ภมปญญาทองถนภาคใต

ลกษณะภมประเทศภาคใต เปนภมภาคหนงของไทยตงอยบนคาบสมทรมลายทางใตของประเทศ

ขนาบดวยอาวไทยทางฝงตะวนออก และทะเลอนดามนทางฝงตะวนตก ในทะเลมหมเกาะใหญนอยมากมายกวา 400 เกาะ สวนใหญอยในจงหวดกระบและจงหวดพงงา อดมไปดวยแหลงปะการงทงดงามเปนสวรรคของนกด าน าอยางแทจรง เกาะทสวยงามเปนทรจกในระดบโลก เชน หมเกาะสรนทร หมเกาะสมลน หมเกาะพพ เปนตน

ลกษณะภมประเทศสามารถแบงใหญ ๆ ได ๒ ลกษณะพนทราบ ทราบในภาคใตมลกษณะยาวขนานระหวางภเขาและชายฝงทะเลแคบ ๆ ซงทางตะวนออกเปนชายฝงแบบยกตว สวนชายฝงตะวนตกเปนแบบยบตว

พนทภเขา มเทอกเขาทส าคญ ไดแก ทวเขาภเกต อยทางตะวนตกของภาค เปนเทอกเขาทตอเนองจากเทอกเขาตะนาวศร

เทอกเขานครศรธรรมราช เปนแกนกลางของภาค

เทอกเขาสนกะลาคร เปนพรมแดนกนระหวางประเทศไทยกบประเทศมาเลเซย

แมน าแมน าของภาคใตเปนสายสน ๆ เนองจากมพนทนอย และไหลลงสอาวไทย เชน แมน าชมพร แมน าปตตาน แมน าตาป แมน าสายบร

สวนแมน าโกลก เปนพรมแดนธรรมชาตทกนเขตแดนระหวางประเทศไทยกบมาเลเซย

สวนแมน าปากจน กนพรมแดนระหวางประเทศไทยกบพมา และแมน าตรงไหลลงสทะเลอนดามน

ลกษณะภมอากาศเปนแบบรอนชนแถบมรสม คอ มฝนตกชกสลบกบฤดแลงสน ๆ ภาคใตไมมฤดหนาวและไดรบอทธพลจากลมมรสมตะวนออกเฉยงใตและลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอท าใหฝนตกชกตลอดทงป จงหวดทมฝนตกชกทสดคอ ระนอง

ทรพยากรทางทะเลและชายฝงแหลงปะการงพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มแหลงปะการงทสวยงามตดอนดบโลก สวนใหญอยในบรเวณใกลกบเกาะตางๆ เชน ปะการงเขากวาง ปะการงรงผง ปะการงสมองรองสน

แหลงหญาทะเลเปนแหลงอนบาลสตวน าวยออน แหลงหลบภย แหลงอาหารของสตวใหญนอย และเปนแหลงอาหารทส าคญของพะยน สตวทะเลทใกลจะสญพนธ บรเวณพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนถอเปนพนททมแหลงหญาทะเลผนใหญทสดในนานน าไทย แหลงหญาทะเลทใหญและสมบรณทสดอยบรเวณอทยานแหงชาตหาดเจาไหม เกาะลบง และเกาะมก จงหวดตรง

ปาชายหาด ปาทขนปกคลมดนหรอเนนทรายชายฝงทะเลทยกตวจนน าทวมไมถง พนททมปาชายหาดทอดมสมบรณ ไดแก อทยานแหงชาตหมเกาะลนตา จงหวดกระบ อทยานแหงชาตหาดเจาไหม จงหวดตรง อทยานแหงชาตหมเกาะสมลน อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทร จงหวดพงงา

ปาชายเลนทรพยากรทมความส าคญยงตอระบบนเวศชายฝง ท าหนาทเชอมโยงระหวางระบบนเวศในทะเลและระบบนเวศบนบก เปนแหลงอาหารของสงมชวต แหลงอนบาลตวออนของสตวน า และปองกนการกดเซาะชายฝง พบบรเวณแนวชายฝงทเปนหาดโคลนและบรเวณปากแมน ากระจายอยทกจงหวด โดยเฉพาะในจงหวดพงงาทมความอดมสมบรณของพนทปาชายเลนสงกวาจงหวดอนๆ

