ผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 Effect of Problem-Based Learning on Biology Achievement, Scientific

Communication Skills and Attitude towards Science of Grade 12 Students

สารญา และสม Sariya Laehsum

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอนวทยาศาสตรและคณตศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of

Master of Education in Teaching Science and Mathematics Prince of Songkla University

2560 ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(1)

ผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 Effect of Problem-Based Learning on Biology Achievement, Scientific

Communication Skills and Attitude towards Science of Grade 12 Students

สารญา และสม Sariya Laehsum

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอนวทยาศาสตรและคณตศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of

Master of Education in Teaching Science and Mathematics Prince of Songkla University

2560 ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(2)

ชอวทยานพนธ ผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทาง การเรยนวชาชววทยา ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอ วทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ผเขยน นางสาวสารญา และสม สาขาวชา การสอนวทยาศาสตรและคณตศาสตร _______________________________________________________________________________

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก ......................................................................... (ผชวยศาสตราจารย ดร.ณฐวทย พจนตนต) อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม

......................................................................... (ดร.ณรงคศกด รอบคอบ)

คณะกรรมการสอบ ............................................ประธานกรรมการ (ดร.ณฐน โมพนธ) ........................................................กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.ณฐวทย พจนตนต) ........................................................กรรมการ (ดร.ณรงคศกด รอบคอบ)

........................................................กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.สงหา ประสทธพงศ)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร อนมตใหนบวทยานพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอนวทยาศาสตรและคณตศาสตร

........................................................................ (รองศาสตราจารย ดร.ธระพล ศรชนะ)

คณบดบณฑตวทยาลย

(3)

ขอรบรองวา ผลงานวจยนมาจากการศกษาวจยของนกศกษาเอง และไดแสดงความขอบคณบคคล

ทมสวนชวยเหลอแลว

ลงชอ.................................................................. (ผชวยศาสตราจารย ดร.ณฐวทย พจนตนต)

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

ลงชอ..................................................................

(นางสาวสารญา และสม) นกศกษา

(4)

ขาพเจาขอรบรองวา ผลงานวจยนไมเคยเปนสวนหนงในการอนมตปรญญาในระดบใดมากอนและ ไมไดถกใชในการยนขออนมตปรญญาในขณะน

ลงชอ......................................................

(นางสาวสารญา และสม) นกศกษา

(5)

ชอวทยานพนธ ผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทาง การเรยนวชาชววทยา ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอ

วทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ผเขยน นางสาวสารญา และสม สาขาวชา การสอนวทยาศาสตรและคณตศาสตร ปการศกษา 2559

บทคดยอ

การวจยครงนศกษาผลการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 กลมตวอยางทศกษาเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนเบญจมราชทศจงหวดปตตาน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2559 จ านวน 1 หองเรยน รวม 41 คน ซงไดมาจากการสมอยางงายดวยการจบฉลาก (Simple Random Sampling) โดยใชเวลาในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 18 ชวโมง เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย แผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน แบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร และแบบบนทกภาคสนามของผวจย ด าเนนการทดลองแบบกลมทดลองกลมเดยววดผลกอนและหลงการทดลอง (One group Pretest-Posttest Design) วเคราะหขอมลโดยหาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบคาทชนดกลมตวอยางไมเปนอสระตอกน (t-test dependent group)

ผลการวจย พบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐานมผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตระดบ .01

(6)

Thesis Title Effect of Problem-Based Learning on Biology Achievement, Scientific Communication Skills and Attitude towards Science of Grade 12 Students Author Miss Sariya Laehsum Major Program Teaching Science and Mathematics Academic Year 2016

ABSTRACT

This research aimed to study the effect of problem-based learning on

biology achievement, scientific communication skills and attitude towards science of Grade 12 Students. The sample of the study were forty-one students studying in grade 12 at Benchamarachutit School, Muang District, Pattani Province, in the second semester of 2016. The samples were selected by a sample random sampling technique. They were instructed through using Problem-Based Learning for 18 hours. The research instruments consisted of a lesson plan designed based on problem-based learning under the topic of the human and environmental sustainability, biology achievement test, scientific communication skills test, attitude towards science test and researcher’ s field-note. The experimental research was conducted by using one group through pretest-posttest design. The data was analyzed by mean, standard deviation and t-test dependent group.

The results were shown as follows: students learning by problem-based learning had the students mean score of the post-test on biology achievement, scientific communication skills and attitude towards science was higher than the pre-test mean score at the significant level of .01.

(7)

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงได ดวยพระเมตตาแหงอลลอฮ และดวยความชวยเหลออยางดยงจาก ผชวยศาสตราจารย ดร.ณฐวทย พจนตนต อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก และ ดร.ณรงคศกด รอบคอบ อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ทไดกรณาถายทอดความร ใหค าปรกษา แนะน า ใหขอคดเหน ตลอดจนแกไขขอบกพรองตาง ๆ ดวยความเอาใจใสอยางดตลอดมา ผวจยขอขอบคณ ดร.ณฐน โมพนธ ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ และผชวยศาสตราจารย ดร.สงหา ประสทธพงศ กรรมการผทรงคณวฒสอบวทยานพนธทกรณาใหแนวคดและค าแนะน าเพมเตมจนท าใหวทยานพนธฉบบนมความถกตองสมบรณย งขน ผวจยขอขอบคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน

ผวจยขอขอบคณผเชยวชาญทกทานทไดกรณาใหค าแนะน าตรวจสอบคณภาพเครองมอ แกไขและใหขอเสนอแนะตาง ๆ เปนอยางดในการสรางเครองมอวจยใหถกตองสมบรณยงขน

ผว จยขอขอบคณผบรหารโรงเรยนเบญจมราชทศ จงหวดปตตาน ตลอดจนคร อาจารยทกทาน และนกเรยนทกคนทมสวนเกยวของในการเกบรวบรวมขอมลเปนอยางด ขอมลทไดรบนนนบวามคณคาและมประโยชนอยางยงในการท าวจยในครงน ผวจยขอขอบคณคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ทดแลการท าวจยของนกศกษาตลอดระยะเวลาทผานมา ผวจยขอขอบคณโครงการสงเสรมการผลตครทมความสามารถพเศษทางดานวทยาศาสตรและคณตศาสตร (สควค.) ภายใตการดแลของสถาบนสงเสรมวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) ทใหโอกาสในการศกษาตอระดบปรญญาโทและมอบทนสนบสนนในการท าวจย

ผวจยขอขอบคณสมาชกในครอบครวผวจยทหวงใย เปนก าลงใจ ชวยเหลอ และสนบสนนการศกษาแกผวจยเสมอมา ขอขอบคณเอกองคอลลอฮซบฮานาฮวาตาอาลาทท าใหการวจยในครงนประสบความส าเรจจนท าใหวทยานพนธฉบบนเสรจสมบรณ ขอขอบคณอาจารยประจ าหลกสตร พ ๆ เพอน ๆ และนอง ๆ สาขาวชาการสอนวทยาศาสตรและคณตศาสตรทกทานทไดใหค าแนะน าและก าลงใจตลอดมา คณประโยชนใด ๆ อนพงมจากวทยานพนธฉบบน ผวจยขอมอบแดบดา มารดา คณาจารย และสถาบนการศกษาทไดประสทธประสาทวชา มสวนรวมในการวางรากฐานการศกษา อบรม และใหการสนบสนนผวจยตลอดมา

สารญา และสม

(8)

สารบญ

หนา บทคดยอ (5) ABTSRACT (6) กตตกรรมประกาศ (7) สารบญ (8) รายการตาราง (10) รายการภาพประกอบ (11) บทท 1 บทน า 1

ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 ค าถามวจย 5 วตถประสงคของการวจย 5 สมมตฐานของการวจย 5 ความส าคญและประโยชนของการวจย 6 ขอบเขตของการวจย 6 นยามศพทเฉพาะ 7 กรอบแนวคด 9

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 10 การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 10 ผลสมฤทธทางการเรยน 28 ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร 31 แนวคดในการประเมนผลตามสภาพจรง 42 แนวคดเกยวกบเจตคตตอวทยาศาสตร 46 งานวจยทเกยวของ 50 3 วธด าเนนการวจย 59 แบบแผนการวจย 59 กลมทศกษา 60 เครองมอทใชในการวจย 60 การสรางและการหาคณภาพเครองมอ 61 การเกบรวบรวมขอมล 67 การวเคราะหขอมล 68 สถตทใชในการวจย 69

(9)

สารบญ (ตอ) หนา 4 ผลการวจย 73 ขอมลพนฐานของกลมตวอยาง 73 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา 74 ผลการเปรยบเทยบทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร 74 ผลการเปรยบเทยบเจตคตตอวทยาศาสตร 76 ผลการบนทกภาคสนามของผวจย 77 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 82

สรปผลการวจย 85 อภปรายผลการวจย 85 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช 97 ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 97 บรรณานกรม 98 ภาคผนวก 112 ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอ 113 ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการจดการเรยนร 117 ภาคผนวก ค เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 145 ภาคผนวก ง คณภาพของเครองมอการวจย 159 ภาคผนวก จ ภาพแสดงการจดกจกรรมการเรยนร 174 ประวตผเขยน 179

(10)

รายการตาราง ตาราง หนา

1 เปรยบเทยบความแตกตางของการสอนโดยการจดกจกรรมโดยใชปญหาเปนฐาน กบการสอนรปแบบอน

28

2 พฤตกรรม และตวบงชของความสามารถในการสอสารทางวทยาศาสตร 42 3 จ านวนขอของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยาตามระดบ

ความสามารถของบลม (Bloom’s Taxonomy)

63 4 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา กอนเรยนและหลงเรยนของ

นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน)

74 5 ผลการเปรยบเทยบทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรทง 4 ดาน กอนเรยนและหลง

เรยนของนกเรยน ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

75 6 ผลการเปรยบเทยบทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนของ

นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

75 7 เจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ในแตละดาน

76 8 ผลการเปรยบเทยบทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนของ

นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

77 9 คาความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนร 160 10 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

วชาชววทยา

162 11 คาดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร 164 12 คาดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบสงเกตพฤตกรรมทกษะการสอสารทาง

วทยาศาสตร

165 13 คาดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร 166 14 คาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r) และคาความเชอมนของแบบวดทกษะ

การสอสารทางวทยาศาสตร

168 15 คาอ านาจจ าแนก (r) และคาความเชอมนของแบบสงเกตพฤตกรรมทกษะการสอสาร

ทางวทยาศาสตร

169 16 คาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการ

เรยนวชาชววทยา

170 17 คาอ านาจจ าแนก (r) และคาความเชอมนของแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร 172 18 คะแนนวดผลสมฤทธกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 173

(11)

รายการภาพประกอบ ภาพประกอบ หนา

1 กรอบแนวคดวจย 9 2 ความสมพนธของกลไกการจดเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 18 3 กระบวนการในการสอสาร 34 4 องคประกอบทเกยวของกบการรบรขาวสาร 35

1

บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา

วทยาศาสตรและเทคโนโลยในปจจบนมการพฒนาอยางรวดเรว ท าใหหลายประเทศในโลกทเหนความส าคญของการศกษา ตางปรบเปลยนระบบเศรษฐกจ ทพงพาอตสาหกรรมเปนหลกมาเปนระบบทเนนความรในการพฒนาประเทศแทน โดยเนนใหประชาชนไดรบขอมลขาวสารมากขนและสงเสรมการเรยนรตลอดชวต โดยอาศยความร ความเขาใจวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนตวขบเคลอนใหเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม พฒนาอยางเปนระบบและยงยน (เหมอนฝน สวรรณศร, 2556: 1) ในแตละประเทศจงมการก าหนดวสยทศนในการพฒนาการศกษาวทยาศาสตรเพอเตรยมก าลงคนดานวทยาศาสตร ใหสามารถตอบสนองตอความตองการดานตาง ๆ ซงประเทศไทยไดก าหนดไวดงในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 (พ.ศ.2560 - 2564) ยทธศาสตรท 8 ทวาดวย “รกไปขางหนาดวยวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม” ซงรฐตองเรงพฒนาสภาวะแวดลอมของวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทงดานบคลากร โครงสรางพนฐานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย การบรหารจดการ เรงการผลตบคลากรสายวทยาศาสตรและเทคโนโลยใหพอเพยง และสอดคลองกบความตองการในอนาคต สงเสรมระบบการเรยนการสอนทเชอมโยงระหวางวทยาศาสตร เทคโนโลยวศวกรรมศาสตร และคณตศาสตร (ปรเมธ วมลศร, 2559: 42)

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลาวถงผลการเรยนรวทยาศาสตรวา “วทยาศาสตรชวยใหมนษยไดพฒนาความคด ทงความคดทเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะหวจารณ มทกษะส าคญในการคนหาความร มความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ” (กระทรวงศกษาธการ, 2552: 26) ดงนน ทกคนจงจ าเปนตองไดรบการพฒนาใหมความรทางวทยาศาสตรสามารถน าความรไปใชอยางม เหตผล สรางสรรคและม คณธรรม กระทรวงศกษาธการไดก าหนดเปาหมายการเรยนรวทยาศาสตรของไทยในปจจบน ดงน เพอใหประชาชนไดเขาใจถงหลกการ ทฤษฎทเปนพนฐานในวทยาศาสตร เขาใจขอบเขตธรรมชาตและขอจ ากดของวทยาศาสตร มทกษะทส าคญในการศกษาคนควา คดคนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอพฒนากระบวนการคด จนตนาการ มความสามารถในทกษะการสอสาร การแกปญหา และความสามารถในการตดสนใจ ตระหนกถงความสมพนธระหวางวทยาศาสตร เทคโนโลย มวลมนษยและสภาพแวดลอมในเชงทมอทธพล เพอน าความร ความเขาใจในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปใชใหเกดประโยชนตอสงคมและการด ารงชวต มจตวทยาศาสตร มคณธรรม จรยธรรม คานยมในการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางสรางสรรค (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2546: 3-4) การศกษาในประเทศไทยเลงเหนความส าคญของวทยาศาสตรดงในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตราท 23 ระบวา การจดการศกษาทงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบและการศ กษาตามอ ธ ย า ศ ย ต อ ง เน น ค วาม ส า คญ ท งค วาม ร แ ละ คณ ธรรม

2

กระบวนการเรยนรและบรณาการตามความเหมาะสมในแตละระดบการศกษาทงในเรองความรและทกษะทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทง ความรความเขาใจและประสบการณ เรองการจดการการบ ารงรกษาและการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลยงยน (กระทรวงศกษาธการ, 2545: 1-2) จากความส าคญและเปาหมายของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรจะเหนไดวา วทยาศาสตรมความส าคญเพราะความรทางวทยาศาสตรเปนพนฐานทส าคญในการพฒนาเทคโนโลยและยงสรางความเปนไปไดใหม ๆ ในการศกษาคนควาทางวทยาศาสตร ซงท าใหสงคมเจรญกาวหนาเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในสงคม ทมการพฒนาความรวทยาศาสตรท าใหมนษยในสงคมมการพฒนาไปดวย (ภพ เลาหไพบรณ , 2542: 35) และเพอใหผเรยนบรรลถงเปาหมายการศกษาจ าเปนอยางยงทผสอนจะตองจดการเรยนการสอนใหมคณภาพมากทสด

การปฏรปการศกษาตามแนวพระราชบญญ ตการศกษาแหงชาต ฉบบแกไข (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ก าหนดใหมการปฏรปการศกษามความส าคญอยางยงทจะพฒนาผเรยนใหมคณภาพ โดยมเปาหมายในการพฒนาใหเดกและเยาวชนไทย เปนคนดมคณภาพ เปนคนเกง คดดท างานไดด มความเปนไทยสามารถปรบตวไดเหมาะสมกบสถานการณโลกและสงคมทเปลยนแปลงการทจะท าใหการปฏรปการศกษาส าเรจตามความมงหมายนนครควรเปลยนบทบาทจากผชน าผถายทอดความร มาเปนผชวยเหลอ ผสนบสนนแหลงเรยนร (ส านกงานปฏรปการศกษา, 2545: 1) ใหสอดคลองกบการจดการเรยนรในศตวรรษท 21 ทเนนนกเรยนเปนศนยกลางการเรยนร (Child-centered) โดยใหผเรยนเปนผลงมอปฏบตเรยนรจากการปฏบตจรง (Learning by Doing) เพอชวยพฒนาผเรยนทงความรและทกษะประสบการณตรงจากผเรยนไดท ากจกรรม (พมพนธ เดชะคปตและ พเยาว ยนดสข, 2558ก: 9) ในศตวรรษท 21 นตองการทกษะทงหมดทท าใหมนษยชาตกลายเปนนกสรางสรรคและนกอนรกษวฒนธรรม เปนผทสรางนวตกรรมทางเทคโนโลยและเปนผออกแบบวถชวตและการปกครอง ทกษะเหลาน ไดแก การคดเชงวพากษ การแกไขปญหา ความรวมมอ ความสรางสรรค ความเปนผน า (วรพจน วงศกจรงเรองและอธป จตตฤกษ , 2554: 274) และทกษะการสอสาร (Communicative Skill) เปนทกษะทส าคญอยางหนงในทกษะศตวรรษท 21 ของเดกไทย ไดแก การฟง การพด การอาน การเขยน และการสอสารผานทางเทคโนโลยสารสนเทศ ในสมยนตองสอสารผานทางโซเซยลมเดยเปนดวย สอสารแลวไดผลดตามประสงคเกดความสมพนธทด (วจารณ พานช , 2556: 21) ซงแนวคดทสอดคลองกบการเรยนรในศตวรรษท 21 ไดแก ทฤษฎการเรยนรแบบสรางสรรคนยม (Constructivist Learning Theory) เชอวาการเรยนรจะเกดขนเมอผเรยนไดสรางความร ท เปนของตวเอง เพราะผเรยนจะสรางความรไดนน ผเรยนตองใชทกษะการคดและกระบวนการคด เปนเครองมอในการสรางองคความร (พมพนธ เดชะคปตและพเยาว ยนดสข, 2558ข: 44) ซงพบวาในศตวรรษท 21 การสอสารไดด เปนปจจยส าคญตอความประสบความส าเรจ การสอสารของมนษยมความส าคญและมความจ าเปนมากในการอยรวมกน เนองจากมนษยเปนสตวสงคม กลาวคอ มการอยรวมกน มการชวยเหลอกน มการแบงงานกนท า ดงนน การสอสารไมวาจะเปนการสอสารดวยค าพด การเขยน การใชทาทาง จ าเปนจะตองมการพฒนา (วจารณ พานช, 2556: 21) เมอมการจดการเรยนรกตองควบคกบการวดผลซงการประเมนผลในชนเรยนในศตวรรษท 21 มงเนนการเรยนร ท เปนสภาพจรง (Authentic Learning) และการประเมนผลทเปนสภาพจรง (Authentic

3

Assessment) การจะวดผลครงคราวจากแบบทดสอบมนไมถกนก แตควรใชการวดแบบประเมนผลตามสภาพจรงเปนการประเมนทกษะการคดและสะทอนใหเหนถงสภาพปจจบน สงทนกเรยนปฏบต เชน การประเมนความสามารถของผเรยน (Performance-Based Assessment) การประเมนตนเองของผเรยน การประเมนโดยผเรยนดวยกนเอง (Peer Assessment) นอกจากนการประเมนผลการเรยนรโดยผสอนและผเรยนรวมกนจะท าใหเกดลกษณะการจดการเรยนรวทยาศาสตร ตามสมรรถนะของผเรยนในศตวรรษท 21 ดงน ผเรยนปรบเปลยนตนเอง ใหสามารถแกปญหาทงในเรองรปแบบการสอสาร บคลกภาพ และวฒนธรรมไดเปนอยางด สามารถสอสารในบรบททมความซบซอน (สมเกยรต พรพสทธมาศ, 2557: 86) นอกจากน สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2543: 294) ยงกลาววา การประเมนตามสภาพจรงทเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมประเมนผลงานของตนเองและของเพอนรวมหองเปนการสงเสรมใหนกเรยนไดรจกตนเอง เชอมนในตนเองและสามารถพฒนาตนเองได ดงนน การประเมนผลการเรยนรในศตวรรษท 21 ผสอนควรประเมนตามสภาพจรงโดยเฉพาะในระหวางทางทมการเรยนร เพอสงเสรมการเรยนรอยางตอเนอง

จากการประเมนคณภาพการศกษาพบวา การศกษาของเดกไทยนาเปนหวงโดยเฉพาะการจดการศกษาในดานวทยาศาสตรดงจะเหนไดจากการประเมนผลการเรยนรของ PISA (Programme for International Student Assessment) ท าการประเมนการเรยนรของนกเรยนใน 3 ดาน คอ ดานการอาน ดานคณตศาสตรและดานวทยาศาสตร (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2557: 1) โดยการประเมนผลนกเรยนนานาชาตของ PISA เนนสมรรถนะของนกเรยนในการใชความรและทกษะในวชาหลกทไดเรยนมาในชวตจรง มสมรรถนะในการวเคราะห การสอสารอยางมประสทธภาพสามารถบอกสาระหลก ตความ ประเมนและมสมรรถนะในการแกปญหาในสถานการณตาง ๆ (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2557: 2) ผลการประเมน PISA ในป 2012 ดานวทยาศาสตร ดานการอาน และดานคณตศาสตร พบวา ประเทศไทยมคะแนนเฉลย ต ากวาคาเฉลย OECD ซงประเทศไทยอยอนดบท 50 จากทงหมด 65 ประเทศ จากการประเมนผล PISA 2012 ซงมคะแนนดานคณตศาสตร 427 คะแนน จากคาเฉลย494 คะแนน มคะแนนดานการอาน 441 คะแนน จากคาเฉลย 496 คะแนน มคะแนนดานวทยาศาสตร 444 คะแนน จากคาเฉลย 501 คะแนน ท าใหการศกษาไทยยงคงหางไกลจากความเปนเลศเมอเทยบกบระดบนานาชาต (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2556: 8) และคะแนน O-net ป 2558 วชาวทยาศาสตรพบวา คะแนนเฉลยเทากบ 33.40 คะแนน ซงคะแนนสงสด เทากบ 90.00 คะแนน และคะแนนต าสดเทากบ 0.00 คะแนน จะเหนไดวาคะแนนเฉลยวทยาศาสตรยงคงไมผานคาเฉลยครงหนงของคะแนนเตม 100.00 คะแนน ท าใหวทยาศาสตรของเดกไทยยากทจะพฒนาหากยงคงเนนการจดการเรยนรโดยเนนครเปนศนยกลางการเรยนร สอดคลองกบสภาพปญหาของนกเรยน โรงเรยนเบญจมราชทศจงหวดปตตาน จากผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาต (O-NET) ของสถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต (สทศ.) ระดบชนมธยมศกษาปท 6 คะแนนยอนหลง 2 ปในรายวชาวทยาศาสตรนอยกวาเกณฑประเทศทงสองปการศกษา 2557 คะแนนเฉลย วชาวทยาศาสตรของนกเรยนเทากบ 32.34 คะแนน ซงนอยกวาคะแนนเฉลยระดบประเทศ 32.54 คะแนน ปการศกษา 2558 คะแนนเฉลยวชาวทยาศาสตรของนกเรยนเทากบ 32.85 คะแนนซงนอยกวาคะแนนเฉลยระดบประเทศ 33.40 คะแนน และจากการทผวจยพบวา นกเรยนชนมธยมศกษาป

4

ท 6 ในชนเรยนวทยาศาสตรสวนใหญมปญหาในการพดน าเสนองานดานวชาการ รวมทงการอภปรายและการแสดงความคดเหนเกยวกบการแสดงความร ความคดทางวทยาศาสตร ทงเร องการพดเนอหาและบคลกภาพในการน าเสนอ การตอบค าถาม การฟง นกเรยนขาดสมาธในการฟงขอมลจากคร นกเรยนยงขาดทกษะการอาน เชน การอานจบใจความส าคญนกเรยนอานจบใจความส าคญจากหนงสอ จากใบความรไดนอย สงเกตไดจากการเขยนตอบทไมตรงประเดน และนกเรยนมกมเจตคตทไมดตอวชาวทยาศาสตร จากการทผวจยสงเกตพฤตกรรมการเรยนของนกเรยนพบวา นกเรยนสนใจกระบวนการจดการเรยนการสอนในรปแบบการเนนผเรยนเปนศนยกลาง มการจดกจกรรมกลมแลกเปลยนเรยนรปญหากนภายในกลมมากกวาการเรยนแบบบรรยาย ดงนน ควรมการตระหนกในการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาใหนกเรยนเกดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร และยกระดบผลสมฤทธ ทางการเรยน ซงพบวา การ จดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนการจดการเรยนรในรปแบบหนงทสอดคลองกบผเรยนและสามารถพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรของนกเรยนเปนกจกรรมทผเรยนสามารถเรยนผานแหลงเรยนรใกลตว ศกษาคนควาขอมลจากแหลงเรยนรตาง ๆ โดยผานการท างานเปนกลมท าใหมโอกาสฝกทกษะการสอสาร (สภามาส เทยนทอง, 2553: 3-4) ใชปญหาเปนจดตงตน น าขอมลปญหาทสบคน วธการแกปญหามาแลกเปลยนเรยนร และระดมความคด น าเสนอและรวมกนอภปรายประเดนตาง ๆ การหาขอสรปเมอมการขดแยง เพอใหไดมาซงการแกปญหา ทองจนทร หงศลดารมภ (2538: 6) ไดกลาวไววา ผเรยนทเรยนโดยการใชปญหาเปนฐานจะประสบความส าเรจผเรยนจะตองมความสามารถในการสอสารความหมายกบผอน เนองจากการเรยนการสอนเปนกลมยอย การตดตอสอสารจะชวยใหการเรยนรในกลมมประสทธภาพ การฝกใหเดกมทกษะเกยวกบการถายทอดความร ท าไดโดยการรายงานปากเปลากบการถกปญหา การน าเสนอปากเปลาเดกจะตองพยายามถายทอดความร ความเขาใจของตนใหแกเพอนโดยผาน การถกปญหาโดยการใชภาษาพดอยางถกตองเพอใหไดค าตอบทดทสด (สวชา ศรมงคล, 2557: 43) ดงนน การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนวธหนงทสงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรทสงขน ซงสอดคลองกบงานวจยของเอมอร จรสพนธ (2550) ทวาวรรณ จตตะภาค (2548) ชยวฒน สทธรตน (2553) และ Ferreira and Trudel (2012) การจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based learning หรอ PBL) คอหนงในยทธศาสตรทมงสรางความเขาใจและหาทางแกปญหาโดยปญหาจะเปนจดตงตนของกระบวนการเรยนร และเปนตวกระตนตอไปในการพฒนาทกษะการแกปญหาดวยเหตผล (ชยวฒน สทธรตน, 2553: 335) ลกษณะเดนของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จะอยทกระบวนการเรยนรทเกดขนจากการใชปญหาดวยการสบคนขอมล อภปรายกลมเพอหาเหตผล สามารถพฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเอง ท างานเปนกลมและสอสารกบผอนไดดขนและมประสทธภาพ ใหเขาใจปญหาและวธการแกปญหา ผเรยนสามารถเรยนรและฝกฝนการสรางองคความรดวยกระบวนการคดและการแกปญหาทมความหมายตอตนเอง (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ, 2550: 20) ผเรยนเรยนรดวยการลงมอท าดวยตนเอง (Learning by Doing) และเปนวธทสามารถจงใจผเรยนใหมความสนใจเรยนเปนอยางมาก ขนตอนม ดงน ขนท 1 ก าหนดปญหา ขนท 2 ท าความเขาใจกบปญหา ขนท 3 ด าเนนการศกษาคนควา ขนท 4 สงเคราะหความร ขนท 5 สรปและประเมนคาของค าตอบ ขนท 6 น าเสนอและประเมนผลงานผเรยน สอดคลองกบแนวคดทฤษฎการเรยนรแบบ

5

สรางสรรคนยม (Constructivism) ท าใหนกเรยนสามารถสรางองคความรไดดวยตนเองเปนผลใหผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรเพมสงขน ดงงานวจยของทวาวรรณ จตตะภาค (2548: 37) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 2 (ปวช.2) โรงเรยนไทยบรหารธรกจและพณชยการ เขตบางเขน กรงเทพฯ นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานมผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถ ต ทระดบ .05 และ Ferreira and Trudel (2012) ศกษาผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทมผลตอเจตคตตอวทยาศาสตร ผลการว จยพบวา นกเรยนม เจตคตตอวทยาศาสตร กระบวนการเรยนรสภาพแวดลอมการเรยนรของพวกเขาและทกษะการแกปญหาหลงเรยนสงกวากอนเรยนมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

จากเหตผลดงกลาว ผวจยจงเกดความสนใจทจะน ารปแบบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มาจดการเรยนการสอนวชาชววทยา เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 6 เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตร ซงจะเปนแนวทางใหผทสนใจการจดการเรยนรโดยปญหาเปนฐานไดน าไปใชและน าไปพฒนาตอไป ค าถามวจย

ผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ท าใหผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ใน วชาชววทยาเพมขนหรอไม อยางไร วตถประสงคของการวจย

1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา กอนเรยนและหลงเรยน

ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2. เพอเปรยบเทยบทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของ

นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 3. เพอเปรยบเทยบเจตคตตอวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยน

ไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

สมมตฐานของการวจย

1. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา หลงเรยนสงกวากอนเรยน

6

2. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยน

3. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มเจตคตตอวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

ความส าคญและประโยชนของการวจย

1. เปนแนวทางใหนกเรยนเหนความส าคญและสนใจเรยน วชาชววทยามากขน 2. เปนแนวทางใหนกเรยนไดพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา โดยการจด

การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 3. เปนแนวทางในการปรบปรงและพฒนาการเรยนการสอนวชา ชววทยา เพอให

นกเรยนมความรความเขาใจมากขน 4. เปนแนวทางส าหรบครผสอนในการพฒนากจกรรมการเรยนร ผลสมฤทธทางการ

เรยน ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวชาตาง ๆ ในกลมสาระการเรยนรอน ๆ โดยการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ขอบเขตของการวจย

1. ประชากร ประชากรส าหรบการวจยครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

ปการศกษา 2559 สายการเรยนวทยาศาสตร-คณตศาสตร โรงเรยนเบญจมราชทศ จงหวดปตตาน จ านวน 5 หอง รวมทงสน 130 คน

2. กลมตวอยาง กลมตวอยางในการวจยครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4 ภาคเรยนท 2

ปการศกษา 2559 สายการเรยนวทยาศาสตร-คณตศาสตร โรงเรยนเบญจมราชทศ จงหวดปตตานจ านวน 1 หอง นกเรยน 41 คน โดยใชวธสมอยางงายดวยการจบฉลาก (Simple Random Sampling) โดยก าหนดใหหองเรยนเปนหนวยในการสม

3. เนอหาทใชในการศกษา ส าหรบเนอหาทใชในการวจยครงน เปนเนอหาวชาชววทยา เรอง มนษยกบความ

ยงยนของสงแวดลอม ตามหนงสอเรยนสาระการเรยนรเพมเตมชววทยา เลม 5 ของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

4. ตวแปรในการวจย 4.1 ตวแปรอสระ ไดแก การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-

Based Learning)

7

4.2 ตวแปรตาม ไดแก 4.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยน 4.2.2 ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร 4.2.3 เจตคตตอวทยาศาสตร

5. ระยะเวลาทใชในการศกษา ระยะเวลาทใชในการด าเนนงานวจย คอ ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2559 รวม

ระยะเวลา 6 สปดาห จ านวน 18 ชวโมง

นยามศพทเฉพาะ 1. การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning หรอ

PBL) หมายถง ลกษณะการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนจดตงตนของกระบวนการเรยนรและเปนตวกระตนในการพฒนาทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร นกเรยนท างานรวมกนเปนทมภายในกลมเพอคนควาขอมลทตองการ สรางความเขาใจของปญหารวมทงวธการแกปญหา โดยจะบรณาการความรทตองการใหนกเรยนไดรบการแกปญหาเขาดวยกน ซงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานตามขนตอนของส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2550: 6-8)ไดแบงขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไว 6 ขนตอน ดงน

ขนท 1 ก าหนดปญหา หมายถง ขนทครผสอนมการจดสถานการณปญหาตาง ๆ เพอกระตนใหนกเรยนเกดความสนใจและมองเหนปญหา สามารถก าหนดสงทเปนปญหาทนกเรยนสนใจอยากรอยากเรยนได และเกดความสนใจทจะคนหาค าตอบ

ขนท 2 ท าความเขาใจกบปญหา หมายถง ขนทนกเรยนตองมการท าความเขาใจกบปญหาทตองการเรยนร ซงนกเรยนจะตองสามารถอธบายสงตาง ๆ ทเกยวของกบปญหาได

ขนท 3 การด าเนนการศกษาคนควา หมายถง ขนทนกเรยนสามารถก าหนดสงทตองการเรยน ด าเนนการศกษาคนควาดวยตนเองโดยใชวธการทหลากหลาย

ขนท 4 สงเคราะหความร หมายถง ขนทนกเรยนน าความรทไดจากการศกษาคนควา มาท าการแลกเปลยนเรยนรรวมกน รวมอภปรายผล และสงเคราะหความรทไดมาวามความเหมาะสมหรอไมเพยงใด

ขนท 5 สรปและประเมนคาของค าตอบ หมายถง ขนทนกเรยนแตละกลมสามารถสรปผลงานของกลมตนเองและประเมนผลงานวาขอมลทศกษาคนความความเหมาะสมหรอไมเพยงใด โดยพยายามตรวจสอบแนวคดภายในกลมของตนเองอยางอสระ นกเรยนทกกลมชวยกนสรปองคความรทไดในภาพรวมของปญหาอกครง

ขนท 6 ขนน าเสนอและประเมนผลงาน หมายถง ขนทนกเรยนมการน าขอมลตาง ๆ มาจดระบบองคความร และน าเสนอเปนผลงานในรปแบบทหลากหลาย โดยนกเรยนแตละกลมรวมทงครผสอนรวมกนประเมนผลงาน

8

2. ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถดานการฝกหรอใชภาษาทงการฟง การพด การอาน และการเขยน ซงมคณลกษณะหรอพฤตกรรมทแสดงใหเหนถง การพฒนาทกษะในดานการสอสาร เชน การเขยนสรปเรองราวจากการอาน หรอการน าเสนอเนอหาทางวทยาศาสตรดวยปากเปลาผานการฟงค าถาม เพอแสดงออกถงความร ความคดเกยวกบวทยาศาสตร เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ซงในการวจยครงน ทกษะการสอสารวดไดจากแบบสงเกตพฤตกรรมระหวางเรยนของนกเรยนทงการประเมนจากเพอน ตนเอง และครผสอน และแบบทดสอบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรทผวจยสรางขนโดยผวจยพฒนาเกณฑการใหคะแนนของทวาวรรณ จตตะภาค (2548: 66) และ สวชา ศรมงคล (2557: 159) โดยใชในการทดสอบกอนเรยน (Pretest) และทดสอบหลงเรยน (Posttest) ซงประกอบดวย 4 ทกษะดงตอไปน

2.1 ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานการฟง คอ ความสามารถในการวเคราะหและจบใจความเกยวกบเนอหาทางวทยาศาสตร เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ผานทางเสยงและแสดงออกผานทางการเขยนสรปเรองราว ซงวดโดยใชแบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานการฟงจ านวน 1 ขอ ทมเกณฑการใหคะแนนความสามารถดาน การฟงเปนแบบรบรค (Rubric Assessment)

2.2 ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานการพด คอ ความสามารถในการแสดงความคดเกยวกบเนอหาทางวทยาศาสตร เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม โดยการพดผานทางการฟงค าถาม ซงวดโดยใชแบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานการพดจ านวน 1 ขอ ทมเกณฑการใหคะแนนความสามารถดานการพดเปนแบบรบรค (Rubric Assessment)

2.3 ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานการอาน คอ ความสามารถใน การวเคราะหและจบใจความเนอหาทางวทยาศาสตร เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ผานทางตวอกษรและแสดงออกผานทางการเขยนสรปเรองราว ซงวดโดยใชแบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานการอานจ านวน 1 ขอ ทมเกณฑการใหคะแนนความสามารถดานการอานซงมลกษณะเปนแบบรบรค (Rubric Assessment)

2.4 ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานการเขยน คอ ความสามารถในการแสดงความคดเกยวกบเนอหาทางวทยาศาสตร เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ผานทางอกษร ซงวดโดยใชแบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานการเขยนจ านวน 1 ขอ ทมเกณฑการใหคะแนนความสามารถดานการเขยนเปนแบบรบรค (Rubric Assessment)

3. ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง ความสามารถของนกเรยนแตละบคคลในการเรยนรวชาชววทยา เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4 ซงวดไดจากการใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทผวจยสรางขนตามจดประสงคการเรยนร เปนแบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ โดยใชในการทดสอบกอนเรยน (Pretest) และทดสอบหลงเรยน (Posttest) โดยวดระดบความร ดงน 1) ดานความรความจ า 2) ดานความเขาใจ 3) ดานการน าไปใช และ 4) ดานการวเคราะห

4. เจตคตตอวทยาศาสตร หมายถง ความรสกของนกเรยนทมตอวทยาศาสตร ซงเปนผลมาจากการเรยนวทยาศาสตรทงดานการเรยนการสอน เนอหาทไดรบจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม เจตคตตอวทยาศาสตรเปนแบบสอบถาม

9

ชนดมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ คอ 5, 4, 3, 2 และ 1 หมายถง เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย และไมเหนดวยอยางยง ตามล าดบ จ านวน 20 ขอ ประกอบดวยขอความเชงนมาน 10 ขอและเชงนเสธ 10 ขอ ซงผวจยไดพฒนาจากบญเลยง จอดนอก (2549) โดยใชในการทดสอบกอนเรยน (Pretest) และทดสอบหลงเรยน (Posttest) กรอบแนวคดวจย

การวจยในครงน ด าเนนการวจยโดยการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 สรปกรอบการวจยไดดงน ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดวจย

ตวแปรตน

การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ตามขนตอนของส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ประกอบดวย 6 ขนตอน ดงน

1. ขนก าหนดปญหา 2. ขนท าความเขาใจกบปญหา 3. ขนด าเนนการศกษาคนควา 4. ขนสงเคราะหความร 5. ขนสรปและประเมนคาของค าตอบ 6. ขนน าเสนอและประเมนผลงาน

ตวแปรตาม

1. ผลสมฤทธทางการเรยน 2. ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร 3. เจตคตตอวทยาศาสตร

10

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยเรอง ผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ผวจยไดด าเนนการศกษาคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ดงตอไปน

1. การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 2. ผลสมฤทธทางการเรยน 3. ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร 4. แนวคดในการประเมนผลตามสภาพจรง 5. แนวคดเกยวกบเจตคตตอวทยาศาสตร 6. งานวจยทเกยวของ

1. การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1.1 ประวตและความเปนมาของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

การศกษาความเปนมาของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสามารถยอนรอยอดตไปถงแนวคดของนกการศกษาในชวงแรกของศตวรรษท 20 John Dewey นกการศกษาชาวอเมรกนซงเปนผตนคดวธสอนแบบแกปญหาและเปนผเสนอแนวคดวา การเรยนรเกดจากการลงมอท าดวยตนเอง (Learning by doing) แนวคดของดวอไดน าไปสแนวคดในการสอนรปแบบตาง ๆ ทใชกนอยในปจจบนแนวคดของ PBL กมรากฐานความคดมาจากดวอเชนเดยวกน PBL มการพฒนาขนครงแรกโดยคณะวทยาศาสตรสขภาพของมหาวทยาลย McMaster ทประเทศแคนาดาไดน ามาใชในกระบวนการตว (Tutorial Process) ใหกบนกศกษาแพทยฝกหด วธการดงกลาวไดกลายเปนรปแบบ (model) ทท าใหมหาวทยาลยในสหรฐอเมรกาน าไปเปนแบบอยางบาง โดยเรมจากปลายป ค.ศ. 1950 มหาวทยาลย Case Western Reserve ไดน ามาใชเปนแหงแรกและไดจดตงหองทดลองพหวทยาการ เพอท าเปนหองปฏบตการส าหรบทดลองรปแบบการสอนใหม ๆ รปแบบการสอนทมหาวทยาลย Case Western Reserve พฒนาขนมานนไดกลายมาเปนพนฐานในการพฒนาหลกสตรของโรงเรยนหลายแหงในสหรฐอเมรกาทงในระดบมธยมศกษา ระดบอดมศกษาและบณฑตวทยาลยในชวงปลายทศวรรษท 60 มหาวทยาลย McMaster ไดพฒนาหลกสตรแพทยทใชการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในการสอนเปนครงแรก ท าใหมหาวทยาลยแหงนเปนทยอมรบและรจกกนทวโลกวาเปนผน าการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (World Class Leader) มหาวทยาลยชนน าในสหรฐอเมรกาทน ารปแบบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มาใชในการสอนมหลายแหงแตในยคแรก ไดน าไปใชกบหลกสตรของนกศกษาแพทย ซงเปนหลกสตรทผเรยนตองใชทกษะในการวเคราะหปญหาทางคลนกสงมาก การจดการเรยนร โดยใชป ญหาเป นฐานจงได ขยายออกไปส ก ารสอน ใน สาขาอ น ๆ

11

เชน วศวกรรมศาสตร วทยาศาสตร คณตศาสตร ภาษาศาสตร สงคมศาสตร พฤตกรรมศาสตร เปนตน PBL จงเปนทนยมกนแพรหลาย และมการน าไปใชสอนตามมหาวทยาลยตาง ๆ มากขน ตวอยางมหาวทยาลยทน า PBL ไปใชในการเรยนการสอน อาทเชน Harvard, New Mexico, Bowman Gray, Boston, Illinois, Southern Illinois, Michigan State, Tufts เปน ตน การเรยนร โดยใชปญหาเปนฐานจงเปนทนยมกนอยางแพรหลายและมการน าไปใชสอนตามมหาวทยาลยตาง ๆ มากขน (มณฑรา ธรรมบศย, 2545: 14-15) ในประเทศไทย การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเรมใชครงแรกในหลกสตรแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลยในป พ.ศ. 2531 และประยกตในหลกสตรสาธารณะสขศาสตร พยาบาลศาสตร ทงนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนวธการเรยนการสอนรปแบบหนงทน ามาปรบใชในหลาย ๆ กลมสาระการเรยนรได เชน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ซงการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานนไดรบการยอมรบวา เปนการเรยนการสอนทใหประสบการณ มงเนนพฒนาผเรยนในดานทกษะกระบวนการเรยนร และพฒนาผเรยนใหสามารถเรยนรดวยตนเอง ซงผเรยนจะไดฝกฝนการสรางองคความรโดยผานกระบวนการคดดวยการแกปญหาอยางมความหมายตอผเรยน ท าใหผเรยนเกดพฒนาการทครอบคลมทงความสามารถทางสตปญญาการใชกระบวนการคดขนสงและการใชเหตผล (จารมน หนคงและพรยะสรวงศ, 2557: 185-189)

1.2 ความหมายของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มาจากภาษาองกฤษวา Problem-Based Learning (PBL) มนกการศกษาหลายทานไดเรยกชอแตกตางกน เชน การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (สรยพนธ พนธธรรม, 2553: 15) การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน (ทวาวรรณ จตตะภาค, 2548: 8) การวจยครงนผวจยใช ค าวา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน หรอ PBL และมนกการศกษาความหมายของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไว ดงน

รงสรรค ทองสขนอก (2547: 13) ใหความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไววา เปนการเรยนรกระบวนการกลมแกปญหาทสนใจตวแกปญหาจะเปนสตรของ การเรยนรและเปนตวกระตนตอไปในการพฒนาทกษะการแกปญหาดวยเหตผลและการสบคนขอมลทตองการเพอสรางความเขาใจกลไกของตวปญหารวมทงวธการแกปญหาโรงเรยนพฒนานกเรยนในดานทกษะการเรยนรมากกวาความรทนกเรยนจะไดมาและพฒนานกเรยนสการเปนผทสามารถเรยนรโดยการชน าตนเอง

ทวาวรรณ จตตะภาค (2548: 8) ใหความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไววา เปนการเรยนรแบบเนนผเรยนเปนส าคญวธหนงทใชปญหาในลกษณะทคลมเครอเปนจดเรมตนททาทายใหคดคนควา และเกดความพยายามทจะหาค าตอบของปญหาโดยใชการเรยนรตามกระบวนการวทยาศาสตรเปนพนฐาน

ประกาศต สายธน (2552: 21) ไดใหความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไววา เปนรปแบบการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ ซงมนกการศกษาไดใหความหมายไวหลายทานแตโดยสรปมความหมายวา การเรยนโดยใชปญหาเปนหลกเปนรปแบบการเรยนรทเกดขนตามแนวคดทฤษฎการเรยนรแบบสรางสรรคนยม (Constructivism) ใหผเรยนสราง

12

ความรใหมจากสถานการณทเปนปญหาใหเปนเครองกระตนใหผเรยนใฝหาความรเพอแกปญหา และผเรยนรจกท างานรวมกนเปนกลม

พวงลกษ จนตะวน, วาสนา ตนมา, และ สรพร กลวงศ (2551: 21) ไดใหความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไววาคอ วธการเรยนรทเรมตนดวยการใชปญหาเปนตวกระตนให ผเรยนไปศกษาคนควาแสวงหาความรดวยวธการตาง ๆ จากแหลงวทยาการทหลากหลายเพอน ามาใชในการแกปญหาโดยทมไดมการศกษาหรอเตรยมตวลวงหนาเกยวกบปญหาดงกลาวมากอน

สรยพนธ พนธธรรม (2553: 19) ใหความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไววา เปนรปแบบหรอวธการเรยนรแบบหนงทใชการตงค าถามหรอปญหาเปนตวกระตนหรอน าทางผเรยนใหเกดความสนใจอยากร ตวปญหาจะเปนจดตงตนของกระบวนการเรยนรและเปนตวกระตนตอไปในการพฒนาทกษะการแกปญหาดวยเหตผลและการสบคนขอมลทตองการเพอสรางความเขาใจกลไกของตวปญหารวมทงวธการแกปญหามงเนนพฒนาผเรยนในดานทกษะการเรยนรมากกวาความรทนกเรยนจะไดมา และพฒนาผเรยนสการเปนผทสามารถเรยนรโดยการชน าตนเองได ผเรยนจะตองศกษาหาความรเพมเตมจากแหลงขอมลตาง ๆ ทหลากหลาย เพอน ามาแกไขปญหาหรอตอบค าถามตอไป โดยใชกระบวนการท างานกลม และมผสอนเปนผแนะน าหรออ านวยความสะดวกแกผเรยน สงเสรมใหผเรยนเกดกระบวนการคดอยางมระบบ จากการลงมอปฏบตจรง เพอใหผเรยนสามารถแกปญหาได

ทศนา แขมมณ (2557: 138) ใหความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไววา เปนการจดสภาพการณของการเรยนการสอนทใชปญหาเปนเครองมอในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามเปาหมาย หรอผสอนแนะน าเปลยนไปเผชญสถานการณปญหาจรง หรอผสอนอาจจดสภาพการณใหผเรยนเผชญปญหา และฝกกระบวนการวเคราะหปญหาและแกปญหารวมกนเปนกลม ซงจะชวยใหผเรยนเกดความเขาใจในปญหานนอยางชดเจน ไดเหนทางเลอกและวธการทหลากหลายในการแกปญหานน ชวยให ผเรยนเกดความใฝร เกดทกษะกระบวนการคด และกระบวนการแกปญหาตาง ๆ

Van der Vleuten, Norman, and De Graaff (1991: 110-118) ใหความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไววา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน คอ การเรยนรทใชปญหาเปนจดเรมตนของการเรยนร ปญหามกเกดจากปญหาในชวตจรงซงไดรบการคดเลอกและแกไขใหเปนไปตามวตถประสงคทางการศกษา หรออาจจะเปนปญหาทสมมตขนปญหาท าหนาทเปนพนฐานส าหรบกระบวนการเรยนร เนองจากปญหาเปนตวก าหนดทศทางของกระบวนการเรยนร และใหความส าคญกบการตงค าถามมากกวาค าตอบ นอกจากนยงชวยใหเนอหาการเรยนรเกยวของกบบรบทซงสงเสรมแรงจงใจและความเขาใจของนกเรยน

Vernon and Blake (1993: 550-563) ใหความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไววา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนแนวทางการเรยนการสอนทใชปญหาเปนบรบทเพอใหนกเรยนไดรบทงความรและทกษะการแกปญหา

13

White (2001: 1) ใหความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไววาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานนกเรยนจะท างานรวมกบเพอนรวมชนในการแกปญหาทซบซอนและเปนปญหาทเกดขนตามสภาพจรงทจะชวยใหพฒนาความรเนอหาเชนเดยวกบการแกปญหาและยงเพมทกษะการสอสารและทกษะการประเมนตนเองปญหาเหลานยงชวยใหนกเรยนสนใจในเนอหาหลกสตร

Akcay (2009: 26) ใหความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไววาคอ วธการเรยนรแบบสบสอบ (Inquiry-Base Learning) ทส าคญอยางหนงเนองจากนกเรยนใชปญหาตามสภาพจรงทเปนบรบทส าหรบการสบสวนในสงทพวกเขาตองการ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานแตกตางจากการเรยนการสอนในรปแบบเดมเนองจากนกเรยนตองเผชญกบสถานการณใหมหรอเหตการณทพวกเขาตองการเรยนรโดยใชค าถาม เพอใหบรรลความเขาใจของสถานการณหรอเหตการณน น เปนการจดการเรยนการสอนททาทายส าหรบนกเรยนเนองจากนกเรยนไดท างานรวมกนเปนกลม เพอทจะแสวงหาวธการแกปญหาในสถานการณจรง และพฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเอง เปนการเรยนการสอนทเนนนกเรยนเปนศนยกลางมากขน เนองจากเปนการเรยนแบบ Active มากกวา Passive ซงครรบบทบาทเปนผอ านวยความสะดวก นอกจากนวธการนยงชวยใหนกเรยนไดพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ การคดวเคราะห และการแกปญหาทซบซอน การสอสารดวยวาจาและลายลกษณอกษรซงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน คอหนงตวอยางทดทสดในการเรยนรแบบ Constructivist Barrett (2010: 165) ใหความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไววา เปนกระบวนการเรยนรทประกอบดวยการน าเสนอปญหา มการศกษาคนควาอยางอสระในประเดนการเรยนร การท างานรวมกนและอภปรายเกยวกบสงทไดเรยนรจากการศกษาคนควาดวยตนเอง พรอมทงน าเสนอผลงานของตนเองทไดจากการแกปญหา จากการศกษาความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานขางตน สรปไดวา คอ ลกษณะการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนจดตงตนของกระบวนการเรยนรและเปนตวกระตนในการพฒนาทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร นกเรยนท างานรวมกนเปนทมภายในกลมเพอคนควาขอมลทตองการ สรางความเขาใจของปญหารวมทงวธการแกปญหา โดยจะบรณาการความร ทตองการใหนกเรยนไดรบการแกปญหาเขาดวยกน

1.3 แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมหลาย

ทฤษฎโดยนกจตวทยาหลายทานสนบสนนทฤษฎการเรยนรตาง ๆ ทเกยวของกบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ดงน

มณฑรา ธรรมบศย (2545: 30) กลาววา แนวคดทฤษฎทสอดคลองกบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน คอ ทฤษฎสรางสรรคนยม (Constructivist Learning Theory) เกดจากการท างานและการคนพบของเพยเจต ทเชอวาคนเราทกคนตงแตเกดมาพรอมทจะมปฏสมพนธกบสงแวดลอมและพรอมทจะเชอมโยงประสบการณเดมใหเขากบประสบการณใหม จนเกดการเรยนรและเกดการพฒนาทางสตปญญา เมอไดมโอกาสประสบกบปญหาตาง ๆ แตละบคคลจะพยายามปรบตวใหอย

14

ในสภาวะสมดลประกอบดวย 2 กระบวนการ คอ การจดและรวบรวบ (Organization) และการปรบตว (Adaptation) ซงพฒนาการทางสตปญญาของคนมลกษณะแตกตางกนตามชวงอายเปนการพฒนาอยางตอเนองตามล าดบขน ผเรยนในวยชวงชนท 3 (อาย 12 ปขนไป) มพฒนาการเรมเขาสวยผใหญ และมความสามารถคดหาเหตผลในเชงนามธรรมได

รชนกร หงสพนส (2547: 46) กลาววา โดยทวไปการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานมแนวคดบนพนฐานของทฤษฎจตวทยาพทธปญญานยมเปนการเรยนรโดยเนนการใชกระบวนการคด ความเขาใจ การรบรสงเราทมากระตนผสมผสานกบประสบการณเดมในอดต ท าใหเกดการเรยนร ซงผสมผสานระหวางประสบการณปจจบนกบประสบการณในอดตโดยอาศยกระบวนการทางปญญาเขามามอทธพลในการเรยนร

Hmelo and Evenson (2000: 4 อางถงใน บญน า อนทนนท, 2551: 13) กลาววา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเกยวของกบการเรยนรแบบสรางสรรคนยม (Constructivist) ซงมรากฐานมาจากทฤษฎการเรยนรของ Piaget และ Vygotsky ทมการเชอวา การเรยนรเปนการพฒนาทางสตปญญาทผเรยนเปนผสรางองคความรดวยตนเอง กระบวนการสรางองคความรดวยตนเองนน เกดจากการทผเรยนมปฏสมพนธกบสงแวดลอม และเกดจากการซมซบหรอดดซมประสบการณใหม พรอมทงมการปรบโครงสรางสตปญญาใหเขากบประสบการณใหมนอกจาก นนยงมทฤษฎการเรยนรดวยการคนพบของบรเนอร ซงเชอวาการเรยนรทแทจรงมาจากการคนพบของแตละบคคล โดยผานกระบวนการสบเสาะหาความรในกระบวนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เมอผเรยนเผชญกบปญหาทไมร ท าใหผเรยนเกดความขดแยงทางปญหาขนและผลกดนใหผเรยนไปแสวงหาความร และน าความรใหมมาเชอมโยงกบความรเดมเพอแกปญหา

จากการศกษาแนวคดและทฤษฎทเกยวของกบขางตน สามารถสรปไดวา การเรยนแบบใชปญหาเปนฐานนนเกยวของกบการเรยนรโดยทฤษฎสรางสรรคนยม (Constructivist) เกดจากการคนพบของเพยเจต ซงเชอวาการมปฏสมพนธกบสงแวดลอมโดยเชอมโยงประสบการณเดมเขากบประสบการณใหม จนเกดการเรยนร นอกนนยงมทฤษฎจตวทยาพทธปญญานยม (Cognitive Psychology) การเรยนรเกดจากปญหาเปนเงอนไขเพอใหมนษยด ารงอยจงท าใหพยายามแกปญหาตาง ๆ ทเผชญในแตละวน เมอผเรยนเจอปญหาจงผลกดนใหผเรยนพยายามทจะไปหาความรเพมเตม

1.4 ลกษณะของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ลกษณะของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ไดมผกลาวไวดงน ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550: 2-3) ไดสรปลกษณะส าคญตาง ๆ ของ

การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไว ดงน 1. ตองมสถานการณทเปนปญหา และเรมตนการจดกระบวนการเรยนรดวย

การใชปญหาเปนตวกระตนใหเกดกระบวนการเรยนร 2. ปญหาทน ามาใชในการจดการเรยนรนนเปนปญหาทเกดขน พบเหนไดใน

ชวตจรงของผเรยน หรอมโอกาสทจะเกดขนจรง 3. ผเรยนมการเรยนรโดยการน าตนเอง (Self-Directed Learning) มาท า

