เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๑

จุดประสงคการเรียนรู

๑. บอกความหมายของพยางคและคําได ๒. อธิบายความหมายของคํามูล และชนิดของคํามูลได ๓. บอกความแตกตางของคํามูลได ๔. จําแนกคํามูลจากขอความทีก่ําหนดใหได

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๒

คําชี้แจงการใชเอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล

๑. องคประกอบของเอกสารประกอบการเรียนเลมนี้ ประกอบดวย ๑.๑ ใบความรูเรื่อง คํามูล ๑.๒ ใบงาน เรื่อง คํามูล จํานวน ๕ ใบงาน

๒. ขอแนะนําการใชเอกสารประกอบการเรียน เรื่อง คํามูล ๒.๑ อานจุดประสงคการเรียนรู

๒.๒ ทําแบบทดสอบกอนเรียน จํานวน ๒๐ ขอ ๒.๓ ศึกษาเนื้อหาจากใบความรู เรื่อง คํามูล ๒.๔ ฝกปฏบิัติใบงานที่ ๑ - ๕ ลงในกระดาษคําตอบ

ตามลําดับ จากนั้นตรวจคําตอบเพื่อทราบผล และอาน คําอธิบายถึงเหตุผลจากคําตอบ เพื่อเพิ่มพูนความรูความเขาใจ

๒.๕ ทําแบบทดสอบหลังเรียน จํานวน ๒๐ ขอ ๒.๖ ตรวจคําตอบแบบทดสอบกอนและหลังเรียนจากเฉลย ในภาคผนวกทายเลม

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๓

แบบทดสอบกอนเรียน เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง คํามูล

จํานวน ๒๐ ขอ คะแนนเต็ม ๒๐ คะแนน ******************************************************************** คําชี้แจง ใหนักเรียนทําเครื่องหมาย X ทับตัวอักษร ก ข ค หรือ ง หนาคําตอบ ที่ถูกตองที่สุดเพียงคําตอบเดียว ๑. ขอใดกลาวถูกตอง

ก. คําคือเสียงที่เปลงออกมามีความหมาย ข. คําคือเสียงที่เปลงออกมาไมมีความหมาย ค. คําคือเสียงที่เปลงออกมาไดใจความสมบูรณ ง. คําคือเสียงที่เปลงออกมามีความหมายหรือไมมีความหมายก็ได

๒. ขอใดคอืความหมายของคํามูลหลายพยางค ก. เปลงเสียงครั้งเดียวมีความหมาย ข. เปลงเสียงหลายครั้งมีความหมาย ค. เปลงเสียงหลายครั้งมีหลายคํา ง. เปลงเสียงหลายครั้งมีหลายประโยค

๓. ขอใดคือความแตกตางระหวางคํามูลพยางคเดียวกับคํามูลหลายพยางค ก. จํานวนคํา ข. จํานวนพยางค ค. จํานวนประโยค ง. จํานวนความหมาย

๔. คํามูลในขอใดไมใชคําไทยแท ? ก. แม ข. เรา ค. ซื้อ ง. เทป

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๔

๕. คําในขอใดมีคํามูลที่มาจากภาษาอื่น ก. ความดี ข. ความชั่ว ค. ความเจริญ ง. ความเสื่อม

๖. คําในขอใดเปนคํามูลพยางคเดียว ก. วุฒิ ข. ตราด ค. ตลาด ง. สบาย

๗. คําในขอใดเปนคํามูลพยางคเดียวทุกคํา ก. ไฟหมดเชื้อ ข. สวรรคเบี่ยง ค. แรมพิศวาส ง. ตุกตาเริงระบํา

๘. คําที่ขีดเสนใตในขอใดเปนคํามูลพยางคเดียว ก. บันไดเลือ่น ข. สระวายน้ํา ค. สมุดปกแข็ง ง. น้ําพริกนรก

๙. คําประพันธในขอใดเปนคํามูลพยางคเดียวทุกคํา ก. สิบปากสิ้นฝากสิ้นสั่ง ข. สิ้นกําลังสิ้นคิดยักษา

ค. พิษศรรอนรุมทั้งกายา ง. อสุรากลิง้เกลือกเสือกไป

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๕

๑๐. สํานวนไทยในขอใดมีคํามูลหลายพยางคประสมอยู ก. น้ําขึ้นใหรีบตัก ข. กบในกะลาครอบ ค. น้ํานอยยอมแพไฟ ง. รกัดีหามจั่ว รักชั่วหามเสา

๑๑. ชื่อใดมคํีามูลหลายพยางคมากที่สุด ก. ออมสิน ข. ทหารไทย ค. กสกิรไทย ง. อาคารสงเคราะห

๑๒. ชื่อพันธุมะมวงใดมีคํามูลหลายพยางคประสมอยู ก. อกรอง ข. ฟาลั่น ค. เขียวเสวย ง. น้ําดอกไม