ทรพยากรดน ภาคใตสวนใหญเปนดนปนทราย มความอดมสมบรณต า ไมเหมาะส าหรบการเพาะปลก สวนบรเวณทราบลมต า (พร) มน าทวมขงไมสามารถใชประโยชนได สวนทราบลมแมน าใชปลกขาว และสวนผลไม สวนดนบรเวณทสงเปนดนเหนยวหรอดนลกรง เหมาะในการปลกยางพาราและปาลมน ามน

ทรพยากรน า ภาคใตมฝนตกชกตลอดทงป แตมปญหาในการขาดแคลนน าเนองจากมแมน าสายสน ๆ ไมสามารถเกบกกน าได สวนใหญจะใชน าจากการขดเจาะบอบาดาลและไดจากเขอนตาง ๆ ไดแก เขอนคลองหลา จงหวดสงขลา เขอนปตตาน จงหวดปตตาน เขอนรชชประภา จงหวดสราษฎรธาน

ทรพยากรปาพนทปาไมสวนใหญในภาคใตเปนปาดบชนตามเทอกเขา และปาชายเลน จงหวดทปาไมมากสดคอ สราษฎรธาน ซงเปนปาแพะ ปาโคก ขนปะปนกบทงหญาสะวนนา ไมทส าคญของภาคใต คอ ไมเบญจพรรณและไมจากปาชายเลน

ทรพยากรแรธาตมแรธาตหลายชนด ดงน แรดบก แรพลวง แรทงสเตน แรฟลออไรด ยปซม ดนขาว ทองค า ถานหน น ามนปโตรเลยมและกาซธรรมชาตแรดบก พบมากทสดในภาคใตและของประเทศไทย ซงถอวาเปนแรทท ารายไดใหกบประเทศมากทสด

ลกษณะการตงถนฐานภาคใตมพนทเปนคาบสมทรและชายฝงทะเล ท าใหมชนชาตตาง ๆ เดนทางเขามาตดตอคาขาย และเขามาตงถนฐานตงแตในอดต จงมความหลากหลายทางเชอชาต เชน คนจน คนอนเดย และคนทมเชอสายมาเลเซยทนบถอศาสนาอสลาม นอกจากนบรเวณชายฝง และเกาะบางเกาะของภาคใตทางดานตะวนตกมชาวพนเมองทเรยกวา ชาวเล สงผลใหเกดการหลอหลอมลกษณะเดนใหมการปรบตว ปรบวถชวตจนเปนลกษณะบคลกภาพเฉพาะของคนภาคใตดงน

๑. มความเปนตวของตวเอง ซงเปนสงบงบอกความรและปญญาในการแกปญหาและการสรางสรรคชวตใหมความสมดลกบธรรมชาตแวดลอม ไดแก อาหารการกน การใชสมนไพร การปลกบานสรางเรอน และเครองมอเครองใช เปนตน

๒. มความรอบรในโลกทศนและชวทศน ดวยการสรางเครอขายความสมพนธกบชาตพนธอน และพงพาแลกเปลยนขอมลขาวสารผลผลตระหวางชมชนตางถน ชาวใตจงเปนผ เปดกวางและกระตอรอรนอยเสมอ

๓. มอสระในการตดสนใจโชคชะตาของตนเองไมตองการการครอบง าจากอ านาจทเหนอกวา มความเปนคนจรง ปกปองรกษาชวต ทรพยสนและถนฐานท ามาหากนของตน

๔. มความรกสามคคในหมพวกพองมาก โดยมนายหนงตะลง โนรา เปนสอกลางทสงถายทอดความร ขอมลจากกลมสกลมกอใหเกดความคดความเชอในสงเดยวกน จนรสกเปนพวกเดยวกนมาหลายชวอายคน

๕. มความทระนง ไมสยบยอมผใด รกษาวฒนธรรมของตนอยางเหนยวแนน เปนคนจรงรกษาสจจะ

ประเภทของภมปญญาทองถนภาคใตกลมท ๑ คต ความคด ความเชอ และหลกการพนฐานขององคแหงความรจากการทดนแดนภาคใตมคนจากวฒนธรรมอนผลดเปลยนเขามาอยางตอเนองกนมาเปนเวลานบพนป ท าใหเกดการผสมผสานความคด ความเชอในอ านาจเหนอธรรมชาตทหลากหลายจนสงผลใหเกดความคดความเชอของคนภาคใต เชน