การคนหาและแสวงหาความรค าตอบดวยตนเอง ดงนนผเรยนจงตองวางแผนการเรยนรดวยตนเองม

15

การบรหารเวลา คดเลอกวธการเรยนร และประสบการณการเรยนร รวมทงประเมนผลการเรยนรดวยตนเอง

4. ผเรยนเรยนรเปนกลมยอย เพอประโยชนในการคนหาความร ขอมลรวมกนเปนการพฒนาทกษะการแกปญหาดวยเหตผล ฝกใหผเรยนมทกษะในการรบสงขอมล มการเรยนรเก ยวกบความแตกตางระหวางบคคล และไดฝกการจดระบบตนเอง เพอทจะไดมการพฒนา การท างานรวมกนเปนกลม ค าตอบทไดมความหลากหลาย องคความรทไดจะผานการวเคราะหโดยผเรยน มการสงเคราะหและตดสนใจรวมกน การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานนนนอกจากจะจดการเรยนเปนกลมแลวยงสามารถจดใหผเรยนเรยนรเปนรายบคคลไดแตอาจท าใหผเรยนขาดทกษะในการท างานรวมกบผอน

5. การเรยนรมลกษณะของการบรณาการความร และทกษะกระบวนการตาง ๆ เพอสงเสรมใหผเรยนไดรบความรและค าตอบทกระจางชด

6. ความรทเกดจากการเรยนรจะไดมาภายหลงจากการผานกระบวนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานแลวเทานน

7. การประเมนผล เปนการประเมนจากสภาพจรง โดยพจารณาจากการปฏบตงานความกาวหนาของผเรยน

มณฑรา ธรรมบศย (2545: 13) ไดสรปลกษณะส าคญของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไวดงน

1. ตองมสถานการณทเปนปญหาและเรมตนการจดกระบวนการเรยนรดวยการใชปญหาเปนตวกระตนใหเกดกระบวนการเรยนร

2. ปญหาทน ามาใชในการจดกระบวนการเรยนรควรเปนปญหาทเกดขนพบเหนไดในชวตจรงของผเรยนหรอมโอกาสทจะเกดขนจรง

3. ผเรยนเรยนรโดยการน าตนเอง (Self-Directed Learning) คนหาและแสวงหาความรค าตอบดวยตนเอง ดงนน ผเรยนจงตองวางแผนการเรยนดวยตนเอง บรหารเวลาเองคดเลอกวธการเรยนรและประสบการณการเรยนรรวมทงประเมนผลการเรยนรดวยตนเอง

4. ผเรยนเรยนรเปนกลมยอย เพอประโยชนในการคนหาความรขอมลรวมกน เปนการพฒนาทกษะการแกปญหาดวยเหตและผล ฝกใหผเรยนมทกษะในการรบสงขอมล เรยนรเกยวกบความแตกตางระหวางบคคลและฝกการจดระบบตนเอง เพอพฒนาความสามารถในการท างานรวมกนเปนทม ความรค าตอบทไดมความหลากหลายองคความรจะผานการวเคราะหโดยผเรยนมการสงเคราะหและตดสนใจรวมกน การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานนนอกจากจดการเรยนเปนกลมแลวยงสามารถจดใหผเรยนเรยนรเปนรายบคคลไดแตอาจท า ใหผเรยนขาดทกษะในการท างานรวมกบผอน

5. การเรยนรมลกษณะการบรณาการความร และบรณาการทกษะกระบวนการตางๆ เพอใหผเรยนไดรบความรและค าตอบทกระจางชด

6. ความรทเกดขนจากการเรยนรจะไดมาภายหลงจากผานกระบวนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานแลวเทานน

16

7. การประเมนผลเปนการประเมนผลจากสภาพจรงโดยพจารณาจากการปฏบตงานความกาวหนาของผเรยน

Borrows and Tamblyn (1980: 191-192) ไดสรปลกษณะของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไว ดงน

1. ปญหาจะถกเสนอใหนกเรยนเปนอนดบแรกในขนของการเรยนร 2. ปญหาทใชในการเรยนรจะเปนปญหาทเหมอนกบปญหาทนกเรยนสามารถ

พบในชวตจรง 3. นกเรยนจะท างานเปนกลมในการแกปญหา โดยมอสระในการแสดง

ความสามารถในการใหเหตผล การประยกตใชความรและการประเมนผลการเรยนรดวยตนเองทเหมาะสมกบขนตอนของการเรยนรในแตละขน

4. เปนการเรยนรดวยตนเอง ทมขนตอนในการเรยนรโดยใชปญหาเปนแนวทางในการก าหนดกระบวนการท างานเพอแกปญหา

5. ความรและทกษะทตองการใหนกเรยนไดรบจะเกดหลงการแกปญหาหรอการท างานทใชความรและทกษะเหลานน

6. การเรยนรจะประกอบดวยการท างานในการแกปญหาและการศกษาดวยตนเองโดยมลกษณะทบรณาการทง ความรทนกเรยนมและทกษะกระบวนการเขาดวยกน

Akcay (2009: 28) ไดสรปลกษณะของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไว ดงน

1. นกเรยนเปนผมสวนเกยวของในสถานการณปญหา 2. จดหลกสตรการแกไขปญหาแบบองครวมชวยใหการเรยนรของนกเรยนใน

วธการเชอมตอ 3. สรางสภาพแวดลอมการเรยนร ทครผสอนเปนผอ านวยความสะดวก ให

ค าแนะน านกเรยนเพมเตมเพอใหนกเรยนเขาใจ Tan (2003: 30) ไดสรปลกษณะของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไว ดงน

1. ปญหาคอจดเรมตนของการเรยนร 2. ปญหามกเปนปญหาในโลกแหงความเปนจรงทไมมโครงสราง 3. ปญหาควรมองไดหลากหลายมมมอง เปนกระบวนการทสนบสนนการใช

ความรหลากหลายสาขาวชา 4. ปญหาควรเปนปญหาททาทายความร ทศนคตและความสามารถของนกเรยน 5. นกเรยนเปนศนยกลางของการเรยนร นกเรยนเปนผรบผดชอบในการศกษา

คนควาหาความรดวยตนเอง 6. เปนการเรยนรแบบรวมมอ การสอสาร และการเรยนรแบบชวยเหลอกน

ผเรยนเรยนรแบบกลมเลก เปนการเรยนรจากเพอน การสอนโดยเพอนชวยสอน และการน าเสนองานในรปแบบกลม

7. เปนการเรยนร ทพฒนาทกษะการสบเสาะหาความร และทกษะการแกปญหา

17

8. ผสอนเปนผอ านวยความสะดวกและคอยแนะน า ผานการตงค าถามและการฝกความรความเขาใจ

Hung, Jonassen, and Liu (2008: 488-489) ไดสรปลกษณะของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไว ดงน

1. เรมตนการเรยนรโดยการจ าลองสถานการณทเกดขนจรง ตวอยางปญหาทมโครงสรางแบบหละหลวม ปญหาทมค าตอบหลายค าตอบหรอมวธการแกปญหาไดหลายทาง การสรางองคความรถกกระตนโดยปญหา

2. นกเรยนเปนศนยกลางของการเรยนร เพราะครไมสามารถก าหนดการเรยนร 3. เปนการเรยนรดวยตนเอง การเรยนรแบบรวมมอกนรบผดชอบส าหรบ

การสรางปญหาในการเรยนร มกระบวนการการประเมนตนเอง ประเมนเพอน และเขาถงทรพยากรการเรยนรของตนเอง

4. เปนการสะทอนคดดวยตนเอง เชน ผเรยนตรวจสอบความเขาใจของพวกเขาและเรยนรทจะปรบกลยทธส าหรบการเรยนร

5. ผสอนเปนผอ านวยความสะดวกไมใชผเผยแพรความร เปนพลวตการสอสารระหวางบคคล และไมแทรกแซงเนอหา

จากลกษณะของการเรยนรทกลาวมาขางตนสามารถสรปลกษณะของการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานได ดงน การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนการจดการเรยนรโดยการ เรมตนดวยปญหาเปนตวกระตนการเรยนร ซงปญหาทเกดขนเปนปญหาทเกดขนจรงในชวตประจ าวนของผเรยน โดยผสอนเปนผอ านวยความสะดวกหรอใหค าแนะน าโดย ผเรยนเรยนรโดยกลมยอยเพอคนหาขอมลรวมกน การพฒนาการท างานรวมกนเปนกลม ความร ค า ตอบทไดมหลากหลายซงความรทไดตองผานกระบวนการวเคราะหและแกปญหาอยางมเหตผล มการประเมนผลเปนการประเมนผลตามสภาพจรงโดยพจารณาจากการท างานของผเรยน

1.5 กลไกพนฐานของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มนกการศกษาไดกลาวถงกลไกพนฐานของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

ดงน ทองจนทร หงศลดารมภ (2538: 5-6) กลาววา การเรยนการสอนโดยใชปญหาเปน

ฐานนนสงทส าคญทควรตองค านงถง คอ การใหผเรยนไดผานกลไก 3 ประการอยางครบถวน สมบรณ คอ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การเรยนรดวยตนเอง และการเรยนรโดยใชกลมเลก ซงทง 3 กลไกนจะมความสมพนธกนอยางใกลชด และเกดขนทกขณะทผเรยนด า เน นการเรยนร ดงภาพประกอบ 2

18

ภาพประกอบ 2 แสดงความสมพนธของกลไกการจดเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ทมา : ทองจนทร หงศลดารมภ (2538: 5-6)

จากกลไกพนฐานในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานนน ประกอบดวย การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การเรยนรดวยตนเอง และการเรยนรโดยใชกลมเลก ซงแตละกลไก มรายละเอยด ดงน

1.5.1 การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning) เปนลกษณะของการสอนโดยใชปญหาในชวตประจ าวนของนกเรยนทนกเรยนอาจพบมาเปนจดตงตนของกระบวนการเรยนร และเปนตวกระตนในการพฒนาทกษะการแกปญหาดวยเหตผล โดยเนนใหผเรยนเปนผตดสนใจในสงทตองการแสวงหาความรดวยตนเอง และรจกการท างานรวมกนเปนกลมภายในกลมผเรยนดวยกนโดยผสอนมสวนรวมนอยทสดโดยมขนตอนในการเรยนร 6 ขนคอ ก าหนดปญหา ท าความเขาใจกบปญหา ด าเนนการศกษาคนควา สงเคราะหความร สรปและประเมนคาของค าตอบ น าเสนอและประเมนผลงาน

1.5.2 การเรยนรดวยตนเอง (Self-Directed Learning) มนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของการเรยนรดวยตนเองไว ดงน

ทองจนทร หงศลดารมภ (2538: 6) กลาวไววา การเรยนรดวยตนเอง คอ ขบวนการเรยนรทใหผเรยนมเสรภาพในการใชความร ความสามารถในการแสวงหาความรดวยตนเอง โดยผเรยนจะตองรบผดชอบทงในดานการก าหนด การด าเนนงานของตนเอง ยอมรบบทบาทและความรบผดชอบของตนเองทมตอกลม คดเลอกประสบการณการเรยนร และการประเมนผลตนเอง ตลอดจนวพากษวจารณงานของตนเองดวย

ทศนา แขมมณ (2548: 125-126) กลาวไววา การเรยนรโดยการชน าตนเอง หมายถง การใหโอกาสผเรยนไดมการวางแผนการเรยนรดวยตนเอง ซงครอบคลมการวนจฉยความตองการเรยนรของตนเอง การตงเปาหมายหรอวตถประสงคของการเรยนร การเลอกวธการเรยนร การแสวงหาแหลงความร การรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล รวมทงการประเมนตนเอง โดยมครซงอยในฐานะกลยาณมตร ท าหนาทกระตนและใหค าปรกษาผเรยนในการวนจฉยความตองการก าหนดวตถประสงค

การจดการเรยนรโดย ใชปญหาเปนฐาน

(Problem-base Learning)

การเรยนรโดยใชกลมเลก (Small-Group Learning)

การเรยนรดวยตนเอง(Self-Directed Learning

19

ออกแบบแผนการจดการเรยนร และเตรยมวสดอปกรณ แหลงขอมล รวมทงรวมเรยนรไปกบผเรยนและตดตามการประเมนผลการเรยนรของผเรยนดวย

1.5.3 การเรยนรโดยใชกลมเลก (Small-Group Learning) การเรยนรโดยใชกลมเลกนน มนกวชาการหลายทานอาจเรยกวาการเรยนรเปน

กลมยอย ซงไดมนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของการเรยนรโดยใชกลมเลก ดงน ทองจนทร หงศลดารมภ (2538: 6) และ สปรยา วงษตระหงาน (2545: 2) ไดให

ความหมายทคลายคลงกนวา การเรยนร เปนกลมยอย เปนวธการทท าให ผเรยนไดพฒนาความสามารถในการท างานรวมกบผอนเปนทม และยอมรบประโยชนของการท างานรวมกนใหคนควาหาแนวคดใหม ๆ

ทศนา แขมมณ (2548: 347) ไดใหความหมายของการเรยนรโดยใชกลมยอยวา คอ กระบวนการทผสอนใชในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนดโดยการจดผเรยนเปนกลมเลก ๆ ประมาณ 4-8 คน และใหผเรยนในกลมพดคยแลกเปลยนขอมลความคดเหนและประสบการณในประเดนทก าหนดและสรปผลการอภปรายออกมาเปนขอสรปของกลม

ขนตอนทส าคญของการเรยนรโดยใชกลมยอย ดงน 1. ผสอนจดผเรยนออกเปนกลมยอย ๆ กลมละประมาณ 4-5 คน 2. ผสอน / ผเรยนก าหนดประเดนในการอภปราย 3. ผเรยนพดคยแลกเปลยนความคดเหนกนตามประเดนทอภปราย 4. ผเรยนสรปสาระทสมาชกในกลมอภปรายรวมกนเปนขอสรปของกลม 5. ผสอนและผเรยนน าขอสรปของกลมยอยมาใชในการสรปบทเรยน 6. ผสอนประเมนผลการเรยนรของผเรยน

จากกลไกพนฐานในขางตน ผวจยสรปไดวา กลไกพนฐานประกอบดวย การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การเรยนรดวยตนเอง และการเรยนรโดยกลมเลก ตามล าดบซงมความเกยวของและสมพนธกน ผเรยนตองผานแตละกระบวนการเพ อใหไดมาซงวธการแกปญหา เร มตนดวยการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานโดยใชปญหาในชวตประจ าวนเปนจดเรมตนและเปนตวกระตน ผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเองรบผดชอบงานทก าหนด ด าเนนงานของตนเอง คดเลอกประสบการณเรยนรผานนกระบวนการเรยนรโดยกลมเลกเพอใหไดซงขอสรปของวธการแกปญหา

1.6 ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มนกการศกษาไดกลาวถงขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไวดงน ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550: 6-8) ไดสรปขนตอนของการจดการเรยนร

โดยใชปญหาเปนฐานไว ดงน 1. ขนก าหนดปญหา หมายถง ขนทครผสอนมการจดสถานการณ ปญหาตาง ๆ

เพอกระตนใหนกเรยนเกดความสนใจและมองเหนปญหา สามารถก าหนดสงทเปนปญหาทนกเรยนสนใจอยากรอยากเรยนได และเกดความสนใจทจะคนหาค าตอบ

2. ขนท าความเขาใจกบปญหา หมายถง ขนทนกเรยนตองมการท าความเขาใจกบปญหาทตองการเรยนร ซงนกเรยนจะตองสามารถอธบายสงตาง ๆ ทเกยวของกบปญหาได

20

3. ขนการด าเนนการศกษาคนควา หมายถง ขนทนกเรยนสามารถก าหนดสงทตองการเรยน ด าเนนการศกษาคนควาดวยตนเองโดยใชวธการทหลากหลาย

4. ขนสงเคราะหความร หมายถง ขนทนกเรยนน าความรทไดจากการศกษาคนควา มาท าการแลกเปลยนเรยนรรวมกน รวมอภปรายผล และสงเคราะหความรทไดมาวามความเหมาะสมหรอไมเพยงใด

5. ขนสรปและประเมนคาของค าตอบ หมายถง ขนทนกเรยนแตละกลมสามารถสรปผลงานของกลมตนเองและประเมนผลงานวาขอมลทศกษาคนความความเหมาะสมหรอไมเพยงใด โดยพยายามตรวจสอบแนวคดภายในกลมของตนเองอยางอสระ นกเรยนทกกลมชวยกนสรปองคความรทไดในภาพรวมของปญหาอกครง

6. ขนน าเสนอและประเมนผลงาน หมายถง ขนทนกเรยนมการน าขอมลตาง ๆ มาจดระบบองคความร และน าเสนอเปนผลงานในรปแบบทหลากหลาย โดยนกเรยนแตละกลมรวมทงครผสอนรวมกนประเมนผลงาน

ส านกมาตรฐานการศกษาและพฒนาการเรยนร (2550 : 8) ไดแบงขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไว ดงน

1. เชอมโยงปญหาและระบปญหา เปนขนทครน าเสนอสถานการณปญหาเพอกระตนใหนกเรยนเกดความสนใจ และมองเหนปญหา สามารถระบสงทเปนปญหาท นกเรยนอยากรอยากเรยนและเกดความสนใจทจะคนหาค าตอบ

2. ก าหนดแนวทางทเปนไปได นกเรยนแตละกลมวางแผนการศกษาคนควาท าความเขาใจอภปรายปญหาภายในกลม ระดมสมองคดวเคราะห เพอหาวธการหาค าตอบ ครคอยชวยเหลอกระตนใหเกดการอภปรายภายในกลมใหนกเรยนเขาใจวเคราะหปญหาแหลงขอมล

3. ด าเนนการศกษาคนควา นกเรยนก าหนดสงทตองเรยน ด าเนนการศกษาคนควาดวยตนเองดวยวธการหลากหลาย

4. สงเคราะหความร นกเรยนน าขอคนพบ ความรทไดคนความาแลกเปลยนเรยนรรวมกน อภปรายผลและสงเคราะหความรทไดมาวามความเหมาะสมหรอไมเพยงใด

5. สรปและประเมนคาของค าตอบ นกเรยนแตละกลมสรปผลงานของกลมตนเองและประเมนผลงานวาขอมลทศกษาคนความความเหมาะสมหรอไมเพยงใด โดยพยายามตรวจสอบแนวคดภายในกลมของตนเองอยางอสระทกกลมชวยกนสรปองคความรในภาพรวมของปญหาอกครง

6. น าเสนอและประเมนผลงาน นกเรยนน าขอมลทไดมาจดระบบองคความรและน าเสนอเปนผลงานในรปแบบทหลากหลาย ครประเมนผลการเรยนรและทกษะกระบวนการ

รงสรรค ทองสกนอก (2547: 62) มความเหนวา ขนตอนการเรยนโดยใชปญหาเปนฐานม 8 ขนตอนคอ

1. ขนการจดกลม 2. ขนเชองโยงปญหา 3. ขนการสรางสมมตฐาน 4. ขนเตรยมการ

21

5. ขนการศกษาคนควา 6. ขนการสงเคราะหขอมลและน าไปใชในการตรวจสอบสมมตฐาน 7. ขนการสะทอนผลการเรยนร 8. ขนสรป

ปณตา วรรณพรณ (2551: 283-287) กลาววาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานซงประกอบดวย 5 ขนตอน

1. การศกษาเนอหา (Study of the Content) เปนการศกษาเนอหาในรายวชา 2. การน าเสนอปญหา (Present the Problem) เปนการคดเกยวกบปญหา

และตดสนวาอะไรทตองการคนหา โดยผเรยนตองท าความเขาใจปญหาและระบสวนทส าคญของปญหา เพอใหเกดความเขาใจปญหาอยางถองแท

3. การวางแผนการแกปญหา (Problem Solving Planning) ผเรยนเปนผก าหนดแนวทางหรอแผนในการแกปญหา

4. การด าเนนการแกปญหา (Problem Solving) ผเรยนมการลงมอปฏบตตามแผนหรอแนวทางทวางไว อาจตรวจสอบความเปนไปไดของแผน เพมเตมรายละเอยดแลวลงมอปฏบตจนไดความส าเรจ ถาไมส าเรจตองคนหาและท าการแกปญหาจนสามารถแกปญหาได

5. การสรปหลกการ แนวคดทไดจากการแกปญหา สรปผลการเรยนรเพอน าเสนอขนตอนการแกปญหา Schmidt (1993: 427) ไดสรปขนตอนของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไว ดงน ขนตอนแรก เปนการเรยนกลมยอยครงแรกนกเรยนไดรบสถานการณปญหา ซงเปนสถานการณทเกดขนจรง นกเรยนในกลมชวยกนวเคราะหแยกแยะปญหา แยกปญหาออกเปนประเดนตาง ๆ ผสอนควรดแลชแนะ ใหผเรยนก าหนดวตถประสงคการเรยนรใหตรงกบวตถประสงคของหลกสตร ขนตอนทสอง นกศกษาแยกยายไปคนควาศกษาขอตามหวขอทตนเองไดรบ ทกคนเมอไดขอมลทถกตองครบถวนจงกลบมารวมกลมอกครง ขนตอนทสาม เปนการเรยนกลมยอยครงทสองนกศกษาทกคนจะรวมกนอภปรายถกเถยงถง หวขอความรทไดไปคนความาวาตรงประเดนการแกปญหาหรอไม สามารถเขาใจปญหาเพมขนไดหรอไม พรอมทง สรปเปนความรทวไป ผสอนมหนาทชแนะหากนกเรยน มขอมลไมครบ หรอไมถกตอง แตไมไดเปนผสรป ใหนกเรยน

Delisle (1997 อางถงใน บญน า อนทนนท, 2551: 23) ไดก าหนดขนตอนในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานดงน

1. ขนเชอมโยงปญหา (Connecting with the Problem) เปนขนตอนในการสรางปญหา เพราะในการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผเรยนจะตองมความรสกวาปญหานนมความส าคญตอตนกอน ครควรเลอกหรอออกแบบปญหาใหสอดคลองกบผเรยน ดงนน ในขนนครจะส ารวจประสบการณ ความสนใจ ของผเรยนแตละบคคลกอน เพอเปนแนวทางในการเลอกหรอออกแบบปญหา โดยครอาจยกประเดนทเกยวของกบปญหาขน มารวมกนอภปรายกอนแลวครและ

22

นกเรยนชวยกนสรางปญหาทผเรยนสนใจขนมา เพอเปนปญหาส าหรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานประเดนทครยกมานน จะตองเปนประเดนทมความสมพนธกบความรในเนอหาวชาและทกษะ ทตองการใหนกเรยนไดรบดวย

2. ขนจดโครงสราง (Setting up Structure) ประกอบดวย แนวความคดตอปญหา (Ideas) ขอเทจจรงจากปญหา (Facts) สงทตองเรยนรเพมเตม (Learning Issues) และแผนการเรยนร (Action Plan)

3. ขนเขาพบปญหา (Visiting the Problem) ในขนนผเรยนจะใชกระบวนการกลมในการส ารวจปญหาตามโครงสรางของการเรยนรในขนท 2 คอนกเรยนในกลมจะรวมกนเสนอแนวคดตอปญหา วามแนวทางเปนไปไดหรอไมในการแกปญหา จะแกปญหานนดวยวธใด ความรอะไรทจะน ามาเปนฐานของการแกปญหา จากนนนกเรยนในกลมจะรวมกนอภปรายถงขอเทจจรง ทโจทยก าหนดมาให แลวก าหนดสงทตองก าหนดเพมเตม เพอจะไดน ามาเปนฐานความรในการแกปญหาพรอมทงก าหนดวธการหาความร และแหลงทรพยากรของความรนนดวย ในแตละหวขอจะเขยนลงในตารางโดยเขยนเรยงเปนขอ ในขอหนง ๆ จะเขยนแตละสดมภใหสมพนธกน เมอกลมก าหนดทกหวขอเสรจแลวกลมจะมอบหมายใหสมาชกในกลมไปศกษาคนควาตามแผนการเรยนรทก าหนดไวแลวน าความรทไปศกษามารายงานตอกลมท าเชนนเรอย ๆ จนไดความรเพยงพอส าหรบการแกปญหาในขนนผเรยนมอสระก าหนดในแตละหวขอ ครเพยงแตสงเกตและอ านวยความสะดวกในการเรยนรเทานน

4. ขนเขาพบปญหาอกครง (Revisiting the Problem) เมอกลมไดไปศกษาความรตามแผนการรแลว กลมกจะรวมกนสงเคราะหความรทไดมานน วาเพยงพอทจะแกปญหานนหรอไมถาความรทไดมานนไมเพยงพอ กลมกจะก าหนดสงทตองเรยนรเพมเตม และแผนการเรยนรอกครงแลวท าแผนการเรยนรจนกวาจะไดความรทสามารถน าไปแกปญหาได ในขนตอนนนกเรยนในกลมตองใชการวเคราะหและสงเคราะหขอมลทไดมาจากการศกษาตามแผนการเรยนรท าใหผเรยนพฒนาความรความสามารถในการสอสาร การพด การวเคราะห และการสงเคราะหขอมล

5. ขนผลตผลงาน (Producing a Product or Performance) ในขนนผเรยนจะใชความรทไดศกษามาแกปญหา หรอสรางผลผลตขนสดทายของการเรยนร และน าเสนอผลผลตนน ใหชนเรยนไดทราบผลทวกน

6. ขนประเมนผลงานและแกปญหา (Evaluating Performance and the Problem) ในการประเมนผลงานของนกเรยนทง ครและผเรยน จะมความรบผดชอบรวมกนในการประเมนจะประเมนดานความร ทกษะดานความร ไดแก การแกปญหา การใหเหตผลการสอสาร และทกษะทางดานสงคม ไดแก การท างานรวมกนเปนทนอกจากทจะประเมนนกเรยนแลวครยงตองประเมนปญหาทใชในการเรยนรดวยวามประสทธภาพหรอไม

จากขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานทไดกลาวขางตน สรปไดวาขนตอนประกอบดวย ขนก าหนดปญหา ขนท าความเขาใจปญหา ขนด าเนนการศกษาคนควา ขนสงเคราะหความร ขนสรปและประเมนคาของค าตอบ และขนน าเสนอและประเมนผลงาน ดงนนในการวจยครงนผวจยจงยดรปแบบขนตอนของขนตอนของ ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา(ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2550: 6-8) ไดแบงขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปน

23

ฐานไว 6 ขนตอน ดงน 1) ขนก าหนดปญหา 2) ขนท าความเขาใจกบปญหา 3) ขนการด าเนน การศกษาคนควา 4) ขนสงเคราะหความร 5) ขนสรปและประเมนคาของค าตอบ 6) ขนน าเสนอและประเมนผลงาน

1.7 การประเมนผลการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มนกการศกษาไดกลาวถงการประเมนผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ดงน พวงรตน บญญานรกษ (2544: 123-128) กลาวถงการประเมนผลของการ

จดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานวา เมอไดมการพฒนาวธการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เครองมอการประเมนผลสอดคลองกบแนวทฤษฎทตองใชในการประเมนการพฒนาของผเรยนมการบรณาการวธการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเขาไวเปนการพฒนาแผนการเรยนร วธการประเมนผลการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ไดแก

1. แฟมงานการเรยนร 2. บนทกการเรยนร 3. การประเมนตนเอง 4. ขอมลยอนกลบจากเพอน 5. การประเมนผลรวบยอด

Etherington (2011: 60) ไดกลาวถง วตถประสงคของเกณฑการใหคะแนน คอ 1. การประเมนตนเอง 2. การประเมนจากเพอน 3. การประเมนโดยครผสอนเพอควบคมการเรยนรของตนเองและเพอนรวมงาน

เกณฑการประเมนมดงน 1. การคนควาอยางมประสทธภาพ 2. วธการใช 3. การจดการระบบการศกษาคนควา 4. วธการตดตอสอสารปฏสมพนธ 5. ครตองเขาใจวธการประเมนผล

จากการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานทนกการศกษาทไดกลาวมาขางตน สรปไดวา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมการประเมนตามสภาพจรง โดยมการประเมนตนเอง ประเมนจากเพอน ประเมนจากครผสอน ในกจกรรมกลมยอย มการใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธเพอวดสงทไดรบจากเนอหาวชา โดยมเกณฑการประเมน ดงน การประเมนตามสภาพจรง เปนการวดผลการท างานรวมกนเปนกลมยอย การมปฏสมพนธรวมกน ดานการสบคนคนควาอยางมประสทธภาพ การน าเสนอผลงาน วดผลสมฤทธทางการเรยน

24

1.8 บทบาทของผสอนและบทบาทขอผเรยนในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน บทบาทของผสอน

มนกการศกษาไดกลาวถงบทบาทของผสอนใน ดงน ทองจนทร หงสลดารมภ (2538: 6) ไดกลาววา บทบาทของครผสอน คอ ไมใช

ผเชยวชาญ ทท าหนาทใหความรถายทอดความรแก ผ เรยน เพยงอยางเดยว แตจะเปน ผจดประสบการณใหผเรยนรกในวชาชพนนใหถกวธและเสรมสรางสตปญญาในระดบสง นอกจากนอาจารยยงมบทบาทเปนผอ านวยความสะดวกในการเรยน สรางบทเรยนทเปนสถานการณปญหาทจะกระตนใหผเรยนไดเรยนรในเนอทเปนแนวคดส าคญของปญหานนตลอดจนการประเมนผลการเรยน ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550: 9-13) ไดกลาววา ผสอนมบทบาทโดยตรงตอการจดการเรยนร ดงนน ลกษณะของผสอนทเออตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานควรมลกษณะ ดงน

1. ผสอนตองมงมน มความตงใจสง รจกแสวงหาความร เพอพฒนาตนเองอยเสมอ

2. ผสอนตองรจกผเรยนเปนรายบคคล เขาใจศกยภาพของผเรยนเพอสามารถใหค าแนะน าชวยเหลอผเรยนไดทกเวลา

3. ผสอนตองมความเขาใจในขนตอน แนวทางการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานอยางถองแททกขนตอน เพอจะไดแนะน าใหค าปรกษาแกผเรยนไดถกตอง

4. ผสอนตองมทกษะและศกยภาพสงในการจดการเรยนรตาง ๆ รวมทงการตดตามประเมนผลการพฒนาของผเรยน

5. ผสอนตองเปนผอ านวยความสะดวกดวยการจดหา สนบสนนสออปกรณตาง ๆ ทเกยวของกบการเรยนรใหเหมาะสมเพยงพอ จดเตรยมแหลงเรยนร จ ดเตรยมหองสมด อนเตอรเนต

6. ผสอนตองมจตวทยา สามารถสรางแรงจงใจตาง ๆ ใหเกดแกผเรยนไดเพอทจะกระตนใหผเรยนเกดการตนตวในการเรยนรตลอดเวลา Chan (2008: 35) ไดกลาววา ผสอนไมใชผเชยวชาญทท าหนาทใหความรถายทอดความรแกผเรยนเพยงอยางเดยว ดงนน ลกษณะของผสอนทเออตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานควรมลกษณะ ดงน

1. ผสอนตองเขาใจระดบการเรยนรของนกเรยนและกรณศกษากอนเรมเรยน 2. ผสอนควรตระหนกในการเรยนรนอกหองเรยน และรวานกเรยนก าลง

เรยนรอยหรอไม กอนเรมบทเรยน และรวธการจดการกบนกเรยนทไมเขาใจและกลมทไมสมบรณ 3. ผสอนควรแบงปนประสบการณการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

หรอขอค าแนะน าจากคนรอบขาง Zou (2011: 1384) ไดกลาววา ผสอนมบทบาททตองจดเตรยมโครงสราง หวขอ

ของเนอหา มความอยากรอยากเหน และควรใหผเรยนมบทบาทหนาชนเรยน ผสอนควรมความสนใจผเรยนแตไมควรพดแทรกในขณะนกเรยนก าลงอภปราย สงส าคญทสดคอผสอนไมควรใหค าตอบกบ

25

ค าถามโดยตรงแตควรสนบสนนและกระตนใหนกเรยนมความกระตอรอรนและคนหาขอเทจจรง นกปรชญาชาวจนเคยกลาวไววา การสอนลกศษยหาปลาจะดกวาการใหปลา ซงเปนตวอยางทดปรชญาในการสอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ดงนน บทบาทของผสอน ไมใช "ใหปลา" แตควร "สอนวธจบปลา" ผสอนจะท าหนาทเปนวทยากรและทปรกษา แตไมใชเปนแหลงทมาของ "แนวทางแกไข"

จากบทบาทของผสอนในทกลาวขางตน สรปไดวา บทบาทของผสอนตองท าหนาทสรางบทเรยนทเปนสถานการณปญหาทนกเรยนสามารถพบเจอไดในชวตประจ าวน เปนผอ านวยความสะดวก คอยแนะน าและชวยเหลอนกเรยน คอยตรวจสอบและกระตนการเรยนร ผสอนตองตดตามและประเมนผลการพฒนาของผเรยนตามสภาพจรง

บทบาทของผเรยน ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550: 9-13) ไดกลาวถงบทบาทของผเรยนใน

มดงน 1. ผเรยนตองปรบทศนคตในบทบาทหนาทและการเรยนรของตนเอง 2. ผเรยนตองมคณลกษณะดานการใฝรใฝเรยน มความรบผดชอบสงรจก

กระบวนการท างานรวมกนอยางมระบบ 3. ผเรยนตองไดรบการวางพนฐานและฝกทกษะทจ าเปนในการเรยนรตาม

รปแบบการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ เชน ทกษะกระบวนการคด การสบคนขอมล การท างานรวมกนเปนกลม การอภปราย การสรป การเสนอผลงาน และการประเมนผล

4. ผเรยนตองมทกษะการสอสารทดพอ Barrows and Tamblyn (1980: 82) กลาวเกยวกบบทบาทของผเรยน ไววา

“ผเรยนเปนผกระท าโดยตรง ไมใชผรบ ผเรยนไมใชผฟง สงเกตเขยน และจดจ าแตเปนการถามเพอปฏบต คด เขามามสวนรวม แสดงความคดเหนอยางเปดเผยและเรยนดวยความพยายาม”

Tan (2004: 7) กลาวเกยวกบบทบาทของผเรยน ไววา เพอใหประสบความส าเรจในการเรยนโดยการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานนกเรยนตองสามารถท างานรวมกบผอนหา สามารถหาขอมลจากแหลงตาง ๆ และแลกเปลยนขอมลความร

จากบทบาทของผเรยนในทกลาวขางตน สรปไดวา ผเรยนตองมลกษณะการใฝรมความรบผดชอบจากการท างานรวมกน มทกษะการสอสาร กลาแสดงออกเปนผกระท าโดยตรงในการแกปญหาตาง ๆ

1.10 ขอดและขอจ ากดของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ขอดของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน นกการศกษาไดกลาวถงขอดของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ดงน Çakir and Tekkaya (1999: 144) ไดกลาวถง ขอดของการจดการเรยนรโดยใช

ปญหาเปนฐาน ดงน การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสามารถพฒนาทกษะการแกปญหาของ

26

นกเรยน สรางโอกาสใหนกเรยนไดคดแบบอภปญญาสงเสรมการเรยนรอยางมความหมาย เพมแรงจงใจในการเรยน นกเรยนสามารถมปฏสมพนธกบครผสอนและนอกจากน PBL เปนวธการทส าคญมประสทธภาพมากกวารปแบบการบรรยายแบบดงเดมในการพฒนาการคดแบบมวจารณญาณ

Akinoglu and Tandogan (2007: 73) ไดกลาวถง ขอดของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ดงน

1. เรยนนกเรยนเปนศนยกลางการเรยนร 2. พฒนาการควบคมอารมณของนกเรยน 3. ชวยใหนกเรยนเหนเหตการณหลายมตและมมมมองทลกลงไป 4. พฒนานกเรยนใหมทกษะการแกปญหา 5. สงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรวธใหม ๆ และแนวความคดในการแกปญหา 6. พฒนาระดบการเขาสงคมและทกษะการสอสารของนกเรยนโดยใหพวก

เขาท างานเปนทม 7. พฒนานกเรยนใหมความคดในระดบสง / และทกษะทางวทยาศาสตร 8. รวบรวมทฤษฎและการปฏบตทจะชวยใหนกเรยนการผสานความรเกา

และความรใหมการพฒนาทกษะของนกเรยนในการตดสนโดยมสภาพแวดลอมเฉพาะเจาะจง 9. กระตนการเรยนรส าหรบครผสอนและนกเรยน

10. นกศกษาไดเรยนรทกษะในการบรหารจดการเวลารวมไปถงการเกบรวบรวมขอมลการจดท ารายงานและการประเมนผล

11. เปนเสนทางทน าไปสการเรยนรตลอดชวต Christensen (1987: 146) ไดกลาวถง ขอดของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปน

ฐาน ดงน การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานท าใหผเรยนและผสอนไดรบประโยชน นกเรยนมโอกาสในการคนพบความรดวยตนเอง สรางกรอบการเรยนรทไมซ าใคร

จากขอดของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน สรปไดวา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสามารถพฒนาทกษะการแกปญหาของนกเรยน ชวยในการพฒนาทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร นกเรยนเปนศนยกลางการเรยนร เปนเสนทางทน าไปสการเรยนรตลอดชวต

ขอจ ากดของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

นกการศกษาไดกลาวถงขอจดของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานดงน มณฑรา ธรรมบศย (2549: 45) ใหความเหนวา แมวาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จะมขอดมากมายแตผสอนบางคนกไมนยมน าไปใชซงอาจเกดจากเหตผล ดงน

1. ผสอนสวนใหญยงไมสามารถเปลยนแปลงตนเองจากผเชยวชาญการบรรยาย (Expert teacher) ไปสการเปนผอ านวยความสะดวก (Facilitator)

2. ผลจากการวจยพบวา ผเรยนจ านวนมากพอใจทจะเรยนรอยางผวเผนมากกวาทจะเรยนรแบบเจาะลก (Deep Learning) บางคนเกดความวตกกงวล บางคนรสกขนเคองใจไมพอใจเมอรวาผสอนจะใชกระบวนการการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในการสอน

27

3. ไมคมคาเรองเวลา เพราะการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ตองใชเวลามาก ผสอนตองวางแผนการสอนลวงหนาเปนเวลานาน โดยเฉพาะตองเตรยมปญหาทจะน ามาใหศกษาใหด

4. ไมไดรบการสนบสนนจากผมอ านาจและผเกยวของกบการจดการศกษา เชน ผบรหารทไมเขาใจหรอไมมความรเรอง การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน อาจมองวาครไมสอนหนงสอ ปลอยใหนกเรยนคนควากนเองซงอาจท าใหผสอนเกดความทอแทและหมดก าลงใจทจะใชกระบวนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

Akinoglu and Tandogan (2007: 74) ไดกลาวถง ขอจ ากดของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ดงน

1. ครตองมทกษะทหลากหลายมากกวาการสอนแบบบรรยาย 2. การจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน ตองใชเวลามากในการแก

สถานการณปญหา นกเรยนบางกลมอาจเสรจภายในเวลาทก าหนดแตอาจจะมบางกลมไมเสรจภายในเวลาทก าหนด

3. การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ตองใชสอการสอนทหลากหลาย มแหลงเรยนรทเออตอการเรยนร

4. การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานอาจจะไมเหมาะส าหรบการจดการเรยนการสอนในทกรายวชา และทกระดบชนเรยน

5. การประเมนการเรยนรการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จากขอจ ากดของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน สรปไดวา การจดการเรยนร

โดยใชปญหาเปนฐาน ตองใชเวลามาก ผสอนตองวางแผนการสอนลวงหนาเปนเวลานาน เปนตน 1.11 ความแตกตางของการสอนโดยการจดกจกรรมโดยใชปญหาเปนฐานกบการ

สอนรปแบบอน นกการศกษาไดกลาวถง ความแตกตางของการสอนโดยการจดกจกรรมโดยใชปญหา

เปนฐานกบการสอนรปแบบอน ไวดงน Woods (1985 อางถงใน ศรพนธ ศรพนธ และ ยพาวรรณ ศรสวสด, 2544: 104-111)

ไดแบงการสอนออกเปน 3 กลมใหญ ๆ คอ การสอนโดยใชครเปนฐาน ใชต าราหรอสอการสอนเปนฐาน และใชปญหาเปนฐาน หากน า PBL ไปเปรยบเทยบกบวธสอนกลมอนทใชฐานในการสอนตางกน ดงเปรยบเทยบใหเหนในรปแบบของตาราง 1

28

ตาราง 1 เปรยบเทยบความแตกตางของการสอนโดยการจดกจกรรมโดยใชปญหาเปนฐานกบการสอนรปแบบอน

ปจจยการเรยนร การสอนโดยใชครเปนฐาน

การสอนโดยใชต าราเปนฐาน

การสอนโดยใชปญหาเปนฐาน

การจดเตรยมสภาพแวดลอมในการเรยนรและสอการสอน

ครเปนผเตรยมการและเปนผน าเสนอ

ครเปนผเตรยมการและผน าเสนอ

- ครเปนผน าเสนอสถานการณการเรยนร - นกเรยนเปนผเลอกสอการเรยนร

การจดล าดบการเรยนร ครเปนผก าหนด นกเรยนเปนผก าหนด นกเรยนเปนผก าหนด การจดเวลาในการท าแบบฝก / ปญหา

ครใหแบบฝกหดหลงจากเสรจสน การสอน

ครน าเสนอสอการสอนตงแตตน แตใชสอตามล าดบของเนอหา

ครน าเสนอปญหากอนเสนอสอการสอนอน ๆ

ความรบผดชอบ ครเปนผรบผดชอบ นกเรยนเปนผรบผดชอบ

นกเรยนเปนผรบผดชอบ

ความเปนมออาชพ ครแสดงภาพลกษณความเปนมออาชพ

ครแสดงภาพลกษณความเปนมออาชพไดไมเตมท

ครไมแสดงภาพลกษณความเปนมออาชพ

การประเมนผล ครจดท าแบบประเมนและเปนผประเมน

ครอาจใหนกเรยนประเมนตนเองสวนหนง

นกเรยนเปนผประเมนตนเอง

การควบคม ครควบคมนกเรยน นกเรยนควบคมตนเอง นกเรยนควบคมตนเอง ทมา : Woods (1985 อางถงใน ศรพนธ ศรพนธ และ ยพาวรรณ ศรสวสด, 2544: 104-111)

จากความแตกตางของการสอนโดยใชปญหาเปนฐานกบการสอนรปแบบอนสรปไดวา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานครจะเปนผน าเสนอสถานการณแตการสอนโดยใชครเปนฐานครตองเปนผเตรยมการและน าเสนอ นอกจากนการประเมนผลโดยใชปญหาเปนฐานนกเรยนสามารถประเมนตนเองได 2. ผลสมฤทธทางการเรยน

2.1 ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน นกการศกษาไดใหความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนไว ดงน ไพศาล หวงพานช (2526: 89) ใหความหมายผลสมฤทธทางการเรยนวา เปน

คณลกษณะและความสามารถของบคคลอนเกดจากการเรยนการสอนเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรม

29

ภพ เลาหไพบลย (2542: 295) ใหความหมายผลสมฤทธทางการเรยนวา คอพฤตกรรมทแสดงออกถงความสามารถในการกระท าสงหนงสงใดไดจากทไมเคยกระท าไดหรอกระท าไดนอยกอนทจะมการเรยนรซงเปนพฤตกรรมทสามารถวดได นยม ศรยะพนธ (2541: 34) ใหความหมายของ ผลสมฤทธทางการเรยนวา เปนความส าเรจ หรอความสามารถของบคคลเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรม และประสบการณการเรยนรทเกดจากการเรยนการสอน

สรพนธ พนธธรรม (2553: 79) ใหความหมายผลสมฤทธทางการเรยนวา เปนความรความเขาใจ สมรรถภาพของผเรยนทงดานความร และทกษะทเกดขนจากการไดรบการสอนและความสามารถของนกเรยนทบรรลตามจดประสงคการเรยนรในบทเรยนวดโดยใชเครองมอวดผลสมฤทธ

พชรนทร ชก ลน (2554: 44) ใหความหมายผลสมฤทธทางการเรยนวา เปนความสามารถในการเรยนรดานสตปญญาของผเรยนซงสามารถวดไดจากพฤตกรรมทเกดขนกบผเรยนหลงจากการเรยนร

จากความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนขางตน สรปไดวา ความสามารถของแตละบคคลทไดจากการสงเกต การเกบขอมล การวางแผน การวเคราะห การฝกฝนจนเกดความช านาญและสามารถวดไดโดยการใชเครองมอในการประเมน

2.2 ความหมายแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน ผลสมฤทธทางการเรยนเปนความสามารถทางสมองดานตาง ๆ ทนกเรยนไดรบ

ประสบการณทงทางตรงและทางออมจากการเรยนร ซงมนกวดผลการศกษาหลายทาน ไดใหความหมายของสมฤทธทางการเรยน ไวดงน

สมนก ภททยธาน (2537: 45) ไดกลาววา แบบวดผลสมฤทธทางการเรยนเปนแบบทดสอบทใชวดสมรรถภาพของสมองในดานตางๆ ทนกเรยนไดรบจากการเรยนร

เยาวด วบลยศร (2540: 28) ไดกลาววา แบบวดผลสมฤทธทางการเรยนเปนแบบทดสอบทใชวดความรเชงวชาการ เนนการวดความสามารถจากการเรยนรในอดต หรอในสภาพปจจบน พชต ฤทธจรญ (2545 : 96) กลาววา แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง แบบทดสอบทใชวดความร ทกษะ และความสามารถทางวชาการทนกเรยนไดเรยนรมาแลววาบรรลผลส าเรจตามจดประสงคทก าหนดไวเพยงใด

นสรนทร บอซา (2558: 20) ไดกลาววา แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง แบบทดสอบทใชวดความร ความสามารถทไดจากการเรยนร เพอวดความรหรอความสามารถนนบรรลตามจดประสงคการเรยนทมงหวงไวหรอไม

จากความหมายของแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สามารถสรปไดวา แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง แบบทดสอบทใชวดความรทไดจากการเรยนรของผเรยนผานกระบวนการสอนในรปแบบตาง ๆ วาบรรลตามจดประสงคการเรยนทก าหนดไวหรอไม

30

2.3 การประเมนผลสมฤทธทางการเรยน การก าหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรมทพงประสงค ทตองการใหเกดขนกบผเรยน

ไดมนกวชาการกลาวไวดงน Bloom (1956 อางถงใน ภพ เลาหไพบลย, 2542: 329) ไดกลาวถงล าดบขนของท

ใชในการเขยนวตถประสงคเชงพฤตกรรมดานพทธพสยไว 6 ขนดงน คอ 1. ความรความจ า หมายถง การระลกหรอทองจ าความรตาง ๆ ทไดเรยนมาแลว

โดยตรงในขนนรวมถง การระลกถงขอมล ขอเทจจรงตาง ๆ ไปจนถงกฎเกณฑ ทฤษฎจากต ารา ดงนน ขนความรความจ าจงจดไดวาเปนขนต าสด

2. ความเขาใจ หมายถง ความสามารถจบใจความส าคญของเนอหาทไดเรยนหรออาจแปลความจากตวเลข การสรป การยอความตาง ๆ การเรยนรในขนนถอวาเปนขนทสงกวาการทองจ าตามปกตอกขนหนง

3. การน าไปใช หมายถง ความสามารถทจะน าความรทนกเรยนไดเรยนมาแลวไปใชในสถานการณใหม ดงนน ในขนนจงรวมถงความสามารถในการเอากฎ มโนทศนหลกส าคญ วธการน าไปใช การเรยนรในขนน ถอวานกเรยนจะตองมความเขาใจในเนอหาเปนอยางดเสยกอนจงจะน าความรไปใชได ดงนน จงจดอนดบใหสงกวาความเขาใจ

4. การวเคราะห หมายถง ความสามารถทจะแยกแยะเนอหาวชา ลงไปเปนองคประกอบยอย ๆ เหลานน เพอทจะไดมองเหนหรอเขาใจความเกยวโยงตาง ๆ ในขนนจงรวมถงการแยกแยะหาสวนประกอบยอย ๆ หาความสมพนธระหวางสวนยอย ๆ เหลานนตลอดจนหลกส าคญตาง ๆ ทเขามาเกยวของ การเรยนรในขนนถอวาสงกวาการน าเอาไปใชและตองเขาใจทง เนอหาและโครงสรางของบทเรยน

5. การสงเคราะห หมายถง ความสามารถทจะน าเอาสวนยอย ๆ มาประกอบกนเปนสงใหม การสงเคราะหจงเกยวกบการวางแผน การออกแบบการทดลอง การตงสมมตฐานการแกปญหาทยาก การเรยนรในระดบนเปนการเนนพฤตกรรมทสรางสรรค ในอนทจะสรางแนวคดหรอแบบแผนใหม ๆ ขนมา ดงนน การสงเคราะหเปนสงทสงกวาการวเคราะหอกขนหนง

6. การประเมนคา หมายถง ความสามารถทจะตดสนใจเกยวกบคณคาตาง ๆ ไมวาจะเปนค าพด นวนยาย บทกว หรอรายงานการวจย การตดสนใจดงกลาว จะตองวางแผนอยบนเกณฑทแนนอน เกณฑดงกลาวอาจจะเปนสงทนกเรยนคดขนมาเอง หรอน ามาจากทอ นกไดการเรยนรในขนนถอวาเปนการเรยนรขนสงสดของความรความจ า จากการก าหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรมทพงประสงคขางตน สรปไดวา การเขยนวตถประสงคเชงพฤตกรรมดานพทธพสยม 6 ขน ดงน ความร ความจ า ความเขาใจ การน าไปใช การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมนคา

31

3. ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร

3.1 ความหมายของทกษะการสอสาร นกการศกษาไดกลาวถงความหมายของทกษะการสอสารไวหลายทาน ดงน กอเกยรต พานชกล (2537: 103) กลาววา การสอสาร หมายถง การตดตอ การแลกเปลยน

ขาวสารจากจดหนงไปยงอกจดหนง กองวจยทางการศกษา กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2542: 56) กลาววา

ทกษะการสอสาร หมายถง ความสามารถในการฟง พด อาน เขยนเพอสงและรบขาวสารขอมลดวยการวเคราะห สรปความ ขยายความและจดระบบขอมล ตลอดจนประยกตใชขาวสารโดยเลอกวธหรอเครองมอในการสอสารไดเหมาะสมกบสถานการณ

กดานนท มลทอง (2543: 21) กลาววา การสอสาร หมายถง การถายทอดเรองราว การแลกเปลยนความคดเหน การแสดงออกของความคดและความรสก การท าขอความตาง ๆ โดยอาศยเครองน าไปดวยวธใดวธหนงใหไปถงอกฝายหนงทเปนจดหมายปลายทางทตองการจนท าใหเกดการรบรความหมายของเรองราวตาง ๆ นนรวมกนตลอดตนเกดการตอบสนองรวมกน

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2546: 2) ไดกลาวไววา การสอสารเปนการตดตอแลกเปลยน ถายทอดขาวสาร จากจดหนงไปยงอกจดหนง โดยใชระบบสญลกษณทมการรบรความหมายรวมกน

ทวาวรรณ จตตะภาค (2548: 16) ไดกลาวไววา ทกษะการสอสารเปนกระบวนการถายทอดขอมลขาวสารโดยผานเครองมอในการสอสารดวยวธการตาง ๆ

ชฎาภรณ ครองยต (2548: 11) ไดกลาวไววา การสอสาร หมายถง ความหมายในการถายทอดเรองราวตาง ๆ จากผสงสารไปยงผรบสาร โดยอาศยเครองน าไปโดยใชวธใดวธหนง ซงเปนจดหมายปลายทางทตองกาก าหนดเรองราวนนรวมกน

ปรญญา สองสดา (2550: 59) ไดกลาววา การสอสารเปนทกษะทมความส าคญมากในชวตประวนของเราไมวาจะเปนดานการพด การอาน การเขยน และถาผวจยรจกการน าทกษะการสอสารมาเชอมโยงกบเนอหาทเรยนและวธสอนกจะท าใหการสอสารมประสทธภาพมากยงขน เชน การใชกระบวนการกลมเพอสงเสรมทกษะการสอสาร การเรยนรแบบรวมมอเพอสงเสรมทกษะการสอสาร เปนตน

เนตรนภางค สญศรเมอง (2554: 11) ไดกลาวไววา ทกษะการสอสารเปนความสามารถในการฟง พด อาน และเขยน เพอสงและรบขาวสารไดเหมาะสมกบสถานการณ

จรวฒน เพชรรตนและอมพร ทองใบ (2555: 90) กลาววา การตดตอกนระหวางบคคล 2 ฝายเพอสอเรองราวใหเขาใจตรงกน ซงอาจจะเปนการสอสารระหวางบคคลหรอกลมบคคลทงเจาะจงและไมเจาะจงกได ในการสอสารจะตองประกอบไปดวยผสงสาร สาร ผรบสาร สอและวธการสอ

Reddi (2009: 38) กลาววา การสอสารเปนกระบวนการถายทอดขอมลและความเขาใจจากคนคนหนงไปสอกคนหนง เปนกระบวนการของการใหความคดและการท าใหคนอนเขาใจตนเอง

32

จากความหมายของทกษะการสอสาร สรปไดวา เปนความสามารถในดานการฟง พด อาน และเขยน โดยมผรบสารและผสงสาร เพอสงและรบขาวสารขอมลจากการวเคราะห

3.2 ความส าคญของการสอสาร นกการศกษาไดกลาวถงความส าคญของการสอสารไว ดงน บญศร ปราบณศกด และศรพร จรวฒนกล (2538: 13) ไดเสนอทรรศนะเกยวกบ

ความส าคญของการสอสารดงน การสอสารมความส าคญตอการพฒนาคณภาพชวต ซงหมายถงระดบสภาพการด ารงชพของมนษย ตามองคประกอบแหงชวต ไดแก รางกาย อารมณ สงคมความคดและจตใจ สถาบนทางสงคมทมผลกระทบตอคณภาพชวต ไดแก ครอบครว เศรษฐกจ สาธารณสข นนทนาการ วฒนธรรม การปกครอง การศกษา และศาสนา สงคมโลกโดยองคการระหวางประเทศตาง ๆ ไดพยายามเผยแพรแนวคดเพอใหทก ๆ ประเทศเหนความส าคญของการยกระดบคณภาพชวตใหไดมาตรฐาน

วชร ขนเชอ (2545: 39) กลาวถงความส าคญของการสอสาร จะพบวา การสอสารนนมความส าคญตอชวตของคนเราเปนอยางมากไมวาจะเปนดานสงคม ในชวตประจ าวนดานอตสาหกรรมและธรกจ ดานการปกครองและดานการเมองระหวางประเทศ และเชนเดยวกนในดานการเรยนการสอนถาเราตองการจะใหเกดประสทธภาพเราจะตองใหความส าคญกบเรองการสอสารใหตรงกน เพอทจะใหถายทอดความร ความเขาใจ และสามารถท างานรวมกนไดโดยมความเขาใจไปในทศทางเดยวกน และผรบสารกตองมการสะทอนกลบแนวคดมายงผสงสารดวย

ปรญญา สองสดา (2550: 35) ไดกลาววา การสอสารนนจ าเปนส าหรบมนษยทกคนเพราะมนษยทกคนตองสอสารกนตลอดเวลา เชน พด เขยน ซงการสอสารเหลานจะชวยธ ารงสงคมใหอยรวมกนอยางเปนปกตสข

U.S. Department of Labor, Office of Disability Employment Policy (2012: 17) กลาวถงความส าคญของการสอสาร ไววา ทกษะการสอสารมความส าคญตอทกคน เนองจากเปนวธทเราสงและรบขอมล ถายทอดความคดของเรากบผคนรอบตวเรา ทกษะการสอสารเปนสงทจ าเปนส าหรบการพฒนาตนเอง การตดสนใจดวยตนเอง และเปนทกษะทส าคญส าหรบความส าเรจตลอดชวต

จากความส าคญของการสอสารขางตน จะพบวา การสอสารนนจ าเปนส าหรบมนษยทกคนเพราะมนษยทกคนตองสอสารกนตลอดเวลา เชน การพด การเขยน การฟง และการอานซงการสอสารทดจะท าใหเกดประสทธภาพของการสงสารมากทสด

