(1)

ผลการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกทมตอการคดอยางมวจารณญาณ

ผลสมฤทธทางการเรยน และความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

Effects of Learning Activities Using Graphic Organizer Techniques

on Critical Thinking, Learning Achievement and Retention

in Thai Literature of Grade 7 Students

รณชย จนทรแกว

Ronnachai Jankaew

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาหลกสตรและการสอน

มหาวทยาลยสงขลานครนทร

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of

Master of Education in Curriculum and Instruction

Prince of Songkla University

2559

ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(2)

ชอวทยานพนธ ผลการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกทมตอการคดอยางมวจารณญาณ

ผลสมฤทธทางการเรยน และความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ผเขยน นายรณชย จนทรแกว สาขาวชา หลกสตรและการสอน

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

......................................................................

(ดร.อลสรา ชมชน)

คณะกรรมการสอบ

..........................................................ประธานกรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร.ชดชนก เชงเชาว)

อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม

......................................................................

(ผชวยศาสตราจารย ดร.วรรณนะ หนหมน)

.......................................................................กรรมการ

(ดร.อลสรา ชมชน)

.......................................................................กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.วรรณนะ หนหมน)

.......................................................................กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.นพเกา ณ พทลง)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร อนมตใหนบวทยานพนธฉบบนเปนสวนหนง

ของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน

.............................................................

(รองศาสตราจารย ดร.ธระพล ศรชนะ)

คณบดบณฑตวทยาลย

(3)

ขอรบรองวา ผลงานวจยนมาจากการศกษาของนกศกษาเอง และไดแสดงความขอบคณบคคลทม

สวนชวยเหลอแลว

ลงชอ...............................................................

(ดร.อลสรา ชมชน) อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

ลงชอ...............................................................

(นายรณชย จนทรแกว) นกศกษา

(4)

ขาพเจาขอรบรองวา ผลงานวจยนไมเคยเปนสวนหนงในการอนมตปรญญาในระดบใดมากอน และ

ไมไดถกใชในการยนขออนมตปรญญาในขณะน

ลงชอ...............................................................

(นายรณชย จนทรแกว) นกศกษา

(5)

ชอวทยานพนธ ผเขยน สาขาวชา ปการศกษา

ผลการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกทมตอการคดอยางมวจารณญาณ ผลสมฤทธทางการเรยน และความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 นายรณชย จนทรแกว หลกสตรและการสอน 2558

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาผลการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกทมตอการคดอยางมวจารณญาณ ผลสมฤทธทางการเรยน และความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 กลมเปาหมายเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 จ านวน 30 คน เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย แผนการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก แบบทดสอบวดความสามารถการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย และแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย โดยด าเนนการทดสอบกอนการจดการเรยนรและหลงการจดการเรยนรกบกลมเดยว (One group pretest-posttest design) วเคราะหขอมลโดยหาคารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบคาท (One sample t-test) ผลการวจยพบวา 1. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก มระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย ระดบดเยยมรอยละ 23.33 ระดบดรอยละ 46.66 ระดบพอใชรอยละ 26.66 และระดบผานรอยละ 3.33 2. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก มระดบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย ระดบดเยยมรอยละ 53.33 ระดบดรอยละ 33.33 และระดบพอใชรอยละ 13.33 3. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก มคะแนนผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 4. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก มความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ค าส าคญ : ผงกราฟก การคดอยางมวจารณญาณ ผลสมฤทธ ความคงทน การเรยนวรรณคดไทย

(6)

Thesis Title Author Major Program Academic Year

Effects of Learning Activities Using Graphic Organizer Techniques on Critical Thinking, Learning Achievement and Retention in Thai Literature of Grade 7 Students Mr.Ronnachai Jankaew Curriculum and Instruction 2015

ABSTRACT

This research aims to study the effects of learning Activities Using graphic organizer technique on critical thinking, learning achievement and retention in Thai literature of Grade 7 Students. The target sample is thirty Grade 7 Students from Kanaratbamrung Yala School in the first semester of 2015 academic year. The tools use in this research consists of the learning management strategy by graphic organizer technique, the critical thinking framework of Thai literature study, and the achievement framework of Thai literature study. The research follows the one group pretest – posttest design and the analysis gathered from the findings of statistical percentages, statistical means, standard deviation, and one sample T-Test. The results are listed as follows: 1. The results of students undergo the learning management by graphic organizer technique on critical thinking in Thai literature study are; Excellent 23.33 percent, Good 46.66 percent, Fair 26.66 percent, and Pass 3.33 percent. 2. The results of students undergo the learning management by graphic organizer technique on achievement in Thai literature study are; Excellent 53.33 percent, Good 33.33 percent, and Fair 13.33 percent. 3. The students undergo the learning management by graphic organizer technique achieved the higher posttest achievement score in Thai literature study than pretest score at the statistical significance of 0.05. 4. The students undergo the learning management by graphic organizer technique achieved the retention in Thai literature study at the statistical significance of 0.05. Keywords : Graphic Organizer, Critical Thinking, Achievement, Retention, Thai Literature

(7)

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจไปไดดวยดดวยความกรณาของ อาจารย ดร.อลสรา ชมชน

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก ผชวยศาสตราจารย ดร.วรรณนะ หนหมน อาจารยทปรกษา

วทยานพนธรวม ทคอยใหค าปรกษา แนะน า ตรวจสอบแกไขและตดตามความกาวหนาของ

วทยานพนธดวยความใสใจอยางดยง และขอขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.ชดชนก เชงเชาว

ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ ผชวยศาสตราจารย ดร.นพเกา ณ พทลง กรรมการสอบ

ตลอดจนคณาจารยผประสทธประสาทความรทกทาน ทกรณาใหค าชแนะแกไขขอบกพรองและให

ค าแนะน าเพมเตมจนท าใหวทยานพนธมความสมบรณมากยงขน

ขอขอบพระคณรองศาสตราจารยมนตร มเนยม ผชวยศาสตราจารยจรรตน สาครนทร

และอาจารยเพลนพศ พรอมญาต ทกรณาเปนผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอในการท าวจย

ครงน เปนอยางดยง

ขอขอบพระคณผบรหาร คณะคร และนกเรยนโรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา ท

ใหความรวมมอในการทดลองใชเครองมอและเกบรวบรวมขอมลในการท าวจย

ขอขอบพระคณบณฑตวทยาลย และคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยา

เขตปตตาน ตลอดจนเจาหนาททกทานทกรณาใหค าแนะน า และชวยประสานงานใหการท า

วทยานพนธส าเรจไปไดดวยด

ขอขอบพระคณ นางสาวอารย อนสวรรโณ เพอนรวมรนทคอยดแลชวยเหลอใหก าลงใจ

นายรสล บาเหะ ทใหค าแนะน าชวยเหลอในเรองสถตและการวเคราะหขอมลในการวจย นายวฑรย

เมตตาจตร รนพทปรารถนาดแกนอง และเปนแบบอยางในการศกษาเลาเรยน

ขอกราบขอบพระคณ คณพอกตต คณแมเรวด จนทรแกว ทคอยเปนก าลงใจส าคญ เปนผ

ชใหเหนถงคณคาและความหมายของชวต และเปนเบองหลงความส าเรจในชวตทงปวง

คณประโยชนใด ๆ อนพงมจากวทยานพนธเลมน ผวจยขอมอบแดบดา มารดา คร อาจารย

ตลอดจนสถาบนการศกษาทไดประสทธประสาทใหความรแกผวจยตลอดมา

รณชย จนทรแกว

(8)

สารบญ

หนา

หนาอนมต 2

หนงสอรบรอง 3

บทคดยอ 5

ABSTRACT 6

กตตกรรมประกาศ 7

สารบญ 8

สารบญตาราง 12

สารบญภาพ 13

บทท 1 บทน า 14

1. ความเปนมาและความส าคญของปญหา 14

2. ค าถามการวจย 19

3. วตถประสงคของการวจย 19

4. สมมตฐานของการวจย 19

5. นยามศพทเฉพาะ 20

6. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 21

7. ขอบเขตของการวจย 21

8. กรอบแนวคดในการวจย 22

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 23

1. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 24

1.1 มาตรฐานการเรยนรและตวชวดสาระการเรยนรภาษาไทย 25

2. วรรณคดและวรรณกรรม 26

2.1 ความหมาย 26

(9)

สารบญ (ตอ)

หนา

2.2 ลกษณะของวรรณคดและวรรณกรรม 27

2.3 การพฒนาการสอนวรรณคดไทย 29

3. การจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก 30

3.1 ความหมาย 30

3.2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบผงกราฟก 32

3.3 รปแบบของผงกราฟก 37

3.4 ประโยชนของการใชผงกราฟกตอผเรยน 44

3.5 เทคนคการใชผงกราฟกในการจดกจกรรมการเรยนการสอน 46

3.6 งานวจยทเกยวของกบเทคนคการใชผงกราฟก 47

4. การคดอยางมวจารณญาณ 49

4.1 ความหมาย 49

4.2 แนวคดทเกยวของกบการคดอยางมวจารณญาณ 51

4.3 ทฤษฎทเกยวของกบการคดอยางมวจารณญาณ 60

4.4 จดมงหมายและความส าคญของการคดอยางมวจารณญาณ 64

4.5 ประโยชนของการจดการเรยนการสอนใหมความคดอยางมวจารณญาณ 66

4.6 การวดการคดอยางมวจารณญาณ 66

4.7 เกณฑความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ 73

4.8 งานวจยทเกยวของกบการคดอยางมวจารณญาณ 74

5. ผลสมฤทธทางการเรยน 76

5.1 ความหมาย 76

5.2 การวดผลสมฤทธทางการเรยน 77

5.3 แบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน 78

(10)

สารบญ (ตอ)

หนา

6. ความคงทนในการเรยนร 79

6.1 ความหมาย 79

6.2 ระบบความจ า 80

6.3 สภาพทชวยใหเกดความคงทนในการเรยนร 81

6.4 การทดสอบความคงทนในการเรยนร 82

บทท 3 วธด าเนนการวจย 85

1. การออกแบบการวจย 85

2. การก าหนดกลมเปาหมาย 85

3. การพฒนาเครองมอทใชในการวจย 86

4. การด าเนนการทดลองและการเกบรวบรวมขอมล 93

5. การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวจย 94

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล 100

ตอนท 1 ระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย 101

ตอนท 2 ระดบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย 103

ตอนท 3 ผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยระหวางกอนเรยนและหลงเรยน 104

ตอนท 4 ความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย 105

บทท 5 สรป อภปราย และขอเสนอแนะ 107

1. สรปผลการวจย 107

2. อภปรายผลการวจย 108

(11)

สารบญ (ตอ)

หนา

3. ปญหาทพบในการวจย 117

4. ขอเสนอแนะ 118

บรรณานกรม 120

ภาคผนวก 127

ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย 128

ภาคผนวก ข หนงสอขอความอนเคราะหผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย 130

ภาคผนวก ค หนงสอขอความอนเคราะหเกบขอมล 134

ภาคผนวก ง เครองมอทใชในการวจย 136

ภาคผนวก จ การวเคราะหคณภาพของเครองมอทใชในการวจย 208

ภาคผนวก ฉ คะแนนการท าแบบทดสอบของนกเรยน 218

ภาคผนวก ช การทดสอบคาท (T-test) ดวยโปรแกรมคอมพวเตอร 221

ภาคผนวก ญ ผลงานนกเรยน 223

ประวตผวจย 227

(12)

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1. วเคราะหองคประกอบของการคดอยางมวจารณญาณตามแนวคดของผเชยวชาญ 58

2. วเคราะหความสมพนธระหวางหนวยการเรยน เนอหาและจ านวนชวโมง 87

3. วเคราะหความสมพนธระหวางแผนการจดการเรยนร เนอหา มาตรฐานการเรยนร 88

และตวชวดในการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

ตามเกณฑความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

4. แสดงคะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ 101

หลงเรยน (Posttest) ของนกเรยนมาค านวณหาคารอยละ และเทยบกบเกณฑ

5. แสดงคะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธหลงเรยน (Posttest) 103

ของนกเรยนมาค านวณหาคารอยละ และเทยบกบเกณฑ

6. เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทยกอนและหลงไดรบการจดการเรยนร 105

โดยใชเทคนคผงกราฟก

7. เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทยหลงไดรบการจดการเรยนร 106

โดยใชเทคนคผงกราฟกกบหลงการสอบไปแลว 2 สปดาห

8. ผลการประเมนคาดชนความสอดคลอง (คา IOC) ของแผนการจดการเรยนร 209

9. ผลการประเมนคาดชนความสอดคลอง (คา IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ 210

10. ผลการประเมนคาดชนความสอดคลอง (คา IOC) ของแบบทดสอบวดความสามารถ 212

ในการคดอยางมวจารณญาณ

11. แสดงคาความยากงาย (p) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบ 214

วดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย

12. แสดงคาความยากงาย (p) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบ 216

วดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย

13. แสดงคะแนนการท า แบบทดสอบวดผลสมฤทธ และแบบทดสอบวดความสามารถ 219

ในการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยน

(13)

สารบญภาพ

ภาพท หนา

1. กรอบแนวคดในการวจย 22

2. ผงความคด (Mind Map) 38

3. ผงใยแมงมม (Spider Map) 39

4. ผงวงกลมซอนหรอเวนนไดอะแกรม (Venn Diagrams) 40

5. ผงทชารต (T-Chart) 40

6. ผงกางปลา (Fishbone Map) 41

7. เสนเวลา (Time Line / Continuum Diagrams) 42

8. ผงเรยงล าดบ (Event Chain) 42

9. ผงขนบนได (Ladder) 42

10. ผงวฏจกร (Cyclical Map) 43

11. ผงมโนทศน (Concept Mapping) 44

12. แผนภมแทงแสดงระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน 102

13. แผนภมแทงแสดงระดบผลสมฤทธของนกเรยน 104

14. การก าหนดเปาหมายของนกเรยน 110

15. การสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดของนกเรยน 114

14

บทท 1

บทน า

1. ความเปนมาและความส าคญของปญหา

วรรณคดไทย เปนมรดกทางวฒนธรรมของชาตทสะทอนอารยธรรม ประวตศาสตร วถ

ชวตความเปนอย แสดงถงเอกลกษณและความเปนเอกราชของชาตไทยจากยคบรรพชนสบเนองมา

จนถงปจจบน ดงท ธดา โมกสกรตน (2541, 512) ไดกลาวถงชาตไทยและวรรณคดไทยไววา ชาต

ไทยมวรรณคดเปนสมบตของชาต ซงแสดงความเปนเอกราช ไมไดอยใตบงคบของชาตใด

วรรณคดไทยยงเปนศนยรวมความรสกของคนในชาต รวมถงวรรณคดยงสะทอนประวตความ

เปนมาของชาตทเปนเอกราชตลอดมา จงกลาวไดวาวรรณคดไทยเปนเสมอนประตสโลกแหงชวต

และประวตศาสตรของคนในชาต สวน รนฤทย สจจพนธ (2544, 13) ไดกลาวถง ความหมายของ

วรรณคดวา เปนศลปะทางภาษา เปนเครองมอสอสารความคด ทมความงามความไพเราะ เปนท

จบใจผอาน ผฟง ผศกษา ทกยคทกสมย สบทอดจากชวอายหนงไปสอกชวอายหนง ถอวาเปน

มรดกทางวฒนธรรมอกอยางหนง นอกจากน ดวงมน จตรจ านงค (2556, 25) ไดกลาวถงการสราง

วรรณคดวา วรรณคดสรางขนเพอสอประสบการณ สารของวรรณคดคอประสบการณทางอารมณ

และทศนะตอสงทมความหมายในชวต กระทรวงศกษาธการ (2544, 326) ไดกลาวถงวรรณคดวา

เปนสงสรางสรรคอนล าคาของมนษย มนษยสรางและสอสารเรองราวของชวต วฒนธรรม และ

อารมณความรสกทเกยวของ หรอสะทอนความเปนไปของมนษย ดวยกลวธการใชถอยค าส านวน

ภาษา ซงมความเหมอน และความแตกตางกนไปตามแตละสมย

ดวยความส าคญของวรรณคดไทยทเปนสมบตของชาต และเปนสวนส าคญในการแสดงถง

ความเปนชาต กระทรวงศกษาธการไดบรรจวรรณคดไทยไวในหลกสตรการเรยนการสอนวชา

ภาษาไทยทกระดบการศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ในกลม

สาระการเรยนรภาษาไทย สาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรม มาตรฐาน ท 5.1 มใจความวา เขาใจ

และแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรมไทยอยางเหนคณคา และน ามาประยกตใช

ในชวตจรง (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ 2551, 1-3)

15

การเรยนวรรณคดจงเปนสงส าคญ แมจะไมกอประโยชนในเชงรปธรรม โดยน าไปใช

ประกอบอาชพไดโดยตรง แตวรรณคดกยงมประโยชนในการจรรโลงใจ ใหรจกใชปญญา

ความคดและเขาใจความเปนมนษย (พรทพย ศรสมบรณเวช 2547, 2) จากค ากลาวขางตนสะทอนให

เหนความส าคญในการเรยนวรรณคด ซงเปนดงเครองจรรโลงชวต สวน ทศนย ศภเมธ (2542, 60)

ไดกลาวถงความมงหมายของการสอนวรรณคดวา ควรมงเนนใหผเรยนมความรคตธรรมทมคาจาก

วรรณคด อนเปนมรดกทางวฒนธรรมของชาต ใหเขาใจสภาพชวตความเปนอยความรสกนกคด

ของคนในสมยทแตงวรรณคดนน

ดงนนการเรยนและการสอนวรรณคดจงมความส าคญมาก ซงนอกจากจะเปนการสบสาน

ความเจรญงอกงามทางวฒนธรรมแลว ยงเปนการพฒนาความคดของผเรยนอกดวย ดงท

อมร ลมปนาทร (2530, 2) กลาววาครควรสอนวรรณคดในลกษณะทย วยใหนกเรยนคด เพอเปนการ

ฝกออกความคดเหนใหนกเรยนใชปญญาคดหาเหตผลและรจกคดอยางกวางขวาง ลกซง ทเรยกวา

“คดอยางมวจารณญาณ” เปนการปลกฝงใหนกเรยนมเจตคตทดตอการเรยนภาษาไทย รง แกวแดง

(2541, 1) ไดใหความเหนเกยวกบการจดการเรยนการสอนทเนนการคดอยางมวจารณญาณวา เปน

กระบวนการถายทอดเนอหาวชา โดยเนนกระบวนการทใหผเรยนพฒนาดานการคดวเคราะห

สงเคราะห การแสดงความคดเหน และการแสวงหาความร มากกวาการวดผลประเมนผลโดยเนนท

ความจ าเพยงอยางเดยว ซงสอดคลองกบ ไกรยทธ ธรตยาคนนท (2539, 53) ทไดใหความเหน

เกยวกบการคดของนกเรยน พอสรปไดวาเดกไทยไมเกงเรองการคด การใชเหตผล กเพราะครไทย

เองไมสนทดในการใชเหตผล เราใหความรทเปนขอเทจจรง แตไมไดใหความรทเนนทกษะการคด

การคดเปนคอการใชเหตผลเปน การคดเปนจงเปนเครองมอส าคญในการแสวงหาความร

การสอนวรรณคดครจงตองเนนทกษะการคดอยางมวจารณญาณใหเกดขนแกผเรยน อนจะ

สงผลดตอเจตคตทดตอวชาภาษาไทย การคดอยางมวจารณญาณเปนการคดประเภทหนง ซงเปน

คณลกษณะของผเรยนตามจดมงหมายของการศกษาในปจจบน เปนการคดทมงหมายเพอใชในการ

พจารณาไตรตรองอยางรอบคอบเกยวกบขอมลหรอสภาพการณทปรากฏโดยอาศยความร ความคด

และประสบการณของตนเองในการส ารวจหลกฐานอยางรอบคอบ เพอน าไปสขอสรปท

สมเหตสมผล การคดอยางมวจารณญาณจงเปนสงทมคณคาในตวเองและเปนสทธอนชอบธรรมของ

ผเรยนทจะไดรบการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ โดยถอเปนเงอนไขจ าเปนส าหรบการจด

16

การศกษา และเปนเครองหมายของบคคลทไดรบการศกษา (Moris อางในเพญพศทธ เนคมานรกษ

2537, 1)

ปจจบนการเรยนการสอนวรรณคดไทยยงไมประสบผลส าเรจ และบรรลตามวตถประสงค

เทาทควร อนเนองมาจากปจจยทเกยวของไดแก คร นกเรยน และสภาพสงคมทเปลยนแปลงไป

ดงท ธดา โมสกรตน (2541, 523) ไดศกษาเกยวกบการเรยนวรรณคดของนกเรยน โดยใหทศนะวา

วรรณคดเปนเรองทแตงใหผใหญอาน ซงตองอานอยางพจารณา และตความเรองราว จงเปนเรอง

คอนขางยากส าหรบนกเรยน ประกอบกบเรองราวในวรรณคดไมสอดคลองกบสภาพชวตและสงคม

ปจจบน นกเรยนจงไมชอบเรยนวรรณคด และเหนวาการเรยนวรรณคดไมมประโยชน

เชนเดยวกบการเรยนการสอนวรรณคดในระดบชนมธยมศกษาปท 1 ทผวจยเปนผสอนก

เกดปญหาเชนกน กลาวคอ นกเรยนสวนใหญเปนเดก 3 จงหวดชายแดนใตทใชภาษาไทยเปนภาษา

ทสองจงยากตอการเขาถงวรรณคดไทย นกเรยนไมอยากอานวรรณคดในบทเรยน เพราะเนอเรอง

ยาวมค าศพทยากเปนจ านวนมาก ไมสามารถท าความเขาใจในวรรณคด และคดวาวรรณคดเปนเรอง

ไกลตวนกเรยนมกจะอานเฉพาะเนอเรองยอของวรรณคดใหเขาใจ เพอใชในการสอบเทานน ท าให

นกเรยนขาดความซาบซง ไมเหนคณคาของวรรณคดไทย และเบอหนายตอการเรยนวรรณคดไทย

สอดคลองกบรายงานการวจยเกยวกบการเรยนการสอนภาษาไทย ของกองทนวจยทางการศกษา

กระทรวงศกษาธการ (2556, 75) พบวา ปญหาการสอนวรรณคดในชนมธยมศกษามปญหานกเรยน

สวนหนงท าไมได นกเรยนไมกลาแสดงออก ท าใหผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนยงต ากวา

เกณฑ เชนเดยวกบผลการทดสอบระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) ชวงชนท 3 ม.3 ปการศกษา 2556

จากส านกทดสอบทางการศกษา (2556, 1) ในวชาภาษาไทย พบวาผลการสอบของนกเรยนใน

ระดบประเทศ มคะแนนเฉลยในมาตรฐาน ท 5.1 วรรณคดและวรรณกรรม เทากบ 1.88 คะแนน

จากคะแนนเตม 5.00 คะแนน

จากขออางองขางตน สะทอนใหเหนถงปญหาในการเรยนการสอนวรรณคดไทย ซงผม

สวนเกยวของควรตระหนก และมสวนรวมในการปรบปรงแกไขปญหาการเรยนการสอนวรรณคด

ไทย ครเปนผมบทบาทส าคญยง โดยกระทรวงศกษาธการ (2544) ไดอธบายเกยวกบบทบาทของ

ครในการจดกจกรรมการเรยนรซงหลากหลาย และถอวาเปนหวใจของกระบวนการจดการเรยนรท

ครยงมบทบาทส าคญ ทจะชวยใหการจดการเรยนการสอนด าเนนไปตามวตถประสงคการสอน

17

วรรณคดไทย สบเนองมาจนถงหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 กยงคงให

ความส าคญเกยวกบบทบาทของครในแนวทางเดยวกน ทจะสงเสรมประสทธภาพในการสอน

วรรณคดไทย และท าใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมาย การเลอกใชรปแบบการสอน

วธการหรอเทคนคการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญของครจะเปนแนวทางส าคญในการพฒนาผเรยน

ไดอกวธหนง

วธการสอนทสามารถชวยใหนกเรยนรจกคดอยางมวจารณญาณ มเหตผลและสามารถ

คนควาหาความรดวยตนเองวธหนง คอ การใชเทคนคผงกราฟก โดยเนนการเชอมโยงความรเกา

และความรใหมในการเรยนการสอน ซงตามทฤษฎการเรยนรอยางมความหมายไดกลาววา ผเรยน

ตองสามารถน าความรตาง ๆ เกยวกบสงทเรยนทงความรเดมและความรใหมมาเชอมโยงกนอยาง

สมเหตสมผล ท าใหรบรสงตาง ๆ อยางมความหมายซงเปนกระบวนการโดยอาศยสมองเปนหลก

และจากการศกษาของนกวทยาศาสตรพบวา คนเราใชสมองไมถงรอยละ 10 ของศกยภาพทมอย

เพราะวาไมเคยไดเรยนรในสงทเรามอย หรอประยกตสงทมอยใชใหเกดประโยชนสงสด ถาเรา

ตองการใหสมองท างานอยางมประสทธภาพควรมการจดระบบ ระเบยบของขอมล หาความคด

หลกความคดรอง โยงใยใหสมพนธกนเปนหมวดหมทงายตอการจดจ า หรอท าความเขาใจ จะเปน

การสรางเสรมความสามารถของสมองอยางดยง การเรยนทมประสทธภาพคงไมจ ากดอยเพยงให

ผเรยน ร เขาใจ และจ าไดเทานน ตองเปดกวางและสงเสรมใหผเรยนผานกระบวนการคด การ

ปฏบต การท ากจกรรมรวมกบผอน และสรปสาระการเรยนรดวยตนเอง เพอใหเกดการเรยนรท

ย งยน

การเรยนการสอนดวยการใชเทคนคผงกราฟก เปนวธการกระตนและสรางพฒนาการของ

สมองใหท างานอยางเปนระบบ สายใยของประสาท (Dendrites) ทเจรญเตบโตในสมองยงไดรบการ

กระตนจะยงเพมเสนใยขยายเปนรากฝอยออกมามาก ท าใหฉลาดยงขนซงเปนยอดปรารถนาของการ

สรางคนใหเปนมนษยทสมบรณเตมตามศกยภาพและมคณภาพอยางเหมาะสม การสรางผงกราฟก

จะตองสรางขนโดยอาศยการท างานประสานกนของสมองทงสองซก ซกขวาทมความเกยวกบภาพ

สญลกษณ จตนาการ และซกซายทเปนการใชเหตผล และการคดเชงตรรกะ (Buzan 1997, 7-29)

ผงกราฟกนนเปนการจดกลม จดระบบ เชอมโยงความคด ซงไดรบการออกแบบใหสอดคลองกบ

การท างานและความตองการของสมอง ซงจะตองมใชมเพยงตวหนงสอ รายงาน ตวเลข ล าดบและ

18

เสนเทานน ยงตองค านงถง ส การสรางภาพ มต สญลกษณ ความไดสดสวน ฯลฯ ซงเปนลกษณะ

หนงทสามารถพฒนาการคดของผเรยนใหเปนระบบ เปนระเบยบ มความเชอมโยงสมพนธ

และแจมแจงชดเจน เทคนคผงกราฟกจงเปนการท างานรวมมอกนของสมองซกซายและซกขวาใน

การเชอมโยงตอผกขอมลทงหมดเขาดวยกน

การจดการเรยนการสอนโดยใชเทคนคผงกราฟกเปนการพฒนาความคดอยางมวจารณญาณ

เพราะชวยเพมความมเหตผล การเขาใจความสมพนธของสงตาง ๆ ชวยล าดบความคดตามล าดบ

ความส าคญ และชวยพฒนาดานการจ าอกดวยอนจะน าไปสการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของ

นกเรยน ซงสอดคลองกบงานวจยของ สพรรณ สวรรณจรส (2543) พบวาผงกราฟกเปนนวตกรรม

ทชวยพฒนาความคดอยางมวจารณญาณ สงเสรมใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนทสงขน

ตลอดจนเกดความคงในการการเรยนร การศกษาในปจจบนตองใหความส าคญตอการคดเปนอน

มาก เพราะการคดเปนพนฐานส าคญในการเขาถงความร ผเรยนจงควรไดรบการฝกทกษะการคด

เพอใหเปนผมวจารณญาณ รเทาทนเรองราวขอมล มความสามารถในการตดสนใจ แกปญหา และ

พงพาตนเองได การคดเปนเครองมอส าคญทจะท าใหมนษยเหนการณไกลและสามารถควบคม

ตนเองใหเปนไปตามเจตนารมณ การคดอยางมเหตผลและวจารณญาณเปนองคประกอบทส าคญทม

ผลตอการเรยนร การตดสนใจ และการแสดงพฤตกรรมตาง ๆ ของคน

ดวยเหตผลขางตน ผวจยจงสนใจทจะศกษาผลการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกทม

ตอการคดอยางมวจารณญาณ ผลสมฤทธทางการเรยน และความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เพอพฒนาคณภาพของผเรยนใหสอดคลองกบสมรรถนะส าคญ

ของผเรยนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน 2551 ทตองการใหผเรยนมความสามารถใน

การคด เพอน าไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศเพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคม

ไดอยางเหมาะสม (กระทรวงศกษาธการ 2551, 6) การศกษาในปจจบนจงตองใหความส าคญตอการคดเปนอนมาก เพราะการคดเปนพนฐานส าคญในการเขาถงความร

19

2. ค าถามการวจย การจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกมผลตอการพฒนาความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ผลสมฤทธทางการเรยน และความคงทนในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หรอไมอยางไร 3. วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก 2. เพอศกษาระดบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก 3. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกระหวางกอนเรยนและหลงเรยน 4. เพอศกษาความคงทนในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก 4. สมมตฐานของการวจย 1. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกมผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทยหลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกมผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทยหลงเรยน กบผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทยหลงการทดสอบหลงเรยนไปแลว 2 สปดาหไมแตกตางกน

20

5. นยามศพทเฉพาะ

1. การจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก หมายถง การจดการเรยนรโดยใชแผนผงหรอ

แผนภาพในการจดระบบการคด กระตนการคด และสงเสรมความคดของผเรยนใหเปนรปธรรม

เพอใหเหนความสมพนธระหวางประเดนตาง ๆ ของขอมลประกอบดวย ผงความคด ผงใยแมงมม

ผงวงกลมซอน ผงทชารต ผงกางปลา ผงเสนเวลา ผงเรยงล าดบ ผงขนบนได ผงวฏจกร

ผงมโนทศน โดยใชเทคนคผงกราฟกในการน าเขาสบทเรยน การสอน การสรปบทเรยน ตลอดจน

ใหนกเรยนไดลงมอปฏบตในการสรางผงกราฟกดวยตนเอง อกทงน าผงดงกลาวมาเขยนเปน

แผนการจดการเรยนรสดสวนการใชผงแตละชนดมจ านวนทแตกตางกนขนอยกบเนอหาทปรากฏใน

วรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง รายละเอยดปรากฏดงตารางท 3 การวเคราะหความสมพนธ

ระหวางแผนการจดการเรยนร เนอหา มาตรฐานการเรยนรและตวชวดในการจดกจกรรมการเรยนร

โดยใชเทคนคผงกราฟก ตามเกณฑความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

2. การคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย หมายถง กระบวนการพจารณา

ไตรตรองอยางรอบคอบเกยวกบขอมลหรอสภาพทปรากฏในวรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง

โดยใชความร ความคด และประสบการณของตนเอง เพอน าไปสการสรปทสมเหตสมผล ซง

ประเมนไดจากคะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคด

ไทย ทผวจยสรางขนตามขนตอนของกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ เปนแบบทดสอบปรนย

ชนดเลอกตอบโดยพจารณาจากองคประกอบทง 7 ดานของการคดอยางมวจารณญาณตามแนวคด

ของทศนา แขมมณ คอ 1. สามารถก าหนดเปาหมายในการคดอยางถกตอง 2. สามารถระบ

ประเดนในการคดอยางชดเจน 3. สามารถประมวลขอมลเกยวกบประเดนทคด 4. สามารถ

วเคราะหขอมลการคดได 5. สามารถประเมนขอมลได 6. สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณา

ขอมล 7. สามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดได

3. ผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย หมายถง ผลทเกดจากกระบวนการเรยนการสอนท

ท าใหนกเรยนเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมในการเรยนวรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง ของ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 วดไดจากคะแนนการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยน แบบ

ปรนย 4 ตวเลอกทผวจยสรางขนเพอวดพฤตกรรมทง 6 ดาน ไดแก ดานความร ดานความเขาใจ

21

ดานการน าไปใช ดานการวเคราะห ดานการสงเคราะห และดานการประเมนคา ตามแนวคดของ

Bloom

4. ความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย หมายถง ความสามารถในการจ าและระลกไดตอ

ประสบการณการเรยนรทไดรบมาแลวในการเรยนวรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง หลงจากได

ทงเวลาไว 2 สปดาห ทงนโดยไมมการกระท าสงนนออกมาเลยในชวงเวลาททงไป วดไดจาก

คะแนนในการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย ทเปนฉบบเดยวกบทได

ทดสอบหลงเรยน โดยท าการทดสอบเมอสนสดการทดลองไป 2 สปดาห

6. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. เปนแนวทางส าหรบครผสอนวชาภาษาไทยและวชาอน ๆ ในการจดการเรยนการสอนท

สงเสรมใหนกเรยนไดพฒนาการคด

2. เปนแนวทางส าหรบการคนควา การวจย และการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

ในรายวชาหรอระดบชนอน ๆ ตอไป

3. เปนการสงเสรมใหนกเรยนไดรจกการคดอยางมวจารณญาณ

4. เปนการสงเสรมใหนกเรยนมเจตคตทดในการเรยนวรรณคดไทย

7. ขอบเขตของการวจย

1. กลมเปาหมายทใชในการทดลองครงนเปนนกเรยนทก าลงศกษาระดบชนมธยมศกษาปท

1/8 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา สงกดส านกงานเขต

พนทการศกษามธยมศกษา เขต 15 จ านวน 30 คน

2. เนอหาทใชในการทดลองครงน คอ วรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง เปนสวนหนง

ของสาระการเรยนรภาษาไทย สาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรม ตามหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

22

3. ตวแปรทใชในการศกษาไดแก

3.1 ตวแปรตน คอ การจดการเรยนรโดยการใชเทคนคผงกราฟก

3.2 ตวแปรตาม คอ

3.2.1 การคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย

3.2.2 ผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย

3.2.3 ความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย

4. ระยะเวลาทใชในการวจย เรมตงแตเดอนพฤษภาคม 2558 ถงเดอนสงหาคม 2558

8. กรอบแนวคดในการวจย

การวจยครงนเปนการศกษาผลการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกทมตอการคดอยางม

วจารณญาณ โดยมกรอบแนวคดในการวจยดงน

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

ตวแปรตน

การจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

ตวแปรตาม

การคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย

ผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย

ความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย

23

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกท

มตอการคดอยางมวจารณญาณ ผลสมฤทธ และความคงทน ในการเรยนวรรณคดไทย ของ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ดงหวขอตอไปน

1. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

1.1. มาตรฐานการเรยนรและตวชวดสาระการเรยนรภาษาไทย

2 วรรณคดและวรรณกรรม

2.1 ความหมาย

2.2 ลกษณะของวรรณคดและวรรณกรรม

2.3 การพฒนาการสอนวรรณคดไทย

3. การจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

3.1 ความหมาย

3.2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบผงกราฟก

3.3 รปแบบของผงกราฟก

3.4 ประโยชนของการใชผงกราฟกตอผเรยน

3.5 เทคนคการใชผงกราฟกในการจดกจกรรมการเรยนการสอน

3.6 งานวจยทเกยวของกบเทคนคการใชผงกราฟก

4. การคดอยางมวจารณญาณ

4.1 ความหมาย

4.2 แนวคดทเกยวของกบการคดอยางมวจารณญาณ

4.3 ทฤษฎทเกยวของกบการคดอยางมวจารณญาณ

4.4 จดมงหมายและความส าคญของการคดอยางมวจารณญาณ

4.5 ประโยชนของการจดการเรยนการสอนใหมความคดอยางมวจารณญาณ

24

4.6 การวดการคดอยางมวจารณญาณ

4.7 เกณฑความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

4.8 งานวจยทเกยวของกบการคดอยางมวจารณญาณ

5. ผลสมฤทธทางการเรยน

5.1 ความหมาย

5.2 การวดผลสมฤทธทางการเรยน

5.3 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

6. ความคงทนในการเรยนร

6.1 ความหมาย

6.2 ระบบความจ า

6.3 สภาพทชวยใหเกดความคงทนในการเรยนร

6.4 การทดสอบความคงทนในการเรยนร

1. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

จากขอคนพบในการศกษาวจยและตดตามผลการใชหลกสตรการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2544 ทผานมา ประกอบกบขอมลจากแผนการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบ

ท 10 เกยวกบการพฒนาคนในสงคมไทย และจดเนนของกระทรวงศกษาธการในการพฒนาเยาวชน

สศตวรรษท 21 จงเกดการทบทวนหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544 เพอน าไปสการ

พฒนาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทมความเหมาะสม ชดเจนทง

เปาหมายของหลกสตรในการพฒนาคณภาพผเรยน และกระบวนการน าหลกสตรไปสการปฏบตใน

ระดบเขตพนทการศกษาและสถานศกษา โดยไดมการก าหนดวสยทศน จดมงหมาย สมรรถนะ

ส าคญของผเรยน คณลกษณะอนพงประสงค มาตรฐานการเรยนรและตวชวดทชดเจน เพอเปน

ทศทางในการจดท าหลกสตร การเรยนการสอนแตละระดบชนปไวในหลกสตรแกนกลางการศกษา

ขนพนฐาน และเปดโอกาสใหสถานศกษาเพมเตมเวลาเรยนไดตามความพรอมและจดเนน อกทงได

ปรบกระบวนการวดและประเมนผลการเรยนเกณฑการจบการศกษาแตละระดบ และเอกสารแสดง

25

หลกฐานทางการศกษาใหมความสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนร และมความชดเจนตอการน าไป

ปฏบต

โดยมงพฒนาผเรยนใหบรรลมาตรฐานการเรยนรทก าหนดจะชวยใหผเรยนเกดสมรรถนะ

ส าคญ โดยเฉพาะความสามารถในการคด เปนความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห

การคดอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดเปนระบบ เพอน าไปสการสรางองค

ความรหรอสารสนเทศเพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม

(กระทรวงศกษาธการ 2551, 2-3)

1.1 มาตรฐานการเรยนรและตวชวดสาระการเรยนรภาษาไทย

ส าหรบกลมสาระการเรยนรภาษาไทยกระทรวงศกษาธการ (หลกสตรแกนกลางการศกษา

ขนพนฐาน 2551, 44-55) ไดก าหนดมาตรฐานการเรยนรและตวชวดสาระการเรยนรภาษาไทยชวง

ชนท 3 และคณภาพของผเรยนทเกยวของกบการเรยนวรรณคดไทยไวดงน

สาระท 1 การอาน การอานออกเสยงค า ประโยค การอานบทรอยแกว ค าประพนธชนด

ตาง ๆ การอานในใจเพอสรางความเขาใจ และการคดวเคราะห สงเคราะหความรจากสงทอาน เพอ

น าไปปรบใชในชวตประจ าวน

มาตรฐาน ท 1.1 ใชกระบวนการอานสรางความรและความคดไปตดสนใจ

แกปญหาและสรางวสยทศนในการด าเนนชวตและมนสยรกการอาน

1. สามารถอานอยางมวจารณญาณและมประสทธภาพ ตความ แปลความ

และขยายเรองทอานอยางลกซง รกและสนใจการอานหนงสอประเภทตาง ๆ อยางกวางขวางมากขน

ใชแหลงความรพฒนาประสบการและความรจากการอาน น าความรและความคดมาใชในการ

ตดสนใจและการแกปญหา สรางวสยทศนในการด าเนนชวต

2. สามารถวเคราะห วจารณ และประเมนคาเรองทอานโดยใชประสบการณและ

ความรจากการอานหนงสอทหลากหลายเปนพนฐานการพจารณาเนอหา รปแบบ รวมทงคณคาทาง

วรรณคดและสงคมโดยใชกระบวนการคด วเคราะหอยางหลากหลายเปนเครองมอพฒนา

สมรรถภาพการอานและการเรยนร

26

3. สามารถอานหนงสออยางหลากหลายเพอเปนพนฐานในการพฒนาสมรรถภาพ

การเขยน น าขอความหรอบทประพนธทมคณคาและระบความประทบใจใชในการสอสารอางอง

เลอกอานหนงสอจากแหลงเรยนร และสอสารสนเทศเพอความรอบรและเปนประโยชนในการศกษา

ตอ การท างานและการประกอบอาชพ มมารยาทการอานและนสยรกการอาน

สาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรม วเคราะหวรรณคดและวรรณกรรมเพอศกษาขอมล

แนวคดคณคาของงานประพนธ และความเพลดเพลน การเรยนและท าความเขาใจบทเห บทรอง

เลนของเดก เพลงพนบานทเปนภมปญญาทมคณคาของไทย ซงไดถายทอดความรสกนกคด

คานยม ขนบธรรมเนยมประเพณ เรองราวของสงคมในอดต และความงดงามของภาษา เพอใหเกด

ความซาบซงและภมใจในบรรพบรษทไดสงสมสบทอดมาจนถงปจจบน

มาตรฐาน ท 5.1 เขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรม

ไทย อยางเหนคณคาและน ามาประยกตใชในชวตประจ าวน

1. สามารถอานบทกวนพนธ ประเภทกาพย กลอน ราย โคลง ฉนท ลลต บท

ละครและวรรณกรรมประเภทเรองสน นวนยาย สารคด และบทความ สามารถใชหลกการวจารณ

วรรณคดเบองตนพจารณาเรองทอาน โดยวเคราะหองคประกอบของงานประพนธแตละชนดเพอ

ประเมนคณคาดานวรรณศลป เนอหาและคณคาทางสงคมและน าไปใชในชวตจรง

2. สามารถเขาใจประวตวรรณคดและวรรณกรรมในแตละสมย ปจจยแวดลอมทม

สวนใหเกดวรรณคดและวรรณกรรมและเขาใจววฒนาการทางวรรณคดและวรรณกรรมในแตละ

สมย เพอเปนความรพนฐานในการเขาใจโลกทศนและวถชวตของคนไทย

2. วรรณคดไทยและวรรณกรรม

2.1 ความหมาย

ค าวา วรรณคด เปนศพทบญญตขนเพอใชในความหมายของค าวา Literature ใน

ภาษาองกฤษ เปนการแสดงความคดโดยเขยนหรอแตงขนเปนหนงสอ จะแตงดหรอไมดเปนเรองด

หรอเลว จะเปนหนงสอของชาตใดภาษาใด หรอยดใดสมยใดกได ถอวาเปนวรรณคดทงนน

(กหลาบ มลลกะมาส 2517, 5)

27

วรรณคดจงเปนหนงสอทกวในอดตเขยนขนมความงดงาม ไดรบการยกยองวาแตง

ดมความไพเราะในอรรถรส มคณคาทางอารมณ ใหความรสก กอใหเกดความสะเทอนใจแกผอาน

เปนหนงสอทมคณคา สงเสรมสตปญญา ใหคตธรรมและยกระดบจตใจของผอานใหสงขน และ

แสดงออกถงความเปนเอกลกษณของชาต ไมวาจะเปนทางภาษา ทางสงคมและวฒนธรรม

วรรณคดจงเปนมรดกของชาต สวนหนงสอทแตงในปจจบนไมวาจะเปนรอยแกวหรอรอยกรองยง

ไมจดเปนวรรณคด แตเรยกวา วรรณกรรม (กตญญ ชชน 2543, 3)

