Embed Size (px)
Citation preview
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
มาตรฐานการสอบบญช รหส 530
การเลอกตวอยางในการสอบบญช
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
ISA™ 530 - การเลอกตวอยางในการสอบบญช ท เผยแพรเปนภาษาองกฤษในเดอนเมษายน
พ .ศ . 2553 โดย International Auditing and Assurance Standards Board (IAASB) ของ International
Federation of Accountants (IFAC) ไดแปลเปนภาษาไทยโดย สภาวชาชพบญช ในพระบรม
ราชปถมภ ในเดอนมถนายน พ.ศ. 2555 และท าซ าโดยไดรบอนญาตจาก IFAC ทงน ขนตอนใน
การแปลมาตรฐานการสอบบญ ช ระห วางปร ะเทศ ได รบการพ จ ารณ าจาก IFAC และ
การแปลน ไดด าเนนการตาม “แถลงการณนโยบาย - นโยบายในการแปลและท าซ ามาตรฐานทออก
โดย IFAC” ขอความของมาตรฐานการสอบบญชระหวางประเทศทงหมดท ไดรบการอนมตคอ
ขอความท เผยแพรเปนภาษาองกฤษโดย IFAC
ขอความภาษาองกฤษของ ISA™ 530 - การเลอกตวอยางในการสอบบญช © 2010 สงวนลขสทธ
โดย International Federation of Accountants (IFAC)
ขอความภาษาไทยของมาตรฐานการสอบบญช รหส 530 - การเลอกตวอยางในการสอบบญช
© 2012 สงวนลขสทธ โดย International Federation of Accountants (IFAC)
ต น ฉ บ บ : Handbook of International Quality Control, Auditing, Review, Other Assurance,
and Related Services Pronouncements ISBN: 978-1-60815-052-6
ตดตอ [email protected] เพ อขออนญาตท าซ า ครอบครองหรอเปนส อ หรอใชเอกสารฉบบน
ในลกษณะอ นท คลายคลงกน
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภไดปรบปรงเน อหาและถอยค าบางสวนใหสอดคลองกบ
ตนฉบบ Handbook 2016-2017 Edition ของ IFAC (ISBN: 978-1-60815-318-3) ท งน
การเป ลยนแปลงดงกลาวไมไดกระทบ ตอขอก าหนดหรอหลกการท ส าคญของมาตรฐาน
การสอบบญชฉบบน ดงนน วนถอปฏบตของมาตรฐานการสอบบญชน จงเปนวนท 1 มกราคม
พ.ศ. 2555 เปนตนไปเชนเดม ซ งสอดคลองกบวนถอปฏบตท ระบไวใน Handbook 2016-2017
Edition ของ IFAC
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
มาตรฐานการสอบบญช รหส 530
การเลอกตวอยางในการสอบบญช
(ถอปฏบตกบการตรวจสอบงบการเงนส าหรบงวดสนสดในหรอหลงวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2555)
สารบญ
ยอหนาท
ค าน า
ขอบเขตของมาตรฐานการสอบบญชฉบบน 1-2
วนถอปฏบต 3
วตถประสงค 4
ค าจ ากดความ 5
ขอก าหนด
การก าหนดตวอยาง ขนาดและการเลอกรายการเพ อทดสอบ 6-8
การปฏบตตามวธการตรวจสอบ 9-11
ลกษณะและสาเหตของการเบ ยงเบนและการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง 12-13
การประมาณการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง 14
การประเมนผลการเลอกตวอยาง 15
การน าไปปฏบตและค าอธบายอน
ค าจ ากดความ ก1-ก3
การก าหนดตวอยาง ขนาดและการเลอกรายการเพ อทดสอบ ก4-ก13
การปฏบตตามวธการตรวจสอบ ก14-ก16
ลกษณะและสาเหตของการเบ ยงเบนและการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง ก17
การประมาณการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง ก18-ก20
การประเมนผลการเลอกตวอยาง ก21-ก23
ภาคผนวก 1 การจดกลมประชากรและการเลอกตวอยางโดยถวงน าหนกตามมลคา
ภาคผนวก 2 ตวอยางของปจจยท มอทธพลตอขนาดตวอยางส าหรบการทดสอบการควบคม
ภาคผนวก 3 ตวอยางของปจจยท มอทธพลตอขนาดตวอยางส าหรบการทดสอบรายละเอยดของ
รายการและยอดคงเหลอ
ภาคผนวก 4 วธการเลอกตวอยาง
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
มาตรฐานการสอบบญช รหส 530 “การเลอกตวอยางในการสอบบญช” ควรอานรวมกบ มาตรฐาน
การสอบบญช รหส 200 “วตถประสงคโดยรวมของผสอบบญชรบอนญาตและการปฏบตงานตรวจสอบ
ตามมาตรฐานการสอบบญช”
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
1 TSA 530
ค าน า
ขอบเขตของมาตรฐานการสอบบญชฉบบน
1. มาตรฐานการสอบบญชฉบบน ใชส าหรบการเลอกตวอยางในการปฏบตตามวธการตรวจสอบ
ของผสอบบญช ซ งเก ยวของกบการเลอกตวอยางทางสถตและไมใชทางสถตของผสอบบญช
ในการออกแบบและเลอกตวอยางในการสอบบญช การทดสอบการควบคมและการทดสอบ
รายละเอยดของรายการและยอดคงเหลอ และการประเมนผลจากตวอยาง
2. มาตรฐานการสอบบญชฉบบน สมพนธกบมาตรฐานการสอบบญช รหส 5001 ซ งเก ยวของกบ
ความรบผดชอบของผสอบบญชในการออกแบบและปฏบตตามวธการตรวจสอบ เพ อใหไดมา
ซ งหลกฐานการสอบบญชท เหมาะสมอยางเพยงพอท จะท าใหผสอบบญชสามารถไดขอสรป
อยางสมเหตสมผลในการแสดงความเหนตองบการเงน โดยมาตรฐานการสอบบญช รหส 500
ใหแนวทางแกผสอบบญชเก ยวกบวธตาง ๆ ท มในการเลอกรายการเพ อทดสอบ ซ งการเลอก
ตวอยางในการสอบบญชตามมาตรฐานฉบบน เปนหน งในแนวทางนน
วนถอปฏบต
3. มาตรฐานการสอบบญชฉบบน ใหถอปฏบตกบการตรวจสอบงบการเงนส าหรบรอบบญชท เรม
ในหรอหลงวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2555
