Upload
others
View
9
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
การแยกแยะวตถจากภาพถายดาวเทยม
บทท 1 บทน า
ภาพถายทางอากาศ หมายถงรปถายของภมประเทศทปรากฏอยบนผวโลกซงไดจากการถายภาพจากทสงใน
อากาศเหนอพนโลกโดยใชเครองบนหรอบอลลนทมการตดกลองถายภาพแลวบนเหนอบรเวณทตองการถายภาพ เมอ
กลองถายภาพบนทกภาพนนไวแลวจงน ามาเรยงตอกนกจะเหนรายละเอยดของสงตางๆ ทปรากฏอยจรงบนผวโลก การ
วเคราะหภาพถายดาวเทยมจ าแนกได 2 วธการ คอ การแปลตความภาพดวยสายตาและการวเคราะหขอมลภาพดวย
คอมพวเตอร
1.1 คณลกษณะขอมลภาพถายดาวเทยม
ขอมลภาพถายดาวเทยมส ารวจโลกทบนทกดวยระบบกลองหลายชวงคลน มคณสมบตพเศษแตกตางจากกลอง
ถายภาพธรรมดา คอ
1.1.1 เปนขอมลเชงเลข
โดยขอมลจะมความละเอยดของคาการสะทอนแสงจ านวน 256 ระดบ ซงสามารถน าขอมลทมปรมาณมาก
เหลานไปผลตเปนภาพขาวด าและสผสม ตลอดจนสามารถน ามาวเคราะหไดดวยเครองคอมพวเตอรซงจะท าใหมความ
ถกตองยงขน
ส าหรบขอมลภาพถายจากดาวเทยมจะเรยกวา ขอมลภาพถายดาวเทยมเชงเลข (Digital data) หมายถง
ขอมลพนผวโลกทไดจากการบนทกภาพของดาวเทยมส ารวจทรพยากร เชน ดาวเทยม SMMS Landsat SPOT และ
MOS แลวสงมายงสถานรบภาคพนดน (Ground Receiving Stations) โดยขอมลทสงมาจะไมใชภาพโดยตรง แตเปน
สญญาณภาพหรอขอมลภาพ จากนนสถานรบภาคพนดนจะผลตขอมลออกมาในรปของขอมลภาพถายดาวเทยม โดยท
ขอมลเหลานเปนขอมลภาพถายดาวเทยมเชงเลขทสามารถน ามาวเคราะหและประมวลผลดวยเครองคอมพวเตอร
ภายใตซอฟตแวรทางดาน Remote sensing ทวไป เชน โปรแกรม ERDAS และ ENVI เปนตน
ขอมลภาพถายดาวเทยมเชงเลขมรายละเอยดบางประการทส าคญ คอโครงสรางของภาพจะมการบรรจขอมล
เชงเลขของแตละยานความยาวคลนในแตละจดภาพของทงภาพ เชน ขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ประกอบไปดวย
ดาวเทยม HJ-1A และ HJ-1B โดยดาวเทยมทง 2 ดวงจะมอปกรณตวหนงทเหมอนกน คอ อปกรณเซนเซอร CCD โดย
อปกรณเซนเซอร CCD จะมความละเอยดจดภาพเทากบ 30 เมตร มขนาดของขอมลเทากบ 8 บต ประกอบดวย 4
ชวงคลน คอ ยานสน าเงน ยานสเขยว ยานสแดง และยานอนฟราเรดใกล และมความกวางของการบนทกภาพเทากบ
700 กโลเมตร
รปท 1 ลกษณะการบนทกภาพของดาวเทยม HJ-1A
รปท 2 ลกษณะการบนทกภาพของดาวเทยม HJ-1B
ส าหรบขอมลเชงตวเลขทใชแทนความสวางของแตละจดภาพนน อาจจะมคาตงแต 0 -63 (64 ระดบ, 6-bits)
หรอ 0-127 (128 ระดบ, 7-bits) หรอ 0-255 (256 ระดบ, 8-bits) โดย 0 จะแทนคาสด า และคาตวเลขเหลานจะสงขน
เรอยๆ เมอมความสวางมากขน ซงคาสงสดคอ 63 หรอ 127 หรอ 255 จะแทนสขาว ในขอมล 6 -bits, 7-bits, 8-bits
ตามล าดบ คาตวเลขทแตกตางกนระหวางสด ากบสขาวน เรยกวา คาความเขมสเทา หรอเรยกวา Digital Number
(DN)
รปท 3 คาความสวางของขอมล
ตารางท 1 แสดงขนาดของขอมลภาพของแตละอปกรณบนทกภาพ
อปกรณบนทกภาพ ดาวเทยม ขนาดของขอมล
CCD HJ-1A 8 bits
HSI HJ-1A 12 bits
CCD HJ-1B 8 bits
IRS HJ-1B 10 bits
OLI, TIR Landsat 8 12 bits
ETM+ Landsat 7 8 bits
TM Landsat 4-5 8 bits
MMS Landsat 1-3 6 bits
KOADK IKONOS 11 bits
1.1.2 การบนทกขอมลเปนบรเวณกวาง
การบนทกภาพจากดาวเทยม 1 ครง จะท าใหไดขอมลภาพถายดาวเทยมครอบคลมพนทเปนบรเวณกวาง ซง
จะชวยใหสามารถศกษาสภาพแวดลอมตางๆ ของหลายๆ พนทในเวลาเดยวกนได
1.1.3 การบนทกภาพไดหลายชวงคลน
ดาวเทยมส ารวจทรพยากรมระบบกลองทบนทกภาพไดหลายชวงคลนในบรเวณเดยวกน ท าใหสามารถแยก
วตถตางๆ บนพนโลกไดอยางชดเจน เชน อปกรณ CCD บนดาวเทยม SMMS ม 4 ชวงคลน, อปกรณ TM บนดาวเทยม
Landsat 5 ม 7 ชวงคลน, อปกรณ ETM+ บนดาวเทยม Landsat 7 ม 7 ชวงคลน เปนตน
1.1.4 การบนทกภาพซ าบรเวณเดม
ดาวเทยมส ารวจทรพยากรจะเคลอนทเปนวงกลมโดยมวงโคจรเหนอใต (Polar orbit) ซงจากการหมนของโลก
ท าใหแตละรอบของวงโคจรของดาวเทยมจะผานพนทใหมและมโอกาสทจะผานพนทเดมตามการออกแบบของแตละ
ดาวเทยม เชน ดาวเทยม SMMS จะมวงโคจรผานทเดมทก 4 วน, ดาวเทยม Landsat 7 จะมวงโคจรผานทเดมทก 16
วน, ดาวเทยม MOS จะมวงโคจรผานทเดมทก 17 วน และดาวเทยม SPOT จะมวงโคจรผานทเดมทก 26 วน เปนตน
ซงการบนทกภาพซ าบรเวณเดมจะท าใหสามารถเปรยบเทยบและตดตามการเปลยนแปลงตางๆ บนพนผวโลกไดเปน
อยางด
รปท 4 วงโคจรดาวเทยม SMMS
รปท 5 วงโคจรของดาวเทยม SMMS และขอบเขตการรบภาพของสถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณ
1.1.5 ความละเอยดของจดภาพ
คอ ความกวางของพนททอปกรณจะมองเหนเปน 1 จดภาพ ส าหรบน าไปใชประโยชนในการศกษาดานตางๆ
ตามวตถประสงค เชน
ขอมลภาพถาย CCD ของดาวเทยม SMMS จะมความละเอยดอยท 30 เมตร สามารถน าไปใชในการตดตาม
พนทปาไมได
ขอมลภาพถาย ETM+ ของดาวเทยม Landsat 7 จะมความละเอยดอยท 30 เมตร สามารถน าไปใชใน
การศกษาสภาพการใชทดนระดบจงหวด
ขอมลภาพถายของดาวเทยม SPOT 4 จะมความละเอยดอยท 20 เมตร สามารถน าไปใชในการศกษาการบก
รกพนทปาไม
ขอมลภาพถายของดาวเทยม IRS-1C และ IRS-1D จะมความละเอยดอยท 5.8 เมตร สามารถน าไปใชใน
การศกษาตวเมองหรอเสนทางคมนาคมระดบหมบานได
1.2 การใชประโยชนจากการแยกแยะวตถจากภาพถายดาวเทยม
จากคณสมบตทดของขอมลภาพถายดาวเทยมจงมการน ามาประยกตเพอใชในงาน อาท การประเมนพนทปา
การหาพนทดน การวเคราะหพนทน า เปนตน ซงจะเหนไดวาแอพพลเคชนตางๆ จะใชกระบวนการในลกษณะของการ
แยกแยะวตถจากภาพถายดาวเทยมนนเอง
