KNOWLEDGE FESTIVAL

ความร คอโอกาสพ น ท แ ห งค ว า ม ร ใ น ศ ต ว ร ร ษ ท 2 1

CONTENTS

10

6

New Learning Skills in the Dynamic Worldเปดสมองไปกบวธการเรยนรในโลกใหมโดย Dr.Pasi Sahlberg

ปจจบนระบบศกษามแนวโนมทจะเหลอมล�ามากขน และนเปนสงทหลายประเทศก�าลงวตกกงวล โจทยส�าคญในเรองนคอจะตองท�าอยางไรระบบการศกษาจงจะสามารถตอบสนองใหเดกทกคนไดอยางด?

ทกวนน ผคนใชไอทแลวชวตมประสทธภาพขน ไดคยกบคนทอยหางไกลไดงายขน รบรขาวสารไวขน บางคนควาโอกาสนนแลวไปไดไกลขน ท�าไมบางประเทศ สามารถสรางชาตดวยเทคโนโลยไดดวยเวลาไมกป?

16

ทกษะแหงความรในศตวรรษท 21

เทคโนโลยกนคนไมเกงโลกกวางไรพรมแดนหองเรยนทเปลยนไป

ICT Literacy to Hold the World in Your Handรทนโลกเทคโนโลย พลกธรกจรบโอกาสใหม โดย ไผท ผดงถน

2

32Cross-Cultural Skills for Business Success in the Connected Worldสรางโอกาสใหมจากวฒนธรรมของโลกทไรขอบเขตโดย เชฟเอยน พงษธวช เฉลมกตตชย

การท�าอาหารเปนนวตกรรมอยางหนง โดยหนงในหวใจของการสรางสรรคนวตกรรมของเชฟเอยนคอ การออกไปพบปะผ คน เป ดโลกของตวเองไปความคดใหมๆ และน�าความคดเหลานนมาปรบปรงรานอาหารและต�าราของตวเอง

ความคดสรางสรรคและนวตกรรม : มายากลไอเดย โดย Eyedropper Fill

คดใหทนโลก : นกไตโลก โดย ทนง โชตสรยทธ

การสอสารและรวมมอทำางาน : โทรโขงมหศจรรย โดย นวพล ธ�ารงรตนฤทธ

คดทนโลกดวย Design Thinking :โดย ASIAN Leadership Academy

การคดเชงวพากษ Critical Thinking : โดย มหา’ลยเถอน

36

42

48

52

54

24

การสอสารและรวมมอทำางาน : โดย ศ บญเลยง

56

Marketing and Communication Skills to Reach the World Market ทกษะการสอสารและการตลาดทจะพาเราไปตลาดโลกโดย สรชย พฒกลางกร

กรรมการผจดการบรษท อลลชน จ�ากด สตดโอสญชาตไทยทกวาดรางวลระดบโลกมาแลวกวา 1,000 รางวล เบองหลงการท�างานดวย CGI จากไอเดยของครเอทฟ จนสามารถสรางออกมาเปนงานโฆษณา

3

“มนสสมอง | พนทแหงความร ในศตวรรษท 21”

Knowledge Festival

4

โลกขบเคลอนไปขางหนาเพราะสมองมนษยไมเคยหยดคด ส�านกงานบรหารและพฒนาองคความร (องคการมหาชน) หนวยงานในสงกดส�านกนายกรฐมนตร ผมบทบาทในการพฒนาความคด เพมความรอยางสรางสรรคแกประชาชนผานกระบวนการเรยนรสาธารณะ จงไดจดงานมหกรรมความร (OKMD Knowledge Festival) ภายใตแนวคด

“ความรคอโอกาส: ปฏรปการเรยนรโอกาสในอนาคต”

มงเนนใหสงคมรบรถงการเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรวในโลกปจจบน และความจ�าเปนของการเปลยนรปแบบการเรยนรสโลกอนาคต เพอเตรยมความพรอมคนรนใหมใหรเทาทนและสามารถน�าโอกาสจากการเปลยนแปลงไปใชสรางคณคาใหกบทงตนเองและสงคมอยางยงยน

การจะตามโลกใหทน ตองเตรยมความพรอมใหครอบคลมทงในดานการพฒนาคณภาพการเรยนร การลงทนในโครงสรางพนฐานทางปญญา การพฒนานวตกรรมและเทคโนโลยการบรหารจดการเชงสรางสรรค และการจดระบบกฎเกณฑในทกระดบใหเออตอการพฒนาคณภาพชวตและเศรษฐกจของประเทศ

คนรนใหมจงจ�ำเปนตองพฒนำทกษะทจ�ำเปนในศตวรรษท 21

เพอสรำงโอกำสใหกบตนเองและสงคมในอนำคต

5

เพราะเราเชอวาความรเปนเรองสนก และอยากใหทกสมองไดมา

มนสดวยกนไปกบความรส�าหรบโลกในศตวรรษท 21 เพอสรางโอกาส

ความคดสรางสรรค และแรงบนดาลใจใหมๆ

ในการท�างานและการใชชวต

ท�าไมตอง ‘มนสสมอง’

การเขาใจการเปลยนแปลงของโลก

การใชความรขามศาสตร

และภมปญญา

การคดอยบนฐานความร

ความคดสรางสรรค และนวตกรรม

เขาใจลกษณะขามวฒนธรรมและความหลากหลาย

การประยกตและการปรบใชเขากบโลกจรงเพอแกปญหา

6

ในโลกทหมนไว คณหมนทนหรอเปลา ?โลกในศตวรรษท 21 เศรษฐกจ สงคม ของชมชนโลก เปลยนแปลงไปอยางกาวกระโดด โลกขบเคลอนไปดวยขอมล ความร และนวตกรรม ภาคเศรษฐกจดานบรการเรมเขามามบทบาทส�าคญ ตลาดแรงงานมความเชอมโยงถงกนในระดบโลก เทคโนโลยดจทลท�าใหชวตและการท�างานเปลยนแปลงไปมหาศาล การใชความรและทกษะแบบเดมท

เนนแตการทองจ�า ใชแรงงานคนเปนหลก ไมสามารถตอบโจทยไดอกตอไป

ศตวรรษใหมทาทายสมองทามกลางการเปลยนแปลงทฉบไวเชนน การเรยนรยอมตองเปลยนตามแนวความคด “การเรยนรในศตวรรษท21” กลายเปนแนวคดดานการศกษาทถกน�ามาใชและเผยแพรในองคกรทงภาครฐและเอกชนทวโลก เพราะสามารถตอบโจทยความทาทายส�าคญ 3 ประการ ไดแก

1) เทคโนโลยกนคนไมเกงเศรษฐกจหลกทกวนนขบเคลอนดวยความรและนวตกรรม แรงงานไรฝมอทกษะต�ามแนวโนมถกแทนทดวยเครองจกรและคอมพวเตอร แรงงานทเปนทตองการสงคอ คนทมทกษะการคดขนสง ทกษะคนหาและวเคราะหขอมล ทกษะสอสารทซบซอน และทกษะแกไขปญหาดวยตนเอง ปจจบนแรงงานยคใหมตองท�างานภายใตทมทมความหลากหลายทางเชอชาต ภาษา และวฒนธรรม ผานเครองมอการสอสารใหมๆ ความร

ขามวฒนธรรม เทคโนโลยสารสนเทศ และความสามารถในการปรบตวจงเปนสงจ�าเปน

2) โลกกวางไรพรมแดน ทกวนน เทคโนโลยท�าใหการเดนทางสะดวกขน ขอมลขาวสารไหลเวยนไปทวโลกดวยปลายนว การเชอมโยงกนเพมสงขนมาก สงคมมความหลากหลายมากขน เปดกวางมากขน กลายเปนโลกทไรพรมแดนทมาพรอมปญหาและความเสยงตางๆ ไมวาจะเปนปญหาการกอการรายขามชาต มลภาวะเปนพษ โรคระบาด และวกฤตเศรษฐกจ เปนตน ทกษะทจ�าเปนในโลกไรพรมแดนคอ การท�างานกบผอนไดด สอสารไดแมนย�า แกไข

ความขดแยงของคนทแตกตางหลากหลายดวยวธทสรางสรรค

3) หองเรยนทเปลยนไปเทคโนโลยการสอสารเปลยนวธการเรยนรไปมโหฬาร การเรยนรไมยดตดกบพนทหองเรยนอกตอไป ผเรยนสามารถสรางสรรคความรและประสบการณจากภายนอกไดมากขน แถมยงเรยนรไดตลอดเวลาทกๆ ทบนโลก

ทกษะแหงความรในศตวรรษท 21

7

เทคโนโลยดจทลท�าใหชวตและการท�างานเปลยนแปลงไปมหาศาล การใชความรและทกษะแบบเดมทเนนแตการทองจ�า ใชแรงงานคนเปนหลก ไมสามารถตอบโจทยไดอกตอไป

8

ทกษะการเรยนรและนวตกรรมการคดสรางสรรค การแกไขปญหา

การสอสาร-รวมงานกบผอน

ทกษะชวตและการท�างานการปรบตว ทกษะสงคม

การเรยนรขามวฒนธรรม

ทกษะดานสารสนเทศสอ เทคโนโลย

สาระวชาหลกReading (การอาน)

Writing (การเขยน)

Arithmetic (การค�านวณ)

ความรเชงบรณาการโลก การเงน เศรษฐกจ ธรกจ

และการเปนผประกอบการ

สทธพลเมอง สขภาพ

และสงแวดลอม

การเรยนรแหงศตวรรษท 21อยากหมนใหทนโลกยคน ตองม 3 สวนส�าคญ คอ

คณลกษณะดานการท�างานการปรบตว ความเปนผน�า

คณลกษณะดานการเรยนรการชน�าตนเอง การตรวจสอบ

การเรยนรของตนเอง

คณลกษณะดานศลธรรมความเคารพผอน ความซอสตย

ส�านกพลเมอง

เนอหา ทกษะ คณลกษณะ

9

New Learning Skills in the Dynamic Worldเปดสมองไปกบวธการเรยนรในโลกใหม

โดย Dr.Pasi Sahlberg นกการศกษาระดบเวลดคลาส ผเขยนหนงสอ “Finnish Lessons 2.0: What can the world learn from educational change in Finland” ซงไดรบรางวล Grawemeyer Award ปจจบนเปนทปรกษาดานการศกษาของรฐบาลฟนแลนด และเปนนกวจยรบเชญแหงมหาวทยาลยฮารวารด

10

2) ความเทาเทยมกนของระบบการศกษาปจจบนระบบศกษามแนวโนมทจะเหลอมล�ามากขน และนเปนสงทหลายประเทศก�าลงวตกกงวล โจทยส�าคญในเรองนคอ จะตองท�าอยางไรระบบการศกษาจงจะสามารถตอบสนองใหเดกทกคนไดอยางด ? การท�าใหโรงเรยนบางโรงเรยนมคณภาพด เดกบางคนเรยนเกงไมใชเรองยาก แตการท�าใหเดกทกคนและการศกษาทงระบบดเปนเรองทยากมาก

3) เปาหมายของการไปโรงเรยนปจจบนโรงเรยนและระบบการศกษาก�าลงถกตงค�าถามมากขนเรอยๆ ค�าถามทวา “เราควรไปโรงเรยนเพราะอะไร ?” “โรงเรยนควรสอนอะไร ?” และ “อะไรคอเปาหมายของการไปโรงเรยน ?” เปนค�าถามทผดใหมขนมาและจะถกถามมากขนเรอยๆ ในอก 10 ปขางหนา ค�าถามเกยวกบโรงเรยนไมใชค�าถามส�าหรบผใหญเทานน แมแตเดกรนใหมเองกจะตงค�าถามกบโรงเรยนดวยวา ท�าไมพวกเขายงคงตองไปโรงเรยน ถาหากโรงเรยนไมตอบโจทยพวกเขา พวกเขากสามารถเรยนรดวยวธอนได

2. เทคโนโลยและความทาทายในยคดจทลความทาทายทง 3 ประการขางตนจะมความซบซอนมากขนในยคดจทล แลว “เทคโนโลยจะเปนค�าตอบไดหรอไม ?” เรองนยงคงเปนเรองทถกเถยงกนอย หลายคนบอกวา การใชเทคโนโลยการเรยนรมประสทธภาพ นาสนใจ จะชวยยกระดบการเรยนรได แต ผปกครองหลายคนมความกงวลใจวา ทกวนนเดกอยกบเทคโนโลยมากเกนไป “พวกเขาเขานอนกบ iPhone และกนขาวเชากบ iPad” ดงนน เทคโนโลยควรทจะถกจ�ากดมากกวา หากเราตองการทจะเขาใจ “ทกษะการเรยนรในโลกใหม” ค�าถามส�าคญทเราตองตอบใหไดคอ

Dr.Pasi Sahlberg : วทยากร

ครจ�านวนมากตองประสบปญหาทวา ยงเดกใชเทคโนโลยในการท�าอะไรสกอยาง กลายเปนวาพวกเขากลบท�าสงนนไดแยลง

1) คณภาพของผลการเรยนDr.Pasi ไดพดถงผลการสอบ PISA ครงท6 ทเพงเผยแพรเมอตนเดอนธนวาคมทผานมา และมขอคนพบทนาสนใจวา เดกรนใหม (กลมตวอยางอาย 15 ป จากทวโลก) มแนวโนมทจะใชเวลากบการเรยนนอยลงมาตลอดในชวง 15 ปทผานมา นเปนปรากฏการณทเกดขนทวโลก ซงผเกยวของไมวาจะเปนพอแมเดก คร โรงเรยน ไปจนกระทงผก�าหนดนโยบายตางพากนวตกกงวล เพราะสงนกระทบตอวธการเรยนและผลการเรยนอยางหลกเลยงไมได

1. ความทาทายส�าคญของการศกษาในโลกใหมความทาทายดานการศกษาททกประเทศทวโลกตองเจอ 3 ประการ ไดแก

11

เทคโนโลยสงผลตอวถชวตและวธคดเราอยางไร ? การตอบค�าถามนไมใชเรองงาย เพราะพวกเราก�าลงอยในสถานการณทใหมมาก เปนสถานการณทถาเรามองยอนหลงไป 5 ปทแลว เราจะยงไมเจอปญหานดวยซ�า ในแวดวงวชาการเองกยงไมมงานวจยทใหขอสรปเรองนอยางชดเจน การพดเรองนไมไดหมายความวาก�าลงตอตานเทคโนโลยแตอยางใด Dr.Pasi นนเหนประโยชนมากมายมหาศาลจากการใชเทคโนโลย และเขาเองกม gadget ตางๆ มากมาย แตสงทเขาก�าลงน�าเสนอคอ ผลกระทบของเทคโนโลยทมตอการเรยนร

