แหล่งความเครียด วิธีการเผชิญ ......ซ งให ความหมายของความเคร ยดว า เป นความส

192 Rama Nurs J ë May - August 2009

แหลงความเครยด วธการเผชญความเครยด และผลลพธการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาล

ในการฝกภาคปฏบตครงแรก

แหลงความเครยด วธการเผชญความเครยด และผลลพธการเผชญความเครยด

ของนกศกษาพยาบาล ในการฝกภาคปฏบตครงแรก*

มณฑา ลมทองกล** วท.ม. (พยาบาล)

สภาพ อารเออ** Ph.D. (Nursing)

บทคดยอ: งานวจยเชงบรรยายครงน มวตถประสงคเพอศกษาแหลงความเครยด วธการเผชญ

ความเครยด และผลลพธการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาล ในการฝกภาคปฏบตครงแรก

โดยใชทฤษฎความเครยดและการเผชญปญหาของลาซารสและโฟลคแมน เปนกรอบแนวคดใน

การศกษา กลมตวอยางเปนนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตชนปท 2 มหาวทยาลยแหงหนงของรฐ

จำนวน 108 คน เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย 1) แบบบนทกขอมลสวนบคคล 2)

แบบสอบถามปลายเปดเกยวกบสาเหตททำใหเกดความเครยดขณะขนฝกปฏบตงานครงแรก 3)

แบบวดวธการเผชญความเครยดขณะขนฝกปฏบตการพยาบาลในคลนกและ 4) แบบสอบถาม

ความวตกกงวล เกบรวบรวมขอมลโดยกลมตวอยางตอบแบบสอบถามดวยตนเองทงหมด วเคราะห

ขอมลโดยใชสถตบรรยายหาจำนวนรอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจย

พบวา สาเหตททำใหนกศกษาเกดความเครยดไดแก 1) การขาดทกษะในการฝกปฏบตการพยาบาล

2) สมพนธภาพและการสอสาร 3) สงแวดลอมบนหอผปวย 4) การขาดความร 5) ลกษณะ

การนเทศงานของอาจารย 6) การจดการเรยนการสอน และ 7) ปญหาสขภาพ เมอเกดความเครยด

นกศกษาใชวธการเผชญความเครยดทงดานการเผชญหนากบปญหา ดานการบรรเทาความ

รสกเครยด และดานการจดการกบอารมณ โดยใชดานการเผชญหนากบปญหามากทสด สวนผลลพธ

จากการเผชญความเครยด หรอความวตกกงวล พบวานกศกษามความรสกวตกกงวลในระดบปานกลาง

ผลการวจยครงน เปนแนวทางสำคญสำหรบการจดการศกษาดานการพยาบาล ในการหาวธการ

ทจะชวยนกศกษาทขนฝกปฏบตการพยาบาลครงแรกไมเกดความเครยด หรอขจดแหลงความเครยด

ของนกศกษา รวมทงการสงเสรมวธการเผชญความเครยดอยางเหมาะสมเพอชวยลดความวตก

กงวลของนกศกษาขณะฝกปฏบตการพยาบาลบนคลนกครงแรก

คำสำคญ: แหลงความเครยด วธการเผชญความเครยด ผลลพธการเผชญความเครยด การฝก

ภาคปฏบตครงแรก

*ไดรบทนสนบสนนจากคณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด นำเสนอ Poster Presentation ในการประชม the 18th International Nursing

Research Congress Focusing on Evidence-Based Practice, Austria Center Vienna, ประเทศออสเตรย วนท 9-14 กรกฎาคม ค.ศ. 2007

