ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ

อ าเภอเมอง จงหวดยะลา

มารยม เจะเตะ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการสงแวดลอม)

คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

2556

บทคดยอ ชอวทยานพนธ ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชน

มธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวด ยะลา

ชอผเขยน นางสาวมารยม เจะเตะ ชอปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการสงแวดลอม) ปการศกษา 2556

การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาความรความเขาใจและทศนคตของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนและศกษาปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนช นมธยมศกษาตอนตน ท าการเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถาม จ านวน 400 ตวอยาง และท าการวเคราะหผลโดยใชสถตพรรณนา ไดแก จ านวน รอยละ คาเฉลย และทดสอบสมมตฐานดวยสถต t-test, F-test, Chi-square และ Pearson’s Correlation ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ผลการศกษา พบวา นกเรยนมการรบรขาวสารเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม จากสอโทรทศนทกวน คดเปนรอยละ 75.5 รองลงมา คอ อนเตอรเนต และคมอ/หนงสอ คดเปนรอยละ 25.5 และ 25.2 ตามล าดบ นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมอยในระดบมาก มทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมอยในระดบมาก มพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมอยในระดบปานกลาง ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา นกเรยนทม อาย ระดบชนเรยน ทแตกตางกน มการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนตางกน อยางมนยส าคญทางสถต 0.05 การรบรขาวสารเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม ความรความเขาใจ และทศนคตเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม และการไดรบการสนบสนนกจกรรมดานการอนรกษสงแวดลอมจากทางโรงเรยนมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนอยางมนยส าคญทางสถต 0.05

ABSTRACT

Title of Thesis Affecting Factors on Environmental Conservation in School: A case Study of Students in Secondary School of Thamvitya Foundation School Yala

Author Miss Mariyam Cheatea Degree Master of Science (Environmental Management) Year 2013

This study is aimed at studying knowledge, understanding and attitude on environmental conservation of secondary school’s students and investigating affecting factors on environmental conservation. Data collection by using questionnaire for 400 samples was carried out. Descriptive statistics i.e. frequency, percentage and means were used to describe results of this study and inferential statistics i.e. t-test, F-test, Chi-square and Pearson’s Correlation were used to analyze hypotheses at a significance level of 0.05.

The results from this study showed that 75.5 % of students receive environmental conservation information from television every day followed by internet and manual or book of 25.5 % and 25.2 %, respectively. They have knowledge, understanding and attitude on environmental conservation at a high level but have behavior on environmental conservation at a medium level. The hypotheses testing showed that the sample with different age and classes level have different environmental conservation behavior at a significance level of 0.05. Information receiving, knowledge, understanding, attitude and support activities on environmental conservation were found to correlate to their environmental conservation behavior at a significance level of 0.05.

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธเรอง ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลาผเขยนขอขอบคณสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตรทมอบโอกาสใหเขามาศกษาในสถาบนแหงน ขอขอบคณคณาจารยจากหลกสตรการจดการสงแวดลอมของคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม ทมอบองคความรของการศกษาตลอดหลกสตรการจดการสงแวดลอมมาเปนอยางด โดยเฉพาะอยางยงขอขอบคณ รองศาสตราจารย ดร. วสาขา ภจนดา ทไดอทศเวลาอนมคาและรบเปนอาจารยทปรกษาหลก คอยใหความชวยเหลอใหค าปรกษาชแนะแนวทางในการศกษาคนควา และชวยตรวจสอบแกไขความผดพลาด จนวทยานพนธฉบบนส าเรจสมบรณดวยด

ขอขอบคณ คณบษกร อนนทสข ทคอยชแนะแนวทางทดและใหก าลงใจทดในการจดท าวทยานพนธเลมน ขอขอบคณ คณววฒน แกวดวงเลก ทเสยสละเวลาอนมคา ทคอยใหความร ใหค าชแนะแนวทางการศกษา ตลอดจนการเกบรวบรวมรปเลม และตรวจสอบขอบกพรอง รวมทงใหก าลงใจแกผศกษาดวยดตลอดมา และขอขอบคณ คณสรสดา หนทมทอง ทคอยชแนะแนวทางในการศกษาและใหก าลงใจดวยด

ขอขอบคณพๆ และเพอนๆจากหลกสตรการจดการสงแวดลอมทกคนทคอยใหก าลงใจดวยด ตลอดจนขอขอบคณ คณระพพรรณ มฮ าหมด ทคอยใหค าปรกษา ชแนะแนวทางการศกษา และใหก าลงทดตลอดมา

งานวจยฉบบนผวจยไดศกษา เกบรวบรวมขอมล และพมพรายงานดวยตนเองหากมขอดหลายประการขอมอบใหแกคณาจารยทกทานของคณะ แตหากมขอผดพลาดบางประการผวจยขอนอมรบแตเพยงผเดยว ผวจยขอขอบคณทกทานดงกลาวขางตนเปนอยางสงไว ณ โอกาสน

มารยม เจะเตะ ตลาคม 2556

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย (3) บทคดยอภาษาองกฤษ (4) กตตกรรมประกาศ (5) สารบญ (6) สารบญตาราง (8) สารบญภาพ

(10)

บทท 1 บทน า 1 1.1 ทมาและความส าคญของการศกษา 1 1.2 วตถประสงค 3 1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3 1.4 ขอบเขตการศกษา 4 1. 5 นยามศพทเฉพาะ 4 บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ 6 2.1 ทฤษฎความรความเขาใจ 6

2.2 ทฤษฎและแนวคดการสรางความรความเขาใจ 16 2.3 ทฤษฎทศนคต 21 2.4 แนวคดการอนรกษสงแวดลอม 39 2.5 งานวจยในประเทศทเกยวของ 65 2.6 งานวจยตางประเทศทเกยวของ 74

บทท 3 วธการศกษา 76 3.1 กรอบแนวคดการศกษา 76 3.2 สมมตฐานในการศกษา 78 3.3 ประชากรและกลมตวอยาง 79

(7)

หนา 3.4 เครองมอทใชในการศกษา 81 3.5 การทดสอบคณภาพของเครองมอ 85 3.6 การเกบรวบรวมขอมล 86 3.7 การวเคราะหขอมล 86

บทท 4 ผลการศกษา 87 4.1 ผลการสมภาษณ 87 4.2 ผลการสงเกตการณ 88 4.3 ผลการศกษาจากแบบสอบถาม 92 4.4 ผลการทดสอบสมมตฐาน 107

บทท 5 สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ 118 5.1 ความรความเขาใจและทศนคตของนกเรยน 118 5.2 ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยน 120 5.3 อภปรายผลการศกษา 121 5.4 ขอเสนอแนะการสรางความรความเขาใจของนกเรยน 125 5.5 ขอเสนอแนะ 127 5.6 การสรปผลการทดสอบสมมตฐาน 128 5.7 แผนภมสรปผลการศกษา 129

บรรณานกรม 131 ภาคผนวก 139

ภาคผนวก ก แบบสมภาษณ 140 ภาคผนวก ข แบบสงเกตการณ 142 ภาคผนวก ค แบบสอบถาม 145 ภาคผนวก ง แบบประเมนความเทยงตรงเชงเนอหา 154 ภาคผนวก จ ผลการทดสอบคณภาพเครองมอ 163 ภาคผนวก ฉ โครงการธนาคารขยะ 172

ประวตผเขยน 178

สารบญตาราง

ตารางท หนา

4.1 ปจจยสวนบคคล 93 4.2 การรบรขาวสารเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม 94 4.3 ความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม 96 4.4 ภาพรวมของความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม 98 4.5 ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอม 99 4.6 ภาพรวมของทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน 102 4.7 พฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอม 103 4.8 ภาพรวมของพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน 105 4.9 การสนบสนนการท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอมในโรงเรยน 106 4.10 ขอเสนอแนะ/ความคดเหน 107 4.11 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานของการอนรกษสงแวดลอม จ าแนกตามเพศ 108

4.12 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานของการอนรกษสงแวดลอม จ าแนกตามอาย 109 4.13 ความแตกตางรายคการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน 109 4.14 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานของการอนรกษสงแวดลอม จ าแนกตาม

ระดบชนเรยน 110

4.15 ความแตกตางรายค การอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน 111 4.16 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานของการอนรกษสงแวดลอม จ าแนกตามอาชพ

ผปกครอง 112

4.17 การไดรบขอมลขาวสารมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอม 112 4.18 ความรความเขาใจในการอนรกษสงแวดลอมมความสมพนธกบการอนรกษ

สงแวดลอม 113

(9)

ตารางท หนา 4.19 ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอม 114 4.20 การไดรบการสนบสนนกจกรรมดานการอนรกษสงแวดลอมจากทางโรงเรยน 115 4.21 การไดรบขอมลขาวสารมความสมพนธกบความรความเขาใจดานการอนรกษ

สงแวดลอม 115

4.22 การไดรบขอมลขาวสารมความสมพนธกบทศนคตในการอนรกษสงแวดลอม 116 4.23 ความรความเขาใจการอนรกษสงแวดลอมมความสมพนธกบทศนคตในการ

อนรกษสงแวดลอม 117

5.1 สรปผลการทดสอบสมมตฐาน 128

สารบญภาพ

ภาพท หนา 2.1 องคประกอบของทศนคต 23 2.2 ความสมพนธของทศนคตกบการปฏบต 25 2.3 การเปลยนแปลงของทศนคต 35 2.4 สเกลของ Thurstone 37 2.5 สเกลของ Likert 38 2.6 ภาวะสมดล 38 2.7 ภาวะไมสมดล 39 2.8 ประเภทของสงแวดลอม 41 3.1 กรอบแนวคดในการศกษา 77 3.2 ขนาดตวอยาง 80 4.1 การคดแยกขยะ และประเภทถงขยะ 89 4.2 การจดสวนหยอมในโรงเรยน 89 4.3 ธนาคารขยะ 90 4.4 นกเรยนอนรกษตนไม 90 4.5 การแยกขยะกอนทง 91 4.6 การใชกระดาษแทนถงพลาสตก และกลองโฟม 91 4.7 การปลกตนไมบรเวณรอบๆโรงเรยน 92 5.1 แผนภมสรปผลการศกษา 130

บทท 1

บทน ำ

1.1 ทมำและควำมส ำคญของกำรศกษำ

ปญหาทางดานสงแวดลอมเปนปญหาทสรางความตงเครยดทบบบงคบใหทกคนตองหนมา

ใหความสนใจในเรองของสงแวดลอมกนมากขน เนองจากปญหาของสงแวดลอมทงในอดตและ

ปจจบนไดใหบทเรยนอยางชดเจน ในอนาคตอนใกลสงแวดลอมมโอกาสทจะเสอมโทรมอยาง

หลกเลยงไมได จากการเจรญเตบโตของประชากรทเพมขนอยางรวดเรวและตอเนอง คอ เพมจาก

61.6 ลานคน ในป 2542 เปน 70 ลานคน ในป 2560 (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต,

2542) และจากการพฒนาประเทศและการพฒนาเทคโนโลยสมยใหม ซงความฉลาดและ

ความกาวหนาทางเทคโนโลยท าใหมนษยสามารถแสวงหาและน าทรพยากรธรรมชาตมาใช

ประโยชนในปรมาณมากขนและรวดเรว มผลใหเ กดความเสอมโทรมและรอยหรอของ

ทรพยากรธรรมชาตตามมา สงผลใหธรรมชาตขาดความสมดล ความสมพนธระหวางมนษยกบ

สงแวดลอมเปลยนไปจนท าใหเกดปญหาสงแวดลอม

สถานการณทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมความเปลยนแปลงไปในทศทางทเสอม

โทรมมากขน สงเกตไดจากทรพยากรธรรมชาตทส าคญและมความจ าเปนตอการด ารงชวตของ

มนษยและสตวถกท าลายลงอยางมาก สงแวดลอมตางๆทอยรอบตวมนษยกเลวรายลงตามล าดบ

จนถงจดทยอมรบกนโดยทวไปวาเปนวกฤตสงแวดลอม การถกท าลายลงของทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม มสาเหตมาจากภยธรรมชาตและดวยน ามอของมนษยโดยเกดจากความเหนแกตว

ของมนษยเอง โดยมงทปจจยดานวตถ คอ เงน เปนตวตง จงท าใหเกดการท าลายลางเพอหาสงทมา

ตอบสนองความตองการของตนเอง ทรพยากรธรรมชาตทก าลงเปนปญหาของประเทศอยในเวลาน

2

เพราะการเสอมโทรมหรอรอยหรอลง ไดแก ดนและการใชทดน ปาไม น า แร พลงงาน ทรพยากรทางทะเลและชายฝง สวนปญหาสงแวดลอมไดแก มลพษทางน า มลพษทางอากาศและเสยง มลพษจากมลฝอยและสงปฏกล มลพษจากสารอนตราย มลพษจากของเสยอนตราย ฯลฯ ในทามกลางการพฒนาประเทศในยคโลกาภวตน ความสะดวกสบายจากเทคโนโลยสมยใหมทกาวหนา ทนสมย การเพมขนของประชากรไดน ามาซงปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มนษยเปนทงผสรางปญหาและกตองเปนผแกไขปญหา แตดเหมอนวา การแกไขปญหาจะลาชาไมทนการณ แกไมตรงจด ยงแกกยงเพมปญหา สนเปลองงบประมาณจ านวนมาก เกดขอขดแยงระหวางคนในชมชนและสงคมวงกวาง (บญเลศ คชายทธเดช, 2551: 479)

สงแวดลอมในโรงเรยนมความส าคญตอพฒนาการของเดกเปนอยางมาก เดกจะเรยนรจากสงแวดลอมรอบๆ ตว ทงสงแวดลอมทมชวต และไมมชวต อกทงมความอยากรอยากเหน มการเรยนรตลอดเวลา ยอมท าตาม และเลยนแบบผอน เปนวยทสะสมประสบการณ และเปนวยทส าคญ ในการพฒนาทงรางกาย จตใจ สมอง ตลอดจนลกษณะนสย แตบคคลในโรงเรยนกเปนผท าลายหรอท าใหเกดปญหาสงแวดลอมในโรงเรยน และหนงในผทมสวนเกยวของกบการสรางปญหาสงแวดลอมกมาจากนกเรยนซงเปนปญหาทตองไดรบการแกไขปญหาสงแวดลอมในโรงเรยน เชน ปญหาขยะมลฝอย น าเสย อากาศเสย หรอแมแตปรมาณการใชไฟฟา และดานสภาพแวดลอมในโรงเรยน ตลอดจนบรเวณโรงเรยนขาดการดแลรกษาใหอยในสภาพทสมบรณ

การอนรกษสงแวดลอมมความส าคญอยางยง โดยเฉพาะการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน เพราะโรงเรยนเปนสวนหนงของชมชนทมความส าคญ และมบทบาทในการใหความร ปลกฝงลกษณะนสยตางๆ ใหแกเดกนกเรยน โดยมงใหผเรยนน าประสบการณ ทไดจากการเรยน น าไปใชในการด ารงชวต มความคดรเรมสรางสรรค คดเปน ท าเปน แกปญหาตางๆได วนหนงๆ เดกตองใชชวตอยในโรงเรยน ไมต ากวา 8-10 ชวโมง นอกจากเดกจะไดรบความร เรยนรจากบทเรยน คร อาจารยแลว เดกยงเรยนรจากสงแวดลอมรอบๆ ตวอกดวย ดงน น การอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนจงเปนสงส าคญส าหรบเดก จะไดฝกฝนตนเองใหรบผดชอบ อนรกษสภาพแวดลอม และรกธรรมชาต มผลท าใหนกเรยนเปนคนทมคณลกษณะทด เปนคนมคณภาพทสงคมคาดหวง และผลทดทสดกคอสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนสะอาด รมรน สวยงาม เปนทชนชมแกผพบเหนและเปนตวอยางทดงาม จะสงผลใหเดกนนเตบโต เปนทรพยากรมนษย ทมคณคาของประเทศชาตตอไปในอนาคต

พนทจงหวดชายแดนภาคใต โดยเฉพาะ 3 จงหวด คอ ยะลา ปตตาน และนราธวาส เปนพนททมลกษณะทางสงคม และวฒนธรรมทแตกตางไปจากจงหวดอนๆ คอ คนสวนใหญมเชอสายมลาย ยดถอวฒนธรรมแบบมลายอสลาม ใชภาษามลายทองถนเปนภาษาแมในชวตประจ าวน สวน

3

ภาษาไทยเปนภาษาทสอง เดกสวนใหญออนในเรองการใชภาษาไทย เชน การอาน การเขยน การพดภาษาไทย จงเปนสาเหตส าคญทท าใหมปญหาดานคณภาพการเรยนรในเรองตางๆ เดกขาดความรความเขาใจในเรองสงแวดลอม ไมมโอกาสในการกวดวชา เนองจากความยากจนและอยในพนทหางไกล โรงเรยนในชนบทไมมอาคารเรยนหากมกทรดโทรม เดกขาดแหลงเรยนร จงท าใหเกดความไมเทาเทยมในการเรยนร เปนตน

ดงนนผวจยจงสนใจศกษาปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โดยศกษาถงความรความเขาใจและทศนคตรวมถงปจจยตางๆทมผลกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน เพราะการใหการศกษาแกเยาวชนในเรองสงแวดลอม และการอนรกษสงแวดลอม มความส าคญตอการชวยอนรกษสงแวดลอม โดยเฉพาะการอนรกษพลงงาน การอนรกษตนไม และการอนรกษสภาพแวดลอม เพราะเยาวชนเปนอนาคตส าคญของชาต และเปนวยทก าลงเจรญเตบโต ทงทางดานรางกายและระดบสตปญญา พรอมทจะเรยนรถงปญหาในดานตาง ๆ รวมทงปญหาสงแวดลอม อนจะสงผลตอการปฏบตทถกตอง เปนตวอยางทด และสรางการรบรใหแกเยาวชน อนจะน าไปสการมสงแวดลอมทดขน และเปนการแกไขปญหาสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ

1.2 วตถประสงค

1.2.1 เพอศกษาความรความเขาใจและทศนคตของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

1.2.2 เพอศกษาปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

1.3 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1.3.1 ไดทราบถงความรความเขาใจและทศนคตของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

1.3.2 ไดทราบถงปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

4

1.4 ขอบเขตกำรศกษำ

1.4.1 ขอบเขตดำนเนอหำ 1.4.1.1 ศกษาความรความเขาใจและทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมใน

โรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทง 3 ดาน คอ 1) ดานการอนรกษพลงงาน 2) ดานการอนรกษตนไม 3) ดานการอนรกษสภาพแวดลอม รวมท งสงเกตการณดานสภาพแวดลอมทวไปของโรงเรยน รวมทงพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

1.4.1.2 ศกษาปจจยตางๆทมผลกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนไดแก ปจจยสวนบคคล คอ เพศ อาย ระดบชน และอาชพผปกครอง การไดรบขอมลขาวสารจากสอตางๆ ปจจยดานความรความเขาใจในการอนรกษสงแวดลอม ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอม การสนบสนนกจกรรมจากทางโรงเรยน

1.4.2 ขอบเขตดำนประชำกรและพนท ศกษาเฉพาะนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทก าลงศกษาอยในภาคเรยนท 2 ป

การศกษา 2555 โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ. เมอง จ. ยะลา 1.4.3 ขอบเขตดำนระยะเวลำ

ในการศกษาครงน ท าการเกบรวบรวมขอมลภาคสนามระหวางเดอนธนวาคม พ.ศ. 2555 ถงเดอนมกราคม พ.ศ. 2556

1.5 นยำมค ำศพทเฉพำะ

1.5.1 กำรอนรกษสงแวดลอม หมายถง พฤตกรรมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนธรรมวทยามลนธ ทมตอสงแวดลอม โดยการสงวน บ ารงรกษา ปองกน รจกวธใชอยางประหยด เหนคณคา กอใหเกดประโยชนสงสด เกยวกบการอนรกษพลงงาน การอนรกษตนไม และการอนรกษสภาพแวดลอม

1.5.2 กำรอนรกษพลงงำน หมายถง พฤตกรรมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนธรรมวทยามลนธ ในการใชเครองใชไฟฟาอยางประหยด เพอปองกนการสญเสยทรพยากรดานพลงงาน เชน การปดไฟ ปดพดลม หลงเลกใช เปนตน

1.5.3 กำรอนรกษตนไม หมายถง พฤตกรรมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนธรรมวทยามลนธ ในการชวยดแลรกษาตนไมในโรงเรยน โดยไมเดดใบไม ดอกไมภายในโรงเรยน รดน าตนไม เปนตน

5

1.5.4 กำรอนรกษสภำพแวดลอม หมายถง พฤตกรรมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนธรรมวทยามลนธ ในการชวยกนคดแยกขยะกอนทง ไมเผาขยะในโรงเรยน รวมทงการจดการน าเสย และการก าจดเศษอาหาร เปนตน

1.5.5 ควำมร ควำมเขำใจกำรอนรกษสงแวดลอม หมายถง นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนธรรมวทยามลนธ มความรความเขาใจในการอนรกษสงแวดลอม โดยมความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษพลงงาน การอนรกษตนไม และการอนรกษสภาพแวดลอม

1.5.6 ทศนคตในกำรอนรกษสงแวดลอม หมายถง นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนธรรมวทยามลนธ มทศนคตในการอนรกษสงแวดลอม โดยมทศนคตเกยวกบการอนรกษพลงงาน การอนรกษตนไม และการอนรกษสภาพแวดลอม

1.5.7 กำรสนบสนนกจกรรมดำนกำรอนรกษสงแวดลอมจำกทำงโรงเรยน หมายถง นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนธรรมวทยามลนธ ไดรบการสนบสนนกจกรรมเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมจากทางโรงเรยน

1.5.8 กำรไดรบทรำบขอมลขำวสำรจำกสอตำงๆ หมายถง นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนธรรมวทยามลนธ ไดรบขอมลขาวสารเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมจากสอตางๆ เชนโทรทศน อนเตอรเนต คมอ/หนงสอ วทย เปนตน

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

การศกษาปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา ผศกษาไดคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอเปนพนฐานในการด าเนนการวจย โดยไดด าเนนการศกษารายละเอยด ตามล าดบดงน

2.1 ทฤษฎความรความเขาใจ 2.2 ทฤษฎและแนวคดการสรางความรความเขาใจ 2.3 ทฤษฎทศนคต 2.4 แนวคดการอนรกษสงแวดลอม 2.5 งานวจยทเกยวของ

2.1 ทฤษฎความรความเขาใจ

2.1.1 ความหมายของความร ความเขาใจ ราชบณฑตยสถาน (2542) กลาววา ความร คอ สงทสงสมมาจากการศกษาเลาเรยน

การคนควา หรอประสบการณ รวมท งความสามารถเชงปฏบต และทกษะ ความเขาใจหรอสารสนเทศทไดรบมาจากประสบการณ สงทไดรบมาจากการไดยน ไดฟง การคด หรอการปฏบต องควชาในแตละสาขา เชน ความรเมองไทย ความรเรองสขภาพ

บญธรรม กจปรดาบรสทธ (2535 อางถงใน กมลรตน อายวฒน 2553: 7) ไดใหความหมายของความรวา หมายถง การระลกถงเรองราวตาง ๆ ทเคยมประสบการณมาแลว และรวมถงการจ าเนอเรองตาง ๆ ทงทปรากฏอยในแตละเนอหาวชา และวชาทเกยวพนกบเนอหาวชานนดวย

7

เกษม วฒนชย (2544 อางถงใน กมลรตน อายวฒน 2553: 8) ไดใหความหมายของความรไววา หมายถง การรวบรวม ความคดของมนษย จดใหเปนหมวดหมและประมวลสาระทสอดคลองกน โดยน ามาใชใหเกดประโยชน

นพศร เดชารกษ (2539: 22) กลาววา ความรเปนพฤตกรรมขนตนซงผเรยนเพยงแตจ าได อาจะโดยการนกได หรอโดยการมองเหน ไดยนกจ าได ความรในขนน ไดแก ความรเกยวกบค าจ ากดความ ความหมาย ขอเทจจรง ทฤษฎ กฎ โครงสราง วธการแกปญหา มาตรฐาน เหลาน เปนตน

ไพศาล หวงพานช (2526 อางถงใน ศลวต ศรสวสด 2552: 11) ไดใหความหมายของ ความรไววา ความรเปนขอเทจจรงหรอรายละเอยดของเรองราวอนเปนประสบการณของบคคลซงสะสม และถายทอดสบตอกนไป

The Modern American Dictionary ไดใหค าจ ากดความของความรทแตกตางกน 3 ลกษณะ (Wikstrom and Normann, 1994 อางถงใน กมลรตน อายวฒน 2553: 8) ดงน

1) ความร คอ ความคนเคยกบขอเทจจรง (Fact) ความจรง (Truths) หรอหลกการโดยทวไป (Principles)

2) ความร คอ ร (Known) หรออาจจะร (May be Known) 3) ความร คอ จตส านก ความสนใจ (Awareness) ในทางสงคมศาสตร ไดอธบายความหมายของความรวา จากปรากฏการณตางๆ ทมนษย

ตองประสบทงทางธรรมชาตและสงคม ซงจะมบทบาทส าคญตอการด าเนนชวตของมนษย มนษยจงตองเขาใจสงแวดลอมและสงคม และรจกการแกไขปญหาตางๆ ทเกดขนทงทมาจากสงแวดลอมและสงคม กลาวอกนยหนงกคอ มนษยจะตองหาความรตางๆ เพอใหเกดความเขาใจ สาเหตและการแกไขปญหาตางๆ ตอปรากฏการณทางธรรมชาตและสงคม ซงความรของมนษยไดมการพฒนามากมายและมหลายระดบของความรตามความสามารถและพนฐานของมนษย กลาวคอ (สมชาย สวะรมย, 2550: 9-10)

1) ความรในทศนะของบคคลทวไป จะมลกษณะทแตกตางกนไปตามพนฐานและความสามารถของแตละบคคล บคคลทวไปในทนหมายถง ประชาชนทวไปทประกอบอาชพทไมไดเกยวของกบการเรยนการสอน เชน ชาวนา ชาวไร พอคา นกธรกจ ชาวบานทวไป และอนๆ บคคลทวไปเหลานมทศนะตอความหมายของความรทเกดจากความรและความเขาใจการถายทอดสบตอมาจากประเพณ แตจะไมรถงความหมายทแทจรง ซงเปนความรเกยวกบประสบการณทางธรรมชาตและทางสงคมของบคคล ไมสามารถทจะเรยบเรยงเปนความคดรวบยอดได

2) ความรในทศนะของนกวชาการ มลกษณะเปนวทยาศาสตร มเหตมผลและความคดรวบยอด มลกษณะของนามธรรมเปนสวนมาก ความรของนกวชาการจะตองเปนวทยาศาสตร มเหตผล

8

และผลสามารถพสจนได มความเทยงตรงและเชอถอได นกวชาการมกมความสนใจทจะคนควาหาความรอยางมระบบตามแขนงวชาของตน เพอน าความรนนสรางขนหลกทฤษฎของตนตอไป

3) ความรในทศนะของนกปฏบต ความหมายของความรในทศนะของนกปฏบตจะเกยวของกบความเขาใจในเหตการณหรอปรากฏการณตางๆ ทงทางธรรมชาตและสงคม ทอธบายไดในลกษณะทสามารถน าไปใชได เราอาจจะกลาวไดวานกปฏบตเปนบคคลทเชอมโยงระหวางความรของนกวชาการ และบคคลทวไปเพอน าความรนนไปท าประโยชนใหแกสวนรวม ระดบความนกคดความลกซงของความรอาจจะอยระหวางนามธรรมและรปธรรมตามความเขาใจของทศนบคคลทวไป

ความร หมายถง ความสามารถในการจ ารายละเอยดขอเทจจรงของสงตางๆทไดรบร รบทราบ หรอประสบมาทงในอดตและสามารถระลกถงใหมไดในลกษณะหรอใกลเคยงกบสงทเคยรบร รบทราบ หรอประสบมา นอกจากนยงไดกลาวถงทฤษฎเกยวกบความร ทศนคต และพฤตกรรม (KAP) ซงทฤษฎ นเปนทฤษฎทใหความส าคญกบตวแปร 3 ตว คอ ความร (Knowledge) ทศนคต (Attitude) และการยอมรบปฏบต (Practice) ของผรบสารอนอาจมผลกระทบตอสงคมตอไปจากการรบสารนนๆ การเปลยนแปลงทงสามประเภทนจะเกดขนในลกษณะตอเนองกลาวคอ เมอผรบสารไดรบสารกจะท าใหเกดความร เมอเกดความรขน กจะมผลท าใหเกดทศนคต และขนสดทายกอใหเกดการกระท า (สมชาย สวะรมย, 2550: 9-10)

จะเหนไดวาสอมวลชนมบทบาทส าคญในการน าขาวสารตางๆ ไปเผยแพรเพอใหประชาชนในสงคมไดรบทราบวา ขณะนในสงคมมปญหาอะไร เมอประชาชนรบทราบขาวสารนนๆ ยอมกอใหเกดทศนคต และเกดพฤตกรรมตอไป ซงมลกษณะสมพนธกนเปนลกโซ เปนทยอมรบกนวา การสอสารมบทบาทส าคญในการด าเนนโครงการตางๆ ใหบรรลผลส าเรจตามทตงเปาหมายไว การทคนเดนเทามพฤตกรรมการปฏบตตามกฎจราจรไดกตองอาศยการสอสารเปนเครองมออนส าคญในการเพมพนความร สรางทศนคตทดและเกดการการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปในทางทเหมาะสม โดยผานสอชนดตางๆ ไปยงประชาชนกลมเปาหมาย ซงประกอบดวย

ความร (Knowledge) เปนการรบรเบองตนซงบคคลสวนมากจะไดรบผานประสบการณโดยการเรยนรจากการตอบสนองตอสงเรา (S-R) แลวจดระบบเปนโครงสรางของความรทผสมผสานระหวางความจ า (ขอมล) กบสภาพจตวทยา ดวยเหตนความรจงเปนความจ าทเลอกสรรซงสอดคลองกบสภาพจตใจของตนเอง ความรจงเปนกระบวนการภายใน อยางไรกตามความรกอาจสงผลตอพฤตกรรมทแสดงออกของมนษยได และผลกระทบทผรบสารเชงความรในทฤษฏการสอสารนนอาจปรากฏไดจากสาเหต 5 ประการคอ (สรพงษ โสธนะเสถยร, 2533: 118)

9

1) การตอบขอสงสย (Ambiguity Resolution) การสอสารมกจะสรางความสบสนใหสมาชกทอยในสงคมผรบสารจงมกแสวงหาสารสนเทศ โดยการอาศยสอทงหลาย เพอตอบขอสงสย และความสบสนของตน

2) การสรางทศนะ (Attitude Formation) เปนผลกระทบเชงความรตอการปลกฝงทศนะนน โดยสวนมากนยมใชกบสารสนเทศทเปนนวตกรรมเพอสรางทศนคตใหคนยอมรบการแพรนวตกรรมนนๆ (ในฐานะความร)

3) การก าหนดวาระ (Agenda Setting) เปนผลกระทบเชงความรทสอกระจายออกไปเพอใหประชาชนตระหนกและผกพนกบประเดนวาระทสอก าหนดขน หากตรงกบภมหลงของปจเจกชน และคานยมของสงคมแลว ผรบสารจะเลอกสารสนเทศนน

4) การพอกพนระบบความเชอ (Expansion of Belief System) การสอสารสงคมมกกระจายความเชอ คานยม และ อดมการณดานตางๆ ไปสประชาชนจงท าใหผรบสารรบทราบระบบความเชอถอหลากหลายและลกซงไวในความเชอของตน

5) การรแจงตอคานยม (Value Clarification) ความขดแยงในเรองคานยมและอดมการณเปนภาวะปกตของสงคม สอมวลชนทน าเสนอขอเทจจรงในประเดนเหลาน ยอมท าใหประชาชนผรบสารเขาใจถงคานยมเหลานนแจงชดขน

กด (1973 อางถงใน ลดดา วระเบญจพล, 2555: 26) กลาววา ความรเปนขอเทจจรง (Fact) ความจรง (Truth) เปนขอมลทมนษยไดรบและเกบรวบรวมมาจากประสบการณตางๆ การทบคคลยอมรบหรอปฏเสธสงใดสงหนงไดอยางมเหตผล บคคลควรจะตองรเรองเกยวกบสงนนเพอประกอบการตดสนใจ นนคอ บคคลจะตองมขอเทจจรง หรอขอมลตางๆ ทสนบสนนและใหค าตอบของสงสยทบคคลมอย ชแจงใหบคคลเกดความเขาใจและทศนคตทตอเรองใดเรองหนง รวมทงเกดความตระหนก ความเชอ และคานยมตางๆดวย

จ ารอง เงนด (2552 อางถงใน ขนษฐา ยาวะโนภาส, 2553: 53-54) ไดใหความหมายของความรวา เปนสงทเกยวของกบการระลกถงเฉพาะเรองหรอเรองทวๆไป ระลกถงวธกระบวนการ หรอสถานการณตางๆ โดยเนนความจ า ความร ท าใหทราบถงความสามารถในการจ า และการระลกถงเหตการณหรอประสบการณทเคยพบมาแลว แบงเปน

1) ความรเกยวกบเนอหาวชาโดยเฉพาะ 2) ความรเกยวกบวธและการด าเนนการทเกยวกบสงใดสงหนง 3) ความรเกยวกบการรวบรวมแนวความคดและโครงสรางความเขาใจ ท าใหทราบถง (1)

การแปลความ คอ การแปลจากแบบหนงไปสอกแบบหนง โดยการรกษาความหมายใหถกตอง (2) การน าไปใช (3) การวเคราะห (4) การสงเคราะห (5) การประเมนคา

10

การเกดความรไมวาระดบใดกตาม ยอมมความสมพนธกบความรสกนกคด ซงเชอมโยงกบการเปดรบขาวสารของบคคลนนเอง รวมไปถงประสบการณและลกษณะทางประชากร (การศกษา เพศ อาย ฯลฯ) ของแตละคนทเปนผรบขาวสาร ถาประกอบกบการทบคลมความพรอมในดานตางๆ เชน มการศกษา มการเปดรบขาวสารเกยวกบกฎจราจร กมโอกาสทจะมความรในเรองน และสามารถเชอมโยงความรนนเขากบสภาพแวดลอมได สามารถระลกได รวบรวมสาระส าคญเกยวกบกฎจราจร รวมทงสามารถวเคราะห สงเคราะห รวมทงประเมนผลไดตอไป เมอประชาชนเกดความรเกยวกบกฎจราจร ไมวาจะในระดบใดกตาม สงทเกดตามมากคอ ทศนคต ความคดเหน ในลกษณะตางๆ (ลดดา วระเบญจพล, 2555: 26)

ฉะนน เมอพจารณาถงความหมายของความร ดงทไดกลาวมาแลวขางตนจงอาจกลาวไดวา ความร หมายถงการรบรเกยวกบขอเทจจรง เหตการณ รายละเอยดตางๆ ทเกดจากการสงเกต การศกษา ประสบการณ ทงในดานสงแวดลอมทางธรรมชาตและสงคม ความรพนฐานหรอภมหลงของแตละบคคล ทบคคลไดจดจ าหรอรวบรวมไวและสามารถแสดงออกมาในเชงพฤตกรรมทสงเกตหรอวดได โดยสามารถแบงระดบความรได 6 ระดบ คอ ความร ความจ า ความเขาใจ การน าไปใช การวเคราะห และการประเมนผลระดบของความร (สมชาย สวะรมย, 2550: 9-10)

2.1.2 ความหมายของความเขาใจ ไพศาล หวงพานช (2526 อางถงใน ศลวต ศรสวสด, 2552: 11) ไดใหความหมายของ

ความเขาใจ หมายถง ความสามารถในการน าความรความเขาใจไปดดแปลง ปรบปรง เพอใหสามารถจบใจความอธบาย หรอเปรยบเทยบเรองราวความคดเหนขอเทจจรงตาง ๆ ได

ประภาเพญ สวรรณ (2520 อางถงใน วรรณา มฮ าหมดกาเซม, 2546: 31) กลาววา เมอบคคลไดมประสบการณกบขาวสารหนงๆ อาจจะโดยการฟง อาน เขยน เปนทคาดวาบคคลนนจะท าความเขาใจกบขาวสารน นๆ ซงอาจแสดงออกมาในรปของทกษะ หรอความสามารถในการแปล (Translation) การใหความหมาย (Interpretation) การคาดคะเน (Extrapolation)

อทมพร ทองอไทย (2533 อางถงใน วรรณา มฮ าหมดกาเซม, 2546: 31) กลาววา ความเขาใจ เปนขนตอนส าคญของการสอความหมาย โดยอาศยความสามารถทางสมองและทศนะ ซงอาจกระท าไดโดยใชปากเปลา ขอเขยน ภาษา หรอสญลกษณตางๆ โดยท าความเขาใจ ซงประกอบดวย การแปล การตความ และการสรปอางอง

จกรกรช ใจด (2542 อางถงใน กมลรตน อายวฒน, 2553: 11) กลาววา ความเขาใจ (Comprehension) หมายถง ความสามารถจบใจความส าคญของเรองราวตาง ๆได ทงภาษา รหส

11

สญลกษณ ทงรปธรรมและนามธรรมแบงเปน การแปลความ การตความ การขยายความ โดยมลกษณะ ดงน

1) การแปลความ คอ ความสามารถในการจบใจความใหถกตองกบสงทจะสอความหมายหรอความสามารถในการถายทอดความหมายจากภาษาหนงไปสอกภาษาหนง หรอจากการสอสารรปแบบหนงไปสอกรปแบบหนง

2) การตความ คอ ความสามารถในการอธบาย หรอแปลความหมายหลาย ๆ ลกษณะอนมาเรยบเรยง โดยท าการจดระเบยบ สรปยอดเปนเนอความใหม โดยยดเปนเนอความเดมเปนหลกไมตองอาศยหลกเกณฑอนใดมาใช

3) การขยายความ คอ ความสามารถทจะขยายเนอหาขอมลทรบรมาใหมากขน หรอเปนความสามารถในการท านาย หรอคาดคะเนเหตการณลวงหนาไดอยางด โดยอาศยขอมลอางองหรอแนวโนมทเกนเลยจากขอมล กลาวโดยสรป ความรความเขาใจ หมายถง ความทรงจ าในเรองราว ขอเทจจรงรายละเอยดตาง ๆ และความสามารถในการน าความรทเกบรวบรวมมาใชดดแปลง อธบาย เปรยบเทยบในเรองนนๆ ไดอยางมเหตผล และความรความเขาใจเปนสงทเกยวของโดยตรงและรวมถงการน าความร ความเขาใจ ไปใชในสถานการณจรงไดตามขนตอน ทงนขนอยกบประสบการณของแตละบคคลเปนส าคญ

2.1.3 ทมาของความร ความรมทมา 3 ประการ (อมร โสภณวเชษฐเชษฐวงค, 2541: 3) คอ 1) ความรทเกดจากประสาทสมผสหรอความรประจกษ ไดแก ความรทเกดเมอประสาท

สมผสตางๆ ประสบกบอารมณทเปนคกนซงสงเหลานเรารไดโดยตรง 2) ความรทเกดจากการอนมาน หรอการคดหาเหตผล ไดแก ความรทอาศยขอมลหรอ

ความรประจกษเปนพนฐาน แลวคดสบสวนไปหาสงทยงไมร 3) ความรทเกดขนโดยอาศยพยานและหลกฐาน ไดแก ความรทเกดจากการบอกเลาของ

บคคลทเชอถอได หรอไดจากหลกฐานทเกดจากบคคลวตถ หรอสถาบนทนาเชอถอ 2.1.4 ประเภทของความร ความรประกอบดวยสงตางๆหลายประการซง (ชม ภมภาค, 2526: 193-194) ไดแบง

ประเภทของความรออกเปน 12 ประการ ดงน 1) ความรเกยวกบสงเฉพาะ เปนการจดจ าสงตางๆอยางโดดเดยว เปนการเชอมโยง

สญลกษณกบสงทเปนรปธรรม เปนรากฐานของการสรางความคดทเปนนามธรรม

12

2) ความรเกยวกบความหมายของค า เปนความรเกยวกบความหมายของสญลกษณของศพทตางๆ เปนขอความหรอศพททางเทคนค

3) ความรเกยวกบขอเทจจรงเฉพาะ เชน ความรเกยวกบชอบคคล สถานท เหตการณ เวลา 4) ความรเกยวกบวถทางในการจดการกบสงเฉพาะ เชน ความรในการจดระเบยบการศกษา

การวจารณ วธการสบสวน 5) ความรในระเบยบแบบแผนของกลม เปนสงก าหนดเอาไวโดยอาศยขอตกลงของกลม

ของวงอาชพ 6) ความรเกยวกบแนวโนม หรอเหตการณตามล าดบตอเนอง เปนความรเกยวกบ

กระบวนการ 7) ความรเกยวกบการจดแยกประเภท 8) ความรเกยวกบเกณฑ 9) ความรเกยวกบวธการ เชน ความรเกยวกบวธการทางวทยาศาสตร 10) ความรเกยวกบนามธรรมชาตของวชาการดานๆตางๆ ดานใดดานหนง สวนมากเปน

ทฤษฎ กฎเกณฑ เปนระดบสงสดของนามธรรม 11) ความรเกยวกบหลกการและสรป 12) ความรเกยวกบทฤษฎและโครงสราง เปนการรวมหลกการหรอสรปเขาเกยวพนกนเปน

ระบบ 2.1.5 ระดบความร ความเขาใจ มนตร จฬาวฒนทล (2537 อางถงใน กมลรตน อายวฒน, 2553: 8) แบงระดบของความร

ออกเปน 4 ระดบ คอ ระดบแรก ความรเกยวกบสงรอบตวเรา ซงสามารถรบรไดโดยดานประสาทสมผส

มองเหน ไดยน ดมกลน และลมรสได เชน ความรอน-เยน ความสวาง-มด เสยง ดง-เบา กลนหอม-เหมน และรสเคม-หวาน เปนตน ความรระดบตนนอาจเรยกวา ความรสก

ระดบทสอง ไดแก ความรดานภาษา ซงจะท าใหอานและเขยนหนงสอได ฟงเขาใจ ฟงวทยและดทวรเรอง ตลอดจนมภมปญญาทองถนทไดสะสมและตกทอดกนมา

ระดบทสาม ไดแก ความรดานวชาการ ซงไดจากการศกษาเลาเรยน ท าใหคดเลขเปนค านวณดอกเบยได ออกแบบอาคารได เขยนบทละครได ใชคอมพวเตอรเปน รกฎหมายบานเมองรจกกฎเกณฑ ทางฟสกส ดาราศาสตร เคม และชววทยา วนจฉยโรคและรวธรกษาโรค เปนตน

13

ความรวชาการเหลาน มกจะตองเรยนรจากคร อาจารย เอกสาร ต าราทางวชาการหรอผทรเรองนนมากอน

ระดบทส ไดแก ความรใหมเปนความรทไมเคยมอยกอน ไดมาโดยการคนควาวจยการคดคนกระบวนการใหม และควรจะหาแนวทางในการน าความรใหมไปใชใหเปนประโยชนเพอใหเกดการพฒนา

Bloom และคณะ (1975 อางถงใน กมลรตน อายวฒน, 2553: 9) ไดท าการศกษาและจ าแนกพฤตกรรมดานความรออกเปน 6 ระดบ โดยเรยงตามล าดบชนความสามารถจากต าไปสง ดงน

1) ความร หมายถง ความสามารถในการจ าหรอรสกได แตไมใชการใชความเขาใจไปตความหมายในเรองนน ๆ แบงออกเปน ความรเกยวกบเนอเรองซงเปนขอเทจจรง วธด าเนนงานแนวคด ทฤษฎ โครงสราง และหลกการ

2) ความเขาใจ หมายถง ความสามารถจบใจความส าคญของเรองราวตาง ๆ ไดทงในดานภาษา รหส สญลกษณ ทงรปธรรมและนามธรรม แบงเปนการแปลความ การตความ การขยายความ

3) การน าไปใช หมายถง ความสามารถน าเอาสงทไดประสบมา เชน แนวคด ทฤษฎดานตาง ๆ ไปใชใหเปนประโยชน หรอน าไปใชแกปญหาตามสถานการณตาง ๆ ได

4) การวเคราะห หมายถง ความสามารถในการแยกแยะเรองราว ออกเปนสวนประกอบยอย เพอศกษาความสมพนธระหวางองคประกอบสวนยอย และหลกการ หรอทฤษฎ เพอใหเขาใจเรองราวตาง ๆ

5) การสงเคราะห หมายถง ความสามารถในการน าเอาเรองราว หรอสวนประกอบยอยมาเปนเรองราวเดยวกน โดยมการดดแปลง รเรม สรางสรรค ปรบปรงของเกาใหมคณคาขน

6) การประเมนคา หมายถง ความสามารถในการพจารณา ตดสนคณคาของความคดอยางมหลกเกณฑ เปนการตดสนวาอะไรดไมดอยางไรใชหลกเกณฑเชอถอไดโดยอาศยขอเทจจรงภายในและภายนอก

2.1.6 การวดความร การวดความรเปนการวดความสามารถในการระลกเรองราวขอเทจจรง หรอประสบการณ

ตาง ๆ หรอเปนการวดการระลกประสบการณเดมทบคคลไดรบค าสอน การบอกกลาว การฝกฝนของผสอน รวมทงจากต าราจากสงแวดลอมตาง ๆ ดวยค าถามวดความร แบงออกเปน 3 ชนด คอ (ไพศาล หวงพานช, 2526: 96-104)

14

1) ถามความรในเนอเรอง เปนการถามรายละเอยดของเนอหาขอเทจจรงตาง ๆ ของเรองราวทงหลาย ประกอบดวยค าถามประเภทตาง ๆ เชน ศพท กฎ ความจรง หรอรายละเอยดของเนอหาตาง ๆ

2) ถามความรในวธการด าเนนการ เปนการถามวธการปฏบตตาง ๆ ตามแบบแผนประเพณ ขนตอนของการปฏบตงานทงหลาย เชน ถามระเบยบแบบแผน ล าดบขน แนวโนมการจดประเภทและหลกเกณฑตาง ๆ

3) ถามความรรวบยอด เปนการถามความสามารถในการจดจ าขอสรป หรอหลกการของเรองทเกดจากการผสมผสานหาลกษณะรวม เพอรวบรวมและยนยอลงมาเปนหลก หรอหวใจของเนอหานน

จ านง พรายแยมแข (2535: 24-29) กลาววา ในการวดความรนนสวนมาก จะนยมทใชแบบทดสอบ ซงแบบทดสอบนเปนเครองมอประเภทขอเขยนทนยมใชกนทว ๆ ไป แบงออกเปน 2 ชนด คอ

1) แบบอตนย หรอแบบความเรยง โดยใหเขยนตอบเปนขอความสน ๆ ไมเกน 1-2 บรรทด หรอเปนขอ ๆ ตามความเหมาะสม

2) แบบปรนย แบงเปน 4 แบบ คอ (1) แบบเตมค า หรอเตมขอความใหสมบรณ แบบทดสอบนเปนการวดความสามารถ

ในการหาค า หรอขอความมาเตมลงในชองวางของประโยคทก าหนดใหถกตองแมนย า โดยไมมค าตอบใดชน ามากอน

(2) แบบถก-ผด แบบทดสอบนวดความสามารถในการพจารณาขอความทก าหนดใหวาถกหรอผด ใชหรอไมใช จากความสามารถทเรยนรมาแลว โดยจะเปนการวดความจ าและความคด ในการออกแบบทดสอบควรตองพจารณาถงขอความจะตองชดเจน ถกหรอผดเพยงเรองเดยว สนกะทดรดไดใจความ และไมควรใชค าปฏเสธซอน

(3) แบบจบค แบบทดสอบนเปนลกษณะการวางขอเทจจรง เงอนไข ค า ตวเลข หรอสญลกษณไว 2 ดานขนานกน เปนแถวตง 2 แถว แลวใหอานดขอเทจจรงในแถวตงดานหนงวามความเกยวของ จบคไดพอดกบขอเทจจรงในอกแถวตงหนง โดยทวไปจะก าหนดใหตวเลอกในแถวตงดานหนงนอยกวาอกดานหนง เพอใหไดใชความสามารถในการจบคมากขน