3. ชาวดจทลโดยก�าเนด VS ผอพยพดจทลธรรมชาตทแตกตางกนระหวางคน 2 รน คอ ชาวดจทลโดยก�าเนด (Digital Native) และ ผอพยพดจทล (Digital Immigrant) “ชาวดจทลโดยก�าเนด” หมายถง คนทเกดในชวงกลางทศวรรษ 1980 ซงเปนชวงทเทคโนโลยดจทลก�าเนดขนแลว นนท�าใหพวกเขาเตบโตในยคทการใชเทคโนโลยดจทลในชวตประจ�าวน ไมวาจะเปนคอมพวเตอร สมารทโฟนเปนเรองธรรมดา “ผอพยพดจทล” หมายถง คนทเกดกอนทศวรรษ 1980 ซงเตบโตในยคเทคโนโลยดจทลยงไมแพรหลาย พวกเขาไมมประสบการณในการใชเทคโนโลยดจทลมากอน และเมอเทคโนโลยดจทลในชวตประจ�าวนมมากขน คนกลมนตองมาเรยนรใหมทงหมด ในมตของการเรยนร ขอถกเถยงส�าคญในประเดนนคอ ชาวดจทลโดยก�าเนดไมไดแคใชเทคโนโลยอยางคลองแคลวเทานน แตพวกเขาอาจมวธคด การท�างานของสมอง และความสามารถในการท�างานทแตกตางจากผ อพยพชาวดจทล มบทความจ�านวนไมนอยทชใหเหนลกษณะ

เดนของชาวดจทลโดยก�าเนด เชน การท�างานเปนเครอขาย กลาทดลอง สามารถเรยนร ไดด วยตนเอง มการแกปญหาอยางสรางสรรค เปนนกสอสารทยอดเยยม สามารถท�างานหลายอยางไดพรอมกน ฯลฯ แต “คนรนใหม” มลกษณะเดนดงกลาวอยางทพดกนจรงหรอ? เขายกตวอยางวา ครจ�านวนมากตองประสบปญหาทวา ยงเดกใชเทคโนโลยในการท�าอะไรสกอยาง กลายเปนวาพวกเขากลบท�าสงนนไดแยลง เปนไปไดไหมทเราจะประเมนเทคโนโลยสงเกนไป?

4. ผลกระทบ (ทคาดไมถง) ของเทคโนโลยDr.Pasi ไดพดถงงานวจยใหมๆ เกยวกบผลกระทบของเทคโนโลยทมตอสมองและการเรยนร และพดถงขอคนพบทงานวจยจ�านวนมากเหนพองตองกน และสงผลตอการเรยนรโดยตรงของเราในโลกใหม 3 ประการคอ

1) Internet ท�าใหเราเปนคน “ตนเขน” (shallow)การใช internet และเทคโนโลยดจทล ในการเรยนรและการหาขอมลอยางลนเกน อาจท�าใหการประมวลผลของเรา “ตนเขน” ซงผล กระทบทเกดขนนไมไดเกดขนในระดบแคผวเผนเทานน หากแตยงลกลงไปถงระดบการเรยนรในระดบลก ขอคนพบนเปนทนากงวลอยางยง เพราะเปนเรองทสงผลกระทบตอการเรยนรของเดกโดยตรง โดยเฉพาะอยางยง หากเราตองการใหเดกเขาใจในเรองทพวกเขาก�าลงเรยนรอยางลกซง

12

สาเหตท internet สงผลตอการประมวลผลของเรา เปนเพราะธรรมชาตของ internet ทมการ “กระโดดไปกระโดดมา” เวลาเราใช internet และเหน link ทเชอมไปยง website อน สมองเราจะตงค�าถามวา “มอะไรอยตรงนน” และเรากมแนวโนมทจะคลก link นนมากกวาทจะไมคลก เมอเราคลก link ใหมแลว เรากเจอกบปรากฏการณซ�าๆ ใหเราคลกตอไปเรอยๆ ไมรจบ หรอตอใหเราไมคลก link ใดๆ ตอสมองเรา กจะตองเสยเวลาในการหยดคดอยดวา เราควรคลกไหม ผลลพธทเกดขนคอเรามกจะหลงลมไปวาเราก�าลงอานอะไรอยตงแตแรก นเปนเหตผลทท�าไมการอานหนงสอ จงยงคงแตกตางจากการอานบน internet ทนาสนใจคอ งานวจยยงพบดวยวา การเรยนรอยางลกซงและการประมวลผลแบบตนเขนนน ใชสมองในสวนทตางกน ดงนน หากเราคนชนกบการประมวลผลอยางตนเขน สมองสวนนกจะขยายใหญขน ในขณะทสมองสวนทเกยวของกบการเรยนรอยางลกซงจะหดตวลง

2) internet ท�าใหเราวอกแวกงาย (distractibility)ในยคดจทลเรามกท�างานหลายอยางพรอมกน (multitasking) เชน เราอาจคยกบเพอนในแชทพรอมกบท�างานไปดวย ในขณะเดยวกนกเปดทวไปดวย หลายคนมองวาสงนเปนขอดถาเราสามารถท�างานหลายอยางพรอมกนไดอยางมประสทธภาพ แตมสรปงานวจยจากมหาวทยาลยสแตนฟอรดทพบวา คนสวนใหญมกเขาใจไปเองวาตวเองท�าหลายอยางพรอมกนไดด แตจรงๆ แลวพวกเขาท�างานแตละอยางไดแยกวามาตรฐานคอนขางมาก แมกระทงในการท�างานทนาจะเขากนได สาเหตทเปนแบบนเพราะเวลาทเราท�างานหลายอยางพรอมกน สมองเราจะไมโฟกสในสงทควรโฟกส แตจะแคสแกนสงแวดลอมทอยรอบๆ งานนน เราจะไมสามารถแยกไดวาอะไรทไมเกยวของกบงานทเราท�า ไมสามารถจดการเรองความจ�าได ทส�าคญคอ การท�างานหลายอยางพรอมกนท�าใหสมองเราถกรบกวนตลอดเวลา

3) internet ท�าใหกลไกการควบคมตวเองของเราเปลยนไปมงานวจยทชวา การใช internet และ social media มากเกนไป อาจสรางปญหาทางจตวทยาในรปแบบตางๆ ใหกบผ ใชไดดวย ซงเรองนเปนเรองทพดถงกนคอนขางมาก และเปนเรองทคนทสนใจการเรยนรแบบใหมควรทจะใหความสนใจ Dr.Pasi กลาวย�าอกครงวา ตวเขาเองไม ได ต อต านเทคโนโลยและมองเหนศกยภาพของเทคโนโลยในการเรยนรของคนรนใหม เพยงแตเขายงไมเหนวธทดทสดในการน�ามาใช อกเรองทย�าตลอดการบรรยายในชวงนคอ สงทเขาบรรยายเปนเพยงขอคนพบลาสดในแวดวงวชาการเทานน ซงขอคนพบเหลานสามารถเปลยนแปลงไดในอนาคต

5. ความเหลอมล�าทางการศกษาในภาพใหญ สงส�าคญส�าหรบการเรยนรในโลกใหมซงเตมไปดวยความเปลยนแปลง คอ เรองความเทาเทยมกนในการศกษา ซงในทนหมายถงการใหโอกาสแกเดกทกคนอยางเทาเทยมกนในการศกษา โดยเฉพาะอยางยง เดกทมาจากครอบครวทดอยโอกาส ไมวาจะเปนเดกทมาจากครอบครวยากจน พอแมแยกทาง กระทงเปนผอพยพ ไดรบโอกาสอยางเทาเทยมกบเดกคนอนๆ โดยรฐจะตองสนบสนนเดกเหลานมากกวา ทกครงทเราก�าลงคดโจทยเรองการศกษา วธการสอนแบบใหม และวธการเรยนรแบบใหม เราตองตระหนกอยเสมอวา การศกษาทดคอการศกษาทตอบโจทยเรองประสทธภาพและความเทาเทยมไปพรอมๆ กน และมหลายประเทศทเปนตวอยางและเปนแรงบนดาลใจใหเราเหนวา พวกเขาสามารถท�าได

13

การใช internet ในการเรยนรและการหาขอมลอยางลนเกน ท�าใหการประมวลผลของเรา “ตนเขน” ซงผลกระทบนนเกดลกลงไปถงระดบการเรยนรในระดบลก

14

6. จงเรยนรทจะเหนอกเหนใจในชวงทายของการบรรยาย Dr.Pasi ไดสรปการบรรยายของตน ดงน

1. เราตองใหความส�าคญกบการเรยนรในเชงลก โดยเฉพาะอยางยง การประมวลขอมลความรในโลกใหมทเทคโนโลยมบทบาทอยางมากในชวต โลกยคใหมเปนโลกทแตละคนสามารถม “ขอเทจจรง” เปนของตนเอง และจะเปนอนตรายอยางยงถาหากคนรนใหมไมสามารถแยกแยะ “ความจรง” ออกจาก “เรองแตง” ได

2. คนรนใหมตองเรยนรทจะรวมมอกนและเรยนรจากกนโดยนอกจากการเรยนรวชามาตรฐานอยาง เลข วทยาศาสตร สงคมศาสตร ฯลฯ สงส�าคญในการเรยนรทจะรวมมอกน คอ “ความเหนอกเหนใจ” (empathy) ความเหนอกเหนใจเปนหนงในปจจยทท�าใหคนรนใหมประสบความส�าเรจ ไมวาพวกเขาจะประกอบอาชพอะไรกตาม

3. การศกษา (และโรงเรยน) จะตองชวยใหเดกเขาใจโลกทอยรอบพวกเขาและโลกทอยภายในของพวกเขา

กลาวคอ การศกษาจะตองท�าใหเดกคนพบพรสวรรคทอยภายในตวเอง

สงส�าคญส�าหรบการเรยนรในโลกท

เตมไปดวยความเปลยนแปลงคอความเทาเทยมในการศกษา

“

”

15

ICT Literacy to Hold the World in Your Handรทนโลกเทคโนโลย พลกธรกจรบโอกาสใหม

โดย ไผท ผดงถน สตารทอพผพลกโฉมธรกจกอสรางในเอเชย อดตนายกสมาคม Tech Startup ผกอตง

Builk.com เวบไซตซอฟตแวรบรหารจดการธรกจกอสรางออนไลนแหงแรกในเอเชย สตารทอพรน

บกเบกของไทยทไปไกลถงซลคอนวลเลย และเปนผอยเบองหลงเจจวสดกอสรางอนฮอฮาในโลกออนไลน

16

ไอท สรางโอกาสเทคโนโลยสรางโอกาส อยทใครจะควาโอกาสไดรเปลา?ทกวนน ผคนใชไอทแลวชวตมประสทธภาพขน ไดคยกบคนทอยหางไกลไดงายขน รบรขาวสารไวขน บางคนควาโอกาสนนแลวไปไดไกลขน

ท�าไมบางประเทศ สามารถสรางชาตดวยเทคโนโลยไดดวยเวลาไมกป? เทคโนโลย กอใหเกด lifestyle ใหมๆ ทเราไมเคยเหนมากอน เหนคนยคใหมสวมหฟง นงจบกาแฟอยทราน แทนทจะใสสทนงท�างานอยในกลองแลวกเครยด เราเจออาชพใหมๆ เชน นกรววการทองเทยว รววสนคา บลอกเกอร มค�าวา Digital Nomad เกดขน คอกลมคนทสามารถท�างานทไหนในโลกกได ทกททมอนเตอรเนต ซงประเทศไทยกลายเปน 1 ในเมองทกลม Digital Nomad อยากจะเขามาท�างาน มค�าวา สตารทอพ เกดขน ค�านมนท�าใหธรกจดงเดมทเปดมา 40-50 ป เรมสนคลอน เรมมวฒนธรรมใหมๆ เชน คนฟงเพลงฟร

ในยคทเทคโนโลยมความส�าคญมาก ใครๆ กตางเขาถงเทคโนโลยไดหมด ถาเรามความร แตไมมความเรว เรากจะพลาดโอกาสได และถงแมวาเรามความคดสรางสรรค แตไมสามารถพาผลงานออกมาไวใน social media ใหคนทงโลกไดเหนได กจะพลาดโอกาสนนอยด

ธรกจออนไลน เกดงาย ตายงายธรกจยคน แตกตางจากธรกจเมอ 20 ปทแลว เพราะ 20 ปทแลวไมมใครเขาถงอนเตอรเนตไดงายขนาดนมากอน แตทกวนนธรกจกบเทคโนโลยไดผสมผสานกนอยางหลกเลยงไมได การน�าเสนอคณคา การสงมอบสนคาและบรการยคใหมๆ ท�าอยบนเทคโนโลยแพลตฟอรม ทงนน ในทกททผมไปสมมนา จะตองมคนจ�านวนหนงทท�าธรกจขายของออนไลน ธรกจเหลานถกมองวาใครๆ กเปดขนได ใหโอกาสทกคนเทากน ทกคนสามารถสรางตวตนขนมา แตมนไมงายเลยทจะรกษาตวตนนนใหคงอย

ไผท ผดงถน : วทยากร

โอกาส = ความร x ความเรวโอกาส = ความคดสรางสรรค x เทคโนโลย

บนไดพฤตกรรมยคดจทลนยามของค�าวา แพลตฟอรม ผมเปนคนท�าธรกจกอสราง แพลตฟอรม จงแปลวา นงราน คอเปนททใหคนมาเหยยบแลวไปไดไกลขน จากทเราเคยเหยยบอยบนแพลตฟอรมของคนอนมากอน เราอาจจะเรมคดวา นาจะมแพลตฟอรมของเราเองทพาใหเรา และคนอนๆ ไปไดไกลขนไปอก

บนไดพฤตกรรมยคดจทล

สรางแพลตฟอรม

ผลตคอนเทนท

ขยนโพสต

คอมเมนท-เรตตง

แอบเกบ-ชวยแชร

มตวตน

ตามอานแบบเงยบๆ

ไมใชงาน

8

17

ตวอยางธรกจทใชประโยชนของเทคโนโลย

1. ครสต อง ชาวมาเลเซยเมออาย 18 ป เปนแมคาขายรองเทาในตลาดนด น�าของเขาจากหาดใหญ บางวนขายได บางวนขายไมได สกพกเธอกเรมคดวาทจะขายออนไลน ดวยเหตผลทวไป คอ ขายออนไลนดทไมตองเชาแผง ไมตองลนวาจะมลกคาไหม แลวกขายไดด