**ผชวยศาสตราจารย ภาควชาพยาบาลศาสตร คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล

193Vol. 15 No. 2

มณฑา ลมทองกล และสภาพ อารเออ

ความเปนมาและความสำคญของปญหา

พยาบาลเปนวชาชพหนงในสาขาวชาชพดาน

สขภาพทการจดการเรยนการสอนนกศกษาจำเปนตอง

มการฝกปฏบตไปดวย ดงนนในหลกสตรการศกษา

พยาบาลจงจดการเรยนการสอนใหนกศกษามการฝก

ภาคปฏบตควบคกบการเรยนภาคทฤษฎ (Lofmark,

Carlsson, & Wikblad, 2001; Sharif & Masoumi,

2005) ซงเปนการนำความรภาคทฤษฏในหองเรยน

มาประยกตใชในการดแลผปวยบนคลนกเพอมงหวง

ใหนกศกษามความรความสามารถเชงวชาชพทงขณะ

ศกษาและภายหลงสำเรจการศกษาเปนพยาบาล

การวจยครงน ทำการศกษาในสถาบนการเรยน

การสอนหลกสตรพยาบาลศาสตร ทจดใหนกศกษา

พยาบาลมการฝกภาคปฏบตในหอผปวยของโรงพยาบาล

ซงเปนโรงพยาบาลในระดบตตยภมทรบรกษาผปวยท

มอาการซบซอน จงจำเปนอยางยงทตองเตรยมนกศกษา

ทจะขนฝกภาคปฏบตใหมความรและทกษะการปฏบต

การพยาบาลเปนอยางดกอนการขนปฏบตการพยาบาล

กบผปวยจรง นนคอมการจดการเรยนการสอนภาคปฏบต

ดวยการใหนกศกษามการฝกปฏบตในหองสอนแสดง

กอนเพอใหเกดความคลองตว และเกดความมนใจใน

การขนฝกปฏบตการพยาบาล

การเรยนรการปฏบตการพยาบาลไปพรอมกบ

การเรยนรทางทฤษฎน สถาบนการศกษาแหงนไดจด

การเรยนการสอนใหนกศกษาไดเรยนวชาการพยาบาล

รากฐานซงเปนการปพนฐานดานการพยาบาลในภาค

การศกษาแรกของการเรยน เนอหาของวชาประกอบดวย

ทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต โดยการขนฝกปฏบตจรง

กบผปวยจะจดภายหลงจากการเรยนรทฤษฎและการฝก

ปฏบตในหองปฏบตการพยาบาลผานไปแลว 6 สปดาห

ซงแมวาการเรยนรการปฏบตการพยาบาลจะไดม

การเตรยมนกศกษาใหไดฝกปฏบตจรงในหองสอน

แสดงแลว แตเมอตองขนปฏบตจรงกบผปวยนกศกษา

ยอมมความเครยดเกดขนได (Kleehammer, Hart, &

Keck, 1990) เนองจากการขนฝกปฏบตการพยาบาลใน

คลนกเปนครงแรก นอกจากนกศกษาไมเคยมประสบการณ

ในการดแลผปวยมากอนแลว ยงมความไมมนใจใน

ความรตางๆ ทไดรบการฝกฝนมา เชนทกษะการสอสาร

ตางๆ ไมวาจะเปนการสอสารกบบคคลในทมสขภาพ

เชน อาจารยประจำคลนก พยาบาล และเจาหนาททม

สขภาพอนๆ การสรางสมพนธภาพกบผปวยและญาต

หรอการปฏบตการพยาบาลตางๆ เหลานลวนกอใหเกด

ความกงวลใจกบนกศกษาเปนอยางมาก ทำใหตองการ

การสนบสนนจากอาจารยทดแล ดงเชนจากการศกษา

ของแมคอลสเตอร (McAllister, 2001) พบวา นกศกษา

พยาบาลตองการการสนบสนนและการดแลเอาใจใส

ขณะทฝกปฏบตการในคลนก ซงจะชวยเอออำนวย/เปด

โอกาสใหสามารถพฒนาการเปนพยาบาลทดตอไปใน

อนาคต นอกจากน สงแวดลอมและบรรยากาศขณะ

ฝกปฏบตการพยาบาลจะมผลตอการเรยนรของ

นกศกษาเชนกน ซงจากการศกษาของดนและแฮนฟอรด

(Dunn & Hansford, 1997) แมครอบบและฟรา

เซอร (McRobbies & Fraser, 1993) พบวา สภาพ

แวดลอมขณะฝกปฏบตการพยาบาลในคลนก มผลตอ

พฒนาการของนกศกษาพยาบาลในดานเจตคต ทกษะ

ปฏบตการพยาบาล ความรและความสามารถในการ

แกปญหา และจากการศกษาของแปบ มารคคาเนน

และบอนสดอฟ (Papp, Markkanen, & Bonsdorff,

2003) พบวา การจดสภาพแวดลอมทดสามารถชวย

ใหนกศกษานำความรทางทฤษฎทเรยนรในหองเรยน

มาประยกตใชใหเกดประโยชนตอการเกดการเรยนร

ในคลนกได นนคอในการขนฝกปฏบตการพยาบาลของ

นกศกษาเปนครงแรก การชวยเหลอนกศกษาใหสามารถ

ลดหรอขจดความเครยดและสงเสรมวธการเผชญ

ความเครยดทเหมาะสมจะทำใหนกศกษาคงไวซง

สขภาพทดทงกาย จต และสงคม ซงจะสงผลใหเกด




ความรสกทดตอวชาชพและสามารถผานการศกษาไป

ไดดวยด แตจากการทบทวนการศกษาวจยทผานมา ยงไม

พบรายงานเกยวกบการประเมนแหลงของความเครยด

วธการประเมนความเครยด และผลลพธการเผชญ

ความเครยดของนกศกษาพยาบาลทขนฝกปฏบตงาน

ในคลนกครงแรก โดยเฉพาะในแหลงฝกทเปนโรงพยาบาล

ทใหบรการผปวยทมความซบซอน ซงเปนสงแวดลอม

ทอาจมผลตอความเครยดของนกศกษามากกวา

สภาพแวดลอมในแหลงฝกทใหบรการผปวยระดบทตยภม

หรอผปวยทไมมความซบซอนมากนก ผวจยจงสนใจท

จะศกษาถงสาเหตหรอแหลงความเครยด วธการเผชญ

ความเครยด และผลลพธในการเผชญความเครยด เพอ

เปนแนวทางในการหาวธลดความเครยดและการสงเสรม

ใหนกศกษาสามารถปรบตวอยางเหมาะสมและม

ประสทธภาพ เกดทศนคตทดตอวชาชพและการประกอบ

วชาชพพยาบาลตอไปในอนาคต

วตถประสงค

เพอศกษาแหลงความเครยด วธการเผชญความเครยด

และผลลพธการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาล

ชนปท 2 ขณะขนฝกภาคปฏบตเปนครงแรก

กรอบแนวคดในการวจย

ในการศกษาครงน ผวจยใชกรอบทฤษฎความเครยด

และการเผชญความเครยดของลาซารสและโฟลคแมน

(Lazarus & Folkman, 1984) เปนแนวทางในการศกษา

ซงใหความหมายของความเครยดวา เปนความสมพนธ

ระหวางคนและสงแวดลอมทมอทธพลซงกนและกน

และเปนภาวะทบคคลประเมนเหตการณนนวา มผลตอ

สวสดภาพของตนและตองใชแหลงประโยชนทมอย

อยางเตมท หรอเกนกำลงเพอสนองความตองการทเกดขน

โดยผานกระบวนการประเมนตดสนทมอยตลอดเวลา

ของบคคลนน (Lazarus & Launier, 1978) เมอ

นกศกษาตองขนฝกปฏบตการพยาบาลบนคลนกเปน

ครงแรก นกศกษาจะประเมนตดสน/ครนคดตลอดเวลา

วา ตองพบกบสงใดบาง นากลวหรอไม และจะมความร

เพยงพอในการดแลผปวยหรอไม ซงกระบวนการประเมน

ตดสนแบงเปน 3 อยาง (Lazarus & Launier, 1978

อางใน สมจต หนเจรญกล, 2544) คอ 1) การประเมน

ชนดปฐมภม (primary appraisal) เปนการประเมน

ตดสนถงความสำคญ และความรนแรงของเหตการณ

ซงอาจประเมนได 3 ลกษณะคอ ไมมความสำคญกบ

ตนเอง เปนผลในทางทดกบตนเอง และเปนภาวะเครยด

ทบคคลตองดงแหลงประโยชนในการปรบตวมาใชอยาง

เตมท ซงการประเมนวาเปนภาวะเครยดนม 3 ลกษณะ

คอ เปนอนตรายหรอสญเสย คกคาม และทาทาย

2) การประเมนชนดทตยภม (secondary appraisal)

เปนการประเมนแหลงประโยชนและทางเลอก และ 3)

การประเมนซำ (reappraisal) เปนการเปลยนแปลง

การประเมนของบคคล เมอไดรบขอมลเขามาใหม นนคอ

เมอนกศกษาขนฝกปฏบตการพยาบาลเปนครงแรกในชวต

และประเมนวาเหตการณทตนจะตองประสบในขณะ

ขนวอรด (ward) เปนการคกคามตอสวสดภาพของตน

ทำใหเกดความเครยดโดยแสดงออกในลกษณะของ

ความวตกกงวล ดงนนนกศกษาพยายามทจะเผชญกบ

ความเครยดทเกดขน ซงการเผชญความเครยด (coping)

เปนกระบวนการใชความพยายามทงการกระทำและ

ความนกคดทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เพอทจะ

จดการกบความเครยดทเกดขน การเผชญกบความเครยด

กระทำไดใน 2 ลกษณะ คอ 1) การมงแกปญหา เปนการ

จดการกบแหลงของความเครยดหรอจดการกบตนเอง

โดยพยายามมงแกปญหา และ 2) การจดการกบอารมณ

เปนการปรบอารมณหรอความรสก เพอไมใหความเครยด

นนทำลายขวญและกำลงใจในการทำหนาทของบคคล

ในการจดการกบเหตการณหรอภาวะเครยดทเกดขน

195Vol. 15 No. 2


บคคลมกใชทงวธมงแกปญหาและวธจดการกบอารมณ

(Lazarus & Launier, 1978 อางใน สมจต หนเจรญกล,

2544) แตจากรายงานทผานมา จาโลวส (Jalowiec,

1988) นำแนวคดทฤษฎความเครยดและการเผชญ

ความเครยดของลาซารสไปประยกตใชในการพฒนา

เครองมอวดวธการเผชญความเครยด และไดสรปวธ

การเผชญความเครยด ออกเปน 3 วธคอ 1) การเผชญ

หนากบปญหา (confrontive coping) เปนการเปลยนแปลง

เหตการณทกอใหเกดความเครยดใหเปนไปในทางทด

ขนโดยการเปลยนแปลงการกระทำหรอสงแวดลอม

2) การจดการกบอารมณ (emotive coping) เปนการ

ระบายความรสกนกคดในการจดการกบอารมณทเกด

จากการเผชญกบเหตการณทกอใหเกดความเครยด

และ 3) การบรรเทาความรสกเครยด (palliative coping)