(4) แบบเลอกตอบขอสอบแบบนเปนขอสอบทนยมใชกนในปจจบน เนองจากสามารถวดไดครอบคลมจดประสงคและตรวจใหคะแนนไดแนนอน ลกษณะของขอสอบประกอบดวยสวนขอค าถาม และตวเลอก โดยตวเลอกจะมตวเลอกทเปนตวถก และตวเลอกทเปนตวลวง ผเขยนขอสอบตองมความรในวชานนอยางลกซง และรวธการเขยนขอสอบ โดยมขอควรพจารณา คอ ใน

15

สวนขอค าถามตองชดเจนเพยงหนงเรอง ภาษาทใชกะทดรดเหมาะสมกบระดบของผตอบ ไมใชค าปฏเสธหรอปฏเสธซอนกน และไมควรถามค าถามแบบทองจ า และในสวนตวเลอกควรมค าตอบถกเพยงค าตอบเดยวทมความกะทดรด ไมชน าหรอแนะค าตอบ มความเปนอสระจากกน มความเปนอนหนงอนเดยวกนเรยงตามล าดบตามปรมาณหรอตวเลข ตวลวงตองมความเปนไปไดและก าหนดจ านวนตวเลอก 4 หรอ 5 ตวเลอก

การวดความรเปนการวดความสามรถดานการระลกออกของความจ า เปนการวดเกยวกบเรองราวทเคยมประสบการณ หรอเคยรเคยเหนและท ามากอน การวดความรอาจใชแบบทดสอบผลสมฤทธ (Achievement Test) ซงเปนการวดความสามารถทางปญญาและทกษะตางๆ ตลอดจนสมรรถภาพดานตางๆ ทไดรบจากการเรยนรในอดต (ชวาล แพรตกล, 2526: 201-205) ซงสรปไดดงน

1) ถามความรเกยวกบค าศพทและนยาม ไดแก โจทยทถามวาค าหรอกลมค าใชในวชานนๆ คออะไร มความหมายทวไป หรอความหมายเฉพาะวาอยางไร

2) ถามความรเกยวกบกฎและความเปนจรง ไดแก การถามสตร กฎเกณฑ ความจรง ขอเทจจรง เรองราว ใจความ หรอเนอความส าคญตางๆ ตามทไดพสจนแลว

3) ถามความรในวธการ คอ ถามวาเรองราวหรอเหตการณนนๆ หรอขอความตางๆทไดมานนมทมาอยางไร ใชระเบยบวธการอะไร และด าเนนการเปนขนๆอยางไร

4) ถามความรเกยวกบเกณฑ ไดแก ค าถามตองการจะวดวาผตอบสามารถจดจ ากฎเกณฑตางๆ ส าหรบใชในการวนจฉยและตรวจสอบขอเทจจรงตางๆหรอไม

5) ถามเกยวกบล าดบชนและแนวโนมวาเหตการณตางๆ มความเคลอนไหวโนมเอยง หรอเจรญ เสอมไปในทศทางใด ตามล าดบการเวลา

6) ถามเกยวกบการจ าแนกประเภท ไดแก ค าถามทใชจดประเภทสงของ หรอเรองราวและเหตการณตางๆ ใหเขาเปนหมวดหมตามประเภท ตามชนดเรองราวนน

7) ถามเกยวกบวธการหรอวธการด าเนนงาน คอถามวา การไดมาซงผลลพธตางๆนนจะตองใชเทคนคอะไร หรอวธปฏบตอยางไร

8) ถามความรรวบยอดในเนอเรองเปนค าถามทจะวดวาผตอบสามารถจ าขอสรป หรอหลกการใหญๆของเนอหาวชานนไดหรอไม

9) ถามความรเกยวกบวชาการ และการขยายหลกวชาการ ไดแก ค าถามทมงวดวาผตอบสามารถจ าหลกการตางๆ อนเปนสาระส าคญของวชานนๆไดหรอไม

16

10) ถามความรเกยวกบทฤษฎ และโครงสราง เปนค าถามทจะวดวา ผตอบสามรถระลกและน าความสมพนธจากทฤษฎและหลกวชาการตางๆมาสรปเปนเนอความใหญๆเรองเดยวกนไดหรอไม

2.2 ทฤษฎและแนวคดการสรางความรความเขาใจ

2.2.1 ทฤษฎการสรางความรดวยตนเอง (Constructivism) ทฤษฎการสรางความรดวยตนเอง (Constructivism) ทศนา แขมมณ (2554: 90-94) มดงน

2.2.1.1 ทฤษฎการเรยนร วกอสก ( Vygotsky ) เปนทฤษฎพฒนาการทางเชาวปญญาของเพยเจตและของวกอทสกเปนรากฐานทส าคญของทฤษฎการสรางความรดวยตนเอง (Constructivism) เพยเจตอธบายวา พฒนาการทางเชาวปญญาของบคคลมการปรบตวผานทางกระบวนการซมซาบหรอดดซม (Assimilation) และกระบวนการปรบโครงสรางทางปญญา Accommodation) พฒนาการเกดขนเมอบคคลรบและซมซาบขอมลหรอประสบการณใหมเขาไปสมพนธกบความรหรอโครงสรางทางปญญาทมอยเดม หากไมสามารถสมพนธกนได จะเกดภาวะไมสมดล (Disequilibrium) บคคลจะพยายามปรบสภาวะใหอยในสภาวะสมดล (Equilibrium) โดยใชกระบวนการปรบโครงสรางทางปญญา (Accommodation) เพยเจตเชอวา (Piaget, 1972: 1-12) คนทกคนจะมการพฒนาเชาวปญญาไปตามล าดบขน จากการมปฏสมพนธและประสบการณกบสงแวดลอมตามธรรมชาต และประสบการณทเกยวกบการคดเชงตรรกะและคณตศาสตร (Logico-Mathematical Experience) รวมทงการถายทอดความรทางสงคม (Social Transmission) วฒภาวะ (Maturity) และกระบวนการพฒนาความสมดล (Equilibrium) ของบคคลนน สวนวกอทสก ใหความส าคญกบวฒนธรรมและสงคมมาก เขาอธบายวา มนษยไดรบอทธพลจากสงแวดลอมตงแตแรกเกด ซงนอกจากสงแวดลอมจากธรรมชาตแลวกยงมสงแวดลอมทางสงคมซงกคอวฒนธรรมทแตละสงคมสรางขน ดงน นสถาบนสงคมตางๆ เรมต งแตสถาบนครอบครวจะมอทธพลตอพฒนาการทางเชาวปญญาของแตละบคคล นอกจากนน ภาษายงเปนเครองมอส าคญของการคดและการพฒนาเชาวปญญาขนสง พฒนาการทางภาษาและทางความคดของเดกเรมดวยการพฒนาทแยกจากกน แตเมออายมากขน พฒนาการทง 2 ดานจะเปนไปรวมกน

ทงเพยเจตและวกอทสก นบวาเปนนกทฤษฎการเรยนรในกลมพทธนยม (Cognitivism) ซงเปนกลมทใหความสนใจศกษาเกยวกบ “Cognition” หรอกระบวนการรคด หรอกระบวนการทางปญญา นกคดคนส าคญในกลมน คอ อลรค ไนซเซอร (Ulrich Neisser) ไดใหค านอยามของค านไววา “เปนกระบวนรคดของสมองในการปรบ เปลยน ลด ตดทอน ขยาย จดเกบ และใชขอมลตางๆ ท

17

รบเขามาทางประสาทสมผส ซงอาจจะเกดหรอไมเกดจากการกระตนของสงเราภายนอกกได ดงนน การรสก การรบร จนตนาการ การระลกได การจ า การคงอย การแกปญหา การคดและอนๆ อกมาก จงถอไดวาเปนสวนหนงของกระบวนการรคดน” (สรางค โควตระกล, 2541: 208-209)

เพอใหเขาใจแนวคดของทฤษฎการสรางความรไดงายขน จงขอเปรยบเทยบแนวคดนกบแนวคดของทฤษฎกลมปรนยนยม (Objectivism) ซงมความเหนวา โลกนมความร ความจรง ซงเปนแกนแทแนนนอนไมเปลยนแปลง การศกษาคอการใหผเรยนไดเรยนรความร ความจรงเหลาน ดงนน ครจงตองพยายามถายทอดความรความจรงนใหผเรยน และผเรยนจะสามารถรบสงทครถายทอดไดอยางเขาใจตามทครตองการแตนกทฤษฎกลมการสรางความรมความเหนวา (Duffy and Jonassen, 1992: 3-4) แมโลกนจะมอยจรงและสงตางๆทอยในโลกจรง แตความหมายของสงเหลาน มไดมอยในตวของมน สงตางๆมความหมายขนจากการคดของคนทรบรสงนนและแตละคนจะใหความหมายแกสงเดยวกน แตกตางไปอยางหลากหลาย ดงนน สงตางๆในโลกนจงไมมความหมายทถกตองหรอเปนจรงทสด แตขนกบความหมายของคนในโลก คนแตละคนเกดความคดากประสบการณ ดงนน สงแวดลอมทอยในประสบการณนน กยอมเปนสวนหนงของความคดนน หรอเปนความหมายสวนหนงของความคดนน ดวยเหตนวกอทสก (Vygotsky, 1978: 94-91) จงเนนความส าคญของความแตกตางระหวางบคคลและการใหใหความชวยเหลอผเรยนใหกาวหนา จากระดบทพฒนาการทเปนอย ไปถงระดบพฒนาการทเดกมศกยภาพจะไปถงได วกอทสกไดเสนอแนวคดเกยวกบ “Zone of Proximal Development” ซงเปนแนวคดใหมทสงผลตอการเปลยนแปลงในดานการจดการเรยนการสอน

วกอทสก ปกตเมอมการวดพฒนาการทางเชาวปญญาของเดก เรามกใชแบบทดสอบมาตรฐานในการวด เพอดวาเดกอยในระดบใด โดยดวาสงทเดกท าไดนนเปนสงทเดกในระดบอายเทาใดโดยทวไปสามารถท าได ดงนนการวดผลจงเปนการบงถงบอกถงสงทเดกท าไดอยแลวคอ เปนระดบพฒนาการทเดกบรรลหรอไปถงแลว ดงน นขอปฏบตทท ากนอยกคอ การสอนใหสอดคลองกบระดบพฒนาการของเดก จงเทากบเปนการตอกย าใหเดกอยในระดบพฒนาการเดม ไมไดชวยใหเดกพฒนาขน วกอทสก อธบายวา เดกทกคนมระดบพฒนาการทางเชาวปญญาทตนเปนอย และมระดบพฒนาการทตนมศกยภาพจะไปใหถงชวงหางระหวางระดบทเดกอยในปจจบนกบระดบทเดกมศกยภาพจะเจรญเตบโตนเอง เรยกวา “Zone of Proximal Development” หรอ “Zone of Proximal Growth” ซงชวงหางนจะมความแตกตางกนในแตละบคคล แนวคดนสงผลใหเกดการเปลยนแปลงแนวคดเกยวกบการสอน ซงเคยเปนเสนตรง (Linear) หรออยในแนวเดยวกน เปลยนแปลงไปเปนอยในลกษณะทเหลอมกน โดยการสอนจะตองน าหนาระดบพฒนาการเสมอ ดง

18

ค ากลาวของวกอทสกทวา “... The Development Process Do Not Coincide with Learning Process. Rather the Development Process Lags Behind the Learning Process” (Vygotsky, 1978: 90)

ดงนน เดกทมระดบพฒนาการทางสมองเทากบเดกอาย 8 ขวบ จะสามารถท างานทเดกอาย8 ขวบ โดยทวไปท าได เมอใหงานของเดกอาย 9 ขวบ เดกคนหนงท าไมได แตเมอไดรบการชแนะหรอสาธตใหดกจะท าได แสดงใหเหนวา เดกคนนมวฒภาวะทจะถงระดบทตนเองมศกยภาพไปได ตอไปนเดกคนนกพฒนาไปถงขนท าสงนนไดเองโดยไมมการชแนะหรอการไดรบความชวยเหลอจากผอน ในขณะเดยวกน อาจมเดกอกคนหนงซงอยในระดบพฒนาการทางสมองเทากน คอ 8 ขวบ เมอใหท างานของเดกอาย 9 ขวบ เดกท าไมไดแมจะไดรบการชแนะหรอสาธตใหดซ าแลวซ าอก กไมสามารถท าไดแสดงใหเหนวางชองวางระดบพฒนาการทเปนอยกบระดบทตองการไปถงใหถง ยงหางหรอกวางมาก เดกทยงมวฒภาวะไมเพยงพอ หรอยงไมพรอมทจะท าสงนน จ าเปนตองรอใหเดกมวฒภาวะสงขน หรอลดระดบพฒนาการใหต าลง จากแนวคด ดงกลาว วกอทสก (Vygotsky, 1978: 90-91) จงมความเชอวา การใหความชวยเหลอชแนะแกเดก ซงอยในลกษณะของ “Assisted Learning” หรอ “Scaffolding” เปนสงส าคญมากเพราะสามารถชวยพฒนาเดกใหไปถงระดบทอยในศกยภาพของเดกได นกจตวทยากลมนเนนความส าคญของบรบททแทจรง (Authentic Context) เพราะการสรางความหมายใดๆ มกเปนการสรางบนฐานของบรบทใดบรบทหนง จะกระท าโดยขาดบรบทนนไมได ดงนน การเรยนรจงจ าเปนตองด าเนนการอยในบรบทใดบรบทหนง และกจกรรมและงานทงหลายทใชในการเรยนรกจ าเปนเปนสงจรง(Authentic Activities / Tasks)

Jonassen (1992:138-139) ก ล าวว า ทฤษฎการส รางความ รจะใหความส าคญกบกระบวนการและวธการของบคคลในการสรางความรความเขาใจจากปะสบการณรวมทงโครงสรางทางปญญาและความเชอทใชในการแปลความหมายเหตการณและสงตางๆ เขาเชอวาคนทกคนมโลกของตวเองซงเปนโลกทสรางขนดวยความคดของตนเองและคงไมมใครกลาวไดวาโลกไหนจะเปนจรงไปกวานนเพราะโลกของใครกคงเปนจรงส าหรบคนนน ดงนนโลกนจงไมมความจรงเดยวทจรงทสด ทฤษฎการเรยนรกลมนถอวา สมองเปนเครองมอทส าคญทสดทเราสามารถใชในการแปลความหมายของปรากฏการณ เหตการณ และสงตางๆในโลกน ซงการแปลความหมายดงกลาวเปนเรองทเปนสวนตว (Personal) และเปนเรองเฉพาะตว (Individualistic) เพราะการแปลความหมายของแตละบคคลขนกบการรบร ประสบการณ ความเชอ ความตองการ ความสนใจและภมหลงของแตละบคคลซงมความแตกตางกน สรปไดวา การเรยนรตามทฤษฎการสรางความรเปนกระบวนการในการ “Acting On” ไมใช “Taking In” กลาวคอ เปนกระบวนการทผเรยนจะตองจดกระท ากบขอมล ไมใชเพยงรบขอมลเขามา (Fosnot, 1992: 171) และนอกจากกระบวนการเรยนรจะ

19

เปนกระบวนการปฏสมพนธภายในสมอง (Internal Mental Interaction) แลว ยงเปนกระบวนการทางสงคมอกดวย การสรางความรจงเปนกระบวนกรทงทางดานสตปญญาและสงคมควบคกนไป

2.2.1.2 การประยกตใชทฤษฎในการเรยนการสอน การน าทฤษฎการสรางความรไปใชในการเรยนการสอน สามารถท าไดหลายประการ (ทศนา แขมมณ, 2554: 90-94) ดงน

1) ตามทฤษฎการสรางความร ผลของการเรยนรจะมงเนนไปทกระบวนการสรางความร (Process of Knowledge Construction) และการตระหนก ร ในกระบวนการน น (Reflexive Awareness of That Process) เปาหมายของการเรยนรจะตองมาจากการปฏบตงานจรง (Authentic Tasks) ครจะตองเปนตวอยางและฝกฝนกระบวนการเรยนรใหผเรยนเหน ผเรยนจะตองฝกฝนการสรางความรดวยตนเอง

2) เปาหมายของการสอนจะเปลยนจากการถายทอดใหผเรยนไดรบสาระความรทแนนตายตว ไปสการสาธตกระบวนการแปลและสรางความหมายทหลากหลาย การเรยนรทกษะตางๆงจะตองมประสทธภาพถงขนท าไดและแกไขไดจรง

3) ในการเรยนการสอน ผเรยนจะเปนผทมบทบาทในการเรยนรอยางตนตว (Active) ผเรยนจะตองเปนผจดกระท ากบขอมลหรอประสบการณตางๆและจะตองสรางความหมายใหกบสงนนดวยตนเอง โดยการใหผเรยนอยในบรบทจรงซงไมไดหมายความวา ผรยนจะตองออกไปยงสถานทจรงเสมอไป แตอาจจดเปนกจกรรมทเรยกวา “Physical Knowledge Activities” ซงเปนกจกรรมทเปดโอกาสใหผเรยนมปฏสมพนธกบสอ วสด อปกรณ สงของ หรอ ขอมลตางๆ ทเปนของจรงละมความสอดคลองกบความสนใจของผเรยนโดยผเรยนสามารถจดกระท า ศกษา ส ารวจ วเคราะห ทดลอง ลองผดลองถกกบสงนนๆ จนเกดเปนความรความเขาใจขน ดงนน ความเขาใจเปนสงทเกดขนจากกระบวนการคดการจดกระท ากบขอมลมใชเกดขนงายๆ จากการไดรบขอมลหรอมขอมลเพยงเทานน ดงค ากลาวของเพอรคนส ทวา “Understanding is not Something that Comes Free with Full Databanks and Through Practice ; It is Something Won by the Struggles of the Organism to Learn to Conjecture, Prop, Puzzle Out, forecast… ” (Perkins, 1992: 171)

4) ในการจดการเรยนการสอนครจะตองพยายามสรางบรรยากาศทางสงคมจรยธรรม(Sociomoral)ใหเกดขน กลาวคอ ผเรยนจะตองมโอกาสเรยนรในบรรยากาศทเออตอการปฏสมพนธทางสงคม ซงทางสงคมถอวาเปนปจจยส าคญของการสรางความรเพราะล าพงกจกรรมและวสดอปกรณทงหลายทครจดใหหรอผเรยนแสวงหามาเพอการเรยนรไมเปนการเพยงพอ ปฏสมพนธทางสงคม การรวมมอและการแลกเปลยนความร ความคดและประสบการณระหวางผเรยนกบผเรยนและบคคลอนๆ จะชวยใหการเรยนรของผเรยนกวางขน ซบซอนขน และหลากหลายขน

20

5) ในการเรยนการสอน ผเรยนมบทบาทในการเรยนรอยางเตมท (Devries, 1992: 1-2) โดยผเรยนจะน าตนเองและควบคมคนเองในการเรยนร เชน ผรยนจะเปนผเลอกสงทตองการเรยนเอง ต งกฎระเบยบเอง แกปญหาทเกดขนเอง ตกลงกนเองเมอเกดความขดแยงหรอมความคดเหนแตกตางกน เลอกผรวมงานไดเอง และรบผดชอบในการดแลรกษาหองเรยนรวมกน

6) ในการเรยนการสอนแบบสรางความร ครจะมบทบาทแตกตางไปจากเดม (Devries, 1992: 3-6) คอจากการเปนผถายทอดความรและควบคมการเรยนร เปลยนไปเปนการใหความชวยเหลอผเรยนในการเรยนร คอการเรยนการสอนจะตองเปลยนจาก “Instruction” ไปเปน “Construction” คอเปลยนจาก “การใหความร” ไปเปน “การใหผเรยนสรางความร” บทบาทของครกคอ จะตองท าหนาทชวยสรางแรงจงใจภายในใหเกดแกผเรยน จดเตรยมกจกรรมการเรยนรทตรงกบความสนใจของผเรยน ด าเนนกจกรรมใหเปนไปตามในการทสงเสรมพฒนาการของผเรยน ใหค าปรกษาแนะน าทงทางดานวชาการและสงคมแกผเรยน ดแลใหความชวยเหลอผเรยนทมปญหา และประเมนการเรยนรของผเรยน นอกจากนนครยงตองมความเปนประชาธปไตยและมเหตผลในการสมพนธกบผเรยนดวย

7) ในดานการประเมนผลการเรยนการสอน (Jonassen, 1992: 137-147) เนองจาการเรยนรตามทฤษฏการสรางความรดวยตนเองน ขนกบความสนใจและการสรางความหมายทแตกตางกนของบคคล ผลการเรยนรทเกดขนจงมลกษณะหลากหลาย ดงนนการประเมนผลจงจ าเปนตองมลกษณะเปน “Goal Free Evaluation” ซงกหมายถงการประเมนตามจดมงหมายในลกษณะทยดหยนกนไปในแตละบคคล หรออาจใชวธการทเรยกวา “Socially Negotiated Goal” และการประเมนควรใชวธการหลากหลาย ซงอาจเปนการประเมนจากเพอน แฟมผลงาน (Portfolio) รวมทงการประเมนตนเองดวย นอกจากนนการวดผลจ าเปนตองอาศยบรบทจรงทมความซบซอนเชนเดยวกบการจดการเรยนการสอนทตองอาศยบรบท กจกรรม และงานทเปนจรง การวดผลจะตองใชกจกรรมหรองานในบรบทจรงดวย ซงในกรณทจ าเปนตองจ าลองของจรงมา กสามารถท าได แตเกณฑทใชควรเปนเกณฑทใชในโลกของความเปนจรง (Real World Criteria)

กลาวโดยสรป หลกการเรยนการสอนตามทฤษฎ (Constructionism) เปนการเรยนการสอนทผเรยนเรยนรจากการจากประสบการณ เรยนรจากการสรางงาน ผเรยนไดด าเนนกจกรรมการเรยนดวยตนเอง โดยการลงมอปฏบตหรอสรางงาน ทตนเองสนใจ ในขณะเดยวกนกเปดโอกาสใหสมผสและแลกเปลยนความรกบสมาชกในกลม ผเรยนจะสรางองคความรขนดวยตนเองจากการปฏบตงานทมความหมายตอตนเอง

21

2.3 ทฤษฎทศนคต

2.3.1 ความหมายของทศนคต พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พทธศกราช (2535)ไดใหความหมายวา ทศนคต

หมายถง ความรสกสวนตวทเหนดวยหรอไมเหนดวย ตอเรองใดเรองหนง หรอบคคลใดบคคลหนง เปนค าสมาส ระหวางค าวา “ทศนะ” ซงแปลวาความคดเหน กบค าวา “คต” ซงแปลวา แบบอยางหรอลกษณะ เมอรวมกนเขาจงแปลวา “ลกษณะของความเหน”

ทศนคต (Attitude) เปนแนวความคดทมความส าคญมากแนวหนงทาง จตวทยาสงคม และการสอสาร มการใชค านกนอยางแพรหลาย ส าหรบการนยามค าวาทศนคตนน มนกวชาการหลายทานใหความหมายไวดงน

Roger (1978 อางถงใน อไรรตน รศม, 2553: 5) ไดกลาวถง ทศนคตวาเปนดชนชวาบคคลนนคดและรสกอยางไรกบคนรอบขางวตถหรอสงแวดลอมตลอดจนสถานการณตาง ๆ โดยทศนคตนน มรากฐานมาจากความเชอทอาจสงผลถงพฤตกรรมในอนาคตได ทศนคตจงเปนเพยงความพรอมทจะตอบสนองตอสงเรา และเปนมตของการประเมนเพอแสดงวาชอบหรอไมชอบตอประเดนหนง ๆ ซงถอเปนการสอสารภายในบคคล ( Interpersonal Communication) ทเปนผลกระทบมาจากการรบสารอนจะมผลตอพฤตกรรมตอไป

Rosenberg and Hovland (1960 อางถงใน อไรรตน รศม, 2553: 6) ไดมการใหความหมายของทศนคตไววา ทศนคตโดยปกตสามารถนยามวาเปนการจงใจตอแนวโนมในการตอบสนองอยางเฉพาะเจาะจงกบสงทเกดขน

Murphy, Murphy and Newcom (1937 อางถงใน ประภาเพญ สวรรณ, 2520: 2) ไดใหความหมายของทศนคตวา “ทศนคต หมายถง วถทางหรอความพรอมในการเหนดวย หรอไมเหนดวยกบสงใดสงหนง”

Kendler (1963 อางถงใน อไรรตน รศม, 2553: 6) กลาววา ทศนคต หมายถง สภาวะความพรอมของบคคลทจะแสดงพฤตกรรมออกมาในทางสนบสนนหรอ ตอตานบคคลสถาบน สถานการณ

Thurstone (1928 อางถงใน ประภาเพญ สวรรณ, 2520: 1) ไดใหความหมายของทศนคตวา “ทศนคตเปนผลรวมทงหมดของมนษยเกยวกบความรสก อคต ความคด ความกลวตอบางสงบางอยาง การแสดงออกทางดานการพดเปนความคด (Opinion) และความคดนเปนสญลกษณของทศนคต ดงนน ถาเราอยากจะวดทศนคต เรากสามารถท าไดโดยวดความคดของบคคล ทมตอสงตางๆ

22

Good (1959 อางถงใน อไรรตน รศม, 2553: 6) ใหค าจ ากดไววา ทศนคต คอความพรอมทจะแสดงออกในลกษณะใดลกษณะหนงทเปนการสนบสนนหรอตอตานสถานการณบางอยางบคคลหรอสงใด ๆ

Katz and Scotland, E. (1959 อางถงใน ลดดา วระเบญจพล, 2555: 32) ไดใหความหมายของทศนคตวา “ทศนคต หมายถง ความโนมเอยงหรอแนวโนมในการประเมนคาสงของตางๆ หรอสญลกษณของสงนนในทางใดทางหนง”

Newcomb (1854 อางถงใน อไรรตน รศม, 2553: 6) ใหค าจ ากดความไววา“ทศนคต” ซง มอยในเฉพาะคนนนขน กบสงแวดลอมอาจแสดงออกในพฤตกรรมซง เปนไปไดใน 2 ลกษณะ คอ ลกษณะชอบหรอพงพอใจซงถาใหบคคลอนเกดความพงพอใจ รกใคร อยากใกลชดสง นน ๆ หรออกลกษณะหนง แสดงออกในรปความไมพอใจเกลยดชงไมอยากเขาใกลสงนน

Allport (1935 อางถงใน ลดดา วระเบญจพล, 2555: 32) ไดใหความหมายของทศนคตวา “ทศนคต หมายถง สภาวะของความพรอมทางดานจต ซงเกดขนจากประสบการณ สภาวะความพรอมนจะเปนแรงทจะก าหนดทศทางของปฏกรยาของบคคลทจะมตอบคคล สงของ หรอสถานการณทเกยวของ”

Kretch and Crutchfield (อางถงใน ประภาเพญ สวรรณ, 2520: 2) ไดใหความหมายของทศนคตวา “ทศนคตเปนผลรวมของกระบวนการทกอใหเกดสภาพการจงใจ อารมณ การยอมรบและพทธปญญา (Cognitive) ซงกระบวนการเหลานเปนสวนหนงของประสบการณของบคคล”

Munn (1971 อางถงใน อไรรตน รศม, 2553: 6) กลาวเอาไววาทศนคตนน คอความรสกและความคดเหนทบคคลมตอสงของบคคล สถานการณ สถาบน และขอเสนอใดๆ ในทางทจะยอมรบหรอปฏเสธซงมผลท าใหบคคลพรอมทจะแสดงปฏกรยาตอบสนองดวยพฤตกรรมอยางเดยวกนตลอด

Rokeach (1970 อางถงใน ลดดา วระเบญจพล, 2555: 33) ไดใหความหมายของทศนคตวา “ทศนคต หมายถง การผสมผสานหรการจดระเบยบของความเชอทมตอสงใดสงหนง หรอสถานการณใดสถานการณหนง ผลรวมของความเชอน จะเปนตวก าหนดแนวโนมของบคคลในการทจะมปฏกรยาตอบสนองในลกษณะทชอบหรไมชอบ”

ทศนคตเปนความคดเหนซงมอารมณเปนสวนประกอบ เปนสวนทพรอมจะมปฏกรยาเฉพาะอยางตอสถานการณภายนอกโดยประภาเพญ สวรรณ (2520: 3-4) แยกองคประกอบของทศนคตเปน 3 องคประกอบดวยกน คอ

1) องคประกอบทางดานพทธปญญา (Cognitive Component) ไดแก ความคด ซงเปนองคประกอบทมนษยใชในการคด ความคดนอาจจะอยในรปใดรปหนงแตกตางกน เชน เมอคน

23

หนงพดถง หรอนกถง รถยนต อาจจะนกถงรถยหอฟอรด หรอยหออนๆ สวนประกอบทางทศนคตสวนนแสดงใหเหนชดเจน เมอเรามองเหนประโยคทวา “รถยนตเปน….” หรอ “รถยนต…. ซงการทจะอธบายถงรถยนตนน จะตองมความเขาใจกอนวา “รถยนต” มความหมายตอผพดอยางไร หรอกลาวอกนยหนงกคอ ความคดความเขาใจเกยวกบรถยนตเปนอยางไร

2) องคประกอบทางดานทาทความรสก (Affective Component) เปนสวนประกอบทางดานอารมณ ความรสก ซงจะเปนตวเรา “ความคด” อกตอหนง ถาบคคลมภาวะความรสกด หรอไมด ขณะทคดสงใดสงหนง เชน ขณะเมอคดถงหรอนกถงรถยนต (ซงอาจจะออกมาในรปลกษณะทแตกตางกน) แสดงวาบคคลนนมความรสกในดานบวก (Positive) และมความรสกในดานลบ (Negative) ตามล าดบตอรถยนตนน

3) องคประกอบทางดานการปฏบต (Behavioral Component) องคประกอบนเปนองคประกอบทมแนวโนมในทางปฏบต หรอถามสงเราทเหมาะสม จะเกดการปฏบตหรอมปฏกรยาอยางใดอยางหนง เชน ขบรถยนต ซอ หรอใหค าชมเชยรถยนต เปนตน ดงแสดงในภาพท 2.1

ตวแปรอสระทวด ตวแปรรวม ตวแปรตาม (ตวแปรท ขนอยกบสง อนซงวดได)

ภาพท 2.1 องคประกอบของทศนคต แหลงทมา: ประภาเพญ สวรรณ, 2520: 4

สงเรา: บคคล สถานการณ กลม

Social Issues และอนๆ ทศนคต

ความรสก

(Effect)

ความร

(Cognition)

การปฏบต

(Behavior)

ค าพดทแสดงถง

ความรสก

การรบร ค าพดทแสดงถง

ความเชอ

ปฏกรยาแสดงออกค าพด

ทเกยวกบการปฏบต

24

จากความหมายดงกลาวขางตน ทศนคต (Attitude) หมายถง ความรสก (ชอบ-ไมชอบ) ความร ความคด ความเชอเชงประเมนคา (เชนด-ไมด) และแนวโนม/ความพรอมทจะกระท า (แตยงไมไดกระท า) ซงเปน “นามธรรม” ทอยภายในจตใจ ทยงไมเปน“รปธรรม” สวนทเปนนามธรรมอาจสงผลตอพฤตกรรมเพอแสดงออกมาใหเหนเปนรปธรรมไดโดยเกดจากการเรยนรหรอประสบการณ ซงมอทธพลตอบคคลทจะแสดงพฤตกรรมไปในทางสนบสนนหรอตอตานบคคล แนวคด สถานการณหรอสงตาง ๆ ทมาเกยวของ ทศนคตนอาจเปลยนแปลงไดขนอยกบการเรยนรและประสบการณใหมทไดรบเพมในเวลาตอมาและความเขมขนของประสบการณทไดรบใหมดวย (อไรรตน รศม, 2553: 6)

2.3.2 ทศนคตและการปฏบต การปฏบตหรอพฤตกรรมการแสดงออกทสงเกตไดกบทศนคตตางกมความสมพนธและม

ผลซงกนและกน เปนทเชอกนวา ทศนคตมผลตอการแสดงออกของพฤตกรรมของบคคล และขณะเดยวกนการแสดงออกหรอการปฏบตของบคคลกมผลตอทศนคตของบคคลน นดวย ตวอยางเชน นกธรกจคนหนงอาจจะสนบสนนพรรคการเมอง หรอโครงการทางการเมองอยางหนง เพราะเขามความรสกวา การสนบสนนนจะชวยใหเขามลกคาเพมมากขน การกระท าเชนนนเปนการแสดงออกใหคนอนรวมทงตวเขาเองเชอวาโครงการทางการเมองนนๆด ขณะเดยวกนทศนคตของเขากจะคอยๆกลายเปน “ทศนคตทด” ตอโครงการนนดวย (ลดดา วระเบญจพล, 2555: 34)

จากความคดเหนของนกจตวทยาหลายๆความคดเหนพอจะสรปไดวา การปฏบตเปนผลจากการมปฏกรยาซงกนและกนระหวางทศนคตสองชนด คอ ทศนคตทมตอสงทเกยวของกบการปฏบตนนโดยตรง (Object) และทศนคตทมตอสถานการณหรอสงแวดลอม (Situation) ทจรงแลวทศนคตเปนหนงทจะท านายพฤตกรรมหรอการปฏบตตางๆของบคคลแตไมไดหมายความวาเปนสงเดยวเทานน เพราะอาจจะมองคประกอบอนๆดวยๆ (ลดดา วระเบญจพล, 2555: 34)

Kothandapani (1971 อางถงใน ลดดา วระเบญจพล , 2555: 34) ไดเสนอการท านายพฤตกรรมอาจจะท าไดโดยการวดทศนคตของบคคลในดานตางๆ 3 ดาน คอ ความรสก ความเชอ และความตงใจทจะกระท า (Feeling, Belief, and Intention to Act) และขณะเดยวกนกศกษาถงพฤตกรรมหรอการปฏบตจรงๆ Kothandapani อธบายวา สวนประกอบของแบบสอบถามทเกยวของกบ “ความตงใจทจะกระท าพฤตกรรม” จะเปนสวนทเปนตวแทนของสวนประกอบทางพฤตกรรมหรอการปฏบต (Behavioral Component) ซงเปนสวนหนงทท าใหเกดพฤตกรรมการแสดงออกทบคคลอนสงเกตได (Overt Behavior) จากความคดเหนน พอจะสรปความสมพนธของทศนคตกบการปฏบตไดดงภาพท 2.2

25

ภาพท 2.2 ความสมพนธของทศนคตกบการปฏบต แหลงทมา: ลดดา วระเบญจพล, 2555: 35

2.3.3 องคประกอบของทศนคต Zimbardo and Ebbesen (1970 อางถงใน พรทพย บญนพทธ, 2539: 49) สามารถแยก

องคประกอบของทศนคต ได 3 ประการ คอ 1) องคประกอบดานความร (The Cognitive Component) คอ สวนทเปนความเชอของ

บคคลทเกยวกบสงตาง ๆ ทวไปทงทชอบและไมชอบหากบคคลมความรหรอคดวาสงใดด มกจะมทศนคตทดตอสงนน แตหากมความรมากอนวา สงใดไมด กจะมทศนคตทไมดตอสงนน

2) องคประกอบดานความรสก (The Affective Component) คอ สวนทเกยวของกบอารมณทเกยวเนองกบสงตาง ๆ ซงมผลแตกตางกนไปตามบคลกภาพของคนนนเปนลกษณะทเปนคานยมของแตละบคคล

3) องคประกอบดานพฤตกรรม (The Behavioral Component) คอ การแสดงออกของบคคลตอสงหนง หรอบคคลหนง ซงเปนผลมาจาก องคประกอบดานความร ความคด และความรสกจะเหนไดวา การทบคคลมทศนคตตอสงหนงสงใดตางกนกเนองมาจากบคคลมความเขาใจ มความรสก หรอมแนวความคดแตกตางกนนนเอง ดงนนสวนประกอบทางดานความคดหรอความรความเขาใจ จงนบไดวาเปนสวนประกอบขน พนฐานของทศนคตและสวนประกอบนจะเกยวของสมพนธกบความรสกของบคคล อาจออกมาในรปแบบแตกตางกนทงในทางบวกและทางลบ ซงขนอยกบประสบการณและการเรยนร

ทตยา สวรรณะชฎ (2527 อางถงใน เลศศกด พพธภณฑ, 2546: 6) กลาวไววา องคประกอบของทศนคต แบงออกเปน 3 สวน คอ

1) สวนของสตและเหตผล (Cognitive Component) ในสวนนเปนเรองของการใชเหตผลของบคคลในการจ าแนกแยกแยะความแตกตางตลอดจนผลตอเนอง และถายทอดมาใชในการ

ความคดเหน (Idea) หรอ ความเชอ (Belief) พรอมทจะปฏบต (Intention to Act)

ถกกระตนดวยความรสก หรอ

อารมณ (Affection)

26

วเคราะหพจารณาประกอบเหตผลของการทตนจะประเมน ขอแตกตางระหวางสวนนกบความรสก คอ การพจารณาของบคคลในสวนนจะมลกษณะปลอดจากอารมณ แตจะเปนเรองของเหตผลอนสบเนองมาจากความเชอของบคคล

2) สวนของความรสก (Affective Component) หมายถง บรรดาความรสกทชอบ ไมชอบรกหรอเกลยด หรอกลว ซงเปนเรองของอารมณของบคคล

3) สวนของแบบพฤตกรรม (Behavioral Component) หมายถง แนวโนมอนทจะมพฤตกรรม (Action Tendency) แนวโนมทจะมพฤตกรรมนจะมความสมพนธตอเนองกบสวนของความรสก ตลอดจนสวนของสตและเหตผล สวนของแบบพฤตกรรมนจะมเปนสวนทบคคลพรอมทจะปฏกรยาแสดงออกตอเหตการณหรอสงใดสงหนง

ประภาเพญ สวรรณ (2520 อางถงใน ทองดา จนทสาโรพระ, 2550: 8) กลาวไววา องคประกอบของทศนคตแบงได 3 องคประกอบ ไดแก

1) องคประกอบทางดานพทธปญญา (Cognitive Component) ไดแก ความคดทเปนองคประกอบทมนษยใชในการคด ความคดนอาจจะอยในรปใดรปหนง แตกตางกน

2) องคประกอบทางดานความรสก (Affective Component) เปนสวนประกอบทางดานอารมณ ความรสก ซงเปนการเรา ความคดอกตอหนง ถาบคคลมภาวะความรสกทด หรอไมดขณะทคดถงสงใดสงหนง

3) องคประกอบทางดานการปฏบต (Behavioral Component) องคประกอบทมแนวโนมทางปฏบต หรอถามสงเราทเหมาะสมจะเกดการปฏบตหรอมปฏกรยาอยางใดอยางหนง

Allport (1967 อางถงใน รจรา ทวรตน, 2538: 26) องคประกอบของทศนคต สามารถแบงได 3 ดาน ดงน

1) องคประกอบดานความรสก (Affective Component) เปนลกษณะทางความรสก หรออารมณของบคคล องคประกอบทางความรสกม 2 ลกษณะ คอ

(1) ความรสกทางบวก ไดแก ชอบ พอใจ เหนใจ เหนดวย (2) ความรสกทางลบ ไดแก ไมชอบ ไมพอใจ ไมเหนดวย กลว รงเกยจ

2) องคประกอบดานความคด (Cognitive Component) เปนการทสมองของบคคลรบรและวนจฉยขอมลตาง ๆ ทไดรบแลวเกดเปนความร ความคดเกยวกบวตถ บคคล หรอสภาพการณ องคประกอบทางความคดเกยวของกบการพจารณาของทศนคตออกมาวาถกหรอผด ดหรอไมด เหมาะสมหรอไมเหมาะสม

3) องคประกอบดานพฤตกรรม (Behavioral Component) เปนความพรอมทจะกระท า หรอพรอมทจะตอบสนองตอทมาของทศนคต

27

ดวงเดอน พนธมนาวน (2544: 121-122) กลาววา ทศนคตของบคคลตอสงใดสงหนงนนม 3 องคประกอบ คอ

1) ความรเชงประเมนผล หมายถง การทบคคลมความรเกยวกบสงหนงวามประโยชนมากนอยเพยงใด ดหรอเลว มโทษมากนอยเพยงใด ของทกสงยอมมสองดาน คอดานดและดานไมด หรอดานประโยชนและโทษ บคคลสามารถจะรบร รบทราบเกยวกบประโยชนแตไมทราบเกยวกบโทษของสงนน หรอรบรในทางตรงกนขาม นอกจากนบคคลสวนใหญมกมความรเชงประเมนคาของสงตาง ๆ แตเพยงเลกนอย ท าใหเกดอคตหรอความล าเอยงไดมาก ฉะนน การเปลยนทศนคตทส าคญคอ การปรบองคประกอบการรเชงประเมนคาในเรองนนใหตรงกบความจรงโดยการใหความรเกยวกบคณหรอโทษตอสงนนเพมเตมแกบคคลนนเอง

2) ความรสกพอใจ เมอบคคลทราบวาสงใดมประโยชนบคคลกจะรสกชอบพอใจสงนน ถาบคคลทราบวาสงใดมโทษบคคลกจะรสกไมชอบไมพอใจสงนน สวนใหญแลวความรสกพอใจของบคคลตอสงหนงจะเกดโดยอตโนมตและสอดคลองกบความรเชงประเมนคาเกยวกบสงนน เมอมาพจารณาประโยชนและโทษของสงหนงจะเหนไดวาสงหนงอาจมประโยชนหรอโทษตอบคคลโดยตรง หรอสงนน มประโยชนหรอโทษตอคนอน เชน บดามารดา ญาตพนอง มตรสหาย เพอนรวมงานหรอคนทวไป หรอสงนนมประโยชนหรอโทษตอสวนรวม ประเทศชาต หรอมนษยชาตตามธรรมดาแลวบคคลยอมรสกพอใจสงหนง มากเมอทราบวาสงนนมประโยชนโดยตรงตอตนเอง แตถามประโยชนตอคนอนทตนไมรจก หรอประโยชนตอสวนรวมมากแตมประโยชนตอตนเองไมมากนก บคคลนน กจะรสกพอใจในสงนนแตเพยงเลกนอย

3) ความพรอมกระท า หมายถง การทบคคลมความพรอมทจะชวยเหลอ สนบสนน ท านบ ารง สงเสรม สงทเขาชอบเขาพอใจ และพรอมทจะท าลายท าราย หรอท าเพกเฉยตอสงทเขาไมชอบไมพอใจ องคประกอบนกยงอยในจตใจของบคคล และยงไมปรากฏออกมาเปนพฤตกรรมและสถานการณ ผทมลกษณะเปนตวของตวเองและสามารถควบคมบงคบตนได จะเปนผทกระท าตามทศนคตของตน สวนผทขาดความเปนตวเองตองพ ง การควบคม การใหรางวล และการลงโทษจากผอนหรอจากสงคม จะเปนผทมการกระท าไปตามการชกจงหรอการบงคบของผอนมากกวาทจะท าตามทศนคตของตนตอสงนนองคประกอบทงสามของทศนคต สมารถใชในการท านาย และอธบายพฤตกรรมทเฉพาะเจาะจงของบคคลได เพราะเชอวาหากบคคลทมทศนคตทดตอเรองใด กจะกระตนใหบคคลนน มแนวโนมทจะมพฤตกรรมประพฤตปฏบตในเรองนน มากกวาบคคลทมทศนคตไมด

พสมย วบลยสวสด และคณะ ( 2527 อางถงใน เยาวเรศ จารรตนกจ, 2553: 7) กลาววา ทศนคตประกอบดวยองคประกอบ 3 ประการ คอ

28

1) องคประกอบดานการรเชงประเมนคา (The Cognitive Component) เปนการร เปนความเขาใจ รวมทงความเชอเกยวกบสงทเรามทศนคตตอวาด มประโยชน หรอเลว มโทษ และเปนองคประกอบแรกของทศนคตตอสงตาง ๆ ถาเราไมมความรเกยวกบสงนน ๆ เลยเราจะมทศนคตตอสงนนไมได ซงความร ความเชอนอาจถกหรอผดกได

2) องคประกอบดานความรสก (The Affective Component) เปนการแสดงความรสกหรออารมณตอสงเราทเรามทศนคต ตามความเชอ ประสบการณ หรออารมณอน ๆ ทมาผลกดนโดยบคคลไมรตว

3) องคประกอบดานความพรอมจะแสดงออก (The Behavioral Component) เ ปนองคประกอบสดทายของทศนคต เปนความพรอมทจะแสดงออกตอสงทตนมทศนคต อนเปนผลมาจากองคประกอบดานความร ความคด และดานความรสก กลาวคอ ถาบคคลหนงมทศนคตทางความรและความรสกอยางใด กจะแสดงพฤตกรรมอยางนนดวย

2.3.4 คณลกษณะของทศนคต ฑตยา สวรรณะชฎ (2544 อางถงใน เยาวเรศ จารรตนกจ, 2553: 8) กลาวถงลกษณะทส าคญ

ของทศนคต 4 ประการ คอ 1) ทศนคต เปนสภาวะกอนทจะมพฤตกรรมโตตอบ (Predisposition to Respond) ตอ

เหตการณหรอสงใดสงหนงโดยเฉพาะ หรอจะเรยกวาเปนสภาวะทพรอมจะมพฤตกรรมจรง 2) ทศนคต จะมความคงตวอยในชวงระยะเวลา (Persistent Over Time) แตมไดหมายความ

วาจะไมมการเปลยนแปลง 3) ทศนคต เปนตวแปรแฝงทน าไปสความสอดคลองระหวางพฤตกรรมกบความรสกนกคด

ไมวาจะเปนในรปของการแสดงออกโดยวาจาหรอการแสดงความรสก ตลอดจนการทจะตองเผชญหรอหลกเลยงตอสงใดสงหนง

4) ทศนคต มคณสมบตของแรงจงใจในอนทจะท าใหบคคลประเมนและเลอกสงใดสงหนง ซงหมายความตอไปถงการก าหนดทศทางของพฤตกรรมจรงดวย

2.3.5 หนาทและประโยชนของทศนคต จระวฒน วงสวสดวฒน (2529 อางถงใน เยาวเรศ จารรตนกจ, 2553: 8) ไดกลาวถงหนาท

และประโยชนของทศนคตวาม 4 อยาง คอ

29

1) หนาทใหความเขาใจ (Understanding or Knowledge Function) ทศนคตหลายอยางชวยใหเราเขาใจโลก และสภาพแวดลอม ไดเรยนร และเขาใจการกระท าของบคคลในสงคมสามารถอธบายและคาดคะเนการกระท าของตนเองและของบคคลอน

2) หนาทปองกนตนเอง (Ego Defence or Protect Their Self-Esteem) บอยครงทบคคลจ าเปนตองปกปองตนเอง การชวยปองกนตวจากความรเกยวกบตวเองของเขา ซงท าใหเขาเกดความไมสบายใจ

3) หนาทในการปรบตว(Adjustive Function or Need Satisfaction) ทศนคตจะชวยในดานการปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอม และสงคมโดยปกตบคคลมกจะค านงถงผลประโยชนทจะไดรบเปนส าคญ และจะพฒนาทศนคตเปนแนวทางทคาดคดวาจะตอบสนองความตองการของตนเองได เชน คนหนมาชอบการศกษาเลาเรยน เพราะเชอวาการศกษาสงจะท าใหชวตดขน

4) หนาทแสดงออกซงคานยม (Value Expression) ทศนคตชวยใหบคคลไดแสดงออก ซงคานยมของตนเองตวอยางคนทมความซอสตยมากกจะแสดงออกโดยการไมฉอราษฎรบงหลวง

2.3.6 การเกดทศนคต (Attitude Formation) ทศนคต มใชสงทตดตวมาแตก าเนด (Inborn) หากแตพฒนาขนมาภายหลงเปนผลของ

ปจจยตาง ๆ อนเปนภมหลงของบคคลนนๆ เชน ชาตก าเนด การศกษาอบรมทไดรบประสบการณในชวต สภาพแวดลอมทเผชญอยจรง ความคาดหวงหรอเปาหมายในชวตของบคคลนนๆ รวมถงความบบคน หรออปสรรคทเผชญอยดวย ฉะนน ทศนคตจงสามารถเกดและเปลยนแปลงได การเกดและการเปลยนแปลงทศนคตเปนไปตามหลก 3 ประการ คอ อญชน แชมสาคร (2538 อางถงใน สทธศร มหาวรศรกล, 2548: 15-16)

1) ความสมพนธและการตดตอกบผอน 2) การถายแบบอยางจากสภาพการณหนง ไปสอกสภาพการณหนง 3) การสนองความตองการของตน Allport (1975 อางถงใน อไรรตน รศม, 2553: 11) ไดใหความเหนเรองทศนคตวาอาจ

