เทคนค การเขาถงพนกงานบรการหญง

ส านกงานปองกนควบคมโรคท 12 จงหวดสงขลา

ค าน า

แนวโนมการเกดโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดส ยงคงเพมขนอยางตอเนอง สะทอนใหเหนวาการควบคมปองกน ไมครอบคลม กอใหเกดการสญเสยทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศ สวนใหญเกดจากพฤตกรรมการมเพศสมพนธโดยตรง ซงเปนชองทางหลกทท าใหโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดสแพรกระจาย สคนทวไป ไดแก พนกงานบรการ โดยเฉพาะพนกงานบรการหญง การเขาถงพนกงานบรการหญง จงเปนการด าเนนงานทมส าคญในการควบคมปองกนโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดส เทคนคการเขาถงพนกงานบรการหญง จากผเกษยณ จงเปนการสกดความรและประสบการณทมอยจากผทจะเกษยณ (Tacit Knowledge) เพอตอยอดการด าเนนงานปองกนควบคมโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดสสผปฏบตงานรนหลง ตลอดจนผทสนใจและหนวยงานทเกยวของ ไดน าเคลด(ไม)ลบจากประสบการณจรงไปใชเปนแนวทางในการด าเนนงานตอไป ณ โอกาสน ขอขอบคณทปรกษาและคณะท างานทกทาน ทมสวนรวมในการจดท าคมอเลมน จนส าเรจลลวงไปดวยด

สารบญ

บทท 1 ท าไมตองด าเนนงานปองกนควบคมโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดส 2 ในกลมพนกงานบรการหญง บทท 2 ท าอยางไรใหเขาถงพนกงานบรการหญง 3 บทท 3 ท าอยางไรใหพนกงานบรการหญงมารบการตรวจภายใน 12

๑

โรคตดตอทางเพศสมพนธ (Sexually transmitted infections; STIs) เกดจาก การตดตอผานทางเพศสมพนธ ไมวาจะเปนการรวมเพศทางชองคลอด ทางปาก หรอทาง ทวารหนกกบ ผทเปนโรคหรอผตดเชอ โรคตดตอทางเพศสมพนธ 5 โรคหลก ไดแกซฟลส หนองใน กามโรคของตอมและทอนาเหลอง หนองในเทยม และแผลรมออน สวนโรคตดตอทางเพศสมพนธอนๆ ไดแก เรมทอวยวะเพศและทวารหนก หดอวยวะเพศและ ทวารหนก พยาธ ชองคลอด ทงนสถานการณโรคตดตอทางเพศสมพนธ ในปจจบนยงคงเปนปญหาสาธารณสขทสาคญ แนวโนมอตราปวยทเพมขนอาจเปนสญญาณทบงชถงการมเพศสมพนธทไมปลอดภย ซงเปนปจจยเสยงสาคญททาใหเกดการตดเชอเอชไอวได ดงนน การดาเนนงานโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดส จงจาเปนทจะตองใชเทคนคหลากหลายรปแบบในการเขาถงพนกงานบรการหญง เพอใหการเขาถงพนกงานบรการหญง เกดความเชอใจ และรบการใหบรการทางดานสาธารณสข ในการสงเสรมสขภาพและวางแผนจดบรการควบคมปองกนโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดส ซงโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดส ทสาคญๆ มดงน

1. ซฟลส 2. หนองใน 3. หนองในเทยม 4. แผลรมออน 5. พยาธชองคลอด 6. เชอราชองคลอด 7. แบคทเรยล วาจโนซส 8. หดอวยวะเพศและทวารหนก (หดหงอนไก) 9. เรมทอวยวะเพศและทวารหนก 10. หดขาวสก 11. โลน 12. หด 13. องเชงกรานอกเสบ 14. กามโรคของตอมและทอนาเหลอง

บทน า

๒

ปจจบนอตราปวยโรคตดตอทางเพศสมพนธมแนวโนมเพมสงขน เนองจากการมเพศสมพนธทไมปลอดภย สงผลโดยตรงตอการแพรระบาดของการตดเชอเอชไอว ท าใหเกดการสญเสย ทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศเปนอยางมาก ซงพนกงานบรการหญง เปนกลมคนทมความเสยงสง ในการรบและแพรเชอโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดสสคนทวไป หากสามารถควบคมโรคใน คนกลมนได กจะชะลอการแพรระบาดของโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดสได เชอมโยงสกรอบแนวคดยทธศาสตรปองกนและควบคมโรคตดตอทางเพศสมพนธแหงชาต พ.ศ.๒๕๖๐-๒๕๖๔ เพอยตปญหาเอดส ไดแก การเขาหา เชญมารบบรการ, การปองกนโรค สงเสรมการใชถงยางอนามย, การไดรบการตรวจและรกษา รวดเรว มมาตรฐาน , การตนตวในการปองกนโรคอยางตอเนอง, การพฒนาระบบขอมล การวเคราะห สงเคราะห สรปและใชขอมลเชงยทธศาสตร ดงนน ความรและประสบการณการด าเนนงานการปองกนควบคมโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดสทมอยจากผทจะเกษยณ จงถอเปนสนทรพยทมคา และเปนกลวธทความส าคญในการตอยอดการท างานใหแกผปฏบตงานรนหลงไดนาไปปรบใชใหเกดประโยชนในการชวยลดการแพรระบาดของโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดสในพนทตอไป

บทท 1 ท าไมตองด าเนนงานปองกนควบคมโรคตดตอทางเพศสมพนธ และโรคเอดสในกลมพนกงานบรการหญง

๓

1. การส ารวจสถานบรการและพนกงานบรการหญง

การเขาถงพนกงานบรการหญง ในสถานบรการ คอกจกรรมการด าเนนงานปองกนควบคมโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดสในสถานบรการ ซงเปนกจกรรมทสามารถลดชองทางและชะลอ การแพรระบาดของโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดสแพรกระจายสบคคลทวไป แบงเปน