๑. ความเชอเรองการนอนหนศรษะไปทางทศใต เปนการนอนอยางบชาพระพทธเจาและบชาบดา-มารดา ซงเปนมงคลสงสดแหงชวต เนองจากตอนปรนพพานพระองคหนพระพกตรไปเบองหนาคอทศตะวนออก หนพระเศยรไปทางเบองขวา คนปกษใตนอนหนหวไปทางทศใต หนหนาไปทางทศตะวนออก (ทศเบองหนา) นอนตามทศทางทพระพทธปรนพพาน เรยกวาบชาพระพทธเจาเปนมงคลสงสดอยางนกได

๒. ความเชอเรองพธขอปา เปนพธกรรมทชาวบานภาคใตทาขนเพอขอตดไมในปา สาหรบปลกสรางบานเรอนหรอททากน โดยการนาอาหารคาวหวานพรอมกบตดกงไมเปนรปตะขอมาเซนไหวเจาปาเจาเขา แลวอธษฐานขออนญาตเขาถางปา

๓. ความเชอเรองสถานภาพ สงคมของคนชาวใตใหความส าคญกบเพศชายสงกวาเพศหญง การยกยองบรษเพศในการเปนหวหนาครอบครว พรอมกนนนกคาดหวงวาบรษตองเปนผ มความร มคณธรรม และตองเปนคนจรง คอ เชอถอไดไมเหลวไหล ขณะเดยวกนกมความคาดหวงใหผหญงเปนผ มคณคาสมเปนกลสตรไทยใหคณคาตอพรหมจารของผหญงสงมาก

๔. พธลอยเคราะห คนภาคใตมความเชอตามศาสนาพราหมณวา คนทกคนมชวงเวลาทดาวพระเคราะหมาเสวยอาย ยามใดทดาวพระเคราะหมาเสวยอายกจะเกดโทษกบผนน อาจจะเจบไขไดปวย หรอมเหตการณรายๆ มากระทบตอการดาเนนชวตของตวเองและญาตมตร ดงนนจงนยมลอยเคราะหเพอใหตนพนจากเคราะหกรรมนน ดวยการนาตนกลวยมาทาเปนแพ แลวเอาผม เลบ ขไคล รวมทงดอกไม ธปเทยน ใสในแพลอยน าไป

๕. ความเชอเรองโจเปนความเชอในเรองไสยศาสตร ทท าขนเพอใชปองกนปญหาการลกขโมยผลไมในสวนเนองจากการแขวนโจทตนไมจะเปนการบอกใหรวาไดมการก ากบคาถาอาคมไว หากผใดเกบผลไมจากตนทมการแขวนโจไปรบประทาน จะท าใหเจบปวย เกยวกบโรคทางเดนอาหารในลกษณะตาง ๆ เชน ปวดทอง ทองบวม ทองปอง โดยไมรสาเหต และตายในทสด

กลมท ๒ ศลปะ วฒนธรรมและขนบธรรมเนยม ประเพณจากลกษณะทาง ภมศาสตรของภาคใต ท าใหมคนทตางภาษาตางวฒนธรรมอยางหลากหลายเดนทางเขามาภาคใตมทงชาว พทธ ชาวมสลม ตางเชอชาตกน เชน คนไทย คนจน และผ ทมเชอสายมาเลย รวมทง ชาวเมอง เชน ชาวเล อาศยอยกน วฒนธรรมภาคใตจงมรปแบบอนเปนเอกลกษณทแตกตางกนในแตละพนท เชน๑. ประเพณทเกยวเนองกบศาสนาโดยตรง เชน งานเทศกาลเขาพรรษา ออกพรรษา เปนตน

๒. ประเพณทมการสบเนองจากศาสนา เชน งานบญเดอนสบ เปนงานบญประเพณทมชอเสยงโดงดงทสดของชาวปกษใต เนองจากเปนงานทยดถอปฏบตกนทวไปทกจงหวด และตางยดมนเขมแขงมาแตโบราณ งานบญเดอนสบอาจเรยกไดวา ประเพณชงเปรตเปนงานบญรวมญาต เมอถงเวลาไมวาทกคนไปท างานอาศยอยหวเมองใดใกลหรอไกล จะตองเดนทางกลบไปเยอนถนเกดเสมอ เพอรวมท าบญอทศสวนกศลใหแกบรรพบรษและพบปะเยยมเยอนญาตพนอง

