กระบวนการสรางอตลกษณผานการเรยนศาสนาอสลามภาคบงคบในโรงเรยนตาดกา กรณศกษา มสยดซอลาฮดดน(ทาชาง) ต.คลง อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช

โดย นางสาวศศพร เวชวฐาน

รายงานการศกษาเฉพาะบคคล (Individual Study) เปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรบณฑต

ภาควชามานษยวทยา คณะโบราณคด มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2549

สำนกหอ

สมดกลาง

ก

ชอรายงานการศกษาคนควาเฉพาะบคคล : กระบวนการสรางอตลกษณผานการเรยน

ศาสนาอสลามภาคบงคบในโรงเรยนตาดกา

กรณศกษา มสยดซอลาฮดดน(ทาชาง) ต.คลง

อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช

คาสาคญ (keyword) : กระบวนการสราง/อตลกษณ/โรงเรยนตาดกา

ชอนกศกษา : นางสาวศศพร เวชวฐาน รหสนกศกษา : 03490172

ภาควชา : มานษยวทยา คณะ : โบราณคด มหาวทยาลย : ศลปากร

อาจารยทปรกษา : อาจารยวราภรณ มนตรไตรเวศย

ปการศกษา : 2552

บทคดยอ 

การศกษาเฉพาะบคคลฉบบนมวตถประสงคในการศกษาถงกระบวนการสรางอตลกษณ

การเปนมสลมทดใหกบเยาวชนในชมชนในภาคใตตอนบน โดยเฉพาะใน อาเภอเมองจงหวด

นครศรธรรมราช ตลอดจนกระบวนการเปลยนแปลงทางสงคมวฒนธรรมทสงผลตอการ

ปรบเปลยนรปแบบการสรางดารงรกษาประเพณ พธกรรม ความเชอของคนไทยมสลม จาก

การศกษาพบวา การเปลยนแปลงของสงคมในปจจบนสงผลตอรปแบบวถชวตตงแตอดต การเรยน

การสอนศาสนาภาคบงคบซงเปรยบเสมอนกระบวนการหลอหลอมความเปนมสลมใหกบเยาวชน

ทงในดานศรทธาและการปฏบต เพราะการหนมาใหความสาคญกบวถชวตในสงคมเมอง การเรยน

เพอสอบเขาไปในโรงเรยนหรอมหาวทยาลยชอดงเพอเปนทนในการในไปประกอบอาชพเปนสงท

ถกใหความสาคญมากกวาการเรยนทางดานศาสนาหรอการหลอหลอมทางดานจตใจดวยศาสนา

กระบวนการสรางและการปรบตวจงเกดขนเมอมปจจยทเขามากระทบนนคอ การเปลยนแปลงของ

สงคม

จากการศกษายงพบวาครอบครวถอเปนปจจยสาคญอนหนงและเปนจดเรมตนของ

กระบวนการหลอหลอมและการสรางอตลกษณในกบเยาวชนมสลม เพราะครอบครวถอเปน

สถาบนแรกทเรมตนขดเกลาใหเยาวชน โดยการปลกฝงความคด ความเชอในดานตาง ๆ ตลอดจน

โรงเรยนหลกสตรการเรยนการสอน ครผสอน และตวเดกเองลวนแลวแตเปนปจจยสาคญทสงผล

ตอเนองซงกนและกนในกระบวนการสรางอตลกษณของเยาวชนผานการเรยนศาสนาภาคบงคบ

ในโรงเรยนตาดกา เพราะกระบวนการสรางไมสามารถสมฤทธผลไดเลยหากขาดปจจยใดปจจย

หนงไป

สำนกหอ

สมดกลาง

ข

สารบญ 

หนา

บทคดยอ ............................................................................................................................ ก

สารบญ .............................................................................................................................. ข

สารบญภาพ .........................................................................................................................ง

บทท 1 ................................................................................................................................ 1

บทนา ................................................................................................................................. 1

ความเปนมาและความสาคญ ........................................................................................... 1

วตถประสงคของการศกษา ............................................................................................... 4

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ................................................................................................ 4

กรอบแนวคดทใชในการศกษา .......................................................................................... 4

วรรณกรรมทเกยวของ ...................................................................................................... 6

วรรณกรรมวาดวยศาสนาอสลามและมสลมในประเทศไทย ............................................. 6

วรรณกรรมวาดวยอตลกษณและการธารงชาตพนธ....................................................... 10

ขอบเขตการศกษา ......................................................................................................... 12

ระเบยบวธวจย .............................................................................................................. 12

ระยะเวลาการศกษา ...................................................................................................... 12

แผนการดาเนนงาน ........................................................................................................ 13

สถานทศกษา ................................................................................................................ 13

นยามศพทเฉพาะ .......................................................................................................... 13

บทท 2 .............................................................................................................................. 14

ศาสนาอสลามและโรงเรยนตาดกาในประเทศไทย ................................................................ 14

ศาสนาอสลาม .............................................................................................................. 14

ความหมายของ อสลาม ............................................................................................. 14

โครงสรางของอสลาม ................................................................................................. 15

นกายของศาสนาอสลาม ............................................................................................ 22

ความจาเปนในการเรยนรศาสนาอสลาม .......................................................................... 24

มสลมทกคนตองศกษา .............................................................................................. 24

ศาสนาอสลามในประเทศไทย ......................................................................................... 27

โรงเรยนตาดกา ............................................................................................................. 29

สำนกหอ

สมดกลาง

ค

ความหมายของโรงเรยนตาดกา .................................................................................. 30

การจดการเรยนการสอนในโรงเรยนตาดกา .................................................................. 31

ความหมายของมสยด .................................................................................................... 34

ความเปนมาของมสยดซอลาฮดดน ................................................................................. 34

บทท 3 .............................................................................................................................. 39

โรงเรยนซอลาฮดดน ........................................................................................................... 39

โรงเรยนซอลาฮดดน (ทาชาง) ......................................................................................... 39

มมมองตอการเรยนศาสนาภาคบงคบ(ฟรดอนย) .............................................................. 44

มมมองของเดกนกเรยน .............................................................................................. 44

มมมองของครผสอน .................................................................................................. 46

มมมองของผปกครองและบรรดาสปปบรษของมสยด .................................................... 47

หลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย) ในโรงเรยนซอลาฮดดน ................. 48

ระดบตนชนปท 1 - 4 .................................................................................................. 49

ระดบกลางชนปท 5 และ 6 ......................................................................................... 50

ระดบปลายชนปท 7 - 9 ............................................................................................. 51

ผลสมฤทธ ................................................................................................................ 55

บทท 4 .............................................................................................................................. 59

บทวเคราะหและสรป .......................................................................................................... 59

สรป .............................................................................................................................. 63

บรรณานกรม .................................................................................................................... 65

ภาคผนวก ก ...................................................................................................................... 67

ภาคผนวก ข ...................................................................................................................... 70

สำนกหอ

สมดกลาง

ง

สารบญภาพ

ภาพท หนา

1 มสยดซอลาฮดดน ................................................................................... 38

2 อาคารสอนศาสนาอสลาม ................................................................................ 39

3 ตรบบรจาคเพอการศกษา .................................................................................. 40

4 อาคารสอนศาสนาและหองเรยน ....................................................................... 41

5 อาคารสอนศาสนาและหองเรยน ....................................................................... 41

6 ภายในหองเรยนชนปท 5 ................................................................................... 41

7 ภายในหองเรยนชนปท 6 .................................................................................. 41

8 การอบรมกอนเขาเรยน ...................................................................................... 42

9 การเรยนการสอนระดบ 1 ................................................................................. 42

10 การเรยนการสอนระดบ 2 ................................................................................... 42

11 หองเรยนระดบ 2,3 และ 4 ................................................................................. 42

12 แบบเรยนตามหลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย)

ระดบตน ชนปท 2 ....................................................................... 49

13 แบบเรยนตามหลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย)

ระดบตน ชนปท 3 ....................................................................... 49

14 แบบเรยนตามหลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย)

ระดบกลาง ชนปท 5 ..................................................................... 50

15 แบบเรยนตามหลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย)

ระดบกลาง ชนปท 6 ................................................................... 50

16 แบบเรยนตามหลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย)

ระดบปลาย ชนปท7 เลม 1................................................................. 50

17 แบบเรยนตามหลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย)

ระดบปลาย ชนปท7 เลม 2 ............................................................. 50

18 แบบเรยนตามหลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย)

ระดบปลาย ชนปท 8 เลม 1................................................................ 51

19 แบบเรยนตามหลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย)

ระดบปลาย ชนปท 8 เลม 2 .............................................................. 51

20 แบบเรยนตามหลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย)

สำนกหอ

สมดกลาง

จ

(จ)

ระดบปลาย ชนปท 9 เลม 1 ....................................................... 51

21 แบบเรยนตามหลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย)

ระดบปลาย ชนปท 9 เลม 2 ...................................................... 51

สำนกหอ

สมดกลาง

บทท 1  

บทนา  ความเปนมาและความสาคญ

ศาสนาอสลามถอเปนศาสนาสาคญศาสนาหนง ทมคนนบถอประมาณ 1,600 ลานคน

นบวามจานวนมากทสดเปนอนดบสองของโลก และจากจานวนประเทศกวา 200 ประเทศ เปน

ประเทศมสลมกวา 67 ประเทศ ประเทศไทยเปนประเทศหนงในเอเชยตะวนออกเฉยงใตท

ประชาชนมความแตกตางกนในทางเชอชาต ศาสนา ภาษาและวฒนธรรม ประเทศไทยมประชากร

ประมาณ 64 ลานคนประชากรประมาณรอยละ 95 นบถอศาสนาพทธซงถอเปนคนกลมใหญของ

ประเทศ และมทนบถอศาสนาอสลามประมาณรอยละ 5-6 หรอประมาณ 3.5 ลานคน

ชาวไทยมสลมทกคนทเกดในประเทศไทย ไมวาจะมภมลาเนาหรอถนทอย ณ แหงใด ถอ

วาเปนคนสญชาตไทย และมสทธเสรภาพตามกฎหมายเทาเทยมกบชาวไทยทนบถอศาสนาอน ๆ

ปจจบนศาสนาอสลามมองคกรทางศาสนาทราชการรบรอง เรยกวา “สานกจฬาราชมนตร” โดยม

จฬาราชมนตรเปนผนาสงสด มโครงสรางการบรหารเปนกรรมการกลางอสลามแหงประเทศไทย

กรรมการกลางอสลามประจาจงหวด และกรรมการกลางอสลามประจามสยด ในแตละมสยด

(สเหรา) มอหมาม คอเตบ และบหลน ประเภทละ 1 คน รวม 3 คน เปนผปกครองดแลสปปรษ แต

สาหรบชาวไทยทนบถอศาสนาอสลามในจงหวดชายแดนภาคใต 4 จงหวด ไดแก ยะลา ปตตาน

นราธวาส และสตล รฐบาลไดใหสทธพเศษใหใชกฎหมายอสลามในเรองครอบครวและมรดก

เพอใหสอดคลองกบหลกศาสนาและขนบธรรมเนยมประเพณ จงกาหนดกฎหมายใหมผพพากษา

พเศษขน มหนาทในการวนจฉยชขาดขอกฎหมายอสลาม นอกเหนอจากผพพากษาทมประจาศาล

อยแลวเรยกวา “ดาโตะยตธรรม”

มคนจานวนไมนอยเขาใจวาประชากรมสลมสวนใหญอยในบรเวณ 3 จงหวดชายแดน

ภาคใต ซงในความเปนจรงแลวพนท 3 จงหวดภาคใตมประชากรมสลมประมาณ 1.5 ลานคน

หรอคดเปนรอยละ 43 ของมสลมทงประเทศประเทศ แตยงมประชากรมสลมทยงกระจายตว

อาศยอยในภาคใตตอนบนซงประกอบดวยจงหวดพทลง ตรง นครศรธรรมราช สราษฎรธาน

กระบ ภเกต พงงา ระนอง และ ชมพร ซงคดเปนรอยละ 29 ของมสลมทงประเทศ ทเหลอ

กระจายตวอยตามจงหวดตาง ๆ ทวประเทศไทย

สาหรบในจงหวดนครศรธรรมราชซงเปนจงหวดขนาดใหญทางภาคใตของประเทศไทย ม

ความสาคญทางประวตศาสตรมาแตอดตควบคกบความเปนมาของชาตไทย นครศรธรรมราชเปน

จงหวดขนาดใหญ มพนท 10,211.429 ตารางกโลเมตร และมประชาการมากทสดของภาคใต จาก

จานวนประชากรทงสน 1,539,256 คน ประชากรสวนใหญของจงหวดมเชอชาตไทย เชอชาตอนม

สำนกหอ

สมดกลาง

2

ปะปนอยบางเลกนอย เชน จน มลาย อนเดย ในดานการนบถอศาสนานนชาวนครศรธรรมราชสวน

ใหญนบถอศาสนาพทธ ทาใหมโบราณสถานและโบราณวตถทางพทธศาสนาทแสดงวา

พระพทธศาสนามความเจรญรงเรองในจงหวดมาเปนเวลานาน เชน พระบรมธาตทวดพระ

มหาธาตวรวหาร อกทงยงมวดทางพระพทธศาสนามากมายจนไดชอวา “เมองพระ” ศาสนา

อสลาม มการนบถอในหมชาวไทยมสลมทมเชอสายชาวมาเลยจากจงหวดปตตาน ไทยบร และ

กลนตน ซงอพยพมาตงถนฐานในจงหวดนครศรธรรมราชตงแตสมยตนรตนโกสนทร สวนใหญ

อาศยอยในเขต อาเภอเมอง อาเภอปากพนง อาเภอทาศาลา และอาเภอหวไทร ศาสนาครสตเคยม

ชาวยโรปและอเมรกาเขามาเผยแพรศาสนาในจงหวดนครศรธรรมราช แตกไมประสบผลสาเรจ

มากนก ผนบถอศาสนาครสตในนครศรธรรมราชมจานวนไมมากเมอเปรยบเทยบกบจานวน

ประชากรของจงหวดทงหมด นกายทนบถอกนในจงหวดนครศรธรรมราช คอ นกายโปรแตสแตนท

และโรมนคาทอลคแตมโบสถในศาสนาครสตอยนอยแหง ศาสนาพราหมณ จากหลกฐานทาง

โบราณสถานทพบในจงหวดนครศรธรรมราชสนนษฐานไดวาศาสนาพราหมณเคยเจรญรงเรองใน

เขตนมากอน มโบราณสถานทางศาสนาพราหมณอยางเดนชด ไดแก หอพระอศวร หอพระ

นารายณ เสาชงชา นอกจากนปจจบนยงคงมการประกอบพธพราหมณอยบางแตการนบถอ

พราหมณนนเกอบจะหมดไปแลว นอกจากนยงมการนบถอลทธตาง ๆ เชน ซกขของชาวอนเดย

ลทธขงจอของชาวจน เปนตน แตมจานวนไมมากนก

ประชากรในเขตเทศบาลนครศรธรรมราช มจานวน 106,124 คน ประชากรนบถอศาสนา

พทธ รอยละ 86 นบถอศาสนาอสลาม รอยละ 13 นบถอศาสนาครสต รอยละ 0.9 ของจานวน

ประชาการทงหมดในเขตเทศบาล นบถอศาสนาอน ๆ รอยละ 0.1 นครศรธรรมราชมประชามสลม

ประมาณ 250,000 คน ทาใหมมสยดสาหรบพนองชาวมสลมปฏบตศาสนกจถง 68 มสยด ใน

จานวนนอยในเขตอาเภอเมองนครศรธรรมราชเปนจานวน 36 มสยด และอยในเขตเทศบาลเปน

จานวน 6 มสยด คอ มสยดยาเมยะ มสยดซอลาฮดดน มสยดวดคด มสยดปาขอม มสยดบานสวน

มะพราว และมสยดดอนนาแรก ซงมสยดทง 6 แหงนยอมไดรบผลแหงการเปลยนแปลงทางสงคม

และวฒนธรรมโดยตรง ความเจรญในดานตาง ๆ สงผลใหบทบาทและอานาจของรฐเขามาแทนท

บทบาทและพลงทางศาสนา วฒนธรรมและประเพณของชมชนลดลงกจะเปนชองทางใหเกดการ

เปลยนแปลงทางสงคมวฒนธรรมตามอกมากมาย เชน การรบเอาวฒนธรรมตะวนตกเขามาทง

ดานการแตงกาย วถชวต คานยม หรอระบบการศกษาภาคบงคบททาใหเยาวชนมสลมตองเขารบ

การศกษาภาคบงคบทมการเรยนการสอนพทธศาสนาตามทมการกาหนดใหบรรจวชานใหกบ

นกเรยนทวประเทศ การใหความสาคญกบการศกษาทางโลกมากกวาการศกษาทางดานศาสนา

การใหความสาคญกบเรองความทนสมยจนเกดการละเลยภมปญญาทองถน การรบวฒนธรรม

ตะวนตกเขามาทาใหชาวมสลมบางสวนหางไกลจากวฒนธรรมอสลาม การเปลยนแปลงทเกดขน

สำนกหอ

สมดกลาง

3

ทาใหมสลมไมสามารถดารงอตลกษณทสาคญของตนเองเอาไวได ถงแมวาการเปลยนแปลง

ดงกลาวไมไดสงผลกระทบตอการปฏบตศาสนกจของประชาชนโดยตรง แตกมผลกกระทบตอการ

ดาเนนชวตตามหลกการศาสนาอสลามและทาใหมเวลาในการปฏบตศาสนกจลดลง

อกทงเมอพระราชบญญตการศกษาฉบบปจจบนบงคบใหเรยนในหลกสตรภาคบงคบ 12

ป ซงหมายถงตองเรยนตงแตชนประถมศกษาปท 1 ถงชนมธยมศกษาปท 6 ทาใหการเรยนการ

สอนศาสนาอสลามภาคบงคบไดรบผลกระทบไปดวยเนองจากเยาวชนไมมเวลามาเรยนหลกสตร

ศาสนาอสลามภาคบงคบอยางเตมทเพราะตองเรยนในโรงเรยนสามญและไมมการบรรจหลกสตร

การศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบไวเหมอนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม(ปอเนาะ) ทาให

นกเรยนไมผานหลกสตรศาสนาอสลามขนพนฐานซงถอเปนหลกสตรภาคบงคบของเยาวชนชาว

มสลม จงทาใหเกดการรางนโยบายการบรหารจดการศกษาของคณะกรรมการบรหารสมาคมคร

สมพนธ สมยท 26 (พ.ศ. 2548-2549) โดยขยายหลกสตรการศกษาศาสนาอสลาม(ฟรดอนย)

ภาคบงคบจาก 6 ปเปน 9 ป โดยแบงเปน 3 ชวงชนเหมอนกนของสายสามญ ชนปท 1 – 4 คอ

ระดบตน ชนปท 5 – 6 คอระดบกลาง และชนปท 7 – 9 คอระดบปลาย ซงไดประกาศใชไปแลว

ตงแตวนท 1 มกราคม 2546 เนองจากทางสมาคมครสมพนธทดแลโรงเรยนสอนศาสนาอสลามได

เลงเหนวาการเรยนในสายสามญนนหนกอยแลวและหลกสตรไมไดมการปรบปรงเลยตงแตเรมม

การเรยนการสอนมา อาจทาใหเดกตองเรยนหนกจนเกนไป

การเรยนศาสนาอสลามภาคบงคบหรอฟรดอนยนนเปนการจดการเรยนการสอนตาม

สเหราและตามมสยด ในวนเสาร – อาทตย โดยมรปแบบ หลกสตรและตาราทออกโดยสมาคมคร

สมพนธ โดยการเรยนนนจะมวชาทเรยนเหมอนกนทง 9 ระดบแตปรมาณเนอหาจะแตกตางกนโดย

มการปรบปรงจากแบบเรยนรนแรก กรอบเนอหาวชาหลกโดยทวไป จะประกอบดวยขอบเขตทเปน

กลมวชา และหวขอสงเขปแตละกลมวชาดงน คอ กลมวชาชารอต มเนอหาทเกยวขอกบกฎหมาย,

กลมวชาอาดาบยยต มเนอหาทเกยวของกบวรรณกรรม, กลมวชาเตาฮด ทมเนอหาหลกเรองการ

รจกพระเจา หลกการศาสนา ความเชอ ความศรทธา และการสรางความเชอมนในความยงใหญ

ความกรณาปราน การตอบแทนของอลลอฮ ฯลฯ และกลมวชาอคลาค เปนวชาทประกอบดวย

เนอหาของคณธรรม จรยธรรม การดารงตน บคลกทสงางามของความเปนมสลมทด การอย

รวมกนในสงคม ซงทงหมดนลวนเปนการหลอหลอมและสรางอตลกษณของกลมใหกบเยาวชน

ชาวมสลมเพอใหเปนหลกในการปฏบตตนเปนมสลมทดตามทอลกรอานไดระบเอาไว แมวาใน

ปจจบนหลกสตรการศกษาสายสามญภาคบงคบจะมผลกระทบทางดานเวลาเรยนแตทางโรงเรยน

กจะมการปรบชวงเวลาการเรยนการสอนเพออานวยความสะดวกใหกบนกเรยน และจากการเรยน

การสอนหลกสตรศาสนาอสลามภาคบงคบทเปนเหมอนกระบวนการสรางอตลกษณของการเปน

มสลมทด ตลอดจนกระบวนการเปลยนแปลงตาง ๆ ทสงผลตอระบบการเรยนการสอนและการ

สำนกหอ

สมดกลาง

4

พยายามปรบตวเพอใหการเรยนการสอนยงคงดารงอยผานการเรยนการสอนในโรงเรยนตาดกา ซง

โรงเรยนตาดกาเปนสถานทสาหรบจดการเรยนการสอนศาสนาอสลามในมสยดสาหรบเดก เปน

การเรยนศาสนาภาคบงคบหรอฟรดอนทมสลมทกคนจะตองเรยนไมวาจะเปนเพศชายหรอเพศ

หญง ทาใหผศกษาสนใจศกษาเรองกระบวนการสรางอตลกษณผานการเรยนศาสนาอสลามภาค

บงคบของโรงเรยนตาดกาซอลาฮดดน จ.นครศรธรรมราช วามกระบวนการเปลยนแปลงและการ

ปรบตวในการเรยนการสอนศาสนาอยางไร ตลอดจนปจจยทสงผลใหเกดการเปลยนแปลงนนคอ

อะไร กจกรรมการเคลอนไหวตางๆ ของกลมคนผนบถอศาสนาอสลามทถกนามาใชเพอใหศาสนา

ยงคงมนยยะสาคญในการดาเนนชวตของกลมในสงคมปจจบนใหดารงอยไดอยางเขมแขง

ทามกลางการเปลยนแปลงของสภาพเศรษฐกจทสงผลตอสงคม วฒนธรรมและวถชวต

วตถประสงคของการศกษา 1. เพอศกษาถงกระบวนการสรางอตลกษณทสงผานการเรยนศาสนาอสลามภาคบงคบตอคนรน

ใหมในโรงเรยนซอลาฮดดน (ทาชาง) ตาบลคลง อาเภอเมอง จงหวดนครศรธรรมราช

2. เพอศกษาถงกระบวนการเปลยนแปลงและการปรบตวในการเรยนการสอนศาสนาอสลามภาค

บงคบในโรงเรยนซอลาฮดดน (ทาชาง) ตาบลคลง อาเภอเมอง จงหวดนครศรธรรมราช ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.เหนถงรปแบบการดาเนนชวตของชาวมสลมและกระบวนการสรางอตลกษณการเปนมสลมทด

ใหกบเยาวชนในชมชนในภาคใตตอนบน โดยเฉพาะใน อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช

2.เหนถงกระบวนการเปลยนแปลงทางสงคมวฒนธรรมทสงผลตอการปรบเปลยนรปแบบการ

สรางดารงรกษาประเพณ พธกรรม ความเชอของคนไทยมสลม

3. ทราบถงมมมองและความคาดหวงของคนในชมชน ทงผนาชมชน ผปกครองและเยาวชนใน

ชมชนทมาเรยนศาสนาภาคบงคบทมตอการเรยนศาสนาอสลาม

กรอบแนวคดทใชในการศกษา ในการศกษาเรองรปแบบการดาเนนชวตของกลมคนไทยมสลม และกระบวนการสรางอต

ลกษณของกลมเพอการธารงอยของศาสนาหรอกลมทางศาสนาในสงคม ผศกษาจงตองทราบถง

รปแบบการดารงรกษาประเพณ พธกรรม ความเชอ คานยมตลอดจนกระบวนการททาใหเกดการ

ธารงอยของศาสนาทามกลางการเปลยนแปลงของสภาพสงคมวฒนธรรม โดยเนนการศกษาไปท

การเรยนการสอนศาสนาอสลามภาคบงคบทเปนกระบวนหลอหลอมและปลกสรางอตลกษณการ

สำนกหอ

สมดกลาง

5

เปนชาวมสลมทดใหกบเยาวชน ผศกษาจงเลอกใชแนวคดเกยวกบอตลกษณทางชาตพนธ

เปนกรอบในการศกษาครงน

เราอาจไดยนคาวาอตลกษณ (identity) อยบอยครง ทงในชวตประจาวนหรอในแวดวง

วชาการ โดยเฉพาะในชวงเวลาทการศกษาเชงสงคมวทยา มานษยวทยา และการศกษาในเชง

วฒนธรรมกาลงไดรบความสนใจ แตหลายคนอาจไมเขาใจความหมายแทจรงของคานมากเทาไร

ทงทอตลกษณ มความเกยวของกบชวตเราทกคนอยางไมอาจหลกเลยง

อตลกษณ(identity) มรากศพทมาจากภาษาลาตน คอ identitas เดมใชคาวา idem ซงม

ความหมายวาเหมอนกน (the same) อยางไรกตามโดยพนฐานทางภาษาองกฤษแลว อตลกษณม

ความหมายสองนยยะดวยกน คอ ความเหมอนและความเปนลกษณะเฉพาะทแตกตางออกไป นน

คอการตความหมายความเหมอนกนบนพนฐานของความสมพนธ และการเปรยบเทยบ กน

ระหวางคนหรอสงของในสองแงมมมอง คอความคลายคลงและความแตกตาง

อตลกษณ (Identity) คอ การจาแนกวาสงไหนเหมอนกนและตางกน ความเหมอนอาจจะ

เกดจากวฒนธรรมทไดรบการสงสมถายทอดมา โดยทจะมความสานกวา สงเหลานนเปนอต

ลกษณหรอลกษณะทเฉพาะของกลมตนเพยงอยางเดยว ซงความเหมอนเฉพาะกลมนกทาใหเกด

การแบงแยกความแตกตางทตางไปจากกลมอน ๆ หรอลกษณะอน ๆ ของคนอน กลมอน สงคมอน

อตลกษณของบคคล (Individual Identity) กอาจจะเปนไดหลายอยางขนอยกบบรบททคน ๆนน

ดารงอย เชน อตลกษณความเปนพอ ตามสถานภาพทางเพศ (Gender) สงคม และอน ๆ

ฉะนนอตลกษณจงไมไดแชนงตายตว อตลกษณทางดานชาตพนธและอตลกษณปจเจกบคคลนน

มการเคลอนไหว ไมคงท ปรบเปลยนไปมา อตลกษณ คอ จตสานกสวนตวและจตสานกรวมใน

ระดบสงคมทเกดจากการนยามตนเองวา ตวเองคอใคร มความเปนมาอยางไร ในทางจตวทยา

สงคม หมายถง ความสานกของแตละบคคลวาตนเองมความแตกตางจากผอนอยางไร

R. Barthes (1967) ใหนยามวา อตลกษณเปนความพยายามทจะสรางขอบเขตทชดเจน

ของบคคล คอตอบคาถามใหไดวา “เราเปนใคร และเราแตกตางจากคนอนตรงจดใดบาง”

Conger สรปวาอตลกษณของตนเปนสภาวะทบคคลยอมรบวาตนเองแตกตางจากผอน

ซงความแตกตางนเปนผลมาจากการบรณาการระหวางประสบการณในอดตกบสภาวะปจจบนใน

ลกษณะของความตอเนองกนไปอยางคงทสมาเสมอ

เจนกนส(Richard Jenkins) ยงชใหเหนวาอตลกษณมใชเปนสงทมอยแลวในตวของมน

เอง หรอกาเนดขนมาพรอมกบคนหรอสงของ แตเปนสงทถกสรางขนและมลกษณะของความเปน

พลวตอยตลอดเวลา ซงสอดคลองกบการใหความหมายของเบอรเจอรและลคแมน (Peter Berger

and Thomas Luckmann) ทวา อตลกษณถกสรางขนโดยกระบวนการทางสงคม ครนเมอตกผลก

แลวอาจจะมความคงท ปรบเปลยน หรอแมกระทงเปลยนแปลงรปแบบไป ทงนขนอยกบ

สำนกหอ

สมดกลาง

6

ความสมพนธทางสงคมเปนหลก กลาวโดยอกนยหนง อตลกษณเปนเรองของความเขาใจและการ

รบรวาเราเปนใครและคนอนเปนใคร นนคอเปนการกอรปขนและดารงอยวาเรารบรเกยวกบตวเรา

อยางไร และคนอนรบรเราอยางไร โดยมกระบวนการทางสงคมในการสรางและสบทอดอตลกษณ

ทงนยอมขนอยกบบรบทของความสมพนธทางสงคมทมตอคนหรอกลมอน ๆ ดวย

เนอหาสาคญของอตลกษณ คอ จตสานกสวนตวและจตสานกรวมในระดบสงคมทเกด

จากการนยามตวเองวา ตวเองคอใคร มความเปนมาอยางไร แตกตางจากคนอนหรอสงคมอน

อยางไร และจะใชอะไรเปนเครองหมายในการแสดงออก (พฒนา กตอาษา,2546)

อตลกษณมทงทเปนระดบปจเจก (individual) และอตลกษณรวมของกลม (collective)

ในระดบปจเจก บคคลคนหนงอาจจะมหลายอตลกษณอยในตวเอง เชน เพศสภาพ กลมชาตพนธ

ชวงชนทางสงคม อาชพ และศาสนา เปนตน ในขณะทอตลกษณรวมของกลมนน ความเปนอต

ลกษณรวมจะถกสรางบนพนฐานของความเหมอนกนของสมาชกในกลม อยางไรกตามบนพนฐาน

ของความเหมอนกนของกลมนน ยอมมความแตกตางกบกลมอนมาเปนตวกาหนดถงอตลกษณ

เฉพาะของกลมตนดวย ฉะนน เมอพดถงอตลกษณของกลมชาตพนธ จงเปนลกษณะอตลกษณ

รวมของสมาชกของกลมคนในสงคมเดยวกน ซงแตกตางออกไปจากกลมอนๆ

วรรณกรรมทเกยวของ จากการศกษาในครงนเปนการศกษาทเกยวของกบศาสนาอสลาม ชาวมสลมในประเทศ

ไทย กระบวนการเปลยนแปลงและรปแบบการดารงรกษาประเพณ พธกรรม ความเชอของคนไทย

มสลม ไปสรปแบบการธารงอตลกษณของกลมทางศาสนาของตนไว การศกษาวรรณกรรมเพอเปน

แนวทางในการศกษาประเดนดงกลาวจงสามารถแบงแยกยอยไดดงน คอ วรรณกรรมวาดวยเรอง

ศาสนาอสลามและมสลมในประเทศไทย และวรรณกรรมวาดวยการสรางอตลกษณ

วรรณกรรมวาดวยศาสนาอสลามและมสลมในประเทศไทย ในประเดนของวรรณกรรมวาดวยเรองศาสนาอสลามนนจะประกอบไปดวยความรทวไป

