เสยงและอกษรไทยเสยง คอ ส งทมนษยเปลงออกมาเพอใชในการสอสาร หรอสอความหมายระหวางมนษยดวยกนเอง นอกจากน ยงมเสยงทเกดจากสตว หรอธรรมชาต เชน เสยงฟารอง เสยงฟาผา เสยงสนขหอน เปนตนเสยง ม 3 ชนด ไดแก เสยงพยญชนะ เสยงสระ เสยงวรรณยกต1. เสยงพยญชนะคอ เสยงทเกดจากลมในปอดเมอเปลงเสยงออกมาจะถกสกดกนโดยอวยวะตางๆ ม 44 รป 21 เสยงเสยงพยญชนะ แบงออกเปน 2 ประเภท

1. เสยงพยญชนะตน คอ เสยงพยญชนะทปรากฏหนาพยางค หนาสระ แบงออกเปน 2 ชนด1.1 เสยงพยญชนะตนเดยว คอ เสยงพยญชนะทออกเสยงพยญชนะตน 1 เสยงเชน รกเธอตลอดไป = /ร/ /ธ/ /ต/ /ล/ /ป/ ชางมาววควาย = /ช//ม//ว//ค/1.2 เสยงพยญชนะตนประสม (ควบ) คอ เสยงพยญชนะทออกเสยงพยญชนะตนเชน ขวนขวาย = /ขว/ /ขว/ ปลาบปลม = /ปล/ /ปล/

2. เสยงพยญชนะทาย (ตวสะกด) คอ พยญชนะทตามหลงสระ ม 9 มาตรา ดงน1. ไมมตวสะกด 1 มาตรา คอ แม ก กา2. มตวสะกด 8 มาตรา คอ แม กง กม เกย เกอว กก กด กบ กนพยญชนะไทยบางตวทไมใชตวสะกด ไดแก ผ ฝ ฉ ฌ อ ฮ และ ห (พยญชนะตว ห ถามพยญชนะตว ม จะเปนตวสะกดได เชน พรหม พราหมณ เปนตน)พยญชนะทเปนตวสะกดไมได คอ ผ ฝ ฌ อ ห ฉ ฮ- สระเกน คอ อำา ไอ ใอ เอา มเสยงพยญชนะสะกดอยดวยเสมอ ดงนอำา = อ+อะ+ม (มเสยง /ม/ เปนตวสะกด)ไอ ใอ = อ+อะ+ย (มเสยง /ย/ เปนตวสะกด)เอา = อ+อะ+ว (มเสยง /ว/ เปนตวสะกด)- ว และ ย ทปรากฏอยในสระ อว และ เอย เปนรปสระ ตววอ และ ตวยอ จงไมใชพยญชนะสะกดแมเกอวและแมเกย- อ เปนรปพยญชนะเฉพาะเปนพยญชนะตนและรปสระทเรยกวา ตวออ ดงนน อ จงไมใชพยญชนะทายหรอตวสะกด เชน พอ คอ หมอ เธอ เปนตน

2. เสยงสระ คอ เสยงทเปลงออกมาจากลำาคอแลวไมถกอวยวะในปากสกดกนเลยสระในภาษาไทย ม 21 รป 21 เสยงรปสระ เปนเครองหมายทเขยนขนแทนเสยงสระ ม 21 รปเสยงสระ มทงส น 21 เสยง แบงออกเปน 2 ชนด

1. สระเดยว (สระแท) ม 18 เสยง เชน อะ อา อ อ อ อ อ อ2. สระประสม (สระเลอน) คอ การเลอนเสยงจากสระหนงไปยงอกสระหนง โดยการนำาสระเดยวมาประสมกนมทงส น 3 เสยง คอ อว เออ เอย

3. เสยงวรรณยกต คอ เสยงทเปลงออกมาพรอมกบเสยงสระ จะมเสยงสงตำาตามการสนสะเทอนของเสยง จงเรยกอกชอวา เสยงดนตรวรรณยกตในภาษาไทย ม 4 รป 5เสยง ดงนเสยงสามญ เสยงเอก เสยงโท เสยงตร เสยงจตวาวรรณยกตจำาแนกตามลกษณะการใช แบงออกเปน 2 ชนด ดงน1. วรรณยกตมรป คอ คำาทปรากฏรปวรรณยกตบนคำานนๆ เชน กง บาน ขาว เปนตน2. วรรณยกตไมมรป คอ วรรณยกตทไมมรปปรากฏอยบนคำานนๆ เชน คน ขน ดาว เปนตนการใชรปและเสยงวรรณยกต1. อกษรกลางคำาเปนเทานนจงจะมรปกบเสยงวรรณยกตตรงกน2. อกษรสงผนรปและเสยงไดไมครบทกเสยงผนไดแคเสยงเอกเสยงโทและเสยงจตวาเทานน3. อกษรตำาใหสงเกตวารปและเสยงวรรณยกตไมตรงกน ไมใชรปวรรณยกตตรกำากบเดดขาด4. คำาทบศพททมาจากภาษาทางยโรป ไมจำาเปนตองใชรปวรรณยกตกำากบ แตสามารถออกเสยงตามเสยงเดมได

พยางค หมายถง เสยงทเปลงออกมาในแตละครง พรอมกนทงเสยงสระ เสยงพยญชนะและเสยงวรรณยกต อาจมความหมายหรอไมมความหมายกไดพยางค แบงออกเปน 2 ประเภท1. พยางคเปด คอ พยางคทไมมเสยงพยญชนะสะกด เชน ดา ม ร เส โท เปนตน2. พยางคปด คอ พยางคทมเสยงพยญชนะสะกด เชน รก สบ เกยว เดน เปนตน รวมถงสระ อำา ไอ ใอ เอา

อกษรนำา คอ พยญชนะ 2 ตวประสมสระเดยวกน เชนเดยวกบอกษรควบแตตางกนตรงวธการออกเสยง แบงออกเปน2 ลกษณะ1. อานออกเสยง 2 พยางค คอ พยางคแรกออกเสยงเปนสระอะ (กงเสยง) สวนพยางคหลงอานแบบม ห นำา โดยมอกษรสง อกษรกลาง หรออกษรตำานำาอกษรเดยว เชน สมย = สะ – หมย2. อานออกเสยง 1 พยางค คอ ไมออกเสยงตวนำาแตจะออกเสยงกลนเปนเสยงเดยวกน ม 2 ลกษณะ

2.1 อ นำา ย เชน อยา อย อยาง อยาก2.2 ห นำา อกษรตำาเดยว เชน หมอก หนอน หลน ไหน หงอก หยาบ เปนตน