3.3 รปแบบของการสอสาร นกการศกษาไดกลาวถงรปแบบของการสอสารไวดงน กดานนท มลทอง (2543: 22) ไดแบงรปแบบของการสอสาร เปน 2 รปแบบ

1. การสอสารทางเดยว (One-way Communication) คอการสงขาวสารหรอการสอสารไปยงผรบแตเพยงฝายเดยว โดยทผรบไมสามารถมการตอบสนองทนท (Immediate Response) กบผสง แตอาจจะมผลปอนกลบไปยงผสงในภายหลง การสอสารรปแบบนจงเปนการทผ

33

สงและผรบไมสามารถมปฏสมพนธตอกนทนท จงมกเปนการสอสารโดยใชสอมวลชน เชน ฟงวทย ชมโทรทศน อานหนงสอพมพ รวมถงการตดตอสอสารดวยการสงอเมลหรอสง SMS เหลาน เปนตน

2. การสอสารสองทาง (Two-way Communication) คอการสอสารทผรบมการตอบสนองและสงผลปอนกลบทนท (Immediate-Feedback) สงกลบมายงผสง โดยทผสงและผรบอาจจะอยตอหนากนหรออาจอยกนคนละสถานทกได แตทงสองฝายจะสามารถมการเจรจาหรอการโตตอบกนไปมาโดยทตางฝายตางผลดกนท าหนาทเปนทงผสงและผรบในเวลาเดยวกน เชน การประชมทางไกลดวยวดทศน เปนตน

จากรปแบบของการสอสารขางตนสามารถสรปไดวา แบงรปแบบของการสอสารเปน2 รปแบบ ไดแก การสอสารทางเดยวเปนการสงขาวสารหรอการสอสารไปยงผรบแตเพยงฝายเดยวและการสอสารสองทางเปนการสอสารทผรบมการตอบสนองและสงผลปอนกลบทนท

3.4 ประเภทของการสอสาร นกการศกษาไดกลาวถงประเภทของการสอสารไว ดงน กดานนท มลทอง (2543: 23) แบงประเภทของการสอสารไว 4 ประเภท ดงน

1. การสอสารในตนเอง (Intrapersonal or Self-Communication) เปนการสอสารภายในตนเอง หมายถง บคคลผนนเปนทงผสงและผรบในขณะเดยวกน เชน การเขยนและการอานหนงสอ เปนตน

2. การส อสารระหวางบคคล (Interpersonal communication) เป นการสอสารระหวางคน 2 คน เชน การสนทนา หรอการโตตอบจดหมายระหวางกน เปนตน

3. การสอสารแบบกลมชน (Group Communication) เปนการสอสารระหวางบคคลกบกลมชนซงประกอบดวยคนจ านวนมาก เชน การสอนในหองเรยนระหวางครเพยงคนเดยวกบนกเรยนทงหอง หรอระหวางกลมชนกบบคคล เชน กลมชนมารวมกนฟงค าปราศรยหาเสยงของผสมครรบเลอกตง เปนตน

4. การสอสารมวลชน (Mass Communication) เปนการสอสารโดยใชสอมวลชนประเภท วทย โทรทศน ภาพยนตร รวมถงสงพมพตาง ๆ เชน นตยสาร หนงสอพมพ แผนพบ ใบปลว โปสเตอร เปนตน เพอการตดตอไปยงผรบสารจ านวนมากซงเปนมวลชนหรอกลมคนใหไดรบขอมลขาวสารเดยวกนในเวลาพรอม ๆ กนหรอไลเลยกน

จากประเภทของการสอสารขางตน สรปไดวาสามารถแบงประเภทของการสอสารไว 4 ประเภทคอ การสอสารในตนเอง การสอสารระหวางบคคล การสอสารแบบกลมชน และการสอสารมวลชน

3.5 กระบวนการในการสอสาร กระบวนการในการสอสาร เปนกระบวนการทใชถายทอดขาวสารจากทหนงไปยงอก

ทหนงโดยการใชสอเพอถายทอดขาวสาร ความคด ความรสก จากบคคลหนง ซงจากการรวบรวมแนวคดของนกการศกษาหลายทาน ดงน

34

กองวจยทางการศกษา กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2542: 60) ระบถงกระบวนการในการสอสารวาเกยวของกบองคประกอบตาง ๆ คอ ผสงสาร สาร กระบวนการสงสาร ผรบสาร และการประเมนผลการสอสาร โดยมองคประกอบทเกยวของกบสงตาง ๆ ดงนคอ

1. ผสงสาร ผสงสารจะตองเปน ผทมสมรรถภาพในดานทส าคญ ๆ คอ สมรรถภาพทางภาษา สมรรถภาพในการสรางบรรยากาศเพอสงเสรมการสอสาร และสมรรถภาพในการเลอกกลวธในการน าเสนอใหเหมาะสมกบผรบสาร

2. สาร สารทจะน าเสนอหรอสอใหผรบสารอาจแบงไดเปน 3 ประเภท คอ สารทเปนขอมล สารทเปนความรความคด และสารทเปนความบนเทง

3. วธการ ในการสงสารนน แมผรบสารจะมความสามารถในการรบสารดแคไหนกตาม หากวธการในการสงสารไมด กยอมจะลดผลแหงการสอสารนนลงไปไดมาก

4. ผรบสาร ในการสอสารผรบสารทมคณภาพควรมคณสมบตทส าคญ คอมสมรรถภาพทางภาษา มความพรอมในการรบสาร การวดและประเมนผลการสอสาร ในการประเมนผลการสอสารผประเมนควรค านงถงประเดนในการประเมน 2 ประเดน คอ

5.1 การวดและประเมนผลสมฤทธในการสอสาร 5.2 การวดและประเมนกระบวนการในการสอสาร

กระบวนการในการสอสารดงกลาว อาจเขยนไดเปนกรอบแนวคดดงภาพประกอบ 3 ดงน

ภาพประกอบ 3 กระบวนการในการสอสาร

ทมา : กองวจยทางการศกษา กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2542: 60)

ผสงสาร

- สมรรถภาพทางภาษา - สมรรถภาพในการสราง บรรยากาศเพอสงเสรมการสอสาร - สมรรถภาพในการเลอกกลวธในการน าเสนอใหเหมาะสมกบผสงสาร

- ขอมล - ความร ความคด - ความบนเทง

ผรบสาร การวดและประเมนผล

สาร

กระบวนการเรยน การสอนเพอฝกทกษะการสอสาร

สมรรถภาพทางภาษา - ความพรอมในการ

รบสาร - อารมณ - ทศนคต - ความตองการ - ประสบการณเดม

คณสมบตในการรบสาร

- การวดและประเมนผลสมฤทธของผรบสาร

- การวดและประเมนผลกระบวนการสอสาร

สาร

การสะทอนผลยอนกลบ

35

3.6 รปแบบการพฒนาทกษะการสอสาร ในการสอนเพอพฒนาทกษะการสอสาร กองวจยทางการศกษา กรมวชาการ

กระทรวงศกษาธการ (2542: 62-63) อธบายวามขนตอนส าคญ 2 ขนตอน คอ ขนเตรยมคณสมบตและขนการน าคณสมบตทดในการสอสารไปใชในการเรยนการสอน

1. ขนเตรยมคณสมบต เปนขนทครก าหนดคณสมบต ในการเรยนของนกเรยนวา คออะไร และก าหนดวธการฝกคณลกษณะนน ๆ แลวใหนกเรยนไดฝกปฏบ ตเพอใหเกดคณลกษณะตามทก าหนด

2. ขนการน าคณสมบตทดในการสอสารไปใชในการเรยนการสอน เปนขนทครจะตองสอนเนอหาตามหลกสตร โดยใชคณลกษณะทดในการสอสารของนกเรยน เพอน าไปสความสมฤทธผลทางการเรยนของนกเรยน ซงมขนตอนในการสอน 4 ขนตอน คอ ขนน า ขนสอน ขนสรปและขนวดและประเมนผล ดงรายละเอยดตามภาพประกอบ 4 ซงแสดงขนตอนของรปแบบการสอนเพอฝกทกษะการสอสาร

จากรปแบบการพฒนาทกษะการสอสารสรปไดวา ควรมการเตรยมคณสมบตและขนการน าคณสมบตทดในการสอสารไปใชในการเรยนการสอน โดยครจะตองสอนเนอหาตามหลกสตรโดยใชคณลกษณะทดในการสอสารของนกเรยน ภาพประกอบ 4 แสดงองคประกอบทเกยวของกบการรบรขาวสาร มดงน

ทมา : กองวจยทางการศกษา กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2542: 62-63)

ห-ประสาทรบเสยง

ตา-ประสาทตา

องคประกอบทเกยวกบการรบรสาร

องคประกอบทเกยวกบการรบรสาร

ชองทางการรบรสาร

ลกษณะและสภาพ ของบคคลขณะรบร

สาร ตวสาร

ภาษาพดสภาษาร ภาษาเขยน

ชองทางการสอสาร

บคคลทสงสาร

ความร

เทคนค

การถายทอด

บคลกภาพ

ความใสใจ

ประสบการณเดม ความไวตอการรสก

ความตองการ

36

3.7 กจกรรมการเรยนการสอนทใชทกษะการสอสาร จากแนวคดของนกการศกษาหลายทาน ผวจยไดน าเสนอประเดนกจกรรม การเรยน

การสอนทใชทกษะการสอสารเปนประเดนดานการฟง การพด การอาน และการเขยน สรปไดดงน

การฟง การฟงเปนทกษะจ าเปนทตองใชในชวตประจ าวน เปนพฤตกรรมทแสดงออกมาได

ชดเจนและแสดงถงการรบรและเขาใจในสงทผพดก าลงพด ทงนเพอน าความรทไดจากการฟงไปใชประโยชนไดอยางเหมาะสม ซงนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของการฟง ไวดงน

สนท ตงทว (2529: 58-67) ไดกลาวถง การฟงสรปไดวา การฟงเปนทกษะทางภาษา ทส าคญมากตอการตดตอสอสาร เปนสวนส าคญตอการคดและการพด การฟงชวยใหเกดความร และความรอบร ในการฝกทกษะการฟงมหลายแบบเพอน าไปใชในกจกรรมการเรยนการสอน เชน ฟงเพอความเขาใจความหมายของค า ขอความ ฟงเพอพนจสาร วเคราะหสาระส าคญของสาร เปนตน

ประพศ พรมศลา (2545: 10) ไดกลาวถง การฟงเปนการแปลความหมายของเสยงทไดยนดวยความตงใจจนเกดความเขาใจในสงทไดยน สามารถตความหมายทผพดสอออกมาได

สวชา ศรมงคล (2557: 38) ไดกลาววา การฟงเปนกระบวนการรบสารท ง ทเปนวจนภาษา และอวจนภาษา โดยผานกระบวนการรบรเสยง ซงการฟงจะชวยใหเกดการเรยนรไดโดยการท าความเขาใจ จบประเดน วเคราะห ตความ ประเมนคณคาของสงทฟง

จากทกลาวมาขางตนสรปไดวา การฟง เปนทกษะทางภาษาอยางหนงทส าคญเพอการตดตอสอสาร โดยผานการสอสารและรบสาร รวมทงประเมนวาสารนนมคณคาหรอไม อยางไรโดยการเขยนสรปสาระส าคญจากการฟง

การพด นกวชาการหลายทานไดอธบายเกยวกบการพด ไวดงน สมจต ชวปรชา (2540: 1) ไดกลาวถง การพดไววา เปนการตดตอสอสารระหวาง

มนษยโดยใชเสยง ภาษาแววตา สหนา ทาทางตาง ๆ เพอถายทอดความรสกนกคดจากผพดไปยงผฟงใหเปนทเขาใจกน

อรทย วมลโนธ, ประภาศร สหอ าไพ, และอจจมา (2533: 62-69) ไดกลาวถง การพดไววา เปนการแสดงความร ความเขาใจและความคดเหนเกยวกบเรองใดเรองหนง ซงจ าเปนตองพดเพอแลกเปลยนความรท าใหเกดการเรยนรเขาใจ การแกปญหาตาง ๆ ทเกดขน โดยแบงประเภทการอภปรายไดเปน 2 ประเภทใหญ คอ การอภปรายภายในกลมและการอภปรายหนาทประชม

สวชา ศรมงคล (2557: 38) ไดกลาวถง การพดไววา เปนการสอสารดวยการใชถอยค าซงเปนทงวจนภาษา และอวจนภาษาเพอการถายทอดความร ความคด อารมณ ทศนคตประสบการณและอน ๆ จากผพดไปยงผฟง

จากทนกการศกษากลาวมาขางตนสรปไดวา การพดเปนการสอสารเพอถายทอดและแสดงความคด ความรสกของผพดไปยงผฟง

37

การอาน การอานเปนทกษะทจ าเปนอยางมากในชวตประจ าวนของมนษย เพราะการอานเปนถอเปนเครองมอในการแสวงหาความรอยางหนงเปนการถายทอดความคดระหวางบคคลนกการศกษาไดกลาวถงการอานไวดงน ไพฑรย สนลารตน, กวสรา รตนากร , และดวงใจ ไทยอบญ (2535: 66-67) ไดกลาวถง การอานไววา การอานชวยเพมพนสตปญญา ทราบถงขอเทจจรงเกยวกบปญญา ตลอดจนท าใหเขาใจและเขาถงหนงสอการทจะเขาใจและเขาถงหนงสอจ าเปนตองไดรบการฝกทกษะการอาน โดยน าเสนอการอานเพอจบใจความส าคญ เพอเกบสาระส าคญของเรองทอานตลอดจนแนวคดหรอทศนคตของผเขยน

สนนทา มนเศรษฐวทย (2545: 4-9) ไดกลาวถง การอานไววา การอานเปนเครองมอส าคญในการแสวงหาความรและมจดมงหมายของการอาน ไดแก อานเพอตความของสญลกษณใหเปนความหมายทถกตอง อานเรยงล าดบเหตการณและสรปแนวคดเรองทอานเพอตอบค าถามไดถกตอง และจดมงหมายของการอานแตละคน จะไมเหมอนกนซงรปแบบการสอนอานแบบหนง คอ ใชค าถามเพอพฒนาความคดเพอหาค าตอบพนฐาน ค าถามเพอคดวจารณญาณ และค าถามเพอคดสรางสรรค

ฉวลกษณ บญยะกาญจน (2547 อางถงใน สวชา ศรมงคล, 2557: 37) ไดกลาวถง การอานไววา การอานมใชการมองไปทค าหรอสญลกษณและตวหนงสอเทานน แตจะประกอบไปดวยสมาธ คอ ใจทสงบนง การรบร การจดล าดบ และการประมวลขอมลทไดจากการรบรเพอใหไดสาระมากทสด

สวชา ศรมงคล (2557: 37) ไดกลาวถง การอานไววา คอ ปฏสมพนธระหวางผอานกบบทอาน โดยผานกระบวนการใชความคด ความสามารถทจะเขาใจสารทอาน ตามความมงหมายของผเขยนทสอออกมาในสารนน ๆ

จากทกลาวมา สามารถสรปไดวา การอาน คอ การเพมพนสตปญญาผานตวหนงสอเพอใหเขาใจในสงทผเขยนตองการน าเสนอโดยการเขยนสรปสาระส าคญจากการอาน

การเขยน นกการศกษาหลายทานไดอธบายเกยวกบการเขยนไว ดงน บนลอ พฤกษะวน (2533: 55) ไดกลาวถง การเขยนไววา เปนการสอความคดตอ

สถานการณตาง ๆ ดงนน การสงเสรมการเขยนอาจก าหนดสถานการณสมมตเพอใหนกเรยนไดแสดงออกดานความรสกนกคด ยอมชวยพฒนาความคดอนเปนประโยชนตอตนเองและสงคมในอนาคต

ปรชญา อาภากล และการณนทน รตนแสนวงษ (2541: 131-134) ไดกลาวถงการเขยนไววา เปนการแสดงออกเพอการตดตอสอสารอยางหนงของมนษย โดยตวอกษรเปนสอเพอถายทอดความร ความคด ความตองการ ประสบการณ ของตนใหผอนไดรบทราบ ซงสามารถคงทนอยนานตรวจสอบไดและใชเปนหลกฐานอางองได การสงเสรมการเขยนขนอยกบจดประสงคของการเขยนและประเภทของการเขยน

38

สวชา ศรมงคล (2557: 39) ไดกลาวถง การเขยนไววา เปนวธการตดตอสอสารของมนษยทใชในการถายทอดความร ความคด ความตองการ ความรสก ประสบการณของผเขยนใหคนอนรบทราบโดยถายทอดออกมาผานตวอกษรใหผรบสาร คอ ผอาน ไดใชทกษะการอาน ตความและท าความเขาใจเนอหา

จากความหมายของการเขยนสรปไดวา การเขยนเปนวธการตดตอสอสารทถายทอดความร ความคด ความรสก ประสบการณของผสงสารไปยงผรบสารผานทางตวอกษร

จากกจกรรมการเรยนการสอนทใชทกษะการสอสารดงกลาว สรปไดวา เปนการสงเสรมทกษะการสอสารในดานการพด การฟง การอาน และการเขยนเพอใหนกเรยนไดมความรความเขาใจจะตองจดกจกรรมการเรยนการสอนในการสอสารแตละประเดนจะชวยพฒนาสมรรถภาพของการสอสารของนกเรยนตามทตองการได

3.8 การสอสารทางวทยาศาสตร 3.8.1 ความหมายของทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร

หนงหรอหลายอยางนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของการสอสารทางวทยาศาสตร (Science Communication) ไวดงน

ประมวล ศรผนแกว (2540: 16-19) ไดกลาวถง ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร คอ การใหหรอแลกเปลยนความรและแนวความคดหลกทางวทยาศาสตรทไดจากการอาน การสงเกต และการทดลองในรปแบบทชดเจนและมเหตผลโดยการพดหรอการเขยน

เนตรนภางค สญศร เมอง (2545: 6) ไดก ลาวถ ง ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร คอ การแสดงความสามารถในการใชภาษาเพอแสดงความร ความคด ไดเปลยนความรและแนวความคดหลกทางวทยาศาสตร เขยนสรปสาระส าคญจากการอานและการฟงในกจกรรมการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตร

รงอรณ เธยรประกอบ (2549: 3) ไดกลาวถง ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรไววา พฤตกรรมทแสดงออกในลกษณะท างาน ในดานการอธบาย อภปราย การแสดงความคดเหน การเขยนการน าเสนอขอมลในรปของกราฟ ตาราง วงจรหรอสญลกษณทางวทยาศาสตร การจดกระท าขอมลลงในเวบไซต การจดปายนทรรศการ การจดกระท าขอมลรปของ power point และอน ๆ

จากความหมายของทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร สรปไดวา เปนความสามารถดานการฝกหรอใชภาษาทงการฟง การพด การอาน และการเขยน ซงมคณลกษณะหรอพฤตกรรมทแสดงใหเหนถงการพฒนาทกษะในดานการสอสาร เชน การเขยนสรปเรองราวจากการอาน ศกษาคนควาจากเอกสาร และการน าเสนอทางวทยาศาสตรดวยปากเปลาผานการฟง เพอแสดงออกถงความร ความคดเกยวกบความรทางวทยาศาสตร เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม

3.8.2 กจกรรมการเรยนการสอนเพอสงเสรมทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร มนกการศกษาหลายทานไดกลาวถงแนวทางการจดการเรยนรทสงเสรมใหผเรยน

เกดพฤตกรรมดานทกษะการสอสาร ดงน มงกร ทองสขด (2535: 143-151) ไดกลาวถงกจกรรมการเรยนการสอนเพอ

สงเสรมทกษะการสอสาร สรปไดวา การปลกฝงการใชภาษา และการสอความหมายทเหมาะสมใหกบ

39

นกเรยน คอสงส าคญและจ าเปนอยางยงตอกระบวนการเรยนร เพอจะไดสงเสรมการเรยนรของนกเรยน ใหไดผลดยงขน การฝกทกษะทางภาษา และทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร อาจท าไดหลายวธ ดงน

1. การอานหนงสอ เปนการอานเพอตองการใหคนหาขอเทจจรงหลกเกณฑรวมทงขอคดเหน และขอเสนอแนะตาง ๆ ในอนทจะชวยใหเกดความคดเพมพนสตปญญาหรอความประทบใจ ครควรจะตองเลอกสรรเรองราวทเดกควรร และควรจะชแจงใหเดกทราบถงจดประสงคของการอานแตละครงวามประโยชนอยางไรบาง เพราะการอานเกยวกบวทยาศาสตรนนจะมเปาหมายการอานทแตกตางไปจากการอานหนงสอประเภทอน ๆ ในหองสมดกด หรอมมหนงสอในหองเรยนกด จะไดรบการเสาะหาหนงสอเกยวกบวทยาศาสตรประเภทตาง ๆ เชน ต ารา วารสารเอกสาร บทความ ใหมจ านวนมากพอแกความตองการ

2. การพฒนาศพททางวทยาศาสตร ศพททางวทยาศาสตร คอ ค าทบญญตขนเพออธบาย ความหมายในเนอหาของวชาการมกเปนค าเฉพาะทนกเรยนจะไดพบเหน และตองศกษาอยเสมอ การท าความเขาใจในศพทจะชวยใหการเรยนในวชาวทยาศาสตรมประสทธภาพยงขนแตมศพทวทยาศาสตร อยเปนจ านวนมากทมกจะใชปนอยกบการใชภาษาประจ าวน ซงนกเรยนจะเขาใจเอาเองวาตนเองเขาใจดอยแลว สงเหลาน จะท าใหการเรยนการสอน มปญหาเกดขน การพฒนาเรองศพททางวทยาศาสตรใหแกเดก อาจจะท าได 2 ทาง คอ ครสอนหรออธบายใหเดกทราบโดยตรงกอนทจะเรมบทเรยน และครอาจจะสอนศพทใหเดกในขณะทการเรยนก าลงด าเนนอย ซงเปนวธทนยมกนอยทวไป

3. การฝกให เดกม ทกษะทางการพด และการถกปญหาในการสอนวทยาศาสตรอาจจะฝกใหเดกมทกษะเกยวกบการถายทอดความรโดยระบบการสอสารอย 2 วธการคอ การรายงานโดยปากเปลา กบการถกปญหา ซงเปนสงทชวยสรางทกษะทางสงคมใหแกเดกอกดวยในการน าเสนอปากเปลา เดกจะตองพยายามถายทอดความรความเขาใจของตนใหแกเพอนอยางมประสทธภาพมากทสด ฉะนน การใชภาษาพดอยางถกตองจงเปนสงทส าคญทสดกบปญหาเพอใหไดค าตอบทดทสด ครจะตองพยายามอธบายใหเดกทราบการถกปญหานนวาไมใชการรายงาน ไมใช การโตเถยง ไมใชการทองจ าใหขนใจ และไมใชการสนทนา แตการถกปญหานน หมายถง ความพยายามรวมกนทจะแกปญหาเพอตองการทดสอบถงขอเทจจรง หรอเสนอขอคดเหน โดยครจะตองเปนบคคลส าคญของการเปนผน าเพอใหเกดความรวมมอระหวางนกเรยนกบครจะตองเปนผวางแผนใหเดกไดทราบวาเขาจะตองกระท าอยางใดบาง เชน เดกจะตองรจกอ านาจหนาทของตนเอง และรวาตนเองจะตองมความรบผดชอบอยางไร

4. การฝกใหเดกมทกษะในการฟง ในการเรยนรของนกเรยนยอมจะตองอาศยการฟง เปนองคประกอบอยางหนงเดกทมทกษะในการฟงยอมท าใหการเรยนมประสทธภาพเพมขน และทกษะในการฟงนนเปนสงทสามารถจะปรบปรงแกไขไดดขนไดทงการฟงและการอานมลกษณะทคลายกนอยมากมาย และมวตถประสงคอยหลายประการ เชน

4.1 การฝกใหเดกมทกษะในการฟงเพอความถกตอง เชน ฝกใหเดกฟงค าชแจง ฟงเพอตอบปญหา ฟงเพอตดตามเรองราว ฟงเพอใหระลกถงสงทผานมาแลว เปนตน

40

4.2 การฝกใหมทกษะในการฟงเพอพนจพจารณาและวจารณ เชน ฝกใหเดกฟงเกยวกบคณคา ใหรจกขอแตกตางระหวางขอเทจจรงกบความคดเหน เพอสรปความหรอแสดงความคด

4.3 การฝกใหมทกษะในการฟงเพอให เกดความซาบซ ง เชน ฟ งเรองราวเกยวกบประวตศาสตร ค าประพนธหรอละคร

4.4 การฝกใหมทกษะในการฟงเพอใหเกดความคดสรางสรรค เชน ชวยใหเดกเกดความคดใหม ๆ แปลก ๆ ภายหลงทเดกไดฟงเกยวกบการทดลอง การสาธตการวจยเรองราวทางวทยาศาสตรหรอสงประดษฐใหม ๆ เปนตน

5. การฝกใหมทกษะการเขยน นกเรยนมโอกาสทแสดงความสามารถในการเขยนไดมากมาย เชน การท าการบาน การตอบปญหา การเขยนรายงานอาจจะแบงได ดงน

5.1 การท ารายการ เพอแสดงตวเลขประกอบค าอธบายตวเลขเหลานไดแก ความจรงตาง ๆ การแสดงความคด เพอแสดงขอคดเหนของตน

5.2 การรวบรวมความคดส าคญ เปนการเขยนเก ยวกบขอคดการวจารณ นกเรยน จะตองรจกการเลอก การตดสนใจมากกวาการใชความจ า

5.3 การเขยนเพอแสดงการจ าแนกแจกแจงแบงชน ในการนนกเรยนจะตองใช การสงเกต ความพยายาม การคนควาประกอบ

5.4 การสรป เปนการเขยนเพอตอบปญหาการแสดงผลการทดลอง การรายงาน เปนตน

6. ฝกใหทกษะการใชหองสมด ครควรจะหาทางยวยหรอกระตนใหเดกเขาหองสมด เพอศกษาคนควาหาขอเทจจรงและสะสมความรใหกวางขวางอยตลอดเวลา นอกจากนนครควรแนะน าใหเดกรจกการใชหองสมด โดยแนะใหรจกเลอกหาหนงสอวารสารเอกสาร หนงสออางอง

ประมวล ศรผนแกว (2540: 16-19) ไดกลาวถง การจดกจกรรมการเรยนในวชาวทยาศาสตรวาความสามารถ ในการสอสารเปนคณลกษณะทตองฝกชา ๆ และสามารถฝกทกษะในการสอสารไดดงน

1. การเลาหรอพดทางวทยาศาสตรเปนการใหขอมลขาวสาร และแนวคดส าคญทางวทยาศาสตรทมเหตผล การเลาหรอการเขยนสรปเรองราวทางวทยาศาสตรทอานจากวารสารหนงสอพมพ หนงสอตาง ๆ จากการดโทรทศนหรอการสบคนขอมลทางอนเตอรเนต โดยครมอบหมายใหนกเรยน ไปศกษาคนควา แลวน ามาเลาหรอเขยนใหผอนรบร เปนการฝกทกษะในการสอสารทดวธหนง

2. การเขยนบนทกสรปการไปทศนศกษาหรอการศกษาภาคสนามในโอกาสทนกเรยน กลบมาจากทศนศกษาหรอศกษาภาคสนามแลวใหเขยนรายงานสรปถงความรความคดในบางเรองทไดรบ จากการไปทศนศกษาแตละครง เชน เมอพาไปชมสวนสตวเปดทเขาเขยว นกเรยนควรจะสามารถเขยนบรรยายสรปเกยวกบสภาพแวดลอมทวไปในบรเวณสวนสตว ลกษณะนสยของสตวปาบางชนดรวมทงสภาพความเปนอย และขอคดเหนทมตอการจดสภาพแวดลอมใหกบสตวปาเหลานน หรอเมอไปศกษาการบ าบดน าเสย นกเรยนควรจะสามารถเขยนแผนภาพแสดงขนตอนการบ าบดน าเสยและอธบายหลกการทางานในแตละขนตอนได ซงรปแบบของรายงานอาจจะเปนแบบ

41

ปลายเปด สวนการจดกจกรรมภาคสนามโดยปกตตองมแบบบนทกการสงเกตเฉพาะเรอง ใหนกเรยนไดบนทกสงทสงเกตตาง ๆ การศกษาภาคสนามถอวาเปนการฝกทกษะการสอสารทดวธหนง เชน การศกษาภาคสนามเกยวกบระบบนเวศชายฝง เพอการส ารวจ พนธพช สตวน า สตวบก ลกษณะของดน ความเขมของแสง ระดบน า ขนลงขอมลเหลานอาจบนทกโดยขอความหรอภาพใหไดรายละเอยดมากทสดเพอน ามาเขยนสรปหรอเลาสกนฟง

3. การเลาหรอบนทกสงทสงเกตในเรองใดเรองหนงกจกรรมในสวนนอาจท าไดเชน ครอาจใหนกเรยนผาผลไม 3 ชนด เชน ฝรง มะละกอ แตงโม สงเกต และเขยนภาพแสดงลกษณะภายใน พรอมทงค าอธบาย แลวน ามาเลาใหเพอนฟงเกยวกบลกษณะภายในของผลไมจากเปลอกนอกถงภายใน และชความแตกตางของลกษณะภายในของผลไมเหลานน

4. การจดแสดงผลงานหรอการน าเสนอผลงานทางวทยาศาสตร ทไดจากการศกษาคนควา หรอการทดลองทางวทยาศาสตร ในกรณทท าโครงงานวทยาศาสตรหรอโครงงานอน ๆ ในการจดแสดงผลงานน นกเรยนจะไดมโอกาสออกแบบการจดแสดงผลงานรวมทงการจดการเพอใหงานนส าเรจลลวงดวยด นกเรยนจะตองคดเลอกสวนทส าคญมาน าเสนอในพนททจ ากด ซงควรมทงขอความโดยสรปและตวอยางชนงาน ในการน าเสนอควรใหมทงการเสนอดวยวาจาและผลงานนอกจากนกจกรรมการทดลองในหลกสตรสามารถใชฝกทกษะในการน าเสนอผลงานทางวทยาศาสตรโดยใหนกเรยนฝกเขยนสรปการทดลองแลวน ามาเลาใหเพอนฟงกอนทจะเรยนครงตอไปและถอวาเปนการน าเขาสบทเรยนไปดวยทงนอาจมอบหมายใหกลมใดกลมหนงเปนผเลา

5. การพดหรอการอภปรายทางวทยาศาสตร เปนกจกรรมทใชฝกทกษะในการสอสารไดวธหนง ใหนกเรยนชวยกนระบเรองทจะพดหรออภปรายก าหนดใหนกเรยนขนมาพดหรออภปรายเปนกลมมการปรกษาหารอกนในประเดนทจะพดและแบงกนไปอาน และคนควาหาขอมลมาประกอบในการพดหรออภปราย ตวอยางเชน การพดหรออภปรายเรองราวในการประหยดพลงงานไฟฟา การก าจดขยะในบาน การปองกนและรกษาปา

6. การสอสารดวยเทคโนโลยสารสนเทศและคอมพวเตอรซงพฒนาใหนกเรยนมความสามารถ ในการสอสารดานเทคโนโลยสารสนเทศทงในดานรจกขอมลทตรงตามจดประสงครจกเกบรวบรวมขอมล จากแหลงขอมลทเหมาะสม รจกประมวลขอมลใหเปนสารสนเทศรจกใชการสอสารดานเครอขายคอมพวเตอร ทงในดานคนหาขอมลและหาความร รจกน าเสนอขอมลในรปแบบทเหมาะสมและทนสมย

สวชา ศรมงคล (2557: 47) สรปเกยวกบพฤตกรรมดานทกษะการสอสาร ทตองการใหผเรยนแสดงออกไดวา พฤตกรรมทตองการใหผเรยนแสดงออกจะครอบคลมทงการฟง การพด การอาน และการเขยนในเรองทเกยวของกบวทยาศาสตร และอาจมการสอสารผานเทคโนโลยสารสนเทศ การจดแสดงผลงานหรอการสาธต โดยมพฤตกรรมบงชดงน

42

ตาราง 2 พฤตกรรม และตวบงชของความสามารถในการสอสารทางวทยาศาสตร

พฤตกรรม ตวบงช 1. การอาน 1. อานจบใจความส าคญของบทความ / หนงสอ / วารสารทเกยวของกบ

วทยาศาสตร 2. การฟง 1. ฟงเรองราวจากเทปบนทกเสยง / บคคล / การดวดทศน เพอจบใจความ

ส าคญ 2. ฟงค าสงหรอค าชแจงแลวปฏบตตามไดอยางถกตองเหมาะสม

3. การพด

1. การตอบค าถามเพอแสดงความร ความคด แนวคดหลกการทาง วทยาศาสตรไดอยางเหมาะสม 2. การอภปราย / การรายงาน / การเลา / การแสดงความคดเหนเกยวกบเรองราวทางวทยาศาสตรทไดจากการศกษาคนควาใหเขาใจไดอยางเหมาะสม 3. การน าเสนอรายงานการทดลองดวยขอเทจจรง และสรปตามหลกการทางวทยาศาสตร 4. การน าเสนอผลงาน การสาธตผลงานตอสาธารณะชน

4. การเขยน 1. เขยนสรปสาระส าคญจากบทเรยน การอาน การฟง ในเรองทเกยวของกบวทยาศาสตรโดยเลอกรปแบบวธการทเหมาะสมถกตองชดเจน 2. เขยนวเคราะหวจารณ / จ าแนก แจกแจง แบงชน เกยวกบขอมลหรอเรองราวทเกยวของกบวทยาศาสตรไดอยางถกตองชดเจน

ทมา : สวชา ศรมงคล (2557: 47)

จากกจกรรมการเรยนการสอนเพอสงเสรมทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรสรปไดวา เปนพฤตกรรมดานทกษะการสอสาร ทตองการใหผเรยนแสดงออกทงการฟง การพด การอาน และการเขยนในเรองทเกยวของกบวทยาศาสตรกจกรรมการเรยนการสอน ไดแก การอานจบใจความส าคญ หนงสอหรอวารสารทเกยวของกบวทยาศาสตร การฟงเรองราวจากการดวดทศนหรอจากบคคลเพอจบใจความส าคญ การพดตอบค าถามจากการฟงเพอแสดงความรเกยวกบวทยาศาสตร และการเขยนสรปสาระส าคญจากบทเรยน การอาน การฟงในเรองทเกยวของกบวทยาศาสตร 4. แนวคดในการประเมนผลตามสภาพจรง

4.1 ความหมายของการประเมนผลตามสภาพจรง การประเมนตามสภาพจรงไดมผใหความหมายไวหลายทาน ดงน

ชาครต ชมชน (2540: 18) กลาววาการประเมนตามสภาพจรงคอ กระบวนการสงเกต การบนทก และการรวบรวมขอมลจากการท างาน การปฏบตงาน ปฏบตกจกรรมและผลงานท

43

ผเรยน ท าในสภาพของการแสดงออกจรงในเนอหาวชาทเรยนและสภาพทเขาด ารงอยเปนการด าเนนการทตอเนองประเมนเรอย ๆ (Kid Watching) ควบคกบการเรยนการสอน

กตต กตตศพท (2547: 9) กลาววาการประเมนตามสภาพจรงคอ วธการและเกณฑทหลากหลายในการวดและประเมนผลการเรยนร ความสามารถ และคณลกษณะตาง ๆ ของผเรยนอยางเตมเวลาของกจกรรมในแตละโปรแกรม โดยใหผเรยนไดท ากจกรรมหรอสรางผลงานออกมาเพอแสดงตวอยางของความรและทกษะทตนม ซงกจกรรมทน ามาใชในการประเมนนน จะมลกษณะเหมอนและเปนสวนหนงของกจกรรมการเรยนรมากกวาเปนการทดสอบ และขอมลของก า ร ประเมนผลไดมาจากทงการเกบรวบรวมผลงานท ผเรยนไดปฏบ ตอยางสอดคลองกบชวตประจ าวน การสงเกตพฤตกรรม ควบคไปกบการทดสอบความรความเขาใจ

จากความหมายของการประเมนผลตามสภาพจรงทกลาวมาขางตนสามารถสรปไดวา การประเมนตามสภาพจรงเปนการประเมนทใชเกณฑและวธการประเมนทหลากหลายในการวดและประเมนความสามารถของนกเรยนโดยใหผเรยนไดท ากจกรรมเพอแสดงถงความรของตนเอง

4.2 แนวคดและหลกการประเมนตามสภาพจรง กระทรวงศกษาธการ (2539: 30) และเอกรนทร สมหาศาล (2540: 5) ไดเสนอแนะ

วธการวางแผน การประเมนตามสภาพจรงประกอบดวยองคประกอบ 8 ประเดน ไดแก 1. ก าหนดจดประสงคและเปาหมายการประเมนคออะไร 2. ประเมนอะไรเพอใหเกดพฒนาการในดานตาง ๆ 3. ท าอยางไรพฒนาการและความสามารถของเดกจะเกดขน 4. ใชยทธศาสตร เทคนคใดบาง 5. ผทเกยวของกบการประเมนมใครบาง 6. จะลงมอประเมนเมอไหรและจะประเมนทไหน 7. ขอมลทไดจากการประเมนจะบนทกประมวลและจดการอยางไร 8. ใชเกณฑอะไรในการตดสนผลการประเมน

กตต กตตศพท (2547: 1) ไดเสนอแนะแนวคดและหลกการประเมนตามสภาพจรง ดงน

1. ไมเนนการประเมนทกษะพนฐานแตเนนการประเมนทกษะการคดทซบซอนในการท างาน ความรวมมอในการแกปญหาและการประเมนตนเองทงภายในและภายนอกหองเรยน

2. เปนการวดและประเมนความกาวหนาของผเรยน 3. เปนการสะทอนใหเหนการสงเกตสภาพงานปจจบนของผเรยน และสงท

ผเรยนไดปฏบตจรง 4. เปนการใหความส าคญกบงานโดยพจารณาจากงานหลาย ๆ ชน 5. ผประเมนควรมหลายคน มการประชมกนเพอแลกเปลยนขอมลเกยวกบตว

ผเรยน 6. การประเมนตองด าเนนการไปพรอมกบการจดการเรยนรอยางตอเนอง 7. น าการประเมนตนเองมาใชเปนสวนหนงของการประเมนตามสภาพทแทจรง

44

8. ควรมการประเมนทงการประเมนทเนนการปฏบตจรง และการประเมนจากแฟมสะสมงาน

จากแนวคดและหลกการประเมนตามสภาพจรงดงกลาวสรปไดวา หลกการประเมนตามสภาพจรง เปนการวดและประเมนความกาวหนาของผเรยนใหความส าคญกบงานโดยพจารณาจากงานหลาย ๆ ชน และน าการประเมนตนเองมาใชเปนสวนหนงของการประเมนตามสภาพทแทจรง

4.3 ขนตอนการประเมนตามสภาพจรง ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2540: 6) ไดก าหนดขนตอนใน

การประเมนจากสภาพจรง ดงน 1. ครและนกเรยนรวมกนก าหนดผลสมฤทธทตองการ โดยวเคราะหจาก

หลกสตรกลาง หลกสตรทองถน คมอการเรยน เปนตน 2. ท าความชดเจนกบลกษณะ / ความหมายของผลสมฤทธเหลานน 3. ก าหนดแนวทางของงานทจะตองปฏบต

2.1 งานททกคนตองท า 2.2 งานทท าความสนใจ

4. ก าหนดรายละเอยดของงาน 5. ก าหนดกรอบการประเมน 6. ก าหนดวธการประเมนอาจใชวธการตอไปน

6.1 การสงเกต 6.2 การสมภาษณ 6.3 การตรวจรายงาน 6.4 การรายงานตนเองของนกเรยน 6.5 การบนทกจากผเกยวของการใชขอสอบแบบเนนการปฏบตจรง 6.6 การประเมนโดยใชแฟมสะสมงาน

7. ก าหนดตวผประเมน (ควรมใครบาง คร นกเรยน ผปกครอง) 8. ก าหนดเกณฑการประเมน

จากขนตอนการประเมนตามสภาพจรงขางตน สรปไดวา ครและนกเรยนก าหนดผลสมฤทธทตองการ ท าความเขาใจดวยกนถงเกณฑการประเมน ก าหนดกรอบการประเมนและวธการประเมนจากการสงเกตโดยมการประเมนจากเพอน คร และตนเอง

4.4 เทคนคและวธการประเมนตามสภาพจรง ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2540: 185-190) ไดเสนอแนะ

วธการประเมนตามสภาพจรงไวโดยสงเขปคอ 1. การสงเกต การเกบขอมลพฤตกรรมดานความคด การปฏบตงานและ

โดยเฉพาะดานอารมณ ความรสกและลกษณะนสย วธการสงเกตท าไดโดยตงใจและไมตงใจ การสงเกตโดยตงใจหรอมโครงสราง หมายถง ครก าหนดพฤตกรรมทตองการสงเกต วธการสงเกต

45

และ ชวงเวลาสงเกต อกวธหนงคอ การสงเกตแบบไมตงใจ หรอไมมโครงสราง ซงหมายถง ไมมการก าหนดรายการสงเกตไวลวงหนา

2. การสมภาษณ เชน ความคด (สตปญญา) ความรสก กระบวนการขนตอนในการท างาน วธแกปญหา อาจใชประกอบการสงเกตเพอใหไดขอมลทมนใจยงขน

3. การตรวจงาน เปนการวดและประเมนผลทเนนการน าผลประเมนไปใช ทนทใน 2 ลกษณะ คอ เพอการชวยเหลอนกเรยนและเพอการปรบปรงการสอนของคร จงเปนการวดประเมนทควรด าเนนการตลอดเวลา เชน การตรวจแบบฝกหด ผลงานภาคปฏบต โครงการ / โครงงานตาง ๆ งานเหลานควรมลกษณะทครสามารถประเมนพฤตกรรมระดบสงของผเรยนได เชน แบบฝกหดทเนนการเขยนตอบ เรยบเรยง สรางสรรค ตลอดจนโครงการ / โครงงาน ทเนนการใชความคดขนสงในการวางแผนจดการด าเนนการ และแกปญหาสงทควรประเมนควบค กนไปดวยเสมอ ในการตรวจงานคอ ลกษณะนสยและคณลกษณะทดในการท างาน

4. การรายงานตนเองเปนการใหนกเรยนเขยนบรรยายหรอตอบค าถามสน ๆ หรอตอบแบบสอบถามทครควรสรางขน เพอสะทอนถงการเรยนรของนกเรยนทงความรความเขาใจ วธคด วธท างาน ความพอใจในผลงาน ความตองการพฒนาตนเองใหดขน

5. การใชบนทกจากผทเกยวของ เปนการรวบรวมขอมลความคดเหน ท เกยวของกบตวนกเรยน ผลงานของนกเรยน โดยเฉพาะความกาวหนาในการเรยนรของนกเรยน จากแหลงตาง ๆ เชน จากเพอนคร จากเพอนนกเรยน จากผปกครอง

6. การใชขอสอบแบบเนนการปฏบตจรงในกรณทครตองการใชแบบทดสอบ ครควรใชแบบทดสอบภาคปฏบตทเนนการปฏบตจรง ซงมลกษณะของปญหาทมความหมายตอ ผเรยน และมความส าคญเพยงพอทจะแสดงถงภมรของนกเรยนในระดบชนนน ๆ ทงยงปญหาท เลยนแบบสภาพจรงในชวตประจ าวนของนกเรยน แบบทดสอบตองครอบคลมทงความสามารถ และเนอหาตามหลกสตร โดยนกเรยนตองใชความรความสามารถ ความคดหลาย ๆ ดาน มาผสมผสานและแสดงวธคดได เปนขนตอนทชดเจน นอกจากนแบบสอบถามควรมค าตอบถกได หลายค าตอบ และมวธการหาค าตอบไดหลายวธ และมเกณฑการใหคะแนนตามความสมบรณของค าตอบอยางชดเจน

7. การประเมนโดยใชแฟมสะสมงานเปนวธการประเมนผลการเรยนรจากสภาพจรง เพราะใชการประเมนใหผกตดอยกบการสอนและมนกเรยนเปนศนยกลางของการเรยนการสอนอยางชดเจน โดยการทจะไดมาซงผลการเรยนรทแทจรงของนกเรยน O’Malley and Pierce (1996 อางถงใน Callison, 1998: 43-44) ไดเสนอแนะวธการประเมนตามสภาพจรงไวโดยสงเขปคอ

1. สมภาษณปากเปลา ครสมภาษณนกเรยนเกยวกบเรองสวนตว, กจกรรม, การอาน, และความสนใจ

2. เรองเลาหรอการสอบซ าอกครง นกเรยนเลาความคดหลกหรอรายละเอยดของขอความทเลอกผานการฟงหรอการอาน

3. การเขยนตวอยาง นกเรยนเขยนเรองเลา มการโนมนาวและเอกสารอางอง

46

4. โครงการ / การจดนทรรศการ นกเรยนท าโครงการภายใตเนอหาทก าหนดเปนคหรอรายเดยว

5. การทดลอง / การสาธต นกเรยนท าการทดลองหรอสาธตการใชวสด 6. การตอบสนอง นกเรยนตอบสนองโดยการเขยนเปนค าถามปลายเปด 7. การสงเกตโดยผสอน ผสอนสงเกตความสนใจของนกเรยน การตอบสนอง

ตอเนอหาการเรยนการสอนหรอการโตตอบกบนกเรยนคนอน 8. แฟมสะสมงาน การเกบรวบรวมผลงานของนกเรยน

จากเทคนคและวธการประเมนตามสภาพจรงขางตน สรปไดวา ผสอนสามารถประเมนนกเรยนในระหวางการจดการเรยนรผานทางการสงเกต การตรวจผลงาน การสมภาษณ การรายงานตนเอง แฟมสะสมผลงาน รวมทงแบบประเมนจากตนเอง ครและเพอนรวมหอง

5. แนวคดเกยวกบเจตคตตอวทยาศาสตร

5.1 ความหมายของเจตคตตอวทยาศาสตร มนกวชาการไดใหความหมายของเจตคตตอวทยาศาสตรไวแตกตางกนดงตอไปน สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2538 อางถงใน นพคณ แดงบญ,

2552: 32) ใหความหมายของเจตคตตอวทยาศาสตรวา เปน คณลกษณะจตพ สย (Affective Domain) ดานหนงทเปนเปาหมายหลกในการพฒนาเชงการศกษาทเกยวกบความรสกนกคดโดยพฤตกรรมดานจตพสยทางวทยาศาสตรจะเนนทเจตคต 2 กลม คอ เจตคตทางวทยาศาสตรกบเจตคตตอวทยาศาสตร โดยทเจตคตตอวทยาศาสตรมธรรมชาตเปน “อารมณ” และโนมเอยงไปในเชง “ศลปะ” ในขณะทเจตคตทางวทยาศาสตรมธรรมชาตโนมเอยงไปในทางเปน “เหตผล” และ “ศาสตร” มากกวา

พวงรตน ทวรตน (2543: 106) ไดใหความหมายของเจตคตตอวทยาศาสตรไววา เปนความรสกของบคคลตาง ๆ อนเปนผลเนองมาจากการเรยนร ประสบการณ เปนตวกระตนใหบคคลแสดงพฤตกรรมตอสงตาง ๆ ไปในทศทางใดทศทางหนง ซงอาจเปนไปในทางสนบสนนหรอทางตอตานกได

Morrell and Lederman (1998 อางถงใน Craker, 2006: 1) ไดใหความหมายของเจตคตตอวทยาศาสตรไววา เปนความรสกทดหรอไมดตอวทยาศาสตร

Osborne, Simon, and Collins (2003: 1053) ไดใหความหมายของเจตคตตอวทยาศาสตรไววา เจตคตตอวทยาศาสตรเปนการแสดงออกของทศนคตทดตอวทยาศาสตรและนกวทยาศาสตร ซงสามารถจดหมวดหมของพฤตกรรมทางอารมณในการศกษาวทยาศาสตร ไดดงน

- การยอมรบการสบสวนทางวทยาศาสตรเปนวธคด - การยอมรบ “ทศนคตทางวทยาศาสตร” - เพลดเพลนเมอไดรบประสบการณการเรยนรทางวทยาศาสตร - มการพฒนาความสนใจในกจกรรมดานวทยาศาสตร

47

- มการพฒนาความสนใจในการใฝหาอาชพในดานวทยาศาสตรหรอการท างานทเกยวของกบวทยาศาสตร

จากความหมายของเจตคตตอวทยาศาสตร คอความรสกของนกเรยนทม ตอวทยาศาสตรทงทางสนบสนนหรอทางตอตาน ซงเปนผลมาจากการเรยนวทยาศาสตรทงดานการเรยนการสอน เนอหาทไดรบจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การวดเจตคตตอวทยาศาสตรเปนแบบสอบถามชนดมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ คอ 5, 4, 3, 2 และ 1 หมายถง เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย และไมเหนดวยอยางยง ตามล าดบ

5.2 แนวทางในการพฒนาเจตคตทดตอวทยาศาสตร คณะอนกรรมการพฒนาหลกสตรและผลตอปกรณการสอนวทยาศาสตร (2525 อาง

ถงใน สรกฤช ฆารโสภณ, 2552: 32) กลาววา การพฒนาเจตคตใหเกดขนในตวผเรยนเปนเปาหมายทส าคญ เพอใหบรรลเปาหมายดงกลาวไดเสนอแนวทางในการพฒนาเจตคต ดงน

1. เปดโอกาสใหผเรยนไดมประสบการณ ในการเรยนรอยางเตมทโดยเนนวธการเรยนรจากการทดลอง โดยใหผเรยนมโอกาสใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

2. มอบหมายใหท ากจกรรมการทดลองทางวทยาศาสตร 3. การใชค าถาม หรอการสรางสถานการณเปนเครองมอทชวยกระตนให

ผเรยนสามารถสรางเจตคตไดด 4. ในขณะทท าการทดลอง ควรน าหลกจตวทยามาใชในรปแบบตาง ๆ

เพอทจะไดชวยสงเสรมใหผเรยนไดฝกประสบการณ 5. ในการสอนแตละครงควรสอดแทรกลกษณะเจตคตและลกษณะตามความ

เหมาะสมของเนอหาของบทเรยนและวยของนกเรยนจดใหมการพฒนาเจตคตนน ๆ 6. น าตวอยางทเกดขนในชวตประจ าวนซงเปนปญหาสงคมแลวใหนกเรยน

ชวยกนคดเพอหาทางแกปญหาตาง ๆ 7. เสนอแนะแบบอยางของผมเจตคตทางวทยาศาสตรซงนกเรยนอาจศกษา

หรอเลยนแบบได เชน นกวทยาศาสตร คร บดา มารดา เพอน นกเรยน เปนตน จากแนวทางในการพฒนาเจตคตทดตอวทยาศาสตรขางตน สรปไดวา การพฒนา

เจตคตทดตอวทยาศาสตรใหแกนกเรยนควรเปดโอกาสใหผเรยนไดมประสบการณ ในการเรยนรอยางเตมท มอบหมายใหท ากจกรรมการทดลองทางวทยาศาสตร ใชค าถามชวยกระตนใหผเรยนสามารถสรางเจตคตไดด

5.3 หลกการสรางเจตคตทดตอเดก พชรนทร ชกลน (2554: 50-51) กลาววาการจดการเรยนการสอนในวชาตาง ๆ

นอกจากจะมจดมงหมายใหผเรยนไดมความรความสามารถในวชาทเรยนแลวกยงตองปลกฝงใหผเรยนมเจตคตทดตอการเรยนวชานน ๆ ดวย

ดงนนการสรางเจตคตทดแกผเรยน มดงน 1. ใหผเรยนทราบจดมงหมายในเรองทเรยน

48

2. ใหผเรยนเหนประโยชนของวชานน ๆ อยางแทจรง 3. ใหผเรยนไดมโอกาสหรอมสวนรวมในการเรยนการสอน 4. ใหผเรยนไดมการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถ ความถนดของตนเอง

เพอใหเกดความส าเรจในการเรยนอนเปนผลใหมเจตคตทดตอไป 5. การสอนของผสอนตองมการเตรยมตวอยางด ใชวธสอนทด ผเรยนเขาใจไดงาย 6. ผสอนตองสรางความอบอนใจและความเปนกนเองใหเกดขนกบผเรยน 7. ผสอนตองสรางบคลกภาพใหเปนทเลอมใสแกผเรยน

จากหลกการสรางเจตคตทดตอเดกขางตน สรปไดวา ใหผเรยนทราบจดมงหมายในเรองทเรยน มโอกาสหรอมสวนรวมในการเรยนการสอน ผสอนตองมการเตรยมตวอยางด ใชวธสอนทด และผสอนตองสรางบคลกภาพใหเปนทเลอมใสแกผเรยน เปนตน

5.4 การวดผลการเรยนรดานเจตคตตอวทยาศาสตร พวงรตน ทวรตน (2543: 106-108) กลาวไววาเครองมอวดผลการเรยนรดานเจตคต

ตอวทยาศาสตรทนยมใชกนอยโดยทวไปม 3 วธ คอ 1) วธของเธอรสโตน (Thurstone) 2) วธของลเครท (Likert) และ 3) วธของออสกด (Osgood) ในการวจยครงนไดใชวธการของลเครทเปนเครองมอวดมรายละเอยดดงน

1. ใหความหมายของเจตคตตอสงทจะศกษานนอยางแจมชด 2. สรางขอความใหครอบคลมลกษณะทส าคญ ๆ ใหครบถวนทกแงทกมม

ลกษณะของขอความเปนทางบวกหรอนมาน (Positive) และทางลบหรอนเสธ (Negative) เทานน ขอความกลาง ๆ จะไมน ามาใชในการสรางการเขยนขอความควรมลกษณะ ดงน

2.1 เปนขอความสน ๆ มความเปนปรนย 2.2 ควรเปนขอความทเปนปจจบน 2.3 ไมควรใชขอความปฏเสธซอนปฏเสธ 2.4 ไมควรใชขอความทมแนวโนมวาคนสวนใหญจะเหนดวยหรอไมเหนดวย 2.5 หลกเลยงขอความทเปนขอเทจจรงของเรองนน ๆ เพราะจะเปนการถาม

ขอเทจจรงไมใชความคดเหน 2.6 เนนขอความทวดไดเปนสวนตวมากกวาขอความทวไป เชน “ฉนไดรบ

ประโยชนจากการเขารวมโครงงานวทยาศาสตร” ซงตางจากขอความทวไปวา “กจกรรมวทยาศาสตรมประโยชน”

3. ก าหนดมาตรวดค าตอบของขอความแตละขอความ (ทงเหนดวยและไมเหนดวย) เปน 5 ระดบ คอ 1) เหนดวยอยางยง 2) เหนดวย 3) ไมแนใจ 4) ไมเหนดวย 5) ไมเหนดวยอยางยง

4. ก าหนดคะแนนเปนคาประจ าระดบของแตละระดบความเหนซงเปนวธทสะดวกมากในทางปฏบต ดงน

49

ขอความเชงนมานพจารณาใหคะแนนตามเกณฑ ดงน เหนดวยอยางยง ให 5 คะแนน เหนดวย ให 4 คะแนน ไมแนใจ ให 3 คะแนน ไมเหนดวย ให 2 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง ให 1 คะแนน

ขอความเชงนเสธพจารณาใหคะแนนตามเกณฑ ดงน เหนดวยอยางยง ให 1 คะแนน เหนดวย ให 2 คะแนน ไมแนใจ ให 3 คะแนน ไมเหนดวย ให 4 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง ให 5 คะแนน

5. น าขอความและมาตรวดจดเปนแบบวดเจตคตในรปแบบตาราง 2 มต 6. น าไปทดลองใชเพอใหผตอบตอบความรสกทแทจรง ตรงกบความเหนของ

ผตอบมากทสด (ไมค านงถงความถกตองหรอขอเทจจรง) กลมตวอยางหรอแหลงขอมลททดลองใชควรมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยางหรอแหลงขอมลทใชจรง โดยมจ านวนผตอบไมนอยกวา 5 เทาของขอความ

7. น าค าตอบของผตอบแตละคนมาใหคะแนน โดยพจารณาอยางระมดระวงวาทศทางของขอความใดเปนนมานหรอนเสธ เนองจากคะแนนจะสวนทางหกลางกนคะแนนเจตคตของผตอบแตละคนไดจากการรวมคะแนนของแตละขอจนครบทกขอ

