Embed Size (px)
Citation preview
นกศกษาสาขาการแพทยแผนไทยประยกตวทยาลยสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
การแพทยแผนไทยไดสบทอดมาจากสมยอยธยา แตเอกสารและวชาความรบางสวน สญหายไปในชวง ภาวะสงคราม ทงยงถกจบเปนเชลยสวนหนง เหลอหมอพระตามหวเมองจ านวนมาก พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก ทรงโปรดใหระดมปนรปฤาษดดตน ๘๐ ทา และจารกสรรพวชาการนวดไทย ลงบนแผนหนออน ๖๐ ภาพ แสดงจดนวดตาง ๆ อยางละเอยด ประดบบนผนงศาลาราย และบนเสาภายในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม
การแพทยแผนไทย
ในรชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหบรณะวดโพธใหม ทรงให หลอรปฤษดดตน เปนโลหะ และทรงใหรวบรวมต าราการนวด และต าราการแพทย จารกในวดโพธ เพอเผยแพรใหประชาชน ทวไปศกษา และน าความรไปใชใหเกดประโยชนตอไป
พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ทรงโปรดใหหมอนวดและหมอยา ถวายการรกษาความเจบปวยยาม ทรงพระประชวร แมเสดจประพาสแหงใด ตองมหมอนวดถวายงานทกครง
พระบาทสมเดจพระปยะมหาราช ทรงโปรดเกลาฯใหแพทยหลวงท าการสงคายนา และแปลต าราแพทยจาก ภาษาบาล และสนสกฤตเปนภาษาไทย เรยกวาต าราแพทยศาสตรสงเคราะห (ฉบบหลวง)
การแพทยแผนไทย
เปนการนวดเพอถวายกษตรยและเจานายชนสงในราชส านก ผนวดตองเดนเขาเขาไปหาผปวย ซงนอนอย บนพน เมออย หางจากผปวยไมนอยกวา 4 ศอก จนหางจากผปวยราว 1 ศอก จงนงพบเพยบและคารวะขออภยผปวยโดยการไหวหรอการกราบ หลงจากนนผนวดจะคล าชพจรทขอมอและหลงเทาขางเดยวกนเพอตรวจดอาการของโรค โดยพจารณาจาการเตนของชพจรทงสองแหงทเรยกวา "ลมเบองสงและลมเบองต า" เสยกอนวาเสมอกนหรอไม แลวจงเรมท าการนวดทตองเนนความสภาพอยางมาก
การนวดไทยแบบราชส านก
มกรยามารยาททสภาพ
มหลกการตรวจวนจฉยและรกษาโรค
มความรทจะท าใหการนวดมผลตออวยวะและเนอเยอทอยภายใน
เมอนวด จะเรมนวดตงแตใตเขาลงมาถงขอเทา หรอจากตนขาลงมาถง
ขอเทา จะไมเรมนวดจากฝาเทากอน นอกจากจ าเปนจรงๆ
ผนวดบ าบดจะใชเฉพาะมอและนวมอเทานน ไมใชเทา เขา ศอกในการนวด
ทาผรบการบ าบด จะอยในทานง นอนหงาย หรอนอนตะแคงเทานน ไมตองนอนคว า
ในการปฏบตตามศาสตรและศลปดงกลาว
ตองประกอบดวยคณลกษณะดงน
ระเบยบปฏบตในการนวดไทยแบบราชส านก
ระเบยบปฏบต ประกอบดวยการเดนเขา
การนงพบเพยบ การไหว และการไมกมหนา
หรอแหงนหนาในระหวางใหการบ าบด