ตวอยางการแยกแยะวตถจากภาพถายดาวเทยมเพอหาพนทเพาะปลกพชเศรษฐกจ 2 ชนด ประกอบดวย มน
ส าปะหลง และออย จากรปท 6 เปนขอมลภาพถาย CCD ของดาวเทยม SMMS ผสมสจรง1 โดยไรมนส าปะหลงจะ
ปรากฏภาพเปนสน าตาลอมสมเนองอนมาจากปลกโดยใชดนแดง และเนองจากขอมลภาพถายดาวเทยมไดมการ
แสดงผลดวยการผสมสจรง สทปรากฏจงใกลเคยงกบสจรงตามธรรมชาต เชนเดยวกบไรออยทภาพปรากฏเปนสเขยว
และสน าตาลออน เนองจากระยะเวลาของการปลกตางกน จดท 1 เปนชวงเวลาของการเตรยมดนหรออยในชวงเรมของ
การเพาะปลกจงมสน าตาลออน และจดท 2 เปนออยทมการเจรญเตบโตเตมทพรอมเกบเกยวจงมสเขยว
1 ผสมสจรง คอ น าขอมลสเปกตรมของภาพในยานสแดง สเขยว และสน าเงน ผสมดวยสแดง สเขยว และสน าเงน ตามล าดบ ผลทไดจะ
เหมอนกบสงทตามนษยมองเหน
2
1
3
รปท 6 แสดงพนทเพาะปลกพชออยและมนส าปะหลง บรเวณอ าเภอพฒนานคม จงหวดลพบร โดยพนทหมายเลข 1 และ 2 คอ ไรออย
พนทหมายเลข 3 คอ ไรมนส าปะหลง
บทท 2 การจ าแนกชนดของวตถดวยสายตา
การแปลตความขอมลภาพถายดาวเทยมดวยสายตา เปนวธการแปลความหมายจากขอมลภาพโดยไมใช
คอมพวเตอรเพอใหไดขอมลตามวตถประสงค การจ าแนกขอมลดวยวธน จะประมวลและตความขอมลทไดจากภาพ
ถายทางอากาศหรอขอมลภาพถายดาวเทยมเขากบขอมลอนๆ เชน ขอมลทไดจากการส ารวจภาคสนาม แผนทการใช
ประโยชนทดน เปนตน ดงนนผทจะสามารถแปลตความภาพไดดจงจ าเปนตองคณสมบตทเหมาะสม โดยมรายละเอยด
ดงน
2.1 คณสมบตของผแปล
ในการแปลตความตองอาศยความรหลายสาขา (Multidisciplinary) มาประกอบเพอวนจฉยใหถกตอง
นอกจากนนนกแปลตความทดจ าเปนตองมคณสมบตตางๆ ดงน
1. ความรภมหลง (Background)
หมายถง มความรในสาขาของสงหรอวตถทตองการจะแปลภาพเปนอยางด การวนจฉยหรอแปลตความพนท
ใดกตาม หากผแปลตความมความรและประสบการณในดานนนอยแลวยอมจะไดเปรยบกวาบคคลทมาจากสาขาอน
เชน ผแปลทท างานมาจากสาขาปาไม โดยทวไปจะสามารถแปลตความภาพถายดาวเทยมของพนทปาไมไดดกวาบคคล
ทมาจากสาขาอน เนองจากมภมความรและประสบการณทเกยวกบธรรมชาตมากอนนนเอง ดงนนความรพนฐานในแต
ละสาขานจะชวยท าใหการแปลงายและมความถกตองมากขน
2. ความสามารถทางสายตา (Visual acuity)
เปนคณสมบตทส าคญอกประการหนงของผแปล หมายถง ความสามารถในการแยกความแตกตางระหวางสได
เปนอยางด เชน สขาว สด า สแดง สเขยว ฯลฯ และการแปลตความจ าเปนตองอาศยความสามารถทางสายตาของผ
แปลเปนองคประกอบดวยเนองจากการวนจฉยจากภาพจ าเปนตองพจารณารายละเอยดทปรากฏในภาพ เชน ลกษณะ
ของเนอภาพ (Texture) ความเขม (Tone) เปนตน ดงนนผทมสายตาดยอมสามารถจ าแนกพนทไดดกวา
3. ความสามารถทางดานจตใจ (Mental acuity)
หมายถง ความสามารถในการตดสนใจในสงทเหนในภาพวาควรเปนอะไร โดยใชหลกการและเหตผลประกอบ
จงจะตดสนใจไดอยางฉบไวและถกตอง นอกจากนการมสมาธในการแปลจะชวยใหผลการแปลมความสม าเสมอ
ความสามารถของจตใจมความสมพนธกบภมหลง ประสบการณ ความรกในงาน การเปนคนใจเยน รอบคอบ ชอบ
สงเกต จะเปนผทมความสามารถแปลภาพไดด
4. ประสบการณ (Experience)
หมายถง ประสบการณในการแปลภาพ และประสบการณหรอความคนเคยกบภมประเทศของพนททจะท าการ
แปล ประสบการณในการแปลภาพ หมายความรวมถงการแปลภาพถายทางอากาศและการแปลภาพถายดาวเทยม
ระบบตางๆ จะชวยใหผแปลคนเคยกบการมองเหนภาพจากดานบน (Top View) ของวตถ สามารถจ าแนกความ
แตกตางของรปราง รปทรง ขนาดของวตถ และเขาใจความหมายและความแตกตางของสไดดยงขน เชน ประสบการณ
ดานภมประเทศ ไดแก ความคนเคยกบสภาพพนททจะแปลไมวาจะเปนประสบการณจากการปฏบตงาน หรอจาก
การศกษาทองเทยว หรอการเคยอยอาศยในพนทนน เปนตน
2.2 หลกในการแปลตความ
ในการแปลและตความภาพถายดาวเทยมมหลกการแปลกวางๆ ดงน
2.2.1 ด าเนนการและตความจากสงทเหนไดงาย
พยายามตความจากสงทเหนไดงายและชดเจน แปลจากสงทคนเคยกอนแลวจงพยายามวนจฉยในสงทจ าแนก
ไดยาก ไมชดเจน หรอไมรจกในภายหลง เพอไมใหเกดความสบสนหากแปลจากสงทยากกอนจะท าใหผแปลเกดความ
ลงเลในการตดสนใจ เชน ควรเรมแปลจากแหลงน า ถนนตลอดจนสงอนๆ ทผแปลคนเคยและเหนไดชดเจนกอน แลวจง
แปลเกยวกบพชพรรณตางๆ ในภายหลง
2.2.2 ด าเนนการแปลโดยเรมจากเรองทวๆ ไป
เรมจากเรองทวๆ ไปหรอจากระดบหยาบๆ กอนแลวจงแปลในรายละเอยดภายหลง ซงอาจแบงระดบการแปล
ออกเปนหลายระดบทงนขนกบวตถประสงคของงาน ความช านาญของผแปล ลกษณะพนทและมาตราสวนของ
ขอมลภาพถายดาวเทยม เชน การแปลภาพเพอใชประเภทการจ าแนกทดนอาจแบงไดเปน 3 ระดบดงน
การแปลระดบท 1 แบงเปนการใชทดนอยางกวางๆ 6 ประเภท ประกอบดวย พนทเกษตรกรรม ปาไม แหลง
น า แหลงชมชน สงกอสราง และพนทอนๆ
การแปลในระดบท 2 ประเภทพนทเกษตรกรรม ประกอบดวย พชไร นาขาว และพชสวน
การแปลในระดบท 3 พนทพชไร ประกอบดวย พนทขาวโพด พนทปลกออย และมนส าปะหลง
รายละเอยดของการแปลตความยอมมความสมพนธกบการน าไปใชประโยชนและขนาดมาตราสวนของ
ภาพถายจากดาวเทยม เชน
ถามการน าขอมลไปใชในการวางแผนระดบประเทศควรใชภาพทมขนาดมาตราสวนเลก เชน 1:250,000 และ
การจ าแนกการใชประโยชนทดนควรแปลในระดบ 1
ถามการน าขอมลไปใชในการวางแผนระดบภาคควรใชภาพทมขนาดมาตราสวน 1:100,000 และการจ าแนก
รายละเอยดควรแปลในระดบ 2
ถามการน าขอมลไปใชในการวางแผนระดบทองถนควรใชภาพทมขนาดมาตราสวน 1:50,000 และการจ าแนก
รายละเอยดควรแปลในระดบ 3
จากการแปลขอมลภาพถายดาวเทยมดงกลาวขางตน สามารถแสดงเปนตารางการจ าแนกการใชประโยชนทดน
ดงน
ตารางท 1 แสดงการจ าแนกการใชประโยชนทดน
