การเก็บตัวอย่างและการ ...archive.lib.cmu.ac.th/full/T/2554/envs31054kp_ch3.pdf · 2013-09-16 · บทที่ 3 การเก็บตัวอย่างและการวิเคราะห์คุณภาพน

บทท 3

การเกบตวอยางและการวเคราะหคณภาพน าใตดนระดบตน 3.1 การเกบตวอยางน าใตดนระดบตน

การศกษาในครงนไดก าหนดต าแหนงเกบตวอยางน าใตดนระดบตนทงหมด 21 ต าแหนง ในเขตพนทชมชนบานปาจ และบานอโบสถ ต าบลแมเหยะ จงหวดเชยงใหม โดยก าหนดรศมลอมรอบแหลงฝงกลบขยะแมเหยะประมาณ 1.5 กโลเมตร (รป 1.1) ซงจดเกบตวอยางสอดคลองกบจดเกบตวอยางทด าเนนการศกษาโดย WADIS (2006) และเกบตวอยางน าจากบอขด (dug well) จ านวน 21 บอโดยเกบตวอยางน าใสขวดพอลเอทธลนขนาด 500 มลลลตร เพอน าไปท าการวเคราะหหาปรมาณไอออนบวก และโลหะอนๆ โดยเตมกรดซลฟวรกเขมขนทกขวดในน าแลวน าไปแชเยนทอณหภม 4°C สวนขวดเกบตวอยางน าขนาด 1,000 มลลลตร เพอใชในการวเคราะหหาปรมาณไอออนลบ ไดแก คลอไรด คารบอเนต ไบคารบอเนต ไนเทรต ซลเฟต ฟลออไรด ไมตองเตมกรดซลฟวรก แตตองแชเยนทอณหภม 4°C ทกขวดเพราะจะตองน าไปวเคราะหภายในเวลาไมเกน 24 ชวโมง และขวดแกวทผานการฆาเชอส าหรบการเกบตวอยางน าทจะน าน าไปท าการวเคราะหหาปรมาณจลนทรย โดยเกบตวอยางจ านวน 3 ครง ในชวงเดอนพฤษภาคม กนยายน และธนวาคม พ.ศ. 2552

3.1.1 ขนตอนการเกบตวอยาง 3.1.1.1 อปกรณทใชในการเกบตวอยาง

1) ขวดพอลเอทธลนขนาด 1,000 มลลลตร จ านวน 20 ขวด 2) ขวดพอลเอทธลนขนาด 500 มลลลตร จ านวน 20 ขวด 3) ขวดเกบน าเพอวเคราะหปรมาณจลนทรย (ขวดแกว) ขนาด 250 มลลลตร

จ านวน 20 ขวด 4) กรดซลฟวรกเขมขน 95 % ขนาด 25 มลลลตร จ านวน 1 ขวด 5) ชดเกบตวอยางภาคสนามใชส าหรบวดคาความเปนกรด–ดาง อณหภม และ

คาสภาพการน าไฟฟา 6) เครองวดระดบน า

23

3.1.1.2 ขนตอนการเกบน าตวอยาง และขอพงปฏบต 1. การเกบตวอยางน าเพอวเคราะหปรมาณจลนทรย

1.1 การเกบตวอยางน าจากบอน าทมเครองสบน า โดยเกบจากกอก ซงตอง เปดน าทงไว 2-3 นาทกอนเกบน าตวอยาง

1.2 เกบตวอยางน าจากบอทไมมเครองสบน าหรอบอทใชภาชนะตกน า โดยเลอกตกน าบรเวณกลางบอใตผวน าลก 1-2 เมตร

1.3 ควรเกบตวอยางน าทใชวเคราะหจลนทรยกอนการเกบตวอยางน าอนๆ 1.4 เขยนรายละเอยดจดเกบตวอยางปดขางขวดแกวอยางละเอยด 1.5 น าตวอยางน าทใชวเคราะหจลนทรยแชน าแขงทอณหภม 4 °C ทกขวด

เพราะจะตองน าไปวเคราะหภายในเวลาไมเกน 24 ชวโมง 2. การเกบตวอยางน าเพอวเคราะหทางเคม

2.1 ปฏบตตามขนตอนการเกบตวอยางน าเพอวเคราะหจลนทรย 2.2 กอนบรรจตวอยางน าในภาชนะเกบตวอยางตองตรวจวดความเปน

กรด-ดาง อณหภม และคาสภาพการน าไฟฟาโดยชดตรวจวดความเปนกรด-ดาง อณหภม และคาสภาพการน าไฟฟา

2.3 เขยนรายละเอยดจดเกบตวอยางน าปดขางขวดอยางละเอยด 2.4 ลางขวดทใชเกบตวอยางน าดวยน าตวอยาง 2-3 ครงกอนบรรจตวอยาง

น า เกบตวอยางน าจนเกอบเตมขวดพอลเอทธลนขนาด 1,000 มลลลตร 2.5 ปดฝาขวดใหสนท และน าไปแชน าแขงทอณหภม 4 °C ทกขวดเพราะ

จะตองน าไปวเคราะหภายในเวลาไมเกน 24 ชวโมง 3. การเกบตวอยางน าเพอวเคราะหปรมาณโลหะ

3.1 ปฏบตตามขนตอนการเกบตวอยางน าเพอวเคราะหทางเคม แตใชขวดพอลเอทธลนเกบตวอยางขนาด 500 มลลลตร และเตมกรดซลฟวรกเขมขน 95 % ปรมาณ 1-2 มลลลตรหรอจนกวาคาความเปนกรด-ดางมคานอยกวา 2 ลงในขวดเขยาใหเขากน

3.2 ปดฝาขวดใหสนท

3.1.2 ต าแหนงทเกบตวอยาง ในการศกษาครงนไดเกบตวอยางน าใตดนระดบตนโดยใชขอมลหลมเจาะ บรเวณรอบๆ

แหลงฝงกลบขยะแมเหยะ ต าบลแมเหยะ (WADIS, 2006) โดยมการเกบตวอยางน าใตดนระดบตน

24

บรเวณรอบๆ พนทศกษาทงหมด 21 บอ ทแสดงตามตาราง 3.1 ซงทกบอสามารถใชประโยชนได และประชาชนทอาศยอยยงน ามาใชประโยชนตามปกต

ตาราง 3.1 ต าแหนงบอน าใตดนระดบตนบรเวณแหลงฝงกลบขยะแมเหยะ ต าบลแมเหยะ อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม

Name UTM-E UTM-N หมบาน บานเลขท DW-1 493435 2073093 อโบสถ บานเลขท 40 หม 2 DW-2 493434 2073123 อโบสถ บานเลขท 67 หม 2 DW-3 492975 2073451 อโบสถ บานเลขท 199/9 หม 2 DW-4 493274 2073208 อโบสถ บานเลขท 69 หม 2 DW-5 493925 2072751 ทาขาม โรงเรยนแมเหยะสามคค DW-6 494469 2072315 ทาขาม บานเลขท 117/1 DW-7 493776 2072380 ทาขาม หอพกบานสวน DW-8 493716 2072651 ปาจ หอพกหม 3 DW-9 493733 2072694 ปาจ บานเลขท 70 หม3

DW-10 493671 2072727 ปาจ บานเลขท 191 หม3 DW-11 493587 2072628 ปาจ บานเลขท 19/2 หม3 DW-12 493378 2072714 ปาจ บานเลขท 45/2 หม3 DW-13 492695 2073051 ปาจ บานเลขท 43/7 หม3 DW-14 492394 2073118 ปาจ ตดกบพชสวนโลก DW-15 492776 2072174 บอ บานเลขท 341 อ าเภอหางดง DW-16 493782 2072876 ปาจ บานเลขท 30 DW-17 493703 2072926 อโบสถ บานเลขท 24 หม2 DW-19 493569 2073117 อโบสถ บานเลขท 71/2 หม3 DW-20 493797 2072733 อโบสถ บานเลขท 44/2 หม2 DW-21 493826 2072608 อโบสถ บานเลขท 6/1 หม2 DW-22 493685 2072505 ปาจ ทงโลงใกลพชสวนโลก

25

3.1.3 พารามเตอรทท าการวดและวเคราะห 3.1.3.1 พารามเตอรทใชในการวเคราะหลกษณะทางกายภาพ พารามเตอรทใชวเคราะหทางกายภาพ ไดแก คาความเปนกรด-ดาง อณหภม ปรมาณ

ของแขงทละลายน าไดทงหมด และคาสภาพการน าไฟฟา 3.1.3.2 พารามเตอรทใชในการวเคราะหทางเคม ไอออนลบ ไดแก คลอไรด คารบอเนต ไบคารบอเนต ไนเทรต ซลเฟต และฟลออไรด โลหะ ไดแกโพแทสเซยม แคลเซยม แมกนเซยม โซเดยม เหลก แมงกานส ทองแดง

สงกะส ซลเนยม แคดเมยม สารหน และตะกว 3.1.3.3 พารามเตอรทใชในการวเคราะหปรมาณจลนทรย พารามเตอรทใชวเคราะหปรมาณจลนทรย ไดแก Most Probable Number และ

ปรมาณ E. coli 3.2 การวเคราะหองคประกอบทางเคมของตวอยางน าใตดนระดบตน

3.2.1 วธการวเคราะหทางเคม 1. การวเคราะหตวอยางน าใตดนระดบตนโดยใช Ion Selective Electrode หรอ

Membrane Electrode Method เปนวธการวเคราะหหาปรมาณฟลออไรด และไนเทรต อาศยคณสมบตทางไฟฟาเคมของธาตทตองการวเคราะห โดยการใชเยอ ซงถกออกแบบใหเฉพาะไอออนของธาตทตองการวเคราะหเทาน นผานเนอเยอนได แลวสารละลายบฟเฟอรจะชวยแยกไอออนของธาตทตองการวเคราะหกบสารตวอยางออกจากกนใหอยคนละดานกบเนอเยอ หลงจากนนจะท าการวดคาความตางศกยไฟฟาระหวางสารละลายทงสอง

2. การวเคราะหตวอยางน าใตดนระดบตนโดยการไทเทรต 2.1 คลอไรด เมอเตมสารละลายมาตรฐานปรอทไนเทรตลงไปในน าตวอยาง คลอไรดไอออนท

อยในน าตวอยางจะท าปฏกรยากบสารละลายมาตรฐานไนเทรต แลวสงเกตการเปลยนสของน ายาผสมอนดเคเตอร ซงเปนตวบงบอกการสนสดของปฏกรยา หลงจากนนน าปรมาตรของสารละลายมาตรฐานปรอทไนเทรตทใชในการไทเทรตไปค านวณหาคาความเขมขนของคลอไรด

2.2 ไบคารบอเนต และคารบอเนต เมอเตมสารละลายมาตรฐานกรดไฮโดรคลอรก ลงไปในตวอยางน า ไฮโดรเนยม