เกยวกบศาสนาอสลาม กลาวถง บทบญญตสาคญของอสลาม นกายในศาสนาอสลาม หลก

ปฏบตและหลกศรทธาของศาสนาอสลามซงจะทาใหเหนถงภาพรวมของศาสนาอสลามทงในดาน

พธกรรม ความเชอและการดาเนนชวตกาเนดของมนษยจนถงปจจบนและอนาคต

หนงสอ ศาสนาอสลามเบองตน (ศาสนา 431) ของ อมรอน มะลลน (2524) ไดกลาวถง

ทมาและความหมายของศาสนาอสลาม วาเปนคาภาษาอาหรบ (ภาษาอาหรบ: اإلسالم) แปลวา

การสวามภกด ซงหมายถงการสวามภกดอยางบรบรณแด อลลอฮ พระผเปนเจา ดวยการปฏบต

ตามคาบญชาของพระองค อสลาม มรากศพทมาจากคาวา อส-สลม หมายถง สนต โดยนยวาการ

สำนกหอ

สมดกลาง

7

สวามภกดตอพระผเปนเจาจะทาใหมนษยไดพบกบสนตภาพทงในโลกนและโลกหนา ศาสนา

อสลามเปนศาสนามนษยชาตตลอดกาลและมสลมโดยทวไปจะนยมเลอมใสในคาสอนและศรทธา

ตอพระผเปนเจาสงสง ถงพรอมดวยการปฏบต มคาภรอลกรอานซงถอเปนคาภรสงสดของศาสนา

อสลามเปนทรวบรวมคาตรสของพระผเปนเจาใหมสลมตองเรยนรและมความเชอมนอยางจรงใจ

มสลมทกคนจะตองยดถอศาสนาเปนสรณะและถอวาเปนหนาทของมสลมทกคนจะตองเรยนรและ

ปฏบต ตลอดจนเผยแพรศาสนาของตน เอกลกษณของมสลมทเดนชดไดแกการไมรวมพธกรรม

ของศาสนาอน ในดานการแตงกายกมลกษณะพเศษทมศาสนบญญตเอาไวอกดวย เชน สตรจะ

แตงกายยวยวนกามารมณมได หรอในดานพธกรรมทอธบายถงการทาละหมาด การถอศลอด และ

การปฏบตตวในมสยด

หนงสอ วฒนธรรมอสลาม ของ ผศ.เสาวนย จตตหมวด (2522)ไดกลาวถงความหมาย

ของศาสนาอสลาม วาหมายถง การนอบนอมตนอยางสนเชงตอพระเจาอลลอฮ (ซบหฯ) แตเพยง

องคเดยว ผทนบถอศาสนาอสลาม เรยกวา มสลม มความหมายวาผนอบนอมตนอยางสนเชงตอ

พระเจา อลลอฮ(ซบหฯ) แตเพยงองคเดยว อธบายถงองคประกอบของศาสนา 5 ประการของ

ศาสนาอสลาม คอ ศาสดา คมภรอบกรอาน มสลม มสยดและพธกรรม ตลอดจนกลาวถง

วฒนธรรมชวงชวตเรมตงแตการเกด การบรจาคซะกาต การแตงกาย การละหมาด การถอศลอด

การประกอบพธฮจญ การสมรส การตาย วนสาคญทางศาสนา อาหาร ขอหามตาง ๆ ในศาสนา

และกลาวถงปญหาวฒนธรรมตาง ๆ ทเกดขนในสงคมมสลม ซงควรไดรบการปรบปรงแกไขใหเขา

สวฒนธรรมอสลามทถกตองตามแนวทางของคมภรอลกรอานและซนนะห(แนวทาง)ของศาสนาทง

ทางดานค.คด ความประพฤตและวตถ

หนงสอ วฒนธรรมและศาสนา ของ ผศ.สวรรณ เพชรนล (2522) กลาววา ศาสนา

อสลามเหมอนกบศาสนาใหญ ๆ ของโลกทแตกออกเปนนกายยอยหลงจากศาสดาของศาสนานน

ไดสนไปแลว การ ตความบทบญญตในศาสนาตลอดจนความคดเหนในเรองการปฏบตทางศาสนา

ทาใหเกดความหลากหลายทางความคดแมนวา จะมหลกการของศาสนารวมกน ในทนจะคดเลอก

มากลาวถงบางนกายทสาคญซงมผนบถอมากในขณะนไดแก กายสหน(the Sunnis) ภาษา

อาหรบเรยกนกายนวา "อะหลสซนนะห" แตเมองไทยเรยกสนๆ วา "สหน" ซงมาจากคาวา "ซนนะห"

ซงหมายถง "จารตทนบถอกนมาแตเดม" อนไดแก จรยวตรและคาพด รวมทงคาชขาดในปญหาใด

ปญหาหนงของศาสดาซงทานรบรองนกายนจงมลกษณะแบบอนรกษนยม นกายสหนยงแยก

ออกเปนฝายยอยๆ อกตามชอของอหมามแตละฝาย คอ ซาฟอ, มาลค, ฮมบาล และฮานาฟ

สาหรบมสลมในเมองไทยสวนใหญอยในฝายสหนอมามซาฟอ

กายชอะฮ(theShia) \ภาษาอาหรบเรยกนกายนวา "ชอะตลอาล" ซงเรยกสนๆ วา "ชอะฮ"

แปลวา "พรรคอาล" กลาวคอ เปนพวกทยอมรบอาล (ซงเปนบตรเขยของศาสดามฮมมด)วาเปนคอ

สำนกหอ

สมดกลาง

8

ลฟะหตอจากศาสดาเพระาเชอวาอาลนนไดรบแตงตงมอลหมายจากศาสดาหลงจาก ไปแสวงบญ

ทมกกะฮครงสดทายอาลจงเหมาะสมทจะเปนผปฏบตตามหรอผตามของศาสดาซงตรงกบคาวา

"ชอะฮ" อาซมนนจ (Azim Nanji. 1988 : 334) ไดแปลความหมายวา "ผปฏบตตามหรอผตาม"

(followers) ซงในนกายนหมายถงอาลและผสนบสนนอาล ปจจบนผนบถอนกายชอะฮนยมสวม

หมวกสแดง ตาแหนงผปกครองระดบสงสดของศาสนา เรยกวา "อหมาม" ประเทศ ทมผนบถอ

นกายนมาก ไดแก ประเทศอหราน นอกนนอาศยในบางสวนของประเทสปากสถาน อาฟรกา

ตะวนออก อาฟกานสถาน อนเดย และอรก นกายชอะฮไดแตกออกเปนกลมยอยๆ คอ กลมอธนา

อาชารยะ (Ithna Ashariyya) หรอ อหมาม 12 (The Twelvers) กลมอสไมลส (Ismailis) กลม

โบฮรส (Bohras) และกลมโคจาส (Khojas) เปนตน

หนงสอ มสลมในประเทศไทย ของ อทย หรญโต (2522) ไดกลาวถง ศาสนาอสลาม

หรอคนทนบถอศาสนาอสลามนน นาจะมอยในดนแดนทเรยกวาประเทศไทยน ตงแตเรม

ประวตศาสตรของคนชาตไทย เพราะวาศาสนาอสลามไดเผยแพรเขามาถงอนโดนเซยและใน

แหลมมลายนน กอนทคนอกเผาหนงจะไดเคลอนมาจากยนนานใต แตอยางไรกตาม การ

เคลอนไหวของมนษยชาตตาง ๆ อาจเวยนมาประสบพบกนในดนแดนแหงใดแหงหนง

คนไทยทไมไดนบถอศาสนาอสลาม และคนไทยทไดนบถอศาสนาอสลามเหลานน ความสมพนธก

คงจะเรมขนตงแตแรกเรมทเดยว แตในสมยเรมประวตศาสตรวา ในรชกาลพระเจารามคาแหง

มหาราช ไดแผอาณาเขตไปถงแหลมมลาย เชนเมองนครศรธรรมราชในขณะนน กนบถอศาสนา

อสลาม ตลอดลงไปจนถงเมองมะละกา ซงเดยวนกยงเปนเมองมะละกาอย ตามหลกฐาน

ประวตศาสตรกนบวา เปนการเรมความสมพนธระหวางการปกครองของไทย และชนทนบถอ

ศาสนาอสลามทปรากฏเปนครงแรก และในความสมพนธเชนนนกยอมจะมความสมพนธหลาย

อยาง หลายประการ เปนตนวา ในภาคใตของประเทศไทยในระยะนน ผปกครองหวเมองตาง ๆ ก

ไดแกผนบถอศาสนาอสลามนนเอง ไมใชคนไทยทนบถอศาสนาพทธเปนผลงไปปกครองหรออะไร

เชนนน ความสมพนธทมอยอยาง ทวาเปนเมองประเทศราช ถงกาหนดปกสงเงนทองเขามายง

เมองหลวง สวนกจการอน ๆ นน กเรยกไดวามอสรภาพทจะปกครองตนเองอยางเตมท มการสง

เครองหมายของความผกพน ความจงรกภกดเขามาเปนครงคราวกนบวาพอ และนอกจากพวก

อสลามทมปรากฏอยในประเทศแลว นบตงแตกรงสโขทยมาปรากฏวามการตดตอความสมพนธ

ระหวางประเทศไทยกบประเทศอนๆ ทนบถอศาสนาอสลามหลายประเทศ

หนงสอ ชาวไทยมสลม ของ กระทรวงการตางประเทศ (2521)ไดกลาวถง นโยบายของ

รฐบาลทมในการปกครองพฒนาโดยคานงถงความเหมาะสมและใหสอดคลองกบประเพณการนบ

ถอศาสนาของราษฎรในทองถนเปนสาคญ ไมวาจะเปนดานการศาสนา ทรฐมนโยบายใหความ

เสมอภาคในการเลอกนบถอศาสนาทกศาสนาโดยเทาเทยมกน โดยเฉพาะศาสนาอสลามรฐบาล

สำนกหอ

สมดกลาง

9

ไดใหความสนบสนนคมครองชาวไทยมสลมในการนบถอศาสนาและประกอบศาสนกจตามศรทธา

จดใหมการสมมนาประจาปของคณะกรรมการอสลามประจาจงหวด สงเสรมใหชาวไทยมสลมจด

งานวนเมาลดโดยเฉพาะอยางยงวนเมาลดกลาง สงเสรมและสนบสนนใหชาวไทยมสลมเดนทาง

ไปประกอบศาสนกจ ณ เมองเมกกะ ประเทศซาอดอาระเบย ตลอดจนการกาหนดใหโรงพยาบาล

จดสถานทประกอบพธทางศาสนาและจดใหมการประกอบอาหารสาหรบคนไขมสลม หรอในดาน

การศกษาทสนบสนนสงเสรมใหชาวไทยมสลมไดเขาศกษาตอในมหาวทยาลยตาง ๆ และโรงเรยน

นายรอยตารวจเปนกรณพเศษ หรอในดานการปกครองและรกษาความสงบเรยบรอยนน

กระทรวงมหาดไทยมนโยบายสงเสรมชาวไทยมสลมใหเขามามสวนรวมในการปกครองทงระดบ

ทองถน ระดบภมภาค และระดบชาต การจดใหมคณะกรรมการกลางอสลามกลางแหงประเทศ

ไทยและคณะกรรมการอสลามประจาจงหวดเพอเปนทปรกษาของกระทรวงมหาดไทยและของ

จงหวดในดานทเกยวกบศาสนาอสลาม

งานวจย การพฒนาทางสงคมของกลมชาตพนธ : ชาวไทยมสลม ของ เสาวนย จตต

หมวดและดนย มสา กลาวถง (2544) การเปลยนแปลงของสงคมไทยมสลมใน ๓ ดานหลกคอ ๑)

ดานสงคม ๒) ดานเศรษฐกจ และ ๓) ดานการเมอง การปกครอง ในบรบทของปจจยทาง

ภมศาสตร ประวตศาสตร สงคม ศาสนา วฒนธรรม และสภาพการณหรอเหตการณในแตละ

ชวงสมย ใชกลมตวอยางจากชาวไทยมสลมใน ๕ ภมภาค คอ ภาคใต ภาคกลาง ภาคเหนอ

ภาคตะวนออก และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เนนแบบแผนการวจยเชงคณภาพ และไดเสนอวา

เฉพาะสงคมไทยมสลมในอนาคตควรจะเนนยาในเรองการปรบตวไปสการเปลยนแปลงใหมโดย

ยงคงรกษาเอกลกษณเฉพาะไว พรอมทจะทาใหเกดดลยภาพทงทางโลกและทางธรรม และควร

เขามามสวนรวมในทก ๆ ดานในการกาหนดชะตาชวตของตนเองบนพนฐานของความคด

“เอกภาพบนความหลากหลาย” ไปสสงคมพหลกษณทสนตอยางยงยน ซงจะตองเรงใช และสราง

เสรมศกยภาพทงหมดทมอยในสงคมไทยมสลมมาใชอยางมเอกภาพ นอกจากนนยงเสนอแนะ

วา ควรจะมการศกษาวจยเพมเตมพฒนาการทางสงคมในแตละดานของชาวไทยมสลมในแตละ

ภมภาคในเชงเปรยบเทยบ การศกษาบทบาทของกลมชาวไทยมสลมทมผลกระทบ และมอทธพล

ตอสงคมไทยในภาพรวม รวมทงกลมพลงตาง ๆ ขององคกรมสลม ทายสดควรศกษาเพมเตมการ

ปรบตวของชาวไทยมสลมในศตวรรษใหม จะทาใหการสรางองคความรครอบคลม และนาไปใช

ประโยชนในการสงเสรม และสรางความเขาใจอนดตอกนของชนในชาตไดอยางด

งานวจย สภาพการเปลยนแปลงพฤตกรรมทางวฒนธรรมของสงคมมสลมใน

จงหวดชายแดนภาคใต ของ หะสน หมดหมานและคณะ (2535)ไดกลาวถง สภาพการ

เปลยนแปลงพฤตกรรมทางวฒนธรรมของสงคมมสลมในจงหวดชายแดนภาคใต มจดมงหมายท

จะนาเสนอพฤตกรรมการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมในดานตาง ๆ ของสงคมมสลมในจงหวด

สำนกหอ

สมดกลาง

10

ชายแดนภาคใต พรอมทงนาเสนอสาเหตของการเปลยนแปลงและผลกระทบทมตอสงคมทง

ทางบวกและทางลบ โดยในแตละบทจะบอกถงความเกยวโยงดานเนอหา เพอใหผอานไดมองเหน

ถงพฤตกรรมการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมของสงคมมสลมในแงตาง ๆ

จากวรรณกรรมวาดวยเรองศาสนาอสลามและมสลมในประเทศไทย ทาใหเขาใจถง

เอกลกษณทางศาสนาอสลาม ขอกาหนดในดานตาง ๆ ทมสลมพงปฏบตทไดบญญตอยในพระ

คมภรอลกรอาน ซงสามารถนามาวเคราะหและเปรยบเทยบกบการปฏบตของมสลมในปจจบนวา

มการเปลยนแปลง หรอการพยายามธารงรกษารปแบบพธกรรม ความเชอเอาไวอยางไรเพอให

ศาสนายงคงดารงอยไดอยางเขมแขงและยงคงนยยะความหมายตอมสลมในสงคมปจจบน

ตลอดจนทาใหเหนถงการเปลยนแปลงของสงคมไทยมสลม รวมทงการสงเสรมจากรฐบาลในดาน

ตาง ๆ บทบาทของกลมชาวไทยมสลมทมผลกระทบ และมอทธพลตอสงคมไทยในภาพรวม

รวมทงกลมพลงตาง ๆ ขององคกรมสลมพฤตกรรมการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมของสงคม

มสลมและรปแบบการธารงอตลกษณของกลมทางศาสนาใหคงอยซงจะนามาวเคราะหตอไป

วรรณกรรมวาดวยอตลกษณและการธารงชาตพนธ ประเดนของวรรณกรรมวาดวยเรองอตลกษณและการดารงชาตพนธนนจะแสดงใหเหนถง

ความหลากหลายทางชาตพนธในสงคมไทย ตลอดจนการพยายามตอสเพอแสดงออกถงอต

ลกษณทางชาตพนธและอตลกษณรวมทางชาตพนธหรอกลมเพอแสดงถงการมตวตนและดารงอย

ในสงคมรวมกบกลมอน ๆ ทเปนกลมวฒนธรรมหลก

วทยานพนธเรอง พธเจาเซน (อาซรอ) : อตลกษณและการธารงชาตพนธของมสลม

นกายชอะหในสงคมไทย ของ ธรนนท ชวงพนจ (2551) ไดกลาวถงเรองราวของชาวไทยมสลม

นกายชอะหในสงคมไทย โดยเนนในเรองอตลกษณและการธารงอยของกลมมสลมนกายชอะหท

ดาเนนชวตอยในสงคมกรงเทพมหานคร ผาน “พธเจาเซน” ในมตทางประวตศาสตร สงคม และ

วฒนธรรมของกลมชน ซงพธเจาเซนมบทบาทในการแสดงอตลกษณทางชาตพนธของกลมชนทม

สานกรวมอนเกดจากความสมพนธทงทางดานสงคม ความเปนเครอญาต และสานกรวมในความ

เชอความศรทธาทางศาสนาอยางเดยวดน ผานความเปน “แขกเจาเซน” อกทงยงแสดงใหเหนถง

พนทและตวตนของกลมมสลมนกายชอะหในสงคมไทย รวมทงบทบาทในการแสดงอตลกษณรวม

คอความเปนมสลนกายชอะหเพอใหคงอยไดทามกลางกระแสสงคมไทยทปรบเปลยนอย

ตลอดเวลาจนถงปจจบน

วทยานพนธเ รอง การธารงชาตพนธของชมชนชาวจนคาทอลกผานพธศพ : กรณศกษาชมชนคาทอลกบานบางนกแขวก ตาบลบางนกแขวก อาเภอบางคนท จงหวดสมทรสาคร ของ รงนภา พรหมณวงศ (2544) ซงศกษาพฒนาการทางประวตศาสตร

สำนกหอ

สมดกลาง

11

กระบวนการปรบตวทางสงคมวฒนธรรมตอสภาพแวดลอมทองถน และบทบาทของครสตศาสนาท

มตอวถชวตในชมชนชาวจนคาทอลกบานบางนกแขวก จงหวดสมทรสงคราม พบวาพฒนาการ

ทางประวตศาสตรของชมชนชาวจนคาทอลกบานบางนกแขวก สะทอนใหเหนความตอเนองของ

กระบวนการเผยแพรครสตศาสนาในสงคมไทย และการผสมผสานความหลากหลายทางสงคม

และวฒนธรรมทภายใตบรบทของสงคมไทยซงนาไปสการสรางอตลกษณของชาวจนคาทอลก

หนงสอเรอง อตลกษณ ชาตพนธ และความเปนชายขอบ ของ ปนแกว เหลองอรามศร

(2546) โดยหนงสอเลมนทาหนาทในการเปดพนทในการทาทายและโตแยงใหกบกลมคนชายขอบ

ทงกลมชาตพนธมง อาขา กระฉน และกระเหรยง กลมชมชนคนเกบของเกา กลมผตดเชอเอดส

กลมหญงรกหญงและกลมนกเรยนนกศกษาทคาประเวณ ซงสะทอนใหเหนการพยายามสราง

ความเขาใจตอการดารงชวตและการใหความหมายตอตวตนของสงคมชายขอบหลาย ๆ กลมใน

สงคมไทย

งานวจยเรอง กราฟฟต: การสอสารความหมายและอตลกษณ ของ จารณ สวรรณ

รศม (2547) เปนงานวจยทศกษาเกยวกบการสอสารอตลกษณของกลมนกเรยน นกศกษาสายชาง

ในฐานะของกลมวฒนธรรมยอยกลมหนง ทถกสงคมหยบยนภาพในแงลบใหมาโดยตลอด

งานวจยชนนไดเลอกตรวจสอบ กราฟฟต ซงเปนสอทนกเรยน นกศกษาอาชวศกษาสายชางสราง

ขนมาเองเพอคนหาคาตอบการสอสารของกราฟฟตเปนกระบวนการประกอบสรางอตลกษณของ

กลมคนเหลานอยางไรแลเหตใดจงเปนเชนนน ผลการศกษาทไดจากงานวจยชนน คอ อตลกษณ

ของนกเรยน นกศกษาอาชวศกษาสายชางทพบไดในสงคมนน สวนใหญไดรบการนยามจากกลม

คนนอกและเมอนาชดคานยามดงกลาวมาเทยบกบความคดเหนของคนใน หรอตวนกเรยน

นกศกษาสายชางเองพบวาตางกนในลกษณะขวตรงขาม อยางไรกดชดนยามทคนสวนใหญคนห

มากทสด กคอนยามจากคนนอกทงนเพราะกลมคนนอกนนสามารถเขาถงสอหลก เชน สอมวลชน

นาเสนอภาพคานยามนนซา ๆ จนเกดเปนภาพแบบฉบบขนมา สาหรบกลมนกเรยน นกศกษา

อาชวศกษาสายชางนน พวกเขาขาดอานาจในการเขาถงสอหลกได พวกเขาจงพยายามสรางชอง

ทางการสอสารขนมาเอง ผานงานกราฟฟตซงเปนสอวฒนธรรมประชานยมทเหมาะสมกบกลมทไร

พลงอานาจอยางพวกเขา อตลกษณทเดกชางพยายามแสดงออกมาสสงคม ดวยสอของตวเองนน

มทงดานเหมอน และดานตางกบวฒนธรรมกระแสหลก ซงการตอส ตอรอง และยอมรบ ทวง

สลบกนไปมาน ทาใหวฒนธรรมกระแสหลกและวฒนธรรมของเดกชางสามารถดารงอยในสงคม

รวมกนได อยางไรกดการสอสารเพอตอสแยงชงอานาจในการสรางคานยามและอตลกษณกจะม

ตอไปเพอทจะพยายามรกษาสมดลระหวางวฒนธรรม 2 ขวนน

สำนกหอ

สมดกลาง

12

ขอบเขตการศกษา ขอบเขตดานเนอหา การศกษาในครงนคอการศกษาเฉพาะพนทชมชนมสลมมสยดซอลา

ฮดดน(ทาชาง) ต.คลง อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช โดยศกษาถงการสอนศาสนาใหเยาวชนชาว

มสลมในชมชนทจดเปนกระบวนการสรางอตลกษณใหกบกลมทางศาสนาของตน ตลอดจน

มมมอง ความคดของเยาวชนและคนในชมชนตอกระบวนการสรางอตลกษณผานการสอนศาสนา

ระเบยบวธวจย

ในการศกษาเรองกระบวนการสรางอตลกษณผานการศกษาศาสนา กรณศกษา มสยดซอ

ลาฮดดน(ทาชาง) ต.คลง อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช ผศกษาเลอกใชวธการศกษาเชงคณภาพโดย

ใชการศกษาจาก 2 ทางคอ

1. การศกษาเอกสาร โดยการคนควาขอมลเอกสาร ไดแก หนงสอ ปรญญานพนธ

บทความทมการจดพมพไวในหองสมด ซงเปนความรทเกยวของกบศาสนาอสลาม อนไดแก

ความเปนมาของศาสนาอสลามในประเทศไทย ความเชอ หลกปฏบต หลกศรทธา การสอนศาสนา

และประเดนเกยวกบนโยบายของรฐบาลทมตอชาวไทยมสลม เชน ดานการศกษา ดานการ

ศาสนา ดานสาธารณสข ดานการปกครองและการรกษาความสงบเรยบรอย เอกสารวาดวย

เรองอตลกษณและเอกสารประวตความเปนมาของมสยดซอลาฮดดนเพอศกษาถงความเปนมา

และพฒนาการของมสยด

2. การศกษาภาคสนาม โดยใชการสงเกตการณในการเรยนการสอนศาสนาในวนเสาร-

อาทตย กจกรรมตาง ๆ ทมสยดทงพธกรรมและกจกรรมทมสยดจดขนเพอนาขอมลมาใชประกอบ

ในการศกษา รวมทงการสมภาษณบคคลตาง ๆ ทเกยวของ ทงคณะกรรมมสยด ผดแลมสยด

รวมทงผมาประกอบพธกรรมทมสยด ระยะเวลาการศกษา ผศกษาไดกาหนดระยะเวลาในการศกษาเอาไวประมาณ 7 เดอน โดยเรมตงแตเดอน

สงหาคม พ.ศ. 2552 ถง เดอนมนาคม พ.ศ. 2553 ในการศกษาขอมลเอกสารเบองตน การเกบ

ขอมลภาคสนามและศกษาวเคราะหขอมลใหครบถวนรอบดานตามประเดนทตงไว

สำนกหอ

สมดกลาง

13

แผนการดาเนนงาน เดอนสงหาคม - เดอนกนยายน 2552 ศกษาขอมลเบองตนจากเอกสาร ทบทวน

วรรณกรรมทเกยวของ รวมทงสอบถามขอมล

เบองตนจากคณะกรรมการมสยด ผดแลมสยด

และคนในชมชนมสยด

เดอนตลาคม – เดอนธนวาคม 2552 ลงพนทศกษาภาคสนาม สมภาษณ

สงเกตการณ รวบรวมขอมลจากการศกษา

ภาคสนามเพอนาไปสการวเคราะห

เดอนมกราคม 2553 วเคราะหขอมลและสรปผลการวจย

เดอนกมภาพนธ 2553 แกไข เรยบเรยงขอมลเสรจสมบรณ

สถานทศกษา

มสยดซอลาฮดดน(ทาชาง) ต.คลง อ.เมอง จ.นครศรธรรมราช เนองจากมสยดซอลาฮดดน

เปนมสยดหนงในสองแหงแรกของจงหวดนครศรธรรมราช อกทงยงเปนหนวยสอบของสมาคมคร

สมพนธซงดแลหลกสตรการเรยนการสอนของหลกสตรการเรยนศาสนาอสลามภาคบงคบ

นยามศพทเฉพาะ โรงเรยนตาดกา เปนโรงเรยนสอนศาสนาอสลามเบองตนแกเดกทมอายระหวาง 5-12

ขวบ ในวนเสาร-อาทตย โรงเรยนตาดกาเกดขนโดยภมปญญาชาวบาน มมสยดเปนศนยกลางใน

การจด การเรยนการสอน

ปอเนาะ เปนรปแบบการศกษาดงเดมของทองถนกบการศกษาในระบบ "โรงเรยน" ท

เรยกกนตดปากวา โรงเรยนปอเนาะ ซงมการแบงชนเรยน มชดเครองแบบ มโตะเกาอนงเรยน ม

การนบชน และกาหนดระยะจบการศกษา และโรงเรยนปอเนาะยงแบงออกเปนสองประเภท คอ

สอนทงวชาสามญและศาสนา กบสอนเฉพาะวชาศาสนาเพยงอยางเดยว ปอเนาะทผานการแปรสภาพเปนโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ไดรบการพฒนามาเปนลาดบ กระทงปจจบน การบรหารและการดาเนนกจการของโรงเรยนเปนไปอยางมระบบ บคลากรไดรบการพฒนาอบรม

อาคารสถานทมนคงถาวร ในดานหลกสตร ไดนาเอาหลกสตรสามญศกษาของโรงเรยนมธยมตน และมธยมปลายมาใชอยางเตมรปแบบ

สำนกหอ

สมดกลาง

บทท 2 

ศาสนาอสลามและโรงเรยนตาดกาในประเทศไทย

สาหรบเนอหาในบทท 2 นนจะเปนเรองราวเกยวกบศาสนาอสลามทงความหมาย

โครงสรางของศาสนา ประวตความเปนมาของศาสนาอสลามในประเทศไทย แนวความคดในเรอง

การศกษาของศาสนาอสลามและโรงเรยนตาดกาซงเปนโรงเรยนสอนศาสนาภาคบงคบ(ฟรดอนย)

ในมสยด โดยกลาวถงมสยดซอลาฮดดน

ศาสนาอสลาม ความหมายของ อสลาม “อสลาม” มาจากคาวาอสละมะ ซงมาจากรากศพทวา ซะลมะ แปลวา สนต การ

นอบนอม การยอมจานนโดยสนเชง อสลามคอรปแบบการดาเนนชวตทถกกาหนดโดยผทรกนของ

มนษยมากทสดคออลเลาะห คาวา อลเลาะห แปลวา พระเจา ซงเปนคาเรยกเฉพาะทแยกออกจาก

คาในภาษาอาหรบอนๆทมความหมายวาพระเจา อสลาม เปนคาภาษาอาหรบ (ภาษาอาหรบ:

แปลวา การสวามภกด ซงหมายถงการสวามภกดอยางบรบรณแด อลเลาะห พระผเปน (اإلسالم

เจา ดวยการปฏบตตามคาบญชาของพระองค อสลาม มรากศพทมาจากคาวา อส-สลม หมายถง

สนต โดยนยวาการสวามภกดตอพระผเปนเจาจะทาใหมนษยไดพบกบสนตภาพทงในโลกนและ

โลกหนา ศาสนาอสลามเปนศาสนามนษยชาตตลอดกาล ตงแตแรกเรมของการกาเนดของมนษย

จนถงปจจบนและอนาคต

มสลม คอ คานามทใชเรยกชอผทนบถอศาสนาอสลาม ซงเปนของมนษยชาต มไดเปน

ของชาตใดโดยเฉพาะ ในปจจบนจงมทงอาหรบมสลม ไทยมสลม จนมสลม ญปนมสลม องกฤษ

มสลม ฯลฯ แตจะเปนชาตใดกตาม มสลม หมายถง ผนอบนอมยอมตนตอพระเจาอยางสนเชงเพอ

ความสนต

ศาสนาทจะเปนศาสนาทสมบรณตองมองคประกอบ 5 ประการไดแก 1) ตองมศาสดา 2)

ตองมคาสอน หรอคมภร 3) ตองมสาวก หรอผสบทอด 4) ตองมสถานท หรอศาสนสถาน 5) ตองม

พธกรรม จากองคประกอบดงกลาวนทาใหอสลามจงเปนศาสนาหนงเพราะมองคประกอบ

ครบถวน คอ

1.ศาสดาของศาสนาอสลาม

ชอศาสดามฮมมด (ศอลฯ) ซงเปนผทไดรบคาสอนจากพระเจา อลลอฮ(ซบหฯ) และถอ

ไดวาเปนศาสดาองคสดทายของศาสนาประเภทเอกเทวนยมหรอมพระเจาองคเดยว

สำนกหอ

สมดกลาง

15

2. คมภรของศาสนาอสลาม

ชอคมภรอลกรอาน ซงพระเจาอลลอฮ(ซบห) ทรงประทานใหแกทานศาสดามฮมมด(ศอล

ฯ) โดยการลงวะฮย(การดลใจ) เปนภาษาอาหรบ เพอใหใชเปนธรรมนญในการดาเนนชวตของ

มสลมทวโลก

3. สาวก

ในศาสนาอสลามถอวาทกคนเปนผสบทอดศาสนา ทกคนจงตองเปนทงผเรยนและผ

ปฏบต “อสลามไมแยกวตถกบจตใจออกจากกนโดยสนเชง อสลามไมไดมอยเพอการปฏเสธชวต

แตอสลามมอยเพอทาใหชวตครบสมบรณ”

4. ศาสนสถาน

ศาสนสถานทมสลมทวโลกไปพบปะและประกอบกจรวมกนเปนประจาทกป อยทนครมก

กะฮ และมะดนะฮ ประเทศซาอดอาระเบย ศาสนสถานทวทกมมโลกของมสลมซงเปนทประกอบ

ศาสนกจรวมกนเรยกวา “มสยด”

5. พธกรรม

เพยงจากรกนอสลาม 5 ประการ (ขอทมสลมจะตองปฏบต) สงทใหเหนเปนพธกรรมได

ชดเจน คอ การละหมาด ถอศลอดและประกอบพธฮจญ

โครงสรางของอสลาม โครงสรางสาคญของอสลามม 2 ประการ คอ หลกศรทธา (รกนอหมาน) 6 ประการและ

หลกปฏบต (รกนอสลาม) 5 ประการ

หลกศรทธา 6 ประการ

ผเปนมสลมจะตองศรทธาในหลก 6 ประการ ซงเรยกวา รกนอหมาน ไดแก

1. ศรทธาในพระผเปนเจา หมายถง ศรทธาในความมอยจรงของอลลอฮในฐานะเปนพระ

เจา แตพระองคเดยว และจะตองยอมรบในคณลกษณะของพระผเปนเจา (ภาษาอาหรบวา ซฟต

วายบสาหรบอลลอฮ) เชน พระองคทรงรทรงเหน ทรงไดยนทกสรรพสงทงในทลบและทแจง

ตลอดจนหวใจของมนษย ทรงสรางสรรพสงทงมวล ทรงเมตตากรณา ทรงความยตธรรม ฯลฯ ดง

ใจความในคมภรอลกรอาน บทท 112 โองการท 1 -4 บญญตไววา

“จงกลาวเถด (มฮมมด) วา อลลอฮทรงมอยองคเดยว ทรงเปนทพงของสรรพสงทงมวล ไมทรงมบตรและไมทรงเปนบตรของใคร และไมมแบบอยางใด ๆ เทยบกบพระองคได”

