การจดการขยะขององคกรปกครองสวนทองถน: กรณศกษา

เทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง

พรยา วชโรทย

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการสงแวดลอม)

คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

2556

บทคดยอ

ชอวทยานพนธ : การจดการขยะขององคกรปกครองสวนทองถน: กรณศกษาเทศบาล

ตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง

ชอผเขยน : นางสาวพรยา วชโรทย

ชอปรญญา : วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการสงแวดลอม)

ปการศกษา : 2556

วทยานพนธนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาการบรหารจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบล

เมองแกลง และ2) วเคราะหปจจยทมผลตอความสาเรจในการบรหารจดการขยะมลฝอย ของเทศบาล

ตาบลเมองแกลง เกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณ และสนทนากลมกบผบรหารและเจาหนาทท

ปฏบ ตงานเกยวของกบการจดการขยะมลฝอย ผนาชมชนและประชาชนในพนท รวมทงการ

สงเกตการณการดาเนนการจดการขยะมลฝอย และสภาพพนทของเทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวด

ระยอง วเคราะหปจจยความสาเรจโดยเทคนคการวเคราะหสภาวะแวดลอม (SWOT Analysis)

ผลการศกษาพบว า กระบวนการจดการขยะมลฝอย ของเทศบาลตาบลเมองแกลง เรมตน

จากการรณรงคประชาสมพนธใหประชาชนไดรบความรเรองการคดแยกขยะจากบานเรอน เทศบาล

มการคดแยกขยะ มการสงเสรม ใหบคลากรทเกยวของ ในองคกรพฒนาศกยภาพตนเอง ดานการ

จดการขยะ มการวางเปาหมายในดานการจดการขยะมลฝอย ซงมยทธศาสตรและโครงการภายใต

ยทธศาสตรเปนตวขบเคลอน ใชระบบ ISO 14001 ในการทางานดานสงแวดลอม ผนาชมชนและ

เจาหนาทเปนตวกลางประสานการทางานระหวางเทศบาลกบประชาชน

การวเคราะหปจจยภายในของการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง พบวา

ผบรหารมวสยทศนกวางไกล มวธการคดอยางเปนระบบ ม การปฏบตงานเชงประจกษ บคลาก รท

เกยวของมความกระตอรอรน มความชานาญดานการจดการขยะมลฝอยแตยงขาดแคลนบคลากรระดบ

ปฏบตการ มการแบงงานตามหนาท อยางชดเจน มการนาระบบมาตรฐาน ISO 14001 มาใชในการ

บรหารจดการดานสงแวดลอม นโยบาย /แผน /โครงการยดหลกการมสวนรวมของประชาชน ม

ชองทางกา รประชาสมพนธหลายทางเพ อใหความรแกประชาชน มวธการจดการขยะมลฝอยท

เหมาะสม กบเทศบาล การ วเคราะหปจจยภายนอกพบวา ผนาชมชน และประชาชน มควา ม

(4)

กระตอรอรน และมจตสานกในดานสงแวดลอม แตยงมประชากรแฝงท ไมใหความรวมมอในการ

จดการสงแวดลอม หนวยงานของรฐและองคกรดานสงแวดลอมเขามาชวยสนบสนนการพฒนาการ

จดการขยะมลฝอยของเทศบาล

ABSTRACT

Title of Thesis : Local Authority’s Solid Waste Management: A Case Study of

Muangklang Municipality, Rayong Province

Author : Miss Peeraya Vajarodaya

Degree : Master of Science (Environmental Management)

Year : 2013

The objectives of this thesis were: 1) to study solid waste management of

Muangklang municipality and 2) to analyze factors affecting the success of solid waste

management of Muangklang municipality. Data were collected by studying related

document, observing, interviewing and focus group discussion with administrators,

officers, community leaders and local people. The analysis of factors affecting the

success of solid waste management was done by using SWOT analysis.

It was found that the process of solid waste management of Muangklang

municipality started by distributing knowledge and encouraging local people about

waste reduction and separation, the municipality separated the waste, encouraged the

staffs to develop their capabilities on solid waste management, had clear target in solid

waste management which was mobilized by projects under environmental strategy,

applied ISO 14001 for environmental management. Community leaders were the

means for coordination between the municipality and local people.

The analysis of internal factors revealed that the administrators of Muangklang

municipality had good visions, systematic thinking and concrete operation. Relevant

staffs were enthusiastic with skills in solid waste management. However, the numbers

of operation staffs were not enough. The structure of organization is well-defined by

function. The municipality applied ISO 14001 for environmental management. The

policy/plans/projects emphasized the participation of people. There were several

channels to provide the knowledge to local people. Methods in solid waste management

were appropriate to the municipality. The analysis of external factors found that

(6) community leaders and local people were enthusiastic and had good environmental

awareness in environment, but some non-registered population did not participate in

solid waste management. In addition, government agencies and environmental

organizations gave good support to the development of solid waste management of

Muangklang municipality.

กตตกรรมประกาศ

การจดทาวทยานพนธเรอง การจดการขยะ ขององคกรปกครองสวนทองถน : กรณศกษา

เทศบาลตาบล เมองแกลง จงหวดระยอง นสาเรจลลวงไดดวยด เนองจากผวจยไดรบคาปรกษา

ขอแนะนา ความคดเหน และกาลงใจจากบคคลหลายทาน โดยเฉพาะอยางยง ผวจยกราบ

ขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร .จาลอง โพธบญ ซงเปนทปรกษาวทยานพนธหลก และ อาจารย

ดร.จฑารตน ชมพนธ อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ทกรณาเสยสละเวลาใหคาปรกษา ขอคดเหน

ขอแนะนา และใหความร ทเปนประโยชนตอการจดทาวทยานพนธในทกขนตอน และกรณาพจารณา

ตรวจสอบวทยานพนธนใหสมบรณยงขน นอกจากนผวจยขอขอบพระคณ รองศาสตราจารย สยาม

อรณศรมรกต ทกรณาเปนกรรมการสอบวทยานพนธ และชวยตรวจสอบ แนะนา ใหความร เพอให

ผวจยนาไปปรบปรงใหวทยานพนธมความสมบรณยงขน

ผวจยขอขอบพระคณ ผบรหาร เจาหนาททกทาน ผนาชมชน ประชาชน และอาจารย ใน

พนทเทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง ทใหความรวมมอในการใหสมภาษณ และอานวย

ความสะดวกในการศกษาและสงเกตการณในสถานททดาเนนการ จดการขยะมลฝอยในเทศบาล

รวมถงการใหขอมลตาง ๆ ทเปนประโยชน ตอการนามาใชในการวจยในครงน

ขอขอบพระคณคณาจารย สาขาการจดการสงแวดลอม คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม

ทกทาน ทถายทอดความรและใหความชวยเหลอแกผวจย และขอขอบคณเจาหนาททกทานท ให

ความชวยเหลอและอานวยความสะดวกในการดาเนนการจดทาวทยานพนธ และขอขอบคณเพอน ๆ

พ ๆ นอง ๆ ในสาขาการจดการสงแวดลอม โดยเฉพาะพ ดรณ พจนทนา พววฒน ทศนยวรรณ

สาหรบความชวยเหลอ และกาลงใจทมใหโดยตลอด รวมทงขอขอบคณ คณปรญญา ทชวยเหลอใน

การพาผวจยไปสมภาษณผเกยวของกบการวจยในครงน

ทายสด ผวจยขอกราบขอบพระคณและขอมอบความสาเรจทงหมดแดคณพอ คณแม และ

พสาวทก ๆ คน ทใหชวต ใหความร ตลอดจนสงเสรมใหโอกาสในการศกษารวมทงใหทนทรพยและ

กาลงใจ ตลอดจนแรงใจทสาคญยงแกผวจยตลอดมา จนทาใหการศกษาครงนประสบความสาเรจได

ตามตงใจ

พรยา วชโรทย

ตลาคม 2556

สารบญ

หนา

บทคดยอ (3)

ABSTRACT (5)

กตตกรรมประกาศ (7)

สารบญ (8)

สารบญตาราง (10)

สารบญภาพ (13)

บทท 1 บทนา

1.1 หลกการและเหตผล 1

1.2 คาถามการวจย 3

1.3 วตถประสงคการศกษา 3

1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3

1.5 ขอบเขตงานวจย 4

1.6 นยามศพท 4

บทท 2 ทบทวนวรรณกรรม

2.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการบรหารจดการองคการ 5

2.2 องคกรปกครองสวนทองถนและอานาจหนาท 15

2.3 หลกการบรหารกจการบานเมองและสงคมทด 19

2.4 สถานการณและการจดการขยะมลฝอย 22

2.5 กฎหมาย นโยบาย แผน และมาตรฐานทเกยวของ 48

2.6 การมสวนรวมของประชาชน 62

2.7 SWOT Analysis 64

2.8 การศกษาและงานวจยทเกยวของ 67

(9)

บทท 3 กรอบแนวคดและวธการศกษา

3.1 กรอบแนวคดในการศกษา 71

3.2 วธการเกบรวบรวมขอมล 73

3.3 ผใหขอมลหลก 73

3.4 เครองมอการเกบรวบรวมขอมล 75

3.5 การวเคราะหขอมล 78

บทท 4 ผลการศกษา

4.1 ขอมลทวไปของเทศบาล 79

4.2 ขอมลดานการบรหารของเทศบาล 84

4.3 สถานการณและปญหาขยะมลฝอย 87

4.4 กระบวนการจดการขยะมลฝอย 89

4.5 การบรหารจดการขยะมลฝอยของเทศบาล 99

4.6 การมสวนรวมของประชาชน 109

4.7 ความคดเหนและขอเสนอแนะ 110

4.8 การวเคราะหปจจยความสาเรจโดยหลกการ SWOT Analysis 115

บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการศกษา 132

5.2 สรปผลการวเคราะหปจจยความสาเรจและอภปรายผล 137

5.3 ขอเสนอแนะ 156

บรรณานกรม 163

ภาคผนวก 171

ภาคผนวก ก แบบสมภาษณผบรหาร/บคลากร เทศบาลตาบลเมองแกลง 172

ภาคผนวก ข แบบสมภาษณผนาชมชนและประชาชน เทศบาลตาบลเมองแกลง 178

ภาคผนวก ค แบบสงเกตการณการจดการขยะมลฝอย เทศบาลตาบลเมองแกลง 184

ประวตผเขยน 187

สารบญตาราง

ตารางท หนา

2.1 สถตขอมลปรมาณขยะมลฝอยจากชมชนระหวางป พ.ศ. 2538 – 2553 23

2.2 เปรยบเทยบรถแตละประเภทในการเกบขนขยะมลฝอย 34

2.3 เกณฑพจารณาในการเลอกรถเกบขนขยะมลฝอย 36

2.4 สรปเปรยบเทยบลกษณะและขอดขอเสยของเตาเผาแตละประเภท 38

2.5 การประยกตสภาพแวดลอมภายในและสภาพแวดลอมภายนอก 66

4.1 งบประมาณรายรบ ประจาปงบประมาณ 2555 107

4.2 งบประมาณรายจายประจาปงบประมาณ 2555 108

4.3 ผลการวเคราะหปจจยภายในดานบคลากรของเทศบาลตาบลเมองแกลง 116

4.4 ผลการวเคราะหปจจยภายในดานโครงสรางและการบรหารองคกรของเทศบาล

ตาบลเมองแกลง

118

4.5 ผลการวเคราะหปจจยภายในดานนโยบาย /แผน/โครงการ ของเทศบาลตาบล

เมองแกลง

120

4.6 ผลการวเคราะหปจจยภายในดานงบประมาณของเทศบาลตาบลเมองแกลง 122

4.7 ผลการวเคราะหปจจยภายในดานวสดอปกรณของเทศบาลตาบลเมองแกลง 123

4.8 ผลการวเคราะหปจจยภายในดานการเผยแพรและประชาสมพนธ ของเทศบาล

ตาบลเมองแกลง

124

4.9 ผลการวเคราะหปจจยภายในดานระบบการจดการขยะมลฝอย ของเทศบาล

ตาบลเมองแกลง

124

4.10 ผลการวเคราะหปจจยภายในดานคาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอยของ

เทศบาลตาบลเมองแกลง

127

4.11 ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานสภาพพนท ทมผลตอเทศบาลตาบลเมอง

แกลง

128

(11)

4.12 ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดาน สงคมและการมสวนรวมของชมชน ทม

ผลตอเทศบาลตาบลเมองแกลง

128

4.13 ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดาน ความรวมมอจากหนวยงานภายนอก ทม

ผลตอเทศบาลตาบลเมองแกลง

129

4.14 ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดาน นโยบายของรฐ ทมผลตอเทศบาลตาบล

เมองแกลง

130

4.15 ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดาน เทคโนโลยสารสนเทศและสอมวลชน ท

มผลตอเทศบาลตาบลเมองแกลง

130

4.16 ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดาน เศรษฐกจ ทมผลตอเทศบาลตาบลเมอง

แกลง

131

5.1 สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานบคลากรของเทศบาลตาบลเมองแกลง 138

5.2 สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานระบบการบรหารองคกรของเทศบาลตาบ

เมองแกลง

140

5.3 สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานนโยบาย /แผน/โครงการ ของเทศบาล

ตาบลเมองแกลง

142

5.4 สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานงบประมาณของเทศบาลตาบลเมองแกลง 143

5.5 สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานวสดอปกรณของเทศบาลตาบลเมองแกลง 144

5.6 สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานการเผยแพรและประชาสมพนธ ของ

เทศบาลตาบลเมองแกลง

145

5.7 สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานระบบการจดการขยะมลฝอย ของ

เทศบาลตาบลเมองแกลง

146

5.8 สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานคาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอยของ

เทศบาลตาบลเมองแกลง

150

5.9 สรปผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานสภาพพนท ทมผลตอเทศบาลตาบล

เมองแกลง

151

5.10 สรปผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานสงคมและการมสวนรวมของชมชน

ทมผลตอเทศบาลตาบลเมองแกลง

151

5.11 สรปผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานความรวมมอจากหนวยงานภายนอก

ทมผลตอเทศบาลตาบลเมองแกลง

153

(12)

5.12 สรปผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานนโยบายของรฐทมผลตอเทศบาลตาบ

เมองแกลง

153

5.13 สรปผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานเทคโนโลย สารสนเทศและ

สอมวลชนทมผลตอเทศบาลตาบลเมองแกลง

155

5.14 สรปผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานเศรษฐกจทมผลตอเทศบาลตาบล

เมองแกลง

156

สารบญภาพ

ภาพท หนา

2.1 การจดการเชงระบบแบบระบบเปด 15

2.2 กระบวนการบาบดและกาจดขยะอนตรายชมชน 46

3.1 กรอบแนวคดในการศกษา 72

4.1 แผนทแบงเขต 13 ชมชน ของเทศบาลตาบลเมองแกลง 83

4.2 โครงสรางการบรหารเทศบาลตาบลเมองแกลง 85

4.3 ถงใสหลอดฟลออเรสเซนต 90

4.4 หลมฝงกลบขยะของเทศบาลตาบลเมองแกลง 92

4.5 สายพานคดแยกขยะ 94

4.6 การจดการขยะมลฝอยแบบผสมผสานของเทศบาลตาบลเมองแกลง 95

4.7 เครองบดยอยกงไมใบไม 96

4.8 บลอกหมกปยหมก 96

4.9 เครองบดยอยเศษผก 97

4.10 การเลยงหมหลม 97

4.11 ปยคอกจากมลสตว 97

4.12 ถงหมกแกสชวภาพ 98

4.13 กอนเชอเพลงจากไขมน 98

4.14 ถงพลาสตกและกลองนมทอดเปนกอน 99

4.15 กจกรรมภายในโครงการขยะแลกแตม 104

4.16 ถงขยะประเภทตางๆ ในโรงเรยนแกลง “วทยสถาวร” 105

5.1 ความเชอมโยงของขอเสนอแนะจากผลการศกษาในรปแบบของทฤษฎระบบ 161

5.2 สรปผลการศกษา 162

บทท 1

บทนา

1.1 หลกการและเหตผล

ปญหาขยะมลฝอยมแนวโนมทจะทวความรนแรงยงขนจากปรมาณขยะมลฝอยทเพมขนทก

ป ตามการขยายตวของประชากรและชมชน และการพฒนาทางเทคโนโลย ซงขยะมลฝอยสวนใหญ

ในปจจบนเป นขยะมลฝอยทเกดขนจากการบรโภค เชน พลาสตก โฟม กระปอง แกว รวมถง

สารเคมตางๆ ขยะมลฝอยดงกลาวจาเปนตองใชระบบการจดการและการกาจดทถกตองเหมาะสม

ดงนนหากประเทศไทยยงไมมระบบการจดการมลฝอยทเหมาะสม จะสงผลกระทบ ตอสงแวดลอม

สขภาพอนามยของประชาชน ทงยงทาใหภาพลกษณของประเทศเสอมเสย

จากรายงานสถานการณมลพษของประเทศไทย ระบวา ในรอบ 10 ปทผานมา ประเทศไทย

มปรมาณขยะมลฝอยเพมขนอยางตอเนองโดยเฉลยเพมขนปละ 560 ตน/วน หรอเพมขนรอยละ

1.53 ในแตละป และในป 2551 มปรมาณขยะมลฝอยทวประเทศประมาณวนละ 41,064 ตน ป 2552

มปรมาณขยะมลฝอยทวประเทศประมาณวนละ 41,410 ตน (0กรมควบคมมลพษ , 2554)0 และในป

2555 มปรมาณขยะมลฝอย 16 ลานตน หรอเฉลยวนละ 43,000 ตน (0กรมควบคมมลพษ , 2556) 0

ลดลงจากป 2554 ประมาณ 8 หมนตน ซงในป 2554 มขยะมากกวาปกตเนองจากกรณอทกภย (ไทย

พบลกา, 2556) ขยะมลฝอยทเกดขนสามารถนามาใชประโยชนไดเพยง 4.10 ลานตน หรอรอยละ 26

ของปรมาณมลฝอยทวประเทศ โดยเปนการคดแยกและนากลบมารไซเคลประมาณ 3.39 ลานตน

สวนทเหลอเปนการนาขยะมลฝอยอนทรยมาหมกทาปยอนทรย ปยชวภาพ และการหมกเพอผลต

กาซชวภาพ (Biogas) ประมาณ 0.59 ลานตน และเปนการนาขยะมลฝอยมาผลตพลงงานไฟฟาและ

เชอเพลงทดแทน ประมาณ 119,000 ตน (ไทยพบลกา, 2554) ปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนไดรบการ

กาจดอยางถกตองเพยงเลกนอยเมอเทยบกบปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนในแตละป เนองจาก

ทองถนตาง ๆ ยงไมสามารถข ยายขดความสามารถในการใหบรการไดอยางทวถง เพยงพอ และ

เหมาะสม จง0ทาใหเกดการตกคางของขยะมลฝอยตามสถานทตาง ๆ เชน ถนน แมนา ลาคลอง และ

พนทวางตาง ๆ ซงขยะมลฝอยเหลานนจะถกกองอยบนพนโดยไมไดรบการจดการอยางถกตองตาม

2

หลกสขาภบาล กอใหเกดความสกปรก เหตราคาญ และปญหาตาง ๆ ตามมา เชน ปญหากลนเหมน

แมลงวน และสตวทเปนพาหะนาโรค ปญหานาเสยและปญหานาทวมซงเกดจากการทมเศษมลฝอยไปอด

ตนทอระบายนาปญหาการแพรกระจายของสารเคม และวตถอนตราย เปนตน

ปญหาการจดการและกาจดขยะมลฝอยเปนอกหนงปญหาทองคกรปกครองสวนทองถน

หลายแหงกาลงประสบอย ไมวาจะเปนปญหาการเกบขนไมหมด มลฝอยตกคาง วธการกาจดขยะ

มลฝอยอยางไมถกตอง หรอไมมทดนสาหรบการกาจดขยะมลฝอย ปญหาเหลาน เปนปญหาท

สะสมมานาน และมสาเหตมาจากปจจยตาง ๆ หลายประการ เชน การเพมขนอยางรวดเรวของ

ปรมาณขยะมลฝอย ซงเปนผลมาจากการเพมขนของจานวนประชากร และสภาพทางเศรษฐกจทด

ขน ทาใหประชาชนมการจบจายใชสอยสนคามาใชมากขนและเพมปรมาณการผลตมลฝอย

ขอจากดดานงบประมาณแ ละบคลากรของทองถน ซงไมเพยงพอตอการลงทนและปรบปรงระบบ

ระบบเกบขนและกาจดขยะมลฝอยใหมประสทธภาพ

จากการทองคกรปกครองสวนทองถน เกอบทกแหง ประสบปญหาทมปร มาณขยะมลฝอย

เพมขนจานวนมาก ทาใหมคาใชจ ายในการจดเกบและกาจดสงขน พนทสาหรบการกาจดขยะมล

ฝอยหายากขน เนองจากประชาชนตอตานการมสถานทกาจดในชมชนใกลบาน และพนทฝงกลบท

ถกหลกสขาภบาลทมอยในปจจบนมพนทจากด จงตองมการจดการขยะมลฝอยอยางเปนระบบ

เพอใหขยะมลฝอยหรอของเสยทเกดขน ถกกาจดหรอทาลายได หมดอยางถกวธ เพอไมกอใหเกด

ผลกระทบในดานอน ๆ ตามมา การจดการขยะมลฝอยอยางเปนระบบจะตองเรมตงแตแหลงกาเนด

ไปจนถงการนาไปกาจด ทาลาย

จงหวดระยองเปนศนยกลางดานการทองเทยว ดานอตสาหกรรม ดานเกษตรกรรม พรอม

ทงการบรการดานอน ๆ มการขยายตวทางเศรษฐกจคอนขางสง มนกทองเทยวประมาณ 1,815,899

คน ผลตขยะมลฝอยวนละ 1.02 กโลกรม/คน กอใหเกดปญหาขยะมลฝอยของจงหวดระยอง ซงเปน

ปญหาทสาคญในระดบจงหวด เนองจากปรมาณขยะมลฝอยเพมขนทกป ปจจบนมปรมาณขยะมล

ฝอยเกดขนประมาณวนละ 550 ตน (กรมควบคมมลพษ , 2554) ผวจยจงสนใจทจะศกษาการจดการ

ขยะมลฝอยของจงหวดระยอง โดยเลอกเทศบาลตาบลเมองแกลง เปนพนทศกษา เนองจากเปน

องคกรปกครองสวนทองถนทมการจดการขยะมลฝอยทถกหลกสขาภบาล เปนตนแบบในการจดการ

ขยะมลฝอยภายในทองถน มโครงการทประชาชนมสวนรวมในกา รจดการขยะมลฝอยของชมชน

และไดรบรางวลจากองคกรตาง ๆ ในดานการจดการขยะมลฝอย เชน ไดรบรางวลท 1 ในโครงการ

ตดตามและเพมประสทธภาพการใชงานระบบผลตพลงงานจากขยะชมชน ของกรมพฒนาพลงงาน

ทดแทนและอนรกษพลงงาน จากการใชงานถงหมกกาซชวภาพจากขยะอนทรยของเทศบาล ไดรบ

รางวลดเดนดานผสงเสรมการอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทนประจาป 2553 ซงมโครงการท

3

นาสนใจจากการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล เชน โครงการไขมนอดแทง โครงการกาซธรรมชาตท

ไมมวนหมด นอกจากนเทศบาลตาบลเมองแกลงไดรบการแตงตงจาก UN-HABITAT สมาคมสนนบาต

เทศบาลแหงประเทศไทย และสถาบนสงแวดลอมไทย ใหเปน ศนยประสานงาน เครอขายการเรยนร

การจดการเมองและสงแวดลอม ภาคตะวนออก ภายใตโครงการสงเสรมธรรมาภบาล ภาคเมองและ

สงแวดลอม ซงเปนสถานทสาหรบคดแยกและจดการขยะของเทศบาลกอนนาไปกาจดยงหลมฝงกลบ

ขยะ และเปนแหลงเรยนรดานการจดการขยะในรปแบบตาง ๆ ใหกบหนวยงาน ประชาชน ทตองการ

เรยนรการจดการขยะของเทศบาล ทาใหผวจยสนใจการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมอ ง

แกลงโดยผวจยจะศกษารปแบบการจดการขยะมลฝอย ของเทศบาลตาบลเมองแก ลง แลวนามาถอด

บทเรยนโดยการวเคราะหปจจยทมผลตอความสาเรจในการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล เพอนาไป

สขอเสนอแนะแนวทางการจดการขยะมลฝอยทดสาหรบองคกรปกครองสวนทองถนอน ๆ ตอไป

1.2 คาถามการวจย

1.2.1 ปจจบนเทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง มการบรหารจดการขยะมลฝอยอยางไร

1.2.2 การบรหารจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง ประสบความ

สาเรจมากนอยเพยงใด และมปจจยใดบางทเกยวของกบการนาไปสความสาเรจในการบรหาร

จดการขยะมลฝอย

1.3 วตถประสงคการศกษา

1.3.1 เพอศกษาการบรหารจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง

1.3.2 เพอวเคราะหปจจยทมผลตอความสาเรจในการบรหารจดการขยะมลฝอย ของเทศบาล

ตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง

1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.4.1 ทราบวาเทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง มรปแบบการบรหารจดการขยะมลฝอย

อยางไร และมปจจยใดบางทมผลตอความสาเรจในการจดการขยะมลฝอย

1.4.2 สามารถนาบทเรยนการบรหาร จดการขยะมล ฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง

จงหวดระยองทได ไปใชกบการบรหารจดการขยะมลฝอยขององคกรปกครองสวนทองถนอน

4

1.5 ขอบเขตงานวจย

1.5.1 ขอบเขตดานเนอหาการวจย

ศกษารปแบบการจดการขยะมลฝอย และปจจยทมผลตอความสาเรจในการจดการขยะมลฝอย

ของเทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง

1.5.2 ขอบเขตดานประชากร

ประชากรและผใหขอมลหลกททาการศกษา คอ ผบรหารและเจาหนาททเกยวของกบการ

จดการขยะมลฝอย ผนาชมชน และประชาชน ในเทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง

1.5.3 ขอบเขตดานพนท

ศกษาในพนทเทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง

1.5.4 ขอบเขตดานเวลา

ศกษารปแบบการจดการขยะมลฝอยจาก ผบรหารของเทศบาล และ เจาหนาททเกยวของ

และประชาชนในพนทเทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง ในชวงเดอน เมษายน พ.ศ. 2554 –

ธนวาคม พ.ศ. 2555

1.6 นยามศพท

ปจจยทมผลตอความสาเรจใน การบรหารจดการขยะมลฝอย หมายความถง ปจจยทสาคญ

ทงปจจยภายนอก และภายในองคการทสงผลกระทบตอความสาเรจหรอความลมเหลว และม

อทธพลตอการบรหารจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง

5

บทท 2

ทบทวนวรรณกรรม

การ ศกษาการจดการขยะมลฝอยของจงหวดระยอง โดยเลอกเทศบาลตาบลเมองแกลง

จงหวดระยอง เนองจากเปน เทศบาลแหงหนงทมการบรหารจดการขยะมลฝอยทถกหลกสขาภบาล

และมโครงการทประชาชนมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอยของชมชน จากนนผวจยจะนาขอมล

ทไดมาทาการวเคราะหรปแบบการจดการขยะมลฝอย และปจจยทมผลตอ การจดการขยะมลฝอย

แลวนามาถอดบทเรยนจากผลการวเคราะหน เพอเสนอแนะการนารปแบบการจดการขยะมลฝอยทด

ไปประยกตใชกบองคกรปกครองสวนทองถนอน ดงนนจงตองมการทบทวนวรรณกรรมดงน

2.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการบรหารจดการองคการ

2.2 องคกรปกครองสวนทองถนและอานาจหนาท

2.3 หลกการบรหารกจการบานเมองและสงคมทด

2.4 สถานการณและการจดการขยะมลฝอย

2.5 กฎหมาย นโยบาย แผน และมาตรฐานทเกยวของ

2.6 การมสวนรวมของประชาชน

2.7 SWOT Analysis

2.8 การศกษาและงานวจยทเกยวของ

2.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการบรหารจดการองคการ

2.1.1 ความหมายขององคการ

สมคด บางโม (2553: 16) มความเหนวา องคการคอกลมบคคลหลาย ๆ คนรวมทากจกรรม

เพอใหบรรลเปาหมายทตงไว การรวมกนของกลมตองถาวร มการจดระเบยบภายในกลมเกยวกบ

อานาจหนาทของแตละคน ตลอดจนกาหนดระเบยบขอบงคบตาง ๆ ใหยดถอปฏบต จากคา จากด

ความองคการประกอบดวย 1) กลมบคคลรวมตวกนอยางถาวร 2) รวมกนทากจกรรม 3) เพอใหบรรล

เปาหมายรวมกน

6

สรพนธ ฉนทแดนสวรรณ (2550: 1) องคการคอกลมบคคลตงแต 2 คนขนไปรวมกน

เพอทจะดาเนนการใหบรรลเปาหมายทกาหนดไว โดยทบคคลคนเดยวไมสามารถดาเนนการให

สาเรจไดโดยลาพง ซงเราจะพบวาองคการจะเกดขนและมอยในสงคมมนษยทกห นทกแหง และ

องคการกเปนเครองมอสาหรบการดาเนนการ ใหเปนไปตามเปาหมายและความสาเรจ

สรพนธ ฉนทแดนสวรรณ (2553: 2) ความหมายขององคการ คอ การรวมตวของบคคล

ตงแต 2 คนขนไป กอใหเกดระบบสงคม วฒนธรรม คานยม และบรรทดฐานตาง ๆ เพอดาเนน

กจกรรมอยางใดอยางหนง ใหบรรลวตถประสงคเปาหมายทตงไว และเปนทยอมรบของกลม บคคล

ภายในองคการ รวมทงมการปรบเปลยนระบบภายในองคการใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมตาง ๆ

ทงภายในและภายนอกองคการทมการเปลยนแปลงอยเสมอ

วลาวรรณ รพพศาล (2550: 25) องคการคอ โครงสรางของงานทประกอบไปดวยกลมบคคล

ตงแต 2 คนขนไป และมกจกรรมตาง ๆ ทถกจดไวเปนระเบยบแบบแผน โดยมการจาแนกงาน อานาจ

หนาท ความรบผดชอบอยางชดเจน สามารถปฏบตไดโดยไมเกดความซ าซอน เพอนาไปสความสาเรจ

ตามเปาหมายหรอแผนทวางไว

เอกวทย มณธร (2552: 78) ใหความหมายขององคการวา องคการ ค อกลมของบคคลหลาย

คนทรวมกนดาเนนกจกรรมหรอภารกจเพอใหบรรลวตถประสงค หรอเปาหมายทตงเอาไว

วเชยร วทยอดม (2551: 68) สรปวา การจดองคการเปนการรวมกนตงแต 2 คนขนไป รวม

ดาเนนกจกรรมรวมกน เพอเปาหมายเดยวกน

องคการคอ กลมของ บคคลตงแต 2 คนขนไป ทจดตงขน และดาเนนการเพอใหบรรลตาม

วตถประสงคทตงเปาไวอยางชดเจน (Straub and Attner, 1985: 109)

สรป องคการคอ กลมของบคคลทจดตงขน ดาเนนกจกรรมรวมกน โดยมการจาแนกงาน

อานาจหนาท ความรบผดชอบ เพอใหบรรลตามวตถประสงคทตงเปาไวอยางชดเจน

2.1.2 ความหมายของการบรหารจดการ

วเชยร วทยอดม (2551: 1) ไดสรปความหมายไววา การบรหาร (Administration) หรอการจดการ

(Management) กคอ การดาเนนการในกจกรรมตาง ๆ ในองคการอนเปนเรองของกลมบคคลทรวมมอ

รวมใจดาเนนการอยางใดอยางหนง เพอใหบรรลตามวตถประสงคทองคการไดตงเปาหมายไว

วเชยร วทยอดม (2554: 1) กลาววา การจดการเปน กระบวนการในการจ ดระเบยบการใช

ทรพยากรทงหมดทมอยในองคการ โดยใชระบบการจดการทเหมาะสม ใชระเบยบปฏบตทม

ประสทธผลและประสทธภาพเพอใหบรรลวตถประสงคองคองคการทไดตงไว

ภาพร (ศรอร) ขนธหตถ (2549: 2) สรปวา การบรหารหมายถงกจกรรมทบคคลตงแต 2 คน

7

ขนไปรวมกนดาเนนการเพอใหบรรลวตถประสงคตามทกาหนดไว โดยการบรหาร (Administration)

ใชไดทงการบรหารกจการของรฐบาล และการบรหารกจการของเอกชน สวนการจดการ (Management)

ใชเปนสวนหนงของกระบวนการ แตมงใชเฉพาะภาคธรกจเทานน

สรพนธ ฉนทแดนสวรรณ (2550: 9) สรปวาการบfรหารจดการเปนกระบวนการออกแบบและ

บรณาการสภาพแวดลอม เพอใหบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพ ผบรหารองคการจงจาเปนตองบรหาร

องคการ โดยรวบรวมเอากลมกจกรรมตาง ๆ ขององคการนาไปสการปฏบตโดยตระหนกถงบทบาท

วตถประสงค แนวคด และหนาทในการบรหารจดการ ตลอดจนลกษณะของนกบรหารจดการในแตละระดบ

ประกอบกบการบรหารทรพยากรภายในองคการ ดวยการบรณาการอยางมประสทธภาพ

สมคด บางโม (2553: 61) มความเหนวา การจดการคอศลปะในการใชคน เงน วสดอปกรณ

ขององคการและนอกองคการ เพอใหบรรลวตถประสงคขององคการอยางมประสทธภาพ

การจดการคอ กระบวนการ (Process) ของการวางแผน (Planning) การจดองคการ

(Organizing) การสงการ (Leading) และการควบคมการทางานของสมาชกในองคการ (Controlling)

และการใชทรพยากรตาง ๆ ขององคการ เพอใหบรรลเปาหมายทระบไวขององคการ โดยการจดการ

เปนการดาเนนการจดรปแบบขององคการอยางตอเนองและตงใจ (Stoner, Freeman and Gilbert,

1995: 7)

การจดการคอ กระบวนการในการจดตงและบรรลวตถประสงค จากองคประกอบพนฐาน

ของกระบวนการ การจดการ 5 ประการ คอ การวางแผน (Planning) การจดองคการ (Organization)

การจดบคคลเขาทางาน (Staffing) การอานวยการ (Directing) และการควบคมการทางาน (Controlling)

ผานการใชประโยชนจากบคลากร การเงน และวตถดบขององคการ (Straub and Attner, 1985: 84)

สรปการจดการคอ กระบวนการในการจดตงและบรรลวตถประสงคจากองคประกอบ และ

ทรพยากรพนฐานขององคการ

2.1.3 กระบวนการบรหารจดการ

กระบวนการบรหารจดการของ ลเทอร กลก และลนดอลล เออรวก (Luther Gulick and

Lyndall Urwick) ทปรบปรงมาจากกระบวนการจดการของ อองร ฟาโยล (Henri Fayol) เพอนามา

ประยกตใชกบการบรหารราชการ โดยมหลก 7 ประการ เรยกยอ ๆ วา “POSDCORB” (วเชยร วทย

อดม, 2551: 21; เอกวทย มณธร, 2552: 14 – 15; สมคด บางโม, 2553: 72 – 73) ดงตอไปน

1) การวางแผน (Planning) คอ การจดวางโครงการ แผน และวธการปฏบตงานไวลวงหนา

เปนหนาทสาคญเบองตนทผบรหารจาเปนตองม โดยมการกาหนดวตถประสงค (Objective) และ

กลยทธ (Strategies) จดทาแผนงาน (Programs) ใหครอบคลมทกแง ทกมม โดยอาศยความรทาง

8

วชาการ และการคาดคะเนเหตการณในอนาคต จงจะไดแผนงานทถกตองและมเหตผล ซงจะทาให

เกดผลสาเรจตามเปาหมายทวางไว ทงนเพอใหแผนงานทกาหนดขนมาความสอดคลองกนในการ

ดาเนนงาน จงตองคานงถงนโยบาย (Policy) ดวย

2) การจดองคการ (Organizing) คอ การกาหนดโครงสรางของหนวยงาน การแบง

สวนงาน การจดสายงานตาแหนงตาง ๆ กาหนดอานาจหนาทใหชดเจน จดความสมพนธของ

กจกรรมตาง ๆ และวธการปฏบตงานใหมความสอดคลองกนในหนวยงานขององคการเพอให

สามารถบรรลผลสาเรจตามวตถประสงคของหนวยงานหรอองคการอย างมประสทธภาพและ

ประสทธผล

3) การจดบคคลเขาทางาน (Staffing) คอ การบรหารงานดานบคลากร เรมจากการจดหา

บคคลทมความร ความสามารถ มาบรรจและแตงตงใหปฏบตงานในหนวยตาง ๆ โดยจดอตรากาลง

ใหเหมาะสมลกษณะงาน จะตองมการฝกอบรมและพฒนาบคลากร การสรางบรรยากาศการทางาน

ทด การเลอนตาแหนง การกาหนดคาตอบแทน การใหบาเหนจบานาญ ตลอดจนการใหพนจากงาน

หรอเลกจาง ทงนเพอความมประสทธภาพในการปฏบตงาน

4) การอานวยการ (Directing) คอ การควบคมงาน กากบ และสงการ การนเทศงาน

ตลอดจนศลปะในการบรหารงาน เชน ภาวะผนา (Leadership) มนษยสมพนธ (Human Relation)

และการจงใจ (Motivation) นอกจากนการอานวยการยงรวมถงการวนจฉย (Decision Making) และ

การมอบอานาจหนาท (Delegation of Authority) ทงนเพอใหการทางานของผอยในบงค บบญชา

เปนไปในแนวทางเดยวกนและตรงตามวตถประสงคทวางไว

5) การประสานงาน (Coordinating) คอการรวมมอ ประสานกจการดานตาง ๆ ของ

หนวยงาน ใหมสมพนธภาพในการปฏบตงานระหวางกนเปนไปอยางสอดคลอง เชอมโยงระหวาง

กนและกน โดยผบรหารจะตองศกษาหลก เกณฑและวธการทจะชวยใหการประสานงานดขน เพอ

ชวยแกปญหาขอขดของในการปฏบตงาน การประสานงานเปนกจวตรประจาวนทตองกระทาใน

การปฏบตงานและเปนสงทมอยในทกระดบของงาน สงทชวยใหเกดการประสานงานเปนไปอยาง

ราบรน คอ การตดตอสอสารท ด ทงนเพอใหการดาเนนงานบรรลวตถประสงคเดยวกน อกทงเปน

การประหยด มผลงานและการปฏบตงานทมประสทธภาพและประสทธผล

6) การรายงาน (Reporting) คอการรายงานผลการปฏบตงานของหนวยงานทมหนาท

รบผดชอบงานนน ใหแกผบรหารและสมาชกของหนวยงานไดรบทราบความเคลอนไหวของการ

ดาเนนงาน การรายงานยงรวมถงการประชาสมพนธ (Public Relation) ทจะตองแจงใหประชาชน

ทราบดวย เพอการตรวจสอบการทางานขององคการและยงเปนการสอดสองดแลสภาพเหตการณท

เกดขนภายในองคการ

9

7) การงบประมาณ (Budgeting) คอ แผนทางการเงนขององคการทจดทาขนเพอแสดง

รายรบ รายจาย ทกาหนดขนในโครงการและแผนงานตาง ๆ ขององคการ เพอแสดงวงเงนและจดหา

แหลงเงน ทงนการงบประมาณยงเปนเครองมอในการควบคมและตรวจสอบงานดวย

2.1.4 บทบาทและหนาทของการบรหารจดการ

2.1.4.1 บทบาทการจดการ (Managerial Roles)

บทบาททเกดขนจากผจดการหลาย ๆ แหง ทาให Henry Mintzberg มแนวคดโดย

แยกบทบาทการจดการไดเปน 10 บทบาท โดยสามารถแยกออกเปนกลมได 3 กลมคอ บทบาทดาน

ความสมพนธระหวางบคคล (Interpersonal Roles) บทบาทดานขอมลและการสอสาร (Informational

Roles) และบทบาทดานการตดสนใจ (Decisional Roles) (Stoner and Freeman, 1992: 12 – 15;

Strage, 1992: 138 – 142; อนวช แกวจานงค, 2552: 36 – 41) สามารถอธบายบทบาทแตละดานได

ดงน

1) บทบาทดานความสมพนธระหวางบคคล (Interpersonal Roles) เปนการ

ดาเนนบทบาทเพอชวยใหองคการดาเนนไปอยางราบรน ประกอบดวย

การเปนหวหนา (Figurehead) ขององคการสาหรบกจกรรมตาง ๆ ขององคการ

และผใตบงคบบญชา จงทาใหผบรหารเปรยบเสมอนสญลกษณขององคการนน ๆ เชน พธลงนาม

ขององคการ

การเปนผนา (Leader) เปนการสรางความสมพนธระหวางผบรหารกบ

ผใตบงคบบญชาเพอสรางความมนใจ และกระตนการทางาน โดยมการฝกอบรม ใหคาแนะนา

ปรกษาแกผใตบงคบบญชา องคการจะประสบความสาเรจหรอลมเหลวขนอยกบผนาเปนสาคญ

การเปนตวแทน (Liaison) ขององคการในการปฏบตภารกจทงภายในและ

ภายนอกองคการ

2) บทบาทดานขอมลและการสอสาร (Informational Roles) การไดรบขอมล

และการตดตอสอสารมความสาคญตอการทางานของผบรหาร ผบรหารตองการขอมลในการตดสนใจ

ทเหมาะสมตอองคการ และเมอผบรหารไดรบขอมลกตองถายทอดขอมลหรอคาสงทถกตองชดเจน

แกบคลากรภายในองคการ นอกจากนผบรหารจะตองแสดงบทบาทในการตดตอสอสานและ

ประสานงานกบทงภายในองคการและภายนอกอง คการ เพอสรางความสมพนธและเครอขายของ

องคการ ประกอบดวย

การตดตาม (Monitor) เพอใหไดขอมลมาใชในการตดสนใจในการดาเนนงาน

ขององคการอยางเหมาะสม รวมถงการตรวจสอบและเฝาระวงการเสนอขอมลจากสอตาง ๆ

10

การเผยแพรขอมล (Disseminator) ผบรหารจะตองเผยแพรขอมลทสาคญแก

ผใตบงคบบญชา โดยผบรหารจะตองพจารณาความเหมาะสมของขอมลทจะเผยแพรวาจะเปน

ประโยชนตอองคการ

การเปนโฆษก (Spokesperson) ผบรหารจะตองเปนตวแทนในการใหขอมล

เกยวกบองคการแกบคคลภายนอกในโอกาสตาง ๆ โดยผทเปนตวแทนนจะตองมศลปะในการตดตอ

สอสาร

3) บทบาทดานการตดสนใจ (Decisional Roles) เปนบทบาททผบรหารใช

ขอมลเปนพนฐานเพอการตดสนใจในสงทดทสดตอองคการ ประกอบดวย

ผประกอบการ (Entrepreneur) ผบรหารจะตองพยายามปรบปรงองคการเพอ

การพฒนาและความกาวหนาขององคากร

ผแกไขปญหา (Disturbance Handler) ไมมองคการใดทจะมความราบรน

ตลอดเวลา และป ญหาจะเกดขนไมเลอกทและเวลา จงทาใหผบรหารจะตองมการตดสนใจแกไข

ปญหาดวยการคดวเคราะหหา ทางแกไขปญหาเปนลาดบมเหตมผล และรบฟงความคดเหนของ

ผรวมงานเพอประกอบการตดสนใจ

ผจดสรรทรพยากร (Resource Allocator) เนองจากทรพยากรขององคการม

จากด ดงนนผบรหารจะตองจดสรรทรพยากรทเปนปจจยสาคญในการดาเนนงาน ไดแก บคลกร

วตถดบ วสดอปกรณ และเทคโนโลย อยางเหมาะสมเพยงพอ และเกดประโยชนสงสดตอการใชงาน

ผเจรจาตอรอง (Negotiator) ผบรหารจะตองตดตอประสานงานทงกบภายใน

องคการและภายนอกองคการ เพอใหองคการดาเนนไปอยางสงบเรยบรอย ผบรหารจงตองมการ

เจรจาตอรองกบทกฝายอยางประนประนอม เพอใหเกดประโยชนและความเปนธรรมแกองคการ

2.1.4.2 ความรบผดชอบของผบรหาร

ความรบผดชอบของผบรหารตอองคการ มดงน (เนตรพณณา ยาวราช, 2553: 115)

1) เสรมสรางทศนคตและการทางานของพนกงาน

2) รบผดชอบตอผบรหารระดบสงขนไป คอการรบเอานโยบายของผบรหาร

ระดบสงไปปฏบตใหเกดผลเปนทนาพอใจ และนาเอาแนวนโยบายของผบรหารระดบสงมาถายทอด

ยงพนกงาน

3) รบผดชอบพฤตกรรมของกลมพนกงาน

4) รบผดชอบตอทศนคตและคานยมสวนบคคล คอการเสรมสรางใหพนกงาน

แตละคนมจตสานกทดตอการทางาน สรางพฤตกรรมทดและมทศนคตทดตอองคการ

11

2.1.4.3 ผนาเชงวสยทศน (Visionary Leadership) (Bennis and Mische, 1997: 94;

เนตรพณณา ยาวราช , 2553: 197) หมายถง ผนาทมวสยทศนกวางไกล เปนผนาการเปลยนแปลง

(Change Agent) มสานกของความเรงดวนในการเปลยนแปลงใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมตาง ๆ

โดยทาตวเองใหสอดคลองกบทกคนในองคกร นาวสยทศนไปสการปฏบตไดอยางสมดล (เนตร

พณณา ยาวราช , 2553: 197; Burns, 1978: 141 – 168) ซงผนาในหนวยงานรฐกสามารถเปนผนาเชง

วสยทศนได เพราะรฐคอองคการใหบรการแกสงคม จงตองการ การนาทางสาหรบการใหบรการทด

แกสาธารณชน ซงมหลก 5 ประการ ดงน

1) เปนผนาในการทางานททาทา ย สรางนวตกรรมใหม ๆ และสงเสรม ให

ผอนมความคดรเรมใหม ๆ ททาทาย

2) มแรงบนดาลใจและกระตอรอรน โดยการทาใหเกดวสยทศนรวมกนกบ

ผอน

3) สงเสรมการทางานเปนทม ใหการสนบสนนผอน

4) ทาตนเปนตนแบบและตวอยางทดแกผอน

5) นามาซงการบรรลความสาเรจสงสดในการทาง าน จากจตวญญาณอยาง

แทจรง

2.1.4.4 ผนาเชงปฏรป (Transformational Leadership) (Burns, 1978: 141 – 168; เนตร

พณณา ยาวราช, 2553: 197 – 198) คอ ผนาทสามารถแปลงวสยทศนใหเปนความจรงได นาไปสการ

ปฏบตได สามารถทาใหบคคลสนใจและยนดปฏบตตาม ซงคณสมบตของผนาเชงปฏรป มดงน

1) เปนแบบอยางทด (Idealized Influence) การทผนาประพฤตตนเปนแบบ

อยางทด สามารถจงใจพนกงานใหนาเอาวสยทศนทกาหนด ไปสการปฏบตใหเกดผลตาทตองการ

2) สรางแรงบนดาลใจ (Inspirational Motivation) ผนาสรางแรงบนดาลใจ

มความสามารถในการจงใจ

3) สงเสรมความร (Intellectual Stimulation) สงเสรมใหพนกงานมความคดรเรม

ปลกเราใหพนกงานรบรถงปญหาและหาทางแกไข มการแกปญหาไดอยางดมคณภาพสง

4) ใหความสาคญกบพนกงาน (Individualized Consideration) การใหพนกงาน

มความรบผดชอบเพมขน จะตองใหความสาคญกบพนกงานมาก ขน ตองมการสอสารแบบเปดเผย

และมการพฒนาศกยภาพของพนกงาน

ดงนนผนาจะตองมการพฒนาอยางตอเนอง และมการเรยนรจากความผดพลาด เพอ

ไมใหเกดความผดพลาดซ า

12

2.1.5 ปจจยทมอทธพลตอความสาเรจในการจดการ

ทรพยากรหรอปจจยสาคญ ททาใหการดาเนนการเปนไปตามวตถประสงคขององคการ ม

สวนเกยวของและมอทธพลตอความสาเรจในการจดการทนกบรหารตองใหความสนใจ (อนวช

แกวจานงค, 2552: 43 – 44; สรพนธ ฉนทแดนสวรรณ, 2553: 17 – 18) ประกอบดวยปจจยดงน

1) คนหรอแรงงาน (Man) เปนทรพยากรบคคลทสาคญและเปนกาลงหลกในการ

ดาเนนงานขององคการ การทางานของบคคลทรวมตวในองคการเดยวกนยอมจะตองเดนทางไปส

วตถประสงคเดยวกน เพราะคนมชวตจตใจ มอารมณ ค วามรสก ดงนนองคการใดใหความสนใจ

และสามารถจดกจกรรมเกยวกบคนไดอยางมประสทธภาพ องคการนนมแนวโนม บรรลผลสาเรจ

มากกวาองคการทไมใหความสาคญในกจกรรมเกยวกบคน

2) เงนทน (Money) มความสาคญในการดาเนนงาน เปนปจจยทจะชวยสนบสนนให

กจกรรมตาง ๆ ขององคการดาเนนตอไปได ผบรหารจะตองคานงถงแหลงเงนทนและการสารอง

เงนทนใหพอเพยงตอการดาเนนงาน โดยสามารถนาเงนทนมาใชไดอยางทนทวงท องคการท

สามารถจดการเงนทนไดอยางมประสทธภาพแสดงวาองคการประสบผลสาเรจในการดาเนนงาน

อยางแทจรง

3) เครองจกร (Machine) เปนเครองมอในการแปรสภาพวตถดบใหกลายเปนผลตภณฑ

ทตองการ เครองจกรอาจจดหาโดยการจดซอหรอเชาซอ การใชเครองจกรทมคณภาพ ศกยภาพทด

และทนสมยจะกอใหเกดประโยชนสงสดตอการผลต เอออานวยตอการทางาน และพาองคการไปส

ผลสาเรจได องคการทสามารถจดหาบคคลทเหมาะสมสามารถใชเครองจกรไดเปนอยางด มผลตอ

การดาเนนงานขององคการอยางยง

4) วสดอปกรณ (Materials) เปนปจจยสนบสนนชวยเอออานวยแล ะกอใหเกดความ

สะดวกในการทางาน วสดอปกรณยงหมายรว มถงวตถดบทจาเปนตองใชในกระบวนการผลตและ

อปกรณทเออประโยชนในกระบวนการผลต จาเปนตองมคณภาพทดและมตนทนทตา เพราะม

ผลกระทบตอตนทนการผลต องคการจะตองจดหาและสารองไวใหเพยงพอตอความตองการในการ

ดาเนนการทงในปจจบนและอนาคต

5) การตดสนใจ (Decision Making) การตดสนใจเปนภาระหนาทอนสาคญและจาเปน

อยางยงและเปนความสามารถสวนตวของผบรหาร ผบรหารในทกระดบจะตองทาการตดสนใจอย

เสมอ การตดสนใจของผบรหารระดบหนงอาจสงผลกระทบตอผบรหารระดบอน ๆ การตดสนใจ

แตละเรองจงตองมศลปะและเปนการวดความสามารถของผบรหาร ซงมอทธพลตอความสาเรจของ

องคการ

6) การตดตอสอสาร (Communication) เปนสงทชวยเชอมโยงประสานกนระหวาง

13

สมาชกในองคการ เปนกระบวนการทเกยวของกบการเลอกชองทางในการกระจายขอมลไปยง

กลมเปาหมาย ผบรหารจงไมอาจหลกเลยงในการตดตอสอสารกบบคคลอนโดยการแสดงความ

คดเหน การทาความเขาใจและการฝากสารไปยงผอน หากผรบขอมลแปลความหมายผดอาจสงผล

กระทบตอการทางานและ องคการ ผบรหารจงตองขจดอปสรรคในการตดตอสอสารเพอใหการ

จดการบรรลผลสาเรจอยางมประสทธภาพ

7) การจงใจ (Motivation) เปนการใชศลปะและความสามารถของผบรหารกระตนให

ผอนทางานดวยความเตมใจ การจงใจเกยวของกบผลตอบแทนจากการทางาน สามารถกร ะทาไดใน

2 ลกษณะ ไดแก การจงใจภายในและการจงใจภายนอก การจงใจทง 2 ลกษณะจะตองทาใหเหน

จดหมายปลายทางและนาไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลในองคการ องคการจะใชการ

จงในรปของตวเงน การจงในไมใชตวเงน และการจงใจในดานความสมพนธ เปนตน

8) การประสานงาน (Coordination) เปนการตดตอกบหนวยงานทเกยวของเพอ

จดประสงคในการดาเนนงานใหเปนผลสาเรจ ในการจดการจะเกยวของกบการทาหนาทประสานงาน

ตลอดเวลาโดยการสอสารกบหนวยงานทงจากภายในและภายนอกองคการ การประสานงานจะ

สาเรจลลวงไดตองอาศยชองทางการตดตอสอสารทชดเจน ทงทเปนทางการและไมเปนทางการ

2.1.6 ทฤษฎองคการ

2.1.6.1 ทฤษฎระบบราชการ (Bureaucratic Model)

การจดการแบบราชการซงเปนการประเมนผลขององคการแบบมเหตมผล (Rational

Model) ถกตองตรงไปตรงมา และโปรงใสในทก ๆ เรอง ซงแมกซ เวเบอร (Max Weber) นกสงคม

วทยาชาวเยอรมนไดเสนอทฤษฎระบบราชการ (Bureaucratic Model) ซงเปนตวแบบในอดมคต

(Ideal Type) ทผจดการควรจะพยายามทจะสรางใหองคการมเกณฑปฏบตทยตธรรม มเหตมผล ม

ประสทธภาพและประสทธผลในการปฏบตงาน เพราะองคการราชการเปนองคการทมขนาดใหญ

ปรมาณกาลงคนมมาก จงตองสรางกฎเกณฑในระบบของการทางานใหเปนมาตรฐานเดยวกน

ถงแม แมกซ เวเบอร เองกเขาใจวาองคการแบบนเปนองคการในอดมคตทไมมอยจรง และเขาไมได

ตงใจจะใหแนวคดของเขาเปนมาตรฐานของการบรหารแตอยางใด เพยงแตตองการใหเปนจดตงตน

ในความเขาใจเรององคการทดเทานน ซงหลกการจดการระบบราชการนทสาคญคอการ ใชหลกของ

การแบงงานกนทาตามความถนด (Division of Work) โดยกาหนดโครงสรางองคการและความสมพนธ

ระหวางหนวยงานตาง ๆ ใหมความเหมาะสม มการออกกฎเกณฑขอบงคบขององคการ เพราะ

กฎเกณฑและขอบงคบนจะทาใหพฤตกรรมของคนเปนแบบเดยวกน และอานาจบงคบบญชา

เปนไปตามสายของการบงคบบญชากจะทาใหการสงการทาไดดกวาการใชความสมพนธสวนตว

14

ซงจะทาใหงานขององคการสามารถทจะดาเนนการอยางตอเนองกนไปตามโครงสรางขององคการ

โดยไมยดตดขนอยกบบคคลใดบคคลหนง โดยหลกการจดการตามแนวคดระบบราชการของแมกซ

เวเบอร (วเชยร วทยอดม, 2551: 17 – 19; สมคด บางโม, 2553: 31 – 32; สรพนธ ฉนทแดนสวรรณ ,

2553: 28; เอกวทย มณธร, 2552: 39 – 41) สามารถสรปไดดงน

1) คดเลอกบคคลทเหมาะสมเขาทางาน และมการแบงงานกนทาโดยยดหลก

ความร ความชานาญเฉพาะดานของแตละบ คคลเปนหลก และกาหนดหนาทไวอยางชดเจนและ

เหมาะสม โดยการทางานจะตองมการฝกฝน อบรมเพอเพมความร ความชาญใหมากยงขน เพอให

ไดผลงานสงสดจากการทางาน

2) มสายการบงคบบญชาลดหลนกนลงมา มการกาหนดอานาจหนาท ความ

รบผดชอบของแตละตาแหนง แตละร ะดบชนไวอยางชดเจน โดยตาแหนงหนาททางราชการไม

สามารถซอขาย หรอโอนสทธใหแกกนได เพราะไมใชทรพยสนสวนบคคล อานาจหนาทจะคงอย

ตลอดตราบใดทยงดารงอยในตาแหนงนน ๆ

3) มระเบยบ ขอบงคบ กฎเกณฑ และกฎหมาย ทวางไวอยางเปนทางการ เพอ

กากบดแลพฤตกรรมและการตดสนใจของผปฏบตงานใหเปนไปในแนวทางเดยวกน เทาเทยมกน

ถอเอาหนาหนาทเปนหลก ไมยดถอตวบคคล ไมคานงถงความชอบพอหรออคตสวนตว โดยมการ

บนทกไวเปนลายลกษณอกษรเพอเปนหลกฐาน สามารถตรวจสอบได

2.1.6.2 ทฤษฎระบบ (System Theory)

เปนแนวคดการจดการสมยใหม ซงมององคการเปนระบบ ซงประกอบไปดวย

องคประกอบตาง ๆ ทมความเกยวพนและทาหนาทรวมกน ทงยงมความสมพนธกบสงแวดลอม

ลอมดวย ภายในระบบรวมจะประกอบไปดวยระบบยอย (Subsystem) เนองจากระบบยอยแตละ

ระบบมความสมพนธเกยวเนองกน ดงนนถามความผดปกตในสวนใดสวนหนงยอมสงผลกระทบ

ไปยงระบบอนดวย และองคการในฐานะระบบประกอบไปดวยองคประกอบ 4 สวน คอ สงนาเขาส

ระบบ (Input) ไดแก ทรพยากรตาง ๆ ทง คน วตถดบ ทน เคร องจกร อปกรณ และขาวสาร ซงเปน

สงจาเปนในกระบวนการผลต (Process) หมายถงความสามารถขององคกรทงในเชงบรหาร และ

เทคโนโลยทจะเปลยนสงทนาเขามาสระบบใหกลายเปนปจจยนาออก (Output) ผลผลตทตองการ

ซงกคอ สนคา บรการ ผลตภณฑตาง ๆ ทผลตออกจากองคการ หลงจากนนปจจยนาออกจะปอนกลบ

มาสสภาพแวดลอมภายนอก ทาใหเกดขอมลปอนกลบ (Feedback) ซงเปนขอมลทแสดงถงผลการ

ดาเนนงานและสถานะขององคการทสะทอนจากสภาพแวดลอมภายนอกประกอบดวย ผลกระทบ

ทางสงคม เศรษฐกจ การเมองและแรงกดดนของรฐบาล ตลา ด สงแวดลอม และองคการอน ๆ

สภาพแวดลอมเหลานเปนปจจยทมผลกระทบตอระบบไมวาจะเปนทางตรงหรอทางออม ทาให

15

ผบรหารตองรจกวเคราะหและมองปญหาขององคการตงแตระดบยอยสดไปจนถงใหญสด เพอ

มองเหนภาพรวมของความเกยวพนและความเชอมโยงกนขององค ประกอบตาง ๆ ในองคการ ทง

ยงเปนการกระตนใหผบรหารมององคการของตนในฐานะระบบเปด โดยมองวาองคการของตน

เปนเพยงระบบยอยระบบหนงของระบบทใหญกวา คอ ระบบสงแวดลอมภายนอก ซงระบบเปด

เปนระบบทมปฏสมพนธและใหความใสใจกบสภาพแวดลอมอยางตอเน อง (วเชยร วทยอดม ,

2551: 25; เอกวทย มณธร, 2552: 51 – 53) แสดงการจดการเชงระบบดงภาพท 2.1

ภาพท 2.1 การจดการเชงระบบแบบระบบเปด

แหลงทมา: Stoner, Freeman and Gilbert, 1995: 48.

