จตคานงถงสวนรวมรวมกนของชมชนปาตรง 

 

 

 

 

 

 

 

 

เสถยร สชน 

 

 

 

 

 

 

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร 

ศลปศาสตรมหาบณฑต (การบรหารการพฒนาสงคม) 

คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม 

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร 

2556 

' QJ QJ "" v f'ltU~Vf~Ultl' -:lfl~Hil~tl' -:J~! 1~ile:l~

>e<mlf~m1>6 ... ..... !'[~ ........ ~ ~7.':"":" .: ............... YitJrn>n'i>lolii'WuimTn

<~~ 0 "l'W~~ru 1'l5£JV1'W'J)

"" "" " II) p"" !JI ~ "'""'l !JI fl ' ..9 ~ttl~ fl ~ 1lJf11 HHI'U 1'YW1tJ 'WtJ 'fi ! \l>l'l"l 'ill~ W 1U{l1!'YI tJ l;YlJ ~ 1~ e.J ~ :I.J\91 ! m ·utJ ~1tJ'11Wl

'\le.J~ m s~n'l::I1\911:1.J11~ flff\91 ~ffmJfflff\91 'Jl1111UtttcVi\91 ( mnJ ~111~ m ~-w~ltJ 1 ff' ~~:w) ...

ff1ff\91sl'i.llsvo~~ils~li1tJn~~:wm~ (~~0 ~.W'Vl m:r~~ms)

'"'ff'""'''" 6 ...... ~~ .. rf.?1!'f. "''~"" (~s 0 tl'Wnru l'l5£JV1'W'J)

~'li1u•mr"'''"6 .... ~*········m'~"'' (~'J 0 ~:I.J'Y~{l ~1:i~O!fJ~)

/ se.~~ff1ff\91~1'i.l l~ voo o ooooooooooofoo!.. . E..ob:o~oooooooooo.oo .. ~tu'U~

a c[ C)

(~~ 0 ~'Jff'Yili 1'lf'J'U'i.I'J)

1 ' nmntJtJ 2556

บทคดยอ

ชอวทยานพนธ จตคานงถงสวนรวมรวมกนของชมชนปาตรง ชอผเขยน นายเสถยร สชน

ชอปรญญา ศลปศาสตรมหาบณฑต (การบรหารการพฒนาสงคม) ปการศกษา 2556

การศกษาน มวตถประสงคเพอ 1) ศกษาความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกนใน

ทศนะของชมชน 2) ศกษาการขดเกลาทางสงคมของชมชนปาตรง ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน และ 3) ศกษาการสนบสนนทางสงคมของชมชนปาตรงทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน การศกษาใชกระบวนการวจยเชงคณภาพ โดยเนนสมภาษณแบบเจาะลกกบผ ใหขอมลทสาคญ 15 ราย วเคราะหขอมลโดยใชหลกตรรกะเทยบเคยงกบแนวคด ทฤษฎควบคกบบรบท และใชสถตเชงพรรณนาประกอบ ผลการศกษาพบวา 1) ชาวชมชนไดใหความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน คอ สามารถแบงความหมายออกเปน 3 กลม คอ (1) เปาหมาย ไดแก การกระทาเพอประโยชนของสวนรวมมากกวาสวนตน และการกระทาทไมหวงผลตอบแทน (2) วธการ ไดแก รวมพฒนาชมชนรวมกน รวมคดรวมแกไขปญหารวมกน รวมแลกเปลยนเรยนรรวมกน รวมแรงรวมใจ แบงปนและสามคคกน และการนกถงวฒนธรรมทหลอหลอมคนในชมชน (3) ลกษณะทโดดเดนของบคคล ไดแก เตมใจชวยเหลอผ อนและชมชน มจตทไมเหนแกตว เสยสละเพอผ อน/ชมชน และนกถงผลกระทบทจะเกดขนกบคนในชมชน

2) การขดเกลาทางสงคมผานสถาบนตาง ๆ คอ (1) ครอบครว โดยเนนใชการอบรม สงสอนดวยวาจา การทาตนใหเปนแบบอยาง การสรางเงอนไข/ขอตกลงรวมกน การลงโทษ การใหกาลงใจดวยการใหรางวล และการเรยนรดวยตนเอง (2) สถานศกษา ใชการสงสอนดวยวาจา การลงมอปฏบต การทาตนเปนแบบอยาง และการลงโทษ (3) ศาสนา เนนใชการอบรมสงสอน ดวยวาจา การใหคาปรกษา การเรยนรและปฏบตดวยตนเอง และการทาใหตนใหเปนแบบอยาง

 (2)

(4) ชมชน ขดเกลาโดยใชวธการพงพาอาศยกนในชมชน และการเหนแบบอยางทดในชมชน (5) สอมวลชน ใชการขดเกลาดานคตสอนใจผานสอบนเทง เนนทการทาดไดด นยายธรรมะยามเชา และนยายคตสอนใจ ดานการใหขอมลขาวสาร เนนใชการเขาถงขอมลขาวสารดวยความรวดเรว รเทาทนตอขาวสารเหตการณบานเมอง และวฒนธรรมวถชวตทพอเพยง และการใหเรยนรดวยตนเอง เนนทมความรและพฒนาตนเองอยเสมอ เปดโลกกวาง และการอานหนงสอดวยตนเอง

3) สถาบนทมอทธพลมากทสด ในการขดเกลาทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน คอ สถาบนครอบครว รองลงมา คอ สถาบนศาสนา และอนดบสดทาย คอ สถาบนการศกษา

4) วธการอบรมขดเกลาทใชไดผลมากทสด คอ การทาตนใหเหนเปนแบบอยาง รองลงมา คอ การใหเรยนรและปฏบตดวยตนเอง และลาดบสดทาย คอ การอบรมสงสอนดวยวาจา

5) การสนบสนนทางสงคมทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน คอ (1) ดานวธการ เนนใชการมอบหมายงาน การใหบทบาทหนาทรบผดชอบ และการทากจกรรมรวมกนในชมชน เชน ทาความสะอาดชมชน รวมประเพณในชมชน (2) ดานการใหความร เนนทการใหคาแนะนา/สรางความรและความเขาใจ การใหคาปรกษาอยางใกลชด 3) ดานการเสรมสรางกาลงใจ ไดแก การใหความสาคญและเหนคณคาในตวเอง การกลาวชมเชย/ยกยองในทสาธารณะ การทาใหเขารสกเปนสวนหนงของสงคม และการใหความใกลชดสนทสนม ขอเสนอแนะสาคญในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน คอ ควรปลกฝงคณธรรม จรยธรรมในตวบคคลใหมากขน และฝกใหรจกเปนผ ใหมากกวาผ รบ เออเฟอผ อน และไมเหนแกตว ทสาคญควรเพมกจกรรมทเนนการกระทาเพอประโยชนของคนในชมชนเปนหลก

ABSTRACT

Title of Thesis Collective Mind of Patrong Community Author Mr. Sathian Seechuen Degree Master of Arts (Social Development Administration) Year 2013

The three major objectives of the study were (1) to examine the meaning of

collective mind of Patrong Community, (2) to find out the social refinement of Patrong Community that led to its Collective Mind, and (3) to investigate the social support of Patrong Community that led to its collective mind. This qualitative research collected the data by in-depth interview of 15 key-informants and the data were analyzed by logical principles based on related concepts and theories, together with the context. The descriptive statistics were employed to describe the results. The findings were summed up as follows: 1) The definitions of collective mind as given by the community people could be divided into 3 groups: (1) goal-referring to doing good for the general public rather than for oneself without hoping to get anything in return; (2) method – cooperating in community development by solving the problems together, exchanging knowledge, sharing and building unity, taking community culture into consideration. (3) outstanding personal characteristics – willingness to help others and the community without selfishness and with sacrifice, taking into consideration the impact on community people. 2) The social refinement was carried out through different institutions, namely: (1) family – with emphasis on oral disciplining, being a role model, building conditions/ agreements, penalty, rewarding and self-studying; (2) school –oral disciplining, practice,

(4)

being a role model and penalty; (3) religion – emphasizing oral disciplining, giving consultation, learning and practice by oneself, and being a role model; (4) community – making refinement by helping each other in the community and seeing good models in the community; (5) media – providing proverbs and sayings through entertainment programs with focus on doing good, drama stories in the morning and fables, giving information with emphasis on rapid access to up-to-date news and information about current events and sufficiency culture, and promoting self-studying with focus on continuous self-development to widen one’s horizon and on reading in free time. 3) It was found that the most influential institution that contributed to collective mind was family, followed by religion, and school respectively. 4) The most efficient method for social refinement was being a role model, followed by self-studying and practice and oral disciplining, respectively. 5) The social supports that contributed to collective mind were (1) work assignments-assigning responsibility and social activities such as community cleaning, joining festivals arranged in the community; (2) providing knowledge-giving advice/building knowledge and understanding, and giving close consultation; (3) encouragement-making one see one’s importance and value, praising in public, having one feel that one is part of the society and building intimacy. It was recommended that to build collective mind, people should be trained to have moral and ethics, to learn to give rather than to take, to be hospitable or not to be selfish. Importantly, more activities that benefited the community people should be primarily emphasized.

  

 

กตตกรรมประกาศ

วทยานพน ธฉบบ น สา เ รจลล วงลง ไ ด ดวยการ ไ ด รบความเมตตากรณาจาก รศ.ดร.สพรรณ ไชยอาพร อาจารยทปรกษาวทยานพนธ รวมไปถง ศ.ดร.สนท สมครการ และ ผศ.ดร.คมพล สวรรณกฏ ทไดใหคาแนะนาสงสอนจนทาใหวทยานพนธฉบบนมความสมบรณยงขน ตลอดจนขอขอบพระคณคณาจารยคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอมทกทานทไดถายทอดวชาการทมคณคา จนเกดความรและสามารถนามาซงความสาเรจน และขอขอบคณเจาหนาทคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอมทกทานทใหความชวยเหลอ และคาแนะนาตลอดเวลาทขาพเจาศกษา ณ สถาบนแหงน ตลอดจนขอขอบพระคณสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตรทไดใหโอกาสทางปญญามาโดยตลอด ขอนอมราลกถงการสอนและการประสทธประสาทความร และใหคาแนะนาจากอาจารย อภกนษฐา นาเลาห ทเปนแรงบนดาลใจ และตนแบบใหขาพเจาในการศกษาตอ

คณปการ ทพง มอยจากวทยานพนธฉบบน ขอมอบแด พ นองชาวชมชนปาตรง (นามสมมต) ทกทานทไมสามารถกลาวนามได โดยเฉพาะอยางยงผ ใหขอมลทสาคญทง 15 ทาน ทเปนเสมอน “คร” ทไดเมตตา กรณา อดทน และใหโอกาสในการเขาถงและเกบเกยวความรจากทกทาน จนสามารถเกดเปนวทยานพนธฉบบนได

ขอบพระคณเพอน ๆ พ ๆ คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร นอกจากนทลมเสยมได คอ พออย (วไลลกษณ รงเมองทอง) ทใหกาลงใจ ความชวยเหลอ และคาแนะนาตลอดเวลาทขาพเจาไดทาวทยานพนธครงน

ขอบขอบคณ พอารม ศรสภาพ คณพงษธร พตาย พแตง พทรงศกด คณวจตรา รวมถง ญาตพนอง และทลมเสยไมไดคอ พญนนทพร สชน ทกาลงใจ และใหความชวยเหลอตลอดมา

ขอบขอบคณ คณแมจบ (กลยา ปอมสา) และครอบครว พตม และครอบครว ทคอยชวยเหลออานวยสะดวกดานทพก อาหาร และอน ๆ ตลอดระยะเวลาทเกบขอมล สดทายน ผ เขยนขอขอบพระคณบดา และมารดาทไดใหชวต ใหกาลงใจและความชวยเหลอขาพเจามาโดยตลอด ความสาเรจในครงน ขาพเจาขอมอบแดทานทงสองทอบรมเลยงด

เสถยร สชน

สงหาคม 2556

  

สารบญ

หนา

บทคดยอ (1) ABSTRACT (3) กตตกรรมประกาศ (5) สารบญ (6) สารบญตาราง (8) สารบญภาพ (10)

บทท 1 บทนา 1

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา 1

1.2 วตถประสงคในการศกษา 4

1.3 ขอบเขตการศกษา 4 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5

1.5 นยามศพททใชในการศกษา 5

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ 6

2.1 แนวคดเกยวกบจตคานงถงสวนรวมรวมกน 6 2.2 แนวคดเกยวกบการขดเกลาทางสงคม 46 2.3 แนวคดเกยวกบการสนบสนนทางสงคม 67 2.4 งานวจยทเกยวของ 83

2.5 แนวความคดนาทใชในการศกษา 93 บทท 3 วธการศกษา 96

3.1 วธเกบรวบรวมขอมล 96 3.2 กลมเปาหมายและผใหขอมลทสาคญ 97 3.3 แนวการสมภาษณแบบเจาะลก 98 3.4 การวเคราะหขอมล 100

(7)    

บทท 4 ผลการศกษา 101

4.1 บรบทชมชน 101 4.2 ขอมลพนฐานของผ ใหขอมลทสาคญ 111 4.3 ตวอยางการสมภาษณแบบเจาะลก 114 4.4 ความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกนในทศนะของชมชน 133 4.5 การขดเกลาทางสงคมผานสถาบนตาง ๆ ในชมชน 141 4.6 วธการอบรม/เลยงดทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 159 4.7 การสนบสนนทางสงคมทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 163 4.8 ขอเสนอแนะ ในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน และ 165 แนวทางแกไขปญหาชมชนรวมกน 4.9 สรปผลการศกษาในลกษณะเหนความสมพนธโยงใยระหวางวธการขดเกลา 170 ทางสงคมกบลกษณะนสยการมจตคานงถงสวนรวมรวมกน บทท 5 สรปและขอเสนอแนะ 178

5.1 สรปผลการศกษา 178 5.2 ขอเสนอแนะ 183

บรรณานกรม 186

ภาคผนวก 199 ภาคผนวก ก แนวทางในการสนทนาและสมภาษณแบบเจาะลก 200 ภาคผนวก ข แบบสารวจเพอคนหาผใหขอมลทสาคญ 203

ภาคผนวก ค ตารางแสดงขอมลพนฐานของผใหขอมลทสาคญ 204 ภาคผนวก ง ตารางแสดงแหลงอบรมสงสอนทมอทธพลมากทสด และวธการอบรม 205  

ขดเกลาทใชไดผลมากทสด 

ประวตผเขยน 206

สารบญตาราง

ตารางท หนา

2.1 สรปความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน 14 2.2 สรปความหมายของจตสาธารณะ 19 2.3 สรปความหมายของจตอาสา 23 2.4 สรปความเหมอนและความแตกตาง จตคานงถงสวนรวมรวมกน 25 จตสาธารณะ และจตอาสา 2.5 สรปคณลกษณะของผ ทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน 34 2.6 สรปปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 45 2.7 สรปความหมายของการขดเกลาทางสงคม 51 2.8 สรปวธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน 65 2.9 สรปความหมายของการสนบสนนทางสงคม 72 2.10 สรปประเภทของการสนบสนนทางสงคม 76 2.11 สรปวธการสนบสนนทางสงคม 82 3.1 แสดงผ ใหขอมลทสาคญ 98 4.1 แสดงขอมลพนฐานของผใหขอมลทสาคญ 112 4.2 แสดงความหมายจตคานงถงสวนรวมรวมกน 134 4.3 แสดงคณลกษณะของผ ทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน 137 4.4 แสดงปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 138 4.5 แสดงผลจากการกระทาในลกษณะจตคานงถงสวนรวมรวมกน 140 4.6 การวเคราะหเปรยบเทยบสถาบนทมบทบาทขดเกลาในแตละชวงวย 143 4.7 แสดงวธการ/อบรมเลยงดผานสถาบนครอบครว 146 4.8 แสดงวธการอบรมสงสอนผานสถาบนการศกษา 150 4.9 แสดงวธการอบรมสงสอนผานสถาบนทางศาสนา 153 4.10 แสดงวธการอบรม/ขดเกลาผานชมชน 155 4.11 แสดงวธการขดเกลาผานสอมวลชน 156 4.12 แสดงสถาบนทมอทธพลในการขดเกลา ทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 158

(9) 

4.13 แสดงวธการอบรมเลยงดทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 160 4.14 แสดงวธการขดเกลาทใชไดผลมากทสด ทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 162

4.15 แสดงการสนบสนนทางสงคมทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 164 4.16 ขอเสนอแนะในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน 167 4.17 ขอเสนอแนะแนวทางแกไขปญหาชมชนรวมกน 169

สารบญภาพ

ภาพท หนา 2.1 แสดงแนวความคดนาทใชในการศกษา 95 4.1 แผนททางสงคม ชมชนปาตรง* ตาบลปาไส* อาเภอเมอง 110

จงหวดปราจนบร 4.2 สรปผลการศกษา 177

บทท 1

บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา

สภาพสงคมปจจบนมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวมความกาวหนา ไมวาจะเปนเทคโนโลยทพฒนาอยางไมหยดยง ซงกระแสความเจรญไดสงผลกระทบตอวถชวตของคน ในสงคม ทาใหเกดการปรบตว หลาย ๆ ดาน เพอการแขงขน เกดการเอารดเอาเปรยบซงกนและกน มคานยมทางวตถทสงขน สงผลกระทบทาใหขาดคณธรรมจรยธรรม การชวยเหลอ เอออาทรตอกน การมปฏสมพนธกนในสงคม ความปรารถนาดตอกน รวมถงการกระทาทไมหวงผลตอบแทนสงเหลานกาลงสญหายไปจากสงคม ประกอบกบการขาดสมดลทงทางจต และวตถ โดยมความโนมเอยงไปนยมวตถมากกวาจตใจมากขนทกขณะ และมงแสวงหาผลประโยชนใหกบตวเองมากวาสวนรวม อนเปนสญญาณทสะทอนถงการขาดจตคานงถงสวนรวมรวมกนของคน ในชาต (สานกงานคณะกรรมการการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2556: ผ) ทงน สงคมไทยกาลงประสบปญหาการเลอนไหลทางวฒนธรรมจากตางชาตเขามาสประเทศไทย ผานสอและเทคโนโลยสารสนเทศททนสมย หรอผานชองทางตาง ๆ โดยเฉพาะเดกและเยาวชนทยงขาดทกษะในดานการคดวเคราะหอยางเปนระบบ ไมสามารถคดกรอง และเลอกรบวฒนธรรมทดงาม นาไปสคานยมและพฤตกรรมทมงเนนเพยงวตถนยมและบรโภคนยมมากขน

การขาดจตคานงสวนรวมรวมกนของคนในชมชน ยงสงผลกระทบตอสงคม กลาวคอทาใหสงคมออนแอขาดการพฒนา เพราะตางคนตางอย ขาดศนยรวมจตใจ ขาดผ นาในการแกไขปญหา ขาดบคคลทเสยสละอทศตนเพอสวนรวม ดวยเหตนจงอาจกลาวไดวา องคประกอบพนฐานทมความสาคญตอการพฒนาสงคมอยางยงยนจาเปนตองควบคไปการพฒนาจตใจ จตสานกเพอสวนรวม คณธรรมจรยธรรมใหเจรญตามทนเทคโนโลย ทงนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 (2556: ษ) ใหความสาคญกบการพฒนาคนใหม คณภาพ คณธรรม จรยธรรม มจตสานกสาธารณะและรอบรอยางเทาทน เสรมสรางความสมพนธทดของคนในสงคมบนฐาน ของความมเหตมผล ดารงชวตอยางมนคงทงในระดบครอบครวและชมชน ซงเปนพนฐานสาคญ ทนาไปสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน

  

    2  

ดงจะเหนไดจากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 (พ.ศ. 2555- พ.ศ. 2559:,ช) กลาววา “สงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลง” ไดมการใหความสาคญตอการสรางภมคมกนในมตตาง ๆ โดยนาทนของประเทศ ทมศกยภาพมาใชประโยชนอยางบรณาการและเกอกลกน พรอมทงเสรมสรางใหแขงแกรงเพอเปนรากฐานการพฒนาประเทศทสาคญไดแก การเสรมสรางในทนสงคม (ทนมนษย ทนสงคม ตนทนทางวฒนธรรม) ใหความสาคญกบการพฒนาคนและสงคมไทยสสงคมคณภาพ มงสรางภมค มกนตงแตระดบปจเจก ครอบครว และชมชน สรางจตสานกใหคนไทยมความรบผดชอบตอสงคม มจตใจทมคณธรรม เสรมสรางวฒนธรรมการเกอกล การสานสรางความสมพนธของคนในสงคมใหมคณคารวมและตระหนกถงผลประโยชนของสงคม สรางคานยมใหมทยอมรบรวมกนบนฐานของความไวเนอเชอใจและเกอกลกนในสงคม ใหมคณธรรมจรยธรรม และมความรบผดชอบตอสงคมรวมกน

จากทกลาวมาขางตน จะเหนไดวา “จตคานงถงสวนรวมรวมกน” เปนความตองการ ทมนษยตองมาอยรวมกนเปนสงคม เมอมาอยรวมกนเปนสงคม การมความเชอรวมกนวาเรองของสวนรวมนนเปนเรองของบคคลในสงคม การมปฏสมพนธกนในสงคม ความสมพนธของคนทอยรวมกนในสงคม การเปนอนหนงอนเดยวกน พงพาอาศย เออเฟอเกอกลกน นกถงผลกระทบทจะเกดตอบคคล ตอสงคม และสงแวดลอม ชวยเหลอบคคลทงทรจกและไมร และหาแนวทางแกไขปญหาของสงคมรวมกน คานงถงประโยชนของสวนรวมควบคกบประโยชนสวนตว ซงลกษณะ ของความมนาใจตอกน แบงปนแกกน ไมเอาเปรยบผอนและสงคม อนเปนรากฐานของสงคมแหงการการพฒนาทยงยน การปลกฝงจตใจใหบคคลมความรบผดชอบตอตนเองและสงคมเปนการสรางคณธรรมจรยธรรม ทมความสาคญตอสงคมสวนรวม ททาใหรจกการเสยสละ รวมแรงรวมใจในการทาประโยชนเพอสวนรวม ชวยแกไขปญหาสงคม สรางสรรคสงคมใหนาอยรวมกน

อยางไรกตาม ในป พ.ศ. 2558 การเปดประเทศสประชาคมอาเซยน เปนความทาทายใหมทจะเกดการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจ สงคม การเมองของประเทศ ผลกระทบทตามมาดงกลาว ยอมสงผลโดยตรงตอประชาชนในสงคม เพราะคนไทยจานวนไมนอยทยงไมพรอมสาหรบการเปลยนแปลงทคบคลานเขามาพรอม ๆ กน (จระ หงสลดารมภ, 2555: 104) ซงผลจากการเปดประเทศสประชาคมอาเซยน สงแรกทจะกระทบอยางหลกเลยงไมไดเชนกน คอโครงสรางทางสงคมเกดการเปลยนแปลง ผลทเกดขน คอ ความหลากหลายทางเชอชาต วฒนธรรม ความเชอ วถชวต ตลอดจนคณธรรมจรยธรรม การชวยเหลอ เอออาทรตอกน การมปฏสมพนธกน

  

    3  

ในสงคม ความปรารถนาดตอกน การคานงถงสวนรวมรวมกน รวมถงการกระทาทไมหวงผลตอบแทนสงเหลานกาลงสญหายไป พรอมกบการเปดประเทศดงกลาว คนในสงคมสวนใหญจะมงแสวงหาเพยงทนนยมเพอความอยรอดของตวเอง เหนแกตวมากขน ไมเหนแกประโยชนของสวนรวม ในการศกษาเรอง “จตคานงถงสวนรวมรวมกนของชมชนปาตรง” ผศกษาไดเลอกชมชนเปาหมายเพอเกบขอมลโดยใชชอสมมตวา ชมชนปาตรง*,(*นามสมมต),ซงเปนชมชนใน อาเภอเมอง จงหวดปราจนบร เกณฑทคดเลอกชมชน พจารณาจากลกษณะเดนทเปนสงคมเกษตรกรรม ซงเปนลกษณะของจงหวด และเปนชมชนทมการรวมกลม มเครอขายทมความสมพนธ ในลกษณะของการพงพาอาศยกน ชวยเหลอเกอกลกน เปนชมชนทเขมแขงและพงตนเองได ประกอบกบพนทอยไมไกลกรงเทพมหานครมากนก อนถอไดวาเปนชมชนทมการเปดรบทนนยมและกระแสโลกาภวตนเขาไปเปนสวนหนงของวถชวต ใชชวตแบบวตถนยมมากขน การทามาหาเลยงชพดวยการประกอบอาชพทหลากหลาย การทชมชนแหงนสามารถยนหยดและตอสอยทามกลางกระแสดงกลาวไดดวยการรวมกลมกจกรรมและมรปแบบการทางานทคอนขางเขมแขง และมการรวมกลมกจกรรมในรปแบบกลมออมทรพย ทมยอดเงนสจจะออมทรพย กวาสองรอยลาน รวมถงกลมสวสดการชมชน และมศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงตนแบบแหงความพอเพยงอยในชมชน รวมทงมเครอขายทมความสมพนธกนในลกษณะของการพงพาอาศยกน ชวยเหลอเกอกลกน เหนไดจากการไดรบรางวล เชน รางวลหมบานดเดนระดบตาบล อาเภอ จงหวด รางวลคณะกรรมการหมบานดเดนชนะเลศระดบภาค และเปนหมบานทไดรบรางวลการจดการกลมออมทรพยดเดน ระดบเขต ระดบอาเภอ และระดบจงหวด ซงถอวาเปนชมชนทมความเขมแขงพงพาตนเองได และเปนแบบอยางใหแกชมชนหรอตาบลอนได ซงความสาเรจเหลานเกดจากการมสวนรวมจากผ ทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดวยเหตนผ ศกษาจงมความสนใจทจะศกษาถงความหมายจตคานงถงสวนรวมรวมกน ในทศนะของชมชนปาตรง* ตลอดจนการขดเกลาทางสงคมทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนของชมชน และการสนบสนนทางสงคมทเออใหเกดจตคานงสวนรวมรวมกน ซงถอไดวา มความสาคญและมความจาเปนตอการพฒนาประเทศเปนอยางยง

  

    4  

1.2 วตถประสงคในการศกษา

1.2.1 เพอศกษาความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกนในทศนะของชมชน 1.2.2 เพอศกษาการขดเกลาทางสงคมของชมชนปาตรง* ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวม

รวมกน 1.2.3 เพอศกษาการสนบสนนทางสงคมของชมชนปาตรง* ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน

1.3 ขอบเขตการศกษา

1.3.1 ขอบเขตดานพนทและกลมเปาหมาย พนทในการศกษาครงน คอ ชมชนปาตรง*}ตงอยในเขตอาเภอเมอง จงหวดปราจนบร

เนองจากมลกษณะเดนเปนสงคมเกษตรกรรม ซงเปนลกษณะเดนของสงคมทวไปในสงคมไทย และมการรวมกลม มเครอขายทมความสมพนธกนในลกษณะของการพงพาอาศยกน ชวยเหลอเกอกลกน เหนไดจากการไดรบรางวล เชน รางวลหมบานดเดนระดบตาบล อาเภอ จงหวด รางวลคณะกรรมการหมบานดเดนชนะเลศระดบภาค และเปนหมบานทไดรบรางวลการจดการกลมออมทรพยดเดน ระดบเขต ระดบอาเภอ และระดบจงหวด โดยไดกาหนดผ ใหขอมลทสาคญ (Key-informant) ทสามารถใหขอมลในประเดนททาการศกษา จานวน 15 คน

1.3.2 ขอบเขตดานเนอหา การศกษาจตคานงถงสวนรวมรวมกนของชมชนตาบลปาตรง ประกอบดวย 1.3.2.1 ศกษาถงความหมายของจตคานงถงสวนรวมในทศนะของชมชนปาตรง 1.3.2.2 เพอศกษาการขดเกลาทางสงคมของชมชนปาตรง*ทเออใหเกดจตคานง

ถงสวนรวมรวมกน โดยสถาบนตาง ๆ ไดแก ครอบครว การศกษา ศาสนา ชมชน และสอมวลชน ทบอกถงลกษณะของการเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน

1.3.2.3 เพอศกษาการสนบสนนทางสงคมของชมชนปาตรง* ทเออใหเกดจตคานง คานงถงสวนรวมรวมกน ซงประกอบไปดวย 3 มต ไดแก 1) มตดานความร ซงอาจแสดงถงการชแนะแนวทางแกไขปญหา 2) มตการสรางกาลงใจ ซงอาจแสดงถง การสรางความรกความผกพนและรกใครสนทสนม การสง เสรมใหเ หนคณคาแหงตน และ 3) มต ดานว ธการ ไดแก

  

    5  

การไดมโอกาสเลยงดผ อน เชน ใหวตถ เงนทอง และการรวมเปนสวนหนงของสงคม ทบงบอกถงการสนบสนนทางสงคมทชวยทาใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.4.1 ทาใหทราบถงความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกนในทศนะของชมชน 1.4.2 ทาใหทราบถงการขดเกลาทางสงคมของชมชนปาตรง ทเออใหเกดจตคานงถงสวน

รวมรวมกน 1.4.3 ทาใหทราบถงการสนบสนนทางสงคมของชมชนปาตรง* ทเออใหเกดจตคานงถง

สวนรวมรวมกน

1.5 นยามศพทใชในการศกษา

1.5.1 จตคานงถงสวนรวมรวมกน หมายถง การมความเชอรวมกน ทถกหลอหลอมมาจากพนฐานดงเดมของวฒนธรรม โดยมความรสกเปนเจาของสวนรวม มความรสกรบผดชอบตอสงคม และการกระทาททาใหสมาชกในสงคมผกพนกนเปนอนหนงอนเดยวกน รวมถงการกระทาหรอการปฏบตตนทคานงถงผลกระทบตอสงคม และสงแวดลอม การอทศตนเพอสวนรวมรวมกน การคานงถงประโยชนสวนรวม มความเหนอกเหนใจ ความเออเฟอเผอแผกน และการคานงถงประโยชนของสวนรวมควบคกบประโยชนสวนตน โดยทมความตองการในการเขาไปแกไขปญหาสวนรวม เชอมนในพลงตนเอง และพลงรวมของกลมในการแกไขปญหาสงคมรวมกน

1.5.2 การขดเกลาทางสงคม หมายถง การถายทอดวฒนธรรมจากรนหนงไปสอกรนหนง เพอใหสมาชกในสงคมไดเรยนร กฎเกณฑ ระเบยบ แบบแผน บรรทดฐาน และวฒนธรรมทางสงคม รวมทงการพราสอน อบรมสมาชกในสงคม ทาใหสามารถพฒนาบคลกภาพของตนใหเหมาะสม และไดรบการยอมรบจากสมาชกในสงคม สามารถ ใชชวตอยรวมกบคนอนในสงคม

1.5.3}การสนบสนนทางสงคม หมายถง การชวยเหลอทางสงคมตอบคคลในสงคม ชวยเหลอดวยแรงกาย แรงใจ ความคด วตถสงของ ใหขอมลขาวสาร และรวมถงการใหความรก ความเอออาทร หวงใยกน การใหการยอมรบนบถอและการยกยองในสงคม รวมทงมสงททาใหบคคลคดวาตวเองเปนสวนหนงของสงคม คนในสงคมใหการยอมรบ และจตคานงถงสวนรวมรวมกนในสงคมกเกดขน บนพนฐานของการชวยเหลอเกอกลกนในสงคม

 

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

การศกษาเรอง จตคานงถงสวนรวมรวมกนของชมชนปาตรง* (* นามสมมต) ผศกษาไดศกษาและทบทวนแนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของและไดนามากาหนดกรอบแนวคดนา ในการศกษา ดงน 2.1 แนวคดเกยวกบจตคานงถงสวนรวมรวมกน 2.2 แนวคดเกยวกบการขดเกลาทางสงคม 2.3 แนวคดเกยวกบการสนบสนนทางสงคม 2.4 งานวจยทเกยวของ 2.5 แนวความคดนาทใชในการศกษา

2.1 แนวคดเกยวกบจตคานงถงสวนรวมรวมกน

2.1.1 เหตผลความจาเปนและความเปนมาของจตคานงถงสวนรวมรวมกน จตคานงถงสวนรวมรวมกน มลกษณะเปนจตสานกเพอสวนรวม คอคณลกษณะทางจตใจของบคคลเกยวกบการมองเหนคณคา หรอการใหคณคาแกการมปฏสมพนธทางสงคม และ สงตาง ๆ ทมอยในสงคมทไมมผ ใดผหนงเปนเจาของ ซงคนในสงคมเปนเจาของรวมกน เปนสงทสามารถสงเกตไดจากการกระทา หรอความรสกนกคดทคานงถงประโยชนของสวนรวมรวมกน รบผดชอบสงคมรวมกน ดงนนกระทรวงศกษา ซงมบทบาทหลกในการหลอหลอมทรพยากรมนษย จงไดกาหนดใหลกษณะทคานงถงสวนรวมไวเปนลกษณะทพงประสงค ดงน ในการพฒนาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 ตามความมงหมายของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ไดกลาวถงคณลกษณะอนพงประสงคของผ เรยน และลกษณะของคนไทยทพงประสงคไว ดงน หมวด 1 บททวไป ความมงหมายและหลกการ มาตรา 6 การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนา คนไทยใหเปนมนษยทสมบรณ ทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดารงชวตและอยในสงคมโลกไดอยางมความสข

  

7 

ในการพฒนาผ เรยนใหเกดคณลกษณะอนพงประสงค ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 นอกจากจะสอดแทรกในการเรยนรแตละสาระการเรยนรแลวยงไดกาหนดไวในกจกรรมพฒนาผ เรยน โดยมการพฒนาทสาคญ คอการพฒนาองครวมของความเปนมนษยใหครบทกดาน ทงรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม ตลอดจนปลกฝงและสรางจตสานกของการกระทาเพอประโยชนของสงคม เพอใหสามารถอยรวมกบคนอนในสงคมไดอยางมความสขในฐานะพลเมองไทยและพลเมองโลก โดยกาหนดคณลกษณะอนพงประสงค 8 คณลกษณะคอ 1) รกชาต ศาสน กษตรย 2) ซอสตยสจรต 3) มวนย 4) ใฝเรยนร 5) อยอยางพอเพยง 6) มงมนในการทางาน 7) รกความเปนไทย 8) มจตสาธารณะ ในสวนของการศกษา (กระทรวงศกษาธการ, 2551: 2-3) ในการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 ทมความเหมาะสมชดเจน มงพฒนาผ เรยนทกคนซงเปนกาลงของชาตใหเปนมนษยทมความสมดลทงดานรางกาย ความร คณธรรมมจตสานกในความเปนพลเมองไทยและเปนพลเมองโลก ยดมนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทงเจตคตทจาเปนตอการศกษาตอ การประกอบอาชพ และการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนผ เรยนเปนสาคญ จงกาหนดเปนจดหมายเพอใหเกดกบผ เรยน เมอจบการศกษาขนพนฐานผ เรยนจะตองมคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค เหนคณคาตนเอง มวนย และปฏบตตามหลกธรรมของพระพทธศาสนา ยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มความร ความสามารถในการสอสาร การคด การแกไขปญหา การใชเทคโนโลย และมทกษะชวต มสขภาพกายสขภาพจตทด มสขวนย และรกการออกกาลงกาย มความรกชาต มจตสานกในการอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย การอนรกษและพฒนาสงแวดลอมมจตสาธารณะทมงทาประโยชนเพอสวนรวมและสรางสงทดงามในสงคม และอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

  

8 

นอกจากนการมจตคานงถงสวนรวมรวมกนหรอจตสาธารณะยงกลาวไวใน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9 (พ.ศ. 2545 – พ.ศ. 2549) ไดกลาวถงจตคานงถงสวนรวมรวมกนหรอจตสาธารณะไวอยางชดเจน เปนลกษณะสภาพสงคมไทยทพงประสงค โดยมงพฒนาส “สงคมทเขมแขงและมดลยภาพ” ใน 3 ดาน คอ “สงคมคณภาพ” หมายความวาสงคมทยดหลกความสมดล ความพอด สามารถสรางคนทกคนใหเปนคนด คนเกง พรอมดวยคณธรรม จรยธรรม มวนย มความรบผดชอบ มจตสานกสาธารณะ พงตนเองไดคนมคณภาพชวตทด มความสข อยในสภาพแวดลอมทด มเมองและชมชนนาอยมระบบสาธารณปโภคด มประสทธภาพ ระบบเศรษฐกจมเสถยรภาพ มความเขมแขงและแขงขนได ไดรบการพฒนาอยางยงยนและสมดลกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ระบบการเมองการปกครองโปรงใส เปนประชาธปไตย ตรวจสอบได และมความเปนธรรมในสงคม “สงคมแหงภมปญญาและการเรยนร” ทเปดโอกาสใหคนไทยทกคนสามารถคดเปน ทาเปน มเหตผล มความคดรเรมสรางสรรค สามารถเรยนรไดตลอดชวต รเทาทนโลก และพรอมรบกบการเปลยนแปลง สามารถสงสมทนทางปญญา รกษาและตอยอดภมปญญาทองถนไดอยางเหมาะสม “สงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกน”ทดารงไวซงคณธรรมและคณคาของเอกลกษณสงคมไทยทพงพาเกอกลกน รรก สามคค มจารตประเพณดงาม มความเอออาทร รกภมใจในชาตและทองถน มสถาบนครอบครวทเขมแขง ตลอดจนพฒนาเครอขายชมชนใหเขมแขง เพอความอยดมสขของคนไทย ตอมาในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-พ.ศ. 2554) ไดมงเนนพฒนาประเทศสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน ใหความสาคญกบการพฒนาคนใหมคณภาพ คณธรรม จรยธรรมมจตสานกสาธารณะและรอบรอยางเทาทน เสรมสรางความสมพนธทดของคนในสงคมบนฐานของความมเหตมผล ดารงชวตอยางมนคงทงในระดบครอบครวและชมชน พฒนาระบบการคมครองทางเศรษฐกจและสงคมทหลากหลายและครอบคลมทวถง สรางโอกาสในการเขาถงแหลงทน สงเสรมการดารงชวตทมความปลอดภย นาอยบนพนฐานของความยตธรรมในสงคม เสรมสรางกระบวนการยตธรรมแบบบรณาการและการบงคบใชกฎหมายอยางจรงจงควบคกบการเสรมสรางจตสานกดานสทธหนาทของพลเมอง ตระหนกถงคณคาและเคารพศกดศรความเปนมนษยเพอลดความขดแยง สงเสรมการรวมตว รวมคดรวมทาในรปแบบทหลากหลาย และ จดกจกรรมอยางตอเนองตามความพรอมของชมชน มกระบวนการจดการองคความรและระบบ

  

9 

การเรยนรของชมชนอยางเปนขนตอน มเครอขายการเรยนรทงภายในและภายนอกชมชน มกระบวนการเสรมสรางศกยภาพชมชน และเปนพลงในการพฒนาประเทศ ในระยะแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-พ.ศ. 2559) ไดกลาววา “สงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปลยนแปลง” โดยการสรางภมคมกนในมตตาง ๆ เพอใหการพฒนาประเทศสความสมดลและยงยน โดยนาทนของประเทศทมศกยภาพมาใชประโยชนอยางบรณาการและเกอกลกน พรอมทงเสรมสรางใหแขงแกรงเพอเปนรากฐานการพฒนาประเทศทสาคญไดแก การเสรมสรางทนสงคม (ทนมนษย ทนสงคม ทนทางวฒนธรรม) ใหความสาคญกบการพฒนาคนและสงคมไทยสสงคมคณภาพ มงสรางภมคมกนตงแตระดบปจเจก ครอบครว และชมชน สรางจตสานกใหคนไทยมความรบผดชอบตอสงคม มจตใจทมคณธรรม เสรมสรางวฒนธรรมการเกอกล สรางคานยมใหคนไทยภมใจในวฒนธรรมไทย ภมใจในความเปนไทย มมตรไมตรบนวถแหงความพอเพยง ยดมนในวฒนธรรมประชาธปไตย และหลกธรรมาภบาล รวมถงการบรการสาธารณะขนพนฐานททวถง มคณภาพ สงคมมความปลอดภยและมนคง อยในสภาพแวดลอมทด เกอกลและเอออาทรซงกนและกน ระบบการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอมมความมนคงดานอาหารและพลงงาน อยบนฐานทางเศรษฐกจทพงตนเองและแขงขนไดในเวทโลก สามารถอยในประชาคมภมภาคและโลกไดอยางมศกดศร จากทกลาวมาขางตนจะเหนไดวา การสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ถอไดวาเปนพนฐานสาคญตอการพฒนาสงคม และประเทศชาต รวมทงยงมภมคมกนของสงคมทสามารถตานทานและรองรบกระแสการเปลยนแปลงในยคโลกาภวตนไดเปนอยางด สาหรบในการศกษาเรองจตคานงถงสวนรวมรวมกนมมานานแลว และยงมผสนใจศกษาอยเรอยมา มชอเรยกทแตกตางกนไป อาท จตสาธารณะ จตสานกสาธารณะ จตสานกเพอสวนรวม จตสานกทางสงคม จตสานกเพอสงคม ความสานกทางสงคม จากการทบทวน ความหมาย หรอคาจากดความ ของคาวา “จตคานงถงสวนรวมรวมกน”,ผศกษาพบวา มคาทมความหมายใกลเคยงกน และมกนามาใชรวมกนจนบางครง เสมอนวามความหมายเปนคาเดยวกนนนกคอ คาวา 1) จตคานงสวนรวมรวมกน 2) จตสาธารณะ และ 3) จตอาสา ทงนเพอใหเกดความเขาใจในความหมายของคาวา จตคานงถงสวนรวมรวมกนมากขน ผศกษาจงจะขอกลาวถง ความหมาย และความเหมอน และความตางของคาทง 3 คา ดงหวขอทจะกลาวถงในลาดบตอไป

  

10 

ถงแมวาควรจะใชหรอมองคประกอบใกลเคยงกน แตเวลาทนาไปใชจะนยมใชตามลกษณะทโดดเดนของคาศพทหรอแนวคดทง 3 คา กลาวคอ 1) จตอาสา นยมใชเมอเนนคณลกษณะของบคคล เชน กลมนกจตวทยา นกคณธรรม จะนยมใชแนวคดเรองของจตอาสาเพอชวยเหลอเพอนมนษย 2) จตสาธารณะ จะเนนทการคานงถงสาธารณสมบตในฐานะการเปนประชากรหรอพลเมองทดของสงคม นยมใชในกลมของนกรฐศาสตร นกรฐประศาสนศาสตร และนกปกครอง 3) จตคานงถงสวนรวมรวมกน คอ จตทคานงถงเพอนมนษยดวยกน และการอยรวมกนของเพอนมนษย เพอความเปนหนงเดยวกน เปาหมายเดยวกนคอ เปนหนงเดยวกนในสงคม นยมใชในกลมนกสงคม และนกพฒนา 2.1.2 ความหมายของคาวาจตคานงถงสวนรวมรวมกน Durkheim (1956:,129 อางถงใน นฤจร อทธจระจรส, 2535: 7-8) ใหนยามจตคานงถงสวนรวมรวมกน Collective,Conscience (มโนธรรมสวนรวมรวมกน) หมายถง การมจตเพอสวนรวมรวมกนอาศยความเชอรวมกน การกระทาททาใหสมาชกผกพนและสมพนธกบบคคลและสงคมเปนอนหนงอนเดยวกน อทศตนเพอประโยชนสวนรวมรวมกน มสามญสานก เพอสวนรวมรวมกน มการแบงหนาทในสงคมผกพนตอกจวตรสวนรวมรวมกน สมาชกทงหลายในสงคมจงพงพาอาศยซงกนและกน เปนอนหนงอนเดยวกนเพอสวนรวมรวมกน Keit and Newstrom (1989: 232) ไดอธบายวาจตคานงถงสวนรวมรวมกน หมายถง เปนความรสกนกคดของแตละบคคลในการเขารวมกจกรรมของสงคมสวนรวม ใหความรวมมอ หรอกระตนใหเกดการกระทาใหเกดประโยชนแกสงคม และรบผดชอบรวมกนตอสงทเกดขนในสงคมสวนรวม BleKhe and Chesnokaea (2000 อางถงใน ออมใจ วงษมณฑา, 2553: 15) ไดอธบายความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกนไววา คอ สงทเกดจากสานกของแตละบคคล กอใหเกดความรวมแรงรวมใจในการกระทา โดยใชประสบการณผลกดนใหเกดประโยชนตอสงคมสวนรวม สาหรบในประเทศไทยเองกไดมการเอาแนวคดเรองจตคานงถงสวนรวมรวมกนไวหลายทานดวยกน อาทเชน

  

11 

สมพงษ สหะพล (2542: 15-18) ไดกลาวถงความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน คอ 1) จตสานกเกยวกบผ อน เปนจตสานกถงของความสมพนธ ระหวางบคคล ของคนกลมชนหนง สงคมหนง เชน ความเหนอกเหนใจ ความเออเฟอเผอแผ ความสามคค ซงเปนจตสานกทคนไทยสวนใหญถกหลอหลอมมาจากพนฐานดงเดมของวฒนธรรมไทยอยแลวสรางกนไดไมยากนก 2) จตสานกเกยวกบสงคมหรอจตสานกเพอสวนรวม เปนจตสานกทตระหนกถงความสาคญในการอยรวมกน หรอคานงผ อนทรวมความสมพนธเปนกลมเดยวกน เปนจตสานกทคนไทยยงไมคอยม และขาดกนอยมาก เพราะพนฐานความเปนมาของสงคมไทย สมควรทจะรบพฒนาขนโดยเรว เชน จตสานกดานเศรษฐกจ จตสานกดานการเมอง จตสานกดานสงแวดลอม จตสานกดานสขภาพ จตสานกดานสงคมวฒนธรรม เปนตน

อมรรตน เจรญชย (2550: 36) ไดใหความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน หมายถง การแสดงความหวงใยตอสงคม คานงถงการปฏบตตนของบคคล ทสงผลกระทบตอสงคม และสงแวดลอม เวนการกระทาทกอใหเกดความเสยหายแกสวนรวม และมความรสกรบผดชอบตอสงคม

มนสสา ชนปการพงศ (2551: 38) ไดใหความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน หมายถง การทาประโยชนเพอสงคม การใหความเอออาทรตอกน ชวยเหลอพงพากน ใหกาลงใจตอกนเพอสรางสรรคสงคมใหนาอยและเปนสขรวมกน

เอมอร แสนภวา (2555: 34) ใหความหมายจตคานงถงสวนรวมรวมกนหมายถง ความรสก ความคดเหนของบคคลตอปญหาทเกดขนในสงคมจากกระบวนการรบร ทาใหเกดการวเคราะห วพากษ วจารณ มความรก ความเอออาทรตอบคคลทงทรจกและไมรจก คานงถงประโยชนของสวนรวมควบคกบประโยชนสวนตน มความรสกเปนเจาของสวนรวมเกดความปรารถนาทจะแกไขปญหาเหลานน เชอมนในพลงของตนเองและพลงของการรวมกลมในการแกไขปญหาทเกดขนในสงคม รวมทงการปฏบตรวมกนกบผ อน โดยใชกระบวนการเรยนรรวมกน อยางตอเนอง พรพรหม พรรคพวก (2550: 4) ไดใหความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน หมายถง กระบวนการคดและลกษณะของบคคลทรจกเอาใจใส และเขารวมกจกรรมทเกดประโยชนรวมกนของกลม รวมถงการคานงถงผ อนทรวมความสมพนธเปนกลมเดยวกบตน

  

12 

สยามรฐ เรองนาม (2542: 25) ไดใหความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน หมายถง ความรสกนกคดและความปรารถนาตาง ๆ ของบคคลในสงคมทตองการเขาไปแกวกฤตการณหรอปญหาสงคมรวมกน และการรวมกลมกนเพอทากจกรรมรวมกนเพอสวนรวม ซงกอใหเกดจตสานกรวมกนในสงคม

สพจน ทรายแกว (2546: 49) ไดใหความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน หมายถง คณลกษณะทางจตใจของบคคลเกยวกบการมองเหนคณคา หรอการใหคณคาแกการมปฏสมพนธทางสงคม และสงตาง ๆ ทมอยในสงคมทไมมผ ใดผหนงเปนเจาของหรอเปนสงทคนในสงคมเปนเจาของรวมกน เปนสงทสามารถสงเกตไดจากความรสกนกคด หรอพฤตกรรมการกระทาทแสดงออก และปฏบตตอสงคมสวนรวม นชกร ลบบวงาม (2540: 48 อางถงใน เอมอร แสนภวา, 2555: 14-15) ใหความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน คอการใหความสาคญแกประโยชนสวนรวมและแบงพฤตกรรม ออกเปน สพฤตกรรม คอ

1) การแบงปน โดยการชวยเหลอหรอใหผ อนดานสนทรพยสงของ ความรและ แรงงาน 2) ความมนาใจ โดยการแสดงความปรารถนาดตอผ อนในดานการพดและการกระทาโดยใหกาลงใจและแสดงความเหนใจผอน 3) การไมเอาเปรยบผ อน โดยการสละทรพยสงของ และแรงงานของตนเทากนหรอมากกวาผ อน 4) การเหนแกประโยชนสวนรวม โดยการอทศการทางานเพอสงคมและสวนรวมรวมมอกนรกษาสมบตสวนรวม ไมทาลายสมบตสวนรวม

หฤทย อาจปร (2544:.37) ใหความหมายจตคานงถงสวนรวมรวมกน หมายถง ความตระหนกของบคคลถงปญหาทเกดขนในสงคม ทาใหเกดความรสกปรารถนาทจะชวยเหลอสงคมตองการเขาไปแกวกฤตการณโดยรบรถงสทธควบคไปกบหนาท และความรบผดชอบ สานกถงพลงของตนวาสามารถรวมแกไขปญหาไดและลงมอกระทาเพอใหเกดการแกไขปญหาดวยวธการ ตาง ๆ โดยการเรยนรและแกไขปญหารวมกนกบคนในสงคม

ปยะนาถ สรวสตร (2552:,35-37) ไดใหความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกนนน คอ 1) การเกดความรสกสงสารเนองจากพบเหนผ ทมความเดอนรอนมากกวาตนเองและเหนสงคมไมนาอย อยากจะหาหนทางชวยเหลอสงคมสวนรวม 2) ประสบการณทไดชวยเหลอผอนชวยเหลอสงคมดวยตนเอง และไดรบความสขจงอยากทจะชวยเหลอผ อนและสงคมสวนรวม 3) ความรสก

  

13 

ตอเนอง เมอบคคลไดรบการชวยเหลอและรสกประทบใจจงอยากทาสงด ๆ เพอใหเกดประโยชนแกผคนแกสงคมสวนรวมรวมกน

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2546: 105) ไดใหความของจตคานงถงสวนรวมรวมกน หมายถง การแสดงออกถงการไมยดเอาประโยชนของตนเองเปนทตงไมใชเพยงแคตนเองอยรอดเทานนแตเปนผ ทมนาใจชอบชวยเหลอผ อนอยเสมอมความตระหนกถงผลประโยชนของสวนรวมพรอมกบมความเตมใจและยนดทจะเสยสละสทธของตนออกไปถาสงนนสงผลใหภาพรวมออกมาดขน

จากการทบทวนแนวคดดงกลาว สามารถสรปเปนความหมายทใชในการวจยนไดวาจตคานงถงสวนรวมรวมกน หมายถง การมความเชอรวมกน ทถกหลอหลอมมาจากพนฐานดงเดม ของวฒนธรรมมความรสกเปนเจาของสวนรวม และรวมแรงรวมใจกนกระทาประโยชนเพอสวนรวมรบผดชอบตอสงคม และการกระทาททาใหสมาชกในสงคมผกพนกนเปนอนหนงอนเดยวกนรวมถงการกระทาหรอการปฏบตตนทคานงถงผลกระทบตอสงคม และสงแวดลอมอทศตนเพอสวนรวมรวมรวมกนคานงถงประโยชนสวนรวม มความเหนอกเหนใจ ความเออเฟอเผอแผกน และคานงถงประโยชนของสวนรวมควบคกบประโยชนสวนตน โดยทตองการเขาไปแกไขปญหาสวนรวม เชอมนในพลงแหงตน และพลงของการรวมกลมในการแกไขปญหาสงคมรวมกน 

จากรายละเอยดทกลาวมาขางตนสามารถแบงความหมายของจตคานงถงสวนรวมกน ออกเปน 2 ลกษณะ คอ ลกษณะของการกระทา และลกษณะของความเชอ /ความรสก ดงปรากฏในตารางท 2.1

  

 

14

ตารางท 2.1 สรปความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน

ความหมายจตคานงถง

สวนรวมรวมกน

Durkh

eim ,

1956

Keith

and

New

strom

, 198

9

Blek

her

and

Ches

noka

ea,

2000

สมพง

ษ สหะ

พล, 2

542

อมรรตน

เจร

ญชย

, 255

0

มนสส

า ชนป

การพ

งศ, 2

551

เอมอ

ร แสน

ภวา,

2555

พรรณ

พรรคพ

วก, 2

550

สยาม

รฐ เร

องนา

ม, 2

542

สพจน

พลา

ยแกว

, 254

6

นชกร

ลวบ

วหลว

งราช

, 254

0

หฤทย

อาจ

ปร, 2

544

ปยะน

ารถ

สรส

ตร, 2

552

สานก

งานค

ณะก

รรมก

ารกา

รศกษ

าแหง

ชาต,

254

6

ความ

ถ (n

=14)

รอยล

ะ (1

00.0

)

ความเชอ/ความรสก 1) มความเชอรวมกน ทถกหลอหลอมมาจากพนฐานดงเดม ของวฒนธรรม - - - - - - - - - - - - 2 14.2 2) ความรสกเปนเจาของสวนรวม และรวมแรงรวมใจทาเพอสวนรวม - - - - - - - - - 5 35.7 3) การคานงถงสวนรวมรวมกน - - - - - - - - - 5 35.7

4) การคานงถงประโยชนของสวนรวมควบคกบประโยชนสวนตน - - - - - - - - - - - 3 21.4

5) ความตองการในการเขาไปแกไขปญหาสวนรวม - - - - - - - - - - - - 2 14.2

6) เชอมนในพลงแหงตน และพลงกลมในการแกไขปญหาสงคมรวมกน - - - - - - - - - - - - 2 14.2 7) มความรสกรบผดชอบตอสงคม - - - - - - - 7 50.0 การกระทา 8) การกระทาททาใหสมาชกในสงคมผกพนกน เปนอนหนงอนเดยวกน - - - - - - - - - 5 35.7 9) การกระทา/ การปฏบตตนทคานงถงผลกระทบตอสงคม และสงแวดลอม - - - - - - - - - - - 3 21.4 10) การอทศตนเพอสวนรวมรวมกน - - - - - - - - - - 4 28.5 11) ความเหนอกเหนใจ - - - - - - - - 6 42.8 12) ความเออเฟอเผอแผกน - - - - - - - - - 5 35.7

แหลงทมา: พฒนาโดยผวจย, 2556 

 

15  

2.1.2.1 จตสาธารณะ จตสาธารณะเปนลกษณะของจตทคานงถงสมบตสาธารณะ หรอสมบตทเปนสงของทใช

รวมกนของสวนรวม เมอใชแลวตองดแลบารงรกษาสมบตทเปนของสาธารณะทใชรวมกนในสงคม ซงไดมผ ใหความหมายไวแตกตางกน ไดแก จตสาธารณะ จตสานกตอสาธารณสมบต ความรบผดชอบตอสงคม การเหนแกประโยชนสวนรวม เปนตน ทงนไดมผ ใหคาจากดความหมายคาวา จตสาธารณะมากมาย ดงน

สวนในทางดานแนวคดทางรฐศาสตรทเกยวกบเมองการปกครองซงเปนเรองราวทเกยวของกบสงทเปนสาธารณะ ระดบสวนรวม คอ เปนของหรอเกยวของกบประชาชนทงหมด ซงเพอประโยชนของคนทวไป เชน สมบตของสาธารณะ หรอของสวนรวมรวมของทกคนทใชรวมกน Plato (อางถงใน ณรงค สนสวสด, 2520:,7) ไดกลาววา การทคนเรามาอยรวมกนนนกเพราะผลประโยชน กลาวคอ เพราะถาคนอยโดดเดยวแลวจะไมสามารถแสงหาสงทเขาตองการได ดงนนคนจงตองอาศยการไหววานคนอนเพอใหมาชวยจดหาสงตาง ๆ คนจงไดมาอยรวมกน ชวยกนจดหาสงตาง ๆ ใหแกกนและกน เมอแตละคนมาอยรวมกนกจาเปนอยางยงทจะตองมกฎระเบยบรวมกนในการกษาสมบตหรอสงของทใชรวมกนเพอใหกบทกคนในสงคมสวนรวม ดงจะกลาวถงความหมายของจตสาธารณะจากนกวชาการตาง ๆ ดงน

ชาย โพธสตา (2540: 14 อางถงใน เอมอร แสนภวา, 2555: 15) ใหคานยามวา จตสานกตอสาธารณสมบต และใหความหมายในเชงพฤตกรรมไววา การใชสาธารณสมบตอยางรบผดชอบ หรอการรบผดชอบตอสาธารณสมบตซงมนยสองประการ ไดแก 1) รบผดชอบตอสาธารณสมบต ดวยการหลกเลยงการใชและการกระทามผลกอใหเกดการชารดเสยหายตอสาธารณสมบตนน ๆ รวมไปถงการถอเปนหนาททจะมสวนรวมในการดแลสาธารณสมบตในวสยทตนสามารถทาได เชน การแจงหนาททเกยวของเมอพบความเสยหายเกดขน เปนตน 2) การเคารพสทธในการใชสาธารณสมบตของผ อน โดยคานงถงวาคนอนกมสทธในการเขาถงและใชประโยชนเชนเดยวกน จะตองไมยดสาธารณสมบตนนไวเปนของสวนตวและไมปดกนโอกาสการใชประโยชนของผ อน

ชยวฒน สทธรตน (2552: 13-15) ไดกลาวถง“จตสาธารณะ (Public,Mind) หมายถง การรจกเอาใจใสเปนธระและเขารวมในเรองของสวนรวมทเปนประโยชนตอประเทศชาต มความสานกและยดมนในระบบคณธรรม และจรยธรรมทดงามละอายตอสงผด เนนความเรยบรอย ประหยดและมความสมดลระหวางมนษยกบธรรมชาต และความรสกการเปนเจาของในสงทเปน

 

16  

สาธารณะในสทธและหนาททจะดแลและบารงรกษารวมกน เชน โทรศพทสาธารณะ หลอดไฟฟาทใหความสวางตามถนนหนทาง แมแตการประหยดนาประปา หรอไฟฟาทเปนของสวนรวม โดยใชใหเกดประโยชนอยางคมคา ตลอดจนชวยกนดแลรกษาใหความชวยเหลอผตกทกขไดยาก หรอผ ทรองขอความชวยเหลอเทาทจะทาได ตลอดจนรวมมอกระทาเพอไมใหเกดปญหา หรอชวยแกปญหาแตตองไมขดตอกฎหมายเพอรกษาประโยชนสวนรวม รวมถงการตระหนกรตว แสดงออกเพอสงคมสวนรวม เปนการบรการชมชน ทาประโยชนเพอสงคม ถาเปนสงของกตองใชประโยชนรวมกน

ประไพพศ โฮฬารพฒน (2548: 26) จตสานกสาธารณะ หมายถง การทชมชนมความตระหนกรและใหความสาคญตอเรองสวนรวมของสงคม มสานกตอประเดนสาธารณะตลอดจนรสกรก และหวงแหนสาธารณสมบตอนเปนของสวนรวม ดแล ทานบารง ปกปองสมบตของสงคม สมบตของสวนรวม สมบตของสาธารณชนของคนในสงคมทเปนสาธารณะ

โกศล มความด (2547: 44) จตสาธารณะ หมายถง การกระทาทแสดงออกถงความรบผดชอบตอสาธารณสมบตดวยการเอาใสใสดและเปนธระและเขารวมในเรองสวนรวมทเปนประโยชนรวมกนของกลม โดยพจารณาจากการทบคคลหลกเลยงการใชหรอกระทาใหเกดการชารดเสยหายตอของสวนรวม มงปฏบตเพอสวนรวมในการดแลรกษาของสวนรวม เชน การทาตามหนาททกาหนด การดแลความสงบเรยบรอย การรกษาสาธารณสมบต รบรถงปญหาทเกดขน มสวนรวมในการหาแนวทางปองกนแกไข และตดตามประเมนผล รวมถงการรบอาสาทาบางอยางเพอสวนรวม เคารพสทธของผ อนในการใชของสวนรวม ไมปดกนในการใชของบคคลอน มการแบงปนหรอการเปดโอกาสใหผ อนไดใชของสวนรวม ไมยดครองของสวนรวมมาเปนของตนเอง

เวชพล ออนละมย (2551:,1) ไดใหความหมายของจตสาธารณะวา หมายถง จตสานกเพอสวนรวม คาวา “สาธารณะ” คอสงทมไดเปนของผหนงผ ใด จตสาธารณะจงเปนความรสกในการเปนเจาของในสงทเปนสาธารณะในสทธและหนาทจะดแลและบารงรกษารวมกน ใชรวมกนทกคนและตระหนกรวมกนวาสาธารณะกคอเปนของสวนรวมของกลางของสงคม

อญชล ยงรกพนธ (2550: 22) ไดใหความหมายของจตสาธารณะ หมายถง การมจตใจทคานงถงประโยชนของสวนรวมมความรบผดชอบตอเรองของสวนรวมมการใชสงของของสวนรวมอยางรบผดชอบ การถอเปนหนาทในการดแลรกษาสมบตของสวนรวม มการแบงปนและเปดโอกาสใหผ อนไดใชสมบตของสวนรวมนน และการไมยดสมบตของสวนรวมมาเปนสมบตของตนเองหรอของกลม โดยศกษาพฤตกรรมทแสดงออก

 

17  

พระไพศาล วสาโล (2544:,15) กลาวไววา จตสาธารณะ คอ ความสานกใสใจและพรอมทจะมสวนรวมในกจการสาธารณะรวมถงเคารพและหวงแหนสมบตสวนรวม มใชเฉพาะครอบครว ญาตมตรคนรอบขางละแวกบานเทานนหากครอบคลมไปถงบคคลทไมรจก ไมเคยพบ แตกรวาเปนสวนหนงของสงคมทตนสงกดอย และตระหนกวาสมบตสาธารณะกเหมอนกบสมบตของทกคนในสงคม ทกคนควรปกปองและหวงแหนรกษารวมกน เพอใหสามารถใชประโยชนรวมกนไปนาน ๆ ตอไป เพอสวนรวมรวมกน

วรตน คาศรจนทร (2544:,33) ไดใหความหมายของจตสาธารณะ หมายถง กระบวนการคดและลกษณะของบคคล ทมการปฏบตโดยมกระบวนการในระดบบคคลไปสสาธารณะ มความรกและความรสกเปนเจาของสาธารณะ และทาประโยชนมากกวาทจะรบสาธารณะ ตระหนกและรกษาประโยชนของสาธารณะของสวนรวมดวย

สญญา สญญาววฒน (2549: 41-45) ใหคานยามจตสาธารณะหมายถง ความคดความรสกทอยสวนลกของบคคล ตดตวตดใจอยตลอดเวลา คงทนไมเปลยนแปลงโดยงาย หากรวมคาวาจตสานกเขากบคาวาสาธารณะ ซงหมายถง กจ สมบต สงของ สถานทซงไมใชของบคคลใดแตเปนของสวนรวมหรอสงคม “จตสานกสาธารณะ” จงเกยวของกบการรสานกถงการเปนเจาของในสงทเปนสาธารณะ การใหความสาคญกบสวนรวมหรอสงของสมบตสาธารณะซงในสงคมจะตองม เชนสวนสาธารณะ ทางหลวง อาคาร โดยสงเหลานลวนเปนของสวนรวมเปนของใชรวมกน เปนเจาของของรวมกนทงสงคม

ศกดชย นรญทว (2541:,57) ใหคานยามจตสาธารณะ หรอจตสานกสาธารณะ หมายถงจตใจทคานงถงประโยชนของสวนรวม คานงถงความสาคญของสงทอนเปนสงของทตองใชรวมกน หรอมผลกระทบรวมกนตอชมชน ทมการใชรวมกนหรอการกระทาหรอไดรบประโยชนรวมกนภายในสงคม ตระหนกและคานงถงประโยชนของสาธารณะสมบตของสวนรวมของสงคม

ลดดาวลย เกษมเนตร และคณะ (2547: 2-3) ไดใหความหมายวา การรจกเอาใจใสเปนธระและเขารวมในเรองสวนรวมทใชประโยชนรวมกนของกลมของสงคม พจารณาจากความรความเขาใจ หรอพฤตกรรมทแสดงออกถงลกษณะ ตอไปน

1) หลกเลยงการใชหรอการกระทาทจะทาใหเกดความชารดเสยหายตอสวนทใช ประโยชนรวมกนของสงคม

2) ถอเปนหนาทรบผดชอบสงคม รวมดแลรกษาสมบตของสวนรวม 3) เคารพสทธในการใชของสวนรวมและประโยชนรวมกนของกลมของสงคม 4) ไมยดครองของสวนรวมนนเปนของตนเอง

 

18  

5) ไมปดกนโอกาสของผอนทจะใชของสวนรวมนน สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (2542:}14) ไดใหความหมายของจตสาธารณะ หมายถง การรจกเอาใจใสเปนธระและเขารวมในเรองของสวนรวมทเปนประโยชนตอประเทศชาต มความสานกและยดมนในคณธรรมและจรยธรรมทดงาม ละอายตอสงผดเนนความเรยบรอย ประหยดมสมดลระหวางมนษยกบธรรมชาต เจษฎา หนรน (2551: 4) ไดใหความของจตสาธารณะ คอ การรจกดแล เอาใจใส เปนธระและเขารวมในเรองของสวนรวมทใชประโยชนรวมกนของกลม เชน การไมทาลายทรพยสนของสาธารณะ การถอเปนหนาท และการเคารพในสทธในการใชของสวนรวมรวมกนของกลม ไมนาสมบตสาธารณะมาเปนของตนเอง นนทวฒน ชนช (2546: 4) ไดสรปความหมายของจตสาธารณะ หมายถง การรจกเอาใจใสเปนธระและเขารวมในกจกรรมของสวนรวมทใชประโยชนรวมกนในสงคมสวนรวม มณรตน นชชาต (2553: 12) ไดสรปความหมายของจตสาธารณะ หมายถง การรจกเอาใจใสเปนธระและเขารวมในเรองของสวนรวมทใชประโยชนรวมกนของกลม โดยพจารณาจากการวดพฤตกรรมการแสดงออกของจตสาธารณะ 3 ดาน ดงน 1) การใชพจารณาจากความรความเขาใจพฤตกรรมทแสดงออก คอ (1) การดแลรกษาสงของ เมอใชแลวมการเกบรกษาใหคงอยในสภาพด (2) ลกษณะของการใช ใชของสวนรวมอยางประหยดและทะนถนอม 2) การถอเปนหนาท พจารณาจากความรความเขาใจพฤตกรรมทแสดงออก คอ (1) การทาตามหนาทและเคารพกฎระเบยบทกาหนด (2) รบอาสาทาบางอยางเพอสวนรวม ดแลสอดสองสงของสวนรวม 3) เคารพสทธ พจารณาจากความรความเขาใจพฤตกรรมทแสดงออก คอ (1) ไมนาของสวนรวมมาเปนของตนเอง (2) แบงปนและเปดโอกาสใหผอนไดใชของสวนรวม

จากทกลาวมาขางตนผ วจยสามารถสรปความหมาย จตสาธารณะ หมายถง การใชสาธารณะสมบตอยางรบผดชอบ อาทเชน หลกเลยงการใชและ หรอการกระทาทกอใหเกดความชารดเสยหายตอสาธารณสมบต และการเคารพในสทธในการใชสาธารณสมบต ซงรวมถงการรจกเอาใจใสเปนธระเขารวมในเรองของสวนรวม การยดมนในคณธรรม จรยธรรม รจกละอายตอสงผด มความรสกเปนเจาของในสงทเปนสาธารณะ และการชวยเหลอดแลผ ตกทกขไดยาก ซงรวมการกระทาตาง ๆ เพอไมใหเกดปญหากบสงคมสวนรวมดงปรากฏในตารางท 2.2

  

 

19

ตารางท 2.2 สรปความหมายของจตสาธารณะ 

ความหมาของ

จตสาธารณะ

ชาย โพ

ธสตา

, 254

0)

ชยวฒ

น สท

ธรตน

, 255

2

ประไพพ

ศ โฮฬา

รพฒน,

254

8

โกศล

มคว

ามด,

252

547

เวชพ

ล ออ

นละม

ย, 2

551

อชล ยงรก

พ นธ

, 255

0

พระไพศ

าล วสา

โล, 2

544

วรตน

คาศ

รจนท

ร, 2

544

สญญา

สญญาววฒ

น, 2

540

ศกด ช

ย นร

ญทว

, 254

1

ลดดา

วลย

เกษม

เนตร

และ

คณะ

, 2

547

สานก

งานค

ณะก

รรมก

การวจย

แหงชาต

, 254

2

เจษฎ

า หน

รน, 2

551

นนทว

ฒน ชน

ช, 2

546

มณรต

น นช

ชาต,

255

3

ความ

ถ (n

=15)

ความ

ถ (1

00.0

)

1) การใชสาธารณะสมบตอยางรบผดชอบ

1.1) หลกเลยง การใชและ หรอการกระทาทกอใหเกดความชารดเสยหาย - - - - - - - - 7 46.6

ตอสาธารณสมบต

1.2) การเคารพในสทธในการใชสาธารณสมบต - - - - - - - - 7 46.6

2) การรจกเอาใจใสเปนธระเขารวมในเรองของสวนรวม - - - - - - - - 7 46.6

3) การยดมนในคณธรรม จรยธรรม รสกละอายตอสงผด - - - - - - - - - - - - - 2 13.3

4) การรสกเปนเจาของในสงทเปนของสาธารณะ - - - - - - - 7 46.6

5) การชวยเหลอดและผตกทกขไดยาก - - - - - - - - - - - - - - 1 6.6

6) การกระทาตาง ๆ เพอไมใหเกดปญหากบสงคมสวนรวม โดยไมขดตอกฎหมาย - - - - - - - - - - - - - - 1 6.6

7) การเขารวม หรอการกระทาในประโยชนสวนรวม และเปนประโยชน - - - - - - - - - - - - 2 13.3

ตอกลมเปนหลก

แหลงทมา: พฒนาโดยผวจย, 2556.