1. การสารวจสถานบรการและพนกงานบรการหญง 2. การเยยมสถานบรการ

สถานบรการ หมายถง สถานทจดใหมผใหบรการทางเพศอาศยประกอบอาชพ พนกงานบรการหญง หมายถง ผทยนยอมใหผ อนมการรวมประเวณ หรอการกระทาอนใด เพอสาเรจความใครทางกามารมณอนเปนการสาสอนเพอรบคาตอบแทน หรอสนจาง ส าสอน หมายถง พฤตกรรมการมเพศสมพนธกบผอนทไมใชภรรยา/สาม หรอครก คาตอบแทน หมายถง เงนหรอทรพยอนๆ ซงเปนสนจาง

มวตถประสงค ดงน 1. เพอทราบสถานทตงและจดทาแผนทแสดงทตงของสถานบรการ 2. เพอทราบจานวนแหลงบรการและพนกงานบรการหญง ในแตละสถานบรการ 3. เพอวางแผนการดาเนนงานควบคมแหลงแพรโรคตดตอทางเพศสมพนธ โดยการให

สขศกษาเรองโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดส สนบสนนถงยางอนามย สงเสรมสขภาพและวางแผนการปองกนควบคมโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดส

4. เพอทราบปญหาการดาเนนงานควบคมโรคตดตอทางเพศสมพนธในสถานบรการ

1.2 วตถประสงคการส ารวจแหลงแพรโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดส

1.1 นยามสถานบรการและพนกงานบรการหญง

บทท 2 ท าอยางไรใหเขาถงพนกงานบรการหญงในสถานบรการ

๔

แบงได 24 ประเภท ตามลกษณะการใหบรการของกรมควบคมโรค ดงน 1. ส านกคาประเวณ (ซอง) เปนสถานทจดตงขนเพอใหบรการทางเพศเปนหลก โดยมหองหรอไมมหองกตามไมไดจด

ทะเบยน เปดเปนสถานบรการอยางใดอยางหนง 2. โรงแรม เปนแหลงบรการทพกอาศยชวคราว ซงอาจจะมการจดใหมผใหบรการทางเพศหรอ

อาจจะมผใหบรการทางเพศมาใชสถานทของโรงแรม โดยทางโรงแรมไมเปนธระจดหาหรอไมมสวนเกยวของ

3. บงกะโล เปนสถานทบรการเชาพกอาศยแบบชวคราว มกปลกสรางเปนเรอนแถวขนาดเลกหรอ

เปนหลงๆ ซงอาจจะมการจดใหมผใหบรการ ทางเพศดวยหรออาจจะมผใหบรการทางเพศมาใชสถานทของบงกะโล โดยทางเจาของบงกะโลไมเปนธระจดหาหรอไมมสวนเกยวของ

4. เกสเฮาส เปนสถานทบรการเชาพกอาศยประเภทหนง อาจเปนแบบชวคราวหรอรายเดอนลกษณะ

เปนอาคารแบงเชาหรอเปนหลง อาจจะมการจดใหมผใหบรการทางเพศหรออาจมผใหบรการทางเพศมาใชสถานทของเกสเฮาสกได

5. โรงน าชา เปนสถานทใหบรการดมน าชา มวตถประสงคทแทจรงเพอใหบรการทางเพศและมหอง

ส าหรบใหบรการทางเพศเปนหองๆ 6. บารเบยร สถานททจดใหบรการขายเครองดมประเภทแอลกอฮอล มหญงหรอชาย ใหบรการแก

ลกคา ซงอาจมการขายบรการทางเพศแอบแฝงอย 7. บารเกย ลกษณะการใหบรการเปนสถานเรงรมยทมพนกงานใหบรการทางเพศทเปนชาย 8. บารอโกโก

ลกษณะการใหบรการ บารทมพนกงานโดยทวไปเปนหญงมการเตนอโกโก มเสาเหลก

ประกอบการเตน

9. ดสโกเธค สถานเรงรมยทมดนตร แสง ส เราใจในการเตน มกจะเปดดนตรทมเสยงดง จงหวะเรวๆ มการขายเครองดมประเภทแอลกอฮอล

1.3 ประเภทสถานบรการ เพศสมพนธ

๕

10. ไนตคลบ เปนสถานเรงรมยประเภทหนง มเวทดนตรมฟลอรเตนร า มพนกงานหญงใหเชาชวโมงเพอเปนคเตนร าเปนรายชวโมง เมอเลอกไดแลวจะซอชวโมงเพอเตนร าหรอพามานงดมทโตะอาจมการซอบรการทางเพศกนเลย

11. ผบ เปนสถานทส าหรบบรการเครองดมพรอมกบมดนตรเบาๆ เชน โฟลคซอง อาจมโตะสนกเกอร ปจจบนอาจจะมโคโยตเตนโชวใหความบนเทง ลกคาทมาใชบรการถาถกใจกตกลงซอบรการไดเลย

12. คาราโอเกะ สถานททบรการลกคาเพอมารองเพลงมอาหารและเครองดมบรการพนกงานหญงนงดมและรองเพลงกบลกคา แตปจจบนมการดดแปลงรานคาราโอเกะเปนสถานทตกลงขายบรการทางเพศ

13. คอกเทลเลาจ เปนสถานบรการขายอาหารและเครองดม มดนตร สภาพภายในจะตกแตงสวยงาม โรแมนตก ใหความรสกสบายแกลกคา มการรองเพลง หรอเปดเพลงเบาๆ ทามกลางบรรยากาศสลวๆ

14. อาบ อบ นวด เปนสถานทใหบรการนวด มอางส าหรบอาบน า เตยงนอนส าหรบนวด ผใหบรการ เปนผหญงบางแหงจะมหญงประเภทสองรวมดวย

15. นวดแผนโบราณ/สปา เปนสถานทนวดแผนโบราณ 16. ชาวนา/ฟตเนส

ซาวนาเปนสถานททจดบรการหองส าหรบอบตว มกจดแยกส าหรบใหบรการหญงและชาย ฟสเนสเปนสถานทออกก าลงกายใชไดทงหญงและชาย บางแหงอาจจะมทงสองอยางอยรวมกนโดยตงชอเปนสถานบรหารรางกาย