วตถประสงค
4. วตถประสงคของผสอบบญชในการใชการเลอกตวอยางในการสอบบญชคอ เพ อใหไดเกณฑท
สมเหตสมผลท จะสรปผลเก ยวกบประชากรทงหมดท ผสอบบญชสมเลอกตวอยาง
ค าจ ากดความ
5. เพ อวตถประสงคของมาตรฐานการสอบบญช ค าศพทตอไปน มความหมายดงน
(ก) การเลอกตวอยางในการสอบบญช (การเลอกตวอยาง) หมายถงการใชวธการตรวจสอบ
ท นอยกวารอยละรอยของประชากรทงหมดของรายการท ตรวจสอบโดยทกหนวยตวอยาง
มโอกาสท จะถกเลอก เพ อใหผสอบบญชไดเกณฑท สมเหตสมผลท จะสรปผลเก ยวกบ
ประชากรทงหมด
(ข) ประชากร หมายถง กลมขอมลทงหมดท น ามาใชในการเลอกตวอยาง ซ งผสอบบญช
ตองการไดขอสรปเก ยวกบประชากรนน
(ค) ความเส ยงจากการเลอกตวอยาง คอความเส ยงท ขอสรปของผสอบบญชจากผลการตรวจสอบ
ตวอยางอาจแตกตางจากขอสรปหากไดตรวจสอบประชากรทงหมดโดยใชวธการตรวจสอบ
อยางเดยวกน ความเส ยงจากการเลอกตวอยางน าไปสขอสรปท ผดพลาด 2 ประเภท ดงน
1 มาตรฐานการสอบบญช รหส 500 “หลกฐานการสอบบญช”
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
2 TSA 530
(1) กรณการทดสอบการควบคม สรปวาการควบคมภายในมประสทธผลสงกวาท
เปนจรง หรอกรณการทดสอบรายละเอยดของรายการและยอดคงเหลอ สรปวา
ไมมการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ ทงท ตามความเปนจรง
แลวมการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ ซ งสวนใหญแลว
ผสอบบญชจะใหความสนใจเบ องตนตอการสรปอยางผดพลาดในลกษณะน
เน องจากมผลกระทบตอความมประสทธผลของการตรวจสอบและอาจน าไปส
การแสดงความเหนตองบการเงนอยางไมเหมาะสมของผสอบบญช
(2) กรณการทดสอบการควบคม สรปวาการควบคมภายในมประสทธผลต ากวาท เปน
จรง หรอกรณการทดสอบรายละเอยดของรายการและยอดคงเหลอ สรปวาม
การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ ทงท ตามความเปนจรงแลว
ไมมการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ ขอสรปท ผดพลาด
ประเภทนมผลกระทบตอประสทธภาพของการตรวจสอบ เน องจากท าใหผสอบบญช
ตองตรวจสอบเพ มมากขนเพ อยนยนวาขอสรปท ไดในเบองตนนนไมถกตอง
(ง) ความเส ยงท ไมเก ยวของกบการเลอกตวอยาง คอความเส ยงท ผสอบบญชไดขอสรป
ท ผดพลาดเน องมาจากเหตผล ซ งไมเก ยวของกบความเส ยงจากการเลอกตวอยาง
(อางถงยอหนาท ก1)
(จ) การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงเฉพาะกรณ คอการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงหรอ
การเบ ยงเบนซ งไมใชตวแทนของการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงหรอการเบ ยงเบน
ในประชากรอยางเหนไดชด
(ฉ) หนวยตวอยาง คอรายการแตละรายการท ประกอบขนเปนประชากร (อางถงยอหนาท ก2)
(ช) การเลอกตวอยางทางสถต หมายถง วธการเลอกตวอยางท มลกษณะดงน
(1) เลอกแบบสมตวอยาง
(2) การใชทฤษฎความนาจะเปนในการประเมนผลตวอยาง รวมทงวดคาความเส ยง
จากการเลอกตวอยาง
วธการเลอกตวอยางท ไมมลกษณะตามขอ (1) และ (2) ขางตนถอเปนการเลอกตวอยาง
ท ไมใชทางสถต
(ซ) การจดกลมประชากร เปนกระบวนการจดแบงประชากรเปนกลมยอย โดยแตละกลมยอย
ประกอบดวยหนวยตวอยาง ซ งมลกษณะคลายกน (สวนใหญเปนหนวยท เปนตวเงน)
(ฌ) การแสดงขอมลท ข ดตอขอเทจจรงท ยอมรบได คอเปนจ านวนเงนท ก าหนดโดย
ผสอบบญช เพ อใหผ สอบบญชสามารถไดรบความเช อมนในระดบท เหมาะสม
โดยจ านวนเงนท ก าหนดโดยผสอบบญชนนจะตองไมเกนกวาการแสดงขอมลท ขดตอ
ขอเทจจรงท เกดขนจรงในประชากร (อางถงยอหนาท ก3)
(ญ) อตราการเบ ยงเบนท ยอมรบได คออตราการเบ ยงเบนจากวธการควบคมภายในท ก าหนด
โดยผสอบบญช เพ อใหผสอบบญชสามารถไดรบความเช อมนในระดบท เหมาะสม
โดยอตราการเบ ยงเบนจรงในประชากรจะตองไมเกนกวาอตราการเบ ยงเบนน
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
3 TSA 530
ขอก าหนด
การก าหนดตวอยาง ขนาดและการเลอกรายการเพอทดสอบ
6. ในการก าหนดตวอยางในการสอบบญช ผสอบบญชตองพจารณาวตถประสงคของวธการ
ตรวจสอบและลกษณะของประชากรท จะน ามาเลอกตวอยาง (อางถงยอหนาท ก4-ก9)
7. ผสอบบญชตองก าหนดขนาดตวอยางใหเพยงพอเพ อลดความเส ยงจากการเลอกตวอยางใหอย
ในระดบท ต าพอท จะยอมรบได (อางถงยอหนาท ก10-ก11)
8. ผสอบบญชตองเลอกตวอยาง โดยวธท ท าใหทกหนวยตวอยางในประชากรมโอกาสถกเลอก
(อางถงยอหนาท ก12-ก13)
การปฏบตตามวธการตรวจสอบ
9. ผสอบบญชตองปฏบตตามวธตรวจสอบท เหมาะสมกบวตถประสงคในการตรวจสอบส าหรบ
แตละรายการท เลอก
10. ถาวธการตรวจสอบไมสามารถใชกบรายการท เลอกได ผสอบบญชตองใชวธการตรวจสอบนน
กบรายการท เลอกขนมาแทน (อางถงยอหนาท ก14)
11. ถาผ สอบบญชไมสามารถใชวธการตรวจสอบท ออกแบบไว หรอใชวธการตรวจสอบอ น
ท เหมาะสมในการตรวจสอบรายการท เลอกได ผ สอบบญชตองถอวารายการดงกลาวเปน
การเบ ยงเบนจากการควบคมท ก าหนดส าหรบกรณของการทดสอบการควบคม หรอเปน
การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงส าหรบกรณการทดสอบรายละเอยดของรายการและ