20 

 

2.1.2.2 จตอาสา จตอาสา เปนลกษณะของมนษยทไดกระทาขนทเกดจากการเสยสละ เงนทอง สงของ

ทรพยสนอน ๆ มจตทพรอมจะชวยเหลอผ อน มนาใจ มความกรณา แบงปน เออเฟอตอผ อน โดยไมหวงผลตอบแทนใด ๆ ผ ทมจตอาสาจะความสขใจทไดเปนผ ให จตอาสาไดมผ ใหคาจากดความไวหลากหลาย ทงนกวชาการตางประเทศและในประเทศ ดงน

Aronfreed (1965: 2-3) ไดกลาวถงเรองจตอาสาวา เปนลกษณะของบคคลทมความเสยสละชวยเหลอผ อนตามอตภาพทตนสามารถชวยเหลอได ซงเกดจากความมนาใจ การเหนอกเหนใจ อยากทจะใหกาลงใจ และมความสขทไดกระทาความดและชวยเหลอผ อน

BerKowitz (1964:,3) ไดกลาวถงจตอาสานน คอ ความเสยสละของบคคลทมงทาประโยชนใหแกผ อนและสวนรวม กระทาประโยชนโดยไมหวงผลตอบแทน

Turner (1948 อางถงใน บรรทม มณโชต, 2530: 24) ไดกลาวถงลกษณะของจตอาสา คอ ความเสยสละของตวบคคลในการชวยเหลอผ อนดวยความเตมใจ โดยการชวยเหลอดานทรพยสน สงของ มความตองการใหผ อนพงพอใจ และมสขใจ

Darley}and}Latane (1963, อางถงใน บรรทม มณโชต , 2530: 24) ไ ดอธบายถงความหมายของจตอาสา คอ การเสยสละของบคคลทแสดงออกถงความตองการชวยเหลอผอน เพอใหผ อนพนทกข ไดแก การสละทรพยสนเงนทอง สงของ แรงกาย การพดจาใหกาลงใจผ อน ทสามารถชวยเหลอผ อนได โดยทไมคานงถงความลาบากของตน

Esenberg and Fabes (1998 อางถงใน ณฐนชากร ศรบรบรณ, 2550: 22) ไดกลาวถง จตอาสา คอ ความพยายามทแบงเบาหรอบรรเทาความตองการของผ อน ดวยการชวยเหลอใหผ อนบรรลถงเปาหมาย ดวยการแบงปน ไดแก สละสงของทเปนของตนเอง ใหกบผ อน และใหกาลงใจปลอบโยนผ อน เพอใหผ อนคลายทกข หรอความไมสบายใจ

วนภทร แสงแกว (2553:,6) ไดใหความหมายของจตอาสา คอผ ทมจตใจทเปนผ ใหแกเพอนมนษย ตวอยางเชน การใหสงของ ใหเงน ใหความชวยเหลอเพอนมนษยดวยแรงกาย แรงสมองดวย ซงเปนการเสยสละสงทตนเองม แมกระทงเสยสละเวลา เพอเผอแผใหเพอนมนษยและสวนรวม

ศนยคณธรรม (2548: 41) ไดใหความหมายวา จตอาสา หมายถง จตทพรอมจะสละเวลา แรงกาย สตปญญาเพอเพอนมนษย และเพอสาธารณะประโยชนของสวนรวม เปนจตทมความสขเมอไดกระทาความดตอผ อน ไดเหนผ อนมความสข

21 

 

ปยะนารถ สรวสตร (2552: 35-37) กลาวถงความหมายของคาวา จตอาสา หมายถง บคคลทมจตทพรอมจะใหหรอเสยสละ เวลา แรงกาย และสตปญญา เพอชวยใหผ อนและสงคม โดยไมหวงผลตอบแทนนนไมเพยงแตไมหวงสงตอบแทนแตยงมความทมเท สมครกายใจ พรอมทจะชวยเหลอผอนและสงคมเสมอทกเมอและตลอดเวลา

นนทรตน ปรวตธรรม (2553: 23) ไดใหความหมายวา เปนการเออเฟอเผอแผ การเสยสละเวลา สงของ เงนทอง แรงกาย สตปญหา เพอมนษยและสาธารณะประโยชน เปนจตใจทมความสขเมอไดทาด การชวยเพอนมนษยและสงคม เพอใหผ อนมความสขดวยการกระทาดวยความสมครใจและไมหวงผลตอบแทน และเกดความสขใจ

เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2543: 17) ไดใหความหมายจตอาสาวา หมายถงความคดทไมเหนแตตว มความปรารถนาดทจะชวยเหลอผ อน ชวยแกไขปญหาใหแกผ อน พยายามทจะชวยเหลออยางจรงจงและมองโลกในแงดบนพนฐานของความเปนจรง ทเปนรปธรรมไมใชนามธรรม พระไพศาล วสาโล (2550: 20) ใหความหมายของจตอาสา หมายถง เปนจตใจทพรอมจะสละเวลา แรงกายและสตปญญาเพอสาธารณประโยชน เปนจตทไมนงดดาย เมอพบเหนปญหาหรอความทกขยากเกดขนกบผคน เปนจตทมความสขเมอไดทาความด และเหนนาตาเปลยนรอยยมเปนจตทเปยมดวยบญ คอความสงบเยนและพลงแหงความด และพลงแหงการชวยเหลอเพอนมนษยอนยงใหญเพอใหทกคนมความสข

บรรทม มณโชต (2530: 25-26) ไดสรปลกษณะของจตอาสา หมายถง การแสดงออกของบคคลในการชวยเหลอผ อน ไดแก การสละทรพย สงของ และแรงงาน การเหนแกสวนรวม อทศตนทางานเพอสงคม และสวนรวม มความปรารถนาดตอผ อนในการพดจาใหกาลงใจ และมความเหนอกเหนใจผ อน

จนทนะ วไลพฒน (2542:,11) ไดกลาวถงความหมายของจตอาสา คอ การแสดงพฤตกรรมหรอการกระทาทแสดงไมตรจต ความมนาใจ โอบออมอารตอผ อน คอยเออเฟอ ชวยเหลอเกอกลกน ละความเหนแกตว รจกให รจกแบงปน ยอมเสยสทธ หรอสละสงทเราควรไดรบหรอมอยนอยใหแกผ อน รวมบรจาค รวมสรางประโยชน หรอกระทาตนใหเปนประโยชน ตอผ อน ตอสงคม และตอสวนรวมดวยความจรงใจ โดยไมหวงผลตอบแทน นอกจากนความเออเฟอเผอแผและการเสยสละยงรวมถงการรจกใหอภยผอน รจกระงบอารมณของตน ไมแสดงกรยา วาจาทไมสภาพ ไมโลภ ไมละเมดสทธหรอกาวกายสทธของผ อน ยอมรบฟงความคดเหนของผ อน

22 

 

กรรณกา มาโน (2553: 7) ไดสรปความหมายของจตอาสา คอ จตทพรอมสละเวลา แรงกาย และสตปญญาเพอประโยชนเกอกลตอผ อนหรอสงคม เปนการกระทาดวยความสมครใจ ไมหวงผลตอบแทน และเปนการกระทาทไมใชภาระหนาททตองรบผดชอบ

ณฐณชากร ศรบรบรณ (2550: 22) ไดสรปความหมายของจตอาสา คอ ความสานกของบคคลทมตอสงคมสวนรวม โดยการเอาใจใสและการชวยเหลอ ผ ทมจตอาสาจะแสดงออกซงพฤตกรรมทอาสาทาประโยชนเพอสวนรวม ไดแก การเสยสละเงน สงของ เวลา แรงกาย และสตปญญาเพอชวยเหลอผ อนและสงคม โดยไมหวงผลตอบแทน จากทกลาวมาขางตนผ วจยสามารถสรปความหมาย จตอาสา หมายถงผ ทมจตใจชวยเหลอเพอนมนษย อาท การใหความชวยเหลอเพอนมนษยดวยรปแบบตาง ๆ เชน เงน แรงกาย สมอง (สตปญญา) ซงรวมถงการมจตทชวยเหลอเพอสาธารณประโยชนของสวนรวม และมนาใจ เหนอกเหนใจผ อน ใหกาลงใจ ปรารถนาดตอกน และชวยเหลอเกอกลกนดวยความเตมใจไมหวงผลตอบแทน และรสกมความสขเมอกระทาความด ดงปรากฏในตารางท 2.3

 

  

23

ตารางท 2.3 สรปความหมายของจตอาสา

ความหมายจตอาสา   

  Aron

freed

, 196

5

BerK

owitz

, 196

4

Turn

er, 1

948

Darle

y &

Bat

ane,

196

3

Esen

bery

& F

abes

, 199

8

วนภท

ร   แ

สงแก

ว, 2

553 

ศนยค

ณ ธรรม,

254

8 

ปยะน

าถ สรวสต

ร, 25

52

นนทร

ตน ปรวตธ

รรม,

255

3 

เกรย

งศกด

เจร

ญวงศศ

กด , 2

543 

พระไพศ

าล วสา

โล, 2

550 

บรรท

ม มณ

โชต, 2

530 

จนทน

ะ วไลพ

ฒน,

254

2 

กรรณ

กา มาโน,

255

3 

ณฐณ

ชากร

ศรบ

รบรณ

, 255

0 

ความ

ถ (N

=15)

รอยล

ะ (1

00.0

)

1) ผ ทมจตใจชวยเหลอแกเพอนมนษย                                    1.1) การใหความชวยเหลอแกเพอนมนษยดวย รปแบบตางๆ - -      ‐                    12      80.0  เชน เงน แรงกาย สมอง (สตปญญา)

2) จตทชวยเหลอเพอสาธารณประโยชนของสวนรวม -           ‐     - - - -                    9 60.0 3) จตทมความสขเมอกระทาความด - - - - - - - - - - 5 33.3 4) จตทพรอมจะชวยเหลอผ อนโดยไมหวงผลตอบแทน       - - - - - - -                         8 53.3 

5) ความมนาใจ เหนอกเหนใจ ใหกาลงใจ ปรารถนาดตอกน                             ‐       ‐                    ‐      ‐                ‐                     ‐           9 60.0 และเออเฟอเกอกลกน    

6) การชวยเหลอทตองการใหผ อนพนทกข                                                  ‐                     ‐          ‐            ‐          ‐      ‐       ‐       ‐           7 46.6 

7) ชวยเหลอผ อนดวยความเตมใจ - -   - - - -       ‐      ‐ - - 5 33.3

 แหลงทมา: พฒนาโดยผวจย, 2556.

24   

จากทกลาวขางตนผศกษาสามารถสรป ความเหมอนและความแตกตางของจตคานงถงสวนรวมรวมกน จตสาธารณะ และจตอาสา ดงน ความเหมอนกนของจตคานงถงสวนรวมรวมกน จตสาธารณะ และจตอาสา นน คอการคานงถงผ อน นกถงสงคมสวนรวม และการชวยเหลอเกอกลกน ทาใหเกดสานกทดในสงคมรวมกน

สวนความแตกตางระหวางจตคานงถงสวนรวมรวมกน จตสาธารณะ และจตอาสา ดงน จตคานงถงสวนรวมรวมกน ไดกลาวเนนในเรอง การตระหนกถงความเชอรวมกน บนพนฐาน วฒนธรรม เนนความสมพนธของคนในสงคม เปนอนหนงอนเดยวกน เหนอกเหนใจกน เออเฟอเผอแผกน และการคานงถงผลกระทบตอสงคม และสงแวดลอม และพลงของการรวมกลมในการแกไขปญหาสวนรวม

ในสวนของจตสาธารณะ ไดกลาวถงในเรองการคานงการใชสาธารณสมบตอยาง

รบผดชอบ เคารพสทธในการใชสาธารณสมบต และความรสกเปนเจาของสาธารณสมบต และ

การปองกนไมใหเกดความชารดเสยหายตอสาธารณสมบตรวมกน  

และจตอาสา ไดกลาวถง การชวยเหลอเพอนมนษย ในรปแบบตาง ๆ เชน เงน แรงกาย

สตปญญา โดยเนนในเรอง ของการแบงปน ของตนเพอชวยเหลอผ อนใหพนทกข และตวเองกม

ความสขเมอกระทาความด ดงปรากฏในตารางท 2.4

 

 

25   

ตารางท 2.4 สรปความเหมอนและความแตกตาง จตคานงถงสวนรวมรวมกน จตสาธารณะ และจตอาสา

เนอหา  ความเหมอน/คลายคลงกน ความแตกตางกน

จตคานงถงสวนรวมรวมกน การคานงถงผ อน นกถงสงคม การตระหนกถงความเชอรวมกน บนพนฐาน และการชวยเหลอเกอกลกน วฒนธรรม เนนความสมพนธของคนในสงคม เกดสานกทดในสงคมรวมกน เปนอนหนงอนเดยวกน เหน อกเหนใจกน เออ เฟอเผอแผกน และการคานงถงผลกระทบตอ  สงคม และสงแวดลอม และพลงของการรวม   กลมในการแกไขปญหาสวนรวม

จตสาธารณะ                                การคานงถงผ อน นกถงสงคม การคานงการใชสาธารณสมบตอยางรบผด และการชวยเหลอเกอกลกน ชอบ เคารพสทธในการใชสาธารณสมบต เกดสานกทดในสงคมรวมกน รวมกน และความรสกเปนเจาของสาธาร- สมบตและการปองกนไมใหเกดความชารด

เสยหายตอสาธารณสมบต  

จตอาสา การคานงถงผ อน นกถงสงคม การชวยเหลอเ พอนมนษย ในรปแบบ  และการชวยเหลอเกอกลกน การคานงถงผ อน นกถงสงคมตาง ๆ เชน เกดจตสานกทดในสงคมรวมกน เงน แรงกาย สตปญญา โดยเนนในเรองของ การแบงปนของตน เพอชวยเหลอผ อนใหพน ทกข และตวเองกมความสขเมอไดกระทา ความด

 แหลงทมา: พฒนาโดยผ วจย, 2556.

สาหรบในการศกษาเรอง “จตคานงถงสวนรวมรวมกน” ผศกษาจงไดเนนความหมายของ

คาวาจตคานงถงสวนรวมรวมกน ในความหมายวา คอ การมความเชอรวมกน ทถกหลอหลอมมาจากพนฐานดงเดมของวฒนธรรม โดยมความรสกเปนเจาของสวนรวม มความรบผดชอบตอสงคม และการกระทาททาใหสมาชกในสงคมผกพนกนเปนอนหนงอนเดยวกน รวมถงการกระทาหรอการปฏบตตนทคานงถงผลกระทบตอสงคม และสงแวดลอม อทศตนเพอสวนรวมรวมกน คานงถงประโยชนสวนรวม มความเหนอกเหนใจ เออเฟอเผอแผกน และคานงถงประโยชนของสวนรวมควบคกบประโยชนสวนตน โดยทมความตองการเขาไปแกไขปญหาสวนรวม รวมทงเชอมนในพลงแหงตน และพลงของการกลมในการแกไขปญหาสงคมรวมกน

26   

2.1.3 คณลกษณะทสาคญของผทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน บคคลทกลาวไดวาเปนบคคลทมจตคานงถงสวนรวมนน สงทสาคญทจาเปนตองมคอ

ความรบผดชอบตวเอง ตอครอบครว ตอสงคม มจตใจทกวางขวางพอสมควร ไมปดกนตนเอง รสกเหนอกเหนใจผ อนเปนตน ไดมผ กลาวถงคณลกษณะของผ มจตคานงถงสวนรวมรวมกนไวหลากหลาย และแตกตางกนไป ดงน

วรตน คาศรจนทร (2544: 27) ไดอธบายคณลกษณะของการมจตคานงถงสวนรวมรวมกน ประกอบไปดวย 1) ความรก ความเอออาทร 2) ความเชอใจ 3) การเรยนรรวมกนอยางตอเนอง 4) การยอมรบความแตกตางระหวางบคคล 5) การมปฏสมพนธกนโดยใชความสามารถ เครอขาย และการมสวนรวม ยทธนา วรณปตกล (2542: 181-183) ไดกลาวถงบคคลทมจตคานงถงสวนรวมรวมกนตองมคณลกษณะดงน 1) การทมเทและอทศตน มความรบผดชอบตอสงคม บคคลไมเพยงแตปฏบตตามสทธเทานน แตตองปฏบตเพอชวยเหลอใหบรการแกบคคลอน เพอพฒนาสงคมดวย อาท ถาตองการใหผแทนราษฎรมความรบผดชอบตอความตองการและประโยชนของประชาชน ประชาชนกตองใหความใสใจและตดตาม ตองเสยสละเวลาในการเขาไปมสวนรวมกบการเมองระดบทองถนและในสถาบนตาง ๆ ทเกยวของและใหความสาคญกบเรองดงกลาว 2) เคารพความแตกตางระหวางบคคล จากกระแสปจเจกชนนยม สงผลใหคนสงคมมลกษณะปดกนตนเอง ไมไววางใจผ อน เลอกคบเฉพาะกลมทมความเหมอนกนไมสนใจการเมอง ทาใหไมสามารถปฏบตภารกจของสงคมเพอผลประโยชนของสวนรวมเกดขอขดแยง การยตขอขดแยงโดยการฟงเสยงขางมาก ไมนาไปสประโยชนของสวนรวม ดงนนผ มจตคานงถงสวนรวมรวมกนตองเปนพลเมองด มความอดทน ตระหนกวาการมสวนรวมไมทาใหไดอยางทตองการเสมอไป ตองเคารพและยอมรบความแตกตางทหลากหลาย หาวธอยรวมกนความขดแยง โดยแสวงหาทางออกรวมกน การใชเหตผลในการแลกเปลยนความคดเหน การตดสนใจ ตองมการพดแลกเปลยนความคดเหนระหวางกนใหมากทสด

27   

3) คานงถงผลประโยชนของสวนรวม คนในสงคมตองคานงถงการเมองในฐานะกจการเพอสวนรวมและเพอคณธรรมจรยธรรมของคนในสงคมใหตระหนกและมความรบผดชอบตอสงคมมากขน 4) การลงมอกระทา การวพากษวจารณปญหาทเกดขนเพยงอยางเดยวไมสามารถทาใหสถานการณดขนตองลงมอทา โดยเรมจากครอบครวในการวางพนฐานใหการอบรมดานจรยธรรมของพลเมอง สถาบนการศกษาไมเพยงเปนสถานทฝกทกษะและใหความร ตองรบชวงตอในการสรางคานยมทเหมาะสมตอจากครอบครวรวมทงเครอขายสงคมทเกดขนระหวางเพอนบาน ททางาน สโมสร สมาคมตาง ๆ เชอมโยงบคคลทสนใจเรองของตนเขาเปนกลมทใสใจผอน พรยา นลมาตร (2550: 13-14) ไดกลาวถง คณลกษณะทสาคญของผ ทมจตคานงถงสวนรวมกน ดงน 1) การตระหนกถงปญหาทเกดขนในสงคม ซงสงผลกระทบตอสงคม ครอบครว ชมชน ประเทศชาต ทจาเปนตองไดรบการแกไข 2) การวเคราะหสภาพสงคม สาเหตททาใหเกดปญหา ผลกระทบดานตาง ๆ และรวมพดคยแลกเปลยนความคดเหนกบบคคลอน และรวมหาแนวทางแกไขรวมกน 3) มความรกความเอออาทร ความเมตตา และความสามคค ตอบคคลในสงคม 4) ความสามารถของตนเอง ในการชวยเหลอผ อน ชวยเหลอสงคม กระตอรอรนการแกไขปญหาสงคมสวนรวม 5) การลงมอปฏบต หรอรวมมอในการแกไขปญหาของสงคมสวนรวม การเขารวมกจกรรมตาง ๆ

ณฏฐา ทบทอง (2541: 13) ไดกลาววา คณลกษณะของบคคลทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน จาเปนตองม คอ 1) ความคด ความสานก และรบรเกยวกบสงคมสวนรวม 2) ความรสกทกระตนทาใหเกดสานกกระทาประโยชนเพอสวนรวม 3) การลงมอปฏบตหรอกระทาใหเหนจรง

ณฐณชากร ศรบรบรณ (2550:,30-32) กลาววา คณลกษณะของบคคลทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน ประกอบดวยพฤตกรรมหลก 3 ประการ ไดแก

1) การชวยเหลอผ อน ชวยเหลอสงคม โดยไมหวงผลตอบแทนทแสดงออกถงความ มนาใจเอออาทร จตใจโอบออมอาร เออเฟอ เผอแผ

28   

2) การเสยสละตอสงคมทแสดงออกถงการใชเวลาวางใหเกดประโยชนตอสงคม การเสยสละเงน เวลา กาลงกาย กาลงทรพย เพอชวยเหลอผ อนและสงคม รวมทงการเหนประโยชนสวนรวมมากกวาสวนตน รจกเปนผ ใหมากกวาผ รบ

3) ความมงมนพฒนา คดรเรมในการพฒนาตนและสงคมเพอใหอยในสงคมได อยางมความสข ซงสงททาใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน

จารพงศ พลเดช (2551) ไดกลาวถงคณลกษณะของผ มจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดงตอไปน

1) มความเตมใจทจะชวยเหลอผ อน และสงคม ปรารถนาดตอกนและกน และ อยากเหนคนในสงคมมอยรวมกนอยางมความสข

2) มความตงใจ และมงมนทาประโยชนเพอผอนและสงคม ไมยอทอกบอปสรรค หรอความยากลาบาก โดยกระทาประโยชนเพอสวนรวมดวยไมมการบงคบ

3) ผ ทมจตคานงถงสวนรวมรวมกนยนดกบสงทไดกระทาและภาคภมใจทไดกระทาเพอสงคมสวนรวม เพอเปนแรงผลกดนใหไดทาประโยชนตอผ อนตอสงคมสวนรวมรวมกนตอไป ชชย ศภวงศ และคณะ (2540:,22) กลาววาคณลกษณะของบคคลทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน ประกอบดวย 1) มวสยทศนรวมกน คอ ความรบผดชอบ และสานกตอสวนรวมรวมกน ซง จะตองมองเหนอนาคตขางหนารวมกน เรยนรและเขาใจรวมกน หรอทากจกรรมรวมกน ในทศทางและเปาหมายจะกาวไปพรอมกบการสรางวสยทศนรวมกน อาศยการคด วเคราะห สงเคราะหใหเหนถงสถานการณ แนวโนมการเปลยนแปลงในวนขางหนาอยางถองแท 2) การมสวนรวมอยางครอบคลม คอ การรวมสรางการเรยนรรวมกนอยางตอเนอง ทกคนทกฝายตองรวมกนคด รวมตดสนใจ รวมลงมอปฏบต และรวมรบรรวมกนเพอรองรบการเปลยนแปลงในภายภาคหนา 3) มความรก ความเอออาทร สมานฉนท คอ สงทจาเปนพนฐานแหงความรก ความเมตตา ความเอออาทร และสามคค ยอมเกดขนจะเปนสวนหนงทเชอมโยงใหเกดการความรวมมอกนอยางมพลง และคนในสงคมจะเกดความสนทสนม มความรกสมานฉนทอกดวย 4) มความสามารถในการแสวงหาความร คอ การสรางพลงใหกบตวเองอยเสมอคดสรางสรรคสงคม อาศยสตปญญาความรในการแกไขปญหาของสงคมได

29   

5) การเรยนรและทากจกรรมรวมกน คอ การเรยนรรวมกนของคนในสงคมจะชวยสรางใหเกดพลง สรางความเขมแขงทาใหเกดพลง พฒนาชมชน สงคม นาไปสสงคมแหงการเรยนรรวมกน แสง จนทรงาม (2526: 24-29) ไดกลาวถงคณลกษณะของบคคลทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน ประกอบดวย 1) มความกรณาเปนพนฐานของจต คอ การชวยเหลอผ อนใหพนจากทกข โดยไมหวงผลตอบแทน ไมตองการรารวย ไมหวงเกยรตยศชอเสยง ไมหวงผลตอบแทนใดจากสงคม 2) ไมถอตวไมหยงยโส คอ จะอยทใด หรอไปทใด กสามารถอยได พบปะพดคยสนทนากบบคคลทรจก และไมรจก มความออนนอมถอมตน 3) มความอดทน ใจเยน คอ แมจะถกรกรานดวยความหยาบ การพดสอเสยด กไมโตตอบจนทาใหเกดการทะเลาะววาท ใจเยนทาใจไมโกรธเคองตอคนอน 4) มความยตธรรมไมเหนแกหนา คอ การปฏบตตอกนในสงคมควรมใหความเสมอภาคกบทกคน ไมเลอกทรกมกทชง ตองยดถอความยตธรรมประจาใจดวย 5) มความรอบคอบ คอ การพจารณาอยางถถวน ไมตดสนใจอยางหนหนพลนแลน พจารณาดวยเหตและผล กอนตดสนใจคดหรอกระทาการใด เพอจะตองไมไดแกไขปญหา ทจะเกดในอนาคต 6) มความประพฤตนาเคารพบชา คอ การกระทาตวใหเปนแบบอยางทางความประพฤต จะตองเปนผแนะนา และเปนผ นาทมความนาเชอถอได

นชกร ลบบวงาม (2540: 48) ไดกลาวถงคณลกษณะของบคคลทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน ประกอบดวย

1) อทศตนทางานเพอสวนรวม 2) มนาใจ รจกแบงปน ไมเอาเปรยบผ อน 3) ทาประโยชนเพอสวนรวมโดยไมหวงผลตอบแทน

4) มความปรารถนาดตอผ อน นรศรา รชารดสน (2546: 18) ไดอธบายถงคณลกษณะของบคคลทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน ประกอบดวย 1) มนสยชอบแบงปน คอ การชวยเหลอผ หรอใหผ อนดาน แรงกาย แรงใจ เงนทอง สงของ ความรความสามารถ และใหคาปรกษาตาง ๆ

30   

2) การเหนแกประโยชนสวนรวม คอ การอทศตนเพอทางานสงคมทเปนประโยชนตอสวนรวม 3) ความมนาใจ คอ ปรารถนาดตอผ อน ในการพด การกระทา และการใหกาลงใจ เหนอกเหนใจผอน และเหนแกสวนรวม 4) การไมเอาเปรยบผ อน คอ การสละแรงกาย แรงใจ ทรพยสน สงของ เทากบหรอมากกวาผ อนในดานตาง ๆ เอมอร กฤษณะรงสรรค (2556),ไดอธบายถงคณลกษณะของบคคลทมจตคานง ถงสวนรวมรวมกน ดงน 1) การยอมรบและให เกยรต หมายถงการยอมรบลกษณะสวนตวหรอลกษณะเฉพาะของบคคลตามทเขาเปน ใหเกยรตและเคารพในคณคาของบคคล มความเปนมตร และความอบอนใจแกผ อน

2) การเขาใจสาระและความรสก หมายถงการเขาใจในเนอหาสาระของสงทสอสารระหวางกน และเขาใจในความรสกของผ อนเสมอนเรา เปนตวเขาซงในสมพนธภาพทขาดความเขาใจความรสกซงกนและกน สมพนธภาพนนไมสามารถดาเนนไป ถงขนทลกซงได

3) การจรงใจ หมายถงการไมเสแสรงในการแสดงออกถงความคด ความรสก และทศนคตของตนเอง

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2546: 58-59) ไดอธบายถงคณลกษณะของบคคลทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน ประกอบดวย

1) เปนผ ทรจกและเขาใจตนเองเปนอยางด คอ ควรเปนผ ทรจกอารมณของตนเองสามารถรบรถงความรสกทเกดขนในแตละขณะเวลาวาตนเองรสกอยางไรและสามารถรบรความรสกตางๆของตนทเปลยนแปลงไปในแตละชวงเวลาไดดรวมทงสามารถจดการกบสภาวะอารมณตางๆไดอยางเหมาะสมเชนการระงบอารมณของตนเองรวมทงการขจดความวตกกงวลวนวายใจออกไปไดสามารถทจะสรางแรงจงใจใหตนเองไดและควรเปนผ ทรจกและเหนคณคาในตนเองซงหมายถงการมความสามารถในการมองชวตอยางเขาใจรวาคณคาของตนนนขนอยกบสงใดโดยใหคณคาทภายในจตใจมากกวาการวดคณคาภายนอกททรพยสนเงนทองรปรางหนาตาความสามารถการมการศกษาการมอานาจเชอชาต

2) เปนผ ทรจกและเขาใจความรสกของผ อนไดเปนอยางด คอ ผ ทรจกและเขาใน

31   

ตวเองไดดยอมมแนวโนมทจะเขาใจผ อนไดดเชนกนความสามารถในการตระหนกรถงความรสกของผ อนไดดมความรสกเหนอกเหนใจผอนมากยงขนสามารถปรบอารมณของตนเองใหสอดคลองกบสถานการณและความตองการของบคคลตางๆเปนการสรางสมพนธภาพทด

3) เปนผ ทรจกและเขาใจสถานการณสภาพแวดลอมภายนอกตางๆไดเปนอยาง ดผ ท รจกและเขาใจตนเองและผ อนไดดจะสามารถปรบตวตอบสนองตอสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไปไดสามารถทจะเผชญและควบคมสถานการณตางๆทเกดขนไดเปนอยางดไมเปนผทมอารมณแปรปรวนตามสถานการณไมเกดความขดของใจในภาวะทเปลยนแปลง กว วงศพฒ,(2542:,105-108),กลาวถงคณลกษณะทวไปของของบคคลทมจตคานงถงสวนรวมรวมกนไดดงตอไปน

1) ลกษณะทาทางคอการวางตวอยางเหมาะสมดวยการแสดงออกโดยทาทาง ทวงทวาจาการปรากฏตวและการประพฤตปฏบตตวแตสงทดงามซงจะทาใหเกดความประทบใจแกผ อนในสงคมทอาศยอยรวมกน

2) ความกลาหาญมความกลาหาญทงกายและทางใจอานาจทางใจทบคคลสามารถควบคมตนเองไดเมอตกอยในอนตรายและสามารถปฏบตหนาทตอไปไดดวยลกษณะอนสงบและมงคงไมหวนไหว

3) ความไววางใจไดเปนความเชอมนในการทจะปฏบตหนาทไดอยางเหมาะสม ตามทไดรบมอบหมายจากบคคลในชมชน สงคม

4) ความอดทนคอความเขมแขงทางจตใจและรางกายในการทจะยนหยดตอส กบปญหาตาง ๆ หรอสถานการณทสงผลกระทบตอตนเอง

5) ความกระตอรอรนคอการแสดงออกถงความสนใจในงานอยางจรงจงและปฏบตอยางตงใจเตมใจและมองโลกในแงดเสมอ

6) ความคดรเรมสรางสรรคคอการพจารณาดวามอะไรควรจะกระทาและจะเรมตนปฏบตอยางไรแมวาจะยงไมไดรบคาสงกตาม มการไตรตรองกอนลงมอทา

7) มความซอสตยคออปนสยทถกทควรและความประพฤตปฏบตอนถกตองการ ซอสตยถอเปนคณลกษณะทดของบคคลทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน

8) ดลยพนจคอการเปรยบเทยบขอเทจจรงและหนทางแกไขปญหาทเปนไปไดอยางมเหตผลเพอประกอบการตดสนใจในทางทถกทควร

9) ความยตธรรมคอคณลกษณะความไมลาเอยงหรอมอคตและมความมนคงไม เลอกทรกมกทซง ไมเลอกปฏบตตอฝายใดฝายหนง

32   

10) ความรคอสงททาใหไดมาซงขาวสารเรองราวทเปนไปขอเทจจรงหลกการรวมทงทาใหรอบรในขาวสาร เหตการณตาง ๆ เพอนามาปรบใชในการทางานประโยชนของสวนรวม

11) สามารถทางานรวมกนคนอนไดคอความสามารถในการทางานรวมกบบคคลอนๆไดโดยไมเกดความขดแยงกนในแงของมนษยสมพนธกระทาสงหนงสงใดอยางเหมาะสม และวางตวอยางเหมาะสม

12) ความไมเหนแกตวคอการไมหาความสะดวกสบายและความกาวหนาใหแก ตวเองมนาใจเออเฟอตอบคคลอนดวย นนทรตน ปรวตธรรม (2553: 33-34) ไดสรปคณลกษณะของบคคลทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน ไวดงน 1) การชวยเหลอผ อน หมายถง การแสดงลกษณะโดยมความออเฟอเผอแผเมอเกดสถานการณททาใหเกดความรสกตองการชวยเหลอ หรอทาประโยชนใหผ อนไดรบความสข ไดแก การอานวยความสะดวก แบงปนสงของ ใหคาแนะนาและชกจงไปในทางทถกทควรแกผ อนหรอการใหกาลงใจ ปลอบใจ เปนการกระทาทไมหวงผลตอบแทน 2) การเสยสละเพอสงคม หมายถง การแสดงลกษณะถงความมนาใจ การสละเวลา เงน สงของ แรงกายเพอชวยเหลอผ อน และการใชเวลาวางใหเกดประโยชนแกสงคม เปนการกระทาดวยความเตมใจไมมใครบงคบ 3) มงมนพฒนาสงคม หมายถง พฤตกรรมทแสดงถงความตงใจในการทจะทาใหเกดการเปลยนแปลงทดขนตอสงคม ประกอบดวยพฤตกรรมทแสดงลกษณะ ดงน (1) ความรบผดชอบตอสงคม คอ กลาเสนอความคดเหนในทางทสรางสรรคสงคม ไดแก การตงใจทางานทไดรบมอบหมายจนสาเรจ โดยไมละทงหรอหลกเลยงการทางาน มความเพยรพยายาม ชวยเหลอผ อน สนใจปญหาของสงคมและเสนอความคดในการแกไขปญหา (2) มระเบยบวนย คอ ประพฤตตนโดยไมขดกบกฎขอบงคบของสงคมทวไป ไมประพฤตกาวกายหรอลวงลาสทธของผ อน กระทาสงตาง ๆ อยางถกตองและใชเหตผล มความเปนผ นา โดยมความสามารถในการชกจง แกไขปญหา และดาเนนกจกรรมไดตามเปาหมาย

Costa,and,McCrae}(2000,อางถงใน วรรณสร สจรต,}2553:,33-34) ไดอธบายถงคณลกษณะของบคคลทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดงน 1) ความไววางใจผ อน คอ คณลกษณะของบคคลทมความซอสตย เจตนาดตอผอน และเชอวาผ อนมความซอสตยและตงใจดเชนกน

33   

2) ความตรงไปตรงมา จรงใจตอผ อน ไมมเลหเหลยม 3) ความเออเฟอ คอ เปนคณลกษณะของบคคลทเหนประโยชนของบคคลอนเปนทตง หวงใย ชอบชวยเหลอผ อน คานงถงจตใจผ อน 4) การยอมตามผ อน คอ คณลกษณะของบคคลทออนโยนตอบสนองการกระทาของผ อนอยางสขม สามารถชวยลดความขดแยงระหวางบคคลการประนประนอมยอมตามผ อนเพอยบยงความรนแรงใหอภยกน 5) ความสภาพถอมตน คอ จะมลกษณะสงบเสงยม ถอมตน ไมคดวาอยเหนอคนอน ไมหลงตวเอง 6) ความมจตใจออนโยน คอ เปนบคคลทมคณลกษณะเหนอกเหนใจผ อน คานงถงจตใจผ อน มความหวนไหวตอความตองการของผ อน

จากทนกวชาการไดอธบายคณลกษณะของผ ทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน ผ ศกษา สรปไดวาคณลกษณะของผ ทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน ประกอบดวย 1) มจตใจทมความรก ความเอออาทร โอบออมอาร เออเฟอเผอแผ รจกแบงปนผอน 2) เชอใจกน จรงใจ และไววางใจ ตอกน 3) การเรยนรรวมกนอยางตอเนอง และเขาใจรวมกน 4)}ยอมรบความแตกตางระหวางบคคล และใหเกยรตผ อน 5) การมปฏสมพนธกน มเครอขาย มสวนรวม 6) การทมเท เสยสละ อทศตวเพอสวนรวม 7) คานงถงประโยชนของสวนรวม 8) การลงปฏบตทาใหสถานการณดขน 9) การวเคราะหสภาพปญหาสงคมทเกดขน 10) ตระหนกในปญหาของสงคม และเขาใจสถานการณ 11) สามามารถทางานรวมกบคนอนได 12) โดยมความมงพฒนาคดรเรมในการพฒนาตนเองและสงคม13) ใจชวยเหลอผ อนและสงคม โดยไมหวงผลตอบแทน 14) เสยสละตอสงคม ทาใหเกดประโยชนตอสงคม เชน เสยสละเงน เวลา แรงกาย และใหปรกษาดานตาง ๆ 15) ม วสยทศน รวมกน คอ การมสานกตอสวนรวมรวมกน 16) มความตรงไปตรงมา 17) ชอบความประนประนอม 18) มใจออนโยนมองโลกในแงด 19) การวางตวใหเหมาะสม 20) มความกลาหาญ 21) มความกระตอรอรน 22) มความรบผดชอบ 23) มคณธรรมจรยธรรม 24) เหนอกเหนใจผ อน หวงใย และปรารถนาดตอผ อน 25) ออนนอมถอมตน 26) การรจกควบคมอารมณตนเอง/ มสต 27) มความยตธรรม 28) มความรอบคอบ 29) การประพฤตตวใหเปนแบบอยาง เปนทนาเคารพ 30) การรจก และเหนคณคาในตนเอง 31) การรจกและเขาใจผ อนเปนอยางด 32) มการสรางสมพนธทดตอผ อน 33) มความซอสตย ดงปรากฏดงตารางท 2.5

 

 

34

ตารางท 2.5 สรปคณลกษณะของผ ทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน

 

 

ลกษณะของผทมจตคานงถง  

สวนรวมรวมกน 

วรตน

คาศ

รจนท

ร, 25

44

ยทธน

า วรณปต

, 254

2

พรยา

นลม

าตร,

2550

ณฏฐ

า ทบ

ทอง,

2541

ณฐณ

กร ศ

รบรบ

รณ, 2

550

จารพ

งศ พ

ลเดช

, 255

1

ชชย ศภ

วงศ แล

ะคณะ,

254

0

แสง จน

ทรงาม,

252

6

นชกร

ลบบ

วงาม

, 254

0

นรศร

า รช

ารดส

น, 2

546

เอมอ

ร กฤ

ษณะรงส

รรค,

255

6

สานก

งานค

ณะก

รรมก

ารศก

ษา

แหงช

าต, 2

546

กว วงศ

วฒ, 2

542

นนทร

ตน ปรวตธ

รรม,

255

3

Cost

and

McCr

ae, 2

000

ความ

ถ (n

=15)

รอยล

ะ (1

00.0)

1) มความรก ความเอออาทร โอบออมอาร เออเฟอเผอแผ      ‐                        ‐            ‐        - - -         9 60.0 มนาใจ รจกแบงปนผ อน 2) มความเชอใจกน จรงใจ และไววางใจตอกน - - - - - - - - - - - 4 26.6 3) การเรยนรรวมกนอยางตอเนอง และเขาใจรวมกน - - - - - - - - - - 5 33.3 4) การยอมรบความแตกตางระหวางบคคล และใหเกยรตผ อน - - - - - - - - - - - - 3 20.0 5) การมปฏสมพนธกน เครอขาย และมสวนรวม - - - - - - - - - - - - - 2 13.3 6) การทมเท การเสยสละ อทศตนเพอสวนรวม - - - - - - - - - - 5 33.3 7) การคานงประโยชนของสวนรวม - - - - - - - - - 6 40.0

8) การลงมอปฏบตทาใหสถานการณดขน - -             ‐       ‐        ‐         ‐      ‐               ‐       ‐      ‐    5 33.3 9) การวเคราะหสภาพปญหาสงคมทเกดขน                - - - - - - - - - 6 33.3 10) การตระหนกถงปญหาทเกดขนในสงคม/ เขาใจสถานการณ        - - - - - - - - - - - 4 26.6 11) สามารถทางานรวมกนคนอนได - - - - - - - - - - - - - 2 13.3

12) มความมงพฒนา ความคดสรางสรรคเพอพฒนาตนเองและสงคม              -     ‐      -  -            ‐       ‐        ‐         ‐      ‐                         ‐         5    33.3

13) เตมใจชวยเหลอผ อน และสงคม โดยไมหวงผลตอบแทน - - - -                ‐        ‐      ‐               ‐                   6    40.0 

 

 

35

ตารางท 2.5 (ตอ)

 

 

ลกษณะของผทมจตคานงถงสวนรวม

รวมกน 

วรตน

คาศ

รจนท

ร, 25

44

ยทธน

า วรณปต

, 254

2

พรยา

นลม

าตร,

2550

ณฏฐ

า ทบ

ทอง,

2541

ณฐณ

กร ศ

รบรบ

รณ, 2

550

จารพ

งศ พ

ลเดช

, 255

1

ชชย ศภ

วงศ,

254

0

แสง จน

ทรงาม,

252

6

นชกร

ลบบ

วงาม

, 254

0

นรศร

า รช

ารดส

น, 2

546

เอมอ

ร กฤ

ษณะรงส

รรค,

255

6

สานก

งานค

ณะก

รรมก

ารศก

ษา

แหงช

าต, 2

546

กว วงศ

วฒ, 2

542

นนทร

ตน ปรวตธ

รรม,

255

3

Cost

amd

McCr

ae, 2

000

ความ

ถ (n

=15)

รอยล

ะ (1

00.0)

14) การเสยสละตอสงคม ททาใหเกดประโยชนตอสงคม เชน - - - - - - - - - - - - 3 20.0 เสยสละเงน เวลา แรงกาย และใหคาปรกษาดานตาง ๆ 15) การวสยทศนรวมกน คอ การมสานกตอสวนรวมรวมกน - - - - - - - - - - - - - - 1 6.6 16) มความตรงไปตรงมา - - - - - - - - - - - - - - 1 6.6 17) ชอบความประนประนอม - - - - - - - - - - - - - - 1 6.6 18) มจตใจออนโยน มองโลกในแงด - - - - - - - - - - - - - 2 3.3 19) การวางตวอยางเหมาะสม - - - - - - - - - - - - - 2 13.3 20) มความกลาหาญ - - - - - - - - - - - - - 2 13.3 21) มความกระตอรอรน - - - - - - - - - - - - - - 1 6.6 22) มความรบผดชอบ - - - - - - - - - - - - 3 20.0 23) มคณธรรม จรยธรรม - - - - - - - - - - - - - - 1 6.6 24) เหนอกเหนใจผ อน หวงใย และปรารถนาดตอผ อน - - - - - - - - 7 46.6 25) ออมนอมถอมตน - - - - - - - - - - - - - 2 13.3 26) การรจกควบคมอารมณตนเอง/ มสต - - - - - - - - - - - - 3 20.0

 

 

36

ตารางท 2.5 (ตอ)

 

 

ลกษณะของผทมจตคานงถงสวนรวม

รวมกน 

วรตน

คาศ

รจนท

ร, 25

44

ยทธน

า วรณปต

, 254

2

พรยา

นลม

าตร,

2550

ณฏฐ

า ทบ

ทอง,

2541

ณฐณ

กร ศ

รบรบ

รณ, 2

550

จารพ

งศ พ

ลเดช

, 255

1

ชชย ศภ

วงศ,

254

0

แสง จน

ทรงาม,

252

6

นชกร

ลบบ

วงาม

, 254

0

นรศร

า รช

ารดส

น, 2

546

เอมอ

ร กฤ

ษณะรงส

รรค,

255

6

สานก

งานค

ณะก

รรมก

ารศก

ษา

แหงช

าต, 2

546

กว วงศ

วฒ, 2

542

นนทร

ตน ปรวตธ

รรม,

255

3

Cost

and

McCr

ae, 2

000

ความ

ถ (N

=15)

รอยล

ะ (1

00.0)

27) มความยตธรรม - - - - - - - - - - - - - 2 13.3 28) มความรอบคอบ - - - - - - - - - - - - - - 1 6.6 29) การประพฤตตนทเปนแบบอยาง เปนทเคารพ - - - - - - - - - - - - - - 1 6.6 30) การรจก และเหนคณคาในตนเอง - - - - - - - - - - - - - - 1 6.6 31) การรจก และเขาใจผ อนเปนอยางด - - - - - - - - - - - - - - 1 6.6 32) การสรางสมพนธทดตอบคคลอน - - - - - - - - - - - - - - 1 6.6 33) มความซอสตย - - - - - - - - - - - - - 2 13.3

แหลงทมา: พฒนาโดยผวจย, 2556.

37   

2.1.4 ปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน การมจตคานงสวนรวมรวมกนเปนสงทเกดขนภายในจตใจตามวถการดาเนนชวตของแต

บคคลสภาพแวดลอมตาง ๆ ตงแตระดบครอบครว ชมชน สงคม ไมสามารถทจะบงคบใหเกดได ฉะนนในสงคมกจาเปนตองมการพฒนาคณธรรมจรยธรรมใหเกดแกสงคม ปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดงน

เอมอร แสนภวา (2555: 21) ไดอธบายวา เงอนไขทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนประกอบดวย 1) สถานภาพทางสงคม เศรษฐกจ และวฒนธรรมเปนสงทสงผลกระทบตอจตสานกของบคคล 2) กระบวนการเ รยนร ท เ ปนการเ รยนร รวมกบผ อน กระบวนการศกษา กระบวนการทางสงคมและการมสวนรวมในกจกรรม พลเมองจงตองมองคความรและความสามารถในการแสวงหาความร ตองใชกระบวนการเรยนรสงสมผคนในสงคมอยางรอบดานและตอเนอง โดยมขนตอนคอ การรบร สนใจ ไตรตรอง ทดลอง การสรางสานกจงตองอาศย ทงศาสตรและศลปในการประยกตใหเหมาะกนสภาวการณเงอนไขและขนตอนตาง ๆ จนตนาการเปนพลงของมนษยทจะดารงอยในสงคมอยางมศกดศร แตจนตนาการอยางเดยวอาจไมเพยงพอ ตองอาศยสต ปญญาความรในการแกไขปญหาและกาหนดทศทางขางหนา ดงนนผ มความสามารถในการเรยนรดวยตนเองจงตองสามารถไตรตรอง หาเหตผลและทาความเขาใจเมอเขาใจแลวกจะเหนความสาคญเกยวกบเรองนนตอไปและอาจนาไปสมพนธกบเรองอน ๆ

3) การทบคคลในสงคมเหนวกฤตการณหรอสภาพปญหาในสงคมสลบซบซอน ยากแกการแกไข โดยมวตถประสงคและเปาหมายรวมกนซงนาไปสการกอเกดจตคานงถง สวนรวมรวมกน ไพบลย วฒนศรธรรม และสงคม สญจร (2543: 13) อธบายวาจตคานงถงสวนรวมรวมกน อยภายใตอทธพลของสงแวดลอมทงภายในและภายนอก ดงน 1) ปจจยภายนอก เปนปจจยทเกยวกบภาวะทางสมพนธภาพของมนษย ภาวะทางสงคมเปนภาวะทลกซงมผลตอจตสานกดานตาง ๆ ของมนษย เปนภาวะทไดอบรมกลอมเกลา และสะสมอยในสวนของการรบรทละเลกทละนอย ทาใหเกดสานกทมหลายรปแบบ ภาวะแวดลอมทางสงคมนเรมตงแตพอแม พนอง ญาต เพอน คร สอมวลชน บคคลทวไป ตลอดจนระดบองคกร วฒนธรรม ประเพณ ความเชอ กฎหมาย ศาสนา รวมทงภาวะแวดลอมดานสอมวลชน และสวนทกากบสานกของบคคล คอการไดสมผสจากการใชชวตทมพลงตอการเกด

38   

จตสานก เชน การไปโรงเรยน ไปทางาน ดละคร ฟงผคนสนทนากน และรวมแลกเปลยนเรยนร เปนตน

2) ปจจยภายใน สานกทเกดจากปจจยภายใน หมายถง การคดวเคราะหหลกเหตและผลของแตละบคคลในการพจารณาประกอบการตดสนใจ ตดสนคณคาและความดงาม ซงสงผลตอพฤตกรรมและการประพฤตปฏบตโดยเฉพาะการปฏบตทางจตใจ เพอขดเกลาตนเองใหเปนไปทางใดทางหนงโดยเกดจากการรบรจากการเรยนร การมองเหน การคด แลวนามาพจารณาเพอตดสนใจวาตองสรางสานกแบบใด กจะมการฝกฝนขดเกลาและสรางสานกเหลานนใหเกดเปนประจา การเกดจตสานก สามารถสรปไดวาเกดจากปจจยภายในและปจจยภายนอก ไมใชเพยงอยางใดอยางหนง แตเพราะทกสรรพสงมความสมพนธเกยวของกน จตสานกทมาจากภายนอกเปนการเขามาโดยธรรมชาต กระทบตอความรสกของบคคล แลวกลายเปนจตสานกโดยธรรมชาต และมกไมรตว แตจตสานกทเกดจากปจจยภายในเปนความจงใจเลอกสรรบคคล ระลกรตนเองเปนอยางด เปนสานกทสรางขนเอง ระหวางปจจยภายใน และภายนอก เปนปฏสมพนธทมความตอเนองกน ดงนน ในการพฒนาจตสานกจงตองกระทาควบคกนไปทงปจจยภายในและภายนอกจากทกลาวมาโดยภาพรวมของการเกดจตสานกแลว มความสาคญอยางมากในการพฒนาบคคลใหเกดจตสานกถงสวนรวมดวย

อนชาต พวงสาล และวรบรณ วสารทสกล (2540: 42-44) ไดกลาวถง ปจจยททาใหม จตคานงถงสวนรวมรวมกน วาเปนสงสาคญในทางสงคม ทาใหเกดประชาสงคม คอชมชนเขมแขง หมายถงชมชนแหงสานก (Consciousness Community) ซงมองคประกอบดงน

1) มวสยทศนรวมกน คนในชมชนตองมองอนาคตรวมกน เรยนร และทาความเขาใจรวมกน โดยอาศยการคด วเคราะห สงเคราะหใหเหนถงสถานการณ แนวโนมความเปลยนแปลงพรอมควบคไปกบการปฏบตทสามารถเหนจรงและไปใชไดจรง

2) ประชาชนสานกถงพลงของตนเองวา จะสามารถรวมแกไขเปลยนแปลงสงคมไดคอ การทาใหเกดกลมทใหความสนใจตอสาธารณะจานวนมาก ทาใหเกดความเขมแขงเปนพลงทางสงคม ไมรอคอยใหผ อนแกปญหาใหกบตวเอง ซงการทบคคลจะสานกถงพลงของตน ตองใหความสาคญกบกระบวนการเรยนรรวมกนของสงคม (Civic Education) ทคนในสงคมมสวนรวม ทจะแกไขปญหาสงคมรวมกนอยางจรงจง

3) ความรก เ อ ออาทร สามคค การรวมกลมของบคคลในสงคมมความหลากหลายจงจาเปนตองสรางขนบนฐานแหงความรก ความเมตตา ความเอออาทร และสามคค

39   

ความแตกตางระหวางบคคลยอยเกดขนได ซงความแตกตางนเปนสงด และไมจาเปนตองนาไปสความแตกแยกเสมอไป ดงนน เงอนไขแหงความรกสมานฉนทจะเปนสวนเชอมโยงใหเกดความรวมมออยางมพลง ททาใหสงคมเกดการเปลยนแปลงไปในทางทดขน และลดปญหาสงคม

4) การเรยนรทมการปฏบตรวมกน (Interactive,Learning,Through}Action) สานกเพอสวนรวมเปนนามธรรมไมสามารถบงคบใหเกดได ดงนน ตองสรางเงอนไขหรอกจกรรมรวมกนทจะกอใหเกดการเรยนรรวมกน ตลอดจนการพฒนาใหเกดความตอเนองและสามารถปฏบตไดจรง และเปนรปธรรม

5) การมเครอขายและการตดตอสอสาร การแลกเปลยน เรยนร สอสาร และเครอขายเปนสวนททาใหเกดกระบวนการเรยนร ซงเปนแนวทางทาใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน จะทาใหกระบวนการเรยนรอยางเนองและสามารถนาไปปฏบตได

หฤทย อาจปร (2544: 47 อางถงใน เอมอร แสนภวา , 2555: 21-22) อธบายวา จตคานงถงสวนรวมรวมกนเปนสงทตองใชเวลาในการสรางและตองมการกระทาอยางสมาเสมอเปนกจวตร จากการอภปรายกลมยอยในการสมมนาเ กยวกบจตสานกของพลเมอง ณ มหาวทยาลยมหดล ไดสรปปจจยทเปนรปธรรมอนนาไปสการพฒนาจตวญญาณทคานงถงสวนรวมรวมกน คอ

1) การสรางองคกร ผ นา สอ วฒนธรรมใหม การสรางประโยชนรวมกน 2) การทาใหเกดกลม ทงทเปนทางการและไมเปนทางการ มการเขารวมกบกลมม

กจกรรมสาธารณะและมกจกรรมอยางตอเนอง 3) มทนประชาคม ไดแก ความร ภมปญญา ทรพยากร 4) การไดรบขอมลขาวสาร ความรตาง ๆ ทงในระบบและนอกระบบการศกษา 5) การสรางเครอขายทกเพศ ทกวย 6) การปรบเปลยนโครงสรางโดยเรมจากตนเอง ใหมระบบคดทยอมรบความ

คดเหนของผ อน 7) การสรางกฎระเบยบรวมกน สรางความตระหนก มการปลกฝงตงแตเดก สราง

ใหเกดวฒนธรรมใหม 8) ความรสกเปนเจาของ ฐานะพลเมองไทย การสรางจตสานกในความเปน

เจาของรวมกน การมสทธทงสวนบคคลและสวนรวม

40   

9) การมสวนรวมในดานตาง ๆ มการเปดโอกาสใหแสดงออก มประเดนทจะเคลอนไหวรวมกน มการเสยสละทมเทและการกระทาอยางตอเนอง ไมตดรปแบบ มการสรางเครอขายและมมาตรการหรอกฎหมายบงคบ

10) ทนทางวฒนธรรม ไดแก ศาสนา ประเพณ ความเชอ จรยธรรม ความเออเฟอเผอแผ ความเอออาทรตอกน โดยเรมจากสถาบนครอบครวโดยการใหการศกษาและสอจะมสวนรวมสรางใหเกดความคดหลากหลายทชใหเหนคณโทษตาง ๆ รวมทงการเรยนรอยางมสวนรวมมชมชนแหงการเรยนร

11) การมผ นาหรอบคคลสาธารณะทเปนแบบอยาง มจตสานกตอสงคมมคณธรรมและสามารถสรางระบบผ นารวมได

ดวงเดอน พนธมนาวน,(2538:,2-4)}ไดอธบายถงปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดงน โดยใชทฤษฎตนไมจรยธรรมแสดงถงสาเหตของพฤตกรรมของคนดและคนเกงวาพฤตกรรมเหลานมสาเหตทางจตใจอะไรบางทฤษฏสรางการสรปผลการวจยในเรองดงกลาวของเยาวชนและประชาชนไทย อาย 6 ถง 60 ป จานวนรวมหลายพนคน ซงเปนการวจยในประเทศไทยในชวง 20 ปน

ทฤษฎตนไมจรยธรรมนม 3 สวนคอสวนทเปนดอกและผลของตนไมสวนลาตนและสวนทเปนรากในสวนแรกคอดอกและผลไมบนตนแสดงถงพฤตกรรมการทาดละเวนชวและพฤตกรรมการทางานอยางขยนขนแขงเพอสวนรวม

สวนแรกนเปนพฤตกรรมประเภทตาง ๆ ทรวมเขาเปนพฤตกรรมของพลเมองดพฤตกรรมทเออตอการพฒนาสงคมรวมไปถงประเทศและพฤตกรรมการทางานอาชพอยางขยนขนแขงผลออกมาเปนพฤตกรรมตาง ๆ ทนาปรารถนานมสาเหตอย 2 กลมกลมแรกคอสาเหตทางจตใจทเปนสวนลาตนของตนไมซงประกอบดวยจตลกษณะ 5 ดานคอ

1) เหตผลเชงจรยธรรม 2) มงอนาคตและการควบคมตนเอง 3) ความเชออานาจในตน 4) แรงจงใจใฝสมฤทธ

5),ทศนคตคณธรรมและคานยม ,(ท เ กยวของกบพฤตกรรมของบคคลนน ประสบการณทางสงคม)ทาใหเขาใจและอธบายทานายและพฒนาพฤตกรรมลกษณะใดจะตองใชจตลกษณะบางดานหรอทง 5 ดานนประกอบกนจงจะไดผลดทสด

สวนทสามของตนไมจรยธรรมคอรากแกวซงเปนจตลกษณะกลมทสองม 3 ดานคอ

41   

1) สตปญญา 2) ประสบการณทางสงคม

3) สขภาพจต จตลกษณะทงสามนอาจใชเปนสาเหตของการพฒนาจตลกษณะ 5 ประการทลาตนของ

ตนไมกลาวคอ บคคลจะตองมลกษณะพนฐานทางจตใจ 3 ดาน จงจะเปนผ ทมความพรอม ทจะพฒนาจตลกษณะทง 5 ประการทลาตนของตนไมโดยทจตลกษณะทง 5 นจะพฒนาตวบคคลเองโดยอตโนมตถาบคคลมความพรอมทางจตใจ 3 ดานดงกลาวและอยในสภาพแวดลอมทางบาน ทางโรงเรยนและทางสงคมทเหมาะสม

นอกจากนบคคลยงมความพรอมทจะรบการพฒนาจตลกษณะบางประการใน 5 ดานน โดยวธการหลาย ๆ ดานดวยฉะนนจตลกษณะพนฐาน 3 ประการจงเปนสาเหตของพฤตกรรมของคนดและคนเกงนอกจากนจตลกษณะพนฐาน 3 ประการทรากนอาจเปนสาเหตรวมกบจตลกษณะ 5 ประการทลาตนเพอใชทานาย และพฒนาพฤตกรรมดงกลาวมาแลวดวย

ชยวฒน สทธรตน (2552: 73-77) ไดอธบายถงปจจยทมผลตอการเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดงน

1) ปจจยภายในตนเอง หมายถง ลกษณะบคลกภาพของบคคลทมสานกแตกตางกน เชน คานยม ความเชอสวนบคคล อารมณ จตใจ และเพศ

2) ปจจยภายนอก หมายถง สภาพแวดลอมภายนอกทบคคลมปฏสมพนธตอบคคลอนในสงคม ซงจะสงผลใหเกดจตสานกทแตกตางกน เชน ความสมพนธของคนในสงคม ความสมพนธในครอบครว โรงเรยน วด และกลมเพอน

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2546: 105-107) ไดอธบายปจจยทคนไทยในอนาคตควรม ทสงผลใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ประกอบดวย

1) สภาพการแขงขนทรนแรงในสงคมโลก คอ สภาพการแขงขนทรนแรงขนทเกด จากผคนจานวนมากตางมงกอบโกยผลประโยชนอยางเหนแกตวไมสนใจวาผ อนจะไดรบความเดอดรอนหรอไมรวมทงขาดความสนใจในภาพรวมของประเทศเนองจากคดวาตนเองไมไดมสวนรบผดชอบโดยตรงกบเรองนน ๆ แมจะรวาจะเกดผลเสยหายอยางมากมายตามมากตามหากเราไมปลกฝงและสรางจตสานกเพอสวนรวมใหเกดขนกบคนรนใหมแลวยอมนาเปนหวงสงคมไทยในอนาคตทจะเตมไปดวยการแกงแยงและความเหนแกตวอยางรนแรง

2) กระแสโลกเรองการอนรกษสงแวดลอม คอ จากภาวการณเสอมโทรมดานสงแวดลอมอาทการทาลายสงแวดลอมการเกดภาวะเรอนกระจกการตดไมทาลายปาจนเกด

42   

ปญหาวกฤตทางธรรมชาตหรอการใชทรพยากรอยางสนเปลองฯลฯนาไปสกระแสการเรยกรองอยางเขมขนในเรองของการอนรกษสงแวดลอมไมเพยงเทานนยงถกนาไปใชเปนประเดนสาคญในการกาหนดเปนกตกาเงอนไขสากลในการดาเนนการทางเศรษฐกจธรกจการคาและการเมองใหเราตองปฏบตตาม

3) วกฤตทางคณธรรมจรยธรรม คอ วกฤตการเสอมถอยทางคณธรรมจรยธรรมและปญหาสงคมตางๆททวความรนแรงมากขนอาทปญหายาเสพตดปญหาอาชญากรรมการลกขโมยการคอรปชนการขาดจรรยาบรรณในวชาชพฯลฯโดยเราไมสามารถทจะบอกปดไดเลยวาไมเกยวของกบเราเนองจากโลกทมการเชอมโยงเปนเครอขายถงกนอยางแนนแฟนสงผลใหทกฝายไดรบผลกระทบเชอมโยงถงกนหมดแมวาตนจะไมไดเปนผ กอกตามและปญหามากมายเหลาน กาลงรอการชวยเหลอและแกไขอยางเรงดวนโดยการรวมมอจากประชาชนทกคนไมใชรอคอยแตเพยงการชวยเหลอจากรฐเทานน

4) สงคมชมชนวถ คอ กระแสของการรวมกลมของประชาสงคมทประชาชนจาก กลมตางๆจะเขามามบทบาทในการเรยกรองการดแลการตรวจสอบรวมถงการเขามาพฒนาชมชนและสงคมสวนรวมมากขนสงสาคญคอคนเหลานจาเปนตองมจตสานกเพอสวนรวมจงจะทาใหการรวมกลมนเปนไปเพอประโยชนและพฒนาประเทศอยางแทจรงมใชเปนการใชชองทางนในการแสวงหาผลประโยชนใหกบตนเอง ณรงค สนสวสด (2520: 74) ไดอธบายถงปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ประกอบดวย 1) ความเชอ คอ การทบคคลคดในแงของขอเทจจรง เปนเชนไร ความเชอ ของบคคลอาจจะไดมาจากการเหนได และสมผส ไดยนกบห หรอคาบอกเลา อานจากขอเขยน สงตพมพ รวมทงการคดวเคราะหของตนเอง 2) คานยม คอ แนวความคดของบคคลหนงซงเปนความคดทมอทธพลใหบคคลเลอกกระทาอนหนงอนใดจากวธการหลาย ๆ วธ หรอเรยกอยางหนงวา แนวทางประพฤตปฏบตวาอะไรควรหรอไมควร เชน คนทดควรมความซอสตย กตญญ หรออาจหมายถง จดหมายของชวต คานยมนนอาจเกดมาจากการอาน หรอคาบอกเลา หรอคดขนเอง 3) บคลกภาพ คอ วธการวางตวใหเหมาะสม ในสถานทตาง ๆ รจกกาลเทศะ และพดจาฉะฉานไมเคอะเขน บคลกภาพซงอาจเกดจากประสบการณในอดตทประสบพบเจอมา ภนดา ชนวทยาสทธกล (2548: 16 อางถงใน บวไข วระโห, 2554: 41) ไดอธบายถงปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ประกอบดวย

43   

1) ปจจยภายในบคคล ไดแก เพศ อาย รายได ภาวะสขภาพ การเผชญปญหา หรอเผชญกบความเครยดททาใหตองหาแนวทางแกไขปญหาตาง ๆ 2) ปจจยภายนอกบคคล ไดแก สงแวดลอม สมพนธภาพระหวาง ครอบครว การชวยเหลอดานจตใจ อารมณ สภาพสงคม วฒนธรรม ทปฏบตตอกนมาในสงคม ดวงเดอน พนธมนาวน (2550: 5-7) ไดอธบายถงปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ประกอบดวย

1) สาเหตภายใน คอ ลกษณะทางจตใจตางๆเชนการไมเหนแกตวเหนแกสวน รวมการมงอนาคตและความสามารถควบคมตนเองความเชอวาทาความดจะนาไปสผลดและการเหนวาคนทาชวจะตองโดนลงโทษนอกจากนนยงเกยวของกบลกษณะทางจตใจทางดานอน ๆ คอความพอใจและเหนดวยกบความดตางๆและเหนความสาคญของความดเหลานนเชนความซอสตยการเคารพกฎระเบยบและกฎหมายความสามคคเปนตน 2) สาเหตภายนอก คอตวบคคลในการทบคคลนนจะทาความดหรอละเวนการกระทาทไมนาปรารถนามากนอยเพยงใดนนสาเหตสาคญคอคนรอบขางกฎระเบยบสงคมวฒนธรรมและสถานการณทบคคลประสบอยในกรณของลกนองหวหนาเปนสาเหตภายนอกทสาคญอยางยงทานอาจจะออกคาสงตรวจตรายมหรอทาหนาบงตงจะมผลตอจตใจและพฤตกรรมของลกนองนอกจากนนระเบยบขอบงคบในหนวยงานสภาพแวดลอมในการทางานการมหรอขาดแคลนสงเอออานวยในการทางานตลอดจนบรรยากาศทางสงคมในททางานกลมเพอนและวฒนธรรมขององคกรจะมผลตอพฤตกรรมการทางานตลอดจนความสขความพอใจในการทางานในสภาพแวดลอมทบคคลทานายไมไดวาจะเกดอะไรขน ทจะเปนผลดหรอผลเสยตอตนตวอยางเชนการททานมอารมณแปรปรวนเดยวดเดยวรายหรอสถานการณคลมเครอลกนองไมทราบวาทาอะไรจงจะถกตองเหมาะสมทไมโดนตาหนโดนบนวาสถานการณเหลานจะมผลตอจตใจและพฤตกรรมของลกนองทงสนสวนการจะกอใหเกดผลดแกตนเองและปองกนผลเสยทจะเกดขนนนคอการทจะสามารถควบคมผลดและผลเสยทจะเกดกบตนไดมากเพยงใดกขนอยกบระบบกฎเกณฑและสภาพงานแบบราชการ (Bureaucracy) ของหนวยงานตาง ๆ ดวย 3) คณธรรม หมายถงสงทบคคลยอมรบวาเปนสงทดงามมประโยชนมากและ มโทษนอย Wright (1975 อางถงใน ดวงเดอน พนธมนาวน, 2550: 6) สงทเปนคณธรรมในแตละสงคมนนอาจแตกตางกนเพราะการเหนสงใดสงหนงวาเปนสงทดหรอไมนนขนอยกบวฒนธรรมเศรษฐกจศาสนาการศกษาและสภาพแวดลอมของคนในสงคมนนเชนการคมกาเนดและการคนของทเกบไดแกเจาของนนในสงคมสวนใหญจะยอมรบวาเปนสงทดควรทาแตในบางสงคมและ

44   

บางวฒนธรรมอาจจะเหนวาเปนสงทขดกบหลกศาสนาหรอเปนความโงทจะทาเชนนนฉะนนนกวชาการจงเหนวาการจะนาเอาคณธรรมในสงคมหนงไปยดเยยดหรอตดสนการกระทาของคนในอกสงคมหนงนนยอมไมเหมาะสมจงมการแสวงหาหลกเกณฑอนในการตดสนคณภาพทางจตใจของคน

4) คานยมหมายถงสงทบคคลยอมรบวาสาคญมากซงกแตกตางกนไปตามกลมบคคลและวฒนธรรมเชนการมการศกษาสงและความกตญญตอบดามารดาและครอาจารยนนในบางสงคมและวฒนธรรมเหนวาสองสงนเปนสงทสาคญมากแตในคนบางกลมกลบเหนวาการศกษาสงๆเปนสงทไมสาคญไมจาเปนสวนความกตญญตอผ มพระคณกเปนสงสาคญอนดบตา ๆ เพราะยงมสงอนทสาคญกวาความกตญญอกมากและสงสงกวาเชนความรบผดชอบสวนรวมและความเสยสละเปนตนคณลกษณะบางประการอาจจะเปนทงคณธรรมและคานยมในสงคมหนงเชนความกตญญเปนสงทสงคมไทยยอมรบวาดมประโยชนและสาคญมากดวยฉะนนความกตญญในสงคมไทยจงเปนทงคณธรรมและคานยมไปพรอมกน

จากทกลาวมาขางตนสามารถสรป ปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนออกเปน 2 ประเภท ดงน ดานปจจยพนฐาน ประกอบดวย 1) การเกดจตสานกภายในตวหรอพลงในตน 2) สถานภาพทางสงคม เศรษฐกจ วฒนธรรม 3) การเหนสภาพสงคมมวตถประสงครวมกนในการแกไขปญหา 4) กลมทเปนทางการและไมเปนทางการ รวมกนกจกรรมของสาธารณะอยางตอเนอง 5) ความรสกเปนเจาของรวมกน 6) มทนประชาคม ไดแก ความร ภมปญญา ทรพยากร 7) การไดรบขอมลขาวสาร ความรตาง ๆ}ทงในระบบและนอกระบบการศกษา 8) การมปฏสมพนธตอบคคลอนในสงคม 9) ความสมพนธในครอบครว 10) เหตผลเชงจรยธรรม 11) มงอนาคต และการควบคมตน 12) แรงจงใจใผสมฤทธ 13) ทศนคต คณธรรม และคานยม 14) สตปญญา 15) สขภาพจต 16) สภาพการแขงขนทรนแรงในสงคมโลก 17) การแกงแยงแขงขนและเหนแกตวอยางรนแรง 18) กระแสโลกเรองการอนรกษสงแวดลอม 19) วกฤตทางคณธรรมจรยธรรม 20) กระแสของการรวมกลมของประชาสงคม 22) ความเชอ 23) บคลกภาพ

ดานวธการหรอกระบวนการ ประกอบดวย 1) มวสยทศนรวมกน 2) ความสามคคในชมชน 3) การอบรมขดเกลาจากครอบครว 4) กระบวนการเรยนรรวมกนและปฏบตรวมกน 5) การสรางองคกร ผ นา สอ วฒนธรรมสรางประโยชนรวมกน 6) การปรบเปลยนระบบความคดยอมรบฟงความคดเหนผ อน 7) การเปดโอกาสใหแสดงออกรวมกน 8) การสรางเครอขายทางสงคม 9) มทนทางวฒนธรรมเชน ศาสนาประเพณรวมกน 10) กฎระเบยบทางสงคม 11) การศกษา และศาสนา 12) ประสบการณทางสงคม ดงปรากฏในตารางท 2.6

45   

ตารางท 2.6 สรปปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน

ปจจยทกอใหเกด จตคานงถงสวนรวม

รวมกน

เอมอ

ร แ

สนภ ว

า ,2

555

ไพบ ล

ย วฒ

นศรธ

รรม แล

ะสงค

ม สญ

จร, 2

542

อนชา

ต พวงสา

ล และ

วรบ ร

ณ วสา

รทสก

ล, 2

540

หฤทย

อาจ

ปร, 2

544

ดวงเดอ

น พน

ธมนา

วน, 2

538

ชยวฒ

น สท

ธรตน

, 255

2

สานก

งานค

ณะก

รรมก

ารกา

รศกษ

าแหง

ชาต ,

2546

ณรงค

สนส

วสด ,

252

0

ภนดา

ชนว

ทยาส

ทธกล

, 254

8

ดวงเดอ

น พน

ธมนา

วน, 2

550

ความ

ถ (N

=10)

รอยล

ะ (1

00.0)

ปจจยพนฐาน 1) เกดจากจตสานกภายในตวบคคล /พลงในตนเอง - - - - 6 60.0 2) สถานภาพทางสงคม เศรษฐกจ วฒนธรรม - - - - - - - 3 30.0 3) การเหนสภาพสงคมและตองการแกไขปญหา - - - - - - - - 2 20.0 4) เกดกลมทางการและไมเปนทางการ เพอรวมกจกรรม - - - - - - - - - 1 10.0 สาธารณะอยางตอเนอง 5) การรสกความเปนเจาของรวมกน - - - - - - - - - 1 10.0 6) มทนประชาคม ไดแก ความร ภมปญญา ทรพยากร - - - - - - - - - 1 10.0 7) การไดรบขอมลขาวสาร ความรตาง ๆ ทงในระบบ - - - - - - - - - 1 10.0 และนอกระบบการศกษา 8) การปฏสมพนธตอบคคลอนในสงคม - - - - - - - - 2 20.0 9) ความสมพนธในครอบครว - - - - - - - - 2 20.0 10) เหตผลเชงจรยธรรม - - - - - - - - - 1 10.0 11) มงอนาคต และการควบคมตน - - - - - - - - 2 20.0 12) แรงจงใจใผสมฤทธ - - - - - - - - - 1 10.0 13) ทศนคต คณธรรม และคานยม - - - - - - 4 40.0 14) ลดความเหนแกตวลง - - - - - - - - - 1 10.0 15) สตปญญา - - - - - - - - - 1 10.0 16) สขภาพจต - - - - - - - - - 1 10.0 17) สภาพการแขงขนทรนแรงในสงคมโลก - - - - - - - - - 1 10.0 18) การแกงแยงแขงขน และเหนแกตวอยางรนแรง - - - - - - - - - 1 10.0 19) กระแสโลกเรองการอนรกษสงแวดลอม - - - - - - - - - 1 10.0 20) วกฤตทางคณธรรมจรยธรรม - - - - - - - - - 1 10.0 21) กระแสของการรวมกลมของประชาสงคม - - - - - - - - - 1 10.0 22) ความเชอ - - - - - - - - - 1 10.0

23) บคลกภาพ - - - - - - - - - 1 10.0 วธการ/กระบวนการ 24) มวสยทศนรวมกน - - - - - - - - 2 20.0 25) ความสามคคในสงคม - - - - - - - - - 1 10.0 26) การอบรมขดเกลาจากครอบครว - - - - - - - - 2 20.0 27) กระบวนการเรยนรรวมกนและปฏบตรวมกน - - - - - - - 2 20.0

46   

ตารางท 2.6 (ตอ)

ปจจยทกอใหเกดจตคานงถง

สวน รวมรวมกน

เอมอ

ร แ

สนภ ว

า ,2

555

ไพบ ล

ย วฒ

นศรธ

รรม แล

ะสงค

ม สญ

จร, 2

542

อนชา

ต พวงสา

ล และ

วรบ ร

ณ วสา

รทสก

ล, 2

540

หฤทย

อาจ

ปร, 2

544

ดวงเดอ

น พน

ธมนา

วน, 2

550

ชยวฒ

น สท

ธรตน

, 255

2

สานก

งานค

ณะก

รรมก

ารกา

รศกษ

าแหง

ชาต ,

2546

ณรงค

สนส

วสด ,

252

0

ภนดา

ชนว

ทยาส

ทธกล

, 254

8

ดวงเดอ

น พน

ธมนา

วน, 2

550

ความ

ถ (N

=10)

รอยล

ะ (1

00.0)

วธการ/ กระบวนการ 28) การสรางองคกร ผ นา สอ วฒนธรรม สรางประโยชนรวมกน - - - - - - - - - 1 10.0 29) การปรบเปลยนระบบคดยอมรบความคดเหนผ อน - - - - - - - - - 1 10.0 30) การเปดโอกาสใหมสวนรวมในแสดงออก - - - - - - - - - 1 10.0 31) การสรางเครอขาย - - - - - - - - 2 20.0 32) มทนทางวฒนธรรมไดแก ศาสนา ประเพณ - - - - - - - - - 1 20.0 33) กฎระเบยบทางสงคม - - - - - - - - - 1 10.0 34) การศกษา และศาสนา - - - - - - - - - 1 10.0 35) ประสบการณทางสงคม - - - - - - - - - 1 10.0

แหลงทมา: พฒนาโดยผ วจย, 2556. 2.2 แนวคดเกยวกบการขดเกลาทางสงคม

การขดเกลาทางสงคมเปนสวนหนงทชวยปลกฝงทาใหบคคลในชมชนเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ซงนาไปสการสรางคณประโยชนตอผ อน และตอสงคม การขดเกลาทางสงคมจงเปนสงสาคญตอการถายทอดวฒนธรรม การอบรมสงสอนใหแกบคคลใหเกดความรความเขาใจและเกดสานกทด การอบรมใหมนษยรระเบยบแบบแผนของสงคม หลอหลอมใหยอมรบคานยม กฎเกณฑ และแผนตาง ๆ ของสงคม จาเปนตองผานกระบวนการขดเกลาทางสงคม และสถาบนทางสงคมลวนมบทบาทสาคญในการอบรมสงสอนและปลกฝงคนในชมชนใหเปนคนด มคณธรรม จรยธรรม เหนอกเหนใจผ อน เออเฟอเผอแผ แบงปนตอกน และมความออนนอมถอมตน วางตวใหเหมาะสม โดยสถาบนการขดเกลาทสาคญไดแก ครอบครว การศกษา ศาสนา ชมชน และสอมวลชน สถาบนเหลานมบทบาทสาคญทจะขดเกลาและนาไปสการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน จากการรวบรวมความหมายเกยวกบการขดเกลาทางสงคมททาใหเกดจตคานงถง

47   

สวนรวมรวมกน ผศกษาไดสรปความหมายของนกวชาการหลาย ๆทานเพอนามาเปนแนวทางในการศกษา ไดดงน