17. คอฟฟชอฟ เปนสถานทในโรงแรมทจดบรการอาหารและเครองดมใหกบลกคาทมาพกหรอบคคลภายนอกมดนตร นกรอง และพนกงานบรการ

18. คาเฟ เปนสถานทจ าหนายเครองดมทมแอลกอฮอล และประเภทอาหารวางหรอกบแกลม มลกษณะคลายกบคอฟฟชอฟ แตจะมพนกงานประเภทตางๆ เชน ตลก นกรอง เดกเสรฟ แดนเซอรหรอโคโยตถามการตกลงซอบรการทางเพศจะนดหมายลกคาไปทอน ซงสวนใหญจะเปนหลงเลกงาน

19. รานอาหาร/สวนอาหาร เปนสถานทเปดบรการทงอาหารและเครองดมมพนกงานเสรฟ มกมพนกงานสงเสรมการขายเครองดม ทมแอลกอฮอล (เดกเชยรเบยร) อาจมดนตรหรอไมมกได

๖

20. รานเสรมสวย เปนสถานทประกอบกจการดานเสรมสวยบางแหง มการใหบรการทางเพศแอบแฝง โดยจะมรายชอรปภาพหญงบรการทางเพศจะมหองหรอสถานทเฉพาะไวบรการลกคา

21. รานตดผมชาย เปนสถานทประกอบกจการดานตดแตงทรงผมผชาย บางแหงมการใหบรการทางเพศแอบแฝง โดยจะมรายชอรปภาพหญงบรการทางเพศ จะมหองหรอสถานทเฉพาะไวบรการลกคา

22. บรการทางโทรศพท/อนเทอรเนต สถานทไมชดเจนสวนมากจะมนายหนาทเรยกวาผจดหาเอเยนต หรอพอเลาแมเลา เปนผประสานจดหาผใหบรการทางเพศแกลกคา ทางโทรศพทหรอทางอนเตอรเนตราคาตกลงกนเอง

23. สถานทสาธารณะ สถานททบคคลทวไปเขาไปใชสถานทได โดยผใหบรการทางเพศไปใชสถานทดงกลาวในการตกลงกบลกคา เชน สถานขนสง ปมน ามน หางสรรพสนคาหรอศนยการคา สวนสาธารณะ จดรอรถเมล และในเทศกาลงานประเพณ โดยจะมผหญงมาขายถวคว ไขปง สวนมากผชายจะรกน เรยกวา “สาวตะเกยงนอย” ซงเปนรปแบบการขายบรการทางเพศอยางหนงในชนบท

24. แหลงบรการอนๆ เปนแหลงบรการทนอกเหนอจาก 23 ประเภททกลาวมาแลวซงมรปแบบหลากหลาย เชน บรการบนเรอกลางทะเล บารร าวง รานยาดองเหลา

1. ขนตอนการเตรยมการ

1. ดานบคลากร จดเตรยมผรบผดชอบในทมสารวจ ควรจะเปนบคคลในพนทและคนเคยกบ

ผประกอบการทางาน ทมละประมาณ 2-3 คน เพอความปลอดภยและชวยกนซกถาม สงเกต บนทกขอมล ประชมชแจงทมงาน เพอความเขาใจเกยวกบแนวทาง หลกเกณฑ คาจากดความ

และแบบบนทกรายงาน ตลอดจนจดทาแผนทแหลงบรการในเขตทจะเขาสารวจ การแตงกาย ดวยชดสภาพ เชน ชดเจาหนาทสาธารณสข เพอความนาเชอในการใหขอมล

2. ดานวสด/อปกรณ และเครองมอ แบบฟอรมการสารวจ แผนพบ ถงยางอนามย

1.4 ขนตอนการส ารวจสถานบรการ

๗

3. ดานขอมล 3.1 ศกษาและทบทวน ทาความเขาใจขอมลเดม เชนแผนทและขอมลของสถานบรการจาก

แหลงขอมลตางๆ ดงน ผมารบการตรวจ/รกษาโรคตดตดตอทางเพศสมพนธในสถานบรการสาธารณสข ทะเบยนสถานบรการทางเพศจากสถานบรการสาธารณสข รายงานการสารวจสถานบรการทางเพศครงกอน เจาหนาทในทมงาน และบคคลบางอาชพ เชน คนขบรถจกรยานยนตรบจางเจา

พนกงานในระดบตางๆ เนองจากเปนกลมทคลกคลกบชมชนและบางคนอาจเปนนกเทยว ประกาศโฆษณาตามสอพมพตางๆทงในและตางประเทศทมเนอหาสอไปในทางการ

ขายบรการทางเพศ เชน รานตดผมทมหญงบรการเพอนเทยว พนกงานยรการ เจาของ หรอผดแลสถานบรการ การสงเกต โดยสถานททมการบรการ มกจะมจดสงเกต ดงตอไปน

- มไฟส ไฟสลว มทนงเปนซม - หญงหรอชายคอยชกชวนอยหนาราน - เปดบรการเฉพาะกลางคน - ผใชบรการสวนมากเปนเพศชาย - มกมโชวพเศษ สวนมากเปนคาเฟ สวนอาหาร หรอบาร

3.2 ศกษาแนวทาง/หลกเกณฑการสารวจ แบบบนทกรายงานผลการสารวจ เปนตน

4. ดานเวลา 4.1 ก าหนดใหมการส ารวจพรอมกนทวประเทศ ปละ 1 ครง ระหวางวนท 1 - 31 มกราคม

ของทกป 4.2 แหลงบรการมกจะเปดเวลา 16.00 – 24.00 น.