สำนกหอ

สมดกลาง

16

2. ศรทธาในบรรดามลาอกะฮ (เทวทต) มลาอกะฮ คออรปชนเหลาหนงในภมทตางกบ

มนย ภาระหนาทของอครเทพชอ “ญบรล” ประการหนงคอการนาสาสนจากอลลอฮดลใจใหพระ

ศาสดาไดทราบ เพอประกาศเทศนาตอไป มลาอกะฮมคณสมบตแตกตางไปจากมนษย เชน ไมกน

ไมดม ไมนอน ไมมเพศ ไมกระทาสงใดตามอารมณชอบ มนษยไมทราบรปรางทแทจรง คอ ไมอาจ

เหนตวตนได แตมลาอกะฮสามารถแปลงรางตาง ๆ ไดตามบญชาของพระเจ มลาอกะฮถกสรางมา

เปนจานวนมาก และมชอและหนาทตาง ๆ กน เชน ญบรออล เปนผนาโองการจากพระผเปนเจามา

ถายทอดใหแกทานศาสดา หรอรกบ-อตด ทาหนาทบนทกความดความชวของมนษย ผทจะเปน

มสลมไดสมบรณ จะตองศรทธาวามลาอกะฮมจรงซงทจรงแลว การศรทธาในขอนเปนผลดแกผม

ความศรทธาเอง ทจะทาใหเขาทาแตความด ละเวนความชว เพราะแตละคนมมลาอกะฮคอย

บนทกความชวอยตลอดเวลา

3. ศรทธาในบรรดาคมภร การศรทธาตอคมภร หมายถง มสลมทกคนตองยอมรบวาคมภร

ดงเดมแหงคาสอนของศาสนาตาง ๆ นนเปนคมภรของอลเลาะหทมอบใหแกมนษยชาตโดยผาน

ทางทานศาสดา มสลมตองเชอตนฉบบเดมของคมภรทงหลายจะเปนคมภรใด ๆ กตามในเมอ

ทราบวาคมภรนนเปนคมภรทพระเจาประทานมา ไมใชคมภรทเกดขนมาจากมนสมองของมนษย,

มสลมถอวาคมภรทสมบรณทสดและเปนคมภรสดทายนนคออลกรอาน เพราะอลกรอานไดรบการ

บนทกระหวางททานศาสดายงมชวตอย อลกรอานเปนคมภรทมาจากพระเจาผานเทวทตส

ศาสดามฮาหมดดวยการดลใจ, มสลมถอวา อลกรอานเปนคมภรทแนะแนวทางหรอเปนเครองช

ทางสาหรบมนษยในการดาเนนชวต เปนธรรมนญของชวต อลกรอานเปนคมภรหรอเปนธรรมนญ

สาหรบมนษยทก ๆ คน ไมไดชเฉพาะเจาะจงไปวาเปนคมภรสาหรบมสลม มนษยทกคนมสทธทจะ

นาเอาเนอหาสาระและความรจากอลกรอานไปใชเปนประโยชนได คมภรอลกรอานนเปนคมภรท

รวบรวมคาตรสของพระผเปนเจาทไดประทานแกศาสดามฮมหมดทละเลกละนอยตามเหตการณ

ในสมยนน ๆ จนครบถวนในระยะเวลา 22 ป กบ 3 เดอน รวมทงสน 6,666 วรรค 114 บท แบงเปน

30 ภาค ขอความและสานวนโวหารของพระคมภรเปนภาษาทสงสด ซงกวอาหรบชนสงไมสามารถ

ทจะประพนธเทยบเทยมได ในจานวน 114 บทนน แตละบทบรรจดวยเรองราวทแตกตางกน เชน

ประวตศาสตร ศลธรรม สงคม จรยธรรม การเมอง เศรษฐกจ กฎหมาย การครองเรอน เปนตน

ขอความในคมภรนรวบรวมไวดวยขอความของคมภรตาง ๆ ทพระผเปนเจาเคยประทานแกศาสดา

องคกอน ๆ ในอลกรอานซงเปนคาสอนของศาสนานนมทงภาคทฤษฎและปฏบต พอจะสรปคา

สอนได 2 ประการ คอ 1) สอนถงความสมพนธระหวางมนษยกบพระเจา และ 2)สอนถง

ความสมพนธระหวางมนษยดวยกน โดยมสลมทกคนจะตองเรยนรและมความเชอมนอยางจรงใจ

ในภาคทฤษฎทวางไว และพรอมกนนนกตองเรมปฏบตอยางนอยทสดเมออายบรรลนตภาวะ

สำนกหอ

สมดกลาง

17

4. ศรทธาในบรรดาศาสนฑต หลกศรทธาทสาคญอกขอหนงกคอ ศรทธาตอศาสดาทง

ปวงทพระเจาทรงสถาปนาขน สาหรบชนทกชาตในวาระตาง ๆ กนในประวตศาสตรมนษยชาต

เพอตกเตอนสงสอนมนษยใหเปนคนด ศาสดาองคแรกไดแกศาสดาอาดม – ปฐมบรษแหงโลก

ศาสดาองคสดทาย ไดแก ศาสดามฮาหมด ศาสดาทกลาวนามในคมภรอลกรอานนน สวนมาก

ไมไดแจงใหทราบแตเปนทรและทราบกนวาทกยคทกสมยนนจะตองมศาสดามาทาการเทศนาหรอ

ฟนฟสงคมใหดขน ศาสดาตาง ๆ ทมากอนศาสดามฮาหมดทไดกลาวไวในคมภรพอจะสรปไดดงน

คอ อาดม (Adam), นห (โนอา Noah), อบรอฮม (อบราฮม Abraham), อสฮาก (ยสฮก Isaac), ม

ซา (โมเซส Moses), ดาวด (เดวด David), สลยมาน (โซโลมอน Solomon), ยะหยา (โยฮน Johun

the Baptist), อซา (เยซ Jesus)

ระหวางป ค.ศ. 570 เปนระยะเวลาทบรเวณคาบสมทรอารเบยมความเปนอยอยางปา

เถอนมาก เชน มการปลนสะดม การฉดผหญงไปทาอนาจาร ยกพวกฆากนเปนหม ๆ ชนดฆาลาง

โคตร มการถอโชคลาง ไหวภตผปศาจ ในสงคมทระสาระสายเชนนแหละ ศาสดามฮาหมดไดอบต

ขน ทานไดใชเวลาในการเทศนา 22 ป กบ 3 เดอน สงคมของชาวอาหรบกเปลยนแปลงไปเปนชน

ชาตทมคณธรรมสง เปนชาตทมจตใจออนนอมและทาใหสงคมอาหรบสงบรงเรองทสดในยดนน

มสลมทกคนจะตองใหเกยรตยกยองบรรดาศาสดาตาง ๆ นนโดยเทาเทยมกนหมด ไมยก

ยองหรอถอวาศาสดาหนงดกวาอกศาสดาหนง ไมตงขอแตกตางระหวางศาสดาทงหลาย ไมเลอก

ถอศาสดาหนงศาสดาใดโดยเฉพาะ ใหยกยองศาสดาทก ๆ ทานโดยเทาเทยมกน

5. ศรทธาในวนพพากษา มสลมตองศรทธาวา โลกน(โลกดนยา) เปนโลกแหงการทดลอง

เปนโลกทไมจรง จะตองมวนแตกสลายซงวนนนเรยกวา วนกยะมะห หรอ วนแหงการพพากษา

เปนวนททกชวตจะบงเกดขนมาอกครงหนง เพอถกชาระการงานทเขาไดประกอบไวในโลกน ดง

พระเจาทรงบญญตในคมภรอลกรอานวา

“และชวตแหงโลกนมใชอนใด เวนแตเปนการละเลนและการบนเทง และแทจรงสถานในปรโลกนนแนนอน คอชวต ถาพวกเขาไดร

(ความจรงขอน) (29:64)

มสลมยอมรบวาวนอวสานของโลกนนมจรง วนอวสานของโลกนนหมายถงวาโลกทอาศยอยนจะม

วนหนงซงจะตองพบกบจดจบ เพราะโลกนนเปนวตถ วตถยอมสลาย เมอโลกถงจดจบแลวมนษย

ทกคนไปอยในสภาพใหม ลกษณะของภพใหมจะมสภาพอยางใดนนไมมใครทราบได มสลมทกคน

มความเชอวาดวงวญญาณของมนษยทกผทกนามเปนอมตะ เมอคนใดคนหนงถงแกกรรมลงนน

เปนเพยงเรองของทางสรระเทานน แตดวงวญญาณของเขายงคงอยและจะรอคอยวนตดสนครง

สำนกหอ

สมดกลาง

18

สดทายในโลกอนาคต บคคลใดทไดประพฤตดปฏบตดเวนของหามตามขอบญญตของพระ

คมภรอลกรอานกจะไดรบสวงสวรรค คอ สคตเปนการตอบแทน บคคลใดประพฤตชว กจะไดรบ

ผลตอบแทนตามผลทไดปฏบตไว การตอบแทนในภพหนานนกเพอกระตนใหประจกษวา การ

กระทาดกระทาชวของมนษยจะถเปดเผยอยางชดแจงในวนภพหนาอยางแนนอน

“วนนน ๆ ทกชวตจะถกตอบแทนตามสงทเขาไดประกอบกรรมไว ไมมการขมแหงรงแกหรอการกลนแกลงใด ๆ ในวนนน แทจรง พระองคจะสอบสวนอยางเปนธรรมทสด” (17:40)

6. ศรทธาในกฎกาหนดสภาวะการณ มสลมยอมรบวากฎทงหลายในธรรมชาตนนมา

จากอลเลาะห กฎของธรรมชาตนนคอกฎทพระเจากาหนดนนเอง จะกาหนดอยางไรนนพนญาณ

วสยของมนษย กฎสภาวะหรอลขตน ไมวาจะเกยวของกบมนษยในดานไหนกตามถอวาเปนลขต

ตอเนองจากพระเจาคลาย ๆ กบโชควาสนา ยากดมจน ความตาย ความเปนมนษย ลวนแต

เกยวของทงสน จะเหนไดวาแมในบางครงมนษยจะเพยรพยายามทมเทกาลงกาย ปญญา

พากเพยร เพอใหไดมาซงความรารวย แตกไมสามารถจะรกษาความเปนมหาเศรษฐไวไดจนตลอด

ชวต ในวถชวตของมนษยทก ๆ คน ตองประสบกบความผดหวงนบครงไมถวน ไมมมนษยคนใดท

สามารถหลบหนใหพนจากความผดหวงได มนษยไมสามารถทราบวาเมอไร ทไหนทเขาจะตาย ผ

ทรงอานาจทกคนตางมงมาตปรารถนาทจะครองความยงใหญไวตลอดกาล ไดพากเพยรพยายาม

ทมเททกวถทางทจะธารงอานาจของตนไวใหมนคง แตแลวในทสดกตองสนบญวาสนาไปตาม ๆ

กน

สงเหลานเปนความปรารถนาเปนลขตทพระเจาทรงกาหนดไว และมนษยไมสามารถรได

การศรทธาสงทพระเจาลขตไวจะทาใหมสลมพากนมอบความไววางใจตออลเลาะห ยอมตนตอ

พระองคและพงพาพระองคเพอขอใหทรงประทานผลสาเรจใหผขอกระทาทกอยาง แตขอนมได

หมายความวาจะงอมองอเทาไมทาอะไรเลย คอยแตจะขอใหพระองคชวยฝายเดยวโดยไมใชความ

พยายามแตอยางใด ดงเชนทบางคนเขาใจผดกน เพราะทาทเชนนเรยกวาอาศยพระองคมใชมอบ

ความไววางใจตอพระองค การไววางใจตออลเลาะหมไดขดกบการใชความมานะอตสาหะเพอ

บรรลผลสาเรจ พระองคทรงมบญชาใหหาเลยงชพอยางสดความสามารถ ดวยหยาดเหงอและ

นาพกนาแรงของตนเอง ควรมมานะอตสาหะในการแสวงหาปจจยจากพระองค

การตดสนใจทตงอยบนรากฐานของการไตรตรอง ความเขาใจ กศลเจตนา และความ

ไววางใจตออลเลาะห ยอมจะนามาซงผลดอยางแนนอน อลกรอานกลาววา

สำนกหอ

สมดกลาง

19

“เมอเจาตกลงปลงใจในสงใดแลวกพงไวใจตอพระเจาเถด” การไววางใจตอพระเจาดวยความบรสทธใจเปนแรงบนดาลใจใหฝาฟนความยากลาบากอยาง

ไดผล เพราะเปนการเรยกรองใหตดสนใจและดาเนนตามแนวทางทถกตองเพอบรรลสเปาหมาย

ในขณะเดยวกนกเปนการสรางสมพนธภาพกบองคผสราง ซงจะนามาซงความสงบสขและความ

อบอนใจ จะทาใหพรอมทจะรบทกสงทกอยางทเกดขน โดยปราศจากความวตกกงวลหรอผดหวง

แตอยางใดทงทง เพราะไมวายามสขหรอยามทกขพระองคเทานนเปนผควรแกการถวายความสดด

โดยแท

หลกปฏบต 5 ประการ

1. การปฏญาณตน วาไมมพระเจาอนใด นอกจากอลลอฮ และแทจรงแลวมฮมมดคอศา

สนฑตของพระองค หวใจของการเปนมสลม คอ การกลาวคาปฏญาณวา

“อชฮะดอนลาอลาฮะอลลลลอฮ วะอชฮะดอนนะมฮมมะดรเราะหซรลลอฮ” “ขาพเจาขอปฏญาณวา ไมมพระเจา (อนใด)นอกจากอลลอฮ และแทจรง มฮมมด เปนศาสนฑต (รอซล) ของอลลอฮ” ผลทไดรบจากคาประกาศน จะทาใหมสลมทกคนสารวมตนในดานความประพฤตทงในท

ลบและทแจงวาไมมการกระทาหรอเจตนาใด ๆ ทบคคลจะซอนเรนอาพรางใหพนจากอลลอฮได

เปนอนขาด

2. การปฏบตละหมาดวนละ 5 เวลา มสลมมหนาทบาเพญนมสการตออลลอฮ วนละ 5

วาระ (การบาเพญนมสการตามอลกรอาน เรยกวา “ศะลาต” มสลมไทยใชเรยกกนมาตงแตสมย

กรงศรอยธยาวา “ละหมาด” ซง เปนเสยงเพยนมาจากคาอหรานวา “นมาซ” การละหมาด คอ การ

แสดงความเคารพตอพระเจาทงรางกายและจตใจ ซงจะนาพามสลมใหมความสขทางจตใจทงใน

โลกน และจะเปนกญแจสาคญสาหรบสรวงสวรรคในโลกหนา พระเจาทรงบญญตไวในอลกรอาน

เชน

“จงดารงละหมาด แนแทการละหมาดนนยบยงผปฏบตจากความชว

และความไมดงามตาง ๆ” (29:14)

สำนกหอ

สมดกลาง

20

โดยปฏบตกนวนละ 5 เวลา คอ 1) เวลายารง เรยกวาละหมาดซบห 2) เวลากลางวน

เรยกวาละหมาดดรอ 3) เวลาบาย เรยกวาละหมาดอะซร 4) เวลาพลบคา เรยกวาละมกรบ และ5)

เวลากลางคน เรยกวาละหมาดอซา

3. การถอศลอด การถอศลอดของอสลามมใชเปนการบาเพญเยยงมงสวรตหรอการอด

อาหารภายหลงเทยงวน ทก ๆ ปในเดอนท 9 ทางจนทรคตของอสลามเรยกวา เดอนรอมาดอน

มสลมทกคนจบาเพญการถอศลอดนเรมจากวนท 1 หรอ 2 ของเดอนรอมาดอน ไมมกาหนดท

แนนอนเพราะมสลมถอเอาการขนตนของเดอนใหมทางจนทรคต โดยการมองเหนดวงจนทรดวย

ตาเปลาเปนหลก เมอเหนดวงจนทรเสยวใหมทางทศตะวนตกกถอวาเรมเดอนใหม เมอเรมเดอน 9

คอเดอนรอมาดอน มสลมกจะบาเพญการถอศลอดโดยพรอมเพรยงกนทวโลก

การถอศลอด คอ การละเวนจากการกน-การดม การถอศลอดเปนการปองกนตนเองใหพน

จากความชว การถอศลอดเปนการทดลองและการฝกหดรางกายของเรา เมอยามหวโหยกจะไดนก

ถงสภาพของคนหวโหยเปนการขดเกลาจตใจใหผองแผวและใหเกดมคณธรรม การถอศลอดเปน

การเปดโอกาสใหผกระทาชวมโอกาสทจะฝกฝนและปรบปรงตนเอง การถอศลอดนกาหนดเฉพาะ

ผทรางกายมความสามารถทาไดเทานน การถอศลอดเปนการสรางภราดรภาและสอนใหผปฏบต

เปนผรกสงบ มขนตธรรม มความเมตตากรณา มความเหนอกเหนใจผอนในความยากลาบาก

ทงหลาย มนคงในศลธรรมซงเปนสงประเสรฐทจะชวยกนพฒนาจตใจมนษยใหสงสง

การถอศลอดบางทกดเหมอนวาเปนวธการทางศาสนาทคอนขางยากลาบาก แตความจรง

แลวความยากลาบากนหาเปนการบนทอดชวตหรอสงเกนวสยอยางไรไม หากเปนการลดทอน

ความสข ความฟงซาน อนเกดขนเพราะจตใจของมนษยเอาแตใฝหาความฟมเฟอยอยางไมหยด

หยอน

ขอผอนผนในการถอศลอด

1. ผทเจบไขไดปวย

2. ผทอยในระหวางการเดนทาง

แตเมอเหตการณเหลานสนสดลงแลวและเมอกลบจากเดนทางแลว เขาจะตองถอศลอด

ใชตามจานวนวนทขาดไปโดยจะถอใชเมอไหรกไดในรอบปนน การปวยในทนหมายถงตองเปน

เรองทแพทยกาหนดหรอผปวยพจารณาตวเองวามความสามารถหรอไม สาหรบการเดนทางนนม

กาหนดระยะทางทศาสดาอนญาต การเดนทางปลอดภยและมสถานทพกโดยตลอดนนไมมความ

จาเปนในการทจะตองละศลอดแตอยางใจ

3. หญงมประจาเดอน กรณทหญงมประจาเดอนในระหวางเดอนรอมาดอนกไมตองถอศล

อดในวนนน ๆ แตตองถอใชตามจานวนทขาดหลงจากรอมาดอนนนไดผานพนไป

ขอยกเวนในการถอศลอด

สำนกหอ

สมดกลาง

21

1. คนชราภาพ ความชรานนขนอยกบบคคลทมสภาพรางกายแขงแรงหรอไมโดยทตวเอง

หรอบคคลนนสามารถทจะตดสนได ความชราภาพในลกษณะทมอายมากแตยงแขงแรงและ

คลองแคลวนนไมถอเปนขอยกเวนแตประการใด

2. ผปวยเรอรงทแพทยวนจฉยวาไมหาย

3. บคคลททางานหนก (ผใชแรงงาน) ขอนขนอยกบความศรทธาของผทางานเอง

บคคลทง 4 ประเภทนไมตองถอศลแตอยางใดแตจะตองชดใชดวยการบรจาคอาหารเปน

ทานแกคนจน 1 วนตอ 1 คน ดวยอาหารทมคณภาพตามทตนบรโภคตามจานวนวนทขาดไปหรอ

ถาจะจายเปนเงนคาอาหารแทนวนตอวนโดยบรจาคใหตางบคคลกไดเมอมความสามารถทจะ

บรจาคได

4. บรจาคซะกาต การบรจาคทานตามศาสนบญญต เรยกวา ซะกาต (Zakat) เปนหนาท

ของมสลมทกคนจะพงปฏบต การกระทาเชนนเปนการทาใหผมฐานะดตระหนกถงหนาทของตนท

จะตองชวยเหลอผอน เปนการแผกระจายความมงคงของตนออกไปสกลมชมชน ชวยขจดความ

เหลอมลาตาสงระหวางคนมกบคนจนใหหมดสนไป เปนการลดทอนชองวางของสงคม คาวา

Zakat นนมความหมายวาการทาใหบรสทธหรอการทาใหหมดสนมลน มสลมทกคนจะตองทาการ

สารวจทรพยสนหมนเวยนของตนในทกรอบปและจะตองจายเปนศาสนพลอตรารอยละ 2.5 การ

บรจาคซะกาตนนมไดหมายถงเพยงทรพยสนทใชเปนธนบตรหมนเวยนเทานนแตยงรวมไปถงสง

เพาะปลก สนคา ผลไม ปศสตว ทมอยในครอบครองเมอครบ 1 ป เงนจานวนนจะนาออกมา

แจกจายแกบคคลซงกาหนดไวในคมภรอลกรอานมอย 8 ปรเภท คอ 1) คนอนาถา เดกกาพรา 2) ผ

ขดสนชวขณะ 3) เจาหนาทของคลงศาสนสมบต 4) ผยอมรบนบถอศาสนาอสลามทถกญาตตด

ขาดทพง 5) ทาสทขาดเงนไถตวเอง 6) ผมหนสนลนพนตว 7) ผปรพกอบการสาธารณประโยชน 8)

ผรอนแรมทขาดคาเดนทางกลบสภมสาเนาเดมของตน

การบรจาคตามศาสนบญญตทเรยกวา Zakat นน ผดกบการบรจาคทานโดยทวไป

กลาวคอ การบรจาคซะกาตเปนเรองทศาสนาบงคบและมตวบทอางองไวในคมภรอลกรอาน สวน

การบรจาคทวไปนนไมมขอกาหนดแตอยางใดแลวแตศรทธาและทาไดทกโอกาส

5. เดนทางไปประกอบพธฮจญ บญญตนสาหรบมสลมทมความสามารถจะเดนทางไป

ประกอบพธฮจย ณ นครมกกะฮ ประเทศซาอดอาราเบยได และผทจะไปประกอบพธฮจยไดนน

ตองเปนผทมความสามารถ ผสามารถในทนหมายถงผทมทรพยพอทจะเดนทางไปและกลบม

พอทจะเลยงครอบครวทอยขางหลง มความปลอดภยในการเดนทาง มรางกายทแขงแรง พธฮจย

จะตองประกอบขนทนครมกกะฮ ประเทศซาอดอาราเบยแหงเดยว จะจาลองสถานทนมาไว ณ ท

ใดเพอประกอบศาสนกจไมได ความสามารถนนไมเปนการบงคบทจะถอปฏบต เพยงแตใหมใจยด

มนในหลกธรรมเทานนกเพยงพอแลว

สำนกหอ

สมดกลาง

22

ลกษณะการแตงกายของผบาเพญฮจยนนตองมระเบยบแบบแผนอยางเดยวกน สาหรบ

ชายกหอหมรางกายดวยผาขาว 2 ผน ในลกษณะทนงผน (ลกษณะคลายการครองจวรของภกษใน

พทธศาสนา) สวนหญงนนกกาหนดใหแตงกายดวยเสอผาธรรมดาปกปดรางกายใหมดชดดงทได

เคยใชประจาวน

จะเหนไดวาการทาพธฮจยนตองเสยสละทรพยสนและความสขตาง ๆ การประกอบพธ

ฮจยเปนเครองสรางความเปนภราดรภาพ เปนการสรางสมานฉนทระหวางมสลมทวทกมมโลก

ทมารวมกน มาอยในสถานทเดยวกน กนอยหลบนอนในทะเลทรายจนกวาจะเสรจพธ นบไดวาพธ

ฮจยนกอใหเกดความสานกตวรจกความลาบาก และมความเหนอกเหนใจผอนมากขน มความ

อดทนในสภาพการตาง ๆ นกายของศาสนาอสลาม ศาสนาอสลามในประเทศไทย มอย 2 นกาย คอ นกายซนนและนกายชอะห

1) นกายซนน (Sunni) นกายนรจกกนทวไปในโลกมสลมและชนมสลมกลมใหญนนเชอถอ

และปฏบตตามนกายน คาวาซนนนนมาจากภาษาอาหรบทวาซนนะฮ แปลวา จารตหรอการ

ปฏบตตามศาสดา ไมวาจะเปนคาพดหรอการกระทา แปลอนยหนงกคอพวกทเครงครดในแนวทาง

โดยยดหลกของคมภรอลกรอานเปนเครองยดเหนยวและถอวาวจนของทานศาสดาเทานนเปนทาง

นา นอกจากนนยงยดถอผทใกลชดกบศาสดาเปนเสมอนผเชอถอในการทจะคดและเอาวจนะของ

ทานมาเผยแพรดวย พวกซนนหรอพวกซนนะฮนนใหความสาคญแกบรรดาคอลฟะฮทง 4 ทสบต

จากศาสดาเทานน สวนคอลฟะฮหลกจากนนมไดยดถอวามความสาคญแตอยางใด แนวยดถอ

ของนกายนสวนใหญแลวจะปฏบตตามอหมามทง 4 หรอเรยกกนวา มซฮบทง 4 คอ อหมามฮานา

พ อหมามมาลก อหมามชาฟอ และอหมามฮมบล หลกการตาง ๆ ทเชอถอตามแนวของอหมามทง

4 นเปนหลกการทสอดคลองกบการกระทาของศาสดาเปนสวนใหญ มสลมสวนใหญในเอเชย เชน

อนโดนเชย มาเลเซย ไทย นบถอนกายนทงสน

2) นกายชอะห (Sheite) นกายนถอวาเปนกลมมสลมกลมแรกทกอตวขนมาในโลกของ

อสลาม สาเหตของนกายนเกดจากกกความคดทางการเมองเปนหลก สบเนองมาจากการเลอกคอ

ลฟะฮนนเอง กลาวคอ เมอทานศาสดาไดสนชวตไปแลว กเกดปญหาเรองตวบคคลทจะมาสบ

เจตนารมณของศาสดาเพราะไมไดกาหนดไว ประชาชนกลมหนงซงรกภกดตอศาสดาจงพยายาม

ทจะใหอาลซงเปนญาตสนทของศาสดาเปนคอลฟะฮใหได เพราะเหนวาอาลเปนผเหมาะสมเปน

ญาต เปนบตรเขยทานศาสดา เปนสาวกผประเสรฐและมความรดทสด เปนเสมอนตวแทน เปนแม

ทพ เปนผจดการดแลครอบครวของทานศาสดาเมอทานไมอย ดวยเหตผลดงกลาวมสลมกลมนจง

เหนวาผทเหมาะสมจะเปนคอลฟะฮไดนนควรจะเปนอาลนนเอง แตกลมทยกยองทานอาลนนเปน

ชนกลมนอย สวนประชาชนกลมใหญเหนวาผทเหมาะสมกวาและอาวโสกวาอาลนนคออาบบกร

สำนกหอ

สมดกลาง

23

ความจรงแลวเรองเลอกคอลฟะฮนขนอยกบมหาชนเทานน จนเมออสมานคอลฟะหองคท 3

สนชวตลงดวยการถกลอบสงหาร พวกทสนบสนนคอลฟะหอสมานจงกลาวหาวาอาลมสวนในการ

รวมสงหาร ความไมพอใจในตวอาลทาใหพวกดงกลาวนแขงขอและตงราชวงศใหมขน ประกาศตว

เปนคอลฟะหไมขนตออาลราชวงศนรกนในประวตศาสตรวาราชวงศมอาวยะห ตอมาเมอชวตของ

ทานอาลตองจบลงดวยการทถกฝายศรตรลอบสงหาร ยงทาใหกลมผรกอาลแคนยงขน หลงจาก

การสนชวตของอาลแลวบตรชายของทานคอฮาซน ไดขนครองราชยตอมาและเมอฮาซนสยชวต ฮ

เซนนองชายของฮาซนไดเปนประมขคนตอมา สวนทางซเรยนนพยายามทจะใหฮเซนยอมรบการ

เปนคอลฟะฮของมอาวยะหแตไมสาเรจ ฮเซนปฏเสธทจะยอมรบการเปนคอลฟะฮดงกลาว

ขณะนนพวกพวกมอาวยะหเรมแขงแกรงขนทาการปราบปรามอาณาจกรใกลเคยงจนหมดสนแต

ไมกลาเขาปราบปรามฮเซนซงเปนประมขของชาวมสลมในมาดนะฮขณะนน เนองจากกลวการ

ตาหนของมสลมดวยกน เพราะฮเซนเปนบตรของอาล เปนหลานของทานศาสดา มอาวยะหจง

ออกอบายเพอเชญฮเซนไปตกลงทซเรยเพอทจะขนดความหมองใจในการประกาศตนเปนคอ

ลฟะหของมสลมครงน ฮเซนกลารบคาเชญนนระหวางทฮเซนเดนทพมานนทหารของมอาวยะห

พยายามทจะเขาจบกม แตฮเซนไมยอม การตอสจงเกดขน กองทพของฮเซนมจานวนเพยงนอยนด

จงถกกองทพของพวกมอาวยะหทาลายลางจนหมดสน

การกระทาอยางอกอาจและไมเกรงใจตอชนมสลมซงรกในตวอาลและบตรชาขของทาน

ทาใหพวกเขาเหลานนโกรธมากถงกบกลาวาพวกททารายฮเซนไมใชมสลมแตเปนพวกททรยศตอ

ศาสนาและในทสดพวกนไดแยกตวออกมาตางหากจากมสลมอน ๆ เรยกตวเองวา ชอะห ฮเซนถก

ฆาตายเมอวนท 19 เดอน 1 ของฮจเราห อสลามเรยกวาเดอนมฮรรอม แปลวาเดอนศกดสทธ

ตาบลทฮเซนถกฆาตายเรยกวากรบาละฮ ซงเปนตาบลหนงอยในประเทศซเรย หรอประเทศชาม

ขณะนน บางทานกลาววาอยในประเทศอรก จะเหนไดวาพวกมสลมกลมชอะหนาเอาวนทฮเซนถก

ฆาตายมาทาเปนพธกรรมอนใหญโต เมอถงกาหนดครบรอบ 1 การทาพธดงกลาวนเปนการ

กระทาเพอราลกถงความทกข แสดงความเศราโศก แชงดาศตรดวยความแคน ซงเปนประเพณท

สบตอเนองกนมา เมองไทยเราเรยกพวกนวา พวกเจาเซนหรอนกายเจาเซนอนหมายถงฮเซนหลาน

ของทานศาสดานนเอง พวกชอะหนจะพบมากในประเทศอหราน อรค ในอนเดยบางสวน สวนใน

ประเทศไทยนนมนอยมาก

เราอาจแบงชอะหออกไดอยางกวาง ๆ เปน 4 สาขาดงน คอ 1. คอวารจ 2. สบสองอหมาม

3. อสมาอลยะฮ 4. ซยดยะฮ แตกลมทนาจะกลาวในทนคอ กลม 12 อหมาม ซงถอวาเปนกลม

สาคญและเปนกลมใหญทชอะฮเลอกเปนทางนา อหมามทสบตออยางถกตองตามความเชอถอ

ของกลมมดงน

1. อาล 2. ฮาซน

สำนกหอ

สมดกลาง

24

3. ฮเซน 4. อาล ซยนลอาบดน

5. มฮาหมด อลบากร 6. ยะฟร อลซอดก

7. มซา อล กอซม 8. อาล อลรดอ

9. มฮมหมด อลญะวาด 10. อาล อลฮาด

11. อาซน อล-อสการ 12. มฮาหมด อลมะฮด

สาหรบอหมามองคสดทายนนพวกชอะหเชอวายงมชวตอย ตางเชอกนวาอหมามไดหาย

ตวไป

อยางลกลบ ขณะทหายตวไปนนอลมะฮดยงเดกอย บางกวาหายไปตอนอาย 4 ขวบ บางกวาง

หายไปเมออายได 8 ขวบ และอหมามผนถอกนวาจะเปนผทมาปราบยคเขญของโลก และจะมา

ปรากฏตวในวนสดทายของโลก

ความจาเปนในการเรยนรศาสนาอสลาม มสลมทกคนตองศกษา อสลามเปนศาสนาทสงเสรมและกระตนเตอนใหมสลมศกษาหาความรตลอดเวลา ซง

การศกษานหาไดจากดใหศกษาเฉพาะแตเรองของอสลามเทานน หากแตใหศกษาวชาการทงทาง

โลกและทางธรรมควบคกนไป ทงนเหนไดจากการทอสลามไมมสถาบนนกบวช ทกคนตองทางาน

เพอปากทอง ตองศกษาวทยาการรอบ ๆ ตว พรอมกนกบททกคนตองศกษาและปฏบตธรรมอยาง

เทาเทยมกนทงชายและหญง

จากคมภรอลกรอาน พระเจาทรงพระทานโองการเกยวกบการศกษาไวหลายตอน อาทบท

แรกทพระองคประทานแตทานศาสดามฮมมด (ศอลฯ) ใจความวา

“จงอานเถด ในนามแหงพระเจาผทรงบงเกดสรรพสงทงมวล ผทรงสรางมนษยจากกอนเลอด จงอานเถด พระเจาของเจาผทรงมหากรณาธคณ ผซงสอนดวยปากกา (ใหมนษยรจกเขยน) ผซงสอนมนษยในสงทเขาไมร” (96 : 1 - 5) “และจงกลาวเถด โอพระผอภบาลของฉน ไดทรง โปรดเพมพนความรแกฉน” (20 : 114 )

สำนกหอ

สมดกลาง

25

จากบทบญญตจากคมภรอลกรอาน ดงกลาวแลวนแสดงใหเหนวา พระผเปนเจาทรง

วางรากฐานอสลามดวยการใหมสลมเปนผศกษาหาความรอยตลอดเวลา ทงดานการอาน การ

เขยนและการคนควา

นอกจากนน ทานศาสดามฮมมด (ศอลฯ) ไดมโอวาทหลายตอนเกยวกบการศกษา อาท

“การแสวงหาความร เปนหนาทจาเปนแกมสลมทงชายและหญง” “จงศกษาตงแตอ(เปล) จนถงหลมฝงศพ” “จงไปแสวงหาความร แมแตจะตองไปไกลถงเมองจน” “ผใจไปเพอแสวงหาความร หมายถงเขาไปในทางของพระผเปนเจา จนกระทงกลบ” “ขอใหพวกทอยทน จงเผยแผความรไปยงผทมไดอยทน” “ผทมความร คอทายาทของบรรดาศาสดาทงหลายและศาสดาทงหลายไดทงความรเอาไวใหเปนมรดก ผใดกตามไดรบมรดกชนน ผนนจะไดรบมรดกทเปนลาภอนยงใหญ” “พวกเขามไดพจารณาตวพวกเขาเองดอกหรอ” (31 : 8)

ศาสนาอสลามมเอกลกษณทเหนไดชดเจนอยางหนงนอกจากการแตงกายแลว กคอ เปน

ศาสนาแหงการปฏบตศาสนกจและพธกรรมตาง ๆ ทกาหนดมาในคมภรอลกรอาน ซงถอเปนสงท

เปลยนแปลงหรอผดเพยนไปจากทเคยเปนมาในอดตนนไมได ในตวเนอหาของคมภรนนนจะใช

ภาษาอาหรบเปนแมแบบ การอานออกเสยงทถกตองและทวงทานองทไพเราะจงไมใชเรองงายนก

สาหรบอสลามกชนโดยทวไปทจะเรยนรไดดวยตนเอง ดงนนการถายทอดเนอหาสาระของคมภร

ตลอดจนการประกอบศาสนกจทถกตองนนจาเปนอยางยงทจะตองใหผทมความรความชานาญใน

ดานนน ๆ เปนผถายทอดใหกบมสลมรนตอ ๆ ไปไดปฏบตอยางถกตองไมผดแผกไปจากในสมยท

ทานศาสดายงมชวตอย

นอกจากนปจจยทสาคญของความจาเปนในการถายทอดหลกธรรมคาสอนของศาสนา ก

คอ การทศาสนาอสลามนนไมมสถาบนนกบวชทจะแยกศกษาหาความรหรอมขอปฏบตทมากกวา

อสลามกชนอน ๆ แตอสลามถอวามสลมทกคน คอ “ผสบทอดศาสนา” ดงนนมสลมทกคนจงม

หนาทเปนทงผปฏบต อบรมสงสอน เผยแพรและสบทอดซงศาสนาอสลาม เมอมสลมทกคนทงชาย

และหญงตางกตองทาหนาทตาง ๆ ดงกลาว จงถอเปนหนาทของทกคนทจะตองเปนผศกษาหา

ความรอยตลอดเวลา ดงคากลาวทวา “การศกษาหาความรเปนหนาทของมสลมทงชายและหญง

ทกคนตองแตอยเปลจนถงหลมฝงศพ” (เสาวนย จตตหมวด, 2535 : 135 )