2.2 ลกษณะของวรรณคดและวรรณกรรม

บรรเทา กตตศกด (2527, 138-139) ไดอธบายถงลกษณะของวรรณคดไววา

วรรณคดจะมลกษณะดงตอไปน คอ

1. เนอหาเหมาะกบรปแบบของค าประพนธ กวจะแตงเปนรอยแกวหรอรอยกรอง

กได เนอหาจะตองเหมาะกบรปแบบของค าประพนธ เชน การเทดทนบคคลหรอชมบานชมเมองมก

แตงในรปลลตหรอค าฉนท ถาแสดงความรกความอาลยจะแตงดวยเพลงยาวหรอนราศ ถาใชแสดง

ละครจงจะแตงเปนกลอนบทละคร สวนรอยแกวจะใชแตงไดทงนวนยาย เรองสนและสารคด

2. ภาษามความประณตและไพเราะ วรรณคดไทยจะมงความงามทางอรรถรสเปน

ส าคญ ภาษาจงไดรบการเลอกเฟนทงความหมายและเสยง ใหเกดความกนใจและไพเราะดวยเสยง

สมผสและการเลนค า ใชการเปรยบเทยบใหเกดจนตนาการวรรณคดจงเกดความงดงามในเชง

วรรณศลป ไดแก

2.1 อารมณแหงความสะเทอนใจ ไดแกอารมณรก โกรธ เศราโศก เปลา

เปลยวใจ บนเทงใจ อารมณเหลานจะสอดแทรกอยในวรรณคดทกเรอง

2.2 ความนกคดและจตนาการ กวจะมจตนาการตกแตงเรองราวใหงดงาม

จตนาการและความคดของกวจะแสดงออกดวยถอยค าทลกซงใหภาพแกผอาน เชน บทอศจรรยใน

วรรณคดไทย จะแสดงออกอยางมศลปะ มลกษณะความเปนทซอนอย ผอานตองตความเอาเอง

นบเปนศลปะแหงการใชถอยค าทไพเพราะ

2.3 การแสดงออก กวจะใชภาษาทางวรรณคดท าใหผอานเกดความรสก

เหนบคลกภาพและบทบาทของตวละคร และเขาใจธรรมชาตของมนษยดยงขน

28

2.4 จนตภาพ เปนโวหารกวทใชในการสรางภาพใหแกผอาน เปนจดเดน

ของวรรณศลปทจะสรางจนตภาพใหประสมประสานกลมกลนกบเนอเรอง เปนกลวธฝกหดใชใน

การสรางความรสกแกผอาน เชน ใชโวหารอปมาอปไมย เปนการเปรยบเทยบสงหนงกบอกสงหนง

เชน การบรรยายภาพของจรกาในบทพระราชนพนธอเหนา วา

เกศานาสกขนงเนตร สมเพชวปรตผดวสย

เสยงแหบแสบสนเปนพนไป รปรางชางกระไรเหมอนยกษมาร

เมอยมเหมอนหยอกหลอกเหมอนข ไมควรคเคยงพกตรสมครสมาน

การใชโวหารอธพจนเปนโวหารทกลาวเกนความเปนจรง เชน

ยามกนกนทกขทกค าเชา ดวยมไดคลงเคลาสามสมร

โวหารดงกลาวนจะชวยสรางภาพหรอความรสกนกคดของกวไดปรากฏเดนชดและลกซง

มากกวาการใชถอยค าธรรมดาสามญ

2.5 การใชสญลกษณ การแสดงออกในวรรณคดไทยจะใชถอยค าทเปน

สญลกษณซงเปนศลปะทางภาษา ท าใหเกดความเขาใจไดกวางขวางลกซงเกนกวาการใชถอยค า

ธรรมดาในการอธบาย สญลกษณบางอยางใชกนจนเปนแบบแผน เชน ไฟหมายถงความโกรธ

ดอกไมหมายถงผหญงงาม หงสหมายถงคนในตระกลสง กาหมายถงคนมสกลต า เปนตน ดง

กลอนในเรองพระอภยมณ วา

สนสมทรสดแคนสดรง ขนเสยงดงเดอดดาวาจองหอง

ตวเปนกามาประสงคซงหงสทอง จะไปถองเสยใหอารมณมน

3. วรรณคดใหคณคา วรรณคดไทยเนนหนกไปในดานอารมณมากกวาปรชญา

กวมงแสดงออกทางดานอารมณ แตผอานกจะไดปรชญาแหงการด าเนนชวตไปดวยเพราะตวละคร

ในวรรณคดจะแสดงออกถงความรสกและอารมณ ท าใหผอานเขาใจชวตมนษยดขน นอกจากนน

วรรณคดยงเปนเสมอนกระจกสองใหเหนภาพในอดตอยางชดเจน กวจะบนทกเรองราวในสงคมใน

สมยของกวไวในวรรณคด จงอาจเปนเอกสารทางประวตศาสตรในการคนควาหรอตรวจสอบ

เรองราวในอดตได ฉะนนวรรณคดจงมคณคาในทางวฒนธรรมประเพณ แสดงชวตความเปนอย

ของบรรพบรษ ใหคณคาในดานปรชญาและความเขาใจธรรมชาตของมนษย ตลอดจนเหตการณ

ตาง ๆ ในสงคมของวรรณคดเลมนน ๆ ท าใหผอานเหนโลกและเขาใจชวตกวางขวางขน

29

2.3 การพฒนาการสอนวรรณคดไทย

ปจจบนการสอนวรรณคดไทยนน ไดมการคดคนวธการสอนไปตามยคสมย และ

เหตการณในสงคมทเปลยนแปลงไป เพอใหนกเรยนเกดความรความเขาใจ อยางซาบซงและเหน

คณคา ซงมนกการศกษาและผเชยวชาญไดกลาวถงวธการสอนวรรณคดไทย โดยสรปไดดงน

บรรเทา กตตศกด (2527, 137) การสอนวรรณคดแตเดมนนครมกจะมงสอนแตให

นกเรยนเขาใจเนอเรองของวรรณคด ลกษณะนสยตวละครและค าศพทเทานน โดยใหนกเรยนอาน

ในใจอานออกเสยงและเนนการอานท านองเสนาะ พรอมทงใหทองบทอาขยานตามท

กระทรวงศกษาธการก าหนดไวเทานน การเรยนวรรณคดจงท าใหนกเรยนไมเขาถงวรรณคดและไม

เกดความซาบซงเทาทควร แมวาหลกสตรจะไดก าหนดไววาใหนกเรยนเกดความสนใจและซาบซง

ในวรรณคดกตามแตการสอนไมไดท าใหนกเรยนเขาถงวรรณศลป เพราะวรรณคดเปนศลปะทาง

ภาษาการสอนจะตองใหเขาถงศลปะทางภาษา แมในปจจบนการเรยนการสอนภาษาไทยใน

ระดบชนมธยมศกษาจะมหนงสอชดทกษะสมพนธ และชดวรรณคดวจกษใหนกเรยนไดเรยน

วรรณคดในรปแบบตาง ๆ โดยเฉพาะชดวรรณคดวจกษ ตองการใหนกเรยนเขาถงวรรณคดแตมใช

ตองการใหวจารณวรรณคดตามหลกวชาวจารณวรรณคด เพยงแตตองการใหอานและคด เขาใจ

ภาษาในวรรณคดเหนความงามของวรรณคด รจกวพากษวจารณแบบงาย ๆ เทานน การสอน

วรรณคดกยงไมไดพฒนาไปจากเดมมากนก ยงคงมงเนนเรอง ค าศพทมงใหอานท านองเสนาะและ

อานออกเสยงอยางเดม

สจรต เพยรชอบ (2540, 63-66) กลาวไววา ในอดตเดกมโอกาสใกลชด และ

ซาบซงกบวรรณคดมากกวาในปจจบน เพราะในอดตมสงรนเรงบนเทงใจไมมากเทาปจจบน

วรรณคดจงอยในชวตประจ าวน จนเดกเรยนร และซาบซงไปโดยไมรสกตว แตปจจบนวรรณคด

ไมไดเปนสงบนเทงใจเพยงอยางเดยวของเดกอกตอไป เพราะเดกไมมโอกาสเรยนรวรรณคดจาก

หนงสอเรยนเทานน แตมโอกาสเรยนรสงอน ๆ เพอความบนเทงอกมากมาย เมอเปนเชนนครจง

ตองมบทบาทอยางยงในการเรยนการสอนวรรณคด บทบาทของครกคอปลกศรทธาใหแกผเรยน

หาแนวรวมดวยการใหนกเรยน ผปกครอง ประชาชน และชมชนไดมสวนรวมกจกรรมสวมวญญา

ประชาสมพนธ คอ จดกจกรรมเพอการประชาสมพนธอยางสม าเสมอ เลอกสรรกจกรรม น า

กจกรรมตาง ๆ อยางหลากหลายมาใชในการเรยนการสอนวรรณคดไทย

30

จากแนวคดและหลกการในการสอนวรรณคดไทย ขางตน สามารถน ามาใชเปน

แนวทางในการเรยนการสอนวรรณคดไทยไดเปนอยางด ซงผวจยสรปไดวา การเรยนการสอน

วรรณคดไทยเปนการศกษาเพอศลปะ คอมงเนนการคนหาความงาม ความไพเราะ หรอสนทรยภาพ

จากการใชภาษาและเนอหา วามความประณตและวจตรอยางไร ผสอนจะตองน าจตวทยามาใชใน

การเรยนการสอน โดยเฉพาะหลกจตวทยาเดกวยรน แรงจงใจ หลกความแตกตางระหวางบคคล

นอกจากนการเรยนการสอนวรรณคดไทย ตองเนนสภาพการณทผเรยนเปนส าคญ ครควรเลอกใช

วธการสอนทหลากหลาย นกเรยนมบทบาทในการเรยน และเลอกวรรณคดทเหมาะสมกบวยของ

ผเรยน

3. การจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

3.1 ความหมาย

ความหมายของค าวา ผง ตามพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พทธศกราช

2544 หมายถง แบบทเขยนยอหรอขยายจากสงตาง ๆ สวนค าวา กราฟ หมายถง แผนภมทใชเสน

จด หรอภาพ เปนตน (ราชบณฑตยสถาน 2544, 66 และ 776)

พมพพนธ เดชะคปต (2544, 129) ไดกลาววา ผงกราฟก คอแบบของการสอสาร

เพอใชน าเสนอขอมลทไดจากการรวบรวมอยางเปนระบบ มความเขาใจงาย กระชบ กะทดรด

ผงกราฟกนนไดมาจากการน าขอมลดบ หรอความรจากแหลงตาง ๆ มาท าการจดกระท าขอมล ใน

การจดกระท าขอมลตองใชทกษะในการคด เชน การสงเกต การเปรยบเทยบ การแยกแยะ การจด

ประเภท การเรยงล าดบ การใชตวเลข เชน คาความถ คาเฉลย การสรป จากนนจงมการเลอกแบบ

ผงกราฟก เพอน าเสนอขอมลทจดกระท าแลวตามเปาหมาย หรอวตถประสงคทผน าเสนอตองการ

ศรกาญจน โกสมภ และ ดารณ ค าวจนง (2546, 29) กลาววา ผงกราฟกหรอ

แผนผงความคดเปนการน าหลกการท างานของสมองมาใชใหเปนประโยชน เพราะการใช

ผงมโนภาพจะเกดขนไดจากการท างานของสมองทง 2 ซก คอสมองซกซายและสมองซกขวา โดย

สมองซกซายจะท าหนาทในการวเคราะหค า สญลกษณ ตรรกวทยา สวนสมองซกขวาจะท าหนาท

ในการสงเคราะหรปแบบ ส รปราง ผงมโนภาพจะชวยประหยดเวลาในการคดระดมสมองในเรอง

31

ใหม ๆ ในเรองการวางแผนการสรป การทบทวน และการจดบนทก

ทศนา แขมมณ (2550, 388) กลาววาผงกราฟกเปนแผนผงทางความคดซงประกอบ

ไปดวยความคดหรอขอมลส าคญ ๆ ทเชอมโยงกนอยในรปแบบตาง ๆ ซงท าใหเหนโครงสรางของ

ความรหรอเนอหาสาระนน ๆ การใชผงกราฟกเปนทกษะทนกเรยนสามารถน าไปใชในการเรยนร

เนอหาสาระตาง ๆ จ านวนมาก เพอชวยใหเกดความเขาใจในเนอหาสาระนนไดงายขน เรวขนและ

จดจ าไดนาน โดยเฉพาะอยางยงหากเนอหาสาระหรอขอมลตาง ๆ ทนกเรยนประมวลมานนอยใน

ลกษณะกระจดกระจาย ผงกราฟกเปนเครองมอทชวยใหนกเรยนจดขอมลเหลานนใหเปนระบบ

ระเบยบ อยในรปแบบทอธบายใหเขาใจและจดจ าไดงาย

ประพนธศร สเสารจ (2551, 248) ไดใหความหมายของผงกราฟกวา หมายถง

แผนผงรปภาพทแสดงความคดหรอขอมลส าคญ ๆ ทเชอมโยงกนอยางเปนระบบระเบยบในรปแบบ

ตาง ๆ กน เปนเครองมอทชวยใหนกเรยนสามารถน าเอาขอมลทอยอยางกระจดกระจายจ านวนมาก

มาจดเปนระบบระเบยบ สามารถอธบายใหเกดความเขาใจและจดจ าความร เนอหาสาระนน ๆ ได

งายและยาวนาน

นอกจากใชในการประมวลความรหรอจดความรดงกลาวแลว ในหลายกรณท

นกเรยนมความคดรเรมหรอสรางความคดขน ผงกราฟกยงเปนเครองมอทางการคดไดด เนองจาก

การสรางความคดซงมลกษณะเปนนามธรรมอยในสมอง จ าเปนตองมการแสดงออกมาใหเปน

รปธรรม ผงกราฟกเปนรปแบบของการแสดงออกของความคดทสามารถมองเหนและอธบายได

อยางเปนระบบชดเจนและอยางประหยดเวลาดวย (ทศนา แขมมณ 2550, 388)

สรปไดวา เทคนคการใชผงกราฟก หมายถง วธการน าเสนอขอมลหรอขอความร

โดยใชทกษะในการคด การสงเกต การเปรยบเทยบ การแยกแยะ การจดประเภท การเรยงล าดบ การ

ใชตวเลข ออกมาในลกษณะของแผนภาพแบบตาง ๆ ท าใหเหนโครงสรางของความรไดชดเจน ท า

ใหเกดความจ าและความเขาใจในเนอหาสาระไดงาย รวดเรว และจ าไดนานขน

32

3.2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบผงกราฟก

แนวคดทเปนพนฐานของผงกราฟกสอดคลองกบทฤษฎ ดงตอไปน

3.2.1 ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย (Meaningful Learning Theory)

3.2.2 ทฤษฎการสรางองคความรดวยตวเอง (Constructivism)

3.2.3 และทฤษฎกระบวนการทางสมองในการประมวลขอมล

(Information Processing Theory)

3.2.1 ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย (Meaningful Learning Theory) ของ

ออซเบล (Ausubel) เปนผต งทฤษฎการเรยนรอยางมความหมายโดยเขาเชอวา การเรยนรจะเกดขน

ไดเมอผเรยนมความรพนฐานทสามารถเชอมโยงกบความรใหมได การเรยนรทผเรยนสามารถสราง

ความสมพนธระหวางความรใหมกบโครงสรางของความรเดมทมอย จดเปนการเรยนรอยางม

ความหมาย (Meaningful Learning) แตการเรยนรทผเรยนไมสามารถน าสงใหมไปสมพนธกบ

ความรเดมได จดเปนการเรยนรอยางไรความหมายหรอการเรยนแบบทองจ า (Rote Learning)

(สวทย มลค า และอรทย มลค า 2547, 128)

ออซเบล ไดกลาวไวในหนงสอชอ Education Psychology : A Cognitive View ไว

วาปจจยทส าคญทสดเพยงอยางเดยวทมอทธพลตอการเรยนรคอ สงทผเรยนรอยแลว คนหาวาเขาร

อะไรบาง แลวสอนพวกเขาใหสอดคลองกบสงนนจากค ากลาวงาย ๆ นมสงทลกซงทจะตองคนหา

ความหมายตอไป โนแวค และไทเลอร (Novak and Tyler 1977, 25-26) ไดอธบายเพมเตมไววา

การสบคนหาสงทผเรยนเรยนแลว หมายถงการพสจนหาองคประกอบของความรทผเรยนมอยใน

สมองของผเรยนซงเกยวของกบสงทตองการจะสอน หรอท ออซเบล ใชค าวาเปนการพสจนหา

มโนทศนหรอความคดรอบยอดทเกยวของ (Subsuming concepts) ทมอยในโครงสรางทางปญญา

(Cognitive structure) ในความหมายของ ออซเบล หมายถงความรทจดเกบไวในสมองอยางเปน

ระบบระเบยบดวยการเชอมโยงระหวางมโนทศนยอยในโครงสรางทางปญญาทมอยแลวกบ

มโนทศนทมความครอบคลมมากกวา (More inclusive concepts) ดงนนโครงสรางทางปญญาของ

แตละบคคลจงแตกตางกนตามการจดล าดบความสมพนธของมโนทศนทมอยในสมอง

33

สวนค ากลาวทวาสอนพวกเขาใหสอดคลองกบสงนน ออกซเบล เสนอวาควรสอน

ใหผเรยนเรยนรอยางมความหมาย (Meaningful) ซงการเรยนรอยางมความหมายจะเกดขนเมอ

ความรใหมนนถกน าไปเชอมโยงกบมโนทศนทมอยแลว (Subsuming concepts or subsumes)

กรอบความคดของการเรยนรอยางมความหมายตามแนวคดของออซเบล

(Ausubel 1968) นน มจดเรมตน 2 ประการ คอ

1. ปจจยทส าคญทสดทมอทธพลตอการเรยนร คอ ปรมาณความชดเจนและการจด

ระเบยบของความรทผเรยนมอยในปจจบนในโครงสรางทางปญญาของเขา

2. ธรรมชาตของสงทจะเรยนสามารถจะน าไปเชอมโยงกบความรทเขามอยแลวได

หรอไม

ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมายของ ออซเบล มแนวคดทจะใหครสอนสงทมให

สมพนธกบความรทมอยเดม จงตองมองคประกอบในการจดการเรยนการสอน

3 ประการ คอ 1. การจดระบบของความร (เนอหาในหลกสตร) 2. วธการรบรขอมล (วธการเรยนร) 3. วธการน าความรไปประยกตใช

จากแนวคดของทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย (Meaningful Learning Theory)

สรปไดวา ครตองสอนและน าเสนอสงใหมใหแกผเรยน การจดการเรยนการสอนควรใหผเรยน

สามารถเชอมโยงระหวางมโนทศนเดมและมโนทศนใหมของนกเรยนใหสมพนธกน ซงการจดการ

เรยนการสอนในลกษณะนมหลายวธ เชน การสรางผงมโนทศน (Concept map) การสรางแผนรป

ตวว (Vee biagram) และแผนทความคด (Mind mapping) ซงเปนสวนหนงของการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก (Graphic Organizer)

3.2.2 ทฤษฎการสรางองคความรดวยตวเอง (Constructivism) ในอดตนกปรชญา

เชอวาความรคอการสะสม (Collection) ขอเทจจรงและความสมพนธของปรากฏการณตาง ๆ มา

ประกอบกนเขาเปนเนอหาของศาสตรตาง ๆ มนษยสามารถคนพบความรจากประสบการณโดยผาน

ประสาทสมผส จนกระทงพบวาความรทางวทยาศาสตรเปนความจรงทสมบรณทสด เปนความ

34

จรงทสามารถพสจนยนยนได ตอมาในตนครสตศตวรรษท 20 เกดการเปลยนแปลงความรใหมของ

แนวคดในวชาฟสกสสมยใหม ท าใหนกปรชญาตองกลบมาทบทวนความเชอเกยวกบทฤษฎความร

(Theory of knowledge) ใหมและความเชอใหมทเขามาแทนท คอ ปรชญาสรางสรรคความรนยม

(ไสว ฟกขาว 2542, 17)

แนวคดของนกปรชญากลมสรางสรรคความรนยม เชอกนวาความรเปนสงทมนษย

สรางขนภายในจตจากการพยายามท าความเขาใจ (Make sense) สรางความหมาย (Construct

meaning) กบเหตการณ ประสบการณ หรอสารสนเทศตาง ๆ โดยอาศยความรเดม ความเชอ และ

ความคาดหวงของตนในการแปลความหมายและท าความเขาใจกบสงตาง ๆ

(ไสว ฟกขาว 2544, 152)

หลกการของทฤษฎการเรยนรตามแนวสรางสรรคความรนยม มดงน

1. ความรและความเชอเกดขนภายในตวผเรยนนกจตวทยาการเรยนรกลม

สรางสรรคความรนยม (Constructivism) ไมไดมองวาผเรยนเปนผไมมความร หรอความคด

เกยวกบเรองทเรยนมากอน แตเชอวาผเรยนน าประสบการณ และความเขาใจเขามาในหองเรยนดวย

เมอพบสารสนเทศใหมเขาจะน าสงทดดซบมา หรอปรบเปลยนสงทเขารใหสอดคลองกบความ

เขาใจใหมทเขาไดรบ กระบวนการไดมาซงการรนเปนกระบวนการแบบปฏสมพนธทงสน

2. ผเรยนเปนผใหความหมายแกประสบการณหรอสงทเรยน โดยปกตครจะเปนผ

อธบายความหมายใหกบผเรยน บางครงประสบการณและความเชอเดมทผเรยนมอยอาจขดแยงกบ

หลกการทไดจากหองเรยน การสอนทมประสทธภาพตองค านงถงเรองนดวย

3. กจกรรมการเรยนรควรเปดโอกาสใหผเรยนเขาถงประสบการณตามความรและ

ความเชอของตน การสอนตองเปดโอกาสใหใชสงทเขารเพอแปลความหมายขอสนเทศใหม และ

สรางความรใหม หนาทของครคอการคนหาประสบการณและความเขาใจทมมากอนของนกเรยน

และใชสงทนกเรยนรเปนจดเรมตนของการสอน

4. การเรยนรเปนกจกรรมทางสงคมซงเกดขนโดยการสบเสาะรวมกน ผเรยนเรยน

ลกซงยงขน เมอเขาสามารถเสนอและแลกเปลยนความคดรวมกบผอน (ไสว ฟกขาว 2549, 7-8)

35

จากแนวความคดของปรชญาสรางสรรคความรนยม (Constructivism) ทเนนให

ผเรยนสรางความรดวยตนเองโดยการใหผเรยนเขาถงประสบการณดวยตนเอง และใชกระบวนการ

กลมในลกษณะการเรยนรรวมกน รวมทงใชกระบวนการคดเพอสรางความหมายในสงทเรยน ซง

ในการใหผเรยนสรางองคความรของตนเองนนสามารถท าไดโดยใชวธการใหผเรยนสรางเปนผง

กราฟก (Graphic organizer) เพอเชอมโยงความรใหเกดความหมาย และจดระบบความรในสงท

เรยน ซงผงกราฟกทนยมใชในปจจบนมหลายชนด เชน ผงมโนทศ (Concept map) และแผนท

ความคด (Mind map) เปนตน

3.2.3 ทฤษฎกระบวนการทางสมองในการประมวลขอมล

(Information Processing Theory) มกระบวนการเรยนรเกดขนจากองคประกอบทส าคญ 3 สวน

ไดแก

1. การจ าขอมล (Information storage) ประกอบดวยความจ าในลกษณะตอไปน

1. ความจ าจากการรสกหรอประสาทสมผส (Sensory memory) ซงจะเกบ

ขอมลไวประมาณ 1 นาท

2. ความจ าระยะสน (Short-term memory) หรอความจ าปฏบตการ

(Working memory) เปนความจ าทเกดขนหลงจากการตความสงเราทรบรมาแลวซงจะเกบขอมลไว

ชวคราวประมาณ 20 นาท และท าหนาทในการคด (Mental operation)

3. ความจ าระยะยาว (Long-term memory) เปนความจ าทมความคงทนม

ขนาดความจไมจ ากด สามารถคงทนอยไดเปนเวลานาน เมอตองการใชสามารถเรยกคนไดสงทอย

ในความจ าระยะยาวม 2 ลกษณะ คอ ความจ าเหตการณ (Episodic memory) และความจ าความหมาย

(Semantic memory) เกยวกบขอเทจจรง มโนทศน กฎ หลกการตาง ๆ องคประกอบดานความจ า

ขอมลนจะมประสทธภาพมากนอยเพยงใดขนอยกบกระบวนการทางปญญาของบคคลนน

2. กระบวนการทางปญญา (Cognitive process) กระบวนการทางปญญาของ

บคคลใดบคคลหนงนนประกอบดวย

1. การใสใจ (Attention) หากบคคลมความใสใจในขอมลทรบเขามาทาง

ประสาทสมผส (Sensory cognitive memory) ขอมลนนกจะถกน าไปสความจ าระยะสนตอไปแตถา

36

ขอมลนไมไดรบการใสใจกจะเลอนหายไปอยางรวดเรว

2. การรบร (Perception) เมอบคคลรบรขอมลทตนใสใจและน าขอมลนน

เขาสความจ าระยะสน ขอมลทรบรมานจะเปนความจรงตามการรบร (Perceive reality) ของบคคล

นน ซงอาจไมใชความจรงเชงปรนย (Objective reality) เนองจากเปนความจรงทผานการตความจาก

บคคลนนมาแลว

3. การท าซ า (Rehearsal) หากบคคลมการทบทวนซ าแลว ซ าอก ขอมล

นนกจะคงถกเกบรกษาไวในหนวยความจ าระยะสนหรอความจ าปฏบตการตอไป

4. การเขารหส (Encoding) หากบคคลมกระบวนการสรางตวแทนทาง

ความคด (Mental representation) เกยวกบขอมลนน ๆ โดยน าขอมลนนเขาสความจ าระยะยาวและ

เชอมโยงเขากบสงทมอยแลวในความจ าระยะยาวจะเกดการเรยนรอยางมความหมายขน

5. การเรยกคน (Retrieval) การเรยกขอมลทอยในความจ าระยะยาวเพอน า

ออกมาใชมความสมพนธอยางใกลชดกบการเขารหส หากการเขารหสท าใหเกดการเกบความจ าไดด

และมประสทธภาพ การเรยกคนกจะมประสทธภาพตามดวย

3. เมตาคอกนชน (Meta cognition)

เมตาคอกนชน หมายถง การควบคมและประเมนการคดของตนเอง

เบเกอรและบราวน (Baker and Brown 1984 อางถงใน พมพนธ เดชะคปต 2544, 157-158) ไดสรป

ไววา เมตาคอกมชน แยกไดเปน 2 องคประกอบ คอ

1. การตระหนกร (Awareness) เปนการตระหนกรถงทกษะกลวธและ

แหลงขอมลทจ าเปนและรวาตองท าอยางไร (What to do) องคประกอบแรกนเปนเรองของการท

บคคลรถงสงทตนเองคด และความสอดคลองระหวางสงทคดกบสถานการณการเรยนร รวมถงการ

แสดงออกในสงทตนเองรออกมาโดยการอธบายใหผอนฟงได สามารถสรปใจความส าคญของสงท

เรยนรนน มวธจ าสงนนไดงาย

2. ความสามารถในการก ากบตนเอง (Self regulation) เปนความสามารถท

จะท าใหงานหรอการเรยนรส าเรจลลวงอยางสมบรณ ซงจะตองรวาจะท างานนนอยางไร (How to

do) และท าเมอไร (When to do) ซงสองสงนเปนความสามารถในการก ากบตนเอง ในขณะก าลงคด

แกปญหา รวมไปถงการพจารณาวาตนเองมความเขาใจในสงนนหรอไม นอกจากนยงเกยวของกบ

37

การวางแผน การตรวจสอบ และการประเมนเกยวกบ การท างาน การแกปญหาและการเรยนรของ

ตนเอง (ไสว ฟกขาว 2549, 13-16)

จากหลกการของทฤษฎกระบวนการทางสมองในการประมวลขอมล (Information

Processing Theory) อาจสรปไดวาการเรยนรเปนการสรางความรของบคคลซงจะตองใช

กระบวนการเรยนรอยางมความหมาย 4 ขนตอน ไดแก (1) การเลอกรบขอมลทสมพนธกน

(Selecting relevant information) (2) การจดระเบยบขอมลเขาสโครงสรางทางปญญา (Coherent

structure) (3) การบรณาการขอมลหรอความรเดมเขากบความรใหม (Integrating) และ (4) การเขารหส (Encoding) ขอมลทเกดจากการเรยนรใหคงอยในความจ าระยะยาว และสามารถเรยกคอ

(Retrieval) ไดโดยงาย ดวยเหตนในการจดการเรยนการสอนครควรใหผเรยนมโอกาสเชอมโยง

ความรใหม เขากบโครงสรางความรเดม และน าความรความเขาใจมาเขารหส หรอสรางตวแทน

ทางความคดทมความหมายตอตนเอง การใหผเรยนเขยนผงกราฟก จดเปนวธการหนงทม

ประสทธภาพและสอดคลองกบทฤษฎนเปนอยางด

3.3 รปแบบของผงกราฟก

ผงกราฟกมหลากหลายรปแบบ ซงแตละรปแบบอาจจะมลกษณะรปรางท

คลายคลงกนหรอแตกตางกนออกไป ทงนยอมขนอยกบผใชหรอผสรางเองวาจะน าเสนอความคด

ดวยผงกราฟกรปแบบใดเพอใหการสอความหมายมความชดเจนและเขาใจงาย ซง เคสสด (Cassidy

2004) ไดเสนอแนะวา รปแบบของผงกราฟกทใชอธบายโครงสรางความคดประกอบดวย ผงวงกลม

ซอน (venn diagrams) ผงเรองราว (story map) และผงวเคราะหตวละคร (character analysis charts)

ซงผงเหลานจะชวยครผสอนในการพฒนาการวเคราะห สงเคราะหและประเมนทกษะการคดอยางม

วจารณญาณของผเรยนได และ ทศนา แขมมณ (2545, 24) ไดจ าแนกรปแบบของผงกราฟกทมตอ

การพฒนาความคดตามจดประสงคในการน าเสนอขอมลไว 5 ประเภท ไวดงน

1. ผงกราฟกทมวตถประสงคของการน าเสนอขอมลทเปนความคดรวบยอด เปน

ผงกราฟกทน าเสนอกระบวนการคดทบอกเนอหาหรอเรองราวบอกล าดบขนตอนของขอมล

เชอมโยงขอเทจจรงสแนวคด การแสดงองคประกอบส าคญ เชอมโยงขอมลทเกยวของกนหรอ

อธบายคณสมบตตาง ๆ ตวอยางผงกราฟกประเภทน ไดแก

38

1.1 ผงความคด (Mind Map) เปนผงกราฟกทแสดงความสมพนธของ

สาระหรอความคดตาง ๆ ใหเปนโครงสรางของภาพรวม โดยใชเสน ค า ระยะหางจากจดศนยกลาง

ส เครองหมาย รปทรงเรขาคณตและภาพ แสดงความหมายและความเชอมโยงของความคดหรอ

สาระนน ๆ ดงภาพ

ภาพท 2 ผงความคด (Mind Map)

ทมา : ธญญา ผลอนนต (2550)

1.2 ผงใยแมงมม (Spider Map) เปนผงกราฟกทแสดงความเชอมโยงของ

แนวคดหลกและแนวคดยอย ๆ สามารถใหเปนผงแสดงมโนทศนอกแบบหนง เพอแสดงรายละเอยด

ของความคดรวบยอดหลกทอยตรงกลาง ดงภาพ

39

ภาพท 3 ผงใยแมงมม (Spider Map)

ทมา : น าผง มนล (2545)

2. ผงกราฟกทมวตถประสงคของการน าเสนอขอมลทมการเปรยบเทยบแสดงให

เหนถงความสมพนธ เปนผงกราฟกทน าเสนอกระบวนการคดทแยกแยะขอเทจจรง แสดงความ

เหมอนกน แสดงประเดนส าคญ และความเกยวของรวมกน ตวอยางกราฟกประเภทน ไดแก

2.1 ผงวงกลมซอน หรอเวนนไดอะแกรม (Venn Diagrams) เปนผง

วงกลมทซอนกน 2 วง หรอมากกวาใชแสดงความสมพนธขององคประกอบตาง ๆ ของขอมล แสดง

การแยกแยะขอมลออกเปนองคประกอบยอย ๆ แสดงความพนธและไมสมพนธกนของขอมล แสดง

การเปรยบเทยบขอมลโดยน ามาแสดงความเหมอนดวยสวนทซอนกนของวงกลม และแสดงความ

แตกตางในสวนทไมมการซอนทบกน ดงภาพ

แนวคดหลก แนวคดยอย

แนวคดยอย

แนวคดยอย แนวคดยอย

แนวคดยอย

แนวคดยอย

แนวคดยอย

40

ภาพท 4 ผงวงกลมซอนหรอเวนนไดอะแกรม (Venn Diagrams)

ทมา : น าผง มนล (2545)

2.2 ผงทชารจ (T-Chart) เปนผงกราฟกทแสดงความแตกตาง ของสงท

ศกษาโดยเปรยบเทยบ ขอมลทมลกษณะตรงขามกน ไดแก ความเหมอน-ความตาง ผลด-ผลเสย

สงทชอบ-สงทไมชอบ และลกษณะเดน-ลกษณะดอย แลวเขยนขอมลนนไวทคนละดานของรปตว

ท ดงภาพ

สงทเหมอนกน สงทตางกน

.............................................................

.............................................................

.............................................................

.............................................................

.............................................................

.............................................................

.............................................................

.............................................................

.............................................................

.............................................................

ภาพท 5 ผงทชารจ (T-Chart)

ทมา : น าผง มนล (2545)

สงทตางกน สงทตางกน

สงทเหมอนกน

41

3. ผงกราฟกทมวตถประสงคของการน าเสนอขอมลทเชอมโยงถงสาเหตและผลท

เกดขน เปนผงกราฟกส าหรบน าเสนอเนอหาสาระทมความสมพนธเชงความเปนเหตและผล หรอ

แนวโนมของเหตการณหรอปรากฏการณทจะเกดขน ตวอยางผงกราฟกประเภทน ไดแก

ผงกางปลา (Fishbone Map) เปนผงกราฟกทน าเสนอใหเหนถงสาเหตและ

ผลของเรองใดเรองหนง ดงภาพ

ภาพท 6 ผงกางปลา (Fishbone Map)

ทมา : น าผง มนล (2545)

4. ผงกราฟกทมวตถประสงคของน าเสนอขอมลทมการจดเรยงล าดบขอมล

ขนตอน หรอเหตการณ โดยสมพนธกบระยะเวลาพฒนาการ กระบวนการ ขนตอนหรอ

ความสมพนธในลกษณะตาง ๆ ตวอยางผงกราฟกประเภทน ไดแก

4.1 เสนเวลา (Time Line / Continuum Diagrams) เปนผงกราฟกทใชจด

เรยงล าดบเหตการณทเกดขนตามล าดบกาลเวลา โดยการก าหนดชวงสากลของระยะเวลา ซงอาจ

เปน ป เดอน วน ชวโมง อยางใดกได แตละชวงสากลจะก าหนดเทา ๆ กน จากนนใหบนทกขอมล

ทเปนเหตการณ เรองราวลงไปตามระยะเวลานน ๆ ดงภาพ

ปญหา

ปจจย

ปจจย ปจจย

ปจจย

42

เหตการณท 1 เหตการณท 2

เหตการณท 3

เหตการณท 4

ภาพท 7 เสนเวลา (Time Line / Continuum Diagrams)

ทมา : น าผง มนล (2545)

4.2 ผงเรยงล าดบ (Event Chain) เปนผงกราฟกทใชเรยงล าดบเหตการณ

หรอขนตอนตาง ๆ ดงภาพ

ขนตอนท 1 ขนตอนท 2 ขนตอนท 3 ขนตอนท 4

ภาพท 8 ผงเรยงล าดบ (Event Chain)

ทมา : น าผง มนล (2545)

4.3 ผงขนบนได (Ladder) เปนผงทใชแสดงขอมลเพอเรยงล าดบของ

สงของหรอเหตการณตาง ๆ ทงขนาด รปราง จ านวน ระยะทาง ทบอกลกษณะความมาก-นอย

ใหญ-เลก ส-ต า หนก-เบา สน-ยาว ยาก-งาย ใกล-ไกล เปนตน ดงภาพ

ขนตอนท 1

ขนตอนท 2

ขนตอนท 3

ขนตอนท 4

ขนตอนท 5

ภาพท 9 ผงขนบนได (Ladder)

ทมา : น าผง มนล (2545)

43

4.4 ผงวฎจกร (Cyclical Map) เปนผงกราฟกทแสดงด าดบขนตอน

ตอเนองกนเปนวงกลมหรอเปนวฎจกรทไมแสดงจดสนสด หรอจดเรมตนแนนอน ดงภาพ

ภาพท 10 ผงวฏจกร (Cyclical Map)

ทมา : น าผง มนล (2545)

5. ผงกราฟกทมวตถประสงคของการน าเสนอขอมลทเปนการจดกลม หรอจ าแนก

ประเภทและหมวดหมของความคด เปนผงกราฟกทใชน าเสนอเนอหาสาระในลกษณะของ

ความสมพนธเชงจ าแนก หรอจดกลมประเภทตาง ๆ ทตองการศกษาออกเปนหมวดหม โดยจดสงท

มสมบตบางประการรวมกน ใหอยในกลมเดยวกน โดยมเกณฑทใชในการจ าแนก ตวอยางผง

กราฟกประเภทน ไดแก

5.1 ผงมโนทศน (Concept Mapping) เปนผงกราฟกทแสดง

ความสมพนธของเรองหรอขอมลทมค าส าคญลดหลนกนเปนขน ๆ หรอความสมพนธทแยกประเภท

หรออาจเรยกความสมพนธแบบกงไม (Branching map) น าเสนอโดยการเขยนเชอมโยงไวขางบน

หรอตรงกลาง แลวลากเสนใหเชอมโยงกบความคดรวบยอดอน ๆ ทส าคญรองลงไปตามล าดบ

เหตการณท 1

เหตการณท 2

เหตการณท 3 เหตการณท 4

เหตการณท 5

44

ดงภาพ

ภาพท 11 ผงมโนทศน (Concept Mapping)

ทมา : ทศนา แขมมณ (2550)

3.4 ประโยชนของการใชผงกราฟกตอผเรยน

นกการศกษาหลายทานไดกลาวถงประโยชนของผงกราฟกไวดงน

เคแกน (Kagan 1998 อางถงใน ศรลกษณ แกวสมบรณ 2543, 36) กลาวถงการใช

ผงกราฟกวามประโยชนดงน

1. ท าใหมองเหนกระบวนการคดของผเรยนได

2. ท าใหผเรยนสามารถขยายทกษะการคดเพมขน

3. เปนการสนบสนนใหผเรยนเรยนรอยางตนตวเพราะผเรยนไดท าผง

กราฟกทมลกษณะเปนทงภาพและขอความ และชวยท าใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมาย

4. ครผสอนสามารถใชผงกราฟกเพอเปนแนวทางในการวางแผนการสอน

รวมถงใชน าเสนอความรใหกบผเรยนได

ความคดหลก

ความคดรอง ความคดรอง

45

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2544, 80) กลาวถงประโยชนของผงกราฟกไว

ดงน

1. ชวยบรณาการความรเดมกบความรใหม

2. ชวยพฒนาความคดรวบยอดใชชดเจนขน

3. ชวยเนนองคประกอบส าคญของเรอง

4. ชวยพฒนาการอาน การเขยนและการคด

5. ชวยวางแผนในการเขยนและการปรบปรงการเขยน

6. ชวยในการอธบาย

7. ชวยวางแผนการสอนของคร โดยการสอนแบบบรณาการเนอหา

8. เปนเครองมอการประเมนผล

นอกจากน ไสว ฟกขาว (2544, 162) ไดสรปประโยชนของผงกราฟกไวดงน

1. ใชในการวเคราะหเนอหาหรองานตาง ๆ

2. ใชในการระดมพลงสมอง (Brainstorming)

3. ใชในการสรปหรอสรางองคความร

4. ใชจดระบบความคดและชวยใหจ าไดด

5. ชวยสงเสรมการคดสรางสรรค

6. ชวยในการจดโนต หรอท าโนตส าหรบน าเสนอ

ปจจบนนไดมผท าการวจยโดยน าเทคนคการสอนโดยใชผงกราฟกไปจดการเรยน

การสอนทงในตางประเทศและภายในประเทศ ส าหรบประเทศไทยมผวจยพบวา การใชเทคนคการ

สอนโดยใชผงกราฟกนอกจากจะชวยใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขนและมเจตคตทดตอ

การเรยนวชานนแลวยงสงเสรมความคดอยางมวจารณญาณดวย

ดงนนเทคนคผงกราฟกจงเปนการพฒนาความคด ชวยเพมความมเหตผล การเขาใจ

ความสมพนธของสงตาง ๆ ชวยล าดบความคดตามล าดบความส าคญ และชวยพฒนาดานการจ าอน

จะน าไปสการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน

46

3.5 เทคนคการใชผงกราฟกในการจดกจกรรมการเรยนการสอน

นกการศกษาและผเชยวชาญทางดานการสอนไดเสนอแนะขนตอนการสอนโดยใช

เทคนคผงกราฟกในการจดกจกรรมการเรยนการสอน ไวดงน

โจนส,เพยซ และฮนเตอร (Jones,Pierce and hunter 1989 อางถงใน วลย พานช

2544, 17) ไดกลาวถงเทคนคการใชผงกราฟกในการจดกจกรรมการเรยนการสอน ไวดงน

1. ครผสอนควรแสดงตวอยางผงกราฟกทถกตองและเหมาะสมใหผเรยน

ไดศกษา

2. ครผสอนควรแสดงตวอยางการสรางผงกราฟกใหผเรยนทราบถง

หลกการเลอกผงกราฟกใหเหมาะสม

3. ใหความรแกผเรยนเกยวกบกระบวนการสรางผงกราฟกโดยมการ

อภปรายเหตผลในการเลอกใชผงกราฟกนน ๆ

4. แนะน าและดแลใหผเรยนไดลงมอวางแผนและเขยนผงกราฟกของ

ตนเอง อาจใหรวมท าเปนกลมหรอทงชน และมการอภปรายและเปลยนการเขยนผงกราฟกระหวาง

ผเรยนและครผสอนประเมนการเขยนผงกราฟก

5. เปดโอกาสใหผเรยนแตละคนไดฝกหดการเขยนผงกราฟกดวยตนเอง

และครผสอนประเมนการท างานในเชงสรางสรรค

นอกจากน คลารก (Clarke 1991 อางถงใน วรพร ปณตพงศ 2544, 19 - 20) ได

เสนอถงเทคนคการใชผงกราฟกในการจดกจกรรมการเรยนการสอน เปน 2 ชวง คอ ชวงท 1 ขนกอนสอน

1. ครผสอนตองพจารณาลกษณะของเนอหากอนทจะสอนวาเนอหานนจะ

พฒนาใหผเรยนเกดความร ความเขาใจและความสามารถอะไรบาง

2. ครผสอนตองรจกจดระบบความรหรอขอมล เพอใหผเรยนเกดการ

เรยนรอยางมความหมายมากทสด

3. ตองรจกเลอกใชรปแบบผงกราฟกใหเหมาะสม เพอผเรยนจะไดคด

เชอมโยงเขาสเนอหาไดงาย

4. ค านงถงปญหาทจะเกดขนเมอใหผเรยนใชกระบวนการคด

47

ชวงท 2 ขนสอน

1. ครผสอนใชผงกราฟก เพอชวยใหกระบวนการคดของผเรยนชดเจนขน

และสามารถเรยนรอยางมความหมาย

2. ชวยใหผเรยนแสดงความคด ความรและเขาใจออกมา

3. ชวยแลกเปลยนความร ขยายความร และแกไขความเขาใจผดระหวาง

ผเรยนกบผสอน

4. สนบสนนความเขาใจและกระตนใหเกดความคดขนสง

5. ใหขอมลยอนกลบ

จากเทคนคการใชผงกราฟกในการจดกจกรรมการเรยนการสอนดงกลาว อาจสรป

ไดวาผสอนจะตองด าเนนการสอนอยางเปนขนตอน โดยเรมจากการแนะน าผงกราฟกรปแบบตาง ๆ

วธการใช และความเหมาะสมกบเนอหา โดยครผสอนจะตองยกตวอยางใหเหนจรงจากนนให

ผเรยนฝกใชผงกราฟกเปนกลมยอย และเปนรายบคคล และใหอภปรายรวมกน

3.6 งานวจยทเกยวของกบเทคนคการใชผงกราฟก

สปรยา ตนสกล (2540) ไดศกษาผลของการใชรปแบบการสอนโดยใชผกกราฟกท

มผลตอผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถทางการแกปญหา กลมตวอยางเปนนกศกษา

ปรญญาตรชนปท 2 คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล กลมทดลองไดรบการสอนดวย

รปแบบการใชผงกราฟก สวนกลมควบคมไดรบการสอนดวยวธการสอนแบบปกต ผลการวจย

พบวานกศกษากลมทดลองมคะแนนเฉลยสมฤทธผลทางการเรยนและความสามารถทางการ

แกปญหาสงกวานกศกษากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 และรปแบบการสอน

โดยใชผงกราฟกทพฒนาขนมความเหมาะสมตอการเสรมสรางประสทธภาพในการเรยนรของ

นกศกษา การใชผงกราฟกชวยใหนกศกษาเขาใจเนอหาไดดขน

ศรลกษณ แกวสมบรณ (2543) ไดศกษาผลของการใชเทคนคผงกราฟกในการเรยน

การสอนวชาวทยาศาสตรทมตอการน าเสนอขอความรดวยผงกราฟกและผลสมฤทธทางการเรยน

ของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน กลมตวอยาง คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยน

นวมนทราชทศกรงเทพมหานคร กลมทดลองเรยนโดยใชเทคนคผงกราฟก สวนกลมควบคมเรยน

48

โดยการสอนแบบปกต ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนโดยใชเทคนคผงกราฟกแบบตาง ๆ ได

คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงกวาเกณฑทก าหนดคอสงกวารอยละ 70 และ

ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนทเรยนโดยใชเทคนคผงกราฟกสงกวานกเรยน

ทเรยนโดยใชการสอนตามแบบปกตอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

วรพร ปณตพงศ (2544) ไดศกษาผลของการใชเทคนคผงกราฟกทมตอมโนทศน

ทางภมศาสตรและความสามารถในการน าเสนอขอมลดวยผงกราฟกของนกเรยนชนมธยมศกษาปท

3 โรงเรยนสาธตสงกดทบวงมหาวทยาลย กลมทดลองเรยนโดยใชเทคนคผงกราฟก สวนกลม

ควบคมเรยนโดยไมใชเทคนคผงกราฟก ผลการวจยพบวานกเรยนทเรยนโดยใชเทคนคผงกราฟก

แบบตาง ๆ มมโนทศนทางภมศาสตรสงกวาเกณฑทก าหนดคอสงกวารอยละ 70 นกเรยนทเรยนโดย

ใชเทคนคผงกราฟกแบบตาง ๆ ไดคะแนนความสามารถในการน าเสนอขอมลดวยผงกราฟกสงกวา

เกณฑทก าหนดคอสงกวารอยละ 70 และนกเรยนทเรยนโดยใชเทคนคผงกราฟกมมโนทศนทาง

ภมศาสตรสงกวานกเรยนทเรยนโดยไมใชเทคนคผงกราฟกอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

สารศา ชมมงคล (2552) ไดศกษาผลการใชรปแบบการสอนแบบโฟรแมทโดยเนน

เทคนคผงกราฟกในการสอนวรรณคดไทย ผลการวจยพบวานกเรยนทไดรบการสอนโดยใชรปแบบ

การสอนแบบโฟรแมทโดยเนนเทคนคผงกราฟก มผลสมฤทธและเจตคตตอการเรยนวรรณคดไทย

หลงเรยนสงขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01

Mazure (2001)ไดศกษาผลของการใชผงกราฟกเพอการระลกไดและทศนคตทมตอ

การเรยนของนกเรยน โดยกลมทดลองสอนดวยผงกราฟก และกลมควบคมสอนดวยวธสอนปกต

ผลการวจยพบวา การสอนอานดวยผงกราฟกชวยใหผเรยนมความคงทนในการจ าและมทศนคตทด

ตอการเรยนสงกวาการสอนอานดวยวธการปกต

Millet (2001)ไดศกษาผลการใชผงกราฟกในการสอนอานเพอความเขาใจส าหรบ

เดกชนประถมศกษาปท 2 โดยกลมทดลองเรยนโดยใชผงกราฟก กลมควบคมเรยนโดยวธสอนแบบ

ปกต ผลการวจยพบวาการสอนอานโดยใชผงกราฟกชวยใหผเรยนมความเขาใจในการอานสงกวา

การสอนอานโดยวธสอนแบบปกต

จากการศกษางานวจยทเกยวของพบวา กจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

เปนการสอนทมประสทธภาพ สามารถน ามาใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนรวมกบเนอหา

49

ตาง ๆ ได อกทงเปนเทคนคการสอนทสงเสรมใหนกเรยนเกดความคดรวบยอดในการเรยนท าให

ผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน ตลอดจนมความสามารถในการน าเสนอขอมลและเกดความ

คงทนในการเรยนร สามารถน าไปใชในการเรยนรเนอหาสาระตาง ๆ จ านวนมาก

ผวจยจงสนใจการสอนโดยใชเทคนคผงกราฟกมาเปนเครองมอในการจดกจกรรมการเรยน

การสอน เพอสงเสรมการคดใหเกดแกนกเรยน คอ การคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคด

ไทย และเปนสวนหนงทจะท าใหนกเรยนเกดความซาบซงในการเรยนวรรณคดไทย อนจะสงผลตอ

ผลสมฤทธทางการเรยน และเจตคตทดในการเรยนวรรณคดไทย ซงเปนปญหาและเปนสงจ าเปนท

จะตองสงเสรมใหเกดขนแกนกเรยน โดยเฉพาะนกเรยนทศกษาอยใน 3 จงหวดชายแดนใต หาก

นกเรยนมทกษะทางการคด เปนผคดอยางมวจารณญาณ กจะเปนภมคมกนใหนกเรยนไดด าเนน

ชวตอยในชมชน สงคม และประเทศชาตไดอยางปกตสข แมจะอยในสถานการณใดกตาม

4. การคดอยางมวจารณญาณ

4.1 ความหมาย

วจารณญาณ เปนค ากลาวทใชอยท วไป เมอมสถานการณทตองใชการตดสนใจใน

เรองใดเรองหนงอยางรอบคอบ ดงนนการคดอยางมวจารณญาณ จงเปนการคดทตองอาศยเหตผล

และขอมลทเชอถอไดมาประกอบการตดสนใจ การคดอยางมวจารณญาณ จงเปนสงจ าเปนยง

ส าหรบคนเราเมอตองเผชญกบปญหาตาง ๆ เพอชวยในการตดสนใจเลอกกระท าสงตาง ๆ ไดถกตอง

และเหมาะสม เชอกนวาการคดอยางมวจารณญาณเปนรปแบบหนงของสตปญญา (Intelligence) ซง

สามารถสอนใหเกดขนในคนทกคนได การคดอยางมวจารณญาณมความซบซอนกวาการคดทวไป

การคดทวไปมกเปนการคดเรองงาย ๆ และไมมมาตรฐานแตการคดอยางมวจารณญาณเปนการคดท

อยบนรากฐานของมาตรฐานทมความเปนปรนยความเปนประโยชน มผใหความหมายของการคด

อยางมวจารณญาณไวดงน

การคดอยางมวจารณญาณมาจากภาษาองกฤษวา Critical Thinking ซงนกการศกษา

ไทยไดใชชอทแตกตางกนไป ไดแก ความคดวเคราะหวจารณ (วลย อรณ 2526, 34) การคดแบบ

วพากษวจารณ (จารวรรณา ภทรนาวน 2532, 26)

50

Dewey (1933, 30) ไดอธบายวา การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง การคดอยาง

ใครครวญไตรตรองอยางรอบคอบตอความเชอ ความรตาง ๆ โดยอาศยหลกฐานมาสนบสนนความ

เชอหรอความรนน รวมทงขอสรปทเกยวของ และไดอธบายขอบเขตของการคดอยางมวจารณญาณ

วา มขอบเขตอย 2 สถานการณ คอ การคดทเรมตนจากสถานการณทมความยงยาก สบสน และ

สนสดหรอจบลงดวยสถานการณทมความชดเจน

Watson and Glaser (1964, 10) ไดใหความหมายการคดอยางมวจารณญาณวาเปน

การคดทประกอบดวย ทศนคตในการสบเสาะความรในการหาแหลงขอมลอางอง และทกษะในการ

ใชความรและทศนคตดงกลาว

Ennis (1985, 46) ไดใหความหมายของการคดอยางมวจารณญาณวาเปนการคด

พจารณาไตรตรองอยางมเหตผลมจดมงหมายเพอการตดสนใจวาสงใดควรเชอหรอสงใดควรท าชวย

ใหตดสนใจสภาพการณไดถกตอง

Good (1973, 680) ไดใหความหมายของการคดอยางมวจารณญาณวาเปนการคด

อยางรอบคอบตามหลกการของการประเมนผล และมหลกฐานอางองเพอหาขอสรปทนาเปนไปได

ตลอดจนพจารณาองคประกอบทเกยวของทงหมด และใชกระบวนการทางตรรกวทยาไดอยาง

ถกตองสมเหตสมผล

Hudgins (1977, 173-180) ไดใหความหมายของการคดอยางมวจารณญาณ

หมายถง การมเจตคตในการคนหาหลกฐานเพอวเคราะหและประเมนขอโตแยงและมทกษะในการ

ใชความรจ าแนกขอมลตาง ๆ และตรวจสอบสมมตฐานเพอลงสรปอยางสมเหตสมผล

Hillgard (1962, 337) ไดใหความหมายของการคดอยางมวจารณญาณวาเปน

ความสามารถในการตดสนขอความหรอปญหาวาสงใดเปนจรงสงใดเปนเหตเปนผลกน

เพญพศทธ เนคมานรกษ (2537, 14) ไดอธบายเกยวกบการคดอยางมวจารณญาณ

ไววา การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง กระบวนการพจารณาไตรตรองอยางรอบคอบเกยวกบ

ขอมล หรอสภาพการณทปรากฏ โดยใชความร ความคด และประสบการณของตนเองในการ

ส ารวจหลกฐานอยางรอบคอบเพอน าไปสการสรปอยางสมเหตสมผล

มลวลย สมศกด (2540, 15) ไดใหความหมายวาการคดอยางมวจารณญาณ

หมายถงกระบวนการคดไตรตรองอยางรอบคอบเกยวกบขอมลทเปนปญหา ขอโตแยง หรอขอมลท

51

คลมเครอ เพอตดสนใจและน าไปสการสรปเปนขอยตอยางสมเหตสมผล

ทศนา แขมมณ (2544, 78) ไดใหนยามในระดบแคบของการคดอยางม

วจารณญาณวาหมายถง การประเมนความถกตอง แมนตรง (Accuracy and Validity) ของสงใดสง

หนง และในระดบกวางใหนยามวา เปนความคดทสะทอนออกมาอยางมเหตผล เพอแสดงการ

ตดสนใจวาจะเชอหรอท าอะไร ความคดใดจะมเหตผล สามารถจะอธบายขอถกเถยงโตแยงไดอยาง

สมเหตสมผล โดยมหลกฐานยนยนทนาเชอถอได

จากการพจารณาความหมายของการคดอยางมวจารณญาณดงกลาว ผวจยสรปได

วาการคดอยางมวจารณญาณ หมายถง กระบวนการคดพจารณาไตรตรองอยางรอบคอบเกยวกบ

ขอมลหรอสถานการณทเปนปญหาขอโตแยงหรอขอมลทคลมเครอโดยใชความร ความคดและ

ประสบการณของตนเองในการพจารณาหลกฐานขอมลตาง ๆ มาสนบสนน เพอน าไปสการสรปท

เปนขอยตอยางสมเหตสมผลส าหรบการตดสนใจ ความสามารถดานการคดอยางมวจารณญาณจงม

ความจ าเปนทครตองจดการเรยนการสอนใหเกดขนแกนกเรยน อนจะสงผลใหนกเรยนสามารถจะ

ด าเนนชวตไดอยางมความสขในสภาพสงคมปจจบน ซงจะถอไดวาเปนความส าเรจของการจดการ

เรยนการสอน

4.2 แนวคดทเกยวของกบการคดอยางมวจารณญาณ

จากการศกษาแนวคดทเกยวของกบการคดอยางมวจารณญาณ พบวา นกจตวทยา

และนกการศกษาไดเสนอแนวคดทนาสนใจไว ดงน

4.2.1 แนวคดของ Watson and Glaser

Watson and Glaser (1964 อางถงใน เพญพศทธ เนคมานรกษ, 2537) ได

กลาววาการคดอยางมวจารณญาณประกอบดวย ทศนคต ความร และทกษะในเรองตาง ๆ ดงน

1. ทศนคตในการสบเสาะ ซงประกอบดวยความสามารถในการเหนปญหาและ

ความตองการทจะสบเสาะคนหาขอมล หลกฐานมาพสจน เพอหาขอเทจจรง

2. ความรในการหาแหลงขอมลอางถงและการใชขอมลอางองอยางมเหตผล

3. ทกษะในการประยกตใชความรและทศนคตดงกลาวมาใชใหเหนประโยชน

52

จากการศกษา คนกวา การวจยตาง ๆ Watson and Glaser ไดผลสรปวา การวดความสามารถ

ทางการคดอยางมวจารณญาณตองวดความสามารถยอย ๆ ซงมอย 5 ดานดงน

1. ความสามารถในการอางองหรอสรปความ (Inferences) หมายถง ความสามารถในการ

จ าแนกระดบความนาจะเปนของขอมลหรอการลงสรปขอมลตาง ๆ ทปรากฏในขอความท

ก าหนดให

2. ความสามารถในการยอมรบขอตกลงเบองตน (Recognition of assumptions) หมายถง

ความสามารถในการจ าแนกวาขอความใดเปนขอตกลงเบองตน

3. ความสามารถในการนรนย (Deduction) หมายถง ความสามารถในการจ าแนกวา

ขอสรปใดเปนผลจากความสมพนธของสถานการณทก าหนดใหอยางแนนอน และขอสรปใดไม

เปนผลของความสมพนธนน

4. ความสามารถในการตความ (Interpretation) หมายถง ความสามารถในการจ าแนกวา

ขอสรปใดเปนหรอไมเปนความจรงตามทสรปไดจากสถานการณทก าหนดให

5. ความสามารถในการประเมนขอโตแยง (Evaluation of arguments) หมายถง

ความสามารถในการจ าแนกวาขอความใดเปนการอางเหตผลทหนกแนนกบขอความทอางเหตผลไม

หนกแนน

4.2.2 แนวคดของ Dressel and Mayhew

แนวคดของ Dressel and Mayhew (1957 อางถงใน เสาวลกษณ รตนชวงศ, 2551)

ไดกลาววา การคดอยางมวจารณญาณประกอบดวยความสามารถตาง ๆ 5 ดาน คอ

1. ความสามารถในการนยามปญหา ประกอบดวย

1.1 ความสามารถในการตระหนกถงความเปนไปของปญหา ไดแก การ

รสกเงอนไขตาง ๆ ทมความสมพนธกน การรถงความขดแยงและเรองราวทส าคญในสภาพการณ

และความสามารถในการระบจดเชอมตอทขาดหายไปของชดเหตการณ หรอความคดและการรถง

สภาพปญหาทยงไมมค าตอบ

1.2 ความสามารถในการนยามปญหา ไดแก การะบถงธรรมชาตของ

ปญหาความเขาใจถงสงทเกยวของ และความจ าเปนในการแกปญหา สามารถนยามองคประกอบ

53

ของปญหาซงมความยงยากและเปนนามธรรมใหเปนรปธรรม สามารถจ าแนกแยกองคประกอบของ

ปญหาทมความซบซอนออกเปนสวนประกอบทสามารถจดกระท าได พรอมทงสามารถระบ

องคประกอบทส าคญของปญหา สามารถจดองคประกอบของปญหาใหเปนล าดบขนตอน

2. ความสามารถในการเลอกขอมลทเกยวของกบการหาค าตอบของปญหา คอ

ความสามารถตดสนใจวาขอมลใดมความจ าเปนตอการแกปญหาประกอบดวยความสามารถในการ

จ าแนกขอมลทเชอถอไมได ความสามารถในการระบวาขอมลใดควรยอมรบหรอไม การเลอก

ตวอยางของขอมลทมความเพยงพอและเชอถอได ตลอดจนการจดระเบยบระบบของขอมล

3. ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตนประกอบดวย ความสามารถในกา

ระบขอตกลงเบอตนทผอางเหตผลไมไดกลาวไว ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตนท

คดคานการอางเหตผล และความสามารถในการระบขอตกลงเบองตนทเกยวของกบการอางเหตผล

4. ความสามารถในการก าหนดและเลอกสมมตฐาน ประกอบดวย การคนหา การ

ชแนะหาค าตอบ การก าหนดสมมตฐานตาง ๆ โดยอาศยขอมลขอตกลงเบองตน การเลอกสมมตฐาน

ทมความเปนไปไดมากทสดพจารณาเปนอนดบแรก การตรวจสอบความสอดคลองระหวาง

สมมตฐานกบขอมล ขอตกลงเบองตน และการก าหนดสมมตฐานทเกยวของกบขอมลทยงไมทราบ

และเปนขอมลทจ าเปน

5. ความสามารถในการสรปอยางสมเหตสมผลและการตดสนความสมเหตสมผล

ของการคดหาเหตผลประกอบดวย

5.1 ความสามารถในการลงสรปอยางสมเหตสมผล โดยอาศยขอตกลง

เบอตนสมมตฐานและขอมลทเกยวของ ไดแก การระบความสมพนธระหวางค ากบประพจน การ

ระบถงเงอนไขทจ าเปนและเพยงพอ การระบความสมพนธเชงเหตผล และความสามารถในการ

ระบและก าหนดขอสรป

5.2 ความสามารถในการพจารณาตดสนความสมเหตสมผลของ

กระบวนการทน าไปสขอสรป ไดแก การจ าแนกขอสรปทสมเหตสมผลจากการสรปทอาศยคานยม

ความพงพอใจและความล าเอยง การจ าแนกระหวางการคดหาเหตผลทมขอสรปไดแนนอน กบการ

หาเหตผลทไมสามารถหาขอสรปทเปนขอยตได

5.3 ความสามารถในการประเมนขอสรปโดยอาศยเกณฑการประยกตใช

54

ไดแก การระบเงอนไขทจ าเปนตอการพสจนขอสรป การรถงเงอนไขทท าใหขอสรปไมสามารถ

น าไปปฏบตได และการตดสนความเพยงพอของขอสรปในลกษณะทเปนค าตอบของปญหา

4.2.3 แนวคดของ Needler

Needler (2004 อางถงใน เสาวลกษณ รตนชวงศ, 2551) ไดกลาววา

ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ แบงออกไดเปน 3 กลมคอ

1. การนยามและการท าความกระจางชดของปญหา จ าแนกเปน 4 ความสามารถ

ยอย ดงน

1.1 การระบเรองราวทส าคญหรอการระบปญหา เปนความสามารถใน

การระบใจความส าคญของเรองทอาน การอางเหตผล การใชเหตผลตาง ๆ และขอสรปในการอาง

เหตผล

1.2 การเปรยบเทยบความคลายคลงและความแตกตางระหวางคน

ความคดวตถ สงของหรอผลลพธตงแต 2 อยางขนไป

1.3 การก าหนดวา ขอมลใดมความเกยวของเปนความสามารถในการ

จ าแนกระหวางขอมลทสามารถพสจนความถกตองไดกบขอมลทไมสามารถพสจนความถกตองได

รวมทงการจ าแนกระหวางขอมลทเกยวของกบขอมลทไมเกยวของกบเรองราว

1.4 การก าหนดค าถามทเหมาะสม เปนความสามารถในการก าหนด

ค าถามซงจะน าไปสความเขาใจทลกซงและชดเจนเกยวกบเรองราว

2. การพจารณาตดสนขอมลทมความสมพนธกบปญหาจ าแนกออกเปน 6

ความสามารถยอยดงน

2.1 การจ าแนกหลกฐานเปนลกษณะขอเทจจรง ความคดเปน ซงพจารณา

ตดสนโดยใชเหตผลเปนความสามารถในการประยกตเกณฑตาง ๆ เพอการพจารณาตดสนลกษณะ

คณภาพของการสงเกตและการคดหาเหตผล

2.2 การตรวจสอบความสอดคลองเปนความสามารถในการตดสนวา

ขอความหรอสญลกษณซงกนและกน และมความสอดคลองกบบรบททงหมดหรอไม

2.3 การระบขอตกลงเบองตนทไมไดกลาวอางเปนความสามารถในการ

55

ระบวาขอตกลงเบองตนใดทไมไดกลาวไวในการอางเหตผล

2.4 การระบภาพพจน (Stereotypes) ในการอางเหตผลเปนความสามารถ

ของการระบความคดทบคคลยดตดหรอความคดตามประเพณนยม

2.5 การระบความมอคตปจจยทางอารมณและการโฆษณา เปน

ความสามารถในการระบความมอคตในการอางเหตผลและการตดสนความเชอถอไดของ

แหลงขอมล

2.6 การระบความแตกตางระหวางระบบคานยม (Value system) และ

อดมการณ (Ideologies) เปนความสามารถในการระบความคลายคลง และความแตกตางระหวาง

ระบบคานยมและอดมการณ

3. การแกปญหาหรอการลงสรป จ าแนกออกเปน 2 ความสามารถยอย ดงน

3.1 การระบความเพยงพอของขอมล เปนความสามารถในการตดสนใจวา

ขอมลทมอยเพยงพอทงดานปรมาณและคณภาพตอการน าไปสขอสรป การตดสนใจ หรอการ

ก าหนดสมมตฐานทเปนไปไดหรอไม

3.2 การพยากรณผลลพธทอาจเปนไปได เปนความสามารถในการท านาย

ผลลพธทอาจเปนไปไดของเหตการณ หรอชดของเหตการณตาง ๆ

4.2.4 แนวคดของ Ennis

Ennis (1985) ไดอธบายความหมายของการคดอยางมวจารณญาณตามค า

นยามวา บรบทของการคดเกดจากการทตนไดมปฏสมพนธกบบคคลอน และมความเกยวของกบ

การอางเหตผลโดยทผคดจะตองใชการคดอยางมวจารณญาณกอนทจะตดสนใจเชอ หรอลงมอ

ปฏบตตามการอางเหตผลนน ประกอบดวย

1. การนรนย (Making and judging deductions) การระบจดส าคญของประเดน

ปญหา

2. การอปนย (Making and judging inductions) การตดสนความนาเชอถอของ

แหลงขอมลการตดสนความเกยวของกบประเดนปญหา และการพจารณาความสอดลองของขอมล

3. การตดสนคณคา (Making and judging value judgments) การแกปญหาและการ

56

ลงขอสรปอยางสมเหตสมผล

4.2.5 แนวคดของ Paul

Paul (1993) ไดสรปเกยวกบหนาทพนฐานของจตใจมนษยวาม 3 ประการ

คอ การคด (Thinking) ความตองการ (Wanting) และความรสก (Feeling) โดยหนาททงสามดงกลาว

มความสมพนธซงกนและกน

การคดอยางมวจารณญาณมความสมพนธกบการแกปญหานน คอ การคดอยางมวจารณญาณเปน

เครองมอส าคญในการแกปญหา การคดอยางมวจารณญาณเปนการคดอยางมเหตผล ซง

องคประกอบของการคดอยางมวจารณญาณอยางมเหตผล ม 7 ประการคอ

1. จดหมาย คอ เปาหมายหรอจดประสงคของการคด ไดแก การคดเพอหาแนวทาง

แกปญหาหรอเพอหาความร

2. ประเดนค าถาม คอ ปญหาหรอค าถามทตองการร หมายถง ความสามารถระบ

ค าถามปญหาตาง ๆ รวมทงระบปญหาส าคญทตองการแกไข หรอค าถามส าคญทตองการรค าตอบ

3. สารสนเทศ คอ ขอมล ขอความรตาง ๆ เพอใชประกอบการคด ขอมลตาง ๆ ท

ไดมาควรมความกวาง ความลก ความชดเจน และมความถกตอง

4. ขอมลเชงประจกษ คอ ขอมลทไดมานนตองมความนาเชอถอ ความชดเจน

ถกตองและมความเพยงพอตอการใชเปนพนฐานการคดอยางมเหตผล

5. แนวคดอยางมเหตผล คอ แนวคดทงหลายทมอาจรวมถง กฎ ทฤษฎ หลกการ

ซงจ าเปนส าหรบการคดอยางมเหตผล และแนวคดทไดมาตองมความเกยวของกบปญหาหรอค าถาม

ทตองการหาค าตอบและตองเปนแนวคดทถกตองดวย

6. ขอสนนษฐาน เปนองคประกอบส าคญของทกษะการคดอยางมเหตผล เพราะผ

คดตองมความสนใจในการตงขอสนนษฐานใหมความชดเจน สามารถตดสนใจไดเพอประโยชนใน

การหาขอมลมาใชในการคดอยางมเหตผล

7. การน าไปใชและผลทตามมาเปนองคประกอบส าคญของทกษะการคดอยางม

เหตผลซงผคดตองค านงถงผลกระทบ ตองมความคดไกล มองถงผลทตามมารวมกบการน าไปใช

ไดหรอไมเพยงใด

57

4.2.6 แนวคดของ ทศนา แขมมณ

ทศนา แขมมณ (2547) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ มจดมงหมาย

เพอใหไดความคดทรอบคอบสมเหตสมผล ผานการพจารณาปจจยรอบดานอยางกวางขวาง ลกซง

และผานการพจารณากลนกรอง ไตรตรอง ทงดานคณ-โทษ และคณคาทแทจรงของสงนนมาแลว

โดยมวธการและขนตอนการคดอยางมวจารณญาณ 7 ดาน ดงน

ดานท 1 สามารถก าหนดเปาหมายในการคดอยางถกตอง (ความสามารถในการ

ก าหนดจดมงหมายการคดจากขอมลทไดรบ)

ดานท 2 สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน (ความสามารถในการระบ

ประเดน นยาม ความหมาย จากขอมลทไดรบ)

ดานท 3 สามารถประมวลขอมลเกยวกบประเดนทคด (ความสามารถในการ

รวบรวมขอมลทไดรบ ทงทางดานขอเทจจรง และขอคดเหนมาประกอบการคด)

ดานท 4 สามารถวเคราะหขอมลในการคดได (ความสามารถในการแยกแยะ

องคประกอบ ตลอดจนความสมพนธจากขอมลทไดรบ)

ดานท 5 สามารถประเมนขอมลได (ความสามารถในการตดสนใจ การพจารณา

ถงความถกตอง ความเหมาะสม จากขอมลทไดรบ)

ดานท 6 สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล (ความสามารถในการใช

เหตและผลประกอบการพจารณา สนบสนน คดคาน โตแยงจากขอมลทไดรบ)

ดานท 7 สามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดได (ความสามารถในการ

สรป ลงความเหน ตลอดจนการตดสนใจจากขอมลทไดรบ)

จากแนวคดการคดอยางมวจารณญาณของนกการศกษาขางตน ผวจยสรปไดวาการคดอยาง

มวจารณญาณเปนความสามารถทางสมองทสามารถแสดงใหเหนไดในลกษณะของความสามารถท

แสดงออกมาในดานตาง ๆ ทเรยกวา “องคประกอบ” ทเปนความสามารถยอย ๆ ซงนกการศกษาแต

ละทานไดแสดงองคประกอบของการคดอยางมวจารณญาณทแตกตางกนดงทไดกลาวมาแลว แตเมอ

พจารณาแนวคดของการคดอยางมวจารณญาณของนกการศกษาทไดน าเสนอมาพบวา “การคดอยาง

มวจารณญาณ” ประกอบดวยกระบวนการตาง ๆ ทเกยวของกบการคดอนมลกษณะทคลายคลงกน

58

โดยเรมตงแตเกดปญหาขนจนถงการทสามารถหาขอสรปและการตดสนใจเพอการแกปญหานนได

ดงตาราง 1

ตารางท 1 การวเคราะหองคประกอบของการคดอยางมวจารณญาณตามแนวคดของผเชยวชาญ

แนวคดของ องคประกอบของกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ Watson and Glaser 1. ความสามารถในการอางองหรอสรปความจาก

ปญหา 2. ความสามารถในการยอมรบขอตกลงเบองตน 3. ความสามารถในการนรนย 4. ความสามารถในการตความ 5. ความสามารถในการประเมนขอโตแยง

Dressel and Mayhew 1. ความสามารถในการนยามปญหา 2. ความสามารถในการเลอกขอมลทเกยวของกบการหาค าตอบ 3. ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน 4. ความสามารถในการารก าหนดและเลอกสมมตฐาน 5. ความสามารถในการสรปอยางมเหตผล

Needler 1. การนยามและการท าความกระจางชดของปญหา 2. การพจารณาตดสนขอมลทมความสมพนธกบปญหา 3. การแกปญหาหรอการลงขอสรป

Ennis 1. การนรนย การระบจดส าคญของประเดนปญหา 2. การอปนย การตดสนความนาเชอถอของแหลงขอมล 3. การตดสนคณคา การแกปญหาและการลงขอสรปอยางสมเหตสมผล

Paul 1. จดมงหมายแนวทางแกปญหาหรอเพอหาความร 2. ประเดนค าถามจากปญหาส าคญทตองการแกไข 3. สารสนเทศขอความรตาง ๆ เพอใชประกอบการคด 4. ขอมลเชงประจกษขอมลทมความนาเชอถอ

59

แนวคดของ องคประกอบของกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ 5. แนวคดอยางมเหตผล เกยวกบกฎ ทฤษฎ หลกการ

6. ขอสนนษฐานในการตดสนใจจากขอมล 7. การน าไปใชและผลทตาม

ทศนา แขมมณ 1. สามารถก าหนดเปาหมายในการคดอยางถกตอง 2. สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน 3. สามารถประมวลขอมลเกยวกบประเดนทคด 4. สามารถวเคราะหขอมลในการคดได 5. สามารถประเมนขอมลได 6. สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล 7. สามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดได

ดงนนในการพจารณาแนวคดของการคดอยางมวจารณญาณ ธรพงศ แกนอนทร (2557) ได

อธบายวาการคดอยางมวจารณญาณนนมความส าคญมาก แตจากการศกษาเอกสารทเกยวของพบวา

นกวชาการยงมแนวคดเกยวกบการคดอยางมวจารณญาณไมสอดคลองกน ผวจยจงจ าเปนตองศกษา

แนวคดเกยวกบการคดอยางมวจารณญาณทจะน ามาศกษาไมใหเหลอมล ากบการคดประเภทอน ไม

กวางและไมแคบจนเกนไป

ส าหรบในการวจยครงน ผวจยไดวเคราะหองคประกอบของการคดอยางมวจารณญาณตาม

แนวคดของ ทศนา แขมมณ ซงมล าดบขนตอนของการคดทชดเจนพอทจะชวยใหเหนระดบ

ความสามารถของการคดอยางเปนขนตอน ตงแตการก าหนดเปาหมายจนกระทงถงระดบการ

ประเมนคาจนน ามาสการตดสนใจของผเรยนอยางมเหตผลและเชอถอไดจากชดขอมลทไดรบ

กอปรกบแนวคดของ ทศนา แขมมณ ทง 7 ดาน คอ 1 สามารถก าหนดเปาหมายในการคดอยาง

ถกตอง 2 สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน 3 สามารถประมวลขอมลเกยวกบประเดนท

คด 4 สามารถวเคราะหขอมลในการคดได 5 สามารถประเมนขอมลได 6 สามารถใชหลกเหตผล

ในการพจารณาขอมล 7 สามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดได สามารถสะทอนให

เหนแนวคดดงกลาวดวยเทคนคการสอนโดยใชผงกราฟกทน าเสนอขอมลทเปนนามธรรมใหเปน

รปธรรม เปนล าดบขนตอนและสามารถอธบายและน าเสนอขอมลออกมาในรปแบบกราฟกชนด

ตาง ๆ โดยเฉพาะในการศกษาวรรณคดทเปนเครองมอการสอสารทางความคดโดยใชภาษาเปนวสด

60

4.3 ทฤษฎทเกยวของกบการคดอยางมวจารณญาณ

การคดอยางมวจารณญาณเปนสมรรถภาพทางสมองอยางหนงซงเปนกระบวนการ

คดทซบซอนและมความส าคญยงในการรบขอมลตาง ๆ การศกษาครงนจะเสนอแนวคดทฤษฎ

ความสามารถทางสมองทแสดงกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ดงตอไปน

4.3.1 แนวคดทฤษฎของกลมจตนยม (Psychometric Approach)

4.3.2 แนวคดทฤษฎของเพยเจต (Piagetian Approach)

4.3.3 แนวคดทฤษฎการประมวลขอมล (Information Processing Theory)

วธการศกษาของแตละกลมมแนวคดทแตกตางกน ดงน (ช านาญ เอยมส าอาง 2539, 53-64)

4.3.1 แนวคดทฤษฎของกลมจตนยม (Psychometric Approach)

แนวคดทฤษฎของกลมจตนยม (Psychometric Approach) นกจตวทยา

กลมนเรมทบเนท และไซมอน (Binet and Simon 1950 อางถงใน วราภรณ ยมแยม 2543, 11)

ท าการศกษาในป ค.ศ. 1950 ทประเทศฝรงเศส โดยเชอวาเชาวปญญาเปนสมรรถภาพทใชทกษะการ

คดตาง ๆ ทบคคลไดรบ และสะสมมาจากประสบการณในชวตประจ าวนมาแกปญหาตาง ๆ ทเผชญ

อยในป ค.ศ.1972 สเปยรแมน (Spearman) ไดใชเทคนคการวเคราะหตวประกอบเปนเครองมอใน

การอธบายความแปรปรวนและความแตกตางระหวางบคคลในเรองโครงสรางของสรรถภาพทาง

สมอง โดยใชค าวา องคประกอบ (Factor) และเสนอทรรศนะวาสมรรถภาพทางสมองประกอบดวย

องคประกอบทวไป (General Factor) ซงเปนความสามารถในการแกปญหาทว ๆ ไป และอก

องคประกอบหนง คอ องคประกอบเฉพาะ (Specific Factor) เปนความสามารถพเศษของแตละคน

ในการคดแกปญหา (Spearman 1972 อางถงใน วราภรณ ยมแยม 2543, 11) มความเหนวา

สมรรถภาพทางสมองทเปนพนฐานหรอเปนปฐมภมทบคคลใชในการแกปญหานนม 7-12

องคประกอบ และองคประกอบหลกทส าคญ คอ ความเขาใจภาษาความคลองแคลวในการใชค า

จ านวนมตสมพนธ ความคลองแคลวในการรบรและสงเกตความจ าและการใชเหตผลรวม 7

องคประกอบ

นอกจากนเธอรสโตนยงกลาววา ในการแกปญหานนบคคลอาจไมใช

ความสามารถในขนปฐมภมเพยงองคประกอบเดยว อาจใชหลายองคประกอบรวมกน ซงเธอรสโต

61

นเรยกวาสมรรถภาพขนทตยภม ทรรศนะเกยวกบสมรรถภาพทางสมองทเปนองคประกอบตาง ๆ ท

เปนทยอมรบและน ามาใชกนมาก คอ ทรรศนะของกลฟอรด (Guildford 1967 อางถงใน วราภรณ

ยมแยม 2543, 11) ทเสนอวา สมรรถภาพสมองมลกษณะเปน 3 มต ทมความสมพนธผสมผสานกน

เปนความคดหรอสตปญญาของมนษย มตเหลาน ไดแก มตเนอหา (Content) เปนลกษณะของ

ขาวสารขอความจรง ๆ ทมนษยไดรบและในป ค.ศ. 1976 กลฟอรดไดเสนอไว 4 ลกษณะ คอ ภาพท

เปนรปธรรม (Visual) สญลกษณ (Symbolic) ภาษา (Semantic) และพฤตกรรม (Behavior) และได

เพมลกษณะเนอหาทเปนเสยง (Auditory) ในการเสนอเมอป ค.ศ. 1977 มตทสองเปนมตผลผลต

(Products) มลกษณะแตกตางกน 6 ลกษณะ คอ หนวย (Units) จ าพวก (Classes) ความสมพนธ

(Relations) ระบบ (Systems) การแปลงรป (Transformations) และการประยกต (Implications)

ความสมพนธระหวางมตเนอหากบมตผลผลตทประสมประสานน กลฟอรด เรยกวา

Psychoepistemology มทงหมด 30 มต และมตท 3 เปนมตกระบวนการคด (Operation) เปน

กระบวนการของสมองทปฏบตการหรอตอบสนองกบขอมลทง 30 ลกษณะทกลาวมาแลว ไดแก

การรจกและรบร (Cognition) ความจ า (Memory) การคดแบบอเนกนย (Divergent Production) การ

คดแบบเอกนย (Convergent Production) และการประเมนคา (Evaluation)

ดงนนผวจยจงสรปไดวา แนวคดทฤษฎของกลมจตนยม (Psychometric

Approach) สามารถวดความสามารถทางสมองจากเชาวปญญาของมนษยทแตกตางกน เปน

กระบวนการหนงของสมองทท าหนาทโดยตรงในการคด ความจ า และการรบรขอมลทจะน าไปส

การคดอยางมวจารณญาณ นนกคอการประเมนชดขอมลทไดรบ จากขอเทจจรงของเนอหา ซงเปน

ลกษณะของขาวสารขอความจรง

4.3.2 แนวคดทฤษฎของเพยเจต (Piagetian Approach)

การเรยนการสอนจะมผลอยางไรนนตองค านงถงปจจยหลายอยาง เชน วย

ของผเรยน เนอหาทจะสอน และสภาพแวดลอม การสงเสรมใหนกเรยนคดจงจ าเปนทครจะตอง

ทราบพฒนาการดานการคด ซงมนกจตวทยาและนกการศกษาไดใหแนวคดเกยวกบ ทฤษฎ

พฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต ซงมสาระส าคญทแสดงใหเหนถงเชาวปญญาตามพฒนาการ

ของการคดในระยะตาง ๆ ของมนษยสามารถท าอะไรได และธรรมชาตของเชาวปญญาเปลยนจาก

62

ระยะหนงไปสระยะหนงอยางไร ซงสามารถสรปไดวา (ทศนา แขมมณ 2547, 64-65)

พฒนาการทางเชาวปญญาวา เปนพฒนาการความสามารถของมนษยเรม

ตงแตเกดไปจนถงขดสงสดในชวงอายประมาณ 15 ป ซงแบงล าดบของการพฒนาเปน 4 ระยะ ดงน

1. ระยะท 1 Sensori - Motor Intelligence (0-2 ป) ในวยนเดกแสดงออก

ทางการเคลอนไหวกลามเนอ มปฏกรยาตอบสนองตอสงแวดลอมดวยการกระท า การคดของเดกวย

นยงขนอยกบการรบรและการกระท า เดกยดตวเองเปนศนยกลาง และยงไมสามารถเขาใจความ

คดเหนของผอน

2. ระยะท 2 Preoperational Thought (2-7 ป) เปนขนทเดกเรมใชภาษา

และสญลกษณอยางอน การเรยนรเปนไปอยางรวดเรว แตพฒนาการดานการคดยงไมสมเหตสมผล

ยดตดกบการรบรทเปนรปธรรม ยดตวเองเปนศนยกลาง มองเหตการณตาง ๆ ทละดานไมสามารถ

พจารณาหลาย ๆ ดานพรอม ๆ กน

3. ระยะท 3 Concrete Operationals (7-11ป) เปนขนทเดกสามารถคดโดย

ใชสญลกษณและภาษา สามารถสรางภาพแทนในใจได แกปญหาทรปธรรมได คดยอนกลบได

ตลอดจนเขาใจเรองการเปรยบเทยบ

4. ระยะท 4 Formal Operations (11 ปขนไป) เปนขนทเดกสามารถเขาใจ

สงทเปนนามธรรม คดอยางสมเหตสมผล สามารถตงสมมตฐานในการแกปญหา คดแบบ

วทยาศาสตรไดการคดของเดกจะไมยดกบขอมลทมาจากการสงเกตเพยงอยางเดยว

จากแนวคดทฤษฎของเพยเจตทอธบายพฒนาการของการคดจากขนหนงไปสขน

หนง อาศยองคประกอบทส าคญ 4 ประการ คอ การเจรญเตบโตของรางกายและวฒภาวะ

ประสบการณทางกายภาพและสมอง ประสบการณทางสงคมและสภาวะสมดล ซงเปนกระบวนการ

ทแตละคนใชในการปรบตว พฒนาการของการคดมการเปลยนแปลงไปตามล าดบขนของ

พฒนาการ บคคลจงมพฒนาการทางการคดอยตลอดเวลาของการเจรญเตมโต และจะสามารถ

พฒนาความสามารถในการคดจนถงขนสงสดไดในชวงอาย 11-15 ป โดยจะสามารถคดหาเหตผล

ในเชงนามธรรมในทกรปแบบ ซงการคดหาเหตผลเหลานนเปนองคประกอบของการคดอยางม

วจารณญาณนนเอง

63

ดงนนผวจยจงสรปไดวา การพฒนาทกษะการคดวจารณญาณควรจะพฒนาให

นกเรยนในวย 11-15 ป ซงสวนใหญอยในระดบมธยมศกษาตอนตน ซงจะท าใหการสอนเพอ

พฒนาการคดอยางมวจารณญาณมประสทธภาพมากยงขน

4.3.3 แนวคดทฤษฎการประมวลขอมล (Information Processing Theory)

แนวคดทฤษฎการประมวลขอมล (Information Processing Theory)

หมายถง กจกรรมทางดานสมองของมนษยในการเกบ การท า ใชขอมล ตลอดจนกระบวนการทจะ

รบ หรอจดการขอมล หรอเรยนรขอมล โดยการใชสมอง (Mental Processing) เปนวธการทผเรยน

ใชความอยากรอยากเหนภายในตวเอง ท าใหเกดการเรยนรสงตาง ๆ (สมชาย รตนทองค า 2550, 11)

แนวคดทฤษฎการประมวลขอมล (Information Processing Theory) วธ

การศกษาของกลมนจะวเคราะหพฤตกรรมการท างานของสมอง โดยสนใจขนตอนการท างานของ

สมอง ท าใหเกดความเคลอนไหวในการศกษาความคดของคนจากการลอกเลยนแบบการท างานของ

คอมพวเตอรในลกษณะการปฏบตหนาทเหมอนระบบประมวลขอมล ทรรศนะของกลมนมมาตงแต

ป ค.ศ. 1868 (Donders 1868 อางถงใน ช านาญ เอยมส าอาง 2539, 58) เสนอวา กระบวนการตาง ๆ

ทเกดขนในชวงเวลาระหวางการรบรสงเรากบการตอบสนองตอสงเราของบคคลนน สามารถ

จ าแนกเปนล าดบขนตาง ๆ ทตอเนองของกระบวนการ

กลมการประมวลผลขอมลสวนใหญมทรรศนะรวมกนในการใช

กระบวนการประมวลขอมลมาเปนหนวยหลกของการอธบายพฤตกรรม (Wagner and Sternberg

1984 อางถงใน วราภรณ ยมแยม 2543, 15) โดยยอมรบวาพฤตกรรมในระบบการประมวลผลขอมล

ของมนษยเปนผลจากการน ากระบวนการพนฐานตาง ๆ มาใชรวมกนเพอแกปญหา การตดสนวา

กระบวนการประมวลผลขอมลใดเปนกระบวนการพนฐานประเมนไดจากการน าทฤษฎทเกยวของ

กบการแกปญหา ตามกระบวนการดงกลาวมาอธบายถาหากไมสามารถจ าแนกกระบวนการนนเปน

กระบวนการยอย แสดงวากระบวนการนนเปนกระบวนการพนฐาน ซงจะน ามาใชเปนหนวยใน

การวเคราะห และอธบายระดบของพฤตกรรมตามทฤษฎ หรองานทเกยวของกบพฤตกรรมการ

แกปญหานน ๆ ซงตองใชกระบวนการพนฐานมาแกปญหา หรอท างานไดเสรจ

64

สเตรนเบอรก (Sternberg 198 1, 84-198) เสนอแนวคดเกยวกบเชาวน

ปญญาโดยใชชอวาทฤษฎเชาวปญญาสามเกลยว (Triarchich Theory) ทฤษฎนอธบายความสามารถ

ทางปญญาดวย 3 ทฤษฎยอย คอ ทฤษฎยอยสวนประกอบของการคด (Componential Subtheory)

ทฤษฎยอยของประสบการณ (Experiential Subtheory) และทฤษฎยอยของความสอดคลองกบบรบท

สงคม (Contextual Subtheory)

ทฤษฎทงสามอธบายกระบวนการคดทเกยวของกบการปรบปรง การเลอก

และดดแปลงสงแวดลอมของบคคล สเตรนเบอรก เชอวาการคดอยางมวจารณญาณเปนการคดทอย

ในสวนทเปนตวควบคม (Metacomponents) ซงควบคมกระบวนการประมวลความรและชวยให

บคคลด าเนนการคดและประเมนผลทไดจากการคด เปนกระบวนการขนสงทใชวางแผนตดตาม

ประเมนผลการปฏบตงาน เปนกระบวนการทรบผดชอบในการก าหนดวาท าอยางไรกบงานเพอให

งานด าเนนไปไดอยางถกตอง

ผวจยจงสรปไดวา แนวคดทฤษฎการประมวลขอมล (Information

Processing Theory) มงพฒนาสมรรถภาพของผเรยนในดานการคด กระบวนการของสมองในการ

ประมวลขอมล การจดกระท าขอมล และการสรางขอมล ท าใหเกดการเรยนรอยางมความหมาย

เกดความแขงแกรงทนทานของขอมลและความรทไดเรยน สะทอนใหเหนความสามารถในการคด

อยางมวจารณญาณของผเรยน

จากทฤษฎทง 3 กลม คอ กลมจตมต ซงวดความสามารถทางสมองจากเชาว

ปญญากลมศกษาตามทฤษฎของเพยเจต ซงวดความแตกตางของระดบพฒนาการ และกลมศกษา

ตามการประมวลผลของขอมล ซงวดจากขอมลทเปนตวปอน กระบวนการ ผลผลต การศกษาของ

ทง 3 กลมเปนการผสมผสานแนวทางของทฤษฎการคด ท าใหเขาใจการคดอยางมวจารณญาณทม

จากทงดาน องคประกอบ พฒนาการและกระบวนการปฏบตของสมอง

4.4 จดมงหมายและความส าคญของการคดอยางมวจารณญาณ

จดมงหมายหลกของการจดการเรยนการสอนทวไป คอมงทจะชวยใหนกเรยนคด

เปน บคคลทมความสามารถในการคดถอวาเปนผทมประสทธภาพ สามารถสรางความเจรญงอก

งามใหกบตนเองและสงคม ดงทไพฑรย สนลารตน (2531) ไดแสดงความคดเหนเกยวกบ

65

ความส าคญของการคดไววา ความคดเปนธรรมชาตของมนษยทส าคญทสดทจะมผลและรากฐาน

ของการเปลยนแปลงในชวตแตละบคคลในการด าเนนงานของสงคม ถาคนแตละคนคดด คด

ถกตอง คดเหมาะสม การด าเนนชวตของคนและความเปนไปของสงคมกจะด าเนนไปอยางมคณคา

การคดจงเปนเรองส าคญของมนษยและการศกษา

เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2542) ไดอภปรายเกยวกบความส าคญของการคดไววา

ประเทศชาตจะเจรญกาวหนาไปเพยงใดขนอยกบการ “คดเปน” ของคนในประเทศเปนส าคญ การ

คด คอการทคน ๆ หนงพยายามใชพลงทางสมองของตนในการน าเอาความร ประสบการณตาง ๆ ท

มอยมาจดวางอยางเหมาะสมเพอใหไดมาซงผลลพธ

นอกจากน Gagne (อางในดษฎ 2543, 54) อธบายเกยวกบความส าคญของการคด

พอสรปไดวา ถาบคคลมกลวธคด เขาจะสามารถขยายกฎซงเปนทกษะเชาวนปญญาทเรยนรแลว

เปนกรณทวไปจนสามารถประยกตใชไดอยางกวางขวาง เรยกความสามารถนวายทธศาสตรการคด

และสามารถน ามาใชแกปญหาทแปลกใหมอยรอบตวได การคดจงเปนทกษะทมความส าคญ เพราะ

การทบคคลสามารถพด เขยน ตลอดจนแสดงพฤตกรรมตาง ๆ ไดนนตองเกดจากการคดขนกอน

ทงสน แตการคดเพยงอยางเดยวอาจไมมประโยชนมากเทาทควร จะตองคดอยางมวจารณญาณดวย

ถาคดไมเปนหรอไมมวจารณญาณยอมเกดผลเสยตอการศกษาและการด าเนนชวตของนกเรยน

การคดอยางมวจารณญาณจงมจดมงหมายเพอใหไดความคดทรอบคอบ

สมเหตสมผล ผานการพจารณาปจจยรอบดานอยางกวางขวาง ลกซง และผานการพจารณา

กลนกรอง ไตรตรอง ทงทางดานคณและโทษและคณคาทแทจรงของสงนนมาแลว (ทศนา แขม

มณ 2548, 114-115)

การจดการเรยนการสอนเพอใหนกเรยนมความคดอยางมวจารณญาณเปนสงทม

ความจ าเปนและส าคญอยางมากตอบคคลเมอเผชญกบปญหาตาง ๆ เพราะการคดอยางมวจารณญาณ

สามารถชวยใหตดสนใจไดอยางถกตองเหมาะสมและสมเหตสมผล ครจงควรจดการเรยนการสอน

เพอพฒนาการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนใหนกเรยนสามารถใชความคดอยางมวจารณญาณ

ไดอยางมประสทธภาพ

66

4.5 ประโยชนของการจดการเรยนการสอนใหมความคดอยางมวจารณญาณ

ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการสอนใหผเรยนมความคดอยางมวจารณญาณท

ส าคญมดงน Paul (1993 อางถงใน ทศนา แขมมณ และคณะ 2544, 59-66)