เปนการเปลยนแปลงการรบรเหตการณทเกดขนโดย

ไมไดเปลยนทเหตการณ เพอเปนการควบคมเหตการณ

ใหความเครยดบรรเทาลง ซงการทบคคลจะเลอกใชวธการ

ใดในการเผชญกบภาวะเครยด ขนกบระดบความรนแรง

ของเหตการณทเกดขน ความขดแยง และความรสก

หมดหวง (Lazarus & Launier, 1978) นนคอนกศกษา

ทตองขนฝกภาคปฏบตเปนครงแรก อาจเกดความรสก

หวนไหว กลว ไมแนใจวาตนจะพบกบเหตการณใดบาง

ประกอบกบตองเตรยมความรในการฝกปฏบตการพยาบาล

ดวย ทำใหประเมนเหตการณนนวาเปนความเครยด โดย

อาจแสดงออกมาในรปความวตกกงวล พกผอนไมได

และพยายามทจะจดการกบเหตการณหรอภาวะเครยด

ทเกดขน ดงนนคร/ผดแลควรใหการสนบสนนและดแล

ใหนกศกษาอยในสภาพทมความพรอมทงดานกาย ใจ

และสงเสรมใหมการเผชญความเครยดดวยวธทเหมาะสม

ทงนหากนกศกษาพยาบาลใชวธการเผชญความเครยด

โดยมงเนนการจดการกบอารมณหรอการบรรเทา

ความรสกเครยดเปนเวลานาน อาจไมสงผลลพธทดตอ

นกศกษา ทงนเนองจากวธการดงกลาวไมไดมงเนนใน

การแกไขสาเหตของปญหาอนนำมาสความเครยดของ

นกศกษา

วธดำเนนการวจย

การวจยนเปนการวจยเชงบรรยาย กลมตวอยาง

คอ นกศกษาพยาบาลชนปท 2 หลกสตรพยาบาล

ศาสตรบณฑต มหาวทยาลยของรฐแหงหนง ทลงทะเบยน

เรยนวชาการพยาบาลรากฐาน ซงมการเรยนทงภาคทฤษฎ

และภาคปฏบตการพยาบาล ในภาคการศกษาแรก ระหวาง

เดอนสงหาคม ถงเดอนกนยายน 2550 โดยใชเวลาใน

การฝกปฏบตการพยาบาล 7 สปดาห สปดาหละ 1 วน

รวม 7 วน ผวจยใหนกศกษาตอบแบบสอบถามหลง

สนสดการฝกภาคปฏบต เวลาทใชในการตอบแบบสอบถาม

ประมาณ 5-10 นาท มนกศกษาทยนดและเตมใจเขา

รวมการวจยน จำนวน 108 คน คดเปน 100 % ของ

นกศกษาชนปท 2

การพทกษสทธกลมตวอยาง

การวจยนไดผานการพจารณาและอนมตจาก

คณะกรรมการวจยในคนของสถาบนททำการศกษา

มการพทกษสทธโดยชแจงรายละเอยดเกยวกบการศกษา

การนำเสนอขอมลในภาพรวมโดยไมเปดเผยชอ และ

นกศกษาจะไดรบความมนใจวาหากนกศกษาทไมตองการ

เขารวมการวจย สามารถขอยกเลกการตอบแบบสอบถาม

ไดตลอดเวลา โดยไมมผลตอการประเมนผลการฝกปฏบต

การพยาบาล สำหรบนกศกษาทสมครใจเขารวมการศกษา

ครงนผวจยจะใหนกศกษาเซนใบยนยอมในการตอบ

แบบสอบถามกอนเรมเกบขอมล

การเกบรวบรวมขอมล

หลงสนสดการฝกปฏบตการพยาบาลครงแรก

ในสปดาหท 7 ผวจยขอความรวมมอจากอาจารยผสอน

บนคลนกเปนผชวยแจกแบบสอบถามให โดยใหนกศกษา




บรรยายสาเหตความเครยดซงเปนคำถามปลายเปด

ตอบแบบสอบถามวธการเผชญความเครยดของจาโลวส

(Jalowiec Coping Scale) และแบบประเมนผลลพธ

การเผชญความเครยด

เครองมอทใชในการวจย

1. แบบบนทกขอมลสวนบคคล ไดแก อาย เพศ

การเลอกเรยนพยาบาล ทพกในระหวางศกษา การรวม

กจกรรม การใชเวลาวาง ลกษณะขอคำถามเปนแบบ

ปลายเปด

2. แบบสอบถามปลายเปดเกยวกบสาเหตท

ทำใหเกดความเครยดขณะขนฝกปฏบตงานครงแรก

เชน การขาดทกษะการปฏบตการพยาบาล ปญหาดาน

สขภาพ เปนตน

3. แบบวดวธการเผชญความเครยดขณะขน

ฝกปฏบตการพยาบาลในคลนก ใชเครองมอทจาโลวส

(Jalowiec, 1988) สรางขน แปลเปนภาษาไทยโดย

สภาพ อารเออ (2540) แบบสอบถามม 36 ขอ แตละขอ

มคะแนนเปนแบบลเกตสเกล แบงเปน 5 ระดบ ตงแต

ไมเคยใชให 1 คะแนน จนถงเคยใชเกอบทกครงให

5 คะแนน แบบวดนแบงออกเปน 3 ดานคอ 1) ดาน

การเผชญหนากบปญหา ประกอบดวยขอคำถาม 13 ขอ

มคะแนนรวมอยระหวาง 13-65 คะแนน 2) ดาน

การจดการกบอารมณ ประกอบดวยขอคำถาม 9 ขอ

มคะแนนรวมอยระหวาง 9-45 คะแนน และ 3) ดาน

การบรรเทาความรสกเครยด ประกอบดวยขอคำถาม

14 ขอ มคะแนนรวมอยระหวาง 14-70 คะแนน และ

คะแนนรวมของแบบสอบถามทงชดมคาระหวาง 36-180

คะแนน เนองจากการคำนวณโดยใชคะแนนจรงจะม

ขอจำกดในการเปรยบเทยบความแตกตางในการ

เผชญความเครยดรายดานเนองจากแตละดานมขอ

คำถามไมเทากน เพอหลกเลยงขอจำกดดงกลาว ไวทาเลยโน

และคณะ (Vitalino et al., 1987 อางใน สภาพ อารเออ,

2540) จงเสนอการคำนวณดวยคะแนนสมพทธ (relative

score) โดยนำคะแนนทไดรายขอรวมกนหารดวยขอ

คำถามของดานนน ไดคาเฉลยแตละดาน นำคาเฉลย

แตละดานหารดวยผลรวมคาเฉลยจากทกดาน จะได

คะแนนสมพทธ ซงบอกถงสดสวนของการใชวธการเผชญ

ความเครยดแตละดาน เมอเปรยบเทยบกบการเผชญ

ความเครยดจากทกดาน คะแนนเฉลยสมพทธดานใด

มากแสดงวานกศกษาใชวธการเผชญความเครยดดาน

นนมาก คะแนนสมพทธแตละดานอยระหวาง 0-1

คณภาพของเครองมอ เครองมอนตนฉบบไดผาน

การตรวจสอบความตรงตามเนอหา และความตรงตาม

โครงสราง และรายงานคาความเทยงสมประสทธแอลฟา

อยระหวาง .59-.82 สำหรบแบบวดฉบบภาษาไทยได

ผานการตรวจสอบความตรงตามเนอหาภายหลงการแปล

โดยผทรงคณวฒ 2 ทาน และรายงานคาความเทยง

แอลฟาอยระหวาง .61-.72 (สภาพ อารเออ, 2540)