ประเพณแหผาขนธาตณ วดพระมหาธาตวรมหาวหาร นครศรธรรมราช เปนประเพณการน าผาไตรสรณาคมนไปบชาและขนไปหมตกแตงสถานทสงศกดสทธทคนเคารพบชาเดมมปละครง คอ วนขน 15 ค า เดอน 6 คอ วนวสาขบชา ตอมาในราวรชกาลท 4 จงไดจดเพมขนอกวนหนง คอ วนมาฆบชา ขน 15 ค า เดอน 3 เพอวาพทธศาสนกชนน าผาสตางๆ ขนไปหมแทน ซงนยมใชผา 3 ส ไดแก ขาว แดง และเหลอง

ประเพณชกพระหรอลากพระเปนประเพณทองถนในภาคใตตอนกลาง เปนประเพณทเกยวของกบความศรทธาในพระพทธศาสนา และวถชวตชาวใตทมความผกพนกบน า ประเพณจดขนในชวงออกพรรษา วนแรม 1 ค าเดอน 11 ดวยความเชอวาเปนวนทพระพทธเจาเสดจกลบจากสวรรคชนดาวดงสลงมายงโลกมนษย จงมการจดงานเพอแสดงความยนด ประชาชนจงอญเชญพระพทธองคขนประทบ บนบษบกทจดเตรยมไว แลวแหแหนไปยงทประทบ สวนใหญจะเปนการจดขบวนทางเรอ แตบรเวณใดท หางไกลแมน ากจะจดพธทางบก

๓. ประเพณทจดใหมขนตามฤดกาลหรอวาระ เชน งานแขงเรอ ประเพณการแขงเรอกอและของชาวจงหวดนราธวาส เรอกอและเปนเรอทมเอกลกษณเฉพาะตวเปนเรอทใชในการท าประมงพนบานชายฝงไดเปนอยางด นยมใชกนในหมชาวประมงมสลม เมอถงฤดน าหลากกจะน าเรอกอและมาแขงขนกนโดยใชระบบชงธง

งานใหทานไฟในเดอนยมกระแสลมมรสมทศตะวนออกเฉยงเหนอพดพาเอาอากาศหนาวเยนบางปหนาวถงตองกอกองไฟในตอนเชามด ชาวบานจงรวมใจกนชวยเหลอพระสงฆ ดวยการมาชวยกอกองไฟใหพระสงฆผงสรางความอบอน และถอโอกาสท าขนม ท าอาหารมาถวายพระสงฆไปดวยกน

ประเพณกนผก เปนประเพณของคนไทยเชอสายจนทางภเกต พงงา กระบ ตรง และอนๆ ทมคนจนอาศยอยมาก จดวนขน 1-9 ค า เดอน 9 ของจน เปนประเพณทถอปฏบตกนอยางเขมแขงทงเมอง คอถอศลเครงครดละลดกเลสตณหา ท าจตใจท าวาจาและรางกายใหบรสทธ เพราะสรรพสงนนลวนเกยวเนองสมพนธกน ใครปฏบตธรรมจงจะเกดความสข ทกคนจงตางนงขาวหมขาว ท าอาหารเจแจกจายกนกนทงเมอง มการแหมาทรง(เจาเขาทรง มการลยไฟ และพธอนๆ อยางคกคก จดประทดตลอดงาน

ภมปญญาการปลกบานการสรางทอยอาศยของชาวภาคใตในสมยกอน จะมลกษณะเปนบานหรอเรอน ซงเรยกกนโดยส าเนยงภาษาใตวา “เรน” ลกษณะของเรอนของชาวใตม 2 ลกษณะ คอ เรอนเครองผกและเรอนเครองสบ

เรอนเรองผกเรอนทใชวสดตาง ๆ ประกอบกนเชากบโครงสรางและตวเรอน โดยการผกยดดวยเชอก เถาวลย วสดหลกมกเปนไมไผและไมยนตนขนาดเลกทลวนแลวแตหาได ภายในทองถนมการปรบแปรวสดงาย เพยงน ามาผกยด สอดสานเรยบรอยเขาดวยกนไมมความคง ทนถาวรและใหความปลอดภยไมมากนกภมปญญาในการสรางเรอนไทยเครองผกของชาวใต ปรากฏดงน