แตครสตไมไดหยดแคน เธอเรมเปดบลอกของตวเองขน เรมจาก Facebook, Instragram จนในป 2010 จงไดเปดเวบไซตของตวเอง “christyng.com” และกเปดเวบอนๆ ตอมาในป 2013 ซงเวบไซตของเธอไดใชเทคโนโลยทท�าใหภาพหมน 3 มตออนไลนใหการเลอกซอรองเทา สามารถเลอกส ชนดหนง ตกแต งรองเท า คอเป น customized shoes เปนกรณศกษาของอาเซยน เพราะตอนนสามารถสงสนคาไดทวโลก

มนเรมจาก step แรก ในการเขาสโลกเทคโนโลย และไมหยดอยแคนน แคคณตงค�าถามกบมน ท�าไม Facebook ตองเรยงภาพอยางน? ท�าไม Instragram เปนอยางน? พอตงค�าถามเสรจ กผลตเวบไซตขนมาเอง เพอก�าหนด กฎเกณฑตางๆ ขยายธรกจของตวเองตอไป

18

2. มสฟต (Misfit) activity tracker เครองวดกาวเดน วนนนอนหลบอยางไร? ขนบนไดไปเทาไหร? มสฟตเกดเมอป 2011 เปนไอเดยของกลมไซมอน ว ชาวเวยดนามโพนทะเล แตไปโตทแคลฟอรเนย ซลคอน วลเลย เขาเกดไอเดย คดวาอยากท�า activity tracker ทมนงายๆ

ซงพอมไอเดยแลว ไมไดหยดแคน เขาเอาไอเดยไปวางไวท crowdfunding platform ชอวา Indiegogo เปนวธการหาทนในโลกยคน คอ เลาไอเดยไวในพนทหนงเพอเสนอตอคนทวโลก หากใครสนใจ อยากสนบสนน กระดมทนทละเลกทละนอย หรอบางคนกอาจจะพรออเดอรไวกอน วางเงนรอไว มสฟสตองการเงนแค 1 แสนเหรยญ ป 2011

มาท�าโปรโตไทปของฮารดแวรน ปรากฏวาไดเงนถง 8 แสนเหรยญ 8 เทาของเปาหมายทเขาคดไว และไดผลตสงนสงมอบใหลกคาไดในปลายป 2012 ฮารดแวรนออกแบบทแคลฟอรเนย ผลตทเกาหล แตแอปพลเคชนทงหมดเขยนโดยชาวเวยดนาม ทมวศวกร ดไซเนอร เปนคนเวยดนาม ปจจบนนมทมงานอย เปนรอยคน บรษทนเพงขายใหแบรนดนาฬกา Fossil 260 ลานเหรยญสหรฐ ธรกจอาย 5 ป สรางโอกาสใหกบคนกลมหนงไดจ�านวนมหาศาล

19

3. ธรกจของเขาเอง คณคงเคยเหนเจจ คอ ตวแทนของธรกจวสดกอสราง ทดอยคนละโลกกบดจทล จรงๆ แลวเจจเปนเบองหลงของธรกจทไผทท�ามา 6 ป

ธรกจทมชอวา Builk เขาเลาวา เขามความฝน อยากจะใหธรกจขยายตอไปไกลไดในระดบเอเชย เมอเขาท�าธรกจกอสราง แลวมปญหาในการท�าธรกจ เขาจงอยากหาซอฟตแวรมาชวยแกปญหา ใชเวลาเกอบ 10 ป ในการหาค�าตอบวา ผรบเหมากอสรางจะตองท�างานอยางไรใหชวตด? กลายเปนทมาของ Builk เขาไดคดโปรแกรมงายๆ ขนมา อยากจะเอามาใหคนไดใชเยอะๆ เลอกโมเดลธรกจทในตอนนน เมอ 6 ปทแลว คนมองวามนเปนไปไมได เนองจากใหคนใชโปรแกรมฟร เพราะคดวา ค�าวา “ฟร” มนเปลยนโลกไดเยอะ เหมอนอยางเชน ถา Facebook, Line ไมฟร โลกกคงไมเปลยนไป

อยางทกวนน และอก 1 ค�าถามทเขาโดนถามในตอนนนกคอ ผรบเหมาทไหนจะใชอนเทอรเนต? ไปไซตไกลนอกอ�าเภอเมองกไมมอนเตอรเนตแลว แตเดยวนไมใชแบบนน อนเตอรเนตมอยทกท และมเสถยรภาพมากขน มนเลยเปนโอกาสใหเขาสามารถท�าโปรแกรมฟรใหจรงได เพราะเขาใจธรรมชาตวาคนในวงการอตสาหกรรมยงไมพรอมซอซอฟตแวรมาใช ซงท�าใหชวตผรบเหมาตดตามตนทนไดดขน

ไผทเลาอกวา เขาไดแรงบนดาลใจจากสงรอบตว เอา social media มาผสมกบการคมตนทน เอาเรองทอานเจอมาลองท�า จนกลายเปนธรกจ ตอนนโปรแกรมของเราชวยลดตนทน เพมก�าไร และท�าใหผรบเหมามชวตทด ตอนนมคนใชโปรแกรมมากกวา 16,000 บรษททวประเทศ และในประเทศอนๆ ในอาเซยนดวย สงทไดมา อยทการมองเหนโอกาสจากเทคโนโลยใหมๆ เอาผลพลอยไดจากอนเตอรเนตอยาง “ขอมล” ไปใชในการคาขาย = Big Data

20

BIG DATA 100 ปทแลว ใครขดเพชร ขดทองได รวยเปนเศรษฐ50 ปตอมา ใครขดน�ามนได รวยเปนเศรษฐ5 ปทแลว มคนบอกวา ใครขด Data ได นาจะรวย

แตปจจบนน เราอยในยคหลง Post-Big Data คอ ยคหลง Data กนแลว วนนโลกเราเตมไปดวย Data ซงคนทสามารถเอา Data Point เหลานนไปวเคราะหได จะมโอกาสทางธรกจ อยางเชนตวเขาเอง ทมขอมลเรองวสดกอสรางเยอะพอทจะท�าธรกจได เลยน�า เจจ มาขายวสดกอสรางในโลกดจทล ชวนคนมาใชแพลตฟอรมของเขา เพอใหขายไดงายขน ไมตองสตอกของทไมจ�าเปน ไมตองเสยงกบผรบเหมาทไมมคณภาพ

ไมตองเสยงกบผรบเหมาทไมมคณภาพ

เจจ มาขายวสดกอสรางในโลกดจทล ชวนคนมาใชแพลตฟอรมของเขา เพอใหขายไดงายขน

ไมตองสตอกของทไมจ�าเปน

การขายวสดกอสรางออนไลนทเปนไปไมไดเมอ 5 ปทแลว วนนมนเปนไปไดแลว และสามารถวางแผนรวมกน จดสงวสดกอสรางไดทวประเทศ เปนการเปลยนโฉมหนาของวงการวสดกอสรางทไมใชแคในประเทศ แตไปไดไกลถงระดบเอเชย

21

100 ปทแลว ใครขดเพชร ขดทองได รวยเปนเศรษฐ50 ปตอมา ใครขดน�ามนได รวยเปนเศรษฐ5 ปทแลว มคนบอกวา ใครขด Data ได นาจะรวย

22

มนยากทจะหา 3 สงนไดในคนเดยวกน เราจงตองมทม เราเกดในยคทม internet เราสามารถทจะเข าถงแหลงข อมลต างๆ (Online Education) ขอแคคณตงเปาเรยนรทกษะใหมๆ วาอะไรคอ Big Data ทจะเปนประโยชนแกการใชชวตของเรา ความรทฟงมาอาจจะเปนเพยงความรมอสองทฟงมาจากคนอน มนจะไมมประโยชนเลยถาหากคณไมสามารถเปลยนความรทฟงผานๆ เปนแรงบนดาลใจ ไปลงมอท�าจรงๆ มนคอการเอาสมมตฐานไปลงมอท�าใหเปนความจรง ใหเปนความรมอหนง เปนโอกาสของคณจรงๆ

ขณะนเกดการ disruption ในหลายวงการอยางวงการสอ เพราะพฤตกรรมคนเปลยนแปลงไป วงการธนาคาร ค แขงเปนแชทแอปพลเคชน รานคอนวเนยนสโตร กระทงธรกจเทเลคอม มนเกดผเลนใหมขามอตสาหกรรม ธรกจโรงแรมกมแอรบเอนบ เราจะเลอกปรบตวแบบไหน เราตองปรบตวตงแตวนน เตรยมตวเอง เตรยมธรกจของคณ เตรยมบรษทของคณเอง เตรยมลกหลานของคณ รวมทงประเทศ

หากปรบตวชาหรอไมปรบตว

มคลนลกใหมแซงไปขางหนาไดตลอด

“

”

ทกษะ 3 อยางทรวมแลวจะเปน Dream Team คอ 3 H ไดแก

Hustler - สายธรกจ คนทคดอะไรกเปนธรกจไปหมด

Hacker - เขยนโปรแกรมได ท�าของใหเปนจรงได Hipster - ชอบงานออกแบบ ดไซน มสนทรยศาสตร

23

Marketing and Communication Skills to Reach the World Market

ทกษะการสอสารและการตลาดทจะพาเราไปตลาดโลกโดย สรชย พฒกลางกร นกสรางสรรคโฆษณาภาพนง (illustrator) อนดบ 1 ของโลกตงแตป 2013 จนถงปจจบน จากนตยสาร Lurzer’s Archive กรรมการผจดการบรษท อลลชน จ�ากด สตดโอสญชาตไทยทกวาดรางวลระดบโลกมาแลวกวา 1,000 รางวล

24

เบองหลงการท�างานดวย CGI ของบรษท อลลชน จ�ากด จากไอเดยของครเอทฟ จนสามารถสรางออกมาเปนงานโฆษณา สรชยเลาวาการท�างานเขามกเปนชวงเวลาแหงการศกษา โดยยกตวอย างการโพสต ท าของนกกล ามเพอศกษาโครงสรางของกลามเนอเพอจะน�ามาปนงานตอในโปรแกรม 3D หลงจากเรมท�ารปทรงตาง ๆ ได กเรมท�ารปทรงเกยวกบสตวมาเปนคน โดยตอไปจะเนนไปทวธคดเบองหลงวามา

เปนวนนไดอยางไร

1.ความลบการสงสารโดยไมใชภาษาเลายอนไปเมอ 25 ปทแลว ตอนทเรมไปเรยนญปน ดวยไมเตรยมตวไป ท�าใหฟงภาษาญปนไมเขาใจ ท�าใหตกใจ และถามตวเองวาจะรเรองไดอยางไร พบวาชวงเวลาตลอดยสบปทผานมา เขาเรยนรทกอยางผานการฟง จากการอธบายจากคนทร เขาไมไดรดวยตวเอง ท�าใหเรมกลวและคดหาวธ ถามตวเองวาเมอคนญปนมาแลวเราฟงไมรเรองหมายความวาไง หมายความวาเครองแปลเราไมด ถาทกสงรอบตวสามารถสงสารออกมาได แลวเราไมมเครองแปลหรอเครองรบ กคดตอไปเรอยๆ ในความเปนคนไทยนน เรามวธแบบนนอย เราคนเคยกบการอานสารทสงออกมา นนคอการใบหวย เราพยายามตความสงตางๆ ทเกดขนรอบตว ตมนบางวาเลขอะไร เราฝนเปนอะไร นคอทกษะเบองตนทเขาใช

สรชย พฒกลางกร : วทยากร

ความมตวตนของผมแทบจะใสไปนอยทสดแตผมจะใส DNA ของความสขระดบตารางนวเพราะผมเชอวาสงนนมนจะคงอยในงาน

“

”25

กฎคนหาความตางและความเหมอนต อมาได เจอบทความหน งกล าวถงเรองความคดสร างสรรค ‘กฎคนหำควำมตำงและควำมเหมอน’ กฎนใหเราคนหาความตางของสงทเหมอนกน แลวกคนหาความเหมอนของสงทตางกน หลกการคอการสงเกต การวเคราะหความเชอมโยง สรชยใชหลกการนมาตลอดยสบกวาป เปนตวหลกในการยอยสงตางๆ และเรยนร เมอเรามค�าถาม เราจะมแบบฝกหดในชวต สรชยคนหาความเหมอนและความตางในความสมพนธของวตถ เชน สมดกบหนงสอ ประตกบหนาตาง โตะกบเกาอ ท�าใหกลบมาวเคราะหสงทตวเองเคยคด

‘สงโตในสวนสตว’โดยเรองราวสวนใหญทเกดขนในชวงทสรชยอยญปนนน มอยหนงเรองทสรชยประสบแลวท�าใหความคดของตวเขาเปลยนไป นนกคอเรอง ‘สงโตในสวนสตว’ หลงจากเรยนจบจตรกรรม ทคณะวจตรศลป จากมหาวทยาลยเชยงใหม สรชยมความฝนของคนวาดรปทจะไดไปดงานศลปนระดบโลก และไดมโอกาสไปดงานศลปนระดบโลกทญปน แลวกไดเหนงานแวนโกะและปกสโซ จากนนรสกวาไมเหมอนกบทเคยเรยน ไมเหมอนกบทเคยเหน กเรมวเคราะหและคนพบวาเราเรยนรศลปะระดบโลกจากหนงสอ ภาพสวนสตวกเกดขน ท�าใหรสกวาเขาเหมอนสงโตในสวนสตว กนกระตายทเปนกระตายเลยง ไมใชกระตายปา ยงไมเขาใจอะไรบางอยาง เพราะฉะนน ภาพโครงสรางทผดปกตมนเรมชดขน

นทานทมงสเปาหมายความหวงของสรชยคอศกษาตอปรญญาโทดานศลปะ เรยนภาษาญปนกอนในปแรกถงจะเขาเรยนปรญญาโท หลงจากเจอเหตการณทท�าใหระบบความคด ความเชอของเขา เปลยนไป สรชยเปรยบเทยบชดความคดดวยภาพแทงหลากรปทรง ประกอบดวยรปทรงความเชอ ความรทเราเตบโตมา ตางถกทบซอนมาตลอดชวงอายทไดเรยนร ท�าใหเรมตงค�าถามชดความคดทตวเองมอย ท�าใหกลบมาตงค�าถามวาถาเรยนตอปรญญาโท ระบบความคดของเรยนรแบบใหม จะท�าใหความเชอทเราเคยมพงทลาย ท�ำใหเปลยนวธคดจำกเดมท “เรำถกปลกฝงใหเรยนใหสงและเรยนใหเกง” มากกวา “กำรคนหำลกษณะเฉพำะและควำมถนดของตวเรำเอง” ตงแตวนนนท�ำใหเลกเชอวำตองเรยนใหสงแตตองเรยนใหถกตอง เมอยอมรบความจรงท�าใหรวาสงทเรารมนอยเกนไป ยงไมพอ ท�าใหสรางความเชอขนมา โดยสรางนทานเรองหนงเพอมชวตอยางมเปาหมาย เปรยบเทยบคนแตกลมในการไปถงเปาหมาย