ระดบ 1 / Level 1 ระดบ 2 / Level 2 ระดบ 3 / Level 3
U พนท ชมชนและส งปลก
ส ร า ง Urban or Built-up
land
U1 ตวเมองและยานการคา
City, Town, Commercial
U2 หมบาน Village U200 โครงการท ด นจ ดสรร Allocation land
project
U201 หมบานบนพนทราบ Low land village
U202 หมบานบนพนทสง High land village
U3 สถานท ราชการ และสถาบนตางๆ
Institutional land
U4 ส ถ า น ค ม น า ค ม Transportation,
Communication and Utility
U401 สนามบน Airport
U402 สถานรถไฟ Railway station
U403 สถานขนสง Bus station
U404 ทาเรอ Harbor
U5 ยานอตสาหกรรม Industrial land U501 นคมอตสาหกรรม Industrial estate
U502 โรงงานอตสาหกรรม Factory
U6 อนๆ Other U601 สถานทพกผอนหยอนใจ Recreation area
U602 สนามกอลฟ Golf course
U603 สสาน ปาชา Cemetery
U604 ศนยอพยพ Refugee camp
A พนทเกษตรกรรม A1 นาขาว Paddy filed A100 นาราง Abandoned
Agriculture land A101 นาด า Transplanting
A102 นาหวาน Broadcasting
A2 พชไร Field crop A200 ไรราง Abandoned
A201 พชไรผสม Mixed
A202 ขาวโพด Corn
A203 ออย Sugarcane
A204 มนส าปะหลง Cassava
A205 สบปะรด Pineapple
A206 ยาสบ Tobacco
A207 ฝาย Cotton
A208 ถวเขยว
A209 ถวเหลอง Soybean
A210 ถวลสง Peanut
A211 ปอแกว ปอกระเจา Kenaf, Jute
A212 ถวด า ถวแดง Black bean, Red bean
A213 ขาวฟาง Sorghum
A214 ละหง Castor bean
A215 งา Sesame
A216 ขาวไร Upland rice
A217 มนฝรง Potato
A218 มนแกว Jam potato
A219 มนเทศ Sweet potato
A220 แตงโม Watermelon
A221 ลกเดอย Millet
A222 ขง Ginger
A223 กะหล าปล Cabbage
A224 มะเขอเทศ Tomato
A225 วานหางจระเข Aloe Vera
A226 ปานศรนารายณ Agave
A227 ปอสา Paper mulberry
A228 ทานตะวน Sunflower
A229 พรก Chili
A230 ขาวสาล Wheat
A231 ขาวบารเลย Barley
A232 ขาวไรย Rye
A233 ฝน Opium
A234 กญชา Marihuana
A235 กระเจยบ
A3 ไมยนตน Perennial
A301 ไมยนตนผสม Mixed
A302 ยางพารา Para rubber
A303 ปาลมน ามน Oil palm
A304 ยคาลปตส Eucalyptus
A305 สก Teak
A306 สะเดา Neem plant
A307 สนประดพทธ Pine
A308 กระถน Acacia
A309 ประด Du
A310 ซอ Gmelwa sp.
A311 ไมชายเลน Mangrove
A312 กาแฟ Coffee
A313 ชา Tea
A314 หมอน Mulberry
A315 ไผ Bamboo
A316 นน Kapok
A317 หมาก Betel palm
A318 จามจร Rain tree
A319 ตนเปด Factorization
A320 เปลา Croton sp.
A4 ไมผล Orchard A401 ไมผลผสม Mixed
A402 สม Orange
A403 ทเรยน Durian
A404 เงาะ Rambutan
A405 มะพราว Coconut
A406 ลนจ Linchi
A407 มะมวง Mango
A408 มะมวงหมพานต Cashew
A409 พทรา Jujube
A410 นอยหนา Custard apple
A411 กลวย Banana
A412 มะขาม Tamarind
A413 ล าไย Longan
A414 ฝรง Guava
A415 มะละกอ Papaya
A416 ขนน Jack fruit
A417 กระทอน Santol
A418 ชมพ Rose apple
A419 มงคด Mangosteen
A420 ลางสาด ลองกอง Langsat
A421 ระก า สละ Rakum, Sala
A422 มะนาว Lime
A423 ไมผลเมองหนาว Sub-tropical fruit
A424 มะขามเทศ Manila Tamarind
A425 มะกอกน า Olive
A426 แกวมงกร Dragon fruit
A5 พชสวน Horticulture A501 พชสวนผสม Mixed
A502 พชผก Truck crop
A503 ไมดอก Floricultural
A504 องน Vine
A505 พรกไทย Pepper
A506 สตรอวเบอรร Strawberry
A507 เสาวรส Passion fruit
A508 ราสพเบอรร Raspberry
A509 พชสมนไพร Hears
A510 พงหญา Grass plantation
A6 ไรหมนเวยน Swidden cultivation A600 ไรราง Bush fallow รหสระดบ 3 เชนเดยวกบ
A 2
A7 ทงหญาเลยงสตวและโรงเรอนเลยง
สตว Pasture and farm house
A701 ทงหญาเลยงสตว Pasture
A702 โรงเรอนเลยงโค กระบอ และมา Cattle farm
house
A703 โรงเรอนเลยงสตวปก Poultry farm house
A704 โรงเรอนเลยงสกร Swine farm house
A8 พชน า Aquatic plant A801 พชน าผสม Mixed
A802 กก Reed
A803 บว Lotus
A804 กระจบ Water chestnut
A805 แหว Water chestnut
A806 ผกบง Water spinach
A807 ผกกะเฉด Watercress
A9 สถานทเพาะเลยงสตวน า
Aquacultural land
A900 สถานทเพาะเลยงสตวน าราง Abandoned
A901 สถานทเพาะเลยงสตวน าผสม Mixed
A902 สถานทเพาะเลยงปลา Fish farm
A903 สถานทเพาะเลยงกง Shrimp farm
A904 สถานทเพาะเลยงปหอย Crab / Shell fish
farm
A905 ฟารมจระเข Crocodile farm
A10 เกษตรผสมผสาน/ไร นาสวนผสม
Integrated farm/Diversified farm
F พนทปาไม Forest land F1 ปาไมผลดใบ
Evergreen forest
F100 ปาไมผลดใบเสอมโทรม Disturbed
F101 ปาดบชน Moist Evergreen forest
F102 ปาดบแลง Dry Evergreen forest
F104 ปาสนเขา Tropical Pine forest
F105 ปาบงหรอปาพร Swap forest
F106 ปาชายเลน Mangrove forest
F107 ปาชายหาด Beach forest
F2 ปาผลดใบDeciduous forest F200 ปาผลดใบเสอมโทรม Disturbed
F201 ปาเบญจพรรณ Mixed Deciduous forest
F2 0 2 ป า แ ด ง ห ร อ ป า เ ต ง ร ง Deciduous
Dipterocarp forest
F3 สวนปา Forest Plantation F300 สวนปาเสอมโทรม Disturbed
F301 สวนปาผสม Mixed
F302 สน Pine
F303 ยาง Rubber
F304 ยคาลปตส Eucalyptus
F305 สก Teak
F306 สะเดา Neem plant
F307 สนประดพทธ Pine
F308 กระถน Acacia
F309 ประด Du
F310 ซอ Gmelina sp.