4. แบบสอบถามความวตกกงวล ใชประเมนผลลพธ

การเผชญความเครยด ผวจยสรางขนจากการทบทวน

วรรณกรรม ประกอบดวยขอคำถามจำนวน 16 ขอ

แตละขอมคะแนนเปนแบบลเกตสเกล 5 ระดบ ตงแต

ไมเหนดวยอยางยงให 1 คะแนน จนถงเหนดวยอยางยง

ให 5 คะแนน แบบสอบถามนไดตรวจสอบความตรงของ

เนอหาโดยอาจารยวชาการพยาบาลรากฐาน จำนวน 4 ทาน

และไดคาความเทยงโดยทดสอบกบนกศกษา 10 คน

ไดคาสมประสทธแอลฟา = .78 และในกลมตวอยาง

ทงหมด ไดคาสมประสทธแอลฟา = .82

การวเคราะหขอมล

วเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอร

ดงน

1. ขอมลสวนบคคล หาคารอยละ

2. ขอมลแหลงความเครยด จำแนกโดยใชการ

จดกลมขอมล

3. ขอมลวธการเผชญความเครยดและผลลพธ

197Vol. 15 No. 2


การเผชญความเครยด หาคาความถ คาเฉลย และ

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการวจย

ขอมลสวนบคคล

กลมตวอยางเปนนกศกษาพยาบาลชนปท 2

จำนวน 108 คน อายเฉลย 19 ป (พสย 19 – 21 ป)

นกศกษาสวนใหญเลอกเรยนพยาบาลเนองจากทำตาม

ความตองการของบดา-มารดาและความชอบของ

ตนเองคดเปนรอยละ 27.70 และรอยละ 26.70 ตาม

ลำดบ สำหรบทพกนกศกษาสวนใหญพกทบาน (รอยละ

49.10) และพกหอพกของสถาบน (รอยละ 42.60)

ในเรองกจกรรม นกศกษาสวนใหญเขารวมกจกรรมของ

สถาบน (รอยละ 70.8) และสำหรบการใชเวลาวาง

นกศกษาสวนใหญใชเวลาวางไปกบการอานการตน

และ/หรอดโทรทศนมากทสด (รอยละ 63.30) รอง

ลงมาเลนกฬาและสบคนหรอสอสารทางอนเตอรเนต

คดเปนรอยละ 13.30 และรอยละ 13 ตามลำดบ และ

มนกศกษาททำงานหารายไดระหวางเรยน รอยละ 6.70

แหลงความเครยด

จากการวเคราะหขอมลโดยการจดกลมขอมลทได

จากคำถามปลายเปดเกยวกบการรบรถงแหลงททำให

เกดความเครยดขณะขนฝกปฏบตการพยาบาลครงแรก

พบวาสามารถสรปแหลงความเครยดได 7 แหลง คอ

1) การปฏบตหตถการ เชน การขาดทกษะการปฏบต

การพยาบาล การลมขนตอนในการปฏบตการพยาบาล

การพยาบาลทไมถกตองตามเทคนค การตรวจรางกาย

ไมถกตอง ความไมมนใจในการปฏบตการพยาบาล

ประสบการณครงแรกในการฉดยา เปนตน 2) การสราง

สมพนธภาพและการสอสาร เชน พพยาบาลดไมกลา

คย/ถาม ผปวยหงดหงดกาวราว/ไมพดดวย ผปวยและ

ญาตไมใหความรวมมอในการตอบคำถาม ถามขอมล

ผปวยเกดความสะเทอนใจ รองไห อานลายมอแพทย

และพพยาบาลไมออก ไมคนเคยและไมเขาใจศพท

ทางการแพทย 3) สงแวดลอมบนหอผปวยและการใช

ชวต เชน ไมคนเคยกบเจาหนาทผรวมงาน สถานท ไมถก

กบเพอนในกลมทขนฝกปฏบตดวยกน การพบผปวย

หนก/ฉกเฉน สวนการใชชวต มปญหาเรองนอนไมหลบ

แปลกท ทนอนอบ ฝนมาก หอพกนากลว บรรยากาศ

วงเวง ฯลฯ 4) ความร เชน ไมมความรเรองโรคผปวย

และการพยาบาล รบผปวยแลวไมทราบวาเปนโรคอะไร

ไมทราบวาจะดแลผปวยหนกอยางไร ตอบคำถามพ

พยาบาลผด 5) บทบาทของอาจารยบนหอผปวย เชน

อาจารยสอนเสยงดง ผปวยมอง การถกจองมองจาก

อาจารยเวลาปฏบตการพยาบาล การคาดคนคำตอบจาก

อาจารย อาจารยตอวาตอหนาเพอนเมอถามคำถาม อาจารย

ตอวาเมอทำงานชา เปนตน 6) ดานการเรยนการสอน

การเขยนแผนการพยาบาลตองใชเวลามาก การประชม

ปรกษาหารอกอน/หลงการฝกปฏบตงาน (pre/post

conference) ตองมการเตรยมตวมาก เรยนหนก ไมรเรอง

มงานทรบผดชอบมาก การเขยนรายงานไมเสรจตาม

กำหนดเวลา ใชเวลาในการปฏบตการพยาบาลนาน และ

7) สขภาพ นกศกษาเหนอยมาก พกผอนไมพอ ตน

แตเชา เครยดมาก งวงนอน ออนเพลย ออนลา ปวดหว

ไมเกรน และสขภาพไมแขงแรง เปนตน

วธการเผชญความเครยดและผลลพธในการ

เผชญความเครยด

พฤตกรรมในการเผชญปญหาของนกศกษาเมอ

เกดความเครยดขณะขนฝกปฏบต พบวานกศกษาใช

วธการเผชญความเครยดดานการเผชญหนากบปญหา

(คะแนนเฉลย = 48.51 สวนเบยงเบนมาตรฐาน = 5.32)

มากกวาดานการบรรเทาความรสกเครยด (คะแนนเฉลย

= 39.02 สวนเบยงเบนมาตรฐาน = 4.89) และดาน

การจดการกบอารมณ (คะแนนเฉลย = 20.47 สวน

เบยงเบนมาตรฐาน = 4.44) ตามลำดบ และเมอพจารณา




คาพสยจรงของการเผชญความเครยดทง 3 ดาน พบวา

คาตำสด (32, 26, และ 11 ตามลำดบ) ของแตละ

ดานสงกวาคาตำสดของคาพสยทเปนไปไดของแบบวด

(13, 14, และ 9) ดงแสดงในตารางท 1 แสดงวา

กลมตวอยางมการใชวธการเผชญความเครยดทกดาน

เมอประสบกบเหตการณ/ปญหา ทเกดขนระหวางการ

ฝกปฏบตการพยาบาลบนคลนก

ตารางท 1 คะแนนคาพสย คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐานของวธการเผชญความเครยดรายดานและโดยรวม

ของนกศกษา (N = 108)

การเผชญความเครยด คะแนนท

เปนไปได

คะแนนจรง คะแนนเฉลย คาเบยงเบน

มาตรฐาน

การเผชญหนากบปญหา 13-65 32-62 48.51 5.32

การบรรเทาความรสกเครยด 14-75 26-50 39.02 4.89

การจดการกบอารมณ 9-45 11-36 20.47 4.44

โดยรวม 36-180 80-135 108 9.54

นอกจากนเมอพจารณาสดสวนการใชวธการเผชญ

ความเครยดในแตละดานเปรยบเทยบกบการเผชญ

ความเครยดโดยรวม 3 ดาน โดยคำนวณคาคะแนน

สมพทธ (relative score) พบวาคะแนนเฉลยการเผชญ

ความเครยดดานการเผชญหนากบปญหามการใชมาก

ทสด คอ .42 หรอ รอยละ 42 รองลงมาคอ ดานการ

บรรเทาความรสกเครยด .32 หรอ รอยละ 32 และ

ดานการจดการกบอารมณใชนอยทสด .26 หรอ รอยละ

26 ดงแสดงในตารางท 2

ตารางท 2 คาพสย คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนสมพทธ (relative score) วธการเผชญ