๑๓. คําในขอใดมีคํามูลสามพยางคประสมอยู ก. แมซื้อมะละกอ

ข. ฉันรักเธอมากที่สุด ค. พอเดินขามสะพานลอย ง. นักเรียนมาโรงเรียนสาย

๑๔. “เขาเปนคนมีวินัย ใฝศึกษา” ขอความนี้มีกี่คํา ก. ๗ คํา

ข. ๘ คํา ค. ๙ คํา

ง. ๑๐ คํา

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๖

๑๕. คําในขอใดไมเปนคําชนิดเดียวกับคําวา “ ทุเรียน ” ก. องุน

ข. พุทรา ค. มังคุด

ง. กลวยไข ๑๖. คําในขอใดเปนคํามูลหลายพยางคทุกคํา

ก. ฝาช ี กระดาษทราย ข. บานเชา ปากกา ค. ตะวัน กะทัดรัด ง. ไมขีดไฟ เกาอี้

๑๗. คําในขอใดเปนคํามูลหลายพยางคทุกคํา ก. ไฟฟา กระถาง กางเกง ข. เครื่องซักผา วิทยุ พัดลม ค. ลักษณะ กะเทย เอราวัณ ง. ถุงมือ น้าํปลา สะดวก

๑๘. คําประพันธในวรรคใดมีคํามูลหลายพยางคประสมอยู ก. ไมคอมมีลูกนอม นวยงาม ข. ไมผุดั่งคนทราม สอนยาก ค. ฝนทั่งเทาเข็มเพียร ผายหนา ง. นาคีมีพิษเพี้ยง สุริโย

๑๙. “วิชาและจรรยามีคากวาทรัพยอ่ืน ที่ไมอาจถูกลักขโมย และไมลดนอยลง ดวยการจับจาย” ขอความนี้มีคํามูลหลายพยางคกี่คํา

ก. ๑ คํา ข. ๒ คํา ค. ๓ คํา ง. ๔ คํา

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๗

๒๐. “ มีสลึงพึงบรรจบใหครบบาท อยาใหขาดสิ่งของตองประสงค มีนอยใชนอยคอยบรรจง อยาจายลงใหมากจะยากนาน ”

กลอนสุภาพบทนี้มีคํามูลหลายพยางคกี่คํา ก. ๓ คํา

ข. ๔ คํา ค. ๕ คํา

ง. ๖ คํา

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๘

กระดาษคาํตอบ

แบบทดสอบกอน - หลังเรียน เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง คํามูล

ชื่อ.................................................................ชั้น ม. ๓/....... เลขที่..........

ขอ ก ข ค ง ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖ ๑๗ ๑๘ ๑๙

๒๐

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๙

ใบความรู

พยางค คือ เสียงที่เปลงออกมา มีความหมายหรือไมมีความหมายก็ได คํา คือ เสียงที่เปลงออกมากี่ครั้งก็ได แตตองมีความหมาย

หนึ่งความหมาย คือ หนึ่งคํา หนึ่งเสียง คือ หนึ่งพยางค

ตัวอยาง นิ หนึ่งพยางค ไมเปนคําเพราะไมมีความหมาย ลิง หนึ่งพยางค เปนคําเพราะมีความหมาย

นา หมายถึง ทีร่าบทําเปนคันกั้นน้ําเปนแปลง ๆ (หนึ่งพยางค,หนึ่งคํา) นาวี หมายถึง เรือ,กองทัพเรือ (สองพยางค,หนึ่งคํา)

นาฬิกา หมายถึง เครื่องบอกเวลา (สามพยางค,หนึ่งคํา)

คําพยางคเดียว คือ คําที่เปลงเสียงครั้งเดียวมีความหมายชัดเจน เชน แม รถ มีด ปน ผา ส ี เจ นอน เมตร ฯลฯ คําหลายพยางค คือ คําที่เปลงเสียงหลายครั้งจึงมีความหมาย เชน กระดาษ มะละกอ กระโปรง สมุด สะพาน ฯลฯ

ความหมายของพยางคและคํา

คํากับพยางคตางกันนะคะ

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๑๐

ความหมายของคํามูล คํามูล คือคําที่มีมาตั้งแตดั้งเดิม ไมประสมกบัคําอื่น เปนคําภาษาใดก็ได มกีีพ่ยางคก็ได แตตองมีความหมาย

หนึ่งความหมาย คือ หนึ่งคํามูล

ตัวอยาง

ภาษาไทย ควาย หนึ่งพยางค หนึ่งคํามูล

หมายถึง ชื่อสัตวเคี้ยวเอื้อง

ภาษาเขมร กระบือ สองพยางค หนึ่งคํามูล หมายถึง ควาย

องคประกอบของคํา คํา ประกอบดวยสองอยางคือ เสียง และ ความหมาย เชน เราพูดวา “ เสือ ” ยอมประกอบดวย ๑. เสียง ที่เปลงออกมาวา “เสือ” ๒. ความหมาย หมายถงึ สัตวเลี้ยงลูกดวยนม

คํามูล ความหมายของคํามูล และชนิดของคํามูล

คํามูล มีหนึง่คํา มีกี่พยางคก็ได

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๑๑

ชนิดของคํามูล คํามูล แบงออกเปน ๒ ชนิด

๑. คํามูลพยางคเดียว ๒. คํามูลหลายพยางค

ความหมายของคํามูลพยางคเดียว คํามูลพยางคเดียว หมายถึง คํามูลที่เปลงเสียงครั้งเดียว แลวมีความหมาย เชน นก โอง มอื บาน รัก ดํา ฯลฯ