F311 ไมชายเลนMangrove
F312 นางพญาเสอโครง Wild Himalayan Cherry
F313 สเสยด Catechu
F4 วนเกษตรAgro-forestry พนทปลกปารวมกบการเกษตร
W พนทน า Water Body W1 แหลงน าธรรมชาต
Natural water body
W101 แมน าล าคลอง River, Canal
W102 ทะเลสาบ บง Lake
W2 แหลงน าท สรางขน
Reservoir (Bulk-up)
W201 อางเกบน า Reservoir
W202 บอน าในไรนา Farm pond
M พนทเบดเตลด
Miscellaneous land
M1 ทงหญาและไมละเมาะ Rangeland
M101 ทงหญา Grass
M102 ไมละเมาะ Scrub
M103 ไผ Bamboo
M2 พนทลม Marsh and Swamp
M3 เหมองแร บอขด Mine, pit
M300 เหมองเกา บอขดเกา Abandoned
M301 เหมองแร Mine
M302 บอลกรง Laterite pit
M303 บอทราย Sand pit
M304 บอดน Soil pit
M4 อนๆ Other
M401 นาเกลอ Salt flat
M402 หาดทราย Beach
M403 ทหนโผล Rock out crop
M404 ททงขยะ Garbage dump
(ทมา: กรมพฒนาทดน)
2.2.3 การเหนแบบทรวดทรง (Stereovision)
นอกจากการพจารณาขอมลภาพถายทเปนแบบ 2 มตแลว ยงมกระบวนทใชในการพจารณาขอมลทเปนแบบ 3
มตดวย โดยการพจารณาขอมลแบบ 3 มตจะเรยกวา Stereoscopic Vision หรอ Stereovision กลาวคอ ผแปลขอมล
จะสามารถเหนขอมลในทางยาว กวาง และลก ในเวลาเดยวกน ซงขอดของการวเคราะหแบบน คอ จะท าใหผแปล
สามารถเหนทรวดทรงของขอมลไดชดเจน
การมองเหนทรวดทรงของภาพสามารถดดวยตาเปลาทง 2 ขาง โดยตาขางหนงมองทภาพดานซายและอกขาง
หนงมองทภาพดานขวาทวตถชนเดยวกน วธการนตองอาศยการฝกใหเกดทกษะในการมองภาพดงกลาว แตจะงายขน
มากถาหากใชกลองเพอการดภาพทรวดทรงชวย กลองทชวยใหมองเหนภาพดงกลาวเรยกวา สเตอรโอสโคป
(Stereoscope) ซงจะกลาวถง 2 ชนดคอ
1. Pocket Stereoscope เปนกลองสเตอรโอสโคปแบบกระเปาเหมาะทจะพกพาตดตวไปทตางๆ ราคาไม
แพง แตมขอจ ากด คอ เรองของก าลงขยาย และระยะทางระหวางวตถทเหมอนกนของภาพดานซายและดานขวาม
ระยะทางทจ ากดโดยจะหางประมาณเทากบระยะฐานตาของผมอง กลองชนดนประกอบดวยแวนขยายตดอยบนกรอบ
โลหะและมขาตงส าหรบถางออกหรอพบเกบได
รปท 7 Pocket Stereoscope
2. Mirror Stereoscope เปนกลองสเตอรโอสโคปทใชในหองปฏบตการ ตวกลองมขนาดใหญ น าหนกมาก
เสยหายงาย ราคาแพง ซงจะประกอบดวยเลนสมองภาพและเลนสขยาย 4 ชน ตดอยกบกรอบโลหะ ขาตงแทน
สเตอรโอสโคปชนดนมขนาดใหญกวาสเตอรโอสโคปแบบกระเปามประสทธภาพสงกวา และนอกจากดภาพ 3 มตได
แลวยงสามารถหาคาความสงของวตถในภาพถายได โดยจะใชประกอบกบอปกรณ Parallax bar และ Stereo
plotting ส าหรบการเขยนเสนชนความสง (Contour) โดยทวๆ ไปนยมใชในงานทละเอยด
รปท 8 Mirror Stereoscope
รปท 9 แสดงการดทรวดทรงจากกกลองสเตอรโอสโคป
2.2.4 หลกการวเคราะหขอมลภาพถายดาวเทยมดวยสายตา
ขอมลภาพถายดาวเทยมทน ามาแปลตความหรอจ าแนกประเภทขอมลดวยสายตา เปนขอมลทอยในรปของ
ภาพ โดยภาพแตละชวงคลนอยในลกษณะขาวด า จงยากตอการแปลตความดวยสายตา การเลอกใชภาพสผสม จะท า
ใหสามารถจ าแนกประเภทขอมลไดชดเจนและงายขนโดยท าการก าหนดสในแตละชวงคลน เชน
ยานสแดง ยานสเขยว ยานสน าเงน ท าการผสมดวยสแดง สเขยว สน าเงน ตามล าดบ ภาพสผสมทไดจะเปน
ภาพสผสมจรง (True Color)
ยานอนฟราเรดใกล ยานสแดง ยานสเขยว ท าการผสมดวยสแดง สเขยว สน าเงน ตามล าดบ ภาพสผสมทไดจะ
เปนภาพสผสมเทจ (False Color)
รปท 10 ตวอยางภาพสผสมจรง จากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS
รปท 11 ตวอยางภาพสผสมเทจ จากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS
2.3 องคประกอบในการแปลและตความภาพถายดาวเทยม
2.3.1 ขนาด (Size)
ขนาดของวตถสามารถพจารณาไดจากมาตราสวนของภาพถาย หรออาจน ามาเปรยบเทยบกบวตถททราบ
ขนาดบนภาพ โดยวตถแตละชนดจะมขนาดทแตกตางกน จงสามารถน ามาใชในการพจารณาเพอจ าแนกชนดของแตละ
วตถได เชน ขอมลภาพทเปนสเหลยมเลกๆ ตดกนในพนท อาจจะเปนลกษณะของบานหรอทพกอาศย สวนขอมลภาพท
เปนสเหลยมใหญๆ อาจจะเปนศนยการคาหรอสถานทราชการ
ตวอยางการวเคราะหขนาดของวตถจากขอมลภาพถายดาวเทยม
สงปลกสราง
จากรปท 12 แสดงขนาดบานเรอนและโรงงานอตสาหกรรมจากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ยาน
อนฟราเรดใกล โดยจดท 1 และจดท 2 มลกษณะเปนรปสเหลยมทมขนาดแตกตางกน โดยจดท 1 มขนาดเลกแสดงถง
สงกอสรางขนาดเลก เชน อาคาร บานเรอน เปนตน สวนจดท 2 มขนาดใหญแสดงถงสงกอสรางขนาดใหญ เชน โรงงาน
อตสาหกรรม สถานทราชการ เปนตน
รปท 12 แสดงขนาดบานเรอนและโรงงานอตสาหกรรม จากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ยานอนฟราเรดใกล
เขอน
เขอน เปนสงกอสรางขนาดใหญส าหรบกนทางน า เพอใชในการเกบกกน าและปองกนอทกภยรวมถงผลต
กระแสไฟฟา สวนบนของเขอนจะประกอบไปดวยสวนทเรยกวาทางน าลน ส าหรบใหน าทสงกวาระดบทตองการไหล
ผานมาทฝงปลายน า มากกวาครงหนงของแมน าสายหลกทวโลกจะมเขอนกนไวเพอใชประโยชนในทางใดทางหนง จาก
รปท 13 แสดงขนาดเขอนจากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ผสมสจรง บรเวณเขอนปาสกชลสทธ