2.2 องคกรปกครองสวนทองถนและอานาจหนาท

การปกครองทองถน คอการปกครองทรฐบาลมอบอานาจใหประชาชนในทองถนนน ๆ

จดการปกครองและดาเนนกจการบางอยางเองเพอประโยชนของประชาชนในทองถน โดยจดตง

เปนองคกรปกครองสวนทองถน ซงมสถานะเปนนตบคคล มสทธตามกฎหมายในการตรากฎหมาย

หรอระเบยบขอบ งคบตาง ๆ ตลอดจนมงบประมาณทมาจากการจดเกบภาษและรายไดในรปแบบ

ตาง ๆ ภายในทองถน เพอใชในการดาเนนงาน โดยสมาชกสภาทองถนและผบรหารทองถนมาจาก

การเลอกตงของประชาชน มเขาหนาทหรอบคลากรในการปฏบตงานขององคกรปกครองสวน

ทองถนเอง (บฆอร ยหมะ, 2550: 14; อทย หรญโต, 2523: 2)

16

2.2.1 รปแบบองคกรปกครองสวนทองถนตามรฐธรรมนญ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ .ศ. 2550 หมวด 14 การปกครองสวนทองถน มบท

บญญตเรองการปกครองสวนทองถนไวในมาตรา 281 ถงมาตรา 290 (โกวทย พวงงาม , 2552: 13 –

26; นนทวฒน บรมานนท, 2552: 157 – 162) ดงน

1) ความเปนอสระในการปกครองสวนทองถน ตามมาตรา 281 รฐจะตองใหความเปน

อสระแกองคกรปกครอง สวนทองถนตามหลกแหงการปกครองตนเองตามเจตนารมณของ

ประชาชนในทองถน และสงเสรม ใหองคกรปกครองสวนทองถนเปนหนวยงานหลกในการจดทา

บรการสาธารณะ และมสวนรวมในการ ตดสนใจแกไขปญหาในพนท

2) หลกการกากบดแลการปกครองสวนทองถน ตามมาตรา 282 การกากบดแลองคกร

ปกครองสวนทองถนตองทาเทาทจาเปนและม หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทชดเจนสอดคลอง

และเหมาะสมกบรปแบบขององคกรปกครอง สวนทองถน ทงน ตามทกฎหมายบญญต โดยตอง

เปนไปเพอการคมครองประโยชนของประชาชน ในทองถนหรอประโยชนของประเทศเปน

สวนรวม และจะกระทบถงสาระสาคญแหงหลกการปกครอง ตนเองตามเจตนารมณของป ระชาชน

ในทองถน หรอนอกเหนอจากทกฎหมายบญญตไวมได โดย การกากบดแล ใหมการกาหนด

มาตรฐานกลางเพอเปนแนวทาง ใหองคกรปกครองสวนทองถนเลอกไปปฏบตไดเอง โดยคานงถง

ความเหมาะสมและความแตกตาง ในระดบของการพฒนาและประสทธภาพในการบรหารของ

องคกรปกครอง สวนทองถนในแตละรปแบบ โดยไมกระทบตอความสามารถในการตดสนใจ

ดาเนนงานตามความตองการขององคกรปกครอง สวนทองถน รวมทงจดใหมกลไกการตรวจสอบ

การดาเนนงานโดยประชาชนเปนหลก

3) อานาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน

(1) อานาจหนาทโดยทวไป ตามมาตรา 283 องคกรปกครองสวนทองถนยอมม

อานาจหนาทโดยทวไปในการดแล และจดทาบรการสาธารณะเพอประโยชนของประชาชนใน

ทองถน และยอมมความเปนอสระในการ กาหนดนโยบาย การบรหาร การจดบรการสาธารณะ การ

บรหารงานบคคล การเงนและการคลง และมอานาจหนาทของตนเองโดยเ ฉพาะ โดยตองคานงถง

ความสอดคลองกบการพฒนาของจงหวด และประเทศเปนสวนรวมดวย

องคกรปกครองสวนทองถนยอมไดรบการสงเสรมและสนบสนนใหมความ

เขมแขง ในการบรหารงานไดโดยอสระและตอบสนองตอความตองกา รของประชาชนในทองถน

ไดอยางม ประสทธภาพ สามารถพฒนา ระบบการคลงทองถนใหจดบรการสาธารณะไดโดย

ครบถวนตามอานาจ หนาท จดตงหรอรวมกนจดตงองคการเพอการจดทาบรการสาธารณะตาม

อานาจหนาท เพอใหเกด ความคมคาเปนประโยชน และใหบรการประชาชนอยางทวถง

17

ใหมกฎหมายกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจ เพอกาหนดการแบง

อานาจ หนาทและจดสรรรายไดระหวางราชการสวนกลางและราชการสวนภมภาคกบองคกร

ปกครองสวนทองถน และระหวางองคกรปกครองสวนทองถนดวยกนเอง โดยคานงถงการกระจาย

อานาจเพมขนตามระดบ ความสามารถขององคกรปกครองสวนทองถนแตละรปแบบ รวมท ง

กาหนดระบบตรวจสอบและ ประเมนผล โดยมคณะกรรมการประกอบดวยผแทนหนวยราชการท

เกยวของ ผแทนองคกรปกครอง สวนทองถน และผทรงคณวฒ โดยมจานวนเทากน เปน

ผดาเนนการใหเปนไปตามกฎหมาย

ใหมกฎหมายรายไดทองถน เพอกาหนดอานาจหนาทในการจดเกบภาษแล ะ

รายไดอน ขององคกรปกครองสวนทองถน โดยมหลกเกณฑทเหมาะสมตามลกษณะของภาษแตละ

ชนด การจดสรร ทรพยากรในภาครฐ การมรายไดทเพยงพอกบรายจายตามอานาจหนาทขององคกร

ปกครองสวนทองถน ทงน โดยคานงถงระดบขนการพฒนาทางเศรษฐกจของทองถน สถานะ

ทางการคลงขององคกรปกครอง สวนทองถน และความย งยนทางการคลงของรฐ

ในกรณทมการกาหนดอานาจหนาทและการจดสรรรายไดใหแกองคกรปกครอง

สวนทองถนแลว คณะกรรมการตามวรรคสามจะตองนาเรองดงกลาวมาพจารณาทบทวนใหมทก

ระยะ เวลาไมเกนหาป เพอพจารณาถงความเหมาะสมของการกาหนดอานาจหนาท และการจดสรร

รายได ทไดกระทาไปแลว ทงน ตองคานงถงการกระจายอานาจเพมขนใหแกองคกรปกครองสวน

ทองถน เปนสาคญ

(2) อานาจหนาทเฉพาะดาน ไดแก หนาทและสทธในการจดการทองถน ตามมาตรา

289 องคกรปกครองสวนทองถนยอมมอานาจหนาทบารงรกษาศลปะ จารตประเพณ ภมปญญา

ทองถน และวฒนธรรมอนดของทองถน องคกรปกครองสวนทองถนยอมมสทธทจะจดการศกษา

อบรม และการฝกอาชพ ตามความเหมาะสมและความตองการภายในทองถนนน และเขาไปมสวน

รวมใน การจดการศกษา อบรมของรฐ โดยคานงถงความสอดคลองกบมาตรฐานและระบบ

การศกษาของชาต การจดการศกษาอบรมภายในทองถนตามวรรคสอง องคกรปกครองสวนทองถน

ตองคานงถงการบารงรกษาศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถน และวฒนธรรมอนดของทองถน

ดวย อานาจและหนาทในการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมตามมาตรา 290 องคกรปกครอง

สวนทองถนยอมมอานาจหนาทสงเสรมและรกษาคณภาพ สงแวดลอมตามทกฎหมายบญญต

4) โครงสรางขององคกรปกครองสวนทองถน มาตรา 284 องคกรปกครองสวนทองถน

ตองมสภาทองถนและคณะผบรหารทองถน หรอผบรหารทองถน

5) การมสวนรวมของประชาชนในการปกครองสวนทองถน ไดแก การถอดถอนผแทน

ทองถน เปนไปตามมาตรา 285 การเขาชอเสนอขอบญญตทองถน เปนไปตามทบญญตไวในมาตรา

18

286 การมสวนรวมในการบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถน ม บญญตไวในมาตรา 287

ประชาชนในทองถนมสทธมสวนรวมในการบรหารกจการขององคกร ปกครองสวนทองถน โดย

องคกรปกครองสวนทองถนตองจดใหมวธการทใหประชาชนมสวนรวมดงกลาว ไดดว ย ในกรณท

การกระทาขององคกรปกครองสวนทองถนจะมผลกระทบตอชวตความเปนอย ของประชาชนใน

ทองถนในสาระสาคญ องคกรปกครองสวนทองถนตองแจงขอมลรายละเอยดให ประชาชนทราบ

กอนกระทาการเปนเวลาพอสมควร และในกรณทเหนสมควรหรอไดรบการรองขอ จากประชาชนผ

มสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถน ตองจดใหมการรบฟงความคดเหนกอน การกระทา

นน หรออาจจดใหประชาชนออกเสยงประชามตเพอตดสนใจกได ทงน ตามทกฎหมายบญญต

6) การจดองคกรขององคกรปกครองสวนทองถน บญญตหลกเกณฑของการบรหารงาน

บคคลขององคกรปกครองสวนทองถนไวในมาตรา 288

2.2.2 หนาทความรบผดชอบของหนวยการปกครองทองถน

หนาทความรบผดชอบของหนวยการปกครองทองถน ควรจะตองพจารณาถง กาลงเงน

กาลงงบประมาณ กาลงคน กาลงความสามารถของอปกรณ เครองมอ เครองใช และหนาทความ

รบผดชอบ ควรเปนเรองทเปนประโยชนตอทองถนอยางแทจรง หากเกนกวาภาระหรอเปนนโยบาย

ซงรฐบาลตองการความเปนอนหนงอนเดยวกนทงประเทศ กไมควรมอบใหทองถนดาเนนการ เชน

งานทะเบยนทดน การศกษาในระดบอดมศกษา เปนตน (โกวทย พวงงาม, 2552: 33 – 34) การกาหนด

หนาทความรบผดชอบใหหนวยการปกครองทองถนดาเนนการ มขอพจารณาดงน

1) เปนงานทเกยวกบสภาพแวดลอมของทองถน และงานทเกยวกบการอานวยความ

สะดวกในชวตความเปนอยของชมชน ไดแก การจดทาถนน สะพาน สวนหยอม สวนสาธ ารณะ

การกาจดขยะมลฝอย เปนตน

2) เปนงานทเกยวกบการปองกนภย รกษาความปลอดภย เชน งานดบเพลง

3) เปนงานทเกยวกบสวสดการสงคม ดานนมความสาคญตอประชาชนในทองถนมาก

เชน การจดใหมหนวยบรการทางสาธารณสข จดใหมสถานสงเคราะหเดกและคนชรา เปนตน

4) เปนงานทเกยวกบการพาณชยทองถน เปนงานทหากปลอยใหประชาชนดาเนนการ

เองอาจไมไดรบผลดเทาทควรจะเปน จดใหมโรงรบจานา การจดตลาดและงานตาง ๆ ทมรายได

โดยสามารถเรยกคาบรการจากประชาชน

19

2.3 หลกการสรางการบรหารกจการบานเมองและสงคมทด

ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการสรางระบบบรหารกจการบางเมองและสงคมทด

พ.ศ. 2542 ไดกาหนดหลกจาเปนทจะตองรวมมอกนปฏบตทกภาคสวนของสงคมทงภาครฐ ภาค

ธรกจเอกชน และภาคประชาชน รวมทงรายละเอยดและแนวคดของการพฒนาดชนวดธรรมาภบาล

บนพนฐานของหลกการทง 6 หลกการ (วภาส ทองสทธ, 2551: 128 – 134) ประกอบดวย

1) หลกนตธรรม ไดแก การตรากฎหมาย กฎ ขอบงคบตาง ๆ ใหทนสมยและเปนธรรม เปน

ทยอมรบของสงคม และสงคมยนยอมพรอมใจปฏบตตามกฎหมาย กฎ ขอบงคบเหลานน โดยถอวา

เปนการปกครองภายใตกฎหมายมใชตามอาเภอใจหรออานาจของบคคล โดยในระดบองคกร

หมายถง กฎ กตกาทใชในการบรหารภายใน เชน ความตรงตอเวลาในการมาทางานหรอเขาประชม

ความเสมอภาคในการใหบรการประชาชน เปนตน ซงมหลกการสาคญอนเปนสาระสาคญของหลก

นตธรรม (สถาบนพระปกเกลา, 2545: 2-1 – 2-11) คอ

(1) หลกการแบงแยกอานาจ เปนพนฐานทสาคญของหลกนตธรรม โดยหลก ฝายนต

บญญต ฝายบรหาร และฝายตลาการจะตองสามารถควบคม ตรวจสอบและยบย งซงกนและกนได

ทงนเพราะอานาจทงสามไมไดแบงแยกออกจากกนโดยเดดขาด แตมการถวงดลกนเพอใหสทธและ

เสรภาพของประชาชนไดรบความคมครอง

(2) หลกการคมครองสทธและเสรภาพ ซงสทธในเสรภาพของบคคลและสทธในความ

เสมอภาคถอวาเปน พนฐานของศกดศรความเปนมนษยซงเปนหลกสงสดของรฐธรรมนญ ดงนน

การกระทาของรฐทงหลายจงตองดาเนนการใหสอดคลองกบคณคาอนสงสดของรฐธรรมนญ

เพราะมนษยนนเปนเปาหมาย ไมใชเปนเพยงเครองมอในการดาเนนการของรฐ การดารงอยของรฐ

ยอมดารงอย เพอมนษย ไมใชมนษยดารงอยเพอรฐ ดวยเหตน สทธและเสรภาพจงเปนรากฐาน

สาคญของรฐเสรประชาธปไตยทยดถอระบบนตธรรม

(3) หลกความชอบดวยกฎหมายของฝายตลาการและฝายปกครอง หรอเรยกวา หลกความ

ผกพนตอกฎหมายของฝายตลาการและฝายปกครอง ซงการ ใชกฎหมายของฝายตลาการหรอฝาย

ปกครองจะตองผกพนตอบทบญญตของกฎหมายทออกโดยองคกรนตบญญตอนเปนองคกรทม

พนฐานมาจากตวแทนของประชาชน

(4) หลกความชอบดวยกฎหมายในทางเนอหา เปนหลกทเรยกรองใหฝายนตบญญต

หรอฝายปกครองทออกกฎหมายลาดบรอง กาหนดหลกเกณฑในทางกฎหมายใหเปนไปตามหลก

ความแนนอนของกฎหมาย หลกหามมใหกฎหมายมผลยอนหลง และหลกความพอสมควรแกเหต

(5) หลกความอสระของผพพากษา หมายความวา ผพพากษาสามารถทาภาระหนาทในทาง

20

ตลาการไดโดยปราศจากการแทรกแซงใด ๆ ซงอยบนพนฐานของความอสระจาก 3 ประการคอ

ความอสระจากคความ ความอสระจากรฐ ความอสระจากสงคม

(6) หลกไมมความผดและไมมโทษโดยไมมกฎหมาย วางอยบทพนฐาน 4 ประการคอ

หลกการกระทา หลกการกาหนดโทษโดยกฎหมาย หลกคว ามแนนอนชดเจน และหลกหามมให

กฎหมายมผลยอนหลง

(7) หลกความเปนกฎหมายสงสดของรฐธรรมนญ หมายความวา รฐธรรมนญไดรบการ

ยอมรบใหเปนกฎหมายทอยในลาดบทสงสดในระบบกฎหมายของรฐนน และหากกฎหมายทอยใน

ลาดบตากวาขดหรอแยงกบรฐธรรมนญ กฎหมายดงกลาวยอมไมมผลบงคบใช

2) หลกคณธรรม ไดแก การยดมนในความถกตองดงาม โดยรณรงคใหเจาหนาทของ รฐ

ยดถอหลกนในการปฏบตหนาทใหเปนตวอยางแกสงคม และสงเสรมสนบสนนใหประชาชน

พฒนาตนเองไปพรอมกน เพอใหคนไทยมความซอสตย จรงใจ ขยน อดทน มระเบย บวนย

ประกอบอาชพสจรตจนเปนนสยประจาชาต ในระดบองคกร เจาหนาทของรฐจะตองปฏบตงานให

มประสทธภาพ ใหความยตธรรมแกประชาชนอยางเทาเทยม จดระบบงานทตอบสนองความ

ตองการของประชาชน และปฏบตตามขอบงคบอยางมจรรยาบรรณ โดยมจรรยาบรรณทงตอตนเอง

ตอหนวยงาน ตอผรวมงาน และตอประชาชนและสงคม หลกคณธรรมนประกอบดวยหลกการ

สาคญ 3 ประการ (วภาส ทองสทธ, 2551: 170) คอ หนวยงานปลอดการทจรต หนวยงานปลอดจาก

การทาผดวนย และหนวยงานปลอดจากการทาผดมาตรฐานวชาชพนยมและจรรยาบรรณ

3) หลกความโปรงใส ไดแก การสรางความไววางใจซงกนและกนของคนในชาต โดยปรบปรง

กลไกการทางานขององคกรทกวงการใหมความโปรงใส มการเปดเผยขอมลขาวสารทเปนประโยชน

อยางตรงไปตรงมาดวยภาษาทเขาใจงาย ประชาชนเขาถงขอมลขาวสารไดสะดวก และมกระบวนการ

ใหประชาชนตรวจสอบความถกตองชดเจนได ในระดบองคกร ประชาชนรขนตอนทจะตดตองาน

และสามารถตรวจสอบการทางานได ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการปฏบตราชการเพอ

ประชาชนของหนวยงานรฐ พ .ศ. 2532 กาหนดใหหนวยงานของรฐกาหนดขนตอนและระยะเวลา

การปฏบตราชการเพอประชาชน และภายในองคกรจะตองมความโปรงใสในการตดสนใจในการ

บรหารงาน เงน คน มการสอสารทดภายในดวย หลกความโปรงใสประกอบดวยหลกยอย ๆ 4

ประการ (สถาบนพระปกเกลา, 2545: 2-38 – 2-39) คอ

(1) หนวยงานมความโปรงใสดาน โครงสราง ประกอบดวย มการตรวจสอบภายใน

ระบบงานมความชดเจนโปรงใส ประชาชนมรวนรวมและรบรการทางาน ทเจาหนาททมคณธรรม ม

การตงคณะกรรมการหรอหนวยงานขนมาตรวจสอบใหม มฝายบญชทเขมแขง

(2) หนวยงานมความโปร งใสดานการใหคณ ประกอบดวย มคาตอบแทนพเศษเมอ

21

ปฏบต งานสาเรจ มคาตอบแทนเพมหากปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ มคาตอบแทนพเศษ

สาหรบเจาหนาททซอสตย มมาตรฐานเงนเดอนสงพอเพยงกบคาใชจาย

(3) หนวยงานมความโปรงใสดานการใหโทษ ประกอบดวย มระบบการตรวจสอบทม

ประสทธภาพ มการพจารณาลงโทษผกระทาผดอยางจรงจงและยตธรรม มเหตผลในความหนกเบา

ของโทษ มระบบการฟองรองทมประสทธภาพ มการปราบปรามผสอทจรต มกระบวนการยตธรรม

ทรวดเรว

(4) หนวยงานมความโปรงใสดานการเปดเผย ประกอบดวย การเขามารบรของประชาชน

ในการทางานของคณะกรรมการตรวจสอบ ประชาชนและสอมวลชนมสวนรวมในการจดซอจดหา

การใหสมปทานการออกกฎระเบยบและขอบงคบตาง ๆ ประชาชน สอมวลชน และองคกรพฒนา

เอกชน ไดมโอกาสควบคมฝายบรหารโดยวธการตาง ๆ มากขน และม กลมวชาชพภายนอกเขา

มารวมตรวจสอบ

4) หลกความมสวนรวม ไดแก การเปดโอกาสใหประชาชนมสวน รวม รบร และเสนอ

ความเหนในการตดสนใจปญหาสาคญของประเทศ ไมวาดวยการแจงความเหนการไตสวนสาธารณะ

การประชาพจารณ การแสดงประชามต หรออน ๆ ในระดบองคกร จะตองมการวางระบบการรบฟง

ความเหน และการรบเรองราวรองทกขทจะใหประชาชนเขามามสวนรวม และขณะเดยวกนภายใน

องคกรเองจะตองสนบสนนการมสวนรวมในการบรหารภายในดวย หลกการมสวนรวม ประกอบ

ดวยหลกการสาคญ 4 หลกการ (วภาส ทองสทธ , 2551: 180) คอ การใหขอมล การรบฟงความ

คดเหนของประชาชน การใหประชาชนมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจ การพฒนาขด

ความสามารถของประชาชนในการมสวนรวม

5) หลกความรบผดชอบ ไดแก การตระหนกในสทธหนาท ความสานกในความรบผดชอบ

ตอสงคม การใสใจปญหาสาธาร ณะของบานเมอง และกระตอรอรนในการแกปญหา ตลอดจนการ

เคารพในความคดเหนทแตกตาง และความกลาทจะยอมรบผลจากการกระทาของตน ในระดบ

องคกร มการกาหนดโครงสรางและระบบการใชอานาจรฐใหม มการกระจายอานาจ การตดสนใจ

ลงสระดบลาง เพอใหความรบผดชอบในทกระดบมความชดเจน และมรายงานประจาป รายงานผล

การปฏบตงานทมตวชวดความสาเรจ รณรงคใหประชาชนรบผดชอบดวย หลกความรบผดชอบ

ประกอบดวยองคประกอบยอย (วภาส ทองสทธ, 2551: 174) ไดแก การมเปาหมายหรอวตถประสงค

ทชดเจน ทกคนเปนเจาของรวมกนเพอใหเกดการประสานงานรวมใจกนทางาน การปฏบตการอยาง

มประสทธภาพ การจดการกบพฤตกรรมทไมเออการทางานอยางไมหยดย งเพอใหทกคนเกดการ

ยอมรบแนวความคดและเทคโนโลยใหม ๆ การมแผนการสารอง การตดตามและประเมนผลการ

ทางานอยางสมาเสมอเพอตรวจสอบคณภาพของงานใหเปนไปตามมาตรฐานทกาหนดไว

22

6) หลกความคมคา ไดแก การบรหารจดการและใชทรพยากรทมจากดเพอใหเกดประโยชน

สงสดแกสวนรวม โดยรณรงคใหคนไทยมความประหยด ใชของอยางคมคาสรางสรรคสนคาและ

บรการทมคณภาพสามารถแขงขนไดในเวทโลก และรกษาพฒนาทรพยากรธรรมชาตใหสมบรณ

ย งยน ในระดบองคกร ผบรหารตองทบทวนงานในความรบผดชอบทงหมด เพอพจารณาถายโอน

งานทภาคธรกจเอกชน หรอภาคประชาชนทาไดมประสทธภา พสงกวาออกไป เลอกนาเทคโนโลย

สมยใหมมาใช และพฒนาความสามารถของเจาหนาทของรฐอยางเปนระบบและ ตอเนอง หลก

ความคมคาประกอบดวย การประหยด การใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด มความสามารถใน

การแขงขน (วภาส ทองสทธ, 2551: 175)

2.4 สถานการณและการจดการขยะมลฝอย

2.4.1 สถานการณ ปญหา และผลกระทบของขยะมลฝอย

2.4.1.1 สถานการณขยะมลฝอยในปจจบน

ในรอบ 10 ปทผานมามปรมาณขยะมลฝอยเพมขนอยางตอเนองโดยเฉลยเพมขนป

ละ 560 ตน/วน หรอเพมขนรอยละ 1.53 ในแตละป และในป 2551 มปรมาณขยะมลฝอยทวประเทศ

ประมาณวนละ 41,064 ตน (กรมควบคมมลพษ , 2552ข: 18) ป 2552 มปรมาณขยะมลฝอยทว

ประเทศประมาณวนละ 41,410 ตน (กรมควบคมมลพษ , 2552ก) สถานการณดานปรมาณขยะมล

ฝอยในป 2553 มขยะมลฝอยทรวบรวมไดทวประเทศวนละ 41,452 ตน (กรมควบคมมลพษ , 2554)

และในป 2554 มปรมาณขยะมลฝอย 16 ลานตน หรอเฉลยวนละ 43,800 ตน ซงมปรมาณเพมขน

อยางตอเนองจากปทผานมา เมอเปรยบเทยบกบป 2538 – 2539 ตามตารางท 2.1 ซงขยะมลฝอยท

เกดขนสามารถนามาใชประโยชน ไดเพยง 4.10 ลานตน หรอรอยละ 26 ของปรมาณมลฝอยทว

ประเทศ โดยเปนการคดแยกและนากลบมารไซเคลประมาณ 3.39 ลานตน สวนทเหลอเปนการนา

ขยะมลฝอยอนทรยมาหมกทาปยอนทรย ปยชวภาพ และการหมกเพอผลตกาซชวภาพ (Biogas)

ประมาณ 0.59 ลานตน และเปนการนาขยะมลฝอยมาผลตพลงงานไฟฟาและเชอเพลงทดแทน

ประมาณ 119,000 ตน อยางไรกตามปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนไดรบการกาจดอยางถกตองตาม

หลกสขาภบาลเพยงรอยละ 38 หรอ 15,819 ตนตอวนทวประเทศ และในเขตองคการบรหารสวน

ตาบลสามารถกาจดขยะ มลฝอยอยางถกหลกสขาภบาลได เพยง 1,410 ตนตอวน คดเปนรอยละ 9

ของปรมาณขยะมลฝอยในเขตองคการบรหารสวนตาบล (3กรมควบคมมลพษ , 2554)3 ทาใหเกดการ

ตกคางของขยะมลฝอยตามสถานทตาง ๆ ซงขยะมลฝอยเหลานนจะถกกองอยบนพนโดยไมไดรบ

การจดการอยางถกตองตามหลกสขาภบาล (อรณย วงษศรปาน, 2551)

23

ตารางท 2.1 สถตขอมลปรมาณขยะมลฝอยจากชมชนระหวางป พ.ศ. 2538 – 2553

ป พ.ศ. ปรมาณขยะมลฝอย

(ตน/วน)

ปรมาณขยะมลฝอยทเพมขน

ตน/วน รอยละ

2538 34,492 1,484 4.50

2539 36,029 1,537 4.46

2540 37,102 1,073 2.98

2541 37,250 148 0.40

2542 37,880 630 1.69

2543 38,170 290 0.77

2544 38,640 470 1.23

2545 39,225 585 1.51

2546 39,240 15 0.04

2547 39,956 716 1.82

2548 39,221 -735 -1.84

2549 40,012 791 2.01

2550 40,332 320 0.80

2551 41,064 732 1.81

2552 41,410 346 0.84

2553 41,532 122 0.29

เฉลย 533 1.46

แหลงทมา: อาณต ตะปนตา, 2553: 31.

2.4.1.2 ปญหาและสาเหตของปญหาขยะมลฝอย

1) ปญหาขยะมลฝอย

จากสถานการณขยะมลฝอยทเพมขนอยางรวดเรวและการตกคางของขยะ

มลฝอยตามสถานทตาง ๆ ซงขยะเหลานนจะถกกองอยบนพนโดยไมไดรบการจดการอยางถกตอง

ตามหลกสขาภบาล กอใหเกดปญหาตาง ๆ ตามมา ดงตอไปน (อรณย วงษศรปาน, 2551)

(1) เปนแหลงเพาะพนธของแมลง และพาหะของโรค เนองจากเชอ

จลนทรยทปนเปอนมากบขยะมลฝอยมโอกาสทจะขยายพนธเพมจานวนมากยงขนได เพราะขยะมลฝอย

มทงความชนและสารอนทรยทจลนทรยใชเปนอาหาร ขยะพวกอนทรยสารททงคางไว จะเกดการ

24

เนาเปอยกลายเปนแหลงเพาะพนธของแมลงวน นอกจากนนพวกขยะทปลอยทงไวนาน ๆจะเปนท

อยอาศยของหน โดยหนจะเขามาทารงขยายพนธ เพราะมทงอาหารและทหลบซอน ดงนนขยะท

ขาดการเกบรวบรวม และการกาจด จงทาใหเกดเปนแหลงเพาะพนธทสาคญของเชอโรค แมลงวน

หน แมลงสาบ ซงเปนหาหะนาโรคมาสคน

(2) เปนบอเกดของโรค เนองจากการเกบรวบรวมและการกาจดขยะ

มลฝอยไมด หรอปลอยปละละเลยทาใหมขยะมลฝอยเหลอทงคางไวในชมชน จะเปนบอเกดของ

เชอโรคตาง ๆ เชน ตบอกเสบ เชอไทฟอยด เชอโรคเอดส ฯลฯ เปนแหลงกาเนดและอาหารของสตว

ตาง ๆ ทเปนพาหะนาโรคมาสคน เชน แมลงวน แมลงสาบ และหน เปนตน

(3) กอใหเกดความราคาญ ขยะมลฝอย การเกบรวบรวมไดไมหมดกจะ

เกดเปนกลนรบกวน กระจายอยท วไปในชมชน นอกจากนนฝ นละอองทเกดจากการเกบรวบรวม

การขนถาย และการกาจดขยะกยงคงเปนเหตราคาญทมกจะไดรบการรองเรยนจากประชาชนใน

ชมชนอยเสมอ อกทงอดจาดตานาขยะแขยง

(4) กอใหเกดมลพษตอสงแวดลอม ขยะมลฝอยเปนสาเหตสาคญททา

ใหเกดมลพษของนา มลพษของดน และมลพษของอากาศ เนองจากขยะสวนทขาดการเกบรวบรวม

หรอไมนามากาจดใหถกวธ

(5) ทาใหเกดการเสยงตอสขภาพ ขยะมลฝอยททงและรวบรวมโดยขาด

ประสทธภาพ โดยเฉพาะอยางยงขยะมลฝอยพวกของเสยอนตราย ถาขาดการจดการทเหมาะสม

ยอมกอใหเกดผล กระทบตอสขภาพของประชาชนไดงาย เชน โรคทางเดนอาหารทเกดจากเชอ

แบคทเรยทมแมลงวนเปนพาหะ หรอไดรบสารพษทมากบของเสยอนตราย

(6) เกดการสญเสยทางเศรษฐกจ ขยะมลฝอยปรมาณ มาก ๆ ยอมตอง

สนเปลองงบประมาณในการจดการเพอใหไดประสทธภาพ นอกจากนผลกระทบจากขยะมลฝอย

ไมวาจะเปนนาเสย อากาศเสย ดนปนเปอนเหลานยอมสงผลกระทบตอเศรษฐกจของประเทศ

(7) ทาใหขาดความสงางาม การเกบขนและกาจดทดจะชวยใหชมชน

เกดความสวยงาม มความเปนระเบยบเรยบรอยอนสอแสดงถงความเจรญและวฒนธรรมของชมช น

ฉะนนหากเกบขนไมด ไมหมด กาจดไมด ยอมกอใหเกดความไมนาด ขาดความสวยงาม บานเมอง

สกปรก และความไมเปนระเบยบ สงผลกระทบตออตสาหกรรมการทองเทยว

2) สาเหตของปญหาขยะมลฝอย

ปญหาของขยะมลฝอยมสาเหตมาจากปจจยตาง ๆ (นตยา สวรรณศร ,

2551) ดงตอไปน

(1) การเพมขนอยางรวดเรวของปรมาณมลฝอย ซงเปนผลมาจากการ

25

เพมขนของจานวนประชากร และสภาพเศรษฐกจทดขน ทาใหประชาชนมกาลงในการจบจายใช

สอยสนคามากขน ทาใหมการผลตมลฝอยเพมขน

(2) ขอจากดดานงบประมาณและบคลากรของทองถน ซงไมเพยงพอ

ตอการลงทนและปรบปรงระบบการเกบขนและกาจดมลฝอยใหมประสทธภาพ

(3) ทองถนสวนใหญขาดการวางแผนของระบบการจดการ มลฝอยทง

ในระยะสนและระยะยาว เพอรองรบการเพมขนอยางรวดเรวของขยะมลฝอย ตลอดจนไมไดมการ

เตรยมหาสถานทกาจดขยะมลฝอยไวลวงหนา

(4) ประชาชนยงไมใหความรวมมอ และตระหนกในหนาททจะตอง

ชวยกนรกษาความสะอาดของบานเมองเทาทควร

(5) การใชมาตรการทางกฎหมายทมอยในปจจบนยงไมเขมงวดเพยงพอ

รวมทงสาระของกฎหมายยงไมละเอยด คอไมมการระบมาตรการ หลกเกณฑ ตลอดจนวธการท

ถกตองเหมาะสม วาจะตองจดการอยางไรเพอใหทองถนใชเปนแนวปฏบตได

(6) การใชทรพยากรอยางฟมเฟอย ทาใหมการทงขยะมลฝอยออกมามาก

รวมทงยงไมมการนาขยะหรอวสดทเหลอใชบางชนดทยงอยในสภาพใชงานได มาหมนเวยนใชอก

ตลอดจนมการใชผลตภณฑททาจากวสดยอยสลายยาก เชน พลาสตก และโฟม มากขน ทาใหเปด

ปญหาในการกาจด

2.4.1.3 ผลกระทบตอสงแวดลอม

จากปญหา ขยะมลฝอยไดทาใหเกดปญหาตอสงแวดลอมในทก ๆ ดาน ซงเมอเกด

ปญหาตอสงแวดลอม กยอมสงผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคมตามมา ทงยงกอใหเกดผลเสยตอ

สขภาพอนามยของประชาชน สามารถสรปผลกระทบตอสงแวดลอมในแตละดานดงน (อาณต

ตะปนตา, 2553: 38 – 42)

1) ผลกระทบตอดน (Soil Pollution) กากของเสยทงทเปนขยะมลฝอยและ

ของเสยอนตรายหากมการกาจดไมถกวธแลวยอมมโอกาสปนเปอนไปในดน อยางเชนขยะทเทกอง

ทงไว� จะทาใหพนดนสกปรก ดนมสภาพเปนเกลอ ดาง หรอกรด หรอมสารพษทเปนอนตรายตอ

สงมชวตในดน ตลอดจนทาใหคณสมบตทางกายภาพของดนเปลยนแปลงไป กอใหเกดปญหาตาง ๆ

ตามมาดงน

(1) ทาใหพนดนทเปนสถานทฝงกลบ หรอกองเกบขยะ ไมสามารถนาไป

ใชประโยชนในดานอน ๆ ได โดยเฉพาะทางดานการเกษตร

(2) ทาใหเกดการปนเปอนของนา ชะมลฝอย (Leachate) ลงสพนดนซง

อาจมสารพษตาง ๆ จากกองขยะเจอปนไปดวย หรออาจทาใหสภาพความเปน กรด-ดาง (pH) ของ

26

ดนเปลยนแปลงไป

(3) ขยะทมของเสย อนตราย เชน ถานไฟฉาย แบตเตอร ซากหลอด

ฟลออเรสเซนต เปนตน เหลานเมอนาไปฝงกลบในดนกจะทาใหมโลหะหนกในดนมากขน ซงเปน

ผลเสยตอระบบนเวศในดน

2) ผลกระทบตอนาใตดน (Groundwater Pollution) นาใตดนทอยลกลงไป

จากผวดนกอาจไดรบผลกระทบจากปญหาขยะมลฝอยและของเสยอนตรายเชนกน ดงน

(1) เกดการปนเปอนของนาชะมลฝอยสชนนาใตดน ทาใหนาใตดนใน

บรเวณนนมคณภาพดอยลง และมความเสยงตอสขภาพหากนามาใชเปนแหลงนาเพอบรโภค

(2) ขยะทมของเสยอนตราย เชน ถานไฟฉาย แบตเตอร ซากหลอด

ฟลออเรสเซนต เปนตน อาจเปนแหลงของโลหะหนกทปนเปอนสนาใตดนไดเชนเดยวกน

3) ผลกระทบตอแหลงนา (Water Pollution) ปญหาผลกระทบตอแหลงนา

สามารถจาแนกเปนขอ ๆ ไดดงน

(1) ทาใหนาในแหลงนาสาธารณะตาง ๆ เนาเสย และ สงกลนเหมน

อนเนองมาจากการยอยสลายของขยะอนทรยจาพวกเศษอาหาร เศษใบไม ซากหรอมลสตว เปนตน

เมอถกเททงลงสแหลงนาเปนประจา ทาใหคณภาพนาไมเหมาะสมและไมปลอดภยตอการนามาใช

เพอการอปโภคและบรโภค รวมทงทาใหเกดการเปลยนแปลงของระบบนเวศในนา ไมเหมาะสมตอ

การดารงชวตของสตวนาตาง ๆ

(2) ทาใหแมนาลาคลองตาง ๆ เปนแหลงสะสมของขยะทไมสามารถ

ยอยสลายไดตามขบวนการทางธรรมชาต เชน ถงพลาสตก โฟม เปนตน ขยะเหลานเมอถกทงลงส

แหลงนาจะจมลงสใตพนนา จนกอใหเกดผลกระทบตอสงมชวตตาง ๆ ทอาศยอยในบรเวณดงกลาว

ได

(3) ทาใหแหลงนากลายเปนแหลงเพาะพนธและสะสมของเชอโรคตาง ๆ

อนเนองมาจากการเนาเสยของขยะ ซงเปนสาเหตทาใหเกดโรคระบาดทางนา หรอโรคเกยวกบทางเดน

อาหารได

(4) ทาใหแหลงนาเกดการสะสมของสารพษทปะปน มากบของเสย

อนตรายชมชน หรอจากการเกษตรกรรม เมอปนเปอนลงสแหลงนาจะทาใหเปนอนตรายตอระบบ

นเวศในแหลงนา และเปนอนตรายตอสงมชวตทบรโภคนาจากแหลงนานน ๆ

(5) ทาใหรางระบายนาหรอทอระบายนาอดตน เนองจาก ขยะททงลง

ไปในแหลงนาไปขวางกนการไหลของนา

(6) ทาใหสภาพภมทศนของแหลงนา โดยเฉพาะในสถานททองเทยว

27

ทางนาขาดความสวยงามและสรางความเสยหายตอธรกจการทองเทยวได

4) ผลกระทบตออากาศ (Air Pollution) ปญหามลพษทางอากาศทเกดขน

จากขยะทปะปนในสงแวดลอม สามารถจาแนกไดเปนขอ ๆ ดงน

(1) ทาใหเกดเขมาควนเสย อนเนองมาจากการเผา ขยะทกองทงไวใน

ทโลง หรอเกดจากการเผาขยะทเปนวสดเหลอใชตาง ๆ ทางการเกษตร ซงจะเปนการเพมปรมาณ

กาซคารบอนไดออกไซดเขาสบรรยากาศ รวมทงเปนสาเหตของความเดอดรอนราคาญแก

ประชาชนทอาศยในบรเวณใกลเคยงกบการเผาขยะได

(2) ทาใหเกดกลนเหมนรบกวนจากกองขยะทเททงไวบนพน หรอจาก

สถานทฝงกลบขยะทไมถกสขาภบาลและไมไดมาตรฐาน ซงจะสงผลกระทบตอสขภาพอนามยของ

ประชาชนทอาศยอยในบรเวณใกลเคยง

(3) ทาใหเกด ปญหากาซเรอนกระจก จากขยะทมการกอง ทบถมกน

เปนเวลานาน และเกดการยอยสลายตามขบวนการทางธรรมชาตในสภาพไรออกซเจน ทาใหเกด

กาซตาง ๆ ไดแก คารบอนไดออกไซด มเทน ซลไฟด ซงเปนสาเหตสาคญททาใหเกดภาวะโลกรอน

(4) ทาใหเกดขเถา (Ash) ทเกดจากเตาเผาในสถานทกาจดขยะมลฝอย

หรอของเสยอนตราย ขเถาทฟงกระจายไปในอากาศอาจมสารพษจาพวกโลหะหนก และไดออกซน

เจอปนอยดวย

(5) ฝ นละออง เขมา ขเถา ทเกดจากการเผาขยะจะทาใหเกดปญหาตอ

ระบบทางเดนหายใจของประชาชนทอยบรเวณใกลเคยง

การผลตขยะมลฝอยของชมชน จะมลกษณะของขยะมลฝอยมากมาย

หลากหลายปะปนกนตามพฤตกรรมการบรโภค กจกรรมทเกดขนในแตละวน การจดการขยะมล

ฝอยของประชาชน ดงนน ขยะมลฝอยทเกดขนจะมทง เศษอาหาร ถงพลาสตกใสเศษอาหาร กลอง

โฟม ใบไม กงไม เศษผา กระดาษพลาสตก โลหะ เศษวสดกอสราง หลอดไฟ แบตเตอร อน ๆ ซง

อาจปะปนกนในถงขยะ ถงบรรจขยะ หรอบางแหงอาจมการจดการโดยมการคดแยกขยะมลฝอย ซง

จะประสบความสาเรจไดตองมวตถประสงคทชดเจน มกจกรรม วสดอปกรณสนบสนนการคดแยก

มความตอเนอง สอดคลองกบวถชวตของประชาชน หรอ สถานทนน ๆ การจดการสงเหลานจงตอง

เปนหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน ซงเปนหนวยงานทมหนาทในการจดการสงปฏกล มล

ฝอย และความสะอาดเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง โดยองคกรปกครองสวนทองถน จะตอง

จดหาภาชนะรองรบขยะมลฝอย จดหารถ ยานพาหนะเ กบรวบรวมขยะมลฝอย จดหาสถานทกาจด

ขยะมลฝอย ตลอดจนคนหาเทคโนโลยสาหรบจดการขยะมลฝอยทเหมาะสมและมประสทธภาพ

และปลกจตสานกใหแกประชาชน ครวเรอน ชมชน ในเรองการจดการขยะมลฝอยในชมชน

28

2.4.2 ความหมายและประเภทของขยะมลฝอย

2.4.2.1 คานยามและความหมาย

พระราชบญญตการสาธารณสข พ .ศ. 2535 ไดใหความหมายของ สงปฏกล ไววา

“‘สงปฏกล’ หมายความวา อจจาระหรอปสสาวะ และหมายความรวมถงสงอนใดซงเปนสงโสโครก

หรอมกลนเหมน”

พระราชบญญตการสาธารณสข (ฉบบท 2) พ.ศ. 2550 ไดใหความหมายของ มลฝอย

ไววา “‘มลฝอย ’ หมายความวา เศษกระดาษ เศษผา เศษอาหาร เศษสนค า เศษวตถ ถงพลาสตก

ภาชนะทใสอาหาร เถา มลสตว ซากสตว หรอสงอนใดทเกบกว าดจากถนน ตลาด ทเลยงสตว หรอ

ทอน และหมายความรวมถงมลฝอยตดเชอ มลฝอยทเปนพษหรออนตรายจากชมชน”

พระราชบญญตรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง พ.ศ.

2535 ไดใหความหมายของ สงปฏกลไววา “‘สงปฏกล’ หมายความวา อจจาระ หรอปสสาวะ รวม

ตลอดถงวตถอนใดซงเปนของโสโครก หรอมกลนเหมน ” และไดใหความหมายของมลฝอยไววา

“‘มลฝอย’ หมายความวา เศษกระดาษ เศษผา เศษอาหาร เศษสนคา ถงพลาสตก ภาชนะทใสอาหาร

เถา มลสตว หรอซากสตว รวมตลอดถงสงอนใดทเกบกวาดจากถนน ตลาด ทเลยงสตวหรอทอน”

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสง แวดลอมแหงชาต พ .ศ.2535 ไดให

ความหมายของของเสยไววา “‘ของเสย’ หมายความวา ขยะมลฝอย สงปฏกล นาเสย อากาศเสย มล

สาร หรอวตถอนตรายอนใด ซงถกปลอยทง หรอมทมาจากแหลงกาเนดมลพษ รวมทงกากตะกอน

หรอสงตกคางจากสงเหลานน ทอยในสภาพของแขง ของเหลว หรอกาซ”

กรมควบคมมลพษ . สานกจดการกากของเสยและสารอนตราย (2551: 9) ขยะหรอ

มลฝอย (Solid Waste) หมายความถง เศษกระดาษ เศษผา เศษอาหาร เศษสนคา เศษวตถ ถงพลาสตก

ภาชนะทใสอาหาร เถา มลสตว ซากสตว หรอสงอนใดทเกบกวาดจากถนน ตลาด ทเลยงสตวหรอทอน

และหมายความรวมถงมลฝอยตดเชอ มลฝอยทเปนพษหรออนตรายจากชมชนหรอครวเรอน และวสด

เหลอใช (Waste Residues) หมายความถง สงของ เครองใชหรอสนคาทผานการใชงานแลวหรอหมดอาย

การใชงานแลว หรอทเหลอจากความตองการและไมเปนทตองการจะใชอกตอไป ซงมทงวสดเหลอใช

ทวไป เปนวสดเหลอใชทไมกอใหเกดอนตรายตอชวต ทรพยสน และสงแวดลอม และวสดเหลอใชท

เปนอนตราย ซงจะเปนสงปนเปอนวตถอนตรายตามมาตรา 4 แหงพระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.

2535 ทระบวาม 10 ประเภท ไดแก วตถระเบดได วตถไวไฟ วตถออกซไดซและวตถเปอรออกไซด

วตถมพษ วตถททาใหเกดโรค วตถกมมนตรงส วตถทกอใหเกดการเปลยนแปลงทาง พนธกรรม วตถ

กดกรอน วตถทกอใหเกดการระคายเคองและวตถอยางอนไมวาจะเปนเคมภณฑ หรอสงอนใดอาจทา

ใหเกดอนตรายแกบคคล สตว พช ทรพยสน หรอสงแวดลอม

29

ขยะชมชน (Municipal Solid Waste) หมายถง ขยะทเกดจากกจกรรมตาง ๆ ในชมชน

เชน ตลาดสด บานพกอาศย ธรกจรานคา สถานประกอบการ สถานบรการ สถาบนตาง ๆ รวมทงเศษ

วสดกอสราง ทงนไมรวมของเสยอนตรายและมลฝอยตดเชอ สาหรบขยะชมชน (ยกเวนขยะอนตราย)

ประกอบดวย สารอนทรย (ยอยสลายงาย ) และสารอนนทรย (ยอยสลายยาก ) โดยสารอนทรย

ประกอบดวย เศษอาหาร กระดาษ พลาสตก เสนใยสงเคราะห ยาง หนง และไม สวนสารอนนทรย

ประกอบดวย แกว กระปองดบก อลมเนยม โลหะ และอปกรณเครองครว สาหรบประเทศทมการ

พฒนาดานการจดการขยะคอนขางด ขยะชมชนจะถกแยกโดยการนากลบมาใชใหม ซงสารอนนท

รยสวนมากจะถกนากลบไปใชใหม ในขณะทสารอนทรยจะถกสงไปกาจด (กรมควบคมมลพษ ,

2547)

2.4.2.1 ประเภทของขยะมลฝอย

การจาแนกประเภทของขยะมลฝอยสามารถแยกไดหลายแบบ จาแนกประเภทจาก

ลกษณะของขยะมลฝอย แบงประเภทขยะออกเปน 5 ประเภท (กรมควบคมมลพษ . สานกจดการ

กากของเสยและสารอนตราย, 2551: 14) ดงน

1) ขยะทวไป (General Waste) เปนขยะจากสานกงาน ถนนหนทาง การ

กอสราง ไดแก กระดาษ เศษไม กงไม ฟางขาว แกว กระเบอง ยาง เศษอฐ กรวด หน ทราย ถงพลาสตก

เศษปน เปนตน ขยะประเภทน ไมเกดการยอยสลายและเนาเหมน การกาจดขยะทวไปควรคดแยก

ขยะทสามารถนามาใชใหมไดกอนการกาจด

2) ขยะรไซเคล (Recyclable Waste) หรอมลฝอยทยงใชได เปนวสดทเหลอใช

ของเสยบรรจภณฑ ซงสามารถนากลบมาใชประโยชนใหมได เชน แกว กระดาษ กระปองเครองดม

เศษพลาสตก เศษโลหะ อะลมเนยม ยางรถยนต กลองเครองดมแบบ UHT เปนตน โดยผานกระบวนการ

จดการทางอตสาหกรรม หรอนากลบมาใชซ าไดโดยตรง

3) ขยะอนทรย (Organic Waste) หรอขยะยอยสลาย (Compostable Waste) เปน

ขยะจากครวเรอน เปนขยะจากครวเรอน ภตตาคาร โรงอาหาร ตลาดสด และการเกษตรกรรม ได แก

เศษอาหาร เศษผก เศษเนอ เศษผลไม ซากสตว มลสตว ขยะประเภทนจะเปนพวกทยอยสลายและ

เนาเปอยไดงาย เพราะวาเปนสารประกอบอนทรยทมความชนคอนขางสง ประกอบกบขยะประเภท

น มกลนเหมน การกาจดขยะประเภทนควรพจารณาความเปนไปไดในการหมกทาปยกอน

4) ขยะอตสาหกรรม (Industrial Waste) เปนเศษวสดทเกดจากการผลตหรอ

ขนตอนการผลตของโรงงานอตสาหกรรม อาจเปนสารอนทรยทเนาเปอยซงขนอยกบชนดของ

อตสาหกรรม ซากยานพาหนะทหมดสภาพการใชงานหรอใชงานไมไดแลว รวมทงชนสวนประกอบ

ของยานพาหนะดวย เชน ยาง แบตเตอร เปนตน ในการกาจดควรพจารณาการแยกชนสวนทยงสามารถ

30

นากลบมาใชได

5) มลฝอยตดเชอและขยะอนตราย (Hazardous Waste) เปนขยะจากสถานพยาบาล

หรออน ๆ ซงตองใชกรรมวธในการทาลายเปนพเศษ ไดแก วสดทผานการใชในโรงพยาบาล แบตเตอร

กระปองส พลาสตก ฟลมถายรป ถานไฟฉาย เปนตน การกาจดมลฝอยตดเชอจากโรงพยาบาลจะทาลาย

โดยการเผาในเตาเผา สวนขยะอนตรายอน ๆ ตองดาเนนการอยางระมดระวง

เนองจากการวจยครงนเปนการวจยทเนนไปทการจดการขยะมลฝอยของชมชน

ดงนนจากการแบงประเภทของขยะมลฝอยตามลกษณะและแหลงกาเนดนน สามารถแยกประเภท

ขยะมลฝอยตามการศกษาของผวจยไดดงน

1) ขยะทวไป (General Waste) หมายถง ขยะทเกดจากกจกรรมต าง ๆ ใน

ชมชน เชน ตลาดสด บานพกอาศย ธรกจรานคา สถานประกอบการ สถานบรการ สถาบนตาง ๆ

รวมทงเศษวสดกอสราง ทงนไมรวมของเสยอนตรายและมลฝอยตดเชอ (กรมควบคมมลพษ , 2547)

ซงสามารถแยกออกเปน ขยะรไซเคล (Recyclable Waste) หรอมลฝอยทยงใชได สามารถนากลบมา

ใชประโยชนใหมได เชน แกว กระดาษ กระปองเครองดม เศษพลาสตก เศษโลหะ อะลมเนยม ยาง

รถยนต เปนตน ขยะอนทรย (Organic Waste) ไดแก เศษอาหาร เศษผก เศษเนอ เศษผลไม ซากสตว

มลสตว และขยะทวไปอน ๆ ทไมสามารถนามารไซเคลหรอยอยสลายได

2) ขยะอนตรายชมชน (Household Hazardous Waste) หมายถงของเสยอนตราย

ทเกดจากกจกรรมตาง ๆ ภายในชมชน ทงบานเรอนและสถานประกอบการตาง ๆ เชน รานคา โรงแรม

รานซกแหง สถาบนการศกษา รานถายรป สถานบรการนาม น เปนตน โดยไมรวมถงของเสยจาก

ภาคอตสาหกรรม มลฝอยตดเชอ และของเสยกมมนตรงส (กรมควบคมมลพษ, 2550) พระราชบญญต

สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม พ .ศ. 2535 ใหคาจากดความของของเสยอนตรายวา “ของเสย

อนตราย (Hazardous Waste) หมายถงของเสยหรอสงเจอปนดวยของเสยทเปนของเหลว ของแขง หรอ

กาซ ทมความเขมขนหรอคณสมบตทางกายภาพ เคม อน ๆ ซงอาจเปนสาเหตใหเกดการตาย หรอการ

เจบปวยทงทรกษาไดและรกษาไมได ตลอดจนทาใหเกดหรอมแนวโนมทจะทาใหเกดอนตรายตอ

สขภาพอนามยของมนษย และสงแวดลอมเมอไมไดมการจดการทเหมาะสมในการบาบด เกบกก

ขนสงและกาจด” เชน แบตเตอร กระปองส พลาสตก ฟลมถายรป ถานไฟฉาย เปนตน

3) มลฝอยตด เชอ (Infection Waste) แบงไดตามประเภทและ ลกษณะของ

มลฝอยเปน 2 ประเภท คอ มลฝอยตดเชอจากการรกษาพยาบาลทวไป ไดแก ผาพนแผล สาล เขมฉด

ยา และมลฝอยตดเชอจากแหลงตดตอ ไดแก มลฝอยจากหองผาตด หองทดลอง หองเพาะเชอ หอง

ชนสตรโรค และผปวยโรคตดตอ เปนตน การกาจดมลฝอยตดเชอจากโรงพยาบาลจะทาลายโดยการ

เผาในเตาเผา (กรมควบคมมลพษ. สานกจดการกากของเสยและสารอนตราย, 2551: 14)

31

2.4.3 การจดการขยะทวไป (General Waste Management)

การจดการขยะทวไปในชมชน จะประสบความสาเรจตองเกดความรวมมอจากทกหนวยท

อยในสงคม ชมชนนน ๆ เรมจาก ประชาชน ครวเรอน บานพกอาศย สถานประกอบการ หนวยงาน

ราชการ วด ศาสนสถาน พนทการเกษตร ตลาดสด อน ๆ เปนตน เนองจากหนวยเหลานมประชาชน

อยและมกจกรรมทสามารถผลตขยะมลฝอย การจดการขยะนนเกยวของกบการสรางขยะ การเกบ

รวบรวม คดแยก ขนสง และกาจดขยะมลฝอยชมชน ดงน

2.4.3.1 การลดอตราการเกดขยะ คดแยกขยะ ณ แหลงกาเนด (Waste Reduction and

Separation)

1) การลดปรมาณการเกดขยะ ณ แหลงกาเนดตาง ๆ นบเปนวธการทดทสด

ของการจดการ เพราะเมอมขยะนอยลงกจะชวยใหภาระในการเกบรวบรวม การขนสง รวมทงการ

นาไปกาจดทาลายลดลงตามไปดวย (อาณต ตะปนตา , 2553: 71) ซงกรมควบคมมลพษ (2551: 34 –

35) ไดสรปแนวทางในการลดปรมาณขยะ ไว 3 แนวทางดงตอไปน

(1) การลดปรมาณขยะทแหลงกาเนด (Reduce) เพอใหคงเหลอขยะท

นอยทสด ดวยการใชผลตภณฑทเหลอเปนขยะนอย ทาไดโดย ใชสนคาชนดเตม เชน ผงซกฟอก

นายาลางจาน นายาทาความสะอาด และถานไฟฉายชนดชารจใหม เลอกใชสนคาทมคณภาพ มหอ

บรรจภณฑนอย อายการใชงานยาวนานและตวสนคาไมเปนพษ การใชภาชนะแทนบรรจภณฑ เชน

ปนโต จานและกลองใสอาหารแทนการใชถงพลาสตก ลดการใชวสดยอยสลายยาก เชน โฟมบรรจ

อาหาร และถงพลาสตก รวมถงลดการใชสนคาฟมเฟอย เชน การใชผาเชดหนาแทนการใชกระดาษ

ทชช

(2) การใชซ า (Reuse) การนาสนคา ผลตภณฑ ทมการใชงานแลว หรอ

ขยะ กลบไปใชซ าอก โดยไมตองผานกระบวนการแปรรปหรอเปลยนแปลงใด ๆ เชน เลอกซอ

ผลตภณฑทมการออกแบบมาใหใชไดมากกวาหนงครง เชน แบตเตอรชนดเตมประจไฟฟาใหมได

การใชกระดาษทใชเพยงหนาเดยว กลบมาใชอกหนาทเหลอ การนาบรรจภณฑมาใชซ า เชน การนา

กลอง ถง มาใชประโยชนใสของซ าอก การนาขวดแกวมาทาเปนแจกนดอกไม และการซอมแซม

เพอใชใหม (Repair) ซอมแซมเครองใชและอปกรณตาง ๆ ใหสามารถใชงานไดตอไปอก หรอ

บารงรกษาใหมอายการใชงานนานขน

(3) การแปรรปนากลบมาใชใหม (Recycle) มลฝอยหลายประเภท

สามารถเขากระบวนการเพอแปรรปเปนสนคาใหมได เชน กระดาษ พลาสตก โลหะ แกว เป นตน

ทาใหเกดการใชทรพยากรอยางมคณคา และควรมการรณรงค ใหประชานคดแยกขยะกอนนามาทง

ทงนการจดเกบขยะมลฝอยจากแหลงกาเนดตองมการแยกจดเกบดวย

32

การลดปรมาณขยะมลฝอยจ ากครวเรอน สามารถดาเนนการไดในรปแบบ

ของการสงเสรมใหครวเรอนจดทากลองคอนกรต (ครวเรอนทมพนทวางเพยงพอ ) หรออาจใชเปน

ถงหมกขยะมลฝอย ขนาดบรรจ 20 ลตรแทนกได โดยใหนามลฝอยอนทรย ประเภทเศษผก ผลไม

เศษอาหารมาหมกรวมกนในภาชนะน เพอใหเกดการยอยสลายเปนปยหมก องคกรปกครองสวน

ทองถนอาจสงเสรมและสนบสนนโดยการแจกสารเรงการยอยสลาย (EM) เพอใหเกดแรงจงใจแก

ครวเรอนทเขารวมโครงการ สาหรบขยะมลฝอยทหมกแลวกจะเปนปยสาหรบการบารงตนไม

องคกรปกครองสวนทองถนอาจมารบซอเพ อจาหนายตอไปกได แนวคดนหากไดดาเนนการอยาง

จรงจงและมผรบผดชอบโดยตรงแลว จะชวยใหครวเรอนเหนความสาคญของการลดปรมาณขยะ

มลฝอย และยงชวยเพมมลคาทางเศรษฐกจอกประการหนงดวย

2) การคดแยก เปนขนตอนการดาเนนงานภายหลงจากทมขยะมลฝอยเกดขน

แลว เปนขนตอนเรมตนทมความสาคญตอกระบวนการจดการขยะ เนองจากเปนการชวยลดปรมาณ

ขยะมลฝอยทจะตอง เกบรวบรวม ขนสง และนาไปกาจดขนสดทายยงสถานทฝงกลบขยะใหเหลอ

นอยลง การคดแยกสามารถดาเนนการได ณ จดทมขยะเกดขนในแหลงตาง ๆ เชน ขยะจาพวกเศษ

อาหาร เศษหญา เศษใบไม แกว กระดาษ โลหะ และพลาสตก ฯลฯ ทเกดขนภายในบานเรอน อาคาร

สานกงาน สถาบนการศกษา โรงแรม อาคารพาณชย ตลาดสด หางสรรพสนคา และสถานทอน ๆ

สาหรบภาชนะทจะรองรบขยะทจะทาการคด แยกนน เปนหนาทความรบผดชอบของเจาของอาคาร

สถานททงหลาย ทจะตองจดหามาวางไวตามจดทเหมาะสม สวนในบรเวณพนทสาธารณะทวไป ก

เปนหนาทของหนวยงานรบผดชอบ คอ องคกรปกครองสวนทองถนทจะตองจดเตรยม พรอมทงหา

มาตรการตาง ๆ เพอสงเสรมและสนบสนนใหการคดแยกขยะภายในชมชนเกดเปนรปธรรม (อาณต

ตะปนตา, 2553: 73 – 74)

2.4.3.2 การพกขยะเพอรอการเกบรวบรวม

การพกขยะหมายถง การเกบขนขยะมลฝอยทถกทงไวในภาชนะรองรบ ซงวางไว

ตามสถานทตาง ๆ เพอนามารวบรวมไวในถงขยะ หรอจดพกขยะ ทงนจะตองมความเหมาะสมทจะ

พกมลฝอยโดยไมเกดเหตราคาญ รบกวนประชาชนทอาศยในพนทใกลเคยง ไมเปนแ หลงอาศยของ

สตวพาหะนาโรคตาง ๆ เพอรอทาการขนถายใสรถเกบขยะเพอสงไปกาจด หรอแปรรปตอไป

(อาณต ตะปนตา , 2553: 78) สาหรบทพกมลฝอยรวมของอาคารจะตองทาตาบรปแบบของ

กฎกระทรวงฉบบท 33 (พ.ศ.2535) ออกตามความในพระราชบญญตควบคมอาคาร พ .ศ. 2522 ใน

หมวดท 5 วาดวยเรองระบบกาจดขยะมลฝอยซงกลาวถงจดพกขยะในอาคาร (ธเรศ ศรสถตย , 2553:

291 – 299)

33

2.4.3.3 การเกบรวบรวมและขนสง

การเกบรวบรวมขยะออกจากพนท จะดองมการจดระบบเพอใหมประสทธภาพใน

การทางาน และสามารถแกไขปญหาขยะตกคางอนจะกอใหเกดกลนเหมนและสรางความราคาญแก

ประชาชนในบรเวณใกลเคยง ควรพจารณาดงตอไปน (ธเรศ ศรสถตย, 2553)

1) เขตการเกบรวบรวมขยะมลฝอย สามารถแบงไดเปน 4 เขตใหญ ๆ คอ

เขตทอยอาศย เขตสถานทราชการ เขตพาณชยธรกจการคา เขตโรงงานอตสาหกรรม ทาใหงายตอ

การรวบรวมเกบขน และทาไดตรงตามเวลาทกาหนด นอกจากนลกษณะของขยะมลฝอยในแตละ

กลมกจะมความใกลเคยงกน ทาใหงายตอการเลอกประเภทรถเกบขนขยะมลฝอย

2) ตาแหนงการวางถง ความถ ของการเกบขน และจานวนของถงรองรบ

ขยะมลฝอย โดยระยะทควรจะวางถงรองรบขยะควรพจารณาจากจานวนประชากรและปรมาณมล

ฝอยทเกดขน โดยถงทรองรบจะตองสามารถอานวยความสะดวกแประชาชนทจะนาขยะมลฝอยมา

ทง ความถของการเกบขนขยะมลฝอย หนวยงานทรบผดชอบควรตระหนกวาควรจะเกบขนขยะมล

ฝอยทเกดขนใหหมดภายใน 1 วน เพอไมใหเกดการตกคาง หากมปรมาณมลฝอยมาก ควรเพมขนาด

ของรถเกบขน หรอแบงเขตการเกบขนใหเลกลง

3) พนกงานเกบขน เปนปจจยหนงทหนวยงานทรบผดชอบควรใหความสนใจ

และควรจดพนกงานประจารถใหเพยงพอและเหมาะสมกบขนาดและประเภทของรถเกบขนขยะ

4) เวลาในการเกบขนขยะมลฝอย การออกแบบเวลาการเกบขนนน ขนอยกบ

ลกษณะของเมอง ยานชมชนทวไปจะเกบชวงเวลาใดกตามแตเหมาะสม หากแตจะตองอยภายใน

เวลาทพนกงานทางานคอ 8 ชวโมง/วน หาเปนเมองทองเทยว หรอมธรกจการคาขาย ควรจะจดเกบ

ในชวงกลางคน หรอชวงเชามด เปนตน การระบเวลาใน การเกบขนขยะมลฝอยนนเปน เรองยาก

เพราะขนอยกบลกษณะและปรมาณการเกดของแตละทองถน

5) การกาหนดเสนทางการเกบขน โดยทวไปจะม 2 แบบ คอแบบถงคงท คอ

มถงรองรบขยะมลฝอยจากอาคารบานเรอน โดยขนาดถงแตกตางกนตามปรมาณขยะ ลกษณะการเกบ

แบบนคอ เมอรถเกบขนขยะมาถง จะมการนาถงทมขยะมลฝอยไปเทใสในรถเกบขน แลวจงนาถงทเท

ขยะออกแลวกลบมาวางไวจดเดม วธนเหมาะสาหรบบรเวณทถนนกวาง การจราจรไมคบคง หากเปน

ซอยเลกอาจทาไดโดยการใชรถเกบขนขนาดเลกเขาไปเกบขน วธนเปนวธทมความซบซอนในเสนทาง

การเกบขนและใชเวลาในการเกบขนมาก ถากรณทรถเกบขนขยะมลฝอยไมสามารถเขาไปเกบขนแบบ

บานตอบานได หรอมการจราจรคบคงมาก ควรเกบแบบจดรวมขยะมลฝอย เพอทรถเกบขนจะไดไม

ตองเขามาในถนน และแบบถงเคลอนท แตละจดใหญ ๆ เชน ตามตลาด จะมถงคอนเทนเนอรวางไว

ใหนามลฝอยมาทงรวมกน จากนนจะมรถบรรทกคอนเทนเนอรมายกไปเททงหรอกาจดในสถานท

34

กาจดขยะมลฝอย แลวนาถงเปลามาเปลยนไวเพอรองรบขยะมลฝอยตอไป ดงนนสนทางการเกบขน

จงไมซบซอนมาก แตอาจไมคมคาสาหรบทองถนขนาดเลก เพราะสภาพความแออดไมมากนก แต

สาหรบเองขนาดใหญทมการพฒนาของเมองสง มความแออดมาก ควรพจารณามจดสงผานหรอ

สถานขนถายขยะมลฝอย เพอชวยในการลดระยะทางการเกบขน

6) การเลอกรถเกบขนขยะมลฝอย เปนอกปจจยหนงทจะตองใหมขนา ด

เหมาะสมกบสภาพพนท ปรมาณ และลกษณะของขยะมลฝอย การเลอกรถเกบขนขยะมลฝอยจะ

พจารณาจาก

(1) ประเภทของรถ รถเกบขนขยะมลฝอยมหลายชนด ซงมการทางาน

และขอจากดแตกตางกน สามารถเปรยบเทยบไดจากตารางท 2.2

(2) คาใชจาย หมายถง คาใชจายททาง องคกรปกครองสวนทองถน ตอง

ดแลและจาย ซงแบงเปนคาลงทน มตงแต คาจดซอรถแตละประเภท คาจดซอระบบควบคมรถ คา

จดซอถงรอบรบขยะมลฝอย คาอปกรณในการเกบขน และคาดาเนนการ ไดแก คานามนเชอเพลง คา

ซอมบารงและรกษา คาพนกงานขบรถและพนกงานเกบขนประจารถ คาอปกรณประจารถ

(3) ขนาดรถเกบขนขยะมลฝอย ควรเลอกขนาดใหพอดกบปรมาณและ

ความถในการเกบขน

ตารางท 2.2 เปรยบเทยบรถแตละประเภทในการเกบขนขยะมลฝอย

ประเภทรถ ความจ

(ลบ.ม.)

ประสทธภาพในการทางาน ขอจากด หมายเหต

รถเปดขางเท

ทาย 6 ลอ

7 – 10 - มความคลองตวด

- เหมาะสาหรบทกสภาพถนน

- เหมาะสาหรบ องคกรปกครองสวน

ทองถน ทวไป

- บรรทกไดนอย

- เขาซอยแคบลาบาก

- ใชพนกงานจานวนมาก

-ดานขางของรถสงประมาณ 120

– 150 ซม. ทาใหเกดความไม

สะดวกในการเทขยะมลฝอยใส

รถ ทาใหเกดความลาชา

รถเททาย

(รถบรรทก

ทวไป) 6 ลอ

5 – 7 - คลองตวในการทางานด

- เหมาะสมกบ องคกรปกครองสวน

ทองถน ทวไป

- ไมมฝาปดมดชด - นยมใชเกบกงไมและวสด

กอสรางเปนสวนใหญ

รถเกบขนคอน

เทนเนอร 6 ลอ

3 – 5 - เหมาะสมกบ องคกรปกครองสวน

ทองถน ขนาดใหญทประชาชนอย

หนาแนน

- สามารถซอมบารงถงไดงาย

- ราคาสง

-มขอจากดจากประชาชนซงไมยอมให

ตงใกลบานของตน

35

ตารางท 2.2 (ตอ)

ประเภทรถ ความจ

(ลบ.ม.)

ประสทธภาพในการทางาน ขอจากด หมายเหต

รถอดมลฝอย 6

ลอ

15 – 20

(5 – 6 ตน)

- เหมาะสมกบ องคกรปกครองสวน

ทองถน ขนาดใหญทมสภาพถนนด และม

ปรมาณขยะมลฝอยเกดขนมาก ๆ

- ใชพนกงานนอย

- ในถนนทมสภาพไมด จะทาใหรถ

ชารดเรวขน

- การซอมแซมยงยาก

- ราคาแพง

- สภาพไมคลองตวสาหรบเมองทมถนนแ

- คาบารงรกษาสงกวารถทกประเภท

- ในกรณทมความชนสง จะทาใหเกด

ความสกปรกมากเพราะการอดของรถ

- ดานทายรถทเทขยะมลฝอยอย

ต า สะดวกดมากกบการเทมลฝอย

ใสรถ

รถแตน

(รถตอย)

1 – 3 - คลองตวในการทางานด

- ไมมปญหากบสภาพถนน

- ใชพนกงานนอย

- เหมาะสาหรบ องคกรปกครองสวนทองถน

ทวไปทมระยะทางทไปกาจดไมไกลมาก

- วงชา

- บรรทกไดครงละไมมาก

- ซอมบารงรกษาไดงาย

- วสดใชในเมองไทย

รถเกบขนเลก

เปดขางเททาย

(pickup) 4 ลอ

1 – 3 - คลองตวกบทกสภาพถนน

- เขาในซอยแคบ ๆ ได

- ใชพนกงานนอย

- มสภาพความแขงแรงทนทานกวารถแตน

- บรรทกไดนอย - ควรจะนามาใชในชมชนท

หนาแนนและถนนคบแคบ

แหลงทมา: ธเรศ ศรสถตย, 2553: 304.

หมายเหต: เปรยบเทยบเฉพาะรถเกบขนขยะทวไป ไมรวมการเกบขนขยะอนตรายชมชน มลฝอย

ตดเชอ และสารกมมนตรงส

นอกจากนระยะทางในการเกบขนขยะมลฝอย ยงมความสมพนธโดยตรงกบปรมาณ

นามนเชอเพลง เวลา และการสกหรอของเครองยนต ดงนนจงควรทาการเปรยบเทยบคาใชจายของ

รถแตละประเภทกบระยะทางในการวงเกบขนเพอประกอบการตดสนใจ

สาหรบเกณฑพจารณาทวไปของ องคกรปกครองสวนทองถน ซงมหนาทไนการจดการ

ขยะมลฝอยของทงถนเพอประกอบการพจารณาในการเลอกรถเกบขนขยะมลฝอยแสดงดงตารางท

2.3

36

ตารางท 2.3 เกณฑพจารณาในการเลอกรถเกบขนขยะมลฝอย

หวขอเกณฑการพจารณา ปจจยทประกอบการตดสนใจ หมายเหต

ประเภทรถเกบขนขยะมลฝอย - ปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนในแตละวน

- งบประมาณคาลงทนจดซอ

- สภาพของถนนในเขตเทศบาล

- สภาพของชมชน

- ความสามารถในการซอมบารง

คาใชจายทเกยวกบรถเกบขนขยะมลฝอย - งบประมาณและราคาของรถแตละประเภท

- ระยะทางในการเกบขนจนถงสถานทกาจด

- คาจางพนกงานประจารถ

- อายการใชงานของรถแตละประเภท

ตองพจารณาประกอบกนทก ๆ

ปจจย

ขนาดของรถเกบขนขยะมลฝอย - ปรมาณการเกดขยะมลฝอย

- สภาพถนนและชมชน

- ระบบการจราจรของเมอง

- เขตการเกบขนขยะมลฝอย

ลกษณะการเกบขนขยะมลฝอย - สภาพถนนและชมชน

- การกาหนดเขตการเกบขนขยะมลฝอย

- ปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนตอวน

- ความรวมมอของประชาชนในพนท

ระยะทางในการเกบขนขยะมลฝอย - สถานทกาจดและสภาพทางเขา-ออก

- คาใชจายประเภทนามนเชอเพลง

ถาระยะทางไกลควรเลอกใชรถท

สนเปลองนามนเชอเพลงนอยและ

ควรมการบารงรกษาตลอดเวลา

แหลงทมา: ธเรศ ศรสถตย, 2553: 310.