“การคนหาลกษณะเฉพาะและความถนดของตวเราเอง” ท�าใหเลกเชอวาตองเรยนใหสง

แตตองเรยนใหถกตอง

26

กลมคนกลมแรก นก เดน เท า เ ชอว า เ ดนทางเ รว ประสบความส�าเรจกอน คนกลมแรกอาจจะไปถงหลกกโลเมตรแรกกอนจรง เปรยบกบคนเรยนไดทหนงในชนอนบาล ประถม มธยม แตชวตไกลกวานน ชวตของเรายงตองเดนทางอกไกล

กลมทสอง เดนทางดวยเกวยน เชอวาสามารถใชเครองทนแรง ครอบครวมฐานะสงไปเรยนตางประเทศ คนกลมนเมอกลบมาจะสามารถแซงหนาคนกลมแรกไป

สรชยจดตวเองใหอย ในกลมทสาม เพราะเชอว าตว เองสามารถสรางยานพาหนะทเคลอนตวไปไดเรวกวาการใชเกวยนแลววนหนงจะออกเดนทางภายใตความเชอความคดตวเอง และกท�าแบบนมาตลอด ภายใตความเชอแบบนท�าใหไมรบ ไมใจรอนทจะประสบความส�าเรจ เรมรแลววาจะตองท�ายงไง รแลววาเสนทางใน

ชวตเรายงอกไกล

1 2 3

‘ระบบคณคาชวต’ตงแตนนมาท�าใหสรชยจดเรยงชดความคดขนมาใหม จากทลมระเนระนาดมาจดใหมตาม ‘ระบบคณคาชวต’ นยามศพทตามความเขาใจของตวเอง เรมจากเรองทใหญทสดคอศาสนา ชวต ความรก ความส�าเรจ ความด ความสข นยามใหม จดเรยงขนมาใหม โดยเรยงล�าดบความส�าคญพนฐานจากทเดนทางไปญปนเพอเรยนปรญญาโท เมอความเชอลมลงมา คดวาการไดฝกทกวนกคอการเรยนอาชวะสองป

เพราะเชอวาเบสคส�าคญทสด

สงส�าคญทสดในฐานะมนษย จะบอกทางสดทายวาเราจะไปเปนอะไร อนดบหนง คอ การใหชวต การเปนพอแมทดส�าคญทสดในการเปนมนษยคนหนงอนทสอง คอ การชทางชวต การเปนครทด การน�าทางคนเปนเรองทมความส�าคญ อนดบทสำม คอ การชวยชวต การเปนหมอ และพยาบาลทด สรชยกลบมาคดวาการเปนครทดคอเปาหมายลางๆของเขา

Client (Advertiser): SamsoniteTitle: Heaven and Hell

27

28

จดเปลยนของความตงใจดเหตการณทเปลยนชวตของสรชยอกครงคอ มโอกาสไปเปนลามใหคนญปน ในงาน OTOP ทเชยงใหม วนสดทายของการปดงาน มลงแกชาวญ ป นทมาชมงาน เดนมาหาสรชยแลวกช ไปทช างตวหนง แลวบอกวาเขาเปนคนญปนไมรจกวฒนธรรม ศลปะไทย แตเขาอยากขอซอชางตวนไดไหม สรชยถามกลบวาท�าไมตองชางตวน ลงชาวญป นบอกวาเขามาดงานทกวน สรชยบอกวาเขากเหนลงทกวน ลงชาวญป นแนะน�าตววาเขาเปนครสอนศลปะเดกในตางจงหวดอยากไดชางตวนเปนทระลก เพราะลงคนแกะสลกชางดเปนคนด มความตงใจด คนทเปนคนด มความตงใจด ยอมท�างานด สรชยคดวาท�าไมงายอยางนน เมอท�างานเรอย ๆ มา การเปนคนดเปนเรองทยากทสด ตงแตเรยนมา ไมเคยถกสอนวาการตงใจดจะสามารถท�างานทดออกมาได ระบบคณคาในชวตสะทอนผานงานเพนท ทไมเพยงกอนหนทลมครน แตเปนผนงทวางกอนหนหลนลงมาดวย ท�าใหสรชยตองเรมคนหาใหม

ศาสตรแหงความจรงของโลกศาสตรทงสาม คอ ทางขนภเขา ไมวาเราจะขนมาจากทางไหนจะสามารถ

ไปคนพบความจรงของโลกได คอ ศาสนา ศลปะ และวทยาศาสตร ถา

มงมนกบศาสตรใดศาสตรหนงจะคนพบความจรงของโลก ชวงอยญปน

สนใจศาสตรหนงคอ ความคดสรางสรรค ซงมอยในทกสาขาวชา ทกอยางท

เราสามารถมความคดสรางสรรคได เพราะฉะนนชวตเราท�าอะไรกได เมอ

จดเรยงระบบความคด ชวตกเปลยน สามารถมองอะไรไดงายๆ ความซบซอน

นอยลง เขาไดก�าหนดเสาหลกในการเขาถงค�าตอบของชวตดวยความเรยบงาย

2.จกรวาลจดระบบจกรวาลแหงการออกแบบเมอกลบมาท�างาน เกบแรงบนดาลใจจากการเดนทาง เขารสกตนตวสนก

กบการคดในสภาพแวดลอมทแตกตางกน จะมสารสงมาในสถานททไป จน

ไดไปฮองกงไปด aquarium มสารสงมาใหไดตความ มปลากระเบนวาย

ผานหนาไป ตามมาดวยฉลามหวคอน ตวทสามเปนฉลาม ถาเปนเรองของ

ววฒนาการ ถาปลากระเบนทรานฟอรมเปนฉลาม ผานฉลามหวคอน แสดง

วาปลากระเบนกบฉลามหวคอนตองไมมอยแลว ท�าไมมนมอย พอคดได

ภาพ aquarium กเปลยนไปเปนยคกอนยอนไปหลายลานป คดเกยวกบ

ทฤษฎววฒนาการ

มนษยววฒนาการมาจากลงวามนใชหรอ? แลวถามนไมใช เพราะลงทเหลออยยงเปนลง ไมไดกลายเปนคน แททจรงแลวลงทมอย มนแยกตามสายพนธ ทกสงถกออกแบบมาแลว ไมไดเกดจากอบตเหต เหมอนกบจกรวาลทไมไดเกดจากเรองบงเอญ

สมมตฐานของเขาเรมชดเจนขน จกรวาลถกออกแบบ และทกอยางถกเขารหสไว ในฐานะคนธรรมดาจะสามารถคนพบความลบของจกรวาลนไดหรอเปลา พสจนวามใครบางคนพบ นกคณตศาสตรคนพบสดสวนทองค�า นวตนคนพบแรงดงดด และยงพบ 7 สทถกซอนอยในแสงสขาวผานปรซม อทธพลของความเขาใจเรองแสง ส มผลตอศลปะในยค impressionist ศลปนเรมเขาใจวาเราสามารถเขยนสทซ อนอย ในอากาศได ดาวนชคนพบการสรางระยะในภาพดวย perspective สงทอยใกลตามขนาดใหญ ไกลตามขนาดเลก และ sfumato ภาพทอยใกลตาจะคมชด ภาพทอยไกลตาจะเลอนไปกบบรรยากาศ แลวกลบมาถามตวเองวาเราจะคนพบอะไรไดบาง ระบบคณคำในชวตม 3 กอนใหญ ฐำนแรกคอควำมด ฐำนทสองคอควำมงำม ฐำนทสำมคอควำมคดสรำงสรรค ถำสำมำรถเขำใจ 3 เรองนเรำจะไปเปนอะไรกได ถำมควำมรอนดวย เพยงยนอยบนฐำนควำมคด 3 อยำงน

“ ทกสงถกออกแบบมาแลว ไมไดเกดจากอบตเหต เหมอนกบจกรวาลทไมไดเกดจากเรองบงเอญ ”

29

Client (Advertiser): HBOBrand: HBO

Campaign Name: Into HBOTitle: Game of Thrones

30

3.การออกแบบหลงจากเรยนจบมาจะมองหาทฤษฎทใครๆกสามารถใชได

1.ทฤษฎแรงจงใจ 4 ระดบเมอกลบมาท�างานเปนนกตกแตงภาพดวยคอมพวเตอร สรชยหลงรกอาชพน จนอยากท�าทกวน เกดเปนทฤษฎ ระดบแรงจงใจจะก�าหนดระดบความส�าเรจในชวต สรชยท�างานทกวน ตอนนนยงไมรกฎหมนชวโมง รแคกฎรอยองศาเซลเซยส ถาเราท�างานไมถงจดเดอด น�าไมมวนกลายเปนไอ ท�าแบบนมายสบป เขากถามตวเองวา แลวผฝกสอนในชวตจะเปนใคร สรชยกตกลงวา art director (ผก�ากบศลป) กบ creative ในเมองไทยเปนโคชใหเขาได กคอขณะทเขานงพรเซนต พวก art director กบ creative กจะบอกวา นยงไมสวย นยงสวางไป นนกคอท�าภาพในหวของพวก art director กบ creative เหลานกคอโคช สรชยนงอยหนาจอแบบน ยสบกวาป ทะลหมนชวโมงไปไมรเมอไหร มโคชบอก นนคอสงทเขาท�าตลอดเวลา นอกจากทสรชยอยากจะเกงในอาชพนแลว สรชยกสงเกตเหนวา ยอดเขาเอเวอเรสตในสายอาชพของเขาคออะไร ความส�าเรจทตวเขาจะไดรบจากการใชเวลาเปนหมน ๆ ชวโมงน จะออกดอกผลเปนอะไรได

2.ทฤษฎการเปลยนรปสงประดษฐของมนษยดวยแนวคดการหาสงเหมอนและตางทสรรพสง จากการเปนนกตกแตงภาพ ท�าใหไดท�างานกบ art director กบ creative กลมคนพวกนอยากไปคานส (งานมอบรางวลภาพยนตรและโฆษณาระดบโลก จดทเมองคานส ประเทศฝรงเศส) เขาอยากรกเรมเรยนรวางานแบบไหนบางทไดรางวล แลวกไปคนพบความเหมอนอก นนกคอ งานทไดรางวลสวนใหญระดบโลกจะไมม กอปป (ขอความทเปนตวอกษรในภาพ) หรอจะมกอปปเลกๆ สวนใหญจะใชภาษาภาพ จนไดคนพบความลบบางอยางทซอนอย แลวสดทายเขากมสวนในการท�างาน print ad ทไมมกอปปแลวกไดรางวลคานส คอผลงานชนน เขากลาววาเขาไมไดเกงจากการท�างานชนเดยว ในความหมายกคอ ไมไดเกดจากชอบท�าคอมพวเตอร นงหนาคอมพวเตอรใชโปรแกรม Photoshop แตงรปไปวนๆ แลวอยมาวนหนงกเกง เกงแลวกไปท�างานชนนงแลวไดรางวล ไมใชแบบนน มนมแนวทางของมน มนมขบวนความคด ทมา มนมหลาย ๆ อยาง

3.ปรชญาการท�างาน ความสขระดบตารางนวการท�างานดวยความตงใจด โดยการท�างานทสามารถสอสารสงสารทเหนความตงใจออกมาใหได ท�างานใสความตงใจ ความเพยรลงไป งานทกชนสรชยไมเคยคดจะใสลายเซน เพราะเปนไอเดยของ creative กบ art director เปนไอเดยของคนอน เพราะฉะนน เขามหนาทจะท�าใหไอเดยนนสอสารออกไปใหมประสทธภาพสงสด ความมตวตนของเขาแทบจะใสลงไปนอยทสด แตจะใสดเอนเอของควำมสขระดบตำรำงนว เพรำะเชอวำสงนนมนจะคงอยในงำน งานของทมสรชยถาซมเขาไปในรายละเอยดแลวจะเหน detail เปนความตงใจทพยายามจะใสเขาไปเปนปรชญาการท�างานของออฟฟศ

ในตวอยางแตละงานททมของสรชยท�านนจะเหนไดวา ควำมละเอยดคอควำมสำมำรถพเศษของทม และทงหมดคอผลกเบองหลงจำกกำรท�ำงำนทงหมด

ความละเอยดคอความสามารถ

พเศษของทมและทงหมดคอผลกเบองหลง

จากการท�างานทงหมด

“

”

31

Cross-Cultural Skills for Business Success in the Connected World

สรางโอกาสใหมจากวฒนธรรมของโลกทไรขอบเขตโดย เชฟเอยน พงษธวช เฉลมกตตชย คนไทยคนแรกทไดเปน Executive Chef ประจ�าโรงแรม 5 ดาว เจาของรานอาหารไทยตดอนดบรานทดทสดในโลก และมธรกจรานอาหารชนน�า 14 แหงทวโลก

32

เชฟเอยน พงษธวช เฉลมกตตชย : วทยากร

อาหารคอนวตกรรมและวตถดบคอไอเดยการท�าอาหารเปนนวตกรรมอยางหนง โดยหนงในหวใจของการสรางสรรคนวตกรรมของเชฟเอยนคอ การออกไปพบปะผคน เปดโลกของตวเองไปความคดใหมๆ และน�าความคดเหลานนมาปรบปรงรานอาหารและต�าราของตวเอง ส�าหรบการบรรยายในครงน เชฟเอยนตงใจจะเผยวตดบในการน�า “วฒนธรรม” มาปรงอาหาร โดยเชฟเอยนเลาวา วตถดบหลกของเขาไมใชวตถดบทวไปอยางพวกเกลอ น�าตาล หรอโปรตน หากแตเปน “ไอเดย” หรอความคดในการท�าอาหาร ซงมอย 6 อยางดวยกน

1. เอาของเขามาเปนของเราไอเดยวตดบทหนงของเชฟเอยนคอ “การเอาของเขามาเปนของเรา” ซงเชฟเอยนหมายถงการเอาวฒนธรรมของคนอนมาผสมผสาน ตอยอด เขากบความคดของเรา จนเกดกลายเปนสงใหม ยกตวอยางเมนขนมถงแตกของตนเอง เดมทนนขนมถงแตกเปนของโปรตเกส และเรมเขามาสสยามในชวงสมยรชกาลท 5 เนองจากการคาในสมยนน หลงจากนนขนมถงแตกกผสานกลายเปนหนงในขนมทคนไทยทวไปคนเคย