1. ชวยใหผเรยนสามารถปฏบตงานอยางมหลกการและเหตผล และได

งานทมประสทธภาพ

2. ชวยใหผเรยนประเมนงานโดยใชเกณฑอยางสมเหตสมผล

3. สงเสรมใหรจกประเมนตนเองอยางมเหตผล และมทกษะในการ

ตดสนใจ

4. ชวยใหผเรยนไดเรยนรเนอหาอยางมความหมายและเปนประโยชน

5. ชวยใหผเรยนไดฝกทกษะการใชเหตผลในการแกปญหา

6. ชวยใหผเรยนสามารถก าหนดเปาหมาย รวบรวมขอมลเชงประจกษ

คนความร ทฤษฎ หลกการ ตงขอสนนษฐาน ตความหมาย และลงขอสรป

7. ชวยใหผเรยนประสบความส าเรจในการใชภาษาและการสอความหมาย

8. ชวยใหผเรยนสามารถคดอยางชดเจน คดอยางถกตอง คดอยางแจม

แจง คดอยางกวางขวาง และคดอยางลมลก ตลอดจนคดอยางสมเหตสมผล

9. ชวยใหผเรยนเปนผมปญญา กอปรดวยความรบผดชอบ ความม

ระเบยบวนย ความเมตตา และความเปนผมประโยชน

10. ชวยใหผเรยนสามารถอาน เขยน พด ฟง ไดด

11. ชวยใหผเรยนพฒนาความสามารถในการเรยนรตลอดชวตอยาง

ตอเนองในสถานการณทโลกมการเปลยนแปลง

4.6 การวดการคดอยางมวจารณญาณ

ทศนา แขมมณ และคณะ (2544, 169) กลาวถง การวดความสามารถทางการคดวา

ความสามารถในการคดสามารถวดไดหลากหลายวธ แตทนยมมากคอการใชแบบสอบ ซงจ าแนก

ได 2 ประเภท คอ

67

1. แบบสอบมาตรฐานทมผเชยวชาญสรางไวแลว ตวอยางเชน

1.1 แบบสอบ Watsan-Glaser critical thinking appraisal แบบสอบน

สรางโดย Watsan และ Glaser มการพฒนาอยางตอเนองฉบบปรบปรงลาสดในป ค.ศ. 1980 ส าหรบ

นกเรยนระดบมธยมศกษาปท 3 ถงวยผใหญ แบบสอบม 2 แบบซงคขนานกนคอ แบบ A และแบบ

B แตละแบบเปนแบบสอบยอยมขอสอบรวม 80 ขอ ใชเวลาในการสอบ 50 นาท แตละแบบสอบ

ยอยวดความสามารถในการคดตาง ๆ กน ดงน

1. ความสามารถในการสรปอางอง เปนการวดความสามารถใน

การตดสนและจ าแนกความนาจะเปนของขอสรปวาขอสรปใดเปนจรงหรอเปนเทจ ลกษณะของ

แบบสอบยอยนมการก าหนดสถานการณมาให และมขอสรปของสถานการณ 3-5 ขอสรป จากนน

ผตอบพจารณาตดสนวาขอสรปเปนเชนไร โดยเลอกจากตวเลอก 5 ตวเลอก

2. ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน เปนการวด

ความสามารถในการจ าแนกวาขอความใดเปนขอตกลงเบองตน ขอความใดไมเปนลกษณะของ

ขอตกลง แบบสอบยอยนมการก าหนดสถานการณมาให และมขอความตามมาสถานการณละ 2-3

ขอ จากนนผตอบพจารณาตดสนขอความในแตละขอวา ขอใดเปนหรอไมเปนขอตกลงเบองตนของ

สถานการณทงหมด

3. ความสามารถในการนรนย เปนการวดความสามารถในการหา

ขอสรป อยางสมเหตสมผลจากสถานการณทก าหนดมาใหโดยใชหลกตรรกศาสตร ลกษณะของ

แบบสอบยอยนจะมการก าหนดสถานการณมาให 1 ยอหนา แลวมขอสรปตามมาสถานการณละ 2-4

ขอ จากนนผตอบตองพจารณาตดสนวาขอสรปในแตละขอเปนขอสรปทเปนไปไดหรอไมตาม

สถานการณนน

4. ความสามารถในการแปลความ เปนการวดความสามารถใน

การใหน าหนกขอมลหรอหลกฐานเพอตดสนความเปนไปไดของขอสรป ลกษณะของแบบสอบยอย

นมการก าหนดสถานการณมาให แลวมขอสรปสถานการณละ 2-3 ขอ จากนนผตอบตองพจารณา

ตดสนวาขอสรปในแตละขอวามความนาเชอถอหรอไมภายใตสถานการณนน

5. ความสามารถในการประเมนขอโตแยง เปนการวด

ความสามารถในการจ าแนกการใชเหตผลวาสงใดเปนความสมเหตสมผล ลกษณะของแบบสอบยอย

68

นมการก าหนดชดของค าถามเกยวกบประเดนปญหาส าคญมาให ซงแตละค าถามมชดของค าตอบ

พรอมกบเหตผลก ากบ จากนนผตอบตองพจารณาตดสนวาค าตอบใดมความส าคญเกยวของโดยตรง

กบค าถามหรอไม และใหเหตผลประกอบ

1.2 แบบสอบ Ross test of higher cognitive processes แบบสอบนสราง

โดย John D. Ross และ Catherine M. Ross ตงแตป ค.ศ. 1976 จากนนมการปรบปรงอยางตอเนองจน

ปลาสด ค.ศ. 1979 แบบวดฉบบนใชวดการคดอยางมวจารณญาณของเดกตงแตระดบ 4 ถงระดบ 6

โดยวดความสามารถของเดกในดาน การวเคราะห สงเคราะห และประเมนผล ซงสรางขนตาม

จดมงหมายทางการศกษาของ Bloom (Bloom’s taxonomy of educational objective) ขอสอบมทงสน

105 ขอ ประกอบดวย

1. การอปมาอปมย (Analogies)

2. การอางเหตผลแบบนรนย (Deductive reason)

3. ขออางทผด (Missing premises)

4. ความสมพนธแบบนามธรรม (Abstract relation)

5. การจดล าดบ (Sequential synthesis)

6. ยทธวธการตงค าถาม (Questioning strategies)

7. การวเคราะหขอมลทเกยวของและไมเกยวของ (Analysis of

relevant and irrelevant information)

8. การวเคราะหการอางเหตผล (Analysis of attributes)

โดยในแตละตอนของแบบวดจะแบงตามจดมงหมายทางการศกษาของ Bloom

(Bloom’s taxonomy of educational objective) ดงน ตอนท 1 , 3 และตอนท 7 จะเปนการวด

ความสามารถขนการวเคราะห ตอนท 4 , 5 และตอนท 8 จะเปนการวดความสามารถขนการ

สงเคราะห สวนตอนท 2 และตอนท 6 จะเปนการวดความสามารถขนการประเมน ในการ

ด าเนนการสอบจะแบงการสอบออกเปน 2 ชวง โดยชวงท 1 จะสอบตงแตตอนท 1-5 และชวงท 2

ตงแตตอนท 6-8 โดยแตละตอนจะใชเวลาสอบ 60 นาท

แบบทดสอบการคดอยางมวจารณญาณในประเทศไทย ไดมนกการศกษาสรางและ

พฒนาขนเพอวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ไดแก

69

1.3 แบบทดสอบการคดอยางมวจารณญาณของ มลวลย สมศกด (2540,

96-91) แบบทดสอบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ประกอบดวยความสามารถ 6 ดาน

ไดแก การนยามปญหา การรวบรวมขอมล การจดระบบขอมล การตงสมมตฐาน การสรปอางอง

โดยใชหลกตรรกศาสตร และการประเมนและการสรปอางอง ในแบบทดสอบฉบบนมจ านวนขอ

ค าถาม 36 ขอ เปนแบบทดสอบปรนยชนด 4 ตวเลอก ในแตละขอมค าตอบทถกตองเพยงขอเดยว

ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดในแตละขอได 0 คะแนน มคาความยากงายของแตละขออยในชวง

0.20-0.80 มคาความเชอมนโดยใชสตร KR-20 เทากบ 0.69 และหาความเชอมนแบบทดสอบซ าโดย

เวนระยะหางจากครงแรก 2 สปดาห เทากบ 0.64 แบบทดสอบนสรางขนมาเพอใชทดลองกบ

นกเรยนในระดบชนมธยมศกษาปท 3

1.4 แบบทดสอบการคดอยางมวจารณญาณของ กฤษฐา สรอยมข (2547,

96-97) ไดพฒนาแบบทดสอบวดความสามารถดานการคดอยางมวจารณญาณส าหรบนกเรยนชวง

ชนท 4 โดยยดแนวคดของ Watsan and Glaser ซงมองคประกอบ 5 ดาน ไดแก การสรปอางอง การ

ยอมรบขอตกลงเบองตน การนรนย การตความ และการประเมนอางเหตผล จ านวน 48 ขอ เปน

แบบทดสอบปรนยชนด 4 ตวเลอกซงใชกบกลมตวอยางทเปนนกเรยนในระดบชวงชนท 4 สงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก จ านวน 2,870 คน พบวาขอสอบมความยากงาย 0.31-0.80

และมคาความเชอมน 0.76

2. แบบสอบวดความสามารถทสรางขนเอง แบบสอบมาตรฐานส าหรบการคดทม

ใชกนอยท วไป อาจไมสอดคลองกบเปาหมายทตองการวด เชน จดเนนทตองการ ขอบเขต

ความสามารถทางการคดทมงวด หรอ กลมเปาหมายทตองการใชแบบสอบ ดงนน ผวดจงตองสราง

แบบสอบขนมาใชเองเพอใหเหมาะสมกบความตองการในการวดอยางแทจรง

2.1 หลกการสรางแบบสอบวดความสามารถทางการคด ทศนา แขมมณ

และสรอยสน สกลรกษ (2540, 352) ไดแบงวธสรางแบบสอบไวเปน 4 ขนตอน คอ

ขนท 1 ก าหนดวตถประสงคทวไปของการสอบใหอยในรปของ

วตถประสงคเชงพฤตกรรม โดยระบเปนขอ ๆ และใหวตถประสงคเหลานนสอดคลองกบเนอหา

สาระทจะท าการทดสอบดวย

ขนท 2 ก าหนดโครงเรองของเนอหาสาระทจะท าการสอบให

70

ครบถวน

ขนท 3 เตรยมตารางเฉพาะ หรอผงของแบบสอบ เพอแสดงถง

น าหนกของวชาแตละสวน และพฤตกรรมตาง ๆ ทตองการสอบใหเดนชด สนกะทดรด และม

ความชดเจน

ขนท 4 สรางขอสอบทงหมดทตองการจะทดสอบใหเปนไปตาม

สดสวนของน าหนกทระบไวในตารางเฉพาะ

นอกจากน ทศนา แขมมณ และคณะ (2544, 169) ไดกลาววา การวดความสามารถ

ทางการคด ผสรางเครองมอจะตองมความรในแนวคดหรอทฤษฎเกยวกบการคด เพอน ามาเปน

กรอบหรอโครงสรางของการคด เมอมการก าหนดนยามเชงปฏบตการของโครงสรางหรอ

องคประกอบการคดแลว จะท าใหไดตวชวดหรอลกษณะพฤตกรรมเฉพาะทเปนรปธรรมซงสามารถ

บงชถงโครงสรางหรอองคประกอบการคด จากนนจงเขยนขอความตามตวชวดหรอลกษณะ

พฤตกรรมเฉพาะของแตละองคประกอบของการคดนน ๆ

2.2 ขนตอนการพฒนาแบบวดความสามารถทางการคด

ในการพฒนาแบบวดความสามารถทางการคด มขนตอน

ด าเนนการทส าคญดงน

1. ก าหนดจดมงหมายของการวด ผพฒนาจะพจารณาจดมงหมาย

ของการน าแบบวดไปใชวา ตองการวดความสามารถทางการคดทว ๆ ไป หรอวดลกษณะเฉพาะเพอ

จะไดตรงตามวตถประสงค

2. ก าหนดกรอบของการวดและนยามเชงปฏบตการ ผพฒนา

จะตองศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบความสามารถทางการคดตามทจดมงหมาย

ตองการ ผพฒนาแบบวดควรคดเลอกแนวคดหรอทฤษฎทเหมาะสมกบบรบทและจดมงหมายท

ตองการเปนหลก แลวศกษาใหเขาใจอยางลกซงเพอก าหนดโครงสรางหรอองคประกอบของ

ความสามารถทางการคดตามทฤษฎ และใหนยามเชงปฏบตการ (Operation definition) ของแตละ

องคประกอบในเชงรปธรรมของพฤตกรรมทสามารถบงชถงลกษณะแตละองคประกอบของการคด

นนได

3. สรางผงขอสอบ การสรางผงขอสอบเปนการก าหนดเคาโครง

71

ของแบบวดความสามารถทางการคดทตองการสรางใหครอบคลมโครงสรางหรอองคประกอบ

ใดบางตามทฤษฎ และก าหนดวาแตละสวนมน าหนกความส าคญมากนอยเพยงใด

4. เขยนขอสอบ ก าหนดรปแบบการเขยนขอสอบ ตวค าถาม ตว

ค าตอบ และวธการใหคะแนน เมอก าหนดรปแบบของขอสอบแลว กลงมอเขยนขอสอบตามท

ก าหนดไวจนครบทกองคประกอบ สงทตองระมดระวง ไดแก ตองเขยนขอสอบใหวดไดตรงตาม

โครงสรางของการวด พยายามหลกเลยงค าถามน าและค าตอบทท าใหผตอบแสรงตอบเพอดด

นอกจากนยงตองค านงถงความชดเจนของภาษาทใชดวย

5. การน าแบบวดไปทดลองใชกบกลมตวอยางจรงหรอกลม

ใกลเคยง แลวน าผลการตอบมาท าการวเคราะหและหาคณภาพ โดยท าการวเคราะหขอสอบและ

วเคราะหแบบสอบ การวเคราะหขอสอบนนจดท าเพอตรวจสอบคณภาพของขอสอบเปนรายขอใน

ดานความยาก (P) และอ านาจจ าแนก (r) เพอคดเลอกขอสอบทมความยากงายพอเหมาะ และมคา

อ านาจจ าแนกสงไว พรอมทงปรบปรงขอทไมเหมาะสม สวนการคดเลอกขอสอบทมคณภาพ

เหมาะสม หรอขอสอบทปรบปรงแลวใหไดจ านวนตามผงขอสอบเพอใหผเชยวชาญตรวจตาม

เนอหา และน าไปทดลองใชใหมอกครง เพอวเคราะหแบบสอบในดานความเทยง (Reliability)

แบบทดสอบควรมความเทยงเบองตนอยางนอย 0.05 จงจะเหมาะทจะน ามาใชได สวนการ

ตรวจสอบความตรง (validity) ของแบบสอบถาสามารถหาเครองมอวดความสามารถทางการคดท

เปนมาตรฐานส าหรบใชเปรยบเทยบไดกควรค านวณคาสมประสทธความตรงตามสภาพ

(Concurrent validity) ของแบบสอบดวย

6. น าแบบวดไปใชจรง หลงจากวเคราะหคณภาพของขอสอบ

เปนรายขอ และวเคราะหคณภาพของแบบสอบทงฉบบวาเปนไปตามเกณฑคณภาพทตองการแลว

จงน าแบบวดความสามารถทางการคดไปใชกบกลมเปาหมายจรง

ส าหรบการสรางและพฒนาแบบสอบการคดอยางมวจารณญาณนน ชาลณ เอยมศร

(2536) ไดท าการสรางและพฒนาส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 แบบสอบเปนแบบปรนย

ชนดเลอกตอบ 3 ตวเลอก จ านวน 40 ขอ ใชเวลาในการท า 60 นาท เปนแบบสอบแบงออกเปน 4

ตอน คอ วดความสามารถในการพจารณาความนาเชอของแหลงขอมลและการสงเกตความสามารถ

ในการนรนย ความสามารถในการอปนย และความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน มคาความ

72

ยากอยในชวง 0.40-0.84 คาอ านาจจ าแนกอยในชวง 0.10-0.45 คาสมประสทธความเทยงแบบความ

สอดคลองภายในเทากบ 0.73 คาสมประสทธความเทยงแบบสอบซ าเทากบ 0.66 และการหาความ

ตรงตามโครงสรางโดยวธประกอบ ไดตวประกอบทส าคญ 7 ตวประกอบ ซงตวประกอบทไดไม

เปนไปตามโครงสรางทก าหนดไว เนองจากแบบสอบทสรางขนในแตละความสามารถยอยม

ขอสอบจ านวน 10 ขอ ซงเปนจ านวนทคอยขางนอยไปส าหรบการน ามาวเคราะหตวประกอบ ผวจย

จงไดเสนอวาถาสรางขอสอบในแตละความสามารถยอยใหมจ านวนมากพอแลวท าการวเคราะหตว

ประกอบอาจไดตวประกอบตามโครงสรางทก าหนดไว

ดงนนการวดการคดอยางมวจารณญาณสามารถวดไดทงโดยการใชแบบสอบ

หรอไมใชแบบสอบ การใชแบบสอบอาจท าไดทงแบบสอบขอเขยน และแบบสอบปฏบตการ

แบบสอบการคดอยางมวจารณญาณนสามารถสรางขนและพฒนาใหเปนมาตรฐานไดและการน า

แบบสอบมาใชตองใหตรงกบหลกการและแนวคดของการคดอยางมวจารณญาณ

ในการวจยครงน ผวจยไดน าแนวคดในการสรางและพฒนาแบบวดการคดของ

ทศนา แขมมณ และคณะ มาสรางแบบสอบการคดอยางมวจารณญาณโดยใชทฤษฎเกยวกบการคด

อยางมวจารณญาณมาเปนกรอบหรอโครงสรางของการคด ไดมการก าหนดนยามเชงปฏบตการของ

โครงสรางหรอองคประกอบของการคด จากนนจงเขยนขอความตามตวชวดหรอลกษณะพฤตกรรม

เฉพาะของแตละองคประกอบของการคดนน ตามเกณฑความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

ของ ทศนา แขมมณ (2548, 114-115) โดยสรปเกณฑความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณไว

7 ดาน ดงน

ดานท 1 สามารถก าหนดเปาหมายในการคดอยางถกตอง (ความสามารถในการก าหนด

จดมงหมายการคดจากขอมลทไดรบ)

ดานท 2 สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน (ความสามารถในการระบประเดน

นยาม ความหมาย จากขอมลทไดรบ)

ดานท 3 สามารถประมวลขอมลเกยวกบประเดนทคด (ความสามารถในการรวบรวมขอมล

ทไดรบ ทงทางดานขอเทจจรง และขอคดเหนมาประกอบการคด)

ดานท 4 สามารถวเคราะหขอมลในการคดได (ความสามารถในการแยกแยะองคประกอบ

ตลอดจนความสมพนธจากขอมลทไดรบ)

73

ดานท 5 สามารถประเมนขอมลได (ความสามารถในการตดสนใจ การพจารณาถงความ

ถกตอง ความเหมาะสม จากขอมลทไดรบ)

ดานท 6 สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล (ความสามารถในการใชเหตและผล

ประกอบการพจารณา สนบสนน คดคาน โตแยงจากขอมลทไดรบ)

ดานท 7 สามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดได (ความสามารถในการสรป ลง

ความเหน ตลอดจนการตดสนใจจากขอมลทไดรบ

4.7 เกณฑความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

ทศนา แขมมณ (2548, 114-115) ไดสรปเกณฑความสามารถในการคดอยางม

วจารณญาณไว 7 ดาน ดงน

ดานท 1 สามารถก าหนดเปาหมายในการคดอยางถกตอง (ความสามารถในการก าหนด

จดมงหมายการคดจากขอมลทไดรบ)

ดานท 2 สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน (ความสามารถในการระบประเดน

นยาม ความหมาย จากขอมลทไดรบ)

ดานท 3 สามารถประมวลขอมลเกยวกบประเดนทคด (ความสามารถในการรวบรวมขอมล

ทไดรบ ทงทางดานขอเทจจรง และขอคดเหนมาประกอบการคด)

ดานท 4 สามารถวเคราะหขอมลในการคดได (ความสามารถในการแยกแยะองคประกอบ

ตลอดจนความสมพนธจากขอมลทไดรบ)

ดานท 5 สามารถประเมนขอมลได (ความสามารถในการตดสนใจ การพจารณาถงความ

ถกตอง ความเหมาะสม จากขอมลทไดรบ)

ดานท 6 สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล (ความสามารถในการใชเหตและผล

ประกอบการพจารณา สนบสนน คดคาน โตแยงจากขอมลทไดรบ)

ดานท 7 สามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดได (ความสามารถในการสรป ลง

ความเหน ตลอดจนการตดสนใจจากขอมลทไดรบ)

74

4.8 งานวจยทเกยวของกบการคดอยางมวจารณญาณ

เดชา จนทรศร (2542) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและการคดอยางมวจารณญาณ

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาพระพทธศาสนาโดยใชการสอนตามแนวพทธศาสตร

กบกระบวนการกลมสมพนธผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนวชาสงคมศกษาโดยใชการสอนตาม

แนวพทธศาสตรกบกระบวนการกลมสมพนธ มการคดอยางมวจารณญาณแตกตางกนอยางม

นยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

สพรรณ สวรรณจรส (2543) ไดท าการศกษาผลของการฝกใชเทคนคแผนผงทาง

ปญญาทมตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนบดนทรเดชา

(สงห สงหเสน) จ านวน 116 คน โดยแบงเปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 58 คน กลม

ทดลองไดรบการฝกใชเทคนคทางปญญา จ านวน 10 กจกรรม สวนกลมควบคมสอนตามปกตเกบ

รวบขอมล 3 ระยะ คอ ระยะกอนการทดลอง หลงการทดลองและระยะตดตามผล โดยใชแบบสอน

การคดอยางมวจารณญาณ ผลการวจยพบวา คาเฉลยของการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน

กลมทดลองสงกวานกเรยนกลมควบคม อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 คาเฉลยของคะแนน

การคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนกลมทดลองหลงการทดลองสงกวากอนการทดลอง อยางม

นยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 และไมพบความแตกตางระหวางคาเฉลยคะแนนการคดอยางม

วจารณญาณ หลงการทดลองกบระยะตดตามผลของนกเรยนกลมทดลอง

จตมา นาควรรณ (2544) ไดท าการศกษาผลของการสอนเขยนโดยใชเทคนคระดม

สมองและผงความคดทมตอความสามารถในการเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท

5 โรงเรยนวดทายาง จ านวน 2 กลม โดยแบงเปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 35 คน กลม

ทดลองไดรบการสอนโดยใชเทคนคระดมสมองและผงความคด สวนกลมควบคมสอนตามปกต

ผลการวจยพบวา คะแนนความสามารถในการเขยนสรางสรรคของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5

ทไดรบการสอนโดยใชเทคนคระดมสมองและผงความคดสงกวานกเรยนทไดรบการสอนตามปกต

อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และมระดบความคดเหนเกยวกบกจกรรมการเรยนการสอน

โดยภาพรวมอยในระดบมากทสด

สนนทา สายวงศ (2544) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและการคดอยางม

วจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษาดวยการสอนโดยใชเทคนคการ

75

คดแบบหมวกหกใบและการสอนแบบชนดเคท พบวานกเรยนทเรยนวชาสงคมศกษาดวยการสอน

โดยใชเทคนคการคดแบบหมวกหกใบ และนกเรยนทเรยนดวยการสอนแบบซนดเคทมผลสมฤทธ

ทางการเรยนและมการคดอยางมวจารณญาณแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

Lumpkin (1991) ไดศกษาผลการสอนทกษะการคดอยางมวจารณญาณทมตอ

ความสามารถดานการคด ผลสมฤทธทางการเรยนและความคงทนในเนอหาวชาสงคมศกษาของ

ผเรยนเกรด 5 และเกรด 6 ผลการศกษาพบวา เมอไดสอนทกษะการคดอยางมวจารณญาณแลว

ผเรยนเกรด 5 และเกรด 6 มความสามารถดานการคดอยางมวจารณญาณไมแตกตางกน ผเรยนเกรด

5 ทงกลมทดลองและกลมควบคมมผลสมฤทธทางการเรยนความคงทนในเนอหาวชาสงคมศกษาไม

แตกตางกนสวนนกเรยนเกรด 6 ทเปนกลมทดลองมผลสมฤทธทางการเรยนและความคงคนใน

เนอหาวชาสงคมศกษาสงกวากลมควบคม

Mccrink (1999) ไดศกษาผลของวธสอนของครและรปแบบการเรยนของผเรยนท

สงผลตอการคดอยางมวจารณญาณ กลมตวอยาง คอ นกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตนในเขตไมอา

ม ประเทศอเมรกา จ านวน 79 คน เครองมอทใชวดการคดอยางมวจารณญาณ คอ แบบทดสอบ

การคดอยางมวจารณญาณ ของวตสนและเกลเซอร ผลการศกษาพบวา วธการสอนของครสงผลตอ

การคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ครทสอนโดยใชนวตกรรมทางการศกษาประกอบการเรยน

จะท าใหผเรยนมการคดอยางมวจารณญาณมากกวาครทสอนแบบปกต

จากการศกษางานวจยทเกยวของในการพฒนาความคดอยางมวจารณญาณ แสดง

ใหเหนวาความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณเปนความสามารถทางสตปญญาอยางหนงท

สามารถพฒนาใหเกดกบนกเรยนในระดบมธยมศกษาได โดยการจดกจกรรมในรปแบบตาง ๆ เพอ

มงเนนพฒนาความคดอยางมวจารณญาณ และความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณสามารถ

วดได โดยสรางแบบทดสอบทหลากหลายรปแบบ เพอวดความสามารถขององคประกอบยอยของ

ความคดอยางมวจารณญาณตามแนวคดและทฤษฎของการคดอยางมวจารณญาณ โดยสามารถ

น ามาใชในการจดกจกรรมเพอสงเสรมความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณหรอในการวจยท

เกยวกบการพฒนาความคดในรปแบบตาง ๆ

76

5. ผลสมฤทธทางการเรยน

5.1 ความหมาย

ผลสมฤทธทางการเรยน เปนสมรรถภาพของสมองในดานตาง ๆ ทนกเรยนไดรบ

จากประสบการณทงทางตรงและทางออมจากคร นกการศกษาไดใหความหมายของผลสมฤทธ

ทางการเรยนไวหลายทาน ดงน

สรชย ขวญเมอง (2522, 39) กลาวไววา ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง ความรท

ไดรบจากการสอนหรอทกษะทไดพฒนาขนมาตามล าดบขนวชาตาง ๆ ทไดเรยนมาแลวใน

สถานศกษา และการทผสอนจะทราบวาผเรยนไดมความรหรอทกษะในวชาตาง ๆ เพมขนเพยงใด

กจ าเปนจะตองอาศยเครองมอในการวดผลการเรยนเขามาชวยส าหรบเครองมอทสามารถใชไดงาย

และสะดวกมากทสดคอการทดสอบ ซงอาจจะทดสอบโดยการใชแบบทดสอบหรอทดสอบทางการ

ปฏบตได ไพศาล หวงพานช (2526, 28) กลาววา ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง

คณลกษณะและความสามารถของบคคลอนเกดจากการเรยนการสอน เปนการเปลยนแปลง

พฤตกรรมและประสบการณการเรยนรทเกดจากการศกษา ฝกฝน อบรม หรอสงสอน การวด

ผลสมฤทธจงเปนการตรวจสอบระดบความสามารถหรอความสมฤทธผลของบคคลวาเรยนเทาไรม

ความสามารถชนดใด สมหวง พธยานวฒน (2537, 71) ไดใหความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน คอ

พฤตกรรมทแสดงออกถงความสามารถในการกระท าสงหนงสงใด ซงเปนพฤตกรรมทวดได

วลาวณย แกวภมเห (2544, 36) ใหความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนวา

หมายถง ความส าเรจทไดจากกระบวนการเรยนการสอน ทงดานพทธพสย จตพสย และทกษะพสย

พมพนธ เดชคปต (2548, 25) กลาววา ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง ขนาดของ

ความส าเรจทไดจากกระบวนการเรยนการสอน

เยาวด วบลยศร (2549, 16) ไดใหความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนไววา

ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง ผลการเรยนรทแตละคนไดศกษาเลาเรยนมาแลวในอดตหรอ

ปจจบน โดยจะประเมนความรทางดานเนอหาเชงวชาการเปนหลก

77

ดงนนจงสรปไดวาผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง ผลทเกดจากกระบวนการเรยน

การสอนทจะท าใหนกเรยนเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม และสามารถวดไดโดยการแสดงออกมา

ทง 3 ดาน คอ ดานพทธพสย ดานจตพสย และดานทกษะพสย

5.2 การวดผลสมฤทธทางการเรยน 1. ความหมายของการวดผลสมฤทธทางการเรยน เสรมศกด วศาลาภรณ และ

อเนกกล กรแสดง (2522, 22) ไดใหความหมายการวดผลสมฤทธทางการเรยนวา เปนกระบวนการ

วดปรมาณของผลการศกษาเลาเรยนวาเกดขนมากนอยเพยงใด ค านงถงเฉพาะการทดสอบเทานน

สรชย ขวญเมอง (2522, 232) กลาววา การวดผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง การตรวจสอบดวา

ผเรยนไดบรรลถงจดมงหมายทางการศกษา ตามทหลกสตรก าหนดไวแลวเพยงใดทงนยกเวน

ทางดานรางกาย อารมณ สงคม และการปรบตว นอกจากนนแลวยงหมายรวมไปถงการ

ประเมนผลความส าเรจตาง ๆ ทงทเปนการวดโดยใชแบบทดสอบ แบบใหปฏบตการ และแบบทไม

ใชแบบทดสอบดวย

2. จดมงหมายของการวดผลสมฤทธทางการเรยน การวดผลสมฤทธทางการเรยน

มจดมงหมายเพอทจะตรวจวดความสามารถและการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผเรยนภายหลงจาก

เรยนจบภาคการเรยนหรอจบปการศกษาไปแลว ซงจะเหนไดวาการวดผลสมฤทธทางการเรยนม

ขอบเขตกวางขวาง และสมพนธกนอยางใกลชดกบจดมงหมายทางการศกษา ถาตงจดมงหมายให

เหนไดชดเจนกจะท าใหการเปลยนแปลงพฤตกรรมในตวผเรยนมความกาวหนาและมประสทธภาพ

ดยงขน (สรชย ขวญเมอง 2522, 232)

3. ประโยชนของการวดผลสมฤทธทางการเรยน สรชย ขวญเมอง (2522, 228)

กลาวถง ประโยชนของการวดผลสมฤทธทางการเรยนไวดงน

1. ท าใหผสอนเหนเปาหมายปลายทางไดชดเจน หรอรพฤตกรรม

ปลายทางทคาดหวงไดอยางแนชดขน

2. ท าใหผสอนสามารถประเมนความส าเรจในการเรยน ทราบ

ความกาวหนาในการเรยนของผเรยน

78

3. ท าใหผสอนสามารถเหนทศทางในการพฒนาของผเรยนวาเปนไปตาม

แนวทางทจะไปสเปาหมายหรอไมเพยงใด

5.3 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

แบบทดสอบวดผลสมฤทธเปนแบบทดสอบทมงวดเนอหาวชาทเรยนผานมาแลววา

นกเรยนมความรความสามารถเพยงใด (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ 2543, 20) ซงแบบวด

ผลสมฤทธทางการเรยนอาจแบงได 2 ประเภท คอ แบบทดสอบสรางขนเองกบแบบทดสอบ

มาตรฐาน แตเนองจากครตองท าหนาทวดผลนกเรยน คอ เขยนขอสอบวดผลสมฤทธในวชาทตนได

สอน ซงเกยวของโดยตรงกบแบบทดสอบทครสรางขน ดงนนในทนจะกลาวถงรายละเอยดเฉพาะ

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทครสรางขน

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ประเภททครสรางมหลายแบบ แตทนยม

ใชม 6 แบบ (สมนก ภททยธน 2549, 73-96) ดงน

1. ขอสอบแบบอตนยหรอความเรยง (Subjective or Essey test) เปน

ขอสอบทมเฉพาะค าถาม แลวใหนกเรยนเขยนตอบอยางเสร เขยนบรรยายตามความรและเขยน

ขอคดเหนของแตละคน

2. ขอสอบแบบกาถก-ผด (True-false test) คอขอสอบแบบเลอกตอบทม 2

ตวเลอก แตตวเลอกดงกลาวเปนแบบคงทและมความหมายตรงขาม เชน ถก-ผด ใช-ไมใช จรง-ไม

จรง เหมอนกน-ตางกน เปนตน

3. ขอสอบแบบเตมค า (Completion test) เปนขอสอบทประกอบดวย

ประโยคหรอขอความทยงไมสมบรณแลวใหตอบเตมค าหรอประโยค หรอขอความลงในชองวางท

เวนไวนนเพอใหมใจความสมบรณและถกตอง

4. ขอสอบแบบตอนสน ๆ (Short answer test) เปนขอสอบทคลายกบ

ขอสอบแบบเตมค า แตแตกตางกนทขอสอบแบบตอบสน ๆ เขยนเปนประโยคค าถามสมบรณ

(ขอสอบเตมค าเปนประโยคหรอขอความทยงไมสมบรณ) แลวใหผตอบเปนคนเขยนตอบ ค าตอบท

ตองการจะสนกะทดรดไดใจความส าบรณไมใชเปนการบรรยายแบบขอสอบอตนยหรอความเรยง

79

5. ขอสอบแบบจบค (Matching test) เปนขอสอบเลอกตอบชนดหนง โดย

มค าหรอขอความแยกออกจากกนเปน 2 ชด แลวใหผตอบเลอกจบควาแตละขอความในชดหนงจะค

กบค าหรอขอความใดในอกชดหนง ซงมความสมพนธกนอยางใดอยางหนงตามทผออกขอสอบ

ก าหนดไว 6. ขอสอบแบบเลอกตอบ (Multiple choice test) ค าถามแบบเลอกตอบ

โดยทวไปจะประกอบดวย 2 ตอน คอ ตอนน าหรอค าถาม (Stem) กบตอนเลอก (Choice) ในตอน

เลอกนนจะประกอบดวยตวเลอกทเปนค าตอบถกและตวเลอกทเปนตวลวง ปกตจะมค าถามท

ก าหนดใหนกเรยนพจารณา แลวหาตวเลอกทถกตองมากทสดเพยงตวเลอกเดยวจากตวเลอกอน ๆ

และค าถามแบบเลอกตอบทดนยมใชตวเลอกทใกลเคยงกน

ดงนนในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน จงเปนวธการวด

ประเมนผลการเรยนรซงมการสรางแบบทดสอบหลากหลายไดแก ขอสอบอตนยหรอความเรยง

ขอสอบแบบกาถก-ผด ขอสอบแบบเตมค า ขอสอบแบบตอบสน ๆ ขอสอบแบบจบค และขอสอบ

แบบเลอกตอบ ในการวจยครงนผวจยไดสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทย

เปนแบบเลอกตอบเนองจากเปนแบบทดสอบทสามารถวดพฤตกรรมทง 6 ดาน ไดแก ดานความร

ดานความเขาใจ ดานการน าไปใช ดานการวเคราะห ดานการสงเคราะห และดานการประเมนคา

ตามแนวคดของ Bloom

6. ความคงทนในการเรยนร

6.1 ความหมาย

ในการเรยนการสอนนอกจากความเขาใจในดานเนอหาแลว ความจ ากเปนอกเรอง

หนงทส าคญอยางยงโดยเฉพาะการเรยนในรายวชาตาง ๆ ซงมนกการศกษาไดใหความหมายของ

ความคงทนในการเรยนรไวตางกน ดงน

ประสาท อสรปรดา (2538, 137) ไดใหความหมายความคงทนในการเรยนร

(Retention) วาเปนการคงไวซงผลการเรยนการจ าได โดยแสดงความสามารถในการระลกได

(Recall) ถงสงเราทเคยเรยนรหรอเคยมประสบการณทเคยรบรมาแลว หลงจากทตงระยะเวลาไวแลว

ระยะหนง

80

สมฤทธ นามภเขยว (2540, 37) กลาวถงความหมายของความคงทนในการเรยนรวา

การคงไวซงผลการเรยนหรอความสามารถทระลกถงสงเราทเคยเรยนมาหลงจากทงไวชวระยะหนง

อนพนธ ราศ (2541, 25) กลาวถงความหมายของความคงทนในการเรยนร คอ

ความสามารถในการจ าระลกไดจากสงเราทไดรบจากการเรยนร หรอการสะสมประสบการณเดม

มาแลวหลงจากทงเวลาไวระยะหนง

ศรมา เผาวรยะ (2544, 39) กลาววา ความคงทนในการเรยนร หมายถง

ความสามารถในการจ าระลกไดจากสงเราทไดรบจากการเรยนร หรอการสะสมประสบการณเดม

มาแลวหลงจากทงเวลาไวระยะหนง

จากความหมายดงกลาว ผวจยสรปไดวา ความคงทนในการเรยนร หมายถง

ความสามารถจดจ าในสงทไดเรยนมาแลว และสามารถน าความรและประสบการณนนมาใชอกหลก

จากทงระยะเวลาหนง

6.2 ระบบความจ า

ความจ า (Memory) เปนหวใจส าคญของกระบวนการทางพทธปญญา (Cognitive

Processes) ความจ ามผลตอการตงใจรบร การร การเรยน การใชภาษา การสรางมโนทศน การ

แกปญหา การใชเหตผลและการตดสนใจ ในระบบความจ าของมนษยแบงได 3 ชนด คอ (สกานดา

ส.มนสทวชย 2440 , 32-33)

1. ระบบความจ าจากการรสกสมผส หมายถง ความจ าระบบสมผสหลงจากการ

เสนอสงเราสนสดลง ความจ าระบบสมผสเปนความจ าทมระยะเวลาสนมาก โดยเฉลยประมาณ 1

วนาท ความจ าในระยะนเปนความจ าทยงไมไดตความประกอบดวยความจ าประเภทตาง ๆ ไดแก

การจ าภาพตดตา จ าเสยงกองห จ าการกระท า การลมในระบบความจ าการรสกสมผสนเกดขนได

โดยกระบวนการเลอนหายของรอยความจ าและการรบกวน

2. ระบบความจ าระยะสน เปนความจ าหลงจากทไดรบการตความจงเกดการเรยนร

และอยในความจ าระยะสน เราใชความจ าระยะสนในการท างานชวคราวเพอใชใหเปนประโยชนใน

ขณะทจ าอยนน ความจ าระยะสนเปนกระบวนการทตอเนองโดยมการเขารหสเปนภาพเปนเสยงและ

81

เปนความหมาย การลมในระดบนเกดจากการถกรบกวนแตถามเวลาทบทวนนาน ๆ กจะคงสารหรอ

รอยความจ าในระบบไวไดนานและท าใหสารเขาไปเกบในระบบ LTM ไดมากขน ประโยชนของ

ความจ าระยะสนคอ การชวยใหขอมลทเรารบเขามาเดมยงคงอยตอไปไดระยะหนง จนกระทงเรา

สามารถรบรขอมลทเขามาใหมไดโดยตลอดและตความหมายได เชน เมอเราฟงค าแรกของประโยค

เรายงจบใจความและตความหมายไมได แตเมอเราฟงค าตอ ๆ ไปจนกระทงจบประโยคจงจะเขาใจ

ความหมายได การทขอมลเกบไวไดในความจ าระยะสนเพยงชวงเวลาสนมากนนเปนสงทด ท าให

เราสามารถรบขอมลใหมเขามาแทนทได หากขอมลเกายงคงคางอยนานเกนควรอาจจะเปนการ

รบกวนการเรยนรและตงใจรบรในขณะนน เพราะเรายอมตองการทจะเอาใจใสตองานในขณะนน

มากกวาทจะใหขอมลเดม ซงไมมประโยชนมากดขวางอย

3. ระบบความจ าระยะยาว เปนระบบความจ าทเกบสงทเรยนรไวอยางถาวรโดยจะ

มการคงอยของสงทเรยนรไดนานกวา 30 วนาทขนไป เราจะไมรสกในสงทจ าอยในความจ าระยะ

ยาว แตเมอตองการใชหรอมสงเรามาสะกดใจ กสามารถรอฟนขนมาได เชน การจ าเหตการณท

เกดขนเมอหลายชวโมง หลายวดหรอหลายปกอนได ความคงทนในการเรยนรจดเปนความจ าระยะ

ยาวจะอยในรปของถอยค า ภาพและความหมายสงตาง ๆ ทผานเขาไปในระบบความจ าระยะยาวนน

เปนสงทผานเขามาในระบบความจ าระยะสน ถายทอดไปอยในระบบความจ าระยะยาวไดซงผดกบ

บางสงบางอยางทผเรยนไมสนใจจดจ า เมอผานเขามาในระบบความจ าระยะสนแลวกเลอนหายไป

นกจตวทยาพบวา ในความจ าระยะยาวนนคนเราใชรหสหลายชนดในการจ า รหสทส าคญคอ รหส

ความหมาย (Sematic Code) และรหสภาพตดตา (Visual code) หรอภาพเหตการณ

6.3 สภาพทชวยใหเกดความคงทนในการเรยนร

ยพน จนทรศร (2546, 30) ไดเสนอแนะสภาพการณทจะสงเสรมใหผเรยนเกด

ความสามารถในการจ า หรอความคงทนในการเรยนรไวดงน

1. การใหผเรยนไดเรยนเนอหาสาระทมความหมาย

2. ท าใหผเรยนเกดความประทบใจ ความรสกความพอใจกบเหตการณ

3. การเรยนและการฝกหดดวยวธการปฏบต

4. การจดระบบความรเขาเปนหลกการ คอ การใหผเรยนไดรสวนรวม (Whole)

82

ดกวาการใหเรยนรายละเอยดหลาย ๆ สงตอกน

5. ผเรยนจะตองมวธการเรยนทด คอ ตงใจศกษาในเรองตาง ๆ จนเกดความเขาใจ

สรางความสมพนธระหวางสงทเรยนใหมกบเรองทเรยนมาแลว ควรฝกฝนสม าเสมอมการทบทวน

ในเวลาทเหมาะสม โดยเฉพาะการเรยนเพมเตม (Over Learning) โดยศกษาเรองทเรยนซ า ๆ จนท า

ใหเกดความคงทนทดขน

6. ผสอนจะตองใชอปกรณการสอน ซงมสวนชวยใหผเรยนเกดความเขาใจและ

เหนภาพพจนสงทตองการสอน เชน แผนภม ภาพประกอบ เปนตน

7. ผสอนจะตองจดใหมการทบทวนในระยะทเหมาะสม

8. ผสอนจะตองเสนอแนะเทคนคในการจ าใหผเรยน ไดแก

1. หลกเลยงการจ าหลาย ๆ อยางในเวลาเดยวกน

2. การใชเครองชวยจ า เชน การสรางรหส (Coding) โดยก าหนด

สญลกษณ แทนสงทตองการจ า

3. การทบทวน การฝกฝนทจะท าใหจ าบทเรยนไดด

จากการศกษาเกยวกบความคงทนในการเรยนร จะเหนไดวาความคงทนในการ

เรยนรเปนสงทควรสงเสรม เปนการทบทวนความรทมอยแลวหรอสงทเรยนมาแลวอยางสม าเสมอ

เพอใหเกดการเรยนรอยางคงทนดวยความเขาใจและสามารถน าไปใชในชวตประจ าวนได

6.4 การทดสอบความคงทนในการเรยนร

ชราพร ภตระกล (2546, 32) กลาววาการวดความคงทนในการเรยน เปนการสอบ

ซ าโดยการใชแบบทดสอบฉบบเดยวกนไปสอบกบกลมตวอยางกลมเดยวกน เวลาในการทดสอบ

ครงแรกและครงทสองควรเวนหางกนประมาณ 2 สปดาห

ในการศกษาเกยวกบความจ าของบคคลใดมความจ ามากนอยเพยงใด มวธการทดสอบ 2 วธ

1. การจ าได (Recognition) หมายถง การจ าไดในสงทพบเหนโดยการแสดงสงของ

หรอเหตการณ ซงเปนสงทผถกทดสอบเคยประสบมาแลวไดเหนตอหนา ผถกทดสอบกจะ

เปรยบเทยบการรบรของตนในอดตและเลอกตอบตามความคดเหน หรอจะตอบวาจ าไดหรอไมได

เทานน

83

2. การระลก (Recall) ผระลกจะสรางเหตการณตาง ๆ จากความจ า อาจจะเขยน

หรอเลาสงทเรยนรผานไปแลว โดยไมใหโอกาสทบทวนกอนการทดสอบ การทดสอบประเภทนม

3 วธ คอ

1. การระลกเสร (Free call) เปนการระลกสงเราใด ๆ กอนหรอหลงกได

โดยไมตองเรยกล าดบ

2. การระลกตามล าดบ (Serial recall) เปนการระลกสงทเราตามล าดบ เชน

หมายเลขโทรศพท

3. การระลกซ า (Relearning) หมายถง การท าซ า ๆ หรอการเสนอสงเราซ า

ๆ ในการเรยนร การเรยนรแบบนมกใชวดดวยเวลาหรอจ านวนครง

กลาวไดวา การทดสอบความคงทนในการเรยนรตองใชขอสอบฉบบเดยวกนมา

ทดสอบกบกลมตวอยางเดม และทงระยะหางของการทดสอบครงแรกกบครงทสองประมาณ 2

สปดาห โดยสามารถท าการทดสอบการจ าและการระลกไดจากความรทไดเรยนมาแลว

การจดการเรยนการสอนเพอมงเนนใหผเรยนเกดกระบวนการคด ซงเทคนคทจะสงเสรมให

เกดสมรรถนะดงกลาวไดนนกคอวธการสอนโดยใชเทคนคผงกราฟก ซงพฒนามาจากฤทษฏการ

เรยนรอยางมความหมาย (Meaningful Learning Theory) ทฤษฎการสรางองคความรดวยตวเอง

(Constructivism) และทฤษฎกระบวนการทางสมองในการประมวลขอมล (Information Processing

Theory) ตอผเรยนแทนการเรยนรแบบทองจ า ท าใหเกดการเรยนรแบบใหมไดอยางเขาใจและเกด

ความคงทนในการเรยนรร การสอนโดยใชผงกราฟกเปนเทคนคการสอนทสงเสรมใหผเรยนเกด

ทกษณะการคดระดบสง ทเรยกวาการคดอยางมวจารณญาณ และเปนเครองมอในการจดรวบรวม

และสรปความคดหรอขอมลส าคญใหเชอมโยงกนในรปแบบตาง ๆ ท าใหเหนโครงสรางของความร

หรอเนอหาสาระ การใชผงกราฟกเปนเทคนคทผเรยนสามารถน าไปใชในการเรยนรนอหาสาระตาง

ๆ เพอใหเกดความเขาใจในเนอหาสาระนนไดงายขน เรวขนและจดจ าไดนานโดยเฉพาะเนอหา

สาระนนอยในลกษณะกระจดกระจาย ผงกราฟกเปนเครองมอทชวยใหผเรยนจดขอมลเหลานนให

เปนระบบระเบยบอยในรปแบบทอธบายใหเขาใจและจดจ าไดงาย และยงเปนเครองมอส าหรบ

สงเสรมการคดไดด ผงกราฟกเปนรปแบบการแสดงออกทางความคดทสามารถมองเหนและอธบาย

84

ไดอยางเปนระบบชดเจน ท าใหมองเหนกระบวนการคดของผเรยน ท าใหผเรยนสามารถขยาย

ทกษะการคดขนเพอชวยใหมทกษะการคดอยางมวจาณญาณ และชวยเพมผลสมฤทธทางการเรยน

ตลอดจนความคงทนในการเรยนร

ผวจยจงสนใจศกษาการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกทมผลตอการคดอยางม

วจารณญาณ ผลสมฤทธทารการเรยน และความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย ของนกเรยนชน

มธยมฬกษาปท 1

85

บทท 3

วธการด าเนนการวจย

การวจยเรองผลการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกทมตอการคดอยางมวจารณญาณ

ผลสมฤทธทางการเรยน และความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

ผวจยมวธการด าเนนการวจย ดงน

1. การออกแบบการวจย

การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi-experimental research) โดยด าเนนการทดสอบ

กอนการจดการเรยนรและหลงการจดการเรยนรกบกลมเดยว (One group pretest-posttest design)

(ชดชนก เชงเชาว 2539, 117)