เกดขนจากสงตาง ๆ ดงน 1) เกดจากการเรยนร เดกเกดใหมจะไดรบการอบรมสงสอนเกยวกบวฒนธรรมและ

ประเพณจากบดามารดา ทงโดยทางตรงและทางออม ตลอดจนไดเหนแนวการปฏบตของพอแมแลวรบมาปฏบตตามตอไป

2) เกดจากความสามารถในการแยกแยะความแตกตางคอแยกสงใดด ไมด เชน ผใหญกบเดกจะมการกระท าทแตกตางกน

30

3) เกดจากประสบการณของแตละบคคล ซงแตกตางกนออกไป เชน บางคนมทศนคตไมดตอครเพราะเคยต าหนตน แตบางคนมทศนคตทดตอครคนเดยวกนนน เพราะเคยเชยชมตนเสมอ

4) เกดจากการเลยนแบบหรอรบเอาทศนคตของผอนมาเปนของตน เชน เดกอาจรบทศนคต ของบดามารดาหรอครทตนนยมชมชอบมาเปนทศนคตของตนได

สทธโชค วรานสนตกล (2546: 206) ไดสรปการเกดของทศนคตไว 3 ประการ ดงน 1) การเกดทศนคตจากการเรยนรแบบโยงความสมพนธ หลกการเรยนรแบบโยง

ความสมพนธ (Classical Conditioning) เปนเรองธรรมดาทงายตอการท าความเขาใจคอ ถาเราน าเอาสงเราทเปนกลางไปเขาคกบสงเราทมอ านาจ ท าใหเราตองตอบสนองอยางใดอยางหนงมากอนในทสดสงเราทเปนกลางนน กจะมอ านาจท าใหเกดการตอบสนองอยางนนตามไปดวยเชนกน ส าหรบการวางเงอนไขแบบถายโยงความสมพนธในสวนทเกยวกบทศนคตนนเกดขนนนในลกษณะ ดงตวอยางตอไปน เชน เดกมทศนคตทเปนลบตออาหารชนดใดชนดหนง อาจจะเกดจากการทบดามารดาพยายามใหรบประทานสงนน จนเดกเกดอารมณตอตาน ซงอารมณตอตานไดถกน าไปเขาคกบอาหารชนดนน ท าใหเดกเกดความรสกทไมดตออาหารชนดนนไปดวย

2) การเกดทศนคตเพราะหลกการเรยนรจากผลกรรม คนเราเรยนรจากผลการกระท าในอดต ถาผลกรรมนนนาพงพอใจ กมแนวโนมจะท าอยางนน อกเมอมสงเราเดมปรากฏ และถาผลกรรมนน ไมนาพงพอใจ กจะหลกเลยงมท าอยางนน อกเมอมสงเราเดมปรากฏขนมา ดวยหลกการน

นกจตวทยาสงคมบางคนเหนวา บคคลทแสดงทศนคตออกมาเปนภาษาแลวไดรบแรงเสรมยอมจะท าใหทศนคตนน มนคงยงขน แตถาไดรบผลกรรมทไมพงพอใจกจะเปลยนทศนคตไปในทศทางอนดงตวอยาง เชน นกเรยนบางคนไมคอยชอบวชาคณตศาสตรมากอน แตภายหลงจากการสอบครงหนง มเขาคนเดยวทท าไดคะแนนสงสด คนอน ๆ คะแนนต ากวาอยางมากเหตการณเชนนท าใหเขาหนมาชอบคณตศาสตรในทสด

3) การเกดทศนคตจากการเรยนรโดยการสงเกตจากตวแบบ บางครงทศนคตทเรามอยเกดมาจากการเลยนแบบจากผอน โดยเฉพาะอยางยงผทมคณสมบตนาเลอมใส ตวอยางเชน ทกครงทโทรทศนเสนอขาวและภาพของนกการเมองทพอแมไมชอบ พอแมจะแสดงอาการไมชอบและวจารณนกการเมองคนนน ทนทในดานไมด ซงลกกไดเหนการกระท าเชนนบอยๆ เมอใดทไดเหนนกการเมองคนนทางโทรทศน ลกจะรองวามาอกแลว แลวเปลยนชองรบสญญาณทนท แสดงวาลกไดรบเอาทศนคตของพอแมทมตอนกการเมองคนนจากพอแมโดยการเลยนแบบ

Foster (1952 อางถงใน สวลย เสตะจนทร, 2551: 8) นกจตวทยาชาวอเมรกน ไดมการศกษาถงมลเหตของการเกดทศนคต พบวา ทศนคตเกดจากมลเหต 2 ประการคอ

31

1) ประสบการณทบคคลมตอสภาพการณ บคคลหรอสงใดสงหนง โดยการพบเหนคนเคยไดทดลอง เปนตน เรยกวา ประสบการณโดยตรงและโดยการไดยนไดฟง ไดเหนรปภาพ หรอไดอานเกยวกบสงนนๆ แตไมไดพบเหน ไมไดทดลองกบของจรงดวยตนเอง เรยกวาประสบการณทางออม และเนองจากทศนคตเปนเรองทเกดจากการรบร และการเขาใจ ดงนนบคคลจะไมมทศนคตตอสงทเขาไมเคยมประสบการณทงทางตรงและทางออม

2) คานยมและการตดสนคานยม เนองจากกลมชนแตละกลมมคานยม และตดสนคานยมไมเหมอนกน แตละกลมอาจจะมทศนคตตอสงเดยวกนแตกตางกนได การทบคคลหนงมทศนคตทดหรอไมดตอสงหนง ยอมอยกบวฒนธรรม คานยม หรอมาตรฐานของกลมนนด าเนนชวตอยดวย

ประภาเพญ สวรรณ (2526: 6) ไดกลาวถงแหลงทท าใหเกดทศนคตทส าคญ ไดแก 1) ประสบการณเฉพาะอยาง (Special Experience) การทมประสบการณเฉพาะอยาง

เกยวกบสงทเกยวกบทศนคตนน เชน ถาเรามประสบการณทดตอการตดตอกบบคคลหนงเราจะมความรสกชอบคนนน ในทางตรงกนขามถาเรามประสบการณทไมด เรามกมแนวโนมทจะไมชอบบคคลนน

2) การตดตอสอสารกบบคคลอน (Communication from Experience) ทศนคตหลายอยางของบคคลเกดจากผลการตดตอสอสารกบบคคลอน โดยเฉพาะอยางยงการเรยนรอยางไมเปนทางการ

3) สงทเปนแบบอยาง (Models) ทศนคตบางอยางเกดขนจากการเรยนแบบจากคนอนทศนคตโดยวธนเกดขนขนแรกจากเหตการณบางอยาง บคคลจะมองเหนวาบคคลอนมการปฏบตอยางไร ขนตอไปบคคลนนจะแปลความหมายของการปฏบตนนในรปแบบของความเชอทศนคต ซงมาจากการปฏบตของเขา

4) องคประกอบเกยวกบสถาบน (Institution Factor) เชน โรงเรยน สถานทประกอบพธทางศาสนา หนวยงานตาง ๆ สถาบนเหลานจะเปนแหลงทมา และสงสนบสนนใหเกดทศนคตอยางชดเจน

สภลกษณ พฆนกล (2546: 16) กลาววา ทศนคตมทมาจากสงเราซงจะมาในรปของประสบการณโดยตรงและประสบการณโดยออม ผานกระบวนการเรยนร แลวผานออกไปสพฤตกรรมแสงดความคดเหนหรอแสดงเหตผล ซงเปนปฏกรยาตอบสนองทศนคตของคนเราทมตอสงตาง ๆ เกดจากประสบการณและการเรยนรแทบทง สน ดงนนทศนคตจงอาจเปลยนแปลงไดตลอดเวลาตามทไดรบประสบการณเพมขน แตกระบวนการเปลยนแปลงจะเรวหรอชาสดแตประสบการณใหมทไดรบ และการทบคคลจะมทศนคตตอสงใดสงหนง ยอมไดรบอทธพลจากทศนคตของบคคลทมตอสงนนอยดวย และเกยวของกนเสมอ

32

2.3.7 ประเภทของทศนคต การแสดงออกทางทศนคตสามารถแบงไดเปน 3 ประเภท (อไรรตน รศม, 2553: 13) คอ 1) ทศนคตทางบวก (Positive Attitude) เปนทศนคตทชกน าใหบคคลแสดงออก ม

ความรสก หรออารมณ จากสภาพจตใจโตตอบในดานดตอบคคลอนหรอเรองราวใดเรองราวหนง รวมทงหนวยงาน องคกรสถาบนและการด าเนนกจการขององคการ อน ๆ เชน กลมชาวเกษตรกรยอมมทศนคตในทางบวกหรอ มความรสกทดตอสหกรณการเกษตร และใหความสนบสนนรวมมอดวยการเขาเปนสมาชก และรวมในกจกรรมตาง ๆ อยเสมอ เปนตน

2) ทศนคตทางลบ หรอไมด (Negative Attitude) คอ ทศนคตทสรางความรสกเปนไปในทางเสอมเสยไมไดรบความเชอถอ หรอไววางใจ อาจมความเคลอบแคลงระแวงสงสย รวมทงเกลยดชงตอบคคลใดบคคลหนง เรองราว หรอปญหาใดปญหาหนง หรอหนวยงานองคการ สถาบน และการด าเนนกจการขององคการ และอนๆ เชน พนกงาน เจาหนาทบางคน อาจมทศนคตเชงลบตอบรษท กอใหเกดอคตขนในจตใจของเขา จนพยายามประพฤต และปฏบตตอตานกฎระเบยบของบรษทอยเสมอ

3) การไมแสดงออกทางทศนคต หรอมทศนคตเฉยๆ (Neutral Attitude) คอ ทศนคต ทบคคลไมแสดงความคดเหนในเรองราวหรอปญหาใดปญหาหนง หรอตอบคคล หนวยงาน สถาบน องคการ และอนๆ โดยสนเชง เชน นกศกษาบางคนอาจม ทศนคตนงเฉยอยางไมมความคดเหน ตอปญหาโตเถยง เรองกฎระเบยบวา ดวยเครองแบบของนกศกษา

ทศนคต ทง 3 ประเภทนบคคลอาจจะมเพยงประการเดยวหรอหลายประการกไดขนอยกบความมนคงในความรสกนกคด ความเชอ หรอคานยมอน ๆ ทมตอบคคล สงของ การกระท า หรอสถานการณ

2.3.8 การเปลยนแปลงทศนคต Kelman (1967 อางถงใน อไรรตน รศม, 2553: 14) ไดอธบายถง การเปลยนแปลง ทศนคต

โดยมความเชอวาทศนคตอยางเดยวกนอาจเกดในตวบคคลดวยวธทตางกน จากความคดน Kelman ไดแบง กระบวนการเปลยนแปลงทศนคตออกเปน 3 ประการ คอ

1) การยนยอม (Compliance) การยนยอมจะเกดไดเมอบคคลยอมรบสงทมอทธพลตอตวเขาและมงหวงจะไดรบความพอใจจากบคคลหรอกลมบคคลทมอทธพลนน การทบคคลยอมกระท าตามสงทอยากใหเขากระท านน ไมใชเพราะบคคลเหนดวยกบสงนน แตเปนเพราะเขาคาดหวงวาจะไดรบรางวล หรอการยอมรบจากผอนในการเหนดวยและกระท าตาม ดงนน ความพอใจทไดรบจากการยอมกระท าตามนน เปนผลมาจากอทธพลทางสงคมหรออทธพลของสงทกอใหเกดการยอมรบ

33

นน กลาวไดวา การยอมกระท าตามน เปนกระบวนการเปลยนแปลงทศนคต ซงจะมพลงผลกดนใหบคคลยอมกระท าตามมากหรอนอยขนอยกบจ านวนหรอความรนแรงของรางวลและการลงโทษ

2) การเลยนแบบ (Identification) การเลยนแบบ เกดขน เมอบคคลยอมรบสงเรา หรอสงกระตนซงการยอมรบนเปนผลมาจากการทบคคลตองการจะสรางความสมพนธทดหรอทพอใจระหวางตนเองกบผอนหรอกลมบคคลอน จากการเลยนแบบนทศนคตของบคคลจะเปลยนไปมากหรอนอยขนอยกบสงเราใหเกดการเลยนแบบ กลาวไดวา การเลยนแบบเปนกระบวนการเปลยนแปลงทศนคตซงพลงผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงนจะมากหรอนอยขนอยกบความโนมนาวใจของสงเราทมตอบคคลนน การเลยนแบบจงขนอยกบพลง (Power) ของผสงสาร บคคลจะรบเอาบทบาททงหมดของคนอนมาเปนของตนเองหรอแลกเปลยนบทบาทซงกนและกน บคคลจะเชอในสงทตวเองเลยนแบบแตไมรวมถงเนอหาและรายละเอยดในการเลยนแบบทศนคตของบคคลจะเปลยนไปมากหรอนอยขนอยกบสงเราทท าใหเกดการเปลยนแปลง

3) ความตองการทอยากจะเปลยน (Internalization) เปนกระบวนการทเกดขน เมอบคคลยอมรบสงทมอทธพลเหนอกวา ซงตรงกบความตองการภายในคานยมของเขา พฤตกรรมทเปลยนไปในลกษณะนจะสอดคลองกบคานยมทบคคลมอยเดม ความพงพอใจทไดจะขนอยกบเนอหารายละเอยดของพฤตกรรมนนๆ การเปลยนแปลงดงกลาว ถาความคด ความรสกและพฤตกรรมถกกระทบไมวาจะในระดบใดกตาม จะมผลตอการเปลยนทศนคตทงสน นอกจากนองคประกอบตางๆ ในกระบวนการสอสาร เชน คณสมบตของผสงสารและผรบสาร ลกษณะของขาวสาร ตลอดจนชองทางในการสอสารลวนแลวแตมผลกระทบตอการเปลยนแปลงทศนคตไดทงสน นอกจากนทศนคตของบคคลเมอเกดขนแลว แมจะคงทนแตกจะสามารถเปลยนไดโดยตวบคคล สถานการณ ขาวสาร การชวนเชอ และสงตาง ๆ ทท าใหเกดการยอมรบในสงใหม แตจะตองมความสมพนธกบคานยมของบคคลนน นอกจากนอาจเกดจากการยอมรบโดยการบงคบ เชน กฎหมาย ขอบงคบ

สชา จนทนเอม (2527 อางถงใน เยาวเรศ จารรตนกจ, 2553: 9-10) กลาววา ทศนคตบางอยางปรบปรงเปลยนแปลงไดโดยมวธการ 3 ประการ คอ การชกชวน การเปลยนแปลงกลมและการโฆษณาชวนเชอ การเปลยนทศนคตจะไดผลหรอไมขนอยกบ การรบรแบบเลอก การหลกเลยง และการสนบสนนกลม

1) การรบรแบบเลอก บคคลจะรบรกแตเฉพาะในสงทเหมาะกบตนเทานน หากสงใดไมเหมาะสมกบตนจะตดออกไป คอ ไมรบรนนเอง เมอรบรสงใดสงหนงมาแลวจะเปนเอกลกษณอยางหนงของตนและเปลยนแปลงไดยาก

34

2) การหลกเลยง บคคลจะรบแตสงทใหความสข หรอใหในสงทตนตองการ สวนสงทเกดความทกขแกนบคคลจะไมรบ บคคลเชนนเปลยนทศนคตไดยากเชนเดยวกน

3) การสนบสนนของกลม บคคลทประสบความส าเรจอยในกลมใดกลมหนง กไมอยากจะเปลยนกลมใหม เพราะมความสขและประสบความส าเรจแลว ท าใหเปลยนทศนคตไดยากเชนเดยวกน

McGuire (1969 อางถงใน อไรรตน รศม, 2553: 15) ไดวเคราะหกระบวนการเปลยนแปลงทศนคตเอาไว ซงมอย 5 ขน ตามล าดบดงน

1) การเอาใจใส (Attention) การทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงทศนคตของบคคลนนในขนตนบคคลจะตองยอมใหความสนใจและเอาใจใสรบรขอความในการชกจง ถาผรบการชกจงขาดการเอาใจใสรบรสงทชกจง การชกจงจะถกชะงกงนเสยตงแตเรมตน ฉะนน การมสมาธและไมมสงรบกวนจตใจ ความยนยอมทจะรบฟงจงเปนปจจยส าคญของการใหความเอาใจใสในสารสอทใชชกจง

2) ความเขาใจ (Comprehension) ความเขาใจจะเกดขนไดเมอบคคลเอาใจใสรบฟงสาร สอ นอกจากนน ยงมองคประกอบอน ๆ ทจะเขามามผลตอความเขาใจสารสอชกจงทส าคญ เชน องคประกอบเกยวกบสารสอ สารสอควรใชขอความชกจงทท าใหผรบเกดความเขาใจไดโดยงาย มความนาเชอถอ มวธการชกจงซงสอดคลองกบลกษณะของผรบ ไมเราใหผรบตองใชกลวธานปองกนตนเอง นอกจากนนยงขนอยกบลกษณะและสภาพทางจตใจของผรบสารดวย

3) การยอมรบ (Yielding) การยอมรบมสามแบบดวยกน คอ การยอมตาม (Compliance) บคคลยอมรบการชกจงเพราะหวงวาจะไดการยอมรบหรอไดความดความชอบจากผมอทธพลหรอกลม ยอมรบการชกจงเพอหวงรางวล หรอหลกเลยงการลงโทษ การเลยนแบบแบบเทยบเคยง (Identification) บคคลยอมรบการชกจง เพราะหวงทท าตนใหคลายคลงกบผชกจง ซงเปนสงทตนพอใจหรออยากเลยนแบบการยอมรบเขาไวในตน (Internalization) บคคลยอมรบการชกจงเพราะการชกจงนนชใหเขาเหนผลประโยชนทจะไดรบและท าใหเขาเขาใจโลกดยงขน

4) ความจ า (Retention) เมอเกดการยอมรบแลว การเปลยนทศนคตจะคงอยทนนานสกเทาไหรขนอยกบความจ าในเรองราวเกยวกบทศนคตนนๆ ถาเปนเรองราวทมความส าคญตอตวบคคล บคคลจะจ าไดนาน วธการสอสารทดงดดความสนใจแกผรบและการเสนอสารนนบอยๆ จะชวยใหความจ าในเนอหานนๆ ตดทนนาน

5) การกระท า (Action) เปนกระบวนการขนสดทายของการเปลยนทศนคต คอการแสดงพฤตกรรมเพอแสดงถงการมทศนคตนนๆ

35

สทธโชค วรานสนตกล (2532: 116-136) กลาวถง การเปลยนแปลงทศนคต ดงน 1) แนวทางการเปลยนแปลงทศนคตโดยการใชสอความหมายม 4 ขนตอน ขนท 1 สรางความใสใจ (Attention) สารทสงไปเพอเปลยนแปลงทศนคตตองท าใหผรบใส

ใจเสยกอน ขนท 2 การท าความเขาใจ (Comprehension) ผสงสอจะตองท าใหผรบเกดความเขาใจ

ความหมายของสารใหไดหลงจากผรบเกดความใสใจแลว ขนท 3 การยอมรบ (Acceptance) ผลของการสอความหมายสอทสงไปยงผรบตองพยายาม

ใหมความหมายตรงกบความตองการของเขา เขาจงจะยอมรบสอ ขนท 4 การจดจ า (Retention) ตองท าใหผรบสอจ าไดการเปลยนแปลงทศนคตโดยการใช

สอความหมายเปนสงกระตนเพอใหเกดการเปลยนแปลงโดยมกระบวนการ ดงภาพท 2.3

ตวแปรอสระ กระบวนการภายในตวบคคล ตวแปรตาม แหลงของสอ การใสใจในสอทสงมา สาร ความเขาใจในสอทสงมา เปลยนความเชอ

และทศนคต เปลยน

พฤตกรรม

ผรบสอ การยอมรบสอทสงมา ชองทาง การจดจ าสอทสงมา ภาพท 2.3 การเปลยนแปลงของทศนคต แหลงทมา: สทธโชค วรานสนตกล, 2532: 116-136

2) แนวทางการเปลยนแปลงทศนคตโดยอาศยแรงจงใจทจะผลกดนใหคนเราเปลยนทศนคต หรอความคดเหนเกดขนเมอบคคลมความเครยด (Tension) ซงเกดจากสภาพขาดสมดลเพราะวาองคประกอบความคด (Cognitive Element) หลายองคทมตอสงเดยวกน ไมสามารถสมานกนไดจงตองมการท าอยางใดอยางหนงใหภาวะขาดดลนเขาสภาวะสมดลจงจะอยไดอยางสบาย

3) แนวทางการเปลยนทศนคตแบบอน ๆ (1) การรบรตนเอง (Self- Perception) คนเราเรยนรทศนคตโดยการสงเกตดจาก

พฤตกรรมทตนแสดงออกมา เชน ไมชอบฟงเพลงคลาสสกเพราะเราสงเกตวาเมอเราหมนคลนวทยไปอยางไมเจาะจงสถานพอไดยนเพลงคลาสสกเรากหมนหาคลนตอไปอก เปนตน

36

(2) การโนมนาวชกจงใจตนเอง (Self- Persuasion) เชน เมอเราตองการจะเปลยนทศนคตของเราใหเปนคนทมทศนคต “เหนแกประโยชนสวนรวม” สงทเราควรกระท ากคอหมนบอกตวเองวา “ฉนเปนคนเหนแกประโยชนสวนรวม” และจะตองหาโอกาสทจะแสวงหาพฤตกรรมทเปนประโยชนแกสวนรวมออกไปใหปรากฏทวไป ซงจะมผล 2 ประการ คอ ประการแรก การกระท า เชน นนชวยใหเราเองเกดการรบรตนเองจากพฤตกรรรมทแสดงออกไป ประการทสองเปนการกระท าใหเราตองปรบทศนคตภายในของเราใหเขารองเขารอยกบพฤตกรรมภายนอกของคนอน ๆ เขาสมผสอย ถาเราไมปรบทศนคตของเราใหสอดคลองกบทาททแสดงออกไปแลวเราจะเกดความเครยดขนมา

(3) การกระท าทมเหตผล (The Reasoned Action) ไมวาจะเปนการเปลยนแปลงทศนคตปทสถานเจตนา หรอพฤตกรรมเราตองพยายามเปลยนแปลงทความเชออนเปนองคประกอบของทศนคตเสยกอน ทศนคตไมใชตวแปรส าคญเพยงตวเดยวทจะก าหนดพฤตกรรมมนเปนเพยงตวประกอบตวหนงเทานน ตวแปรทส าคญทจะท าใหเกดพฤตกรรมไดหรอไมคอความตงใจหรอเจตนา (Intension) แรงจงใจอนเกดจากความตองการทจะกระท าตามบคคลผซงมอทธพลตอคน (Referent Person) และความคดของบคคลผนน ซงจะเปนตวกระตนหรอมอทธพลตอเจตนาทจะกระท าพฤตกรรม

2.3.9 การวดทศนคต กมลรตน หลาสวรรณ (2527 อางถงใน เยาวเรศ จารรตนกจ, 2553: 12) กลาววาทศนคตเปน

สงทไมอาจสงเกตได ไมอาจเหน ไมอาจไดยน ไมอาจไดกลนหรอสมผสไดทศนคตเปนภาวะเชงสนนษฐานทตองอนมานเกยวของกบทศนคต จงไดมการวดขนมากมายหลายวธ ดงนโดยการประมาณความรสกของตนเอง (Self – Report Measures) วธการวดทศนคตทางสงคมโดยการประมาณความรสกของตนเองนมนกจตวทยาสงคมไดพยายามสรางเครองมอขนมาวดเปนมาตราสวนประมาณความรสก ซงมอยหลายสเกลทเปนทยอมรบกนมาก ไดแก

1) สเกลของ (Thurstone Scael) สเกลนสรางโดย Louise Thurstone ในป ค.ศ. 1928 มทงหมด 11 ระดบความรสก ดงภาพท 2.4

37

เหนดวยนอยทสด เหนดวยมากทสด 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ทศนคตทางบวก ปานกลาง ทศนคตทางลบ ภาพท 2.4 สเกลของ Thurstone ทมา : Louise Thurstone (1928 อางถงใน เยาวเรศ จารรตนกจ, 2553: 12)

จากรปอธบายไดวา ระดบความรสกแบงเปน 11 ระดบ โดยระดบตน คอระดบท 1-5 เปน

ทศนคตทางบวก เชน ความรสก เหนดวย พอใจ ชอบ โดยมระดบต าทสด คอ 1 ไปเรอย ๆ จนถงระดบสงสดคอ 5 ส าหรบ 6 เปนระดบความรสกกลาง ๆ ก ากงกบทศนคตทางบวกกบทศนคตทางลบ และระดบทายคอ 7-11 เปนทศนคตทางลบ เชน ความรสกไมเหนดวย ไมพอใจ ไมชอบโดยมระดบต าสดคอ 7 ไปเรอย ๆ จนถงระดบสงสดคอ 11

2) สเกลของ Likert (The Likert Scael) สเกลนสรางโดย Rensis Likert ในป ค.ศ.1930 มทงหมด 5 ระดบ

Likert (1932 อางถงใน เยาวเรศ จารรตนกจ, 2553: 13) ไดสรางวธ Summated Rating ขนเพอใชวดทศนคต ซงนยมใชกนมาก เพราะสะดวก สรางงาย รวดเรวและมความเชอมนคอนขางสง โดยแบงระดบทศนคต ซงนยมใชกนมาก เพราะสะดวก สรางงาย รวดเรวและมความเชอมนคอนขางสงโดยแบงระดบทศนคต ออกเปน 5 ชวง เทาๆ กนถาเปนค าถามประเภทนมาน (ประโยคบวก) จะใหน าหนกดงนคอ เหนดวยอยางยง เปน 5 เหนดวย เปน 4 ไมแนใจเปน 3 ไมเหนดวยเปน 2 ไมเหนดวยอยางยงเปน 1 ดงภาพท 2.5

เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย ไ ม เ ห นดวยอยางยง 5 4 3 2 1 ถาเปนค าถามนเสธ (ประโยคลบ) ท าใหน าหนกค าตอบในทางตรงกนขาม ดงน คอ เหนดวยอยางยงเปน 1 เหนดวยเปน 2 ไมแนใจเปน 3 ไมเหนดวยเปน 4 ไมเหนดวยอยางยงเปน 5

38

เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย ไ ม เ ห นดวยอยางยง 1 2 3 4 5 ภาพท 2.5 สเกลของ Likert แหลงทมา: Rensis Likert (1930 อางถงใน เยาวเรศ จารรตนกจ, 2553: 13)

2.3.10 ทฤษฎเกยวกบทศนคต 1) ทฤษฎความขดแยงของความคด (Cognitive Dissonance Theory) Festinger (1957 อาง

ถงใน ประภาเพญ สวรรณ, 2526: 108) ไดเสนอทฤษฎเกยวกบการเปลยนแปลงทศนคตไว โดยใชพนฐานจากธรรมชาต กลไกของการปรบตวมนษยทวา มนษยไมสามารถทนตอการเปลยนแปลงขดแยง หรอการไมลงรอยกนได ตองพยายามขจดความขดแยงนนใหหมดไปเพอภาวะทางจตใจอยในสภาพดจะท าใหเกดสงสองสงในตวบคคล คอกระตนใหบคคลนน มกจกรรมอยางใดอยางหนง และน าทางใหบคคลนน มปฏกรยาไปในทศทางใดทศทางหนง ซงบคคลสามารถลดความขดแยงโดยจดการสงแวดลอมภายใน (Psychological Environment) อนไดแก ทศนคตและการรบร หรอการเปลยนแปลงสงแวดลอมภายนอกบคคล

2) ทฤษฎเกยวกบความตรงกน หรอเหมอนกนของความคด (Theory of Cognitive Consistency) Helder (1969 อางถงใน สภลษณ พฆนกล, 2546: 21) ไดอธบายวา ทศนคตของคนเรามอย 2 สภาวะ คอ ภาวะสมดลกบภาวะทไมสมดล เชน ทศนคตของคน 3 คน คอ นาย ก นาย ข นาย ค เมอนาย ก ชอบนาย ข และนาย ข ชอบนาย ค กจะมแนวโนมทจะท าใหนาย ก ชอบนาย ค ไปดวย หรอในทางตรงกนขาม นาย ก ชอบนาย ข แตนาย ข ไมชอบนาย ค กมกจะมแนวโนมให นาย ก ไมชอบนาย ค ไปเชนกน เรยกวา สภาวะสมดล

ภาพท 2.6 ภาวะสมดล แหลงทมา: Helder (1969 อางถงใน สภลษณ พฆนกล, 2546: 21)

39

สวนภาวะทไมสมดลเกดขนในลกษณะตรงกนขามกน คอ นาย ก ชอบนาย ข และ นาย ข ชอบนาย ค แตนาย ก กลบไมชอบนาย ค หรอในกรณ นาย ก ชอบนาย ข และนาย ก ไมชอบนาย ค แตนาย ข กลบไมชอบนาย ค อยางน เปนตน ดงภาพท 2.7

ภาพท 2.7 ภาวะไมสมดล แหลงทมา: Helder (1969 อางถงใน สภลษณ พฆนกล, 2546: 21)

2.4 แนวคดการอนรกษสงแวดลอม

2.4.1 ความหมายของสงแวดลอม ค าวา “สงแวดลอม” (Environment) มรากศพทเคมมาจากภาษาฝรงเศสแปลวา รอบ

(Around) ในประเทศไทย มผใหความหมายของสงแวดลอมไวมากมายหลายความหมาย ค าวา “สงแวดลอม” ตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 ซงบญญตไววา

สงแวดลอม หมายถง สงตางๆ ทมลกษณะทางกายภาพและชวภาพทมอยรอบตว ซงเกดขนโดยธรรมชาตและสงทมนษยไดท าขน

สงแวดลอม หมายถง สงตางๆ ทงทมชวตและไมมชวต เกดขนไดเองตามธรรมชาตและมนษยเปนผสรางขน ซงสงมชวตทมนษยสรางขนประกอบดวยสงทเปนรปธรรมและนามธรรม เปนประโยชนตอการด ารงชวตของมนษย (ชชพล ทรงสนทรวงศ, 2550: 10)

สงแวดลอม หมายถง ทกสงทกอยางไมวาจะเปนดานกายภาพ ชวภาพหรอสงคมทอยรอบๆตวเรา ไมวาจะเปนสงทมนษยสรางขนหรอธรรมชาตสรางขน (จ าลอง โพธบญ, 2552: 1)

สงแวดลอมตามความหมายของพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 หมายถง สงของทงทมชวตและไมมชวตทลอมรอบตวเรา

40

สงแวดลอม หมายถง สงตางๆ ทมลกษณะทางกายภาพ ชวภาพ และสงคม ทอยรอบตวมนษย ซงเกดขนเองโดยธรรมชาต และมนษยไดท าขน (เกษม จนทรแกว, 2540)

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม (2537 อางถงใน จ าลอง โพธบญ, 2552: 1) ไดใหความหมายสงแวดลอมไววา สงแวดลอม หมายถง ทกสงทกอยางทอยรอบตวเรา ทงทมชวตและไมมชวต ทงทเปนรปธรรม (จบตองและมองเหนได) และนามธรรม (วฒนธรรม ขนบธรรมเนยม ประเพณ ความเชอ) มอทธพลเกยวโยงถงกนเปนปจจยในการเกอหนนซงกนและกน ผลกระทบจากปจจยหนงจะมสวนเสรมสรางหรอท าลายอกสวนหนงอยางหลกเลยงไมได สงแวดลอมเปนวงจรและวฎจกรเกยวของกนไปทงระบบ

กลาวโดยสรปสงแวดลอม หมายถง สงตางๆ ทเกดขนเองตามธรรมชาต และมนษยสรางขน ทงสงทเปนรปธรรมและนามธรรม สงทเหนไดดวยตาเปลาและไมสามารถเหนไดดวยตาเปลา ทงสงทใหคณและโทษ

2.4.2 ประเภทของสงแวดลอม สงแวดลอมแบงออกเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ 2.4.2.1 สงแวดลอมทมชวต (Biotic Environment) แบงออกเปน 2 ชนด ดงน

1) สงแวดลอมธรรมชาต (Natural Environment) คอ สงแวดลอมทเกดขนเองตามธรรมชาต มนษยไมไดเขาไปเกยวของในการเกด เชน พชในปา สตวในปา สตวน าชนดตางๆในทะเล เปนตน

2) สงแวดลอมทมนษยสรางขน (Man Made Environment) คอ สงแวดลอมทเกดขนโดยมมนษยเปนผสรางขน สวนใหญท าใหเกดประโยชนในการด ารงชวตของมนษย เชน พชตางๆ ในสวนในไร โคและสกรในฟารม เปนตน

2.4.2.2 สงแวดลอมทไมมชวต (Abiotic Environment) แบงออกเปน 2 ชนด ดงน 1) สงแวดลอมธรรมชาต (Natural Environment) คอ สงแวดลอมทเกดขนเองตาม

ธรรมชาต เชน ดน แมน า ลม ฝน แสงแดด ภมอากาศ ภมประเทศ เปนตน 2) สงแวดลอมทมนษยสรางขน (Man Made Environment) คอ สงแวดลอมทมนษย

สรางขนเพอปจจยในการด ารงชวต แบงออกเปน 2 ชนด คอ 1) สงแวดลอมทเปนรปธรรม (Physical Feature Environment) เปนสงแวดลอมทม

รปทรง มองเหนและจบตองได เชน บานเรอน ถนน รถยนต เสอผา เปนตน

41

2) สงแวดลอมทเปนนามธรรม (Abstract Environment) เปนแบบแผนในการด าเนนชวตของมนษย มองเหนไดยากเพราะไมใชวตถ เปนสงแวดลอมทมนษยสรางขนอยางหนง เชน เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ประเพณ เปนตน

จากประเภทของสงแวดลอมทกลาวมา สงแวดลอมแบงออกเปน 2 ชนด ใหญๆ คอ สงแวดลอมทมชวตและสงแวดลอมทไมมชวต ซงสงแวดลอมทง 2 กลมน มทงทเกดขนไดเองตามธรรมชาต และสวนหนงเกดจากการสรางขนของมนษย ดงภาพท 2.8

- พชปา - พชสวน - ดน - สตวปา - หมในฟารม - น า - สตวทะเล - ปลาในกระชง - อากาศ

- อาคาร - เศรษฐกจ - รถยนต - สงคมของมนษย - บานเรอน - วฒนธรรมประเพณ

ภาพท 2.8 ประเภทของสงแวดลอม ทมา: ชชพล ทรงสนทรวงศ, 2550: 11

สงแวดลอม

เกดตามธรรมชาต มนษยสรางขน

ทางรปธรรม ทางนามธรรม

เกดตามธรรมชาต

มนษยสรางขน

สงไมมชวต

สงมชวต

42

2.4.3 ความส าคญของสงแวดลอมทมตอสงมชวต ไมวาสงแวดลอมนนจะมชวตหรอไมมชวต กลวนกอใหเกดประโยชนและโทษตอ

สงมชวตไดทงสน 1) สงแวดลอมทางกายภาพหรอสงแวดลอมทไมมชวต มความส าคญตอสงมชวตทอาศยอย

ในสงแวดลอมนน เชน น าใชเพอการบรโภคและเปนทอยอาศยของสตวน า อากาศใชเพอการหายใจของมนษยและสตว ดนเปนแหลงทอยอาศยของสงมชวตบนบก แสงแดดใหความรอนและชวยในการสงเคราะหแสงของพช

2) สงแวดลอมทางชวภาพ จะชวยปรบใหสงมชวตอาศยอยในสภาพแวดลอมทเหมาะสมกบการด ารงชวตของมนได เชนชวยใหปลาอาศยอยในน าทลกมากๆได ชวยให ตนกระบองเพชรด ารงชวตอยในทะเลทรายได

3) สงม ชวตจะเปลยนแปลงไปตามสภาพแวดลอม เ ชน มการปรบตวให เขากบสภาพแวดลอมใหม

4) สงแวดลอมจะเปลยนแปลงไปตามการกระท าของสงมชวตทอยในสงแวดลอมนน เชน เมอสตวกนพชมจ านวนมากเกนไปพชจะลดจ านวนลง อาหารและทอยอาศยจะขาดแคลน เกดการแกงแยงกนสงขนท าใหสตวบางสวนตายหรอลดจ านวนลงระบบนเวศกจะกลบเขาสภาวะสมดลอกครงหนง

5) สงแวดลอม จะก าหนดรปแบบความสมพนธของสงมชวตทอาศยอยในสงแวดลอม ในแงของการถายทอดพลงงานระหวางผผลต ผบรโภค ผยอยสลาย ในแงของการอยรวมกน เกอกลกน หรอเบยดเบยนกน มนษยสามารถใชประโยชนจากสงแวดลอมไดมากมาย ในลกษณะทแตกตางไปจากสงมชวตอน ๆ เชน ใชประโยชนจากดนเพอการเพาะปลก ใชประโยชนจากทงหญาเพอการเลยงสตว ใชประโยชนจากเหมองแรเพอการอตสาหกรรม (ชชพล ทรงสนทรวงศ, 2550: 12)

2.4.4 ความหมายของการอนรกษสงแวดลอม เกษม จนทรแกว (2540: 111 – 112) ไดสรปความหมายของการอนรกษวา หมายถง การใช

อยางสมเหตสมผลเพอการมใชตลอดไป นอกจากจะใชเพออปโภคบรโภคแลว ยงรวมถงการเกบเอาไวชมเชย ฟนฟ และพฒนาใหดขน

นวต เรองพานช (2537: 34) ไดใหความหมายของการอนรกษวา หมายถง การรจกใชทรพยากรอยางชาญฉลาดใหเปนประโยชนตอมหาชนมากทสด และเปนเวลายาวนานทสด ทงนตองสญเสยทรพยากรโดยเปลาประโยชนนอยทสด และจะตองกระจายการใชประโยชนโดยทวถงกน

43

ศรพรต ผลสนธ (2531: 196) กลาววา การอนรกษ หมายถง การรจกใชทรพยากรธรรมชาตอยางชาญฉลาด ใหมการสนเปลองหรอสญเสยนอยทสด แตไดประโยชนและใชไดนานทสด โดยมจดมงหมายทจะสงเสรมใหเกดสวสดภาพทางสงคม และคงไวซงปรมาณและคณภาพของทรพยากรธรรมชาต

เรณ หอมหวน (2537: 3 ) ใหความหมายของการอน รกษวา หมาย ถง การใชทรพยากรธรรมชาตอยางชาญฉลาด เพอกอใหเกดประโยชนแกมหาชนมากทสดและเปนระยะเวลานาน

ทว ทองสวาง และทศนย ทองสวาง (2523: 1) ไดใหความหมายของการอนรกษ สงแวดลอม (Environment Conservation) วาหมายถง การใชสงแวดลอมอยางฉลาด ไมใหเกดพษภยตอสงคมสวนรวม ด ารงไวซงสภาพเดมของสงแวดลอมทางธรรมชาต และสงแวดลอมทมนษยสรางขน รวมทงหาทางก าจดและปองกนมลพษสงแวดลอมมใหเกดขนในสงคมสวนรวมของมนษย

พระธรรมปฎก (2532: 82) ไดใหค าจ ากดความของการอนรกษสงแวดลอมวา หมายถง การปองกนการใชทรพยากรอยางเหนแกตว ท าลายสงทท าใหเกดมลภาวะ และสงเสรมการรกษาทรพยากรเพอใหเกดความมนใจวาจะมใชในอนาคต ซงพเชษฐ กาลามเกษตร (2535: 271) ไดกลาวถง การอนรกษสงแวดลอมวาเปน จรยธรรมสวนบคคล หรอระเบยบกฎเกณฑทางสงคม จรยธรรมเหลานสงเสรมการบ ารงรกษา และปองกนความเสยหายตอมนษย สงคม และสงแวดลอม

อาร เอฟ ดาสมานน (Dasmann, 1976: 275) ไดกลาวไววา การอนรกษสงแวดลอม หมายถง การใชสงแวดลอมอยางสมเหตสมผล เพอทจะเอออ านวยใหการมชวตอยของมนษยมคณภาพสงสดตลอดไป

ฮงเกอฟอรด และเพตน (Sebasto 1992, quoted in Hunggerford and Peyton 1976) กลาวถงพฤตกรรมเพอสงแวดลอมวาม 5 แบบ คอ

1) การจดการเกยวกบสงแวดลอม (Ecomanagement) หมายถง การกระท าของบคคลหรอของกลมโดยมจดประสงคเพอรกษาไวหรอปรบปรงของสงแวดลอม

2) การบรโภค (Consumerism) หมายถง การจดซอจดหาอปกรณเครองใชบรการทแสดงถงการดแลรกษาธรรมชาต

3) การกระท าทางกฎหมาย (Legal Action) หมายถง การกระท าของบคคลทางกฎหมายเพอหยดย งและปองกนการท าลายสงแวดลอม

4) การชกชวน (Persuasion) หมายถง การใชวาจาโนมนาวใหบคคลอนมพฤตกรรมทางบวกเกยวกบสงแวดลอม

44

5) การปฏบตทางการเมอง (Political Action) หมายถง การกระท าเพอจงใจนกการเมอง หรอสนบสนนนกการเมองใหมคานยมหรอพฤตกรรมทางบวกเกยวกบสงแวดลอม

จากความหมายดงกลาวขางตนสรปไดวา การอนรกษสงแวดลอม หมายถง การใชธรรมชาตและสงแวดลอมอยางฉลาด โดยใชใหนอย เพอใหเกดประโยชนสงสด โดยค านงถงระยะเวลาในการใชใหยาวนาน และกอใหเกดผลเสยหายตอสงแวดลอมนอยทสด รวมทงตองมการกระจายการใชทรพยากรธรรมชาตอยางทวถง

2.4.5 ความส าคญของการอนรกษสงแวดลอม ความส าคญของการอนรกษสงแวดลอม ไดมนกวชาการหลายทานไดแสดงความคดเหนไว

ดงตอไปน กรองทพย ศรตะปญญะ และกมล ทองค าสก (2534: 77) ไดสรปความส าคญของการ

อนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไววา ประเทศไทยเปนประเทศก าลงพฒนาในขณะเดยวกนกมจ านวนประชากรเพมมากขนและมการพฒนาดานอตสาหกรรม จงมความจ าเปนตองใชทรพยากรธรรมชาตในการพฒนาประเทศในรปแบบตาง ๆ เพอพฒนาคณภาพชวตของประชากรใหดขน สงผลใหทรพยากรธรรมชาตถกน ามาใชประโยชนเปนอยางมาก โดยขาดกฎเกณฑและการวางแผนทด ซงกอใหเกดผลกระทบตอสรรพสงทงมวล เพราะทกชวตยอมพงพาสงแวดลอม ดงนนเราจงตองมการอนรกษทรพยากรและสงแวดลอมใหลกหลานในอนาคต ถาหากไมรบเรงด าเนนการเสยแตตอนนตอไปประเทศของเราอาจขาดแคลนทรพยากรกได

ราตร ภารา (2538: 15) ไดกลาวถงความส าคญของการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไวดงน

1) ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนสงทชวยสงเสรมใหเกดสวสดภาพทางสงคม ความเจรญรงเรองของมนษยแตละชาต การพฒนาประเทศ ดงนนรฐบาลทกประเทศจงตองหาแนวทาง และวธการทจะใหประชากรและหนวยงานของรฐรวมกนรบผดชอบเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม

2) สงแวดลอมทางวฒนธรรม ประเพณ ทวทศนทสวยงามเปนเครองแสดงถงเอกลกษณหรอวฒนธรรมของชาต บงบอกถงนสยใจคอของคนในชาต ดงนนเราจงควรอนรกษสงเหลานไวเพอแสดงใหเหนถงความเจรญทางวฒนธรรมของประเทศ

3) การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนเรองส าคญทจะตองกระท า และมการตดตามผลกนอยตลอดเวลา เพราะมผลตอการอยรอดของมนษยและการด ารงชวตอยอยางม

45

คณภาพ การรกษาดลของธรรมชาตนอกจากจะท าใหมนษยมความเปนอยทดในอนาคตแลวยงเปนตวก าหนดภาวะเศรษฐกจของประเทศชาตดวย

สมพร อศวลานนท (2538: 191) ไดกลาวถงความส าคญของการอนรกษทรพยากรและสงแวดลอมไววา สงแวดลอมทเปนทรพยากรธรรมชาต เปนทมาของสนคาสาธารณะหลากหลายชนดทสงคมไดใชประโยชนรวมกน นอกจากนยงมความส าคญตอระบบของการผลตอาหารและด ารงชวตของพชและสตว การทสงแวดลอมเปนแหลงอ านวยประโยชนตาง ๆ เชน อากาศบรสทธ แหลงน าบรสทธ แหลงนนทนาการกลางแจง ท าใหสงแวดลอมทเปนทรพยากรธรรมชาตเปนเสมอนทรพยสนทมคาของสงคมทควรอนรกษไว

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม (2540: 128) ไดกลาวถงความส าคญของการอนรกษและ การพฒนาสงแวดลอม สรปความส าคญไดดงน

1) ทรพยากรธรรมชาตทมความจ าเปนตอการยงชพและการพฒนาไดถกท าลายมากขนทกท ในขณะทความตองการทรพยากรธรรมชาตมมากขนตลอดเวลา

2) การขาดการจดการและประสานงานทด กท าใหเกดปญหาในดานการท าลายสงแวดลอมและท าใหทรพยากรเสอมโทรมลง

3) การกระท าของมนษยและการพฒนาตาง ๆ สงผลใหโบราณสถาน ศลปวฒนธรรมไดถกท าลายอยางมาก

จากแนวคดของนกวชาการเกยวกบการใหความส าคญของการอนรกษสงแวดลอมทกลาวมาขางตน พอจะสรปไดดงน

การอนรกษสงแวดลอมเปนเรองททกคนตองใหความส าคญ เพราะสงแวดลอมมอทธพลเกยวโยงถงกน เปนปจจยในการเกอหนนซงกนและกน ผลกระทบจากปจจยหนงจะมสวนเสรมสรางหรอท าลายอกสวนหนง อยางหลกเลยงมได สงแวดลอมเปนวงจรและวฏสงแวดลอม คอ ทกสงทกอยางทอยรอบตวมนษยทงทมชวตและไมมชวต รวมทงทเปนวฏจกรทเกยวของกนไปทงระบบ ดงนนสงแวดลอมทเปนทรพยากรธรรมชาตเปนเสมอนทรพยสนทมคาของสงคมทควรอนรกษไว

2.4.6 วตถประสงคของการอนรกษสงแวดลอม การอนรกษสงแวดลอมในปจจบน มวตถประสงคหลกอย 4 ประการ (กรมสงเสรมคณภาพ

สงแวดลอม, 2537: 124 – 125) คอ 1) เพอธ ารงไวซงปจจยส าคญของระบบสงแวดลอมทมอทธพลตอมนษยและสตว และ

ระบบสนบสนนการด ารงชวต เปนการปรบปรงปองกนพนทเพอการเพาะปลก การหมนเวยน แรธาต อาหารพช ตลอดจนการท าน าใหสะอาด

46

2) เพอสงวนรกษาการกระจายของชาตพนธ ซงขนกบโครงการขยายพนธตาง ๆ ท จ าเปนตอการปรบปรง การปองกนธญพช สตวเลยง และจลนทรยตาง ๆ รวมท งสงประดษฐทาง วทยาศาสตร เทคโนโลย ตลอดจนการคมครองอตสาหกรรมนานาชนดทใชทรพยากรทมชวตเปนวตถดบ

3) เพอเปนหลกประกนในการใชพนธพช สตว และระบบนเวศน เพอประโยชนในการยงชพตามความเหมาะสม และอตสาหกรรมหลกตาง ๆ

4) เพอสงวนรกษาโบราณสถาน โบราณวตถ ศลปกรรม ซงเปนมรดกล าคาไวไปยงอนชนรนหลง รวมทงระบบสงแวดลอมอน ๆ ทมนษยสรางขน

2.4.7 หลกการอนรกษสงแวดลอม การอนรกษสงแวดลอมมหลกการส าคญ 3 ประการ (เกษม จนทรแกว, 2530: 100) คอ 1) ตองใชอยางฉลาด กลาวคอ ในการทจะใชทรพยากรแตละอยางนน ตองพจารณาอยาง

รอบคอบถงผลไดผลเสย ความขาดแคลน หรอความหายากในอนาคต อกทงพจารณาทางหลก เศรษฐศาตรอยางถถวนดวย