ไอออน (H3O+) จากสารละลายมาตรฐานกรดไฮโดรคลอรก จะท าปฏกรยากบไฮดรอกไซดในตวอยาง

น า หลงจากนนสงเกตการเปลยนแปลงสของฟนอลฟทาลน (ในกรณทตวอยางน ามคาความเปนกรด-

26

ดางมากกวา 8.2) และเมทลออรเรนจ (ในกรณทตวอยางน ามคาความเปนกรด-ดางนอยกวา 8.2 ซงเปนตวบงบอกถงการสนสดปฏกรยา) แลวน าปรมาตรของสารละลายมาตรฐานกรดไฮโดรคลอรกทใชในการไทเทรตไปค านวณหาความเขมขนของไบคารบอเนต และคารบอเนต

3. การวเคราะหตวอยางน าใตดนระดบตนโดยใชเครอง Digital Direct-Reading Turbidimeter Turbidimetric method เปนวธการวเคราะหหาปรมาณไอออน โดยซลเฟตไอออน (SO4

2-) จะตกตะกอนใหกรดแอซตก ซงเปนตวตงคากรด-เบส (Acetic acid medium) กบแบเรยมคลอไรด (BaCl2) ในรปของผลกแบเรยมซลเฟต (BaSO4) ซงมขนาดผลกไมเทากนหลงจากนนกท าการวดคาการบงแสงของการแขวนลอยแบเรยมซลเฟตโดยใช UV-Visible Spectrophotometer สวนความเขมขนเปรยบเทยบกบคาทอานไดจากเสนโคงมาตรฐาน

4. การวเคราะหตวอยางน าใตดนระดบตนโดยใชเครองอนดกทฟลคอปเปลพลาสมาออฟตคอลอมสชนสเปคโตรมเตอร (ICP-OES)

4.1 การทดสอบความถกตอง (Accuracy) และความแมนย า (Precision) ของวธการยอยตวอยางน าดวยเตาไฟฟา (hot plate) ดงน

1. ทดสอบ sample blank โดยใชน าปราศจากไอออนจ านวน 25 มลลลตรทงหมด 5 ซ า แลวเตมกรดไนตรก และกรดไฮโดรคลอรกในอตราสวน 1:2.5 ปรมาตร 7 มลลลตร

2. เตรยมสารละลายผสมของโลหะทง 12 ชนดในน าปราศจากไอออนจ านวน 25 มลลลตรทความเขมขน 0.1 และ 1.0 มลลกรมตอลตร ความเขมขนละ 5 ซ า โดยการ spike และน ามายอยดวยกรดไนตรก และกรดไฮโดรคลอรกในอตราสวน 1:2.5 ปรมาตร 7 มลลลตร

3. ท าการยอยดวยเตาไฟฟา 4. ท าการกรองโดยใช nylon filter (pore size 45 ไมโครเมตร) ใสลงในขวดวด

ปรมาตร 50 มลลลตร ปรบปรมาตรดวยกรดไนตรกเขมขน 2% 5. น าสารละลายตวอย าง ท ไดไปว เคราะหหาปรมาณโลหะไดแ ก

โพแทสเซยม แคลเซยม แมกนเซยม โซเดยม เหลก แมงกานส ทองแดง สงกะส ซลเนยม แคดเมยม สารหน และตะกว ดวยเทคนคอนดกทฟลคอปเปลพลาสมาออฟตคอลอมสชนสเปคโตรมทร (ICP-OES) ทสภาวะของเครองดงตาราง 3.2

27

ตาราง 3.2 สภาวะของเครอง ICP-OES PerKinElmer® Optima 3000 operated with WinLab 32Tm Software

operating parameter set up values Plasma power 1.3 kW Plasma flow 15 L/min Auxiliary flow 0.20 L/min Nebulization flow 0.80 L/min Viewing distance 15 mm Sample flow rate 1.5 L/min

6. ค านวณคาเฉลยความเขมขนทวเคราะหไดของโลหะแตละชนดของ spiked sample และ sample blank

4.2 การหาคาประเมนคารอยละการกลบคน (% Recovery) X - X2 1% Recovery = ×100Spiked Conc. (3-1)

โดยคา X2 คอ Conc. Of Spiked sample X1 คอ Conc. Of Sample blank

4.3 การหาคา % RSD จากสตร SD% RSD = ×100X (3-2)

โดยคา RSD คอ สวนเบยงเบนมาตรฐานสมพทธ SD คอ สวนเบยงเบนมาตรฐาน X คอ คาเฉลยเลขคณต

4.4 การหาคาจ ากดต าสดของการตรวจวด (LOD) และขดจ ากดต าสดในการวเคราะหเชงปรมาณ (LOQ) ของการวเคราะหโลหะในตวอยางน าใตดนระดบตนดวยเครองอนดกทฟลคอปเปลพลาสมาออฟตคอลอมสชนสเปคโตรมเตอร (ICP-OES)

คาจ ากดต าสดของการตรวจวด (LOD) และขดจ ากดต าสดในการวเคราะหเชงปรมาณ (LOQ) ของการวเคราะหตวอยางน าหาไดโดยการวดคาความเขมขนของโลหะแตละชนดใน sample blank จากนนน ามาค านวณหาคาเฉลย และคา SD โดยค านวณคา LOD และ LOQ ตามสมการ

28

LOD = 3 SD (3-3) LOQ = 10 SD (3-4)

4.5 ขนตอนการวเคราะหปรมาณโลหะในตวอยางน า (ASTM D 5673-96) 1. เตรยมสารละลายมาตรฐานโลหะผสมทความเขมขน 0.1, 0.2, 0.3, 0.4 และ 0.5

มลลกรมตอลตร 2. น าตวอยางน าปรมาตร 100 มลลลตร เตมกรดไนตรก และกรดไฮโดรคลอรก

ในอตราสวน 1:2.5 3. ท าการยอยตวอยางน าดวยเตาไฟฟา (hot plate) จนน าตวอยางมปรมาตรเหลอ

เพยง 20 มลลลตร 4. ท าการกรองสารละลายโดยใช nylon filter (pore size 45 ไมโครเมตร) ใสลงใน

ขวดวดปรมาตร 50 มลลลตร ปรบปรมาตรดวยกรดไนตรกเขมขน 2% 5. น าสารละลายตวอยางทไดไปวเคราะหหาปรมาณโลหะไดแกโพแทสเซยม

แคลเซยม แมกนเซยม โซเดยม เหลก แมงกานส ทองแดง สงกะส ซลเนยม แคดเมยม สารหน และตะกว ดวยเทคนคอนดกทฟลคอปเปลพลาสมาออฟตคอลอมสชนสเปคโตรมทร (ICP-OES) ทสภาวะของเครอง (ตาราง 3.2)

4.6 การตรวจสอบความถกตองของผลการวเคราะห การตรวจสอบความถกตองของผลการวเคราะหจะใชวธการ cation-anion balance

ของธาต หรอสารประกอบพนฐานทมอยในน าตวอยางโดยสมการทใชตรวจสอบคอ (SUM CAT -SUM AN)% = ×100(SUM CAT + SUM AN) (3-5)

โดยท SUM AN คอ ผลรวมของ anion ในหนวย equivalents per million (epm) SUM CAT คอ ผลรวมของ cation ในหนวย equivalents per million (epm) จากสมการ(3-5) ใชค านวณหาเปอรเซนตความแตกตางระหวางความเขมขนของ

ประจบวกและประจลบ ถาการวเคราะหมความสมบรณเปอรเซนตความแตกตางจะเปนศนย แตสวนใหญแลวมกจะไมเปนศนยซงหากคาของเปอรเซนตความแตกตางไมเกน ± 5กถอวาผลการวเคราะหน านนอยในเกณฑทยอมรบได

29

3.2.2 การวเคราะหปรมาณจลนทรย ตวอยางทงหมดถกสงไปวเคราะหทหองปฏบตการภาควชาชววทยา ซงจะท าการวเคราะห

ปรมาณจลนทรย Total coliform และ E.coli โดยวธ Most probable number (MPN) test และท าการวเคราะหตวอยางละ 2 ซ า ทงหมด 21 ตวอยาง 3.3 ผลการวเคราะห

3.3.1 ผลการวเคราะหการตรวจสอบความใชไดของวธทดสอบ (Method Validation) การศกษาขดจ ากดต าสดของการตรวจวด (LOD) และขดจ ากดต าสดในการวเคราะหเชง

ปรมาณ (LOQ) ของธาตโพแทสเซยม แคลเซยม แมกนเซยม โซเดยม เหลก แมงกานส ทองแดง สงกะส ซลเนยม แคดเมยม สารหน และตะกว โดยเครองอนดกทฟลคอปเปลพลาสมาออฟตคอลอมสชนสเปคโตรมเตอร (ICP-OES) พบวาคาขดจ ากดต าสดของการตรวจวด (LOD) มคา 0.007-0.022 มลลกรมตอลตร และคาขดจ ากดต าสดในการวเคราะหเชงปรมาณ (LOQ) มคา 0.022-0.074 มลลกรมตอลตร (ตาราง 3.3) ซงมคาต ากวาความเขมขนของตวอยางทตองการวเคราะห

การศกษาเปอรเซนตการคนกลบ (%Recovery) ของธาตโพแทสเซยม แคลเซยม แมกนเซยม โซเดยม เหลก แมงกานส ทองแดง สงกะส ซลเนยม แคดเมยม สารหน และตะกว ทความเขมขน 0.1 มลลกรมตอลตร และ 1.0 มลลกรมตอลตร อยในเกณฑทยอมรบได คอ ทระดบความเชอมน 81.32-92.48 และ 80.80-89.30 ตามล าดบ (ตาราง 3.3) อยในชวงเกณฑมาตรฐานทก าหนด (80-120%) (นระนาถ และปทมา, 2551) แสดงวาวธการยอยดวยเตาไฟฟา มความถกตองและเหมาะสมส าหรบการวเคราะห

จากคาเบยงเบนมาตรฐานสมพทธ (%RSD) ทความเขมขน 0.1 มลลกรมตอลตร และ1.0 มลลกรมตอลตร มคาอยในชวง 2.69-8.55% และ 3.21-9.59% ตามล าดบ (ตาราง 3.3) ซงอยในชวงเกณฑมาตรฐานทก าหนดโดยทวไปของ relative error คอไมเกน 10% แสดงวาวธการทดสอบทใชมความแมนย าเพยงพอ และเหมาะสมส าหรบใชในการวเคราะหผลการประเมนคาความแมนย า

30

ตาราง 3.3 คา LOD, LOQ ของ ICP-OES ในการวดธาตในตวอยางน าและผลการประเมนคาความ ถกตองแมนย าของวธยอยน าดวยเตาไฟฟา