ขอสังเกต

มะ ไมเปนคํามูล เพราะไมมีความหมาย มา เปนคํามูล เพราะมีความหมาย

เสื่อ เปนคํามูลเพราะมีความหมาย หมายถึง เครื่องสานชนิดหนึ่งสําหรับปูนั่ง

สะดวก เปนคํามูลเพราะมีความหมาย หมายถึง คลอง,ไมติดขัด

สังเกต คํามูลใหดี

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๑๒

คํามูลพยางคเดียว เปนคํามูลในภาษาใดก็ได ตัวอยางเชน ภาษาไทย เชน แม เธอ นอน ยิม้ งาม แดง ฯลฯ ภาษาเขมร เชน แข(พระจันทร) นกั(ผูชํานาญ) อวย(ให) ฯลฯ ภาษาบาลี เชน จิต สังข ทุกข กิจ เขต ฯลฯ ภาษาสันสกฤต เชน สตัย ศลิป ศาสตร เสาร ฯลฯ ภาษาอังกฤษ เชน เทป ชัวร เช็ค แบงค การด ฯลฯ ภาษาจีน เชน กง เจ เกี๊ยะ อ๊ัว ฯลฯ

คํามูลพยางคเดียว เปนคําใน ๗ ชนิดของไทย คํานาม เชน ครู ชาง จาน หอง วัด ฯลฯ คําสรรพนาม เชน ฉัน เธอ เขา เอ็ง มึง กู ฯลฯ คํากริยา เชน กิน นอน หิว เขียน รัก ตี ฯลฯ คําวิเศษณ เชน มาก เขียว หนกั สวย ดี ฯลฯ คําบุพบท เชน ตอ ดวย กับ ใกล แก ของ ฯลฯ คําสันธาน เชน และ หรือ แต จึง ฯลฯ คําอุทาน เชน อุย วาย โธ โอย แหม ฯลฯ

เราเขาใจความหมายของคํามูลพยางคเดียว และยกตัวอยาง ไดแลว

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๑๓

เคล็ดลับชวยจํา

คํามูลพยางคเดียวสังเกตได เปลงเสียงไปหนึ่งครั้งมีความหมาย “ กิน” จําใหแมนจํางายดาย หนึ่งพยางคหนึ่งความหมายจําไวเอย

(รักษสมุน เดชะผล) ทํานองเพลง ชาง มือ มือ มอื

“มือ” นั้นมคีวามหมาย เปลงเสียงครั้งเดียวงาย ๆ

มีความหมาย เปนคํามูลพยางคเดียว (ซ้ํา ๆๆๆ)

(รักษสมุน เดชะผล)

หรือจะจําเปนเพลงก็ไดนะคะ

เธอมารองเพลง แขงกับเราดีกวา

เราขอทองจํา เปนกลอนสุภาพดีกวา

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๑๔

ความหมายของคํามูลหลายพยางค

คํามลูหลายพยางค คือ คําที่เปลงเสียงหลายครั้ง แลวมีความหมาย มีทั้งคําไทย และคําที่มาจากภาษาอื่น

ตัวอยาง

สามพยางค กะละมัง ภาษาไทย

หมายถึง ชามอาง

สี่พยางค กะละปงหา ภาษาไทย

หมายถึง ชื่อสัตวทะเล ไมมีกระดูกสันหลงั

ตัวอยางคํามูลหลายพยางคท่ีเปนภาษาไทยและภาษาอื่น ภาษาไทย มะมวง กระดุม กะท ิ ตะวัน มะละกอ ฯลฯ ภาษาบาลี สนัสกฤต เมตตา กรณุา อุเบกขา วิทยา อัคคี บุปผา ฯลฯ ภาษาจีน แซยิด โซดา กุยเฮง ตงฉิน โสหุย ซินแส ฯลฯ ภาษาอังกฤษ โปรแกรม ฟุตบอล เทนนิส เอเยน เทคนิค ฯลฯ

ภาษาเขมร เสด็จ ถวาย ฉลอง เขนย สําเร็จ ตํารวจ ฯลฯ

คํามูลหลายพยางค ตองเปลงเสียงหลายครั้งมีความหมาย

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๑๕

หลักการสังเกตคํามูลหลายพยางค

๑. เปลงเสียงหลายครั้ง

๒. มีความหมาย ๓. เมื่อแยกพยางคแลวจะมีพยางคหนึ่งพยางคใดไมมีความหมาย หรือทุกพยางคไมมีความหมาย เชน มะระ มะ ไมมีความหมาย

ระ ไมมีความหมาย มะมวง มะ ไมมีความหมาย

มวง มีความหมาย นาฬิกา นา มีความหมาย

ฬิ ไมมีความหมาย กา มีความหมาย

ทบทวนความเขาใจ ๑. กตญัู เปนคํามูลหลายพยางค เพราะเปลงเสียงหลายครั้ง มีความหมาย (สามพยางค,หนึ่งคํา) ๒. ปลาตาย ไมเปนคํามูลหลายพยางค เพราะปลาตายมีสองความหมาย ปลา หนึ่งความหมาย,ตาย หนึ่งความหมาย (สองพยางค,สองคํา)

หนูเขาใจคํามูลแลวคะ

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๑๖

มีความหมาย

แผนผังความคิด

เปลงเสียงหนึ่งครั้ง

คํามูลพยางคเดียว

คํามูล

คํามูลหลายพยางค

เปลงเสียงหลายครั้ง มีความหมาย

ทบทวนความเขาใจ คํามูลพยางคเดียวกับคํามูลหลายพยางค คํามูลพยางคเดียวเปลงเสียงครั้งเดียวมีความหมาย คํามูลหลายพยางคตองเปลงเสียงหลายครั้งจึงมีความหมาย