2) ประหยด (เกบ รกษา สงวน) ของทหายาก หมายถงวา ทรพยากรใดทมนอยหรอหายาก ควรอยางยงทจะเกบรกษาเอาไวมใหสญไป บางครงถามของบางชนดทพอจะใชไดกตองใชอยางประหยด ไมฟมเฟอย

3) หาวธการฟนฟสงแวดลอมทไมดหรอเสอมโทรมใหดขน (ซอมแซม ปรบปรง) กลาวคอ ทรพยากรใดกตามมสภาพลอแหลมตอการสญเปลา หรอจะหมดไป ถาด าเนนการไมถกตองตามหลกวชา ควรอยางยงทจะไดหาทางปรบปรงใหอยในลกษณะทดขน

2.4.8 แนวทางการอนรกษสงแวดลอม กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม (2537: 125-129) ไดก าหนดแนวทางในการอนรกษ

สงแวดลอมไว ดงน 1) การใหการศกษาเผยแพรประชาสมพนธ เพอใหประชาชนไดตระหนกในบทบาท และ

หนาทของเขาเองตอสงแวดลอม ในอนทจะใหเขาสามารถเปลยนพฤตกรรมไปในทศทางสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

2) การปรบปรงคณภาพ เปนวธการตรงทชวยแกปญหาการขาดแคลนทรพยากรและสภาวะแวดลอมทเสอมโทรม

47

3) การลดอตราการเสอมสญ คอ ไมบรโภคทรพยากรอยางฟมเฟอย ใชประโยชนจากทรพยากรนน ๆ ใหคมคาทสด

4) การน ากลบมาใชประโยชนใหม คอ การน าวสด เครองมอเครองใชทช ารดหรอเสอมสภาพแลวมาใชประโยชนใหม โดยการหลอมใหม หรอยอยแลวไปผลตใหม

5) การใชสงทดแทน ทรพยากรทใชประโยชนไดดในอดตเรมรอยหรอลง เนองจากความตองการในการบรโภคมสง จงจ าเปนทจะตองศกษาหาทรพยากรอน ๆ ทมคณภาพคลายคลงกนมาแทนทรพยากรเดมทก าลงจะหมดไป เชน น าเอาพลงงานจากดวงอาทตย พลงงานน า หรอพลงงานจากคลนในทะเลมาใชแทนน า เปนตน

6) การใชสงทมคณภาพรองลงมา ทรพยากรธรรมชาตชนดเดยวกนอาจมคณภาพทแตกตางกนไป เชน ไม มนษยนยมน าไมเนอแขงมาใชประโยชน เพราะมความแขงแรงทนทาน แตเมอไมเนอแขงมปรมาณลดลง จงหาแนวทางในการแกปญหา คอ ใชไมทมคณภาพรองลงมา โดยหาวธการในการรกษาคณภาพของไมใหทนทาน เชน น าไปอบน ายา หรออาบน ายา เปนตน

7) การปองกน เปนวธการจดการโดยตรงเกยวกบการปองกนไมใหทรพยากรและสงแวดลอมรอยหรอและเสอมโทรมลงเรวเกนไป หรอปองกนมลพษไมใหแปดเปอนสงแวดลอมทมนษยอาศย รวมทงโบราณสถาน โบราณวตถ ในกรณทบรรยากาศมกาซพษหรอสารพษเจอปน น าไมสะอาด ไมสามารถใชบรโภคไดเพราะมสงแปลกปลอมขนในรปของสารพษและเชอโรค สงเหลานยอมอยในสงแวดลอม

จากการทไดกลาวมาขางตน การอนรกษสงแวดลอม คอ การใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางชาญฉลาด โดยใชใหนอยเพอใหเกดประโยชนสงสด โดยค านงถงระยะเวลาในการใชใหยาวนาน และกอใหเกดผลเสยหายตอสงแวดลอมนอยทสด การอนรกษสงแวดลอมเปนเรองททกคนตองใหความส าคญ เพราะทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนแหลงขมทรพยทสามารถน ามาพฒนาประเทศและพฒนาคณภาพชวตของประชากรไดเปนอยางด ดงนน ขอกลาวถงการอนรกษสงแวดลอมเฉพาะเรองทผวจยสนใจน ามาศกษา คอ การอนรกษพลงงาน การอนรกษตนไม และการอนนรกษสภาพแวดลอม ดงน

2.4.9 ความหมายของพลงงาน พลงงานเปนค าไทยทผสมกนขนมาจากค า 2 ค า คอ "พลง" และ "งาน" หมายถงพลงตางๆท

น ามาใชใหเกดเปนงาน ดงนนพลงงานจงไมใชมาจากเพยงแคน ามนทใชเตมใหรถวงได แตหมายถงพลงงานหลายอยาง เชน ไฟฟา น ามน ถาน ฟน และยงรวมไปถงสงอนๆ ทท าใหเกดงานไดอก เชน

48

ลม (เอามาหมนกงหนวดน าเขานา หรอเอามาปนไฟ) หรอแสงอาทตย (เอามาตมน าใหรอน หรอเอามาผลตพลงไฟฟาโดยตรง) เปนตน (ส านกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต, 2543)

พระราชบญญตการสงเสรมการอนรกษพลงงาน พ.ศ. 2535 บญญตไววา พลงงาน หมายความวา ความสามารถในการท างานซงมอยในตวของสงทอาจใหงานได ไดแก พลงงานหมนเวยน และพลงงานสนเปลอง และใหหมายความรวมถงสงทอาจใหงานได เชน เชอเพลง ความรอนและไฟฟา เปนตน

ปนแกว กลาทางถก (2542: 9) กลาววา พลงงาน หมายถง ความสามรถในการท างานซงมอยในตวของสงทอาจใหงานได ไดแก พลงงานหมนเวยน พลงงานสนเปลอง และสงทอาจใชงานได เชน เชอเพลง ความรอน และไฟฟา เปนตน

ธงชย พรรณสวสด (2543: 6) กลาววา พลงงาน เปนค าไทยทผสมกนขนมาจากค า 2 ค า คอ พลง และงาน หมายถง พลงตางๆทน ามาใชใหเกดเปนงาน เชน ไฟฟา น ามน ถาน ฟน และสงอนๆ ทท าใหเกดงานไดอก เชน ลม แสงอาทตย เปนตน

จรวรรณ เตยรถสวรรณ และคณะ (2543: 3-5) กลาววา พลงงาน หมายถง แรงงาน ความรอน หรอ ก าลงงาน เชอเพลงทใชส าหรบหงหาอาหารและใชในอตสาหกรรมการขนสง ฯลฯ

จากความหมายดงกลาวขางตน อาจสรปไดวา พลงงาน หมายถง ความสามารถของพลงงานตางๆทท าใหเกดก าลงงานเพอประโยชนตอการใชงานของมนษย

2.4.10 ประเภทของพลงงาน ความหลากหลายของพลงงานทมอยเปนสวนหนงท ท าใหผศกษาอาจเกดความเขาใจ

สบสนจงไดมนกวชาการพยายามจ าแนกอธบายพลงงานเพอใหงายตอการศกษามากยงขนพลงงานสามารถจ าแนกได ดงน ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน ( 2549 อางถงใน สมเดช ลสวสดตระกล, 2552: 7)

1) พลงงานใชแลวหมด (Non - Renewable Energy Resources) หรอทนกวชาการเรยกกนวาพลงงานสนเปลอง หรอพลงงานฟอสซล ไดแก น ามน รวมทงหนน ามน ทรายน ามน ถานหน และกาซธรรมชาต ทเรยกวาใชแลวหมดกเพราะหามาทดแทนไมทนการใช พลงงานพวกนปกตแลวจะอยใตดน ถาไมขดขนมาใชตอนน กเกบไวใหลกหลานใชไดในอนาคต บางทจงเรยกวาพลงงานส ารอง

2) พลงงานใชไมหมด (Renewable Energy Resources) หรอ พลงงานหมนเวยน ไดแก ไม กระดาษ ฟน แกลบ กาก (ชาน) ออย ชวมวล (เชน มลสตว และกาซชวภาพ) น า (จากเขอนไหลมาหมนกงหนปนไฟ) แสงอาทตย (ใชเซลลแสงอาทตยผลตไฟฟาได) ลม (หมนกงหนลมผลตไฟฟา)

49

และคลน (กระแทกใหกงหนหมนปนไฟ) และทวาใชไมหมดกเพราะสามารถหามาทดแทนได เชน ปลกปาเอาไมมาท าฟน หรอปลอยน าจากเขอนมาปนไฟ แลวไหลลงทะเล กลายเปนไอ และเปนฝนตกลงมาสโลกอก หรอแสงอาทตยทไดรบจากดวงอาทตยอยางไมมวนหมดสน เปนตน นอกจากน พลงงานยงมการจ าแนกตามล าดบขนตอนพลงงาน แบงไดเปน 2 แบบ คอ พลงงานขนปฐมภม และพลงงานขนทตยภม

1) พลงงานขนปฐมภม (Primary Energy) หมายถง แหลงพลงงานทเกดขนหรอมอยแลวตามธรรมชาตสามารถน ามาใชประโยชนไดโดยตรง ไดแก น า แสงแดด ลม เชอเพลงตามธรรมชาต เชน น ามนดบ ถานหน กาซธรรมชาต พลงงานความรอนใตพภพ แรนวเคลยร ไมฟน แกลบ ชานออย เปนตน

2) พลงงานขนทตยภม (Secondary Energy) หมายถง สภาวะของพลงงานซงไดมาโดยการน าพลงงานตนก าเนดดงกลาวแลวขางตนมาแปรรป ปรบปรง ปรงแตง ใหอยในรปทสามารถน าไปใชประโยชนในลกษณะตาง ๆ กนไดตามความตองการ เชน พลงงานไฟฟา ผลตภณฑปโตรเลยม ถานไม กาซปโตรเลยมเหลว เปนตน และประเภทของพลงงานยงสามารถแบงไดตามลกษณะและการแพรหลายของการใชงาน ไดแก

(1) พลงงานตามแบบ (Conventional Energy) เปนพลงงานทใชกนอยท วไป มลกษณะการผลตเปนระบบศนยกลางขนาดใหญใชเทคโนโลยทพฒนามาจนเกอบอมตวแลว เชน พลงงานน าขนาดใหญ น ามนปโตรเลยม กาซธรรมชาตและถานหน เปนตน

(2) พลงงานนอกแบบ (Non - Conventional Energy) ไดแก พลงงานทยงมลกษณะการผลตทใชเทคโนโลยใหมทก าลงอยในระหวางการท าวจยและพฒนา ซงมหลายชนดทมความเหมาะสมทางเทคนคแลว แตยงตองปรบปรงความเหมาะสมทางเศรษฐกจ เชน พลงน าขนาดเลก กาซชวภาพ กาซจากชวมวล หนน ามน พลงงานความรอนใตพภพ พลงงานแสงอาทตยและพลงงานลม เปนตน

(3) พลงงานทางพาณชย (Commercial Energy) เปนพลงงานทมการซอขายกนในวงกวางและด าเนนการผลตในลกษณะอตสาหกรรม เชน น ามนปโตรเลยม กาซธรรมชาต ถานหน แรนวเคลยร ไฟฟา เปนตน

(4) พลงงานนอกพาณชย (Non - Commercial Energy) เปนพลงงานทมการซอขายกนในวงแคบและด าเนนการผลตในลกษณะกจกรรมในครวเรอนใชกนมากในชนบท เชน ฟน แกลบ ชานออย และมลสตว เปนตน

(5) พลงงานหมนเวยน (Renewable Energy) หมายถง พลงงานทน ามาใชแลวไมหมดสน สามารถพฒนาขนมาใชใหมได เชน ลม แสงอาทตย

50

(6) พลงงานสนเปลอง (Non Renewable) เปนพลงงานทใชแลวหมดสนไป เชน น ามนดบ (ปโตรเลยม) ถานหน กาซธรรมชาตและพลงงานนวเคลยร (แรยเรเนยม) ฯลฯ

2.4.11 ความส าคญของพลงงาน วนย วระวฒนานนท (2542 อางถงใน สมเดช ลสวสดตระกล 2552: 11) ไดกลาวถง

ความส าคญของการน าพลงงานมาใช ดงน 1) การผลต ผลตทางดานทงทางเกษตรกรรม และอตสาหกรรม จะตองอาศยพลงงานเปน

ปจจยในการผลตทส าคญ ดงจะเหนไดวาการเพาะปลกนบตงแตเตรยมดน การหวานเมลด การบ ารงรกษา การเกบเกยว ตลอดจนการเคลอนยายผลตผลลวนตองอาศยเครองจกทงสน ซงจะท าใหการผลตท าไดรวดเรว และเพมผลผลตไดมากขน สวนในดานอตสาหกรรมนน การผลตทท างานดวยเครองจกรจะตองอาศยพลงงานเปนปจจยส าคญท าใหเครองจกรท างานไดมากขน

2) การสาธารณปโภค การผลตไฟฟาและประปาในปจจบน จะตองใชพลงงานในรปแบบตางๆ เชน การผลตไฟฟาในรปแบบปจจบนใชพลงงานจากน ามน กาซธรรมชาต ถานหนลกไนต พลงงานน าจากเขอนตางๆ และพลงงานในรปแบบอนๆ ไฟฟาจดไดวาเปนสงจ าเปนส าหรบชวตในปจจบน ท าใหบานเรอน ถนนหนทางไดรบแสงสวาง นอกจากน การผลตน าประปากตองใชเครองจกรและไฟฟาในการผลต พลงงานจงเปรยบเสมอนเปนหวใจของการสาธารณปโภคของประเทศทพฒนาแลว

3) การอ านวยความสะดวกในชวตประจ าวน เครองใชตางๆ เชน เตารด พดลม วทย โทรทศน ฯลฯ เปนสงอ านวยความสะดวกแกชวตในปจจบนตองอาศยพลงงานรปแบบใดแบบหนงเครองหรอเครองใชเหลานอาจจะท างานได

4) การขนสงและการสอสาร การขนสงทางบก ทางน า และทางอากาศ ทพฒนามาจนถงทกวนน นบไดวาเปนการขนสงเคลอนยายสะดวกรวดเรวเปนอนมาก สวนการสอสารยคปจจบนทเปนระบบการสอสารผานดาวเทยมกนบเปนความส าเรจในการพฒนาพลงงานอกสวนหนง

5) การแพทย ในทางการแพทยนอกจากประสบความส าเรจในการคนควาวจย จนท าใหเกดววฒนาการในการตรวจรกษาโรคในดานตางๆแลว การเอกซเรยทใชรกษาคนไขมาเปนเวลานานแลวนนกเปนการใชพลงงานในทางการแพทยอกลกษณะหนง สวนปจจบนการรกษาโรคมะเรงทเรยกวาการฉายแสง กเปนการใชพลงงาน

6) สนคา นอกจากจะใชพลงงานเพอประโยชนในดานตางๆ ดงทกลาวมาแลว การมพลงงานในรปแบบตางๆ เชน ถานหน กาซธรรมชาต น ามนดบ กจะเปนสนคาทท ารายไดใหกบประเทศผผลตเปนอยางด

51

7) การทหาร พลงงานไดถกน ามาใชประโยชนทางทหารเปนเวลานานแลว ประเทศทมอ านาจทางการทหาร เชน สหรฐอเมรกา ซงเปนประเทศทมความกาวหนาในการพฒนาพลงงานเพราะอาวธยทโธปกรณทใชในการท าสงครามลวนเปนพนฐานความรและการน าพลงงานไปดดแปลใชทงสน

2.4.12 ความหมายของการอนรกษพลงงาน พระราชบญญตการสงเสรมการอนรกษพลงงาน พ.ศ.2535 (แกไขเพมเตม พ.ศ.2550)

บญญตไววา การอนรกษพลงงาน หมายถง การผลตและใชพลงงานอยางมประสทธภาพและประหยด

จรวรรณ เตยรถสวรรณ และคณะ (2543: 65) ไดกลาวถง การอนรกษพลงงาน หมายถง การผลต การใชพลงงานอยางมประสทธภาพและประหยด ซงค าวาประหยดในทนหมายถง ใชเทาทจ าเปน แตคนสวนใหญมกใชค าวาประหยดพลงงานในความหมายเชนเดยวกบการอนรกษพลงงาน

มลนธโลกสเขยว (2537 อางถงใน สมเดช ลสวสดตระกล 2552: 12 ) ไดกลาววา การอนรกษพลงงาน หมายถง การใชพลงงานในทกขนตอนและกจกรรมการบรโภค จะตองควบคมใหมการใชอยางเตมประสทธภาพและเกดประโยชนมากทสด โดยเรมจากการสญเสยในการท าขนตอน มการตรวจตราดแลการใชพลงงานอยางตอเนอง เพมความระมดระวงในการใช ไมปลอยใหมการสนเปลองพลงงานโดยไมมการใชประโยชน มการตรวจสอบการรวไหลเพอปองกนและลดการสญเสย มการก าหนดแผนการใชอยางเหมาะสม การใชพลงงานในกจกรรมตางๆ โดยเฉพาะในครวเรอนและส านกงาน ใหค านงถงการใชประโยชนในดานตางๆจากธรรมชาตมากทสด

นมนางค คลงกล (2545: 16) ไดกลาววา การอนรกษพลงงาน หมายถง การใช การผลต ดแล รกษา สงวน สงเสรมการใชพลงงานใหเกดประโยชนและมประสทธภาพสงสด เพอจะไดมพลงงานใชไดยาวนานทสด อกทงชวยลดคาใชจายทงสวนตวและสงคม

จากความหมายดงกลาวขางตน อาจสรปไดวา การอนรกษพลงงาน หมายถง การใชพลงงานอยางประหยด และผลตพลงงานใหเกดประโยชนและมประสทธภาพสงสด การอนรกษพลงงานนอกจากจะชวยลดปรมาณการใชพลงงาน ซงเปนการประหยด คาใชจายในกจการแลว ยงจะชวยลดปญหาสงแวดลอมทเกดจากแหลงทใชและผลตพลงงานดวย

52

2.4.13 วธการอนรกษพลงงาน สมาคมพฒนาคณภาพสงแวดลอม (2542 อางถงใน สมเดช ลสวสดตระกล 2552: 17) ได

เสนอวธการอนรกษพลงงานไฟฟาในสถานศกษา และก าหนดบทบาทหนาทของนกเรยน นกศกษา ในการอนรกษทรพยากรพลงงานและสงแวดลอม โดยขนในการอนรกษพลงงานในสถาบนม 5 ขนตอน คอ

ขนตอนท 1 ท าความเขาใจปรมาณไฟฟา น ามนเชอเพลงตางๆ โดยรวบรวมรายละเอยด หลกฐานเกบคาไฟฟา ใบเสรจคาน ามนเชอเพลง เพอเชอมโยงถงปรมาณการใชโดยตองมการตดตาม เปรยบเทยบความแตกตางอยางตอเนอง

ขนตอนท 2 เปนการตดตาม ตรวจสอบปรมาณการใชทพยากรแบบแยกสวนตามอาคารตางๆ รวมทงแยกสวนตามประเภทกจกรรม เชน สวนการบรหาร ธรการ อาคารเรยน โรงเรยน เปนตน และตรวจนบปรมาณการใชทรพยากร เชน จ านวนหลอดแสงสวาง ขนาดตางๆ ชวงเวลาการใชงานแตละหลอดไฟ ปรมาณการใชเชอเพลงแตละวน เปนตน ซงจะเปนประโยชนตอการวเคราะหและตรวจหาความสญเสย รวมท งพจารณาแนวการปรบปรงใหมการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ

ขนตอนท 3 การวเคราะหการเปลยนแปลงปรมาณใชทรพยากร เพอชวยใหเกดความเขาใจมากยงขน ในปรมาณใชทมากหรอนอยกวาปกต และชวยในการตดสนใจด าเนนงานใดๆ ทจะท าใหมการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ อกทงท าใหทราบตนเหตของปญหา การใชทรพยากรทชดเจนยงขน และจะน าไปสแนวทางการแกปญหาได

ขนตอนท 4 การส ารวจหาการรวไหลของทรพยากรสวนตางๆ โดยการตรวจสอบอปกรณเครองใชไฟฟา ซงหากมการใชมากผดปกต อาจเปนเพราะอปกรณไมเหมาะสม ขาดการซอมบ ารง หรอเปนการใชเทคโนโลยทไมเหมาะสม และตรวจสอบพฤตกรรมของผใชดวย เพอลดการสญเสยพลงงานและปองการอนตรายทอาจเกดขน

ขนตอนท 5 การซอมบ ารงและการดแลรกษา เพอใหการใชทรพยากรสวนตางๆ มประสทธภาพและเกดประโยชนสงสด โดยไมเนนเฉพาะอปกรณ เครองมอ และการซอมบ ารงใหแกผใชดวย

53

2.4.14 แนวคดเกยวกบการประหยดพลงงาน จรพล สนธนาวา (2534 อางถงใน นมนางค คลงกล, 2545: 17) ไดใหแนวคดเกยวกบการใช

ทรพยากรธรรมชาตดานพลงงานและสงแวดลอมอยางถกตองและประหยด โดยเนนใหประชาชนทกคนตองมจตส านกในการชวยกนประหยดพลงงาน มหลกการทเปนมาตรการชวยประหยดพลงงานดงน 1) ลดการใช ลดการสญเสย ในทกๆจดและทกขนตอน

2) เพมประสทธภาพการใช ใหสามารถไดปรมาณมากกวาเดม 3) เพมการใชประโยชนจากทรพยากรทกชนด ดวยการหมนเวยนน าทรพยากรกลบมาใช

ใหม เชน กระดาษ โลหะ แกว พลาสตก เปนตน 4) ปลกตนไม เพอดดขบกาซคารบอนไดออกไซดและชวยใหฝนตกตองตามฤดกาลและ

ปองกนปญหาทเกดจากน าทวม 5) หลกเลยงการใชสนคาและเทคโนโลยทเปนอนตรายตอสงแวดลอม 6) รวมแสดงความรบผดชอบในการรกษาสมดลของธรรมชาตดวยการเผยแพรความร

ความเขาใจและประสบการณดานการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ 2.4.15 ประโยชนของการอนรกษพลงงาน ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2544: 80) กลาวถงประโยชนจากการ

อนรกษพลงงาน เปนวธทส าคญทจะชวยลดการใชพลงงานของประเทศลงไดและทกคนสามรถมสวนรวมในการอนรกษพลงงาน ซงประโยชนทไดรบ ไดแก

1) ท าใหประหยดคาไฟฟาและเชอเพลง 2) ลดภาวะของรฐบาลในการลงทนสรางโรงไฟฟาวางทอกาช ฯลฯ 3) ลดการใชจายเงนของประเทศในการน าเขาพลงงานและเชอเพลงจากตางประเทศ 4) ลดผลกระทบตอสงแวดลอมทเกดจากการผลตและการใชพลงงาน 2.4.16 การอนรกษตนไม การอนรกษตนไม หมายถง การดแลรกษา ปองกน การใชประโยชนจากตนไมใหม

ประสทธภาพสงสด ตลอดจนการปลกตนไมทดแทนในพนททมการตดตนไม และแมแตสญเสยตนไมดวยสาเหตอนกควรมการปลกทดแทน เชน ถกแมลงท าลาย ไฟปาท าลาย ตนไมชวยรกษาความสมดลของพนดน ชวยแกไขปญหาการกดกรอนของดน หรอปลกไมผล ไมดอก ไมประดบ ไดผลผลตทดเทยมกบการใชประโยชน ตนไมเปนทรพยากรทมคาแกมนษย ซงไดน ามาใชเปน

54

เชอเพลงและน ามาใชเกยวกบปจจย 4 ไดแก อาหาร ทอยอาศย เครองนงหม ยารกษาโรค นอกจากนยงเปนแหลงรมรน สวยงาม เปนทพกผอนหยอนใจ (อแกว ประกอบไวทยกจ บเวอร, 2538: 209)

ตนไมเปนสงคมของสงมชวตทเปนพช ซงมคณสมบตทส าคญมากอยอยางหนง คอ สามารถสงเคราะหอนทรยสารขนมาไดจากคารบอนไดออกไซดในอากาศ น า และแรธาตจากดน โดยใชแสงแดดเปนพลงงาน ความหมายกวาง ๆ ของตนไมครอบคลมถงพชทกชนดทขนอยกบพนดน ตามภเขา แมน า มหาสมทร และพนทปาชายเลน ส าหรบตนไมทมสภาพแวดลอมในชนบทกเปนทประจกษชดอย หากปาเขาถกท าลายตนไมกถกท าลายไปดวย (โฉมพศ ซอสตย, 2537: 43)

ในปจจบน ตนไมและปาไมในประเทศไทยไดถกท าลายลงไปมาก เนองจาก การถางปาท าไรเลอนลอย การเปดปาเพอการชลประทาน การสรางเขอน การตดไมเพอใชในกจการ ตาง ๆ จงมความจ าเปนอยางยงทประชาชนทกคนจะตองชวยกนอนรกษตนไม เพอใหเกดความสมดลของระบบนเวศ และเพอการด ารงชวตทด การอนรกษตนไมสามารถท าไดโดยชวยกนปลกตนไม ดแล บ ารงรกษาตนไม ไมตดไมท าลายปาเพอหวงรายไดอยางมหาศาล ใชไมอยางประหยดไมวาจะเปนการน ามาปลกบาน เครองใชเครองประดบตกแตง ตลอดจนใหความรวมมอกบเจาหนาทในการปองกนรกษาปา (สวรรณ ยวชาต, 2532: 19)

ไดมนกวชาการไดกลาวถงความส าคญของปาไมดงตอไปน สเมธ ตนตเวชกล (2520: 38) ไดกลาววา ตนไมซงเปนทรพยากรธรรมชาตทมความส าคญ

และอ านวยประโยชนทงทางตรงและทางออมใหแกเรา ทงนเนองจาก เปนทรพยากรทเปนปจจยการผลตพนฐาน และเปนตวรกษาดลยธรรมชาต และควบคมสภาพดนฟาอากาศใหอยในสภาพปกต รกษาตนน าล าธาร พนธพชและสตวตางๆ ปจจบนปาไมไดถกท าลายลงไปเปนจ านวนมาก จนกอใหเกดผลตอเนองตอสงแวดลอมในดานตางๆ ตามมา

บญชนะ กลนค าสอน และ ธงชย จารพฒน (2526: 38-39) ไดกลาวไววา ทรพยากรปาไมแมวาจะเปนทรพยากรธรรมชาตทสามารถปลกทดแทนกนได แตจากการเพมจ านวนประชากรอยางรวดเรว ตลอดจนการใชเทคโนโลยทไมเหมาะสมในขบวนการผลต และการขยายตวทางเศรษฐกจทงทางดานเกษตรกรรมและอตสาหกรรม ท าใหพนทปาไมถกท าลายลงเปนจ านวนมาก โดยเฉพาะในชวงระยะเวลา 24 ป ทผานมา

ศรพรต ผลสนธ (2531: 209) ไดกลาววา ตนไมเปนทรพยากรธรรมชาตทใชประโยชนแลวหมดไป แตถารจกใชใหถกวธแลวจะใชไดไมมวนหมด และสามารถใชประโยชนไดตลอด ปาไมมประโยชนตอความอดมสมบรณของดน เปนแหลงใหเกดของแมน าล าธาร เปนแหลงพลงงานส าคญทใชในชวตประจ าวนของชาวชนบทและอนๆ อกมากมาย จงเปนทยอมรบกนโดยทวไปวา การอนรกษปาไมเปนเรองทส าคญอยางยง

55

2.4.17 สาเหตของการสญเสยทรพยากรปา ตลอดระยะเวลา 30 ป ทผานมา อาจกลาวไดวา การสญเสยพนทปาไมเสอมโทรมลง ซง

เปนผลงานรวมกนระหวางรฐบาลและราษฎรดงน (ราตร ราภา, 2543: 124-127) 1) การท าไม ความตองการไมเพอกจกรรมตางๆ เชน เพอท าอตสาหกรรมโรงเลอย โรงงาน

กระดาษ สรางทอยอาศยหรอการคา ท าใหตนไมถกลอบตดและตดถกตองตามกฎหมาย ทงอนญาตผกขาดทงสมปทานระยะยาว ขาดระบบการควบคมทด ผทเกยวของทกฝายมงแตตวเลขปรมาตรทจะท าออก โดยไมหวงดแลพนทปา ไมตดตามผลการปลกทดแทนตามเงอนไขสมปทาน จนในทสดไดมพระราชก าหนด ณ วนท 13 ธนวาคม พ.ศ. 2531 ประกาศยกเลกสมปทานปาไม (ปาบก) ทวประเทศไทย เมอเกดกรณกระทนขนมาและกลาวโทษวา การท าไมเปนเหตท าลายปา เปนผลใหเกดภยพบตขน

2) การเพมจ านวนประชากรของประเทศ ท าใหความตองการจากภาคเกษตรมากขน ความจ าเปนทตองการขยายพนทเพาะปลกเพมขน พนทปาไมในเขตภเขาจงเปนเปาหมายของการขยายพนทเพอการเพาะปลก การเกดพนทปาอาจกระท าโดยราษฎรสามรถบกรกเขาครอบครองพนทหลงการท าไมไดอยางงายดาย จากการเพกเฉยของเจาหนาททเกยวของ หรอเกษตรกรเหลาน ท าการเกษตรโดยขาดการวางแผนการใชทดนอยางมประสทธภาพ เปนเหตใหหนสนเพมขน ตองขายทดนแลวอพยพเขาปาลกไปเรอยๆ หรอการขายทดนผนใหญในราคาทสงผดปกตใหแกนกลงทนทสนองนโยบายการทองเทยวดวยการสรางรสอรท สนามกอลฟ ยงเปนเหตซ าเตมใหพนทปาไมถกบรกมากยงขน

3) การสงเสรมการปลกพช หรอเลยงสตวเศรษฐกจเพอการสงออก เชน มนส าปะหลง ปอ ฯลฯ โดยไมสงเสรมการใชทดนอยางเตมประสทธภาพ ทงๆทปาไมบางแหงไมเหมาะทจะน ามาใชในการเพาะปลก เนองจาก (1) พนทขรขระไมสะดวกในการขดไถพรวน (2) พนทลาดเอยง และดนงายตอการเกดกษยการ (3) ชนดนบาง หลงจากการเพาะปลกไดไมนาน พนดนทถกปลอยทงไวใหเปนทงหญาไมสามารถปลกพชไดอก ท าใหมการขยายพนทปลกดวยการบกรกปาเพมมากขนอก กรณการสงเสรมการเลยงกงกลาด ากเชนเดยวกน ท าใหพนทปาชายเลนถกบกรกและท าลายลงกวาครงในรอบ 30 ป

4) การก าหนดเขตแนวพนทปา กระท าไมชดเจน หรอไมกระท าเลยในหลายๆปา ท าใหราษฎรเกดความสบสนทงโดยเจตนาและไมเจตนา บางแหงเจาหนาทในพนทเองยงไมสามารชแนวเขตไดถกตอง ท าใหเกดการพพาทในเรองทดนท ามาหากน และมกเกดการรองเรยนตอตานในเรองกรรมสทธทดน ซงชวงระยะนเองการบกรกพนทปากด าเนนไปเรอยๆ กวาจะรแพรชนะปากหมดสภาพไปแลว

56

5) การจดสรางสาธารณปโภคของรฐ อาท เชน เขอน อางเกบน า เสนทางคมนาคม การสรางเขอนขวางล าน าจะท าใหพนทเกบน าหนาเขอนทอดมสมบรณถกตดโคนมาใชประโยชน สวนตนไมขนาดเลกหรอทท าการยายออกมาไมทนจะถกน าทวมยนตนตาย เชน การสรางเขอนรชชประภาเพอกนคลองแสงอนเปนสาขาของแมน าพมดวง-ตาป ท าใหน าทวมบรเวณปาดงดบซงมพนธไมหนาแนนประกอบดวยสตวนานาชนดนบแสนไร ตอมาจงเกดปญหาน าเนาไหลลงล าน าพมดวง หรอการตดถนนสายใหมบางสายจ าเปนตองตดผานพนทปาไม ท าใหสญเสยไมและพนทปาเปนจ านวนมาก เปนการสญเสยระหวางการสรางถนนและหลงจากการสรางถนนเสรจเรยบรอยแลว

6) ไฟไหมปา ประเทศไทยมกเกดไฟไหมปาในฤดรอนเปนประจ าทกป เพราะในฤดรอนพวกวชพชในปา หรอจากการผลดใบของตนไม ใบไมจะแหงแหงและตดไฟงาย การสญเสยปาไมเกดขนขนทกๆปในภาคเหนอ ภาคกลาง และภาคตะวนออกเฉยงเหนอง ไฟปาอาจเกดจากการกระท าของคนหรอจากธรรมชาต ผลเสยจากไฟไมปาท าลายทรพยากรปาไม คอ (1) ท าลายตนไมขนาดเลกและขนาดใหญ (2) ท าใหดนเสอมคณภาพ (3) ท าใหโรคพชระบาดกบตนไมไดงาย (4) ความชนในดนถกท าลาย เนองจากพชคลมดนถกท าลายขาดแคลนน า

7) การท าเหมองแร แหลงแรทพบในบรเวณทมปาไมปกคลมอย มความจ าเปนทจะตองเปดหนาดนกอน จงท าไหปาไมทขนปกคลมถกท าลายลง เสนทางขนยายแรในบางครงตองตองท าลายปาไมลงเปนจ านวนมาก เพอสรางถนนหนทาง การระเบดหนาดนเพอใหไดมาซงแรธาตเกดผลท าลายปาไมบรเวณใกลเคยงโดยไมรตว

8) ความตระหนกและความรวมมอของประชาชนตอการอนรกษยงมนอย เนองจากยงมการลกลอบตดไมเพอน าไปกอสรางบานเรอน หรอใชสอยอนๆ หรอเพอการเกษตร หรอการเผาพนทปาทปรากฎใหเหนไดเปนประจ าทกป นอกจากนการนยมเครองเรอนทผลตมาจากไมทมคา เชน ไมสก ไมมะคา ไมชงชง ฯลฯ ท าใหผผลตตองเรงแสวงหาไม เพอตอบสนองความตองการของประชาชนผซอมากขน

2.4.18 การรกษาสภาพแวดลอม นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของสภาพแวดลอม โดยกลาวถงความส าคญและ

ความหมายของสภาพแวดลอมไวตาง ๆ กน ดงน พทยา บวรวฒนา (2544: 115) ไดกลาววา สภาพแวดลอม หมายถง ทกสงทกอยางทอยนอก

องคการ อนไดแก ปจจยทางเศรษฐกจ สภาพการเมอง ลกษณะของสงคม โครงสรางของกฎหมาย นเวศวทยาและวฒนธรรม

57

วชย วรรณพฒ (2547: 21) ใหความหมายของสภาพแวดลอมวา หมายถง ทกสงทกอยางทเกดขนเองตามธรรมชาต รวมทงทมนษยสรางขนและสามารถน ามาใชใหเกดประโยชนได

ชชพล ทรงสนทรวงศ (2548: 10) กลาววา สภาพแวดลอม หมายถง สงตางๆ ทงทมชวตและไมมชวต เกดขนไดเองตามธรรมชาตและมนษยสรางขน ประกอบดวยสงทเปนรปธรรมและนามธรรม เปนประโยชนตอการด ารงชวตของมนษย

จากความหมายของสภาพแวดลอมขางตน สามารถสรปไดวา สภาพแวดลอม หมายถง สงทอยรอบตวมนษยทงทเกดขนเองตามธรรมชาต และมนษยสราง และมผลกระทบตอวถชวตของมนษย

2.4.19 ประเภทของสภาพแวดลอมในโรงเรยน ไดมนกวชาการแบงประเภทของสภาพแวดลอมไวดงน ธเนศ ข าเกด (2541: 47-51) ไดแบงประเภทของการจดสภาพแวดลอมของโรงเรยนไดเปน

3 กลมใหญ ดงน 1) สภาพแวดลอมทางกายภาพ ไดแก สภาพแวดลอมทเปนวตถ เชน บรเวณโรงเรยน

อาคารเรยน อาคารประกอบ หองเรยน ครภณฑ และวสดอปกรณตางๆ 2) สภาพแวดลอมทางวชาการ ไดแก การจดบรรยากาศการเรยนการสอนทงในและนอก

หองเรยน ตลอดจนการจดบรการเพอสงเสรม สนบสนนวชาการตางๆ ทจะท าใหนกเรยนไดรบความร ประสบการณใหมากทสด ภายใตบรรยากาศทมชวตชวา เรยนสนก สอนสนก ครรกเดก เดกรกคร รกเพอน ไมมบรรยากาศแหงความนากลว หวาดผวา วตกกงวล ทกคนอยากมาโรงเรยน

3) สภาพแวดลอมทางการบรหารจดการ ไดแก ระบบการบรหารการจดการภายในโรงเรยนทสงเสรมใหบคลากรปฏบตงานส าเรจลงดวยความรวมมอรวมใจ

วชย วรรณพฒ (2547: 27) แบงการจดสภาพแวดลอม เปน 4 ประเภท ไดแก 1) สภาพแวดลอมทางกายภาพ หมาถง สภาพแวดลอมทเปนวตถ เชน บรเวณโรงเรยน

อาคารเรยน อาคารประกอบ หองเรยน หองประกอบ ครภณฑและวสดอปกรณตางๆ 2) สภาพแวดลอมทางวชาการ หมายถง การจดบรรยากาศการเรยนการสอนทงในและนอก

หองเรยน ตลอดจนการจดบรการเพอสงเสรมสนบสนนทางดานวชาการตางๆ ทจะท าใหนกเรยนไดรบความร ประสบการณใหมากทสด

3) สภาพแวดลอมทางสงคมปฏสมพนธ หมายถง การสรางบรรยากาศในชนเรยนเพอกอใหเกดความสมพนธอนดระหวางนกเรยนกบครผสอน และระหวางนกเรยนกบเพอนรวมชนเรยนและรวมโรงเรยน

58

4) สภาพแวดลอมทางการบรหารจดการ หมายถง ระบบการบรหารจดการในโรงเรยนทสงเสรมใหบคลากรปฏบตงานใหส าเรจลงดวยความรวมมอรวมใจกนเออตอการเรยนของนกเรยนและรวมถงการจดสงตางๆทสงเสรมการเรยนรของนกเรยน

ชลอ ไกรทอง (2547) กลาววา ประเภทของสงแวดลอมในโรงเรยน แบงออกเปน 3 ประเภท คอ

1) สภาพแวดลอมทางกายภาพ ไดแ ก อาคารเ รยน อาคารประกอบ หอง เ รยน หองปฏบตการ สาธารณปโภค สนามกฬา สวนหยอม บรเวณโรงเรยน วสดอปกรณ และครภณฑตางๆ

2) สภาพแวดลอมทางวชาการ ไดแก การจดบรรยากาศการเรยนการสอนทงในและนอกหองเรยน การบรการเพอสงเสรมสนบสนนวชาการ เพอใหนกเรยนไดรบความร และประสบการณ

3) สภาพแวดลอมทางการบรหารจดการ ไดแก ระบบการบรหารการจดการภายในโรงเรยนเพอสงเสรมใหบคลากรทกคนในโรงเรยนรวมกนท างานและอยในโรงเรยนอยางมความสข

วกรม ทพยวบลยชย (2548 อางถงใน สมพงษ ฤทธแผลง, 2552: 11) ไดจดสภาพแวดลอมของโรงเรยน ออกเปน 5 ดาน ไดแก ดานความสะอาดของอาคารสถานท ดานความสะอาดของบรเวณของบรเวณโรงเรยน ดานความรมรนสวยงามภายในโรงเรยน ดานการบรการและสงอ านวยความสะดวกทจดใหนกเรยนและดานความปลอดภยในสถานท

สรปไดวา สภาพแวดลอมของโรงเรยนจดไดเปน 4 ดาน ไดแก สภาพแวดลอมดานความสะอาดของอาคารสถานท ดานความสะอาดของบรเวณโรงเรยน ดานความรมรนสวยงามภายในบรเวณโรงเรยน และดานความปลอดภยของสถานท

2.4.20 ความส าคญของสภาพแวดลอมในโรงเรยน การจดสภาพแวดลอมทดในโรงเรยนนนจะชวยสงเสรมสนบสนนการจดกจกรรมการเรยน

การสอน และการพฒนานกเรยนทงดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา สามารถด ารงชวตอยในโรงเรยนไดอยางมความสข ดงนนการจดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนจงมความส าคญ ซงมผใหความส าคญของการจดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยน ดงน

ธเนศ ข าเกด (2541: 53) ไดกลาวถง ความส าคญของการจดบรรยากาศ สภาพแวดลอมภายในโรงเรยนวา บรรยากาศและสภาพแวดลอมทดของโรงเรยน จะมสวนในการเสรมสราง ความคด และคณธรรมตางๆ อนพงประสงคได หากสภาพแวดลอมของโรงเรยนเปนไปดวยดแลว โรงเรยน จะไมใชสถานทลบเลอนความเบกบานหรรษาจากตวนกเรยนแตจะเปนสถานทสรางความหรรษาใหมๆ ทรนรมยสมดงความตองการตามวยของนกเรยน นกเรยนจะศกษาเลาเรยนเตมความร

59

ความสามารถ มความรกและเขาใจตนเอง รสกชนชมกบความงามของโลกรอบๆ ตว และสรางสรรคความงามใหแกคนอน

สปรชา หรญโร (2541: 175) ไดกลาวถง อาคารและสภาพแวดลอมทดในโรงเรยนจะชวยเสรมสรางความเจรญงอกงามทางรางกาย จตใจ สตปญญาและสงคมของนกเรยน ชวยท าใหนกเรยนเกดความรสกตอการเรยนร กอใหเกดความจงรกภกดและความภมใจตอสถาบน ซงจะมผลไปถงความพยายามทจะสรางความสามคคในหมคณะ การสรางชอเสยง เกยรตยศใหกบตนเอง และสถาบนไดอกดวย นอกจากนแลวสภาพแวดลอมในโรงเรยนยงมอทธพลตอการหลอหลอมพฤตกรรม ทศนคต คานยม สตปญญา และสงคมของนกเรยนอกดวย

ณตตรา แทนข า (2543: 24) ไดกลาวถงความส าคญของสภาพแวดลอมในโรงเรยนวา การทนกเรยนไดอยในโรงเรยนทมสภาพแวดลอมด จะกอใหเกดความภาคภมใจ และความรกในโรงเรยน ในสถาบน ความรสกเชนนจะน าไปสความรกหวนแหนในชอเสยงของโรงเรยน ถาโรงเรยนสรางความรสกเชนนใหเกดขนได กจะเปนสงทควบคมความประพฤตของนกเรยนไปในตว เพราะนกเรยนยอมจะไมพยายามใหโรงเรยนทตวเองรกและภมใจตองเสยชอเสยง เพราะการกระท าของตวเอง

มยร สงหโทราช (2536: 21) กลาวถง ความส าคญของสภาพแวดลอมในโรงเรยนทมผลทางการศกษาวา โรงเรยนเปนสถานททเดกไดพบสงแวดลอมหลายอยาง เชน ไดมการสมาคมตดตอกบครและเพอนนกเรยนในวยตางๆ ไดอานหนงสอในหองสมด ไดดภาพยนตรและโทรทศน และไดฟงวทยทครจดขน เพอประกอบการสอน ซงลวนแตเปนประโยชนตอการศกษาทงสน นอกจากนยงชวยใหเดกมประสบการณ มความเจรญงอกงามในดานตางๆ อยางมประสทธภาพ

สรปไดวา สภาพแวดลอมในโรงเรยนมความส าคญเปนอยางยง เนองจากโรงเรยนเปนสถานททเดกไดพบสงแวดลอมหลายอยาง สภาพแวดลอมในโรงเรยนมอทธพลตอการหลอหลอมพฤตกรรม ทศนคต คานยม สตปญญา และสงคมของนกเรยน ซงลวนมผลตอการศกษาทงสน

2.4.21 หลกการจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน สภาพแวดลอมในโรงเรยน ประกอบดวย สงแวดลอมทางดานกายภาพและสงแวดลอม

ทางดานจตใจ มความเกยวของผกพนตอชวตในโรงเรยนของนกเรยนเปนอยางมาก เพราะนกเรยนตองสมผสกบสงแวดลอมทอยรอบตวตลอดเวลา ดงนนโรงเรยนจงตองจดสภาพแวดลอมทถกสขลกษณะใหแกนกเรยน

รววรรณ ชนตระกล (2540 อางถงใน สมพงษ ฤทธแผลง, 2552: 12) ไดเสนอแนะการจดสภาพแวดลอมใหถกสขลกษณะไวดงน

60

1) ทตงและบรเวณโรงเรยนควรเลอกทปลกสรางโรงเรยนในททเหมาะสมกบความตองการของชมชน ปลอดภย สวยงามและสามารถใชเนอทใหเปนประโยชนในการจดกจกรรมสนทนาการใหมากทสด ทมการสญจรไปมาสะดวก ไมควรหางไกลจากยานชมชนเกนกวา 2 กโลเมตร ควรจดใหปลอดภยจากอนตรายในทองถนนหลวง โรงเรยนควรจดใหหางจากสถานททมเสยงรบกวน หรอเสยงประจ าจนเปนเหตร าคาญ เชน โรงงานโมหน โรงงานซเมนต เปนตน และควรตงใหหางจากแหลงทงขยะมลฝอย และแหลงน าโสโครกไมนอยกวา 50 เมตร เพอใหพนจากกลน ฝ นละออง และแมลง ตลอดจนสตวทอาจเปนพาหะน าโรคและกอเหตร าคาญ

2) อาคารเรยนและอาคารประกอบ อาคารควรสรางใหมขนาดพอเหมาะกบจ านวนนกเรยน ตองค านงถงภยธรรมชาตทอาจเกดขน เชน พาย น าทวม อาคารไมควรหนหนาไปทางทศตะวนออก หรอทศตะวนตก ควรหนหนาไปทางทศทจะไดรบลมด แสงแดด และฝนไมไมรบกวนมาก

3) การระบายถายเทอากาศและแสงสวาง ถาการถายเทอากาศไมดพออากาศจะรอนอบอาว เดกจะงวงเหงาหาวนอน ควรจดใหมชองลม และประตหนาตางใหเพยงพอ แสงสวางทเพยงพอในการอานหนงสอไดสบายตา เนอทของประตหนาตาง ควรเปน 1 ใน 4 ของพนทหอง เพอใหหองเรยนมแสงสวางและระบายอากาศเพยงพอ ควรมมานหนาตางบงแสงทเกนความพอด บรเวณใกลหองเรยน ถาจะปลกตนไมใหญควรปลกใหหางจากอาคารเรยนไมนอยกวา 8 เมตร เพอไมใหบงแสงสวางและขดขวางการระบายอากาศ

4) โรงอาหาร โรงอาหารนอกจากโตะและมานงแลว ควรจดใหมน าสะอาดส าหรบดมและใช มองน าหรอน ากอกลางมอ และลางภาชนะทใชในการรบประทานอาหาร ทรองรบเศษอาหารและขยะอาหารทแมคาน ามาขายควรเปนอาหารทปราศจากอนตราย เชน อาหารไมใสส น าสมสายช ควรควบคมความสะอาดอยางใกลชดทงผปรงขาย และเสรฟอาหาร เปนตน

5) โรงครว โรงครวไมควรตงอยใกลอาคารเรยน ใกลสงโสโครก พนหองตองทบท าดวยวสดทงายตอการท าความสะอาด มแสงสวางพอ การระบายอากาศดเพราะโรงครวมความรอนและกลนมาก คนปรงอาหารจะตองอยในโรงครววนละหลายชวโมง เตาไฟไมควรวางบนพนราบ ควรตงสงพอใหยนปรงอาหารไดเหนอเตาไฟควรมปลองไฟ เพอดดควนออกไปจากโรงครว เพราะควนสวนหนงมกาซคารบอนมอนออกไซด ซงเปนพษ จดท ารางระบายน าใหเศษอาหารไปจากโรงครว มฉะนนเศษอาหารตองจะบดเนา สงกลนเหมน เปนแหลงเพาะพนธแมลงวนและเชอโรค มถงใสขยะมลฝอย เศษอาหารทมฝาปดมดชด ไมรว และมปรมาณใหเพยงพอกบเศษอาหารและขยะมลฝอยวนตอวน มน าสะอาดส าหรบปรงอาหาร และลางภาชนะใหเพยงพอ

6) สนามควรอยทางดานหนาของโรงเรยน รกษาใหเรยบรอย และปลอดภยอยเสมอ คอ จะตองเปนพนทเรยบ ปราศจากกอนอฐ หรอตอไม มการระบายน าด ไมเปนฝ นในฤดแลงหรอเปน