Parameter LOD LOQ 0.1 มลลกรมตอลตร 1 มลลกรมตอลตร

% Recovery % RSD % Recovery % RSD Na 0.007 0.022 81.32 2.69 82.86 7.53 K 0.012 0.041 84.65 4.86 80.80 6.91 Ca 0.022 0.074 86.24 8.55 85.90 9.59 Mg 0.014 0.047 81.97 5.79 81.60 5.43 Fe 0.012 0.039 92.48 4.23 86.17 3.21 Mn 0.014 0.047 82.83 5.70 83.17 6.19 As 0.015 0.051 83.99 6.02 89.30 7.36 Cd 0.017 0.057 88.63 6.40 84.44 9.37 Cu 0.014 0.047 83.04 5.65 82.58 4.50 Pb 0.011 0.037 83.73 4.38 84.24 4.17 Se 0.012 0.038 84.48 4.54 87.75 5.51 Zn 0.011 0.036 83.07 4.36 83.68 4.20

3.3.2 ผลการวเคราะหขอมลระดบน าใตดนและขอมลทางกายภาพบรเวณพนทศกษา ผลการศกษาทศทางการไหลของน าบาดาลโดยการวดระดบน าบาดาลบอตนจ านวน 21 บอ

(ตาราง 3.4, 3.5 และ 3.6) ในเดอนพฤษภาคม กนยายน และ ธนวาคม พ.ศ. 2552 พบวาการไหลของน าใตดนในชนน าโดยเฉลย จะมทศทางการไหลจากทศตะวนตกไปสทศตะวนออกเปนสวนใหญ และพบวายงมการใชน าบาดาลในพนทอยเพราะมรองรอยของการสบน าไปใช ดงรป 3.1 รป 3.2 และ รป 3.3

ผลการศกษาลกษณะทางกายภาพของตวอยางน าทเกบในเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2552 (ครงท 1) จากภาคสนาม และหองปฏบตการธรณเคม ภาควชาธรณวทยาคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม (ตาราง 3.4) เมอเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2551 (ภาคผนวก ก) พบวาคาความเปนกรด-เบส อยในชวง 5.30-7.20 มคาต ากวาเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคซงก าหนดใหอยในชวง 7.00-8.50 ปรมาณของแขงทงหมดท

31

ละลายน าไดไดอยในชวง 233-574 มลลกรมตอลตร (ตาราง 3.7) มคาเปนไปตามมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคทก าหนดไวคอ มคาไมเกน 600 มลลกรมตอลตร

รป 3.1 ทศทางการไหลของน าใตดนของพนทศกษาในเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2554

รป 3.2 ทศทางการไหลของน าใตดนของพนทศกษาในเดอนกนยายน พ.ศ. 2554

32

รป 3.3 ทศทางการไหลของน าใตดนของพนทศกษาในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2554

ผลการศกษาลกษณะทางกายภาพของตวอยางน าทเกบในเดอนกนยายน พ.ศ. 2552 (ครงท 2) จากภาคสนาม และหองปฏบตการธรณเคม ภาควชาธรณวทยาคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม (ตาราง 3.5) เมอเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2551 (ภาคผนวก ก) พบวาคาความเปนกรด-เบสอยในชวง 5.20-6.80 มคาต ากวาเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคซงก าหนดใหอยในชวง 7.00-8.50 ปรมาณของแขงทงหมดทละลายน าไดไดอยในชวง 187.50-609 มลลกรมตอลตร(ตาราง 3.8) มคาเปนไปตามมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคทก าหนดไว คอ มคาไมเกน 600 มลลกรมตอลตร ยกเวนบอเกบตวอยาง DW-8 ทมคาเกนกวาคามาตรฐานทก าหนด แตยงอยในเกณฑอนโลมสงสดซงก าหนดใหไมเกน 1,200 มลลกรมตอลตร

ผลการศกษาลกษณะทางกายภาพของตวอยางน าทเกบในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2552 (ครงท 3) จากภาคสนาม และหองปฏบตการธรณเคม ภาควชาธรณวทยาคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม (ตาราง 3.6) เมอเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2551 (ภาคผนวก ก) พบวาคาความเปนกรด-เบสอยในชวง 5.60-6.83 มคาต ากวาเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคซงก าหนดใหอยในชวง 7.0-8.5 ปรมาณของแขงทงหมดทละลายน าไดไดอยในชวง 145-518.50 มลลกรมตอลตร (ตาราง 3.9) มคาเปนไปตามมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคทก าหนดไว คอ มคาไมเกน 600 มลลกรมตอลตร

33

ตาราง 3.4 ขอมลระดบน าใตดน และขอมลทางกายภาพบรเวณพนทศกษาในการเกบตวอยางเดอน พฤษภาคม พ.ศ. 2552 (ครงท 1)

บอเกบตวอยาง

พกดระบบ UTM

คาความเปนกรด-ดาง

Conductivity Temperature head

คามาตรฐาน µs/cm oC

เมตร รทก. ตะวนออก เหนอ 6.6-9.2

DW-1 493435 2073093 6.1 247.0 28.0 321.9 DW-2 493434 2073123 6.4 213.0 28.7 322.0 DW-3 492975 2073451 6.9 147.3 30.0 334.0 DW-4 493274 2073208 6.5 174.2 28.5 330.9 DW-5 493925 2072751 6.4 148.6 28.0 315.3 DW-6 494469 2072315 6.4 210.0 29.8 315.2 DW-7 493776 2072380 5.9 154.8 31.0 321.7 DW-8 493716 2072651 6.4 266.0 28.5 323.4 DW-9 493733 2072694 6.5 237.0 30.0 320.5

DW-10 493671 2072727 6.2 190.2 29.5 319.9 DW-11 493587 2072628 6.4 224.0 28.0 323.3 DW-12 493378 2072714 6.3 96.9 29.7 323.2 DW-13 492695 2073051 7.2 136.0 28.5 324.4 DW-14 492394 2073118 5.3 193.8 29.7 329.0 DW-15 492776 2072174 5.8 169.7 29.0 325.3 DW-16 493782 2072876 6.3 127.8 28.5 319.2 DW-17 493703 2072926 6.3 152.4 30.5 319.6 DW-19 493569 2073117 6.3 179.6 29.5 323.8 DW-20 493797 2072733 6.3 122.2 28.5 321.4 DW-21 493826 2072608 6.3 198.3 30.5 320.7 DW-22 493685 2072505 6.5 268.0 29.0 321.7

34

ตาราง 3.5 ขอมลระดบน าใตดน และขอมลทางกายภาพบรเวณพนทศกษาในการเกบตวอยางเดอน กนยายน พ.ศ. 2552 (ครงท 2)




Conductivity Temperature head



DW-1 493435 2073093 5.8 197.7 28.5 322.0 DW-2 493434 2073123 5.9 239.0 28.0 322.0 DW-3 492975 2073451 6.3 157.8 39.8 334.0 DW-4 493274 2073208 6.8 77.6 28.0 331.1 DW-5 493925 2072751 6.0 172.5 27.5 315.4 DW-6 494469 2072315 6.3 245.0 29.0 316.1 DW-7 493776 2072380 6.5 256.2 30.0 322.2 DW-8 493716 2072651 6.4 272.0 28.0 323.7 DW-9 493733 2072694 5.9 241.0 29.5 319.5

DW-10 493671 2072727 6.0 124.0 28.0 320.8 DW-11 493587 2072628 6.0 175.4 28.0 323.0 DW-12 493378 2072714 5.9 175.4 28.0 323.5 DW-13 492695 2073051 6.1 144.7 29.0 326.0 DW-14 492394 2073118 5.3 224.0 32.0 329.4 DW-15 492776 2072174 6.0 212.0 28.0 326.1 DW-16 493782 2072876 6.4 117.5 29.0 319.0 DW-17 493703 2072926 5.3 160.3 29.0 320.2 DW-19 493569 2073117 5.7 208.0 29.0 324.0 DW-20 493797 2072733 6.0 122.2 28.5 321.4 DW-21 493826 2072608 6.2 208.0 28.5 321.1 DW-22 493685 2072505 6.0 191.0 32.5 322.4

35

ตาราง 3.6 ขอมลระดบน าใตดน และขอมลทางกายภาพบรเวณพนทศกษาทใชในการเกบตวอยาง เดอนธนวาคม พ.ศ. 2552 (ครงท 3)




conductivity temperature head



DW-1 493435 2073093 6.3 493.0 27.5 321.8 DW-2 493434 2073123 6.3 466.0 26.5 322.0 DW-3 492975 2073451 6.6 309.0 28.0 334.0 DW-4 493274 2073208 6.2 72.8 27.0 330.6 DW-5 493925 2072751 6.2 489.0 26.5 315.4 DW-6 494469 2072315 6.6 495.0 27.5 315.1 DW-7 493776 2072380 6.4 357.0 28.0 322.7 DW-8 493716 2072651 6.5 509.0 27.0 323.4 DW-9 493733 2072694 6.5 555.0 27.0 319.7 DW-10 493671 2072727 6.5 325.0 25.0 319.9 DW-11 493587 2072628 6.4 370.0 27.0 323.4 DW-12 493378 2072714 6.2 169.9 28.0 323.5 DW-13 492695 2073051 6.6 304.0 27.7 325.5 DW-14 492394 2073118 5.6 135.9 27.0 329.1 DW-15 492776 2072174 6.2 499.0 24.0 325.6 DW-16 493782 2072876 6.1 264.0 27.0 318.3 DW-17 493703 2072926 5.8 191.0 25.5 319.5 DW-19 493569 2073117 6.3 316.0 26.4 323.8 DW-20 493797 2072733 6.4 441.0 26.0 321.4 DW-21 493826 2072608 6.5 340.0 27.5 320.8 DW-22 493685 2072505 6.8 140.1 27.0 321.9

36

36

ตาราง 3.7 ขอมลผลการวเคราะหตวอยางน าเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2552 (ครงท 1) พารามเตอร TDS Na K Ca Mg Fe Mn CO3 HCO3 Cl F SO4 As Cd Cu Pb Se NO3 Zn

