FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 1

วัตถุประสงค เพื่อใหทราบความสําคัญของการบัญชีที่จะใหรายงานขอมูลที่มีประโยชนในการ

ตัดสินใจการไดมาของรายงานทางการเงิน ชนิดของรายงาน และรูปแบบอยางละเอียดของงาน

เนื้อหา ความหมายของการบัญช ี วัตถุประสงคของรายงานทางการเงนิ สมการบัญชี รายงานทางการเงิน

- กิจกรรมจัดหาเงิน - กิจกรรมลงทุน - กิจกรรมดําเนนิงาน

การจําแนกรายการในรายงานทางการเงนิ - งบดุล - งบกําไรขาดทนุ

งบกระแสเงินสด - วัตถุประสงคของงบกระแสเงินสด - รูปแบบของงบกระแสเงินสด

ผูมีหนาท่ีจัดทําบัญชีตามพระราชบัญญัติการบัญชี พ.ศ. 2543 - ผูมีหนาที่จัดทําบัญช ี - หนาที่ของผูมีหนาที่จัดทําบัญชี - บทกําหนดโทษผูมีหนาที่จัดทําบัญชแีละผูกระทําผิด

“ ผูทําบัญช”ี ตามพระราชบญัญัติการบัญชี พ.ศ. 2543 - ผูทําบัญชี - คุณสมบตัิและเงื่อนไขของผูทําบัญชี - หนาที่ของผูทําบัญชี - การแจงเปนผูทําบัญชี - บทกําหนดโทษผูทําบญัชีและผูกระทําความผิด

ภาพรวมของการบัญชีภาพรวมของการบัญช ี

ภาพรวมภาพรวมของของการบัญชีการบัญชี

1 - 2

ภาพรวมของการบัญชี

กิจการตาง ๆ ที่ถูกจัดตั้งขึ้น จะมีวัตถุประสงคเพื่อแสวงหากําไรหรือไมแสวงหากําไร ฝายจัดการของกิจการยอมตองการใชขอมูลตาง ๆ ในการบริหารงาน ขอมูลที่ใชนั้นจะจําแนกไดทั้งที่เปนขอมูลที่เปนตัวเงินและขอมูลที่ไมเปนตัวเงิน ขอมูลที่เปนตัวเงินที่เกี่ยวของกับกิจการยอมไดมาจากการบัญชีของกิจการ ซ่ึงจะรายงานออกมาในรูปของรายงานทางการเงินหรืองบการเงิน รายงานทางการเงินหลัก ไดแก งบดุล งบกําไรขาดทุน งบกระแสเงินสด ผูที่ใชรายงานทางการเงินไมใชฝายจัดการซึ่งเปนบุคคลภายในเทานั้นที่ใช แตยังมีบุคคลภายนอกหรือหนวยงานภายนอกที่ตองการใชดวย เชน เจาของ เจาหนี้ กรมสรรพากร กระทรวงพาณิชย นักวิเคราะหการลงทุน เปนตน

ความหมายของการบัญชี

มีผูใหความหมายของการบัญชีไววา “การบัญชีหมายความถึงการจดบันทึก การจําแนก การสรุปผล และการรายงานเหตุการณเกี่ยวกับการเงิน โดยใชหนวยเปนเงินตรา รวมทั้งการแปลความหมายของผลการปฏิบัติดังกลาวดวย” จะเห็นวาการบัญชีเปนงาน 2 ดาน งานดานแรก คือ การบันทึก และงานดานที่สอง คือ งานดานการทํารายงาน มีบุคคลจํานวนมากที่เขาใจการบัญชีผิด คิดวาตองมีความสามารถทางคณิตศาสตรเทานั้นที่ทําบัญชีได การบันทึกทางการบัญชีรวมทั้งการจัดทํารายงานไมจําเปนตองใชความสามารถทางคณิตศาสตรมากก็ทําได การบันทึกรายการ และการจัดทํารายงานไมใชเร่ืองที่สําคัญมาก ส่ิงที่สําคัญมากกวานั้น คือ ความเขาใจในรายงานทางการเงิน ตองแปลความไดถูกตองวา รายงานที่รายงานมาใหนั้น หมายความวาอยางไร เมื่อทราบความหมายแลว สามารถนําไปใชประกอบการดําเนินงาน รวมทั้งนําไปใชในการ ตัดสินใจ

วัตถุประสงคของรายงานทางการเงิน

รายงานทางการเงินที่ธุรกิจไดจัดทําขึ้น มีวัตถุประสงคทั่วไป คือ ใหขอมูลที่มีประโยชนตอผูลงทุน (เจาของ) ผูที่ตองการลงทุน เจาหนี้ หรือบุคคลอื่นทั่วไป โดยผูลงทุนจะใชในการตดัสนิใจวาควรลงทุนในธุรกิจนั้นตอไปหรือไม เจาหนี้ หมายถึง เจาหนี้การคา สถาบันหรือบุคคลที่ใหกูเงิน จะใชในการตัดสินใจวาควรทําธุรกิจดวยหรือไม สําหรับบุคคลอื่นทั่วไป จะใชรายงานในการตัดสินใจในสวนที่เกี่ยวของ เชน กระทรวงพาณิชยใชในการควบคุมดูแลกิจการ กรมสรรพากรใชในการจัดเก็บภาษี นักวิเคราะหการลงทุนจะใชในแงการใหคําแนะนําในการลงทุนตลาดหลักทรัพย เปนตน การใชรายงานในการตัดสินใจนั้น ผูที่ใชรายงานตองมีความเขาใจในธุรกิจและกิจกรรมทางเศรษฐกิจ และ

FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 3

ตองศึกษาขอมูลที่มีในรายงานใหเขาใจกอนการตัดสินใจดวย นอกจากนั้น รายงานทางการเงินยังชวยในการประเมินความสามารถของกิจการในการไดรับเงินสดในอนาคต ระยะเวลา รวมทั้งความแนนอนที่จะไดรับดวย และยังชวยในการประเมินความสามารถในการชําระหนี้คาสินคาที่ซื้อ การจายดอกเบี้ย รวมทั้งการคืนเงินตน และการจายเงินปนผลดวย

ผูใชรายงานทางการเงิน ทั้งบุคคลภายนอก และบุคคลภายใน (ฝายจัดการของกิจการ) สามารถใชรายงานทางการเงินในการประเมินความสามารถของกิจการในหลาย ๆ ดาน เชน ความสามารถในการทํากําไร ความสามารถในการกูยืม รวมทั้งสภาพคลองของกิจการ เปนตน

สมการบัญชี

การบัญชีจะมีแนวความคิด (Concept) หลายอยางที่ใชเปนหลักในการบันทึกและการจัดทํารายงานทางการเงิน ไดแก หลักความเปนหนวยงานของกิจการ และหลักการใชหนวยเงินตราทางการบัญชี เปนแนวความคิดสองแนวในหลาย ๆ แนวความคิดที่สําคัญ โดยหลักความเปนหนวยงานของกิจการ หมายความวา กิจการไมวาจะตั้งขึ้นในรูปแบบใด (เจาของคนเดียว หางหุนสวน หรือบริษัทจํากัด) การบัญชีจะคิดวา กิจการนั้น ๆ เปนนิติบุคคลตางหากจากผูจัดตั้ง (คือเจาของ) การบันทึกและการรายงานจะเปนของกิจการโดยเฉพาะไมเกี่ยวกับเจาของ ทุกกิจการเมื่อถูกจัดตั้งขึ้นในตอนแรกนั้น เจาของยอมจะใหสินทรัพย (ส่ิงที่มีคาที่กิจการเปนเจาของ) มาเพื่อใชในการดําเนินงานเสมอ ดังนั้น สินทรัพยจึงมาจากเจาของ สินทรัพย เจาของ (ทุน)

ซ่ึงจะทําใหไดสมการบัญชี (ถาตัดหัวลูกศรทิ้ง)เปนดังนี้

สินทรัพย = ทุน

นอกจากนี้ กิจการอาจไดรับสินทรัพยเพิ่มเติมจากบุคคลภายนอกอื่น ๆ ที่ไมใชเจาของ ซ่ึงบุคคลเหลานั้น คือ เจาหนี้ (หนี้สินคือ ภาระผูกพันของกิจการที่มีตอบุคคลภายนอก) สมการบัญชีก็จะเปน

สินทรัพย = หนี้สิน + ทุน

เจาหนี้จะไดรับผลตอบแทนจากกิจการในรูปของดอกเบี้ยจาย ส่ิงที่เจาของจะไดรับคือ กําไรสุทธิ ซ่ึงเปนผลการดําเนินงาน กําไรสุทธิจะไดจากการเอาคาใชจายในการดําเนินงานทั้งหมดรวมทั้งดอกเบี้ยจายไปหักรายได หากปรากฏวารายไดมีจํานวนมากกวาคาใชจาย ในทางกลับกันถารายไดมี

ภาพรวมภาพรวมของของการบัญชีการบัญชี

1 - 4

จํานวนนอยกวาคาใชจายจะเรียกวา ขาดทุนสุทธิ ซ่ึงเจาของกิจการตองรับผลขาดทุนไปดวย ดังนั้น ทุนหรือสวนของเจาของ จะเปลี่ยนแปลงไปในลักษณะที่เพิ่มขึ้นถามีกําไรสุทธิ และจะลดลงถามีขาดทุนสุทธิ รวมทั้งลดลงเนื่องจากมีการถอนทุนดวย สมการบัญชีจะขยายออกไปไดดังนี้ สินทรัพย = หนี้สิน + ทุน

รายได - คาใชจาย

หรือ

สินทรัพย = หนี้สิน + ทุน + รายได - คาใชจาย

สมการบัญชีจะถูกใชเปนหลักในการบันทึก รวมทั้งเปนหลักในการจัดทํางบดุล และงบกําไรขาดทุนดวย

สําหรับหลักการใชหนวยเงินตราทางการบัญชี หมายความวา การบัญชีจะใชเงินตราเปนสื่อในการบันทึก และการรายงาน เพราะเงินตราเปนสื่อในการแลกเปลี่ยนและหนวยวัดมูลคาใหรูถึงคาความสําคัญของรายการ ซ่ึงมีผลทําใหรายงานทางการเงินแสดงความหมายไดชัดเจนกวาใชวิธีอ่ืน การบันทึกและการรายงานของการบัญชี จะบันทึกเฉพาะรายการที่ เ รียกวา รายการคา (Business Transaction) เทานั้น รายการคาเปนรายการที่เกิดขึ้นกับกิจการที่กอใหเกิดการเปลี่ยนแปลงในกิจการและสามารถวัดเปนตัวเงินได การเปลี่ยนแปลงนี้เกิดขึ้นจากการติดตอแลกเปลี่ยนหรือการโอนสิ่งที่มีคาที่เปนเงินระหวางกิจการกับบุคคลหรือกิจการอื่นภายนอก หรืออาจเปนการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นภายในกิจการเอง