การใชตนเสาหรอบาทเสา เกดจากการศกษาลกษณะธรรมชาตของ ทองถน เนองจากภาคใตฝนตกมาก ท าใหดนชนเสาบานทฝงดนจะ ผเรว ท าใหอยอาศยไดไมนาน ประกอบกบมตวปลวกคอยกดกน เสาบานบางแหงอาจใชตมไหเลก ๆ ใสทราบใหเตม แลวคว าปาก ไหลลงใชรองรบเสา ตนเสาจะไมผเมอปลวกขนกดแลไดงาย

การใชฟากปพนเรอน ฟากทปพนเรอนอาจจะท ากบไมไผ หรอไม หมากผาตามยาวาของล าตน เหลาใหกลมหรอแบนใชหวานผกรด ใหแนน การจดวางซฟากวางไวหางกนเลกนอย การปฟากท าให อากาศถายเทไดสะดวกท าใหไมรอน และรกษาความสะอาดไดด

การใชไมไผสานฝาท าฝาบาน โดยการน าไมไผมาผาซกแลวทบให แบน น ามาสานเปนฝากนบาน ชองวางระหวางไมไผแตละอนจะท า ใหอากาศถายเทไดสะดวก นอกจากนนการสานฝาลายตาง ๆ ยงท า ใหเกดความสวยงามอกดวย

วสดใชมงหลงคา เปนวสดธรรมชาตทหาไดในทองถน เชน ใบไม ชนดตาง ๆ ใบหวายนง ใบจาก ใบสาค วสดเหลานไมเกบความ รอน ท าใหบานเรอนไมรอนนาอยอาศย นอกจากนหลงคาบานจะ ใชหลงคาแหลม คอหนาจวสง ท าใหน าฝนไหลลงอยางรวดเรว หลง คาไมทานน า ไมซมซบน า ท าใหผชา ชาวบานมกจะเลอกใชใบจาก ใบสาค เพราะผวใบลนและหนาลกษณะหลงคา หลงคาแหลม หนาชวสง

บนไดเรอนไทยเครองผก การมใตถนเรอนสงโลง จะตองท าบนไดให สามารถขนเรอนไดสะดวก บนไดเรอนไทยเครองผกจะสามารถยกลากขนเรอนไดเพอสตวราย ภายหลงเพอสรางเรอนไทยเครองสบแลว บานกไดจดสรางถาวรนบวาเปนภมปญญาในการ พฒนาทอยอาศยของคนไทย

นอกชาน นอกจากตวเรอนแลว ภมปญญาของชางพนบานและชาว บานยงค านงถงประโยชนใชสอยของพนทบานเรอนดวย เชน สานกระบง ตะกรา หรอ นนทนาการตาง ๆการมใตถนบานทสงโลง ท าใหเดนผานไดสะดวก สามารถท างาน อดเรกได หรอเกบวสดอปกรณ เครองมอประกอบอาชพได

เรอนเครองสบเปนเรอนทเกดขนหลงเรอนเครองผก เนองจากเครองมอเครองใช ในการแปรรปไมพฒนา ยงใชขวาน เลอย ส าหรบตดโคน และตดแตงตนไมใหเปนเหลยมไดงาย เรอนเครองสบจงใชไมเหลยม ขนแรกอาจมแค มด พรา ขวาน ส าหรบสบตกแตง จงเรยกเรอนท ใชซงสบ ตกแตงดวยขวาน และมดพราวา เรอนเครองสบ

ใตถนสงโลง มตนเสารอง เปนภมปญญาในการสรางเรอนไทยเครองสบ ของชาวใต เปนเรอนทใหความมนคงถาวรและปลอดภยมากกวาเรอนเครองผก เรอนไทยภาคใต มใตถนสงโลง ใชเปนงานหตถกรรมได เชน ท าเครองจกสานตาง ๆ ท างานแกะสลกไม งานแกะ ฉลหนง เครองมอเครองใช หรอแมแตโลหะ เครองเงนเครองเหลก ใตถนสงยงสามารถใชเปนท เลยงสตวไดดวย ท าคอก ท าเลา บางเรอนใชใตถนเปนทผกลาม มา วว ควาย ในชวงกลางคน เพอสะดวกแกการปกปองดแลไดดวย