%Δ หนวย mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L

คามาตรฐาน

เหมาะสม 600 200 20 200 125

0.5 0.3 500 500

250 0.7 200 ตองไมมเลย

ตองไมมเลย

1 ตองไมมเลย

ตองไมมเลย 45

<5 -

อนโลมสงสด 1,200 1 0.5 600 1 250 0.05 0.01 1.5 0.01 15 -

DW-1 506.00 43.42 30.44 44.60 9.31 0.06 0.31 0.02 250.70 60.50 0.26 65.42 ND ND ND ND ND 1.50 0.01 10.40 DW-2 493.00 44.10 35.56 43.82 8.38 ND 0.37 0.03 240.30 55.52 0.23 56.61 ND ND ND ND ND 0.60 0.01 8.07 DW-3 384.00 79.92 0.15 12.44 1.04 0.02 0.27 0.11 271.70 3.50 0.28 0.69 ND ND ND ND ND 1.20 ND 7.31 DW-4 318.00 6.55 22.83 11.40 6.99 0.02 0.74 0.01 85.68 17.25 0.32 29.67 ND ND ND ND ND 1.90 0.03 1.58 DW-5 472.00 19.86 15.69 37.50 9.80 ND 0.29 0.02 177.60 23.76 0.29 36.71 ND ND ND ND ND 2.00 0.01 13.20 DW-6 571.00 21.67 16.82 36.67 10.01 ND 0.03 0.03 277.90 18.51 0.77 30.22 ND ND ND ND ND 2.10 ND 4.95 DW-7 423.00 20.07 11.31 30.75 10.55 ND 0.16 0.01 202.70 13.76 0.20 80.30 ND ND ND ND ND 0.50 ND 9.52 DW-8 565.00 46.19 32.96 27.30 13.48 0.02 0.34 0.03 261.20 34.77 0.39 50.37 ND ND ND ND ND 7.40 ND 8.69 DW-9 567.00 44.00 37.22 24.04 15.16 ND 0.08 0.04 252.90 35.52 0.54 50.08 ND ND 0.01 ND ND 3.60 0.01 7.37 DW-10 546.00 35.72 32.24 40.94 11.96 ND 0.04 0.02 217.30 23.76 0.35 37.53 ND ND ND ND ND 1.70 ND 28.83 DW-11 574.00 45.51 23.53 32.76 11.06 ND 0.07 0.03 255.20 28.26 0.32 58.49 ND ND ND ND ND 8.10 ND 7.33 DW-12 262.00 18.50 3.19 25.02 4.37 0.54 0.25 0.01 106.60 18.01 0.34 37.15 ND ND 0.02 ND ND 0.40 ND 8.56 DW-13 365.00 9.73 6.63 59.45 5.94 ND 0.02 0.15 187.00 5.75 0.25 44.98 ND ND ND ND ND 0.20 ND 3.06 DW-14 259.00 5.45 2.35 48.03 2.90 0.03 0.51 ND 29.26 86.29 0.08 11.31 ND ND 0.01 ND ND 2.60 0.02 3.30 DW-15 350.00 7.10 2.96 39.48 7.36 ND 0.08 ND 149.40 24.26 0.14 60.41 ND ND ND ND ND 1.40 ND 8.19 DW-16 279.00 15.30 11.07 41.93 6.61 0.32 0.20 0.01 145.10 20.51 0.34 57.67 ND ND ND ND ND 1.80 ND 9.87 DW-17 233.00 9.59 7.45 23.11 4.83 ND 0.25 0.01 102.40 7.75 0.15 41.45 ND ND 0.02 ND ND 1.00 0.07 6.76 DW-19 290.00 7.24 14.20 37.77 8.29 0.11 0.01 0.02 175.50 20.26 0.23 39.88 ND ND ND ND ND 1.50 0.01 7.46 DW-20 233.00 14.52 8.75 31.77 6.26 10.00 2.51 0.02 164.00 11.30 0.25 64.04 ND ND ND ND ND 0.80 ND 7.19 DW-21 275.00 15.34 10.32 28.96 9.01 0.09 0.65 0.03 159.10 11.26 0.59 47.82 ND ND 0.04 ND ND 0.70 0.04 9.83 DW-22 445.00 25.49 34.00 63.77 10.05 0.17 0.67 0.05 344.80 29.77 0.48 43.87 ND ND ND ND ND 0.70 0.01 8.03

37

37

ตาราง 3.8 ขอมลผลการวเคราะหตวอยางน าเดอนกนยายน พ.ศ. 2552 (ครงท 2) พารามเตอร TDS Na K Ca Mg Fe Mn CO3 HCO3 Cl F SO4 As Cd Cu Pb Se NO3 Zn

%Δ หนวย mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L


เหมาะสม 600 200 20 200 125

0.5 0.3 500 500

250 0.7 200 ตอง

ไมมเลย ตอง

ไมมเลย 1

ตอง ไมมเลย

ตอง ไมมเลย 45

<5 -

อนโลมสงสด 1,200 1 0.5 600 1 250 0.05 0.01 1.5 0.01 15 -

DW-1 427.00 25.69 27.07 33.08 7.70 0.08 0.38 0.01 258.80 56.11 0.24 44.86 ND ND ND ND ND 3.00 0.02 8.25 DW-2 472.00 28.05 25.41 32.21 7.92 ND 0.37 0.01 235.80 54.96 0.26 42.48 0.01 ND ND ND ND 17.90 0.03 8.86 DW-3 403.50 60.05 0.19 10.96 2.98 0.24 0.31 0.03 284.60 7.31 0.25 0.63 ND ND ND 0.01 ND 11.80 ND 16.99 DW-4 187.50 9.69 26.98 17.85 2.56 0.31 0.03 0.02 64.78 17.21 0.25 28.95 ND ND 0.01 ND ND 4.30 0.03 7.59 DW-5 405.50 25.54 12.94 40.41 10.08 0.07 0.12 0.01 137.90 45.25 0.24 38.84 ND ND ND 0.01 ND 8.60 ND 20.61 DW-6 460.50 28.37 15.26 45.72 11.42 0.07 0.03 0.02 227.80 50.67 0.68 36.75 ND ND ND ND ND 12.50 0.03 9.24 DW-7 433.50 10.70 6.21 42.00 10.00 0.19 0.27 0.02 106.60 45.11 0.19 32.44 ND ND ND ND ND 11.70 0.04 9.88 DW-8 609.00 43.40 14.93 34.09 15.42 1.35 0.16 0.03 248.70 72.97 0.46 55.09 ND ND 0.01 0.01 ND 4.80 0.04 2.05 DW-9 426.00 45.75 13.60 30.76 14.97 0.14 0.67 0.01 225.30 70.50 0.51 56.04 ND ND 0.01 ND ND 4.10 0.04 7.69 DW-10 382.50 42.49 15.00 29.71 13.22 0.20 0.01 0.01 234.10 65.10 0.33 53.91 ND ND 0.01 ND ND 1.70 0.03 3.57 DW-11 312.50 37.44 11.22 25.41 8.71 0.15 0.19 0.01 165.10 53.52 0.28 41.61 ND ND ND ND ND 2.10 0.03 9.66 DW-12 308.50 37.26 3.93 25.96 5.09 0.14 0.37 0.01 152.20 52.63 0.23 51.15 ND ND 0.03 ND ND 7.40 0.05 3.67 DW-13 408.00 12.02 5.05 35.95 6.49 0.39 0.27 0.01 156.70 45.09 0.26 31.52 ND ND ND ND ND 8.30 0.03 2.38 DW-14 445.50 106.70 4.16 11.74 2.90 0.12 0.52 ND 12.54 189.70 0.10 10.35 ND ND 0.01 ND ND 5.40 0.05 0.23 DW-15 547.00 51.20 5.43 30.40 12.83 0.13 0.08 0.01 191.50 73.30 0.15 66.37 ND ND 0.01 ND ND 9.70 0.03 5.26 DW-16 288.50 17.58 13.26 43.94 6.62 0.10 0.10 0.01 140.30 45.09 0.31 32.66 ND ND 0.01 ND ND 5.20 0.04 9.03 DW-17 303.50 12.66 2.39 19.82 3.13 1.63 0.01 ND 120.00 59.67 0.12 18.40 ND ND 0.01 ND ND 12.30 0.05 7.73 DW-19 524.00 23.63 7.07 28.31 9.15 0.06 0.01 ND 151.90 61.38 0.24 30.92 ND ND 0.01 ND ND 18.80 0.03 8.24 DW-20 242.50 20.73 7.92 35.45 5.84 9.61 2.85 0.01 160.90 53.22 0.22 40.80 ND ND ND ND ND 0.10 0.03 8.79 DW-21 407.50 29.35 22.89 67.93 8.91 0.16 0.33 0.02 269.40 65.70 0.44 71.66 ND ND 0.01 ND ND 4.50 0.06 6.92 DW-22 368.50 24.93 13.69 61.04 7.14 0.23 0.47 0.01 242.10 56.41 0.30 61.03 ND ND 0.01 ND ND 14.90 0.03 10.56

38

38

ตาราง 3.9 ขอมลผลการวเคราะหตวอยางน าเดอน ธนวาคม พ.ศ. 2552 (ครงท 3) พารามเตอร TDS Na K Ca Mg Fe Mn CO3 HCO3 Cl F SO4 As Cd Cu Pb Se NO3 Zn

% หนวย mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L mg/L


เหมาะสม 600 200 20 200 125

0.5 0.3 500 500

250 0.7 200 ตอง

ไมมเลย ตอง

ไมมเลย 1

ตอง ไมมเลย

ตอง ไมมเลย 45

<5 -

อนโลมสงสด 1,200 1 0.5 600 1 250 0.05 0.01 1.5 0.01 15 - DW-1 458.50 34.27 37.08 52.49 10.03 0.08 0.17 0.02 248.40 67.50 0.31 50.65 ND ND ND ND ND 2.00 0.21 9.09

DW-2 407.50 35.13 37.05 51.47 8.15 0.01 0.17 0.02 244.20 69.61 0.24 49.63 ND ND ND ND ND ND ND 8.12

DW-3 461.50 67.92 1.02 9.71 1.14 0.01 1.64 0.05 265.10 10.92 0.29 1.14 ND ND ND ND ND 1.20 0.03 6.42

DW-4 161.50 9.75 28.17 19.10 2.74 0.06 0.02 ND 66.87 48.01 0.34 34.20 ND ND ND ND ND 0.20 0.01 3.86

DW-5 435.00 30.68 15.48 32.02 13.25 0.02 1.34 0.01 148.40 56.25 0.33 45.52 ND ND ND 0.01 ND 0.60 0.02 10.60

DW-6 443.00 39.68 18.11 52.14 10.40 0.00 0.04 0.04 190.20 56.41 0.82 49.92 ND ND ND 0.02 ND 2.60 0.03 8.45

DW-7 332.50 25.05 10.47 43.26 11.64 0.27 1.47 0.02 148.40 52.47 0.33 46.97 ND ND ND ND ND 0.10 0.02 9.11

DW-8 461.00 50.72 24.43 30.78 12.73 0.06 0.44 0.03 202.70 84.93 0.57 63.67 ND ND ND ND ND 0.00 0.01 3.10

DW-9 518.50 60.80 21.25 35.96 15.74 ND 0.10 0.02 171.40 86.91 0.63 53.26 ND ND 0.01 0.01 ND 2.00 ND 9.11

DW-10 319.50 24.35 20.58 32.90 8.70 ND 0.01 0.04 246.30 25.83 0.46 11.95 ND ND ND ND ND 0.60 ND 7.46

DW-11 351.50 35.20 18.97 30.61 7.78 0.03 0.07 0.02 131.70 57.88 0.40 42.03 0.01 ND ND ND ND 0.90 0.01 5.74

DW-12 182.50 18.73 4.04 38.33 3.41 0.51 0.12 0.01 156.40 54.27 0.20 11.45 ND ND 0.05 0.03 ND 0.40 0.06 4.66

DW-13 321.00 14.37 4.33 36.22 5.19 0.18 0.07 0.03 135.80 48.84 0.31 33.18 ND ND ND ND ND 0.70 0.02 8.62

DW-14 145.50 22.92 2.13 6.82 1.26 0.09 0.15 ND 37.62 42.31 0.08 2.57 ND ND 0.01 0.01 ND 0.20 0.02 5.70

DW-15 472.50 50.74 5.70 33.56 13.13 0.08 0.01 0.01 150.50 82.16 0.17 59.27 ND ND ND ND ND 0.00 0.04 6.16

DW-16 261.00 14.74 11.71 37.47 5.94 0.04 0.08 0.01 100.30 48.69 0.36 36.30 ND ND ND ND ND 0.20 0.01 9.48

DW-17 221.00 30.34 7.71 28.26 4.19 ND 0.01 0.01 160.60 67.96 0.20 24.13 ND ND 0.02 0.03 ND 0.60 0.06 3.45

DW-19 305.00 23.20 10.24 30.60 7.21 ND 0.01 0.01 125.40 57.80 0.30 31.30 ND ND 0.01 ND ND 1.70 0.04 2.07

DW-20 422.50 23.38 8.23 33.65 8.99 5.82 3.45 0.02 152.60 57.13 0.19 29.45 ND ND ND ND ND 0.50 0.03 5.51 DW-21 328.50 26.63 24.40 43.37 6.74 0.11 0.57 0.02 135.80 63.12 0.76 75.72 ND ND ND 0.01 ND 0.10 0.01 2.35 DW-22 159.50 4.99 2.53 46.10 4.17 0.05 0.01 0.06 171.10 18.36 0.13 26.30 0.01 ND ND 0.01 ND 1.10 0.23 4.24