รายงานทางการเงิน

ในการดําเนินงานของกิจการ จะมีกิจกรรมที่สําคัญอยู 3 กิจกรรมดวยกัน ซ่ึงรายการคาจะเกี่ยวของกับกิจกรรมทั้ง 3 อันไดแก กิจกรรมจัดหาเงิน กิจกรรมลงทุน และกิจกรรมดําเนินงาน กลาวคือ เมื่อผูลงทุนคิดจะทําธุรกิจ เขาจะเริ่มที่กิจกรรมจัดหาเงินซึ่ง

เปนกิจกรรมที่เกี่ยวกับเงินทุนของกิจการ ซ่ึงกิจการมีแหลงเงินทุนอยู 2 แหลง คือ จากเจาของและจากเจาหนี้ (การกูยืม) และเมื่อกิจการมีเงินทุนพรอมแลว กิจกรรมที่ตองทําตอไปคือ การจัดซื้ออุปกรณเพื่อใชในการดําเนินงาน ซ่ึงเรียกกิจกรรมดังกลาววา เปนกิจกรรมลงทุน เมื่อมีอุปกรณพรอมกิจการก็จะเริ่มดําเนินงานเพื่อหากําไร ซ่ึงเปนกิจกรรมสุดทายที่สําคัญที่สุด เรียกวา กิจกรรมดําเนินงาน

FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 5

อยางไรก็ตาม รายการคาทุกรายการที่เกิดขึ้นยอมกระทบสินทรัพย หนี้สิน และทุนเสมอ การบัญชีจะนํารายการคาไปบันทึกไวอยางเปนระเบียบและเปนระบบ หลังจากนี้ก็จะสรุปและนําไปจัดทํารายงานทางการเงินเพื่อเสนอบุคคลที่เกี่ยวของตอไป

รายงานทางการเงินหรืองบการเงินท่ีจัดทําไดแก

1. งบดุล เปนงบที่แสดงฐานะทางการเงินของกิจการ ประกอบดวย สินทรัพย หนี้สิน และทุน ที่กิจการมีอยู ณ ขณะใดขณะหนึ่ง

2. งบกําไรขาดทุน เปนงบที่แสดงผลการดํา เนินงาน ประกอบดวย รายได และคาใชจาย ซ่ึงถารายไดสูงกวาคาใชจายก็จะเปนผลกําไร แตถารายไดนอยกวาคาใชจาย ก็จะขาดทุน

ตัวอยาง บริษัท แสงดาว จํากัด ถูกจัดตั้งขึ้นเพื่อขายสินคา รายงานทางการคาที่เกิดขึ้นมีดังนี้

ภาพรวมภาพรวมของของการบัญชีการบัญชี

1 - 6

กิจกรรมจัดหาเงิน รายการที่ 1 ออกจําหนายหุนสามัญ 10,000 หุน ราคาตามมูลคาหุนละ 10 บาท จําหนายไดในราคา

ตามมูลคา รับมาเปนเงินสด

สมการบัญชี สินทรัพย = หนี้สิน + ทุน + รายได - คาใชจาย รายการ

เงินสด ลูกหนี้

การคา สินคาคงเหลือ

เครื่องใชสํานักงาน

เจาหนี้การคา

เงินกู ทุนเรือนหุน ขาย

ตนทุน ขาย

คาใชจาย

1 100,000 100,000 100,000 100,000

รายงานทางการเงิน

งบดุล งบกําไรขาดทุน สินทรัพย สวนของผูถือหุน (ทุน) รายได 0

เงินสด 100,000 ทุนเรือนหุน 100,000 คาใชจาย 0 กําไรสุทธิ 0 รายการที่ 2 กูเงินจากธนาคารจํานวน 40,000 บาท รับมาเปนเงินสด

สมการบัญชี

สินทรัพย = หนี้สิน + ทุน + รายได - คาใชจาย รายการ

เงินสด ลูกหนี้

การคา สินคาคงเหลือ

เครื่องใชสํานักงาน

เจาหนี้ การคา

เงินกู ทุนเรือนหุน ขาย

ตนทุนขาย

คาใชจาย

ย/ม 100,000 100,000 2 40,000 40,000 ย/ป 140,000 40,000 100,000

140,000 140,000

รายงานทางการเงิน

งบดุล งบกําไรขาดทุน สินทรัพย หนี้สินและสวนของผูถือหุน รายได 0

เงินสด 140,000 เงินกู 40,000 คาใชจาย 0 ทุนเรือนหุน 100,000 กําไรสุทธิ 0 140,000 140,000

FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 7

กิจกรรมการลงทุน รายการที่ 3 ซ้ือเครื่องใชสํานักงานราคา 15,000 บาท จายเปนเงนิสด

สมการบัญชี สินทรัพย = หนี้สิน + ทุน + รายได - คาใชจาย

รายการ

เงินสด ลูกหนี้การคา

สินคาคงเหลือ

เครื่องใชสํานักงาน

เจาหนี้ การคา

เงินกู ทุนเรือนหุน ขาย

ตนทุนขาย คาใชจาย

ย/ม 140,000 40,000 100,000 3 -15,000 15,000 ย/ป 125,000 15,000 40,000 100,000

140,000 140,000

รายงานทางการเงิน งบดุล งบกําไรขาดทุน

สินทรัพย หนี้สินและสวนของผูถือหุน รายได 0 เงินสด 125,000 เงินกู 40,000 คาใชจาย 0 เครื่องใชสํานักงาน 15,000 ทุนเรือนหุน 100,000 กําไรสุทธิ 0 140,000 140,000

กิจกรรมดําเนินงาน

รายการที่ 4 ซ้ือสินคาเปนเงินเชื่อ จํานวน 8,000 บาท

สมการบัญชี สินทรัพย = หนี้สิน + ทุน + รายได - คาใชจาย รายการ

เงินสด ลูกหนี้

การคา สินคาคงเหลือ

เครื่องใชสํานักงาน

เจาหนี้ การคา

เงินกู ทุนเรือนหุน ขาย

ตนทุนขาย

คาใชจาย

ย/ม 125,000 15,000 40,000 100,000 4 8,000 8,000 ย/ป 125,000 8,000 15,000 8,000 40,000 100,000

148,000 148,000

ภาพรวมภาพรวมของของการบัญชีการบัญชี

1 - 8

รายงานทางการเงิน งบดุล งบกําไรขาดทุน

สินทรัพย หนี้สินและสวนของผูถือหุน รายได 0 เงินสด 125,000 เจาหนี้การคา 8,000 คาใชจาย 0 สินคาคงเหลือ 8,000 เงินกู 40,000 กําไรสุทธิ 0 เครื่องใชสํานักงาน 15,000 ทุนเรือนหุน 100,000 148,000 148,000 รายการที่ 5 ขายสินคาราคาทุน 4,000 บาท ไดในราคาขาย 6,000 บาท เปนการขายเชือ่

สมการบัญช ี

สินทรัพย = หนี้สิน + ทุน + รายได - คาใชจาย

รายการ

เงินสด ลูกหนี้การคา

สินคาคงเหลือ

เครื่องใชสํานักงาน

เจาหนี้ การคา

เงินกู ทุนเรือนหุน ขาย

ตนทุนขาย

คาใชจาย

ย/ม 125,000 8,000 15,000 8,000 40,000 100,000 5.1 6,000 6,000 5.2 -4,000 4,000 ย/ป 125,000 6,000 4,000 15,000 8,000 40,000 100,000 6,000 4,000

150,000 150,000

รายงานทางการเงิน

งบดุล งบกําไรขาดทุน สินทรัพย หนี้สินและสวนของผูถือหุน รายได

เงินสด 125,000 เจาหนี้การคา 8,000 ขาย 6,000 ลูกหนี้การคา 6,000 เงินกู 40,000 คาใชจาย สินคาคงเหลือ 4,000 ทุนเรือนหุน 100,000 ตนทุนขาย 4,000 เครื่องใชสํานักงาน 15,000 กําไรสะสม 2,000 กําไรสุทธิ 2,000 150,000 150,000 กําไรสะสม

FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 9

รายการที่ 6 จายคาใชจายในการขายและบริหารจํานวนเงินรวม 1,000 บาท จายเปนเงินเดือน 500 บาท คาเชา 300บาท และคารับรอง 200 บาท

สมการบัญช ี

สินทรัพย = หนี้สิน + ทุน + รายได - คาใชจาย รายการ

เงินสด ลูกหนี้

การคา สินคาคงเหลือ

เครื่องใชสํานักงาน

เจาหนี้ การคา

เงินกู ทุนเรือนหุน ขาย

ตนทุนขาย

คาใชจาย

ย/ม 125,000 6,000 4,000 15,000 8,000 40,000 100,000 6,000 4,000 6 -1,000 เงินเดอืน 500 คาเชา 300 คารับรอง 200

ย/ป 124,000 6,000 4,000 15,000 8,000 40,000 100,000 6,000 4,000 1,000 149,000 149,000

รายงานทางการเงิน

งบดุล งบกําไรขาดทุน สินทรัพย หนี้สินและสวนของผูถือหุน รายได

เงินสด 124,000 เจาหนี้การคา 8,000 ขาย 6,000 ลูกหนี้การคา 6,000 เงินกู 40,000 คาใชจาย สินคาคงเหลือ 4,000 ทุนเรือนหุน 100,000 ตนทุนขาย 4,000 เครื่องใชสํานักงาน 15,000 กําไรสะสม 1,000 เงินเดือน 500 149,000 149,000 คาเชา 300 คารับรอง 200 รวมคาใชจาย 5,000 กําไรสุทธิ 1,000 กําไรสะสม

ภาพรวมภาพรวมของของการบัญชีการบัญชี

1 - 10

การจําแนกรายการในรายงานทางการเงิน

งบดุลและงบกําไรขาดทุนที่จะนําเสนอตอบุคคลภายนอกนั้น ตองมีการจําแนกเปนประเภทหรือเปนรูปแบบที่ผูใชรายงานสามารถไปวิเคราะห เพื่อใชในการตัดสินใจได ในสวนนี้จะกลาวถึงงบทั้ง 2 วา มีความหมายอยางไร วิธีการเรียงลําดับรายการและปญหาที่ควรจะสนใจบางปญหา ในการบันทึกบัญชีและการทํารายงานทางการเงินของนักบัญชี จะจัดทําโดยมีแนวความคิดที่วาทุกกิจการที่ตั้งขึ้นมาจะดําเนินตอไปเรื่อยๆ ไมมีวันสิ้นสุด หรือจะดําเนินงานตอไปจนกวาจะบรรลุวัตถุประสงคที่จัดตั้งขึ้น (Going Concern) ถาเห็นวากิจการใดมีทีทาวาจะเลิก นักบัญชีตองเปลี่ยน

วิธีการบัญชีใหมทันที ถากิจการจัดตั้งขึ้นเพื่อขายสินคาหรือบริการโดยมุงหวังกําไร กําไรที่แทจริงแนนอนจะรูไดในตอนเลิกกิจการ กลาวคือ เมื่อเลิกกิจการจะขายสินทรัพยที่มีทั้งหมด และนําเงินสดไปชําระหนี้สิน สวนที่เหลือหลังจากชําระหนี้แลวก็จะเปนของเจาของ สวนที่เจาของไดนี้ถามากกวาเงินลงทุนที่ลงไปในตอนแรก แสดงวาผลการดําเนินงานมีกําไร ถานอยกวาแสดงวาขาดทุน การที่จะรอวัดผลการ