ยอดคงเหลอ (อางถงยอหนาท ก15-ก16)
ลกษณะและสาเหตของการเบยงเบนและการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง
12. ผสอบบญชตองสบสวนลกษณะและสาเหตของการเบ ยงเบนและการแสดงขอมลท ขดตอ
ขอเทจจรงท พบ และประเมนผลกระทบท อาจเปนไปไดตอวตถประสงคของวธการตรวจสอบ
และเรองอ น ๆ ท ตรวจสอบ (อางถงยอหนาท ก17)
13. ในบางสถานการณท มโอกาสเกดข นนอยมาก เม อผ สอบบญชพจารณาวาการแสดงขอมล
ท ขดตอขอเทจจรงหรอการเบ ยงเบนท พบในตวอยางเปนการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง
เฉพาะกรณ ผ สอบบญชตองแนใจเปนอยางมากวาการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงหรอ
การเบ ยงเบนดงกลาวไมใชตวแทนของประชากร ผสอบบญชอาจไดรบความแนใจไดโดย
การตรวจสอบเพ มเตมเพ อใหไดมาซ งหลกฐานการสอบบญชท เหมาะสมอยางเพยงพอวา
การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงหรอการเบ ยงเบนดงกลาวไมมผลกระทบตอสวนท เหลอ
ของประชากร
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
4 TSA 530
การประมาณการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง
14. ในการตรวจสอบรายละเอยด ผสอบบญชตองประมาณการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท
พบในตวอยางของประชากร (อางถงยอหนาท ก18-ก20)
การประเมนผลการเลอกตวอยาง
15. ผสอบบญชตองประเมน
(ก) ผลของตวอยาง (อางถงยอหนาท ก21-ก22)
(ข) การใชการเลอกตวอยางในการสอบบญช ไดใหหลกเกณฑท สมเหตสมผลในการสรป
เก ยวกบประชากรท ถกตรวจสอบหรอไม (อางถงยอหนาท ก23)
การน าไปปฏบตและค าอธบายอน
ค าจ ากดความ
ความเสยงทไมเกยวของกบการเลอกตวอยาง (อางถงยอหนาท 5 (ง))
ก1. ตวอยางของความเส ยงท ไมเก ยวของกบการเลอกตวอยาง รวมถงการใชวธการตรวจสอบ
ท ไมเหมาะสม หรอการตความหลกฐานการสอบบญชผดพลาด และความลมเหลวในการรบร
วามการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงหรอการเบ ยงเบน
หนวยตวอยาง (อางถงยอหนาท 5 (ฉ))
ก2. หนวยตวอยางอาจหมายถงรายการท เปนหนวยท มตวตน (ตวอยางเชน รายการเชคใน
ใบน าฝากเงน รายการเครดตในใบแจงยอดเงนฝากธนาคาร ใบก ากบสนคา หรอยอดคงเหลอ
ของลกหน ) หรอเปนหนวยท เปนตวเงน
การแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงทยอมรบได (อางถงยอหนาท 5 (ฌ))
ก3. ในการก าหนดตวอยาง ผสอบบญชควรก าหนดจ านวนของการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง
ท ยอมรบไดเพ อจดการความเส ยงท ผลรวมของการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงแตละ
รายการท ไมมสาระส าคญอาจท าใหงบการเงนแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอน เปน
สาระส าคญได และก าหนดสวนเกนส าหรบการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท อาจม แตตรวจ
ไมพบการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท ยอมรบได เปนการใชความมสาระส าคญใน
การปฏบตงานกบวธการเลอกตวอยางเฉพาะกรณ ตามท กลาวในมาตรฐานการสอบบญช รหส
3202 การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท ยอมรบได อาจเปนจ านวนเดยวกนหรอจ านวนท
ต ากวาความมสาระส าคญในการปฏบตงาน
2 มาตรฐานการสอบบญช รหส 320 “ความมสาระส าคญในการวางแผนและการปฏบตงานสอบบญช” ยอหนาท 9
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
5 TSA 530
การก าหนดตวอยาง ขนาดและการเลอกรายการเพอทดสอบ
การก าหนดตวอยาง (อางถงยอหนาท 6)
ก4. การเลอกตวอยางในการสอบบญชสามารถท าใหผสอบบญชไดรบหลกฐานการสอบบญช
เพ อประเมนลกษณะบางประการของรายการท เลอกเพ อท จะสรปหรอชวยในการสรปเก ยวกบ
ประชากรท ใชในการเลอกตวอยาง การเลอกตวอยางในการสอบบญชสามารถท าไดทง
การเลอกตวอยางทางสถตและไมใชทางสถต
ก5. ในการก าหนดตวอยางในการสอบบญช ขอพจารณาของผสอบบญชจะรวมถงวตถประสงค
เฉพาะของการตรวจสอบท ตองการจะบรรลและวธการตรวจสอบหลายวธรวมกน ซ งเปนวธท ด
ท สดท จะท าใหบรรลวตถประสงคนน การพจารณาลกษณะของหลกฐานการสอบบญชท พบ
และการเบ ยงเบนท อาจเปนไดหรอสภาพของการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงหรอลกษณะ
อ นท เก ยวของกบหลกฐานการสอบบญชนน จะชวยผสอบบญชในการก าหนดถงเหตท ท าให
เกดการเบ ยงเบนหรอการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงและประชากรท จะใชสมตวอยางใน
การปฏบตตามมาตรฐานการสอบบญช รหส 500 ยอหนาท 10 เม อมการเลอกตวอยางใน
การสอบบญช ผสอบบญชจะตองใชวธการตรวจสอบเพ อใหไดมาซ งหลกฐานวาประชากรท ใช
ในการเลอกตวอยางนนมความครบถวน
ก6. การพจารณาวตถประสงคของวธการตรวจสอบตามท ก าหนดในยอหนาท 6 รวมถงการท า
ความเขาใจอยางชดเจนเก ยวกบเหตท ท าใหเกดความเบ ยงเบนหรอการแสดงขอมลท ขดตอ
ขอเทจจรง ทงน เพ อใหเงอนไขทงหมดท เก ยวของกบวตถประสงคของวธการตรวจสอบ