3.3.3 ผลการวเคราะหไอออนบวก ไอออนลบ และผลการค านวณสมดลประจ (Change Balance)

ผลการวเคราะหทางเคมของการเกบตวอยางน าในเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2552 (ครงท 1) จากหองปฏบตการเคม ภาควชาธรณวทยา และหองวเคราะหเคม ICP ภาควชาเคมวทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม เมอเปรยบเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2551 (ภาคผนวก ก) พบวาปรมาณโซเดยมอยในชวง 5.45-79.92 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 200 มลลกรมตอลตร ปรมาณโพแทสเซยม อยในชวง 0.15-37.22 มลลกรมตอลตร มบอท DW-1, DW-2, DW-4, DW-8, DW-9, DW-10, DW-11 และ DW-22 มคาเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 20 มลลกรมตอลตร ปรมาณแคลเซยมอยในชวง 11.40-59.45 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 200 มลลกรมตอลตร ปรมาณแมกนเซยม อยในชวง 1.04-15.16 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 125 มลลกรมตอลตร ปรมาณคารบอเนตอยในชวง ไมพบ-0.15 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภคซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 500 มลลกรมตอลตร ปรมาณไบคารบอเนตอยในชวง 29.26-344.80 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 500 มลลกรมตอลตร ปรมาณคลอไรดในชวง 3.50-60.50 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 250 มลลกรมตอลตร ปรมาณฟลออไรด อยในชวง 0.08-0.77 มลลกรมตอลตร มบอ DW-6 มคาเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 0.7 มลลกรมตอลตร แตมคาไมเกนคาอนโลมสงสด ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 1.0 มลลกรมตอลตร ปรมาณซลเฟตอยในชวง 0.69-80.30 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 200 มลลกรมตอลตร

ผลการวเคราะหโลหะในเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2552 (ครงท 1) ดวยเครองอนดกทฟลคอปเปลพลาสมาออฟตคอลอมสชนสเปคโตรมเตอร (ICP-OES) เมอเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม พ.ศ. 2551 (ภาคผนวก ก) พบวาปรมาณเหลกอยในชวง ไมพบ-10 มลลกรมตอลตร มบอ DW-12 มคาเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 0.5 มลลกรมตอลตร สวนบอ DW-20 มคาเกนคาอนโลมสงสด ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 1.0 มลลกรมตอลตร ปรมาณแมงกานสอยในชวง 0.01-2.51 มลลกรมตอลตร มบอ DW-1, DW-2, DW-8, DW-9, DW-21 และ DW-22 มคาเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 0.3 มลลกรมตอลตร มบอ DW-10

39

23

23

และ DW-4 ทมคาเกนคาอนโลมสงสด ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 0.5 มลลกรมตอลตร ปรมาณทองแดงอยในชวง ไมพบ-0.04 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 1.0 มลลกรมตอลตร ปรมาณสงกะสอยในชวง ไมพบ-0.07 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 1.0 มลลกรมตอลตร ปรมาณสารหน แคดเมยม ตะกว และซลเนยม ตรวจไมพบ

ความนาเชอถอของขอมลการวเคราะหตวอยางน าในเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2552 (ครงท 1) พจารณาไดจากคา Cation-Anion Balance (%) ทหาไดจากการแทนคาปรมาณของไอออนตางๆในหนวย equivalents per million (epm) ซงผลการวเคราะหตวอยางน าจากหองปฏบตการธรณเคมภาควชาธรณวทยา คณะวทยาศาสตร และหองวเคราะหเคม ICP ภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมจ านวน 21 บอ มคา Cation-Anion Balance (%) เทากบ 10.40, 8.07, 7.31, 1.58,13.20, 4.95, 9.52, 8.69, 7.37, 28.83, 7.33, 8.56, 3.06, 3.30, 8.19, 9.87, 6.76, 7.46, 7.19, 9.83 และ8.03 เปอรเซนต ตามล าดบ (ตาราง 3.7) โดยบอท DW-4, DW-6, DW-13 และ DW-14 มผลการวเคราะหทสามารถน ามาใชได และนาเชอถอ สวนบอท DW-2, DW-3, DW-7, DW-8, DW-9, DW-11, DW-12, DW-15, DW-16, DW-17, DW-19, DW-21, DW-20 และ DW-22 ผลการวเคราะหพอใชไดสวนบอท DW-1, DW-5 และ DW-10 ผลการวเคราะหไมสามารถน ามาใชได และไมนาเชอถอเพราะมคาเกนมาตรฐานทก าหนดคอควรมคา Cation-Anion Balance (%) ไมเกน 10

ผลการวเคราะหทางเคมของการเกบตวอยางน าในเดอนกนยายน พ.ศ. 2552 (ครงท 2) จากหองปฏบตการเคม ภาควชาธรณวทยา และหองวเคราะหเคม ICP ภาควชาเคมวทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม เมอเปรยบเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2551 (ภาคผนวก ก) ปรมาณโซเดยมอยในชวง 9.69-106.70 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 200 มลลกรมตอลตร ปรมาณโพแทสเซยม อยในชวง 0.19-27.07 มลลกรมตอลตร มบอท DW-1, DW-2, DW-4 และ DW-21 มคาเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 20 มลลกรมตอลตร ปรมาณแคลเซยมอยในชวง 10.96-67.93 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 200 มลลกรมตอลตร ปรมาณแมกนเซยม อยในชวง 2.56-15.42 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภคซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 125 มลลกรมตอลตร ปรมาณคารบอเนตอยในชวง ไมพบ-0.03 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมไมเกน 500 มลลกรมตอลตร ปรมาณไบคารบอเนตอยในชวง 12.54-284.60 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 500 มลลกรมตอลตร ปรมาณคลอไรด

40

24

24

อยในชวง 7.31-189.70 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 250 มลลกรมตอลตร ปรมาณฟลออไรด อยในชวง 0.10-0.68 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 0.70 มลลกรมตอลตร และคาอนโลมสงสดซงก าหนดไวไมเกน 1 มลลกรมตอลตร ปรมาณซลเฟตอยในชวง 0.63-71.66 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 200 มลลกรมตอลตร

ผลการวเคราะหโลหะในเดอนกนยายน พ.ศ. 2552 (ครงท 2) ดวยเครองอนดกทฟลคอปเปลพลาสมาออฟตคอลอมสชนสเปคโตรมเตอร (ICP-OES) เมอเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2551 (ภาคผนวก ก) พบวาปรมาณเหลกอยในชวง ไมพบ-9.61 มลลกรมตอลตร มบอ DW-8, DW-17 และ DW-20 มคาเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 0.5 มลลกรมตอลตร และคาอนโลมสงสด ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 1.0 มลลกรมตอลตร ปรมาณแมงกานส อยในชวง 0.01-2.85 มลลกรมตอลตร มบอ DW-1, DW-2, DW-3, DW-12, DW-14, DW-20, DW-21 และ DW-22 มคาเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 0.30 มลลกรมตอลตร และคาอนโลมสงสด ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 0.50 มลลกรมตอลตร ปรมาณทองแดงอยในชวง ไมพบ-0.03 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 1.0 มลลกรมตอลตร ปรมาณสงกะสอยในชวง ไมพบ-0.06 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 1.0 มลลกรมตอลตร ปรมาณสารหนอยในชวง ไมพบ-0.01 มลลกรมตอลตร ในบอท DW-2 มคาเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภคซงก าหนดไววาตองไมพบเลยแตไมเกนคาอนโลมสงสด ซงก าหนดวาควรมคาไว 0.05 มลลกรมตอลตร ปรมาณตะกวอยในชวง ไมพบ-0.01 มลลกรมตอลตร ในบอท DW-3, DW-5 และ DW-8 มคาเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาตองไมพบเลย สวนแคดเมยม และซลเนยม ตรวจไมพบ

ความนาเชอถอของขอมลการวเคราะหตวอยางน าในเดอนกนยายน พ.ศ. 2552 (ครงท 2)พจารณาไดจากคา Cation-Anion Balance (%) ทหาไดจากการแทนคาปรมาณของไอออนตางๆในหนวย equivalents per million (epm) ซงผลการวเคราะหตวอยางน า จากหองปฏบตการธรณเคมภาควชาธรณวทยา คณะวทยาศาสตรและหองวเคราะหเคม ICP ภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมจ านวน 21 บอ มคา Cation-Anion Balance (%) เทากบ 8.25, 8.87, 16.99, 7.59, 20.61, 9.24, 9.88, 6.88, 7.69, 3.57, 9.66, 3.67, 2.38, 0.23, 5.26, 9.03, 7.73, 8.24, 8.79, 6.92 และ10.56 ตามล าดบ (ตาราง 3.8) บอท DW-10, DW-12, DW-13 และ DW-14 ผลการวเคราะหสามารถ

41

25

25

น ามาใชไดและนาเชอถอ บอท DW-1, DW-2, DW-4, DW-6, DW-7, DW-8, DW-9, DW-11, DW-15, DW-16, DW-17, DW-18, DW-19, DW-20 และ DW-21 ผลการวเคราะหพอใชไดสวนบอท DW-3, DW-5 และ DW-20 ผลการวเคราะหไมสามารถน ามาใชได และไมนาเชอถอเพราะมคาเกนมาตรฐานทก าหนดคอควรมคา Cation-Anion Balance (%) ไมเกน 10