อกษรควบ คอ พยญชนะ 2 ตวทกลำาอยในสระเดยวกน แบงออกเปน 2 ประเภท ดงน1. อกษรควบแท คอ อกษรควบทเกดจากพยญชนะ 2 ตวทม ร ล ว ประสมอยดวย ประสมสระเดยวกนแลวอานออกเสยงพรอมกนสองตว เชน เปลยน แปลง ครบ ครน ปรบ ปรง กราบ กราน ควาย ความ กลวย เปนตนอกษรควบกลำาแท แบงออกเปน 2 ชนด

1.1 อกษรควบไทยแท คอ อกษรควบกลำาแททปรากฏมาแตเดมในระบบเสยงภาษาไทย ม 11 เสยง ดงนกร คร ปร พร ตร กล คล ปล พล กว คว1.2 อกษรควบภาษาตางประเทศ คอ อกษรควบกลำาแททไดรบอทธพลจากภาษาตางประเทศ เชน ภาษาองกฤษภาษาสนสกฤต ซงม 6 เสยง ดงน/บร/ = บรนด บรอนซ บราวน/บล/ = บล เบลอ บลอก/ดร/ = ดรม ดราฟต/ฟร/ = ฟร ฟรกโทส/ฟล/ = ฟลออรน ฟลต/ทร/ = แทรกเตอร นทรา จนทรา เปนตน

2. อกษรควบไมแท คอ พยญชนะทมตว ร ควบอย แตออกเสยงเหมอนพยญชนะเดยว จะออกเสยงเพยงพยญชนะตวหนาเทานน แบงออกเปน 2 ลกษณะ

2.1 ออกเสยงพยญชนะตวหนา (เหนรป ร แตไมออกเสยง /ร/) เชน จรง ศรทธา เสรม สราง เศรา เปนตน2.2 ออกเสยงพยญชนะตนทง 2 รปเปนพยญชนะตนตวอน (รป ทร ออกเสยง /ซ/) เชน ทรวด ทรง ทราย เปนตนทร ออกเสยงเปน ซ เชน ทรด พยญชนะตน คอ /ซ/ ไมใช /ทร/

คำาเปนน มหลกการสงเกตดงน1. พยางคทมตวสะกด แม กน กม เกย เกอว กง เชน ทน โดม เคย เดยว ธง2. พยางคทประสมดวยสระเสยงยาว เชน ตา ม ห ด แย แน พา รา โซเซ3. พยางคทประสมดวย อำา ไอ ใอ เอา จดเปนคำาเปนเพราะมตวสะกด เชน เหา ใน ขำา ดำา ไฟหลกการจำา “ คนเปนเปนนมยวงๆและตองยาว”คำาตาย มหลกการสงเกตดงน1. พยางคทมตวสะกด แม กก กบ กด เชน เมฆ ครบ ตก โบสถ บาตร ลาภ2. พยางคทประสมดวยสระเสยงสน เชน ธระ สนะ เกะกะ เถอะ3. พยญชนะตวเดยว เชน ณ, บ (บอทแปลวา ไม) ธ, ก, ฤหลกการจำา “ คนตายอายสนเพราะมนเปนกบด”คำาคร คอ พยางคทออกเสยงหนก มหลกการสงเกตดงน1. พยางคทมมาตราตวสะกดในทกมาตรา เชน ไมบรรทด ขาวของ เลกนอย2. พยางคทประสมดวยสระเสยงยาวเทานน เชน เวลา วาร ศาลา3. พยางคทประสมดวย อำา ไอ ใอ เอา จดเปนคำาครเพราะมตวสะกด เชน ดำา ให เขาคำาลห คอ พยางคทออกเสยงเบา มหลกการสงเกตดงน1. พยางคทไมมเสยงพยญชนะสะกด2. พยางคทประสมดวยสระเสยงสนเทานน เชน แพะ แกะ นะคะ ชชะ3. รวมถง บ ณ ธ ก เพราะเปนพยางคทออกเสยงสนและไมมเสยงพยญชนะสะกด

ไตรยางค หรอ อกษรสามหม คอระบบการจดหมวดหมอกษรไทยเฉพาะรปพยญชนะตามลกษณะการผนวรรณยกต เนองจากพยญชนะไทย เมอกำากบดวยวรรณยกตหนงๆ แลวจะมเสยงวรรณยกตทแตกตางกนพยญชนะไทยแบงออกเปน 3 หมโดยแบงพนเสยงทยงไมไดผนซงมระดบเสยง สง กลาง ตำา เรยกวา ไตรยางศอกษรกลาง ม 9 ตว ไดแก ก จ ฎ ฏ ด ต บ ป อมหลกการทองจำาวา ไกจกเดกตาย (เฎกฏาย) บนปากโอง

อกษรสง ม 11 ตว ไดแก ผ ฝ ถ ฐ ข ส ศ ษ ห ฉมหลกการทองจำาวา ผฝากถงขาวสารใหฉนอกษรตำา ม 24 ตว แบงออกเปน 2 ชนด

1. อกษรตำาเดยว คอ อกษรตำาทไมมเสยงคกบอกษรสงม 10 ตว ไดแก ง ญ ณ น ม ย ร ล ว ฬมหลกการทองจำาวา งใหญนอนอย ณ รมวดโมฬโลก2. อกษรตำาค คอ อกษรตำาทมเสยงคกบอกษรสงม 14 ตว ไดแก พ ภ ค ฅ ฆ ฟ ท ธ ฑ ฒ ซ ช ฌ ฮมหลกการทองจำาวา พอคาฟนทองซอชางฮอ

คำาไทยแทมลกษณะสงเกตได ดงน1. คำาไทยแทสวนมากเปนคำาพยางคเดยว และมความหมายสมบรณในตวเองเชน พอ แม พ นอง ไร นา หมา แมว รอน ดน นำา ลม ไฟ ฟา ผม เจา ไป นง นอน เปนตนคำาไทยบางคำาอาจม 2 พยางค

1. การเพมเสยงหนาศพท เชน คบ = ประคบ จวบ = ประจวบ ทำา = กระทำา2. การกลายเสยงตามการเปลยนแปลงของภาษา (การกรอนเสยง) เชนหมากมวง = มะมวง หมากพราว = มะพราว ตวเข = ตะเข