เทานนท ไดน ามาใชในการประเมนความเบ ยงเบนหรอการประมาณการแสดงขอมลท ขดตอ
ขอเทจจรง ตวอยางเชน ในการใชวธการทดสอบรายละเอยดของรายการและยอดคงเหลอ
เก ยวกบความมอยจรงของลกหน การคา เชน การขอค ายนยนยอด กรณท ลกหน ไดช าระหน
แลวกอนวนท ท ขอค ายนยน แตกจการไดรบเงนหลงจากวนนนไมนาน จะไมถอวาเปน
การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง เชนเดยวกนกบการผานรายการบญชผดระหวางบญชลกหน
จะไมมผลกระทบตอยอดคงเหลอของบญชลกหน ทงหมด ดงนน จงไมเหมาะสมท จะพจารณา
รายการเชนน เปนการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงในการประเมนผลของวธการตรวจสอบ
นน แมวาการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงนนอาจมผลกระทบท ส าคญตอการตรวจสอบ
ในดานอ นกตาม เชน การประเมนความเส ยงของการทจรตหรอความเพยงพอของคาเผ อหน
สงสยจะสญ
ก7. ในการพจารณาลกษณะของประชากรส าหรบการทดสอบการควบคมนน ผสอบบญชจะประเมน
อตราความเบ ยงเบนท คาดวาจะเกดขนจากความเขาใจของผสอบบญชตอการควบคมท เก ยวของ
หรอจากการตรวจสอบรายการท เลอกมาจ านวนนอยจากประชากรทงหมด การประเมนน
ท าเพ อก าหนดตวอยางในการสอบบญชและเพ อก าหนดขนาดตวอยาง ตวอยางเชน ถาอตรา
ความเบ ยงเบนท คาดไวอยในระดบสงเกนกวาท จะยอมรบได โดยปกต ผ สอบบญช
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
6 TSA 530
มกตดสนใจท จะไมทดสอบการควบคม ในท านองเดยวกนส าหรบการทดสอบรายละเอยดของ
รายการและยอดคงเหลอ ผสอบบญชจะประเมนการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง
ท คาดวาจะพบในประชากรเชนกน ถาการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท คาดไวอยใน
ระดบสง การตรวจสอบรอยละ 100 หรอการใชขนาดของตวอยางจ านวนมากอาจเปน
การเหมาะสมเม อทดสอบรายละเอยดของรายการและยอดคงเหลอ
ก8. ในการพจารณาลกษณะตาง ๆ ของประชากรท จะใชในการเลอกตวอยาง ผสอบบญชอาจพจารณา
วาการจดกลมประชากรหรอการเลอกตวอยางโดยถวงน าหนกตามมลคามความเหมาะสม โดย
ในภาคผนวก 1 ไดอธบายเพ มเตมเก ยวกบการจดกลมประชากรหรอการเลอกตวอยางโดย
ถวงน าหนกตามมลคา
ก9. การตดสนใจวาจะใชวธการเลอกตวอยางทางสถตหรอวธการเลอกตวอยางท ไมใชทางสถตนน
เปนเรองส าคญส าหรบการใชดลยพนจของผ สอบบญช อยางไรกตาม ขนาดของตวอยาง
ไมอาจใชเปนเกณฑท สมเหตสมผลในการแบงแยกระหวางวธทางสถตและวธท ไมใชทางสถต
ขนาดตวอยาง (อางถงยอหนาท 7)
ก10. ระดบของความเส ยงจากการเลอกตวอยางท ผสอบบญชยอมรบได มผลกระทบตอขนาดของ
ตวอยางท ตองการ ระดบความเส ยงท ผสอบบญชยอมรบไดยงต าเทาใด ขนาดตวอยางกจะ
ใหญขนเทานน
ก11. ขนาดตวอยางสามารถก าหนดโดยใชสตรทางสถต หรอโดยการใชดลยพนจเยยงผประกอบ
วชาชพ ภาคผนวก 2 และ 3 แสดงถงปจจยตาง ๆ ท มอทธพลตอการก าหนดขนาดตวอยาง
ในสถานการณท ค ลายกน ผลกระทบท ม ตอขนาดตวอยางของปจจยตาง ๆ ท ระบ
อยในภาคผนวก 2 และ 3 จะคลายกนไมวาจะเลอกใชวธการเลอกตวอยางทางสถตหรอท
ไมใชทางสถต
การเลอกรายการเพอทดสอบ (อางถงยอหนาท 8)
ก12. ในวธการเลอกตวอยางทางสถตนน เปนวธการเลอกท ทกหนวยตวอยางมโอกาสถกเลอก
สวนการเลอกตวอยางท ไมใชทางสถต เปนการใชดลยพนจในการเลอกตวอยาง เน องจาก
วตถประสงคในการเลอกตวอยางคอเพ อใหผสอบบญชไดหลกเกณฑท สมเหตสมผลในการ
สรปเก ยวกบประชากรทงหมดจากตวอยางท เลอกตรวจสอบ ดงนน จงเปนเรองส าคญท
ผสอบบญชจะตองเลอกใหไดตวอยางท มลกษณะเปนตวแทนของประชากรทงหมด ทงน
เพ อหลกเลยงความล าเอยงในการเลอกตวอยาง
ก13. วธการหลกในการเลอกตวอยางคอ การเลอกแบบสมตวอยาง การเลอกแบบมระบบ และ
การเลอกแบบไมมระบบ ซ งแตละวธไดกลาวถงไวในภาคผนวก 4
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
7 TSA 530
การปฏบตตามวธการตรวจสอบ (อางถงยอหนาท 10-11)
ก14. ตวอยางกรณท จ าเปนตองเลอกรายการอ นตรวจสอบแทน เชน รายการท เลอกเพ อตรวจสอบ
หลกฐานการอนมตจาย เกดเปนรายการเชคท ถกยกเลก ถาผสอบบญชพอใจวาเชคดงกลาว
มการยกเลกอยางเหมาะสม ซ งไมถอวาเปนความเบ ยงเบน กควรเลอกรายการอ นท เหมาะ
สมมาตรวจสอบแทน
ก15. ตวอยางกรณท ผสอบบญชไมสามารถใชวธการตรวจสอบท ออกแบบไวกบตวอยางท เลอกได
เชน เม อเอกสารท เก ยวของกบตวอยางท เลอกมาตรวจสอบสญหาย
ก16. ตวอยางของการใชวธตรวจสอบอ นท เหมาะสม อาจเปนการตรวจสอบการรบช าระหน หลง
วนส นงวดรวมกบหลกฐานเบ องตนและรายการท ตองการช าระนนเม อไมไดรบค าตอบ
ค ายนยนยอดในกรณท ใชวธตอบกลบทกกรณ
ลกษณะและสาเหตของการเบยงเบนและการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง (อางถงยอหนาท 12)
ก17. ในการวเคราะหการเบ ยงเบนและการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท ตรวจพบ ผสอบบญช
อาจสงเกตวาหลาย ๆ รายการมลกษณะท คลายคลงกน ตวอยางเชน เปนรายการประเภทเดยวกน
เกดขนในสถานท ประกอบการเดยวกน เกดขนกบสายผลตภณฑเดยวกน หรอเกดขนในชวงเวลา