ผลการวเคราะหทางเคมของการเกบตวอยางน าในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2552 (ครงท 3) จากหองปฏบตการเคม ภาควชาธรณวทยา และหองวเคราะหเคม ICP ภาควชาเคมวทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม เมอเปรยบเทยบกบมาตรฐานน าบาดาล เพอการบรโภคตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2551 (ภาคผนวก ก) ปรมาณโซเดยมอยในชวง 4.99-60.80 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 200 มลลกรมตอลตร ปรมาณโพแทสเซยม อยในชวง 1.02-37.8 มลลกรมตอลตร มบอ DW-1, DW-2, DW-4, DW-8, DW-9, DW-10 และ DW-21 มคาเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 20 มลลกรมตอลตร ปรมาณแคลเซยมอยในชวง 6.82-46.10 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภคซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 200 มลลกรมตอลตร ปรมาณแมกนเซยมอยในชวง 4.17-15.74 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าดมเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 125 มลลกรมตอลตร ปรมาณคารบอเนตอยในชวง ไมพบ-0.06 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนมาตรฐานทก าหนดไววาควรมคาไมเกน 500 มลลกรมตอลตร ปรมาณไบคารบอเนตอยในชวง 37.62-265.10 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนมาตรฐานทก าหนดไววาควรมคาไมเกน 500 มลลกรมตอลตร ปรมาณคลอไรดอยในชวง 10.92-86.91 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนมาตรฐาน ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 250 มลลกรมตอลตร ปรมาณฟลออไรด อยในชวง 0.08-0.82 มลลกรมตอลตร บอท DW-6 และ DW-21 มคาเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 0.7 มลลกรมตอลตร แตไมเกนคาอนโลมสงสด ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 1.0 มลลกรมตอลตร ปรมาณซลเฟตอยในชวง 1.14-75.72 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 200 มลลกรมตอลตร

ผลการวเคราะหโลหะหนกเดอนในธนวาคม พ.ศ. 2552 (ครงท 3) ดวยเครองอนดกทฟลคอปเปลพลาสมาออฟตคอลอมสชนสเปคโตรมทร (ICP-OES) เมอเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2551 (ภาคผนวก ก) พบวาปรมาณเหลกอยในชวงไมพบ-5.82 มลลกรมตอลตร มบอ DW-6 และ DW-21 มคาเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 0.5 มลลกรมตอลตรแตมคาไมเกนคาอนโลมสงสด ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 1.0 มลลกรมตอลตร ปรมาณแมงกานส อยในชวง 0.01-3.45 มลลกรมตอลตร มบอ DW-3, DW-5, DW-7 และ DW-20 มคาเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาล

42

26

26

เพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 0.3 มลลกรมตอลตร และบอท DW-21 มคาเกนคาอนโลมสงสดซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 0.5 มลลกรมตอลตร ปรมาณทองแดงอยในชวง ไมพบ-0.02 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 1.0 มลลกรมตอลตร ปรมาณสงกะสอยในชวง ไมพบ-0.23 มลลกรมตอลตร มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาควรมคาไมเกน 1 มลลกรมตอลตร ปรมาณสารหนในชวง ไมพบ-0.01 มลลกรมตอลตร ในบอท DW-11และ DW-22 มคาเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาตองไมพบเลยแตไมเกนคาอนโลมสงสด ซงก าหนดไว 0.05 มลลกรมตอลตร ปรมาณตะกวอยในชวง ไมพบ-0.01 มลลกรมตอลตร ในบอท DW-5, DW-6, DW-9, DW-12, DW-14, DW-17, DW-21 และ DW-22 มคาเกนเกณฑมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ซงก าหนดไววาตองไมพบเลย สวนแคดเมยม และซลเนยม ตรวจไมพบ

ความนาเชอถอของขอมลการวเคราะหตวอยางน าในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2552 (ครงท 3)พจารณาไดจากคา Cation-Anion Balance (%) ทหาไดจากการแทนคาปรมาณของไอออนตางๆในหนวย equivalents per million (epm) ซงผลการวเคราะหตวอยางน า จากหองปฏบตการธรณเคมภาควชาธรณวทยา คณะวทยาศาสตร และหองวเคราะหเคม ICP ภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมจ านวน 21 บอ มคา Cation-Anion Balance (%) เทากบ 9.09, 8.12, 6.42, 3.86, 10.60, 8.45, 9.11, 3.10, 9.11, 7.46, 5.74, 4.66, 8.62, 5.70, 6.16, 9.48, 3.45, 2.07, 5.51, 2.35 และ 4.24 ตามล าดบ (ตาราง 3.9) บอท DW-4, DW-8, DW-12, DW-17, DW-19, DW-21 และ DW-22 ผลการวเคราะหทใชได และนาเชอถอ บอท DW-1, DW-2, DW-3, DW-6, DW-7, DW-9, DW-10, DW-11, DW-13, DW-14, DW-15, DW-16 และ DW-20 ผลการวเคราะหพอใชได สวนบอท DW-5 ผลการวเคราะหไมสามารถน ามาใชได และไมนาเชอถอ เพราะมคาเกนมาตรฐานทก าหนดคอควรมคา Cation-Anion Balance (%) ไมเกน 10

คาความคลาดเคลอน หรอคาความผดพลาดทท าใหผลการวเคราะหไมนาเชอถอสาเหตนาจะมาจากขนตอนในการเกบตวอยางน า และขนตอนการวเคราะหผลตวอยางน าทเกดจากความไมช านาญในการใชเครองมอบางชนด รวมถงระยะเวลาในการเกบตวอยางน ากอนน ามาท าการวเคราะหทนานเกนไป (มากกวา 3 เดอน)

3.3.4 ผลการวเคราะหรปแบบทางเคมโดยแผนภมไพเพอร ในการจ าแนกเฟชสอทกเคมในการศกษาครงน จะใชแผนภมภาพไพเพอร (Piper diagram)

ตามวธการของ Galloway และKaiser (1980) ดงรป 2.4 ซงมการจดกลมตามอนมลหลกทพบในน าบาดาลของกลมไอออนบวก และไอออนลบ เปนแผนภมไพเพอรของน าบาดาลผานโปรแกรมส าเรจรป Aquachem 4.0 ซงจะชวยในการจดวางและวเคราะหขอมลเพอใหไดเฟชสอทกเคมในพนท

43

27

27

ศกษา ทงนจะแบงการน าเสนอผลการวเคราะหออกเปน 3 ชวงฤดกาล คอ ชวงท 1 ฤดแลง เดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2552 ชวงท 2 ฤดฝน เดอนกนยายน พ.ศ. 2552 และชวงท 3 ฤดหนาว เดอนธนวาคม พ.ศ. 2552 โดยมรายละเอยดดงน

3.3.4.1 เฟชสอทกเคมในชวงเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2552 เฟชสอทกเคมทพบในบรเวณบอเกบตวอยางน าทงหมด 21 บอในเขตหมบานอโบสถ

หมบานทาขาม และหมบานปาจ แบงเฟชสอทกเคม ออกเปน 4 ประเภท (รป 3.4) ดงน 1. เฟชสอทกเคมประเภทแคลเซยม-ไบคารบอเนต (Ca-HCO3) มกพบในน าบาดาลเกด

ใหม และมอายนอย มสภาพเปนกรดออนๆ พบตามพนททมสภาพภมประเทศเปนทสง หรอพนทรบน าโดยตรง ซงคณภาพน าบาดาลแบบนสวนใหญมกเปนน าจด โดยจะพบเฟชสอทกเคมนไดในบอเกบตวอยางน าท DW-1, DW-2, DW-5, DW-6, DW-7, DW-10, DW12, DW-13, DW-15, DW-16, DW-17, DW-19, DW-20, DW-21 และ DW-22

2. เฟชสอทกเคมประเภทโซเดยม-ไบคารบอเนต (Na-HCO3) เปนน าบาดาลทพบในชนหนใหน า เนองจากมการเคลอนทของน าผานชนหนทมการแลกเปลยนไอออน หรอเกดจากการซมผานของน าทมาจากการชะลางท าความสะอาดเครองอปโภคบรโภคในชมชน เพราะในผงซกฟอกและน ายาลางจานสวนใหญมโซเดยม (Na) เปนองคประกอบหลกจงท าใหมโซเดยม (Na) เพมขน พบในพนทศกษาบรเวณ DW-3, DW-8, DW-9 และ DW-11

3. เฟชสอทกเคมประเภทโปแตสเซยม-ไบคารบอเนต (K-HCO3) พบในบอเกบตวอยางน าท DW-4 เปนน าบาดาลทเกดรปแบบทางเคมทมการซบซอนมากขน อาจมการใชปยโพแทสเซยม (K) ในการเกษตรเปนจ านวนมาก จงท าใหพบปรมาณโพแทสเซยม (K) สง

4. เฟชสอทกเคม แคลเซยม-คลอไรด (Ca-Cl) พบในบอเกบตวอยางน าท DW-14 เปนน าบาดาลทมการเคลอนทผานชนหนมาจากพนทเตมน าทอาจมาจากน าฝนทมสวนประกอบของคลอไรด (Cl-)

44

28

28

20%

20%

20%

40%

40%

40%

60%

60%

60%

80%

80%

80%

Mg

Ca

20%

20%

20%

40%

40%

40%

60%

60%

60%

80%80

%

80%

SO

4

Cl

SO

4 +

Cl C

a +

Mg

Na +

K

HC

O3 +

CO

3

80%

80%

60%

60%

40%

40%

20%

20%

A

A

A

B

B

B

C C

C

D D

D

CC

C

E E

E

I

I

I

G G

G

P P

P

PP

P

B

B

B

A

A

A

I

I

I

L L

L

H

H

H

L

L

L

M

M

M

EE

E

O

O

O

G

G

G

H H

H

DW-3

DW-13

DW-15

Legend

A DW-1

B DW-2

C DW-3

D DW-4

C DW-5

E DW-6

I DW-7

G DW-8

P DW-9

P DW-10

B DW-11

A DW-12

I DW-13

L DW-14

H DW-15

L DW-16

M DW-17

E DW-19

O DW-20

G DW-21

H DW-22

รป 3.4 แผนภาพไพเพอรแสดงเฟชสอทกเคมของตวอยางน าใน

เดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2552 (ครงท 1)

3.3.4.2 เฟชสอทกเคมในชวงเดอนกนยายน พ.ศ. 2552 เฟชสอทกเคมทพบในบรเวณบอเกบตวอยางน าทงหมด 21 บอ ในเขตหมบานอโบสถ

หมบานทาขาม และหมบานปาจ แบงเฟชสอทกเคมออกเปน 3 ประเภท (รป 3.5) ดงน 1. เฟชสอทกเคมประเภทแคลเซยม-ไบคารบอเนต (Ca-HCO3) มกพบในน าบาดาลเกด

ใหม และมอายนอย มสภาพเปนกรดออนๆ พบตามพนททมสภาพภมประเทศเปนทสง หรอพนทรบน าโดยตรง ซงคณภาพน าบาดาลแบบนสวนใหญมกเปนน าจด โดยจะพบเฟชสอทกเคมนไดในบรเวณบอเกบตวอยางน าท DW-1, DW-2, DW-4, DW-5, DW-6, DW-7, DW-13, DW-16, DW-17, DW-19, DW-20, DW-21 และ DW-22