ดําเนินงานและบอกถึงฐานะการเงินที่แทจริงตอนเลิกกิจการนั้น ผูลงทุนยอมรอไมได ทั้งนี้เนื่องจากไมทราบวาจะเลิกเมื่อใด ดังนั้น นักบัญชีจึงไดแบงระยะเวลาการดําเนินงานออกเปนระยะๆ เทาๆ กัน ตามปกติจะมีระยะเวลา 1 ป ซ่ึงเรียกวา รอบระยะเวลาบัญชี (Accounting Period) เพื่อรายงานผลความกาวหนาของกิจการใหผูลงทุนรูโดยจัดทํางบกําไรขาดทุนขึ้น เพื่อใหทราบวาวัตถุประสงคที่จัดตั้งขึ้นก็เพื่อหากําไรนั้น ทําไดแคไหน ซ่ึงตัวเลขบางตัวจะเปนตัวเลขที่ประมาณขึ้น และจัดทํางบดุลเพื่อใหทราบวาฐานะทางการเงินของกิจการ ณ วันสิ้นรอบระยะเวลาบัญชี งบดุล (The Balance Sheet)

งบดุล เปนรายงานทางการเงินหนึ่งที่ทําขึ้น ณ วันใดวันหนึ่ง เพื่อแสดงถึงฐานะการเงินของกิจการวามีสินทรัพย หนี้สิน และสวนของเจาของเทาใด ฐานะการเงินนี้เปนผลของรายการคาที่เกิดขึ้นตั้งแตเร่ิมดําเนินงาน และสิ้นสุดลงในวันทํางบดุลนั้น

FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 11

บริษัท แสงดาว จํากัด งบดุล

ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 25X5

สินทรัพย

สินทรัพยหมนุเวียน เงินสดและเงินฝากธนาคาร 900 เงินลงทุนชั่วคราว 400 ลูกหนี้การคา 800 สินคาคงเหลือ 1,000 คาใชจายจายลวงหนา 200 รวมสินทรัพยหมุนเวียน 3,300 สินทรัพยไมหมุนเวยีน ที่ดิน อาคาร และอุปกรณราคาทุน ที่ดิน 400 อาคาร 300 อุปกรณ 200 รวม 900 หัก คาเสื่อมราคาสะสม 180 ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ-สุทธิ 720 เงินลงทุนระยะยาว 100 สินทรัพยไมมตีัวตน 40 สินทรัพยไมหมุนเวยีนอื่น 10 รวมสินทรัพยไมหมุนเวียน 870 รวมสินทรัพย 4,170

ภาพรวมภาพรวมของของการบัญชีการบัญชี

1 - 12

บริษัท แสงดาว จํากัด งบดุล

ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 25X5

หนี้สินและสวนของผูถือหุน หนี้สินหมุนเวียน เจาหนีก้ารคา 900 คาใชจายคางจาย 233 รวมหนี้สินหมนุเวยีน 1,133 หนี้สินไมหมนุเวยีน หุนกู 400 สวนของผูถือหุน ทุนเรือนหุน ราคาตามมูลคาหุนละ 10 บาท

จดทะเบยีนและออกจําหนาย 200 หุน เรียกชําระเต็มมูลคาแลว 2,000

สวนเกนิมูลคาหุน 100 กําไรสะสม 537 รวมสวนของผูถือหุน 2,637 รวมหนี้สินและสวนของผูถือหุน 4,170

วิธีการจําแนกประเภทและความหมายของบัญชีท่ีมักจะปรากฏในงบดุลมี ดังนี้

1. สินทรัพย หมายถึง ส่ิงที่มีคาที่กิจการเปนเจาของ เชน เงินสด ที่ดิน อาคาร เครื่องจักร เปนตน หรือเปน

สิทธิเรียกรองที่กิจการมีตอบุคคลภายนอก เชน ลูกหนี้การคา ตั๋วเงินรับ เปนตน โดยปกติจะจําแนกสินทรัพยออกเปน 2 ประเภทใหญๆ คือ

1.1 สินทรัพยหมุนเวียน หมายถึง สินทรัพยที่เปนเงินสด หรือสินทรัพยอ่ืนที่สามารถเปลี่ยนเปนเงินสดหรือใชหมดไปภายในรอบระยะเวลาบัญชีหนา บัญชีที่เปนสินทรัพยหมุนเวียนจะถูกแสดงเรียงลําดับรายการภายใตสินทรัพยหมุนเวียนตามลําดับความใกลเงินสดหรือตามสภาพคลอง โดยเรียงตามลําดับดังนี้

เงินสดและเงินฝากธนาคาร หมายถึง ธนบัตร เหรียญ เช็คเงินสด เช็คเดินทาง ดราฟของธนาคาร ธนาณัติ เช็คไปรษณีย รวมทั้งเงินฝากธนาคารทุกประเภทที่ถอนได

FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 13

ทันทีที่ตองการ ยอดคงเหลือของบัญชีเงินฝากธนาคารกระแสรายวันที่เปนยอดเบิกเกินบัญชี ตองแสดงเปนบัญชีเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร จัดแสดงภายใตหนี้สินหมุนเวียน

เงินลงทุนชั่วคราว ถากิจการมีเงินสดคงเหลืออยูเปนการชั่วคราวอาจนําไปซื้อหุนทุนหรือหุนกูที่มีการจําหนายในตลาดหลักทรัพย ซ่ึงกิจการมีวัตถุประสงคในการลงทุน คือ จะนําออกขายทันที่ที่ตองการใชเงิน

ลูกหนี้ ตามปกติของการคาไมวาจะเปนกิจการขายสินคาหรือขายบริการ อาจมีการขายสินคาเปนเงินเชื่อ ซ่ึงเมื่อไดขายสินคาหรือบริการแกลูกคาแลว ยอมตองใชเวลาอีกระยะหนึ่งถึงจะเก็บเงินได ดังนั้น กิจการจะมีลูกหนี้ซ่ึงเรียกวาลูกหนี้การคา ซ่ึงเกิดจากการขายสินคาหรือบริการ ลูกหนี้นอกจากจะเกิดจากการขายสินคาหรือบริการแลวอาจเกิดจากกรณีอ่ืนดวย เชน ลูกหนี้เงินใหกูยืม ลูกหนี้พนักงาน เปนตน

สินคาคงเหลือ งบดุลของกิจการประเภทขายบริการจะไมมีสินทรัพยหมุนเวียนที่เปนสินคาคงเหลือ แตกิจการขายสินคา จะมีสินคาคงเหลือซ่ึงจะเรียงลําดับตอจากลูกหนี้ เพราะมีสภาพคลองเปลี่ยนเปนเงินสดชากวาลูกหนี้ สําหรับงบดุลของกิจการที่ผลิตสินคา สินคาคงเหลือจะประกอบดวย สินคาสําเร็จรูป สินคาระหวางผลิตและวัตถุดิบ

ในการซื้อสินคามาขายแตละครั้งตนทุนสินคาจะตางกัน กิจการจึงตองเลือกใชนโยบายบัญชีเกี่ยวกับสินคาคงเหลือนโยบายใดนโยบายหนึ่ง เชน วิธีราคาเจาะจง วิธีเขากอนออกกอน วิธีเขาหลังออกกอนหรือวิธีถัวเฉลี่ยถวงน้ําหนัก เปนตน เมื่อกิจการไดเลือกใชนโยบายบัญชีใดแลว กิจการตองใชนโยบายนั้นอยางสม่ําเสมอ (Consistency)

กิจการสามารถใชนโยบายการตีราคาสินคาคงเหลือชวยใรการวางแผนภาษีอากรดวย ในภาวะเงินเฟอ ราคาทุนของสินคาที่ซ้ือมาใหมจะมีราคาแพงขึ้น ถากิจการเลือกใชวิธีเขาหลังออกกอน จะนําสินคาที่ซ้ือมาใหมไปเปนตนทุนขาย ซ่ีงจะทําใหมีกําไรต่ํากวาวิธีอ่ืน จะมีผลทําใหเสียภาษีเงินไดต่ําในงวดปจจุบัน

คาใชจายจายลวงหนา เปนคาใชจายตางๆ ที่กิจการจายเงินไปลวงหนาแตจะไดรับบริการในรอบระยะเวลาบัญชีตอไป คาใชจายตางๆ ที่เปนคาใชจายจายลวงหนา เชน คาเบี้ยประกัน คาเชา คาโฆษณา เปนตน

ภาพรวมภาพรวมของของการบัญชีการบัญชี

1 - 14

1.2 สินทรัพยไมหมุนเวียน สินทรัพยของกิจการที่ไมใชสินทรัพยหมุนเวียน จะเปนสินทรัพยไม

หมุนเวียนทั้งหมด ซ่ึงไดแก ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ เงินลงทุนระยะยาว สินทรัพยไมมีตัวตน และสินทรัพยไมหมุนเวียนอื่นๆ

ท่ีดิน อาคาร และอุปกรณ เปนสินทรัพยที่มีตัวตนและมีลักษณะคงทนถาวร และกิจการมีไวใชในการดําเนินงาน มิไดมีไวขายซ่ึงแบงไดเปน

ก. สินทรัพย ที่ไมตองตัดคาเสื่อมราคา เชน ที่ดิน เปนตน ข. สินทรัพยที่ตองตัดคาเสื่อมราคา เชน อาคาร เครื่องจักร เครื่องใชสํานักงาน

เครื่องตกแตงรถยนต เปนตน ค. สินทรัพย ที่ตองตัดมูลคาสูญสิ้น เชน บอน้ํามัน เหมืองแร ปาไม เปนตน

คาเสื่อมราคา อาคารและอุปกรณเปนสินทรัพยที่มีอายุการใชงานจํากัด ราคาทุนของสินทรัพยเหลานี้จะไมคิดเปนคาใชจายของปใดปหนึ่งทั้งหมด แตจะกระจายราคาทุนออกไปเปนคาใชจายของปตางๆ ที่ไดรับประโยชนจากการใชสินทรัพยนั้น คาใชจายดังกลาวนักบัญชี เรียกวา คาเสื่อมราคา ในการคํานวณจํานวนคาเสื่อมราคาที่จะตัดในแตละปนั้น จะตองใชขอมูลเกี่ยวกับราคาทุน อายุการใชงาน และมูลคาซากของสินทรัพยในการคํานวณ สําหรับวิธีการคํานวณมีหลายวิธี เชน วิธีเสนตรง เปนวิธีตัดคาเสื่อมราคาที่เทากันทุกป เปนวิธีที่นิยมมาก หรือวิธียอดลดลง ซ่ึงเปนวิธีที่ตัดคาเสื่อมราคาในลักษณะลดลงทุกป (ปแรกจะตัดคาเสื่อมราคามากกวาปหลังๆ ของการใชงาน) เปนตน