ความเครยดรายดาน (N = 108)

การเผชญความเครยด คาพสย คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน

การเผชญหนากบปญหา 0.27-0.56 .42 .05

การบรรเทาความรสกเครยด 0.26-0.38 .32 .02

การจดการกบอารมณ 0.17-0.37 .26 .04

เมอวเคราะหวธการเผชญความเครยดรายขอท

มคะแนน 5 อนดบสงสด-ตำสด พบวาวธการเผชญ

ความเครยดรายขอทมคะแนนสงสด 5 อนดบแรกท

นกศกษาใช ไดแก ดานการเผชญหนากบปญหา 3 ขอ

ดานการบรรเทาความรสกเครยด 2 ขอ ในขณะทวธ

การเผชญความเครยดรายขอทมคะแนน 5 อนดบตำสด

เรยงจากการใชนอยทสดพบวา ดานการจดการกบอารมณ

3 ขอ และดานการบรรเทาความรสกเครยด 2 ขอ ดงแสดง

ในตารางท 3

199Vol. 15 No. 2


ตารางท 3 วธการเผชญความเครยดรายขอของนกศกษา 5 อนดบสงสด-ตำสด (N = 108)

วธการเผชญความเครยด ดาน รอยละของผใช

5 อนดบคะแนนสงสด

1. คดหาวธตางๆเพอแกปญหา การเผชญหนากบปญหา 100

2. พยายามควบคมสถานการณเทาททำได การเผชญหนากบปญหา 100

3. พยายามศกษาสถานการณนน การเผชญหนากบปญหา 100

อยางเอาใจใสและตงใจ

4. ยอมรบสถานการณตามทเปนจรง การบรรเทาความรสกเครยด 100

5. ยอมรบสถานการณแมไมเปนไป การบรรเทาความรสกเครยด 100

ตามคาดหวง

5 อนดบคะแนนตำสด

1. ตำหนคนอนวาเปนตวการททำใหเกด การจดการกบอารมณ 41.64

ปญหา

2. รบประทานอาหาร หรอสบบหรมากขน การจดการกบอารมณ 41.67

3. ปลอยไปถอวาเปนการชดใชเวรกรรม การบรรเทาความรสกเครยด 51.83

4. ไมสนใจตอปญหาโดยคดเสยวา การบรรเทาความรสกเครยด 53.70

ทกสงทกอยางอาจเลวรายลงกวานกได

5. ระบายอารมณกบคนอนหรอสงอน การจดการกบอารมณ 59

สวนความวตกกงวลซงถอวาเปนสวนหนงของ

ผลลพธการปรบตว หรอการเผชญความเครยดทไมม

ประสทธภาพนน พบวา กลมตวอยางมความวตกกงวล

อยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 47.93

(สวนเบยงเบนมาตรฐาน = 11.75) เมอเทยบกบคะแนน

กงกลางของคะแนนแบบสอบถามคอ 40 ดงแสดงใน

ตารางท 4

ตารางท 4 คาพสย คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน ของคะแนนความวตกกงวล (N = 108)

คะแนนความวตกกงวล

คาพสยทเปนไปได 16-80

คาพสยจรง 20-79

คาเฉลย 47.93

คาเบยงเบนมาตรฐาน 11.75

สถตบรรยาย




การอภปรายผล

ผลการวจยพบวา นกศกษาเลอกเรยนพยาบาล

ตามความตองการของบดา-มารดา รอยละ 27.70

ทเปนเชนนอาจเนองจากนกศกษาคดวาการเรยนในสง

ทบดา-มารดาตองการเปนการตอบแทนบญคณท

สามารถทำได และเลอกเรยนตามความชอบของตนเอง

รอยละ 26.70 อาจเปนเพราะนกศกษาคดวาเมอจบ

การศกษาแลว พยาบาลมความเปนอสระในการประกอบ

วชาชพ สามารถหางานทำไดงาย ไมตกงานแนนอน อกทง

มรายไดดจากการทำพเศษนอกเหนอจากงานประจำ

เชน การทำคลนกพเศษนอกเวลา โรงพยาบาลเอกชน

และการเฝาไข เปนตน

จากการศกษาความเครยดทพบวา เมอนกศกษา

ขนฝกภาคปฏบตการพยาบาลในคลนกเปนครงแรก

สถานการณหรอแหลงทกอใหเกดความเครยดแกนกศกษา

คอ การปฏบตหตถการ เชนการขาดทกษะในการปฏบต

การพยาบาล การลมขนตอน/ปฏบตการพยาบาลไมถกตอง

ตามเทคนค การตรวจรางกายไมถกตอง และการฉดยา

ผปวย ซงสอดคลองกบการศกษาทผานมา (Mahat, 1996;

Mahat, 1998; Sharif & Masoumi, 2005) การทสง

ตางๆ เหลานเปนสาเหตทำใหนกศกษาเกดความเครยด

เนองจากในการเรยนวชาชพพยาบาลนกศกษาตองเรยน

ทงภาคทฤษฎไปพรอมๆ กบการเรยนภาคปฏบตซงถอ

เปนสงทยากสำหรบนกศกษาทอายยงนอยและไมเคย

ปฏบตการพยาบาลมากอน (Sprengel & Job, 2004)