61

โคลนในฤดฝน รมขอบสนามควรปลกตนไมและมกงกานสาขามากพอทจะเอาไวบงแสงแดด มมานง และถงขยะไวเปนระยะๆ ดานทตดกบถนนควรท ารวกน หรอปลกไมพมเปนเขตระหวางสนามกบถนน

7) น าดมน าใช โรงเรยนตองจดน าสะอาดไวใหดมและใชอยาพอเพยง คอยดแลจดน าดมใหสะอาดอยเสมอ ควรตดตงเครองกรองน าใหมขนาดเพยงพอทจะดมไดทน และควรจะมถงหรอบอเกบทสะอาด มขนาดเพยงพอทจะใชไดยามขาดแคลน ภาชนะทใสน าไวบรโภคตองรกษาใหสะอาดอยเสมอ ควรเปนชนดมกอกไขน าไดกจะดมาก น าลางมอ อางลางมอ ควรแยกจดไวตางหากไมควรปนกบน าดมและไกลจากหองสวม ในโรงอาหาร อางลางมอ ควรมอยางนอย 1 ทตอนกเรยน 50 คน

8) สวมและทปสสวะโรงเรยนตองจดสวมทถกสขลกษณะและสมดลกบจ านวนนกเรยนเพอถายอจจาระ ปสสาวะ ควรแยกสวมนกเรยนชายและนกเรยนหญงไวใหหางจากกน ตองมเจาหนาทคอยดแลรกษา ความสะอาดเปนประจ า ควรใชน าช าระภายในหองและมถงใสขยะไวในหองสวม

9) การก าจดขยะมลฝอย การระบายน าและการดแลรกษาความสะอาด สถานททวไป ขยะมลฝอยสวนใหญจะเปนเศษอาหาร สวนประกอบอยางอนมนอย หองเรยนทกหองควรมตะกรา ส าหรบใสเศษกระดาษและมลฝอยแหง ซงตองน าไปทงในททงทกวน ททงขยะควรแยกเปนสวนๆและมปายตด เชน ขยะแหง ขยะเปยก ขยะทสามารถน ากลบมาใชได และขยะมพษ เปนตน

10) การระบายน า ไดแก การระบายน าโสโครก รวมทงการระบายน าฝน ทขงอยตามพนทในบรเวณโรงเรยน น าเหลานเมอขงอยนานๆ กจะเกดการเนาสงกลนรบกวน และเปนแหลงเพาะพนธยง ควรท าทางระบายน าไวหลายๆทาง น าโสโครกควรท าทางระบายลงสถงหรอบอซม ไมควรระบายไปลงแมน า

จากแนวคดขางตนจะเหนไดวา การจดสภาพแวดลอมในโรงเรยนใหถกสขลกษณะนนทกคนมสวนเกยวของตองรวมมอกน นบตงแตผบรหาร คร นกรยน ภารโรง พอครว พอคา แมคาทขายอาหาร ผปกครอง ตลอดจนชมชน และขอส าคญอกประการหนงควรจดใหนกเรยนไดมสวนรวมในการดแลรกษาความสะอาดของสถานทและตนไมในบรเวณโรงเรยนดวย เพราะนกเรยนจะไดฝกฝนตนเองใหรบผดชอบ อนรกษสภาพแวดลอม และรกธรรมชาต มผลท าใหนกเรยนเปนคนทมคณลกษณะทด เปนคนมคณภาพทสงคมคาดหวง และผลทดทสดกคอสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนสะอาด รมรน สวยงาม เปนทชนชมแกผพบเหนเปนตวอยางทดงามตอไป

62

2.4.22 การสรางสภาพแวดลอมเพอสงเสรมการเรยนรของนกเรยน การสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนร การจดบรรยากาศและสงแวดลอม ใน

โรงเรยนนนนบวาเปนปจจยส าคญตอการบรหารโรงเรยนเปนอยางยง เพราะจะชวยสนบสนนสงเสรมให นกเรยนมความสข มงเนนการเรยนการสอนตามธรรมชาต นกเรยนไดฝกปฏบตจรง และปลกฝงความมระเบยบวนย ความเออเฟอเผอแผ ความสะอาด ความรกความสามคค

กรมวชาการ (2543: 18–20) ไดกลาวถง การสรางบรรยากาศและสงแวดลอมทเออตอการเรยนรของนกเรยนไวดงน

1) สถานท คอ บรเวณโรงเรยนไดแก อาคารเรยน โรงอาหาร หองน า หองสวม ตองค านงถงความสะอาด สวยงาม ถกสขลกษณะและปลอดภย และหองเรยน ไดแก รปแบบการจดทนงนกเรยน การจดมมกจกรรมในหองเรยนปายนเทศ อปกรณ มงสงเสรมความรนกเรยนเปนตน

2) บคลากร ไดแก ครควรมลกษณะดงน มลกษณะเปนผน าแบบประชาธปไตยและมขนตธรรมทางวชาการ

(1) มวสยทศนกวางไกล (2) มทกษะการจดการ (3) มนสยใฝรใฝเรยนมความกระตอรอรน (4) มสขภาพและบคลกภาพด (5) ยมแยมแจมใส น าเสยงนมนวล ออนหวาน มอารมณขน (6) ใหความรก ความอบอน ใหความเหนใจ ความเขาใจ (7) มเจตคตตอการสอน

3) การจดบรรยากาศในการเรยนการสอน (1) ปฏสมพนธในชนเรยนระหวางครกบนกเรยน และระหวางนกเรยนกบ นกเรยน (2) การจดกจกรรมการเรยนทสอนทหลากหลาย

4) การน าเทคโนโลยมาใชในบรรยากาศของการเรยนร (1) การน านวตกรรมมาชวยสงเสรมการเรยนร

5) การจดสภาพแวดลอมทางวชาการในโรงเรยน ซงโรงเรยนควรจดสภาพแวดลอมเพอสงเสรมใหนกเรยนเกดการเรยนร ตลอดเวลา เชน

(1) ผบรหารและครทเปนกลยาณมตร (2) ศนยสารสนเทศ (3) มมนทรรศการ (4) พพธภณฑการศกษาในโรงเรยน

63

(5) หองวชาการ หองปฏบตการ (6) หองสมด หองเกมส (7) ศนยสอการศกษา (8) หองโสตทศนปกรณ (9) อทยานการศกษา

ประดนนท อปรมย (2540: 127-152) ไดกลาวถง การสรางสภาพแวดลอมการเรยนรได ดงน

การจดบรรยากาศในช นเรยน เปนการสรางปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยนและปฏสมพนธนกเรยนกบนกเรยนเปนไปดวยด เปนการชวยใหเกดบรรยากาศในชนเรยนทดขน ครเปน ผสรางอทธพลทางออมชวยใหเกดปฏสมพนธไดดคอ การจดบรรยากาศ เชน

1) การใหการเสรมแรง เพอเปนการสรางบรรยากาศทดในชนเรยน การเสรมแรงไดหลายรปแบบเชน

(1) การกลาวค ายกยองชมเชย (2) การใหเกยรตออกมาปรากฏตวหนาชน (3) การใหดาว (4) การแสดงความเอาใจใสดวยแววตาและทาทาง (5) การใหรางวล (6) การพยกหนารบขณะทผพดก าลงพด

2) การจดสภาพหองเรยน การจดทนงส าหรบนกเรยนตองค านงถง ดงน ( 1) การจดกจกรรมในชนเรยน (2) สภาพ

ทางรางกายของนกเรยน เชน การบกพรองทางสายตา ความบกพรองทางห ควรไดรบสทธพเศษในการนงทเออตอการเรยนใหมากทสด (3) การสงเสรมใหนกเรยนปรบตวใหเขากบเพอนๆ ครควรจดเปลยนทนงบอยอาจเปนเดอนละครง หรอแลวแตกจกรรม เปนการฝกตนใหเขากบบคคลตางๆ (4) การใหเดกเกงชวยเหลอเดกออน เปนการชวยสอนกนระหวางเดกเกงกบเดกออน (5) เดกดมอทธพลตอการปรบปรงตนเองกบเดกเกเร

3) การจดมมกจกรรม มมกจกรรมเปนการชวยเสรมการเรยนรและเสรมพฒนาการดานตางๆ ของนกเรยนไดดวยตนเองในเวลาวาง เปนการเสรมการเรยนร การเสรมพฒนาการของเดก และยงชวยขจดปญหาการควบคมชนเรยนของครไดดวย มมกจกรรมในชนประถม ดงน

(1) มมหนงสอ เปนการจดกจกรรมการอานของนกเรยน (2) มมเกมการศกษา เปนมมการเลนเกมของนกเรยน

64

(3) มมบลอก เปนมมเลนทสงเสรมดานอสระใหกบนกเรยน (4) มมศลป เปนมมจดเตรยมอปกรณเกยวกบศลป

ในการจดมมกจกรรมตางๆ เปนการฝกใหนกเรยนมาระเบยบวนยมสวนรวม ในการจดอปกรณนกเรยนมความภมใจตอการมสวนรวมในการจดกจกรรม และกระตอรอรนในการท ากจกรรมใหมๆ

4) การจดวางสอประกอบการเรยนการสอน หมายถง วสด อปกรณตางๆ ทครเคยมาใชเกยวกบในการสอน เปนการทบทวนดานการเรยนการสอนการวางสอ โดยทวไปอยหลงชนเรยน หรอมมใด มมหนงของชนเรยนมระเบยบการใชกอน–หลง เพอสะดวกในการคนหา

5) การจดบอรด หมายถง หนาจดทตอออกจากกระดานด า สงทควรค านงในการจดบอรดหนาชน ซงเปนสวนทตอออกไปจากกระดานด าทง 2 ขาง สงทควรค านงในการจดบอรดหนาชน กคอ เปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวม ในการจดบอรดหนาช น เปนการเสนอขาวทนาสนใจประจ าวนนน ควรใชนกเรยนทมความรบผดชอบในการหา ขาวสารทเขาสนใจ และเขาคดวาเปนสงทนาสนใจของเพอนๆ ดวย นกเรยนเกดความกระตนรอรน เปนการจดสภาพหองเรยนใหชวยสงเสรมการเรยนรในแงทชวยใหนกเรยนมนสยในการใฝร และมความรรอบตว

6) การจดปายนเทศสงเสรมการเรยนร หมายถง เปนสอสอนชนดหนงทใช รวบรวมวสดตางๆ ไวเปนหมวดหมเพอแสดงความรสกและเรองราวหรอความรสนๆ ซงลกษณะของปายนเทศ จะประกอบดวย 2 สวน

(1) พนปายนเทศ เชน กระดานชานออย ไมอด ไมไผ เสอกก เสอสาน (2) วสดทใชจดหรอแสดงบนปายนเทศ เชน รปภาพ เศษวสด สงประดษฐของจรงหรอ

หนจ าลองกได 7) การจดนทรรศการ หมายถง การน าวสดหรอสอแสดงหลายๆ อยาง เชน ของจรง ของ

จ าลอง ภาพวาด ภาพถาย ปายนเทศ สรปไดวา บรรยากาศสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนทเออตอการเรยนรของผนน ผบรหาร

และครเปนผทมความส าคญในการด าเนนงาน ท งบรรยากาศสภาพแวดลอมภายในหองเรยน บรรยากาศสภาพแวดลอมภายนอกหองเรยน นอกจากนแหลงเรยนรท งภายในและภายนอกโรงเรยนนน จะเปนแหลง ใหความรแกนกเรยน ซงจะสงผลใหนกเรยนเกดการเรยนรไดอยางรวดเรว และท าใหผเรยนใฝร ใฝเรยน

65

2.5 งานวจยในประเทศทเกยวของ

ภานเดช ขดเงางาม (2541) ท าการศกษาพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ประเภทชางอตสาหกรรม ในวทยาลยเทคนคมนบร กรมอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ ซงมวตถประสงคเพอศกษาพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง และศกษาตวแปรดาน เพศ สาขาทเรยน สภาพการทพกอาศย เขตทตงพกอาศย ระดบการศกษาของผปกครอง อาชพของผปกครอง ผปกครองทอปการะ การเขารวมกจกรรมการอนรกษสงแวดลอมทงในและนอกสถานศกษา การไดรบขอมลขาวสารความรเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม วามความสมพนธเกยวของกบพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกศกษาหรอไม โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอเกบรวบรวมกลมตวอยางจากประชากร 225 คน ผลการวจยพบวา นกศกษามพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมในระดบทพงประสงค สวนใหญเปนเพศชาย และพกอยกบบดาและมารดา เขตทตงทอยอาศยสวนใหญพกอยนอกเมองหรอชานเมองรมรน ผปกครองทอปการะสวนใหญเปนบดา และผปกครองสวนใหญจบการศกษาในระดบประถมศกษา ประกอบอาชพสวนตว ไดแก คาขาย เกษตรกรรม มากทสด นกศกษาสวนใหญเคยเขารวมกจกรรมทงในและนอกสถานศกษา สวนแหลงขอมลขาวสารเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม นกศกษาสวนใหญไดรบขาสารจากสอมวลชน เชน วทย โทรทศน วดทศน และวารสาร นกศกษามพฤตกรรมการอนรกษพลงงาน คอ เปด -ปด ต เยนวนละหลายๆ ครง ตรวจสอบรอยตอระหวางทอน าแกสกบวาลวแกส ใชกอกน าท เปด-ปด ไดอยางอตโนมต ดานการอนรกษตนไม คอ ปลกตนไมทดแทนเมอตดออกหรอถอนตนเดมทง ดานการรกษาความสะอาด คอ ท าความสะอาด รอยขดเขยนตามฝาผนง เมอพบเหน การวเคราะหความสมพนธของตวแปรตางๆ กบพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกศกษา พบวา เพศ สาขาทเรยน สภาพการพกอาศย เขตทตงพกอาศย ระดบการศกษาของผปกครอง อาชพของผปกครอง ผปกครองทอปการะ การเขารวมกจกรรมการอนรกษสงแวดลอมทงในและนอกสถานศกษา การไดรบขอมลขาวสารความรเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมมความสมพนธเกยวของกบพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกศกษา อยางมนยส าคญทางสถต สวนการเขารวมกจกรรมการอนรกษสงแวดลอมเกยวของกบพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมภายนอกสถานศกษา มความสมพนธเกยวของกบพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกศกษา อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 เจรญจต ลภทรพณชย (2545) ท าการศกษาพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมของวยรน : กรณศกษา นกเรยนมธยมศกษาสงกดกรมสามญศกษา ในเขตกรงเทพมหานคร กลมสหวทยาเขตบรมราชชนน 1โดยมวตถประสงคเพอศกษาพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมของวยรนและ

66

ปจจยทมผลตอพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมของวยรน กลมตวอยางทท าการศกษาเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จ านวน 271 คน เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม ท าการวเคราะหขอมลดวยสถต คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน t-test และการหาคาสหสมประสทธสมพนธของเพยรสน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 และใชโปรแกรมส าเรจรป SPSS/PC+ ในการประมวลผล ผลการวจยพบวา พฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมของวยรนทพบวามคาอยในระดบปานกลาง ไดแก การรบรขาวสารทเกยวของกบการอนรกษสงแวดลอมและความรเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม และพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมของวยรนทพบวามคาอยในระดบสง ไดแก เจตคตเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมและพฤตกรรมเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม โดยผลจากการทดสอบสมมตฐานพบวา ตวแปรเพศของนกเรยนทมความแตกตางกนไมมผลท าใหพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมแตกตางกน สวนตวแปรความรเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมทมความแตกตางกนมผลท าใหพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมแตกตางกน และผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนในระดบทสง การรบรขาวสารทเกยวของกบการอนรกษสงแวดลอมในระดบมาก และเจตคตเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมทด ลวนแลวแตมความสมพนธเชงบวกกบพฤตกรรมของวยรนทมตอการอนรกษสงแวดลอม

สายนห ปญญาทรง (2545) ท าการศกษาพฤตกรรมการอนรกษแมน าของอาสาสมครพทกษแมน านอยในจงหวดสงหบร ซงผลการศกษาพบวา กลมตวอยางมพฤตกรรมการอนรกษแมน าทถกตองในระดบปานกลาง และปจจยดานเพศ อาชพ ระยะเวลาทอาศยรมฝงแมน านอย จ านวนสมาชกในครวเรอน ประสบการณทเกยวของกบปญหาน าเสย การรบรขาวสาร ความรและทศนคตในการอนรกษแมน า กอใหเกดความแตกตางในเรองพฤตกรรมการอนรกษแมน านอย อยางมนยส าคญทางสถต ระยะเวลาทอาศยรมฝงแมน านอยมแนวโนมจะมความสมพนธแบบผกผน (Negative Relationship) กบพฤตกรรมการอนรกษแมน าทถกตองในขณะทระดบการรบรขาวสาร ความรและทศนคตเกยวกบการอนรกษแมน ามความสมพนธแบบตามกน (Positive Relationship) อยางชดเจนกบพฤตกรรมการอนรกษแมน าทถกตอง

ชลอ ไกรทอง (2546) ท าการศกษาทรรศนะของครตอการจดสภาพแวดลอม ในโรงเรยนประถมศกษา สงกดส านกงานการประถมศกษาอ าเภอเมอง จงหวดประจวบครขนธ พบวา ในภาพรวมครผสอนในโรงเรยนสงกดส านกงานการประถมศกษาอ าเภอเมอง จงหวดประจวบครขนธ มเรองทรรศนะตอการจดสภาพแวดลอมในโรงเรยนประถมศกษาในระดบมาก เมอแยกเปนรายดานพบวา สภาพแวดลอมทางดานวชาการ และสภาพแวดลอมทางดานการบรหารจดการครเหนดวยในระดบมาก สวนสภาพแวดลอมทางดานกายภาพครเหนดวยในระดบปานกลาง เมอจ าแนกตามภมหลงของคร พบวา ครผสอนทมเพศตางกนมทรรศนะตอการจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน

67

ประถมศกษาไมแตกตางกน ครผสอนทมอายตางกนมทรรศนะของครตอการจดสภาพแวดลอมในโรงเรยนประถมศกษา ครผสอนทมวฒการศกษาตางกนมทรรศนะตอการจดสภาพแวดลอมในโรงเรยนประถมศกษา แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ครผสอนทมประสบการณการสอนตางกนมทรรศนะเของครตอการจด สภาพแวดลอมในโรงเรยนประถมศกษาไมแตกตางกน ครผสอนทมประสบการณการอบรมเกยวกบการจดสภาพแวดลอมหรอแหลงเรยนรในโรงเรยนตางกน มทรรศนะเของครตอการจดสภาพแวดลอมในโรงเรยนประถมศกษาแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

อภชาต ณ พกล (2546) ท าการศกษาพฤตกรรมการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมของนกศกษาวทยาลยเทคนคเชยงราย ซงมวตถประสงค 2 ประการ คอ 1) เพอศกษาพฤตกรรมการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมของนกศกษาวทยาลยเทคนคเชยงราย 2) เพอศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการอนรกษและพฒนาสงแวดลอม ไดแก สาขาวขาทเรยน ผลสมฤทธทางการเรยน อาชพของผปกครอง เขตทพกอาศยในปจจบน การรบรขาวสารเกยวกบสงแวดลอม ประสบการณเขารวมกจกรรมการอนรกษสงแวดลอม และความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษและพฒนาสงแวดลอม กลมตวอยางคอ นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) ช นปท 2 วทยาลยเทคนคเชยงราย จ านวน 284 คน เครองมอทใชในการศกษา ไดแก แบบสอบถาม สถตทใช ไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน สถตทใชทดสอบ ไดแก t-test และคา F-test ผลการศกษา พบวา พฤตกรรมการอนรกษและการพฒนาสงแวดลอมของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) ชนปท 2 วทยาลยเทคนคเชยงราย ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง ส าหรบพฤตกรรมการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมในแตละดาน เรยงล าดบตามคาเฉลยสงสดไปต า คอ ดานการใชทรพยากรอยางประหยดและคมคา ดานการใชประโยชนจากสงแวดลอมโดยไมท าใหเกดมลพษ ดานการรคณคาของสงแวดลอมตระหนกถงผลกระทบตอตนเองและสงคม และดานการปฏบตตนใหเปนประโยชนตอสวนรวม ตามล าดบ ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมของนกศกษา คอ การรบรขาวสารเกยวกบสงแวดลอม ประสบการณการเขารวมกจกรรมการอนรกษสงแวดลอม และความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษและพฒนาสงแวดลอม มความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 สวนสาขาวขาทเรยน ผลสมฤทธทางการเรยน อาชพของผปกครอง เขตทพกอาศยในปจจบน ไมมผลตอพฤตกรรมการอนรกษและพฒนาสงแวดลอม

กรรณกา กงทอง (2547) ท าการศกษาทรรศนะของนกเรยนตอการจดสภาพแวดลอมของโรงเรยน สงกดกรมสามญศกษา จงหวดประจวบครขนธ พบวา นกเรยนมทรรศนะตอการจดสภาพแวดลอมของโรงเรยนสงกดกรมสามญศกษา จงหวดประจวบครขนธ ในการจด

68

สภาพแวดลอม 3 ดาน คอ ดานกายภาพ ดานวชาการ และดานการบรหารจดการ อยในระดบมาก และเมอพจารณาการจดสภาพแวดลอมของโรงเรยนออกเปนรายดานของการจดทง 3 ดาน ดานวชาการ เปนล าดบท 1 รองลงมาคอ ดานการบรหารจดการ และดานกายภาพ เปนล าดบสดทาย นกเรยนทมเพศ เขตทตงของโรงเรยนตางกน มทรรศนะตอการจดสภาพแวดลอมของโรงเรยน สงกดกรมสามญศกษา จงหวดประจวบครขนธ ไมแตกตางกน แตนกเรยนทมอายตางกน มทรรศนะตอการจดสภาพแวดลอมของโรงเรยน สงกดกรมสามญศกษา จงหวดประจวบครขนธ แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ในทกดาน และนกเรยนทเรยนในโรงเรยนตางกนมทรรศนะตอการจดสภาพแวดลอมของโรงเรยน แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ในดานวชาการ

ชนาวทย ผน าพล (2547) ท าการศกษาการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4-6 (ชวงชนท 2) กรณศกษา โรงเรยนวดพกล สงกดกรงเทพมหานคร โดยศกษาพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอม และปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนโรงเรยน ซงผลการศกษาพบวา ปจจยการอบรมเลยงดบตรมความสมพนธในระดบปานกลางกบพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอม (r = 0.425) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.01 ปจจยการศกษาอบรมจากโรงเรยนมความสมพนธในระดบคอนขางต ากบพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอม (r = 0.379) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.01 และปจจยการน าเสนอและเผยแพรจากสอสงคมมความสมพนธในระดบคอนขางสงกบพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอม (r = 0.661) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.01 ศภฤกษ ดวงขวญ (2548) ท าการศกษาพฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยในครวเรอนเขตพนทองคการบรหารสวนต าบลคลองหา จงหวดปทมธาน ผลการศกษา พบวา กลมตวอยางสวนใหญมความรเกยวกบการจดการขยะมลฝอยในครวเรอนในระดบปานกลาง ระดบพฤตกรรมการลดขยะมลฝอยใหเหลอนอยทสดอยในระดบต า พฤตกรรมการน าวสดสงของมาใชซ าอยในระดบปานกลาง และพฤตกรรมการคดแยกขยะมลฝอยไปรไซเคลอยในระดบปานกลาง ทงนภาพรวมกลมตวอยางสวนใหญมพฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยในครวเรอน ไดแก อาย การไดรบขอมลขาวสาร ความร และทศนคตเกยวกบการจดการขยะมลฝอยในครวเรอน สทธศร มหาวรศร (2548) ท าการศกษาทศนคตตอการอนรกษสงแวดลอมและการประหยดพลงงานของวยรน: กรณศกษานกศกษามหาวทยาลยรามค าแหง ซงมวตถประสงค 2 ประการ คอ 1) ศกษา ระดบทศนคตตอการอนรกษสงแวดลอมและการประหยดพลงงานของวยรน 2) เพอศกษาปจจยทมผลตอทศนคตตอการอนรกษสงแวดลอมและการประหยดพลงงานของวยรน โดยศกษาจากกลมตวอยางคอ นกศกษามหาวทยาลยรามค าแหง จ านวน 300 คน ท าการเกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถาม สถตทใชวเคราะห ไดแก คารอยละ คาเฉลย คาความถ สวนเบยงเบนมาตรฐาน

69

t-test และ F-test ผลการศกษาพบวา วยรนกลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง มอายระหวาง 18-20 ป ศกษาอยในระดบชนปการศกษาปท 4 ศกษาคณะนตศาสตร มผลการเรยนสะสมระหวาง 2.50-3.0 มรายไดระหวาง 3,000-5,000 มแหลงรายไดจากผปกครองและครอบครว มภมล าเนาในภาคใต และไดรบขอมลขาวสารสปดาหละ 1-2 ครง ไมเคยเขารวมกจกรรมเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมและประหยดพลงงาน มความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมและประหยดพลงงานในระดบมาก ทศนคตของวยรนตอการอนรกษสงแวดลอมและการประหยดพลงงานอยในระดบดทงในภาพรวมและรายดาน ไดแก ดานขยะมลฝอย ดานพลงงาน และดานน า ปจจยทมผลตอทศนคตของวยรนตอการอนรกษสงแวดลอมและการประหยดพลงงาน ไดแก ความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมและการประหยดพลงงาน สวนปจจยทไมสงผลตอทศนคตตอการอนรกษสงแวดลอมและการประหยดพลงงาน ไดแก เพศ อาย ระดบชนป การศกษา สาขาวชา ผลการเรยนสะสม ภมล าเนา รายได แหลงทมาของรายได ความถในการรบรขอมลขาวสาร และการเขารวมกจกรรมเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมและการประหยดพลงงาน เดชา กลนจนทร (2549) ท าการศกษาความสมพนธระหวางระดบการรบรกบระดบการน าไปปฏบตตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของเกษตรกรในจงหวดนครราชสมา โดยมวตถประสงคเพอศกษาระดบการรบรและระดบการน าไปปฏบตตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และหาความสมพนธระหวางการรบรกบการน าไปปฏบตตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของเกษตรกรในจงหวดนครราชสมา กลมตวอยางประชากรทใชในการวจย คอ เกษตรกรทอาศยอยในจงหวดนครราชสมา จ านวน 400 คน ใชวธการสมตวอยางแบบหลายขนตอน (Multi Stage Random Sampling) เครองมอทใชเปนแบบสมภาษณทผวจยสรางขน มลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) ชนด 5 ระดบ ขอค าถามมเนอหาครอบคลมระดบการรบรและระดบการน าไปปฏบตทง 5 ดาน มดานเศรษฐกจ ดานสงคม ดานทรพยากรธรรมชาต ดานเทคโนโลย และดานจตใจ สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก การแจกแจงความถ คารอยละ คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน เปรยบเทยบความแตกตางโดยใชคาท (t-test) และหาคาสมประสทธสหสมพนธ (Correlation) ของ Pearson และทดสอบความมนยส าคญของคา r (Test 0f Significance) โดยเปรยบเทยบคา t ผลการวจยพบวา เกษตรกรสวนมากมอายตงแต 40 ปขนไป มการศกษาระดบประถมศกษา มรายไดตงแต 20,000 บาทตอคนตอปขนไป มทดนท ากนเปนของตนเองต ากวา 16 ไร และไดรบรแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงจากสอทางโทรทศน ระดบการรบรตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของเกษตรกรในจงหวดนครราชสมาอยในระดบมาก แตระดบการน าไปปฏบตอยในระดบปานกลาง ดานทมระดบการรบรมากทสด คอ ดานจตใจ สวนดานทมระดบการรบรนอยทสด คอ ดานเทคโนโลย และมระดบการน าไปปฏบตมากทสด คอ ดาน

70

จตใจ สวนดานทมการน าไปปฏบตนอยทสด คอ ดานเทคโนโลยเชนเดยวกน การเปรยบเทยบขอมลพนฐานดานอาย ระดบการศกษา รายได และขนาดของครวเรอน กบระดบการรบรและระดบการน าไปปฏบตตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของเกษตรกรในจงหวดนครราชสมา โดยภาพรวมพบวาไมแตกตาง เมอจ าแนกตามอาย พบวา ทงระดบการรบรและระดบการน าไปปฏบตทกดานไมแตกตางกน เมอจ าแนกตามระดบการศกษา พบวา ระดบการรบรมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 อย 2 ดาน คอ ดานเทคโนโลยและดานจตใจ สวนระดบการน าไปปฏบตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 2 ดาน คอดานเศรษฐกจและดานเทคโนโลย เมอจ าแนกตามรายได พบวาระดบการรบรมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 อย 1 ดาน คอ ดานเศรษฐกจ สวนระดบการน าไปปฏบตไมแตกตางกน เมอจ าแนกตามขนาดของครวเรอน พบวา ระดบการรบรมความแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 อย 1 ดาน คอ ดานสงคม สวนระดบการน าไปปฏบตไมแตกตางกน การหาความสมพนธระหวางระดบการรบรและระดบการน าไปปฏบตตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง พบวา โดยภาพรวมมความสมพนธไปในทศทางเดยวกน เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานทมความสมพนธมากทสด คอ ดานสงคม รองลงมา คอ ดานเทคโนโลย สวนดานทมความสมพนธกนนอยทสด คอ ดานจตใจ รงเรอง สายสรรคพงษ (2549) ท าการศกษาพฤตกรรมการประหยดพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวนของนกเรยนโรงเรยนกนนทรทธารามวทยาคม โดยท าการศกษาพฤตกรรมการประหยดพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวนของนกเรยน และศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการประหยดไฟฟาในชวตประจ าวนของนกเรยน ผลการศกษาพบวา นกเรยนสวนใหญมความรเกยวกบการใชพลงงานในระดบปานกลาง มการรบรขาวสารดานพลงงาน และไดรบการสนบสนนทางสงคมตอการแสดงพฤตกรรมทวไปอยในระดบปานกลาง พฤตกรรมการประหยดพลงงานไฟฟาของนกเรยนสวนใหญอยในระดบปานกลาง และปจจยทมผลตอพฤตกรรมการประหยดพลงงานไฟฟา ไดแก เพศ ความรเกยวกบการใชพลงงานไฟฟา การรบรขาวสารดานพลงงาน และการสนบสนนทางดานสงคมตอการแสดงพฤตกรรมทวไป

สขข ค านวณศลป (2550) ท าการศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษสงแวดลอม อทยานแหงชาตใตรมเยน อ าเภอบานนาสาร จงหวดสราษฎรธาน โดยศกษาระดบการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษสงแวดลอม เปรยบเทยบระดบการมสวนรวมในการอนรกษสงแวดลอมของอทยานแหงชาตใตรมเยน จ าแนกตาม ระดบการศกษา ภมล าเนาระยะเวลาทอาศยอยในชมชน ประเภทกจการ การเปนสมาชกกลมชมชน แหลงขอมลขาวสาร จ านวนครงทไดรบขาวสาร และรวบรวมปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบการมสวนรวมทมผลตอการอนรกษ

71

สงแวดลอม ซงผลการศกษาพบวา ระดบการมสวนรวมในรายดานอยในระดบปานกลางทกรายการ สวนระดบการมสวนรวมในภาพรวมอยในระดบปานกลาง และเมอเปรยบเทยบระดบการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษสงแวดลอม พบวา การมสวนรวมแตกตางกนตามระดบการศกษา แหลงขอมลขาวสาร และจ านวนครงทไดรบขาวสาร ส าหรบการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษสงแวดลอมอทยานแหงชาตใตรมเยน ดานภมล าเนา ระยะเวลาทอาศยอยในชมชน ประเภทกจการ การเปนสมาชกกลมชมชนไมแตกตางกน สวนปญหาเกยวกบการมสวนรวมทมผลตอการอนรกษสงแวดลอมในอทยานแหงชาต คอ ขาดบคลากรในการน าเสนอผลการอนรกษสงแวดลอม ขาดการเอาใจใสของเจาหนาทและหนวยงานอน เจาหนาทขาดปจจยหลาย ๆ ดาน และการประชาสมพนธไมดเทาทควร ส าหรบขอเสนอแนะเกยวกบมสวนรวมของประชาชนทมผลตอการอนรกษสงแวดลอมในอทยานแหงชาตใตรมเยน คอ ควรสงเสรมใหเยาวชนมจตส านกและรจกอนรกษสงแวดลอม ท าใหอทยานฯ สดชน สะอาด นาอยอยางย งยน และประชาชนรคณประโยชนของการอนรกษสงแวดลอม ควรสงเสรมใหประชาชนและเจาหนาททกคน มสวนรวม ในการอนรกษฯ ควรมการประชาสมพนธเกยวกบการอนรกษฯ ใหมากกวาน และควรมการอบรมใหความรในเรองการอนรกษอยางทวถง

จรภา ทองสราง (2550) ท าการศกษาการผลตสอส าหรบนกเรยนประถมศกษาเพอสงเสรมการอนรกษสงแวดลอม กรณศกษาโรงเรยนคลองกม ส านกงานเขตบงกม กรงเทพมหานคร โดยท าการศกษาความร ความเขาใจ ทศนคต และพฤตกรรมดานการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนประถมศกษา เพอศกษาเนอหาและรปแบบของสอทเหมาะสม และเพอผลตสอเพอสงเสรมการอนรกษสงแวดลอมส าหรบนกเรยนชนประถมศกษา โดยกลมตวอยางทท าการศกษาคอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 4-6 ส านกงานเขตบงกม กรงเทพมหานคร จ านวน 245 คน โดยเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถาม ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางสวนใหญมระดบความรเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมอยในระดบปานกลาง ดานทศนคตเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมของกลมตวอยางสวนใหญมระดบทศนคตเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมอยในระดบคอนขางด และกลมตวอยางสวนใหญมพฤตกรรมเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมปานกลาง กลมตวอยางใหความสนใจสอคอมพวเตอรมากทสดและตองการลกษณะรปแบบเนอหาดานสงแวดลอมทเหมาะสมกบวย ใชภาพการตนประกอบกบฉาก ขนาดตวอกษรชดเจนในการน าเสนอขอมลขาวสาร สวนผลการศกษาความสมพนธพบวา นกเรยนทมระดบชนการศกษา เกรดเฉลย ทแตกตางกนมผลตอความรดานสงแวดลอมแตกตางกน และนกเรยนทมระดบชนการศกษา เกรดเฉลย อาชพของบดา ทแตกตางกนมผลตอทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมแตกตางกน ในดานพฤตกรรม นกเรยนทมเพศ เกรดเฉลย ทแตกตางกน มผลท าใหมพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมแตกตางกน และ

72

นกเรยนทมความรดานสงแวดลอมทแตกตางกนมผลท าใหนกเรยนมทศนคตและพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมแตกตางกน สวนนกเรยนทมทศนคตตอการอนรกษสงแวดลอม ทแตกตางกนมผลท าใหพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมตางกน แสดงใหเหนวาการสรางใหเดกเกดทศนคตและพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมนน นกเรยนตองมความรความเขาใจในการอนรกษสงแวดลอม จงจะท าใหเกดการเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรม คอ ความร (K) และทศนะ (A) มผลสมพนธซงกนและกน และท าใหเกดการปฏบต (P) ตามมา

สมพงษ ฤทธแผลง (2553) ท าการศกษาความคดเหนของนกเรยนตอการจดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนของโรงเรยนสงกดอ าเภอพญาเมงราย ส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงรายเขต 4 โดยท าการศกษาและเปรยบเทยบความคดเหนของนกเรยนตอการจดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนของโรงเรยนสงกดอ าเภอพญาเมงราย ส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงราย เขต 4 โดยจ าแนกตามขนาดของโรงเรยน กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน คอ นกเรยนของโรงเรยนในสงกดอ าเภอพญาเมงราย ส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงรายเขต 4 จ านวน 358 คน โดยใชแบบสอบถามแบบมาตราสวนการประเมน (Rating Scale) ทผศกษาสรางขนโดยแบงออกเปน 5 ระดบ โดยใชคาทางสถตดวยโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป คอ อตรารอยละ คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน และเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยคาท ผลการศกษาพบวา ความคดเหนของนกเรยนตอการจดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนของโรงเรยนสงกดอ าเภอพญาเมงราย ส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงรายเขต 4 โดยจ าแนกตามขนาดของโรงเรยน พบวา นกเรยนในโรงเรยนขนาดใหญและขนาดเลกในสงกดอ าเภอพญาเมงราย ส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงรายเขต 4 มความคดเหนตอการจดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนไมแตกตางกน เนองจากนกเรยนสวนใหญอยในวยเดยวกน มภมล าเนาอยในพนทเดยวกนจงมความตองการดานการจดสภาพแวดลอมในโรงเรยนเหมอนกน ในดานความคดเหนของนกเรยนตอการจดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนอ าเภอพญาเมงราย ส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงราย เขต 4 ของโรงเรยนขนาดใหญและโรงเรยนขนาดเลก ผลการเปรยบเทยบในภาพรวมและรายขอพบวาไมแตกตางกนทนยส าคญทางสถตในระดบ 0.05 วสาขา ภจนดา (2555) ท าการศกษาการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดการสงแวดลอมของอตสาหกรรมโรงงาน โดยมวตถประสงคเพอศกษาการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดการสงแวดลอมของอตสาหกรรมโรงงาน โดยมวตถประสงคเพอศกษาการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดการสงแวดลอมของอตสาหกรรมโรงงานและปจจยทมความสมพนธกบการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช ท าการเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามอสาหกรรมโรงงานหรออตสาหกรรมการผลต 400 ตวอยาง และท าการวเคราะหขอมลโดยใช สถตพรรณนา ไดแก

73

จ านวน รอยละ คาเฉลย และทดสอบทางสถตทระดบนยส าคญ 0.05 ดวยสถต Chi-square ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางอตสาหกรรมโรงงานสวนใหญมนโยบายดานการจดการสงแวดลอม คดเปนรอยละ 76.2 สวนใหญมปญหามลพษทางน าและขยะมลฝอย คดเปนรอยละ 55.8 และ 55.2 ตามล าดบ กลมตวอยางอตสาหกรรมโรงงานมความตระหนกดานการจดการสงแวดลอมในระดบมาก คดเปนรอยละ 69.2 ในดานการรบรขาวสาร ความรความเขาใจ ความคดเหนเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง พบวา กลมตวอยางไดรบขอมลขาวสารมากทสดจากโทรทศน และกลมตวอยางเกนกวากงหนงมความรความเขาใจในระดบมาก คดเปนรอยละ 60.5 และกลมตวอยางจ านวนมากทสดมความคดเหนในระดบมาก คดเปนรอยละ 44.8 เมอสอบถามความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอความส าเรจในการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช พบวา ขนอยกบวสยทศนและนโยบายของผบรหาร มากทสด รองลงมา คอ ความรความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การมสวนรวมของพนกงาน ความศรทธาในหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง การสนบสนนจากหนวยงานทเกยวของ การตดตามและประเมนผลตามล าดบ ในดานความสนใจในการด าเนนกจกรรมและโครงการดานการจดการสงแวดลอมตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง พบวา กลมตวอยางอตสาหกรรมโรงงานเกนกวากงหนง คดเปนรอยละ 60.2 มความสนใจ ผลการทดสอบสมมตฐานปจจยทมความสมพนธกบการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดการสงแวดลอมของอตสาหกรรมโรงงาน ไดแก ขนาดของอตสาหกรรม นโยบายดานสงแวดลอม การรบทราบขอมลขาวสาร ความคดเหนเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การเขารวมกจกรรมเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง รงกจ บรณเจรญ และวสาขา ภจนดา (2555) ท าการศกษาการจดการขยะฐานศนย : กรณศกษา โรงเรยนจอมพระประชาสรรค อ าเภอจอมพระ จงหวดสรนทร โดยมวตถประสงคเพอศกษาพฤตกรรมการจดการขยะของนกเรยน ประยกตการจดการขยะฐานศนย และศกษาผลส าเรจ ปญหาและอปสรรคของการจดการขยะฐานศนย ทน าไปใชในโรงเรยนเพอน าไปสการหาแนวทางทเหมาะสม ซงเปนการศกษาวจยเชงปรมาณโดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลกบกลมตวอยางนกเรยนจ านวน 335 คน และสมภาษณเชงลกผอ านวยการ และอาจารย การวเคราะหขอมลทวไปใชการแจกแจงความถ คารอยละ คาเฉลย การทดสอบสมมตฐานใช t-test และ F-test ผลการศกษา พบวา นกเรยนมความรเกยวกบการจดการขยะทวไปอยในระดบปานกลาง การรบรขาวสารเกยวกบการจดการขยะสวนใหญอยในระดบปานกลาง และพฤตกรรมการจดการขยะฐานศนยในภาพรวมปานกลาง สวนผอ านวยการ และอาจารยเหนดวยกบโครงการขยะฐานศนยวาเปนประโยชนตอโรงเรยน ภายหลงจากการด าเนนโครงการธนาคารขยะยม พบวา ปรมาณขยะลดลงรอยละ 14.16 นกเรยนและอาจารยมความพงพอใจในโครงการเฉลยในระดบมาก ปญหา/

74

อปสรรค ไดแก การขาดความรวมมอจากนกเรยน รองลงมาขาดการสนบสนนจากผบรหารโรงเรยน ขาดอปกรณในการจดการขยะฐานศนย เชน ถงขยะสตางๆไวในการคดแยก การขาดความร/ความเขาใจในการจดการขยะอยางมประสทธภาพ ขาดเงนทน/งบประมาณ และบคลากรในการจดการขยะฐานศนย ขอเสนอแนะในการจดการขยะฐานศนย โรงเรยนควรมการด าเนนการในขนตอนการจดการขยะ “ตนทาง” โดยสงเสรมการคดแยกขยะและอาศยการมสวนรวมของอาจารยในการใหความรอยางตอเนอง

2.6 งานวจยตางประเทศทเกยวของ ไดยาร ( Dyar, 1976: 110-111) ท าการศกษาเจตคตและพฤตกรรมเกยวกบสงแวดลอมของ

นกเรยนชนปท 7 จ านวน 637 คน พบวา การทเดกไดอยในสภาวะแวดลอมทสะอาดเปนพเศษนนจะชวยใหเดกเกดความเชอมนวาจะสามารถปรบปรงเปลยนแปลงสงแวดลอมไหดขน การท าเชนวานจะใหเดกเกดความใสใจ เกดการปฏบตและมความตนตวมากขน เขาไดชใหเหนวาเดกสามารถเปรยบเทยบความร เจตคต และการปฏบตของตวเองได สอดคลองกบลนเนท ซ ซเลสน (Zelezny, 1999) ไดวจย Educational Interventions that Improve Environmental Behaviors : A Meta -Analysis ผลการวจยพบวาการจดกจกรรมเสรมดานการใหการศกษาในหองเรยนกอใหเกดการปรบปรงพฤตกรรมดาน สงแวดลอมไดอยางมประสทธภาพมากกวาการจด กจกรรมเสรมในกลมทไมไดอยในหองเรยน โดยไมมการวางแบบประสบการณใหเดก

หลยส ชอวลา (Chawla, 1999) ท าการศกษาเรอง Life Paths Into Effective Environmental Action ผลการวจยพบวาสาเหตของการอทศตนเองเพอการอนรกษสงแวดลอม ไดแก ประสบการณทไดอยกบธรรมชาต อทธพลของครอบครว องคกรตาง ๆ และการไดรบการศกษา มสวนเกยวของมากทสด เหตการณทประทบใจตอสงแวดลอมกอใหเกดการด าเนนชวตในแบบทแตกตางกน หยาง จง-ชน (Yang, 1993) ไดศกษาวจยเรอง Perceptions of Preservice Secondary School Teachers in Taiwan, the Republic of China, Concerning Environmental Education ผลการวจยพบวานกศกษาฝกสอนในระดบมธยมมทศนคตตอสงแวดลอมในเชงบวกมากกวานกศกษาสายวทยาศาสตร และนกศกษาอตสาหกรรมศลป โดยเฉพาะทศนคตของเพศหญงเปนไปในเชงบวกมากกวาเพศชาย และนกศกษาทง 3 กลมนมความเหนพองกนวาผทมความรและมทกษะเกยวกบสงแวดลอมอยในระดบดยอมมพฤตกรรมในการรกษาสงแวดลอมใหบงเกดผลดดวย

75

แซคเคอร (Zacher 1977) ท าการศกษาปจจยทมผลตอความรดานสงแวดลอมของนกเรยนชนปท 11 ในรฐมอนตานา พบวา เพศ ขนาดครอบครว การอานหนงสอพมพ การไดศกษาความรทางดานสงแวดลอมในโรงเรยนและภมล าเนาของนกเรยนเปนปจจยทมผลตอความรทางสงแวดลอม

การทบทวนวรรณกรรมทเกยวของท าใหทราบวาการสรางความรความเขาใจดานการอนรกษสงแวดลอมนนสามารถท าไดทกภาคสวนในหนวยงานทกระดบ โดยเฉพาะในโรงเรยน การใหการศกษาแกเยาวชนในเรองสงแวดลอม และการอนรกษสงแวดลอม มความส าคญตอการชวยอนรกษสงแวดลอม อนจะน าไปสการมสงแวดลอมทดขน และเปนการแกไขปญหาสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ และจากเอกสารและงานวจยดงกลาวน ท าใหผวจยพบตวแปรตางๆ ทนาสนใจ คอ เพศ ระดบการศกษา อาชพของผปกครอง ความรความเขาใจในการอนรกษสงแวดลอม ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอม รวมถงพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอม ซงตวแปรเหลานนบวาเปนตวแปรทส าคญและนาสนใจในการวจยครงน

บทท 3

วธการศกษา

การศกษาครงนเปนการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) เพอศกษาปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา โดยมขนตอนในการด าเนนการศกษาดงน

3.1 กรอบแนวคดการศกษา 3.2 สมมตฐานในการศกษา 3.3 ประชากรและกลมตวอยาง 3.4 เครองมอทใชในการศกษา 3.5 การทดสอบคณภาพของเครองมอ 3.6 การเกบรวบรวมขอมล 3.7 การวเคราะหขอมล

3.1 กรอบแนวคดการศกษา ในการวจยครงนไดก าหนดกรอบแนวคดในการศกษาประกอบดวยตวแปรตนและตวแปร

ตาม รายละเอยดดงน 3.1.1 ตวแปรตน ประกอบดวยตวแปรจ านวน 5 ตวแปรหลก ดงน

3.1.1.1 ปจจยสวนบคคล ประกอบดวยเพศอายระดบชน อาชพผปกครอง 3.1.1.2 การไดรบทราบขอมลขาวสารจากสอตางๆ 3.1.1.3 ความรความเขาใจในดานการอนรกษสงแวดลอม 3.1.1.4 ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอม 3.1.1.5 การสนบสนนกจกรรมดานการอนรกษสงแวดลอมจากทางโรงเรยน

77

3.1.2 ตวแปรตาม คอ การอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ทง 3 ดาน คอ 1) กจกรรมดานการอนรกษพลงงาน 2) กจกรรมดานการอนรกษตนไม 3) กจกรรมดานการอนรกษสภาพแวดลอม

ตวแปรตน ตวแปรตาม

ภาพท 3.1 กรอบแนวคดในการศกษา

การอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

1. กจกรรมดานการอนรกษพลงงาน

2. กจกรรมดานการอนรกษตนไม

3. กจกรรมดานการอนรกษ

สภาพแวดลอม

1. ปจจยสวนบคคล

- เพศ

- อาย

- ระดบชน

- อาชพผปกครอง

2. การไดรบทราบขอมลขาวสารจากสอ

ตางๆ

3. ความรความเขาใจในการอนรกษ

สงแวดลอม

4. ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอม

5. การสนบสนนกจกรรมดานการอนรกษ

สงแวดลอมจากทางโรงเรยน

78

3.2 สมมตฐานในการศกษา สมมตฐานในการศกษาครงนประกอบดวย

สมมตฐานท 1 นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทมเพศแตกตางกน มการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน แตกตางกน

สมมตฐานท 2 นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทมอายแตกตางกน มการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน แตกตางกน

สมมตฐานท 3 นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทศกษาในระดบชนเรยนทแตกตางกน มการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน แตกตางกน

สมมตฐานท 4 นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทอาชพของผปกครองแตกตางกน มการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน แตกตางกน