2. คำาไทยแทไมนยมคำาควบกลำา เชน เรา ไร ด ดาบ หน เปนตน3. คำาไทยแทมกจะสะกดตรงตามมาตราตวสะกด เชน ชก ฟด โยน วด พบ ยง โนม จม กด ผม จวบ เปนตน4. คำาไทยแทจะไมมตวการนต เชน ยน สด สน เปนตน5. คำาไทยแทจะไมใชพยญชนะเหลาน ไดแก ฆ ฌ ญ ฏ ฎ ฐ ฑ ณ ฒ ธ ภ ฬ ศ ษยกเวน ถาพบคำาพวกนจำาไวเลยวาเปนคำาไทยแท ไดแก ฆา เฆยน ฆอง ระฆง ศก เศก ศอก เศรา พศ หญง ใหญ หญา ณ ธ ธง เธอ สะใภ อำาเภอ สำาเภา6. ภาษาไทยเปนภาษาทมเสยงวรรณยกต วรรณยกตทำาใหคำาเกดระดบเสยงตางกนและทำาใหคำามความหมายตางกนไปดวย เชน เสอ เสอ เสอ ปา ปา ปา ปาา ปาา นา นา นา เปนตนคำายมมภาษาตางประเทศ1. คำายมมภาษาบาลและสนสกฤต

ภาษาบาล ภาษาสนสกฤต

1. บาลมสระ 8 ตว คอ อะ อา อ อ อ อ เอ โอเชน สกกะ อคค อต มจฉา

1. สนสกฤตมสระ 14 ตว คอเหมอนบาลแตเพม ฤ ฤๅ ฦ ฦๅ ไอ เอา เชน ฤษ ฤด ไอศวรรยเมาล ตฤณ

2. บาลใช ส เชน สาสนา สตตะ สร สญ 2. สนสกฤตใช ศ ษ เชน ศาสนา ศรษะ วนศกร

3. บาลใช ฬ เชน จฬา กฬา ครฬ 3. สนสกฤตใช ฑ เชน จฑา กรฑา ครฑ

4. บาลใชหลกพยญชนะตวสะกดตวตามดงตาราง เชน ปจจย อทธ นพพาน บลลงก

4. สนสกฤตใชตว รร แทน ร (ร เรผะ) เชนธรรม กรรม มรรค สรรพ วรรณ

5. บาลใชพยญชนะเรยงพยางค เชน กรยาสาม ปฐม ถาวร

5. สนสกฤตใชอกษรควบกลำา เชน กรยา สวามประถม สถาวร

6. บาลมหลกตวสะกดตวตาม 6. สนสกฤตใช ส นำา ด ต ถ ท ธ นขอสงเกต1. การใช ศ และ ษ มกเปนคำาสนสกฤต นอกจากนยงสามารถใชไดในภาษาอน คอคำาไทยแททใช ศ ษ เชน ศก เศก ศอก เศรา พศ พศด ดาษดา ดาษคำายมภาษาตะวนตกทใช ศ ษ เชน ออฟฟศ องกฤษ ฝรงเศสคำายมภาษาเขมรทใช ศ เชน เลศ มาศ ศก ศร2. ถาเปนคำาพยางคเดยว มกอานออกเสยงแยกพยางคได หรอสามารถเปลยนแปลงรปคำาได เชน วน ถาเปนคำาไทยแทจะอยในบรบทใดกคงรปเชนนเสมอ วน ถาเปนคำาบาลสนสกฤต สามารถอานแยกพยางคไดหรอเปลยนแปลงรปคำา เชน วนา ซง วน มความหมายวา ปา3. มกสะกดไมตรงมาตรา4. ถาตวสะกดม 2 ตว ตวท 2 เปน ร จะเปนคำาสนสกฤต เชน จกร มตร5. ถาคำานนม ย (ตย นย ทย ธย รย ศย ณย สย) จะเปนคำาสนสกฤต เชน อาทตย อศจรรย

2. คำายมมภาษาเขมรคำายมภาษาเขมรเขามาปะปนในภาษาไทย สวนมากมกใชเปนคำาราชาศพท ใชในคำาสามญทวไป และคำาทเปนคำาโดดคลายกบภาษาไทย โดยมขอสงเกตดงน1. มกสะกดดวยพยญชนะ จ ญ ร ล ส โดยไมมตวตาม2. เปนคำาพยางคเดยวทไมมความหมายสมบรณในตวเอง ตองแปลความหมาย3. คำาเขมรมควบกลำามาก เมอไทยยมเขามาใช อานออกเสยงควบกลำาบาง อกษรนำาบาง และอานเรยงพยางคบาง4. การแผลงคำาตามวธของคำาเขมรแผลง ข เปน กระ ขดาน – กระดาน ขทง – กระทงแผลง ผ เปน ประ บรร เชน ผทม - ประทม, บรรทม ผจง - ประจง, บรรจงยกเวน บรรหาร เปนคำาบาล สนสกฤต เพราะแผลงมาจาก บรหารแทรก อำา อำาน อำาร อำาง เชน เสรจ - สำาเรจ อวย - อำานวย ชะ - ชำาระ ชอ - ชำาเงอเตม บง บน บำา เชน ควร - บงควร คม - บงคม เพญ - บำาเพญเตม ประ เชน ชม - ประชมเตม ป ผ เชน ราบ - ปราบ ลาญ – ผลาญ

ชนดของคำาคำาในภาษาไทย แบงออกเปน 7 ชนด คอ1. คำานาม คอ คำาทใชเรยกชอ คน สตว ส งของ สถานท อาการ สภาพ และลกษณะ ทงส งทมชวตและไมมชวต ทงทเปนรปธรรมและนามธรรม คำานามแบงออกเปน 5 ชนด

1. สามานยนาม คอ คำานามสามญทใชเปนชอทวไป หรอเปนคำาเรยกส งตางๆ โดยทวไป ไมชเฉพาะเจาะจงเชน คน รถ ปลา สม เปนตน

2. วสามานยนาม คอ คำานามทเปนชอเฉพาะของคน สตว สถานท หรอเปนคำาเรยกบคคล สถานทเพอเจาะจงวาเปนคนไหน สงใด เชน โรงเรยนสตรวทยา วดพระแกว โรงพยาบาลศรราช

3. ลกษณนาม คอ คำานามททำาหนาทประกอบนามอน เพอบอกรปราง ลกษณะ ขนาดหรอปรมาณของนามนนใหชดเจนขน เชน แทง เรอน หลง อน ตน

4. สมหนาม คอ คำานามบอกหมวดหมของสามานยนาม และวสามานยนามทรวมกนมากๆ เชน ฝงนก คณะนกเรยน เหลาลกเสอ