นอกจากนยงพบวาแหลงความเครยดเมอขนฝกปฏบต

การพยาบาลเปนครงแรกของนกศกษาคอ การสราง

สมพนธภาพและการสอสาร เมอตองตดตอกบอาจารย

พพยาบาลหรอเจาหนาททางทมสขภาพเพอถามขอมล

ทตองการ จะเกดความรสกเครยดมาก เนองจากความ

ไมคนเคยกนมากอน เกดความกลวในการเขาไปตดตอ

เพราะพบางคนด บางคนไมตอบคำถามแตซกถาม

นกศกษาแทน รวมทงการสอบถามขอมลแลวผปวยเกด

ความสะเทอนใจ รองไห การไมไดรบความรวมมอใน

การตอบคำถาม/ปฏบตการพยาบาล การไดดแลผปวย

ทหงดหงดกาวราว หรอไมพดดวย สอดคลองกบการศกษา

ของหลายๆ คน (Clarke & Ruffin, 1992; Mahat,

1998) สวนการสอสาร การไมเขาใจและไมคนเคยกบ

คำศพทตางๆ ทางการแพทย การอานแฟมประวตไมรเรอง

อานลายมอแพทยและพพยาบาลไมออก จงเปนสาเหต

ททำใหเกดความเครยดเชนกน

สงแวดลอม เปนอกสาเหตหนงทกอใหเกด

ความเครยด ไมวาจะเปนสงแวดลอมบนหอผปวย ลกษณะ

งานทตองพบปะผคนทไมเคยพบ/สรางความคนเคยมากอน

หรอสถานททแปลกใหม (Jack, 1992) การขาด

ประสบการณการปฏบตบนคลนก (Beck & Srivastava,

1991) รวมทงการไมคนเคยกบเจาหนาท สถานท

สอดคลองกบการศกษาของ ซเวก (Zweig, 1988) ท

พบวาสมพนธภาพระหวางผรวมงาน การตองฝกปฏบตงาน

ในสถานทใหมทไมคนเคยทงผรวมงาน สถานท ทำให

นกศกษาเกดความเครยด นอกจากนสงแวดลอมในหอพก

เชน หอพกนากลว บรรยากาศวงเวง ทำให นกศกษา

นอนไมหลบ มปญหาเรองพกผอนไมเพยงพอ บางครง

ตองมานงหลบขณะทมการประชมปรกษาหารอกอน/หลง

การฝกปฏบตงาน (pre/post conference) สงตางๆ

เหลานเปนสถานการณททำใหนกศกษาเกดความรสก

เครยดเปนอยางมาก

ดานความร เปนอกสาเหตหนงทกอความเครยด

ใหนกศกษาทขนฝกปฏบตการพยาบาลเปนครงแรก

เนองจากการจดการเรยนการสอนสำหรบนกศกษากลมน

การเรยนภาคทฤษฎจะเปนเรยนรการปฏบตการพยาบาล

ขนพนฐานกอนขนฝกปฏบตจรงบนหอผปวยในโรงพยาบาล

ซงเปนโรงพยาบาลระดบตตยภม เมอนกศกษามความร

ในระดบขนพนฐานแตตองฝกปฏบตการพยาบาลกบผปวย

ทมอาการคอนขางหนกซงนกศกษาไมเคยประสบมากอน

201Vol. 15 No. 2


จงทำใหนกศกษาเกดความเครยด สอดคลองกบการศกษา

ของ สเปรนเจลและจอบ (Sprengel & Job, 2004)

ทพบวานกศกษาพยาบาลทไมเคยผานประสบการณ

ดานการดแลผปวยมากอนและขนปฏบตการพยาบาล

เปนครงแรกจะเกดความเครยดเปนอยางมาก นอกจากน

การทยงไมไดศกษาถงเรองโรคทำใหการขนฝกปฏบต

งานเมอรบผปวยแลวไมทราบวาผปวยเปนโรคอะไร

และจะใหการพยาบาลผปวยโรคนนไดอยางไร เมอเกด

เหตฉกเฉนหรอผปวยมอาการหนก ทำใหไมสามารถ

ชวยเหลอการปฏบตการพยาบาลได เนองจากไมทราบ

วาจะจดการหรอนำความรสวนใดในภาคทฤษฎมา

ประยกตใชในการปฏบตการพยาบาลใหลลวงไปดวยด

ทำใหนกศกษามความรสกวาตนไมไดมสวนรวมอยใน

ทมใหการพยาบาลผปวย จงเกดความเครยดตามมา

(Hamill, 1995; Neary, 1997)

บทบาทของอาจารยบนหอผปวย นกศกษาทขน

ฝกปฏบตการพยาบาลเปนครงแรก เมอมปญหาใน

การปฏบตการพยาบาลคดจะปรกษาอาจารยซงเปนบคคล

ทนกศกษาคนเคยมากกวาคนอน แตผลการศกษาพบวา

อาจารยกเปนสาเหตหนงทนกศกษาประเมนวาเปนสาเหต

ททำใหเกดความเครยด (Clarke & Ruffin, 1992;

Mahat, 1998) เนองจากเมอทำงานชาจะถกประเมน

จากอาจารย เมอถามคำถามกถกตอวาทงทมเพอนอย

ดวย กลวปฏบตการพยาบาลผดพลาด และการถกจองมอง

จากอาจารยเวลาปฏบตการพยาบาล สอดคลองกบ

การศกษาทผานมา (Clarke & Ruffin, 1992; Kleehammer

et al., 1990; Mahat, 1998; Wilson, 1994) นอกจากน

อาจารยสอนเสยงดง ผปวยมอง คำถามของอาจารย

การซำเตมถากถาง และการคาดคนคำตอบจากอาจารย

ในขณะทนกศกษายงมความไมพรอมในหลายๆ ดาน

รวมทงมประสบการณนอย ทำใหนกศกษาเกดความเครยด

เปนอยางมาก จากการศกษาทผานมา (มณฑา ลมทองกล

และประนอม ภศรทอง 2549; Jacobson as cited in

Brown, 1981) พบวานกศกษาจะมความเครยดนอย

ลงถาคร/ผดแล เขาใจ เหนใจใหความร และมการประเมน

การปฏบตการพยาบาลดวยทาททไมด และนกศกษา

ตองการพฒนาทกษะดานการปฏบตการพยาบาลบน

คลนกมากกวานกอนขนฝกปฏบตการพยาบาล (Mahat,

1998) นอกจากนเอดเวรด (Edward, 1991) ให

ความเหนวา การใชทกษะการฟงทหลากหลายและเทคนค

ทด ในการสอสาร จะชวยสงเสรมสมพนธภาพทดระหวาง

อาจารยและนกศกษา ชวยลดความเครยดของนกศกษา

และพฒนากระบวนการเรยนการสอนได

นอกจากนการเรยนการสอน ทนกศกษาตองเรยน

ทงภาคทฤษฎควบคกบภาคปฏบตซงถอเปนการเรยน

ทหนกมาก บางครงเรยนไมรเรอง ขณะเดยวกนตองเรยนร

การสรางสมพนธภาพกบผปวย ครอบครว และเจาหนาท

ทมสขภาพ ทำใหนกศกษาเกดความเครยด สอดคลอง

กบการศกษาทผานมา (Mahat, 1998) อกทงการเขยน

แผนการพยาบาลทนกศกษาทกคนตองทำภายหลง

การปฏบตการพยาบาลแกผปวย การประชมปรกษา

หารอกอน/หลงการฝกปฏบตงาน (pre-post conference)

การไดรบผปวยในความดแลทมอาการหลายโรค ซงจำเปน

ตองมการคนความาลวงหนา เปนสาเหตใหนกศกษาเกด

ความเครยด บางคนสขภาพแยลง รสกเหนอย จากการ

พกผอนไมเพยงพอ รสกปวดศรษะ สขภาพไมแขงแรง

เนองจากตองตนเชาเพอใหทนขนฝกปฏบตตามเวลาท

กำหนด ขณะทประชมปรกษากอนการปฏบตงาน (pre-

conference) จงรสกงวงนอน ออนเพลย และออนลา

ในบางวนขนปฏบตงานสาย จากการทตองนอนดก

การเขยนรายงานเสรจไมทนตามกำหนด ใชเวลาในการ

ปฏบตการพยาบาลนาน ทำใหกจกรรมบางอยางทตอง

ทำตามเวลามการคลาดเคลอน นกศกษาจงเกดความเครยด

ตามมา ซงการทชวยใหนกศกษามความเครยดลดลง คร/

ผดแลอาจตองคอยใหการชวยเหลอ ชแนะและสนบสนน

ในการฝกปฏบตการพยาบาลในหลายสงทนกศกษายง

ไมพรอม เพอใหนกศกษาไดมโอกาสพฒนาทกษะในการ

ปฏบตการพยาบาล การเรยนรวธการนำความรในภาค




ทฤษฎมาประยกตใชในคลนก (Chapman & Orb, 2000)