8. หาคาอ านาจจ าแนกของขอความแตละขอความเพอใหไดขอความทสามารถจ าแนกผตอบทมเจตคตสงออกจากผทมเจตคตต า

9. เลอกขอความทมอ านาจจ าแนกมาใชเปนขอความวดเจตคต โดยมจ านวนขอความเชงนมานและเชงนเสธพอ ๆ กน

10. น าแบบทดสอบฉบบรางไปหาคาความเชอมน หรอคาความเทยง จากการศกษาครงนผวจยวดเจตคตของผเรยนตอวทยาศาสตร โดยใชวธของลเครท

ดวยเหตผลทวาแบบของลเครทนนเปนทนยมทวไป สรางงาย ใชสะดวก และในการใหน าหนกของคะแนน 5 ระดบชวยใหหาระดบของเจตคตของแหลงขอมลไดสะดวกกวาวธอน ผตอบสามารถแสดงความคดเหนทงทางบวก (นมาน) 10 ขอและทางลบ (นเสธ) 10 ขอในลกษณะทเทยบเปนมาตราสวนประมาณคาได

50

6. งานวจยทเกยวของ งานวจยในประเทศ อาภรณ แสงรศม (2543: 78-81) ศกษาผลของการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกตอ

ลกษณะการเรยนรดวยตนเอง ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงแวดลอมและความพงพอใจตอการเรยนการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกมคะแนนเฉลยลกษณะการเรยนรดวยตนเองหลงการเรยนสงกวากอนการเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และนกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกคะแนนเฉลยลกษณะการเรยนรดวยตนเองสงกวานกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบปกตอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 เนองจากในการเรยนแบบใชปญหาเปนหลก ผเรยนไดมสวนรวมในก าหนดกจกรรมการเรยนการสอนรวมกบผสอน ซงตางจากวธสอนแบบเดมทผสอนเปนผตดสนใจเลอกชนดและล าดบของขอมลใหแกผเรยน และนกเรยนทเรยนดวยวธการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกมความพงพอใจตอการเรยนการสอนอยในระดบมาก เนองจากเปนการเรยนทผเรยนมสวนรวมในการเรยนเปนการเปดโอกาสใหผเรยนมลกษณะของการเรยนรดวยตนเอง เปนผทมความเปนตวของตวเอง ยอมรบตนเอง มความสนใจเรยนและมความรบผดชอบ มแรงจงใจภายในทจะเรยนรและสามารถวางแผนการเรยนรของตนเองไดอยางเหมาะสมและมความยดหยน

เนตรนภางค สญศรเมอง (2545: 55-63) ไดท าการวจยเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสงเสรมทกษะการสอสารและการประเมนผลตามสภาพจรง มวตถประสงคเพอ 1) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสงเสรมทกษะการสอสารและประเมนผลตามสภาพจรง 2) ศกษาทกษะการสอสารในวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสงเสรมทกษะการสอสารและประเมนผลตามสภาพจรง กลมเปาหมายเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2544 โรงเรยนนวมนทราชทศ พายพ อ าเภอแมรม จงหวดเชยงใหม จ านวน 40 คน ผลการวจย พบวา นกเรยนทไดรบการสงเสรมทกษะการสอสารและการประเมนผลตามสภาพจรงมผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตร เรอง เครองใชไฟฟา อยในระดบสงทระดบความเชอมน 95% และมทกษะการสอสารในวชาวทยาศาสตร อยในระดบด ทระดบความเชอมน 95%

ทวาวรรณ จตภาค (2548: 35-38) การศกษาคร งน ม จดม งหมายเพ อ ศกษาผลสมฤทธทางการจดการเรยนและทกษะการสอสารดวยการจดการเรยนรวทยาศาสตรแบบใชปญหาเปนฐาน กลมตวอยางในการศกษาคนควาเปนนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 2 (ปวช.2) โรงเรยนไทยบรหารธรกจและพาณชยการกรงเทพฯ สงกดส านกงานการศกษาเอกชนภาคเรยน 1 ปการศกษา 2548 นกเรยนทงหมด 30 คนทไดจากการสมอยางจายแบบยกชนโดยใชหองเรยนเปนหนวยสมแบบแผนการวจยเลอกใช One-Group Pretest-Postest Design สถตทใชในการวเคราะหขอมลคอ t-test Dependent Sample ผลการศกษาคนควาสรปดงน 1) นกเรยนทเรยนดวยการจดการเรยนรวทยาศาสตรแบบใชปญหาเปนฐาน คอนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 2 (ปวช.2) มผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 2) นกเรยนทเรยนดวยการจดการเรยนรวทยาศาสตรแบบใชปญหาเปนฐาน คอ

51

นกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 2 ปวช. มทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .0572

นจญมย สะอะ (2551: 111-126) ศกษาผลของการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ลกษณะการเรยนรดวยตนเอง และความพงพอใจตอการจด การเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 มวตถประสงคเพอศกษาผลของการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ลกษณะการเรยนรดวยตนเอง และความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานมคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนและลกษณะการเรยนรดวยตนเองหลงการเรยนสงกวากอนการเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 มความพงพอใจตอการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทกดานอยในระดบสง เนองจากการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเปนการจดการเรยนรเนนนกเรยนเปนศนยกลาง นกเรยนไดมสวนรวมโดยตรงในการเรยน เปดโอกาสใหนกเรยนไดคนพบปญหาดวยตนเอง โดยใชกระบวนการกลมท าความเขาใจปญหาและวางแผนการเรยนรวมกนนกเรยนมโอกาสไดแลกเปลยนความร ความคด กบเพอน ๆ และนกเรยนสามารถแสดงความคดเหนไดอยางอสระผเรยนมความสนใจ กระตอรอรนทจะเรยน ผเรยนเกดความสนกสนาน ราเรง ไดซกถาม แสดงความคดเหน และพงพอใจในการท ากจกรรม เพราะมความเปนอสระ ไมถกบงคบหรอก าหนดขอบเขตของพฤตกรรมมการปฏสมพนธกบสอจากแหลงวทยาการทผวจยจดเตรยมไวอยางหลากหลาย และเหมาะสมกบผเรยน

เกรยงศกด พลอยแสง (2553: 124-134) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนรายวชาภาษากบการสอสารทจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มวตถประสงคเพอ 1) ศกษาประสทธผลของการเรยนรายวชาภาษากบการสอสารทจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน และ 2) ศกษาความพงพอใจของนสตทมตอการเรยนการสอนรายวชาภาษากบการสอสารทจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ผลปรากฏวา การวเคราะหขอมลประสทธผลของการเรยนรายวชาภาษากบการสอสารทจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน พบวา คะแนนเฉลยของนสตจากการประเมนพฤตกรรมการปฏบตงานของนสตระหวางเรยน ทเรยนตามแผนการจดการเรยนรรายวชาภาษากบการสอสารทจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน คดเปน รอยละ 84.00 ของคะแนนเตม 100 คะแนน นอกจากนนกเรยนยงมผลสมฤทธทางการเรยนรายวชาภาษากบการสอสารทจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานพบวา คะแนนเฉลยจากการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนรายวชา ภาษากบการสอสารทจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานกอนเรยนเทากบ คดเปนรอยละ 67.33 จากคะแนนเตม 30 คะแนน และคะแนนเฉลยจากการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน คดเปนรอยละ 85.56 จากคะแนนเตม 30 คะแนนและความพงพอใจของนสตทมตอการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน นสตทเรยนดวยการจดแผนทางการเรยนรายวชาภาษากบการสอสารท จดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานดานจดการเรยนการสอนแบบใชปญหาเปนฐานอยในระดบมากทสด เนองจากนสตมสวนรวมในการจดกจกรรมการเรยนรเปดโอกาสใหนสตไดซกถาม อภปรายและรายงานอยางทวถง นสตไดทราบคะแนนจากผลงานของนสต รวมทวการเสรมแรงดวยการกลาวชมเมอนสตท ากจกรรมอยางตงใจ

52

ทรงธรรม พลบพลา (2553: 95-98) พฒนาผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานวตถประสงคการวจยเพอ 1) เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชน ประถมศกษาปท 4 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน และ 2) ศกษาความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 4/1 โรงเรยนนาคดอนสรณ อ าเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ ปการศกษา 2553 จ านวน 54 คน ผลการวจยพบวา 1) ผลสมฤทธทางการเรยนเรอง ความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กอนและหลงการจดการเรยนรแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนรสงกวากอนเรยน และ 2) ความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานโดยภาพรวมอยในระดบเหนดวยมากทกดาน

วนด ตอเพง (2553: 57-62) ศกษาผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกทมตอผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร เรอง โจทยปญหาเกยวกบสมการเชงเสนตวแปรเดยว ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 วตถประสงคเพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก เรอง โจทยปญหาเกยวกบสมการเชงเสนตวแปรเดยว และเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก เรองโจทยปญหาเกยวกบสมการเชงเสนตวแปรเดยวกบเกณฑรอยละ 60 กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 โรงเรยนวดราษฎรบ ารง (งามศรวทยาคาร) จ านวน 35 คนผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกสงกวากอนไดรบการจดการเรยนรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และสงกวาเกณฑรอยละ 60 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 เนองจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกผเรยนไดเรยนรและปฏบตงานเปนกลม ผเรยนมอสระในการแสดงความคดเหน รจกวเคราะหสงทเปนขอมล รจกแสวงหาขอมลเพมเตมจากแหลงเรยนรอน ๆ รวมทงสามารถคดและตดสนใจแกปญหาและเปนรปแบบการจดการเรยนรทใหผเรยนไดเผชญกบปญหาทในชวตประจ าวนซงฝกใหรจกคดวเคราะหและพฒนาทกษะการแกปญหา นกเรยนจะเรยนรทกษะการเรยนรตลอดชวต

พชรนทร ชกลน (2554: 141-149) ศกษาการใชวจยเชงปฏบตการในการพฒนากจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน วชาชววทยา เรองเคมพนฐานของสงมชวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ผลปรากฏวา จากการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ทมทงหมด 6 ขนตอน จ านวน 8 แผนการจดการเรยนรใชหลกการวจยเชงปฏบตการ พบวา กจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานสงผลใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนรอยละ 79.08 ของคะแนนเตม ซงผานเกณฑทก าหนด (รอยละ 75) และจ านวนนกเรยนทผานเกณฑ จ านวน 31 คน คดเปนรอยละ 77.50 ของจ านวนนกเรยนทงหมด ซงผานเกณฑทก าหนด (รอยละ 75) เนองจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนกจกรรมทเนนใหนกเรยนไดมสวนรวมในการเรยน นกเรยนเปนผลงมอปฏบตกจกรรมตาง ๆ ดวยตนเอง การจดกจกรรมดงกลาวกระตนใหนกเรยนเกดความสนใจ นกเรยนไดเรยนรจากสงทอยรอบตว และสามารถน าไปประยกตใชในชวตประจ าวนได สงผลใหนกเรยนม

53

ความสามารถในการแกปญหารอยละ 83.50 ของคะแนนเตม ซงผานเกณฑทก าหนด (รอยละ 75) และจ านวนนกเรยนทผานเกณฑ จ านวน 36 คน คดเปนรอยละ 90 ของจ านวนนกเรยน ทงหมด ซงผานเกณฑทก าหนด (รอยละ 75) และนกเรยนมเจตคตตอวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 เนองจากจากการสงเกตของครผสอนและครผรวมวจยและแบบสมภาษณนกเรยน นกเรยนมความสขกบการเรยนในรปแบบการใชปญหาเปนฐานนกเรยนจะแสดงความสนใจตอการจดกจกรรมของครในแตละชวโมง ครมการค าถามเพอกระตนใหนกเรยนเกดความสนใจจงสงผลใหนกเรยนมผลสมฤทธ ความสามารถในการแกปญหาและเจตคตตอวทยาศาสตรสงขน

อรนช ดมหอม (2556: 97-104) ไดศกษาการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนการคดแกปญหา และเจตตอวทยาศาสตร เรอง ไฟฟา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ระหวางการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานและการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน มความมงหมายเพอ 1) พฒนาแผนการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานและกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน ทมประสทธภาพตามเกณฑ 75/75 2) เพอศกษาดชนประสทธผลของแผนการจดกจกรรมการเรยนรใชปญหาเปนฐานและกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน 3) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน การคดแกปญหา และเจตคตตอวทยาศาสตร ระหวางการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน และกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนสวายวทยาคาร จ านวน 62 คน ผลการวจยพบวา 1) แผนการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน และแผนการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน มประสทธภาพ เทากบ 83.79/79.17 และ 83.14/79.22 ตามล าดบ 2) ดชนประสทธผลของแผนการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน และแผนการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน มคาเทากบ 0.7076 และ 0.6819 ตามล าดบ 3) นกเรยนทเรยนดวยการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน และนกเรยนทดวยกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน มผลสมฤทธทางการเรยน การคดแกปญหาและเจตคตตอวทยาศาสตร เรอง ไฟฟา ไมแตกตางกน

รสดา จะปะเกย (2558: 91-103) ศกษาผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปน ฐานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา และความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 กลมทศกษา เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/2 โรงเรยนพฒนาวทยา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา จ านวน 1 หองเรยน นกเรยนรวม 38 คน ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการจดการ นยส าคญทางสถตทระดบ .01 คะแนน พฒนาการของนกเรยนรอยละ 68.42 มพฒนาการระดบสง และนกเรยนรอยละ 31.58 มพฒนาการ ระดบกลาง ระดบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาอยในระดบด ความพงพอใจในการจดการเรยน รอยในระดบพงพอใจมาก และนกเรยนรจกวเคราะหและแกปญหาดวยตนเอง ภายใตการท างาน รวมกนเปนทม กลาแสดงออก แสดงความคดเหน มความกระตอรอรน มความรบผดชอบ สามารถคนควาหาขอมลจากแหลงการเรยนรทหลากหลาย และสรปในสงทไดเรยนรมาถายทอดใหผอนเขาใจได สงผลใหนกเรยนเกดการเรยนรอยางลกซงและมความสขในการเรยน

ฐปนย ไทยโสภา (2559: 45-62) ศกษาการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐานและเจตคตตอวชาวทยาศาสตร ของนกเรยนชน

54

ประถมศกษาปท 6 ระหวางการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน และการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน กลมตวอยาง คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 ของโรงเรยนชมชนบานโคกทม (พ ศษฐพทยาคาร) 1 หองเรยน จ านวนนกเรยน 23 คน และโรงเรยนเมองปทมรตต 1 หองเรยน จ านวนนกเรยน 25 คน ไดมาโดยการสมแบบกลม (Cluster Random Sampling) และสมวธสอน คอ โรงเรยนชมชนบานโคกทม (พศษฐพทยาคาร) จดกจกรรมการเรยนรแบบสบสอบหาความร 7 ขน โรงเรยนเมองปทมรตต จดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน และเจตคตตอวชาวทยาศาสตร ระหวางกลมทจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขนและกลมทจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ปรากฏวานกเรยนทเรยนดวยการจดกจกรรมการเรยนรทง 2 รปแบบ มผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน และเจตคตตอวชาวทยาศาสตรไมแตกตางกน

ธนชนน ธรรมวพากย (2559: 67-95) ศกษาผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทมตอความสามารถในการแกโจทยปญหาคณตศาสตร เรองการประยกตเกยวกบอตราสวนและรอยละ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 กลมตวอยางทใชการศกษาครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 2/3 โรงเรยนพบลมงสาหาร อ าเภอพบลมงสาหาร จงหวดอบลราชธานทเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 จ านวน 44 คน ซงไดมาจากการชกตวอยางแบบกลม (Cluster Sampling) โดยใชหองเรยนเปนหนวย ก าหนดกลมมา 1 หองเรยน ผลการวจยพบวา ความสามารถในการแกโจทยปญหาคณตศาสตรหลงไดรบการจดกจกรรมการเรยนร แบบใชปญหาเปนฐาน เรอง การประยกตเกยวกบอตราสวนและรอยละ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 มคะแนนเฉลยสงกวาเกณฑรอยละ 60 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

อรารกษ สวรรณพนธ (2559: 103-149) ศกษาผลของการจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐานทสงผลตอการพฒนาการคดแกปญหา และเจตคตตอวทยาศาสตร กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนจตรคามพฒนา จ านวน 2 หองเรยน คอ หองมธยมศกษาปท 2/1 และ มธยมศกษาปท 2/2 รวมทงสน 55 คน ไดมาโดยการสมแบบแบงกลม นกเรยนทเรยนดวยการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน มผลสมฤทธทางการเรยน การคดแกปญหา และเจตคตตอวทยาศาสตรแตกตางจากนกเรยนทเรยนดวยการจดกจกรรมการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

งานวจยตางประเทศ Coleman (1995: 18-19) ไดท าการส ารวจพบวา มคณะแพทยศาสตรถง 882 แหง

ไดใชรปแบบการใชปญหาเปนฐาน โดยทอาจารยประจ ากลมพบวา ความรสกสวนใหญคดวาหลกสตรแบบใชปญหาเปนฐานเปนและหลกสตรดงเดมมประสทธภาพใกลเคยงกนในเรองการเรยนร และหลกสตรแบบใชปญหาเปนฐานจะสงผลใหอตราความสนใจของนกเรยน เรองความพงพอใจสวนบคคล ความมเหตผลของนกเรยน และการเตรยมพรอมทจะหมนเวยนไปในคลนกตาง ๆ สงกวาวธดงเดมและหลกสตรดงเดม เหนอกวาในเรองการสอนความรเกยวกบขอเทจจรง

55

Akinoglu and Tandogan (2007: 71-81) ศกษาผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนและการเรยนร ความคดรวบยอด ในการศกษาทงสองใชวธการวจยเชงปรมาณและเชงคณภาพ ขอมลเชงปรมาณไดจากรปแบบการทดสอบกลมตวอยางกอนและหลงการทดลอง ขอมลเชงคณภาพไดจากการวเคราะหเอกสาร การศกษาวจยไดด าเนนการกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ปการศกษา 2547-2548 จ านวน 50 คน เวลาเรยน 30 ชวโมง ในการวจยใชเครองมอวด 3 แบบคอ แบบทดสอบวดผลสมฤทธ ค าถามปลายเปดและแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร แบบวดผลสมฤทธทางการเรยนมคาความเชอมน เทากบ 0.78 และคาความเชอมนโดยวธการหาคาสมประสทธของแบบวดเจตคตตอวชาวทยาศาสตรเทากบ 0.89 ซงกลมควบคมใชวธการสอนแบบบรรยาย และกลมทดลองใชวธการสอนโดยการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ในการเกบรวบรวมขอมลและการประเมนผลทไดจากการวจยพบวา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสงผลดตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนและเจตคตตอวชาวทยาศาสตร ผลการวจยพบวา การประยกตใชการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มผลตอการพฒนาแนวคดเชงบวกของนกเรยนและท าใหความเขาใจทคลาดเคลอนของนกเรยนอยในระดบต าสด

Dehkordi and Heydarnejad (2008: 224-226) ศกษาผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานทมตอเจตคตและการเรยนรของนกศกษาพยาบาล กลมตวอยางคอ นกศกษาพยาบาลชนปท 2 จ านวน 40 คน กลมทดลอง (PBL) จ านวน 20 คน และ กลมควบคม (การบรรยาย) จ านวน 20 คน 1 ภาคการศกษา โดยใชวธการศกษาทงสองแบบ ผลการวจยพบวา ระดบความรในกลมการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน สงกวากลมการสอนแบบบรรยายอยางมนยส าคญทางสถต นอกจากนยงพบวา มความแตกตางอยางมนยส าคญระหวางกลมการสอนโดยใชปญหาเปนฐานและกลมการบรรยายในระดบเจตคตตอการเรยนร ผลการศกษาแสดงวา นกเรยนทเรยนโดยใชการสอนแบบใชปญหาเปนฐาน (PBL) มเจตคตทดในการเรยนรและแรงจงใจในการเรยนรสงขน

Mottet et al. (2008: Abstract) ไดศกษาความเขาใจของนกเรยนในการเรยนวชาคณตศาสตรและวทยาศาสตร ทไดรบการจดการเรยนรโดยการเนนการสอสาร กลมตวอยางในการศกษาคนควาเปนนกเรยนเกรด 9 จ านวน 497 คน ผลการศกษาพบวา นกเรยนทไดรบจดการเรยนรโดยเนนการสอสารมความเขาใจในการเรยนวชาคณตศาสตรและวทยาศาสตรไดดกวากลมปกตและนกเรยนกลมทเรยนวชาคณตศาสตรและวทยาศาสตร มความเขาใจไมแตกตางกบนกเรยนกลมทเรยนวชาอน ทไดรบการสอนโดยเนนการสอสาร

Inel and Balim (2010: 1-23) ศกษาผลของการเรยนจดการรโดยใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและเทคโนโลย เรอง “ระบบในรางกาย” ระยะเวลา 4 สปดาห เปรยบเทยบระหวางกลมทดลองและกลมควบคม วธการศกษา ใช 2 กลม ไดแก กลมทดลอง (n = 20) และกลมควบคม (n = 21) ผลการวจยพบวา นกเรยนกลมทดลองทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนกลมควบคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต

Malik (2010: 16-21) ศกษาผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานทมตอเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จากการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน กลมทดลองไดรบการสอนโดยใชการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ในขณะทกลมควบคมไดรบ

56

การสอนโดยใชวธการสอนแบบดงเดม จ านวนนกเรยน 60 คน ในกลมทดลอง 30 คนและกลมควบคม 30 คน ทโรงเรยนมธยมแหงรฐในเมองอสลามาบด เมองหลวงของประเทศปากสถาน แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรมคาความเชอมน เทากบ 0.82 วเคราะหขอมลโดยใชสถต t-test ผลการวจยพบวา นกเรยนในกลมทดลองมเจตคตตอวทยาศาสตรทดกวานกเรยนกลมควบคม ดงนน จงแนะน าใหครวทยาศาสตรสามารถใชการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในการสอนเพอพฒนาเจตคตของนกเรยนตอวทยาศาสตร

Benedict J. Kolber (2011: 32-39) ศกษาผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเพอพฒนาการสอสารทางวทยาศาสตร กลมตวอยางในการศกษาคนควาเปนนกเรยนระดบปรญญาตรผลการศกษาพบวา นกเรยนทไดรบจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานมทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน ทงทางดานการน าเสนอปากเปลาในรปแบบเดยวและกลม

Ferreira and Trudel (2012: Abstract) ศกษาผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทมผลตอเจตคตตอวทยาศาสตร ทกษะการแกปญหาและการมสวนรวมในหองเรยน ใชระเบยบวธวจยแบบผสม โดยมการตรวจสอบในเชงปรมาณ แตเนองดวยเชงปรมาณอยางเดยวอาจยงไมสามารถอธบายไดดทสดจงมการตรวจสอบเชงคณภาพเพอใหผลการวจยดขนมความนาเชอถอมากทสดจะใชในการเกบขอมลและวเคราะหขอมล กลมตวอยางนกเรยน 48 คน ใน 3 หองเรยนปกต วชาเคม ผลการวจยพบวา นกเรยนมเจตคตตอวทยาศาสตร กระบวนการเรยนรสภาพแวดลอม การเรยนรของพวกเขาและทกษะการแกปญหาหลงเรยนสงกวากอนเรยนมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 จากแบบสอบถามพบวานกเรยนมความสนใจวทยาศาสตรมากขนและมบทบาทใน การเรยนรวทยาศาสตรเพมมากขนและสนกกบวทยาศาสตรเมอไดท างานรวมกบเพอน มบทบาทในการเรยนรมากขนสามารถเลอกแนวคดและวธการแกปญหาเนองจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสงเสรมการแกปญหา ความคดสรางสรรคและใหนกเรยนท างานรวมกนเปนกลม

Nonye, David and Mary (2012) ไดศกษาการสงเสรมทกษะการเรยนในศตวรรษท 21 ในชนเรยนวทยาศาสตรโดยปรบใชหนงสอท าอาหารในการทดลองทางวทยาศาสตรโดยการสกดดเอนเอจากจมกขาวสาล มวตถประสงคในการวจยเพอเชอมการเรยนในรปแบบสบเสาะ (5E) กบการพฒนาทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 ซงครอบคลมทง ทกษะการสอสาร ทกษะการแกปญหา และทกษะการท างานรวมกนส าหรบนกเรยนชนมธยมปลายในหองเรยนวทยาศาสตร ผลการวจยพบวา การจดกจกรรมเพอใหนกเรยนไดฝกทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 ไดแก ทกษะการสอสาร ทกษะการแกปญหา และทกษะการท างานรวมกนผนวกไปกบกระบวนการเรยนแบบสบเสาะ (5E) ไดอยางกลมกลน นกเรยนสามารถปฏบตทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรตามขนตอนการเรยนแบบสบเสาะ (5E) มการสอสารระหวางเพอนในกลมจนสามารถคนหาค าตอบและสามารถสอสารสงทไดเรยนรในรของตารางและแผนภมภาพเพออธบายใหผอนเขาใจ

Tosun and Senocak (2013: 61-70) ศกษาถงผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (PBL) ทมตอการความตระหนกในการรคดและทศนคตเกยวกบเจตคตตอวชาเคมของผสมครครทมภมหลงทางวชาการแตกตางกน กลมตวอยางนกศกษาปรญญาตร มหาวทยาลยในตรกทเรยนวชาเคมทวไป / วชาเคมทวไป II การศกษาไดด าเนนการในชวงฤดใบไมผลของปการศกษา 2554-2555 เวลา 20 ชวโมง ผลการวจยพบวา มาตรวดความตระหนกเชงเมตาคอคนชนและเจตคต

57

ตอวชาเคมเปรยบเทยบกอนและหลงการทดสอบ ผลการวจยพบวา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสงผลใหนกเรยนมประสทธภาพในการพฒนาระดบการรบร ดานการรคดมากขน นอกจากนผลการวจยพบวา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสงผลนกเรยนใหมประสทธผลในการเพมทศนคตในเชงบวกตอเจตคตตอวชาเคม

Mansor, et al. (2015: 259-268) การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนวธการสอนทนกเรยนท างานรวมกนเปนกลมเพอระบสงทพวกเขาตองการทจะเรยนรผานการแกปญหา งานวจยนเปนการวจยเชงคณภาพ โดยผสอนตองมการวางแผนการจดการเรยนร เกบขอมลโดยใชบทสมภาษณและกลมสนทนาทมคร 1 คนและนกเรยน 10 คน ผลการวจยแสดงใหเหนวา การท างานเกนก าลง ขาดการฝกอบรมและมการเปลยนแปลงบทบาท ทงทางดานเจตคตและทรพยากรทไมเพยงพอสวนใหญมกไมไดรบการอธบายอยางละเอยดถถวน แตหากไมไดรบการแกไขอาจสงผลเสยตอประโยชนของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

Thabet, et al. (2017: 108-116) ทกษะในการตดสนใจถอวาเปนคณลกษณะส าคญของบทบาทของพยาบาลในองคกรดานการดแลสขภาพในปจจบน ดงนน นกการศกษาควรใชกลยทธการสอนทเปนนวตกรรมเพอเพมความสามารถของนกเรยนในการแกปญหาและทกษะการตดสนใจเชน การเรยนรจากปญหา (PBL) การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาผลของการเรยนรแบบใชปญหาในทกษะและรปแบบการตดสนใจของนกศกษาพยาบาล ใชรปแบบการวจยกงทดลอง กลมตวอยางเปนนกเรยนชนปท 4 คณะพยาบาลศาสตร จ านวน 84 คน เครองมอในการวจย คอ แบบวดทกษะการตดสนใจของนกเรยนพยาบาล ผลการวจยพบวา คะแนนเฉลยทกษะการตดสนใจ ในกลมนกเรยนทศกษากอนและหลงการใชปญหาเปนฐานเพมขนมนยส าคญทางสถต (p = .001) การศกษาครงนสรปไดวา การเรยนรใชปญหาเปนฐานมบทบาทในการพฒนาและปรบปรงทกษะการตดสนใจของนกศกษาพยาบาล

Thakur and Dutt (2017: 99-104) การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาผลการจดการเรยนรแบบใชปญหา (PBL) ในวชาชววทยาตอแรงจงใจใฝสมฤทธของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ในโรงเรยนของรฐในเมอง Chandigarh สมตวอยางนกเรยน 200 คน จากโรงเรยนสองแหง กลมทดลองประกอบดวยนกเรยน 100 คน ไดรบการสอนตามการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน กลมควบคมประกอบดวยนกเรยนจ านวน 100 คน ไดรบการสอนวชาชววทยาโดยใชวธการสอนแบบดงเดม ผลการวจยพบวา 1) กลมการเรยนรแบบมปญหามแรงจงใจใฝสมฤทธสงกวานกเรยนกลมควบคม 2) ผลการวจยพบวาคะแนนความแรงจงใจในการท างานสงขนอยางมนยส าคญทางสถต 3) มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต ในแรงจงใจใฝสมฤทธของนกเรยนทไดรบการสอนผานการเรยนรแบบใชปญหา ดงนน การรบรปญหาจงสงผลดตอระดบแรงจงใจในการบรรลผลสมฤทธของนกเรยน

จากการศกษางานวจยขางตน ผลการวจยมความสอดคลองกน จงสรปไดวาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนกจกรรมทส าคญใหผเรยนไดคนหาความรตามความสามารถของตนเองดวยการปฏบตจรง ไดเรยนรเกยวกบสถานการณทเกยวของกบชวตจรงและมโอกาสไดแลกเปลยนเรยนรกบเพอน สงเสรมการพฒนาทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร เพมผลสมฤทธทางการเรยน ตลอดจนนกเรยนมความสนใจวทยาศาสตรมากขนและมบทบาทในการเรยนร

58

วทยาศาสตรเพมมากขน ดงนนผวจยจงเลอกการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมาพฒนากจกรรมการเรยนรวชาชววทยา ชนมธยมศกษาปท 6 เพอสงผลใหผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรสงขนตอไป

59

บทท 3 วธด าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเพอศกษาผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ผวจยไดก าหนดขนตอนในการด าเนนการวจยตามล าดบ ดงน

1. แบบแผนการวจย 2. กลมทศกษา 3. เครองมอทใชในการวจย 4. การสรางและการหาคณภาพเครองมอ 5. การเกบรวบรวมขอมล 6. การวเคราะหขอมล 7. สถตทใชในการวจย

1. แบบแผนการวจย

การวจยในครงน ผวจยใชแบบแผนการทดลองเบองตน (Pre-Experimental Design)

แบบศกษากบกลมตวอยางเพยงกลมเดยว มการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน (The One-Group Pretest-Posttest Design) (วรรณ แกมเกต, 2555: 139-141)

ซงมแบบแผนการวจยดงน

สญลกษณทใชในแบบแผนการวจย E แทน กลมทดลองเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4

O1 แทน การทดสอบกอนเรยนโดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร แบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) ม 5 ระดบ X แทน การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน O2 แทน การทดสอบหลงเรยนโดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร

E O1 X O2

60

2. กลมทศกษา

2.1 ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงนเปนผเรยนชนมธยมศกษาปท 6 จ านวน 5 หองเรยน

ไดแก หอง ม.6/1 จ านวน 13 คน หอง ม.6/2 จ านวน 29 คน หอง ม.6/3 จ านวน 8 คน หอง ม.6/4 จ านวน 41 คน และหอง ม.6/5 จ านวน 39 คน รวมทงสน 130 คน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2559 โรงเรยนเบญจมราชทศ อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

2.2 กลมตวอยาง กลมทศกษาในการวจยครงน คอนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4 จ านวน 1 หองเรยน

นกเรยนจ านวน 41 คน โดยใชวธสมอยางงายดวยการจบฉลาก (Simple Random Sampling) โดยก าหนดใหหองเรยนเปนหนวยในการสม

3. เครองมอทใชในการวจย

3.1 เครองมอทใชในการจดการเรยนร คอ แผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปน

ฐาน เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม จ านวน 1 แผน 18 ชวโมง 3.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย

3.2.1 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระการเรยนรเพมเตม เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 6 ชนดปรนย 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ

3.2.2 แบบวดทกษะในการสอสารทางวทยาศาสตร ซงประกอบดวย 4 ดาน ดงน

3.2.2.1 ดานการฟง 1 ขอ 3.2.2.2 ดานการพด 1 ขอ 3.2.2.3 ดานการอาน 1 ขอ 3.2.2.4 ดานการเขยน 1 ขอ

3.2.2.5 แบบสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในดานทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร 7 ขอ

3.2.3 แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร โดยใชมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) ม 5 ระดบ จ านวน 20 ขอ

3.2.4 แบบบนทกภาคสนาม

61

4. การสรางและการหาคณภาพเครองมอ

เครองมอทใชส าหรบการจดการเรยนร ผวจยไดสรางแผนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานโดยยดเนอหาตามกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระการเรยนรเพมเตมเรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ซงผวจยไดก าหนดขนตอนในการด าเนนการสรางและหาคณภาพเครองมอ ดงน

4.1 แผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การสรางแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กลมสาระการเรยนร

วทยาศาสตรสาระการเรยนรเพมเตม เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 6จ านวน 1 แผน จ านวน 18 ชวโมง ส าหรบใชในการวจยครงน ผวจยไดด าเนนการตามขนตอนดงน

4.1.1 ศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ในดานหลกการจดมงหมาย โครงสราง การจดเวลาเรยน การจดการเรยนร สอการเรยนร การวดและประเมนผลการเรยนร

4.1.2 ศกษากระบวนการและวธการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจากนกการศกษาหลาย ๆ ซงผวจยไดยดตามส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550: 6-8) ประกอบดวย 1) ก าหนดปญหา 2) ท าความเขาใจกบปญหา 3) ด าเนนการศกษาคนควา 4) สงเคราะหความร 5) สรปและประเมนคาของค าตอบ 6) น าเสนอและประเมนผลงาน

4.1.3 วเคราะหเนอหากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระการเรยนรเพมเตม และก าหนดเนอหาเรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม สาระส าคญและผลการเรยนรทคาดหวงทก าหนดไวในหลกสตร วชาชววทยาเพมเตม เลม 5 เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม โดยผวจยไดแบงเนอหาในบทเรยนออกเปน 6 เรองยอย ไดแก

4.1.3.1 ทรพยากรน า 4.1.3.2 ทรพยากรดน 4.1.3.3 ทรพยากรอากาศ 4.1.3.4 ทรพยากรปาไม 4.1.3.5 ทรพยากรสตวปา 4.1.3.6 ทรพยากรชนดพนธตางถน

4.1.4 ศกษาเอกสารและต าราเรยนจากแบบเรยนของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมถงหนงสอคมอของส านกพมพตาง ๆ ทเกยวของกบ เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม

4.1.5 เขยนแผนการจดการเรยนร โดยประกอบดวยห วขอส าคญ ด งน สาระส าคญผลการเรยนรทคาดหวง สาระการเรยนร กระบวนการจดการเรยนร 6 ขนตอนสถานการณปญหา การวดและประเมนผล

62

4.1.6 น าแผนการจดการเรยนรทผวจยสรางขนใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธพจารณาความถกตองเหมาะสม และน าไปใหผเชยวชาญการสอนวชาวทยาศาสตรจ านวน 5 ทาน เพอพจารณาตรวจสอบความสอดคลององคประกอบตาง ๆ ภายในแผนการจดการเรยนรตามแบบประเมนทผวจยสรางขน โดยใชเกณฑการ

ประเมนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ ของ Likert (Likert Scale) ดงน

5 หมายถง มความสอดคลอง/เชอมโยง/ครอบคลม/เหมาะสม มากทสด 4 หมายถง มความสอดคลอง/เชอมโยง/ครอบคลม/เหมาะสม มาก 3 หมายถง มความสอดคลอง/เชอมโยง/ครอบคลม/เหมาะสม ปานกลาง 2 หมายถง มความสอดคลอง/เชอมโยง/ครอบคลม/เหมาะสม นอย 1 หมายถง มความสอดคลอง/เชอมโยง/ครอบคลม/เหมาะสม นอยทสด

จากนนน าความคดเหนของผเชยวชาญมาหาคาเฉลย (X) และสวนเบยงเบน

มาตรฐาน (S.D.) และแปลความหมายโดยใชเกณฑ (วเชยร เกตสงห, 2538: 8-11) ดงน คาเฉลย 4.51 – 5.00 หมายถง แผนการสอนมความเหมาะสม มากทสด คาเฉลย 3.51 – 4.50 หมายถง แผนการสอนมความเหมาะสม มาก คาเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง แผนการสอนมความเหมาะสม ปานกลาง คาเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง แผนการสอนมความเหมาะสม นอย คาเฉลย 1.00 – 1.50 หมายถง แผนการสอนมความเหมาะสม นอยทสด ในการวจยครงน แผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ทผวจยสรางขนม

คาเฉลยคะแนนการประเมนของผเชยวชาญเทากบ 4.51 และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.59 แสดงวา องคประกอบของแผนการจดการเรยนรมความเหมาะสมมากทสด

4.1.7 น าแผนการจดการเรยนร ทแกไขตามค าแนะน าของอาจารยทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญการสอนวชาวทยาศาสตรไปใชกบกลมตวอยางนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4 ตอไป

4.2 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร สาระการเรยนรเพมเตม

เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอมในการสรางแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน ด าเนนการสรางตามขนตอน ดงน

4.2.1 ศกษาหลกสตร คมอการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ต าราและรายละเอยดเนอหาจากหนงสอเรยน เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอมเพอรวบรวมเนอหาทนกเรยนตองศกษาในบทเรยน แลวน ามาเปนขอมลในการสรางแบบทดสอบ

4.2.2 สรางตารางวเคราะหเนอหาและพฤตกรรมทตองการวดหรอพมพเขยวทดสอบ (Test Blueprint) โดยพฤตกรรมทตองการวดเปนดานพทธพสย (Cognitive Domain) ตามระดบความสามารถของบลม (Bloom’s Taxonomy) ผวจยไดก าหนดระดบพฤตกรรมทตองการวดไว 4 ระดบ ไดแก 1) ความรความจ า 2) ความเขาใจ 3) การน าไปใช และ 4) การวเคราะห ดงตาราง 3

63

ตาราง 3 จ านวนขอของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ตามพฤตกรรมทตองการวดเปนดานพทธพสย (Cognitive Domain) ตามระดบความสามารถของบลม (Bloom’s Taxonomy)

พฤตกรรม เนอหา

ความจ า ความเขาใจ

การน าไปใช

การวเคราะห

รวม

1. ทรพยากรน า 4 2 1 1 8 2. ทรพยากรดน 3 1 1 1 6 3. ทรพยากรอากาศ 3 1 3 1 8 4. ทรพยากรปาไม 3 2 2 1 8 5. ทรพยากรสตวปา 2 1 2 1 6 6. ชนดพนธตางถน 1 1 1 1 4

รวม 16 8 10 6 40

4.2.3 น าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทสรางขนไปใหอาจารย ทปรกษาวทยานพนธพจารณาความถกตองเหมาะสมของขอค าถาม ตวเลอกและตวลวง ภาษาทใช จากนนน ามาปรบปรงแกไขขอค าถามใหถกตอง ชดเจนและเขาใจงาย

4.2.4 น าแบบทดสอบทปรบปรงแก ไขแลวในขอท 4.2.3 ไปให ผเชยวชาญ จ านวน 5 ทานพจารณาหาคาความตรงเชงเนอหา ดวยสตรดชนความสอดคลองระหวางแบบทดสอบกบผลการเรยนรทคาดหวง (Index of Item-Objective Congruence = IOC) คดเลอกแบบทดสอบทค านวณไดตงแต 0.60 ขนไป ซงผเชยวชาญแตละทานใหคะแนนตามเกณฑดงน

ใหคะแนน +1 เมอแนใจวาขอสอบนนวดตามจดประสงคนนจรง ใหคะแนน 0 เมอแนใจวาขอสอบนนวดตามจดประสงคนนหรอไม ใหคะแนน -1 เมอแนใจวาขอสอบนนไมวดตามจดประสงคนน 4.2.5 น าแบบทดสอบไปปรบปรงแกไขตามค าแนะน าของผเชยวชาญ จากนน

น าไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 หองเรยนพเศษวทยาศาสตรสขภาพ โรงเรยนเบญจมราชทศ จงหวดปตตาน ทผานการเรยนชววทยา เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม มาแลว จ านวน 40 ขอ ระยะเวลาท าแบบทดสอบ 50 นาท

4.2.6 น าผลการทดสอบมาตรวจใหคะแนนแลวน าผลการทดสอบมาวเคราะหหาคาระดบความยากงาย (p) และคาอ านาจจ าแนก (r) เปนรายขอ จากนนเลอกค าตอบทมคณภาพโดยระดบความยากงายอยในชวง 0.24 - 0.87 และคาอ านาจจ าแนก 0.21 - 0.53 ขนไป ใหไดขอสอบจ านวน 30 ขอ

4.2.7 น าแบบทดสอบไปหาคาความเทยง (Reliability) ของแบบทดสอบโดยใชสตร KR-20 ของคเดอรรชารดสน (Kuder-Rechardson 20 : KR-20) ไดแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทมคาความเชอมน 0.81

64

4.2.8 น าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร สาระการเรยนรเพมเตม เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม 30 ขอ น าไปใชกบกลมตวอยางนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4 ตอไป

4.3 แบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร ในการสรางแบบทดสอบวดทกษะ

การสอสารทางการเรยนรวทยาศาสตรด าเนนการสรางตามขนตอน ดงน 4.3.1 ศกษาเอกสารทเกยวของกบการวดผลประเมนผล วธการสรางแบบวด

อตนยจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ 4.3.2 สรางแบบทดสอบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร จ านวน 8 ขอ

โดยวดทกษะการสอสาร ไดแก ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรทง 4 ทกษะ ทกษะละ 2 ขอ เปนแบบวดอตนยโดยการก าหนดสถานการณ ขอเทจจรง บทความ แลวใหกลมเปาหมายมาน าเสนอในลกษณะของการฟง การพด การอานและการเขยนสรปใจความส าคญ เขยนบรรยายหลกการเกยวกบเนอหาเรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม โดยพจารณาความถกตอง ความเหมาะสม สมบรณ ชดเจนเปนเกณฑ ส าหรบวดกอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

4.3.3 น าแบบวดทกษะในการสอสารทางวทยาศาสตร และเกณฑการใหคะแนนทสรางขนโดยพฒนาแนวคดและเกณฑการใหคะแนนของทวาวรรณ จตตะภาค (2548: 66) และ สวชา ศรมงคล (2557: 159) เสนออาจารยทปรกษาวทยานพนธพจารณา เพอตรวจสอบความเทยงตรงตามเนอหา ภาษาทใชตรวจความสอดคลองของเนอหา จดประสงคเชงพฤตกรรมและความครอบคลมของค าถามและความเหมาะสม หลงจากนนน าขอเสนอแนะมาปรบปรงแกไข

4.3.4 น าแบบวดทกษะในการสอสารทางวทยาศาสตร ทปรบปรงแกไขแลวในขอท 4.3.3 ไปใหผเชยวชาญ ตรวจสอบคณภาพเครองมอดานความตรงเชงเนอหา โดยตรวจสอบความสอดคลองระหวางขอค าถามกบนยามทตองการวด (Index of Consistency: IC) ครอบคลมขอค าถามและความชดเจนของภาษาจากนนคดเลอกแบบทดสอบทค านวณได 1.00

4.3.5 น าแบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรไปทดลองกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 หองเรยนพเศษวทยาศาสตรสขภาพ โรงเรยนเบญจมราชทศ จงหวดปตตาน

4.3.6 น าคะแนนทไดจากการทดสอบมาวเคราะหหาคาอ านาจจ าแนก (r) แลวคดเลอกแบบวดทมคาความยากงายระหวาง 0.22 - 0.63 คาอ านาจจ าแนก (r) ตงแต 0.41 - 0.58 และคาความเชอมนโดยวธการหาคาสมประสทธอลฟา (alpha coefficient) เทากบ 0.77

4.3.7 น าแบบวดทกษะในการสอสารทางวทยาศาสตรและเกณฑ การใหคะแนนทสรางขนและปรบปรงแกไขแลว ทง 4 ทกษะ ทกษะละ 1 ขอ น าไปใชกบกลมตวอยางนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4

65

4.4 แบบสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน โดยผวจยสรางแบบสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน เพอเปนสวนหนงของการวดทกษะ

การสอสาร โดยมขนตอนในการด าเนนการ ดงน 4.4.1 ศกษาหลกการสรางแบบสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนจากเอกสารท

เกยวของ 4.4.2 ก าหนดคณลกษณะและเกณฑในการใหคะแนนจากการสงเกตพฤตกรรม

ของนกเรยนระหวางการเรยนการสอนทไดรบการสงเสรมทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร 4.4.3 สรางแบบสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนซงเปนแบบสงเกตประเภทมาตรา

สวนประมาณคา (Rating Scale) แบงเปน 5 ระดบคอ ดมาก ด ปานกลาง พอใช ปรบปรง โดยสงเกตพฤตกรรมของกลมตวอยางในดานทกษะการสอสารทางวทาศาสตร

4.4.4 ท าแบบสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนไปใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธพจารณาเพอใหขอเสนอแนะในการปรบปรงแกไข

4.4.5 น าแบบสงเกตพฤตกรรมทปรบปรงแก ไขแลวในขอท 4.4.4 ไปใหผเชยวชาญ ตรวจสอบคณภาพเครองมอดานความตรงเชงเนอหา โดยตรวจสอบความสอดคลองระหวางขอค าถามกบนยามทตองการวด (Index of Consistency: IC) ครอบคลมขอค าถามและความชดเจนของภาษาจากนนคดเลอกแบบทดสอบทค านวณไดตงแต 0.80 ขนไป

4.4.6 น าแบบสงเกตพฤตกรรมไปทดลองกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 หองเรยนพเศษวทยาศาสตรสขภาพ โรงเรยนเบญจมราชทศ จงหวดปตตาน

4.4.7 น าคะแนนทไดจากการทดสอบมาวเคราะหหาคาอ านาจจ าแนก (r) แลวคดเลอกแบบวดทมคาอ านาจจ าแนกตงแต 0.66 - 0.76 และคาความเชอมนโดยวธการหาคาสมประสทธอลฟา (alpha coefficient) เทากบ 0.90

4.4.8 น าแบบสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนทปรบปรงแกไขแลวไปใชกบกลมตวอยางนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4

4.5 แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร โดยใชเปนแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยน (Pretest -

Posttest) ซงผวจยไดด าเนนการสรางแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรตาม ขนตอนตอไปน 4.5.1 ศกษาทฤษฎ เอกสาร งานวจยทเกยวของกบเจตคตและเจตคตตอ

วทยาศาสตร 4.5.2 ศกษาหลกการและวธการสรางแบบวดเจตคต เพอน ามาเปนแนวทางใน

การสรางแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร 4.5.3 สรางแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร ซงประกอบดวยขอความจ านวน 30 ขอ

และบางขอความไดพฒนามาจาก บญเลยง จอดนอก (2549) ซงแบบวดฉบบนมลกษณะเปนแบบวดแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) ม 5 ระดบคอ เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง ซงประกอบดวยขอความเชงนมาน (Positive) จ านวน 15 ขอ และขอความเชงนเสธ (Negative) จ านวน 15 ขอ โดยในการวจยครงนผวจยไดสรางแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร

66

ทแบงคณลกษณะเจตคตตอวทยาศาสตร 4 ดาน (มรจ คงทรตน, 2553: 44) ไดแก ความสนใจในกจกรรมทางวทยาศาสตร การเหนความส าคญและคณคาของวทยาศาสตร การตระหนกในคณและโทษของการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลย และการเลอกใชแนวทางหรอวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบต

4.5.4 ก าหนดเกณฑการใหคะแนนแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร ดงน 1) ขอความเชงนมานพจารณาใหคะแนนตามเกณฑ ดงน

เหนดวยอยางยง ให 5 คะแนน เหนดวย ให 4 คะแนน ไมแนใจ ให 3 คะแนน ไมเหนดวย ให 2 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง ให 1 คะแนน

2) ขอความเชงนเสธพจารณาใหคะแนนตามเกณฑ ดงน เหนดวยอยางยง ให 1 คะแนน เหนดวย ให 2 คะแนน ไมแนใจ ให 3 คะแนน ไมเหนดวย ให 4 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง ให 5 คะแนน

4.5.4 น าแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรทสรางขนใหอาจารยทปรกษาพจารณาความชดเจนและความเหมาะสมของภาษาทใช จากนนน ามาปรบปรงแกไขขอค าถามตามขอเสนอแนะ

4.5.5 น าแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร ทปรบปรงแกไขแลวในขอท 4.5.4 ใหผเชยวชาญตรวจสอบคาความสอดคลองระหวางขอค าถามกบนยามทตองการวด ( Index of Consistency: IC) ครอบคลมขอค าถามและความชดเจนของภาษา และน ามาปรบปรงแกไขคดเลอกแบบวดทค านวณไดตงแต 0.80 ขนไป

4.5.6 น าแบบวดไปปรบปรงแกไขตามค าแนะน าของผเชยวชาญ จากนนน าไปทดลองใชกบนกเรยนหองเรยนพเศษวทยาศาสตรสขภาพ ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2559 โรงเรยนเบญจมราชทศ จงหวดปตตาน จ านวน 30 ขอ ระยะเวลาท าแบบทดสอบ 50 นาท

4.5.7 น าคะแนนทไดจากการวดมาวเคราะหหาคาอ านาจจ าแนก (r) แลวคดเลอกแบบวดทมคาอ านาจจ าแนกตงแต 0.35 - 0.74 และคาความเชอมนโดยวธการหาคาสมประสทธอลฟา (alpha coefficient) เทากบ 0.89

4.5.8 น าแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรจ านวน 20 ขอ ไปใชกบกลมตวอยางนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4 ตอไป

67

4.6 แบบบนทกภาคสนามของผวจย แบบบนทกภาคสนามมลกษณะปลายเปดส าหรบใหผวจยใชบนทกเหตการณขณะท า

การจดการเรยนรของผวจยทเกดขนในแตละขนตอน โดยจดบนทกเหตการณทวไป เหตการณทส าคญและสอดแทรกความคดเหน เพอเปนขอมลในการน าไปประเมนวาเหตการณทเกดขนในแตละขนตอนมความเหมาะสมหรอไม ควรแกไขอยางไร เพอน าผลไปปรบปรงการจดการเรยนรในครงตอไป 5. การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยด าเนนการทดลองกบกลมทศกษาดวยตนเอง โดยด าเนนการวจยตามล าดบขนตอนดงน

5.1 กอนการทดลอง 5.1.1 ชแจงวตถประสงคของการท าวจยและท าการทดสอบกบนกเรยนกลมท

ศกษา ดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม แบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร

5.1.2 จดนกเรยนกลมทศกษาเขากลมการเรยน กลมละ 7 คน ตามรปแบบกลมของการเรยนรโดยปญหาเปนฐาน กลาวคอ ในกลมประกอบดวยนกเรยนเกง 1 คน ปานกลาง 5 คน และออน 1 คน นกเรยนแตละกลมเลอก ประธาน รองประธาน เลขานการของกลม และระบหนาทของแตละคนอยางชดเจน ผวจยอธบายบทบาทหนาทและวธการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานใหแกนกเรยน

5.2 ขนด าเนนการทดลอง ผวจยด าเนนการจดการเรยนร กบนกเรยนกลมทศกษาดวยตนเอง โดยใชแผนการ

จดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จ านวน 1 แผน เปนระยะเวลา 6 สปดาห จ านวน 18 ชวโมง 5.3 ขนหลงการทดลอง ภายหลงจากด าเนนการทดลองครบตามทก าหนดไวในแผนการจดการเรยนร ผวจย

ท าการทดสอบกบนกเรยนกลมทศกษา โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยาเรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม แบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร และแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร

5.4 ขนการวเคราะหขอมลและสรปผลการวจย ผวจยน าขอมลทไดจากการบนทกหลงการจดการเรยนรของผวจย คะแนนทไดจาก

การทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนการจดการเรยนรและหลงการจดการเรยนร รวมถงคะแนนแบบสงเกตพฤตกรรม แบบทดสอบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร และแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยน และน ามาวเคราะหดวยวธการทางสถต

68

6. การวเคราะหขอมล ผวจยน าขอมลทเกบรวบรวมจากเครองมอทใชในการวจยแตละประเภทมาท า

การวเคราะหทางสถตโดยด าเนนการวเคราะหขอมล ดงน 1. การวเคราะหขอมลเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระการเรยนร

วทยาศาสตรสาระการเรยนรเพมเตม เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอมมขนตอน ดงน 1.1 หาคาเฉลย ( x ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของคะแนนจากแบบทดสอบ

วดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม 1.2 ทดสอบความแตกตางของคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา

เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ระหวางกอนกบหลงการจดการเรยนร โดยใชสถตการทดสอบท ชนดกลมตวอยางไมเปนอสระตอกน (t-test dependent group)

2. การวเคราะหทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มวธการดงน

2.1 น าคะแนนของแบบทดสอบอตนยและแบบสงเกตพฤตกรรมมาวเคราะหค านวณหาคาเฉลย ( x ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

2.2 ทดสอบความแตกตางของคะแนนเฉลยทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรระหวางกอนกบหลงการจดการเรยนร โดยใชสถตการทดสอบท ชนดกลมตวอยางไมเปนอสระตอกน(t-test dependent group)

3. การวเคราะหเจตคตตอวทยาศาสตรกอนและหลงเรยน วเคราะหความแตกตางของคาเฉลย ( x ) ของคะแนนเจตคตตอวทยาศาสตรระหวางกอนและหลงการจดการเรยนรแบบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) จากนนแปลผลคาเฉลยของคะแนนเจตคตตอวทยาศาสตร ใชเกณฑดงน Punpinij (1990: อางถงใน สน พนธพนจ, 2553: 155) 4.51 - 5.00 มเจตคตตอวทยาศาสตรระดบดมาก 3.51 - 4.50 มเจตคตตอวทยาศาสตรระดบด 2.51 - 3.50 มเจตคตตอวทยาศาสตรระดบปานกลาง 1.51 - 2.50 มเจตคตตอวทยาศาสตรระดบนอย

1.00 - 1.50 มเจตคตตอวทยาศาสตรระดบนอยมาก 3.2 ทดสอบความแตกตางของคะแนนเฉลยของเจตคตตอวทยาศาสตร ระหวาง

กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชการทดสอบคาท ชนดกลมตวอยางไมเปนอสระตอกน (t-test dependent)

4. วเคราะหขอมลเชงคณภาพ โดยน าขอมลทไดจากแบบบนทกภาคสนามของแตละขนตอนการจดการเรยนร มาประมวลผลและเรยบเรยงน าเสนอในรปความเรยง

69

7. สถตทใชในการวจย

7.1 สถตพนฐาน

7.1.1 รอยละ โดยใชสตร P ดงน

P =f×100

n

เมอ P แทน รอยละ

f แทน ความถทตองการแปลงใหเปนรอยละ n แทน จ านวนความถทงหมด

7.1.2 คาเฉลย (Mean : x )

x =∑x

N

เมอ x แทน คาเฉลย ∑x แทน ผลรวมของขอมลทงหมด N แทน จ านวนขอมลทงหมด

7.1.3 สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

S.D.=√∑ (x -x)2

N

เมอ S.D. แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน X แทน คะแนนระดบการประเมน x แทน คาเฉลย N แทน จ านวนขอมลทงหมด

7.2. สถตทใชในการตรวจสอบคณภาพเครองมอ 7.2.1 คาความเทยงตรงเชงเนอหาของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระการเรยนรเพมเตม เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอมค านวณไดจากสตร (ศรชย กาญจนวาส, 2556: 108)