เคลดลบ

สถานบรการมกจะเปดในชวงบายถงกลางคน ดงนน ชวงเวลาทเหมาะสมทสดในการสารวจ คอชวงเวลาทสถานบรการเรมเปดในแตละวน เพราะผเขาใชบรการยงนอย ทาใหผดแลหรอผทจะใหขอมลมเวลาทจะตอบขอซกถาม

5. ดานการประสานงาน ตดตอประสานงานและนดหมายผเจา ผจดการ หรอผดแลของสถานบรการลวงหนา

๘

2. ขนตอนการด าเนนการส ารวจ 2.1 ด าเนนการส ารวจสถานบรการพรอมกนทวประเทศ ปละ 1 ครง ระหวางวนท 1 - 31

มกราคมของทกป 2.2 สอบถามขอมลทตองการส ารวจตามแบบบนทกรายงานผลการส ารวจ

2.2.1 วธการไดมาซงขอมล

การสมภาษณสอบถาม ค าบอกเลาจากพนกงาน จากผดแลสถานบรการนนๆ

การสงเกตการปฏบตงาน

ชาวบานละแวกใกลเคยง

ผประกอบอาชพในชมชนนนๆ เชน มอเตอรไซตรบจาง ฯลฯ

ฐานขอมลเดม

ถามจากพนกงานบรการทมาตรวจสขภาพในสถานบรการสาธารณสข

2.2.2 ขอมลทตองการส ารวจ มดงน

ชอสถานบรการ ประเภท ตามลกษณะ 24 ประเภท

ทตง/จดสงเกต ควรมรายละเอยดทเพยงพอ สามารถตดตอได หรอบนทกจดทตงทสามารถเดนไปคนหา หรอพบไดโดยใชจดอางองทเดนชด โดยพจารณาจดเดนของสถานบรการ หรอสถานทใกลเคยง เพอประโยชนในการซกถามถงแหลงทมาของโรคในผปวยโรคตดตอทางเพศสมพนธ

หมายเลขโทรศพท เพอประโยชนในการตดตอ โดยเฉพาะในงานตดตามสมผสโรคซงตองการความรวดเรว

จานวนพนกงานบรการ ซงจะแยกได ดงน - พนกงานทงหมด ไดแก พนกงานทอยในขายทอาจใหบรการทางเพศ เชน พนกงาน

เสรฟในรานอาหาร พนกงานตอนรบ บารเทนเดอร บารเทนด - พนกงานทใหบรการทางเพศชาย/หญง ไดแกพนกงานทใหบรการทางเพศแกผมา

ใชบรการแยกชาย/หญง ราคาคาบรการ หมายถง คาบรการทไดรบจากผมาใชบรการทางเพศ 1 ครง ในกรณ

แหลงนนมหลายราคา ควรบนทกเปนชวงราคา (ตาสด-สงสด) เพอจะไดทราบถงระดบของสถานบรการนน เนองจากราคาเปนปจจยหนงทบอกถงอตราการพบปวยเปนโรคได

แผนผงแสดงทตง เพอประโยชนในการวางแผนควบคมและตดตามผสมผสโรคไดงายสาหรบหนวยงาน

๙

2. การเยยมสถานบรการ

3. ขนตอนการด าเนนงานหลงการส ารวจ 3.1 รวบรวมขอมลจากการส ารวจ บนทกในรายงานใหถกตองและครบถวน ตามแบบบนทกรายงานผลการส ารวจ มรายละเอยดดงน

แบบบนทกผลการส ารวจ (ร.009/รบ) เปนแบบบนทกรายละเอยดประกอบดวย ชอ ประเภท ทตง หมายเลขโทรศพท จดสงเกต จ านวนพนกงานทงหมดชาย/หญง ราคาคาบร การโดยประมาณ

รายงานสรปจ านวนสถานบรการทางเพศและผใหบรการ (แบบ ก.3/รบ) เปนแบบรายงานสรปเฉพาะจานวนสถานบรการทางเพศและจ านวนพนกงานทงหมด จ านวนผใหบรการทางเพศจ าแนกตามเพศและประเภท โดยมรายละเอยดดงน การบนทกรายงานผลการส ารวจ

3.2 วเคราะหขอมลทได เพอดแนวโนมตามตวแปรตางๆ 3.3 จดทารายงานผลการสารวจ เสนอผบงคบบญชา/หนวยเหนอ และผเกยวของ

การเยยมสถานบรการ เปนกจกรรมทดาเนนการอยอยางตอเนองและสมาเสมอ โดยจดทาแผนออกเยยมสถานบรการ อยางนอยสปดาหละ 2 ครง มวตถประสงค ดงน

1. เพอใหเกดความเขาใจ และความรวมมอระหวางเจาหนาทปฏบตงานกบเจาของสถานบรการ 2. เพอใหความรเรองโรคตดตอทางเพศสมพนธ แนะนา ใหคาปรกษาในการควบคมปองกนโรคแก

เจาของสถานบรการ และพนกงานบรการหญง 3. เพอใหเจาของสถานบรการเหนความสาคญในการปองกนควบคมโรค โดยสนบสนนใหพนกงาน

บรการหญงมารบการตรวจรกษาในสถานบรการสาธารณสขในพนทรบผดชอบอยางสมาเสมอ 4. เพอตดตามผปวย/ผสมผสโรคในสถานบรการใหมารบการตรวจรกษาอยางตอเนอง 5. เพอสงเสรมการใชถงยางอนามย 6. เพอทราบปญหาและอปสรรคในการปองกนควบคมโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดส

ตองระลกไวเสมอวา - การสารวจครงน เราทาพรอมกนทวประเทศ - เราตองยดแนวทางเดยวกนและสารวจ

อยางมประสทธภาพ - เราตองการขอมลทนาเชอถอ ถกตอง - เราตองมการควบคมกากบตรวจสอบและประเมนผล

๑๐

ขนตอนการเยยมสถานบรการ 1. จดตงทมงานในการออกเยยม 2. กาหนดพนทและเวลาการดาเนนงาน โดยพจารณาจดลาดบความสาคญจากรายงานการ

สารวจสถานบรการประจาป, ขอมลสถานการณโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดส และขอมลผสมผสโรคและขอมลพนกงานบรการหญงทมารบบรการทสถานบรการสาธารณสข

3. วางแผนการดาเนนงานเยยมแหลงสถานบรการใหครอบคลมและตอเนอง 4. กาหนดหนาทในทมงานใหชดเจน 5. จดเตรยมเครองมอ ถงยางอนามย เอกสารความร สอ อปกรณ 6. หวหนาทมหรอผประสาน ตดตอกบเจาของ/ผจดการ/ผดแลสถานบรการ เพอกาหนดวน