2.4.3.4 การขนถายขยะมลฝอย

จากปญหาการขนสงขยะมลฝอยไปกาจดในเขตเมอง สงทชวยลดปญหาคอการขน

ถายขยะมลฝอยออกไปนอกเขตเมองหรอจากแหลงกาเนดไปใหเรวทสด เพอไมใหมการตกคางของ

ขยะในพนท ดงนนหากสถานทกาจดอยไกลจากแหลงกาเนดขยะมลฝอยมาก จงมความจาเปนท

จะตองสรางสถานขนถาย เพอเพมประสทธภาพการเกบขนขย ะมลฝอยในเขตเมองใหดขน ทงน

ปจจยพจารณาการสรางสถานขนถายมดงน (ธเรศ ศรสถตย, 2553)

1) มการลกลอบทงขยะมลฝอยลงระหวางทางไปสถานกาจดขยะมลฝอยทอย

หางไกลมาก

2) สถานททงหรอกาจดขยะมลฝอยอยหางจากเขตเมองเกนกวา 20 กโลเมตร

37

จงทาใหไมคมกบการขนสงโดยตรง

3) รถบรรทกขยะมลฝอยทใหบรการในการเกบขนขยะมลฝอยมความสามารถ

ในการบรรทกนอยเนองจากเปนรถขนาดเลก จาเปนตองมสถานขนถายมลฝอยเพอรวบรวมใหมลฝอย

มปรมาณมากพอจงขนไปยงสถานทกาจดครงเดยว

4) มระบบเกบขนแบบถงเคลอนท ทใชถงบรรทกมลฝอยขนาดเลก

5) มระบบการขนสงขยะมลฝอยแบบอดไปใน ทอลมหรอทอนาขนาดใหญ

ซงจะพบเหนในตางประเทศ

กอนสงไปกาจดจะมการแยกสวนประกอบของขยะมลฝอย อาจจะมการแปรสภาพ

ในสถานขนถาย หรอในสถานทกาจดขยะมลฝอยซ งสามารทาไดหลายวธ คอการแปรสภาพดวย

การบด การอด การแยกสวนประกอบ การยอยสลายทางชวภาพ ซงการยอยสลายทางชวภาพ ซง

เปนการแปรสภาพขยะมลฝอยเพอนามาใชประโยชนอก ขบวนการทเกดขนอาศยการทางานของ

จลนทรยทงแบบทใชอากาศ ทจะยอยสลายอนทรยวตถไดด ผลทไดกคอ ปยหมก เปนประโยชนตอ

การบารงดน และจลนทรยแบบไมใชอากาศ ทาใหเกดกรดและกาซจากขบวนการยอยสลาย หากม

กาซมากพอกสามารถเปนแหลงพลงงานทางเลอกในกจกรรมตาง ๆ ไดอกดวย

2.4.3.5 การกาจดขยะมลฝอย

การกาจดหรอทาลาย ถอเปนขนตอนสดทายของการจดการเกยวกบขยะมลฝอย ซง

เมอดาเนนการตามขนตอนตาง ๆ แลว สดทายกจะเหลอขยะทไมสามารถนาไปทาประโยชนอะไร

ไดอก ขยะเหลานนจงถกสงมากาจดยงสถานทกาจดขยะมลฝอย การกาจดขยะมลฝอยมหลายวธ

ตามเทคโนโลยทแตกตางกนดงน

1) การฝงกลบอยางถกหลกสขาภบาล (Sanitary Landfill) 3มวตถประสงค

สาหรบใชเพอการกาจดขยะทไมเปนอนตราย (Non-hazardous Waste) ไมวาจะมแหลงกาเนดจาก

ชมชน จากภาคเกษตรกรรม หรอภาคอตสาหกรรม เปนการนาขยะมลฝอยทรวบรวมไดมาเทกองใน

พนททไดจดเตรยมไว จากนนใชเครองจกรกลเกลยและบดอดขยะมลฝอยใหยบตวลงหรอม ความ

หนาแนนมากขน แลวทาการกลบทบฝงดวยวสดกลบทบหรอดนทมความเหมาะสมเพอปองกนกลน

รบกวน แมลงวน สตวพาหะนาโรคตาง ๆ จากนนทาการฝงกลบเปนชน ๆ จนไดความสงหรอความ

ลกทออกแบบไว และเมอขยะมลฝอยเตมหลมหรอพนททเตรยมไวจะทาการกลบดวยดนอกครง

พรอมทงปรบพนทใหสวยงาม

การกาจดขยะมลฝอยโดยการฝงกลบเปนวธทใชกนมานาน เนองจากม

คาใชจายถกทสดแตกเปนวธทมผลกระทบตอสงแวดลอมไดมากหากขาดการจดการดานสงแวดลอม

ทด ดงนนขณะดาเนนการฝงกลบและเมอปดการใชงานหลมฝงกลบแลว จะตองมการตรวจสอบ

38

คณภาพสงแวดลอมทงคณภาพนาผวดน นาใตดน และคณภาพอากาศ เพอเปนการปองกนผลกระทบ

ตอสงแวดลอม

2) การกาจดโดยเตาเผา (Incineration) การกาจดมลฝอยโดย ใชเตาเผาเปน

วธการกาจดมลฝอยทสามารถเผาไหมขยะมลฝอยทงสวนทเปนของแขง ของเหลวง และกาซทดวธ

หนง สามารถลดปรมาณขยะมลฝอยลงไดประมาณรอยละ 80 – 90 แตทงนมลฝอยทกาจดไดจะตอง

มคณสมบตในการตดไฟไดด และมความชนไมสงนก ในขบวนการเผาไหมตองมการเตมอากาศ

และใชเชอเพลงชวยในการเผาไหม ภายใตอณหภมและความดนทเหมาะสม เมอมลฝอยเผาไหม

สมบรณแลวจะเกดกาซชนดตาง ๆ และไอนาออกสบรรยากา ศ อกสวนหนงจะเกดฝ นและเถา

ประมาณรอยละ 10 – 20 ซงจะตองเอาไปฝงกลบอกครงหนง (สานกอนามยสงแวดลอ ม, กรม

อนามย, 2544: 67) สามารถเปรยบเทยบเตาเผารปแบบตาง ๆ ไดดงตารางท 2.4

ตารางท 2.4 สรปเปรยบเทยบลกษณะและขอดขอเสยของเตาเผาแตละประเภท ประเภทของเตาเผา ปรมาณ

ขยะท

สามารถ

เผาได

อณหภม

ภายใน

เตาเผา

ขอด ขอเสย ลกษณะขยะท

เหมาะสม

เตาเผาแบบหองเดยว

(Single Chamber

Incinerators)

100 – 200

กก./วน

300°C –

400°C

- สามารถควบคม

อณหภมได

- ไมสามารถควบคม

คณภาพของอากาศ

เสยกอนปลอยออกไปส

ปลองควน

- นยมเผาขยะมลฝอยท

ตดไฟงายและม

ความชนตา

เตาเผาแบบหลายหองเผา

(MultiplemChamber

Incinerators)

- Rotort type

- In-line type (นยมใช

เผาทาลายมลฝอยตดเชอ)

100 – 200

กก./ชวโมง

- สามารถควบคม

คณภาพอากาศเสยให

อยในเกณฑมาตรฐาน

- เผาทาลายขยะมลฝอย

ไดในปรมาณไมมาก

เตาเผาขนาดใหญ

เตาเผาชนดมแผง

ตะกรบ (Stoker Type

Incineration)

150 ตน/วน

ขนไป

850°C –

1,200°C

- การเผาไหมขยะมล

ฝอยเปนไปไดอยาง

ทวถง ความรอนทได

สามารถนากลบมาเปน

พลงงานและนาไปใช

ประโยชนได

- ไมตองคดแยกหรอ

- ไมเหมาะกบขยะมล

ฝอยทมปรมาณเถาสง

- เงนลงทนและคา

บารงรกษาคอนขางสง

- เหมาะกบขยะมลฝอย

ชมชนทมชนสวนหรอ

ขนาดขยะแตกตางกน

มากๆ

- เหมาะกบมลฝอย

ปรมาณมาก

39

ตารางท 2.4 (ตอ)

ประเภทของเตาเผา ปรมาณขยะ

ทสามารถ

เผาได

อณหภม

ภายใน

เตาเผา

ขอด ขอเสย ลกษณะขยะท

เหมาะสม

บดตดขยะมลฝอยกอน

ใหคาประสทธภาพเชง

ความรอนไดสงถง 85%

3เตาเผาชนดใชตวกลาง

นาความรอน3

(Fluidized Bed

Incinerator)

25 – 100

ตน/วน

650°C –

750°C

- ทาลายมลฝอยได

อยางสมบรณ

- มความยดหยนใน

การรบขยะทม

คณสมบตไมสมาเสมอ

- เงนลงทนและคา

บารงรกษาคอนขางตา

และใหคาประสทธภาพ

เชงความรอนไดสงถง

90%

- ตองมกระบวนการ

จดการและเตรยมขยะ

มลฝอยเบองตนใหม

ขนาดตามทกาหนด

กอนปอนเขาสเตาเผา

รวมทงเทคโนโลย

ดงกลาวยงมราคาแพง

และมคาใชจายในการ

บารงรกษาทสง

- เหมาะสาหรบการเผา

ทาลายมลฝอยประเภท

ทมขนาดเลกและเปน

มลฝอยประเภท

เดยวกน

เตาเผาแบบหมน

(Rotary Kiln

Incineration)

500 กก. – 3

ตน/ชม.

600°C –

700°C

และ

1,200°C

–

1,600°C

- ม 2 หองเผา และ

การหมนของหองเผา

สามารถหมนได

รอบตวทาใหขยะมล

ฝอยพลกกลบและตด

ไฟไดทวถง

- ไมตองคดแยกหรอ

บดตดขยะมลฝอยกอน

ใหคาประสทธภาพเชง

ความรอนไดสงถ ง

80%

- เงนลงทนและคา

บารงรกษาคอนขางสง

- นยมเผาทาลายมลฝอย

อตสาหกรรม

โดยเฉพาะอยางยงมล

ฝอยอนตราย

เตาเผาแบบหมน

(Rotary Kiln

Incineration)

500 กก. – 3

ตน/ชม.

600°C –

700°C

และ

1,200°C

–

1,600°C

- ม 2 หองเผา และ

การหมนของหองเผา

สามารถหมนได

รอบตวทาใหขยะมล

ฝอยพลกกลบและตด

ไฟไดทวถง

- ไมตองคดแยกหรอ

บดตดขยะมลฝอย

กอน ใหคาประสทธภาพ

เชงความรอนไดสงถง

80%

- เงนลงทนและคา

บารงรกษาคอนขางสง

- นยมเผาทาลายมลฝอย

อตสาหกรรม

โดยเฉพาะอยางย งมล

ฝอยอนตราย

40

ตารางท 2.4 (ตอ)

ประเภทของเตาเผา ปรมาณขยะ

ทสามารถ

เผาได

อณหภม

ภายใน

เตาเผา

ขอด ขอเสย ลกษณะขยะทเหมาะสม

เตาเผาแบบจากด

อากาศ (Pyrolysis

Incinerator/ Starved

air incinerator)

200 กก. –

10 ตน/วน

(ขนอยกบ

ขนาดของ

เตาเผา)

450°C

และ

1,000°C

–

1,200°C

- ไดกาซทเผาไหมได

สามารถนาไปผลต

พลงงานไฟฟาตอได

เหมาะกบระบบการ

ผลตไฟฟาขนาดเลก

- ถาออกแบบระบบการ

เผาไหมไมด และม

คณภาพเชอเพลงทไม

สมาเสมอ ( ขนาด

ความชน ปรมาณขเถา

คาความรอน ) จะสงผล

ใหกาซเชอเพลงทไดม

คณภ าพไมแนนอน

และการผลตไฟฟาจะ

ไมสมาเสมอ

- เหมาะสาหรบเผา

ทาลายมลฝอย

อตสาหกรรม

โดยเฉพาะกาก

อตสาหกรรมอนตราย

- ใชกบมลฝอยปรมาณ

นอย และคาความชนตา

เตาเผาแบบความรอน

สง (Thermo selected

type)

2,000°C

–

3,000°C

- สามารถทาลายมล

ฝอยไดถง 95 – 99%

ของปรมาณขยะ

- เงนลงทนและคา

บารงรกษาคอนสงมาก

- สามารถเผามลฝอยได

ทกชนด

- เหมาะสาหรบทาลาย

มลฝอยชมชนทม

องคประกอบของขยะ

มลฝอยทมความหลาย

หลายเปนอยางยง

แหลงทมา: กรมควบคมมลพษ, 2554.

3) การหมกทาปย (Composting) การนาขยะยอยสลาย พวกเศษพช เศษขยะ

จากการ ทาครว เชน เศษผก เศษเนอ เปลอกผลไม มาหมกโดยอาศยขบวนการทางชววทยาของ

จลนทรยในการยอยสลายขยะดงกลาว ภายใตสภาวะแวดลอมทเหมาะสมทงในดานความชน

อณหภม ปรมาณออกซเจน จนไดสารอนทรยทยอยสลายแลวเป นผงหรอกอนเลก ๆ สนาตาลปนดา

ไมมกลน มอตราสวนของส ารประกอบคารบอนตอไนโตรเจนตา เมอขบวนการยอยสลายเสรจ

สมบรณจะไดปยหมกทสามารถนาไปใชในการปรบปรงคณภาพดนไดเปนอยางด รปแบบการหมก

ทาปย สามารถแบงไดเปน 2 รปแบบ (สานกงานคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต , 2553; อาณต

ตะปนตา, 2553: 130 – 140) ดงน

(1) การหมกแบบใชอากาศ (Aerobic Decomposition) เปนวธการหมก

ขยะมลฝอยเพอทาปย โดยอาศยกระบวนการของจลนทรยในการยอยสลายสารอนทรยทมอยในขยะ

41

มลฝอย ซงจะเปนจลนทรยกลมทตองการอากาศ และจะไดปยทมคณสมบตดและมองคประกอบ

ของไนเตรต (NO3-) และซลเฟต (SO4

2-) วธนเปนกระบวนการหมกทไมกอปญหาเรองกลน สามารถ

แบงยอยได 2 วธอยางงายคอ การหมกแบบกองบนลาน (Windrow Composting) แบบอโมงคอากาศ

(Static Composting)

(2) การหมกทาปยแบบไมใชอากาศ (Anaerobic Decomposition) เปน

กระบวนการยอยสลายสารอนทรยในขยะมลฝอยทเกดขนในถงหมกแบบไมใชอากาศ โดยนาขยะ

มลฝอยจะเขาสถงหมก จากนนจะถกผสมกบขยะเกาทผานการหมกมาแลว ซงมสภาวะในการหมก

แบบแขงหรอกงแขง การหมกรปแบบนมกเกดกาซทมกลนเหมน เชน กาซไขเนา (H2S) และกาซ

แอมโมเนย (NH3) รวมทงคณภาพปยทไดจะคอนขางตาและใชเวลานานกวาการหมกแบบใชอากาศ

2.4.4 การจดการขยะอนตรายชมชน

การจดการขยะอนตรายชมชนจาเปนตองมการจดการโดยเฉพาะไม สามารถนามาจดการ

รวมกบขยะ ทวไปได เนองจากอาจเกดการปนเปอนของสารพษ เชน หากนาหลอดไฟฟลออเรส

เซนตรวมกบขยะมลฝอยแลวเกดการแตกหก ระหวางขนยาย ฝงกลบทาให สารปรอททอยใน

หลอดไฟ ออกปนเปอนสสงแวดลอม เนองจากหลมฝงกลบขยะมลฝอยไมสามารถปองกนการซม

ผานของสารเคมได ซงสารปรอทจะก อใหเกดผลตอสขภาพ ทาใหมอาการคนหรอชา ประสาท

สมผสทางานผดปกต สน เดนลาบาก ถาไดรบเปนเวลายาวนานสามารถกอใหเกดโรคมนามาตะได

เปนตน

ในการจดการขยะอนตรายชมชนจากชมชน ตามพระราชบญญตสาธารณสข (ฉบบท 2)

พ.ศ.2550 มาตรา 3 ทกาหนดนยามมลฝอยใ หรวมถงขยะอนตรายชมชน และมาตรา 18 โดยให

องคกรปกครองสวนทองถนมหนาทรบผดชอบในการจดหาระบบการจดการขยะอนตรายชมชน

จากชมชน เพอใหบรการกบประชาชนในพนท โดยมแนวทางในการบรหารจดการเชน การคดแยก

การรวบรวม การเรยกคนซาก รปแบบดานการเงน /การลงทน การจดเกบอตราคาธรรมเนยมการ

กาจด รปแบบและเทคโนโลยของระบบบาบดและกาจด ในลกษณะศนยภมภาคทวประเทศ ซงใน

ปจจบนตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ .ศ. 2535 อยในระหวางการจดทากฎกระทรวง

เกยวกบคานยามและหลกเกณฑแนวทางการจดการขยะอนตรายชมชนจากช มชน ทงนการจดการ

ขยะอนตรายชมชนมแนวทางดงน (กรมควบคมมลพษ, 2550)

2.4.4.1 การคดแยกขยะอนตรายชมชนจากชมชน

เปนการดาเนนการขนแรกในการจดการขยะอนตรายชมชน ถาสามารถดาเนนการ

คดแยกขยะอนตรายชมชนไดอยางมประสทธภาพ จะทาใหสามารถจดการขยะอนตรายชมชนใน

42

ขนตอนตอไปไดสะดวก รวดเรว และมความปลอดภยยงขน ในการดาเนนการขนตอนนตองอาศย

ความรวมมอจากประชาชน โดยตองใหความรและการประชาสมพนธเพอใหประชาชนมความร

ความเขาใจ และตระหนกถงความสาคญของการคดแยกขยะอนตรายชมชน

โดยตวอยางองคกรปกครองสวนทองถนทมการดาเนนการสรางกลไกการคดแยก

ขยะอนตรายชมชนจากชมชนคอ เทศบาลนครขอนแกน ซงมโครงการขยะพษแลกแตม เปนการ

สงเสรมใหประชาชนมการคดแยกขยะอนตรายชมชนจากชมชน (มลนธโลกสเขยว, 2553)

2.4.4.2 การแยกทง

เปนการใหประชาชนนาขยะอนตรายชมชนจากชมชนภายในบานเรอนของตนนามา

ทงแยกออกจากขยะทวไปเพอไมใหเกดการปะปนกนโดยมแนวทางดงน

1) แยกใสถงวางแยกไวหนาบานตามเวลา หนวยงานของทองถนตองมการ

ตกลงรวมกนกบประชาชนในการกาหนดระยะเวลา ชวงเวลา ในการนาขยะอนตรายชมชนใน

บานเรอนของตนออกมาทงตามระยะเวลาดงกลาว

2) แยกทงไวตามจดทกาหนด ทางหนวย งานของทองถนจดใหมสถานท

และภาชนะสาหรบรองรบขยะอนตรายชมชนโดยเฉพาะ และประชาสมพนธใหประชาชนใน

ทองถนไดทราบ เพอใหประชาชนนาขยะอนตรายชมชนในบานเรอนของตนออกมาทงตามสถานท

ทกาหนดไว

3) การจดวนพเศษเพอรวบรวม เปนการจดวนพเศษในการเกบขยะอนตราย

ชมชนขนในทองถนหรออาจจดรวมกบกจกรรมตาง ๆ ของชมชน เชนวนประชมทองถน หรอวน

ทาความสะอาดชมชน ประชาชนจะนาขยะอนตรายชมชนในบานเรอนออกมาแลวหนวยงานของ

ทองถนจดเกบขยะอนตรายชมชนทประชาชนนามาทง

2.4.4.3 การเกบรวมรวบ

เปนขนตอนในการเกบรวมรวมขยะอนตรายชมชนทประชาชนนาออกมาทงจาก

ขนตอนการแยกทง เพอนามารวบรวมไว ซงในขนตอนนจะตอง มการดาเนนการโดยใชรถเกบขน

ขยะอนตรายชมชน โดยกาหนดใหรถเกบขนขยะจะตองมการแยกเกบขยะอนตรายชมชนโดยเฉพาะ

ซงสามารถดาเนนการไดดงน

1) โดยรถขยะมลฝอยทวไปทมชองเกบเฉพาะ

2) โดยรถเกบขนขยะอนตรายชมชนโดยเฉพาะ

2.4.4.4 การเกบกก

เปนการรวบรวมขยะอนตรายชมชนจากชมชนทเกบไดมาเกบรวบรวมไวเพอใหม

ปรมาณทเพยงพอในการสงไปกาจดและจะตองไมรวบรวมไวเปนระยะเวลาทนานเกนไป เนองจาก

43

ขยะอนตรายชมชนบางประเภทอาจเกดอนตรายขน เชน กระปองสเปรยทไมใชแลวอาจเกดการ

ระเบด เปนตน จะตองเตรยมเจาหนาทควบคมดแล ปฏบตงานโดยเฉพาะ ซง อาณต ตะปนตา (2553:

87 – 89) ไดสรปแนวทางในการเกบกกขยะอนตรายชมชนไวดงน

1) ควรมภาชนะสาหรบเกบกกขยะอนตรายชมชนแตละประเภท ไดแก หลอด

ฟลออเรสเซนต ถานไฟฉาย กระปองสเปรย กระปองยาฆาแมลง เปนตน ใหแยกออกจากกนและ

ภาชนะดงกลาวจะตองมขนาดทเหมาะสมกบขยะอนตรายชมชนแตละประเภทและตองมความ

ทนทานตอการกดกรอนและมฝาปดมดชด

2) ภาชนะทเกบขยะอนตราย ชมชนประเภทตาง ๆ ควรตงอยในทรมและ ม

การระบายถายเทอากาศทด หากเกบไวในบรเวณทไมมการถายเทของอากาศ อาจทาใหเกดปฏกรยา

ทางเคม เชน ขยะอนตรายชมชนประเภทระเบดได หรอเกดการรวไหลของสารเคมในกรณทเปน

ของเหลว

3) ดานขางของภาชนะทเกบกกขยะอนตรายชมชนแตละประเภท ควรมเครอง-

หมายแสดงประเภทของขยะอนตรายชมชนนนกากบไวดวย

2.4.4.5 การขนสงไปสถานทกาจด

เปนการนาขยะอนตรายชมชนจากชมชนทไมสามารถนามาใชประโยชนไดขนสงไป

ยงสถานทกาจดโดยถกวธ ซงในการขนสงขยะอนตรายชมชน จะตองมความปลอดภยและเขมงวด

เนองจากขยะอนตรายชมชนอาจกอใหเกดอนตรายไดถาหากมอบตเหตระหวางการขนสง ควรจด

ใหมพาหนะสาหรบขนสงขยะอนตรายชมชนโดยเฉพาะ หรอมภาชนะหบหอทมดชด ทนทานตอ

การกดกรอนสาหรบบรรจขยะอนตรายชมชนโดยเฉพาะเพอขนสงนาไปกาจดตอไปนอกจากนตอง

มเครองหมายแสดงใหชดเจนวาเปนพาหนะสาหรบขนสงขยะอนตรายชมชน (อาณต ตะปน ตา,

2553: 98 – 99)

2.4.4.6 การบาบด/กาจดขยะอนตรายชมชนจากชมชน

กระบวนการกาจดขยะอนตรายชมชนจากชมชนทไมสามารถนามาใชประโยชนได

โดยดาเนนการอยางถกตองและปลอดภยในการบาบดและกาจดขยะอนตรายชมชนจะตองดาเนนการ

เปนขนตอนซงแยกออกมาจากขยะประเภทอนตงแตการเกบรวบรวมและขนสงขยะโดยรถเกบขน

เฉพาะขยะอนตรายชมชนมายงสถานทบาบด จากนนจงทาการบาบดขยะเหลานนดวยกระบวนการ

ทางกายภาพ ทางเคม หรอทางชวภาพ รวมทงอาจนาขยะทเปนอนตรายบางประเภทไปทาการเผา

ทงนขนอยกบคณสมบตของขยะดวยวาควรนาไปบาบดดวยวธการใดทเหมาะสมทสด และจากการ

นาขยะไปทาการบาบดพบวายงมบางสวนเหลอตกคางจากการบาบดเกดขน เชน เกดกากตะกอน

จากกระบวนการบาบดทางกายภาพ เคม และชวภาพ และเกดเถาจากการเผา เปนตน ซงของเสยสวน

44

ทเหลอเหลานยงมความเปนอนตรายหรอความเปนพษอย จงจาเปนตองนาไปผานกระบวนการเพอ

ลดความเปนอนตรายหรอความเปนพษดงกลาวใหนอยลงหรอหมดไป ไดแก การทาใหคงตวหรอ

ปรบเสถยร และการทาใหเปนกอนแขง ฯลฯ จากนนจงขนยายไปยงสถานทฝงกลบเพอทาการฝง

กลบโดยวธพเศษหรอฝงกลบอยางปลอดภย (Secured Landfill) เปนขนตอนสดทาย (อาณต ตะปน

ตา, 2553: 195 – 222)

1) การบาบดดวยกระบวนการทาง กายภาพและเคม มจดประสงค เพอทาให

ของเสยอนตรายลดความอนตรายลง มความสามารถในการละลายตาลง มความคงตวมากขน

ตวอยางกระบวนการทางกายภาพและเคมทนามาใช ไดแก

2) การบาบดดวยกระบวนการทางชวภาพ (The Biological Waste Treatment

Process) ใชในการกาจดของเสยทสามารถยอยสลายไดดวยกระบวนการทางชวภาพ อยางไรกตาม

วธนมขอจากดอยมาก เนองจากของเสยอนตรายสวนมากยบย งการเจรญเตบโตของจลนทรย

กระบวนการบาบดทางชวภาพ ทนามาใชมทงกระบวนการแบบใชและไมใชออกซเจน

3 3) การปรบเสถยร (Stabilization/Solidification) การปรบเสถยรกากของเสย

เปนการผสมสารเคมทเหมาะสมเขากบของเสย เพอใหเกดโครงสรางทของเสยถกจบไว ทาใหของ

เสยถกชะลางละลายออกมาไดนอยลง การปรบเสถยรกากของเสยน เปนการเตรยมของเสยเพอ

นาไปฝงกลบอยางปลอดภย ตวอยางการปรบเสถยร ไดแก การผสมปนซเมนตกบตะกอนโลหะ

หนกแลวนามาหลอเปนกอน การผสมปนขาวกบขยะอนตรายชมชน สารทสามารถนามาปรบ

เสถยรเพมเตมได ไดแก ปนขาวดดแปลง ดนเหนยวดดแปลง โพลเมอรอนทรย เทอรโมพลาสตก

เปนตน จากนนตะกอนทผานการปรบเสถยรแลวตองนามาทดสอบสมบตการถกชะลาง (Leaching

Test) ภายใตสภาวะมาตรฐานกอนนาไปฝงกลบ สารละลายทผานการชะลางของเสยแลว จะตองม

สารปนเปอนตากวาปรมาณทกาหนดไว (เกรยงศกด อดมสนโรจน, 2553)

3 4) การฝงกลบอยางปลอดภย (Secured Landfill) การดาเนนงานกาจดขยะโดย

วธพเศษน เปนการฝงกลบเฉพาะขยะอนตรายชมชน ความแตกตางของหลมฝงกลบอยางปลอดภย

สาหรบขยะอนตรายชมชน (Secured Landfill) กบหลมฝงกลบมลฝอยทวไป (Sanitary Landfill) คอ

หลมฝงกลบมลฝอยทวไปนนจะมการใชชนดนเพอถมกลบมลฝอยหรอมการปวสดรองพนอก 1 ชน

เพอปองกนการไหลซมของนาชะมลฝอย แตการดาเนนงานโดยการฝงกลบแบบปลอดภยนนจงตอง

มความเขมงวดและรดกมมากกวา เนองจากขยะอนตรายชมชนทนามาฝงกลบนนหาก มการรวไหล

ออกสภายนอก ยอมกอใหเกดความเสยหายทรนแรงตอสงแวดลอมและสขภาพอนามยของ

ประชาชน โดยของเสยอนตรายประเภทของแขงหรอตะกอนทมโลหะหนกปนอยข นตอนกอน

นาไปฝงกลบอยางปลอดภยจะตองผสมขยะอนตรายชมชนดวยสารเคมตาง ๆ เพอทาลายฤทธโดย

45

ปรบความเปนกรด-ดางของขยะอนตรายชมชนใหมฤทธเปนกลาง เพอลดการเกดอนตราย กลาวคอ

จะตองนาขยะอนตรายชมชนไปผานกระบวนการบาบดดวยกระบวนการทางกายภาพและเคมหรอ

การบาบดดวยกระบวนการทางชวภาพหรอ 3การปรบเสถยรหรอเถาทไดจากเผากอน 3 แลวจงนาไป

ฝงกลบอยางปลอดภย โดยทวไปโครงสรางของหลมฝงกลบนน จะตองมการปองกนการรวซมของ

นาและสารอนตรายอยางรดกมมาก ทกนหลมและดานขางหลม มการบดอดดวยดนเหนยวซงม

อตราการไหลซมของนาตาและมการปแผนวสดกนซมอก 2 ชนเพอปองกนไม ใหสารพษรวไหล

เมอฝงกลบกากของเสยจนเตมหลมแลวตองทาการปดหลมดวยดนอดแนน ตอจากนน ปวสดกนซม

เชนแผนยางหรอแผนพลาสตกสงเคราะห 2 ชน ปทบดวยดนอกชน แลวปลกพชคลมดนไว เพอลด

การชะลางพงทลายหนาดนไป นอกจากนน ดานบนของหลมฝงกลบ จะตองมทอระบายอากาศ เพอ

ระบายกาซทเกดขนภายในออกสภายนอก เพอปองกนไมใหเกดการอดตวของกาซจนดนหลมฝง

กลบใหมรอยแตกได และจะตองมระบบรวบรวม ระบบบาบดนาชะทเกดขนภายในบอฝงกลบ

รวมทงสรางบอสงเกตการณเพอใชตรวจสอบคณลกษณะของนาใต ดนในบรเวณใกลทฝงกลบเพอ

ปองกนการรวไหลของสารพษ (กรมควบคมมลพษ, 2550)

5) การเผาดวยเตาเผาอณหภมสง (Incineration) การบาบดดวยกระบวนการ

ทางกายภาพและเคม ไมสามารถทาลายของเสยอนตรายบางชนดได เชน นามน สารปราบศตรพชบาง

ชนด ตวทาละลายอนทรย สารเคมทเสอมคณภาพ จงจาเปนตองทาการกาจดโดยการนามาเผาทอณหภม

สง เพอใหของเสยเปลยนสภาพเปนเถา แลวนาเถานไปฝงกลบตอไป การเผาของเสยอนตราย ตองทา

การเผาทอณหภมสงถง 1,000 – 1,200 องศาเซลเซยส และตองมสวนเผาไอกาซซ า เพอใหมมลสารเหลอ

นอยทสด เตาเผาจะตองมการปรบอตราสวนเชอเพลงและอากาศทเหมาะสม นอกจากน จะตองมเครอง

ฟอกอากาศซ า เชน เครองดกฝ น เครองกาจดไอกรดดาง กอนปลอยอากาศออกสสงแวดลอม

สามารถสรปขนตอนในการจดการขยะอนตรายชมชนจากชมชนดงกลาวขางตน

แสดงเปนแผนภมดงภาพท 2.2

46

ภาพท 2.2 กระบวนการบาบดและกาจดขยะอนตรายชมชน

แหลงทมา: มลลกา ปญญาคะโป, 2544: 171.

2.4.5 หลกการจดการมลฝอยตดเชอ

เนองจาก มลฝอยตดเชอ เปนขยะชนดหนงทสามารถแพรกระจายเชอโรคตาง ๆ ได ตงแต

แหลงกาเนด สงผลกระทบโดยตรงตอสงแวดลอมและสขภาพอนามยของมนษย หากไมไดรบการ

จดการอยางถกตองตามหลกสขาภบาล (กรมอนามย, 2546: 15 – 67)

2.4.5.1 การคดแยกมลฝอยตดเชอจากแหลงกาเนด

มลฝอยตดเชอโดยสวนใหญมแหลงกาเนดจากสถานบรการสาธารณสข เชน โรงพยาบาล

คลนก เปนตน สาหรบมลฝอยตดเชอจากครวเรอนนนมจานวนนอยมาก ดงนน ในทนจงใหนาหนก

ไปทแหลงกาเนดจากสถานบรการสาธารณสข อยางไรกตาม กอนทจะมการคดแยก จะตองมการ

ขยะอนตรายชมชนชมชนจากชมชน

(Hazardous Waste)

เกบรวบรวม

คดแยกจากขยะชมชน

การบาบด

ทางกายภาพ เคม หรอชวภาพ

การเผาทความรอนสง

ขนสงโดยรถเกบขนเฉพาะขยะอนตรายชมชน

กากตะกอน เถาจากการเผา ของเสยทผานการบาบดแลว

(ไมเปนอนตราย)

การปรบเสถยร/ทาเปนกอนแขง

การฝงกลบอยางปลอดภย

(Secured Landfill)

การฝงกลบอยางถกหลกสขาภบาล

(Sanitary Landfill)

47

จดเตรยมอปกรณ จดหาภาชนะรองรบมลฝอยตดเชอแตละประเภทใหเพยงพอและเหมาะสม มการ

เตรยมบคลากรโดยการใหความรและแนวทางปฏบตทชดเจนถกตอง ผปฏบตตองเขาใจวธปฏบต

ระบบการกากบ ดแล และกา รระงบการแพรเชอโรคทอนตราย ผปฏบตงานตองสวมอปกรณ

ปองกนอนตรายสวนบคคล ไดแก ถงมอยางหนา ผากนเปอน ผาปดปาก และรองเทาพนยางหมแขง

ตองมการแยกมลฝอยตดเชอจากขยะชนดอน ๆ และแยกประเภทมลฝอยตดเชอ

2.4.5.2 การเกบรวบรวมมลฝอยตดเชอ

ตองเกบ มลฝอยตดเชอ ตรงแหลงกาเนด และตองเกบลงในภาชนะทกาหนด ตาม

ประเภทของมลฝอยตดเชอ พาหนะทใชเคลอนยายภาชนะบรรจ มลฝอยตดเชอตองมลกษณะตามท

กฎหมายกาหนด และหามนาไปใชปนกบขยะทวไป โดยพาหนะทใชเคลอนยายตองมลกษณะตวถง

ปดทบ ผนงดานในบดวยวสดททนทาน ทาความสะอาดไดงายและไมรวซม ควรมการทาความสะอาด

และฆาเชอโรคอยางนอยวนละ 1 ครงหลงเสรจสนการปฏบตงาน หากมลฝอยตดเชอมปรมาณมาก ยง

ไมเคลอนยายออกไปทนท ตองจดใหมทหรอมมหนงของหองสาหรบรวมภาชนะบรรจเพอรอการ

เคลอนยายไปเกบในทพกรวมมลฝอยตดเชอ หามเกน 1 วน การเคลอนยายภาชนะบรรจมลฝอยตดเชอ

ไปเกบในทพกรวมมลฝอยตดเชอตองดาเนนการใหถกสขลกษณะ โดยทพกรวมมลฝอยตดเชอเพอรอ

การขนไปกาจดตองเปนหองหรออาคารเฉพาะแยกจากอาคารอน ตองมขอความวา “ทพกรวมมลฝอย

ตดเชอ” ทหนาหองหรอหนาอาคาร ตองทาความสะอาดและฆาเชอโรคอยางนอยสปดาหละ 1 ครง

2.4.5.3 การขนมลฝอยตดเชอ

จดใหมรถเขนสาหรบเคลอนยายภาชนะบรรจ มลฝอยตดเชอ ซงมลกษณะเปนตวถง

ปดทบ ไมรวซม สามารถควบคมอณหภมไมใหเกน 10 องศาเซลเซยส และมขอความสแดงปดไวท

ภายนอกตวถงดานขางทงสองดานวา “ใชเฉพาะขนมลฝอยตดเชอ” และแสดงชอของราชการสวน

ทองถนททาการขน มลฝอยตดเชอดวยตวหนงสอสแดงไวทภายนอกตวถงดานขางทงสองดานของ

ยานพาหนะขน มลฝอยตดเชอ ตองขนสมาเสมอตามวนและเวลาท กาหนด และเสนทางทแนนอน

ตองกระทาทกวน ระหวางการเคลอนยายไปทพกรวม มลฝอยตดเชอหามแวะ หรอหยดพก ตองมผ

ควบคมตามทกฎหมายกาหนด ผขบขและผปฏบตงานประจายานพาหนะตองมความรเกยวกบ มล

ฝอยตดเชอ การปองกน ระงบการแพรเชอ และตองสว มเครองปองกนอนตรายในขณะปฏบตงาน

ผประกอบการเกบขน มลฝอยตดเชอ หรอ สถานพยาบาล /ทองถน ทมการเกบมลฝอยตดเชอ ออก

นอกสถานทจะตองมผควบคมโดยบคคลากรวฒวทยาศาสตรอยางนอย 1 คน

2.4.5.4 การกาจดมลฝอยตดเชอ

เปนการทาลายเชอโรคทมอยในมลฝอยตดเชอ ดวยวธมาตรฐานสากลตามทกระทรวง

สาธารณสขกาหนด ตามกฎกระทรวงวาดวยการกาจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. 2545 ซงปจจบนสาหรบ

48

ประเทศไทย มเพยงวธการเผาในเตาเผา การทาลายเชอดวยไอนา และการทาลายเชอดวยความรอน

เทานนทกระทรวงสาธารณสขอนญาตใหใชในการกาจดมลฝอยได และวธอนทกระทรวงสาธารณสข

กาหนดในพระราชกจจานเบกษา การกาจดมลฝอยตดเชอ ทผานการบาบดทาลายเชอแลว สามารถ

นาไปฝงกลบรวมกบมลฝอยทวไปอยางถกสขาภบาลได มลฝอยตดเชอ ทเปนของเหลวหรอเศษชน

เนอเลก ๆ สามารถกาจดโดยปลอยลงในระบบบาบดนาเสยได มลฝอยตดเชอบางประเภท ตองกาจด

โดยการนาไปฝงกลบอยางปลอดภย (Secured Landfill) ใหถกตองตามหลกวชาการ ซงเปนการกาจด

ขนสดทาย

2.5 กฎหมาย นโยบาย แผน และมาตรฐานทเกยวของ

กฎหมาย นโยบาย แผน และมาตรฐานทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอยขององคกรปกครอง

สวนทองถน มทงกฎหมายทเกยวกบการบรการสวนทองถน กฎหมายทเกยวกบการจดการขยะมลฝอย

โดยตรง และกฎหมายทเกยวกบการขยะมลฝอยโดยออม ซงมรายละเอยดดงน

2.5.1 กลมกฎหมายทเกยวกบราชการบรหารสวนทองถน

กฎหมายในกลมนได ใหอานาจแก ราชการบรหารสวนทองถนในการรกษาความสะอาด

รวมทงการกาจดขยะมลฝอยในบรเวณตาง ๆ เชน ทางเทา ถนน ทสาธารณะ ทางนา เปนตน ไดแก

2.5.1.1 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550

มาตรา 57 บคคลยอมมสทธไดรบขอมล คาชแจง และเหตผลจากหนวยราชการ

หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน กอนการอนญาตหรอการดาเนนโครงการ

หรอกจกรรมใดทอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม สขภาพอนามย คณภาพชวต หรอสวนได

เสยสาคญอนใดทเกยวกบตนหรอชมชนทองถน และมสทธแสดงความคดเหนของตนตอหนวยงาน

ทเกยวของเพอนาไปประกอบการพจารณาในเรองดงกลาว

การวางแผนพฒนาสงคม เศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม การเวนคน

อสงหารมทรพยการวางผงเมอง การกาหนดเขตการใชประโยชนในทดน และการออกกฎทอาจม

ผลกระทบตอสวนไดเสยสาคญของประชาชน ใหรฐจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของ

ประชาชนอยางทวถงกอนดาเนนการ

มาตรา 67 สทธของบคคลทจะมสวนรวมกบรฐและชมชนในการอนรกษ บารงรกษา

และการไดประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพ และในการคมครอง

สงเสรม และรกษาคณภาพสงแวดลอม เพอใหดารงชพอยไดอยางปกตและตอเนองในสงแวดลอมท

49

จะไมกอใหเกดอนตรายตอสขภาพอนามย สวสดภาพ หรอคณภาพชวตของตน ยอมไดรบความ

คมครองตามความเหมาะสม

การดาเนนโครงการหรอกจกรรมทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรงทง

ทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต และสขภาพ จะกระทามได เวนแตจะไดศกษาและ

ประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพของประชาชนในชมชน และจดใหมกระบวนการ

รบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสยกอน รวมทงไดใหองคการอสระซงประกอบดวย

ผแทนองคการเอกชนดานสงแวดลอมและสขภาพ และผแทนสถาบนอดมศกษาทจดการการศกษา

ดานสงแวดลอมหรอทรพยากรธรรมชาตหรอดานสขภาพ ใหความเหนประกอบกอนมการดาเนนการ

ดงกลาว

สทธของชมชนทจะฟองหนวยรา ชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ ราชการสวน

ทองถนหรอองคกรอนของรฐทเปนนตบคคล เพอใหปฏบตหนาทตามบทบญญตน ยอมไดรบความ

คมครอง

2.5.1.2 พระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2496

กาหนดใหเปนหนาทของเทศบาลในการรกษาความสะอาดของถนน ทางเดน และท

สาธารณะ รวมทงการกาจดมลฝอยและสงปฏกล ตามมาตรา 66(3) ทกาหนดใหเทศบาลตาบล ม

หนาท รกษาความสะอาดของถนน หรอทางเดนและทสาธารณะ รวมทงการกาจดมลฝอยและสง

ปฏกล

การปฏบตงานตามอานาจหนาทของเทศบาลตองเปนไปเพอประโยชนสขของ

ประชาชนโดยใชวธการบรหารกจการบานเมองทด และใหคานงถงการมสวนรวมของประชาชนใน

การจดทาแผนพฒนาเทศบาล การจดทางบประมาณ การจดซอจดจาง การตรวจสอบ การ

ประเมนผลการปฏบตงาน และการเป ดเผยขอมลขาวสาร ทงน ใหเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบ

ขอบงคบวาดวยการนนและหลกเกณฑและวธการทกระทรวงมหาดไทยกาหนด

2.5.1.3 ประกาศคณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

พ.ศ. 2546 เรอง กาหนดอานาจ และหนาท ในการจดระบบบรการสาธารณ ะขององคการบรหาร

สวนจงหวด

เพอใหการดาเนนการตามอานาจและหนาทขององคการบรหารสวนจงหวดในเขต

จงหวด เปนไปดวยความเรยบรอย โดยการดาเนนโครงการในการใหบรการสาธารณะทองคกร

ปกครองสวนทองถนมศกยภาพไมพอตอการดาเนนการ พรอมทงสนบสนนงบประมาณและเทคนค

ใหกบองคกรปกครองสวนทองถน และทาแผนพฒนาทองถนของตน

50

2.5.1.4 พระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนการ กระจายอานาจใหแกองคกร

ปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542

กาหนดการจดระบบบรการสาธารณะตามอานาจหนาทระหวางรฐและองคกร

ปกครองสวนทองถน และระหวางอ งคกรปกครองทองถนดวยกนเอง ใหรฐ และองคการบรหาร

สวนจงหวดมอานาจหนาทจดทาบรการสาธารณะเพอประโยชนของประชาชนในทองถนของ

ตนเอง การสนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนในการพฒนาทองถน การประสานและใหความ

รวมมอในการปฏบตหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนใหมประสทธภาพ องคกรปกครองสวน

ทองถนอาจมรายไดจากรการจดสรรสดสวนภาษและอากร คาธรรมเนยม และเงนรายไดตาง ๆ

รวมทงใหมรายรบไดในกรณตาง ๆ เชน รายไดจากการพาณชยและการทากจการ เงนอดหนนตาง ๆ

เงนชวยเหลอ ห รอเงนกจากตางประเทศ เปนต น การกระจายอานาจการใหบรการสาธารณะทรฐ

ดาเนนการอยเดม ใหแกองคกรปกครองสวนทองถน และกาหนดขอบเขตความรบผดชอบในการ

ใหบรการสาธารณะของรฐและขององคกรปกครองสวนทองถน โดยพจารณาตาม ความพรอม

รายได บคลากร จานวนประชาชน คาใชจาย ตลอดจนคณภาพการใหบรการทประชาชนไดรบ

2.5.2 กลมกฎหมายทมวตถประสงคในการรกษาความสะอาดโดยตรง

กฎหมายในกลมนมวตถประสงคในการรกษาความสะอาด ซงเกยวกบขยะมลฝอยโดยตรง

โดยตรง ไดแก

2.5.2.1 พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535

กฎหมายฉบบนได �บญญตเรอง การกาจดขยะมลฝอย โดยไดใหอานาจแกราชการ

สวนทองถนในการดาเนนงานเรองขยะมลฝอย ไดแก มาตรา 18 มาตรา 19 และมาตรา 20 ดงน

1) มาตรา 18 การเกบ ขน หรอกาจดสงปฏกลหรอมลฝอยในเขตราชการสวน

ทองถนใดใหเปนอานาจของราชการสวนทองถนนน ในการดาเนนการ ราชการสวนทองถนอาจรวมกบ

หนวยงานของรฐ หรอราชการสวนทองถนอนดาเนนการภายใตขอตกลงรวมกนกได แตในกรณจาเปน

เพอประโยชนสาธารณะโดยสวนร วม รฐมนตรมอานาจออกกฎกระทรวงโดยคาแนะนาของ

คณะกรรมการกาหนดหลกเกณฑวธการ และเงอนไขในการดาเนนการรวมกนได ในกรณทมเหตอน

สมควรราชการสวนทองถนอาจมอบใหบคคลใดดาเนนการแทนภายใตการควบคมดแลของราชการ

สวนทองถน หรออาจอนญาตใหบคคลใดเปนผดาเนนกจการรบทาการเกบ ขน หรอกาจดสงปฏกลหรอ

มลฝอยตามมาตรา 19 กได ซงไมรวมถงการใชบงคบกบการจดการของเสยอนตรายตามกฎหมายวาดวย

โรงงาน แตใหผดาเนนกจการโรงงานทมของเสยอนตราย และผดาเนนกจการรบทาการเกบ ขนหรอ

กาจดของเสยอนตรายดงกลาว แจงการดาเนนกจการเปนหนงสอตอเจาพนกงานทองถน

51

2) มาตรา 19 หามมใหผใดดาเนนกจการรบทาการเกบ ขน หรอกาจดสงปฏกล

หรอมลฝอย โดยทาเปนธรกจหรอโดยไดรบประโยชนตอบแทนดวยการคดคาบรการ เวนแตจะ

ไดรบใบอนญาตจากเจาพนกงานทองถน

3) มาตรา 20 เพอประโยชนในการรกษาความสะอาดและการจดระเบยบใน

การเกบ ขน และกาจดสงปฏกลหรอมลฝอย ใหราชการสวนทองถนมอานาจออกขอกาหนดของ

ทองถนดงตอไปน

(1) หามการถาย เท ทง หรอทาใหมขนในทหรอทางสาธารณะซงสงปฏกล

หรอมลฝอย นอกจากในททราชการสวนทองถนจดไวให

(2) กาหนดใหมทรองรบสงปฏกลหรอมลฝอยตามทหรอทางสาธารณะ

และสถานทเอกชน

สรปไดวาราชการสวนทองถนมอานาจ ออกขอกาหนดของทองถน เพอประโยชนใน

การรกษาความสะอาดและการจดระเบยบในการเกบขน และกาจดสงปฏกลหรอมลฝอย ไดแก หาม

ทงมลฝอยตดเชอในทสาธารณะ กาหนดวธการเกบ ขน และกาจดมลฝอยตดเชอ หรอใหเจาของหรอ

ผครอบครองอาคารสถานทใด ๆ ปฏบตใหถ กตองตามสขลกษณะ กาหนดอตราคาธรรมเนยมการ

ใหบรการเกบ และขนสง ไมเกนอตราทกาหนดในกฎกระทรวง กาหนดหลกเกณฑ วธการและ

เงอนไขในการเกบ ขน และกาจดมลฝอยตดเชอ เพอใหผไดรบอนญาตจากเจาพนกงานทองถนใน

จดเกบไดปฏบต รวมทงกาหนดอตราคาบร การขนสงทผนนจะเรยกเกบได กาหนดการอนใดท

จาเปนเพอใหถกตองดวยสขลกษณะ และมอานาจจดการกรณเหตราคาญใหผกอเหตราคาญเปนผเสย

คาใชจาย เชน การเททงสงททาใหมกลนเหมนหรอสารพษ หรอกอใหเกดความเสอมหรออนตราย

ตอสขภาพ หรอการควบคมสารพษทไมดพอ เปนตน ตลอดจนการดาเนนการกาจดมลฝอยตดเชอท

เกดขนในเขตราชการสวนทองถนของตน สามารถดาเนนการได 3 รปแบบ คอ ราชการสวนทองถน

ดาเนนการเอง หรอราชการสวนทองถนอาจมอบอานาจใหบคคลอนดาเนนการแทนภ ายใตการ

ควบคมของทองถน และราชการสวนทองถนอนญาตใหเอกชนดาเนนการโดยทาเปนธรกจ

2.5.2.2 พระราชบญญตรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง

พ.ศ. 2535

พระราชบญญตนเปนกฎหมายทกาหนดเรองการรกษาความสะอาดและการหามทง

ขยะมลฝอย การจดการมลพษทเกดจากกจกรรมของชมชน รวมทงการทงขยะมลฝอย และสงปฏกล

ของชมชน โดยบงคบใชในเขตเทศบาล กรงเทพมหานคร เมองพทยา และองคกรปกครองสวนทองถน

อนตามทรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยประกาศ (กอบกล รายะนาคร, 2550: 171) มบทบญญต

ทเกยวกบการจดการขยะมลฝอยและสงปฏกล ไดแก

52

1) มาตรา 8 เจาของหรอผครอบครองอาคารหรอทดนผใด วางกระถางตนไม

บนทางเทาหรอปลกตนไมทบรเวณภายนอกอาคารทตนเปนเจาของหรอผครอบครอง และปลอยปละ

ละเลยใหตนไมเหยวแหงหรอมสภาพรกรงรง หรอปลอยปละละเลยใหมสงปฏกลหรอมลฝอย ใน

กระถางตนไมหรอทบรเวณภายนอกของอาคาร หรอปลอยปละละเลยใหตนไมหรอธญพชทตน

ปลกไวหรอทขนเองในทดนของตนใหเหยวแหงหรอมสภาพรกรงรง หรอปลอยปละละเลยใหมการ

ทงสงปฏกลหรอมลฝอยในบรเวณทดนของตน เจาของหรอผครอบครองอาคารมความผดตาม

พระราชบญญตน โดยผกระทาผดจะมระวางโทษปรบไมเกนสองพนบาทตามมาตรา 54

2) มาตรา 13 เจาของรถซงใชบรรทกสตว กรวด หน ดน เลน ทราย สงปฏกล

มลฝอยหรอสงอนใด ตองจดใหรถนนอยในสภาพทปองกนมใหมลสตวหรอสงดงกลาวตกหลน

รวไหล ปลว ฟง กระจายลงบนถนนในระหวางทใชรถนน รวมทงตองปองกนมใหนามนจากรถ

รวไหลลงบนถนน

3) มาตรา 18 หามมใหผใดทง วาง หรอกองซากยานยนตบนถนนหรอสถาน

สาธารณะ

4) มาตรา 19 หามมใหผใดตง วาง หรอกองวตถใด ๆ บนถนนเวนแตเปนการ

กระทาในบรเวณทเจาพนกงานทองถนหรอพนกงานเจาหนาทประกาศกาหนดดวยความเหนชอบ

ของเจาพนกงานจราจร

5) มาตรา 23 หามมใหผใดเทหรอทงกรวด หน ดน เลน ทราย หรอเศษวตถ

กอสรางลงในทางนา หรอกองไว หรอกระทาดวยประการใด ๆ ใหวตถดงกลาวไหลหรอตกลงในทางนา

6) มาตรา 26 หามมใหผใดทงสงปฏกล มลฝอย หรอเท หรอกองกรวด หน

ดน เลน ทราย หรอสงอนใดในบรเวณทไดปลกหญาหรอตนไมซงราชการสวนทองถนราชการสวน

อนหรอรฐวสาหกจเปนเจาของ

7) มาตรา 31 หามมใหผใด บวนหรอถมนาลาย เสมหะ บวนนาหมาก สงนามก

เทหรอทงสงใด ๆ ลงบนถนนหรอบนพนรถหรอพนเรอโดยสาร ทงสงปฏกลหรอมลฝอยในสถาน

สาธารณะนอกภาชนะหรอททราชการสวนทองถนไดจดไว

8) มาตรา 32 หามมใหผใดทงสงปฏกลหรอมลฝอยลงบนทสาธารณะ ปลอยปละ

ละเลยใหมสงปฏกลหรอมลฝอยในทดนของตนในสภาพทประชาชนอาจเหนไดจากทสาธารณะ

9) มาตรา 33 หามมใหผใดเทหรอทงสงปฏกล มลฝอย นาโสโครกหรอสงอน

ใดลงบนถนนหรอในทางนา ยกเวนแกเจาของหรอผครอบครองเรอหรออาคารประเภทเรอนแพ ซง

จอดหรออยในทองททเจาพนกงานทองถนยงไมไดจดสวมสาธารณะหรอภาชนะสาหรบทงสง

ปฏกลหรอมลฝอย

53

นอกจากน ยงไดกาหนดโทษโดยการเสยคาปรบ ในกรณทมการฝาฝนไมปฏบตตาม

รวมทงกฎหมายฉบบนยงมบทบญญตในมาตรา 49 คาธรรมเนยมและคาปรบทเปรยบเทยบตาม

พระราชบญญตนใหเปนรายไดของราชการสวนทองถน และมาตรา 51 ประชาชนผพบเหนอาจแจง

ความตอพนกงานสอบสวน เจาพนกงานทองถนหรอพนกงานเจาหนาท เพอใหพนกงานสอบสวน

เจาพนกงานทองถน หรอพนกงานเจาหนาทดาเนนการตามอานาจหนาทโดยไมชกชา และใหถอวา

ประชาชนผพบเหนการกระทาความผดดงกลาวเปนผเสยหายตามประมวลกฎหมายวธพจารณา

ความอาญา

2.5.2.3 1พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

เปนกฎหมายทเกยวกบการคมครองสงแวดลอม และการควบคมมลพษ ซงมาตรา 39

แผนปฏบตเพอการจดการคณภาพสงแวดลอมในระดบจงหวดทจะไดรบการพจารณาจาก

คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตในลาดบแรก จะตองเสนอประมาณการเงนงบประมาณแผนดน

และเงนกองทน สาหรบการกอสรางหรอดาเนนการเพอใหมระบบบาบดนาเสยรวมหรอระบบกาจด

ของเสยรวมตามมาตร 38(2) ดวย ในกรณทจงหวดใดยงไมพรอมทจะดาเนนการเพอใหมระบบ

บาบดนาเสยรวมหรอระบบกาจดของเสยรวม อาจเสนอแผนการสงเสรมใหเอกชนลงทนกอสราง

และดาเนนการแทน โดยแผนจะต องมรายละเอยดและประมาณคาใชจายทงหมด รวมทง

กระบวนการและระบบกาจดของเสยรวม ยงมการกลาวถงมลพษอนและของเสยอนตรายไวใน

มาตรา 78 การเกบรวบรวม การขนสง และการจดการดวยประการใด ๆ เพอบาบดและขจดขยะมล

ฝอยและของเสยอนทอยในสภาพเปนของแขง การป องกนและควบคมมลพษทเกดจากหรอมทมา

จากการทาเหมองแรทงบนบกและในทะเล การปองกนและควบคมมลพษทเกดจากหรอมทมาจาก

การสารวจ และขดเจาะนามน กาซธรรมชาตและสารไฮโดรคารบอนทกชนดทงบนบกและในทะเล

หรอการปองกนและควบคมมลพษทเกดจากหรอมทมาจาก การปลอยทงนามนและการทงเทของ

เสยและวตถอน ๆ จากเรอเดนทะเล เรอบรรทกนามน และเรอประเภทอน ใหเปนไปตามกฎหมาย

วาดวยการนน และมาตรา 79 ในกรณทไมมกฎหมายใดบญญตไวโดยเฉพาะ ใหรฐมนตรโดยคา

แนะนาของคณะกรรมการควบคมมลพษ มอานาจออกกฎกระทรวงกาหนดชนดและประเภทของ

ของเสยอนตรายทเกดจากการผลต การใชสารเคม หรอวตถอนตรายในกระบวนการผลตทาง

อตสาหกรรม เกษตรกรรม การสาธารณสขและกจการอยางอนใหอยในความควบคม ในการนให

กาหนดหลกเกณฑ มาตรการ และวธการเพอควบคมการเกบ รวบรวม การรกษาความปลอดภย การ

ขนสงเคลอนยาย การนาเขามาในราชอาณาจกร การสงออกไปนอกราชอาณาจกร และการจดการ

บาบด และกาจดของเสยอนตรายดงกลาวดวยวธการทเหมาะสมและถกตองตามหลกวชาทเกยวของ

ดวย โดยมบทกาหนดโทษตามมาตรา 91 ผใดลกลอบปลอยของเสยล งสระบบกาจดของเสยรวม

54

ของทางราชการจะตองเสยคาปรบ และหากทาใหเกดความเสยหายจะตองชดใชคาเสยหาย

นอกจากนในมาตราท 22 – 31 เปนการกาหนดรายละเอยดของกองทนสงแวดลอมทรวมการลงทน

และดาเนนการเกยวกบระบบกาจดของเสยรวม ทดน วสด อปกรณ เครองมอในการดาเนนการดวย

2.5.2.4 กฎกระทรวงวาดวยการกาจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. 2545

โดย ขอกาหนดทกหมวดตามกฎกระทรวงนใหมผลใชบงคบในทองทของ

กรงเทพมหานคร เมองพทยา และเทศบาลนครและเทศบาลเมองทกแหง แตขอกาหนดเฉพาะใน

สวนทวาดวยการขนและการกาจดมลฝอยตดเชอใหกระทรวงสาธารณสขกาหนดยกเวนไมใชบงคบ

ในทองท ของราชการสวนทองถนอนนอก ตามความเหมาะสมกบสภาพทองท โดยจะกาหนด

หลกเกณฑและเงอนไขอยางใดกไดตามทเหนสมควร ทงน โดยประกาศในราชกจจานเบ กษา ซง

ขอกาหนดในสวนทวาดวยการเกบมลฝอยตดเชอตามกฎกระทรวงน ใหมผลใชบงคบแกสถาน

บรการการสาธารณสขและหองปฏบตการเชออนตราย ในเขตราชการสวนทองถนทกแหง

ดงนนเทศบาลตาบลเมองแกลงอยในขอยกเวน จงไมมหนาทโดยตรงในการกาจดมล

ฝอยตดเชอ

2.5.2.5 กฎกระทรวงวาดวยอตราคาธรรมเนยมการ ใหบรการ เกบ ขน และกาจดสง

ปฏกลหรอมลฝอย และอตราคาธรรมเนยมอน ๆ พ.ศ. 2545

โดยอาศยอานาจตามความพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535 ทกลาวถงอานาจ

ของราชการสวนทองถนในการออกขอกาหนดคาธรรมเนยมทองถนในการเกบและขนสงปฏกล

หรอมลฝอย ตามมาตรา 20(4) มการกาหนดรายละเอยดคาจากดความ หลกเกณฑ วธการเกบ การ

เคลอนยาย การรวบรวม การขนสง การทาลาย และการกาจดมลฝอยตดเชอ รวมทงการกาหนดอตรา

คาบรการเกบขนเพอใชเปนแนวทางปฏบตควบคมมลฝอยตดเชอสาหรบราชการสวนทองถนในการ

ควบคมดแลกจการทเกยวของทงทเปนสถานบรการสาธารณสข สถานพยาบาล สถานพยาบาลสตว

คลนก หองปฏบตการทางชวภาพหรอทางการแพทยทงของรฐและเอกชน ใหเปนมาตรฐานเดยวกนทง

ประเทศ นอกจากน กระทรวงสาธารณสขอยระหวางการพจารณาขอบงคบทางกฎหมายอน ๆ อก เชน

ขอบงคบทเกยวกบคณภาพอากาศและมาตรฐานมลพษทระบายออกจากเตาเผามลฝอยตดเชอ ขอบงคบ

เกยวกบมลฝอยอนตรายในสถานบรการสาธารณสข เปนตน

2.5.2.6 กฎกระทรวงฉบบท 33 (พ.ศ. 2535) ออกตามความในพระราชบญญตควบคม

อาคาร พ.ศ. 2522

เปนกฎหมายทใหความสาคญกบการจดการมลฝอยในอาคารหรออาคารสานกงาน

จงจาเปนตองมระบบไวรองรบมลฝอยอยางถกหลกสขาภบาล ดงนนเจาของอาคารมหนาทในการ

ดาเนนการใหมสงตางตามทกฎหมายกาหนด โดยกาหนดใหอาคารสงหรออาคารขนาดใหญพเศษ

55

ตองมการจดเกบม ลฝอยโดยวธขนลาเลยงหรอทงลงปลอยทง และตองจดใหมทพกรวมมลฝอยทม

ลกษณะดงตอไปน

1) ตองมขนาดความจไมนอยกวา 3 เทา ของปรมาณมลฝอยทเกดขนในแตละวน

2) ผนงตองทาดวยวสดถาวรและทนไฟ

3) พนผวภายในตองเรยบและกนนาซม

4) ตองมการปองกนกลนและนาฝน

5) ตองมการระบายนาเสยจากมลฝอยเขาสระบบบาบดนาเสย

6) ตองมการระบายอากาศและปองกนนาเขา

ทพกรวมมลฝอยตองมระยะหางจากสถานทประกอบอาหารและสถานทเกบอาหาร

ไมนอยวา 4.00 เมตร แตถาทพกรวมมลฝอยมขนาดความจเกน 3 ลกบาศกเมตร ตองมระยะหางจาก

สถานทดงกลาวไมนอยกวา 10.00 เมตร และสามารถขนยายมลฝอยไดโดยสะดวก

กฎหมายทกลาวมา กาหนดใหการจดการขยะมลฝอยเปนอานาจหนาทของราชการ

สวนทองถนของแตละพนท ในการจดการขย ะมลฝอย (จดเกบ ขน และกาจดขยะมลฝอย ) ในพนท

ดแลของตน รวมทงการจดวางถงขยะ การออกขอหามเรองการทงขยะในทตาง ๆ ไมวาจะเปนท

สาธารณะ ทางนา พนรถหรอเรอโดยสาร ตลอดจนกาหนดให �เจ�าของอาคารหรอทดน รกษาความ

สะอาด ไม�ใหมขยะ ทงในพนทของตน รวมทงบรเวณทางเทาทตดกบพนทของตนเองดวย

2.5.3 กลมกฎหมายและระเบยบอน ๆ ทเกยวของ

กลมกฎหมายนสวนใหญจะมขอกาหนดในการรกษาความสะอาดในเขตพนท หรอกจการ

ทกฎหมายฉบบนนบงคบอย ตลอดจนการกาหนดหามมใหมการทงขยะในเขตพนทนน ๆ ซงกฎหมาย

บางฉบบ อาจกาหนดโทษในกรณทมการฝาฝนโดยการปรบหรอจาคกเอาไวดวย มกฎหมายทเกยวของ

หลายบทดงน

2.5.3.1 พระราชบญญตรกษาคลองประปา พ.ศ. 2526

กฎหมายฉบบนมบทบญญตทเกยวข องคอมาตรา 15 หามมใหผใดทงซากสตว ซาก

พช เถ าถานหรอสงปฏกลลงในเขตคลองประปา คลองรบนา หรอคลองขงนา หากผ ใดฝาฝน ม

ความผด จะต องระวางโทษจา คกไม เกน1 เดอน หรอปรบไม เกน 2,000 บาท หรอทงจา และปรบ

(มาตรา 19)