ในรานอาหารของเชฟเอยนไดพยายามสรางสรรคเมน “ขนมถงแตก” ใหมทมลกษณะเฉพาะตว โดยเอาขนมถงแตกมาสรางสรรคเปนเมนของหวานของรานทชอ Broken Bucket ใสมลคาเพมของอาหารเขาไปดวยเรองเลา วธการปรงอาหาร และปรบใหมความเปนสากลมากขนดวยการใชวตถดบทคนตางชาตรจกอยางชอกโกแลต เชฟเอยนเลาวาดวยวธการเชนนเขาสามารถเปลยนขนมถงแตกทขายกนขางทางในราคา 10 บาทใหเปนเมนราคา 500 บาทได

ทนาสนใจคอ เมอเชฟเอยนไดมโอกาสเดนทางไปท�าอาหารทโปรตเกส เขาไดน�าเอาเมนนกลบไปน�าเสนอใหชาวโปรตเกสไดชมกนอกครงและพบวาชาวโปรตเกสทไดชมเมนขนมถงแตกสตรนกประทบใจเปนอยางมาก

Broken Bucket

33

4. แลกลนกบลกคา เชฟเอยนเลาวา ทกวนนคนสวนใหญเดนทางมากขน พบปะผคนมากขน กท�าใหมรสนยมทเปลยนไป การแลกลนกบลกคากคอการสงเกตความเปลยนพฤตกรรมในการบรโภคของลกคาอยางใกลชดและน�ามาปรบเปลยนใชกบเมนของตน ตวอยางเชน เมนปลาทอดกรอบทแตกอนนน คนไทยชอบกนปลาทอดแบบทอดกรอบทงกระดกเลย แตทกวนนรสนยมในการกนปลาทอดของคนเปลยนไป กลายเปนกนแบบกรอบนอกนมในแทน หรออกตวอยางหนงคอเมนกระดกหมทอดกระเทยมพรกไทย ซงเดมทคนไทยนยมกนแบบเหนยว แตทกวนนกลบชอบแบบนมลอนออกจากกระดก ทเปนเชนนเพราะคนทรานอาหารม

2. อยาท�าเองทกจาน แตใหทกจานเปนฝมอคณ เชฟเอยนเรมตนน�าเสนอไอเดยนดวยการเลาวา ปจจบนตนเองมรานอาหารในไทยและตางประเทศอยหลายแหงมาก และเปนไปไมไดเลยทตนเองจะสามารถปรงอาหารไดทกจาน ดงนน หลกคดส�าคญในการสรางสรรคเมนอาหารของเชฟเอยนคอ อาหารจะตองหลกการ มกรรมวธมาตรฐาน ทพนกงานของรานจะสามารถท�าตามได

เชฟเอยนยกตวอยางเมนกระดกหมบารบควทตองผานกรรมวธการปรงมากมาย เชน การตมกระดกหมกวา 2 ชวโมงครง การท�าซอสทมรสชาตเฉพาะตว และการยางใหซอสซมเขากระดก ทงหมดน เชฟเอยนตองมกรรมวธการท�าทชดเจนเพอใหพอครวในรานสามารถรกษามาตรฐานของรสชาตไวได นอกจากน เชฟเอยนยงตองคดระบบการบรหารจดการทท�าใหเขาสามารถตรวจเชกคณภาพรานอาหารอยางสม�าเสมอไดดวย

3. อยาใชสวนทอรอยทสดส�าหรบวตถดบไอเดย “อยาใชสวนทอรอยทสด” เชฟเอยนเรมตนดวยการเลาถงพฤตกรรมในการกนเปดและไกของคนไทยทนยมกนนองและปก แตไมนยมกนเนอสวนอก เนองจากนองและปกมรสชาตทดกวา แตในมมมองของเชฟเอยน เนออกเปนเนอท “เหมาะ” กบการท�าอาหารมากกวา เพราะมคณคาทางสารอาหารมากกวา และทส�าคญการใชนองและปกท�าอาหารจะท�าใหตนทนในการท�าอาหารสง เพราะเนอทงสองชนดนมราคาแพงกวาเนอสวนอก ดงนน เชฟเอยนจงคดทจะสรางสรรคเมนทท�าใหเนอสวนอกอรอยกวานองและปก

ยกตวอยางเมน “เปดโบทอกซ” ทสรางสรรคขน โดยน�าเนอเปดมาผานกรรมวธปรงทละเอยดลออ และใชเทคนคขนสง เพราะตองรจกธรรมชาตของเนอสตวปกเปนอยางด เชฟเอยนเลาวา เมนนเปนหนงในเมนทลกคาประทบใจและสงกนเปนประจ�า บทเรยนส�าคญของเรองนคอ บางครงขอจ�ากดตาง ๆ ซงในทนคอ ตนทนทสงของนองและปกกกลายเปนแรงขบเคลอนใหเกดความคดสรางสรรคและนวตกรรมใหมๆ

ย�าสมโอ

กระดกหมบารบคว34

อกหนงเมนทเชฟเอยนน�ามาเลาประกอบตวอยางนคอ การสรางสรรคของหวานใหเปนรปกระปกออมสน ซงเวลาลกคารบประทาน จะตองทบกระปกออมสนใหแตก กอนทจะรบประทานตวกระปกทแตกและเงนเหรยญจ�าลองทอยในนน

6. อยาหยดหว แมหลายคนจะมองวาเชฟเอยนประสบความส�าเรจและมไอเดยในการท�าอาหารมากมาย แตทกวนนเขาเองยงคดอยเสมอวาตวเองยงตองเรยนร ยงคงเดนทางเพอพบปะและแลกเปลยนกบผ คนเพอปรบปรงและสรางสรรคเมนอาหารอยเรอย ๆ การทจะเรยนรไดอยตลอดเวลา สงส�าคญทตองมคอการเปดกวาง มองเหนและดดแปลงวฒนธรรมทหลากหลายทงใกลตวและไกลตว เปนแรงบนดาลใจในการสรางสรรคสงใหม

ประสบการณในการกนทหลากหลายมากขน และกปรบเปลยนรสนยมในการกนอยตลอดเวลา แกงเขยวหวานเปนอกตวอยางหนงทเชฟเอยนไดจากการสงเกตพฤตกรรมการกนของลกคา เชฟเอยนเลาวา ฝรงมวฒนธรรมในการทานซปแบบถวยทตองมการยกซด ในขณะเดยวกนเชฟเอยนกสงเกตเหนวา แกงเขยวหวานของไทยนนไมไดถกปรงมาเพอใหเปนซป แตเปนกบขาว ดงนน จงเกดไอเดยทจะท�าแกงเขยวหวานใหกลายเปนซปแบบทฝรงทาน จนกระทงกลายมาเปนเมนเดนเมนหนงของรานทใหประสบการณในการกนแบบใหมทงกบลกคาไทย (ทเคยกนแตแกงเขยวหวานเปนกบขาว) และลกคาตางชาต (ทไดลมลองรสชาตซปแบบใหม)

กำรแลกลนกบลกคำกคอกำรสงเกตพฤตกรรมกำรบรโภคของลกคำอยำงใกลชด และน�ำมำปรบใชกบผลตภณฑของตวเองนนเอง

5. หลอกลกคาการหลอกลกคาส�าหรบเชฟเอยนคอ การสรางประสบการณแปลกใหมใหกบลกคา อาหารเปนสนคาทางวฒนธรรมทใหประสบการณกบลกคา โดยลกคาสามารถรบประสบการณแปลกใหมไมเพยงแตผานผสทางลนเทานน หากแตเปนทกอยางไมวาจะเปน ความสวยงามผานตา กลนจากจมก เสยงจากห กระทงการรบร (perception) ทมตอการกน

ตวอยางเมนทเชฟเอยนใชในการหลอกลกคาคอ ย�าสมโอทมการดดแปลงใหเปนตนไม และถกวางเปนของประดบตกแตงไวบนโตะ เมอลกคาเขามาทานเชฟเอยนกจะสรางประสบการณใหมกบลกคาดวยการบอกใหทานตนไมทวางอยบนโตะ การท�าเชนนท�าใหลกคาไดประสบการณใหมทไมคาดคด กลายและเปนความประทบใจทมตออาหาร (นอกเหนอจากรสชาตอาหาร)

little sweetie piggy ปลาลยสวน

จงอยาหยดหวทจะเรยนร

“

”35

36

ความคดสรางสรรคและนวตกรรม

มายากลไอเดยโดย Eyedropper Fill

Eyedropper Fill เปนทมท�าภาพเคลอนไหว เชน มวสกวดโอ นทรรศการ โดยมผลงานคอเปนภาพเคลอนไหวทมการสรางสรรคเทคนคตางๆ ในการถายท�าหรอสรางภาพขนมา เพอใหเกดประสบการณการมองเหนทแปลกใหม ไมใชภาพเคลอนไหวธรรมดาๆ ทคนคนเคยกนอกตอไป

โดยเฉพาะการสรางสรรคภาพเคลอนไหว อยางการท�าวดโอสารคด ซงววฒนาการของมนมการพฒนาไปในหลายรปแบบ การฉายสงตางๆ ไมจ�าเปนแคตองฉายบนจอเทานน สามารถจะฉายบนก�าแพง หรอ ตามตกอาคารตางๆไดเชนกน หากนยามการท�างานของ Eyedropper Fillจะเทากบ Visual design การออกแบบสอสารทางการมอง การมอบประสบการณใหมๆ ใหกบคนด (Visual design ท�าไมจงตองเนนทการมอง เพราะวาประสาทสมผสของมนษยเราม 5 สมผส แตทเราใชมากทสด คอ ดวงตา เชน การใชคอมพวเตอร โทรศพท บอรดโฆษณาตางๆ จออยรอบๆตว) เปนงานทคอนขางใหมในไทย

งานตางๆ ท Eyedropper Fill ท�ามาจะแสดงใหเหนถงความคดสรางสรรคและนวตกรรม (Creativity and Innovation) ในศตวรรษท 21 จาก 3 Keyword หลก ไดแก

1. Nothing new in 21st Century ในยคนไมมอะไรใหม100% สงใหมๆ อาจเกดจากการน�าสงเกาๆ มาผสมหลอมรวมกน เชน - Body Architecture “The Future Day Spa” การออกแบบของ Lucy Mcrae การน�าวสดตางๆ จากยานอวกาศมาประดษฐ เปนการทดสอบการใชชวตบนอวกาศ แมจะไมสามารถใชไดจรง แตกเปนการทดลองสงใหมๆ

2. Virtual Reality “TOPSHOP London Fashion Week” การน�าการมองเหนมาประยกตใชกบ Window Shopping หรอ Window Display ทปกตจะเปนการใชหนาตางโชวสนคา แตการใช Virtual Reality ไมจ�าเปนตองมการตงโชวสนคา แตสามารถทจะมองสงรอบๆตว 360 องศา เปนการชมสนคาผานเพยงการสวมแวนตาทแสดงภาพจ�าลองเทานน การน�าโดรนมาตดหลอดไฟ “SPARKED” Live interaction between human and 10 quadcopters กลายเปนโคมไฟบงคบ ความใหมของ Worldwide คอ การน�าสงใกลตวมาประยกตผสมปนเปกน แตพอยอนกลบมามองทไทย จากงบประมาณทไมสนบสนน ท�าใหตองการเกดปรบตว IDEA จงเกดมาจากมองดสงรอบตว

3. Look around in 21st Century การมองสงรอบตวและตงค�าถาม การวพากษอาจเรมจากอาหารทกนอยทกวน เชน แมลงทอด รถฉงฉบทวร ละครหลงขาว ความเชอตางๆ ผาเจดส รอยสก ทงหมดคอสงตางๆ รอบตว แตจะน�ามาใชอยางไร การตงค�าถามคงไมเพยงพอ คงยงไมเกดอะไรใหม ตองเกดการน�ามาประยกต Adaptation การประยกตสงตางๆ เขาหากน เชน การน�าน�าอดลมมาใสถง ซงสามารถทจะพกพา ท�าใหสะดวกขนได ทอไปป ถกน�ามาใชในรปแบบตางๆ น�ามาใชกนทจอดรถ หรอ เดนสายไฟ น�ากระเบองมาแปะบนเกาอปน ยางสบลอเกามาท�าเปนกระถางตนไม หรอ แมแตแทททลายตางๆ การรบสถานการณน�าทวมโดยการน�าเกาอพลาสตกมาใชแทนรองเทาในชวงน�าทวม

37

ถอดรหสบทเรยนความส�าเรจจากผลงานทผานมาของ Eyedropper Fill

ผลงานชนท 1: MV เพลงน�าคาง - Desktop Error1) แนวคด: ใชภาพชวยขบเนนเสยงกตาร เสยงนกรอง และพา นกแสดงไปถายในน�าเพอใหไดภาพทกระเพอมไหวสอดคลองกบชอเพลง รวมถงไดภาพทพราเลอน ไมชดเจน สอดคลองกบเนอเพลงทคดถงใครบางคนซงไมอยตรงนนแลว

2) ทมาแรงบนดาลใจ: น�าในชามกวยเตยว เหนน�าสะทอนแสงแดด เมอน�ากระเพอม แสงกกระเพอมดวย จงเกดเปนไอเดยในการสรางภาพทตองการ

3) หลกการท�างาน: ใชของงายๆ ใกลตว เชน กะละมง โปรเจกเตอร ตปลา เปนตน ใชวธทดลองถายท�า หามมกลอง ดดแปลงอปกรณหลายๆ แบบ ทดลองหลายๆ ครง เพอใหไดภาพใกลเคยงกบทตงใจมากทสด

สงทตองตงค�าถามคอ หรอเพราะเรามอะไรไมพอ? เราจงตองคดอะไรเพอมาทดแทน จงเกด Thai creativity การสรางสรรคแบบไทยๆ เพอเอาตวรอดในศตวรรษท 21 ตวอยางของการประยกต (Adaptation) โดย Eyedropper Fill เชน การสรางมานควนเพอท�า Music Video การจะยมหรอซอจากตางประเทศมตนทนทคอนขางสงมาก จงมการมองหาสงรอบตว อยางการน�าก�ายานมาจดใชแทน ซงมควนเยอะไมตางกน การท�า Music Video เพลง I.C.S.T.P.Y. (I can’t stop thinking of you) เพอฉกกรอบการท�าเพลงเศรารปแบบเดมๆ จงตองการหาจดรวมความรสกถกบด รสกโศกเศรากบคนด มการทดลองท�าภาพจากก�าแพงสงกะส และในสวนของการท�าใหภาพหมน มการน�าโตะจนมาประดษฐขนใหม น�ามาตดกบกลองเพอใหภาพหมนได หรอ Music Video เพลง Game Over ของแสตมป อภวฒน มการแทนตวเอกของ mv เปนตวแมลงสาบ การประยกตโดยการเอากลองเลกมาตดกบไมไถ และเพอใหมความธรรมชาต ความใกลตวจงมการถายคนหลายรปแบบตามตลาด ตามสถานทตางๆ ไมเพยงแคเปน mv แตสามารถเลนเปนเกมสในอนเทอรเนตไดเชนกน เปนการท�า mv ใหมปฏสมพนธกบคนด