5. อาการนาม คอ คำาเรยกสงทไมมรปราง ไมมขนาด จะมคำาวา "การ" และ "ความ" นำาหนา เชน การกนการนอน การเรยน ความสวย ความคด ความด2. คำาสรรพนาม คอ คำาทใชแทนนามในประโยคสอสาร เราใชคำาสรรพนามเพอไมตองกลาวคำานามซำา ๆชนดของคำาสรรพนาม แบงเปน 6 ชนด

1. บรษสรรพนาม (สรรพนามทใชแทนคน) เปนสรรพนามทใชในการพดจา สอสารกนระหวางผสงสาร (ผพด) ผรบสาร (ผฟง) และผทเรากลาวถง ม 3 ชนด ดงน

- สรรพนามบรษท 1 ใชแทนผสงสาร (ผพด) เชน ฉน ดฉน ผม ขาพเจา เรา หน เปนตน- สรรพนามบรษท 2 ใชแทนผรบสาร (ผทพดดวย) เชน ทาน คณ เธอ แก ใตเทา เปนตน- สรรพนามบรษท 3 ใชแทนผทกลาวถง เชน ทาน เขา มน เปนตน2. ประพนธสรรพนาม (สรรพนามทใชเชอมประโยค) สรรพนามนใชแทนนามหรอสรรพนามทอยขางหนาและ

ตองการจะกลาวซำาอกครงหนง นอกจากนยงใชเชอมประโยคสองประโยคเขาดวยกน จะมคำาวา “ ผ ท ซ ง อน”3. วภาคสรรพนาม (สรรพนามบอกความชซำา) เปนสรรพนามทใชแทนนามทอยขางหนา เมอตองการเอยซำา

โดยทไมตองเอยนามนนซำาอก และเพอแสดงความหมายแยกออกเปนสวนๆ ไดแกคำาวา “ บาง ตาง กน”4. นยมสรรพนาม (สรรพนามชเฉพาะ) เปนสรรพนามทใชแทนคำานามทกลาวถงทอย เพอระบใหชดเจนยงขน

ไดแกคำาวา น น นน นน โนน โนน อยางน อยางนน เชนนน5. อนยมสรรพนาม (สรรพนามบอกความไมเจาะจง) คอ สรรพนามทใชแทนนามทกลาวถงโดยไมตองการคำา

ตอบไมชเฉพาะเจาะจง ไดแกคำาวา ใคร อะไร ทไหน ผใด ส งใด ใครๆ อะไรๆ6. ปฤจฉาสรรพนาม (สรรพนามทเปนคำาถาม) คอ สรรพนามทใชแทนนามเปนการถามทตองการคำาตอบ ไดแก

คำาวา ใคร อะไร ไหน ผใด3. คำากรยา คอ คำาทแสดงอาการ สภาพ หรอการกระทำาของคำานาม และคำาสรรพนามในประโยค คำากรยาบางคำาอาจมความหมายสมบรณในตวเอง บางคำาตองมคำาอนมาประกอบและบางคำาตองไปประกอบคำาอนเพอขยายความคำากรยาแบงออกเปน 5 ชนด ดงน

1. อกรรมกรยา (กรยาทไมตองมกรรมมารบ) คอ กรยาทมความหมายสมบรณ ชดเจนในตวเอง เชน แมยน

2. สกรรมกรยา (กรยาทตองมกรรมมารองรบ) คอ กรยาทตองมกรรมมารบจงจะไดใจความสมบรณ3. วกตรรถกรยา (คำาทมารบไมใชกรรมแตเปนสวนเตมเตม) คอ คำากรยานนตองมคำานามหรอสรรพนามมาชวย

ขยายความหมายใหสมบรณ เชนคำาวา เปน เหมอน คลาย เทา คอ เสมอน ดจ4. กรยานเคราะห (กรยาชวย) คอ คำาทเตมหนาคำากรยาหลกในประโยคเพอชวยขยายความหมายของคำากรยา

สำาคญใหชดเจนยงขน ทำาหนาทบอกกาลหรอการกระทำา เชนคำาวา กำาลง จะ ได แลว ตอง อยา จง โปรด ชวย ควร คงจะ อาจจะ เปนตน

5. กรยาสภาสมาลา คอ กรยาททำาหนาทเปนคำานามอาจเปนประธาน หรอกรรมหรอบทขยายของประธาน4. คำาวเศษณ คอ คำาทใชขยายคำาอน ไดแก คำานาม คำาสรรพนาม คำากรยา หรอคำาวเศษณ ใหมความหมายชดเจนขนคำาวเศษณ แบงออกเปน 10 ชนด คอ

1. ลกษณวเศษณ คอ คำาวเศษณทบอกลกษณะ ชนด ขนาด ส เสยง กลน รส อาการ เปนตน2. กาลวเศษณ คอ คำาวเศษณทบอกเวลา อดต ปจจบน อนาคต เชา สาย บาย คำา เปนตน3. สถานวเศษณ คอ คำาวเศษณทบอกสถานทหรอระยะทาง ไดแกคำาวา ใกล ไกล เหนอ ใต ขวา ซาย เปนตน4. ประมาณวเศษณ คอ คำาวเศษณทบอกจำานวนหรอปรมาณ ไดแกคำาวา มาก นอย หมด หนง สอง เปนตน5. นยมวเศษณ คอ คำาวเศษณทบอกความชเฉพาะแนนอน ไดแกคำาวา น โนน นน น นน โนน แน เอง เปนตน6. อนยมวเศษณ คอ คำาวเศษณทบอกความไมชเฉพาะ ไมแนนอน ไดแกคำาวา อนใด อน ใด ไย ไหน เปนตน7. ปฤจฉาวเศษณ คอ คำาวเศษณทบอกเนอความเปนคำาถามหรอความสงสย ไดแกคำาวา ใด อะไร ไหน ทำาไม8. ประตชญาวเศษณ คอ คำาวเศษณทแสดงถงการขานรบในการเจรจาโตตอบกน ไดแกคำาวา จาา คะ ครบ ขอรบ9. ประตเษธวเศษณ คอ คำาวเศษณทบอกความปฏเสธไมยอมรบ ไดแกคำาวา ไม ไมได หามได บ เปนตน10. ประพนธวเศษณ คอ คำาวเศษณทประกอบคำากรยาและคำาวเศษณเพอเช อมประโยค จะมคำาวา ท ซ ง อน อยางท ให วา เพอ เพอวา เพราะ เมอ จน ตาม เปนตน

5. คำาบพบท คอ คำาทมหนาทเชอมคำา หรอกลมคำาเพอแสดงความสมพนธกบคำาอนๆ ในประโยคคำาบพบท แบงออกเปน 2 ชนด