2.5.3.2 พระราชบญญตจดวางการรถไฟและทางหลวง พ.ศ. 2464

กฎหมายฉบบนมบทบญญตทเกยวของคอ มาตรา 82 ซงสรปไดวา ผใดปลอยขยะมล

ฝอย ซงอาจเปนเหตใหเกดความเสยหายแกรถไฟ มความผดลหโทษ ต�องระวางโทษชน 3

56

2.5.3.3 พระราชบญญตทางหลวง พ.ศ. 2535

กฎหมายฉบบนทเกยวข องคอ มาตรา 45 กาหนดให มใหผใดทงขยะมลฝอย สง

ปฏกล นาเสย นาโสโครก เศษหน ดน ทราย ตกหล นบนทางจราจร หรอไหลทาง ซงหากผ ใดฝาฝน

ตองระวางโทษจาคกไมเกน 3 ป หรอปรบไมเกน 10,000 บาท หรอทงจาและปรบ

2.5.3.4 พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522

จากมาตรา 8 (6) กาหนดใหรฐมนตรว าการกระทรวง มหาดไทย โดยคา แนะนาของ

คณะกรรมการควบคมอาคาร ออกกฎกระท รวง เรอง กา หนดเกยวกบการกา จดขยะมลฝอยและสง

ปฏกลได

2.5.3.5 พระราชบญญตรกษาคลอง ศก 121

พระราชบญญตนออกเพอการปองกนและรกษาคคลอง ตามมาตรา 6 หามมใหผใด

เอาหยากเยอ ฝ นฝอย หรอสงโสโครกทงลงในคลอง และหามมใหเททงสงของดงกลาวลงในทางนา

ลาค ซงเลอนไหลมาลงคลองได ถาผใดกระทาผด ตองระวางโทษ ปรบไมเกน 20 บาท หรอจาคกไม

เกน 1 เดอน หรอทงจาและปรบ

2.5.3.6 ประกาศกรมควบคมมลพษ เรอง หลกเกณฑในการคดเลอกพนทตงสถานท

ฝงกลบกากของเสย พ.ศ. 2552

กาหนดหลกเกณฑในการคดเลอกพนทตงสถานทฝงกลบกากของเสย สาหรบวศวกร

ผออกแบบ

2.5.4 นโยบายของรฐทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอย

2.5.4.1 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559)

จากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559) สามารถ

สรปใจความทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอย (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจ

แหงชาต, 2555: 10 – 120) ไดดงน

สถานการณการเปลยนแปลงภายในประเทศทมผลตอการพฒนาประเทศดานการ

เปลยนแปลงสภาวะดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทนทรพยากรธรรมชาตเสอมโทรม

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศสงผลซ าเตมใหปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรนแรง

กระทบตอผลผลตภาคเกษตรและความยากจน การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมยงไมมประสทธภาพเทาทควร ขณะทมความขดแยงทางนโยบายในการบรณาการการ

อนรกษสงแวดลอ มกบการพฒนาเศรษฐกจ อยางไรกตามประเทศไทยยงมความมนคงดานอาหาร

แมจะตองเผชญกบความทาทายจากการเปลยนแปลงภมอากาศและความตองการพชพลงงาน

57

ภายใตสถานการณการเปลยนแปลงทสาคญทงภายนอกและภายในประเทศทจะ

สงผลกระทบตอทศทางการพฒนาประเทศไทยในอนาคต จาเปนตองกาหนดยทธศาสตรการพฒนา

ทเหมาะสม ขณะทการทบทวนผลการพฒนาประเทศในระยะทผานมาสะทอนปญหาเชงโครงสราง

ของระบบเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และการบรหารจดการประเทศทไมเออตอการพฒนาทย งยน

ในระยะยาว ทงมความเสยงในหลายมตทอาจทาใหปญหา ตาง ๆ รนแรงมากขน การพฒนาประเทศ

ในอนาคต จงจาเปนตองเตรยมพรอมและสรางภมคมกนของประเทศใหเขมแขงภายใตหลกปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยง ใหสามารถปรบตวรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงในอนาคตไดอยาง

มนคง ดงนนเพอพฒนาเศรษฐกจใหเตบโตอยางมเสถยร ภาพ คณภาพ และย งยน มความเชอมโยง

กบเครอขายการผลตสนคาและบรการบนฐานปญญา นวตกรรม และความคดสรางสรรคในภมภาค

อาเซยน มความมนคงทางอาหารและพลงงาน การผลตและการบรโภคเปนมตรตอสงแวดลอม

นาไปสการเปนสงคมคารบอนตา และเพอบรหารจดการทรพย ากรธรรมชาตและสงแวดลอมให

เพยงพอตอการรกษาสมดลของระบบนเวศ และเปนฐานทมนคงของการพฒนาประเทศ จงมการ

กาหนดยทธศาสตรการพฒนาทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอยดงน

1) ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน

มเปาหมายเพอเพมปรมาณการผลตพลงงานทดแทนจากพชพลงงาน ไดแก เอทานอล และไบโอดเซล

ในป 2559 ไมนอยกวา 6.2 และ 3.6 ลานลตรตอวน ตามลาดบ และเพมผลผลตพลงงานไฟฟา และ

พลงความรอนจากชวมวล กาซชวภาพ ของเสยจากครวเรอน วสดเหลอใชจากภาคเกษตร และ

อตสาหกรรมเกษตร ไมนอยกวา 3,440 เมกะวตต และ 5,564 พนตนเทยบเทานามนดบ ในป 2559

ตามลาดบ และสงเสรมการใชอยางมประสทธภาพ ใหความสาคญกบการสรางความมนคงดาน

อาหารและพฒนาพลงงานชวภาพในระดบครวเรอนและชมชน โดยสงเสรมการนาวตถดบทางการ

เกษตรทผลตไดในชมชนและทเหลอใชจากการเกษตรมาผลตเปนพลงงานทดแทนใชในระดบ

ครวเรอนและชมชน เชน ไบโอดเซล พลงงานความรอนจากการเผาไมเศษวสดทางการเกษตร กาซ

ชวภาพทไดจากการหมกมลสตว และเศษขยะอนทรย เปนตน และสนบสนนการผลตพลงงาน

ทดแทนภายในชม ชน โดยการสนบสนนองคความรดานเทคโนโลยการผลตพลงงานทดแทน ทง

จากวตถดบเหลอใชจากครวเรอนและการเกษตร อาท มลสตว ขยะ ฟาง แกลบ เศษไม ตลอดจน

ถายทอดวธการดแลรกษาและการซอมบารงใหแกชมชนหรอองคกรปกครอง สวนทองถนใหม

ศกยภาพในการผลตพลงงานทดแทน เพอน าไปสการพฒนาพลงงานทดแทนอยางมนคงและย งยน

ในระดบชมชนและทองถน ทงน เพอเปนการลดตนทนดานพลงงาน รวมถงลดมลภาวะแกชมชน

และทองถน รวมทงสงเสรมการผลตพชพลงงานทดแทนทไมใชอาหารและมความเหมาะสมกบ

สภาพทองถน เชน สบดา เปนตน สงเสรมและพฒนาโครงสรางพนฐานในพนทใหเปนเครองมอใน

58

การสรางความเขมแขงดานอาหารใหกบเกษตรกรและชมชนอยางเปนระบบ โดยสนบสนนบทบาท

การบรหารจดการโครงสรางพนฐานภายในชมชน เชน ศนยพนธขาวชมชน โรงปยชวภาพปย

อนทรย โรงส และลานตาก เปนตน เพอเพมประสทธภาพและคณภาพผลตผลการเกษตรในชมชน

2) ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางย งยน ม

เปาหมายในการ การจดการขยะชมชนถกหลกสขาภบาลเพมขนมากกวารอยละ ๕๐.๐ ของปรมาณ

ขยะมลฝอยทเกดขน และมการนาขยะกลบมาใชใหมไมนอยกวา รอยละ ๓๐.๐ โดยใหความสาคญ

กบการปรบกระบวนทศนการพฒนาและขบเคลอนประเทศเพอเตรยมพรอมไปสการเปนเศรษฐกจ

และสงคมคารบอนตาและเปนมตรกบสงแวดลอม การควบคมและลดมลพษ มงลดปรมาณมลพษ

ทางอากาศ เพมประสทธภาพก ารจดการขยะและนาเสยชมชน พฒนาระบบการจดการของเสย

อนตราย ขยะอเลกทรอนกส และ มลฝอยตดเชอ ลดความเสยงอนตราย การรวไหล การเกดอบตภย

จากสารเคม และพฒนาระบบเตอนภย แจงเหตฉกเฉน และระบบการจดการเมอเกดอบตภยดาน

มลพษ การพฒนาระบบการบรหาร จดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหมประสทธภาพ

โปรงใสและเปนธรรมอยางบรณาการ โดยการเพมประสทธภาพการใชพลงงาน และการปรบเปลยน

เชอเพลงมาใชพลงงานทดแทนทไมกอใหเกดผลกระทบกบสงแวดลอม สนบสนนการอยรวมกน

ของอตสาหกรรมและชมชนอยางย งย นในลกษณะเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ ทมการใชทรพยากร

หมนเวยนใหไดมากทสด และบรหารจดการวตถดบและของเสยอยางเปนระบบครบวงจร สงเสรม

ใหประชาชนทกภาคสวนมสานกรบผดชอบเรองสงแวดลอม โดยนาหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยงมาใชในการดาเนนชวต เพอเปนตนแบบของสงคมทเปนมตรกบสงแวดลอม

ดานการจดการขยะมลฝอยโดยตรงคอ เพมประสทธภาพการจดการขยะและ

นาเสยชมชน โดยสนบสนนการจดตงระบบทสอดคลองกบปญหาและศกยภาพของทองถน และ

สงเสรมใหเอกชนเขามารวมลงทนในการดาเนนงาน สนบสนนการลดปรมาณข องเสย ณ แหลง

กาเนด โดยสงเสร มใหเกดกลไกการคดแยกขยะเพอนา กลบมาใชใหมใหมากทสด รวมทงใช

เครองมอทางเศรษฐศาสตรในการสรางแรงจงใจเพอลดปรมาณขยะและนาเสย เชน การเกบภาษการ

ปลอยมลพษ หรอคาธรรมเนยมการใชสนคาทกอมลพษสง ใหความสาคญกบการแกไขปญหาใน

พนทวกฤต เรงรดการลงทนกอสรางระบบบาบดนาเสยรวมชมชน และระบบการจดการขยะแบบ

ครบวงจร สงเสรมธรกจชมชนและธรกจเอกชนจากขยะรไซเคล รวมทงสนบสนนใหมการผลตและ

ใชพลงงานทดแทนจากของเสย โดยสรางมาตรการจงใจในการแปรรป ขยะเปนพลงงานใหเกดผล

ในทางปฏบต ตลอดจน ออกกฎ ระเบยบทเกยวของเพอใหมการจดเกบคาธรรมเนยมการใหบรการ

บาบดนาเสยและกาจดขยะมลฝอยเพอใหทองถนมรายไดเพยงพอในการบรหารจดการและ

บารงรกษาระบบบาบดและกาจดของเสยอยางตอเนองและย งยน พฒนาระบบการจดการของเสย

59

อนตราย ขยะอเลกทรอนกส และ มลฝอยตดเชอ โดยสนบสนนการกอสรางศนยจดการของเสย

อนตรายจากชมชน เพมความรบผดชอบของผประกอบการในการจดการขยะอนตรายและสาร

อนตรายใหมากขน ตดตามและเฝาระวงไมใหมการลกลอบทงสารอนตราย กากอ ตสาหกรรมและ

มลฝอยตดเชอในสงแวดลอม แกไขกฎ ระเบยบทเกยวของ เพอเพมประสทธภาพในการจดการ การ

ขนสงและการรไซเคลกากอตสาหกรรมอนตราย รวมทงจดใหมการวจยและพฒนาเทคโนโลยการ

กาจดกากอตสาหกรรมอนตราย ทไมยงยากและประหยดคาใชจาย นอกจากน ยงสนบสนน

กระบวนการมสวนรวมและพฒนาศกยภาพของทองถนและชมชน บนพนฐานขององคความร

ขอมลทถกตอง เปดเผย โปรงใส สามารถเขาถงไดอยางเทาเทยม รวมทงพฒนาศกยภาพขององคกร

ปกครองสวนทองถนใหเขมแขงดานการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวด ลอม

โดยเฉพาะการบรหารจดการนา และมลพษทางนา การจดการขยะและของเสยอนตราย รวมทงการ

จดการภยพบต

2.5.4.2 นโยบายและแผนการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2540

– 2559

จากพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 มาตรา

13(1) คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตมอานาจหนาทในการเสนอนโยบายและแผนการสงเสรม

และรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาตเพอขอความเหนชอบจากคณะรฐมนตร ซงโดยทวไปการทา

นโยบายและแผนการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาตจะยดแนวทางตามแผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาตเปนหลก (อดมศกด สนธพงษ , 2549: 143 – 144) ซงนโยบายและแผน

การสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต มความมงหมายทจะใหมการจดการทรพยากรธรรมชาต

และการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาตใหควบคกนไปกบการพฒนาเศ รษฐกจและ

สงคม อนจะยงผลใหการพฒนาประเทศเปนการพฒนาทย งยนและเสรมสรางคณภาพแหงชวตของ

ประชาชน โดยไดกาหนดแนวทางการแกไขขจดภาวะมลพษจากมลฝอยและสงปฏกล สารอนตราย

และของเสยอนตราย และดานอน ๆ ซงนโยบายและแผนการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดล อม

แหงชาต ไดกาหนดเปนนโยบายและแนวทางการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมระยะยาว

20 ป เนองดวยลกษณะงานการแกไขปญหาดานสงแวดลอม จาเปน ตองใชเวลาและมความตอเนอง

ในการดาเนนงานจงจะสมฤทธผล ซงมองคประกอบทสาคญอยางอนทเกยวของเปนตว แปรในชวง

20 ปทจะตองคานงถง คอ จานวนประชากร เทคโนโลย บทบาทขององคกรปกครองสวนทองถนใน

ทกระดบ และบทบาทขององคกรเอกชนในการมสวนรวมในหนวยงานระดบตาง โดยมเปาหมาย

ของนโยบาย คอเทศบาลและสขาภบาลทวประเทศจะตองมระบบกาจดมลฝอยและสงปฏกลทถก

สขลกษณะ และระบบการจดการของเสยอนตรายและสารอนตรายทมประสทธภาพ ในทนจะกลาว

60

ถงนโยบายเฉพาะดานทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอย (กระทรวงวทยาศาสตร สานกนโยบาย

และแผนสงแวดลอม, 2540: 1 – 70) ดงน

1) นโยบายปองกนและขจดมลพษจากมลฝอยและสงปฏกล

(1) เปาหมายคอลดหรอควบคมการผลตมลฝอยของประชากรในอตรา

ไมเกน 1.0 กโลกรมตอคนตอวน มการใชประโยชนจากมลฝอยในเขตชมชนทวประเทศในอตราไม

นอยกวารอยละ 15 ของปรมาณมลฝอยทเกดขน ทาใหปรมาณมลฝอ ยตกคางจากการใหบรการเกบ

ขนในเขตเทศบาลหมดไป โดยใหทกจงหวดมแผนหลกและแผนการจดการกาจดมลฝอยและสง

ปฏกลทถกสขลกษณะ และมระบบกาจดมลฝอยและสงปฏกลทถกสขลกษณะครบถวนทกเทศบาล

และสขาภบาล

(2) นโยบายปองกนและขจดมลพษจากมลฝอยและสงปฏกล ประกอบดวย

การใหมการจดการมลฝอยและสงปฏกลทถกตองตามหลกสขาภบาล ตงแตการเกบกก การเกบขน

การขนสง และการกาจด มการควบคมอตราการผลตมลฝอยของประชากรและสงเสรมการนามล

ฝอยกลบมาใชประโยชน มการสงเสรมและสนบสนนใหภาคเอกชนรวมลงทน กอสราง และ/หรอ

บรหารและดาเนนระบบจดการมลฝอยและสงปฏกล และมการสงเสรมและสนบสนนใหองคกร

เอกชนและประชาชนมสวนรวมในการแกไขปญหามลฝอยและสงปฏกลมากขน

(3) แนวทางการจดการเพอใหเปนไปตามนโยบาย โดยใชหลก “ผกอ

มลพษเปนผจาย ” สนบสนนใหเอกชนดา เนนธรกจการเกบขน ขนสงและกาจดขยะมลฝอยและสง

ปฏกล สนบสนนใหผผลตใชระบบรบซอซากหรอบรรจภณฑทใชแลวไปกาจดหรอใชประโยชน

ใหม ตดตาม ตรวจสอบและประเมนผลปญหาการจดการของชมชนและแหลงกาเนดตาง ๆ ให

จงหวดจดเตรยมทดนสาหรบใชกาจดขยะมลฝอยและสงปฏกลในระยะยาว จดตงศนยกาจดขยะมล

ฝอยและสงปฏกลสวนกลาง ปรบปรงฟนฟสถานทกาจดขยะมลฝอยและสงปฏกลเดมใหถกหลก

สขาภบาล

2) นโยบายปองกนและขจดมลพษจากสารอนตราย

(1) เปาหมายคอ การลด และควบคมมลพษจากสารอนตรายจากแหลง

กาเนดทกประเภท มแผนปฏบตการกรณฉกเฉนจากอบตภยรายแรงของสารอนตราย จดตงศนย

พษวทยาและศนยขอมลดานสารอนตรายระดบประเทศ

(2) นโยบายปองกนและขจดมลพษจากสารอนตราย ประกอบดวย จด

ใหมระบบการจดการสารอนตรายทมประสทธภาพ สงเสรมการลดการใชสารเคมในการปองกน

และกาจดศตรพช สงเสรมใหเอกชนมสวนรวมลงทนในการจดการปญหาจากสารอนตราย และให

มระบบปองกนและแกไขฉกเฉนเมอเกดอบตภยรายแรงจากสารอนตราย

61

(3) แนวทางการจดการ เพอใหเปนไปตามนโยบาย โดยควบคมใหมการ

ใชอยางมประสทธภาพ กาหนดมาตรฐานควบคมการขนสง การเกบรกษา และการกาจดสาร

อนตราย จดทาแผนปฏบตการฉกเฉนเมอเกดอบตภยรายแรงจากสารอนตราย ใหกจการทมความ

เสยงสงตอการเกดอบตภยจากสารอนตรายมระบบปองกนและแกไขกรณฉกเฉน สารวจขอมลและ

พฒนาระบบเครอขายขอมลดานสารอนตราย รวมทงสนบสนนการจดตงศนยขอมลการนาเขาและ

สงออกสารอนตรายแหงชาต ทงยงจดตงหองปฏบตการเพอตรวจวเคราะหปรมาณสารตกคางใน

ผลตผลการเกษตร เครองอปโภคบรโภคและสงแวดลอมตาง ๆ

3) นโยบายปองกนและขจดมลพษจากของเสยอนตราย

(1) เปาหมายคอ การลดแล ะควบคมมลพษจากของเสยอนตราย ทงใน

ภาคอตสาหกรรมและชมชนไมใหสงผลกระทบตอสงแวดลอมและสขภาพของประชาชน สามารถ

เกบรวบรวมและกาจดของเสยอนตรายจากภาคอตสาหกรรมใหไดไมนอยกวารอยละ 95 และจาก

ชมชนไดไมนอยวารอยละ 90 ของปรมาณของเสยอนตรายทเกดขน ใหสถานพยาบาลของรฐและ

เอกชนทกแหง มระบบการจดการมลฝอยตดเชออยางถกวธ ตงแตการคดแยก การเกบรวบรวม การ

ขนสง การบาบดและการกาจด

(2) นโยบายปองกนและขจดมลพษจากของเสยอนตราย ประกอบดวย

การใหมระบบการจดการของเสยอนตรายอยางมประสทธภาพ โดยครอบคลมกระบวนการนาเขา

สงออก การขนสง การคดแยก การเกบรวบรวม การบาบดและการกาจดทาลาย ใหมระบบปองกน

และแกไขกรณฉกเฉนเมอเกดอบตภยขนาดใหญ สงเสรมและสนบสนนใหภาคเอกชนสามารถ

ลงทนหรอมสวนรวมในการลงทนและดาเนนการจดการของเสยอนตรายทกขนตอน

(3) แนวทางการจดการ เพอใหเปนไปตามนโยบาย โดยกาหนดมาตรฐาน

และเกณฑการปฏบตในการเกบรวบรวม ขนสง บาบด ใชประโยชนและกาจดของเสยอนตราย

สรางกลไกใหองคกรเอกชนสามารถดาเนนการตดตาม ตรวจสอบ ควบคมและประเมนสถานการณ

การจดการของเสยอนตรายจากแหลงกาเนดตาง ๆ อยางตอเนอง จดทาและพฒนาระบบเครอขาย

ขอมล เกยวกบแหลงกาเนดมลพษและปรมาณของเสยอนตราย นาหลกผกอมลพษเปนผจายมาใช

โดยการจดเกบคาธรรมเนยมในรปแบบภาษหรออน ๆ ตามกลไกทเหมาะสม สนบสนนและสราง

กลไกใหโรงงานอตสาหกรรมหรอสถานประกอบการมระบบบาบดกาจดของเสยอนตราย และ

สามารถขยายบรการรบของเสยจากแหลงกาเนดรายยอยอน ๆ ได โดยปฏบตใหเปนไปตาม

มาตรฐานและกฎระเบยบของรฐ

62

2.6 การมสวนรวมของประชาชน

2.6.1 ความหมายการมสวนรวมของประชาชน

การมสวนรวมของประชาชน (Public Participation) หมายถง การกระจายโอกาสให

ประชาชนมสวนรวมทางการเมอง และการบรหารเกยวกบการตดสนใจในเรองตาง ๆ รวมทง การ

จดสรรทรพยากรของชมชนและของชาต ซงจะสงผลตอวถชวตและความเปนอยของประชาชน

โดยการใหขอมล แสดงความคดเหน ใหคาแนะนาปรกษารวมวางแผน รวมปฏบต รวมตลอดจน

การควบคมโดยตรงจากประชาชน (คะนงนจ ศรบวเอยม และคณะ, 2545)

สวนถวลวด บรกล และคณะ (2551) ใหความหมายวาการมสวนรวมของประชาชนเปน

กระบวนการซงประชาชน หรอผมสวนไดสวนเสยไดมโอกาสแสดงทศนะ และเขารวมในกจกรรม

ตาง ๆ ทมผลตอชวตความเปนอยของประชาชน รวมทงมการนาความคดเหนดงกลาวไป

ประกอบการพจารณากาหนดนโยบายและการตดสนใจขอ งรฐ การมสวนรวมของประชาชนเปน

การสอสารในระบบเปด กลาวคอ เปนการสอสารสองทาง ทงอยางเปนทางการและไมเปนทางการ

ซงประกอบไปดวยการแบงสรรขอมลรวมกนระหวางผมสวนไดเสยและเปนการเสรมสรางความ

สามคคในสงคม

2.6.2 กระบวนการการมสวนรวม

กระบวนการมสวนรวมของประชาชน เปนกระบวนการสอสารสองทางทมเปาหมาย

โดยรวมเพอทจะใหเกดการตดสนใจทดขนและไดรบการสนบสนนจากสาธารณชน ซงเปาหมาย

ของกระบวนการการมสวนรวมของประชาชน กคอ การใหขอมลตอสาธารณชนและให

สาธารณชนเสดงความคดเหนตอโคร งการทนาเสนอหรอนโยบายรฐ และมสวนรวมในการ

แกปญหาเพอหาทางออกทดทสดสาหรบทก ๆ คน (Creighton, อางถงใน วนชย วฒนศพท , 2543:

19) โดยกระบวนการมสวนรวม ม 4 ขนตอน คอ (ถวลวด บรกล และคณะ, 2551: 19)

1) มสวนรวมในการวางแผน ประกอบดวยการรบร เขาถงขอมลเกยวกบการวางแผน

และรวมวางแผนกจกรรม

2) มสวนรวมในการปฏบต/ดาเนนการ ประกอบดวยการเกยวของกบการดาเนนการ

ในกจกรรมตาง ๆ และการตดสนใจ

3) มสวนรวมในการจดสรรผลประโยชน เปนการมสวนรวมในการจดสรรผลประโยชน

หรอผลของกจกรรมหรอผลของการตดสนใจทเกดขน

4) มสวนรวมในการตดตามประเมนผล

63

2.6.3 แนวทางเสรมสรางการมสวนรวมของประชาชนในการจดการ ทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมยงยน

สามารถแบงออกเปน แนวทางของภาครฐและแนวทางสาหรบประชาชน ดงน

2.6.3.1 แนวทางเสรมสรางการมสวนรวมของประชาชนในการจดการทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมย งยนของภาครฐ

1) ใหประชาชนในชมชนทจะไดรบผลกระทบโดยตรง จากโครงการพฒนา

ตาง ๆ ของรฐไดรบรขอมลขาวสาร และมสวนรวมในการตดสนใจ โดยการเปดเผยนโยบายและ

วตถประสงคในการดาเนนงานทชดเจน ตลอดจนเผยแพรขอมลทกแงมมทไดจากการศกษาโครงการ

ดงกลาวตอสาธรณชนอยางตอเนอง

2) เปดใหมการรบฟงความคดเหนของประชาชนตอโครงการขนาดใหญทม

ผลกระทบตอสภาพแวดลอม และประชาชนโดยสวนรวม กอนทจะมการตดสนใจดาเนนการอยาง

หนงอยางใด ทงยงจะชวยลดความขดแยงในสงคมลงดวย

3) สนบสนนใหประชาชนเขามามสวนรวมในการจดการทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม โดยกระจายอานาจใหแกชมชน เชน คณะกรรมการหมบาน สภาองคการบรหาร

สวนตาบล หรอองคกรทมสวนไดเสยตอทรพยากรนน ๆ โดยตรง ใหการรบรองสทธชมชนในการ

จดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ตลอดจนยอมรบกฎกตกาตาง ๆ ทชมชนเปนผกาหนด

ขนตราบทกฎและกตกาเหลานนไมขดตอกฎหมาย ขนบธรรมเนยมประเพณ และศลธรรมอนดของ

ประชาชน ตลอ ดจนใหการสนบสนนดานการเงนตามความจาเปนของประชาชนททาการอนรกษ

ดแลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเหลานน

4) ในการปฏรปทดน รฐควรจะดาเนนการบนหลกการทใหชมชนมสวนรวม

ในการตดสนใจและดาเนนการ รวมทงใหมการออกเอกสารรบรองสทธในททากนท วประเทศ

โดยเรวพรอมกบมการจาแนกททากนและเขตปาออกจากกนอยางชดเจน

5) เรงรดพจารณา พระราชบญญตปา ชมชนท รบรองสทธ ในการจดการ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมโดยชมชนและยอมรบความหลากหลายในแบบแผนตลอดจน

จารตประเพณทชมชนยดถอและปฏบต ทงในการอนรกษและการใชประโยชน

6) จดตงคณะกรรมการเพอความรวมมอทางดานสงแวดลอมระหวางรฐบาล

องคกรเอกชน และประชาชนเพอเปนสอในการนาเสนอปญหาสงแวดลอม และกาหนดโครงการ

และแผนปฏบตการสงแวดลอมเพอทาโครงการรวมกนระหวางรฐบาล องคกรเอกช น และ

ประชาชนอยางเปนรปธรรม

7) สรางจตสานกในการใช ทรพยากรธรรมชาตอยาง รคณคาดวยการบรรจ

64

เรองการอนรกษสงแวดลอมไวในหลกสตรการศกษาทกระดบ

8) การเผยแพรขอมลขาวสารการประชาสมพนธเปนจดออนสาคญของ

ภาครฐ ดงนนจงควรประสานความรวมมอใหความสนบสนนและสงเสรมภาคเอกชน สอมวลชน

สถาบนการศกษาและองคกรพฒนาเอกชนดานตาง ๆ ทมอยในทองถนเขามามสวนรวมในการให

ความรแกประชาชนเพอใหเกดความเขาใจหาทางปรบเปลยนพฤตกรรมและมใหเปนสวนหนงของ

การเกดปญหาสงแวดลอมในชมชน

9) หากจะใหประชาชนเขา มามสวนรวมในการจดการ ทรพยากรธรรมชาต

กตองมการทบทวนกระบนการออกกฎหมายและการบงคบใชกฎหมายใหมความเหมาะสมควบค

ไปกบการปฏรปกฎหมายสงแวดลอมทบงคบใชอยในปจจบนใหมสหสมพนธกนมากขน ใน

ขณะเดยวกน ระบบกฎหมายไทยเองอาจรบแนวคดเรองการมสวนรวมของประชาชนในการ

ตดสนใจทงในระดบราชการฝายนตบญญตและฝายบรหารดวยกได แตสงเหลานจะพงบงเกดไดก

ตอเมอกลมพลงประชาชนตองรวมมอรวมใจผลกดนความตองการในการมสวนรวมนใหเปนจ รง

โดยกระบวนการทางรฐสภาและรฐบาลตอไป

2.6.3.2 แนวทางเสรมสรางการมสวนรวมของประชาชนในการจดการทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมย งยนสาหรบประชาชน

1) สราง จตสานกให ผท เกยวของ โดยการหาพนธมตรเพมเตม ลดการ

เผชญหนา

2) สรางองคกรชาวบานใหเขมแขง เรงพฒนาความสามารถในการอนรกษ

และฟนฟทรพยากรอยางจรงจง ขยายเครอขายของการอนรกษไปทวทกภาคและทกประเทศ

3) จดตงสมชชาสงแวดลอมในระดบตาง ๆ เทาทมศกยภาพทเปนจรงตงแต

ระดบอาเภอ จงหด และภาค เปนตน ใหมบทบาทหนาท ในการกาหนดมาตรการตดตามการแกไ ข

ปญหาของรฐบาลและกรณทมปญหาเรงดวน มบทบาทในการใหประชาชนมสวนรวมในการศกษา

การวเคราะหตลอดทงการเจรจาเพอคลคลายปญหา

4) ชวยกนตดตามการดาเนนการสงแวดลอมของผแทนราษฎร (ส ส.) และ

พรรคการเมอง เพอจะทราบวา ส ส. และพรรคการเมองใดใสใจในเรองสงแวดลอมอยางแทจรง

2.7 SWOT Analysis

SWOT คอ เทคนคอยางหนงทนามาใชในการวเคราะหทงสภาพแวดลอมภายในองคกร

และภายนอกองคกร ซงการวเคราะหสภาพแวดลอมภายในองคกรจะวเคราะหถง จ ดแขง

65

(Strengths) และจดออน (Weaknesses) ขององคกร สวนการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก

องคกรจะวเคราะหถงสงทมผลดานโอกาส (Opportunities) และอปสรรค (Threats) ตอองคกร เพอ

นามากาหนดเปนกลยทธทใชในการวางแผน และพฒนาองคกร (จาลอง โพธบญ , 2552: 194 – 195;

เอกชย บญยาทษฐาน, 2553)

2.7.1 การวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน

การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก ปกตเรามกจะดจากปจจยตาง ๆ ไดแก บคลากร

(People) ทรพยากร (Resources) นวตกรรมและความคด (Innovations and Ideas) การตลาด

(Marketing) กระบวนการ (Processes) การปฏบตการ (Operations) ผลตภณฑและบรการ (Products

and Services) และการเงน (Finance) เปนตน ซงปจจยตาง ๆ มรายละเอยดดงน (สมพร แสงชย ,

2548: 75 – 76)

การวเคราะหสภาพภายในองคกร เพอหาขอไดเปรยบคอ จดแขง และขอเสยเปรยบคอ

จดออน ขององคกร สามารถอธบายไดดงน

1) จดแขง (Strengths) คอเงอนไขภายในทจะสงผลกระทบใหกบองคกรในทางทด

และเปนประโยชน หากไดมการทากจกรรมใด ๆ ทสามารถนาเงอนไขเหลานนมาใชตามชวงเวลาท

เงอนไขนนยงมผลอย อาจกลาวไดวา เราจะนาจด แขงมาใชใหเกดประโยชนไดอยางไร จะคงรกษา

จดแขงไวไดอยางไร และจะเสรมสรางและยกระดบจดแขงไดอยางไร เปนตน

2) จดออน (Weaknesses) เงอนไขภายในทจะสงผลกระทบใหกบองคกรในทางทไมด

ไมเปนประโยชนและเกดความเสยเปรยบในการแขงขน หากไมไดมการปฏบตใด ๆ ทจะแกไข

สถานการณตามชวงเวลาทเงอนไขนนยงมผลอย อาจกลาวไดวา เราจะลดจดออนขององคกรได

อยางไร จะเยยวยาไดอยางไร หรอจะกาจดจดออนออกไปไดอยางไร เปนตน

2.7.2 การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก

ในการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก ปกตเรามกจะดจากปจจยตาง ๆ ไดแก ปจจยทาง

การเมองและกฎหมาย (Political Factors) ปจจยทางเศรษฐกจ (Economic Factors) ปจจยทางสงคม

และวฒนธรรม (Sociocultural Factors) ปจจยทางเทคโนโลย (Technological Factors) ปจจยทาง

กฎหมาย (Legal Factors) และปจจยสภาพแวดลอม (Environmental Factors) เปนตน เพอศกษา

ผลกระทบตอการดาเนนการขององคกร ทงผลกระทบดานบวกคอ โอกาส และผลกระทบดานลบ

คอ อปสรรค สามารถอธบายไดดงน

1) โอกาส (Opportunities) คอเงอนไขภายนอกทจะสงผลกระทบใหกบองคกรในทาง

66

ทดและเปนประโยชน หากไดมการทากจกรรมใด ๆ ทสามารถนาเงอนไขเหลานนมาใชตามชวงเวลา

ทเงอนไขนนยงมผลอย อาจกลาวไดวา เราจะนาโอกาสจากภายนอกมาใชใหเกดประโยชนตอ

องคกรไดอยางไร

2) อปสรรค (Threats) เงอนไขภายนอกทจะสงผลกระทบใหกบองคกรในทางทไมด

ไมเปนประโยชนและเกดความเสยเปรยบในการแขงขน หากไมไดมการปฏบตใด ๆ ทจะแกไข

สถานการณตามชวงเวลาทเงอนไขนนยงมผลอย อาจกลาวไดวา เราจะลดอปสรรคหรอภยคกคาม

จากภายนอกทมผลตอองคกรไดอยางไรเพอไมใหเกดความเสยหายตอองคกร

2.7.3 SWOT Matrix

การนาสภาพแวดลอมภายในและสภาพแวดลอมภายนอกหรอ SWOT มาดาเนนการ

ประเมนและวเคราะห สามารถจดทาเปนกลยทธทใชในการวางแผน และพฒนาองคกร เพอ

ประโยชนสงสดของกลยทธทได อาจดาเนนการไดโดยการจดทา SWOT Matrix เพอนาทางไปส

การกาหนดกลยทธ ดงตารางท 2.5

ตารางท 2.5 การประยกตสภาพแวดลอมภายในและสภาพแวดลอมภายนอก

ปจจยภายใน

ปจจยภายนอก

S

จดแขงภายในองคกร

W

จดออนภายในองคกร

O

โอกาสภายนอก

SO

การนาขอไดเปรยบของจดแขงภายใน

และโอกาสภายนอกมาใช

WO

การแกไขจดออนภายในโดยพจารณา

จากโอกาสภายนอกทเปนผลดตอองคกร

T

อปสรรคภายนอก

ST

การแกไขหรอลดอปสรรคภายนอกโดย

นาจดแขงภายในมาใช

WT

การแกไขหรอลดความเสยหายของธรกจ

อนเกดจากจดออนภายในองคกรและ

อปสรรคภายนอก

แหลงทมา: ชเพญ วบลสนต, 2541: 205.

กลยทธทองคกรจะนาไปปฏบตควรเปนกลยทธทดทสดและ /หรอเปนกลยทธทมความ

เปนไปไดสาหรบองคกร โดยพจารณาจากกลยทธทกาหนดขนจากขอมลทได (ชเพญ วบลสนต ,

2541: 203 – 209) จากตารางท 2.5 ดงตอไปน

67

1) กลยทธ SO (Strengths – Opportunities) เปนกลยทธทเกดจากการรวมจดแขงของ

องคกรและโอกาสภายนอกทเหมาะสมกน มาใชประโยชนทองคกรพงมหรอพงจะหาไดใหไดมาก

ทสด และหากกลยทธนสามารถนาไปแกไขจดออนขององคกรได ยงใหประโยชนมากขน

2) กลยทธ WO (Weaknesses – Opportunities) เปนกลยทธในการพยายามลดหรอ

หาวธแกไขจดออนหรอจดดอยภายในองคกรโดยพจารณานาโอกาสภายนอกทจะเอออานวยผลด

หรอผลประโยชนตอองคกรมาใชใหมากทสด

3) กลยทธ ST (Strengths – Threats) เปนการนาจดแขงภายในองคกรมาใชประโยชน

ใหมากทสด และแกไขหรอทาใหอปสรรคภายนอกลดนอยลงทสดเทาทจะเปนไปได แมวาใน

บางครงจดแขงขององคกรอาจไมสามารถลบลางอปสรรคใหหมดไป แตกเปนการลดความเสยหาย

ทอาจเกดขนใหนอยทสด

4) กลยทธ WT (Weaknesses – Threats) เปนการพยายามแกไขหรอลดความเสยหาย

ของธรกจอนเกดจากจดออนภายในองคกรและอปสรรคจากผลกระทบภายนอก ซงอาจมผลรนแรง

ตอการดาเนนการขององคกร องคกรจาเปนตองหาทางหลกเลยงจากความเสยหายเหลานน และ

ประคองตวเพอความอยรอดซงอาจตองมการคดกลยทธใหม

การศกษาในครงนจะทาการวเคราะห ปจจยภายในและปจจยภายนอกทมผลตอการจดการ

ขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง เพอนาไปสขอเสนอแนะสาหรบองคกรปกครองสวน

ทองถนอน ในการพฒนาการบรหารจดการขยะมลฝอย ใหมประสทธภาพ ประสทธผล มากยงขน

2.8 การศกษาและงานวจยทเกยวของ

ประสทธ นนสถตย (2546) ไดศกษา ชนด ปรมาณ และอตราการเกดมลฝอยอนตราย

รวมทงการจดการมลฝอยอนตรายจากพนทเขตเทศบาลตาบล 3 แหง เขตเทศบาลตาบล จงหวด

กาฬสนธ คอ เทศบาลตาบลหนองสอ เทศบาลตาบลโนบร เทศบาลตาบลกมลาไสย พบวาระยะเวลา

1 ปปรมาณขยะมลฝอย 23,771.73 กโลกรม เปนขยะอนตรายชมชน 13,702.71 กโลกรม (รอยละ

57.64) โดยขยะอนตรายทสารวจพบมากทสดไดแก นามนเครอง / นามนเบรค , นามนหลอลน ม

ปรมาณ 6,185.84 กโลกรม (รอยละ 26.02) รองลงมาคอ ถานไฟฉาย ปรมาณ 5,830.11 กโลกรม

(รอยละ 24.53) ในการจดการขยะอนตรายของครวเรอนและสถานประกอบการ รอยละ 94.83 ใช

บรการเกบรวบรวมมลฝอยของเทศบาล โดยประชาชนรอย 82 ไมไดแยกขยะกอนทง และสวนท

แยกขยะกอนทงนน จะเปนการแยกขยะประเภททสามารถนามาขายตอได เชน แบตเตอร

นามนหลอลน เปนตน สวนขยะอนจะทงรวมในถงขยะของเทศบาล หรอ เผา ฝง และเทศบาลตาบล

68

ทง 3 แหงไดมการกาจดขยะมลฝอยทรวบรวมมาได โดยนามากองกบพนแลวนามาเผาเปนครงคราว

โดยไมไดมการคดแยกขยะกอนทาการกาจด ปญหาทเกดขน พบวาเทศบาลไมสามารถเกบมลฝอย

จากถงขยะไดครอบคลมทก พนทไดทกวน เนองจากขาดงบประมาณในการจดซอเชอเพลงและ

ภาชนะรองรบมลฝอย และประชาชนสวนใหญไมมการคดแยกขยะมลฝอยกอนทงลงทงขยะ

วฒนนท บญช (2550) ศกษาบทบาทหนาทขององคการบรหารสวนตาบล ในการจดการ

ขยะ สภาพปญหาในการจดการขยะ และแนวทางในก ารจดการขยะ ในอาเภอบางพล จงหวด

สมทรปราการ พบวาบทบาทหนาทขององคการบรหารสวนตาบลในการจดการขยะทสามารถ

ปฏบตไดดคอดานการบรหารจดการในเรองการจดทาโครงการและแผนปฏบตการตอป และดาน

การรณรงคใหประชาชนมสวนรวมและมความสนใจรวมมอกนรกษาความ สะอาด สวนปญหาใน

การจดการขยะขององคการบรหารสวนตาบลคอ ประชาชนไมใหความรวมมอและตระหนกใน

หนาททตองชวยกนรกษาความสะอาด และสถานทกาจดขยะ ดงนนจงตองมการรณรงคให

ประชาชนในพนทมจตสานกและตระหนกถงปญหาสงแวดลอมทเกดจากขยะ และออกกฎ

บทลงโทษทชดเจนและเครงครด ในเรองเกยวกบการทงขยะไมเปนระเบยบของชมชน

พรชย พรสวรรค (2551) ไดศกษาสภาพปญหาและความตองการในการจดการขยะมลฝอย

ของชมชน ตาบลแมยาว อาเภอเมอง จงหวดเชยงราย พบวา อบต .แมยาว มการจดทาบอทงขยะใน

พนทบรจาค พ .ศ. 2544 และจดรถขนขยะไปเกบตามหมบานบนพนทราบ สวนพนทสงและ

ทรกนดาร ทอยหางไกลจากบอทงขยะไมมการจดการมลฝอย เมอเกบขนขยะจากชมชนมาจะนามา

กองทงไวในบอทงขยะ ขยะแหงกาจดโดยการเผา สวนขยะเปยกกองทงไวเพอใหยอยสลายเอง การ

กาจดขยะทาใหเกดควนและกลนเหมนสงผลกระทบตอประชาชนโดยรอบ ทงยงมสตวและแมลงท

เปนพาหะนาโรคเพมขน ภมทศนไมสวยงาม จงมการปดบอทงขยะ แตประชาชนในพนทใกลเคยง

โดยรอบกยงนาขยะมาทงในบอ สวนประชาชนทอยหางไกลไมมแหลงทงขยะ จงตองดาเนนการ

กาจดขยะมลฝอยเอง ผลการศกษา การจดการขยะมลฝอยของชมชนในตาบลแมยาว เมอพจารณา

รายดาน พบวา ดานการเกบรวบรวมขยะ และดานกาจดขยะมปญหาในระดบมาก สภาพปญหาดาน

สถานทกาจดขยะอยในระดบนอย โดยรวมแลวการจดการขยะมลฝอยในตาบลแมยาวมปญหาอยใน

ระดบมาก

พทกษ มกดาสนท (2551) ศกษาปจจยทมผลตอความสาเรจในโครงการจดการขยะ ในเขต

เทศบาลตาบลเมองแกลง อาเภอแกลง จงหวดระยอง เปนการศกษาเชงปรมาณและเอกสารท

เกยวของพบวา ปจจยดานความร ความเขาใจเกยวกบขยะมลฝอย เชน นโยบายและวตถประสงค

ของผบรหารในการจดการขยะมลฝอยรวมถงการใหความรเกยวกบการคดแยกขยะ การมสวนรวม

ของประชาชน ขดความสามารถขององคกรทรบผดชอบ ความรวมมอและการประสานงานจาก

69

หนวยงานอน การตดตามประเมนผลการดาเนนงานโครงการซงสวนใหญประชาชนมสวนรวมใน

การแจงเจาหนาทเมอพบปญหาก ารเนาเหมนของขยะ และความไมตรงเวลาของรถเกบขนขยะ ซง

ปจจยดงกลาวลวนมความสมพนธตอความสาเรจของโครงการกาจดขยะของเทศบาลตาบลเมอง

แกลงอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ทงสน นอกจากนยงมปญหาเรองจานวนบคลากรทยงไม

เพยงในการปฏบตงานดานการจดการขยะจงควรจางแรงงานเพม สถานทกาจดมไมเพยงพอจงควรม

การกาจดโดยเตาเผาขยะมากกวาการสรางบอฝงกลบขยะ จานวนรถเกบขนขยะไมเพยงพอจงควร

ซอรถเพม และควรเพมประสทธภาพในการปฏบตงานดวยการนาเทคโนโลยคอระบบ GPS ตดตงท

รถขยะ ทงยงควรสรางขวญและกาลงใจในการปฏบตงานโดยพจารณาความดความชอบมากกวา

จายคาลวงเวลา และมขอเสนอแนะใหผบรหารมการพฒนา ปรบปรงประสทธภาพในการใหบรการ

ประชาชน โดยการอบรมหรอตรวจสอบต ามพนททพนกงานเทศบาลไดปฏบตงานอย อยาง

สมาเสมอและตอเนอง สรางแรงจงใจใหแกประชาชนในการลดปรมาณขยะ จดทาแผนพฒนา

เทศบาลทใหความสาคญตอการพฒนาขดความสามารถขององคกรในการบรหารจดการขยะ และ

นากฎหมายเกยวกบสงแวดลอมมาบงคบใชอยางจรงจง

สกฤษฏพงษ วะเจดย (2551) ศกษาเรองการจดการปญหาขยะมลฝอยในเขตตาบลศาลาดาน

อาเภอเกาะลนตา จงหวดกระบ พบวา ปญหาโดยตรงทประชาชนไดรบ ไดแก กลนเหมน แมลงวน

รบกวน ทศนยภาพของเมองทองเทยวขาดความสวยงามและความเปนระเบยบเรยบรอย จงมการ

ดาเนนการพฒนารปแบบการจดการปญหาขยะมลฝอยดวยวธการคดแยกขยะมลฝอยกอนนามาทง

และการตงจดรบซอขยะรไซเคลในหมบาน พบวา ปรมาณขยะมลฝอยจากแหลงกาเนดในครวเรอน

เฉลยลดลง ปจจยทมผลใหขยะมลฝอยในครวเรอนเปลยนแปลงมดงน พฤตกรรมการมสวนรวม

ของประชาชนในการจดการขยะมลฝอย จากแหลงกาเนด การใชรปแบบทางสงคมทเหมาะสมกบ

พนทมาใชในการจดการขยะมลฝอย คอ การคดแยกขยะมลฝอย และการจดตงกลมรบซอขยะร

ไซเคล การสนบสนนของอบต .ในดานการรณรงคประชาสมพนธ การใหคาแนะนาและความรแก

ประชาชน การเปนแบบอยางใหกบประชาชน การมกลไกเพอสรางความเขมแขงใหกบชมชน โดย

จดตงกลมแกนนาขนในชมชน ปจจยดงกลาวทาใหปรมาณขยะโดยภาพรวมลดลง

ศรกล หนปย (2552) ไดศกษาการจดการมลฝอยของเทศบาลตาบลเขารปชาง อาเภอเมอง

จงหวดสงขลา โดยศกษาการเกบขนมลฝอย ประเภทของมลฝอย และการกาจดมลฝอยของเทศบาล

ตาบลเขารปชาง อาเภอเมอง จงหวดสงขลา พบวาเทศบาลเขารปชางมการเจรญเตบโตอยางรวดเรว

เนองจากเปนถนทอาศยของประชากร ซงปญหาอนดบ 1 ของเทศบาลคอ ปญหาการจดการมลฝอย

เนองจากมลฝอยกอใหเกดความสกปรก ความไมเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง เหตเดอดรอน

ราคาญ กลนเหมนทเกดจากการเนาเสยของมลฝอยตกคาง และการหมกหมมของมลฝอย เปนแหลง

70

เพาะพนธของสตวพาหะนาโรค โดยผบรหารเทศบาลเหนวาควรมงบประมาณเพมในดานการจาง

บคลากรเพม และถาเปนไปได ต องการใหมบรษทเอกชนมาจางเหมาในการเกบขนมลฝอย ดาน

พนกงานเทศบาลตองการใหประชาชนททงมลฝอยทงลงถงใหเรยบรอย และตองการใหลด

ระยะเวลาในการเกบขนแตละชด สวนของประชาชนและผประกอบการตองการใหมการเพมถง

รองรบมลฝอยมากขน เกบขนมลฝอยอยางสมาเส มอ และมความถทเหมาะสม ในความเหนของ

พนกงานอยากใหประชาชนมการคดแยกมลฝอย หรอลดปรมาณมลฝอยจากครวเรอน เนองจากมล

ฝอยสวนใหญเปนมลฝอยทวไปและมลฝอยอนทรย ซงสามารถแยกเปนมลฝอยทไมเกดการยอย

สลายเพอนาไปสกระบวนการรไซเคล กบมลฝอยทยอย สลายไดเพอนามาทาปยหมกได วธทใช

สาหรบการกาจดมลฝอยของเทศบาลเขารปชางคอการกาจดโดยวธฝงกลบ โดยใชพนท ณ ศนย

กาจดมลฝอยรวมของเทศบาลนครสงขลา บานบออฐแกว ตาบลเกาะแตว อาเภอเมอง จงหวดสงขลา

และเทศบาลนครสงขลาไดจดเตรยมไวสาหรบกอสรางบอฝงกลบมลฝอยในอนาคตดวย

บทท 3

กรอบแนวคดและวธการศกษา

ในบทท 3 น เปนการอธบายถงวธการศกษา ไดแก กรอบแนวคดในการศกษา วธการศกษา

ประชากรและกลมตวอยาง เครองมอการเกบรวบรวมขอมล และวธการวเคราะหขอมล ซงมรายละเอยด

ดงตอไปน

3.1 กรอบแนวคดในการศกษา

การศกษานมวตถประสงคเพอศกษา ถงการบรหาร จดการขยะ มลฝอย ของเทศบาลตาบล

เมองแกลง จงหวดระยอง เพอวเคราะหปจจยทมผลตอความสาเรจในการ บรหารจดการขยะมลฝอย

ของเทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง นาไปสแนวทางการจดการขยะสาหรบองคกรปกครอง

สวนทองถนอน ดงแสดงในภาพท 3.1

จากกรอบแนวคดสามารถอธบายภาพรวมการดาเนนการศกษาวจยครงนไดโดย ผศกษาทา

การเกบรวบรวมขอมล ทวไป ขอมลดานการบรหารจดการ ขอมลดานการจดการขยะมลฝอย และ

การมสวนรวมข องประชาชนในการจดการขยะมลฝอย โดยการสมภาษณ ทงในสวนของ ผบรหาร

เจาหนาท ของเทศบาล ผนาชมชน และประชาชนในพนท ทงยงจดสนทนากล มระหวางเจาหนาท

ของเทศบาล ผนาชมชน และประชาชนในพนท ตลอดจนสงเกตการณสภาพพนท วธการดาเนนการ

จดการขยะมลฝอย และบทบาทของประชาชนในการจดการขยะมลฝอย นอกจากนยงศกษาเอกสาร

ทเกยวของ แลวจงนาขอมลทรวบรวมไดทงหมดมาวเคราะหเพออธบาย รปแบบการบรหารจดการ

ขยะมลฝอย การประสบความสาเรจของการ บรหาร จดการขยะมลฝอย และปจจยทนาไปส

ความสาเรจในการบรหารจดการขยะมลฝอย เพอสรปเปนแนวทาง ใหแกองคกรปกครองสวน

ทองถนอน

72

ภาพท 3.1 กรอบแนวคดในการศกษา

การสมภาษณแบบมโครงสราง

- ผบรหารเทศบาล

- เจาหนาทของเทศบาล

- ผนาชมชน

- ประชาชนในพนท

เอกสารและขอมลทเกยวของ

- รายงานประจาปของเทศบาล

- เอกสารเผยแพรดานการจดการขยะมลฝอยของ

เทศบาล

- ขอมลทเกยวของจากเวบไซตของเทศบาล

การสงเกตการณ

- สภาพพนท

- วธการดาเนนการจดการขยะมลฝอย

- บทบาทของประชาชนในการจดการขยะมลฝอย

การสนทนากลม (Focus Group)

ประกอบดวย เจาหนาทของเทศบาล และ

ผนาชมชน

วเคราะหปจจยความสาเรจ จากสภาวะแวดลอม (SWOT Analysis)

แนวทางการจดการขยะมลฝอยสาหรบองคกรปกครองสวนทองถนอน

ขอมลทวไป

- ขอมลทวไปของเทศบาลตาบลเมองแกลง

- ขอมลดานการบรหารจดการทวไป ไดแก

โครงสรางองคกร บคลากร งบประมาณ

วสยทศน นโยบาย และแผนของเทศบาล

การจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง

ขอมลดานการจดการขยะมลฝอย

- สถานการณและปญหาขยะมลฝอย

- กระบวนการจดการขยะมลฝอย ไดแกการรวบรวม

จดเกบ ขนสง และวธการและระบบการกาจด

- การบรหารจดการขยะมลฝอยของเทศบาล

- การมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอย

- ปจจยทมผลตอความสาเรจของการจดการขยะมลฝอย

- ปญหาและอปสรรคดานการจดการขยะมลฝอย

ปจจยภายใน ไดแก บคลากร โครงสรางองคกร การบรหาร

องคกร นโยบาย /แผน/โครงการ งบประมาณ วสดอปกรณ

การเผยแพรและประ ชาสมพนธ ระบบการจดการขยะมล

ฝอย คาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอย

ปจจยภายนอก ไดแก สภาพพนท สงคมและ

การมสวนรวมของชมชน ความรวมมอจาก

หนวยงานภายนอก นโยบายของรฐ สอมวลชน

เทคโนโลย เศรษฐกจ

73

3.2 วธการเกบรวบรวมขอมล

ขอมลในการศกษาครงนม 2 ประเภท คอ ขอมลปฐมภม (Primary Data) และขอมลทตยภม

(Secondary Data) โดยจะทาการศกษาและเกบรวบรวมขอมล ดงน

3.2.1 ขอมลทตยภม

ผวจยทาการรวบรวม และวเคราะหขอมลทตยภม ซงไดแก ขอมลทวไปของเทศบาลตาบล

เมองแกลง ขอมลดานการบรหารจดการทวไป ขอมลทวไปเกยวกบประเภทของขยะมลฝอย

หลกการจดการขยะมลฝอย มาตรฐานทเกยวของกบการจดการขยะ วธการบรหารจ ดการขยะ

เอกสาร รายงานทเกยวของกบขนตอนการดาเนนงานและผลการดาเนนงานของเทศบาลตาบลเมอง

แกลง รวมถงขอมลเกยวกบกฎระเบยบและมาตรฐาน นโยบายและแผน ในการบรหารจดการขยะท

เกยวของในประเทศ และงานวจยทเกยวของ เปนตน เพอใชเปนขอมลเบองตนในการศกษา

3.2.2 ขอมลปฐมภม

การเกบรวบรวมขอมลปฐมภม การจดการขยะของเทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง

โดยการสมภาษณแบบมโครงสรางกบผบรหาร เจาหนาทเทศบาลตาบลเมองแกลง ผนาชมชน และ

ประชาชนในพนท การสนทนา กลมกบเจาหนาทของเทศบาลและผนาชมชน การสงเกตการณใน

พนท เพอใหไดขอมลพนฐานและการจดการขยะของเทศบาลตาบลเมองแกลง โดยจะทาการศกษา

ขอมลทวไป ขอมลดานการบรหารจดการ ขอมลปญหา ขยะมลฝอย ของเทศบาล ขอมลดานการ

บรหารจดการขยะ ตลอดจนปญหาและอ ปสรรคในการจดการขยะ ซงจะใชเปนขอมลพนฐานใน

การศกษาใชการสมภาษณกบผนาชมชน ประชาชน เพอใชเปนขอมลในการศกษาการมสวนรวมใน

การจดการขยะของประชาชนในเขตเทศบาลตาบลเมองแกลง

3.3 ผใหขอมลหลก

การเลอกผใหขอมลหลกใชวธการ เลอกตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ใชกบ

กลมเปาหมายในการสมภาษณ คอ ผรบผดชอบ หรอผทเกยวของโดยตรงกบ การจดการขยะ มลฝอย

ของเทศบาลตาบลเมองแกลง ไดแก ผบรหาร เจาหนาทของเทศบาล ผนาชมชน และประชาชนทม

กจกรรมเกยวของกบการจดการขยะมลฝอยหรอไดรบผลจากการจดการขยะมลฝอยอยางชดเจน

ผใหขอมลหลกในการศกษาครงนแบงเปน 3 กลม ดงนคอ

74

3.3.1 ภาคการเมอง ไดแก นกการเมองทองถนทงผบรหารและสมาชกสภาเทศบาล ดงน

1) นายกเทศมนตร จานวน 1 คน

2) รองนายกเทศมนตร จานวน 2 คน

3) ประธานสภาเทศบาล จานวน 1 คน

4) รองประธานสภาเทศบาล จานวน 1 คน

5) สมาชกสภาเทศบาล จานวน 2 คน

3.3.2 ภาคราชการ ไดแก ปลดเทศบาล ผอานวยการกองสาธารณสขและสงแวดลอม และ

เจาหนาทกองสาธารณสขและสงแวดลอม ดงน

1) สานกงานปลดเทศบาล

(1) ปลดเทศบาล จานวน 1 คน

2) กองสาธารณสขและสงแวดลอม

(1) ผอานวยการกองสาธารณสขและสงแวดลอม จานวน 1 คน

(2) เจาหนาทกองสาธารณสขและสงแวดลอม จานวน 1 คน

3.3.3 ภาคประชาชน ดงน

1) ผนาชมชน จานวน 13 คน ไดแก ผนา2ชมชนดอนมะกอก 2 ผนา2ชมชนหนอง

แตงโม

ผนา 2ชมชนสนทรโวหาร 2 ผนา 2ชมชน 2โพธทอง ผนา 2ชมชน 2ในยาง ผนา 2ชมชน 2สารนารถ ผนา 2ชมชน 2

หนองแหวน ผนา2ชมชน2พลงชางเผอก ผนา2ชมชน2หนองกระโดง ผนา2ชมชน2มาบใหญ ผนา 2ชมชนแก

ลงแกลวกลา 2ผนา2ชมชน2แหลมยาง และผนา2ชมชน2หนองควายเขาหก

ในภาคประชาชน สาหรบประชาชนในพนท อาจารยโรงเรยนแกลง “วทยสถาวร ”

และสมาชกชมรมรานอาหาร ใชวธการเลอกผใหขอมลหลกแบบบอกตอ (Snowball Selection) ซง

เปนการเลอกกลมตวอยางแบบบอกต อกนไปเรอย ๆ จนครบจานวนกลมตวอยางทตองการและ

เฉพาะเจาะจง ในการศกษาครงนเลอกการบอกตอเฉพาะกลมทเกยวของหรอไดรบผลกระทบจาก

การจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง ซงมดงน

2) ประชาชนในพนท จานวน 3 คน

3) อาจารยโรงเรยนแกลง “วทยสถาวร” จานวน 2 คน

4) สมาชกชมรมรานอาหาร จานวน 2 คน

75

3.4 เครองมอการเกบรวบรวมขอมล

ในการเกบรวบรวมขอมลสาหรบการศกษาในครงนใช การสมภาษณ แบบมโครงสราง

(Structured Interviews) กบผบรหารและเจาหนาททปฏบตงานเกยวของกบการจดการขยะมลฝอย

ผนาชมชน และประชาชนในพนท การสนทนากลม (Focus Group) กบเจาหนาททปฏบตงาน

เกยวของกบการจดการขยะมลฝอย ผนาชมชน และการสงเกตการณ การดาเนนการจดการขยะมล

ฝอย และสภาพพนทของเทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง เปนวธหลกในการเกบรวบรวม

ขอมล และใชเอกสารขอมลทเกยวของ มาประกอบสาหรบการเกบรวบรวมขอมล เครองมอการเกบ

รวบรวมขอมลประกอบดวย แบบสมภาษณ /สนทนากลม และแบบสงเกตการณ ซงมแนวคาถาม

สาหรบการสมภาษณ /สนทนาแบบกลม และประเดนการสงเกตการณ ดงน

3.4.1 การสมภาษณแบบมโครงสราง (Structured Interviews)

เปนวธพดคยซกถามแบบตวตอตวระหวางผบรหารเทศบาล ไดแก นายกเทศมนตร รอง

นายกเทศมนตร ปลดเทศบาล เจาหนาททปฏบตงานเกยวของกบการจดการขยะมลฝอย ผนาชมชน

และประชาชนในพนท กบผวจย ซงเปนเรองทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล ทงน

โดยผวจยมแนวคาถาม (Guideline) ทไดกาหนดขนอยางครอบคลมรอบดานตอประเดนปญหาวจย

เพอใหไดขอมลทสามารถนามาวเคราะหปจจยความสาเรจของการการจดการขยะมลฝอยของ

เทศบาลโดยมแนวคาถามประกอบการสมภาษณดงน

1) แนวคาถามประกอบการสมภาษณ ผบรหารและบคลากรของเทศบาล มประเดน

คาถามดงน

(1) ปญหาขยะมลฝอยและปรมาณขยะมลฝอย

(2) นโยบายในการจดการขยะมลฝอย

(3) แผนงาน/โครงการ งบประมาณ และแหลงงบประมาณในการจดการขยะมลฝอย

(4) วธการจดการขยะมลฝอยและการบารงดแลรกษา อปกรณ เครองจกรและ

พาหนะในการจดการขยะมลฝอย

(5) การดาเนนการจดการขยะมลฝอยรวมกบหนวยงานอน

(6) การสรางแรงจงใจแกประชาชนใน พนทใหเขามามสวนรวมในการ จดการ

ขยะมลฝอย

(7) การประชาสมพนธ ใหความรความเขาใจแกประชาชนในการจดการขยะมลฝอย

76

(8) การมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอย

(9) ปญหาและอปสรรคในการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล

(10) วธการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสมกบทองถน ไดแก การรวบรวมการจดเกบ

และการขนสงขยะ

(11) การประสบความสาเรจในการดาเนนการบรหาร จดการ ขยะมลฝอยของ

เทศบาล

(12) ขอเสนอแนะเพมเตมในการจดการขยะมลฝอย

2) แนวคาถามประกอบการสมภาษณผนาชมชนและประชาชน มประเดนคาถามดงน

(1) ปญหาขยะมลฝอยและแหลงกาเนดขยะมลฝอย

(2) ปรมาณขยะมลฝอยในชมชนและการจดการขยะมลฝอยในชมชน

(3) ภาชนะรองรบขยะมลฝอยแตละประเภท

(4) ปญหาการลกลอบทงขยะอนตรายชมชนและมลฝอยตดเชอ และการเฝาระวง

(5) การไดรบบรการดานการจดการขยะมลฝอยจากเทศบาล และคาธรรมเนยม

ในการจดการขยะมลฝอย

(6) ปญหาและอปสรรคในการจดการขยะมลฝอยของชมชนและแนวทางหรอวธ

แกไขปญหา

(7) ความรความเขาใจเกยวกบขยะมลฝอยประเภทตาง ๆ ของประชาชนในชมชน

(8) แผนหรอนโยบายของชมชนในการจดการขยะมลฝอยในชมชน

(9) โครงการหรอกจกรรมทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอยของชมชน การ

ประชาสมพนธโครงการหรอกจกรรม และการประสบความสาเรจของโครงการหรอกจกรรม

(10) การมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล

(11) ปจจยทมผลตอความสาเรจในการบรหารจดการขยะมลฝอยในชมชน

(12) การยอมรบหรอตอตานหากเทศบาลมการดาเนนการจดสรางสถานทจดการ

ขยะมลฝอย

(13) การสนบสนนนโยบายดานการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล

(14) ขอเสนอแนะสาหรบการบรหารจดการขยะมลฝอยในเทศบาล

3.4.2 การสนทนากลม (Focus Group)

การสนทนากลม หมายถง การรวบรวมขอมลจากการสนทนากบกลมผใหขอมลในประเดน

ปญหาทเฉพาะเจาะจง เพออภปรายพดคยกน โดยมงประเดนการสนทนาไปยงเรองทสนใจศกษา ม

77

ผดาเนนการสนทนา (Moderator) เปนผคอยจดประเดนในการสนทนา เพอชกจงใหกลมเกดแนวคด

และแสดงความคดเหนตอประเดนหรอแนวทางการสนทนาอยางกวางขวางละเอยดลกซง โดยม

ผเขารวมสนทนาในแตละกลม จานวนไมมากนก ประมาณ 6 – 10 คน ซงเลอกมาจากประชากร

เปาหมายทตองการศกษา มผจดบนทกเปนผจดยอเนอหาการสนทนา และมเทปบนทกเสยงบนทก

รายละเอยดของการพดคย เมอเสรจสนการสนทนา ผบนทกจะถอดรายละเอยดจากเทปทบนทกไว

เพอใชเปนขอมลในการวเคราะหตอไป การทาสนทนากลมผวจยไดจดกลมสนทนาโดย ไดจดกลม

สนทนาจานวน 5 – 6 คน ประกอบดวย รองนายกเทศมนตร ประธานสภาเทศบาล รองประธานสภา

เทศบาล สมาชกสภาเทศบาล และผนาชมชน มประเดนในการสนทนาเหมอนกบการสมภาษณ

ผบรหารและเจาหนาท และผนาชมชนและประชาชน ซงการสนทนากลม จะชวยประหยดเวลากวา

การสมภาษณรายบคคล นอกจากนยงมโอกาสไดพดคยสนทนาซกถาม ถกประเดนตางๆ ไดชดเจน

ยงขนไดเรยนรแงมมของคนภายในดวยกน เกดสภาวะการรวมรสก รบรประเดนตางๆ ซง

สภาพการณนจะไมเกดขนในการสมภาษณรายบคคล

3.4.3 การสงเกตการณ (Observation)

การสงเกตการณ หมายถง การเฝาดสงทเกดขนอยางใสใจและมระเบยบวธ เพอวเคราะหหรอ

หาความสมพนธของสงทเกดขนนนกบสงอน ผวจยใ ชการสงเกตอยางม โครงสราง (Structured

Observation) ซงเปนการสงเกตการณทเปนระบบ ผศกษาทราบถงวตถประสงคของการสงเกตการณ

ผศกษาจงมการเตรยมการสงทตองการสงเกตไวลวงหนา ขอทตองการศกษา และวธการวเคราะหทา

ใหสามารถทจะสงเกตการณอยางเปนระบบ มประเดนในการสงเกตการณดงน

1) แหลงทกอใหเกดขยะมลฝอย

2) ความสะอาดและเปนระเบยบเรยบรอยของพนทชมชน

3) การประชาสมพนธ การมสวนรวมของประชาชน และโครงการ/กจกรรมดานการ

จดการขยะมลฝอย

4) ลกษณะของการเกบรวบรวมขยะมลฝอย

5) ลกษณะของการจดการ/กาจดขยะมลฝอย

6) การกาจดขยะมลฝอยวธอน

7) ปญหา/อปสรรคดานการจดการขยะมลฝอยทพบ

78

3.5 การวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลในการศกษาครงนใชวธการเชงคณภาพโดยการวเคราะหเนอหา