2.2.1 ความหมายของกระบวนการขดเกลาทางสงคม กระบวนการขดเกลาทางสงคม ในปจจบนไดมนกวชาการใหคาจากดความของ

กระบวนการขดเกลาทางสงคม สามารถสรปได ดงน Goslin (1973:}2) ไดใหคานยามการการขดเกลาทางสงคมหมายถง กระบวนการซง

ปจเจกบคคลไดมาซงความร ความชานาญ สามารถมสวนรวมอยางแทจรงในการเปนสมาชกของกลมหรอสงคม Brim}(1996}อางถงใน Goslin,,1973:}2) ใหความสนใจในการเรยนรทางสงคม ไมเพยงแตในวยเดก แตตลอดวฎจกรชวต และภายในความหลากหลายของแตละกลมและบรบทของสงคมซงเปนตวกาหนดพฤตกรรมทางสงคม เปนทชดเจนวาพฤตกรรมสวนใหญของมนษยมไดเกดขนจากการแยกอยโดดเดยว แตเกดจากการเรยนรการอยรวมกบผ อนในสงคม แมในเวลาทการกระทาเกดขนขณะปจเจกบคคลอยคนเดยว ยงคงไดรบระดบอทธพลอยางมนยสาคญจากผอนในหวงการดาเนนชวตของเขา ดงนนการขดเกลาทางสงคม จงครอบคลมถงการเรยนรทางสงคม ททาใหเกดทศนคต พฤตกรรมของปจเจกชนในกลม หรอกลมทางสงคม ยงไปกวานนการแสดงความคดทมคาเปนกระบวนการพนฐานการเรยนรซงจะเปลยนแปลงไปตามลกษณะเฉพาะแหงบรบททางสงคมทเขาอย

McDavid,and}Harari, (1974:}8 อางถง ใน ถวล ธาราโภชน , ,2532:.18-19) ไ ด ใ ห คานยามการขดเกลาทางสงคม คอ ลาดบของประสบการณในการเรยนรทางสงคม ซงเกดมาจากการบรณาการของแตละบคคลในสงคม หรอการวเคราะหกระบวนการดดซมของแตละคนในกลมของตน ตวอยาง การแนะนาใหเดกเขาไปสเพอนใหมในเมอเดกตองเขาอยในโรงเรยนใหม หรอการนาสมาชกใหมเขาไปในกลมทางาน นอกจากนยงไดกลาวอกวา กระบวนการเรยนรทางสงคมมความยดยาวตงแตวยทารก ซงถกดดซมเขาไปในสงคมของเขา ตลอดจนชวงเวลาทเตบโตเปนผ ใหญ

Broom and Seiznick (1968: 84) ไดใหคานยามการขดเกลาทางสงคม ไว 2 ประการ คอ ในแงของสงคม การขดเกลาทางสงคมเปนกระบวนการเปลยนผานวถของวฒนธรรมสสมาชกในสงคมใหมวถชวตทเปนระเบยบ รจกฎเกณฑของสงคม และเรยนรทจะอยรวมกบคนอนในสงคม สวนแงของปจเจกบคคล การขดเกลาทางสงคมเปนกระบวนการทาใหพฒนาบคลกภาพของตน

48   

เปนกระบวนการทางชวอนทรยทเปลยนผานไปส การสรางอตลกษณ คานยม ทศนคต ระเบยบวนย และความคาดหวงของตนทตางไปจากบคคลอนในสงคม Hurlock (1967: 117) ไดใหคานยามการขดเกลาทางสงคม คอกระบวนการเรยนร โดยทาตามกฎระเบยบขอบงคบเดยวกนของสงคม และจารตประเพณ คอความสามารถในการปฏบตตวใหไปตามความคาดหมายของสงคม กระบวนการขดเกลาทางสงคม ประกอบดวย สงทแตกตางกน สามองคประกอบ แตมความสมพนธซงกนและกน ตามความรและประสบการณของแตละคน ไดแก พฤตกรรมทปฏบตเหมาะสม หรอพฤตกรรมทถกตองตามกฎระเบยบ ขอบงคบของกลม หรอสงคม การแสดงบทบาททางสงคม ซงกลมไดบญญตไว ใหปจเจกบคคลเรยนรและปฏบตตาม ตอมากคอ ทศนคตทไดรบมาจากสงคม ซงเกดจากการถายทอดเรองราวตาง ๆ ทาใหเกดพฤตกรรมทถกทควรอยางเหมาะสม และประการสดทาย คอ มารยาททางสงคมทบคคลจาเปนตองเรยนร เชน เหนอกเหนใจผ อน เพอใหสามารถอยรวมกนกบผอนในสงคมได

สนท สมครการ (2546: 2-3) ไดใหคานยามการขดเกลาทางสงคมคอ วธการอบรมสงสอนจากครอบครว ถายทอดพฤตกรรมทางสงคมของมนษยตามประเพณ ความเชอ ความรตาง ๆ ทไดรบการพราสอนจากบรรพบรษ ครบาอาจารย ผ นาศาสนา และญาตมตรในสงคมของตน ทาใหบคคลไดเรยนรสงตาง ๆ เหลานจากชนรนกอน ดวยเหตนวฒนธรรมหรอกฎเกณฑทางสงคม สมาชกของสงคมโดยทว ๆ ไปตองมสวนรวมรบรอยดวยเสมอ

จานงค อดวฒนสทธ และคณะ (2540: 43) ไดกลาวถงความหมายของการขดเกลาทางสงคมหมายถง การถายทอดวฒนธรรมททาใหมนษยไดเรยนรและสามารถปฏบตตวใหเขากบสงคมไดถกตอง เชน มารยาทในการบประทานอาหาร หรอการไดรบการสงสอนเรองภาษาจนทาใหสามารถสอสารตดตอกนไดในสงคม รวมถงการพฒนาบคลกภาพ เพอจะไดมบคลกภาพเชนเดยวกบมนษยผ อนและรจกระเบยบของสงคมหรอวฒนธรรม ในการอยรวมกบผอนในสงคม

ฑตยา สวรรณะชฎ (2527: 47) ไดใหคานยามการขดเกลาทางสงคม คอ กระบวนการทจะทาใหคนเรยนรและยอมรบบาทของแตละฐานะทางสงคม เลอกทจะนาไปใชและมปฏสมพนธกบผ อนในสงคม โดยผานกระบวนการอบรมสงสอนในสงทถกทควรตามวฒนธรรม แบบแผน กฎระเบยบ ทมอยในสงคมนน

อานนท อาภาภรม (2514: 46) ไดใหคานยามการขดเกลาทางสงคม คอ กระบวนการททาใหบคคลไดเรยนรหรอรบเอาวฒนธรรมของสงคมทเขาอาศยอย เพอใหเขามพฤตกรรมไปตามครรลองของพฤตกรรม ทาใหปจเจกชนสามารถดาเนนชวตไดอยางเหมาสมในสงคม และเปนทยอมรบของสงคม

49   

มานตย จนทรแกว (2553: 8) ไดสรปความหมายของการขดเกลาทางสงคม หมายถง กระบวนการทสงคม ไดสงสอนทงในทางตรงหรอทางออม เพอใหสมาชกไดเรยนร กฎเกณฑ ระเบยบ และคณคาทสงคมกาหนดใหเปนระเบยบปฏบต และความสมพนธของมนษยในสงคมนน และไดเรยนรบรรทดฐาน และขนบธรรมเนยมประเพณทใชอยในสงคม ดวงทพย อนประสทธ (2555: 31) ไดสรปความหมายของการขดเกลาทางสงคม หมายถง การถายทอดวฒนธรรมจากรนสรนและการถายทอดกฎระเบยบและหลกปฏบตประพฤตตน เพอทตองการสรางลกษณะบคลกภาพทเหมาะสม โดยทไดรบการเรยนรจากผ ทถายทอดใหมการยอมรบบทบาท สถานภาพของตนเอง ในการใชชวตอยรวมกนกบผ อนไดสงคม ชยยทธ ดาผา (2534:,19) ไดสรปความหมายของการขดเกลาทางสงคม หมายถง กระบวนการทงทางตรงและทางออมทมนษยในสงคมหนง ๆ ไดเรยนรคณคา กฎเกณฑ ระเบยบแบบแผน ทกลมหนง ๆ กาหนดหรอวางไวเพอเปนแบบแผนของการปฏบตตอกนและใหบคคลไดพฒนาบคลกภาพของตนเอง มณรตน ไพโรจนไชยกล (2543:,11) ไดสรปความหมายของการขดเกลาทางสงคม หมายถง กระบวนการทสงคมพราสอนสมาชกในสงคมหรอการทสมาชกสงคมเรยนรวฒนธรรมดารงชวตพนฐานและบรรทดฐานของการประพฤตตนเพอนใหสอดคลองกบความคาดหวง มาตรฐาน วฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณและขอบงคบตาง ๆ ของกลมทบคคลนนอาศยอย หรอการปฏบตตนตามบทบาททเหมาะสมในสงคม ทาใหไดรบการยอมรบเปนสมาชกของกลมและสามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข ภสวรรณ องอาจ (2554:}31) ไดสรปความหมายของการขดเกลาทางสงคม หมายถงการสงเสรม สนบสนนทงจากการอบรม สงสอนการ ประพฤตเปนแบบอยางทงโดยตรงและโดยออมเพอใหบคคลไดเรยนรคานยม วฒนธรรม บรรทดฐาน และกฎเกณฑทกลมหรอสงคมไดกาหนดไวเปนแบบแผนของการปฏบตตอกน ทาใหบคคลสามารถดารงชวตรวมกนในสงคมได สญญา สญญาววฒน (2549:}20) ไดใหความหมายของการขดเกลาทางสงคม หมายถง การถายทอดวฒนธรรมจากรนหนงไปสอกรนหนง และการเรยนรระหวางกนดวยกระบวนการถายทอด ฝกฝนความชานาญ และกระทาใหเหนเปนตวอยาง พชรนทร สรสนทร (2545:}106) ไดใหความของการขดเกลาทางสงคม หมายถง กระบวนการถายทอดทางวฒนธรรม เพอพฒนาบคลกภาพของบคคลใหเหมาะสม ตามแบบแผน และบรรทดฐานในสงคมนน ๆ ทยดถอวาเปนสงดงาม โดยทางตรงและทางออม ซงทางตรงไดแก ดวยการอบรมสงสอนในครอบครว สวนทางออม คอ การทาใหเหนเปนแบบอยาง

50   

จานงค อดวฒนสทธ (2547:,43) ไดใหความหมายของการขดเกลาทางสงคม หมายถง การถายทอดวฒนธรรม จากรนสรนทาใหมนษยเรยนรวฒนธรรม และสามารถปฏบตตวใหเขากบสงคมไดอยางเหมาะสม รวมไปถงการพฒนาบคลกภาพ ใหเขากบสภาพแวดลอมในสงคมแตละแหงทไมเหมอนกน มนษยในแตละสงคมจงเรยนรและไดรบการขดเกลาทางสงคม ยบลวรรณ ประมวญรฐการ (2543:,74) ไดสรปความหมายของการขดเกลาทางสงคม หมายถง กระบวนการทงทางตรงและทางออมทมนษยในสงคมหนงไดเรยนรคณคา กฎเกณฑ ระเบยบแบบแผนทกลมหนง ๆ กาหนดหรอวางไวเพอเปนแบบแผนของการปฏบตรวมกน และใหบคคลไดพฒนาบคลกภาพของตนเอง ศรรตน แอดสกล (2553:,85) ไดใหความหมายของการขดเกลาทางสงคม หมายถง กระบวนการเรยนรของสมาชกในสงคมทงทางตรงและทางออม โดยมเปาหมายเพอถายทอดวฒนธรรมจากรนไปสอกรนหนง และเปนการพฒนาบคลกภาพของคนดวย เพอใหอยรวมกบคนอนในสงคมไดอยางเหมาะสม สพตรา สภาพ (2533:,48) ไดสรปความหมายของการขดเกลาทางสงคม หมายถง กระบวนการทางตรงและทางออมทมนษยในสงคมหนง ๆ ไดเรยนรคณคา กฎเกณฑ ระเบยบแบบแผนทกลมหนง ๆ กาหนดหรอวางไวเพอเปนแบบแผนของการปฏบตรวมกน และใหบคคลไดพฒนาบคลกภาพของตนเอง วชรา คลายนาทร (2530:,117) ไดสรปความหมายของการขดเกลาทางสงคม หมายถง กระบวนการในการถายทอดวฒนธรรมไปสสมาชก เพอใหบคคลมบคลกภาพตามแนวทางทสงคมตองการ การขดเกลาทางสงคมจะชวยใหสมาชกยอมรบบรรทดฐานของสงคมโดยความคนเคยมากกวาความรสกถกบงคบ และยงทาใหบคคลสามารถกระทาบทบาทตามสถานภาพของตนไดเปนอยางด จากทกลาวมาขางตนสามารถสรปไดวาการขดเกลาทางสงคม หมายถง การถายทอดวฒนธรรมจากรนหนงไปสอกรนหนง เพอใหสมาชกในสงคมไดเรยนร กฎเกณฑ ระเบยบ แบบแผน บรรทดฐาน และวฒนธรรมทางสงคม รวมทงการพราสอน อบรมสมาชกในสงคมทาใหสามารถพฒนาบคลกภาพของตนใหเหมาะสมและไดรบการยอมรบจากสมาชกในสงคม สามารถใชชวตอยรวมกบคนอนในสงคม และนาไปสกระบวนการไดมาซงความร ทกษะ ความชานาญ ทมกระบวนการเรยนรตลอดชวต ซงทาใหเกดอตลกษณ คานยม ทศนคต พฤตกรรม และมารยาททางสงคมของปจเจกบคคลทอยรวมกนในสงคม ดงปรากฏในตารางท 2.7

 

  

51

ตารางท 2.7 สรปความหมายของการขดเกลาทางสงคม

 

 

ความหมายของ 

การขดเกลาทางสงคม

Gosli

n, 19

73

Mc D

avid

and

Hara

ri, 19

74

Broo

m a

nd S

eiznic

k, 19

68

Horlo

ck, 1

967

สนท สม

คการ

, 254

6

จานง

อดว

ฒนส

ทธ, 2

540

ฑตยา

สวรรณ

ะชฎ,

252

7

อานน

ท อา

ภาภร

ม, 2

514

มานต

ย จน

ทรแก

ว, 2

553

ดวงท

พย อนป

ระสท

ธ, 2

555

ชยยท

ธ ดา

ผา, 2

534

มณรต

น ไพ

โรจน

ไชยก

ล, 2

543

ภสวรรณ

องอ

าจ, 2

554

สญญา สญ

ญาววฒ

น, 2

549

พชรน

ทร สรส

นทร,

2545

ยบลว

รรณ

ประมว

ลรฐก

าร, 2

543

อญชส

า ปง

คาเฟ

ย, 2

547

ศรรตน

แอด

สกล,

255

3

สพตร

า สภ

าพ, 2

533

วชรา

คลา

ยนาท

ร, 25

30

ความ

ถ (n

=20)

รอยล

ะ (1

00.0)

1) การถายทอดวฒนธรรมจากรนสรน - - -           ‐     ‐           -      - 13 65.0 2) การเรยนร กฎเกณฑ ระเบยบ แบบแผน - - 18 90.0 บรรทดฐาน และวฒนธรรมทางสงคม 3) การพราสอน อบรมสมาชกในสงคม - - - - - - - - - - - - - - - 5 25.0 4) การพฒนาบคลกภาพของตนใหเหมาะสม - - - - - - - - - - - 9 45.0 5) การไดรบการยอมรบจากสมาชกในสงคม - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 15.0 6) การใชชวตอยรวมกบคนอนในสงคม - - - - - 15 75.0 7) กระบวนการไดมาซงความร ทกษะ ความชานาญ - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 15.0 8) กระบวนการเรยนรทมความยาวนานตลอดชวต - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 15.0 9) การสราง อตลกษณ คานยม ทศนคต พฤตกรรม - - - - - - - - - - - - - - - - 4 20.0 และมารยาททางสงคม

แหลงทมา: พฒนาโดยผวจย, 2556.

52

 

2.2.2 สถาบนทมสวนรวมในเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน จตคานงถงสวนรวมรวมกนเปนสงทตองเกดจากาการฝกอบรม หรอขดเกลาจากครอบครว ตงแตวยเดก และจะพฒนาไปเรอย ๆ จนถงวยรนและจนกระทงเปนผ ใหญ ควรปลกฝงหรอเสรมสรางใหเกดขนตงแตในระดบครอบครว เพอใหมประสบการณทางสงคมทเพยงพอเปนพนฐานทสามารถนาไปพฒนาตนเอง โดยในการปลกฝงนน บคคลในสงคมควรมความรความเขาใจ ตระหนกถงความสาคญของจตคานงถงสวนรวมรวมกน รวมทงการฝกฝนและปฏบตจรงเพอใหเกดการกระทาทเกยวกบการพฒนาจตคานงถงสวนรวมรวมกนอยางแทจรงจนเกดเปนลกษณะนสย และควรทาใหเหมาะสมกบวย เวลา สถานททเหมาะสม เพอใหเกดการเรยนรทเหมาะสมตามชวงวย และเกดการพฒนาตามลาดบ ซงในการฝกฝนอบรมขดเกลา ปลกฝง หรอพฒนาจตคานงถงสวนรวมใหแกบคคลในสงคมนน ควรมบคคลทเปนแบบอยางคอยชแนะแนวทางทถกตองเหมาะสม และทาตวเปนอยางเปนแนวทางปฏบตทถกตองและมความเหมาะสม

รญจวน อนทรกาแหง (2528: 110-119) ชแนวทางในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกนของคนในสงคม วาจะตองเกดขนไดจากการคลกคลอยกบความถกตองการปลกฝง อบรม การฝกปฏบต การไดเหนตวอยางทชวนใหประทบใจ ปจจยเหลานจะคอย ๆ โนมนาใจของบคคลใหเกดจตสานกทถกตองทงนแนวทางการพฒนาจตคานงถงสวนรวมรวมกนใหเกดขนจาเปน ตองอาศยความรวมมอจากสถาบนทางสงคมหลายสวนเขามารวมมอกน อาทเชน สถาบนทางการศกษา สถาบนศาสนา สถาบนครอบครว และสอ 1) สถาบนการศกษา การศกษาเปนรากฐานของการพฒนาเปนสงทปฏเสธกนไมไดวาจะเปนการพฒนาในรปแบบใด จาตองเรมตนดวยการศกษาจนมการศกษามากพอแกสถานะแหงตน ทจะสามารถปฏบตงานหรอดาเนนชวตไปสทศทางทประสงค การกาหนดเปาหมายของการศกษาใหถกตอง โดยธรรมชาตเพอนาไปสการพฒนาทแทจรง จงเปนสงทสาคญทสดทมผ มอานาจในการบรหารการศกษาพงพจารณาใหลกซง ใหถองแทใหรอบคอบ ใหถกตองดวยทศนะทกวางไกล โดยมจดหมายรวบยอดวา ตองจดการศกษาเพอพฒนาคนใหมจตสานกเปนมนษยทสมบรณดวยสานกเพอสวนรวม มคณธรรม จรยธรรม และรบผดชอบตอสงคมรวมกนเชนเดยวกบทศนะของ สภทรา ภษตรตนาวล (2547: 27-28) ไดกลาววา สถาบนการศกษา เปนสถาบนทเปนรากฐานของการพฒนาคน มการกาหนดเปาหมายการศกษาทถกตองสามารถนาไปสการพฒนาทแทจรงได เพราะคนสวนใหญจะเตบดวยการเขาเรยนในสถานศกษาภาคบงคบอยแลว การจดการเรยนการสอนเพอพฒนาจตใจใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนนน เปนการศกษาทเนนในทางคณธรรมจรยธรรมของตวบคคล เนอหาและหลกสตรทกระดบการศกษา

53

 

ตงแตอนบาลจนถงอดมศกษา ซ งบญทน ภบาล (2549: 19-20) ไ ดกลาวเส รมไววา สถาบนการศกษา เปนรากฐานของการพฒนาเปนสงทปฏเสธไมได วาการพฒนาคนสวนใหญ จะเนนทการศกษาในรปแบบตาง ๆ การศกษามบทบาทสาคญตอการพฒนาคนในสงคมเปนอยางมาก การปฏบตงานหรอการดาเนนชวตไปสทศทางทพงประสงค การกาหนดเปาหมายของการศกษาใหถกตอง เพอนาไปสการพฒนาทแทจรง ดงนนการศกษามสวนสาคญในการเสรมสรางหลกสตรในการชวยใหคนในสงคมเกดจตคานงถงสวนรวมรวมได ดวยการจดการศกษาพฒนาคณธรรมจรยธรรมใหแกคนในสงคมอยางเตมทและจรงจง 2) สถาบนศาสนา สถาบนศาสนาตองเปนผ นาในการสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกนใหเกดขน ตองนาประชาชนกลบไปสคาสอนของพทธองคททรงเนนใหเหนแกประโยชนสขของสงคมเปนใหญ ไมบรโภคเกดความจาเปน หรอเพราะความอยาก มความสนโดษพอใจทจะมกนมอย มใชเทาทจาเปน รจกเออเฟอเผอแผเจอจานแกผ อน มความเมตตาอาทรตอกน เหนแกผ อนเสมอนเหนแกตนเอง รจกหนาทปฏบตหนาทใหถกตองซงบญทน ภบาล (2549:,19-20) ไดกลาวเสรมไววา สถาบนศาสนา เปนสถาบนผ นาในการสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกนใหเกดขน ตองนาประชาชนไปสคาสอนของพระพทธองคเนนใหเหนแกประโยชนของสงคมสวนใหญ รจกเออเฟอเผอแผเจอจานแกผ อน มความเมตาอาทรตอกน สถาบนทางศาสนาจงมความสาคญอยางยง เพราะเปนสถาบนทไดรบการเคารพบชามาแตโบราณจนปจจบน เปนสถาบนทมอทธพลตอจตใจของคนในสงคม เพราะเปนสถาบนทเปนทพงทางใจ ฉะนนสถาบนทางศาสนาจงสามารถทจะชวยเสรมสรางและพฒนาใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนของคนในสงคม และมคณธรรมจรยธรรม ตามทานองครองธรรม 3) สถาบนครอบครว ความอบอนของสถาบนครอบครวมความสาคญเปนอนดบ แรก เพราะเปนจดเรมตนทชวยใหบคคลในสงคมเกดจตสานกทคานงถงสวนรวมรวมกน อาท ความใกลชดระหวางพอแมกบลกจาเปนอยางยงในการเลยงอบรมลกเพราะความใกลชดจะเปนสอททาใหเกดความเขาใจซงกนและกน และกลายเปนเกดความเหนใจซงกนและกน ในความคดของสภทรา ภษตรตนาวล (2547:,27-28) ไดกลาวไววา สถาบนครอบครว คอสถาบนทใหความอบอนเปนอนดบแรก คอจดเรมตนทจะชวยปลกฝงใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดานความสมพนธ ความใกลชดระหวางพอแมและลกเปนสงทสาคญอยางยงตอการอบรมเลยงดลก เพราะความใกลชดจะเปนสอในการทาใหเกดความเขาใจซงกนและกน เหนอกเหนใจกน ซงสถาบนครอบครวเปนพนฐานของสงคม ถาครอบครวมปญหาสงคมกจะพลอยมปญหาไปดวย ซงบญทน ภบาล (2549: 19-20) ไดกลาวเสรมวา สถาบนครอบครว คอสถาบนทใหความอบอนแก

54

 

บคคลในสงคม เปนสถาบนอนดบแรกทชวยเสรมใหเกดจตคานงสวนรวมรวมกน ความใกลชดระหวางพอแมลก ทาใหเขาใจซงกนและกน เหนอกเหนใจซงกนและกน สถาบนครอบครวเปนพนฐานของสงคม การอบบรมสงสอนของสถาบนครอบครวควรดาเนนการใหสอดคลองประสานกบการอบรมของสถาบนการศกษาและสถาบนทางศาสนา เพอสรางรากฐานใหบคคลในสงคมมจตคานงถงสวนรวมรวมกน เพอการสรางสรรคสงคมใหนาอยรวมกน และจานงค อดวฒนสทธ และคณะ (2549: 47) กลาววา สถาบนครอบครว เปนองคกรแรก ททาหนาทขดเกลาทางสงคมใหมนษย เพราะครอบครวเปนผ เลยงตงแตเปนทารก ในขณะเดยวกนกคอย ๆ ใหการขดเกลาทางสงคมเทาททารกจะสามารถเรยนรไดโดยในระยะสน เชน การสอนใหออกเสยงเรยกพอแมซงเปนภาษาทออกเสยงงาย สอนใหรจกขบถายเปนเวลาการตอบสนองตอพฤตกรรมตามธรรมชาตของรางกายและกลายเปนการตอบสนองพฤตกรรมอยางมเงอนไขททารกเรมเรยนร สวนการขดเกลาทางสงคมทบคคลไดรบในวยเดกเปนสงทมความสาคญตอการพฒนาทางอารมณและบคลกภาพเปนอยางมาก การขดเกลาทางสงคมทบคคลไดรบจากครอบครวดงกลาวไมสามารถกาหนดระยะเวลาสนสดแนนอน ระยะเวลาของการขดเกลาทางสงคมทบคคลจะรบจากครอบครวน แตกตางกนไปตามทศนคตแตละครอบครวจะมตอการอบรมบตร เปนตน     4) สอมวลชน สอมวลชนเปนสถาบนททรงอทธพลอยางยงในการกระจายความคดความร หรอสงใดสงหนงสการรบรของประชาชน ความรวมมอจากสอมวลชนจะชวยสรางความเขาใจชวยสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกนทถกตองใหแกคนในสงคม เนองจากสอมวลชนนนมบทบาทและอทธพลอยางยงตอการเสรมสรางการรบรทจะสงสมใหกลายเปนจตสานกของคนในสงคมในความคดของ สภทรา ภษตรตนาวล (2547: 27-28) ทชใหเหนวา สอมวลชนในปจจบนถอวามอทธพลตอบคคลในสงคมทกระดบในการกระจายความคด ความเชอ ทศนคต คานยม ในปจจบน บทบาทหนาทของสอ คอ การเปดโลกทศนใหบคคลรบรขอมลขาวสารจากโลกภายนอก กวางไกล หากพจารณาตลอดระยะเวลาทผานมาคนในสงคมจะถกครอบงาจากสอไมทางตรงกทางออม ฉะนนสอถอวามความสาคญอยางยงในการเสรมสรางใหบคคลในสงคมสานกเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนได ซงสอดคลองกบ บญทน ภบาล (2549:,19-20) ทกลาววา สอมวลชน เปนสถาบนทมอทธพลอยางมากตอความคดของคนในสงคม ความรวมมอจากสอมวลชนจะชวยเสรมสรางความเขาใจชวยสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกนใหแกคนในสงคม เพราะอทธพลของสอจะซมซบหรอกอใหเกดการรบรสอ และกลายเปนจตคานงถงสวนรวมกนในทสดและอานนท อาภาภรม (2514:,43) ไดกลาวเสรมวา สอมวลชน ซงไดแก วทย โทรทศน หนงสอพมพ ภาพยนตร นบวาเปนตวแทนทมบทบาทสาคญในการอบรมสมาชกของสงคมไดเรยนรระเบยบของสงคม

55

 

โดยเฉพาะอยางยงปจจบนน สอมวลชนมตาขายของการปฏบตงานกวางขวางมาก สมาชกของสงคมเรยนรสงตาง ๆ ทเกดขนในสงคมโดยตงใจและมไดตงใจ

จากการทบทวนแนวคดเกยวกบสถาบนทางสงคมทมสวนรวมในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ผศกษาสามารถสรปไดวา ประกอบดวย

1) สถาบนครอบครว คอสถาบนทใหความอบอน อบรมเลยงด ใหความรก แก สมาชกในสงคมเปนอนแรก กอนทจะสงตอสสถาบนอน ๆ ทางสงคม ซงถอไดวาบทบาทในการอบรมเลยงดทสาคญอยางยงทจะมสวนชวยใหคนในสงคมเกดจตคานงถงสวนรวมกน ปจจยแรกคอตองมาจากครอบครวเปนอนแรก  

2) สถาบนทางศาสนา คอสถาบนหนงทมสวนชวยใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน นอกเหนอจากครอบครว เพราะสถาบนทางศาสนาคอสถาบนทคนในสงคมใหความเคารพบชา เปนทพงทางใจ ดงนนบทบาทของสถาบนทางศาสนา จาเปนอยางยงในการถายทอดคาสอนของพทธองคเนนใหบคคลในสงคม เกดการรบรและซมซบคณธรรมจรยธรรม ชวยเหลอเกอกลกน และนกถงผ อน นกถงสวนรวม

3) สถาบนการศกษา ถอเปนอกสถาบนทมสวนชวยในการขดเกลาททาใหเกดจตคานงถงสวนรวมกนใหเกดแกบคคลในสงคม เพราะสถาบนการศกษาคอสถาบนทพฒนาความร พฒนาคน พฒนาประเทศ ควรเพมหลกสตรในการเรยนการสอนเรองการเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมของคนในสงคมใหเกดการคานงถงสวนรวม คานงถงผ อนเหนอกเหนใจกน มนาใจตอกน ชวยเหลอกนในสงคม เพอใหสงคมนาอยยงขน

4) สอมวลชน ถอวาเปนสถาบนทมสวนชวยขดเกลาสมาชกในสงคมใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน เนองจากสมาชกในสงคมปจจบน สวนใหญจะถกครอบงาจากสอ และรบรเรองราวตางจากสอทกวนทาใหเกดเปนคานยม ความเชอ เลยนแบบจากสอ ฉะนนการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน จงควรใชสอในการกระจายขอมล บอย ๆ เพอเปน การผลตซาทางความคดของคนในสงคมทจะทาใหคนในสงคมสะสมและรบรเรองราวดงกลาว นาไปสการเกดจตคานงถงสวนรวมรวมในสงคม

2.2.3 วธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน มนษยในฐานะสตวสงคมทอยรวมกนเปนกลมเปนสงคม จาเปนตองมการสราง

กฎระเบยบ บรรทดฐานของสงคมรวมกน หลอหลอมไปในทศทางเดยวกน และจะตองมตวแทนของสงคมในการอบรมมนษยใหรกฎระเบยบของสงคม รวมทงการปลกฝงใหสมาชกในสงคม

56

 

วางตวใหเหมาะสม สามารถดารงชวตอยรวมกนคนอนในสงคมอยางมความสข ดงนน การขดเกลาทางสงคมถอมวาบทบาทสาคญตอการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ซงสามารถทาใหมนษยมความสมพนธกน ใกลชดกน และเหนอกเหนใจกน เออเฟอเผอแผกน ซงจะนาไปสการเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนตอไป

2.2.3.1 วธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดานครอบครว อาไพรตน อกษรพรหม (2545:,37) ไดกลาวถง วธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวม

รวมกนออกเปน 2 ประเภท ดงน 1) กระบวนการขดเกลาทางสงคมในครอบครว (1) กระบวนการขดเกลาโดยตรง ผขดเกลาจะชทางหรอแนะแนวทางใหแกผถก

ขดเกลาอยางเจตนาวาอะไรถกอะไรผด อะไรควรอะไรไมควร ซงมวธปฏบตทงทางบวก ไดแก การพดสอน หรอบอกดวยเหตผล การกลาวชมเชย การใหรางวล การสอน โดยใชสอประกอบ เชน ของเลน กจกรรม กฬา หนงสอ วทย โทรทศน คอมพวเตอร เปนตน การพดอปมาอปมย หรอการพดเปรยบเปรย การตกเตอน และทางลบ ไดแก การพดซา ๆ หรอ การบน การสง การวากลาว การพดประชดประชน การดดา ตาหน หรอการลงโทษ ในความคดของ จานงค อดวฒนสทธ (2548: 43-44) ไดกลาววา การขดเกลาทางสงคม โดยทางตรง เปนการขดเกลาทตองการใหบคคลปฏบตใหถกตองตามระเบยบแบบแผนทกลมสงคมกาหนดไว เปนการบอกวาสงใดควรทาหรอไมควรทา อะไรผด อะไรถก เชน พอแมอบรมลกใหรจกพด รจกกรยามารยาททางสงคม ครอาจารยสอนหนงสอนกเรยนและนกศกษา ใหมความร รวมทงใหทาหนาทการเปนพลเมองทด และชแนะแนวทางในการปฏบตตอบคคลในสงคม และการวางตวอยางเหมาะสมกบสภาพแวดลอมทอาศยอยซงสอดคลองกบความคดของ สธรรม นนทมงคลชย (2547: 14 -15) ทกลาวถงวธการเลยงดเดกแบบใชเหตผลคอ พอแมอธบายเหตผลในขณะทมการสงเสรมหรอขดขวางการกระทาของลกหรอการลงโทษลกซง เ ปนการชวยใหลกเ รยน รและรบทราบส ง ท ควรและไมควร และ ดลใจ ถาวรวงศ ตนเจรญ และจนทรชล มาพทธ (2552:}23) ไดอธบายเสรมถงวธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมไววา สถาบนครอบมบทบาทในการเสรมสรางมากทสด มการมปฏสมพนธทดตอกนระหวางพอแมและตวเยาวชน พอแมมความรกและเอาใจใส สนใจในทกรายละเอยด เปนทปรกษาและดแลเสมอนเพอน ใหอสระในการตดสนใจบนพนฐานของเหตผลทมรวมกน และพอแมเปนแบบอยางทดในเรองตาง ๆ

(2) กระบวนการขดเกลาโดยทางออม ผถกขดเกลาสามารถเกดการเรยนรจากผขดเกลา โดยทผขดเกลาไมไดเจตนาจะถายทอด สวนใหญจะเกดจากเรยนรดวยการสงเกตและซม

57

 

ซบประสบการณทพบเหน จนกระทงเลยนแบบความนกคด การแสดงความรสกอารมณและการแสดงพฤตกรรมโดยไมมการสอน เชน เมอพอโกรธจะพดไปชหนาไป ดงนนเมอลกโกรธใครกจะพดไปชหนาไปเชนกน ดงนนกระบวนการขดเกลาโดยทางออมจงมกเปนวธการปฏบตใหเปนแบบอยางเชนเดยวกบจานง อดวฒนสทธ (2548: 43-44) ไดกลาววา การขดเกลาทางสงคม โดยทางออม เปนการอบรมทไมไดบอกกนโดยตรง แตบคคลจะเรยนรจากประสบการณ การสงเกต จากากระทาของผ อน เชน การไดรวมฟงอภปราย ฟงประชมวชาการทาใหเกดความเขาใจในเรองตาง และสพตรา สภาพ (2533:}59) ยงกลาวอกวา ครอบครวหรอพอแมจะอบรมลกได 2 วธ คอ 1) ทางตรง ดวยการบอกกลาวอยางชดเจนแจมแจงพอควร วาอะไรควรทา อะไรไมควรทา อะไรผด อะไรถก เปนตน ซงไดผลตอการพฒนาบคลกภาพมาก เนองจากมการชแนะแนวทางในการปฏบตแกบคคลอยางจงใจและเจตนา เพอใหบคคลนนสามารถวางตวไดอยางเหมาะสมตอสถานการณหนง ๆ เชน พบหนาผ ใหญตองยกมอไว ตองพดจาไพเราะ ถาไมทาอาจถกลงโทษ เปนตน 2) ทางออม เปนการอบรมโดยไมรตว เปนสงทเดกไดรไดเหน และซมซบเขาไปในจตใจซงเดกอาจจะนาไปปฏบตในอนาคตหรอมผลตอการพฒนาบคลกภาพของเดก เชน พอแมชอบใชคาหยาบ เดกจะใชคาหยาบบาง เปนตน

2) เนอหาในการขดเกลาทางสงคมในครอบครว สามารถแบงเปน 4 ประเภทใหญ ดงน

(1) บทบาทหนาท หมายถง การใหการอบรมแกสมาชกในสงคมเพอใหสมาชกเกดการเรยนรเกยวกบบทบาทของตนและการทาหนาทตามบทบาทนน ไดแก บทบาทหนาทในครอบครว เชน บทบาทความเปนพอจะตองมหนาทรบผดชอบอะไรบาง บทบาทของความเปนแมจะตองมหนาทอะไรบาง บทบาทความเปนลกจะตองมหนาทรบผดชอบอะไรบาง เปนตน บทบาทหนาททางสงคม เชน บทบาทการเปนเพอน บทบาทตามอาชพ บทบาทการเปนพลเมองของชาต รวมถงบทบาทในการคานงถงสวนรวมรวมกนในสงคม เปนตน (2) คานยมทางสงคม หมายถง แบบแผนในการปฏบตซงสงคมยดวาเปนสงทถก เปนสงทด และใชเปนวถของการจดรปแบบความประพฤตของบคคล อยางไรกตามคานยมยอมขนอยกบสภาพการณของสงคม ดงนนเมอสภาพของสงคมเปลยนแปลงไป คานยมบางอยางกอาจไมใชวถประชาอกตอไป คานยมอยางใหมกจะเกดขนแทนท เชน การสมรสของชายหญง คานยมสงคมไทยเดม พอแมจดหาคสมรสให หญงชายไมจาเปนจะตองรจกกนมากอน เรยกวา “การคลมถงชน”}นอกจากนครอบครวยงใหคานยมของครอบครวทสอดคลองกบวถประชาและศลธรรมจรรยา เชน พอแมสอนใหลกกนอยางประหยดใชจายอยางพอเพยงเปนตน

58

 

(3) ความมงหวง ทกสงคมจะปลกฝงความมงหวงใหสมาชกมกาลงใจจะปฏบตตวตามระเบยบแบบแผนของสงคม ความมงหวงนจะเขากบสถานภาพทบคคลมตาม เพศ วย และภมหลงของครอบครว เชน บางครอบครวปลกฝงใหลกสาวเกงเรองงานบาน จงรกภกดตอสาม และอทศตวตอสามและลก เปนตน (4) เอกลกษณ ความมงหวงทสงคมสงเสรมและไมสงเสรมจะทาใหบคคลเรยนรเอกลกษณของตนเองเปนความคดเกยวกบตนเองวาเปนอยางไร เชน ฉนเปนคนมนาใจ หนเปนเดกขยน เปนตน สายฤด วรกจโคทร (2539: 13-14) ไดกลาววา การขดเกลาทางสงคมดานครอบครวทมสวนในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดงน 1) สอนใหเปนคนมเมตตา กรณา รสกเหนอกเหนใจผ อน ปฏบตตอผ อนดวยความปรารถนาด และกระทาความดโดยไมหวงผลตอบแทน 2) สงสอนใหเปนคนซอสตย ไมขโกง ไมพดโกหก ถาปราศจากการกระทาดงกลาว จะนาไปสการมจตใจทแกรงกลา รสกเหนอกเหนใจผ อน คานงถงสวนรวม 3) สอนใหเปนคนขยน มลกษณะไมเฉอยชา ไมขเกยจ และตองมความพยายามกระทาใหสาเรจ รวมถงการอทศตนเพอสวนรวมดวย 4) สอนใหคดในทางบวก มจตใจด ปรารถนาดตอผ อน ยนดดวยกบผอน และมมตรภาพกบคนในสงคม รวมถงการทาใหบคคลรจกคณคาของตน และจะทาใหเขาใจผ อนมากขน และทาใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนได

2.2.3.1 วธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดานสถาบนการศกษา ดลใจ ถาวรวงศ ตนเจรญ และจนทรชล มาพทธ (2552:,23) ไดอธบายวธการ

เสรมสรางจตคานงถงสวนรวมไววา สถาบนการศกษาตองทาหนาทปฏสมพนธทดตอกนระหวางครและเยาวชน ครดแลดวยความรกและเอาใจใส สนใจในทกรายละเอยด สอนและแนะนาแนวทางเชนเดยวกบสถาบนครอบครวทสามารถนาไปปฏบตในชวตจรงได ครตดตอปรกษาหารอกบพอแมเพอวางแผนการอบรมรวมกน และครเปนแบบอยางทดในเรองการพดและการแสดงออกในความคดของ ภสวรรณ องอาจ (2554:,42) ไดอธบายวธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวม ไววาครเปนตวแทนของสงคม มหนาอบรมสงสอนอยางมแบบแผน สอนวชาการ สอนจรยธรรมและขนบธรรมเนยมประเพณตาง ๆ ของสงคม และการสอนใหรจกพบปะสมาคมกบเพอนเพอเปดโลกทศนทางความคด สามารถเขากบคนอนในสงคมได ซงมานตย จนทรแกว (2553:,16) ไดอธบายวธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ไววาสถาบนการศกษามหนาทอบรมสง

59

 

สอนดานความร วทยากรทสาคญมการสอนดานคณธรรมจรยธรรมภายในจตอยางจรงจง และสอนเรองการปรบตวการอยรวมกบคนอนในสงคมและ Durkheim (อางถงใน จานง อดวฒนสทธ, 2549: 52) กลาววา ผบคคลทมอทธพลดานแนวคดทางสงคมวทยาในยคแรก ๆ ไดเสนอวธการขดเกลาทางสงคมไวดงน 1)ในการแนะนาสงสอนเดกเนนหนกการใชอานาจบงคบอยางเครงครดโดยเฉพาะอยางยงการแนะนาสงสอนทางศลธรรม เปนงานทยงใหญมากสาหรบคร การศกษาศลธรรมจาตองดาเนนการอยางจรงจง และตองพยายามเปนแมพมพบรรทดฐานทดของสงคมไวในจตใจของเดกไวอยางถาวรกลายเปนบคลกภาพประจาตว และคณสมบตทดเดนของคร คอ อานาจทางศลธรรม 2) เดกเหมอนกบผาขาวหรอกระดาษเปลา ๆ ยงขาดลกษณะเดนของตนเอง เดกไดรบลกษณะทกอยางจากสงคมในการอบรมเดกใหมสตปญญา ครจะตองมความตงใจจรงและมความมนใจ ถาครขาดความมนใจและความกลาหาญทางศลธรรมเดกกจะไมกลว ไมเชอฟง ดงนนการอบรมทางศลธรรมจงตองอาศยแบบทแนวแน ไมโลเล และไมเปลยนแปลงการตดสนใจเปนประจา 2.2.3. วธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดานสถาบนศาสนา พระมหาสหส ฐตสาโร (2549: 3-6) กลาวไวในเอกสารประกอบสอน วชาพทธวธการสอน คณะครศาสตร มหาวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลยซงอธบายถงหลกวธการสอนของพระพทธเจาสามารถแบงได ดงน 1) แบบสากจฉา หรอ สนทนา คอ เปนวธททรงใชบอยไมนอยกวาวธใด ๆ เหมาะสาหรบบคคลทมาฟง หรอทรงนนยงไดเลอมใสในพระพทธศาสนา ยงไมร ไมเขาใจหลกธรรมในการสนทนาพระองคทรงเปนฝายถามนาคสนทนาเขาสความเขาใจธรรมและมความเลอมใสศรทธาในทสด รวมสนทนาธรรมกนดวย 2) การบรรยาย คอ การแสดงธรรมประจาวนซงมประชาชนหรอพระสงฆจานวนมากและสวนมากเปนผ ทมพนฐานทางธรรมะ มความร ความเขาใจ กบมความเลอมใสศรทธาอยแลว 3) แบบตอบปญหา ในการตอบปญหา พระพทธองคทรงสอนใหพจารณาดลกษณะของปญหาและใชวธตอบใหเหมาะสม ในสงคตสตร ทานแยกประเภทปญหาไวตามลกษณะวธตอบเปน 4 อยาง คอ (1) เอกงสพยากรณยปญหา คอ ปญหาททรงตอบตรงไปตรงมา (2) ปฏปจฉาพยากรณยปญหา คอปญหาทพงยอนถามแลวจงกลาวแก (3) วภชชพยากรณยปญหา คอ ปญหาทจะตองแยกความตอบ

60

 

(4) ฐปนยปญหา คอ ปญหาททรงยบยงเสยไดแกปญหาททรงถามนอกเรองไรประโยชนอนจกเปนเหตใหไขวเขวยดเยอสนเปลองเวลาเปลาพงยบยงเสย แลวชกนาเขาสแนวเรองทประสงคตอไป 4) แบบวางกฎขอบงคบ คอ ในการสอนแบบนพระพทธเจาทรงบญญตสกขาบท โดยเหนขอบของสงฆ ซงบาลใชคาวา “สงฆสฎ ตาย”แปลวา เพอความรบวาดแหงสงฆ หมายความวา ทรงบญญตโดยชแจงใหเหนวา ถาไมรบจะเกดผลเสยอยางไร เมอรบจะเกดผลดอยางไร จนสงฆรบคาของพระองควา ดแลว กลวธและอบายประกอบการสอน 1) การยกอทาหรณและการเลานทานประกอบ ชวยใหเขาใจความไดงายและชดเจน ชวยใหจาแมนยา เหนจรง และเกดความเพลดเพลน ทาใหการเรยนการสอนมรสยงขน 2) การเปรยบเทยบดวยขออปมา ชวยใหเ รองทลกซง เขาใจยาก ปรากฏความหมายเดนชดออกมาและเขาใจงายขนมกใชในการอธบายสงทเปนนามธรรม เปรยบใหเหนชดดวยสงทเปนรปธรรม 3) การใชอปกรณการสอน ในสมยพทธการแมไมมอปกรณการสอนชนดตาง ๆ ทจดทาขนไวโดยเฉพาะเหมอนสมยปจจบน แตกมวตถสงของทมตามธรรมชาตหรอเครองใชตาง ๆ ทผคนใชกนอยในชมชนนน ๆ สวนมากการใชอปกรณของพระพทธเจามกใชควบคกบการอปมานนเอง 4) การทาเปนตวอยาง เปนวธการสอนทดทสดอยางหนงในทางจรยธรรม เปนการสอนแบบไมตองกลาวสอน แตเปนทานองการสาธตใหด 5) การเลนภาษา เลนคา และใชคาในความหมายใหมเปนเรองของความสามารถในการใชภาษาผสมกบปฏญาณ จดเปนการแสดงถงพระปรชาสามารถของพระพทธองคททรงมรอบไปทกดาน ผ ใดมปญหาเปนคารอยกรองพระองคกทรงตอบเปนคารอยกรองไปทนททานองกลอนสด 6) อบายเลอกคนและการปฏบตรายบคคล จดเปนอบายสาคญในการเผยแพรพระพทธศาสนา ตงแตระยะเรมแรกจนถงตอ ๆ มาทรงพจารณาวา เมอจะเขาไปประกาศศาสนาในถนใดถนหนง ควรโปรดใครกอน สวนมากจะเรมตนทประมขของทองถนนน หรอเปนผ ทางความคดหรอหวหนาของหมชนนน ๆ

61

 

7) การรจกจงหวะและโอกาส ไดแก ความตนตวอยเสมอเมอถงจงหวะหรอมโอกาสกตองมความฉบไวทจะจบมาใชใหเปนประโยชน ไมปลอยใหผานเลยไปเสยเปลาแตเมอยงไมถงเวลาหรอ โอกาสไมเหมาะกตองมความอดทนไมชงหกหาญดงดน 8) ความยดหยนในการใชวธการ กลวธนผสอนจะตองมงไปยงผลสาเรจในการเรยนรเปนสาคญ ตองละอตตา ตดตณหา มานะ ทฏฐทกอยาง เพราะจะตองปรบตวไปตามสถานการณแตกไมละเปาหมาย ไมตองกลววาจะเสยเกยรต ไมกลววาจะถกรสกวาแพ บางคราวเมอสมควรกตองยอมใหผ เรยนรสกวาตวเขาเกง บางคราวสมควรขมกตองขม บางคราวควรผอนผนกตองยอม 9) การลงโทษและการใหรางวล คอ พงรจกการยกยอและการรกราน ครนรแลวไมพงยกยอ พงรกราน พงแสดงแตธรรมเทานน หมายความวา ไมใชทงวธลงโทษและใหรางวล แมวาจะมการยกยอง กควรเปนไปในลกษณะการยอมรบคณความดของผนน กลาวชมโดยธรรมใหเขามนใจในการกระทาความดของตน ไมใหเกดการเปรยบเทยบขมคนอนลง บางทตองทรงชมเพอใหเปนตวอยางหรอแกความเขาใจผดใหตงทศนคตทถกตอง 10) กลวธแกปญหาเฉพาะหนา การแกไขปญหาเฉพาะหนายอมตองอาศยปฏญาณ คอ ความสามารถในการประยกตหลก วธการ และกลวธตาง ๆ มาใชใหเหมาะสม เปนเรองเฉพาะครงเฉพาะคราวไป เพราะปญหายอมมลกษณะแตกตางกนไปไมมทสนสด

แสง จนทรงาม (2526: 80-107) ไดกลาวถงวธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดงน 1) การยกตวอยางของจรงหรอปรากฏการณทเปนรปธรรม คอ ทาใหคนสามารถเขาใจไดทนท ถงเหตการณตาง ๆ และสามารถทาใหเกดกระบวนการเรยนรและเกดการทาตามพฒนาจตใจ ทาใหเกดคณธรรมจรยธรรมในตวเอง 2) การใชนทานประกอบการบรรยายหลกธรรม คอ เปรยบเทยบเรองใกลตวเรองงายใหสามารถเขาใจไดรวดเรว เชน การเลาถงคนตาบอดคลาชาง ซงจะทาใหเขาใจลกซงยงขน 3) การใชเหตการณปจจบน คอ ในการสอนคน พระพทธเจากทรงใชของจรงหรอเหตการณจรงในปจจบนเปนตวอยาง และทรงใหเหตผลดวยวา เพราะเหตใดจงใชเหตการณปจจบน เชน เหตแหงการดบทกข เหตแหงการเกดทกข ซงสามารถนาปรบกระบวนความคดของคนใหมสานกตอสวนรวมมากขน 4) ทรงใชอารมณขน คอ เปนสรางอบายขนในการสอนคน เพราะคนทมอารมณขนจะสามารถสอนไดงายขนและไมเครยด ทาใหยอมรบการอบรมสงสอนดวยความเตมใจ

62

 

5) ทรงเราใหเกดความเจรญ คอ ทรงยกเอาการกระทาอนนาหวาดกลวตาง ๆ ขนมาเปรยบเทยบการสอน เพอใหผ ฟงเกดความหวาดกลวและจะไดปฏบตตามคาสอนโดยเคารพ เกดความเออเฟอ เผอแผ เหนอกเหนใจกนในสงคมเปนตน 6) ทรงเรงเราใหรบเรงปฏบต คอ การจดการกบภารกจทจะตองรบเรง อยาขเกยจ ยงเปนงานของสวนรวมแลว จาเปนเรงปฏบตทนถวงท และเกดประโยชนตอผ อนใหมากทสด 7) ทรงใชวธการประณาม คอ การขบไล ไปเสยใหพน ทงนกเพอใหผ มอปนสยหยาบบางคนหรอบางพวกรจกสานก และละอายตอการกระทาของตน แลวหนมาทาประโยชนเพอสวนรวม 8) สอนไมใหกาวราวคนอน คอ ดารงชวตในสงคมพระพทธเจาทานสอนใหรกใคร เออเฟอเผอแผกน ไมกลาวคาหยาบหรอใหรายกน เดกเคารพผ ใหญ ผ ใหญเปนแบบอยางทดแกเดก และไมกาวซงกนและกน เปนตน ดงนนวธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน จาเปนอยางยงทจะตองนาหลกธรรมทางศาสนามาเปนเครองยดเหนยวจตใจ ขดเกลาจตใจใหผองใส ซงจะนาไปสการเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนได เชนเดยวกบความคดของ ดลใจ ถาวรวงศ ตนเจรญ และจนทรชล มาพทธ (2552:,23-24) ไดกลาวเสรมถงวธการเสรมจตคานงสวนรวมรวมกนนน สถาบนศาสนา บทบาทของพระภกษ มสวนโดยตรงในกระบวนการขดเกลาทางสงคม บคคลทถายทอดแนวคาสอนและหลกคดหลกปฏบตทางศาสนาทสาคญคอพอแม พอแมจงเปนสวนสาคญในการปลกฝงทางศาสนาใหกบเยาวชนคอ สอนใหสวดมนต นงสมาธ ปฏบตธรรมประจาวนและการพาเยาวชนเขาวดทาบญตกบาตรในวนสาคญนอกจากนสถาบนการศกษายงมสวนในการปลกฝงทางศาสนารวมดวยคอ การนมนตพระสงฆมาใหความรและฝกปฏบตศาสนกจในวนสาคญ และเยาวชนเรยนร ธรรมะเพมเตมจากอนเทอรเนตวซด และหนงสอดวย ซงจะทาใหเกดการทากจกรรมรวมกน อนจะไปสการคานงถงสวนรวมรวมกนไดและสอดคลองกบความคดของ จฑามาตร ศรโมรา (2545: 26)ไดอธบายวธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ไววา ชวยขดเกลาจตในหลกเกณฑเกยวกบศลธรรม จรยธรรม และความประพฤตทถกทควร ตลอดจนหลกปรชญาในการดาเนนชวต เชน นาหลกคาสอนมาใช คอ การละความชว ประพฤตด และทาใจใหบรสทธ เออเฟอเผอแผ เมตตา ปรารถนาดตอกน ยดมนในขนบธรรมเนยมประเพณอนดงาม ทาใหบคคลมหลกธรรมทมคณคาบางอยางในการยดมนรวมกน ทาใหเกดการคานงถงสวนรวมรวมกน และสงคมกเปนระเบยบ

63

 

2.2.3.4 วธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดานชมชน ดลใจ ถาวรวงศ ตนเจรญ และจนทรชล มาพทธ (2552:}24) ไดอธบายวธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ไววา

1) เพอนบานตองมปฏสมพนธทดตอกนระหวางเพอนบานและเยาวชน มการสรางสรรคพดคยกนจนคนเคยและเปนกนเอง รวมรบรสขทกขและรวมแกปญหา และดวยการรจกคนเคยกนเปนอยางด เพอนบานจงมสวนชวยในการสงสอนอบรมเยาวชน อกทงสนบสนนสงเสรมการทาความดของคนในชมชนและเยาวชนคอ สงเสรมคนขยนทามาหากนและสงเสรมการเปนคนด คนเกงของเยาวชนดวย นอกจากนลกษณะวถชวตของเพอนบานชอบเขาวดทาบญจงเปนแบบอยางทดใหกบเยาวชนในการซมซบและสบทอดวถชวตดานคณธรรมจรยธรรม

2) เพอนในชมชน ควรมปฏสมพนธทดตอกนระหวางเพอนและเยาวชน และมความจรงใจ สามารถปรกษาหารอรวมกนไดทงเรองการเรยนและการวางแผนอนาคต และสนบสนนใหคนในชมชนปฏบตตามกฎระเบยบของสงคมซงบคคลในชมชนมสวนในการใหคาชแนะในการเลอกคบเพอนดวย

2.2.3.4 วธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดานสอมวลชน ดลใจ ถาวรวงศ ตนเจรญ และจนทรชล มาพทธ (2552:}21) ไดอธบายวธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ไววา สอมวลชนมสวนในการเสรมสรางใหเกดจตคานงถงสวนรวม ทาหนาทเปนประโยชนและเกดผลด กบเยาวชนโดยเยาวชนมเจตคต ทจะเลอกรบรขอมลขาวสารทมคณคาตอตนเองและสงคม และพอแมมสวนชวยให คาแนะนาในการเลอกรบขอมลขาวสารอยางมเหตผลพบวา เยาวชนเลอกดโทรทศนเฉพาะเรองทสนใจไดแก ขาว สารคดและละครแนวเพลง เลอกอานหนงสอ นตยสารในเรองทสนใจและนาไปใชประโยชนกบชวตคอ หนงสอธรรมะ หนงสอสารคด หนงสอประวตประเทศตาง ๆและหนงสอบคคลสาคญ ใชอนเทอรเนตเพอการสบคนขอมลและเรยนร เรองท สนใจและม ประโยชนคอ เรองธรรมะ สารคด บคคลสาคญทประสบความสาเรจ สาหรบวทยไมมผลในกระบวนการขดเกลาทางสงคมของเยาวชนตนแบบ เนองจากเยาวชนทกคนไมใชวทยในชวตประจาวน ทงเพอความรหรอเพอความบนเทง ซงจะนาไปสการเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนในทสดเชนเดยวกบ มานตย จนทรแกว (2553: 16) ไดอธบายวธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ไววา การถายทอดขาวสารความร ศลปะ ขนบธรรมเนยมประเพณ ตลอดจนกฎระเบยบ วฒนธรรมอนดงามทางสงคม ในการปลกคนในสงคม เชน โทรทศน วทย สอสงพมพตาง ๆ ซงทาใหคนในสงคมเรยนรและเลอกรบสอเกยวกบการปลกฝงดานจตสานกทดของพลเมอง

64

 

จากทกลาวมาขางตน สามารถสรปไดวา วธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ประกอบดวย 1) ครอบครว คอการขดเกลาโดยตรงไดแกชแนะแนวทางอะไรผดอะไรถก ตามแบบแผนและมรรยาทสงคม สอนดวยเหตผล การกลาวชมเชย หรอใหรางวล การพดเปรยบเปรย การตกเตอน/การสงการ หรอการบอกกลาว การลงโทษ (ดวยวาจา ดดา หรอตาน) มความรกความเอาใจใสสอนใหมเมตตา กรณา เหนอกเหนใจผ อน ปรารถนาดตอผ อน ทาดโดยไมหวงผลตอบแทน สอนใหเปนคนซอสตย สอนใหเปนขยน สอนใหคดในทางบวก การวางบทบาทหนาท คานยมทางสงคม ความมงหวง เอกลกษณ ใหแกสมาชกในครอบครวและการขดเกลาทางออมไดแก การเรยนร การสงเกต และจากประสบการณ การรวมฟงอภปราย ฟงประชมวชาการตาง ๆ การเลยนแบบ ความนกคด

2) การศกษา ไดแก การมปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน การดแลดวยความรกและเอาใจใส การปรกษาหารอกบพอแมเรองแผนการอบรมรวมกน ครทาตวเปนแบบอยางทด สอนอยางมแบบแผน และกฎระเบยบทางสงคม สอนคณธรรมจรยธรรม และขนบธรรมเนยมประเพณทางสงคม สอนใหรจกพบปะผ อน สอนวธการอยรวมกบคนอนในสงคมรวมถงการถายทอดความรและปลกฝงระเบยบวนย

3) ศาสนา ไดแก การถายทอดหลกธรรมคาสอนโดยการรวมสนทนาธรรม การอบรมจตใจโดยการบรรยายหลกธรรมคาสอนอยางถกตอง สอนใหพจารณาไตรตรองโดยใชเหตและผลการนาอทาหรณเปรยบเทยบใหเหนจรง และเขาใจงาย การอบรมดวยการทาตวเปนแบบอยาง สอนใหรจกผอนคลาย รจกปลอยวางปญหา การลงโทษและใหรางวล (การยกยอง, วากลาวตกเตอน) การแกไขปญหาดวยสตปญญา สงสอนใหรจกเคารพผอน และมความเออเฟอ เผอแผ เหนอกเหนกนใชอารมณขนในการอบรมสงสอน ใหคนทฟงรสกไมตงเครยด การถายทอดคาสอนของพระพทธศาสนา ยดเหนยวจตใจปลกฝงใหสวดมนต นงสมาธ เพอทาใหจตใจสงบ ขดเกลาจตใจดานศลธรรม จรยธรรม และความประพฤต ทาใจใหบรสทธ เออเฟอเผอแผ เมตตา ปรารถนาดตอกน

4) ชมชน ไดแก การสรางความคนเคยกบคนในชมชนรวมทกขรวมสข และแกไขปญหารวมกนมสวนรวมในการอบรมสงสอนเยาวชนในชมชน สนบสนนสงเสรมการทาความดของคนในชมชน สงเสรมการขยนทามาหากน การเปนดคนเกง การแบบอยางทดใหแกเยาวชน และคนในชมชน สบทอดวถชวตของชมชน รวมปรกษาหารอวางแผนอนาคตชมชนรวมกน

65

 

5) สอมวลชน ไดแกการถายทอดขาวสารความรศลปะ ขนบธรรมเนยม และประเพณการสงเสรมและปลกฝงดานจตสานกทดของพลเมองการถายทอดกฎระเบยบ วฒนธรรมอนดงามของสงคม ดงปรากฏในตารางท 2.8

ตารางท 2.8 สรปวธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน สถาบนตาง ๆ ทางสงคม วธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน

1) ครอบครว 1.1) การขดเกลาโดยตรง 1.1.1) ชแนะแนวทางอะไรผดอะไรถก ตามแบบแผน มรรยาททางสงคม 1.1.2) สอนดวยเหตผล 1.1.3) การกลาวชมเชย หรอใหรางวล 1.1.4) การพดเปรยบเปรย การตกเตอน 1.1.5) การสงการ หรอการบอกกลาว 1.1.6) การลงโทษ (ดวยวาจา ดดา หรอตาหน) 1.1.7) การใหความรกความเอาใจใส 1.1.8) สอนใหมเมตตา กรณา เหนอกเหนใจผ อน ปรารถนาดตอผ อน ทาดโดยไมหวงผลตอบแทน 1.1.9) สอนใหเปนคนซอสตย 1.1.10) สอนใหเปนขยน 1.1.11) สอนใหคดในทางบวก 1.1.12) การชแจงบทบาทหนาท 1.1.13) การอบรมคานยมทางสงคม 1.1.14) การสรางความมงหวง 1.1.15) ตระหนกถงเอกลกษณ 1.2) การขดเกลาโดยออม 1.2.1) การรเรยน การสงเกต และจากประสบการณ 1.2.2) การรวมฟงอภปราย ฟงประชมวชาการตาง ๆ 1.2.3) การเลยนแบบ ความนกคด 2) สถาบนการศกษา 2.1) การมปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน 2.2) การดแลดวยความรกและเอาใจใส 2.3) การปรกษาหารอกบพอแมเรองแผนการอบรมรวมกน 2.4) ครทาตวเปนแบบอยางทด 2.5) ถายทอดความรและปลกฝงระเบยบวนย

66

 

ตารางท 2.8 (ตอ) สถาบนตาง ๆ ทางสงคม วธการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน

3) ศาสนา 3.1 การถายทอดหลกธรรมคาสอนโดยการรวมสนทนาธรรม 3.2 การอบรมจตใจโดยการบรรยายหลกธรรมคาสอนอยางถกตอง 3.3 สอนใหพจารณาไตรตรอง โดยใชเหตและผล 3.4 การนาอทาหรณเปรยบเทยบใหเหนจรง และเขาใจงาย 3.5 การอบรมดวยการทาตวเปนแบบอยาง 3.6 สอนใหรจกผอนคลาย รจกปลอยวางปญหา 3.7 การลงโทษและใหรางวล (การยกยอง, วากลาวตกเตอน) 3.8 การแกไขปญหาดวยสตปญญา 3.9 สงสอนใหรจกเคารพผ อนและมความเออเฟอ เผอแผ เหนอกเหนใจกน 3.10 ใชอารมณขนในการอบรมสงสอน ใหคนทฟงรสกไมตงเครยด 3.11 การถายทอดคาสอนของพระพทธศาสนา ยดเหนยวจตใจ 3.12 ปลกฝงใหสวดมนต นงสมาธ เพอทาใหจตใจสงบ 3.13 ขดเกลาจตใจดานศลธรรม จรยธรรม และความประพฤต 3.14 ทาใจใหบรสทธ เออเฟอเผอแผ เมตตา ปรารถนาดตอกน 4) ชมชน 4.1) การสรางความคนเคยกบคนในชมชน 4.2) รวมทกขรวมสข และรวมแกไขปญหารวมกน 4.3) มสวนรวมในการอบรมสงสอนเยาวชนในชมชน 4.4) สนบสนนสงเสรมการทาความดของคนในชมชน 4.5) สงเสรมการขยนทามาหากน การเปนดคนเกง 4.6) การแบบอยางทดใหแกเยาวชน และคนในชมชน 4.7) สบทอดวถชวตของชมชน 4.8) รวมปรกษาหารอวางแผนอนาคตชมชนรวมกน 5) สอมวลชน 5.1) การถายทอดขาวสารความรศลปะ ขนบธรรมเนยม และประเพณ 5.2) การถายทอดกฎระเบยบ วฒนธรรมอนดงามทางสงคม 5.3) การสงเสรมและปลกฝงดานจตสานกทดของพลเมอง 

 แหลงทมา: พฒนาโดยผ วจย, 2556.

67

 

2.3 แนวคดเกยวกบการสนบสนนทางสงคม

การสนบสนนทางสงคมเปนสวนหนงทชวยทาใหคนในชมชนเกดลกษณะจตคานงถงสวนรวมรวมกน นาไปสการสรางคณประโยชนตอสงคมสวนรวม สาหรบการสนบสนนทางสงคมจะมลกษณะของการมปฏสมพนธซงกนและกน การชวยเหลอเกอกลกนและกน หรอใหแรงสนบสนนทางสงคมทเปนอยแตละชมชนนนจะมความแตกตางกน การทมนษยไดรบการสนบสนนทางสงคมจะทาใหเกดความรสกมคณคาในตวเอง และรสกมความปลอดภย มความมนคงในภาวการณตาง ๆ ทเกดขน ทาใหบคคลเชอวา มบคคลอนทใหความรก ความเอาใจใส เหนคณคา และรสกวาตนเปนหนงของสงคม ซงจะทาใหเปนการปรบแนวความคดของตวบคคลใหมทศนคตทดขน สงเหลานตางเปนตวเออใหเกดปจจยการนาไปสการกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน จากการทไดศกษารวบรวมความหมายเกยวกบการสนบสนนทางสงคมเพอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ผศกษาไดสรปความหมายของนกวชาการเปนแนวทางในการศกษาไดดงน 

2.3.1 ความหมายของการสนบสนนทางสงคม ความหมายในลกษณะของนกวชาการในปจจบนไดนยามกระบวนการการสนบสนนทาง

สงคมสามารถสรปได ดงน

Thoits (1982:}145-159) ไดอธบายวา การสนบสนนทางสงคม หมายถง การทบคคลในเครอขายทางสงคม ไดรบความชวยเหลอ ในดานอารมณ ดานสงคม สงของ และขอมลขาวสารจากการตดตอสมพนธกนของบคคลในสงคม ทาใหบคคลสามารถเผชญและตอบสนองตอความเครยดไดรวดเรวทาใหบคคลสามารถดารงชวตอยในสงคมไดมความสข และไดรบการยอมรบ รสกเหนคณคาในตวเองและอยรวมกบผ อนในสงคมสวนรวมได

Gottlieb}(1983: 28) ไดใหความหมาย การสนบสนนทางสงคม หมายถง การทบคคลไดรบความชวยเหลอ คาแนะนาหรอการกระทาจากเครอขายสงคม (Social Network) โดยคาพด หรอไมใชคาพด ทาใหเกดผลตออารมณหรอพฤตกรรมของผ ไดรบการชวยเหลอทาใหเกดกาลงใจและอยากรวมเปนสวนหนงของสงคม

Maguire (1983: 47) ไดใหความหมาย การสนบสนนทางสงคม หมายถง การทบคคลมาสมพนธกนเปนเครอขายทางสงคม มจดมงหมายเพอการรกษาสถานภาพสงคมตอบสนองความตองการดานอารมณ ดานรางกาย และการทบคคลมาปฏสมพนธกนนยงเปนการเพมพนความร

68

 

ใหม และแลกเปลยนความรกนและกนเพอนาไปสความสมพนธกบบคคลอนๆ ในวงสงคมทกวางขน

Caplan and Killie (1976: 41) ไดใหความหมาย การสนบสนนทางสงคม หมายถง ความเกยวพนระหวางบคคล หรอกลมบคคล ทาใหไดรบความชวยเหลอดานอารมณ ไดรบคาแนะนาเกยวกบวธจดการกบปญหาทเกดขน ใหคาปรกษา ใหแกบคคลในสงคม สามารถจดการกบภาวะวกฤตและการเปลยนแปลงในชวตไดด

Cobb (1976: 300) ไดใหความหมาย การสนบสนนทางสงคม หมายถง การทบคคลไดรบขอมลททาใหรบรวาตนเองมบคคลทใหความรก ความเอาใจใส เหนถงคณคา ยกยองนบถอ นอกจากน ตวเองยงรสกวาเปนสวนหนงของสงคม และมความผกพนซงกนและกนและชวยเหลอกนในสงคมดวย

Langlie (1977: 245) ไดใหความหมาย การสนบสนนทางสงคม หมายถง การทบคคลไดรบความชวยเหลอทางดานจตใจอารมณ การใหคาแนะนา และไดรบความชวยเหลอทางดานวตถ ดานเงนทอง จากบคคลในครอบครว ญาตพนอง และเพอน ๆ ในขณะทกาลงเผชญกบปญหาตางๆ แรงสนบสนนทางสงคมจะสามารถคลคลายปญหา ใหบคคลนน ๆ ไดมกาลงใจในการเผชญกบปญหาทเกดขนในชวต

Pilisuk (1982: 20) ไดใหความหมาย การสนบสนนทางสงคม หมายถง ความสมพนธระหวางบคคลไมเพยงแตความชวยเหลอทางดานวตถ และความมนคงทางอารมณเทานน แตรวมถงความรสกวา ตนเองไดรบการยอมรบเปนสวนหนงของผ อน และเปนสวนหนงของสงคมดวย

Kahn}(1979: 85) ไดใหความหมายการสนบสนนทางสงคม หมายถง การปฏสมพนธระหวางบคคลอยางมจดหมาย ซงรวมเอาสงตอไปนอยางใดอยางหนงหรอมากกวาหนงอยาง คอ 1) การแสดงออกถงความพงพอใจของบคคลหนงกบอกบคคลหนง 2) การยนยนรบรองพฤตกรรมของบคคล อาจโดยการรบรหรอการแสดงออกถงการยอมรบการยกยอง ชมเชย ใหความเคารพนบถอ 3) การใหความชวยเหลอในดานสงของ เงนทอง หรอคาชแนะ ใหคาปรกษาอน ๆ Schaefer}et}al.}(1981: 310-311) ไดใหความหมายการสนบสนนทางสงคม หมายถง สงทชวยประคบประคองจตใจบคคลในสงคม ใหสามารถรบมอกบปญหาตาง ๆ และเมอบคคลตองเผชญกบความเครยดในชวต

69

 

Lin et al. (1979: 109) ไดใหความหมายการสนบสนนทางสงคม หมายถง การสนบสนน ทแตละคนหาไดจากการตดตอในสงคม การสรางสมพนธกนในสงคม ทงเปนรายบคคล กลม หรอชมชน ขนาดใหญ Brownell,and,Shumaker, (1984: 1-9) ไดใหความหมายการสนบสนนทางสงคม หมายถง การแลกเปลยนแหลงประโยชนระหวางบคคล 2 บคคล ซงฝายหนงเปนผ ให ฝายหนงเปนผ รบโดยหวงวาการใหจะทาใหผ รบมความผาสก และการไดรบการยอมรบจากสงคมมากขน

ณฏฐณชย สวสดมงคล (2547: 17) ไดใหความหมายของการสนบสนนทางสงคม หมายถงชวยเหลอ วตถ สงของ และขอมลทอยในสงคม จากบคคล ททางาน ผ บงคบบญชา ครอบครวทมการใหความรก เอออาทร หวงใยกน ใหคณคาและยกยอง การสนบสนนทางสงคมจะชวยใหชวยสามารถทาใหเปนการสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน เพราะใหความรก เอออาทรตอกน ปรารถนาดตอกนในสงคม

เกอกล ถนอมจต (2543: 10) ไดใหความหมายของการสนบสนนทางสงคม หมายถง การทบคคลไดรบความชวยเหลอดานการเงน แรงงาน วตถสงของ จากบคคลทอยใกลชด บคคลอน หรอบคคลทอยในสงคมของตน ซงอาจเปนครอบครว ญาตพนอง เพอน มการตดตอสมพนธกน ทาใหเกดผ รบการสนบสนนทางสงคม มจตทคานงถงสวนรวมรวมกนมากขน คานงถงคนอน คานงถงสวนรวมมากขน

สมบต มาสข (2541: 23) สรปความหมายของการสนบสนนทางสงคม หมายถง การทบคคลไดรบการตอบสนองความตองการทงทางดานรางกาย จตใจ สงคม จากการตดตอสมพนธกบบคคลหรอกลมบคคลในสงคม ซงอาจเปนแรงผลกดนใหผ รบไปสเปาหมายทผ รบตองการ เพอใหเขาเปลยนแปลงพฤตกรรมได

วารณ นาดน (2552:}27) ไดสรปความหมายของการสนบสนนทางสงคม หมายถง การไดรบความชวยเหลอจากบคคลในสงคมทบคคลมปฏสมพนธดวยกนในดานตาง ๆ ประกอบดวย การตอบสนองดานอารมณ การยอมรบ การเหนคณคาในตวเอง การไดเปนสวนหนงของสงคม การชวยเหลอสงของ ทาใหบคคลคานงถงการอยรอดของคนอนของสงคมสวนรวม สงผลตอพฤตกรรมคานงถงสวนรวมรวมกนได

บญเยยม ตระกลวงศ (2528:,171) ไดใหความหมายของการสนบสนนทางสงคม หมายถง สงทผ รบการสนบสนนทางสงคมไดรบการชวยเหลอ ดานขอมลขาวสาร ดานวตถสงของ หรอการสนบสนนดานจตใจจากผใหการสนบสนน ซงเปนบคคลหรอกลมแลวมผลทาใหผ รบนาไปปฏบตในทศทางทผ รบตองการ

70

 

สมจต หนเจรญกล (2531: 47) ไดอธบายความหมายของการสนบสนนทางสงคม หมายถง การลงมอชวยเหลอบคคลในสงคม ในดานรางกาย จตใจ และการแนะนา ใหคาปรกษา แกบคคลในสงคม รวมถงการจดสภาพแวดลอมในสงคมใหเหมาะสม เพอเสรมสรางทกษะของแตละบคคลดวย

จนตนา ยนพนธ (2529: 4) ไดอธบายความหมายของการสนบสนนทางสงคม หมายถง การดารงชวตอยในสงคมตองพงพาอาศยกนและกน มการชวยเหลอแลกเปลยนความรความคดเหนรวมกน มอบความรสกตาง ๆ ใหกนและกนเพอใหเกดความรสกมงคงและเปนทรกของบคคลอน ในภาวะวกฤตหรอมความเครยดเกดขน การสนบสนนทางสงคมจากบคคลนนจะชวยเสรมสรางใหคนในสงคมรสกมความมงคงในชวตมากขน

จรยาวตร คมพยคฆ (2531: 96) ไดอธบายความหมายของการสนบสนนทางสงคม หมายถง วธการทมนษยทอยรวมกนในสงคมสรางความสมพนธตอกนเปนเครอขาย ทมการพงพาอาศยซงกนและกน เพอบรรเทาความตองการดานตาง ๆ เชน ดานสรระวทยาและจตสงคม ในภาวะทบคคลเกดภาวะวกฤตเจบปวยฉกเฉนหรอชวยเหลอตวไมได

กตพฒน นนทปทมะดล (2535: 170) ไดอธบายความหมายของการสนบสนนทางสงคม หมายถง การสรางแรงสนบสนนทางสงคม หรอการเกอกลกนทางสงคม ทบคคลในสงคมไดรบความรก ความเอาใจใสตอกน เหนคณคาความสาคญของบคคล ใหการยกยอง และมความผกพนซงกนและกน รสกเปนสวนหนงของสงคมเดยวกน รวมถงมการใหความชวยเหลอกนในดานตาง ๆ เชน ใหคาแนะนา ใหสงของนน สวนดานการใหความชวยเหลอเปนแรงงาน เวลา ความคดเหน ขอมลขาวสาร การสนบสนนทางสงคมมผลตอภาวะของจตใจ อารมณ ทสามารถทาใหเขาผานปญหาอปสรรคตาง ๆ ได

จากการศกษาความหมายของการสนบสนนทางสงคม จากแนวคดของนกวชาการทงในและตางประเทศนน การสนบสนนทางสงคม หมายถงการใหความชวยเหลอซงกนและกนในสงคม เชน การชวยเหลอดานจตใจ ดวยการปลอบโยน ใหคาแนะนา ใหคาปรกษา รวมถงการชวยเหลอดานวตถ สงของ เงนทอง แรงงาน ตลอดจนการใหการยอมรบนบถอ ยกยอง เหนคณคาในตวเอง ทาใหเขารสกเปนทรกของคนอน และเปนสวนหนงของสงคม รวมทงการชวยเหลอดานขอมลขาวสาร มการตดตอสมพนธกน นาไปสการสรางเครอขายทมความสมพนธกนทางสงคม ทาใหผกพนกนในสงคมมการแลกเปลยนความรซงกนและกน สรางกาลงใจใหแกกน ประคบประคองจตใจของคนในสงคมในการรบมอกบปญหาตาง ๆ และการความรก ความเอออาทร หวงใย และพงพาอาศย เกอกลกนในสงคม

71

 

นอกจากนนการสนบสนนทางสงคมยงมสวนชวยในการทาใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ในการสนบสนนทางสงคมหรอเรยกอยางหนงวา การชวยเหลอทางสงคมตอบคคลในสงคม การชวยเหลอดวยแรงกาย แรงใจ ความคด วตถสงของ ใหขอมลขาวสาร และรวมถงการใหความรก ความเอออาทร หวงใยกน การใหการยอมรบนบถอและการยกยองในสงคมการทบคคลรสกวาตวเองเปนสวนหนงของสงคม คนในสงคมใหการยอมรบ และจตคานงถงสวนรวมรวมกนในสงคมกเกดขน บนพนฐานของการชวยเหลอเกอกลกนในสงคมดงปรากฏในตารางท 2.9

 

 

72

ตารางท 2.9 สรปความหมายของการสนบสนนทางสงคม

  

ความหมายของการ สนบสนนทางสงคม 

Th

oist,

1982

Gottli

eb, 1

983

Magu

ire, 1

983

Capla

n &

Killie

, 197

6

Cobb

, 197

6

Lang

lie, 1

977

Pilis

uK, 1

982

Kahn

, 197

9

Scha

efer e

t al.,

1981

Lin e

t al.,

1979

Brow

nell &

Shu

make

r, 19

84

ณฏฐ

ณชย

สวส

ดมงค

ล, 2

547

เกอก

ล ถน

อมจต

, 254

3

สมบต

มาส

ข, 2

541

วารณ

นาด

น, 2

552

บญเยยม

ตระกล

วงศ,

252

8

สมจต

ร หน

เจรญ

กล, 2

531

จนตน

า ยน

พนธ,

252

9

จรยว

ตร คมพ

ยคฆ,

253

1

กตพฒ

น นน

ทปทม

ะดล,

253

5

ความ

ถ (n

=20)

รอยล

ะ (1

00.0

)

1) การใหความชวยเหลอซงกนและกนในสงคม 

1.1) การชวยเหลอดานจตใจ เชน ปลอบโยน ใหคาแนะนา                 ‐               ‐      ‐      ‐     ‐      ‐                      ‐            13    65.0  ใหคาปรกษา ดแลกน    

1.2) การชวยเหลอดานวตถ สงของ เงนทอง และแรงงาน                ‐     ‐      ‐      ‐                ‐      ‐      ‐             ‐              ‐      ‐           10    50.0 

1.3) การใหการยอมรบนบถอ ยกยอง เหนคณคาในตวเอง          ‐      ‐          ‐            ‐      ‐                        ‐       ‐         ‐        12 60.0

1.4) การทาใหรสกเปนสวนหนงของสงคม                                     ‐        ‐      ‐          ‐          ‐     ‐     ‐      ‐      ‐     ‐      ‐          ‐       ‐     ‐      ‐        5     25.0 

1.5) การชวยเหลอดานขอมลขาวสาร มการตดตอสมพนธกน       ‐     ‐      ‐     ‐       ‐      ‐      ‐     ‐                ‐          ‐           ‐     ‐      ‐     ‐     6     30.0

2) การสรางเครอขายทมความสมพนธกนทางสงคม ทาใหผกพนกน              ‐     ‐           ‐               ‐       ‐             ‐      ‐       ‐      ‐           11   55.0 

3) การแลกเปลยนความรสกกนและกน   ‐      ‐         ‐     ‐      ‐        ‐    ‐      ‐     ‐             ‐              ‐       ‐          ‐    ‐     6     30.0

4) การสรางกาลงใจ และประคบประคองจตใจใหรบมอกบปญหาได   ‐         ‐         ‐           ‐     ‐      ‐     ‐     ‐      ‐      ‐      ‐      ‐      ‐       ‐               6     30.05) การใหความรก ความเอออาทร หวงใยกนในสงคม - - - - - - - - - - - - - - - - - - 2 10.0 6) การพงพาอาศย และเกอกลกน - - - - - - - - - - - - - - - - - 3 15.0

แหลงทมา: พฒนาโดยผวจย, 2556.