การเดนเขา ผนวดบ าบด เมออยหางจากผรบการบ าบดในระยะประมาณ ๔ ศอก จะตองเดนเขาเขาหาผรอรบการบ าบด โดยนงคกเขาทงสองขาง สนเทาตงขน ล าตวตงตรง มอวางแนบล าตว หนามองตรงไปขางหนา ไมเงยหนาหรอกมหนามากเกนไป
การเดนเขา
การนงพบเพยบ เมอผนวดบ าบดเดนเขาเขาหาผรบการบ าบด จนอยระยะหางจากขาของผรบการบ าบด ประมาณ ๑ ศอก หรอ ๑ หตถบาส จะลงนงพบเพยบกบพนขางล าตวของผรบการ โดยกงกลางล าตวของผนวดบ าบด จะอยในระดบเดยวกบเขาของผรบการบ าบด พบขาใหปลายเทาชไปทางเดยวกนกบปลายเทาของผรบการบ าบด ทงนเพอความเปนระเบยบและความสภาพ
การนงพบเพยบ
การไหว ผนวดบ าบดจะยกมอขนไหว ซงมความหมายเปน ๒ นย คอ นยแรกเปนการไหวเพอแสดงความเคารพ ระลกถงครบาอาจารยผประสทธประสาทวชาการนวด จะท าใหเกดความมนใจในการนวด และสตทมนคง จะไมเกดความผดพลาดในการนวด นยทสอง เปนการไหวเพอใหเกยรตและเปนการขอขมาโทษ ตอผรบการบ าบด เพราะผนวดบ าบดจะตองสมผสรางกายของผรบการบ าบด
การไหว
การไมกมหนาหรอแหงนหนาระหวางการนวด ผนวดบ าบด จะตองระมดระวงตวอยเสมอ จะไมกมหนาในระหวางการนวดบ าบด ทงนเพอหลกเลยงการหายใจรดผรบการบ าบด หรอแหงนหนามากเกนไปจนไมสภาพ
การไมกมหนาหรอแหงนหนาระหวางการนวด
การตรวจใหรก าลงเลอดลม เปนการตรวจชพจรบรเวณขอมอและ หลงเทาพรอมกนโดยผรบการบ าบดจะอยในทานอนหงาย เพอดลมเบองสง และลมเบองต า
การตรวจรางกาย
• การตรวจชพจรบรเวณขอมอ ผตรวจจะใชปลายมอสามนว สมผสทต าแหนงชพจรบรเวณขอมอซายและขวา
• การตรวจชพจรบรเวณหลงเทา ผตรวจจะใชปลายนวสามนว สมผสทต าแหนงชพจรบรเวณหลงเทาขางซายหรอขวา ต าแหนงชพจรนอยบรเวณรองระหวางนวหวแมเทากบนวทสอง
ทานอนหงาย ผรบการบ าบดนอนหงาย ศรษะหนนหมอน แขนวางขางล าตว หรอวางบนหนาทองเหนอสะดอ
การจดทาของผรบการบ าบด
ทานอนตะแคงคเขาขางหนง ผรบการบ าบดนอนตะแคงขวาหรอซาย ศรษะหนนหมอน แนวหวไหลตงฉากกบพน หากตะแคงซายใหเหยยดขาซายตรง สวนขาขวาคหรองอขนมาใหสนเทาอยชดหวเขาขางซาย ขอเขาขางขวาจะงอประมาณ ๙๐ องศา
การจดทาของผรบการบ าบด
ทานง ผรบการบ าบดนงขดสมาธบนพนราบ หรอนงหอยเทาจากบรเวณทยกพน ตง หรอเตยง แลวแตสถานทและความพรอมของผรบการบ าบด
การจดทาของผรบการบ าบด
ทานงพบเพยบ ผนวดบ าบดนงพบเพยบ และเพอความสขภาพจะตองนงพบเพยบใหปลายเทาชไปทางเทาของผรบการบ าบด และอยหางจากตวผรบการบ าบด ๑ หตถบาส ระหวางทผนวดบ าบดอยในทาดงกลาว แขนจะตองเหยยดตรง
ทาของผนวดบ าบด
ทานงคกเขาทงสองขาง ผนวดบ าบดนงคกเขาทงสองขาง วางคกนโดยไมนงทบสนเทา
ทาของผนวดบ าบด
ทาหนมานถวายแหวน ผนวดบ าบดนงคกเขาอยดานหลงของผรบการบ าบด โดยไมนงทบสนเทา นงชนเขาขางหนง ขาอกขางหนงวางราบกบพน หรอตงสนเทาขน ยกมอทงสองขนคลายการยกของ