เขาใจคํามูลแลวใชไหมคะ

แผนผังชวยใหเขาใจและจํางายขึ้นนะ

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๑๗

ตัวอยางคาํมูล

เปลงเสียงหนึ่งครั้ง มีหนึง่คํา

ปลา

คํามูลพยางคเดียว

คํามูล

คํามูลหลายพยางค

ปะการัง

เปลงเสียงหลายครั้ง มีหนึ่งคํา

คํามูล ไมยาก เธอคิดเหมือนเราไหม

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๑๘

เคล็ดลับชวยจํา

มะลิ จําปา กระดังงา แตละคําเปลงเสียงมามีความหมาย ทุกคํามีหลายพยางคจํางายดาย จึงเปนคํามูลหลายพยางคเอย

(รักษสุมน เดชะผล) ทํานองเพลง ชาง ทะเล ทะเล ทะเล

“ทะเล” นั้นมีความหมาย เปลงเสียงสองครั้งงาย ๆ

มีความหมาย เปนคํามูลหลายพยางค (ซ้ํา ๆๆๆ)

(รักษสมุน เดชะผล)

หรือจะจําเปนเพลงก็ไดนะคะ

มารองเพลงกันดีกวา

เราขอจํา เปนกลอนดีกวา

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๑๙

สรุป

พยางค คือ เสียงที่เปลงออกมา มีความหมายหรือไมมีความหมายก็ได

คํา คือ เสียงที่เปลงออกมาแลวตองมีความหมาย

คํามูล คือ คําที่ไมประสมกับคําอื่น มีกี่พยางคก็ได แตตองมีความหมาย หนึ่งความหมาย คือ หนึ่งคํามูล คํามูล แบงออกเปน ๒ ชนิด

๑. คํามูลพยางคเดียว ๒. คํามูลหลายพยางค

คํามูลพยางคเดียว เปลงเสียงครั้งเดียวมี ความหมาย คํามูลหลายพยางค เปลงเสียงหลายครั้งจึงมี ความหมาย

ถาเขาใจคํามูลแลว ลองทําใบงานคะ

จําใหไดนะคะ ทองไว ทองไว

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๒๐

ใบงานที่ ๑ วิเคราะหถูกผดิ

คําชี้แจง ใหกาเครื่องหมาย หนาขอที่ถูก และเครื่องหมาย หนาขอที่ผิด .........๑. พยางคคือเสียงที่เปลงออกมาแลวมีความหมาย ........๒. คําคือเสียงที่เปลงออกมามีความหมายหรือไมมีความหมายก็ได ........๓. คํามูลมีกี่พยางคก็ไดแตตองมีความหมาย ........๔. คํามูลพยางคเดียวเปลงเสียงครั้งเดียวมีความหมาย ........๕. “ระ” เปนคํามูลพยางคเดียว ........๖. “รํา” เปนคํามูลพยางคเดียว ........๗. “ตลาด”เปนคํามูลหลายพยางค .........๘. “เดินชา” เปนคํามูลหลายพยางค .........๙. “มะขาม” เปนคํามูลหลายพยางค ........๑๐. “ไมกวาด” เปนคํามูลหลายพยางค

คะแนนเต็ม ๑๐ ได

สรุปผลการประเมิน ผาน ไมผาน เกณฑผานการประเมิน ๘ - ๑๐

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๒๑

กระดาษคําตอบ ใบงานที่ ๑

คําชี้แจง ใหกาเครื่องหมาย หนาขอที่ถูก และกาเครื่องหมาย หนาขอที่ผิด

........๑. พยางคคือเสียงที่เปลงออกมาแลวมีความหมาย

........๒. คําคือเสียงที่เปลงออกมามีความหมายหรือไมมีความหมายก็ได

........๓. คํามูลมีกี่พยางคก็ไดแตตองมีความหมาย

........๔. คํามูลพยางคเดียวเปลงเสียงครั้งเดียวมีความหมาย

........๕. “ระ” เปนคํามูลพยางคเดียว

........๖. “รํา” เปนคํามูลพยางคเดียว

........๗. “ตลาด”เปนคํามูลหลายพยางค

.........๘. “เดินชา” เปนคํามูลหลายพยางค

.........๙. “มะขาม” เปนคํามูลหลายพยางค

........๑๐. “ไมกวาด” เปนคํามูลหลายพยางค

คะแนนเต็ม ๑๐ ได

สรุปผลการประเมิน ผาน ไมผาน เกณฑผานการประเมิน ๘ - ๑๐ ขอ

เด็กหญิง………………………………ชั้น ม. ๓/ ...... เลขที่........

เอาใจชวยนะคะ คิดดีดี

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๒๒

เฉลย ใบงานที่ ๑

๑. เพราะพยางคมีความหมายหรือไมมีความหมายก็ได ๒. เพราะคําคือเสียงที่เปลงออกมาแลวตองมีความหมาย ๓. เพราะคํามูลมีกี่พยางคก็ไดแตตองมีความหมาย ๔. เพราะคํามูลพยางคเดียวเปลงเสียงครั้งเดียวมีความหมาย ๕. เพราะ “ระ” เปนพยางคที่ไมมีความหมาย ๖. เพราะ“รํา” เปลงเสียงครั้งเดียวมีความหมาย ๗. เพราะ“ตลาด” เปลงเสียงสองครั้งมีความหมาย ๘. เพราะ เดิน และ ชา ตางเปนคําที่มีความหมาย มีสองคํา ๙. “มะขาม” เปลงเสียงสองครั้ง ๑๐. เพราะ “ไมกวาด” มีสองคํา

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๒๓

ใบงานที่ ๒ คิดจํานวนคํา

คําชี้แจง เขียนบอกจํานวนพยางคและคําของคํามูลตอไปนี้ใหถูกตอง

๑. ถัง ................................................................ ๒. วุฒ ิ ................................................................ ๓. อธิบาย ................................................................ ๔. เมตตา ................................................................ ๕. ปกต ิ ................................................................ ๖. ขาเจ็บ ................................................................ ๗. กิริยา ................................................................ ๘. ประต ู ............................................................... ๙. สถาปนา ................................................................ ๑๐. นกบิน ................................................................