รปท 13 แสดงขนาดเขอนปาสกชลสทธ จากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ผสมสจรง วนท 13 มกราคม 2556 บรเวณอ าเภอพฒนา
นคม จงหวดลพบร
อางเกบน า
อางเกบน า หมายถง ทะเลสาบทมนษยสรางขน เพอเกบน าส าหรบการใชในหลากหลายจดประสงค อางเกบน า
ถกสรางขนจากคอนกรต ดน หน สงทอยรอบๆ แมน าหรอล าธาร เพอเปนเขอนทแขงแรง เมอเขอนสรางเสรจสมบรณ
กระแสน าจะเตมเตมเขอน เขอนซงถกสรางขนโดยมนษย (มากกวาเปนการปรบตวของอางน าตามธรรมชาต) อาจถก
เรยกวา ทเกบน าขนาดใหญ จากรปท 14 แสดงขนาดอางเกบน าจากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ผสมสจรง บรเวณ
อางเกบน าหวยสม
รปท 14 แสดงขนาดอางเกบน าหวยสม จากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ผสมสจรง วนท 13 มกราคม 2556 บรเวณอ าเภอเมอง
ลพบร จงหวดลพบร
คลองและแมน า
จากรปท 15 แสดงขนาดคลองและแมน าจากขอมลภาพถายความละเอยดสงทความละเอยด 1 เมตร ผสมส
จรง โดยจดท 1 และจดท 2 มลกษณะเปนรปสเหลยมทมขนาดแตกตางกน โดยจดท 1 มขนาดเลกแสดงถงสงกอสราง
ขนาดเลก เชน อาคาร บานเรอน เปนตน สวนจดท 2 มขนาดใหญแสดงถงสงกอสรางขนาดใหญ เชน โรงงาน
อตสาหกรรม สถานทราชการ เปนตน
รปท 15 แสดงขนาดคลองและแมน า จากขอมลภาพถายความละเอยดสงทความละเอยด 1 เมตร ผสมสจรง
2.3.2 รปรางและรปแบบ (Shape and Pattern)
รปรางของวตถและสงตางๆ ทปรากฏในภาพถายจะมเอกลกษณเฉพาะทแสดงออกมาท าใหสามารถแปล
ตความได เชน สงทมนษยสรางขนมามกจะปรากฏออกมาในแนวตรงและแนวโคง แตถาเปนสงทธรรมชาตสรางจะม
แนวหรอรปรางทไมแนนอน ส าหรบสงทมนษยสรางขน เชน ทางหลวง ทางรถไฟ สะพาน คลอง และสงกอสรางตางๆ
เปนตน สงทธรรมชาตสรางขน เชน แมน า ล าธาร และแนวปา เปนตน
นอกจากนรปรางยงเปนตวชวยใหสามารถแปลความหมายของรายละเอยดขางเคยงไดเปนอยางด เชน แมน าม
ลกษณะคดเคยวคอนขางกวางและโคงของล าน ามลกษณะเปลยนคอนขางชา จากขอมลดงกลาวแสดงวาน าในแมน าไหล
ไมแรงจงท าใหผแปลตความทราบวาลกษณะภมประเทศบรเวณใกลเคยงมความลาดชนไมมากและหบเขาจะมขนาด
กวาง ถาแมน ามลกษณะเปนเสนตรง แสดงใหเหนวาน าในแมน าไหลแรงจงท าใหผแปลตความทราบวาลกษณะ
ภมประเทศบรเวณใกลเคยงมความลาดชน
ตวอยางการวเคราะหรปรางของวตถจากขอมลภาพถายดาวเทยม
ถนน
ถนนเปนสงทมนษยสรางขน มกจะมลกษณะรปรางเปนเสนทางทตอเนองกน โดยสวนมากจะเปนเสนตรงท
แยกจากวตถประเภทอนอยางชดเจน
รปท 16 แสดงเสนถนน จากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ผสมสจรง
แมน า
จากรปท 17 แสดงพนทแมน าซงเปนแหลงน าธรรมชาตจะมลกษณะรปรางคดเคยวและโคงไปตามธรรมชาต
แมน าจะมขอบเขตพนทไมแนนอน และจะไมมรปแบบของเสนตรง หรอทรงสเหลยม
รปท 17 (ซาย) ภาพแมน าจากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ภาพสผสมจรง (ขวา) ขอมลภาพถายความละเอยดสงทความละเอยด 1
เมตร ภาพสผสมจรง
โรงเรอนเลยงสตว
โรงเรอนเลยงสตวจะมลกษณะเปนแถวเรยงเปนแนวยาว เปนสงกอสรางจากการกระท าของมนษย การเรยงตว
ของโรงเรอนเลยงสตวคลายกบอาคารบานเรอน แตอาจจะมแนวทยาวกวาและมรปรางเปนระบบระเบยบมากกวา
รปท 18 (ซาย โรงเรอนเลยงสตว จากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ภาพสผสมจรง (ขวา) ขอมลภาพถายความละเอยดสงทความ
ละเอยด 1 เมตร ภาพสผสมจรง บรเวณจงหวดอยธยา
พนทเพาะเลยงสตวน า
พนทเพาะเลยงสตวน า เชน ปลา กง เปนตน จะมรปแบบเปนสเหลยมคลายพนทนาขาว แตจะมสทเขมกวา
หรอเปนโทนทมดกวาพนทนาขาว เนองจากน าในพนทเพาะเลยงสตวน าจะมความลกมากกวาพนทนาขาว
รปท 19 แสดงพนทเพาะเลยงสตวน า จากขอมลภาพถายความละเอยดสง 1 เมตร ภาพสผสมจรง
2.3.3 เงา (Shadow)
ในภาพถายทางอากาศนนเงานบวามประโยชนในการแปลตความเพราะจะเปนปจจยเสรมใหทราบถงวตถนนๆ
ได เชน เงาของตก ถงน าประปา หรอปลองไฟ เปนตน เนองจากภาพถายทางอากาศทเหนนนเปนมมมองจากเบองบน
ดงนนภาพของถงน าประปาและปลองไฟจะปรากฏเปนวงกลมหรอจดเทานน แตพอมเงาปรากฏขนใหเหนจะชวยให
สามารถแปลตความไดถกตองแมนย าขน และความยาวของเงาทปรากฏนนสามารถค านวณหาความสงของสงกอสราง
ไดอกดวย
จากรปท 20 แสดงถงบรเวณของเงาทเปนบรเวณทางยาวและตอเนอง ซงสามารถวเคราะหไดวาเงาทเกดขน
เกดมาจากความสงของภเขา จงสามารถสรปไดวาพนทดงกลาวเปนพนภเขา
รปท 20 แสดงเงาของพนทภเขา จากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ภาพผสมจรง วนท 13 มกราคม 2556 บรเวณอ าเภอ
ชยบาดาล จงหวดลพบร
จากรปท 21 เงาชวยใหวเคราะหไดวาเปนวตถทมชนความสงมากหรอนอย เชน ตก อาคาร บานเรอน เปนตน
ซงเงาชวยใหสามารถวเคราะหไดวาเงาทมชนความสงมาก คอ ตก สวนเงาทมชนความสงต าลงมาอกคอ อาคาร หรอ
บานเรอน
รปท 21 แสดงเงาของตก จากขอมลภาพถายความละเอยดสง 1 เมตร ภาพผสมจรง บรเวณกรงเทพมหานคร
2.3.4 ความเขมของส (Gray Tone)
ความเขมของสทปรากฏในภาพถาย ถาเปนภาพถายสจะพจารณาไดงาย แตโดยทวไปภาพถายทางอากาศ