สำนกหอ

สมดกลาง

26

ดงนนการเรยนศาสนาจงถอเปนสงจาเปนอยางมากของชาวมสลมทกคน เราจะเหนได

จาก การจดใหมการสอนศาสนาขนในมสยด หรอโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามทเราคนหกน

ในชอโรงเรยนปอเนาะ ศาสนาอสลามในประเทศภมภาคเอเชยอาคเนย อาจกลาวไดวาเปน

ศาสนาทแพรกระจายเขามาสอาณาบรเวณทมไดมอารยธรรมแบบอาหรบ หากแตเปนอารยธรรม

ของฮนด – พทธทไดลงรากเปนปกแผนมนคงอยกอนแลว ดงนนการเขามาแพรขยายของศาสนา

อสลามจงดาเนนไปดวยความยากลาบากอยางชา ๆ และในทสดกสามารถเขาไปแทนทคตความ

เชอทมอยเดมไดเพยงบางสวน

เนองจากขาดการสนบสนนจากสงคมวฒนธรรมทศาสนาเตบโตขน เมอเปรยบเทยบกบ

ศาสนาอน ๆ อยางเชน ศาสนาครสตในประเทศตะวนตก ศาสนาฮนดในอนเดยหรอแมแตศาสนา

อสลามเองในบรเวณคาบสมทรอาระเบย จงจาเปนตองระดมพละกาลงทางดานองคกรและวฒ

ปญญาจากภายใน เพอทจะสามารถดารงความตอเนองและความสมพนธกบศนยกลางศาสนา

อสลามทอยหางไกลไวได อยางไรกตามในภมภาคเอเชยอาคเนยระหวางครสตศตวรรษท 13 – 16

เมอศาสนาอสลามไดรบการยอมรบ คตความเชอดงเดมของทองถนกไดรบการบรณาการเขาไปอย

ภายใตกรอบทมลกษณะกวาง ๆ และครอบคลมของ “ความเปนมสลม”

การแพรขยายเขามาในภมภาคเอเชยอาคเนยในกระบวนการผสมผสานทางวฒนธรรม

นอกจากศาสนาอสลามจะอาศยคตความเชอทไดรบมาสมยแรกจากอนเดย (ลทธซฟส) ในการ

สรางบรณาการทางศาสนาและสงคม ศาสนาอสลามยงจาเปนตองใชสถาบนการศกษาเปน

เครองชวยดวยเหตผลสาคญอก 2 ประการ

เหตผลประการแรก เปนธรรมชาตหรอลกษณะสาคญของจารตศาสนาอสลามเองทม

ลกษณะเปนหลกการ เปนบทบญญตหรอกฎหมาย และเปนคมภร ซงโดยพนฐานแลวอาจกลาวได

วามลกษณะในทางวรรณกรรมหรออกษรศาสตรเปนกระแสหลกของจารตอสลาม

เหตผลประการทสอง โดยทวไปอาจกลาวไดวา ไมมสถาบนใด ๆ ในศาสนาอสลามท

สามารถจะถายทอดจารตศาสนาทมคณลกษณะตาง ๆ ดงกลาวขางตนไดอยางมประสทธภาพ

ดงนนโรงเรยนสอนศาสนาจงมบทบาทสาคญ ดวยเหตผลทวาศาสนาอสลามแมในดานทเปนรหส

นย (Mystical Aspects) กมความโนมเอยงทจะเนนความสาคญของความเปนผรหรอปราชญ

(Scholasticism) นอกจากนเมอเปรยบเทยบกบศาสนาทยดคมภรเปนหลกอน ๆ อยางเชน ศาสนา

ครสต พทธศาสนา และศาสนาฮนด สถาบนทมความสาคญอยางเชนพระหรอนกบวช

(Priesthood) ไมมในศาสนาอสลาม จะมกแตผรทางศาสนาทเรยกวา “อลามา” (Ulama) (สเทพ

สนทรเภสช ,2548 : 224)

สำนกหอ

สมดกลาง

27

ศาสนาอสลามในประเทศไทย ศาสนาอสลามหรอคนทนบถอศาสนาอสลามนนนาจะมอยในประเทศไทยตงแตเรม

ประวตศาสตรของคนชาตไทย เพราะวาศาสนาอสลามไดเผยแพรเขามาถงอนโดนเซยและใน

แหลมมลายตงแตราวปลายครสตวรรษท 7 ในรชกาลพระเจารามคาแหงมหาราชทไดแผอาณาเขต

ไปถงแหลมมลาย เชน เมองนครศรธรรมราชในขณะนน กนบถอศาสนาอสลาม ตลอดลงไปจนถง

เมองมะละกาซงเดยวนกยงเปนเมองมะละกาอย ตามหลกฐานประวตศาสตรกนบวาเปนการเรม

ความสมพนธระหวางการปกครองของไทยและชนทนบถอศาสนาอสลามทปรากฏเปนครงแรก

และในความสมพนธเชนนนกยอมจะมความสมพนธหลายอยางหลายประการ เปนตนวา ใน

ภาคใตของประเทศไทยในระยะนน ผปกครองหวเมองตาง ๆ กไดแกผนบถอศาสนาอสลามนนเอง

ไมใชคนไทยทนบถอศาสนาพทธเปนผลงไปปกครองหรออะไรเชนนน ความสมพนธทมอยอยาง

ทวาเปนเมองประเทศราช ถงกาหนดปกสงเงนทองเขามายงเมองหลวง สวนกจการอน ๆ นน ก

เรยกไดวามอสรภาพทจะปกครองตนเองอยางเตมท มการสงเครองหมายของความผกพน ความ

จงรกภกดเขามาเปนครงคราวกนบวาพอ และนอกจากพวกอสลามทมปรากฏอยในประเทศแลว

นบตงแตกรงสโขทยมาปรากฏวามการตดตอความสมพนธระหวางประเทศไทยกบประเทศอนๆ ท

นบถอศาสนาอสลามหลายประเทศ

ทงนตามหลกฐานทไดขดคนพบแลวในทางโบราณคด ในปจจบนเราไดคนพบเครองถวย

ชาม สงคโลก อนเปนผลตภณฑของกรงสโขทยซงเปนสนคาทสงออกเปนจานวนมาก เรยกไดวา

เปนสนคาสาคญอกอยางหนงของประเทศไทย ในระยะนนถวยชามสงคโลกเหลาน ไดพบใน

ประเทศอสลามตาง ๆ หลายแหง โดยเฉพาะอยางยงในอนโดนเซยไดพบเปนจานวนมาก ยงอยใน

ลกษณะทดสมบรณยงกวาทเราพบในเมองไทยเสยอก เพราะในเมองไทยตกคางอยกเปนเฉพาะ

ถวยชามทเสยหายแตกราวฝงไวตามเตาเผาถวยชาม นอกจากประเทศอนโดนเซยแลว ยงพบถวย

ชามสงคโลก ไกลออกไปถงขนาดประเทศอหรานซงเปนประเทศอสลาม แลวกออกไปจนถง

แอฟรกาอกหลายแหง ซงไดพบถวยชามสงคโลกเหลานน หลกฐานเหลานแสดงใหเหนวามการ

คาขายตดตอระหวางประเทศไทยกบชนชาตอสลามตาง ๆ มาเปนเวลาชานานทเดยว อาจจะกอน

สมยสโขทยขนไปอกกได แตอยางไรกตามนบเปนเรองทเมองไทยเรายงไมมประวตศาสตรแนชด

เพราะฉะนนถาจะพดกตงแตระยะทมประวตศาสตรแนชดลงมาแลว เรยกไดวาความสมพนธตาง

ๆ ระหวางประเทศไทยกบประเทศอน ๆ ทนบถอศาสนาอสลามนนมอยตลอดมาและเมอเปนเชนน

กเปนธรรมดาทจะตองมการเดนเรอตดตอกน คนไทยนนดตามประวตศาสตรกไมปรากฏวาเปน

ชาตทเดนเรอเกงกลาอะไรนกเพราะฉะนนเรอสนคาในสมยนนนาจะเปนเรอทมาจากตางประเทศ

คอประเทศตาง ๆ ทสงเรอสนคาเขามาบรรทกสนคาจากประเทศไทยออกไปยงประเทศของตนอกท

หนง และในขณะนนยงไมปรากฏวามชาวยโรปเขามาเกยวของ เพราะฉะนนผทเขามาคาขาย

สำนกหอ

สมดกลาง

28

เดนเรอตดตอระหวางประเทศไทยกบประเทศอน ๆ นน จงนาจะมมสลมทมาจากตางประเทศเขา

มาตงหลกแหลงเพอดาเนนการคาขายอยแลว

ครนถงสมยกรงศรอยธยา ความสมพนธในลกษณะนกคงมอย กรมศลปากรไดขดพบเจดย

หรอพระมหาธาตทวดราชบรณะ ซงเปนสงกอสรางซงสรางขนในสมยพระเจาสามพระยา (พระ

บรมราชาธราช) กราว ๆ พทธศกราช 1961-1962 นบวาเปนสมยเรมแรกของกรงศรอยธยา เครอง

สมบตอนมคาทพบนน ปรากฏวามเหรยญทองคา ททาขนในประเทศแคชเมยร ในรชสมยของ

พระมหากษตรยอสลามผทรงพระนามวา "พระเจาไซนล อาบดน" เหรยญทองคาสองอนนเปน

หลกฐานแสดงใหเหนเปนการตดตอ ความสมพนธระหวางประเทศไทยกบประเทศทนบถอศาสนา

อสลามอยางแนชด ในสมยกรงศรอยธยานเองทมหลกฐานแนนอนวาไดมมสลมเขามาอยในกรงศร

อยธยา และไดตงเมองเปนสานกหลกแหลงขน โดยมหลกฐานอยางแนนอน ปรากฏตามจดหมาย

เหตโบราณวา มคนทคนโบราณเรยกวา "แขกเทศ" ตงบานเรอนอยทตงแตสะพานประตจนดาน

ตะวนตก ของกรงศรอยธยาไปจนถงหลงวดนางมก แลวกเลยงลงไปททา "กาย" อนเปนทานาแหง

หนงของกรงศรอยธยา ทพดมานคอตงแตสะพานประตจนฟากตะวนตกไปจนถงวดนางมก แลว

เลยวไปลงทานากายนน เปนบรเวณทมสลมตงบานเรองอยใน กาแพงเมอง และนอกกาแพงเมอง

ออกไปตงแตปลายประตจนฟากตะวนตก ไปถงตาบลทเรยกวา "ฌะไกรนอย" ฟากตะวนตก ยอม

ทาไรนาดวยตวเอง นบวาเปนสวนหนงของประเทศทเดยวสาหรบผทอยในกาแพงเมองประกอบ

อาชพดวยการคาขายสนคาตาง ๆ ในบรเวณตงแตประตจนฟากตะวนตกมาจนถง ฌะไกรนอยน

เอง มถาวรวตถรางไปแลวยงปรากฏอย ชาวบานเรยกมา จนทกวนนวา "กะฎทอง" เขาใจกนวา

กะฎทองนเปนซากของสเหรา หรอมสยด ทคนทนบถอศาสนาอสลามในสมยนนสรางขนไว ทนคา

วา "แขกเทศ" มปรากฏในจดหมายเหตน นกโบราณคดสนนษฐานกนวา จะเปนผนบถอศาสนา

อสลามทมรกรากบานเรอนเดมอยในประเทศอาหรบบาง และในประเทศอหรานหรอเปอรเซยบาง

แลวกมาตงรกรากเพอดาเนนการคาขายแลวในทสดกกลายเปนคนไทย ไปแลวมากตอมาก

คนทนบถอศาสนาอสลามทมาจากมลายนนในสมยศรอยธยากมตงบานเรอนอยเปน

ตาบลใหญ หลายรอยหลายพนหลงคาเรอนเหมอนกน ตาบลนนจะอยคลองตะเคยงทางทศใต

สวนอสลามกชนพวกหนงซงมาจากอนโดนเซย ในปจจบนจากเกาะทเรยกวา "เกาะมากาซา" หรอ

อยางในภาษาไทย เรยกกนวา "มกกะสน" แสดงวาสมยกรงศรอยธยานน มมสลมตงบานเรอนอย

ภายในพระนคร และโดยรอบพระนครนนเปนจานวนมาก และกเปนธรรมดาอยเอง ทคนเหลานน ก

ตองมสวนมากมายหลายอยางในการสรางประวตศาสตรของประเทศไทยใหเกดขน"

จากหนงสอโบราณคดรอบอาวบานดอนของ "ทานพทธทาสภกข" ไดกลาวถงการมาของ

อนเดย และอนๆ ไววา "เมอดจากเศษกระเบองตาง ๆ ทเกลอนกลาดอยรมทะเลของเมองตะกวปา

กแสดงใหเหนไดวา ชาวจนไดนาเครองกระเบองของเขามาขายยงถนนนตงแต 1600ปมาแลว และ

สำนกหอ

สมดกลาง

29

ชาวเปอรเซยกไดนาเครองกระเบองของตนเขามาคาขายดวยตงแต 1200 ปมาแลวเหมอนกน ชาว

กรกไดเขามาเกยวของดวย ตงแตครสตสตวรรษท 2 ถง ท 4คอไมนอยกวา 1500 ป มาแลว สวน

ชาวอาหรบนน เรามหลกฐานแนนอนจากจดหมายเหตของพวกอาหรบเอง ซงแสดงใหเราทราบวา

เขาไดเขามาเกยวของกบดนแดนสวนน ตงแตสมย 1100 ป มาแลวเหมอนกน "

นอกจากนจากหลกศลาจารกของพอขนรามคาแหงมหาราช กมคาเปอรเซยอยดวยคาหนง คอคา

วา "ปสาน" ซงแปลวา "ตลาด" ยอมแสดงวามชาวเปอรเซย ซงแนนอนเหลอเกนวาเปนมสลมไดเขา

มาทาการคาขายตดตอ และตงบานเรอนอยในเมองไทยตงแตสมยกรงสโขทยอยางแนนอน

ศาสนาอสลามโดยการประกาศของทานศาสดามฮมมด แหงชาวซาอดอาระเบยนนได

อบตขนประมาณ 1400 ปเศษ (ปจจบนฮจเราะห 1416 และศาสนาอสลามไดแผขยายมาทาง

เอเชย อาคเนย ในสมยพระบรมศาสดามฮมมด ไดสวรรคตไปแลวประมาณ 200 ป กเปนการ

ตรงกนกบหลกฐานขางตนวา ศาสนาอสลามไดเขามาสกรงสยาม อนโดนเซย และตลอดแหลม

มลายราว 1200ปเศษ กอนทคนไทจะอพยพตนเองลงมาจากดนแดนจนตอนใตเสยอก ดงนน

ดนแดนในแถบน โดยเฉพาะจงหวดตาง ๆ ภาคใตนบแตนครศรธรรมราชลงไป จนถงปลายแหลม

มลาย ผคนในสมยดงกลาวนบถอศาสนาอสลามเปนสวนใหญ ซงศาสนาอสลามนเองไดเบามา

แทนทศาสนาพทธ ซงเคยรงเรองมาในแถบนกอนในสมยอาณาจกรศรวชย เมออาณาจกรศรวชย

ไดสลายไป กเปนเหตใหศาสนาพทธในยานน รวมทงอนโดนเซย ซงมหลกฐานโบราณวตถทาง

ศาสนาพทธคอ "พระบโรบด" อยางเหนไดชด พลอยเสอมไปดวยพรอมกบอาณาจกรศรวชย บรรดา

ผครองนครตาง ๆ นบแต อนโดนเซย มลาย และเมองไทยทางภาคใต ลวนเปนผยอมรบเขานบถอ

ศาสนาอสลามกนแทบทงสน

จากหลกฐานดงกลาวขางตน ยอมเปนเครองชจดวา เมองไทยนบตงแตนครศรธรรมราชลง

ไปจนสดภาคใตเลยไปจนถงมาเลเซย ทงประเทศสงคโปร สมาตรา มะละกา และหมเกาะ

อนโดนเซยทงหมดนน ในสมยเรมแรกทคนไทยเคลอนยายมาจากจนตอนใต มาอยในสวรรณภม

นนผคนบานเมองเหลานเปนผนบถอศาสนาอสลามแทบทงสน (ประยรศกด ชลายนเดชะ: 2539)

โรงเรยนตาดกา หนาทของมสลมชาย – หญงประการหนงคอการศกษา ฉะนนนอกจากวชาการทางโลก

แลวการศกษาในวชาการศาสนาจงถอเปนหนาทหนงทมสลมทกวยไมวาจะเปนเดกหรอผใหญพง

ปฏบตตามทคมภรอลกรอานไดระบไวไมวาจะเปนการเรยนจากโรงเรยนทสอนศาสนาอสลาม

ควบคไปกบการเรยนภาคบงคบ เชน โรงเรยนของสมาคม, มลนธของมสลม หรอการเรยนจาก

โรงเรยนของมสยดหรอโรงเรยนตาดกา

สำนกหอ

สมดกลาง

30

ความหมายของโรงเรยนตาดกา โรงเรยนตาดกา (มาเลย: Tadika, เปนคายอจากภาษามาเลย tama didikkan

Kanak kanak) โรงเรยนตาดกา เปนโรงเรยนสอนศาสนาอสลามเบองตนแกเดกทมอายระหวาง 5-

12 ขวบ ในวนเสาร-อาทตย โรงเรยนตาดกาเกดขนโดยภมปญญาชาวบาน มมสยดเปน ศนยกลาง

ในการจด การเรยน การสอน คาวา " ตา " Ta เปนคายอมาจากคาวา " ตามน " Taman แปลวา

สวน , อทยาน สวนคาวา " ด " Di มาจากคาวา " ดดกน " Didikan แปลวา การอบรม และคาวา

"กาเนาะ " Kanak kanak แปลวาเดก เมอนามารวมกน คาวา " ตาดกา " จงมความหมายวา

อทยานอบรมจรยธรรรมเดก ซงถอวาเปนการศกษาภาคบงคบตาม หลกศาสนาอสลาม เดมเปน

การจดการเรยน การสอน ตาม สเหราและตามมสยด ในตอน กลางคน ชวง เวลาประมาณ 19.30

-20.30 น. โดยไมมรปแบบ หลกสตร และตาราทแนนอน ทาการสอน ตามอธยาศย โดยเนน

หลกปฎบต ของศาสนาอสลาม หลกสตรทสอนเปนวชาอสลามศกษาระดบพนฐาน โรงเรยนตาด

กามงเนนใหเดกเลกร และเขาใจพนฐานความรทจาเปนและเหมาะสมได กาหนดความเขมขนท

แตกตางกบชนเรยน สาหรบคนทมอายมากกวา

โรงเรยนตาดกาจงเปนสถานทสาหรบจดการเรยนการสอนศาสนาอสลามในมสยด ซงเปน

การเรยนศาสนาภาคบงคบหรอฟรดอนย ทมสลมทกคนไมวาชายหรอหญงจาเปนจะตองเรยนเพอ

การปฏบตศาสนกจทถกตอง สาหรบหลกสตรวชาศาสนาภาคบงคบฟรดอนย ซงทกโรงเรยนจะใช

หลกสตรเดยวกนออกโดยสมาคมครสมพนธ มดงน

1. เปนการศกษาทมงใหผเรยนมความรในหลกการศาสนาขนพนฐาน เพอปฏบตศาสนกจ

และยดมนในหลกการศรทธาทถกตอง

2. เปนการศกษาทมงเนนหลกการศรทธา หลกปฏบตและหลกคณธรรมจรยธรรมเพอให

ผเรยนไดผานกระบวนการขดเกลาจตใจพรอมกบการปฏบตควบคกนไป

จดประสงคของการศกษาวชาศาสนาฟรดอน เปนการศกษาทมงเนนใหผเรยนพฒนา

คณภาพชวตดวยความตระหนกในหลกการศรทธาและปฏบตศาสนกจทศาสนากาหนด สามารถ

ดารงตนในฐานะพลเมองด มบทบาทหนาทตอสงคมตามระบอบประชาธปไตย โดยมงปลกฝงให

นกเรยนมคณลกษณะ ดงน

1. มความรความเขาใจในหลกการศรทธา หลกปฏบต และหลกคณธรรมจรยธรรม

2. ปฏบตตนตามความรดวยความเครงครด และถอเปนกจวตรประจาวน

3. มความภาคภมใจในการเปนมสลม สามารถอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

4. มความคดรเรมสรางสรรค พฒนาตนเองในการปฏบตศาสนกจดวยความบรสทธใจ

5. มความสามารถในการนาไปประยกตใชเพอการดารงตนใหเปนคนเกงและคนดของ

สงคม

สำนกหอ

สมดกลาง

31

6. เหนคณคาและความสาคญของขนบธรรมเนยมประเพณทบรรพชนถอปฏบต โดย

พยายามอนรกษและสบทอดเจตนารมณสคนรนหลง

7. มความศรทธายดมนในพระผเปนเจาและในพระศาสดา โดยยดถออลกรอานเปน

ธรรมนญในการดาเนนชวต

การจดการเรยนการสอนในโรงเรยนตาดกา การจดการเรยนการสอนเนอหาวชาหลกโดยทวไป จะประกอบดวยขอบเขตทเปนกลมวชา

และหวขอสงเขปแตละกลมวชา ดงน

1. กลมวชาชารอต เนอหาทเกยวขอกบกฎหมาย เชน

- ฟกห กฎหมายอสลามคอเนอหาหลกการปฏบต

- ตฟเซร การอธบายความหมายของอลกรอาน

- หะดษ พระวจนะของศาสดา

2. กลมวชาอาดาบยยต เนอหาทเกยวของกบวรรณกรรม เชน

- นาฮ ไวยากรภาษาอลกรอาน และภาษาอาหรบ

- ซาราฟ การสรางประโยคภาษาอาหรบ

- บาลาเฆาะฮ การออกเสยงภาษาอาหรบ

- การฟง การอาน การพด การเขยน ภาษามลายทงอกขระอาหรบ ทเรยกวา มลายยาว

และมลายรม ทเขยนในอกขระภาษาองกฤษ

- ประวตศาสตรของศาสนา ศาสดา และประวตศาสตรทองถน ฯลฯ

3. กลมวชาเตาฮด ทมเนอหาหลกเรองการรจกพระเจา หลกการศาสนา ความเชอ

ความศรทธา และการสรางความเชอมนในความยงใหญ ความกรณาปราน การตอบแทน

ของอลลอฮ ฯลฯ

4. กลมวชาอคลาค เปนวชาทประกอบดวยเนอหาของคณธรรม จรยธรรม การดารงตน

บคลกทสงางามของความเปนมสลมทด การอยรวมกนในสงคม

ระยะเวลาในการจดการเรยนการสอนของโรงเรยนตาดกา โดยมากมกจะคานงถงความ

สะดวก และความเหมาะสม ของแตละทองถน สถานท ครผสอนเปนสาคญ เชน เปดทาการเรยน

การสอนวนจนทร – ศกร เวลาเชาหลงละหมาดซบฮประมาณ 6.00 – 7.00 น.เวลาเยนหลงจาก

กลบจากโรงเรยน ประถมศกษา คอ เวลา 16.00 – .18.00 น. เวลาคาประมาณ 19.00 – 20.30 น.

และวนเสาร – วนอาทตยอาจเรยนเตมวนโดยแบงออกเปน 2 ชวงเวลา คอ ชวงแรกเวลา 10.00 –

12.00 และชวงท 2 เวลา 14.00 – 16.00 น. หรอเรยนครงวนตามแตโรงเรยนแตละแหงจะกาหนด

ตามความเหมาะสม สวนใหญเวลาในการสอนโดยเฉลย ประมาณสปดาหละ 6ชวโมง มชวงการ

สำนกหอ

สมดกลาง

32

หยด เชนวนศกรหรอชวงเดอนรอมฏอน (ถอศลอด) และวนสาคญทางศาสนาอสลาม มการจด

กจกรรมเสรมหลกสตร สวนใหญจะใชวนหยดราชการเปนหลก ในบางทองถน จะจดหลกสตร

เขมงวดในชวงปดภาคเรยนฤดรอน โดยเปนลกษณะของคายการอบรมเยาวชนหลกสตร 3-15 วน

การแบงชนเรยนสวนใหญของโรงเรยนตาดกาจะแบงชนเรยนออกเปน 4-6 ชนป(หลกสตร

เกา) คอ ชนปท 1 อนบาลปท 1 หรอเรยกวา ตะฮ ดร ,ชนปท 2 อนบาลปท 2 หรอเรยกวา ตะฮ ดร

2, ชนปท 3 เรยกวา อบตดาอปท 1, ชนปท 4 เรยกวา อบตดาอปท 2, ชนปท 5 เรยกวา อบตดาอป

ท 3, ชนปท 6 เรยกวา อบตดาอปท 4 ในบางโรงเรยนสามารถบรณาการหลกสตร ใหสอดคลองกบ

หลกสตร ทตอยอดในชนปท 5 คอเมอนกเรยนสาเรจการศกษาภาคบงคบชนปท 6 สามารถเขา

เรยนตอในชนมธยมศกษาปท 1 ในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามได ซงนาจะไดใชในโรงเรยน

มธยมศกษาของรฐบาลบางแหง ทมนกเรยนเปนมสลมทงหมด ปจจบนเปนเพยงแนวคดทยงไมได

รบการปฏบตแตอยางใด จงอาจจะเปนสาเหตหนงทนกเรยนเขาเรยนตอในโรงเรยนรฐบาลนอย

กวา โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม และอาจจะเปนปญหาเมอพระราชบญญตการศกษาฉบบ

ปจจบนบงคบใหเรยน 12 ป ซงหมายถงตองเรยนตงแตชนประถมศกษาปท 1 ถงชนมธยมศกษาป

ท 6 โอกาสการศกษาศาสนาอาจจะถงทางแพรงทเปนปญหา หากไมไดรบการปรบเปลยน

กระบวนการ และการบรณาการทงภาครฐ และภาคเอกชนอยางเหมาะสม และเรงดวน

ในปจจบนจากนโยบายการบรหารจดการศกษาของคณะกรรมการบรหารสมาคมคร

สมพนธ สมยท 26 (พ.ศ. 2548-2549) ไดทาการปรบปรงหลกสตร บนพนฐานแหงมตหวหนา

หนวยสอบ จาก 6 ป เปน 9 ป และไดประกาศใชไปแลวตงแตวนท 1 มกราคม 2546 เพอทาให

ระยะเวลาในการศกษาศาสนาภาคบงคบขยายเวลาออกไปโดยทปรมาณเนอหายงคงเทาเดม

นอกจากจะเปนการปรบปรงแบบเรยนทไมไดเปลยนแปลงเลยตงแตมการออกใชครงแรก ยงเปน

การขยายเวลาเพอใหนกเรยนสามารถมาเรยนศาสนาภาคบงคบโดยทเนอหาไมหนกเกนไปจน

กระทบกบการเรยนในโรงเรยนรฐบาลภาคบงคบ เพอดงดดใหเดกชาวมสลมตดสนใจมาเรยน

ศาสนาภาคบงคบกนใหมากขนอกดวย

สาหรบการประเมนผลในระดบฟรดอนยนนจะใชขอสอบของทางสมาคมครสมพนธในการ

วดผลการศกษาแตละชนป ซงการสอบสวนใหญจะจดใหสอบปละ 1 ครง โดยจะเปนการสอบ

ปฏบต 1 วน เชน การอาบนาละหมาด การอานอลกรอาน และการสอบขอเขยน 2 วน ซงโดยมาก

มกจะสอบราวปลายเดอนเมษายน และในชวงตนเมษายนกจะมการจดการสอนแบบตวเขมใหกบ

เดกนกเรยนเปนการทบทวนวชาความรทงหมดทไดเรยนมา เนอหาการประเมนผลของแตละ

โรงเรยนจะไมแตกตางกนมากนก โดยจะเนนการทดสอบในสาระตางๆ ดงน

สำนกหอ

สมดกลาง

33

1) ภาคปฏบต เชน ฝกปฏบตศาสนกจ การละหมาด การทองดอา (บททองการขอพร)

การอานอลกรอาน อานฟงเสยง ทองซเราะหทกาหนด การอาบนาละหมาด – ตะยม หลกการ

ศรทธา ศาสนบญญต ภาษาอาหรบ การคดอรบ การเขยนอรบและความรทวไป เปนตน และ 2)

ภาคทฤษฏ เชน การทดสอบการเขยน ความเขาใจในเนอหาตามทกาหนดในแตละชนป

ครผสอนสวนใหญเปนคนในทองถน ทมความรศาสนาในระดบชนปท 7 ถง 10 ปขนไป ม

จตใจเสยสละ มความรบผดชอบ มความศรทธา และเหนดวยทจะชวยกนในการถายทอดความร ท

ตนเองมใหกบผอน ๆ โดยมงหวงผลบญทางจตวญญาณมากกวาคาตอบแทนใหชมชนไดรบ

การศกษาเรยนรและสามารถปฏบตจรงไดตามหลกคาสอนของศาสนาอสลาม จานวนครตอ

นกเรยน จะแบงตามความเหมาะสมของจานวนเดก ความรของคร จานวนครทมในพนท และทหา

มาไดจากชมชนใกลเคยง คาสมนาคณแกครผสอน ซงสวนใหญจะขนอยกบรายไดจาก1)จานวน

เงนซากาต (ศาสนทานภาคบงคบ) ประจาป ทชมชนมอบแกมสยดปละครง 2)จานวนเงนสมทบ

จากผปกครองนกเรยน ประมาณสปดาหละ 5 บาท หรอประมาณเดอนละ 100บาท 3) จานวนเงน

บรจาคจากผใจบญทมอบใหอหมาม หรอคณะกรรมการมสยดเปนคนจดการ 4) จานวนเงนรายได

ของมสยดทไดจากการจดงาน หรอรายไดทางอน เชน มบานเชา ทดนเชา สวน ไร นา การเลยงปศ

สตว ฯลฯ5. มระบบการจดกองทนของแตละมสยด หรอ ชมชน เงนชวยเหลอจากองคกรปกครอง

สวนทองถน เชน อ.บ.ต. อ.บ.จ. หนวยงานรฐ

นกเรยนของแตละโรงเรยนโดยมากจะเปนเดกทอยอาศยในชมชน และโรงเรยนจะรบ

สมครเดกโดยอาศยเกณฑรบสมครเขาเรยนในโรงเรยนประถมศกษาในทองถนทเปนหลก คอ อาย

ระหวาง 5-12 ป และอาจจะเปดโอกาสแกเดกๆ ทอยในรศมใกลเคยงมาสมครเขาเรยนไดตาม

ความเหมาะสม สาหรบในดานการบรหารจดการโรงเรยนนน ในแตละชมชนมอหมามเปนผนา ซง

มความรบผดชอบ การใหการศกษาศาสนา แกสมาชกในชมชน จงมการตงกรรมการมสยด

รบผดชอบการเรยนการสอนโรงเรยนตาดกา หรออาจจะแตงตงบคคลอนๆ ทเหมาะสมในชมชน

เปนผดแลรบผดชอบรวมกนอกดวย

โรงเรยนตาดกาจงเปรยบเสมอนจดเรมตนในการหลอหลอมความเปนมสลมใหกบเยาวชน

ในแตละชมชนผานการเรยนการสอนศาสนาอสลามขนพนฐาน รองมาจากครอบครวซงสามารถ

ปลกฝงใหกบบตรหลานไดตงแตทบาน การใหความสาคญกบการเรยนรศาสนาอสลามของเดก

เลกจงเปนเหมอนการคอย ๆ สรางสรรคทรพยากรบคคลทมคณภาพเปนมสลมทด รจกประพฤต

ปฏบตตนตามหลกธรรมของศาสนาทไดระบเอาไว เราจงสามารถพบเหนการเรยนการสอนศาสนา

ไดตามมสยดทว ไปในประเทศไทย

สำนกหอ

สมดกลาง

34

ความหมายของมสยด มสยด หมายถง ศาสนาสถานทวทกมมโลกของมสลมซงใชประกอบศาสนกจรวมกน โดย

จะตองมละหมาดวนศกรเปนปกต มสยด มาจากคากรยาภาษาอาหรบวา ซะญะดะ แปลวา กราบ

ไหว (สด) มสยดจงมความหมายวาบานของอลลอฮ (พระเจา) คอสถานททใชปฏบตศาสนกจ

(ละหมาด) เพออลลอฮ (ซปหฯ)