1. คำาบพบททแสดงความสมพนธระหวางคำาตอคำา2. คำาบพบททไมแสดงความสมพนธกบบทอน โดยจะอยตนประโยค ใชเปนคำาเรยกรองหรอทกทาย มคำาวาดกร ดรา ดแนะ ขาแต (ปจจบนยกเลกใชแลว)

6. คำาสนธาน คอ คำาททำาหนาทเชอมประโยคกบประโยค เชอมขอความกบขอความใหสละสลวย คำาสนธานม 4 ชนด คอ1. เชอมใจความทคลอยตามกน ไดแกคำาวา กบ และ ทงแและ ทงแก ครนแก พอแก2. เชอมใจความทขดแยงกน ไดแกคำาวา แต แตวา ถงแก กวาแก3. เชอมใจความเปนเหตเปนผลกน ไดแกคำาวา จง เพราะแจง เพราะฉะนนแจง4. เชอมใจความใหเลอกอยางใดอยางหนง ไดแกคำาวา หรอ หรอไมก ไมเชนนน มฉะนน

7. คำาอทาน คอ คำาทเปลงออกมาเพอแสดงอารมณหรอความรสกของผพด มกจะเปนคำาทไมมความหมาย แตเนนความรสกและอารมณของผพด คำาอทานแบงออกเปน 2 ชนด คอ

1. อทานบอกอาการ ใชเปลงเสยงเพอบอกอาการและความรสกตางๆ ของผพด เชน แนน เฮ โวย ชชะ ดาด ตายจรง วาย อนจจา โถ เปนตน2. อทานเสรมบท คอ คำาพดเสรมขนมาโดยไมมความหมาย อาจอยหนาคำา หลงคำาหรอแทรกกลางคำา เพอเนนความหมายของคำาทจะพดใหชดเจนขน

การสรางคำาคำามล คอ คำาทมความหมายสมบรณในตวเอง เปนคำาดงเดมทมในภาษาเดม เปนภาษาไทยหรอมาจากภาษาใดๆ กได อาจมพยางคเดยวหรอหลายพยางคกได แตตองไมใชคำาทเกดจากการประสมกบคำาอนๆคำาประสม คอการนำาคำามลทมความหมายไมเหมอนกน ตงแตสองคำาขนไปนำามารวมกนแลวเกดความหมายใหมแตยงมเคาความหมายเดม คำาทเกดขนจะเรยกวา คำาประสมคำามล 2 คำาทมารวมกนเกดเปนคำาประสม ตองไมมลกษณะของคำาซอนเพอความหมาย คอตองไมมความหมายเหมอนกนคลายกน หรอตรงกนขามกนโครงสรางของคำาประสมคำาหลก + คำาเตม = คำาประสม (คำาใหม)

หลกการสรางคำาประสม1. คำามลทนำามาสรางเปนคำาประสม อาจทำาหนาทเปนคำานาม คำาสรรพนาม กรยา วเศษณ หรอบพบท กได คำามลอาจเกดจากการประสมกบคำาชนดเดยวกน หรอคำาตางชนดกนกได2. คำามลทนำามาประสมกนอาจเปนคำาทมาจากภาษาใดกได ซ งอาจเกดจากคำาไทยกบคำาไทย คำาไทยกบคำาในภาษาอน หรอเปนคำาทมาจากภาษาอนทงหมดคำาซอน คอ การนำาคำามลทมความหมายหรอเสยงใกลเคยงกน หรอเหมอนกนมาซอนกนแลวทำาใหเกดความหมายใหมหรอความหมายใกลเคยงกบความหมายเดม คำาซอนม 2 แบบ ดงน1. คำาซอนเพมอความหมาย เปนการขยายความใหชดเจนยงขน โดยคำามลทง 2 คำา2. คำาซอนเพมอเสยง คอการนำาคำามลสองคำามาประกอบกน เพอใหเกดเสยงคลองจองกน อาจเปนคำาเลยนเสยงธรรมชาตกได เชน โครมคราม เจดจา โยกเยก ชงชง เปนตนคำาซำา คอการนำาคำามลคำาเดยวกนมากลาวซำา เพอเนนนำาหนกของคำา เมอซำาแลวสามารถใชไมยมกแทนคำาซำานนไดคำาซำาตอง1. เขยนเหมอนกน2. เขยนตดกน3. หนาทของคำาเหมอนกน4. สามารถใชไมยมกแทนไดคำาสมาส คอ วธการสรางคำาทมาจากภาษาบาลและสนสกฤต ซงเกดเปนคำาใหม มความหมายใหมแลวอานออกเสยงตอเนองกนไปคำาสมาส ม 2 ประเภท1. คำาสมาสทไมมการสนธ (สมาสแบบสมาส) คอ คำาสมาสทไมมการเปลยนแปลงเสยงหรอกลมกลนเสยง เรยกวา “ คำาสมาส”2. คำาสมาสทมการสนธ (สมาสแบบสนธ) คอ คำาสมาสทมการเปลยนแปลงหรอกลมกลนเสยง เรยกวา “ คำาสนธ”คำาสมาส มลกษณะดงตอไปน1. คำาทนำามาสมาสกนตองเปนคำาทมาจากภาษาบาล สนสกฤตเทานน หามเปนภาษาอนเดดขาด2. การเรยงลำาดบ คำาสมาสตองแปลจากหลงมาหนา เพราะคำาประกอบอยหนาคำาหลกอยหลงเชน ผลตผล (ผลทเกดขน) ยทธวธ (วธการทำาสงคราม) วาทศลป (ศลปะการพด)3. คำาสมาสจะไมใชเครองหมายทณฑฆาต และรปสระอะททายพยางคแรก เชน กจการ ราชการ4. เวลาอาน จะออกเสยงสระทเชอมตดกนระหวางคำาหนากบคำาหลง ถาไมมใหออกเสยง อะ ระหวางรอยตอของคำาเชน ภมศาสตร (พมสาด) กรรมกร (กำามะกอน) ราชการ (ราดชะกาน)5. คำาวา “ พระ” ซงมาจากภาษาบาลสนสกฤตวา “ วร” เมอไปประกอบเปนคำาหนาโดยมคำาหลกทเปนคำาภาษาบาลสนสกฤตจะถอวาเปนคำาสมาส เชน พระบาท พระกร พระชวหา พระสงฆคำาสนธ คอ การสมาสโดยการเชอมคำาเขาระหวางพยางคหลงของคำาหนากบพยางคหนาของคำาหลง เรยกวา การสมาสทมสนธ หรอคำาสมาสแบบกลมกลนเสยง เปนการยออกขระใหนอยลงแบงเปน 3 ประเภท ดงน1. สระสนธ คอ การนำาคำาบาลสนสกฤตทลงทายดวยสระไปสนธกบคำาทขนตนดวยสระ ซ งเมอสนธแลวจะมการเปลยนแปลงรปสระตามเกณฑ ดงน