ตัวอยาง เชน เคร่ืองใชสํานักงานราคาทุน 15,000 บาท อายุการใชงาน 5 ป ไมมีมูลคาซาก ถาใชวิธีเสนตรง ซ่ึงตัดคาเสื่อมราคาเทากันทุกป จะตัดคาเสื่อมราคาปละ 3,000 บาทตอป ดังนี้

คาเสื่อมราคา = 15,000 – 0 = 3,000 บาท 5

เมื่อกิจการตัดคาเสื่อมราคา คาเสื่อมราคาแตละปจะนําไปบันทึกในบัญชี คาเสื่อมราคาสะสม เพื่อนําไปหักบัญชีสินทรัพยที่ถูกตัดคาเสื่อม ซ่ึงมีผลทําใหไดราคาตามบัญชี (Book-Value)สุทธิ ของสินทรัพยนั้นๆ

เงินลงทุนระยะยาว เปนสินทรัพยที่กิจการซื้อไว เพื่อหาดอกผลหรือเพื่อวัตถุประสงคอ่ืน เชน ตองการควบคุมนโยบายการดําเนินงาน เพื่อเก็งกําไร เปนตน ตัวอยางของสินทรัพยเหลานี้ ไดแก หุนทุนของบริษัทตาง ๆ หุนกู ที่ดิน เปนตน

FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 15

1.3 สินทรัพยท่ีไมมีตัวตน คือ สินทรัพยที่ไมมีสภาพเปนวัตถุ ไมอาจจับตองได แตสิทธิที่มีอยูนั้นมีมูลคาวัดไดเปนเงิน สินทรัพยที่ไมมีตัวตน ไดแก สิทธิบัตร ลิขสิทธิ์ สัมปทาน สิทธิในการใช สินทรัพย เครื่องหมายการคา คาความนิยม เปนตน สินทรัพยที่ไมมีตัวตนตองตัดคาสูญสิ้น (Amortization) ตามระยะเวลาที่จะไดรับประโยชน หรือไดรับความคุมครองจากกฎหมาย หรือตามสัญญา ซ่ึงปกติจะใชวิธีเสนตรงในการตัดบัญชี

1.4 สินทรัพยไมหมุนเวียนอ่ืน กิจการอาจมีสินทรัพยไมหมุนเวียนที่ไมใชที่ดิน อาคาร และ

อุปกรณ เงินลงทุนระยะยาว หรือสินทรัพยไมมีตัวตน เชน เงินมัดจําหรือเงินประกัน เงินทุนจมเพื่อไถถอนหุนกู เปนตน

2. หนี้สิน หมายถึง สิทธิเรียกรองที่บุคคลภายนอกมีตอสินทรัพยของกิจการ หนี้สินแบงออกไดเปน 2

ประเภท คือ 2.1 หนี้สินหมุนเวียน เปนหนี้สินที่กิจการตองชําระภายในรอบระยะเวลาดําเนินงานตามปกติของ

กิจการ ซ่ึงปกติมักมีกําหนดชําระภายใน 1 ป ตัวอยางเชน เงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร เจาหนี้การคา ตั๋วเงินจายระยะสั้น เงินกูระยะสั้น คาใชจายคางจาย เปนตน

2.2 หนี้สินไมหมุนเวียน เปนหนี้สินที่มีกําหนดระยะเวลาชําระนานเกินกวา 1 รอบระยะเวลาดําเนินงานตามปกติของกิจการ ซ่ึงปกติจะมีกําหนดชําระเกินกวา 1 ป เชน ตั๋วเงินจายระยะยาว เงินกูยืมระยะยาว หุนกู เปนตน

3. สวนของเจาของ ในกิจการที่เปนแบบเจาของคนเดียว จะมีบัญชีทุนปรากฏอยูในงบดุล บัญชีทุนจะเปนบัญชีที่

แสดงถึงสวนที่เจาของเอามาลงทุน บวกกําไรที่ทําไดตั้งแตเร่ิมกิจการมาจนถึงปปจจุบัน กิจการที่ต้ังขึ้นแบบหางหุนสวน จะมีลักษณะเดียวกับกจิการที่ต้ังขึ้นแบบเจาของคนเดียว จะตางกันเพียงแตมีบัญชีทุนแยกตามหุนสวนแตละคนเทานั้น กิจการที่ตั้งขึ้นแบบบริษัทจํากัด ซ่ึงแบงทุนออกเปนหุน ดังนั้น บัญชีทุนของบริษัท จะใชช่ือบัญชีวา ทุนเรือนหุน บัญชีทุนเรือนหุน จะถูกบันทึกดวย

ราคาตามมูลคาที่ไดจดทะเบียนไวเสมอ การออกจําหนาย อาจจําหนายไดในราคาตามมูลคา หรือสูงกวาราคาตามมูลคาก็ได ถาจําหนายไดราคาสูงกวาราคาตามมูลคา จํานวนเงินที่สูงกวาราคาตามมูลคาจะนําไปบันทึกไวในบัญชี สวนเกินมูลคาหุน และกําไรสุทธิของงวดบัญชีตาง ๆ ที่ยังมิไดจายใหผูถือหุน(จายในรูปของเงินปนผล) จะสะสมอยูในบัญชี กําไรสะสม

ภาพรวมภาพรวมของของการบัญชีการบัญชี

1 - 16

งบกําไรขาดทุน (Profit and Loss Statement หรือ Income Statement)

งบกําไรขาดทุนเปนงบที่จัดทําขึ้นของรอบระยะเวลาบัญชีหนึ่งๆ เพื่อแสดงถึงผลการดําเนินงานของรอบระยะเวลาบัญชีที่ผานมา ซ่ึงในทางบัญชีมีเกณฑการรับรูรายไดและคาใชจายอยู 2 เกณฑ คือ เกณฑคงคาง (Accrual Basis) เปนเกณฑการบันทึกรายไดและคาใชจายที่ยึดหลักวา รายไดและคาใชจายที่เปนของงวดบัญชีใดก็ใหถือเปนรายไดและคาใชจายของงวดบัญชีนั้น โดยไมคํานึงวาจะไดรับหรือจายเงินสดหรือไม ตามเกณฑนี้ถากิจการขายสินคาเปนเงินเชื่อก็ ถือไดวากิจการมีรายได เกิดขึ้นแลว ทางดานคาใชจายก็เชนเดียวกัน ถาเกิดขึ้นหรือใหประโยชนในงวดบัญชีนั้น แมวากิจการจะยังไมไดจายเปนเงินสด ก็ถือวาเปนคาใชจายในงวดบัญชีนั้น เชน คาแรงคางจาย คาเสื่อมราคา เปนตน เกณฑเงินสด (Cash Basis) เปนเกณฑการบันทึกรายไดและคาใชจายที่ยึดหลักวา รายไดและคาใชจายจะเกิดขึ้นตอเมื่อมีการรับหรือจายเงินสดไปเรียบรอยแลวในงวดบัญชีนั้น ตามเกณฑนี้ถามีการขายสินคาเปนเงินเชื่อจะไมถือเปนรายได เพราะยังไมไดรับชําระเปนเงินสด ในดานคาใชจายก็เชนเดียวกันถามีการจายเงินสดเปนคาซื้อสินคาในงวดบัญชีใด(แมวาจะเปนการจายลวงหนา) ก็ใหถือเปนคาใชจายที่เกิดขึ้นในงวดบัญชีนั้น ดังนั้น กิจการสวนใหญจึงคํานวณกําไรขาดทุนโดยใชเกณฑคงคาง เพราะจะแสดงถึงผลการดําเนินงานที่ใกลเคียงความจริงมากกวาเกณฑเงินสด แตการใชเกณฑคงคางจะตองมีหลักการรับรูรายได (Realization Concept) และคาใชจายที่จะนําไปหักรายไดเพื่อใหไดกําไร(ขาดทุน)สุทธิ ที่ถูกตองตามหลักการจับคูคาใชจายกับรายได (Matching Concept) ดังนี้ รายได ในกิจการที่ขายสินคา การบัญชีจะรับรูเปนรายไดตอเมื่อมีการสงมอบสินคาใหลูกคาเรียบรอยแลว สวนกิจการประเภทใหบริการจะรับรูเปนรายไดเมื่อไดใหบริการแกลูกคาเรียบรอยแลว ซ่ึงถือเปนจุดที่กระบวนการหารายไดถึงขั้นสมบูรณ พอที่จะรูจํานวนรายไดที่เชื่อถือได และรูถึงคาใชจายของการทําใหเกิดรายไดที่คอนขางแนนอน

FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 17

คาใชจาย ในกิจการตาง ๆ จะจําแนกคาใชจายที่จะนําไปหักรายไดของรอบระยะเวลาบัญชีตาง ๆ ออกเปน 3 ประเภทใหญ คือ

1. คาใชจายที่มีความสัมพันธโดยตรงกับรายได เชน ตนทุนขายในกิจการขายสินคา เปนตน 2. คาใชจายที่มีความสัมพันธทางออมกับรายได เชน คาใชจายในการขายซ่ึงเปนคาใชจายที่

เกี่ยวของกับกิจกรรมขาย ไดแก เงินเดือนพนักงานขาย คานายหนา คาโฆษณา คาเสื่อมราคารถสงของ เปนตน คาใชจายในการบริหาร ไดแก คาเชา คาวัสดุสํานักงาน คาเสื่อมราคาเครื่องใชสํานักงาน เงินเดือนฝายบริหาร เปนตน คาใชจายทางการเงิน ซ่ึงไดแก ดอกเบี้ยจาย เปนตน

3. คาใชจายที่ไมมีความสัมพันธกับรายได เชน ขาดทุนจากไฟไหม (เปนคาใชจายที่ถูกจัดวาเปนรายการพิเศษ) ขาดทุนจากการจําหนายสินทรัพย เปนตน

รูปแบบของงบกําไรขาดทุน

งบกําไรขาดทุนอาจทําได 2 แบบดวยกัน 1. แบบขั้นเดียว (Single-Step Income Statement) เปนแบบที่งายโดยใหนําเอารายไดไมวา

เกิดจากแหลงใดมารวมกัน และเอาคาใชจายทั้งหมดหักจากรายไดทั้งหมดพรอมกัน 2. แบบหลายขั้น (Multiple-Step Income Statement) เปนการแสดงงบที่ซับซอนขึ้น เปนวิธี

ที่แสดงใหเห็นถึงกําไรขั้นตน (เอาตนทุนขายไปหักจากยอดขาย) ซ่ึงเปนแบบที่จะใชในการวิเคราะหผลการดําเนินงานของกิจการ กิจการใหบริการจะทํางบกําไรขาดทุนแบบนี้ไมได เพราะกิจการขายบริการจะไมมีตนทุนขาย กิจการขายสินคาจะทํางบกําไรขาดทุนแบบนี้ได ตัวอยางของงบกําไรขาดทุน