เดยวกน ในสถานการณเชนน ผสอบบญชอาจตดสนใจระบทกรายการในประชากรท มลกษณะ
คลายคลงกนดงกลาว แลวขยายวธการตรวจสอบส าหรบรายการเหลานน นอกจากน การเบ ยงเบน
และการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงดงกลาวอาจเกดขนโดยเจตนาและอาจบงช ถงโอกาสท
จะเกดการทจรต
การประมาณการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง (อางถงยอหนาท 14)
ก18. ผสอบบญชจ าเปนตองประมาณการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงของประชากร เพ อใหเหน
ภาพรวมของขนาดของการแสดงขอมลท ขด ตอขอเทจจรง แตการประมาณน อาจ
ไมเพยงพอท จะก าหนดเปนจ านวนเงนท ใชบนทกบญชได
ก19. ถาการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท เกดข นเปนการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท เกด
เฉพาะกรณ อาจไมน าไปรวมกบการประมาณการการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงของ
ประชากร อยางไรกตาม ผลกระทบของการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงดงกลาวถาไมไดรบ
การแกไข จ าเปนตองน าไปพจารณารวมกบการประมาณการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท
ไมใชการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงเฉพาะกรณดวย
ก20. ส าหรบการทดสอบการควบคม การประมาณความเบ ยงเบนไมมความจ าเปน เน องจากอตรา
ความเบ ยงเบนของตวอยาง เปนอตราการเบ ยงเบนท ประมาณไวส าหรบประชากรทงหมด
อยแลว มาตรฐานการสอบบญช รหส 3303 ก าหนดแนวทางปฏบตกรณท ผสอบบญชพบ
การเบ ยงเบนจากการควบคมท ผสอบบญชตงใจจะเช อถอ
3 มาตรฐานการสอบบญช รหส 330 “วธปฎบตของผสอบบญชในการตอบสนองตอความเส ยงท ไดประเมนไว” ยอหนาท 17
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
8 TSA 530
การประเมนผลการเลอกตวอยาง (อางถงยอหนาท 15)
ก21. กรณของการทดสอบการควบคม อตราความเบ ยงเบนของตวอยางท สงเกนกวาท คาดการณไว
อาจน าไปสการเพ มข นของความเส ยงท จะเกดการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอนเปน
สาระส าคญ เวนแตจะไดรบหลกฐานเพ มเตม ซ งสนบสนนการประเมนความเส ยงท ไดประเมน
ไวแตแรก ในกรณของการทดสอบรายละเอยดของรายการและยอดคงเหลอ หากการแสดง
ขอมลท ขดตอขอเทจจรงในตวอยางมจ านวนเงนท สงเกนกวาท คาดการณไว อาจท าใหผสอบ
บญชเช อวาประเภทของรายการบญชหรอยอดคงเหลอของบญชแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง
อนเปนสาระส าคญ เวนแตผสอบบญชจะไดรบหลกฐานเพ มเตมวาไมมการแสดงขอมลท ขดตอ
ขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญคงอย
ก22. ในการทดสอบรายละเอยดของรายการและยอดคงเหลอ การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท
ประมาณไวรวมกบการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงเฉพาะกรณ (ถาม) เปนการประมาณท ด
ท สดของผสอบบญชเก ยวกบการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงของประชากร ถาการแสดง
ขอมลท ขดตอขอเทจจรงท ประมาณไวรวมกบการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงเฉพาะกรณ
(ถาม) มจ านวนมากกวาการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท ยอมรบได ตวอยางนนอาจไมได
ใหหลกเกณฑท สมเหตสมผลในการสรปเก ยวกบประชากรท ทดสอบ การแสดงขอมลท ขดตอ
ขอเทจจรงท ประมาณไวรวมกบการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงเฉพาะกรณยงมจ านวนเงน
ใกลเคยงกบการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท ผ สอบบญชยอมรบได เทาใด กยงม
ความเปนไปไดท การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท เกดข นจรงในประชากรทงหมดจะ
มากกวาการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท ยอมรบได เชนเดยวกน ถาการแสดงขอมลท ขด
ตอขอเทจจรงท ประมาณไวมจ านวนสงกวาการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท คาดไวท
ผสอบบญชใชในการก าหนดขนาดของตวอยาง ผ สอบบญชอาจสรปวามความเส ยงของ
การเลอกตวอยางท ไมอาจยอมรบไดท การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท เกดข นจรง
ในประชากรทงหมดสงเกนกวาการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท ยอมรบได การพจารณาถง
ผลการตรวจสอบโดยวธอ น ชวยใหผสอบบญชสามารถประเมนความเส ยงท การแสดงขอมล
ท ขดตอขอเทจจรงท เกดข นจรงในประชากรจะสงเกนกวาการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง
ท ยอมรบได และความเส ยงนอาจลดลงถาผสอบบญชไดรบหลกฐานการสอบบญชเพ มเตม
ก23. ถาผสอบบญชสรปวาตวอยางท เลอกมาทดสอบไมไดใหหลกเกณฑท สมเหตสมผลในการสรป
เก ยวกบประชากรท ทดสอบ ผสอบบญชอาจ
• ขอรองใหฝายบรหารตรวจสอบเก ยวกบการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท ผสอบบญชพบ