1.1 ตดสระทายคำาหนา แลวใชสระหนาคำาหลง (กฎของคำาหนา)1.2 ตดสระทายคำาหนา ใชสระหนาคำาหลง แตเปลยนสระคำาหลงดวย (กฎของคำาหลง)1.3 เปลยนสระททายคำาหนา อ อ เปน ย อ อ เปน ว เสยกอน แลวสนธ (กฎของคำาหนา)

2. พยญชนะสนธ คอ การเชอมคำาดวยพยญชนะ โดยเชอมเสยงพยญชนะในพยางคทายของคำาหนากบเสยงพยญชนะหรอสระในพยางคแรกของคำาหลง ดงน

2.1 คำาทลงทายดวย ส สนธกบพยญชนะ ใหตด ส ของคำาหนาทง2.2 คำาทลงทายดวย ส สนธกบพยญชนะ เปลยน ส เปน โ

3. นฤคหตสนธ คอ การเชอมคำาดวยนฤคหต โดยเชอมพยางคหลงของคำาหนาเปนนฤคหตกบเสยงสระในพยางคแรกของคำาหลง ดงน

3.1 นฤคหตสนธกบสระ เปลยน ๐ เปน ม แลวสนธกน3.2 นฤคหตสนธกบพยญชนะวรรค เปลยน ๐ เปนพยญชนะทายวรรคนนกอนสนธ3.3 นฤคหตสนธกบเศษวรรค เปลยน ๐ เปน ง

วลและประโยควล คอ คำาหลายคำาทนำามาเรยงชดตดกน มใจความไมสมบรณเพราะขาดสวนใดสวนหนงในภาคประธานหรอภาคแสดง อาจใชโดยลำาพงได หรอใชประกอบประโยค เชน นกเรยนโรงเรยนสตรวทยา พและนอง ยาวสองกโลเมตร ประเทศในแถบเอเชยประโยค คอ ถอยคำาทนำามาเรยงกนแลวเกดใจความทสมบรณ ซ งประกอบไปดวยภาคประธานและภาคแสดงการพจารณาวาขอความใดเปนประโยคหรอไม ตองดทความหมายวาครบสมบรณชดเจนหรอไม เพราะบางประโยคอาจละเวนสวนใดสวนหนงไดสวนประกอบของประโยคประโยคจะประกอบไปดวย 2 สวน คอภาคประธานและภาคแสดง1. ภาคประธาน คอ คำาหรอกลมคำาททำาหนาทเปนประธาน เปนผกระทำา ผแสดงของประโยคซ งจะม บทประธานบทขยายประธาน โดยบทขยายอาจจะมหรอไมมกได2. ภาคแสดง คอ คำาหรอกลมคำาทประกอบไปดวย บทกรยา บทกรรมและสวนเตมเตม โดยบทกรยาจะทำาหนาทเปนตวแสดงของประโยค บทกรรมจะทำาหนาทเปนผถกกระทำา และสวนเตมเตมทำาหนาทเสรมใจความของประโยคใหสมบรณรปประโยค ม 5 รป ดงน1. ประโยคประธาน คอ ประโยคทมประธานอยหนา ตามดวยภาคแสดง2. ประโยคกรยา คอ ประโยคทมคำากรยาขนตนตามดวยประธาน มคำาวา เกด ม ปรากฏ3. ประโยคกรรม คอ ประโยคทมกรรมอยหนา เพอเนนกรรมใหชดเจน4. ประโยคการต ประโยคทมกรรมรบ หรอกรรมรอง5. ประโยคกรยาสภาวมาลา คอ ประโยคทมกรยาหรอกรยาวล ทำาหนาทเปนคำานาม และทำาหนาทเปนประธาน กรรม หรอบทขยายของประโยค (การนำาคำากรยามาใชเปนประธาน กรรม หรอสวนขยายเอาโดยไมมคำาวา การ ความ นำาหนา)เจตนาของประโยคประโยคทใชอยในชวตประจำาวน สามารถแบงออกได 3 ประเภทตามเจตนา ดงน1. ประโยคแจงใหทราบ คอ ประโยคทผพดตองการสงสารถงผรบสารหรอผฟงเพอใหไดรบร2. ประโยคถามใหตอบ คอ ประโยคทผพดใชสอสารเมอตองการคำาตอบจากผฟง3. ประโยคบอกใหทำา คอ ประโยคทผพดใชถอยคำาเชงคำาสง ขอรอง ตกเตอนใหผฟงปฏบตตามชนดของประโยค1. ประโยคความเดยว (เอกรรถประโยค) คอ ประโยคทมเนอความเดยว มบทกรยาเพยงบทเดยวเชน นกบน พอกนผลไม เธออานหนงสอในหองสมด เขาเปนความหวงของพอแมประธาน 1 กรยา 1 ทำาคนเดยว2. ประโยคความรวม (อเนกรรถประโยค) คอ ประโยคทนำาเอาประโยคความเดยวตงแตสองประโยคขนไปมารวมกน โดยมคำาสนธานเปนตวเชอมลกษณะใจความของประโยคความรวม ม 4 ชนด1. ประโยคความรวมทมเนอความคลอยตามกน สนธานทใชเชอมคอ และ แลว...ก ทง..และครน..จง เมอ...ก เปนตน2. ประโยคความรวมทมเนอความขดแยงกน สนธานทใชเชอม คอ แต แตทวา กวา...ก แมวา แตก3. ประโยคความรวมทมเนอความเปนเหตเปนผลกน สนธานทใชเชอมคอ จง ดงนน...จง เพราะ...จง เพราะฉะนน เปนตน4. ประโยคความรวมทมเนอหาความใหเลอกเอาอยางใดอยางหนง สนธานทใชเชอมคอ หรอ หรอไมก ไมเชนนน ไม...ก3. ประโยคความซอน (สงกรประโยค) คอ ประโยคทมใจความสำาคญเพยงใจความเดยว ซ งประกอบดวยประโยคหลก (มขยประโยค) และประโยคยอย (อนประโยค) โดยประโยคยอยทำาหนาทประกอบขยายสวนใดสวนหนงในประโยคหลกมขยประโยค คอ ประโยคหลกทมใจความสำาคญ เชน ฉนชอบครทใจดและสอนสนกอนประโยค คอ ประโยคยอยทขยายประโยคหลก เชน ฉนชอบครทใจดและสอนสนกโดยอนประโยคนสามารถแบงออกเปน 3 ชนด ดงน1. นามานประโยค คอ ประโยคยอยททำาหนาทแทนคำานามในประโยคหลก ซ งคำานามนอาจเปนประธาน กรรม หรอสวนเตมเตม ขอสงเกตงายๆ คอ ประโยคนจะตามหลงคำาวา ให วา2. คณานประโยค คอ ประโยคยอยททำาหนาทขยายคำานามหรอคำาสรรพนาม โดยใชประพนธสรรพนาม ผ ท ซงอน เปนบทเชอม3. วเศษณานประโยค คอ ประโยคยอยททำาหนาทขยายกรยา หรอวเศษณ โดยมประพนธวเศษณ ท ซง อน เมมอเพราะ จน เมมอ ตาม เปนบทเชอม