ภาพรวมภาพรวมของของการบัญชีการบัญชี

1 - 18

งบกําไรขาดทุนแบบขั้นเดียว บริษัท แสงดาว จํากัด

งบกําไรขาดทนุ สําหรับปสิ้นสดุ วันท่ี 31 ธันวาคม 25X5

รายได ขาย 900 รายไดอ่ืน 100 รวมรายได 1,000 คาใชจาย ตนทุนขาย 700 คาใชจายในการขายและบริหาร 100 คาใชจายอื่น 5 รวมคาใชจาย 805 กําไรกอนดอกเบี้ยจายและภาษีเงินได 195 ดอกเบี้ยจาย 8 ภาษีเงินได 50 กําไรสุทธิ 137

งบกําไรขาดทุนแบบหลายขั้น บริษัท แสงดาว จํากัด

งบกําไรขาดทนุ สําหรับปสิ้นสดุ วันท่ี 31 ธันวาคม 25X5

ขาย 900 ตนทุนขาย 700 กําไรขั้นตน 200 คาใชจายในการขายและบริหาร 105 กําไรจากการดําเนินงาน 95 รายไดอ่ืน 100 กําไรกอนดอกเบี้ยจายและภาษีเงินได 195 ดอกเบี้ยจาย 8 ภาษีเงินไดนิติบุคคล 50 กําไรสุทธิ 137

FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 19

งบกระแสเงินสด (Statement of Cash Flows)

ในงบดุลซ่ึงเปนงบที่แสดงฐานะทางการเงินของกิจการจะบอกใหรูวา ณ วันสิ้นรอบระยะเวลาบัญชีมีเงินสดเหลือเทาใดและถาเอาไปเทียบกับงบดุลของปที่ผานมา จะเห็นยอดที่เปลี่ยนแปลงวาเพิ่มขึ้นหรือลดลงเปนจํานวนเงินเทาใด แตไมไดอธิบายวาทําไมถึงเปลี่ยนแปลงไป สวนงบกําไรขาดทุนจะแสดงถึงรายได คาใชจายและกําไรสุทธิของกิจการ ซ่ึงทําจากเกณฑคงคาง รายไดไมใชเงินสดรับทั้งหมด เชนเดียวกับคาใชจายไมใชเงินสดจายทั้งหมด

คาใชจายบางอยางเชน คาเสื่อมราคา การตัดจําหนาย จะเปนคาใชจายที่ไมไดจายเงิน ซ่ึงงบกําไรขาดทุนก็ไมไดอธิบายวาทําไมเงินสดถึงเปลี่ยนแปลงไป งบกระแสเงินสดจะเปนงบที่รายงานถึงกระแสเงินสด (เงินสดรับและเงินสดจาย) ของกิจการระหวางรอบระยะเวลาบัญชี เปนงบที่อธิบายวา เงินสดของกิจการไดรับมาจากไหนและใชไปในอะไรบาง

วัตถุประสงคของงบกระแสเงินสด งบกระแสเงินสดจะชวยผูใชงบการเงินใน

1. การพยากรณกระแสเงินสดในอนาคต ในหลายกรณีขอมูลเงินสดรับและเงินสดจายของงบกระแสเงินสด จะเปนตัวชวยอยางดีในการพยากรณ เงินสดรับและเงินสดจายของอนาคต

2. การประเมินการตัดสินใจของฝายจัดการ ถาฝายจัดการตัดสินใจลงทุนอยางถูกตอง ก็จะทําใหกิจการรุงเรือง แตถาตัดสินใจผิดก็จะทําใหกิจการลมเหลว งบกระแสเงินสดจะรายงานการลงทุนในที่ดิน อาคาร และอุปกรณ ซ่ึงจะทําใหผูลงทุนหรือเจาหนี้มีขอมูลในการประเมินการตัดสินใจของฝายจัดการ

3. การประเมินความสามารถของกิจการในการจายเงินปนผลใหผูถือหุน ดอกเบี้ยจายและเงินตนใหเจาหนี้ ผูถือหุนยอมตองการเงินปนผลจากการลงทุน เจาหนี้ยอมตองการไดรับดอกเบี้ยและเงินตนคืนตามเวลาที่ไดกําหนดไว ซ่ึงงบนี้ชวยในการพยากรณวาจะไดหรือไม

4. การแสดงความสัมพันธระหวางกําไรสุทธิ (จากงบกําไรขาดทุน) กับกระแสเงินสดของกิจการ ซ่ึงผูใชงบมักเขาใจวา กําไรสุทธิและกระแสเงินสดจะเคลื่อนไหวไปในทิศทางเดียวกัน ถามีกําไรสุทธิสูงมักจะมีเงินสดเพิ่มขึ้น ถามีขาดทุนสุทธิเงินสดจะลดลง แตอยางไรก็ตามบางครั้งอาจไมเปนไปตามที่เขาใจ บางกิจการขาดเงินสด ทั้ง ๆ ที่มีกําไรสูง งบกําไรขาดทุนใชเกณฑคงคาง การรับรูรายไดของกิจการไมจําเปนตองไดรับเงินสดมาแลว คาใชจายที่นํามาหักเพื่อใหไดกําไรสุทธิตองถูกตองตามหลักการจับคูคาใชจายกับรายได ไมไดเนนวาตองจายเงินไปแลว ดังนั้น กําไรสุทธิจึงไมใชเงินสดสุทธิ ถาผูใชงบการเงินตองการทราบเงินสดสุทธิที่ไดรับ(จาย) จากกิจกรรมดําเนินงาน ตองดูจากงบกระแสเงินสด

ภาพรวมภาพรวมของของการบัญชีการบัญชี

1 - 20

รูปแบบของงบกระแสเงินสด

งบกระแสเงินสด จะแสดงถึงเงินสดรับและเงินสดจายของกิจกรรมดําเนินงาน กิจกรรมลงทนุ และกิจกรรมจัดหาเงิน โดยจะแสดงกระแสเงินสดจากกิจกรรมดําเนินงานกอน กิจกรรมดําเนินงานเปนกิจกรรมที่สําคัญที่สุด เพราะเกี่ยวกับการดําเนินงานของกิจการ และจะตอดวยกิจกรรมลงทุน และกิจกรรมจัดหาเงิน โดยทั่วไปกิจกรรมลงทุนจะมีความสําคัญมากกวากิจกรรมจัดหาเงิน เพราะถาลงทุนผิดจะทําใหเกิดปญหามากมายตามมา กิจกรรมดําเนินงาน เปนกิจกรรมเกี่ยวกับรายได คาใชจายและกําไรขาดทุนของกิจการ งบกระแสเงินสดจะรายงานถึงตัวเงินสดที่ไดรับ ซ่ึงสวนใหญจะไดรับจากลูกหนี้การคา และสวนนอยที่

ไดรับจากดอกเบี้ยรับและรายไดเงินปนผล สวนเงินสดจายจะเกี่ยวกับการจายใหเจาหนี้การคา (ซ้ือสินคา) ค าใชจ ายในการขายและบริหาร รวมทั้งดอกเบี้ยจายและภาษีเงินได ถากิจการมีเงินสดรับสุทธิจากกิจกรรมดําเนินงาน เปนสัญญาณที่ดี แสดงวาในระยะยาว แหลงเงินสดหลักของกิจการจะไดจากการดํ า เนินงาน กระแสเงินจากกิจกรรมดําเนินงานได

จากการนํารายได และคาใชจายในงบกําไรขาดทุน มาปรับปรุงกับบัญชีกลุมสินทรัพยหมุนเวียน และบัญชีกลุมหนี้สินหมุนเวียนจากงบดุล กระแสเงินสดจากกิจกรรมลงทุนไดจากการวิเคราะหบัญชีในกลุมสินทรัพยไมหมุนเวียนของกิจการ ซ่ึงไดแก การเพิ่มขึ้นและลดลงของสินทรัพยไมหมุนเวียนระหวางงวด เชน การซื้อและขาย ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ รวมทั้งซื้อและขาย เงินลงทุนในหุนของกิจการอื่น เปนตน นอกจากนี้ การใหเงินกูยืมแกบุคคลหรือกิจการอื่น ก็ถือวาเปนกิจกรรมลงทุนเชนกัน โดยทั่วไปการลงทุนในที่ดิน อาคารและอุปกรณ ถือเปนการวางรากฐานของกิจกรรมดําเนินงานในอนาคต ดังนั้นกิจการที่มีการลงทุนในที่ดิน อาคารและอุปกรณเพิ่มขึ้น ยอมจะมีฐานะที่แข็งแรงกวากิจการที่ไมมีกิจกรรมลงทุนเพิ่ม กระแสเงินสดจากกิจกรรมจัดหาเงิน ไดจากการวิเคราะหบัญชีในกลุมหนี้สินไมหมุนเวียน และบัญชีในกลุมสวนของเจาของ เงินทุนของกิจการยอมไดมาจากการกูยืม และจากเจาของ และใชไปเนื่องจากการคืนเงินกู การคืนทุน และการจายเงินปนผล ใหสังเกตวาการจายดอกเบี้ยจายของเงินกูยืมเปนกิจกรรมดําเนินงาน เพราะรายการนั้นปรากฏในงบกําไรขาดทุน

FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 21

เงินสดและรายการเทียบเทาเงินสด คําวาเงินสดในงบกระแสเงินสดจะมีความหมายมากกวาเงินสดและเงินฝากธนาคาร โดยจะหมายความถึงรายการเทียบเทาเงินสดดวย ซ่ึงรายการเทียบเทาเงินสด หมายถึงเงินลงทุนชั่วคราวที่มีสภาพคลองสูง พรอมท่ีจะเปลี่ยนเปนเงินสดที่แนนอนเมื่อครบกําหนดภายในสามเดือนหรือนอยกวา ซ่ึงมีความเสี่ยงในการเปลี่ยนแปลงมูลคานอย

เงินสดรับและเงินสดจายในงบกระแสเงินสด เงินสดรับและเงินสดจายท่ีปรากฏในงบกระแสเงินสดจะมีดังนี ้

เงินสดรับ กิจกรรม เงินสดจาย

เก็บเงินจากลูกหนี้การคา จายเจาหนีก้ารคา รับเงินปนผลและดอกเบีย้รับ กิจกรรมดําเนนิงาน จายคาใชจายในการขายและบริหาร รับรายไดอ่ืน จายดอกเบี้ยจายและภาษีเงนิได

จายคาใชจายอืน่

ขายที่ดิน อาคารและอุปกรณ ซ้ือที่ดิน อาคารและอุปกรณ ขายเงินลงทุน ที่ไมใชรายการ เทียบเทาเงนิสด

กิจกรรมลงทุน ซ้ือเงินลงทุนที่ไมใชรายการเทียบเทา เงินสด

รับชําระจากลกูหนี้เงนิยืม ใหกูยืม

ออกจําหนายหุนทุน จายเงินปนผล ขายหุนทนุที่ซ้ือคืน กิจกรรมจัดหาเงิน ซ้ือหุนทุนกลบัคืน รับเงินกู คืนเงินกู