MV เพลงน�าคาง - Desktop Error

38

ผลงานชนท 2: Eyedropper Fill Visual Lab: A Man Without Lens

1) แนวคด: น�าเสนอแนวคดนอกกรอบ วาหากถายภาพโดยไมมเลนสจะเปนอยางไร

2) ทมาแรงบนดาลใจ: ในภาษาการออกแบบ การเลอกใชกลอง การเลอกใชภาพ มมกลอง หรอเอฟเฟกต ลวนแลวแตท�าใหภาพเกดความรสกทตางกน แตหากถายภาพโดยไมมเลนส จะถายไดหรอไม และภาพทถายออกมาจะใหความรสกเชนไร

3) หลกการท�างาน: ทดลองใชสงอนๆ มาท�าหนาทแทนเลนส โดยเลอกสงทสามารถปรบประยกตใหม ฟ งชนกได ใกลเคยงกบเลนส เช น มอ แวนขยาย เปนตน ตงค�าถามนอกกรอบอนๆ เชน หากกลองมรรบแสงมากกวาหนงรจะเปนอยางไร เปนตน

39

ผลงานชนท 3: MV เพลง I.C.S.T.O.Y – The Whitest Crow

1) แนวคด: ออกแบบภาพใหสอดคลองกบเนอเพลงทพดถงความเจบปวดรวดราว ทรมาน โดยไมตองใหคนมาแสดงทาทวาปวดราว แตใชภาพทบดเบยวในการน�าเสนอความรสกแทน

2) ทมาแรงบนดาลใจ: ส�ารวจสงของมนวาวรอบๆ ตว เชน ชอน ถวยสเตนเลส กระจกทท�าใหเกดเงาสะทอนท

บดเบยว

3) หลกการท�างาน: ใชของงายๆ ใกลตว เชน วงลอส�าหรบหมนกลอง ดดแปลงจากโตะจน กระจกอะครลคจากรานวสดกอสราง เปนตน คดนอกกรอบ เชน คดหาวธน�าเสนอภาพทแตกตางไป จากเดม ผสมผสานความรดานฟสกสกบศลปะ เปนตน

แรงบนดาลใจ วตถดบมอยรอบตวเรา แมจะมตนทนการสรางสรรคไมมาก

แตหากมการน�าความคดสรางสรรคมาปรบใช ไอเดยทนาสนใจกจะเกดขนอยางแนนอน

“

”40

ผลงานชนท 4: Interactive MV game over – Stamp

1) แนวคด: มวสกวดโอทคนดสามารถมปฏสมพนธกบมวสกวดโอได บงคบและเลอกไดวามวสก-วดโอนนจะจบอยางไร โดยจ�าลองใหคนดเปน แมลงสาบวงไปตามทตางๆ ของกรงเทพ เพอใหรปแบบมวสกวดโอน

สอดคลองกบเนอเพลงทพดถง game over

2) ทมาแรงบนดาลใจ: ตองการเพมมมมองและเปดพนททางเลอกในการเสพงานใหคนไทย

3) หลกการท�างาน: ใชของงายๆ ใกลตว เชน ไมถพน ลอขนาดเลกจากศกษาภณฑเปนตน

เนนการคดนอกกรอบในการน�าเกมมวสควดโอมาผสมผสานกน

ถอดรหสบทเรยนความส�าเรจของ Eyedropper Fill• กลาตงค�าถาม คดนอกกรอบ คดสรางสรรค• สงเกตสงรอบขาง และใชสงของใกลตวใหเปนประโยชน ไม จ�าเปนตองมราคาแพง ความคดสรางสรรคกสามารถลดตนทนใน การท�างานได• ทดลองท�าสงใหมๆ ลองผดลองถกหลายๆ ครง ลองหลายๆ แบบ ลองจบสงตางๆ มาผสมผสานกน จงจะเกดนวตกรรม

• ไมจ�ากดกรอบใหตวเอง

41

42

คดใหทนโลก

นกไตโลกโดย ทนง โชตสรยทธ

ทกษะทจ�าเปนส�าหรบศตวรรษท 21 นอกเหนอจากการคดเชงวพากษ ความคดสรางสรรคและนวตกรรม ทกษะทยงไมคอยมใครพดถง คอ การสนกกบการแกไขปญหา จะดมากหากสามารถทจะพฒนาเดกไทยใหรองรบกบการแกไขปญหาได ยอนไปทเดอนตลาคม พ.ศ.2546 จากงานวจยของOECD (องคกรเพอความรวมมอและพฒนาเศรษฐกจ)

แนวคดของ OECD – หวใจส�ำคญทจะท�ำใหประเทศชำตอยดและแขงแรง ในการทจะท�าใหประเทศนนๆ มความยงยนทางเศรษฐกจและสงคม ประชาชนประเทศนนควรมขดความสามารถอยางไร?

1. มความสามารถอยรวมกนไดดในสงคมทหลากหลายและแตกตางทางความคด

แนนอนวาถาสงคมหลากหลายแตหากสามารถคยกนร เรองได สามารถปรองดองได กสามารถอยรวมกนและพาประเทศใหแขงแรงได

2. มความสามารถในการจดการกบชวตและสภาพงานของตนได ถาแตละคนจดการชวตตนเองเปน

จดการรบผดชอบเรองของตนเองได กจะเปนเรองดกบภาพรวมทงประเทศทจะสามารถท�าใหด�าเนนสงตางๆไดอยางราบรน

3. มความสามารถในการใชเครองมอชวยตางๆ ไดด และตระหนกบทบาทในวงกวาง (ภาษาขอมลความรและฮารดแวร) การใชภาษาในการหาความร ตดตอสอสาร ขยายการพฒนา ตองรจกการจดการขอมลความร แยกแยะขอมลอยางมเหตผล รเทาทนโซเชยล มเดย คดวเคราะหเพอใหรเทาทน คดหาแรงจงใจถงทมาของขอมล ร ทนซอฟแวร และฮาร ดแวร เพอให ประสทธภาพการท�างานชดเจนมากขน

การศกษาเปนสงส�าคญเสมอนเปนการสรางพนฐานของประเทศนนๆ ใหแขงแรง จาก 3 หวใจหลกดงกลาว จงท�าใหประเทศชนน�าหลายประเทศอยาง ออสเตรเลย สงคโปร ฟนแลนด ปรบระบบการศกษาตามหวใจทงสามขอน ภายหลงจงมการออกแบบการสอบ Piza ซงเปนการทดสอบเพอวดความสามารถและคณภาพบคลากรของแตละประเทศ โดยวดจากเดกอาย 15 ปทจะเปนแรงงานทางเศรษฐกจในอนาคต และผลสรปของประเทศไทยยงคงเสนคงวา ไมไดพฒนาไปจากเดมเทาใดนก ในภาวะของโลกทเปลยนแปลงไปจากการพฒนาแนวคดในป พ.ศ.2551 ทกษะทจ�าเปนส�าหรบศตวรรษท 21 นอกเหนอจากการศกษามทกษะอะไรบางทจะท�าใหประชากรอยรอด

43

60 % ของงานในอนาคตยงไมถกคดคนในวนน และ 70 % ของงานใหมเกดจาก SME

44

1. การมทกษะชวตและทกษะวชาชพ (Life and Career Skills) รจดมงหมายของชวตมแรงบนดาลใจรจกวางแผนกลาตดสนใจและรบผดชอบตอผลทเกดจากการตดสนใจท�างานม งหวงผลสมฤทธ รจกประเมนตนเอง มความยดหยนในการปรบตว สรางสมดลในชวตได ลมแลวลกเปน มทกษะสงคมและการเรยนรทสรางความเขาใจทขามวฒนธรรม/ มความสามารถในการเปนผสรางงาน/ ผลตงาน/ ปรบปรงงาน

2. การมทกษะการเรยนร และทกษะสรางนวตกรรม (Learning and Innovation Skills) ฃเนนจากแนวคดหลกเรยกวา 4 C– Critical thinking การคดวเคราะหเปนแกปญหาเปน– Communication การสอสาร พดและสามารถเขาใจกน– Corroboration การรวมกบคนอนได– Creativity ความคดรเรม ความคดสรางสรรค

3. การมทกษะในเรอง Information / Media / Tech-nology (Digital Literacy Skills) ตองคนหาใหเปน เขาใจถงกลไกสาเหตและเนอหา เขาใจวาคนอนเขาใจอยางไร ใชขอมลใหเปน รเทาทนขอมลและขาวสาร รจกการใชเทคโนโลยสารสนเทศยคใหมอยางชาญฉลาด

4. มทกษะใน 3 วชาหลก ประกอบไปดวย 1. การเขยน สามารถจบประเดนเปน ยอความเปน 2. การอาน มความสามารถในการคดวเคราะห ยอความ อธบายใหผอนเขาใจ 3. การคดเลข แตไมใชแคการคดเลขเปนเทานน ตองใชตรรกะความคดใหเปน สามารถเขาใจและอธบายทมาทไปของค�าตอบได

5. ตระหนกในเรองส�าคญของศตวรรษท 21 ประกอบไปดวย ความเปนไปของโลก การเงน สขภาพ สงแวดลอม และตองเขาใจถงผลกระทบตางๆ ซงมรายละเอยดดงน - ความเปนไปของโลก การเงนธรกจ เศรษฐศาสตร การเปนผ ประกอบการ เพอใหเขาใจถงสงทก�าลงท�าอยและตงใจท�าใหมคณภาพ - ความเปนพลเมองทด (รหนาทของตน/ ตระหนกในความรบผดชอบ/ ยอมรบและเคารพความแตกตางของผอน/ เคารพในสทธของผอน) ถาเมอใดทเราเคารพกนจะเปนเสมอนการเรมตนของการแกไขปญหาคอรปชน- สขภาพ ตองดแลรกษาสขภาพ โภชนาการ เพอใหสามารถใชชวตจดการสงตางๆ ตอไปไดอยางราบรน- สงแวดลอม เรยนรการใชทรพยากร เรยนรการแบงบนกนใหเหมาะสม ไมละเลยหลกกฎหมายสงแวดลอม

อกหนงสงส�าคญทควรร คอ ขดความสามารถ (Competencies) ทจ�าเปนในศตวรรษท 21 อนไดแก การจดการขอมล การท�างานรวมกบผอน การจดการชวต ความคดสรางสรรค และการคด การแกไขปญหา การตดสนใจ

ทกษะทจ�าเปนส�าหรบศตวรรษท 21

มทกษะใน 3 วชาหลก

ทกษะชวตและทกษะวชาชพ

ทกษะการเรยนร

และทกษะสรางนวตกรรม

ทกษะเรอง Information

MediaTechnology

ตระหนกในเรองส�าคญของศตวรรษท 21

45

นอกเหนอไปจากการใชขดความสามารถของตนเอง การใชทกษะตางๆ ของตนเองใหเปนนนกเปนอกเรองทนาสนใจเชนกน จากผลส�ารวจของ McKinsey สงทถกใหความส�าคญมากทสด คอ ความสามารถในการแกไขปญหา คดวเคราะห การตดสนใจ รองลงมา คอ ความมจรรยาบรรณตอวชาชพของตนและการท�างาน ตอมา คอ ความสามารถในการสอสารตอรองใหเขาใจ และถดมาจะเปน ความเปน Teamwork ความสามารถในการเขาใจกลไกของระบบดจตอล และความสามารถทางคณตศาสตร ตามล�าดบ

สงทนาสนใจประการหนงคอ 60 % ของงานในอนาคตยงไมถกคดคนในวนน และ 70 % ของงานใหมเกดจาก SME จากผลสถตแสดงใหเหนวาประเทศไทยเราไมสามารถสรางเดกรนใหมให มความพรอมรองรบสถานการณในอนาคตได แมเราจะไมสามารถคาดการณอนาคตไดแนนอน แตการเตรยมตวใหเพอใหมความสามารถในการรองรบคออะไร อะไรคอแกนทจะแกไขปญหาตรงนได? แสดงใหเหนวาการศกษาไมสามารถแกปญหาได และตองท�าอยางไรตอไป ตองใชอะไร และยงตอกย�าอกครงจากสถตของการการจางงาน 33% นายจางทร สกวาธรกจก�าลงประสบความเสยหายอยางรายแรงเพราะขาดแคลนผมทกษะมาท�างาน

79% ของเยาวชนทรสกวาพวกเขาไมไดถกเตรยมตวมาใหพรอมส�าหรบการท�างาน 27% นายจางไมสามารถหาคนมาท�างานไดเพราะคนทมาสมครงานมทกษะไมเพยงพอ

ตวอยางผลประเมนจากสงตางๆขางตน ทเกดขนสะทอนใหเหนถงการศกษาไทยวาไมไดออกแบบมาส�าหรบวชาชพตางๆ เกดมาอยางไมสอดคลองกน แมจะมการพฒนาระบบEduca-tionตางๆ อนไดแก 1.0 การปอนความรทางตรงจากคร ซงไมเพยงพอ โดยมการน�าความสามารถทางเทคโนโลยมาปรบใช กอใหเกด Education 2.0 เปนการเรยนรผาน E-learning และตอยอดเปน 3.0 การสรางองคความรใหมๆ ทงน 3 รปแบบดงกลาว กยงไมเพยงพอตอเยาวชนไทยในการสรางความรและนวตกรรม จงไดทบทวนและปรบปรงเพมเตมท Education 4.0 เนนทการสรางนวตกรรม

โดยขอน คอ หวใจทจะท�ำใหแตละประเทศมคณภำพชวตอยำงยงยนไดเปนกำรคนหำกระบวนกำรทจะกระตนใหเกดควำมคดสรำงสรรคและสงใหมๆ สำมำรถแบงไดเปนกระบวนกำร 5 ขอ 1. อยากรอยากเหน สงสยและตงค�าถาม ส�ารวจสบเสาะ ทาทายสมมตฐาน 2. ยนหยดมงมน อดทนกบความไมแนนอน ยนหยดตอ ความยากล�าบาก กลาทจะแตกตาง 3. จนตนาการ เลนกบความเปนไปได สรางความเชอมโยง ใชปรชาญาณ 4. ท�างานเปนระบบ ประดษฐและปรบปรง พฒนาเทคนค วเคราะหวจารณ 5. ท�างานรวมกน รวมมออยางเหมาะสม ใหและรบขอ เสนอแนะ แบงบนผลผลต

ของเยาวชนทรสกวาไมไดถกเตรยมตวมาใหพรอมสำาหรบการทำางาน

มทกษะไมเพยงพอ79% 27%

46

ทงนทงนน ผลการเปลยนแปลงจะเกดขนอยางมหศจรรย โดยเพยงเปลยนวธคด และด�าเนนกจกรรมในชวตปกตดวยกระบวนการทตางจากเดมเทานนเอง อาจตองมเงอนไขบางอยางเกดขน งานจะตองไมหนกเพมขน จะตองไมมงานเพมขนโดยไมจ�าเปน- ไมใชเวลาเพมโดยท�าของเดมใหไดผลทเดยวเลย- มกระบวนการทไดผลสง และงายตอการท�าตามโดยคนเดม- ใชแรงจงใจ และแรงบนดาลใจ ใหอยากเหนอยดวยตนเอง

หวใจส�ำคญเรมตนของกำรเปลยนแปลงคอกำรสรำงแรงบนดำลใจ แรงบนดาลใจเกดขนไดจากการอาน จากการไดรบฟง จากการไดดภาพยนตร จากการไดสมผสตวจรงทท�าใหเกดความประทบใจ จากการไดมประสบการณตรงดวยตนเอง และจากการอยในสภาวะแวดลอมทเออตอการสรางแรงบนดาลใจในการเปลยนแปลง จากการฟงไมกอยาง ไมกนาทกสามารถเปลยนแปลงชวตคณได และหากมความสนใจเพมขน คณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดท�าโมเดลในการเปลยนแปลงหองสมดคณะใหเปนสถานทแหงแรงบนดาลใจ

สงส�ำคญของกำรสรำงประเทศชำตใหแขงแรง คอ ขดควำมสำมำรถในกำรแขงขน และหำกเรำทกคนสนกกบกำรแกปญหำ จะไดผลอะไรเกดขน??