การอธบาย บรรยายพรรณนาและโวหารการเขยน1. การอธบาย คอ การทำาใหบคคลอนมความร ความเขาใจในเรองตางๆ ทงเรองทเปนความจรง ความสมพนธ หรอปรากฏการณตางๆ ทงทเปนธรรมชาตหรอเปนปรากฏการณทางสงคม ซงการอธบายมกลวธ ดงน

1.1 การอธบายตามลำาดบขน1.2 การอธบายโดยการใชตวอยาง1.3 การชสาเหตและผลลพธทสมพนธกน1.4 การนยาม

2. การบรรยาย คอ การเลาเรอง หรอการกลาวถงเหตการณทตอเนองกน ททำาใหเราเหนฉากหรอสถานททเกดเหตการณสาเหตทกอใหเกดเหตการณ สภาพแวดลอม บคคลทเกยวของ ตลอดจนผลทเกดจากเหตการณนน โดยการบรรยายนจะทำาใหเหนวาใครทำาอะไร ทไหน อยางไร เพออะไรและผลทตามมาเปนอยางไร จะคนเคยกนเพราะอยในการเขยนประเภท นทาน เรองสมมต เรองสน หรอเรองทมการเลาประวตศาสตรหรอความเปนมาของส งใดสงหนง3. การพรรณนา คอ การใหรายละเอยดของส งตางๆ โดยจะมการใชสำานวนภาษาและกลวธเมอเราอานแลว จะเกดภาพในจนตนาการและทำาใหเกดความรสกหรออารมณรวมตางๆกลวธการพรรณนา

3.1 แยกสวนประกอบ3.2 ชลกษณะเดน3.3 การใชถอยคำา

โวหารการเขยน1. บรรยายโวหาร คอ โวหารทใชเลาเรอง หรออธบายเรองราวตางๆ ตามลำาดบเหตการณ การเขยนบรรยายโวหารจะเขยนอยางความชดเจน เขยนตรงไปตรงมา รวบรด เนนแตสาระสำาคญไมจำาเปนตองมพลความ หรอความปลกยอยเสรม เชน บนทก จดหมายเหต การเขยนเพอแสดงความคดเหนประเภทบทความเชงวจารณ ขาว เปนตน2. พรรณนาโวหาร มลกษณะคลายบรรยายโวหาร แตจะมการสอดแทรกหรอใสอารมณความรสกททำาใหเราคลอยตามดวย การพรรณนาโวหารจงมงเนนใหภาพและเกดอารมณ จงมกใชการเลนคำา เลนเสยง ใชภาพพจน แมเนอความทเขยนจะนอยแตเตมดวยสำานวนโวหารทไพเราะ อานแลวไดความรสก3. เทศนาโวหาร เปนการใชโวหารทจะชใหเหนถงบาปบญคณโทษ และเปนการแนะนำาสงสอนอยางมเหตผล เพอชกจงใหเราไดคลอยตามสงทผเขยนตองการ4. สาธกโวหาร คอ โวหารทเนนการยกตวอยาง เพออธบายความใหผอานไดเขาใจ หรอสนบสนนความคดเหนทเสนอให หนกแนน นาเชอถอ สาธกโวหารเปนโวหารเสรม บรรยายโวหาร พรรณนาโวหาร และเทศนาโวหาร5. อปมาโวหาร เปนโวหารเปรยบเทยบ โดยกตวอยาง ส งทคลายคลงกนมาเปรยบเพอใหเกดความชดเจนดานความหมายดานภาพ และเกดอารมณ ความรสกมากยงขน ซงอปมาโวหาร คอ โวหารภาพพจนประเภทอปมาทนองคนเคยนนเอง

การอานจบใจความแนวทางการอานจบใจความ1. ตงจดมงหมายในการอานไดชดเจน เชน อานเพอหาความร เพอความเพลดเพลน หรอเพอบอกเจตนาของผเขยน เพราะจะเปนแนวทางกำาหนดการอานไดอยางเหมาะสม และจบใจความหรอคำาตอบไดรวดเรวยงขน2. สำารวจสวนประกอบของหนงสออยางคราวๆ เชน ชอเรอง คำานำา สารบญ คำาชแจงการใชหนงสอ ภาคผนวก ฯลฯ เพราะสวนประกอบของหนงสอจะทำาใหเกดความเขาใจเกยวกบเรองหรอหนงสอทอานไดกวางขวางและรวดเรว3. ทำาความเขาใจลกษณะของหนงสอวาประเภทใด เชน สารคด ตำารา บทความ ฯลฯ ซ งจะชวยใหมแนวทางอานจบใจความสำาคญไดงาย4. ใชความสามารถทางภาษาในดานการแปลความหมายของคำา ประโยค และขอความตางๆ อยางถกตองรวดเรว5. ใชประสบการณหรอภมหลงเกยวกบเรองทอานมาประกอบ จะทำาความเขาใจและจบใจความทอานไดงายและรวดเรวขนขนตอนการอานจบใจความ1. อานผานๆ โดยตลอด เพอใหรวาเรองทอานวาดวยเรองอะไร จดใดเปนจดสำาคญของเรอง2. อานใหละเอยด เพอทำาความเขาใจอยางชดเจน ไมควรหยดอานระหวางเรองเพราะจะทำาใหความเขาใจไมตอกน3. อานซำาตอนทไมเขาใจ และตรวจสอบความเขาใจบางตอนใหแนนอนถกตอง4. เรยบเรยงใจความสำาคญของเรองดวยตนเอง