O1 X O2

สญลกษณทใชในแบบแผนการทดลอง

O1 แทน การทดสอบกอนเรยน โดยใชแบบทดสอบทผวจยสรางขน

X แทน การจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

O2 แทน การทดสอบหลงเรยน โดยใชแบบทดสอบทผวจยสรางขน

2. การก าหนดกลมเปาหมาย

กลมเปาหมาย ทใชในการวจยครงน ผวจยท าการเลอกแบบเจาะจง (purposive sampling)

ซงเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1/8 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง

จงหวดยะลา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 15จ านวน 30 คน ซงผวจย

พจารณาจากภมหลงของนกเรยนหองนแลวพบวามความสามารถในการเรยนวชาภาษาไทยคอนขาง

86

ออน โดยเฉพาะสาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรม เมอเทยบกบนกเรยนหองอน ๆ กอปรกบผวจย

เปนอาจารยประจ าชนจงงายตอการควบคมดแลตลอดระยะเวลาในการด าเนนการทดลอง

3. การพฒนาเครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยในครงน แบงเปน 2 ชนด คอ เครองมอทใชในการทดลอง และ

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล มรายละเอยดการสรางดงตอไปน 3.1 เครองมอทใชในการทดลอง ไดแก แผนการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนคผง

กราฟก รายวชา ท 21101 ภาษาไทย ชนมธยมศกษาปท 1 จ านวน 5 แผน มความเทยวตรง (IOC)

เทากบ 1.00 โดยมรายการประเมนตรวจสอบความเทยงตรงตามหวขอดงน 1. มาตรฐานการเรยนร

และตวชวด 2. จดประสงคการเรยนร 3. สมรรถนะในการคดอยางมวจารณญาณ 4. สาระส าคญ

5. สาระการเรยนร 6. การจดกระบวนการเรยนร 7. สอ อปกรณ และแหลงการเรยนร

8. การวดและประเมนผลการเรยนร ใชในการทดลองสอน 16 ชวโมง ซงผวจยด าเนนการสราง

แผนการจดการเรยนร ดงรายละเอยดตอไปน

1. ศกษาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 เพอใหทราบถง

มาตรฐานการเรยนรและตวชวดตามสาระการเรยนรวชาภาษาไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

ตามกรอบของหลกสตรการศกษาขนพนฐาน

2. ศกษาหลกสตรกลมสาระการเรยนรวชาภาษาไทย เพอวเคราะหความสมพนธ

ระหวางเนอหาสาระ ความคดรวบยอด และสมรรถนะทจะใหเกดแกผเรยน

3. ศกษาแนวคดและองคความรเกยวกบการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนคผง

กราฟกทมตอการคดอยางมวจารณญาณ วธการ หลกการ และเทคนคการเขยนแผนการจดกจกรรม

การเรยนรจากเอกสาร ต ารา รายงานการวจยทเกยวของ

4. วเคราะหความสมพนธระหวางเนอหา และเวลาทใชในการจดกจกรรมการ

เรยนรระดบชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 รายละเอยดดงตาราง 2-3

87

ตารางท 2 การวเคราะหความสมพนธระหวางหนวยการเรยนร เนอหาและจ านวนชวโมง

หนวยการเรยนร เนอหา จ านวนชวโมง

เรอง นราศภเขาทอง ประวตผแตง (พระสนทรโวหาร)

- ครอบครว

- การศกษา

- อปนสย

- ผลงาน

- ลกษณะค าประพนธของสนทรภ

ศลปะการแตงค าประพนธ

- การอานท านองเสนาะ

- กลอนสภาพ กลอนนราศ

- การแตงค าประพนธ

ความเปนมาของเรอง

- ภมหลงและความเปนมาของเรอง

- สภาพสงคมในยคทเกดวรรณคด

วเคราะหเนอหา

- ค าศพท

- ถอดท าประพนธ

- โวหารทปรากฏในเรอง

- เสนทางการเดนทางไปนมสการเจดย

- สภาพสงคมไทยในสมยนน

- วฒนธรรมความเชอ

- อารมณทปรากฏ

การพนจคณคา

- ขอคด คณคาทไดจากเรอง

- การน าขอคดคณคามาประยกตใช

2

2

2

5

5

รวม 16

88

ซงผวจยไดเลอกหนวยการเรยนรทมเนอหาดงกลาว น ามาสรางแผนการจดกจกรรมการ

เรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกเพอใชในทดลองและเกบรวบรวมขอมล โดยมการวเคราะห

ความสมพนธระหวางเทคนคการสอนโดยใชผงกราฟกทมผลตอการคดอยางมวจารณญาณ

ปรากฏดงตางราง 3

ตารางท 3 การวเคราะหความสมพนธระหวางแผนการจดการเรยนร เนอหา มาตรฐานการ

เรยนรและตวชวดในการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก ตามเกณฑความสามารถใน

การคดอยางมวจารณญาณ

แผนการจดการเรยนร / เนอหา มาตรฐานการเรยนร

และ ตวชวด

รปแบบผงกราฟก ความสามารถในการคดอยางม

วจารณญาณ

แผนการจดการเรยนรท 1

เรอง...ประวตผแตง

- ครอบครว

- การศกษา

- อปนสย

- ผลงาน

- ลกษณะค าประพนธของสนทรภ

- ท 1.1 / ม.1/2

- ท 3.1 / ม.1/5

1. ผงความคด

2. ผงเสนเวลา

3. ผงมโนทศน

1. สามารถก าหนดเปาหมายในการคด

อยางถกตอง

2. สามารถระบประเดนในการคดอยาง

ชดเจน

3. สามารถประมวลขอมล เกยวกบ

ประเดนทคด

แผนการจดการเรยนรท 2

เรอง...ศลปะการประพนธ

- การอานท านองเสนาะ

- กลอนสภาพ กลอนนราศ

- การแตงค าประพนธ

- ท 4.1 / ม.1/5

- ท 5.1 / ม.1/5

1. ผงมโนทศน

2. ผงทชารจ

3. ผงวงกลมซอน

1. สามารถใชเหตผลในการพจารณา

ขอมล

2. สามารถสรปและเลอกทางเลอกใน

ประเดนทคด

แผนการจดการเรยนรท 3

เรอง...ความเปนมาของเรอง

- ภมหลงและความเปนมาของ

เรอง

- สภาพสงคมในยคทเกดวรรณคด

- ท 2.1 / ม.1/6

- ท 5.1 / ม.1/2

1. ผงขนบนได

2. ผงกางปลา

1. สามารถประมวลขอมลเกยวกบ

ประเดนทคด

2. สามารถวเคราะหขอมลในการคดได

3. สามารถใชเหตผลในการพจารณา

ขอมล

89

แผนการจดการเรยนร / เนอหา มาตรฐานการเรยนร

และ ตวชวด

รปแบบผงกราฟก ความสามารถในการคดอยางม

วจารณญาณ

แผนการจดการเรยนรท 4

เรอง...วเคราะหเนอหา

- ค าศพท

- ถอดท าประพนธ

- โวหารทปรากฏในเรอง

- เสนทางการเดนทางไปนมสการ

เจดย

- สภาพสงคมไทยในสมยนน

- วฒนธรรมความเชอ

- อารมณทปรากฏ

- ท 5.1 / ม.1/1

ม.1/2

1. ผงความคด

2. ผงทชารจ

3. ผงเรยงล าดบ

4. ผงวฎจกร

5. ผงมโนทศน

6. ผงใยแมงมม

1. สามารถก าหนดเปนหมายในการคด

อยางถกตอง

2. สามารถระบประเดนในการคดอยาง

ชดเจน

3. สามารถประมวลขอมลเกยวกบ

ประเดนทคด 4. สามารถวเคราะหขอมลในการคดได

5. สามารถประเมนขอมลได

6. สามารถสรปและเลอกทางเลอกใน

ประเดนทคดได

แผนการจดการเรยนรท 5

เรอง... การพนจคณคา

- ขอคด คณคาทไดจากเรอง

- การน าขอคดคณคามา

ประยกตใช

- ท 5.1 / ม.1/1

ม.1/2

ม.1/3

ม.1/4

1. ผงความคด

2. ผงทชารจ

1. สามารถก าหนดเปนหมายในการคด

อยางถกตอง

2. สามารถระบประเดนในการคดอยาง

ชดเจน

3. สามารถประมวลขอมลเกยวกบ

ประเดนทคด 4. สามารถวเคราะหขอมลในการคดได

5. สามารถประเมนขอมลได

6. สามารถใชเหตผลในการพจารณา

ขอมล

7. สามารถสรปและเลอกทางเลอกใน

ประเดนทคดได

90

จากตารางท 3 จะเหนไดวาทกรปแบบของผงกราฟกสงผลตอความสามารถในการคดอยางม

วจารณญาณทง 7 ดาน โดยสามารถแสดงใหเหนการคดเปนล าดบขนแตกตางกน ขนอยกบเนอหา

ภายในแผนการจดการเรยนร ดงนนในการสรางแผนการจดการเรยนรผวจยจงเลอกใชผงกราฟกให

สอดคลองกบเนอหาทเรยน เนอหาทเรยนจงเปนตวก าหนดรปแบบของผงกราฟก และ

ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณทง 7 ดาน

5. เขยนแผนการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกทมตอการคดอยางม

วจารณญาณ ผลสมฤทธ และความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย จ านวน 5 แผน ใชในการทดลอง

สอนจ านวน 16 ชวโมง

6. น าแผนการจดการเรยนรใหผเชยวชาญตรวจแกไขเพอดความเหมาะสมของ

เนอหา เวลา ล าดบขนในการสอนและอน ๆ

7. ปรบปรงแผนการจดการเรยนรตามค าแนะน าของผเชยวชาญ แลวน าแผนการ

จดการเรยนรเสนออาจารยผควบคมวทยานพนธตรวจสอบความถกตองอกครงกอนน าไปใชในการ

ทดลอง

3.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลครงนประกอบดวย แบบทดสอบวด

ความสามารถการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย มความเทยวตรง (IOC) เทากบ

1.00 ความเชอมนเทากบ 0.64 คาความยากงาย (p) อยระหวาง 0.33-0.76 และอ านาจจ าแนก (r) อย

ระหวาง 0.20-0.89 และแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย มความเทยวตรง

(IOC) เทากบ 1.00 ความเชอมนเทากบ 0.68 คาความยากงาย (p) อยระหวาง 0.30-0.73 และอ านาจ

จ าแนก (r) อยระหวาง 0.33-0.67 ซงผวจยสรางตามล าดบขนตอนตอไปน

3.2.1 แบบทดสอบวดความสามารถการคดอยางมวจารณญาณในการเรยน

วรรณคดไทย ผวจยไดด าเนนการดงน

1. ศกษาเกณฑและวธการสรางแบบทดสอบวดความสามารถในการคด

อยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 จากต าราและ

งานวจยทเกยวของ

91

2. สรางแบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณในการ

เรยนวรรณคดไทย เปนแบบปรนย จ านวน 35 ขอ โดยพจารณาจากองคประกอบทง 7 ดานของการ

คดอยางมวจารณญาณตามแนวคดของทศนา แขมมณ คอ 1. สามารถก าหนดเปาหมายในการคด

อยางถกตอง 2. สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน 3. สามารถประมวลขอมลเกยวกบ

ประเดนทคด 4. สามารถวเคราะหขอมลในการคดได 5. สามารถประเมนขอมลได 6. สามารถใช

หลกเหตผลในการพจารณาขอมล 7. สามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดได

3. น าแบบทดสอบและเกณฑการตรวจใหคะแนนทผวจยสรางขนเสนอ

อาจารยผควบคมวทยานพนธตรวจสอบความถกตองและความตรงของเนอหาแลวน ามาปรบปรง

แกไขใหสมบรณ

4. น าแบบทดสอบและเกณฑการตรวจใหคะแนนทสรางขนใหผเชยวชาญ

ตรวจสอบความตรงของเนอหา ความเหมาะสมของเวลา ความสอดคลองระหวางเนอหากบตวชวด

ความสอดคลองกบเกณฑความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณทง 7 ดานของการคดอยางม

วจารณญาณตามแนวคดของทศนา แขมมณ คอ 1. สามารถก าหนดเปาหมายในการคดอยางถกตอง

2. สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน 3. สามารถประมวลขอมลเกยวกบประเดนทคด

4. สามารถวเคราะหขอมลในการคดได 5. สามารถประเมนขอมลได 6. สามารถใชหลกเหตผลใน

การพจารณาขอมล 7. สามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดได กบเรองทศกษาเพอน ามา

ปรบปรงแกไขใหสมบรณ แบบทดสอบมคา IOC เทากบ 1.00

5. คดเลอกแบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณใน

การเรยนวรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง ทมคา IOC เทากบ 1.00 มาปรบปรงแกไขตาม

ค าแนะน าของผเชยวชาญไปใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวด

ยะลา จ านวน 25 คน ทเคยเรยนวรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง

6. น าแบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณในการ

เรยนวรรณคดไทยของนกเรยนทง 25 คน มาตรวจใหคะแนน แลวท าการวเคราะหขอมลหาคาความ

เชอมนของแบบทดสอบโดยใชสตรของ Kuder-Richardson Method (KR-20) ซงมคาความเชอมน

เทากบ 0.64 คาความยากงาย (p) อยระหวาง 0.33-0.76 และอ านาจจ าแนก (r) อยระหวาง 0.20-0.89

92

7. คดเลอกขอสอบทผานเกณฑทก าหนดและครอบคลมการวดการคด

อยางมวจารณญาณทตองการจ านวน 20 ขอ ดงน 1. สามารถก าหนดเปาหมายในการคดอยาง

ถกตอง จ านวน 2 ขอ 2. สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน จ านวน 2 ขอ 3. สามารถ

ประมวลขอมลเกยวกบประเดนทคด จ านวน 2 ขอ 4. สามารถวเคราะหขอมลการคดได จ านวน 3

ขอ 5. สามารถประเมนขอมลได จ านวน 3 ขอ 6. สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล

จ านวน 3 ขอ 7. สามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดได จ านวน 5 ขอ มาจดท าเปน

แบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย ชน

มธยมศกษาปท 1 โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา ทเปนกลมเปาหมาย

3.2.2 แบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย ผวจยไดด าเนนการ

ดงน

1. ศกษาเกณฑและวธการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

วรรณคดไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 จากต าราและงานวจยทเกยวของ

2. สรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย แบบปรนย

จ านวน 40 ขอ 3. น าแบบทดสอบและเกณฑการตรวจใหคะแนนทผวจยสรางขนเสนอ

อาจารยผควบคมวทยานพนธตรวจสอบความถกตอง และความตรงของเนอหาแลวน ามาปรบปรง

แกไขใหสมบรณ

4. น าแบบทดสอบและเกณฑการตรวจใหคะแนนทสรางขนใหผเชยวชาญ

ตรวจสอบความตรงของเนอหา ความเหมาะสมของเวลา ความสอดคลองระหวางเนอหากบตวชวด

เพอน ามาปรบปรงแกไขใหสมบรณ แบบทดสอบมความเทยวตรง (IOC) เทากบ 1.00

5. น าแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย ทมคา IOC

เทากบ 1.00 มาปรบปรงแกไขตามค าแนะน าของผเชยวชาญไปใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2

โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา จ านวน 25 คน ทเคยเรยนวรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง

6. น าแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนทง

25 คน มาตรวจใหคะแนน แลวท าการวเคราะหขอมลหาคาความเชอมนของแบบทดสอบโดยใช

93

สตรของ Kuder-Richardson Method (KR-20) ซงมความเชอมนเทากบ 0.68 คาความยากงาย (p) อย

ระหวาง 0.30-0.73 และอ านาจจ าแนก (r) อยระหวาง 0.33-0.67

7. คดเลอกขอสอบทผานเกณฑทก าหนด จ านวน 20 ขอ ตามแนวคดของ

Bloom ทง 6 ดาน ดงน 1. ดานความร จ านวน 6 ขอ 2. ดานความเขาใจ จ านวน 3 ขอ

3. ดานการน าไปใช จ านวน 1 ขอ 4. ดานการวเคราะห จ านวน 4 ขอ 5. ดานการสงเคราะห

จ านวน 3 ขอ 6. ดานการประเมนคา จ านวน 3 ขอ มาจดท าเปนแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการ

เรยนวรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง ชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวด

ยะลา ทเปนกลมเปาหมาย

4. การด าเนนการทดลองและการเกบรวบรวมขอมล

การวจยในครงน ผวจยไดด าเนนการทดลองสอนนกเรยนกลมเปาหมายดวยตนเอง โดยได

ด าเนนการ ดงน

4.1 ขนเตรยมการ

1. ผวจยสรางแผนการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกทมตอการคดอยางม

วจารณญาณ ผลสมฤทธ และความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษา

ปท 1

2. ผวจยจดเตรยมสอ อปกรณ เอกสารทเกยวของกบกระบวนการจดกจกรรมการ

เรยนรตามแผนการจดการเรยนร

3. ผวจยน าหนงสอขออนญาตด าเนนการทดลองและเกบรวบรวมขอมลจากบณฑต

วทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน สงถงผอ านวยการโรงเรยน

คณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 15

94

4.2 ขนด าเนนการทดลอง

1. ผวจยท าการทดสอบกอนเรยนโดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยน

วรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง โดยไมมการวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณกอน

เรยนของนกเรยน เนองจากนกเรยนยงไมไดฝกทกษะการคดอยางมวจารณญาณ จงไมอาจวดทกษะ

ดงกลาวได

2. ด าเนนการสอนนกเรยนกลมเปาหมายตามแผนการจดการเรยนรทเตรยมไว

3. ท าการทดลองสอนนกเรยนกลมเปาหมาย สปดาหละ 3 ชวโมง เปนเวลา 5

สปดาห ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 โดยสอนตามชวโมงปกตททางโรงเรยนไดก าหนดเวลา

เรยนไว พรอมกบการเกบขอมลภาคสนาม

4. เมอด าเนนการทดลองสอนตามเนอหาเปนทเรยบรอย ผวจยใหนกเรยนท า

แบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ และแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการ

เรยนวรรณคดไทย เรองนราศภเขาทองหลงเรยน

5. ผวจยท าการทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยแกนกเรยนกลม

ทดลองอกครง หลงจากทนกเรยนกลมดงกลาวไดท าการทดสอบไปแลว 2 สปดาห เพอวดความ

คงทนในการเรยนร โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยฉบบเดยวกนกบ

ฉบบหลงเรยน

5. การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวจย

5.1 การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดจากแบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ และ

แบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยมาวเคราะห ดงน

1. วเคราะหพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนระหวางการจดการเรยนรโดยใช

เทคนคผงกราฟกจากแบบบนทกภาคสนาม ตามรายละเอยดในการบนทกหลงการจดการเรยนการ

สอนในประเดนดงตอไปน ผลการจดการเรยนร ปญหาอปสรรค และแนวทางการแกไข

95

2. วเคราะหระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคด

ไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก โดยการน าคะแนนทไดจาก

การท าแบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณหลงเรยน (Posttest) ของนกเรยน

มาค านวณหาคารอยละ และเทยบกบเกณฑของกระทรวงศกษาธการ (2551, 19) ดงน

รอยละ 80 – 100 หมายความวา อยในระดบดเยยม

รอยละ 70 – 79 หมายความวา อยในระดบด

รอยละ 60 – 69 หมายความวา อยในระดบพอใช

รอยละ 50 – 59 หมายความวา อยในระดบผาน

รอยละ 0 – 49 หมายความวา อยในระดบไมผาน

3. วเคราะหระดบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการ

จดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก ซงระดบผลสมฤทธคอคะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบ

วดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยหลงเรยน (Posttest) ของนกเรยนมาค านวณหาคารอยละ

และเทยบกบเกณฑของกระทรวงศกษาธการ (2551, 19) ดงน

รอยละ 80 – 100 หมายความวา อยในระดบดเยยม

รอยละ 70 – 79 หมายความวา อยในระดบด

รอยละ 60 – 69 หมายความวา อยในระดบพอใช

รอยละ 50 – 59 หมายความวา อยในระดบผาน

รอยละ 0 – 49 หมายความวา อยในระดบไมผาน

4. วเคราะหการเปรยบเทยบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนท

ไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกระหวางกอนเรยนและหลงเรยน โดยใชคะแนนจาก

การท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนกอนเรยน (Pretest) และหลง

เรยน (Posttest) มาค านวณหาคาเฉลยเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบคาท (t-test for

dependent samples) โดยนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกจะตองม

ผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทยหลงเรยนเฉลยสงกวากอนเรยนตามสมมตฐานทตงขน

5. วเคราะหความคงทนในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการ

เรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก โดยใชคะแนนจากแบบทดสอบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย

96

หลงเรยน (Posttest) และคะแนนผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยหลงการสอบหลงเรยนไปแลว

2 สปดาหมาค านวณหาคาเฉลยเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบคาท (t-test for

dependent samples) ถาคะแนนจากแบบทดสอบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยหลงเรยน

(Posttest) กบคะแนนผลสมฤทธหลงการสอบไปแลว 2 สปดาหไมแตกตางกนแสดงวานกเรยนม

ความคงทนในการเรยนร

5.2 สถตทใชในการวจย

สถตทใชในการวจยประกอบดวย 2 สวน คอ สถตทใชในการตรวจสอบคณภาพ

ของเครองมอ และสถตทใชในการวเคราะหขอมลส าหรบการวจย ซงมรายละเอยดดงน

5.2.1 สถตทใชในการตรวจสอบคณภาพของแบบทดสอบวดความสามารถในการ

คดอยางมวจารณญาณ และแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย ดงน

1. ค านวณหาคาความเทยงตรงของแบบทดสอบวดความสามารถในการ

คดอยางมวจารณญาณ และแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย โดยใชสตรของ

Rowinelli and Hambleton ดงน

∑

เมอ หมายถง ดชนความสอดคลองมคาอยระหวาง – 1 ถง +1

∑ หมายถง ผลรวมของการพจารณาของผเชยวชาญ

หมายถง จ านวนผเชยวชาญ

2. ค านวณหาดชนคาความยากงายของแบบทดสอบวดความสามารถใน

การคดอยางมวจารณญาณ และแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย โดย

ใชสตร ดงน

97

เมอ หมายถง ดชนคาความยากงาย

หมายถง จ านวนนกเรยนทท าขอสอบถก

หมายถง จ านวนนกเรยนทท าขอสอบทงหมด

3. ค านวณหาดชนคาอ านาจจ าแนก (Discrimination) ของแบบทดสอบวด

ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ และแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคด

ไทย โดยใชสตรของ Brennan ดงน

เมอ หมายถง ดชนคาอ านาจจ าแนกของแบบทดสอบ

หมายถง จ านวนนกเรยนทท าขอสอบถกของกลมทสอบผาน

เกณฑ

หมายถง จ านวนนกเรยนทท าขอสอบถกของกลมทสอบไม

ผานเกณฑ

หมายถง จ านวนนกเรยนทสอบผานเกณฑ

หมายถง จ านวนนกเรยนทสอบไมผานเกณฑ

4. ค านวณหาคาความเชอมนของแบบทดสอบวดความสามารถในการคด

อยางมวจารณญาณ และแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย โดยใชสตรของ

Kuder - Rechardson (KR-20) ดงน

[

∑

]

98

เมอ หมายถง คาความเชอมนของแบบทดสอบ

หมายถง จ านวนขอสอบ

หมายถง สดสวนของนกเรยนทท าขอนนถก

หมายถง สดสวนของนกเรยนทท าขอนนผด

หมายถง คะแนนความแปรปรวนของแบบทดสอบทงฉบบ

5.2.2 สถตทใชในการวเคราะหขอมลส าหรบการวจย

1. สถตพนฐาน ไดแก

1.1. คารอยละ (percentage)

คารอยละ = x 100

1.2. คาเฉลย (arithmetic mean) ค านวณไดจากสตร ดงน

∑

เมอ หมายถง คาเฉลย

∑ หมายถง ผลรวมของคะแนนทงหมด

หมายถง จ านวนนกเรยนกลมทศกษา

1.3. คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ค านวณไดจาก

สตร ดงน

√ ∑ (∑ )

( )

คะแนนทได

คะแนนเตม

99

เมอ หมายถง คาเบยงเบนมาตรฐาน

∑ หมายถง ผลรวมของคะแนนแตละคายกก าลงสอ

(∑ ) หมายถง ผลรวมของคะแนนทงหมดยกก าลงสอง

หมายถง จ านวนนกเรยนกลมทศกษา

2. สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน

2.1. การทดสอบคาท (t-test for dependent samples) จากสตร

∑

√ ∑ (∑ )

เมอ หมายถง คาสถตทใชเปรยบเทยบกบคาวกฤต

∑ หมายถง ผลตางระหวางคคะแนน

หมายถง จ านวนกลมตวอยาง

100

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การวจยเรอง ผลการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกทมตอการคดอยางมวจารณญาณ

ผลสมฤทธทางการเรยน และความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

ผวจยไดน าเสนอผลการวเคราะหขอมล ตามล าดบตอไปน

1. ระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยน

หลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

2. ระดบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดย

ใชเทคนคผงกราฟก

3. ผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนค

ผงกราฟกระหวางกอนเรยนและหลงเรยน

4. ความคงทนในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใช

เทคนคผงกราฟก

101

ตอนท 1 ระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทยของ

นกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

การศกษาระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทยของ

นกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก โดยการน าคะแนนทไดจากการท า

แบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณหลงเรยน (Posttest) ของนกเรยนมา

ค านวณหาคารอยละ และเทยบกบเกณฑ ดงน

รอยละ 80 – 100 หมายความวา อยในระดบดเยยม

รอยละ 70 – 79 หมายความวา อยในระดบด

รอยละ 60 – 69 หมายความวา อยในระดบพอใช

รอยละ 50 – 59 หมายความวา อยในระดบผาน

รอยละ 0 – 49 หมายความวา อยในระดบไมผาน

ตารางท 4 แสดงคะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางม

วจารณญาณหลงเรยน (Posttest) ของนกเรยนมาค านวณหาคารอยละ และเทยบกบเกณฑ

มรายละเอยดดงน

คะแนนหลงเรยน Posttest

ระดบผลการเรยน จ านวนนกเรยน รอยละ

16 - 20 ดเยยม 7 23.33 14 - 15 ด 14 46.66 12 - 13 พอใช 8 26.66 10 - 11 ผาน 1 3.33 รวม - 30 100

จากตารางพบวา ระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคด

ไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก โดยมนกเรยนทงหมด 30 คน

102

คะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณสงสด (Max)

เทากบ 17 คะแนน และคะแนนนอยสด (Min) เทากบ 11 คะแนน จ านวนนกเรยนมความสามารถ

ทางการคดอยางมวจารณญาณเรยงตามล าดบมากไปหานอยดงน มระดบความสามารถทางการคด

อยางมวจารณญาณในระดบด จ านวน 14 คน คดเปนรอยละ 46.66 ระดบพอใชจ านวน 8 คน คดเปน

รอยละ 26.66 ระดบดเยยม 7 คน คดเปนรอยละ 23.33 และระดบผานจ านวน 1 คน คดเปนรอยละ

3.33 โดยจ านวนนกเรยนทมระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณทระดบดขนไป

จ านวน 21 คน คดเปนรอยละ 70 และระดบต ากวาด จ านวน 9 คน คดเปนรอยละ 30 ระดบ

ความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนแสดงเปนแผนภมแทง ไดดงน

ภาพท 12 แผนภมแทงแสดงระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน

0

5

10

15

ดเยยม ด พอใช ผาน ไมผาน

จ านว

นนกเร

ยน

ระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

แผนภมแทงแสดงระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน

7

14

8

1 0

103

ตอนท 2 ระดบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการ

เรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

การศกษาระดบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการ

เรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก ซงระดบผลสมฤทธคอคะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบวดผล

สมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยหลงเรยน (Posttest) ของนกเรยนมาค านวณหาคารอยละ และเทยบ

กบเกณฑ ดงน

รอยละ 80 – 100 หมายความวา อยในระดบดเยยม

รอยละ 70 – 79 หมายความวา อยในระดบด

รอยละ 60 – 69 หมายความวา อยในระดบพอใช

รอยละ 50 – 59 หมายความวา อยในระดบผาน

รอยละ 0 – 49 หมายความวา อยในระดบไมผาน

ตารางท 5 แสดงคะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธหลงเรยน (Posttest) ของ

นกเรยนมาค านวณหาคารอยละ และเทยบกบเกณฑ มรายละเอยดดงน

คะแนนหลงเรยน Posttest

ระดบผลสมฤทธ จ านวนนกเรยน รอยละ

16 - 20 ดเยยม 16 53.33 14 - 15 ด 10 33.33 12 - 13 พอใช 4 13.33 รวม - 30 100

จากตารางพบวา ระดบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการ

จดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก โดยมนกเรยนทงหมด 30 คน คะแนนทไดจากการท า

แบบทดสอบวดผลสมฤทธสงสด (Max) เทากบ 20 คะแนน และคะแนนนอยสด (Min) เทากบ 13

คะแนน จ านวนนกเรยนมระดบผลสมฤทธเรยงตามล าดบมากไปหานอยดงน ผลสมฤทธในระดบด

104

เยยม จ านวน 16 คน คดเปนรอยละ 53.33 ระดบดจ านวน 10 คน คดเปนรอยละ 33.33 และระดบ

พอใช 4 คน คดเปนรอยละ 13.33 โดยจ านวนนกเรยนทมระดบผลสมฤทธทระดบดขนไป จ านวน

26 คน คดเปนรอยละ 87 และระดบต ากวาด จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 13 ระดบผลสมฤทธของ

นกเรยนแสดงเปนแผนภมแทง ไดดงน

ภาพท 13 แผนภมแทงแสดงระดบผลสมฤทธของนกเรยน

ตอนท 3 ผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใช

เทคนคผงกราฟกระหวางกอนเรยนและหลงเรยน

การเปรยบเทยบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนร

โดยใชเทคนคผงกราฟกระหวางกอนเรยนและหลงเรยน โดยใชคะแนนจากการท าแบบทดสอบ

วดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนกอนเรยน (Pretest) และหลงเรยน (Posttest)

มาค านวณหาคาเฉลยเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบคาท (t-test for dependent

samples) แสดงดงตาราง

0

5

10

15

20

ดเยยม ด พอใช ผาน ไมผาน

จ านว

นนกเร

ยน

ระดบผลสมฤทธ

แผนภมแทงแสดงระดบผลสมฤทธของนกเรยน

16

0 6

10

0

105

ตารางท 6 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทยกอนและหลงไดรบการจดการ

เรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

ผลการทดสอบ n mean S.D. d t df sig กอน 30 6.90 1.69

4.54 25.414 29 0.000 หลง 30 15.80 1.94

จากตารางพบวา คาเฉลยของคะแนน (mean) การทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทยกอนเรยนเทากบ 6.90 และคาเฉลยของคะแนน (mean) การทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทยเรยนหลงเรยนเทากบ 15.80 ผลจากการทดสอบสมมตฐานดวยคาท (t-test) ปรากฏวาคา sig = 0.00 นอยกวา 0.05 แสดงวานกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกมผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทยหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 เปนไปตามสมมตฐานทตงขน และจากการค านวณคาขนาดอทธพล (effect size) d = 4.54 ซงเปนขนาดอทธพลขนาดใหญแสดงวาหลงการทดลองนกเรยนสวนใหญมผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทยหลงเรยนสงขน ตอนท 4 ความคงทนในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก การศกษาความคงทนในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก โดยใชคะแนนจากแบบทดสอบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยหลงเรยน(Posttest) และคะแนนผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยหลงการสอบหลงเรยนไปแลว 2 สปดาหมาค านวณหาคาเฉลยเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบคาท (t-test for dependent samples) แสดงดงตาราง

106

ตารางท 7 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทยหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกกบหลงการสอบไปแลว 2 สปดาห

ผลการทดสอบ n mean S.D. t df Sig หลงเรยน 30 15.80 1.94

1.542 29 0.134 หลงสอบ 2 สปดาห 30 15.63 2.03

จากตารางพบวา คาเฉลยของคะแนน (mean) การทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทยหลงเรยนเทากบ 15.80 และคาเฉลยของคะแนน (mean) การทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทยหลงทดสอบไปแลว 2 สปดาหเทากบ 15.63 ผลจากการทดสอสมมตฐานดวยคาท (t-test) ปรากฏวาคา sig = 0.134 มากกวา 0.05 แสดงวานกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกมความคงทนในการเรยนร อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 เปนไปตามสมมตฐานทตงขน

107

บทท 5

สรป อภปราย และขอเสนอแนะ

การวจยเรอง ผลการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกทมตอการคดอยางมวจารณญาณ

ผลสมฤทธทางการเรยน และความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท

1 มวตถประสงคเพอ

1. เพอศกษาระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย

ของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

2. เพอศกษาระดบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการ

เรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

3. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนทไดรบการจดการ

เรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกระหวางกอนเรยนและหลงเรยน

4. เพอศกษาความคงทนในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนร

โดยใชเทคนคผงกราฟก

ซงหลงจากทผวจยไดด าเนนการตามขนตอนตาง ๆ แลว สามารถสรป อภปรายผล และม

ขอเสนอแนะ ดงรายละเอยดตอไปน

สรปผลการวจย

1. การศกษาระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย

ของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก ผลการศกษาระดบความสามารถ

ทางการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดย

ใชเทคนคผงกราฟก โดยมนกเรยนทงหมด 30 คน คะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบวด

ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณสงสด (Max) เทากบ 17 คะแนน และคะแนนนอยสด

(Min) เทากบ 11 คะแนน จ านวนนกเรยนมความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณเรยง

ตามล าดบมากไปหานอยดงน มระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณในระดบด จ านวน

14 คน คดเปนรอยละ 46.66 ระดบพอใชจ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 26.66 ระดบดเยยม 7 คน คด

108

เปนรอยละ 23.33 และระดบผานจ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 3.33 โดยจ านวนนกเรยนทมระดบ

ความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณทระดบดขนไป จ านวน 21 คน คดเปนรอยละ 70 และ

ระดบต ากวาด จ านวน 9 คน คดเปนรอยละ 30

2. การศกษาระดบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการ

เรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก ผลการศกษาระดบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยน

หลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก โดยมนกเรยนทงหมด 30 คน คะแนนทไดจาก

การท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธสงสด (Max) เทากบ 20 คะแนน และคะแนนนอยสด (Min) เทากบ

13 คะแนน จ านวนนกเรยนมระดบผลสมฤทธเรยงตามล าดบมากไปหานอยดงน ผลสมฤทธใน

ระดบดเยยม จ านวน 16 คน คดเปนรอยละ 53.33 ระดบดจ านวน 10 คน คดเปนรอยละ 33.33 และ

ระดบพอใช 4 คน คดเปนรอยละ 13.33 โดยจ านวนนกเรยนทมระดบผลสมฤทธทระดบดขนไป

จ านวน 26 คน คดเปนรอยละ 87 และระดบต ากวาด จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 13

3. การเปรยบเทยบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนทไดรบการจดการ

เรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกระหวางกอนเรยนและหลงเรยน ผลการวจยพบวานกเรยนทไดรบการ

จดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก มคะแนนผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยหลงเรยนสง

กวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

4. การศกษาความคงทนในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนร

โดยใชเทคนคผงกราฟก ผลการวจยพบวานกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

มความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

อภปรายผลการวจย

การวจยเรอง ผลการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกทมตอการคดอยางมวจารณญาณ

ผลสมฤทธ และความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 จากผล

การศกษา สามารถอภปรายผลไดดงน

1. การศกษาระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย

ของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก ผลการศกษาระดบความสามารถ

ทางการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนรโดย

109

ใชเทคนคผงกราฟก โดยมนกเรยนทงหมด 30 คน คะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบวด

ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณสงสด (Max) เทากบ 17 คะแนน และคะแนนนอยสด

(Min) เทากบ 11 คะแนน จ านวนนกเรยนมความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณเรยง

ตามล าดบมากไปหานอยดงน มระดบความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณในระดบด จ านวน

14 คน คดเปนรอยละ 46.66 ระดบพอใชจ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 26.66 ระดบดเยยม 7 คน คด

เปนรอยละ 23.33 และระดบผานจ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 3.33 โดยจ านวนนกเรยนทมระดบ

ความสามารถทางการคดอยางมวจารณญาณทระดบดขนไป จ านวน 21 คน คดเปนรอยละ 70 และ

ระดบต ากวาด จ านวน 9 คน คดเปนรอยละ 30 ทงนอาจเนองมาจากการจดการเรยนรโดยใชเทคนค

ผงกราฟกทน ามาจดการเรยนรนนมหลายรปแบบ ประกอบดวยผงความคด ผงใยแมงมม ผงวงกลม

ซอน ผงทชารต ผงกางปลา ผงเสนเวลา ผงเรยงล าดบ ผงขนบนได ผงวฏจกร ผงมโนทศน โดย

น าผงดงกลาวมาใชในการจดกระบวนการเรยนรเรมตงแตการน าเขาสบทเรยน การสอน การสรป

บทเรยน ตลอดจนใหนกเรยนไดลงมอปฏบตในการสรางผงกราฟกและน าเสนอผลงานดวยตนเอง

และเปนรายกลม เปนการใหนกเรยนไดรจกการจดระบบการคด กระตนการคด และสงเสรม

ความคดของผเรยน โดยเฉพาะการคดอยางมวจารณญาณใหเปนรปธรรม เพอใหเหนความสมพนธ

ระหวางประเดนตาง ๆ ของขอมลทปรากฏอยในวรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง ซงสอดคลอง

กบแนวคดของ วเศษ ชณวงศ (2544, 35-37) ทกลาววา การเรยนรทมประสทธภาพไมจ ากดอยเพยง

ใหผเรยนร เขาใจ และจ าไดเทานน ตองเปดกวางและสงเสรมใหผเรยนผานกระบวนการคดใน

รปแบบตาง ๆ ดวยการปฏบต การท างานรวมกบบคคลอน แลวสรปเปนสาระการเรยนรเปน

แผนภาพความคดของตนเอง เพอใหนกเรยนเกดการเรยนรทย งยน และสอดคลองกบงานวจยของ

สพรรณ สวรรณจรส (2547) ไดศกษาผลของการฝกใชเทคนคผงกราฟกทมตอการคดอยางม

วจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ผลการวจยพบวา นกเรยนกลมทดลองทไดรบการฝก

ใชเทคนคผงกราฟกมคาเฉลยคะแนนการคดอยางมวจารณญาณสงกวากลมควบคมทไดรบการสอน

ตามปกตอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01

จากการจดบนทกหลงสอนและสงเกตพฤตกรรมการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

ในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนยงท าใหผวจยเหนพฒนาการทางดานการคดอยางม

วจารณญาณของนกเรยนตามแนวคดการคดอยางมวจารณญาณของ ทศนา แขมมณ ทง 7 ดาน ดงน

110

ดานท 1 สามารถก าหนดเปาหมายในการคดอยางถกตอง ในการท ากจกรรมตามแผนการ

จดการเรยนรชวงแรก ๆ นกเรยนสวนใหญจะไมมเปาหมายในการคดหรอเปาหมายในการเรยนรใน

เนอหาทเรยน ผวจยจงใชผงมโนทศนแสดงใหนกเรยนเหนเนอหาสาระทงหมดวาจะเรยนเรองอะไร

เพออะไร ใหนกเรยนไดเหนภาพรวมของเนอหาทงหมดในวรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง เปน

การกระตนความสนใจใหนกเรยน และเพอไมใหนกเรยนเกดความสบสนในเนอหา อกทงผวจย

พยายามตงค าถามใหนกเรยนชวยกนตอบจากผงกราฟกทงรายบคคลและรายกลม ในขนนนกเรยน

บางคนไมคอยสนใจเทาทควรในการท ากจกรรม อาจจะเปนชวงแรก ๆ ทฝกใหนกเรยนไดคด

หลงจากทครไดยกตวอยางผงมโนทศน และการพยายามตงค าถามใหนกเรยนชวยกนตอบ นกเรยน

สวนใหญกสามารถก าหนดเปาหมายในการคดไดถกตองมากยงขน จากการท าใบงานท 4 เรองความ

เปนมาของเรอง สามารถระบสาเหตทเปนเปาหมายในการคดไดเอง ลงในผงกราฟกทครก าหนดให

ไดสมบรณในประเดนทตองการ ดงตวอยางการก าหนดเปาหมายของนกเรยน แสดงดงภาพ

ภาพท 14 การก าหนดเปาหมายของนกเรยน

111

ดานท 2 สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน หลงจากทนกเรยนมเปาหมายในการ

คดแลวการท ากจกรรมตอไปกงายขน นกเรยนสามารถระบประเดนในการคดไดหลงจากทครตง

ค าถามในประเดนตาง ๆ ทเกยวของภายในบทเรยน นกเรยนเรมกลาทจะท ากจกรรมโดยเฉพาะการ

กลาทจะตอบค าถามในประเดนทครถาม อกทงการทครไดรวมรวบประเดน ขอมลตาง ๆ ทนกเรยน

ชวยกนตอบในชนเรยน แลวสรางเปนผงกราฟกใหนกเรยนเหนประเดนตาง ๆ ลงในกระดานกเปน

อกเครองมอหนงทท าใหนกเรยนไดเหนประเดนทงหมดในการคด เปนความคดโดยรวมทท าให

นกเรยนเขาใจเนอหาไดงายขน และเกดความภาคภมใจในการมสวนรวมในการท ากจกรรมเพราะคร

ใหความส าคญในการคดและตอบค าถามของนกเรยน นกเรยนกลาทจะแสดงความคดในประเดน

ตาง ๆ มากขน นกเรยนจงสนกสนานในการคด

ดานท 3 สามารถประมวลขอมลเกยวกบประเดนทคด การประมวลขอมลเกยวกบประเดน

ทคดเปนสงทท าใหนกเรยนเกดความสบสนมากพอสมควร คอนกเรยนจ าเปนตองรถงลกษณะรวม

กน และความตางกนของขอมล ตลอดจนความสอดคลอง และความเกยวของกนของขอมล ทเปน

เนอหาเกยวกบวรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง ในประเดนทเรยนเรมตงแตประวตผแตง ศลปะ

การประพนธ ความเปนมาของเรอง การวเคราะหเนอเรอง การพนจคณคา ผวจยจงพยายามแสดง

ความสมพนธ เชอมโยง ใหนกเรยนเหนวาการน าเสนอขอมลควรเลอกน าเสนอใหเหมาะกบผง

กราฟกในแบบตาง ๆ ผวจยไดใชเวลามากพอสมควรในการอธบายในประเดนดงกลาว จากนนเมอ

นกเรยนไดลงมอท าใบงานทครมอบหมายทงงานกลม และเดยวแลว ท าใหนกเรยนสามารถ

ประมวลขอมลในประเดนทนกเรยนคดออกมาเปนผงกราฟกไดดวยตนเองอยางสมบรณ และเรวขน

หลงจากทผวจยไดใหนกเรยนประมวลขอมลในสงทเรยนและเลอกน าเสนอผงกราฟกดวยตนเอง

พบวานกเรยนเลอกใชผงความคด (Mind map) มากทสด อาจเปนเพราะผงดงกลาวสรางและอธบาย

ใหผอนเขาใจไดงาย ปญหาทพบในการท าผงกราฟกเปนรายบคคล คอนกเรยนใชเวลามาก

เนองจากใหความส าคญกบการวาดภาพระบายสมากเกนไป ท าใหเกดความผดพลาดในดานการใช

ภาษา และการสะกดค า ซงผวจยไดใหนกเรยนไดทราบขอบกพรอง และแกไขเพอความสมบรณ

ของชนงาน สวนปญหาในการท าผงกราฟกเปนกลม คอนกเรยนมความคดเหนไมตรงกน เกยวกบ

การสรางสญลกษณ และวาดภาพประกอบ ซงเปนการสะทอนใหเหนวานกเรยนเกดความคด

สรางสรรค และมแนวคดเปนของตนเองในการประมวลขอมลเพอเลอกการน าเสนอดวยผงกราฟก

112

ใหเชอมโยงกบเนอหาของวรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง ดงนนในดานความสามารถประมวล

ขอมลเกยวกบประเดนทคด ออกมาเปนผงกราฟกจงเปนกจกรรมทท าใหนกเรยนไดแสดงออกวาม

ความเขาใจเนอหาในบทเรยนอยางไร และคดอะไร ท าใหนกเรยนมโอกาสแลกเปลยนสงทเรยนร

ซงกนและกน โดยใชผงกราฟกเปนเครองมอในการน าเสนอ

ดานท 4 สามารถวเคราะหขอมลในการคดได กจกรรมในดานนจะเหนไดชดวานกเรยนยง

วเคราะหเปนรายบคคลไมได แตเมอใหนกเรยนรวมกนท าเปนรายกลมนกเรยนพยายามชวยกนใน

การวเคราะหเหตการณตาง ๆ ทเกดขนในวรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง จะเหนไดวานกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 1 ยงเดกเกนไปทจะวเคราะหขอมลจากตวบททเปนรอยกรอง ผวจยจงให

ประเดนในการวเคราะหแกนกเรยนเพอใหนกเรยนเกดความทาทายในการหาค าตอบ เชน เสนทาง

การเดนทางไปนมสการเจดยภเขาทอง สภาพสงคมไทยในสมยทเกดวรรณคด วฒนธรรมความเชอ

เปนตน และพยายามกระตนใหนกเรยนฝกการวเคราะห วพากษอยางงาย ๆ โดยใหนกเรยนท าใบ

งานเปนผงตาง ๆ ดงท บรรเทา กตตศกด (2527, 137) ไดกลาวไวเกยวกบการพฒนาการสอน

วรรณคดวา ครตองพยายามสอนใหนกเรยนเขาถงวรรณคดโดยการใหนกเรยนฝกคดวเคราะห

วจารณวรรณคด หรอการวพากษ แทนการมงใหนกเรยนทองศพทหรออานท านองเสนาะเพยงอยาง

เดยว

ดานท 5 สามารถประเมนขอมลได นกเรยนสามารถประเมนขอมลไดจากการทครแสดงผง

กราฟก จะเหนไดวานกเรยนสามารถเขาใจผงทครแสดงใหดหนาชนเรยน หรอสามารถพดน าเสนอ

ขอมลทเปนผลงานของตนเอง และกลมหนาชนเรยนได รวมทงยงวภาควจารณในการน าเสนอ

ผลงานของเพอนในชนเรยน ในประเดนตาง ๆ ทบกพรองและขาดหายในผงกราฟกทสรางขน ท า

ใหผงกราฟกทนกเรยนสรางมความสมบรณขน

ดานท 6 สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล นกเรยนสามารถสรางผงกราฟกเพอ

แสดงขอมลสนบสนนใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมลไดเรวขนหลงจากทครใหท าชนงาน

แสดงขอมลประกอบในการตดสนใจอยางเปนล าดบขนตอน สามารถบอกและพจารณาขอมล

เหตการณ การกระท าของตวละครในวรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง ไดวาดหรอไมดอยางไร ม

การคดเปนระบบ ผวจยสงเกตไดจากการน าเสนองาน การตอบค าถาม พบวานกเรยนเขาใจการ

กระท าของตวละคร และเหตการณทปรากฏในเนอเรองมากขน

113

ดานท 7 สามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดได การสรางผงกราฟกท าใหเหน

วานกเรยนมการเชอมโยงขอมล ประสบการณการเรยนรแลวถายทอดออกมาเปนความคดรวบยอด

สดทายนกเรยนสามารถเลอกและตดสนใจไดวาจะท าอยางไร หากประสบหรอตองเผชญอยใน

สถานการณเชนเดยวกบเนอเรองในวรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง ซงจะตองผานการพจารณา

ปจจยรอบดาน จนกระทงน าบทเรยนทไดมาเชอมโยงและใชใหเหมาะกบชวตจรงอนเปน

จดมงหมายส าคญของการคดอยางมวจารณญาณ ดงท ทศนา แขมมณ (2548, 114-115) ไดกลาววา

การคดอยางมวจารณญาณมจดมงหมายเพอใหไดความคดทรอบคอบสมเหตสมผล ผานการพจารณา

ปจจยรอบดานอยางกวางขวาง ลกซง และผานการพจารณากลนกรอง ไตรตรอง ทงทางดานคณ

และโทษคณคาทแทจรงของสงนน ๆ นกเรยนสวนใหญสามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดน

ทคดไดถกตองมากยงขน จากการท าใบงานท 8 เรองถอดรหสชวตสการน าไปใช นกเรยนสามารถ

สรางผงกราฟกทสอดคลองกบเนอหาในการน าเสนอขอมลดวยตนเอง โดยมประเดนหลกและ

ประเดนยอยมาประกอบการคดและการตดสนใจของนกเรยน แสดงดงภาพ

114

ภาพท 15 การสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดของนกเรยน

จะเหนไดวา การคดอยางมวจารณญาณตามแนวคดของ ทศนา แขมมณ ทง 7 ดาน ทได

กลาวมาแลวนน มล าดบขนตอนของการคดทชดเจนพอทจะชวยใหเหนระดบความสามารถของการ

คดอยางเปนขนตอน ตงแตการก าหนดเปาหมายจนกระทงถงระดบการประเมนคาทน ามาสการ

ตดสนใจของผเรยนอยางมเหตผลและเชอถอไดจากชดขอมลทไดรบ อกทงแนวคดทง 7 ดาน

สามารถสะทอนใหเหนแนวคดดงกลาวดวยเทคนคการสอนโดยใชผงกราฟกทน าเสนอขอมลทเปน

นามธรรมใหเปนรปธรรม เปนล าดบขนตอนสามารถอธบายและน าเสนอขอมลออกมาในรปแบบ

กราฟกชนดตาง ๆ โดยเฉพาะในการศกษาวรรณคดทเปนเครองมอการสอสารทางความคดโดยใช

ภาษาเปนวสด สอดคลองกบ ธรพงศ แกนอนทร (2557) ทไดอธบายวาการคดอยางมวจารณญาณ

นนมความส าคญมาก แตจากการศกษาเอกสารทเกยวของพบวานกวชาการยงมแนวคดเกยวกบการ

คดอยางมวจารณญาณไมสอดคลองกน ผวจยจงจ าเปนตองศกษาแนวคดเกยวกบการคดอยางม

วจารณญาณทจะน ามาศกษาไมใหเหลอมล ากบการคดประเภทอน ไมกวางและไมแคบจนเกนไป

2. การศกษาระดบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการ

เรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก ผลการศกษาระดบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยน

หลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก โดยมนกเรยนทงหมด 30 คน คะแนนทไดจาก

การท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธสงสด (Max) เทากบ 20 คะแนน และคะแนนนอยสด (Min) เทากบ

13 คะแนน จ านวนนกเรยนมระดบผลสมฤทธเรยงตามล าดบมากไปหานอยดงน ผลสมฤทธใน

115

ระดบดเยยม จ านวน 16 คน คดเปนรอยละ 53.33 ระดบดจ านวน 10 คน คดเปนรอยละ 33.33 และ

ระดบพอใช 4 คน คดเปนรอยละ 13.33 โดยจ านวนนกเรยนทมระดบผลสมฤทธทระดบดขนไป

จ านวน 26 คน คดเปนรอยละ 87 และระดบต ากวาด จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 13 และการ

เปรยบเทยบผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนค

ผงกราฟกระหวางกอนเรยนและหลงเรยน ผลการวจยพบวานกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใช

เทคนคผงกราฟก มคะแนนผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทยหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางม

นยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ทงนอาจเปนเพราะเทคนคการใชผงกราฟก เปนวธการจดการเรยนร

ทชวยใหผเรยนไดฝกทกษะพฒนาความสามารถในการเชอมโยงความรทไดเรยนใหมใหสมพนธกบ

โครงสรางความรทมอยเดม โดยการน าความรใหมมาจดระเบยบใหเขากบความรเดมและเมอเกด

การผสมผสานความรเขาดวยกนแลวจะสามารถวเคราะหแยกแยะขอมลเปนเนอหาหลก เนอหายอย

ของขอมล ท าใหผเรยนเหนภาพขอมลและสามารถคดวเคราะหขอมลไดสะดวก ละเอยดและชดเจน

ซงเหนไดจากการท ากจกรรมในการจดกระบวนการเรยนร ผวจยไดจดกจกรรมและกระบวนการ

เรยนรโดยใหผเรยนไดสรางผงกราฟกหลายรปแบบ จงท าใหนกเรยนไดพฒนาทกษะในการเรยน

วรรณคดไทย เรองนราศภเขาทอง นกเรยนมการเปลยนแปลงพฤตกรรมทางการเรยนร โดยแสดง

ออกมาทง 3 ดาน คอ ดานพทธพสย ดานจตพสย และดานทกษะพสย ซงวดไดจากการท า

แบบทดสอบ การสงเกตพฤตการณในการท างาน และชนงานของนกเรยน การเปลยนแปลง

ดงกลาวจงท าใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนทดขน ดงท พมพนธ เดชะคปต (2544, 129-

130) กลาววา การใชผงกราฟก เปนการฝกทกษะผเรยนใหใชการวเคราะห การสงเคราะห การ

ประเมน ฯลฯ ชวยใหผเรยนเขาใจสงทเรยนและมการเปลยนแปลงพฤตกรรมทางดานการเรยนรท า

ใหผเรยนมผลสมฤทธทดขน เพราะผเรยนไดใชความคดในการจดกระท ากบขอมล ซงท าใหเกด

ความเขาใจอยางแทจรง และสอดคลองกบงานวจยของ สารศา ชมมงคล (2552) ไดศกษาผลการใช

รปแบบการสอนแบบโฟรแมทโดยเนนเทคนคผงกราฟกในการสอนวรรณคดไทย ผลการวจยพบวา

นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชรปแบบการสอนแบบโฟรแมทโดยเนนเทคนคผงกราฟก ม

ผลสมฤทธและเจตคตตอการเรยนวรรณคดไทย หลงเรยนสงขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ

0.01

116

3. การศกษาความคงทนในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการจดการเรยนร

โดยใชเทคนคผงกราฟก ผลการวจยพบวานกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

มความคงทนในการเรยนวรรณคดไทย อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 อาจเปนเพราะผง

กราฟกมประโยชนตอผเรยน ชวยใหผเรยนเขาใจเนอหาในสงทเรยนไดงายขน ผเรยนมการ

จดระบบความคดทเปนนามธรรมใหออกมาเปนรปธรรม โดยการสรางภาพ สญลกษณ เสน ส

เปนตน ในการสรางตวแทนทางความคด ดงท ไสว ฟกขาว (2544, 152) ไดกลาววา การจดการ

เรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกท าใหผเรยนสามารถเขาใจ และเขาถงประสบการณดวยตนเอง จาก

การพยายามท าความเขาใจ สรางความหมายกบเหตการณและประสบการณโดยใชกระบวนการคด

เพอแปลความหมายในสงทเรยนดวยการสรางองคความรดวยตนเอง (Constructivism) อกทงการ

จดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกท าใหผเรยนสามารถเชอมโยงระหวางมโนทศนเดมและมโน

ทศนใหมของนกเรยนใหสมพนธกนถอเปนการเรยนรอยางมความหมาย (Meaningful Learning)

(สวทย มลค า และอรทย มลค า 2547, 128) และผงกราฟกยงเปนอกเทคนคหนงทนกเรยนไดมการ

ประมวลขอมล (Information Processing) อนเปนกจกรรมทางดานสมองของมนษยในการเกบ การ

รบ และการใชขอมล (สมชาย รตนทองค า 2550, 11) ซงเปนขอมลทเกดจากการเรยนรในการท า

กจกรรมในชนเรยน สงผลใหองคความรดงกลาวยงคงอยในความจ าระยะยาว และนกเรยนสามารถ

เรยกคน (Retrieval) ไดโดยงาย ดวยเหตนการสรางตวแทนทางความคดทมความหมายตอตนเอง

หรอการสรางผงกราฟกจงสงผลตอความคงทนในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยนหลงไดรบการ

จดการเรยนร สอดคลองกบงานวจยของ มาชว (Mazure 2001) ทไดศกษาผลของการใชผงกราฟก

เพอการระลกไดและทศนคตทมตอการเรยนของนกเรยน โดยกลมทดลองสอนดวยผงกราฟก และ

กลมควบคมสอนดวยวธสอนปกต ผลการวจยพบวา การสอนอานดวยผงกราฟกชวยใหผเรยนม

ความคงทนในการจ าและมทศนคตทดตอการเรยนสงกวาการสอนอานดวยวธการปกต

นอกจากนการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกยงเปนการจดกจกรรมการ

เรยนรทใหผเรยนไดท ากจกรรมกลม มการอภปรายแสดงความคดเหน มการท างานรวมกน มการ

ปรกษาหารอและชวยเหลอกน ท าใหผเรยนเกดความสนกสนานในการท างาน โดยเฉพาะการสราง

ผงกราฟกวเคราะหขอมลเปนกลม จากการสงเกตพบวา ผเรยนจะท างานอยางมความสขและ

สนกสนานเพราะผเรยนไดรวมกนคด รวมกนออกแบบและสรางผงกราฟกตามความตองการลงใน

117

ใบงาน หรอกระดาษชารตแผนใหญ พรอมทงชวยกนตกแตงดวยสไมและปากกาเคมหลากหลายส

ซงท าใหผเรยนเกดการเพลดเพลนท างานกนอยางขะมกเขมน ผวจยจงคดวา ความสข ความ

สนกสนานในการเรยนนาจะเปนอกอยางหนงทสงผลใหผเรยนประทบใจและสงผลตอความคงใน

ในการเรยนร ดงท อรยา คหา (2552) กลาววา หากนกเรยนมความสขในการเรยนร จะสงผลให

อยากเรยนรและสามารถจดจ าบทเรยนไดเรวและงายดาย ความรทเกดในขณะเรยนอยางมความสข

จะคงทนอยไดนาน

กลาวโดยสรป ผลการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกมผลตอระดบการคด

อยางมวจารณญาณ และพบวาหลงเรยนนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากอนเรยน อกทง

เทคนคดงกลาวยงสงผลตอความคงทนในการเรยนอกดวย ดวยเหตทวาเทคนคผงกราฟกทผวจย

น ามาจดกจกรรมการเรยนรนนมหลายแบบ นกเรยนมความสขในการท ากจกรรม เพราะไดมสวน

รวมในการท ากจกรรม การน าเสนอขอมล ซงสอดคลองกบการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยน

เปนส าคญ ดงนนเทคนคผงกราฟกจงเปนอกเทคนคหนงทสามารถน ามาใชในการจดการเรยนรวชา

วรรณคดไทย เรองนราศภเขาทองไดเปนอยางด

ปญหาทพบในการวจย

การด าเนนการวจยในครงนถงแมนวาผวจยไดท าตามแผนในการทดลองตามขนตอนท

ก าหนดแตยงมปญหาและอปสรรคคอ กจกรรมการเรยนไมสมพนธกบเวลาเรยน กลาวคอ ผวจยจด

เวลาในการทดลองไว 16 คาบ แตการจดกจกรรมในชวงแรกตองใชเวลานานเพราะเปนการฝกให

ผเรยนมวจารณญาณในการคดโดยใชผงกราฟกสอความคดอยางมวจารณญาณ ทง 7 ดาน ตาม

แนวคดของ ทศนา แขมณ ซงผเรยนสวนใหญขาดทกษะการคดจงไมสามารถสอความคดออกมา

เปนภาพได และเมอใหผเรยนฝกเลอกผงดวยตนเองผเรยนเกดความสบสนและตองใชเวลานานใน

การอธบาย แนะน า เพอท าความเขาใจ ดงนนเมอก าหนดใหผเรยนท างาน ผเรยนจงไมสามารถ

ท างานไดส าเรจทนเวลาได ผวจยจงแกปญหาโดยใหผเรยนท าเปนการบานนอกเวลาเรยนแลวน ามา

สงซงไมมผลตอการเกบคะแนน

118

ขอเสนอแนะ

ผวจยมขอเสนอแนะซงอาจจะเปนประโยชนในดานการเรยนการสอนและการท าวจยครง

ตอไปดงตอไปน

1. ขอเสนอแนะในดานการเรยนการสอน

1.1 การจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกนน ควรใหนกเรยนมความรความ

เขาใจเกยวกบวธการสรางผงกราฟกแบบตาง ๆ ใหมาก เพราะจะท าใหนกเรยนสามารถสรางผง

กราฟกไดตามเวลาทก าหนด และมความถกตองยงขน

1.2 ในกจกรรมการสรางผงกราฟก ควรใหนกเรยนท าเปนรายกลมกอนทจะให

นกเรยนท าเปนรายบคคล เพราะเมอนกเรยนเกดความไมเขาใจในการสรางผงกราฟกนกเรยน

สามารถปรกษาเพอนภายในกลมได จะท าใหนกเรยนใชเวลาและสรางผงกราฟกไดงายขนเมอท า

เปนรายบคคล

1.3 การจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกทมตอการคดอยางมวจารณญาณนน

ควรจดกจกรรมใหเหมาะสมกบระดบความสามารถในการคดของนกเรยน เพราะหากระดบ

ความสามารถในดานการคดยากเกนไป อาจจะท าใหนกเรยนเกดความเบอหนาย และลดความ

กระตอรอรนในการคด อนจะสงผลตอการท ากจกรรมตอไป

1.4 การพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณจ าเปนอยางยงทจะตองพฒนาให

เกดขนแกนกเรยน โดยเฉพาะนกเรยนในระดบมธยมศกษาตอนตน ครในฐานะผสอนควรเลอกวา

จะใชแนวคดของการคดอยางมวจารณญาณของผเชยวชาญทานใด เพอจะไดสะทอนผลการคดได

ชดเจน

1.5 บรรยากาศในการเรยนการสอนตองมความเปนกนเอง ครควรมบคลกภาพใน

ความเปนประชาธปไตยสง และเปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงความคดเหนและย วยใหเกดความ

คดเหนทแตกตางกนหรอมการโตแยงหาเหตผลอยเสมอ เพอน าไปสการน าเสนอมมมองท

หลากหลายในประเดนปญหา และการตดสนใจอยางเหมาะสม ตามขนตอนของการคดอยางม

วจารณญาณ

119

2. ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

2.1 ควรมการศกษาผลการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกกบตวแปรอน ๆ ท

นอกเหนอจากการคดอยางมวจารณญาณ เชน การคดอยางสรางสรรค การคดวเคราะห การคด

บรณาการ เปนตน

2.2 ควรน าเทคนคการจดการเรยนรโดยใชผงกราฟกไปพฒนาทกษะดานอน ๆ ท

นอกเหนอจากวรรณคดไทย เชน ทกษะการ ฟง พด อาน เขยน

2.3 ควรมการศกษาความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณโดยใชเทคนคผง

กราฟกในการเรยนวรรณคดกบนกเรยนในระดบชนอน ๆ ทนอกเหนอจากนกเรยนชนมธยมศกษาป

ท 1

2.4 ควรมการศกษาเปรยบเทยบผลการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกในการ

เรยนวรรณคดไทย กบรปแบบการสอนแบบอน ๆ

2.5 ควรมการน าทฤษฎ หรอแนวคดของการคดอยางมวจารณญาณของนก

การศกษาทานอนทนอกเหนอจากแนวคดของ ทศนา แขมมณ มาศกษาหรอท าการวจยในการสอน

วรรณคดไทย

2.6 ควรน าแนวคดการคดอยางมวจารณญาณทง 7 ดาน ของ ทศนา แขมมณ

มาศกษาระดบความสามารถเปนรายดาน

120

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ:

โรงพมพครสภาพลาดพราว.

กระทรวงศกษาธการ. 2551. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551.

กรงเทพฯ: โรงพมพชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจ ากด.

กระทรวงศกษาธการ. 2556. รายงานผลการตดตามและประเมนความกาวหนาการจดการศกษา

มธยมศกษา ปการศกษา 2556. ส านกบรหารงานการมธยมศกษาตอนปลาย

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน.

กตญญ ชชน. 2543. ความรเบองตนเกยวกบวรรณคดไทย. กรงเทพฯ: ส านกพมพโอเดยนสโตร.

กหลาบ มลลกะมาส. 2517. ประวตวรรณคด. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

กลมงานวดผลและประเมนผลการจดการศกษากลมนเทศ ตดตาม และประเมนผลการจดการศกษา.

รายงานการวเคราะหผลสมฤทธทางการเรยน ปการศกษา 2556.

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 15.

ไกรยทธ ธรตยาคนนท. 2539. การพฒนาแบบวดลกษณะการคด ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษา

ปท 4-6. วทยานพนธ ครศาสตรดษฎบณฑต บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

จตมา นาควรรณ. 2544. ผลของการสอนเขยนโดยเทคนคระดมสมองและผงความคดทมตอ

ความสามารถในการเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยนชนประถมศกษา. วทยานพนธ

ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต จฬาลาลงกรณมหาวทยาลย

ชาลณ เอยมศร. 2536. การพฒนาแบบสอบการคดวจารณญาณ ส าหรบนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 6. วทยานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ชดชนก เชงเชาว. 2539. วธวจยทางการศกษา. พมพครงท 3. ปตตาน: ฝายเทคโนโลยการศกษา.

121

ช านาญ เอยมส าอาง. 2539. การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและการคดอยางมวจารณญาณ

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนวชาสงคมศกษาโดยการสอนแบบสบสวน

สอบสวนเชงนตศาสตรกบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

เดชา จนทรศร. 2542. การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและการคดอยางมวจารณญาณของ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาพระพทธศาสนาโดยใชการสอนตามแนว

พทธศาสนากบกระบวนการกลมสมพนธ. ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรรวโรฒ.

ดวงมน จตรจ านงค. 2556. วรรณคดวจารณเบองตน. กรงเทพฯ: ประพนธสาสน.

ทศนย ศภเมธ. 2542. พฤตกรรมการสอนวชาภาษาไทยระดบมธยมศกษา. กรงเทพฯ:

โรงพมพราชภฎธนบร.

ทศนา แขมมณ. 2550. รปแบบการเรยนการสอน : ทางเลอกทหลากหลาย. พมพครงท 4.

กรงเทพฯ: ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

______. 2544. วทยาการดานการคด. กรงเทพฯ: เดอะมาสเตอรกรปแมเนจเมนท.

______. 2547. ศาสตรการสอน. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

______. 2548. รปแบบการเรยนการสอนทางเลอกทหลากหลาย. พมพครงท 3. กรงเทพฯ:

ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ธญญา ผลอนนต. 2550. Mind Map กบการศกษาและการจดการความร. กรงเทพฯ:

ส านกพมพขวญขาว.

ธดา โมสกรตน. 2541. เอกสารการสอนชดวชาภาษาไทย 2. พมพครงท 3. กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ธรพงศ แกนอนทร. 2557. ผลของการบรณาการการเรยนการสอนการคดอยางมวจารณญาณกบ

การเรยน การสอนปกตตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาระดบ

ปรญญาตร. ภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

น าผง มนล. 2545. ผลของการใชเทคนคผงกราฟกในการเรยนการสอนวชาโครงงานวทยาศาสตร

กบคณภาพชวตทมตอการใชระเบยบวธการทางวทยาศาสตร และความสามารถใน

122

การท าโครงงานวทยาศาสตรของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตน. วทยานพนธ

ครศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ประสาท อศรปรดา. 2538. สารตถะจตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: น าอกษรการพมพ.

บรรเทา กตตศกด. 2527. วรรณคดมรดก. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

______. 2527. การพฒนาการสอนวรรณคดไทยในโรงเรยน. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

พมพนธ เดชะคปต. 2544. การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ : แนวคด วธและ

เทคนคการสอน 2. กรงเทพฯ: บรษทเดอะมาสเตอรกรปแมเนจเมนท จ ากด.

เพญพศทธ เนคมานรกษ. 2537. การพฒนารปแบบพฒนาการคดอยางมวจารณญาณส าหรบ

นกศกษาคร. วทยานพนธ ครศาสตรดษฎบณฑต บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พรทพย ศรสมบรณเวช. 2547. การพฒนารปแบบการเรยนการสอนวรรณคดไทยตามทฤษฎการ

ตอบสนองของผอาน เพอเสรมสรางความสามารถดานการตอบสนองของวรรณคด

การอานเพอความเขาใจและการไตรตรองของนสตระดบบณฑต.

วทยานพนธครศาสตรดษฎบณฑต บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ไพฑรย สนลารตน. 2526. คดเปนตามนยแหงพทธธรรม. กรงเทพฯ:

โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

มลวลย สมศกด. 2540. รปแบบการสอนเพอพฒนาการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนใน

โครงการขยายโอกาสทางการศกษาขนพนฐาน. ปรญญานพนธการศกษาดษฎบณฑต

สาขาวชาการวจยและพฒนาหลกสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ยพน จนทรศร. 2546. ผลการใชเกมประกอบการสอนศพทภาษาองกฤษทมตอความสามารถในการ

เรยนรค าศพทและความคงทนในการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2. วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต(หลกสตรและการสอน). นครสวรรค: สถาบนราชภฏนครสวรรค. เยาวด วบลยศร. 2549. การวดผลและการสรางแบบทดสอบผลสมฤทธ. พมพครงท 5. กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

รง แกวแดง. 2541. ปฏวตการศกษาไทย. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: ส านกพมพมตชน.

รนฤทย สจจพนธ. 2544. วรรณคดศกษา. กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศรลกษณ แกวสมบรณ. 2543. ผลของการใชเทคนคผงกราฟกในการจดการเรยนการสอนวชา

123

วทยาศาสตรทมตอการน าเสนอขอความรดวยผงกราฟกและผลสมฤทธทางการเรยนของ

นกเรยน ชนมธยมศกษาตอนตน. วทยานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วรพร ปณตพงศ. 2544. ผลของการใชเทคนคผงกราฟกทมตอมโนทศนทางภมศาสตรและ

ความสามารถ ในการน าเสนอขอมลดวยผงกราฟกของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

โรงเรยนสาธตสงกดทบวงมหาวทยาลย. วทยานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต บณฑต

วทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วราภรณ ยมแยม. 2543. การศกษาพฒนาความคดวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5

โดยใชชดการสอน. ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วลย พานช. 2544. แผนผงกราฟกกบการเรยนการสอนสงคมศกษา. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วลย อรณ. 2526. ความคดวเคราะหวจารณส าหรบสงคมไทย. มหาวทยาลยราชภฎจนทรเกษม.

วเศษ ชนวงศ. 2544. แนวคดการจดการเรยนรทผเรยนเปนส าคญทสด. วารสารวชาการ : 35-37.

ไสว ฟกขาว. 2542. การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง. กรงเทพฯ:

ส านกพมพเอมพนธ.

______. 2544. หลกการสอนส าหรบครมออาชพ. กรงเทพฯ: ส านกพมพเอมพนธ.

______. 2549. แนวทางการใชแผนทความคด (MIND MAP) เพอพฒนาการเรยนร. กรงเทพฯ:

เอกสารประกอบการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยราชภฎจนทรเกษม.

สมฤทธ คลงภเขยว. 0452. การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความคงทนในการเรยนร.

วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน.

สารศา ชมมงคล. 2552. ผลการใชรปแบบการสอนแบบโฟรแมทโดยเนนเทคนคผงกราฟกในการ

สอนวรรณคดไทย ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. วทยานพนธ ศกษาศาสตร

มหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

สจรต เพยรชอบ. 2540. วธสอนภาษาไทยระดบมธยมศกษา. กรงเทพฯ:

ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

124

สรชย ขวญเมอง. 2522. วธสอนและการวดผล. เอกสารประกอบการสอน ฉบบท 214. กรงเทพฯ:

หนวยศกษานเทศกกรมการฝกหดคร. สพรรณ สวรรณจรส. 2543. ผลของการใชเทคนคแผนผงทางปญญาทมตอการคดอยางม

วจารณญาณของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2. วทยานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาจตวทยาการศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สกานดา ส.มนสทวชย. 2540. ผลของการใชกรอบมโนทศนในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

ทมตอความคงทนในการเรยน. วทยานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สวทย มลค า และอรทย มลค า. 2547. กลยทธการสอนคดอยางมวจารณญาณ. พมพครงท 2.

กรงเทพฯ: หางหนสวนภาพพมพ.

สปรยา ตนสกล. 2540. ผลของการใชรปแบบการสอนแบบการจดขอมลดวยแผนภาพทมตอ

ผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถทางการแกปญหา. วทยานพนธปรญญา

ดษฎบณฑต บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สนนทา สายวงศ. 2544. การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและการคดอยางมวจารณญาณ ของ

นกเรยน ชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษาดวยการสอนโดยใชเทคนคการคดแบบ

หมวกหกใบและการสอนแบบซนดเคท. ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สมชาย รตนทองค า. 2550. การจดประสบการณการเรยนรตามหลกการเรยนร. คณะศกษาศาสตร.

มหาวทยาลยนเรศวร.

สมนก ภททยธน. 2549. เทคนคการสอนและรปแบบการเขยนขอสอบ. กาฬสนธ:

ประสานการพมพ. เสาวลกษณ รตนชวงศ. 2551. ผลของการเรยนแบบรวมมอทมโครงสรางตางกนบนเวบดวย

กระดานสนทนาทมตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 5

ทมบคลกภาพตางกน. วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต. หลกสตรและการสอน บณฑต

วทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. อนพนธ ราศ. 0452. การศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความคงทนในการเรยนร

125

โดยการสอนดวยการใชแผนผงมโนมต. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต

มหาวทยาลยขอนแกน.

อมร ลมปนาทร. 2530. การศกษาการคดอยางมวจารณญาณเกยวกบบทบาทของตวละครในเรอง

มหาเวสสนดรชาดร กณฑกมาร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

อารยา คหา. 2552. จตวทยาเพอการด ารงชวต. ปตตาน : โครงการสนบสนนการผลตต ารา

มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

Ausuble, David P. 1968. Education Psychology: A Cognitive View. New York:

Holt Rinehart and Winston.

Buzan, T. and Buzan, B. 1997. The mind map book : Radiant thinking. London: BBC.

Dewey, J. 1933. How We Think. New York: D.C. Healt and Company.

Ennis, R.H., and Weir, E. 1985. The Ennis-Weir CT Essay Test. Pacific, Grove, California:

Midwest Publications.

______. 1985. Critical Thinking Skills and Teacher Education. ERIC Digest.3-88.

[Online] Available from: http://www.ericdigests.org/pre-929/critical.htm [2015 March 30]

Good, Carter V. 1973. Dictionary of Education. New York: Mcgraw-Hill Company.

Lumpkin, Canthia Rolen. 1990. Effect of Teaching Critical Thinking Skill on the

Critical Thinking Ability, Fifth and Sixth Grander (Fifth Graders).

Dissertation abstracts International.

Hilgard, Ernest R. 1962. Introduction of Psychlogy. New York: Harcourt Brace and World.

Hudgins, Bryce B. 1977. Learning and Thinking. Linios: F.E. Peacoch Publishers, Inc.

Mazare, Patricia Ann. 2001. The Value of organizers on recall and attitude of fifth-grade

social studies student (Thailand). Abstract from Proquest File

Mccrink, Carmen Lourdes Suarez. 2111. The Role of Innovation Teaching Methodology and

Leaning Style on Critical Thinking. Dissertation abstracts International.

Millet, Courtney Porteous. The effects of graphic organizers on reading comprehension

126

Achievement of second grade student (Thailand). Abstract from Proquest File

Novak, J. D., and Tyler, R. 1977. Theory of Education. New York: Cornell University Press.

Paul, R. 1993. “Critical thinking staff development: The lesson plan remodeling approach.”

In Critical Thinking. Santa Rosa, CA: Foundation for critical Thinking.

Sternberg, R.J. 1985. Beyond I.Q.: a triarchie theory of human intelligence.

New York: Cambridge University Press.

Watson, G., and Edward, M. Glaser. 1964. Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal

Manual for Ym and Zm. New York: Harcourt Brace and World.

127

ภาคผนวก

128

ภาคผนวก ก

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย

129

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย

1. รองศาสตราจารยมนตร มเนยม อาจารยประจ าภาควชาสารตถศกษา

คณะศลปศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ

2. ผชวยศาสตราจารยจรรตน สาครนทร อาจารยประจ าภาควชาการศกษา

สงกดโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยสงขลานครนทร

3. อาจารยเพลนพศ พรอมญาต คร อนดบ คศ. 2 กลมสาระการเรยนรภาษาไทย

โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา

สงกดเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 15

130

ภาคผนวก ข

หนงสอขอความอนเคราะหผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย

131

หนงสอขอความอนเคราะหผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย

132

133

134

ภาคผนวก ค

หนงสอขอความอนเคราะหเกบขอมล

135

หนงสอขอความอนเคราะหเกบขอมล

136

ภาคผนวก ง

เครองมอทใชในการวจย

1. แผนการจดการเรยนร / ใบความร / ใบงาน

2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธ

3. แบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

137

แผนการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

เรอง...นราศภเขาทอง

โดย

นายรณชย จนทรแกว

คร คศ.1

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย

โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 15

กระทรวงศกษาธการ

138

ผงการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

เรอง...นราศภเขาทอง

นราศภเขาทอง

แผนการจดการเรยนรท 1

เรอง...ประวตผแตง (จ านวน 2 ชวโมง)

มาตรฐาน/ตวชวด - ท 1.1 ,ม.1/2

- ท 3.1 ,ม.1/5

สาระการเรยนร - ครอบครว - การศกษา

- อปนสย

- ผลงาน

- ลกษณะค าประพนธ

ของสนทรภ

แผนการจดการเรยนรท 3

เรอง...ความเปนมาของเรอง

(จ านวน 2 ชวโมง)

มาตรฐาน ตวชวด - ท 2.1 ,ม.1/6

- ท 5.1 ,ม.1/2

สาระการเรยนร

- ภมหลงและความเปนมาของเรอง

- สภาพสงคมในยคทเกดวรรณคด

แผนการจดการเรยนรท 4

เรอง...วเคราะหเนอเรอง (จ านวน 5 ชวโมง)

มาตรฐาน/ตวชวด - ท 5.1 ,ม.1/1 ,ม.1/2

สาระการเรยนร

- ค าศพท

- ถอดน าประพนธ

- โวหารทปรากฏในเรอง

- เสนทางการเดนทางไปนมสการเจดย

- สภาพสงคมไทยในสมยนน

- วฒนธรรมความเชอ

- อารมณทปรากฏ

แผนการจดการเรยนรท 5

เรอง...การพนจคณคา (จ านวน 5 ชวโมง)

มาตรฐาน/ ตวชวด - ท 5.1 ,ม.1/1 ,ม.1/2

ม.1/3 ,ม.1/4

สาระการเรยนร

- ขอคดทไดจากเรอง

- คณคาทไดจากเรอง

- การน าขอคด /คณคามาประยกตใชในการ

ด ารงชวต

แผนการจดการเรยนรท 2

เรอง...ศลปะการแตงค าประพนธ (จ านวน 2 ชวโมง)

มาตรฐาน/ตวชวด - ท 4.1 ,ม.1/5

- ท 5.1 ,ม.1/5

สาระการเรยนร - การอานท านองเสนาะ

- กลอนสภาพ กลอนนราศ

- การแตงค าประพนธ

139

แผนการจดการเรยนรท 1

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย รายวชา ท 21101 ภาษาไทย

ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558

เรอง...ประวตผแตง (จ านวน 2 ชวโมง) ครผสอนนายรณชย จนทรแกว

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

ท 1.1 ใชกระบวนการอานสรางความรและความคดเพอน าไปใชตดสนใจ แกปญหาในการด าเนน

ชวต และมนสยรกการอาน ม.1/2 จบใจความส าคญจากเรองทอาน

ท 3.1 สามารถเลอกฟงและดอยางมวจารณญาณ และพดแสดงความร ความคด และความรสกใน

โอกาสตาง ๆ อยางมวจารณญาณและสรางสรรค ม.1/5 พดรายงานเรองหรอประเดนทศกษาคนควาจากการฟง การด และการสนทนา

จดประสงคการเรยนร

1. นกเรยนเลาประวตของสนทรภได

2. นกเรยนบอกผลงานทดเดนของสนทรภได

3. นกเรยนอธบายถงลกษณะการแตงค าประพนธของสนทรภได สมรรถนะในการคดอยางมวจารณญาณ

- สามารถก าหนดเปาหมายในการคดอยางถกตอง

- สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน

- สามารถประมวลขอมลเกยวกบประเดนทคด - สามารถวเคราะหขอมลในการคดได

- สามารถประเมนขอมลได

- สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล

- สามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดได

140

สาระส าคญ

การอานวรรณคดแตละเรองจ าเปนอยางยงทจะตองเรยนรประวตผแตง เพอจะไดเขาใจภมหลงและ

ประสบการณของผแตงทสะทอนทรรศนะในผลงาน อกทงยงเปนการยกยองชนชมและร าลกคณงามความด

ความรความสามารถของผแตงทไดสรางสรรคมรดกทางภาษาไวใหคนรนหลงไดศกษาเรยนร และเกดความ

ภมใจในฝมอคนไทย

สาระการเรยนร ประวตสนทรภ ดาน - ครอบครว

- การศกษา

- อปนสย

- ผลงาน

- ลกษณะค าประพนธของสนทรภ

การจดกระบวนการเรยนร

ชวโมงท 1

1. ครทกทายนกเรยนเพอเปนการเตรยมความพรอม หลงจากนนใหนกเรยนท าแบบทดสอบวดผล

สมฤทธกอนเรยนวรรณคดไทย เรอง...นราศภเขาทอง

2. ครแจงจดประสงคการเรยนร และเนอหาในหนวยการเรยนร เรอง...นราศภเขาทอง

ดวยผงมโนทศน (Concept Mapping) เพอแสดงความสมพนธของขอมลทศกษา ใหนกเรยนเขาใจ

องคประกอบของเนอหาดงกลาวทงหมด

ตวอยางผงมโนทศนเนอหาในหนวยการเรยนรเรอง...นราศภเขาทอง

การด ารงชวต

141

3. ครใหนกเรยนรวมกนเลาประวตของสนทรภตามขอมลทนกเรยนรจก ครรวบรวมขอมลในการ

เลาของนกเรยนเขยนเปนผงความคด (Mind map) ในกระดานเพอไมใหขอมลทนกเรยนน าเสนอซ ากน

4. ครและนกเรยนรวมกนสรปขอมลทไดจากผงความคด (Mind map) ในกระดานเปนหมวดหม

และหวขอส าคญ ๆ เกยวกบประวตของสนทรภ เชน ครอบครว การศกษา ผลงาน อปนสย ลกษณะค า

ประพนธของสนทรภ เปนตน

ตวอยางผงความคดเกยวกบประวตของสนทรภรภ

5. ครชนชมนกเรยนทตงใจและรวมกนท ากจกรรมดงกลาว

6. ครแจกใบความรท 1 เรอง...ประวตสนทรภ พรอมแจงใหนกเรยนไปอานมาลวงหนาเพอทจะมา

ท ากจกรรมในคาบตอไป

7. เปดโอกาสใหนกเรยนซกถามหากมขอสงสย

ชวโมงท 2

1. ครสนทนาซกถามเกยวกบประวตสนทรภในประเดนตอไปน

- เหตใดสนทรภจงไดรบสมญานามวาเปนกวสแผนดน

- ผลงานของสนทรภเรองใดทไดรบการยกยองวาเปนยอดแหงกลอนนราศ

- สนทรภมบคลกและลกษณะนสยอยางไร

เพอเตรยมความพรอมและส ารวจวานกเรยนไดอานทบทวนใบความรท 1 เรอง...ประวตของสนทรภ

หรอไม

2. นกเรยนรวมกนตอบค าถามทครตงขน ครอธบายเพมเตมในประเดนทขาดหาย

142

3. ครแบงกลมนกเรยนกลมละ 3-4 คนรวมกนสรปและน าเสนอประเดนส าคญเกยวกบประวตของ

สนทรภ โดยน ากระดาษ ส อปกรณเครองเขยนทครเตรยมไวใหสรางเปนผงเสนเวลา (Time Line /

Continuum Diagrams) เพอน าเสนอขอมลล าดบเหตการณตงแตสนทรภเกดจนกระทงเสยชวต นกเรยน

สามารถอานใบความรท 1 เรอง...ประวตของสนทรภ ประกอบในการท ากจกรรม

ตวอยางผงเสนเวลาประวตสนทรภตามล าดบเหตการณและชวงเวลา

4. เปดโอกาสใหนกเรยนซกถามหากมขอสงสย ครคอยใหค าแนะน านกเรยนในระหวางการท า

กจกรรม

5. สมนกเรยนบางกลมน าเสนอผลงานหนาชนเรยน เพอแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน

พรอมกบเสนอประเดนอน ๆ เพมเตมเพอความสมบรณของเนอหา

6. ครชนชมนกเรยนทใหความรวมมอ และอธบายในประเดนทขาดหาย หรอขอบกพรอง

สอ อปกรณ และแหลงการเรยนร

1. แบบทดสอบวดผลสมฤทธกอนเรยนวรรณคดไทย เรอง...นราศภเขาทอง

2. ใบความรท 1 เรอง...ประวตสนทรภ

3. ผงมโนทศน (Concept Mapping)

4. ผงความคด (Mind map)

5. ผงเสนเวลา (Time Line / Continuum Diagrams)

6. กระดาษ ส อปกรณเครองเขยน

7. หนงสอเรยนวรรณคดวจกษ

8. แผนการจดการเรยนร

143

การวดและประเมนผลการเรยนร

ประเดนการวด วธการ เครองมอ ความร (K)

- ครตรวจการสรางผงกราฟกของนกเรยน - ครสงเกตการตอบค าถามของนกเรยน - ครสงเกตการน าเสนอหนาชนเรยนของนกเรยน

- แบบการใหคะแนน - แบบสงเกตพฤตกรรม

ทกษะกระบวนการ (P) - ครสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน - ครสงเกตการท างานกลมของนกเรยน

- แบบสงเกตพฤตกรรม

คณลกษณะอนพงประสงค (A) - ครสงเกตการท างานกลมและการมสวนรวมของนกเรยน

- แบบสงเกตพฤตกรรม

144

ผลการใชแผนการจดการเรยนร

1. ผลการสอน .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ปญหา / อปสรรค .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

นกเรยนทตองดแลเปนพเศษ

ชอ - สกล ประเดนทตองดแล แนวทางแกไข

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

ลงชอ........................................................................ ( นายรณชย จนทรแกว ) ครผสอน วนท......................................

145

ขอเสนอแนะของหวหนางานบรหารวชาการ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ลงชอ........................................................................ ( นายไพโรจน ขวญคง ) หวหนากลมสาระการเรยนรภาษาไทย วนท......................................

บนทกผอ านวยการสถานศกษา........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ.................................................... ( นายสธานนท ทองนน ) รองผอ านวยการกลมบรหารวชาการ วนท.....................................

146

แผนการจดการเรยนรท 2

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย รายวชา ท 21101 ภาษาไทย

ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558

เรอง...ศลปะการแตงค าประพนธ (จ านวน 2 ชวโมง) ครผสอนนายรณชย จนทรแกว

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

ท 4.1 เขาใจธรรมชาตของภาษาและหลกภาษาไทย การเปลยนแปลงของภาษาและพลงของภาษา

ภมปญญาทางภาษา และรกษาภาษาไทยไวเปนสมบตของชาต

ม.1/5 แตงบทรอยกรอง

ท 5.1 เขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรมไทยอยางเหนคณคา และ

น ามาประยกตใชในชวตจรง ม.1/5 ทองจ าบทอาขยานตามทก าหนดและบทรอยกรองทมคณคาตามความสนใจ

จดประสงคการเรยนร

1. นกเรยนอานท านองเสนาะประเภทกลอนสภาพได

2. นกเรยนอธบายความแตกตางระหวางกลอนสภาพกบกลอนนราศได

3. นกเรยนแตงค าประพนธประเภทกลอนสภาพได

สมรรถนะในการคดอยางมวจารณญาณ

- สามารถก าหนดเปาหมายในการคดอยางถกตอง

- สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน

- สามารถประมวลขอมลเกยวกบประเดนทคด - สามารถวเคราะหขอมลในการคดได

- สามารถประเมนขอมลได

- สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล

- สามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดได

147

สาระส าคญ

การเรยนรการแตงค าประพนธ ผเรยนตองมพรสวรรคในดานการเรยบเรยงภาษาใหสะละสลวยแต

ทงนพรสวรรคสวนหนงมาจากการฝกทกษะเปนพนฐาน ผแตงค าประพนธตองเรยนรกฎเกณฑแหงการ

เรยบเรยงค า เพอใหเกดความงดงามไพเราะมคณคาดวยวรรณศลป ถาเราฝกท าสงใดภายใตเกณฑยอมน ามา

ซงความมระเบยบวนยในตนเองด าเนนชวตในสงคมไดอยางสงบสข ทงนนอกจากค าประพนธจะตองค านง

ในดานฉนทลกษณแลวนน การอานออกเสยงค าประพนธประเภทรอยกรองผอานตองอานถกตองทงดาน

อกขระ การเวนวรรคตอน ระดบสงต าของเสยงตามบรบทแหงเนอหา จงจะท าใหเกดอรรถรสและเพม

คณคาเดนชดทางดานวรรณศลป

สาระการเรยนร - การอานท านองเสนาะ

- กลอนสภาพ กลอนนราศ

- การแตงค าประพนธ

การจดกระบวนการเรยนร

ชวโมงท 1

1. ครอานท านองเสนาะใหนกเรยนฟง หลงจากนนถามนกเรยนวาเปนท านองเสนาะของค า

ประพนธประเภทใด เพราะอะไร

“ทงองคฐานรานราวถงเกาแฉก เผยอแยกยอดทรดกหลดหก

โอเจดยทสรางยงรางรก เสยดายนกนกนาน าตากระเดน

กระนหรอชอเสยงเกยรตยศ จะมหมดลวงหนาทนตาเหน

เปนผดมมากแลวยากเยน คดกเปนอนจจงเสยทงนน”

2. นกเรยนรวมกนตอบค าถาม ครแจงใหนกเรยนทราบวาท านองเสนาะทอานนนมลกษณะค า

ประพนธประเภทกลอนสภาพ มาจากเรอง...นราศภเขาทอง ซงเปนผลงานของสนทรภ

3. ครอธบายถงวธการอานท านองเสนาะ ครอานท านองเสนาะอกครง นกเรยนฝกอานตาม

4. ครขออาสาสมครนกเรยนทมความสามารถในการอานท านองเสนาะอานใหเพอนฟง 2-3 คน

นกเรยนในชนเรยนรวมกนสนทนา วจารณ และแสดงความคดเหนในการอานท านองเสนาะของเพอนถง

กลวธการอานท านองเสนะ ถกตอง หรอไมอยางไร

5. ครชนชมในความสามารถและความกลาแสดงออกแกนกเรยนทรวมกจกรรม

148

6. ครแสดงผงมโนทศน (Concept Mapping) ในการแตงค าประพนธประเภทกลอนสภาพ และ

กลอนนราศใหนกเรยนด พรอมกบอธบายถงฉนทลกษณและกลวธการแตงค าประพนธ

ตวอยางผงมโนทศนกลอนสภาพ

ตวอยางผงมโนทศนกลอนนราศ

7. เปดโอกาสใหนกเรยนซกถามหากมขอสงสย

8. ครแจกใบความรท 2 เรอง...ศลปะการแตงค าประพนธใหนกเรยนศกษาเพมเตม พรอมกบให

นกเรยนหาความแตกตางระหวางกลอนสภาพกบกลอนนราศลงในใบงานท 1 เรอง...ความเหมอนความตาง

ดวย ผงวงกลมซอน (Venn Diagrams) ทครแจกใหเปนการบานสงคาบตอไป

ชวโมงท 2

1. ครรวมสนทนาและอภปรายความเหมอนและความแตกตางระหวางกลอนสภาพกบกลอนนราศ

รวมกบนกเรยน โดยแสดงเปนผงวงกลมซอน (Venn Diagrams) หนากระดาน และเปดโอกาสใหนกเรยน

ซกถามหากมขอสงสยในประเดนดงกลาว

ตวอยางผงวงกลมซอนแสดงความเหมอนและความแตกตางระหวางกลอนสภาพกบกลอนนราศ

- เนอความมการ

บรรยายหรอพรรณนา

เรองใดกได

149

2. ครแสดงผงทชารต (T-Chart) เรองค าคลองจองใหนกเรยนดบนกระดาน พรอมถามนกเรยนวา

จากผงดงกลาวนกเรยนมขอสงเกตอยางไรเกยวกบค าคลองจองขางตน

ตวอยางผงทชารตค าคลองจอง

3. นกเรยนรวมกนตอบค าถาม ครอธบายเพมเตมถงขอสงเกตและความส าคญเกยวกบค าคลองจอง

ในการแตงกลอนสภาพ

4. ครใหนกเรยนสงเกตค าคลองจองทเปนสมผสสระ และสมผสอกษรจากเรอง...นราศภเขาทอง

พรอมกบเขยนรวบรวมเปนผงทชารต (T-Chart) เปนตวอยางใหนกเรยนเหนบนกระดาน ตวอยางผงทชารตค าคลองจองจากเรอง...นราศภเขาทอง

5. นกเรยนท าใบงานท 2 เรอง...ค าคลองจอง ดวยผงทชารต (T-Chart) ทครแจกให ครเฉลยค าตอบ

อธบายเพมเตม

6. นกเรยนซกถามหากมขอสงสย

7. ครใหการบานนกเรยนท าใบงานท 3 เรองการแตงค าประพนธ สงในคาบตอไป

สขสม ซกซน ศกษา

150

สอ อปกรณ และแหลงการเรยนร

1. ใบความรท 2 เรอง...ศลปะการแตงประพนธ

2. ใบงานท 1 เรอง...ความเหมอนความตาง

3. ใบงานท 2 เรอง...ค าคลองจอง

4. ใบงานท 3 เรอง...การแตงค าประพนธ

5. ผงมโนทศน (Concept Mapping)

6. ผงทชารต (T-Chart)

7. ผงวงกลมซอน หรอเวนนไดอะแกรม (Venn Diagrams)

8. หนงสอเรยนวรรณคดวจกษ

9. แผนการจดการเรยนร

การวดและประเมนผลการเรยนร

ประเดนการวด วธการ เครองมอ ความร (K)

- ครตรวจการท าใบงานของนกเรยน - ครสงเกตการตอบค าถามของนกเรยน - ครสงเกตการน าเสนอหนาชนเรยนของนกเรยน

- แบบการใหคะแนน - แบบสงเกตพฤตกรรม

ทกษะกระบวนการ (P) - ครสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน - ครสงเกตการท างานกลมของนกเรยน

- แบบสงเกตพฤตกรรม

คณลกษณะอนพงประสงค (A) - ครสงเกตการท างานกลมและการมสวนรวมของนกเรยน

- แบบสงเกตพฤตกรรม

สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน

151

ผลการใชแผนการจดการเรยนร

1. ผลการสอน .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ปญหา / อปสรรค .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

นกเรยนทตองดแลเปนพเศษ

ชอ - สกล ประเดนทตองดแล แนวทางแกไข

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

ลงชอ........................................................................ ( นายรณชย จนทรแกว ) ครผสอน วนท......................................