(Content Analysis) รวมกบการวเคราะหแบบ 3 เสา (Triangulation) คอวเคราะหจากแหลงขอมล 3

แหลง ไดแก ภาคการเมอง ภาคราชการ และภาคประชาชน โดยวธการรวบรวม 4 วธ ไดแก การ

สมภาษณ การสนทนากลม การสงเกตการณ และ การศกษาเอกสารขอมลทเกยวของ โดยมประเดน

ในการวเคราะห ไดแก ขอมลทวไปของเทศบาล การบรหารของเทศบาล สถานการณและปญหา

ขยะมลฝอย การจดการขยะมลฝอย การบรหารจดการขยะมลฝอย ของเทศบาล บทบาทของชมชน

และการมสวนรวมของประชาชน ความคดเหนและขอเสนอแนะจากผใหสมภาษณ

และใช SWOT Analysis วเคราะหปจจยความสาเรจของการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล

ตาบลเมองแกลง โดยปจจยทวเคราะหเลอกตามองคประกอบจากสภาพแวดลอมภายในองคกรและ

สภาพแวดลอมภายนอกองคกร ดงน

3.5.1 ปจจยภายใน ไดแก บคลากร โครงสราง และการบรหาร องคกร นโยบาย /แผน/

โครงการ งบประมาณ วสดอปกรณ การเผยแพรและประชาสมพนธ ระบบการจดการขยะมลฝอย

คาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอย

3.5.2 ปจจยภายนอก ไดแก สภาพพนท สงคมและการมสวนรวมของชมชน ความรวมมอ

จากหนวยงานภายนอก นโยบายของรฐ สอมวลชน เทคโนโลย เศรษฐกจ

บทท 4

ผลการศกษา

การศกษาการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง จงหว ดระยอง โดยวธการ

สมภาษณ และสนทนากลมกบผบรหารและเจาหนาททปฏบตงานเกยวของกบการจดการขยะมล

ฝอย ผนาชมชนและประชาชนในพนท รวมทงการสงเกตการณการดาเนนการจดการขยะมลฝอย

และสภาพพนทของเทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง ตามประเดนทเกยวของกบการบรหาร

จดการขยะมลฝอย และปจจยสความสาเรจ และผลสาเรจในการจดการขยะมลฝอย ไดผลการศกษา

มรายละเอยดดงตอไปน

4.1 ขอมลทวไปของเทศบาล

1 ขอมลทวไปของเทศบาล ประกอบดวย ประวตการจดตงเทศบาล ลกษณะทตงและอาณา

เขต สภาพภมประเทศ สภาพภมอากาศ โครงสรางพนฐาน ชมชนและประชากร อาชพของคนใน

เทศบาล และการสาธารณสข ซงมรายละเอยด ดงน (สานกงานเทศบาลตาบลเมองแกลง, 2554)

4.1.1 ประวตการจดตงเทศบาล

1 เดมเทศบาลตาบลเมองแกลงมฐานะเปนสขาภบาล ไดกอตงขนเมอวนท 31 สงหาคม 2498

ตงอยในเขตตาบลทางเกวยน พนทรวม 3 ตารางกโลเมตร ตอมาพนทนมความเจรญขน กรมการ

ปกครองจงไดมหนงสอ ท มท 0311/34322 ลงวนท 21 มนาคม 2522 ถงจงหวดระยองใหดาเนนการ

สารวจขอมลตามหลกเกณฑการยกฐานะสขาภบาลเปนเทศบาล ซงในขนแรกคณะกรรมการท

จงหวดระยองแตงตง ไดพจารณาใหเทศบาลทจะจดตงขนใหมนมพนท 19 ตารางกโลเมตร โดยรวม

พนทเขตการปกครองบางสวนของหมท 1, 2, 3, 4, 5, 7 และ 9 ตาบลทางเกวยน และหมท 4 ตาบลวง

หวา แตปรากฏวาจานวนประชากรมเพยง 600 คน ตอ 1 ตารางกโลเมตร ไมเพยงพอตามหลกเกณฑ

ทกระทรวงมหาดไทยกาหนดไวเฉลย 1,500 คน ตอ 1 ตารางกโลเมตร ดงนนคณะกรรมการสขาภบาล

1เจาหนาทผงเมองและเจาหนาทจากจงหวดไดรวมกนประชมและเหนวาเพอใหเปนไปตามระเบยบ

80

1กระทรวงมหาดไทยวางไวจะตองลดเขตเทศบาลลงโดยตดบางสวนของหมบานท 4, 7 และ 9 ตาบลทาง

เกวยน และหมท 4 ตาบลวงหวาออก ทาใหเหลอเขตเทศบาลใหม 14.5 ตารางกโลเมตร และเสนอไปยง

กระทรวงมหาดไทย ซงกไดมพระราชกฤษฎกา จดตงเทศบาลตาบลเมองแกลง (เดมชอเทศบาลตาบล

ทางเกวยน) จงหวดระยอง เมอวนท 12 มถนายน พ.ศ. 2524 และไดนาประกาศในหนงสอราชกจจา

นเบกษา ฉบบพเศษ เลมท 98 ตอนท 101 หนา 7 ลงวนท 24 มถนายน 2524 ซงถอวาเปนวนกาเนด

เทศบาลตงแตวนนนเปนตนมาสาหรบในการจดตงเทศบาลในครงนไดรบโอนบรรดาทรพยสนของ

สขาภบาลมาเมอวนท 8 กรกฎาคม 2524 โดยรบโอนกจการประปา และโรงฆาสตวมาดาเนนการดวย

เทศบาลไดจดใหมการเลอกตงทวไปครงแรก เมอวนท 20 ธนวาคม 2524 ไดคณะเทศมนตรจากการ

เลอกตงเขามาบรหารตงแตนนเปนตนมา

1 ปจจบน มการเปลยนแปลงคณะผบรหารทองถนทมาจากการเลอกตง เมอวนท 25 ตลาคม 2552

ประกอบดวย นายสมชาย จรยเจรญ เปนนายกเทศมนตร นายวทยา พฒธนส นทร เปนรอง

นายกเทศมนตร นายธงชย จรววฒนวนช เปนรองนายกเทศมนตร นายภมรรตน อดทน เปนเลขานการ

นายกเทศมนตร และนายมนตร สนเคราะห เปนทปรกษานายกเทศมนตร

4.1.2 ลกษณะทตงและอาณาเขต

1 เทศบาลตาบลเมองแกลงเปนเทศบาลตาบลขนาดกลาง มพนท 14.5 ตารางกโลเมตร ครอบคลม

พนทตาบลทางเกวยน ซงเปนตาบลหนงซงอยในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง หางจากจงหวดระยอง

ประมาณ 47 กโลเมตร ไปทางทศตะวนออกของจงหวด อยหางจากกรงเทพมหานคร มาทางทศตะวนออก

เฉยงใต ตามทางหลวงหมายเลข 3 (สขมวท) ระยะทาง 267 กโลเมตร และตามทางหลวงแผนดน หมายเลข

344 (บานบง – แกลง) ระยะทาง 184 กโลเมตร มอาณาเขตตดตอกบตาบลตาง ๆ ดงน

1 ทศเหนอ ตดตอกบหมท 2 ตาบลทางเกวยน

1 ทศตะวนออก ตดตอกบเทศบาลตาบลทงควายกน

1 ทศตะวนตก ตดตอกบหมท 4 ตาบลวงหวา

1 ทศใต ตดตอกบหมท 1 ตาบลทางเกวยน

4.1.3 สภาพภมประเทศ

1 พนททวไปของเทศบาลตาบลเมองแกลงคอนขางเปนทราบเรยบมเนนลกฟกอยทางทศตะวนตก

ทอดยาวไปทางทศตะวนออก มแมนาประแสไหลผาน พนทราบฝงตะวนออกของแมนาประแสนสวน

ใหญจะเปนพนทเกษตรกรรม สวนทางทศตะวนตกจะเปนทเนนสง-ตา สลบกนและเปนทตงของชมชน

ยานการคา สถานทราชการ โรงงานอตสาหกรรม แหลงเศรษฐกจและการพาณชยทสาคญของเทศบาล

81

4.1.4 สภาพภมอากาศ

1 เทศบาลตาบลเมองแกลง มภมอากาศเปนแบบมรสมเขตรอน ลมทะเลพดผานตลอดป

อากาศอบอนไมรอนจด บรเวณชายฝงทะเลเยนสบายมฝนตกมากในชวงเดอนพฤษภาคม ถงเดอน

ตลาคม ซงปรมาณฝนตกเฉลยของป 1 2552 1มปรมาณนาฝนเฉลย 626.2 มลลเมตรตอป ซงอณหภม

เฉลยของป 1 2552 เปนจานวน 26.65 องศาเซลเซยส อณหภมเฉลยส งสด 32.7 องศาเซลเซยส และ

อณหภมเฉลยตาสด 22.85 องศาเซลเซยส 1ลกษณะภมอากาศโดยทวไปแบงได 3 ฤดกาล ดงน

ฤดรอน เรมตงแตเดอนกมภาพนธ ถงเดอนเมษายน

ฤดฝน เรมตงแตเดอนพฤษภาคม ถงเดอนตลาคม

ฤดหนาว เรมตงแตเดอนพฤศจกายน ถงเดอนมกราคม

4.1.5 ดานโครงสรางพนฐาน

ประกอบดวยสาธารณปโภคและสงอานวยความสะดวกทเปนปจจยพนฐานและม

ความสาคญตอการพฒนาดงน

4.1.5.1 การคมนาคม

เทศบาลตาบลเมองแกลงตงอยในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง เปนทางผานจากชลบร

ไปสจงหวดจนทบร ดวยการคมนาคมขนสงทางบก คอทางรถยนตซงมเสนทางคมนาคมทสาคญ ดงน

1) ทางหลวงแผนดนหมายเลข 3 (ถนนสขมวท) เปนถนนสายเศรษฐกจของ

ภาคตะวนออก ใชขนสงสนคาและวตถดบจากภาคตางๆ ทจะมาจงหวดระยอง

2) ทางหลวงแผนดนหมายเลข 344 (บานบง – แกลง) เรมตนจากอาเภอบาน

บง ถงอาเภอแกลงเปนระยะทาง 88 กโลเมตร เปนถนนสายหลกหนงทางตะวนออกของจงหวดทใช

ขนสงผลผลตทางการเกษตร

3) ทางหลวงแผนดนหมายเลข 3164 เปนเสนทางหลวงทตอจากถนนสนทร

ภไปบรรจบกบทางหลวงแผนด นหมายเลข 3161 ซงเปนเสนทางไปสบานกรา อนสาวรยสนทรภ

และแหลมแมพมพ หางจากเทศบาลตาบลเมองแกลง ประมาณ 12 และ 15 กโลเมตร ตามลาดบ

4.1.5.2 ไฟฟา

เทศบาลตาบลเมองแกลง มครวเรอนทใชไฟฟา และไฟฟาสาธารณะ ดงน

1) ครวเรอนทมไฟฟาใช 9,154 หลงคาเรอน

2) ถนนในเขตเทศบาลทมไฟฟาสาธารณะ จานวน 151 สาย

3) ถนนในเขตเทศบาลทไมมไฟฟาสาธารณะ จานวน – สาย

82

4.1.5.3 การประปา

เทศบาลตาบลเมองแกลง มหนวยงานทรบผดชอบ คอ กองประปา ปจจบนมผขอใช

นาทงหมด จานวน 4,375 ครวเรอน (ขอมล ณ วนท 10 มนาคม 2553)

1) ปรมาณนาประปาทผลตได 4,700 ลกบาศกเมตรตอวน

2) ปรมาณนาประปาทตองการใช 3,600 ลกบาศกเมตรตอวน

3) เฉลยปรมาณทใชนาประปาตอคน 250 ลตรตอคนตอวน

4.1.5.4 การสอสารและโทรคมนาคม

เทศบาลมสอและโทรคมนาคม ดงน

1) สถานวทยชมชนจานวน 9 สถาน

2) หนงสอพมพทองถน ไมม

3) ททาการไปรษณยโทรเลข จานวน 1 แหง

4) ศนยบรการลกคาทโอท สาขาแกลง จานวน 1 แหง

4.1.5.5 ลกษณะการใชทดน

เปนการแสดงการใชทดนประเภทตาง ๆ ในเขตเทศบาลพนท จานวน 9,063 ไร ประมาณ

และขนาดพนทโดยประมาณ ดงน

1) พนทพกอาศย 2,674 ไร

2) พนทพาณชยกรรม 440 ไร

3) พนทตงงบหนวยงานของรฐ 85 ไร

4) พนทสวนสาธารณะ/นนทนาการ 145 ไร

5) พนทเกษตรกรรม 1,980 ไร

6) พนทอตสาหกรรม 165 ไร

7) พนทตงสถานศกษา 96 ไร

8) พนทวางเปลา 3,478 ไร

4.1.6 ชมชนและประชากร

ชมชนในเขตเทศบาลตาบลเมองแกลงประกอบดวยชมชนในเขต 13 ชมชน คอ 5ชมชนดอน

มะกอก 5 5ชมชนหนองแตงโม 5 5ชมชนสนทรโวหาร 5 5ชมชน 5โพธทอง 5ชมชน 5ในยาง 5 ชมชน 5สารนารถ 5

ชมชน 5หนองแหวน 5ชมชน 5พลงชางเผอก 5ชมชน 5หนองกระโดง 5 ชมชน 5มาบใหญ 5ชมชนแกลงแกลว

กลา

5ชมชน5แหลมยาง และ5ชมชน5หนองความเขาหก โดยแสดงพนทของชมชนแตละแหงดงภาพท 4.1

83

5 จานวนบาน 9,154 หลงคาเรอน จานวนครวเรอน 3,259 ครวเรอน มจานวนประชากร รวม

17,247 คน 1 (ไมรวมประชากรแฝง ) แบงเปน 1ชาย 8,178 คน และหญง 9,069 คน 1(ประกาศเทศบาล

ตาบลเมองแกลง , 2553) รายไดเฉลยของประชากรเขตอาเภอแกลงประมาณ 60,000 บาทตอ

ครวเรอนตอป

ภาพท 4.1 แผนทแบงเขต 13 ชมชน ของเทศบาลตาบลเมองแกลง

แหลงทมา: สานกงานเทศบาลตาบลเมองแกลง, 2553.

4.1.7 อาชพของคนในเขตเทศบาล

ประชาชนในเทศบาลมอาชพตาง ๆ ดงน

4.1.7.1 การพาณชย มพนทในการพาณชย 440 ไร จาแนกไดเปน สถานบรการนามน

ในเขตเทศบาล ศนยการคา/หางสรรพสนคา ตลาดสด การประปาของเทศบาล สถานธนานบาล โรง

ฆาสตว โรงแรม ธนาคารพาณชย โรงภาพยนตร สถานทจาหนายอาหารตาม พ .ร.บ.สาธารณสข

โรงงานแปรรปไม เมอเทยบการประกอบอาชพแลว การพาณชยในเขตเทศบาลถอไดวาคนในเขต

เทศบาลนประกอบอาชพทเกยวกบการพาณชยมากทสด

5 4.1.7.2 การเกษตรกรรม 5มพนทในการทาเกษตรกรรม 1,980 ไร ดงน 1สวน

ยางพารา

84

1สวนผลไม 1เชน ลองกอง ทเรยน เงาะ มงคด พชไร เชน สบปะรด มนสาปะหลง และทานา

5 ดานการประมง5มการประกอบอาชพ 1ประมงนาเคมประมงนาจด1และ1ประมงนากรอย

5 ดานการปศสตว 1ประชาชนในพนทประกอบอาชพเกยวกบปศสตว เชน เลยงสกร

เลยงโคเนอ เลยงไก เลยงเปด เลยงนก เลยงหาน เปนตน

5 4.1.7.3 อตสาหกรรม 5มพนทในอตสาหกรรม 165 ไร โรงงานอตสาหกรรมในพนท

เชน 1 โรงงานเฟอรนเจอรไมยางโรงงานอบไมยางโรง งานผลตแปงมนโรงงานผลตหมวก กนนอค

เปนตน1 (เทศบาลตาบลเมองแกลง, 2554)

4.1.8 การสาธารณสข

เทศบาลตาบลเมองแกลงมสถานบรการการสาธารณสขดงน

1) ศนยบรการสาธารณสข จานวน 1 แหง

2) สถานบรการสาธารณสขเอกชน จานวน 33 แหง

3) โรงพยาบาลรฐบาล จานวน 1 แหง (ไมไดอยในความดแลของเทศบาล)

4.2 ขอมลดานการบรหารของเทศบาล

4.2.1 โครงสรางสวนบรหารเทศบาล

โครงสรางหรอการแบงสวนบรหารของเทศบาล ประกอบดวย 2 ฝาย คอ สภาเทศบาล เปน

ฝายนตบญญต และมฝายบรหารประกอบดวย นายกเทศมนตร รองนายกเทศมนตร ทปรกษา

นายกเทศมนตร และเลขานการ รวมเรยกวา คณะผบรหาร โดยนายกเทศมนตรและสมาชกสภา

เทศบาลมาจากการเลอกตงโดยตรง สวนรองนายกเทศมนตร ทปรกษานายกเทศมนตร และ

เลขานการ มาจากการแตงตงของนายกเทศมนต ร ดานการบรหารงานของเทศบาล มปลดเทศบาล

เปนผรบนโยบายจากคณะผบรหารมาปฏบต และพนกงานเทศบาล พนกงานจางของเทศบาลจะเปน

ผปฏบตตามนโยบายทไดรบมอบหมาย โครงสรางสวนบรหารเทศบาลตาบลเมองแกลงแสดงดง

ภาพท 4.2

85

นาย

กเท

ศมน

ตร

รองน

ายกเ

ทศม

นตร

รอ

งนาย

กเท

ศมน

ตร

ทป

รกษ

านาย

กเท

ศมน

ตร

ปลด

เทศบ

าล

เลขา

นกา

รนาย

กเท

ศมน

ตร

รองป

ลดเท

ศบาล

สาน

กปลด

เทศบ

าล

งาน

ตรวจ

สอบ

ภายใ

น

งาน

สถาน

ธนาน

บาล

กองว

ชากา

รและ

แผน

งาน

กองช

าง

กองก

ารป

ระป

า กอ

งสาธ

ารณ

สข

และส

งแวด

ลอม

กองค

ลง

กองก

ารศก

ษา

ฝายบ

รหาร

ทวไ

ป

- งาน

ธรกา

ร

- งาน

วเคร

าะห

- งาน

นตก

ร

- งาน

ประ

ชาส

มพน

ธ

- งาน

จดท

างบ

ฯ

ฝายอ

านวย

การ

- งาน

ธรกา

ร

- งาน

การเ

จาห

นาท

- งาน

ปอง

กน ฯ

- งาน

ทะเ

บยน

ราษ

ฎร

- งาน

เทศก

จ

ฝายบ

รหาร

การค

ลง

- งาน

ธรกา

ร

- งาน

การเ

งนฯ

- งาน

พส

ดฯ

- งาน

แผน

ทภา

ษ

- งาน

จดเก

บแล

ะ

พฒ

นาร

ายได

ฝายบ

รหาร

ทวไ

ป

- งาน

ธรกา

ร

- งาน

สขา

ภบาล

ฯ

- งาน

รกษ

าฯ

- งาน

สตว

แพท

ย

- งาน

ศนยบ

รการ

ฯ

ฝายศ

กษา

- งาน

ธรกา

ร

- งาน

กศน

.

- งาน

พฒ

นา

ชมชน

ฝายแ

บบ

และก

อสรา

ง

- งาน

ธรกา

ร

- งาน

วศวก

รรม

- งาน

สถา

ปตฯ

- งาน

สาธ

ารณ

ปโภ

ค

- งาน

สวน

ฯ

-งาน

สถา

นท

ฯ

ฝายผ

ลตแล

ะบรก

าร

- งาน

ธรกา

ร

- งาน

จาห

นาย

- งาน

การเ

งนฯ

- งาน

พส

ด ฯ

- งาน

ผลต

ภาพ

ท 4

.2 โครงสรางการบร

หารเทศ

บาลต

าบลเมอ

งแกล

ง

86

4.2.2 หนวยงานและบคลากร

ปจจบนเทศบาลตาบลเมองแกลงมสวนงานระดบกอง 8 หนวยงาน ดงน

1) สานกปลดเทศบาล มหนาทดาเนนงานเกยวกบงานธรการ งานการเจาหนาท งาน

ทะเบยนราษฎร งานปองกนและบรรเทาสาธารณภย งานบรหารทวไป มจานวนพนกงานเทศบาล

14 คน ลกจางประจา 7 คน และพนกงานจาง 32 คน

2) กองวชาการและแผน มหนาทเกยวกบ งานธรการ งานวเคราะหนโยบายและแผนงาน

ประชาสมพนธ งานนตกร งานจดทางบประมาณ มจานวนพนกงานเทศบาล 5 คน และพนกงานจาง

4 คน

3) กองคลง มหนาทเกยวกบ งานธรการ งานการเงนและบญช งานพสดและทรพยสน

งานจดเกบและพฒนารายได และงานแผนทภาษ มจานวนพนกงานเทศบาล 11 คน และพนกงาน

จาง 4 คน

4) กองชาง มหนาทดาเนนงานเกยวกบงานธรการ งานวศวกรรม งานสถาปตยกรรม

งานสาธารณปโภค งานสวนสาธารณะ และงานสถานทและไฟฟาสาธารณะ มจานวนพนกงานเทศบาล

7 คน ลกจางประจา 5 คน และพนกงานจาง 27 คน

5) กองสาธารณสขและสงแวดลอม มหนาทเกยวกบ งานธรการ งานสขาภบาลและ

สงแวดลอม งานสตวแพทย งานศนยบรการสาธารณสข งานรกษาความสะอาด มจานวนพนกงาน

เทศบาล 5 คน ลกจางประจา 9 คน และพนกงานจาง 74 คน

6) กองการประปา มหนาทดาเนนงานเกยวกบ งานธรการ งานผลต งานจาหนายและ

บรการประปา มจานวนพนกงานเทศบาล 5 คน ลกจางประจา 4 คน และพนกงานจาง 8 คน

7) กองการศกษา มหนาทดาเนนงานเกยวกบ งานธรการ งานกจกรรมเดกและเยาวชน

และการศกษานอกโรงเรยน และงานพฒนาชมชน มจานวนพนกงานเทศบาล 4 คน และพนกงาน

จาง 9 คน

8) หนวยงานตรวจสอบภายใน มหนาทตรวจสอบและกลนกรองใหความเหนและ

ขอเสนอแนะแกปลดเทศบาล เกยวกบงานการเงนของเทศบาลและควบคมตรวจสอบดานอน ๆ ตามท

ไดรบมอบหมาย

4.2.3 วสยทศนและพนธกจ

1) วสยทศน เทศบาลตาบลเมองแกลงไดกาหนดวสยทศนไววา “เมองแกลงเปนเมอง

87

นาอย เชดชคณธรรม เศรษฐกจกาวลา บรการเปนเลศ อนรกษทรพยากรธรรมชาต สบสานวฒนธรรม

ประเพณทองถน”

2) พนธกจ พนธกจของเทศบาลตาบลเมองแกลงกาหนดไวดงน

(1) จดใหมการปรบปรงบารงรกษาพฒนาระบบสาธารณปโภคและภมทศนใหได

มาตรฐานและเพยงพอตอความตองการของประชาชน ใหสมกบเปนเมองนาอย

(2) สรางระบบบรหารจดการทด โดยใหประชาชนมสวนรวมในการตดสนใจ

การวางแผนการตรวจสอบเพอใหเกดความโปรงใสและเปนธรรม

(3) จดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเพอการพฒนาทย งยน

(4) ปรบปรงและพฒนาระบบการศกษา และสาธารณสขตลอดจนการอนรกษ

และพฒนาศลปวฒนธรรมอนดงาม และภมปญญาของทองถน

(5) สงเสรมการประกอบอาชพของ ประชาชน และพฒนาศกยภาพของคนใน

ชมชนใหมความเขมแขงและสามารถพงพาตนเองได

(6) การพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศ เพอใหบรการดวยความรวดเรวและม

ประสทธภาพ

4.3 สถานการณและปญหาขยะมลฝอย

4.3.1 สถานการณและปญหาขยะทวไป

จากการสมภาษณ (นามสมมต 5, 2554) ผนาชมชนแกลงแกวกลากลาววา

เนองจากเปนชมชนเมอง และประชากรสวนใหญไปทางานนอกบาน ในชมชนกจะ

มรานคาเปนสวนใหญ ซงแตกอนมถงขยะตงไวทหนาบาน และบานไหนเปนจดรบ

ขยะกจะเตมไปดวยขยะ สวนใหญกจะลนถง ซงสงกลนเหมนรบกวน นอกจากนกม

ทงหนอน แมลง หนบางนบวาเปนปญหาหมกหมม ซงในตอนนนทางทองถนเองก

ไมไดนามาตรการอะไรไปบาบด ซงวธแกในตอนนนกคอการเพมปรมาณถงขยะ

เพอใหรองรบกบขยะทมมากขน นอกจากนประชากรสวนใหญกไมไดมสวนรวมใน

การแกปญหาในเรองนเนองจากตองไปทางานนอกบานกน และดวยสภาพทสวน

ใหญเปนหองแถว ทาใหไมมพนทในการเกบและคดแยกขยะ

88

ในระยะ 5 ปแรกของการจดการขยะอนทรยของเทศบาลตาบลเมองแกลง ยงมการจดการท

ไมจรงจง ไมลกซง เนองจากความรในการจดการมนอย และเปนการจดการตามกระแส การรกษา

สงแวดลอมเทานน (เทศบาลตาบลเมองแกลง , ม.ป.ป.: 15) สอดคลองกบการสนทนา กลม โดย

(นามสมมต 2, 2554) รองนายกเทศมนตรกลาววา

ทกคนมทศนคตวาปญหานวาเปนเรองของหนาทททางเทศบาลฯเปนคนรบผดชอบ

และขณะเดยวกนเทศบาลเองกไมไดใหความรในเรอง เกยวกบขยะ เชนการคดแยก

ขยะ การรวมกลมกนทาธนาคารขยะดวย ดงนนใครมหนาททง กทงไป ใครมหนาท

เกบกเกบไป ซงไมนอยคนทมความรบผดชอบในเรองน โดยเฉพาะการคดแยกขยะ

สามารถสรปไดวา ในอดตเมอประมาณ 10 ป กอนหนาน เทศบาลตาบลเมองแกลงมปญหา

ทเกยวกบขยะ ซงเกดจากการจดการขยะในสมยนนคอ การตงถงขยะไวเปนจดๆ ปญหาทตามมาคอ

หนาบานหรอสถานทใดทเปนจดพกขยะ บา งทปรมาณถงพกรวบรวมขยะมไมพอกบปรมาณขยะ

ทาใหมขยะลนออกมา จะมกลนเหมนจากขยะและนาขยะ และแมลงจานวนมาก สรางความราคาญ

ใหกบผทพกอาศยในบรเวณนนเปนอยางมาก แนวทางแกไขในสมยนนคอการเพมจานวนถงขยะให

มากขน ซงกไมสามารถแกปญหากลนเหมนและแมลงรบกวนได

ตอมาเทศบาลตาบลเมองแกลงมการจดการขยะโดยดาเนนโครงการถนนปลอดถงขยะ คอ

จะไมมจดพกขยะ ใชวธการใหแตละบานเกบขยะไวในบานเมอถงเวลา ทางเทศบาลจะมรถมาเกบ

ขนจากทกบาน แตปญหาเรองขยะในปจจบนยงมในบางชมชน โดยเฉพาะชมชนทมประชา กรแฝง

และชาวตางดาวจานวนมาก ยงไมสามารถดาเนนการถนนปลอดถงขยะได ทาใหเกดปญหา เชน

ขยะตกคางซงรถขนขยะของเทศบาลไมสามารถเกบขนไดหมด หรอเปนปญหาจากรถขนขยะของ

เทศบาลทมาเกบขนไมตรงเวลา ทาใหเกดกลนเหมน สนขมาคยเขยทาใหสกปรก

4.3.2 สถานการณและปญหาขยะอนตราย

ชมชนบางชมชนยงไมมถงรวบรวมหลอดฟลออเรสเซนต ซงประธานชมชนไดขอถงใส

หลอดฟลออเรสเซนตไปยงเทศบาล แตทางเทศบาลกไมไดจดถงมาให ทาใหประชาชนบางรายไม

ทราบวาควรจะตองแยกขยะอนตรายชมชน เชน หลอดไฟ ออกจากขยะอน ตางคนกต างทง บางครง

หลอดไฟทชารด แตกหกเสยหาย กอาจเปนอนตรายตอประชาชน

4.3.3 สถานการณและปญหามลฝอยตดเชอ

89

จากการสมภาษณ (นามสมมต 1, 2554) นายกเทศมนตร พบวา ยงมการลกลอบทงมลฝอย

ตดเชออยบาง เทศบาลไดจดใหมสายพานคดแยกขยะชมชน ทาใหพบมลฝอยตดเชอ ซงอาจจะมาจาก

คลนก โดยปกตแลวทางเทศบาลไมไดรบกาจด ทางคลนกจะตองตดตอโรงพยาบาลเพอสงไปกาจด

แตบางครงอาจจะเสยคาใชจายสง หรอเปนเพราะความมกงายจงทาใหมการลกลอบทงมลฝอยตดเชอ

รวมมากบขยะทวไป

4.4 กระบวนการจดการขยะมลฝอย

จากการสมภาษณ (นามสมมต 1, 2554) นายกเทศมนตร และ (นามสมมต 2, 2554) รอง

นายกเทศมนตร พบวา ปจจบนเทศบาลตาบลเมองแกลงมปรมาณขยะประมาณ 25 – 30 ตนตอวน

สามารถเกบขนไดประมาณ 20 ตนตอวน ซงมการคดแยกไดบางสวน ประมาณ 20 – 30 % เหลอ

ขยะจากการคดแยกประมาณ 16 ตนครงตอวนทจะนาไปทงยงหลมฝงกลบขยะโดยมการจดการดงน

4.4.1 การลดอตราการเกดและการคดแยกขยะมลฝอย

4.4.1.1 การลดอตราการเกดและการคดแยกขยะทวไป

จากการทเทศบาลไดมการรณรงคประชาสมพนธใหประชาชนไดรบความรเรองการ

คดแยกขยะจากบานเรอน โดยทางเทศบาลไดจดสงเจาหนาทลงพนทเพอใหความรและขอมลตาง ๆ

กบประชาชนโดยตรง ทาให ประชาชนบางกลมมการคดแยกขยะทสามารถนาไปรไซเคลได เชน

กระดาษ พลาสตก โลหะ เปนตน ทงนเมอมการคดแยกแลว ประชาชนสามารถนาขยะทคดแยกได

เขารวมโครงการททางเทศบาลดาเนนการ เชน โครงการขยะแลกแตม โครงการผาปาขยะ โครงการ

ธนาคารขยะ หรอประชาชนบางสวนกสามารถนาขายใหกบผทรบซอขยะรไซเคลโดยตรง

4.4.1.2 การลดอตราการเกดและการคดแยกขยะอนตราย

จากการสมภาษณ (นามสมมต 3, 2554) ผอานวยการกองสาธารณสขและสงแวดลอม

เทศบาลมการรณรงคใหประชาชนคดแยกขยะอนตรายชมชน โดยแบงเปน 2 สวน ไดแก

1) หลอดฟลออเรสเซนต ทางเทศบาลมโครงการ Green Lamp โดยจดใหม

ถงใสหลอดฟลออเรสเซนตไวตามบานชมชนตางๆ และโรงเรยน จากการสงเกตการณ พบวาถงใส

หลอดฟลออเรสเซนต เทศบาลไดวางไวตามจดตาง ๆ ดงภาพท 4.3 และทางเทศบาลโดยกองชาง จะ

รวบรวมสงไปยงบรษท Toshiba

90

ภาพท 4.3 ถงใสหลอดฟลออเรสเซนต

2) ถานไฟฉาย แบตเตอรโทรศพท โดยเฉพาะถานไฟฉายหากนาไปขาย จะ

ไมมใครรบซอ หรอหากนาไปทงรวมกบขยะทวไปกอาจเกนการปนเปอน ดงนนทางเทศบาล

ประชาสมพนธใหประชาชนนามาบรจาคใหทางเทศบาลกาจด นอกจากนเทศบาลยงจดใหม

โครงการคนเอาถานหรอขยะแลกไขเพอทจะใหประชาชนรเหตผลและเขาใจจดประสงคในการแยก

ขยะอนตรายหรอขยะพษออกจากขยะทวไป ซงในปจจบนเปนโครงการขยะแลกแตม สามารถ นา

ถานไฟฉายมาแลกแตม โดยจะไดกโลกรมละ 2 แตม หรอมคาเทากบกโลกรมละ 1 บาท เมอไดแตม

สะสม จะสามารถนามาแลกของรางวล

4.4.1.3 การลดอตราการเกดและการคดแยกมลฝอยตดเชอ

เทศบาลตาบลเมองแกลงไมไดมหนาทในการจดเกบ ขนสง และกาจดมลฝอยตดเชอ

จากสถานบรการสาธารณสขในพนท ทไดรบการยกเวนเรองการขนและกาจดมลฝอยตดเชอจาก

ขอบงคบ ตามกฎกระทรวงวาดวยการกาจดมลฝอยตดเชอ พ .ศ . 2545 ทใหใชบงคบทองท

กรงเทพมหานคร เมองพทยา และเทศบาลนครและเทศบาลเมองทก แหง และจากขอกาหนดทวา

ดวยการเกบมลฝอยตดเชอตามกฎกระทรวงน มผลบงคบใชกบสถานบรการสาธารณสขและ

หองปฏบตการเชออนตราย ในเขตราชการสวนทองถนทกแหง ดงนน สถานบรการสาธารณสข ใน

พนทจะตองแยกมล ฝอยตดเชอออกจากขยะทวไป ทาการเกบขน และหาสถานทกาจดเอง ซงโดย

สวนใหญเจาของสถานบรการสาธารณสขเอกชนในพนทจะขนสงมลฝอยตดเชอไปกาจดท

โรงพยาบาลแกลง ซงจะอยภายใตการควบคมดแลของเทศบาล

4.4.2 การเกบรวบรวมและขนสง

4.4.2.1 การเกบรวบรวมและขนสงขยะทวไป

จากการสมภาษณ (นามสมมต 3, 2554) ผอานวยการกองสาธารณสขและสงแวดลอม

และ (นามสมมต 4, 2554) สตวแพทยกองสาธารณสขและสงแวดลอม สามารถสรปไดวา เทศบาลม

91

รถเกบขนขยะแบบรถบบอดเททายจานวน 5 คน โดยทางเทศบาลจะออกเกบขนขยะทกวน ยกเวน

วนอาทตย จานวน 5 เทยวตอวน ชวงเวลาทเกบขนเปนชวงเวลาทกลางคนตงแตเวลาประมาณ 2 ทม

ไปจนถง ต 5 ของทกวน ทางเทศบาลมโครงการถนนปลอดถงขยะ ทางเทศบาลใหเหตผลวา จดพก

ขยะเปนจดทไมนามองทงยงกอความราคาญใหกบประชาชนทอาศยอยใกลเคยงจาก แมลงและสตว

ตางๆ กลนจากขยะ และภาพทไมนามอง ดงนนทางเทศบาลจะไมตงถงพกรวมขยะไวตามจดตางๆ

แตจะใหประชาชนแตละหลงคาเรอนนาขยะเกบไวในบรเวณบาน พอถงเวลาทเท ศบาลจะมาเกบ

ขยะกใหประชาชนนาถงขยะมาวางไวหนาบาน ซงเทศบาลจะมาเกบถงหนาบานทกวน

ชมชนทยงไมสามารถดาเนนโครงการถนนปลอดถงขยะได ทางเทศบาลจะตงถงขยะ

ไวตามจดตางๆ เพอใหประชาชนในพนทนาขยะมาพกรวมไวรอการเกบขนซงทางเทศบาลจะมา

เกบขนสปดาหละ 2 – 3 ครง

การเกบขนทงหมดทางเทศบาลจะนาไปคดแยกทศนยคดแยกขยะ ซงกคอ ศนย

ประสานงานเครอขายการเรยนรดานการจดการเมองและสงแวดลอม ประจาภาคตะวนออก กอนท

จะนาขยะทไมสามารถใชประโยชนไดขนสงไปกาจดทหลมฝงกลบขยะอกทหนง

4.4.2.2 การเกบรวบรวมและขนสงขยะอนตราย

เทศบาลมโครงการ Green lamp เกบรวบรวมหลอดไฟแลวสงใหบรษทโตชบา โดย

มถงสฟาวางตามจดต างๆ ทงทเทศบาล ตามชมชน และตามตลาด โดยทเทศบาลจะมการ

ประชาสมพนธ และใหความรแกประชาชนเกยวกบขยะอนตราย และผลกระทบทจะเกดกบ

ประชาชน เพอใหประชาชนไดรบทราบทงความรขอมลและสถานทวางถง เพอไมใหประชาชนทง

หลอดไฟรวมกบขยะทวไป เมอชมชนแตละชมชนรวบรวมหลอดไฟไดมากกจะแจงไปยงเทศบาล

เพอใหมาเกบขนไปรวบรวมไวยงทเกบกกขยะอนตรายของเทศบาลจนไดปรมาณทมากพอจงจดสง

ไปยงบรษท Toshiba ตอไป สวนแบตเตอร ถานไฟฉาย สวนใหญประชาชนในพนทจะเปนผนามา

แลกแตมยงเทศบาลหรอนามาใหยงกองส าธารณสขทเทศบาลไดเลย ทางเทศบาลจะรวบรวมขยะ

อนตรายจากโครงการขยะแลกแตมแลวขนสงไปหลอปนยงหลมฝงกลบขยะของเทศบาล

4.4.2.3 การเกบรวบรวมและขนสงมลฝอยตดเชอ

ทางเทศบาลไมไดรบผดชอบในการเกบรวบรวมและขนสงมลฝอยตดเชอ ทางเทศบาล

กาหนดใหสถานประกอบการบรการสาธารณสข เอกชน เปนผเกบรวบรวมและขนสงเพอนาไป

กาจดยงโรงพยาบาลทรบกาจดมลฝอยตดเชอ เชน โรงพยาบาล ระยอง สวนศนยบรการสาธารณสข

ของเทศบาล มการใชรถยนตบรรทกขนาดเลกในการขนสง ไมไดมรถเกบขนเฉพาะมลฝอยตดเชอ

92

4.4.3 การกาจดขยะมลฝอย

4.4.3.1 การกาจดขยะทวไป

ขยะมลฝอยทเทศบาลเกบขนไดจากชมชนในเขตเทศบาล จะถกนามาคดแยกท ศนย

ประสานงานเครอขายการเรยนรดานการจดการเมองและสงแวดลอม ประจาภาคตะวนออก และ

ขยะทไมสามารถนาไปใชประโยชนตอได เชน ถงพลาสตกทเลอะมากๆ โฟม เศษขยะตางๆทไม

สามารถบดยอยหรอเลยงสตวได รถเกบขนขยะจานวน 2 คนจะนาขยะไปกาจดโดยวธฝงกลบอยาง

ถกสขลกษณะ (Sanitary Landfill) ซงเปนหลมฝงกลบของเทศบาลเอง ซงเทศบาลไดซอท ไวทา

หลมฝงกลบขยะในเขตบานหวงหน เทศบาลตาบลบานนา เพราะไมสามารถหาพนทตงหลมฝงกลบ

ในพนทไดเนองจากเทศบาลตาบลเมองแกลงเปนพนทแหลงชมชนทงหมด หลมฝงกลบขยะนหาง

จากทองถนเปนระยะทางประมาณ 18 กโลเมตร มเนอท 60 ไร ดงภาพท 4.4 และม องคกรปกครอง

สวนทองถน อน ทมาขอทงยงหลมฝงกลบอก 10 แหง มองคกรปกครองสวนทองถน 2 แหง คอ

เทศบาลตาบลทงควายกน และเทศบาลตาบลนายายอาม จงหวดจนทบร ทเทศบาลตาบลเมองแกลง

นาขยะมลฝอยมาคดแยกทศนยฯ กอนทจะนาไปฝงกลบ

ภาพท 4.4 หลมฝงกลบขยะของเทศบาลตาบลเมองแกลง

จากการสมภาษณ (นามสมมต 1, 2554) นายกเทศมนตรเกยวกบการคดแยกขยะ และ

หลมฝงกลบขยะ นายกเทศมนตรไดกลาววา

ถาเปนเรองขยะ ผมพยายามจะสรางมดกลามใหตวเอง อยางทผมบอกม 10 แหง

ตอนนผมไปไดแลว 2 แหง หนาทของผม Target ของผมคอ ผมตอง Cover 10

แหงนใหไดกอนทจะไป Landfill เพราะมนจะเปนการยดอายการใชงานของหลม

ซงลงทนไปตง 60,000,000 บาท โดยกระทรวงวทย ฯ ถาผมไมทาตวผมเองให

93

แขงแกรงนะครบ วนไหนทหลมเกอบจะเตมเนย ไอ 10 แหงนเดอดรอนกอนผม

แน ผมกไมใหทง เพราะฉะนนทกวนน ผมไมมอานาจไปบงคบเคา ขนาดขนราคา

แลวเคายงไมสลดเลย เพราะฉะนนเมอเคาไมทาเราทาเอง

เนองจากหลมฝงกลบขยะนสามารถรองรบขยะไดอกไมเกน 10 ป ดงนนในอนาคต

อนใกล นายกเทศมนตรตองการใหสามารถคดแยกขยะจากทก องคกรปกครองสวนทองถน กอนจะ

ฝงกลบ เพอลดขยะทจะนามาฝงกลบ และเปนการเพมรายไดใหกบเทศบาลจากขยะทสามารถ

นาไปใชประโยชนตอได ทางเทศบาลจงจะสรางสายพานคดแยกไวทหลมฝงกลบขยะเพอสะดวก

ตอการคดแยกและฝง กลบ ซงขณะนไดงบการสรางสายพานนจากองคการบรหารจดการกาซเรอน

กระจก

หลงจากมการคดแยกขยะแลว ขยะทวไปประเภทขยะอนทรยทางเทศบาลตาบลเมอง

แกลงจะนามากาจดดวยวธการหมกทาปย และใชเปนอาหารสตวทเทศบาลเลยงไว

4.4.3.2 การกาจดขยะอนตราย

จากโค รงการขยะแลกแตมของทางเทศบาล ประชาชนจะนาขยะอนตรายประเภท

แบตเตอร ถานไฟฉายเขารวมโครงการ ทางเทศบาลมวธการกาจดขยะอนตรายเหลานโดยการ นา

ขยะอนตรายชมชนพวกแบตเตอรมอถอและถานไฟฉายมาหลอเปนบลอกปนเพอทาเปน โตะ เกาอ

โดยมการหลอแบตเตอรมอถอและ ถานไฟฉายผสมกบปน แลวหลอปนทบอกชนหนง แลวจงนา

กระเบองเคลอบมาปดเพอทาเปนเกาอนง จากการสมภาษณ (นามสมมต 3, 2554) ผอานวยการกอง

สาธารณสขและสงแวดลอม กลาววา

จรง ๆ ถาจะกาจดใหถกหลกสขาภบาลเลยเนย หนงกคอสงไปบรษททเคารบกาจด

พวกเจนโกหรออะไรอยางนอะนะ หรอไมกสองเนยกคอตองไปอดเปนกอนเปน

อะไรทวาใสปนอะนะ พกทาอยท พอเวลาพรวบรวมไดเยอะ ๆ พกจะเอาไปทหลม

ฝงกลบ ซงพทาไปลอตแรกชวงทแลกไข ไดเยอะๆ พกไปทาเปนบลอก อฐ ทาเปน

คอกสเหลยมแลวกเอาถานไฟฉายลงไปแลวกซอปนมาผสมเหมอนฉาบบาน

เหมอนกออฐแลวกเทลงไปบลอกใหมนอยกบท เสรจแลวพกไปซอกระเบอง

เหมอนกระเบองเคลอบมาปดใหหมดเลย ทาเปนเหมอนเกาอนงใหลกนองไดนง

พกไดนงทานขาว ซงเรากโบกอยางด ยงไม มนาซมออกมาปจจบนทางเทศบาลทา

ไวจานวน 4 บลอก ซงเตมและปดอดแลวจานวน 2 บลอก

94

จากการศกษาพบวา แบตเตอรมอถอและถานไฟฉายผสมกบปน แลวหลอปนทบ

เปนการบาบดดวยกระบวนการทางกายภาพหร อเรยกไดวาเปนการปรบเสถยร ซงเมอมการบาบด

หรอปรบเสถยรแลว ควรจะนาไปฝงกลบอยางปลอดภย ไมควรนาบลอกปนทดานในเปนขยะ

อนตรายมาทาเปนโตะ เกาอ เนองจากอาจมการรวไหลของขยะอนตรายภายในสสงแวดลอม ซงจะ

เปนอนตรายทงตอมนษยและสงแวดลอมทไดรบสารปนเปอนจากขยะอนตรายนน

4.4.3.3 การกาจดมลฝอยตดเชอ

การกาจดมลฝอยตดเชอของศนยบรการสาธารณสขของเทศบาลไดสงไปกาจดท

โรงพยาบาลแกลง นอกจากนสถานประกอบการบรการสาธารณสขเอกชน ตองสง ไปกาจดยง

โรงพยาบาลทรบกาจดมลฝอยตดเชอ เชน โรงพยาบาลระยอง เอง

4.4.4 การจดการขยะแบบผสมผสานของเทศบาล

เทศบ าลสงเสรมการจดการขยะแบบผสมผสาน โดยเทศบาลไดจดตง ศนยประสานงาน

เครอขายการเรยนรดานการจดการเมองและสงแวดลอม ประจาภาคตะวนออก สาหรบจดการขยะ

มลฝอยกอนนาไปกาจดโดยวธฝงกลบ เพอลดปรมาณขยะทนาไปกาจดยงหลมฝงกลบ นอกจากนยง

ไดประโยชนจากขยะมลฝอยทเทศบาลนามาจดการอกดวย ซงเทศบาลมการชแนวคดเกยวกบการ

จดการขยะเหลานนวา “ของเสยไมเสยของ ” สามารถอธบายการจดการข ยะมลฝอยแบบผสมผสาน

ไดดงภาพท 4.6

ทงน จากการสงเกตการณ การสมภาษณ (นามสมมต 4, 2554) สตวแพทยกองสาธารณสข

และสงแวดลอม และศกษาเอกสารทเกยวของ พบวา เทศบาลนาขยะทเกบขนไดมาคดแยกโดย

สายพานคดแยกขยะอนทรยและขยะรไซเคลออกจากขยะทวไป เพอนาขยะบางสวนมาแปรรปให

เกดประโยชนตอไป ดงภาพท 4.5

ภาพท 4.5 สายพานคดแยกขยะ

95

ภาพ

ท 4

.6 ก

ารจด

การข

ยะมล

ฝอยแ

บบ

ผสมผ

สาน

ของเ

ทศบ

าลตา

บลเ

มองแ

กลง

แหลง

ทมา

: ศน

ยประ

สาน

งาน

เครอ

ขายก

ารเร

ยนรด

านกา

รจดก

ารเม

องแล

ะสงแ

วดลอ

มประ

จาภา

คตะว

นออ

ก, 2

554.

96

ขยะบางสวนสามารถนามาทาประโยชนตอไดดงน

1) เศษกงไม ใบไม นามาบดยอยดวยเครองบดย อยกงไมททางเทศบาล พฒนาขน

ดงภาพท 4.7 แลวนาไปทาเปนปยหมก โดยโรงหมกปยของทางเทศบาลไมตองพลกกลบเวลาหมก

เนองจากมทอระบายอากาศจากดานลาง ดงภาพท 4.8 ทาใหใชเวลาหมกเพยงเดอนครง ซงปยหมกท

ได ทางเทศบาลจะนาไปขาย กโลกรมละ 2 บาท โดยแตละถงหนกประมาณ 20 กก. (ตนละ 2,000

บาท) แตถาเปนกงไมขนาดใหญทไมสามารถเขาเครองบดยอยได ทางเทศบาลจะนาไปทาเปนฟน

ภาพท 4.7 เครองบดยอยกงไมใบไม

ภาพท 4.8 บลอกหมกปยหมก

2) เศษอาหาร เศษผก ทมประมาณวนละ 500 – 600 กก. นามาบดยอยดวยเครองบดยอย

ดงภาพท 4.9 เพอใชเปนอาหารสตว เชน ไสเดอน เปด กระตาย แพะ หมปา ซงจะไดประโยชนจากสตว

เหลาน เชนหมปา ดงภาพท 4.10 และสามารถขดนามลมาขายเปนปย ภาพท 4.11 ไดตนละ 2,000 บาท

97

กระตาย แพะ นามลไปหมกเปนปยหมก บางสวนนาไปหมกทานาจลนทรยสาหรบบา บดของเสย

และทอระบายนา และยงไดแกสชวภาพดงภาพท 4.12 และเศษอาหาร เศษผกทไดจากการหมกยง

เปนปยอกดวย

ภาพท 4.9 เครองบดยอยเศษผก

ภาพท 4.10 การเลยงหมหลม

ภาพท 4.11 ปยคอกจากมลสตว

98

ภาพท 4.12 ถงหมกแกสชวภาพ

3) ไขมนจากถงดกไขมน ไขมน ทตกจากถงดกไขมนมจานวนมาก ทางเทศบาลจง

หาทางกาจดโดยทไมตองไปฝงยงหลมฝงกลบ จงคดคน โดยนาไขมนทไดมาผงเอานาออกแลว

นามารวมกบเศษกงไมครงตอครง อดเปนกอนเชอเพลง ไรกลน ไรควน ไรเถาถาน ดงภาพท 4.13

ภาพท 4.13 กอนเชอเพลงจากไขมน

4) ถงพลาสตก ขวดพลาสตก กลองนม กระปองอะลมเนยม เทศบาลจะคดแยกไว

เพอนาไปขายยงแหลงทรบซอเพอนาไปรไซเคล โดยจะนาไปอดโดยเครองอดใหเปนกอนเพอ

สะดวกในการขนสง โดย 1 กอนมนาหนก 100 กโลกรม ดงภาพท 4.14 ซงราคาทขายไดจะแตกตาง

กน กลองนมไดราคากอนละ 500 บาท โดยจะขาย 3 เดอนครง สวนถงพลาสตกทไมไดแยกจะอดใส

ถงดาไดราคากโลกรมละ 3 บาท ถงพลาสตกททแยกเอาแตถงสขาวไดกโลกรมละ 10 บาท ซง

ถงพลาสตกจะมผมารบซอทกสปดาห

99

ภาพท 4.14 ถงพลาสตกและกลองนมทอดเปนกอน

4.5 การบรหารจดการขยะมลฝอยของเทศบาล

4.5.1 นโยบาย แผน และยทธศาสตร

1) นโยบาย กระบวนการกาหนดนโยบายของเทศบาลตาบลเมองแกลงไดคานงถง

หลกการตามธรรมาภ บาลเพอมงตอบสนองความตองการของประชาชนในทองถนโดยรวมและ

ครอบคลมทกประเดนปญหาทเกดขนในชมชน ทอยในภารกจตามอานาจหนาทใ นพระราชบญญต

กาหนดแผนและขนตอนกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ซงม นโยบายทเกยวของ

กบการจดการขยะของเทศบาล คอ นโยบายดานการบรหารจดการ และดานทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม โดยแผนพฒนาสามป 2552 – 2554 มรายละเอยดของนโยบายดงน

(1) ดานการบรหารจดการ จะสงเสรมทรพยากรบคคลในองคกรทงฝายการเมอง

และฝายชาราชการประจาพฒนาศกยภาพตนเองอยางตอเนองพรอมกบปลกฝงใหทกคนมคณธรรม

และจรยธรรมควบคกบความรความสามารถ ใหเทาทนกบความเจรญของระบบเทคโนโลยและ

สารสนเทศ และแนวทางการบรหารภาครฐใหมทยดผรบบรการหรอประชาชนเปนศนยกลาง โดย

คานงถง สทธ เสรภาพอนเสมอภาค สนบสนนใหประชาชนใชสทธในทกกระบวรการบรหารใหได

มากทสด นอกจากจะพฒนาบคลากรแลว การจดหาวสดครภณฑททนสมยเพอเพมประสทธภาพ

คณภาพในงานบรการเทศบาลตาบลเมองแกลง

(2) ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เทศบาลตาบลเมอง แกลงมพนท

ครอบคลมปาสงวนแหงชาตเรยกวา ปาเพ- แกลง-กะเฉด และมพนทชายฝงทะเลทสวยงามและควร

คาแกการอนรกษใหคงอยควบคกบวถชวตของชมชน ซงทรพยากรธรรมชาตทงสองแหงนม

ความสาคญตอการดารงชพของประชาชน หนวยธรกจ และกลมอาชพตาง ๆ เ ชน กลม

ผประกอบการประมง เกษตรกรชาวสวน ดงนนการทจะอนรกษและใชทรพยากรธรรมชาตทมอย

100

อยางจากดรวมกนอยางคมคา จงตองสงเสรมใหกลมอนรกษทรพยากรตาง ๆ มความเขมแขง และ

สรางเครอขายอนรกษในชมชน โดยดงเดกและเยาวชนเขามามสวนรวม ป ลกฝงจตสานกตอ

ทรพยากรเหลานเพอเปนทนในการสรางอาชพและรายไดใหกบครวเรอน ชมชน อยางย งยน

นอกจากนกอนเขารบหนาทในตาแหนงนายกเทศมนตรตาบลเมองแกลง นาย

สมชาย จรยเจรญไดมคาแถลงนโยบายการบรหารงานตอสภาเทศบาลตาบ ลเมองแกลง โดยช

นโยบายดานการจดการสงแวดลอม (สานกงานเทศบาลตาบลเมองแกลง, 2552) ซงมใจความดงน

จะพฒนาองคกรเทศบาลใหดาเนนงานตามแนวทาง และทศทางการ

บรหารจดการสงแวดลอมและพลงงานในระบบเมอง ดงทเคยปฏบตมาอยาง

ตอเนองยาวนานถงแปดป พรอมทงจะพฒนาคดคนนวตกรรมใหมๆ ในการบรหาร

จดการสงแวดลอมและพลงงาน ทเหมาะสมกบฐานะและสภาพพนฐานของพนท

โดยยดแนวทางประโยชนสงประหยดสด โดยเฉพาะตอกรณการนาของเสยทเกด

จากระบบเมองกลบมาใชใหมอยางคมคา จะมงพฒนาพนทโลง พนทสเ ขยวเพอ

การนนทนาการและการพกผอนหยอนใจสาหรบชาวเทศบาล จะรกษาคลองประ

แสใหเปนแหลงผลตนาดบคณภาพ สาหรบผลตนาประปา และเปนแหลงจบและ

เพาะเลยงสตวนา รวมถงการจดใหเปนแหลงทองเทยวเชงนเวศของเมองสาหรบ

ชาวเทศบาลและนกทองเทยวผมใจรกและหวง แหนทรพยากรธรรมชาตประจา

เมอง เชนคลองประแสน และจะนาเรองการผงเมองทไดรบถายโอนภารกจในการ

จดทามาอยในความดแลรบผดชอบของเทศบาล มาใชเปนทศทางในการบรหาร

จดการใชประโยชนในพนทบรเวณตางๆ ครอบคลมภาคการจราจร การเดนทาง

และขนสง การกอสรางอาคา ร การระบายนา การเกษตรกรรม การอยอาศ ย รวมถง

การขยายตวของชมชนเมอง

2) แผน เทศบาลตาบลเมองแกลง ไดจดทาแผนพฒนา สามปตามขนตอน ระเบยบ

กระทรวงมหาดไทย พ .ศ. 2548 โดยยดหลกกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในทองถน ผาน

การกลนกรองระดมความคดเหนจากทกภาคสวนราชการ รฐวสาหกจ และภาคประชาชน เพอหวง

ใหแผนพฒนาฯ เปนเครองมอ กรอบ และแนวทางการบรหารงานของเทศบาลตาบลเมองแกลง

สงผลใหคณภาพชวตของประชาชนในทองถนดขน

3) ยทธศาสตร เทศบาลตาบลเมองแกลงไดกาหนดยทธศาสตรการพฒนา 7 ยทธศาสตร

ซงดานทเกยวของกบการจดการสงแวดลอมไดแก

101

(1) ยทธศาสตรดานการศกษา กฬา ศาสนาและวฒนธรรม ซงมแนวทางการพฒนา

ในการเพมชองทางการเรยนร โดยมโครงการทอยภายในแนวทางการพฒนาน เชน สนบสนนศนยเรยนร

บานมาบจนทร มวตถประสง คเพอสงเสรมการเรยนรในเรองการผลตปยหมกอนทรยและชวภาพ

ในป 2553 เปนตน โดยหนวยงานทรบผดชอบคอสานกงานปลด มการจดส รรงบประมาณ 200,000

บาท จากเทศบาล

(2) ยทธศาสตรดานสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต ซงมแนวทางการพฒนา

สนบสนนสงเสรมการอนรกษทรพยากรปาไมตนนาลาธาร และทรพยากรทางทะเล โดยมโครงการ

ทอยภายในแนวทางการพฒนาน เชน จดเกบขยะชายหาดสวนสน และการปรบปรงภมทศน 2 ขาง

ถนนและพฒนาตาบล เปนตน โดยมกองสาธารณสขและสงแวดลอม เปนผรบผดชอบ มการจดสร ร

งบประมาณโครงการละ 100,000 บาท จากเทศบาล นอกจากน ยงมแนวทางการพฒนา เพม

ประสทธภาพในการจดเกบและกาจดขยะ โดยมโครงการ ทอยภายในแนวทางการพฒนาน เชน

จดซอถงขยะเพอรองรบขยะเปนเ วลา 3 ป คอป 2553 – 2555 มการจดสรรงบประมาณปละ 50,000

บาท จดซอเครองมอและอปกรณในการกาจดขยะเปนเวลา 3 ป คอป 2553 – 2555 มการจดสรร

งบประมาณปละ 20,000 บาท สงเสรมการคดแยกขยะในครวเรอน เพอใหมการกาจดขยะมลฝอยท

มประสทธภาพเปนเวลา 3 ป คอป 2553 – 2555 มการจดสรรงบประมาณปละ 20,000 บาท และซอ

ทสาหรบทาหลมขยะ เพอใหมทสาหรบทงขยะเปนเวลา 3 ป คอป 2553 – 2555 มการจดสรร

งบประมาณปละ 3,000,000 บาท โดยหนวยงานทรบผดชอบคอกองสาธารณสขและสงแวดลอม

4.5.2 บคลากรและหนวยงานทรบผดชอบโดยตรง

เทศบาลจดบคลากรทมความชานาญในแตละดาน ทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอย

ดงน

1) สานกปลดเทศบาล มหนาทดาเนนงานเกยวกบ งานธรการ งานการเจาหนาท งาน

ทะเบยนราษฎร งานปองกนและบรรเทาสาธารณภย งานบรหารทวไป

2) กองสาธารณสขและสงแวดลอม มหนาทเกยวกบ งานธรการ งานสขาภบาลและ

สงแวดลอม งานสตวแพทย งานศนยบรการสาธารณสข งานรกษาความสะอาด ซงการดแลดานการ

จดการขยะมลฝอยกถอเปนหนาทหลกของกองสาธารณสขและสงแวดลอม ตามรฐธรรมนญมาตรา

290 องคกรปกครอ งสวนทองถนยอมมอานาจหนาทสงเสรมและรกษาคณภาพ สงแวดลอมตามท

กฎหมายบญญต พระราชบญญตเทศบาล พ .ศ. 2496 กาหนดใหเปนหนาทของเทศบาลในการรกษา

ความสะอาดของถนน ทางเดน และทสาธารณะ รวมทงการกาจดมลฝอยและสงปฏกล และ

102

พระราชบญญตการสาธารณสข พ .ศ. 2535 มาตรา 18 การเกบ ขน หรอกาจดสงปฏกลหรอมลฝอย

ในเขตราชการสวนทองถนใดใหเปนอานาจของราชการสวนทองถนนน

3) กองชาง มหนาทดาเนนงานเกยวกบงานธรการ งานวศวกรรม งานสถาปตยกรรม

งานสาธารณปโภค งานสวนสาธารณะ งานสถานทและไฟฟาสาธารณะ และดแลโครงการ Green Lamp

4) กองการศกษา มหนาทดาเนนงานเกยวกบ งานธรการ งานกจกรรมเดกและเยาวชน

และการศกษานอกโรงเรยน และงานพฒนาชมชน มจานวนพนกงานเทศบาล 4 คน และพนกงานจาง

9 คน

4.5.3 โครงการ และกจกรรม

จากประกาศเทศบาลตาบลเมองแกลง เรอง รายงานผลการปฏบตงานตามนโยบายของ

นายกเทศมนตรประจาปงบประมาณ 2553 มนโยบายดานการจดการสงแวดลอมซงทางเทศบาลไดม

แนวทางดาเนนการ และทศทางการจดการสงแวดลอและพลงงานในระบบเมอง ซงดาเนนการใน

รปแบบของโครงการตาง ๆ ซงสอดคลองกบประกาศเทศบาลตาบลเมองแกลง เรอง ใหใชแผนการ

ดาเนนงานประจาป 2554 ของเทศบาลเมองแกลง พบวาภายใตยทธศาสตรการพฒนาดาน

สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต มโครงการภายใตแนวทางการพฒนา สงเสรมการอบรมสราง

จตสานก เฝาระวง ปองกน บาบด ฟนฟ ท รพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พบวาม โครงการท

เกยวของกบการจดการขยะมลฝอย ไดแก

1) โครงการสงเสรมการผลตพลงงานจากขยะชมชนในเขตเทศบาลทมขยะ 5 – 50 ตน

งบประมาณ 8,275,000 บาท ซงไดรบงบประมาณสนบสนนจากกรมพฒนาพลงงานและสงแวดลอม

2) โครงการชมชนรวมใจรณรงครกษาความสะอาด ซงเปนโครงการตอเนอง โดย

โครงการมจดประสงคเพอพฒนาชมชนเนองในวนเฉลมพระชนมพรรษาพระบาทสมเดจพระเจา

อยหวและสมเดจพระบรมราชนนาถ ในป พ.ศ. 2553 มงบประมาณ 150,000 บาท และป พ .ศ. 2554

มงบประมาณ 40,000 บาท

3) โครงการรณรงค สรางจตสานกดาน พลงงานและสงแวดลอม เพออบรมสมมนา

และทศนศกษาดงานดานพลงงานและสงแวดลอม ในป พ.ศ. 2553 มงบประมาณ 150,000 บาท และ

ป พ.ศ. 2554 มงบประมาณ 100,000 บาท

4) โครงการตรวจตดตามระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001 สาหรบตรวจตดตาม

ระบบการจดการพลงงานและสงแวดลอม ISO 14001 มงบประมาณปละ 60,000 บาท

5) โครงการฝกอบรมการคดแยกขยะและลดปรมาณขยะในกลมเยาวชน มงบประมาณ

80,000 บาท

103

6) โครงการคดแยกขยะและลดปรมาณขยะ ซงเปนโครงการตอยอดจากโครงการ

ฝกอบรมการคด แยกขยะและลดปรมาณขยะในกลมเยาวชน เพอสนบสนน การคดแยกขยะใน

โรงเรยน การคดแยกขยะในชมชนทเขารวมโครงการ กจกรรม ผาปาขยะ การคดแยกขยะในวน เดก

และกจกรรมนกศกษาวชาทหารคดแยกขยะ มงบประมาณ 150,000 บาท

จากการสมภาษณและการสนทนากลมพบวา โครงการและกจกรรมตาง ๆ ทเกยวของกบ

การจดการขยะในเทศบาลเกดขนเนองจากทางผบรหารในเทศบาลเหนวาคาใชจายในการกาจดขยะ

สงขน จงทาใหมแนวคดในการกาจดขยะทไมตองลงทนมาก ตามคาสมภาษณ (นามสมมต 2, 2554)