คะแนนเต็ม ๑๐ ได

สรุปผลการประเมิน ผาน ไมผาน เกณฑผานการประเมิน ๘ - ๑๐ ขอ

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๒๔

กระดาษคําตอบ ใบงานที่ ๒

คําชี้แจง เขียนบอกจํานวนพยางคและจํานวนคําของคําตอไปนี้ใหถูกตอง

๑. ถัง ................................................................ ๒. วุฒ ิ ................................................................ ๓. อธิบาย ................................................................ ๔. เมตตา ................................................................ ๕. ปกต ิ ................................................................ ๖. ขาเจ็บ ................................................................ ๗. กิริยา ................................................................ ๘. ประต ู ............................................................... ๙. สถาปนา ................................................................ ๑๐. นกบิน ................................................................

คะแนนเต็ม ๑๐ ได

สรุปผลการประเมิน ผาน ไมผาน เกณฑผานการประเมิน ๘ - ๑๐ ขอ

เด็กหญิง………………………………ชั้น ม. ๓/ ...... เลขที่........

เปนกําลังใจใหคะ เชื่อวาทําได

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๒๕

เฉลย ใบงานที่ ๒

๑. ถัง หนึ่งพยางค,หนึ่งคํา ๒. วุฒ ิ สองพยางค,หนึ่งคํา ๓. อธิบาย สามพยางค,หนึ่งคํา ๔. เมตตา สองพยางค,หนึ่งคํา ๕. ปกต ิ สามพยางค,หนึ่งคํา ๖. ขาเจ็บ สองพยางค,สองคํา ๗. กิริยา สามพยางค,หนึ่งคํา ๘. ประต ู สองพยางค,หนึ่งคํา ๙. สถาปนา สี่พยางค,หนึ่งคํา ๑๐. นกบิน สองพยางค,สองคํา

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๒๖

คําชี้แจง นาํคํามูลหลายพยางคที่กําหนดใหตอไปนี้เขียนลงใน ชองหมายเลขใหคลองจองตอเนื่องจากคําที่กําหนดให

อากาศ อุตสาหะ อาทิตย อุไร กะละมัง อังคาร กาญจนา กีฬา วิทยุ ไมตรี

คําที่กําหนดให มนษุย ๑. ………………… ๒. ………………… ๓. ………………… ๔. ………………… ๕. ………………… ๖. ………………… ๗. ………………… ๘. ………………… ๙. ………………… ๑๐. .…………………

ใบงานที่ ๓ เนนย้ําคลองจอง

คะแนนเต็ม ๑๐ ได

สรุปผลการประเมิน ผาน ไมผาน เกณฑผานการประเมิน ๘ - ๑๐ ขอ

ขอเอาใจชวยใหทําถูกทุกขอ

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๒๗

กระดาษคําตอบ ใบงานที่ ๓

คะแนนเต็ม ๑๐ ได

สรุปผลการประเมิน ผาน ไมผาน เกณฑผานการประเมิน ๘ - ๑๐ ขอ

เด็กหญิง………………………………ชั้น ม. ๓/ ...... เลขที่........

ขอเอาใจชวยใหทําถูกหมดทุกขอ

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๒๘

มนุษย ๑. อุตสาหะ ๒. กะละมัง ๓. อังคาร ๔. กาญจนา ๕. อาทิตย ๖. วิทยุ ๗. อุไร ๘. ไมตรี ๙. กีฬา ๑๐. อากาศ

เฉลย ใบงานที่ ๓

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๒๙

คําชี้แจง อานคําประพันธตอไปนี้ คําใดเปนคํามูลหลายพยางค นําไปเขียนลงในชองหมายเลขใหถูกตอง

“ชีวิตนี้เกิดมาอาภัพนัก ขาดคนรักดูแลและหวงหา ทุกวันนี้หงอยเหงาเศราอุรา ปรารถนาสิ่งใดไมเคยมี ขอบนบานสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั่วทิศา ประทานพรเมตตาใหสุขี ไรความทุกขประสบสุขในชีวี ตอแตนี้จงสมหวังดังตั้งใจ”

(รักษสุมน เดชะผล) ๑. …………………… ๒. ………………….. ๓. ………………… .. ๔. …………………… ๕. ……………………… ๖. …………………… ๗. ………………………. ๘. …………………… ๙. ……………………… ๑๐. ……………………

ใบงานที่ ๔ มองหาคํามลู

คะแนนเต็ม ๑๐ ได

สรุปผลการประเมิน ผาน ไมผาน เกณฑผานการประเมิน ๘ - ๑๐ ขอ

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๓๐

คําชี้แจง อานคําประพันธตอไปนี้ คําใดเปนคํามูลหลายพยางค นําไปเขียนลงในชองหมายเลขใหถูกตอง