2. เฟชสอทกเคมประเภทโซเดยม-ไบคารบอเนต (Na-HCO3) เปนน าบาดาลทอาจเกดจากการซมผานของน าทมาจากการชะลางท าความสะอาดเครองอปโภคบรโภคในชมชน เพราะในผงซกฟอก และน ายาลางจานสวนใหญมโซเดยม (Na) เปนองคประกอบหลก จงท าใหมโซเดยม (Na) ในองคประกอบทางเคมสง พบไดในบอเกบตวอยางน าท DW-3, DW-8, DW-9, DW-10, DW-11, DW-12 และ DW-15

45

29

29

3. เฟชสอทกเคมประเภทแคลเซยม-คลอไรด (Na-Cl) เปนน าบาดาลทอาจเกดจากการซมผานของน าทมาจากการชะลางท าความสะอาดเครองอปโภคบรโภคในชมชน เพราะในผงซกฟอก และน ายาลางจานสวนใหญมโซเดยม (Na) เปนองคประกอบหลก จงท าใหมโซเดยม (Na) ในองคประกอบทางเคมสง นอกจากนยงอาจมาจากพนทเตมน าทมาจากน าฝนทมสวนประกอบของคลอไรด (Cl-) พบไดในบอเกบตวอยางน าท DW-14

20%

20%

20%

40%

40%

40%

60%

60%

60%

80%

80%

80%

Mg

Ca

20%

20%

20%

40%

40%

40%

60%

60%

60%

80%

80%

80%

SO

4

Cl

SO

4 +

Cl C

a +

Mg

Na +

K

HC

O3 +

CO

3

80%

80%

60%

60%

40%

40%

20%

20%

A

A

A

BB

B

CC

C

D

D

D

CC

C

E E

E

I I

I

G G

G

P P

P

P P

P

BB

B

A

A

A

II

I

L L

L

HH

H

LL

L

M M

M

E E

E

O

O

O

G

G

G

H

H

H

DW-3

Legend

A DW-1

B DW-2

C DW-3

D DW-4

C DW-5

E DW-6

I DW-7

G DW-8

P DW-9

P DW-10

B DW-11

A DW-12

I DW-13

L DW-14

H DW-15

L DW-16

M DW-17

E DW-19

O DW-20

G DW-21

H DW-22

รป 3.5 แผนภาพไพเพอรแสดงเฟชสอทกเคมของตวอยางน า

ในเดอนกนยายน พ.ศ. 2552 (ครงท 2)

46

30

30

20%

20%

20%

40%

40%

40%

60%

60%

60%

80%

80%

80%

Mg

Ca

20%

20%

20%

40%

40%

40%

60%

60%

60%

80%80

%

80%

SO

4

Cl

SO

4 +

Cl C

a +

Mg

Na +

K

HC

O3 +

CO

3

80%

80%

60%

60%

40%

40%

20%

20%

AA

A

BB

B

C C

C

D

D

D

C C

C

EE

E

II

I

G G

G

P P

P

P

P

P

BB

B

A A

A

II

I

L L

L

HH

H

L

L

L

MM

M

E E

E

O O

O

G

G

G

HH

H

DW-3

DW-10

DW-16

DW-22

Legend

A DW-1

B DW-2

C DW-3

D DW-4

C DW-5

E DW-6

I DW-7

G DW-8

P DW-9

P DW-10

B DW-11

A DW-12

I DW-13

L DW-14

H DW-15

L DW-16

M DW-17

E DW-19

O DW-20

G DW-21

H DW-22

รป 3.6 แผนภาพไพเพอรแสดงเฟชสอทกเคมของตวอยางน า

ในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2552 (ครงท 3)

3.3.4.3 เฟชสอทกเคมในชวงเดอนธนวาคม พ.ศ. 2552 เฟชสอทกเคมทพบในบรเวณบอเกบตวอยางน าทงหมด 21 บอ ในเขตหมบานอโบสถ

หมบานทาขาม และหมบานปาจ แบงเฟชสอทกเคมออกเปน 4 ประเภท (รป 3.6) ดงน 1. เฟชสอทกเคมประเภทแคลเซยม-ไบคารบอเนต (Ca-HCO3) มกพบในน าบาดาลเกด

ใหม และมอายนอย มสภาพเปนกรดออนๆ พบตามพนททมสภาพภมประเทศเปนทสง หรอพนทรบน าโดยตรง ซงคณภาพน าบาดาลแบบนสวนใหญมกเปนน าจด โดยจะพบเฟชสอทกเคมนไดในบอเกบตวอยางน าท DW-1, DW-2, DW-5, DW-6, DW-7, DW-10, DW-12, DW-13, DW-16, DW-17, DW-19, DW-20 และ DW-22

2. เฟชสอทกเคมประเภทโซเดยม-ไบคารบอเนต (Na-HCO3) เปนน าบาดาลทมการเคลอนทผานชนหนมาจากพนทเตมน า อาจเปนน าบาดาลทเกดจากการซมผานของน าทมาจากการชะลางท าความสะอาดเครองอปโภคบรโภคในชมชน เพราะในผงซกฟอก และน ายาลางจานสวนใหญมโซเดยม (Na) เปนองคประกอบหลก จงท าใหมโซเดยม (Na) ในองคประกอบทางเคมสง พบไดในบอเกบตวอยางน าท DW-3, DW-8, DW-9, DW-11, DW-15 และ DW-21

47

31

31

3. เฟชสอทกเคมประเภทแคลเซยม-คลอไรด (Na-Cl) เปนน าบาดาลทอาจเกดจากการซมผานของน าทมาจากการชะลางท าความสะอาดเครองอปโภคบรโภคในชมชน เพราะในผงซกฟอก และน ายาลางจานสวนใหญมโซเดยม (Na) เปนองคประกอบหลกจงท าใหมโซเดยม (Na) ในองคประกอบทางเคมสง นอกจากนยงอาจมาจากพนทเตมน าทมาจากน าฝนทมสวนประกอบของคลอไรด (Cl-) พบในบอเกบตวอยางน าท DW-14

4. เฟชสอทกเคมประเภทแคลเซยม-คลอไรด (Ca-Cl) พบในบอเกบตวอยางน าท DW-4 เปนน าบาดาลทมการเคลอนทผานชนหน มาจากพนทเตมน าทอาจมาจากน าฝนทมสวนประกอบของคลอไรด (Cl-)

จากผลการวเคราะหเฟชสอทกเคมของน าใตดนทง 3 ชวงฤด ตามตาราง 3.10 พบวาการเปลยนแปลงเฟชสอทกเคมของน าใตดนจะมการเปลยนแปลงไมมากนก สวนใหญจะมเฟชสอทกเคมประเภทแคลเซยม-ไบคารบอเนต (Ca-HCO3) รองลงมาคอเฟชสอทกเคมประเภทโซเดยม-ไบคารบอเนต (Na-HCO3) สวนบอทมการเปลยนแปลงเฟชสอทกเคมอยางชดเจนไดแกบอเกบตวอยางท DW-4, DW-10, DW-14, DW-15 และDW-21โดยมรายละเอยดดงน

1. บอเกบตวอยางท DW-4 มการเปลยนแปลงรปแบบทางเคมจาก K-HCO3 ในฤดแลงเปน Ca-HCO3 ในฤดฝน และฤดหนาว

2. บอเกบตวอยางท DW-10 มรปแบบทางเคมในฤดแลง และฤดหนาวเปน Ca-HCO3

แลวมการเปลยนแปลงรปแบบทางเคมในฤดฝนเปน Na-HCO3 3. บอเกบตวอยางท DW-14 มการเปลยนแปลงรปแบบทางเคมจาก Ca-Cl ในฤดแลงเปน

Na-Cl ในฤดฝน และเปลยนมาเปน Na-Cl ฤดหนาว 4. บอเกบตวอยางท DW-15 รปแบบทางเคมจากในฤดแลงเปน C-HCO3 แลว

เปลยนแปลงรปแบบทางเคมในฤดฝน และฤดหนาวเปน Na-HCO3 5. บอเกบตวอยางท DW-21 มการเปลยนแปลงรปแบบทางเคมจาก C-HCO3 ในฤดแลง

และฤดฝน แลวเปลยนมาเปน Na-HCO3 ฤดหนาว การเปลยนแปลงรปแบบทางเคมดงกลาว อาจไดรบผลกระทบมาจากการชะหรอการซม

ผานของน าฝนจากผวดนสน าใตดน ซงเราสงเกตไดจากการเปลยนแปลงเฟชสอทกเคมโดยสวนใหญจะเรมมการเปลยนแปลงในฤดฝน โดยในฤดแลง และฤดหนาว มกจะมเฟชสอทกเคมเหมอนกน หรอเปนประเภทเดยวกน

48

32

32

ตาราง 3.10 ผลการจ าแนกลกษณะของน าบาดาลออกเปนเฟชสอทกเคมของตวอยางน า

บอท เกบตวอยางน า

พฤษภาคม กนยายน ธนวาคม DW-1 Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3 DW-2 Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3 DW-3 Na-HCO3 Na-HCO3 Na-HCO3 DW-4 K-HCO3 Ca-HCO3 Ca-Cl DW-5 Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3 DW-6 Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3

DW-7 Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3

DW-8 Na-HCO3 Na-HCO3 Na-HCO3


DW-10 Ca-HCO3 Na-HCO3 Ca-HCO3


DW-12 Ca-HCO3 Na-HCO3 Ca-HCO3


DW-14 Ca-Cl Na-Cl Na-Cl

DW-15 Ca-HCO3 Na-HCO3 Na-HCO3





DW-21 Ca-HCO3 Ca-HCO3 Na-HCO3


49

33

33

3.3.5 ผลการวเคราะหปรมาณจลนทรย ผลการวเคราะหปรมาณจลนทรยของการเกบตวอยางน าในเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2552 (ครง

ท 1) จากหองปฏบตการจลชววทยา ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม (ตาราง3.11) เ ม อ เปรยบเท ยบกบมาตรฐานน าบาดาล เพ อการบรโภค ตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม พ.ศ. 2551 (ภาคผนวก ก) พบวาปรมาณโคลฟอรมตอ 100 ลกบาศกเซนตเมตร (Coliform /100 cm3) บอท DW-1, DW-2, DW-3, DW-4, DW-5, DW-6, DW-8, DW-9, DW12, DW-14, DW-17 และ DW-19 มคาอยในเกณฑมาตรฐาน และสามารถยอมรบไดเมอน ามาเปรยบเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคทก าหนดไวใหมคานอยกวา 2.2 ยกเวนบอท DW-7, DW-10, DW-11, DW-13, DW-15, DW16, DW-20, DW-21 และ DW-22 ทมคาเกนเกณฑมาตรฐาน และไมสามารถยอมรบไดเมอน ามาเปรยบเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ปรมาณ E-coli ในบอท DW-1, DW-2, DW-3, DW-4, DW-5, DW6, DW-7, DW-8, DW-9, DW10, DW-11, DW-13, DW-14, DW-15, DW-17, DW-19 และDW-22 มคาอยในเกณฑมาตรฐาน และสามารถยอมรบได เมอน ามาเปรยบเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคทก าหนด คอตองไมพบเลย ยกเวนบอท DW-12, DW-16, DW-20 และ DW-21 ทมคาเกนเกณฑมาตรฐานเมอน ามาเปรยบเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค และสามารถบงบอกไดวาน าในบอน าใตดนระดบตนเหลานไมสามารถน ามาบรโภคได