70

IOC =∑ R

N

เมอ IOC แทน คาสมประสทธความสอดคลอง ΣR แทน ผลรวมของคะแนนจากผเชยวชาญทงหมด N แทน จ านวนผเชยวชาญ

7.2.2 คาความยากงาย (p) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ การวเคราะห ความยากงายเปนการวเคราะหรายขอ ใชสตร (ราตร นนทสคนธ, 2555: 232)

N

R P

เมอ P แทน คาความยาก

R แทน จ านวนนกเรยนทท าขอนนถก N แทน จ านวนนกเรยนทงหมด

7.2.3 ค านวณหาคาอ านาจจ าแนกรายขอของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ การหาอ านาจจ าแนก เปนการดความเหมาะสมของรายขอวา ขอค าถามสามารถจ าแนกกลมเกงและกลมออนไดจรง หรอจ าแนกผทมคณลกษณะสงจากผมคณลกษณะต าไดใชสตร (เยาวด วบลยศร, 2545)

N

LRURr

เมอ r แทน คาอ านาจจ าแนก UR แทน จ านวนนกเรยนในกลมสงทตอบถก

LR แทน จ านวนนกเรยนในกลมต าทตอบถก

N แทน จ านวนนกเรยนในกลมสงหรอกลมต า 7.2.4 คาความยากงาย (p) ของแบบทดสอบวดท กษะการส อสารทาง

วทยาศาสตรโดยค านวณหาคาดชนความยากของขอสอบอตนย จากสตรของวทนยและซาเบอรส (Whitney and Sabers) (ไพศาล วรค า. 2556 : 298-299)

P = SH + SL – (2NXmin) 2N (Xmax - Xmin)

เมอ P แทน คาดชนความยาก SH แทน ผลรวมคะแนนในกลมสง SL แทน ผลรวมคะแนนในกลมต า N แทน จ านวนนกเรยนในกลมสงหรอกลมต า Xmax แทน คะแนนสงสดในขอนน Xmin แทน คะแนนต าสดในขอนน

71

7.2.5 การหาคาอ านาจจ าแนก (Discrimination) ของแบบทดสอบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร โดยค านวณหาคาอ านาจจ าแนกของขอสอบอตนย จากสตร วทนยและซาเบอรส (Whitney and Sabers) (ไพศาล วรค า. 2556 : 308)

D = SH - SL N (Xmax - Xmin)

เมอ D แทน อ านาจจ าแนก SH แทน ผลรวมคะแนนในกลมสง SL แทน ผลรวมคะแนนในกลมต า N แทน จ านวนนกเรยนในกลมสงหรอกลมต า Xmax แทน คะแนนสงสดในขอนน Xmin แทน คะแนนต าสดในขอนน

7.2.6 สถตทใชในการหาคาความเทยงของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา โดยใชสตรของ Kuder-Richardson หรอ KR-20 (ศรชย กาญจนวาส, 2556: 73) ดงน

2pq1

1kk

ttrσ

เมอ ttr แทน คาความเชอมนของเครองมอวด k แทน จ านวนขอของเครองมอวด p แทน ความยากของขอสอบแตละขอ q แทน สดสวนทตอบผด (1-p)

2σ แทน ความแปรปรวนของคะแนนรวมของ

แบบทดสอบทงฉบบ

หาไดจาก

7.2.7 คาความเทยง (Reliability) ของแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรแบบ ความสอดคลองภายใน โดยใชวธสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2538: 200)

=

1kk

2

tS

2iS

1

เมอ แทน ความเทยงของแบบสอบถาม k แทน จ านวนขอค าถาม 2

iS แทน ผลรวมของความแปรปรวนของคะแนนแตละขอ

2ts แทน ความแปรปรวนของคะแนนรวมทงฉบบ

NXN2 σ

72

7.3. สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน 7.3.1 สถตทใชในการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนจากการ

ทดสอบกอนเรยน และหลงเรยนโดยการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานนอกจากนใชทดสอบสมมตฐานทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรโดยใชการทดสอบคาวกฤตท (t-test) แบบ Dependent Sample วเคราะหขอมลโดยใชสตร

t =

1n

2D)(2Dn

D

เมอ t แทน คาสถตทใชเปรยบเทยบคาวกฤตเพอทราบความมนยส าคญ

D แทน คาผลตางระหวางคคะแนน n แทน จ านวนคของกลมตวอยาง

โดย df = n -1

73

บทท 4 ผลการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเพอศกษาผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ไดน าเสนอผลการวจยตามล าดบ ดงน

1. ขอมลพนฐานของกลมตวอยาง 2. ผลการวจยแบงออกเปน 4 สวน ดงตอไปน

2.1 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน 2.2 ผลการเปรยบเทยบทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร 2.3 ผลการเปรยบเทยบเจตคตตอวทยาศาสตร

3. แบบบนทกภาคสนามของผวจย 1. ขอมลพนฐานของกลมตวอยาง

1.1 ขอมลพนฐานของโรงเรยน โรงเรยนเบญจมราชทศ จงหวดปตตาน เปนโรงเรยนระดบมธยมศกษา ตงอยเลขท 2

ถนนสะบารง ต าบลสะบารง อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน มเนอททงหมด 33 ไร 2 งาน 52 ตารางวา มครประจ าการและบคลากรรวมทงหมด 166 คน จ านวนชาย 60 คน และหญง 106 คน โรงเรยนไดสอนระดบชนมธยมศกษาปท 1 ถงระดบมธยมศกษาปท 6 มนกเรยนทงหมด 2,372 คน นกเรยนชาย 991 คน นกเรยนหญง 1,381 คน แบงเปนนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตน 1,330 คน และนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย 1,042 คน โดยนกเรยนสวนใหญนบถอศาสนาพทธและศาสนาอสลาม

1.2 ขอมลพนฐานของกลมตวอยาง กลมตวอยางส าหรบการวจยในครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4 ภาคเรยน

ท 2 ปการศกษา 2559 โรงเรยนเบญจมราชทศ จงหวดปตตาน ซงผวจยด าเนนการจดการเรยนการสอนดวยตนเอง จ านวนนกเรยนทงหมดมทงสน 41 คน เพศชาย 10 คน คดเปนรอยละ 24.39 และ เพศหญง 31 คน คดเปนรอยละ 75.61

74

2. ผลการวจย 2.1 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผวจยไดน าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ไปใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จากนนน าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา มาตรวจใหคะแนน น าคะแนนทไดมาวเคราะหทางสถตและใชการทดสอบท (t-test) ชนดกลมตวอยางไมเปนอสระตอกน (Dependent sample) ผลปรากฏดงตาราง 4 ตาราง 4 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยน ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

การทดสอบ n คะแนนเตม X S.D. t-test p-value กอนเรยน 41 30 12.24 2.18

16.227**

.000 หลงเรยน 41 30 20.41 2.50

** p < .01 จากตาราง 4 แสดงใหเหนวาคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยาของ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กอนเรยนมคาเฉลยเทากบ 12.24 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 2.18 หลงเรยนมคาเฉลยเทากบ 20.41 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 2.50 และเมอทดสอบความแตกตางของผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาหลงการจดการเรยนรสงกวากอนการจดการเรยนรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 2.2 ผลการเปรยบเทยบทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ผวจยไดน าแบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรทง 4 ดาน ไดแก ดานการฟง การพด การอานและการเขยน ไปใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จากนนน าแบบวดมาตรวจใหคะแนนและท าการวเคราะหผล ไดผลการวเคราะหดงตาราง 5

75

ตาราง 5 ผลการเปรยบเทยบทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรทง 4 ดาน กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยน ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร

คะแนนเตม

กอนเรยน หลงเรยน t-test

X S.D. X S.D. การฟง 5 2.32 0.58 3.53 0.45 23.561** การพด 5 2.90 0.38 4.02 0.34 15.654** การอาน 5 2.94 0.58 4.22 0.50 36.251** การเขยน 5 2.20 0.62 3.40 0.61 41.773**

** p < .01 จากตาราง 5 แสดงใหเหนวา หลงไดรบการจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4 มทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานการอาน มคาเฉลยสงสดเทากบ 4.22 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.50 รองลงมา คอ ดานการพด มคาเฉลยเทากบ 4.02 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.34 ดานการฟง มคาเฉลยเทากบ 3.53 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.45 และดานการเขยน มคาเฉลยเทากบ 3.40 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.61 ผวจยไดน าคะแนนทไดจากแบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรทง 4 ดาน คอ ดานการฟง การพด การอาน การเขยน และน าแบบสงเกตพฤตกรรมทไดไปใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน น ามาวเคราะหทางสถตและใชการทดสอบท (t-test) ชนดกลมตวอยางไมเปนอสระตอกน (Dependent sample) ผลปรากฏดงตาราง 6

ตาราง 6 ผลการเปรยบเทยบทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยน ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

การทดสอบ n คะแนนเตม X S.D. t-test p-value กอนเรยน 41 30 15.66 1.91

19.626**

.000 หลงเรยน 41 30 22.77 1.55

** p < .01 จากตาราง 6 พบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน ม

คะแนนเฉลยทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรกอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เทากบ 15.66 คะแนนเตม 30 คะแนน คาเบยงเบนมาตรฐาน 1.91 และคะแนนเฉลยทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เทากบ 22.77 คะแนน คะแนนเตม 30 คะแนน คาเบยงเบนมาตรฐาน 1.55 เมอทดสอบความแตกตางทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรกอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน พบวา ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร แตกตาง

76

กนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 แสดงวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มทกษะการคดวเคราะหหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

2.3 ผลการเปรยบเทยบเจตคตตอวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ผวจยไดน าแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร ไปใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 กอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จากนนน าแบบวดมาตรวจใหคะแนนและท าการวเคราะหผล ไดผลการวเคราะหดงตาราง 7

ตาราง 7 เจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานโดยจ าแนกเปนรายดาน

ดานท ดานของเจตคตตอวทยาศาสตร กอนเรยน หลงเรยน

X S.D. ระดบ X S.D. ระดบ 1 ความสนใจในกจกรรมทาง

วทยาศาสตร 3.59 1.01 ด 3.71 0.81 ด

2 การเหนความส าคญและคณคาของวทยาศาสตร

3.55 1.06 ด 4.11 0.73 ด

3 การตระหนกในคณและโทษของการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลย

3.22 1.05 ปานกลาง

3.56 0.95 ด

4 การเลอกใชแนวทางหรอวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบต

3.12 0.98 ปานกลาง

3.99 0.77 ด

จากตาราง 7 แสดงใหเหนวา หลงไดรบการจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐานนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4 มเจตคตตอวทยาศาสตรดานการเหนความส าคญและคณคาของวทยาศาสตรมคาเฉลยสงสดเทากบ 4.11 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.73 อยในระดบด รองลงมา คอ การเลอกใชแนวทางหรอวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบต มคาเฉลยเทากบ 3.99 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.77 อยในระดบด

77

ตาราง 8 ผลการเปรยบเทยบเจตคตตอวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยน ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

การทดสอบ n คะแนนเตม X S.D. t-test p-value กอนเรยน 41 5 3.37 0.37

11.956**

.000 หลงเรยน 41 5 3.90 0.38

** p < .01 จากตาราง 8 แสดงให เหนวา คะแนนเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 6/4 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กอนเรยนมคาเฉลยเทากบ 3.37 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.37 อยในระดบปานกลาง หลงเรยนมคาเฉลยเทากบ 3.90 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.38 อยในระดบด และเมอเปรยบเทยบเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน พบวานกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจะมเจตคตตอวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 3. ผลการบนทกภาคสนามของผวจย

จากการจดการเรยนรในครงน ผวจยไดสงเกตและบนทกเหตการณตาง ๆ ทเกดขน ในขณะทจดกจกรรมการเรยนร ปญหา ขอด ขอบกพรอง รวมทงความเหมาะสมของการจดการเรยนร โดยแยกเปนขนตอนตามการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 6 ขนตอน ดงน

ขนท 1 ก าหนดปญหา คาบแรกของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานผสอนไดแจงจดประสงค วธการเรยนร และขอตกลงกอนเรมการจดการเรยนรโดยทกคาบนกเรยนจะตองน าเสนอขาวสารเกยวกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทงในประเทศและตางประเทศ โดยเรยงล าดบการน าเสนอตามการหยบฉลาก เปนกจกรรมทผเรยนไดฝกทงการอานเรองราวทางวทยาศาสตร การพด และการฟงเพอวเคราะหและประเมนคาเปนการฟงทผฟงตองใครครวญในสารทฟงและประเมนวาเรองทฟงมคณคา ประโยชน ขอคดมากนอยเพยงใด และหลงการจดการเรยนรในทก ๆ คาบนกเรยนตองเขยนบนทกการเรยนร และสงทไดรบจากการจดการเรยนร กอนเรมการจดการเรยนรผสอนใหนกเรยนเปลยนรปแบบการจดโตะในหองเรยนใหเปนครงวงกลม ผสอนสงเกตพฤตกรรมนกเรยน พบวานกเรยนมความสนใจและตนตวเปนอยางมากสงเกตไดจากการพดคยของนกเรยนกบเพอน ๆ การแสดงสหนาทยมแยมและเกดความสนใจ เนองจากผสอนกระตนโดยการใหนกเรยนดภาพธรรมชาตทอดมสมบรณ ทงทรพยากรดน น า อากาศ ปาไม และสตวปา ใหนกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพและยงยนนนท าไดอยางไร และมแนวทางในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตเพอใหอยตลอดไปไดอยางไรบาง นกเรยนบางคนเทานนทจะแสดงความคดเหนของตนเองออกมา แตค าตอบยงไมครอบคลมในทกประเดนของค าถามและไมสามารถเชอมโยงกบความรทางวทยาศาสตร ดงตวอยางความคดเหนของนกเรยนทวา “…การอนรกษธรรมชาต

78

เพอประโยชนทยงยน ท าไดโดยกกเกบทรพยากรธรรมชาต เพอการใชประโยชนทยงยน…” และยงมบางคนทไมกระตอรอรน ไมกลาทจะตอบค าถาม เพราะเขนอาย และกลวตอบค าถามผด ไดแตนงฟงเพอน ๆ ตอบและพยกหนา อาจเปนเพราะวาเคยชนกบการจดการเรยนรแบบบรรยาย ผสอนจงตองกระตนโดยการเรยกชอใหตอบค าถาม ในขณะเดยวกนผสอนจงไดจดกลมนกเรยน โดยใชนกเรยนเกง 1 คน ปานกลาง 4-5 คน และออน 1 คน ท าใหผเรยนไดพฒนาระดบการเขาสงคมและทกษะการสอสารโดยผานการท างานเปนกลม จากนนผสอนใหนกเรยนเลอก ประธาน รองประธานและเลขานการ พบวา นกเรยนเบยงเบนทจะรบหนาทเหลาน และมกโยนหนาทเหลานใหแกคนเกงท า จงตองตงขอตกลงวา แตละหนาทจะปรบเปลยนไปทก ๆ ขนตอนของการจดกจกรรมซงทกคนตองมบทบาทหนาทเหลาน เพราะแตละหนาทลวนมความส าคญและท าใหเราไดเรยนรงานในหนาทนน ผสอนใหนกเรยนดวดทศน เรอง มหาวบตภยธรรมชาตผลพวงจากการตดไมท าลายปา ผสอนจะใชค าถามเปนเครองมอทชวยกระตนใหผเรยนสามารถคดและและสรางเจตคตทดได โดยใหนกเรยนน าเสนอเรองราวปญหาทเกดขน วธการแกปญหาวา สงทนกเรยนเหนในวดทศน เกดขนมาจากสาเหตใด สงเกตเหนไดชดวานกเรยนเรมมปฏสมพนธกบเพอนในกลมมการแลกเปลยนความคดเหนและกลาทจะน าเสนอความคดเหนใหเพอนในกลมทราบวาตนเองคดอยางไร เกดแรงกระตนในการตอบค าถาม นกเรยนกลาคยมากยงขน มการสอดแทรกเนอหาทางวทยาศาสตรบางบางสวน ดงตวอยางความคดเหนของนกเรยนทวา “…จากสถานการณของการตดไมท าลายปาอยางตอเนองในประเทศไทย ท าใหปาไมลดลงอยางรวดเรว ซงสงผลกระทบโดยตรงตอความสมดลทางธรรมชาต ไมวาจะเปนปญหาน าทวม น าปาไหลหลาก ฝนแลง ฝนไมตกตามฤดกาล เปนตน…” ท าใหผเรยนเหนถงโทษของการตดไมท าลายปาและประโยชนของวทยาศาสตรในการปรบปรง พฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ผสอนใหนกเรยนอานบทความและสถานการณปญหาเกยวกบปญหามลภาวะสงแวดลอม ผสอนน าตวอยางทเกดขนจรงในชวตประจ าวนโดยใหผเรยนชวยกนคดและแกปญหา พบวา นกเรยนยงไมสามารถระบประเดนปญหา และสรปใจความส าคญของสถานการณปญหาได สงเกตจากสหนาของนกเรยนเกดความสงสย ผสอนจงเกรนน าวาจากบทความน มประเดนปญหาไหนบางทนกเรยนสนใจทจะศกษา ยกประเดนใหสมาชกในกลมอภปราย นกเรยนคนอน ๆ กจะแสดงความคดเหนสนบสนน เพมเตมหรอคดคาน หมนเวยนกนไปจนสามารถระบปญหาเปนขอ ๆ ได ดงตวอยางความคดเหนของนกเรยนในใบกจกรรมท 2 ทวา “…จากบทความเรองทรพยากรดนมประเดนปญหาเกยวกบ ความเสอมโทรมของหนาดนทสงผลมาจาก ดนเคม ดนดาง ดนเปรยวท าใหการเจรญเตบโตของพชตกต า เราสามารถแกปญหาการเกดดนเคม ดนดาง ดนเปรยวไดอยางไร…”

ขนท 2 ท าความเขาใจกบปญหา ในขนนนกเรยนแตละกลมแสดงความคดแบบระดมสมองในการคดวเคราะหสาเหต

ของปญหาวาท าไมจงเกดเหตการณนขน เกดขนเพราะอะไร จากปญหาดงกลาวมสงใดทนกเรยนยงไมรบาง ท าอยางไรจงจะแกไขปญหานนได ผเรยนตองมการถกปญหา รวมกนแกปญหาเพอตองการทดสอบถงขอเทจจรง หรอเสนอความคดเหน ดงตวอยางความคดเหนของนกเรยนในใบกจกรรมท 3 ทวา “…สามารถแกปญหาทรพยากรน าเสยดงกลาวไดโดยศกษาขอมลของ BOD, DO และลกษณะบงชของน าเสย เชน สารอนทรย สารอนนทรย จลนทรย น ามน สารพษ เปนตน…” นกเรยนเรมมการปรกษาหารอ โตแยงและระดมความคดเหนกนเนองจากแตละกลมตางมงมนในการท างานจงท ากลม

79

อน ๆ เกดการกระตนเพอใหเสรจตามเวลาทก าหนดท าใหผเรยนไดเรยนรทกษะในการบรหารจดการเวลารวมไปถงการเกบรวบรวมขอมล แตมนกเรยนบางกลมมการแสดงความคดเหนทหยาบคาย ใชค าพดและกรยาทไมสภาพ ผสอนจงตองใหค าแนะน าวาการแสดงความคดเหนทดตองไมแสดงความคดเหนสวนตวในลกษณะการใชอารมณความรสกทงหมดโดยปราศจากเหตผลหรอขอเทจจรง และควรใชภาษาสภาพ ไมกาวราว หลกเลยงการใชค าคะนอง จากนนสมาชกในกลมชวยกนน าเสนอประเดนการศกษาคนควา ดงตวอยางความคดเหนของนกเรยน ทวา “…ประเดนการเรยนร หวขอทรพยากรน ามดงน BOD และ DO คออะไร มวธการตรวจสอบอยางไร ใชเครองมออะไรในการตรวจสอบ สงมชวตชนดใดทสามารถบงบอกถงระดบคณภาพน า ตรวจสอบไดอยางไร…” จากนนนกเรยนวางแผนออกแบบวธการเรยนร แบงหนาทการรบผดชอบงาน ผสอนสงเกตเหนวานกเรยนบางกลมยงไมมแนวคดในการออกแบบการทดลอง เครองมอทตองใชในการทดลอง ผสอนจงคอยใหค าแนะน าและชแนะ ผสอนใหนกเรยนแตละกลมออกมาน าเสนอปญหาของกลมทตนไดสรปไวหนาชนเรยน สงเกตไดวานกเรยนบางกลมมกสงตวแทนออกมาน าเสนอคนเดม หรอสงออกมาเฉพาะคนพดเกง ผสอนตองชแนะนกเรยนวา ตองสบเปลยนกนออกมาน าเสนอโดยจะใหคะแนนเปนรายบคคล นกเรยนบางคนยงเขนอายเมอออกมาหนาชนเรยน มการน าเสนอไมเปนธรรมชาตตองอานสครปทในระหวางการน าเสนอ ชวงแรกผสอนจงตองเปลยนจากการน าเสนอเปนการโตตอบหนาชนเรยนแทน โดยผสอนจะใชค าถามน าใหนกเรยนอธบายในสงทตนเองเขาใจและตองการศกษา ในระหวางนผสอนจะชแนะแนวทางในการศกษาคนควาอกดวย ซงการรายงานปากเปลากบการถกปญหา เปนสงทชวยสรางทกษะทางสงคมใหแกผเรยน ผเรยนจะตองพยายามถายทอดความรความเขาใจของตนใหแกเพอนอยางมประสทธภาพมากทสด

ขนท 3 การด าเนนการศกษาคนควา ขนนนกเรยนเรมมการผอนคลายมากยงขน เนองจากนกเรยน ไดแสวงหาขอมล

เพมเตมดวยตนเองจากแหลงเรยนรทหลากหลาย เชน หนงสอเรยนเพมเตมทผสอนเตรยมมา หองสมด และอนเตอรเนต นกเรยนแตละคนคนควาในสงทตนเองไดรบมอบหมาย พรอมทงบนทกลงในใบกจกรรม มนกเรยนบางกลมทตองลงมอปฏบตการทดลองตามสถานการณปญหาทกลมตนเองไดรบ กอนการทดลองผสอนจะคอยแนะน าถงวธการใชสารเคมและความปลอดภยในการใชหองปฏบตการกอนทนกเรยนลงมอปฏบตซงจะเหนไดวาจะมการทดลองทหลากหลาย ตวอยางเชน การตรวจสอบมลพษทางน า วธการแกปญหาดนเปรยวและดนเคม การตรวจสอบคณภาพอากาศดานฝนละอองรวมในหองเรยนและทองถนของนกเรยน การวเคราะหคณภาพอากาศ การส ารวจชนดพนธตางถนในโรงเรยนและทองถนของนกเรยน เปนตน ผสอนเปดโอกาสใหผเรยนไดมประสบการณในการในการเรยนรอยางเตมทโดยเนนวธการเรยนรจากการทดลองผเรยนมโอกาสใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หลงจากนกเรยนไดท าการทดลองกลมตนเองแลว ผสอนไดจดกจกรรม “การทดลองของฉนและการทดลองของเธอ” โดยเปนกจกรรมการแลกเปลยนเรยนรในดานการปฏบตการทดลองโดยนกเรยนแตละกลมจะแยกยายลงมอท าการทดลองของกลมอน ๆ เวยนการทดลองจนครบทง 6 กลม ผสอนจะใหเวลานกเรยนกลมอน ๆ ไดศกษาและปฏบตการทดลองของกลมเพอน ๆ ไดเรยนรวธการทดลองทหลากหลายเพอน าผลการทดลองทไดมาแลกเปลยนเรยนรกนในขนท 6 มนกเรยนบางกลมตองศกษาภาคสนามผสอนใหนกเรยนบนทกสงทสงเกตจากการศกษาภาคสนาม ชวยฝกทกษะใน

80

การสอสารผเรยนไดบนทกทงขอมลและวาดภาพประกอบเพอน ามาสรปในบนทกการเรยนรและเลาใหเพอน ๆ ฟงจะเหนไดวาในระหวางการทดลองนกเรยนเกดความสนกสนาน มความสข ตนเตนเมอมองสงมชวตทอยภายใตกลองจลทรรศน จะมนกเรยนบางสวนหยบโทรศพทมาเพอถายรปสงมชวตใตกลองจลทรรศน ท าใหนกเรยนกระตอรอรนทจะเรยนรมากยงขน พยายามทจะศกษาวาสงมชวตทพบเหนคออะไร พรอมทงเขยนบนทกผลการทดลอง และเขยนสงทไดจากการศกษาคนควาลงในแบบบนทกการเรยนร

ขนท 4 สงเคราะหความร ขนนสมาชกแตละคนรวบรวมขอมล ผลทไดจากการทดลองและน าความรทไดจาก

การศกษาคนควาทตนไดไปศกษาหาขอมลมาแลกเปลยนเรยนร ผสอนสงเกตไดวานกเรยนแยงกนน าเสนอความคดเหนของตน ท าใหเนอหาทไดไมปะตดปะตอกน ผสอนจงแนะน าใหประธานกลมคอยเปนผยกประเดนและควรใหประเดนไหนน าเสนอกอนเพองายตอการจดเรยงขอมล ซงจะเหนไดวานกเรยนแตละคนจะมการคนควาหาความรมากนอยแตกตางกน แตนกเรยนกลาและมความมนใจในการน าเสนอสงทตนไดศกษามามากยงขน จากนนสมาชกในกลมรวมกนคดพจารณาความรทไดมามความถกตองสมบรณและครบถวนตามประเดนทตองการศกษาแลวหรอยง มบางกลมทขอมลยงไมเพยงพอกรวมกนอภปรายและชวยกนศกษาคนควาเพมเตม ผเรยนเขยนสรปและรวบรวมความคด บนทกสงทไดจากการเรยนรดวยตนเองและเพอน ๆ ภายในกลมเพอพฒนาทกษะการเขยน จากนนผสอนอธบายความรเพมเตมเกยวกบเรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอมในหวขอตาง ๆ ดงน ทรพยากรน า ดน อากาศ ปาไม สตวปาและชนดพนธตางถน สงเกตไดวานกเรยนมการโตตอบ กลาทจะแสดงความคดเหนในแตละเนอหาสามารถอธบายในสงทผสอนถามไดด สามารถยกตวอยางประกอบไดอยางชดเจนตรวจสอบไดจากขอค าถามในใบกจกรรมแบบฝกทบทวนความร จากนนผสอนใหนกเรยนคนควาหาความรเพมเตม อานบทความ เกยวกบ ตวอยางโครงการพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว นกเรยนสรปใจความส าคญของบทความ และออกมาน าเสนอ เชน ทฤษฎฝนหลวง ทฤษฎแกมลง ทฤษฎกงหนน าชยพฒนา ทฤษฎแกลงดน ทฤษฎใหม เปนตน ซงนกเรยนจะไดรบการพฒนาเจตคตตอวทยาศาสตรทงการเหนความส าคญและคณคาของวทยาศาสตร การตระหนกในคณและโทษของการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนตน และพฒนาทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรทงทางดานการอานบทความทางวชาการ การอานขาวสารทางวทยาศาสตร การเขยนสรปความ เปนตน

ขนท 5 สรปและประเมนคาของค าตอบ ขนนนกเรยนแตละกลมจะตรวจสอบขอมลทสงเคราะหมาไดภายในกลม วาขอมลของแตละกลมทไดจากการศกษาคนควาครบถวนถกตองสมบรณหรอไม โดยผสอนชวยตรวจสอบและแนะน าเพมเตม พบวา ขอมลของแตละกลมครบถวนในประเดนการศกษา ผสอนจงจดกจกรรมใหนกเรยนแสดงความรทตนเองไดศกษาออกมาผานกจกรรมโตวาทซงเปนวธทพฒนาทกษะการสอสารไดดอกวธหนงท าใหผเรยนมการปรกษาหารอกนในประเดนทจะพดและคนหาขอมลมาประกอบในการพด เมอผสอนพดจบนกเรยนแตละคนมความสนใจและตนเตนเปนอยางมาก แสดงอาการออกมาทางสหนาและน าเสยง แตมนกเรยนบางคนยงคงกลวและเขนอายเนองจากตนเองไมเคยโตวาทมากอน กอนการโตวาทผสอนจะแนะน ากตกาและมรรยาทในการโตวาทโดยมครและครผรวมวจยเปน

81

กรรมการตดสน และมตวแทนนกเรยน 3 - 4 คนเปนผด าเนนกจกรรมโตวาท (พธกร กรรมการจบเวลาและผประสานงาน) โดยมญตตในการโตวาททวา “ทรพยากรน ารจะสทรพยากรดน” “รกษปาไมดกวารกษชนดพนธตางถน” และ “อากาศดมคากวาสตวปา” ผสอนสงเกตพฤตกรรมการโตวาทของแตละกลม พบวา นกเรยนมความกลาแสดงออกมากยงขน มความกระตอรอรนตอกจกรรมโตวาท สงเกตไดจากนกเรยนแตละกลมมการถกเถยงและอภปรายรวมกน มการโตแยงกนโดยใชเหตผลหกลาง รบฟงความคดเหนของผอน สอสารออกมาผานสหนา สายตาและความมนใจ สามารถประมวลความรทตนเองมมาหกลางประเดนตาง ๆ ไดด เปนผสงสารทางวทยาศาสตรทมวจารณญาณ มการพฒนาทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรทงทางดานการฟงเพอตความและการฟงเพอประเมนคาโดยนกเรยนตองท าความเขาใจวาผพดแฝงสารใดไว และประเมนคาวาเรองทฟงมคณคาประโยชน ขอคดมากนอยเพยงใด การพดโดยใชเหตผลชกจงผฟงเกยวกบปญหาหรอญตตทตงไวซงญตตทวางไวเกยวของกบวทยาศาสตร การอาน และการเขยน จะเหนไดวานกเรยนบางคนยงเปนผฟงทไมด มการตะโกน และเชยรอยางไมสภาพ ผสอนตองคอยตกเตอนและแนะน ามรรยาทของผฟงทด และใหนกเรยนคดรปแบบวธการน าเสนอใหนาสนใจ พบวา นกเรยนแตละกลมมวธการน าเสนอทแตกตางกน บางกลมน าเสนอโดยใชสอวดทศน น าเสนอโดยการแสดงละคร น าเสนอโดยใชโปสเตอร เปนตน

ขนท 6 น าเสนอและประเมนผล นกเรยนแตละกลมน าเสนอหนาชนเรยน กลมละ 10 - 15 นาท และจดแสดงผลงานของกลมตนเอง เพอน ๆ ในหองสามารถซกถามเพอเปนการเรยนรขอมลเพมเตมทแตกตางกนออกไปจากกลมอน นกเรยนจะไดมโอกาสออกแบบการจดแสดงผลงานและฝกทกษะในการน าเสนอผลงานทางวทยาศาสตร ผสอนสงเกตเหนไดวานกเรยนภายในกลมมสวนรวมในการน าเสนอ มความสมพนธทดในกลม นกเรยนแตละคนท าหนาททตนไดรบมอบหมายอยาเตมท จากการน าเสนอนกเรยนมความมนใจ พดจาไดคลองแคลว กลาแสดงออกมายงขนสามารถอธบายใหเพอน ๆ เขาใจไดเปนอยางด อกทงเพอน ๆ ในชนเรยนใหความรวมมอ กลาวคอ นกเรยนตงใจฟงในขณะทเพอนน าเสนอหนาชนเรยน มการบนทกการเรยนรทไดจากการน าเสนอผลงานของกลมอน ๆ ลงในแบบบนทกการเรยนรของตนเอง มการหยบยกผลการทดลองของแตละกลมมาเปรยบเทยบกน มการซกถามในสงทไมเขาใจ ท าใหบรรยากาศในหองเรยนเตมไปดวยความสนกสนานเปนกนเอง จากนนผสอนใหนกเรยนประเมนตนเอง ประเมนเพอนภายในกลม ซงจากการทผสอนใหนกเรยนตชมหรอวจารณเพอนตางกลมกนโดยปราศจากอคต ท าใหผเรยนสามารถประเมนตนเองไดและจะท าผสอนเขาใจนกเรยนได ท าใหผเรยนผสอนเขาใจปญหาซงกนและกน อนจะเปนหนทางในการน าไปพจารณาแกปญหาและจดประสบการณการเรยนรใหแกนกเรยนตอไป

82

บทท 5

สรปผลการวจย อภปราย ขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนรปแบบการวจยเบองตน (Pre - experimental design) เพอศกษาผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยาทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนเบญจมราชทศ จงหวดปตตาน สรปได ดงน วตถประสงคของการวจย

4. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา กอนเรยนและหลงเรยน

ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 5. เพอเปรยบเทยบทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของ

นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 6. เพอเปรยบเทยบเจตคตตอวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยน

ไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

สมมตฐานของการวจย

4. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา หลงเรยนสงกวากอนเรยน

5. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยน

6. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มเจตคตตอวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

ขอบเขตของการวจย

1. ประชากร ประชากรส าหรบการวจยครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

ปการศกษา 2559 สายการเรยนวทยาศาสตร-คณตศาสตร โรงเรยนเบญจมราชทศ จงหวดปตตาน จ านวน 5 หอง รวมทงสน 130 คน

2. กลมตวอยาง กลมตวอยางในการวจยครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4 ภาคเรยนท 2

ปการศกษา 2559 สายการเรยนวทยาศาสตร-คณตศาสตร โรงเรยนเบญจมราชทศ จงหวดปตตาน

83

จ านวน 1 หอง นกเรยน 41 คน โดยใชวธสมอยางงายดวยการจบฉลาก (Simple Random Sampling) โดยก าหนดใหหองเรยนเปนหนวยในการสม

3. เนอหาทใชในการศกษา ส าหรบเนอหาทใชในการวจยครงน เปนเนอหาวชาชววทยา เรอง มนษยกบความ

ยงยนของสงแวดลอม ตามหนงสอเรยนสาระการเรยนรเพมเตมชววทยา เลม 5 ของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

4. ตวแปรในการวจย 4.1 ตวแปรอสระ ไดแก การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-

Based Learning) 4.2 ตวแปรตาม ไดแก

4.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยน 4.2.2 ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร 4.2.3 เจตคตตอวทยาศาสตร

5. ระยะเวลาทใชในการศกษา ระยะเวลาทใชในการด าเนนงานวจย คอ ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2559 รวม

ระยะเวลา 6 สปดาห จ านวน 18 ชวโมง เครองมอทใชในการวจย

1. เครองมอทใชในการจดการเรยนร คอ แผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม จ านวน 1 แผน 18 ชวโมง

2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย 2.1 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระการเรยนรเพมเตม เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 6 ชนดปรนย 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ ทมคาความยากงายระหวาง 0.24 - 0.87 คาอ านาจจ าแนกมคาตงแต 0.21 – 0.53 และคาความเชอมนเทากบ 0.81

2.2 แบบวดทกษะในการสอสารทางวทยาศาสตร ซงประกอบดวย 4 ดาน ดงน การฟง การพด การอานและการเขยน แบบวดมจ านวน 4 ขอ ทมคาความยากงายระหวาง 0.22 - 0.63 คาอ านาจจ าแนก (r) ตงแต 0.41 - 0.58 และคาความเชอมนโดยวธการหาคาสมประสทธอลฟา (alpha coefficient) เทากบ 0.77

2.3. แบบสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในดานทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรจ านวน 7 ขอ มคาอ านาจจ าแนก (r) ตงแต 0.66 – 0.76 และคาความเชอมนโดยวธการหาคาสมประสทธอลฟา (alpha coefficient) เทากบ 0.90

2.4 แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร โดยใชมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) ม 5 ระดบ ซงผวจยสรางขนตามลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตรตามรปแบบของ มรจ คงทรตน (2553: 44) ทไดแบงคณลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตรไว 4 ดาน ไดแก ความสนใจในกจกรรมทาง

84

วทยาศาสตร การเหนความส าคญและคณคาของวทยาศาสตร การตระหนกในคณและโทษของการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลย และการเลอกใชแนวทางหรอวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบต แบบวดมจ านวน 20 ขอ มคาอ านาจจ าแนก (r) ตงแต 0.35 – 0.74 และคาความเชอมนโดยวธการหาคาสมประสทธอลฟา (alpha coefficient) เทากบ 0.89

2.5 แบบบนทกภาคสนาม

การวเคราะหขอมล

ผวจยน าขอมลทเกบรวบรวมจากเครองมอทใชในการวจยแตละประเภทมาท า การวเคราะหทางสถตโดยด าเนนการวเคราะหขอมล ดงน

1. การวเคราะหขอมลเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรสาระการเรยนรเพมเตม เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอมมขนตอน ดงน

1.1 หาคาเฉลย ( x ) และสวนเบ ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของคะแนนจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม

1.2 ทดสอบความแตกตางของคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ระหวางกอนกบหลงการจดการเรยนร โดยใชสถตการทดสอบท ชนดกลมตวอยางไมเปนอสระตอกน (t-test dependent group)

2. การวเคราะหทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มวธการดงน

2.1 น าคะแนนของแบบทดสอบอตนยและแบบสงเกตพฤตกรรมมาวเคราะหค านวณหาคาเฉลย ( x ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

2.2 ทดสอบความแตกตางของคะแนนเฉลยทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรระหวางกอนกบหลงการจดการเรยนร โดยใชสถตการทดสอบท ชนดกลมตวอยางไมเปนอสระตอกน (t-test dependent group) 3. การวเคราะหเจตคตตอวทยาศาสตร มวธการดงน

3.1 น าคะแนนจากแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรวเคราะหความแตกตางของคาเฉลย ( x ) ของคะแนนเจตคตตอวทยาศาสตรระหวางกอนและหลงการจดการเรยนรแบบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) จากนนแปลผลคาเฉลยของคะแนนเจตคตตอวทยาศาสตร ใชเกณฑดงน Punpinij (1990: อางถงใน สน พนธพนจ, 2553: 155)

4.51 - 5.00 มเจตคตตอวทยาศาสตรระดบดมาก 3.51 - 4.50 มเจตคตตอวทยาศาสตรระดบด 2.51 - 3.50 มเจตคตตอวทยาศาสตรระดบปานกลาง 1.51 - 2.50 มเจตคตตอวทยาศาสตรระดบนอย

1.00 - 1.50 มเจตคตตอวทยาศาสตรระดบนอยมาก

85

3.2 ทดสอบความแตกตางของคะแนนเฉลยของเจตคต ตอวทยาศาสตร ระหวางกอนและหลงการจดการเรยนรโดยใชการทดสอบคาท ชนดกลมตวอยางไมเปนอสระตอกน (t-test dependent)

4. วเคราะหขอมลเชงคณภาพ โดยน าขอมลทไดจากแบบบนทกภาคสนามของแตละขนตอนการจดการเรยนร มาประมวลผลและเรยบเรยงน าเสนอในรปความเรยง

สรปผลการวจย

1. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

2. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มคะแนนทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

3. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มคะแนนเจตคตตอวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 อภปรายผลการวจย

จากการศกษาผลการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 สามารถอภปรายผลการศกษาไดดงน

1. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มผลสมฤทธทางการเรยน

ชววทยา หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 จากผลการวจย พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6/4 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา กอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เทากบ 12.24 คะแนน คะแนนเตม 30 คะแนน และคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา หลงการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน เทากบ 20.41 คะแนน คะแนนเตม 30 คะแนน นกเรยนมคะแนนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ทงนเน องจากรปแบบการเรยนแตละขนของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานนนเนนใหเดกไดเรยนรจากการปฏบตจรงและเรยนรจากสถานการณปญหาทเกดขนจรงในชวตประจ าวนเพอใหไดฝกทกษะการคดไดฝกกระบวนการท างานกลม การรบฟงความคดเหนของผอ น ผเรยนสามารถก าหนดรปแบบการศกษาคนควาดวยตนเองแลวมาแลกเปลยนเรยนรกบเพอนภายในกลม การเรยนในลกษณะนท าใหผเรยนมความร ความเขาใจในเนอหาการเรยนมากยงขน ท าใหเกดการเรยนรอยางแทจรงซงสอดคลองกบงานวจยของทวาวรรณ จตภาค (2548: 35-38) ศกษาผลสมฤทธทางการจดการเรยนและทกษะการสอสารดวยการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ของนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 2 (ปวช.2) มผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สอดคลองกบงานวจยของนจญมย สะอะ

86

(2551: 111-126) ศกษาผลของการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ลกษณะการเรยนรดวยตนเอง และความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานมคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนและลกษณะการเรยนรดวยตนเองหลงการเรยนสงกวากอนการเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 สอดคลองกบทรงธรรม พลบพลา (2553: 95-98) ไดพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ความปลอดภยในชวตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐานผลการว จ ยพบวา 1 ) ผลสมฤทธ ทางการ เรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กอนและหลงการจดการเรยนรแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนรสงกวากอนเรยน และ 2) ความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทมตอการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานโดยภาพรวมอยในระดบเหนดวยมากทกดาน ดงนนจงแสดงใหเหนวาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนการจดการเรยนรทสามารถชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรและสงเสรมใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนทสงขน ผลการวจยทเกดขนเปนผลมาจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ซงเปนการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลางของการเรยนรอยางแทจรง ผเรยนรจกแสวงหาความรดวยตนเอง อนกอใหเกดทกษะการเรยนรตลอดชวต โดยการเรยนรจะใชปญหาเปนจดตงตนของกระบวนการเรยนร เปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงความคดเหนของตนเองโดยผานกระบวนการกลม ผเรยนสามารถก าหนด วางแผนการศกษาในประเดนทสนใจ เพอคนควาขอมลทตองการจากสอการเรยนรตาง ๆ เชน หนงสอ อนเตอรเนต เปนตน เพอสรางความเขาใจของปญหารวมทงวธการแกปญหา โดยจะบรณาการความรเดมกบความรใหมเขาดวยกน สงผลใหผเรยนมความเขาใจในเนอหา อนสงผลดตอผลสมฤทธทางการเรยนทดขน ดงตวอยางความคดเหนของนกเรยน ทวา “…การเรยนในรปแบบนท าใหกลาแสดงออกมากยงขน ตองคนหาความร ลงมอท าการทดลองดวยตนเอง ท าใหเขาใจเนอหาไดงายกวาการเรยนแบบนงฟงครสอนฝายเดยว นอกจากนแลวการเรยนแบบนท าใหสามารถรบฟงความคดเหน มมมองทตางของเพอน ๆ ในหองอกดวย ...” สอดคลองกบแนวคดของเพยเจต (Piaget) (อางถงในมณฑรา ธรรมบศย. 2545: 30) กลาววาการมปฏสมพนธกบสงแวดลอมโดยเชอมโยงประสบการณเดมเขากบประสบการณใหมท าใหผเรยนเกดการเรยนรและสอดคลองกบ ประสาท เนองเฉลม (2558: 137) กลาววา เมอนกเรยนมสวนรวมในการจดการเรยนรกจะเกดความรบผดชอบรวมกนในกระบวนการเรยนการสอน ผเรยนจะรสกเปนเจาของกระบวนการเรยนการสอนดวย เรยนรทจะปรบความคด ปรบตวใหกลมกลนกบสภาพแวดลอมการเรยนร การมอบหมายงาน บทบาทหนาท ความรบผดชอบ ฝกใหผเรยนมทกษะในการรบสงขอมล เรยนรเกยวกบความแตกตางระหวางบคคลและฝกการจดระบบตน เอง เพ อพ ฒนาความสามารถในการท างานรวมกน เปนทม ความร ค าตอบทไดม ความหลากหลายองคความรจะผานการวเคราะหโดยผเรยนมการสงเคราะหและตดสนใจรวมกน (มณฑรา ธรรมบศย. 2545: 13)

จากการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จะมกระบวนการเรยนรทงหมด 6 ขน ในการด าเนนกจกรรมการเรยนการสอนในแตละครง ผวจยจะพฒนาใหมความสอดคลองกบหลกการของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานดงตอไปน

87

ขนท 1 ก าหนดปญหา ขนนผสอนไดกระตนใหนกเรยนมความสนใจในเรองทจะเรยนโดยผสอนใหดรปภาพเกยวกบทรพยากรธรรมชาตทสมบรณ ไดแก ทรพยากรดน น า อากาศ ปา ไม และสตวปา ใหนกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพและยงยนนนท าไดอยางไร นกเรยนตอบค าถามตามความรพนฐานทนกเรยนมอยและมนกเรยนบางคนไมสามารถใหเหตผลการใชทรพยากรทยงยนได จะเหนไดวานกเรยนแตละกลมจะมแนวทางทจะแกไขปญหาดงกลาวทแตกตางกน นกเรยนบางกลมยกสถานการณทเกดขนจรงในชวตประจ าวนมาเปนตวอยางประกอบ จากนนผสอนใหนกเรยนอานบทความและสถานการณปญหาเกยวกบปญหามลภาวะสงแวดลอมของแตละหวขอทนกเรยนไดรบ นกเรยนรวมกนวเคราะหสถานการณทเกดขน ชวยกนแสดงความคดเหน วเคราะหและระบประเดนปญหา เลอกปญหาทสนใจ เขยนในแบบบนทกประเดนปญหาจะเหนไดวาผเรยนแตละคนจะมรปแบบการเรยนรทหลากหลาย นกเรยนแตละกลมอานและตงประเดนปญหาทตนเองสนใจ ดงน กลมทไดรบหวขอเรองทรพยากรน า พบวา นกเรยนไดอานบทความและพจารณาสถานการณปญหาทเกดขนทรพยากรน าทเกดขนภายในชมชนบานคลองจก จากการตรวจสอบน าในแหลงน ามคา DO เทากบ 2 มลลกรม/ลตร และคา BOD เทากบ 10 มลลกรม/ลตร ท าใหนกเรยนน ามาพจารณาวา คา BOD และ คา OD มผลตอคณภาพน าอยางไร สาเหตทสงผลตอคณภาพน าและมวธการแกไขปญหาดงกลาวไดอยางไร จากนนนกเรยนไดเกดความสงสยจากปญหาทเกดขนภายในโรงเรยน พบวา บรเวณแหลงน าในโรงเรยนมแมลงมากมาย จงตงประเดนปญหาขนวา “แมลงน ามผลตอคณภาพน าหรอไม” กลมทรพยากรดน ก าหนดปญญาจากสถานการณทเกดขน วา “เราสามารถแกปญหาดนเปรยวและดนเคมไดอยางไร” ซงการเรยนในรปแบบนท าใหเขาไดฝกการประมวลความรดวยตนเอง เกดการเรยนรไดด มพฒนาการดานการคดวเคราะห สรป และเขยนสอความ พรอมทงออกมาน าเสนอปญหาหนาชน ผสอนสงเกตไดวานกเรยนสนกเมอไดแสดงความคดเหน ตงค าถามและยกประเดนใหกลมอภปรายในสถานการณปญหาท าใหเกดปญหาไดหลากหลายรปแบบ ยงสอดคลองกบ Walton and Matthews (1998: 456-459) กลาววา การใหปญหาตงแตตนจะเปนตวกระตนใหนกเรยนอยากเรยนร และถานกเรยนแกปญหาไดกจะมสวนชวยใหนกเรยนจ าเนอหาความรนนไดงายและนานขนเพราะมประสบการณตรงในการแกปญหาดวยความรดงกลาว ปญหาทใชเปนตวกระตนมกเปนปญหาทตองการค าอธบายหรอความรจากหลาย ๆ วชา ท าใหนกเรยนไดเหนถงความสมพนธความตอเนอง

ขนท 2 ท าความเขาใจกบปญหา ขนนนกเรยนแตละกลมแสดงความคดแบบระดมสมองในการคดวเคราะหสาเหตของปญหา ตงค าถามในประเดนทอยากร วามแนวทางเปนไปไดหรอไมในการแกปญหา จะแกปญหานนดวยวธใด บอกแนวทางและอธบายวธคนหาค าตอบ สมาชกในกลมชวยกนน าเสนอประเดนทตองการศกษาเพมเตมภายในกลม เชน ค าศพทวทยาศาสตร เนอหาดานทรพยากรแตละประเภท เปนตน ใหนกเรยนน าขอสรปของกลมเขยนลงในแบบบนทกการศกษาคนควาและการแกปญหา ประธานกลมจะจดเรยงล าดบการท างาน รวบรวมประเดนทสงสยและแบงหวขอในการศกษาคนควาแกสมาชกในกลม ผเรยนจะเปนผคนหาความรดวยตนเองจากแหลงขอมลตาง ๆ อยางอสระ เชน หนงสอ วดทศน ในขนนผเรยนตองออกแบบการทดลอง ซงกลมทไดรบหวขอเรองทรพยากรอากาศ ไดออกแบบการทดลอง 2 การทดลอง การทดลองท 1 เปรยบเทยบคณภาพอากาศดานฝนละอองรวม 3 บรเวณ คอ ในหองเรยนชววทยา โรงอาหาร และบานเรอนของนกเรยน การทดลองท 2

88

การวเคราะหเปรยบเทยบคณภาพอากาศของแตละภาคเปนอยางไร ภาคใดมปญหามลพษทางอากาศมากทสดในป 2559 จากนนนกเรยนเลอกสอ เครองมอ และวธในการเรยนรดวยตนเอง นกเรยนแตละกลมออกมาน าเสนอปญหาและวธการแกปญหาของกลมทตนไดสรปไวหนาชนเรยน สอดคลองกบ สปปนนท เกตทต (2541: 5-7) กลาววา การเรยนร ท ผ เรยนแสวงหาและคนพบความร ดวยตนเองเปนกระบวนการเรยนรทท าใหผเรยนเกดการเรยนรทแทจรงมความสขและภาคภมใจในตนเอง ผสอนควรใหผเรยนไดใชกระบวนการเรยนรในการเรยนรดวยตนเอง ตรงตามความสนใจ ความสามารถและความถนดของผเรยนทมงใหผเรยนลงมอคด วเคราะห ปฏบต หาประสบการณในการเรยนดวยตนเอง โดยครมการก าหนดขอบเขต การวางแผนการเรยนรอยางเปนระบบ ใหผเรยนมการอภปราย และการใหความคดเหนตอสงทคนพบฝกทกษะกระบวนการคด การจดการการเผชญสถานการณ การประยกตน าความรมาใชเพอปองกนและแกปญหา ดวยกจกรรมทหลากหลายตามความถนดความสนใจ ตอบสนองความแตกตางระหวางบคคล ผเรยนจงไดเรยนรจากการคดปฏบตจรงเพอคนพบความรดวยตนเองเกดการเรยนรทแทจรงทมพฒนาการ

ขนท 3 การด าเนนการศกษาคนควา ขนน สมาชกในกลมแตละคนจะแสวงหาขอมลเพมเตมจากภายนอกโดยศกษาดวยตนเอง จากแหลงการเรยนรตาง ๆ เชน หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตม ชววทยาเลม 5 วารสาร คมอตาง ๆ ทผสอนจดเตรยมไวในชนเรยน หองสมด หองปฏบตการวทยาศาสตรเพอใหนกเรยนแตละกลมไดท าการทดลอง เชน กลมทรพยากรน าไดท าการส ารวจแมลงน าบรเวณแหลงน าภายในโรงเรยน และท าการตรวจสอบสงมชวตภายใตกลองจลทรรศน และน าเสนอวธการแกไขปญหาดงกลาวไดอยางไร กลมชนดพนธตางถน นกเรยนไดท าการส ารวจ ชนดพนธตางถนบรเวณโรงเรยน และชมชนของนกเรยน น าผลทไดมาศกษาถงแหลงทมาของชนดพนธตางถน คนหาความรผานอนเตอรเนตเพอตอบปญหาทสงสย นกเรยนลงมอปฏบตการทดลองตามสถานการณปญหาทกลมตนเองไดรบ ผสอนแจกแบบบนทกการเรยนร ใหกบนกเรยนแตละคน เพอใหจดบนทกการเรยนรของตนเอง เพอแสดงความรทไดรบจากการศกษาในรายบคคล สอดคลองกบ Knowles (1975: 14-17) กลาววา บคคลทเรยนรดวยการรเรมของตนจะเรยนไดมากกวา ดกวาบคคลทเปนเพยงผรบหรอรอใหผสอนถายทอดวชาความรให บคคลทเรยนรดวยตนเอง จะเรยนอยางตงใจ มจดมงหมายและมแรงจงใจสง สามารถใชประโยชนจากการเรยนรไดดกวา และยาวนานกวาบคคลทรอรบการสอนแตอยางเดยว ขนท 4 สงเคราะหความร ขนนสมาชกแตละคนรวบรวมขอมล ผลทไดจากการทดลองและน าความรทไดจากการศกษาคนความาแลกเปลยนเรยนรในแบบบนทกการเรยนร ทตนไดไปศกษาหาขอมล สมาชกในกลมรวมกนคดพจารณาความรทไดมามความถกตองสมบรณและครบถวนตามประเดนทตองการศกษาแลวหรอไม ถาขอมลยงไมเพยงพอ กรวมกนอภปรายและชวยกนศกษาคนควาเพมเตม ผสอนอธบายความรเพมเตมเกยวกบเรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอมในหวขอตาง ๆ ดงน ทรพยากรน า ดน อากาศ ปาไม สตวปาและชนดพนธตางถน ผสอนใหนกเรยนทบทวนความรทไดจากเรอง มนษยกบความยงยนของ สงแวดลอม โดยท าแบบฝกทบทวนความร สอดคลองกบ มณฑรา ธรรมบศย (2545: 13) กลาววา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานท าใหผเรยนเรยนรเปนกลมยอยมการคนหาขอมลรวมกน เปนการพฒนาทกษะการแกปญหาดวยเหตและผล ฝกใหผเรยนม

89

ทกษะในการรบสงขอมล เรยนรเกยวกบความแตกตางระหวางบคคลและฝกการจดระบบตนเอง เพอพฒนาความสามารถในการท างานรวมกนเปนทม ขนท 5 สรปและประเมนคาของค าตอบ นกเรยนแตละกลมตรวจสอบขอมลทสงเคราะหมาไดภายในกลม วาขอมลของแตละกลมทไดจากการศกษาคนควาครบถวนถกตองสมบรณหรอไม โดยผสอนชวยตรวจสอบและแนะน าเพมเตม น าขอมลทไดทงหมดมาประมวลสรางเปนองคความรใหม ผสอนใหนกเรยนแตละกลมโตวาทในแตละญตต นกเรยนแตละกลมไดน าเหตผลมาโตแยงและจดระบบองคความรใหสอดคลองกบเนอหาดงกลาว ซงในขนนนกเรยนแตละกลมจะตองรวมกนสรปองคความรทไดอกครงโดยผสอนชวยแนะน าเพมเตม พรอมทงคดรปแบบ วธการน าเสนอใหนาสนใจ จากประเดนปญหาของแตละกลมเตรยมน าเสนอแกเพอนในชนเรยน เชน การจดบอรดสมมนา การแสดงละครในหวขอปญหาของแตละกลม เปนตน สอดคลองกบ Çakir and Tekkaya (1999: 144) กลาววา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสามารถพฒนาทกษะการแกปญหาของนกเรยน สรางโอกาสใหนกเรยนไดคดแบบอภปญญาสงเสรมการเรยนรอยางมความหมาย เพมแรงจงใจในการเรยน นกเรยนสามารถมปฏสมพนธกบครผสอน

ขนท 6 น าเสนอและประเมนผล ขนนนกเรยนแตละกลมน าเสนอหนาชนเรยน กลมละ 15 นาท และใหเพอน ๆ ในหองซกถาม เพอเปนการเรยนรขอมลเพมเตมทแตกตางกนออกไปจากกลมอน แลวบนทกการเรยนรทไดจากการน าเสนอผลงานของกลมอน ๆ ลงในแบบบนทกการเรยนรของตนเองเหนไดวา นกเรยนแตละคนมวธการจดบนทกในรปแบบทแตกตางกน ทงการเขยนแผนผงความคด การเขยนในรปแบบตาราง เปนตน ผสอนใหนกเรยนตรวจสอบการคนหาค าตอบของสถานการณปญหาวาครบถวนหรอยง มประเดนใดบางทตองไปศกษาคนควาเพมเตม นกเรยนประเมนตนเอง และประเมนเพอน ผสอนใหนกเรยนท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน แบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร และแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร สอดคลองกบ Etherington (2011: 60) ไดกลาววา การประเมนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานสามารถประเมนโดยการประเมนตนเอง การประเมนจากเพอน และการประเมนโดยครผสอนเพอควบคมการเรยนรของตนเองและเพอนรวมงาน

จากการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ขางตน สงผลใหผเรยนมพฒนาการผลสมฤทธทสงขน เนองจากผเรยน แสวงหาและคนพบความรดวยตนเอง ผเรยนสามารถเรยนไดตามความสนใจ มโอกาสเรยนรเนอหาวชาจากการมสวนรวมในกจกรรม และน าความรทไดมาแลกเปลยนเรยนรภายในกลมท าใหมปฏสมพนธทดตอเพอน สงผลตออารมณและความรสก ท าใหบรรยากาศในหองเรยนไมนาเบอ จงมความกระตอรอรน สามารถใชความคดไดอยางเตมท นอกจากนผเรยนไดเรยนรถงทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทงการทดลอง และทกษะตาง ๆ ไมวาจะเปนการแสดงความคดเหน ทกษะการสอสาร ทกษะสงคม เปนตน

ดงนน ผลการวจยไดสรปวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ตามทสมมตฐานวางไว

90

2. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มคะแนนทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรกอนเรยนเทากบ 15.66 หลงเรยนเทากบ 22.77 จากคะแนนเตม 30 และเมอทดสอบความแตกตางของคะแนนเฉลยทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานพบวา หลงการจดการเรยนรสงกวากอนการจดการเรยนรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ทงนเนองจากรปแบบการเรยนแตละขนของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานนนผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง โดยเนนผเรยนเปนส าคญโดยเรมจากการทผเรยนไดตงประเดนปญหาเปนจดตงตนของกระบวนการเรยนร ผเรยนไดมโอกาสลงมอกระท ามากกวาการฟงเพยงอยางเดยว ผเรยนไดเรยนรโดยการอาน การเขยน การโตตอบ การอภปรายและการวเคราะหปญหาภายใตการท างานรวมกนเปนทม แลวใหนกเรยนเปนผคนหาความร แสวงหาค าตอบหรอขอสงสยโดยใชกจกรรมกลม ท าใหมโอกาสฝกทกษะการสอสาร การแกปญหา การคดอยางมวจารณญาณ การหาขอสรปเมอมการขดแยง นกเรยนสามารถแสดงความคดเหน คนควาหาขอมลจากแหลงการเรยนรทหลากหลาย และสรปในสงทไดเรยนร มาถายทอดใหผอนเขาใจ ดงตวอยางความคดเหนของนกเรยน ทวา “… การเรยนครงนท าใหหนกลาพดมากยงขน เพราะมการโตตอบกบเพอน ๆ ภายในกลมสม าเสมอ เปนการเรยนแบบกลมทตองมการวางแผนการเรยนร ฝกใหมการเขยน มบทความใหอาน ท าใหไมนาเบอคะ…” การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจะสอดแทรกกจกรรมการสอสารทางวทยาศาสตรครอบคลมดานการฟง การพด การอานและการเขยน แลวน าเสนอความรหรอความคดออกมาเปนผลงานในรปแบบของการพดและการเขยนทางวทยาศาสตร ผวจยไดจดกจกรรมเพอสงเสรมความสามารถในการสอสารทางวทยาศาสตร ทง 4 ดาน คอ ดานการฟง การพด การอานและการเขยน ดวยกจกรรมทหลากหลาย โดยใชปญหาเปนจดตงตนใหนกเรยนลงมอปฏบตกจกรรมดวยตนเอง ดงท สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2546: 3 -4) ยงไดก าหนดใหมการพฒนาทกษะในการสอสารไวในเปาหมายของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร เพราะการจดกจกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตรนนนอกจากจะชวยใหนกเรยนไดพฒนากระบวนการคดแลว ยงชวยสงเสรมความสามารถในการสอสารทางวทยาศาสตรใหกบนกเรยนอกดวย ซงสอดคลองกบมงกร ทองสขด (2535: 143-151) ทกลาววา การปลกฝงการใชภาษา และการสอความหมายทเหมาะสมใหกบนกเรยน คอสงส าคญและจ าเปนอยางยงตอกระบวนการเรยนร เพอจะไดสงเสรมการเรยนรของนกเรยนใหไดผลดยงขน การฝกทกษะทางภาษา และทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร อาจท าไดหลายวธ เชน การอานหนงสอ การพฒนาศพททางวทยาศาสตร การฝกใหเดกพดและถกปญหา ฝกใหเดกมทกษะในการฟง ทงการฟงเพอความถกตอง การฟงเพอพนจพจารณาและวจารณ การฟงเพอใหเกดความซาบซง และการฟงเพอใหเกดความคดสรางสรรค ฝกใหมทกษะการเขยน เชน การท ารายงาน การรวบรวมความคดส าคญ การเขยนเพอแสดงการจ าแนก แจกแจง แบงชน การสรป นอกจากนประมวล ศรผนแกว (2540: 16-19) กลาววาการจดกจกรรมการเรยนในวชาวทยาศาสตร เพอสงเสรมใหนกเรยนพฒนาการสอสารเปนคณลกษณะทตองฝกชา ๆ และสามารถฝกทกษะในการสอสาร การเลาหรอพดทางวทยาศาสตรเปนการใหขอมลขาวสาร และแนวคดส าคญทางวทยาศาสตรทมเหตผล การเขยนบนทกสรปการไปทศนศกษาหรอการศกษาภาคสนามในโอกาสทนกเรยน กลบมาจากทศนศกษาหรอศกษาภาคสนาม การเลาหรอบนทกสงทสงเกตในเรองใดเรองหนงกจกรรมในการจดแสดงผลงานหรอการน าเสนอผลงานทางวทยาศาสตร และการพดหรอการอภปรายทางวทยาศาสตร

91

นอกจากน สวชา ศรมงคล (2557: 47) ไดกลาววา การปลกฝงพฤตกรรมดานทกษะการสอสาร ทตองการใหผเรยนแสดงออกไดวา และพฤตกรรมทตองการใหผเรยนแสดงออกจะครอบคลมทงการฟง การพด การอาน และการเขยนในเรองทเกยวของกบวทยาศาสตร และอาจมการสอสารผานเทคโนโลยสารสนเทศ การจดแสดงผลงานหรอการสาธต การอานจบใจความส าคญของบทความ หนงสอ การฟงเรองราวจากเทปบนทกเสยง การตอบค าถามเพอแสดงความร ความคด และเขยนสรปสาระส าคญจากบทเรยน การอาน การฟง

ผวจยไดฝกทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรโดยใชปญหาเปนฐานโดยมการเรยนรปญหาเปนจดเรมตนในการเชอมโยงความรทมอยเดม ใหผสมผสานกบขอมลใหม มการแบงกลมท าความเขาใจปญหาและวางแผนการเรยนรวมกน นกเรยนมโอกาสไดแลกเปลยนความร ความคด กบเพอน ๆ และนกเรยนสามารถแสดงความคดเหนไดอยางอสระ เรยนรการแกปญหาโดยผานการสบเสาะหาความรและเรยนรดวยการคนพบ การอานบทความ การดวดทศนเพอจบใจความส าคญแลวออกมาอภปรายหนาชนเรยน บนทกการเรยนรจากประเดนหวขอทศกษาคนควา การแสดงความคดเหนเกยวกบเรองราวทางวทยาศาสตรทไดจากการศกษาคนควา การจดกจกรรมโตวาทเพอน าความรทไดจากกระบวนการเรยนรออกมาถายทอด อภปรายโดยใชเหตผล และการน าเสนอผลงานทางวทยาศาสตร ทไดจากการศกษาคนควา หรอการทดลองทางวทยาศาสตร จงสงผลใหนกเรยนมทกษะในการสอสารทางวทยาศาสตรเพมขน และในการฝกทกษะในการสอสารทางวทยาศาสตรนนจะตองท าหลากหลายวธเพอใหเกดการเรยนรไดดยงขน ซงสอดคลองกบกรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2546: 164) ไดระบไววา ผสอนตองจดกจกรรมทหลากหลายเพอสรางความสามารถในการสอสารโดยการใชสถานการณ หรอปญหาตาง ๆ เพอใหใกลเคยงกบชวตจรงใหผเรยนมโอกาสฝกการสอสาร โดยใหผเรยนไดฝกการสอสารมปฏสมพนธตอกน มการแสดงออกดานภาษาและใชเทคนค การคดระดมสมอง มการพดอภปรายออกมาใหผอนไดรบรมการยอมรบตนเองและสามารถสอสารกบคนอนไดอยางอสระ ลดการปกปองตวเองลง รวมทงในการเรยนการสอนควรมการจด สภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร และใหมบรรยากาศแหงการยอมรบทผเรยน ตลอดจนเลอกกจกรรมทผเรยนทกคน ไดมสวนรวม เปนกจกรรมทมความหมายและเปนประโยชนในการสอสาร ระหวางผสอนกบผเรยนและผเรยนกบผเรยน สอดคลองกบ Akinoglu and Tandogan (2007: 73) กลาววาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานชวยพฒนาระดบการเขาสงคมและทกษะการสอสารของนกเรยนโดยใหพวกเขาท างานเปนทม นกเรยนสามารถเหนเหตการณหลายมตและมมมมองทลกลงไปและพฒนาการควบคมอารมณของนกเรยนนอกจากน ศศเทพ ปตพรเทพน (2557: 31) กลาววา การสอสารทางวทยาศาสตรทมประสทธภาพชวยใหความรทนกวทยาศาสตรสรางขนนนไดรบการถายทอดไปสสาธารณชน อนกอใหเกดความเขาใจในวทยาศาสตรเพมมากขนในวงกวาง

จากการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานท าใหผเรยนมความสนใจ กระตอรอรนทจะเรยน ผเรยนเกดความสนกสนาน ราเรง ไดซกถาม แสดงความคดเหนสงผลใหผเรยนมการพฒนาความสามารถในการสอสารทางวทยาศาสตรทง 4 ดานดงตอไปน

ดานการเขยน ผวจยไดฝกทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานการเขยนในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ตงแตขนก าหนดปญหาผสอนแจกแบบบนทกประเดนปญหาโดยใหนกเรยนแตละกลมชวยกนวเคราะหและระบประเดนปญหาโดยนกเรยนจะแสดงความสามารถและ

92

พฒนาในทกษะการเขยน ทงการเขยนสรปใจความส าคญจากเนอหาทไดรบ การเขยนแสดงความคดเหนในใบกจกรรม ขนท าความเขาใจกบปญหา สมาชกในกลมชวยกนน าเสนอประเดนทตองการศกษาเพมเตมภายในกลม เชน ค าศพทวทยาศาสตร วธการแกไขปญหา นกเรยนออกแบบการทดลองและวางแผนการปฏบตงาน เขยนสรปเนอหาทตนไดรบและศกษาคนควาในทก ๆ คาบ โดยเขยนในแบบบนทกการเรยนรจากนนนกเรยนน าขอสรปของกลมเขยนลงในแบบบนทกการศกษาคนควาและการแกปญหา ขนด าเนนการศกษาคนควาผวจยใหนกเรยนศกษาคนควาขอมลจากเอกสารเพมเตม โดยผสอนเสรมสรางความรและทกษะใหกบผเรยนเกยวกบการเลอกใชขอมลทนาเชอถอจากแหลงขอมลทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยตาง ๆ นกเรยนด าเนนการทดลองและเขยนรายงานการทดลองและบนทกผลการทดลองทได ขนสงเคราะหความรขนนผสอนใหนกเรยนทบทวนความรทไดจาก เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอมโดยนกเรยนตองน าความรทไดจากการศกษาคนควาเขยนตอบค าถามในแบบฝกทบทวนความร และนกเรยนเขยนรายงานผลการเรยนรในแตละวนในสมดของตนเองทงทางดานค าศพทวทยาศาสตร เนอหาทไดเรยนร ปญหาอปสรรคทพบเจอในระหวางการเรยนรเพอเขยนสรปสงทไดรบทงหมดหลงจากจบบทเรยน และขนสรปและประเมนคาของค าตอบ นกเรยนแตละกลมคดรปแบบ วธการน าเสนอใหนาสนใจ จากประเดนปญหาของแตละกลมเตรยมน าเสนอแกเพอนในชนเรยน เชน การท าแผนผงความคด การจดบอรดสมมนา ซงเปนการพฒนาและสรางเสรมทกษะการเขยน สอดคลองกบมงกร ทองสขด (2535: 143-151) กลาวไววา นกเรยนมโอกาสทแสดงความสามารถในการเขยนไดมากมาย เชน การท าการบาน การตอบปญหา การรวบรวมความคดส าคญ เปนการเขยนเกยวกบขอคดการวจารณ นกเรยนจะตองรจกการเลอก การตดสนใจมากกวาการใชความจ า การสรป เปนการเขยนเพอตอบปญหาการแสดงผลการทดลอง การรายงาน เปนตน สอดคลองกบแนวคดของ จรลกษณ จรวบลย (2546: 7) ไดกลาววา การถายทอดความคดหรอการสอสารสงทตนคดไวในใจดวยการเขยนออกมาเปนลายลกษณอกษรและเปนประโยคทสมบรณนนถอไดวาเปนการบรรลวตถประสงคของการเขยนหรอกลาวไดวาการเขยนเปนทกษะการศกษาระดบสงสดและเปนสวนทยากทสด เพราะจะตองถายทอดความคดความเขาใจ โดยการบรรยายเปนตวอกษรเพอใหผอนเขาใจตรงตามทตนเองตองการจะสอดวยเหตผล

ดานการอาน ผวจยไดฝกทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานการอานในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกอนเรมกจกรรมการเรยนการสอนทกครงในแตละคาบนกเรยนจะตองออกมาน าเสนอขาวสารปจจบนทนกเรยนศกษาคนความาน าเสนอใหเพอน ๆ ไดสะทอนความคดเหนซงกนและกน เพอใหนกเรยนไดพฒนาทกษะการอานและการฟงไปพรอม ๆ กน ในขนก าหนดปญหา ผสอนใหนกเรยนอานบทความวทยาศาสตร สถานการณปญหาทตนไดรบ นกเรยนอานเพอสรปความและจบใจความส าคญ โดยท าความเขาใจเกยวกบค าศพททางวทยาศาสตร ขอความของสถานการณปญหาของกลมทตนไดรบ ตงค าถามและระบประเดนปญหา ขนด าเนนการศกษาคนควา นกเรยนศกษาคนควาขอมลจากเอกสารเพมเตม อานหนงสอประเภทวชาการซงมความถกตองดานขอมล ทนสมย และสามารถใชในการอางองได ขนสงเคราะหความร นกเรยนอานจาก แบบบนทกการเรยนรของเพอนภายในกลม วเคราะหและสรปความของเรอง สอดคลองกบ สนนทา มนเศรษฐวทย (2543: 4-9) ไดกลาววาการอานเปนเครองมอทส าคญทใชในการตรวจหาความรและมจดมงหมายใน

93

การอานเพอสรปแนวคดการอานเพอตอบค าถามและอานเพอพฒนาความคดท าใหนกเรยนมความรเพมขนมความเฉลยวฉลาด อาศยความรและแนวคดจากการอานไปสนทนาโตตอบกบผอนได

ดานการฟง ผวจยไดฝกทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานการฟงในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ขนก าหนดปญหา ผสอนใหนกเรยนดวดทศน เรอง มหาวบตภยธรรมชาตผลพวงจากการตดไมท าลายปา ผสอนสมนกเรยน 5 คน ออกมาน าเสนอเรองราวปญหาทเกดขน วธการแกปญหา สงทนกเรยนเหนในวดทศน เกดขนมาจากสาเหตใด ซงนกเรยนตองจบใจความส าคญของสถานการณและความคดเหนของเรองราวแลวตอบค าถาม ขนท าความเขาใจกบปญหา ผสอนแจกแบบบนทกการศกษาคนควาและการแกปญหา แลวระดมสมองในการคดวเคราะหสาเหตของปญหาในหวขอทไดรบ ขนสงเคราะหความร สมาชกแตละคนรวบรวมขอมล ผลทไดจากการทดลองและน าความรทไดจากการศกษาคนความาแลกเปลยนเรยนรในแบบบนทกการเรยนรทตนไดไปศกษาหาขอมล โดยนกเรยนแตละคนตองรบฟงความคดเหนของเพอน นกเรยนตองท าความเขาใจวาผพดแฝงสารใดไว และขนสรปและประเมนคาของค าตอบนกเรยนแตละกลมรวมกนสรปองคความรทไดอกครงโดยผสอนชวยแนะน าเพมเตม สอดคลองกบแนวคดของศศเทพ ปตพรเทพน (2558) ไดกลาววา การฟงทางวทยาศาสตรจ าเปนตองอาศยการคดวจารณญาณและการเรยนรวทยาศาสตรเพอใหสามารถเลอกรบและเขาใจสารทางวทยาศาสตรไดอยางถกตอง ผฟงสามารถเชอมโยงสงทฟงไปสการคดในระดบทสง กอใหเกดมนษยสมพนธกบผอน

ดานการพด ผวจยไดฝกทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานการพดในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในขนก าหนดปญหา ผสอนใหนกเรยนดวดทศน เรอง มหาวบตภยธรรมชาตผลพวงจากการตดไมท าลายปา ออกมาน าเสนอเรองราวปญหาทเกดขน วธการแกปญหาวา สงทนกเรยนเหนในวดทศน เกดขนมาจากสาเหตใด ขนท าความเขาใจกบปญหาสมาชกในกลมชวยกนน าเสนอประเดนทตองการศกษาเพมเตมภายในกลม โดยมประธานเปนผน าการอภปรายโดยกระตนใหสมาชกเกดความสนใจทจะน าเสนอความคดเหน เพอใหบรรลวตถประสงค เชน ค าศพทวทยาศาสตร วธการแกไขปญหา เนอหาดานทรพยากรแตละประเภท เปนตน ใหนกเรยนน าขอสรปของกลมเขยนลงในใบแบบบนทกการศกษาคนควาและน าเสนอหนาชนเรยน ขนสรปและประเมนคาของค าตอบ ผสอนใหนกเรยนแตละกลม โตวาทซงจะประกอบไปดวยฝายคานและฝายเสนอ โดยมญตตในการโตวาทวา “ทรพยากรน ารจะสทรพยากรดน” “รกษปาไมดกวารกษชนดพนธตางถน” และ “อากาศดมคากวาสตวปา” ซงนกเรยนทง 6 กลมนนท าไดดมาก มการใชถอยค าทเหมาะสมมวจารณญาณ พดจาฉะฉาน ชดเจน ไดใจความ มการใชเหตผลเชอมโยงกบสถานการณในปจจบน ไมมการอคตและน าความคดเหนสวนตวมาปะปน ใจกวางและยอมรบความคดเหนของผอน บรรยากาศโดยรวมครกครนมาก เมอตวแทนกลมตนเองออกมาน าเสนอ สมาชกภายในกลมจะแสดงความสนใจและสงเสยงใหก าลงใจเพอนๆ ทออกมาเปนตวแทน ดงตวอยางความคดเหนของนกเรยน ทวา “…กจกรรมโตวาทนเปนกจกรรมทสนก ตนเตน สามารถฝกทกษะการฟง การพด การแสดงความคดเหน และการท างานเปนทม การกลาแสดงออก การยอมรบฟงความคดเหนของผอน…” ซงนกเรยนตองใชแนวคดเกยวกบวทยาศาสตรมาโตแยงและหาเหตผล ขนน าเสนอและประเมนผล นกเรยนแตละกลมน าเสนอหนาชนเรยน กลมละ 15 นาท น าเสนอทงในรปแบบการใชสอ Power Point บอรดสมมนา การน าเสนอและการแสดงความคดเหนท าใหเหนถงความเขาใจของธรรมชาตของวทยาศาสตร (Nature of

94

Science; NOS) ของผเรยน ทงการมเหตผลในการตอบค าถาม ใชหลกการทางวทยาศาสตรทไดจากการสงเกต คนควาและตรวจสอบมาอธบายขอมล สอดคลองกบสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตร กระทรวงศกษาธการ (2546: 152) กลาวไววาการสอสารทางวทยาศาสตรเปนการแสดงความคด การแลกเปลยนความรหรอการน าความคด หลกการทางวทยาศาสตรทไดจากการท ากจกรรมการเรยนร สอสารใหผอนเขาใจไดอยางถกตองและชดเจน ดวยการฟง การพด การอาน และการเขยน การฝกทกษะการสอสารใหแกผเรยนสามารถท าไดดวยการใหผเรยนไดท ากจกรรมคอ การเลาหรอการเขยนสรปเรองราวทางวทยาศาสตรทไดเหน ฟงและอานจากหนงสอพมพ วารสารหนงสอ โทรทศนหรอทางอนเตอรเนต การศกษาภาคสนาม การสบคนจากแหลงการเรยนร การเขยนรายงานการน าเสนอผลงานหรอการจดแสดงผลงาน สอดคลองกบกรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2546: 228-229) สรปไดวา การมอบหมายงานใหนกเรยนไปศกษาคนควาหรอพาไปทศนศกษา แลวน ามาพดน าเสนอหรอเขยนสรปเรยงเรองราวทางวทยาศาสตรทไดจากการทศนศกษา การอานหนงสอ การดโทรทศน รวมทงรวมทงการใหนกเรยนจดแสดงผลงานใหเปนเพอน ๆ ในชนเรยนหรอทงโรงเรยนไดชมผลงานทไดจากการปฏบตกจกรรมเปนการฝกทกษะในการสอสารทดวธหนง

จากเหตผลทกลาวมาขางตน ผวจยจงสรปไดวา ในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเพอพฒนาทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรของนกเรยน โดยมการฝกความสามารถในการสอสารทางวทยาศาสตรนน ชวยสงผลใหนกเรยนมคะแนนทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอมสงขน

3. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐาน คะแนนเจตคตตอวทยาศาสตรกอนเรยนมคาเฉลยเทากบ 3.37 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.37 หลงเรยนมคาเฉลยเทากบ 3.90 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.38 และเมอทดสอบความแตกตางของคะแนนเฉลยเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานพบวา หลงการจดการเรยนรสงกวากอนการจดการเรยนรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ทงนเนองจากนกเรยนไดเรยนรวทยาศาสตรจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ซงการจดกจกรรมการสอนดงกลาวสงผลใหนกเรยนมเจตคตตอวทยาศาสตร 4 ลกษณะเพมขนดงตอไปน

3.1 ความสนใจในกจกรรมทางวทยาศาสตร จากการพจารณาขนตอนของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานตงแตขน

ก าหนดปญหา เรมตนการจดการเรยนการสอนโดยใชความรทเกดขนในชวตประจ าวนเปนตวอยางปญหา ท าใหนกเรยนเขาใจงายและเกดความคนเคย ผานการน าเสนอดวยวดทศน และการอานบทความสถานการณปญหา ซงท าใหนกเรยนเกดความสนใจในการอานหนงสอ บทความ ขาวสารเกยวกบวทยาศาสตรและอยากรอยากเหนเรองทจะศกษาตอไป ขนท าความเขาใจกบปญหา นกเรยนแตละคนในกลมจะตองรวมมอกนศกษาหาความร และแลกเปลยนความคดเหนซงกนละกน มการระดมสมองในการคดวเคราะหสาเหตของปญหา ท าใหนกเรยนกลาแสดงออกมากยงขน ซงสอดคลองกบ เพราพรรณ เปลยนภ (2542: 100) ไดอธบายไววา “การจดสถานการณใหบคคลมปฏสมพนธรวมกนจะท าใหผเรยนอาจรบความคดความรสกของผอนมาเปนของตนซงมอทธพลตอการเปลยนแปลงเจตคตของนกเรยน” และในขนด าเนนการศกษาคนควานกเรยนไดเรยนรดวยตนเองผานการลงมอท า ปฏบตการทดลองในปญหาทสนใจตอเนองจากขนท าความเขาใจปญหาสงผลใหนกเรยนเรยนร

95

วทยาศาสตรดวยความตงใจ สอดคลองกบผลการวดเจตคตตอวทยาศาสตรหลงเรยนพบวา นกเรยนมคะแนนเฉลยดานความสนใจในกจกรรมวทยาศาสตรอยในระดบด คะแนนเฉลยเทากบ 3.71 คะแนน นอกจากนนกเรยนมความสนใจในกจกรรมทางวทยาศาสตร ดงตวอยางความคดเหนของนกเรยน ทวานกเรยนมความสนใจเขารวมกจกรรมทางวทยาศาสตรนอกหองเรยนในลกษณะตาง ๆ ทหลากหลายไดแก กจกรรมคายวทยาศาสตร การเขารวมงานวทยาศาสตรประจ าป ณ มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ และปตตาน รวมทงสนใจคนควาขอมลวทยาศาสตรนอกเหนอจากบทเรยน ไดแก การดสารคดเกยวกบสตวโลก ตดตามขาวสารวทยาศาสตรมากขน เปนตน

3.2 การเหนความส าคญและคณคาของวทยาศาสตร จากการพจารณาขนตอนของจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในขนก าหนดปญหานกเรยนไดแนวคดจากการอานสถานการณเกยวกบปญหามลภาวะสงแวดลอม ท าใหนกเรยนไดเขาใจถงผลกระทบทจะสงผลตอการด าเนนชวต เชน การผลตเกลอสนเธาวในเชงพาณชย โดยการสบน าเกลอใตดนขนมาตมหรอตาก ท าใหปญหาดนเคมแพรขยายออกไปกวางขวาง ดงนน ความรทางวทยาศาสตรจงมความส าคญอยางยงทจะมาแกปญหาทรพยากรธรรมชาตใหดขน ในขนสงเคราะหความรและขนสรปและประเมนคาของค าตอบนกเรยนไดน าแนวคดทไดจากการก าหนดปญหาทเกยวกบปญหามลภาวะสงแวดลอมในแตละหวขอ มาท าการทดลองเพอหาวธการมาแกไขปญหาตาง ๆ ทราบถงผลกระทบทเกดขนจากการท าลายทรพยากรธรรมชาตทงทรพยากรน า ดน อากาศ ปาไม สตวปาและชนดพนธตางถน ท าใหนกเรยนไดเขาใจเนอหาบทเรยนวทยาศาสตร แลวยงชวยใหนกเรยนตระหนกถงความส าคญของความรทางวทยาศาสตรอกดวย สอดคลองกบผลของเจตคตตอวทยาศาสตรดานการเหนความส าคญและคณคาของวทยาศาสตรหลงเรยนอยในระดบด คอ 4.11 คะแนน นอกจากนนกเรยนยงเหนวาการเรยนรวทยาศาสตรมความส าคญตอมนษย ดงตวอยางความคดเหนของนกเรยน ทวา หากขาดการเรยนรวทยาศาสตรจะสงผลใหสงคมไมมการพฒนา ทงการศกษาเพราะวทยาศาสตรมบทบาทในชวตประจ าวน ท าใหเศรษฐกจและสงคมเจรญกาวหนากอใหเกดสงอ านวยความสะดวกตาง ๆ และนกเรยนยงใหสมภาษณวา ความรวทยาศาสตรเปนพนฐานในการเรยนหลาย ๆ สาขาวชา นกเรยนสามารถน าความรทางวทยาศาสตรไปใชในการเรยนตอในระดบสงขน นอกจากนยงท าใหตนเองมทกษะดานการสงเกต การตงค าถาม การทดลอง และดงตวอยางความคดเหนของนกเรยน ทวา หลาย ๆ อาชพลวนใชความรวทยาศาสตรทงสน ไมวาจะเปน แพทย พยาบาล วศวกร เปนตน โดยใหความเหนวาอาชพเหลานลวนมความส าคญตอคนในสงคม

3.3 การตระหนกในคณและโทษของการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลย จากการพจารณาขนตอนของจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในขนการด าเนนการ

ศกษาคนควา นกเรยนลงมอปฏบตการทดลองตามสถานการณปญหาทกลมตนเองไดรบน าความรนนมาอธบายลกษณะทเหมอนหรอแตกตางกนของสงเดยวกนทงดานประโยชนและขอจ ากด ในขนสงเคราะหความร ไดดงตวอยางการเรยนเรอง ทรพยากรอากาศนกเรยนอธบายถงประโยชนของคารบอนไดออกไซด เกดจากการเผาไหมทสมบรณของธาตคารบอนหรอสารอนทรยรวมกบการหายใจของพ ชและสตว ทป ลอยออกมา ปก ตแลวธรรมชาตจะมกลไกควบคมปรมาณของแก สคารบอนไดออกไซดโดยการดดซมของพชไปใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ท าใหเกดประโยชนแกพช แตเมอมการเผาไหมเชอเพลงจากยานพาหนะ เผาขยะ การเผาปาไมเพมมากขนปรมาณแกส

96

คารบอนไดออกไซดในบรรยากาศจงเพมปรมาณมากขนจะเปนผลใหสงมชวตไดรบอนตรายจากการสดดมแกสคารบอนไดออกไซดเขาไป ลกษณะดงกลาวท าใหนกเรยนตระหนกในคณและโทษของการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลย สอดคลองกบ คณะอนกรรมการพฒนาหลกสตรและผลตอปกรณการสอนวทยาศาสตร (2525 อางถงใน สรกฤช ฆารโสภณ, 2552: 32) กลาววา การน าตวอยางทเกดขนในชวตประจ าวนซงเปนปญหาสงคมแลวใหนกเรยนชวยกนคดเพอหาทางแกปญหาตาง ๆ และการใชค าถาม หรอการสรางสถานการณเปนเครองมอทชวยกระตนใหผเรยนสามารถสรางเจตคตไดดสอดคลองกบผลของเจตคตตอวทยาศาสตรดานการเหนความส าคญและคณคาของวทยาศาสตรหลงเรยนอยในระดบด คอ 3.56 ดงตวอยางความคดเหนของนกเรยน ทวา “… การเรยนเรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ตระหนกใหประหยดพลงงานในการใชไฟฟามากยงขน เหนคณคาในการรกษาสงแวดลอมโดยเรมจากทบาน…” นกเรยนไดท าการเปรยบเทยบคายนตไฟฟาทใช 3 เดอน พรอมกบการค านวณหาคาการปลอยคารบอนไดออกไซน พบวา คาไฟฟาลดลง และปรมาณคาการปลอยคารบอนไดออกไซนลดลงเชนกน นอกจากนนกเรยนยงตระหนกถงการใชไฟฟาทโรงเรยนอกดวย

3.4 การเลอกใชแนวทางหรอวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบต จากการพจารณาขนตอนของจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐานใน ขนการ

ด าเนนการศกษาคนควา ตวอยางเชน สงมชวตทอาศยในแหลงน าบงชถงคณภาพน าในบรเวณโรงเรยน นกเรยนน าองคความรทไดจากขนท 1 และ 2 มาเพอหาแนวทางในการแกปญหาจากนนลงมอท าการทดลองหรอสรางชนงานโดยใชวธการทางวทยาศาสตรตงแตการตงปญหา การออกแบบการทดลอง การลงมอท าการลดลองและสรปผลการทดลอง ซงความรเหลานสามารถฝกใหนกเรยนใชแนวทางและวธการทางวทยาศาสตรน ามาแกปญหาในชวตประจ าวนตอไปได ขนสงเคราะหความร นกเรยนสามารถน าความรเกยวกบการใชทรพยากรธรรมชาตอยางเหมาะสมใหไดประโยชนสงสด โดยการน ามาใชซ า (reused) หรอลดปรมาณการใชใหนอยลง หรอน าของเสยมาใชประโยชนหรอ ร ไซเคล (recycle) เพอใหมลพษในสงแวดลอมลดนอยลง ขนสรปและประเมนคาของค าตอบ ผสอนใหนกเรยนแตละกลม โตวาทประกอบไปดวย 3 ญตต ดงตอไปน ทรพยากรน ารจะสทรพยากรดน รกษปาไมดกวารกษชนดพนธตางถน และอากาศดมคากวาสตวปา จะเหนไดวาในขณะโตแยงนกเรยนตองรวบรวมความรและสงเคราะหความรทไดจากการศกษาคนควาทงแนวคดเกยวกบวทยาศาสตรมาโตแยงและหาเหตผลทจะขดแยงอกฝายโดยใชเหตผลทางวทยาศาสตร สอดคลองกบผลของเจตคตตอวทยาศาสตรดานการเหนความส าคญและคณคาของวทยาศาสตรหลงเรยนอยในระดบด คอ 3.99 คะแนน ดงตวอยางความคดเหนของนกเรยน ทวา วทยาศาสตรสรางคนใหมกระบวนการคด มเหตมผล วเคราะหปญหาในสถานการณทเปนจรงในชวตประจ าวน น าความรวทยาศาสตรมาเพอแกปญหา ขอมลทกลาวมาขางตน ซงสอดคลองกบ พชรนทร ชกลน (2554: 50-51) กลาววา การสรางเจตคตทดแกผเรยนโดยใหผเรยนเหนประโยชนของวชานน ๆ อยางแทจรง มโอกาสหรอมสวนรวมในการเรยนการสอน สอดคลองกบความสามารถ ความถนดของตนเองเพอใหเกดความส าเรจในการเรยนอนเปนผลใหมเจตคตทดตอไป สอดคลองกบ ภพ เลาหไพบลย (2542: 123) กลาวไววา ผเรยนตองมโอกาสในการสบเสาะหาความรโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร จดกระท า ตความหมาย และใชขอมลจากสงแวดลอม คดหาเหตผลเพอทจะเกดความเขาใจสงแวดลอมและเปนผทมจตใจเปนวทยาศาสตร เชน การไมเชอเรองโชคลางและสงทผดจากธรรมชาตวาเปนสงศกดสทธ บษราคม บญกลาง

97

และคณะ (2558: 104) กลาวไววา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานท าใหนกเรยนเกดการเรยนร จากการศกษาคนหาค าตอบไดดวยตนเอง ท าใหเขาใจในสงทเรยนร เมอนกเรยนไดปฏบตการทดลองท าใหไมเบอหนาย สามารถน าความรทไดไปใชในชวตประจ าวนและเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ

จากเหตผลขางตนทไดกลาวมาทงหมด ท าใหสรปไดวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มเจตคตตอวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช 1.1 การน ารปแบบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไปใช ผสอนตองมการศกษาขอมลเพมเตมเกยวกบวธการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เพอน าความรทไดมาพฒนาการเรยนการสอนใหมประสทธภาพมากยงขน มการประยกตรปแบบการสอนใหเหมาะสมกบเนอหาวชานน ๆ และสอดคลองกบการเรยนการสอนทตองการยดผเรยนเปนส าคญ ขนตอนตาง ๆ สามารถปรบเปลยนใหมความยดหยนกบเนอหาและระยะเวลา 1.2 ผสอนและผเรยนจะตองเตรยมความพรอมโดยผสอนจะตองวางแผน การจดการเรยนรใหสอดคลองกบเนอหา เชน การวางแผนการจดกจกรรม เนอหาสาระทใชในการจดการเรยนร สภาพแวดลอม สอการเรยนร หาแหลงเรยนรทหลากหลาย เปนตน เพอใหการเรยนการสอนมประสทธภาพสงสด ผสอนจะตองชแจงวตถประสงคการจดการเรยนรและรปแบบการเรยนรใหชดเจนกอนการจดการเรยนร เพอใหผเรยนงายตอการเรยนร 2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 2.1 ผวจยจะตองมการเตรยมการในกรณทมผเรยนไมไดเตรยมแหลงขอมลในการศกษาคนความากอนลางหนา ควรจดสภาพแวดลอมส าหรบการเรยนรใหพรอม เพออ านวยความสะดวกแกนกเรยนใหไดปฏบตตามทผสอนก าหนด

2.2 ควรน าการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไปใชในรายวชา เนอหาและนกเรยนระดบชนอน ๆ เพอศกษาเปรยบเทยบผลทเกดกบนกเรยน

2.3 ควรน าการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานไปใชรวมกบการจดการเรยนรหรอแนวคดอนๆ ทสงเสรมหรอพฒนาทกษะดานอน เชน การคดสรางสรรค การโตแยง การคดอยางมวจารณญาณ เปนตน

98

บรรณานกรม

กมล ภประเสรฐ. (2533). กจกรรมและเครองมอวดผลสมฤทธทางการเรยน. [เอกสารการสอนชดวชา กจกรรมและเครองมอแนะแนว]. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. (2545). พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว.

_________. (2546) การจดสาระการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ: ครสภา ลาดพราว.

กระทรวงศกษาธการ. (2539). กระบวนการพฒนาแฟมผลงานของนกเรยน. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว.

_________. (2540). รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540. กรงเทพฯ: การศาสนา.

_________. (2545). หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ: โรงพมพองค การรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

_________. (2552). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

กอเกยรต พานชกล. (2537). พจนานกรมศพทนเทศศาสตร. กรงเทพฯ: บรษทพมพดการพมพ.

กองวจยทางการศกษา กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. (2542). การสงเคราะหรปแบบการพฒนาศกยภาพของเดกไทย ดานทกษะการสอสาร. กรงเทพฯ: การศาสนา.

กดานนท มลทอง. (2543). เทคโนโลยการศกษาและนวตกรรม (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: อรณการพมพ.

กตต กตตศพท. (2547). การประเมนตามสภาพจรง. วารสารโรงเรยนนายเรอ, 4(4), 8-18.

กตมา สรสนธ. (2533). ความรทางการสอสาร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

เกรยงศกด พลอยแสง. (2553). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนรายวชาภาษากบการสอสาร ทจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning / PBL). กรงเทพฯ: ภาควชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.

99

คณาจารยภาควชาภาษาไทยเพอการสอสาร มหาวทยาลยหอการคาไทย. (2541). ภาษาไทยเพอ การสอสาร. กรงเทพฯ: ดอกหญา.

จรลกษณ จรวบลย. (2546). คมอครและผปกครองสาหรบเดกทมปญหาทางการเรยนรการอาน. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว.

จารมน หนคง และ พลลภ พรยะสรวงศ. (2557). การเรยนรดวยการน าตนเองโดยใชปญหาเปนหลกเพอพฒนาทกษะการแกปญหา. วารสารวชาการครศาสตรอตสาหกรรม พระจอมเกลาพระนครเหนอ, 5(2), 185-189.

จรวฒน เพชรรตน และ อมพร ทองใบ. (2555). ภาษาไทยเพอการสอสาร. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

ชฎาภรณ ครองยต. (2548). การพฒนาแบบวดทกษะการสอสารดานการอาน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 2. (วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน).

ชยวฒน สทธรตน. (2553). 80 นวตกรรม การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ. กรงเทพฯ: แดเนกซ อนเตอรคอรปอเรชน จ ากด.

ชาครต ชมชน. (2539). การประเมนจากสภาพจรงในชนเรยน AUTHENTIC ASSESSMENT. สบคนเมอ 10 กนยายน 2559, สบคนจาก http://supervision.nfe.go.th/

ฐปนย ไทยโสภา. (2559). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ขนพนฐานและเจตคตตอวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ระหวางการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน และการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน. (วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม).

ทรงธรรม พลบพลาชย. (2553). การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน เรองความปลอดภยในชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน. (วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยศลปากร).

ทองจนทร หงศลดารมภ. (2538). การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (Problem Based Learning). กรงเทพฯ: ขาวสารกองบรการการศกษา.

ทวาวรรณ จตตะภาค. (2548). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการสอสารดวย การจดการเรยนรวทยาศาสตรแบบใชปญหาเปนฐาน. (วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ).

100

ทศนา แขมมณ. (2557). ศาสตรการสอน: องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ธนารกษ ปนเทยน. (2540). การประเมนตามสภาพจรง. ครเชยงราย, 33(175), 4-8.

ธนชนน ธรรมวพากย (2559). การพฒนากจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ทมผลตอ ความสามารถในการแกโจทยปญหาคณตศาสตร เรองการประยกตเกยวกบอตราสวนและรอยละ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2. (วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธ).

นพคณ แดงบญ (2552). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมวทยาศาสตร (สารนพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ).

นจญมย สะอะ. (2550). ผลของการเรยนแบบใชปญหาเปนฐานตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ลกษณะการเรยนรดวยตนเองและความพงพอใจตอการจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5. (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

นสรนทร บอซา (2558) ผลการจดการเรยนรตามแนวคดสะเตมศกษา (STEM Education) ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ความสามารถในการแกปญหาและความพงพอใจตอ การจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

นยม ศรยะพนธ. (2541). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสระหวางการเรยน แบบรวมมอกบการสอนตามคมอครของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

เนตรนภางค สญศรเมอง. (2545). ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสงเสรมทกษะการสอสารและการประเมนผลตามสภาพจรง. (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยเชยงใหม).

บนลอ พฤกษะวน. (2533). พฒนาทกษะการเขยนเชงสรางสรรค. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

บญน า อนทนนท. (2551:23). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนโยธนบ ารงทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร. (ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ).

101

บญเลยง จอดนอก. (2549). ผลการจดคายวทยาศาสตรทมตอพฒนาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรและเจตคตตอ วทยาศาสตรของนกเรยนชวงชนท 2. (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน).

บญศร ปราบณศกด และ ศรพร จรวฒนกล. (2538). การสอสารเพอพฒนาคณภาพการพยาบาล (พมพครงท 4). กรงเทพฯ: ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

บษราคม บญกลาง ประสาท เนองเฉลม และกมลหทย แวงวาสต (2558). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน การคดวเคราะหและ เจตคตตอการเรยนวชาวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ระหวางการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน กบการจดกจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน. วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม, 9(1), 136-154.

ปณตา วรรณพรณ. (2551). การพฒนารปแบบการเรยนบนเวบแบบผสมผสาน โดยใชปญหาเปนหลกเพอพฒนาการคดอยางมวจารณญาณของนสตปรญญาบณฑต. (วทยานพนธปรญญาครศาสตรดษฎบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย).

ปรเมธ วมลศร (2559). ยทธศาสตรชาต 20 ป อนาคตประเทศไทย เพอความมนคง มงคง ยงยน. สบคนเมอ 6 มกราคม 2560, สบคนจาก http://www.oic.or.th/sites/

ประกาศต สายธน. (2553). ผลการเรยนร ความคดสรางสรรค ความรบผดชอบและทกษะการแกปญหา ของนกศกษาทเรยนดวยบทเรยนบนเวบแบบ PBL กบการเรยนแบบ PBL เรอง การเขยนภาพฉาย ระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง. (วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม).

ประพศ พรมศลา. (2545). ผลการเรยนแบบรวมมอ โดยใชเทคนคการแบงกลมคละผลสมฤทธทมผลตอความสามารถในการฟงของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. (วทยานพนธปรญญา ครศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค).

ประเวศ วะส. (2538). ยทธศาสตรทางปญญาแหงชาต. มตใหม. 1(1), 30.

ประสาท เนองเฉลม. (2558). แนวการเรยนรวทยาศาสตรในศตวรรษท 21. วารสารพฒนาการเรยนการสอน มหาวทยาลยรงสต, 9(1), 136-154.

ปรชญา อาภากล และ การณนทน รตนแสนวงษ. (2541). ศลปะการใชภาษา การพด การเขยน (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรปทม.

ปราณ ทองค า. (2539). เครองมอวดผลทางการศกษา. ปตตาน: มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

102

ปรญญา สองสดา. (2550). ผลของการจดการเรยนการสอนแบบ 4 MAT เรอง ทศนยมและเศษสวน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการสอสารทางคณตศาสตร ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 1. (ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, มหาวทาลยศรนครนทรวโรฒ).

พรรณภา กจเอก. (2550). ผลการใชกจกรรมการเรยนรแบบกระตอรอรนตอผมสมฤทธทางการเรยน และเจตคตตอวชาเคม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 จงหวดปทมธาน. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม).

พวงรตน ทวรตน. (2529). การสรางและพฒนาแบบทดสอบผลสมฤทธ. กรงเทพฯ: ส านกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

พวงรตน บญญานรกษ. (2544). การเรยนรโดยใชปญหา Problem-Based learning. กรงเทพฯ: บรษท ธนาเพรส แอนด กราฟฟค จ ากดมนสภรณ วฑรเมธา.

พวงลกษ จนตะวน, วาสนา ตนมา และ สรพร กลวงศ. (2551). การพฒนาชดกจกรรมการจด การเรยนโดยใชปญหา (PBL) เปนหลก เรอง ระบบนเวศกวานพะเยา กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. (วทยานพนธการศกษามหาบณฑต,มหาวทยาลยนเรศวร).

พชรนทร ชกลน. (2554). การใชวจยเชงปฏบตการในการพฒนากจกรรมการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน วชาชววทยา เรองเคมพนฐานของสงมชวต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4. (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน).

พชต ฤทธจรญ. (2545). การวจยเพอพฒนาการเรยนร: ปฏบตการวจยในชนเรยน (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: ครศาสตรมหาวทยาลยราชภฏพระนคร.

พมพนธ เดชะคปต, และ พเยาว ยนดสข. (2558ก). รเนอหากอนสอนเกง. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

_________. (2558ข). การจดการเรยนรในศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เพราพรรณ เปลยนภ. (2542). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเทคโนโลย พระจอมเกลาธนบร.

ไพฑรย สนลารตน, กวสรา รตนากร และดวงใจ ไทยอบญ. (2538). ภาษาไทย 1 (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ไพศาล วรค า. (2556). การวจยทางการศกษา (พมพครงท 2). มหาสารคาม: โรงพมพมหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม

103

ภพ เลาหไพบรณ. (2542). แนวการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช จ ากด.

มรจ คงทรตน. (2553). ผลของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรโดยใชเทคนคแนวเทยบรวมกบวงจรการเรยนร 5E ทมตอความสามารถในการแกปญหาและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน. (วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย).

มงกร ทองสขด. (2535). การสอนวทยาศาสตรในชนประถมศกษา. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

มณฑรา ธรรมบศย. (2545). การพฒนาคณภาพการเรยนรโดยใช PBL (Problem-Based Laerning). วารสารวชาการ, 5(2), 11-17.

เยาวด วบลยศร. (2540). การวดผลและการสรางแบบสอบผลสมฤทธ (พมพครงท 2). กรงเทพ ฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ราตร นนทสคนธ. (2555). หลกการวดและประเมนผลการศกษา (พมพครงท 4). กรงเทพฯ: บรษท จดทอง จ ากด.

รงสรรค ทองสกนอก. (2547). ชดการเรยนการสอนทใชปญหาเปนฐานในการเรยนร (Problem-Based Learning) เรองทฤษฎจ านวนเบองตน ระดบชนมธยมศกษาปท 4. (วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ).

รชนกร หงสพนส. (ม.ป.ป.). การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน: ความหมายสการเรยนการสอน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม. วารสารมนษยศาสตรปรทรรศน, 26(1), 44-53.

รง แกวแดง. (2541). ปฎวตการศกษาไทย (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ส านกพมพมตชน.

รงอรณ เธยรประกอบ. (2549). การศกษาผลการใชชดกจกรรมฝกทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการวเคราะหเชงวทยาศาสตรของ นกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4. (สารนพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ).

รสดา จะปะเกย. (2558). ผลของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา และความพงพอใจในการจดการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6. (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

วรพจน วงศกจรงเรอง และ อธป จตตฤกษ. (2554). ทกษะแหงอนาคตใหม: การศกษาเพอศตวรรษท 21. แปลจาก 21st Century Skills: Rethinking How Students Learn. กรงเทพฯ: ส านกพมพ openworlds.

104

วเชยร เกตสงห. (2538). การวจยปฏบตการ. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพาณช.

วชร เกษพชยณรงค และ น าคาง ศรวฒนาโรทย. (ม.ป.ป.). การเรยนเชงรกและเทคนควธการจด การเรยนการสอนทเนนการเรยนเชงรก. กรงเทพฯ: สถาบนนวตกรรมการเรยนร มหาวทยาลยมหดล.

วชร ขนเชอ. (2545). การพฒนาชดการเรยนคณตศาสตร เรอง ตรรกศาสตรเบองตน โดยใชกระบวนการกลมเพอสงเสรมทกษะการสอสารของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4. (วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ).

วนด ตอเพง. (2553). ผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกทมตอผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร เรองโจทยปญหาเกยวกบสมการเชงเสนตวแปรเดยว ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1. (สารนพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ).

วจารณ พานช. (2556). การสรางการเรยนรสศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: มลนธสยามกมมาจล.

ศศเทพ ปตพรเทพน. (2558). วทยาศาสตรกบการสอสาร. กรงเทพฯ: เอพรล เรน พรนตง จ ากด

ศรชย กาญจนวาส. (2556). ทฤษฎการทดสอบแบบดงเดม (พมพครงท 7). กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศรพนธ ศรพนธ และ ยพาวรรณ ศรสวสด. (2554). การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ: วธการสอนแบบใชปญหาเปนหลก. วารสารมหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร, 3(1), 104-111.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท). (2543). มาตรฐานการเรยนรและสาระการเรยนรกลมวชาวทยาศาสตรและเทคโนโลย. กรงเทพฯ: หนวยการพมพ สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย.

_________. (2546). การจดสาระการเรยนร กลมวทยาศาสตร หลกสตรการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ: สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย.

_________. (2556). ผลการประเมน PISA 2012 คณตศาสตร และวทยาศาสตร บทสรปส าหรบผบรหาร. สมทรปราการ: บรษท แอดวานซพรนตง เซอรวส จ ากด.

_________. (2557). ผลการประเมน PISA 2012 คณตศาสตร การอานและวทยาศาสตร นกเรยนรอะไร และท าอะไรไดบาง. กรงเทพฯ: อรณการพมพ.

สนท ตงทว. (2531). ศลปะการสอนภาษาไทย ระดบมธยมศกษา. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

105

สมเกยรต พรพสทธมาศ. (2557). การประเมนผลการเรยนรชวยสงเสรมผเรยนใหมประสทธภาพ การเรยนร วทยาศาสตรในศตวรรษท ๒๑ ไดอยางไร?. วารสารวชาการ มทร.สวรรณภม, 2(1). 86.

สมจต ชวปรชา. (2540). วาทวทยา (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สมนก ภททยธน. (2546). .การวดผลการศกษา (พมพครงท 4). กาฬสนธ: ประสานการพมพ.

สรกฤช ฆารโสภณ. (2552). การแกปญหาและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลยเทคนคกาฬสนธ ในการเรยนวทยาศาสตรเรองสารชวโมเลกลโดยใชวธการจดการเรยนรวฏจกรการเรยนร 7 ขน. (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน).

ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. (2540). การเรยนการสอนเพอการเรยนรทแทจรงตาม แนวทางปฏรปการศกษา. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2544). รางแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและ การสอสาร เพอการศกษาแหงชาต. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต.

ส านกงานปฏรปการศกษา. (2545). ปญจปฏรป แนวทางสการปฏบต. กรงเทพฯ: พมพด.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2550). การจดการเรยนรแบบใชปญหา. กรงเทพฯ: กลมสงเสรมนวตกรรม การเรยนรของครและบคลากรทางการศกษา.

ส านกมาตรฐานการศกษาและพฒนาการเรยนร. (2550). แนวทางการจดการเรยนร แบบใชปญหาเปนฐาน. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

สน พนธพนจ. (2553). เทคนคการวจยทางสงคมศาสตร. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: บรษทวทยพฒน จ ากด.

สปปนนท เกตทต. (2541). การศกษาคอการเรยนรตลอดชวต. วารสารการศกษานอกโรงเรยน, 1(3), 5-7.

สนนทา มนเศรษฐวทย. (2543). หลกและวธสอนอานภาษาไทย (พมพครงท 5). กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

สภามาส เทยนทอง. (2553). การพฒนาความสามารถในการแกปญหา ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน. (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยศลปากร).

106

สมาล สมด. (2543). การพฒนากระบวนการแกปญหาทางวทยาศาสตรดวยชดฝกของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนเซนตดอมนก. (วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ).

สรยพนธ พนธธรรม. (2553). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน การคดแกปญหาและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 ระหวางการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน. (วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม).

สวชา ศรมงคล. (2557). การสงเสรมทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21: ทกษะการสอสารและความรวมมอในชนเรยนวทยาศาสตร เรองเซลลและองคประกอบของเซลลดวยสถานการณจ าลอง. (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน).

สวทย มลค า. (2546). วธการจดการเรยนรเพอพฒนาความรและทกษะ. กรงเทพฯ: ภาพการพมพ.

เสาวนย ศรนย. (2549). ผลการเรยนรวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนเทศบาล 2 จงหวดนครปฐม ทเรยนดวยการจดการเรยนการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตร. (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม).

เหมอนฝน สวรรณศร (2556). ความสมพนธวทยาศาสตรและเทคโนโลย. สบคนเมอ 23 ธนวาคม2559, ส บค นจาก http://ammzaa.blogspot.com/

อรทย วมลโนธ, ประภาศร สหอ าไพ และ อจจมา เกดผล. (2533). ภาษาไทย 2. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อรนช ดมหอม. (2556). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน การคดแกปญหาและเจตคตตอวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 ระหวางการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและการจดกจกรรมการเรยนร แบบเสาะหาความร 7 ขน. (วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม).

อาภรณ แสงรศม. (2543). ศกษาผลของการเรยนแบบใชปญหาเปนหลกตอลกษณะการเรยนรดวยตนเอง ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงแวดลอมและความพงพอใจตอ การเรยนการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย).

107

อรารกษ สวรรณพนธ. (2559). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน การคดแกปญหาและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ระหวางการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 7 ขน. (วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม).

อษา จนเจนกจ. (2544). การศกษาความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร และทกษะ การทดลองทางวทยาศาสตรของนกศกษาวศวกรรมเคมชนปท 2 ทไดรบการสอนดวยคอมพวเตอรชวยสอนประกอบการทดลอง เรองการวเคราะหตวอยางน า. (วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ).

เอกรนทร สมหาศาล และ สปรารถนา ยกตะนนทน. (2546). การออกแบบเครองมอวดและประเมนตามสภาพจรง. กรงเทพฯ: ไทยรมเกลา.

เอมอร จรสพนธ. (2550). การสรางชดการเรยนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร หนวยการเรยนสงมชวตและสงแวดลอมโดยใชรปแบบการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. (วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยบรพา).

Akcay, B. (2009). Problem-Based Learning in Science Education. Journal of Turkish Science Education, 6(1), 26-30.

Akinoglu, O., & Tandogan, R. Ö. (2007). The Effects of Problem-Based Active Learning in Science Education on Students’ Academic Achievement, Attitude and Concept Learning. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 3(1), 71-81.

Allen, D. E., & Duch, B. J. (1998). Thinking Toward Solutions: Problem-Based Learning Activities for General Biology. The United States of America: Harcourt Brace & Company.

Barrows H. & Tamblyn, R. M. (1980). Problem-based learning: An approach to medical education. New York: Springer.

Barrett, T. (2010). The problem‐based learning process as finding and being in flow. Innovations in Education and Teaching International, 47(2), 165–174.

Christensen, C. R. (1987). Teaching and the Case Metho. Boston: Harvard Business School Publishing.

108

Callison, D. (1998) Authentic Assessment. School Library Media Activities Monthly, 14(5), 42-50.

Çakir, Ö. S., & Tekkaya, C. (1999). Problem based learning and its application into science education. Hacettepe Universitesity, 15(1), 137-144.

Craker, D. E. (2006). Attitudes toward science of students enrolled in introductory level science courses at UW-La Crosse, UW-L Journal of Undergraduate Research, 9(1), 1-6.

Choi, H. J. (2007). The effect of problem-based video instruction on learner satisfaction, comprehension and retention in college courses. British Journal of Educational Technology, 38(5), 885-895.

Chan, C. L. (2008). The role of a PBL tutor: A personal perspective. Kaohsiung J Med Sci, 24(3), 34–8.

Coleman, M. R. (1995). Problem-Based Learning : A New Approach for teaching Gifted Students. Gifted Child Today, 18(3), 18-19.

Dehkordi, A.H., & Heydarnejad, M.S. (2008). The impact of problem-based learning and lecturing on the behavior and attitudes of Iranian nursing students. A randomised controlled trial. Danish Medical Bulletin, 55(4), 224-226.