ของรองนายกเทศมนตรในการสนทนาแบบกลมทวา

เนองจากคาใชจายในการนาขยะไปฝงกลบซงเฉลยอยทกโลกรมละ 1 บาท โดยชวงป

44 เทศบาลมปรมาณขยะอยทประมาณ หกลานตน นนหมายความวาจะตองนาเงน หก

ลานบาทไปทงทการกาจดขยะ แลวเปนเพมขนเรอย ๆ เปน เจดลานบาท แปดลาน ซง

ทผานมาเทศบ าลไมเคยนางบประมาณไปใชมากมายขนาดน เนองจากรายไดของ

เทศบาลกมไมถงขนาดนดวย จงมแนวคดทจะกาจดขยะโดยทไมตองลงทนถงขนาดน

จงเปนทมาของการคดกอนใช คดกอนทง เกบขาย ใหซาเลง หลงจากนนกมาเรม

โครงการกบนกเรยน ไดแกโครงการธนาคารขยะ ในโรงเรยน และเทศบาลกใหเงน

สนบสนนในเรองนดวยโดยใหเงนสนบสนนกโลละบาท ซงกเปนการสนบสนน

กจการของโรงเรยนอกทางหนงดวย โครงการเขตปลอดถงขยะ(ตะวนทอแสง เมองแก

ลงสะอาด) โดยการใหชมชนนาขยะมาวางหนาบานในชวง ประมาณ 1 – 2 ทม มาวาง

ไวหนาบาน แลวจะมเจาหนาทมาเกบ และประชากรกมการคดแยกมากขน และม

ปรมาณขยะนอยลง แตกยงมบางททงขยะไมเปนเวลา คนทมาจากทอน สาหรบ

นกทองเทยวยงไมคอยม และสวนตลาดสดกเปนการขอความรวมมอกบแมคาใหเกบ

ขยะไวแลวจะไปเกบใหเอง ซงไดรบความรวมมอเปนอยางด ซงทกวนนเทศบาลลด

ขยะไดประมาณ ปละ 2 ลานตน นอกจากนยงมการนาเศษอาหารจากรานคา เศษผก

ผลไม นามาใหหม แพะ ไสเดอน กนสวนขของ หม แพะ ไสเดอนกนามาทาปยไดอก

เปนการลดปรมาณขยะไดพอสมควร

นอกจากโครงการตามยทธศาสตรแลว ยงมโครงการทในพนทเทศบาลตาบลเมองแกลงทม

การทาอยางตอเนอง ไดแก

1) โครงการขยะแลกแตม เปนโครงการทเทศบาลเปนผจดทา โดยกาหนดวนทแนนอน

104

ทางเทศบาลจะรบแลกแตมโดย 1 แตม มมลคาเทากบ 2 บาท ทางเทศบาลไมไดจายเปนเงนแตจะให

เปนสงของจาเปนตามทผเขารวมโครงการตองการ ดงภาพท 4.15

ภาพท 4.15 กจกรรมภายในโครงการขยะแลกแตม

2) โครงการผาปาขยะ เปนโครงการสาหรบประชาชนบางกลมทนาขยะจากการคดแยก

มาใหเทศบาลแลวไมตองการเงน กจะมการนาเงนในสวนนเปนผาปาถวายวดตอไป

3) โครงการธนาคารขยะ เปนโครงการทชมชนบางชมชนเปนผดาเนนการ ซงจะจด

ทก ๆ เชาของวนองคารสปดาหทหนงของเดอน โครงการนทางเทศบาลไมไดประชาสมพนธอยาง

ตอเนองจงทาใหผททราบและเขารวมโครงการนอยลง ในขณะทโรงเรยนทอยในเขตเทศบาลตาบล

เมองแกลงมการดาเนนโครงการธนาคารขยะ ซงยงดาเนนการอยอยางตอเนอง

4) โครงการตะวนทอแสงเมองแกลงสะอาด มทมาจากการทมผคนและบานเรอนอย

กนหนาแนนเพมขน รถรากขวกไขว ไมมใครตองการใหถงขยะมาตงอยใกลบานตน ทงเหมน ทง

อจาดตา พาใหบานเมองไมสวยงาม ขาดความเรยบรอยและเปนแหลงเพาะเชอโรคทงหน แมลงสาบ

และแมลงวน ตงตรงไหนกไมมใครอยากเดนเฉยด ดงนนเทศบาลจงมโครงการตะว นทอแสงเมอง

แกลงสะอาดเพอแกปญหาการไมยอมใหตงถงพกขยะไวหนาบานของตน และเหมน ชวยแกปญหา

คนไมนาไวใจมาคยหาของเกาและสนขจรจดมาลมถงหาเศษอาหารอกดวย ผลทไดรบจากการ

ดาเนนโครงการคอ ไมมขยะตกคาง ถนนไมมถงขยะตงทาใหมทศนยภาพทด ยงทาใหบานเมองด

เจรญหเจรญตาขน ไมมกองขยะสมคางหรอปลวเกลอนกลาด ไมมนาขยะไหลนอง ไมมกลนเหมน

รบกวน ซงโครงการนสามารถทาไดแลวประมาณ 70% ของพนท

นอกจากนโรงเรยนในเขตเทศบาลยงปลกฝงใหนกเรยนรจกแยกขยะโดยภายในโรงเรยนม

การจดตงถงข ยะประเภทตางๆ ดงภาพท 4.16 ทงนยงมโครงการธนาคารขยะวตถประสงคของ

โครงการฯ นอกจากจะเปนการปลกฝงใหนกเรยนรจกคดแยกขยะแลว ยงทาใหโรงเรยนสะอาด

105

เพราะนกเรยนจะคอยเกบขยะซงสวนใหญขยะภายในโรงเรยนลวนเปนขวดนาพลาสตก ถงขนม ซง

สามารถนามาเขาโครงการธนาคารขยะไดทงสน

จากขอมลทงเอกสารทเกยวของ การสมภาษณ การสนทนาแบบกลม และการสงเกตการณ

พบวา โครงการดานการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง มความตอเนองทกป มการ

จดสรรงบประมาณในการดาเนนโครงการอยางเพยงพอ และเปนโครงการทค รอบคลมการมสวน

รวมของประชาชนในทกกลม และมการปลกจตสานกตงแตเยาวชน และยงปลกจตสานกใหกบ

ประชาชนในพนท

ภาพท 4.16 ถงขยะประเภทตางๆ ในโรงเรยนแกลง “วทยสถาวร”

4.5.4 การรณรงคประชาสมพนธ

เทศบาลไดมการรณรงคประชาสมพนธใหประชาชนไดรบความรเรองการคดแยกขยะจาก

บานเรอน โดยทางเทศบาลไดจดสงเจาหนาทลงพนทเพอใหความรและขอมลตาง ๆ กบประชาชน

โดยตรง ยงมการรณรงคประชาสมพนธผานทางผนาชมชนแตละชมชน และเสยงตามสายในชมชน

ทงยงพาประชาชนไปดหลมฝงกลบขยะเพอใหทกคนทราบวาเมอตางคนตางทงแลวสดทายจะไป

อยทใด พาไปดคลองประแสทนาในคลองเนาเสย และมขยะจานวนมากลอยอยในนาซงคลองประ

แสนเปนคลองทนานามาทาเปนนาประปาใหกบประชาชนในชมชน

เทศบาลมการรณรงคประชาสมพน ธเรองการคดแยกขยะและใหความรแกประชาชนใน

เรองตางๆ ผานชองทางตางๆ ไดแก

1) วทยชมชนจานวน 9 สถาน

2) หอกระจายเสยง โดยมการตดตงเสยงตามสายเพอประชาสมพนธผลการดาเนนงาน

และขอมลขาวสารเพอใหประชาชนทราบผลการดาเนนงานและขอมลขาวสาร

106

3) การรณรงคผานผนาชมชน

4) ปายประกาศ

5) แผนพบ และวารสารประชาสมพนธ

6) เจาหนาทของเทศบาลลงพนทรณรงคประชาสมพนธ

7) การทาตวอยางภายในเทศบาลเพอใหประชาชนทสนใจเขามาขอความร

8) รณรงคผานเวบไซตของเทศบาล และโซเชยลเนตเวรค

4.5.5 อปกรณ เครองจกร ยานพาหนะ และสถานท

เทศบาลตาบลเมองแกลงมอปกรณ เครองจกร ยานพาหนะ และสถานทในการจดการขยะ

มลฝอยดงน

1) รถเกบขนขยะแบบบบอดเททาย ขนาดบรรจ 10 ลบ.ม. และขนาด 12 ลบ.ม. รวม 5 คน

2) สายพานในการคดแยกขยะ 2 สายพาน

3) เครองบดยอยเศษผกและกงไม 2 เครอง

4) เครองบบอดพลาสตกและกลองนม 1 เครอง

5) รถจกรยานยนตพวงขาง

6) สถานทในการคดแยกและทาโครงการตาง ๆ คอ ศน ยประสาน งานเครอขายการ

เรยนรดานการจดการเมองและสงแวดลอม ประจาภาคตะวนออก และสถานทฝงกลบขยะมลฝอย

อยท บานหวงหน เทศบาลตาบลบานนา

4.5.6 การจดเกบคาธรรมเนยม

การจดเกบคาธรรมเนยมก ารจดการขยะของเทศบาลเปนหนาทของกองคลง ปจจบนทาง

เทศบาลจดเกบคาธรรมเนยมจากครวเรอนในอตรา 20 บาท/ครวเรอน/เดอน ซงปจจบนเทศบาลจะ

จดเกบเปนรายป ปละ 240 บาทตอครวเรอน แตยงมประมาณ 30% ทไมสามารถจดเกบเปนรายปได

เนองจากบางบานเปนบานเชาซงจะมการเปลยนผอยอาศยตลอดเวลาทาใหสวนนยงตองจดเกบเปน

รายเดอน สวนรานอาหาร ซงสรางขยะมากกวาครวเรอนทวไป ทางเทศบาลจงจดเกบคาธรรมเนยม

ในอตรา 50 บาท/รานอาหาร /เดอน คาธรรมเนยมทเกบไดไมเพยงพอตอคาจดการขยะ แตเทศบาล

เหนวาอยางนอยการทเกบเพอใหประชาชนมสวนรวมรบผดชอบการทงขยะของตน ซงเปนราคาท

เหมาะสม

องคกรปกครองสวนทองถนอน ทมาขอทงยงหลมฝงกลบอก 10 แหง ทางเทศบาลไดคดคา

กาจดขยะทหลมฝงกลบขยะตนละ 670 บาท และขยะจากโรงงานตนละ 750 บาท ซงยกเวนคากาจด

107

ใหกบเทศบาลตาบลบานนาเนองจากหลมฝงกลบของเทศบาลตาบลเมองแกลงตงอยในเทศบาล

ตาบลบานนานนเอง

4.5.7 งบประมาณและคาใชจาย

จากคาแถลงงบประมาณประกอบงบประมาณรายจาย เทศบาลตาบลเมองแกลงมรายรบ

และรายจายดงตารางท 4.1 และ 4.2

ตารางท 4.1 งบประมาณรายรบ ประจาปงบประมาณ 2555

รายรบจรงป

2553

ประมาณการป

2554

ประมาณการป

2555

รายไดจดเกบ

หมวดภาษอากร 9,791,971.05 8,850,000.00 8,850,000.00

หมวดคาธรรมเนยม คาปรบ และใบอนญาต 6,478,877.31 5,853,500.00 5,853,500.00

หมวดรายไดจากทรพยสน 4,465,413.73 3,543,500.00 3,543,500.00

หมวดรายไดจากสาธารณปโภคและการพาณชย 1,112,697.16 1,100,000.00 3,700,000.00

หมวดรายไดเบดเตลด 956,830.00 752,000.00 752,000.00

หมวดรายไดจากทน 0.00 1,000.00 1,000.00

รวมรายไดจดเกบ 22,805,789.25 20,100,000.00 22,700,000.00

รายไดทรฐบาลเกบแลวจดสรรใหองคกรปกครองสวนทองถน

หมวดภาษจดสรร 55,177,381.86 44,400,000.00 47,523,000.00

รวมรายไดทรฐบาลเกบแลวจดสรรใหองคกรปกครอง

สวนทองถน

55,177,381.86 43,100,000.00 47,523,000.00

รายไดทรฐบาลอดหนนใหองคกรปกครองสวนทองถน

หมวดเงนอดหนนทวไป 20,705,446.00 29,300,000.00 27,500,000.00

รวมรายไดทรฐบาลอดหนนใหองคกรปกครองสวน

ทองถน

20,705,446.00 29,300,000.00 27,500,000.00

รวม 98,688,617.11 93,800,000.00 97,723,000.00

แหลงทมา: เทศบาลตาบลเมองแกลง, 2555.

108

ตารางท 4.2 งบประมาณรายจายประจาปงบประมาณ 2555

งบ รายจายจรงป 2553 ประมาณการป 2554 ประมาณการป 2555

จายจากงบประมาณ

งบกลาง 4,918,222.70 6,459,140.00 6,194,460.00

งบเงนอดหนน 6,783,500.00 385,000.00 7,507,600.00

งบดาเนนการ 26,173,179.86 42,431,420.00 43,086,840.00

งบบคลากร 28,236,574.84 30,781,080,00 31,233,980.00

งบรายจายอน 0.00 30,000.00 30,000.00

งบลงทน 1,340,342.82 13,422,500.00 9,608,000.00

รวมรายจายจากงบประมาณ 67,451,820.22 93,509,140.00 97,660,880.00

แหลงทมา: เทศบาลตาบลเมองแกลง, 2555.

สงเกตไดวางบประมาณรายรบและรายจายของเทศบาลใกลเคยงกน โดยเทศบาลมรายรบ

มากกวารายจาย แสดงใหเหนวา เทศบาลไมมปญหาทางดานงบประมาณ ซงรายรบสวนหนงมาจาก

การจดเกบคาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลทประชาชนสวนใหญ ใหความรวมมอ

ในการจายคาธรรมเนยมดงกลาว

จากบญชสรปโครงการ /กจกรรม แผนการดาเนนงานประจาป 2555 เทศบาลตาบลเมองแก

ลง พบวา ดานยทธศาสตรการพฒนาดานสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต ในแนวทางการ

สงเสรมการอบรมสรางจตสานก เฝาระวง ปองกน บาบด ฟนฟ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

มการดาเนนโครงการทงสน 5 โครงการ คดเปนรอยละ 2.92 ของโครงการทงหมด ใชงบประมาณ

ทงสน 470,000 บาท คดเปนรอยละ 0.90 ของงบประมาณ จะเหนวาโครงการทางดานสงแวดลอม

รวมถงการจดการขยะมลฝอยมจานวนนอยมากเมอเทยบกบโครงการทงหมด และใชงบประมาณใน

ดานการจดการสงแวดลอมและการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลจานวนไมมาก เนองจากสวน

ใหญเปนโครงการสงเสรมความรและสรางจตสานก จงมคาใชจายรวมไมมาก

นอกจากน พบวา ในโครงการท มการใชเงนทนหรองบประมาณมาก ๆ นน เทศบาลม

รายไดสนบสนนจากหนวยงานอน เชน กรมพฒนาพลงงานและสงแวดลอม องคการบรหารจดการ

กาซเรอนกระจก กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ในการจดการพลงงานและขยะมลฝอยของ

เทศบาล ซงจากการสมภาษณ (นามสมมต 1, 2554) นายกเทศมนตรไดกลาววา

109

พอดผมไดเงนมาจากองคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก 1,500,000 บาท ใน

1,500,000 เนย เนองจากวาเคาเอาแกลงไปเปน Low Carbon City Model นะครบ

เคากแบงเปนสองสวนตามทเราขอไป หนงกคอวาใหสายพานโรงคดแยกขยะ 1

โรง มลคา 520,000 บาท ขนาดเลกนะครบ อ ก 980,000 บาท ใหโรงสขาวโรงนง

เพอชวยเรองลดคารบอน ...Landfill ลงทนไปตง 60,000,000 บาท โดยกระทรวง

วทยฯ

4.6 การมสวนรวมของประชาชน

การมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล มดงน

1) ผนาชมชนและคณะกรรมการชมชน 10 คน ซงเปน ตวแทนของประชาชนในพนท

เขารวมประชมประชาคม รบทราบโครงการหรอกจกรรมทเทศบาลจะดาเนนการ และรวมเสนอ

แนวทางและขอคดเหนในการจดการขยะมลฝอยทเปนประโยชนตอประชาชนในพนท นอกจากน

การเขารวมประชม ประชาชนในพนทยงสามารถเขารวมประชมไดเชนกน

2) ประชาชนในพนทเขารวมโครงการหรอกจกรรมตางๆของเทศบาล เชน โครงการตะวน

ทอแสงเมองแกลงสะอาด (เขตปลอด ถงขยะ ) โดยนาขยะจากบานเรอนทรวบรวมไดในแตละวน

ออกมาวางไวหนาบานของตน ตามเวลาทเทศบาลนดหมาย โครงการขยะแลกแตม ทประชาชนนา

ขยะอนตรายป ระเภทถานไฟฉาย แบตเตอรโทรศพท มาใหกบทางเทศบาล เพอสะสมแตมแลก

สงของทเทศบาลจดเตรยมไว นอกจากนประชาชนยงมสวนรวมในการคดแยกขยะกอนทงอกดวย

จากการสนทนากลม (นามสมมต 6, 2554) ผนาชมชนหนองควาย เขาหกไดกลาวถงการม

สวนรวมของประชาชนไววา

ชมชนไดความรวมมอจากประชาชนและเทศบาลทชวยจดระเบยบ ปจจบนซงเรา

จะคดแยกจากขยะครวเรอนกอนนาไปทง สวนหนงกนาไปขาย หรอใหนกเรยน

นาไปขายทโรงเรยนและทางเทศบาลเองกใหเงนสนบสนน นอกจากนกมการนา

ขยะเปยกมาทาเปนปยมก มทงจลนทรยและกาชชวภาพ ในสวนของการทงขยะเอง

ประชากรกใหความรวมมอกบเทศบาลเกยวกบโครงการเขตปลอดถงขยะ ซงเปน

ชมชนแรกทเปนชมชนปลอดถงขยะ (ถนนสายสนทรภ ) และมบางทไมไดรบความ

รวมมอเนองจากขาด ความสะดวก การไมตรงตอเวลาของการเขาเกบขยะเอง และ

หมา กไปจดการกบเศษขยะในถง จนฉกขาด สกปรกบาง แตทงนประชากรกไดม

110

การแกปญหาโดยการนาเกาอมาดกไวบาง หรอวางไวบนท สง ซงกไดผลเปนทนา

พอใจ

3) ประชาชนยอมรบ โครงการหรอกจกรรมทเทศบาลจดข น เนองจากเหน วาโครงการท

เทศบาลดาเนนการนนใหประโยชนตอตนเอง ดงท (นามสมมต 7, 2554) ผนาชมชนพลงชางเผอก

ใหสมภาษณวา

เทศบาลจะพยายามหาสงททาใหคนไดประโยชนทกอยางอะนะ ถาคนไมได

ประโยชนอะไรกไมอยากทา ทนทางเทศบาลกทาไรไมไดถาคนไมรวมมอ จงม

สนนาใจรบซอเลก ๆ นอย ๆ หรอวาแลกไขกไดเงย เทศบาลเรมตนทาไรใหม ๆ

ชาวบานกไมค อยยอมรบ พอนาน ๆ ไปเรมเหนผลป ระโยชน มการซมซบไปเรอย

ๆ สวนรวมไดประโยชนเคากยอมรบ

4) เทศบาลเปดโอกาสใหประชาชนในพนทและประชาชนทวไป เขาดและเยยมชม

การจดการขยะของเทศบาลทงทศนยประสานงานเครอขายการเรยนรดานการจดการเมองและ

สงแวดลอม ประจาภาคตะวนออก และทหลมฝงกลบขยะมลฝอยของเทศบาล และสามารถนา

ความรทไดไปประยกตใชในระดบครวเรอนของตน

4.7 ความคดเหนและขอเสนอแนะ

จากการสมภาษณ การสนทนาแบบกลม และการสงเกตการณ แบงความคดเหนและ

ขอเสนอแนะในดานตาง ๆ ไดดงน

4.7.1 ดานปจจยทมผลตอความสาเรจในการจดการขยะมลฝอย

จากการสนทนาแบบกลม สามารถสรปความคดเหนดานปจจยทมผลตอความสาเรจในการ

จดการขยะมลฝอยของเทศบาลไดวา

1) การมมาตรการรองรบท งหมด ทาใหประสบผลสาเรจไดเรว เชน มการนาระ บบ

มาตรฐานสากลมาควบคม อยางเชนเทศบาลมการนาระบบ ISO 14001 เปนมาตรฐานควบคมระบบ

การทางานดานสงแวดลอมของเทศบาล เปนตน นอกจากนนายกเทศมนตรยงมการลงพนทพดคย

111

กบประชาชน รบทราบปญหาและความตองการของประชาชน เพอหาแนวทางปรบปรงแกไข และ

พฒนาเทศบาลใหมความนาอย

2) เทศบาลตองมการดาเนนโครงการหรอกจกรรม ใหครอบคลมประชาชนทกกลม

ตงแตเดก วยกลางคน และผสงอาย

จากการสมภาษณ สามารถสรปปจจยทมผลตอความสาเรจ ในการจดการขยะมลฝอยของ

เทศบาลไดวา

3) ผบรหารจะตองมการ สงเสรมโครงการดานสงแวดลอม เชน การสงเขาประกวด

เพอใหไดงบหรออปกรณมาเพอแจกจายใหกบประชาชนได ผบรหารจะตองคด ตอมการคานวณให

คมทน โดยจะตองมการประสานงานและสอสารใหเหนวาเราทาจรง ตองดแลใหครอบคลมในทก

พนททกกลม จากการสมภาษณ (นามสมมต 2, 2554) รองนายกเทศมนตรใหความเหนวา

การรวมมอของประชาชนจะตองคดวาทาเพอเมองจรง ๆ เพราะทกคนกไดเอง ผนา

ทาจรงและเหนผลดจรง ทาใหคนเหนจรง ทาใหประชาชนเขามามสวนรวม โดย

ผนาจะตองพยายามจงใจใหประชาชนเขามามสวนรวมในทกกจกรรม เรองการ

สอสาร ใหทวถงและทาความเขาใจ ตองม การพดคยอยตลอด ตองประชม

ประชาชนเมอมกจกรรมหรอขอความเหนประชา คมเมอมนโยบายใหมจากทาง

เทศบาล

4) ตองมการสอสารระหวางเทศบาลกบประชาชน เชน ลงพนทพดคยซ า ๆ ประกาศ

เสยงตามสาย เปนตน สวนชมชนชนบทยงเปนชมชนทพงพาอาศยกน เปนสวนไดเปรยบของชมชน

ชนบทอยแลวและเรากเสรมดานสงแวดลอมเขาไป ซง (นามสมมต 2, 2554) รองนายกเทศมนตรได

ใหแนวคดเกยวกบเรองนไววา

ผกอตองเปนผแก ...ตองพยายามสอสารใหชาวบานทราบวา เมองเราไมไดใชสราง

อะไรทใชเงน 6 – 8 ลาน แตใชเงนไปในการทงขยะทกป 6 – 8 ลาน ฉะนน กาจด

ขยะไดกอาจจะประหยดได 1 ลาน กสามารถนาไปทาสาธารณปโภคหรอโครงการ

ใดกตามไดอก 1 ลาน แนวคดแบบน ชาวบานกเรมเหนดวย ทงหมดสาคญกคอ การ

สอสารกบประชาชน อยาไปคดเอง ทาเอง คดวาดแลวทาเล ย สอบถาม ออก

แบบสอบถามพดคย เดอนเดยวไมเสรจ สองเดอนสามเดอนกได ถงจะลองด แตถา

ไมดกกลบไปเหมอนเดมกได ทลองดเผอมนดกวา

112

5) เทศบาล ผนาชมชน และ ประชาชนตองให ความรวมมอซงกน และกน จากการ

สมภาษณ (นามสมมต 7, 2554) ผนาชมชนพลงชางเผอก กลาววา

นายกกบชมชนตองมารวมกน ตองมความรวมมอ ถาทางเทศบาลไมใหความ

รวมมอ ผมกไมสามารถไปดงชาวบานมารวมมอไดหรอกนะ อนนตองเกดจาก

เทศบาลกอน ตองเกดจากนายกกอนวาจะมความสนใจชาวบานขนาดไหน ทนตอน

หลง ๆ นายกทานสนใจนะครบ มกจกรรมเยอะ เชน บญกลางบ าน สงกรานต ลอย

กระทง ผมบอกวานายกตองใหความรวมมอกบชมชนเยอะ ๆ ใชมย ไมงนเราไม

สามารถดงชาวบานมาเขารวม และเรากคอชาวบานคนนงเงย อาศยเราทาใหเคาไว

เนอเชอใจคาพดของเรา ตรงไปตรงมา เขากนยมเราอยแลว ถานายกมาชวยรวมมอ

อกอยางนง ทนทางเทศบาลขออะไรมากไมมผดหวง กไดทกอยาง ตรงนสาคญมาก

เลย เมอเดอนทแลวฟลปปนสเคามาดงานทเทศบาล เกาะมนดาเนานะเคามาเคา

สงสยเรองนมากเลย เคาฉายสไลดทประชมอะ วาทาไมเทศบาลตาบลเมองแกลงถง

ไดมประชาชนรวมมอมากมายขนาดน เคาวาเทศบ าลเคาไมมประชาชนมารวมมอ

นโยบายของเคาออกไป แตไมมใครใครรวมมอ เคาเปดโอกาสใหถามผมกถามผาน

ลามไทย ถามวาของเขาอะใหประชาชนมสวนรวมมย เคามแตไมมใครมารวมมอ

เคาไมสนใจตรงนนผมเลยใหคาแนะนานดนงวา อยางนมนตองขนอยกบนายก ตว

ทานนายกวานายกใหความสาคญกบชมชนขนาดไหน ทานลองไปดละกนถาทาน

ใหความสาคญกบชมชน อยางทาถนนหนทาง นา ไฟ ใหเคาด นายกลงไปคลกคล

ไปพดกบผนาชมชนประจา มกจกรรมมารวมกนบอย ๆ อะ ถาทานทาแบบนไป

ตามนโยบาย ความจรงใจสาคญนะครบ นกการเมอง ไมใชขารา ชการ ขาราชการก

ทาตามนโยบายทาตามหนาท นกการเมองนตองใหความสนใจตรงนนดนง ถา

อยากใหตวเองนะดตองลงมาด

6) มการประชาสมพนธอยางทวถง ให ประชาชนไดรบทราบขอมลการทางาน ของ

เทศบาลในดานการจดการขยะมลฝอย

7) ประธานชมชน ผนาชมชนมบทบาทในการกระตนปะชาชนในพนท ในการรบร

ขาวสารขอมลเกยวกบการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล อยางสมาเสมอ

113

4.7.2 ดานปญหาและอปสรรค

อปสรรคในการจดการขยะของเทศบาลในเบองตนเกดจากประชาชนไมเขาใจวตถประสงค

และความจาเปนทจะตองใหความรวมมอกบเทศบาลในการรวมโครงการหรอกจกรรมทเทศบาลจด

ขน ซงโครงการหรอกจกรรมบางอยางกขดตอความเคยชนในการดารงชวตประจาวนของ

ประชาชนในพนท ดงนนจงตองอาศยเจาหนาทเทศบาลและผ นาชมชนเขาไปพดคยทาความเขาใจ

กบประชาชนใหทราบปญหาและตระหนกถงผลกระทบทเกดขน พรอมทงใหความรความเขาใจ

อยางถกตองแกประชาชนในพนท ซงสอดคลองกบการสนทนากลมโดย (นามสมมต 8, 2554) ผนา

ชมชนมาบใหญกลาววา

เนองจากเปนเมองเดยวกน ผลก ระทบกออกมาในรปแบบเดยวกน พอมประกาศ

ออกมา จากเทศบาลกมปญหาบางเนองจากมนขดกบธรรมชาต ซงเคยมวถชวต

แบบเดมๆ หรอคนทเนนความสะดวกสบาย แตเมอเวลาผานไปกตอบรบไดอยาง

รวดเรว เนองจากทางเทศบาลหรอมนมทางออกในตวมนเอง ซงผลกคอ คนทเคยม

ถงขยะหนาบาน กรบปญหานอยแลว แตพอมประกาศนออกมา กลายเปนวาทกคน

แบกรบปญหารวมกน และกมการจดการไดจรง และการคดแยกขยะกทาใหม

รายได หรออาจนาไปแลกทโรงเรยน ซงเปนรปแบบทสามารถนากลบมาใช

ประโยชนได หรอนากลบมาใชใหมไดกลบกลายเปนว าขยะนกจะหายไปจาก

ระบบ และสรางมลคาเพมไดอกดวย

การดาเนนโครงการหรอกจกรรมของเทศบาล ชมชนและพนท บางสวนทยงไมสามารถทา

ไดเนองมาจากปจจยหลาย ๆ อยาง เชน ความไมรวมมอของประชาชนในพนท อยางเชน ประชากร

แฝง แรงงานตางดาว ประชากรจากตางถน จานวนรถเกบขนขยะและเจาหนาทมไมเพยงพอ เปนตน

(นามสมมต 9, 2554) ประธานชมชนโพธทองไดใหสมภาษณถงปญหาในการจดการขยะ

ของเทศบาลวามเพยงการขาดแคลนแรงงานชาวไทย “ไมมใครอยากทา เพราะวาอยรถตองไปอย

ไลนคดแยกตงแตเชาถงเยน และถามโครงการขยะชมชนกตองลงพนท พอเสรจกตองกลบไปคด

แยกยนคดแยกทงวน ขยะเหมนกตองอยกบขยะทงวน”

เมอคนงานลาออกจานวนมาก การทาความสะอาดตลาดและพนทสาธารณประโยชนก

นอยลง ทาใหเทศบาลจงตองจางเอกชนเขามาดแลรกษาความสะอาด เสยคาใชจายในการจางเอกชน

ถงเดอนละ 120,000 บาท

เมอเทศบาลจดการขยะมลฝอยจากปลายทางแลว ประชาชนบางสวนจงไมเขามามสวนรวม

114

ในกจกรรมหรอโครงการของเทศบาล และไมมการคดแยกขยะจากตนทางดวย

4.7.3 ดานการจดการขยะมลฝอย

1) การจดการขยะมลฝอย รวมถงการจดการในดานตาง ๆ ของเทศบาล ตอง คด

กระบวนการในเชงธรกจ เพอความรวดเรวและสามารถเดนหนาตอไปได จากการสมภาษณ (นาม

สมมต 1, 2554) นายกเทศมนตรไดใหแนวคด ตอแนวทางการเรมตนของการจดการขยะ วา “การ

เรมตนคดจะตองเรมตนคดแบบธรกจ บานเมองถงจะไปรอด ถาเรมตนคดแบบ ราชการ ทกอยางก

เอวง...คณตองคดเชงธรกจ คณจะเหนวาคมคา เมอคณเหนความคมคาแลวเนยมนจะมผลกาไร แลว

คณเอาผลกาไรนมาคนใหภาคราชการ”

2) การจดการจะตองเรมทละอยางตามศกยภาพและความพรอมของทองถ น แลว

คอย ๆ ขยายไปทละสวน ดงท (นามสมมต 4, 2554) สตวแพทยกองสาธารณสขและสงแวดลอม ม

ขอเสนอแนะวา “ทก องคกรปกครองสวนทองถน ถาจะเรมอยาเรมทเดยวเยอะ ใหเรมทละอยาง

กอนเทานนเอง โดยทวาเราพรอมทจะเรมอะไร ...แลวทาใหเปนรปธรรม ขนมากอน ...แลวคอยๆ

ขยายตอยอด...และอยาลมวา ไปขางหนาแลวอยาลมขางหลง”

3) การดาเนนโครงการใด ๆ กตามจะตองคานงถงผลกระทบ ตอประชาชนในพนท

ดวย ดงท (นามสมมต 4, 2554) สตวแพทยกองสาธารณสขและสงแวดลอม ไดใหขอคดวา “เรา

ไมใชวาเดนหนาเปนอยางเดยว เราตองมองหลงดวย ...มองหลงนสาคญเหมอนทาอะไรขนมาสก

อยางทาไมยาก แตจะรกษาเอาไวนนยาก ขางหนานนไปแตขางหลงตองไมทง ...ตองไมใหเกด

มลภาวะ”

4) ควรมกฎเกณฑในการควบคมดแล ใหเหมาะสมกบทองถน ในลกษณะทขอ

ความรวมมอโดยสมครใจ ไมใชการบงคบใช เพอไมใหเกดการลกลอบกระทาผดหรอเกดการ

ตอตานจากประชาชน ดงท (นามสมมต 3, 2554) ผอานวยการกองสาธารณสขและสงแวดลอม ได

ใหความเหนในเรองการออกมาตรฐานเพอกากบดแลทองถนในเรองการจดการขยะ มลฝอย วา

“การออกเกณฑในการจดการขยะไมควรออกใหบงคบใช แตควรออกเปนแนวทางปฏบตและให

แตละทองถนเลอกเองเพอทาใหเหมาะสมกบพนทและเครองมอ”

5) การทางานของผบรหาร จะตองเรมมาจากการเมองทสะอาดโปรงใส เหนปญหา

ของทองถนเหมอนเปนปญหาของตนเอง จากการสมภาษณนายกเทศมนตร ไดกลาววา

ทงหลายทงปวงมน base on respect ทมาของนายกเทศมนตร ตวเคาเองเคารพตว

เคาเองแคไหน วาเคามาดวยวธไหน ถาเคาดวยวธซอเสยงนะครบ เคาจะไมสนใจ

115

Loop นเลย ผมไมไดวาผมดนะครบ แตผมเนยถอวาผมเปนตวแทนของคนทงเมอง

เพราะฉะนนผม Respect ทมาของผม ผมเคารพในตวเอง และหนาทข องผมกคอ

แบกปญหาของคนทงเมองมาแก เพราะฉะนน การเมองตองแกทการเมองดวย ถา

ตราบใดทยงไดนกการเมองทองถนเฮงซวยนะครบ ตหวหมา ดาแมเจก แลวกรจก

คนเยอะ แลวกเปนกยเกกมะเหรกเกเร ถงเวลากเอาเงนไปซอแลวกเขามาเปนนายก

แลวกไปฮวประมลงานประมล พวกนยงไงเคาไมสนใจเรองเรากาลงคยกนอย นคอ

เรองจรงทสด ...การเมองมนตองสะอาด ถาการเมองไมสะอาด เคาจะไมมใจมาคด

เรองสงแวดลอม เคาจะคดแตเรองงานเปอรเซนแลวกมากอบโกยเทานนเอง

4.8 การวเคราะหปจจยความสาเรจโดยหลกการ SWOT Analysis

จากการศกษาการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง สามารถพจารณาปจจย

ความสาเรจของการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลงในแตละดาน โดยใชหลกการ

ของ SWOT Analysis ในการพจารณา ประกอบดวยการวเครา ะหปจจยภายในและการวเคราะห

ปจจยภายนอก ซงมรายละเอยดดงน

4.8.1 การวเคราะหปจจยภายใน

การวเคราะหปจจยภายในเปนการประเมนในสวนของจดแขง (Strengths) และจดออน

(Weakness) ขององคกร ซงการวเคราะหปจจยภายในของการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบล

เมองแกลงประกอบดวยปจจยสาคญ คอ บคลากร โครงสรางและการบรหารองคกร นโยบาย /แผน/

โครงการ งบประมาณ วสดอปกรณ การเผยแพรและประชาสมพนธ ระบบการจดการขยะมลฝอย

คาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอย ซงมรายละเอยดในแตละดานดงน

1) บคลากร

ในการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลงนน บคลากรเปนปจจยหลก

ในการดาเนนการ ซงการวเคราะหดานบคลากรนจะแบงเปน 3 สวน คอ บคลากรสวนการบรหาร

บคลากรสวนวชาการ และบคลากรระดบปฏบตการ ผลการวเค ราะหปจจยภายในดานบคลากรม

รายละเอยดดงตารางท 4.3

116

ตารางท 4.3 ผลการวเคราะหปจจยภายในดานบคลากรของเทศบาลตาบลเมองแกลง

จดแขง จดออน

บคลากรสวนการบรหาร

1. จากผลการศกษาทงการสมภาษณ เอกสารท

เกยวของ รวมถงจากสอตาง ๆ พบวา ผบรหาร

ของเทศบาลตาบลเมองแกลง มวสยทศน

กวางไกล มวธการคดอยางเปนระบบ โดยมหลก

คดวา “มองการจดการสงแวดลอมอยางองครวม

แตลงมอทาจากรายละเอยด คดจากความพอด

และสงทพอมของเมอง ” มการปฏบตงานเชง

ประจกษ ตงใจทางานอยาง เตมความสามารถ ม

ความเสยสละในการทางานดงจะเหนไดจากการ

ลงพนทรบทราบปญหาจากประชาชนชน

โดยตรง มการใชเงนสวนตวบรจาคอปกรณใน

การจดการขยะมลฝอยใหแกเทศบาล จากการให

สมภาษณของนายกเทศมนตรกลาววา

“เครองยนตมอสองทงนนแหละครบ ไมมราคา

กลาง ไมมสเปค ...ผมลงทนเงนกอนแรก 40,000

บาท เงนผมเอง ไปซอสายพานมอสองจาก

โรงงาน แลวตอนนทกวนนผมแขงแรงขนเรอย

ๆ” มการแจกจายผลผลตทไดจากการดาเนนการ

ดานการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลใหแก

ประชาชนในพนท มการคดนอกกรอบโดยใชวธ

คดแบบบรหารองคกรเอกชนมาใชในการจดการ

ขยะมลฝอยในเทศบาลเพอใหเกดการพฒนา

อยางตอเนอง และใชหลกธรรมาภบาลในการ

บรหาร

2. ผบรหารเปนคนทองถน มความผกพนกบ

ทองถนจงอยากพฒนาทองถนใหมความเจรญ

117

ตารางท 4.3 (ตอ)

จดแขง จดออน

ดงทนายกเทศมนตรไดกลาวไวในรายการ

ปฏบตการเปลยนเมองวา “เราสวมหนาทหรอ

เราสวมหวใจ เราสวมความเปนเจาของบาน

หรอเราสวมความเปน เจาหนาท ถาหากวาเรา

สวมความเปนเจาของบาน เรากจะรวาบานเรา

ตองทายงไงแลวมนจะเกดความนาอย และจะ

เหนรายละเอยดตาง ๆ ” นอกจากนประชาชน

ยงใหความเชอถอ

3. ผบรหารเทศบาลยงมการตรวจสอบตดตาม

ผลการดาเนนงานดานการจดการขยะมลฝอย

อยางใกลชดและเปนระบบ และมการสราง

แรงจงใจให เจาหนาทปฏ บตงาน เชน มโบนส

ในการทางาน ทา ใหผปฏบตงานมความ

กระตอรอรนในการทางาน ทาใหการ

ดาเนนงานดานการจดการขยะมลฝอยของ

เทศบาลมประสทธภาพและประสบความสาเรจ

บคลากรสวนวชาการ

1. บคลากรมความชานาญดานการจดการขยะ

มลฝอย เนองจากใชระบบ ISO 14001 ในการ

เขามาควบคมดแลระบบการจดการสงแวดลอม

ของเทศบาล ดงนนเจาหนาททเกยวของจง

ไดรบการอบรมความรดานการจดการ

สงแวดลอมรวมถงการจดการขยะมลฝอยดวย

2. บคลากรมความกระตอรอรนในการทางาน

มการลงพนทพดคย ใหความรแกประชาชนใน

พนท

1. มบคลากรทมความรความเชยวชาญในดาน

การจดการขยะมลฝอยไมเพยงพอ เนองจาก

เจาหนาทดานสงแวดลอมมเพยง 3 คน และม

หนาทดแลดานสงแวดลอมของเทศบาลตาบล

เมองแกลงในทก ๆ ดาน

118

ตารางท 4.3 (ตอ)

จดแขง จดออน

บคลากรระดบปฏบตการ

เนองจากเปนองคกรภาครฐ งบประมาณม

จากด งานในระดบปฏบตการตองอาศย

ความอดทนสง ตองทางานคอนขางหนก

และรายไดไมสง ทาใหบคลากรในระดบ

ปฏบตการมไมเพยงพอเนองจากลาออกไป

ประกอบอาชพทคดวามรายไดทดกวาและ

ทางานสบายกวา เชน รบจางตามโรงงาน

อตสาหกรรมเปนตน ทาใหเทศบาลจงตอง

จางเอกชนเขามาดแลรกษาความสะอาด

เสยคาใชจายในการจางเอกชนถงเดอนละ

120,000 บาท

2) ระบบการบรหารองคกร

โครงสรางการบรหารจดการองคกรของเทศบาลตาบลเมองแกลงมองคประกอบ 2

สวน คอ สภาเทศบาล ไดแก ประธานสภาเทศบาล สมาชกสภาเทศบาล และผบรหารเทศบาล ไดแก

คณะเทศมนตร นอกจากนยงมสวนราชการรบผดชอบงานประจาของเทศบาล โดยมปลดเทศบาล

เปนผบงคบบญชา ผลการวเคราะหปจจยภายในดานโครงสรางและการบรหารองคกรมรายละเอยด

ดงตารางท 4.4

ตารางท 4.4 ผลการวเคราะหปจจยภายในดานโครงสรางและการบรหารองคกรของเทศบาลตาบล

เมองแกลง

จดแขง จดออน

1. โครงสรางการบรหารงานของเทศบาลตาบล

เมองแกลงเปนไปตามรฐธรรมนญมาตรา 284

องคกรปกครองสวนทองถนตองมสภาทองถน

119

ตารางท 4.4 (ตอ)

จดแขง จดออน

และคณะผบรหารทองถน หรอผบรหารทองถน

2. โครงสรางการบรหารเทศบาล เปนการแบงงาน

ตามหนาท โดยแบงเปนกองตาง ๆ มการจดสรร

บคลากรตามความเชยวชาญ และความชานาญ

อยางชดเจน ซงคอ กองสาธารณสขและสงแวดลอม

เปนสวนงานหลกททาหนาทในการดแลการ

รกษาความสะอาดและการจดการขยะมลฝอย

ของเทศบาล ตามกฎหมายรฐธรรมนญมาตรา

290 องคกรปกครองสวนทองถนยอมม อานาจ

หนาทสงเสรมและรกษาคณภาพ สงแวดลอม

ตามทกฎหมายบญญต พระราชบญญตเทศบาล

พ.ศ. 2496 กาหนดใหเปนหนาท ของเทศบาลใน

การรกษาความสะอาดของถนน ทางเดน และท

สาธารณะ รวมทงการกาจดมลฝอยและสงปฏกล

และพระราชบญญตการสาธารณสข พ .ศ. 2535

มาตรา 18 การเกบ ขน หรอกาจดสงปฏกลหรอมล

ฝอยในเขตราชการสวนทองถนใดใหเปนอานาจ

ของราชการสวนทองถนนน นอกจากนย งมการ

ประสานงานกบกองอน ๆ ในการจดการขยะมล

ฝอยดวย อยาง เชน กองคลงมหนาทจดเกบ

คาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล

กองชางมหนาทจดเกบขยะอนตรายประเภท

หลอดไฟฟา หรอหลอดฟลออเรสเซนต กองชาง

ยงเปนผดแลและซอมบารงสถานทจดการขยะ

มลฝอยของเทศบาลอกดวย และกองการศกษาม

หนาทจดอบรมใหความรดานการจดการขยะมลฝอ

แกประชาชนและ เยาวชนในทองถน ซงการ

120

ตารางท 4.4 (ตอ)

จดแขง จดออน

ประสานงานกนและแบงแยกหนาทตามความ

ชานาญและเชยวชาญทาใหการดาเนนงานของ

เทศบาลมประสทธภาพทด

3. มการนาระบบมาตรฐาน ISO 14001 มาควบคม

การบรหารจดการดานสงแวดลอม ทาใหเกดความ

ตอเนองและมการควบคมตดตามประเมนผลการ

ดาเนนงานอยางสมาเสมอ สงผลให เกด

ประสทธภาพและความสาเรจในการดาเนนงาน

ดานสงแวดลอมรวมทงการจดการขยะมลฝอย

3) นโยบาย/แผน/โครงการ

นโยบาย /แผน/โครงการ ของเทศบาลตาบลเมองแกลงไดกาหนดขนตามวสยทศน

ของเทศบาลทวา เมองแกลงเปนเมองนาอย เชดชคณธรรม เศรษฐกจกาวลา บรการเปนเลศ อนรกษ

ทรพยากรธรรมชาต สบสานวฒนธรรมประเพณทองถน ผลการวเคราะหปจจยภายในดานนโยบาย /

แผน/โครงการ มรายละเอยดดงตารางท 4.5

ตารางท 4.5 ผลการวเคราะหปจจยภายในดานนโยบาย/แผน/โครงการ ของเทศบาลตาบลเมองแกลง

จดแขง จดออน

1. กระบวนการกาหนดนโยบายของเทศบาลตาบล

เมองแกลงไดคานงถงหลกการตามธรรมาภบาล

และยดหลกการมสวนรวมของประชาชนใน

ทองถน

2. นโยบาย/แผน/โครงการดานสงแวดลอมและ

การจดการขยะมลฝอยของเทศบาลของเทศบาลม

การกาหนดใหสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจ

แหงชาต ฉบบท 11ในยทธศาสตรการจดการ

121

ตารางท 4.5 (ตอ)

จดแขง จดออน

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางย งยน

ซงมการสงเสรมใหมการจดการขยะชมชนถก

หลกสขาภบาล และมการนาขยะกลบมาใชใหม

โดยใหความสาคญกบการปรบกระบวนทศนการ

พฒนาและขบเคลอนประเทศเพอเตรยมพรอม

ไปสการเปนเศรษฐกจและสงคมคารบอนตาและ

เปนมตรกบสงแวดลอม เพมประสทธภาพการ

จดการขยะและนาเสยชมชน พฒนาระบบการ

จดการของเสยอนตราย ขยะอเลกทรอนกส และ

ขยะตดเชอ เปนตน

3. มยทธศาสตรดานสงแวดลอมและทรพยากรธรร

ซงมแนวทางการพฒนา เพมประสทธภาพในการ

จดเกบและกาจดขยะโดยตรง

4. โครงการดานการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล

ตาบลเมองแกลง มความตอเนองทกป เปนโครงการ

ทครอบคลมการมสวนรวมของประชาชนในทก

กลม และมการปลกจตสานกตงแตเยาวชน และ

ประชาชนในพนทใหรจกการคดแยกขยะ เชน

โครงการคดแยกขยะและลดปรมาณขยะ เพอ

สนบสนน การคดแยกขยะในโรงเรยน การคด

แยกขยะในชมชนทเขารวมโครงการ กจกรรม

ผาปาขยะ การคดแยกขยะในวนเดก และกจกรรม

นกศกษาวชาทหารคดแยกขยะ เปนตน

5. โครงการทเทศบาลดาเนนการนนมการสราง

แรงจงใจในการมสวนรวมของประชาชน เชน

โครงการขยะแลกแตม เปนโครงการทเทศบาล

เปนผจดทา โดยกาหนดวนทแนนอน ทางเทศบาล

122

ตารางท 4.5 (ตอ)

จดแขง จดออน

จะรบแลกแตมโดย 1 แตม มมลคาเทากบ 2 บาท

ทางเทศบาลไมไดจายเปนเงนแตจะใหเปน

สงของจาเปนตามทผเขารวมโครงการตองการ

เปนตน

4) งบประมาณ

จากคาแถลงงบประมาณประกอบงบประมาณรายจาย ของเทศบาลตาบลเมองแกลง ผล

การวเคราะหปจจยภายในดานงบประมาณ มรายละเอยดดงตารางท 4.6

ตารางท 4.6 ผลการวเคราะหปจจยภายในดานงบประมาณของเทศบาลตาบลเมองแกลง

จดแขง จดออน

1. งบประมาณรายรบและรายจายของเทศบาล

ใกลเคยงกน โดยเทศบาลมรายรบมากกวารายจาย

แสดงใหเหนวา เทศบาลไมมปญหาทางดาน

งบประมาณ ซงรายรบสวนหนงมาจากการจดเกบ

คาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล

2. จากบญชสรปโครงการ /กจกรรม แผนการ

ดาเนนงานประจาป 2555 เทศบาลตาบลเมองแก

ลง มการดาเนนการดานสงแวดลอมทงสน 5

โครงการ คดเปนรอยละ 2.92 ของโครงการ

ทงหมด ใชงบประมาณทงสน 470,000 บาท คด

เปนรอยละ 0.90 ของงบประมาณ ซงเปน

โครงการทเกยวของกบการจดการขยะจานวน 4

โครงการ ใชงบประมาณดานการจดการขยะทงสน

350,000 บาท คดเปนรอยละ 74.4 ของงบประมาณ

ทใชในดานการจดการสงแวดลอม แสดงใหเหนวา

123

ตารางท 4.6 (ตอ)

จดแขง จดออน

การจดการขยะมลฝอยของเทศบาลมความสาคญ

และเปนดานหลกของการดแลสงแวดลอมใน

เทศบาล

5) วสดอปกรณ

ผลการวเคราะหปจจยภายในดานวสดอปกรณ มรายละเอยดดงตารางท 4.7

ตารางท 4.7 ผลการวเคราะหปจจยภายในดานวสดอปกรณของเทศบาลตาบลเมองแกลง

จดแขง จดออน

1. เทศบาลมการดดแปลงประยกตใชวสดอปกรณ

ในการจดการขยะมลฝอย เชนใชเครองตดหญามา

ปรบแตงเปนเครองบดกงไม ทาใหประหยด

งบประมาณในการจดหาวสดอปกรณทราคาแพง

2. ใชรถจกรยานยนตพวงขางแทนการใชรถเกบ

ขนขยะคนใหญ ในการเขาถงบานเรอน

ประชาชน ทาใหงายตอการเกบขนขยะและ

ประหยดการใชพลงงานเชอเพลง

6) การเผยแพรและประชาสมพนธ

ผลการวเคราะหปจจยภายในดานการเผยแพรและประชาสมพนธ มรายละเอยดดง

ตารางท 4.8

124

ตารางท 4.8 ผลการวเคราะหปจจยภายในดานการเผยแพรและประชาสมพนธ ของเทศบาลตาบล

เมองแกลง

จดแขง จดออน

เทศบาลมชองทางการประชาสมพนธหลายทาง

เพอ ในการใหความรแกประชาชนในพนท ให

เกดความตระหนกในดานการจดการขยะมลฝอย

และทาใหไดรบการมสวนรวมจากประชาชนใน

การเขารวมโครงการและกจกรรมตางๆท

เทศบาลจดดาเนนการ

7) การจดการขยะมลฝอย

ผลการวเคราะหปจจยภายในดานระบบการจดการขยะมลฝอย มรายละเอยดดง

ตารางท 4.9

ตารางท 4.9 ผลการวเคราะหปจจยภายในดานการจดการขยะมลฝอย ของเทศบาลตาบลเมองแกลง

จดแขง จดออน

การจดการขยะทวไป

1. เทศบาลไดมการรณรงคประชาสมพนธให

ประชาชนไดรบความรเรองการคดแยกขยะจาก

บานเรอน โดยทางเทศบาลไดจดสงเจาหนาทลง

พนทเพอใหความรและขอมลตางๆกบ

ประชาชนโดยตรง และมโครงการททาง

เทศบาลดาเนนการ เชน โครงการขยะแลกแตม

โครงการผาปาขยะ โครงการธนาคารขยะ ทาให

ประชาชนมความรและความตระหนกในการคด

แยกขยะ

1. ชมชนทยงไมสามารถดาเนนโครงการถนน

ปลอดถงขยะได ทางเทศบาลจะตงถงขยะไว

ตามจดตางๆ เพอใหประชาชนในพนทนาขยะ

มาพกรวมไวรอการเกบขน ซงยงมขยะตกคางท

รถขนขยะของเทศบาลไมสามารถเกบขนได

หมด หรอเปนปญหาจากรถขนขยะของเทศบาล

ทมาเกบขนไมตรงเวลา ทาให เกดกลนเหมน

สนขมาคยเขยทาใหสกปรก

125

ตารางท 4.9 (ตอ)

จดแขง จดออน

2. ทางเทศบาลจะออกเกบขนขยะทกวน โดย

เทศบาลมโครงการถนนปลอดถงขยะหรอ

โครงการตะวนทอแสงเมองแกลงสะอาด ผลท

ไดรบจากการดาเนนโครงการคอ ไมมขยะ

ตกคาง ถนนไมมถงขยะตงทาใหมทศนยภาพทด

ยงทาใหบานเมองดเจรญหเจรญตาขน ไมมกอง

ขยะสมคางหรอปลวเกลอ นกลาด ไมมนาขยะ

ไหลนองไมมกลนเหมนรบกวน ซงโครงการน

สามารถทาไดแลวประมาณ 70% ของพนท

3. เทศบาลมการคดแยกขยะปลายทางกอน

นาไปกาจด เพอสรางมลคาใหกบขยะทยง

สามารถใชประโยชนได

4. เทศบาลมวธการกาจดโดยการ ฝงกลบอยาง

ถกสขลกษณะ (Sanitary Landfill)

5. เทศบาลสงเสรมการจดการขยะแบบผสมผสาน

กอนนาไปกาจด จดการโดยเศษกงไม ใบไม

นามาบดยอย นาไปทาเปนปยหมก เศษอาหาร

เศษผก ใชเปนอาหารสตว และหมกเปนปยหมก

และหมกทานาจลนทรย สตวทเทศบาลเลยง

สามารถนามลมาขายเปนปยได ไขมนจากถงดก

ไขมนนามารวมกบเศษกงไมอดเปนกอน

เชอเพลง ถงพลาสตก กลองนม นาไปอดใหเปน

กอนแลวขายใหยงแหลงทรบซอเพอนาไปร

ไซเคล เปนตน ทาให ปรมาณขยะทนา ไปกาจด

ยงหลมฝงกลบลดลง และยงไดเงนจากขยะมล

ฝอยทเทศบาลนามาจดการ

2. เนองจากหลมฝงกลบขยะนสามารถรองรบ

ขยะไดอกไมเกน 10 ป ดงนนทางเทศบาลจง

ตองหาวธการกาจดวธอนควบคกนไปเพ อลด

ปรมาณขยะทจะนาไปยงหลมฝง กลบขยะของ

เทศบาล

126

ตารางท 4.9 (ตอ)

จดแขง จดออน

การจดการขยะอนตราย

1. เทศบาลมการรณรงคใหประชาชนคดแยก

ขยะอนตรายชมชน โดยแบงเปน 2 สวน ไดแก

หลอดฟลออเรสเซนต ทางเทศบาลมโครงการ

Green Lamp โดยจดใหมถงใสหลอดฟลออเรส

เซนตไวตามบานชมชนตางๆ และโรงเรยน และ

ถานไฟฉาย แบตเตอรโทรศพท โดยเทศบาลยง

จดใหมโครงการคนเอาถา นหรอขยะแลกไข

เพอทจะใหประชาชนรเหตผลและเขาใจ

จดประสงคในการแยกขยะอนตรายหรอขยะพษ

ออกจากขยะทวไป

2. เทศบาลมการนาแบตเตอรมอถอและถานไฟฉา

ผสมกบปน แลวหลอปนทบ เปนการบาบดดวย

กระบวนการทางกายภาพหรอเรยกไดวาเปนการ

ปรบเสถยร

2. เทศบาลนาบลอกปนทดานในเปนขยะอนตราย

มาทาเปนโตะ เกาอ ซงอาจมการรวไหลของขยะ

อนตรายภายในสสงแวดลอม จะเปนอนตรายทง

ตอมนษยและสงแวดลอมทไดรบสานปนเปอน

จากขยะอนตรายนน

การจดการมลฝอยตดเชอ

กฎกระทรวงวาดวยการกาจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ.

2545 ทใหใชบงคบทองทกรงเทพมหานคร เมอง

พทยา และเทศบาลนครและเทศบาลเมองทกแหง

จากขอกาหนดทวาดวยการเกบมลฝอยตดเชอตาม

กฎกระทรวงน มผลบงคบใชกบสถานบรการ

สาธารณสขและหองปฏบตการเชออนตราย ในเขต

ราชการสวนทองถนทกแหง ดงนนสถานบร การ

สาธารณสขในพนทจะตองแยกมลฝอยตดเชอออก

จากขยะทวไป ทาการเกบขน และหาสถานทกาจด

เทศบาลตาบลเมองแกลงไมมนโยบายในการ

จดเกบ ขนสง และกาจดมลฝอยตดเชอจาก

สถานบรการสาธารณสขในพนท และไมมรถ

ขนสงมลฝอยตดเชอทถกหลกสขาภบาล

127

8) คาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอย

จากพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ .ศ. 2535 ได

บญญตไวในมาตรา 93 ใหอานาจแกเจาพนกงานทองถนทจดใหมระบบบาบดนาเสยรวมหรอระบบ

กาจดของเสยรวม มอานาจในการจดเกบคาบรการได แตอตราคาบรกา รนนราชการสวนทองถน

ไมไดมอานาจในการกาหนด แตเปนอานาจของคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตตามมาตรา 88

ผลการวเคราะหปจจยภายในดานคาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอย มรายละเอยดดงตารางท 4.10

ตารางท 4.10 ผลการวเคราะหปจจยภายในดานคาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบล

เมองแกลง

จดแขง จดออน

จากการจดเกบคาธรรมเนยมจากองคกรปกครอง

สวนทองถนอนทนาขยะมาทงยงหลมฝงกลบ

ขยะของเทศบาล ทาใหเทศบาลลดภาระ

คาใชจายในการจดการขยะของเทศบาลได

1. เนองจากบางบานเปนบานเชาซงจะมการ

เปลยนผอยอาศยตลอดเวลา ทาใหการเกบ

คาธรรมเนยมไดนอย ซงมอยประมาณรอยละ 30

2. คาธรรมเนยมทเกบไดไมเพยงพอตอคาจดการ

ขยะ แตเทศบาลเหนวาอยางนอยการทเกบ

เพอใหประชาชนมสวนรวมรบผดชอบการทง

ขยะของตน ซงเปนราคาทเหมาะสม

4.8.2 การวเคราะหปจจยภายนอก

การวเคราะหปจจยภายนอกเปนการประเมนในสวนของโอกาส (Opportunities) คอ

เงอนไขภายนอกทจะสงผลกระทบใหกบองคกรในทางทดและเปนประโยชน และอปสรรค

(Threats) เงอนไขภายนอกทจะสงผลกระทบใหกบองคกรในทางทไมดไมเปนประโยชนและเกด

ความเสยเปรยบ ประกอบดวยปจจยสาคญ คอ สภาพพนท สงคมและการมสวนรวมของชมชน

ความรวมมอจากหนวยงานภายนอก นโยบายของรฐ สอมวลชน เทคโนโลย เศรษฐกจ ซงม

รายละเอยดในแตละดานดงน

1) สภาพพนท

ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานสภาพพนทมรายละเอยดดงตารางท 4.11

128

ตารางท 4.11 ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานสภาพพนท ทมผลตอเทศบาลตาบลเมองแกลง

โอกาส อปสรรค

1เทศบาลตาบลเมองแกลงเปนเทศบาลตาบลขนาด

กลาง มพนท 14.5 ตารางเปนทตงของชมชน ยาน

การคา สถานทราชการ โรงงานอตสาหกรรม

แหลงเศรษฐกจและการพาณชยทสาคญของ

เทศบาล ซงเปนแหลงชมชน ตามพระราชบญญต

การสาธารณสข พ .ศ . 2535 มขอกาหนด

ครอบคลมการสรางโรงเรอนในการกาจดขยะ

มลฝอย เมอศกษาสภาพพนทพบวาไม สามารถ

กอสรางสถานทกาจดขยะมลฝอย ซงใชพนท

ขนาดใหญในการกอสรางดงนนเทศบาลจง

จาเปนตองไปซอทในองคกรปกครองสวน

ทองถนอนเพอสรางหลมฝงกลบขยะมลฝอย

2) สงคมและการมสวนรวมของชมชน

ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานสงคมและการมสวนรวมของชมชนมรายละเอยด

ดงตารางท 4.12

ตารางท 4.12 ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานสงคมและการมสวนรวมของชมชนทมผลตอ

เทศบาลตาบลเมองแกลง

โอกาส อปสรรค

1. ในพนทเทศบาลตาบลเมองแกลง ยงมชมชน

ชนบท ทมการพงพาอาศยกน งายตอการพดคย

ประสานงานและขอความรวมมอ

2. ผนาชมชนหลายคนมตาแหนงเปนสมาชกสภา

เทศบาล ดงนนจงเปนทงตวแทนประชาชนเขา

รวมประชมและเสนอความคดเหน ทงยงสามารถ

1. ชมชนเมองในพนทสวนใหญมประชากรแฝง

เขามาทางานในพนทจานวนมาก และไมให

ความรวมมอในการจดการขยะมลฝอยใด ๆ แก

เทศบาล

2. ประชาชนบางสวนเหนวา เทศบาลมการจดการ

ขยะมลฝอยทปลายทางอยแลว จงคดวาไมจาเปน

129

ตารางท 4.12 (ตอ)

โอกาส อปสรรค

คดคานหากโครงการของเทศบาลไมเออ

ประโยชน หรอสงผลกระทบตอประชาชน

นอกจากนผนาชมชนยงเปนสอกลางประสาน

ระหวางเทศบาลกบประชาชน ในการพดคยขอ

ความรวมมอจากประชาชน

3. ผนาชมชนมความกระตอรอรน และมจตสานก

ในดานสงแวดลอม

4. ประชาชนในทองถนมค วามตระหนกดาน

สงแวดลอมจากการทเทศบาลมการลงพนทให

ความร พาประชาชนไปทศนศกษาในสถานทท

มปญหา ทาใหประชาชนทราบถงผลกระทบท

จะเกดขนกบตวเองจงเตมใจทจะเขารวมกจกรรม

และทาตามตามขอกาหนดของเทศบาล

ตองคดแยกขยะจากตนทาง ภาระการคดแยก

ขยะมลฝอยจงเปนของเทศบาล

3) ความรวมมอจากหนวยงานภายนอก

ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานความรวมมอจากหนวยงานภายนอกมรายละเอยด

ดงตารางท 4.13

ตารางท 4.13 ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานความรวมมอจากหนวยงานภายนอกทมผลตอ

เทศบาลตาบลเมองแกลง

โอกาส อปสรรค

1. จากการปฏบตงานเชงประจกษของผบรหารใน

ดานการจดการสงแวดลอมและการจดการขยะมล

ฝอย ทาใหองคกรตาง ๆ ดานสงแวดลอมเขามา

ชวยสนบสนนทงดานเงนทน วสดอปกรณ เพอ

พฒนาการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลและตอ

130

ตารางท 4.13 (ตอ)

โอกาส อปสรรค

ยอดการจดการใหมประสทธภาพมากขน เชน

องคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก สนบสนน

เงนทนในการสรางสายพานคดแยกขยะของ

เทศบาล กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

สนบสนนเงนกอสรางหลมฝงกลบขยะ เปนตน

4) นโยบายของรฐ

ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานนโยบายของรฐ มรายละเอยดดงตารางท 4.14

ตารางท 4.14 ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานนโยบายของรฐทมผลตอเทศบาลตาบลเมองแกลง

โอกาส อปสรรค

1. รฐมยทธศาสตรการพฒนาดานสงแวดลอม

ซงมกาสงเสรมดานพลงงานทดแทนและกา ร

จดการขยะ

1. จากนโยบายของรฐเรองคาแรงขนตา ทาใหแรงง

ในพนทสนใจทางานในภาคเอกชนมากขน ซงเปน

สาเหตหนงททาใหเทศบาลขาดบคลกรดานการ

ปฏบตงาน นอกจากนยงทาใหตองใชงบประมาณใ

การจางเหมาเอกชนในการทาความสะอาดมากขน

5) เทคโนโลยสารสนเทศและสอมวลชน

ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานเทคโนโลยมรายละเอยดดงตารางท 4.15

ตารางท 4.15 ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานเทคโนโลยสารสนเทศและสอมวลชนทมผลตอ

เทศบาลตาบลเมองแกลง

โอกาส อปสรรค

1. เทคโนโลยสารสนเทศและสอมวลชนในปจจบ

ทาใหการเขาถงขอมลตาง ๆ ไดงายขน การหา

131

ตารางท 4.15 (ตอ)

โอกาส อปสรรค

ความรในดานตาง ๆ งายขน ทงยงทาใหการเผยแพร

ขอมลการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลทาไดงาย

ขน มประชาชนและหนวยงานทสนใจเขามาศกษา

ขอมลไดงายขน ทาใหเทศบาลตาบลเมองแกลง

เปนทรจก และไดรบความรวมมอจากหนวยงาน

อน ๆ มากขน

2. เทคโนโลยการจดการขยะ เชน บอลลนหมก

แกสชวภาพ ทสามารถเกบแกสไดปรมาณมาก ทา

ใหการแปรรปขยะมลฝอยมประสทธภาพมากขน

นอกจากนยงมการใชเทคโนโลยในการแปรรป

ขยะประเภทพลาสตกจากหลมฝงกลบขยะไปเปน

พลงงานทนแทน ซงนอกจากจะเปนการลดการใช

พลงงานแลว ยงทาใหปรมาณขยะในหลมฝงกลบ

ขยะลดปรมาณลงและยดอายการใชงานหลมฝง

กลบขยะไดนานขน

6) เศรษฐกจ

ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานเศรษฐกจมรายละเอยดดงตารางท 4.16

ตารางท 4.16 ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานเศรษฐกจทมผลตอเทศบาลตาบลเมองแกลง

โอกาส อปสรรค

เศรษฐกจเปนตวกาหนดการเตบโตและขยายตวขอ

เมอง ทาใหมประชากรแฝงเขามาทางานในพนทเพม

มากขน ซงสงผลใหปรมาณขยะมลฝอยเพมมากขน

ภาระงานของเทศบาลเพมขน แตไมไดรบความ

รวมมอจากประชากรแฝงในการจดการขยะมลฝอย

132

บทท 5

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยนมวตถประสงเพอศกษาการบรหารจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง

จงหวดระยอง และเพอถอดบทเรยนการบรหารจดการขยะมลฝอยในดานปจจยทมผลตอความสาเรจ

ในการบรหารจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง เกบรวบรวมขอมลโดยการ สมภาษณ

เชงลกและสนทนากลมกบผบรหารและเจาหนาททปฏบตงานเกยวของกบการจดการขยะมลฝอย

ผนาชมชนและประชาชนในพนท รวมทงการสงเกตการณกา รดาเนนการจดการขยะมลฝอย และ

สภาพพนทของเทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง โดยสามารถสรป อภปรายผล และม