เวลา ทออกปฏบตงาน 7. ประชมสรปการปฏบตงาน เพอคนหาความสาเรจ ปญหา อปสรรค แนวทางการแกไขในการ

ปฏบตงาน และจดทารายงานในแตละครง

เคลดลบ เจาหนาทออกเยยมควรสรางความสมพนธอนดกบเจาของ/ผจดการ/ผดแลสถานบรการ/พนกงานบรการหญง เพอผลกดนใหเกดการรวมตวเปนชมรมผประกอบการ สรางสรรคกจกรรมรวมกน อบรมแกนน าจดกจกรรมนนทนาการ แขงกฬา ประกวดรองเพลง และตดตงตจ าหนาย

รจกทกทาย วาจาสภาพ ไพเราะ ควรสบตาขณะพดคย และแสดงออกถงความสนใจ รจกยม (ยม คอ การสรางมตร) จดจา และควรเรยกชอบคคลทตองตดตอดวยชอเลนจะทาใหเขารสกเปนมตร แสดงความเปนกนเอง ใหความสนใจตอพนกงานในรานทกคนดวยความไมมอคต อดทน มนคง รกาลเทศะ ถอมตน มอารมณขน ตองใชทงศาสตรและศลป (อยางสมดล)

๑๑

สดทายแลว เคลด(ไม)ลบ การเขาถงพนกงานบรการหญง 1. สรางสมพนธกบบคคลทสามารถตดตอได จะท าใหไดแนวทางในการเขาถงกลมเปาหมายไดเรว

หรอไปขอค าแนะน าจากบคคลแวดลอมกลมเปาหมายในพนท เชน รานของของช า รานขายอาหาร มอเตอรไชตรบจาง ชวนคยดวยทาทางทเปนมตร อาจไดรบแนะน าหรอขอมลในการเขาถงกลมเปาหมายไดตอไป

2. บอกถงผลทประโยชนทเขาจะไดรบวา มมากนอยเพยงใดทส าคญคอท าใหกลมเปาหมายมสวนรวมในกจกรรมทสรางขนใหเปนสวนหนงของกจกรรม จะท าใหเขาเกดความภาคภมใจ และเกดความรสกทดตอหนวยงานของเรามากขน เมอเขาถงกลมเปาหมายได (บางสวน) ควรไปพบบอยๆเพอสรางความสนทสนม และหาชองทางเพอการเขาถงรายตอๆไป 3. ยดหลกการท างาน 4 ส ไดแก

เสรมสรางทศนคตใหเจาหนาทปฏบตงาน “เกดแรงบนดาลใจ” ทจะตองปฏบตงานจะได“เตรยมใหพรอม ซอมใหด” เชน ดานบคลกภาพ การสอสาร

ส ารวจพนท เพอหาขอมล แหลง สถานทจ านวนกลมเปาหมาย โดยการลงพนทส ารวจ และขอความรวมมอขอขอมลจากหนวยงานภาครฐและเอกชนทเกยวของในพนท รวบรวมจดท าแผนท

สรางความสมพนธ เพอใหเกดความคนเคยกบกลมเปาหมายและผบรหารสถานการ ลงพนทแหลง สถานท พรอมกบการพบปะบอยๆ แนะนาตว องคกร พรอมกบชแจงวตถประสงค ทงนอาจจะประสานงานความรวมมอกบเจาหนาทภาครฐและเอกชนลงพนทภาคสนามดวย

สนบสนนความตองการของกลมเปาหมาย หลงจากเกดสมพนธภาพทดแลว ความไววางใจความจรงใจกจะตามมา เพอแกไขปญหาในสงทกลมเปาหมายตองการหรอสนใจ จงตองเอาใจใส เชน ปญหาสวนตว ปญหาชวต ปญหาสขภาพ การใหกาลงใจหรอพาไปรกษา รกษาความลบกจะเกดแรงบนดาลใจในการมสวนรวมกจกรรมและปรบเปลยนพฤตกรรมมคณภาพชวตทด ขอหาม อยาเอาผลประโยชนสวนตวไปเกยวของกบงาน,มความจรงใจและใสใจ

เคลดลบ งานควบคมแหลงแพรโรคตดตอทางเพศสมพนธ เปนงานทมความสาคญ

มาก หากสามารถสรางสมพนธภาพ ทดกบผจดการ/เจาของสถานบรการทางเพศ ในเขตรบผดชอบอยางสมาเสมอและตอเนอง จะชวยลดการเจบปวย ดวยโรคตดตอทางเพศสมพนธ

๑๒

การตรวจภายในของพนกงานบรการหญง คอกจกรรมการด าเนนงานงานคนหาและตรวจคดกรองโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดสในสถานบรการสาธารณสข ในกลมผทมพฤตกรรมเสยงทางเพศซงเปนกจกรรมทสามารถลดชองทางและชะลอการแพรระบาดของโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดสแพรกระจายสบคคลทวไป แบงเปน 3 ขนตอน ดงน

1. ขนตอนการเตรยมการกอนตรวจภายใน 2. ขนตอนตรวจภายใน 3. ขนตอนหลงการตรวจภายใน

1. ส าล สะอาด ปราศจากเชอ 2. wire loop สะอาด ปราศจากเชอ 3. microscropic slide (สไลด) และ cover slips

4. ถงมอยางสะอาด 5. Speculums สะอาดปราศจากเชอ หลายๆขนาด หรอ disposable speculums 6. Long forceps หรอไมพนส าลกอนใหญสะอาดปราศจากเชอ เพอใชเชดปากมดลก 7. ไมพนส าลส าหรบเกบวตถสงตรวจ