และความเปนไปไดท อาจมการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอ นอก และขอใหแกไข
ปรบปรงรายการตามความจ าเปน หรอ
• ปรบเปลยนลกษณะวธการตรวจสอบ ระยะเวลา และขอบเขตท จะตรวจสอบตอไปเพ อ
ใหไดความเช อมนท ตองการ ตวอยางเชน ในกรณของการทดสอบการควบคม ผสอบบญช
อาจเพ มขนาดของตวอยาง ทดสอบการควบคมอ นท ใชทดแทนกน หรอเปลยนแปลง
วธการตรวจสอบเนอหาสาระท เก ยวของ
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
9 TSA 530
ภาคผนวก 1
(อางถงยอหนาท ก8)
การจดกลมประชากรและการเลอกตวอยางโดยถวงน าหนกตามมลคา
ในการพจารณาลกษณะเฉพาะของประชากรท จะใชในการเลอกตวอยาง ผสอบบญชอาจก าหนดวา
การจดกลมประชากรหรอการเลอกตวอยางโดยถวงน าหนกตามมลคามความเหมาะสมกวากน
โดยในภาคผนวกน เปนแนวทางแกผสอบบญชในการใชเทคนคการเลอกตวอยางแบบการจดกลม
ประชากรและการเลอกตวอยางโดยถวงน าหนกตามมลคา
การจดกลมประชากร
1. การตรวจสอบอาจมประสทธภาพยงขนหากผ สอบบญชจดกลมประชากรออกเปนกลมยอยท
แตละกลมมลกษณะเฉพาะ วตถประสงคของการแบงประชากรออกเปนกลมยอยคอเพ อลด
ความแตกตางของรายการในแตละกลมยอย ซ งจะท าใหสามารถลดขนาดของตวอยาง โดยไมเพ ม
ความเส ยงจากการเลอกตวอยาง
2. ในการตรวจสอบรายละเอยด ประชากรมกจะถกแบงเปนกลมยอยตามมลคาท เปนตวเงน ซ งจะ
ท าใหผสอบบญชสามารถเนนการตรวจสอบไปยงรายการท มมลคาสง ซ งรายการเหลาน อาจ
มการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท เปนไปไดมากท สดในเร องการแสดงจ านวนเงนสงเกนไป
ในท านองเดยวกน ประชากรอาจถกแบงเปนกลมยอยตามลกษณะท บงช วามความเส ยงของ
การเกดการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงอยในระดบคอนขางสง ตวอยางเชน ในการทดสอบ
คาเผ อหนสงสยจะสญเพ อประเมนมลคาของลกหนการคา อาจแบงกลมยอยตามอายหนคงคาง
3. ผลของการใชวธการตรวจสอบตวอยางจากกลมยอยกลมหน ง สามารถน าไปใชคาดการณ
เก ยวกบ รายการทงหมดท อยในกลมยอยนนเทานน ในการหาขอสรปเก ยวกบรายการทงหมดใน
ประชากร ผสอบบญชจ าเปนตองพจารณาความเส ยงท อาจเกดการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง
อนเปนสาระส าคญของกลมยอยตาง ๆ ในกลมประชากรนน ตวอยางเชน รอยละ 20 ของ
จ านวนรายการในประชากรอาจมมลคารวมกนเทากบรอยละ 90 ของมลคายอดคงเหลอใน
บญชหน ง ผสอบบญชอาจตดสนใจท จะเลอกตรวจสอบตวอยางจากรายการดงกลาว
โดยประเมนผลการทดสอบเก ยวกบมลคาของคงเหลอในบญชรอยละ 90 นนแยกตางหาก
จากสวนท เหลอรอยละ 10 (ซ งผ สอบบญชอาจเลอกตวอยางเพ มเตมหรอใชวธอ นเพ อ
รวบรวมหลกฐานหรอพจารณาวาไมมสาระส าคญ)
4. ในกรณท ประเภทรายการบญชหรอบญชใดบญชหน งถกแบงออกเปนกลมยอย การประมาณ
การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงควรแยกจากกนส าหรบแตละกลมยอย หลงจากนนจงน า
การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท ประมาณไวส าหรบแตละกลมยอยมารวมกน เพ อพจารณา
ผลกระทบท เปนไปไดของการแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงทงหมดท มตอยอดรวมของ
ประเภทของรายการบญชหรอยอดคงเหลอของบญช
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
10 TSA 530
การถวงน าหนกตามมลคา
5. การตรวจสอบรายละเอยดอาจมประสทธภาพถาก าหนดหนวยตวอยางใหเปนหนวยตวอยางท
เปนตวเงนส าหรบแตละหนวย ซ งประกอบขนเปนประชากรเม อไดเลอกหนวยตวอยางท เปน
ตวเงนเฉพาะรายการจากประชากร ตวอยางเชน ในการตรวจสอบยอดคงเหลอของลกหน
แลว ผสอบบญชอาจตรวจสอบรายการท เลอก เชน ยอดคงเหลอของลกหนแตละราย ซ งมหนวย
ตวอยางท เปนจ านวนเงนดงกลาว ประโยชนอยางหน งของวธการก าหนดหนวยตวอยางเปน
ตวเงนกคอการตรวจสอบจะเนนไปยงรายการท มมลคาสง เน องจากรายการดงกลาวมโอกาส
มากท จะถกเลอกและสามารถท าใหขนาดของตวอยางลดลง วธการน อาจใชรวมกบวธการ
เลอกตวอยางแบบเปนระบบ (อธบายไวในภาคผนวก 4) และจะมประสทธภาพมากท สด
เม อเลอกแบบสมตวอยาง
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
11 TSA 530
ภาคผนวก 2
(อางถงยอหนา ก11)
ตวอยางปจจยทมอทธพลตอขนาดตวอยางส าหรบการทดสอบการควบคม
ผสอบบญชอาจพจารณาปจจยตอไปน ในการก าหนดขนาดตวอยางส าหรบการทดสอบการควบคม
ผสอบบญชจ าเปนตองพจารณาปจจยดงตอไปน รวมกน โดยถอวาผสอบบญชจะไมเปลยนแปลง
ลกษณะวธการ หรอระยะเวลาท จะทดสอบการควบคม หรอแนวทางการตรวจสอบเน อหาสาระ
เพ อตอบสนองตอความเส ยงท ไดประเมนไว
ปจจย
ผลกระทบตอ
ขนาดตวอยาง
1. การเพ มข นของขอบเขต
การตรวจสอบซ งเก ยวเน อง
กบการประเมนความเส ยง
ของผ สอบบญช โดยรวม
ก า ร ค ว บ ค ม ภ า ย ใ น ท
เก ยวของไวดวย
เพ มขน ผ สอบบญช ยงตองการไดความเช อมนจาก
ประสทธผลของการปฏบตตามการควบคม
มากขนเทาใด การประเมนความเส ยงท จะ
เก ดการแสดงขอม ลท ข ดต อขอ เท จจร ง
อนเปนสาระส าคญของผสอบบญชจะตองยง
ต าลงเทานน และขนาดตวอยางจ าเปนตอง
ใหญขนดวย เม อการประเมนความเส ยงของ