ทาของผนวดบ าบด
ทาพรหมสหนา ผนวดบ าบดนงคกเขาอยดานหลงผรบการบ าบด โดยไมนงทบสนเทา นงชนเขาขนขางหนง แขนทไมใชนวดจบทแขนของผรบการบ าบด หรอประคองศรษะของผรบการบ าบด
ทาของผนวดบ าบด
• ทาหกสง ผนวดบ ำบดจะยนอยดำนหลงของผ รบกำรบ ำบด ปลำยเทำทงสองขำงอยในระดบเดยวกน แยกหำงจำกกนไมเกนควำมกวำงชวงไหลของผนวดบ ำบดเอง ยนหำงจำกตวผ รบกำรบ ำบดประมำณ ๑ คบ กำรนวดทำนจะท ำใหเกดแรงในกำรกดนวดขนำดเบำ โดยประมำณคำของแรงเทำกบ ๕๐ ปอนด
ทาหกสง หกกลาง และหกต า
ทาของผนวดบ าบด
• ทาหกกลาง ผนวดบ าบดจะยนเหมอนทาหกสง แตถอยเทาขางหนงออกไปดานหลง ๑ กาว เมอตองการลงน าหนกใหยอขาทอยดานหนาลงเลกนอย ใหขาทอยดานหลงตงพอประมาณ ไมยกสนเทา การนวดทานจะท าใหเกดแรงในการกดนวดขนาดกลาง โดยประมาณคาของแรงเทากบ ๗๐ ปอนด
ทาของผนวดบ าบด
• ทาหกต า ผนวดบ าบดจะยนในทาเหมอนหกกลาง หรอถอยเทาทอยดานหลงไปอกเลกนอย เมอตองการลงน าหนกใหยอเขาทอยดานหนาลง และโนมตวมากขนจากทาหกกลาง พรอมกบใชเทาทอยดานหลงชวยดนไวกบพนในทาทยกสนเทาขน การนวดทานจะท าใหเกดแรงขนาดหนก โดยประมาณคาของแรงเทากบ ๙๐ ปอนด
ทาของผนวดบ าบด
ศลและจรรยาบรรณ
ไมดมเหลา
ไมเจาชโดยใชวชาเปนสอ
ไมหลอกลวงผปวยเพอ ลาภยศ สรรเสรญ
ไมนวดในสถานอโคจร
โรงแรม โรงน าชา โรงยาฝน สถานทเลนการพนน สถานเรงรมย โรงพยาบาล
ไขสงเกน ๓๘.๕ องศาเซลเซยส หรอก าลงปวยดวยโรคตดเชอเฉยบพลน
หรอมความดนโลหตสงทมอาการหนามดใจสน คลนไส อาเจยน
รวมทงจะไมนวดผทเพงรบประทานอาหารอมมาใหมๆ ไมนวดบรเวณทมกระดกแตก กระดกหก กระดกปรราว บรเวณทผาตดใสเหลกหรอขอเทยม บรเวณทผาตดมาในระยะเวลา ๑ เดอน บรเวณทมบาดแผลเปด บรเวณทเปนมะเรง รอยโรคผวหนงทสามารถตดตอได และบรเวณทมหลอดเลอดด าอกเสบ
หากตองนวดในหญงมครรภ ผสงอาย เดก ผปวยโรคเบาหวาน ผทมภาวะกระดกพรนขอตอหลวมและขอตอเคลอนแพทยทนวดบ าบดจะตองใชความระมดระวงเปนพเศษ
ขอหามและขอควรระวง
การศกษานอกสถานท
ณ วดพระเชตพน วมลมงคลำรำม (วดโพธ)
ภาพเขยนฝาผนงและจารกแผนหนออน เสนประธาน
รปปนฤาษดดตน
ขอขอบคณ
อำจำรย วรรณ พรมดำว ทปรกษำและอำจำรยประจ ำรำยวชำ
จดท าโดย
นางสาววลรตน ศรวงศ รหสนกศกษา ๖๐๑๒๒๒๑๐๐๑๓ นางสาวปรยานนท ดวงแสง รหสนกศกษา ๖๐๑๒๒๒๑๐๐๒๗นางสาวศวพร ยอดปนไกร รหสนกศกษา ๖๐๑๒๒๒๑๐๐๔๒นางสาวเกษศณ เกตบญลอ รหสนกศกษา ๖๐๑๒๒๒๑๐๐๔๓นางสาวซลฟา ยอแมง รหสนกศกษา ๖๐๑๒๒๒๑๐๐๖๕
นกศกษาชนปท ๒
สาขาการแพทยแผนไทยประยกต วทยาลยสหเวชศาสตร