3 C

4U 1

V C UU

Gram stain

3 4

เลขบตรประจาตวผ ปวย

2

Posterior fornix

Wet smear slide ม NSS 1 หยด

1. การเตรยมการกอนตรวจภายใน

1.1 เครองมอ/อปกรณ

ท าอยางไรใหพนกงานบรการหญงมารบการตรวจภายใน

ในสถานบรการสาธารณสข

๑๓

8. ขวดบรรจ NSS และขวดน ากลน 9. อาหารเพาะเลยงเชอ N.gonorrhoeae(Modified Thayer – Martin media or Bangrak 1

media) หรอวธตรวจหาการตดเชอ N.gonorrhoeae ดวยวธอนๆ

10. โคมไฟและไฟฉาย

11. Candle jar, ส าวแผน, จานเทยนไข และไมขดไฟ

เตรยมรางกาย

เตรยมจตใจ

C HN

ชอ-สกล U

1.2 เตรยมพนกงานบรการหญง

เคลดลบ พยายามชวนคยกบพนกงาน

บรการหญง เพอใหเกดความเชอใจ จนไมร

กลวและอายทจะรบการตรวจ

ขอควรระวง ไมควรใหปสสาวะกอนการตรวจ

ภายใน เพอปองกนการชะลางเชอทจะออกมา

พรอมกบปสสาวะ

๑๔

1. ผปวยนอนทา lithotomy มผาคลมทขา ทอง และปดตาทง 2 ขาง

2. ตรวจดอวยวะเพศนอกบรเวณ mon pubis แหวก labia ออกจากกน แหวกบรเวณ clitoris hood มองหาแผล, หดอวยวะเพศ, หดขาวสก, โลน, ไขโลนและรอยโรคตางๆ ดและจดบนทกลกษณะตกขาว, สารคดหลงในทอปสสาวะ ดวาตอม Bartholin โตหรอไม คลาขาหนบ 2 ขาง เพอดวาตอมนาเหลองโตหรอไม

3. ใชนวชและนวกลางซายกดเบาๆบรเวณ posterior fourchette ของชองคลอด เพอใหกลามเนอชองคลอดคลายตวงายตอการใส speculum ใหสอด speculum ในแนวเฉยง แลวคอยๆหมน speculum มาในแนวขวางอยางชาๆ คอยๆถางปาก speculumใหมองเหน cervix อาจใชสารหลอลนตางๆ เชน NSS ชวยใหสอด speculum ไดงายขน

4. ดและจดบนทกลกษณะของตกขาว, รอยโรคทเยอบชองคลอด, แผล, ความผดปกตของเยอบปากมดลก ectropion หรอแผลถลอกตางๆ

5. ใช wire loop (อนท 1) สะอาดปราศจากเชอเกบวตถสงตรวจจาก posterior fornix ปายลงท Gram stain บรเวณ “V” และใช wire loop (อนท 2) เกบวตถสงตรวจจาก posterior fornix อกครง ปายทสไลด wet smear slide ทม NSS 1 หยด เพอตรวจหาเชอ T. vaginalis

6. ใช long forceps หรอไมพนส าลกอนใหญสะอาดปราศจากเชอ เชดปากมดลกดานนอก (ectocervix)ใส wire loop (อนท 3) สะอาดปราศจากเชอลก 1-1.5 ซม. เขาไปใน endocervix (ไมตองหมน) เกบวตถสงตรวจปายลงบรเวณ “C” ของอาหารเพาะเลยงเชอ N. gonorrhoeae เปนรปตว Z และใช wire loop (อนท 3 ) เกบวตถสงตรวจทบรเวณเดมอกครง ปายลงสไลด Gram stain บรเวณ “C”

7. คอยๆดง speculum ออกในแนวเฉยง

8. ใส wire loop (อนท 4) สะอาดปราศจากเชอเขาไปในทอปสสาวะ 1 ซม. (ไมตองหมน) ปายวตถสงตรวจลงในบรเวณ “U” ของอาหารเพาะเลยงเชอ N. gonorrhoeaeเปนรปตว Z และใช wire loop (อนท 3 ) เกบวตถสงตรวจทบรเวณเดมอกครง ปายลงสไลด Gram stain บรเวณ “C”

C HN

ชอ – สกล U

C

U

วธการตรวจภายใน

2. ขนตอนการตรวจภายใน

๑๕

9. ทา bimanual pelvic examination เพอตรวจมดลก, ปกมด,ลกรงไขโยกปากมดลก และสงเกต หรอถามผปวยวาเจบหรอไมเจบ

10. นาสไลดทปายวตถสงตรวจแลว สงหองชนสตร เพอนาไปยอมสกรมและดสไลดดวยกลองจลทรรศนเพอหาเชอ N.gonorrhoeae,pus cell Candida Albicansและ สงอนๆ

11. นาอาหารเพาะเลยงเชอ N. gonorrhoeae (Modified Thayer – Martin media or Bangrak 1 media) ใสลงใน candle jar ทมสาลและหยดนากลนเลกนอย แลวจดเทยนไข นาสงหองชนสตร

เคลดลบ

1. ขณะตรวจควรมการพดคยกบพนกงานบรการหญง เพอใหเขารสกผอนคลาย 2. หากตรวจพบเจอสงแปลกปลอมภายในชองคลอด เชน ถงยางอนามย ควรให

ค าแนะน าเรองการท าความสะอาดทนทหลงการมเพศสมพนธ 3. ควรตรวจดวยความรวดเรว แตตองมความแมนย าในการตรวจ

๑๖

1. ใหค าแนะน าหลงการตรวจ และเปดโอกาสใหพนกงานบรการหญงซกถามถงปญหาและขอสงสยตางๆ

2. ใหมารบการตรวจเพอหาโรคหนองในทกเดอน

3. ขนตอนหลงการตรวจภายใน

เคลดลบ

การใหค าแนะน า ควรเนนในเรอง 1. การใสทกครงทมเพศสมพนธ และหากถงยางอนามยแตกหรอรวใหรบท าความ

สะอาดทนท 2. ไมควรซอยาเพอสอดใสในชองคลอดดวยตนเอง 3. ไมควรสวนลางท าความสะอาดชองคลอด จะเปนการท าลายตวดกจบเชอโรคท