73   

2.3.2 ประเภทของการสนบสนนทางสงคม จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของเกยวกบประเภทของการสนบสนนทางสงคม

สามารถแบงไดหลายประเภท ตามแตแนวคดและนกวชาการทไดใหไวแตกตางกน ไดดงน Cobb (1976: 300-301) ไดแบงการสนบสนนทางสงคมออกเปน 3 ชนดดงน 1) การสนบสนนทางดานอารมณ (Emotional Support) คอ การใหความรก และ

การดแลเอาใจใสซงมกจะเกดไดจากความสมพนธทใกลชดและความผกพนทลกซงตอกน 2) การใหการยอมรบและเหนคณคา (Esteem Support) เปนขอมลทยาใหบคคล

รสกวาตนเองเปนคนมคณคาเปนทยอมรบของบคคลอนและสงคมทอาศยอย 3) การไดมสวนรวมและเปนสวนหนงของสงคม (Socially Support or Network

เปนขอมลททาใหบคคลรบรวาตนเองสวนหนงของสงคม มการชวยเหลอซงกนและกน เออเฟอเกอกลกน Weiss (1974: 17-26) กลาววาชนดของการสนบสนนทางสงคม และผลของการขาดการสนบสนนทางสงคมตามชนดตาง ๆ กนดงน

1) การไดรบความผกพนใกลชดสนทสนม (Attachment) เปนสมพนธภาพแหง ความใกลชดททาใหรสกวาตนเปนทรก และไดรบการดแลเอาใจใส ซงมกจะไดรบจากบคคลใกลชด คสมรส เพอนสมาชกในครอบครวเดยวกน ถาบคคลขาดการสนบสนนชนดน จะมความรสกถกแยกจากอารมณ (Emotional Isolation) หรอรสกเดยวดาย (Loneliness) 2) การไดมโอกาสเลยงดผ อน (Opportunity of Nurturance) หมายถง การบคคลมความรบผดชอบในการเลยงด หรอชวยเหลอบคคลอน แลวทาใหตวเองเกดความรสกวาเปนทตองการของบคคลอน และผ อนพงพาได ถาขาดการสนบสนน จะทาใหบคคลรสกวาชวตไรคา (Meaningless in Life) 3) การมสวนรวมในสงคม หรอเปนสวนหนงของสงคม (Social}Integration) หมายถง การมโอกาสไดเขารวมในกจกรรมสงคม ทาใหมการแบงปน แลกเปลยนซงกนและกน รวมทงมความหวงใย เขาใจซงกนและกน ถาขาดการสนบสนนชนดนแลวจะทาใหบคคลรสกวาถกแยกจากสงคม (Social Isolation) และชวตนาเบอหนาย (Boring) 4) การไดรบกาลงใจวาเปนผ มคณคา (Reassurance of Worth) หมายถง การทบคคลไดรบการเคารพยกยอง และชนชมทสามารถแสดงบทบาททางสงคมอนเปนทยอมรบของสมาชกในครอบครวและสงคม ถาขาดการสนบสนนน จะทาใหบคคลรสกวาขาดความเชอมน หรอไรประโยชน (Uselessness)

74   

5) ค ว า ม เ ช อ ม น ใ น ค ว า ม เ ป น ม ต ร ท ด ( Sense}of}Reliable}Alliance) การสนบสนนจะไดมาจากครอบครว เครอญาต ซงมความคาดหวงวา จะไดรบความชวยเหลอซงกนและกนอยางตอเนอง ถาขาดจะทาใหบคคลรสกวาขาดความมนคง และถกทอดทง (Sense of Vulnerability and Abandonment) 6) การไดรบคาชแนะ (The Obtaining of Guidance) หมายถง การไดรบความจรงใจชวยเหลอทางดานอารมณ ขอมลขาวสารจากบคคลทตนศรทธาและเชอมน ในชวงทบคคลเผชญกบความเครยดหรอภาวะวกฤต ถาขาดการสนบสนนนจะทาใหบคคลรสกทอแทสนหวง (Hopelessness or Despair) Kahn (1979: 85) ไดแบงการสนบสนนทางสงคมเปน 3 ชนด คอ 1) ความผกผนทางดานอารมณและความคด (Affection) เปนการแสดงออกถงอารมณในทางบวกของบคคลหนงทมตอบคคลหนง ซงแสดงออกในรปของความผกพน การยอมรบ การเคารพ หรอดวยความรก 2) การยนยนและการรบรองพฤตกรรมของกนและกน (Affirmation) เปนแสดงออกถงการเหนดวย การยอมรบในความถกตองเหมาะสม ทงในการะทาและความคดของบคคล 3) การใหความชวยเหลอ (Aid) เปนปฏสมพนธทมตอบคคลอน โดยการใหสงของ หรอการชวยเหลอโดยตรง การชวยเหลอเหลานนอาจจะเปนวตถเงนทอง ขอมล ขาวสาร หรอเวลา Jacobson (1986: 252-253) ไดแบงการสนบสนนทางสงคมออกเปน 3 ประเภท 1) การสนบสนนทางดานอารมณ (Emotional}Support) หมายถง พฤตกรรมทสงเสรมใหบคคลรสกสบาย ทาใหบคคลเชอวาไดรบความรก ความเคารพ ชนชม รสกวาไดรบการดแล และมความปลอดภย 2) การสนบสนนดานการรบร (Cognitive}Support) หมายถง การไดรบขอมลขาวสาร ความร หรอคาแนะนา ทชวยใหบคคลเกดความเขาใจตนเองและสงตาง ๆ ทเผชญอยสามารถปรบตวตอการเปลยนแปลงนนได 3) การสนบสนนดานวตถ (Material}Support) หมายถง ผลตภณฑหรอบรการตาง ๆ ทไดรบ เพอชวยในการแกปญหาทปฏบตอย House (1981: 83) แบงการสนบสนนทางสงคมออกเปน 4 ประเภท คอ

75   

1) การสนบสนนทางดานอารมณ (Emotional}Support) เปนความรสกเหนใจ การใหการดแลเอาใจใส ใหกาลงใจ การยอมรบและยกยองการเหนคณคา เปนการแสดงถงความรกความผกพนทมตอกน 2) การสนบสนนดานการประเมนเปรยบเทยบ (Appraisal}Support) เปนการรบขอมลยอนกลบ เพอนาไปประเมนตนเอง ทาใหเกดความมนใจ และรสกเปรยบเทยบตนเองกบบคคลอน 3) การสนบสนนทางดานขาวสาร (Informative}Support) เปนการใหขอมล ขาวสาร ขอเทจจรง การใหคาแนะนา ซงสามารถนาไปใชในการตดสนปญหาทเกดขน 4) การสนบสนนดานสงของหรอบรการ (Instrumental}Support) เปนการใหความชวยเหลอในรปวตถ สงของ เงนหรอแรงงาน

สมจต หนเจรญกล (2531: 13) แบงชนดของการสนบสนนทางสงคมออกเปน 3 ชนด คอ 1) การชวยเหลอโดยการใหขอมลขาวสาร (Information}Support) ไดแกการใหความรเกยวกบโรคและการรกษา คาแนะนาในการแกไขปญหา และใหขอมลปอนกลบเกยวกบพฤตกรรมและการปฏบตงานของบคคล 2) การใหความชวยเหลอดานอารมณ (Emotional}Support) ไดแกการใหความสาคญการใหความมนใจ ความรสกทสามารถจะพงพาและไววางใจผ อน ทาใหรสกวาไดรบความเอาใจใสหรอความรก 3) การใหความชวยเหลอทเปนรปธรรม (Tangible}Support) คอการทาใหรสกไดรบความเอาใจใสหรอความรก

จากการศกษาประเภทของการสนบสนนทางสงคม จากแนวคดของนกวชาการทงในและตางประเทศนน ประเภทของการสนบสนนทางสงคมดงนคอ การสนบสนนทางดานอารมณการใหการยอมรบ ยกยอง และเหนคณในตวบคคล การไดรวมเปนสวนหนงของสงคม มความผกพนใกลชดสนทสนมกน มโอกาสเลยงดผ อน เชอมนในความเปนมตรทดตอกน ไดรบคาชแนะ ใหความชวยเหลอ การรบร สนบสนนดานวตถ ดานประเมนเปรยบเทยบ และการสนบสนนดานขอมลขาวสาร อนจะนาไปสการกอเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน เออเฟอเผอแผซงกนและกน และชวยเหลอเกอกลกน

76   

ตารางท 2.10 สรปประเภทของการสนบสนนทางสงคม

ประเภทการสนบสนนทางสงคม

Cobb Weiss Kahn Jacobson House สมจตร (1976) (1974) (1979) (1986) (1981) หนเจรญกล (2531)

การสนบสนนทางดานอารมณ การใหการยอมรบ ยกยอง และเหนคณคา - - การไดรวมเปนสวนหนงของสงคม - - - การไดรบความผกพนใกลชดสนทสนม - - - การไดมโอกาสเลยงดผ อน - - - ความเชอมนในความเปนมตรทด - - - - การใหความชวยเหลอ การสนบสนนการรบร - - - - - การสนบสนนดานวตถ - - - การสนบสนนดานขอมลขาวสาร - -

แหลงทมา: พฒนาโดยผ วจย, 2556.

2.3.3 ระดบของการสนบสนนทางสงคม Gottlieb (1985: 5-22) ไดแบงระดบของแรงสนบสนนทางสงคมออกเปน 3 ระดบ ดงน คอ 1) ระดบแบบกวาง (Macro}Level) เปนการพจารณาถง การรวม หรอการมสวนรวมทางสงคมอาจวดไดจากความสมพนธกบสถาบนในสงคม การเขารวมกบกลมตาง ๆ ดวยความสมครใจและการดาเนนชวตอยางไมเปนทางการในสงคม 2) ระดบกลมเครอขาย (Mezzo}Level) เปนการมองทโครงสราง และหนาทของเครอขายทางสงคมดวยการวดเฉพาะเจาะจงถงกลมบคคลทมความสมพนธภาพกนอยางสมาเสมอ เชน กลมเพอนชนดของการสนบสนนในระดบน ไดแก การใหคาแนะนา การชวยเหลอดานวสดความเปนมตรภาพ การสนบสนนทางอารมณ และการยกยอง 3) ระดบลก หรอระดบแคบ (Micro}Level) เปนการพจารณาความสมพนธของบคคลทมความใกลชดสนทสนมกนมากทสด ทงนความเชอวาคณภาพของความสมพนธมความสาคญมากกวาปรมาณ ไดแก สาม ภรรยา และสมาชกในครอบครว หรอคนรก ซงมความใกลชดทางอารมณใหการสนบสนนทางจตใจ แสดงความรกใครและหวงใย

77   

จากการสนบสนนทางสงคมดงกลาวขางตน สรปไดวาระดบการสนบสนนทางสงคมมผลตอบคคลทาใหบคคลสามารถเผชญกบปญหาและหาแนวทางแกไขปญหาไดดกวา กลาวคอถามการสนบสนนทางสงคมมากเทาไร ยงทาใหบคคลสามารถเผชญกบปญหาและสามารถแกไขปญหาไดดเทานน โดยเฉพาะอยางยงการสนบสนนทางดานอารมณ ดานขอมลขาวสาร การตดตอสอสาร คาแนะนา สงของ แรงงาน เงน ทาใหบคคลรสกมคณคาเปนทยอมรบจากครอบครว จากคนรอบขาง จากสงคม ยงจะทาใหมกาลงใจในการตอส ปญหาไดดตอไป สวนการสนบสนนดานดานการยอมรบและเหนคณคาการเปนสวนหนงของสงคมจะชวยสงเสรมใหบคคลเกดความมงคงทางจต กอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน และพรอมทจะปรบตวใหเขาสถานการณทเกดขนไดในทสด

2.3.4 วธการสนบสนนทางสงคม การสนบสนนทางสงคมเปนวธการหนงทจะชวยทากระตนทารวาตนเองเปนสวนหนงของสงคม เหนคณคาของตนเอง และไดรบยอมรบและยกยองจากบคคลในสงคมสงคม ทาใหรวาตนมสวนรวมในสงคม ดงนนวธการสนบสนนทางสงคมจงเปนวธหนงททาใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนในชมชน ดงน Weiss (1973: 235-236 อางถงใน สคนธา ยางสวย, 2552: 30) ไดแบงวธการสนบสนนทางสงคม ออกเปน 6 วธการ ดงน 1) การสรางความผกพนและรกใครสนทสนมกน สรางสมพนธทเกดจากความใกลชด ซงทาใหบคคลเกดความรสกวาตนเปนทรก และไดรบความเอาใจใสดแล เกดความรสกมนคงทางจตใจซงมกจะไดรบจากบคคลใกลชด เชน คสมรส ญาตพนอง สมาชกในครอบครวเดยวกน ถาบคคลขาดแรงสนบสนนชนดนจะทาใหรสกเดยวดาย และขาดความมนใจในตวเอง 2) การมสวนรวมหรอเปนสวนหนงของสงคม คอ การทบคคลมโอกาสเขารวมกจกรรมของสงคมทาใหมโอกาสอนควร รวมทงทาใหเกดความหวงใย ความคด กาลงทรพย และกาลงบคคลตามโอกาสอนควรรวมทงทาใหเกดความหวงใยซงกนและกน ถาบคคลขาดแรงสนบสนนชนดนจะทาใหบคคลรสกวาถกแยกออกจากสงคม รโดดเดยวขาดเพอน ขาดทปรกษา เปนผลทาใหบคคลขาดกาลงใจสนหวงและรสกเบอหนายตอการมชวตอย 3) การไดมโอกาสเลยงดผ อน คอการทบคคลมความรบผดชอบในการเลยงดชวยเหลอบคคลอน แลวทาใหตวเองเกดความรสกวาเปนทตองการของคนอน และผอนพงพาได

78   

จงทาใหมความมนใจในตวเองวามคณคาทางสงคม ถาขาดการสนบสนนวธการน จะทาใหบคคลเกดความรสกคบของใจ และรสกวาชวตนไรคา 4) การสงเสรมใหรถงคณคาแหงตน คอการทบคคลไดรบการยอมรบยอง และชนชมจากสถาบนครอบครว หรอสถาบนอน แมกระทงเพอน ทบคคลนนสามารถแสดงบทบาททางสงคม ซงอาจจะเปนบทบาทในครอบครว หรอในอาชพ ถาบคคลขาดแรงสนบสนนวธการนจะทาใหเกดความเชอมนหรอความรสกในคณคาของตนเองลดลง 5) การสรางความเชอมนในความเปนมตรทดตอกน เปนการสนบสนนความชวยเหลอหวงใยซงกนและกนอยางตอเนอง ถาขาดแรงสนบสนนวธการนจะทาใหบคคลขาดความมนคงและถกทอดทง 6) การชแนะ คอการไดรบความจรงใจในการชวยเหลอทางจตใจ อารมณ และขอมลขาวสารจากบคคลทตนศรทธา และเชอมน เมอเกดความปญหาหรอความเครยดหรอภาวะวกฤต เพอผอนคลายภาวะตรงเครยดทกาลงประสบปญหาอยถาขาดแรงสนบสนนวธการน จะทาใหบคคลรสกทอแทสนหวง Heller (1986: 466-470) ไดอธบายถงวธการสนบสนนทางสงคม ประกอบดวย 2 วธ ดงน

1) วธการประเมนเพอใหเกดการยอมรบและเหนคณคา คอ เปนการสนบสนน ทชวยใหบคคลเกดความคดวาผอนมองเหนคาตนเอง บคคลจะเขาใจจากการทมปฏสมพนธทเขาไดรบจากบคคลรอบขาง แลวนามาพฒนาความรสกตอตนเองในเรองความมคณคา คานยม ความชอบ วธการนจะนามาใชกบเครอขายทางสงคมทสมพนธภาพกบบคคลในเครอขายทางสงคม โดยบคคลในเครอขายจะเปนทงผ ใหและผ รบ หรอการดแลยามเจบปวย ทาใหเกดความเชอมน รสกมนคง และการใหคาปรกษาพดคยแกไขปญหาตาง ๆ 2) วธการจดการกบความเครยดระหวางบคคล คอ เปนวธการทใชการปรบตวเผชญความเครยด และผลของการสนบสนนทางสงคมในการชวยลดความเครยด ซงลกษณะของการสนบสนน ดงน (1) การสนบสนนทเนนพฤตกรรมแกไขปญหา คอ ผใหความชวยเหลอสามารถชวยใหบคคลทไดรบความทกขพนจากสภาพทเปนอยในขณะนน เชน ใหยมสงของ หรอใหพกผอน ชวยใหพนจากสภาพแวดลอมทเขาเผชญอยในขณะนน รวมถง การหางานใหทา การใหคาแนะนา ใหขอมลขาวสาร เพอใชเปลยนแปลงสถานการณเครยด (2) การสนบสนนทเนนพฤตกรรมควบคมอารมณ คอ ผ ใหความชวยเหลออาจชวยใหบคคลเปลยนแปลงความรสกอารมณได โดยชวยเหลอดานสงของอานวยความสะดวก

79   

รวมถงการวากลาวตกเตอน หรอการใหกาลงใจ เปนกระต นใหเขาสามารถเผชญกบเผชญ ปญหาตาง ๆ ได (3) การสนบสนนทเนนปญญาควบคมอารมณ คอ ผใหความชวยเหลออาจชวยใหบคคลเพงความสนใจมายงความรสกทเขาพงปรารถนา ดงนนผ ใหความชวยเหลอ จงควรใหขอมลขาวสารททาใหเกดความรสกวา ความผดหวงเปนสงทเกดขนโดยธรรมชาต หรอสถานการณนนไมรายแรงมาก ซงจะทาใหความรสกของบคคลดขน

Wortman and Conway (1985: 289 อางถงใน อตรตน วฒนไพลน, 2539: 57) ไดแบงวธการสนบสนนทางสงคมออกเปน 6 วธการ ดงน

1) การแสดงความคดในแงบวก ไดแก การแสดงใหบคคลรสกวาเขาเปนทของคนอน การดแล และเหนคณคาในตวเขา

2) การแสดงความคดเหน และยอมรบปฏกรยาทางอารมณของบคคล 3) การกระตนใหระบายหรอแสดงออกอยางเปดเผย เชน ความเชอ และปฏกรยา

ทางสงคม เปนตน 4) ใหคาแนะนา ใหคาปรกษาหารอเรองปญหาตาง ๆ 5) การใหความชวยเหลอดานวตถ สงของ เงนทอง และแรงงาน 6) การทาใหบคคลเขามามสวนรวม ทาใหเขาส สกเปนสวนหนงของสงคม

ทมความผกพนและชวยเหลอเกอกลกน Pender (2006: 257) ไดแบงวธการสนบสนนทางสงคมออกเปน 4 ประเภท ดงน 1) การชวยเหลอดานอารมณ จตใจ เชน ใหคาปรกษา ปลอบโยน ใหกาลงใจ ให

เขาผานปญหาในชวงนนไปได 2) การชวยเหลอดานขอมล ขาวสาร คอ เปนการชวยเหลอซงทาใหบคคลนน ๆ

เขาใจถงวธการแกไขปญหา และเกดประโยชนทงตนเองและผอน 3) การชวยเหลอดานทรพยากร คอ การใหความชวยเหลอในเรองแรงงาน

เงนทอง และเรองอน ๆ 4) การใหการยอมรบ และชวยใหบคคลแตละคนเขาใจในตนเองมากขน Wills (1985: 67-85) ไดแบงวธการสนบสนนทางสงคมออกเปน 5 ประเภท ดงน 1) การชวยเหลอใหบคคลเกดความภาคภมใจ ซงเกดจากความสมพนธทางสงคม

ทเกดจากความไววางใจตอกน ใหกาลง แสดงถงการยอมรบและใหคณคาแกบคคล ทาใหมนใจยงขน

80   

2) การสนบสนนดานขอมล คอ การใหคาแนะนา การชแนะแนวทาง เพอหาทางออกปญหาทประสบพบ

3) การสนบสนนดวยวตถ สงของ เงนทอง แรงงาน หรอชวยเหลอดานตาง ๆ ตามความเหมาะสม

4) การใหบคคลเขามามสวนรวม นาไปสกจกรรมทางสงคม ทาใหเขารสกเปนสวนหนงของสงคม

5) การสรางแรงจงใจ สรางมงมน ใหรจกอดทนตอปญหาตอความคบของใจ และการคดในแงบวก

Tilden (1985: 201-202) ไดแบงวธการสนบสนนทางสงคมออกเปน 3 ประเภท 1)การชวยเหลอดานจตใจ คอ การใหความใกลชด ใหความผกพนรกใคร และ

ความไววางใจ ใหเขารสกมคณคา 2) การสนบสนนดานสงของ ไดแก สงของทเปนวตถ เงนทอง การบรการตาง ๆ

และชวยเหลอดานแรงงาน เปนตน 3) การสนบสนนดานขอมลขาวสาร คอ การใหคาปรกษา หาแนวทางในการแกไข

ปญหาของบคคลนน ๆ Schaefer, Coyne and Lazarus (1981: 381-406) ไดกลาวถงวธการสนบสนนทางสงคม

ออกเปน 3 ประเภท ดงน 1)การชวยเหลอหรอสนบสนนทางจตใจ เชน การใหความสนทสนม สรางความ

ผกพนรกใคร ใหความรกความอบอน มอบความไววางใจใหแกกนและกน สงเหลานจะทาใหบคคลรสกเหนคณคาในตวเอง และรสกเปนทรกของบคคลอนในสงคม

2) การชวยเหลอดานสงของ คอ เปนการชวยเหลอโดยตรง ดวยการใหสงของ วตถ เงนทอง หรอใหบรการดานตาง ๆ และชวยเหลอดานแรงงาน

3) การชวยเหลอดานขอมลขาวสาร คอ การใหคาแนะนา ใหคาปรกษา ในการแกปญหาตาง ๆ ในชวตใหสามารถผานพนไปได

สมจต หนเจรญกล (2531: 13) ไดแบงวธการสนบสนนทางสงคม ออกเปน 3 วธการ ดงน 1) การชวยเหลอโดยใหขอมลขาวสาร ไดแกการใหขอมลความร คาแนะนาในการแกไขปญหา 2) การชวยเหลอดานจตใจอารมณ ไดแกการใหความสาคญใหความมนใจ ความรสกสามารถทจะพงพาและไววางใจตอกน หรอรสกวาไดรบการเอาใจใสหรอความรก

81   

3) การใหความชวยเหลอทเปนรปธรรม คอการใหสงของ การใหบรการดานตาง ๆ อตรตน วฒนไพลน (2539: 58) ไดสรปวธการสนบสนนทางสงคม ไวดงน 1) การใหความชวยเหลอททาใหบคคล เกดความภาคภมใจและมะมคณคา เปนทรก และไดรบ การดแลเอาใส มความมงมนและอดทนในการเผชญปญหาและอปสรรคตาง ๆ 2) การชวยเหลอดาน การบรการผ อน ดวยเงน สงของ และขอมลขาวสาร และคาแนะนาตาง ๆ 3) การสนบสนนดานขอมล ไดแก การใหขอมลและคาแนะนาตาง ๆ ตลอดจนขอมลปอนกลบแกพฤตกรรมของบคคล

กมลรตน ศภวทตพฒนา (2533:}11) ไดสรปถงวธการสนบสนนทางสงคมออกไว 3 ประการ ดงน

1) การชวยเหลอดานขอมลขาวสาร ใหคาปรกษา คาแนะนาตาง ๆ 2) การชวยเหลอดานวสดสงของ เงนทอง แรงงาน 3) การสรางความผกพน การใหการยอมรบนบถอ ยกยอง จากทกลาวทกลาวมาขางตน สามารถสรปวธการสนบสนนทางสงคม ออกได 5 วธการ

ดงน 1) การสรางความผกพนและรกใครสนทสนมกน ไดแก การสรางความใกลชด สรางความผกพนแกกนในสงคมการเอาใจใสดแลมอบความรกความอบอน และการทาใหบคคลรสกวาตนเปนทรกของคนอน และเหนคณคาในตวเอง 2) การมสวนรวม หรอเปนสวนหนงของสงคมไดแก เปดโอกาสใหบคคลเขารวมกจกรรมของสงคม ความรสกหวงใยซงกนและกนอยางจรงใจ 3) การไดมโอกาสเลยงดผ อน ไดแก ทาใหเขารวาตนเปนทพงของคนอนได และสรางความภาคภมใจในตนเอง 4) การสงเสรมใหคณคาแหงตน ไดแก การไดรบการยอมรบจากสงคม การชนชมจากสถาบนครอบครว และการสรางความเชอมน และเปนมตรทดตอกน 5) การชแนะแนวทางในการแกไขปญหาไดแก การชวยเหลอทางจตใจใหความไววางใจกนการชวยเหลอขอมลขาวสาร ตาง ๆ และการสรางความเชอมนและแรงจงใจในการเผชญกบปญหา รวมถงการใหคาแนะ ปรกษาเรองตาง ๆ การใหกาลงใจ ปลอบโยนกนและกน และการชวยเหลอดานสงของ วตถ เงนทอง การบรการ หรอแรงงาน สงเหลาจะเปนวธการทชวยสนบสนนทาใหเกดการมสวนรวมและอยากจะเขามบทบาทในสงคมสวนรวม เกดความรหวงใยกนในสงคม และจะนาไปสการเกดจตคานงถงสวนรวมกนตอไปดงปรากฏในตารางท 2.11

82   

ตารางท 2.11 สรปวธการสนบสนนทางสงคม

     

วธการสนบสนนทางสงคม 

Weis

s, 19

73

Helle

r, 19

86

Wor

tman

and

Con

way,

1985

Pend

er, 2

006

Wills

, 198

5

Tilde

n,198

5

Scha

efer,

coyn

e an

d La

zaru

s, 19

81

สมจต

หนเจร

ญกล

, 198

8

อตวฒ

น วฒ

นไพล

น, 2

539

กมลร

ตน ศ

ภวทต

พฒนา

ความ

ถ (N

=10)

รอยล

ะ (1

00.0)

1) การสรางความผกพนและรกใครสนทสนมกน          

1.1) การสรางความใกลชด/ ความผกพนกน - - - - 6 60.0 1.2) การเอาใจใสดแล/ ใหความรก ความอบอน   - - - - 6 60.0     1.3) การทาใหบคคลรสกวาตนเปนทรกของคนอน - - - - 6 60.0 2) การมสวนรวม หรอเปนสวนหนงของสงคม 2.1) เปดโอกาสใหบคคลเขารวมกจกรรมของสงคม - - - - - - - 3 30.0 2.2) ความรสกหวงใยซงกนและกนอยางจรงใจ - - - - - - - - - 1 10.0 2.3) การรวมแสดงความคดเหน - - - - - - - - - 1 10.0 3) การไดมโอกาสเลยงดผ อน 3.1) ทาใหเขารวาตนเปนทพงของคนอนได - - - - - - - - - 1 10.0 3.2) สรางความภาคภมใจและเหนคณคาในตวเอง - - - - - - - - 2 20.0 4) การสงเสรมใหคณคาแหงตน 4.1) การไดรบการยอมรบจากสงคม - - - - - - - 3 30.0 4.2) การชนชมจากสถาบนครอบครว - - - - - - - - - 1 10.0 4.3) การสรางความเชอมน และเปนมตรทดตอกน - - - - - - - - 2 20.0 5) การชแนะแนวทางในการแกไขปญหา 5.1) การชวยเหลอทางจตใจใหความไววางใจกน - - - - - 5 50.0 5.2) การชวยเหลอขอมลขาวสาร ตาง ๆ - - 8 80.0 เพอแกไขปญหาตาง ๆ ในชวต 5.3) การสรางความเชอมนในการเผชญกบปญหา - - - 7 70.0 และแรงจงใจในการเผชญกบปญหาตาง ๆ 5.4) การใหคาปรกษา คาแนะนาเพอแกไขปญหา - - 8 80.0 5.5) การชวยเหลอดานสงของ เงนทอง และแรงงาน - 8 80.0 5.6) การใหกาลงใจแกกน ปลอบโยน ซงกนและกน - - - - - - 4 40.0

 แหลงทมา: พฒนาโดยผ วจย, 2556.

83   

2.4 งานวจยทเกยวของ

2.4.1 งานวจยในประเทศ นอกเหนอจากงานวจย เอกสาร วรรณกรรมตางๆ ทเกยวของกบการคานงถงสวนรวมรวมกนไปกอนหนานแลว ยงมผลงานวจยอนๆ ทมความเกยวของและสามารถนามาเปนแนวทางในการศกษา ดงน เอมอร แสนภวา (2555: 160-165) ไดศกษาวจยจตคานงถงสวนรวมรวมกนของนกศกษาระดบปรญญาตร โปรแกรมวชาพฒนาชมชน มหาวทยาลยราชภฏลาวกาว โดยใชวธการวจยเชงคณภาพ และใชการสมภาษณแบบเจาะลกกบผ ใหขอมล จานวน 21 คน ผลการศกษาพบวา จตคานงถงสวนรวมรวมกนของนกศกษาโปรแกรมวชาพฒนาชมชน มหาวทยาลยราชภฏลาวกาวคอ การสรางจตแหงการให เสยสละ เอออาทร แบงปน จตสานกทมตอสวนรวม คอ ตองการใหสงคมเกดสนตสข กลาวคอ ความหมายจตคานงถงสวนรวมรวมกนของนกศกษาม 3 ประการ คอ 1) การสรางจตใจแหงการให การเสยสละ ความเอออาทร การแบงปน 2) จตสานกทมตอสวนรวมอยากใหสงคมเกดสนตสข 3) การทาความดบาเพญตนใหเปนประโยชนโดยไมหวงสงตอบแทน สวนเงอนไขทางจตสงคมทเกยวของกบจตคานงถงสวนรวมรวมกนของนกศกษาแบงเปน 2 ดาน คอ เงอนไขภายใน และเงอนไขภายนอก พบวา เงอนไขภายในประกอบดวย 1) การเหนคณคาในตวเอง 2) เหตผลเชงจรยธรรม 3) ระบบคานยม 4) ทศนะตอการจดการสมบตสาธารณะ เ ง อนไขภายนอกประกอบดวย การขด เกลาทางสงคม ประกอบดวย 1 )ครอบค รว 2) สภาพแวดลอม ไดแก เพอน สอ ครอาจารย สถานศกษา และสถาบนศาสนา ขอเสนอแนะสาคญทไดจากการศกษา คอ สรางระบบกลไกหรอกจกรรมทเปนประโยชนเพอสวนรวม โดยมนโยบายปลกฝงการชวยเหลอสงคม หรอทาประโยชนเพอสวนรวม การนาเอาสถาบนศาสนาเขามามสวนรวมปลกฝง ขดเกลาจตคานงถงสวนรวมรวมกนและมการศกษาตอยอดในประเดนตาง ๆตอไป วนด ละอองทพรส (2540: 80-81) ศกษาเรองความสมพนธของการใชเหตผลทเออตอสงคมและพฤตกรรมทเออตอสงคมของเดกประถมศกษาในเขตกรงเทพมหานคร ผลการศกษาพบวา การใหเหตผลเชงจรยธรรมทเออตอสงคมมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมทเออเฟอตอสงคม แสดงวาเดกประถมศกษาปท 1-6 ทมการใหเหตผลเชงจรยธรรมทเออตอสงคมสง ยอมมพฤตกรรมทเออตอสงคมสงดวย หรอในทางตรงขามเดกประถมศกษาปท 1-6 ทมการใหเหตผลเชงจรยธรรมทเออตอสงคมตา ยอมมพฤตกรรมทเออตอสงคมตาดวย นอกจากนยงพบวา พฤตกรรม

84   

แบงปนของเดกประถมศกษาปท 1-6 มความสมพนธทางบวกกบการใหเหตผลทยดความตองการของตนเองเปนทตงอยางมนยสาคญ และจากการศกษาคาเฉลยของพฤตกรรมทเออตอสงคมในเดกประถมแตละชนเรยน พบวามพฤตกรรมเออตอสงคมระดบปานกลาง

สภทรา ภษตรตนาวล (2547:,66-77) ไดศกษา “ปจจยและกระบวนการทเออตอการพฒนาจตสานกตอสงคมของนสตจฬาลงกรณมหาวทยาลย การดาเนนการวจยประกอบดวยการวจยเชงสารวจและการศกษาเชงคณภาพ กลมตวอยางในการสารวจคอนสตระดบปรญญาตรของจฬาลงกรณมหาวทยาลย รนปการศกษา 2547 จานวน 342 คน เครองมอใชแบบสอบถามการวเคราะหขอมลใชสถตบรรยาย และสถตอนมานโดยใชการวเคราะหหาคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพรยรสน และการวเคราะหการถดถอยพหคณ สวนการศกษาเชงคณภาพการศกษาจากกลมตวอยางนสตจานวน 8 คน จาแนกเปนผ มคะแนนจตสานกตอสงคมระดบสง 4 คน และระดบปานกลาง 4 คน ผลการศกษาพบวา 1) ระดบจตสานกตอสงคมของนสตจฬาลงกรณมหาวทยาลยระดบจตสานกตอสงคมอยในระดบสง 2) ปจจยและกระบวนการทมอทธพลตอจตสานกตอสงคมของนสตจฬาลงกรณมหาวทยาลย จตสานกตอสงคม 9 ตวแปร คอ กระบวนการทเออตอการพฒนาจตสานกตอสงคมจากเพอน ความสมาเสมอในการทากจกรรม กระบวนการทเออตอการพฒนาจตสานกตอสงคมจากครอบครว กระบวนการทเออตอการพฒนาจตสานกตอสงคมจากสอมวลชน ความสนใจในการทากจกรรมบคคลทมอทธพลในการคดทาประโยชนตอสงคม (บคคลสาคญในสงคม) บคคลท มอทธพลในการคดทาประโยชนตอสงคม (บดา) สถานภาพของครอบครว (พอแมอยดวยกน) และภมลาเนา (ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ) เรยงตามลาดบความสาคญ ซงเปนตวแปรทสามารถทานายระดบจตสานกตอสงคมของนสตไดอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยรวมกนพยากรณไดรอยละ 51.5 มลลกา มตโก (2541:,78) ไดศกษาเรอง “จตสานกทางสงคมของนกศกษาระดบบณฑตศกษา”,เปนการศกษาเชงคณภาพโดยการศกษาจตสานกในมตทางสงคม วฒนธรรม เศรษฐศาสตร และสขภาพกบสงแวดลอม ในประเดนของความรสกนกคดทมตอปรากฏการณ ตาง ๆทางสงคม ตลอดจนแนวทางแกไขสภาวการณตาง ๆ ทเกดขนในสงคม พบวา จตสานกทางสงคมของนกศกษาระดบบณฑตศกษามหาวทยาลยมหดล ทมผลตอตนเองและสงคม มทงดานบวกและดานลบ กลาวคอ นกศกษาสวนใหญ มจตสานกทดตอการใหคณคาของสถาบนทางสงคมวฒนธรรมไทย ทมศาสนาพทธเปนแกนหลกคาจนสงคม โดยพจารณาวาสถาบนครอบครว

85   

โรงเรยน และวดเปนตวกาเนดใหกบจตสานกของบคคล เชน การศกษา มไดเปนเพยงหวใจของชวตนกศกษาเทานน แตยงเปนตวกาหนดบทบาทและสถานภาพของนกศกษา ทอยในสถาบนการศกษานน ๆ อกดวย นอกจากน นกศกษาสวนหนงไดกลาวถงอดมการณทางศาสนา ททาหนาทอธบายถงความแตกตางทางชนชน ไดแก บญวาสนา บญกรรม และการทาความด เปนตน ในทางตรงขาม นกศกษากมความคดเหนตอเศรษฐกจการเมองเปนไปในทางลบ เชน มความเหนวาการกอตวของรฐเกดขนจากโครงสรางอานาจไมเทาเทยมกน และมการบรหารงานในลกษณะของระบบอปถมภ การตอบแทนบญคณ และอภสทธ เปนตน สวนในดานสขภาพและสงแวดลอม เปนผลพวงทเกดขนจากปจจยดานสงคมวฒนธรรมและปจจยทางเศรษฐกจการเมอง ทเปนตวกาหนดทสาคญ จกรนาท นาคทอง (2548:,92-95) ศกษาเรอง การใชอนเทอรเนตเพอสงเสรมกจกรรมนกศกษาและจตสานกทางสงคม: กรณศกษา มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวง สนามจนท ผลการศกษาพบวา มรปแบบกจกรรมหลายอยางทงทเปนชมรมตาง ๆ และกลมกจกรรมทนกศกษาสรางขนมาเอง สาหรบชมรมการตนของมหาวทยาลยศลปากรทผ วจยไดเขาไปทาการสงเกตการณอยางมสวนรวมพบวา

1) สมาชกของชมรมไดทารวมกลมอยางหลวม ๆ ไมไดมการรวมตวอยางเหนยวแนนเพอทากจกรรม โดยสมาชกของชมรมการตนมความสนใจในการตนอยางมาก และจะคบกบเพอนสนทเพยงไมกคนทสนใจในสงเดยวกน หรอมสงคมในอนเทอรเนต แตไมไดมาเขารวมกจกรรมของชมรมอยางจรงจง ซงกจกรรมของสมาชกชมรมมความสนใจกจกรรมชมรมมากขนกไดผลเปนอยางด กลาวไดวาสมาชกชมรมการตนมความพรอมทจะทากจกรรม แตยงตองการการกระตน

2) สมาชกชมรมการตนจะใชอนเทอรเนตเปนประจา ในการคนหาขอมลทเกยวของกบการตน วพากษวจารณการตนเรองตาง ๆ และแลกเปลยนผลงานซงกนและกนในอนเทอรเนต ซงสมาชกแตละคนจะมการใชนามแฝง และสรางวฒนธรรมของกลมคนทชนชอบการตนในอนเทอรเนต เปนการสรางอตลกษณขนมาใหมในสงคมอนเทอรเนตและใชพนทอนเทอรเนตเปนสถานทแหงท 3 สมาชกชมรมการตนมการปลกตวออกจากสงคมภายนอก

3) การสรางเวบไซตของชมรมการตนรวมกบสมาชกชมรม ทาใหเกดกจกรรมรวมกนภายในชมชน สมาชกแตละคนตองการสรางสรรคผลงานเปนของตนเองและตองการรณรงคใหคนอน ๆ สามารถสรางผลงานทเปนของตนเอง และไมลอกเลยนแบบใคร ทาใหเกดความตองการทจะทาชมรมใหดขนหรอเกดจตสานกเพอสงคม

86   

รเรองรอง รตนวไลสกล (2547: 128-129) ศกษาเรอง ความรสกเชงจรยธรรมความซอสตยและความรบผดชอบตอสงคมของสมาชกรฐสภาไทย โดยใชหนวยตวอยาง คอสมาชกวฒสภาจานวน 87 คน และสมาชกสภาผ แทนราษฎรจากพรรคพวกการเมองตาง ๆ จานวน 244 คน เครองมอทใชในการวจย 1) การสมภาษณ 2) แบบสอบถาม 3) แบบสารวจเชงพฤตกรรม 4) แบบสอบวดความรสกทางจรยธรรม ผลการศกษาพบวา 1) แบบสอบวดความซอสตยและความรบผดชอบตอสงคมของนกการเมองไทยมคาความเชอมน .70 มอานาจจาแนกของขอคาถามแตละขอจากการทดสอบท พบวามนยสาคญทางสถตท .01 ดานความถกตองของตวสรางจากการวเคราะหตวประกอบพบวาสอดคลองกบตารางโครงสรางทผทรงคณวฒรวมกนกาหนดขน ดานความถกตองตรงสภาพพบวาแบบสอบถามฉบบนมคาสมประสทธสหสมพนธของแบบสอบวดกบคะแนนการสารวจเชงพฤตกรรมอยระหวาง .437-.642 2) ระดบความซอสตยและความรบผดชอบตอสงคมของสมาชกรฐสภา พบวาอยทระดบ 3 หมายความวาสมาชกรฐสภาใหคณคาหรอเหนความสาคญของจรยธรรมความซอสตยและความรบผดชอบตอสงคม แตไมไดเครงครดในทางปฏบตอยางคงเสนคงวาจงเปนระดบทยงไมเปนทนาพงพอใจ 3) ปจจยทผลตอระดบความซอสตยและความรบผดชอบตอสงคมของสมารฐสภา ไดแก ความพงพอใจตอเงนเดอน ระยะเวลาการสงกดพรรคการเมอง และคานยมการทางาน สวนตวแปรระดบการศกษาพบวามผลตอระดบความซอสตยตอหนาท แตไมพบวามผลตอระดบความรบผดชอบตอสงคมของสมาชกรฐสภา อยางมนยสาคญทางสถต 4) ปจจยทมผลตอระดบความรบผดชอบตอสงคมสมาชกรฐสภา ไดแก ระยะเวลาการสงกดพรรค ความพงพอใจตอเงนเดอน และคานยมการทางาน จงเปนการยอมรบสมมตฐานการวจย ขอ2 ในสวนทวาระยะเวลาการสงกดพรรค ความพงพอใจตอตอเงนเดอน และนยมการทางาน มผลตอระดบความรบผดชอบตอสงคมของสมาชกรฐสภา โดยตวแปรชดน สามารถอ ธบายระดบความ รบผดชอบตอสงคมของ สมาชก รฐสภา ไ ด ร อยละ 63 5) จากการสมภาษณเจาะลกสมาชกรฐสภาจานวน 25 รายพบวายงมปจจยอน ๆ ทมผลกระทบตอระดบความซอสตยตอหนาทและระดบความรบผดชอบตอสงคมของสมาชกรฐสภา ไดแก จตสานกของสมาชกรฐสภาตอการเปนบคคลสาธารณะ ความคาดหวงและคานยมทางสงคมของประชาชนในชวงเวลาหนง

วรวรรณ อนทะกนก (2550: 78-80) ไดศกษา แนวคดเรองจตสานกทางสงคมระหวางพระพทธศาสนากบลทธมารกซ : เปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตาง ขอมลทใชในการวจยคอ คาสอนของพระพทธเจา และคารลมารกซ รวมทงของนกคดในยคหลกของปรชญาทง 2 ระบบทไดรวบรวมไดจากเอกสารชนตน และเอกสารชนรอง ผลการศกษาพบวา จตสานกทาง

87   

สงคมสาหรบพระพทธศาสนา คอมโนกรรมระดบสงคม สวนจตสานกทางสงคมของลทธมารกซ คอ สงทเรยกวาโครงสรางสวนบนอนมรากฐานมาจากโครงสรางทางเศรษฐกจ ทงพระพทธศาสนาและลทธมากซ ตางยอมรบวาปจจยภายนอกมผลตอจตสานกทางสงคมของคนในสงคม แตทแตกตางกนคอปจจยภายนอกของพระพทธศาสนา หมายถง โลกทางวตถทงหมด และธรรมารมณ สวนลทธมารกซเจาะจงไปทชวตทางเศรษฐกจเทานน

พรทพย นมแสง (2549: 75-77) ศกษาเรอง การพฒนาเหตผลเชงจรยธรรมดานความรบผดชอบตอตนเองและสงคม โดยใชกระบวนการกลมแกปญหาของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสงปท 1 โดยการสมกลมตวอยางอยางงาย เปนกลมทดลอง 1 หองเรยน จานวน 40 คน และเปนกลมควบคม 1 หองเรยน จานวน 40 คน ผลการศกษาพบวา

1) ผ เรยนรดวยการจดการเรยนรแบบกระบวนการกลมแกไขปญหา มเหตผลเชงจรยธรรมดานความรบผดชอบตอตนเองและสงคม หลงการเรยนรแบบกระบวนการกลมแกปญหาสงกวากอนการจดการเรยนรแบบกระบวนการกลมแกปญหา อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

2) ผ ทเรยนรดวยวธการจดการเรยนรแบบกระบวนการกลมแกปญหา มเหตผลเชงจรยธรรมดานความรบผดชอบตอตนเองและสงคม หลงการใชกระบวนการกลมแกไขปญหา สงกวากอนการใชกระบวนการกลมแกปญหาอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

3) ผ เรยนมเจตคตตอวธการจดการเรยนแบบกระบวนการกลมแกปญหา เพอพฒนาเหตผลเชงจรยธรรมดานความรบผดชอบตอตนเองและสงคม สงกวาเกณฑอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ทงในแตละระดบและภาพรวม ยกเวนดานการชอบการนาเสนองานหนาชนเรยนของผ เรยนในระดบปานกลาง

อจฉรา โฉมแฉ ลม ( 2554:, 121-123) ไ ดศ กษา เ ร อง “จ ต ส าน กของนกศ กษามหาวทยาลยธรรมศาสตรตอการรวมกลมกจกรรมเพอสงคม” นกศกษาสวนใหญปฏบตกจกรรมดานการพฒนาพฤตกรรมมากทสด ไดแก กจกรรมดานกฬาและศลปวฒนธรรม เชน ดนตร ถายภาพ เชยร พทธศาสตร และศลปะการแสดง กจกรรมทปฏบตนอยทสดคอกจกรรมดานการฝกอบรม ไดแก กจกรรมดานการศาสนา เชน การเขารวมในชมรมคาทอลค มสลม ครสเตยน หรอการเขารวมในสโมสร นกศกษาทเขารวมกลมกจกรรมสวนใหญเปนเพศหญง ศกษาอยในชนปท 3 คณะแพทศาสตร มผลการเรยนอยในระดบด มคะแนนเฉลยสะสมครงสดทาย ระหวาง 2.51-3.00 นกศกษาทเขารวมกลมกจกรรมนอยทสดคอ นกศกษาทกาลงศกษาในชนปท 1คณะทนตแพทยศาสตร เหตผลทเขารวมกจกรรมเพอสงคม พบวา ตองการสงสมประสบการณและ

88   

มตาแหนงกรรมการในกลมกจกรรมมากทสด โดยสวนใหญรวมปฏบตหนาทดานการแสดง ความคดเหน ปจจยผลกดนใหเกดจตสานกในการรวมกลมกจกรรมเพอสงคมของนกศกษา พบวาความรกทมตอผอน และกลมเพอนและสภาพแวดลอม เปนปจจยผลกดนใหนกศกษาเกดจตสานกในการรวมกลมกจกรรมเพอสงคมทไมแตกตางกน มคาเฉลย 3.53 และ 3.51 ตามลาดบ ปญหาอปสรรคในการดาเนนกจกรรมเพอสงคม พบวา งบประมาณและวสดอปกรณเปนปญหาอปสรรคทสาคญมากทสดในการดาเนนกจกรรมเพอสงคมของนกศกษา สวนปญหาดานบคลากร ซงมคาเฉลย 3.49 และปญหาดานการบรหารจดการ มคาเฉลย 3.47 เปนปญหาอปสรรคในการดาเนนกจกรรมเพอสงคมของนกศกษาพบวา การสนบสนนดานงบประมาณดาเนนการ เปนความตองการแรงเสรมในการดาเนนกจกรรมเพอสงคมของนกศกษามากทสด และการสนบสนนจากคณาจารยในดานวชาการเปนความตองการแรงเสรมในการดาเนนกจกรรมเพอสงคมนอยทสด การทดสอบความสมพนธระหวางขอมลพนฐานของนกศกษากบตวแปรตาง ๆ ทระดบนยสาคญ 0.05 พบวาเพศและคะแนนสะสมครงสดทาย มความสมพนธกบลกษณะกจกรรมททาเพอสงคม เหตผลในการรวมกลมกจกรรมเพอสงคม และปจจยผลกดนใหเกดจตสานกในการรวมกลมกจกรรมเพอสงคม และตาแหนงทไดรบแตงตงในการเขารวมกจกรรมเพอสงคม มความสมพนธกบหนาททปฏบตในกลมกจกรรมเพอสงคม

ปรชา การสอาด (2547:,79-82) ไดศกษาการวเคราะหองคประกอบความรบผดชอบตอสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 สงกดกรมสามญศกษา จงหวดมหาสารคาม กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 สงกดกรมสามญศกษา จงหวดมหาสารคาม ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2547 จานวน 990 คน ใชวธการสมแบบหลายขนตอน ผลการศกษาพบวา

1) ความรบผดชอบตอสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 สงกดกรมสามญศกษาจงหวดสารคาม วเคราะหได 7 องคประกอบ คอ องคประกอบดานการรกษาทรพยากร ดานการมสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ ของสงคม ดานการเสยสละตอสวนรวม ดานการปฏบตตามกฎหมายบานเมอง ดานการรกษาทรพยสมบตของสวนรวม ดานการรกษาสงแวดลอม และดานการปฏบตตามหลกคณธรรม

2) นกเรยนชายและนกเรยนหญงมความรบผดชอบตอสงคมไมแตกตางกน โดยสรปผลการศกษานทาใหไดองคประกอบความรบผดชอบตอสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 สงกดกรมสามญศกษา จงหวดมหาสารคาม ซงครผ สอน ผบรหารสถานศกษา ตลอดจนผ ทเกยวของควรใหความสนใจและนาไปเปนขอมลในการปรบปรงและปลกฝงใหนกเรยนมความรบผดชอบตอสงคมสงขนตอไป

89   

ธนญภรณ ทารธาร (2548: 68-69) ไดศกษาปจจยเกยวของกบพฤตกรรมการทาประโยชนตอสวนรวม ของนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) วทยาลยเกษตรและเทคโนโลยชมพร กลมตวอยางทใชในการวจยเปนนกเรยนทกาลงศกษาอยในระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลยเกษตรและเทคโนโลยชมพร จานวน 220 คน ไดมาโดยการสมแบบกลม ผลการศกษาพบวา

1) เมอเปรยบตามตวแปรสถานการณทางสงคม นกเรยนทมพฤตกรรมทาประโยชนตอสวนรวมสง คอ นกเรยนทไดรบการอบรมเลยงดอยางเหมาะสม ไดรบการสนบสนนทางสงคมมาก และมแบบอยางจากครมาก

2) เมอเปรยบเทยบตามตวแปรจตลกษณะนกเรยนทมพฤตกรรมการทาประโยชนตอสวนรวมสง คอ นกเรยนทมการมงอนาคตควบคมตนสง มเหตผลเชงจรยธรรมสง และมเจตคตตอการทาประโยชนตอสวนรวมสง

3) ตวทานายสาคญของพฤตกรรม การทาประโยชนตอสวนรวม คอ การอบรมเลยงด การสนบสนนทางสงคม และเหตผลเชงจรยธรรม โดยตวแปรทงสามรวมกนสามารถทานายไดรอยละ 47.8

พยางค จระพงษ (2544: 80-82) ไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความรบผดชอบตอสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษาโดยชดกจกรรมการเรยนระบบ 4 MAT กบนกเรยนทเรยน โดยใชกจกรรมกลมสมพนธ กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนบานหนองผอ อาเภอเขมราฐ จงหวดอบลราชธาน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2543 จานวน 70 คน กลมตวอยางอยางงาย แบงเปนกลมทดลอง 35 คน และกลมควบคม 35 คน กลมทดลองไดรบการสอนดวยชดกจกรรมการเรยนระบบ 4 MAT และกลมควบคมไดรบการสอนโดยใชกจกรรมกลมสมพนธ ผลการศกษาพบวา

1) กลมทดลองและกลมควบคมมผลสมฤทธทางการเรยนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

2) กลมทดลองและกลมควบคมมความรบผดชอบตอสงคมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

อรพนทร ชชม และคณะ (2549: 53-54) ศกษาเรอง การวเคราะหปจจยทางจตสงคมทมสมพนธกบจตสานกทางปญญาและคณภาพชวตของเยาวชนไทย โดยมจดมงหมายเพอเสนอและตรวจสอบรปแบบความสมพนธเ ชงเหตผลของจตสานกทางปญญาของเยาวชนวย รน กลมตวอยางทใชในการตรวจสอบรปแบบน ไดแก นกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนตน (ม.1,2

90   

และ 3) จานวน 1,312 คน ในกรงเทพมหานคร ผลการศกษาพบวาปจจยทางจตสงคม ไดแก กลมถายทอดทางสงคม-อารมณของบดามารดา การปลกฝงอบรมทางปญญาสงคม-อารมณจากทางโรงเรยน การเหนแบบอยางทางอารมณและพฤตกรรมจากเพอน และการควบคมตนเอง สามารถรวมกนพยากรณจตสานกทางปญญาไดรอยละ 69 การถายทอดทางปญญาสงคม-อารมณของบดามารดามอทธพลตอจตสานกทางปญญาของเยาวชนวยรนมากทสด นอกจากนยงพบวาทงปจจยทางจตสงคมและจตสานกทางปญญา สามารถอธบายความแปรปรวนของพฤตกรรมเออสงคมไดรอยละ 60 ความสามารถในการแกไขปญหารอยละ 32 และคณภาพของเยาวชนวยรนไดรอยละ 69 ขอคนพบจากการวจยเรองนยงแสดงใหเหนวาเยาวชนวยรนหญงมจตสานกทางปญญาสงกวาเยาวชนวยรนชายรบผดชอบตอสงคม งานวจยชนนไมพบความสมพนธทชดเจนระหวางการใชดนตรเพอสนทรยภาพและเพอวตถประสงคเชงสงคมกบอตลกษณดานความรบผดชอบตอสงคมของบคคล

2.4.2 งานวจยตางประเทศ

Champagne (2007) ไดศกษาเพอสารวจรปแบบตาง ๆ ของจตสานกทางสงคม เกยวกบความสามารถของครพละศกษาทมตอเยาวชนพนเมอง ในการศกษาไดพฒนากรอบทฤษฎใหเปนวธการ เพอใหเกดความเปนอนหนงอนเดยวกนของคนในชมชน โดยใชการวจยเชงคณภาพ สมภาษณครพละศกษา จานวน 8 คน ผลการศกษาพบวา จตสานกทางสงคมของครพละศกษาตอเยาวชนพนเมองมปรากฏอยางเหนไดชด Carthon (2007) ไดศกษาวฒนธรรมของชาวบานและจตสานกทางสงคม ของชาวพนเมอง เชอสายแอฟรกน โดยศกษาวฒนธรรม การแสดง บทกว นวนยายทกลาวถงการประทวงผานมาเปนระยะยาวนานจนกลายเปนวฒนธรรมของคนในชมชน การประทวงสวนใหญเปนเรองราวเกยวกบการเรยกรองความยตธรรมในสงคม เพอกระตนจตสานกทางสงคม ใหเกดขนภายใจจตใจของผคน Bryant,(2004) ไดศกษาความสมพนธระหวางจตสานกทางสงคมอดมคตนยม กบการศกษา กลมตวอยางเปนครกอนประจาการ 7 คน จากผลการศกษา พบวาครมจตสานกทจะปลกฝงหรอพฒนาการสอน และตองการรปแบบแนวคดใหม ๆ ในการทางานรวมทงเชอมนในความรความสามารถของตนเองและปฏบตตามความเชอนน ๆ Marks,(1994) ไดศกษาเกยวกบผลการจดทาโครงการบรการชมชนของโรงเรยนทมทศนคตดานความรบผดชอบตอสงคมของนกเรยน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปน

91   

แบบสอบถาม และการสมภาษณ กลมตวอยางเปนนกเรยนระดบมธยมศกษา คร-อาจารย ผ บรหารโรงเรยน และผ ทาหนาทประสานงานดานบรการชมชนของโรงเรยน จานวน 60 คน ผลการศกษาพบวา โรงเรยนแตละแหงมการจดโครงการบรการชมชนทแตกตางกน นกเรยนทเขารวมโครงการบรการชมชนกบนกเรยนทเขารวมโครงการบรการชมชนมทศนคตดาน ความรบผดชอบตอสงคมแตกตางกน นกเรยนทเขารวมโครงการบรการชมชนแบบบงคบกบนกเรยนทเขารวมโครงการบรการชมชนแบบอาสาสมครททศนคตดานความรบผดชอบตอสงคมแตกตางกน ปจจยทมผลตอทศนคตความรบผดชอบตอสงคม ไดแก เพศ ความสามารถ ศาสนา และการเมอง

McElveen (2003) ไดศกษาผลของการใชดนตรในศนยดนตรเพอปลกจตสานกทางสงคม โดยเนอหาทปรากฏในดนตรจะเปนการใหความหวงและแนวทางใหม ๆ สาหรบชวตของชาวอเมรกาเชอสายแอฟรกา ทมผลตอการสงเสรมจตสานกทางสงคมของคนในชมชน Kraft (1992) ไดศกษาการฝกอบรมดานการมจตสานกทางสงคมโดยการศกษาทางครสตศาสนา มวตถประสงคเพออบรมจตสงคมระหวางประชาชนชาวอเมรกาเหนอ ทนบถอศาสนาครสตนกายโปแตสแตนท ศกษาในเชงจรยธรรม ซงเชอวากระบวนการทางวฒนธรรมทาใหเกดความเชอ ความศรทธารวมกนและโครงสรางของประสบการณการเรยนรจะกระตนความคดอยางมวจารณญาณ พบวา ศาสนามสวนสมพนธกบคณลกษณะทางจตสงคมและสงทมผลตอจตสงคม คอ การอบรมเกยวกบภาวะผ นา การใหความสาคญกบศาสนา การพฒนาชมชนใหเนนกระบวนการคด การมปฏสมพนธกบบคคลอน และการมงมนในการกระทา McGee,(1994) ไดศกษาการใชรปแบบการสอนทใหนกเรยนมสวนรวมในการจดกระบวนการเรยนรเพอพฒนาความรบผดชอบตอสงคมของนกเรยนชวงอาย 5-9 ป ผลการศกษาพบวา นกเรยนทเรยน โดยการมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน มคณลกษณะของความรบผดชอบตอสงคมเพมขน Alberts,(1995) ไดศกษาเกยวกบการพฒนาความรบผดชอบตอสงคมตามรปแบบ Vaal Triangle Technikonจากกลมตวอยางนกเรยนแถบแอฟรกาใต ผลการศกษาพบวา นกเรยนแสดงพฤตกรรมความรบผดชอบตอสงคมตา แตมทศนคตดานความรบผดชอบตอสงคมระดบสง Cooper,(2002) ไดศกษาเปรยบเทยบความรบผดชอบตอสงคมของนกศกษาทเรยนหลกสตรตางกน 3 หลกสตร คอ หลกสตรบรการการเรยนร หลกสตรเรยนรวม และหลกสตรบรการเรยนรแบบดงเดม เครองมอทใชในการเกบขอมลเปนแบบสอบถาม กลมตวอยางเปนนกศกษา จานวน 198 คน ผลการศกษาพบวา นกศกษาทเรยนหลกสตรการบรการการเรยนรแบบดงเดม และหลกสตรเรยนรวม มความรบผดชอบตอสงคมสงกวานกศกษาทเรยนหลกสตรบรการเรยนร

92   

Kennemer (2002) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอความรบผดชอบตอสงคมของนกศกษา กลมตวอยางเปนชาย 31 คน เปนหญง 69 คน จากนกศกษาทเรยนในมหาวทยาลย ครสเตยน ทปฏบตตามกฎระเบยบอยางเครงครด และนกเรยนในมหาวทยาลยทวไป เครองมอทใชในการวจยเปนเปนแบบวดความรบผดชอบตอสงคม (Global Social Responsibility Inventory: GSRI) โดยทาการศกษาปจจยทมอทธพลการเกอหนนระดบคะแนน จากแบบทดสอบ 3 ฉบบ คอ GSRI RPI และSCS ตวแปรททานายความรบผดชอบตอสงคม ไดแก สมรรถภาพในการมสวนรวมในกจกรรมทางศาสนาวฒนธรรม เหนความสาคญของศาสนาหรอสงยดเหนยวจต การเขารวมกจกรรมในโบสถ การใหคาแนะนาเกยวกบประสบการณทผานของตวเอง การใหบรการสวนรวม และเพศ ผลการศกษาพบวา การเขารวมบรการสวนรวม รายไดของครอบครว การใหความสาคญของศาสนา และเพศสามารถทานายความรบผดชอบตอสงคมไดสง Schawartz (2003) ไดศกษาทศนคตและพฤตกรรมดานความรบผดชอบตอสงคมของนกเรยน 3 กลม คอ นกเรยนทอยในชนบท นกเรยนทอยบรเวณรอบเมอง และนกเรยนทอยในเมอง เกบรวบรวมขอมลเปนการสงเกต สอบถาม สมภาษณ และการสรางบทบาทสมมต ผลการศกษาพบวา นกเรยนทอยในโรงเรยนทตางกนมทศนคตดานความรบผดชอบตอสงคมไมแตกตางกน และพบวาครอบครวและ เพอนมความสมพนธทางบวกกบทศนคตความรบผดชอบตอสงคมของนกเรยน

93   

2.5 แนวความคดนาทใชในการศกษา แนวความคดนาทใชในการศกษาเปนนาแนวคดกระบวนการขดเกลาทางสงคมในสถาบนตาง ๆ นามาปรบใชในการศกษา โดยเชอมโยงลกษณะและองคประกอบของการเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนในชมชนทผานสถาบนตาง ๆ ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน โดยไดใหความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน หมายถง การมความเชอรวมกน ทถกหลอหลอมมาจากพนฐานดงเดมของวฒนธรรม โดยมความรสกเปนเจาของสวนรวม มความรบผดชอบตอสงคม และการกระทาททาใหสมาชกในสงคมผกพนกนเปนอนหนงอนเดยวกน รวมถงการกระทาหรอ การปฏบตตนทคานงถงผลกระทบตอสงคม และสงแวดลอมรวมทงอทศตนเพอสวนรวมรวมกนคานงถงประโยชนสวนรวม มความเหนอกเหนใจ เออเฟอเผอแผกน และการคานงถงประโยชนของสวนรวมควบคกบประโยชนสวนตน โดยทมความตองการในการเขาไปแกไขปญหาสวนรวม เชอมนในพลงตนเอง และพลงรวมกลมในการแกไขปญหาสงคมรวมกน และมปจจยทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ประกอบดวยพนฐานสวน ไดแก จตสานกภายในตวบคคล/พลงในตนทศนคต คณธรรม และคานยม สภาพทางสงคม ครอบครวการมปฏสมพนธกบบคคลในสงคม มงอนาคต และควบคมตน ความสมพนธในครอบครว ตองการทจะเขาไปแกไขปญหารวมกน การรวมกลม เชน ทางการและไมเปนทางการรวมกจกรรมอยางตอเนอง ความรสกเปนเจาของรวมกน มทนความร ภมปญญา ทรพยากร ไดรบขอมลขาวสารจากทงในและนอกระบบการศกษา

โดยมการขดเกลาทางสงคมทมสถาบนตาง ๆ ไดแก ครอบครว การศกษา ศาสนา ชมชน และสอมวลชน ทงนในแตละสถาบนอาจทาหนาทแตกตางกนไป ทงทางตรงและทางออมกบผ ทไดรบการขดเกลาทางสงคม ดงนนเพอนาไปสการเสรมสรางและปลกฝงอบรมใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ซงการขดเกลาทางสงคมนน หมายถง การถายทอดวฒนธรรมจากรนหนงไปสอกรนหนง เพอใหสมาชกในสงคมไดเรยนร กฎเกณฑ ระเบยบ แบบแผน บรรทดฐาน และวฒนธรรมทางสงคม รวมทงการพราสอน อบรมสมาชกในสงคมทาใหสามารถพฒนาบคลกภาพของตนใหเหมาะสมและเปนทไดรบการยอมรบจากสมาชกในสงคม สามารถใชชวตอยรวมกบคนอนในสงคมและไดมการสนบสนนทางสงคม คอ การการทบคคลในเครอขายสงคมไดรบความชวยเหลอ ดานอารมณ สงคมสงของ ขอมลขาวสาร คาแนะนา สมพนธกน ใหคาปรกษาใหกาลงใจประคบประคองจตใจ โดยอกฝายหนงเปนผ ให โดยอกฝายเปนผ รบ โดยสมพนธกนเปนเครอขายทางสงคมและการเปนสวนหนงของสงคมการทบคคลไดรบการชวยเหลอ ทาใหรวามคนเอาใจใส เหนคณคา ยกยองนบถอบคคล และเปนการใหกาลงใจซงกนและกนในการแกไขปญหาตาง ๆ

94   

เอออาทรตอกน หวงดและสรางสรรคสงด ๆ จงจะสามารถเออใหบคคลเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ไดเชนกน ทงนขนอยกบแตละบคคล เนองจากวถชวตความเปนอย สภาพแวดลอมทแตกตางกน โดยสรปแนวความคดนาทใชในการศกษา ดงแผนภาพท 2.1

 

  

95

ภาพท 2.1 แสดงแนวความคดนาทใชในการศกษา แหลงทมา: พฒนาโดยผวจย, 2556.

ปจจยทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมกน พนฐานสวนตว 

- จตสานกภายในตวบคคล/พลงในตน - ทศนคต คณธรรม และคานยม  - สภาพทางสงคม ครอบครว - การมปฏสมพนธกบบคคลในสงคม - มงอนาคต และควบคมตน - ความสมพนธในครอบครว - ตองการทจะเขาไปแกไขปญหารวมกน - กลม เชน ทางการและไมเปนทางการวมกจกรรม - ความรสกเปนเจาของรวมกน -มทนความร ภมปญญา ทรพยากร -ไดรบขอมลขาวสารจากทงในและนอกระบบการศกษา

ชมชน -การอบรมขดเกลาจากครอบครว - กระบวนการเรยนรรวมกนและปฏบตรวมกน - การสรางองคกร ผ นา สอ วฒนธรรม สรางประโยชน รวมกน- การสรางเครอขาย-มทนวฒนธรรม ไดแก ศาสนา ประเพณ - กฎระเบยบทางสงคม - การไดมโอกาสไดแสดงความคดเหน

วธการ/กระบวนการ ครอบครว - ชแนะแนวทางอะไรผดอะไรถก - การกลาวชมเชย หรอใหรางวล - การเปรยบเปรย การตกเตอน - การลงโทษ (วาจา ดดา ตาหน) - สอนใหมเมตา กรณา เหนใจผ อน และปรารถนาตอผอน - สอนใหเปนคนซอสตย - การใหความรกความเอาใจใส การศกษา -การมปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน -ครทาตวเปนแบบอยางทด - การปรกษาหารอกบพอแมเรองแผนการอบรมรวมกน - ถายทอด ความร และปลกฝงระเบยบ - การดแลดวยความรกและเอาใจใส ศาสนา - ถายทอดหลกธรรมโดยรวมสนทนาธรรม -การทาตวเปนแบบอยาง

- การอบรมจตใจโดยบรรยายธรรมอยางถกตอง - สอนใหรจกผอน คลาย รจกปลอยวางปญหา - สอนใหแกไขปญหาดวยปญญา - ปลกฝงใหสวดมนต นงสมาธ เพอใหจตใจสงบ - สอนใหรจกเคารพผ อน เออเฟอเผอแผ เหนอกเหนใจผ อน ชมชน - การสรางความคนเคยกบคนในชมชน -รวมแกไขปญหาชมชน

- มสวนรวมในการอบรมสงสอนเยาวชนในชมชน - สงเสรมการทาความดในชมชน -ทาตวเปนแบบอยางทดใหแกเยาวชน และคนในชมชน - วางแผนอนาคตของชมชนรวมกน

สอมวลชน -การถายทอดขาวสารความร ขนบธรรมเนยม และประเพณ - สงเสรมและปลกฝงดานจตสานกทดของพลเมอง - การถายทอดกฎระเบยบ วฒนธรรมอนดงามทางสงคม

จตคานงถงสวนรวมรวมกน

- มความเชอรวมกน ทถกหลอหลอมมา จากพนฐานดงเดมของวฒนธรรม -การใหสมาชกในสงคมผกพนกนเปนอนหนงอนเดยวกน -การปฏบตตนทคานงถงผลกระทบตอสงคมและสงแวดลอม - การอทศตนเพอสวนรวมรวมกน -การคานงถงสวนรวมรวมกน - เออเฟอเผอแผเหนอกเหนใจกน - เชอมนในพลงตนเอง และพลง รวมกลมในการแกไขปญหาสงคมรวมกน - ความตองการในการเขาไปแกไขปญหาสวนรวม - คานงถงประโยชนของสวนรวมควบคกบ ประโยชนสวนตน

การสนบสนนทางสงคม

- การสรางความผกพนและรกใครสนทสนมกน - การทาใหรสกเปนสวนหนงของสงคม - การไดมโอกาสเลยงดผ อน - การสงเสรมใหคณคาแหงตน - การชแนะแนวทางในแกไขปญหาตาง ๆ

 

บทท 3 

วธการศกษา 

  การศกษาเรอง จตคานงถงสวนรวมรวมกนของชมชนตาบลปาตรง* (* นามสมมต)  เปนการศกษาเชงคณภาพ (Qualitative Research) เปนหลก โดยอาศยกระบวนการและวธการสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth}Interview) กบผ รหรอผ ใหขอมลทสาคญ (Key-informant) รวมกบการใชการสงเกตและการศกษาทบทวนเอกสารประกอบ เพอชวยเสรมสรางใหการศกษาครอบคลม และใชเทคนคสามเสา (Triangulation Technique) เพอตรวจสอบขอมล และใชเทคนคการสารวจอยางเรงดวน (RRA – Rural Rapid Appraisal) ในการระบผ ใหขอมลทสาคญ ซงมรายละเอยดดงน

3.1 วธการเกบรวบรวมขอมล ผศกษาไดกาหนดวธการศกษาไวดงน 3.1.1 การศกษาคนควาขอมลและทบทวนวรรณกรรมจากเอกสาร (Document Study}and}Literature}Review) โดยทาการเกบรวบรวมขอมลจากเอกสารทเกยวของกบการ มจตคานงถงสวนรวมรวมกนของชมชนปาตรง และขอมลอน ๆ ไดแก หนงสอ รายงานการวจย วทยานพนธ ภาคนพนธ บทความ และรายงานทางวชาการ ขอมลจากสออเลกทรอนคส ทเกยวของทสามารถนามาสนบสนนงานวจยได

3.1.2 การศกษาภาคสนาม (Field}Study) โดยวธการสงเกตการณ และการสมภาษณ ดงจะไดกลาวในรายละเอยดของวธเกบรวบรวมขอมลตอไป

3.1.3 การสมภาษณเจาะลกผใหขอมลทสาคญ (Key-informant) โดยใชวธการ

สมภาษณเชงลก (In-depth) ตามแนวประเดนคาถาม โดยมประเดน ทสาคญ คอ ขอมลพนฐาน

97  

  

ของผใหขอมล ความหมายของผ มจตคานงถงสวนรวมรวมกน แนวทางการขดเกลาทางสงคมผานสถาบนตาง ๆ ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน การสนบสนนทางสงคม ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน การสนบสนนทางสงคม ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนและขอเสนอแนะอน ๆ โดยผ ศกษาไดบนทกจดหมวดหม และการจดทาตารางวเคราะหเบองตน เปนตน

3.2 กลมเปาหมายและผใหขอมลทสาคญ (Key – informant)

เ นองจากเปนการศกษาวจยเ ชงคณภาพ และกาหนดพน ทแบบเจาะจงเ พอให สะทอนภาพของรายละเอยดของประเดนทตองการทาการศกษา ผ วจยจงไดมการกาหนด ผ ใหขอมลทสาคญ (Key-informant) ดงรายละเอยด

3.2.1 กลมเปาหมาย เนองจากเปนการศกษาวจยเชงคณภาพ และกาหนดพนทแบบเจาะจงเพอให

สะทอนภาพของรายละเอยดของประเดนทตองการทาการศกษา กลมเปาหมายไดแก ประชาชนของชมชนปาตรง* อาเภอเมอง จงหวดปราจนบร

3.2.2 ผใหขอมลทสาคญ ผศกษาไดมการกาหนดผ ใหขอมลทสาคญ (Key-Informant) โดยอาศยการใช

เทคนคการสารวจอยางเรงดวน (RRA) เพอใหไดรายชอ Key person มากลมหนง จากการใชแบบสารวจเพอคนหาผ ใหขอมลทสาคญ 20 คนแรก ของชมชน จากนนจะคดเลอกเพยง 15 คน เพอตรวจสอบคณสมบตของความเปนผ ร ผ เสยสละเพอสวนรวม และมผลงานประจกษ ทจาเปนเพอการไดมาซงขอมลทหลากหลาย โดยจดกลมเปาหมาย 3 กลม ดงน (ดตารางท 3.1) 3.2.2 .1 ผ น า ท เ ปนทางการ จานวน 6 คน โดยมคณสมบต คอ 1) รขอมลของชมชนเปนอยางด 2) คนในชมชนใหการยอมรบและเคารพนบถอ 3) เสยสละอทศตนเพอสวนรวม 4) มบทบาทเกยวของในชมชน 5) เตมใจใหขอมล 3.2.2.2 ผ นาทไมเปนทางการ จานวน 7 คน โดยมคณสมบต 1) คนในชมชนใหการยอมรบและเคารพนบถอ 2) เสยสละอทศตนเพอสวนรวม 3) มบทบาทเกยวของในชมชน 4) เตมใจใหขอมล

98  

  

3.2.2.3 ผ นาจากกลมองคกรตาง ๆ จานวน 2 คน โดยมคณสมบต 1) อทศตนและเสยสละเพอสวนรวม 2) มบทบาทเกยวของในชมชน 3) เตมใจใหขอมล ตารางท 3.1 ผใหขอมลทสาคญ

ผใหขอมลทสาคญ

จานวน (n=15) รอยละ (100.0)

1) ผ นาทเปนทางการ 6 40.0 2) ผ นาทไมเปนทางการ 7 46.7 3) ผ นาจากกลมองคกรตาง ๆ 2 13.3

แหลงทมา: พฒนาโดยผ วจย, 2556. 3.3 แนวการสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth Interview) จากแนวความคดนาทใชในการศกษาในทายบททผานมา ผ วจยไดใชกรอบความคดดงกลาวมาสรางเปนแนวทางในการสนทนาและสมภาษณแบบเจาะลกกบผใหขอมลทสาคญ ดงน

สวนท 1 ขอมลพนฐานของผใหขอมล 1) เพศ 2) อาย 3) สถานภาพสมรส 4) จานวนสมาชกในครอบครว 5) การศกษาขนสงสด 6) อาชพหลก/ อาชพรอง 7) รายไดตอเดอน 8) บทบาทหนาทในชมชน 9) ระยะเวลาทอาศยอยในชมชน 10) การเขารวมเปนสมาชกในกจกรรมตาง ๆ ในการคานงถงสวนรวมรวมกน 11) ประสบการณในการเขารวมงานสงคมและชมชน

99  

  

สวนท 2 ความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน 1) ความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน

2) ปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 3) ผลของการกระทาจากการมจตคานงถงสวนรวมรวมกน สวนท 3 แนวทางในการขดเกลาผานสถาบนตาง ๆ ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 1) สถาบนครอบครว ไดแก การอบรมสงสอนในการเลยงดสมาชกในครอบครว (1) วธการ/ กระบวนการในการถายทอดทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน (2) วธการในการอบรมเลยงดบตร (3) การถายทอดวธคดในรปแบบจตคานงถงสวนรวมรวมกนแกบตร (4) ผลของสถาบนครอบครวในการอบรมสงสอน 2) สถาบนการศกษา (1) วธการ/ การอบรมสงสอนจากสถาบนการศกษา (2) เนอหาในการจดการเรยนการสอน ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวม (3) สถาบนการศกษากบการรวมแลกเปลยนเรยนรกบชมชม ซงจะนามาซงการเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน (4) ผลของสถาบนศกษาในการอบรมสงสอน

3) สถาบนทางศาสนา (1) ผ นาศาสนาในชมชน มวธการถายทอดหลกธรรมทสามารถนามายดเหนยวจตใจของคนในชมชน (2) การนาหลกธรรมคาสอนทางพระพทธศาสนามาประยกตใชในการเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน (3) กระบวนการปลกฝงคนในชมชน ใหเกดการคานงถงสวนรวมรวมกน (4) ผลของสถาบนทางศาสนาในการอบรมสงสอน 4) ชมชน (1) การรวมกลม ทากจกรรมรวมกนในชมชน ทเออเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน

100  

  

(2) การประพฤตตนเปนแบบอยางทด และใหคนในชมชนตระหนกถงประโยชนของสวนรวม

(3) วธการถายทอด คณลกษณะพนฐานการเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน (4) ผลของชมชน 5) สอมวลชน (1) บทบาทของสอมวลชนในการถายทอด ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน (2) การใชสอมวลชนในการเสรมสราง จตคานงถงสวนรวมรวมกนใน ลกษณะใด (3) ผลของการถายทอดของสอมวลชน สวนท 4 วธการอบรม/เลยงดทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน

1) ขนตอน/วธการอบรมสงสอน สวนท 5 การสนบสนนทางสงคม ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 1) วธการสนบสนนทางสงคม ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน

2) ผลการสนบสนนทางสงคม สามารถทาใหเกดกาลงตอบคคลในชมชน สวนท 6 ขอเสนอแนะ 1) ขอเสนอแนะในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน 2) แนวทางในการแกไขปญหารวมกนในชมชนดานตาง ๆ

3.4 การวเคราะหขอมล ผศกษาใชวธการวเคราะหขอมลเชงพรรณนา (Descriptive Analysis) พรอม ๆ กบการเกบรวบรวมขอมลตามหลกวจยเชงคณภาพ โดยขอมลทไดจากสนทนาหรอสมภาษณแบบเจาะลก การสมภาษณแบบไมเปนทางการ การสงเกตแบบมสวนรวมและไมมสวนรวม จะมการตรวจสอบขอมล โดยอาศยเทคนคสามเสา (Triangulation Technique) เพอการตรวจสอบขอมลทไดจากบคคล เวลา และสถานททแตกตางกน และทาการเชอมโยงความสอดคลองของเนอหายดหลกตรรกะเทยบเคยงกบแนวคด ทฤษฎควบคกบบรบท และงานวจยทเกยวของจากการทบทวนวรรณกรรมจากเอกสารตาง ๆ เพอใหไดผลการศกษาตรงตามวตถประสงคทไดกาหนดไว

บทท 4

ผลการศกษา

การศกษาเ รอง จตคานงถงสวนรวมรวมกนของชมชนปาตรง* , (*,นามสมมต ) ไดดาเนนการศกษาโดยการรวบรวมขอมลจากการสมภาษณแบบเจาะลกกบผ ใหขอมลโดยทาการเกบจาก กลมเปาหมายประกอบดวยคนในชมชนปาตรง* จานวน 15 คน มรายละเอยดของผลการศกษา ดงน 4.1 บรบทชมชน 4.2 ขอมลพนฐานของผ ใหขอมลทสาคญ 4.3 ตวอยางการสมภาษณแบบเจาะลก 4.4 ความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกนในทศนะของชมชน 4.5 การขดเกลาทางสงคมผานสถาบนตาง ๆ ในชมชน 4.6 วธการอบรม/เลยงดทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 4.7 การสนบสนนทางสงคมทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 4.8 ขอเสนอแนะ ในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน และแนวทางการแกไขปญหาชมชนรวมกน 4.9 สรปผลการศกษาในลกษณะเหนความสมพนธโยงใยระหวางวธการขดเกลาทางสงคมกบลกษณะการมจตคานงถงสวนรวมรวมกน

4.1 บรบทชมชน

4.1.1 สภาพทวไปของชมชนปาตรง ชมชนปาตรง*,อาเภอเมอง จงหวดปราจนบร เปนชมชนทอยในอาเภอเมองปราจนบร กอตงเมอป 2440 มอายราว 116 กวาป ชมชนปาตรง ซงประชากรสวนใหญอพยพมาจากเมองเวยงจนทร,ประเทศลาว ใชภาษาอสานสวนใหญเปนภาษาพด แตเดมชอหมบานขอนขามเนองจากในหมบานมขอนไมขวางคลองอยระเกะระกะ ชาวบานจงใชขอนไมไวสาหรบเดน

102 

ขามคลอง ตอมาภาษาไดเพยนไปเปน กลายเปนปาตรง* นบแตนนมาชาวบานจงพากนเรยกวา ปาตรง* ตงแตนนมา จนถงปจจบน 4.1.2 ลกษณะภมประเทศ สภาพลกษณะพนทของชมชนปาตรง มเนอท 3,000}กวาไรและมลกษณะภมประเทศ มพนทตดกบภเขา และลาดเทมาทางทศใตพนทสวนใหญเปนทลมเหมาะแกการเพาะปลก ทดน มความอดมสมบรณเหมาะแกการทาเกษตร โดยมอาณาเขตตดตอ ดงน

ทศเหนอตดตอกบ หมท 12 บานหวยเลก* ตาบลปาไส* ทศใตตดตอกบ หมท 6 บานปาด* ตาบลปาไส*

ทศตะวนออกตดตอกบหมท 13 บานแสนสข* ตาบลปาไส* ทศตะวนตกตดตอกบ หมท 11บานหนองไซ* ตาบลปาไส*

4.1.3 สภาพทางเศรษฐกจ 4.1.3.1 การประกอบอาชพ

ประชาชนสวนใหญในชมชนปาตรง ประกอบอาชพทาไมดอกไมประดบรอยละ 70 ของประชากรท ง ต าบล อาชพรองลงมา ไ ดแก การปลกผลไ ม ร อยละ10 พช ลมลก รอยละ 5 ปลกไมไผ รอยละ 5 ทาสวนมะนาว รอยละ 5 และอาชพรบจางทวไปรอยละ 5 (ขอมลจากองคการบรหารสวนตาบลปาไส* อาเภอเมอง จงหวดปราจนบร, 2556) 4.1.3.2 รายได

รายไดของประชากรมรายไดเฉลย}74,987}บาทตอปและรายไดครวเรอน เฉลย 290,965 บาทตอป (ขอมลจากสานกงานพฒนาชมชนอาเภอเมองปราจนบร, 2556)

4.1.3.3 หนวยธรกจในเขต ชมชนปาตรง* ชมชนปาตรง มปมนามน 1 แหง โรงงานอตสาหกรรม 3 แหง โรงแรม/ทพก 2 แหง ต เอทเอม 3แหง รานขายของชา มอย 16 แหง รานขายอปกรณกอสราง มอย 3 แหง สวนประปาภายในหมบาน จานวน 5 แหง และโทรศพทสาธารณะ จานวน 5 แหง

103 

4.1.4 สภาพสงคม 4.1.4.1 ประชากร/ครวเรอน ชมชนปาตรง มจานวนประชากรทงหมด 1,545 คน แยกเปนหญง จานวน 834 คน และแยกเปนชาย จานวน 711,คน และสวนของจานวนครวเรอน 622}ครวเรอน (ปราจนบร. กรมการปกครอง. สานกบรหารการทะเบยน, 2556) ในสวนของจานวนผสงอาย ชมชนปาตรง มจานวน 149 คน แยกเปนชาย 57 คน หญง 92 คน (องคการบรหารสวนตาบลปาไส*. ขอมล ณ วนท 15 มถนายน, 2555) และประชาชนในชมชนปาตรง อาศยอยในบานทมลกษณะรปทรงทแตกตางกนไปตามฐานะ จะเหนไดวาชมชนปาตรง มรปแบบการตงถนฐาน สรางหรอตงบานเรอนอยตามไรนาทตนทากนกระจดกระจาย สวนพนทแนวหลงจากบานเรอน จะเปนพนทเกษตรกรรมหรอสวนผลไม ปลกไมประดบ ปลกไผ เปนตน 4.1.4.2 ทรพยากรธรรมชาต

ทรพยากรในพนทไดแก ทรพยากรดน สภาพดนทวไปเปนรวนปนทราย หรอ ดนเหนยวทมความอดมสมบรณเหมาะแกการเจรญเตบโตของพช เนองจากอยบรเวณลาคลองไหลผาน ซงมผลตอการดารงชพและวถชวตของชาวบาน โดยบรเวณรอบเปนทปาและภเขา และมคลองธรรมชาต ไดแก คลองหวยหลก* คลองเขาขรรค* และคลองหนองจก

4.1.4.3 การบรการขนพนฐาน การคมนาคม ในชมชนปาตรง* หางจากอาเภอเมอง จงหวดปราจนบร 17 กโลเมตร

มถนนสายหลกทางหลวงแผนดนตดผาน เปนถนนลาดยางสะดวกสบาย และถนนในหมบานสวนใหญเปนถนนสายสน ๆ ภายในหมบานมถนนลาดยาง 1สายตดผานภายในหมบาน เชอมโยงไปยงหมท 11 ซงเปนลกษณะของถนนคอนกรต และสลบกบลกรง ผวการจราจรอยในสภาพเรยบรอย การคมนาคมสะดวกสบายในสวนของสาธารณปโภค ชมชนขอนปาตรง*}มไฟฟาใชทง 622 ครวเรอน

4.1.4.4 ศาสนาและประเพณ การนบถอศาสนาของประชาชนทงหมดในชมชนปาตรง* นบถอศาสนาพทธ

ซงมวด จานวน 1 แหง เปนสถานททคนในชมชน ยดถอเปนสถานทพบปะกนเพอประกอบพธกรรมทางศาสนา และมสานกสงฆ 1 แหง มพระประจาอย จานวน 3 รป เปนสถานทเงยบสงบเหมาะแกการบาเพญภาวนาสมาธเปนอยางมาก เ นองในสาคญทางศาสนา ของแตละครงจะมพทธศาสนกชนมาบาเพญภาวนาจานวนมาก ทงจากในพนท และจากกรงเทพมหานคร ซงสานกสงฆยงมตานานเลาอกวา เมอสมย 100 ปกอน มเรองขานจากผ เฒาผ แกในชมชนใหทานเจา

104 

อาวาสสานกสงฆฟง และทานเจาอาวาสไดเลาใหฟงวา ในสมยกอนนนมแมชอาศยอยในถาในยอดเขา ตอมาแมชกไดมรณภาพไป ทเหลอไวในถากคอ ถวยชาม เครองสงคโลกทคงเหลออย ดงนนเวลามบญมงานกจกรรมทาบญตาง ๆ ในหมบานจะขนมาเอาถวยชามจากถาเพอไปใชในงาน ตางคนตางเอาไปใชแลวกไมคอยเอามาคน อยมาวนหนงถากเกดถลมยบลงไปในหนาฝาอยางไมทราบสาเหต ซงคนในชมชนสนนฐานกนวา แมชคงโกธรทคนเอาถวยชามไปใชแลวไมคน เลยปดถาไมใหเขาอกตอไป และนอกจากนนยงมสสาน}2}แหง และมการดารงไวซงวฒนธรรมประเพณทยงคงปฏบตและยดถอ ดงน ประเพณและงานเทศกาลทสาคญของชาวชมชน ไดแก การประกอบพธกรรมทางศาสนา ในวนสาคญ เชน วนวสาขบชา วนอาฬหบชาและวนมาฆบชา รวมถงงานวนขนปใหม ทาบญปใหม เทศกาลงานบญออกพรรษา โดยชาวบานกยงคงสบทอด “ประเพณแหประสาทผง” ซงถอเปนประเพณดงเดมของชาวลาวและชาวอสานทถวายเปนพทธบชาและอทศผลบญใหแกผลวงลบไปแลว ประเพณการแหประสาทผงมมายาวนานนบรอยปงานประเพณสงกรานต สรงนาพระกณฑเทศมหาชาตรดนาดาหวผ ใหญงานกฬาประเพณชาวบานและเยาวชน นอกจากนยงมการจดประเพณทาบญกลางบาน ซงจดขนในชวงเดอนพฤษภาคม ของทกป

4.1.4.5 สถานศกษา การศกษาในชมชนปาตรง* มโรงเรยนในระดบประศกษา 2}แหง คอ โรงเรยน

ชมชนปาตรง* เ ปดสอนในระดบการศกษาชนอนบาล1-3 และ ชนประถมศกษาท 1-6 ประกอบดวยนกเรยนจานวน 336 คน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาปราจนบร เขต 1และโรงเรยนปาไทย*,เปดสอนในระดบการศกษาชนมธยมศกษาตอนตน-ตอนปลาย ประกอบดวยนกเรยนจานวน 250 คน

4.1.4.6 การสาธารณสข ชาวบานในชมชนปาตรง* สามารถเลอกเขารบบรการไดทโรงพยาบาลสงเสรม

สขภาพตาบล (สถานอานยมยปาไส*) และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล (สถานอานามยเอออาทร*)

4.1.4.7 กลมออมทรพย/สถาบนทางการเงนของชมชน การเกดขนของกลมออมทรพยนน โดยมวตถประสงคในการจดตงเพอ แกไข

ปญหาการขาดแคลนเงนทนในการประกอบอาชพ ทาใหสมาชกสามารถนาเงนไปใชในการซอวตถดบเพอการเพาะปลก ไมตองไปก เงนนอกระบบ ซงคดอตราดอกเบยทสง และเปนการสรางวนยการออมใหเกดขนแกชาวชมชนปาตรงทกคน โดยเงนทไดมาจากการออม จะนาไปใช

105 

หมนเวยนใหสมาชกไดก ยมไปประกอบอาชพ โดยคดอตราดอกเบยในราคาทถกกวาธนาคารพาณชยทวไป พรอมทงสมาชกยงไดรบสวสดการตาง ๆ มากมาย และเงนปนผลคนใหแกสมาชกในชวงสนป กอตงเมอวนท 5}กนยายน 2524 โดยเรมแรกมสมาชก 48 คน มสจจะสะสม 1,550 บาท มคณะกรรมการ 9 คน และปจจบน มสมาชก 2,560 คน มสจจะสะสมกวา 200 รอยลานบาท มคณะกรรมการ 21 คน และมพนกงาน 2 คน

นอกจากนนยงกองสวสดการชวยเหลอสมาชกกลมออมทรพย คอ ดแลยามเจบปวยนอนโรงพยาบาลคอ “หลกคด คอ เวลาเขาเจบปวยรายไดของเขากหายไป คาใชจายของเขากยงคงจายอย ฉะนนนอนอยโรงพยาบาลจายวน 200 บาท ได 10 คน หกจากกาไรของทกคน รอยละ 3 คอ เงน 3 บาทของทกคน”โดยมเงอนไข 3 สวน 1) ตองฝากเงนทกเดอน ๆ ละ 100 บาท ขาดเดอนใดเดอนหนงไมได ถาฝากตากวา 100 จะไมมสวสดการ 2) ตองฝากทกเดอน ถาขาดจะทาใหเสยสทธ 3) เงนบญชตองไมตากวา 1,200 บาท เหตผลคอไมใหถอนเงนหมด เพอใหเขามเงนออมไวสาหรบอนาคต ถาปฏบตตามเงอนไขน กจะไดรบสวสดการ 10 คน ๆ ละ 200 บาท

ในสวนของการบรหารจดการสถาบนการเงนออมทรพยของชมชนปาตรง* ดงน สถาบนการเงนออมทรพยฯ มโครงสรางในการบรหารจดการทเปนระบบ โดยแบงบทบาทหนาทและความรบผดชอบตามตาแหนงหนาท ไดแก ตาแหนงประธาน รองประธาน เลขานการ เหรญญก และประธานฝายตางๆ ซงแบงออกเปน 4}ฝายดวยกน ไดแกฝายอานวยการ 5}คน หนาทและความรบผดชอบ ไดแกดแลและควบคมการบรหารงานทงระบบ ฝายตรวจสอบ 5}คน หนาทและความรบผดชอบ ไดแก ตรวจสอบเอกสารสาคญตางๆ เชน เอกสารการเงน การใชเงนกของสมาชก การใหเงนปนผลแกสมาชก ฝายสนเชอ 5}คน หนาทและความรบผดชอบ ไดแกพจารณาจายเงนก พจารณาหลกเกณฑตางๆ ในการขอกจากสมาชก ตรวจสอบเอกสารคาขอกใหเปนไปตามระเบยบ ฝายสงเสรมเผยแพร ไดแก หนาทและความรบผดชอบเผยแพรขาวสารและกจกรรมตาง ๆ ของสถาบนใหกบสมาชกไดทราบ จดทาเอกสารขอมลเพอใชเผยแพรใหกบคนทวไป

นอกจากจะดาเนนกจกรรมในลกษณะของกลมออมทรพยแลว ยงเปนโรงเรยนกลมออมทรพยเพอการผลตชมชนปาตรง* ภาคตะวนออก}12 จงหวดมทนทเดยว กรมพฒนาชมชนตงเปนโรงเรยน 4 ภาค 4 โรงเรยน กลมออมทรพยเพอการผลตชมชนปาตรง* เปนโรงเรยนของภาคตะวนออก อบรมหลกสตร 3 หลกสตร คอ หลกสตรการบรหารจดการ หลกสตรบญช หลกสตรการจดการเครอขาย สวนเรองออมทรพยและการบรหารเศรษฐกจชมชน เรามวทยากรอบรมไปแลวทงหมด 10 รน และทกทจะมาดงานการบรหารงานของกลม สวสดการ ประชาธปไตย

106 

สขาว ทนจะมใหด แตหลกสตรจรงสามญจรง 3 หลกสตรของโรงเรยนกลมออมทรพย ปหนง จะอบรม 3 รน เทานน

4.1.4.9 ศนยเรยนรบานแหงสข*/ศนยเรยนรตนแบบดานเศรษฐกจพอเพยง ศนยเรยนรบานแหงสข* เกดขนมาไมใชเพอธรกจการคา แตมเปาหมายคอ ตองการสอนคนใหรจก “พอ” โดยการบอกเลาสงทเกดขนในชวต การแกไข และการเปลยนวถชวตของตนเอง ใหกบผ อน เพราะอยากจะรกษาความพอเพยงแนวคดจากพอหลวงของเรา“เศรษฐกจพอเพยงเปนเสมอนรากฐานของชวตรากฐานความมนคงของแผนดน เปรยบเสมอนเสาเขมทถกตอกรองรบบานเรอนตวอาคารไวนนเองสงกอสรางจะมนคงไดกอยทเสาเขมแตคนสวนมากมองไมเหนเสาเขมและลมเสาเขมเสยดวยซาไป” วธการคดเพอแกปญหาทาอยางไร ใหพงตนเองไดมากทสด (ไมสรางหนเพม)ทาอยางไร ใหรายจายเหลอนอยทสด (ลดรายจาย)ทาอยางไร จงจะมรายได (เพมรายได) พอเพยง กน : เพาะเหดฟาง และ เหดนางฟาใช: ทาผลตภณฑทกอยางทใช ลดคาใชจาย : เลยงสตว เพอเปนป ย และเปนอาหารพลงงานทดแทน : เตาเผาถาน ใชประโยชนเตมพนท : ทานา ปลกพช ผก และสมนไพรนาผลผลตมาใชกระจายความรสชมชน กจกรรมททาในศนยเรยนร ไดแก การเพาะเหดฟาง เหดนางฟา คอ เรยนรวธการการเพาะเหดฟาง เหดนางฟา อาหารปลอดสารทดตอสขภาพ วธการเลอกเหดเพอการบรโภคโดยไมมสารอนเจอปน ตลอดจนเมนอาหารเหดทนาลมลอง การเลยงหมหลม คอ ดการเลยงหมทไมกอใหเกดมลภาวะจากกลน ประโยชนทไดจากการเลยงหมโดยใชอาหารธรรมชาต สมนไพร และนาหมกชวภาพ ประหยดคาอาหาร ไดหมสขภาพด และป ยพรอมใชงาน การเลยงเปดไข ไกไข คอ วธการเลยงเปดไขและไกไขแบบไมใชยา ไมใชฮอรโมน และไมมสารเรง วธการใชอาหารจากธรรมชาต และการใชสมนไพร ไดไขปลอดสาร ทใหม สด สะอาด เปนอาหารในครวเรอน และสรางรายได การเลยงวว คอ การเลยงววเพอกาจดหญาและใชมลเปนป ย สาหรบใชภายในพนทของบานแหงสข* การทานาหมกชวภาพ คอ ดวธการหมกนาหมกจากผกและผลไมตาง ๆ เชน มะนาว มะกรด มะเฟอง ฯลฯ เพอใชในการทานายาเอนกประสงค การเกษตร การขจดกลน ทาสารไลแมลง การทาผลตภณฑ (เครองมอลดรายจาย) การทานา คอ การทานาแบบเกษตรอนทรย ไมใชสารเคม และการใชประโยชนจากเศษวสดทางการเกษตรใหเกดประโยชนสงสด เตาเผาถาน 200 ลตร แนวนอนคอ ดวธการเผาถานดวยถง 200 ลตรแนวนอน ไดถานไรควน และนาสมควนไม ไวใชในระบบการเกษตรและปศสตวภายในบานแหงสข การปลกผกสวนครว สมนไพร คอ การปลกผกปลอดสาร ใชเกษตรอนทรยแทนการใชสารเคม เปนอาหารสขภาพปลอดสาร รอยละ 100}และยงเปนการใชพนทใหเกดประโยชนสงสดการกระจายความร คอ

107 

สอนทงทฤษฎและปฏบต ความรทไดสามารถนาไปปฏบตไดจรง มหองอบรมขนาดเลก 25 คน และหองสมมนาขนาดใหญ 100 คน นอกจากนนยงมโฮมสเตยสามารถรองรบผ เขาพกได 40 - 50 คน มหองแอร และหองพดลม สามารถเลอกชมและเรยนรกจกรรมพอเพยงได

4.1.4.10 กลมสตรชมชนปาตรง บทบาทสตรมวตถประสงค โดยมงหวงวาจะสนบสนนและสงเสรมใหสตรไทยเปน

พลงสาคญและการสรางสรรคและพฒนาประเทศ กองทนนไมเพยงแตจะชวยสนบสนนการแกไขปญหาของสตร รวมทงปญหาการละเมดสทธมนษยชนทกระทาตอสตรเทานน หากแตยงเปนสวนสาคญในการเสรมสรางการพฒนาศกยภาพของสตรไทยและรวมถงการสรางความเขมแขงและการพฒนาเครอขายใหสตรไทยไดมบทบาทอยางมากในการรวมแกปญหาและพฒนาประเทศตอไปและกจกรรมททาในชมชน ไดแก การรวมกลมฝกทาขนมไทย การรวมกลมทากบขาวชวยงานบญ งานประเพณ งานบวช และงานตาง ๆ

4.1.4.11 ดานความปลอดภยในชวตและทรพยสน ดานการรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสนของคนในชมชนปาตรง* ดงน

ทพกสายตรวจประจาตาบล 1 แหง และหนวยปฏบตการพเศษ (ตารวจ) 1 แหง

4.1.5 กจกรรมหรอโครงการทอนรกษทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม 4.1.5.1กลมเยาวชนอนรกษพทกษเขาเขยว*

“ผนปาเขาเขยว*” เปนผนปาทอยภายใตการควบคมดแลขององคการบรหารสวนตาบลปาไส* มพนทโดยประมาณ 1,600 ไร โดยบรเวณดงกลาวนมทรพยากรธรรมชาตมากมาย เชน ปาไม ลาธาร สตวปา ฯลฯ หากไมมการอนรกษ และปกปองกนผนปาไว กจะทาใหเกดความเสอมโทรมและเสยหาย ทาใหสตวปาไดรบความเดอนรอน ไมมทอยอาศย เกดไฟปา นาปาไหลหลาก และชาวบานในบรเวณใกลเคยงกไดรบความเดอนรอนดวย ดงนน การรวมมอรวมใจปกปองผนปาบรเวณเขาเขยว* จงเปนหนาทหลกของประชาชนในตาบลปาไส* ทจะชวยกนบารงรกษาไว โดยชาวบานไดฟนฟและอนรกษมาเปนเวลาตอเนองยาวนานกวา 30 ป จากพนทบางสวนทเคยเสอมโทรม กลบฟนฟและเรมมสภาพทคอนขางสมบรณ มแหลงนาลาธารทหลอเลยงสตวปา และชาวบาน อกทงพนทบางสวนไดกลายเปนแหลงเรยนรธรรมชาตใหกบเยาวชน โดยใหเยาวชนนนมจตสานกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต และผนปาไมมใหถกทาลายแตยงมพนทบางสวนทไมสามารถเขาถงได เกดความเสอมโทรมลงเรอย ๆ ดงนนจงจาเปนอยางยงทภาครฐและภาคเอกชน โดยเฉพาะประชาชนทอยในตาบลปาไส*

108 

มารวมใจกนฟนฟอนรกษทรพยากร และปกปองผนปาไวมใหถกทาลาย แนวคดและวตถประสงค ทสาคญดวยแนวคดทตองการฟนฟทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม โดยเฉพาะบรเวณผนปา เขาเขยว ใหอดมสมบรณ กลายเปนแหลงนาลาธารทหลอเลยงชมชนชาวปาไส จงจดตง “กลมอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมเขาเขยว*” ซงเปนขบวนการสรางสขของกลมคนทางานดานอาสาสมครเพอสงคม ผานกจกรรมทสงเสรมใหเยาวชนเกดการเรยนร พฒนา หวงแหนในคณคาของการรกษาผนปา รจกรากเหงาทางวฒนธรรม และกาวทนตามจงหวะการเปลยนแปลงของโลกาภวตน สการกาหนดรปแบบชวตตนเองในรปแบบวถพอเพยง

ปจจบน “กลมอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมเขาเขยว” มสมาชกจานวนทงสน 114 คน โดยมลงจนทร* เปนประธานบรหาร วตถประสงคในการจดตงกลม คอ การดงเยาวชนมาทากจกรรมบาเพญประโยชน โดยการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยมการใหความร ปลกฝงจตสานกใหเยาวชนและประชาชนทวไป ไดเหนความสาคญตอการอนรกษเขาเขยว อกทงการเปนศนยกลางในการประสานงาน และสรางความรวมมอระหวางกลมภาคเครอขายในสวนราชการ สวนเอกชน และองคกรพฒนาเอกชน การนาเยาวชนในตาบลปาไส* มาเรยนรและศกษาระบบนเวศทรพยากรธรรมชาตเขาเขยวนน เนองจากมองเหนวา เขาเขยวถอเปนสมบตทสาคญของทกคนทตองรวมกนฟนฟและอนรกษใหคงไวซงประวตศาสตร เปนสมบตของลกหลานตอไป การนากลมเยาวชนมาเปนตวขบเคลอน เนองจากเยาวชนถอเปนแกนหลกสาคญในอนาคต โดยเปนผ สบสานดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตตอไป ดงนนผ นาชมชนควรสรางจตสานกทจะรกษาทรพยากรทมไวใหยงยนดวยการจดระบบการบรหารจดการชมชน โดยใหทกภาคสวนมสวนรวมในการพฒนา เพอการดแลรกษาปาอยางยงยน (ขอมลจาก รวบรวมประสบการณ ความร ตาบลตนแบบเพอการเรยนรโครงการรกษปา สรางคน 84 ตาบล วถพอเพยง)

4.1.5.2 การจดการนาโดยชมชน จากฐานทรพยากรธรรมชาต สรากฐานชวตชมชนฐานทรพยากรธรรมชาตท

สาคญ ซงประกอบไปดวย ดน นา และปา โดยฐานทรพยากรนา ถอเปนหวใจหลกตอการดารงชวตของชมชน หากมไดมการจดการทด อาจสงผลกระทบกบสงแวดลอมตอไปในอนาคต ดงนนเพอใหเกดความสมดลระหวางผ ใชทรพยากรธรรมชาตกบตนทนเดมทมอยในตาบล จงตองมการบรหารจดการนาเพอใหทนตอความตองการในการใชงาน และตองมการฟนฟและอนรกษรวมกน เพอใหมนาไวสาหรบอปโภคและบรโภคตอไป

109 

ในตาบลปาไส*,นน มประชากรทใชนาเพอการเกษตรถงรอยละ 70}เพอการอปโภคบรโภครอยละ 20 และใชนาในพนทอตสาหกรรมอกรอยละ 10 โดยแหลงนาทใชมาจากคลองและบอนาตน ปจจบนนจานวนประชากรในตาบลปาไสมปรมาณเพมสง ทาใหเกดความตองการดานการใชนาทสงขน โดยเฉพาะการขยายตวของพนททางการเกษตร อกทงภาวะวกฤตการขาดแคลนนาในภาพรวมและปญหาภยแลงทเกดขน สงผลใหปรมาณนามไมเพยงพอตอการเพาะปลกพชไร หากสงเกตจากคลองและบอนาตนพบวา มความตนเขนและแหงแลง โดยเฉพาะในชวงเดอนพฤศจกายนถงมถนายนของทกป ทาใหประชากรผ ใชนาประสบปญหาการขาดนาในการทาการเกษตร ซงสงผลกระทบตอพชผลทางการเกษตร และปญหาทตดตามมาคอ เกษตรกรมรายไดตา ซงเชอมโยงไปสการมหนสนมากมาย อกทงปญหาทรนแรงของการนานาจากใตดนมาใชแทนนาประปา จากสภาพปญหาทเกดขน ทาใหชาวตาบลปาไส*,เรมตระหนกถงผลกระทบ ทเกดขน และหาสาเหตของการขาดแคลนนา รวมทงแนวทางในการแกไขปญหาอยางถกวธ แตปจจบนนทางตาบลมไดมขอมลสารวจดานการใชทรพยากรนา และขาดกระบวนการเรยนรในการจดการนาอยางถกวธ เมอโครงการรกษปาฯ เขามา ทางแกนนาและคณะทางาน จงรวมกนวางแผนการจดการนาเพอชมชน โดยนาไปใสในแผนงานตาบลวถพอเพยง การวางแผนครงนมวตถประสงค เพอใหเกดการขบเคลอนในการจดการนาในชมชน และเกดกระบวนการเรยนรรวมกนในชมชน เพอนาไปสการแกไขปญหาดานการจดการนาของตาบลอยางยงยน (องคความรตาบลปาไส* อาเภอเมอง จงหวดปราจนบร.,โครงการรกษปา สรางคน 84 ตาบล วถพอเพยง, ฉบบสมบรณ ณ วนท 31 ธนวาคม 2554)

4.1.5.3 กจกรรมทไดรบรางวล 1) ไดรบรางวลหมบานดเดน ระตาบล ระดบอาเภอ ระดบจงหวด 2) ไดรบรางวลการจดการกลมออมทรพยดเดน ระดบเขต ระดบ อาเภอ ระดบจงหวด 3) ไดรบรางวลกรรมการหมบานระดบภาค ชนะเลศ

110

ททาการกานน โรงงานอตสาหกรรม ปมนามน (ปตท.)

บานของผ มจตคานงถงสวนรวมรวมกน โรงแรม/ทพก

บานเรอน ประปา กลมออมทรพยปาตรง* ร.ร.ชมชนปาตรง*

วด ศนยเรยนร รานคา สสาน

โรงเรยน จดศนยกลาง/จดนดพบ ประปา ซ.โคก* ปมนามน ปตท.

สถานอานามย สานกสงฆเขาเขยว* อ.ประจญตคาม ดงปา*

สสาน บ.สยามบล* ประปา วดรตนนา*

ซ. อดม* 1

ซ.คลองยา* 2 จดนดพบ ซ.คลองยาง 3 ซ.โคก* ซ.โคก* ททาการกานน ซ. อดม* ซ.ศร* ปา* ฯ รสอทร

เขาใหญ ซ.ปาตรง* 4 ซ.ประปา ปาตรง* 3 ปาตรง* 2 บ.ปราจน*

บ.เกษตร* ฯ ซ.คลองยา* 1 ช.หนองป*-ปาตรง* กลมออมทรพย

จดนดพบ

ศนยเรยนรบานแหงสข*

ปาตรง* 1

ภาพท 4.1 แผนททางสงคม ชมชนปาตรง* ตาบลปาไส* อาเภอเมอง จงหวดปราจนบร

แหลงทมา: สารวจและพฒนาโดยผวจย, 2556. สถานอานามย ปราจน

111

4.2 ขอมลพนฐานของผใหขอมลทสาคญ

จากขอมลทไดรบจากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญทงหมด 15 คน ทาใหทราบขอมลพนฐานของประชากร โดยสามารถสรปประเดนไดดงตอไปน

จากการศกษา พบวา ขอมลพนฐานของผ ทใหขอมลทสาคญสวนใหญเปนเพศชาย (รอยละ 80.0) ทเหลอเปนเพศหญง (รอยละ 20.0)

อายของผ ใหขอมลทสาคญ พบวา ชวงอาย 51-60 ป มผ ตอบมากทสด (รอยละ 40.0) รองลงมาในสดสวนทเทากน คอ อายระหวาง 41-50 (รอยละ 26.7) และอายระหวาง 60 ปขนไป (รอยละ 26.7) และอายนอยทสดระหวาง 31-40 ป (รอยละ 6.7)

สถานภาพสมรสนน พบวา สวนใหญสถานภาพสมรสแลว (รอยละ 80.0) รองลงมา ในสดสวนทเทากน คอ สถานภาพหยาราง (รอยละ 6.7) สถานภาพโสด (รอยละ 6.7) และสถานภาพพระสงฆ (รอยละ 6.7)

ระดบการศกษาสงสด พบวา จบการศกษาระดบปรญญาตร มากทสด (รอยละ 33.3) รองลงมา คอ จบระดบการประถมศกษา (รอยละ 26.7) ตามดวย จบระดบการศกษามธยมศกษาตอนปลาย (รอยละ 20.0) และจบการศกษาระดบปรญญาโท และนกธรรมโท ในสดสวนทเทากน (รอยละ 6.7)

ผใหขอมลทสาคญทงหมดนบถอศาสนาพทธ (รอยละ 100.0) จานวนสมาชกในครอบครวมากกวาครงหนง มจานวนสมาชกในครอบครวระหวาง 3-4

คน (รอยละ 66.7) รองลงมามจานวนสมาชกในครอบครวระหวาง 5-6 คน (รอยละ 20.0) และสดทายมจานวนสมาชกในครอบครวระหวาง 1-2 คน (รอยละ 13.3)

อาชพหลก พบวา สวนใหญมอาชพเกษตรกร ทาสวน ไมดอกไมประดบ (รอย 73.3) รองลงมา คอ อาชพขายอปกรณกอสราง (รอยละ 13.3) และขาราชการคร พระสงฆ ในสดสวน ทเทากน คอ (รอยละ 6.7)

อาชพเสรม พบวา อาชพคาขายมากทสด (รอยละ 20.0) รองลงมา คอ อาชพขาย ประกน (รอยละ 13.3) ตามดวย อาชพหองพก/หองเชา (รอยละ 6.6) และไมมอาชพเสรม (รอยละ 60.1)

รายไดตอเดอน พบวา มรายตอเดอนประมาณ 10,000-19,999 บาท (รอยละ 33.3) รองลงมามรายไดตอเดอนประมาณ 20,000-39,999 บาท (รอยละ 26.7) ตามดวย มรายไดตอเดอนประมาณ 0-9,999 บาท (รอยละ 20.0) และมรายไดตอเดอนประมาณ 40,000 ขนไป (รอยละ 13.3) และไมมรายได (รอยละ 6.7)

112

การดารงตาแหนงทางสงคม จากการสมภาษณผใหขอมลทสาคญ พบวา ทงหมดเปนผ นาจากกลมองคกรตาง ๆ (รอยละ 100.0) แตกมตาแหนงอนควบคดวยกลาวคอ ยงมตาแหนง เปนผ นาทเปนทางการ (รอยละ 40.0) และเปนผ นาทไมเปนทางการ (รอยละ 13.3)

การเขารวมการเปนสมาชกในกลมตาง ๆ พบวา การเปนกลมหรอสมาชกทไมเปนทางการ (รอยละ 66.7) รองลงมา การเปนกลมหรอสมาชกทเปนทางการ (รอยละ 53.3)

ระยะเวลาทอาศยอยในชมชน พบวา อาศยอยในชมชนระหวาง 41-60 ป (รอยละ 40) รองลงมา อาศยอยในชมชนระหวาง 21-40 ป (รอยละ 26.7) ตามดวย อาศยอยในชมชนระหวาง 1-20 ป (รอยละ 20.0) และสดทายอาศยอยในชมชนระหวาง 61 ปขนไป (รอยละ 13.3)

ดงนนเมอพจารณาจากขอมลดงกลาว ผ ใหขอมลทสาคญนน มการดารงตาแหนงทางสงคมทคอนขางมบทบาทสาคญอยางมากตอการพฒนาชมชน เมอเปรยบกบระยะเวลาทอาศยอยในชมชน จงนาจะสงผลทาใหเชอมโยงไปสการเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนในชมชน ซงไดแสดงขอมลพนฐานของผใหขอมลทสาคญทงหมด ดงตารางท 4.1

ตารางท 4.1 แสดงขอมลพนฐานของผใหขอมลทสาคญ ขอมลพนฐานของผใหขอมลทสาคญ จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

1) เพศ ชาย 12 80.0 หญง 3 20.0

2) อาย (ป) 31-40 1 6.7 41-50 4 26.7 51-60 6 40.0 60 ขนไป 4 26.7 3) สถานภาพสมรส โสด 1 6.7 สมรสแลว 12 80.0 หยาราง 1 6.7 4) ระดบการศกษา ประถมศกษา 4 26.7 มธยมศกษา 4 26.7

113

ตารางท 4.1 (ตอ) ขอมลพนฐานของผใหขอมลทสาคญ จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

ปรญญาตร 5 33.3 ปรญญาโท 1 6.7 นกธรรมโท 1 6.7 5) ศาสนา พทธ 15 100.0 6) สมาชกในครอบครว 1-2 คน 2 13.3 3-4 คน 10 66.7 5-6 คน 3 20.0 7) อาชพหลก เกษตรกร 11 73.3 ขาราชการคร 1 6.7 ธรกจสวนตว 2 13.3

อน ๆ เชน พระสงฆ 1 6.7 8) อาชพเสรม ขายประกน 2 13.3 คาขาย 3 20.0 ไมมอาชพเสรม 10 66.7 9) รายได (บาท) 0-9,999 3 20.0 10,000-19,999 5 33.3 20,000-39,999 4 26.7 40,000 ขนไป 2 13.3 ไมมรายได 1 6.7 10) ตาแหนงทางสงคม* ผ นาทเปนทางการ 6 40.0 ผ นาทไมเปนทางการ 2 13.3 ผ นาจากกลมองคกรตาง ๆ 15 100.0 12) การเขารวมการเปนสมาชกในกลมตาง ๆ * การรวมเปนกลมหรอสมาชกทเปนทางการ 8 53.3

114

ตารางท 4.1 (ตอ) ขอมลพนฐานของผใหขอมลทสาคญ จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

การรวมเปนกลมหรอสมาชกทไมเปนทางการ 10 66.7 12) ระยะเวลาทอาศยอยในชมชน (ป) 1-20 3 20.0 21-40 4 26.7 41-60 6 40.0 61 ปขนไป 2 13.3

หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ 4.3 ตวอยางการสมภาษณแบบเจาะลก

เ นองจากการสมภาษณเจาะลกของผ ใ ห ขอมลทสาคญ (Key-informants) ทงส น จานวน 15 คน นนมโครงสรางการสมภาษณทมความคลายคลงกนแตมรายละเอยดมาก ผศกษาจงขอยกตวอยางขอมลทไดจากการสมภาษณเจาะลกของผ ใหขอมลทสาคญ 3 คน ประกอบดวย ผ นาชมชน ปราชญเกษตรจงหวดปราจนบร เกษตรกร

4.3.1 กรณตวอยางรายท 1 : จนทร* จนทร* (*,นามสมมต) เปนคนในชมชนปาตรง*,โดยกาเนด เพศชาย ปจจบนอาย 66 ป

สมรสแลว นบถอศาสนาพทธ สมาชกในครวเรอนทงหมด 4 คน ประกอบดวยจนทร* บตรอก 2 และภรรยา 1 คน จบการศกษาระดบมธยมศกษา ประกอบอาชพ ตาแหนงบรหารอยในองคบรหารสวนตาบล มรายได 21,000 บาทตอเดอน และมบทบาทตอชมชน ไดแก ผ มความคดรเรมในการกอตงกลมออมทรพยสาหรบคนในชมชน และสวสดการยามเจบปวยสาหรบคนในชมชน คออยากเหนคนในชมชนมคณภาพชวตทดขนและอยดมสข ซงจนทร* ไดมตาแหนงทางสงคมดงน ประธานกลมออมทรพย ประธานกองทนหมบาน/ ประธานสวสดการชมชน/ ประธานมลนธไทยเรา*/ ประธานศนยประสานประสานงานโครงการชมชนจงหวดปราจนบร/ ประธานเครอขายกองทนหมบาน/ ประธานประสานงานโครงการชมชนจงหวดปราจนบร/ ประธานเครอขายกองทนหมบาน ระดบตาบล อาเภอ จงหวด/ ทปรกษาโครงขายความรวมมอสภาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

115

จงหวดปราจนบร/ คณะอนกรรมการบรหารทนสถาบนพฒนาองคกรชมชน/ อนกรรมการเศรษฐกจและชมชนระดบชาต/ สมาชกสมชชาแหงชาต และคณะกรรมการสถานศกษา เปนตน

4.3.1.1 ความหมายจตคานงถงสวนรวมรวมกน ทศนะความคดของจนทร* เกยวกบจตคานงถงสวนรวมรวมกน หมายถง

จตสานกถงสวนรวม จตทไมเหนแกตว ทางานเพอสวนรวม เพอชมชน เหนแกประโยชนสวนรวมมากกวาสวนตน เหนคนอนเดอนรอนตองการเขาไปชวยเหลอไมนกถงความลาบากของตนเอง เปนการกระทาทไมหวงผลตอบแทน จดมงหมายคอชวยเหลอผ อน ไดสงเคราะหผ อน เปนการกระทาประโยชนเพอคนอนและชมชน ดงคาพดของจนทร* กลาววา “ เราทางานเพอสวนรวม คอ การเหนแกตวสวนหนง คอ เราตองการบญกศลความดมาใสตวตองการไดรบการยกยอง เราตองเปนผ นาคน ทาใหเราอยากจะทางานเพอสวนรวม ”

จนทร*,ยงกลาวอกวา เวลาทางานเพอสวนรวม ตองคดเปนสวนรวมทงหมดเหนคนอนเดอดรอนอยากชวย ไมคานงถงความลาบากตนหรออนตรายใด ๆ รจกเปนทงผ ใหและผ รบ ไมหวงผลตอบแทน แตยงไงกตามผลทตามกยอนกลบมาหาเรา คอ ทาความด ผลของการทาด จะสงผลใหโดยธรรมชาตไมวาศาสนาใด เมอทาดกตองไดรบผลด เมอเราไดสงเคราะหผ อนบอย ๆ เราเองกจะเกดจตทมความสข และอยากจะทาเพอคนอนและสวนรวมเอง

4.3.1.2 คณลกษณะของผ มจตคานงถงสวนรวมรวมกน ทศนะความคดของจนทร* เกยวกบการใหความสาคญกบคณลกษณะของผ มจตคานงถงสวนรวมรวมกน นนคอ เปนผ ทมลกษณะทางจตใจทประกอบดวย จตใจชอบชวยเหลออน มจตทเปนผ ใหมากกวาผ รบ เหนแกประโยชนสวนรวมรวมมากกวาสวนตน การกระทาทไมหวงผลตอบแทน ไมเหนแกตว โดยมความเปนผ นา ชอบแสวงหาความร สามารถใหคาแนะกบผ อนได มความเสยสละ ประกอบกบมความรอบคอบ และมการวางแผนทด มกลยทธในการทางาน สามารถวเคราะหปญหาทเกดขนได และมความคดรเรมสรางสรรคและไมหยดนงทจะทาเพอสวนรวมถามโอกาส

4.3.1.3 ปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน จนทร* มความเกยวของกบชมชนมาโดยตลอดโดยเฉพาะมสายเลอดนกปกครอง

อยแลว โดยป เปนผ ใหญบาน พอเปนกานน พเปนกานน นาเปนกานน จงไดเหนแบบอยางทด ไดซมซบทกวน จงคดทอยากจะทาเพอสวนรวม คอเดนตามรอยพอ ป นา และพททางานเกยวกบ

116

ชมชน และเหนตวอยางทแมนนมความเออเฟอตอคนทเดนทางมาตดตองานทบานทาใหรสกวาเราทาเพอชวยเหลอคนอนถงไมมคาตอบแทนแตเราทาแลวเรารสกด เมอเหนคนอนเดอนรอนกอยากทจะเขาไปชวยโดยไมคานงถงความลาบากของตนเอง อกประการหนง คอ การเหนปญหาทเกดขนในชมชน ทาใหเกดความตองการเขาไปแกไขปญหาในชมชน เพอทจะไดสงเคราะหคนอน คอมจตทเปนผ ให และผ รบในเวลาเดยวกน ในขณะเดยวกนการมสวนรวมกเปนสวนหนงทาใหเราอยากจะเขาไปรวมทางานเพอสวนรวม มความเปนผ นาสามารถนาคนอนได รวมถงการดารงตาแหนงในชมชนกมบทบาทสาคญในการเขารวมกจกรรมของสวนรวม และปญหาสงแวดลอมทเกดขนในชมชนททกคนตองคานงถงกระทบทจะเกดขนในชมชน ดงนนสงเหลานทกคนควรตระหนกถงการคานงถงสวนรวมรวมกนทกคน

4.3.1.4 ผลจากการกระทาในลกษณะจตคานงถงสวนรวมรวมกน จนทร*,เลาวา ในฐานะทตนเองเปนผ นาชมชนและดารงตาแหนงทางสงคม ทหลากหลายและไดเหนสงตาง ๆ ประกอบกบนสยของตนเองเปนคนทชอบชวยเหลอคนอน เออเฟอคนอน จนทาใหจนทร*,เปนทรจกและเปนทเคารพนบถอในชมชน จนทร* ยงไดกลาววา “การทางานเพอสวนรวมหรอการทางานเพอคนอนหรอชวยคนอนนน ทาใหเราไดรบบญกศลความดใสตว มความสขกายใจสขใจไปทใด ๆ กมคนยกยองเคารพนบถอ ทาใหเรามเพอนพองญาตพนองเพมขน ซงทาใหเรามความรสกเปนผ นาไปในตว คอ สงททาลงไปเพอชวยเหลอคนอนชวยเหลอชมชน นนทาใหชมชนเกดความเขมแขง มความสามคค สนทสนมกน มความเปนพเปนนอง ชวยเหลอเกอกลกนดแลซงกนและกน และยงทาใหคนในชมชนไดมสวนรวมทจะสงผลทาใหคนในชมชนอยดกนดตอไป”

4.3.1.5 กระบวนการขดเกลาทางสงคม 1) วธการอบรม / เลยงดจากครอบครว โดยปกตแลวจนทร* ไดรบการเลยงดจากครอบครวมาอยางใกลชดและสนทสนมกบพอแมมาก ทกอยางทพอกบแมทาใหเหนเปนแบบอยางเปนประจาทกวน ดวยความทพอของจนทร*,นนเปนกานน แมจะเปนหมอตาแยประจาตาบลซงจะทาใหมคนแวะมาเยอนบานของจนทร*,ทกวน แมนนจะทากบขาวเลยงคนทกวน แมไมเคยบน สงนคอสงจนทร*,เหนเปนประจาทพอไดทาเพอชวยเหลอคนอน ทาใหจนทร* ไดซมซบนสยการชวยเหลอเกอกลกน การรจกเปนผ ให ทงทไมเคยไดรบผลตอบแทน ซงแมและพอทาใหดเปนตวอยางเสมอวา การทาดนนไมจาเปนตองไมหวงผลตอบแทนใด ๆ แตเปนการทาดวยใจแลวคนอนมความสขเรากมสขใจ ซงพอและแมไดกลาวกบจนทร* เสมอ โดยจนทร* เลาวา

117

จนทร* กมสวนชวยแมกบพอเหมอนกนคอ ไปหาปลา เกบผกเพอเอามาทาอาหารใหคนทแวะมาเยอนบาน ทาใหจนทร* ไดซมซบเลอดของนกปกครองจากพอมาเตมตว ซงพอกเปนกานน ป เปนผ ใหญบาน พเปนกานน นาเปนกานน จนมาถงตวของจนทร* เองกไดเปนกานนเหมอนกน จนกระทงมาถงลกชายของจนทร* กเปนกานนเชนกน คอสงเหลานทจนทร* ไดซมซบความเปนผ นาและความชวยเหลอชมชนชวยเหลอผ อนมาตลอด จากพอแมทพาทาใหเหนเปนแบบอยาง รวมถงการสงสมประสบการการณนนกเรยนรจากตวอยาง จนทร* เอยวา การทาใหเหนเพยงครงเดยว ดกวาการสงสอนสบครง โดยจนทร* มวธเลยงดลกของเขากใชวธเดยวกบพอและแมทเคยทาใหตนเหนเปนอยาง สอนใหรจกเออเฟอ ชวยเหลอคนอนซงเหมอนกนทพอแมเคยทาใหเหนตงแตจนทาใหตวเองซมซบจนเปนนสยสวนตวในปจจบน 2) การไดรบการขดเกลาจากศาสนา ในการไดรบการถายทอดจากศาสนานน จนทร* ไดเลาวา ตนเองไดชอบเขาวดฟงธรรม ชอบเรยนรเกยวกบศาสนา ซงไดเรยนรในการบวชพระสมยนนจะนอนอยวดจนทองคาขอบวชขานนากใหไดกอนถงไดบวช ซงทาใหไดเรยนรหลกธรรมไมวาจะเปนดานความเพยรทเราจะตองทองใหไดกอนจะบวชเปนการฝกนสยฝกควบคมตวเองใหมสตในการควบคมตน และไดเรยนรหลกธรรมคาสอนในการดาเนนชวต เพราะบวชพระในสมยกอนจะบวช หนงพรรษาถงศกษาได ไมใชบวชแคอาทตยสองอาทตยเหมอนในปจจบน ทาใหมความเกยวของอยตลอดเวลา และเมอกอนโรงเรยนกอยในวด พระในวดมโอกาสไดสงสอนอบรมเดกนกเรยนไปพรอมกน ๆ อกดวย เดกกไดกนขาวกนบาตรและสอนใหเดกหมนเขาวดทาบญตกบาตร ใหรจกบาปบญ คณโทษ ผลของการกระทาความด สอนใหคดเรองของการทาดไดด ทาชวไดชว บาปกรรมมจรง รวมถงการรกษาศล ซงคนสมยนนจะเชอฟงพอแม ครบาอาจารย เชอฟงพระสงฆ เปนอยางมาก รวมถงปฏบตตามอยางเครงครด และพระยงสอนอกวา ไมใหเบยดเบยนซงกน และกน ไมใหลกขโมย ไมประพฤตผดตอเมยผ อน ไมพดโกหก ไมใหดมสรา และในสวนตวของจนทร* เองไดซมซบจากไดเรยนรจากศาสนามาทาใหตวเอง ไดรกษาศลตง 23 ป ไมสบบหร ไมกนเหลา ไมดมนาอดลม จนทรไดปฏบตแบบนมาจนจวบปจจบน ซงสงทจนทร* ไดทาน จงใหคนในชมชนยอมรบนบถอ และจนทร*ยงใชชวตกนอยอยางเรยบงายอกดวย

3) การไดรบการขดเกลาจากโรงเรยน โรงเรยนนนมบทบาทสาคญในการชวยถายทอดความรใหแกสมาชก ในสงคมในการถายทอดความร ปลกฝงคณธรรมจรยธรรม กลอมเกลาใหเปนคนดของสงคม และ มจตใจทเออเฟอผอน จนทร* เลาวา โรงเรยนในสมยกอนนนเปนโรงเรยนทอยในวดซงจะมความ

118

เกยวของกบวดกบศาสนา ดงนนในการอบรมสงสอนจากครในโรงเรยน กจะมพระมาสอนหนงสอบางสลบกบคร ครกจะถายทอดวชาความรทางวชาการทางโลก ระเบยบวนย การแตงกาย การตรงตอเวลา การรวมกจกรรมในโรงเรยน และชมชน สวนพระทมาสอน จะสอนในเรองวชาศลธรรม ในการครองเรอน การดาเนนชวต หลกศล 5 การไมเอาเปรยบหรอเบยนผ อน ไมลกขโมย ไมประพฤตผดในกาม ไมพดปลด ไมดมสรา ซงจะทาใหชวตมความสขถายดถอปฏบตหลกธรรม อยในศลในธรรม เชน การรกษาศล 5 เพยงอยางเดยวกทาใหชวตมความสขไดแลว การขดเกลาจากโรงเรยนยงสอนใหเรารจกการชวยเหลอซงกนและกนมนาใจใหกนอกดวย 4) การไดรบการขดเกลาจากชมชน จากทไดพดคยรวมกบนายจนทร* ในการไดรบการขดเกลาจากชมชน ทอาศยอยตงแตเดกจนปจจบนททาใหจนทร* ไดเรยนรสงตาง ๆ ในชมชน จนทร* เลาวา ชมชนนนเปนสถานทททาหนาทในดานการเรยนรวถชวตวฒนธรรมความเปนอยของคนในชมชน พนฐานดงเดมบรรพบรษ ป ยา ตายา คอความภาคภมใจทไดเกดในชมชนดงกลาว ในชมชนทจนทร* อยนนจะมการดารงไวซงวฒนธรรมประเพณอนดงามตาง ๆ เชน ประเพณบญขาว ประเพณขาวหลาม การรดนาดาหวผอาวโส ขอพรผอาวโส บญพระเวสสนดรชาดก ซงกจกรรมเหลานจะทาใหคนในชมชนไดพบปะพดคยกนบอย ๆ ทาใหคนในชมชนมความรกใครสนทสนมกน อยางเชนเมอมการปลกบานในชมชน จะมการชวยเหลอกนสรางวนเดยวกเสรจ หรอเรยกในภาษาชมชนเรยกวา “การลงแขก” คอ การถอออกแรงของคนในชมชนทชวยเหลอกน โดยไมมคาสนจางใด ๆ แตเตมใจ ลงแรงชวยเหลอกน นอกจากปลกบานแลวยงมการลงแขกเกยวขาวอกดวย สวนคนทเปนเจาภาพลงแขก จะทากบขาวเลยง ทกคนจะสนกสนานมาก หนมสาวกไดมโอกาสไดพดคย ผหลกผ ใหญในชมชนกไดคยเรองราวในชมชน วฒนธรรมของชมชนทชวยเหลอเกอกลกนทตงแตป ยาตายายไดถายทอดมาเปนสงทดงามในชมชน ซงทาใหคนในชมชนนนมความเปนญาตมตรสนทสนมเหมอนครอบครวเดยวกน สงทสงเกตไดบางในสมยกอนจะไมมรวกน จะเปนกนเอง เขาบานไหนกได กนขาวไดทกบานเพราะคนในชมชนรกใครกนมนาใจตอกน นอกจากนนคนในชมชนสมยกอน จะใหความเคารพผอาวโสอยางเครงครด และเรองการรวมงานประเพณงานบญของชมชนทกคนจะตองมารวมเพราะถอวาเปนประเพณททกตองรวมกนและมสวนรวมในงานนน ๆ เพราะทกคนจะไดเจอกนและพบปะกนหลงจากเสรจภารกจตาง ๆ แลว ทาใหคนในชมชนมความสามคคกนมอะไรชวยเหลอกนอยางจรงใจและเอออาทรตอกน

119

5) การไดรบการขดเกลาจากสอมวลชน ในสมยกอนสอมวลชนถอวายงมบทบาทนอยในการถายทอดหรอกระจายขาวสารตางใหกบชมชนทอยหางไกล ซงแตกอนมเพยงวทยทอยกบชาวชมชน เพราะโทรทศนในสมยนนยงมนอยมาก การตดตอสอสารไมสะดวกสบายเหมอนสมยปจจบน จนทร* เลาวา สมยกอนนนสอทอยกบชมชนมาโดยตลอดมเพยงวทยเทานน ทมการใชฟงเพลงเวลาทางานการเกษตรในครวเรอนเพอผอนคลายใชเพอความบนเทง ในสวนของขาวสารการรายงานขาวกมบางในเรองของขาวสารเรองของการเกษตร การทามาหากนการเลยงชพ ทวทยจะโฆษณาใหฟงเพราะแตกอนสอเพยงดานเดยวคอวทยททกบานสามารถฟงได ในสวนของขอมลขาวสารสวนใหญจะมาจากวทยทงนน ซงเปนวธหนงทไดรบความรวดเรวขนบางไดเปดโลกทศนจากสงเราไมเคยไดยนกยนไดรขนบาง ในสวนของทวนนจะมเพยงไมกหลงคาเรอน แตสงหนงทเหนคอ ความมนาใจจากบานทมทวจะใหเดกหรอผ ใหญไปดทวทบานเขาได คอทาใหคนในชมชนไดเปดรบสงใหม ๆ ทาใหเดกไดมโอกาสไดหยอกลอกน สนทสนมกนมากขน และทาใหคนในชมชนไดรเรองขาวสารบานเมองบาง แตอาจมนอยกวาในปจจบนทการสอสารรวดเรวทนใจเพยงแคคด กสามารถไปถงไดเพยงไมกวนาทเทานนเอง 4.3.1.6 วธการขดเกลา หรอการเลยงดทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ในการขดเกลาหรออบรมบคคลในชมชนหรอบตรหลานใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนนน จนทร* กลาววา เนองจากจนทร*ไดทาหนาทในการเปนผ นาชมชนมานานและไดเหนสงทเกดขนตาง ๆ ทาใหจนทร*ใหความสาคญกบคนในชมชน เยาวชน ทอยในชมชน ดวยความทเปนผ นาชมชน คอ ตองสรางกจกรรมใหคนในชมชนมารวมกน เชน พอแม เพอน ลกหลาน และเอาตวอยางของพอแมทดมาเปนแบบอยางในการสอน สวนกจกรรมทจนทร*ทาคอ กจกรรม วยใสใสใจทาด คอ เอาพระมาสอนเรองศลธรรมหลกการดาเนนชวต หลกศล 5 และพาทากจกรรมชวยเหลอผสงอายในชมชน เชน การผบผา รดผา ลางจาน ทาความสะอาดบาน บบนวด ตาง ๆ ซงสงเหลานเปนการปลกฝงเดกใหเดกเกดความรกและเคารพตอผสงอายและใหเกยรตตอผอาวโสกวา และเปนการปลกฝงการชวยเหลอผ อน ความมนาใจ ความเอออาทร การสงเคราะหผ อน ซงจะทาใหเดกเหลานโตขนจะเปนบคคลทมความคดนกถงผ อน คดถงชมชน และอยาก จะชวยเหลอผอนและเอออาทรตอกน เมอเหนคนอนเดอดรอนคดทอยากจะชวยเหลอ และตวเองกจะรสกภาคภมใจและอยากจะทางานเพอชวยเหลอสวนรวมตอไป

120

4.3.1.7 การสนบสนนทางสงคม ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน การสนบสนนทางสงคม ททาใหคนในชมชนเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนนนจนทรเลาวา การสรางกจกรรมททารวมกน อยางของชมชนจนทร*จะใชกลมออมทรพย กลมสวสดการชมชนเพอดงคนเหลานเขามามสวนรวมในกจกรรม เชน กลมออมทรพย และ กลมสวสดการ รวมกนพฒนาชมชน ตดหญาขางถนน ตดหญาในวด ทาความสะอาดวด คอ การดงกลมทเรามการรวมกลมรวมตวกนอยนามาสรางบทบาทใหเกดแกเขา ในสวนของการสรางบทบาทแกคนทเขามามสวนรวม แบงหนาทใหรบผดชอบ โดยการสรางกจกรรมใหทกษะใหความรแกเขา ใหโอกาสเขาไดเรยนรสงใหม ๆ เพอใหเขาไดมทกษะในการทากจกรรมตาง ๆ ของชมชนสามารถปฏบตงานหรอรวมงานกบผ อนอยางมนใจ ทาใหเขารสกเหนคณคาในตวเอง และเปนสวนหนงของชมชนทเขาไดอาศยอย สรางความภมใจใหเกดแกเขาดวย รวมไปถงการยกยองชมเชย ในทสาธารณะตาง ๆ จะเปนใหกาลงใจดวยวาจา หรอใหของรางวล เชน ใหเสอทมสาหรบการมารวมงานน คอ สรางใหเขาเปนหนงของกจกรรมใหไดแลวตอไปเขากจะมาเขารวมทางานเพอสวนรวมเองโดยอตโนมต 4.3.1.8 ขอเสนอแนะ 1) ขอเสนอแนะในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ในชมชนหรอสงคมนนตองเวลาและตองทาอยางตอเนอง ในฐานะทจนทร*เปนผ นาชมชนมานานทราบดวาการจะปลกฝงหรอเสรมสรางอะไรในชมชนตองใชเวลาและการยอมรบจากคนในชมชนเปนสาคญ และ ตองอยบนพนฐานของการมสวนรวมและการปฏบตรวมกน จนทร* ไดเสนอแนะแนวทางในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกนไววา ควรสรางกจกรรมการมสวนรวมในชมชนใหมากขน เอางานใหเขาทา การหาโจทยใหเขา อยางเชน ในการปลกฝงใหเดกเกบขยะจนทร*ใชวธโดย จะไมบอกเดกวาใหเอาขยะไปทงใหหนอย แตกบใหโจทยกบเดกวาจะทายงไงใหบรเวณนสะอาด ใหเดกกบไปคดรวมกนกบเพอน แลวนามาเสนอ ถาทาไดมรางวล คอ การสรางผ นาไปในตวของเดกตงแตวนน และผ นาในชมชนกมบทบาทสาคญในการทาตวใหเปนแบบอยางแกคนในชมชน เยาวชน ผ นาตองมความคดสรางสรรคคดกจกรรมใหคนในชมชนไดทาและมสวนรวมและปฏบตรวมกนบอย ๆ จะทาใหคนในชมชนไดพบปะพดคยแลกเปลยนความคดเหน ทาใหคนในชมชนเกดความสามคคกนและเกดการกระบวนการมสวนรวมและทากจกรรมเพอสวนรวมรวมกนตอไป

2) ขอเสนอแนะในการแกไขปญหาชมชนรวมกน แนวทางแกไขปญหาของชมชนรวมกนนนเปนสงททกคนในชมชน

121

ตระหนกถงปญหาทเกดขนรวมกนอยางจรงจงไมโยนใหเปนภาระของใดคนหนง หรอผ นาชมชนเพยงอยางเดยวสงททาได คอ เราตองคดรวมกนปรกษาหารอกนเพอหาทางออกใหชมชนตอไป จนทรไดเสนอแนวทางในการแกไขปญหารวมกนไววา เมอเกดปญหาในชมชนสงแรกทผ นาตองทา คอ เรยกประชมทกคนในชมชน เพอมาแลกเปลยนความคดเหน เปดโอกาสใหทกคนแสดงความคดเหนเสนอแนวทางในการแกไขปญหา แสดงความรบผดชอบตอชมชนรวมกนเมอเกดปญหาขนทกคนยอมรบผดชอบรวมกนและควรตระรเสมอวาเราเปนเจาของชมชนรวมกน แลวจะทาใหทกคนชวยกนในการแกไขปญหาตอไป

4.3.2 กรณตวอยางท 2 : องคาร* องคาร* เพศชาย อาย 56 สมรสแลว ภมลาเนาเปนคนในพนทโดยกาเนด นบถอศาสนาพทธ ปจจบนอาศยอยกบภรรยาและลกอก 1 คน คนโตมครอบครวไดยายออกไปแลว จบการศกษาระดบมธยมศกษา ประกอบอาชพเกษตรกร ทาสวนมะนาว สวนไผ ไมมอาชพเสรม รายไดเฉลยตอเดอน 15,000 บาท บทบาทหนาทในชมชน องคาร* เปนตวตงตวตในเรองของการจดการนาในชมชน นาอปโภคบรโภคโดยไมไดรบผลตอบแทนใด ๆ แตทาเพอชมชนอยากใหชมชนอยดมสข และเขารวมงานกจกรรมตาง ๆ ในชมชนเปนอยางด องคารถอวาเปนบคคลหนงทบทบาทในชมชนททางานชมชนมานาน โดยไมมตาแหนงใดในชมชน แตมความตงใจทจะทางานเพอสวนรวม นอกจากนนองคาร* ยงรวมเปนผทรงคณวฒดานตาง ๆ คอ ประธานบรหารจดการนาในตาบล/ ประธานประปา/ ประธานสงแวดลอมของอาเภอเมองปราจน/ รองประธานชมรมอนรกษเขาเขยว*/ ประธานสภาองคชมชน/ คณะกรรมการผายประชาสมพนธสวสดการชมชน รองประธานกลมออมทรพย/ ประธานสถานศกษาชมชนปาตรง*/ กรรมการสถานศกษาโรงเรยนไทยเรา*/ ประธานศนยประสานงานชมชน / อนกรรมการการปองกนตดไมทาลายปา / คณะกรรมการตดตามและสนบสนนกองทนบทบาทสตรของจงหวดปราจนบร/ และกรรมการหมบาน 4.3.2.1 ความหมายจตคานงถงสวนรวมรวมกน ในทศนะขององคาร* กลาววา จตคานงถงสวนรวมรวมกน หมายถง การมองเหนปญหาทเกดขนในชมชน นกถงสวนรวม รวมแรงรวมใจกน สามคค และเสยสละเพอชมชน แกไขปญหาชมชนรวมกน และทกคนในชมชนมสวนรวม รวมคดรวมวเคราะหปญหา และหาแนวทางสรางสรรคชมชนใหนาอยและนกถงสวนรวม คานงถงวฒนธรรมประเพณดงเดม จะทาอะไรใหนกชมชน นกสงคม และคานงถงผลกระทบทสงผลตอคนในชมชน สงคม และ