สมมตฐานท 5 การไดรบทราบขอมลขาวสารจากสอตางๆของนกเรยนช นมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

สมมตฐานท 6 ความรความเขาใจในดานการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

สมมตฐานท 7 ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

สมมตฐานท 8 นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทไดรบการสนบสนนจากทางโรงเรยนในการจดกจกรรมดานการอนรกษสงแวดลอมมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

สมมตฐานท 9 การไดรบทราบขอมลขาวสารจากสอตางๆของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธกบความรความเขาใจในดานการอนรกษสงแวดลอม

สมมตฐานท 10 การไดรบทราบขอมลขาวสารจากสอตางๆของนกเรยนช นมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธกบทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

สมมตฐานท 11 ความรความเขาใจในดานการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธกบทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

79

3.3 ประชากรและกลมตวอยาง 3.3.1 ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ก าลงศกษาอยในภาค

เรยนท 2 ปการศกษา 2555 โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา จ านวนนกเรยนทงหมด 3,057 คน ขอมล ณ วนท 31 มกราคม 2556

3.3.2 ขนาดกลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ปการศกษา 2555

โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวด ยะลา จ านวน 400 คน ก าหนดขนาดของกลมตวอยางจากการค านวณโดยใชสตรของ Taro Yamane (1976 อางถงใน สวมล ตรกานนท, 2548: 176) ดงน

n =

n คอ ขนาดของกลมตวอยาง N คอ ขนาดของประชากร e คอ ความคลาดเคลอนของการสมตวอยาง ซงก าหนดคาความคลาดเคลอน เทากบ

รอยละ 5 หรอ 0.05 n =

n = 399.86 ---> 400

3.3.3 การสมตวอยาง การสมตวอยางจะใชวธการสมตวอยางแบบหลายขนตอนโดยท าการสมแบบแบงชนตาม

สดสวน (Stratified Sampling) กลมตวอยางแยกตามระดบชน และเพศ หลงจากนนท าการน ารายชอนกเรยน ม.1 ชาย มาเรยงกนทงหมด เรยงตามเลขททบหอง โดยท าการรนหมายเลข ตงแตเลขท1-463 หาความกวางของชวงทจะใชในการสมกลมตวอยาง (I) ซงเปนการสมแบบระบบ (Systematic Random Sampling)

I = จ านวนประชากรทสนใจ/กลมตวอยางทตองการเกบขอมล = 463/60=7.71 ---->8

80

จากนนจบฉลากหมายเลขเรมตนกลมตวอยางกลมแรก ไดแก จบฉลากไดหมายเลข 8 ซงเปนกลมตวอยางล าดบท 1 กลมตวอยางล าดบตอไป คอ กลมตวอยางล าดบท 16, 24,32,40,48 ท าเชนนจนกวาจะครบ 60, 84, 49,87,42,78 ตวอยาง รวมกลมตวอยาง 400 คน

N= n= ภาพท 3.2 ขนาดตวอยาง

3.3.4 ผใหขอมลส าคญ การศกษานท าการสมภาษณอาจารยทเกยวของ คอ อาจารยนาอมะห อชะม ต าแหนง คร

วทยาศาสตรชนมธยมศกษาตอนตน ซงเปนประธานงานกลมสงแวดลอมโรงเรยน

400

ม.1

ช=463

ม.2

ม.3

ญ=643 ช=374 ญ=662 ช=321 ญ=

594

ช=42 ช=60 ญ=

78

ช=49 ญ=87 ญ=84

81

3.4 เครองมอทใชในการศกษา

3.4.1 แบบสอบถาม เครองมอทใชในการศกษาครงนคอ แบบสอบถามแบบมโครงสรางทผศกษาไดสรางขน

โดยการสอบถามนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน เปนขอมลในการสรางเครองมอ เพอใหสอดคลองกบวตถประสงคของการศกษา

3.4.2 โครงสรางแบบสอบถาม แบบสอบถามประกอบดวยค าถามชนดปลายเปด (Open Question) ปลายปด (Close-

Ended Question) และค าถามทแสดงระดบความเหน (Scale Question) แบงออกเปน 6 สวน ดงน สวนท 1 ค าถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ไดแก อาย เพศ ระดบชน

เรยน อาชพของผปกครอง สวนท 2 ค าถามเกยวกบการรบรขาวสารเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

จ านวน 10 ขอ สวนท 3 ค าถามเกยวกบความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

เลอกตอบ “ใช” หรอ “ไมใช” จ านวน 12 ขอ และค าถามทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนเกยวกบการประหยดพลงงาน การอนรกษตนไม และการอนรกษสภาพแวดลอม โดยใหคะแนนทศนคตออกเปน 5 ระดบ คอ เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย และไมเหนดวยอยางยง จ านวนทงหมด 15 ขอ

สวนท 4 ค าถามเกยวกบพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โดยใหคะแนนพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมได 4 ระดบ คอ ปฏบตทกครงปฏบตบางครง ปฏบตนานๆครง และไมปฏบต จ านวนทงหมด 11 ขอ

สวนท 5 ค าถามเกยวกบการสนบสนนการท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอมในโรงเรยนจ านวนทงหมด 3 ขอ

สวนท 6 ขอเสนอแนะความคดเหน

82

3.4.3 เกณฑการใหคะแนน 3.4.3.1 แบบสอบถามสวนท 2 ค าถามเกยวกบการรบรขาวสารเกยวกบการอนรกษ

สงแวดลอมในโรงเรยนทงหมดจ านวน 10 ขอ โดยถามนกเรยนเกยวกบความถในการไดรบขอมลขาวสารดานสงแวดลอมจากสอตางๆ ไดแก สอโทรทศน วทย ภาพยนต วดทศน อนเตอรเนต วารสาร/นตยสาร แผนพบ/สตกเกอร คมอ/หนงสอ หนงสอพมพ และ สงพมพอนๆ ลกษณะค าถามเปนแบบ Rating Scale โดยมหลกเกณฑการใหคะแนนดงน

1) ทกวน 5 คะแนน 2) 1 ครง/สปดาห 4 คะแนน 3) 2 ครง/สปดาห 3 คะแนน 4) 3 ครง/สปดาห 2 คะแนน 5) 4 ครง/สปดาห 1 คะแนน 6) ไมเคย 0 คะแนน

3.4.3.2 แบบสอบถามสวนท 3 ค าถามเกยวกบความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน เลอกตอบ “ถก” หรอ “ผด” มหลกเกณฑการใหคะแนนดงน

1) ตรวจคะแนนในขอ 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9, และ 10 เปนค าถามทเปนขอเทจจรง พจารณาการใหคะแนนในแตละขอดงน คอ

กลมตวอยางกาเครองหมาย / ลงในชองวาง ถก ใหคะแนนขอละ 1 คะแนน ผด ใหคะแนนขอละ 0 คะแนน

2) ตรวจคะแนนในขอ 3, 4, 11, และ12 เปนค าถามเชงลบ พจารณาการใหคะแนนในแตละขอดงน คอ

กลมตวอยางกาเครองหมาย / ลงในชองวาง ใช ใหคะแนนขอละ 0 คะแนน ไมใช ใหคะแนนขอละ 1 คะแนน

โดยเกณฑในการพจารณาความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนรายขอมรายละเอยดดงน (วสาขา ภจนดา, 2555)

คะแนน 0.68-1.00 คะแนน มความรความเขาใจ มาก คะแนน 0.34-0.67 คะแนน มความรความเขาใจ ปานกลาง คะแนน 0.00-0.33 คะแนน มความรความเขาใจ นอย

83

3.4.3.3 แบบสอบถามสวนท 3 ค าถามเกยวกบทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนเกยวกบการประหยดพลงงาน การอนรกษตนไม และการอนรกษสภาพแวดลอมเปนการวดแบบ Likert scale ไดก าหนดระดบออกเปน 5 ระดบ คอ เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง แตละระดบจะมคะแนนตงแต 1-5 คะแนน แบงเปนขอค าถามเชงบวก 11 ขอ คอขอค าถามท1, 2, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 12, 14, 15 และขอค าถาม เชงลบ 4 ขอ คอขอค าถามท 3, 6, 11, 13 เกณฑการใหคะแนนเปนดงน ค าถามเชงบวก ค าถามเชงลบ เหนดวยอยางยง 5 1 เหนดวย 4 2 ไมแนใจ 3 3 ไมเหนดวย 2 4 ไมเหนดวยอยางยง 1 5

โดยเกณฑในการพจารณาทศนคตเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนรายขอม

รายละเอยดดงน (วสาขา ภจนดา, 2555) คะแนน 0.00-2.33 คะแนน มทศนคต นอย คะแนน 2.34-3.67 คะแนน มทศนคต ปานกลาง คะแนน 3.68-5.00 คะแนน มทศนคต มาก

3.4.3.4 แบบสอบถามสวนท 4 เปนการวดพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ระดบการปฏบตออกมาเปน 4 ระดบ คอ ทกครง บางครง นานๆครง ไมปฏบต ซงมเกณฑการใหคะแนน ดงน

ทกครง 3 คะแนน บางครง 2 คะแนน นานๆครง 1 คะแนน ไมปฏบต 0 คะแนน

84

โดยเกณฑในการพจารณาพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนรายขอมรายละเอยดดงน (วสาขา ภจนดา, 2555)

คะแนน 0.00-1.00 คะแนน มพฤตกรรม นอย คะแนน 1.01-2.00 คะแนน มพฤตกรรม ปานกลาง คะแนน 2.01-3.00 คะแนน มพฤตกรรม มาก 3.4.4 แบบสงเกตการณ โดยสงเกตการณดานสภาพแวดลอมทวไปของโรงเรยน เชน การแยกขยะ และประเภทถง

ขยะ การจดสวนหยอม รวมทงพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน เชน ปดไฟ ปดพดลม ปดคอมพวเตอรหลงเลกใช การดแลรกษาตนไม ไมเผาขยะในโรงเรยน ไมทงเศษอาหารลงทอระบายน า เปนตน

3.4.5 ค าถามการสมภาษณ เปนการสมภาษณอาจารยวทยาศาสตรชนมธยมศกษาตอนตน จ านวน 1 คน ซงเปน

ประธานงานกลมสงแวดลอมโรงเรยน สงกดส านกงานการศกษาเอกชน จงหวดยะลา เพอเกบรวบรวมขอมลทงทางดานการเรยนการสอนดานสงแวดลอม ตลอดจนการสนบสนนกจกรรมสงเสรมดานการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน โดยมค าถามดงน

1) การใหขอมลเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม 2) การสรางความร ความเขาใจของนกเรยนช นมธยมศกษาตอนตนในการอนรกษ

สงแวดลอมในโรงเรยน 3) การสรางทศนคตของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในการอนรกษสงแวดลอมใน

โรงเรยน 4) ปจจยทมผลตอการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน 5) การสนบสนนในการท ากจกรรมเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมจากโรงเรยน 6) ขอเสนอแนะในการสรางความร ความเขาใจดานการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

ของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

85

3.5 การทดสอบคณภาพของเครองมอ

3.5.1 การตรวจสอบความตรงของเครองมอ (Validity) ไดน าแบบสอบถามทสรางขนไปหาความตรงตามเนอหา (Content Validity) โดยน าแบบสอบถามฉบบรางใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธ และผเชยวชาญจ านวน 4 ทาน ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา เพอตรวจสอบความสมบรณของเครองมอในดานเนอหาค าถาม เพอใหครอบคลมและวดไดตรงตามทตองการวด รวมทงตรวจสอบความเปนปรนย (Objectivity) ของค าถาม ค าตอบแตละขอ เพอใหไดขอค าถามทถกตองชดเจน จากนนผวจยไดน าผลการวจยจากผเชยวชาญมาค านวณหาความตรงเชงเนอหา ซงค านวณจากความสอดคลองระหวางประเดนทตองการวดกบขอความทสรางขนดชนทใชแสดงความสอดคลองเรยกวา ดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามและวตถประสงค (Item-Objective Congruence Index : IOC)โดยผเชยวชาญจะประเมนดวยคะแนน 3 ระดบ คอสอดคลองให 1 คะแนน ไมแนใจให 0 คะแนน ไมสอดคลองให -1 คะแนนคา IOC มคาระหวาง -1 ถง 1 ขอค าถามทดควรมคา IOC ใกล 1 สวนขอทมคา IOC ต ากวา 0.5 ควรมการปรบปรงแกไข ซงผลการประเมนพบวา ขอค าถามมคา IOC มากกวา 0.5 ทกขอ จงสามารถน าค าถามมาใชในแบบสอบถามไดทงหมด แสดงรายละเอยดดงภาคผนวก ง

3.5.2 การทดลองใชแบบสอบถาม (Try Out) น าแบบสอบถามทปรบปรงแลวไปทดลองใชกบประชากรทมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยาง ทอยในโรงเรยนนะหฎอตลสบานปอเดา จ.นราธวาส ซงมลกษณะเดยวกน จ านวน 40 คน คดเปนรอยละ 10 แลวน ากลบมาหาความเชอมนตามวธของ Cronbach โดยใชสตรสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ทดสอบขอค าถาม 5,4,3,2,1 ส าหรบค าถามทศนคต ซงไดคาความเชอมน 0.844 ซงเปนคาความเชอมนระดบสง (พมพทอง สงสทธพงศ, 2552: 27) ของแบบสอบถามทเหมาะสมทจะน าไปใชกบกลมตวอยาง และหาความเทยงตามวธของ Kuder-Richardson ทดสอบขอค าถาม 0,1 ส าหรบค าถามความร ซงไดคาเทากบ 0.521 ซงเปนคาความเทยงของแบบสอบถามทเหมาะสมทจะน าไปใชกบกลมตวอยาง รายละเอยดดงภาคผนวก จ

86

3.6 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดใชแหลงขอมลในการศกษา 2 แหลง ดงน 3.6.1 ขอมลปฐมภม (Primary Data) ไดจากการเกบขอมลจากการสงเกตโดยผวจยเขาไป

สงเกตพฤตกรรมตลอดจนกจกรรมในการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน การสมภาษณอาจารย และการสอบถามโดยใชแบบสอบถามนกเรยน

3.6.2 ขอมลทตยภม (Secondary Data) เปนการเกบรวบรวมขอมลจากหนงสอ วารสาร บทความทางวชาการ คนควาขอมลทางอนเตอรเนต และงานวจยทเกยวของ เพอน ามาประกอบการศกษาใหมความสมบรณมากยงขน

3.7 การวเคราะหขอมล ในการศกษาครงน ผศกษาท าการวเคราะหขอมลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป

(SPSS/FW) โดยใชสถตดงน 3.7.1 สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics) เปนสถตพนฐานวเคราะหขอมลเชง

บรรยายตวแปรตน ตวแปรตาม ไดแก ความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) แลวน าไปเทยบกบเกณฑการแปลความหมายคาเฉลย โดยใชคณสมบตความตอเนองของคะแนนเปนแบบการวเคราะหคามชฌมเลขคณต (คาเฉลย)

3.7.2 สถตเชงอนมาน (Inferential Statistics) เปนสถตทใชในการทดสอบสมมตฐานของความสมพนธระหวางตวแปรทใชในการศกษาครงน คอ t-test, F- test (Oneway ANOVA) คาสมประสทธสหพนธของเพยรสน (Pearson Correlation Coefficient) และ Chi-square ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05

บทท 4

ผลการศกษา

จากผลการเกบรวบรวมขอมลการศกษาปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา โดยการใชแบบสอบถาม การสมภาษณ และการสงเกตการณ ผลการวเคราะหขอมล ดงน

4.1 ผลการสมภาษณ การศกษาปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชน

มธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา ผวจยไดสมภาษณอาจารยทเกยวของกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน คอ อาจารยนาอมะห อชะม ต าแหนง ครวทยาศาสตรชนมธยมศกษาตอนตน สงกดส านกงานการศกษาเอกชน จงหวดยะลา โดยมผลการสมภาษณดงน

ผลการสมภาษณการใหขอมลเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม พบวา การอนรกษสงแวดลอมเปนการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางฉลาด โดยใชใหนอย เพอใหเกดประโยชนสงสด โดยค านงถงระยะเวลาในการใชใหยาวนาน และกอใหเกดผลเสยหายตอสงแวดลอมนอยทสด รวมทงตองมการกระจายการใชทรพยากรธรรมชาตอยางทวถง อยางไรกตาม ในสภาพปจจบนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมความเสอมโทรมมากขน ดงนนการอนรกษสงแวดลอมจงถอวาเปนการพฒนาคณภาพสงแวดลอมดวย การอนรกษสงแวดลอมเปนเรองทตองท าเปนนจ จะมวแตท าหรออนรกษเปนชวงเวลาหรอบางเวลาคงเปนไปไมได สงแวดลอมจะดหรอเสอมขนอยกบฝมอมนษยอยางเรา

การสรางความรความเขาใจของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน พบวา ครตองสรางลกษณะนสยเดกนกเรยนโดยใหกลมกลนกบการเรยนการสอน

88

ตวอยางเชน ควรลดขยะทเกยวของกบขวดน าทใชในการดมน าของเดกและลดการใชกลองโฟมส าหรบเดกทซอขาวมารบประทาน ครจะมวธการในการชกจงนกเรยนเหลานนโดย

1) ใหคะแนนส าหรบนกเรยนทน าแกวน าสวนตวและกลองขาวมาโรงเรยนเปนประจ า เปนคะแนนพเศษรายเทอมโดยมการประชาสมพนธใหครวทยาศาสตรทกระดบชนทราบ

2) ถาขวดน าหรอถงน าและกลองโฟมยงไมลดปรมาณในการใช ครจะมการประกวดรไซเคลขวดน าเหลานนเปนระดบชน โดยผานการยนยอมจากผบรหาร

การสรางทศนคตของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน พบวา ทกๆภาคเรยนครซงเปนประธานกลมงานสงแวดลอมโรงเรยนจะจดใหมการประกวดหองเรยนสะอาดเปนระดบชน หองใดมการดแลหองเรยน ปราศจากขยะ และสมาชกของหองพกแกวน าสวนตวทกคนและพกกลองขาวบางรายทพกขาวมา จะมคาตอบแทนเปนทนการศกษาจากโรงเรยน เมอมการประกวดทกภาคเรยนจะท าใหเปนการสรางนสยในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

ส าหรบปจจยทมผลตอการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวา 1) เดกๆตองมความรความเขาใจในเรองการอนรกษสงแวดลอม 2) การประชาสมพนธเปนระยะๆในเรองสงแวดลอม 3) มการชนชมและชมเชยในการท าความด 4) มตวอยางรนพใหเหนถงพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอม

การสนบสนนในการท ากจกรรมเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมจากโรงเรยน พบวา ทางโรงเรยนสนบสนนการจดการประกวดเพออนรกษสงแวดลอม เชน ขยะรไซเคลนอกจากนยงไดรบการสนบสนนจากหนวยงานภายนอก อาท กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ส านกงานสงแวดลอมจงหวด ซงหนวยงานเหลานสนบสนนคาใชจายในการจดกจกรรม

ขอเสนอแนะในการสรางความรความเขาใจดานการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวา ควรใหความรเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนและมการจดนทรรศการการเรยนรโลกภายนอก

4.2 ผลการสงเกตการณ การสงเกตการณจะท าการสงเกตทกวนเสาร-พฤหสบด เปนเวลา 4 อาทตย โดยสงเกต

นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ซงท าการสงเกตในตอนเชา ตอนเทยง และตอนเยน ดงน

89

4.2.1 สภาพแวดลอมทวไปของโรงเรยน 4.2.1.1 การคดแยกขยะ และประเภทถงขยะ พบวา ถงขยะมอยางเพยงพอ มถงขยะ

ทง 3 ประเภท คอ ถงขยะเปยก ถงขยะแหง และถงขยะรไซเคล ซงนกเรยนมการคดแยกขยะกอนทง ดงแสดงในภาพท 4.1

ภาพท 4.1 ประเภทถงขยะ

4.2.1.2 การจดสวนหยอมในโรงเรยน พบวา มการจดสวนหยอมตามพนทตางๆ เชน หนาโรงเรยน ทางเขาโรงเรยน บรเวณเสาธง และหนาอาคารเรยน เปนตน ดงแสดงในภาพท 4.2

ภาพท 4.2 การจดสวนหยอมในโรงเรยน

90

4.2.2 การรวมกจกรรมของนกเรยนในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน 4.2.2.1 การรวมกจกรรมของนกเรยนในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน โดยสงเกตความสนใจของนกเรยนตอกจกรรม การแสดงความคดเหน การกลาแสดงออก ลกษณะของกจกรรม พบวา ทางโรงเรยนมโครงการธนาคารขยะ แตเนองจากชวงทสงเกตการณดงกลาว ทางโรงเรยนไดปดปรบปรงธนาคารขยะชวคราว เนองจากทางโรงเรยนจะท าการซอมแซม ปรบปรง และขยายพนทของธนาคารขยะจงไมสามารถสงเกตการรวมกจกรรมของนกเรยนในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนได ดงแสดงในภาพท 4.3 ภาพท 4.3 ธนาคารขยะ

4.2.3 พฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน 4.2.3.1 การอนรกษตนไม พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มการอนรกษตนไม โดยมการดแลรกษาตนไม มการรดน าตนไม ดงแสดงในภาพท 4.4

ภาพท 4.4 นกเรยนอนรกษตนไม

91

4.2.3.2 การอนรกษสภาพแวดลอม พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มการแยกขยะกอนทง ไมมการเผาขยะในโรงเรยน และไมมการทงเศษอาหารตามทอระบายน า ดงแสดงในภาพท 4.5

ภาพท 4.5 การแยกขยะกอนทง

4.2.3.3 การจดการน าเสยและการก าจดเศษอาหาร พบวา ไมมการจดการน าเสยและ

การก าจดเศษอาหาร แตมการจดท าทแยกขยะและรณรงคใหนกเรยนแยกขยะกอนทงโดยเรมจากหองเรยน โรงอาหาร โดยจดภาชนะรองรบทงขยะแหง ขยะเปยก และขยะรไซเคล สวนโรงอาหารมการรณรงคใหแมคาไมใชถงพลาสตกและกลองโฟม โดยใชกระดาษแทนถงพลาสตก และกลองโฟม ดงแสดงในภาพท 4.6

ภาพท 4.6 การใชกระดาษแทนถงพลาสตก และกลองโฟม

92

4.2.4 การท ากจกรรมเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน พบวา มการปลกตนไมบรเวณรอบๆโรงเรยน ซงเปนกจกรรมปลกตนไมเนองในวนตางๆ เชน วนพอแหงชาต วนแมแหงชาต ดงแสดงในภาพท 4.7

ภาพท 4.7 การปลกตนไมบรเวณรอบๆโรงเรยน

4.3 ผลการศกษาจากแบบสอบถาม 4.3.1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม จากผลการเกบรวบรวมขอมลการศกษาเรอง ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษ

สงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา โดยการใชแบบสอบถามจ านวน 400 ฉบบ ในสวนของขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามพบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนเปนเพศหญงเกนกวาครง โดยมเพศหญงจ านวน 249 คน คดเปนรอยละ 62.2 และนกเรยนชาย 151 คน คดเปนรอยละ 37.8 นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมอาย 13 ป มากทสด จ านวน 136 คน คดเปนรอยละ 34 รองลงมา คอ อาย 14 ป จ านวน 121 คน คดเปนรอยละ 30.2 ศกษาอยในระดบชนเรยน ม.1 มากทสด คอ จ านวน 144 คน คดเปนรอยละ 36 รองลงมา คอ ม.2 จ านวน 136 คน คดเปนรอยละ 34 อาชพของผปกครองเปนอาชพเกษตรกรมากทสด คดเปนรอยละ 41.8 รองลงมา คอ คาขาย คดเปนรอยละ 26

จากการสอบถามกลมตวอยางนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน จ านวน 400 คน โดยการใชแบบสอบถามสามารถสรปขอมลปจจยสวนบคคล ดงแสดงในตารางท 4.1

93

ตารางท 4.1 ปจจยสวนบคคล

ปจจยสวนบคคล จ านวน (คน) รอยละ

เพศ ชาย 151 37.8

หญง 249 62.2

อายเตม 12 ป 22 5.5

13 ป 136 34

14 ป 121 30.2

15 ป 114 28.5

16 ป 4 1

17 ป 2 0.5

18 ป 1 0.2

ระดบชนเรยน ม.1 144 36

ม.2 136 34

ม.3 120 30

อาชพผปกครอง ไมไดประกอบอาชพ 9 2.2

รบจาง/ลกจางบรษทเอกชน 27 6.8

รบราชการ/รฐวสาหกจ 39 9.8

คาขาย 104 26

เกษตรกรรม 167 41.8

ประมง 8 2

ธรกจสวนตว 45 11.2

ชาง 1 0.2

94

4.3.2 การรบรขาวสารเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม ในภาพรวมนกเรยนไดรบสอเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมเปนอนดบ 1 คอ โทรทศน

รองลงมา คอ อนเตอรเนต, คมอ/หนงสอ ตามล าดบ และนอยทสดไดรบขอมลขาวสารจากสงพมพอนๆ

เมอพจารณาความถของการรบรขาวสาร พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนไดรบขอมลขาวสารเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมทกวน จากโทรทศน คดเปนรอยละ 75.5 รองลงมา คอ อนเตอรเนต คดเปนรอยละ 25.5 และ คมอ/หนงสอ คดเปนรอยละ 25.2 ดงแสดงในตารางท 4.2 ตารางท 4.2 การรบรขาวสารเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม

จ านวน (รอยละ)

สอดานสงแวดลอม ไมเคย 1 ครง/ 2 ครง/ 3 ครง/ 4 ครง/ ทกวน คะแนน อนดบ

สปดาห สปดาห สปดาห สปดาห รวม

โทรทศน 8 29 18 23 20 302 1,724 1

(2) (7.2) (4.5) (5.8) (5) (75.5)

วทย 97 139 56 27 24 57 713 5

(24.2) (34.8) (14) (6.8) (6) (14.2)

ภาพยนตร 219 77 37 23 11 33 429 9

(54.8) (19.2) (9.2) (5.8) (2.8) (8.2)

วดทศน 202 96 35 21 14 32 445 8

(50.5) (24) (8.8) (5.2) (3.5) (8)

อนเตอรเนต 63 86 61 40 48 102 1,030 2

(15.8) (21.5) (15.2) (10) (12) (25.5)

วารสาร/นตยสาร 149 104 68 29 10 40 567 6

(37.2) (26) (17) (7.2) (2.5) (10)

แผนพบ/สตกเกอร 178 98 53 28 23 20 480 7

(44.5) (24.5) (13.2) (7) (5.8) (5)

95

ตารางท 4.2 (ตอ)

จ านวน (รอยละ)

สอดานสงแวดลอม ไมเคย 1 ครง/ 2 ครง/ 3 ครง/ 4 ครง/ ทกวน คะแนน อนดบ

สปดาห สปดาห สปดาห สปดาห รวม

คมอ/หนงสอ 43 107 81 52 16 101 994 3

(10.8) (26.8) (20.2) (13) (4) (25.2)

หนงสอพมพ 85 136 57 31 20 71 778 4

(21.2) 1(34) (14.2) (7.8) (5) (17.8)

สงพมพอนๆ 341 23 11 10 1 14 149 10

(85.2) (5.8) (2.8) (2.5) (0.2) (3.5)

4.3.3 ความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม

จากแบบสอบถามนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในเรองความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษพลงงานอยในระดบปานกลาง โดยคะแนนความรความเขาใจเทากบ 0.632 ความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษตนไมอยในระดบมาก โดยคะแนนความรความเขาใจเทากบ 0.865 ความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสภาพแวดลอมอยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนความรความเขาใจเทากบ 0.608

เมอพจารณาในภาพรวมนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมอยในระดบมาก โดยคะแนนความรความเขาใจในภาพรวม เทากบ 0.704 ขอค าถามทนกเรยนช นมธยมศกษาตอนตน มคาเฉลยความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมมากทสด ไดแก ขอค าถาม การอนรกษพลงงาน หมายถง การผลตและใชพลงงานอยางมประสทธภาพและประหยด โดยมคาเฉลยเทากบ 0.945 รองลงมาคอ ขอค าถาม ตนไมมความส าคญตอพนทตนน าล าธารทจะตองมการอนรกษ โดยมคาเฉลยเทากบ 0.908 ส าหรบขอค าถามทนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมนอยทสดคอ ขอค าถาม สงของบางอยางเมอเกดการช ารด ควรทงทนท เพราะเปนการลดการใชทรพยากรและเปนการรกษาสงแวดลอมซงเปนขอค าถามเชงลบ โดยมคาเฉลยเทากบ 0.378 ดงแสดงในตารางท 4.3

96

ตารางท 4.3 ความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมดานตางๆ

ขอความ ตอบผด ตอบถก คาเฉลย

(รอยละ) (รอยละ)

1. การอนรกษพลงงาน หมายถง การผลตและ 22 378 0.945

ใชพลงงานอยางมประสทธภาพและประหยด (5.5) (94.5) มาก

2. พลงงานหมนเวยน หมายถง พลงงานทไดจากไม ฟน 94 306 0.765

แกลบ ชวมวล น า แสงอาทตย ลม เปนตน (23.5) (76.7) มาก

3. การใชกลองโฟมแทนการใชกลองขาว เปนการ 233 167 0.418

ประหยดพลงงานอยางงายๆ ททกคนสามารถท าได* (58.2) (41.8) ปานกลาง

4. การใชพลงงานแสงแดดแทนเชอเพลงฟอสซล 239 161 0.403

เปนการใชทรพยากรธรรมชาตทสนเปลอง* (59.8) (40.2) ปานกลาง

คาเฉลยการอนรกษพลงงาน

0.632

(ปานกลาง)

5. ตนไมมความส าคญตอพนทตนน าล าธาร 37 363 0.908

ทจะตองมการอนรกษ (9.2) (90.8) มาก

6. การอนรกษตนไมนนสามารถกระท าได 58 342 0.855

โดยการปลกตนไมบรเวณรอบโรงเรยน (14.5) (85.5) มาก

7. การท าลายปาไม ท าใหมผลกระทบตอสภาพดน 63 337 0.843

น า อากาศ สตวปา และสงแวดลอมอนๆ (15.8) (84.2) มาก

8. ตนไม เปนทรพยากรทส าคญทชวยรกษาความสมดล 46 354 0.885

ของภาวะแวดลอมและปองกนภยธรรมชาต (11.5) (88.8) มาก

คาเฉลยการอนรกษตนไม

0.865

(มาก)

97

ตารางท 4.3 (ตอ)

ขอความ ตอบผด ตอบถก คาเฉลย

(รอยละ) (รอยละ)

9. สงแวดลอม หมายถง ทกสงทกอยางทอยรอบตวเราทงทมชวต 66 333 0.833

และไมมชวต รวมทงทเปนรปธรรม และนามธรรม (16.5) (83.2) มาก

10. การอนรกษสงแวดลอม หมายถง การเกบรกษา สงวน ซอมแซม 70 330 0.825

ปรบปรง และใชอยางมเหตผล เพอใหเกดประโยชนสงสด (17.5) (82.5) มาก

11. การน าขยะมลฝอยมาใชใหม เปนการท าลายสงแวดลอม 243 157 0.393

สงผลใหสงแวดลอมเสอมโทรมและรอยหรอ* (60.8) (39.2) ปานกลาง

12. สงของบางอยางเมอเกดการช ารด ควรทงทนท 249 151 0.378

เปนการลดการใชทรพยากรและเปนการรกษาสงแวดลอม* (62.2) (37.8) ปานกลาง

คาเฉลยการอนรกษสภาพแวดลอม

0.608

(ปานกลาง)

คาเฉลยโดยรวม

0.704

(มาก)

หมายเหต : คะแนน 0.00-0.33 มความรความเขาใจในระดบนอย คะแนน 0.34-0.67 มความรความเขาใจในระดบปานกลาง คะแนน 0.68-1.00 มความรความเขาใจในระดบมาก

และเมอพจารณาระดบความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความรความเขาใจในระดบมาก จ านวน 321 คน คดเปนรอยละ 80.2 รองลงมามความรความเขาใจในระดบปานกลาง จ านวน 70 คน คดเปนรอยละ 17.5 และมความรความเขาใจในระดบนอย จ านวน 9 คน คดเปนรอยละ 2.2 ดงแสดงในตารางท 4.4

98

ตารางท 4.4 ภาพรวมของความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม จ านวน (คน) รอยละ

ระดบมาก 321 80.2

ระดบปานกลาง 70 17.5

ระดบนอย 9 2.2

หมายเหต: กลมของความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ใชคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน

4.3.4 ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน จากแบบสอบถามนกเรยนช นมธยมศกษาตอนตนในเรองทศนคตในการอนรกษ

สงแวดลอม ดานการอนรกษพลงงาน การอนรกษตนไม และการอนรกษสภาพแวดลอม พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมทศนคตในการอนรกษพลงงานอยในระดบมาก โดยมคาเฉลยทศนคตเทากบ 4.16 ทศนคตในการอนรกษตนไมอยในระดบมาก โดยมคาเฉลยทศนคตเทากบ 4.22 ทศนคตในการอนรกษสภาพแวดลอมอยในระดบมาก โดยมคาเฉลยทศนคตเทากบ 3.82

เมอพจารณาในภาพรวมนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมทศนคตอยในระดบมาก โดยมคาเฉลยทศนคตเทากบ 4.07 ซงขอค าถามทศนคตทนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มคาเฉลยมากทสด ไดแก การประหยดพลงงานเปนหนาทของทกคน ในโรงเรยนรวมทงตวนกเรยนดวย โดยมคาเฉลยเทากบ 4.70 รองลงมาคอ ขอค าถาม การรกษาสงแวดลอม ดวยวธการงายๆโดยการชวยกนปลกตนไม โดยมคาเฉลยเทากบ 4.54 และขอค าถามทศนคตทนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มคาเฉลยนอยทสด ไดแก ขอค าถามการรกษาความสะอาดเปนหนาทโดยตรงของนกการภารโรง นกเรยนมหนาทเรยนเทานน โดยมคาเฉลยเทากบ 3.09 ดงแสดงในตารางท 4.5

99

ตารางท 4.5 ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอม

จ านวน (รอยละ)

ขอความ ไมเหน ไม ไม เหน เหน คาเฉลย

ดวย เหน แนใจ ดวย ดวย

อยางยง ดวย อยางยง

1.การประหยดพลงงานเปน 5 1 10 79 305 4.7

หนาทของทกคนในโรงเรยน (1.2) (0.2) (2.5) (19.8) (76.2) มาก

รวมทงตวนกเรยนดวย 2.ใชกลองขาวแทนการใชกลองโฟม 11 8 34 139 208 4.31

ใสอาหารมาทานทโรงเรยนเพราะการ (2.8) (2) (8.5) (34.8) (52) มาก

ผลตกลองโฟมสนเปลองพลงงาน 3. การประหยดพลงงานจะท าได 44 37 62 116 141 3.68

เมออยในโรงเรยนเทานน* (11) (9.2) (15.5) (29) (35.2) มาก

4. การประหยดพลงงาน 3 17 42 132 206 4.3

สามารถท าไดหลายวธ เชน (0.8) (4.2) (10.5) (33) (51.5) มาก

การขจกรยานมาโรงเรยน 5. ใชหลอดฟลออเรสเซนต 9 11 131 137 112 3.83

แทนการใชหลอดไส (2.2) (2.8) (32.8) (34.2) (28) มาก

เพราะประหยดไฟไดมากกวา คาเฉลยทศนคตการอนรกษพลงงาน

4.16

(มาก)

6. การดแลรกษาตนไมและสวนหยอม 57 58 68 119 98 3.36

ภายในโรงเรยนเปนหนาท (14.2) (14.5) (17) (29.8) (24.5) ปานกลาง

ของภารโรงและคณครเทานน*

100

ตารางท 4.5 (ตอ)

จ านวน (รอยละ)

ขอความ ไมเหน ไม ไม เหน เหน คาเฉลย

ดวย เหน แนใจ ดวย ดวย

อยางยง ดวย อยางยง

7. สมดทยงใชไมหมด สามารถน ามา 6 10 34 127 223 4.38

ใชตอในเทอมถดไปได (1.5) (2.5) (8.5) (31.8) (55.8) มาก

เปนการชวยอนรกษตนไม 8. การรกษาสงแวดลอม ดวยวธการ 6 2 22 110 260 4.54

งายๆโดยการชวยกนปลกตนไม (1.5) (0.5) (5.5) (27.5) (65) มาก

9. ตนไมท าใหอากาศภายในโรงเรยนด 8 8 40 113 231 4.38

ขน เพราะชวยดกฝ นละออง (2) (2) (10) (28.2) (57.8) มาก

10. ปลกตนไมใหรมเงาแกอาคารเรยนท าให 6 6 19 136 233 4.46

อาคารไมรอน และสรางบรรยากาศด (1.5) (1.5) (4.8) (34) (58.2) มาก

คาเฉลยทศนคตการอนรกษตนไม

4.22

(มาก)

11.ในการทงขยะไมจ าเปนตองแยก 56 78 52 117 97 3.3

ประเภทขยะเปยกและขยะแหงกอนทง (14) (19.5) (13) (29.2) (24.2) ปาน

กลาง

12. นกเรยนไมควรขดเขยน 16 39 30 124 191 4.09

หรอใชยาลบค าผดขดเขยนลงบนโตะ (4) (9.8) (7.5) (31) (47.8) มาก

13. การรกษาความสะอาดเปนหนาทของ 76 73 70 102 79 3.09

การภารโรงนกเรยนมหนาทเรยนเทานน (19) (18.2) (17.5) (25.5) (19.8) ปาน

กลาง

101

ตารางท 4.5 (ตอ)

จ านวน (รอยละ)

ขอความ ไมเหน ไม ไม เหน เหน คาเฉลย

ดวย เหน แนใจ ดวย ดวย

อยางยง ดวย อยางยง

14. นกเรยนควรทงขยะลงถง และแยกขยะ 7 14 41 107 231 4.35

กอนทงเพองายแกการก าจด (1.8) (3.5) (10.2) (26.8) (57.8) มาก

15. การจดสวนหยอม จะชวยสงเสรม 6 10 49 142 193 4.27

สขภาพกายและสขภาพจตของนกเรยน (1.5) (2.5) (12.2) (35.5) (48.2) มาก

ใหมความสข คาเฉลยทศนคตการอนรกษ 3.82

สภาพแวดลอม (มาก)

คาเฉลยทศนคตในภาพรวม 4.07

(มาก)

หมายเหต: คะแนน 1.00-2.33 มทศนคตในระดบนอย

คะแนน 2.34-3.67 มทศนคตในระดบปานกลาง คะแนน 3.68-5.00 มทศนคตในระดบมาก และเมอพจารณาระดบทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน พบวา นกเรยนชน

มธยมศกษาตอนตนมทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในระดบมาก จ านวน 316 คน คดเปนรอยละ 79 รองลงมามทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในระดบปานกลาง จ านวน 83 คน คดเปนรอยละ 20.8 และมทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในระดบนอย จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 0.2 ดงแสดงในตารางท 4.6

102

ตารางท 4.6 ภาพรวมของทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน จ านวน (คน) รอยละ

ระดบมาก 316 79

ระดบปานกลาง 83 20.8

ระดบนอย 1 0.2

หมายเหต: กลมของทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ใชคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน

4.3.5 พฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน จากแบบสอบถามนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในเรองพฤตกรรมในการอนรกษ

สงแวดลอมในโรงเรยน พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มพฤตกรรมในการอนรกษพลงงานอยในระดบปานกลาง โดยมคาเฉลยพฤตกรรมเทากบ 1.50 พฤตกรรมในการอนรกษตนไมอยในระดบปานกลาง โดยมคาเฉลยพฤตกรรมเทากบ 2.00 พฤตกรรมในการอนรกษสภาพแวดลอมอยในระดบปานกลางโดยมคาเฉลยพฤตกรรมเทากบ 1.90

เมอพจารณาในภาพรวมนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มพฤตกรรมอนรกษสงแวดลอมอยในระดบปานกลางโดยมคาเฉลยพฤตกรรมเทากบ 1.86 ซงขอค าถามพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน มคาเฉลยมากทสด คอ ขอค าถาม สมดทใชไมหมด เกบใชในเทอมถดไป โดยมคาเฉลยเทากบ 2.28 รองลงมาคอ ขอค าถามดแลรกษาตนไม โดยมคาเฉลยเทากบ 2.19 และขอค าถามทนกเรยนมพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน มคาเฉลยนอยทสด คอ ขอค าถาม ปดแอรหลงเลกใช โดยมคาเฉลยเทากบ 0.21 ดงแสดงในตารางท 4.7

103

ตารางท 4.7 พฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอม

จ านวน (รอยละ)

พฤตกรรม ไมปฏบต

นานๆครง บางครง ทกครง คาเฉลย

1. ปดไฟ ปดพดลม หลงเลกใช 34 106 168 92 1.8

(8.5) (26.5) (42) (23) ปานกลาง

2. ปดคอมพวเตอรหลงเลกใช 172 68 73 87 1.19

(43) (17) (18.2) (21.8) ปานกลาง

คาเฉลยพฤตกรรมการอนรกษพลงงาน

1.50

(ปานกลาง)

3. ดแลรกษาตนไม 14 55 173 158 2.19

(3.5) (13.8) (43.2) (39.5) มาก

4. ไมเดดดอกไม ใบไม 40 67 183 110 1.91

(10) (16.8) (45.8) (27.5) ปานกลาง

5. รดน าตนไมบรเวณรอบโรงเรยน 56 130 123 91 1.62

(14) (32.5) (30.8) (22.8) ปานกลาง

6. สมดทใชไมหมด เกบใชในเทอมถดไป 19 60 140 181 2.28

(4.8) (15) (35) (45.3) มาก

คาเฉลยพฤตกรรมการอนรกษตนไม

2.00

(ปานกลาง)

104

ตารางท 4.7 (ตอ)

จ านวน (รอยละ)

พฤตกรรม ไมปฏบต

นานๆครง บางครง ทกครง คาเฉลย

7. คดแยกขยะกอนทง 35 68 151 146 2.01

(8.8) (17) (37.8) (36.5) มาก

8. ไมเผาขยะในโรงเรยน 94 56 94 156 1.18

(23.5) (14) (23.5) (39) ปานกลาง

9. ใชจกรยานแทนรถยนต 58 99 127 116 1.75

(14.5) (24.8) (31.8) (29) ปานกลาง

10. ไมทงเศษอาหารลงทอระบายน า 72 60 87 181 1.94

(18) (15) (21.8) (45.2) ปานกลาง

11. ใชถงผาแทนถงพลาสตก 41 73 139 147 1.98

(10.2) (18.2) (34.8) (36.8) ปานกลาง

คาเฉลยพฤตกรรมการอนรกษสภาพแวดลอม

1.90

ปานกลาง

คาเฉลยพฤตกรรมในภาพรวม

1.86

ปานกลาง

หมายเหต: คะแนน 0.00-1.00 มพฤตกรรมในระดบนอย

คะแนน 1.01-2.00 มพฤตกรรมในระดบปานกลาง คะแนน 2.01-3.00 มพฤตกรรมในระดบมาก

และเมอพจารณาระดบของพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน พบวา

นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในระดบปานกลาง จ านวน 267 คน คดเปนรอยละ 66.8 รองลงมามพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในระดบมาก จ านวน 103 คน คดเปนรอยละ 25.8 และมพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในระดบนอย จ านวน 30 คน คดเปนรอยละ 7.5 ดงแสดงในตารางท 4.8

105

ตารางท 4.8 ภาพรวมของพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน พฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน จ านวน (คน) รอยละ

ระดบมาก 103 25.8

ระดบปานกลาง 267 66.8

ระดบนอย 30 7.5

หมายเหต: กลมของพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ใชคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน

4.3.6 การสนบสนนในการท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอมในโรงเรยน จากแบบสอบถามนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในเรองการสนบสนนในการท ากจกรรม

เกยวกบสงแวดลอมในโรงเรยน พบวา เกนกวาครงไดรบการสนบสนนในการท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอม จ านวน 228 คน คดเปนรอยละ 57 และไมไดรบ จ านวน 172 คน คดเปนรอยละ43โดยกจกรรมทไดรบการสนบสนนมากทสดคอ ปลกตนไมและเกบขยะ ในการเปนสมาชกของชมรมการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยน พบวา เกนกวาครง ไมเปน จ านวน 254 คน คดเปน รอยละ 63.5 และเปนสมาชกหรอชมรมการอนรกษสงแวดลอม จ านวน 146 คน คดเปนรอยละ 36.5 สวนปจจยทส าคญทสดทจะท าใหนกเรยนอนรกษสงแวดลอม พบวา นกเรยนสวนใหญมความเหนวา ความรความเขาใจเปนปจจยทส าคญทสด จ านวน 286 คน คดเปนรอยละ 71.5 รองลงมาคอ ครและอาจารย จ านวน 47 คน คดเปนรอยละ 11.8 และผปกครอง จ านวน 37 คน คดเปนรอยละ 9.3 ดงแสดงในตารางท 4.9

106

ตารางท 4.9 การสนบสนนการท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอมในโรงเรยน

ขอความ จ านวน (คน)

รอยละ

นกเรยนไดรบการสนบสนนในการท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอมจากโรงเรยนหรอไม

ไดรบ 228 57

ไมไดรบ 172 43

นกเรยนเคยเปนสมาชกหรอชมรมการอนรกษสงแวดลอมหรอไม เปน 146 36.5

ไมเปน 254 63.5

ปจจยทส าคญทสดทจะท าใหนกเรยนอนรกษสงแวดลอม ความรความเขาใจ 286 71.5

ครและอาจารย 47 11.8

ผปกครอง 37 9.3

รนพ 27 6.8

ดารานกแสดง 3 0.8

4.3.7 ขอเสนอแนะ/ความคดเหน ผลการรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง โดยการใชแบบสอบถาม พบวา รอยละ 53.24 อยาก

ใหชวยกนประหยดพลงงานในโรงเรยน เชน ปดไฟ ปดพดลม หลงเลกใช รองลงมาคอ รอยละ 25.57 อยากใหทางโรงเรยนจดกจกรรมสงแวดลอมใหมากๆเพราะตงแตเรยนมายงไมเคยท ากจกรรมสงแวดลอมเลย และรอยละ 16.88 อยากใหชวยกนปลกตนไมใหรมเงาแกอาคารเรยน ท าใหอาคารไมรอนและสรางบรรยากาศด ดงแสดงในตารางท 4.10

107

ตารางท 4.10 ขอเสนอแนะ/ความคดเหน ขอเสนอแนะ จ านวน (คน) รอยละ

- ตองการใหชวยกนประหยดพลงงาน เชน ปดไฟ ปดพดลม 41 53.24

- ตองการใหทางโรงเรยนจดกจกรรมสงแวดลอม 20 25.97

- ตองการใหชวยกนปลกตนไมใหรมเงาแกอาคารเรยน 13 16.88

ท าใหอาคารไมรอนและสรางบรรยากาศด - ตองการใหรกษาความสะอาดในหองเรยนและรอบๆโรงเรยน 3 3.89

4.4 ผลการทดสอบสมมตฐาน

จากผลการเกบรวบรวมขอมลการวจยเรอง แนวทางการสรางความรความเขาใจดานการ

อนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน: กรณศกษา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวด ยะลา โดยการใชแบบสอบถามจ านวน 400 ฉบบ โดยมผลการทดสอบสมมตฐาน ดงน

4.4.1 สมมตฐานท 1 นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทมเพศตางกน มการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

แตกตางกน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ผลการทดสอบสมมตฐาน โดยใชสถต t-test พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

ทมเพศตางกนมคาเฉลยของการอนรกษสงแวดลอมไมตางกน อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 โดยมคา P-Value เทากบ 0.171 แสดงดงตารางท 4.11

108

ตารางท 4.11 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานของการอนรกษสงแวดลอม จ าแนกตามเพศ

การอนรกษสงแวดลอม (n=400)

เพศ จ านวน คา คาเบยงเบน t (df) P-Value

(คน) เฉลย มาตรฐาน

ชาย 151 21.1258 7.14451 1.373(398) 0.171

หญง 249 20.2088 6.03456

หมายเหต: * ทระดบนยส าคญ 0.05 t (df) คอ การทดสอบสมมตฐานแบบสองตวแปรทอสระจากกน (Independent Samples Test)