ภาพรวมภาพรวมของของการบัญชีการบัญชี

1 - 22

ตัวอยางงบกระแสเงินสด

บริษัท แสงดาว จํากัด งบกระแสเงินสด

สําหรับปสิ้นสดุวันท่ี 31 ธันวาคม 25X5 กระแสเงินสดจากกิจกรรมดําเนินงาน เงินสดรับ รับชําระหนีจ้ากลกูหนีก้ารคา 950 ดอกเบี้ยรับ 50 รายไดเงินปนผล 30 1,030 เงินสดจาย ชําระเจาหนี้การคา (600) จายคาใชจายในการขายและบริหาร (120) ดอกเบี้ยจาย (20) ภาษเีงินได (40) (780) เงินสดสุทธิรับจากกิจกรรมดําเนนิงาน 250 กระแสเงินสดจากกิจกรรมลงทุน ขายอุปกรณ 40 ซ้ือที่ดิน อาคารและอุปกรณ (150) ซ้ือเงินลงทุน (20) เงินสดสุทธิจายไปในกิจกรรมลงทุน (130) กระแสเงินสดจากกิจกรรมจัดหาเงิน ออกจําหนายหุนกู 300 ออกจําหนายหุนสามัญ 100 ชําระเงินกูระยะยาว (110) จายเงินปนผล (10) เงินสดสุทธิรับจากกิจกรรมจัดหาเงิน 280 เงินสดและรายการเทยีบเทาเงินสดเพิ่มขึ้นสุทธิ 400 เงินสดและรายการเทยีบเทาเงินสด ณ วันตนป 500 เงินสดและรายการเทยีบเทาเงินสด ณ วันสิ้นป 900

FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 23

ผูมีหนาที่จัดทําบัญชีตามพระราชการบัญชี พ.ศ.2543 ผูมีหนาที่จัดทาํบัญชี คือ ผูมีหนาที่จดัใหมีการทําบัญชีตามพระราชบญัญัติการบัญชี พ.ศ.2543 ประกอบดวย ผูมีหนาท่ีจัดใหมีการทําบัญช ี ผูรับผดิชอบ หางหุนสวนจดทะเบยีน - หุนสวนผูจดัการ บริษัทจํากัด - กรรมการ บุคคลธรรมดา,หางหุนสวนสามัญ ตามที่รัฐมนตรีประกาศ - เจาของหรือผูจัดการ หนาท่ีของผูมีหนาท่ีจัดทําบญัชี

1. จัดใหมี “ผูทําบัญชี” ซ่ึงเปนผูมีคุณสมบัติตามที่อธิบดีกรมทะเบยีนการคาประกาศ ภายใน 1 ป นับแตวันที่พระราชบัญญัติการบัญชีมีผลบังคับใช คือ นับแตวนัที่ 10 สิงหาคม 2543

2. ควบคุมดูแล “ผูทําบัญช”ี ใหจดัทําบญัชีใหถูกตองตามกฎหมายและตรงตอความเปนจริง

3. จัดใหมีการทําบัญชีนับแตวันท่ีเร่ิมทําบัญชี โดยตองจดัทําใหครบถวนถูกตอง ตามที่กําหนดใน ประกาศกรมทะเบียนการคา เร่ือง กําหนดชนิดของบญัชีที่ตองจัดทาํ ขอความและรายการที ่ ตองมีในบญัชี ระยะเวลาที่ตองลงรายการในบัญชีและเอกสารที่ตองใชประกอบการลงบัญชี

กฎหมายไดกําหนดวันเริ่มทําบัญชีของธุรกิจแตละประเภทไวดงันี ้ ประเภทธุรกิจ วันเริ่มทําบัญช ี 3.1 หางหุนสวนจดทะเบยีน - วันทีไ่ดรับการจดทะเบยีนเปนนิติ บุคคลตามกฎหมาย 3.2 บริษัทจํากัด - วันทีไ่ดรับการจดทะเบยีนเปนนิติ บุคคลตามกฎหมาย

4. จัดทําเอกสารประกอบการลงบัญช ี ซ่ึงไดแก บนัทึก หนังสือหรือเอกสารใดๆ ที่ใชเปน หลักฐานในการลงรายการบัญชี 5. ตองสงมอบเอกสารที่ตองใชประกอบการลงบัญชีใหผูทําบัญชี เชน ใบเสร็จรับเงิน ใบสงของ

ใบสําคัญรับ-จาย ฯลฯ ใหถูกตองครบถวน เพื่อใหบัญชีทีจ่ัดทําขึ้นใหสามารถแสดงผลการดําเนินงาน ฐานะการเงนิหรือการเปลี่ยนแปลงฐานะการเงินที่เปนอยูตามความเปนจรงิ และตามมาตรฐานการบัญชี

ภาพรวมภาพรวมของของการบัญชีการบัญชี

1 - 24

6. ตองปดบัญชีทุกรอบ 12 เดือน เวนแต 6.1 รอบปบัญชีแรกอาจปดบัญชีไมครบ 12 เดือน กไ็ด 6.2 รอบปที่ไดรับอนุญาตจากสารวัตรใหญบัญชีหรือ สารวัตรบัญชีใหเปลี่ยนรอบปบัญชี

จะไมครบ 12 เดือนกไ็ด 7. ตองจัดทํางบการเงิน โดยมีรายการยอตามที่อธิบดีกรมทะเบียนการคาประกาศกําหนด 8. ตองจัดใหงบการเงินไดรับการตรวจสอบและแสดงความเหน็โดยผูสอบบัญชีรับอนุญาต

เวนแตงบการเงินของหางหุนสวนจดทะเบียนที่มีทุนไมเกินหาลานบาท สินทรัพยรวมไมเกินสามสิบลานบาท และรายไดรวมไมเกนิสามสิบลานบาท ไดรับยกเวน ไมตองจดัใหงบการเงิน ไดรับการตรวจสอบและแสดงความเห็นโดยผูสอบบัญชีรับอนุญาต ใหใชบังคับสําหรับการจัดทํางบการเงินซึ่งมีรอบปบัญชีที่ส้ินสุดลงในหรือหลังวนัที่ 31 ธันวาคม 2545 เปนตนไป

9. ตองยืน่งบการเงินตอสํานักงานกลางบญัชีหรือสํานักงานบัญชีประจําทองท่ีภายในระยะเวลาท่ีกําหนด ดังนี้ 9.1 ภายใน 5 เดือน นบัแตวันปดบญัชีสําหรับนิติบุคคลหรือธุรกิจประเภท - หางหุนสวนจดทะเบยีน 9.2 ภายใน 1 เดือน นับแตวันทีง่บการเงินของนิติบุคคลตอไปนี้ไดรับอนุมัติในที่

ประชุมใหญ - บริษัทจํากัด

10. ตองเก็บรกัษาบัญชีและเอกสารที่ตองใชประกอบการลงบัญชีไวดังนี้ 10.1 ตองเก็บรักษาไว ณ สถานประกอบธุรกิจ ไดแก (1) สถานที่ทําการ (2) สถานที่ ที่ใชเปนที่ทําการผลิตหรือเก็บสินคาเปนประจํา (3) สถานที่ ที่ใชเปนที่ทํางานเปนประจํา

หากผูมีหนาทีจ่ัดทําบัญชีประสงคจะเก็บรักษาบัญชีและเอกสารประกอบการลงบัญชีไว ณ สถานที่อ่ืนตองขออนุญาตจากสารวัตรใหญบัญชีหรือสารวัตรบัญชี

10.2 ตองเก็บรักษาไวเปนเวลาไมนอยกวา 5 ป นับแตวนัปดบัญช ี10.3 ตองเก็บรักษาไวในที่ปลอดภัย หากเกิดการสูญหายหรือเสียหายตองแจงตอสารวัตร

ใหญบัญชี หรือสารวัตรบัญชีภายใน 15 วัน นับแตวนัที่ทราบหรือควรทราบถึงการ สูญหาย หรือเสียหาย

11. กรณีบุคคลธรรมดาซึ่งมีหนาท่ีจัดทําบัญชีเม่ือเลิกประกอบธุรกิจ ตองสงมอบบัญชีและเอกสารประกอบการลงบัญชีแกสารวัตรใหญบัญชีหรือสารวัตรบัญชีภายใน 90 วัน ประกาศนับแตวันเลิกประกอบธุรกิจ

FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 25

บทกําหนดโทษผูมีหนาทีจ่ัดทําบัญชีและผูกระทําผิด 1. ไมจัดใหมผูีทําบัญชีที่มีคุณสมบัติตามที่อธิบดีกําหนด และควบคุมดแูลผูทําบัญชีใหทํา

บัญชีใหถูกตองและตรงกับความเปนจริง (มาตรา 19) บทกําหนดโทษ ปรับไมเกนิหนึ่งหมื่นบาท (มาตรา 29)

2. ไมจัดใหมกีารทําบัญชีตามหนาที่ที่พระราชบัญญัตินี้กําหนดและตามวันเริ่มทําบญัชีที่กําหนด (มาตรา 8,9) บทกําหนดโทษ ปรับไมเกนิสามหมื่นบาท และปรับเปนรายวนัอีกไมเกินวันละหนึ่งพันบาท จนกวาจะปฏิบัติใหถูกตอง (มาตรา 28)

3. ไมสงมอบเอกสารที่ตองใชประกอบการลงบัญชีแกผูทําบัญชีใหถูกตองครบถวน (มาตรา 12) บทกําหนดโทษ ปรับไมเกินหนึ่งหมืน่บาท (มาตรา 29)

4. ไมปดบัญชีภายในระยะเวลาที่กําหนด (มาตรา 10) บทกําหนดโทษ ปรับไมเกินหนึ่งหมืน่บาท (มาตรา 29)

5. ไมจัดทํางบการเงินและยื่นงบการเงนิภายในเวลาที่กําหนด (มาตรา 11) บทกําหนดโทษ ปรับไมเกนิหาหมืน่บาท (มาตรา 30)

6. ไมจัดทํางบการเงินใหมรีายการยอตามที่อธิบดีกําหนด (มาตรา 11) บทกําหนดโทษ ปรับไมเกินหาพันบาท (มาตรา 31)

7. ไมจัดใหงบการเงินไดรับการตรวจสอบและแสดงความเหน็โดยผูสอบบัญชีรับอนุญาต (มาตรา 11) บทกําหนดโทษ ปรับไมเกินสองหมื่นบาท (มาตรา 32)

8. ไมเก็บรักษาบัญชีและเอกสารที่ตองใชประกอบการลงบัญชีไว ณ สถานที่ที่กฎหมายกําหนด (มาตรา 13) บทกําหนดโทษ ปรับไมเกินหาพันบาท (มาตรา 31)

9. ไมเก็บรักษาบัญชีและเอกสารที่ตองใชประกอบการลงบัญชีไวตามระยะเวลาทีก่ฎหมายกําหนด (มาตรา 14) บทกําหนดโทษ ปรับไมเกินหาพันบาท (มาตรา 31)

10. ไมแจงบญัชีหรือเอกสารที่ตองใชประกอบการลงบัญชีสูญหายหรอืเสียหาย ภายในระยะเวลาที่กฎหมายกําหนด (มาตรา 15) บทกําหนดโทษ ปรับไมเกินหาพันบาท (มาตรา 31)