ขอเสนอแนะดงตอไปน

5.1 สรปผลการศกษา

สรปผลการศกษา การจดการขยะมลฝอยขององคกรปกครองสวนทอง ถน กรณศกษา

เทศบาลตาบลเมองแก ลง จงหวดระยอง ประกอบดวยประเดนหลก ไดแก สถานการณและปญหา

ขยะมลฝอย กระบวนการจดการขยะมลฝอย การบรหารองคกรดานการจดการขยะมลฝอย การม

สวนรวมของประชาชน ปจจยทมผลตอความสาเรจในการจดการขยะมลฝอย ปญหาและอปสรรค

ความคดเหนและขอเสนอแนะในการจดการขยะมลฝอย มรายละเอยดดงน

5.1.1 สถานการณและปญหาขยะมลฝอย

ในอดตเมอประมาณ 10 ปกอน เทศบาลตาบลเมองแกลงมการจดการขยะโดยตงถงขยะไว

เปนจด ๆ ในการรวบรวมขยะมลฝอยเพอรอการขนสง โดยปญหาทตามมาคอ หนาบานหรอสถานท

ใดทเปนจดพกขยะ บางทปรมาณถงพกรวบรวมขยะมไมพอกบปรมาณขยะ ทาใหมขยะลนออกมา

จะมกลนเหมนจากขยะและนาขยะ และแมลงจานวนมาก สรางความราคาญใหกบผทพกอาศยใน

บรเวณนนเปนอยางมาก ตอมาเทศบาลตาบลเมองแกลงมการจดการขยะโดยดาเนนโครงการถนน

ปลอดถงขยะ คอจะไมมจดพกขยะ ใชวธการใหแตละบานเกบขยะไวในบานเมอถงเวลา ทางเทศบาล

133

จะมรถมาเกบขนจากทกบาน แตปญหาเรองขยะในปจจบนยงมในบางชมชน เชน ขยะตกคางซงรถ

ขนขยะของเทศบาลไมสามารถเกบขนไดหมด หรอเปนปญหาจากรถขนขยะของเทศบาลทมาเกบ

ขนไมตรงเวลา ทาใหเกดกลนเหมน สนขมาคยเขยทาใหสกปรก

ประชาชนบางสวนยงไมคดแยกขยะอนตรายออกจากขยะทวไป ซงอาจจะสงผลกระทบตอ

สงแวดลอมและรางกายของประชาชนและสงมชวต เนองจากการปนเปอนของสารอนตราย หากเรา

ทงขยะอนตรายรวมกบขยะทวไป การฝงกลบขยะอนตรายดวยวธการเดยวกบขยะมลฝอยทวไป จะ

ทาใหสารอนตรายหรอสารพษตาง ๆ ปนเปอนสสงแวดลอมได

การกาจดมลฝอยตดเชอมคาใชจายคอนขางสงจงทาให ยงมการลกลอบทงมลฝอยตดเชอ

รวมมากบขยะทวไป

5.1.2 กระบวนการจดการขยะมลฝอย

การลดอตราการเกดและการคดแยกขยะ ทางเทศบาลไดมการรณรงคประชาสมพนธ ให

ประชาชนไดรบความรเรองการ ลดและ คดแยกขยะจากบานเรอน จดสงเจาหนาทลงพนทเพอให

ความรและขอมลตาง ๆ กบประชาชน โดยเทศบาลดาเนนโครงการเกยวกบการ ลดและคดแยกขยะ

มลฝอย ไดแก โครงการขยะแลกแตม โครงการผาปาขยะ โครงการธนาคารขยะ นอกจากนเทศบาล

ยงสงเจาหนาทลงไปใหความรเรองการทานาจลนทรยจากเศษอาหารในครวเรอนเพอลดปรมาณขยะท

นามาทง ในสวนของขยะอนตราย เทศบาลมโครงการ Green Lamp ซงรวมกบบรษท Toshiba ในการ

เกบคนซากหลอดฟลออเรสเซนตจากชมชนในเขตเทศบาล และโครงการขยะแลกแตม โดยเทศบาล

ประชาสมพนธใหประชาชนนาถานไฟฉาย แบตเตอรโทรศพท มาใหทางเทศบาลกาจด

การเกบรวบรวมและขนสง เทศบาลจะออกเกบขนขยะทกวนยกเวนวนอาทตย จานวน 5 เทยว

ตอวน ชวงเวลาทเกบขนเปนชวงเวลาทกลางคนตงแตเวลาประมาณ 20.00 น. – 05.00 น. ของทกวน

และเทศบาลมโครงการตะวนทอแสงเมองแกลงสะอาดหรอเทศบาลมโครงการถนนปลอดถง มวธการ

คอใหแตละบานเกบขยะไวในบานเมอถงเวลา ซงทางเทศบาลไดมการตกลงกบประชาชนในพนทเพอ

นดเวลาเกบขนขยะมลฝอย สวนชมชนทยงไมสามารถดาเนนโครงการถนนปลอดถงขยะได ทาง

เทศบาลจะตงถงขยะไวตามจดตางๆ เพอใหประชาชนในพนทนาขยะมาพกรวมไวรอการเกบขนซง

ทางเทศบาลจะมาเกบขนสปดาหละ 2 – 3 ครง นอกจากนขยะอนตราย ประเภทหลอดฟลออเรสเซนต

ในโครงการ Green Lamp เทศบาลจะมถงสฟาวางตามจดตางๆ ทงทเทศบาล ตามชมชน และตามตลาด

เพอใหประชาชนทงหลอดฟลออเรสเซนตในถงน และเมอชมชน รวบรวมหลอดไฟไดมากกจะแจงไป

ยงเทศบาลเพอใหมาเกบขนไปรวบรวมไวยงทเกบกกขยะอนตรายของเทศบาลจนไดปรมาณทมากพอ

จงจดสงไปยงบรษท Toshiba ตอไป สวนแบตเตอร ถานไฟฉาย ประชาชนในพนทจะนามาแลกแตมยง

134

เทศบาลหรอนามาใหยงกองสาธารณสขทเทศบาล สวนมลฝอยตดเชอ ทางเทศบาลไมไดรบผดชอบใน

การเกบรวบรวมและขนสงมลฝอยตดเชอ โดยสถานประกอบการบรการสาธารณสขเอกชนเปนผเกบ

รวบรวมและ ขนสงเพอนาไปกาจดยงโรงพยาบาลทรบกาจดมลฝอยตดเชอเอง สวนศนยบรการ

สาธารณสขของเทศบาล มการใชรถยนตบรรทกขนาดเลกในการขนสง ไมไดมรถเกบขนเฉพาะมล

ฝอยตดเชอ ดงนนมลฝอยตดเชอจากสถานบรการสาธารณสข ควรมการบาบดเบองตน เชน ใช

โซเดยมไฮโพคลอไรต 0.1 – 0.5% เทราดลงไปในภาชนะรองรบใหทว (ธเรศ ศรสถตย, 2553: 238)

การกาจด ขยะมลฝอยทเทศบาลเกบขนไดจากชมชนในเขตเทศบาล จะถกนามาคดแยกท

ศนยประสานงานเครอขายการเรยนรดานการจดการเมองและสงแวดลอม ประจาภาคตะวนออก

และขยะทไมสามารถนาไปใชประโยชนตอได จะนาไปกาจดโดยวธฝงกลบอยางถกสขลกษณะ

(Sanitary Landfill) สวนขยะอนตรายประเภท แบตเตอร ถานไฟฉาย เทศบาลมวธการกาจดขยะ

อนตรายเหลานโดยการนาขยะอนตรายชมชนพวกแบตเตอรมอถ อและถานไฟฉายมาหลอเปน

บลอกปนเพอนามาทาเปนโตะและเกาอ

การจดการขยะแบบผสมผสานของเทศบาล คอการนาขยะมลฝอยทเทศบาลเกบขนไดมา

คดแยกโดยส ายพานคดแยกขยะอนทรยออกจากขยะทวไป เพอนาขยะ อนทรยมาแปรรปใหเกด

ประโยชน โดย เศษกงไม ใบไม นามาบดยอย แลวนาไปทาเปนปยหมก เศษอาหาร เศษผก นามาบด

ยอยเพอใชเปนอาหารสตว ซงจะไดประโยชนจากสตวและสามารถขดนามลมาขายเปนปยได หรอนา

มลไปหมกเปนปยหมก บางสวนนาไปหมกทานาจลนทรยสาหรบบาบดของเสยและทอระบายนา

ไขมนจากถงดกไขมน นามารวมกบเศษกงไม อดเปนกอนเชอเพลง ถงพลาสตก ขวดพลาสตก

กลองนมนาไปอดโดยเครองอดใหเปนกอนเพอสะดวกในการขนสง ไปรไซเคล ซงการจดการแบ บ

ผสมผสานน เทศบาลตาบลเมองแกลง ไดจดทาคมอทเกยวของ คอ “คนแนวคด พบมรรควธ ปรง

เมองใหนาอยอยางแยบยล” ออกเผยแพร

5.1.3 การบรหารองคกรดานการจดการขยะมลฝอย

กระบวนการกาหนดนโยบายของเทศบาลตาบลเมองแกลงไดคานงถงธรรมาภบาล เพอมง

ตอบสนองความตองการของประชาชนในทองถนโดยรวมและครอบคลมทกประเดนปญหาท

เกดขนในชมชนทอยในภารกจตามอานาจหนาทในพระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอน

กระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน มการสงเสรมทรพยากรบคคลใ หพฒนาศกยภาพ

ตนเอง พรอมกบปลกฝงใหทกคนมคณธรรมและจรยธรรม

มการจดบคลากรและหนวยงานทรบผดชอบโดยตรง ตามความรความสามารถในแตละดาน

เชน การจดการขยะมลฝอย มการจดบคล ากรกองสาธารณสข และสงแวดลอม ดแล การจดเกบ

135

คาธรรมเนยมการจดการขยะ มการมอบหมายใหกองคลงเปนผดแล เปนตน

เทศบาลยงมการวางเปาหมายในดานการจดการขยะมลฝอย ซงมยทธศาสตรและโครงการ

ภายใตยทธศาสตรเปนตวขบเคลอน มโครงการและกจกรรมทมการประสานงานกนระหวาง

เทศบาลกบประชาชน โดยมผนาชมช นและเจาหนาทเปนตวกลางประสานการทางานของเทศบาล

และประชาชน ทงยงมการจงใจใหประชาชนเขารวมโครงการตาง ๆ

เทศบาล มการรณรงคประชาสมพนธใหประชาชนไดรบความรเรองการคดแยกขยะจาก

บานเรอน เทศบาลไดจดสงเจาหนาทลงพนทเพอใหความรและขอมลตา ง ๆ กบประชาชนโดยตรง

ยงมการรณรงคประชาสมพนธผานทางผนาชมชนแตละชมชน และเสยงตามสายในชมชน

นอกจากนเทศบาลยงมการรณรงคผานชางทางตาง ๆ เพอใหประชาชนไดเขาถงขอมลและไดรบ

ความรไดงาย สะดวก และรวดเรวทสด

เทศบาลมการจดอปกรณ เครองจกร ยานพาหนะทเหมาะสมกบพนท และมการประยกตใช

เครองจกรและอปกรณเพอลดคาใชจายของเทศบาล

ในดานงบประมาณและคาใชจายของเทศบาล นนมการแจงใหประชาชนทราบ ซงมการจด

งบประมาณในดานการจดการขยะมลฝอยผานโครงการตาง ๆ อยางตอเนอง นอกจากน ยงได รบ

เงนทนจากองคกรหรอหนวยงานอนสาหรบพฒนาการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลใหม

ประสทธภาพมากขน

5.1.4 การมสวนรวมของประชาชน

การมสวนรวมของประชาชนในเทศบาลนน สามารถจาแนกตามกระบวนการมสวนรวม 4

ขนตอน ไดดงน

1) การมสวนรวมในการวางแผนและตดสนใจ ผนาชมชนและคณะกรรมการชมชน

10 คน ซงเปนตวแทนของประชาชนในพนท เขารวมประชมประชาคม รบทราบโครงการหรอกจกรรม

ทเทศบาลจะดาเนนการ และรวมเสนอแนวทางและขอคดเหนในการจดการขยะมลฝอยทเปนประโยชน

ตอประชาชนในพนท นอกจากนในการประชม ประชาชนในพนทยงสามารถเขารวมประชมไดเชนกน

2) การมสวนรวมในการดาเนนการ ประชาชนในพนทเขารวมโครงการหรอกจกรรม

ตางๆของเทศบาล เชน โครงการตะวนทอแสงเมองแกลงสะอาด โครงการขยะแลกแตม ทประชาชนนา

ขยะอนตรายประเภทถานไฟฉาย แบตเตอรโทรศพท มาใหกบทางเทศบาล เพอสะสมแตมแลก

สงของทเทศบาลจดเตรยมไว นอกจากนประชาชนยงมสวนรวมในการคดแยกขยะกอนทงเปนการ

มสวนรวมของประชาชนในขนตอนมสวนรวมในการปฏบต/ดาเนนการ

3) การมสวนรวมในการรบผลประโยชน ประชาชนยอมรบโครงการหรอกจกร รมท

136

เทศบาลจดขน เนองจากเหนวาโครงการทเทศบาลดาเนนการนนใหประโยชนตอตนเอง ทาให

บานเมองสะอาดมความเปนระเบยบเรยบรอย สภาพแวดลอมดขน

4) การมสวนรวมในการ ประเมนผล เทศบาลเปดโอกาส ใหประชาชนใน พนทและ

ประชาชนทวไป เขาดและเยยมชมการจดการขยะของเทศบาลทงทศนยประสานงานเครอขายการ

เรยนรดานการจดการเมองและสงแวดลอม ประจาภาคตะวนออก และทหลมฝงกลบขยะมลฝอย

ของเทศบาล มการสอบถามความพงพอใจและความตองการของประชาชนในพนทอยางสมาเสมอ

5.1.5 ความคดเหนดานปจจยทมผลตอความสาเรจในการจดการขยะมลฝอย

จากการศกษา สามารถสรปความคดเหนจากการสมภาษณผบรหาร เจาหนาทของเทศบาล

ผนาชมชน และประชาชนไดดงน

1) การมมาตรการรองรบทชดเจน ทาใหประสบผลสาเรจไดเรว เชน มการนาระบบ

มาตรฐานสากลมา ดาเนนการ คอ นาระบบ ISO 14001 เปนมาตรฐานควบคมระบบการทางานดาน

สงแวดลอมของเทศบาล เปนตน

2) นายกเทศมนตรมการลงพนทพดคยกบประชาชน รบทราบปญหาและความตองการ

ของประชาชน เพอหาแนวทางปรบปรงแกไข และพฒนาเทศบาลใหมความนาอย ตอง โดยเขาถง

ประชาชนทกกลมตงแตเดก วยกลางคน และผสงอาย

3) ผบรหารจะตองมการสงเสรมโครงการดานสงแวดลอม เชน การสงเขาประกวด

เพอใหไดงบหรออปกรณมาเพอแจกจายใหกบประชาชนได ผบรหารจะตองคด คานวณความคมทน

ตองมการประสานงานและสอสารใหเหนวาทาจรง ตองดแลใหครอบคลมในทกพนททกกลม

4) ตองมการสอสารระหวางเทศบาลกบประชาชน เชน ลงพนทพดคยซ า ๆ ประกาศ

เสยงตามสาย เปนตน สวนชมชนชนบทยงเปนชมชนทพงพาอาศยกน เปนสวนไดเปรยบของชมชน

ชนบท เทศบาลไดเสรมดานสงแวดลอมเขาไป

5) เทศบาล ผนาชมชน และประชาชนตองใหความรวมมอซงกนและกน

6) ประธานชมชน ผนาชมชนมบทบาทในการกระตนประชาชนในพนท ในการรบร

ขาวสารขอมลเกยวกบการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลอยางสมาเสมอ

5.1.6 ความคดเหนดานปญหาและอปสรรค

จากการศกษา พบวามปญหาและอปสรรคทงในสวนของเทศบาลเอง และจากประชาชน

ซงสามารถสรปไดดงน

1) อปสรรคในการจดการขยะของ เทศบาลในเบองตนเกดจากประชาชนไมเขาใจ

137

วตถประสงคและความจาเปนทจะตองใหความรวมมอกบเทศบาลในการรวมโครงการหรอกจกรรมท

เทศบาลจดขน

2) ความไมรวมมอของประชาชนบางสวนในพนท อยางเชน ประชากรแฝง แรงงาน

ตางดาว ประชากรจากตางถน

3) จานวนรถเกบขนขยะและเจาหนาทปฏบตการมไมเพยงพอ

4) การละเลยและไมตระหนกถงความสาคญในการจดการขยะมลฝอยของประชาชน

บางสวน

5.1.7 ความคดเหนและขอเสนอแนะดานการจดการขยะมลฝอย

จากการสมภาษณผบรหาร เจาหนาทของเทศบาล ผนาชมชน และประชาชน สามารถสรป

ความคดเหนและขอเสนอแนะในการจดการขยะมลฝอย ไดดงน

1) การจดการขยะมลฝอย รวมถงการจดการในดานตาง ๆ ของเทศบาล ตองคด

กระบวนการในเชงธรกจ เพอความรวดเรวและสามารถเดนหนาตอไปได

2) การจดการจะตองเรมทละอยางตามศกยภาพและความพรอมของทองถน แลวคอย ๆ

ขยายไปทละสวน

3) การดาเนนโครงการใด ๆ กตามจะตองคานงถงผลกระทบดวย

4) ควรมกฎเกณฑในการควบคมดแลใหเหมาะสมกบทองถน ในลกษณะทขอความ

รวมมอโดยสมครใจ ไมใชการบงคบใช เพอไมใหเกดการลกลอบกระทาผดหรอเกดการตอตานจาก

ประชาชน

5) การทางานของผบรหารจะตองเรมมาจากการเมอง ทสะอาดโปรงใส เหนปญหา

ของทองถนเหมอนเปนปญหาของตนเอง

5.2 สรปผลการวเคราะหปจจยความสาเรจและอภปรายผล

5.2.1 การวเคราะหปจจยภายใน

การวเคราะหปจจยภายในของการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง

ประกอบดวยปจจยสาคญ คอ บคลากร โครงสรางและการบรหารองคกร นโยบาย /แผน/โครงการ

งบประมาณ วสดอปกรณ การเผยแพรและประชาสมพนธ ระบบการจดการขยะมลฝอย

คาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอย ซงมรายละเอยดในแตละดานดงน

1) บคลากร สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานบคลากร แสดงดงตารางท 5.1

138

ตารางท 5.1 สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานบคลากรของเทศบาลตาบลเมองแกลง

จดแขง จดออน

บคลากรทเปนผบรหาร

1. ผบรหารของเทศบาลตาบลเมองแกลง ม

วสยทศนกวางไกล มวธการคดอยางเปนระบบ ม

การปฏบตงานเชงประจกษ ตงใจทางานอยาเตม

ความสามารถ มความเสยสละในการทางาน

2. มการคดนอกกรอบโดยใชวธคดแบบบรหาร

องคกรเอกชนมาใชในการจดการขยะมลฝอยใน

เทศบาลเพอใหเกดการพฒนาอยางตอเนอง และ

ใชหลกธรรมาภบาลในการบรหาร

3. ผบรหารเปนคนทองถน มความผกพนกบ

ทองถนประชาชนใหความเชอถอ

4. ผบรหารเทศบาลยงมการตรวจสอบตดตาม

ผลการดาเนนงานดานการจดการขยะมลฝอย

อยางใกลชดและเปนระบบ และมการสราง

แรงจงใจใหเจาหนาทปฏบตงาน

บคลากรสวนวชาการ

1. บคลากรมความชานาญดานการจดการขยะมล

ฝอย เนองจากใชระบบ ISO 14001 ในการเขามา

ควบคมดแลระบบการจดการสงแวดลอมของ

เทศบาล

2. บคลากรมความกระตอรอรนในการทางาน

1. มบคลากรทมความรความเชยวชาญในดาน

การจดการขยะมลฝอยไมเพยงพอ

บคลากรระดบปฏบตการ

1. ขาดแคลนบคลากรในระดบปฏบตการ

จากตารางพบวา บคลากรทเปนผ บรหารของเทศบาล มวสยทศนกวางไกล มวธการ

คดอยางเปนระบบ มการปฏบตงานเชงประจกษ ตงใจทางานอยางเตมความสามารถ มความเสยสละ

ในการทางาน และผบรหารเทศบาลยงมการตรวจสอบตดตามผลการดาเนนงานดานการจดการขยะ

139

มลฝอยอยางใกลชดและเปนระบบ และมการสรางแรงจงใจใหเจาหนาทปฏบตงาน ผบรหารยงมการ

คดนอกกรอบโดยใชวธคดแบบบรหารองคกรเอกชนมาใชในการจดการขยะมลฝอยในเทศบาล

เพอใหเกดการพฒนาอยางตอเนอง และเนองจากผบรหารเปนคนทองถน มความผกพนกบทองถน

ทาใหประชาชนมความเช อถอและพรอมทจะใหความรวมมอ ซงการบรหารของผบรหารเทศบาล

สอดคลองกบหลกธรรมาภบาล ในหลกคณธรรม ไดแก การยดมนในความถกตองดงาม โดยรณรงค

ใหเจาหนาทของรฐยดถอหลกนในการปฏบตหนาทใหเปนตวอยางแกสงคม และสงเสรมสนบสนน

ใหประชาชนพฒนาตนเองไปพรอมกน เพอใหคนไทยมความซอสตยจรงใจ ขยน อดทน มระเบยบ

วนย ประกอบอาชพสจรตจนเปนนสย หลกความรบผดชอบ ไดแก การตระหนกในสทธหนาท ความ

สานกในความรบผดชอบตอสงคม การใสใจปญหาสาธารณะของบานเมอง และกระตอรอรนในการ

แกปญหา ตลอดจนการเคารพในความคดเหนทแตกตาง และความกลาทจะยอมรบผลจากการกระทา

ของตน มแผนการสารอง การตดตามและประเมนผลการทางานอยางสมาเสมอเพอตรวจสอบ

คณภาพของงานใหเปนไปตามมาตรฐานทกาหนดไว และหลกความคมคา ไดแก การบรหารจดการ

และใชทรพยากรทมจากดเพอใหเกดประโยชนสงสดแกสวนรวม โดยรณรงคใหคนไทยมความ

ประหยดใชของอยางคมคาสรางสรรคสนคาและบรการทมคณภาพสามารถแขงขนไดในเวท

โลก เลอกนาเทคโนโลยสมยใหมมาใช และพฒนาความสามารถของเจาหนาทของรฐอยางเปนระบบ

(วภาส ทองสทธ, 2551) สอดคลองกบแนวคดเรองบทบาทผนาในดานความสมพนธระหวางบคคล

โดยการเปนตวแทนขององคการในการปฏบตภารกจทงภายในและภายนอกองคการ (Henry M.

Strage, 1992: 138 – 142; James A.F. Stoner, R. Edward Freeman, 1992: 12 – 15; อนวช แกวจานงค,

2552: 36 – 41) ) และสอดคลองกบแนวคดของ เนตรพณณา ยาวราช (2553), Bennis and Mische

(1997) และBurns (1978) เรองความรบผดชอบของผบรหาร ผนาเชงวสยทศน และผนาเชงปฏรป

บคลากรสวนวชาการ มความกระตอรอรนในการทางาน มความชานาญดานการจดการ

ขยะมลฝอย เนองจากใชระบบ ISO 14001 ในการเขามาควบคมดแลระบบการจดการสงแวดลอมของ

เทศบาล สอดคลองกบการศกษาของ อาดษ เยนประสทธ (2545:149) ทพบวาการจดทาระบบ ISO

14001 ทาใหมการปรบปรงระบบการฝกอบรมขนมาใชในองคกร ซงเนนการสรางจตสานกและขด

ความสามารถของบคลากรดานสงแวดลอม อยางไรกตามเทศบาลตาบลเมองแกลงมบคลากรทม

ความรความเชยวชาญในดานการจดการขยะมลฝอยไมเพยงพอ และยงขาดแคลนบคลากรระดบ

ปฏบตการ ในการดาเนนการใหเปนไปตามวตถประสงคขององคการ ซงบคลากรถอเปนปจจยทม

อทธพลตอความสาเรจในการจดการ เปนทรพยากรทสาคญและเปนกาลงในการดาเนนงานของ

องคการ (สรพนธ ฉนทแดนสวรรณ, 2553: 17 – 18; อนวช แกวจานงค, 2552: 43 – 44)

140

2) โครงสรางและการบรหารองคกร สามารถสรปผลการวเคราะหปจจยภายในดาน

ระบบการบรหารองคกรไดดงตารางท 5.2

ตารางท 5.2 สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานระบบการบรหารองคกรของเทศบาลตาบลเมองแกลง

จดแขง จดออน

1. โครงสรางการบรหารเทศบาล เปนการแบงงาน

ตามหนาท มก ารจดสรรบคลากรตามความ

เชยวชาญอยางชดเจน ซงการประสานงานกนและ

แบงแยกหนาทตามความชานาญและเชยวชาญทา

ใหการดาเนนงานของเทศบาลมประสทธภาพทด

2. มการนาระบบมาตรฐาน ISO 14001 มาควบคม

การบรหารจดการดานสงแวดลอม ทาใหเกดความ

ตอเนองและมการควบคมตดตามประเมนผลการ

ดาเนนงานอยางสมาเสมอ สงผลใหเกดประสทธภา

และความสาเรจในการดาเนนงานดานสงแวดลอม

รวมทงการจดการขยะมลฝอย

3. มกระบวนการบรหารจดการดานขยะมลฝอย

อยางเปนระบบชดเจน

จากการศกษาพบวาโครงสรางการบรหารเทศบาลเปนจดแขงเนองจากมการแบงงานตาม

หนาท โดยแบงเปนกองตาง ๆ มการจดสรรบคลากรตามความเชยวชาญ และความชานาญ อยางชดเจน

สอดคลองกบแนวคดระบบราชการของแมกซ เวเบอร ซงมหลกการคดเลอกบคคลทเหมาะสมเขาทางาน

และมการแบงงานกน ทาโดยยดหลกความร ความชานาญเฉพาะดานของแตละบคคลเปนหลก และ

กาหนดหนาทไวอยางชดเจนและเหมาะสม โดยการทางานจะตองมการฝกฝน อบรมเพอเพมความร

ความเชยวชาญใหมากยงขน เพอใหไดผลงานสงสดจากการทางาน (วเชยร วทยอดม, 2551: 17 – 19;

สมคด บางโม, 2553: 31 – 32; สรพนธ ฉนทแดนสวรรณ, 2553: 28; เอกวทย มณธร, 2552: 39 – 41)

เทศบาล มการนาระบบมาตรฐาน ISO 14001 มาควบคมการบรหารจดการดาน

สงแวดลอม ทาใหเกดความตอเนองและมการควบคมตดตามประเมนผลการดาเนนงานอยาง

สมาเสมอ สงผลใหเกดประสท ธภาพและความสาเรจในการดาเนนงานดานสงแวดลอมรวมทงการ

141

จดการขยะมลฝอย ซงสอดคลองกบการศกษาของ อาดษ เยนประสทธ (2545: 149) ทพบวา การ

จดทาระบบ ISO 14001 ของเทศบาลตาบลเมองแกลง ทาใหมการปรบปรงโครงสราง หนาท และ

ความรบผดชอบดานสงแวดลอมใหชดเจนขน

เทศบาลมกระบวนการบรหารจดการ ดานขยะมลฝอยอยางเปนระบบชดเจน ทงใน

ดานแผนงาน ทมแผนพฒนาของเทศบาล มการกาหนดยทธศาสตรทมเปาหมายชดเจน มโครงการ

ภายใตยทธศาสตรเกยวกบขยะมลฝอยทครอบคลมในทกภาคสวน และกาหนดงบประมาณในแตละ

โครงการอยางชดเจน มการลงพนทของเจาหนาท รวมทงไดรบการประสานงานจากผ นาชมชน ม

การประชาสมพนธโครงการ/กจกรรมของเทศบาลผานสอตางๆ ซงกระบวนการบรหารจดการของ

เทศบาล สอดคลองกบแนวคดเรอง กระบวนการบรหารจดการของ ลเทอร กลก และลนดอลล เออร

วก ทมหลก 7 ประการ คอ การวางแผน (Planning) คอ การจดวางโครงการ แผน และวธการ

ปฏบตงานไวลวงหนา เปนหนาทสาคญเบองตนทผบรหารจาเปนตองม โดยมการกาหนด

วตถประสงค (Objective) และกลยทธ (Strategies) จดทาแผนงาน (Programs) ใหครอบคลมทกแง

ทกมม การจดองคการ (Organizing) คอ การกาหนดโครงสรางของหนวยงาน การแบงสวนงาน การ

จดสายงานตาแหนงตาง ๆ กาหนดอานาจหนาทใหชดเจน การจดบคคลเขาทางาน (Staffing) คอ

การบรหารงานดานบคลากร เรมจากการจดหาบคคลทมความร ความสามารถ มาบรรจและแตงตง

ใหปฏบตงานในหนวยตาง ๆ โดยจดอตรากาลงใหเหมาะสมลกษณะงาน การอานวยการ

(Directing) คอ การควบคมงาน กากบ และสงการ การนเทศงาน ตลอดจนศลปะในการบรหารงาน

การประสานงาน (Coordinating) คอการรวมมอ ประสานกจการดานตาง ๆ ของหนวยงาน ใหม

สมพนธภาพในการปฏบตงานระหวางกนเปนไปอยางสอดคลอง เชอมโยงระหวางกนและกน การ

รายงาน (Reporting) คอการรายงานผลการปฏบตงานของหนวยงานทมหนาทรบผดชอบงานนน

ใหแกผ บรหารและสมาชกของหนวยงานไดรบทราบความเคลอนไหวของการดาเนนงาน การ

รายงานยงรวมถงการประชาสมพนธ (Public Relation) ทจะตองแจงใหประชาชนทราบดวย

การงบประมาณ (Budgeting) คอ แผนทางการเงนขององคการทจดทาขนเพอแสดงรายรบ รายจาย

ทกาหนดขนในโครง การและแผนงานตาง ๆ ขององคการ (วเชยร วทยอดม , 2551: 21; สมคด บาง

โม, 2553: 72 – 73; เอกวทย มณธร, 2552: 14 – 15)

3) นโยบาย/แผน/โครงการ สามารถสรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานนโยบาย /

แผน/โครงการ ไดดงตารางท 5.3

142

ตารางท 5.3 สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานนโยบาย/แผน/โครงการ ของเทศบาลตาบลเมอง

แกลง

จดแขง จดออน

1. กระบวนการกาหนดนโยบายของเทศบาลตาบล

เมองแกลงไดคานงถงหลกการตามธรรมาภบาล และ

ยดหลกการมสวนรวมของประชาชนในทองถน

2. นโยบาย/แผน/โครงการดานสงแวดลอมและ

การจดการขยะมลฝอยของเทศบาลของเทศบาลม

การกาหนดใหสอดคลองกบนโยบายของรฐ

3. มยทธศาสตรดานสงแวดลอมและทรพยากร

ธรรมชาต ซงมแนวทางการพฒนา เพมประสทธ

ภาพในการจดเกบและกาจดขยะโดยตรง

4. โครงการดานการจดการขยะมลฝอยของ

เทศบาลตาบลเมองแกลง มความตอเนองทกป เปน

โครงการทครอบคลมการมสวนรวมของประชาชน

ในทกกลม และมการปลกจตสานกตงแตเยาวชน

และประชาชนในพนทใหรจกการคดแยกขยะ

5. โครงการทเทศบาลดาเนนการนนมการสราง

แรงจงใจในการมสวนรวมของประชาชน

กระบวนการกาหนดนโยบายของเทศบาลตาบลเมองแกลงไดคานงถงหลกการตาม

ธรรมาภบาล และยดหลกการมสวนรวมของประชาชนในทองถน โดยโครงการดานสงแวดลอมภายใต

ยทธศาสตรดานสงแวดลอม มโครงการดานการจดการขยะ โดยตรง เปนโครงการทครอบคลมการม

สวนรวมของประชาชนในทกกลม มการปลกจตสานกใหแกเยาวชน และประชาชนในพนทใหรจก

การคดแยกขยะ สรางแรงจงใจในการมสวนรวมของประชาชน และมการดาเนนการตอเนองทกป

การจดการขยะมลฝอยของเทศบาล ไดกาหนดใหสอดคลองกบนโยบายของ รฐ ไดแก แผน พฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559) และนโยบายและแผนการสงเสรมและ

รกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2540 – 2559

นอกจากนโครงการดานการจดการขยะของเทศบาลของเทศบาลยงสอดคลองกบ

143

ศนยวจยและฝกอบรมดาน สงแวดลอม (2552) ทศกษาวธการจดการขยะขององคกรปกครองสวน

ทองถนในประเทศไทย ซงพบวาเทศบาลระดบเทศบาลตาบล เชน เทศบาลตาบลดานขนทด เนน

กระบวนการสรางการมการสรางการมสวนรวมของประชาชนในการจดการสงแวดลอม การลด

ปรมาณขยะ การนาวสดเหลอใชกลบมาใชประโยชน ใหม โดยเรมจากทาความเขาใจกบ ประชาชน

เรองปญหาขยะ โดยแตงตงคณะทางานสงแวดลอมเปนผเผยแพรขอมลไปสชาวบาน และรณรงค

ประชาสมพนธ สรางความรความเขาใจรวมกนวาสถานทกาจดขยะเปนของทกคนในพนท ไมใช

ภาระของเทศบาลแตเพยงฝายเดยว นอกจากนยงได จดกจกรรมเพอสนบสนนการรณรงค เชน

สมมนาเชงปฏบตการเพอลดและแยกขยะ ทศนศกษาดานการจดการขยะ ธนาคารวสดเหลอใช จด

กจกรรมผาปาสามคครไซเคล เปนตน

4) งบประมาณ สามารถสรปผลการวเคราะห ปจจยภายในดานงบประมาณ ไดดง

ตารางท 5.4

ตารางท 5.4 สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานงบประมาณของเทศบาลตาบลเมองแกลง

จดแขง จดออน

1. เทศบาลไมมปญหาทางดานงบประมาณ ซง

รายรบสวนหนงมาจากการจดเกบคาธรรมเนยม

การจดการขยะมลฝอยของเทศบาล

2. การจดการขยะมลฝอยของเทศบาลมความสาคญ

และเปนดานหลกของการดแลสงแวดลอมใน

เทศบาล

งบประมาณรายรบและรายจายของเทศบาลใกลเคยงกน โดยเทศบาลมรายรบ

มากกวารายจาย แสดงใหเหนวา เทศบาลไมมปญหาทางดานงบประมาณ ซงรายรบสวนหนงมาจาก

การจดเกบคาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล และจากบญชสรปโครงการ /กจกรรม

แผนการดาเนนงานประจาป 2555 แสดงใหเหนวา การจดการขยะมลฝอยของเทศบาลมความสาคญ

และเปนดานหลกของการดแลสงแวดลอมในเทศบาล

5) วสดอปกรณ สามารถสรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานวสดอปกรณ ไดดง

ตารางท 5.5

144

ตารางท 5.5 สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานวสดอปกรณของเทศบาลตาบลเมองแกลง

จดแขง จดออน

1. เทศบาลมการดดแปลงประยกตใชวสดอปกรณ

ในการจดการขยะมลฝอย เชนใชเครองตดหญามา

ปรบแตงเปนเครองบดกงไม ทาใหประหยด

งบประมาณในการจดหาวสดอปกรณทราคาแพง

2. ใชรถจกรยานยนตพวงขางแทนการใชรถเกบ

ขนขยะคนใหญ ในการเขาถงบานเรอนประชาชน

ทาใหงายตอการเกบขนขยะและประหยดการใช

พลงงานเชอเพลง

เทศบาลมการดดแปลงประยกตใชวสดอปกรณในการจดการขยะมลฝอย เชนใช

เครองตดหญามาปรบแตงเปนเครองบดกงไม ทาใหประหยดงบประมาณในการจดหาวสดอปกรณท

ราคาแพง และใชรถจกรยานยนตพวงขางแทนการใชรถเกบขนขยะคนใหญ ในการเขาถงบานเรอน

ประชาชน ทาให งายตอการเกบขนขยะและประหยดการใชพลงงานเชอเพลง สอดคลองกบทฤษฎ

เกยวกบปจจยทมอทธพลตอความสาเรจในการจดการ ในดานเครองจกร (Machine) เปนเครองมอใน

การแปรสภาพวตถดบใหกลายเปนผลตภณฑทตองกา ร เครองจกรอาจจดหาโดยการจดซ อหรอเชา

ซอ การใชเครองจกรทมคณภาพ ศกยภาพทด และทนสมยจะกอใหเกดประโยชนสงสดตอการผลต

เอออานวยตอการทางาน และพาองคการไปสผลสาเรจได และในดานวสดอปกรณ (Materials) เปน

ปจจยสนบสนนชวยเอออานวยและกอใหเกดความสะดวกในการทางาน วสดอปกรณยงหมายรวมถง

วตถดบทจาเปนตองใชในกระบวนการผลตและอปกรณทเออประโยชนในกระบวนการผลต

จาเปนตองมคณภาพทดและมตนทนทตา เพราะมผลกระทบตอตนทนการผลต องคการจะตองจดหา

และสารองไวใหเพยงพอตอความตองการในการดาเนนการทงในปจจบน และอนาคต (สรพนธ ฉน

ทแดนสวรรณ, 2553: 17 – 18; อนวช แกวจานงค, 2552: 43 – 44)

6) การเผยแพรและประชาสมพนธ สามารถสรป ผลการวเคราะหปจจยภายในดาน

การเผยแพรและประชาสมพนธ ไดดงตารางท 5.6

145

ตารางท 5.6 สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานการเผยแพรและประชาสมพนธ ของเทศบาล

ตาบลเมองแกลง

จดแขง จดออน

เทศบาลมชองทางการประชาสมพนธหลายทาง

เพอ ในการใหความรแกประชาชนในพนท ให

เกดความตระหนกในดานการจดการขยะมลฝอย

และทาใหไดรบการมสวนรวมจากประชาชนใน

การเขารวมโครงการและกจกรรมตาง ๆ ทเทศบาล

จดดาเนนการ

เทศบาลมชองทางการประชาสมพนธหลายทางเพอใหความรแกประชาชนในพนท ให

เกดความตระหนกในดานการจดการขยะมลฝอย และทาใหไดรบการมสวนรวมจากประชาชนในการ

เขารวมโครงการและกจกรรมตางๆทเทศบาลจดดาเนนการ สอดคลองกบ ทฤษฎเกยวกบ ปจจยทม

อทธพลตอความสาเรจในก ารจดการ ทกลาววา การตดตอสอสาร (Communication) เปนสงทชวย

เชอมโยงประสานกนระหวางสมาชกในอ งคการ เปนกระบวนการทเกยวของกบการเลอกชองทาง

ในการกระจายขอมลไปยงกลมเปาหมาย ผบรหารจงไมอาจหลกเลยงในการตดตอสอสารกบบคคล

อนโดยการแสดงความคดเหน การทาความเขาใจและการฝากสารไปยงผอน หากผรบขอมลแปล

ความหมายผดอาจสงผลกระทบตอการทา งานและองคการ ผบรหารจงตองขจดอปสรรคในการ

ตดตอสอสารเพอใหการจดการบรรลผลสาเรจอยางมประสทธภาพ (สรพนธ ฉนทแดนสวรรณ ,

2553: 17 – 18; อนวช แกวจานงค , 2552: 43 – 44) สอดคลองกบผลการศกษาของ พทกษ มกดา

สนท (2551) เรองปจจยทมผลตอ ความสาเรจของโครงการกาจดขยะ ของเทศบาลตาบลเมองแกลง

อาเภอแกลง จงหวดระยอง ทพบวา หลงจากกาหนดกจกรรมแทรกแซง คอ ฝกอบรมผนาชมชน

แจกแผนพบ แผนปลว ปายประชาสมพนธ สปอรตเทปเสยงตามสาย และการนเทศและตดตามงาน

จากเจาหนาทแลว ผนาชมชน และประชาชนม ความรความเขาใจและมทศนคตทดในเรองขยะ

เพมขน สงผลใหการปฏบตงานมความรวมมอในการกาจดขยะมลฝอย และปรมาณของขยะมลฝอย

ลดลง สงแวดลอมในชมชนดขน

7) ระบบการจดการขยะมลฝอย สามารถสรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานระบบ

การจดการขยะมลฝอย ไดดงตารางท 5.7

146

ตารางท 5.7 สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานระบบการจดการขยะมลฝอย ของเทศบาลตาบล

เมองแกลง

จดแขง จดออน

การจดการขยะทวไป

1. เทศบาลไดมการรณรงคประชาสมพนธให

ประชาชนไดรบความรเรองการคดแยกขยะจาก

บานเรอน โดยทางเทศบาลไดจดสงเจาหนาทลง

พนทเพอใหความรและขอมลตางๆกบประชาชน

โดยตรง และมโครงการททางเทศบาลดาเนนการ

เชน โครงการขยะแลกแตม โครงการผาปาขยะ

โครงการธนาคารขยะ ทาใหประชาชนมความร

และความตระหนกในการคดแยกขยะ

2. ทางเทศบาลจะออกเกบขนขยะท กวน โดย

เทศบาลมโครงการถนนปลอดถงขยะหรอ

โครงการตะวนทอแสงเมองแกลงสะอาด ผลท

ไดรบจากการดาเนนโครงการคอ ไมมขยะ

ตกคาง ถนนไมมถงขยะตงทาใหมทศนยภาพทด

ยงทาใหบานเมองดเจรญหเจรญตา

3. เทศบาลมการคดแยกขยะปลายทางกอนนาไป

กาจด เพอสรางมลคาใหกบขยะทยงสามารถใช

ประโยชนได

4. เทศบาลมวธการกาจดโดยการ ฝงกลบอยาง

ถกหลกสขาภบาล (Sanitary Landfill)

5. เทศบาลสงเสรมการจดการขยะแบบผสมผสาน

มการจดการกอนนาไปกาจดโดยวธฝงกลบ เพอ

ลดปรมาณขยะทนาไปกาจดยงหลมฝงกลบ

นอกจ ากนยงไดประโยชนจากขยะมลฝอยท

เทศบาลนามาจดการ

1. ชมชนทยงไมสามารถดาเนนโครงการถนน

ปลอดถงขยะได ทางเทศบาลจะตงถงขยะไวตาม

จดตางๆ เพอใหประชาชนในพนทนาขยะมาพก

รวมไวรอการเกบขน ซงยงมขยะตกคางท รถขน

ขยะของเทศบาลไมสามารถเกบขนไดหมด หรอ

เปนปญหาจากรถขนขยะของเทศบาลทมาเกบ

ขนไมตรงเวลา ทาใหเกดกลนเหมน สนขมาคย

เขยทาใหสกปรก

2. เนองจากหลมฝงกลบขยะนสามารถรองรบ

ขยะไดอกไมเกน 10 ป ดงนนทางเทศบาลจงตอง

หาวธการกาจดวธอนควบคกนไปเพอลดปรมาณ

ขยะทจะนาไปยงหลมฝงกลบขยะของเทศบาล

147

ตารางท 5.7 (ตอ)

จดแขง จดออน

การจดการขยะอนตราย

1. เทศบาลมการรณรงคใหประชาชนคดแยก

ขยะอนตรายชมชน โดยแบงเปน 2 สวน ไดแก

หลอดฟลออเรสเซนต ทางเทศบาลมโครงการ

Green Lamp และถานไฟฉาย แบตเตอรโทรศพท

จดใหมโครงการคนเอาถานหรอขยะแลกแตม

2. เทศบาลมการนาแบตเตอรมอถอและถานไฟฉา

ผสมกบปน แลวหลอปนทบ เปนการบาบดดวย

กระบวนการทางกายภาพหรอเรยกไดวาเปนการ

ปรบเสถยร

2. เทศบาลนาบลอกปนทดานในเปนขยะอนตราย

มาทาเปนโตะ เกาอ ซงอาจมการรวไหลข องขยะ

อนตรายภายในสสงแวดลอม จะเปนอนตรายทง

ตอมนษยและสงแวดลอมทไดรบสานปนเปอน

จากขยะอนตรายนน

การจดการมลฝอยตดเชอ

กฎกระทรวงวาดวยการกาจดมลฝอยตดเชอ พ .ศ.

2545 มผลบงคบใชกบสถานบรการสาธารณสข

และหองปฏบตการเชออนตราย ในเขตราชการ

สวนทองถนทกแหง ดงนนสถานบรการ

สาธารณสขในพนทจะตองแยกมลฝอยตดเชอ

ออกจากขยะทวไป ทาการเกบขน และหาสถานท

กาจดเอง

เทศบาลตาบลเมองแกลงไมมนโยบายในการ

จดเกบ ขนสง และกาจดมลฝอยตดเชอจากสถาน

บรการสาธารณสขในพนท และไมมรถขนสงมล

ฝอยตดเชอทถกหลกสขาภบาล

การจดการขยะทวไป เทศบาลไดมการรณรงคประชาสมพนธใหประชาชนไดรบ

ความรเรองการคดแยกขยะจากบานเรอน โดยทางเทศบาลไดจดสงเจาหนาทลงพนทเพอใหความร

และขอมลตางๆกบประชาชนโดยตรง และมโครงการททางเทศบาลดาเนนการ เชน โครงการขยะ

แลกแตม โครงการผาปาขยะ โครงการธนาคารขยะ ทาใหประชาชนมความรและความตระหนกใน

การคดแยกขยะ โดยเทศบาลมโครงการถนนปลอดถง ขยะหรอโครงการตะวนทอแสงเมองแกลง

สะอาด ผลทไดรบจากการดาเนนโครงการคอ ไมมขยะตกคาง ถนนไมมถงขยะตงทาใหมทศนยภาพ

ทด ยงทาใหบานเมองดเจรญหเจรญตาขน ไมมกองขยะสมคางหรอปลวเกลอนกลาด ไมมนาขยะ

ไหลนองไมมกลนเหมนรบกวน ซงโครงการนสามารถทาไดแลวประมาณ 70% ของพนท ยงม

148

ชมชนทยงไมสามารถดาเนนโครงการถนนปลอดถงขยะได ทางเทศบาลจะตงถงขยะไวตามจด

ตางๆ เพอใหประชาชนในพนทนาขยะมาพกรวมไวรอการเกบขน ซงสอดคลองกบผลการวจยของ

สถาบนวจยสภาวะแวดลอม จฬาลงกรณมหาวทยาลย (2552) ทศกษาวธการจดการขยะขององคกร

ปกครองสวนทองถนในประเทศไทย ซงพบวาเทศบาลระดบเทศบาลตาบล เชน เทศบ าลตาบล

กาแพงเพชร จงหวดสงขลา มกจกรรมการจดการขยะคอ ธนาคารขยะรไซเคล โครงการจดตงศนย

สาธตนาหมกจลนทรย การคดแยกขยะ และกจกรรมสงเสรมการมสวนรวมในการจดการขยะโดย

การทอดผาปาขยะรไซเคล และการศกษาของ จาลอง โพธบญ (2551) ทพบวาเทศบาลตาบลเทพ

กระษตร ดาเน นโครงการจดการขยะเรมตนดวยการรณรงคใหประชาชนคดแยกขยะ และจดทา

โครงการถนนปลอดถงขยะ โดยขอความรวมมอจากประชาชนใหเกบขยะไวในบานแลวนดเวลากบ

เทศบาลในการจดเกบขยะ สอดคลองกบการศกษาของ กรมควบคมมลพษ สานกจดการกากของเสย

และสารอนตราย (2551) ทวา การลดปรมาณการเกดขยะ ณ แหลงกาเนดและการคดแยก นบเปน

วธการทดทสดของการจดการ เพราะเมอมขยะนอยลงกจะชวยใหภาระในการเกบรวบรวม การ

ขนสง รวมทงการนาไปกาจดทาลายลดลงตามไปดวย

แมวาทางเทศบาลจะออกเกบขนขยะทกวน แตยงมขยะตกคางทรถขนขยะของ

เทศบาลไมสามารถเกบขนไดหมด หรอเปนปญหาจากรถขนขยะของเทศบาลทมาเกบขนไมตรง

เวลา ทาใหเกดกลนเหมน สนขมาคยเขยทาใหสกปรก

ขยะมลฝอยทเทศบาลเกบขนมาได เทศบาลมการคดแยกขยะปลายทางกอนนาไป

กาจดโดยวธการฝงกลบอยางถก หลกสขาภบาล (Sanitary Landfill) เพอสรางมลคาใหกบขยะทยง

สามารถใชประโยชนได โดยขยะอนทรยทเทศบาลคดแยกมานน เทศบาลมสงเสรมการจดการขยะ

แบบผสมผสาน เชน เศษกงไม ใบไมนามาบดยอย นาไปทาเปนปยหมก เศษอาหาร เศษผก ใชเปน

อาหารสตว และหมกเปนปยหมก และหมกทานาจลนทรย สตวทเทศบาลเลยงสามารถนามลมาขายเปน

ปยได ไขมนจากถงดกไขมนนามารวมกบเศษกงไมอดเปนกอนเชอเพลง ถงพลาสตก กลองนม

นาไปอดใหเปนกอนแลวขายใหยงแหลงทรบซอเพอนาไปรไซเคล เปนตน ทาใหไดประโยชนและ

เพมมลคาขยะมลฝอย ทเทศบาลนามา คดแยก ทงนยงเปนการชวยลดปรมาณขยะทจะนาไปฝงยง

หลมฝงกลบขยะของเทศบาลทสามารถรองรบขยะไดอกไมเกน 10 ป

การจดการขยะอนตราย เทศบาลมการรณรงคใหประชาชนคดแยกขยะอนตราย

ชมชน โดยแบงเปน 2 สวน ไดแก หลอดฟลออเรสเซนต ทางเทศบาลมโครงการ Green Lamp โดย

จดใหมถงใสหลอดฟลออเรสเซนตไวตามบานชมชนตาง ๆ และโรงเรยน และถานไฟฉาย

แบตเตอรโทรศพท โดยเทศบาลยงจดให มโครงการคนเอาถานหรอขยะแลกแตม เพอทจะให

ประชาชนรเหตผลและเขาใจจดประสงคในการแยกขยะอนตรายหรอขยะพษออกจากขยะทวไป

149

สอดคลองกบ สานกการจดการกากของเสยและอนตราย กรมควบคมมลพษ (2550: 11) ทเสนอ

กจกรรมเพอการคดแยกขยะอนตรายออกจากขยะชมชน ไดแก กจกรรมของเสยอนตรายแลกของ /

แลกแตม

อยางไรกตาม ถานไฟฉาย แบตเตอรโทรศพท ทไดจากโครงการขยะแลกแตม

เทศบาลจะนาไปผสมกบปน แลวหลอปนทบ เปนการบาบดดวยกระบวนการทางกายภาพหรอเรยก

ไดวาเปนการปรบเสถยร ซงเกรยงศกด อดมสนโรจน (2553) ไดใหความหมายของการปรบเสถยร

วา เปนการผสมสารเคมทเหมาะสมเขากบของเสย เพอใหเกดโครงสรางทของเสยถกจบไว ทาให

ของเสยถกชะลางละลายออกมาไดนอยลง การปรบเสถยรกากของเสยน เปนการเตรยมของเสยเพอ

นาไปฝงกลบอยางปลอดภย (Secure Landfill) ตวอยางการปรบเสถยร ไดแก การผสมปนซเมนตกบ

ตะกอนโลหะหนกแลวนามาหลอเปนกอน การผสมปนขาวกบขยะอนตรายชมช น แตหลงจากการ

ปรบเสถยรแลว เทศบาลไดนาบลอกปนทดานในเปนขยะอนตรายมาทาเปนโตะ เกาอ ซงอาจมการ

รวไหลของขยะอนตรายภายในสสงแวดลอม จะเปนอนตรายทงตอ มนษยและสงแวดลอมทไดรบ

สารปนเปอนจากขยะอนตรายนน ดงนนเทศบาลควรนาขยะอนตรายทปรบเสถยรเปนบลอกปน

แลวไปกาจดดวยวธทถสขาภบาล โดยการฝงกลบอยางปลอดภย (Secure Landfill)

สาหรบการจดการมลฝอยตดเชอ นน กฎกระทรวงวาดวยการกาจดมลฝอยตดเชอ

พ.ศ. 2545 ทใหใชบงคบทองทกรงเทพมหานคร เมองพทยา และเทศบาลนครและเทศบาลเมองทก

แหง และจากขอกาหนดทวาดวยการเกบมลฝอยตดเชอตามกฎกระทรวงน มผลบงคบใชกบสถาน

บรการสาธารณสขและหองปฏบตการเชออนตราย ในเขตราชการสวนทองถนทกแหง ดงนนสถาน

บรการ สาธารณสขในพนทจะตองแยกมลฝอยตดเชอออกจากขยะทวไป ทาการเกบขน และหา

สถานทกาจดเอง ทาใหเทศบาลลดภาระในการจดการมลฝอยตดเชอ แตเนองจากเทศบาลเองมศนย

บรการสาธารณสขของเทศบาล จงจาเปนตองนามลฝอยตดเชอสงไปกาจดเชนกน ซงเทศบาลกยง

ไมมการจดการทด และไมมรถเกบขนมลฝอยตดเชอแยกเฉพาะ ซงอาจทาใหเชอโรคจากมลฝอยตด

เชอแพรกระจายได ซงสอดคลองกบ กรมอนามย (2546: 15 – 20) ทศกษาถงผลกระทบตอสขภาพ

และสงแวดลอมจากมลฝอยตดเชอวา โรคทอาจเกดจากมลฝอยตดเชอ ไดแก โรคทเกดจ ากสารคด

หลง โรคทเกยวกบระบบทางเดนหายใจ โรคทเกยวกบระบบทางเดนอาหาร และผลกระทบตอ

สงแวดลอม ไดแก ผลกระทบตออากาศ เกดจากสารอนทรยในขยะตดเชอทเผาไหมไมสมบรณ ทา

ใหเกดสารอนทรยใหม ๆ ทเปนอนตราย ผลกระทบตอนา เกดจากเชอโรคทอาจป นเปอนสแหลงนา

ผลกระทบตอดน เกดจากการนาขยะตดเชอไปฝง หรอกองเผาบนพนดน

8) คาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอย สามารถสรปผลการวเคราะหปจจยภายใน

ดานคาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอย ไดดงตารางท 5.8

150

ตารางท 5.8 สรปผลการวเคราะหปจจยภายในดานคาธรรมเนยมการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล

ตาบลเมองแกลง

จดแขง จดออน

จากการจดเกบคาธรรมเนยมจากองคกรปกครอง

สวนทองถนอนทนาขยะมาทงยงหลมฝงกลบ

ขยะของเทศบาล ทาใหเทศบาลลดภาระคาใชจาย

ในการจดการขยะของเทศบาลได

1. เนองจากบางบานเปนบานเชาซงจะมการ

เปลยนผอยอาศยตลอดเวลา ทาใหการเกบ

คาธรรมเนยมไดนอย ซงมอยประมาณรอยละ 30

2. คาธรรมเนยมทเกบไดไมเพยงพอตอคาจดการ

ขยะ แตเทศบาลเหนวาอยางนอยการทเกบ

เพอใหประชาชนมสวนรวมรบผดชอบการทง

ขยะของตน ซงเปนราคาทเหมาะสม

ปจจบนทางเทศบาลจดเกบคาธรรมเนยมจากครวเรอนในอตรา ปละ 240 บาทตอ

ครวเรอน แตยงมประมาณ 30% ทไมสามารถจดเกบเปนรายปได เนองจาก บางบานเปนบานเชาซง

จะมการเปลยนผอยอาศยตลอดเวลาทาใหสวนนยงตองจดเกบเปนรายเดอน สวนรานอาหาร ซง

สรางขยะมากกวาครวเรอนทวไป ทางเทศบาลจงจดเกบคาธรรมเนยมในอตรา 50 บาท/รานอาหาร /

เดอน คาธรรมเนยมทเกบไดไมเพยงพอตอคาจดการขยะ แ ตเทศบาลเหนวาอยางนอยการทเกบ

เพอใหประชาชนมสวนรวมรบผดชอบการทงขยะของตน ซงเปนราคาทเหมาะสม นอกจากนยงม

องคกรปกครองสวนทองถนอน ทนาขยะมาทงยงหลมฝงกลบของเทศบาลอก 10 แหง ทางเทศบาล

ไดคดคากาจดขยะทหลมฝงกลบขยะตนละ 670 บาท และขยะจากโรงงานตนละ 750 บาท ทาให

เทศบาลลดภาระคาใชจายในการจดการขยะของเทศบาลได ซงเทศบาลยกเวนคากาจดใหกบเทศบาล

ตาบลบานนาเนองจากหลมฝงกลบของเทศบาลตาบลเมองแกลงตงอยในเทศบาลตาบลบานนา

5.2.2 การวเคราะหปจจยภายนอก

การวเคราะหปจจยภายนอก ทสงผลตอการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล

ประกอบดวยปจจยสาคญ คอ สภาพพนท สงคมและการมสวนรวมของชมชน ความรวมมอจาก

หนวยงานภายนอก นโยบายของรฐ สอมวลชน เทคโนโลย เศรษฐกจ ซงมรายละเอยดในแตละดาน

ดงน

1) สภาพพนท สามารถสรป ผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานสภาพพนท ไดดง

ตารางท 5.9

151

ตารางท 5.9 สรปผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานสภาพพนท ทมผลตอเทศบาลตาบลเมองแกลง

โอกาส อปสรรค

1เทศบาลตาบลเมองแกลงเปนเทศบาลตาบลขนาด

กลาง มพนทนอย ไมสามารถสรางหลมฝงกลบขยะ

ภายในพนทของเทศบาลได

เทศบาลตาบลเมองแกลงเปนเทศบาลตาบลขนาดกลาง มพนท 14.5 ตารางเปนทตงของ

ชมชน ยานการคา สถานทราชการ โรงงานอตสาหกรรม แหลงเศรษฐกจและการพาณชยทสาคญ

ของเทศบาล ซงเปนแหลงชมชน ตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ .ศ. 2535 มขอกาหนด

ครอบคลมการสรางโรงเรอนในการกาจดขยะมลฝอย เมอศกษาสภาพพนทพบวาไมสามารถ

กอสรางสถานทกาจดขยะมลฝอย ซงใชพนทขนาดใหญในการกอสรางดงนนเทศบาลจงจาเปนตอง

ไปซอทในองคกรปกครองสวนทองถนอนเพอสรางหลมฝงกลบขยะมลฝอย

2) สงคมและการมสวนรวมของชมชน สามารถสรปผลการวเคราะหปจจยภายนอก

ดานสงคมและการมสวนรวมของชมชนไดดงตารางท 5.10

ตารางท 5.10 สรปผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานสงคมและการมสวนรวมของชมชนทมผลตอ

เทศบาลตาบลเมองแกลง

โอกาส อปสรรค

1. ในพนทเทศบาลตาบลเมองแกลง ยงมชมชน

ชนบท ทมการพงพาอาศยกน งายตอการพดคย

ประสานงานและขอความรวมมอ

2. ผนาชมชนหลายคนมตาแหนงเปนสมาชก

สภาเทศบาล ดงนนจงเปนทงตวแทนประชาชน

เขารวมประชมและเสนอความคดเหน ยงเปน

สอกลางประสานระหวางเทศบาลกบประชาชน

ในการพดคยขอความรวมมอจากประชาชน

3. ผนาชมชนมความกระตอรอรน และมจตสานก

ในดานสงแวดลอม

1. ชมชนเมองในพนทสวนใหญมประชากรแฝง

เขามาทางานในพนทจานวนมาก และไม ให

ความรวมมอในการจดการขยะมลฝอยใด ๆ แก

เทศบาล

2. ประชาชนบางสวนเหนวา เทศบาลมการจดการ

ขยะมลฝอยทปลายทางอยแลว จงคดวาไมจาเปน

ตองค ดแยกขยะจากตนทาง ภาระการคดแยก

ขยะมลฝอยจงเปนของเทศบาล

152

ตารางท 5.10 (ตอ)

โอกาส อปสรรค

4. ประชาชนในทองถนมความตระหนกดาน

สงแวดลอม เตมใจทจะเขารวมกจกรรม และทา

ตามตามขอกาหนดของเทศบาล

ในพนทเทศบาลตาบลเมองแกลง ยงมชมชนชนบท ทมการพงพาอาศยกน งายตอ

การพดคยประสานงานและขอความรวมมอ ผนาชมชนมความกระตอรอรน และมจตสานกในดาน

สงแวดลอม และผนาชมชนหลายคนมตาแหนงเปนสมาชกสภาเทศบาล ดงนนจงเปนทงตวแทน

ประชาชนเขารวมประชมและเสนอความคดเหน ทงยงสามารถคดคานหากโครงการของเทศบาลไม

เออประโยชน หรอสงผลกระทบตอประชาชน นอกจากนผนาชมชนยงเปนสอกลางประสาน

ระหวางเทศบาลกบประชาชน ในการพดคยขอความรวมมอจากประชาชน นอกจากนประชาชนใน

ทองถนมความตระหนกดานสงแวดลอมจากการทเทศบาลมการลงพนทใหความร พ าประชาชนไป

ทศนศกษาในสถานททมปญหา ทาใหประชาชนทราบถงผลกระทบทจะเกดขนกบตวเองจงเตมใจท

จะเขารวมกจกรรม และทาตามตามขอกาหนดของเทศบาล สอดคลองกบการศกษาของ ถวลวด บร

กลและคณะ (2551) การมสวนรวมของประชาชนทมประสทธผลจะตองประกอบดวย ขอมลจาก

ประชาชนสงผานไปยงผเสนอนโยบาย หรอโครงการตางๆ เพอใหผทจะกาหนดนโยบาย หรอผท

จะเสนอโครงการนนๆ ไดทราบถงธรรมชาตและแนวคดของสงคม ขอมลทางเทคนคเกยวกบเรองท

เปนประเดนสนใจจากผเสนอโครงการสงผานไปยงประชาชน การแลกเปลยนขอมลขา วสารและ

ความเชอระหวางประชาชนกบผกาหนดนโยบายหรอผเสนอโครงการ หรอระหวางประชาชนดวย

กนเอง และขอมลจากผมสวนไดเสยและประชาชนผสนใจจะตองไดรบการนาเขาสกระบวนการ

ตดสนใจ

อยางไรกตาม ยงมประชากรแฝงเขามาทางานในพนทจานวนมาก และไม ใหควา ม

รวมมอในการจดการขยะมลฝอยกบ เทศบาล ทงประชาชนบางสวนยงเหนวา เทศบาลมการจดการ

ขยะมลฝอยทปลายทางอยแลว จงคดวาไมจาเปนตองคดแยกขยะจากตนทาง ภาระการคดแยกขยะ

มลฝอยจงเปนของเทศบาล

3) ความรวมมอจากหนวยงานภายนอก สามารถสรป ผลการวเคราะหปจจย

ภายนอกดานความรวมมอจากหนวยงานภายนอกไดดงตารางท 5.11

153

ตารางท 5.11 สรปผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานความรวมมอจากหนวยงานภายนอกทมผล

ตอเทศบาลตาบลเมองแกลง

โอกาส อปสรรค

องคกร ดานสงแวดลอมตาง ๆ เขามาชวยสนบสนน

ทงดานเงนทน วสดอปกรณ เพอพฒนาการจดการ

ขยะมลฝอยของเทศบาลและตอยอดการจดการ

ใหมประสทธภาพมากขน

จากการปฏบตงานเชงประจกษของผบรหารในดานการจดการสงแวดลอมและการ

จดการขยะมลฝอย และการสงผลงานดานการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลเขาประกวดในโครงการ

ของทงภาครฐและเอกชนทสนบสนนการจดการสงแวดลอม ทาใหองคกรตาง ๆ ดานสงแวดลอม

เขามาชวยสนบสนนทงดานเงนทน วสดอปกรณ เพอพฒนาการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลและ

ตอยอดการจดการใหมประสทธภาพมากขน เชน องคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก สนบสนน

เงนทนในการสรางสายพานคดแยกขยะของเทศบาล กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยสนบสนน

เงนกอสรางหลมฝงกลบขยะ เปนตน จากการศกษาพบวากจกรรมหลกของ โครงการขององคการ

บรหารจดการกาซเรอนกระจกทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล คอ การเสรมสรางขด

ความสามารถของหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนทเกยวของใหสามารถดาเนนโครงการมาตรฐาน

และฉลากประสทธภาพพลงงานและโครงการ Carbon Footprint ได

4) นโยบายของรฐ สามารถสรปผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานนโยบายของรฐ

ไดดงตารางท 5.12

ตารางท 5.12 สรปผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานนโยบายของรฐทมผลตอเทศบาลตาบลเมองแกลง

โอกาส อปสรรค

รฐมยทธศาสตรการพฒนาดานสงแวดลอม ซงม

การสงเสรมดานพลงงานทดแทนและการจดการ

ขยะ

จากนโยบายของรฐเรองคาแรงขนตา ทาให

แรงงานในพนทสนใจทางานในภาคเอกชนมาก

ขน ซงเปนสาเหตหนงททาใหเทศบาลขาด

บคลากรดานการปฏบตงาน และใชงบประมาณใน

การจางเหมาเอกชนในการทาความสะอาดมากขน

154

รฐมยทธศาสตรการพฒนาดานสงแวดลอม ซงมกา รสงเสรมดานพลงงานทดแทน

และการจดการขยะ ไดแก แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559) ท

มการกาหนดยทธศาสตรการพฒนาทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอย คอ ยทธศาสตรความ

เขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน มเปาหมายเพอเพมปรมาณการผลตพลงงาน

ทดแทนจากพชพลงงาน ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางย งยน ม

เปาหมายในการ การจดการขยะชมชนถกหลกสขาภบาลเพมขน ซงมแนวทางดานการจดการขยะ

มลฝอยโดยตรงคอ เพมประสทธภาพการจดการขยะและนาเสยชมชน โดยสนบสนนการจดตง

ระบบทสอดคลองกบปญหาและศกยภาพของทองถน และสงเสรมใหเอกชนเขามารวมลงทนใน

การดาเนนงาน สนบสนนการลดปรมาณของเสย ณ แหลงกาเนด โดยสงเสรมใหเกดกลไกการคด

แยกขยะเพอนากลบมาใชใหมให มากทสด รวมทงใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรในการสราง

แรงจงใจเพอลดปรมาณขยะและนาเสย เปนตน ยงสอดคลองกบ นโยบายและแผนการสงเสรมและ

รกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ .ศ. 2540 – 2559 ซงมความมงหมายทจะใหมการจดการ

ทรพยากรธรรมชาต และการสงเสรมแ ละรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาตใหควบคกนไปกบการ

พฒนาเศรษฐกจและสงคม โดยไดกาหนดแนวทางการแกไขขจดภาวะมลพษจากมลฝอยและสง

ปฏกล สารอนตราย และของเสยอนตราย และดานอนๆ มเปาหมายของนโยบาย คอเทศบาลและ

สขาภบาลทวประเทศจะตองมระบบกาจดมลฝอยและส งปฏกลทถกสขลกษณะ และระบบการ

จดการของเสยอนตรายและสารอนตรายทมประสทธภาพ

แตนโยบายของรฐบางอยางเชน นโยบายของรฐเรองคาแรงขนตา ทาใหแรงงานใน

พนทสนใจทางานในภาคเอกชนมากขน ซงเปนสาเหตหนงททาใหเทศบาลขาดบคล ากรดานการ

ปฏบตงาน นอกจากนยงทาใหตองใชงบประมาณในการจางเหมาเอกชนในการทาความสะอาดมากขน

เพราะมตนทนรายจายคาแรงงานเพมขน สอดคลองกบการศกษาของ 2ยงยทธ แฉลมวงษและคณะ

(2556) ทศกษาผลกระทบดานตาง ๆ จากการขนคาแรงขนตา 300 บาท พบวา มผลกระทบตอระบบ

เศรษฐกจโดยรวม การปรบเพมคาแรงขนตาครงนเปนการปรบขนสงและทนท และเมอพจารณาถง

สาขาทจะไดรบผลกระทบตอตนทนคาจางรวมมากทสดคอ สาขาเกษตรกรรมซงอาศยแรงงานเปน

หลก (Labour Intensive) ซงปจจบนประเทศไทยอยในภาวะขาดแคลนแรงงาน ทงในระดบไรฝมอ

และมฝมอ

5) เทคโนโลยสารสนเทศและสอมวลชน สามารถสรปผลการวเคราะหปจจยภายนอก

ดานเทคโนโลยไดดงตารางท 5.13

155

ตารางท 5.13 สรปผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานเทคโนโลยทมผลตอเทศบาลตาบลเมองแกลง

โอกาส อปสรรค

1. เทคโนโลยสารสนเทศและสอมวลชนในปจจบ

ทาใหการเผยแพรขอมลการจดการขยะมลฝอย

ขอ งเทศบาลทาไดงาย มโอกาส ไดรบความ

รวมมอจากหนวยงานอน ๆ มากขน

2. เทคโนโลยการจดการขยะทดขนทาใหสามารถ

จดการขยะมลฝอยไดมประสทธภาพมากขน

เทคโนโลยสารสนเทศและสอสารมวลชนในปจจบน ทาใหการเขาถงขอมลตางๆได

งายขน การหาความรในดานตาง ๆ งายขน ทงยงทาใหการเผยแพรขอมลการจดการขยะมลฝอยขอ

เทศบาลทาไดงายขน มประชาชนและหนวยงานทสนใจเขามาศกษาขอมลไดงายขน ทาใหเทศบาล

ตาบลเมองแกลงเปนทรจก และไดรบความรวมมอจากหนวยงานอน ๆ มากขน สอดคลองกบ ธระ

กลสวสด (2553: 8 – 13) กลาววา พฒนาการทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ ไดกลายเปนสวนหนง

ของการดาเนนงานในปจจบน การบรหารจดการทดสวนหนงมาจากการไดขอมลและสารสนเทศท

ถกตอง ทนเวลาในการใชงาน เพอสนบสนนในการตดสนใจของผบรหารหรอหวหนางานในระดบ

ตาง ๆ การแขงขนในปจจบนไมเพยงแตภาคเอกชนทไดรบผลกระทบ ภาครฐกไดรบผลกระทบดวย

เชนกน เพราะบทบาทหนาทของหนวยงานภาครฐเปนบทบาทของการสนบสนนภาคเอกชน ดงนน

ผบรหารทงภาครฐและภาคเอกชนทตองการความอยรอดและการเจรญเตบโต จงเหนความสาคญ

และตองใชเทคโนโลยสารสนเทศใหเก ดประโยชนอยางเตมท เพอสรางความไดเปรยบเชงแขงขน

เทคโนโลยสารสนเทศมความสมพนธกบการบรหารเปนอยางมาก และเปนสงจาเปนสาหรบองคกร

ตาง ๆ ซงคณลกษณะของสารสนเทศทด ควรมความถกตอง ทนตอการใชงาน มความสมบรณ ตรง

ประเดน ตรวจสอบได มความประหยด มความยดหยน มความนาเชอถอ และเขาใจไดงาย

เทคโนโลยการจดการขยะ เชน บอลลนหมกแกสชวภาพ ทสามารถเกบแกสได

ปรมาณมาก ทาใหการแปรรปขยะมลฝอยมประสทธภาพมากขน นอกจากนยงมการใชเทคโนโลย

ในการแปรรปขยะประเภทพลาสตกจากหลมฝงกลบขยะไปเปนพลงงานทนแทน ซงนอกจากจะ

เปนการลดการใชพลงงานแลว ยงทาใหปรมาณขยะในหลมฝงกลบขยะลดปรมาณลงและยดอาย

การใชงานหลมฝงกลบขยะไดนานขน

6) เศรษฐกจ สามารถสรปผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานเศรษฐกจไดดงตารางท 5.14

156

ตารางท 5.14 สรปผลการวเคราะหปจจยภายนอกดานเศรษฐกจทมผลตอเทศบาลตาบลเมองแกลง

โอกาส อปสรรค

การเตบโต ของเศรษฐกจ และขยายตวของเมอง

ทาใหประชากรแฝงทเขามาทางานภายในพนท

เพมมากขน ซงสงผลใหปรมาณขยะมลฝอยเพม

มากขน

เศรษฐกจเปนตวกาหนดการเตบโตและขยายตวของเมอง ทาใหประชากรแฝงทเขา

มาทางานภายในพนทเพมมากขน ซงสงผลใหปรมาณขยะมลฝอยเพมมากขน ภาระงานของเทศบาล

เพมขน แตไมไดรบความรวมมอจากประชากรแฝงในการจดการขยะมลฝอย สอดคลองกบผลการศกษา

ของ พงษเทพ แซลม และพนจ ดวงจนดา (2553) เรอง ขยะ : อปสรรคการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

ในจงหวดภเกต พบวา ปจจยทมผลตอการเพมขนของปรมาณขยะคอ ผลตภณฑมวลรวมจงหวด

และปจจยทสงผลรองลงมาคอจานวนนกทองเทยวไทยกลาวคอ การทนกทองเทยวไทยเพมขน 1

คน จะทาใหปรมาณขยะเพมขน 0.039 ตน/ป

5.3 ขอเสนอแนะ

5.3.1 ขอเสนอแนะจากผลการศกษา

จากการศกษาการบรหารจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง โดยพจารณา

สถานการณและปญหาขยะมลฝอย กระบวนการจดการขยะมลฝอย การบรหารองคกรดานการ

จดการขยะมลฝอย ความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอความสาเรจในการจดการขยะมลฝอย ปญหา

และอปสรรค ความคดเหนและ ขอเสนอแนะในการจดการขยะมลฝอย รวมทงศกษาปจจยภายใน

และปจจยภายนอกทมผลตอการบรหารจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง สามารถ

สรปเปนขอเสนอแนะสาหรบองคกรปกครองสวนทองถนในการจดการขยะมลฝอยไดดงน

1) ขอเสนอแนะดานผบรหาร

ผบรหารมบทบาททสาคญสาหรบการบรหารองคกร คอ จะตองเปนผนาและเปนตวแทน

ในการทากจกรรมทก ๆ อยางทเทศบาลดาเนนการ เปนการสรางความสมพนธระหวางผบรหารกบ

ผใตบงคบบญชา เพอกระตนการทางานและสรางความมนใจของผใตบงคบบญชา ดงนนผบรหาร

จาเปนตองมค วามรความสามารถในการบรหารและสอสารทงภายในองคกรและภายนอกองคกร

157

เพอสรางเครอขายขององคกร โดยจะตองมการตดตามขอมลและการดาเนนงานขององคกร เผยแพร

ขอมลแกผใตบงคบบญชาและสาธารณชน

ผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนจะตองมวสยทศนทกวางไกล มวธการคดอยาง

เปนระบบ มการปฏบตงานเชงประจกษ นาแนวคด ทางการบรหาร ใหม ๆ มาประยกตใช ใหเขากบ

องคกร เพอใหมการจดระเบยบการใชทรพยากรทงหมด ทมอยในองคกร และใช ระบบการจดการท

เหมาะสม โดยตระหนกถงบทบาท วตถประสงค แนวคด และหนาท ใหสอดคลองกบวสยทศน ดง

จะเหนตวอยางจากนายกเทศมนตรเทศบาลเม องแกลง ทมวธคดทไมยอมจานนตอวฒนธรรมในอดต

เสรมสรางความรและทนทตวเองม โยงปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมพรอมกบเรองขยะมล

ฝอย เพอออกแบบกลไกการมสวนรวมของประชาชน โดยเนนการทาไดจรง

ผบรหารจะตองมความมงมน ทมเท กระตอรอรน มความตงใจ และความเสยสละตอ

การดาเนนงานขององคกร โดยคดเสมอนองคกรคอบาน และพนทภายใตการดแลขององคกรคอ

บรเวณบาน นายกเทศมนตรเทศบาลเมองแกลง มแนว คดวาเทศบาลคอบานของตน ดงนนการ

ทางานของนายกเทศมนตรจงไมมวนหยด และเปรยบหนาทคอการดแลบานของตนใหเกดความนาอย

2) ระบบการบรหารจดการขยะมลฝอยทด

ระบบการบรหารจดการขยะมลฝอยทด จะตองมโครงสรางองคกรและความสมพนธ

ระหวางหนวยงานอยางเหมาะสม มการแบงหนาทการทางานอยางชดเจนตามความสามารถและความ

เชยวชาญ โดยจะตองมการพฒนาความร และศกยภาพของบคลากร อยางสมาเสมอ เพอใหไดผลงาน

สงสดจากการทางาน นอกจากนควรมกฎเกณฑหรอมาตรฐานในการทางานเพอใชบงคบพฤตกรรมของ

บคลากรใหเปนไปในแนวทางเดยวกน ดงเชนเทศบาลตาบลเมองแกลงไดนาระบบมาตรฐานการจดการ

ดานสงแวดลอม ISO 14001 ซงควบคมนโยบายสงแวดลอม การวางแผนเพอใหบรรลนโยบาย

สงแวดลอม การดาเนนการดานสงแวดลอมใหเปนไปตามแผนทวางไว การตรวจสอบและการแกไขและ

ตรวจประเมนระบบการจดการสงแวดลอม และการทบทวนและพฒนา โดยผบรหารองคกรตองทบทวน

ระบบการจดการสงแวดลอมอยางสาเสมอ ทาใหเทศบาลมการปรบปรงและพฒนาอยางตอเนอง

นอกจากนจะตองมระบบการจดการขยะมลฝอยแบบองครวมครอบคลมในทกสวน แตการลงมอปฏบต

จะตองเรมทาจากรายละเอยดในแตละสวนของระบบตามความพอดและพอเพยง

3) การตดตอสอสารทดทงภายในองคกรและกบสาธารณะ

การดาเนนงานตาง ๆ ของเทศบาลจาเปนตองมการเชอมโยงประสานงานกนระหวาง

สมาชกในองคการ เพอใหเกดความเขาใจและไดรบขอมลทตรงกน และทางานไปในทศทาง

เดยวกน นอกจากนการตดตอสอสารกบสาธารณมความจาเปนอยางยงสาหรบองคกรภาครฐ

เนองจากการทางานขององคการภาครฐจะตองแสดงถงความโปรงใสในการทางาน ดงนนการ

158

ตดตอสอสาร การใหขอมลจงตองทาอยางถกตองและชดเจน ทงนจาเปนตองอาศยเครองมอในการ

ตดตอสอสาร และประชาสมพนธ ดงเชน เทศบาลตาบลเมองแกลง มการจดใหเจาหนาทลงพนท

เพอใหขอมลแกประชาชนโดยตรง มการใชเสยงตามสาย และมการประชาสมพนธผานเวบไซตของ

เทศบาล ทาใหการเขาถงขอมลเปนไปอยางรวดเรว

4) การสรางแรงจงในใหแกบคลากร

องคกรจาเปนตองสรางแรงจงใจใหแกบคลากรในการปฏบตงานดานสงแวดลอม

และการจดการขยะมลฝอย ซงมรปแบบการจงใจแตกตางกนไปตามความเหมาะสม เพอใหเกด

ความเตมใจ และความกระตอรอรนของบคลากรใหการดาเนนงานประสบผลสาเรจ ดงเชน เทศบาล

ตาบลเมองแกลง นายกเทศมนตรดาเนนงานดานการจดการขยะมลฝอยดวยตนเอง ทาใหบคลากรม

แรงผลกดนในการทางาน นอกจากนเทศบาลยง ไดเงนจากการขายผลตภณฑทแปรรปจากขยะ

อนทรยทคดแยกได แลวกาไรบางสวนนามาจดสรรเปนโบนสแกพนกงาน

5) มกระบวนการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสม

องคกรปกครองสวนทองถนควรเรมกระบวนการจดการขยะมลฝอยจากการให

ความรและรณรงคใหประชาชนลดอตราการเกดและคดแยกขยะมลฝอยจากแหลงกาเนด องคกร

ปกครองสวนทองถนทมความพรอมในดานรถเกบขนขยะทเพยงพอตอปรมาณขยะทเกดขนในแต

ละวน สามารถดาเนนโครงการถนนปลอดถงได ทงนเพอความสวยงามของทองถนและประหยด

งบประมาณในการจดซอถงพกรวมขยะมลฝอย อยางไรกตาม การเกบขนขยะขององคกรปกครอง

สวนทองถนควรจะมการกาหนดเวลาการเกบทแนนอน และใชพาหนะทเหมาะสมกบปรมาณขยะ

และสภาพพนท และการกาจดองคกรปกครองสวนทองถนจะตองเลอกวธกาจดขยะทถกสขาภบาล

เหมาะสมกบสภาพพนท งบประมาณ และตองทาประชาพจารณดวย องคกรปกครองสวนทองถน

เอง ควรจะอบรม ใหความรแกเจาหนาทปฏบตงาน เพอไมใหเกดปญหาจากการเกบขนขยะและการ

กาจดขยะ

นอกจากนองคกรปกครองสวนทองถนควรดาเนนการลดปรมาณขยะ ดงเชนเทศบาล

ตาบลเมองแกลง มการคดแยกขยะจากปลายทางกอนกาจด เปนขยะทสามารถรไซเคลได ขยะทยอย

สลายได (ขยะอนทรย) เพอนาไปทาประโยชนตอ เชน ทานาหมกจลนทรย การทาปยหมกจากเศษ

อาหาร และนาไปเลยงสตว เปนตน ทงนควรจะเรมดาเนนการตามศกยภาพของทองถนแลวจงคอย

ๆ ขยายไปเรอย ๆ

6) การสงเสรมการมสวนรวมและความเขมแขงของชมชน

องคกรปกครองสวนทองถนควรมแนวทางใหประชาชนเขามามสวนรวมในการ

ดาเนนงานขององคกร โดยเรมจากใหประชาชนไดมสวนรวมรบรถงปญหาและผลกระทบของขยะ

159

มลฝอยในพนทเพอให สานกรกพนทอาศยของตน และ เกดจตสานกในดานการจดการขยะมลฝอย

ดงเชน เทศบาลตาบล เมองแกลงไดนาประชาชนในพนท ไปทศนศกษายงหลมฝงกลบขยะเพอให

เหนสภาพปญหา และผลกระทบหากหลมฝงกลบขยะเตม และพาไปเยยมชมการจดการขยะแบบ

ผสมผสานของเทศบาล ขณะเดยวกนควรสรางแรงจงใจแกประชาชน เพอกระตนใหประชาชนรสก

วาไดรบประโยชน ทาใหตองการมสวนรวมในการดาเนนงานของเทศบาล ดงเชน เทศบาลเมองแก

ลงมการจงใจประชาชนใหเขารวมโครงการเกยวกบการคดแยกขยะมลฝอย โดยโครงการขยะแลก

แตม ซงแตมทไดสามารถนามาแลกของจากเทศบาลได การแจกนาหมกจลนทรยแกประชาชนเพอ

เปนตวอยางใหประชาชนนาไปใชใหเกดป ระโยชน การใหความรความเขาใจแกประชาชนกเปน

แรงจงใจใหประชาชนเขามามสวนรวมในการดาเนนโครงการจดการขยะมลฝอยตาง ๆ ขององคกร

ทงนองคกรปกครองสวนทองถนจะตองเปดโอกาสใหประชาชนไดรวมเสนอความคดเหน แนว ทาง

และการตดสนใจในการดาเนนงานขององคกร ซงการดาเนนงานขององคกรจะตอง มการตดตามผล

อยางสมาเสมอ นอกจากน เทศบาลจะตองสนใจและใหความรวมมอกบประชาชนทเขารวมใน

กจกรรมหรอโครงการของเทศบาล เพอใหประชาชนรสกวาตนเอง เปนสวนสาคญในการดาเนน

โครงการของเทศบาล เพอใหการดาเนนงานของเทศบาล มความเ ขมแขง ชมชนกจะเขมแขง การ

ดาเนนงานดานการจดการขยะของทองถนกจะเกดความย งยน

7) การสรางความรวมมอกบหนวยงานภายนอก

องคกรปกครองสวนทองถน ควรสรางความรวมมอกบหนวยงานภายนอกทงองคกร

ภาครฐ องคกรภาคเอกชน องคกรระหวางประเทศ และองคกรอนๆ เพอให ไดรบการสงเสรม

สนบสนนจากองคกรภายนอก ทงในดานความร งบประมาณ และเทคโนโลยตาง ๆ ในการจดการ

ขยะมลฝอย จะเปนการชวยสงเสรมใหการจดการขยะมลฝอยขององคกรมประสทธภาพ และ

ประสบความสาเรจ มากขน ทงนจาเปนตองอาศยการดาเนนงานขององคกรใหเปน ทประจกษ

เพอใหองคกรภายนอกไดรบรถงการดาเนนงาน เชน การสงผลการดาเนนงานขององคกรเขา

ประกวด การเผยแพรขอมลขององคกรผานสอตาง ๆ เปนตน

นอกจากขอเสนอแนะจากผลการศกษาแลว ยงมปญหาและอปสรรคในการจดการขยะของ

เทศบาลตาบลเมองแกลงทองคกรปกครอ งสวนทองถนอนควรรบร และหาแนวทางแกไขปญหา

และอปสรรคทเกดขน ดงน

8) การขาดแคลนบคลากร

การทางานขององคกร บางครงอาจเกดปญหาในการดาเนนการ ดงนนองคกร

ปกครองสวนทองถนจาเปนตองมแนวทางแกปญหา ดงเชนจากการศกษาพบวาเทศบาลตาบลเมอง

แกลงมการขาดแค ลนทงบคลากรดานวชาการและดานปฏบตการ ซงเปนปจจยสาคญในการ

160

ดาเนนงานดานการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล จงควรมแนวทางแกปญหา ดงเชน การขาด

บคลากรดานวชาการ ควรใหบคลากรผรบผดชอบงานดานสงแวดล อมหรอบคลากรในสายงานท

ใกลเคยงกน เชน กองชาง ไดรบการอบรมพฒนาความรดานการจดการขยะ ใหมความรความเขาใจ

เพมศกยภาพใหองคกรมประสทธภาพในการจดการขยะมลฝอยมากขน การขาดแคลนบคลากรดาน

ปฏบตงาน สวนใหญสาเหตมาจากเรองการเงน ซงองคกรปกคร องสวนทองถนเปนองคกรภาครฐ

จงมงบประมาณจากด จงจาเปนตองมการสรางแรงจงใจใหแกบคลากร เชน มโบนสจากการทางาน

มสวสดการทด องคกรปกครองสวนทองถนจงควรดาเนนโครงการทเกดรายไดแกองคกร เชน

เทศบาลตาบลเมองแกลง มการจาหนายผลตภณฑจากการค ดแยกและแปรรปจากขยะ อาจจะหา

งบประมาณสนบสนนจากหนวยงานภายนอก เชน เทศบาลตาบลเมองแกลงไดสงโครงการประกวด

เพอใหไดเงนมาสนบสนนการดาเนนงาน

9) ความไมรวมมอของประชาชนบางสวน

ปญหาความไมรวมมอของประชาชนในพนท สวนใหญเกดจากการทประชาชนไม

ตระหนกถงปญหา และผลกระทบ ดานสงแวดลอม และไมเหนประโยชน ในการเขารวมในการ

จดการขยะมลฝอย ขององคกรปกครองสวนทองถน การจดการปญหาควรเรมจาก ใหบคลากรและ

ผนาชมชนลงพนทใหขอมลและความรแกประชาชนในดานการจดการขยะ มลฝอย อธบายแผนการ

ดาเนนงานดานการจดการขยะมลฝอยและผลทจะไดจากการดาเนนงาน เมอประชาชนในพนทสวน

ใหญเขารวมโครงการจะทาใหประชาชนทยงไมมสวนรวม เกดความสนใจ เนองจากมนษยเปนสตว

สงคม พฤตกรรมพนฐานของมนษยมกจะกลวการแปลกแยกดงนนจงมแ นวโนมสงทจะทาให

ประชาชนเขามามสวนรวมในการดาเนนงานขององคกร นอกจากนปญหาความไมรวมมอของ

ประชาชนยงเกดจากประชากรแฝง นกทองเทยว แรงงานตางดาว และผอาศยในพนทชวคราว

องคกรปกครองสวนทองถนจงควรมการประชาสมพนธในเรองการดาเนนโครงการด านการจดการ

ขยะมลฝอยของทองถน ทงโดยตรง เชน การตดปายประกาศ หรอประชาสมพนธและโดยออม เชน

ขอความรวมมอจากผประกอบการในพนท ทเกยวของประชากรกลมน ใหชวยบอกหรอ

ประชาสมพนธใหประชากรกลมนเกดความเขาใจ มความตระหนกในปญหาและเขามารวมมอใน

การดาเนนการ

ขอเสนอแนะจากผลการศกษา ผวจยทาการสรปเป นแผนภาพการจดการเชงระบบ ตาม

ทฤษฎระบบ สามารถแสดงความเชอมโยง ระหวาง Input Process Output และFeedbackไดดงภาพท

5.1

161

ภาพท 5.1 ความเชอมโยงของขอเสนอแนะจากผลการศกษาในรปแบบของทฤษฎระบบ

5.3.2 ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป

ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป มดงน

1) ควรศกษาในเชงปรมาณดานปจจยปจจยทมผลตอความสาเรจ ของการจดการขยะ

มลฝอยของเทศบาล เนองจากการศกษา ในครงนใชวธการวจยเชงคณภาพ โดย เกบรวบรวมขอมล

เกยวกบการบรหารจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง จากการสมภาษณผบรหาร

บคลากร ผนาชมชน และประชาชน ทเนนในสวนการบรหารจดการของเทศบาล แตในสวนของ

ประชาชนนนยง ไดขอมลทไมครอบคลมทวถง จงควรมการศกษาขอมลเชงปรมาณดาน การมสวน

รวมในการดาเนนโครงการเกยวกบการจดการขยะมลฝอยของประชาชนเพมขน

2) ควรเพมขอบเขตในการศกษา โดย ศกษาปจจย ทมผลตอความสาเรจของการ เปน

ตนแบบเมองคารบอนตา (Low Carbon City) เนองจากการศกษาครงนศกษาปจจยแหงความสาเรจ

เฉพาะดานการจดการขยะมลฝอย ซงเปนเพยงองคประกอบหนงของความสาเรจสาหรบการเปน

ตนแบบเมองคารบอนตา ของเทศบาลตาบลเมองแกลง โดยประเดนทควรศกษาเพมเตม เชน

พลงงานทดแทน การเพมพนทสเขยว เปนตน

สรปผลการศกษาเรองการจดการขยะมลฝอยขององคกรปกครองสวนทองถน กรณศกษา

เทศบาลตาบลเมองแกลง จงหวดระยอง แสดงไวดงภาพท 5.2

- ผบรหารทมวสยทศน มวธการ

คดอยางเปนระบบ มการทางาน

เชงประจกษ

- การสรางแรงจงใจใหแกบคลากร

- มการตดตอสอสารทดทง

ภายในองคกรและสาธารณะ

- ระบบการบรหารจดการขยะมลฝอยทด

- มกระบวนการจดการขยะมลฝอยท

เหมาะสมและถกหลกสขาภบาล

- การสงเสรมการมสวนรวมและความ

เขมแขงของชมชน

- การสรางความรวมมอกบหนวยงาน

ภายนอก

ความสาเรจในการบรหาร

จดการขยะมลฝอยของ

องคกรปกครองสวนทองถน

ปญหาและอปสรรค

- การขาดแคลนบคลากร

- ประชาชนบางสวนใหความรวมมอนอย

162

ภาพท 5.2 สรปผลการศกษา

ขอเสนอแนะสาหรบองคกรปกครองสวนทองถนอน

1. ผบรหารจะตองมวสยทศนทกวางไกล มการปฏบตงานเชงประจกษ นาแนวคดทางการบรหารใหม ๆ มาประยกตใชใหเขากบองคกร 2. ระบบการบรหารจดการขยะมลฝอยทด 3. มการตดตอสอสารทดทงภายในองคกรและสาธารณะ 4. มการสรางแรงจงในใหแกบคลากร 5. มกระบวนการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสม 6. การสงเสรมการมสวนรวมและความเขมแขงของชมชน 7. การสรางความรวมมอกบหนวยงานภายนอก 8. แนวทางแกปญหาการขาดแคลนบคลากร 9. แนวทางแกปญหาความไมรวมมอของประชาชนบางสวน

การจดการขยะมลฝอยของเทศบาลตาบลเมองแกลง

1. กระบวนการจดการขยะมลฝอย - การรณรงคประชาสมพนธใหประชาชนไดรบความรเรองการคดแยกขยะจากบานเรอน - การเกบรวบรวมและขนสง เทศบาลมโครงการถนนปลอดถง โครงการ Green Lamp - กาจดโดยวธฝงกลบอยางถกหลกสขาภบาล (Sanitary Landfill) - เทศบาลมการจดการขยะแบบผสมผสานของเทศบาลจากการคดแยกขยะจากปลายทาง 2. การบรหารองคกรดานการจดการขยะมลฝอย - มการสงเสรมทรพยากรบคคลในองคกรพฒนาศกยภาพตนเอง พรอมกบปลกฝงใหทกคนมคณธรรมและจรยธรรม - มการวางเปาหมายในดานการจดการขยะมลฝอย ซงมยทธศาสตรและโครงการภายใตยทธศาสตรเปนตวขบเคลอน - ผนาชมชนและเจาหนาทเปนตวกลางประสานการทางานของเทศบาลและประชาชน - เทศบาลยงมการรณรงคผานชางทางตาง ๆ เพอใหประชาชนไดเขาถงขอมลและไดรบความรไดงาย สะดวก และรวดเรวทสด - มการจดงบประมาณในดานการจดการขยะมลฝอยผานโครงการตาง ๆ อยางตอเนอง นอกจากน ยงไดรบเงนทนจากองคกร หรอหนวยงานอน 3. การมสวนรวมของประชาชน - ผนาชมชนและประชาชนสามารถเขารวมประชมประชาคม รบทราบโครงการหรอกจกรรมทเทศบาลจะดาเนนการ และ รวมเสนอแนวทางและขอคดเหน - ประชาชนยอมรบโครงการหรอกจกรรมทเทศบาลจดขน - ประชาชนในพนทเขารวมโครงการหรอกจกรรมตางๆของเทศบาล - เทศบาลเปดโอกาสใหประชาชนในพนทและประชาชนทวไป เขาดและเยยมชมการจดการขยะของเทศบาล และสอบถาม ความพงพอใจและความตองการของประชาชนในพนท อยางสมาเสมอ

ปจจยความสาเรจในการจดการขยะมลฝอย

ปจจยภายใน - ผบรหาร มวสยทศนกวางไกล มวธการคดอยางเปนระบบ มการปฏบตงานเชงประจกษ มความเสยสละ - บคลากรดานวชาการ มความกระตอรอรน มความชานาญดานการจดการขยะมลฝอย แตยงขาดแคลนบคลากรระดบปฏบตการ - แบงงานตามหนาทอยางชดเจน มการนาระบบมาตรฐาน ISO 14001 มาควบคมการบรหารจดการดานสงแวดลอม - นโยบาย/แผน/โครงการ ยดหลกการมสวนรวมของประชาชน - มชองทางการประชาสมพนธหลายทางเพอ ในการใหความรแกประชาชนในพ - มกระบวนการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสม และมการจดการแบบผสมผสาน

ปจจยภายนอก - ผนาชมชนและประชาชนมความกระตอรอรน และมจตสานกในดานสงแวดลอม แตยงมประชากรแฝง ไมใหความรวมมอในการจดการสงแวดลอม - องคกรตาง ๆ ดานสงแวดลอมเขามาชวยสนบสนนทนเพอพฒนาการจดการขยะมลฝอยของเทศบาล

บรรณานกรม

กฎกระทรวง ฉบบท 33 พ.ศ. 2535 (กฎกระทรวงออกตามความในพระราชบญญตควบคมอาคาร

พ.ศ. 2522). ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 109, 11 (17 กมภาพนธ): 19 – 20.

กฎกระทรวงวาดวยการกาจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. 2545. ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 119, 86 ก

(5 กนยายน): 1 – 2.

กฎกระทรวงวาดวยอตราคาธรรมเนยมการใหบรการเกบ ขน และกาจดสงปฏกลหรอมลฝอย และ

อตราคาธรรมเนยมอน ๆ พ.ศ. 2545. ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 119, 86 ก (5

กนยายน): 17.

กรมควบคมมลพษ. 2550. คมอการปฏบตงานของเจาหนาทองคกรปกครองสวนทองถน ในการ

เกบรวบรวม ขนสงและกาจดของเสยอนตรายจากชมชน. กรงเทพมหานคร: อษาการ

พมพ.

กรมควบคมมลพษ. 2552ก. ประมาณการปรมาณขยะมลฝอย จาแนกตามภาค พ.ศ. 2552. คน

วนท 3 กมภาพนธ 2554 จาก http://service.nso.go.th/nso/nso_center/ project/search_

center /23project-th.htm

กรมควบคมมลพษ. 2552ข. สรปสถานการณมลพษของประเทศไทย ป 2551. กรงเทพมหานคร:

กชกร พบลชชง.

กรมควบคมมลพษ. 2554. สรปสถานการณมลพษของประเทศไทย ป 2553. คนวนท 4 กมภาพนธ

2554 จาก http://aqmthai.servehttp.com/admin/pageInformation.php?id=9

กรมควบคมมลพษ. 2556. สถานการณมลพษของประเทศไทย ป 2555. คนวนท 28 กนยายน 2556

จาก http://www.pcd.go.th/public/News/GetNewsThai.cfm?task=lt2009&id=16848

กรมควบคมมลพษ. สานกจดการกากของเสยและสารอนตราย. 2551. คมอแนวทางการลด คด

แยกและใชประโยชนขยะมลฝอย. กรงเทพมหานคร: รงศลปการพมพ (1977).

กรมอนามย. 2546. การจดการมลฝอยตดเชอ. นนทบร: โรงพมพสามเจรญพาณชย.

กรมอนามย. สานกอนามยสงแวดลอม. 2544. การจดการมลฝอยของเทศบาลในประเทศไทย:

สถานการณ ในปจจบนและทศทางในอนาคต. กรงเทพมหานคร: โรงพมพ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

164

กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลย และสงแวดลอม. สานกนโยบายและแผนสงแวดลอม. 2540.

นโยบายและแผนการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2540 –

2559. กรงเทพมหานคร: สานกนโยบายและแผนสงแวดลอม กระทรวงวทยาศาสตร

เทคโนโลย และสงแวดลอม.

กอบกล รายะนาคร. 2550. กฎหมายกบสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: วญ�ชน.

เกรยงศกด อดมสนโรจน. 2553. ของเสยอนตราย. พมพครงท 2. นนทบร: มหาวทยาลยรงสต.

โกวทย พวงงาม. 2552. การปกครองทองถนไทย. พมพครงท 7. กรงเทพมหานคร: วญ�ชน.

คะนงนจ ศรบวเอยมและคณะ. 2545. แนวทางการเสรมสรางประชาธปไตยแบบมสวนรวมตาม

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 ปญหา อปสรรค และทางออก.

นนทบร: สถาบนพระปกเกลา.

จาลอง โพธบญ. 2551. องคกรปกครองสวนทองถนกบการจดการขยะทด : ศกษากรณเทศบาล

ตาบลเทพกระษตร. วารสารการจดการสงแวดลอม. 4 (1): 27 – 65.

จาลอง โพธบญ. 2552. การบรหารโครงการสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: ทพยเนตร.

ชเพญ วบลสนต. 2541. การตดสนใจทางการตลาดยาและการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส

และอปสรรคขององคกรอตสาหกรรม. วารสารการประชมวชาการและการพฒนา

วชาชพ. 7(มกราคม – มนาคม): 203 – 209.

ถวลวด บรกล และคณะ. 2551. คมอการบรหารราชการแบบมสวนรวมของหนวยงานภาครฐใน

ระดบจงหวด. กรงเทพมหานคร: สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ.

เทศบาลตาบลเมองแกลง. ม.ป.ป. คนแนวคด พบมรรควธ ปรงเมองใหนาอยอยางแยบยล. ระยอง:

ศนยประสานงานเครอขายการเรยนรดานการจดการเมองและสงแวดลอม ประจาภาค

ตะวนออก.

เทศบาลตาบลเมองแกลง. 2555. เทศบญญต เรอง งบประมาณรายจายประจาปงบประมาณ 2555.

ระยอง: เทศบาลตาบลเมองแกลง.

ไทยพบลกา. 2554. กรมควบคมมลพษเผยสถานการณมลพษป 2554 ขยะนาหวงทงป 16 ลานตน.

คนวนท 17 มนาคม 2555 จาก http://thaipublica.org/2011/12/report-pollution-2554/

ไทยพบลกา. 2556. กรมควบคมมลพษสรปสถานการณ “อากาศ-นา-ขยะ” ป’55 พนทไหนอาการ

อยางไร!. คนวนท 20 กนยายน 2556 จาก http://thaipublica.org/2013/01/the-

pollution-situation-2012/

ธเรศ ศรสถตย. 2553. วศวกรรมการจดการมลฝอยชมชน. กรงเทพมหานคร: สานกพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

165

ธระ กลสวสด. 2553. เทคโนโลยสารสนเทศเพอการบรหาร. กรงเทพมหานคร: เวลดเทรด

ประเทศไทย.

นนทวฒน บรมานนท. 2552. การปกครองสวนทองถน. พมพครงท 5. กรงเทพมหานคร: วญ�

ชน.

นตยา สวรรณศร. 2551. การมสวนรวมของชมชนในการจดการขยะตามแนวพระราชดาร เทศบาล

ตาบลวงกะพ อาเภอเมอง จงหวดอตรดตถ. คนวนท 30 กนยายน 2556 จาก

http://www.thailis.or.th/tdc/browse.php?option=show&browse_type=title&titleid=72

7&display=list_subject&q=%A1%D2%C3%C8%D6%A1%C9%D2%AA%D1%E9

%B9%C1%D1%B8%C2%C1

นามสมมต 1. นายกเทศมนตรเทศบาลตาบลเมองแกลง. 2554 (17 มถนายน). การสมภาษณ.

นามสมมต 2. รองนายกเทศมนตรเทศบาลตาบลเมองแกลง. 2554 (9 กรกฎาคม). การสมภาษณ.

นามสมมต 3. ผอานวยการกองสาธารณสขและสงแวดลอมเทศบาลตาบลเมองแกลง. 2554 (17

มถนายน). การสมภาษณ.

นามสมมต 4. สตวแพทยกองสาธารณสขและสงแวดลอมเทศบาลตาบลเมองแกลง. 2554 (17

มถนายน). การสมภาษณ.

นามสมมต 5. ผนาชมชนแกลงแกวกลา. 2554 (9 กรกฎาคม). การสมภาษณ.

นามสมมต 6. ผนาชมชนหนองควายเขาหก. 2554 (9 กรกฎาคม). การสมภาษณ.

นามสมมต 7. ผนาชมชนพลงชางเผอก. 2554 (9 กรกฎาคม). การสมภาษณ.

นามสมมต 8. ผนาชมชนมาบใหญ. 2554 (9 กรกฎาคม). การสมภาษณ.

นามสมมต 9. ผนาชมชนโพธทอง. 2554 (9 กรกฎาคม). การสมภาษณ.

เนตรพณณา ยาวราช. 2553. การจดการสมยใหม: Modern Management. พมพครงท 7.

กรงเทพมหานคร: ทรปเพล กรป.

บฆอร ยหมะ. 2550. การปกครองทองถนไทย. กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

ประกาศกรมควบคมมลพษ เรอง หลกเกณฑในการคดเลอกพนทตงสถานท ฝงกลบกากของเสย.

2552. ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 126, ตอนพเศษ 61 ง (24 เมษายน): 48 – 51.

ประกาศคณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2546 เรอง

กาหนดอานาจ และหนาท ในการจดระบบบรการสาธารณะขององคการบรหารสวน

จงหวด. ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 120, ตอนพเศษ 90 ง (19 สงหาคม): 22 –

25.

166

ประสทธ นนสถตย. 2546. การจดการมลฝอยอนตรายในเขตเทศบาลตาบล จงหวดกาฬสนธ. คน

วนท 30 กนยายน 2556 จาก

http://www.thailis.or.th/tdc/browse.php?option=show&browse_type=title&titleid=15

9546&query=%BB%C3%D0%CA%D4%B7%B8%D4%EC%20%B9%D1%B9%CA%B

6%D4%B5%C2%EC&s_mode=word&d_field=&d_start=0000-00-00&d_end=2556-10-

01&limit_lang=&limited_lang_code=&order=&order_by=&order_type=&result_id=1&

maxid=1

พงษเทพ แซลม และพนจ ดวงจนดา. 2553. ขยะ: อปสรรคการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจใน

จงหวดภเกต. คนวนท 30 กนยายน 2556 จาก

http://www.ecba.tsu.ac.th/web/th/servics/research/article/ขยะ%20อปสรรคการ

เจรญเตบโตทางเศรษฐกจในจงหวดภเกต .PDF

พรชย พรสวรรค. 2551. สภาพปญหาและความตองการในการจดการขยะมลฝอยของชมชน ตาบล

แมยาว อาเภอเมอง จงหวดเชยงราย. คนวนท 30 กนยายน 2556 จาก

http://www.thailis.or.th/tdc/browse.php?option=show&browse_type=title&titleid=43

58&query=%CA%C0%D2%BE%BB%D1%AD%CB%D2%E1%C5%D0%A4%C7%D2

%C1%B5%E9%CD%A7%A1%D2%C3%E3%B9%A1%D2%C3%A8%D1%B4%A1%D

2%C3%A2%C2%D0%C1%D9%C5%BD%CD%C2%A2%CD%A7%AA%D8%C1%AA

%B9%20%B5%D3%BA%C5%E1%C1%E8%C2%D2%C7%20%CD%D3%E0%C0%C

D%E0%C1%D7%CD%A7%20%A8%D1%A7%CB%C7%D1%B4%E0%AA%D5%C2

%A7%C3%D2%C2&s_mode=word&d_field=&d_start=0000-00-00&d_end=2556-10-

01&limit_lang=&limited_lang_code=&order=&order_by=&order_type=&result_id=

1&maxid=1

พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535. ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 109, 38 (5 เมษายน):

28 – 34.

พระราชบญญตการสาธารณสข (ฉบบท 2) พ.ศ. 2550. ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 124, 28 ก (27

มถนายน): 1.

พระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนการ กระจายอานาจใหแกองคกร ปกครองสวนทองถน

พ.ศ. 2542. ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 116, 114 ก (17 พฤศจกายน): 53 – 65.

พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522. ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 96, 80 (25

กมภาพนธ): 8.

167

พระราชบญญตจดวางการรถไฟและทางหลวง พ.ศ. 2464. ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 38,

(27 สงหาคม): 164.

พระราชบญญตทางหลวง พ.ศ. 2535. ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 109, 52 (18 เมษายน): 15.

พระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2496. ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 70, 14 (17 กมภาพนธ): 243

– 244.

พระราชบญญตรกษาคลองประปา พ.ศ. 2526. ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 100, 160 (6

ตลาคม): 6.

พระราชบญญตรกษาคลอง ศก 121. ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 19, (19 ตลาคม): 581.

พระราชบญญตรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง พ.ศ. 2535. ราช

กจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 109, 15 (28 กมภาพนธ): 29 – 38.

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535. ราชกจจานเบกษา.

ฉบบกฤษฎกา 109, 37 (4 เมษายน): 2 – 37.

พทกษ มกดาสนท. 2551. ปจจยทมผลตอความสาเรจของโครงการกาจดขยะ ของเทศบาลตาบล

เมองแกลง อาเภอแกลง จงหวดระยอง. คนวนท 30 กนยายน 2556 จาก

http://www.thailis.or.th/tdc/browse.php?option=show&browse_type=title&titleid=17

9422&query=%BB%D1%A8%A8%D1%C2%B7%D5%E8%C1%D5%BC%C5%B5%E8

%CD%A4%C7%D2%C1%CA%D3%E0%C3%E7%A8%A2%CD%A7%E2%A4%C3%

A7%A1%D2%C3%A1%D3%A8%D1%B4%A2%C2%D0%20%A2%CD%A7%E0%B7

%C8%BA%D2%C5%B5%D3%BA%C5%E0%C1%D7%CD%A7%E1%A1%C5%A7%2

0%CD%D3%E0%C0%CD%E1%A1%C5%A7%20%A8%D1%A7%CB%C7%D1%B4%

C3%D0%C2%CD%A7&s_mode=word&d_field=&d_start=0000-00-00&d_end=2556-10-

01&limit_lang=&limited_lang_code=&order=&order_by=&order_type=&result_id=

1&maxid=1

ภาพร (ศรอร) ขนธหตถ. 2549. องคการและการจดการ. พมพครงท 8. กรงเทพมหานคร: ทพย

วสทธ.

มลลกา ปญญาคะโป. 2544. การจดการของเสยจากโรงงานอตสาหกรรม. กรงเทพมหานคร:

ภาควชาวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร.

มลนธโลกสเขยว. 2553. “เทศบาลนครพษณโลก” เมองแหงการรไซเคล. คนวนท 22 กมภาพนธ

2554 จาก http://www.greenworld.or.th

168

ยงยทธ แฉลมวงษและคณะ. 2556. ทดอารไอวเคราะหผลด/ผลเสยนโยบายคาแรงขนตา 300 บาท.

คนวนท 11 กรกฎาคม 2556 จาก http://www.dailynews.co.th/businesss/177744

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550. ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา 124, 47 ก (24

สงหาคม): 19 – 116.

วนชย วฒนศพท. 2543. คมอการมสวนรวมของประชาชนในการตดสนใจของชมชน. ขอนแกน:

ศนยสนตวธเพอพฒนาประชาธปไตย สถาบนพระปกเกลา.

วเชยร วทยอดม. 2551. องคการและการจดการ. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: ธนธชการพมพ.

วเชยร วทยอดม. 2554. การจดการสมยใหม. กรงเทพมหานคร: ธนธชการพมพ.

วภาส ทองสทธ. 2551. การบรหารจดการทด. กรงเทพมหานคร: อนทภาษ.

วลาวรรณ รพพศาล. 2550. หลกการจดการ. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร: วจตรหตถกร.

วฒนนท บญช. 2550. บทบาทหนาทองคการบรหารสวนตาบลกบการจดการขยะในอาเภอบางพล

จงหวดสมทรปราการ. คนวนท 30 กนยายน 2556 จาก

http://202.28.199.3/tdc/browse.php?option=show&browse_type=title&titleid=18108

6&display=list_subject&q=%A8%D8%C5%A1%D2%C2%C7%D4%C0%D2%A4

%C8%D2%CA%B5%C3%EC

ศรกล หนปย. 2552. การจดการมลฝอยของเทศบาลตาบลเขารปชาง อาเภอเมอง จงหวดสงขลา.

คนวนท 30 กนยายน 2556 จาก

http://www.thailis.or.th/tdc/browse.php?option=show&browse_type=title&titleid=18

1259&query=%C8%D4%C3%D4%A1%D8%C5%20%CB%B9%D9%BB%D8%E9

%C2&s_mode=word&d_field=&d_start=0000-00-00&d_end=2556-10-

01&limit_lang=&limited_lang_code=&order=&order_by=&order_type=&result_id=

1&maxid=1

ศนยประสานงานเครอขายการเรยนรดานการจดการเมองและสงแวดลอม ประจาภาคตะวนออก .

2554. ของเสย...ทไมเสยของ. คนวนท 15 กนยายน 2554 จาก http://erc-

sumc53.muangklang.com/DownloadDocument/waste-no-wasteFeb53/Bouchou-

waste-no-waste.pdf

ศนยวจยและฝกอบรมดานสงแวดลอม. 2552. การจดการขยะขององคกรปกครองสวนทองถน.

คนวนท 30 กนยายน 2556 จาก

http://www.ertc.deqp.go.th/ertc/images/stories/user/ct/จดตงศนยสาธต/3-การจดการ

ขยะขององคกรปกครองสวนทองถน.pdf

169

สถาบนพระปกเกลา. 2545. รายงานการวจยการศกษาเพอพฒนาดชนวดผลการพฒนาระบบ

บรหารจดการทด. นนทบร: สถาบนพระปกเกลา

สมคด บางโม. 2553. องคการและการจดการ. พมพครงท 5. กรงเทพมหานคร: วทยพฒน.

สมพร แสงชย. 2548. การวางแผนเชงกลยทธภาครฐ. กรงเทพมหานคร: โครงการบณฑตศกษา

การจดการสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

สกฤษฎพงษ วะเจดย. 2551. การจดการปญหาขยะมลฝอยในเขตตาบลศาลาดาน อาเภอเกาะลนตา

จงหวดกระบ. คนวนท 30 กนยายน 2556 จาก

http://202.28.199.3/tdc/browse.php?option=show&browse_type=title&titleid=18015

8&display=list_subject&q=%BA%D8%A4%C5%D2%A1%C3

สานกงานคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต. 2553. เอกสารวชาการ ดานเทคโนโลยการจดการ

ขยะมลฝอย. คนวนท 4 กมภาพนธ 2554 จาก http://www.onep.go.th/oneb/

Download.php

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจแหงชาต. 2555. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต ฉบบทสบเอด พ.ศ. 2555 – 2559. กรงเทพมหานคร: สานกงาน

คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจแหงชาต.

สานกงานเทศบาลตาบลเมองแกลง. 2552. คาแถลงนโยบายการบรหารงานตอสภาเทศบาลตาบล

เมองแกลงของนายกเทศมนตรตาบลเมองแกลง. คนวนท 5 กรกฎาคม 2555 จาก

http://www.muangklang.com/ccpnews/mk/diagram53.html

สานกงานเทศบาลตาบลเมองแกลง. 2553. รจกทกซอกทกมมในเมองแกลง. คนวนท 5 กรกฎาคม

2555 จาก http://www.muangklang.com/ccpnews/mk/news/images/13communit

yMapColor.gif

สานกงานเทศบาลตาบลเมองแกลง. 2554. ประวตการจดตงเทศบาล. คนวนท 5 กรกฎาคม 2555

จาก http://www.muangklang.com/ccpnews/mk/historyTSB.html

สรพนธ ฉนทแดนสวรรณ. 2550. องคการและการจดการ. กรงเทพมหานคร: จดทอง.

สรพนธ ฉนทแดนสวรรณ. 2553. หลกการบรหารธรกจ. กรงเทพมหานคร: จดทอง.

อนวช แกวจานงค. 2552. หลกการจดการ. สงขลา: นาศลป โฆษณา.

อรณย วงษศรปาน. 2551. ขยะ: ผลกระทบ. คนวนท 4 กมภาพนธ 2554 จาก

http://www.thaigoodview.com/library/teachershow/nakhonsithamrat/arunee_w/cheev

it/sec03p04.html

170

อาณต ตะปนตา. 2553. ความรเบองตนเกยวกบการจดการขยะมลฝอย. กรงเทพมหานคร: แอค

ทฟ พรนท.

อาดษ เยนประสทธ. 2545. ผลของการดาเนนระบบการจดการสงแวดลอม ISO14001: 1996 ใน

ระดบเทศบาล กรณศกษาเทศบาลตาบลแหลมฉบง จงหวดชลบร และเทศบาลตาบล

เมองแกลง จงหวดระยอง. คนวนท 30 กนยายน 2556 จาก

http://202.28.199.3/tdc/browse.php?option=show&browse_type=title&titleid=23767

1&query=%CD%D2%B4%D4%C9%20%E0%C2%E7%B9%BB%C3%D0%CA%D

4%B7%B8%EC&s_mode=word&d_field=&d_start=0000-00-00&d_end=2556-10-

01&limit_lang=&limited_lang_code=&order=&order_by=&order_type=&result_id=

1&maxid=1

อดมศกด สนธพงษ. 2549. กฎหมายเกยวกบสงแวดลอม. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: วญ�

ชน.

อทย หรญโต. 2523. การปกครองทองถน. กรงเทพมหานคร: โอเดยนสโตร.

เอกชย บญยาทษฐาน. 2553. คมอวเคราะห SWOT อยางมออาชพ. กรงเทพมหานคร: ปญญาชน.

เอกวทย มณธร. 2552. ความรเบอตนเกยวกบการบรหาร/การจดการ. กรงเทพมหานคร: เอม ท

เพรส.

Bennis, Warren G. and Mische, Michael. 1997. The 21st Century Organization: Reinventing

Through Reengineering. California: Jossey-Bass.

Burns, James MacGregor. 1978. Leadership. Toronto: Fitzhenry and Whiteside.

Stoner, James A. F. and Freeman , R. Edward. 1992. Management. 5th ed. New Jersey: A

Simon and Schuster.

Stoner, James A. F.; Freeman , R. Edward and Gilbert, Daniel R. 1995. Management. 6th ed.

New Jersey: A Simon and Schuster.

Strage, Henry M. 1992. Milestone in Management: an Essential Reader. Cornwall: TJ Press.

Straub, Joseph T. and Attner, Raymond F. 1985. Introduction to Business. Boston: Kent.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก

แบบสมภาษณผบรหาร/บคลากร เทศบาลตาบลเมองแกลง

แบบสมภาษณผบรหาร/บคลากร เทศบาลตาบลเมองแกลง

การจดการขยะขององคกรปกครองสวนทองถน: กรณศกษาเทศบาลตาบลเมองแกลง

จงหวดระยอง

ชอผใหสมภาษณ (นาย, นาง, นางสาว)......................................................................................................

ตาแหนง ....................................................................................................................................................

หนาทความรบผดชอบ ..............................................................................................................................

โทรศพท.................................... โทรสาร ...................................... E-mail...............................................

วนทสมภาษณ...........................................................................................................................................

1.ในเขตเทศบาลของทานมปญหาเกยวกบขยะมลฝอยหรอไม อยางไร (รวมถงขยะอนตราย และมลฝอย

ตดเชอ)

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

2. นโยบายในการจดการขยะมลฝอย ขยะอนตรายจากชมชน มลฝอยตดเชอขององคกร/ผบรหารเปน

อยางไร

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

174

3. เทศบาลของทานมแผนงาน/โครงการในการจดการขยะมลฝอย ขยะอนตรายจากชมชน มลฝอยตด

เชออยางไร มงบประมาณ ประมาณเทาใด เพยงพอหรอไม

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

4.เทศบาลของทานมวธการคดแยก เกบรวบรวม ขนสงและกาจดขยะมลฝอยทวไป ขยะอนตรายจาก

ชมชน มลฝอยตดเชออยางไรบางและทานมวธการบารง ดแลรกษาอปกรณและเครองจกร พาหนะ

อยางไร

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

5. เทศบาลของทานดาเนนการจดการขยะมลฝอย ขยะอนตรายจากชมชน มลฝอยตดเชอดวยตนเองหรอ

มอบหมายใหหนวยงานใดเปนผดาเนนการ ในขนตอนใดบาง อยางไร

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

6.เทศบาลของทานประสบความสาเรจในการดาเนนงานบรหารจดการขยะมลฝอย อยางไร

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

7. องคกรของทานมการดาเนนโครงการหรอกจกรรมทเกยวของกบขยะเชน การนาขยะไปทาปยหมก

โครงการขยะแลกไข เปนตน หรอไมอยางไร

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

175

8. ทานมมาตรการ/หรอโครงการใดทนามาใชสรางแรงจงใจใหมการคดแยกขยะจากแหลงกาเนด

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

9.แหลงงบประมาณในการดาเนนการดานขยะของทานมาจากหนวยงานใดบาง เพยงพอหรอไม อยางไร

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

10. อปท.มการจดเกบคาธรรมเนยมการจดการขยะหรอไม อตราคาธรรมเนยมเปนอยางไร มปญหาใน

การจดเกบหรอไม

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

11. อตราคาธรรมเนยมทจดเกบมความเหมาะสมหรอไม รายไดจากการจดเกบคาธรรมเนยมเพยงพอกบ

คาใชจายหรอไม (คาใชจายเทาไร รายไดเทาไร)

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

12. ปญหาและอปสรรคใดบางททานพบในการจดการขยะมลฝอย ขยะอนตรายจากชมชนและมลฝอย

ตดเชอ

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

176

13. ทานคดวาวธการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสมสาหรบองคกรของทานควรเปนอยางไร เพราะเหตใด

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

14. องคกรของทานมการประชาสมพนธใหความรความเขาใจเกยวกบผลกระทบ/อนตรายจากขยะและ

การปองกนแกไขแกประชาชนและหนวยงานทเกยวของหรอไม อยางไร

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

15. ประชาชนและหนวยงานตางๆในพนทมสวนรวมในการจดการขยะหรอไม อยางไร

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

16.ในเทศบาลของทานมการตอตานการดาเนนงานดานขยะจากประชาชนหรอไม ถามทานมวธการไกล

เกลยอยางไร

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

17. ทานมขอเสนอแนะเพมเตมในการจดการขยะมลฝอยชมชนในพนทอยางไรบาง

1) ดานโครงสราง/หนวยงานรบผดชอบ

...................................................................................................................................................................

2) ดานบคลากร

...................................................................................................................................................................

177

3) ดานงบประมาณ

...................................................................................................................................................................

4) ดานการจดเกบคาธรรมเนยม

...................................................................................................................................................................

5) ดานการคดแยกขยะ

...................................................................................................................................................................

6) ดานการเกบรวบรวมและขนสง

...................................................................................................................................................................

7) ดานการกาจดขยะ

...................................................................................................................................................................

8) ดานการมสวนรวมของชมชน

...................................................................................................................................................................

9) ดานการสนบสนนรวมมอจากหนวยงานตางๆ

...................................................................................................................................................................

10) ดานการยอมรบ/ความขดแยงของภาคสวนตางๆ

...................................................................................................................................................................

11) ดานอนๆ (โปรดระบ)

...................................................................................................................................................................

ขอขอบพระคณทใหสมภาษณ

ภาคผนวก ข

แบบสมภาษณผนาชมชนและประชาชน เทศบาลตาบลเมองแกลง

แบบสมภาษณผนาชมชนและประชาชน เทศบาลตาบลเมองแกลง

การจดการขยะขององคกรปกครองสวนทองถน: กรณศกษาเทศบาลตาบลเมองแกลง

จงหวดระยอง

ชอผใหสมภาษณ (นาย, นาง, นางสาว)...............................................................................................

ตาแหนงในชมชน ......................................................ชอชมชน... ......................................................

วนทสมภาษณ......................................................................................................................................

คาถามในการสมภาษณ

1. สถานการณ/ปญหาดานขยะมลฝอย

1.1 ในชมชนภายใตการดแลรบผดชอบของทานหรอหนวยงานของทาน มปญหาขยะมล

ฝอย ขยะอนตรายจากชมชน และมลฝอยตดเชออยางไรบาง

.....................................................................................................................................

............................................................................................................................. ........

1.2 ขยะเหลานมาจากแหลงใดบาง (บานเรอน รานคา แหลงเกษตรกรรม แหลงทองเทยว

โรงงานอตสาหกรรม เปนตน)

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

1.3 ในชมชนของทานมปรมาณขยะมลฝอยเทาใดและสามารถจดการไดมากนอยเพยงใด

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

180

1.4 ในชมชนของทานมภาชนะรองรบขยะมลฝอยกประเภท อะไรบางและเพยงพอตอความ

ตองการหรอไม อยางไร

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

1.5 ในชมชนของทานมปญหาในการลกลอบทงมลฝอยอนตรายหรอไม มการเฝาระวง

อยางไร

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

2. การจดการขยะมลฝอยของอปท./หนวยงานทเกยวของ

2.1 ขยะทวไป

1) ชมชนของทานไดรบการบรการดานการจดการขยะมลฝอย ไดแกการเกบรวบรวม

และกาจดขยะมลฝอยจากหนวยงานหรอองคกรใด

............................................................................................................................. .......

2) มความถในการจดเกบเทาใด (เชน จานวนครงตอสปดาห)

............................................................................................................................. .......

3) มคาธรรมเนยมในการจดเกบ/กาจดหรอไม อตราเทาไร

....................................................................................................................................

4) วธการจดเกบคาธรรมเนยมในการจดเกบ/กาจดขยะในชมชนของทานและ

กาหนดเวลาในการจดเกบเปนอยางไร (เชน เกบตามรายบาน ทกสนเดอน เปนตน)

....................................................................................................................................

2.2 ขยะอนตราย

1) ชมชนของทานไดรบการบรการดานการจดการขยะอนตรายจากบานเรอน หรอการ

เกบรวบรวมและกาจดขยะอนตรายหรอไม จากหนวยงานหรอองคกรใด

............................................................................................................................. .......

2) มความถในการจดเกบเทาใด (เชน จานวนครงตอสปดาห)

....................................................................................................................................

181

3) มคาธรรมเนยมในการจดเกบ/กาจดหรอไม อตราเทาไร

....................................................................................................................................

2.3 มลฝอยตดเชอ

1) ชมชนของทานไดรบการบรการดานการจดการมลฝอยตดเชอ หรอการเกบรวบรวม

และกาจดมลฝอยตดเชอหรอไม จากหนวยงานหรอองคกรใด

....................................................................................................................................

2) มความถในการจดเกบเทาใด (เชน จานวนครงตอสปดาห)

....................................................................................................................................

3) มคาธรรมเนยมในการจดเกบ/กาจดหรอไม อตราเทาไร

............................................................................................................................. .......

4) ทานทราบหรอไมวาสถานพยาบาลสาธารณสขในชมชนของทานมการจดการมล

ฝอยตดเชออยางไร

....................................................................................................................................

2.4 ปญหาและอปสรรคในการจดการขยะมลฝอยทวไป ขยะอนตรายจากชมชนและมลฝอย

ตดเชอมอะไรบาง

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

ถาม ทานมแนวทางแกไขปญหาอยางไร

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

3. ชมชนกบการจดการขยะมลฝอย

3.1 ประชาชนในชมชนของทานมความร ความเขาใจ เกยวกบอนตรายจากผลกระทบและการ

ปองกนการแพรเชอจากขยะมลฝอยทวไป ขยะอนตรายชมชน และมลฝอยตดเชอ หรอไม

อยางไร

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

182

3.2 ชมชนของทานมแผนหรอนโยบายดานการจดการขยะในชมชนใหดขนหรอไม อยางไร

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

3.3 ชมชนของทานมโครงการหรอกจกรรมทเกยวของกบการจดการขยะหรอไม อยางไร

และโครงการหรอกจกรรมนประสบความสาเรจหรอไม อยางไร

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

3.4 ชมชนของทานมการประชาสมพนธโครงการหรอกจกรรมดานการจดการขยะมลฝอย

หรอไม อยางไร

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

3.5 ทานและประชาชนในชมชนมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอยทวไป ขยะอนตรายจาก

ชมชนและมลฝอยตดเชอกบอปท.และหนวยงานทเกยวของอยางไรบาง

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

4 ความคดเหนและขอเสนอแนะตอการจดการขยะชมชน

4.1 ทานคดวาปจจยทมผลตอการบรหารจดการขยะในชมชนเพอนาไปสความสาเรจม

อะไรบาง

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

4.2 ทานเหนวาอปท./หนวยงานทเกยวของ ดาเนนการจดการขยะมลฝอยชมชนไดอยางม

ประสทธผล ประสทธภาพเพยงใด

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

183

4.3 หากองคกรปกครองสวนทองถนของทานมโครงการในการสรางอาคารเกบรวบรวมขยะ

ประเภทตางๆ หรอสถานทในการกาจดขยะในชมชนของทาน หรอในพนทใกลเคยงทาน

เหนดวยหรอไม เพราะเหตใด

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

4.4 ทานคดวาทานจะชวยสนบสนนนโยบายในการคดแยกขยะตงแตตนทางอยางไร

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

4.5 ทานมขอเสนอแนะในการบรหารจดการขยะในทองถนของทานอยางไรบาง เพอใหการ

ดาเนนงานประสบผลสาเรจยงขน

1) ดานขยะทวไป

............................................................................................................................. .......

2) ดานขยะอนตราย

............................................................................................................................. .......

3) ดานมลฝอยตดเชอ

....................................................................................................................................

4) ดานการมสวนรวมของประชาชน

............................................................................................................................. .......

5) ดานอนๆ

....................................................................................................................................

ขอขอบพระคณททานใหสมภาษณ

ภาคผนวก ค

แบบสงเกตการณการจดการขยะมลฝอย เทศบาลตาบลเมองแกลง

แบบสงเกตการณการจดการขยะมลฝอย เทศบาลตาบลเมองแกลง

การจดการขยะขององคกรปกครองสวนทองถน: กรณศกษาเทศบาลตาบลเมองแกลง

จงหวดระยอง

สถานทสงเกตการณ ..................................................................................................................................

วนท .......................... เดอน ...................................................... พ.ศ. ......................................................

หวขอในการสงเกตการณ สงทคนพบ

แหลงทกอใหเกดขยะมลฝอย เชน

- เกษตรกรรม/ ปศสตว

- อตสาหกรรม (ระบประเภท)

- การคา/ พานชยกรรม

- การทองเทยว

- บานเรอน/ ชมชน

ความสะอาดและเปนระเบยบเรยบรอยของพนทชมชน เชน

- ขยะตกคางบรเวณพนทสาธารณะ ถนน ซอย

- ขยะตกคางบรเวณบานเรอน/รานคา

การประชาสมพนธ การมสวนรวมของประชาชน และโครงการ/

กจกรรมการจดการขยะมลฝอย เชน

- มปายประชาสมพนธ

- การใชเสยงตามสาย

- วทยชมชน

- มถงขยะเพอรวบรวมขยะมลฝอย

- มสถานทเพอรองรบการดาเนนโครงการ

186

หวขอในการสงเกตการณ สงทคนพบ

ลกษณะของการเกบรวบรวมขยะมลฝอย เชน

- การคดแยกขยะมลฝอยจากแหลงกาเนด

- มการแยกการเกบรวบรวมขยะมลฝอย ขยะอนตราย และขยะตดเชอ

- มขยะมลฝอยตกคางจากการเกบรวบรวม

- แหลงทเกบรวบรวมขยะมลฝอย

ลกษณะของการจดการ/ กาจดขยะมลฝอย เชน

- ไมมการจดการใดๆ

- มระบบกาจดขยะมลฝอย โดยมอปท.รบผดชอบเอง

( ระบระบบกาจดขยะทใช )

- มระบบกาจดขยะมลฝอย โดยมหนวยงานอนทเกยวของรบผดชอบ (

ระบระบบกาจดขยะทใช )

- มระบบกาจดขยะ โดยใหบรษท หรอหนวยงานเอกชนเขามารบผดชอบ

- มระบบแปรรปขยะมลฝอย

- สภาพพนทคดแยก/ขนสงขยะมลฝอย

- สภาพของพนทกาจดขยะมลฝอย

การกาจดขยะมลฝอยวธอน (หากไมมระบบกาจดขยะ) เชน

- มการจดการทแหลงกาเนด (เผา ฝงกลบ ในบรเวณบาน) โดยไมม

ระบบกาจด

- การทาปยหมก/นาหมกชวภาพ

- การแปรรปขยะเปนผลตภณฑอน (เชน การทาหมวกจากกลองนม)

ปญหา/ อปสรรคทพบ เชน

- ความชารดของอปกรณ

- การขาดความร ความเขาใจ

- การขาดการมสวนรวมจากทกภาคสวนทเกยวของ

- การขาดงบประมาณหรอเงนสนบสนน

หมายเหต : ระบสงทคนพบจากการสงเกตการณเพมเตม............................................................. ........................................

............................................................................................................................. .......................................... ...................

ประวตผเขยน

ชอ ชอสกล นางสาวพรยา วชโรทย

ประวตการศกษา วทยาศาสตรบณฑต (เทคโนโลยการบรรจ)

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปทสาเรจการศกษา พ.ศ. 2551