ชองลม การใชชองลม เรอนเครองสบจะใชฝากนกระดานท าใหลมพดผานไดยาก ภายในตวเรอนจะรอนอบอาว ชวงพนบานจงตองเวนชองลมเอาไว เพอระบายอากาศ โดยจะเวนไวทขอ คอการใชขอสองชน ซงเรยกวา “คอสอง” นอกจากนนอาจพจารณาใสชองลม ทสวนอนของบานกได เพอใหระบายอากาศไดมากขน ชองลมจะกนดวยระแนงถหรอหางขนอย กบความตองการและความสวยงามของลวดลายและรปแบบทประดษฐขน

การใชเดอย ใชลมแทนตะป เนองจากตะปหายาก และยงขนสนทอกดวย ท าใหตองซอมแซมบอย ชางพนบานจงหาวธแกปญหาดวยการ บาก เจาะ ตอไม เขามมไวฝง แกนหมน เปด ปด ประต หนาตาง รวมถงการถอดกลอนแทนการใชตะป นอกจากนการใชการบาก เจาะ เขาเดอย ใสลม หรอสลก กถอดเปลยนไดไมยาก

ภมปญญาเกยวกบอาหารคนภาคใตมพนทตดทะเลมาก อาหารหกจงเปนอาหารทะเล ซงมกลนคาวจด อาหารจงตอองมเครองเทศโดยเฉพาะขมน อาหารมรสจด เผดจด เคมจด เปรยวจด มผกสดเคยงทกมอเชน สะตอ ลกเนยง และผกเหนาะ และผกตางๆ เปนตน

อาหารคาววฒนธรรมการกนของคนภาคใตไดรบการผสมผสานกลมกลนระหวางชาวพทธกบชาวมสลม อาหารภาคใตสวนมากมสวนของขมนชนปรงอาหารเพอดบกลนคาว ไดแก แกงเหลอง แกงไตปลา ขาวย า ควกลง ปลาทอดขมน เปนตน

อาหารหวานขนมพนเมองทมลกษณะเฉพาะตนอยหลายชนด เชน ขนมลา ขนมบา ขนมกง ขนมจโจเปนตน

สมนไพร

หมายถง พชทใชท าเปนเครองยา สมนไพรก าเนดมาจากธรรมชาตและมความหมายตอชวตมนษยโดยเฉพาะ ในทางสขภาพ อนหมายถงทงการสงเสรมสขภาพและการรกษาโรค

สมนไพร

หมายถง พชทใชท าเปนเครองยา สมนไพรก าเนดมาจากธรรมชาตและมความหมายตอชวตมนษยโดยเฉพาะ ในทางสขภาพ อนหมายถงทงการสงเสรมสขภาพและการรกษาโรค

สมนไพร

หมายถง พชทใชท าเปนเครองยา สมนไพรก าเนดมาจากธรรมชาตและมความหมายตอชวตมนษยโดยเฉพาะ ในทางสขภาพ อนหมายถงทงการสงเสรมสขภาพและการรกษาโรค

การศกษาพชสมนไพร ผศกษาตองรจก 5 ประการ ดงน

๕. ชอ ตองรวามชอพชสมนไพรนน ๆ วาชออะไร มกพนธ แตละพนธมลกษณะเปนอยางไร

๑. รป ไดแก ใบไม ดอกไม เปลอกไม แกนไม กระพไม รากไม เมลด

๒. ส ไดแก สเขยวใบไม สเหลอง สแดง สสม สมวง สน าตาล สด า

๓. กลน ไดแก กลน หอม เหมน หรอกลนอยางไร

๔. รส ไดแก รสจด รสฝาด รสขม รสเคม รสหวาน รสเปรยว รสเยน

การใชสมนไพรทถกตอง ควรปฏบตดงน

๑. ใชใหถกตน สมนไพรมชอพองหรอซ ากนมากและบางทองถนกมชอเรยกไมเหมอนกน จงตองรจกสมนไพรใหถกชนดกบสรรพคณทรกษา

๒. ใชใหถกสวน ตนสมนไพรไมวาจะเปนราก ใบ ดอก เปลอก ผล เมลด จะมฤทธไมเทากน บางทผลแก ผลออนกมฤทธตางกนดวย จะตองรวาสวนใดใชสรรพคณอยางไร