รวมทงดานการสรางสมพนธภาพ การปรบตวเขากบ

สงแวดลอม การจดการกบเวลา การดแลสขภาพตนเอง

และเรยนรบทบาทหนาททงของตนเองและคร/ผดแล

อนจะนำไปสการบรรลวตถประสงคในการเรยนร มวธ

การเผชญความเครยดทเหมาะสม และเกดประสทธผล

ในการใหการพยาบาลแกผปวยทอยในความดแล รวมทง

เปนผทมเจตคตทดตอวชาชพพยาบาลตอไป สวนวธการ

เผชญความเครยด เมอนกศกษาขนฝกปฏบตการพยาบาล

เปนครงแรกและมความเครยดเกดขนอนเนองมาจาก

เหตการณตางๆ ดงกลาวมาแลวขางตน นกศกษาไดใช

วธการเผชญความเครยดทกดาน ซงสนบสนนแนวคด

ทฤษฎความเครยดและการเผชญปญหาของลาซารส

และโฟลคแมน ทกลาววา เมอบคคลประเมนสถานการณ

เปนความเครยดบคคลจะใชวธการเผชญความเครยด

ทงดานมงจดการกบปญหา (problem-focused coping)

และการมงจดการกบอารมณ (motion-focused coping)

จากการศกษานกศกษาใชวธการเผชญความเครยดดาน

เผชญหนากบปญหา มากกวาดานการบรรเทาความรสก

เครยด และดานการจดการกบอารมณ แตวธการเผชญ

ความเครยดทนกศกษาใชมากทสดคอ ดานการเผชญ

หนากบปญหา สอดคลองกบการศกษาของซเวก (Zweig,

1988) ทพบวาการฝกปฏบตในหองปฏบตการเมอม

ความเครยด นกศกษาใชวธการเผชญความเครยดดาน

เผชญหนากบปญหามากกวาดานอนๆ สวนผลจากการ

เผชญความเครยด นกศกษามความรสกวตกกงวลใน

ระดบปานกลาง การทนกศกษามความวตกกงวลใน

ระดบปานกลาง อาจเนองจากเมอเผชญกบเหตการณ

ทเกดขนขณะปฏบตการพยาบาลบางสงนกศกษาสามารถ

ปรบตวไดในระดบหนง จงทำใหความวตกกงวลมไม

มากนก เชน เมอนกศกษาซกถามขอมลจากผปวยแลว

ไมไดคำตอบ นกศกษาคดวาอาจเปนเพราะผปวยอย

ระหวางการเจบปวยหรอตองการพกผอน จงไมอยาก

ตอบคำถามในชวงเวลาดงกลาว เปนตน

การทนกศกษาใชวธการเผชญความเครยดดาน

การเผชญหนากบปญหามากทสด ถอวาเปนวธทนกศกษา

ใชในการปรบตวไดอยางเหมาะสม โดยเฉพาะการปฏบต

การพยาบาลกบผปวยซงมชวต การพยายามจดการกบ

ตนเหตทกอใหเกดความเครยดโดยใชวธการเผชญกบ

ความเครยดไดอยางเหมาะสมขณะทขนฝกปฏบตการ

พยาบาลเปนครงแรกนน จะชวยใหนกศกษาปรบตวได

อยางมประสทธภาพและเกดผลดตอตวนกศกษา และ

เมอพจารณาเปนรายขอพบวา วธการเผชญความเครยด

ทนกศกษาใชมากทสด 5 อนดบแรกนน ในลำดบท

1-3 เปนวธการเผชญความเครยดดานการเผชญหนา

กบปญหาทงหมด คอ การคดหาวธตางๆเพอแกปญหา

พยายามควบคมสถานการณเทาททำได และพยายาม

ศกษาสถานการณนนอยางเอาใจใสและตงใจ นนคอ

เมอเกดความเครยด ณ ขณะนนนกศกษาพยายามท

จะแกปญหานนใหลลวงไปเพอใหความเครยดของตน

บรรเทาลง ทงการพยายามหาวธการตางๆ การพยายาม

ควบคมสถานการณทเกดขน และเมอเกดขนแลวก

พยายามศกษาสถานการณทเกดขนอยางเอาใจใสและ

ดวยความตงใจ ทำใหสามารถผานเหตการณดงกลาว

ไปดวยด และวธการเผชญความเครยดทนกศกษาใช

ในครงนในลำดบท 4 และ 5 คอการยอมรบสถานการณ

ตามทเปนจรง และยอมรบสถานการณแมไมเปนไป

ตามคาดหวง เปนวธการเผชญความเครยดดานการ

บรรเทาความรสกเครยด ทเปนเชนนอาจเนองจากเมอ

รสกเครยดมากๆ การทำใจใหยอมรบในสงทเกดขน

แมไมเปนไปตามทคาดหวงจะชวยใหความรสกทเกด

ขนผอนคลาย มความสบายใจเกดขน นกศกษาจงเลอก

ทจะใชวธดงกลาวในการเผชญกบความเครยดทเกดขน

สวนวธการเผชญความเครยดทนกศกษาใช 5 อนดบ

ตำสดพบวา การตำหนคนอนวาเปนตวการททำใหเกด

ปญหา เปนวธการเผชญความเครยดดานการจดการกบ

อารมณทนกศกษาใชนอยทสด ทงนอาจเนองจากใน

203Vol. 15 No. 2


การปฏบตการพยาบาลในการดผปวยในคลนกนน

นกศกษาไดรบมอบหมายใหดแลผปวยเปนรายบคคล

โดยทตองรบผดชอบแตเพยงผเดยว เมอเกดปญหา

ตางๆ หรอเหตการณททำใหเกดความเครยด ไมวาจะเปน

เรองใดกตามทกลาวมาแลว ลวนแตเกดจากการกระทำ

ของตน เพอนทขนฝกปฏบตพรอมกนไมไดกระทำการ

ตางๆ แทน วธการเผชญความเครยดทใชนอยรองลงมา

คอ ปลอยไปถอวาเปนการชดใชเวรกรรม และปลอยให

คนอนแกปญหา ทง 2 วธเปนวธการเผชญความเครยด

ดานการบรรเทาความรสกเครยด ในการดแลผปวยใน

ความรบผดชอบเปนการใหบรการดวยใจ ไมถอวาเปน

เวรกรรม ดงนนการทปฏบตการพยาบาลผปวยและม

ความเครยดเกดขนจากเหตการณตางๆ จงไมไดเปนการ

ชดใชเวรกรรม แตเปนการดแลผปวยในความรบผดชอบ

ของนกศกษาทไดรบมอบหมายมา ซงผดแลจะทราบปญหา

ของผปวยมากทสด จงมหนาทในการแกปญหาทเกดขน

ไมใชปลอยใหคนอนแกปญหาให และเมอพจารณาถง

การรบประทานอาหาร หรอสบบหร และการไมสนใจตอ

ปญหา โดยคดเสยวาทกสงทกอยางอาจเลวรายลงกวาน

กได พบวาเปนวธการเผชญความเครยดทนกศกษาใช

ในอนดบตำรองลงมาตามลำดบ ทเปนเชนนอาจเนองจาก

ปกตแลว วฒนธรรมไทยไมไดสนบสนนใหนกศกษาซง

กำลงอยในวยเรยนมการสบบหร รวมทงนกศกษาจะไดรบ

การอบรมใหมความรบผดชอบในหนาทของตน และ

ทำทกสงทอยในความรบผดชอบใหดทสด เพอให

เหตการณตางๆ ทเกดขนไดรบการแกไขเปนไปดวยด

ฉะนนวธการเผชญความเครยดเหลานจงอยในอนดบ

ทตำกวาวธอน

ขอเสนอแนะและการนำผลวจยไปใช

1. ควรมการพจารณาการจดการเรยนการสอน

ดวยการจดใหนกศกษามการฝกปฏบตการพยาบาล

อยางจรงจงและมประสทธภาพจากหองฝกปฏบตการ

พยาบาล (student leaning center) กอนขนปฏบตจรง

บนหอผปวย

2. ควรจดใหมการสอนเสรมดานทกษะการปฏบต

การพยาบาล เพอใหนกศกษาสามารถปฏบตการพยาบาล

ไดอยางคลองแคลว และเกดความเชอมนในการปฏบต

การพยาบาลจรงบนหอผปวย

3. หลกสตรควรจดใหมโปรแกรมการเรยนรในดาน

การจดการกบความเครยด เพอใหนกศกษามความเครยด

นอยทสด/ไมมเลยเมอขนฝกภาคปฏบตครงแรก ซงจะม

สวนสำคญอยางยงในการชวยใหนกศกษาไดเกดเรยนร

และสรางความมนใจในการฝกปฏบตงาน สงผลใหม

ทศนคตทดตอวชาชพ

เอกสารอางอง

มณฑา ลมทองกล และประนอม ภศรทอง. (2549). ความตองการของนกศกษาขณะฝกทกษะปฏบตการพยาบาลในหนวยตรวจผปวยนอก. รามาธบดพยาบาลสาร, 12(1), 1-8.