สวนคาวา “สเหรา” เปนอกคาหนงทใชเรยกศาสนสถานน สนนษฐานวาจะมาจากภาษา

เปอรเซย คอจากคาวา ซารา (Sara) ซงแปลวา ทชมนม ทพก

สเหรา เปนคาทนยมใชกนมากพอสมควรในประเทศไทย แตเปนคาเรยกทไมเปนทางการ

คาทเปนทางการหรอภาษาราชการจะใชคาวามสยด ดงนน มสยดและสเหราคอสถานทเดยวกน

เพยงแตวาจะเรยกคาทมาจากภาษาอาหรบหรอเปอรเซย และจะใชอยางเปนทางการหรอไม

ความเปนมาของมสยดซอลาฮดดน มสลมทตงภมลาเนาอยในตาบลคลง อาเภอเมอง จงหวดนครศรธรรมราช ในยานท

เรยกวา “ตลาดแขก” นน ไดกอสรางมสยดขนหลงหนง เมอประมาณป พ.ศ. 2440 โดยสรางอาคาร

เปนเรอนไมในเขตทดน ททางราชการในสมยนนอนญาตใหเปนทตงมอาณาเขตตดตอกบทดนของ

วดมเหยงค ทางทศใตตดถนนกะโรม คนทวไปเยกวา “สเหรานอก” อหมามคนแรกเปนคนเชอสา

ยมลาย รฐกลนตน ชอฮจญเจะ มะหมดซอและห บนหวนอะหมด (ไชยร) ฮจญเดน ศรปชะนะ

ดารงตาแหนง คอเตบ ฮจญตอเฮด สนทรพจน ดารงตาแหนงบหลน

อหมามฮจญซอและห ดารงตาแหนงอยประมาณ 20 ป กถงแกกรรม ศพของทานฝงไวท

สสานมสลม (นอกโคก) นครศรธรรมราช

อหมามคนตอมาคอ ฮจญเดน ศรปชะนะ นายอบดลเลาะห ไชยตรซงเปนบตรของอหมาม

ฮจญเจะ มะหมดซอและห ดารงตาแหนงคอเตบ ฮจญปา โอรพนธ ดารงตาแหนงบหลน

ป พ.ศ. 2470 ทางราชการตองการสถานทบรเวณของมสยดเปนทตงโรงเรยนประชาบาล

เพอใหกลบตร – กลธดา สวนใหญเปนบตรหลานของชาวไทยมสลมทตงภมลาเนาอยบรเวณ

นนเอง มโอกาสไดรบการศกษาตามหลกสตรของกระทรวงศกษาธการในสมยนน จงไดขอรองให

ยายมสยด “สเหรานอก” ไปตง ณ สถานทอน

เรองนเกดเปนปญหาใหญ และเปนความทกขรอนอยางหนกของชาวมสลมในยานตลาด

แขกเพาะการหาทดนในบรเวณใกลเคยงซงอยกลางเมองเชนนและเปนสถานทจะสรางมสยดไดนน

เปนสงทยากมากแตถาไมยายมสยดไปทอน โรงเรยนกไมไดสรางลกหลานกไมมทเรยนหนงสอ ใน

ทสดความวตกทกขรอนนไดทราบถง “สมเดจพระเจาพยาเธอ” เจาฟากรมหลวงลพบรราเมศวร ผ

ทรงดารงตาแหนงอปราชปกษใตอยในขณะนน พระองคทรงเรยนอหมามและสปบรษ “สเหรา

สำนกหอ

สมดกลาง

35

นอก” เขาพบแสดงความเหนอกเหนใจในความทกขรอนครงน แตทรงของรองใหเหนกบการศกษา

และอนาคตของเยาวชน แลวทรงรบสงใหเลอกทาเลทดนสาหรบสรางมสยดถาวรลงในทแหงใด

แหงหนงในทดนวดราง 3 แหง คอ

1. วดทาชาง

2. วดชายตง

3. วดพระเงน (เจดยยกษ)

ทสดอหมามและกรรมการตลอดสปบรษมมตเหนชอบเลอกเอาทดน “วดทาชาง” ซงมเนอ

ท 1 ไร ยาว 1 เสน กวาง 1 เสน เปนทตงมสยด

ดงนนในป พ.ศ. 2470 ไดมการรอถอน – ขนยาย “สเหรานอก” ออกจากทดนเดมไปปลก

สรางตวอาคารชวคราวเพอเปนทประกอบศาสนกจทางศาสนาในทดน “วดทาชาง” ขณะเดยวกน

ไดวางโครงการเพอทาการกอสรางอาคารมสยด โดยมนายหมน สวรรณษา เปนนายชางกอสราง

ไดออกแบบแปลนตวอาคารเปนมสยดใหญ ตวอาคารเปนคอนกรตเสรมเหลก มยอดโดมใหญตรง

กลางดาดฟา และโดมเลกทมมชนบนทง 4 ดาน กอกาแพงกนบรเวณทง 4 ดาน มประตตดถนน 2

ดาน ดานหนาทศเหนอจดถนนกะโรม ดานทศตะวนออกจดถนนยมราช การเตรยมการกอสราง

และจดหาวสดไดกลวงเลยมาถงป พ.ศ. 2473 จงไดดาเนนการกอสรางมสยดตดตอกนมาตาม

จานวนเงนทหาไดในขณะนนเปนเวลาไมตากวา 10 ปจงแลวเสรจ สวนยอดโดมใหญขณะจดสราง

โดยใชไมเปนโครงกนดวยสงกะสเปนการชวคราว และมสวนประกอบอกหลายอยางทจะสรางให

ครบตามแบบแปลนตอไปในอนาคต เพราะมสยดทาชางเปนมสยดทใหญท สดในจงหวด

นครศรธรรมราช การกอสรางของใหญ ๆ กตองใชเวลาเปนธรรมดา

ในปททาการยายมสยดมาตงท “วดทาชาง” นน ฮจญเดน ศรปชะนะ อหมามไดลาออก

จากตาแหนง ฮจญตอเฮด สนทรพจน ไดดารงตาแหนงอหมามตอมา สวนตาแหนงคอเตบและบ

หลนยงคงเดมไมเปลยนแปลง เมอการกอสรางไดลวงเลยประมาณ 5 ป ฮจญตอเฮด สนทรพจน ก

ลาออกจากตาแหนงอหมาม คณะสปบรษจงมมตแตงตงในฮจญมสตอฟา โอรพนธ ดารงตาแหนง

อหมามตอมา

เมอยายมสยดจากทเดมมาตงทวดทาชางแลวนน ผคนทงหลายกเรยกมสยดทตงอยใน

ทดนของวดทาชางตามชอของวดวา “สเหราทาชาง” เปนชอเรยกกนตามภมประเทศของชอเดม

ตอมาหลงจากทไดมพระราชบญญตมสยดอสลาม พ.ศ. 2490 ขนแลว ฮจญมสตอฟา โอรพนธ

อหมามไดปรกษาหารอกบคณะกรรมการเปลยนชอเดมจาก “สเหราทาชาง” มาเปน “มสยดซอลา

ฮดดน” ตงแตนนมา เพอใหถกตองสอดคลองกบธรรมนยมฝายมสลมทวไป

โดยบญญตของกฎหมายทชอวา “พระราชบญญตมสยดอสลาม พทธศกราช 2490”

ดงกลาวแลวยงไดบญญตใหมสยดทกแหงทาการจดทะเบยนใหถกตองตามกฎหมายเพอใหฐานะ

สำนกหอ

สมดกลาง

36

เปนนตบคคลเพอความสะดวกในการดารงอย การดาเนนกจการของมสยดตลอดจนการ

ควบคมดแลและอานวยความอปการะแกมสยดของรฐบาลทพงจะปฏบตแกสถาบนทางศาสนา

ทงหลายทวไป ดงนนอหมาม คอเตบ บหลน ของมสยดซอลาฮดดนจงไดยนคารองของจดทะเบยน

มสยดตอพนกงานเจาหนาทบานเมอง ในการนเจาหนาทธรณสงฆไดคดคานวา “จะจดทะเบยนให

มสยดซอลาฮดดนไมได เพราะไมมทดนเปนของตนเองเทาทตงอยน ตามหลกฐานเปนเพยงผอาศย

อยในทดนวดทาชางเทานน” เมอเหตการณโดยไมคาดฝนเกดขนเชนนจงเปนทหนกใจและยากท

จะดาเนนการใด ๆ ตอไปได การยายมาตงมสยดในทดน “วดทาชาง” กวาจะไดท กวาจะกอสราง

จนสาเรจกตองฟนฝาอปสรรคกนมามากมาย ถาจะเปนไปในแบบ “เชาอยอาศย” จดทะเบยนไมได

กไมมฐานะเปนมสยด เสมอนกบยงไมมมสยดและถามมสยดกเปนมสยดทผดกฎหมาย เมอครง

หาเงนมาทาการกอสรางตวอาคารมสยดนนกเปนความทกขอนหนกและเปนภาระอนยงใหญอย

แลว ครงนจงไดดาเนนการเจรจาขอซอทจากวดทาชางแตไมสามารถทาไดเนองจากวดทาชาง

เปนศาสนสมบตไมอาจเปลยนแปลงกรรมสทธไปเปนของผอนได นอกจากจะออกเปนกฎหมาย

โอนกรรมสทธใหกเปนเรองยากทจะกระทาได อยางไรกดทางการกเรงรดใหแสวงหาหนทางไปจด

ทะเบยนมสยดใหถกตองอยเสมอ เพราะ “ซอลาฮดดน” เปนมสยดใหญตงอยใจกลางเมองอยใน

สายตาของชาวบานชาวเมองทงหลายตลอดเวลา ถายงบกพรองในเรองนแลว อาจถงตองกบ

สลายตวกเปนได มสยดซอลาฮดดนไดดารงฐานะคาราคาซงอยเชนนมาหลายป ตอมาประมาณ

ตนป พ.ศ. 2497 ฮจญอบดลเลาะห ไชยตร ตาแหนงคอเตบ ฮจญปา โอรพนธ ตาแหงบหลหน ได

ขอลาออกจากตาแหนง เนองจากชราภาพ ทางคณะสปบรษจงไดลงมตแตงตงใหฮจญอดดนาน

โอรพนธ ดารงตาแหนงคอเตบ นายเสะ ไชยตร ดารงตาแหนงบหลน เขาแบกภาระรบชวงเรองรอน

ในนตอไป

นายเสะ ไชยตร เมอเขารบตาแหนงบหลนกรบดาเนนการโดยทาการปรกษาหารอกบ

คณะกรรมการเพอหาลทางวาจะปฏบตประการใดจงจะบรรลจดหมาย คอ การขอจดทะเบยนได

ในทสดคดไดวามอยทางเดยวทเปนทพงสดทายคอ นาเรองขนบงคมทลพระบาทสมเดจพระ

เจาอยหว ในฐานะองคพระศาสนปถมภก กรรมการทกทานมมตเหนชอบ จงไดนาคณะกรรมการ

เขาพบนายนอม อปรมย ผแทนราษฎรในสมยนนใหเปนคนกลางชวยเหลอในเรองน เพราะเปน

เรองใหญ ทานยนดทจะชวยเหลอทกวถทาง

นายนอม อปรมย เหนดวยกบการนาเรองขนบงคมทลพระบาทสมเดจพระเจาอยหวใหทรง

ทราบโดยผานทางสานกพระราชวง ทานจงไดประมวลเรองราวความเปนมาโดยละเอยดพรอมดวย

บรรยายถงความเดอดรอนของมสลมในเรองน ในอนทใครจะไดรบความกรณาธคณจาก

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ดงมขอความละเอยดแจงอยแลวทงนเมอประมาณป พ.ศ. 2498

สำนกหอ

สมดกลาง

37

หลงจากทนายนอม อปรมย ผแทนราษฎรไดตดตอกบสานกพระราชวงแลว ประมาณ 1 ป

ปรากฏเหตการณทพอจะประมวลไดวา เมอไดทรงทราบในความประสงคแลว พระองคไดทรงม

พระบรมราชโองการดารสใหพระราชทานเงน จานวน 42,935 บาท โดยใหสานกพระราชวงสงผาน

ทางกระทรวงมหาดไทยไปใหผวาราชการจงหวดนครศรธรรมราช กระทาการชดใชเงนจานวนนแก

กรมศาสนา กระทรวงวฒนธรรมในสมยนน ฮจญมสตอฟา โอรพนธ อหมามมสยดซอลาฮดดนเปน

ผมองเงนจานวนดงกลาวใหวฒนธรรมจงหวด ณ ศาลากลางจงหวดนครศรธรรมราช ประมาณป

พ.ศ. 2499 – 2500 ดงปรากฏเปนหลกฐานของทางราชการอยแลว ตอมาทางราชการบานเมองก

ไดยอมรบวา “มสยดซอลาฮดดน” เปนมสยดทมความสมบรณถกตองตามกฎหมายทกประการ จด

ทะเบยน อหมาม คอ ฮจญมสตอฟา โอรพนธ คอเตบ คอ ฮจญอดดนาน โอรพนธ บหลน คอ นาน

เสะ ไชยตร หมายเลขทะเบยนท 37 ลงวนท 23 เมษายน 2500 การณครงนทาใหชาวไทยมสลมทว

ราชอาณาจกรทไดทราบ ตางรสกซาบซงในกรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในครงน

เปนลนพน จนไมอาจทจะกลาวออกมาใหถกตองตรงกนกบความรสกจรงใจนนได

ยงกวานน เมอวนท 15 มนาคม 2502 ในพระบรมราชวโรกาสทพระบาทสมเดจพระ

เจาอยหว ไดเสดจประพาสเมองนครศรธรรมราชในครงนน ในหมายกาหนดการทจะเสดจไปยง

นาตกพรมโลกนน พอรถขบวนพระทนงเสดจผานหนามสยดซอลาฮดดนซงมซมประตโดยชาว

มสลมซอลาฮดดนไดจดเตรยมตอนรบถวาย คณะกรรมการอสลามฯ พรอมดวยประชาชนชาว

มสลม มารอรบเสดจกนอยางหนาแนน นายวพนธ พงศยหลา กรรมการอสลามฯ เตรยมของถวาย

พระองค พระองคไดมพระกระแสรบสงใหหยดรถพระทนง ในขณนนนายเสะ ไชยตร กรรมการ

อสลามฯ ไดถวายบงคมทลเชญพระราชดาเนนเยยมมสยด พระองคกไดเสดจลงจากรถพระทนง

และทรงพระราชดาเนนเยยมมสยดซอลาฮดดน มพระกระแสรบสงไถถามภาวะความเปนอยของพ

นองมสลม และกจการของมสยดซอลาฮดดน ซงพระองคไดทรงกรณาธคณดงกลาวแลว ในการน

กรรมการอสลามฯ ไดนอมบงคมทลใหทรงทราบทกประการ(เอกสารประวตความเปนมาของ

มสยด:ม.ป.ป)

เมอพระองคทรงประทบบนมมบรมสยดสมควรตามแกเวลาแลว กไดเสดจพระราชดาเนน

ไปขนรถพระทนงซงหยดรอเสดจอยทหนามสยดซอลาฮดดน พระองคไดมพระบรมราชานญาตให

ชางภาพบนทกเหตการณในครงนนไวดวย ดงปรากฏพระบรมฉายาลกษณเกยวกบเรองนอยแลว

ซงทงนเปนกรณพเศษนอกเหนอไปจากหมายกาหนดการกรบเสดจของทางราชการ ซงนบเปนพระ

มหากรณาธคณแดปวงพนองชาวมสลมอยางใหญหลวง หาทสดมได และจะเปนทตราตรงของพ

นองมสลมในความทรงจาตลอดไป(เอกสารประวตความเปนมาของมสยด:ม.ป.ป)

ปจจบนมสยดซอลาฮดดน ไดทาการกอนสรางสาเรจสมบรณแบบตามแบบแปลนทก

ประการเมอตนป พ.ศ. 2514 และเปดสาหรบใหพนองชาวมสลมเขามาใชประโยชนรวมกนใน

สำนกหอ

สมดกลาง

38

มสยด ตลอดจนการประกอบพธกรรมและเปดเปนโรงเรยนสอนศาสนาอสลามขนพนฐานสาหรบ

เดก ๆ ชาวมสลมทอายถงเกณฑเขาเรยน

รปท 1 มสยดซอลาฮดดน

สำนกหอ

สมดกลาง

บทท 3 

 โรงเรยนซอลาฮดดน 

รปท 2 อาคารสอนศาสนาอสลาม

โรงเรยนซอลาฮดดน (ทาชาง) โรงเรยนซอลาฮดดนมการเปดสอนตงแตในป พ.ศ. 2509 กอนทมสยดจะสรางเสรจ

สมบรณ หลงจากมสยดซอลาฮดดนสรางเสรจในป 2514 จากเงนประราชทานจากพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหว โดยมสยดจะสอนศาสนาเบองตนหรอฟรดอนย (อบตอาอย) คาวาฟรด นนหมายถง

จาเปนหรอบงคบ ดงนนหากสงใดเปนฟรด นนกยอมหมายถง สงทมสลมทกคนตองปฏบต ดงนน

ฟรดอนย จงหมายถง สงจาเปนตองปฏบตโดยไมมเงอนไข มสลมทกคนไมวาชายหรอหญงจาเปน

ทจะตองเรยนในระดบฟรดอนย ถาใครทไมเรยนในระดบนนนกจะไมสามารถปฏบตศาสนกจได

อยางถกตอง สาหรบหลกสตรวชาศาสนาภาคฟรดอนยและแบบเรยนของทกมสยดในประเทศ

ไทย จะออกโดยสมาคมครสมพนธ ซงเปนองคกรทดแลควบคมการเรยนการสอนทงในระดบฟรด

อนยและระดบสงขนไป

นกเรยนทจะเขาเรยนในโรงเรยนซอลาฮดดน ระดบ 1 จะตองมอาย 5 ปขนไป โดยแรกเขา

จะตองเสยคาบารงการศกษาคนละ 50 บาท ซงจะเสยเพยงครงเดยวและจะไมมการเรยกเกบคา

เลาเรยนอก แตจะมการตงตรบบรจาคเพอการศกษาอยหนาอาคารเรยนสาหรบผมจตศรทธารวม

บรจาคเพอบารงการศกษา

สำนกหอ

สมดกลาง

40

รปท 4 ตรบบรจาคเพอการศกษา

โรงเรยนซอลาฮดดน(ทาชาง)เปดทาการเรยนการสอนวนจนทร – ศกร เวลา 16.00 –

.18.15 น. และวนอาทตยแบงออกเปน 2 ชวงเวลา คอ ชวงแรกเวลา 10.00 – 12.00 และชวงท 2

เวลา 14.00 – 16.00 น. หยดเรยนทกวนเสาร,ชวงเดอนรอมฏอน (ถอศลอด) และวนสาคญทาง

ศาสนาอสลาม จากการสมภาษณครจตตมา สนมา(ครฝายทะเบยน) ทาใหทราบวาในตอนแรก

นนทางโรงเรยนจะจดการเรยนการสอนในวนจนทร – เสารและหยดในวนอาทตย แตมการเปลยน

มาเรยนในวนอาทตยและหยดเรยนในวนเสารแทน เนองจากการทเดก ๆ ชาวมสลมจะตองไปเรยน

พเศษเพมเตมวชาสายสามญในตอนเยนวนธรรมดาและในวนเสารชวงเชา ทาใหมเดกมาเรยน

ศาสนาทโรงเรยนนอยมากโดยเฉพาะในวนเสารทแทบจะไมมเดกเดนทางมาเรยนเลย และทาง

ผปกครองเองกตองการใหบตรหลานเรยนทางสายสามญใหดเพอการสอบเขาเรยนตอในระดบ

มธยมศกษาไดในโรงเรยนทมชอเสยงในจงหวด ทางมสยดจงไดประชมกนและตกลงทาการ

ปรบเปลยนเวลาเรยนจากวนเสารเปนวนอาทตยแทนเพออานวยความสะดวกใหกบเดกทตองเรยน

พเศษในวนเสารสามารถมาเรยนศาสนาไดมากขน ซงวธการนทาใหมจานวนเดกนกเรยนมาเรยน

ศาสนาขนพนฐานในวนอาทตยเพมมากขนเปนจานวนทนาพอใจ

การแบงชนเรยนแรกเรมการเรยนการสอนแบงเปน 6 ระดบชนหลงจากนนในวนท 1

มกราคม 2546 สมาคมครสมพนธ ไดประกาศขยายระยะเวลาเรยนจาก 6 ปใหเปน 9 ป โดย

แบงเปน 3 ชวงชนเหมอนกบสายสามญ โดยแบงเปนชนปท 1 – 4 คอระดบตน ชนปท 5 – 6 คอ

ระดบกลาง และชนปท 7 – 9 คอระดบปลาย เนองจากทางสมาคมครสมพนธไดเลงเหนวาการ

เรยนในสายสามญนนหนกอยแลวอาจทาใหเดกและผปกครองไมสนใจทจะเขามาเรยนในดาน

ศาสนาอกทงหลกสตรกไมไดมการปรบปรงเลยตงแตเรมมการเรยนการสอนมาซงในอดตทยงไมม

การขยายระดบเวลาการศกษาภาคบงคบในสายสามญจงไมมปญหาดานเวลาเรยนและปรมาณ

เนอหา แตในปจจบนเมอมการขยายระยะเวลาการศกษาภาคบงคบออกไปนนอาจทาใหเดกตอง

สำนกหอ

สมดกลาง

41

เรยนหนกจนเกนไปและละเลยทจะเขาเรยนศาสนา แตใหความสนใจกบเรยนสายสามญเพอการ

เรยนตอและประกอบอาชพเพยงอยางเดยว

รปท 4 - 5

อาคารสอนศาสนาและหองเรยน

รปท 6 – 7

ภายในหองเรยนชนปท 5 และ 6

สำนกหอ

สมดกลาง

42

รปท 8

การอบรมกอนเขาเรยน

รปท 9 - 10

การเรยนการสอนระดบ 1 และ2

รปท 11

หองเรยนระดบ 2,3 และ 4

สำนกหอ

สมดกลาง

43

ในชวงแรกของการกอตงโรงเรยนครผสอนของโรงเรยนซอลาฮดดนจะเปนสมาชกในชมชน

ทมความรทางศาสนาโดยมความรระดบฟรดอนยขนไป โดยมอหมามเปนผดแลในดานตาง ๆ และ

การบรหารจดการโรงเรยน ในปจจบนโรงเรยนซอลาฮดดนมครทงหมด 7 ทาน ดแลนกเรยนคนละ

1 ชน คอ

ชนประถมศกษาปท 1 ครมดดน เจะหมด

ชนประถมศกษาปท 2 ครอสสน โอรพนธ

ชนประถมศกษาปท 3 ครโซฟนะ เอกชน

ชนประถมศกษาปท 4 ครรตตยา บญเทพ

ชนประถมศกษาปท 5 ครฟารฮน ยทธสะอาด

ชนประถมศกษาปท 6 ครอสมาแอล แสงวมาน(ครใหญ)

ฝายทะเบยน ครจตตมา สนมา

ครของโรงเรยนซฮลาฮดดนทกคนจะจบระดบฟรดอนยและสวนใหญจะเรยนตอในสาย

สามญจนจบเพอประกอบอาชพสวนตว มเพยงครอสมาแอล แสงวมาน ซงเปนครใหญและครโซฟ

นะ เอกชน เพยง2 ทานทจบจากโรงเรยนปอเนาะบานตาล จงหวดนครศรธรรมราช

โรงเรยนซอลาฮดดนมนกเรยนทงหมด 207 คน เปนชาย 110 และหญง 97 คน โดย

นกเรยนสวนใหญจะมบานอยละแวกของโรงเรยน และผปกครองกเปนสปปบรษของมสยดและเขา

รวมกจกรรมของมสยดอยางสมาเสมอ เมอมบตรหลานจงสงใหมาเขาเรยนทโรงเรยนแหงน เดกท

เขามาเรยนระดบฟรดอนย จะมชวงอายประมาณ 7 – 15 ป โดยแตละระดบชนมจานวนดงน คอ

ชนประถมศกษาปท1 มนกเรยนทงหมด 38 คน ชาย 20 คน หญง 18 คน

ชนประถมศกษาปท 2 มนกเรยนทงหมด 39 คน ชาย 24 คน หญง 15 คน

ชนประถมศกษาปท 3 มนกเรยนทงหมด 38 คน ชาย 19 คน หญง 19 คน

ชนประถมศกษาปท 4 มนกเรยนทงหมด 41 คน ชาย 16 คน หญง 20 คน

ชนประถมศกษาปท 5 มนกเรยนทงหมด 36 คน ชาย 16 คน หญง 20 คน

ชนประถมศกษาปท 6 มนกเรยนทงหมด 15 คน ชาย 6 คน หญง 9 คน

การเรยนการสอนในระดบฟรดอนยของโรงเรยนซอลาฮดดน(ทาชาง) และโรงเรยนสอน

ศาสนาอสลามภาคบงคบทงหมดในประเทศไทยทงทจดตงเปนโรงเรยนตาดกาในมสยดและ

หลกสตรฟรดอนยในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม (โรงเรยนปอเนาะ) จะใชหลกสตรการเรยน

การสอนเดยวกน คอ ออกโดยทางสมาคมครสมพนธ

สำนกหอ

สมดกลาง

44

มมมองตอการเรยนศาสนาภาคบงคบ(ฟรดอนย) การศกษาในเรองมมองตอการเรยนศาสนาภาคบงคบนนจะแบงออกเปน 3 มมมอง คอ 1.

มมมองของตวเดกนกเรยน 2 มมมองของครผสอน และ3. มมมองของผปกครองและบรรดาสปป

บรษ มมมองของเดกนกเรยน

จากสถตของนกเรยนทมาเรยนทนสวนใหญจะอาศยอยบรเวณมสยดหรอละแวกใกลเคยง

จากจานวนนกเรยนทงหมด 207 คน มเพยงบางสวนทผปกครองยายทอยไปบรเวณอนแตยงคง

กลบมาปฏบตศาสนกจทมสยดซอลาฮดดนและใหบตรหลานเขาเรยนศาสนาภาคบงคบทนดวย

เดกนกเรยนทนแบงออกได 2 ประเภท กลาวคอ ประเภทแรก คอ เดกทเขาเรยนตรงตามเกณฑท

กาหนด คอ ระดบชนปท 1 อาย 6-7 ป ระดบชนปท 2 อาย 8 ป ไปจนถงระดบชนปท 6 อาย 12 –

13 ป จากจานวนทพบนกเรยนทเขาเรยนตรงตามเกณฑจะมประมาณ 50 เปอรเซนตของนกเรยน

ทงหมด เดกกลมนสวนใหญมการสนบสนนจากทางบาน โดยผปกครองจะเปนผบอกใหมาเรยน

และมการสอนศาสนาเบองตนใหกบเดกตงแตทบานสวนหนงแลว เชน การสอนอานอลกรอาน เมอ

เดกอายถงกาหนดเขาเรยนผปกครองกจะพามาเรยนทนท แตเดกนกเรยนกลมนกจะมทงทอยากมาเรยนและไมอยากมาเรยนดวยเหตผลตาง ๆ กนไป ตวอยางเชน เดกหญง นาตาชา โอระพนธ

ระดบชนปท 1 อาย 7 ป ไดกลาววา“ ทบานบอกใหมาเรยน แลวกอยากมาเรยนเองดวย แต

จะตองไปเรยนพเศษตอนเชาวนเสาร – อาทตย แลวคอยมาเรยนตอนบาย” เดกชาย ชารฟ บลลา

เตะ ระดบชนปท 4 อาย 10 ป ไดกลาววา“ อยากมาเรยนแลวพอกบอกใหมาเรยนดวย อยบานไม

มเพอนเลนมาเรยนแลวเจอเพอน ๆ เยอะด พอบอกวาเรยนแลวจะเปนคนด มาเรยนทกวนแตวน

เสาร – อาทตยจะตองไปเรยนพเศษกอนตอนเชา มาเรยนตอนบาย” สาหรบกลมทไมอยากมาเรยนจะใหเหตผลวา อยากอยบานเฉย ๆ อยากดทว อยากไปเลน

กบเพอน เปนสวนใหญซงสวนมากเดกกลมนจะเปนนกเรยนระดบชนปท1 อาจดวยอายทยงนอย

และมาเรยนเปนปแรก ทาใหไมเขาใจเนอหา เรยนไมรเรองจงเปนเหตผลใหเดกไมอยากมาเรยนแต

ถกผปกครองบอกใหมาเรยนจงจาเปนตองทาตาม กเปนความพยามของพอแมผปกครองท

พยายามใหบตรหลานของตนเองมาเรยนศาสนาภาคบงคบจากการปลกฝงมาตงแตอดต การเรยน

การสอนทมาตงแตรนปยาตายายทสงตอมายงพอแมและพอแมกปลกฝงและสอนบตรหลานของ

ตนใหมาเขาเรยนกนตอ ๆ ไป สวนประเภทท 2 กจะเปนนกเรยนทเขาเรยนไมตรงตามเกณฑทระบไว ตวอยางเชน ใน

ระดบชนปท 1 นกเรยนทเขาเรยนในระดบชนนจะอายประมาณ 7 ป แตทพบมมากถงรอยละ 50 ท

มอายเกนขนไป อายมากทสดทพบ คอ 13 ป นกเรยนกลมนสวนใหญผปกครองเปนผอยากใหมา

เรยนแตในชวงวยทถงเกณฑมาเรยนนนยงไมอยากมาเรยน อยากเลนกบเพอน กเลยยงไมมาเรยน

สำนกหอ

สมดกลาง

45

เมอเพอนเขาเรยนแลวกเลยมาเขาเรยนบางเพราะอยบานไมมเพอนเลน มบางคนเมอโตขนกอยาก

ทจะมาเรยนเองเพราะเหนวาเพอน ๆ มาเรยนกนแลวกจะมาเรยนบาง โดยรวมแลวผปกครองได

บอกกบเดกจนทาใหเดกเหนวาการทเดกมาเรยนเปนสงทด สงทถกตอง เดกทมาเรยนแลวเปนคนด

ทาในสงทด เปนตวอยางใหกบเดกทยงไมมาเรยนทาใหเกดความรสกอยากมาเรยนบาง

วถชวตสวนใหญของนกเรยนโรงเรยนซอลาฮดดน(ทาชาง) คอ วนจนทร – ศกร ชวงเวลา

8.00 – 16.00 น จะตองไปเรยนในโรงเรยนหลกสตรสามญ เมอเลกเรยนจะตองมาเรยนหลกสตร

ศาสนาอสลามภาคบงคบ(ฟรดอนย) ตงแตเวลา 17.00 – 18.15 น. สาหรบนกเรยนบางคนทเรยน

ในโรงเรยนสาธตของเทศบาล ระดบชน มธยมศกษาปท 1 -3 จะตองเรยนวนจนทร – วนเสาร

ตงแตเวลา 08.00 – 17.00 น. หรอการเรยนในสถาบนสอนพเศษในวนเสารและอาทตย ซง

ระยะเวลาการเรยนจะขนอยกบคอรสวชาทนกเรยนเลอกลงวาเปนชวงเชาหรอชวงบาย แลวคอย

มาเรยนศาสนาในวนอาทตยเวลา 10.00 – 12.00 และ 13.00 – 18.00 น. ถานกเรยนคนใดเรยน

พเศษในวนอาทตยดวยกจะไมสามารถมาเรยนศาสนาในชวงเชาไดซงมเปนจานวนไมนอยเลย

ทเดยว ถาเปนชวงปดภาคการศกษาของสายสามญแลวนกเรยนลงเรยนพเศษกจะมบางสวนทไม

สามารถมาเรยนวนอาทตยไดเลยตลอดทงวน หรอแมแตในโรงเรยนมธยมประจาจงหวดของ

รฐบาลเองกจะจดสอนพเศษในวนธรรมดาและวนเสาร – อาทตยในชวงปดภาคการศกษาและ

สวนใหญเหตผลของการเลอกเรยนพเศษนนผปกครองกเปนปจจยหลกในการผลกดนและ

สนบสนนใหบตร – หลานของตนเขาเรยนพเศษเพอการสอบแขงขนเขาเรยนในโรงเรยนชอดง

ประจาจงหวดและเพอทจะปพนฐานเพอสอบเขาเรยนในมหาวทยาลยของรฐได จากการสอบถาม

ทาใหพบวาทงตวเดกนกเรยนเองรสกวาการเรยนในสายสามญคอนขางหนกอยแลว แตกรสกวา

การแขงขนในดานการศกษามคอนขางสงและอยากเรยนใหเกงสอบเขาเรยนตอในโรงเรยนชอดง

ไดจงตองตงใจเรยนและเรยนพเศษเพมเตมทงทโรงเรยนจดและเปนของเอกชน

นกเรยนสวนใหญทเขาไปสอบถามจะสนกสนาน ราเรงและตอบคาถามดวยคาความเตม

ใจ แยงกนตอบในกลมเพอนโดยเฉพาะเดกผชายเหตผลสวนใหญทมาเรยนกจะเปนพอแม

ผปกครองบอกใหมาเรยน มาเรยนแลวสนกอยบานไมมเพอนเลน สาหรบกลมนกเรยนหญงกจะ

คอนขางเรยบรอยและพดนอย จะตอบเทาทเราถามไป ไมมการถามกลบเหมอนกบกลมเดกผชาย

เชน พถามไปทาไม พเรยนอะไร พเรยนทไหน พรงนพจะมาอกไหม เปนตน คาตอบทไดสวนใหญก

จะออกมาจากจตใจจรง ๆ ของเดกเองวาอยากมาเรยนหรอไมอยากมาเรยน โดยเฉพาะคาถามวา

เรยนศาสนายากไหม คาตอบทไดกจะเหมอนกนทกคนคอยากมาก ถงแมวานกเรยนบางสวนจะยง

ไมเขาใจเหตผลทแทจรงของการทผปกครองบอกใหมาเรยนศาสนาภาคบงคบ แตกจะมนกเรยน

บางสวนทรวาในคมภรอลกรอานบอกเอาไววาใหมาเรยน และจากการปลกฝงของครผสอนในแต

ละระดบชนกจะคอย ๆ ทาใหเดกนกเรยนซมซบและเขาใจวาทาไมจะตองเรยน เรยนแลวไดอะไร

สำนกหอ

สมดกลาง

46

มมมองของครผสอน

ทศนะคตของครผสอนตอการเรยนศาสนาภาคบงคบ(ฟรดอนย)นน คอนขางจะไปใน

ทศทางเดยวกนกบผปกครองและสปปบรษของมสยด ครมองวาการทเดกจะมาเรยนศาสนาหรอไม

นนเปนหนาทของพอแมหรอญาตพนองทจะตองบอกกลาวหรอสอนบตร – หลานของตนใหเหน

ความสาคญของการเรยนการศกษา หากเดกไมมาเรยนกไมใชความผดของเดกเลย เดกจะไมบาป

คนทบาปคอ พอแมหรอญาต ๆ ทไมบอกใหลก – หลานของตนเองมาเรยนเพราะถอวาเดกเปนผ

ไมรผใหญจะตองเปนคนคอยสอน คอยชแนะ หากเดกไมไดมาเรยนทบานถาสอนเองไดกควรจะ

สอนเองดวยเมออายครบ 15 ปบรบรณ ถอวาบรรลนตภาวะทางศาสนาหากพอแมบอกใหมาเรยน

แลวยงไมมาเรยนกจะเปนบาปของตวเดกเอง การมาเรยนศาสนาของเดกชาวมสลมถอเปนการ

เรยนรหลกศรทธา และหลกปฏบตของศาสนาอสลามเพอการนาไปใชและยดถอ โดยเปาหมายม

เพอการประพฤตตนเปนคนด และตองการใหมสลมรวาอสลามมจดมงหมายนอยางเดยวไมให

แตกแยกกน โดยการสอนนนจะสอนใหรวาสงไหนด สงไหนไมด มโทษอยางไร แตจะไมช

เฉพาะเจาะจงลงไปแตจะใหเดกคดเอง การทเดกมาเรยนทนเรากจะสอนเขาในทมสลมทกคนควร

จะรและควรจะปฏบต ทงการละหมาด การใชชวตประจาวน ประวตศาสตร ศาสนบญญต หรอ

แมแตการแตงกายทมรปแบบบอกเอาไววาใหใสกระโปรงยาวหรอกางเกงขายาว เสอแขนยาวและ

คลมฮญาปสาหรบเดกผหญง และเสอแขนยาว กางเกงขายาว สวมหมวกกาปเยาะสาหรบ

เดกผชาย เพอใหเขาไดรในสงทถกตองและควรปฏบต ไมคลอยตามไปกบกระแสสมยใหมจนลม

สงทเปนเอกลกษณของตวเองไป สาหรบการเรยนการสอนศาสนาภาคบงคบนนจะปลกฝงการดาเนนชวต การวางตวใหกบ