๓. ใชใหถกขนาด สมนไพรถาใชนอยไป กรกษาไมไดผล แตถามากไปกอาจเปนอนตราย หรอเกดพษตอรางกายได

๔. ใชใหถกวธ สมนไพรบางชนดตองใชสด บางชนดตองปนกบเหลา บางชนดใชตมจะตองรวธใชใหถกตอง

๕. ใชใหถกกบโรค เชน ขมนชนมสรพคณรกษาแผล ลดการอกเสบ มะขามปอมสรรพคณแกไอ เปนตน

ใบโหระพาแกขบลมเจรญอาหารแกปวดหว ปวดกระเพาะอาหาร

ใบกะเพราแกคลนไส อาเจยนจกเสยดแนนเฟอ

ใบแมงลก มกลนมะนาว

แกขบลมในล าไสขบเหงอ

บรรเทาอาการหวด

กานพล แกปวดฟนไดดวย

กระวาน

กมน า

สมนไพรแกทองขน ทองอด ทองเฟอ

ดปล

ขมนชน เหงามฤทธฆาเชอแบคทเรย เชอรา ลดการอกเสบ และมฤทธในการขบน าด ตานอนมลอสระปองกนการเกดมะเรงในตบ ชวยบ ารงตบ

ขา เหงามสรรพคณแกโรคผวหนงแกลมพษยาแกทองขน ทองอดเฟอ ขบลม

ขง เหงามสรรพคณแกอาเจยน แกทองขน ทองอดเฟอ ขบลม ลดความดน

โลหต

ภมปญญาสมนไพรภาคใตภมปญญาการใชสมนไพรมารกษาโรคของคนภาคใตมมาชานาน ทงลกษณะภมประเทศกมความหลากหลายทางชวภาพมากทสด สงผลใหภาคใตมสมนไพรและยากลางบานส าคญ ๆ ดงน

ผกลนป ใชสมานแผลในปาก ระงบรอน ดบพษ แกดพการ

กระทมนา แกทองรวง มวนทอง แกบดมกเลอด

พรมมแดง แกรอนใน กระหายน า แกไข แกบวม

ไพรด า แกบอบช า ยาอายวฒนะ แกโรคกระเพาะ

กลมท ๓ การประกอบอาชพในแตละทองถนประกอบอาชพเกษตรกรรม ท านา พนททปลกขาวในภาคใตเปนทราบรมทะเล และเปนทราบระหวางภเขา สวนใหญใชน าฝนในการท านา และฝนจะมาลาชากวาภาคอนๆ ดวยเหตนการท านาในภาคใตจงลาชากวาภาคอนวธการเกยวขาวในภาคใต แตกตางไปจากภาคอน เพราะชาวนาใชแกระเกยวขาว โดยเกบทละรวงแลวมดเปนก าๆ

ท าไรกาแฟ มสวนยางพารา สวนมะพราว สวนผลไม และมะมวง หมพานต

การประมงน าลกและประมงชายฝง การท านากง เลยงหอยมก

สวนผลงานดานหตถกรรม ไดแก ผาเกาะยอ ผาไหมพมเรยง ผาทอเมองนคร ผาบาตก

เครองประดบเครองใชประเภทเครองเงน เครองทอง ทองเหลองและเครองถม งานฝมอจกสานยานลเพา และเครองประดบทท าจากเปลอกหอย สงตาง ๆ

กลมท ๔ การผสมผสานวถเดมกบเทคโนโลยสมยใหมนวดลงกาสกะเปนการนวดศาสตรดงเดม หรอ นวดทองถนทเรยกวา ลงกาสกะ มลกษณะคลายกบนวดราชส านก คอ ใชเฉพาะนวมออยางเดยว ตอมามการทดลองปรบใชกานโตนดทมสวนโคง สวนงอ มาเปนตวชวยในการยดคลายกลามเนอ

สปาคอศาสตรแหงการปรบรางกายกบอารมณใหสมดลกน ท าใหรสกผอนคลาย ซงนบเปนการดแลสขภาพแบบองครวม ส าหรบสปาในเมองไทยนนมความโดดเดนดวยการน าสมนไพรไทย เชน ขมน ตะไคร ฯลฯ มาเปนสวนผสมของน ามนหอม ลกประคบ และยงมการน าศาสตรอนๆ มาผสมผสาน

จบ