“ชีวิตนี้เกิดมาอาภัพนัก ขาดคนรักดูแลและหวงหา ทุกวันนี้หงอยเหงาเศราอุรา ปรารถนาสิ่งใดไมเคยมี ขอบนบานสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั่วทิศา ประทานพรเมตตาใหสุขี ไรความทุกขประสบสุขในชีวี ตอแตนี้จงสมหวังดังตั้งใจ”

(รักษสุมน เดชะผล) ๑. …………………… ๒. ………………….. ๓. ………………… .. ๔. …………………… ๕. ……………………… ๖. …………………… ๗. ………………………. ๘. …………………… ๙. ……………………… ๑๐. ……………………

กระดาษคําตอบ ใบงานที่ ๔

คะแนนเต็ม ๑๐ ได

สรุปผลการประเมิน ผาน ไมผาน เกณฑผานการประเมิน ๘ - ๑๐ ขอ

เด็กหญิง………………………………ชั้น ม. ๓/ ...... เลขที่........

มองหาใหดีนะ อานชา ๆ เอาใจชวย

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๓๑

๑. ชีวิต

๒. อาภัพ ๓. อุรา

๔. ปรารถนา ๕. ทิศา

๖. ประทาน ๗. เมตตา

๘. สุขี ๙. ประสบ

๑๐. ชีวี

เฉลย ใบงานที่ ๔

รับลูกโปงสีสวยคะ ถาทําไดผานเกณฑ

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๓๒

คําชี้แจง ตอบปริศนาคําทาย คํามูลหลายพยางค อะไรเอย โดยใช คําที่ออกเสียง สะ กึง่มาตรา ไมประวิสรรชนีย ๑. “ สะ ” อะไรคนนําไปถวายพระ ………………………. ๒. “ สะ ” อะไรใชชําระฟอกลางถู ………………………. ๓. “ สะ ” อะไรคือใจรื่นชื่นช ู ………………………. ๔. “ สะ ” อะไรยอดพธูหมวิไล …………………......... ๕. “ สะ ” อะไรเปนวิธีจับผูราย ………………………. ๖. “ สะ ” อะไรหมายความวาขาวและสดใส .............……………… ๗. “ สะ ” อะไรแปลวาฟงอยางตั้งจิต ………………………. ๘. “ สะ ” อะไรมีความคิดไมเผลอไผล ………………………. ๙. “ สะ ” อะไรไมรูสึกตัวคลายหลับไป ………………………. ๑๐. “ สะ ” อะไรแปลวาฟาสางเอย ………………………

ใบงานที่ ๕ ลุนทายปริศนา

คะแนนเต็ม ๑๐ ได สรุปผลการประเมิน ผาน ไมผาน

เกณฑผานการประเมิน ๘ - ๑๐ ขอ

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๓๓

คําชี้แจง ตอบปริศนาคํามูลหลายพยางค อะไรเอย โดยใช คําที่ออกเสียง สะ กึง่มาตรา ไมประวิสรรชนีย

๑. “ สะ ” อะไรคนนําไปถวายพระ ………………………. ๒. “ สะ ” อะไรใชชําระฟอกลางถู ………………………. ๓. “ สะ ” อะไรคือใจรื่นชื่นช ู ………………………. ๔. “ สะ ” อะไรยอดพธูหมวิไล …………………......... ๕. “ สะ ” อะไรเปนวิธีจับผูราย ………………………. ๖. “ สะ ” อะไรหมายความวาขาวและสดใส .............……………… ๗. “ สะ ” อะไรแปลวาฟงอยางตั้งจิต ………………………. ๘. “ สะ ” อะไรมีความคิดไมเผลอไผล ………………………. ๙. “ สะ ” อะไรไมรูสึกตัวคลายหลับไป ………………………. ๑๐. “ สะ ” อะไรแปลวาฟาสางเอย ………………………

กระดาษคําตอบ ใบงานที่ ๕

คะแนนเต็ม ๑๐ ได สรุปผลการประเมิน ผาน ไมผาน

เกณฑผานการประเมิน ๘ - ๑๐ ขอ เด็กหญิง………………………………ชั้น ม. ๓/ ...... เลขที่........

ดีใจดวย ถาไดคะแนนผานเกณฑ

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๓๔

๑. “ สะ ” อะไรคนนําไปถวายพระ สบง ๒. “ สะ ” อะไรใชชําระฟอกลางถู สบู ๓. “ สะ ” อะไรคือใจรื่นชื่นช ู สบาย ๔. “ สะ ” อะไรยอดพธูหมวิไล สไบ ๕. “ สะ ” อะไรเปนวิธีจับผูราย สกัด ๖. “ สะ ” อะไรหมายความวาขาวและสดใส สกาว ๗. “ สะ ” อะไรแปลวาฟงอยางตั้งจิต สดับ ๘. “ สะ ” อะไรมีความคิดไมเผลอไผล สติ ๙. “ สะ ” อะไรไมรูสึกตัวคลายหลับไป สลบ

๑๐. “ สะ ” อะไรแปลวาฟาสางเอย สวาง

เฉลย ใบงานที่ ๕

อยาทอนะคะ ถาไดคะแนนนอย

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๓๕

แบบทดสอบหลังเรียน เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง คํามูล

จํานวน ๒๐ ขอ คะแนนเต็ม ๒๐ คะแนน ********************************************************************* คําชี้แจง ใหนักเรียนทําเครื่องหมาย X ทับตัวอักษร ก ข ค หรือ ง หนาคําตอบ ที่ถูกตองที่สุดเพียงคําตอบเดียว ๑. ขอใดคือความหมายของคํามูลหลายพยางค