Ferreira, M. M., & Trudel, A. R. (2012). The Impact of Problem-Based Learning (PBL) on Student Attitudes Toward Science, Problem-Solving Skills, and Sense of Community in the Classroom. Journal of Classroom Interaction, 47(1), 23-30.

Hung, W., Jonassen, D. H., & Liu, R. (2008). Problem-based learning. In J. M. Spector, J. G. van Merriënboer, M. D., Merrill, & M. Driscoll (Eds.), Handbook of research on educational communications and technology (3rd ed., pp. 485-506). New York: Erlbaum.

Inel, D., & Balim, A. G. (2010). The effects of problem-based learning in science and technology teaching upon students’ academic achievement and levels of structuring concepts. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 11(2), 1-23.

109

Knowles, S. M. (1975). Self-directed learning: A guide for learners and teachers. New York: Follett.

Kolber, B. J. (2011). Extended Problem-Based Learning Improves Scientific Communication in Senior Biology Students. Journal of College Science Teaching, 41(1), 32-39.

Etherington, M. B. (2011). Investigative Primary Science: A Problem-based Learning Approach. Australian Journal of Teacher Education, 36(9), 36-54.

Malik, M. A. (2010). Effect of Problem solving teaching strategy on 8th Grade students’ attitude towards Science. Journal of Education and Practice, 1(3), 16-27.

Mahmood, Y. S. (2014). Communication Skill. Surra Man Raa, 10(36), 303-307.

Mansor, A. N. et al. (2015). Managing Problem-based Learning: Challenges and Solutions for Educational Practice. Asian Social Science, 11(4), 259-268.

Mottet, T. P. et al. (2008). Instructional Communication Predictors of Ninth–Grade Student’ Affective Learning in Math and Science. Communication Education, 30(3), 231-247.

Nonye, M.A., David, J.G. & Mary, O.D. (2012). Promoting 21st – Century Skills in the Science Classroom by Adapting Cookbook Lab Activities: The Case of DNA Extraction of Wheat Germ. Retrieved June 15, 2017, from http://www.bioone.org/doi/full/10.1525/abt.2012.74.7.10

Reddi, C.V. (2009). Effective public relations and media strategy. PHI learning private limited: New Delhi.

Schmidt, H. G. (1993). Foundation of problem-based learning: Some exploratory notes. Medical Education, 27(5), 422-432.

Osborne, J. Simon, S., & Collins, S. (2003). Attitudes towards science: a review of the literature and its implications. Science Education, 25(9), 1049–1079.

Schmidt, H. G., Rotgans, J. I., & Yew, E. HJ. (2011). The process of problem-based learning: What works and why. Medical Education, 45(8), 792–806.

110

Tan, O. S. (2003). Problem-Based Learning Innovation: Using Probems to Power Learning in the 21st Century. Singapore: Cengange Learning.

________. (2004). Enhancing thinking through problembased learning approaches. Shenton Way, Singapore: Thompson.

Thabet, M., et al. (2017). The effect of problem-based learning on nursing students’ decision making skills and styles. Journal of Nursing Education and Practice, 7(6), 108-116.

Thakur, P., & Dutt, S. (2017). Problem based learning in biology: Its effect on achievement motivation of students of 9th standard. International Journal of Multidisciplinary Education and Research, 2(2), 99-104.

Tosun, C., & Senocak, E. (2013). The Effects of Problem-Based Learning on Metacognitive Awareness and Attitudes toward Chemistry of Prospective Teachers with Different Academic Backgrounds. Australian Journal of Teacher Education, 38(3), 61-70.

U.S. Department of Labor, Office of Disability Employment Policy (ODEP). (2012). Soft Skills to Pay the Bills – Mastering Soft Skills for Workplace Success. Retrieved December 24, 2016, from www.dol.gov/odep/topics/ youth/ softskills/

Van der Vleuten, C. P. M., Norman, G. R., & De Graaff, E. (1991). Pitfalls in the pursuit of objectivity: Issues of reliability. Medical Education, 25(2), 110-118.

Vernon, D. T. A., & Blake, R. L. (1993). Does problem-based learning work ? A meta-analysis of evaluation research. Academic Medicine, 68(7), 550-563.

Walton, H.J., & Matthews, M.B. (1998). Essentials of Problem-Based Learning. Medical Education, 23(6), 456-459.

White, H. (2001). Problem-Based Learning. STANFORD UNIVERSITY NEWSLETTER ON TEACHING, 11(1), 1-5.

Wood, D. F. (2003). ABC of learning and teaching in medicine. British Medical Journal, 326(8), 328–330.

111

Zou, X. (2011). Observation and Reflection on Problem-based Learning. Academy Publisher, 1(10), 1383-1387.

112

ภาคผนวก

113

ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญตรวจเครองมอ

114

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย รายชอผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย เรอง ผลของการจดการเรยนร

โดยใชปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6

แผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1. ดร. มฮด แวดราแม อาจารยประจ าภาควชาประเมนผลและวจย ทางการศกษา คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทร

2. ดร.ณฐน โมพนธ อาจารยภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

3. อาจารยศภกาญจน เสนะ อาจารยภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

4. ครประพนธ จองเดม ครช านาญการพเศษ โรงเรยนเบญจมราชทศ

อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน 5. ครนรย สาเมาะ ครช านาญการ

โรงเรยนเบญจมราชทศ อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม

1. ผศ.ดร. อสระ อนตนย อาจารยประจ าภาควชาวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

2. ดร. แววฤด แววทองรกษ อาจารยประจ าภาควชาวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

3. ครประพนธ จองเดม ครช านาญการพเศษ โรงเรยนเบญจมราชทศ

อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

115

4. ครนนทนา เจะโมง ครช านาญการพเศษ โรงเรยนเทศบาล 4 (บานอเมะ) อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

5. ครนรย สาเมาะ ครช านาญการ โรงเรยนเบญจมราชทศ

อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

แบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร 1. ครประพนธ จองเดม ครช านาญการพเศษ

โรงเรยนเบญจมราชทศ อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

2. ครนนทนา เจะโมง ครช านาญการพเศษ โรงเรยนเทศบาล ๔ (บานอเมะ) อ าเภอสายบร จงหวดปตตาน

3. ครอามนะฮ เดนหมาน ครช านาญการพเศษ โรงเรยนเทศบาล ๔ (บานศาลากนตง)

อ าเภอเมอง จงหวดสตล 4. ครอาซบน ขวญทอง ครช านาญการพเศษ

โรงเรยนเทศบาล ๒ (วดชนาธปเฉลม) อ าเภอเมอง จงหวดสตล

5. ครนรย สาเมาะ ครช านาญการ โรงเรยนเบญจมราชทศ

อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

แบบสงเกตพฤตกรรมดานทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร 1. ครประพนธ จองเดม ครช านาญการพเศษ

โรงเรยนเบญจมราชทศ อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

2. ครนนทนา เจะโมง ครช านาญการพเศษ โรงเรยนเทศบาล ๔ (บานอเมะ) อ าเภอสายบร จงหวดปตตาน

116

3. ครอามนะฮ เดนหมาน ครช านาญการพเศษ โรงเรยนเทศบาล ๔ (บานศาลากนตง)

อ าเภอเมอง จงหวดสตล 4. ครอาซบน ขวญทอง ครช านาญการพเศษ

โรงเรยนเทศบาล ๒ (วดชนาธปเฉลม) อ าเภอเมอง จงหวดสตล

5. ครนรย สาเมาะ ครช านาญการ โรงเรยนเบญจมราชทศ

อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร 1. ครประพนธ จองเดม ครช านาญการพเศษ

โรงเรยนเบญจมราชทศ อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

2. ครนนทนา เจะโมง ครช านาญการพเศษ โรงเรยนเทศบาล ๔ (บานอเมะ) อ าเภอสายบร จงหวดปตตาน

3. ครอามนะฮ เดนหมาน ครช านาญการพเศษ โรงเรยนเทศบาล ๔ (บานศาลากนตง)

อ าเภอเมอง จงหวดสตล 4. ครอาซบน ขวญทอง ครช านาญการพเศษ

โรงเรยนเทศบาล ๒ (วดชนาธปเฉลม) อ าเภอเมอง จงหวดสตล

5. ครนรย สาเมาะ ครช านาญการ โรงเรยนเบญจมราชทศ

อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

117

ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

118

แผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

รายวชา ชววทยา เพมเตม 5 ชนมธยมศกษาปท 6 หนวยการเรยนรเรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม เวลาเรยน 18 ชวโมง ผสอน นางสาวสารญา และสม 1. มาตรฐานการเรยนร/ผลการเรยนร

1.1 มาตรฐานการเรยนร ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความส าคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม

ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพ ทมผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความร และจตวทยาศาสตร สอสาร สงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

1.2 ผลการเรยนร - สบคนขอมล อภปราย และอธบายความสมพนธระหวางมนษยกบการใชทรพยากร - อภปราย อธบาย และสรปแนวทางการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทง

การอนรกษและการพฒนาทยงยนพรอมทงเสนอแนวทางในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต - สบคน ขอมล อภปราย และอธบายเกยวกบชนดพนธ ตางถน ท สงผลกระทบตอ

สภาพแวดลอม

2. จดประสงคการเรยนร - ดานความร (K)

1) สามารถบอกสาเหตทกอใหเกดความเปนพษของทรพยากรธรรมชาตได 2) สามารถบอกผลกระทบทจะเกดขนเมอขาดทรพยากรธรรมชาตแตละประเภทได 3) สามารถบอกแนวทางการจดการทรพยากรใหมความยงยนได 4) สามารถบอกความแตกตางระหวางชนดพนธตางถนรกรานกบชนดพนธตางถนไม

รกรานได 5) สามารถน าความรเรองการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตไปใชประโยชนใน

ชวตประจ าวน - ดานทกษะ/กระบวนการ/สมรรถนะของผเรยน (P)

1) ความสามารถในการสอสารทางวทยาศาสตร 2) ความสามารถในการแกปญหา 3) ความสามารถในการใชทกษะชวต 4) ความสามารถในการใชเทคโนโลย

119

- ดานคณลกษณะอนพงประสงค (A) 1) ตรงตอเวลา 2) มความรบผดชอบ 3) ใฝรใฝเรยน 4) มคณธรรม จรยธรรม

3. สาระส าคญ น า ดน อากาศ ปาไมและสตวป า เปนทรพยากรธรรมชาตทส าคญและจ าเปน ตอ การด ารงชวตของมนษย มนษยน าทรพยากรธรรมชาตมาใช ถาใชทรพยากรอยางไมเหนคณคาจะสงผลใหปรมาณของทรพยากรธรรมชาตลดลงและกอใหเกดมลพษตอสงแวดลอมรวมทงสงผลกระทบตอคณภาพชวตของมนษยดวย ดงนน มนษยจงตองมความรความเขาใจเกยวกบทรพยากรธรรมชาต เพอใชและจดการไดอยางเหมาะสม การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหบรรลถงเปาหมายอยางมประสทธภาพ ตองยดหลกการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอเปนแนวทางในการด าเนนงาน ในสงคมทมการพฒนาอยางยงยนจะตองมการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทด ซงตองอาศยความรวมมอจากหลาย ๆ ฝายทงภาครฐและเอกชนในเรอง การปรบเปลยนพฤตกรรมการใชทรพยากรธรรมชาตอยางถกวธ

ทรพยากรน า น า มความจ าเปนส าหรบสงมชวตเนองจากเปนสวนหนงของเนอเยอของพชและสตว ซงใน

ปจจบนน าเปนเครองบงชถงความเจรญทางดานอตสาหกรรมและเกษตรกรรม ยงมการพฒนาทางดานอตสาหกรรมและเกษตรกรรมมากเทาใด ความตองการน ากยงมากขนเทานน ดงนนความตองการน าตอไปในอนาคตของโลกจงยากทจะประมาณได ซงถอไดวาน าเปนทรพยากรทส าคญตอสงมชวตทกชนด สงมชวตใชประโยชนจากทรพยากรน าเพอด ารงชพในดานตาง ๆ เชน เปนทอยอาศยสบพนธขยายพนธ ตลอดจนใชในการอปโภคและบรโภค เปนตน

การตรวจสอบมลพษทางน า สามารถตรวจสอบไดโดยการหาความเปนกรด-เบส ปรมาณแกสออกซเจนทละลายในน า หรอคาดโอ คาบโอด ปรมาณสารโลหะหนก การฆาแมลงตลอดจนแบคทเรยกลมโคลฟอรมหรอฟคอลโคลฟอรม เปนตน

ทรพยากรดน ดน เปนทรพยากรทเกดขนตามธรรมชาต ซงสามารถใชแลวเกดทดแทนได ซงมนษยใช

ประโยชนจากดนในแงของแหลงปจจยสทงในดานการเกษตรการคมนาคม เปนตน ปจจบนประชากรมนษยเพมมากขนปญหาทเกดจากการใชทรพยากรดนกเพมมากขนจนท าใหเกดมลพษทางดน จากหลายสาเหต เชน การทงสงของตาง ๆ ลงในดน การใชสารเคมทางการเกษตร การทงสารกมมนตรงสจากทางการแพทย เกษตรกรรมและอตสาหกรรม หรอแมแตการทดลองระเบดปรมาณ นอกจากสาเหตดานปญหามลพษแลวยงมปญหาทเกดจากความเสอมโทรมของดน ไดแก การพงทลายของดน ดนขาดความอดมสมบรณ และดนทมคณสมบตไมเหมาะสมตอการเพาะปลกพช

120

ทรพยากรอากาศ อากาศ จดเปนทรพยากรธรรมชาตทไมมวนหมดสนและเปนทรพยากรทมความจ าเปนตอการ

ด ารงชวตของสงมชวตทกชนดประกอบดวยสวนผสมของสารหลายชนดดวยกนสวนใหญอยในสถานะแกส เชน ไนโตรเจน ออกซเจน คารบอนไดออกไซดและพบเปนสวนนอยในสถานะทเปนของเหลว เชน ไอน าและในสถานะของแขง เชน ฝนละออง

สภาพอากาศในแตละทองถนจะมความแตกตางกนทงนขนอยกบสภาพภมอากาศของทองถนนนและกจกรรมของคนในทองถน พบวาการวเคราะหคณภาพอากาศจะท าใหทราบวาในทองถนหรอชมชนนนมคณภาพอากาศอยในเกณฑดหรอมสารมลพษทปนเปอน หรอจดวาเปนมลพษทางอากาศมลพษทางอากาศ หมายถง การทอากาศมสารเคมหรอสารมลพษทปนเปอนอยในบรรยากาศในปรมาณทกอใหเกดอนตรายตอสงมชวตและมนษยอาจมสาเหตมาจากมลพษทเกดเองตามธรรมชาตหรอมลพษทางอากาศทเกดจากการกระท าของมนษย

ทรพยากรปาไม ปาไมเปนทรพยากรธรรมชาตทใชแลวเกดทดแทนได มประโยชนตอสงมชวตชนดตาง ๆ และ

สงแวดลอม เปนแหลงรวมของความหลากหลายทางชวภาพ เปนแหลงทอ านวยตอปจจย 4 ในการด ารงชวตของมนษย เปนแหลงขอมลตนน าล าธาร ชวยรกษาระดบอณหภมของโลก ควบคมปรมาณน าฝน ชวยในการอนรกษดนและน า และเปนแหลงทอยอาศยของสตวปา

ปจจบนสถานการณปาไมในประเทศไทยจากทเคยมความอดมสมบรณมปาไมรอยละ 50.33 กระทงป 2547 พนทปาไมเหลออยเพยงรอยละ 32.66 ซงแสดงใหเหนวาปาไมในประเทศไทยมแนวโนมทจะลดลงเมอเทยบกบในอดตกอใหเกดผลกระทบอนตามมา

ทรพยากรสตวปา สตวปาเปนทรพยากรธรรมชาตประเภททใชแลวเกดทดแทนได ซงพบวาในปจจบนจ านวน

สตวปาลดลงและมแนวโนมลดลงเรอย ๆ เนองจากพนทปาไมทเปนแหลงอาศยแหลงหากนและสบพนธของสตวปาไดลดลงอยางรวดเรว หรออาจมาจากสาเหตอนทเกดจากการกระท าของมนษยเชน การลาสตวปาเพอประโยชนทางดานเศรษฐกจ เปนตน

สาเหตทท าใหสตวปาลดจ านวนลงมหลายปจจยดวยกน เชน การท าลายแหลงทอยอาศยของสตวปาอนเกดจากฝมอมนษย การลาสตวปาเพอเปนอาหารหรอเปนเกมกฬา การลกลอบคาสตวปาเพอน าไปขาย น าสตวปาไปประกอบอาหารและการลดลงเนองจากประสบกบภยธรรมชาต เชน ไฟปา น าทวม ภาวะภยแลง เปนตน

ชนดพนธตางถน ชนดพนธตางถน หรอทเรยกวา เอเลยนสปชส (alien species) หมายถง สงมชวตทเกดขน

ในททแตกตางจากพนทการแพรกระจายตาม ธรรมชาต โดยสามารถจ าแนกออกไดเปน 2 ประเภท ตามบทบาททมผลตอระบบนเวศ คอ ชนดพนธตางถนไมรกราน และชนดพนธตางถนรกราน

121

4. สาระการเรยนร 4.1 ทรพยากรดน 4.2 ทรพยากรน า 4.3 ทรพยากรอากาศ 4.4 ทรพยากรปาไม 4.5 ทรพยากรสตวปา 4.6 ชนดพนธตางถน

5. กระบวนการจดการเรยนร การจดการเรยนรขนท 1 จ านวน 3 ชวโมง (ชวโมงท 1 – 3)

ขนตอน กจกรรมการเรยนร ขนก าหนดปญหา 1. ครแจงจดประสงคการเรยนร ขอตกลง วธการเรยน ทกษะการเรยนร

บทบาทของนกเรยน บทบาทของคร 2. ครแจงวธการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและใหนกเรยนท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร 3. ครใหนกเรยนดรปภาพเกยวกบทรพยากรธรรมชาตทสมบรณ ไดแก ทรพยากรดน น า อากาศ ปาไม และสตวปา ใหนกเรยนรวมกนอภปราย เกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพและยงยนนนท าไดอยางไร และมแนวทางในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตเพอใหอยตลอดไปไดอยางไรบาง 4. นกเรยนแบงกลมเปนกลมยอย กลมละ 7 คน ตามรปแบบกลมของ การเรยนรโดยปญหาเปนฐาน กลาวคอ ในกลมประกอบดวยนกเรยนเกง 1 คน ปานกลาง 4-5 คน และออน 1 คน นกเรยนแตละกลมเลอก ประธาน รองประธาน เลขานการของกลม และระบหนาทของแตละคนอยางชดเจน และมการสบเปลยนหมนเวยนกนท าหนาทประธาน รองประธาน เลขานการของกลม ในแตละขนของการแสวงหาความร พรอมกบชแจงลกษณะการเรยนรวา นกเรยนแตละคนในกลมจะตองรวมมอกนศกษาหาความร และแลกเปลยนความคดเหนซงกนละกน 5. ขอตกลงกอนเรมการจดการเรยนรในทกคาบนกเรยนจะตองน าเสนอขาวสารเกยวกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทงในประเทศและตางประเทศ โดยเรยงล าดบตามการหยบฉลาก และหลงการจดการเรยนรใน ทก ๆ คาบนกเรยนตองเขยนบนทกการเรยนร สงทไดรบจากการจดการเรยนร

122

ขนตอน กจกรรมการเรยนร 6. ครใหนกเรยนดวดทศน เรอง มหาวบตภยธรรมชาตผลพวงจากการตดไมท าลายปา ครสมนกเรยน 5 คน ออกมาน าเสนอเรองราวปญหาทเกดขน วธการแกปญหานกเรยนวา สงทนกเรยนเหนในวดทศน เกดขนมาจากสาเหตใด โดยครพดถงปญหาความหลากหลายทางชวภาพในปจจบนใหนกเรยนทราบวา ในประเทศไทยไดประสบปญหาดานความหลากหลายทางชวภาพอนเนองจากกจกรรมตาง ๆ ของมนษย เชน การใชถานหน น ามน แกสธรรมชาตอยางฟมเฟอยท าใหเกดปญหาการขาดแคลนพลงงาน ปาไมทเปนแหลงตนน าล าธารถกท าลายท าใหขาดแคลนแหลงตนน าล าธาร เกดความแหงแลงหรอเกดน าทวมฉบพลนในฤดฝน

- จากนนครใชค าถาม ถามนกเรยนวา ทรพยากรธรรมชาตประเภทใดทนกเรยนคดวาก าลงอยในภาวะวกฤตและเพราะเหตใดจงคดเชนนน 7. ครใหนกเรยน สงตวแทนออกมาหยบฉลากหมายเลข เพอรบหวขอ เรองทจะศกษาของแตละกลม ดงน

หมายเลข 1 ทรพยากรน า หมายเลข 2 ทรพยากรดน หมายเลข 3 ทรพยากรอากาศ หมายเลข 4 ทรพยากรปาไม หมายเลข 5 ทรพยากรสตวปา หมายเลข 6 ชนดพนธตางถน

8. ครแจกใบกจกรรมท 1.1-1.6 ซงเปนบทความและสถานการณปญหาเกยวกบปญหามลภาวะสงแวดลอมของแตละหวขอทนกเรยนไดรบใหนก เรยนแตละก ลมอ านและท าความเขาใจเกยวกบค าศพ ททางวทยาศาสตร ขอความของสถานการณปญหาของกลมทตนไดรบ นกเรยนไดรอะไรเกยวกบสถานการณ และใหประโยชนหรอผลกระทบแกมนษยอยางไรในอนาคต หากสงเหลานเสอมโทรมลง จะสงผลตอการด าเนนชวตอยางไรบางหลงจากทนกเรยนท าความเขาใจกบสถานการณปญหาของกลมตนเองแลว 9. ครแจกใบกจกรรมท 2 โดยใหนกเรยนชวยกนแสดงความคดเหนวเคราะหและระบประเดนปญหาเขยนในใบกจกรรมท 2 พรอมทงออกมาน าเสนอปญหาหนาชนเรยน

123

การจดการเรยนรขนท 2 จ านวน 1 ชวโมง (ชวโมงท 4)

ขนตอน กจกรรมการเรยนร ขนท าความเขาใจ

กบปญหา 1. หลงจากทนกเรยนไดระบปญหาแลว ครแจกใบกจกรรมท 3 แลวใหนกเรยนแตละกลมแสดงความคดแบบระดมสมองในการคดวเคราะหสาเหตของปญหาในหวขอทไดรบโดยผสอนน าอภปรายดวยค าถามตอไปน

- นกเรยนอธบายไดหรอไมวาท าไมจงเกดเหตการณนขน / เกดขนเพราะอะไร

- จากปญหาดงกลาวมสงใดทนกเรยนยงไมรบาง / ท าอยางไรจงจะแกไขปญหานนได 2. สมาชกในกลมชวยกนน าเสนอประเดนทตองการศกษาเพมเตมภายในกลม เชน ค าศพทวทยาศาสตร วธการแกไขปญหา เนอหาดานทรพยากรแตละประเภท และออกแบบการทดลอง เปนตน ใหนกเรยนน าขอสรปของกลมเขยนลงในใบกจกรรมท 3 3. นกเรยนแตละกลมออกมาน าเสนอปญหาของกลมทตนไดสรปไวหนาชนเรยน

การจดการเรยนรขนท 3 จ านวน 3 ชวโมง (ชวโมงท 5-8)

ขนตอน กจกรรมการเรยนร

ขนการด าเนน การศกษาคนควา

1. สมาชกในกลมรวบรวมประเดนทสงสยและแบงหวขอในการศกษาคนควาแกสมาชกในกลม 2. สมาชกในกลมแตละคนจะแสวงหาขอมลเพมเตมจากภายนอกโดยศกษาดวยตนเอง จากแหลงการเรยนรตาง ๆ เชน หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตม ชววทยาเลม 5 วารสาร คมอตาง ๆ ทผสอนจดเตรยมไวในชนเรยน หองสมด หองปฏบตการวทยาศาสตรเพอใหนกเรยนแตละกลมไดท าการทดลอง หรออนเตอรเนตเพอแสวงหาความรมาตอบปญหาทสงสย 3. นกเรยนลงมอปฏบตการทดลองตามสถานการณปญหาทกลมตนเองไดรบ 4. ครจดกจกรรม “การทดลองของฉนและการทดลองของเธอ” โดยเปนกจกรรมการแลกเปลยนเรยนรในดานการปฏบตการทดลองโดยนกเรยนแตละกลมจะแยกยายลงมอท าการทดลองของกลมอน ๆ เวยนการทดลองจนครบทง 6 กลม

124

ขนตอน กจกรรมการเรยนร

5. ครแจกแบบบนทกการเรยนรใบกจกรรมท 4 ใหกบนกเรยนแตละคน เพอใหจดบนทกการเรยนรของตนเอง เพอแสดงความร ทไดรบจากการศกษาในรายบคคล

การจดการเรยนรขนท 4 จ านวน 2 ชวโมง (ชวโมงท 9-11)

ขนตอน กจกรรมการเรยนร ขนสงเคราะห

ความร

1. สมาชกแตละคนรวบรวมขอมล ผลทไดจากการทดลองและน าความรทไดจากการศกษาคนความาแลกเปลยนเรยนรในใบกจกรรมท 4 ทตนไดไปศกษาหาขอมล 2. สมาชกในกลมรวมกนคดพจารณาความร ทไดมามความถกตองสมบรณและครบถวนตามประเดนทตองการศกษาแลวหรอยง ถาขอมลยงไมเพยงพอ กรวมกนอภปรายและชวยกนศกษาคนควาเพมเตม 3. ครอธบายความร เพมเตมเกยวกบเรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอมในหวขอตาง ๆ ดงน ทรพยากรน า ดน อากาศ ปาไม สตวปาและชนดพนธตางถน 4. ครใหนกเรยนคนควาหาความรเพมเตม อานบทความ เก ยวกบ ตวอยางโครงการพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว นกเรยนสรปใจความส าคญของบทความ และออกมาน าเสนอ 5. ครใหนกเรยนทบทวนความรทไดจาก เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม โดยท าใบกจกรรมท 5.1-5.6

การจดการเรยนรขนท 5 จ านวน 2 ชวโมง (ชวโมงท 12-14)

ขนตอน กจกรรมการเรยนร ขนสรปและ

ประเมนคาของค าตอบ

1. นกเรยนแตละกลมตรวจสอบขอมลทสงเคราะหมาไดภายในกลม วาขอมลของแตละกลมทไดจากการศกษาคนควาครบถวนถกตองสมบรณหรอไม โดยผสอนชวยตรวจสอบและแนะน าเพมเตม 2. ครใหนกเรยนแตละกลม โตวาทประกอบไปดวย 3 ญตต ดงตอไปน

- ทรพยากรน ารจะสทรพยากรดน - รกษปาไมดกวารกษชนดพนธตางถน - อากาศดมคากวาสตวปา

ซงจะประกอบไปดวยฝายคานและฝายเสนอ โดยครผสอนจะเปนประธานและกรรมการในการโตวาทพรอมทงใหเพอนตางกลม รวมเปน

125

ขนตอน กจกรรมการเรยนร กรรมการดวยกลมละ 1 คน 3. นกเรยนแตละกลมรวมกนสรปองคความรทไดอกครงโดยครผสอนชวยแนะน าเพมเตม 4. นกเรยนแตละกลมคดรปแบบ วธการน าเสนอใหนาสนใจ จากประเดนปญหาของแตละกลมเตรยมน าเสนอแกเพอนในชนเรยน เชน การจดบอรดสมมนา การแสดงละครในหวขอปญหาของแตละกลม เปนตน

การจดการเรยนรขนท 6 จ านวน 3 ชวโมง (ชวโมงท 15-18)

ขนตอน กจกรรมการเรยนร

ขนน าเสนอและประเมนผล

1. นกเรยนแตละกลมน าเสนอหนาชนเรยน กลมละ 15 นาท และใหเพอน ๆ ในหองซกถาม เพอเปนการเรยนรขอมลเพมเตมทแตกตางกนออกไปจากกลมอน แลวบนทกการเรยนรทไดจากการน าเสนอผลงานของกลมอน ๆ ลงในแบบบนทกการเรยนรของตนเอง

- ครใหนกเรยนตรวจสอบการคนหาค าตอบของสถานการณปญหาวาครบถวนหรอยง มประเดนใดบางทตองไปศกษาคนควาเพมเตม

- ครถามนกเรยนแตละกลม ถงวธการน าความรเรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอมไปใชในชวตประจ าวนใหเกดประโยชนสงสดไดอยางไร

2. เมอนกเรยนไดปฏบตกจกรรมเผยแพรความรใหกบเพอน ๆ แลว ครใหนกเรยนแตละกลมชวยกนแสดงความคดเหนวา จากการปฏบตกจกรรมดงกลาว นกเรยนเจออปสรรคอะไรบาง และมแนวทางในการแกไขอยางไร นกเรยนคดวาการจดการเรยนรในรปแบบนมประโยชนอยางไร พรอมทงใหนกเรยนประเมนตนเองและประเมนเพอนหลงการจดกจกรรมการเรยนร

3. ครใหนกเรยนท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน แบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร และแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร

6. ชนงาน 6.1 ใบกจกรรมท 2 ประเดนปญหาทไดจากบทความวทยาศาสตร 6.2 ใบกจกรรมท 3 ประเดนการเรยนร 6.3 ใบกจกรรมท 4 แบบบนทกการเรยนร 6.4 ใบกจกรรมท 5.1-5.6 แบบฝกทบทวนความร 6.5 ผลงานประจ ากลม

126

7. สอ อปกรณ และแหลงเรยนร 7.1 สอ วสดอปกรณ

- Power Point เรองมนษยกบความยงยนของสงแวดลอม - หนงสอเรยน ชววทยาเพมเตม 5 - หนงสออานเพมเตม - คมอคร วชาชววทยา เลม 5 - วสดอปกรณทนกเรยนแตละกลมใชในการน าเสนอผลงาน

7.2 แหลงเรยนร - อนเทอรเนต (website: YouTube, Facebook, Google และอน ๆ) - หองสมด - วดทศน เรอง มหาวบตภยธรรมชาตผลพวงจากการตดไมท าลายปา

https://www.youtube.com/watch?v=sKqTzmTdgA - หองปฏบตการชววทยา

8. การวดและประเมนผล

สงทตองประเมน รายการประเมน เครองมอ เกณฑการผานการประเมน

ดานความร (K)

- ทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน - ใบงานทไดรบมอบหมาย

- แบบทดสอบวดผลสมฤทธกอนเรยนและหลงเรยน - ใบกจกรรมท 1-5

ท ากจกรรมทกขนผาน 60%

ดานทกษะ/กระบวนการ/สมรรถนะของผเรยน (P)

- ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร - การตอบค าถาม - การน าเสนอขอมลและอภปราย - การแกปญหา - การใชทกษะชวต - การใชเทคโนโลย

- แบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรกอนและหลงเรยน - แบบบนทกภาคสนาม - แบบสงเกตพฤตกรรมทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร - แบบประเมนสมรรถนะผเรยน

เจตคต/คณลกษณะทพง

- ตรงตอเวลา - มคณธรรม,

- แบบประเมนคณลกษณะ

127

สงทตองประเมน รายการประเมน เครองมอ เกณฑการผานการประเมน

ประสงค (A) จรยธรรม - ใฝเรยนร - มความรบผดชอบ - เจตคตตอวทยาศาสตร

- แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยน

9. เกณฑการประเมน

1. แบบทดสอบและใบงาน มเกณฑการประเมนดงน 80% ขนไป อยในระดบ ดมาก 70 - 79% อยในระดบ ด 60 - 69% อยในระดบ ปานกลาง 50 - 59% อยในระดบ พอใช ต ากวา 50% อยในระดบ ตองปรบปรง

2. แบบประเมนคณลกษณะ คะแนน 9 - 12 อยในระดบ ดมาก คะแนน 5 - 8 อยในระดบ ปานกลาง คะแนน 1 - 4 อยในระดบ ปรบปรง

3. แบบประเมนสมรรถนะของผเรยน คาเฉลย 4.50 - 5.00 อยในระดบ มากทสด คาเฉลย 3.50 - 4.49 อยในระดบ มาก คาเฉลย 2.50 - 3.49 อยในระดบ ปานกลาง คาเฉลย 1.00 - 1.49 อยในระดบ นอยทสด

4. แบบประเมนทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร คะแนน 16 - 20 อยในระดบ ดมาก คะแนน 11 - 15 อยในระดบ ด

คะแนน 6 – 10 อยในระดบ พอใช คะแนน 1 – 5 อยในระดบ ปรบปรง

128

แบบประเมนดานคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยน

ค าชแจง : ใหสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในระหวางเรยนและนอกเวลาเรยน แลวขด ลง ในชองทตรงกบระดบคะแนน

เกณฑการใหคะแนน :

คะแนน 9 – 12 อยในระดบ ดมาก คะแนน 5 – 8 อยในระดบ ปานกลาง คะแนน 1 – 4 อยในระดบ ปรบปรง

เลขท

ความตรงตอเวลา

ความรบผดชอบ

ความใฝรใฝเรยน

คณธรรม จรยธรรม

รวม คาเฉลย แปลผล

3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

129

แบบประเมนสมรรถนะผเรยน

ชอ……………………………...………………นามสกล…………….……………ชน…………...เลขท……………

ค าชแจง : ใหสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในระหวางเรยนและนอกเวลาเรยน แลวขด ลงในชองทตรงกบระดบคะแนน

สมรรถนะทประเมน คะแนน

5 4 3 2 1 1. ความสามารถในการสอสาร

1.1 มความสามารถในการรบ – สงสาร 1.2 มความสามารถในการถายทอดความร ความคด ความเขาใจของ

ตนเอง โดยใชภาษาอยางเหมาะสม

1.3 ใชวธการสอสารทเหมาะสม 2. ความสามารถในการแกปญหา

3.1 แกปญหาโดยใชเหตผล 3.2 แสวงหาความรมาใชในการแกปญหา 3.3 ตดสนใจโดยค านงถงผลกระทบตอตนเองและผอน

4. ความสามารถในการใชทกษะชวต 4.1 ท างานและอยรวมกบผอนดวยความสมพนธอนด 4.2 มวธแกไขความขดแยงอยางเหมาะสม

5. ความสามารถในการใชเทคโนโลย 5.1 เลอกใชขอมลในการพฒนาตนเองอยางเหมาะสม 5.2 เลอกใชขอมลในการท างานและอยรวมกบผอนอยางเหมาะสม

เกณฑการใหคะแนน : แปลผลการประเมนตามระดบพฤตกรรมดงน

คาเฉลย 4.50-5.00 อยในระดบ มากทสด คาเฉลย 3.50-4.49 อยในระดบ มาก คาเฉลย 2.50-3.49 อยในระดบ ปานกลาง คาเฉลย 1.00-1.49 อยในระดบ นอยทสด คาเฉลย 1.50-2.49 อยในระดบ นอย

130

ใบกจกรรมท 1.1 เรอง ทรพยากรน า

ค าชแจง ใหนกเรยนอานสถานการณตอไปน และท าความเขาใจเกยวกบค าศพทวทยาศาสตรหรอขอความทยงไมเขาใจใหชดเจน

เรอง ทรพยากรน า ทรพยากรน าถอเปนทรพยากรทมความส าคญมากในการด ารงชวต มนษย พชและสตวเปนองคประกอบทส าคญของสงมชวตทงหลาย ไมวาจะใชส าหรบการอปโภคบรโภค การช าระรางกาย การคมนาคม การผลตกระแสไฟฟา เปนแหลงทองเทยวและทส าคญใชส าหรบในภาคการเกษตร อนเนองมาจากประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม ท าใหทรพยากรน าจงมความจ าเปนเปรยบเสมอนเสนเลอดเสนหนงในการด าเนนชวต ในปจจบนรกนดวาสดสวนของปรมาณน าทงโลก 97% เปนน าทะเลและ 3% ทเหลอเปนน าจด นอกจากน 2 ใน 3 ของน าจดกเปนน าแขงทมนษยใชประโยชนแทบไมไดเลย ดงนนน าจดทมนษยใชจงมเพยง 1% เทานน ถาจดแบงอยางเหมาะสมใหพอดกบมนษยทงโลก 6,000 ลานคน กจะเพยงพอ แตแหลงน าจดทมในประเทศตาง ๆ ไมกระจายอยางเทาเทยมกน บรเวณทมน าจดมากกลบแทบไมมมนษยอาศยอย แตบรเวณทมมนษยอาศยอยอยางหนาแนน กลบไมมน าจดใชเลย ยงไปกวานน น าในบางสถานทมการปนเปอนของสารพษมากขน สภาพเหลานก าลงท าใหการบรโภคน าของมนษยโลกมปญหาเพมขน

จากกรณศกษาชมชนแหงหนงพบวา อาชพของชาวบานภายในชมชนโดยสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม ท าใหวถชวตโดยสวนใหญพงพาอาศยอยกบธรรมชาตเปนหลกแตในปจจบนปญหาทรพยากรน าภายในชมชนไดเปนปญหาทมความส าคญอยางมาก อนเนองมาจากการขาดระบบการจดการทดภายในต าบล ท าใหชาวบานไดรบผลกระทบทงทางตรงและทางออม อยางเชน ในชวงฤดรอน น าจะไมเพยงพอตอการท าการเกษตร ท าใหพชผลและผลผลตทไดเกดความเสยหายและท าใหชาวบานขาดรายได หรอไดรบผลก าไรนอยกวาทควร สงผลใหไดรบผลกระทบอยางอนตามมามากมายจะเหนไดวา ปญหาทรพยากรน าทเกดขนภายในชมชนบานคลองจก ชาวบานโดยสวนใหญจะไดรบความเดอดรอนดวยกนทงสน โดยปญหาทเกดขนอาจเปนผลอนเนองมาจากภยธรรมชาตและภยทเกดจากน ามอมนษยท าใหปญหาเรองทรพยากรน า เปนปญหาทแกไขยากอยพอสมควร ซงจากการตรวจสอบน าในแหลงน ามคา DO เทากบ 2 มลลกรม/ลตร และคา BOD เทากบ 10 มลลกรม/ลตร แตเมอเกดปญหาขนแลวชาวบานโดยสวนใหญกไดรวมมอกนทจะชวยกนท าใหปญหาเรองทรพยากรน าคลคลายลง โดยไมไดรอเพยงการชวยเหลอจากภาครฐเพยงอยางเดยว ชาวบานไดชวยกนแกไขปญหาเบองตนไมวาจะเปนการขดคลอง การชวยกนใชน าอยางรคณคา เพอใหสามารถด าเนนชวตอยไดภายในทองถนทตนเองอาศย โดยไมไดรอคอยความชวยเหลอจากภาครฐอยเพยงอยางเดยว แตทงนทงนนชาวบานภายในชมชนบางสวนยงขาดจตส านกทจะชวยกนอนรกษทรพยากรน า เพราะคดวาเปนเรองสวนรวมไมใชเรองสวนตน ท าใหปญหาทเกดขนตองไดรบการแกไขอยางเรงดวนทงจากทางภาครฐและในสวนของภาคประชาชนเอง เพราะถาหากปญหาเหลานไมไดรบการแกไข การพฒนาชมชนกจะเปนเรองยากทจะท าใหชมชนเกดการขบเคลอนพฒนาไปขางหนา และสงผลใหคณภาพชวตของคนภายในชมชนมความเปนอยทดไดไมเทาทควรนนเอง

131

ใบกจกรรมท 1.2 เรอง ทรพยากรดน

ค าชแจง ใหนกเรยนอานสถานการณตอไปน และท าความเขาใจเกยวกบค าศพทวทยาศาสตรหรอขอความทยงไมเขาใจใหชดเจน

เรอง ทรพยากรดน

ทรพยากรดน เปนทรพยากรธรรมชาตทส าคญในการด ารงชพของมนษย ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรมทตองใชทดนเปนปจจยหลก การเพมขนของประชากร การใชทรพยากรทดนเพอการเกษตรกรรมทไมเหมาะสมกบสมรรถนะของทดน และไมค านงถงผลกระทบตอสงแวดลอม เชน การท าลายปา เผาปา การเพาะปลกผดวธ ขาดการบ ารงรกษาดน การปลอยใหผวดนปราศจากพชปกคลม ท าใหสญเสยความชมชนในดน การเพาะปลกทท าใหดนเสย การใชปยเคม และยาก าจดศตรพช เพอเรงผลตผล ท าใหดนเสอมคณภาพ และสารพษตกคางอยในดน ลวนเปนตวการทกอใหเกดการสญเสยความอดมสมบรณของดน ท าใหใชประโยชนจากทดนไดลดนอยลง ความสามารถในการผลตทางดานเกษตรลดนอยลง และยงท าใหเกดการทบถมของตะกอนดนตามแมน า ล าคลอง เขอน อางเกบน า รวมทงการทตะกอนดนอาจจะทบถมอยในแหลงทอยอาศย และทวางไขของสตวน า อกทงยงเปนตวกนแสงแดดทจะสองลงสพนน า สงเหลาน ลวนกอใหเกดผลกระทบตอสงมชวตในน า นอกจากนปญหาความเสอมโทรมของดน อนเนองมาจากสาเหตดงเดมตามธรรมชาต คอ การทมสารเปนพษเกดขนมาพรอมกบการเกดดน เชน มโลหะหนกมสารประกอบทเปนพษ ซงอาจท าใหเกดดนเคม ดนดาง ดนเปรยวได โดยเฉพาะปญหาการแพรกระจายของดนเคมในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ การด าเนนกจกรรมเพอใชประโยชนจากทดนอยางไมเหมาะสม และขาดการจดการทด เชน การสรางอางเกบน าในบรเวณทมเกลอหนสะสมอยมาก น าในอางจะซมลงไปละลายเกลอหนใตดน แลวไหลกลบขนสผวดนบรเวณรอบ ๆ การผลตเกลอสนเธาวในเชงพาณชย โดยการสบน าเกลอใตดนขนมาตมหรอตาก ท าใหปญหาดนเคมแพรขยายออกไปกวางขวางยงขน ยงมสาเหตทเกดจากสารพษและสงสกปรก จากภายนอกปะปนอยในดน เชน ขยะจากบานเรอน ของเสยจากโรงงานอตสาหกรรม สารเคมตกคางจากการใชปยและยาก าจดศตรพช เปนตน ลวนแตสงผลกระทบตอสงแวดลอมและกอใหเกดการสญเสยทางเศรษฐกจ แนวทางการแกไขปญหานน คงตองอาศยระยะเวลาและความรวมมอจากทกฝาย ไมวาจะเปนการใชพชยดหนาดน เชน หญาแฝก การปลกตนไมเพอใหชวยซบน าและปลกปาในพนทตนน า จะชวยปองกนการเกดดนถลมได หรอการใชปยอนทรยชวยเพมระดบของธาตอาหารตาง ๆ ทดแทนการสญเสยธาตอาหารของพชในดน

ขอมลจาก National Resourc

132

ใบกจกรรมท 1.3 เรอง ทรพยากรอากาศ

ค าชแจง ใหนกเรยนอานสถานการณตอไปน และท าความเขาใจเกยวกบค าศพทวทยาศาสตรหรอขอความทยงไมเขาใจใหชดเจน

เรอง ทรพยากรอากาศ

ธรรมชาตของทรพยากรอากาศทเหมอนกบทรพยากรน าและดน คอ เปนสวนประกอบทส าคญของพนโลก เมอเรมแรกทบรรยากาศปรากฏขนในโลก เชอวาปรากฏในรปของสวนผสมของกาซทเปนอนตรายประเภทมเทน และแอมโมเนย เมอเวลาผานพนไปเปนลาน ๆ ป ตามลกษณะการเปลยนแปลงทางธรณกาซตาง ๆ เหลานไดจางหายไปจากบรรยากาศและถกแทนทดวยกาซอน ซงถกปลอยออกมาระหวางการระเบดของภเขาไฟ ส าหรบออกซเจนถกเพมเขามาในบรรยากาศครงแรกดวยการแตกตวของไอน า บรรยากาศทกวนนประกอบไปดวยกาซตาง ๆ มากมายหลายชนด รวมทงสารทเปนเกลดละอองของของแขงและของเหลวในปรมาณแตกตางกนไป โดยทวไปและโดยประมาณแลวการผสมของกาซตาง ๆ ในบรรยากาศจะเกดขนอยางตอเนองทกหนทกแหง และในสดสวนของสวนผสมของกาซตาง ๆ เทา ๆ กน ทงนหมายรวมถงในบรรยากาศตงแตพนผวโลกขนไปจนถงระดบความสงประมาณ 80 กโลเมตร ไนโตรเจนคอ กาซทปรากฏในสดสวนรอยละ 78.08 ในบรรยากาศหนงหนวยปรมาตร โดยมออกซเจนรอยละ 20.95 และสดสวนองคประกอบทเหลออก รอยละ 0.97 คอ กาซอารกอน และคารบอนไดออกไซด ปรมาณและการปรากฏของกาซเหลานสามารถเปลยนแปลงไดตามการเปลยนแปลงของเวลาสถานท และองคประกอบทางกายภาพของอากาศ เชน อณหภม ความกดอากาศ ความชน และลม เปนตน อากาศมความส าคญมากตอสงมชวตทกชนด ถาหากไมมอากาศทกชวตตองตายหมด นอกจากนน อากาศยงมอทธพลเหนอสงมชวตอกหลายประการ เชน ควบคมลกษณะและความแตกตางของดน พช และสตวในสถานทตางกน สรางภยพบตรนแรงใหมนษยได ควบคมปรมาณน า อาหาร และพลงงานเชอเพลงตาง ๆ เปนตน

ทมา: รตนสบรรณ (นามแฝง) (2551, กมภาพนธ 7). ทรพยากรอากาศ. [เวบบลอก]. สบคนจากhttp://resourcesbio9.blogspot.com/2008/02/blog-post_07.html

133

ใบกจกรรมท 1.4 เรอง ทรพยากรปาไม

ค าชแจง ใหนกเรยนอานสถานการณตอไปน และท าความเขาใจเกยวกบค าศพทวทยาศาสตรหรอขอความทยงไมเขาใจใหชดเจน

เรอง ทรพยากรปาไม ทรพยากรปาไม ปาไมเปนทรพยากรธรรมชาตทมความส าคญอยางยงตอสงมชวตไมวาจะเปน

มนษยหรอสตวอน ๆ เพราะปาไมมประโยชนทงการเปนแหลงวตถดบของปจจย 4 คอ 1. อาหาร 2. เครองนงหม 3. ทอยอาศย 4. ยารกษาโรค และยงมประโยชนในการรกษาสมดลของสงแวดลอม ปาไมถกท าลายลงไปมาก ยอมสงผลกระทบตอสงแวดลอมทเกยวของอน ๆ เชน สตวปา ดน น า อากาศ ฯลฯ เมอปาไมถกท าลายจะสงผลถงดนและแหลงน าดวย เพราะเมอถางปา หรอ เผาปา พนดนจะโลงขาดพชปกคลม เมอฝนตกลงมาชะลางดนและความอดมสมบรณของดนไป นอกจากนนเมอขาดตนไมคอยดดซมน าไว น ากจะไหลบาทวมบานเรอนและทลมในฤดน าหลากไมมน าซมใตดนไวหลอเลยงตนน าล าธารท าใหแมน ามน านอย สงผลกระทบตอระบบเศรษฐกจและสงคม เชน การขาดแคลนน าในชลประทานท าใหท านาไมไดผล ขาดน ามาผลตกระแสไฟฟา ประเภทของปาไมจะแตกตางกนไป ขนอยกบการกระจายของฝน ระยะเวลาทฝนตกรวมทงปรมาณน าฝนท าใหปาแตละแหงมความชมชนตางกน สามารถจ าแนกได 2 ประเภทใหญ ๆ 1. ปาไมผลดใบ 2. ปาไมไมผลดใบ ปาไมผลดใบ ตนไมทขนอยในปาประเภทนเปนพวกปาผลดใบแทบทงสนในฤดฝนปาประเภทนจะเขยวชอม แตพอถงฤดแลงตนไมสวนใหญจะผลดใบท าใหปาดโปรงขนและมกจะเกดไฟปาเผาใบไมและตนไมเลก ปาทส าคญ ไดแก 1. ปาเบญจพรรณ เปนปาผลดใบผสมมลกษณะเปนปาโปรงและยงมไมไผชนดตาง ๆ ขนอยกระจดกระจายทวไป ไดแก ตะแบก ออยชาง หอม ยม หน มะเกลอ เกลดด า 2. ปาเตงรง หรอเรยกวาปาแดงลกษณะทวไปเปนปาโปรง ไมทส าคญ เชน เตงรง พะยอมประด เกฟา 3. ปาหญา มอยทกภาคบรเวณปาทถกเผาท าลายบรเวณพนดนทขาดความสมบรณและถกทอดทง พชทพบมาก หญาคา หญาขนตาชาง หญาโขมก ปาไมไมผลดใบ ปามองดเขยวชอมตลอดเวลาเนองจากตนไมแทบทงหมดไมผลดใบ 1. ปาดงดบ 2. ปาสนเขา 3. ปาชายเลน 4. ปาพร 5. ปาชายหาด ปาไมถกท าลายเปนจ านวนมาก จงท าใหเกดผลกระทบตอสภาพภมอากาศ ดงนนการฟนฟสภาพปาจงตองด าเนนการโดยเรงดวนทงภาครฐ เอกชนและประชาชน ซงมแนวทางในการก าหนดแนวนโยบายในการจดปาไม ดงน 1. นโยบายดานการก าหนดการใชประโยชนทดนปา 2. ไดนโยบายดานการอนรกษทรพยากรปาไมเกยวกบการปองกนและการอนรกษสงแวดลอม 3. นโยบายดานการจดหาทดน ท ากน 4. นโยบายดายการอนรกษปา เชน การท าไมและการหาของปา การปลกและบ ารงปาไม การศกษาวจยและดานอตสาหกรรม 5. นโยบายการบรหารทวไปการบรหารเรมตนและการจดหาทรพยากรปาไมของชาต ใหไดรบผลประโยชน ทางดานการอนรกษ และดานเศรษฐกจอยางผสมผสาน การสมดลของธรรมชาต และมทรพยากรปาไมไวอยางยงยนตอไปในอนาคต

ทมา: วลาวรรณ แดวชยภม. (2554, มกราคม 29). ทรพยากรปาไม. [เวบบลอก]. สบคนจากhttp://wilawanoh.blogspot.com/2011/01/blog-post_5961.html

134

ใบกจกรรมท 1.5 เรอง ทรพยากรสตวปา

ค าชแจง ใหนกเรยนอานสถานการณตอไปน และท าความเขาใจเกยวกบค าศพทวทยาศาสตรหรอขอความทยงไมเขาใจใหชดเจน

เรอง ปญหาการคาสตวปาในประเทศไทย ธรกจการลกลอบคาสตวปาถอไดวาเปนหนงในธรกจตลาดมดทใหก าไรตออาชญากรผคาสง

ผลกระทบจากการคาผนวกกบการสญเสยพนทปา สงผลใหสตวปาหลายชนดอยในภาวะใกลสญพนธ การลกลอบคาสตว ตดไมและการลกลอบล าเลยงสตวปาเปนปญหาทเกดขนทกททวโลก โดยเฉพาะอยางยงในกลมประเทศก าลงพฒนา และเนองจากอาชญากรมกท างานกนเปนขบวนกนจงท าใหธรกจการคาสตวปาทผดกฎหมายทวโลกนนสงถงหลายพนลานเหรยญสหรฐตอป

แมทงนปาไมสญพนธหลายชนดไดรบการคมครองภายใตกฎหมายของแตละประเทศและระดบนานาชาตแตสตวปาหลายชนดกยงถกลกลอบคาอยางตอเนอง ทงเสอโครง ตวนม (หรอตวลน) สตวเลอยคลานตาง ๆ นก งาชาง และไมเถอน ซงทงหมดนเปนผลจากการหาสนคาเพอสนองความตองการของตลาดไมเนอแขง ไมเนอออน พนธไมหายาก กระดกหรอสวนอน ๆ เพอมาประกอบยารกษาโรค ตลาดสตวเลยงและสวนสตว นกสะสมและของตกแตง สวนใหญ ผท เกยวของในกระบวนการลกลอบคาสตวปา โดยเฉพาะผบรโภคทงหลาย ไมมความตระหนกถงผลกระทบทจะตามมาหากสตวปาเหลานตองสญพนธไป ทงน สตวปาทงหลายถกลกลอบลาออกจากปาเรวกวาอตราการเพ มประชากรของ สตว ซ ง ท าย ท สด ส งผลกระทบ อย าง ใหญ หลวง ตอการ สญ เส ยทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศวทยา นอกจากนยงสงผลกระทบเปนลกโซท าใหสตวปาอน ๆพลอยสญพนธไปดวยในทสด ผลกระทบจากปญหาการคาสตวปา ไดแก การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพจ านวนมากและไมสามารถเอากลบคนมาได ซงนกวทยาศาสตรคาดการณไววาหากเหตการณเชนนยงคงด าเนนตอไป สตวปาและพชปาในทวปเอเชยตะวนออกเฉยงใตถง 13-42% จะสญพนธไปในศตวรรษน

การสญเสยระบบนเวศวทยาของสงมชวตทงหลาย ซงสงผลตอเนองไปยงแหลงตนน าล าธาร แหลงอาหารและความแปรปรวนของสภาพอากาศ ท าใหสตวปาคลาดแคลนอาหาร ซงมผลท าใหสตวปาลมตายจากภยแลงทเกดขน ทรพยากรทไมเพยงพอ จงเปนอกปญหาหนงทเราตองชวยกนอนรกษทรพยากรสงแวดลอมไว ปญหาการลกลอบคาสตวปาเพมอตราความเสยงของการแพรระบาดไวรสและเชอโรคจากสตวสคน เชน การระบาดของโรคซารสและโรคไขหวดนก ดงนนภาครฐจงตองเขามามสวนรวมอยางมากกบการปราบปรามการลกลอบคาสตวปาอยางเดดขาด เพอทจะไมใหสงกระทบกบดานอน ๆ ตอไป

ทมา: https://sites.google.com/site/kmcnpk/article

135

ใบกจกรรมท 1.6 เรอง ชนดพนธตางถน

ค าชแจง ใหนกเรยนอานสถานการณตอไปน และท าความเขาใจเกยวกบค าศพทวทยาศาสตรหรอขอความทยงไมเขาใจใหชดเจน

เรอง ชนดพนธตางถน (Alien Species) ชนดพนธตางถน (Alien Species) หมายถง ชนดพนธของสงมชวตทไมเคยปรากฏในถนใด

ถนหนงมากอน แตไดถกน าเขามาหรอเดนทางเขามายดครองและด ารงชพอยในอกถนหนง ซงอาจอยไดอยางดหรอไมดนน ขนอยกบความเหมาะสมของปจจยแวดลอมและการปรบตวของชนดพนธนน ๆ

ชนดพนธตางถนบางชนดแพรระบาดจนกลายเปนการรกราน (invasive alien species) คอ ชนดพนธนนคกคามระบบนเวศ แหลงทอยอาศย หรอชนดพนธอน ๆ โดยมหลายปจจยทมผลเกอหนนใหชนดพนธตางถนตงรกรากและรกรานในทสด เปนททราบกนวาอทธพลทางกายภาพและทางเคมทมนษยมตอระบบนเวศไดเพมโอกาสใหชนดพนธตางถนกลายเปนชนดพนธทแพรระบาดและรกราน การรกรานของชนดพนธ ไดถกระบวาเปนการคกคามทรายแรงตอความหลากหลายทางชวภาพทวโลก เปนอนดบสองรองจากการท าลายแหลงทอยอาศยตามธรรมชาต ในบางประเทศถอวาเปนการคกคามทส าคญทสด ชนดพนธเหลานคกคามระบบธรรมชาตและระบบการผลตทแพรระบาดเขาไปในหลายกรณไดท าใหเกดการเปลยนแปลงระบบนเวศอยางสนเชง เกดการครอบครองพนทโดยชนดพนธเดยว และเกดการสญพนธของชนดพนธพนเมอง ซงมกจะสงผลใหเกดปญหาส าคญทางสงแวดลอม เศรษฐกจ สขอนามย และสงคม ตองเสยคาใชจายเปนจ านวนมากและมผลเสยหายรายแรงตอเศรษฐกจของประเทศก าลงพฒนา

ชนดพนธตางถนทรกรานเปนหนงในประเดนปญหาการคกคามตอความหลากหลายทางชวภาพ จดวามความส าคญเปนอนดบแรก ๆ ของโลกในประเทศไทยปจจบนมชนดพนธตางถนอยมากกวา 3,500 ชนด การน าเขาชนดพนธตางถนเกดขนอยตลอดเวลา ทงเพอน ามาใชประโยชนทางการเกษตร การเพาะเลยง เปนสตวเลยง ไมดอก ไมประดบ รวมทงอาจมการน าเขามาอยางไมตงใจ ชนดพนธตางถนทเขามาบางชนดกลายเปนพชสตวทมความส าคญทางเศรษฐกจ เชน ปลานล ปลาดกรสเซย แตบางชนดเขามาตงถนฐานและแพรกระจายไดดในธรรมชาต จนกลายเปนชนดพนธตางถนทรกราน ตวอยางเชน ผกตบชวา พชน าตางถนทเขามาแพรกระจายและกอปญหาในแมน าล าคลอง นกพราบทเขามาแยงพนทของนกพนบานหลายชนด หอยเชอรทแพรขยายพนธไดอยางรวดเรว ท าความเสยหายใหกบตนขาว และท าใหหอยโขงสายพนธพนบานหายไป ปลาซกเกอร อดตปลาสวยงามเทศบาลประจ าตปลา แตปจจบนเปนปลาทชกชมทสดในแมน าล าคลอง และเปนตวจ ากดปรมาณของปลาพนบาน

136

ใบกจกรรมท 2 แบบบนทกประเดนปญหา

สาระการเรยนร วทยาศาสตร วชา ชววทยา ชนประถมศกษาปท 6 เรอง.............................................................. กลมท................ สมาชก 1.................................................... ประธาน 2.................................................. รองประธาน 3.................................................... เลขานการ

4……………………………………………… 5………………………………………..……. 6...................................................