152

ขอเสนอแนะของหวหนางานบรหารวชาการ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ลงชอ........................................................................ ( นายไพโรจน ขวญคง ) หวหนากลมสาระการเรยนรภาษาไทย วนท......................................

บนทกผอ านวยการสถานศกษา........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ.................................................... ( นายสธานนท ทองนน ) รองผอ านวยการกลมบรหารวชาการ วนท.....................................

153

แผนการจดการเรยนรท 3

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย รายวชา ท 21101 ภาษาไทย

ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558

เรอง...ความเปนมาของเรอง (จ านวน 2 ชวโมง) ครผสอนนายรณชย จนทรแกว

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

ท 2.1 ใชกระบวนการเขยนสอสาร เขยนเรยงความ ยอความ และเขยนเรองราวในรปแบบตาง ๆ

เขยนรายงานขอมลสารสนเทศและรายงานการศกษาคนควาอยางมประสทธภาพ ม.1/6 เขยนแสดงความคดเหนเกยวกบสาระจากสอทไดรบ

ท 5.1 เขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรมไทยอยางเหนคณคา และ

น ามาประยกตใชในชวตจรง ม.1/2 วเคราะหวรรณคดและวรรณกรรมทอานพรอมยกเหตผลประกอบ

จดประสงคการเรยนร

1. นกเรยนอธบายภมหลงและความเปนมาของเรองได

2. นกเรยนบอกสภาพสงคมทปรกกฎในเรองนราศภเขาทองได

สมรรถนะในการคดอยางมวจารณญาณ

- สามารถก าหนดเปาหมายในการคดอยางถกตอง

- สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน

- สามารถประมวลขอมลเกยวกบประเดนทคด - สามารถวเคราะหขอมลในการคดได

- สามารถประเมนขอมลได

- สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล

- สามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดได

154

สาระส าคญ

การศกษาเนอหาของวรรณคด ผเรยนตองรภมหลงและความเปนมาของเรองราวเหลานน โดย

ศกษาควบคไปกบสภาพสงคมในยคทเกดวรรณคดเรองนขนแลวน ามาพจารณาถงจดเดนจดดอยของเรอง

น ามาประยกตใชใหเกดประโยชนตอตนเองและตอสงคมปจจบน

สาระการเรยนร

- ภมหลงและความเปนมาของเรอง

- สภาพสงคมในยคทเกดวรรณคด

การจดกระบวนการเรยนร

ชวโมงท 1

1. ครทกทายและสนทนาซกถามนกเรยนถงประวตของสนทรภ และชวงเวลาชวตของสนทรภใน

แตละรชกาลวาเปนอยางไร เพอเปนการทบทวนความรเดมจากการเรยนเรอง...ประวตผแตง

2. นกเรยนรวมกจกรรมและสนทนาแสดงความคดเหน ครรวบรวบประเดนตาง ๆ ทนกเรยน

น าเสนอแบงตามชวงรชกาลเปนผงขนบนได (Ladder) ไวบนกระดาน

ตวอยางผงขนบนไดประวตของสนทรภตามชวงรชกาล

3. ครชนชมนกเรยนและใหก าลงใจนกเรยนทรวมกจกรรม

155

4. หลงจากนนใหนกเรยนตงขอสงเกตวาเพราะเหตใดสนทรภจงแตง เรอง...นราศภเขาทองในสมย

รชกาลท 2 พรอมบอกเหตผลประกอบโดยใหนกเรยนท าเปนการบานลงในใบงานท 4 เรอง...ความเปนมา

ของเรอง เปนผงกางปลา (Fishbone Map) สงคาบตอไป

ตวอยางผงกางปลาแสดงเหตผลการแตงเรอง...นราศภเขาทองของสนทรภ

5. เปดโอกาสใหนกเรยนซกถามหากมขอสงสย

ชวโมงท 2

1. ครสมนกเรยน 3-4 คนน าเสนอการท าใบงานหนาชนเรยน

2. ใหนกเรยนในชนเรยนรวมกนแสดงเหตผลทแตกตางจากเพอน ๆ เกยวกบสาเหตทสนทรภแตง

เรอง...นราศภเขาทองขนในสมยรชการท 2

3. นกเรยนรวมกนอภปรายและสนทนาในประเดนดงกลาว

4. ครชนชนนกเรยนทใหความรวมมอในการท ากจกรรม พรอมอธบายเพมเตมในประเดนความ

เปนมาสภาพทางสงคมในยคทเกดวรรณคดใหนกเรยนฟงอกครง เพอเปนการสรปองคความร

5. เปดโอกาสใหนกเรยนซกถามในประเดนทสงสย

6. นกเรยนแกไขใบงานท 4 เรอง..ความเปนมาของเรองเพมเตมใหสมบรณสงคร

156

สอ อปกรณ และแหลงการเรยนร

1. ใบงานท 4 เรอง...ความเปนมาของเรอง

2. ผงขนบนได (Ladder

3. ผงกางปลา (Fishbone Map)

4. หนงสอเรยนวรรณคดวจกษ

5. แผนการจดการเรยนร

การวดและประเมนผลการเรยนร

ประเดนการวด วธการ เครองมอ ความร (K)

- ครตรวจการท าใบงานของนกเรยน - ครตรวจการสรางผงกราฟกของนกเรยน - ครสงเกตการตอบค าถามและการสนทนาของนกเรยนกบครผสอน - ครสงเกตการน าเสนอหนาชนเรยนของนกเรยน

- แบบการใหคะแนน - แบบสงเกตพฤตกรรม

ทกษะกระบวนการ (P) - ครสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน - แบบสงเกตพฤตกรรม คณลกษณะอนพงประสงค (A) - ครสงเกตการมสวนรวมของ

นกเรยน - แบบสงเกตพฤตกรรม

157

ผลการใชแผนการจดการเรยนร

1. ผลการสอน .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ปญหา / อปสรรค .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

นกเรยนทตองดแลเปนพเศษ

ชอ - สกล ประเดนทตองดแล แนวทางแกไข

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

ลงชอ........................................................................ ( นายรณชย จนทรแกว ) ครผสอน วนท......................................

158

ขอเสนอแนะของหวหนางานบรหารวชาการ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ลงชอ........................................................................ ( นายไพโรจน ขวญคง ) หวหนากลมสาระการเรยนรภาษาไทย วนท......................................

บนทกผอ านวยการสถานศกษา........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ.................................................... ( นายสธานนท ทองนน ) รองผอ านวยการกลมบรหารวชาการ วนท.....................................

159

แผนการจดการเรยนรท 4

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย รายวชา ท 21101 ภาษาไทย

ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558

เรอง...วเคราะหเนอเรอง (จ านวน 5 ชวโมง) ครผสอนนายรณชย จนทรแกว

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

ท 5.1 เขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรมไทยอยางเหนคณคา และ

น ามาประยกตใชในชวตจรง ม.1/1 สรปเนอหาวรรณคดและวรรณกรรมทอาน

ม.1/2 วเคราะหวรรณคดและวรรณกรรมทอานพรอมยกเหตผลประกอบ

จดประสงคการเรยนร

1. นกเรยนเลาเรองราวเหตการณตาง ๆ ทปรากฏในบทประพนธได

2. นกเรยนบอกเสนทางการเดนทางไปนมสการเจดยภเขาทองของสนทรภได

3. นกเรยนรวบรวมความเปรยบ (โวหาร) ทปรากฏในเรองได

4. นกเรยนอธบายสภาพสงคม วฒนธรรมความเชอทปรากฏในบทประพนธได

5. นกเรยนระบอารมณตาง ๆ ทปรากฏในบทประพนธได

สมรรถนะในการคดอยางมวจารณญาณ

- สามารถก าหนดเปาหมายในการคดอยางถกตอง

- สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน

- สามารถประมวลขอมลเกยวกบประเดนทคด - สามารถวเคราะหขอมลในการคดได

- สามารถประเมนขอมลได

- สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล

- สามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดได

160

สาระส าคญ

นราศภเขาทอง เปนบนทกการเดนทางของสนทรภ พรอมดวยหนพดบตรชายจากวดราชบรณะ

ผานสถานทตาง ๆ ทอยรมแมน าเจาพระยาจนถงจงหวดพระนครศรอยธยา นราศเรองนแตงขนเพอเปนท

ระลกในโอกาสทไดเดนทางไปนมสการเจดยภเขาทอง โดยมการกลาวถงพระมหากรณาธคณของ

พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยทมตอสนทรภ พรอมทงสอดแทรกขอคดและวถชวตของคนรมฝง

แมน าเจาพระยาไดอยางชดเจน

สาระการเรยนร

- ค าศพท

- ถอดน าประพนธ

- โวหารทปรากฏในเรอง

- เสนทางการเดนทางไปนมสการเจดยภเขาทองของสนทรภ

- สภาพสงคมไทยในสมยนน

- วฒนธรรมความเชอ

- อารมณทปรากฏ

การจดกระบวนการเรยนร

ชวโมงท 1

1. ครทกทายนกเรยนแลวแบงกลมนกเรยนกลมละ 3-4 คน หลงจากนนใหนกเรยนจบสลากหวขอ

ในการศกษาจากหนงสอเรยนพรอมแสดงตวอยางการใชผงกราฟก ดงตอไปน

- ค าศพท ผงทชารต (T-Chart)

- ถอดค าประพนธ ผงเรยงล าดบ (Event Chain)

161

- เสนทางการเดนทางไปนมสการเจดยภเขาทองของสนทรภ ผงวฎจกร (Cyclical Map)

- สภาพสงคมไทยในสมยนน ผงมโนทศน (Concept Mapping)

- วฒนธรรมความเชอ ผงใยแมงมม (Spider Map)

2. ใหนกเรยนรวมกนศกษาตามหวขอทรบผดชอบ สรปเนอหาประเดนส าคญ โดยใชกระดาษ ส

อปกรณเครองเขยนทครแจกใหสรางเปนผงกราฟกตามหวขอทก าหนด พรอมน าเสนอหนาหองเรยนให

เพอนฟง

162

3. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามหากมขอสงสย

4. นกเรยนลงมอท ากจกรรม ครคอยใหค าปรกษา และกระตนใหนกเรยนมสวนรวมในการท า

กจกรรม

5. ครใหนกเรยนไปศกษาเพมเตม และท าชนงานใหสมบรณพรอมกบเตรยมตวน าเสนอหนาชน

เรยนในคาบตอไป ชวโมงท 2

1. ครทกทายสนทนากบนกเรยนถงปญหา อปสรรค ความพรอมในการท างานของนกเรยนในคาบ

ทแลวเพอเปนการเตรยมความพรอมกอนการน าเสนอหนาชนเรยน

2. นกเรยนแตละกลมน าเสนอหนาชนเรยนตามหวขอทรบผดชอบกลมละ 5 นาท

3. นกเรยนรวมกนสนทนาอภปรายในประเดนทเพอนในแตละกลมน าเสนอสวนทขาดหาย

เพมเตมใหสมบรณ

4. ชนชมใหก าลงใจนกเรยนในการรวมท ากจกรรม

5. ครอธบายและสรปบทเรยนอกครงในประเดนทบกพรอง

6. เปดโอกาสใหนกเรยนทสงสยซกถามประเดนตาง ๆ นกเรยนแตละกลมชวยกนแกไขชนงานให

สมบรณตามค าแนะน าของเพอนและคร

7. ครตดผลงานนกเรยนแตละกลมไวทบอรดหลงหองเรยนเพอใหนกเรยนศกษาเพมเตมในเวลา

วาง

ชวโมงท 3

1. ครทกทายและสนทนากบนกเรยนกอนใหนกเรยนจบคกนท าใบงานท 5 เรอง...อารมณในค า

กลอนเปนผงใยแมงมม (Spider Map) ภายในใบงานใหนกเรยนชวยกนคดลอกค ากลอนทปรากฏใน

เรอง...นราศภเขาทองทสอดคลองกบอารมณและความรสกตอไปนอยางละ 1 บท เหงาวาเหว นอยใจ

เสยใจ โกรธ เสยดาย ดใจ เลอมใสศรทธา ชนชม

ตวอยางผงใยแมงมมทสอดคลองกบอารมณและความรสก

163

2. เปดโอกาสใหนกเรยนซกถามหากมขอสงสยในการท าใบงาน

3. นกเรยนชวยกนท ากจกรรมดงกลาว ครคอยใหค าปรกษา

4. ครและนกเรยนรวมกนเฉลยใบงาน สนทนาแลกเปลยนความคดเหน ครอธบายเพมเตมใน

เนอหาดงกลาว

5. ชนชมนกเรยนทใหความรวมมอเปนอยางดในการท ากจกรรม

ชวโมงท 4

1. ครอานบทกลอนในนราศภเขาทองใหนกเรยนฟง

“มาถงบางธรณทวโศก ยามวโยคยากใจใหสะอน

โอสธาหนาแนนเปนแผนพน ถงสหมนสองแสนทงแดนไตร

เมอเคราะหรายกายเรากเทาน ไมมทพสธาจะอาศย

ลวนหนามเหนบเจบแสบคบแคบใจ เหมอนนกไรยงเรอยเอกา”

2. หลงจากนนถามนกเรยนวารสกอยางไรกบบทประพนธดงกลาว เมอนกเรยนอานแลวนกเรยน

เกดภาพในจตนาการ และมอารมณรวมไปกบค ากลอนขางตนหรอไม อยางไร

3. นกเรยนรวมกนสนทนาตอบค าถามและแสดงเหตผลในประเดนทครตงขน

4. ครชมเชยใหก าลงใจนกเรยนทรวมตอบค าถามและท ากจกรรม

5. ครอธบายเพมเตมใหนกเรยนฟงวาภาพทเกดขนในจตนาการเมออานบทกลอนนน คอโวหารซง

มความส าคญมากในการแตงค าประพนธโดยเฉพาะในนราศภเขาทอง ไปพรอม ๆ กบการใหนกเรยนดใบ

ความรท 3 เรอง...โวหารนารทครแจกให

6. ครใหนกเรยนจบคชวยกนหาโวหารชนดตาง ๆ ทปรากฏในเรอง...นราศภเขาทองอยางละ 3 บท

เพอสรางเปนผงมโนทศน (Concept Mapping) เปนการบานลงในใบงานท 6 เรอง...โวหารนาร สงคาบตอไป

ตวอยางผงมโนทศนเรอง...โวหาร

164

ชวโมงท 5

1. ครทกทายและสนทนากบนกเรยนถงปญหา อปสรรค ในการท าใบงานท 6 เรอง...โวหารนาร

นกเรยนสงใบงานท 6 เรอง...โวหารนาร

2. หลกจากนนขออาสาสมครนกเรยน 4-5 คน น าเสนอใบงานของตนเองใหเพอนฟงหนาชนเรยน

3. เพอนรวมชนเรยนรวมกนสนทนาพดคยแสดงความคดเหน วเคราะหพจารณาเหตผลถงการใช

โวหารจากบทประพนธทเพอนน าเสนอ

4. ครคอยกระตนใหนกเรยนรวมกนท ากจกรรม และชนชมนกเรยนทกลาแสดงออก

5. ครอธบายเพมเตมและสรปเนอหาทงหมดอกครง

6. เปดโอกาสใหนกเรยนซกถามหากมประเดนทสงสย

สอ อปกรณ และแหลงการเรยนร

1. ใบความรท 3 เรอง...โวหารนาร

2. ใบงานท 5 เรอง...อารมณในค ากลอน

3. ใบงานท 6 เรอง...โวหารนาร

4. ผงความคด (Mind Map)

5. ผงทชารต (T-Chart)

6. ผงเรยงล าดบ (Event Chain)

7. ผงวฎจกร (Cyclical Map)

8. ผงมโนทศน (Concept Mapping)

9. ผงใยแมงมม (Spider Map)

10. กระดาษ ส อปกรณเครองเขยน

11. หนงสอเรยนวรรณคดวจกษ

12. แผนการจดการเรยนร

165

การวดและประเมนผลการเรยนร

ประเดนการวด วธการ เครองมอ ความร (K)

- ครตรวจการท าใบงานของนกเรยน - ครตรวจการสรางผงกราฟกของนกเรยน - ครสงเกตการตอบค าถามและการสนทนาของนกเรยนกบครผสอน - ครสงเกตการน าเสนอหนาชนเรยนของนกเรยน

- แบบการใหคะแนน - แบบสงเกตพฤตกรรม

ทกษะกระบวนการ (P) - ครสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน - แบบสงเกตพฤตกรรม คณลกษณะอนพงประสงค (A) - ครสงเกตการมสวนรวมของ

นกเรยน - แบบสงเกตพฤตกรรม

166

ผลการใชแผนการจดการเรยนร

1. ผลการสอน .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ปญหา / อปสรรค .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

นกเรยนทตองดแลเปนพเศษ

ชอ - สกล ประเดนทตองดแล แนวทางแกไข

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

ลงชอ........................................................................ ( นายรณชย จนทรแกว ) ครผสอน วนท......................................

167

ขอเสนอแนะของหวหนางานบรหารวชาการ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ลงชอ........................................................................ ( นายไพโรจน ขวญคง ) หวหนากลมสาระการเรยนรภาษาไทย วนท......................................

บนทกผอ านวยการสถานศกษา........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ.................................................... ( นายสธานนท ทองนน ) รองผอ านวยการกลมบรหารวชาการ วนท.....................................

168

แผนการจดการเรยนรท 5

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย รายวชา ท 21101 ภาษาไทย

ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558

เรอง...การพนจคณคา (จ านวน 5 ชวโมง) ครผสอนนายรณชย จนทรแกว

มาตรฐานการเรยนร/ ตวชวด

ท 5.1 เขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรมไทยอยางเหนคณคา และ

น ามาประยกตใชในชวตจรง ม.1/1 สรปเนอหาวรรณคดและวรรณกรรมทอาน

ม.1/2 วเคราะหวรรณคดและวรรณกรรมทอานพรอมยกเหตผลประกอบ

ม.1/3 อธบายคณคาของวรรณคดและวรรณกรรมทอาน

ม.1/4 สรปความรและขอคดจากการอานเพอประยกตใชในชวตจรง

จดประสงคการเรยนร

1. นกเรยนระบขอคดทไดจากนราศภเขาทองได

2. นกเรยนวเคราะหคณคาของนราศภเขาทองได

3. นกเรยนสามารถน าขอคด/คณคามาประยกตใชในชวตประจ าวน

สมรรถนะในการคดอยางมวจารณญาณ

- สามารถก าหนดเปาหมายในการคดอยางถกตอง

- สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน

- สามารถประมวลขอมลเกยวกบประเดนทคด - สามารถวเคราะหขอมลในการคดได

- สามารถประเมนขอมลได

- สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล

- สามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดได

169

สาระส าคญ

การเรยนรวรรณคดนอกจากผเรยนจะไดรบรสทางดานวรรณศลปแลวผเรยนยงไดซมซบทางดาน

คณคาในดานตาง ๆ ดวยการทผแตงสอดแทรกไวในค าประพนธใหผอาน ผเรยนไดขอคดไปพรอม ๆ กบ

การอานเนอหาแลวน าขอคดเหลานนมาใชประยกตกบการด าเนนชวต สาระการเรยนร

- ขอคดทไดจากเรอง

- คณคาทไดจากเรอง

- การน าขอคด /คณคามาประยกตใชในการด ารงชวต

การจดกระบวนการเรยนร

ชวโมงท 1

1. ครทกทายและสนทนาซกถามนกเรยนวาไดอะไรบางจากการอานและศกษา

เรอง...นราศภเขาทอง

2. นกเรยนชวยกนสนทนาและตอบค าถาม

3. ครจดบนทกในสงทนกเรยนรวมกนสนทนาและตอบค าถามลงในกระดานเปนผงใยแมงมม

(Spider Map) เพอใหนกเรยนเหนค าตอบในประเดนตาง ๆ

ตวอยางผงใยแมงมมสงทไดจากการเรยนเรอง...นราศภเขาทอง

4. ครชนชมนกเรยนทใหความรวมมอในการท ากจกรรม

5. ครอธบายเพมเตมวานอกจากความสนกสนานทไดจากการอานวรรณคดอนเปนคณคาทาง

อารมณทนกเรยนไดรบแลวนน วรรณคดยงสะทอนใหนกเรยนเหนคณคา/ขอคดจากเรองในประเดนตาง ๆ

อกดวย เชน คณคาทางวรรณศลป ทางสงคม คณธรรม ภมปญญา

170

6. เปดโอกาสใหนกเรยนซกถามหากมขอสงสย

ชวโมงท 2

1. ครและนกเรยนรวมกนสนทนาและแสดงทศนะเกยวกบคณคาของการท าความดและโทษของ

การท าความชวทปรากฏในเรองนราศภเขาทอง

2. นกเรยนรวมกนสนทนาและแลกเปลยนความคดเหนจากเรอง

3. หลงจากนนใหนกเรยนท ากจกรรมพนจคณคาจากเรอง...นราศภเขาทองลงในใบงานท 7

เรอง...รดรชว ลงในผงทชารต (T-Chart) ทครแจกให

ตวอยางผงทชารตเรอง...รดรชว

4. นกเรยนลงมอท ากจกรรมดงกลาว ครคอยใหค าแนะน าในการท ากจกรรม

5. ครใหนกเรยนแลกเปลยนใบงานทท ากบเพอนพรอมกบรวมกนสนทนาแสดงความคดเหนซงกน

และกน

6. ครสรปบทเรยนอกครงพรอมกบเนนย าความส าคญในการค าความดใหแกนกเรยนยดปฏบต

7. เปดโอกาสใหนกเรยนซกถามหากมขอสงสย ชวโมงท 3

1. ครยกตวอยางค ากลอนในเรอง...นราศภเขาทองตอนทแสดงคณคา/ขอคดเกยวกบปรชญาความ

พอเพยง

“ถงบานญวนลวนแตโรงแลสะพรง มของขงกงปลาไวคาขาย

ตรงหนาโรงโพงพางเขาวางราย พวกหญงชายพรอมเพรยงมาเมยงมอง”

2. ครและนกเรยนรวมกนสนทนาแลกเปลยนความคดเหนในประเดนดงกลาว พรอมยกตวอยางค า

กลอนในบทเรยนทสะทอนใหเหนถงความพอเพยง

3. ใหนกเรยนแบงกลมกลมละ 3-4 คนคดลอกค ากลอนจากนราศภเขาทองทตรงกบหลกปรชญา

ความพอเพยง 3 หวขอดงน ความพอประมาณ ความมเหตผล การมภมคมกนทด มาหวขอละ 2 บท พรอม

171

บอกวธการน ามาใชในการด ารงชวตประจ าวนของนกเรยน ลงในกระดาษทครแจกใหเปนผงกราฟกแบบใด

กไดใหสอดคลองกบเนอหา

4. ครใหนกเรยนซกถามหากมขอสงสยในค าสง คอยดแลและใหความชวยเหลอนกเรยนในการท า

กจกรรม

5. นกเรยนลงมอและชวยกนท ากจกรรม

6. นกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงานของตวเองหนาหองเรยน

7. เพอนรวมชนเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในประเดนทเพอนน าเสนอ ครอธบายเพมเตมใน

สวนทบกพรอง

8. ครชนชมนกเรยนทใหความรวมมอในการท ากจกรรม

ชวโมงท 4

1. ครทกทายและใหนกเรยนท ากจกรรมถอดรหสคณคาสการน าไปใชในนราศภเขาทอง โดย

นกเรยนสามารถเลอกค ากลอนทตนเองชอบคนละ 1 บท ถอดค ากลอนนนเปนบทรอยแกว พรอมน า

รายละเอยดตอไปน - เหตผลทชอบ

- ขอคดทไดจากค ากลอนน

- คณคาในดาน วรรณศลป สงคม คณธรรม และภมปญญา

- สามารถน ามาประยกตใหในชวตประจ าวนไดอยางไร สรางเปนผงกราฟกแบบใดกไดใหสอดคลองกบเนอหา ลงในใบงานท 8 เรอง...ถอดรหสสการน าไปใช

2. นกเรยนซกถามหากมขอสงสยในการค ากจกรรม

3. นกเรยนรวมกนท ากจกรรม โดยมครคอยใหค าปรกษา

4. ขออาสาสมครจากนกเรยน 2-3 คนออกมาน าเสนอผงกราฟกทตนเองสรางหนาชนเรยนใหเพอน

ฟง

5. นกเรยนรวมกนแสดงความคดเหน ครอธบายเพมเตมในสวนทบกพรอง

6. ชนชมนกเรยนทใหความรวมมอในการท ากจกรรม

7. ครเนนย าใหนกเรยนน าแนวคด/คณคาจากเรอง...นราศภเขาทองทไดเรยนไปใชใหเกดประโยชน

ในการด าเดนชวต

8. ครแจงใหนกเรยนทบทวนบนเรยนจะมการสอบหลงเรยนคาบตอไป

172

ชวโมงท 5

1. นกเรยนทดสอบวดผลสมฤทธหลงเรยนวรรณคดไทย เรอง...นราศภเขาทอง

2. นกเรยนทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณหลงเรยนวรรณคดไทย เรอง...

นราศภเขาทอง

สอ อปกรณ และแหลงการเรยนร

1. แบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย เรอง...นราศภเขาทอง

2. แบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย

เรอง...นราศภเขาทอง

3. ใบงานท 7 เรอง...รดรชว

4. ใบงานท 8 เรองถอดรหสชวตสการน าไปใช

5. ผงใยแมงมม (Spider Map)

6. ผงทชารต (T-Chart)

7. กระดาษ ส อปกรณเครองเขยน

8. หนงสอเรยนวรรณคดวจกษ

9. แผนการจดการเรยนร

การวดและประเมนผลการเรยนร

ประเดนการวด วธการ เครองมอ ความร (K)

- ครตรวจการท าใบงานของนกเรยน - ครตรวจการสรางผงกราฟกของนกเรยน - ครสงเกตการตอบค าถามและการสนทนาของนกเรยนกบครผสอน - ครสงเกตการน าเสนอหนาชนเรยนของนกเรยน

- แบบการใหคะแนน - แบบสงเกตพฤตกรรม

ทกษะกระบวนการ (P) - ครสงเกตพฤตกรรมนกเรยน - แบบสงเกตพฤตกรรม คณลกษณะอนพงประสงค (A) - ครสงเกตการมสวนรวมของ

นกเรยน - แบบสงเกตพฤตกรรม

173

ผลการใชแผนการจดการเรยนร

1. ผลการสอน .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ปญหา / อปสรรค .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

นกเรยนทตองดแลเปนพเศษ

ชอ - สกล ประเดนทตองดแล แนวทางแกไข

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

...........................................................

ลงชอ........................................................................ ( นายรณชย จนทรแกว ) ครผสอน วนท......................................

174

ขอเสนอแนะของหวหนางานบรหารวชาการ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ลงชอ........................................................................ ( นายไพโรจน ขวญคง ) หวหนากลมสาระการเรยนรภาษาไทย วนท......................................

บนทกผอ านวยการสถานศกษา........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ....................................................

( นายสธานนท ทองนน )

รองผอ านวยการกลมบรหารวชาการ

วนท.....................................

175

โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เอกสารประกอบการเรยนรรายวชา ท 21101 ชนมธยมศกษาปท 1 ใบความรท 1 เรอง...ประวตผแตง ครผสอนนายรณชย จนทรแกว

ชอ.......................................................สกล.........................................................ชน......................เลขท...........

ใบความรท 1 เรอง...ประวตผแตง

พระสนทรโวหาร (ภ)

สนทรภเปนกวเอกของไทยในสมยกรงรตนโกสนทร ซงมศลปะการเรยบเรยงค าขนเปนบทรอย

กรองทเปยมลนดวยอรรถรส และคณคาแหงวรรณศลปประเภทกลอนสภาพทโดดเดนทสดหาตวจบยาก

สนทรภมชวตทไมคอยราบรนนกทงดานชวตครอบครวและหนาทการงาน มชวตเหมอนนยายในยาม

รงเรองมทงชอเสยงเกยรตยศแตในยามตกอบแสนล าบากยากแคน แตไมวาสนทรภจะอยในหวงเวลาเชนใด

กตามแตสนทรภกสามารถสรางสรรคบทรอยกรองททรงคณคาเปยมลนดวยคณภาพตามรปแบบฉนทลกษณ

และอทาหรณสอนใจจนพดกนตดปากในทกยคทกสมย งานเขยนของสนทรภจงเปนมรดกอนล าคาของ

แผนดนควรคาแกการอนรกษสบสานใหเปนมรดกของชาตสบตอไป

สนทรภ เกดเมอวนจนทรท 22 มถนายน พทธศกราช 2329 ในรชกาลพระบาทสมเดจพระพทธยอด

ฟาจฬาโลกมหาราช บดาเปนคนบานกล า อ าเภอแกลง จงหวดระยอง มารดาเปนคนเมองใดไมปรากฏแต

เปนนางนมของพระองคเจาจงกล พระธดาในกรมพระราชวงหลง สนทรภเรยนหนงสอครงแรกกบพระท

วดชปะขาว หรอวดศรสดารามรมครองบางกอกนอย ตอมามารดาพาเขาไปถวายตวเปนขาในกรม

พระราชวงหลง

176

เมอเปนหนม สนทรภไดรกใครชอบพอกบผหญงคนหนง ชอนางจน ความทเปนคนเจาบทเจา

กลอนสนทรภไดแตงเพลงยาวเกยวพาราสนางจน ท าใหบดาของนางไมพอใจ ใหคนไปจบและน าความขน

กราบบงคมทลกรมพระราชวงหลง ท าใหสนทรภถกจ าคก แตสนทรภกถกจองจ าอยไมนานกไดรบการ

ปลอยตวเพราะกรมพระราชวงหลงประชวรและทวงคต สนทรภตองการบวชเพอลางอปมงคลจงไปหาบดา

ทเมองแกลง สนทรภเดนทางไปเมองแกลงโดยทางเรอการเดนทางเปนไปดวยความยากล าบาก เมอไปถง

แลวกไมไดบวชตามทคดเพราะสนทรภไดลมปวยลงแทบเอาชวตไมรอด ในคราวไปเมองแกลงครงนน

สนทรภไดแตงนราศเมองแกลง ซงเปนนราศเรองแรกของสนทรภ

เมอกลบมาจากเมองแกลง สนทรภไดรบพระเมตตาจากเจาครอกทองอย พระอครชายาของกรม

พระราชวงหลง ทรงชวยใหสนทรภไดแตงงานอยกนกบนางจนสมปรารถนา แตสนทรภกไมมความสข

เพราะสนทรภกนเหลาและเจาชท าใหนางจนโกรธมเรองทะเลาะเบาะแวงกน ตอมาสนทรภไดถวายตวเปน

มหาดเลกของพระองคเจาปฐมวงศ และไดตามเสดจไปนมสการพระพทธบาทใน พ.ศ. 2350 ท าใหไดเขยน

นราศเรองท 2 คอ นราศพระบาท

เมอกลบมาจากพระพทธบาทแลว นางจนกไมยอมคนดดวยท าใหสนทรภกลมใจเสยใจกนเหลา

หนกขนกวาเดม จนพระองคเจาปฐมวงศทรงเออมระอา สนทรภนอยใจจงเดนทางไปเมองเพชรบร สนทร

ภไดไปอาศยอยกบหมอมบนนาค ในกรมพระราชวงหลง และไดแตง นราศเมองเพชร

เมอสนทรภอายได 35 ป ชวตของสนทรภเรมดขน ดวยเหตทพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลา

นภาลยทรงโปรดการกว ทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหเปนกวทปรกษาและทรงตงใหเปนขนสนทรโวหาร

ในกรมพระอาลกษณ นอกจากนนยงพระราชทานเรอนหลวงซงอยทางทศใตของทาชางใหเปนทอย ชวต

สนทรภมความสขมากในชวงนเพราะไดอยกนพรอมหนาคอนางจนและหนพดบตรชาย แตสนทรภกยงคง

กนเหลาเจาชเหมอนเดมจนไดไปตดพนกบผหญงอกคนหนงคอ นางนม และไดเสยเปนสามภรรยากนนาง

จนโกรธมากเกดทะเลาะกนอยางรนแรง สนทรภเมาสราและไดท ารายญาตนางจดซงไดเขามาหามปราม ท า

ใหสนทรภถกจองจ าอกครงหนง และในระหวางถกจองจ าในคกครงนสนทรภไดแตงกลอนนทานเรอง พระ

อภยมณ เพอขายเลยงตวในยามตกทกขไดยาก

ภายหลงพนโทษสนทรภไดเปนพระอาจารยถวายอกษรพระราชโอรสในรชกาลท 2 แตเมอถงชวง

สมยรชกาลท 3 สนทรภไดถกปลดออกจากราชการเพราะสนทรภไดมพฤตกรรมทไมเปนทพงพระราช

ประสงคของพระองคอยเสมอ ๆ ตงแตพระองคยงมไดสถาปนาขนเปนพระมหากษตรย ในชวงนสนทรภ

ออกบวช เมอลาสกขาแลวสนทรภไดเขาถวายตวอยกบพระองคเจาลกขณานคณพระราชโอรสในรชกาลท 3

ไดปหนง ครงเจานายองคนสนพระชนมสนทรภขาดทพงไดรบความล าบากมาก ตองลองเรอแตงหนงสอ

177

ขายเลยงชพ ในบนปลายชวตสนทรภไดรบการอปถมภจากกรมหมนอปสรสดาเทพ และไดรบต าแหนง

เปนเจากรมอาลกษณฝายพระราชวงบวร มบรรดาศกดเปนพระสนทรโวหาร จนกระทงถงแกกรรมลงใน

สมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว เนองจากสนทรภมชวตอยในรชสมยรชกาลท 1 ถงรชสมย

รชกาลท 4 แหงกรงรตนโกสนทร สนทรภจงไดรบสมญานามวา “กวสแผนดน”

สนทรภถอวาเปนกวโดยแท ไมวาทกขหรอสขกสามารถแตงกลอนได ยามทกขสนทรภแตงขน

เพอระบายความทกข ในยามสข สนทรภแตงกลอนเพอยกยองผมพระคณหรอเพอเปนอทาหรณสอนใจแก

คนทวไป ค ากลอนทสนทรภแตงขนนบวาเปนผลงานททรงคณคาและเปนแบบอยางทดของบทรอยกรอง

เพราะถกตองตามรปแบบฉนทลกษณ ใชค าเรยบเรยงขนไดอยางสละสลวยท าใหคนในรนหลงไดน ามาพด

กนจนตดปากในทกดานสนทรภจงเปนบคลากรทส าคญทสรางสรรคงานเขยนไวเปนมรดกอนล าคาของชาต

สบตอไป

สนทรภถงแกกรรมเมอ พ.ศ. 2398 ในรชกาลท 4 แหงกรงรตนโกสนทร มสรอายรวม 69 ป

องคการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (UNESCO) ยกยองสนทรภวาเปนกวส าคญ

คนหนงของโลก ในป 2529

............................................................

178

โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เอกสารประกอบการเรยนรรายวชา ท 21101 ชนมธยมศกษาปท 1 ใบความรท 2 เรองก...ลอนสภาพ/กลอนนราศ ครผสอนนายรณชย จนทรแกว

ชอ.......................................................สกล.........................................................ชน......................เลขท...........

ใบความรท 2 เรอง...กลอนสภาพ/กลอนนราศ

กลอนสภาพ เปนกลอนประเภทหนงทเรยบเรยงเขาเปนคณะ ใชถอยค าและท านองเรยบ ๆ นบได

วากลอนสภาพเปนกลอนหลกของกลอนทงหมด เพราะเปนพนฐานของกลอนหลายชนด หากเขาใจกลอน

สภาพ กสามารถเขาใจกลอนอน ๆ ไดงายขน

ค าประพนธทตอทายวา "สภาพ" นบวาเปนค าประพนธทแสดงลกษณะเปนไทยแท ดวยมขอบงคบ

ในเรอง "รปวรรณยกต" ในกลอนสภาพนอกจากมบงคบเสยงสระเปนแบบแผนเชนกลอนปกตแลว ยง

บงคบรปวรรณยกตเพมจงมขอจ ากดทงรปและเสยงวรรณยกต เปนการแสดงไหวพรบปฏภาณและความ

แตกฉานในการใชภาษาไทยของผแตงใหเดนชดยงขน

ค าประพนธประเภทกลอนสภาพนยมแตงกนมากตงแตสมยอยธยาจวบจนถงปจจบน ในตน

รตนโกสนทรนนงานกลอนสภาพเดนชดในรชกาลท 2 ซงเฟองฟถงขนาดมการแขงขนตอกลอนสด กลอน

กระท ตลอดรชสมยมผลงานออกมามากมาย เชน กลอนนทาน กลอนบทละคร เปนตน บทพระราชนพนธ

เรอง เงาะปา กเกดขนในยคน ยงมกวทานอนทมชอเสยง เชน สนทรภ เปนตน

กลอนสภาพ หรอ กลอนแปด นนถอวาเปนค าประพนธทนยมทสดในไทย เหตเพราะมฉนทลกษณ

ทเรยบงายไมซบซอน สามารถแสดงอารมณไดหลากหลาย และคนทวไปสามารถเขาถงเนอความไดไมยาก

หนงในรปแบบของกลอนแปดกคอ รปแบบกลอนแปดของสนทรภ ซงความแพรวพราวดวยสมผสใน และ

ขนบดงกลาวนกไดรบการสบทอดตอมาในงานกวนพนธยคหลง ๆ กระทงปจจบน

คณะ กลอนแปด บทหนงประกอบดวย 2 บาท บาทละ 2 วรรค วรรคละ 8 ค า ตามผง

O O O O O O O O O O O O O O O O

O O O O O O O O O O O O O O O O

179

สมผสนอก ใหมสมผสระหวางค าสดทายวรรคหนากบค าทสามของวรรคหลงของทกบาท และให

มสมผสระหวางบาทคอค าสดทายของวรรคทสองสมผสกบค าสดทายวรรคทสาม สวนสมผสระหวางบท

ก าหนดใหค าสดทายของบทแรก สมผสกบค าสดทายวรรคทสองของบทถดไป

สมผสใน ไมบงคบ แตหากจะใหกลอนสละสลวยควรมสมผสระหวางค าทสามกบค าทส หรอ

ระหวางค าทหากบค าทหกหรอค าทเจดของแตละวรรค

หลกการใชเสยงวรรณยกต

- ค าสดทายของวรรคท 1 ใชเสยง สามญ เอก โท ตร จตวา แตไมนยมเสยงสามญ

- ค าสดทายของวรรคท 2 หามใชเสยง สามญ หรอ ตร นยมใชเสยง จตวา เปนสวนมาก

- ค าสดทายของวรรคท 3 หามใชเสยง เอก โท จตวา นยมใชเสยง สามญ หรอ ตร

- ค าสดทายของวรรคท 4 หามใชเสยง เอก โท จตวา นยมใชเสยง สามญ หรอ ตร

ตวอยางกลอนสภาพ

“พอแดดพรมยมพรายกบชายฟา โลกกจาแจมหวงดวยรงส

หยาดอรณอนหลาเหมอนอาร แพรระพหมภพอกหนาวคลาย

เพยงจะพลกแผนฟาลงมาฝน กบแสงอนออนอนอรณฉาย

เราคนทอรอหวงซงกะตาย หวงชพพรายอนบางอยางอรณ ฯ” กลอนนราศ นราศเปนบทประพนธทแตงเพอร าพนถงการจากหรอการพดพรากจากผเปนทรก

โดยมากมกมการเดนทาง จงมลกษณะเปนบนทกการเดนทางและกลาวถงสงทพบเหนไวดวย

นราศมกแตงดวยค าประพนธประเภทโคลงหรอกลอน ทแตงเปนโคลงมตวอยางเชน นราศหรภญ

ชย นราศนรนทร ทแตงเปนกลอนมตวอยางเชน นราศเมองแกลง นราศภเขาทอง กลอนทใชแตงนราศซง

เรยกกนวากลอนนราศ นยมเรมบทแรกดวย “วรรครบ” และจบดวยค าวา “เอย” สวนความยาวบทกลอนไม

จ ากดจ านวน ตวอยางเชน

วรรคสดบ O O O O O O O O วรรครบ

วรรครอง O O O O O O O O O O O O O O O O วรรคสง (เอย)

..................................................

180

โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา กลมสาระการเรยนรภาษาไทย

เอกสารประกอบการเรยนรรายวชา ท 21101 ชนมธยมศกษาปท 1

ใบความรท 3 เรอง...โวหารนาร ครผสอนนายรณชย จนทรแกว

ชอ.......................................................สกล.........................................................ชน......................เลขท...........

ใบความรท 3 เรอง...โวหารนาร การใชโวหาร คอ การพลกแพลงภาษาทใชพดและเขยนใหแปลกออกไปจากทใชอยเปนปกต

กอใหเกดจนตภาพ มรสกระทบใจ ความรสกและอารมณตางกบการใชภาษาอยางตรงไปตรงมา การใช

โวหารภาพพจนมอยหลายลกษณะ ดงน

1. บรรยายโวหาร คอ โวหารทใชเลาเรอง หรออธบายเรองราวตาง ๆ ตามล าดบเหตการณ การ

เขยนบรรยายโวหารจะมงความชดเจน เขยน ตรงไปตรงมา รวบรดกลาวถงแตสาระส าคญไมจ าเปนตองมพล

ความ หรอความปลกยอยเสรม ในการเขยนทว ๆ ไปมกใชบรรยายโวหาร เพราะเหมาะในการตดตอสอสาร

เนองจากส านวนประเภทนมงสาระเขยนอยางสน ๆ ไดความชดเจนงานเขยนทควรใชบรรยายโวหาร ไดแก

การเขยนอธบายประเภทตาง ๆ เชน เขยนรายงานวทยานพนธ ต ารา บทความ การเขยนเพอเลาเรอง เชน

บนทก จดหมายเหต การเขยนเพอแสดงความคดเหนประเภทบทความเชงวจารณ ขาว เปนตน

ตวอยาง

“ อนเกาะแกวพสดารสถานน โภชนาสาลกมถม

แตคราวหลงครงสมทรโคดม มาสรางสมสกขาสมาทาน

เธอท าไรไวทรมภเขาหลวง ครนแตกรวงออกมาเลาเปนขาวสาร

ไดสบพชยดอยแตโบราณ คดอานเอาเดยวมาเหลยวไป”

นทานค ากลอนเรอง...พระอภยมณ

2. พรรณนาโวหาร มจดมงหมายในการเขยนตางจากบรรยายโวหาร คอมงใหความแจมแจง

ละเอยดลออ เพอใหผอานเกดอารมณซาบซงเพลดเพลนไปกบขอความนน การเขยนพรรณนาโวหารจงยาว

กวาบรรยายโวหารมากแตมใชการเขยนอยางเยนเยอ เพราะพรรณนาโวหารตองมงใหภาพ และอารมณ

ดงนน จงมกใชการเลนค า เลนเสยง ใชภาพพจน แมเนอความทเขยนจะนอยแตเตมไปดวยส านวนโวหารท

ไพเราะ อานไดรสชาต

181

ตวอยาง

“เสนาะเสยงแสนเศราดเหวาเอย ไฉนเลยครวญคราร าอยได

หรอใครท าเจบช าระก าใจ จงหวนไหโหยอยมรแลว

แวววาบปลาบสายฟา ผสานวาตะโชยชาย

เปลาเปลยวอยเดยวดาย วเวกแววคะนงใน”

3. เทศนาโวหาร หมายถง โวหารทมจดหมายแสดงความแจมแจงเพอใหผอานคลอยตามหรออาจ

กลาวไดวามงชกจงใหผอานคดเหนหรอคลอยตามความคดเหนของผเขยน เทศนาโวหารจงยากกวาโวหารท

กลาวมาแลวทง 2 โวหาร เพราะตองใชกลวธในการชกจงใจ

ตวอยาง

“ความดนนท ายาก คนสวนมากไมคดท า

พวกเราจงสจ า ใหคดท าในความด

ประพฤตตามค าสอน ไมบนทอนประเพณ

ทกคนลวนสขข ถาเรามความดเอย”

4. สาธกโวหาร คอ โวหารทมงใหความชดเจน โดยการยกตวอยางเพออธบายใหแจมแจงหรอ

สนบสนนความคดเหนทเสนอใหหนกแนน นาเชอถอ สาธกโวหารเปนโวหารเสรม บรรยายโวหาร

พรรณนาโวหาร และเทศนาโวหารเชนการเลอกยกตวอยางมหลกทควรเลอกใหเขากบเนอความ อาจ

ยกตวอยางสน ๆ ในบรรยายโวหารหรออาจยกตวอยางทมรายละเอยดประกอบในพรรณนาโวหาร และ

เทศนาโวหาร เปนตน ในการเขยนขอเขยนตาง ๆ ควรรจกเลอกใชโวหารใหเหมาะกบจดมงหมายในการ

เขยนและเนอหาในบางโอกาส อาจตองใชโวหารหลายชนดในงานเขยนชนหนงกได หลกส าคญอยทวาตอง

เลอกใชใหเหมาะสมกบโอกาส จดมงหมายและเขยนไดอยางถกตอง ตามลกษณะโวหารนน ๆ

ตวอยาง

“…แตถาผใชอ านาจในทางเหนแกตว เพอประโยชนของตวฝายเดยว และผลแหงการกระท านนไม

เปนคณกบใคร แมแกประเทศชาตบานเมองของตว เชนนเรากไมนาจะยอมรบเปนความยงใหญ ตวอยางใน

ประวตศาสตรไทยของเราเองกมอยเปนอนมากไมมใครจะปฏเสธไดวา พระเพทราชาหรอพระเจาเสอไมเปน

ผ ยงใหญทางอ านาจวาสนา ทานไดสรางอ านาจขนมาดวยความฉลาดเฉยบแหลมดวยเลหเหลยมกศโลบาย

นานาประการ ดวยความสามารถในการท ารฐประหารแยงราชสมบตทางทายาทโดยชอบธรรมของสมเดจ

พระนารายณมหาราช ถออ านาจเตมเปยมอยในมอ การกระท าดงกลาวเปนตวอยางแหงความยงใหญทาง

การเมองโดยแท คอ ไมตองนกถงศลธรรมหรอความผกพนทางจตใจ ฆาไดไมเฉพาะแตศตร แมมตรกฆาได

182

ถามตรนนไมมประโยชนอะไรตอไปอก…”

5. อปมาโวหาร หมายถง โวหารเปรยบเทยบ โดยกตวอยาง สงทคลายคลงกนมาเปรยบเพอใหเกด

ความชดเจนดานความหมาย ดานภาพ และเกดอารมณ ความรสกมากยงขน กลาวไดวาอปมาโวหาร คอ

ภาพพจนประเภทอปมานนเอง อปมาโวหารใชเปนโวหารเสรม บรรยายโวหาร พรรณนาโวหาร และเทศนา

โวหาร เพอใหชดเจนนาอาน โดยอาจเปรยบเทยบอยางสน ๆ หรอเปรยบเทยบอยางละเอยดกได ทงนขนอย

กบอปมา โวหารนนจะน าไปเสรมโวหารประเภทใด

ตวอยาง

“อสรผเสอเหลอจะอด เเคนโอรสราวกบไฟไหมมงสา

ชางหลอกหลอนผอนผนจ านรรจา เเมนจะวาโดยดมเหนฟง”

นทานค ากลอนเรอง...พระอภยมณ

..................................................