4.4.2 สมมตฐานท 2 นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทมอายตางกน มการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

แตกตางกน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ผลการทดสอบสมมตฐาน โดยใชสถต F-test พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

ทมอายตางกน มคาเฉลยการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 โดยมคา P-Value เทากบ 0.016 แสดงดงตารางท 4.12

เมอพจารณาความแตกตางรายค การอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน พบวา นกเรยนชน

มธยมศกษาตอนตนทมอาย 15 ป มการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนแตกตางกนกบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทมอาย 12, 14 ป และนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทมอาย 15 ป มคาเฉลยมากกวานกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทมอาย 12, 14 ป อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 และนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทมอาย 16, 17, 18 ป มการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนแตกตางกนกบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทมอาย 12 ป อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 แสดงดง ตารางท 4.13

109

ตารางท 4.12 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานของการอนรกษสงแวดลอม จ าแนกตามอาย

การอนรกษสงแวดลอม (n=400)

อาย จ านวน คา คาเบยงเบน F P-Value

(คน) เฉลย มาตรฐาน

12 22 18.0455 5.93197 3.078 0.016*

13 136 20.5515 6.98869 14 121 19.6281 5.76069

15 114 21.8158 6.59789 16,17,18 7 24 2.08167

หมายเหต: * ทระดบนยส าคญ 0.05 F คอ การทดสอบสมมตฐาน โดยใชการทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVA)

ตารางท 4.13 ความแตกตางรายคการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

การอนรกษสงแวดลอม (n=400)

อาย (I) อาย (J) ความแตกตางของคาเฉลย (I-J) P-Value

15 12 3.77033 0.012*

14 2.18769 0.009*

16, 17, 18 12 5.95455 0.033*

หมายเหต: * ทระดบนยส าคญ 0.05

F คอ การทดสอบสมมตฐาน โดยใชการทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVA) ความแตกตางของคาเฉลย (I-J) เลอกเฉพาะคาทเปนบวกมาน าเสนอเทานน

110

4.4.3 สมมตฐานท 3 นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทมระดบชนตางกน มการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

แตกตางกน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ผลการทดสอบสมมตฐาน โดยใชสถต F-test พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

ทมระดบชนเรยนตางกน มคาเฉลยการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 โดยมคา P-Value เทากบ 0.028 แสดงดงตารางท 4.14 ตารางท 4.14 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานของการอนรกษสงแวดลอม จ าแนกตามระดบชนเรยน

การอนรกษสงแวดลอม (n=400)

ระดบชน จ านวน คา คาเบยงเบน F P-Value

เรยน (คน) เฉลย มาตรฐาน

ม.1 144 20.1528 6.8289 3.597 0.028*

ม.2 136 19.8309 5.87595 ม.3 120 21.8583 6.57126

หมายเหต: * ทระดบนยส าคญ 0.05 F คอ การทดสอบสมมตฐาน โดยใชการทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVA)

เมอพจารณาความแตกตางรายค การอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน พบวา นกเรยนชน

มธยมศกษาตอนตนทศกษาอยในระดบชนเรยน ม.3 มการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน แตกตางกนกบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทศกษาอยในระดบชนเรยน ม.1, ม.2 ตามล าดบ อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 แสดงดงตารางท 4.15

111

ตารางท 4.15 ความแตกตางรายค การอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

การอนรกษสงแวดลอม (n=400)

ระดบชนเรยน (I) ระดบชนเรยน (J) ความแตกตางของคาเฉลย (I-J) P-Value ม.3 ม.1 1.70556 0.033*

ม.2 2.02745 0.012*

หมายเหต: * ทระดบนยส าคญ 0.05

F คอ การทดสอบสมมตฐาน โดยใชการทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVA)

4.4.4 สมมตฐานท 4 นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทอาชพของผปกครองตางกน มการอนรกษสงแวดลอมใน

โรงเรยนแตกตางกน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทอาชพของผปกครองตางกน มคาเฉลยดานการ

อนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ไมแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 โดยมคา P-Value เทากบ 0.29 แสดงดงตารางท 4.16

4.4.5 สมมตฐานท 5 การไดรบรขอมลขาวสารจากสอตางๆของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธ

กบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ผลการทดสอบสมมตฐาน โดยใชสถต Pearson Correlation พบวา การรบรขอมลขาวสาร

ของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธทางบวกกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 เนองจากมคาความสมพนธของเพยรสน หรอ Pearson Correlation เทากบ 0.056 และมคา P-Value เทากบ 0.026

เมอพจารณาระดบความสมพนธ พบวา การไดรบรขอมลขาวสารจากสอตางๆของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนในทศทางเดยวกน ซงมความสมพนธกนในระดบต ามาก โดยมคาสมประสทธสหสมพนธ (r) เทากบ 0.056 แสดงดงตารางท 4.17

112

ตารางท 4.16 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานของการอนรกษสงแวดลอม จ าแนกตามอาชพผปกครอง

การอนรกษสงแวดลอม (n=400)

อาชพผ จ านวน คา คาเบยงเบน F P-Value

ปกครอง (คน) เฉลย มาตรฐาน

ไมไดประกอบอาชพ 9 19.6667 4.63681 1.221 0.29*

รบจาง/ลกจางบรษทเอกชน 27 19.3704 6.89006 รบราชการ/รฐวสาหกจ 39 23.1538 7.52728

คาขาย 104 20.125 5.27071 เกษตรกรรม 167 20.6707 7.31515 ประมง 8 19.75 5.00714 ธรกจสวนตว 45 19.9556 4.59721 อนๆ 1 18 -

หมายเหต: * ทระดบนยส าคญ 0.05 F คอ การทดสอบสมมตฐาน โดยใชการทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVA)

ตารางท 4.17 การไดรบขอมลขาวสารมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอม ตวแปรตน ตวแปรตาม r P-Value

การไดรบขอมลขาวสารของ การอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน 0.056 0.026*

นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

หมายเหต: * มความสมพนธทระดบนยส าคญ 0.05 r คอ การทดสอบความสมพนธดวย Pearson Correlation

113

4.4.6 สมมตฐานท 6 ความรความเขาใจในดานการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ม

ความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ผลการทดสอบสมมตฐาน โดยใชสถต Pearson Correlation พบวา ความรความเขาใจใน

ดานการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธทางบวกกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 เนองจากมคาความสมพนธของเพยรสน หรอ Pearson Correlation เทากบ 0.004 และมคา P-Value เทากบ 0.035

เมอพจารณาระดบความสมพนธ พบวา ความรความเขาใจในดานการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนในทศทางเดยวกน ซงมความสมพนธกนในระดบต ามาก โดยมคาสมประสทธสหสมพนธ (r) เทากบ 0.004 แสดงดงตารางท 4.18 ตารางท 4.18 ความรความเขาใจในการอนรกษสงแวดลอมมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอม ตวแปรตน ตวแปรตาม r P-Value

ความรความเขาใจในการอนรกษสงแวดลอม การอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน 0.004 0.035*

ของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

หมายเหต: * มความสมพนธทระดบนยส าคญ 0.05 r คอ การทดสอบความสมพนธดวย Pearson Correlation 4.4.7 สมมตฐานท 7 ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธกบ

การอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ผลการทดสอบสมมตฐาน โดยใชสถต Pearson Correlation พบวา ทศนคตในการอนรกษ

สงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธทางบวกกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 เนองจากมคาความสมพนธของเพยรสน หรอ Pearson Correlation เทากบ 0.096 และมคา P-Value เทากบ 0.04

114

เมอพจารณาระดบความสมพนธ พบวา ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนในทศทางเดยวกน ซงมความสมพนธกนในระดบต ามาก โดยมคาสมประสทธสหสมพนธ (r) เทากบ 0.096 แสดงดงตารางท 4.19

ตารางท 4.19 ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอม

หมายเหต: * มความสมพนธทระดบนยส าคญ 0.05 r คอ การทดสอบความสมพนธดวย Pearson Correlation

4.4.8 สมมตฐานท 8 นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทไดรบการสนบสนนจากทางโรงเรยนในการจดกจกรรม

ดานสงแวดลอมมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05

ผลการทดสอบสมมตฐาน โดยใชสถต Chi-Square พบวา การไดรบการสนบสนนกจกรรมดานการอนรกษสงแวดลอมจากทางโรงเรยนมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 โดยมคา P-Value เทากบ 0.00 แสดงดงตารางท 4.20

ตวแปรตน ตวแปรตาม r P-Value

ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอม การอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน 0.096 0.04* ของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

115

ตารางท 4.20 การไดรบการสนบสนนกจกรรมดานการอนรกษสงแวดลอมจากทางโรงเรยน

การอนรกษสงแวดลอม ระดบ ระดบ X2

(df) P-

ในโรงเรยน มาก นอย Value

การไดรบการสนบสนนกจกรรมดาน ไดรบ 144 84 12.59 0.000*

การอนรกษสงแวดลอมจากทางโรงเรยน

ไมไดรบ 78 94

หมายเหต: X2= 12.59

ระดบความส าคญทางสถตท 0.05 4.4.9 สมมตฐานท 9 การไดรบขอมลขาวสารของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธกบความร

ความเขาใจดานการอนรกษสงแวดลอม ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ผลการทดสอบสมมตฐาน โดยใชสถต Chi-Square พบวา การไดรบขอมลขาวสาร

ของนกเรยนช นมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธกบความรความเขาใจดานการอนรกษสงแวดลอม อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 โดยมคา P-Value เทากบ 0.039 แสดงดงตารางท 4.21 ตารางท 4.21 การไดรบขอมลขาวสารมความสมพนธกบความรความเขาใจดานการอนรกษสงแวดลอม

ความรความเขาใจดานการอนรกษสงแวดลอม

การไดรบทราบขอมลขาวสาร ระดบมาก ระดบนอย X2 (df) P- Value

ไดรบ 191 176 4.24(1) 0.039*

ไมไดรบ 11 22

หมายเหต: X2= 4.24

ระดบความส าคญทางสถตท 0.05

116

4.4.10 สมมตฐานท 10 การไดรบขอมลขาวสารของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธกบทศนคตใน

การอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ผลการทดสอบสมมตฐาน โดยใชสถต Chi-Square พบวา คา P-Value เทากบ 0.312 ซงมคา

มากกวา 0.05 ดงน น การไดรบขอมลขาวสารของนกเรยนช นมธยมศกษาตอนตน ไมมความสมพนธกบทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ดงตารางท 4.22 ตารางท 4.22 การไดรบขอมลขาวสารมความสมพนธกบทศนคตในการอนรกษสงแวดลอม

ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

การไดรบทราบขอมลขาวสาร ระดบมาก ระดบนอย X2 P-Value

ไดรบ 167 200 1.023 0.312

ไมไดรบ 12 21

หมายเหต: X2= 1.023

ระดบความส าคญทางสถตท 0.05 4.4.11 สมมตฐานท 11 ความรความเขาใจในดานการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนม

ความสมพนธกบทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ผลการทดสอบสมมตฐาน โดยใชสถต Pearson Correlation พบวา ความรความเขาใจใน

ดานการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธกบทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 เนองจากมคาความสมพนธของเพยรสน หรอ Pearson Correlation เทากบ 0.56 และมคา P-Value เทากบ 0.000

เมอพจารณาระดบความสมพนธ พบวา ความรความเขาใจในดานการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธทางบวกกบทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนในทศทางเดยวกน ซงมความสมพนธกนในระดบปานกลาง โดยมคาสมประสทธสหสมพนธ (r) เทากบ 0.56 แสดงดงตารางท 4.23

117

ตารางท 4.23 ความรความเขาใจการอนรกษสงแวดลอมมความสมพนธกบทศนคตในการอนรกษสงแวดลอม ตวแปรตน ตวแปรตาม r P-Value

ความรความเขาใจการอนรกษสงแวดลอม ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอม 0.56 0.000*

ของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ในโรงเรยน

หมายเหต: * มความสมพนธทระดบนยส าคญ 0.05 r คอ การทดสอบความสมพนธดวย Pearson Correlation

บทท 5

สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ

การวจยเรอง ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา โดยมวตถประสงคเพอศกษาความรความเขาใจและทศนคตของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน และศกษาปจจยทมผลกบการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ผศกษาไดสรปผลการศกษาตามวตถประสงคของการศกษา ซงมรายละเอยดดงตอไปน

5.1 ความรความเขาใจและทศนคตของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

การวจยเรอง ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชน

มธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามพบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนเปนเพศหญงเกนกวาครง คดเปนรอยละ 62.2 ซงนกเรยนมอาย 13 ป มากทสด คดเปนรอยละ 34 รองลงมา คอ อาย 14 ป คดเปนรอยละ 30.2 ศกษาอยในระดบชนเรยน ม.1 มากทสด คดเปนรอยละ 36 รองลงมา คอ ม.2 คดเปนรอยละ 34 อาชพของผปกครองเปนอาชพเกษตรกรมากทสด คดเปนรอยละ 41.8 รองลงมา คอ คาขาย คดเปนรอยละ 26

ความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวา มความรความเขาใจอยในระดบสงโดยคาเฉลยความรความเขาใจในภาพรวม เทากบ 0.704 ขอค าถามทนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มคาเฉลยความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมมากทสด ไดแก ขอค าถาม การอนรกษพลงงาน หมายถง การผลตและใชพลงงานอยางมประสทธภาพและประหยด โดยมคาเฉลยเทากบ 0.945 รองลงมา คอ ขอค าถาม ตนไมมความส าคญตอพนทตนน าล าธารทจะตองมการอนรกษ โดยมคาเฉลย เทากบ 0.908 ส าหรบขอ

119

ค าถามทนกเรยนช นมธยมศกษาตอนตนมความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมนอยทสด คอ ขอค าถาม สงของบางอยางเมอเกดการช ารด ควรทงทนท เพราะเปนการลดการใชทรพยากรและเปนการรกษาสงแวดลอมซงเปนขอค าถามเชงลบ โดยมคาเฉลยเทากบ 0.378 และเมอพจารณาระดบความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความรความเขาใจในระดบมาก คดเปนรอยละ 80.2 รองลงมา มความรความเขาใจในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 17.5 และมความรความเขาใจในระดบนอย คดเปนรอยละ 2.2

ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวา มทศนคตอยในระดบมาก โดยมคาเฉลยทศนคตในภาพรวม เทากบ 4.07 ซงขอค าถามทศนคตทนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มคาเฉลยมากทสด ไดแก การประหยดพลงงานเปนหนาทของทกคน ในโรงเรยนรวมทงตวนกเรยนดวย โดยมคาเฉลย เทากบ 4.70 รองลงมา คอ ขอค าถาม การรกษาสงแวดลอม ดวยวธการงายๆโดยการชวยกนปลกตนไม โดยมคาเฉลย เทากบ 4.54 และขอค าถามทศนคตทนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มคาเฉลยนอยทสด ไดแก ขอค าถามการรกษาความสะอาดเปนหนาทโดยตรงของนกการภารโรง นกเรยนมหนาทเรยนเทานน โดยมคาเฉลย เทากบ 3.09 และเมอพจารณาระดบทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในระดบมาก คดเปนรอยละ 79 รองลงมา มทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 20.8 และมทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในระดบนอย คดเปนรอยละ 0.2

พฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวา มพฤตกรรมอยในระดบปานกลาง โดยมคาเฉลยพฤตกรรม เทากบ 1.86 ซงขอค าถามพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน มคาเฉลยมากทสด คอ ขอค าถาม สมดทใชไมหมด เกบใชในเทอมถดไป โดยมคาเฉลย เทากบ 2.28 รองลงมาคอ ขอค าถามดแลรกษาตนไม โดยมคาเฉลย เทากบ 2.19 และขอค าถามทนกเรยนมพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน มคาเฉลยนอยทสด คอ ขอค าถาม ไมเผาขยะในโรงเรยนโดยมคาเฉลย เทากบ 1.18 และเมอพจารณาระดบของพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 66.8 รองลงมา มพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในระดบมาก คดเปนรอยละ 25.8 และมพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในระดบนอย คดเปนรอยละ 7.5

จากการสมภาษณอาจารยซงเปนประธานงานกลมสงแวดลอมโรงเรยน สงกดส านกงานการศกษาเอกชน จงหวดยะลาโดยสรปความคดเหนของผใหสมภาษณ เรองปจจยทมความสมพนธ

120

กบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา พบวา การอนรกษสงแวดลอมน นเปนการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางฉลาด โดยใชใหนอย เพอใหเกดประโยชนสงสด โดยค านงถงระยะเวลาในการใชใหยาวนาน และกอใหเกดผลเสยหายตอสงแวดลอมนอยทสด การอนรกษสงแวดลอมเปนเรองทตองท าเปนนจ จะมวแตท าหรออนรกษเปนชวงเวลาหรอบางเวลาคงเปนไปไมได สงแวดลอมจะดหรอเสอมขนอยกบฝมอมนษยการสรางความรความเขาใจในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนเปนสงส าคญอยางยง ครตองสรางลกษณะนสยเดกนกเรยนโดยใหกลมกลนกบการเรยนการสอน ตวอยางเชน ควรลดขยะทเกยวของกบขวดน าทใชในการดมน าของเดกและลดการใชกลองโฟมส าหรบเดกทซอขาวมารบประทาน ครจะมวธการในการชกจงนกเรยนเหลานนโดยใหคะแนนส าหรบนกเรยนทน าแกวน าสวนตวและกลองขาวมาโรงเรยนเปนประจ า เปนคะแนนพเศษรายเทอมในสวนของการสรางทศนคตของนกเรยนในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนนน ครซงจะเปนประธานกลมงานสงแวดลอมโรงเรยนจะจดใหมการประกวดหองเรยนสะอาดเปนระดบชนในทกๆภาคเรยน ซงเปนการสรางนสยในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

5.2 ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

การวจยเรอง ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชน

มธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา พบวา การรบรขาวสารเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม พบวา นกเรยนไดรบสอเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมเปนอนดบ 1 คอ โทรทศน รองลงมา คอ อนเตอรเนต, คมอ/หนงสอ ตามล าดบ และนอยทสดไดรบขอมลขาวสารจากสงพมพอนๆ เมอพจารณาความถของการรบรขาวสาร พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนไดรบขอมลขาวสารเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม โดยไดรบจากโทรทศนทกวน คดเปนรอยละ 75.5 รองลงมา คอ อนเตอรเนต, คมอ/หนงสอ คดเปนรอยละ 25.5, 25.2 ตามล าดบ

การสนบสนนในการท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอมในโรงเรยน พบวา เกนกวาครงไดรบการสนบสนนในการท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอม คดเปนรอยละ 57 และไมไดรบ คดเปนรอยละ 43 โดยกจกรรมทไดรบการสนบสนนมากทสด คอ ปลกตนไมและเกบขยะ ในการเปนสมาชกของชมรมการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยน พบวา เกนกวาครง คดเปนรอยละ 63.5 ไมเปน และเปนสมาชกของชมรมการอนรกษสงแวดลอม คดเปนรอยละ 36.5

121

ปจจยทส าคญทสดทจะท าใหนกเรยนอนรกษสงแวดลอม พบวา นกเรยนสวนใหญมความเหนวา ความรความเขาใจเปนปจจยทส าคญทสด คดเปนรอยละ 71.5 รองลงมาคอ ครและอาจารย คดเปนรอยละ 11.8 และผปกครอง คดเปนรอยละ 9.3 ประกอบกบการใหสมภาษณของอาจารยซงเปนประธานงานกลมสงแวดลอมโรงเรยน สงกดส านกงานการศกษาเอกชน จงหวดยะลา กลาววา ความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม การประชาสมพนธเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม การใหรางวลในการท าความด รวมทงการเปนแบบอยางทดของรนพเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม เปนปจจยทมผลตอการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนดวย

สวนขอเสนอแนะ/ความคดเหนความรความเขาใจและทศนคตของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน นกเรยนมความเหนวา รอยละ 53.24 อยากใหชวยกนประหยดพลงงานในโรงเรยน เชน ปดไฟ ปดพดลม หลงเลกใช รองลงมาคอ รอยละ 25.57 อยากใหทางโรงเรยนจดกจกรรมสงแวดลอมใหมากๆเพราะตงแตเรยนมายงไมเคยท ากจกรรมสงแวดลอมเลย และรอยละ 16.88 อยากใหชวยกนปลกตนไมใหรมเงาแกอาคารเรยน ท าใหอาคารไมรอนและสรางบรรยากาศด

5.3 อภปรายผลการศกษา ผลการศกษาเรอง ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของ

นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา พบวา กลมตวอยางซงเปนนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนอยในระดบมาก และมทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมอยในระดบมาก มพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมอยในระดบปานกลาง ซงจะเหนไดวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความรความเขาใจและทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมอยในระดบมาก แตมพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมอยในระดบปานกลาง ทงนเพราะความรและทศนคตไมสามารถแบงแยกไดวานกเรยนทมคะแนนความรและทศนคตมากจะสงผลตอพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมหากขาดจตส านกและความตระหนกตอปญหาสงแวดลอม (รงกจ บรณเจรญ, 2555) และเนองจากนกเรยนอาจไมเหนความส าคญและความจ าเปนทตองมการอนรกษสงแวดลอม พฤตกรรมทแสดงออกมาอาจรเทาไมถงการณ อาจสงผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ซงหากมการสงเสรมและปลกฝงถงความจ าเปนและความส าคญทตองมการอนรกษสงแวดลอม กอาจมความเปนไปไดสงทนกเรยนจะมพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

122

การสนบสนนในการท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอมในโรงเรยน พบวา เกนกวาครงไดรบการสนบสนนในการท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอม โดยกจกรรมทไดรบการสนบสนนมากทสด คอ ปลกตนไมและเกบขยะ และปจจยทส าคญทสดทจะท าใหนกเรยนอนรกษสงแวดลอมนน นกเรยนสวนใหญมความเหนวา ความรความเขาใจเปนปจจยทส าคญทสด

ส าหรบผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทมอาย และระดบชนเรยนตางกน มการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนตางกน อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 ทงนเนองจากนกเรยนแตละระดบชนมชวงอายไปในทศทางเดยวกบระดบชนทศกษาจงมความรบผดชอบตอการอนรกษสงแวดลอมตางกน ท าใหมการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนตางกน ซงสอดคลองกบการศกษาของ รงกจ บรณเจรญ และวสาขา ภจนดาและ (2555: 35-36) ทศกษาการจดการขยะฐานศนย : กรณศกษา โรงเรยนจอมพระประชาสรรค อ าเภอจอมพระ จงหวดสรนทร พบวา นกเรยนทมอาย ระดบชนทก าลงศกษาตางกนมพฤตกรรมการจดการขยะฐานศนย ทแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และสอดคลองกบการศกษาของ จรภา ทองสราง (2550) ทศกษา การผลตสอส าหรบนกเรยนประถมศกษาเพอสงเสรมการอนรกษสงแวดลอม กรณศกษาโรงเรยนคลองกม ส านกงานเขตบงกม กรงเทพมหานคร พบวา นกเรยนทมระดบชนการศกษา เกรดเฉลย อาชพของบดา ทแตกตางกนมผลตอทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมแตกตางกน นอกจากนยงสอดคลองกบการศกษาของ กรรณกา กงทอง (2547) ทศกษา ทรรศนะของนกเรยนตอการจดสภาพแวดลอมของโรงเรยน สงกดกรมสามญศกษา จงหวดประจวบครขนธ พบวา นกเรยนทมอายตางกน มทรรศนะตอการจดสภาพแวดลอมของโรงเรยน สงกดกรมสามญศกษา จงหวดประจวบครขนธ แตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

การรบรขอมลขาวสารของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวา มความสมพนธทางบวกกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 และเมอพจารณาระดบความสมพนธ พบวา การไดรบรขอมลขาวสารจากสอตางๆของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนในทศทางเดยวกน ซงมความสมพนธกนในระดบต ามาก โดยมคาสมประสทธสหสมพนธ (r) เทากบ 0.056 ซงสอดคลองกบการศกษาของวสาขา ภจนดา (2555) ทศกษา การน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดการสงแวดลอมของอตสาหกรรมโรงงาน พบวา ปจจยทมความสมพนธกบการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดการสงแวดลอมของอตสาหกรรมโรงงาน ในสวนปจจยในองคกรอตสาหกรรม ไดแก ขนาดของอตสาหกรรม และนโยบายดานสงแวดลอม ปจจยดานลกษณะปญหาสงแวดลอม ไดแก การไดรบทราบขอมลขาวสาร ความคดเหนเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การเขารวมกจกรรมเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และ

123

สอดคลองกบเจรญจต ลภทรพณชย (2545) ทศกษา พฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมของวยรน: กรณศกษา นกเรยนมธยมศกษาสงกดกรมสามญศกษา ในเขตกรงเทพมหานคร กลมสหวทยาเขตบรมราชชนน 1 พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนในระดบทสง การรบรขาวสารทเกยวของกบการอนรกษสงแวดลอมในระดบมาก และเจตคตเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมทด ลวนแลวแตมความสมพนธเชงบวกกบพฤตกรรมของวยรนทมตอการอนรกษสงแวดลอม

ความรความเขาใจในดานการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวา มความสมพนธทางบวกกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 เมอพจารณาระดบความสมพนธ พบวา ความรความเขาใจในดานการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนในทศทางเดยวกน ทงนเมอพจารณาถงทฤษฎ KAP (Knowledge Attitude Practice) (Chien-Yun et al., 2012: 73-79) ทกลาววา พฤตกรรมทเกดขนไดนนจะตองประกอบดวยการมความรความเขาใจ การมทศนคตและจตส านก ดงนนการมความรความเขาใจทถกตองเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมจะสงผลตอทศนคตตอการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนดวย และส าหรบทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธทางบวกกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 เมอพจารณาระดบความสมพนธ พบวา ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนในทศทางเดยวกน ประกอบกบการสมภาษณเชงลกอาจารยวทยาศาสตรชนมธยมศกษาตอนตน สงกดส านกงานการศกษาเอกชน จงหวดยะลา กลาววา ความรความเขาใจในเรองการอนรกษสงแวดลอม เปนปจจยส าคญทมผลตอการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ซงสอดคลองกบการศกษาของ ศภฤกษ ดวงขวญ (2548) ทศกษาพฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยในครวเรอนเขตพนทองคการบรหารสวนต าบลคลองหา จงหวดปทมธาน พบวา ความรความเขาใจของประชาชนในพนทดงกลาวเปนปจจยทมผลตอความสมพนธของพฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยในครวเรอน นอกจากนยงสอดคลองกบการศกษาของ สายนห ปญญาทรง (2545) ทศกษา พฤตกรรมการอนรกษแมน าของอาสาสมครพทกษแมน านอยในจงหวดสงหบร พบวา ระดบการรบรขาวสาร ความรและทศนคตเกยวกบการอนรกษแมน ามความสมพนธแบบตามกน (Positive Relationship) อยางชดเจนกบพฤตกรรมการอนรกษแมน า นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทไดรบการสนบสนนจากทางโรงเรยนในการจดกจกรรมดานสงแวดลอม พบวา มความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 ทงนการสนบสนนกจกรรมดานสงแวดลอมเปนการสรางใหนกเรยนเหนคณคา เกดความตระหนกและเขาใจถงการอนรกษสงแวดลอมมากขน ท าใหเกดการพฒนาความร การรจก

124

ตดสนใจ เพอใหเกดการเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรมเพอปกปองและแกไขสงแวดลอมใหดขน ซงสอดคลองกบการศกษาของภานเดช ขดเงางาม (2541) ทศกษา พฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพช นสง ประเภทชางอตสาหกรรม ในวทยาลยเทคนคมนบร กรมอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ พบวา การเขารวมกจกรรมการอนรกษสงแวดลอมท งในและนอกสถานศกษา มความสมพนธเกยวของกบพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกศกษา อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 นอกจากนยงสอดคลองกบการศกษาของลนเนท ซ ซเลสน (Zelezny, 1999) ทศกษา Educational Interventions that Improve Environmentel Behaviors: A Meta – Analysis ผลการวจยพบวาการจดกจกรรมเสรมดานการใหการศกษาในหองเรยนกอใหเกดการปรบปรงพฤตกรรมดานสงแวดลอมไดอยางมประสทธภาพมากกวาการจด กจกรรมเสรมในกลมทไมไดอยในหองเรยน

การไดรบขอมลขาวสารของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวา มความสมพนธกบความรความเขาใจดานการอนรกษสงแวดลอม อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 ซงสอดคลองกบทฤษฎ KAP (Knowledge Attitude Practice) (Chien-Yun et al, 2012: 73-79) ทกลาววา พฤตกรรมทเกดขนไดนนจะตองประกอบดวยการมความรความเขาใจ การมทศนคตและจตส านก เมอผรบสารไดรบสารหรอไดรบขอมลขาวสารกจะเปนตวแปรตนใหเกดความร ทศนคต และการปฏบต ตอเนองกน (วสาขา ภจนดา, 2555: 141) ดงนน หากนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนไดรบขอมลขาวสารเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมกจะมความรและทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมอกดวย ซงสอดคลองกบการศกษาของวสาขา ภจนดา (2555) ทศกษา การน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดการสงแวดลอมของอตสาหกรรมโรงงาน พบวา การไดรบทราบขอมลขาวสาร และความรความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนปจจยทมความสมพนธกบการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชนอกจากนยงสอดคลองกบ ภานเดช ขดเงางาม (2541) ทศกษา พฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ประเภทชางอตสาหกรรม ในวทยาลยเทคนคมนบร กรมอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ พบวา การไดรบขอมลขาวสารความรเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมมความสมพนธเกยวของกบพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกศกษา อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01

การไดรบขอมลขาวสารของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวา มไมมความสมพนธกบทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ทงนเนองจากความถในการรบรขาวสาร และแหลงการไดรบขอมลขาวสารไมสามารถแบงแยกไดวานกเรยนทมความถในการรบรขาวสารและแหลงการไดรบขอมลขาวสารมากจะสงผลตอทศนคตในการอนรกษ

125

สงแวดลอมได หากขาดจตส านกและความตระหนกตอปญหาสงแวดลอม ซงสอดคลองกบการศกษาของ เดชา กลนจนทร (2549) ทศกษาความสมพนธระหวางระดบการรบรกบระดบการน าไปปฏบตตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของเกษตรกรในจงหวดนครราชสมา พบวาระดบการรบรตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานทรพยากรธรรมชาตไมมความสมพนธกบการน าไปปฏบต

ความรความเขาใจในดานการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวา มความสมพนธกบทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน อยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 เมอพจารณาระดบความสมพนธ พบวา ความรความเขาใจในดานการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนมความสมพนธทางบวกกบทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนในทศทางเดยวกน ซงสอดคลองกบทฤษฎ KAP (Knowledge Attitude Practice) (Chien-Yun et al., 2012: 73-79) ทกลาววา พฤตกรรมทเกดขนไดนนจะตองประกอบดวยการมความรความเขาใจ การมทศนคตและจตส านก ดงนนการมความรความเขาใจทถกตองเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมจะสงผลตอทศนคตตอการอนรกษสงแวดลอมในทางทดของนกเรยนดวย และสอดคลองกบศกษาของ ขนษฐา ยาวะโนภาส (2553) ทศกษา ปจจยทมความสมพนธกบการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑฉลากลดคารบอน กรณศกษา นกศกษาปรญญาโท สถาบนบณฑตพฒนบรการศาสตร พบวา ผบรโภคทมความรความเขาใจเกยวกบผลตภณฑฉลากลดคารบอน ยอมเกดทศนคตทดตอผลตภณฑ สงผลใหเกดการตดสนใจเลอกซอตามมา นอกจากนยงสอดคลองกบ สทธศร มหาวรศร (2548) ทศกษา ทศนคตตอการอนรกษสงแวดลอมและการประหยดพลงงานของวยรน :กรณศกษานกศกษามหาวทยาลยรามค าแหง พบวา ปจจยทมผลตอทศนคตของวยรนตอการอนรกษสงแวดลอมและการประหยดพลงงาน ไดแก ความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมและการประหยดพลงงาน

5.4 ขอเสนอแนะการสรางความรความเขาใจของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

จากการศกษาเรอง ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของ

นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลาดงน

126

1) การผลตสอการสอนเพอสงเสรมการอนรกษสงแวดลอม ใหนกเรยนไดซมซบและรบรถงสภาพปญหาปจจบนและในอนาคต โดยมเนอหาและรปแบบของสอทเหมาะสม เชน การใชภาพการตนประกอบการผลตสอ ขนาดตวอกษรชดเจนในการน าเสนอขอมลขาวสาร

2) การสอดแทรกกจกรรมโครงการธนาคารขยะ เขาไปเปนสวนหนงในการเรยนการสอนของทางโรงเรยน โดยเนนใหนกเรยนไดลงมอปฏบตแลวสรป หรอสรางความรดวยตนเอง อนจะท าใหนกเรยนมความรความเขาใจ ทศนคตและมพฤตกรรมทดในการอนรกษสงแวดลอม ทงยงมสวนชวยในการก าจดขยะในโรงเรยนและชมชนอยางบรณาการตอไป

3) การใหนกเรยนมโอกาสไดสรางความคดและน าความคดของตนเองไปสรางสรรคชนงานทเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม จะท าใหเหนความคดนนเปนรปธรรมทชดเจนมากยงขน โดยเปดโอกาสใหนกเรยนไดเลอกตามความสนใจ เนองจากนกเรยนแตละคนมความร ความชอบความสนใจ และความถนดไมเหมอนกน การเปดโอกาสใหนกเรยนไดท าในสงทสนใจจะท าใหนกเรยนมแรงจงใจในการคด การท าและการเรยนรตอไป นอกจากนยงสามารถถายทอดใหผอนเขาใจไดดยงขน

4) การเปดโอกาสใหนกเรยนรนนองกบรนพไดท ากจกรรมรวมกน อนเปนประโยชนตอการสรางความร เพราะการท ากจกรรมในสภาพแวดลอมทมความแตกตางกน เชน มกลมคนทมวย ความถนด ความสามารถ และประสบการณแตกตางกนจะเออใหมการชวยเหลอกนและกน การสรางสรรคผลงาน และความรรวมทงพฒนาทกษะทางสงคมดวย

5) การใชกจกรรมวนส าคญในการรณรงคเสรมสรางและพฒนาสงแวดลอม โดยมโรงเรยน หนวยงานราชการ องคกรปกครองสวนทองถนเปนผประสานและอ านวยการใหเกดกจกรรม เชน การปลกตนไมเฉลมพระเกยรต การเดนขบวนรณรงคประหยดไฟฟา เปนตน

6) เนองจาก 3 จงหวดชายแดนภาคใตมบรบทลกษณะทางสงคม เอกลกษณของสถานศกษาทหลากหลายและแตกตางจากภมภาคอนของประเทศการเรงแกปญหาและพฒนาการสอนภาษาไทยใหมคณภาพ เพอใหผเรยนสามารถใชภาษาไทยเปนเครองมอในการเรยนรได ตลอดจนการวจยเพอพฒนาการสอนภาษาไทยใหกบนกเรยนไทยมสลม

7) การน าอนเตอรเนตเขามาใชในระบบการศกษาเพราะอนเตอรเนตเปนสอทชวยใหผรบสารเขาถงขอมลไดอยางมากมายและสะดวกรวดเรวชวยใหมการเรยนรแบบ self center มากขนเปนโอกาสอนดทจะใชประโยชนจากอนเตอรเนตเพอสรางความรความเขาใจในการอนรกษสงแวดลอมไดมประสทธภาพมากขน

127

5.5 ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะของการวจยเรอง ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา มรายละเอยดดงตอไปน

5.5.1 ขอเสนอแนะในการน าผลการศกษาไปใช

5.5.1.1 เชงนโยบาย 1) หนวยงานภาครฐควรมนโยบายการฝกอบรมใหความรหรอสงเจาหนาท

มาใหความรและประชาสมพนธ/ สนบสนนงานดานการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน 2) อาจารยผสอนควรสรางความรความเขาใจ และใหความรอยางสม าเสมอ

โดยเนนการเสรมสรางการเรยนรจากการปฏบตใหนกเรยนคด/วเคราะหอยางเปนระบบและรทมาทไปถงความส าคญและความจ าเปนทตองมการอนรกษสงแวดลอม

3) ผบรหารโรงเรยนควรมการจดสรรงบประมาณเพอสงเสรมการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนอยางเปนระบบเพอเปนการสงเสรมกจกรรมใหเกดเปนรปธรรม

5.5.1.2 เชงปฏบตการ 1) ควรมการน าผลการศกษาเสนอตอผบรหารโรงเรยน เพอน าไปเปน

แนวทางปฏบตตอการสงเสรมการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน 2) ควรมการสรางแรงจงใจใหกบนกเรยนในดานการอนรกษสงแวดลอม

เชน การมอบใบประกาศนยบตร 3) ควรมการสรางคมอในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน รวมทงมการ

ประชาสมพนธการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ในชองทางตางๆ เชน เสยงตามสายในโรงเรยน สอวทย สอโทรทศน ฯลฯ

128

5.5.2 ขอเสนอแนะงานวจยครงตอไป 1) ควรศกษาปจจยทคาดวาจะมผลกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน เชน การ

ท าคายเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม การไปทศนศกษาดงานเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม ฯลฯ 2) ควรท าการศกษาเพมกบนกเรยนในโรงเรยนของรฐและเอกชนในภาคใต เพอ

เปรยบเทยบความรความเขาใจในการอนรกษสงแวดลอม และน าไปเปนแนวทางในการสงเสรมใหเกดความรความเขาใจมากยงขน

5.6 การสรปผลการทดสอบสมมตฐาน

จากผลการทดสอบสมมตฐานปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา สามารถสรปไดดงตารางท 5.1

ตารางท 5.1 สรปผลการทดสอบสมมตฐาน ตวแปรอสระ ตวแปรตาม ยอมรบ ปฏเสธ

เพศ การอนรกษสงแวดลอม

อาย การอนรกษสงแวดลอม

ระดบชนเรยน การอนรกษสงแวดลอม

อาชพผปกครอง การอนรกษสงแวดลอม

การไดรบทราบขอมลขาวสารจากสอ การอนรกษสงแวดลอม

ความรความเขาใจในการอนรกษสงแวดลอม การอนรกษสงแวดลอม

ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอม การอนรกษสงแวดลอม

การสนบสนนกจกรรมการอนรกษ การอนรกษสงแวดลอม

สงแวดลอมจากทางโรงเรยน

129

ตารางท 5.1 (ตอ) ตวแปรอสระ ตวแปรตาม ยอมรบ ปฏเสธ

การไดรบขอมลขาวสาร ความรความเขาใจในการอนรกษ

สงแวดลอม

การไดรบขอมลขาวสาร ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอม

ความรความเขาใจในการอนรกษสงแวดลอม ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอม

หมายเหต: หมายถง มความสมพนธกบตวแปรตาม หรอมความแตกตางกนของคาเฉลยตวแปร

ตาม อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 หมายถง ไมมความสมพนธกบตวแปรตาม หรอไมมความแตกตางกนของคาเฉลยตว แปรตาม อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

5.7 แผนภมสรปผลการศกษา จากการศกษาเรองปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของ

นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา ซงไดปรากฏขอมลและผลการศกษาทงหมดน ผศกษาไดจดท าแผนภมสรปผลการศกษา ดงภาพท 5.1

130

ภาพท 5.1 แผนภมสรปผลการศกษา

ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน:

กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา

ความรความเขาใจและทศนคต

ของนกเรยนช นมธยมศกษา

ต อ น ต น ใ น ก า ร อ น ร ก ษ

สงแวดลอมในโรงเรยน

ป จ จ ย ท ม ผ ล ต อ ก า ร อ น ร ก ษ

ส ง แ ว ด ล อ ม ข อ ง น ก เ ร ย น ช น

มธยมศกษาตอนตน

ผลการศกษา

- นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน มการรบร

ขาวสารเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมใน

โรงเรยนจากสอโทรทศน , อนเตอรเนต ,

คมอ/หนงสอ มความรความเขาใจในการ

อนรกษสงแวดลอมในโรงเ รยนอยใน

ระดบสง และมทศนคตในการอนรกษ

สงแวดลอมในโรงเรยนอยในระดบมาก แต

มพฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมอย

ในระดบปานกลาง

ผลการศกษา

- การรบรขาวสารเกยวกบการอนรกษ

สงแวดลอม ความรความเขาใจเกยวกบ

การอนรกษสงแวดลอม ทศนคตเกยวกบ

การอนรกษสงแวดลอม และการไดรบการ

สนบสนน กจจกรมดานการอน รกษ

สงแวดลอมจากทางโรงเรยน

ขอเสนอแนะงานวจยครงตอไป

1) ควรศกษาปจจยทคาดวาจะมผลตอการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน เชน การท าคายเกยวกบการ

อนรกษสงแวดลอม การไปทศนศกษาดงานเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม ฯลฯ

2) ควรท าการศกษาเพมกบนกเรยนในโรงเรยนของรฐและเอกชนในภาคใต เพอเปรยบเทยบความร

ความเขาใจในการอนรกษสงแวดลอม และน าไปเปนแนวทางในการสงเสรมใหเกดความรความเขาใจ

มากยงขน

บรรณานกรม

กมลรตน อายวฒน. 2553. ความรความเขาใจของผบรหารองคการบรหารสวนต าบลจงหวด นครสวรรคในการขอรบการสนบสนนจากกองทนคมครองเดก. สารนพนธ คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

กรมวชาการ. 2543. แนวทางการบรหารโรงเรยนปฏรปการเรยนร. กรงเทพมหานคร: ครสภาลาดพราว.

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม. 2542. การอนรกษสงแวดลอม. พมพครงท 5. กรงเทพมหานคร: โรงพมพดอกเบย.

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม.ม.ป.ป.. พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 และกฎหมายทเกยวของ. กรงเทพมหานคร: กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอมกระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม.

กรรณกา กงทอง. 2547. ทรรศนะของนกเรยนตอการจดสภาพแวดลอมของโรงเรยนสงกดกรม สามญศกษา จงหวดประจวบครขนธ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนราชภฏสวนดสต.

เกษม จนทรแกว. 2530. วทยาศาสตรสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: คณะวนศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

เกษม จนทรแกว. 2540. วทยาศาสตรสงแวดลอม. พมพครงท 4 กรงเทพมหานคร: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ขนษฐา ยาวะโนภาส. 2553. ปจจยทมความสมพนธกบการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑฉลากลดคารบอน กรณศกษา นกศกษาปรญญาโท สถาบนบณฑตพฒนบรการศาสตร.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรการศาสตร.

จกรกรช ใจด. 2542. ความเขาใจเกยวกบประชาธปไตย ของนสตมหาวทยาลยเกษตรศาสตร.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

132

จนทรวภา ออนพง. 2545. พฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สงกดส านกงานการประถมศกษากรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนราชภฏธนบร.

จ าลอง โพธบญ. 2552. การบรหารโครงการสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: ทพเนตรการพมพ. จรวรรณ เตยรถสวรรณ และคณะ. 2543. ความรเรองพลงงาน. กรงเทพมหานคร: โรงพมพผลกไท. จรภา ทองสราง. 2550. การผลตสอส าหรบนกเรยนประถมศกษาเพอสงเสรมการอนรกษ

สงแวดลอม กรณศกษาโรงเรยนคลองกม ส านกงานเขตบงกม กรงเทพมหานคร. ภาคนพนธคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

เจรญจต ลภทรพณชย. 2545. ท าการศกษา พฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมของวยรน : กรณศกษา นกเรยนมธยมศกษาสงกดกรมสามญศกษา ในเขตกรงเทพมหานคร กลมสหวทยาเขตบรมราชชนน 1. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนราชภฏบานสมเดจเจาพระยา.

โฉมพศ ซอสตย. 2537. สงคมวทยาชนบท. กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. ชนาวทย ผน าพล. 2547. การอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4-6 (ชวงชนท 2)

กรณศกษา โรงเรยนวดพกล สงกดกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา.

ชลอ ไกรทอง. 2546. ทรรศนะของครตอการจดสภาพแวดลอมในโรงเรยนประถมศกษา สงกด ส านกงานการประถมศกษาอ าเภอเมองประจวบครขนธ จงหวดประจวบครขนธ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนราชภฏสวนดสต. ชชพล ทรงสนทรวงศ. 2550. มนษยกบสงแวดลอม. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. ชาตร แกวมา. 2542. การศกษาปญหาการบรหารอาคารสถานท และสงแวดลอมใน โรงเรยน

มธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดสกลนคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต. มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ณตตรา แทนข า. 2543. การจดสงแวดลอมในโรงเรยนสงแวดลอมศกษาดเดนระดบปะถมศกษา ป พทธศกราช 2541. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยมหดล.

ดวงเดอน พนธมนาวน. 2544. ทศนคต คานยม และพฤตกรรมทางสงคม. ใน เอกสารประกอบการบรรยาย วชา พค. 713. กรงเทพมหานคร: คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

133

เดชา กลนจนทร. 2549. ความสมพนธระหวางระดบการรบรกบระดบการน าไปปฏบตตามแนวคด ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของเกษตรกรในจงหวดนครราชสมา. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา.

ทว ทองสวาง และทศนย ทองสวาง. 2523. การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: โอเดยนสโตร.

ทองดา จนทสาโร. 2550. ทศนคตตอการบรโภคสราของนกเรยนมธยมศกษาตอน ปลาย โรงเรยน มกกะสนพทยา กรงเทพมหานครมหานคร. ภาคนพนธ คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

ทพวรรณ หลอสวรรณรตน. 2547. ทฤษฎองคการสมยใหม. พมพครงท. กรงเทพมหานคร: แซทโฟร พรนตง.

ทศนา แขมมณ. 2554. ศาสตรการสอน : องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทม ประสทธภาพ. กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ธงชย พรรณสวสด. 2543. พลงงานเพอความเขาใจ ใชอยางรคา พฒนาสความยงยน. กรงเทพมหานคร: โรงพมพครสภาลาดพราว.

ธเนศ ข าเกด. 2541. รวมบทความทางวชาการ. นครปฐม: เพชรเกษมการพมพ. นมนางค คลงกล. 2545. ผลการด าเนนงานกระบวนการเรยนรเรองอนรกษพลงงานและสงแวดลอม

ของโรงเรยนทเขารวมโครงการรงอรณ สงกดส านกงานการประถมศกษาจงหวดบรรมย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏบรรมย.

นวต เรองพานช. 2537. การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: รวเขยว.

บญชนะ กลนค าสอน และธงชย จารพฒน. 2526. สถานการณปาไมของประเทศไทยในชวงระยะเวลา 21 ป (2500-2524). ม.ป.ท. : ม.ป.พ.

บญชม ศรสะอาด. 2535. การวจยเบองตน. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร: สวรยาสาสน. บญเลศ คชายทธเดช. 2551. บทบาทของสอกบวกฤตสงแวดลอม (การประชมวชาการสถาบน

พระปกเกลา ครงท 10 ประจ าป 2551). นนทบร: สถาบนพระปกเกลา. ประยทธ ปยตโต. 2532. การพฒนาทยงยน. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: มลนธพทธธรรม. ประยทธ ปยตโต. 2532. พทธธรรม (ฉบบปรบปรง). พมพครงท 5. กรงเทพมหานคร: มลนธ

พทธธรรม.

134

ปนแกว กลาทางถก. 2542. การศกษาเปรยบเทยบผลลพธการเรยนรเรองการอนรกษพลงงานและ สงแวดลอมของนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 5 ระหวางโรงเรยนทเขารวมโครงการรงอรณกบโรงเรยนทไมไดเขารวมโครงการรงอรณ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยรามค าแหง.

พนธนภทร วานช. 2549. การมสวนรวมของนกศกษาในการจดการสงแวดลอมในสถานศกษา กรณศกษา ชมรมอนรกษสงแวดลอมวทยาลยเทคนคเลย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏเลย.

พทยา บวรวฒนา. 2544. ทฤษฎองคการสาธารณะ. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ภานเดช ขดเงางาม. 2541. พฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ประเภทชางอตสาหกรรม ในวทยาลยเทคนคมนบร กรมอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ. สารนพนธ คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

มยร สงหโทราช. 2536. ความสมพนธระหวางมโนภาพแหงตนและสภาพแวดลอมในโรงเรยนตาม ความรบรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สงกดส านกงานการประถมศกษาจงหวดเชยงใหม. ปรญญานพนธ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร.