- Productivity ในแตละวชาชพดขน จากเดมดขนในเกณฑทไมพอ ตอการเปนประเทศทพฒนา- เกดการสรางมลคาเพมมากขน หาก Productivity อยในเกณฑทดขน- เกดนวตกรรมมากขนProducts / Services / Process- เกดผประกอบการมากขน/ เกดSME มากขน- เปลยนจาก สงคมขบน เปน สงคมทสนกกบโจทยททาทายมากขน ประเทศแขงแรงขนจะเรมตนอยางไร- หาความหงดหงดรอบตอบ อาจจดใสสมด/ การหาความตองการท ซอนเรน จากวถชวตทเราคดวาปกต - สรางความแตกตาง/ สรางประโยชนใชสอยทมากขน/ สรางความ ประทบใจ เกดเปน การสรางมลคาเพม การสรางนวตกรรม เปนผ ประกอบการ Products / Services / Process

หวใจส�าคญของการเปลยนแปลง

คอการสรางแรงบนดาลใจ

“

”

47

48

ปมขดแยงในใจหนงส�าหรบคนท�างานศลปะคอการเหนวาศลปะกบมวลชนหรอกระแสหลกนนไมใชสงทไปดวยกน ท�าใหเกดค�าถามวาการโปรโมทศลปะผดหรอไม? หนงทกเรองไปถงหนงรอยลานบาทไดจรงหรอเปลา? ทงยงมภาพจ�าวาศลปะเปนของสง ตองไปดทพพธภณฑ แกลลอร ศลปะไมอยกบมวลชน ไมอยบนถนน คนทวไปซอไมได ตองมพธกรรมในการเขาถง แตนวพลเสนอวาการโปรโมทศลปะนนไมผด เพราะการโปรโมทอาจไมใชเรองเงนหรอการคาก�าไร แตเปนเรองวามคนไดเขาถงงานศลปะนนไดมากแคไหนตางหาก ดงนน เราอาจตองหนมามองนยามของศลปะเสยใหมเพอใหศลปะเขาถงผคนไดมากขน

ท�าอยางไรใหงานศลปะเขาถงผคน? กอนอนตองนยามศลปะใหม ใหศลปะเปนเรองธรรมดา อยาใหมอคตมากนวาศลปะตองเปนของสง ศลปะอาจเปนผลตภณฑอยางหนงส�าหรบงานลกคา ศลปะอาจเปนบรการอยางหนงทใหความรสกบางอยางแกผใชบรการ หรอศลปะอาจจะเปนอะไรกไดทงนนทไมยดตดกบนยามหรอภาพจ�าเดม แตสงส�าคญกคองานศลปะนนตองดในตวมนเอง นวพลเสนอวาอะไรกตามทมประโยชนและสรางความพงพอใจบางอยางไดจรง มนกจะเปนทยอมรบ เปนทชนชอบเอง เชน ลวดนวดหว ไอโฟน สมารทโฟน ฯลฯ

แนนอนวาศลปะยอมตางจากสนคาทวไปเลกนอย เพราะศลปะเปนของไมจ�าเปนตอการด�ารงชพ แตศลปะกมบทบาทและประโยชนของมนอย ในต�าแหนงทเกนความตองการพนฐานขนมาเลกนอย ทวา กไมจ�าเปนตองใหเขาใจยากอยด นวพลยกตวอยาง Kyary Pamyu Pamyu นกรองเพลงปอปญปนทท�าโปสเตอรดวยงานคอลลาจวาปามว กเปนตวอยางหนงของนกรองทไมไดท�างานศลปะตามนยามเดม (เปนของสง เขาถงยาก) เธอรองเพลงปอปซงเปนวฒนธรรมกระแสหลก แตกมการสรางสรรคผลงานของตวเองอยางดทสด น�าศลปะรวมสมยมาผสมผสานโดยไมไดแบงแยกวาอะไรคอศลปะ อะไรคอแมส แลวผลงานของเธอกดในระดบเปนทยอมรบ

การสอสารและรวมมอท�างาน

โทรโขงมหศจรรยโดย นวพล ธ�ารงรตนฤทธ

49

ดงนน ศลปะกบแมสจงผสมผสานกนได ไมแยกขาดจากกน อยางเชน Takashi Murakami นกวาดผท�างานศลปะจากตวการตนทไดไปจดแสดงในแกลลอร และน�าไปใชเปนลายกระเปาหลยส กเปนอกตวอยางหนงของศลปนทไมแบงแยกระหวางศลปะชนสงกบศลปะมวลชน งานศลปะของเขาจงไปปรากฏตวอยไดอยางไมจ�ากด

ท�าอยางไรใหตวเองเปนทรจก? ในโลกปจจบนทเปดพนทใหคนแสดงออกมากขน ท�าใหเกดศลปนขนมากมาย ศลปนจงตองมวธท�าใหผลงานของตวเองเปนทรจก ศลปนจ�าเปนตองมความรทางธรกจบาง และรจกใชเทคโนโลยใหเปนประโยชน เพราะปจจบนการประชาสมพนธนนไมจ�าเปนตองอยบนสอกระแสหลกเชน โทรทศน รายการวทย ปายโฆษณา บลบอรด ฯลฯ อกแลว แตสามารถใชชองทางอนๆ เชน Facebook Youtube ในการประชาสมพนธ โลกโซเชยลเหลานยงใชสรางพนทของตวเองไดดวย โดยการแอดเฟรนดหรอแอดเขากลมคนทมความสนใจใกลเคยงกน ท�าใหงานของเราเปนทรจกไดงายขน

นวพลตงขอสงเกตวาศลปนแตละกล มตางมพนทและกล มผ ตดตามของตวเอง เชน Getsunova เจาของเพลง ไกลแคไหนคอใกล, กองหลา ยอดจ�าปา ผรองเพลงไสวาสบถมกน และเตอ นวพล มพนทคนละพนทกน เมอศลปนกลมหนงออกผลงานมา คนในพนทอน อาจไมไดรบรผลงานนนเลยกได ดงนน นอกจากเราจะตองหากลมทเหมาะกบงานทเราท�า รจกกลมคนดของตวเองวาเปนใคร สนใจอะไร จะเขาถงอยางไรแลว เรายงตองหาชองทางใหงานของเราไปปรากฏอยในพนทของคนอนใหไดดวย การพางานของเราไปถงคนทไมรจกเรามากอนนน อาจท�าไดโดยการสรางความคนเคยและหาทางเชอมตอกนคนทไมคนเคยกบงานของเรากอน เชน รานอาหารญปน สรางความคนเคยหรอหาทางเชอมตอกบลกคาตางชาต ดวยเมนภาษาองกฤษ เปนตน คนท�างานศลปะเองกตองหาอะไรสกอยางทจะท�าใหคนรสกเชอมตดกบงานของเราได นอกจากนศลปนตองรจกเขาหาลกคา โดยจดแสดงงานในทท ไปงายๆ วางขายตามรานทวไป อยาท�าใหงานของเราเขาถงยาก

สงส�าคญทสดคอ ศลปนตองหาจดเดนของตวเอง วาเราตางจากคนอนอยางไร เรามขอด มเอกลกษณอยางไร แลวน�าเสนอความเปนตวเราออกไป รวมทงค�านงถงขอจ�ากดทวาการประชาสมพนธบนโลกโซเชยลนน ผคนเสพขาวกนอยางรวดเรวมาก ศลปนจงตองรจกสอสารใหนอยแตไดใจความมาก หมายถง ตองรจกเลอกชอ ค�าโปรย ขอความ ตวอยางผลงาน เปนตน ทสอสารความเปนงานชนนนๆ ไดมากทสดในพนทนอยๆ เชน หนงสอพมพทแนะน�าหนงเรองฟรแลนซในพนทจ�ากดวา ฟรแลนซ เชยต...รกกนเหอะหมอ ฯลฯ สนๆ แตไดใจความและคงอารมณของภาพยนตรไวไดดทเดยว

ท�าอยางไรใหท�างานศลปะไดในระยะยาว?ค�าถามส�าคญอกค�าถามส�าคญศลปนคอ จะท�างานศลปะในระยะยาวไดอยางไร โดยไมตองเปลยนไปท�าอาชพอนเมออายมากขน นวพลชว าศลปนตองมความร เรองธรกจและมความเปนผ ประกอบการ รจกการบรหาร การตลาด การจดการคน แตเหนอความรเรองการบรหารธรกจกคอ ศลปนตองรกษาคณภาพของผลงานและเปนตวของตวเองอยางยนหยด แมกระแสความนยมในสงคมจะเปลยนไปเรอยๆ กตองคงจดเดนของตวเองไวเพอใหเปนทจดจ�าวาหากกลาวถงศลปนคนน แนวทางยอมเปนอยางน อยาหวนไหวกบกระแสความนยมภายนอกทเปลยนไป

ART IS MEDIUMART IS PRODUCTART IS SERVICE

ART IS ANYTHING

“

”50

ศลปนจงตองมวธท�าใหผลงานของตวเองเปนทรจกศลปนจ�าเปนตองมความรทางธรกจบาง และรจกใชเทคโนโลยใหเปนประโยชน

51

52

คดทนโลกดวย

Design Thinkingโดย ASIAN Leadership Academy

Design Thinking คออะไร?Design Thinking คอ การคดเชงออกแบบ คอการคดแกปญหาทสามารถน�าไปสรางสรรคนวตกรรมได การคดเชงออกแบบนนตางจาก “ความคดสรางสรรค” (creativity) Design Thinking จะค�ำนงถงองคประกอบ 3 อยำงประกอบกน คอ กำรแกปญหำ ควำมคดสรำงสรรค และ “คน” การคดเชงออกแบบจงมอกชอคอ Human centered design ทคนเปนศนยกลางการแกปญหา โดยเนนท�าความเขาใจวาคนตองการอะไร แทนทวธการแบบเดมทมกเรมตนจาก “ปญหา”

หลกการคดเชงออกแบบ

1. คดอยาง “เขาใจ” เปนวธการคดผานสงทเขาพด ท�า คด และรสก เพอใหเขาใจปญหาจากมมมองของคนทเราจะแกปญหาให ซงการคดอยางเขาใจอาจสามารถท�าไดผานทางการสงเกต การสอบถาม หรอการมประสบการณรวม

2. คดแบบ “ไมมกรอบ”การคดแบบไมมกรอบ มกระบวนการในการคดดงน1) ตองตงค�าถามทถกตอง กอนจะเรมหาค�าตอบ ดงนนจงตองเรมตงค�าถามกอน โดยใชฟอรม “เราจะ......ไดอยางไร”

2) ไดค�าถามแลวคดค�าตอบ โดยใชวธ Ideate (Idea + create) หรอการ brainstorming โดยมหลกการในการระดมสมองทด คอ• ตองพดทละคน• เนนปรมาณมากกวาคณภาพ • ออกไอเดยใหกระชบ• ตอยอดไอเดยกน• สงเสรมไอเดยบาๆ• วาดรปกได• อยาออกนอกเรอง• อยาวจารณไอเดยคนอน

อยางไรกตามการคดแบบไมมกรอบโดยการระดมสมองอาจพบอปสรรคบางประการ คอ • คดวาไอเดยเดยวกพอแลว• ไอเดยไหนฟงแลวไมชอบ ตองรบจ�ากด• พดอยางเดยว ไมฟง• อะไรทพดแลวเราดโง เกบไวกบตวดกวา• ลมจดหรอบนทกไอเดยไว• บางไอเดยกลงลกในรายละเอยดมากเกนไป

การคดแบบไมมกรอบโดยการระดมสมองจะมอปกรณชวยเสรมในกระบวนการคด ซงอปกรณประกอบการจดกจกรรมกเปนสงทสามารถหาไดทวไป ประกอบดวย โพสตอทและปากกา เนองจากเปนสงทยายทได เปดพนทใหทกคนมโอกาสในการแสดงความคดเหนเทาๆ กน ทกคนมพนทของตวเอง โดยมพนททจ�ากด

3. คดเรว ท�าเรว น�าไอเดยไปแปลงใหเปน “ผลงาน” โดยค�านงถง “เวลา” และ “คาใชจาย” ทจ�ากด โดยมวธการคอ

1) ทดลองสรางตนแบบ (Prototype) และยดหลกทดลองหลายๆ ครง ลมเหลวบอยๆ ลมเหลวใหเรว เพอจะไดรบเรยนรความผดพลาด- Fail Cheap เพอใหความผดพลาดนนมราคาถก- Fail Fast เพอใหความผดพลาดนนเกดขนเรวแตเนนๆ- Fail forward เพอใหความผดพลาดเปนบทเรยนในการกาวตอไป