122

สงแวดลอม องคาร* กลาวอกวา จตคานงถงสวนรวมรวมกนไมตองรอคนอนสามารถเรมทตวเรากอน องคาร* กลาวตออกวา กจกรรมหรอททาเพอสวนรวม เชน การพฒนาตดหญาวด พฒนาชมชน การจดการแหลงนาประปาหมบาน เพราะในอนาคตชมชนอาจจะขาดแคลนแหลงนา และตลอดจนเรองสวสดการแกคนในชมชน กองทนหมบาน การจดสรรกาไร สวนนเปนแนวคดการ มเหตมผล เรองของสวนรวมทตองการใหทกคนอยดกนและมคณภาพชวตดขน 4.3.2.2 คณลกษณะของผ มจตคานงถงสวนรวมรวมกน คณลกษณะของบคคลดานอปนสย พฤตกรรมหรอการกระทาทจะแสดงออกทสอใหเหนวาบคคลหนง ๆ มจตคานงถงสวนรวมรวมกน นนเปนสงสาคญตอการเสรมสรางคณลกษณะของคนในสงคมใหเกดคณลกษณะดงกลาวอยางจรงจง และถาวร องคาร*กลาววา คณลกษณะของบคคลทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน คอ คนนนตองมพนฐานของการคดด กระทาด ประพฤตตวด ไมเอาเปรยบผอนและสงคม มความเมตตา สงสารผ อนเมอเหนอนกาลงเดอดรอน ไมเหนแกตว ทสาคญรจกเสยสละเวลา เสยสละทรพย เปนการกระทาโดยทไมหวงผลตอบแทน และสงหนงกคอตองมความเปนผ นาโดยธรรมชาต ตรงไปตรงมา และองคาร*ยงกลาวเพมอกวา “คณลกษณะทสาคญของบคคลททางานเพอสวนรวมนนตองมการบวชใจ คอ การคดด ทาด แคนกบวชใจแลว และตองมนโมนาดวย คอ ความออนนอมถอมตน รวมถงชอบแสวงหาความร สามารถใหคาแนะนาใหคาปรกษาผ อนได มความยมแยมแจมใส และยดหลกธรรมะนาในการดาเนนชวต” 4.3.2.3 ปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน องคาร* เลาวา การทคนเราจะเขามาทางานเพอสวนรวม หรอคานงถงสวนรวมนนยอมมเหตและปจจยทเปนแรงผลกดนใหอยากจะทางานเพอสวนรวม องคาร*กเปนอกหนงคน ทมเหตการณสาคญททาใหอยากจะทาเพอสวนรวมและอยากชวยเหลอคนอน ชวงหนงของชวตองคาร*เลาวา เพราะความเจบปวยของคนในครอบครว ไปขอความชวยเหลอจากคนทมรถยนตขอใหไปสงทโรงพยาบาล แตไมมใครไป ทาใหตวเองรสกวาหมดหวงจากการไดรบความชวยเหลอจากคนอน คดถงตอนทเราเดอดรอนไมใครชวยเหลอ หลงจากเหตการณครงนน องคาร*กตงปณธานกบตวเองไววา ถาวนไหนมรถยนต ถาใครเจบปวยไมมรถไปโรงพยาบาลขอใหมาบอกจะพาไปสงโรงพยาบาลฟรโดยไมคดคาตอบแทน และกทาแบบนนเรอยมาจนปจจบน ซงทาใหเกดความตองชวยเหลอผ อนชวยเหลอสงคม ทาใหองคาร*เปนทรจกของคนในชมชนเปนเปนบคคลทมความเสยสละ และเปนแบบอยางทดแกคนในชมชนและทกคนใหการเคารพนบถอ

123

4.3.2.4 ผลจากการกระทาในลกษณะจตคานงถงสวนรวมรวมกน องคาร* เลาวา การทจะเราไดทางานเพอสวนรวมไดชวยเหลอผ อนนน มนคอความสขทางจตใจ และผลทสะทอนกบมา คอ ความสขใจ ความภาคภมใจ การไดรบการยอมรบจากบคคลในชมชน การใหความเคารพนบถอ ความเกรงใจ นอกจากนนยงทาใหคนในชมชนไดสนทสนมกน มความสามคคกน รวมแรงรวมใจกน ชวยเหลอกนในชมชน แตสงหนงทองคารตงปณธานไวคอ การทาประโยชนเพอสวนรวมโดยไมหวงผลตอบแทน กระทาดวยใจทมงหวงเหนผอนมความสขและตวสขใจกพอแลว 4.3.2.5 กระบวนการขดเกลาทางสงคม 1) วธการอบรม / เลยงดจากครอบครว การไดรบการเลยงดจากครอบครวขององคาร*นนพอแมทาใหเหนเปนแบบอยางทด ในชวงของวยเดก ซงพอและแมเปนคนขสงสารคนซงมกจะสงสอนองคารและทาใหเหนเปนประจา สอนใหรจกการความมเมตตาตอผ อน ถามโอกาสกใหชวยเหลอผ อนควรชวยอยานงเฉย สงหนงทพอกบแมสอนองคารอยเสมอ คอ การสอนไมใหเอาเปรยบผ อน เกดเปนคนตองรจกการประหยดอดออม ไมเหนแตตว เมอเรามฐานะคนอนมพอกนพอใชเราตองรจกแบงปน เออเฟอผ อนสงเคราะหผ อน ใหดจากตวอยางของพอแมททาใหเหนเปนแบบอยางอยแลว ซงการอยรวมกบคนอนตองรจกความเกรงใจผ อน รจกกาลเทศะ ซงทาใหองคารไดซมซบจากพอแมทาใหองคารปฏบตถอเปนอปนสยแบบนเรอยมา นอกจากนนแมยงเปนตวอยางในเรองของความตรงไปตรงมา สวนนองคาร*กไดเรยนรจากแมเชนเดยวกน และเมอองคารทาผดพอแมจะลงโทษดวยการตเพอใหเราสานกวาเราผด เหตผลทถกตกรอยแลวฉะนนองคารจงไมเคยโกธรพอกบแมเวลาทถกต ถาผดนอยหนอยกวากลาวตกเตอนสงสอนดวยวาจา ดวยเหตและผล เวลากนอาหารรวมกน เพราะองคารมพนองหลายคนพอแมจงสอนเสมอวา หามทะเลาะกนเวลากนขาว แตถานองรองไหคนทเปนพตองรบโทษ และองคาร*ยงกลาวอกวา “พอแมเคยบอกวา เวลาจะสงสอนลกหลานนน ตองสอนเวลากนขาว เพราะเวลากนขาวไดผานหวใจลงไปทาใหเราจาได” และสงหนงทพอกบแมองคาร*เลยงลกแบบไมเคยตามใจลก ลกตองอยภายใตควบคมของพอแม และ ใชเหตผลในการปกครองลก ดวยความทเหนแบบอยางทดจากพอแมจงทาใหเกดเปนนสยสวนตวขององคาร*จนถงปจจบน 2) การไดรบการขดเกลาจากศาสนา เนองจากพอกบแมเปนคนทเขาวดฟงธรรมเปนประจาซงองคาร*กไดตามพอกบแมเขาวดบางตามโอกาส ไดทาบญบาตรรวมกบพอแม และพระทานกจะสอนเรองการ

124

รจกการสวดมนตไหวพระ รกษาศล 5 ไมเบยดเบยนผ อน ไมลกทรพยผ อน ไมประพฤตลกเมยผ อน ไมพดโกหก และไมดมสรา แคหลกศลพระทานสอนแค 5 ขอ ถาปฏบตไดชวตของมนษยกมความสขได นอกจากนนเวลาเขาวดพระทานจะสงสอนเรองอของคณธรรมจรยธรรม ไมใหเอาเปรยบคนอน รจกบาปบญคณโทษ มความกตญญกตเวท ตอบดามารดา และผ มพระคณ ปลกฝงใหรจกเขาวด นกถงวดเปนทพงทางใจในการแกไขปญหาชวต ซงองคารกไดเรยนรและซมซบ สงเหลานตดตวมาจนเปนอปนสยในปจจบนเชนกน 3) การไดรบการขดเกลาจากโรงเรยน จากการพดคยกบองคาร* ในการไดรบการขดเกลาจากโรงเรยนนน องคาร*เลาวา โรงเรยนนนเปนสถานทททาหนาทในการอบรมสงสอน สมาชกในชมชนสงคม ทมบทบาทมากตอจากครอบครว โดยครอาจารยเปนพอแมคนทสองของบตรหลาน ทเปนทงผ ใหความร และสงเคราะหแกสมาชกในสงคมดวยความจรงใจ องคาร*ไดเรยนรในเรองของการอดออม การประหยดชวยพอแมททางโรงเรยนไดสอนใหองคาร*รจกการอดออม รจกมนาใจตอผ อนไมเอาเปรยบผ อน มคณธรรมจรยธรรม ในการอยรวมกนในสงคม และการเขารวมกจกรรมกบชมชน ชวยรกษาความสะอาดในโรงเรยน รวมถงครจะสอนใหเดกนกเรยนมานงสวดมนตเพอจะไดมสตกอนเขาเรยน และปลกฝงใหรจกการมสมมาคารวะ เปนมาลาไหว สอนใหเคารพครอาจารย รวมทงผ อาวโส พอแม เคารพพระสงฆ รวมไปถงการตรงตอเวลา และการรกษาระเบยบวนย ในตนเอง ซงองคาร*ไดรบรและซมซบตงแตครงยงเปนเดก จงสงผลทาใหองคาร*มจตทอยากทางานเพอสวนรวม และคานงถงสวนรวมเปนหลก 4) การไดรบการขดเกลาจากชมชน เนองจากองคารเปนคนพนเพในชมชนแตกาเนดทาใหไดเรยนรไดเหนสงตาง ๆ ทเกดขนในชมชนตงแตยงเปนเดก สงดงาม วฒนธรรม ประเพณทชาวชมชนยดถอปฏบตกนมาจากรนสรนนน แสดงใหเหนความเปนอนหนงอนเดยว รกใครสามคค เออเฟอ เอออาทร ตอกน องคาร*เลาวา ตอนทยงเปนเดกนนองคารไดเรยนรความเหนอกเหนใจของคนในชมชน การชวยเหลอซงกนและกน วถชวตทเรยบงายความเปนกนเอง ความสนทสนมกน รกใครกลมเกลยว รวมพดคยแลกเปลยนกนแบบชาวบาน เหนการครองเรอน การอยรวมกนของพอแมญาตพนองในชมชนจะมความสามคคกน มความสมพนธแบบเครอญาตชวยเหลอกนโดยไมหวงผลตอบแทน คนในชมชนในสมยนนจะมนาใจตอกนเปนอยางมาก นคอสงทดงามในชมชน ทองคารไดเรยนรและซมซบจากชมชน และองคารยงกลาวอกวา ในชมชนยงมการทากบขาวแลวแบงใหบานขางอกดวย มความเออเฟอ แบงปนกน ซงผ อาวโสจะมบทบาทสาคญในชมชน

125

ทกจะใหความเคารพนกถอ ยดถอเปนแบบอยางทดตอบตรหลานในชมชน ซงทาใหองคารไดซมซบความเออเฟอ เผอแผ แบงปน ชวยเหลอกนอยางจรงใจทาใหองคาร*กมอปนสยแบบนเชนกน 5) การไดรบการขดเกลาจากสอมวลชน บทบาทของสอมวลชนในสมยกอนนน องคาร* เลาเรองการขาวสาร การตดตอสอสารถอวาลาชาพอสมควร การไดรบขอมลขาวสารไมคอยทวถง เทคโนโลยทเขาในชมชนมนอยมาก องคาร*กลาวา สวนใหญ สอในสมยนนจะถายทอดขาวสารบานเมอง สถานการณบานเมอง และมการถายทอดทางวทยในเรองของเวทชาวบานเพราะสวนใหญสอในสมยนนจะมเพยงวทยเทานนทมกนเกอบทกบาน และจะใหความรเกยวกบขาวเกษตรกรรมนาร อกอยาง คอ การไดรบจากเสยงตามสายในชมชนทไดแจงขอมลขาวสาร ทาใหไดรบรสงตาง ๆ องคารยงกลาวเพมอกวา อยากใหสอถายทอดเรองราวของคนทาดยกยองสรรเสรญใหมาก ๆ ใหเสนอเรองผานสอไดเผยแพรใหคนในชมชนไดรบรเปนการปลกฝงใหแกบตรหลาน และสมาชกในชมชน ไดเหนตวอยางทดและเกดแรงบนดาลใจทอยากจะทาตามแบบอยางตอไป

4.3.2.6 วธการขดเกลา หรอการเลยงดทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน วธการขดเกลาหรอเลยงดบตรหลานใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน นนตองเรมตวเราตองทาใหเหนเปนตวอยาง และเวลาเราไปไหนในการทากจกรรมของสวนรวมเราควรพาเขาไปดวยเพอใหเขาเรยนรการทางานเพอสวนรวม สวนองคาร*ไดรบการขดเกลา คอ การสอนใหทาตวดรจกชวยเหลอคนอนทเขากาลงเดอนรอน ไมเอาเปรยบคนอน สอนไมใหพดโกหก และการอบรมสงสอนสมาชกในครอบครวขององคารในปจจบน จะสอนลกในลกษณะการใหสทธกบสมาชกในครอบครวไดรคดเองจะไมครอบงาทางดานความคด อยางเชนในเรองของการเรยนจะไมบงคบถาเรยนไดแคไหนกเอาแคนน เราจะไมกดดนหรอตงความหวงกดเขาคอใหอสระแกเขาไดคดและตดสนใจเองบาง ใชหลกความเมตตา กรณา ความสงสาร พอมสงนแลวจะทาใหเขารสกอยากจะชวยเหลอผ อน และพาเขาเขากจกรรมในชมชนเพอใหเขารบรเกดความรกความหวงแหนชมชนทเขาอาศยอย ซงเมอเตบโตขนจะไดมความรบผดชอบตอชมชนตอสงคม และสงหนงทลมไมไดคอการสอนใหเขารจกประหยดอดออม มมานะ พยายาม นอกจากนนสงทเราทาไดคอ ไมกนเหลา ไมสบบรใหลกเหน ปฏบตตวด ใหลกเหนแตสงดในตวเรา และเขากจะเกดแรงบนดาลใจในการทาความดและซมซบจากพอแมททาใหเปนตวอยางเองโดยอตโนมต 4.3.2.7 การสนบสนนทางสงคม ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน การไดรบการสนบสนนจากสงคมนน อาจมการสนบสนนในหลายรปแบบทตางกนไป เพอเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน องคาร* เลาวาในการจะสนบสนบสนน

126

ใหบคคลหนงเขามามสวนรวมในกจกรรมของสวนรวมหรอคานงถงสวนรวม อยางแรก คอ การใหบทบาทแกเขาใหเขาเหนคณคาและความสาคญของการมสวนรวมในกจกรรมของสวนรวม แบงงานใหเขาทา แบงหนาทใหรบผดชอบ ใหเขาลงมอปฏบตรวมกน รวมแรงรวมใจกนพอเสรจกจกรรมแลว มการเลยงขาวเพอใหกาลงใจทใหทางานเพอสวนรวม สวนประการทสอง คอ การประกาศชอออกเสยงตามสายบคคลทมารวมงานทากจกรรมเพอสวนรวม เปนการสรางกาลงใจ และชมเชยใหคนทาความด และแตละครงตองพดเอยชอใหทวถงทกคน เพราะจะเปนการใหความสาคญแกตวเขา ซงจะมสวนทาใหเขารสกวาเขามตวตนและสามารถทาประโยชนเพอสวนรวมไดเชนกนไมแพคนอน ๆ 4.3.2.8 ขอเสนอแนะ 1) ขอเสนอแนะในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ขอเสนอแนะในการการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกนนน องคาร* กลาววา การจะทาอะไรกตามสงสาคญ คอ เราตองสรางความเขาใจ ใหเขาเหนภาพและผลกระทบทเกดขนกบชมชน เชน ปญหาเรองการจดการนาในชมชน นาไมพอใชใหเหนความสาคญของสงทเรากาลงจะทาเปนการทาเพอสวนรวม และผ นายอมมบทบาทสาคญในการสรางการมสวนรวมใหเกดขนในชมชน ใหตระหนกถงผลกระทบทเกดขนกบชมชน และตองสรางศรทธาในตวผ นาใหคนในชมชนยอมรบและทาตามใหได เมอเกดการมสวนรวม ซงมผลทาให ทกคนทากจกรรมเพอสวนรวมและชวยเหลอชมชนสงคมตอไป 2) ขอเสนอแนะแนวทางแกไขปญหาชมชนรวมกน ในการแกไขปญหาชมชนนนตองเขาใจวามนเปนทตองอาศยความรวมมอ รวมแรงรวมใจของคนในชมชน ไมใชเพยงคนใดคนหนง องคาร*กลาววา ในการแกไขปญหาชมชนผ นาถอวามบทบาทสาคญในการดงคนเขามามสวนรวมในการแกไขปญหา เชน คณะกรรมหมบาน คนในชมชน ผอาวโส ผประสบการณในชมชน มารวมแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน เปดโอกาสใหทกคนไดแสดงความคดเหน หาขอตกลงรวมกน มการประชาคมเพอหาทางของปญหาชมชนรวมกน

4.3.3 กรณตวอยางรายท 3 : พธ* พธ* เพศหญง สมรสแลว นบถอศาสนาพทธ ซงไมใชคนในชมชนปาตรงโดยกาเนดแตยาย

เขามาอาศยอยในชมชน 10 ปแลว ปจจบนอาย 50 ป และไดอาศยรวมกนกบคนในครอบครวทงหมด 6 คน จบการศกษาขนสงสด ปรญญาตร สาขาวศวอตสาหการ ปจจบนประกอบอาชพ

127

เกษตรกร มรายไดตอเดอน 20,000 บาท บทบาทหนาทในชมชน ไดแก เปนคณะกรรมการหมบาน เปนปราชญเกษตรของจงหวดปราจนบร และตงเปนศนยเรยนรบานแหงสข*/ศนยเรยนรตนแบบดานเศรษฐกจพอเพยง กอตงขนไมใชเพอธรกจการคา แตมเปาหมายคอ ตองการสอนคนใหรจก “พอ” โดยการบอกเลาสงทเกดขนในชวต การแกไข และการเปลยนวถชวตของตนเอง ใหกบผ อนเพราะอยากจะรกษาความพอเพยงแนวคดจากพอหลวงของเรา“เศรษฐกจพอเพยงเปนเสมอนรากฐานของชวตรากฐานความมนคงของแผนดน เปรยบเสมอนเสาเขมทถกตอกรองรบบานเรอนตวอาคารไวนนเองสงกอสรางจะมนคงไดกอยทเสาเขมแตคนสวนมากมองไมเหนเสาเขมและลมเสาเขมเสยดวยซาไป” วธการคดเพอแกปญหาทาอยางไร ใหพงตนเองไดมากทสด (ไมสรางหน เพม)ทาอยางไร ใหรายจายเหลอนอยทสด (ลดรายจาย) ทาอยางไร จงจะมรายได (เพมรายได) พอเพยง กน : เพาะเหดฟาง และ เหดนางฟาใช: ทาผลตภณฑทกอยางทใชลดคาใชจาย : เลยงสตว เพอเปนป ย และเปนอาหารพลงงานทดแทน : เตาเผาถาน ใชประโยชนเตมพนท : ทานา ปลกพช ผก และสมนไพรนาผลผลตมาใชกระจายความรสชมชน 4.3.3.1 ความหมายจตคานงถงสวนรวมรวมกน ในทศนะของพธ* กลาวา จตคานงถงสวนรวมรวมกน หมายถง บคคลทมความเสยสละทางานเพอสวนรวม ทางานรวมกนคนอนในชมชน ในการทางานเพอสวนรวมนนตองไมหวงผลตอบแทน คานงถงผลกระทบทจะเกดขนกบชมชน คนในชมชน และมความเตมใจทจะทาเพอชมชน เปนการกระทาเพอประโยชนของสวนรวมโดยไมคดถงความลาบากของตน ดงคาพดของพธ* กลาววา}“การทจะทางานเพอสวนรวมนนไมใชเรองงาย ตองทางานรวมกนกบคนทหลากหลาย ในแงการศกษา แนวคด บางครงทางานไปสกพกจะเกดความทอใจ แตคนทมจตทจะทางานเพอสวนรวมจรง ๆ เขาจะมองสงเหลานขามไป เพราะการทางานเพอสวนรวมไมใชเรองของการทา เพอผลตอบแทน แตเปนในเรองของการยอมรบนบถอจากคนในชมชนมากกวา คอบคคลคนทจะทางานเพอสวนรวมตองไมคดถงตวเงนแตใหคดถงในเรองของจตใจความภาคภมใจทไดทาเพอคนอนเพอสวนรวม” 4.3.3.2 คณลกษณะของผ ทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน คณลกษณะทสาคญของผ ทลกษณะนสย พฤตกรรมทคานงถงสวนรวม ในสวนของทศนะของพธ*กลาววา คณลกษณะสงแรกทบคคลจะทางานเพอสวนรวมคอ ตองมความเปนผ นาทสามารถนาคนอนได คดหรอพาคนอนทาอะไรแลวคนอนทาตาม รวมทงมความซอสตย ตรงไปตรงมา เพราะการทางานเพอสวนรวมเปนการทางานททาทายทงตวเองและตอสายตา ของสวนรวม ความซอสตยจะเปนบทพสจนสาคญในการทาใหคนในชมชนยกยองสรรเสรญ ตอมา

128

คนทจะทางานเพอสวนรวมตองไมมแนวคดเรองคาตอบแทนใด ทสาคญสงทขาดไมไดคอ คณธรรมจรยธรรม สงนคอหลกธรรมใหคนในสงคมสามารถอยรวมกนอยางมความสข คอ มคณธรรม จรยธรรมประจาใจ และมความเตมชวยเหลอผ อนชวยเหลอชมชน ซงรวมเปนถงความเออเฟอเผอแผตอผ อนตอสงคม 4.3.3.3 ปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน การทคนเราจะเกดแรงบนดาลใจหรอปจจยทอยากจะเขามาทางานเพอสวนรวมยอมมเหตและปจจยหลาย ๆ ดาน แตกตางกนไป พธ*กลาวา การทเราทางานใหตวเองมาถง จดหนงจะมองเหนวา เราจะอยเพยงลาพงไมได เรายงอยในสงคมยงอยในชมชนทมการตดตอสมพนธกนเปนประจา เมอวนนเรามความพรอมแลวเราสามารถทจะชวยเหลอคนอนไดแลว กเรมมแนวคดแลววา เราจะทาประโยชนอะไรเพอชมชนเพอสวนรวมไดบาง ซงถาเราทาประโยชนใหสวนรวมไดบาง คอ เปนความเขมแขงทไมใชเพยงเราคนเดยว แตเปนความเขมแขงของชมชน ในภาพรวม เปนความเขมแขงทยงยน เชน บานเรามฐานะอยคนเดยว คนรอบขางไมคดอะไรเลยเราทาอยบานเดยว มนไมสามารถอยได มนตองอยในภาพของสวนรวมทงหมดของชมชน ถาเราจะเขาไปทางานเพอสวนรวมตองมองศกยภาพของเราวาเราจะชวยอะไรเขาไดบาง และแนวคดหรอสงทจะเขาไปทาเพอสวนรวม ทเกดประโยชนเพอสวนรวมนนตองมองคประกอบอยางไรบาง เกดประโยชนสงสดตอคนในชมชนอยางยงยน 4.3.3.4 ผลของจากการกระทาในลกษณะจตคานงถงสวนรวมรวมกน ในสวนของผลทเกดขนกบชมชนจากการทเราเขาไปทางานเพอสวนรวมนน สงทตามมายอมสงผลทาใหชมชนเกดความเปลยนแปลงไปในทางทดขน พธ*กลาววา ผลจากการ ททาไดทางานเพอสวนรวมนนไมเพยงแตเกดผลกบชมชนเทาแตยงเกดผลกบตวเองอกดวย คอ คนในชมชนใหการยอมรบนบถอ ยกยอง คนในชมชนเกดความพงพอใจ ตวเราเองกเกดความภาคภมใจ และเกดความสขใจทไดชวยเหลอผอนชวยเหลอชมชน นอกจากนนยงทาใหชมชนเกดความเขมแขง คนในชมชนเกดการมสวนรวม มความสมครสมานสามคคกนยงขน 4.3.3.5 กระบวนการขดเกลาทางสงคม 1) วธการอบรม / เลยงดจากครอบครว ครอบครวถอวามบทสาคญตอการอบรมเลยงดสมาชกในครอบใหเตบโตขนเปนคนดของสงคม สรางประโยชนใหกบสงคม ในชวงวยเดกพธ*เลาวา ตอนเปนเดกพอแมลกจะเจอกนทกเยน กนขาวเยนดวยกนพบปะพดกนในเวลากนขาว ในสวนของพอเปนครทกเชาเราเองจะเหนพอวงตามเดกนกเรยนเดกทเกเร พอกบถงบานทมสองทม แกกยงทางานอยแบบนน

129

ประจา ในมมมองของพธ*เองตอนเดก เคยสงสยวาพอทาไปทาไม ทาเพอใคร มนเลยเวลางานของพอแลว คอ สงหนง ทพธ*ไดเหนแบบอยางทดจากพอ คอ จตวญญาณของความเปนคร จตวญญาณแหงความเสยสละททาใหเราเองไดเหนและทมเทในการทาหนาทของตนใหดทสด พอเราโตขนเรากเรมมองเหนวาสงทพอทานน คอ ความด เปนสงททาแลวไมสญหายไปไหน ผลทเกดขนมแตสงด ๆ แมไมใชตวเงน แตเปนการไดรบการยอมรบนบถอ ยกยองเชดชเกยรตในเรองของความด แตสงทพอของพธ*ทาในตอนนน คอ การทาเพอสวนรวมเพอคนอน สงตอบแทนทไดกบมา คอ ความดงาม ซงสงทพอทาใหเหนเปนแบบอยางเปนประจาในการเรองของการทาความด ทาใหมคนเคารพนบถอวาในการทาความด เรากซมซบการทาความดจากพอ และตงใจไววาวนหนงเราเดนรอยพอใหได นอกจากนนแลวเมอพธทาผดพอแมกจะต เปนการลงโทษ คอ เวลาโดนตเรารวาเราผดการทาผดเราตองถกต พธ*ไมเคยโกธรพอแมเลย เพราะรตววาทาผดจรง และพอแมจะมเงอนไขกบพธ*วา เลกเรยนตองรบกบบาน กบบานตรงเวลา เมอกบบานผดเวลา เจอหนาพอแมแตจะไมมสหนาด แตเปนสหนาแหงความหวงใยทพอแมไดมอบใหแกเรา ฉะนนเราสมควรจะโดนต เมอกบบานผดเวลา หรอทาผด แตในมมมองของพธ*มองวา การตสามารถทาใหลกเปน คนด ตอยางมเหตผล ตแลวสอนวาผดเรองอะไร สวนพจะถกตมากกวานอง ซงทาใหพธ*ไดซมซบสงดงามจากครอบครวมาตงแตเดกเมอโตขนผลทเกดขนกบพธ* คอ ไดแนวคด แนวทางปฏบต การใชชวต ประสบการณทสงสมจากพอแมและพธ*ยงมความเชออยางหนงวา “คนทาดตองไดด ถงจะไมรารวยแตมความดตดตว ถงจะจากโลกนไปสงทเหลออยก คอ ความดงามทคงเหลอไวใหกลาวขาน” 2) การไดรบการขดเกลาจากศาสนา พธ* เลาวา ในการสนทนากบพระในสมยนนผ หญง ในเรองของการ แตงกาย การวางตวการพดคย ตาง ๆ ผหญงจะปฏบตตวสารวมเมอเขาวดหรอตอหนาพระสงฆ พระสงฆในสมยจะสอนในเรองของศล 5 การรกษาศล 5 ใหบรสทธ ไมเบยดเบยนผ อน ไมลกทรพยผอน ไมประพฤตผดลกเมยผอน สอนไมใหโกหก และไมใหดมสรา ดาเนนชวอยางไมประมาท รจกบาปบญคณโทษ เรองกฎแหงกรรม ทาดไดด ทาชวยอมไดชวเสมอ รจกตอบแทนพอแมผ มพระคณ กตญญกตเวทตา ชวยเหลอผ อน ใหมคณธรรมจรยธรรมประจาใจ เมอมปญหาใหหนหนาเขาวดเอาศาสนาเปนพงทางใจ เกดเปนคนตองรจกการทาบญตกบาตรสงสมบญบารม ทาความด เพอเกดชาตหนาจะไดพบเจอแตสงด ๆ ซงพธไดซมซบคาสอนดงกลาวในการดาเนนชวตในปจจบน คอ ทาความด เพอชวยเหลอคนอน และหวงถายทอดความรสชมชน

130

3) การไดรบการขดเกลาจากโรงเรยน โรงเรยนมบทบาทสาคญคอ ถายทอดความรใหม ใหสมาชกในสงคม และอบรมสงสอนใหเดกเปนคนดของสงคม ททาหนาทตอจากครอบครว พธเลาวา สงทไดเรยนรและไดรบการถายทอดจากครอาจารยนอกจากวชาความรแลว ยงสอนใหเรองการรกษาความสะอาด เรองของการทงขยะ ใครทงขยะตองโดนทาโทษ หามทานขนมในหองเรยน แตการทา ผดระเบยบตองถกลงโทษ ทางโรงเรยนสงทสอนจะเปนการขดเกลาระเบยบวนยความรบผดชอบตอตนเองตอสงคม และการอยในกฎระเบยบของสงคม อยางเชน ดอกไมตนไมทมอยในโรงเรยนจะเกบตองไดรบอนญาตกอน เพอฝกฝนใหเราไมเปนคนชอบหยบฉวยของผ อน รวมถงการสอนใหเรารกษาความสะอาดทงตอตนเอง โรงเรยน ชมชน และในครอบครวตวเองอกดวย และเวลามาเรยนตองตรงเวลา และสอนใหรจกรบผดชอบตอสงตนเองกระทา ซงผลจากการทพธ*ไดเรยนร ขดเกลาจากโรงเรยนแลว สงทเกดขนในตวพธ* ทาใหเปนคนมวนย มระเบยบ ตรงตอเวลา ทาใหตดตวของพธมาถงปจจบน คอ เปนคนทตรงเวลา รกษาความสะอาด มนาใจตอผ อน เหนอกเหนใจผ อน และทาเพอสวนรวมตอไป 4) การไดรบการขดเกลาจากชมชน การไดรบการขดเกลาจากชมชนนน ชมชนสมยกอนจะมความรกใครกลมเกลยวสามคคกนชวยเหลอกน จรงใจตอกน หวงดตอกน และไมหวงตอบแทนชวยเหลอดวยแรงกายแรงใจ ซงพธ*เลาวา ในชวงทเปนเดกสงทไดเรยนรและไดเหนในชมชน ความเอออาทรตอกนของคนในชมชนทเหนตงแตเดก ชวยเหลอเกอกน มความสนทสนมกน เปนเหมอนพเหมอนนอง พบปะพดคยกนเปนเอง เปนสงคมแบบเครอญาต เชน การทากบขาวถาบานหนงกบขาวกจะแบงใหอกบานหนง คอ การแบงปนทไมมทสด จะเปนแบบนจะมการแลกเปลยนแบงปนกนกนประจา ในสมยกอนไปบานไหนสามารถกนขาวไดทกบาน เพราะทกคนมนาใจตอกน สวนผลทเกดขนกบชมชน ทาใหบคคลรนหลงไดซมซบความเอออาทร ความมนาใจตอกน ชวยเหลอกน ทาใหคนในชมชนรกใครสามคคกน มอะไรชวยเหลอกนดวยแรงกายใจ ไมหวงผลตอบแทน คนในชมชนสนทสนมคยเคยกน ทาใหเกดสงคมแหงการเอออาทรได ซงทาใหพธไดซมซบวฒนธรรมความดงามจากสงทคนในชมชนปฏบตตอกน ซงสงผลทาใหตวเองเกดอปนสยเรองของการแบงปนมาเหมอนกน มอะไรกคดอยากแบงปนใหผ เสมอ และพธ*ยงกลาวเพมอกวา “อยางทกวนน มนมเรองของทนนยมมาเกยวของ การแขงขน ชงดชงเดน ทาใหคนเหนแกตว ไมมนาใจตอกน ขาดความสามคค สงเหลานจะเรมหายไปในชมชนของยคทนนยม”

131

5) การไดรบการขดเกลาจากสอมวลชน สอมวลชนถอวามบทบาทสาคญในการถายทอดขาวสาร มความรวดเรว เขาถงชมชน ซงตางจากในสมยกอนมาก พธ*เลาวา ในการเรยนรจากสอจะเลอกรบเพยงขาวสารเทานนทเราคดวาเขาถงรวดเรวและทนเหตการณ เราสามารถกาหนดได เลอกรบสอทใหความรและใหประโยชน ทาใหเราสามารถเขาถงทกทเปนคนททนสมย ไดรบขอมลรวดเรว การตดตอสอสารสะดวกสบาย และรเทาทนเหตบานการเมอง ในสมยจะมเพยงวทยทคอยแจงขาวสารตาง ๆ เชน ขาวฝน ขาวเรองของการเกษตร นยาย เพลง รายการธรรมมะกจะมบางในชวงเชา ทวทยจะเปดใหรบฟงการทาวดเชาของพระสงฆ และอน ๆ 4.3.3.6 วธการขดเกลา หรออบรมเลยงดทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน วธการอบรมเลยงดสมาชกในสงคมใหเกดจตทคานงถงสวนรวมนน วธของพธ*คอ สงแรกคอ เราในฐานะพอแมควรควบคมสอใหอยขอบเขตทลกสามารถรบได เรากาหนดใหเองได สองคอ มกฎเกณฑและมระเบยบ เชน กนขาวแลวตองรจกรบผดชอบลางจานเอง ซกถงเทาเอง และสอดแทรกดวยคาพดวา พอแมไดทาใหตลอดชวต ตองรจกรบผดชอบตวเองดวย สามคอ เมอกลบจากโรงเรยนตองรบเปลยนเสอผากอนทาอยางอน การทาบานนนเมอทาเสรจตองเอามาใหตรวจกอนเสมอ เพอฝกใหเขามกฎระเบยบ มวนยในตวเอง สคอ การเลนของเลนนนตองรจกเกบของใหเปนท มครงหนงเลนแลวไมเกบ แตกไมไดต แตกวาดทงนอกบาน และเขากจะไปเกบเอง และสอนเขาวา เราตองทา เพราะวาถาไมทาแลวใครจะเกบเพราะเขาเปนเลน คอ เปนการสอนดวยเหตและผล แตเมอทาผดกตองโดนต โดนลงโทษเหมอนกน คนเปนพจะโดนตมากกวานอง หาคอ จะปลกฝงใหเขารกการอานหนงสอ เราเองซอหนงสอใสไวในต เวลาเขาอยบานเมอไมมอะไรทาลกกจะจบหนงสอขนมาเองโดยอตโนมต หกคอ การใหรางวลเมอทาดตองไดรบรางวล ไมใชดดาอยางเดยว เชน ซอของเลนให กลาวชมเชย ชนชม เจดคอ สอนใหเรารจกให และการแบงปน เมอเรามเราตองรจกใหดวย เชน พาไปทาบญซงถอวาเปนการให ทาบญเสรจกบขาวเหลอกแจกเปนการใหทาน หนงสอเสอผานกเรยนทตวเองใชแลวซกทาความสะอาดใหเรยบรอย แลวกแบงปนใหผ อน เมอเราปลกฝงใหเขารจกคาวาใหแลว เขากจะรจกการทาเพอผ อนทาเพอสวนรวม รจกเสยสละ แปดคอ สอนไมใหเหนแกตว ชวยเหลอผอน ไมเอาเปรยบผ อน เกาคอ สอนหรอใหแนวคดเรองการทาความดไมหวงผลตอบแทน ใหนกถงการสรางสรรคสงคมคนดใหเกดขนในสงคม ซงเมอเราปลกฝงตามทกลาวมาขางตนอยางนอยกทาใหรจกการใหหรอการแบงปนผ อน ทาใหเหนอกเหนใจผอน และตอไปการทจะมจตคานงถงสวนรวมรวมกนคงเกดขนไดไมยาก

132

4.3.3.7 การสนบสนนทางสงคม ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน การสนบสนนทางสงคมใหบคคลเกดจตคานงถงสวนรวมนน ไมใชเรองงาย ทปรบเปลยน หรอสรางแรงผลกดนใหคนในชมชนทางานเพอสวนรวม ตองอาศยเวลา ความรความเขาใจ และการอทศตนทเกดมาจากจตใจภายในของบคคลนน และจากสภาพแวดลอมภายนอกอน ๆ พธ*เลาวา การใหความสาคญ การยกยองแกบคคล ใหเขารเขามคณคาในชมชนสงคม เชน เราตองถอมตน เชน เรากบอกวาเราเปนคนธรรมดาไมคนดอะไร เราแยกวาทกคน ซงอยากใหเขามาชวยกนทางานสวนรวมดกวาไหม คอ การพดซกจง พดใหกาลงใจแกบคคลใหเขาเกดแรงบนดาลใจทอยากจะทาเพอชมชนทาเพอสวนรวม เพอประโยชนของชมชน และชมเชยวาเขาเกงในทสาธารณะใหเขารสกภาคภมใจ สรางใหเขามบทบาทมสวนรวม มความรบผดชอบ และตอไปเมอเขาเหนคณของตวเขาเอง และคนในชมชนใหการยอมรบเขาแลว ในการกจกรรมเพอสวนรวมเพอชมชนในครงตอไปเขาจะเขารวมเองโดยอตโนมต 4.3.3.8 ขอเสนอแนะ 1) ขอเสนอในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมกน แนวทางในการเสรมสรางใหเกดจตคานงถงสวนรวม ตองอาศยเวลา ความร ความเขาใจ รวมถงการมสวนรวม และการเสยสละเวลา สงเหลานลวนแตจะเปนแนวทางในการสรางสรรคสงคมใหนาอยรวมกน พธ*ไดเสนอแนวทางวา เราตองสรางความเขาใจใหคนในชมชนเหนความสาคญของสวนรวม การสรางกจกรรมวฒนธรรม ประเพณรวมกน ใหโอกาสคนในชมชนไดมสวนรวม ในการลงมอปฏบตทคนในชมชนเหนประโยชนรวมกน เชน กจกรรมตดหญาขางทางทาใหถนนหนทางสะอาดทเปนของสวนรวมทใชรวมกน การทาความสะอาดวด ทาความสะอาดชมชน เกบขยะ ตาง ๆ เมอบคคลไดเขารวมกจกรรมบอย ๆ ซงจะทาใหเขามจตทอยากทาเพอสวนรวม ทาใหเขารวาประโยชนทไดรบไมเพยงแตเขาคนเดยวแตทงชมชนในภาพรวมทงหมด รวมถงการชแจงใหความรแกเขาและการใหกาลงใจดวยการกลาวชมเชยเมอคนในชมชนมารวมกจกรรมตาง ๆ 2) ขอเสนอแนะในการแกไขปญหาชมชนรวมกน ในการแกไขปญหาของชมชนนนตองอาศยความรวมมอจากทกคนในชมชน เพราะทกคนถอวาเปนสมาชกในชมชน เมอเกดอะไรขนในชมชน ทกคนยอมไดรบผลกระทบ พธ*ไดเสนอแนะในการแกไขปญหาชมชนรวมกนวา ประการแรก คอ ตองมชแจงสรางความเขาใจวาปญหาทเกดขนเกดจากสาเหตใด ตอมากคอการประชมประชาคมเพอหาทางออกรวมกน มการตงวตถประสงคทจะทาใหชดเจน ใหทกคนในชมชนมสวนรวมและรบรเรองราว

133

ทเกดขน ไมใชแกไขปญหาเพยงผ นาชมชนเทานน แตนาปญหามารวมแลกเปลยนพดคยรวมกน และในการแกไขปญหาชมชนตองอาศยความรวมมอกน และการทางานรวมกน เพอทาใหเกดกระบวนการแลกเปลยนเรยนรรวมกนอกทางหนงดวย

4.4. ความหมายจตคานงถงสวนรวมรวมกนในทศนะของชมชน ในสวนนจะเปนการกลาวถงความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน ซงไดแบงความหมายออกเปน 3 ลกษณะ ไดแก 1) เปาหมาย 2) วธการ และ 3) ลกษณะของทโดดเดนของบคคล ซงเมอศกษาเจาะลกลงในรายละเอยดยงพบอกวา ยงมลกษณะสงทชใหเหนถงความดหรอลกษณะประจาของตวบคคล และไดสรปรวบยอดการมจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดงน

4.4.1 ลกษณะรวบยอดทโดดเดนของการมจตคานงถงสวนรวมรวมกน ผลการศกษาความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน จากผ ใหขอมลทสาคญ พบวา ทงหมดใหความสาคญในความหมายของคาวาจตคานงถงสวนรวมรวมกนวา หมายถง การกระทาเพอประโยชนของสวนรวมมากกวาสวนตน (รอยละ 93.3) รองลงมา ใหความหมายวา การรวมแรงรวมใจ แบงปน และสามคครวมกนในชมชน (รอยละ 60.0) ตอมา ใหความหมายวา รวมพฒนาชมชนรวมกน (รอยละ 53.3) ตามลาดบ ใหความหมายวา การกระทาเพอชมชนโดยไมหวงผลตอบแทน (รอยละ 46.7) ตอมาในสดสวนทเทากน คอ การรวมคดแกไขปญหาชมชนรวมกน เตมใจชวยเหลอผ อนและชมชน เสยสละเพอผ อนและชมชน และนกถงผลกระทบทจะเกดขนกบคนในชมชน (รอยละ 26.7) ตามดวย ใหความหมายวา การรวมแลกเปลยนเรยนรรวมกน และการนกถงวฒนธรรมทหลอหลอมคนในชมชน (รอยละ 20.0) และใหความหมายวา เปนจตทไม เหนแกตว (รอยละ 13.3)

ดงคากลาวของ จนทร* “เวลาทางานเพอสวนรวมใหคดเปนสวนรวม เหนคนอนเดอนรอนตองการชวยเหลอโดยไมคานงถงความลาบากหรออนตรายใด ๆ ทจะเกดตอตนเอง รวมทงเราควรทาตวเปนผใหมากกวาผ รบ ทสาคญเราควรไมหวงผลตอบแทนจากกระทาเพอสวนรวม”

คากลาวเพมเตมของ พธ* “การทางานเพอสวนรวมจะตองไมมองถงเรองของผลตอบแทนทเปนตวเงน จะทาอะไรควรคดถงสวนรวมเปนหลกไมคดถงตวเอง”

134

และคากลาวของ แปด* “การทางานเพอสวนรวมในชมชนนน คอ การชวยเหลอบคคลอนทไดรบความเดอดรอน ซงถอวาเปนการทาเพอสวนรวมทาเพอคนอน และทสาคญเปนการกระทาทไมหวงผลตอบแทน และกระทาเพอชวยเหลอเกอกลกน” จากรายละเอยดทกลาวขางตนสามารถแบงความหมายจตคานงถงสวนรวมรวม ของชมชน ออกเปน 3 กลมคอ 1) เปาหมาย ซงชมชนหมายถง การกระทาเพอประโยชนของสวนรวมมากกวาสวนตน และเปนการกระทาทไมหวงผลตอบแทน 2) วธการ ทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ไดแก รวมพฒนาชมชนรวมกน รวมคดรวมแกไขปญหารวมกน รวมแลกเปลยนเรยนรรวมกน รวมแรงรวมใจ แบงปนและสามคคกนชมชน และนกถงวฒนธรรมทหลอหลอมคนในชมชน 3) ลกษณะทโดดเดนของบคคล อนประกอบดวย เตมใจชวยเหลอผ อนและชมชน มจตใจทไมเหนแกตว มความเสยสละเพอผ อนและชมชน และนกผลกระทบทจะเกดขนกบคนในชมชน ซงผศกษาไดสรป ดงตารางท 4.2

ตารางท 4.2 แสดงความหมายจตคานงถงสวนรวมรวมกน ความหมายจตคานงถงสวนรวมรวมกน จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

1) เปาหมาย - การกระทาเพอประโยชนของสวนรวมมากกวาสวนตน 14 93.3 - การกระทาทไมหวงผลตอบแทน 7 46.7 2) วธการ -รวมพฒนาชมชนรวมกน 8 53.3

- รวมคดรวมแกไขปญหารวมกน 4 26.7 - รวมแลกเปลยนเรยนรรวมกน 3 20.0 - รวมแรงรวมใจ แบงปน และสามคคกนในชมชน 9 60.0 - นกถงวฒนธรรมทหลอหลอมคนในชมชน 3 20.0

135

ตารางท 4.2 (ตอ)

ความหมายจตคานงถงสวนรวมรวมกน จานวน (n=15) * รอยละ (100.0)

3) ลกษณะทโดดเดนของบคคล - เตมใจชวยเหลอผ อนและชมชน 4 26.7

- มจตทไมเหนแกตว 2 13.3 - เสยสละเพอผ อนและชมชน 4 26.7

- นกผลกระทบทจะเกดขนกบคนในชมชน 4 26.7 หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ เปนทนาสงเกตวา การใหความหมายในทศนะของชมชนในภาพสรปรวมเนน ทคณคา คอ เปาหมาย เปนวธทสามารถสงเกต/รบรไดจากผลของการทา รองลงมา คอ วธการ ซงสามารถรบร ไดไมยาก สวนทระบนอยทสด คอ ลกษณะนสยทสงเกตไดยาก ตองใชเวลานานพอและหรอใกลชดสนทสนม ซงมรายละเอยดมาก

จากการศกษาเจาะลกลงไปในประเดนของคณลกษณะอนหมายถง สงทบงชถงความด (สงเกตจากพฤตกรรม) หรอลกษณะททาประจา (ลกษณะนสยของบคคล) จากพจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน (2542: 253) ซงผลการศกษาในทศนะของคณลกษณะของผ ทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน มากทสด พบวา ชอบชวยเหลอผ อนและทาตวใหเปนแบบอยางใหกบผ อน (รอยละ 100.0) รองลงมา คอ มคณธรรมจรยธรรม เชน มเมตตากรณา ออนนอมถอมตน และซอสตย (รอยละ 86.7) ตามดวย ตอมาในสดสวนทเทากน คอ การกระทาทไมหวงผลตอบแทน และ ไมเอาเปรยบผอนและสงคม เหนอกเหนใจผ อน ปรารถนาดตอกน (รอยละ 80.0) ตามลาดบ เสยสละอทศตนเพอสวนรวม เชน สละแรงกาย แรงใจ,และทรพยสน,เรยกอกอยางวา ความเออเฟอแกผ อน (รอยละ 73.3) ตามดวย มภาวะผ นา ความนาเชอถอ และเปดกวางรบฟงความคดเหนของผ อน (รอยละ 66.7) ตอมา มความคดสรางสรรค กลาคด กลาทา กลาแสดงออก รอบคอบ วางแผนทด และมไหวพรบ/ฉลาด (รอยละ 46.7) ตามลาดบ มอธยาศยด ยมแยมแจมใส และมความรบผดชอบ,(รอยละ 40.0) และสดทายในสดสวนทเทากน คอ ทาเพอประโยชนของสวนรวมเปนทตง และมความมงพฒนา และเปนนกปฏบต (รอยละ 26.7)

136

จากรายละเอยดทกลาวขางตนสามารถแบงคณลกษณะของบคคลทมจตคานงถงสวนรวมรวมของชมชน ออกเปน 2 กลมคอ 1) ลกษณะนสยทตองมปฏสมพนธกบผ อน ไดแก ชอบชวยเหลอผ อนและทาตวใหเปนแบบอยางใหกบผ อน การกระทาทไมหวงผลตอบแทน เสยสละอทศตนเพอสวนรวม เชน สละแรงกาย แรงใจ และทรพยสน เรยกอกอยางวา ความเออเผอแผแกผอน และไมเอาเปรยบผอนและสงคม เหนอกเหนใจผ อน ปรารถนาดตอกน

2) ลกษณะนสยสวนตว ไดแก มความคดสรางสรรค กลาคด กลาทา กลาแสดงออก รอบคอบ มการวางแผนทด และมไหวพรบ/ฉลาด มคณธรรมจรยธรรม เชน มเมตตากรณา ออนนอมถอมตน และซอสตย มงทาเพอประโยชนของสวนรวมเปนทตง มความเปนนา นาเชอถอและเปดกวางรบฟงความคดเหนของผ อน รวมถงมอธยาศยด ยมแยมแจมใสและมความรบผดชอบ และมความมงพฒนาและเปนนกปฏบต ดงตารางท 4.3

และจากคากลาวของ องคาร*}“คณลกษณะของบคคลทมจตคานงถงสวนรวมนน คอ ตองมพนฐานของการคดดทาด ไมเอาเปรยบผ อน มความเมตตา กรณาตอผ อน ไมเหนแกตว ชวยเหลอผ อนโดยไมหวงผลตอบแทน และทสาคญ ตองบวชใจตวเองกอน คอ การคดดทาด แคน คอสงทเรยกวาบวชใจ และตองมนโมนาหนา คอ ความออนนอมถอมตน สามารถใหคาแนะนาผอนได ยมแยมแจมใสและตองยดหลกธรรมะในการดาเนนชวตอกดวย”

ดงคากลาวของ พฤหส* “คณลกษณะของบคคลตองอยบนพนฐานทางศาสนา คณธรรมจรยธรรม ความออนนอมถอมตน ปรารถนาดตอผ อน และไมหวงผลตอบแทน”

และคากลาวของ เสาร* “คณลกษณะของบคคลตองอยบนพนฐานของความพรอมในดานครอบครวดวย ตองคดในแงบวก และทสาคญตองมคณธรรม จรยธรรม มความรบผดชอบตอสงคมและครอบครวดวย”

137

ตารางท 4.3 แสดงคณลกษณะของผ ทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน คณลกษณะจตคานงถงสวนรวมรวมกน จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

1) ลกษณะนสยทตองปฏสมพนธกบผ อน - ชอบชวยเหลอผ อนและทาตวใหเปนแบบอยางใหกบผ อน 15 100.0 - การกระทาทไมหวงผลตอบแทน 12 80.0 - ไมเอาเปรยบผ อนและสงคม เหนอกเหนใจผ อน ปรารถนาดตอกน 12 80.0 - เสยสละอทศตนเพอสวนรวม เชน สละแรงกาย แรงใจ 11 73.3

เวลาและทรพยสน เรยกอกอยางวา ความเออเผอแผแกผ อน 2) ลกษณะนสยสวนตว

- มคณธรรมจรยธรรม เชน มเมตตากรณา ออนนอมถอมตน 13 86.7 และซอสตย - มภาวะผ นา ความนาเชอถอ และเปดกวางรบฟงความ 10 66.7 คดเหนของผ อน - มความคดสรางสรรค กลาคด กลาทา กลาแสดงออก มความ 7 46.7 รอบคอบ วางแผนทด และมไหวพรบ/ฉลาด - มอธยาศยด ยมแยมแจมใส และมความรบผดชอบ 6 40.0 - ทาเพอประโยชนของสวนรวมเปนทตง 4 26.7 - มความมงพฒนา และเปนนกปฏบต 4 26.7

หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ

4.4.2 ปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน จากการทไดพจารณาถงผ ทมจตคานงถงสวนรวมรวมกนนน ผ ใหขอมลทสาคญมกจะม

ปจจยหรอเหตผลททาใหเกดการชวยเหลอผ อนชวยเหลอสวนรวม เพราะในชมชนปาตรงเปนชมชนทกอตงมานานและมความสมพนธกนแบบพงพาอาศยกน มการรวมกลมเครอขายทางสงคมทเหนยวแนน ในลาดบตอไปผศกษาขอสรปในสวนของปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ทพรอมจะทาเพอสวนรวม ดงน

จากผ ใหขอมลทสาคญ พบวา ทงหมดใหความสาคญดานปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนมากทสด คอ สภาพความเดอนรอน และความขดแยงในชมชน เชน การขาดแคลนนาเพอการเกษตร และปญหาสงแวดลอม (รอยละ 80.0) รองลงมา คอ ผ นาชมชน (รอยละ 40.0)

138

ตามดวย การรวมกลม/เครอขายความรวมมอในชมชน (รอยละ 53.3) และในสดสวนทเทากน คอ ฐานะทางเศรษฐกจทมนคง และการศกษา/ความร (รอยละ 6.7) จากรายละเอยดทกลาวขางตนสามารถแบงปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวม ของชมชน ออกเปน 2 กลมคอ 1) ปจจยดานชมชน ไดแก สภาพความเดอนรอน และความขดแยงของคนในชมชน เชน การขาดแคลนนาเพอการเกษตรและปญหาสงแวดลอม การรวมกลม/เครอขายความรวมมอในชมชน และผ นาชมชน 2) ปจจยสวนตวบคคล ไดแก ฐานะทางเศรษฐกจทมงคง และการศกษา/ความร ดงสรปใน ตารางท 4.4

ดงคากลาวของ สาม* “เกดจากภาวะผ นา การรวมกลมเครอขายในชมชน เพอประโยชน ของชมชน ประกอบกบสภาพปญหาของคนในชมชน รวมถงปจจยดานสงแวดลอม และปญหาของชมชน”

และคากลาวของ หนง* “เกดจากความเปนผ นา อยากจะชวยเหลอผอนในชมชน รวมถงการรวมกลมเครอขายในชมชนความสมคสมานสามคคกนในชมชน และปญหาสงแวดลอมในชมชน ตองการเขาไปแกไขปญหาชมชน”

ตารางท 4.4 แสดงปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวม จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

1) ปจจยดานชมชน - สภาพความเดอดรอน และขดแยงของคนในชมชน เชน 12 80.0 การขาดแคลนนาเพอการเกษตร และปญหาสงแวดลอม

- การรวมกลม/เครอขายความรวมมอในชมชน 5 33.3 - ผ นาชมชน 6 40.0 2) ปจจยสวนตวบคคล - ฐานะทางเศรษฐกจทมนคง 1 6.7 - การศกษา/ความร 1 6.7

หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ

139

เปนทนาสงเกตวา การใหความสาคญกบปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ในทศนะของชมชนในภาพสรปรวมเนน คอ ปจจยทางดานชมชน ทมงแกปญหาของชมชน ลดความเดอดรอนของคนในชมชน และการแกไขปญหาของชมชนใหสามารถอยรวมกนอยาง มความสข รองลงมา เนนทตวบคคล คอ ปจจยสวนตวของบคคล เชน บคคลทมจตคานงถงสวนรวมกน หรอทคดทางานเพอสวนรวมนน ฐานะทางเศรษฐกจเปนองคประกอบหนงทาใหคนเกดทอยากจะทางานเพอสวนรวม คอ เมอตวเองมฐานะทมงคงและรสกอยากแบงปน หรอทางานทกอใหเกดประโยชนแกสวนรวมใหมากทสด รวมไปถงการมการศกษามความร ทาใหเกดความรสกทอยากจะทางานเพอสวนรวมเพอชวยเหลอใหคาปรกษาแกคนในชมชน เพอพฒนาชมชนของตนเอง

4.4.3 ผลจากการกระทาการมจตคานงถงสวนรวมรวมกน จากผลการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ พบวา ผลทไดรบจากการมจตคานงถงสวนรวม

รวมกน คอ เกดการรวมกลมและมสวนรวมในชมชน และทาใหชมชมเขมแขง (รอยละ 100.0) รองลงมา คอ,เกดความสามคคในชมชน และมการปรกษาหารอ (รอยละ 86.7) ตามดวย การไดรบการยอมรบและความเคารพนบถอ (รอยละ 80.0) ตอมา คณภาพชวตของคนในชมชนดขนและอยดมสข และเกดการชวยเหลอ เออเฟอเผอแผ เอออาทรตอกน และเหนอกเหนใจกน ในสดสวนทเทากน (รอยละ 60) ตามลาดบ ความภาคภมใจในตนเอง (รอยละ 53.3),ตามดวย เปนแบบอยางทดแกคนในชมชน กลาคดกลาแสดงออกและมความเปนผ นา (รอยละ 20.0) และสดทาย คอ ชมชนเกดการเรยนรรวมกน (รอยละ 13.3)

จากรายละเอยดทกลาวขางตนสามารถแบงผลจากการกระทาการมจตคานงถงสวนรวมรวมกนของชมชน ออกเปน 2 กลมคอ

1) ผลทไดรบตอตนเอง ไดแก การไดรบการยอมรบและความเคารพนบถอ,จากคนในชมชน เกดความภาคภมใจในตนเอง และเปนแบบอยางทดแกคนในชมชน กลาคดกลาแสดงออก และมความเปนนา

2) ผลทไดรบตอชมชน ไดแก เกดการรวมกลมและมสวนรวมในชมชน,ทาใหชมชนเขมแขง เกดความสามคคในชมชน มการปรกษาหารอ พบปะพดคยกน ทาใหคณภาพชวตของคนในชมชนดขนและอยดมสข เกดการชวยเหลอ เออเฟอเผอแผ เอออาทรตอกน และเหนอกเหนใจกน และทาใหชมชนเกดการเรยนรรวมกน สรปดงตารางท 4.5

140

ดงคากลาวของ ส* “ทาใหคนในชมชนเกดความสามคค มสวนรวม ทาใหเกดการตระหนก

ถงผลกระทบทจะขนกบชมชน รวมถงคณภาพชวตอยดมสข ไมเกดปญหาความขดแยงในชมชน ตวเองกเกดความภาคภมใจ คนในชมชนเคารพนบถอและใหการยอมรบ และยกยองชมเชย”

และคากลาวของ เสาร* “ทาใหเกดประโยชนตอสงคมใหญ ตวเราเองกไดรบดวย ชมชนกดขนคณภาพชวตดขน ชมชนมความสามคคกน รวมถงตวเองกเกดความภาคภมใจ มคนเคารพนบถอ และคนในชมชนมสวนรวมในชมชน”

ตารางท 4.5 แสดงผลจากกระทาในลกษณะจตคานงถงสวนรวมรวมกน ผลจากการมจตคานงถงสวนรวมรวมกน จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

1) ผลทไดรบตอตนเอง - การไดรบการยอมรบและความเคารพนบถอ จากคนในชมชน 12 80.0 - ความภาคภมใจในตนเอง 8 53.3 - เปนแบบอยางทดแกคนในชมชน กลาคดกลาแสดงออก 3 20.0 และมความเปนผ นา

2) ผลทไดรบตอชมชน - เกดการรวมกลมและมสวนรวมในชมชน ทาใหชมชมเขมแขง 15 100.0 - เกดความสามคคในชมชน มการปรกษาหารอ 13 86.7

พบปะพดคยกน - คณภาพชวตของคนในชมชนดขนและอยดมสข 9 60.0 - เกดการชวยเหลอ เออเฟอเผอแผ เอออาทรตอกน 9 60.0

และเหนอกเหนใจกน - ชมชนเกดการเรยนรรวมกน เชน ประเพณวฒนธรรมดงเดม 2 13.3

หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ

จากการศกษาและเปนทนาสงเกตวา การใหความสาคญผลจากการกระทาการ มจตคานงถงสวนรวมรวมกนของชมชนในภาพสรปรวมเนน คอ ผลทเกดขนตอชมชน จะเหนไดวาการเขามามบทบาททางานเพอสวนรวมของชมชนนน จะเนนการทาประโยชนเพอสวนรวมมากกวาผลทจะรบสวนตน คอ ตองการเหนความสามคคในชมชน ลดปญหาความขดแยงในชมชน

141

คณภาพชวตของคนในชมชนดขนและอยดมสข การรวมกลมและมสวนรวมในชมชน จะเนนในภาพรวมของชมชน รองลงมา คอ ผลทไดรบตอตวบคคลนน สวนใหญแลวบคคลททางานเพอสวนรวมจะไดรบการยอมรบนบถอจากคนในชมชน เปนแบบอยางทดใหแกคนชมชน และตวเอง กเกดความภาคภมใจในตวเองอกดวย

4.5 การขดเกลาทางสงคมผานสถาบนตาง ๆ ในชมชน

4.5.1 ว เคราะหเปรยบเทยบ 4 สถาบนทางสงคม ทหลอหลอมขดเกลา ทมอทธพลสงสด การศกษากระบวนการขดเกลาทางสงคมผานสถาบนตาง ๆ ทสาคญทมสวนหลอหลอมคนในสงคม ทงในดานการอบรมเลยงด การปลกฝงคณธรรม จรยธรรม คานยม และถายทอดวฒนธรรมทางสงคม และการชวยเหลอเกอกลกนในสงคม สถาบนทางสงคมถอมบทบาทสาคญในปลกฝงแนวคดทศนคตในดานตาง ๆ ซงผศกษาไดใหความสาคญกบกระบวนการอบรมขดเกลา/เลยงดผานสถาบนครอบครวมอทธพลสงสด เพราะสถาบนครอบครวถอไดวาเปนสถาบนหลก ทวางฐานรากแรกของชวตมนษย ทหลอหลอมขดเกลาความเปนมนษยใหแกสมาชกในครอบครวและสงตอไปยงสถาบนอน ๆ ในสงคมตอไป อยางไรกตามยงพบอกวา ยงมอก 3 สถาบนทมความสาคญกบการขดเกลามนษย คอ สถาบนการศกษา สถาบนศาสนา และชมชน ซงทงสามสถาบนนมบทบาทสาคญในการชวยอบรมขดเกลา หลอหลอมใหสมาชกในสงคม ไดเรยนรสงดงามและสงทควรประพฤตปฏบตรวมกน ทงน ชมชนทผศกษาไดเลอกทาการการเกบขอมลนน เปนชมชนทมการรวมกลมและเครอขายชวยเหลอเกอกลกน มผ นาทมจตคานงถงสวนรวมพอสมควร เหนไดจากการรวมหรอนาทากจกรรมตาง ๆ ในชมชน และจากการสงเกตของผศกษาเอง สามารถตงขอสงเกตไดวา การทผ นาทากจกรรมรวมกนชมชน หรอนาคนในชมชนทากจกรรมตาง ๆ ในชมชน อาจมสวนชวยเปนแรงผลก จากการเหนแบบอยางทดทาใหคนในชมชนเกดลกษณะของจตคานงถงสวนรวมรวมกนเพมขนในชมชนตอไป

อยางไรกตามขอมลทไดทาการวเคราะหแตละกรณใหความสาคญไปยงสถาบนทมสวนขดเกลาหลอหลอมอบรมเลยงดใหเปนผ ทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน คอ สถาบนครอบครว ถอวามอทธพลมากทสด รองลงมา คอ โรงเรยน ศาสนา และชมชน ซงขนอยกบชวงอาย วย ในการไดการอบรมเลยงด/ขดเกลาดวยวธการทแตกตางกนอกดวย

142

ในลาดบตอไป ผศกษาจะทาการวเคราะหเปรยบเทยบสถาบนทางสงคมทมอทธพลในการขดเกลาในแตชวงวย และวธการในการอบรมเลยงดจากทง 4 สถาบน ทเลอกใชวธการในการอบรมมลกษณะเชนไร ในการเปรยบเทยบสถาบนทมอทธพลในการอบรมเลยงดและวธการทนามาใชอบรมเลยงดนน จะเปนเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดงน

1) วยเดก ครอบครวถอวามบทบาทสาคญในการขด เกลาเปนอนแรก (รอยละ 100.0) กอนสงตอใหสถาบนทางสงคมอน ซงมอทธพลอยางเชนในการอบรมสงสอนในชวงวยเดก การอบรมเลยงด เดกไดรบการอบรมเลยงด ดวยการอบรมสงสอนดวยวาจาจากพอแม การทาใหเหนเปนแบบอยาง การสรางเงอนไขการอยรวมกน รวมถงการเรยนรดวยตนเอง จะทาใหสามารถทาใหเดกคอย ๆ ซมซบเอาสงดงามจากครอบครวทา รองลงมา (รอยละ 80.0) คอ โรงเรยน จะมบทบาทในการอบรมขดเกลาทตอจากครอบครว เพราะโรงเรยนคอสถานททาใหเดกในพบปะพดคยกบเพอนในสงคม การอยรวมกนกบผ อนในสงคม ทาใหเขาสามารถปรบตวเขากบอนได และเรยนรระเบยบ ขอปฏบตของสงคม ตอมาในสวนของศาสนา ในการอบรมขดเกลาในวยเดก ศาสนาถอวาเปนสถาบนหนงทเดกเชอฟง (รอยละ 60.0) และประพฤตปฏบตตามพอแม และคาสงสอนของพระสงฆ และเดกจะชอบเขาวดตามพอแม และสดทายทมอทธพลนอยทสด (รอยละ 40.0) คอ ชมชน จะเปนสวนหนงของวยเดกทบทบาทนอยมากเพราะเดกสวนใหญจะใชเวลาอยกบครอบครว โรงเรยน เปนสวนใหญ เวลาทจะมาวงในชมชนรบรสงตาง ๆ ในชมชนนอยมาก

2) วยรน เปนวยทตองการเรยกรองความสนจากเพศตรงขามและตองการบคคลทเขาใจ วยรนเปนวยทอยในสถานศกษา หรอโรงเรยน สถานศกษาตาง ๆ ซงถอโรงเรยนมบทบาทสาคญเพราะเวลาในหนงวนเดกวยรนวยเรยนจะอยในโรงเรยนมากกวาทบานหรอทอน ดงนนบทบาทของโรงเรยนในการอบรมขดเกลาเดกวยรน (รอยละ 93.3) กยอมมมากกวาสถาบนครอบครว (รอยละ 66.7) สถาบนศาสนา (รอยละ 40.0) และชมชน (รอยละ 20.0) ซงวยรนสถาบนทใกลชดทสดคอ สถาบนการศกษา สวนครอบครวเดกวยรนจะเรมเกบตวและมปญหาอะไรจะไมคอยพดกบพอแมหรอครอบครว สวนของศาสนานนถอวาในชวงของวยรนนน ศาสนาจะมบทบาทในการขดเกลานอยเพราะเดกวยรนสมยนจะหางไกลศาสนามากขนไมชอบเขาวดทาบญ และลาดบสดทาย คอ ชมชนความสาคญเทากบศาสนาคอ เดกจะไมสนใจเรองประเพณวฒนธรรมของชมชนซงจะมองวาลาสมย

3) วยผ ใหญ ในสวนของผ ใหญนน สถาบนทบทบาทสาคญในการอบรมขดเกลาสวนใหญจะใหความสาคญกบศาสนาและชมชน ในสดสวนทเทากน (รอยละ 93.3) ซงวยนจะหน

143

หนาเขาหาวด เขาหาศาสนาขดเกลาจตใจ หาสถานทพงทางใจ หลกแนวทางในการดาเนนชวต และใหความสาคญกบเรองของชมชน การทาประโยชนในชมชน และความตองการเปนนา รวมถงการสรางบทบาทใหตวเอง เพอใหคนเคารพนบถอ ทงนหากพจารณาวธการขดเกลาทงหมดทกลาวขางตนแลวจะเหนไดวา สถาบนทมบทบาทมากทสดในแตละชวงวย เชน 1) วยเดก ไดแก สถาบนครอบครว รองลงมา โรงเรยน ศาสนา และชมชน 2) วยรน ไดแก โรงเรยน รองลงมา ครอบครว ศาสนาและชมชน 3) วยผ ใหญ ไดแก สถาบนศาสนา รองลงมาคอ ชมชน ซงผศกไดสรป ดงตารางท 4.6 ตารางท 4.6 การวเคราะหเปรยบเทยบสถาบนทมบทบาทขดเกลาในแตละชวงวย สถาบนทางสงคม วยเดก วยรน วยผใหญ

(รอยละ 100.0)

1) สถาบนครอบครว 100.0 66.7 - 2) สถานการศกษา 80.0 93.3 -

3) สถาบนศาสนา 60.0 40.0 93.3 4) ชมชน 40.0 20.0 93.3

หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ

จากทไดทาการวเคราะหเปรยบเทยบในสถาบนทางสงคมในการอบรมขดเกลาในแตละชวงวย พบวา สถาบนทมอทธพลมากทสดในการขดเกลาในชวงวยเดกคอ สถาบนครอบครว รองลงมา สถาบนทมอทธพลมากทสดในการขดเกลาในชวงวยรนคอ สถานศกษา/โรงเรยน และสดทายคอ สถาบนทมอทธพลมากทสดในการขดเกลาในชวงวยผ ใหญ คอ สถาบนทางศาสนา และชมชน ซงสถาบนตาง ๆ ไดทาบทบาทหนาทของตนแลว ซงจะสงผลใหบคคลนนเกดลกษณะของจตคานงถงสวนรวมตอไป

144

4.5.2 การอบรม/เลยงดจากครอบครว ครอบครวถอวาเปนสถาบนทมความสาคญตอสงคมมนษย เพราะครอบครวคอสถานท

แหงแรกทสมาชกในสงคม ไดรบความรบความอบอน ความใกลชด ทมความสมพนธทลกซง ซงเรยกไดวา เปนสถาบนแหงแรกทชวยอบรมสงสอน ขดเกลาระเบยบวธปฏบต ขนมธรรมเนยม มรรยาททางสงคมใหแกสมาชกในสงคม ซงจากการศกษารปแบบการขดเกลาของครอบครว สามารถแบงได 5 วธ ไดแก 1) การอบรมสงสอนดวยวาจา 2) การทาตนใหเหนเปนแบบอยาง 3) การลงโทษ 4) การใหกาลงใจ หรอการใหรางวล 5) ขอตกลงรวมกน 1) การอบรมสงสอนดวยวาจา จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ พบวา การสอนใหรจกชวยเหลอผ อน และชวยเหลอสงคม เชน สอนไมใหเหนแกตว สอนไมใหเอาเปรยบคนอน สอนไมใหลกขโมย สอนใหคดด ทาด เปนคนด และประพฤตตวด และสอนใหรจกการทาบญตกบาตร,(รอยละ 100.0) รองลงมา คอ สอนใหมคณธรรม จรยธรรม เชน สอนใหมความซอสตย ใหมเมตตา กรณาตอผ อน รจกแบงปนคนทดอยกวาเรา และใหรจกการเสยสละเพอสวนรวม (รอยละ 80.0) ตามดวย สอนดวยเหตและผล เชน สอนใหรจกเหนอกเหนใจผ อน เอาใจเขามาใสใจเรา สอนไมใหดถกเหยยบหยามผอน สอนใหรกษาศล 5 และสอนใหรจกความเกรงใจผอนและรจกกาลเทศะ (รอยละ 73.3) และสดทายคอ สอนใหรจกหลกในการดาเนนชวต เชน สอนใหรจกอนรกษธรรมชาต สอนใหรจกพงตนเอง สอนใหมความอดทน ขยน มมานะ สอนใหประกอบอาชพสจรต และสอนไมใหสรางความเดอนรอนใหแกผ อนและสงคม (รอยละ 60.0)

ดงคากลาวของ เสาร* “ไดรบการอบรมสงสอน จากพอแมเสมอวา การเปนคนนนตองมความเออเฟอเผอแผ เหนอกเหนใจผ อน เอาใจเขามาใสใจเรา ไมเอาเปรยบผ อน ไมเหนแกตว มความเมตตา กรณาตอผอนและทสาคญเกดเปนตองมคณธรรม จรยธรรมประจาใจ มองโลกในแงด สงเหลานพอกบแมจะสอนเสมอ และใหชวยเหลอผ อนทกครงเมอถามโอกาส ทสาคญเกดเปนคนควรไมดถกเหยยบหยามคนอนทดอยกวาเรา” 2) การทาใหเหนเปนแบบอยาง จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ พบวา การสอนแบบวธททาใหเหนเปนแบบอยางมากทสด คอ พอ แม พาไปเขาวดทาบญตกบาตรในวนพระและวนสาคญทางศาสนา,และพาไปรวมกจกรรมในชมชนบอย ๆ เชน การตดหญา ขางถนน พฒนาวด กวาดลานวด,(รอยละ 86.7) และ พอเปนผ นาชมชนทด เปนแบบอยางดานความซอสตย และชวยเหลอชมชนโดยไมหวงผลตอบแทน มความเออเฟอเผอแผตอผ อนเชน แมทากบขาวเลยงแขกทเยอนบานโดยไมคดถงความเหนดเหนอย (รอยละ 86.7) ดงคากลาว

145

ขององคาร* “การจะสอนใหคนเปนดนนทสาคญไมจาเปนตองสอนบอย ๆ แตการทาใหดเพยงครงเดยว ดกวาสงสอนเปนสบครง”