มกจะเปนสขาวด ารายละเอยดของภาพจงปรากฏออกมาเปนความเขมของสเทา ซงเรมตงแตสขาวจนถงสด า ความเขม
ของภาพนเรยกวาโทนของส (Tone) ซงโทนของสขนอยกบลกษณะของผวของวตถโดยวตถทมผวเรยบจะสะทอนแสง
ไดดกวาวตถทมผวหยาบ และขนอยกบปรมาณของแสงสวางทสะทอนจากวตถโดยปรมาณของการสะทอนแสงจะขนอย
กบชนดของวตถและมมสะทอนแสงนนเอง ตวอยางเชน น าใสสะทอนแสงไมดจงมสเกอบด าแตถาน าขนจะสะทอนแสง
ไดดกวาจะปรากฏเปนสเทา ถนนทเปนดนลกรงจะปรากฏวาเปนสขาวกวาถนนทลาดพนเสรจแลว เปนตน
จากรปท 22 แสดงขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ผสมสจรง บรเวณจงหวดลพบร 3 ภาพทเวลาตางกน เรยง
จากซายไปขวา คอ ภาพวนท 13 มกราคม 2556, 15 กมภาพนธ 2556 และ 23 มนาคม 2556 จะเหนไดวาบรเวณ
เขอนปาสกชลสทธของทง 3 ภาพมความเขมของสแตกตางกน ซงเนองมาจากภาพเปนคนละชวงเวลา สงผลใหมมมการ
สะทอนทตางกนนนเอง
รปท 22 แสดงความแตกตางความเขมของส จากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ผสมสจรง 3 ภาพทเวลาตางกน บรเวณเขอนปาสกชล
สทธ จงหวดลพบร
จากรปท 23 จดท 1, 4 คอ พนทเกษตรกรรม จดท 2 คอ พนทภเขาหรอปาไม จดท 3 คอ พนทเปดโลง และ
จดท 5 คอ แหลงน า เนองจากเปนภาพผสมสจรงจงท าใหสามารถวเคราะหไดงายกวาสขาวด า และการผสมสจรงท าให
ผแปลมความคนเคยกบขอมลทแสดงผลเนองจากขอมลทแสดงจะเหมอนกบสงทตามนษยมองเหน เชน พนท
เกษตรกรรมสทมองเหนจะเปนสเขยว แหลงน าสทมองเหนจะเปนสน าเงนเขมหรอสด า พนทเปดโลงจะมองเหนเปนส
น าตาลใกลเคยงกบสของดน ภเขาหรอปาไมจะมองเหนเปนสเขยวเขมหรอสด า เปนตน
รปท 23 แสดงความเขมของสของพนทตางๆ จากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ผสมสจรง จงหวดลพบร
จากรปท 24 แสดงความเขมของสของพนทภเขา พนทนาขาว พนทพชไร (ตามล าดบจากซายไปขวา) บรเวณ
จงหวดลพบร จากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS วนท 13 มกราคม 2556 โดยพนทภเขาจะมสเขยวนอยสดเนองจาก
มการสะทอนของความยาวคลนยานสเขยวนอยสด พนทนาขาวจะมสเขยวมากกวาเนองจากมการสะทอนของความยาว
คลนยานสเขยวมากกวา และพนทพชไรจะมสเขยวมากสดเนองจากมการสะทอนของความยาวคลนยานสเขยวมากสด
รปท 24 แสดงความเขมของสของพนทภเขา พนทนาขาว พนทพชไร (ตามล าดบจากซายไปขวา) บรเวณจงหวดลพบร จากขอมล
ภาพถายดาวเทยม SMMS วนท 13 มกราคม 2556
2.3.5 เนอภาพ (Texture)
คอความหยาบละเอยดของผววตถเปนผลมามาจากความสม าเสมอของวตถทอยรวมกน เชน น ามลกษณะเรยบ
และปาไมมลกษณะผวขรขระ เปนตน
R:3 G:2 B:1
รปท 25 แสดงลกษณะเนอภาพของน าและปา บรเวณอ าเภอศรสวสด จงหวดกาญจนบร จากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ภาพส
ผสมจรง วนท 29 กมภาพนธ 2557
2.3.6 ทตงและสงแวดลอม (Site and Association)
ในการแปลตความภาพถายบางครงการตดสนใจแยกแยะวตถท าไดยากเนองจากมความคลายคลงกน ดงนน
สงแวดลอมทอยรอบๆ ภาพหรอวตถทตองการพจารณานนอาจเปนตวชวยในการแปลความหมายได ในขณะเดยวกนผ
แปลตองมความเขาใจถงรปแบบและระบบการจดการ ตวอยางเชน สงกอสรางใหญๆ ทมกจะตงอยขางทางรถไฟ เชน
พนทปลกขาวจะปลกบรเวณทราบลมแมน า พนทปลกพชไรจะปลกบรเวณทดอน เปนตน
รปท 26 (ซาย) พนทนาขาว (ขวา) พนทพชไร จากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ภาพสผสมจรง บรเวณจงหวดลพบร
จากรปท 27 พนททมลกษณะเปนรปสเหลยมเหมอนกน สทเหนใกลเคยงกน แตจะสามารถวเคราะหไดวาภาพ
ไหนเปนพนทเพาะเลยงสตวน า ใหสงเกตจากทตงและสภาพแวดลอม ถาอยใกลๆ รมแมน าหรออยใกลชายฝงนนคอ
พนทเพาะเลยงสตวน า และภาพท 2 คอโรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตย มทตงและสภาพแวดลอมหางจากแหลงน า จง
อาจวเคราะหไดวาเปนพนทอนๆ ไมใชพนทเพาะเลยงสตวน า
รปท 27 (ซาย) พนทเพาะเลยงสตวน า อ าเภอแหลมสงห จงหวดจนทบร (ขวา) โรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตย อ าเภอโคกส าโรง จงหวด
ลพบร จากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ภาพสผสมจรง
2.4 ขอดและขอเสยการแปลตความดวยสายตา
ตารางท 2 แสดงขอดและขอเสยการแปลตความดวยสายตา
ขอดของการแปลและตความภาพดวยสายตา ขอเสยของการแปลและตความภาพดวยสายตา
1. ท างานไดงายไมซบซอนจงท าใหสามารถควบคม
เวลาในการท างานได ไมใชอปกรณเยอะจงท าให
สามารถท าการแปลภาพไดทกสถานท
1. ผลการแปลความและตความภาพขนกบอารมณ จตใจ และสายตา
ของผแปล หากตองการผลการแปลทมรายละเอยดมาก ในมาตราสวน
เลกจะไดผลไมดนก
2. สามารถก าหนดประเภทขอมลไดแนนอนจงท าให
การแปลและวเคราะหขอมลไมซบซอน
2. ขอมลภาพทใชในการแปล ไมสามารถใชเทคนคในการประมวลผลได
เชน การขยาย (Zoom) การเนนคณภาพขอมล (Enhancement)
เทคนคการจ าแนกขอมล (classification) เปนตน
3. ประหยดงบประมาณทางดานเครองมออปกรณท
ใชในการแปลภาพซงมราคาแพง
3. ผลลพธหรอแผนททไดจากการแปลตความดวยวธนตองใชความ
ประณตในการท างาน การจดเกบหรอการเรยกใชยงยากไมทนสมย
กลาวคอ เนองจากเปนกระดาษจ าเปนตองหาสถานทในการเกบและ