เดก ผานการเรยนในรายวชาตาง ๆ อยางวชาอลหะดษทเดกเรยนจะสอนถงคาพดของอลลอฮทได

สงสอนหรอหามมนษยในการปฏบตตวเปนคนคกคะนอง ไมไปกาวกายเรองของบคคลอน หรอการ

สอนใหทาประโยชนใหกบสงคม ใหบคคลอนในสงคม หรอการเรยนศาสนบญญต(ฟกฮ) เดกกจะ

ไดเรยนรบทบญญต หลกเกณฑของกฎหมายอสลาม เปนการสอนใหเดกรวาในทางปฏบตนนอะไร

เปนหนาททตองกระทา(วาญบ) อะไรเปนสงทตองหาม(ฮะรอม) อะไรเปนสงอนโลม สงเหลานลวน

เปนกระบวนการสรางอตลกษณความเปนมสลมทดวาควรมความประพฤต การวางตวอยางไร

เพราะในชวตประจาวนของคนเรา มหลายสงหลายอยางทตองกระทา มคาพดมากมายทออกมา

แตทงหมดนนคอสงทสามารถพจารณาไดวา มทงทดและมประโยชนตอเพอนมนษยและถอยคาท

เปนอนตรายทงตอตนเองและผอน เดกๆ จะถกสอนใหรและคดทจะนาไปปฏบต เชน การละหมาด

การขอดอาห การศกษาเลาเรยนเปนสงทดและอลลอฮสญญาวาจะมรางวลเราถากระทา หรอการ

ถกลงโทษถาไมกระทาทงหมดนลวนปลกฝงการกระทาของเดกทงสน ความเกรงกลวจะทาใหเดก

ไมกลาทจะทาบาป การปลกฝงตงแตเลกกเปนเหมอนการหลอหลอมไปทละเลกละนอยจน

สำนกหอ

สมดกลาง

47

กลายเปนสงทถกปลกฝงจนกลายเปนความเคยชน และรวาจะตองทาตวอยางไร วางตวอยางไร

และจะแสดงออกมาตามสงทถกปลกฝงผานการเรยนไดอยางไมตองฝน

การเรยนศาสนาจะสอนในสงอลกรอานระบเอาไว มสลมทกคนควรทจะรและนาไปปฏบต

ผลและโทษทเดกไดเรยนรจะสงผลใหเดกรจกคดและตดสนใจในการเลอกกระทา ตวอยาง คอ วา

ญบ คอ ทกกจการงานทอลลอฮทรงบญชาใหกระทาและสญญาจะมรางวลและถาไมทาจะตอง

โทษ เชน การละหมาด การถอศลอด เปนตน ฮะรอม หมายถง ทกการกระทาทอลลอฮทรงหาม

และจะมการโทษหากขนกระทา เชน การดมสรา การเขนฆาชวต การพดเทจ เปนตน การกระทา

ทงหมดจะถกกระบวนการสรางผานการเรยนใหมระเบยบแบบแผนตรงตามหลกการของอสลาม

เพราะ หลกการของอสลาม มกฎหมาย มคาอธบายชดเจนอยแลว ซงทงหมดนเพอรกษาความด

งามของมสลม เดกทถกปลกฝงผานการเรยนการสอนทง 6 หรอ 9 ระดบชนนนจะรในสงทถก สงท

ผด ควรกระทา ไมควรกระทา ตลอดจนสงทจะไดรบผลดหรอถกลงโทษหากกระทาทงหมดนจะ

ปรากฏผานพฤตกรรมของเดกทไดรบการเรยนร กลาวคอ เมอเดกถกสอนวาสงนไมดไมควรกระทา

หากกระทาลงไปแลวจะถกลงโทษจากอลลอฮ เดกกจะไมกลากระทา หรอเดกถกสอนวาควร

ปฏบตตนเชนไรเปนสงทถกตองเปนสงทสมควรกระทา กจะเลอกทกระทาใหสงทปลกฝงมา

กระบวนการเรยนการสอนศาสนาอสลามภาคบงคบจงเปนการะบวนการสรางอตลกษณการเปน

มสลมทดใหกบเยาวชนมสลม มมมองของผปกครองและบรรดาสปปบรษของมสยด

สาหรบทศนะคตของครผสอนและบรรดาสปปบรษของมสยดในเรองการเรยนศาสนาภาค

บงคบ(ฟรดอนย)นน พบวา ผปกครองและบรรดาสปปบรษมมมมองวาการเรยนศาสนาเปนสงท

เดกควรกระทาและควรไดรบโอกาสทจะไดรบรในการปฏบตตนทดและการเขาใจหลกการทาง

ศาสนาทคอนขางเปนนามธรรมไดอยางถกตอง เพอการเปนมสลมทดตามคาสอนของศาสนา การ

ทเดกชาวมสลมจะมาเรยนหรอไมมาเรยนศาสนาภาคบงคบนนเปนหนาทของบรรดาพอแม

ผปกครองทจะตองใหความสาคญกบการเรยนศาสนาและจะตองบอกบตรหลานของตนใหมาเขา

เรยนในภาคบงคบ ถงแมวาการเขามาเรยนควรจะเปนความสมครใจของตวเดกเองดวยนนหากพอ

แม ผปกครองชใหเหนถงความสาคญและประโยชนในเรยนภาคบงคบตงแตเดก ตลอดจนการ

ปลกฝงในเรองศาสนาและการปฏบตตนตามทคมภรอลกรอานระบไวตงแตในวยเดกจะทาใหเดก

ไมรสกกลวหรอเบอการเรยนศาสนา หากคนในครอบครวไมบอกกลาวใหลกหลานมาเรยนกจะเปน

บาปกบตวพอแมเอง เดกไมมบาปเพราะยงไมมความคดและการตดสนใจทดพอเปนหนาทของ

ผใหญทจะตองดแล ซงตวอยางความคดเหนจากการสอบถามคอนขางจะไปในทศทางเดยวกน

เชน“ พอแมควรจะเปนคนบอกและใสใจสนบสนนใหลกมาเรยน หากพอแมไมบอกใหลกมาเรยน

สำนกหอ

สมดกลาง

48

พอกบแมกจะมบาป” หรอ“ ผใหญตองเปนคนบอกใหเดกมาเรยนหากไมบอกกจะเปนบาปของพอแม เดกไมบาป ผใหญทบานควรจะพาเดกมาเรยนเพอความรและรจกวธการปฏบตทถกตอง”

โดยความคดเหนสวนใหญเหนวาเดกทกคนทอายถงเกณฑควรมาเรยนใหจบภาคบงคบ

(ฟรดอนย) และหากมเดกบางคนทไมมาเรยนเลยจากความคดเหนสวนใหญพบวา หากตวเดกและ

ครอบครวไมใสใจทจะมาเรยนหรอบอกกลาวลกหลานใหมาเรยนกคงไปวาอะไรไมได เมอไมมา

เรยนกเปนเรองของบคคลนนทจะไมไดเรยนร ไมไดปฏบตในสงทถกตองและดงาม และทสาคญ

เปนหนาทของครอบครวทจะตองจดการกบการกระทาของสมาชกของตวเองเพอใหทาในสงท

ถกตอง อยางไรกตามจากการสอบถามกพบวาผปกครองและสปปบรษของมสยดมความเขาใจและเหนใจเดกชาวมสลมทจะตองเรยนหนกในสายสามญ ตลอดจนการเรยนพเศษหลงเลกเรยนใน

วนธรรมดาและในวนเสาร – อาทตย จงเขาใจเดกบางคนทเขาเรยนชาหรอตองเรยนซาในชนเดม ในเมอเดกไดพยายามทาทง 2 เรองทงการเรยนในสายสามญและการเรยนศาสนาอยางเตมทแลว

กควรทจะเขาใจเดกและใหกาลงใจเดกใหเรยนจนจบใหได เพราะความรทงสายสามญและศาสนา

นนกจะมประโยชนกบตวเดกทงสน เมอเดกจบออกไปกจะเปนประโยชนตอตวเดกเองทจะเขาใจ

หลกศาสนาอยางถองแท รจกการปฏบตตนทถกตองและไดทาตามทอลกรอานไดระบเอาไวให

มสลมทกคนตองปฏบตตาม หลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย) ในโรงเรยนซอลาฮดดน

การศกษาในระดบฟรดอนยนนไดใชหลกสตรของทางสมาคมครสมพนธโดยแบงออกเปน

9 ระดบชน ดงนนเนอหาการเรยนการสอนจงเปนของทางสมาคมครสมพนธทจดทาขนเพอใหแต

ละโรงเรยนนามาใชในการเรยนการสอน โดยเนอหาวชาจะเหมอนกนทง 9 ระดบชน ตางกนท

ปรมาณเนอหาและความยากงายของแตละระดบชน ซงแตเดมนนมเรยนเพยง 6 ระดบเมอขยาย

ระยะเวลาออกมาแตปรมาณเนอหายงคงเทาเดม

สำนกหอ

สมดกลาง

49

หลกสรฟรดอนยระยะเวลา 9 ป

รปท 12 – 13 แสดงแบบเรยนตามหลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย)

ระดบตน ชนปท 2 และ 3

ระดบตนชนปท 1 - 4 เนอหาระดบตน ชนปท 1 – 4 ประกอบดวยวชาเรยนดงตอไปน คอ 1)วชาหลกการศรทธา

(เตาฮด) เปนการเรยนรในเรองของหลกการศรทธาทางศาสนาอสลาม 2) วชาศาสนบญญต(ฟกฮ

เปนการศกษาถงหลกปฏบตทเกยวของกบความสะอาด เชน วธทาความสะอาด ขอหามตางๆ

หลกวธการถอศลอด เปนตน 3) วชาศาสนประวต ศกษาถงประวตทานนบ ชาตกาเนด ชวตตงแต

ปฐมวยไปจนถงวายชนม 4) วชาอลกรอาน เปนการศกาษาเรอง 5) วชาอลหะดษ เปนการศกษา

พระวจนะของศาสดาวาดวยเรองศาสนา การยบยงผประพฤตผด การสรางสมพนธและมารยาทท

ด เชน คากลาวเมอพบปะหรอจากกน เปนตน 6) วชาจรยธรรม(ตะเวาซฟ) เปนรายวชาทเนน

เกยวกบหลกการทางมารยาททพงกระทาตอบคคลอน ๆ เชน พอ แม เพอน หรอบคคลอน ๆ

ทวๆไป ศกษาเรองของกเลส ตณหา ความมกมาก ความโกรธ ความอจฉา เปนตน และ7)วชาตจญ

วด เปนการศกษาถงเรองตาแหนงทเกดของเสยง พยญชนะ คา ประโยคภาษาอาหรบ ซงวชานจะ

เรมเรยนในระดบชนปท 4

สำนกหอ

สมดกลาง

50

รปท 14 - 15

แบบเรยนตามหลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย)

ระดบกลาง ชนปท 5 และ 6

ระดบกลางชนปท 5 และ 6 เนอหาระดบกลาง ชนปท 5 และ 6 นนรายวชาจะเหมอนกบชนปท 4 แตมความยากและ

ซบซอนมากขน ประกอบดวยวชาเรยน ดงตอไปน คอ 1)วชาหลกการศรทธา(เตาฮด) เปนการ

เรยนรในเรองความเปนมาของวชาหลกการศรทธา ความเปนมาของกลมแนวคดตาง ๆ

จดมงหมายของการศรทธาเปนตนห 2) วชาศาสนบญญต(ฟกฮ) เปนการศกษาถงการละหมาด

ประเภทตาง ๆ 3) วชาศาสนประวต ศกษาถง 4) วชาอลกรอาน เปนการศกษาถงเหตการณตางๆ

ในปฮจเราะหศกราชท 1 - 5 5) วชาอลหะดษ เปนการศกษาพระวจนะของศาสดาวาดวยเรองคา

และความหมายของคาสอนในแตละฮะดษ 6) วชาจรยธรรม(ตะเวาซฟ) เปนรายวชาทเนนเกยวกบ

การแสดงคารวะ วาดวยเรองมารยาท และ 7)วชาตจญวด เปนการศกษาถงเรองตาแหนงทเกดของ

เสยง พยญชนะ คา ประโยคภาษาอาหรบ

รปท 16 - 17

แบบเรยนตามหลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย)

ระดบปลาย ชนปท7 เลม 1-2

สำนกหอ

สมดกลาง

51

รปท 18 - 19

แบบเรยนตามหลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย)

ระดบปลาย ชนปท 8

รปท 20 - 21

แบบเรยนตามหลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย)

ระดบปลาย ชนปท 9 ระดบปลายชนปท 7 - 9 เนอหาระดบกลาง ชนปท 7 - 9 นนรายวชาจะเหมอนกบชนปท 4 แตมความยากและ

ซบซอนมากขน ประกอบดวยวชาเรยน ดงตอไปน คอ 1)วชาหลกการศรทธา(เตาฮด) เปนการ

เรยนรในเรองความเปนมาของวชาหลกการศรทธา ความเปนมาของกลมแนวคดตาง ๆ

จดมงหมายของการศรทธา เปนตน 2) วชาศาสนบญญต(ฟกฮ) เปนการศกษาถงการละหมาด

ประเภทตาง ๆ การใชชวตประจาวน เชน อาหาร พธกรรม การสมรส เปนตน 3) วชาศาสนประวต

ศกษาชวประวตของศาสดาและเหตการณสาคญทเกดขนในสมยของพระองค 4) วชาอลกรอาน

ศกษาความหมายจากอลกรอาน เพอใหเกดความรความเขาใจและนามาใชในชวตประจาวนอยาง

ถกตอง 5) วชาอลหะดษ เปนการศกษาพระวจนะของศาสดาวาดวยเรองคาและความหมายของ

คาสอนในแตละฮะดษ 6) วชาจรยธรรม(ตะเวาซฟ) ศกษาหลกจรยธรรมวาดวยพฤตกรรมทด การ

สำนกหอ

สมดกลาง

52

ศรทธา การตอตานอบายมข ความอดทน เมตตาธรรม รวมถงตวอยางการมคณธรรมของพระ

ศาสดาและอครสาวก เปนตน 7)วชาตจญวด เปนการศกษาถงเรองตาแหนงทเกดของเสยง

พยญชนะ คา ประโยคภาษาอาหรบ 8)วชาหลกการพจารณาอลกรอาน เนอหากลาวถงหลกการ

พจารณาอลกรอาน ความเปนมาและจดมงหมาย คานยามและศพททางเทคนคทใชในวชาน 9)

หลกการพจารณาอลหะดษ ศกษาและทาความเขาใจในลกษณะหรอคณสมบตของหะดษตาง ๆ

และ 10) วชาภาษาอาหรบ ศกษาความหมายของภาษาอาหรบ เพอใชไดอยางถกตองใน

การอธบายหรอสอสารกบผอน และฝกฝนการคดลายมอทสวยงาม

จากหนงสอแบบเรยนทง 9 ระดบของสมาคมครสมพนธทโรงเรยนซอลาฮดดน(ทาชาง)

รวมทงโรงเรยนสอนศาสนาอสลามภาคบงคบอน ๆ ใชนน จะเปนการนาคาสงสอนในคมภรอลก

รอาน ออกมาสอนใหกบเยาวชนชาวมสลม เนอหาทงหมดจะครอบคลมวถชวตของชาวมสลมทก

คนตงแตตนนอนจนกระทงเขานอน ตงแตเกดจนกระทงเสยชวต ไมวาการใชชวตประจาวน การ

ประพฤตปฏบตตนตอบคคลตาง ๆ ซงทงหมดนลวนหลอหลอมใหชาวมสลมเปนมสลมทดตาม

ความเชอในอลกรอาน การสอนวจจะของพระผเปนเจา ประวตของศาสดานบและบรรดามาลาอ

กะห ตลอดจนวถชวตประจาวนของมสลม ไมวาจะเปนการละหมาด การอาบนาละหมาดทถกตอง

การดอา ฯลฯ ทบรรจอยในรายวชาตาง ๆ ทงหลกการศรทธา วชาศาสนประวต วชาอลหะดษ วชา

จรยธรรม ตจญวด หลกพจารณาอลกรอาน หลกพจารณาอลหะดษ และวชาภาษาอาหรบ เนอหา

ความยากงายและปรมาณทแตกตางกนออกไปในแตละระดบชน ถกผลตขนมาเพอใหเหมาะสม

กบเดกแตละชวงวยทจะถกหลอหลอมและเรยนรการปฏบตตนทถกตองไปทละนอย ในแตละ

ระดบชนจะมครประจาชนคอยดแลและสอนตามตารางเรยน ทนจะไมมครประจารายวชาแตจะ

เปนหนาทของครประจาชนทจะตองสอนนกเรยนเองทกวชา เดกทถกสอนมาจากทางบานแลวหรอ

แมแตเดกทยงไมเคยไดรบการฝกหรอการสอนใด ๆ เลยจะถกสอนรวมกนทโรงเรยนแหงนเพอการ

ปฏบตตนทถกตองเมอถงอายหรอเวลาทจะตองปฏบตเพอนาไปสการเปนคนด เปนมสลมทดและ

รบรจดมงหมายอยางเดยวกนเพอความไมแตกแยกของมสลมทกคนตามจดประสงคของการเรยน

การสอน

เมอเรยนจบในแตละชนปจะมการสอบวดความรโดยจะใชขอสอบรวมของสมาคมคร

สมพนธซงเปนขอสอบทโรงเรยนตาดกาทกโรงเรยนในประเทศไทยจะใชเหมอนกน โดยการสอบ

สวนใหญจะจดใหสอบปละ 1 ครงซงมกจะสอบราวปลายเดอนเมษายน โดยจะเปนการสอบปฏบต

1 วน สาหรบหลกสตรเกานนหลกจากการสอบในชนปท 4 และปท 6 ทางสมาคมครสมพนธจะ

ออกใบประกาศนยบตรใหวาไดจบการศกษาภาคฟรดอนในชนปท 4 หรอปท 6 เปนทเรยบรอยแลว

โดยการประเมนผลแบงเปน

สำนกหอ

สมดกลาง

53

การประเมนพฤตกรรม โดยจะประเมนในเรอง 1)คณลกษณะอนพงประสงค 2) การอาน

ทองจา เขยน 3) การรวมกจกรรมพฒนาผเรยน

การประเมนสาระการเรยนร ซงจะเปนภาคปฎบต ประเมนในเรอง 1) อานฟงเสยง

2) ทองซเราะหทกาหนด 3) ทองบทดอาอ 4) อาบนาละหมาด – ตะยมมม 5) ละหมาดฟรด

6) ละหมาดอด 7) ละหมาดญะนาซะห 8) ละหมาดยอ 9) ละหมาดสนตทกาหนด 10) หลกการ

ศรทธา 11) ศาสนบญญต 12) ศาสนประวต 13) อลกรอาน 14) อล-หะดษ 15) จรยธรรม

16) ตจญวด 17) หลกพจารณาอลกรอาน 18) หลกพจารณาอลหะดษ 19) ภาษาอาหรบ

20) คดอรบ 21) เขยนอรบ 22) ความรทวไป

สาหรบหลกสตรแบบใหมจะใชการประเมนผลเหมอนกบหลกสตรเกา โดยขอสอบของ

โรงเรยนซอลาฮดดนในระดบชนท 1 – 2 เขตการศกษาจะเปนผออก ระดบชนท 3 – 6 ทางสมาคม

ครสมพนธจะเปนผออกและจะสงกรรมการจากสวนกลางมาคมสอบดวย ซงหลงจากเพมการเรยน

การสอนเปน 9 ป ขอสอบในระดบชนปท 1 – 8 ทางเขตการศกษาจะเปนผตรวจ แตระดบชนปท 9

ทางสมาคมจะเปนผตรวจขอสอบเองและสงผลมาใหทางโรงเรยนภายหลง อกทงยงมการตรวจนบ

เวลาเรยนหากนกเรยนคนใดเขาเรยนไมครบเกณฑ 80 เปอรเซนตกจะไมสามารถสอบผานใน

ระดบชนทเรยนอยได ซงปญหานเกดขนใหเหนบอยครงเนองจากนกเรยนจาเปนตองไปเรยนพเศษ

ทาใหไมสามารถมาเขาเรยนไดจนครบจานวนเกณฑทกาหนดไวจงทาใหมนกเรยนทตองเรยนซา

ชนเดมเปนจานวนไมนอย แตโดยสวนมากแลวคณครของทนไดบอกวาจะพยายามไมใหเดกตอง

เรยนซา หากเดกมาเรยนทกครงหรอเวลาเรยนขาดไปไมมากกจะพยายามชวยใหสอบผานและจบ

ชนนนไปพรอมกบเพอน ๆ สาหรบเดกทตองเรยนซาจรง ๆ นน คอ เดกทไมคอยมาเขาเรยนและทา

ขอสอบไมไดเลยจรง ๆกจะไมสามารถชวยอะไรไดจงจาเปนตองใหไมผานในระดบนนไป เพราะ

คณครคดวาการปลอยใหเดกซาชนโดยทเดกไดพยายามแลวแตคะแนนหรอเวลาเรยนขาดไปนด

หนอยกจะทาใหเดกทอแทและไมอยากมาเรยน แตครกจะดจากความตงใจในการมาเรยนกจะให

งานไปทาแลวนากลบมาสงเปนการชวยเพมคะแนน แตทงหมดนกจะขนอยกบดลยพนจของคณคร

ประจาชนซงจะมสทธในการดแลและใหคะแนนกบเดกประจาชนของตนเอง

จากหลกสตรการเรยนการสอนทมการเปลยนแปลงจากอดตมาสปจจบนปจจยสาคญ

อยางหนง คอ การเปลยนแปลงของสงคม ทมการแขงขนในดานตาง ๆ ทสงมากขน จานวนของเดก

ทเขามาเรยนศาสนามนอยลงเพราะหนไปใหความสาคญกบการเรยนทางโลก ความใสใจทจะ

เรยนศาสนาจงมนอยลง “เดกสมยนไมคอยเขาใจการเรยนศาสนาเทาทควร สวนใหญถงจะอานคมภรไดแตกจะ

แปลไมได รเทาทสอนใหไปไมไดเขาใจอยางลกซง การเปลยนแปลงของสงคมกมสวนถอวาเปน

สำนกหอ

สมดกลาง

54

สวนสาคญเลยกได เพราะทงตวเดกเอง พอแม กอยากใหลกเรยนเกง สอบเขาเรยนทโรงเรยนดง ได

ทางานด ๆ มเงนเดอนเยอะ ๆ กเลยคดกนวาใหลกไปใสใจกบการเรยนในโรงเรยนมากกวาทจะมา

เรยนศาสนาดวย” (นายอาหมาด พนธยโสะ) อกทงการเรยนในปจจบนกไมไดเขมขนเหมอนกบสมยกอน เพราะเนอหาทหนกหรอมาก

จนเกนไป อาจทาใหเดกทเรยนหนกในสายสามญไมสามารถเรยนศาสนาไดหรอเรยนจนจบ ซงม

ใหเหนเปนจานวนมากยงการแขงขนในการเรยนสายสามญสงมากขนจานวนนกเรยนทเรยน

ศาสนาขนพนฐานไมจบนนกมจานวนมากขนเรอย ๆ เหนไดจากจานวนสถตของนกเรยนแตละ

ระดบชน ทจานวนนกเรยนชนปท 1 มจานวนสงทสดและคอย ๆ ลดจานวนลงจนกระทงในระดบท

6 เหลอนกเรยนเพยงไมกสบคนเทานน “ มเยอะเลยทนกเรยนเขามาเรยนและไมจบตามเกณฑ เขามาเรยนแลวกออกไปปท 2

บาง ปท 3 บาง บางทพอแมกเปนคนบอกใหออกเองเพราะอยากใหเรยนสายสามญใหไดด ปท 6

ถงเหลอนกเรยนไมกคน มนมาทงจากตวเดกดวยสวนหนง พอแมดวยสวนหนงนนแหละ” (ครมดดน เจะหมด)

และนนเองเปนสาเหตใหมกระบวนการปรบตวทงของสมาคมครสมพนธและของมสยดเอง

การลดปรมาณเนอหาในแตละระดบชนและมการขยายระยะเวลาเรยนเปนทางเลอกหนงของ

สมาคมทเปรยบเสมอนการดงดด เพมความนาสนใจใหเดกหรอผปกครองหนมาสนใจการเรยน

ศาสนาภาคบงคบมากขน โดยทเนอหาทนอยลงเปนตวกระตนและแสดงใหเหนวาการเรยนศาสนา

จะไมกระทบตอการเรยนในภาคปกตของนกเรยน หรอการปรบตวของมสยดทมการเปลยนแปลง

ระยะเวลาเรยนหรอวนในการเรยนศาสนาเพออานวยความสะดวกและปรบใหเหมาะสมกบการ

เรยนของนกเรยน ตลอดจนการประชาสมพนธใหกบผปกครองหรอบรรดาสปบรษไดรเกยวกบการ

นาบตรหลานเขามาเรยนศาสนา ในวนทมาทาการละหมาดทมสยดแตทางมสยดเองกยอมรบวายง

ไมคอยไดผลเทาทควร

จากจานวนของนกเรยนทมเพยงประมาณ 10 เปอรเซนตของผทควรจะเขาเรยนทงหมด

ซงสะทอนใหเหนวาความสนใจในการเรยนศาสนามนอยลงจากอดต แตไมไดแสดงวาในอดตไมม

ผทไมเขาเรยนศาสนา เหตผลของการไมมาเรยนนนมาจากครอบครวในปจจบนไมไดมการบงคบ

ใหเดกมาเรยน และจากตวเดกเองทไมไดรบการปลกฝงเรองการเรยนศาสนามาตงแตเลกจาก

ครอบครว อกทงยงไมมการลงโทษหรอวากลาวจากสงคมอยางชดเจน จรงอยทมการระบไวในอล

กรอานใหมสลมทกคนตองเรยนศาสนาภาคบงคบแตไมไดมการระบเปนกฎหมายทจะสามารถ

สำนกหอ

สมดกลาง

55

นามาลงโทษไดเหมอนการเรยนในภาคบงคบ ทระบวาหากพอแมผปกครองไมสนบสนนใหลกเรยน

ตามการศกษาภาคบงคบจะมความผดตามกฎหมาย การเรยนของศาสนาอสลามตองมาจาก

ความเชอ เมอเชอแลวถงนามาปฏบต ผลสมฤทธ การวดผลสมฤทธนจะมาจากมมมองของ 3 กลม คอ 1. เดกนกเรยน 2. ครผสอนและ 3

ผปกครอง

เดกนกเรยน

การวดผลสมฤทธจากกลมเดกนกเรยน โดยดจากสงทเดกไดรบ การรบรความเปนมสลม

ของตวเดก โดยจากการพดคยกบตวเดกนกเรยนทาใหพบวาเดกนกเรยนสวนใหญรบรและจาในสง

ทครและหนงสอสอนได สามารถอานภาษาอาหรบได เขยนไดแตไมสามารถแปลเองได อธบายได

เพยงในบททครสอนเทานน และไมสามารถอานนอกเหนอจากทครสอนในระดบชนของตนได แต

ในสวนทสอนเปนภาษาไทยนนนกเรยนสามารถอธบายและเลาใหผศกษาฟงไดวา ไดเรยนอะไรไป

บาง สามารถบอกไดวาควรปฏบตตวอยางไรจงจะเปนมสลมทดตามทคมภรระบไว กลาวคอ

สามารถบอกไดวาเคาไดเรยนอะไรไปบางและสามารถนามาปฏบตไดจรง เชน การละหมาดท

นกเรยนมโอกาสไดฝกทโรงเรยนและสามารถนาไปปฏบตทบานได แตกมนกเรยนบางสวนททาง

บานไดมการสอนละหมาดหรอทาใหบตรหลานไดดจากทบานแลว หรอในดานจรยธรรมทสอนใน

ดานการวางตว การปฏบตตนในดานตาง ๆ นกเรยนกสามารถอธบายได หรอการอธบายเกยวกบ

ศาสนาอสลามเบอตน เชน “ศาสดาของศาสนาอสลาม คอ องคอลเลาะห การศรทธา 6 ประการ

คอ พระเจา เทวทตของพระองค ศรทธาในอลกรอาน ศาสนทต วนสดทายของโลก ศรทธาในพระ

ลขตของพระองค” เดกหญงชนญญา หลกนชะ ชนปท 4

ในดานความรสกแตกตางของเดกนกเรยนตอเพอนทโรงเรยนนนพบวา นกเรยนชายสวน

ใหญไมไดรสกถงความแตกตางจากเพอน ๆ มากนก รสกเพยงแควาเรานบถอศาสนาตางจาก

เพอน ๆ ทโรงเรยน ปฏบตตวบางอยางตาง จากเพอน ๆ เชน เวลาทเพอนสวดมนตเรากไมไดสวด

เหมอนเคา หรออาหารการกนทแตกตางจากเพอน ๆ โดยทตวเคาไมทานเนอหมแตเพอน ๆ ทาน

กน ปจจยสาคญททาใหเดกนกเรยนชายไมรสกแตกตางมากนกอาจเปนเพราะการแตงกายของเคา

ทเหมอนกบเพอนนกเรยนชายทโรงเรยนทวไป ทาใหเคาไมรสกแตกตางทางกายภาพหรอรสกวา

ตวเองแตกตางหรอแปลกกวาเพอนกเปนได เพราะนกเรยนชายไมไดใสหมวกกาปเยาะเวลาไป

เรยนในวนธรรมดา ใสเพยงเวลามาเรยนศาสนาตอนเยนเทานน และดวยระดบชนทเปนเพยงชน

ประถมจงยงไมตองละหมาดและกไมไดทาการละหมาดทโรงเรยนดวย หรอแมกระทงนกเรยนใน

ระดบชนมธยมศกษาปท 1 หรอ 2 เวลาไปโรงเรยนกไมไดทาการละหมาดทโรงเรยน กลบมาทา

ละหมาดเพยงแคทบานหรอมสยดเทานน การใชชวตประจาวนจงเหมอนเพอนตาง ศาสนาทวไป

สำนกหอ

สมดกลาง

56

“ เวลาไปเรยนกไมมอะไร ไมไดละหมาดกลบมาละหมาดทบานตอนเยนบางวนกมาทน

(มสยด) แตวาเอาขาวจากทบานใสกลองไป มบางวนกไมไดเอาไป กจะซอนมกบขนมกนแทน กม

เพอนทเปนมสลมเรยนโรงเรยนเดยวกน เพอนคนอนกไมเคยลอหรอถามอะไร”

(เดกชายธรวฒน กอเซม)