ก. เปลงเสียงครั้งเดียวมีความหมาย ข. เปลงเสียงหลายครั้งมีความหมาย ค. เปลงเสียงหลายครั้งมีหลายคํา ง. เปลงเสียงหลายครั้งมีหลายประโยค

๒. ขอใดกลาวถูกตอง ก. คําคอืเสียงที่เปลงออกมามีความหมาย ข. คําคือเสียงที่เปลงออกมาไมมีความหมาย ค. คําคือเสียงที่เปลงออกมาไดใจความสมบูรณ ง. คําคือเสียงที่เปลงออกมามีความหมายหรือไมมีความหมายก็ได

๓. ขอใดคือความแตกตางระหวางคํามูลพยางคเดียวกับคํามูลหลายพยางค ก. จํานวนคํา ข. จํานวนพยางค ค. จํานวนประโยค ง. จํานวนความหมาย

๔. คําในขอใดมีคํามูลที่มาจากภาษาอื่น ก. ความดี ข. ความชั่ว ค. ความเสื่อม ง. ความเจริญ

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๓๖

๕. คํามูลในขอใดไมใชคําไทยแท ก. แม ข. เรา ค. ซื้อ ง. เทป

๖. คําในขอใดเปนคํามูลพยางคเดียว ก. วุฒิ ข. ตราด ค. ตลาด ง. สบาย

๗. คําที่ขีดเสนใตในขอใดเปนคํามูลพยางคเดียว ก. บันไดเลือ่น ข. สระวายน้ํา ค. สมุดปกแข็ง ง. น้ําพริกนรก

๘. คําในขอใดเปนคํามูลพยางคเดียวทุกคํา ? ก. ไฟหมดเชื้อ ข. สวรรคเบี่ยง ค. แรมพิศวาส ง. ตุกตาเริงระบํา

๙. คําประพันธในขอใดเปนคํามูลพยางคเดียวทุกคํา ? ก. สิบปากสิ้นฝากสิ้นสั่ง ข. สิ้นกําลังสิ้นคิดยักษา

ค. พิษศรรอนรุมทั้งกายา ง. อสุรากลิง้เกลือกเสือกไป

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๓๗

๑๐. ชื่อใดมคํีามูลหลายพยางคมากที่สุด ? ก. ออมสิน ข. ทหารไทย ค. กสกิรไทย ง. อาคารสงเคราะห

๑๑. สํานวนไทยในขอใดมีคํามูลหลายพยางคประสมอยู ? ก. น้ําขึ้นใหรีบตัก ข. กบในกะลาครอบ ค. น้ํานอยยอมแพไฟ ง. รกัดีหามจั่ว รักชั่วหามเสา

๑๒. ชื่อพันธุมะมวงใดมีคํามูลหลายพยางคประสมอยู ? ก. อกรอง ข. ฟาลั่น ค. เขียวเสวย ง. น้ําดอกไม

๑๓. “ เขาเปนคนมีวินัย ใฝศึกษา ” ขอความนี้มีกี่คํา ? ก. ๗ คํา

ข. ๘ คํา ค. ๙ คํา

ง. ๑๐ คํา ๑๔. “วิชาและจรรยามีคากวาทรัพยอ่ืน ที่ไมอาจถูกลักขโมย และไมลดนอยลง ดวยการจับจาย” ขอความนี้มีคํามูลหลายพยางคกี่คํา ?

ก. ๑ คํา ข. ๒ คํา ค. ๓ คํา ง. ๔ คํา

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๓๘

๑๕. คําในขอใดมีคํามูลสามพยางคประสมอยู ? ก. แมซื้อมะละกอ

ข. ฉันรักเธอมากที่สุด ค. พอเดินขามสะพานลอย ง. นักเรียนมาโรงเรียนสาย

๑๖. คําในขอใดไมเปนคําชนิดเดียวกับคําวา “ ทุเรียน ” ? ก. องุน

ข. พุทรา ค. มังคุด

ง. กลวยไข ๑๗. คําในขอใดเปนคํามูลหลายพยางคทุกคํา ?

ก. ฝาช ี กระดาษทราย ข. บานเชา ปากกา ค. ตะวัน กะทัดรัด ง. ไมขีดไฟ เกาอี้

๑๘. คําในขอใดเปนคํามูลหลายพยางคทุกคํา ? ก. ไฟฟา กระถาง กางเกง ข. เครื่องซักผา วิทยุ พัดลม ค. ลักษณะ กะเทย เอราวัณ ง. ถุงมือ น้าํมัน สะดวก

๑๙. “ มีสลึงพึงบรรจบใหครบบาท อยาใหขาดสิ่งของตองประสงค มีนอยใชนอยคอยบรรจง อยาจายลงใหมากจะยากนาน ”

กลอนสุภาพบทนี้มีคํามูลหลายพยางคกี่คํา ? ก. ๓ คํา

ข. ๔ คํา ค. ๕ คํา

ง. ๖ คํา

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๓๙

๒๐. คําประพันธในวรรคใดมีคํามูลหลายพยางค ? ก. นาคีมีพิษเพี้ยง สุริโย ข. ไมคอมมีลูกนอม นวยงาม ค. ไมผุดั่งคนทราม สอนยาก ง. ฝนทั่งเทาเข็มเพียร ผายหนา