ยากตอการรกษา ไมสะดวกในการน าไปวเคราะหรวมกบขอมลอนๆ
เชน ขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) เปนตน
4. หากมการศกษาพนทขนาดใหญดวยขอมลภาพถายดาวเทยมทใช
มาตราสวนใหญ ตองใชเวลาในการแปลและตความมาก
บทท 3 การจ าแนกชนดของวตถดวยคอมพวเตอร
การจ าแนกขอมลภาพดวยคอมพวเตอร เปนการก าหนดกระบวนการในการค านวณเพอใชในการตดสนใจใหกบ
คอมพวเตอร โดยมวตถประสงค ลดกระบวนการและขนตอนการท างานของผแปล จะเหนไดวาการจ าแนกชนดของ
วตถดวยสายตาจะตองอาศยความสามารถและสมาธในการท างานอยางตอเนอง จงจะไดผลลพธทมประสทธภาพ ดงนน
การจ าแนกขอมลภาพดวยคอมพวเตอรจงท าการก าหนดเงอนไขเพอใชในการตดสนใจแทนมนษยนนเอง
การจ าแนกภาพดวยคอมพวเตอรมหลกคลายการวเคราะหดวยสายตา คอ การเตรยมภาพ การเตรยมขอมล
กอนการวเคราะห การประมวลผลขอมล การวเคราะหหลงการจ าแนก และการตรวจสอบความถกตอง ซงขนตอนการ
วเคราะหภาพดวยคอมพวเตอร สามารถสรปไดดงน
3.1 การเตรยมภาพ
การคนหาขอมลภาพถายดาวเทยมจะตองท าการก าหนดพนทศกษา ก าหนดชวงเวลาหรอชวงฤดกาลทตองการ
จะศกษา ท าการก าหนดชนดของดาวเทยมและชนดของอปกรณเซนเซอรบนทกขอมลของดาวเทยม การคดเลอกภาพ
จ าเปนตองพจารณาคณภาพของภาพถาย เชน เปนภาพทไมมเมฆบง พนททตองการใชงาน โทนสของภาพตอง
เหมอนกนทงหมด เปนตน
รปท 28 ตวอยางขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ผสมสเทจ2 วนท 9 กมภาพนธ 2557
3.2 การเตรยมขอมลกอนการวเคราะห
3.2.1 การปรบแกความคลาดเคลอนเชงคลน
เนองจากขอมลภาพถายดาวเทยมทน ามาใชมความไมชดเจน พรามว มลายเสนปะปน (Strip, noise) ปรากฏ
ซงเกดจากการรบกวนจากชนบรรยากาศหรอความบกพรองของเครองรบสญญาณ จงตองท าการปรบแกกอนทจะน าไป
ด าเนนงานในขนตอนอนๆ ตอไป
3.2.2 การปรบแกความคลาดเคลอนเชงเรขาคณต
เปนการปรบแกการบดเบอนของต าแหนงในภาพอนเนองมาจากความผดพลาดของการโคจรและระบบการ
บนทกภาพของดาวเทยม ซงการปรบแกเชงเรขาคณตจะท าใหขอมลภาพถายดาวเทยมมพกดต าแหนงทถกตองและ
สอดคลองกบต าแหนงบนผวโลกตามระบบพกดทางภมศาสตร
จากรปท 29 แสดงขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ผสมสจรง โดยภาพดานซายเปนขอมลภาพถายดาวเทยมท
ยงไมไดปรบแกความคลาดเคลอนเชงเรขาคณต ซงจะเหนไดวาขอมลยงมความคลาดเคลอนของต าแหนงอยโดยสงเกต
ไดอยางชดเจนบรเวณเสนถนน และภาพดานขวาเปนขอมลภาพถายดาวเทยมทปรบแกความคลาดเคลอนเชงเรขาคณต
แลว ซงจะเหนไดวาบรเวณเสนถนนซอนทบกนพอด
รปท 29 (ซาย) กอนปรบแกเชงเรขาคณต (ขวา) หลงปรบแกเชงเรขาคณต จากขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ผสมสจรง
2 ผสมสเทจ (False color) คอ น าขอมลสเปกตรมในยานอนฟราเรดใกล ยานสแดง และยานสเขยว มาผสมดวยสแดง สเขยว และสน า
เงน ตามล าดบ
3.2.3 การตดขอมลภาพ
น าขอมลภาพถายดาวเทยมภายหลงการปรบแกความคลาดเคลอนเชงคลนและความคลาดเคลอนเชงเรขาคณต
มาท าการตดขอมลเฉพาะสวนทเปนพนทศกษา เพอน าขอมลไปใชในการวเคราะหขนตอไป
รปท 30 การตดภาพบรเวณพนททสนใจหรอพนททจะท าการแปล
3.2.4 การเนนคณภาพขอมลหรอการเนนภาพ
เปนการเนนรายละเอยดและเพมความชดเจนของขอมลภาพ เพอเพมระดบความแตกตางระหวางวตถ
(Contrast) ท าใหสงเกตเหนขอบเขตของวตถตางชนดกนไดชดเจนมากขน และสามารถน ามาใชในการตความและ
จ าแนกวตถไดงายขน โดยทวไปนยมใชวธยดความเขมสเทาจากเดมทอยในชวงแคบๆ ใหกวางขน
รปท 31 การเนนสใหมความเขมและความคมชดมากขน
3.2.5 การก าหนดประเภทขอมล
เปนการก าหนดจ านวนและประเภทขอมลในหวขอทสนใจกอนทจะท าการแปลหรอตความขอมล เพอควบคม
การแปลภาพใหมเนอหาครอบคลมตามหวขอทสนใจ เชน หวขอการแบงประเภทการใชทดน จะประกอบดวย พนทปา
พนทดน พนทน า พนทสงกอสราง เปนตน
3.3 การประมวลผลขอมล
3.3.1 การจ าแนกแบบไมควบคม (Un-Supervised Classification)
เปนการวเคราะหการแบงกลม มเปาหมายในการแบงกลมของขอมลทสงเกต n ตวอยาง ออกเปน k กลม โดย
แบงขอมลแตละกลมตามคาเฉลยทใกลทสด ซงจะพยายามหาจดศนยกลางธรรมชาตของกลมขอมล ค านวณโดยใช
เทคนคการท าแบบวนซ าไปเรอยๆ จนกวาจะลเขา
3.3.2 การจ าแนกแบบควบคม (Supervised Classification)
เปนการจ าแนกประเภทขอมลโดยท าการก าหนดวตถหรอพนททสนใจ เชน คาสเปกตรมของวตถทสนใจ หรอ
ต าแหนงจากการลงพนท เปนตน แลวน าไปค านวณกบขอมลภาพถายดาวเทยม เพอจ าแนกวตถทสนใจจากขอมล
ภาพถายดาวเทยมนนเอง
การจ าแนกประเภทขอมลดวยคอมพวเตอรทนยมใช คอ
1. Minimum Distance Classification คอ การจ าแนกขอมลโดยพจารณาคาการสะทอนชวงคลนของแตละ
จดภาพวามระยะหางจากวตถทสนใจเทาใด โดยถาจดใดมความหางนอยกวาทก าหนดแสดงวาจดดงกลาวเปน
วตถเดยวกนกบวตถทสนใจ
a. ดงแสดงตวอยางในรปท 32 เปนการพจารณาขอมล 2 แถบความถ ประกอบดวยยานสแดง (แกน Y)
และยานอนฟราเรดใกล (แกน X) โดยทวไปวตถแตละชนดจะมกลมขอมลอยคนละท ดงนนถาท าการ
ก าหนดวตถทสนใจ เชน
i. ก าหนดจดบรเวณหมายเลข 1 เปนวตถทสนใจแลวท าการค านวณหาระยะทาง จะเหนไดวา