ค าชแจง ใหนกเรยนอภปรายกนในกลมเพอก าหนดค าส าคญ และประเดนปญหาทไดจากการอาน สถานการณดงกลาว

ขอท 1. จากสถานการณปญหามค าส าคญหรอขอความใดทถกกลาวถงบาง

2. จากสถานการณมปญหาอะไรเกดขนบาง 3. เพราะเหตใดนกเรยนจงระบวาสงนนเปนปญหา อธบายไดอยางไร

1

2

3

137

ใบกจกรรมท 3 แบบบนทกการศกษาคนควาและการแกปญหา

สาระการเรยนร วทยาศาสตร วชา ชววทยา ชนประถมศกษาปท 6 เรอง.............................................................. กลมท................ สมาชก 1.................................................... ประธาน 2.................................................. รองประธาน 3.................................................... เลขานการ

4……………………………………………… 5………………………………………..……. 6...................................................

ค าชแจง ใหนกเรยนอภปรายกนในกลมเพอหาสาเหตปญหาทไดจากการอานสถานการณดงกลาว

ขอท นกเรยนอธบายไดหรอไมวาท าไมจงเกดเหตการณนขน และเกดขนเพราะอะไร

จากปญหาดงกลาวมสงใดทนกเรยนยงไมรบาง และจะท าอยางไรในการทจะแกปญหานน

ประเดนการศกษาคนควา

1

2

3

138

ใบกจกรรมท 4 แบบบนทกการเรยนร

ชอ-สกล............................................................................. เลขท .............. ..กลมท.......... สงทไดรบมอบหมายจากกลม.............................................................................................

ค าชแจง ใหนกเรยนคนควาสงทไดรบมอบหมายแลวบนทกผลการเรยนรทได

วนท บนทกผลการเรยนร

139

ใบกจกรรมท 5.1 เรอง ทรพยากรน า กลมท ……

.

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหสมบรณทสด

1. ปญหามลพษทางน ามผลกระทบตอการด ารงชวตของสงมชวตในแหลงน าและตอคนในชมชนอยางไร แนวค าตอบ มลพษทางน ามผลกระทบตอการด ารงชวตของสงมชวตในแหลงน าคอ ท าใหสงมชวตในน าไมสามารถด ารงชวตอยได เนองจากการปนเปอนของสารมลพษทอยในน า โดยเฉพาะสารอนทรย ซงมผลตอการใชออกซเจน ในการยอยสลายสารอนทรยของพวกจลนทรยในน า ท าใหปรมาณออกซเจนในน าลดลง สงมชวตกจะตายและท าใหแหลงอาหารของมนษยลดลงดวย หรอการปนเปอนของสารพษประเภทโลหะหนกและสารฆาแมลงในแหลงน าสงผลท าใหเกดการสะสมสารพษในหวงโซอาหารได

2. มนษยไดรบประโยชนจากการใชทรพยากรน า ถาหากแหลงน าตาง ๆ ทมนษยไดใชประโยชนเกดการเนาเสย จะสงผลกระทบตอมนษยอยางไรบาง

แนวค าตอบ ผลเสยตอประมง น าเสยเปนปจจยจ ากดตอการสบพนธและด ารงชวตของสตวน า ท าใหปรมาณสตวน าซงเปนอาหารของมนษยลดลง, ผลเสยตอสขภาพ เนองจากในน าเสยมเชอโรค จะเปนอนตรายตอสตวน าและประชาชน, ผลเสยตอการเกษตรกรรม น าเสยเมอลงสดนสงผลใหสภาพดนเปลยนเปนกรดหรอเบสได ซงไมเหมาะสมตอการเพาะปลกพช, ผลเสยตอระบบนเวศ พชสตวไมสามารถอาศยอยได สงผลกระทบตอสงมชวตอนดวย ท าใหหวงโซอาหารลดลง

3. การเกดคลนยกษสนามสงผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอมอยางไรบาง แนวค าตอบ เกดผลกระทบตอสงมชวตคอ ท าใหพช สตวและมนษยลมตายและสญหายไปเปนจ านวนมาก ทงนคลนยกษไดพดพาสงมชวตทงหมดทอยในบรเวณเกาะไดรบผลกระทบหายไปในทะเล เมอคลนสงบแลว การฟนฟใหสงมชวตดงเดมตองใชระยะเวลานาน เนองจากสภาพแวดลอมเปลยนไป นอกจากนยงมผลกระทบตอสงแวดสงมชวตในน า เชน ปะการงเสยหายจากการถกสงปรกหกพงทบถมในทะเลท าใหเกดความเสยหายตอปะการงดวย ผลกระทบตอสงแวดลอมทเกดตะกอนขนขนในแหลงน า ทศทางลมเปลยนไป เปนตน

4. น าเสย สงผลกระทบตอพชและสตวอยางไร แนวค าตอบ น าเสย มผลกระทบตอพช โดยเฉพาะอยางยงพชน า ถาหากวาแหลงน าเสยนนเกดจากสารอนทรยเปนสวนใหญจะท าใหแหลงน าขาดออกซเจน เนองจากจลนทรยในน าใชออกซเจนในการยอยสลายสารอนทรย ท าใหพชขาดออกซเจนในการหายใจและถาแหลงน านนมสารมลพษทเปนพษปนเปอน พชน ากจะดดสารมลพษเขาไปสะสมในเนอเยอ เมอสตวกนพชขนน านเขาไปกจะรบสารมลพษเขาไปในรางกายดวยตามการถายทอดในโซอาหาร ผลกระทบตอสตว ถาแหลงน าเสยนนมออกซเจนทละลายอยในน านอย สงผลใหสตวน าขาดออกซเจนทใชในการหายใจ ท าใหสตวน าเหลานไมสามารถด ารงชวตอยไดจะคอย ๆ ตายไปหรออาจสญพนธไดและเปนผลใหปรมาณสตวน าทเปนอาหารของมนษยลดลงดวย

140

ใบกจกรรมท 5.2 เรอง ทรพยากรดน กลมท ……

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหสมบรณทสด

1. ใหนกเรยนยกตวอยางผลดและผลเสยจากการใชสารเคมทางการเกษตร แนวค าตอบ ผลด สามารถใชปราบศตรพชและสตว ชวยเพมผลผลตทางการเกษตร

ชวยปรบปรงคณภาพดน, ผลเสย ท าใหเกดสารเคมตกคางในสงแวดลอม ท าใหสมบตของดนเปลยนไป และท าใหศตรพชเกดการดอยา อาจเกดการระบาดมากขน

2. ใหนกเรยนบอกวธการแกไขปญหาดนเปรยวและดนเคมวามวธการใดบาง

แนวค าตอบ วธแกไขดนเปรยว คอ การใชปนมารล ซงเปนปนทเกดขนเองตามธรรมชาต สวนใหญจะอยในรปแคลเซยมคารบอเนต ชวยแกความเปนกรดไดด วธแกดนเคม โดยการอาศยกระบวนการชะลางดวยน าจด ชะพาเอาเกลออกไปจากหนาดน หรอใชสารประกอบยปซม เขาชวยปรบปรงฟนฟ และตองพยายามใหดนชนอยเสมอ เพอไมใหน าใตดนถกดงขนมาทหนาผวดน เพราะจะท าใหเกลอถกดงขนมาตามผวดนดวย นอกจากนอาจปลกตนไมทนเคม ทนแลง โตเรว รากลกและใชน ามาก ไดแก ยคาลปตส กระถน สะเดา แคบาน มะขาม เปนตน

3. ปญหาทเกดจากทรพยากรดนนอกจากทกลาวมาแลว ยงมปญหาอนใดอกบาง

แนวค าตอบ ดนมสารกมมนตรงสปนเปอน, ดนมการผสมของดลหะหนก, การใชดนผดประเภท

4. อปสรรคส าคญในการอนรกษดนในประเทศไทย ไดแกอะไรบาง แนวค าตอบ การใชดนไมถกหลกวชาการ, การทงของเสยจากแหลงชมชน, การตดไมท าลายปา เปนตน

141

ใบกจกรรมท 5.3 เรอง ทรพยากรอากาศ กลมท ……

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหสมบรณทสด

1. การเพมขนของแกสคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศ เกดจากสาเหตใด และมผลกระทบ

อยางไรตอสงมชวต แนวค าตอบ การเพมขนของแกสคารบอนไดออกไซดในอากาศ เกดจากสาเหตตาง ๆ เชน การเผาไหมสารอนทรยและเชอเพลงฟอสซล การท าลายปาไม ท าใหปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดสะสมอยในบรรยากาศในปรมาณมาก รวมทงพชซงมบทบาทส าคญในการน าแกสคารบอนไดออกไซดไปใชในการสงเคราะหดวยสงกลดลง สงผลกระทบตอสงมชวตคอ ท าใหอณหภมของโลกรอนขน ท าใหเกดความแหงแลง ขาดแคลนน าอนเนองมาจากฝนไมตกตามฤดกาล

2. สารมลพษทกอใหเกดการปนเปอนในบรรยากาศ ไดแกอะไรบาง แนวค าตอบ อนภาคหรอฝนละออง เปนสารพษทอยในสภาพของแขงหรอของเหลวทอณหภมและความดนปกต ไดแก ฝน ควน ไอควน หมอก และละอองน า, แกสและไอระเหย เปนสารมลพษทอยในสภาพแกส ไดแก คารบอนมอนออกไซด ออกไซดของก ามะถน ออกไซดของไนโตรเจน ไฮโดรคารบอน คารบอนไดออกไซด เปนตน

3. แหลงทท าใหเกดมลพษทางอากาศ ไดแกอะไรบาง แนวค าตอบ แหลงก าเนดมลพษทางอากาศ ไดแก แหลงก าเนดตามธรรมชาต เชน ภเขาไฟระเบด ท าใหเกดแกสซลเฟอรไดออกไซด ไฟไหมปาท าใหเกดควนและแกสคารบอนไดออกไซดฝนละอองของไฮโดรคารบอน การเนาเปอยของพชท าใหเกดแกสมเทนนอกจากนยงมเรณของดอกไม กมมนตรงสทมอยตามธรรมชาต อนภาคสารตาง ๆ จากดนทถกพดพาขนไปแขวนลอยในอากาศ ฝนละอองจากลมพายแกสธรรมชาต แผนดนไหว

142

ใบกจกรรมท 5.4 เรอง ทรพยากรปาไม กลมท ……

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหสมบรณทสด

1. ปาไมในประเทศไทยมกประเภท มนษยไดรบประโยชนโดยตรงจากปาไมดานใดบาง แนวค าตอบ ม 2 ประเภท คอ ปาไมผลดใบ ไดแก ปาดบเขา ปาดบชน ปาดบแลง ปาชาย

เลน อกประเภทคอ ปาผลดใบ เชน ปาเตงรงหรอปาแดง ปาเบญจพรรณ มนษยใชประโยชนโดนตรงจากปาไมในดานปจจยส

2. ปาไมมสวนชวยในการปองกนการเกดน าทวมไดอยางไร แนวค าตอบ ในขณะทฝนตกหนก น าฝนบางสวนจะถกตนไมในปาดดซบเอาไว ท าให

ปรมาณน าทไหลตามล าธารลดลง ในขณะเดยวกนน าทไหลจากทสงจะถกตนไมชวยชะลอความเรวขงน าใหชาลง ชวยลดการพงทลายของดนและการเกดน าปาไหลหลาก

3. การอนรกษปาไมท าไดโดยวธการใดบาง แนวค าตอบ ลดการตดไมท าลายปา, ชวยกนปลกปาไมเพมขน, ใชไมอยางประหยดและม

ประสทธภาพ, ใชวสดอนทดแทนการใชไมโดยตรง

4. ผลกระทบทเกดจากปาไมถกท าลายคออะไร แนวค าตอบ แหลงตนน าล าธารลดลง, ท าใหเกดสภาพแหงแลง ฝนไมตกตามฤดกาล,

สภาวะอากาศแปรปรวน, เกดน าทวมฉบพลน, เกดการพงทลายของดน, สตวปาไมมทอยอาศย, แกสคารบอนไดออกไซดเพมขน, การหมนเวยนของสารอาหารในระบบนเวศหยดชะงก

143

ใบกจกรรมท 5.5 เรอง ทรพยากรสตวปา กลมท ……

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหสมบรณทสด

1. สตวปาสงวนและสตวปาคมครองแตกตางกนอยางไร

แนวค าตอบ สตวปาสงวน หมายถงสตวปาหายาก มทงหมด 15 ชนด สตวปาคมครอง หมายถง สตวทมพระราชบญญตไว แบงเปน 2 ประเภท คอ ประเภทท 1 สงวนไวประดบความงามตามธรรมชาต หรอสงวนไวไมใหจ านวนลดลง สตวประเภทนหามลา เวนแตไดรบอนญาตจากกรมปาไมกอน และประเภทท 2 กอนลาตองไดรบอนญาตจากทางราชการ และตองปฏบตอยางเครงครดเกยวกบวธการ อาวธทใช สถานทและระยะเวลาทท าการลา

2. จงอธบายหลกการอนรกษสตวปา แนวค าตอบ การปองกน โดยออกกฎหมายคมครองสตวปา ปองกนและปราบปรามผกระท าผด, การอนรกษแหลงทอยอาศย แหลงน า และอาหารของสตวปา ปองกนไฟ ปลกปาทดแทนการคนควาวจยทางวชาการ เพอเพมจ านวนสตวปาในปรมาณทพอเหมาะกบปรมาณอาหาร ละทอยอาศย, การใชประโยชนจากสตวปาอนญาตใหลาไดเมอมปรมาณมากพอ แตหามลาตวออนหรอเพศเมย

3. สมนจดเปนสตวปาประเภทใด และสญพนธเนองจากสาเหตใด แนวค าตอบ สมนเปนสตวปาสงวนสญพนธ เนองจากปาไมซงเปนปาละเมาะและเปนแหลงทอยอาศยถกท าลาย นอกจากนมการลาเอาเขาทสวยงามไปท าเปนสงประดบและน าเนอมาเปนอาหาร เปนตน

144

ใบกจกรรมท 5.6 เรอง ชนดพนธตางถน กลมท ……

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหสมบรณทสด

1. ชนดพนธตางถนเขามาสประเทศไทยในกรณใดไดบาง แนวค าตอบ น าเขาโดยเปนอาหารของมนษยและสตว , ตดมากบสนคา วตถ ดบอตสาหกรรม อาหารสตวและพาสงอน ๆ จากตางแดน น าเขามาเพอเลยงไวดเลน, น าเขามาเพอการคา

2. การปองกนไมใหเกดปญหาสงแวดลอมขนในชมชนของนกเรยนมแนวทางการปฏบตท

ส าคญอยางไร แนวค าตอบ ใหความรเรองสงแวดลอมแกคนในชมชนผานสอตาง ๆ , สรางจรยธรรมทางสงแวดลอม โดยปลกฝงใหมจตส านกใหเหนความส าคญของสงแวดลอม, มกฎหมายสงแวดลอม เพอสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมใหเปนไปอยางมประสทธภาพ

3. สาเหตทท าใหเกดปญหาการขาดแคลนทรพยากรธรรมชาตไดแกอะไรบาง

แนวค าตอบ จ านวนประชากรเพมขนตองใชทรพยากรมากขน, การขยายตวทางเศรษฐกจเพมขน, ความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย, ประชาชนขาดความร หรอรเทาไมถงการณ ใชทรพยากรธรรมชาตไมถกวธ, นโยบายของรฐไมเขมงวด เจาหนาทของรฐไมรบผดชอบเทาทควร

4. หลกการอนรกษทรพยากรธรรมชาตเพอการใชประโยชนอยางยงยนทตองอาศยเทคโนโลย

ควบค มอะไรบาง แนวค าตอบ การกกเกบ ทรพยากรธรรมชาตทมแนวโนมวาจะขาดแคลนในอนาคต, การรกษา ซอมแซม ทรพยากรทถกท าลายใหเปนปกต, การฟนฟ ทรพยากรทเสอมโทรมใหสามารถกลบมาใชไดอก, การปองกนทรพยากรธรรมชาตทถกท าลายหรอมแนวโนมวาจะถกท าลายใหเปนปกต

145

ภาคผนวก ค เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

1. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา เรอง มนษยกบความยงยนของ

สงแวดลอม 2. แบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดาน ฟง พด อาน และเขยน 3. แบบสงเกตพฤตกรรมดานทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร 4. แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร 5. แบบบนทกภาคสนามของผวจย

146

ตวอยางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 6 โดยการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1. เมอมสารประกอบไนเตรตและฟอสเฟตสะสมอยในแหลงน าเปนปรมาณมาก ปรากฏการณใดจะ เกดขนเปนอนดบแรก

1. ปรมาณแพลงตอนสตวจะเพมขน 2. จ านวนของแพลงตอนพช สาหราย และพชน าจะเพมขน 3. สารพษตกคาง เชน สารก าจดแมลง จะมปรมาณการสะสมสงขน 4. ปรมาณสตวน า เชน ปลา สตวไมมกระดกสนหลงอน ๆ จะเพมขน

2. จากน าแหลงเดยวกนถาเราหาคา DO และ BOD ดวยเราจะไดความสมพนธของคาทงสองใน

ลกษณะใด 1. ถา DO สง BOD จะต า 2. ถา DO สง BOD จะสง 3. คา DO เทากบ BOD เสมอ 4. คา DO ไมมความสมพนธกบคา BOD

3. นกเรยนจะน าสงมชวตชนดใดมาชวยในการปรบปรงคณภาพดน โดยไมเปนอนตรายตอพช

1. รา 2. หอยทาก 3. ไสเดอนดน 4. ไสเดอนฝอย

4. การปลกพชคลมดนตามพนทลาดชนในบรเวณทฝนตกชกยอมเกดผลดกบดนโดยตรงในดานใด

1. ดนไมพงทลาย 2. ดนมคณภาพดขน 3. ดนอมน าไดมากขน 4. ดนมสภาพความเปนกรดลดลง

5. ขอใดกลาวผดเกยวกบการน าชนดพนธตางถนเขามาในประเทศจงกอใหเกดผลกระทบตอระบบ

นเวศและสงแวดลอม 1. ชนดพนธตางถนสามารถเพมความหลากหลายทางพนธกรรมได 2. ชนดพนธตางถนทมลกษณะเปนผรกรานจะด ารงชวตแบบแกงแยง 3. ชนดพนธตางถนทรกรานสามารถเปลยนระดบหรอปรมาณของแสง 4. ขอ 1 และ 2

147

6. ขอใดไมใชสาเหตส าคญทกอใหเกดการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ 1. การเกดภยธรรมชาต 2. การเพมจ านวนของประชากร 3. การลกลอบคาสงมชวตจากปา 4. การรกรานของชนดพนธตางถน

7. แกสคารบอนมอนอกไซด สงผลกระทบตอสงมชวตอยางไร

1. เปนสารกอมะเรง 2. ท าใหระคายเคองตา 3. มฤทธกดกรอนเยอบโพรงจมก 4. ขดขวางการขนสงออกซเจนของเมดเลอดแดง

8. คนทไดรบแคดเมยมเขาไปสะสมในรางกายจะเกดอาการใด

1. กระดกผกรอน 2. สมองบวม พการ 3. เมดเลอดแดงมอายสน 4. กลามเนอแขงเกรงตลอดเวลา

9. อนภาคของสารในขอใดทท าใหเกดมลพษของอากาศและเปนอนตรายตอสมอง

1. ตะกวและปรอท 2. ตะกวและแคดเมยม 3. แคดเมยมและปรอท 4. แคดเมยมและคลอรน

10. สตวในขอใดควรน ามาตรวจสอบหาปรมาณโลหะ

1. ปทะเล 2. ปลาตน 3. หอยแมลงภ 4. นกกนปลา

148

ตวอยางแบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม

แบบทดสอบชดนประกอบดวยแบบทดสอบยอย 4 ชด ดงน

1. ทกษะการอาน วธการวด ครก าหนดบทความมาใหนกเรยนอาน 1 เรอง แลวใหนกเรยนตอบค าถามโดยใชเวลา 15 นาท 2. ทกษะการฟง วธการวด ครก าหนดหวขอวทยาศาสตรมาใหนกเรยนฟง 1 หวขอ ใหนกเรยนเขยนแสดงความคดเหนจากสงทไดฟงใหเวลานกเรยนเขยน 15 นาท 3. ทกษะการเขยน วธการวด ครก าหนดหวขอวทยาศาสตรมาให 1 หวขอ ใหเวลานกเรยนเขยน 20 นาท

4. ทกษะการพด วธการวด ครก าหนดหวขอวทยาศาสตรมาให 1 หวขอ ใหนกเรยนพดแสดงความคดเหนของตน ก าหนดเวลาในการเตรยมตว 5 นาทและพดคนละไมเกน 3 นาท

149

1. แบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานทกษะการอาน

ค าชแจง ครก าหนดบทความมาใหนกเรยนอาน 1 เรอง เรมอานพรอมกนในแบบทดสอบ (ใชเวลาประมาณ 10 นาท) แลวใหนกเรยนตอบค าถามโดยใชเวลา 15 นาท

บทความเรอง โลกรอน เพราะปาหมด

ปจจบนโลกของเรามการเปลยนแปลงไปเปนอยางมาก เทคโนโลยตาง ๆ มบทบาทตอชวตประจ าวนของเรามากขน “มนษย” เราตองการสงอ านวยความสะดวก ตองการความสบาย แตสงทอ านวยความสะดวกตาง ๆ ไมวาจะเปนถนน ไฟฟา หรอแมแตการท ามาหากน กลบสงผลกระทบตอโลกใบนอยางเสยมได ผลกระทบทเหนไดอยางชดเจน คอ ทรพยากรปาไม ทลดนอยลงไปเปนอยางมาก การตดถนนและการวางเสาไฟฟาแรงสงผานพนทปาเขา การบกรกปา เพอใชเปนพน ทเกษตรกรรม เชน การปลกขาวโพดสงใหกบโรงงานอตสาหกรรมผลตอาหารสตว ซงโดยเฉพาะอยางยงปญหาการบกรกพนทปา เพอใชเปนพนทเกษตรกรรมในทกวนนนน ก าลงขยายพนทเพมมากขนอยางตอเนองจนท าใหเกดปรากฏการณ “ปาหมด น าหาย ภยพบตตามมา” เพราะเมอปาหมดไปความชมชนกหมดไปดวย สงผลตอการรวมตวของกอนเมฆทจะเขากระบวนการกลนตวออกมาเปนเมดฝน เมอไมมฝน กขาดน า ภยแลงจงตามมาอยางทหลาย ๆ พนทตองเผชญกนอยในปจจบนน นอกจากนน การทไมมปา ไมมตนไม ภเขากลายเปนภเขาหวโลน ไมมรากจากตนไมใหญคอยยดผวดน เมอถงฤดฝน ปญหาน าปาไหลหลาก ดนโคลนถลมกตามเขามาสรางความเสยหายตออาคารบานเรอนของประชาชน จากปญหาทกลาวมาจะเหนไดวาการท าลายปาไม ไดสงผลกระทบมากมาย ซงนอกจากผลกระทบทกลาวมาแลว การท าลายปาไมยงสงผลกระทบโดยรวมตอโลกใบนคอ เมอไมมปา ไมม ตนไม ก เหมอนโลกใบนขาดปอด ทคอยดดซบกรองอากาศท เปนพษ โดยเฉพาะกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) จงเปนการเรงใหเกดสภาวะเรอนกระจกในชนบรรยากาศ ท าใหโลกรอนขน สภาวะอากาศแปรปรวนอยางทปรากฏอยในปจจบน แมวาการพฒนาคณภาพชวตและการพฒนาประเทศ เชน การมถนนหนทางอ านวยความสะดวกใหกบเราจะเปนสงจ าเปนตอสวนรวมแตตองไมลมวาเราตองแลกมาดวยการสญเสยทรพยากรปาไมไปบางสวน ซงหากกระท าในขอบเขตของความพอดเทาทจ าเปนกมเหตผลทยอมรบไดแตส าหรบการบกรกปาไมเพอประโยชนสวนตนมใชเรองควรจะเกดขน การบกรกปาไมเพอใชเปนทท ากน หรอขยายทท ากนการท าไรเลอนลอยอยางไมมขอบเขตเปนเรองทตองยตลงเสยแตบดน อยาท าลายธรรมชาตจนบอบช าหรอมากจนเกนกวาจะเยยวยา เพราะยงธรรมชาตบอบช ามากเทาไหร ภยธรรมชาตทเปนผลจากน ามอมนษยกจะกลบยอนมาท าลายมนษยเรามากเทานน ดงนน พวกเราตองหนกลบมารวมกนดแลธรรมชาตและรกษาสงแวดลอม รวมกนปลกปา ปลกตนไม หยดการตดไม

150

ท าลายปา ตงแตวนน เชอวาธรรมชาตพรอมทจะดแลรกษามนษยเรา รวมถงลกหลานในวนขางหนา จะไดไมตองเผชญกบภยแลง น าปาและดนโคลนถลม หรอปญหาโลกรอนตอไป

ทมา: รตนสบรรณ (นามแฝง) (2559, มถนายน 3). โลกรอน เพราะปาหมด. [เวบบลอก]. สบคนจากhttp://taifreedom.com/thai/index.php

จากบทความ เรอง โลกรอน เพราะปาหมด นกเรยนสามารถสรปสาระส าคญไดอยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. แบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานทกษะการฟง

วธการวด ใหนกเรยนฟงบทความวทยาศาสตรทครก าหนดใหเพยง 1 รอบ แลวตอบค าถามให ถกตองและชดเจนแลว ใหนกเรยนท าแบบทดสอบ 1 ขอ ใชเวลา 15 นาท

จงเขยนสาระทไดจากการฟง เรอง ปาไมในประเทศไทย

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

151

3. แบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานทกษะการเขยน

ค าชแจง ใหนกเรยนเขยนแสดงความร ความคดเหนของตน ใหเวลานกเรยนเขยน 20 นาท

การปลกพชคลมดน การปลกพชตามแนวระดบ และการปลกพชหมนเวยน ชวยรกษาคณภาพของดนไดอยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. แบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรดานทกษะการพด

ค าชแจง ครก าหนดหวขอวทยาศาสตรมาให 1 หวขอ ใหนกเรยนพดแสดงความคดเหนของตน ก าหนดเวลาในการเตรยมตว 5 นาทและพดคนละไมเกน 3 นาท “การกระท าของมนษยทเปนสาเหตท าใหเกดมลพษทางอากาศ ไดแก อะไรบาง และเกดขนไดอยางไร”

152

ประเดนการประเมน

เกณฑการใหระดบคะแนนทกษะการอาน น า หนก

คะแนน รวม

5 4 3 2 1 1. ตอบค าถามไดกระชบถกตอง

สามารถตอบไดครอบคลม กระชบถกตองทงหมด

สามารถตอบไดครอบคลม กระชบถกตองเปนสวนใหญ

สามารถตอบไดครอบคลมถกตองเลกนอย

ตอบค าถาม ไดไมครอบคลมถกตองนอย

ตอบค าถามไดไมครอบคลมและไมถกตอง

2 8

2. การจด ล าดบเรอง

การจดล าดบเนอหาหลกและรายละเอยด ปลกยอย สมพนธกนด ตลอดทงเรอง ทอาน

การจดล าดบเนอหาหลกสมพนธกนดแตมความสบสนในการจดล าดบเนอหายอย

มความสบสนในการจดล าดบเนอหาหลกเลกนอยมความสบสนมากในการจดล าดบเนอหายอย

การจดล าดบเนอหาหลกไมสมพนธกนเปนสวนใหญ สวนเนอหายอยไมไดกลาวถง

ไมมการจดล าดบเนอหาหลกใหสมพนธกนและไมไดกลาวถงเนอหายอย

1 4

3. การจบใจความส าคญ

จบใจความส าคญของเนอหาไดทงหมด

จบใจความส าคญของ เนอหาไดเกอบ ทงหมด

จบใจความส าคญของ เนอหาไดบางบางสวน

จบใจความส าคญของเนอหาไดเลกนอย

จบใจความส าคญของเนอหาได นอยมาก

1 4

4. การรความหมาย ค าศพทวทยาศาสตร

เมออานพบค าศพทวทยาศาสตรสามารถเดาความหมายค าศพทจากบรบทไดทงหมด

เมออานพบค าศพทวทยาศาสตรสามารถเดาความหมายค าศพทจากบรบทไดเกอบทงหมด

เมออานพบค าศพทวทยาศาสตรสามารถเดาความหมายค าศพทจากบรบทไดบางบางสวน

เมออานพบค าศพทวทยาศาสตรสามารถเดาความหมาย ค าศพทจากบรบทไดเลกนอย

เมออานพบค าศพทวทยาศาสตรสามารถเดาความหมาย ค าศพทจากบรบทไดนอยมาก

1

4

รวม 5 20

153

ประเดนการประเมน

เกณฑการใหระดบคะแนนทกษะการฟง น าหนก

คะแนน รวม 5 4 3 2 1

1. จบใจความส าคญจากเรองทฟง

จบใจความส าคญของเนอหาไดทงหมด

จบใจความส าคญของเนอหาไดเกอบทงหมด

จบใจความส าคญของเนอหาไดบางบางสวน

จบใจความส าคญของเนอหาไดเลกนอย

จบใจความส าคญของเนอหาไมได

2

8

2. ตอบค าถามไดกระชบ ถกตอง

สามารถตอบค าถามหลงจากทฟงไดครอบคลม กระชบถกตองทงหมด

สามารถตอบค าถามหลงจากทฟงไดครอบคลม กระชบถกตองเปนสวนใหญ

สามารถตอบค าถามหลงจากทฟงไดครอบคลมถกตองบางสวน

สามารถตอบค าถามหลงจากทฟงไดไมครอบคลมถกตองนอย

ตอบค าถามหลงจากทฟงไดไมครอบคลมและไมถกตอง

1 4

3. การรความหมายค าศพทวทยาศาสตร

รความหมาย ค าศพทวทยาศาสตรไดทงหมด

รความหมาย ค าศพทวทยาศาสตรโดยสวนใหญ

รความหมายค าศพทวทยาศาสตรได 2-3 ค า

รความหมายค าศพท วทยาศาสตร ไดเพยง 1 ค า และไมชดเจน

ไมรความหมาย ค าศพทวทยาศาสตร

1

4

4. ใชภาษาทสละสลวย

ภาษาทใชสละสลวยทงหมด

ภาษาทใชสละสลวยเกอบทงหมด

ภาษาทใชสละสลวยบางบางสวน และก ากวม

ภาษาทใชสละสลวยเลกนอย และก ากวม

ภาษาทไมสละสลวย ก ากวม

1 4

รวม 5 20

154

ประเดนการประเมน

เกณฑการใหระดบคะแนนทกษะการพด น าหนก

คะแนน รวม 5 4 3 2 1

1. พดไดตรงประเดน/เนอหาถกตองครบถวน

พดไดตรงประเดน เนอหาถกตองครบถวนตลอดทงการพด

พดไดตรงประเดนบางสวน เนอหาถกตองครบถวน

พดไดตรงประเดนบางสวน เนอหาไมครบถวน

พดไดตรงประเดนนอย เนอหาไมครบถวน

พดไมตรงประเดน เนอหาไมครบถวน

1

4

2. สอดแทรกเนอหาทางวทยาศาสตร เชน ศพทวทยาศาสตร

สอดแทรกเนอหาทางวทยาศาสตรไดเหมาะสม มค าศพทวทยาศาสตร 5 ค าขนไป

สอดแทรกเนอหาทางวทยาศาสตรบางสวน มค าศพทวทยาศาสตร 4 ค า

สอดแทรกเนอหาทางวทยาศาสตรนอย มค าศพทวทยาศาสตร 3 ค า

สอดแทรกเนอหาทางวทยาศาสตรนอย มค าศพทวทยาศาสตร 1-2 ค า

สอดแทรกเนอหาทางวทยาศาสตรนอย ไมสอดแทรกค าศพทวทยาศาสตร

2 8

3. ความสามารถในการพด

พดไดคลองแคลว พดเปนธรรมชาตประสานสายตา กบผฟง มการแสดงออกทางสหนาและทาทาง อยางเหมาะสม

พดไดคลองแคลว พดเปนธรรมชาต ประสานสายตา กบผฟง มการ แสดงออกทางสหนาและทาทาง บางเลกนอย

พดตดขดเลกนอย พดเปนธรรมชาต ประสานสายตากบผฟง มการแสดงออกทางสหนาและทาทางเลกนอย

พดตดขดเลกนอย ไมเปนธรรมชาต ประสานสายตากบผฟงนอย

พดตดขด ไมเปนธรรมชาต ไมประสานสายตา กบผฟง

1

4

4. พดไม เกนเวลา

พดไมเกนเวลา ใชเวลาไดครบถวน

พดเกนเวลา 1 นาท

พดเกนเวลา 2 นาท

พดเกนเวลา 3 นาท

พดเกนเวลา มากกวา 4 นาท 1 4

รวม 5 20

155

ประเดนการประเมน

เกณฑการใหระดบคะแนนทกษะการเขยน น าหนก

คะแนน รวม 5 4 3 2 1

1. สอดแทรกเนอหาวทยาศาสตร เชน ศพทวทยาศาสตร

สอดแทรกเนอหาทางวทยาศาสตรไดเหมาะสม มค าศพทวทยาศาสตร 5 ค าขนไป

สอดแทรกเนอหาทางวทยาศาสตรบางสวน มค าศพทวทยาศาสตร 4 ค า

สอดแทรกเนอหาทางวทยาศาสตรนอย มค าศพทวทยาศาสตร 3 ค า

สอดแทรกเนอหาทางวทยาศาสตรนอยมค าศพทวทยาศาสตร 1-2

สอดแทรกเนอหาทางวทยาศาสตรนอย ไมสอดแทรกค าศพทวทยาศาสตร

2 8

2.องคประกอบของงานเขยน

องคประกอบของ งานเขยนมความสมพนธ ตอเนองนาสนใจมาก

องคประกอบของงานเขยนมความสมพนธ ตอเนองนาสนใจ

องคประกอบของงานเขยนนาสนใจแตขาดความสมพนธตอเนอง

องคประกอบของงานเขยนขาดความนาสนใจขาดความสมพนธตอเนอง

องคประกอบของงานเขยนไมนาสนใจขาดความสมพนธตอเนอง 1 4

3. ตอบค าถามไดกระชบ ถกตอง

สามารถตอบไดถกตอง กระชบ ครอบคลมทงหมด

สามารถตอบถกตองเปนสวนใหญ กระชบครอบคลม

สามารถตอบไดถกตองเลกนอย ครอบคลมบางบางสวน

ตอบค าถาม ถกตองนอย ไมครอบคลม

ตอบค าถามไดไมถกตองและไมครอบคลม

1 4

4.เรยงล าดบขนของการเขยน

น าเสนอเรองเปนล าดบขน มการเกรนน า เนอหา และสรป

น าเสนอเรองเปนล าดบขน มการเกรนน า มเนอหา ไมมการสรป

น าเสนอเรองเปนล าดบขน ไมมการเกรนน า มเนอหา มการสรป

น าเสนอเรองเปนล าดบขน ไมมการเกรนน า มเนอหา ไมมการสรป

ไมน าเสนอเปนล าดบขน

1

4

รวม 5 20

156

ตวอยางแบบสงเกตพฤตกรรมดานทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร

ค าชแจง กรณาท าเครองหมาย √ ลงในชองวางทมตวเลขก ากบตามพฤตกรรมการสอสารทใหสงเกต

ไดโดยก าหนดความหมายของตวเลขไวดงน 5 หมายถง ดมาก 4 หมายถง ด 3 หมายถง ปานกลาง 2 หมายถง พอใช

1 หมายถง ปรบปรง ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม 1. สถานภาพ ตนเอง เพอน คร 2. ชอ…………………………………นามสกล……………………..........

รายการประเมน พฤตกรรมบงช

รวม 5 4 3 2 1

1. คนควาขอมลไดตรงประเดนตามวตถประสงค 2. มการเขยนสรปขอมลอยางเปนระบบ 3. การตอบปญหาโดยสะทอนความคดและหลกการทาง

วทยาศาสตร

4. อภปรายประเดนทซบซอนไดชดเจน กระชบ เขาใจงาย 5. ใหเหตผลประกอบการแสดงความคดเหนอยาง

สมเหตสมผล

157

ตวอยางแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร

ค าชแจง 1. แบบวดเจตคตนตองการทราบขอมลดานเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยน 2. ใหนกเรยนท าเครองหมาย √ ลงในชองทตรงกบระดบเจตคตของนกเรยนใหตรงกบความเปนจรงมากทสด ก าหนดเกณฑการใหคะแนนแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร ดงน

1) ขอความเชงนมานพจารณาใหคะแนนตามเกณฑ ดงน เหนดวยอยางยง ให 5 คะแนน เหนดวย ให 4 คะแนน ไมแนใจ ให 3 คะแนน ไมเหนดวย ให 2 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง ให 1 คะแนน

2) ขอความเชงนเสธพจารณาใหคะแนนตามเกณฑ ดงน เหนดวยอยางยง ให 1 คะแนน เหนดวย ให 2 คะแนน ไมแนใจ ให 3 คะแนน ไมเหนดวย ให 4 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง ให 5 คะแนน

เจตคตตอวทยาศาสตร ระดบความคดเหน

เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

1. การเรยนวทยาศาสตรท าใหเราเปนคนมเหตผล

2. ฉนไมชอบสงสยและตงค าถามในสงตาง ๆ 3. วทยาศาสตรเปนความรททนสมย 4. ฉนไมชอบอานหนงสอเกยวกบ

วทยาศาสตร

5. ความรทางวทยาศาสตรท าใหเศรษฐกจและสงคมเจรญกาวหนา

6. ฉนรสกสนกสนานกบการเรยนวทยาศาสตร

7. ฉนชอบเขาคายวทยาศาสตร 8. ฉนชอบน าความรวทยาศาสตรมา

ประยกตใชในชวตประจ าวน เชน Reuse Recycle เปนตน

158

ตวอยางแบบบนทกภาคสนามของผวจย กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระการเรยนรเพมเตม เรอง มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 6 แผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน โรงเรยนเบญจมราชทศ จงหวดปตตาน ค าชแจง แบบบนทกภาคสนามของผวจย ใชบนทกเหตการณจากการสงเกต พฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนโดยผวจยเปนผบนทก ตงแตเรมเรยนจนกระทงหมดชวโมง ครบทกขนตอน 1. พฤตกรรมการเรยนรขนก าหนดปญหา

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. พฤตกรรมการเรยนรขนท าความเขาใจกบปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. พฤตกรรมการเรยนรขนการด าเนนการศกษาคนควา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. พฤตกรรมการเรยนรขนสงเคราะหความร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. พฤตกรรมการเรยนรขนสรปและประเมนคาของค าตอบ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6. ขนน าเสนพฤตกรรมการเรยนรขนน าเสนอและประเมนผลงาน …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

159

ภาคผนวก ง คณภาพของเครองมอวจย

160

คาความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนร ตาราง 9 คาความเหมะสมของแผนการจดการเรยนร

รายการประเมน ผลการประเมนของผเชยวชาญ

�� S.D. คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

1. จดประสงคการเรยนร 1.1 สอดคลองกบเนอหา 5 4 5 5 4 4.60 0.55 1.2 ประเมนผลได 5 4 5 5 4 4.60 0.55 1.3 มความชดเจนเรองของภาษาทใช 5 4 5 5 4 4.60 0.55

เฉลย 4.47 2. สาระส าคญ / สาระการเรยนร 2.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร 5 3 4 5 4 4.20 0.84 2.2 ใจความถกตอง 5 4 5 4 4 4.40 0.55 2.3 มความชดเจน นาสนใจ 5 3 5 5 4 4.40 0.89 2.4 เวลาเรยนเหมาะสมกบเนอหา 5 3 5 5 4 4.40 0.89

เฉลย 4.60 3. กจกรรมการเรยนร 3.1 เนอหาเหมาะสมกบการจดการเรยนร 5 4 5 5 4 4.60 0.55 3.2 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร 5 4 5 5 4 4.60 0.55 3.3 สอดคลองกบรปแบบการเรยนรทใชในการวจย

5 4 5 5 4 4.60 0.55

3.4 เรยงล าดบกจกรรมไดเหมาะสม 5 3 5 4 4 3.80 0.84 3.5 เนนการใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

4 3 4 4 4 4.60 0.45

3.6 เปดโอกาสใหผเรยนไดมสวนรวมใน การจดกจกรรมการเรยนร

5 4 5 5 4 4.40 0.55

เฉลย 4.40 4. ชนงาน 4.1 สอดคลองกบรปแบบการจดการเรยนร 5 4 4 5 4 4.40 0.50 4.2 สอดคลองกบสาระการเรยนร 5 4 5 5 4 4.60 0.58

เฉลย 4.50

161

ตาราง 9 (ตอ)

รายการประเมน ผลการประเมนขอผเชยวชาญ

�� S.D. คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

5. สอและแหลงการเรยนร 5.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร

5 4 5 5 4 4.60 0.55

5.2 ผเรยนมสวนรวมในการใชสอ 5 4 5 5 4 4.60 0.55 5.3 สอดคลองกบสาระการเรยนร 5 4 5 5 4 4.60 0.55 5.4 สอดคลองกบขนตอนการจดการเรยนร

5 4 4 5 4 4.40 0.55

เฉลย 4.55 6. การวดและประเมนผลเรยนร 6.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร

5 4 5 5 4 4.60 0.55

6.2 สอดคลองกบสาระการเรยนร 5 4 5 5 4 4.60 0.55 6.3 สอดคลองกบขนตอนการจดการเรยนร

5 4 5 5 4 4.60 0.55

6.4 เหมาะสมกบวยและวฒภาวะของผเรยน

5 4 4 5 4 4.40 0.55

เฉลย 4.55 0.55 เฉลยทงหมด 4.51 0.59

162

คาดชนความสอดคลอง (IOC) ระหวางขอสอบกบจดประสงคการเรยนรของ แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

ตาราง 10 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา

ขอสอบ ขอท

ผเชยวชาญ ∑ 𝐑 IOC

คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5 1 -1 1 1 1 1 3 0.60 2 -1 1 0 1 1 2 0.40 3 1 1 1 1 1 5 1.00 4 1 1 1 1 1 5 1.00 5 1 1 1 1 1 5 1.00 6 1 1 1 1 1 5 1.00 7 1 1 1 -1 1 3 0.60 8 1 1 1 0 1 4 0.80 9 1 1 1 1 1 5 1.00 10 1 1 1 1 1 5 1.00 11 -1 1 1 1 1 3 0.60 12 1 1 1 1 1 5 1.00 13 1 1 1 1 1 5 1.00 14 0 1 1 1 0 3 0.60 15 1 1 1 1 1 5 1.00 16 1 1 1 1 1 5 1.00 17 1 1 1 1 1 5 1.00 18 1 1 1 1 1 5 1.00 19 1 1 1 1 1 5 1.00 20 1 1 1 1 1 5 1.00 21 1 0 1 1 1 4 0.80 22 1 1 1 1 1 5 1.00 23 0 1 1 1 1 4 0.80 24 0 1 1 0 1 3 0.60 25 1 1 1 1 1 5 1.00 26 1 1 1 1 1 5 1.00 27 1 1 1 1 1 5 1.00 28 1 1 1 1 1 5 1.00 29 1 1 1 0 1 4 0.80

163

ตาราง 10 (ตอ)

ขอสอบ ขอท

ผเชยวชาญ ∑ 𝐑 IOC

คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5 30 1 1 1 1 1 5 1.00 31 1 1 1 1 1 5 1.00 32 1 1 1 1 1 5 1.00 33 1 0 1 1 1 4 0.80 34 0 1 0 1 0 2 0.40 35 1 1 1 1 1 5 1.00 36 1 1 1 1 1 5 1.00 37 1 1 1 1 1 5 1.00 38 0 1 1 0 1 3 0.60 39 1 1 1 1 1 5 1.00 40 1 1 1 1 1 5 1.00

164

คาดชนความสอดคลอง (IC) ความสอดคลองระหวางขอค าถามกบนยามทตองการวดของ แบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร

ตาราง 11 คาดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร

ขอสอบ ขอท

ผเชยวชาญ ∑ 𝐑 IOC

คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5 1 1 1 1 1 1 5 1.00 2 1 1 1 1 1 5 1.00 3 1 1 1 1 1 5 1.00 4 1 1 1 1 1 5 1.00 5 1 1 1 1 1 5 1.00 6 1 1 1 1 1 5 1.00 7 1 1 1 1 1 5 1.00 8 1 1 1 1 1 5 1.00

165

คาดชนความสอดคลอง (IC) ความสอดคลองระหวางขอค าถามกบนยามทตองการวดของ แบบสงเกตพฤตกรรมดานทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร

ตาราง 12 คาดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบสงเกตพฤตกรรมดานทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร

ขอสอบ ขอท

ผเชยวชาญ ∑ 𝐑 IOC

คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4

คนท 5

1 1 1 1 1 1 5 1 2 1 1 1 1 1 5 1 3 1 1 1 1 1 5 1 4 1 1 1 0 1 4 0.8 5 1 1 0 1 1 4 0.8 6 1 1 1 1 1 5 1 7 1 1 1 1 1 5 1 8 1 0 1 1 1 4 0.8 9 1 1 1 1 1 5 1 10 1 1 1 1 1 5 1

166

คาดชนความสอดคลอง (IC) ความสอดคลองระหวางขอค าถามกบนยามทตองการวดของแบบวด เจตคตตอวทยาศาสตร

ตาราง 13 คาดชนความสอดคลอง (IC) ของแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร

ขอสอบ ขอท

ผเชยวชาญ ∑ 𝐑 IOC คน

ท 1 คน ท 2

คน ท 3

คน ท 4

คน ท 5

1 1 1 1 1 1 5 1.00 2 1 1 1 1 1 5 1.00 3 1 1 1 1 1 5 1.00 4 1 0 1 1 1 4 0.80 5 1 0 1 1 1 4 0.80 6 1 0 1 1 1 4 0.80 7 1 0 1 1 1 4 0.80 8 1 1 1 1 1 5 1.00 9 1 1 1 1 1 5 1.00 10 1 1 1 1 1 5 1.00 11 1 1 1 1 1 5 1.00 12 1 1 1 1 1 5 1.00 13 1 1 1 1 1 5 1.00 14 1 1 1 1 0 4 0.80 15 1 1 1 1 1 5 1.00 16 1 1 1 1 1 5 1.00 17 1 1 1 1 1 5 1.00 18 1 1 1 1 1 5 1.00 19 1 0 1 1 1 4 0.80 20 1 1 1 1 1 5 1.00

167

ตาราง 13 (ตอ)

ขอสอบ ขอท

ผเชยวชาญ ∑ 𝐑 IOC คน

ท 1 คน ท 2

คน ท 3

คน ท 4

คน ท 5

21 1 1 1 1 1 5 1.00 22 1 1 1 1 1 5 1.00 23 1 1 1 1 1 5 1.00 24 1 1 1 1 1 5 1.00 25 1 1 1 1 1 5 1.00 26 1 1 1 1 1 5 1.00 27 1 1 1 1 1 5 1.00 28 1 0 1 1 1 4 0.80 29 1 1 1 1 1 5 1.00 30 1 1 1 1 1 5 1.00

168

ตาราง 14 คาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r) และคาความเชอมนของแบบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร

ขอท คาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r) ผลการพจารณา 1 2 3 4 5 6 7 8

0.63 0.58 0.47 0.41 0.44 0.22 0.54 0.55

0.60 0.53 0.61 0.63 0.22 0.48 0.38 0.49

คดไว ตดทง คดไว ตดทง ตดทง คดไว คดไว ตดทง

**คาความเชอมนของแบบทดสอบวดทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร ค านวณโดยใชวธการหาสมประสทธแอลฟา (α-Coefficient) มคาเทากบ 0.76

169

ตาราง 15 คาอ านาจจ าแนก (r) และคาความเชอมนของแบบสงเกตพฤตกรรมทกษะการสอสารทางวทยาศาสตร

ขอท คาอ านาจจ าแนก (r) ผลการพจารณา 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

0.65 0.53 0.73 0.64 0.66 0.75 0.68 0.56 0.76 0.72

คดไว ตดทง คดไว ตดทง คดไว คดไว คดไว ตดทง คดไว คดไว

**คาความเชอมนของแบบสงเกตพฤตกรรมค านวณโดยใชวธการหาสมประสทธแอลฟา (α-Coefficient) มคาเทากบ 0.90

170

ตาราง 16 คาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา

ขอ คาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r) ผลการพจารณา

1 0.37 0.11 ตดทง 2 0.39 0.16 ตดทง 3 0.87 0.16 ตดทง 4 0.74 0.21 คดไว 5 0.47 0.32 คดไว 6 0.66 0.26 คดไว 7 0.21 0.21 ตดทง 8 0.61 0.37 คดไว 9 0.53 0.0 0 ตดทง 10 0.76 0.26 คดไว 11 0.63 0.42 คดไว 12 0.76 0.37 คดไว 13 0.55 0.47 คดไว 14 0.34 0.37 คดไว 15 0.58 0.53 คดไว 16 0.45 0.26 คดไว 17 0.42 0.21 คดไว 18 0.24 0.37 คดไว 19 0.87 0.26 คดไว 20 0.84 0.21 คดไว 21 0.74 0.32 คดไว 22 0.58 0.21 คดไว 23 0.32 0.53 คดไว 24 0.61 0.37 คดไว 25 0.37 0.21 คดไว 26 0.37 0.42 คดไว 27 0.47 0.42 คดไว 28 0.71 0.47 คดไว 29 0.39 0.26 คดไว 30 0.32 0.53 คดไว

171

ตาราง 16 (ตอ) **มคาความเชอมนของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา มคาเทากบ 0.81

ขอ คาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r) ผลการพจารณา

31 0.76 0.37 คดไว 32 0.55 0.16 ตดทง 33 0.24 0.16 ตดทง 34 0.89 0.11 ตดทง 35 0.63 0.21 คดไว 36 0.71 0.26 คดไว 37 0.61 0.16 ตดทง 38 0.34 0.26 คดไว 39 0.84 0.00 ตดทง 40 0.34 0.26 คดไว

172

ตาราง 17 คาอ านาจจ าแนก (r) และคาความเชอมนของแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร

ขอ คาอ านาจจ าแนก

(r) ผลการ

พจารณา ขอ คาอ านาจจ าแนก

(r) ผลการ

พจารณา

1 0.38 คดไว 16 0.50 คดไว 2 0.45 คดไว 17 0.74 คดไว 3 0.51 คดไว 18 0.46 คดไว 4 0.43 ตดทง 19 0.19 ตดทง 5 0.62 คดไว 20 0.54 คดไว 6 0.48 คดไว 21 0.17 ตดทง 7 0.34 ตดทง 22 0.25 ตดทง 8 0.36 คดไว 23 0.43 ตดทง 9 0.20 ตดทง 24 0.57 คดไว 10 0.47 คดไว 25 0.39 คดไว 11 0.50 คดไว 26 0.33 ตดทง 12 0.60 คดไว 27 0.56 คดไว 13 0.32 ตดทง 28 0.59 คดไว 14 0.30 ตดทง 29 0.48 คดไว 15 0.58 คดไว 30 0.68 คดไว

**คาความเชอมนของแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรค านวณโดยใชวธการหาสมประสทธแอลฟา (α-Coefficient) มคาเทากบ 0.89

173

ตาราง 18 คะแนนวดผลสมฤทธกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6

เลขท คะแนน

เตม คะแนน

เลขท คะแนน

เตม คะแนน

กอนเรยน หลงเรยน กอนเรยน หลงเรยน 1 30 7 20 22 30 13 20 2 30 15 20 23 30 11 19 3 30 12 23 24 30 9 21 4 30 9 24 25 30 15 19 5 30 10 21 26 30 14 15 6 30 13 20 27 30 12 17 7 30 12 23 28 30 13 19 8 30 13 20 29 30 11 20 9 30 10 23 30 30 12 17 10 30 16 20 31 30 9 22 11 30 15 21 32 30 10 17 12 30 11 18 33 30 14 25 13 30 13 18 34 30 13 24 14 30 14 20 35 30 15 24 15 30 15 23 36 30 9 17 16 30 16 25 37 30 13 20 17 30 13 17 38 30 11 18 18 30 12 21 39 30 14 21 19 30 11 22 40 30 14 19 20 30 12 22 41 30 9 24 21 30 12 18

คาเฉลยคะแนนกอนเรยน 12.24 คาเฉลยคะแนนหลงเรยน 20.41

174

ภาคผนวก จ ภาพแสดงการจดกจกรรมการเรยนร

175

ขนท 1 ก าหนดปญหา

ขนท 2 ท าความเขาใจกบปญหา

176

ขนท 3 การด าเนนการศกษาคนควา

177

ขนท 4 สงเคราะหความร

ขนท 5 สรปและประเมนคาของค าตอบ

178

ขนท 6 น าเสนอและประเมนผล

179

ประวตผเขยน

ชอ – สกล นางสาวสารญา และสม รหสประจ าตวนกศกษา 5820120656 วฒการศกษา

วฒ ชอสถาบน ปทส าเรจการศกษา วทยาศาสตรบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร 2556 (เทคโนโลยชวภาพ) ทนการศกษา ทนโครงการสงเสรมการผลตครทมความสามารถพเศษทางวทยาศาสตรและคณตศาสตร (สควค.) ระดบปรญญาโท โดย สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.)

การตพมพเผยแพรผลงาน สารญา และสม, ณฐวทย พจนตนต และณรงคศกด รอบคอบ. 2560. “ผลของการจดการเรยนรโดยใช

ปญหาเปนฐาน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา ทกษะการสอสารทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6” การประชมวชาการระดบชาตศกษาศาสตรวจย เรอง “นวตกรรมการศกษาเพอ Thailand 4.0 (Innovative Education for Thailand 4.0)” 26 กรกฎาคม 2560 ณ โรงแรมหรรษา เจบ หาดใหญ สงขลา