และคากลาวของ เสาร* “การทพอเปนผ นาชมชนอยแลว เรากเหนในสงทพอทาประจาพอจะพาเราไปรวมกจกรรมตาง ๆ ในชมชนอยบอย ๆ พาไปทาบญตกบาตรกบพอ ซงพอจะทาใหเหนเปนแบบอยางเปนประจา ทาใหเราซมซบเรองราวตาง ๆ ดวย” 3) การสรางเงอนไข/ขอตกลงรวมกน จากการสมภาษณผใหขอมลทสาคญ ไดใหขอมลในการเลยงด ท ตองมเ งอนไข ขอตกลงในการอย รวมกนภายในครอบครว พบวา ใหความสาคญ การกนขาวรวมกน คอ การกนขาวตองกนพรอมหนากน และหามทะเลาะกนเวลากนขาว (รอยละ 20.0) รองลงมาคอ การตรงตอเวลา คอ เลกเรยนแลวตองกลบบานตรงเวลาและตองถอดชดนกเรยนกอนทาอยางอน เมอทาการบานเสรจแลวใหเอามาตรวจทกครง (รอยละ 13.3) และสดทายคอ เวลาทาผดคนเปนพตองโดนตมากกวานอง เชน พโตกวามเหตผลและประสบการณมากกวา ทาผดกตองโดนตมากกวา หรอพตองรกปกปองนองตามความเชอของคนไทยทอยในระบบเครอญาต (รอยละ 6.7)

ดงคากลาวของ องคาร* “ในการปกครองลกนน จาเปนตองมเงอนไขหรอขอบงคบเพอใหอยในควบคมของพอแม อยางไปโรงเรยนหรอไปนอกบานควรกบบานใหตรงเวลา อยางถาทาผดคนเปนพตองถกตมากกวานอง รวมถงเวลากนขาวตองหาม ทะเลาะกนถาทะเลาะจะใชการตเปนการสงสอน”

4) การลงโทษ จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ ใชวธการตดวยไมเรยว (20.0) รองลงมา คอ การตกเตอนสงสอนดวยวาจา (รอยละ 13.3) และสดทายคอ การลงโทษดวยสหนา ทมความหวงใย (รอยละ 6.7)

ดงคากลาวของเจด* “การเลยงในสมยกอนกบปจจบนตางกนมาก เพราะในสมยกอนจะเลยงลกและสงสอนลกไมเรยวและเดกกจะเชอฟงไมดอ ซงตางจากปจจบนทเลยงลกดวยวตถ สงของไมเคยตจนทาใหเดกกลายเปนคนกาวราว ซงในสมยกอนเชอวาการตลกดวยไมเรยว สามารถทาใหลกเปนดได และไมดอไมกาวราว วานอนสอนงาย และมสมมาคารวะ”

5) การใหกาลงใจดวยการใหรางวล จากสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ ใชวธการใหกาลงดวยใหรางวล คอ การชมเชยดวยคาพด เชน เกงมาก ดมาก เปนคนด ของพอแม และการซอของเลนหรอเสอผาให (รอยละ 13.3) ดงคากลาวของ หนง* “เวลาทเราทาไดดในตอนเดกนน พอแมมกจะซอของเลนใหเปนกาลงใจ และพดกลาวชมเชยวาลกเกงจงเลย สงไหนททาแลวเกดผล

146

ดตอผ อนและสงคมใหทาบอย ๆ ถาทาแลวแมจะมรางวลใหสาหรบการทาดดวย ซงทาใหเราอยากจะทาความดเรอยมาเพอทจะไดรางวลจากแมในตอนนน”

6) การเรยนรดวยตนเอง จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ วธการเรยนรดวยตนเอง คอ การลงมอปฏบตดวยตนเอง เชน การไปรวมพฒนาวด และทาสะอาดชมชน และอยการควบคมของพอแม (รอยละ 13.3) ไดรวบรวมและสรปเปนตาราง ดงตารางท 4.7 ซงสอดคลองกบ คากลาวของ สอง* “การจะทาใหเขาเรยนรดวยตนเองนนไมใชเรองยาก เราตองหดใหเขารจกลง มอปฏบตอะไรดวยตนเอง เชน รวมทากจกรรมพฒนาวดเกบขยะในชมชน ซงจะทาใหเขาเกดซมซบรกและหวงแหนชมชนและอยากจะทางานเพอสวนรวม”

ตารางท 4.7 แสดงวธการ/ อบรมเลยงดผานสถาบนครอบครว วธการอบรมเลยงดผานสถาบนครอบครว จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

1) การอบรมสงสอนดวยวาจา 1.1) การสอนใหรจกชวยเหลอผ อน และชวยเหลอสงคม เชน 15 100.0

สอนไมใหเหนแกตว สอนไมใหเอาเปรยบคนอน สอนไมใหลกขโมย สอน สอนใหคดด ทาด เปนคนด และประพฤตตวด และสอนใหรจกการทาบญ ตกบาตร

1.2) สอนใหมคณธรรม จรยธรรม เชน สอนใหมความซอสตย 12 80.0 ใหมเมตตา กรณาตอผ อน รจกแบงปนคนทดอยกวาเรา และใหรจกการ เสยสละเพอสวนรวม

1.3 สอนดวยเหตและผล เชน สอนใหรจกเหนอกเหนใจผ อน 11 73.3 เอาใจเขามาใสใจเรา สอนไมใหดถกเหยยบหยามผ อน สอนใหรกษาศล 5 และสอนใหรจกความเกรงใจผ อนและรจกกาลเทศะ 1.4 สอนใหรจกหลกในการดาเนนชวต เชน สอนใหรจกอนรกษธรรม 9 60.0 ชาต สอนใหรจกพงตนเอง สอนใหมความอดทน ขยน มมานะ สอนให ประกอบอาชพสจรต และสอนไมใหสรางความเดอนรอนใหแกผ อนและสงคม

2) การทาใหเหนเปนแบบอยาง 2.1) พอ แม พาไปเขาวดทาบญตกบาตรในวนพระและ 13 86.7

วนสาคญทางศาสนา และพาไปรวมกจกรรมในชมชนบอย ๆ เชน การตดหญา ขางถนน พฒนาวด กวาดลานวด

147

ตารางท 4.7 (ตอ) วธการอบรมเลยงดผานสถาบนครอบครว จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

2.2) พอเปนผ นาชมชนทด เปนแบบอยางดานความซอสตย 13 86.7 และชวยเหลอชมชนโดยไมหวงผลตอบแทน มความเออเฟอเผอแผตอผอน เชน แมทากบขาวเลยงแขกทเยอนบานโดยไมคดถงความเหนดเหนอย

3) การสรางเงอนไข/ขอตกลงรวมกน 3.1) การกนขาวรวมกน คอ การกนขาวตองกนพรอมหนากน และ 3 20.0

หามทะเลาะกนเวลากนขาว 3.2) การตรงตอเวลา คอ เลกเรยนแลวตองกลบบานตรงเวลา 2 13.3

และตองถอดชดนกเรยนกอนทาอยางอน เมอทาการบานเสรจแลวให เอามาตรวจทกครง 3.3) เวลาทาผดคนเปนพตองโดนตมากกวานอง 1 6.7 เชน พโตกวามเหตผลและประสบการณมากกวา ทาผด กตองโดนตมากกวา หรอพตองรกปกปองนองตามความ เชอของคนไทยทอยในระบบเครอญาต 4) การลงโทษ

4.1) การตดวยไมเรยว 3 20.0 4.2) การตกเตอนสงสอนดวยวาจา 2 13.3 4.3) การลงโทษดวยสหนา ทมความหวงใย 1 6.7

5) การใหกาลงใจดวยการใหรางวล 5.1) การชมเชยดวยคาพด เชน เกงมาก ดมาก เปนคนด 2 13.3

ของพอแม และการซอของเลนหรอเสอผาให

6) การเรยนรดวยตนเอง 6.1) การลงมอปฏบตดวยตนเอง เชน การไปรวมพฒนาวด 2 13.3

และทาสะอาดชมชน และอยการควบคมของพอแม

หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ

148

สรปจากการศกษาของวธการอบรมเลยงดผานสถาบนการศกษา ซงสามารถจดลาดบวธการทใหความสาคญทสามารถนาไปสการเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนได ประกอบดวย จากขอคนพบวธการทใชในการอบรมเลยงดมากทสด คอ 2 วธดวยกน คอ การอมรมสงสอนดวยวาจา และการทาตนใหเหนเปนแบบอยาง จากการทไปทาการสารวจและลงพนท ผศกษาสามารถตงขอสงเกตไดวา ชมชนปาตรง* ใหความสาคญกบการเลยงดอบรมดวยการทาใหเหนเปนแบบอยางมากกวาการอบรมสงสอนดวยวาจา ซงมลกษณะทสาคญดงน

1) การทาตวใหเหนเปนแบบอยาง เชน พอ แม พาไปเขาวดทาบญตกบาตรในวนพระและวนสาคญทางศาสนาเปนประจา ซงสงเหลานจะทาใหบตรหลานเกดการซมซบตงชวงวยเดก ทไดนาหลกธรรมศาสนามาเปนทพงทางใจรจกการทาบญตกบาตรเปนการสรางรากฐานของชวตดวยการสงสมบญบารมในการดาเนนชวต ประกอบการเหนแบบอยางจากพอแมและพระสงฆในการทาความด เชน กวาดลานวด เกบขยะและทาความสะอาดชมชนรกษาผลประโยชนของชมชนรวมกน

2) การอบรมสงสอนดวยวาจา เชน การทพอ แม สอนใหรจกชวยเหลอผ อน และชวยเหลอสงคม และสอนใหคดด ทาด เปนคนด และประพฤตตวด เพอจะไดเปนคนดของสงคม ซงจะไปสการเปนผ มจตคานงถงสวนรวมรวมกนดวยการถกหลอหลอมจากครอบครวดงกลาว

3) การสรางเงอนไข/ขอตกลงรวมกน คอ หามทะเลาะกนเวลากนขาว ตองกนขาวเยนพรอมหนากน ตองทาการบานใหเสรจ แลวเอามาใหตรวจ เวลาทาผดคนเปนพตองโดนตมากกวานอง ถงบานตองถอดชดนกเรยนกอนทาอยางอน เลกเรยนแลวตองบานตรงเวลา,เนองจากครอบครวในชมชนปาตรง*}มวถชวตแบบยดประเพณแบบดงเดม พอแมไดตงหลกเกณฑในการปกครองลกหรอบตรหลานอยางเครงครด ดงนนผ ใหขอมลทสาคญจงถกอบรมเลยงดมาดวยการตงเงอนไข/ขอตกลงการอยรวมกนในการอบรมเลยงดในแตละครอบครวทแตกตางกน

4) การลงโทษ การลงโทษของพอแมมหลายรปแบบ ซงผ ใหขอมลทสาคญไดใหคอ เนนในเรองของการลงโทษดวยการตมากกวาการสงสอนดวยวาจา เพราะคนในชมชนถกเลยงดแบบสมยโบราณ คอ ถาทาผดจะตองลงโทษดวยการต เพราะเชอวาการลงโทษดวยการตสามารถทาใหคนเปนดได เพราะการตคอ เพราะทาผดถงตยอมมเหตและผลทสมควร

5) การใหกาลงใจดวยการใหรางวล ซงเปนวธททาใหเดกเกดความรภาคภมใจ เชน ถาลกทาความดหรอทาในสงทพอแมคาดหวงไว แลว พอแมจะใหรางวลดวย การซอของเลน และการกลาวชมเชย ดวยคาพดวา เกงมาก ดมาก เปนคนดของพอแม ซงถอไดวาเปนสรางแรงจงใจใหเดก

149

ทาความด จากการทไดสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ พบวา การเลยงดแบบการใหคาชมเชย การซอของเลน เสอผาให สามารถทาใหเลยงดบตรไดเหมาะสมกบทกวย

6) การเรยนรดวยตนเอง เชน การปลอยใหลงมอปฏบตดวยตนเอง และการคอยควบคมดแลอยางใกลชด ผใหขอมลทสาคญ เนนใน 2 รปแบบ เชน พอแมพาไปทากจกรรมพฒนาชมชน พฒนาวด และพอแมกคอยควบคมอยแลอยใกล ๆ และใหคาปรกษาตลอดเวลา ใหความเชอมนในตวลก ซงจะสงผลทาใหลกเกดความรสกอบอนทพอแมคอยใหความรกความเขาใจ และใหคาปรกษาอยใกล ๆ

จากการอบรมเลยงดผานสถาบนครอบครว สามารถสรปไดวา คนในชมชนปาตรง*ไดเกดลกษณะของจตคานงถงสวนรวมรวมกน ซงเกดจากการอบรมเลยงดจากครอบครวทพอแมทาตวใหเปนแบบอยางททาใหเหนเปนประจาและเกดการซมซบสงเหลานน รองลงมาคอ การอบรมเลยงดสงสอนดวยวาจา สวนอก 4 วธการในการเลยงดทกลาวไปขางตน ถอไดวาเปนวธการอกรปแบบหนงทมความสาคญเชนกน และสวนของพอแม จะมการเลอกใช ทง 6 วธ หรออยางใดอยางหนง แตผศกษาไดทาการศกษาจากชมชนวธทดทสดทชมชนเลอก คอ การทาใหเหนเปนแบบอยาง และการสงสอนดวยวาจา ทงนยงสามารถตงขอสงเกตไดวา การอบรมเลยงดทง 6 วธ สามารถกอใหพฤตกรรมของการคานงถงสวนรวมรวมกนในชมชนได

4.5.2 การอบรม/ขดเกลาจากสถาบนการศกษา จากการสมภาษณผใหขอมลทสาคญ พบวา การไดรบการขดเกลาจากสถานศกษา ดวย 4 วธ ไดแก การอบรมสงสอนดวยวาจา การทาใหเหนเปนแบบอยาง การลงมอปฏบต และการลงโทษ ดงผลการวเคราะห ดงน

1) การอบรมสงสอนดวยวาจา พบวา วธการอบรมสงสอนดวยวาจามากทสด คอ ถายทอดความร และปญญา จากตาราและประสบการณ (รอยละ 100.0) รองลงมา ในสดสวนทเทากนคอ สอนใหมระเบยบวนยในตนเอง และสอนใหมนาใจและเหนอกเหนใจผ อน และการใหรจกชวยเหลอชมชน (รอยละ 86.7) ตามดวย สอนใหมคณธรรมจรยธรรม (รอยละ 66.7) ตอมา ในสดสวนทเทากน คอ สอนใหรจกตรงตอเวลา และสอนใหเชอฟงพอแมและครอาจารย และรจกทางานชวยพอแม (รอยละ 53.3) และสดทายคอ สอนใหรจกหวงแหน อนรกษศลปวฒนธรรม และสอนใหรจกเขาวดทาบญตกบาตร และสอนใหรจกประหยดอดออม (รอยละ 40.0)

2) การลงมอปฏบต จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ พบวา คอ การรกษาความสะอาด (รอยละ 66.7) รองลงมา คอ การพานกเรยนทากจกรรมรวมกบชมชน (รอยละ 60.0)

150

และสดทายคอ การใหนงสมาธกอนเขาเรยน และกอนกลบบาน รวมถงการปลกผกสวนครวในโรงเรยน และการเรยนรเรยนภมปญญาทองถน (รอยละ 33.3)

3) การทาใหเปนแบบอยาง จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ พบวา ในสดสวนทเทากน คอ ครเปนแบบอยางในเรองความอดทน และความเสยสละของคร (รอยละ13.3) 4) การลงโทษ จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ พบวา การตดวยไมเรยว (รอยละ 13.3) รองลงมา ในสดสวนทเทากน คอ การวากลาวตกเตอนดวยวาจา และการใหเกบขยะรอบโรงเรยน (รอยละ 6.7) จากผลการวเคราะหดงกลาวสามารถสรปผล ดงตารางท 4.8 ดงคากลาวของ พฤหส* “ครสมยกอนนน เมอนกเรยนทาผดจะลงโทษสงสอนดวยการตดวยไมเรยว ซงเชอวาการตดวยไมเรยวทาใหคนเปนคนด และไดดเพราะไมเรยวของคร และจะสงสอนไปพรอมกบการต”

และคากลาวของ อาทตย* “การลงโทษอกวธหนงทนยมใชในสมยกอน คอ ถาทาผดไมมากครจะลงโทษดวยการใหเกบขยะรอบโรงเรยนเพอใหสานก”

ตารางท 4.8 แสดงวธการอบรมสงสอนผานสถาบนการศกษา วธการอบรมสงสอนผานสถาบนการศกษา จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

1) การอบรมสงสอนดวยจาจา - ถายทอดความร และปญญา จากตาราและประสบการณ 15 100.0 - สอนใหมระเบยบวนยในตนเอง 13 86.7 - สอนใหมนาใจและเหนอกเหนใจผ อน การใหรจกชวยเหลอชมชน 13 86.7 - สอนใหมคณธรรมจรยธรรม 10 66.7 - สอนใหรจกตรงตอเวลา 8 53.3 - สอนใหเชอฟงพอแมและครอาจารย และรจกทางานชวยพอแม 8 53.3 - สอนใหรจกหวงแหน อนรกษศลปวฒนธรรม และสอนใหรจก 6 40.0 เขาวดทาบญตกบาตร และสอนใหรจกประหยดอดออม

2) การลงมอปฏบต - การรกษาความสะอาด 10 66.7 - การพานกเรยนทากจกรรมรวมกบชมชน เชน 9 60.0 - การใหนงสมาธกอนเขาเรยน และกอนกลบบาน รวมถงการ 5 33.3

ปลกผกสวนครวในโรงเรยน และการเรยนรเรยนภมปญญาทองถน

151

ตารางท 4.8 (ตอ) วธการอบรมสงสอนผานสถาบนการศกษา จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

3) การทาใหเหนเปนแบบอยาง - ครเปนแบบอยางในเรองความอดทน และความเสยสละ 2 13.3

4) การลงโทษ - การตดวยดวยไมเรยว 2 13.3

- การวากลาวตกเตอนดวยวาจา 1 6.7 - การใหเกบขยะรอบโรงเรยน 1 6.7

หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ จากการศกษาของว ธการอบรมขดเกลาของสถาบนการศกษา ท นยมใชไดแก 1) วธการอบรมสงสอนดวยวาจา คอ ถายทอดความร และปญญา จากตาราและประสบการณ ซงครเองมบทบาทในการถายทอดโดยตรง และการสอนใหมระเบยบวนยในตนเอง สามารถ อยรวมกบสงคมภายนอกได ซงวธดงกลาวจะนาไปสการเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 2) การลงมอปฏบต โดยทครจะพานกเรยน ทากจกรรมรวมกบชมชน เชน เกบขยะ บรเวณวด โรงเรยนชมชน และการรกษาความสะอาดตอตนเอง รวมถงรกษาความสะอาดในครอบครวและชมชน 3) การทาใหเหนเปนแบบอยางนน ครจะเปนตนแบบทสาคญแกนกเรยน โดยการครเปนแบบอยางในเรองความอดทน ความเพยรพยายามในการอบรมสงสอนใหเปนดของสงคม และความเสยสละของคร}เชน ครทเสยละจากความสบายมาอยโรงเรยนทระกนดาน นอนอยวด ซงไมมความสะดวกสบาย 4) การลงโทษ ดวยการตดวยไมเรยว ซงเชอกนวาการตสามารถทาใหคนเปนคนดได และการวากลาวตกเตอนดวยวาจา รวมไปถงการใหเกบขยะรอบโรงเรยน ซงจะทาใหเดกรสานกตอความผดทไดกระทา และครงตอไปสงไหนททาไมดกจะถกลงโทษเขาจะไมทาอก ซงทง 4 วธ ไดจากการรวบรวมขอมลจากผ ทใหขอมลทสาคญไดรบการขดเกลาจากสถาบนการศกษา คอ การอบรมสงสอนดวยวาจา การลงมอปฏบต การทาใหเหนเปนแบบอยางของคร และการลงโทษ

152

4.5.3 การอบรม/ขดเกลาจากสถาบนศาสนา จากสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญไดเขาวดฟงธรรม รวมกจกรรมดวยวฒนธรรมประเพณ

ตาง ๆ ในชมชน และการไดรบการสงสอนจากพระในฐานะตวแทนของศาสนาในการถายทอดหลกธรรมคาสอนของพระพทธศาสนาในชมชน พบวาม 4 วธ ไดแก การสงสอนดวยวาจา การใหคาปรกษาและแนวทางการดาเนนชวต การเรยนรและปฏบตดวยตนเอง และการทาใหเหนเปนแบบอยาง

1) การสงสอนดวยวาจา จากการสมภาษณผใหขอมลทสาคญ ทไดรบการอบรม ขดเกลาผานทางวดและทางศาสนา พบวา วธทไดรบถายทอดมากทสด คอ สอนใหรจกการรกษาศล 5 ( รอยละ 100.0) รองลงมา คอ สอนใหรจกบาปบญคณโทษ รจกทาบญตกบาตร (รอยละ 93.3) ตามดวย สอนใหมคณธรรม จรยธรรม และมเมตตา กรณาตอผ อน (รอยละ 73.3)

ตามลาดบ สอนไมใหเอาเปรยบผอน และเปนคนดของสงคม (รอยละ 80.0) ตอมา การกตญญตอพอแม และผ มพระคณ และเคารพผอาวโส (รอยละ 66.7) และสดทายคอ การเทศนาหลกธรรมในการดาเนนชวต (รอยละ 33.3) ดงคากลาวของ องคาร* “สอนใหรจกไหวพระ สวดมนต รกษาศล 5 สอนเรองคณธรรม จรยธรรมใหจกบาปบญคณโทษ กตญญตอบดามารดาและผ มพระคณ รจกทาบญตกบาตร และหาทางออกในการแกไขปญหา”

และคากลาวของ แปด* “เปนการปลกฝงใหเรารจกทาด เชอถาทาดตองไดด สอนใหรจกรกษาศล 5 ไมเบยดเบยนผ อน สอนใหสวดมนตภาวนา ใชหลกธรรมเปนทพงทางใจ รจกเมตตา กรณาตอผอน” 2) การใหคาปรกษา / แนวทางในการดาเนนชวต จากการศกษา พบวา (รอยละ 26.7) คอ สอนใหนาหลกธรรมคาสอนเปนทพงทางใจในการแกไขปญหาชวต รองลงมา (รอยละ 6.7) คอ การยกยองพระสงฆในฐานะตวแทนทางศาสนา

3) การเรยนร และปฏบตดวยตนเอง จากการศกษาพบวา การนงสมาธ ภาวนา เพอขดเกลาจตใจใหบรสทธและเดนจงกลม และรวมพธกรรมทางศาสนาในวนสาคญตาง ๆ (รอยละ 26.7) รองลงมา คอ การอานหนงสอธรรมะดวยตนเอง และการทานบารง และสงเสรมศาสนาดวยการบวชพระ/บวชเรยน (รอยละ 20.0)

4) การทาใหเหนเปนแบบอยาง จากการศกษาพบวาคอ แบบอยางในเรองของการรกษาศล 5 และการประพฤตปฏบต ซงพระถอวาเปนตวอยางในดานการเสยสละ สอนใหคนในชมชนไดรจกหลกธรรมแหงการดาเนนชวตและการอย รวมกนอยางเปนตามหลกของพระพทธศาสนาอกดวย ดงจะกลาวใหเหน (รอยละ 100.0) ดงตารางท 4.9

153

ตารางท 4.9 แสดงวธการอบรมสงสอนผานสถาบนศาสนา วธการอบรมสงสอนผานสถาบนศาสนา จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

1) การสงสอนดวยวาจา - สอนใหรจกการรกษาศล 5 15 100.0

- สอนใหรจกบาปบญคณโทษ รจกทาบญตกบาตร 14 93.3 - การกตญญตอพอแม และผ มพระคณ และเคารพผอาวโส 10 66.7

- สอนไมใหเอาเปรยบผ อน และเปนคนดของสงคม 12 80.0 - สอนใหมคณธรรม จรยธรรม และมเมตตา กรณาตอผ อน 11 73.3 - การเทศนาหลกธรรมในการดาเนนชวต 5 33.3

2) การใหคาปรกษา/ แนวทางในการดาเนนชวต - สอนใหนาหลกธรรมคาสอนเปนทพงทางใจในการ 4 26.7 แกไขปญหาชวต - การยกยองพระสงฆในฐานะตวแทนทางศาสนา 1 6.7

3) การเรยนร และปฏบตดวยตนเอง - การนงสมาธ ภาวนา เพอขดเกลาจตใจใหบรสทธและเดนจงกลม 4 26.7 และรวมพธกรรมทางศาสนาในวนสาคญตาง ๆ - การอานหนงสอธรรมะดวยตนเอง และการทานบารงและ 3 20.0 สงเสรมศาสนาดวยการบวชพระ/บวชเรยน

4) การทาใหเหนเปนแบบอยาง - แบบอยางในเรองของการรกษาศล 5 การประพฤตปฏบต 15 100.0

หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ

จากการศกษาในครงนสามารถตงขอสงเกตไดวาวธการขดเกลาหรออบรมทางศาสนาของชมชนปาตรง* แบงวธออกเปน 4 วธ ไดแก 1) การสงสอนดวยวาจา ซงพระสงฆเปนผอบรมสงสอนบคคลในชมชน ดวยการสอนใหรกษาศล 5 ไมเบยดเบยนกน ไมลกทรพยกน ไมประพฤตในกาม ไมพดโกหก และไมดมสรา 2) การใหคาปรกษา/ แนวทางในการดาเนนชวต สอนใหนาหลกธรรมคาสอนเปนทพงทางในการแกไขปญหาชวต 3) การเรยนรและการปฏบตดวยตนเอง ดวยการ นงสมาธ สวดมนตภาวนา และเดนจงกลม 4) การไดเหนพระสงฆแบบอยาง เชน แบบอยางในการรกษาศล 5 การประพฤตปฏบตตน ซงสงผลทาใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนในชมชนตอไป

154

4.5.4 การอบรม/ขดเกลาจากชมชน จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญพบวา ไดรบการขดเกลาผานชมชน ดวย 2 วธ ไดแก

การพงพาอาศยกนในชมชน และการเหนแบบอยางในชมชน ดงผลวเคราะห ดงน 1) การพงพาอาศยกนในชมชน มากทสด คอ การชวยเหลอเกอกลกน เออเฟอ

เผอแผ แบงปนกน (รอยละ 100.0) รองลงมา คอ ความสนทสนม/ความเปนญาตมตรเปนกนเอง (รอยละ 86.7) ตามดวย ความนาใจตอกน (รอยละ 53.3) และลาดบสดทาย คอ ความเหนอกเหนใจกน (รอยละ 40.0) คากลาวของ หนง* “ในชมชนจะมการถอแรงกน หรอเรยกเปนในภาษาชมชนวาการลงแขก คอ การทางานชวยเหลอกนดวยการออกกนชวยเหลอกนในชมชน ทาใหคนในชมชนมการอยแบบพแบบนอง มการพบปะพดคยกน สนทสนมกนอยางแนนแฟน มนาใจตอกน อยางเชน บานหนงทากบขาวกจะแบงปนใหขางบาน เปนการแบงปนทไมรจบสน ทเอออาทรตอกนมความจรงตอกน และทสาคญเราควรปลกฝงลกหลาน ใหรกษาวฒนธรรมอนดทถอปฏบตกนเรอยมา”

2) การเหนแบบอยางทดในชมชน มากทสด คอ ความสามคค/รวมแรงรวมใจกน (รอยละ 60.0) รองลงมา คอ การลงแขก (การถอแรง) โดยไมมคาตอบแทน (รอยละ 53.3) ตามดวย การเคารพผ อาวโสในชมชน (รอย 46.7) ตอมา คอ การทากบขาวแบงเพอนบาน (รอยละ 40.0) รองลงมา คอ ขนบธรรมเนยมประเพณดงเดม เชน ประเพณบญขาว ประเพณขาวหลาม ประเพณรดนาดาหวผ อาวโส และบญพระเวสสนดรชาดก (รอยละ 26.7) ตามลาดบ ในสดสวนทเทากน คอ การประพฤตปฏบตของผ นาชมชน/ผอาวโสเปนแบบอยางทด และรกและหวงแหนชมชน ภาคภมในทไดเกดในชมชน (รอยละ 13.3) และลาดบสดทาย (รอยละ 6.7) คอ วถชวตเรยบงาย จากทกลาวขางตนสามารถสรปไดดงน ดงตารางท 4.10}ดงคากลาวของ จนทร* “ชมชนจะดารงไวซงวฒนธรรมประเพณอนดงาม เชน ประเพณบญขาว ประเพณขาวหลาม การรดนาดาหวผอาวโส ซงในชมชนทากนเรอยมายดถอเปนแบบอยางในชมชนทถอปฏบตรวมกน ทกคนในชมชนจะใหเคารพผอาวโสกวา และยดถอเอาเปนแบบอยางในการดาเนนชวต การการอบรมสงสอน การสงสอน การใหคาอวยพร หรอพธกรรมทางศาสนาตาง ๆ”

155

ตารางท 4.10 แสดงวธการอบรม/ ขดเกลาผานชมชน วธการอบรม/ ขดเกลาผานชมชน จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

1) การพงพาอาศยกนในชมชน - การชวยเหลอเกอกลกน เออเฟอเผอแผ แบงปนกน 15 100.0 - ความสนทสนม/ความเปนญาตมตรเปนกนเอง 13 86.7 - ความนาใจตอกน 8 53.3 - ความเหนอกเหนใจกน 6 40.0

2) การเหนแบบอยางทดในชมชน - ความสามคค/รวมแรงรวมใจกน 9 60.0 - การลงแขก (การถอแรง) โดยไมมคาตอบแทน 8 53.3 - การเคารพผอาวโสในชมชน 7 46.7 - การทากบขาวแบงเพอนบาน 6 40.0 - ขนบธรรมเนยมประเพณดงเดม เชน ประเพณบญขาวหลาม 4 26.7 ประเพณรดนาดาหวผอาวโส ประเพณขาว และบญพระเวสสนดรชาดก - การประพฤตปฏบตของผ นาชมชน/ผอาวโสเปนแบบอยางทด 2 13.3 - รกและหวงแหนชมชน ภาคภมใจทไดเกดในชมชน 2 13.3 - วถชวตเรยบงาย 1 6.7

หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ

จากการศกษาในครงนสามารถตงขอสงเกตไดวาวธการขดเกลาผานชมชนของชมชนปาตรง วธทนยมใชมากทสด ไดแก 1) การพงพาอาศยกนในชมชน ซงชมชนถอวามบทบาทสาคญในการอยรวมกนจาเปนตองมความผกพนกน ดวยการชวยเหลอเกอกลกน เออเฟอเผอแผ แบงปนกน ซงลกษณะทแสดงถงความเปนชมชนความมนาใจตอกน 2)การเหนแบบอยางทด ในชมชน ททาใหคนในชมชนไดเหนและปฏบตนน คอ สงดงามทคนในชมชนแสดงออก ดวยความสามคคความแรงรวมใจ ซงทาใหชมชนสามารถอยรอดรวมกนได ซงการพงพาอาศยกน การเหนแบบอยางทดในชมชน สามารถนาไปสการเกดจตคานงถงสวนรวมรวมได

156

4.5.5 การขดเกลาผานสอมวลชน จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ พบวา ไดรบการขดเกลาทางสงคมผานสอมวลชน

ดวย 4 วธ ไดแก คตสอนใจ ความบนเทง ดานขอมลขาวสาร และการเรยนรดวยตนเอง ดงผลวเคราะหดงน

1) ดานคตสอนใจผานสอบนเทง พบวา (รอยละ 20.0) คอ การทาดไดด รองลงมา (รอยละ 13.3) คอ นยามธรรมะยามเชา และลาดบสดทาย (รอยละ 6.7) ในสดสวนทเทากน คอ พระเวสสนดรชาดก หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และนยายคตสอนใจอน

2) ดานการใหขอมลขาวสาร พบวา (รอยละ 66.7) ในสดสวนทเทากน คอ รเทาทนตอขาวสารเหตการณบานเมอง และความรวดเรวทนใจของขอมลขาวสาร รองลงมา (รอยละ 40.0) คอ การทามาหากน/ ขาวสารการเกษตร และลาดบสดทาย (รอยละ 6.7) คอ วฒนธรรมวถชวตทพอเพยง

3) การใหเ รยนรดวยตนเอง พบวา มความรและพฒนาตนเองอย เสมอ (รอยละ 33.3) รองลงมา คอ เปดโลกกวาง (รอยละ 13.3) และลาดบสดทาย คอ การอานหนงสอดวยตนเอง (รอยละ 6.7) ดงตารางท 4.11

ตารางท 4.11 แสดงวธการขดเกลาผานสอมวลชน วธการ/ขดเกลาผานมวลชน จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

1) ดานคตสอนใจผานสอบนเทง - การทาดไดด 3 20.0 - นยามธรรมะยามเชา 2 13.3 - พระเวสสนดรชาดก 1 6.7 - หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 1 6.7 - นยายคตสอนใจอน ๆ 1 6.7

2) การใหขอมลขาวสาร - รเทาทนตอขาวสารเหตการณบานเมอง 10 66.7 - ความรวดเรวทนใจของขอมลขาวสาร 10 66.7 - การทามาหากน/ ขาวสารการเกษตร 6 40.0 - วฒนธรรมวถชวตทพอเพยง 1 6.7

157

ตารางท 4.11 (ตอ) วธการ/ขดเกลาผานมวลชน จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

3) การใหเรยนรดวนตนเอง - มความรและพฒนาตนเองอยเสมอ 5 33.3 - เปดโลกกวาง 2 13.3 - การอานหนงสอดวยตนเอง 1 6.7

หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ จาการศกษาของกระบวนการขดเกลาผานสอมวลชน การไดรบการขดเกลาจากสอมวลชนทนยมใชไดแก 1) ใชการขดเกลาดานคตสอนใจผานสอบนเทง คอ การไดรบการถายทอดเรองของการทาดไดด ประพฤตตวดควบคกบสอดแทรกนยายธรรมะยามเชา เพอใหเราไดซมซบเอาหลกธรรมหลกคาสอนของพระศาสนาประยกตใชกบการดาเนนชวต 2) การใหขอมลขาวสาร คอ รเทาทนตอขาวสารเหตการณบานเมองเพอใหสามารถปรบระดบความคดของเราดวยควบคไปกบความรวดเรวทนใจของขอมลสามารถทาใหเราเปนคนทสมยขนมความรเพมขน 3) การใหเรยนรดวยตนเอง คอ เพมความรและพฒนาตนเองอยเสมอควบคกบเปดโลกกวางใหกบตวเองและเปดรบสงใหม ทเปนการเพมความรในตนเอง ดงนนวธการขดเกลาผานสอมวลชน สามารถสรปไดวา ม 3 วธ มสวนทาใหเกดการสงสมความรและการเปดโลกทศนใหมทาใหเกดเรยนรและพฒนาตนเอง ซงจะทาใหนาสการเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนได เปนทนาสงเกตวา การขดเกลาผานสถาบนตาง ๆ ของชมชนในภาพรวมนน คอ จะเหนลกษณะความสาคญของแตละสถาบนตางมความสาคญใกลเคยงกน ซงทาใหไมสามารถรไดวาสถาบนใดมบทบาทในการขดเกลา และมอทธพลตอการขดเกลาทางสงคมซงมบทบาทสาคญทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน จากการศกษาเจาะลกลงไปในประเดนของการขดเกลาทางสงคมผานสถาบนตาง ๆ ของชมชน ในทศนะของชมชนตอสถาบนทขดเกลาบคคลใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ซงผลการศกษา พบวา สถาบนทมอทธพลมากทสดในการขดเกลาททาใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน คอ สถาบนครอบครว คอ (รอยละ 100.0) รองลงมา คอ สถาบนศาสนา (รอยละ 60.0) และ สถาบนการศกษา (รอยละ 46.7) ดงตารางท 4.12 จากคากลาวของจนทร* “ครอบครวหรอพอแมเปนครคนแรกของลก ทมความรกความเอออาทรใหความรกความอบอน ความจรงตอบคคล

158

และมความใกลชดสนทสนมกบบคคลมากทสด ทจะปลกใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน เพราะครอบครวคอหวใจสาคญของการขดเกลาบคคล คอ เสาเอกของชาตบานเมอง ดงนนควร ใหความสาคญกบสถาบนครอบครวเปนอนดบแรก” ตารางท 4.12 แสดงสถาบนทมอทธพลในการขดเกลาทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน สถาบนทมอทธพลมากทสดในการขดเกลา จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

1) สถาบนครอบครว 15 100.0 2) สถาบนศาสนา 9 60.0 3) สถาบนการศกษา 7 46.7 หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ

จากการศกษาเปนทนาสงเกตวา สถาบนทมอทธพลมากทสดในการขดเกลาใหเกด จตคานงถงสวนรวมรวมกนในทศนะของชมชนในภาพสรปรวมเนน คอ สถาบนครอบครว เนองจากสถาบนครอบครว คอ เสาเขมหรอเสาเอกของชาตบานเมองในการรากฐานทมนคงใหบคคลทจะทาใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนตองเรมจากครอบครวเปนอนแรก ซงเชอวาคนจะดไดตองมาจากการอบรมขดเกลาจากครอบครวทดเปนอนดบแรก รองลงมา คอ สถาบนศาสนา คอ สถาบนหนงทมความสาคญตอการปลกฝงคณธรรม จรยธรรม และแนวทางดาเนนชวต ซงปจจบนสถาบนศาสนามบทบาทนอยลงในดานการอบรมขดเกลาทางสงคม ซงบคคลในสงคมเรมหางไกลศาสนามากขน รวมไปถงการปฏบตของพระสงฆททาใหศาสนาเสอมถอย แตอยางไรกตามศาสนาในฐานะเปนทพงทางใจของคนในสงคมในทศนะของชมชนกยงเชอวาศาสนายงคงไวซงความด และเปนศนยรวมจตใจเปนทพงทางใจทยงคงทาหนาทในการอบรมสงสอนบคคลในสงคมเรอยมาทมสวนทาใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนไดเชนกน และสถาบนการศกษา คอ สถาบนทหนาทในการอบรมปลกฝง และใหความรแกสมาชกในสงคม สถาบนการศกษาในปจจบนจะมงเนนใหสมาชกในสงคมกาวทนเทคโนโลยเพยงอยางเดยว แตใหความสาคญกบการปลกฝงคณธรรม จรยธรรม ความเหนอกเหนใจ ความเออเผอแผกน สงเหลาเรมหาย ซงสถาบนการศกษาถอวามบทบาทสาคญรองจากครอบครว แตบทบาทของสถาบนการศกษากลบมนอยลง

159

4.6 วธการอบรม/เลยงดทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน

การอบรมเลยงดหรอขดเกลาใหบคคลเกดจตทคานงถงสวนรวมนน ตองอาศยความรวมมอจากสถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนทางศาสนา เพราะสมาชกสวนใหญ ในสงคมจะผานการขดเกลาจากสถาบนดงกลาว ซงจากศกษากระบวนการอบรมเลยงด ทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน สามารถแบงออกเปน 6 วธ ไดแก 1) การอบรมสงสอน ดวยวาจา 2) การทาใหเหนเปนแบบอยาง 3) การเรยนรและปฏบตดวยตนเอง 4) กฎเกณฑ/ขอตกลงรวมกน 5) การสรางแรงจงใจ/การใหรางวล 6) การลงโทษ

1) การอบรมสงสอนดวยวาจา จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ พบวา คนในชมชนนยมใชวธอบรมสงสอนดวยวาจา มากทสด คอ สอนใหรจกการให/การแบงปน เออเฟอผ อน (รอยละ 100.0) รองลงมา คอ สอนใหรจกการเสยสละเพอสวนรวม และไมหวงผลตอบแทนจากการกระทา (รอยละ 73.3) ตามดวย สอนเรองศลธรรม คณธรรม จรยธรรม เชน มความเมตตา กรณา และสงสารผอน มความออมนอมถอมตน (รอยละ 66.7) และสดทาย คอ การตรงตอเวลา สอนใหรกการอานหนงสอ และสอนใหรจกประหยดอดออม (รอยละ 20.0) ดงคากลาวของ เสาร* “สอนใหมความรบผดชอบตอตนเอง สงคม ชมชน รจกชวยเหลอผ อนเออเฟอเผอแผ และเหนอกเหนใจผ อน รวมทงตองสอนใหมมระเบยบวนยในตนเอง คานงถงสาธารณประโยชนของสวนรวมเปนหลก”

2) การทาใหเหนเปนแบบอยาง จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ พบวา พอแมทาตวเปนแบบอยางในการชวยเหลอสงคม (รอยละ 66.7) รองลงมา คอ พอแมพาไปทากจกรรมรวมกบชมชน เชน พฒนาวด พฒนาชมชน ฟงธรรม เวยนเทยน งานบญ และงานอน ๆ (รอยละ 53.3) และสดทาย คอ พาไปทาบญตกบาตรกบขาวเหลอกแจกเปนการใหทาน และการรกษาศล 5}(รอยละ 20.0) ดงคากลาวของ สาม* “ตองพาเขาทาจะบอกเพยงอยางเดยวไมได ผปกครองควรพาเขารวมในกจกรรมของชมชนทาใหเขาเหนแบบอยาง เชน กจกรรมพฒนาวด ทาความสะอาดชมชน จะทาใหเขาซมซบความรบผดชอบตอชมชนและสงคม”

3) การเรยนรและปฏบตดวยตนเอง จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ พบวา (รอยละ 13.3) ในสดสวนทเทากน คอ สรางกจกรรมใหทา เชน ชวยเหลอผอาย ไดแก พบผา ซกผา รดผา บบนวดและทาความสะอาดบาน และกจกรรมปลกปาปลกฝงเรองอนรกษธรรมชาต รองลงมา (รอยละ 6.7) คอ ใหเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยงและการพงตนเอง เชน การหดทานายาลางจาน และพาไปดการใชชวตแบบเกษตรพอเพยง เรยนรวธพงตนเอง

160

4) การสรางกฎเกณฑ/ขอตกลงรวมกน จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ พบวา กนขาวตองลางจานเอง ซกผาเอง และการเลน หรอใชของในบานตองรจกเกบเปนท (รอยละ 20.0) รองลงมา ในสดสวนทเทากน คอ การควบคมสอ ดทวเปนเวลา และทาการบานเสรจตองเอามาใหตรวจ (รอยละ 6.7)

5) การสรางแรงจงใจ/การใหรางวล จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ พบวา ซอของเลนให ซอเสอผา และชมเชย ชนชม (รอยละ 20.0)

6) การลงโทษ จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ พบวา การวากลาวตกเตอนดวยวาจา (รอยละ 26.7) รองลงมา คอ การดดวยนาเสยง (รอยละ 20.0) และลาดบสดทาย คอ การตดวยไมเรยว (รอยละ 13.3) ซงวธการอบรมเลยงดทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ผศกษาไดสรป ดงตารางท 4.13

ตารางท 4.13 แสดงวธการอบรมเลยงดทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน วธการ/อบรมเลยงดทกอใหเกด จตคานงถงสวนรวมรวมกน

จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

1) การอบรมสงสอนดวยวาจา - สอนใหรจกการให/การแบงปน เออเฟอผ อน 15 100.0 - สอนใหรจกการเสยสละเพอสวนรวม 11 73.3

และไมหวงผลตอบแทนจากการกระทา - สอนเรองศลธรรม คณธรรม จรยธรรม เชน มความ 10 66.7 เมตตาและสงสารผ อน มความออมนอมถอมตน

- การตรงตอเวลา สอนใหรกการอานหนงสอและ 3 20.0 สอนใหรจกประหยดอดออม

2) การทาใหเหนเปนแบบอยาง - พอแมทาตวเปนแบบอยางในการชวยเหลอสงคม 10 66.7 - พอแมพาไปทากจกรรมรวมกบชมชน เชน พฒนาวด 8 53.3 พฒนาชมชน ฟงธรรม เวยนเทยน งานบญ และงานอน ๆ - พาไปทาบญตกบาตรกบขาวเหลอกแจกเปนการใหทาน 6 40.0 และการรกษาศล 5

3) การเรยนรและปฏบตดวยตนเอง - สรางกจกรรมใหทา เชน ชวยเหลอผอาย ไดแก พบผา 2 13.3 ซกผา รดผา บบนวดและทาความสะอาดบาน

161

ตารางท 4.13 (ตอ) วธการ/อบรมเลยงดทกอใหเกด จตคานงถงสวนรวมรวมกน

จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

- กจกรรมปลกปาปลกฝงเรองอนรกษธรรมชาต 2 13.3 - ใหเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยงและการพงตนเอง เชน 1 6.7 การหดทานายาลางจาน และพาไปดการใชชวต แบบเกษตรพอเพยง เรยนรวธพงตนเอง

4) การสรางกฎเกณฑ/ขอตกลงรวมกน - กนขาวตองลางจานเอง ซกผาเอง และการเลน 3 20.0

หรอใชของในบานตองรจกเกบเปนท - การควบคมสอ ดทวเปนเวลา 1 6.7 - ทาการบานเสรจตองเอามาใหตรวจ 1 6.7

5) การสรางแรงจงใจ/การใหรางวล - ซอของเลนให ซอเสอผาให และกลาวชมเชย ชนชม 3 20.0

6) การลงโทษ - การวากลาวตกเตอนดวยวาจา 4 26.7 - การดดวยนาเสยง 3 20.0 - การตดวยไมเรยว 2 13.3

หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ

จาการศกษาของกระบวนการอบรมเลยงดทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน วธทนยมใชไดแก 1) การอบรมสงสอนดวยวาจา คอ สอนใหรจกการให/การแบงปน เออเฟอผ อน ซงจะทาใหเขามแนวคดทอยากชวยเหลอสงคมควบคกบการสอนไมใหเหนแกตว 2) การทาใหเหนเปนแบบอยาง คอ พอแมทาตวเปนแบบอยางในการชวยเหลอสงคมเมอลกเหนจะไดซมซบจากพอแม ควบคกบพอแมพาไปกจกรรมรวมกบชมชน เชน พฒนาวด พฒนาชมชน ฟงธรรม เวยนเทยน งานบญ และงานอน ๆ ซงจะทาใหลกไดเหนแบบอยางเปนยดถอทาตามตอไป 3) การเรยนรและปฏบตดวยตนเอง คอ สรางกจกรรมใหทา เชน ชวยเหลอผอาย ไดแก พบผา ซกผา รดผา บบนวดและทาความสะอาดบาน ควบคกบกจกรรมปลกปาปลกฝงเรองอนรกษธรรมชาต เพอปลกฝงใหเดกรกและหวงแหนทรพยากรธรรมชาต 4) การสรางกฎเกณฑ/ขอตกลงรวมกน คอ การควบคมสอ ดทวเปนเวลา กนขาวตองลางจานเอง ซกผาเอง ทาอะไรดวยตนเอง ทาการบานเสรจตองเอามาให

162

สงเหลานจะเปนการฝกฝนใหเขาเปนคนทมระเบยบวนยในตนเอง และรจกผดชอบตวเอง 5) การสรางแรงจงใจ/การใหรางวล คอ ซอของเลนให ซอเสอผา ชมเชย ชนชม ซงเปนการสรางแรงจงใจ และใหเขารสกภาคภมใจการกระทาความด 6) การลงโทษ ดวยการวากลาวตกเตอนดวยวาจา และการดดวยนาเสยง}ซงเปนการขดเกลาดานพฤตกรรมทด ดงนนวธการอบรมเลยงด ทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน สามารถสรปได 6 วธ ซงไดรวบรวมจากผ ใหขอมลทสาคญใชอบรมสงสอน และขดเกลาบตรหลาน เปนทนาสงเกตวา จากการศกษาเจาะลกลงไปในประเดนของวธการอบรมขดเกลา ทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนทใชไดผลมากทสด ซงผลการศกษาในทศนะของชมชนวธการขดเกลาทใชไดผลมากทสด พบวา การทาใหเหนเปนแบบอยาง (รอยละ 100.0) รองลงมา คอ การใหเรยนรและปฏบตดวยตนเอง (รอยละ 66.7) และสดทาย คอ การอบรมสงสอนดวยวาจา (รอยละ 60.0) ดงตารางท 4.14 จากคากลาวของ พธ*}“พอแมพาทากจกรรมในชมชนลกจะทาตามพอแม อยางเชน พอแมชวยเหลอสงคม งานบญ งานประเพณ งานพฒนาชมชน และกสอนไปดวยวาทาแลวเกดประโยชนอยางไร ทาแลวทาจะไดรบการยอมรบทาใหเขาเกดความภาคภมใจ รวมถงการกระทาทไมหวงผลตอบแทน ซงสงเหลานเราทาใหเหนบอย ๆ เดกจะซมซบเองโดยอตโนมต”

และคากลาวของ จนทร* “การทาใหเหนเปนแบบอยางเพยงครงเดยว ดกวาการสงสอนเปนสบครงเพราะการทาใหเหนจะชวยใหเขาเหนตนแบบทดและอยากทาตาม และผลทเกดขนเขาสามารถรบรไดจากการกระทา”

ตารางท 4.14 แสดงวธการขดเกลาทใชไดผลมากทสด กอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน วธการขดเกลาทใชไดผลมากทสด จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

1) การทาใหเหนเปนแบบอยาง 15 100.0 2) การใหเรยนรและปฏบตดวยตนเอง 9 66.7 3) การอบรมสงสอนดวยวาจา 7 40.0

หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ

163

จากการศกษาเปนทนาสงเกตวา วธการอบรมขดเกลาทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ทใชไดผลมากทสด ในทศนะของชมชนในภาพสรปรวมเนน คอ การทาใหเหนเปนแบบอยาง เปนการปลกฝงดานกระบวนการคด ทสามารถสงเกต/รบรได ซงเปนการทาใหเดกไดซมซบสงดงามจากผลนนสามารถทาใหเกดแรงบนดาลใจทอยากจะกระทาเพอสวนรวม รองลงมา คอ การใหเรยนรและปฏบตดวยตนเอง ซงเปนวธทสามารถรบรไดไมยากเชนกน ประสบการณหรอเหนสงดงามตาง ๆ เกดขนจากเหนแบบอยาง ตอมาบคคลนนกเกดการเรยนรและไดลงปฏบตกยอมทาใหเกดกระบวนการคดตอและสรางสรรคสงด ๆ ตอไป สวนทระบนอยสด คอ การอบรมสงสอนดวยวาจา ซงการอบรมดวยวาจาทออนโยน สอนดวยดวยความเมตตา กรณา ใหความรกความอบอน สอนใหรจกเออเฟอแผผ อน วธการอบรมสงสอนดวยวาจาดวย ตองเวลานานพอสมควรซงมรายละเอยดมาก

4.7 วธการการสนบสนนทางสงคมทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน

การสนบสนนทางสงคมทกอใหเกดจตทคานงถงสวนรวมรวมกน ซงประกอบไปดวย 3 มต ไดแก มตดานความร มตการสรางกาลงใจ และมตดานวธการ ซงสงเหลาเปนวธทสนบสนนใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน เพอใหคนในชมชนสงคมตระหนกถงสวนรวมรวมกน

ซงจากศกษาการสนบสนนทางสงคมทกอใหเกดจตคานงสวนรวมรวมกน สามารถแบงออกเปน 3 มต ไดแก 1) มตดานวธการ 2) มตดานการใหความร และ 3) การเสรมสรางกาลงใจ ดงผลการวเคราะหดงน

1) มตดานวธการ พบวา การมอบหมายงาน การใหบทบาทและหนาทรบผดชอบ (รอยละ 53.3) รองลงมา คอ การทากจกรรมรวมกนในชมชน เชน การตดหญาขางถนน ทาความสะอาดชมชน ทาความสะอาด และรวมงานบญประเพณในชมชน (รอยละ 46.7) ตามดวย การเลยงขาวเปนการตอบแทน (รอยละ 40.0) รองลงมา คอ เปดโอกาสใหแสดงความคดเหน (รอยละ 33.3) ตามลาดบ ในสดสวนทเทากน คอ การสนบสนนดานตวเงนเปนคาตอบแทน และผ นาในชมชนทาใหเหนเปนแบบอยาง (รอยละ 20.0) และลาดบสดทาย คอ การจดกฬาสรางสมพนธในชมชน การบรการรถรบสงในการรวมกจกรรม และอานวยความสะดวกดานตาง ๆ และการใชกจกรรมกลม เชน กจกรรมกลมออมทรพยและกลมสวสดการ (รอยละ 6.7)

164

2) มตดานการใหความร พบวา การใหคาแนะนา/สรางความรและความเขาใจ (รอยละ 53.3) รองลงมา คอ เปดโอกาสใหเรยนรสงใหม ๆ (รอยละ 13.3) และลาดบสดทาย คอ การใหคาปรกษาอยางใกลชด (รอยละ 6.7)

3) มตดานการเสรมสรางกาลงใจ พบวา การใหความสาคญและเหนคณคาในตวเอง (รอยละ 53.3) รองลงมา คอ การทาใหเขารสกเปนสวนหนงของสงคม (รอยละ 40.0) ตามดวย การกลาวชมเชย /ยกยองในทสาธารณะ ( รอยละ 33.3) และลาดบสดทาย คอ การใหความใกลชด สนทสนมและเปนกนเอง (รอยละ 6.7) เปนทนาสงเกตวา การใหความสาคญกบการสนบสนนทางสงคมทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนของชมชนในภาพสรปรวมเนนท กระทาตอกน คอ วธการ ทสามารถสงเกตได/และลงมอปฏบตรวมกนได รองลงมาคอ การใหความร ซงสามารถรบรไดไมยากเชนกน สวนระบลาดบสดทาย คอ การเสรมสรางกาลงใจ ททาไดยาก และตองใชเวลา โอกาสและความเหมาะสมในการสรางกาลงใจ ผศกษาไดสรป ดงตารางท 4.13

ดงคากลาวของ เจด* “เปนการสรางความเขาใจใหแกบคคล และทากจกรรมททารวมกนพรอมกบการใหความรความเขาแกเขา และมการมอบหมายบทบาทเพอใหเขามสวนรวม สวนของผ นาชมชนกมบทบาทสาคญในการผลกดนใหบคคลมกาลงใจ อยางชวงแรกทบคคลเขามาทางานเพอสวนรวม ผ นายอมมการเลยงขาว หรออน ๆ เพอจะไดเปนการใหความสนทสนมและเปนการเสรมสรางกาลงใจในการทางานเพอสวนรวม และตอไปเขาจะซมซบและรบรและเกดสานกทอยากจะทาเพอสวนรวมตอไป”

ตารางท 4.15 แสดงการสนบสนนทางสงคมทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน การสนบสนนทางสงคมทเออให เกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน

จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

1) มตดานวธการ - การมอบหมายงาน การใหบทบาท 8 53.3 และหนาทรบผดชอบ - การทากจกรรมรวมกนในชมชน เชน 7 46.7 การตดหญาขางถนน ทาความสะอาดชมชน และรวมงานบญประเพณในชมชน - การเลยงขาวเปนการตอบแทน 6 40.0 - เปดโอกาสใหแสดงความคดเหน 5 33.3

165

ตารางท 4.15 (ตอ) การสนบสนนทางสงคมทเออให เกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน

จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

- การสนบสนนดานตวเงนเปนคาตอบแทน 3 20.0 - ผ นาในชมชนทาใหเหนเปนแบบอยาง 3 20.0 - การจดกฬาสรางสมพนธในชมชน 1 6.7 - การบรการรถรบสงในการรวมกจกรรม และ 1 6.7 อานวยความสะดวกดานตาง ๆ - การใชกจกรรมกลม เชน กจกรรมกลมออมทรพย 1 6.7 และกลมสวสดการ

2) มตดานการใหความร - การใหคาแนะนา/สรางความรและความเขาใจ 8 53.3

- เปดโอกาสใหเรยนรสงใหม ๆ 2 13.3 - การใหคาปรกษาอยางใกลชด 1 6.7

3) มตดานการเสรมสรางกาลงใจ - การใหความสาคญและเหนคณคาในตวเอง 8 53.3 - การทาใหเขารสกเปนสวนหนงของสงคม 7 46.7 - การกลาวชมเชย/ยกยองในทสาธารณะ 5 33.3 - การใหความใกลชด สนทสนมและเปนกนเอง 1 6.7

หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ

4.8 ขอเสนอแนะในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน และแนวทางการ แกไขปญหาชมชนรวมกน 4.8.1 ขอเสนอแนะในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน

ขอเสนอแนะในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมน ผศกษาทาการวเคราะหจากขอมล ทสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ ในภาพรวมของการของชมชน เพอนาไปสการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน พบวา

166

4.8.1.1 ขอเสนอแนะในการอบรมขดเกลา 1) ควรรจกเปนผ ใหมากกวาผ รบ เออเฟอผ อน และไมเหนแกตว

(รอยละ 13.3) 2) การใหเ กยรตผ อน และยอมรบความแตกตางระหวางบคคล

(รอยละ 6.7) 3) ควรมการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมในตวบคคล (รอยละ 13.3) 4) ควรเปนการกระทาทไมหวงผลตอบแทน (รอยละ 13.3) 5) มความประนประนอม ใหอภยซงกนและกน (รอยละ 13.3) 6 ) ควรส ง เส รมและใหความ รและความเ ขาใจแกคนในชมชน

(รอยละ 40.0) 4.8.1.2 ขอเสนอแนะการรวมมอกนในชมชน 1) ผ นาชมชนตองสรางศรทธาและใหคนในชมชนทาตาม (รอยละ 6.7) 2 ) ควรมจดกระบวนการคด รวมกน แลกเป ลยนความคด เ หน

(รอยละ 20.0) 3) คนในชมชนทาตวเปนแบบอยาง (รอยละ 26.7) 4) ควรมการปฏบตหรอทากจกรรมรวมกนในชมชน (รอยละ 80.0) 5) ควรไดรบความรวมมอจากคนในชมชน (รอยละ 53.3) 6 ) ควร เ ปนการกระ ท า เ พ อประ โยช นของบคคล จานวนมาก

(รอยละ 26.7) 7) ควรมการรบฟงความคดเหน และยอมรบความคดเหนของคนใน

ชมชน (รอยละ 33.3) 8 ) ควร มการ ใ หบทบาทความ รบ ผดชอบตอชมชน แ กบคคล

(รอยละ 33.3) 9) ควรใหคาปรกษาชแนะใหแกคนในชมชน (รอยละ 6.7) 10) ควรมการจดประชม ประชาคมกนบอย ๆ เพอแลกเปลยนความคด

และเรยนรรวมกนในชมชน (รอยละ 6.7)

167

ตารางท 4.16 ขอเสนอแนะในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน ขอเสนอแนะในการเสรมสราง จตคานงถงสวนรวมรวมกน

จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

1) ขอเสนอแนะในการอบรมขดเกลา - ควรรจกเปนผใหมากกวาผ รบ เออเฟอผ อน และไมเหนแกตว 2 13.3 - การใหเกยรตผ อน และยอมรบความแตกตางระหวางบคคล 1 6.7 - ควรมการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมในตวบคคล 2 13.3 - ควรเปนการกระทาทไมหวงผลตอบแทน 2 13.3 - มความประนประนอม ใหอภยซงกนและกน 2 13.3 - ควรสงเสรมและใหความรและความเขาใจแกคนในชมชน 6 40.0

2) ขอเสนอแนะการรวมมอกนในชมชน - ผ นาชมชนตองสรางศรทธาและใหคนในชมชนทาตาม 1 6.7 - ควรมการจดกระบวนการคดรวมกน แลกเปลยนความคดเหน 12 80.0 - คนในชมชนทาตวเปนแบบอยาง 4 26.7 - ควรมการปฏบต หรอทากจกรรมรวมกนในชมชน 6 40.0 - ควรไดรบความรวมมอจากคนในชมชน 8 53.3 - ควรเปนการกระทาเพอประโยชนของบคคลจานวนมาก 4 26.7 - ควรมการรบฟงความคดเหน และยอมรบความคดเหน 5 33.3 ของคนในชมชน - ใหบทบาทความรบผดชอบตอชมชน แกบคคล 5 33.3

- ควรใหคาปรกษาชแนะใหแกคนในชมชน 1 6.7 - ควรมการจดประชม ประชาคมกนบอย ๆ 1 6.7 เพอแลกเปลยนความคด และเรยนรรวมกนในชมชน

หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ

4.8.2 ขอเสนอแนะแนวทางในการแกไขปญหาชมชนรวมกน ขอเสนอแนะแนวทางในการแกไขปญหาชมชนรวมกนน ผ ศกษาทาการวเคราะหจาก

ขอมลทไดจากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ ในภาพรวมของการของชมชน เพอนาไปสการหาแนวทางหรอทางออกรวมกนของชมชน เพอแกไขปญหาของชมชนรวมกน พบวา

168

4.8.2.1 ขอเสนอแนะการรวมคดรวมปรกษาหารอ 1) ควรมการประชม ปรกษาหารอรวมกน แลกเปลยนความคด และ

หาทางออกในการแกไขปญหารวมกน (รอยละ 86.7) 2) เปดโอกาสใหทกคนไดมสวนรวม และแสดงความคดเหนในการแกไข

ปญหารวมกน (รอยละ 66.7) 3) เรยกประชมคณะกรรมการหมบาน และทกคนในชมชน เพอให

รบทราบปญหารวมกน (รอยละ 33.3) 4) การจดทาประชาคมในชมชน เพอหาขอยตของปญหารวมกน

(รอยละ 26.7) 5) ปญหาในชมชน ตองใชคนกลางเปนคนไกลเกลย ซงมลกษณะหาทาง

ออกประนประนอมทงสองฝาย เพอรกษาความสมพนธของคนในชมชน (รอยละ 13.3) 6) ควรวเคราะหประเดนปญหาของปญหาทเกดขนกอนเปนอนดบแรก

(รอยละ 40.0) 4.8.2.2 ขอเสนอแนะความรวมมอกนในชมชน 1) ทกคนในชมชนตองมสวนรบผดชอบตอปญหาทเกดขนรวมกน

(รอยละ 46.7) 2) ทกคนในชมชนตองมความสามคค และรวมแรงรวมใจกน หาแนวทาง

แกไขปญหารวมกน (รอยละ 40.0) 3) ทกคนในชมชนควรมสวนรวมในกจกรรมของชมชน และชวยเหลอ

เกอกลกน (รอยละ 33.3) 4) การสรางความเขาใจกบปญหาใหชดเจน (รอยละ 13.3) 5) ผ นาชมชนมบทบาทสาคญในการขบเคลอนในการแกไขปญหา

(รอยละ 20.0)

169

ตารางท 4.17 ขอเสนอแนะแนวทางแกไขปญหาชมชนรวมกน ขอเสนอแนะแนวทางแกไขปญหา ชมชนรวมกน

จานวน (n=15)* รอยละ (100.0)

1) ขอเสนอแนะการรวมคดรวมปรกษาหารอ - การประชม ปรกษาหารอรวมกน แลกเปลยนความคด 13 86.7 และหาทางออกในการแกไขปญหารวมกน - เปดโอกาสใหทกคนไดมสวนรวม และแสดงความคดเหน 10 66.7 ในการแกไขปญหารวมกน - เรยกประชมคณะกรรมการหมบาน และทกคนในชมชน 5 33.3 เพอใหรบทราบปญหารวมกน - การจดทาประชาคมในชมชน เพอหาขอยตของปญหารวมกน 5 33.3 - ปญหาในชมชน ตองใชคนกลางเปนคนไกลเกลย หาทางออก 2 13.3 ประนประนอมทงสองฝาย เพอรกษาความสมพนธของคนในชมชน - ควรวเคราะหประเดนปญหาของปญหาทเกดขน 6 40.0 กอนเปนอนดบแรก

2) ขอเสนอแนะความรวมมอกนในชมชน - ทกคนในชมชนตองมสวนรบผดชอบตอปญหาทเกดขนรวมกน 7 46.7 - ทกคนในชมชนตองมความสามคค และรวมแรงรวมใจกน 6 40.0 หาแนวทางแกไขปญหารวมกน - ทกคนในชมชนควรมสวนรวมในกจกรรมของชมชน 5 33.3 และชวยเหลอเกอกลกน - การสรางความเขาใจกบปญหาใหชดเจน 2 13.3 - ผ นาชมชนมบทบาทสาคญในการขบเคลอนในการแกไขปญหา 3 20.0

หมายเหต: * ตอบไดมากกวา 1 คาตอบ

170

4.9 สรปผลการศกษาในลกษณะเหนความสมพนธโยงใยระหวางวธการขดเกลา กบลกษณะนสยการมจตคานงถงสวนรวมรวมกน

4.9.1 ผลการศกษาในทศนะความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน ในการศกษาขอมลของการใหความหมายของคาวาจตคานงถงสวนรวมรวมกนในทศนะของชาวชมชนจากการสมภาษณแบบเจาะลก สวนใหญทชาวชมชนใหความสาคญในความหมาย ออกเปน 3 กลม คอ เปาหมาย ไดแก 1) การกระทาเพอประโยชนของสวนรวมมากกวาสวนตน 2) การกระทาทไมหวงผลตอบแทน ตอมาคอ วธการ ไดแก 1) รวมพฒนาชมชนรวมกน 2) รวมคดรวมแกไขปญหารวมกน 3) รวมแลกเปลยนเรยนรรวมกน 4) รวมแรงรวมใจ แบงปน และสามคคกนในชมชน 5) นกถงวฒนธรรมทหลอหลอมคนในชมชน และลกษณะทโดดเดนของบคคล ไดแก 1) เตมใจชวยเหลอผ อนและชมชน 2) มจตทไมเหนแกตว 3) เสยสละเพอผ อนและชมชน 4) นกถงผลกระทบทจะเกดขนกบคนในชมชน

จากการศกษาแบบเจาะลกลงไปในประเดนของคณลกษณะอนหมายถง สงทบงช ถงความด (สงเกตจากพฤตกรรม) หรอลกษณะททาประจา (ลกษณะนสยของบคคล) ยงสามารถแบงคณลกษณะของบคคลมจตคานงถงสวนรวมรวมกน ออกเปน 2 กลม คอ ลกษณะนสยทตองปฏสมพนธกบผ อน ,ไดแก 1) ชอบชวยเหลอผ อนและทาตวใหเปนแบบอยางใหกบผ อน 2) การกระทาทไมหวงผลตอบแทน 3) ไมเอาเปรยบผอนและสงคม เหนอกเหนใจผ อน ปรารถนาดตอกน,4) เสยสละอทศตนเพอสวนรวม เชน สละแรงกาย แรงใจ เวลาและทรพยสน เรยกอก อยางวา ความเออเผอแผแกผอน ตอมาคอ ลกษณะนสยสวนตว ไดแก 1) มความคดสรางสรรค กลาคด กลาทา กลาแสดงออก รอบคอบ มการวางแผนทด และมไหวพรบฉลาด 2) มคณธรรมจรยธรรม เชน มเมตตากรณา ออนนอมถอมตน และซอสตย 3) ทาเพอประโยชนของสวนรวมเปนทตง 4) มความเปนผ นา นาเชอถอ และเปดกวางรบฟงความคดเหนของผ อน 5) มอธยาศยด ยมแยมแจมใส และมความรบผดชอบ 6) มความมงพฒนา และเปนนกปฏบต

ปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ซงผ ใหขอมลทสาคญสวนใหญไดใหความสาคญในปจจยทกอใหเกดจตคานงสวนรวมรวมกน ประกอบดวย 2 ปจจยหลก คอ ปจจยดานชมชน ไดแก 1) สภาพความเดอดรอน และขดแยงของคนในชมชน เชน การขาดแคลนนาเพอการเกษตร และปญหาสงแวดลอม 2) การรวมกลม/เครอขายความรวมมอในชมชน 3) ผ นาชมชน และปจจยสวนตวบคคล ไดแก 1) ฐานะทางเศรษฐกจทมนคง 2) การศกษา/ความร

171

4.9.2 ผลการศกษาการอบรมเลยงดผานสถาบนการขดเกลาทางสงคม 4.9.2.1 การอบรมเลยงดผานสถาบนครอบครว จากการศกษาสามารถแบงได

ตามผลการศกษา ได 6 วธการเลยงด ดงน 1) การอบรมสงสอนดวยวาจา ไดใหความสาคญดวย การสอนใหรจกชวยเหลอผ อน และชวยเหลอสงคม เชน สอนไมใหเหนแกตว สอนไมใหเอาเปรยบคนอน สอนไมใหลกขโมย สอนใหคดด ทาด เปนคนด และประพฤตตวด และสอนใหรจกการทาบญตกบาตร รวมถงสอนใหมคณธรรม จรยธรรม เชน สอนใหมความซอสตย ใหมเมตตา กรณาตอผ อน รจกแบงปนคนทดอยกวาเรา และใหรจกการเสยสละเพอสวนรวม และอกวธหนงคอ สอนดวยเหตและผล เชน สอนใหรจกเหนอกเหนใจผ อน เอาใจเขามาใสใจเรา สอนไมใหดถกเหยยบหยามผ อน สอนใหรกษาศล 5 และสอนใหรจกความเกรงใจผ อนและรจกกาลเทศะ และสอนใหรจกหลกในการดาเนนชวต เชน สอนใหรจกอนรกษธรรมชาต สอนใหรจกพงตนเอง สอนใหมความอดทน ขยน มมานะ สอนใหประกอบอาชพสจรต และสอนไมใหสรางความเดอนรอนใหแกผ อนและสงคม 2) การทาใหเหนเปนแบบอยาง จากการศกษาผลในภาพรวม วธการอบรมเลยงดททาใหเหนเปนแบบอยาง ผลทออกมาคอ ผ ใหขอมลทสาคญสวนใหญ พอ แม พาไปเขาวดทาบญตกบาตรในวนพระและวนสาคญทางศาสนา และพาไปรวมกจกรรมในชมชนบอย ๆ เชน การตดหญา ขางถนน พฒนาวด กวาดลานวด รวมถงพอเปนผ นาชมชนทด เปนแบบอยางดานความซอสตย และชวยเหลอชมชนโดยไมหวงผลตอบแทน มความเออเฟอเผอแผตอผ อน เชน แมทากบขาวเลยงแขกทเยอนบานโดยไมคดถงความเหนดเหนอย 3) การสรางเงอนไข/ขอตกลงรวมกน จากการศกษาในภาพรวมพบวาผ ใหขอมลทสาคญไดใหขอมลของตนเองวาทไดรบการเลยงดแบบมเงอนไขของแตละครอบครว คอสรปไดวา การกนขาวรวมกน คอ การกนขาวตองกนพรอมหนากน และหามทะเลาะกนเวลากนขาว รวมถงการตรงตอเวลา คอ เลกเรยนแลวตองกลบบานตรงเวลา และตองถอดชดนกเรยนกอนทาอยางอน เมอทาการบานเสรจแลวใหเอามาตรวจทกครง และเมอเวลาทาผดคนเปนพตองโดนตมากกวานอง เชน พโตกวามเหตผลและประสบการณมากกวา ทาผดกตองโดนตมากกวา หรอพตองรกปกปองนองตามความเชอของคนไทยทอยในระบบเครอญาต 4) การลงโทษ จากการศกษาในภาพรวม วธการใชมากทสดในการลงโทษของผ ใหขอมลทสาคญ คอ การตดวยไมเรยว เมอทาผดหลงจากนนคอยวากลาวตกเตอนสงสอนดวยวาจา และใชการลงโทษดวยสหนา ทมความหวงใย

172

5) การใหกาลงใจดวยการใหรางวล จากสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ สรปวา วการอบรมเลยงดบตร ในวยเดก หรอวยทโตแลว ยอมมการสรางขวญกาลงใจ เชน คอ การชมเชยดวยคาพด เชน เกงมาก ดมาก และคนดของพอแม และการซอของเลนหรอเสอผาให 6) การเรยนรดวยตนเอง จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ พบวา วธการเรยนรดวยตนเอง คอ ดวยการปลอยใหลงมอปฏบตดวยตนเอง เชน การไปรวมพฒนาวด ทาสะอาดชมชน และการลงมอปฏบตทอยในการควบคมของพอแม ซงพอแม หรอผ ใหญคอยเตอน คอยสอน แนะนาในขนตอนตาง ๆ

4.9.2.2 การอบรมเลยงดผานสถาบนการศกษา จากการศกษาสามารถแบงได ตามผลการศกษา ได 4 วธการอบรมสงสอน ดงน 1) การอบรมสงสอนดวยวาจา วธการอบรมสงสอนดวยวาจาจากครในสถานศกษาทหนาทขดเกลาจตใจ ใหลกศษย ซงผ ใหขอมลทสาคญไดรบการถายทอดความร และปญญา จากตาราและประสบการณ สอนใหมระเบยบวนยในตนเอง และสอนใหมนาใจและเหนอกเหนใจผ อน และการใหรจกชวยเหลอชมชน สอนใหมคณธรรมจรยธรรม สอนใหรจกตรงตอเวลา และสอนใหเชอฟงพอแมและครอาจารย และรจกทางานชวยพอแม และสอนใหรจกหวงแหน อนรกษศลปวฒนธรรม และสอนใหรจกเขาวดทาบญตกบาตร และสอนใหรจกประหยดอดออม 2) การลงมอปฏบต จากการสมภาษณผ ใหขอมลทสาคญ พบวา การรกษาความสะอาด การพานกเรยนทากจกรรมรวมกบชมชน และการใหนงสมาธกอนเขาเรยน และกอนกลบบาน รวมถงการปลกผกสวนครวในโรงเรยน และการเรยนรเรยนภมปญญาทองถน 3) การทาใหเปนแบบอยาง ครนอกจากจะเปนผ ทมบทบาทสาคญในการสงสอน ถายทอดวชาความร และปญญาจากตารา หรอประสบการณ แลวครยงสามารถเปนแบบอยางทดกบนกเรยนและคนในชมชนอกดวย จากการศกษาพบวา ครเปนแบบอยางในเรองความอดทน และความเสยสละของคร ทมาสอนหนงสออยหางไกล มานอนวดเพอสอนหนงสอ จากขอมลในการเปนแบบอยางของคร สะทอนใหเหนถงความเปนตนแบบใหกบเดก ถาครดเดก ในฐานะเปนอนาคตของชาตกดตาม ชมชนสงคมกไดคนดตามไปดวย 4) การลงโทษ ผใหขอมลทสาคญไดรบการลงโทษ ดวยการตดวยไมเรยว การวากลาวตกเตอนดวยวาจา เมอไมเชอฟงอกกจะใหเกบขยะรอบโรงเรยน เพอใหเดกสานกตอความผดดงกลาว 4.9.2.3 การอบรมเลยงดผานสถาบนศาสนา จากการศกษาสามารถแบงไดตาม ผลการศกษา ได 5 วธการอบรมสงสอน ดงน