กลมขอมลทมระยะทางทสนทสด คอ กลมขอมลของขาวโพด
ii. แตถาก าหนดจดบรเวณหมายเลข 2 เปนวตถทสนใจแลวท าการค านวณหาระยะทาง จะเหน
ไดวากลมขอมลทมระยะทางทสนทสดจะประกอบดวยกลมขอมล 2 กลม คอ ทพกอาศยกบ
ทราย ดงนนถาจดภาพมคาการสะทอนทใกลเคยงกนกจะไมสามารถใชวธการนได
รปท 32 การจ าแนกแบบ Minimum Distance Classification
2. Parallelepiped Classification คอ การจ าแนกประเภทขอมลโดยการก าหนดขอบเขตการกระจายของขอมล
จากพนททสนใจ ขอบเขตดงกลาวจะค านวณจากคาเบยงเบนมาตรฐานและคาเฉลยจากพนททสนใจ จากรปท
33 เปนการแสดงตวอยางการก าหนดขอบเขตของพนทแตละชนด
รปท 33 การจ าแนกแบบ Parallelepiped Classification
3. Maximum Likelihood Classification คอ การจ าแนกประเภทขอมลโดยพจารณาจากคาความนาจะเปน
(Probability) ซงค านวณจากคา Mean Vector และ Covariance Matrix ของพนททสนใจ กระบวนการ
ดงกลาวจะตงอยบนสมมตฐานทวาขอมลของพนททสนใจมการกระจายแบบปกต แลวท าการค านวณคาความ
นาจะเปนของแตละจดภาพออกมา ถาจดภาพใดมคาอยในชวงความถของความนาจะเปน แสดงวาจดนนเปน
วตถเดยวกนกบพนททสนใจ โดยทวไปกระบวนการนจะใหความถกตองสง แตขอเสย คอ ใชเวลาประมวลผล
นาน
คาการสะทอนของยานอนฟราเรดใกล
คากา
รสะท
อนขอ
งยาน
สแดง
น า
ปาไม
ทงหญา
ข าวโพด
ทรายทอยอาศย
1
คาการสะทอนของยานอนฟราเรดใกล
คากา
รสะท
อนขอ
งยาน
สแดง
น า
ปาไม
ทงหญา
ข าวโพด
ทรายทอยอาศย 2
คาการสะทอนของยานอนฟราเรดใกล
น า
ปาไม
ทงหญา
ขาวโพด
ทรายทอยอาศย
คากา
รสะท
อนขอ
งยาน
สแดง
รปท 34 แสดงตวอยางคาความถของความนาจะเปน ของวตถชนดตางๆ จากกระบวนการ Maximum likelihood
รปท 35 การจ าแนกแบบ Maximum likelihood
3.4 การวเคราะหหลงการจ าแนก
หลงการประมวลผลเพอจ าแนกวตถแตละชนด จะน าผลลพธทไดมาวเคราะหและแกไขใหมความถกตองมาก
ขน เชน บรเวณขอบของพนท เนองจากขอจ ากดของความละเอยดจดภาพของขอมลภาพถายดาวเทยม ท าใหบาง
จดภาพมขอมลของวตถมากกวา 1 ชนด เชน มขอมลจากพนทนา 50% และมพนทดน 50% เปนตน สงผลใหการแปล
ผดพลาด เพราะจดภาพดงกลาวเปนนาขาวแค 50% จงไมสามารถบอกไดวาจดดงกลาวเปนพนทนาหรอไมใชพนทนา
น า
ปาไม
ทงหญา
ขาวโพด
ทรายทอยอาศย
คากา
รสะท
อนขอ
งยาน
สแดง
คาการสะทอนของยานอนฟราเรดใกล
3.5 การตรวจสอบความถกตอง
เปนการเปรยบเทยบผลทไดจากการวเคราะหขอมลภาพถายดาวเทยมกบการออกส ารวจในภาคสนาม เชน
การวเคราะหการใชทดน ในการตรวจสอบขอมลในสภาพพนทจรง เปนการตรวจสอบความถกตองของขอมลในขณะนน
เชน สภาพการเจรญเตบโตของพชปลกขณะนน ลกษณะพนท ฤดปลกและเกบเกยว การดแลรกษาพนธพช ผลผลตทได
รวมทงภาวการณจดการ โดยเฉพาะเรองการชลประทาน เปนตน การตรวจสอบภาคสนามในพนทจรงเปนสงทจ าเปนท
ขาดไมไดกอนทจะมการสรปผลตความ เพอน าขอมลทเกบรวบรวมไดในภาคสนามมาท าการตรวจสอบแกไขผลการแปล
ภาพใหสมบรณยงขน ในการส ารวจภาคสนามตองค านงถงชวงเวลาทส ารวจ ตองเปนชวงเวลาทใกลเคยงกบภาพทใชใน
การแปลตความ การวางแผนการด าเนนงานกอนการตรวจสอบภาคสนามมรายละเอยด ดงน
1. วางแผนเพอก าหนดเสนทางการตรวจสอบและเกบขอมลในพนท การก าหนดเสนทางควรจะก าหนดใหเดนทาง
เดยวตามจดตรวจสอบทไดท าการก าหนดไวแลวในแผนท ควรศกษาสภาพถนน และสภาพแวดลอมอนๆ ขอมล
หรอเอกสารทใชในการวางแผนจะประกอบดวย
a. แผนทภมประเทศ เชน แผนทมาตราสวน 1:250,000 มาตราสวน 1:50,000 เปนตน
b. รปถายทางอากาศ
c. ภาพถายดาวเทยมทแปลขอมลแลว
2. ก าหนดชวงเวลาในการตรวจสอบภาคสนาม โดยก าหนดเวลาตรวจสอบแตละครงใหเหมาะสมกบฤดกาล
เพาะปลก หรอสอดคลองกบเวลาทถายภาพ หรอตามแผนงานทก าหนด
3. อปกรณในการตรวจสอบภาคสนาม
a. เครองบอกพกดต าแหนงบนพนโลก เปนอปกรณทใชในการบอกต าแหนงพกดบนพนโลกอยางถกตอง
แมนย า และสามารถน าขอมลพกดเขาระบบฐานขอมลเพอใชในการค านวณตอไป
b. กลองถายรป เพอใชในการบอกถงรายละเอยดตางๆ ของพนท เชน บรเวณพนททสนใจ บรเวณรอบ
ขาง สภาพแวดลอม เปนตน
4. การเกบขอมลโดยการสอบถาม
a. การเกบขอมลทางกายภาพของพนท เชน ชนดของพช ชนดของดน เปนตน
b. ขอมลการเปลยนแปลงของพนท เชน ตนปมการปลกพชชนดหนง แตปลายปจะปลกพชอกชนดหนง
เปนตน
เอกสารอางอง
คมอการวเคราะหขอมลและการจ าแนกการใชทดนดวยระบบการจ าแนกสงปกคลมดนขององคการอาหารและ
เกษตรแหงสหประชาชาต (FAO), สเทพ ชตรตนพนธ
หลกการอาน แปล ต ความภาพถายทางอากาศ, อนสรณ จนทนโรจน (2556)
การแปลตความภาพถายดวยสายตา, ปกรณ เพชรประยร
การแปลภาพถายทางอากาศส orthophoto เพอการท าแผนท, อนกล สจนย
ความรพนฐานดานรโมตเซนซง, จรณธร บญญานภาพ
ผลการตรวจสอบและตดตามการเปลยนแปลงพนทปาจากการแปลตความภาพถายดาวเทยมดวยสาย โดยใช
ขอมลภาพถายดาวเทยม THEOS และ Landsat 5 TM (2555)
หลกการแปลความ “ภาพถายทางอากาศ”, อนกล สจนย
รายวชาการส ารวจระยะไกลเบองตน (Introduction to Remote Sensing), อาจารย ดร.เกรกไกร แกวลวน
การส ารวจขอมลระยะไกลและการแปลภาพถายทางอากาศ, ผศ.ดร.เชาวน ยงเฉลมชย