สาหรบในสวนของนกเรยนหญงนนจากการสอบถามพบวาจะใสชดนกเรยนเปนชดเสอ

แขนยาว กระโปรงยาวและคลมฮญาปไปโรงเรยน บางครงกรสกตางจากเพอน ๆ ทโรงเรยน บางท

กมเพอน ๆ มองมากรสกไมคอยชอบเทาไร

“ บางทกมคนมองเยอะชวงทเปดเทอม เพราะไมมใครแตงตวเหมอนหน ตอนเทยงจะเอา

ขาวไปจากทบาน แตในโรงเรยนกมคนมสลมเรยนแตวาไมไดแตงตวเหมอนหน เคากไมไดถกถาม

หรอมองเทาไร แลวเคากไมไดมาเรยนทน”

(เดกหญงนาตาชา โอระพนธ)

จากทงหมดนทาใหเหนวามเดกชาวมสลมบางสวนทไมไดเขามาเรยนในหลกสตรฟรดอนย

แตกายเหมอนกนกบนกเรยนทวไปมากขน แตทงนเนองจากวาผศกษาไมมโอกาสทจะไดพดคยกบ

นกเรยนกลมนจงไมทราบมมมองและการปลกฝงจากทางบาน หรอความรความเขาใจในเรองหลก

ศาสนาและการปฏบตตว เพราะสวนใหญกจะไมไดมาประกอบศาสนกจทมสยดเลยหรอมมาเปน

สวนนอย สาหรบในสวนของนกเรยนทมาเรยนทมสยดทาใหเหนวาเดกนกเรยนไดนาสงทเรยนไป

กลบไปปฏบตทบาน เชน การละหมาด เปนตน

ครผสอน

การสอบถามในสวนของครผสอนจะเนนไปทประเดนของของการเปลยนแปลงของตวเดก

กอนและหลงเขาเรยน ความแตกตางของนกเรยนแตละรนจากอดตถงปจจบน ทาใหพบวาเดก

นกเรยนแตละรนมความแตกตางกนในเรองของเนอหาทเรยนทมความเขมขนตางกน ทาใหความร

ความเขาใจของเดกรนใหม ๆ มนอยกวาสมยกอน เพราะสมยกอนไมไดเนนการเรยนในสายสามญ

มากนกทาใหนกเรยนมเวลาเรยนศาสนาอยางเตมทและเรยนเขมขนกวาน สวนใหญกจะไปเรยน

กนทปอเนาะไปพกอยกบครทสอนเลย แตปจจบนนไมมแบบนนแลว เพราะรฐบาลเขามาดแล

เกอบทงหมด

“ สมยนเรยนไมหนกเทาเมอกอนแลว เดกสมยกอนเรยนเนอหาเหมอนกนนนแหละแตวา

จะเขมขนกวา มการไปเรยนตามปอเนาะพกอยกบครทสอนเรยนแตดานศาสนาเปนหลกแตสมยน

ตองเรยนสามญดวย กไมไดเตมทเหมอนสมยกอน เดกสมยกอนจะมความเขาใจลกซงมากกวา

เดกเมอกอนอาจจบไมสงแตเขาใจหลกศาสนาด เดกสมยนสไมคอยได”

สำนกหอ

สมดกลาง

57

(ครอสสน โอระพนธ)

สาหรบในดานการเปลยนแปลงของเดกนกเรยนทเขามาเรยนนนมมมองของครผสอนมอง

วาเดกทเขามาเรยนตองมการเปลยนแปลงอยแลว เพราะเคาไดรบการสงสอน ไดรบการบอกกลาว

ในสงทถก สงทควรปฏบต ทกคนจะไดรบไปเทากนอยแลว แตสาหรบการนาไปปฏบตนนอยทแต

ละคน ขนอยกบความเชอความศรทธาและนาไปปฏบต คนทไมมาเรยนกสามารถนาไปปฏบตได

แตเคาทาไดไมสมบรณ ไมถกตองทงหมด

“คนทไมเรยนเวลามาทมสยดเหนเพอนทากทาตามแตมนไมถกตอง กบดสเพอน ๆ เคา สง

เหลานมทงคนศรทธาและคนทไมศรทธา เดกทอยากมาเรยนพอแมบอกวาไมตองมาเรยนกม เราก

ไปวาอะไรเคาไมได รแตวามนไมถกตอง มนผดหลกคมภรแตไมไดผดกฎหมาย เดกทเรยนไมครบก

มแตเหมอนกบวาเราไดปทางเอาไวแลวพอโตขนกเขามาปฏบตกมอยเยอะ เหมอนคนพทธทเรยน

ศาสนามาแตกไมไดปฏบตเทาไร พออายมากขนกเขาวดทาบญ อสลามกมเหมอนกนมเยอะดวย

แตทบานนนเรากไมรวาเคาจะกลบไปทาหรอไม ขนอยกบทบานของเคาเองดวยแตโดยสวนใหญ

แลวความประพฤตกจะดขน”

(ครมดดน เจะหมด)

การปฏบตตวนนขนอยกบความเชอและความศรทธาของแตละบคคล การทเขามาเรยน

ทาใหเคารในสงทถกทควร สวนการจะนาไปปฏบตหรอไมนนขนอยกบการตดสนใจของแตละคน

เราไมสามารถไปบงคบเขาไดทาไดแคชแนะในสงทถกตอง การจะไปบงคบใหปฏบตนนทาไมได

เมออายมากขน มความคดมากขนกอาจจะกลบมาปฏบตไดเพราะเคยไดรบรเคยไดเรยนมากอน

แลว

ผปกครอง

ในสวนของผปกครองจะมองในดานความเปลยนแปลงของเดกทเขามาเรยนวามการ

เปลยนแปลงอยางไรบาง ดขนหรอไมอยางไร ซงผปกครองสวนใหญกมองวาบตรหลานดการ

เปลยนแปลงไปในทางทดขน สนใจการเรยนมากขนไมตองบงคบใหมาเรยนเหมอนชวงแรก ๆ หรอ

มการปฏบตทถกตองมากขนเพราะไดรบการสอนจากโรงเรยนมาแลว แตทงนกขนอยกบทบาน

ดวยวามสวนชวยสงเสรมหรอผลกดนหรอไม หากทบานไมไดใสใจเดกไปเรยนมากไมไดนากลบมา

ทาเพราะทบานไมไดทา เชน

“ ในการเปลยนแปลงหรอการปฏบตของตวเดกนนขนอยกบผปกครอง ขนอยกบทบาน

เปนสวนใหญ วาสอนเดกจากทบานหรอไม เพราะถาทโรงเรยนสอนทบานไมสอนเดกกไมไดปฏบต

อยางแทจรง แตสาหรบทบานจะสอนตงแตเลกอยแลว พอไปเรยนกไดรเพมขน ปฏบตถกตองขน

สำนกหอ

สมดกลาง

58

เพราะไดรบการสอนการฝก ไดไปเจอเพอน ๆ ไดเรยนดวยกนจะไดสนทกน รจกกนและทาใหเคา

อยากไปเรยนมากขน พ ๆ นองกมสวน ชวนกนไปเรยนกจะอยากไปมเพอนไป”

(ฮจญหวนเต เสมอภพ)

จากทงหมดนทาใหเหนไดวากระบวนการสรางอตลกษณความเปนมสลมนนจดเรมตนท

สาคญนนเรมตนทครอบครวเปนหลก เมอไดรบการสนบสนนจากครอบครวแลวปจจยทสาคญ

ตอมา คอ ตวเดกเอง กลาวคอเมอเดกไดรบการหลอหลอมจากครอบครวมาเชนไรทศนะคตตอ

ศาสนาของเดกกจะเปนเชนนน โรงเรยนและการเรยนการสอนเปนเพยงปจจยทเขามาเพมภายหลง

เทานน หากเดกไดรบการปลกฝงจากทบานในดานการปฏบตและดานศรทธามาแลว เดกยอมม

ความสนใจและไมรสกถงการถกบงคบใหมาเรยน ทาใหเดกเตมใจทจะรบรและเรยนอยางเตมท

การเปลยนแปลงของตวเดกทเกดขนภายหลงจากทเรยนไปแลวนนจงเปนกระบวนการสรางขนท 2

ตอจากทบานทจะคอยใสเนอหาทคมภรระบไวตามแตละชนทไดเรยนและสอบผานขนไป มเดก

จานวนไมนอยทเมอเรยนจบในหลกสตรภาคบงคบแลวไดเขาไปเรยนตอในโรงเรยนเอกชนสอน

ศาสนา ทงนกขนอยกบความศรทธาของแตละคบคคล เดกทกคนเมอมาจากทบานจะไดรบการ

เรยนรและผานกระบวนการสรางเดยวกนแตสงทแตกตางกน คอ ความศรทธาซงเปนหวใจหลก

ของศาสนาอสลาม ทจะสงผลตอผลสมฤทธของเดกแตละคนทงในดานผลการเรยน การปฏบต

และความศรทธา

สำนกหอ

สมดกลาง

บทท 4 

 บทวเคราะหและสรป 

จากการศกษาเรอง “กระบวนการสรางอตลกษณผานการเรยนศาสนาอสลามภาคบงคบ

ในโรงเรยนตาดกา” ซงผศกษาไดใชโรงเรยนซอลาฮดดน (ทาชาง) จงหวดนครศรธรรมราช เปน

กรณศกษา พบวา การเรยนการสอนศาสนาอสลามภาคบงคบ(ฟรดอนย) ไดเกดขนเมอประมาณ

40 กวาปทผานมา ซงบรรดาสปปบรษของมสยดไดรวมกนกอสรางมสยดซอลาฮดดนขนใหม

หลงจากยายทตง เพอใชศนยรวมของชาวมสลมในระยะแรกนนเพอการประกอบศาสนกจและงาน

ทางดานชมชน แตสงทสาคญสงหนงกคอ การตอบสนองความตองการของบรรดาสปปบรษของ

มสยดทงทางดานเศรษฐกจ สงคมวฒนธรรม และการศกษา โดยเฉพาะอยางยงในดานการศกษา

ทถอเปนความจาเปนตองจดขนเพอใหบรรดาสมาชกรนใหม ๆ ของชมชนไดมโอกาสเรยนรและซม

ซบกบความเปนอสลาม รจกและเขาใจถงหลกศรทธา หลกปฏบตทจะตองนาไปปฏบตในชวตจรง

ตอไป เพราะฉะนนถาหากไมมสถาบนการศกษาหรอผทมความความรความสามารถและ

เชยวชาญโดยตรงมารบดแลรบผดชอบการเรยนการสอนศาสนากคงมความผดเพยนไปจากท

บญญตไวในอลกรอานและจากทเคยประพฤตปฏบตสบตอกนมาตงแตอดต

กระบวนการสรางอตลกษณของการเปนมสลมผานการเรยนศาสนาภาคบงคบในโรงเรยน

ตาดกา จากอดตการเรยนศาสนาภาคบงคบเปนสงทมสลมทกคนจะตองเรยนและนาไปปฏบต

การเรยนเพอทจะเรยนรในสงทถกตองและนาไปปฏบตไดอยางถกตองหากไมเรยนกจะไมรและไม

สามารถปฏบตตนไดอยางถกตอง จากการศกษาครงนทาใหผศกษาไดเหนถงการพยายามรกษา

รปแบบวถการดารงชวตตามหลกศาสนาทจาเปนจะตองดาเนนควบคไปกบการพฒนาในดานตาง

ๆ ของประเทศใหศาสนายงคงมนยยะความหมายตอมสลมผานการศกษาศาสนาภาคบงคบ(ฟรด

อนย) ทเรมตนจากการปลกฝงใหกบเยาวชนมสลมทจะเปนผสบทอดศาสนาตอไป ทามกลางการ

เปลยนแปลงของสงคมและวฒนธรรมตลอดจนการเขามามบทบาทในชวตประจาวนของสอและ

เทคโนโลยสมยใหม คานยมทเปลยนแปลงไปจากอดตทสงผลตอการประพฤตปฏบตตนของคนใน

สมยปจจบนและการเขามามบทบาทของภาครฐในดานตาง ๆ ทงดานเศรษฐกจ การเมองการ

ปกครอง สงคมวฒนธรรม หรอแมแตในดานการศกษา และสงเหลานจะทาใหเกดความเจรญเพม

มากขน และนาไปสการพฒนาของเมอง การตดตอพบปะสงสรรคของกลมบคคลทมวฒนธรรม

แตกตางกน ซงชาวมสลมและชาวพทธในจงหวดนครศรธรรมราชจะผานประสบการณการ

เปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจและสงคมวฒนธรรมเชนเดยวกน แบบแผนทางการศกษาและ

สำนกหอ

สมดกลาง

60

กระบวนการเรยนรทเปนสถาบนจะมผลตอประชากรรวมกน แตชาวมสลมจะคอย ๆ ถกกลมกลน

เขากบความเปนไทยพทธเพมมากขนทกขณะ กลาวคอ ตงแตอดตเปนตนมา คนมสลมถกมองวา

เปนผอาศยในประเทศไทย เปนกลมคนกลมนอยท เขามาพงพง เพราะคนไทยพทธเองถก

กระบวนการหลอหลอมผานการศกษามาวา ประเทศไทยเปนเปนของคนไทย มศาสนาประจาชาต

คอศาสนาพทธ ฉะนนเรากจะรสกวากลมชาตพนธอนทมใชคนไทยตามทเราถกสอนมาเปนคนอน

ไมใชพวกเดยวกน รสกถงความเปนผอาศย ทง ๆ ทความเปนจรงแลวคนมสลมไดอาศยอยใน

ดนแดนแถบนกอนทคนไทยจะอพยพเขามาเสยอก เคยมคากลาวทเราไดยนผานสออยบอยครงวา

มสลมแบงแยกดนแดน หรอการทมคนกลาววาหากมสลมจะแบงแยกดนแดนกใหไปแตตวอยาง

เอาพนทของประเทศไทยไป (ประยรศกด ชลายนเดชะ: 2539) ลวนแตเปนการสรางความคดและ

คานยมทผดใหกบสงคมและเยาวชนรนใหม คานยมความเปนไทย รกชาตไทยทาใหกลมชาตพนธ

ตาง ๆ รสกถงความเปนคนนอก ความไมใชพวกเดยวกน การพยายามดารงรกษาวฒนธรรมของ

กลมจงคอย ๆ เหนชดเจนขน เชน กลมชาวเขาตาง ๆ พยายามรณรงคในเยาวชนรนใหมพดภาษา

ถนหรอแตงกายดวยชดประจาชาต แตดวยขอจากดของฐานะทางเศรษฐกจทอาจไมเอออานวยทา

ใหไมมพนทในการทแสดงถงอตลกษณของกลมตน หรอของมสยดซอลาฮดดนเองนนทจาเปนตอง

ยายมสยดในตอนแรกกเพอทจะยกพนทใหกบการสรางโรงเรยน การกระทาเชนนยอมสราง

ความรสกไมเทาเทยม หรอการถกละเลย มองขามจากผนาในสงคม ตองพยายามตอสดนรนทจะ

หาสถานทตงใหมของมสยดเองและถงแมจะตงไดแลวกไมสามารถจดทะเบยนได สงเหลานลวน

เปนเหตการณทกดดนทาใหรสกถงการไมมพนทในสงคมและอาจทาใหความเปนมสลมสญหายไป

และนอาจเปนปจจยสาคญททาใหมการพยายามปลกสรางอตลกษณความเปนมสลมใหกบ

เยาวชนรนใหม ๆ ของชมชนโดยการเรมการเรยนการสอนศาสนาอสลามภาคบงคบตงแตมสยดซอ

ลาฮดดนยงกอสรางไมเสรจสมบรณ โดยในตอนแรกนนเปนหองเรยนแบบโลง ๆ ไมมการกนหอง

จงทาใหเยาวชนรนตอ ๆมาของชมชนมสยดซอลาฮดดนไดรบการปลกฝงใหมความใสใจในดาน

การเรยนศาสนา จนมาถงในปจจบนกระแสการเปลยนแปลงในดานตาง ๆ มอยางมากมาย การรบ

เอาวฒนธรรมของประเทศตะวนตก หรอแมแตประเทศอนในทวปเอเชยดวยกนเขามายอมสงผล

ตอคานยมและพฤตกรรมของคนรนใหม ๆ ทงสน ไมวาจะเปนเรองของภาษา อาหารการกน การ

แตงกาย ยอมมผลตอการปฏบตตวตามหลกศาสนาดวยกนทงสนไมวาจะเปนศาสนาพทธ ศาสนา

ครสตหรอศาสนาอสลาม เยาวชนรนใหมทจะใสใจในดานศาสนามนอยลงเรอย ๆ การทาบญเขา

วดถกมองวาเปนเรองของคนสงอาย แตอยางนอยวชาพระพทธศาสนากยงถกบรรจใหเปนวชา

เรยนบงคบของกระทรวงศกษาธการ ทเยาวชนในประเทศไทยไมวาจะนบถอศาสนาใดกจะตอง

เรยนเมอเขาสการศกษาภาคบงคบ และเยาวชนของมสลมเองนนกจะตองเขาสกระบวนการเรยนร

และขดเกลาทางสงคมในโรงเรยนของรฐบาลและใหหลกสตรเดยวกนกบเดกไทย ตองหดอานเขยน

สำนกหอ

สมดกลาง

61

ไทย และเรยนรการปฏบตตามหลกจารตประเพณไทย โดยทมการบรรจวชาพทธศาสนาไวใน

หลกสตรขนพนฐานเทากบเปนการบงคบใหผทนบถอศาสนาอนจะตองเรยนพทธศาสนา และนเอง

ททาใหเยาวชนของมสลมคอนขางจะถกกดกนจากการเรยนตามหลกศาสนาของตนเอง เรมตงแต

หลกสตรศาสนาภาคบงคบ(ฟรดอนย)และหลกสตรศาสนาขนสงขนไปในโรงเรยนเอกชนสอน

ศาสนาอสลาม ทเยาวชนตองเรยนในสายสามญภาคบงคบทาใหโอกาสทจะเลอกเรยนศาสนา

และสามารถนามาประกอบอาชพมไดนอยเพราะสงคมไดกาหนดคานยมในการศกษาเลาเรยน

เอาไววาควรจะตองเรยนมหาวทยาลย จบออกมามงานทา การทเดกจะมความตงใจหรอใสใจมา

เรยนนน สาหรบวยเพยงแค 6-7 ปนนคงยงไมสามารถบอกไดวาเดกมความตงใจมาเรยนเองแต

เปนการสงเสรมจากครอบครวเปนสวนใหญ แตเมอเดกถงวยเขาเรยนในระดบประถมศกษาตอน

ปลาย หรอมธยมศกษาตอนตนแลวนน เดกกจะมงใหความสาคญกบการเรยนในภาคสามญ

มากกวา เพราะเมอเรมมการแขงขนกนสงมากขนเดกกจาเปนทจะตองรวมแขงขนในการเรยนนน

ไปดวย อกทงเดกสวนมากกลวนตองการเขาเรยนในโรงเรยนประจาจงหวดแทบทงสน ผลการเรยน

ทดจงจะเปนใบเบกทางได การเรยนพเศษจงเขามาเปนสวนหนงของชวตทาใหเวลาทจะมาเรยน

ศาสนามไดนอยซงปญหานกพบไดทกมสยดในจงหวดนครศรธรรมราช จงตองมการปรบเวลาเรยน

เพอใหเหมาะสมกบเดกในแตละชมชน

อกทงคานยมในปจจบนไมวาจะเปนการดาเนนชวต การแตงกาย ภาษา ลวนแลวแตมผล

ตอวถชวตและอตลกษณของเยาวชนมสลมแทบทงสน การดาเนนชวตของวยรนมสลมทการแตง

กายแบบสมยใหมไดเขามาประยกตรวมกบการแตงกายมดชด คลมฮญาป เปนการแตงชด

สมยใหม สวมกางเกงขายาว เสอแขนยาวและคลมฮญาปของผหญง หรอการแตงกายแฟชนจนเรา

ไมอาจทราบไดเลยวานคอผทนบถอศาสนาอสลาม ลวนแลวแตเปนการเปลยนแปลงทเกดจากการ

กลายเปนเมองแทบทงสน อกทงในปจจบนนกเรยนมสลมเองนนมบางสวนแตงกายตามแบบชด

นกเรยนปกตเวลามาเรยนหรอแมแตวนธรรมดากลมวยรนบางสวนกไมมการตางกายแบบดงเดม

อกแลว

การเปลยนแปลงทางสงคมจงถอเปนปจจยหลกททาใหเกดกระบวนการรปรบตวในดาน

ตาง ๆ ของการเรยนการสอนศาสนาอสลามเพอเพอยงคงดารงรกษาศาสนาเอาไวใหยงคงมนยยะ

ความหมายตอวถชวตของชาวมสลม แบบเรยนและหลกสตรไดรบการปรบปรงและไดรบความใส

ใจอกครงหลงจากไมไดมการปรบปรงเลยทผานมา การปรบตวทางการเรยนการสอนศาสนา

อสลามขนพนฐานเรมตงแตหนวยยอย คอ โรงเรยนสอนศาสนา(ตาดกา) และหนวยใหญ คอ

สมาคมครสมพนธ ทงการปรบยายเวลาเรยนเพอใหสอดคลองและรองรบเยาวชนหลงจากเลกเรยน

ในสายสามญ การยายเวลาเรยนเพอใหเยาวชนสามารถเรยนทงสายสามญและศาสนาอสลามได

โดยไมกระทบเวลาเรยนกนและกน ตลอดจนการปรบปรงแบบเรยนและหลกสตรเพอใหเหมาะสม

สำนกหอ

สมดกลาง

62

และสอดคลองกบการเรยนในโรงเรยนสายสามญภาคบงคบทคอนขางหนกอยแลว โดยปรบ

ระยะเวลาเรยนในการเรยนศาสนาอสลามภาคบงคบใหขยายระยะเวลาออกไป จาก 6 ป เปน 9 ป

เพอปรบหลกสตรในแตละชนปใหนอยลง เพอใหเยาวชนยงคงสามารถมาเรยนไดไหวและสามารถ

เรยนควบคไปกบสายสามญได

การเรยนการสอนศาสนาภาคบงคบจะเรมสอนเยาวชนมสลมทอายตง 6 ปขนไป เปน

กระบวนการเรยนรทคอย ๆ ปลกฝงคาสอนทางศาสนาใหกบเยาวชนตงแตยงเลกทระบเอาไววา

มสลมทคนตองเรยนรไปเรอย ๆ ดงนนการศกษาของมสลมจงเรมตนขนตงแตทบานโดยพอแมเปน

ผเรมสอน และขยายไปสมสยดทจะสอนในเรอง หลกการศรทธา ศาสนบญญต อลกรอาน อลหะ

ดษ จรยธรรม ตจญวด หลกพจารณาอลกรอาน หลกพจารณาอลหะดษ และภาษาอาหรบ ซง

เนอหาจะครอบคลมตามทระบไวในอลกรอาน เปนการสอนเยาวชนมสลมทงในเรองการศรทธาตอ

พระอลลอฮ คมภร วนสนโลก หรอการกลบมาเกดอกครง คาสอนของทานนบ อลกรอาน ตลอดจน

หลกในการพจารณคาสอนและอลกรอาน และทมสยดซอลาฮดดนยงมการจดพมพหนงสอเรยน

ภาษายาวเปนหนงสอเรยนรเพมพอใหนกเรยนไดมโอกาสเรยนรคาศพท การอานและการเขยน

ภาษายาว เนองจากภาษายาวเปนภาษาทใชกนแพรหลายในภาคใต และตาราทางศาสนาสวน

ใหญไดแปลเปนภาษายาวจงเปนการปพนฐานสาหรบเยาวชนใหมความรความเขาใจทางภาษายา

วทดในอนาคต ทงหมดนแลวแตเปนการปลกสรางและหลอหลอมอตลกษณของการเปนมสลม

ใหกบเยาวชนรนใหม เพอใหเปนคนด เปนมสลมทด รจกการวางตว การดาเนนชวตทถกตองตาม

หลกคมภร รผลของการทาและไมทาตามทระบไว ซงทงหมดจะเปนไปตามหลกโครงสรางของ

ศาสนาอสลาม คอ หลกศรทธา และหลกปฏบต ทครอบคลมเนอหาการเรยนการสอนทงหมด การ

เรยนศาสนาภาคบงคบ(ฟรดอนย)จงเปนกระบวนการสรางอตลกษณทางดานชาตพนธ สราง

จตสานกสวนตวและจตสานกรวมในระดบสงคม โดยเปนการสอนใหรตวเองคอใคร มความเปนมา

อยางไรแตกตางจากคนอน กลมอนหรอสงคมอนอยางไรและจะใชอะไรเปนเครองหมายในการ

แสดงออกอตลกษณทางชาตพนธของตน ไมวาจะเปน ภาษา การแตงกาย คมภรหรอแมแต

รปแบบการดาเนนชวต อตลกษณของมสลมทคนทวไปมองเหนอาจจะเปนเพยงแคการแตงกาย

มดชด การคลมฮญาป การไมทานเนอสกร แตแททจรงแลวความเปนมสลมทถกสอนผานโรงเรยน

ตาดการมมากกวานน ซงเยาวชนจะคอย ๆ ถกหลอหลอมไปพรอม ๆ กบสมาชกคนอน ๆ ทรวม

เรยนใหมความรสกเปนกลมเดยวกน เหมอนกน และทามกลางการเปลยนแปลงทางสงคม

วฒนธรรม เศรษฐกจการเมองของประเทศทยงคงปรบเปลยนอยตลอดเวลา กระบวนการหลอ

หลอมอตลกษณทางชาตพนธผานโรงเรยนตาดกากยงคงตองมการปรบตวเพอใหความเปนมสลม

ยงคงอยไดอยางเขมแขงในสงคมตอไป ถงแมจะตองมการปรบตวและปรบเปลยนในบางสง

สำนกหอ

สมดกลาง

63

บางอยาง แตกตองดารงอยอยางยอมรบการเปลยนแปลงเพอปองกนการสญสลายของอตลกษณ

ของกลมไปอยางสนเชง

สรป

กระบวนการสรางอตลกษณผานการเรยนศานาอสลามภาคบงคบในโรงเรยนตาดกานน

จดเรมตนทสาคญทสด คอ ครอบครวทจะเปนรากฐานในการปลกฝงพนฐานในเรองการปฏบตและ

ความศรทธาในศาสนาอสลาม เมอไดรบการปลกฝงและสนบสนนทดจงมโอกาสทจะเขามาเรยนร

และผานการกระบวนการสรางอตลกษณความเปนมสลมในโรงเรยนตาดกาได เพราะถงแมตวเดก

เองอยากจะมาเรยนแตหากไมไดรบการสนบสนนจากครอบครวกไมไดรบการสนบสนนใหมาเรยน

โรงเรยนและหลกสตรจงเปรยบเสมอนเครองมอในการหลอมสรางอตลกษณทถายทอดผานการ

เรยนการสอน ผลสมฤทธจะเปนเชนไร มการเปลยนแปลงไปในทางทดขนหรอไมขนอยกบตวเดก

เอง วาจะสามารถรบรและนาไปปฏบตไดมากนอยแคไหน การเปลยนแปลงสงคมปจจบนลวน

แลวแตสงผลกระทบการกระบวนการสรางอตลกษณความเปนมสลมทงสน เมอสงคมมการ

เปลยนแปลง คานยมในดานตาง ๆ ยอมจะเปลยนแปลงไปดวย เมอความเปนเมองแผขยายส

ตางจงหวดนครศรธรรมราชกเปนจงหวดหนงทไมอาจหนพน อกทงมสยดซอลาฮดดนเปนมสยดท

อยกลางเมอง อยทามกลางการเปลยนแปลงในหลาย ๆ ดานยอมตองไดรบผลกระทบอยางเหนได

ชด และเกดการปรบตวในหลายๆ ดาน ทงการปรบเปลยนเวลาเรยน การประชาสมพนธในเยาวชน

เขามาเรยนศาสนาใหมากขน แตการเรยนศาสนาอสลามไมไดถกบงคบใชเปนกฎหมายท

กาหนดใหเยาวชนมสลมทกคนตองมาเรยน หากไมมาเรยนจะไดรบการลงโทษเหมอนกบการเรยน

ในภาคบงคบทรฐบาลกาหนดเอาไว การเรยนของมสลมถกระบไวในอลกรอาน มขอบงคบ มโทษ

ของผทไมปฏบตตามแตทงหมดลวนขนอยกบความเชอความศรทธา จากจานวนเดกนกเรยนทเขา

มาเรยนนอยลงทาใหเหนถงผลกระทบของการเปลยนแปลงทางสงคมอยางเหนไดชด แตกไมได

แปลวากระบวนการสรางอตลกษณความเปนมสลมไมสมฤทธผล ถงแมวาการทเยาวชนเขามา

เรยนแลวไมจบหลกสตรจะมจานวนเพมมากขน แตการไดผานการหลอหลอมไปแลว ไดรบการ

ปลกฝงเอาไวแลว วนหนงเมอพบปญหาหรอหาทางออกไมไดกจะเขามาพงพาศาสนา ไมตางกบ

ชาวพทธทเรยนพทธศาสนาในโรงเรยนแตกไมไดแปลวานกเรยนชาวพทธทกคนจะเขาใจศาสนา

เขาใจหลกธรรมอยางแทจรง หรอเขาวดฟงธรรมอยางเปนประจาแตเมอวนหนงโตขน ผานการ

เรยนรในดานตางๆ มากขนกจะสามารถคดวเคราะหและแยกแยะได และเขามาปฏบตในศาสนา

อยางแทจรงเมออายมากขนอยางทพบไดในศาสนาพทธ

สำนกหอ

สมดกลาง

64

สาหรบศาสนาอสลามซงการปฏบตถกมองวาขนอยกบความศรทธาของแตละบคคล เรา

ไมสามารถเขาไปบงคบหรอกดดนใหแตละบคคลเขามาเรยนศาสนา มาทาศาสนกจในมสยดได

ถงแมวาจะรวาผดหลกศาสนาแตกทาไดเพยงกระตนใหเหนความสาคญ หรอประชาสมพนธใหนา

บตรหลานมาเรยน เดกทผานการเรยนการสอนกจะมความรในดานศาสนามากขน รบรในสงท

ถกตอง รจกการปฏบตทถกตองถงแมความเขมขนจะไมเทากบสมยกอนทไมไดเนนในการเรยน

สายสามญ แตนกเรยนกจะสามารถปฏบตไดอยางถกตอง สามารถอธบายเกยวกบศาสนาอสลาม

เบองตนหรอสงทตนเองเรยนไปไดหรอยางนอยทสดกรวาสงทถกตองควรจะปฏบตอยางไร ซง

แตกตางกบบคคลทไมไดมาเรยนอยางเหนไดชด และในอกมมนหนงคอบคคลทมาเรยนกจะไดม

ปฏบตสมพนธกบเพอนรวมศาสนาไดรบรความเปนกลม เปนพวกเดยวกนและไดรบการยอมรบ

จากกลมทมการปฏบตเหมอนกน ส

ำนกหอสมดกลาง

65

บรรณานกรม 

หนงสอและบทความในหนงสอ การตางประเทศ, กระทรวง. ชาวไทยมสลม. กรงเทพฯ: 2521.

ผองพนธ มณรตน, ผชวยศาสตราจารย. การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม.กรงเทพฯ :

โครงการสงเสรมการสรางตารามหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2521.

ปนแกว เหลองอรามศร (บรรณาธการ).อตลกษณ ชาตพนธ และความเปนชายขอบ/ การ

ประชมทางมานษยวทยา(ครงท 1 : 2545 : ศนยมานษยวทยาสรนธร).กรงเทพฯ :

ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน), 2546.

มาน ชไทย,รองศาสตราจารย. รายงานการวจยเรอง อสลาม : วถชวตทพฒนาคณภาพชวต

(Islamic Way of life ot Promote The Quality of Life) กรงเทพฯ : ภาควชาสขศกษา

คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, กนยายน 2544.

สนท สมครการ. การเปลยนแปลงทางวฒนธรรมกบพฒนาการของสงคม.กรงเทพฯ :

โครงการสงเสรมเอกสารวชาการสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2525.

สวพร ทองทว. นครศรธรรมราช. กรงเทพฯ: สานกพมพสารคด, 2537.

สวรรณ เพชรนล, ผชวยศาสตราจ

ารย. วฒนธรรมและศาสนา. กรงเทพฯ:โรงพมพมหาวทยาลย

รามคาแหง, 2522.

สเทพ สนทรเภสช. ชาตพนธสมพนธ : แนวคดพนฐานทางมานษยวทยาในการศกษาอต ลกษณกลมชาตพนธ ประชาชาต และการจดการองคกรความสมพนธทางชาตพนธ.กรงเทพฯ : เมองโบราณ, ตลาคม 2548.

เสาวนย จตตหมวด,ผชวยศาสตราจารย. วฒนธรรมอสลาม. กรงเทพฯ : โรงพมพจจนไทย,2524

เสาวนย จตตหมวดและ ดนย มสา. การพฒนาทางสงคมของกลมชาตพนธ : ชาวไทย

มสลม. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต, 2544

ศนยมานษยวทยาสรนธร. วาทกรรมอตลกษณ.กรงเทพฯ: ศนยมานษยวทยาสรนธร,2547

หะสน หมดหมานและคณะ.สภาพการเปลยนแปลงพฤตกรรมทางวฒนธรรมของสงคม

มสลมในจงหวดชายแดนภาคใต.กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรม

แหงชาต, 2535

อมรา พงศาพชญ. วฒนธรรม ศาสนา ชาตพนธ : วเคราะหสงคมไทยแนวมานษยวทยา.

กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2537.

อทย หรญโต. มสลมในประเทศไทย. กรงเทพฯ:สานกพมพโอเดยนสโตร, 2522.

สำนกหอ

สมดกลาง

66

วทยานพนธ แพร ศรศกดดาเกง. ปฏสมพนธระหวางชาวมลายมสลมและชาวจนในยานสายกลาง

จงหวดยะลา. วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต(มานษยวทยา) คณะ

โบราณคด มหาวทยาลยศลปากร, 2546.

วราภรณ มนตไตรเวศย. การศกษาการเดนเรอหางยาวรบสงผโดยสารคลองบางเชอกหนง กรงเทพมหานคร = A study of the public transportation by long - tailed boats in Bang Cheuk Nang canal, Bangkok. วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาพฒนาชนบท, 2547.

โอปอล ประภาวด. รานนาชา : พนทมความหมายของคนเมองนครศรธรรมราช

กรณศกษาเขตเทศบาลเมองนครศรธรรมราช. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต

(มานษยวทยา) คณะโบราณคด มหาวทยาลยศลปากร, 2547. บทความในนตยสารและวารสาร ประชม ชมเพงพนธ. โลกมสลมในภาคใตของไทย. ศลปากร ปท 41 ฉบบท 6 (พฤศจกายน –

ธนวาคม 2541): หนา98-121.

สเทพ สนทรเภสช. “ปอเนาะ”มรดกสถาบนการศกษากบบรณาการทางศาสนาและสงคม

ของชาวมาเลยมสลมในจงหวดภาคใตของประเทศไทย.ศลปวฒนธรรม ปท 25 ฉบบ

ท 10 (สงหาคม 2547): หนา 96-107.

สำนกหอ

สมดกลาง

ภาคผนวก ก 

รายละเอยดเกยวกบสมาคมครสมพนธ

นโยบายการบรหารจดการศกษา ของคณะกรรมการบรหารสมาคมครสมพนธ สมยท 26 (พ.ศ. 2548-2549)

------------------------------------------------

อาศยอานาจแหงคาสอนของศาสนาอสลาม วาดวยหนาทของผปกครอง ในเรองความ

รบผดชอบทมตอกลบตร-กลธดา และอานาจแหงผนาในการบรหารและกาหนดนโยบาย เพอ

ประโยชนสงสดของประชาคม จงไดทาการปรบปรงหลกสตร บนพนฐานแหงมตหวหนาหนวยสอบ

จาก 6 ป เปน 9 ป และไดประกาศใชไปแลวตงแตวนท 1 มกราคม 2546

โดยท สมาคมครสมพนธ เปนศนยกลางในการรบฟงขอเสนอแนะ และนามากาหนด

นโยบายจากมวลสมาชกทวประเทศ การกาหนดใหเปน 9 ป ตามทคณะอนกรรมการ ปรบปรง

นาไปดาเนนการ ขยาย จงเปนทศทางทองคาพยพทกภาคสวน จะตองใหความรวมมอและรวมกน

ผลกดนใหบรรลสผลสมฤทธ เนองจากคงปฏเสธไมไดวา การใสใจดแลในเวลาทเพมขนจาก 6 ป

เปน 9 ป กอปรกบจดประสงคบนปลายในการเรยนร ทใหผศกษาสามารถนาไปปฏบตเปนกจวตร

ไดอยางมความสข จาตองอาศยเวลาในการเพาะชาและดแลอยางใกลชด ซงยงใชเวลามากกจะยง

บรรลสเปาประสงคไดมาก

จงขอใหเครอขายทกสดสวน ไดรบโอกาสนไปสรางโอกาส เพอความองอาจและความ

เขมแขงแกผสบทอดสารสญญาแหงพระผเปนเจาโดยพรอมเพรยงกน

ในการน ขอใหสถานศกษาทดาเนนการแลว จดใหเปนสถานศกษานารอง เปนตนแบบ ม

ความพรอมทจะเปดโอกาสใหศกษาและดงานไดตลอดเวลา

และหากมเขตการศกษา หนวยสอบหรอโรงเรยนใดยงไมมความพรอม ขอใหสอบถามเพอ

หาความพรอมไดจากสมาคมฯ และ/หรอคณะกรรมการบรหารสมาคมครสมพนธทกทาน

สำนกหอ

สมดกลาง

68

ความเปนมาของสมาคมฯครสมพนธ ยอนหลงไปเมอปพทธศกราช 2497 คณะศษยเกาของโรงเรยนอนยมนอสลาม บางรก

กลมหนง ประกอบดวย นายประชา มขตาร,นายมานต เกยรตธารย,นายสธรรม ผลทว,นาย

ประสาท บรสทธ,นายจรส วนฎเอนทรย,นายสมาน มมซอ,นายเกษม หมดกาญจน,นาย ประสงค

ชลายนเดชะ,นายประเวท ศรสวรรค,นายสละ วงศเสงยม,นายสมาน กบกะบ,นายวนจ มมตรกจ, นายปยะ แพรศร,นายสนต วงศปถมภ,นายการม โยธาสมทธ,นายสงา สกลวาร เปนอาท บคคลดงกลาวไดนดพบปะพดคยเพอการจดทาตาราเรยนวชาการศาสนาหลกสตรฟรดอนเปนภาษาไทย ทงนเพอใหงายตอการเรยนการสอน ซงในขณะนน เยาวชนมสลมไดเรยนวชาการศาสนาจากตาราภาษาอาหรบและมะละยกนทงสน เมอไดทาหลกสตรและตาราเรยนฟรดอนเปนภาษาไทยเรยบรอยแลว จงนาเขาทดลองสอนในโรงเรยนของคณะผดาเนนการหลายโรงเรยนและหาขอบกพรองทควรจะเพมเตมแกไขใหเนอหาวชาครบถวนสมบรณ สองปผานไปกบการทดลองเรยนทดลองสอน และแกไขเพมเตมเนอหาสาระวชาการ จงมความคดทจะจดตงกลมดาเนนการเปนนตบคคล เพอดาเนนการเรองนอยางจรงจง ดงนนป 2499 สมาคมครสมพนธจงกาเนดขนมาโดยมนายประชามขตาร ทาหนาทนายกสมาคมฯเปนคนแรกและเขาอปถมภคาชการดาเนนการตางๆของสมาคมครสมพนธตลอดมา เนองจากเปนระยะแรกๆของการเรมดาเนนการ ทนของสมาคมฯกไมม การจดทาแบบเรยน

ฟรฎอน กจาเปนตองจดทาเพอใหแบบเรยนกระจายสโรงเรยนสอนศาสนาทวไป แทนการใชตาราภาษาอาหรบและมาเลย ดงนน บรษท มตรมขตาร จากด จงเขาเปนผอปถมภการจดพมพ โดยเลขาธการสมาคมฯ ผเขมแขงขณะนนคอ นายประสาท บรสทธ นงประสานงานตดตอกบเพอนครโรงเรยนตางๆโดยใชสานกงานสมาคมฯ ซงตงอยเลขท 5 ซอยแมนไทย (มหานาค) ถนนกรงเกษม เปนศนยประสานงานซงกคอ บานพกของนายสมาน มมซอ ผกอตงสมาคมฯคนหนงนนเอง ในระยะแรกหลายโรงเรยนกยงลงเลทจะรบเอาหลกสตรและแบบเรยนของสมาคมฯไปใช ถงอยางนนกตาม กยงมโรงเรยนของคณะผดาเนนการจานวน 48 โรงเรยน เปนโรงเรยนนารองเรองนไปกอน โดยการจดระบบควบคมดแลโรงเรยน เปน หนวยสอบ โดยใหหนวยสอบเปนศนย

ประสานงานเรองของการเรยนการสอนการสอบ กบสานกงานสมาคมครสมพนธตลอดเวลา

โรงเรยนจานวน 48 โรงเรยน กสามารถจดแบงออกไดเปน 10 หนวยสอบในระยะแรกเรม ป 2520 นายประชา มขตาร นายกสมาคมฯหลายสมยปรารภวา ตองการพกผอนเนองจากความไมพรอมของสขภาพรางกาย สมาชกสมาคมฯ จงเลอกใหนายมานต เกยรตธารย ผ

กอตงสมาคมอกคนหนงเปนนายกสมาคมฯ เลอกนายประมข มขตาร เปนเลขาธการสมาคมฯ ในป

นนเอง คณะกรรมการบรหารชดใหม ไดมมตใหยายสานกงานสมาคมฯจากสแยกมหานาค ไปส

สานกงานอภธรรมอนยมนอสลาม ทงนเพอความสะดวกในการตดตอประสานงานกบหนวยสอบ

สำนกหอ

สมดกลาง

69

ในเครอ เพราะสานกงานเดม เปนบานพกอาศยของนายสมาน มมซอ อดตเลขาธการสมาคมฯ

เมอกจการของสมาคมฯ ขยายกจการกวางขวางออกไป การพบปะตดตอประสานงานกจะยงมาก

ขนเนองจากสานกงานนนเปนบานพกอาศยนนเอง ป 2524 นายสดใจ วงศอาร ไดรบเลอกใหดารงตาแหนงนายกสมาคมฯ และ นายวนย

สะมะอน เปนเลขาธการสมาคมฯ ไดขยายกจการของสมาคมฯออกไปอยางกวางขวาง เปนการขยายงานอยางตอเนองจากทนายมานต เกยรตธารย ไดบกเบกเอาไว เปาหมายการขยายงานคอ

มงเผยแพรกจกรรมสหลายจงหวดในภาคใต โดยม หนวยสอบท 18 นครศรธรรมราช เปนศนยการ

เผยแพร นายสดใจ วงศอาร บรหารงานใหสมาคมฯ จนถงป 2526 จงขอพก สมาชกจงพรอมใจ

เลอกใหนายมานต เกยรตธารย กลบมาทาหนาทนายกสมาคมฯอกสมย เมอนายมานต เกยรตธา

รย เขามาสานงานตอ จงรเรมดาเนนการจดรางหลกสตรและตาราเรยนชนปท 5 เพอเปนการขยายโอกาสการศกษาตอทสงขนใหแกเยาวชนมสลม ป 2528 นายเกยรต ทวมประถม ไดรบเลอกใหดารงตาแหนงนายกสมาคมฯ คนตอมา งานชนแรกของทานผนคอ หยบยกงานรเรมของอดตนายกสมาคมฯ มาดาเนนการตอ นนคอ การ

จดทาหลกสตรการเรยนชนปท 5,6 พรอมจดทาแบบเรยนครบชดวชาเปนผลสาเรจจนมการเรยน

การสอนในปจจบน กจการของสมาคมขยายตวกวางขวางออกไปทงประเทศ จากทเคยมสนามสอบเพยงแหงเดยวของจงหวดนนๆ ไดขยายหนวยแตกออกเปน หนวยสอบประจาอาเภอมากขน เพอรองรบเยาวชนมสลมทเขามาเรยนรตามหลกสตรของสมาคมฯ จนสนามสอบของระดบจงหวดทจะรองรบจานวนนกเรยนไมเพยงพออกตอไป และ ณ วนนสมาคมครสมพนธ ไดเดนทางส อ. บางบวทอง จ. นนทบร เพอมาปกหลกตงสานกงานถาวรอยทน ภายในบรเวณวทยาลยอซซกรอ หรอมลนธพงราลก ทไดอทศอาคาร

คอนกรต 4 ชน 4 คหา ใหใชเปนสานกงานบรหารบรหารงานของสมาคมตลอดไป 40 ป ของการเดนทางจากสแยกมหานาคถงบางรก และจากบางรกสบางบวทอง ทนคงเปนแหลงพกพงแหลงสดทายของการเดนทางอนยาวไกล นคอความหวงอนยงใหญของเหลาสมาชกสมาคม

สำนกหอ

สมดกลาง

ภาคผนวก ข 

แบบเรยนตามหลกสตรการศกษาศาสนาอสลามภาคบงคบ (ฟรดอนย)

แบบเรยนระดบตน ชนปท 2 เนอหาประกอบดวย

วชาหลกการศรทธา (ลก.250)

- รกนอหมาน - ซฟตวายบสาหรบอลลอฮ

- หลกการศรทธาตอบรรดามาลาอกะฮ - หลกการศรทธาตอบรรดาคมภร

- หลกการศรทธาตอรอซล - หลกการศรทธาตอวนอาคร

- หลกการศรทธาในการกาหนดความดความชว

วชาศาสนบญญต (ศบ.250)

- รกนอหมาน - นายส - วธอาบนาละหมาด

- ฟรดการอาบนาละหมาด - วธละหมาด - รกนละหมาด

- เหตททาใหเสยละหมาด

วชาศาสนประวต (ศป.250)

- คณสมบตของนบ - บรรดานามรอซล - ประวตยอนบมฮาหมด (ซ.ล.)

วชาอลกรอาน (อก.250)

- อลฟาดฮะห - อลละฮบ - อลอคลาส - อลฟะลก - อนนาส

วชาอลหะดษ (อห.250)

วชาจรยธรรม (จธ.250)

- วนสาคญ - การงานอาชพ - อบายมข - สงแวดลอม

- การใชถนน - เมตตาสตว - การระลกถงอลลอฮ - การเยยมผปวย

- รกษาสทธของกนและกน - ความสภาพออนโยน

- การชวยเหลอกน - การเผยแผความร - การรบใชชาต

ระดบตน ชนปท 3 เนอหาประกอบดวย

วชาหลกการศรทธา (ลก.350)

ภาคการศรทธาตอเอกองคอลลอฮเจา

- ซฟตวายบสาหรบอลลอฮ - ซฟตมสตาฮลสาหรบอลลอฮ

สำนกหอ

สมดกลาง

71

- ซฟตยาอสสาหรบอลลอฮ - ซฟตยาอสสาหรบรอซส

- ซฟตมสตาฮลสาหรบรอซล - ซฟตยาอสสาหรบบรรดารอซล

- หลกการศรทธาตอบรรดามาลาอกะห - หลกการศรทธาตอบรรดาคมภร

- การศรทธาตอวนอาคเราะห - การศรทธาในกาหนดสภาวการณ

วชาศาสนบญญต (ศบ.350)

- การทาความสะอาดตามศาสนบญญต (ซาเราะอ

- นาทยอมใหใชทาความสะอาดรางกาย - ประเภทของนา

- ลกษณะของนาย - วธการชาระ

- ผวายบตองอาบนา - ฟรดของการอาบนาวายบ

- การอาบนาสนต - ฟรดการอาบนาละหมาด

- สนตของการอาบนาละหมาด - เหตททาใหเสยนาละหมาด

- ขอหามสาหรบผไมมนาละหมาด - ขอหามสาหรบผมยนบ

- ขอหามหญงทมเฮด นฟาส วลาดะห - การตายามม

- สนตการตายามม - เหตททาใหเสยตายามม

- การละหมาด - กฏเกณฑของผทวายบตองทาละหมาด

- กฏเกณฑกอนทาละหมาด - รกนละหมาด

- สนตในละหมาด (สนตอบอาด – ฮยอะห) - กฏเกณฑทวายบละหมาดวนศกร

- เหตททาใหเสยละหมาด - การถอศลอด

- กฎเกณฑผทวายบตองถอศลอด - ฟรดการถอศลอด

- สนตสาหรบผถอศลอด - กรณเสยศลอด

วชาศาสนประวต (ศป.350)

- ประวตยอของทานนบอซา (อ.) - ประวตยอของทานนบมซา (อ.)

- ประวตยอนบอบรอฮม (อ.) - ประวตยอของทานนบนวะห (อ.)

วชาอลกรอาน (อก.350)

- ซเราหอลฟาดฮะห - ซเราะหอลมาอน - ซเราะหอลเกาซร

- ซเราะหอลกาฟรน - ซเราะหอนนสร

วชาอลหะดษ (อห.350)

วชาจรยธรรม (จธ.250)

- วชาตะเซาวฟ (บทนา) - มารยาทตออลลอฮ - มารยาทของผร

- มารยาทของผเรยน - มารยาทตอพอแม - มารยาทตอเพอนฝง

- มารยาทตอบคคลทวไป - กเลสตณหา - ความมกมากในการบรโภค

สำนกหอ

สมดกลาง

72

- ความมกมากในการพดจา - ความโกรธ - ความอจฉารษยา ระดบตน ชนปท 4 เนอหาประกอบดวย

วชาหลกการศรทธา (ลก.4100)

- พระนามองคอลลอฮ (ซ.บ.) 99 พระนาม - พรนามบรรดารอซล

วชาศาสนบญญต (ศบ.4100)

- วชาฟกฮ - ฮกมซาเราะห - อซซอลาฮ

- อาซานและอกอมะห - ละหมาดมอะห - ละหมาดอดทงสอง

วชาศาสนประวต (ศป.4100)

- ประวตยอของทานนบมฮมหมด (ซ.ล.) - วงศตระกลของนบมฮดหมด (ซ.ล.)

- ประวตของทานคอลฟะหทงส - ประวตทานอหมามทงส

วชาอลกรอาน (อก.450)

- ซเราหอลฟาดฮะห - ซเราะหอลอสร - ซเราะหอลฮมาซะห

- ซเราะหอลฟบ - ซเราะหอลกรอยซ

วชาอลหะดษ (อห.450)

วชาจรยธรรม (จธ.450)

- ความตระหน - ความหลงเกยรต - ความหลงโลก

- ความยโส - ความลาพอง - ความโออวด

- คณธรรมทางใจ - การสารภาพโทษ

- ความเกรงกลวอลลอฮ (ซ.บ.) - ความสนโดษ - ความอดทน

- ความรคณ - ความบรสทธใจ

- การมอบหมายตออลลอฮ(ซ.บ.)- ความรก - ความยนดตออลลอฮ (ซ.บ.)

- การระลกถงความตาย วชาตจญวด (ตว.450) - การอานพยญชนะภาษาอาหรบทง 28 อกษร

- ตาแหนงทเกดเสยงของพยญชนะภาษาอาหรบ - ลามกอมะรยะหและลามซมซยะห

- กฎของ “นนตาย” และ “ตนวนย

ระดบกลางชนปท 5 เนอหาประกอบดวย

วชาหลกการศรทธา (ลก.5100)

สำนกหอ

สมดกลาง

73

- หลกการศรทธา - การอหมาน - ซฟตวายบสาหรบอลลอฮ

- ซฟตยาอสสาหรบอลลอฮ - การแบงซฟตวายบ

- นบกบรอซล (ยกเวนพระนามรอซล)- มวะอญซาด - กอฎอ กอฎร

วชาศาสนบญญต (ศบ.5100)

- ละหมาดสนตรอวาตบ - ละหมาดญามาอะห - ละหมาดผเดนทางไกล

- ละหมาดตอรอวฮ - ละหมาดละหมาดวตร - ฮกมญานะซะห

- ละหมาดจนทรคลาส ละหมาดสรยคลาส - ละหมาดอสตกออ

- ละหมาดดฮา - ละหมาดอสตคอเราะห - ละหมาดตาฮจยด

- ละหมาดฮายด

วชาศาสนประวต (ศป.5100)

วชาอลกรอาน (อก.550)

- ซเราหอลฟาตฮะห - ซเราะหบยยนะห - ซเราะหอซซลซาล

- ซเราะหอลอาดยาต - ซเราะหอลกอรอะห - ซเราะหอตตะกาซร

อลหะดษ (อห.550)

จรยธรรม (จธ.550)

- วาดวยจรยธรรม - การแสดงคารวะ

- ตวบทบางตอนเกยวกบการแสดงคารวะ - วธการแสดงคารวะ

- ขอบญญตการแสดงคารวะ

- ภาวะทควร ไมควร หรออนญาตใหแสดงคารวะ

- การแสดงคารวะตอบคคลและการตอบรบการคารวะ

- มารยาทในการแสดงคารวะ - ปญหาบางประการเกยวกบการแสดงคารวะ

- การขออนญาตเมอไปบานผอน - มารยาทตอเพอนบาน

- ตวบทบางประการเกยวกบเพอนบาน - ขอบขายของคาวาเพอนบาน

- มารยาททพงปฏบตตอเพอนบาน - การแบงเพอนบานออกเปนระดบตาง ๆ

- มารยาทของการนงในทประชม - มารยาทของการกนและการดม

- มารยาทกอนการรบประทานอาหาร - มารยาทในระหวางรบประทานอาหาร

- มารยาทภายหลงการรบประทานอาหาร

- มารยาทบางประการเกยวกบการกนและการดม - มารยาทในการรบรองแขก

- มารยาทในการเชญแขก - มารยาทในการบเชญ

- มารยาทในการไปรวมตามคาเชญ วชาตจญวด (ตว.450)

สำนกหอ

สมดกลาง

74

- กฎของคาทม “มมตาย”

- กฎของคาทม “มม” และ “นน” มซดดและอกษร “ลาม” ทคากรยา

- กฎของอดฆอม - กฎของ “รอ”

- อกษรเสยงสะทอน ณ ตาแหนงกาเนด - การอาน “วะกอฟ”

- การพกเสยงในการอานอลกรอาน

ระดบกลางชนปท 6 เนอหาประกอบดวย

วชาหลกการศรทธา (ลก.6100)

- คาสอนแหงอลกรอาน

- แนวทางของอลกรอานการเชญชวนไปสหลกเอกภาพหลกการศรทธาตามทปรากฏในอลกรอาน

- ความเปนมาของวชาเตาฮด - ความเปนมาของกลมแนวคดตาง ๆ

- พนฐานของวชาเตาฮด - อตตกลด หรอการถอตาม

- อลอหมาน การศรทธา - จดมงหมายของการศรทธา

- อลอสลาม

วชาศาสนบญญต (ศบ.6100)

- อซซะกะฮ - อซเซาม - อลฮจญ และอลอมเราะห

- นกาฮ - มรตด - บทลงโทษ

วชาศาสนประวต (ศป.6100)

- ปฮจเราะหศกราชท 1 - ปฮจเราะหศกราชท 2 - ปฮจเราะหศกราชท 3

- ปฮจเราะหศกราชท 4 - ปฮจเราะหศกราชท 5

วชาอลกรอาน (อก.650)

- อลฟาดฮะห - อฎฎฮา - อลอนชอรอฮ

- อตตน - อลอะลก - อลกอดร

วชาอลหะดษ (อห.650)

วชาจรยธรรม (จธ.650)

- วาดวยจรยธรรม (บทนา) - มารยาทตอบคคลตางศาสนา

- มารยาทและสทธของมสลม - มารยาทในการสรวมใสอาภรณ

- มารยาทตอบพการย - มารยาทตอบตร – ธดา

- มารยาทตอสาม – ภรรยา

วชาตจญวด (ตว.650)

สำนกหอ

สมดกลาง

75

- การอานเสยงยาว - กฎของการอานอะอซบลลาฮ และบสมลลาฮ

- การอานกรอานทถกหาม - การตกบรเมออานจบแลว

- การกระทาของพวกสลฟเมออานกรอานจบแลว

ระดบปลายชนปท 7 (เลม 1) เนอหาประกอบดวย

วชาหลกการศรทธา (ลก.7100)

- อะรช กรซย กอลมและเลาห - วญญาณ - ความตาย

- มรณสกข - ปจจยยงชพ - การสอบสวนในหลมฝงศพ

- การรวมชมนม - การพพากษา

วชาศาสนบญญต (ศบ.7100)

- การคา - การซอจอง - ขายของทยงไมไดรบ

- คาหน พนธบตร ธนบตร ฯลฯ - การคาทไมชดเจน - ดอกเบย

- การยกเลกซอขาย - คนสนคามตาหน - ขายผลตผลกอนสก

- การคาทเปนโมฆะ - การจานา - เงอนไขของการจานา

- การจานาจะสมบรณไดเมอใด - การชาระหนบางสวนนนมอาจเอาของจานาคนกลบได

- การใชประโยชนจากของจานา - การอายดทรพย

- การใชจายของเดก คนบา และหรอคนลมละลาย - การใชจายของผลมละลาย

- คนปวยทใชทรพยมากกวาหนงในสาม - การตกลงยอมความ

- ถนนหนทาง - การยายหนสน - การรบรอง

- การประกน - หน - การมอบหมาย

- หลกการวาดวยการมอบหมาย - การยอมรบ - การหยบยม

- เงอนไขทจะถอวาการหยบยมใชได - การโจรกรรม

- สทธในการหน - การวาจางใหดาเนนธรกจการคา

- ผบรหารหรอผดาเนนการไมตองชดใช

- เอากาไรมาทดแทนการขาดทน - การตกลงใหดาเนนธรกจการคานนเปนทอนญาต

- มซากอด - เงอนไขมซากอด

- การทา(การใชแรงงาน)ในเรองมซากอด - การจาง

- คาตอบแทน - ใหตลอดชวต - การฝาก

- มรดก วชาศาสนประวต (ศป.7100)

สำนกหอ

สมดกลาง

76

- ปฮจเราะฮศกราชท 6 - ปฮจเราะฮศกราชท 7 - ปฮจเราะฮศกราชท 8

- ปฮจเราะฮศกราชท 9 - ปฮจเราะฮศกราชท 10 วชาภาษาอาหรบ ระดบปลายชนปท 7 (เลม 2) เนอหาประกอบดวย วชาอลกรอาน (อก.750) - อลฟาตฮะห - อลฮมะซะอ - อลฟล

- กรอยซ - อลมาอน - อลเกาซร

- อลการฟรน - อลนศร - อลมะซด

- อลอคลาส - อลฟะลก - อนนาส

อลหะดษ (อห.750) จรยธรรม (จธ.750) - วาดวยพฤตกรรมทด - ชาวสะลฟกบบางสวนของพฤตกรรมทด

- เมอปจเจกชนหรอชมชนมศรทธา - สงคมอยไดกเพราะมศรทธาคมครอง

- ความด,ความยาเกรง,การศรทธา - อลอหมานและการเจรญรอยตามทานรอซล

- รกเพราะอลลอฮรก เกลยดเพราะอลลอฮเกลยด - การศรทธาและการตอตานมรกร

- การศรทธาและการตอสเพอแนวทางแหงอลลอฮ

- การศรทธาและการคานงหาแตสงทเปนประโยชนจรยธรรม

- การใหเกยรต คร อาจารยและผอาวโส วชาตจญวด (ตว.750) - ความหมายของอดฆอม - อดฆอมมตามาซลยนบฆอยรอฆนนะห - อมฆอนซมซยะห

- อดฆอมมตากอรบยน - อดฆอมมตายานซยน - รอ

- ลาม - ฟน วชาหลกการพจารณาอลกรอาน (ลก.7100) - หลกการพจารณาอลกรอาน - ความเปนมาและจดมงหมาย

- คานยามและศพททางเทคนคทใชในวชาน

- ขอแตกตางระหวางตรญมะห ตฟซรและตะอวล - ผลลพธรวบยอด

- หมวดท 1 วาระตาง ๆ แหงการพระราชทานอลกรอานวาดวยอลมกกยและอลมะดะนย,อลมะ

ดะนยในอลกรอาน แบงเปน 4 ประเภท

- วาดวยอลฮะดอรยและอซซะฟารย - วาดวยอลลยลยและอนนะฮารย

- อศศอยฟยและอซซตาอย - อลฟรอซย

สำนกหอ

สมดกลาง

77

หลกการพจารณาอลหะดษ (ลห.7100) - หลกการพจารณาอลหะดษ - การแบงหะดษออกเปนใชได ใชไมไดและพอใช

- หะดษซอเฮยะหและคณสมบต,การแบงหะดษซอเฮยะหออกเปน 7 ระดบ

- หะดษฮาซนและรายละเอยด - หะดษดออฟและรายละเอยด

- เงอนไขของการปฏบตดวยหะดษดออฟ

ระดบปลายชนปท 8 (เลม 1) เนอหาประกอบดวย วชาศาสนบญญต (ศบ.8100) วชาอลกรอาน (อก.850) - ซเราะหอลฟาตฮะห - ซเราะหอฎฎาฮา - ซเราะหอลอนชรอฮ

- ซเราะหอตตน - ซเราะหอลอะลก - ซเราะหกอดร

- ซเราะหอลบยยนะฮ - ซเราะหอซซะละฮ - ซเราะหอลอาดยาต

- ซเราะหอลกอรอะห - ซเราะหอตตะกาซร - ซเราะหอบอศร วชาภาษาอาหรบ (ภอ.850) ระดบปลายชนปท 8 (เลม 2) เนอหาประกอบดวย วชาหลกการศรทธา (ลก.8100) - โทษานโทษ - การอภยบาป - หลกการกลบตวกลบใจ

- การชวยเหลอ - สวรรคและนรก

- การเชญชววนสความดและการหามปรามความชว - มาลาอกะห

- ญนและซยตอน วชาศาสนประวต (ศป.8100) วชาอลหะดษ (อห.850) วชาจรยธรรม (จธ.850) - การขออภย - สจจะ - ความอดทน

- ความบรสทธใจ - ปรองดอง (มเมตตา) - การใหอภย

- ถอมตน - มสานก

- การดารงตนอยในทางอนเทยงตรง - ความยาเกรง ตจญวด (ตว.850)

สำนกหอ

สมดกลาง

78

- อซฮารซะฟะว อะซดด - อซฮาร ญาอซ - อซฮาร อดฆอม

- อซฮาร มฏลก - อซฮาร กอมารยะห - อซฮาร อาม หลกพจารณาอลกรอาน (ลอ.8100) - อสบาบนนซล - โองการแรกทพระราชทานมา

- โองการสดทายทพระราชทานมา

- หมวดทสอง การพจารณาไปยงสายรายงาน

- อล-มตะวาตร, อล-อาฮาด, อซซาส

- การอานอลกรอานของทานนบ (ซ.ล.)ดงทปรากฏตามรายงาน หลกพจารณาอลหะดษ (ลห.8100) - การแบงหะดษตามลกษณะท 2 - หะดษฆอรบ - หะดษอะซซ

- หะดษมชฮร - หะดษมรฟอ - หะดษมกตอ

- หะดษมสนต - หะดษมตตะซล - หะดษมซลซล

- หะดษมอนอน - หะดษมบฮม - หะดฒอาลย นาซล

- หะดษมาวกฟ - หะดษมรซล - หะดษมงกเดยะอ

- หะดษมดลลส - หะดษซาซ - หะดษมกลบ ระดบปลายชนปท 9 (เลม 1) เนอหาประกอบดวย วชาศาสนบญญต (ศบ.9100) วชาอลกรอาน (อก.9100) - ซเราะหอลฟาตฮะห - ซเราะหอลอะอลา - ซเราะหอลฆอซยะห

- ซเราะหอลฟจร - ซเราะหอลบะลด - ซเราะหอซซมซ

- ซเราะหอลลยล วชาหลกการพจารณาอลกรอาน (ลอ.9100) - อครสาวกทเปนนกทองจาอลกรอานม 11 ทาน - การรวบรวมอลกรอาน

-การบนทกอลกรอานในสมยทานรอซล (ซ.ล.)

- การบนทกอลกรอานในสมยอบบกร อศศดดก - การบนทกอลกรอานในสมยอสมาน

- การปรบปรงอกขระของอลกรอาน - ความหมายของสระและจด

- ใครคอผดารใสจดเปนคนแรก - เหตทตองดารใหมการใสจด

- เครองหมายของพยญชนะ - การวางสวน ตอนและชวง

- ชอของอลกรอาน,พงรจานวนพยญชนะภาษาอาหรบทงหมดในอลกรอาน

- ขอแตกตางระหวางหะดษกดซยและอลกรอาน

สำนกหอ

สมดกลาง

79

- สงจาเปนตองปฏบตในการอานอลกรอาน

- สงจาเปนบนผอาน ถอหรอทน อลกรอาน ระดบปลายชนปท 9 (เลม 2) เนอหาประกอบดวย วชาหลกการศรทธา (ลก.9100) - การฟนคนชพ - วนปรภพ - สะพาน

- บอนา - การกลบคนราง - หลกมลฐาน 5 ประการ

- ประวตอหมามอะบลหะซน - ประวตอหมามอบมนซร อลมาตรดย วชาศาสนประวต (ศป.9100) - การเขารบตาแหนงคอลฟะหของอสมาน (ร.ด.) - อสมาน เปนใคร

- ชยชนะของอสมาน - อสมาน ถกสงหาร - การใหสตยาบนแก อะล (ร.ด.)

- ใครคอ อะล (ร.ด.) - สงครามอฐ

- การปรกษากบมอาวยะห ในการใหสตยาบน - สงครามซฟฟน

- เหตการณตงผตดสน - พวกคอวารจ และสงครามนะหรอวาน

- มอาวยะหเขาครอบครองพนทสวนใหญไวได - อะล (ร.ด.) ถกสงหาร วชาอลหะดษ (อห.950) - งานทนาไปสสวรรค - อยาละเมดหรอฝาฝน - ความมกนอย

- ไมจองเวร - พยานและการสาบาน - จงหกลางความชว

- ความเปนพนองกน - การชวยเหลอผเดอดรอน - การทาความดมผลทวคณ

- ความสาคญของวลยลลอฮ - ไมเอาโทษผหลงลม - อยาผลดวนประกนพรง

- ผศรทธาสามารถควบคมอารมณ- การขออภยตออลลอฮ วชาจรยธรรม (จธ.950) วชาตจญวด (ตว.950) - อคฟาอฮารอกะห - ละฮน (การอานผดพลาด)

- การกลาว “อาอซบลลาห” และ “บสมลลาห”

- กฏของการอาน “อาอซบลลาห” และ“บสมลลาห”- ตกบร วชาหลกพจารณาอลหะดษ (ลห.9100) วชาภาษาอาหรบ (ภอ.950)

สำนกหอ

สมดกลาง