ภาพรวมภาพรวมของของการบัญชีการบัญชี

1 - 26

11. ไมสงมอบบัญชีและเอกสารที่ตองใชประกอบการลงบัญชีกรณีเลิกประกอบธุรกิจดวยเหตุใด ๆ โดยมิไดมีการชําระบัญชีภายในระยะเวลาที่กฎหมายกําหนด (มาตรา 17) บทกําหนดโทษ ปรับไมเกินหาพันบาท (มาตรา 31)

12. แจงขอความเปนเท็จตอสารวัตรบัญชีวา บัญชีหรือเอกสารที่ตองใชประกอบการลงบัญชีสูญหายหรือเสียหาย บทกําหนดโทษ จําคุกไมเกนิหกเดือนหรือปรับไมเกินหนึ่งหมืน่บาทหรือ ทั้งจําทั้งปรับ (มาตรา 33)

13. ฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามประกาศของอธิบดีในเรื่อง (1) ชนิดของบัญชีที่จัดทํา (2) ขอความและรายการที่ตองมีในบัญช ี (3) ระยะเวลาที่ตองลงรายการในบัญชี (4) เอกสารที่ตองใชประกอบการลงบัญชี (5) คุณสมบัติและเงื่อนไขของการเปนผูทําบัญชี บทกําหนดโทษ ปรับไมเกินหนึ่งหมืน่บาท

หมายเหต ุ ขอ 13 (1)-(4) ปรับเปนรายวนัอีกไมเกนิวนัละหารอยบาทจนกวาจะปฏิบตัิใหถูกตอง (มาตรา 27)

14. ขัดขวางการปฏิบัติหนาที่ของสารวัตรบัญชี หรือสารวัตรบัญชี บทกําหนดโทษ จําคุกไมเกนิหนึ่งป หรือปรับไมเกินสองหมื่นบาทหรือ ทั้งจําทั้งปรับ (มาตรา 36)

15. ไมอํานวยความสะดวกแกสารวัตรใหญ หรือสารวัตรบัญชี บทกําหนดโทษ จําคุกไมเกนิหนึ่งเดือน หรือปรับไมเกนิสองพันบาทหรือทั้งจําทั้งปรับ (มาตรา36)

16. ฝาฝนคําสั่งของสารวัตรใหญบัญชีหรือสารวัตรบัญชี บทกําหนดโทษ จําคุกไมเกนิหนึ่งเดือน หรือปรับไมเกนิสองพันบาทหรือทั้งจําทั้งปรับ (มาตรา 36)

17. ทําใหเสียหาย ทําลาย ซอนเรน หรือทําใหสูญหาย หรือทําใหไรประโยชนซ่ึงบัญชีหรือเอกสารที่ตองใชประกอบการลงบัญชี บทกําหนดโทษ จําคุกไมเกนิสองป หรือปรับไมเกินสีห่มื่นบาทหรือทั้งจําทั้งปรับ (มาตรา 38) 18. ลงรายการเท็จ แกไข ละเวนการลงรายการในบัญชีหรืองบการเงิน หรือแกไขเอกสารที่ตองใชประกอบการลงบัญชี เพื่อใหผิดความจริง บทกําหนดโทษ จําคุกไมเกนิสามป หรือปรับไมเกินหกหมื่นบาทหรอื ทั้งจําทั้งปรับ (มาตรา 39)

FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 27

“ ผูทําบัญชี” ตามพระราชบัญญัติการบัญชี พ.ศ. 2543 ผูทําบัญชี คือผูรับผิดชอบในการทําบัญชีของผูมีหนาที่จัดทําบัญชีไมวาจะกระทําในฐานะลูกจางของผูมีหนาที่จดัทําบญัชีหรือไมก็ตาม ผูทําบัญช ี ไดแกบุคคลตอไปนี ้1. กรณีเปนพนักงานของผูมีหนาท่ีจัดทําบัญชี ไดแก - ผูอํานวยการฝายบัญชี สมุหบัญชี หัวหนาแผนกบญัชี หรือผูดํารงตําแหนงที่เรียกชื่ออยางอืน่ที่

มีหนาที่รับผิดชอบ เชนเดยีวกับผูดํารงตําแหนงดังกลาว 2. กรณีเปนสาํนักงานบริการรับทําบัญชี คือ

- หัวหนาสํานักงานกรณีที่เปนสํานักงาน ที่มิไดจัดตั้งในรูปคณะบุคคล - ผูเปนหุนสวนซึ่งรับผิดชอบในการใหบริการรับทําบัญชี กรณีเปนสํานักงานที่จัดตั้งในรูปคณะบุคคล - กรรมการหรือผูเปนหุนสวนซึ่งรับผิดชอบในการใหบริการรับทําบัญชี กรณีที่เปนสํานักงานที่จัดตั้งในรูปนิติบุคคล

3. บุคคลธรรมดา ที่ประกอบวิชาชีพรับจางทําบัญชีอิสระ กรณีเปนผูรับจางทําบัญชีอิสระ 4. ผูชวยผูทําบัญชี กรณีที่ “ ผูทําบัญชี” รับทําบัญชีเกินกวา 100 ราย ตามประกาศกรมทะเบยีนการคาเรื่องกําหนดคณุสมบัติและเงื่อนไขของการเปนผูทําบัญชี พ.ศ.2543 ขอ 7 (3) 5. บุคคลอ่ืนนอกจากที่ระบุตาม 1-4 ซ่ึงมีหนาที่รับผิดชอบในการทําบญัชีของผูมีหนาที่จัดทําบัญช ี คุณสมบัติและเงื่อนไขของผูจัดทําบัญชี 1. คุณสมบัตขิองผูทําบัญช ี 1.1 มีภูมิลําเนาหรือถ่ินทีอ่ยูในราชอาณาจักร 1.2 มีความรูภาษาไทยเพียงพอที่จะทาํหนาที่เปนผูทําบัญชีได 1.3 ไมเคยตองโทษจําคุกในความผิดตามกฎหมายบัญชี เวนแต พนโทษมาแลวไมนอยกวา 3 ป 1.4 มีคุณวฒุิการศึกษาตามขนาดธุรกิจในแตละกลุม ดังนี ้ (1) กลุม 1 ผูทําบัญชีของหางหุนสวนจดทะเบียน และบริษัทจดทะเบียนที่จดัตั้งขึน้ตามกฎหมายไทย ณ วนัปดบัญช ี ในรอบปที่ผานมา มีทุนจดทะเบยีนไมเกิน 5 ลานบาท สินทรัพยรวมไมเกิน 30 ลานบาท และรายไดไมเกิน 30 ลานบาท ตองมีคุณวุฒิไมต่ํากวาอนุปริญญา หรือประกาศนยีบตัรวิชาชีพช้ันสูง (ปวส.) ทางการบัญชี หรือเทียบเทาจากสถาบันการศึกษาซึ่งมหาวิทยาลัย สํานักงานคณะกรรมการขาราชการพลเรือน (ก.พ.) หรือกระทรวงศกึษาธิการ เทียบวาไมต่ํากวาอนุปริญญา หรือประกาศนยีบัตรวิชาชีพช้ันสูง (ปวส.) ทางการบัญชี

ภาพรวมภาพรวมของของการบัญชีการบัญชี

1 - 28

(2) กลุม 2 ผูทําบัญชีของหางหุนสวนจดทะเบียน และบริษัทจํากัดทีม่ีทุนจดทะเบยีน สินทรัพยรวมหรือรายไดรวม รายการใดรายการหนึ่ง เกนิกวาทีก่ําหนดในกลุม 1 บริษัทมหาชนจํากัดที่จัดตั้งขึ้นตามกฎหมายไทย นิติบุคคลที่ตั้งขึ้นตามกฎหมายตางประเทศที่ประกอบธุรกิจในประเทศไทย กจิการรวมคาตามประมวลรัษฎากร ผูประกอบธุรกิจธนาคาร เงนิทุน/ หลักทรัพย เครดิตฟองซิเอร ประกันชีวติ ประกันวินาศภัย และผูประกอบธุรกิจซึ่งไดรับการสงเสริมการลงทุนตองมีคุณวุฒิไมต่ํากวาปริญญาตรีทางการบัญชี หรือเทียบเทาจากสถาบันการศึกษา ซ่ึงทบวงมหาวิทยาลัยหรือสํานกังานคระกรรมการขาราชการพลเรือน (ก.พ.) หรือกระทรวงศึกษาธิการเทียบวาไมต่ํากวา (3) กลุม 3 ผูทําบัญชีของบุคคลธรรมดาหรือหางหุนสวนที่มิไดจดทะเบยีนที่ผูประกอบธุรกิจเปนผูผลิต ผูจําหนาย ผูมีไวเพื่อจําหนาย ผูนําเขามาในราชอาณาจักรหรือผูสงออกไปนอกราชอาณาจักร ซ่ึงสินคาประเภทแถบเสียงเพลง แถบวีดทิัศน และแผนซีดี เปนผูมหีนาที่จดัทําบญัชี คุณวุฒิของผูทาํบัญชีใหเปนไปตามที่กําหนดไวในขอ 1.4 (1) และ 1.4 (2) โดยอนุโลม 2. เงื่อนไขของผูทําการบัญช ี ผูทําบัญชีจะตองปฏิบัติตามเงื่อนไข ดังนี ้ 2.1 แจงรายละเอียดท่ีเก่ียวของกับการทาํบัญช ี พรอมดวยหลักฐานตามที่กําหนดตออธิบดี ตามแบบ ส.บช. 5 และ ส.บช. 5-1 ภายใน 60 วัน นับจาก (1) วันที่ประกาศมีผลบังคับใช (10 สิงหาคม 2544) กรณีทําบัญชีอยูแลว (2) วันเริ่มทําบัญชี (3) วันที่มีการเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับผูทําบญัชี 2.2 เขารับการอบรมความรูเก่ียวกับวิชาชพีบัญชีอยางนอย 1 คร้ัง ในทุกๆ รอบสามป 2.3 ตองรบัทําบัญชีไมเกินปละ 100 ราย หากเกินจะตองมีผูชวยที่มีคุณวุฒิเชนเดียวกับผูทําบญัชีอยางนอย 1 คน ในทกุๆ 100 ราย ที่เกิน 100 ราย เศษของ 100 ถาเกินกวา 50 ใหนับเปน 100 ตามประกาศกรมทะเบียนการคา เร่ือง กําหนดคณุสมบัติและเงื่อนไขของการเปนผูทําบัญชี พ.ศ.2543 ขอ 7 (3) หนาที่ของผูทําบัญชี

1. จัดทําบัญชเีพื่อใหแสดงผลการดําเนินงาน ฐานะการเงนิ หรือการเปลี่ยนแปลงฐานะการเงินของ “ ผูมีหนาที่จัดทําบัญชี” ที่เปนอยูตามความเปนจริง และตามมาตรฐานการบัญชีโดยมีเอกสารที่ตองใชประกอบการลงบัญชีใหถูกตองครบถวน