183

โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เอกสารประกอบการเรยนรรายวชา ท 21101 ชนมธยมศกษาปท 1 ใบงานท 1 เรอง...ความเหมอนความตาง ครผสอนนายรณชย จนทรแกว ชอ.......................................................สกล.........................................................ชน......................เลขท...........

ใบงานท 1 เรอง...ความเหมอนความตาง ค าชแจง : ใหนกเรยนเขยนแสดงความเหมอนและความแตกตางระหวางกลอนสภาพกบกลอนนราศ ลงใน ผงวงกลมซอน หรอเวนนไดอะแกรม (Venn Diagrams) ทก าหนดให ................................................. ...................................................... ................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ..................................................... ...............................................

สรปความจากผง .......................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

184

โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เอกสารประกอบการเรยนรรายวชา ท 21101 ชนมธยมศกษาปท 1 ใบงานท 2 เรอง...ค าคลองจอง ครผสอนนายรณชย จนทรแกว

ชอ.......................................................สกล.........................................................ชน......................เลขท........... ใบงานท 2 เรอง...ค าคลองจอง

ค าชแจง : ใหนกเรยนหาค าสมผสทคลองจองกบค าทก าหนดลงในผงทซารต (T-Chart) ตอไปน ตอนท 1 สมผสสระ 2 พยางค ขอละ 3 ค า เชน ท างาน สานฝน ผนแปร

ค าทก าหนด ค าคลองจอง ทองฟา ลมพด เลาเรยน ร ารวย เจานาย

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

..................................................................................................................................... ตอนท 2 สมผสสระ 4 พยางค ขอละ 3 ค า เชน รบราฆาฟน หนหนาเขาหา สามตตรา

ค าทก าหนด ค าคลองจอง ไปมาหาส

โศกเศราเสยใจ ใบไมรวงหลน โรคภยไขเจบ ความฝนสงสด

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

..................................................................................................................................... ตอนท 3 สมผสอกษร 2 พยางค ขอละ 3 ค า เชน เศราโศก สขสม สมแสง

ค าทก าหนด ค าคลองจอง กลนเกา พรมพราย นางนวล ถากถาง น านอง

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

185

โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เอกสารประกอบการเรยนรรายวชา ท21101 ชนมธยมศกษาปท 1 ใบงานท 3 เรอง...การแตงค าประพนธ ครผสอนนายรณชย จนทรแกว

ชอ.......................................................สกล.........................................................ชน......................เลขท...........

ใบงานท 3 เรอง...การแตงค าประพนธ

ตอนท 1 ค าชแจง : ใหนกเรยนเตมค าในชองวางจากบทประพนธทก าหนดให ใหถกตองตามฉนทลกษณ

และไดความทสมบรณ

มไดอยดแล.........แมอน

มไดชน..........รกแตสกหน

ฝากแดดบมลมบงเปนกงวล

ฝากสายฝน..........แลตางแมแทน

โอ........วางเปลยวเปลาจน........หงอย

ตอง..........สรอยนอยใจอาลยหา

รก..........รอนรอน..........จน..........วา

อนจจาใจหายเพยง.........เดยว

โลก..........สวยดวยเราแบง..........โศก

แลวสรางโลกนาอย.......สดชน

เพอมตรผองครองสข..........วนคน

ควร..........ยนไมตรมเมตตา

ยงจะคด..........เบอนวาเพอนแท

ไม........แมความอายจะขายหนา

ท า..........ทมจตคดเมตตา

ซอนมารยา.......ลวงในดวงใจ

ดวยสายลมพรม..........ใหผวฉ า

ดวยสายน าสาดกระเซนเปนสบ

ดวยแดดออนตอนเยน..........เอนด

ฟอกขนฟขาวผองเปน..........ใย

186

ตอนท 2 ค าชแจง : ใหนกเรยนแตงกลอนสภาพจ านวน 2 บท โดยใชค าตอไปน ใหถกตองตาม ฉนทลกษณและไดความทสมบรณ

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

สามคค ประชาชน ความสข แผนดน ไมตร

187

โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เอกสารประกอบการเรยนรรายวชา ท21101 ชนมธยมศกษาปท 1 ใบงานท 4 เรอง...ความเปนมาของเรอง ครผสอนนายรณชย จนทรแกว

ชอ.......................................................สกล.........................................................ชน......................เลขท...........

ใบงานท 4 เรอง...ความเปนมาของเรอง

ค าชแจง : สนทรภมเหตผลใดในการแตงเรอง...นราศภเขาทอง ใหนกเรยนแสดงความคดเหน พรอมเหตผล

ประกอบลงในผงกางปลา (Fishbone Map) ทก าหนดให

........................................ ........................................ ............................

............................................ ........................................ .................................

.................................................. ........................................ ..................................

................................ ........................................ ........................................

.................................... ........................................ ........................................

........................................ ........................................ ........................................

สรปความจากผง

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

สนทรภแตง

นราศภเขาทอง

สาเหตท 1

……………………….

สาเหตท 2

……………………….

สาเหตท 3

……………………….

สาเหตท 4

……………………….

สาเหตท 5

……………………….

สาเหตท 6

……………………….

188

โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เอกสารประกอบการเรยนรรายวชา ท21101 ชนมธยมศกษาปท 1 ใบงานท 5 เรอง...อารมณในค ากลอน ครผสอนนายรณชย จนทรแกว

ชอ.......................................................สกล.........................................................ชน......................เลขท...........

ชอ.......................................................สกล.........................................................ชน......................เลขท...........

ใบงานท 5 เรอง...อารมณในค ากลอน

ค าชแจง : ใหนกเรยนจบคกน 2 คนศกษาอารมณในค ากลอนทปรากฏในเรอง...นราศภเขาทอง น ามาเขยน

เปนผงใยแมงมม (Spider Map) อยางละ 1 บท

อารมณในค ากลอน

เสยใจ

นอยใจ

ชนชม

เสยดาย โกรธ

ดใจ

เหงาวาเหว

เลอมใสศรทธา

189

โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เอกสารประกอบการเรยนรรายวชา ท21101 ชนมธยมศกษาปท 1 ใบงานท 6 เรอง...โวหารนาร ครผสอนนายรณชย จนทรแกว

ชอ.......................................................สกล.........................................................ชน......................เลขท...........

ชอ.......................................................สกล.........................................................ชน......................เลขท...........

ใบงานท 6 เรอง...โวหารนาร ค าชแจง : ใหนกเรยนจบคชวยกนหาโวหารชนดตาง ๆ ทปรากฏในนราศภเขาทองอยางละ 3 บท โดย

น าเสนอขอมลดวยผงมโนทศน (Concept Mapping)

โวหารนาร

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

อปมาโวหาร สาธกโวหาร เทศนาโวหาร พรรณนาโวหาร บรรยายโวหาร

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

190

โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เอกสารประกอบการเรยนรรายวชา ท21101 ชนมธยมศกษาปท 1 ใบงานท 7 เรอง...รดรชว ครผสอนนายรณชย จนทรแกว

ชอ.......................................................สกล.........................................................ชน......................เลขท...........

ใบงานท 7 เรอง...รดรชว ค าชแจง : ใหนกเรยนหาค ากลอนทปรากฏถงคณคาการท าความด และโทษของการท าความชว

ในเรอง...นราศภเขาทอง อยางละ 3 ค ากลอนลงในผงทซารต (T-Chart) ทครก าหนด

คณคาการท าความด โทษของการท าความชว ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

...................................................................................

191

โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เอกสารประกอบการเรยนรรายวชา ท21101 ชนมธยมศกษาปท 1 ใบงานท 8 เรอง...ถอดรหสชวตสการน าไปใช ครผสอนนายรณชย จนทรแกว ชอ.......................................................สกล.........................................................ชน......................เลขท...........

ใบงานท 8 เรอง...ถอดรหสชวตสการน าไปใช ค าชแจง : ใหนกเรยนเลอกค ากลอนทปรากฏในนราศภเขาทองทตนเองชอบคนละ 1 บท ถอดค ากลอนนนเปนบทรอยแกว พรอมทงใหรายละเอยดตอไปน เหตผลทชอบ ขอคดทไดจากค ากลอน คณคาในดาน วรรณศลป สงคม คณธรรม และภมปญญา สามารถน ามาประยกตใหในชวตประจ าวนอยางไร สรางเปนผงกราฟกแบบใดกไดเพอใหสอดคลองกบขอมลดงกลาว

สรปความจากผง

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

192

แบบทดสอบวดผลสมฤทธ

ในการเรยนวรรณคดไทย เรอง...นราศภเขาทอง

ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย

โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 15

กระทรวงศกษาธการ

193

ค าชแจง : แบบทดสอบนสรางขนเพอใชวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย

เรอง...นราศภเขาทอง ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยสอดคลองกบมาตรฐานการ

เรยนรและตวชวด ตามก าหนดของกระทรวงศกษาธการ ดงน

ท 5.1 เขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรมไทยอยางเหน

คณคา และน ามาประยกตใชในชวตจรง

ม.1/1 สรปเนอหาวรรณคดและวรรณกรรมทอาน

ม.1/2 วเคราะหวรรณคดและวรรณกรรมทอานพรอมยกเหตผลประกอบ

ม.1/3 อธบายคณคาของวรรณคดและวรรณกรรมทอาน

ม.1/4 สรปความรและขอคดจากการอานเพอประยกตใชในชวตจรง

ม.1/5 ทองจ าบทอาขยานตามทก าหนดและบทรอยกรองทมคณคาตามความ

สนใจ

ขอสอบมทงหมด 20 ขอ แบบปรนย 4 ตวเลอก ขอละ 1 คะแนน คะแนนเตม 20 คะแนน

ค าสง : ใหนกเรยนเขยนชอ-สกล ชน เลขท ลงในกระดาษค าตอบเฉพาะใหถกตองสมบรณ

ท าเครองหมาย X (กากบาท) ลงบนตวเลอกทคดวาถกทสดเพยงขอเดยว เชน

ขอ ก ข ค ง 00 X

นกเรยนมระยะเวลาในการท า 30 นาท

194

กระดาษค าตอบเฉพาะ

วดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย

เรอง...นราศภเขาทอง ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

ชอ..................................................................สกล..........................................................

ชน.................................................................เลขท.........................................................

ขอ ก ข ค ง ขอ ก ข ค ง 1 11 2 12 3 13 4 14 5 15 6 16 7 17 8 18 9 19

10 20

คะแนนทได

195

1. “กวสแผนดน” เปนสมญานามของบคคลใด ก. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ข. กรมหมนนราทพยประพนธพงศ ค. กรมหมนเจษฎาบดนทร ง. สนทรภ 2. ตวเลอกใด ไมเกยวของ กบสนทรภ ก. บดาเปนคนบานกล า อ าเภอแกลง จงหวดระยอง ข. มบตรชายคนแรกชอหนพด ค. เขารบการศกษาทวดราชบรณะ ง. มภรรยาคนทสองชอแมนม 3. ชวตของสนทรภมทงรงเรอง และตกอบ สาเหตใดท าใหสนทรภตกอบ ก. ศตร ข. ผหญง ง. สรา ง. สราและผหญง 4. ขอใดคอลกษณะเดนของค ากลอนทสนทรภแตง ก. มสมผสนอกทกวรรค ข. มสมผสสระทกวรรค ค. มสมผสในทกวรรค ง. มสมผสอกษรทกวรรค 5. ค าวา “นราศ” มความหมายตรงกบขอใด ก. การพลดพราก ข. การทองเทยวไป ค. การพรรณนาถงการจากกนของคนรก ง. การพรรณนาถงการจากกน หรอจากไปอยทตางๆ 6. กลอนนราศนยมขนตนดวยค ากลอนวรรคใด ก. วรรคสดบ ข. วรรครบ ค. วรรครอง ง. วรรคสง 7. ค าสดทายของกลอนนราศจะลงทายดวยค าวาอะไร ก. เอย ข. เอย ค. เอย ง. เทอญ 8. “ดน าวงกลงเชยวเปนเกลยวกลอก กลบกระฉอกฉาดฉดฉวดเฉวยน” ขอความทยกมามลกษณะเดน ทสด ทางวรรณศลปในขอใด ก. การเลนเสยงพยญชนะ ข. การเลนเสยงสระ ค. การเลนเสยงวรรณยกต ง. การใชค าถามเชงวรรณศลป

196

9. “เหนโศกใหญใกลน าระก าแฝง ทงรกแซงแซมสวาทประหลาดเหลอ

เหมอนโศกพทซ าระก าเจอ เพราะรกเรอแรมสวาทมาคลาดคลาย” สนทรภมวธการใดในการแตงค าประพนธในบทน ก. การเลนค า ข. การเลนเสยง ค. การกลาวเกนจรง ง. การเปรยบเทยบ 10. ภเขาทองในนราศภเขาทอง ตงอยทใด ก. กรงเทพฯ ข. อางทอง ค. สพรรณบร ง. พระนครศรอยธยา 11. สนทรภแตงนราศเมอใด ก. กอนทรชกาลท 2 จะเสดจสวรรคต ข. หลงจากทสนทรภแตงร าพนพลาป ค. กอนทสนทรภจะแตงเรองพระอภยมณ ง. หลงจากรชกาลท 2 เสดจสวรรคต 12. ค ากลอนในขอใดแสดงใหเหนอารมณเปลาเปลยวใจ มากทสด ก. จงอ าลาอาวาสนราศราง มาอางวางวญญาณในสาคร ข. เคยหมอบรบกบพระจมนไวย แลวลงในเรอทนงบลลงกทอง ค. ถงสราพารอดไมวอดวาย ไมใกลกรายแกลงเมนกเกนไป ง. ทงโรคซ ากรรมซดวบตเปน ไมเลงเหนทซงจะพงพา 13. สนทรภ ไมได เดนทางไปทใด ก. เกาะเกรด ข. บางพล ค. เกาะเตา ง. บางธรณ 14. ในเรองนราศภเขาทองมเนอหาเกยวกบเรองใด ก. การเดนทางไปนมสการพระธาตภเขาทองทจงหวดพระนครศรอยธยา ข. การเดนทางไปนมสการพระธาตภเขาทองทจงหวดสพรรณบร ค. การเดนทางไปนมสการพระธาตภเขาทองทจงหวดอางทอง ง. การเดนทางไปนมสการพระธาตภเขาทองทจงหวดกรงเทพฯ 15. ค าประพนธในขอใด มได ใชอปมาโวหาร ก. ไมจบบทลดเลยวเหมอนเงยวง จนลกคขอทเลาวาหาวนอน ข. จะแวะหาถาทานเหมอนเมอเปนไวย กจะไดรบนมนตขนบนจวน ค. ประทบทาหนาอรณอารามหลวง คอยสรางทรวงทรงศลพระชนสห ง. อนพรกไทยใบผกชเหมอนสกา ตองโรยหนาเสยสกหนอยอรอยใจ

197

16. “ถงบางพดพดดเปนศรศกด มคนรกรสถอยอรอยจต แมนพดชวตวตายท าลายมตร จะชอบผดในมนษยเพราะพดจา” ค ากลอนบทนตรงกบส านวนตามขอใด ก. น าไหลไฟดบ ข. พดดเปนศรแกตว ค. พดคลองเหมอนรองน า ง. พดไปสองไพเบย นงเสยต าลงทอง 17. “นราศภเขาทอง” เปนวรรณคดทมเนอหาทางดานใด เดนชดทสด ก. การขอรองวงวอน ข. การพรรณนาในการจากสถานท ค. การแสดงใหเหนความเปนอนจจง ง. การโศกเศราคร าครวญ 18. ความงามดานวรรณศลปของนราศภเขาทองอยทใด ก. มสมผสถกตองตามรปแบบ ข. มสมผสนอกและสมผสใน ค. มการเลนเสยงพยญชนะ ง. มการบงคบวรรณยกตทกวรรค 19. นราศภเขาทอง ไมได แสดงใหเหนแนวคดส าคญเรองใด ก. อ านาจวาสนาสกวนกตองหมดไป ข. การพดท าใหคนรก และท าใหคนเกลยดได ค. คนดตกน าไมไหล ตกไฟไมไหม ง. โลกนไมมอะไรเทยงแทแนนอน 20. “พระนพพานปานประหนงศรษะขาด ดวยไรญาตยากแคนถงแสนเขญ ทงโรคซ ากรรมซดวบตเปน ไมเลงเหนทซงจะพงพา” ค ากลอนบทนแสดงใหเหนความทกขของสนทรภยกเวนขอใด ก. ไรญาตขาดมตร ยากแคนแสนเขญ ข. มโรคภยไขเจบ ค. ตองโทษประหารชวต ง. ถกรรมซ าเตม

...............................................................

198

แบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

ในการเรยนวรรณคดไทย เรอง...นราศภเขาทอง

ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย

โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 15

กระทรวงศกษาธการ

199

ค าชแจง : แบบทดสอบนสรางขนเพอใชวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณในการ

เรยนวรรณคดไทย เรอง...นราศภเขาทอง ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยใชเกณฑ

ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ของทศนา แขมมณ 7 ดาน ดงน

ดานท 1 สามารถก าหนดเปาหมายในการคดอยางถกตอง (ความสามารถในการก าหนด

จดมงหมายการคดจากขอมลทไดรบ)

ดานท 2 สามารถระบประเดนในการคดอยางชดเจน (ความสามารถในการระบประเดน

ปญหา นยาม ความหมาย จากขอมลทไดรบ)

ดานท 3 สามารถประมวลขอมลเกยวกบประเดนทคด (ความสามารถในการรวบรวมขอมล

ทไดรบ ทงทางดานขอเทจจรง และขอคดเหนมาประกอบการคด)

ดานท 4 สามารถวเคราะหขอมลในการคดได (ความสามารถในการแยกแยะองคประกอบ

ตลอดจนความสมพนธจากขอมลทไดรบ)

ดานท 5 สามารถประเมนขอมลได (ความสามารถในการตดสนใจ การพจารณาถงความ

ถกตอง ความเหมาะสม จากขอมลทไดรบ)

ดานท 6 สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล (ความสามารถในการใชเหตและผล

ประกอบการพจารณา สนบสนน คดคาน โตแยงจากขอมลทไดรบ)

ดานท 7 สามารถสรปและเลอกทางเลอกในประเดนทคดได (ความสามารถในการสรป ลง

ความเหน ตลอดจนการตดสนใจจากขอมลทไดรบ)

ขอสอบมทงหมด 20 ขอ แบบปรนย 4 ตวเลอก ขอละ 1 คะแนน คะแนนเตม 20 คะแนน

ค าสง : ใหนกเรยนเขยนชอ-สกล ชน เลขท ลงในกระดาษค าตอบเฉพาะใหถกตองสมบรณ

ท าเครองหมาย X (กากบาท) ลงบนตวเลอกทคดวาถกทสดเพยงขอเดยว เชน

ขอ ก ข ค ง

00 X นกเรยนมระยะเวลาในการท า 30 นาท

200

กระดาษค าตอบเฉพาะ

วดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

ในการเรยนวรรณคดไทย เรอง...นราศภเขาทอง ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

ชอ..................................................................สกล..........................................................

ชน.................................................................เลขท.........................................................

ขอ ก ข ค ง ขอ ก ข ค ง 1 11 2 12 3 13 4 14 5 15 6 16 7 17 8 18 9 19

10 20

คะแนนทได

201

“จงสรางพรตอตสาหสงสวนบญถวาย ประพฤตฝายสมถะทงวสา

เปนสงของฉลองคณมลกา ขอเปนขาเคยงพระบาททกชาตไป”

1. จากค ากลอนกวมจดมงหมายอยางไร

ก. แสดงออกถงความกตญรคณ ข. แสดงใหเหนการวางแผนทด

ค. ตองการพลกวกฤตใหเปนโอกาส ง. ตองการใชประโยชนจากสงทตนม

2. ค ากลอนในขอใดทมประเดนเกยวกบการใหรจกคบคน

ก. ถงบางโพโอพระศรมหาโพธ รมนโรธรกขมลใหพนผล

ขอเดชะอานภาพพระทศพล ใหผองพนภยพาลส าราญกาย

ข. ถงบางเดอโอมะเดอเหลอประหลาด บงเกดชาตแมลงหวมในไส

เหมอนคนพาลหวานนอกยอมขมใจ อปไมยเหมอนมะเดอเหลอระอา

ค. บนไดมสดานส าราญรน ตางชมชนชวนกนขนชนสาม

ประทกษณจตนาพยายาม ไดเสดจสามรอบค านบอภวนท

ง. แตยามยากหากวาถาทานแปลก อกมแตกเสยหรอเราเขาจะสรวล

เหมอนเขญใจใฝสงไมสมควร จะตองมวนหนากลบอประมาณ

“ถงสามโคกโศกถวลถงปนเกลา พระพทธเจาหลวงบ ารงซงกรงศร

ประทานนามสามโคกเปนเมองตร ชอประทมธานเพราะมบว”

3. ขอเทจจรงจากค ากลอนนกลาววาอยางไร

ก. ถงสามโคกกโศกเศราทจากพอแมมา ซงทานทงสองไดตงชอสามโคกวาปทมธาน เพราะตน

เคยมาขายบว

ข. ถงสามโคกกคดถงพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยซงพระองคไดเพราะราชทานนาม

เมองจากสามโคกซงเปนหวเมองชนสามเปนเมองปทมธานเพราะมบวจ านวนมาก

ค. ถงสามโคกกวคดถงคนรกและพระบาทสมเดจพระพทธเลศหนานภาลยไดตงชอใหคนรกวา

ปทมธานเพราะวามสระบว

ง. ถงสามโคกกวจ าไดวาพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยไดทรงเปลยนชอจาก สามโคก

มาเปน เมองตร ปทมธาน เพราะมบวลอมเมอง

202

“มาจอดทาหนาวดพระเมรขาม รมอารามเรอเรยงเคยงขนาน

บางขนลองรองร าเลนส าราญ ทงเพลงการเกยวแกกนแซเซง

บางฉลองผาปาเสภาขบ ระนาดรบรวคลายกบนายเสง

มโคมรายแลอรามเหมอนสามเพง เมอคราวเครงกมใครจะไดด”

4. ค ากลอนนสะทอนความสมพนธทางสงคมไทยอยางไร

ก. ชมชนกบความวนวายของการคาขาย

ข. ชมชนกบการละเลนทเกยวเนองจากศาสนา

ค. ชมชนกบการรบวฒนธรรมของชาวตางชาต

ง. ชมชนกบพธกรรมทางศาสนาพทธ

“เปนบญนอยพลอยนกโมทนา พอนาวาตดชลเขาวนเวยน

ดน าวงกลงเชยวเปนเกลยวกลอก กลบกระฉอกฉาดฉดฉวดเฉวยน

บางพลงพลงวงวงเหมอนกงเกวยน ดเวยนเวยนควางควางเปนหวางวน

5. ค ากลอนทยกมานใหความรเกยวกบอะไร

ก. สภาวะโลกรอน ข. เกษตรกรรม

ค. สมนไพร ง. ธรรมชาต

“ถงบางพดพดดเปนศรศกด มคนรกรสถอยอรอยจต

แมนพดชวตวตายท าลายมตร จะชอบผดในมนษยเพราะพดจา”

6. นกเรยนเหนดวยกบค ากลอนขางตนหรอไมอยางไร

ก. เหนดวย เพราะ ค าพดมผลตอผพด

ข. เหนดวย เพราะ ค าพดคนจะดหรอไมดขนอยกบการพด

ค. ไมเหนดวย เพราะ ค าพดไมมผลตอผพด

ง. ไมเหนดวย เพราะ ค าพดไมมสวนในการสรางมตร

203

เดอนสบเอดเสรจธระพระวสา

รบกฐนภญโญโมทนา ชลลาลงเรอเหลออาลย

ออกจากวดทศนาดอาวาส เมอตรษสารทพระพรรษาไดอาศย

สามฤดอยดไมมภย มาจ าไกลอารามเมอยามเยน

โออาวาสราชบรณะพระวหาร แตนนานนบทวาจะมาเหน

เหลอร าลกนกนาน าตากระเดน เพราะขกเขญคนพาลมารานทาง

จะยกหยบธบดเปนทตง กใชถงแทนสดเหนขดขวาง

จงอ าลาอาวาสนราศราง มาอางวางวญญาณในสาคร

7. ค ากลอนบทนแสดงใหเหนถงลกษณะของกวอยางไร

ก. ความตงใจ ข. ความเดดเดยว

ค. ความเสยสละ ง. ความอดทน

ใหนกเรยนอานค ากลอนตอไปนแลวตอบค าถามขอ 8-11

ถงโรงเหลาเตากลนควนโขมง มคนโพงผกสายไวปลายเสา

โอบาปกรรมน านรกเจยวอกเรา ใหมวเมาเหมอนหนงบาเปนนาอาย

ท าบญบวชกรวดน าขอส าเรจ พระสรรเพชญโพธญาณประมาณหมาย

ถงสราพารอดไมวอดวาย ไมใกลกรายแกลงเมนกเกนไป

ไมเมาเหลาแลวแตเรายงเมารก สดจะหกหามจตคดไฉน

ถงเมาเหลาเชาสายกหายไป แตเมาใจนประจ าทกค าคน

8. “โอบาปกรรมน านรกเจยวอกเรา ” ค าทขดเสนใตหมายถงอะไร

ก. น าสรา ข. น ากรด

ค. น าขาวหมาก ง. น ารอน

9. ค ากลอนในขอใด ไมม การเปรยบเทยบ

ก. โอบาปกรรมน านรกเจยวอกเรา ใหมวเมาเหมอนหนงบาเปนนาอาย

ข. ถงสราพารอดไมวอดวาย ไมใกลกรายแกลงเมนกเกนไป

ค. ไมเมาเหลาแลวแตเรายงเมารก สดจะหกหามจตคดไฉน

ง. ถงเมาเหลาเชาสายกหายไป แตเมาใจนประจ าทกค าคน

204

10. ค ากลอนขางตนสามารถน ามาประยกตใชในการด าเนนชวตไดอยางไร

ก. ใชชวตอยางมสตเพราะหากเรามสตกจะท าใหเราเกดปญหา

ข. เรองของความรกในวยเรยนเพราะยงไมถงเวลาอนสมควร

ค. เรองการคบเพอนเพราะหากเราคบเพอนดจะสงผลดตอเราดวย

ง. ไมยงเกยวกบสงมนเมาเพราะสงเหลานจะท าใหเราขาดสต

11. หากนกเรยนมเพอนทมพฤตกรรมเหมอนกบค ากลอนขางตนนกเรยนจะท าอยางไร เพราะอะไรจงจะ

เหมาะสมทสด

ก. เลกคบ เพราะ ถอวาเพอนคนนนนสยไมด

ข. เฉย ๆ เพราะ ถอวาเพอคนนนไมมอทธพลอะไรตอเรา

ค. บอกคร เพราะ ครจะไดท าโทษและตดคะแนนความประพฤตตอไป

ง. ตกเตอน เพราะ เปนการบอกถงโทษและผลเสยทจะตามมาของการกระท าดงกลาว

ใหนกเรยนอานค ากลอนตอไปนแลวตอบค าถามขอ 12-15

โอปางหลงครงสมเดจบรมโกศ มาผกโบสถกไดมาบชาชน

ชมพระพมพรมผนงยงยงยน ทงแปดหมนสพนไดวนทา

โอครงนมไดเหนเลนฉลอง เพราะตวตองตกประดาษวาสนา

เปนบญนอยพลอยนกโมทนา พอนาวาตดชลเขาวนเวยน

ดน าวงกลงเชยวเปนเกลยวกลอก กลบกระฉอกฉาดฉดฉวดเฉวยน

บางพลงพลงวงวนเหมอนกงเกวยน ดเวยนเวยนควางควางเปนหวางวน

ทงหวทายกรายแจวกระชากจวง ครรไลลวงเลยทางมากลางหน

โอเรอพนวนมาในสาชล ใจยงวนหวงสวาทไมคลาดคลา

12. กวรสกอยางไรกบค ากลอนขางตน

ก. เปลยวใจ

ข. แปลกใจ

ค. ดใจ

ง. สะเทอนใจ

205

“ดน าวงกลงเชยวเปนเกลยวกลอก กลบกระฉอกฉาดฉดฉวดเฉวยน

บางพลงพลงวงวนเหมอนกงเกวยน ดเวยนเวยนควางควางเปนหวางวน”

13. เกดเหตการณอะไรตอจากเหตการณทปรากกฎในค ากลอนทยกมาน

ก. พอนาวาตดชลเขาวนเวยน

ข. โอเรอพนวนมาในสาชล

ค. ทงหวทายกรายแจวกระชากจวง

ง. โอครงนมไดเหนเลนฉลอง

14. เหตการณใด ไมสมพนธ กบค ากลอนขางตน

ก. สภาพอากาศแปรปรวนท าใหเกดปญหาในการบน

ข. ฝนฟาคะนองสงผลตอการจราจรบนทองถนน

ค. คลนลมแรงกลางทะเลเรอเลกควรงดออกจากฝง

ง. สญญาณอนเทอรเนตขดของสงผลตอการตดตอสอสาร

15. หากนกเรยนตองประสบกบสถานการณเชนเดยวกบค ากลอนทยกมา นกเรยนคดวาขอใด ส าคญทสด

เพราะอะไร

ก. การเอาชวตรอด เพราะ ถอวาชวตของตนเองส าคญทสด

ข. สต เพราะ หากเรามสตกจะท าใหเกดปญญาในการแกปญหา

ค. ทรพยสนเงนทอง เพราะ เปนสงทหายากในสภาพเศรษฐกจปจจบน

ง. เพอนรวมทาง เพราะ เพอนเทานนสามารถทจะชวยเราไดเมอประสบกบปญหาตาง ๆ

206

ใหนกเรยนอานค ากลอนตอไปนแลวตอบค าถามขอ 16-20

ครนรงเชาเขาเปนวนอโบสถ เจรญรสธรรมาบชาฉลอง

ไปเจดยทชอภเขาทอง ดสงลองลอยฟานภาลย

อยกลางทงรงโรจนสนโดษเดน เปนทเลนนาวาคงคาใส

ทพนลานฐานบทมถดบนได คงคลไหลลอมรอบเปนของคน

มเจดยวหารเปนลานวด ในจงหวดวงแขวงก าแพงกน

ทองคกอยอเหลยมสลบกน เปนสามชนเชงชานตระหงานงาม

บนไดมสดานส าราญรน ตางชมชนชวนกนขนชนสาม

ประทกษณจนตนาพยายาม ไดเสรจสามรอบค านบอภวนท

มหองถ าส าหรบจดเทยนถวาย ดวยพระพายพดเวยนดเหยนหน

เปนลมทกษณาวรรตนาอศจรรย แตทกวนนชราหนกหนานก

ทงองคฐานรานราวถงเกาแฉก เผยอแยกยอดทรดกหลดหก

โอเจดยทสรางยงรางรก เสยดายนกนกนาน าตากระเดน

กระนหรอชอเสยงเกยรตยศ จะมหมดลวงหนาทนตาเหน

เปนผดมมากแลวยากเยน คดกเปนอนจจงเสยงทงนน

16. ค ากลอนบทนมจดมงหมายอยางไร

ก. แสดงใหเหนวาชวตคอการตอส

ข. แสดงใหเหนถงความไมแนนอนของชวต

ค. แสดงใหเหนอปสรรคของชวตทตองประสบ

ง. แสดงใหเหนวาลาภ ยศ สรรเสรญ คอสงสงสดของชวต

17. วรรคใดของค ากลอนทท าใหกวเขาใจความเปนไปของชวต

ก. ทงองคฐานรานราวถงเกาแฉก เผยอแยกยอดทรดกหลดหก

ข. โอเจดยทสรางยงรางรก เสยดายนกนกนาน าตากระเดน

ค. กระนหรอชอเสยงเกยรตยศ จะมหมดลวงหนาทนตาเหน

ง. เปนผดมมากแลวยากเยน คดกเปนอนจจงเสยงทงนน

207

18. ขอเทจจรงขอใดทท าใหกวเขาใจชวต

ก. ความสงตระงานของเจดย ข. ธรรมชาตรอบ ๆ เจดย

ค. สภาพความเสยหายของเจดย ง. ความศกดสทธของเจดย

19. ค ากลอนขางตนมความเหมาะสมหรอไมทจะน ามาประยกตใชในการด าเนนชวตของนกเรยน

ก. เหมาะสม เพราะชวตยอมมการเปลยนแปลง

ข. เหมาะสม เพราะชวตยอมเปนไปตามกรรม

ค. เหมาะสม เพราะชวตยอมเปนสงทไมแนนอน

ง. เหมาะสม เพราะชวตยอมมวนถงจดจบ

20. นกเรยนเหนดวยหรอไม อยางไร กบค ากลาวทวา “ความแนนอนคอความไมแนนอน”

ก. เหนดวย เพราะ ทกสงทกอยางตองมการเปลยนแปลง

ข. เหนดวย เพราะ ความแนนอนสงผลตอความไมแนนอน

ค. ไมเหนดวย เพราะ ความแนนอนคอความคงอยทไมมวนเสอมสภาพ

ง. ไมเหนดวย เพราะ ความแนนอนคอความมนคงทไมมวนเปลยนแปลง

..........................................................................................................

208

ภาคผนวก จ

การวเคราะหคณภาพของเครองมอทใชในการวจย

1. คาดชนความสอดคลอง IOC ความเทยงตรง

- แผนการจดการเรยนร

- แบบทดสอบวดผลสมฤทธ

- แบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

2. คาความยากงาย (p) และคาอ านาจจ าแนก (r)

- แบบทดสอบวดผลสมฤทธ

- แบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

3. คาความเชอมน

- แบบทดสอบวดผลสมฤทธ

- แบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

209

ตารางท 8 ผลการประเมนคาดชนความสอดคลองของแผนการจดการเรยนร คา IOC ส าหรบ

ผเชยวชาญ

แผนการจดการเรยนรท คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ ∑

แปลผล

คนท 1 คนท 2 คนท 3 1 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 2 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 3 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 4 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 5 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได

จากการประเมนคาดชนความสอดคลองของแผนการจดการเรยนร คา IOC ส าหรบผเชยวชาญ

พบวามแผนการจดการเรยนรทมความเทยวตรง เทากบ 1.00 จ านวน 5 แผน

210

ตารางท 9 ผลการประเมนคาดชนความสอดคลองของแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยน

วรรณคดไทย คา IOC ส าหรบผเชยวชาญ

ขอท คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ ∑

แปลผล

คนท 1 คนท 2 คนท 3

1 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 2 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 3 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 4 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 5 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 6 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 7 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 8 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 9 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได

10 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 11 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 12 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 13 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 14 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 15 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 16 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 17 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 18 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 19 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 20 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 21 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 22 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 23 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 24 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 25 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 26 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได

211

ขอท คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ ∑

แปลผล คนท 1 คนท 2 คนท 3

27 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 28 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 29 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 30 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 31 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 32 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 33 +1 +1 +1 3 1.00 ใชได 34 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 35 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 36 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 37 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 38 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 39 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 40 +1 0 +1 2 0.66 ใชได

จากการประเมนคาดชนความสอดคลองของแบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย

คา IOC ส าหรบผเชยวชาญ พบวามขอสอบทมความเทยวตรง เทากบ 1.00 จ านวน 16 ขอ 0.66 จ านวน 11

ขอ และ 0.33 จ านวน 13 ขอ

212

ตารางท 10 ผลการประเมนคาดชนความสอดคลองของแบบทดสอบวดความสามารถในการคด

อยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย คา IOC ส าหรบผเชยวชาญ

ขอท คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ ∑

แปลผล

คนท 1 คนท 2 คนท 3 1 +1 +1 +1 3 1 ใชได 2 +1 +1 +1 3 1 ใชได 3 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 4 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 5 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 6 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 7 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 8 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 9 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได

10 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 11 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 12 +1 +1 +1 3 1 ใชได 13 +1 +1 +1 1 0.33 ใชไมได 14 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 15 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 16 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 17 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 18 +1 +1 +1 3 1 ใชได 19 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 20 +1 +1 +1 3 1 ใชได 21 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 22 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 23 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 24 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 25 +1 +1 +1 3 1 ใชได 26 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได

213

ขอท คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ ∑

แปลผล

คนท 1 คนท 2 คนท 3 27 +1 +1 +1 3 1 ใชได 28 +1 +1 +1 3 1 ใชได 29 +1 +1 +1 3 1 ใชได 30 +1 +1 +1 3 1 ใชได 31 +1 +1 +1 3 1 ใชได 32 +1 +1 +1 3 1 ใชได 33 +1 0 +1 2 0.66 ใชได 34 +1 -1 +1 1 0.33 ใชไมได 35 +1 +1 +1 3 1 ใชได

จากการประเมนคาดชนความสอดคลองของแบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางม

วจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย คา IOC ส าหรบผเชยวชาญ พบวามขอสอบทมความเทยวตรง เทากบ

1.00 จ านวน 13 ขอ 0.66 จ านวน 10 ขอ และ 0.33 จ านวน 12 ขอ

214

ตารางท 11 แสดงคาความยากงาย (p) และคาอ านาจจ าแนก (r) เปนรายขอของแบบทดสอบวดผล

สมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย

ขอท คาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r)

1 0.63 0.47 2 0.53 0.67 3 0.40 0.53 4 0.36 0.33 5 0.57 0.47 6 0.63 0.60 7 0.63 0.47 8 0.30 0.33 9 0.70 0.33

10 0.36 0.33 11 0.53 0.40 12 0.53 0.53 13 0.40 0.53 14 0.73 0.27 15 0.70 0.47 16 0.53 0.27 17 0.37 0.33

18* 0.83 0.40 19 0.50 0.20 20 0.67 0.40

21* 0.86 0.33 22* 0.80 0.27 23* 0.80 0.27 24* 0.86 0.47 25* 0.90 0.13 26* 0.83 0.20 27 0.67 0.53

215

คาความเชอมนของแบบทดสอบทงฉบบ (ข) เทากบ 0.68

หมายเหต

1. ขอสอบทมคา p ต ากวา 0.20 จดเปนขอสอบทยาก

2. ขอสอบทมคา p สงกวา 0.80 จดเปนขอสอบทงาย

3. ขอสอบทมคา r ต ากวา 0.20 จดเปนขอสอบทมคาอ านาจจ าแนกต ากวาเกณฑ

4. ขอสอบทมคา r เปนลบ จดเปนขอสอบทไมมคาอ านาจจ าแนก

5. เนองจากขอสอบเกนจ านวนทตองการจงตดออกแบบเจาะจง โดยคดขอ 18, 21, 22, 23, 24, 25,

26 ออก รวม 7 ขอ เพอใหไดจ านวนขอสอบจ านวน 20 ขอ ทจะน าไปใชการทดลองตอไป

216

ตารางท 12 แสดงคาความยากงาย (p) และคาอ านาจจ าแนก (r) เปนรายขอของแบบทดสอบวด

ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย

ขอท คาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r) 1 0.43 0.72 2 0.40 0.48 3 0.33 0.20 4 0.76 0.38 5 0.73 0.46 6 0.60 0.48 7 0.73 0.22 8 0.53 0.38 9 0.53 0.89

10* 0.73 0.46 11 0.33 0.40 12 0.53 0.38 13 0.70 0.53 14 0.63 0.40 15 0.50 0.28

16* 0.63 0.20 17 0.63 0.40 18 0.50 0.46 19 0.43 0.72 20 0.53 0.38

21* 0.33 0.40 22 0.63 0.40 23 0.33 0.40

คาความเชอมนของแบบทดสอบทงฉบบ (ข ) เทากบ 0.64

217

หมายเหต

1. ขอสอบทมคา p ต ากวา 0.20 จดเปนขอสอบทยาก

2. ขอสอบทมคา p สงกวา 0.80 จดเปนขอสอบทงาย

3. ขอสอบทมคา r ต ากวา 0.20 จดเปนขอสอบทมคาอ านาจจ าแนกต ากวาเกณฑ

4. ขอสอบทมคา r เปนลบ จดเปนขอสอบทไมมคาอ านาจจ าแนก

5. เนองจากขอสอบเกนจ านวนทตองการจงตดออกแบบเจาะจง โดยคดขอ 10, 16, 21 ออก รวม 3

ขอ เพอใหไดจ านวนขอสอบจ านวน 20 ขอ ทจะน าไปใชการทดลองตอไป

218

ภาคผนวก ฉ

คะแนนการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธ และแบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางม

วจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยน

219

ตารางท 13 แสดงคะแนนการท า แบบทดสอบวดผลสมฤทธ และแบบทดสอบวดความสามารถใน

การคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทยของนกเรยน

คนท

แบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย

แบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย

กอนเรยน (Pretest)

หลงเรยน (Posttest)

หลงทงไว 2 สปดาห

หลงเรยน (Posttest)

1 7 16 14 14 2 9 16 16 13 3 7 15 15 15 4 10 18 19 16 5 3 13 12 13 6 9 18 18 16 7 8 15 15 15 8 7 14 14 14 9 6 15 15 12

10 8 17 15 15 11 8 13 13 13 12 6 16 15 15 13 5 16 16 14 14 6 19 19 16 15 8 16 14 15 16 7 20 20 17 17 5 17 17 13 18 8 18 18 16 19 3 14 15 14 20 5 13 12 14 21 7 16 16 15 22 7 15 15 14 23 7 15 13 13 24 6 14 14 12

220

คนท

แบบทดสอบวดผลสมฤทธในการเรยนวรรณคดไทย

แบบทดสอบวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณในการเรยนวรรณคดไทย

กอนเรยน (Pretest)

หลงเรยน (Posttest)

หลงทงไว 2 สปดาห

หลงเรยน (Posttest)

25 5 13 13 11 26 9 19 18 17 27 8 18 18 16 28 7 16 16 15 29 9 14 14 14 30 7 15 14 13

221

ภาคผนวก ช การทดสอบคาท (T-test) ดวยการใชโปรแกรมคอมพวเตอร

222 Paired Samples Statistics

Mean N Std. Deviation Std. Error

Mean

Pair 1 PRE1 6.9000 30 1.68870 .30831

POST1 15.8000 30 1.93694 .35363

Paired Samples Correlations

N Correlation Sig.

Pair 1 PRE1 & POST1

30 .447 .013

Paired Samples Test

Paired Differences

t df Sig. (2-tailed) Mean

Std. Deviation

Std. Error Mean

95% Confidence Interval of the

Difference

Lower Upper

Pair 1 PRE1 - POST1

-8.9000 1.91815 .35021 -9.6163 -8.1837 -25.414 29 .000

Paired Samples Statistics

Mean N Std. Deviation Std. Error

Mean

Pair 1 POST1 15.8000 30 1.93694 .35363

POST2WEE

15.6333 30 2.02541 .36979

Paired Samples Correlations

N Correlation Sig.

Pair 1 POST1 & POST2WEE

30 .956 .000

Paired Samples Test

Paired Differences

t df Sig. (2-tailed) Mean

Std. Deviation

Std. Error Mean

95% Confidence Interval of the

Difference

Lower Upper

Pair 1 POST1 - POST2WEE

.1667 .59209 .10810 -.0544 .3878 1.542 29 .134

223

ภาคผนวก ญ

ผลงานนกเรยน

224

225

226

227

ประวตผเขยน

ชอ สกล นายรณชย จนทรแกว

รหสประจ าตวนกศกษา 5620120605

วฒการศกษา

วฒ ชอสถาบน ปทส าเรจการศกษา ศลปศาสตรบณฑต (วชาเอกภาษาไทย)

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

2555

ต าแหนงและสถานทท างาน

คร อนดบ คศ. 1 กลมสาระการเรยนรภาษาไทย โรงเรยนคณะราษฎรบ ารง จงหวดยะลา

อ าเภอเมอง จงหวดยะลา

การตพมพเผยแพรผลงาน

รณชย จนทรแกว. 2560. ผลการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกทมตอการคดอยางม

วจารณญาณ ผลสมฤทธทางการเรยน และความคงทนในการเรยนวรรณคดไทยของ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1. วารสารศกษาศาสตร คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร, ปท 28 ฉบบท 1 (มกราคม - เมษายน 2560).