สภาพ อารเออ. (2540). ความเครยด การเผชญปญหา และคณภาพชวตของหญงสงอายโรคขอเขาเสอม. วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลผใหญ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

สมจต หนเจรญกล. (2544). การดแลตนเอง: ศาสตรและศลปทางการพยาบาล. กรงเทพฯ : หางหนสวนจำกด ว.เจ.พรนตง.

Beck, D., & Srivastava, R. (1991). Perceived level and sources of stress in baccalaureate nursing students. Journal of Nursing Education, 30(3), 127-133.

Brown, S. T. (1981). Faculty and student perceptions of effective clinical teacher. Journal of Nursing Education, 20, 4-15.

Clarke, V., & Ruffin, C. (1992). Perceived sources of stress among student nurses. Contemporary Nurse, 1(1), 35-40.

Chapman, R., & Orb, A. (2000). The nursing students’ lived experience of clinical practice. The Australian Electronic Journal of Nursing Education. Retrieved March 26, 2008, from http://www.scu.edu.au/schools

nhcp/aejne/archive/vol5-2/chapmanrvol5_2.htm




Dunn, S. V., & Hansford, B. (1997). Undergraduate nursing

students’ perceptions of their clinical learning environment.

Journal of Advanced Nursing, 25(6), 1299-1306.

Edward, E. (1991). Use of listening skills when advising

nursing students in clinical experiences. Journal of

Nursing Education, 30, 328-329.

Hamill, C. (1995). The phenomenon of stress as perceived

by project 2000 student nurse: A case study. Journal

of Advanced Nursing, 21, 528-536.

Jack, B. (1992). Ward changes and stress in student nurses.

Nursing Times, 88(10), 51.

Jalowiec, A. (1988). Confirmatory factor analysis of the

Jalowiec Coping Scale. In C. F. Waltz, & O. L. Strickland.

(Eds.), Measurement of nursing outcome: Volume 1

Measuring client outcome, (pp. 278-305). New York:

Springer Publishing.

Kleehammer, K., Hart, A., & Keck, J. (1990). Nursing

students’ perceptions of anxiety-producing situations

in the clinical setting. Journal of Nursing Education,

29(4), 183-187.

Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal

and coping. New York: Spring Publishing.

Lazarus, R. S., & Launier, R. (1978). Stress-related transaction

between person and environment. In L. A. Pitdion &

M. Lewis (Eds), Perspective in interaction psychology

(pp. 287-327). New York: Plenum Press.

Lofmark, A., Carlsson, M., & Wikblad, K. (2001). Student

nurses’ perception of independence of supervision during

clinical nursing practice. Journal of Clinical Nursing,

10, 86-93.

Mahat, E. (1996). Stress and coping: First-year Nepalese

nursing students in clinical setting. Journal of Nursing

Education, 35, 163-169.

Mahat, G. (1998). Stress and coping: Junior baccalaureate

nursing students in clinical settings. Nursing Forum,

33(1), 11-19.

McAllister, M. (2001). Principles for curriculum development

in Australian nursing: An examination of the literature.

Nurse Education Today, 21, 304-314.

McRobbie, C. J., & Fraser, B. J. (1993). Associations

between student outcomes and psychosocial science

environment. Journal of Educational Research, 87,

78-85.

Neary, M. (1997). Project 2000 students’ survival kit: A

return to the practical room. Nurse Education Today,

17(1), 46-52.

Papp, I., Markkanen, M., & Bonsdorff, M. (2003). Clinical

environment as a learning environment: Student nurses’

perception concerning clinical learning experiences.

Nurse Education Today, 23(4), 262-268.

Sharif, F., & Masoumi S. (2005). A qualitative study of

nursing student experiences of clinical practice. BioMed

Central Nursing, 4(6), 1-7.

Sprengel A. D., & Job, L. (2004). Reducing student

anxiety by using clinical peer mentoring with beginning

nursing students. Nurse Educator, 29(6), 246-250.

Wilson, M. (1994). Nursing students perspective of learning

in a clinical setting. Journal of Nursing Education, 33,

81-86.

Zweig, N. B. (1988). Stressful events and ways of coping

of baccalaureate nursing students in the clinical labolatory.

Health Sciences Nursing. Retrieved March 20, 2008,

from http://www.nursinglibrary.org/Portal/main.aspx?

pageid=4024&sid=350

205Vol. 15 No. 2


Sources of Stress, Coping Strategies, and Outcomes among Nursing Students during their Initial Practice*

Montha Limthongkul** M.S. (Ambulatory Care Nursing)

Suparb Aree-Ue** Ph.D. (Nursing)

Abstract: This descriptive study aimed to assess sources of stress, coping strategies, and outcomes among nursing students during their initial practice. The Lazarus stress, appraisal, and coping model was employed to guide the study. The participants of the study were 108 sophomore-nursing students studying at a government university. The tools used in the study included: 1) the Demographic Data Questionnaire, 2) the Opened End of Stress Questionnaire, 3) the Coping Strategies Questionnaire, and 4) the Anxiety Questionnaire. After completing their initial clinical practice, the participants were asked to complete all questionnaires by themselves. Data were statistically analyzed by using descriptive statistics including percentage, mean, and standard deviation. Results revealed that the students perceived stressful experiences on sources of stress, which could be categorized as follows: 1) lack of professional nursing skills; 2) lack of communication skills; 3) new environment; 4) inadequate knowledge; 5) role of clinical teachers; 6) teaching-learning methods; and 7) health problems. The confrontive coping strategy was most commonly used, followed by palliative and emotive strategies. With regard to outcomes of coping strategy use, the students felt anxiety as a moderate level. This study suggests that nursing educators need to develop strategies to help students overcome their stress during their initial clinical practice or minimize students’ sources of stress. Additionally, the availability of student counseling service, peer learners, and preceptorship may be helpful for promoting adaptive coping and decreasing anxiety.

Keywords: Sources of stress, Coping strategies, Coping outcomes, Initial clinical practice

*Received Grant from Faculty of Medicine, Ramathibodi Hospital; Poster Presentation in the 18th International Nursing Research Congress Focusing on Evidence-Based Practice at Austria Center Vienna, Austria, July 9-14, 2007

**Assistant Professor, Department of Nursing, Faculty of Medicine, Ramathibodi Hospital, Mahidol University

Documents

แหล่งความเครียด วิธีการเผชิญ ......ซ งให ความหมายของความเคร ยดว า เป นความส