ผลการวเคราะหปรมาณจลนทรยของการเกบตวอยางน าในเดอนกนยายน พ.ศ. 2552 (ครงท 2) จากหองปฏบตการจลชววทยา ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม (ตาราง3.11) เ ม อ เปรยบเท ยบกบมาตรฐานน าบาดาล เพ อการบรโภค ตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2551 (ภาคผนวก ก) พบวาปรมาณโคลฟอรมตอ 100 ลกบาศกเซนตเมตร (Coliform /100 cm3) บอท DW-3 และ DW-6 มคาอยในเกณฑมาตรฐาน และสามารถยอมรบไดเมอน ามาเปรยบเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคทก าหนดไวใหมคานอยกวา 2.2 ยกเวน บอท DW-1, DW-2, DW-4, DW-5, DW-7, DW-8, DW-9, DW10, DW-11, DW12, DW-13, DW-14, DW-15, DW-16, DW-17, DW-19, DW-20, DW-21 และ DW-22 ทมคาเกนเกณฑมาตรฐาน และไมสามารถยอมรบไดเมอน ามาเปรยบเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ปรมาณ E-coli ในบอท DW-1, DW-2, DW-3, DW6, DW-7, DW-8, DW-9, DW10, DW-11, DW-12, DW-13, DW-14, DW-15, DW-19 และ DW-21 มคาอยในเกณฑมาตรฐาน และสามารถยอมรบได เมอน ามาเปรยบเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคทก าหนดไว คอตองไมพบเลย ยกเวนบอท DW-4, DW-5, DW-16, DW-17, DW-20 และ DW-22 ทมคาเกนเกณฑมาตรฐานเมอน ามาเปรยบเทยบ

50

34

34

กบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค และสามารถบงบอกไดวาน าในบอน าใตดนระดบตนเหลานไมสามารถน ามาบรโภคได

ผลการวเคราะหปรมาณจลนทรยของการเกบตวอยางน าเดอนในธนวาคม พ.ศ. 2552 (ครงท 3) จากหองปฏบตการจลชววทยา ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม (ตาราง3.11) เ ม อ เปรยบเท ยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพ อการบรโภค ตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2551 (ภาคผนวก ก) พบวาปรมาณโคลฟอรมตอ 100 ลกบาศกเซนตเมตร (Coliform /100 cm3) บอท DW-4, DW-5, DW-8, DW-15, DW-16, DW-17 และ DW-22 มคาอยในเกณฑมาตรฐาน และสามารถยอมรบไดเมอน ามาเปรยบเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคทก าหนดไวใหมคานอยกวา 2.2 ยกเวน DW-1, DW-2, DW-3, DW-6, DW-7, DW-9, DW-10, DW-11, DW-12, DW-13, DW-14, DW-19, DW-20 และ DW-21 ทมคาเกนเกณฑมาตรฐาน และไมสามารถยอมรบไดเมอน ามาเปรยบเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค ปรมาณ E-coli ในบอท DW-1, DW-2, DW-3, DW-4, DW-5, DW6, DW-7, DW-8, DW-9, DW10, DW-11, DW-13, DW-15, DW-17, DW-19, DW-21 และ DW-22 มคาอยในเกณฑมาตรฐาน และสามารถยอมรบได เมอน ามาเปรยบเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภคทก าหนด คอตองไมพบเลย ยกเวนบอท DW-12, DW-14, DW-16 และ DW-20 ทมคาเกนเกณฑมาตรฐานเมอน ามาเปรยบเทยบกบมาตรฐานน าบาดาลเพอการบรโภค และสามารถบงบอกไดวาน าในบอน าใตดนระดบตนเหลานไมสามารถน ามาบรโภคได

51

35

35

ตาราง 3.11 ผลการวเคราะหปรมาณจลนทรยของตวอยางน าบรเวณแหลงฝงกลบขยะทง 21 บอ


โคลฟอรมตอ 100 ลกบาศกเซนตเมตร(Coliform /100 cm3)

E.coli

นอยกวา 2.2 ตองไมพบเลย

Site พ.ค.-52 ก.ย.-52 ธ.ค.-52 พ.ค.-52 ก.ย.-52 ธ.ค.-52

DW-1 <3 11 9 - - -

DW-2 <3 9 4 - - -

DW-3 <3 <3 4 - - -

DW-4 <3 280 <3 - -

DW-5 <3 240 <3 - -

DW-6 <3 <3 3 - - -

DW-7 3 3 4 - - -

DW-8 <3 3 <3 - - -

DW-9 <3 3 4 - - -

DW-10 3 20 11 - - -

DW-11 3 11 15 - - -

DW-12 <3 14 15 - - DW-13 3 28 64 - -

DW-14 <3 93 4 - - DW-15 4 2400 <3 - - -

DW-16 3 460 <3 DW-17 <3 93 <3 - -

DW-19 <3 93 15 - - -

DW-20 9 15 4 DW-21 4 300 9 - -

DW-22 9 15 <3 - -

52

36

36

3.3.6 การเปรยบเทยบลกษณะน าปจจบนกบลกษณะน าในอดต จากการเปรยบเทยบลกษณะน าใตดนระดบตนทไดท าการศกษาในปจจบน กบขอมลทเคย

ศกษาไวแลวในอดตจ านวน 5 บอ ซงไดท าการศกษามาจากขอมลทเคยศกษาไวในงานวจยเรอง การศกษาคณภาพน าบอตนในบรเวณใกลเคยงทก าจดขยะของเทศบาลนครเชยงใหม (พ.ศ. 2532) คณภาพน าบอตนในบรเวณใกลเคยงทก าจดขยะแมเหยะ (พ.ศ. 2533) การศกษาคณภาพน าบอตนในบรเวณใกลเคยงกบพนททงขยะแมเหยะ (พ.ศ. 2539) และการตรวจวดคณภาพน าบอตนในบรเวณใกลเคยงทก าจดขยะแมเหยะ (พ.ศ. 2547-2548) แยกตามพารามเตอรตางๆ ซงสามารถสรปเฉพาะบอไดดงน

ต าแหนงท 1 ตงอยบานเลขท 69 หม 2 หมบานอโบสถ (รป 3.7) บอทตรงกนคอบอท 5 (พ.ศ. 2533) บอท 5 (พ.ศ. 2539) บอท 5 (พ.ศ. 2547) บอท 5 (พ.ศ. 2548) และบอท 4 (พ.ศ. 2552)

ต าแหนงท 2 ตงอยบรเวณหนาวดอโบสถ หมบานอโบสถ (รป 3.7) บอทตรงกนคอบอท 8 (พ.ศ. 2533) บอท 12 (พ.ศ. 2539) บอท 12 (พ.ศ. 2547) บอท 12 (พ.ศ. 2548) และบอท 1 (พ.ศ. 2552)

ต าแหนงท 3 ตงอยบานเลขท 67 หม 2 หมบานอโบสถ (รป 3.7) บอทตรงกนคอบอท 9 (พ.ศ. 2533) บอท 13 (พ.ศ. 2539) บอท 13 (พ.ศ. 2547) บอท 13 (พ.ศ. 2548) และบอท 2 (พ.ศ. 2552)

ต าแหนงท 4 ตงอยบานเลขท 71/2 หม3 หมบานอโบสถ (รป 3.7) บอทตรงกนคอบอท 12 (พ.ศ. 2533) บอท 20 (พ.ศ. 2539) บอท 20 (พ.ศ. 2547) บอท 20 (พ.ศ. 2548) และบอท 19 (พ.ศ. 2552)

รป 3.7 ต าแหนงจดเกบตวอยางน าทน ามาเปรยบเทยบลกษณะน าใตดนระดบตนในบรเวณใกลเคยง

แหลง ก าจดขยะแมเหยะ ทมา: Karnchanawong, et al. 2003

53

37

37

ต าแหนงท 5 ตงอยบานเลขท 24 หม2 หมบานอโบสถ (รป 3.7) บอทตรงกน คอบอท 13 (พ.ศ. 2533) บอท 23 (พ.ศ. 2539) บอท 23 (พ.ศ. 2547) บอท 23 (พ.ศ. 2548) และบอท 20 (พ.ศ. 2552)

ซงสรปผลการวเคราะหไดวา คาความเปนกรด-ดาง คาสภาพการน าไฟฟา ของแขงทงหมดทละลายน าได คลอไรด ซลเฟต และไนเทรต ในต าแหนงท 1-5 มการปนเปอนเพมสงขนใน พ.ศ. 2539 แลวคอยๆ ลดลงอยางเหนไดชด (รป 3.8 ถง รป 3.12) แสดงใหเหนวาการปนเปอนมวลสารของน าใตดนระดบตนบรเวณแหลงฝงกลบขยะแมเหยะในปจจบนมการปนเปอนนอยกวาในอดต และจากการเปรยบเทยบปรมาณความเขมขนของการปนเปอนมวลสารทงหลาย พบวาต าแหนงท 2 และ 3 มการปนเปอนของมวลสารสงทสด และต าแหนงท 5 มการปนเปอนของมวลสารนอยทสด ทงนอาจเกดจากการเจอจางลงไปตามระยะทางทหางออกไปจากบรเวณแหลงฝงกลบขยะ นอกจากนเมอเปรยบเทยบจากระยะเวลาตงแต พ.ศ. 2533-2548 พบวาน าใตดนระดบตนบรเวณทอยตนน าของพนท มปรมาณการปนเปอนมวลสารในน าใตดนระดบตนลดลง สวนน าใตดนบอตนทตงอยไกลออกไปกลบไดรบการปนเปอนของมวลสารเพมขน สาเหตอาจเนองมาจากการชะเอามวลสารจากบรเวณแหลงฝงกลบขยะไดลดลงแลว โดยมวลสารไดถกพดพาไปยงบรเวณทไกลจากบรเวณแหลงฝงกลบขยะ

รป 3.8 การเปลยนแปลงคาความเปนกรด-ดาง คาสภาพการน าไฟฟา ของแขงทงหมดทละลายน าได

คลอไรด ซลเฟต และไนเทรต ของน าตวอยางต าแหนงท 1 ตงแต พ.ศ. 2533-2552

54

38

38





55

39

39





56

Documents

การเก็บตัวอย่างและการ ...archive.lib.cmu.ac.th/full/T/2554/envs31054kp_ch3.pdf · 2013-09-16 · บทที่ 3 การเก็บตัวอย่างและการวิเคราะห์คุณภาพน