2. ลงรายการบัญชีเปนภาษาไทย หากลงรายการเปนภาษาตางประเทศใหมีภาษาไทยกํากับ หรือลงรายการเปนรหัสบัญชีให มีคูมือคําแปลรหัสบัญชีที่เปนภาษาไทยไว

FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 29

3. เขียนดวยหมึก ดีดพิมพ หรือตีพิมพ หรือทําดวยวิธีอ่ืนใดที่ไดผลในทํานองเดยีวกัน การแจงเปนผูทําบัญชี ผูทําบัญชีที่มีคุณสมบัติตาม ม. 7 (6) แหงพระราชบัญญัติการบัญชี พ.ศ.2543 ที่ทําบัญชีอยูแลวจะตองไปแจงที่สํานักดแูลธุรกิจ หรือสํานักงานทะเบียนการคาจังหวัด ตามภูมลํิาเนาของผูแจงโดยยืน่แบบ ส.บช. 5 (กรุงเทพ” 2 ชุด ตางจังหวัด 3 ชุด) พรอมหลักฐานภายใน 60 วัน นับตั้งแตวันที่ 10 สิงหาคม 2544 เปนตนไป หลักฐานที่ตองแนบประกอบแบบแจงการทําบัญชีของผูทําบัญชี 1. สําเนาหลักฐานการศึกษา (ประกาศนยีบัตร อนุปริญญา/ปริญญาพรอมทรานสคริป) 1 ฉบับ 2. สําเนาทะเบียนบานและบัตรประชาชน หรือบัตรที่ทางราชการออกใหอยางละ 1 ฉบับ 3. รูปถายครึ่งตัว หนาตรง ไมสวมหมวก ขนาด 1 นิ้ว ถายมาแลวไมเกิน 6 เดือน จํานวน 2 รูป

(ถาตางจังหวัดตองสง 3 รูป) สําหรับผูทีมีคุณสมบัติตาม ม. 7 (6) แหงพระราชบัญญัติการบัญชี พ.ศ.2543 ที่ยังไมไดทําบัญชี ยังไมตองแจง หากเริม่ทําบัญชีเมื่อใด ใหไปแจงการเปนผูทําบัญชี พรอมหลักฐานภายใน 60 วัน นับแตวนัเริ่มทําบัญช ี บทกําหนดโทษผูทําบัญชีและผูกระทําความผิด

1. ไมจัดทําบญัชีเพื่อใหมกีารแสดงผลการดําเนินงาน ฐานะการเงนิ หรือการเปลี่ยนแปลงฐานะการเงินตามความเปนจริงตามมาตรฐานการบัญชี (มาตรา 20) บทกําหนดโทษ ปรับไมเกนิหนึ่งหมื่นบาท (มาตรา 34)

2. ไมลงรายการในบัญชีเปนภาษาไทยหรือเขียนดวยหมึก ดีดพิมพ ตพีิมพ (มาตรา 21) บทกําหนดโทษ ปรับไมเกนิหาพันบาท (มาตรา 35)

3. ฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามประกาศของอธิบดีในเรื่อง (1) ชนิดของบัญชีที่ตองจัดทํา (2) ขอความและรายการที่ตองมีในบัญช ี (3) ระยะเวลาที่ตองลงรายการในบัญชี (4) เอกสารที่ตองใชประกอบการลงบัญชี (5) คุณสมบัติและเงื่อนไขของการเปนผูทําบัญชี บทกําหนดโทษ ปรับไมเกนิหนึ่งหมื่นบาท หมายเหต ุ ขอ 3(1) - (4) ปรับเปนรายวนัอีกไมเกนิวนัละหารอยบาทจนกวาจะปฏิบตัิใหถูกตอง

ภาพรวมภาพรวมของของการบัญชีการบัญชี

1 - 30

(มาตรา 27) 4. ขัดขวางการปฏิบัติหนาที่ของสารวัตรใหญบัญชี หรือสารวัตรบัญชี

บทกําหนดโทษ จําคุกไมเกนิหนึ่งป หรือปรับไมเกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ (มาตรา 36) 5. ไมอํานวยความสะดวกแกสารวัตรใหญบัญชี หรือสารวัตรบัญชี

บทกําหนดโทษ จําคุกไมเกนิหนึ่งเดือน หรือปรับไมเกนิสองพันบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ (มาตรา 36) 6. ฝาฝนคําสั่งของสารวัตรใหญบัญชีหรือสารวัตรบัญชี

บทกําหนดโทษ จําคุกไมเกนิหนึ่งเดือน หรือปรับไมเกนิสองพันบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ (มาตรา 36) 7. ทําใหเสียหาย ทําลาย ซอนเรน หรือทาํใหสูญหาย หรือทําใหไรประโยชนซ่ึงบัญชีหรือ

เอกสารที่ใชประกอบการลงบัญชี บทกําหนดโทษ จําคุกไมเกนิหนึ่งป หรือปรับไมเกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ (มาตรา 38)

8. ลงรายการเท็จ แกไข ละเวนการลงรายการในบัญชี หรืองบการเงนิ หรือแกไขเอกสารที่ตองใชประกอบการลงบัญชีเพื่อใหผิดความเปนจริง บทกําหนดโทษ จําคุกไมเกนิสองป หรือปรับไมเกินสีห่มื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ (มาตรา 39 หากมีขอสงสัย หรือตองการทราบรายละเอียดสามารถสอบถามขอมูลเพิ่มเติมไดที่ สํานักกํากับดแูลธุรกิจ กรมทะเบยีนการคา โทร. 0-25X7-4401 โทรสาร 0-25X7-4398 หรือที่ E-mail address : monitoring@thairegistration.com

FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 31

แบบฝกหัดการบัญชีแบบฝกหัดการบัญชี บทที่ บทที่ 11

ภาพรวมของการบัญชีภาพรวมของการบัญชี 1. ชื่อบัญชีตอไปนี้เปนบัญชีกลุมสินทรัพย หรือกลุมหนี้สิน หรือกลุมทุน หรือกลุมรายได หรือกลุม

คาใชจาย

หนี้สิน 1. เจาหนีก้ารคา 11. ที่ดิน 2. ลูกหนี้การคา 12. คาใชจายคางจาย 3. เงินสด 13. เงินกูระยะยาว 4. เงินลงทุนระยะสั้น 14. ขาย 5. เงินทุนระยะยาว 15. อุปกรณ 6. เงินเดือน 16. เงินฝากธนาคาร 7. ตนทุนขาย 17. คาภาษีเงินไดนิติบุคคล 8. สินคาคงเหลือ 18. กําไรสะสม 9. ทุนเรือนหุน 19. ดอกเบี้ยรับ 10. ดอกเบี้ยจาย 20. สวนเกนิมลูคาหุน

2. รายการตอไปนี้เปนรายการที่จะแสดงในงบกําไรขาดทุน หรืองบดุล หรืองบกระแสเงินสด

1. คาใชจาย 2. กระแสเงินสดสุทธิจากกจิกรรมลงทุน 3. สินทรัพย 4. รายได 5. กระแสเงินสดสุทธิจากกจิกรรมดําเนนิงาน 6. หนี้สิน 7. ทุน 8. กระแสเงินสดสุทธิจากกจิกรรมจัดหาเงิน

ภาพรวมภาพรวมของของการบัญชีการบัญชี

1 - 32

3. ใหคํานวณตัวเลขท่ีขาดหายไปในแตละกรณีดังตอไปนี ้

กรณี รายไดรวม คาใชจายรวม กําไร(ขาดทุน)สุทธ ิ สินทรัพยรวม หนี้สินรวม ทุนรวม 1 100,000 82,000 ? 150,000 70,000 ? 2 ? 80,000 12,000 112,000 ? 60,000 3 80,000 86,000 ? 104,000 26,000 ? 4 50,000 ? 13,000 ? 22,000 77,000 5 ? 81,000 (6,000) ? 73,000 28,000 4. ยอดคงเหลือของบัญชีตาง ๆ ของบริษัทแหงหนึ่ง ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 25X5 ซ่ึงเปนวนัท่ีปดบัญชี

มีดังนี ้

เงินเดือน 14,700 คาใชจายเบด็เตล็ด 400 คาน้ํา ไฟ โทรศัพท 4,900 คาเสื่อมราคา 3,000 คาภาษีเงินได 1,300 ตนทุนขาย 38,000 ขาย 81,000 คานายหนา 800 คารับรอง 1,200 ดอกเบี้ยจาย 2,400

ใหทํา งบกําไรขาดทนุสําหรับป ส้ินสุดวันที่ 31 ธันวาคม 25X5 โดยจัดแสดงแบบกําไรขั้นตน (แบบหลายขั้น)

5. ยอดคงเหลือของบัญชีตาง ๆ ของบริษัทแหงหนึ่ง ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 25X5 ซ่ึงเปนวนัปดบัญชีมีดังนี ้

อาคาร 105,800 ที่ดิน 61,200 ลูกหนี้การคา 14,520 ทุนเรือนหุน 66,000 คาเบี้ยประกนัจายลวงหนา 4,680 กําไรสะสม (1 มกราคม 25X5) 40,000 เงินสด 20,840 คาเสื่อมราคาสะสมอาคาร 45,600 อุปกรณ 82,400 เจาหนีก้ารคา 12,480 สินคาคงเหลือ 5,600 ดอกเบี้ยคางจาย 3,600 เงินกูระยะยาว* 93,600 คาเสื่อมราคาสะสมอุปกรณ 18,720 *เงินกูระยะยาว จํานวน 13,600 จะถึงกําหนดชําระในป 25X6

ใหทํา ใหจดัทํางบดุล ณ วนัที่ 31 ธันวาคม 25X5 โดยมีการจําแนกเปนหัวขอตามที่ควรเปน

FFiinnaanncciiaall AAnnaallyyssiiss

1 - 33

6. บริษัทแหงหนึง่ถูกจัดตัง้เมื่อวันท่ี 1 มกราคม 25X6 บริษัททําการปดบัญชีทุก ๆ เดือน วันท่ี 31 มกราคม 25X6 มียอดคงเหลือของบัญชีตาง ๆ ดงันี ้

ขาย 130,000 ลูกหนี้การคา 15,000 ทุนเรือนหุน 50,000 ตนทุนขาย 50,000 เงินเดือน 10,000 เจาหนีก้ารคา 11,000 เงินสด 13,000 เงินลงทุนชั่วคราว 7,000 คาโฆษณา 12,000 คาเชา 5,000 คาภาษีเงินได 15,000 ดอกเบี้ยจาย 3,000 สินคาคงเหลือ 42,000 ที่ดิน 24,000 เงินลงทุนระยะยาว 10,000 คาภาษีเงินไดคางจาย 15,000

ใหทํา 1. งบกําไรขาดทุนสําหรับงวด 1 เดือนสิ้นสุดวันที่ 31 มกราคม 25X6 โดยจัดแบบขัน้เดียว 2. งบดุล ณ วนัที่ 31 มกราคม 25X6 โดยมกีารจําแนกเปนหัวขอตามทีค่วรเปน