เยาวเรศ จารรตนกจ. 2553. ทศนคตของผใชบรการทมตอหองสมดดจทล: ศกษาเฉพาะกรณ ส านกบรรณสารการพฒนา สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

ราชบณฑตยสถาน. 2542. พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพมหานคร: นานมบคพบลเคชนส.

ราตร ภารา. 2538. ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: โรงพมพทพยวสทธ. ราตร ภารา. 2543. ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร: อกษรา

พพฒน. รงกจ บรณเจรญ และวสาขา ภจนดา. 2555. การจดการขยะฐานศนย กรณศกษา โรงเรยนจอมพระ

ประชาสรรค อ าเภอจอมพระ จงหวดสรนทร. วารสารดษฎบณฑตทางสงคมศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง. 1(2): 30-36.

รจรา ทวรตน. 2538. ทศนคตตอภาวะโลกาภวตนของผน าชนบท. วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

135

เรณ หอมหวล. 2537. การอนรกษทรพยากรธรรมชาต. กรงเทพมหานคร: ภาควชาภมศาสตร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

เลศศกด พพธภณฑ. 2546. ทศนคตของนกศกษาระดบอาชวศกษาตอการมเพศสมพนธ ในวย เรยน ศกษากรณ: จงหวดสตล. ภาคนพนธคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

วรรณา มฮ าหมดกาเซม. 2546. ความรความเขาใจเกยวกบการจดวางระบบการควบคมภายในของผบรหารในหนวยรบตรวจจงหวดสระแกว. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยบรพา.

วชย วรรณพฒ. 2547. ทรรศนะของนกเรยนตอการจดสภาพแวดลอมและบรรยากาศภายในโรงเรยนประจวบวทยาลย สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประจวบครขนธ เขต 1 อ าเภอเมอง จงหวดประจวบครขนธ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต.

วเชยร กระพแดง. 2543. การศกษาสภาพปจจบนปญหาแนวทางการจดกจกรรมสงแวดลอมศกษา ในโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญ สงกดกรมสามญศกษาจงหวดขอนแกน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน.

วสาขา ภจนดา. 2553. ระเบยบวธวจยทางดานการจดการสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: บางกอกบลอกการพมพ.

วสาขา ภจนดา. 2555. การน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดการสงแวดลอมของอตสาหกรรมโรงงาน. วารสารวชาการ มหาวทยาลยหอการคาไทย. 3 (32): 1-16

วนย วระวฒนานนท. 2542. พลงงานกบสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: อกษรเจรญทศน. ศรญญา ปนอนทร. 2545. ปจจยทเปนตวก าหนดพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยน.

สารนพนธ คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม. ศรพรต ผลสนธ. 2531. ชวตกบสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: ด.ด.บคสโตร. ศภฤกษ ดวงขวญ. 2548. พฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยในครวเรอนเขตพนทองคการบรหาร

สวนต าบลคลองหา จงหวดปทมธาน. ภาคนพนธคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

ศภาพร ผวงาม. 2549. การจดการสงแวดลอมในสถานศกษาขนพนฐาน อ าเภอดานชาง จงหวดสพรรณบร.สารนพนธ คณะอกษรศาสตร มหาวทยาลยศลปากร.

136

ศลวต ศรสวสด. 2552. ความรความเขาใจปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของผทมภมล าเนาในเขต กรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒน บรหารศาสตร.

สมเดช ลสวสดตระกล. 2552. ความรและความตระหนก เรองการอนรกษพลงงานของพนกงาน บรษท สยามเฟอรโร อนดสทร จ ากด. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม.

สมพงษ ฤทธแผลง. 2553. ความคดเหนของนกเรยนตอการจดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนของโรงเรยนสงกดอ าเภอพญาเมงราย ส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงรายเขต 4. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย.

สมพร อศวลานนท. 2538. เศรษฐศาสตรทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม: หลกและทฤษฎ. นนทบร: คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สงวาลย วเชยรโชต. 2548. สภาพปญหาการจดการสงแวดลอมของโรงเรยน สงกดฝายการศกษา อครสงฆมณฑลกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลย ราชภฏธนบร.

สาคร สขศรวงศ. 2550. การจดการ: จากมมมองนกบรหาร. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร: จ พ ไซเบอรพรนท.

ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. 2544. มาตรฐานและแนวด าเนนการเพอการปฏรปสงแวดลอมศกษาโดยใชโรงเรยนเปนพนฐาน. กรงเทพมหานคร: โรงพมพครสภาลาดพราว.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2542. การคาดประมาณประชากรของประเทศไทย พ.ศ. 2542 – 2559. กรงเทพมหานคร: ส านกนายกรฐมนตร.

ส านกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต. 2543. พลงงานเพอความเขาใจ ใชอยางรคา พฒนาสความยงยน. กรงเทพมหานคร: โรงพมพครสภาลาดพราว.

สทธโชค วรานสนตกล. 2546. จตวทยาสงคม: ทฤษฎและการประยกต. กรงเทพมหานคร: ซเอดยเคชน.

สวลย เสตะจนทร. 2551. ทศนคตของเจาหนาทผปฏบตงานตอการปรบเปลยนแนวทางการปฏบตงานเพอเขาสระบบมาตรฐาน: กรณศกษาเจาหนาทผปฏบตงานใหบรการจดหางานในประเทศ ของกรมการจดหางาน. ภาคนพนธคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม. สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

137

สขข ค านวณศลป. 2550. การมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษสงแวดลอม อทยานแหงชาตใตรมเยน อ าเภอบานนาสาร จงหวดสราษฎรธาน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏภเกต.

สปรชา หรญรญโร. 2541. การวางแผนพฒนาโรงเรยน. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมธราช.

สทธศร มหาวรศร. 2548. ทศนคตตอการอนรกษสงแวดลอมและการประหยดพลงงานของวยรน: กรณศกษานกศกษามหาวทยาลยรามค าแหง . ภาคนพนธคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

สวรรณ ยวชาต. 2532. การศกษาพฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนอาชวศกษาสงกด กรมอาชวศกษาในกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยมหดล.

สวมล ตรกานนท. 2548. ระเบยบวธการวจยทางสงคมศาสตร : แนวทางสการปฏบต .กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

แสงจนทร โสภากาล. 2544. ปจจยทมความสมพนธกบความรความเขาใจของบคลากรเกยวกบองคการบรหารสวนต าบล. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏเลย.

หทยรตน ธรรมาภมข. 2551. พฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชวงชนท 4 โรงเรยนเพชรพทยาคม อ าเภอเมอง จงหวดเพชรบรณ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑตมหาวทยาลยมหาสารคาม.

อภชาต ณ พกล . 2546. พฤตกรรมการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมของนกศกษาวทยาลยเทคนคเชยงราย . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

อรณ รกธรรม. 2536. การพฒนาองคการ แนวความคดและการประยกตใชในระบบสงคมไทย. ม.ป.ท.: ม.ป.พ.

อดม ศรประสมทรพย. 2538. ความรและทศนคตเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชน ประถมศกษาปท 5 ในโรงเรยนประถมศกษาของรฐบาล อ าเภอเมอง จงหวดนครราชสมา. ภาคนพนธคณะรฐประศาสนศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

อทย เลาหวเชยร. 2543. รฐประศาสนศาสตร ลกษณะวชาและมตตางๆ. พมพครงท 6. กรงเทพมหานคร: เสมาธรรม.

138

อไรรตน รศม. 2553. ทศนคตตอการอานของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน: กรณศกษา โรงเรยนทปงกรวทยาพฒน (วดนอยใน). สารนพนธคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

อแกว ประกอบไวทยกจ บเวอร. 2538. มนษย – ระบบนเวศ และสภาพนเวศในประเทศไทย. กรงเทพมหานคร: ไทยวฒนาพานชย.

Dasmann, Raymond F. 1976. Environmental Conservation. New York: John Wiley and Sons.

Zelezny, Lynnette C. 1999. Educational Interventions That Improve Environmental Behaviors: A Meta – Analysis. The Journal of Environmental Education.

Robbins, S. P. 1990. Organization theory: Structure, design and applications. 3rd ed. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.

Sebasto,N. J. 1992. The Revised Perceived Environmental Control Measure: A Review and Analysis. Journal of Environmental Education. 23(2) : 24 – 33.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก

แบบสมภาษณ

141

แบบสมภาษณ

ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา

ผใหสมภาษณ ........................................................................ ต าแหนง.............................................

สงกด ..................................................................................................................................................

ผสมภาษณ ......................................... วนท ................................... เวลา ......................................

1. การใหขอมลเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม

.............................................................................................................................................................

2.การสรางความร ความเขาใจของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในการอนรกษสงแวดลอมใน

โรงเรยน

.............................................................................................................................................................

3.การสรางทศนคตของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

.............................................................................................................................................................

4.ปจจยทมผลตอการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

5.การสนบสนนในการท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอมจากโรงเรยน

.............................................................................................................................................................

6. ขอเสนอแนะในการสรางความร ความเขาใจดานการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยน

ชนมธยมศกษาตอนตน

.............................................................................................................................................................

ภาคผนวก ข แบบสงเกตการณ

143

แบบสงเกตการณ

ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา

________________________________________________________

พนททท ำกำรส ำรวจ.......................................................เวลำ..............................................................

ผสงเกตกำรณ.......................................................................................................................................

สงเกตการณ สงทพบ

สภำพแวดลอมทวไปของโรงเรยน

- กำรแยกขยะ และประเภทถงขยะ

- กำรจดสวนหยอม

- กำรจดกำรน ำเสย,กำรก ำจดเศษอำหำร

- กำรใชไฟฟำ, กำรใชพลงงำน

- อนๆ

กำรรวมกจกรรมของนกเรยนในกำรอนรกษสงแวดลอมใน

โรงเรยน

- ควำมสนใจตอกจกรรม

- กำรแสดงควำมคดเหน

- กำรกลำแสดงออก

- ลกษณะของกจกรรม

- อนๆ

พฤตกรรมกำรอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

- กำรอนรกษพลงงำน เชน ปดไฟ ปดพดลม ปดคอมพวเตอร

หลงเลกใช เปนตน

ศนยกลำ

งกำรศกษำดำน ศำสอสลำม

144

สงเกตการณ สงทพบ

- กำรอนรกษตนไม เชน ดแลรกษำตนไม ไมเดดดอกไม ใบไม

เปนตน

- กำรอนรกษสภำพแวดลอม เชน ไมเผำขยะในโรงเรยน ไมทง

เศษอำหำรลงทอระบำยน ำ เปนตน

- อนๆ

กำรท ำกจกรรมเกยวกบกำรอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

- กำรท ำน ำหมกชวภำพ

- กำรประดษฐเศษวสดจำกสงของเหลอใช

- อนๆ

หมายเหต:

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

ภาคผนวก ค

แบบสอบถาม

146

หมายเลขแบบสอบถาม

………………………

แบบสอบถาม

ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน:

กรณศกษา โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา

ค าชแจง

แบบสอบถามชดนท าขนส าหรบการศกษาระดบปรญญาโท หลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต(การ

จดการสงแวดลอม) คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบณฑตพฒนบรหารศาสตร (นดา) เพอใชประกอบการ

ท าวทยานพนธ ในการศกษาปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชน

มธยมศกษาตอนตนกรณศกษาจงใครขอความรวมมอจากทาน ในการตอบแบบสอบถามตามความเปนจรง เพอน า

ขอมลเหลานไปวเคราะห อนจะเปนประโยชนตอสถานศกษา และผสนใจศกษาดานนตอไป

อนงขาพเจาผศกษา ขอรบรองวาขอมลและรายละเอยดในการตอบแบบสอบถาม จะไมเปนผลเสยหาย

หรอผลกระทบตอทานแตอยางใด ซงแบบสอบถามทงหมดจดท าไวเปน 6 สวน ดงน

สวนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

สวนท 2 การรบรขาวสารเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม

สวนท 3 3.1 ความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

3.2 ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

สวนท 4 พฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

สวนท 5 การสนบสนนในการท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอมในโรงเรยน

สวนท 6 ขอเสนอแนะ/ความคดเหน

สดทายน หวงเปนอยางยงวาจะไดรบความรวมมอจากทานเปนอยางด และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

นกศกษาปรญญาโท ภาคปกต

สถาบณฑตพฒนบรหารศาสตร

147

หมายเลขแบบสอบถาม

………………………

แบบสอบถาม

เรอง

ปจจยทมความสมพนธกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน:กรณศกษา

โรงเรยนธรรมวทยามลนธ อ าเภอเมอง จงหวดยะลา

สวนท 1ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย /ในชอง ตามขอมลทเปนจรง 1. เพศ

1. ชาย 2. หญง 2. อาย

ป ป ป ป

ป อนๆโปรดระบ… 3. ระดบชนเรยน

ม.1 ม.2 ม. 3 4. อาชพผปกครอง

ไมไดประกอบอาชพ รบจาง/ลกจางบรษทเอกชน รบราชการ/รฐวสาหกจ คาขาย เกษตรกรรม ประมง ธรกจสวนตว อนๆ โปรดระบ…

148

สวนท 2การรบรขาวสารเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย / ในชอง ตามความเขาใจของทาน 1. นกเรยนไดรบขอมลขาวสารเกยวกบสงแวดลอมจากสอตอไปนมากนอยเพยงใด

สอ ทกวน

1 ครง/สปดาห

2 ครง/สปดาห

3 ครง/สปดาห

4 ครง/สปดาห

ไมเคย โดยไดรบขอมลเกยวกบ

1. โทรทศน 2. วทย 3. ภาพยนตร 4. วดทศน 5. อนเตอรเนต 6. วารสาร/นตยสาร 7. แผนพบ /สตกเกอร

8. คมอ/หนงสอ 9. หนงสอพมพ 10. สงพมพอนๆ

149

สวนท 3 ความรความเขาใจและทศนคตเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ค าชแจงโปรดท าเครองหมาย/ในชองวาง “ใช” หรอ “ไมใช”ทตรงกบความรและความเขาใจมากทสด

ล าดบท ขอความ ใช ไมใช

ความรและความเขาใจเกยวกบพลงงาน 1. การอนรกษพลงงาน หมายถง การผลตและใชพลงงานอยางม

ประสทธภาพและประหยด

2. พลงงานหมนเวยน หมายถง พลงงานทไดจากไม ฟน แกลบ ชวมวล น า แสงอาทตย ลม เปนตน

3. การใชกลองโฟมแทนการใชกลองขาว เปนการประหยดพลงงานอยางงายๆ ททกคนสามารถท าได

4. การใชพลงงานแสงแดดแทนเชอเพลงฟอสซล เปนการใชทรพยากรธรรมชาตทสนเปลอง

ความรและความเขาใจเกยวกบตนไม 5. ตนไมมความส าคญตอพนทตนน าล าธารทจะตองมการอนรกษ 6. การอนรกษตนไมนนสามารถกระท าไดโดยการปลกตนไมบรเวณรอบ

โรงเรยน

7. การท าลายปาไม ท าใหมผลกระทบตอสภาพดน น า อากาศ สตวปา และสงแวดลอมอนๆ

8. ตนไม เปนทรพยากรทส าคญทชวยรกษาความสมดลของภาวะแวดลอมและปองกนภยธรรมชาต

ความรและความเขาใจเกยวกบสภาพแวดลอม 9. สงแวดลอม หมายถง ทกสงทกอยางทอยรอบตวเราทงทมชวตและไมม

ชวต รวมทงทเปนรปธรรม และนามธรรม

10. การอนรกษสงแวดลอม หมายถง การเกบรกษา สงวน ซอมแซม

ปรบปรง และใชอยางมเหตผล เพอใหเกดประโยชนสงสด

11. การน าขยะมลฝอยมาใชใหม เปนการท าลายสงแวดลอม สงผลให

สงแวดลอมเสอมโทรมและรอยหรอ

12. สงของบางอยางเมอเกดการช ารด ควรทงทนท เพราะเปนการลดการใช

ทรพยากรและเปนการรกษาสงแวดลอม

150

สวนท 3.2 ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย / ลงในชองค าตอบททานตองการเพยงค าตอบเดยวในตองแตละขอ

ขอความ

เหนดวย

อยางยง (5)

เหนดวย (4)

ไมแนใจ(3)

ไมเหนดวย (2)

ไมเหน ดวยอยางยง(1)

ทศนคตในการอนรกษลงงานในโรงเรยน 1. การประหยดพลงงานเปนหนาทของทกคน ในโรงเรยนรวมทงตวนกเรยนดวย

2.ใชกลองขาวแทนการใชกลองโฟมใสอาหารมา

ทานทโรงเรยน เพราะการผลตกลองโฟมสน

เปลองพลงงาน

3. การประหยดพลงงานจะท าไดเ มออยในโรงเรยนเทานน

4. การประหยดพลงงานสามารถท าไดหลายวธ เชน การขจกรยานมาโรงเรยน

5. ใชหลอดฟลออเรสเซนต แทนการใชหลอดไส เพราะประหยดไฟไดมากกวา

ทศนคตในการอนรกษตนไม ในโรงเรยน 6. การดแลรกษาตนไมและสวนหยอมภายในโรงเรยนเปนหนาทของภารโรงและคณครเทานน

7. สมดทยงใชไมหมด สามารถน ามาใชตอในเทอมถดไปได เปนการชวยอนรกษตนไม

8. การรกษาสงแวดลอม ดวยวธการงายๆโดยการชวยกนปลกตนไม

151

ขอความ

เหนดวยอยางยง (5)

เหนดวย (4)

ไมแนใจ(3)

ไมเหนดวย (2)

ไมเหนดวยอยางยง (1)

9. การเดดดอกไม ตนไม และท าลายตนไม เปนการอนรกษตนไมในโรงเรยน

10. ปลกตนไมใหรมเงาแกอาคารเรยน ท าใหอาคารไมรอนและสรางบรรยากาศด

ทศนคต ในการอน รกษสภาพแวดลอมในโรงเรยน

11. บรรยากาศภายในหองเรยน ควรมแสงสวางเพยงพอตอสายตาในการเขยนและการอาน

12. นกเรยนไมควรขดเขยน หรอใชยาลบค าผดขดเขยนลงบนโตะ

152

สวนท 4พฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย / ในชอง ททานไดเคยปฏบตจรงมากทสด ปฏบต

พฤตกรรม ทกครง (3)

บางครง (2)

นานๆครง (1)

ไมปฏบต (0)

1. การอนรกษพลงงาน 1.1 ปดไฟ ปดพดลม หลงเลกใช 1.2ปดคอมพวเตอรหลงเลกใช 2. การอนรกษตนไม 2.1 ดแลรกษาตนไม 2.2 ไมเดดดอกไม ใบไม 2.3 รดน าตนไมบรเวณรอบโรงเรยน 2.4. สมดทใชไมหมด เกบใชในเทอมถดไป 3. การอนรกษสภาพแวดลอม 3.1 คดแยกขยะกอนทง 3.2 ไมเผาขยะในโรงเรยน 3.3 ใชจกรยานแทนรถยนต 3.4 ไมทงเศษอาหารลงทอระบายน า 3.5 ใชถงผาแทนถงพลาสตก

153

สวนท 5การสนบสนนในการท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอมในโรงเรยน ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย /ในชอง ตามขอมลทเปนจรง 1. นกเรยนไดรบการสนบสนนในการท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอมจากโรงเรยนหรอไม

ไดรบ โปรดระบกจกรรม)… 2.ไมไดรบ

2. นกเรยนเคยเปนสมาชกหรอชมรมการอนรกษสงแวดลอมหรอไม เปน โปรดระบชอ/ชมรมทเคยเขารวม… ไมเปน

สวนท 6ขอเสนอแนะ/ความคดเหน ………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ขอขอบคณทกทานทใหความรวมมอ

ภาคผนวก ง

แบบประเมนความเทยงตรงเชงเนอหา

155

แบบประเมนความเทยงตรงเชงเนอหา

การตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Content Validity) โดยใชวธ IOC: Item – Objective Congruence Index โดยใหผเชยวชาญ 4 ทาน

ประเมนความตรงตามเนอหาของขอค าถาม โดยพจารณาเทยบกบนยามเชงปฏบตการ วตถประสงคของการวจยและกรอบแนวคดของขอค าถาม

ซงไดผลการประเมน ดงน

ค าถาม ผเชยวชาญ คนท 1

ผเชยวชาญ คนท 2

ผเชยวชาญ คนท 3

ผเชยวชาญ คนท 4

คาดชนความ สอดคลอง

1. เพศ 1. ชาย 2. หญง 2. อาย ป 2. 12 ป ป ป ป อนๆโปรดระบ… 3. ระดบชนเรยน ม.1 2. ม ม. 3 4. อาชพผปกครอง 1. ไมไดประกอบอาชพ รบจาง/ลกจางบรษทเอกชน รบราชการ/รฐวสาหกจ คาขาย เกษตรกรรม ประมง ธรกจสวนตว อนๆ โปรดระบ…

1 1 1 1

1

1

1

1

1

1

1

1

1 1 1 1

1

1

1

1

156

ค าถาม ผเชยวชาญ ผเชยวชาญ ผเชยวชาญ ผเชยวชาญ

คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4

สอ ทกวน 1 ครง/ 2 ครง/ 3 ครง/ 4 ครง/

ไมเคย

โดยไดรบขอมลเกยวกบ 1 1 1 1

สปดาห สปดาห สปดาห สปดาห

1. โทรทศน 2. วทย 3. ภาพยนตร 4. วดทศน 5.อนเตอรเนต 6. วารสาร/

นตยสาร 7. แผนพบ /

สตกเกอร 8. คมอ/หนงสอ 9.หนงสอพมพ 10. สงพมพ

อนๆ

157

ค าถาม ผเชยวชาญ คนท 1

ผเชยวชาญ คนท 2

ผเชยวชาญ คนท 3

ผเชยวชาญ คนท 4

คาดชนความ สอดคลอง

6. ความรและความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน 1. การอนรกษพลงงาน หมายถง การผลตและการใชพลงงานอยางมประสธภาพและประหยด

1 1 1 1 1

2. พลงงานหมนเวยน หมายถง พลงงานทไดจากไม ฟน แกลบ ชวมวล น า แสงอาทตย ลม เปนตน

1 1 1 0 0.75

3. การใชกลองโฟมแทนการใชกลองขาว เปนการประหยดพลงงานอยางงายๆ ททกคนสามารถท าได

1 1 1 0 0.75

4. การใชพลงงานแสงแดดแทนเชอเพลงฟอสซล เปนการใชทรพยากรธรรมชาตทสนเปลอง

1 1 1 1 1

5. ตนไมมความส าคญตอพนทตนน าล าธารทจะตองมการอนรกษ 1 1 0 1 0.75 6. การอนรกษตนไมนนสามารถกระท าไดโดยการปลกตนไมบรเวณรอบโรงเรยน

1 1 1 1 1

7. การท าลายปาไม ท าใหมผลกระทบตอสภาพดน น า อากาศ สตวปา และสงแวดลอมอนๆ

1 1 1 1 1

8. ตนไม เปนทรพยากรทส าคญทชวยรกษาความสมดลของภาวะแวดลอมและปองกนภยธรรมชาต

1 1 1 1 1

158

ค าถาม ผเชยวชาญ คนท 1

ผเชยวชาญ คนท 2

ผเชยวชาญ คนท 3

ผเชยวชาญ คนท 4

คาดชนความ สอดคลอง

9. สงแวดลอม หมายถง ทกสงทกอยางทอยรอบตวเราทงทมชวตและไมมชวต รวมทงทเปนรปธรรม และ นามธรรม

1 1 1 1 1

10. การอนรกษสงแวดลอม หมายถง การเกบรกษา สงวน ซอมแซม ปรบปรง และใชอยางมเหตผล เพอใหเกดประโยชนสงสด

1 1 -1 1 0.5

11. การน าขยะมลฝอยมาใชใหม เปนการท าลายสงแวดลอม สงผลใหสงแวดลอมเสอมโทรมและรอยหรอ

1 1 1 1 1

12. สงของบางอยางเมอเกดการช ารด ควรทงทนท เพราะเปนการลดการใชทรพยากรและเปนการรกษาสงแวดลอม

1 1 1 1

7. ทศนคตเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

1. การประหยดพลงงานเปนหนาทของทกคน ในโรงเรยนรวมทงตวนกเรยนดวย

1 1 1 1 1

2. ใชกลองขาวแทนการใชกลองโฟมใสอาหารมาทานทโรงเรยน เพราะการผลตโฟมสนเปลองพลงงาน

1 1 0 1 0.75

3. การประหยดพลงงานจะท าไดเมออยในโรงเรยนเทานน 1 1 1 0 0.75

4. การประหยดพลงงานสามารถท าไดหลายวธ เชน การขจกรยานมาโรงเรยน

1 1 1 1 1

159

ค าถาม ผเชยวชาญ

คนท 1

ผเชยวชาญ

คนท 2

ผเชยวชาญ

คนท 3

ผเชยวชาญ

คนท 4

คาดชนความ

สอดคลอง

5. ใชหลอดฟลออเรสเซนต แทนการใชหลอดไส เพราะประหยดไฟไดมากกวา

1 1 1 1 1

6. การดแลรกษาตนไมและสวนหยอมภายในโรงเรยนเปนหนาทของภารโรงและคณครเทานน

1 1 1 1 1

7. สมดทยงใชไมหมด สามารถน ามาใชตอในเทอมถดไปได เปนการชวยอนรกษตนไม

1 1 1 1 1

8. การรกษาสงแวดลอม ดวยวธการงายๆโดยการชวยกนปลกตนไม 1 1 1 1 1

9. ตนไมท าใหอากาศภายในโรงเรยนดขน เพราะชวยดกฝ นละออง 1 1 0 1 0.75

10. ปลกตนไมใหรมเงาแกอาคารเรยน ท าใหอาคารไมรอนและสรางบรรยากาศด

1 1 1 1 1

11. ในการทงขยะไมจ าเปนตองแยกประเภท ขยะเปยกและขยะแหงกอนทง 1 1 1 1 1

12. นกเรยนไมควรขดเขยน หรอใชยาลบค าผดขดเขยนลงบนโตะ 1 1 1 1 1

13. การรกษาความสะอาดเปนหนาทโดยตรงของนกการภารโรง นกเรยนมหนาทเรยนเทานน

1 1 1 1 1

14. นกเรยนควรทงขยะลงถง ทงใหเปนทเปนทางและแยกขยะกอนทง เพองายแกการก าจด

1 1 1 1 1

15. การจดสวนหยอม จะชวยสงเสรมสขภาพกาย และสขภาพจตของนกเรยนใหมความสข

1 1 1 1 1

160

ค าถาม ผเชยวชาญ คนท 1

ผเชยวชาญ คนท 2

ผเชยวชาญ คนท 3

ผเชยวชาญ คนท 4

คาดชนความ สอดคลอง

8. พฤตกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน 1. ปดไฟ ปดพดลม หลงเลกใช 1 1 1 1 1 2. ปดคอมพวเตอรหลงเลกใช 1 1 1 1 1 3. ดแลรกษาตนไม 1 1 1 1 1 4. ไมเดดดอกไม ใบไม 1 1 1 1 1 5. รดน าตนไมบรเวณรอบโรงเรยน 1 1 1 1 1 6. สมดทใชไมหมด เกบใชในเทอมถดไป 1 1 1 1 1 7. คดแยกขยะกอนทง 1 1 1 1 1

8. ไมเผาขยะในโรงเรยน 1 1 1 1 1

9. ใชจกรยานแทนรถยนต 1 1 1 1 1

10. ไมทงเศษอาหารลงทอระบายน า 1 1 1 1 1

11. ใชถงผาแทนถงพลาสตก 1 1 1 1

161

ค าถาม ผเชยวชาญ

คนท 1

ผเชยวชาญ

คนท 2

ผเชยวชาญ

คนท 3

ผเชยวชาญ

คนท 4

คาดชนความ

สอดคลอง

9. นกเรยนไดรบการสนบสนนในการท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอมจากโรงเรยนหรอไม

ไดรบ โปรดระบกจกรรม)… 2. ไมไดรบ

1 1 1 -1 0.5

10. นกเรยนเคยเปนสมาชกหรอชมรมการอนรกษสงแวดลอมหรอไม เปน โปรดระบชอ/ชมรมทเคยเขารวม… ไมเปน

1 1 1 1 1

11. ทานมขอเสนอแนะในการการสรางความร และความเขาใจดานการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนอยางไร

1 1 1 1 1

12. ทานไดใหขอมลเกยวกบสงแวดลอมกบนกเรยนอยางไรบาง 1 1 1 1 1

13. ทานมการสรางความร ความเขาใจของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนอยางไรบาง

1 1 1 1 1

14. ทานมการสรางทศนคตของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนอยางไรบาง

1 1 1 1 1

162

ค าถาม ผเชยวชาญ

คนท 1

ผเชยวชาญ

คนท 2

ผเชยวชาญ

คนท 3

ผเชยวชาญ

คนท 4

คาดชนความ

สอดคลอง

15. ปจจยใดบางทมผลตอการอนรกษสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

1 1 1 1 1

16. ทางโรงเรยนมการสนบสนนในการท ากจกรรมเกยวกบสงแวดลอมอยางไรบาง

1 1 1 1 1

17. ทานมขอเสนอแนะในการสรางความร ความเขาใจดานการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนอยางไรบาง

1 1 1 1 1

ภาคผนวก จ

ผลการทดสอบคณภาพเครองมอ

164 ผลการทดสอบคณภาพเครองมอ

การค านวณหาความเชอมนดวยสตร คเดอร-รชารดสน 20 (Kuder and Richardson): KR-20) ซงใชกบจ านวนผตอบแบบสอบถาม 40 คน

ดวยขอค าถามจ านวน 12 ขอสวนท 3 ความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

ค าถาม

คนท 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 0 0 0 8

2 1 1 1 1 1 1 1 0 1 0 0 0 8

3 1 1 1 1 1 1 1 0 1 0 0 1 9

4 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 12

5 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 12

6 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 12

7 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 11

8 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 12

9 1 0 1 0 1 1 1 1 1 1 0 1 9

10 1 0 1 0 1 1 1 1 1 1 0 1 9

11 1 0 1 0 1 1 1 1 1 1 0 1 9

165 ค าถาม

คนท 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

12 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11

13 1 0 1 0 1 1 1 1 1 1 0 1 9

14 1 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 10

15 1 1 1 1 1 0 0 1 1 0 0 1 8

16 1 0 0 1 1 1 0 1 0 1 1 0 7

17 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 0 1 10

18 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11

19 1 1 0 1 1 1 1 1 1 0 1 0 9

20 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 0 1 10

21 1 1 0 1 1 1 1 1 0 1 1 1 10

22 1 0 0 1 1 1 1 1 0 1 1 0 8

23 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 12

24 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 0 1 10

25 1 1 0 0 1 1 1 1 0 1 1 0 8

26 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 11

27 1 0 0 1 0 0 1 1 0 1 0 0 5

166 ค าถาม

คนท 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

28 1 1 0 1 1 0 0 1 1 0 1 0 7

29 1 1 0 0 1 1 1 1 0 1 1 1 9

30 1 1 0 0 1 1 1 1 1 1 0 0 8

31 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 0 10

32 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 11

33 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11

34 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 12

35 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 11

36 1 0 0 1 1 1 1 1 1 1 0 1 9

37 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 11

38 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11

39 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 12

167 ค าถาม

คนท 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม 40 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11

40 29 23 31 39 37 37 37 34 34 25 27

1.6929 2.9

รวมถก 40 29 23 31 39 37 37 37 34 34 25 27 รวมผด 0 11 17 9 1 3 3 3 6 6 15 13 คา p 1 0.72 0.57 0.77 0.97 0.92 0.92 0.92 0.85 0.85 0.62 0.67 คา q 0 0.27 0.42 0.22 0.02 0.07 0.07 0.07 0.15 0.15 0.37 0.32

p x q 0 0.1944 0.2394 0.1694 0.0194 0.0644 0.0644 0.0644 0.1275 0.1275 0.2294 0.2144

0 0.1944 0.2394 0.1694 0.0194 0.0644 0.0644 0.0644 0.1275 0.1275 0.2294 0.2144 1.5146

คเดอร-รชารดสน 20 (Kuder and Richardson): KR-20 0.5211

168 ค านวณหาความเชอมนดวยวธ สมประสทธแอลฟา (Cofficien-α) ซงใชกบจ านวนผตอบแบบสอบถาม 40 คน ดวยขอค าถาม 15 ขอ

สวนท3.2 ทศนคตในการอนรกษสงแวดลอมในโรงเรยน

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha N of Items 0.844 15

Item Statistics

Mean Std. Deviation N

ทศนคต 1 การประหยดพลงงานเปนหนาทของทกคน 4.825 0.50064 40

ทศนคต 2 ใชกลองขาวแทนการใชกลองโฟมใสมาทานทโรงเรยน 4.425 0.84391 40

ทศนคต 3 การประหยดพลงงานจะท าไดเมออยในโรงเรยนเทานน 4.05 1.13114 40

ทศนคต 4 การประหยดพลงงานสามารถท าไดหลายวธ เชน การขจกรยานมาโรงเรยน 4.25 0.74248 40

ทศนคต 5 ใชหลอดฟลออเรสเซนต แทนการใชหลอดไส เพราะประหยดไฟไดมากกวา 4 0.96077 40

ทศนคต 6 การดแลรกษาตนไมและสวนหยอมภายในโรงเรยนเปนหนาทของภารโรงและคณครเทานน 3.775 1.14326 40

ทศนคต 7 สมดทใชไมหมด สามารถใชไดในเทอมถดไป เปนการชวยอนรกษตนไม 4.45 0.93233 40

ทศนคต 8 การรกษาสงแวดลอม ดวยวธการงายๆโดยการชวยกนปลกตนไม 4.625 0.77418 40

ทศนคต 9 ตนไมท าใหอากาศภายในโรงเรยนดขน เพราะชวยดกฝ นละออง 4.5 0.64051 40

169 Item Statistics (ตอ)

Mean Std. Deviation N

ทศนคต 10 ปลกตนไมใหรมเงาแกอาคาร ท าใหอาคารไมรอน และสรางบรรยากาศด 4.575 0.71208 40

ทศนคต 11 ในการทงขยะไมจ าเปนตองแยกประเภทขยะเปยกและขยะแหงกอนทง 3.95 1.21845 40

ทศนคต 12 นกเรยนไมควรขดเขยนหรอใชยาลบค าผดขดเขยนลงบนโตะ 4.45 0.93233 40

ทศนคต 13 การรกษาความสะอาดเปนหนาทโดยตรงของนกการภารโรง นกเรยนมหนาทเรยนเทานน 3.9 0.84124 40

ทศนคต 14 นกเรยนควรทงขยะลงถง ทงใหเปนทเปนทาง และแยกขยะกอนทง เพองายแกการก าจด 4.375 1.03 40

ทศนคต 15 การจดสวนหยอมจะชวยสงเสรมสขภาพกายและสขภาพจตของนกเรยนใหมความสข 4.425 0.84391 40

170 Item-Total Statistics

Scale Mean if Scale Variance if Corrected Item- Cronbach's Alpha

Item Deleted Item Deleted Total Correlation if Item Deleted

ทศนคต 1 การประหยดพลงงานเปนหนาทของทกคน 59.75 55.423 0.27 0.844

ทศนคต 2 ใชกลองขาวแทนการใชกลองโฟมใสมาทานทโรงเรยน 60.15 52.131 0.397 0.839

ทศนคต 3 การประหยดพลงงานจะท าไดเมออยในโรงเรยนเทานน 60.525 47.179 0.594 0.827 ทศนคต 4 การประหยดพลงงานสามารถท าไดหลายวธ เชน การขจกรยานมาโรงเรยน 60.325 50.584 0.62 0.828 ทศนคต 5 ใชหลอดฟลออเรสเซนต แทนการใชหลอดไส เพราะประหยดไฟไดมากกวา 60.575 49.122 0.567 0.829 ทศนคต 6 การดแลรกษาตนไมและสวนหยอมภายในโรงเรยนเปนหนาทของภารโรงและคณครเทานน 60.8 47.395 0.571 0.828 ทศนคต 7 สมดทใชไมหมด สามารถใชไดในเทอมถดไป เปนการชวยอนรกษตนไม 60.125 50.676 0.463 0.835 ทศนคต 8 การรกษาสงแวดลอม ดวยวธการงายๆโดยการชวยกนปลกตนไม 59.95 51.177 0.534 0.832

171 Item-Total Statistics (ตอ)

Scale Mean if Scale Variance if Corrected Item- Cronbach's Alpha

Item Deleted Item Deleted Total Correlation if Item Deleted

ทศนคต 9 ตนไมท าใหอากาศภายในโรงเรยนดขน เพราะชวยดกฝ นละออง 60.075 56.379 0.093 0.851 ทศนคต 10 ปลกตนไมใหรมเงาแกอาคาร ท าใหอาคารไมรอน และสรางบรรยากาศด 60 52.564 0.447 0.836 ทศนคต 11 ในการทงขยะไมจ าเปนตองแยกประเภทขยะเปยกและขยะแหงกอนทง 60.625 45.215 0.671 0.821 ทศนคต 12 นกเรยนไมควรขดเขยนหรอใชยาลบค าผดขดเขยนลงบนโตะ 60.125 50.728 0.459 0.835 ทศนคต 13 การรกษาความสะอาดเปนหนาทโดยตรงของนกการภารโรง นกเรยนมหนาทเรยนเทานน 60.675 57.302 -0.025 0.86 ทศนคต 14 นกเรยนควรทงขยะลงถง ทงใหเปนทเปนทาง และแยกขยะกอนทง เพองายแกการก าจด 60.2 45.395 0.809 0.812 ทศนคต 15 การจดสวนหยอมจะชวยสงเสรมสขภาพกายและสขภาพจตของนกเรยนใหมความสข 60.15 50.9 0.504 0.833

ภาคผนวก ฉ

โครงการธนาคารขยะ

173

ขอมลกจกรรมดานสงแวดลอมโรงเรยนธรรมวทยามลนธ โรงเรยนธรรมวทยามลนธมนโยบายนอกเหนอจากการใหนกเรยนมความรและคณธรรม

แลวยงสงเสรมการมวนยในการอนรกษสงแวดลอมและใชทรพยากรอยางประหยดและคมคา โดยมงบประมาณมาสนบสนนแผนงานและโครงการ ดงน

1. ชอโครงการ ธนาคารขยะรไซเคล(เอกสารประกอบการแขงขนธนาคารขยะรไซเคลป 2 โรงเรยนธรรม

วทยามลนธ) 2. ความเปนมาของโครงการและปทเรมด าเนนการ

ปจจบนมนษยด ารงชพอยในสงคม ตองใชเครองอปโภคบรโภคในปรมาณทคอนขางสง โดยทงเศษทเหลอใชจนเกดมลภาวะ ซงท าใหเกดผลเสยตอธรรมชาตกลายเปนปญหาทน าซงโรคภยไขเจบและท าใหเกดบรรยากาศและสภาพแวดลอมทไมนาอย โรงเรยนธรรมวทยามลนธเปนสงคมหนงทก าลงประสบกบปญหาดงกลาวน จ าเปนตองไดรบการแกไขอยางจรงจงและตอเนอง ธนาคารขยะทองค าเปนกจกรรมหนงทสามารถจดการกบขยะมลฝอย คอ นอกเหนอจากการมสวนชวยลดปรมาณขยะมลฝอยของโรงเรยน แลวยงเปนแหลงเรยนรทส าคญแหงหนงส าหรบนกเรยน กอใหเกดรปแบบการเรยนรแผนใหมทแทจรง ทเปดโอกาสใหนกเรยนไดคดเองมความเปนเจาของและเรยนรในหลายๆดานไปพรอมๆกบนกเรยนไดเรยนรระบบด าเนนงานธนาคารออมทรพย การคดแยกขยะมลฝอย การรไซเคล และการรวมกนเปนกลม ตลอดจนไดเรยนรการท าธรกจขนาดยอมไดดวยตนเองธนาคารขยะรไซเคลไดเ รมด า เ นนการ เ มอเ ดอนมถนายน 2549 เ ปนเวลา 7 ป

174

3. วตถประสงค 3.1 เพอกระตน รณรงค และเสรมสรางจตส านกและความรความเขาใจถงแนวทางใน

การลดปรมาณขยะ การแยกขยะ และการน าขยะไปใชประโยชนตลอดจนเพอใหนกเรยนใชวสด อปกรณเพอความพอเพยง

3.2 เพอลดปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนในโรงเรยนและชมชน 3.3 เพอเสรมสรางรายไดระหวางเรยน และยกระดบคณภาพชวตใหสามารถพงพาตนเอง

ได 3.4 เพอใหผเรยนมสวนรวมในการอนรกษสงแวดลอมสรางสงแวดลอมใหดขน

4. แผนการด าเนนงาน

4.1 ดานนโยบายผบรหาร การบรหารจดการและแนวทางประเมนผลส าเรจของโครงการ เชน การก าหนดนโยบาย การสนบสนนดานตางๆ การตดตามผลหรอประชาสมพนธ เปนตน ซงนโยบายตามคณลกษณะอนพงประสงคของโรงเรยนนอกเหนอจากการใหนกเรยนมความรและคณธรรมแลว ยงสงเสรมการมวนยในอนทจะอนรกษสงแวดลอมและใชทรพยากรธรรมชาตอยางประหยดและคมคา โดยมงบประมาณมาสนบสนนแผนงานและโครงการ และมการประเมนความส าเรจจากบรรยากาศในหองเรยน บรเวณโรงเรยนมความเปนธรรมชาต สะอาด นาอย นกเรยนมจตส านกและมความตระหนกในการอนรกษสงแวดลอมอยางสม าเสมอ

4.2 ดานสงเสรมความร ความเขาใจ ดานการบรหารจดการขยะมลฝอยแกผมสวนเกยวของ เชน กระบวนการสงเสรมภายในสถานศกษา นอกสถานศกษาหรอการบรณาการในการเรยนการสอน เปนตน ซงทางโรงเรยนรวมกบกจกรรมธนาคารขยะรไซเคลประชาสมพนธใหกบนกเรยน บคลากร ในโรงเรยนและประชาชนในชมชนตลาดเการบทราบโดยอาศยการพบปะ พดคยกนในชมชน และการท าแผนพบแจกจาย ภายในโรงเรยนไดจดอบรมนกเรยนเพอเสรมสรางจตส านก และความรความเขาใจถงแนวทางในการลดปรมาณขยะ การแยกขยะ และการน าขยะไปใชประโยชน รวมทงบรณาการในการเรยนการสอนของกลมสาระและโดยเฉพาะในกจกรรมชมชน

4.3 ดานการสงเสรมใหเกดความรวมมอและการมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอยของผมสวนเกยวของผานกจกรรมธนาคารขยะรไซเคล เชน การมสวนรวมในสถานศกษา การมสวนรวมนอกสถานศกษา ความตอเนองของโครงการเพอขยายผลไปสโครงการและกจกรรมอน

175

1) ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จงหวดยะลา ชวยประชาสมพนธดานสงแวดลอม กจกรรมธนาคารขยะ ตนไม เพอปรบปรงภมทศนใหกบโรงเรยน

2) แขวงการทางจงหวดยะลา สนบสนนตนไมเพอปรบปรงภมทศนใหกบโรงเรยน 3) ส านกงานสาธารณสขและสงแวดลอม เทศบาลนครยะลา สนบสนนอปกรณเครองใช

ในการท ากจกรรมธนาคารขยะ 4)โรงเรยนธรรมวทยามลนธ สนบสนนคาใชจายและสถานทในการด าเนนกจกรรม

ธนาคารขยะ 5) ชมชนตลาดเกา (ชมชนรอบๆโรงเรยนธรรมวทยามลนธ) ใหความรวมมอในการรบ

ซอขยะ 6) นายกเทศมนตร จงหวดยะลา ไดสนบสนนเกาอมาหนในการปรบปรงภมทศนใหกบ

โรงเรยน 7) ผปกครองนกเรยนรวมบรจาคตนไมเพอปรบปรงภมทศนใหกบโรงเรยน 4.4 ดานการด าเนนงานธนาคารขยะรไซเคลของโรงเรยน เชน การจดรปแบบธนาคาร

ขยะ รวบรวมขอมลคณะท างาน และสมาชกธนาคารฯ เปนตน ซงการด าเนนงานธนาคารขยะรไซเคลของโรงเรยน มการจดรปแบบโดยมครเปนทปรกษา มกรรมการนกเรยนเปนผด าเนนการ/คณะท างาน กรรมการนกเรยนมทงหมด 50 คน แบงเปนฝายตางๆ คอ ผจดการ รองผจดการ เจาหนาทเปดบญช เจาหนาทคดแยกขยะ เจาหนาทชง เจาหนาทคดเงน เจาหนาทจดบนทก เจาหนาทบญช โดยในขนตอนการใชบรการธนาคารขยะ ดงน

1)คาธรรมเนยมในการเปดบญช 5 บาท 2)สามารถเปดบญชในนามบคคล และในนามของหองหรอกลม 3)การถอนเงน สามารถถอนไดภาคเรยนละ 1 ครง 4)ขยะทสามารถน ามาขาย ไดแก กระดาษลง สมด หนงสอ หนงสอพมพ ขวดโพลารส

กระปองน าอดลม ทอพวซ ขวดนม เปนตน 5)เวลาท าการของธนาคารขยะโรงเรยนธรรมวทยามลนธ แบงตามเพศ เนองจากเปน

โรงเรยนเอกชนสอนศาสนา ดงแสดงในตารางท 1

176

ตารางท 1. เวลาท าการของธนาคารขยะ นกเรยนชาย นกเรยนหญง

วน จนทร -องคาร วน พธ-พฤหส

เวลา 12.30-13.30 น. เวลา 11.20-12.00 น.

เวลา 16.00-17.00 น. เวลา 16.00-17.00 น.

6) ราคาขยะจะมการเปลยนแปลงขนอยกบสภาวะเศรษฐกจ และมการหกราคาขยะ 30%

เขาธนาคารขยะ เพอการบ ารงและปรบปรงธนาคารขยะดงแสดงในตารางท 2

ตารางท 2 ราคาขยะ ประเภทของขยะ ราคา (บาท)/กโลกรม กระดาษขาว-ด า 0.35 กระดาษแขง 0.84 กระดาษลง 2.1 กระดาษส 28.0 กระดาษหนงสอพมพ 3.5 กระปองน าอดลม 10.5 ขวดนมและขวดดโด 3.5 ขวดน าโพลารส 10.5 ขวดพลาสตกใส 5.6 ทองแดง 98.0 ทอพวซ 2.45 สเตนเลส 5.6 หนงสอเลม 0.35 เหลกบาง 2.8 เหลกหนา 3.5 อะลมเนยม 21.0

177

5. ความส าเรจของธนาคารขยะรไซเคล จากการด าเนนโครงการธนาคารขยะรไซเคล ท าใหทางโรงเรยนไดรบรางวล ดงน

5.1 ไดรบรางวลท 1 ระดบจงหวด พ.ศ. 2549 5.2 ไดรบรางวลชนะเลศระดบภาคท 16 พ.ศ. 2549-2550 5.3 ไดรบรางวลชมเชยระดบประเทศ พ.ศ. 2549-2550

จากโครงการธนาคารขยะรไซเคลดงกลาว พบวา ธนาคารขยะรไซเคล เปนรปแบบหนงในการด าเนนงานเพอสงเสรมการคดแยกขยะมลฝอยในโรงเรยน โดยเรมตนทเดกนกเรยนเปนหลก และใชโรงเรยนเปนสถานทด าเนนการ เพอใหนกเรยนเกดความเขาใจในการคดแยกขยะมลฝอยมจตส านกในการคดแยกขยะเปนการชวยลดปรมาณขยะ และสงเสรมความรใหแกเยาวชนในเรองการคดแยกขยะทถกตองและเหมาะสมและยงเปนการรกษาสงแวดลอมภายในโรงเรยนและชมชนนอกจากนยงเปนการสรางรปแบบการจดการขยะ โดยนกเรยนเขามามสวนรวมในการด าเนนงานดงกลาวดวย

ประวตผเขยน

ชอ-สกล มารยม เจะเตะ

ประวตการศกษา วทยศาสตรบณฑต (วทยาศสตรสงแวดลอม)

คณะวทยาศาสตรเทคโนโลยและการเกษตร

ปทส าเรจการศกษา 2554