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๔๐

บรรณานุกรม

กรมวิชาการ. (๒๕๔๓). หลักภาษาไทย เลม ๓. พิมพครั้งที่ ๑๒. กรุงเทพฯ : องคการคาคุรุสภา. กําชัย ทองหลอ. (๒๕๔๕). หลักภาษาไทย. กรุงเทพฯ : อมรการพิมพ. คุณบรรจบ พันธุเมธา ลักษณะและการใชภาษาไทย. : มหาวิทยาลัยรามคําแหง. ปราณี บุญชุม. (๒๕๔๓). คูมือภาษาไทย ม. ๓.. กรุงเทพฯ : แม็ค. ผอบ โปษกฤษณะ,คุณหญิง. (๒๕๔๔). ลักษณะของภาษาไทย. พิมพครั้งที่ ๘.

กรุงเทพฯ : รวมสาสน. พรทิพย ศิรสิมบูรณเวชและคณะ. (๒๕๔๘). สรุปเขมภาษาไทย. กรุงเทพฯ :

พัฒนาคุณภาพวิชาการ(พว) จํากัด. ฟองจันทร สุขยิ่งและคณะ. (๒๕๔๘). ภาษาไทย ม. ๓. กรงุเทพฯ : อักษรเจริญทัศน. ราชบัณฑิตยสถาน. (๒๕๔๖). พจนานุกรมฉบบัราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒.

กรุงเทพฯ : นานมีบุคสพับลิเคชั่น. จํากัด วิเชียร เกษประทุม. (๒๕๔๒). คูมือภาษาไทย ม. ๓. กรุงเทพฯ : พัฒนาการศึกษา. สมพร วชริวัชรินทรและคณะ. หลักภาษาและการใชภาษา ม. ๓. กรุงเทพฯ :

อักษรเจริญทัศน. สวางวรรณ กาญจนชีวะ. (๒๕๓๐). แบบฝกหัดภาษาไทย ท ๓๐๕ – ท ๓๐๖

หลักภาษาไทย ชั้น ม. ๓. กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช. สุธิวงศ พงศไพบูลย. (๒๕๔๒). หลกัภาษาไทย. กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช. เสนีย วิลาวรรณ. (๒๕๔๘). หลักการใชภาษา. กรุงเทพฯ : วัฒนาพานิช. อุปกิตศิลปสาร. (๒๕๓๓). หลักภาษาไทย. กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช.

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๔๑

ภาคผนวก

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๔๒

๑. ก ๑๑. ง ๒. ข ๑๒. ค ๓. ข ๑๓. ก ๔. ง ๑๔. ก ๕. ค ๑๕. ง ๖. ข ๑๖. ค ๗. ก ๑๗. ค ๘. ข ๑๘. ง ๙. ก ๑๙. ค ๑๐. ข ๒๐. ข

เฉลยแบบทดสอบกอนเรียน เร่ือง คํามูล

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๔๓

๑. ข ๑๑. ข ๒. ก ๑๒. ค ๓. ข ๑๓. ก ๔. ง ๑๔. ค ๕. ง ๑๕. ก ๖. ข ๑๖. ง ๗. ข ๑๗. ค ๘. ก ๑๘. ค ๙. ก ๑๙. ข ๑๐. ง ๒๐. ก

เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน เร่ือง คํามลู

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๔๔

แบบบันทึกคะแนนการทําใบงานและแบบทดสอบ เรื่อง คํามูล ใบงานที่/คะแนนเต็ม คะแนนแบบทดสอบ

๑ ๒ ๓ ๔ ๕

รวม

กอนเรียน หลังเรียน

เลขที่

๑๐ ๑๐ ๑๐ ๑๐ ๑๐ ๕๐ ๒๐ ๒๐

๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖ ๑๗ ๑๘ ๑๙ ๒๐ ๒๑ ๒๒

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๔๕

ใบงานที่/คะแนนเต็ม คะแนนแบบทดสอบ

๑ ๒ ๓ ๔ ๕

รวม

กอนเรียน หลังเรียน

เลขที่

๑๐ ๑๐ ๑๐ ๑๐ ๑๐ ๕๐ ๒๐ ๒๐ ๒๓ ๒๔ ๒๕ ๒๖ ๒๗ ๒๘ ๒๙ ๓๐ ๓๑ ๓๒ ๓๓ ๓๔ ๓๕ ๓๖ ๓๗ ๓๘ ๓๙ ๔๐ ๔๑ ๔๒ ๔๓

เกณฑการผาน รอยละ 80

เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง คํามูล ๔๖

หนังสือ เอกสารประกอบการเรียน ผูแตง นางรักษสุมน เดชะผล ภาพปกโดย นางสาวสุพิณญา กาสรศิริ ภาพประกอบ นางสาววิภาวี ธูปออน ประวัติผูแตง ชื่อ นางรักษสุมน เดชะผล วุฒิ กศ.บ. ภาษาไทย ตําแหนง ครู วิทยฐานะ ครูชํานาญการ ผลงาน ครูมืออาชีพเสมาทอง

สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา สมุทรปราการ เขต ๑

สถานที่ทํางาน โรงเรียนวิสุทธิกษัตรี อําเภอพระประแดง สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา สมุทรปราการ เขต ๑