ผสอบบญชท จะเกดการแสดงขอมลท ขดตอ
ขอเทจจรงอ น เปนสาระส าคญ ในระดบท
ผ บ ร ห า ร ใ ห ก า ร ร บ ร อ ง ไ ด ร ว ม ถ ง
การคาดการณตอประสทธผลของการควบคม
ผสอบบญชจ าเปนจะตองทดสอบการควบคม
เ ช น เด ย ว ก น ย ง ผ ส อ บ บ ญ ช ต อ ง ก า ร
ความเช อมนในประสทธผลของการปฏบต
ตามการควบคมในการประเมนความเส ยงมาก
เทาใด กจะตองเพ มขอบเขตการทดสอบ
การควบคมมากขนเทานน (นนคอ ขนาดของ
ตวอยางจะตองเพ มขนตามไปดวย)
2. ก าร เพ ม ข น ข อ งอ ต ร า
การเบ ยงเบนท ยอมรบได
ลดลง อตราความเบ ยงเบนท ยอมรบได ยงต าลง
เทาใด ขนาดตวอยางกจ าเปนตองใหญขน
เทานน
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
12 TSA 530
ปจจย
ผลกระทบตอ
ขนาดตวอยาง
3. การเพ มข นของอตราการ
เบ ยงเบนท ผสอบบญชคาด
วาจะพบในประชากรท
ตรวจสอบ
เพ มขน อตราการเบ ยงเบนท ผสอบบญชคาดไวยงสง
เทาใด ขนาดตวอยางกจ าเปนตองใหญข น
เทานนเพ อใหผสอบบญชสามารถประมาณ
ระดบความเบ ยงเบนท เก ดขนจรงไดอยาง
ส ม เห ต ส ม ผ ล ป จ จ ย ท เ ก ย ว ข อ ง ก บ
การพจารณาอตราการเบ ยงเบนท คาดวาจะ
พบ รวมถ งความ เขาใจของผ สอบบ ญ ช
เก ย วก บ ธ ร ก จ (โด ย เฉพ าะว ธ ป ร ะ เม น
ความเส ยงท ใชเพ อใหไดมาซ งความเขาใจ
เรองการควบคมภายใน) การเปลยนแปลง
ของบ ค ล ากร ห ร อ ก ารค วบค ม ภ าย ใน
ผลของการใชวธการตรวจสอบในงวดกอน ๆ
ตลอดจนผลของการตรวจสอบอ น โดยปกต
อตราการเบ ยงเบนท คาดวาอยในระดบสง
ไม ไดร บรองวาระด บความเส ยงท จะเก ด
การแสดงขอมลท ข ดตอขอเทจจรงอ นเปน
สาระส าคญจะต าลง
4. การเพ มขนของระดบความ
เช อ ม น ท ผ ส อ บ บ ญ ช
ต อ ง ก า ร ท อ ต ร า ก า ร
เบ ยงเบนจรงท ยอมรบได
จะไม เกนก วาอตราการ
เบ ยงเบนในประชากรท
เกดขนจรง
เพ มขน
ระดบความเช อมนของผลการทดสอบตวอยาง
ซ งแสดงถงการเบ ยงเบนท มอยจรงในประชากร
ท ผ สอบบญชตองการน ยงสงเทาใด ขนาด
ตวอยางกจ าเปนตองใหญขนเทานน
5. การ เพ มข น ของจ าน วน
หนวยตวอยางในประชากร
มผลกระทบเพยง
เลกนอย
กรณท ประชากรมจ านวนมาก ถาจ านวนของ
ประชากรจรงมผลกระทบจะมผลกระทบนอย
มากตอจ านวนตวอยาง อยางไรกตาม กรณท
ประชากรมขนาดเลก การเลอกตวอยางใน
ก า ร ส อ บ บ ญ ช อ า จ ไ ม ใ ช ว ธ ก า ร ท ม
ประสทธภาพเทาเทยมกบวธการอ น ๆ ในการ
ไดมาซ งหลกฐานการสอบบญชท เหมาะสม
อยางเพยงพอ
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
13 TSA 530
ภาคผนวก 3
(อางถงยอหนาท ก11)
ตวอยางปจจยทมอทธพลตอขนาดตวอยางส าหรบการทดสอบรายละเอยดของรายการและยอด
คงเหลอ
ผสอบบญชอาจพจารณาปจจยตอไปน ในการพจารณาก าหนดขนาดตวอยางส าหรบการทดสอบ
รายละเอยดของรายการและยอดคงเหลอ ผสอบบญชจ าเปนตองพจารณาปจจยดงตอไปน รวมกน
โดยถอวาผสอบบญชจะไมเปลยนแปลงวธการทดสอบการควบคม หรอเปลยนแปลงลกษณะ หรอ
ระยะเวลาของวธการตรวจสอบเนอหาสาระเพ อตอบสนองตอความเส ยงท ไดประเมนไว
ปจจย
ผลกระทบตอ
ขนาดตวอยาง
1. การเพ มขนของความเส ยงท จะเกด
การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง
อนเปนสาระส าคญ จากการประเมน
ของผสอบบญช
เพ มขน
ความเส ยงท จะเกดการแสดงขอมลท
ขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระส าคญ
จากการประเมนของผ สอบบญช
ยงสงขนเทาใด ขนาดตวอยางจ าเปน
ตองใหญข นเทาน น ซ งความเส ยง
ส บ เน อ ง แ ล ะ ค ว าม เส ย ง จ า ก
ก า ร ค ว บ ค ม ม ผ ล ก ร ะ ท บ ต อ
การประเมนความเส ยงท จะเกด
การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง
อนเปนสาระส าคญ ตวอยางเชน
ถาผสอบบญชไมทดสอบการควบคม
ภายใน ผ สอบบญชไมสามารถน า
ความมประสทธผลของการปฏบต
ต าม ก ารค วบ ค ม ภ าย ใน ไป ลด
ความเส ยงท ผสอบบญชประเมนไว
ในสวนท เก ยวของกบส งท ผ บรหาร
ใหการรบรองไวเก ยวกบงบการเงน
บางเรองได ด งน น เพ อท จะลด
ความเส ยงของการตรวจสอบใหอย
ในระดบต าท ยอมรบได ผสอบบญช
ต อ ง ก า ร ค ว า ม เส ย ง จ า ก ก า ร
ตรวจสอบท ลดลง และจะตองให
ความเช อมนในการตรวจสอบเนอหา
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
14 TSA 530
ปจจย
ผลกระทบตอ
ขนาดตวอยาง
สาระมากขน ความตองการหลกฐาน
การทดสอบรายละเอยดของรายการ
และยอดคงเหลอยงมากข นเทาใด
( ซ ง จ ะ ท า ใ ห ค ว า ม เส ย ง จ า ก
การตรวจสอบลดลง) ขนาดของ
ตวอยางกยงตองใหญขนเทานน
2. การใชวธการตรวจสอบเน อหา
สาระอ นเพ มข น ในการตรวจสอบ
ส งท ผ บรหารไดใหการรบรองไว
เก ยวกบงบการเงนในเรองเดยวกน
ลดลง
ย งผ สอบบญ ช เช อม น ในว ธ การ
ต ร ว จ ส อ บ เน อ ห า ส า ร ะ อ น
(การทดสอบรายละเอยดของรายการ
และยอดคงเหลอหรอการตรวจสอบ
เน อหาสาระโดยวธการว เคราะห
เปรยบเทยบ) เพ อลดความเส ยงจาก
การตรวจสอบประชากรกลมหน งให
อยในระดบท จะยอมรบไดมากเทาใด
ความเช อมนท ผ สอบบญชตองการ
จากการเลอกต วอยางจะนอยลง
เท าน น ด งน นขนาดต วอยางกจะ
สามารถลดลงได