เรยกวา Bacelus ท าใหเกดการตดเชอไดงาย

๑๗

๑. เรองมอยวา…

จากรนสรน

มคนไข (หญงใหบรการ) รายหนง ทตงใจมาหาปาบญคม นงรอหนาหองจน

พบญคมวาง แลวถามวา ใชปาบญคมไหม? หนรอปาอยนานแลว และพดขน

วา “ปาคมชวยเอาลกไก ” (ฟองน าทหญงบรการใชสอดเขาไปในชองคลอด

ขณะมประจ าเดอน เพอใหสามารถใหบรการได โดยผ มาใชบรการไมร

วาคนอนของตนมประจ าเดอน) ออกจากชองคลอดใหหนอย หนพยายาม

เอาออกมา 3 วนแลว แตไมส าเรจ” พอไดฟงความทกขใจทคนไขม ปา

คมจงรบชวยเหลอ ซงใชเวลาเพยง 10 นาท เทานน ในการเอาลกไกออก

จากชองคลอดของคนไขรายนน จากนนจงไดจายยาแกอกเสบ และนด

ตดตามอก 2 สปดาห ซงรสกวาคนไขมความตงใจทจะมาหาปาคม สงเกต

จากสหนาทมความทกขใจขณะแรกพบ แตพอเจอปาคมแลวสหนาเขากลบ

พบญคม

ขณะททาการสารวจแหลงแพรเชอ มสถานบรการหนงทเจาของไมยอมรบ และไมใหความรวมมอ พมนสตองใชความพยายามหลายครงตอหลายครง ในการเขาไป สดทายกใชความพยายามในการเขาไปบอยๆ และทกครงทไปกจะนาสงของตดไมตดมอไปดวยไมวาจะเปนถงยางอนามย สารหลอลน หรอแผนพบสอสขศกษา จนทาใหเจาของสถานบรการเหนถงความตงใจจรงทจะเขามาดแลหญงใหบรการในสถานประกอบการของตน และใหการยอมรบในการดาเนนงานของพมนส ทายทสดเจาของสถานบรการกเปนผนาหญงใหบรการ ในรานมารบบรการทหนวยกามโรคฯ ดวยความสมครใจ

พมนส

๑๘

๒. ปจจยสความส าเรจ

การทางานใชความเกงอยางเดยวไมได การทางานใหสาเรจตองประกอบดวยนามอ นาคา และนาใจ พยายามไมใหผมารบบรการเจอสถานการณ “หนางอ รอนาน หวานไมม” คอเจาหนาทจะตอง

บรการดวยความเปนยมแยม เปนมตร ไมทาหนางอใหคนไข ไมปลอยใหคนไขรอนาน และไมพดจาททาใหคนไขเสยความรสก เพราะหากคนไขเจอสถานการณเชนนจะทาใหคนไข ไมกลบมาใชบรการอก

ทางานภายใตคานยม “หนวยหาดใหญ มจตใจบรการยมหวานทกคน”

๓. ขอคดในการท างาน

ทาดวยใจ ขยน อดทน รเขารเรา ทาใหเขาแบบคนไมใชวตถใหความเปนกนเอง ปฏบตตว อยางสมาเสมอ ควบคมอารมณ เสมอตนเสมอปลาย ทาดวยจตอาสาและมใจรก

- ตองทางานดวยใจรก - ยมแยมด มอารมณขน - สละเวลาเพองาน - มความอดทนไมทอถอย - มมนษยสมพนธทด

๔. ปญหา อปสรรคและแนวทางการแกไขปญหาในการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค

เจาของสถานบรการปกปดขอมล เพราะกลวเสยผลประโยชน พนกงานบรการยายถนบอย จานวนไมแนนอน กลวเปนสายใหตารวจ พนกงานบรการอยอยางอสระ เจาของรานบงคบไมได พนกงานบรการทางานไมเปนหลกแหลง(เชาบาน หาลกคาเอง ทาใหควบคมยาก)

แนวทางการแกไขปญหา สรางความไววางใจ เชอมน เนนเวลา สะดวกของราน สารวจดขอมลยอนหลง และตดตาม แฝงตว และตสนท ประเมนความเสยงจากการดาเนนงานเพอการดาเนนงานใหมประสทธภาพ

๑๙

๕. เคลดลบดๆจากรนพทถงรนรอง

1. สรางสมพนธกบบคคลทสามารถตดตอได จะท าใหไดแนวทางในการเขาถงกลม เป าหมายได ( เร ว ) หรอไปขอค าแนะน าจากบคคลแวดลอมกลมเปาหมายในพนท เชน รานของของช า รานขายอาหาร มอเตอรไชตรบจาง ชวนคยดวยทาทางทเปนมตร อาจไดรบแนะน าหรอขอมลในการเขาถงกลมเปาหมายไดตอไป

2. บอกถงผลทประโยชนทเขาจะไดรบวา มมากนอยเพยงใด ทส าคญคอท าใหกลมเปาหมายมสวนรวมในกจกรรมทสรางขนใหเปนสวน

หนงของกจกรรม จะท าใหเขาเกดความภาคภมใจ และเกดความรสกทดตอหนวยงานของเรามากขน เมอเขาถงกลมเปาหมายได (บางสวน) ควรไปพบบอยๆ

เพอสรางความสนทสนม และหาชองทางเพอการเขาถงรายตอๆไป 3. ยดหลกการท างาน 4 ส ไดแก

เสรมสรางทศนคตใหเจาหนาทปฏบตงาน “เกดแรงบนดาลใจ” ทจะตองปฏบตงานจะได“เตรยมใหพรอม ซอมใหด” เชน ดานบคลกภาพ การสอสาร

ส ารวจพนท เพอหาขอมล แหลง สถานทจ านวนกลมเปาหมาย โดยการลงพนทส ารวจ และขอความรวมมอขอขอมลจากหนวยงานภาครฐและเอกชนทเกยวของในพนท รวบรวมจดท าแผนท

สรางความสมพนธ เพอใหเกดความคนเคยกบกลมเปาหมายและผบรหารสถานการ ลงพนทแหลง สถานท พรอมกบการพบปะบอยๆ แนะนาตว องคกร พรอมกบชแจงวตถประสงค ทงนอาจจะประสานงานความรวมมอกบเจาหนาทภาครฐและเอกชนลงพนทภาคสนามดวย