2) สรางตนแบบทจบตองไดและมปฏสมพนธดวยได ใชของงายๆ ไมตองใชของจรง โดยผลงานการออกแบบอาจเปนไปไดอยางหลากหลาย ไมจ�าเปนตองจ�ากดอยเพยงแตผลตภณฑโดยตรงเทานน แตยงสามารถเปนสงอนๆ ทเปนรปธรรมและนามธรรมได อาท- ฉากหรอบรรยากาศ (Scence) - อปกรณตวชวยบางอยาง (Props / touch point) - บทบาทของพนกงานทก�าหนดขนมาเพอแกปญหา (Roles)

53

54

การคดเชงวพากษ

Critical Thinking โดย มหา’ลยเถอน

มองมมใหมดวย Street photographyการคดเชงวพากษเราจะตองมองโลกดวยสายตาใหมๆ อย เสมอ (New vision) เรมตนการวพากษโดยการมมมมองใหมตอสงตางๆ รอบตว กจกรรมนเปนแบบฝกหดฝกสายตา สงทชวยใหผเขารวมกจกรรมไดฝกสายตากคอ “การถายรป” ซงเลอกใหถาย Street photography เพราะภาพบนทองถนนท�าใหเราไดเหนเมอง ผคน วฒนธรรม บรบททางสงคม ปมขดแยงบางอยาง และท�าใหเกดกระบวนทศนบางอยางได เนองจากภาพแนวสตรทเปนภาพจรงทเหนกนทกวน ไมมการจดฉาก เปน “วถชวต” ประจ�าวนของ “สงคม” “ชมชน” ทเราอาจ “ไมเคยสงเกต”

กำรมองภำพดวย “สำยตำใหม” ตองกำรใหผเขำรวมกจกรรมไดเหนเหตกำรณทอำจจะ “ธรรมดำ” แตมน “สะทอนอะไรบำงอยำง” เพรำะภำพถำยท�ำใหคนถำยตอง “หยดด” และคดวพำกษ การคดวพากษจะเกดขนไดเราตองมวตถดบใหมๆ การถายรปคอการใหออกไปเดนหาวตถดบส�าหรบการคดวพากษ ออกไปส�ารวจสงรอบตวทเราเคยคดวามนเปนปกต รวมถงไดปฏสมพนธกบคนทเราจะถายภาพ

Critical thinking exercise ถอดรหสการคดวพากษ หวใจส�าคญของการคดวพากษไมไดอย ทวตถดบในการวพากษ หากแตเปนทกษะในการคดและถกเถยงดวยเหตผล การระดมสมอง พดคยและแลกเปลยนกนอยางเขมขนจะชวยกระบวนการคดวพากษมประสทธภาพมากยงขน การคดวพากษทสมบรณจะตองมองเหนกระบวนการทงหมด โดยเรมตนแต การระบปญหา หาสาเหตและผลกระทบ มองภาพฝนตงเปาหมายและเปรยบไดกบผลทคาดวาจะไดรบ และมองหาวธการแกไข โดยมหลกการดงน1) Re-define ระบและทบทวนปญหา2) Critical thinking perspective คดอยางมวจารณญาน3) Analogies คดอยางมหลกการและเหตผล4) Divergently คดอยางหลากหลาย5) Holistic คดเปนองครวม6) Experiment ทดลองแกปญหาหลายแบบ

55

56

การสอสารและรวมมอท�างาน

การสอสารอยางสรางสรรค โดย ศ บญเลยง

“การสอสาร” ในยคปจจบน มกมใจความคลาดเคลอนกน ท�าใหเกดเปนความไมเขาใจกนเสมอๆ

“ความร” แตเดมการมความรเคยเปนสงส�าคญ ผทมความรมกเคยเปนคนทถอครองอ�านาจ แตปจจบนรปแบบไดเปลยนไปแลวการมความรไมใชทกสงทกอยางอกตอไป ในทางกลบกน ผทมอ�านาจ คอ ผทสามารถน�าความรมาใชใหเปนประโยชนมากกวา เรองเลาหลายๆ เรอง หากเรยงรอยเปนเนอความออกมา อาจไมไดแตกตางกนเลยดวยซ�า แตสงทแตกตางกน คอ วธเลา

“วธเลา” คอ กญแจส�าคญ เนอความอาจไมตางกน แตแตกตางทการน�าเรองราวนนๆ ออกมาเลาตวอยางเชน นทานพนบานกลองขาวนอยฆาแม ทปกตเราไดยน เรองอาจจะกลายเปนแบบอนกได แคผเลาเปลยนเนอเรอง ค�าถาม คอ ท�าไมตองฆาแม ท�าไมตองเลาใหเดกฟง ผเลาตองการจะบอกอะไร ท�าไมตองใชแมเปนเครองมอและวธการทโหดรายในการเลาเรอง ค�าตอบ คอ เพราะสงทจะบอกหรอจะสอมนชดเจนทวา ความโมโหมนนากลวมากขนาดไหน ขนาดทคนเปนแมยงไมรอดจากความโมโห

การเปลยนการสอสาร คอ การเปลยนวธคดสงทจะใหท�าขนตอนแรกในการสอสารเปลยนไปในทศทางทดขน คอ เรมจากการเปลยนวธคด แควธคดเปลยน การกระท�ากเปลยนแปลงไปตามเชนกน ตวอยางเชน หลงจากทไมไดเจอเพอนคนหนงมานานมาก และบงเอญเจอเพอน ซงเพอนคนนนอวนขนมากๆ มนจ�าเปนไหมทเราตองลอเลยนเพอนทกครงไป หรอ ทกวาเขาอวนขนหรอเปลา หรอ สบายดไหม ทกโดยวธเดมๆ ซ�าๆ เราอาจเปลยนไปการถามเรอง อนๆ จดรวมสมยเดก หรอ ถามถงสารทกขสขดบของเพอนคนอนๆ เทานนเองความสมพนธของทงคกจะมแตเพมขนๆ จะเหนไดวาเพยงการพดคย การพดทด ตองระวงค�าพด การเลอกใชค�าถามในการเปดบทสนทนาตองคดกอนถามเสมอ อยาถามอะไรเดมๆเชนกน เพราะมนษยเรามกเบอความจ�าเจ

หลายครงการคดอะไรเหมอนกน อาจเกดจากกรอบความคดเดมๆ ซอนอย เสมอนสงทสงอยในราง ในวญญาณเรา ตวอยาง การเขยนเรยงความเรองแม ใจความรายงานมกใชรปแบบการเขยนคลายๆกน สมองคนเราเหมอนถกลางสมองนาน การจะเปลยนแปลงแตละครงจงไมงาย เราอยจดกงกลางระหวางความสรางสรรคกบความสบสน หากจะท�าใหการสอสารของเราเขาถงผอนและมความเปนตนเองมากขน เราตองสลดกรอบคดเดมๆ ออกไป

57

สงทจะใหท�าขนตอนแรกในการสอสารเปลยนไปในทศทางทดขน คอ เรมจากการเปลยนวธคด แควธคดเปลยน การกระท�ากเปลยนแปลงไปตามเชนกน

58

เราตองเขาใจวาเราสอสารท�าไม เพออะไรการสอสารทส�าคญทสด คอ การสอสารกบตวเอง เพราะตวเราคอคนทเราคยและใชชวตดวยมากทสด หากเราคดแตสงลบๆกจะเกดแตเรองลบๆ แตหากคดบวก สงดๆกจะเกดตามมาเชนกน การสงสารผานสอกลาง เชน การจบใครสกคน จะใหบอกไปตรงๆคงไมเหมาะนก มนษยเราถงมกใชการกระท�าบางอยางเพอสอแทนอยาง การใหดอกกหลาบ การแตงเพลงให การสอสารเพอการเปลยนแปลง แตจะเปลยนแปลงไปในทศทางใด ตองเรมจากการแยกแยะความตางระหวางการอนมาน หรอการมโนวาตางจากขอเทจจรงอยางไรกอน อยางเชนกรณการอนมาน คอสงทคนเรามกคดไปเอง เพราะความคดบางอยางถกผกตดกบตวเรา ตวอยางเชน แมเพยงรปภาพไมกเรองเรากสามารถน�ามาเลาเปนเรองราวไดมากมาย เลาจากประสบการณของเราทผานมา หรอแมแตการมองภาพอนๆ

ปกตเรามองภาพ เราจะเรมมองแตสงทเราคนตากอน เพราะเปนสงทเรารจกและคนเคย สามารถอธบายได มนษยสวนใหญมกไมชอบสงทตนเองอธบายไมได การสอสารเพอใหรบรเปนสงไมยาก แตการจะสอสารใหเกดการเปลยนแปลงตองใชพลงเยอะมากตวอยางของการสอนผบรหารแบบรานอาหารสก MK มการจดแบงผบรหารออกเปน 5 แบบ โดยใชทฤษฎเปลอกกลวยทตกอยบนพน แบบท 1 เหยยบเปลอกกลวย แลวลนลมไปเลย แบบท 2 เดนหกหลบ เพอใหตวเองไมลม แบบท 3 เจอเปลอกกลวยละเกบไปทง เพราะกลวคนอนเหยยบ แบบท 4 เจอละเกบน�าไปทงในททเหมาะสม แลวอาจน�าไปท�าปยตอ และแบบท 5 เกบแลวน�าไปทง แลวคดวาท�าไมถงมคนมาทงไวตรงนน และคดตอยอดวาจะท�ายงไงไมใหคนทงอก เปนการแกปญหาทตนเหต แกไขปญหาจากรากของปญหา

ความตงใจของ MK คอการท�าใหบคลากรเปนดงเชนผบรหารแบบท 5 การสรางเรองเลาเรองดงกลาวเปนวธการสอสารทมพลงทจะสามารถสงไปถงผรบสารไดไมมากกนอย ซงอาจเปรยบเทยบไดวาเปนวธการเลาทดกวา การมานงบญญตเปนขอๆ วาผบรหารทดควรเปนเชนไร

ในปจจบนเราอาจมองรปแบบการสอสารไดหลากหลายรปแบบ การสอสารอาจจะเปนสงท เกดขนมาโดยไมได มสญญะบางประการแฝงกได อาจเปนการสอสารเพอใหรบร เปนการแจงบางอยางใหทราบ ใหเขาใจ แตในอกมมมองหนงหากเราสามารถทจะน�าการสอสารมาใชอยางมประสทธภาพ การสอสารนนๆกเปรยบเสมอนกบเครองมอบางอยางทเราจะสามารถหยบจบและน�ามาใชประโยชนไดในเวลาทตองการ หรอแมแตใชแบบฉกเฉนในเวลาทจ�าเปน

การสอสารทด : ไมยากไป ไมงายไปหลกการสอสารทด ไมควรท�า หรอ สอสารอะไรใหยากเกนไป หรอแมงายเกนไป ตวอยางเชน ความเปนหวงลก ในเรองทไมอยากใหขบมอเตอรไซตเพราะอนตราย ถาเตอนแควา ขบระวงๆ อาจจะเปนการเบาเกนไป แตหากปรบเปลยนนดหนอย อาจเปน การเลาตวอยางทลาสดเพงมคนใกลตวประสบอบตเหตเพราะมอเตอรไซต และทงทายดวยความเปนหวงอยางจรงจง กจะท�าใหมความสนใจและตระหนกมากกวา การเตอนธรรมดาๆเทานน

คนเกงรแลวพด คนฉลาดรแลวเงยบและพดเทาทจ�าเปน แตทกคนควรมสวนรวมในการคด การแกไขปญหารวมกน จงท�าใหเกดสงแปลกใหม หรอ แนวทางการแกปญหาในหลายประเดนทอาจจะคดไมตก หรอ แกไขไมได การอานหนงสอ เปนหนงในวธการศกษาหาความรเพมเตม รวมถงการคดตามไปดวย กเปนเสมอนการเรยนรทจะน�าความรทมอย ไปใช เปนการเตรยมอาวธใหพรอมรบตอการท�างานในชวตจรง

59

ขอบคณวทยากร

เปดสมองไปกบวธการเรยนรในโลกใหม New Learning Skills in the Dynamic World โดย Dr.Pasi Sahlberg

รทนโลกเทคโนโลย พลกธรกจรบโอกาสใหม ICT Literacy to Hold the World in Your Hand โดย ไผท ผดงถน

ทกษะการสอสารและการตลาดทจะพาเราไปตลาดโลก Marketing and Communication Skills to Reach the World Market โดย สรชย พฒกลางกร

สรางโอกาสใหมจากวฒนธรรมของโลกทไรขอบเขต Cross-Cultural Skills for Business Success in the Connected World โดย เชฟเอยน พงษธวช เฉลมกตตชย

ความคดสรางสรรคและนวตกรรม: มายากลไอเดย โดย EyedropperFill

คดใหทนโลก: นกไตโลก โดย ทนง โชตสรยทธ

การสอสารและรวมมอท�างาน: โทรโขงมหศจรรย โดย นวพล ธ�ารงรตนฤทธ

คดทนโลกดวย Design Thinking โดย ASIAN Leadership Academy

การคดเชงวพากษ (Critical Thinking) โดย มหา’ลยเถอน

การสอสารและรวมมอท�างาน โดย ศ บญเลยง

60

61

ขอขอบคณวทยากรDr.Pasi Sahlbergคณไผท ผดงถนคณสรชย พฒกลางกรเชฟเอยน พงษธวช เฉลมกตตชย EyedropperFillคณทนง โชตสรยทธคณนวพล ธ�ารงรตนฤทธASIAN Leadership Academy มหา’ลยเถอนคณศ บญเลยง

ทปรกษาดร.อธปตย บ�ารงผอ�านวยการส�านกงานบรหารและพฒนาองคความร

บรรณาธการดร.อภชาต ประเสรฐผอ�านวยการส�านกโครงการและจดการความร

ทมงานคณรดใจ เปยแกวคณฤทยรตน ครอเครอคณคณณยา กนษฐสงกาศคณอญชล กววโรจนกลคณปรนตป บญแกวThe 101 Percent Co.,Ltd.Tohgloam Television Co.,Ltd.

จดท�าโดยส�านกงานบรหารและพฒนาองคความร (องคการมหาชน)69 อาคารวทยาลยการจดการ มหาวทยาลยมหดลชน 18 -19 ถนนวภาวดรงสต แขวงสามเสนในเขตพญาไท กรงเทพฯ 10400โทรศพท 02 105 6500 โทรสาร 02 105 6556เวบไซต www.okmd.or.thwww.facebook.com/OKMDInspire

CREDITS

62

63

สำานกงานบรหารและพฒนาองคความร (องคการมหาชน)

69 อาคารวทยาลยการจดการมหาวทยาลยมหดล ชน 18-19

ถนนวภาวดรงสต แขวงสามเสนใน เขตพญาไท

กรงเทพมหานคร 10400

โทรศพท 02-105-6500

โทรสาร 02-105-6556

เวบไซต www.okmd.or.th

www.facebook.com/OKMDInspirewww.okmd.or.th