173

1) การสงสอนดวยวาจา จากการสมภาษณผใหขอมลทสาคญไดให ขอมลทตนเองไดรบการถายทอดและเรยนรจากสถาบนทางศาสนา คอ วธทไดรบถายทอดมากทสด คอ สอนให รจกการรกษาศล 5 สอนให รจกบาปบญคณโทษ รจกทาบญตกบาตร สอนใหมคณธรรม จรยธรรม และมเมตตา กรณาตอผ อน สอนไมใหเอาเปรยบผ อน และเปนคนดของสงคม รวมถงการกตญญตอพอแม และผ มพระคณ และเคารพผอาวโส และสดทายคอ การเทศนาหลกธรรมในการดาเนนชวต 2) การใหคาปรกษา/ แนวทางในการดาเนนชวต ผ ใหขอมลทสาคญไดรบการถายทอดดวยวธการใหคาปรกษาแนวทางในการดาเนนชวต คอ สอนใหนาหลกธรรมคาสอนเปนทพงทางใจในการแกไขปญหาชวต และการยกยองพระสงฆในฐานะตวแทนทางศาสนา 3) การเรยนร และปฏบตดวยตนเอง จากการไดรบการถายทอดดวยวธการเรยนและปฏบตดวยตนเอง ผใหขอมลทสาคญไดทา คอ การนงสมาธ ภาวนา เพอขดเกลาจตใจใหบรสทธและเดนจงกลม และรวมพธกรรมทางศาสนาในวนสาคญตาง ๆ การอานหนงสอธรรมะดวยตนเอง และการทานบารง และสงเสรมศาสนาดวยการบวชพระ/บวชเรยน

4) การทาใหเหนเปนแบบอยาง จากการศกษาในภาพรวมจากผใหขอมลทสาคญไดรบการถายทอดจากพระสงฆซงเปนตวแทนของศาสนาผ ถายทอดหลกธรรมคาสอน ไดแก ในเรองของการรกษาศล 5 และการประพฤตปฏบต รวมทงการเปนแบบอยางในดานการเสยสละ สอนใหคนในชมชนไดรจกหลกธรรมแหงการดาเนนชวตและการอยรวมกนอยางเปนตามหลกของพระพทธศาสนา

4.9.2.4 การอบรมขดเกลาผานชมชน จากการศกษาสามารถแบงไดตามผลการ ศกษา ได 2 วธการอบรมสงสอน ดงน

1) การพงพาอาศยกนในชมชน จากศกษาในภาพรวมจากผใหขอมลท สาคญการไดรบการถายทอดและเรยนรจากชมชน คอ กาชวยเหลอเกอกลกน เออเฟอเผอแผ แบงปนกนทความจรงใจตอกน รวมทงความสนทสนม/ความเปนญาตมตรเปนกนเอง ซงกลายเปนความนาใจตอกน และความเหนอกเหนใจกน

2) การเหนแบบอยางทดในชมชน พบวา จากการศกษาโดยภาพรวม จากผ ใ ห ขอมล ท สาคญการได รบการถายทอดและเ รยน รจากแบบอยางในชมชน คอ ความสามคค/รวมแรงรวมใจกน รวมถงการลงแขก (การถอแรง) โดยไมมคาตอบแทน การเคารพผอาวโสในชมชนทวฒนธรรมอนดงามทคนในชมชนยดถอปฏบตตอกนมา รวมทงการทากบขาวแบงเพอนบาน และขนบธรรมเนยมประเพณดงเดม เชน ประเพณบญขาว ประเพณขาวหลาม

174

ประเพณรดนาดาหวผอาวโส และบญพระเวสสนดรชาดก และการประพฤตปฏบตของผ นาชมชน/ผอาวโสเปนแบบอยางทด และรกและหวงแหนชมชน ภาคภมในทไดเกดในชมชน และ วถชวตเรยบงายทควรยดถอเปนแบบอยาง

4.9.2.5 การอบรมขดเกลาผานสอมวลชน จากการศกษาสามารถแบงไดตามผล การศกษา ได 3 วธการอบรมสงสอน ดงน

1) ดานคตสอนใจผานสอบนเทง พบวา จากการศกษาโดยภาพรวมจาก ผ ใหขอมลทสาคญทไดรบการการขดเกลาและเรยนรจากสอมวลชน คอ นยายธรรมะยามเชา นทานพระเวสสนดรชาดก หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และนยายคตสอนใจอน ๆ

2) ดานการใหขอมลขาวสาร พบวา จากการศกษาโดยภาพรวมจากผให ขอมลทสาคญทไดรบการการขดเกลาและเรยนรจากสอมวลชน คอ การรเทาทนตอขาวสารเหตการณบานเมอง ความรวดเรวทนใจของขอมลขาวสาร รวมทงขอมลการทามาหากน/ ขาวสารการเกษตร และวฒนธรรมวถชวตทพอเพยง

3) การใหเรยนรดวยตนเอง จากการศกษาโดยภาพรวมจากผใหขอมลท สาคญทไดรบการการขดเกลาและเรยนรจากสอมวลชนคอ มความรและพฒนาตนเองอยเสมอ ทาใหเปดโลกกวาง และการอานหนงสอดวยตนเอง จากการศกษาเจาะลกลงไปในประเดนของการขดเกลาทางสงคมผานสถาบนตาง ๆ ของชมชน ในทศนะของชมชนตอสถาบนทขดเกลาบคคลใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ซงผลการศกษา พบวา สถาบนทมอทธพลมากทสดในการขดเกลาททาใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน คอ สถาบนครอบครว รองลงมา คอ สถาบนศาสนา และสดทาย คอ สถาบนการศกษา

ในสวนของจากการศกษาเจาะลกลงไปในประเดนของวธการอบรมขดเกลาทกอใหเกด จตคานงถงสวนรวมรวมกนทใชไดผลมากทสด ซงผลการศกษาในทศนะของชมชนวธการขดเกลา ทใชไดผลมากทสด คอ การทาใหเหนเปนแบบอยาง รองลงมา คอ การใหเรยนรและปฏบตดวยตนเอง และสดทาย คอ การอบรมสงสอนดวยวาจา

4.9.3 ผลการศกษาการการสนบสนนทางสงคมทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน

ในการศกษาขอมลของการใหการสนบสนนทางสงคมทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนจากการศกษาโดยภาพรวมจากผ ใหขอมลทสาคญแบบเจาะลก สวนใหญทชาวชมชน

175

ใหความสาคญในวธการสนบสนนทางสงคมทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนในชมชน ออกเปน 3 มต คอ

1) มตดานวธการ พบวา จากการศกษาโดยภาพรวมจากผใหขอมลทสาคญทใช วธการสนบสนบทางสงคม ดวยการมอบหมายงาน การใหบทบาท และหนาทรบผดชอบ การทากจกรรมรวมกนในชมชน เชน การตดหญาขางถนน ทาความสะอาดชมชน ทาความสะอาด และรวมงานบญประเพณในชมชน รวมทงมการเลยงขาวเปนการตอบแทน และเปดโอกาสใหแสดงความคดเหน การสนบสนนดานตวเงนเปนคาตอบแทน ผ นาในชมชนทาใหเหนเปนแบบอยาง การจดกฬาสรางสมพนธในชมชน การบรการรถรบสงในการรวมกจกรรม และอานวยความสะดวกดานตาง ๆ รวมถงการใชกจกรรมกลม เชน กจกรรมกลมออมทรพย และกลมสวสดการ เปนการสนบสนนใหเกดการคานงถงสวนรวมกน

2) มตดานการใหความร พบวา จากการศกษาในภาพรวมจากผใหขอมลทสาคญ ใชวธการสนบสนนทางสงคม ดวยการใหคาแนะนา/สรางความรและความเขาใจ โดยเปดโอกาสใหเรยนรสงใหม ๆ และการใหคาปรกษาอยางใกลชด

3) การเสรมสรางกาลงใจ จากการศกษาในภาพรวมจากผใหขอมลทสาคญใช วธการสนบสนนทางสงคม ดวยการใหความสาคญและเหนคณคาในตวเอง การทาใหเขารสกเปนสวนหนงของสงคม การกลาวชมเชย/ยกยองในทสาธารณะ และการใหความใกลชด สนทสนมและเปนกนเอง

4.9.4 ผลสรปของกระบวนการขดเกลาทางสงคมทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมในชมชน

ผลการศกษาสามารถสรปได ดงน จตคานงถงสวนรวมรวมกนในชมชนนน จะตองอาศยความรวมมอสถาบนตาง ๆ ในสงคมทเกยวของ คอ สถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนศาสนา ชมชน และสอมวลชน และการสนบสนนทางสงคมในรปแบบตาง ๆ ของแตละชมชน ซงจะตองพงพาอาศยกน ซงจะตองใชการขดเกลาทางสงคมในระดบบคคล ชมชน ควบคกนไป

จตคานงถงสวนรวมรวมกน ในการศกษาครงน ผศกษาไดสนใจในการศกษากระบวนการขดเกลาทางสงคมทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ทงดานจตใจและดานพฤตกรรมของคนในชมชนทไดรบการขดเกลาจากสถาบนครอบครว ไดแก 1) การอบรมสงสอนดวยวาจา 2) การทาใหเหนเปนแบบอยาง 3) การสรางเงอนไข/ขอตกลงรวมกน 4) การลงโทษ 5) การใหกาลงดวยการใหรางวล และ 6 ) การเ รยน ร ดวยตนเอง การขด เกลาผานสถาบนการศกษา ไ ดแ ก

176

1) การอบรมสงสอนดวยวาจา 2) การลงมอปฏบต 3) การทาตวใหเปนแบบอยาง 4) การลงโทษ การขดเกลาผานสถาบนศาสนา ไดแก 1) การสงสอนดวยวาจา 2) การใหคาปรกษา/แนะนาแนวทางการดาเนนชวต 3) การเรยนรและปฏบตดวยตนเอง 4) การทาใหเหนเปนแบบอยาง การขดเกลาผานชมชน ไดแก 1) การพงพาอาศยกนในชมชน 2) การเหนแบบอยางทดในชมชน และสอมวลชน ไดแก 1) ดานคตสอนใจ 2) ดานความบนเทง 3) ดานขอมลขาวสาร และ 4) การเรยนรดวยตนเอง ซงการสนบสนนทางสงคมทเ อ อให เ กดจตคานง ถงสวนรวมรวมกน ไดแก 1) มตดานวธการ 2) มตดานความร และ 4) การเสรมสรางกาลงใจ และปจจยทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ไดแก 1) ปจจยดานชมชน 2) ปจจยดานสวนตวบคคล ซงอยภายใตการขดเกลาทางสงคมทเออเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ทจะผลใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนในชมชน สงคม ประเทศชาต ดงผศกษาไดออกแบบตวแบบการขบเคลอนการขดเกลาทางสงคมทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนของชมชน (ดงภาพท 4.2)

177

ภาพท 4.2 สรปผลการศกษา แหลงทมา: พฒนาโดยผวจย, 2556.

ครอบครว 1. การอบรมสงสอนดวยวาจา - สอนใหรจกชวยเหลอผอน และสงคม - สอนใหคดด ทาด ประพฤตตวด 2. การทาตวเปนแบบอยาง - พอแมพาเขาวดทาบญตกบาตร - พอแมพาไปรวมกจกรรมพฒนาชมชน 3. การสรางเงอนไข/ขอตกลงรวมกน - การกลบบานตรงเวลา - การกนขาวเยนพรอมหนาพรอมตากน 4. การลงโทษ - เมอทาผดตองถกตดวยไมเรยว - การวากลาวตกเตอน ดวยความออนโยน 5. การใหกาลงใจดวยใหรางวล - การชมเชย เชน เกงมาก ดมาก เปนคนด ของพอแม - การซอของเลน หรอเสอผาให 6. การเรยนรดวยตนเอง - การใหรวมทาสะอาดวด ชมชน สถานทตาง ๆ – การปฏบตทอยในการควบคมของพอแม * สถาบนครอบครว มอทธพลมากทสดในการขดเกลาททาใหจตคานงถงสวนรวมรวมกน เพราะครอบครวคอ สถาบนทใหความรกความอบอน ทาใหบคคลเกดจตคานงถงสวนรวม

สถานศกษา1. การอบรมสงสอนดวยวาจา 

   ‐ การถายความรจากตารา และ   ประสบการ  - สอนใหมระเบยบวนยในตนเอง 2. การลงมอปฏบต 

   ‐ สอนใหรกษาความสะอาด  - การทากจกรรมรวมกบชมชน 3. การทาใหเหนเปนแบบอยาง 

   ‐ ครเปนแบบอยางในเรองความอดทน  - เหนแบบอยางความเสยสละของคร 4. การลงโทษ  - เมอทาผดตองถกตดวยไมเรยว  - การวากลาวตกเตอน  * สถาบนการศกษา มบทบาทในการ ขดเกลาใหบคคลเกดความร ระเบยบแบบแผนทางส ง คม ท ม บทบาทรอ งจ ากครอบครว

ศาสนา1. การอบรมสงสอนดวยวาจา - สอนใหรจกรกษาศล 5 - สอนไมใหเอาเปรยบผอน 2. การใหคาปรกษา/แนะนา แนวทาง ดาเนนชวต - การนาหลกธรรมเปนทพง และแกไขปญหา - การใหความสาคญกบพระสงฆ 3. การเรยนรและปฏบตดวยตนเอง - การนงสมาธ และสวดมนต - การรวมพธกรรมทางศาสนา 4. การทาใหเหนเปนแบบอยาง - แบบอยางในการรกษาศล 5 และการประพฤตปฏบตตน * สถาบนทางศาสนาเปนสถาบนหนงทมความสาคญตอการขดเกลาบคคลเพราะศาสนาคอทพงทางใจของสมาชกในสงคม

สอมวลชน

1. ดานคตสอนใจ - การทาดไดด - นยายธรรมะยามเชา 2. ดานความบนเทง - เพอความบนเทง ผอนคลาย 3. ดานขอมลขาวสาร - รทนเหตการณบานเมอง - ความรวดเรวและเขาถงขอมล ขาวสาร 4. การเรยนรดวยตนเอง - การศกษาหาความร เชน อานหนงสอดวยตนเอง หรอคนควา * สอมวลชน จะลาดบสดทายในการขดเกลาบคคล ซงจดไดวาบคคลสามารถเลอกรบสอขาวสารไดดวยตนเอง

ชมชน1. การพงพาอาศยกนในชมชน - การชวยเหลอเกอกลกน เออเฟอเผอแผ แบงปนกน - ความสนทสนม/ความเปนกนเอง 2. การทาใหเหนเปนแบบอยางใน ชมชน - ความสามคค/ความรวมแรงรวมใจกน - การลงแขก (ถอแรง) โดยไมมคาตอบแทน * ชมชนถอวามความสาคญอกทหนง เพราะชมชนคอ ตนแบบการดาเนนชวต วถชวต พนเพเดมถอวามสวนสาคญในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน

อกวธหนง

จตคานงถงสวนรวมรวมกน 1. การกระทาเพอประโยชนของสวนรวมมากกวาสวนตน 2. การกระทาทไมหวงผลตอบแทน,3. รวมพฒนาชมชนรวมกน 4. รวมคดรวมแกไขปญหารวมกน 5. รวมแลกเปลยนเรยนรรวมกน 6. รวมแรงรวมใจ แบงปน และสามคคกนในชมชน 7. นกถงวฒนธรรมทหลอหลอมคนในชมชน 8. เตมใจชวยเหลอผอนและชมชน 9. มจตทไมเหนแกตว 10. เสยสละเพอผอนและชมชน 11. นกถงผลกระทบทจะเกดขนกบคนในชมชน

ปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน

1. ปจจยดานชมชน  2. ปจจยสวนตวบคคล 

การสนบสนนทางสงคมทเออใหเกดจตคานงถง

สวนรวมรวมกน 1. มตดานวธการ 2. มตดานการใหความร

3.มตการเสรมสราง กาลงใจ

  

บทท 5

สรปและขอเสนอแนะ

การศกษาเรอง “จตคานงถงสวนรวมรวมกนของชมชนปาตรง*” มวตถประสงคการศกษา ดงน

1) ศกษาความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกนในทศนะของชมชน 2) ศกษาการขดเกลาทางสงคมของชมชนปาตรง* ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 3) ศกษาการสนบสนนทางสงคมของชมชนปาตรง* ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวม

รวมกน การศกษาครงนผศกษาใชวธการวจยเชงคณภาพโดยเกบรวบขอมลแบบวธการสมภาษณ

เจาะลกกบผ ใหขอมลทสาคญ (Key-informants) ควบคกบการสงเกต จากผ ใหขอมลทสาคญ จานวน 15 คน รวมทงยงไดมการเกบรวบรวมขอมลจากหนงสอ เอกสาร และงานวจยทเกยวของ โดยไดมการตรวจสอบความถกตองของขอมลและเนอหา ดวยเทคนคสามเสา (Triangulation- Technique)

5.1 สรปการศกษา

5.1.1 ความหมายเกยวกบจตคานงถงสวนรวมรวมกนในทศนะของชาวชมชน ในการศกษาวจยเรอง จตคานงถงสวนรวมรวมกนของชมชนปาตรง พบวา 5.1.1.1 ความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน ชมชนปาตรง* ไดใหความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน สามารถแบงความหมายออกเปน 3 กลม คอ 1) เปาหมาย ไดแก การกระทาเพอประโยชนของสวนรวมมากกวาสวนตน และการกระทาทไมหวงผลตอบแทน 2) วธการ ไดแก รวมพฒนาชมชนรวมกน รวมคดรวมคดรวมแกไขปญหารวมกน รวมแลกเปลยนเรยนรรวมกน รวมแรงรวมใจ แบงปนและสามคคกน และการนกถงวฒนธรรมทหลอหลอมคนในชมชน 3) ลกษณะทโดดเดนของบคคล ไดแก

   

179  

เตมใจชวยเหลอผ อนและชมชน มจตทไมเหนแกตว เสยสละเพอผ อน/ชมชน และนกถงผลกระทบทจะเกดขนกบคนในชมชน 5.1.1.2 คณลกษณะหรอสงทบงบอกถงความด พฤตกรรม/ลกษณะททาประจาลกษณะนสยของบคคลทมจตคานงถงสวนรวมรวมกน ผศกษาพบวา ชมชนปาตรง* เหนวาลกษณะนสยของบคคล แบงออกเปน 2 กลม ประกอบดวย 1) ลกษณะนสยทตองมปฏสมพนธกบผ อน ไดแก 1) ชอบชวยเหลอผ อนและทาตวใหเปนแบบอยางใหกบผ อน 2) การกระทาทไมหวงผลตอบแทน 3) ไมเอาเปรยบผอนและสงคม เหนอกเหนใจผ อน ปรารถนาดตอกน 4) เสยสละอทศตนเพอสวนรวม เชน สละแรงกาย แรงใจ เวลาและทรพยสน เรยกอกอยางวา ความเออเผอแผแกผ อน ตอมาคอ ลกษณะนสยสวนตว ไดแก 1) มความคดสรางสรรค กลาคด กลาทา กลาแสดงออก รอบคอบ วางแผนทด และมไหวพรบ/ฉลาด 2) มคณธรรมจรยธรรม เชน มเมตตากรณา ออนนอมถอมตน และมความซอสตย 3) ทาเพอประโยชนของสวนรวมเปนทตง 4) มภาวะผ นา นาเชอถอ และเปดกวางรบฟงความคดเหนของผอน 5) มอธยาศยด ยมแยมแจมใส และมความรบผดชอบ 6) มความมงพฒนา และเปนนกปฏบต

5.1.1.3 ปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ผศกษาพบวา ชมชนปาตรง* เหนวาปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน แบงออก 2 กลม คอ 1) ปจจยดานชมชน ไดแก สภาพความเดอดรอน และความขดแยงของชมชน เชน การขาดแคลนนาเพอการเกษตร และปญหาสงแวดลอม การรวมกลม/เครอขายความรวมมอ ในชมชน และผ นาชมชน 2) ปจจยสวนตวบคคล ไดแก ฐานะทางเศรษฐกจทมนคง และการศกษา/ความร 5.1.1.4 ผลทไดรบจากการมจตคานงถงสวนรวมรวมกน

ชมชนปาตรง* เหนวาการมจตคานงถงสวนรวมรวมกนทาใหประโยชน ดงน 1) ผลทไดรบตอตนเอง ไดแก ความภาคภมใจในตนเอง การไดรบการยอมรบและความเคารพนบถอจากคนในชมชน ทาใหตนเองมความสขกาย สขใจ เปนแบบอยางทดแกคนในชมชน กลาคด 2) ผลทไดรบตอชมชน ไดแก เกดความสามคคในชมชน มการปรกษาหารอ พบปะพดคยกน เกดการรวมกลมและมสวนรวมในชมชน คณภาพชวตของคนในชมชนดขนและอยดมสข ลดปญหาความขดแยงในชมชน เกดการชวยเหลอ เออเฟอเผอแผ เอออาทรตอกนและเหนอกเหนใจกน เกดความรบผดชอบตอชมชน ชมชนพฒนาและเขมแขง วฒนธรรมประเพณดงเดมคงอย ชมชนเกดการเรยนรรวมกน

   

180  

5.1.2 การศกษากระบวนการขดเกลาทางสงคมผานสถาบนตาง ๆ ในสงคม ชมชนปาตรงมการขดเกลาททาใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ดงน 5.1.2.1 การขดเกลาทางสงคมผานสถาบนครอบครว ผศกษาสรปวธการอบรมเลยงดผานสถาบนครอบครว จากการศกษาสามารถแบงออกเปน 6 วธ ดงน 1) การอบรมสงสอนดวยวาจา 2) การทาใหเหนเปนแบบอยาง 3) การสรางเงอนไข/ขอตกลงรวมกน 4) การลงโทษ 5) การใหกาลงใจดวยการใหรางวล 6) การเรยนรดวยตนเอง ซงวธการอบรมเลยงดทนยมใชและไดผลทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน คอ การอบรมสงสอนดวยวาจา และการทาใหเหนเปนแบบอยาง ซงในแตละครอบครวจะมวธการหรอกระบวนการทอบรมเลยงดบตรหลานทแตกตางกนไป ขนอยกบการไดรบการปลกฝงถายทอดจากญาตผ ใหญและบคคลในครอบครว พอแมผปกครองถอวามความสาคญทตองเลอกใชวธการในการอบรมเลยงดบตรหลาน เพอใหสมาชกในครอบครวเปนคนด มจตคานงถงสวนรวมรวมกน พอแมควรใหความรก ความอบอน ดแลอยางใกลชด และขอสาคญคอ การทาตวเปนแบบอยางแกบตร จะทาใหไดผลดกวาการวากลาวตกเตอน เพราะเดกมกจะซมซบพฤตกรรมหรอการกระทาจากพอแมเปนหลก ฉะนนพอแมควรกระทาใหเปนแบบอยางมากกวาการวากลาวตกเตอนดวยวาจา 5.1.2.2. การอบรม/ขดเกลาจากสถาบนการศกษา ผ ศกษาไดสรปวธการอบรม/ขดเกลาจากสถาบนการศกษา สามารถแบงได 4 วธ ประกอบดวย 1) การอบรมสงสอนดวยวาจา 2) การใหลงมอปฏบต 3) การทาใหเหนเปนแบบอยาง 4) การลงโทษ

   

181  

ซงจากการศกษา สถาบนทางการศกษาวธทนยมใชและไดผล คอ วธการอบรมสงสอนดวยวาจาไปพรอมกบการใหลงมอปฏบต และทาใหเปนแบบอยาง ซงคลายกบการสงสอนของสถาบนครอบครว ทมการอบรมสงสอนดวยวาจา และการทาใหเหนเปนแบบอยางไปพรอม ๆ กน จากการศกษาพบวาสถาบนการศกษาจะเนนไปทการอบรมสงสอนดวยวาจา และการใหลงมอปฏบต ซงจดไดวาเปนเหตในการขดเกลาทกอใหเกดการคานงถงสวนรวมรวมกน 5.1.2.3 กระบวนการอบรม/ขดเกลาจากสถาบนศาสนา ผศกษาไดสรปวธการอบรม/ขดเกลาจากสถาบนศาสนา ออกเปน 4 วธ ดงน 1) การอบรมสงสอนดวยวาจา 2) การใหคาปรกษา/แนวทางในการดาเนนชวต 3) การใหเรยนร และปฏบตดวยตนเอง 4) การทาใหเปนแบบอยาง ซงจากการศกษานน สถาบนทางศาสนาจะใชวธการอบรมสงสอนดวยวาจา และการใหเรยนร และปฏบตดวยตนเอง ซงมลกษณะทคลายกบสถาบนการศกษา ทมการอบรมสงสอนดวยวาจาและการใหเรยนรและลงมอปฏบตไปพรอม ๆ กน เนองจากวดเปดโอกาสใหเดกไดลงมอปฏบตหรอไดกระทาดวยตนเองจะทาใหเกดการเรยนรสงใหม ๆ จากการศกษานนสถาบนทางศาสนามวธการอบรมทเนนถงการรกษาศล 5 และการรจกบาปบญคณโทษทาใหจตใจบรสทธ ซงจดไดวาเปนทาใหนกถงคนอน นกถงสวนรวม 5.1.2.4 กระบวนการอบรม/ขดเกลาจากชมชน ผศกษาไดสรปกระบวนการอบรม/ขดเกลาจากชมชน ออกเปน 2 วธ ดงน 1) การพงพาอาศยกนในชมชน 2) การเหนแบบอยางทดในชมชน จากการศกษานน การไดรบการขดเกลาจากชมชนจะใชวธการขดเกลาดวยการพงพาอาศยกนในชมชนควบคกบการเหนแบบอยางทดในชมชน ซงถอไดวาเปนวถปฏบตตอกนในชมชนทดงาม ททาใหคนในชมชนเกดความรกใครสามคคกน เออเฟอเผอแผตอกน จากการการ ขดเกลาในชมชน ไดตระหนกถงการชวยเหลอเกอกลกน เออเฟอเผอแผกน ซงถอไดวาเปนเหตในการไดรบการขดเกลาทสงผลทาใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 5.1.2.5 กระบวนการขดเกลาผานสอมวลชน ผศกษาไดสรปกระบวนการขดเกลาผานสอมวลชน ออกเปน 4 กระบวนการ ดงน 1) ดานคตสอนใจผานสอบนเทง

   

182  

2) ดานการใหขอมลขาวสาร 3) ดานการใหเรยนรดวยตนเอง ซงจากผลการศกษาวธการขดเกลาจากสอมวลชน ใชวธการขดเกลาดาน การใหขอมลขาวสาร การใหเรยนรดวยตนเอง รวมไปถงมการใหคตสอนใจผานสอบนเทง ททาใหเปนการขดเกลาบคคลในสงคมอกวธหนง จากการศกษานนสอมวลชน ไดตระหนกถงการรเทาทนตอขาวสารเหตการณบานเมอง ซงถอไดทาใหเปนเพมพนความรในตนเปนเหตปจจยสงผลใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 5.1.2.6 สถาบนทมอทธพลมากทสด ในการขดเกลาใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ผ ศกษาไดสรปสถาบนทมอทธพลมากทสดในการอบรมขดเกลา ออกเปน 3 สถาบนหลก ดงน 1) สถาบนครอบครว 2) รองลงมา สถาบนศาสนา 3) และสดทาย สถาบนการศกษา ซงจากการศกษาสถาบนทางสงคมทมอทธพลในการขดเกลาทางสงคม ทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ใหความสาคญกบสถาบนครอบครว เพราะสถาบนครอบครวคอ เสาเขมของชาตบานเมอง รองลงมาสถาบนศาสนา เปนสถาบนทคอยอบรมขดเกลาจตใจใหมคณธรรม จรยธรรม และสดทายสถาบนการศกษา คอ สถาบนทใหความรใหปญญาแกสมาชกในสงคม ซงถอไดวาทงสามสถาบนมความสาคญตอการอบรมขดเกลาบคคลใหเกด จตคานงถงสวนรวมรวมกนได 5.1.2.7 วธการอบรมขดเกลาทใชไดผลมากทสด ทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ผศกษาไดสรปวธการอบรมขดเกลาทใชไดผลมากทสด ทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 3 วธการหลก ดงน 1) การทาใหเหนเปนแบบอยาง 2) รองลงมา การใหเรยนรและปฏบตดวยตนเอง 3) และสดทาย การอบรมสงสอนดวยวาจา ซงจากการศกษาวธการอบรมขดเกลาทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ทใชไดผลมากทสด คอ การทาใหเหนเปนแบบอยาง เปนวธการสรางแรงบนดาลใจทสามารถทาให

   

183  

คนเกดจตคานงถงสวนรวมได รวมถงการใหเรยนรและปฏบตดวยตนเอง จะเปนการเสรมสรางใหเกดประสบการณทางสงคมตอบคคล และการอบรมสงสอนดวยวาจา จะเปนวธการหนงทตองอาศยการพราสอนเปนประจาและตองอาศยเวลาดวย

5.1.3. วธการสนบสนนทางสงคมทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน จากการศกษาชมชนปาตรงมวธการสนบสนนทางสงคมทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกนออกเปน 3 วธการ ดงน 1) มตดานวธการ 2) มตดานการใหความร 3) มตดานการสงเสรมกาลงใจ ซงจากการศกษานน วธการสนบสนนทางสงคมจะใชมตของวธการในการสนบสนน รวมถงมตดานการใหความรควบคกบการเสรมสรางกาลงใจ ใหแกคนในชมชนเพอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ในดานมตดานวธการดานเนนท การมอบหมายงาน และการใหบทบาทหนาทรบผดชอบ และการทากจกรรมรวมกนในชมชน เชน ทาความสะอาดชมชน รวมประเพณ ในชมชน ตอมามตดานความรเนนท การใหคาแนะนา/สรางความรและความเขาใจ และมตดานการเสรมสรางกาลงใจเนนท การใหความสาคญและเหนคณคาในตวเอง และการกลาวชมเชย/ ยกยองในทสาธารณะ ซงถอไดวาเปนเหตปจจยทสงผลทาใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน

5.2 ขอเสนอแนะ

5.2.1 ขอเสนอแนะในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน จากการศกษา ผ ศกษาขอเสนอแนะในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน และแนวทางแกไขปญหาชมชนรวมกน ดงน 5.2.1.1 ขอเสนอแนะในการอบรมขดเกลา 1) ควรรจกเปนผ ใหมากกวาผ รบ เออเฟอผ อน และไมเหนแกตว 2) ควรรจกใหเกยรตผ อน และยอมรบความแตกตางระหวางบคคล 3) ควรปลกฝงคณธรรม จรยธรรมในตวบคคลใหมากขน 4) ควรเปนการกระทาทไมหวงผลตอบแทน 5) ควรมความประนประนอม ใหอภยซงกนและกน

   

184  

5.2.1.2 ขอเสนอแนะการรวมมอกนในชมชน 1) ผ นาชมชนตองสรางศรทธาและใหคนในชมชนทาตาม 2) ควรจดกระบวนการคดรวมกน แลกเปลยนความคดเหน 3) คนในชมชนควรทาตวเปนแบบอยาง 4) ควรมการปฏบตหรอทากจกรรมรวมกนในชมชน 5) ควรไดรบความมอจากคนในชมชน 6) ควรเปนการกระทาเพอประโยชนของบคคลจานวนมาก 7) ควรมการรบฟงความคดเหน และยอมรบความคดเหนของคนในชมชน 8) ควรมการใหบทบาทความรบผดชอบตอชมชน แกบคคล 9) ควรใหคาปรกษาชแนะใหแกคนในชมชน 10) ควรมการจดประชม ประชาคมกนบอย ๆ เพอแลกเปลยนความคด และเรยนรรวมกนในชมชน

5.2.2 ขอเสนอแนะแนวทางแกไขปญหาชมชนรวมกน 5.2.2.1 ขอเสนอแนะการรวมคดรวมปรกษาหารอ

1) การประชม ปรกษาหารอรวมกน แลกเปลยนความคด และหาทางออกในการแกไขปญหารวมกน

2) เปดโอกาสใหทกคนไดมสวนรวม และแสดงความคดเหนในการแกไขปญหารวมกน

3) เรยกประชมคณะกรรมการหมบาน และทกคนในชมชน เพอใหรบทราบปญหารวมกน

4) การจดทาประชาคมในชมชน เพอหาขอยตของปญหารวมกน 5) ปญหาในชมชน ตองใชคนกลางเปนคนไกลเกลย หาทางออก

ประนประนอมทงสองฝาย เพอรกษาความสมพนธของคนในชมชน 6) ควรวเคราะหประเดนปญหาของปญหาทเกดขนกอนเปนอนดบแรก 5.2.2.2 ขอเสนอแนะความรวมมอกนในชมชน 1) ทกคนในชมชนตองมสวนรบผดชอบตอปญหาทเกดขนรวมกน

   

185  

2) ทกคนในชมชนตองมความสามคค และรวมแรงรวมใจกน หาแนวทางแกไขปญหารวมกน

3) ทกคนในชมชนควรมสวนรวมในกจกรรมของชมชน และชวยเหลอเกอกลกน

4) การสรางความเขาใจกบปญหาใหชดเจน 5) ผ นาชมชนมบทบาทสาคญในการขบเคลอนในการแกไขปญหา

5.2.3 ขอเสนอแนะสาหรบแนวทางการวจยครงตอไป 5.2.3.1 การศกษาการเปลยนแปลงของจตคานงถงสวนรวมรวมกนในยค

ประชาคมอาเซยน และบทบาทตอประชาคมอาเซยน 5.2.3.2 การศกษาถงการบรณาการบทบาทของสถาบนทางสงคมทมอทธพล

และวธการอบรมขดเกลาทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน ซงจะนาไปสการพฒนาสงคมทยงยน

5.2.3.3 การศกษาจตคานงถงสวนรวมรวมกนของนกการเมองไทย,และขาราชการไทย

 

บรรณานกรม 

กมลรตน ศภวทตพฒนา. 2533. ความสมพนธระหวางการสนบสนนทางสงคม และปจจย ทางเศรษฐกจสงคมกบการปฏบตดานสขภาพของหญงตงครรภวยรน.   วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยมหดล. กรรณกา มาโน. 2553. ความหมายของชวตกบจตอาสา. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต

มหาวทยาลยเชยงใหม. กระทรวงศกษาธการ. 2551. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพมหานคร:

ชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. กว วงศวฒ. 2542. ภาวะผนา. กรงเทพมหานคร: บ.เค. อนเตอรปรนท. กตพฒน นนทปทมะดล. 2535. การวดแรงสนบสนนทางสงคม. วารสารสงคมสงเคราะห

ศาสตร. 7 (มกราคม-ธนวาคม): 170. เกรยงศกด เจรญวงศศกด. 2543. จอมปราชญนกการศกษา. กรงเทพมหานคร:  

ซลเซสมเดย. เกอกล ถนอมจต. 2543. ความสมพนธระหวางการสนบสนนทางสงคม และปจจยสวน

บคคล กบความสมาเสมอในการรกษาของผปวยวณโรค ณ โรงพยาบาล ทรวงอก. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. โกศล มความด. 2547. ปจจยทางจตสงคมทเกยวของกบการมจตสาธารณะของขาราชการ

ตารวจ. ปรญญานพนธมหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. คณะกรรมการวจยแหงชาต. 2542. วาระการวจยแหงชาตในภาวะวกฤตเพอฟนฟชาต.

กรงเทพมหานคร: สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. จรยาวตร คมพยคฆ. 2531. แรงสนบสนนทางสงคม: มโนทศนและการนาไปใช. วารสาร พยาบาลศาสตร. 6 (เมษายน-มถนายน): 96. จกรนาท นาคทอง. 2548. การใชอนเทอรเนตเพอสงเสรมกจกรรมนกศกษาและจตสานก

ทางสงคม: กรณศกษามหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนาม จนทร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

  

187 

จนทนะ วไลรตน. 2542. การพฒนาพฤตกรรมดานความเออเฟอเผอแผและการเสยสละ ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โดยการใชกระบวนการสรางคานยม.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. จารพงศ พลเดช. 2551. หวใจของอาสาสมคร. คนวนท 20 มกราคม 2556 จาก

http://www.lopburi.go.th/governor/book_janury_51/hear.doc จานงค อดวฒนสทธ. 2540. สงคมวทยา. กรงเทพมหานคร: สานกพมพ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. จานงค อดวฒนสทธ. 2547. สงคมวทยา. กรงเทพมหานคร: สานกพมพ  มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. จานงค อดวฒนสทธ. 2548. สงคมวทยาตามแนวพทธศาสตร. กรงเทพมหานคร:

สานกพมพมหาวททยาลยเกษตร. จานงค อดวฒนสทธ และคณะ. 2549. สงคมวทยา. กรงเทพมหานคร:

สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. จนตนา ยนพนธ. 2529. การพงพาระหวางกน. วารสารสงขลานครนทร.

6 (มกราคม-มนาคม): 4. จระ หงสลดารมภ. 2555. ทนมนษยของคนไทย รองรบประชาคมอาเซยน. กรงเทพมหานคร: เอเชยแปซฟคคอนซลแตนท.   จฑามาส ศรโมรา. 2545. การวเคราะหการตนของไทยทางโทรทศนในดานการขดเกลา

ทางสงคม. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย. เจษฎา หนรน. 2551. ปจจยจตลกษณะทสงผลตอจตสาธารณะของนกเรยนชวงชนท 3

โรงเรยนสาธตในสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. วทยานพนธนพนธ   ปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ชยยทธ ดาผา. 2534. ปจจยของการขดเกลาทางสงคมของพอแมทกระทบตอพฤตกรรม

การดมอลกอฮอลของวยรน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต   มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ชยวฒน สทธรตน. 2552. สอนใหเดกมจตสาธารณะ. กรงเทพมหานคร: วพรนท. ชชย ศภวงศ และคณะ. 2540. ประชาสงคมกบการพฒนาสขภาพ: บทวเคราะหทาง

วชาการ. กรงเทพมหานคร: สถาบนวจยระบบสาธารณสข. ฑตยา สวรรณะชฎ. 2527. สงคมวทยา. กรงเทพมหานคร: ไทยวฒนาพานช.

  

188 

ณรงค สนสวสด. 2520. สงคมกบการปกครอง. กรงเทพมหานคร: โรงพมพธรรมศาสตร  ทาพระจนทร. ณฏฐณชย สวสดมงคล. 2547. ปจจยทมผลตอความเครยดในการปฏบตงานของผบรหาร

สถานศกษาระดบกอนประถมศกษา สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษา เอกชนในเขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต   มหาวทยาลยบรพา. ณฏฐา ทบทอง. 2541. ผลการใชกจกรรมกลมทมผลตอจตสานกในการอนรกษ 

สงแวดลอมของนกเรยนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนนนทบรพทยาคม จงหวด นนทบร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ณฐณชากร ศรบรบรณ. 2550. การพฒนาโมเดลเชงสาเหตของจตอาสาของนกเรยน

มธยมศกษาตอนปลาย ในโรงเรยนสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขน พนฐาน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ดลใจ ถาวรวงศ ตนเจรญ และจนทรชล มาพทธ. 2552. กระบวนการขดเกลาคณธรรมจรยธรรม

ของเยาวชนตนแบบ จงหวดฉะเชงเทรา. วารสารการศกษาและพฒนาสงคม. 5 (มกราคม-กมภาพนธ): 23-24. ดวงเดอน พนธมนาวน. 2538. ทฤษฎตนไมจรยธรรมกบการพฒนาบคคล.   กรงเทพมหานคร: โครงการสงเสรมเอกสารวชาการ สถาบนบณฑตพฒน  บรหารศาสตร. ดวงเดอน พนธมนาวน. 2550. ปกกฎหมายกบพฤตกรรมเชงจรยธรรม. วารสารพฒนาสงคม.

9 (ตลาคม): 1-29. ดวงทพย อนประสทธ. 2555. รปแบบการขดเกลาทางสงคมเพอเสรมสรางจตอาสาใน

ชมชน : กรณศกษาชมชนบางนาหวาน อาเภอพระประแดง จงหวด   สมทรปราการ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒน  บรหารศาสตร. ธนญภรณ ทารธาร. 2548. ปจจยทเกยวของกบพฤตกรรมการทาประโยชนตอสวนรวมของ

นกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.). วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ถวล ธาราโภชน. 2532. จตวทยาสงคม. กรงเทพมหานคร: โอ.เอส. พรนตงเฮาส.

  

  

189 

นฤจร อทธจระจรส. 2535. แนวความคดทฤษฏทางสงคมวทยา ตอน เอมล เดอร 

ไคม โดย ลวอส เอ. โคเซอร. แปลจาก Lewis A. coser, Masters of Sociological Thought. กรงเทพมหานคร: สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร  

รวมกบมลนธโครงการตาราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร. นชกร ลบบวงาม. 2540. การศกษาความสมพนธระหวางการอบรมเลยงด การสนบสนน

ทางสงคมการบรรลงานตามขนพฒนาและพฤตกรรมพลเมองดของวยเดก ตอนกลางในภาคกลาง. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง. นนทรตน ปรวตธรรม. 2553. การศกษาปจจยสสงผลตอพฤตกรรมจตอาสาของเดกและ

เยาวชนทรบทนการศกษาสานกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย.   วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร. นนทวฒน ชนช. 2546. การใชตวแบบสญลกษณผานสอหนงสอเรยนเลมเลกเชง 

วรรณกรรม เพอพฒนาจตสาธารณะนกเรยนชนประถมศกษาปท 2.   วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. นรศรา รชารดสน. 2546. ปจจยทสงผลกระทบตอการใหเหตผลเชงจรยะธรรมดานความ

เสยสละของนกเรยนชนประถมศกษาตอนปลาย โรงเรยนวดธาตทอง เขต วฒนา กรงเทพมหานคร. สารนพนธ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. บรรทม มณโชต. 2530. การศกษารปแบบของขอคาถามวดลกษณะนสยดานความเสยสละ

ชนดขอความ และชนดสถานการณทมผลตอคณภาพของแบบทดลอง. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. บวไข วระโห. 2544. การถายทอดทางสงคม การรบรความสามารถของตนเอง และสข

ภาวะจตทสงผลกระทบตอจตอาสาของวยรนคาทอลค ในสงฆมณฑล   นครราชสมา. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเซนตหลยส. บญทน ภบาล. 2549. การใชวดทศนละครหนเชดเปนตวแบบเพอพฒนาจตสาธารณะใน

นกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 2. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. บญเยยม ตระกลวงศ. 2528. สงคมวทยาการแพทย. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชวนพมพ. ประไพพศ โฮฬารพฒน. 2548. กระบวนการเกดจตสาธารณะของชมชนบางลาพ.   วทยานพนธปรญญามหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย. 

  

190 

ปรชา การสะอาด. 2547. การวเคราะหองคประกอบความรบผดชอบตอสงคมของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 3 สงกดกรมสามญศกษา จงหวดมหาสารคาม. วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ปยะนาถ สรวสตร. 2552. แรงจงใจของผนาเยาวชนทมจตอาสาในการทากจกรรมเพอ สงคม : กรณศกษาสภาเยาวชนกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญา  

มหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร. พยางค จระพงษ. 2544. การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความรบผดชอบตอสงคม

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมโดยชดกจกรรมการเรยน ระบบ 4 MAT กบกจกรรมกลมสมพนธ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. พรทพย นมแสง. 2549. การพฒนาเชงเหตผลเชงจรยธรรมดานความรบผดชอบตอตนเอง และสงคมโดยใชกระบวนการกลมแกปญหาของนกศกษา ระดบ ประกาศนยบตรวชาชพชนสงปท 1. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏภเกต. พรพรหม พรรคพวก. 2550. ปจจยบางประการทสงผลตอจตสาธารณะของนกเรยนชวงชน

ท 4 ในสหวทยาเขตกรงเทพตะวนออก กรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. พระไพศาล วสาโล. 2544. วถสงคมไทยประชาสงคมและวฒนธรรมชมชน.

กรงเทพมหานคร: มหาวทยาศรนครนทรวโรฒ. พระไพศาล วสาโล. 2550. เตมเตมชวตดวยจตอาสา. กรงเทพมหานคร: เครอขายพทธกา. พระมหาสหส ฐตสาโร. 2549. เอกสารประกอบการสอน วชาพทธวธการสอน. คณะครศาสตร มหาวทยาลยจฬาลงกรณราชวทยาลย. พชรนทร สรสนทร. 2545. เอกสารการสอนวชาภมปญญาไทยกบการพฒนาการศกษา.

คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร. พรยา นลมาตร. 2550. ปจจยทสงผลตอจตสาธารณะของนกเรยนชวงชนท 4 สานกงาน

เขตพนทการศกษาจงหวดรอยเอด. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต   มหาวทยาลยมหาสารคาม. ไพบลย วฒนศรธรรม และสงคม สญจร. 2543. สานกไทยทพงปรารถนา. กรงเทพมหานคร: มงมตร.

  

191 

ภสวรรณ องอาจ. 2554. การขดเกลาทางสงคมทเกยวของกบจตสาธารณะของนกศกษา

วทยาลยดสตธาน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง. มณรตน นชชาต. 2553. ปจจยสภาพแวดลอมในโรงเรยนทสงผลตอพฤตกรรมดานจต

สาธารณะของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สงกดสานกงานเขตพนท  การศกษาประถมศกษาสมทรสาคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต   มหาวทยาลยรามคาแหง. มณรตน ไพโรจนไชยกล. 2543. กระบวนการขดเกลาทางสงคมของสถานศกษากอนวย

เรยนญปนในประเทศไทย : กรณศกษาสถานศกษากอนวยเรยนกวางนอย   และสถานศกษากอนวนเรยนแฮมสเตอร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต   มหาวทยาลยธรรมศาสตร. มนสสา ชนปการพงศ. 2551. ความสมพนธระหวางทศนคตตอการสอสารการตลาดตอ

จตสานกสาธารณะกบการตดสนใจซอของผบรโภค. กรงเทพมหานคร:   มหาวทยาลยธรกจบณฑตย. มลลกา มตโก. 2541. จตสานกทางสงคมของนกศกษาระดบบณฑตมหาวทยาลยมหดล.

กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยมหดล. มานตย จนทรแกว. 2553. การขดเกลาทางสงคมดานคณธรรมจรยธรรมใหแกเยาวชน

มสลมในเขตพนทองคการบรหารสวนตาบลเปยน อาเภอสะบายอย จงหวด   สงขลา. สารนพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน. ยทธนา วรณปตกล. 2542. สานกพลเมอง: ความเรยงวาดวยประชาชนบนเสนทาง

ประชาคม. กรงเทพมหานคร: มลนธการเรยนร และพฒนาประชาคม. ยบลวรรณ ประมวญรฐการ. 2543. มนษยกบสงคม. กรงเทพมหานคร: โรงพมพ 

มหาวทยาลยกรงเทพ. รญจวน อนทรกาแหง. 2528. ประชาธปไตยแบบธรรมกสงคมนยม. ปาจารยสาร.

16 (พฤศจกายน-ธนวาคม): 110-119. รเรองรอง รตนวไลสกล. 2547. ความรสกเชงจรยธรรมความซอสตยและความรบผดชอบ

ตอสงคมของสมาชกรฐสภาไทย. วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง. ลดดาวลย เกษมเนตร และคณะ. 2547. รปแบบการพฒนานกเรยนระดบประถมศกษาใหม

จตสาธารณะ : การศกษาระยะยาว. เอกสารประกอบการประชมวชาการ   สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

  

192 

วนภทร แสงแกว. 2553. การพฒนาแกนนาจตอาสาปองกนเอดสเพอนาไปสความยงยน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วรรณศร สจรต. 2553. บคลกภาพหาองคประกอบ อทธบาท 4 การสนบสนนทางสงคม

และพฤตกรรมความสขในการทางาน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง. วชรา คลายนอก. 2530. สงคมวทยา. กรงเทพมหานคร: วฒนาพานช. วนด ละอองทพรส. 2540. ความสมพนธของการใชเหตผลเชงจรยธรรมทเออตอสงคมและ

พฤตกรรมทเออตอสงคมของเดกประถมศกษาในเขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. วารณ นาดน. 2552. ความสมพนธระหวางการสนบสนนทางสงคมกบพฤตกรรมการดแล

สขภาพตนเองของผตดเชอ HIV และผปวย AIDS ในโรงพยาบาลชมชน จงหวดอบลราชธาน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏ อบลราชธาน. วรตน คาศรจนทร. 2544. จตสานกพลเมองในบรบทสงคมไทย. วทยานพนธปรญญาดษฎ บณฑต มหาวทยาลยมหดล. วรวรรณ อนทะกนก. 2550. แนวคดเรองจตสานกทางสงคมระหวางพระพทธศาสนากบ

ลทธมารกซ: เปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตาง. วทยานพนธ ปรญญาหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. เวชพล ออนละมย. 2551. หนวยท 8 จตสาธารณะ. คนวนท 25 ตลาคม 2555 จาก

http://www.kasetyaso.ac.th/thai%20 cultute/09.pdf ศกดชย นรญทว. 2541. บทบาทของมหาวทยาลยกบการศกษาเพอความเปนประชาสงคม.

Asaihl Thailand Journal. 1 (พฤศจกายน): 56-59. ศรรตน แอดสกล. 2553. สถาบนครองครว: พฒนาการและการเปลยนแปลง.  

กรงเทพมหานคร: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ศนยคณธรรม. 2548. รวมแรงแขงขน รวมกนทาด สมชชาคณธรรมแหงชาตและตลาดนด

คณธรรม. กรงเทพมหานคร: บรษทแปลน โม ทฟ. สนท สมครการ. 2546. วธการศกษาสงคมมนษย: กบตวแบบสาหรบการศกษาสงคมไทย.

กรงเทพมหานคร: สานกพมพกจการโรงพมพ องคการสงเคราะหทหารผานศก.

  

193 

สมจต หนเจรญกล. 2531. ผลของการใหความรและสนบสนนการดแลตนเองตอคณภาพ

ชตในผปวยมะเรงทไดรบรงสรกษา. วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต Wayne State University.

สมบต มาสข. 2541. การศกษาความสมพนธระหวางการอบรมเลยงด การสนบสนนทาง สงคม การบรรลงานตามขนพฒนาการ และพฤตกรรมพลเมองดของวยเดก

ตอนกลาง ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง. สมพงษ สงหะพล. 2542. ตองสอนเดกใหเกดจตสานกใหม.  วารสารสมาจารย. 13 (มถนายน- ตลาคม): 15-18. สยามรฐ เรองนาม. 2542. ความรทางการเมองและการรบรขาวสารทางการเมองกบความ

สานกเชงสงคมของประชาชนในองคการบรหารสวนตาบล จงหวด  กาญจนบร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สญญา สญญาววฒน. 2549.  จตสานกเพอสวนรวมเชงพทธ. กรงเทพมหานคร: 

โรงพมพมหาวทยาลยธรกจบณฑตย. สายฤด วรกจโคทร. 2539. รกลกใหถกทาง เลมท 4 ตอน เลยงใจลก. กรงเทพมหานคร:

บรษทเพรสมเดย. สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2542. พระราชบญญต การศกษาแหงชาต

(พ.ศ. 2542 ฉบบแกไขเพมเตม ฉบบท 2 พ.ศ. 2542). กรงเทพมหานคร:   สานกนายกรฐมนตร.  สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2546. เอกสารชดโครงการวถการเรยนรของคน

ไทยลาดบท 2. กรงเทพมหานคร: หางหนสวนจากด ว.ท.ซ. คอมมวนเคชน. สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2546. แผนพฒนาเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาต ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549). กรงเทพมหานคร: สานกงาน คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2556 ก. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554).   กรงเทพมหานคร: สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.

  

194 

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2556 ข. แผนพฒนา 

เศรษฐกจศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559).   คนวนท 5 มกราคม 2556 จาก http://www.nesdb.go.th/portals/o/news/ plan/p11/plan11/book/ สรปสาระสาคญของแผนพฒนา%2010pdf สคนธา ยางสวย. 2552. ผลการใชรปแบบการพยาบาลแบบเจาของไขทบรณาการทฤษฎ การสนบสนนทางสงคมตอการรบรความผาสกหญงตงครรภวยรน. สารนพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาบยเซนตหลยส. สธรรม นนทมงคลชย. 2547. การอบรมเลยงดเดกวยรนของครอบครวไทย.

กรงเทพมหานคร: สานกงานกองทนสนบสนนการวจย. สพจน ทรายแกว. 2546. จตสานกสาธารณะการกอรปและกระบวนการเสรมสราง. วารสาร

เพชรบรวทยาลงกรณ. 4 (มกราคม-มถนายน): 47-57. สพตรา สภาพ. 2533. สงคมวทยา. พมพครงท 11. กรงเทพมหานคร: ไทยวฒนาพานช. สภทรา ภษตรตนาวล. 2547. ปจจยและกระบวนการทเออตอการพฒนาจตสานกตอสงคม

ของนสตจฬาลงกรณมหาวทยาลย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย. แสง จนทรงาม. 2526. วธสอนของพระพทธเจา. กรงเทพมหานคร: บรรณาคาร. หฤทย อาจปร. 2544. ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ภาวะผนา รปแบบการ 

ดาเนนชวตและความสามารถในการเรยนรดวยตนเอง กบการมจตสานก   สาธารณะของนกศกษาพยาบาล. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต   จฬาลงกรณมหาวทยาลย. อนชาต พวงสาล และวรบรณ วสารทสกล. 2540. ประชาคม: คา ความคดและความหมาย.

กรงเทพมหานคร: สถาบนชมชนทองถนพฒนา. อตรตน วฒนไพลน. 2539. อทธพลของการสนบสนนทางสงคมตอกระบวนการปรบตว ของผตดเชอเอชไอวทไมแสดงอาการ: การศกษาขนพนฐานเพอพฒนา หลกสตร. วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. อมรตน เจรญชย. 2550. การเสรมสรางจตสาธารณะ. วารสารการศกษาทวไป. 7 (พฤศจกายน): 36. อรพนทร ชชม และคณะ. 2549. การวเคราะหปจจยทางจตสงคมทสมพนธกบจตสานกทาง

ปญญาและคณภาพชวตของเยาวชนไทย. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

  

195 

อจฉรา โฉมแฉลม. 2554. จตสานกของนกศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตรตอการรวมกลม กจกรรมเพอสงคม. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

อญชล ยงรกพนธ. 2550. ผลการใชสถานการณจาลองผสานกบเทคนคการประเมนผลจาก สภาพจรง เพอพฒนาจตสาธารณะของนกเรยนชนประถมปท 5.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. อานนท อาภาภรม. 2514. แนวคาถามบรรยาและตวอยางคาถาม สงคมวทยาเบองตน.

กรงเทพมหานคร: โรงพมพบารงกจนกล. อาไพรตน อกษรพรหม. 2545. การขดเกลาทางสงคมในครอบครวไทยปจจบน. วารสารสโขทย

ธรรมาธราช. 15 (พฤษภาคม-สงหาคม): 37. เอมอร กฤษณะรงสรรค. 2556. ทกษะการสรางสมพนธภาพทดกบผอน. คนวนท

24 เมษายน 2556 จาก htt://www.novabizz.com/Novace/ Relationship/skill.htm เอมอร แสนภวา. 2555. จตคานงถงสวนรวมรวมกนของนกศกษาปรญญาตรโปรแกรมวชา

พฒนาชมชน มหาวทยาลยราชภฏลาวกาว. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. 

ออมใจ วงษมณฑา. 2553. ปจจยทสงผลตอจตสาธารณะของนกศกษมหาวทยาลยสงขลา

นครนทร ปตตาน: สถาบนวฒนธรรมศกษากลยาณวฒน มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน. Alberts, Ellison Margaret. 1995. The Social Responsibility of the Vaal Triangle Technikon With Special Reference to Student Involvement (A frikaans Text, South A frica). Masters Abstracts International. 33 (June): 777. Aronfreed, J. 1965. Altruism and the Condition of Positive Effect. Unpubliched

Manuscript. University of PensyIvania. Berkowitz, L. 1964. Advances in Experimental Social sychology. New York,

London: Academic Press. Bryant, James Allen,. 2004. A Noble Discontent: The Experiences and Perception

of Seven Pre-service Teachers in an Experimental Course Designed to Examine the Relationship Between Social Consciousness and Education. Dissertation Abstracts International. 64 (February): 2831-A.

  

196 

Broom, Leonard and Seiznick, Philip. 1995. Socialization. Sociology: Alert With

Adapted Readings. 4th ed. Newyork: Harper & Row. Brownell, A. and Shumaker, S.A. 1984. Toward a theory of social support: closing conceptual gaps. Journal of SocialIssue. 40 (April): 11-36. Caplan, G. and Killilea, M. 1976. Social support and mutual help. New York: Grune& Stratton. Carthon, Adrienne Coltte. 2007. Popular Culture and African-Americans’ (Literary)

Social Consciousness. Dissertation Abstracts International. 67(March): unpaged. Grune& Stratton.

Champagne, Louise Desmarais. 2007. Physical Education Teachers as Allies to Aboriginal Students: Dimensions of Social Consciousness. Masters

Abstracts International. 45 (June): unpaged. Cobb, S. 1976. Social Support as a Moderator for Life Stress. Psychosomatic

Medicine. 38 (September-October): 300-301. Cooper, Jay Richardson. 2002. Social Responsibility and Types of Service

Learning: A Comparison of Curricular Service. Dissertation Abstracts

International. 63 (December): 2155-A. Gottlieb, B.H. 1983. Social support Strategies: Guidelines for Mental Health

Practice. Beverly Hills: Sage Publications. Gottlieb, K. 1985. Social Network and Social Support: An Overview of Research

Practice and Policy Implication. Health Education Quarterly. London:

SAGE Publication.

Goslin, A. David. 1973. Handbook of Socialization Theory and Research. 3rd ed. Chicago: Rand Mcnally College, Publishig.

Heller, Kenneth; Ralph, W. Swindle and Dusenbury, Linda. 1986. Coponent Social Support Process: Comments and Integration. Journal of Consulting and

Clinical Psychology. 54 (April): 466-470. Houlock, B. Elizabeth. 1967. Adolescent Development. 3rd ed. Newyork: McGraw-Hill.

  

197 

House, J.S. 1981. Work Stress and Social Support. 2nd ed. London: Addison- Wesley.

Jacobson, D.E. 1986. Types and Timing of Social Support. Journal of Health and

Social Behavior. 27 (September): 252-253. Kahn, R.L. 1979. Aging and Social Support in Aging from Birth to Death:

Interdisciplinary Perspectives. Colorado: West view. Keith, Devis and Newstrom, W. John. 1989. Human Behavior at work. 8th ed. New York: Mc-Graw- Hill. Kennemer, Kordell Nolton. 2002. Factors Predicting Social Responsibility in

College Students. Dissertation Abstracts International. 63 (August): 1087-A.

Kraft, F.N. 1992. Nurturing Social Consciousness Through Church Education. Dissertation Abstracts International. 53 (November): 1465-A.

Langlie, J.K. 1977. Social Net work Health Heliefs and Preventive Behavior. Journal

of Health and Social Behavior. 18 (June): 245. Lin, N. et al. 1979. Stressful Life Event and IIIness: A Model and Empical Test.

Journal of Health and Social Behavior. 10 (June): 208. Maguire, L. 1983. Understanding Social Network. Beverly Hills: Sage Publication. Marks, Helen Marie. 1994. The Effect of Participation in School-sponsored

Community Service Programs on Student Attitudes Toward Social Responsibility. Dissertation Abstracts International. 55 (October): 926-A. McElveen, Georgiary Bledsoe. 2007. My Hand, O God, I Offer Three :

Religious Social consciousness and Cooperative Power in the Methopolitan St Louis Gospel Music Center, 1930-1963. Doctoral dissertation, Duke University. McGee, Christy D. 1994. Development of Social Responsibility and Student

Ownership of the Educational Process: The Eighth Attribute Critical to Kentucky Education Reform Act Primary Program. Dissertation Abstracts

International. 55 (August): 281-A.

  

198 

Pender, N.J; Murdaugh, C.L. and Parson, M.A. 2006. Health Promotion in Nursing

Practice. 5th ed. New Jersey: Pearson Education. Pilisuk, M. 1982. Delivery of social support: The Social inoculation. American

Journal Orthopsychity. 52 (June): 20-30. Schaefer, C; Coyne, J.C. and Lazarus, R.S. 1981. The Health-Related Function of SocialSupport. Journal of Behavioral Medicine. 4 (July): 381-406. Schawartz, Jacqueline Kay. 2003. The Early Adolescent Experience of Developing

Social Responsibility: A Psycho-philosophical Perspective. Dissertation

Abstracts Internationnal. 63 (April): 3486-A. Thoits, P.A. 1982. Conceptual methodological and theoretical Problems in studying

Social Support as a Buffer Against Life Stress. Journal of Health and

Behavior. 23 (October): 145.159. Tilden, V.P. 1985. Lssues of Conceptualization and Measurcment of Social Support

in the Construction of Nursing Theory. Research in Nursing and Health.

8 (October): 201-208 Weiss, R.S. 1974. The Provisions of Social Relationships. In Z. Rubin (Ed): Doing

Undoother. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. Wills, T.A. 1985. Supportive Functions of Interpersonal Relationships. Social

Support and Health. London: Academic Press.

.

     

 

 

 

 

 

 

 

ภาคผนวก

200

ภาคผนวก ก แนวการในการสนทนาและสมภาษณแบบเจาะลก

จากแนวความคดนาทางการศกษาในทายบททผานมาดงกลาว ผ ศกษานามาสรางเครองมอ หรอแนวทางในการสนทนาและสมภาษณแบบเจาะลกกบผ ใหขอมลทสาคญ ดงน

สวนท 1 ขอมลพนฐานของผใหขอมล 1) เพศ 2) อาย 3) สถานภาพสมรส 4) จานวนสมาชกในครอบครว 5) การศกษาขนสงสด 6) อาชพหลก/ อาชพรอง 7) รายไดตอเดอน 8) บทบาทหนาทในชมชน 9) ระยะเวลาทอาศยอยในชมชน 10) การเขารวมเปนสมาชกในกจกรรมตาง ๆ ในการคานงถงสวนรวมรวมกน 11) ประสบการณในการเขารวมงานสงคมและชมชน

สวนท 2 ความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน 1) ความหมายของจตคานงถงสวนรวมรวมกน 2) ปจจยทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 3) ผลของการกระทาจากการมจตคานงถงสวนรวมรวมกน สวนท 3 แนวทางในการขดเกลาผานสถาบนตาง ๆ ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน 1) สถาบนครอบครว ไดแก การอบรมสงสอนในการเลยงดสมาชกในครอบครว (1) วธการ/ กระบวนการในการถายทอดทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน (2) วธการในการอบรมเลยงดบตร (3) การถายทอดวธคดในรปแบบจตคานงถงสวนรวมรวมกนแกบตร (4) ผลของสถาบนครอบครวในการอบรมสงสอน

  

201  

2) สถาบนการศกษา (1) วธการ/ การอบรมสงสอนจากสถาบนการศกษา (2) เนอหาในการจดการเรยนการสอน ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวม (3) สถาบนการศกษากบการรวมแลกเปลยนเรยนรกบชมชม ซงจะนามาซงการเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน (4) ผลของสถาบนศกษาในการอบรมสงสอน

3) สถาบนทางศาสนา (1) ผ นาศาสนาในชมชน มวธการถายทอดหลกธรรมทสามารถนามายดเหนยวจตใจของคนในชมชน (2) การนาหลกธรรมคาสอนทางพระพทธศาสนามาประยกตใชในการเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน (3) กระบวนการปลกฝงคนในชมชน ใหเกดการคานงถงสวนรวมรวมกน (4) ผลของสถาบนทางศาสนาในการอบรมสงสอน 4) ชมชน (1) การรวมกลม ทากจกรรมรวมกนในชมชน ทเออเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน (2) การประพฤตตนเปนแบบอยางทด และใหคนในชมชนตระหนกถงประโยชนของสวนรวม (3) วธการถายทอด คณลกษณะพนฐานการเกดจตคานงสวนรวมรวมกน

(4) ผลของชมชน 5) สอมวลชน (1) บทบาทของสอมวลชนในการถายทอด ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน (2) การใชสอมวลชนในการเสรมสราง จตคานงถงสวนรวมรวมกนในลกษณะใด (3) ผลของการถายทอดของสอมวลชน

  

202  

สวนท 4 วธการอบรม/เลยงดทกอใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน (1) ขนตอน/วธการอบรมสงสอน

สวนท 5 การสนบสนนทางสงคม ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน (1) วธการสนบสนนทางสงคม ทเออใหเกดจตคานงถงสวนรวมรวมกน

(2) ผลการสนบสนนทางสงคม สามารถทาใหเกดกาลงตอบคคลในชมชน สวนท 6 ขอเสนอแนะ

1) ขอเสนอแนะในการเสรมสรางจตคานงถงสวนรวมรวมกน 2) แนวทางในการแกไขปญหารวมกนในชมชนดานตาง ๆ

 

 

 

ภาคผนวก ข

แบบสารวจเพอคนหาผใหขอมลทสาคญ

แบบสอบถามน เปนสวนหนงของการศกษาเพอทาวทยานพนธในระดบปรญญาโทของ นายเสถยร สชน นกศกษาคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตรสาหรบขอมลทไดจะนาไปใชในการศกษาเทานน โดยจะใชชอสมมตในการเขยนรายงานและนาเสนอเพอไมใหเกดผลกระทบตอบคคลใด

คาถาม : บคคลในชมชนททานเหนวา เปนบคคลทมลกษณะจตคานงถงสวนรวมรวมกน และเปนบคคลททางานเสยสละเพอสวนรวม 

1. ชอ จนทร*          16. ชอ เกา* 2. ชอ องคาร*          17. ชอ สบ* 3. ชอ พธ* 18. ชอ สบเอด* 4. ชอ พฤหส* 19. ชอ สบสอง* 5. ชอ ศกร* 20. ชอ สบสาม* 6. ชอ เสาร* 7. ชอ อาทตย* 8. ชอ หนง* 9. ชอ สอง* 10. ชอ สาม* 11. ชอ ส*  12. ชอ หา* 13. ชอ หก* 14. ชอ เจด* 15 ชอ แปด* 

ภาคผนวก ค 

ตารางแสดงขอมลพนฐานของผใหขอมลทสาคญ 

นามสมมต เพศ อาย สถานภาพ การศกษา ศาสนา สมาชกในครอบครว

รายไดตอเดอน (บาท)

อาชพ ตาแหนงทางสงคม

จนทร ชาย 66 สมรส มธยมศกษา พทธ 4 20,000 นายกองคการบรหารสวนตาบล  ประธานกลมออมทรพยองคาร ชาย 56 สมรส มธยมศกษา พทธ 4 20,000 ทาสวน ประธานการบรหารจดในหมบาน ตาบล พธ หญง 50 สมรส ปรญญาตร พทธ 4 20,000 เกษตรกร ปราชญเกษตรจงหวดปราจนบร พฤหส ขาย 62 สมรส ปรญญาตร พทธ 4 10,000 ทาสวน - ศกร ชาย 52 สมรส ประถมศกษา พทธ 4 15,000 ทาสวน กรรมการประปา/กรรมการกลมออมทรพย เสาร หญง 41 สมรส ปรญญาตร พทธ 4 40,0000 ขายอปกรณกอสราง กรรมการหมบาน/กรรมการสถานศกษา อาทตย ชาย 44 พระสงฆ นกธรรมโท พทธ - - - เจาอาวาสสานกสงฆ หนง ขาย 54 สมรส มธยมศกษา พทธ 4 20,000 ทาสวน ผชวยกานน สอง หญง 71 โสด ประถมศกษา พทธ 2 10,000 รกจางทวไป กรรมการวด สาม ชาย 40 สมรส ปรญญาโท พทธ 4 15,000 กานนประจาตาบล กรรมการหมบาน กรรมการกลมออมทรพย ส ชาย 55 สมรส ปรญญาตร พทธ 5 35,000 รบราชการ - หา ชาย 55 สมรส มธยมศกษา พทธ 6 10,000 คาขาย สมาชกสภาองคการบรหารสวนตาบล หก ชาย 61 สมรส ประถมศกษา พทธ 3 10,000 ทาสวน ผชวยกานน

เจด ชาย 44 หยาราง ปรญญาตร พทธ 2 15.000 ทาสวน/ขายประกน สมาชกสภาองคการบรหารสวนตาบล แปด ชาย 58 สมรส ประถมศกษา พทธ 6 20,000 ทาสวน กรรมการนาปะปา

ภาคผนวก ง

ตารางแสดงแหลงอบรมสงสอนทมอทธพลมากทสด และวธการอบรม

ขดเกลาทใชไดผลมากทสด นามสมมต สถาบนทมอทธพลมากทสด วธการทใชอบรมสงสอนทใชไดผลมากทสด จนทร สถาบนครอบครว รองลงมา ศาสนา

และสถานศกษา การทาใหเหนเปนแบบอยางรองลงมา การใหเรยนรและปฏบต

ดวยตนเอง และการอบรมสงสอนดวยวาจา องคาร สถาบนครอบครว รองลงมา ศาสนา

และสถานศกษา การทาใหเหนเปนแบบอยางรองลงมา การใหเรยนรและปฏบต

ดวยตนเอง และการอบรมสงสอนดวยวาจา พธ สถาบนครอบครว รองลงมา ศาสนา

และสถานศกษา การทาใหเหนเปนแบบอยางรองลงมา การใหเรยนรและปฏบต

ดวยตนเอง และการอบรมสงสอนดวยวาจา พฤหส สถาบนครอบครว รองลงมา ศาสนา

และสถานศกษา การทาใหเหนเปนแบบอยางรองลงมา การใหเรยนรและปฏบต

ดวยตนเอง และการอบรมสงสอนดวยวาจา ศกร สถาบนครอบครว รองลงมา ศาสนา

และสถานศกษา การทาใหเหนเปนแบบอยางรองลงมา การใหเรยนรและปฏบต

ดวยตนเอง และการอบรมสงสอนดวยวาจา เสาร สถาบนครอบครว รองลงมา ศาสนา

และสถานศกษา การทาใหเหนเปนแบบอยางรองลงมา การใหเรยนรและปฏบต

ดวยตนเอง และการอบรมสงสอนดวยวาจา อาทตย สถาบนครอบครว รองลงมา ศาสนา

และสถานศกษา การทาใหเหนเปนแบบอยางรองลงมา การใหเรยนรและปฏบต

ดวยตนเอง และการอบรมสงสอนดวยวาจา หนง สถาบนครอบครว รองลงมา ถาน

ศกษา และศาสนา การทาใหเหนเปนแบบอยางรองลงมา การใหเรยนรและปฏบต ดวยตนเอง และ

สอง ศาสนา รองลงมา สถาบนครอบครว และสถานศกษา 

การทาใหเหนเปนแบบอยางรองลงมา การอบรมสงสอนดวยวาจา และการใหเรยนรและปฏบตดวยตนเอง

สาม สถาบนครอบครว รองลงมา สถานศกษา และศาสนา

การทาใหเหนเปนแบบอยางรองลงมา การอบรมสงสอนดวย วาจาและการใหเรยนรและปฏบตดวยตนเอง

ส สถาบนครอบครว รองลงมา สถานศกษา และศาสนา 

การทาใหเหนเปนแบบอยางรองลงมา การอบรมสงสอนดวยวาจา และการใหเรยนรและปฏบตดวยตนเอง

หา สถาบนครอบครว รองลงมา สถานศกษา และศาสนา 

การทาใหเหนเปนแบบอยางรองลงมา วาจาก และการอบรมสงสอนดวยวาจา และใหเรยนรและปฏบตดวยตนเอง

หก สถาบนครอบครว รองลงมา ศาสนา และสถานศกษา 

การทาใหเหนเปนแบบอยางรองลงมา การอบรมสงสอนดวยวาจา และการใหเรยนรและปฏบตดวยตนเอง

เจด สถาบนครอบครว รองลงมา ศาสนา และสถานศกษา 

การทาใหเหนเปนแบบอยางรองลงมา การอบรมสงสอนดวย วาจาและการใหเรยนรและปฏบตดวยตนเอง

แปด สถาบนครอบครว รองลงมา ศาสนา และสถานศกษา 

การทาใหเหนเปนแบบอยางรองลงมา วาจาการใหเรยนรและปฏบตดวยตนเอง และการอบรมสงสอนดวย 

  

ประวตผเขยน 

ชอ ชอสกล นายเสถยร สชน

ประวตการศกษา ศลปศาสตรบณฑต (รฐประศาสนศาสตร)  เกยรตนยมอนดบสอง มหาวทยาลยนครพนม  ปทสาเรจการศกษา 2552 

ประสบการณทางาน เจาหนาทบรหารงานทวไป สานกออกวศวกรรมและสถาปตยกรรม กรมชลประทาน สามเสน กรงเทพมหานคร 

ทอยปจจบน 4 หม 4 ตาบลกรค อาเภอเมอง จงหวดนครพนม 48000