3. การเพ มขนของระดบความเช อมน
ท ผสอบบญชตองการวาการแสดง
ขอมลท ขดตอขอเทจจรงท มอ ย
จรงในประชากรจะไมเกนกวาการ
แสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท
ยอมรบได
เพ มขน
ยงผสอบบญชตองการความเช อมน
วาผลการทดสอบตวอยางแสดงถง
การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท
มอยจรงในประชากรมากข นเทาใด
ขนาดตวอยางกจ าเปนตองใหญข น
เทานน
4. การเพ มข นของการแสดงขอมลท
ขดตอขอเทจจรงท ยอมรบได
ลดลง
การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท
ยอมรบได ยงต าลงเท าใด ขนาด
ตวอยางกจ าเปนตองใหญขนเทานน
5. การเพ มขนของจ านวนเงนของการ
แสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรงท
ผ ส อบ บ ญ ช ค าด ว าจ ะพ บ ใน
ประชากรท ตรวจสอบ
เพ มขน
จ านวนเงนของการแสดงขอมลท ขด
ตอขอเทจจรงท ผสอบบญชคาดวาจะ
พบในประชากรท ตรวจสอบ ยง
มากเทาใด ขนาดตวอยางกจ าเปน
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
15 TSA 530
ปจจย
ผลกระทบตอ
ขนาดตวอยาง
ตองใหญขนเทานน เพ อใหสามารถ
ประมาณจ านวนเงนของการแสดง
ขอมลท ขดตอขอเทจจรงท เกดข น
จรงในประชากรท ตรวจสอบไดอยาง
สมเหตสมผล ปจจยท เก ยวของกบ
ก า รพ จ า รณ าจ า น วน เ ง น ข อ ง
การแสดงขอมลท ขดตอขอเทจจรง
ตามท ผ สอบบญ ชคาด วาจะพบ
รวมถงมลคาของรายการท ก าหนด
ข น จ า ก ก า ร พ จ า ร ณ า ผ ล ข อ ง
การประเมนความเส ยง ผลของ
การทดสอบการควบคม ผลของ
การใช วธ ก ารตรวจสอบ ใน งวด
กอน ๆ และผลของวธการตรวจสอบ
เนอหาสาระอ น
6. การจดกลมประชากรเม อมความ
เหมาะสม
ลดลง
ในกรณท ขนาดของรายการท เป น
ตวเงนในประชากรมความหลากหลาย
ผสอบบญชอาจใชประโยชนจากการ
จดกลมรายการท มขนาดใกลเคยงกน
เปนกลมยอย เม อประชากรสามารถ
แบงเปนกลมยอยไดอยางเหมาะสม
ผลรวมของขนาดตวอยางจากกลม
ยอยมกจะนอยกวาขนาดตวอยางท
ต องการในระดบความเส ยงจาก
การเลอกตวอยางท ก าหนดหากได
เล อกต วอ ย างหน งรายการจาก
ประชากรทงหมด
7. จ านวนหนวยตวอยางในประชากร
มผลกระทบเพยง
เลกนอย
ในกรณท ประชากรมจ านวนมาก
จ านวนของประชากรถามผลกระทบ
จะมผลกระทบนอยมากตอจ านวน
ตวอยาง สวนในกรณท ประชากรม
ขนาดเลกการเลอกตวอยางในการ
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
16 TSA 530
ปจจย
ผลกระทบตอ
ขนาดตวอยาง
ส อ บ บ ญ ช ม ก ไ ม ใ ช ว ธ ก า รท ม
ประสทธภาพเทาเทยมกบวธการ
อ น ๆ ในการไดมาซ งหลกฐานการ
สอบบญชท เหมาะสมอยางเพยงพอ
[อยางไรกตาม เม อใชวธการเลอก
ตวอยางท เปนตวเงน จ านวนเงนของ
ประชากรท เพ มข นกจะเพ มจ านวน
ต วอ ย างข น ด วย เวน แ ต ส วน ท
เพ มขนนนไดรบการชดเชยอยางเปน
สดสวนจากระดบความมสาระส าคญ
ท เพ มข นส าหรบงบการเงนโดยรวม
(และระดบความมสาระส าคญหรอ
ระดบส าหรบประเภทของรายการ
ยอดคงเหลอหรอการเปดเผยขอมล
เฉพาะเรอง หากสามารถท าได)]
สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ
17 TSA 530
ภาคผนวก 4
(อางถงยอหนาท ก13)
วธการเลอกตวอยาง
วธการเลอกตวอยางมหลายวธ ซ งวธหลกๆ มดงน
(ก) การเลอกแบบสมตวอยาง (โดยใชตวสรางเลขสม เชน การใชตารางตวเลขสม)
(ข) การเลอกตวอยางแบบเปนระบบ เปนการเลอกโดยจ านวนหนวยตวอยางในประชากรจะถก
หารดวยขนาดของตวอยางเพ อก าหนดชวงของตวอยาง ตวอยางเชน เลอกทกใบท 50 ซ งอาจ
ก าหนดจดเรมตนท จะเลอกในชวง 50 ตวอยางแรก และเลอกตวอยางทกใบท 50 ถดไป แมวา
จดเรมตนอาจมการก าหนดแบบไมเปนระบบ แตตวอยางจะเปนแบบเชงสมโดยแทจรงถา
ไดมาจากการเลอกโดยใชคอมพวเตอรหรอใชตารางตวเลขสม เม อใชวธการเลอกแบบเปน
ระบบ ผสอบบญชจ าเปนตองพจารณาวาโครงสรางของหนวยตวอยางในประชากรจะตองไมม
ลกษณะท ท าใหชวงของตวอยางท ก าหนดไปตรงกบหนวยตวอยางท มรปแบบใดรปแบบหน ง
โดยเฉพาะ
(ค) การเลอกตวอยางท เปนจ านวนเงน เปนรปแบบของการเลอกตวอยางโดยถวงน าหนกตาม
มลคา (ตามท อธบายในภาคผนวก 1) ซ งขนาดตวอยาง การเลอก และการประเมนผลจะเปน
ตวเงน
(ง) การเลอกแบบไมเปนระบบ ผสอบบญชเลอกตวอยางโดยไมไดใชเทคนคในการเลอก ถงแมวาจะ
ไมใชเทคนคแตผ สอบบญชตองไมมความล าเอยงหรอเจตนาอยางหน งอยางใดเปนพเศษ
(ตวอยางเชน หลกเลยงการเลอกตวอยางท ยากแกการคนหา เลอกหรอหลกเลยงการเลอก
เฉพาะรายการแรกหรอรายการสดทายท ปรากฏในหนาเอกสาร) ดงนน ผสอบบญชควร
แนใจวาทกรายการมโอกาสถกเลอก วธการเลอกแบบไมเปนระบบน ไมเหมาะสมเม อใชการเลอก
ตวอยางทางสถต
(จ) การเลอกแบบเปนกลม เปนการเลอกกลมของรายการท ตดกนในประชากร การเลอกแบบเปน
กลมโดยปกตไมสามารถใชเปนการเลอกตวอยางในการสอบบญชเพราะประชากรสวนใหญ
มโครงสรางในลกษณะท รายการท เรยงล าดบมกมลกษณะท คลายคลงกน แตมลกษณะ
แตกตางจากรายการอ นในประชากร แมวาในบางสถานการณอาจเปนการเหมาะสมท จะ
ตรวจสอบรายการเปนกลม แตวธการเลอกตวอยางท เหมาะสมเกดขนนอยมากเม อผสอบบญช
ตองการไดขอสรปท สมเหตสมผลเก ยวกบประชากรทงหมดโดยใชตวอยาง