สนบสนนความตองการของกลมเปาหมาย หลงจากเกดสมพนธภาพทดแลว ความไววางใจความจรงใจกจะตามมา เพอแกไขปญหาในสงทกลมเปาหมายตองการหรอสนใจ จงตองเอาใจใส เชน ปญหาสวนตว ปญหาชวต ปญหาสขภาพ การใหกาลงใจหรอพาไปรกษา รกษาความลบกจะเกดแรงบนดาลใจในการมสวนรวมกจกรรมและปรบเปลยนพฤตกรรมมคณภาพชวตทด ขอหาม อยาเอาผลประโยชนสวนตวไปเกยวของกบงาน,มความจรงใจและใสใจ

๒๐

1. การสรางสมพนธภาพกบสถานบรการใหเจาของสถานบรการเชอใจและใหความรวมมอคอจะตองเขาไปหลายๆครง อยางสม าเสมอ ทกครงท เขาไปกจะตองใหสอสขศกษา ถงยางอนามย หรอสารหลอลน และเวลาเขาไปกจะตองดเวลาทเหมาะสม หากสถานบรการมแขกทมาใชบรการเยอะ เจาหนาทกจะตองถอยออกมากอน การเขาไปจะตองดเวลาชวงท แขกนอยๆ จะได ไมกระทบเวลาการท างานของ สถานบรการ 2. เจาหนาทผใหบรการจะตองมความเปนกนเอง เรยกชอเลน และพยายามจ าชอเลนของคนไขแตละคนให ได ขณะเดยวกนตองใหเกยรตคนไขทมารบบรการ เวลาคนไขเดนเขามารบบรการทหนวยจะถามเสยงเบาๆ เพอท าใหเปนเรองสวนตวของคนไขแตละราย 3. บรการคนไขดวยใจและเสยสละ เจาหนาทตองตระหนกวาหญงใหบรการแตละคนจะมเวลามาเขารบบรการทหนวยนอย ฉะนนหากเคามาแลว เจาหนาทจะตองพรอมรบ และใหบรการทกเมอ หรอแมกระทงเวลาพกกลางวน หากมคนไขมารบบรการเจาหนาทกจะตองสละเวลาสวนตวมาใหบรการคนไขกอน 4. การพดจา ตองมวธการพด ไมดคนไข เพราะจะสรางความ ไมประทบใจ และคนไขจะไมกลบมารบบรการอก หากจะตองรองขอใหคนไขท าอะไรบางอยางอาจตองพดเชงขอรอง หรอพดทเลนทจรง มคนไขคนหนงมาพบเจาหนาทเพอรบบรการหลงเลกงานโดยทยงไมไดอาบน า ช าระลางรางกายมากอน เมอเขาหองตรวจกจะไดกลนเหมนกระจายทวหองตรวจ พคมกจะมวธการในการพดเชน “หนสงสารปาไหมลก? หากสงสารปาหนชวยอาบน ามากอนไดไหมลก?” เมอคนไขรายเดมนน กลบมารบบรการอกครงในภายหลงกจะใหความรวมมอด และอาบน าช าระลางรางกายมากอนเขารบบรการ หรอกรณทคนไขมาเขารบบรการในชวงกลางวนซงเปนเวลาพกรบประทานอาหารกลางวนของเจาหนาท ปาคมกจะใหบรการตามปกต แตจะพดเชงขอรองวา “คราวหนาถาหน จะมา หนชวยมากอนเทยงไดไหมลก?” เหลานเปนตน 5. การใหบรการแตละครง เจาหนาทจะไมเพยงแตใหการรกษาทางกายเทานน แตจะใหค าปรกษา ปลอบประโลมทางใจดวยคอดแลทงกาย ใจ และสงคม

๒๑

ชอ นายมนส แสงจนทร ต าแหนง เจาพนกงานสาธารณสขช านาญงาน

ทอย 654/85 ม.2 ต.พะวง อ.เมอง จ.สงขลา คตประจ าใจ กาวใหไกล ไปใหถง

งานอดเรก ปลกตนไม ท าสวน เบอรโทร 093-7099144

ชอ นางบญคม รตวรกมล ต าแหนง พยาบาลวชาชพช านาญการ

ทอย 333/4 ม.6 ต.ทงใหญ อ.หาดใหญ จ.สงขลา คตประจ าใจ ขยน อดทน รบผดชอบตองาน

งานอดเรก ปลกตนไม และผกสวนครว เบอรโทร 089-4664832

ขอมลผร

๒๒

1. เพอเปนแนวทางในการด าเนนงานปองกนควบคมโรคตดตอ ทางเพศสมพนธและโรคเอดสในสถานบรการสาธารณสข

2. เพอพฒนาแนวทางการด าเนนงานปองกนควบคม โรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดส

3. เพอตอยอดการด าเนนงานปองกนควบคมโรคตดตอ ทางเพศสมพนธและโรคเอดสสรนตอไป

จดทาคมอปฏบตการ

ใชเปนเทคนคพสอนนอง ทาแผน CD

ประโยชนของคมอและการน าไปใช

๒๓

นพ.ภโมกข อมพวา

นางอจฉรา จลละพราหมณ

นางธนษฐา ดษสวรรณ

นายอบดลเราะห นารอย

นางโสภษตา ตนธนาธป

นางเมทน ขนเจรญ

นางสาวตยาพร อณฑยานนท

นางสาวเจนจรา นาดา

นางสาวสภาพร เจรญกล

นางวลยลกษณ พรหมอนทร

- มความรพนฐานดานการดาเนนงานปองกนและควบคมโรคตดตอทางเพศสมพนธและโรคเอดส

- มจตบรการ (Service mind) - มใจรกในการชวยเหลอและใหบรการ ใจเยน

และเปนมตร - มทศนคตเชงบวก - มความรบผดชอบ - มศลปะการเจรจาตอรอง

คณสมบตของผเรยนร

ผถอดบทเรยน