ระดบของภาษาการแบงระดบของภาษา1. แบงเปน 2 ระดบ คอ ระดบทางการ (แบบแผน) และระดบทไมเปนทางการ (ไมเปนแบบแผน)2. แบงเปน 3 ระดบ คอ ระดบพธการ (แบบแผน) ระดบกงพธการ (กงแบบแผน) และระดบไมเปนพธการ (ภาษาปาก)3. แบงเปน 5 ระดบ คอ ระดบพธการ ระดบทางการ ระดบกงทางการ ระดบไมเปนทางการ และระดบกนเองภาษาแตละระดบ แบงระดบความสำาคญไดดงตอไปน1. ระดบภาษาแบบแผน จะเปนระดบทมความเครงครดดานความสมบรณของประโยค และความถกตองดานไวยากรณมาก ทงระเบยบการใชคำา ระเบยบโครงสรางประโยค เปนตน ใชในเอกสารของทางราชการ ตำารา งานเขยนวชาการ และคำากลาวเพอใชอานในพธการ นอกจากนนแลวผสงสารมกเปนบคคลสำาคญหรอมตำาแหนงสง ผรบสารสวนใหญเปนบคคลในวงการเดยวกน สวนใหญผสงสารเปนผกลาวฝายเดยว ไมมการโตตอบ หากจะมการตอบทกระทำาอยางเปนพธการ2. ระดบภาษากงแบบแผน จะมการลดหยอนในความเครงครดดานความสมบรณของประโยค และความถกตองดานไวยากรณ เนนใชในการสอสารทงการพดและการเขยน เพอใหเกดความสมพนธภาพอนใกลชดยงขนระหวางผรบสารและผสงสาร เชน การพดอภปราย หรอบรรยาย การเขยนเชงสนทนา ระดบภาษานอาจแทรกวธการตางๆ สอดแทรกลกเลนทางภาษาไดบางเพอสรางรสชาตและสสนภาษา3. ระดบภาษาไมเปนนแบบแผน เปนระดบทไมเครงครดดานความสมบรณของประโยค และความถกตองดานไวยากรณเลย ใชสอสารในชวตประจำาวนกบบคคลใกลชด บางทเรยกภาษาปาก มกประกอบดวยคำาสมยนยม (Slang) คำาตด คำาภาษาตางประเทศ คำาภาษาถน หรอ คำาศพทเฉพาะกลม ฯลฯความแตกตางระหวางภาษาพดและภาษาเขยนภาษาพด พดคยในชวตประจำาวน นนคอภาษาพด ซ งจดอยในระดบภาษาไมเปนแบบแผน เพราะเปนภาษาเฉพาะกลม หรอเรยกวา ภาษาปาก จะใชเมอสนทนากบกลมทสนท ลกษณะทสงเกตได คอ มกจะเปนคำาคะนอง หยาบคาย คำาศพทเฉพาะกลม คำายมภาษาตางประเทศแลวตดใหสนลง และออกเสยงผดจากหลกไวยากรณภาษาเขยน เปนการใชภาษาเครงครด ในหลกทางภาษา ถกตองตามหลกไวยากรณเหลานจะจดอยในระดบภาษาแบบแผนแตบางครงงานเขยนบางประเภทกมไดเครงครดเทาทควรกจะจดอยในระดบภาษากงแบบแผนกได

คำาราชาศพทราชาศพท คอ คำาสภาพทใชใหเหมาะสมกบฐานะของบคคลตางๆ คำาราชาศพทเปนการกำาหนดคำาและภาษาทสะทอนใหเหนถงวฒนธรรมอนดงามของไทย แมคำาราชาศพทจะมโอกาสใชในชวตประจำาวนของเรานอย แตเปนส งทแสดงถงความละเอยดออนของภาษาไทย และเปนลกษณะพเศษของภาษาไทย เพอใหเราสามารถใชประโยชนจากคำาราชาศพทใหถกตอง จงตองแบงบคคลในราชาศพทดงน1. พระเจาแผนดน หมายถง ผทไดรบพระราชพธบรมราชาภเษก ทงนไมวาจะเรยกเปนอยางอนกจะอยในระดบพระเจาแผนดนทงส น ผทมสทธจะเปนพระเจาแผนดนตามกฎมณเฑยรบาลกด แมยงไมผานพระราชพธบรมราชาภเษกกยงคงไมตองใชคำาราชาศพทเสมอดวยพระเจาแผนดน2. พระบรมวงศานวงศ หมายถง เครอญาตผใหญและญาตผนอยของพระเจาแผนดน ซ งมตำาแหนงพระอสรยยศทพงใช ราชาศพท3. พระสงฆในพระพทธศาสนา หมายถง พระสงฆตงแตชนสมเดจพระสงฆราชสกลมหาสงฆปรณายก จนถงพระสงฆสามเณรทวไป ตองใชราชาศพทสำาหรบพระสงฆตามฐานานรปของทาน4. ขนนางขาราชการระดบสง ขนนางสมยโบราณมบรรดาศกดเรยงจากสงสดลงตำาสดขาราชการระดบสง ปจจบนมขาราชการระดบสงในตำาแหนงตางๆ ตามลำาดบชนการปกครองระบอบประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข5. สภาพชน คอ สามญชนทวไป มวงศญาตบคคลทเคารพนบถอบคคลทวไป• การใชพระบรม พระราชและ พระพระบรมราช + นามสำาคญทสด ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เชน พระบรมราโชวาท พระบรมศพพระราชโองการ พระบรมฉายาลกษณพระราช + นามสำาคญทสด ของสมเดจพระบรม เชน พระราโชวาทพระราช + นามสำาคญ ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และ สมเดจพระบรม เชน พระราชนพนธพระราชกรณยกจ พระราชประวตพระ + นามทสำาคญทสดและนามสำาคญ ของสมเดจเจาฟา พระองคเจา และสมเดจพระสงฆราช เชน พระโอวาทพระนพนธ พระราชกศล พระกรณยกจ พระประวตพระ + อวยวะและของใช ของกษตรย จนถงพระองคเจา เชน พระเนตร พระหตถ พระกรรณ พระนาสก

• การใชกรยาราชาศพท ม 2 ประเภท1. สำาเรจรป เชน เสดจ สรง สรวล เสวย พระราชทาน ประทาน ประชวร บรรทม2. ใช “ ทรง” ดงน

2.1 ทรง + กรยาธรรมดา เชน ทรงสราง ทรงหมน ทรงยนด ทรงวง2.2. ทรง + นามธรรมดา เชน ทรงศล ทรงธรรม ทรงดนตร2.3 ทรง + นามราชาศพท เชน ทรงฉลองพระองค ทรงพระกรณา

ขอหาม หามใช “ ทรง” นำาหนากรยาราชาศพทสำาเรจรปการใชคำาวา “ เสดจ” นำาหนาเสดจ + กรยาสามญ เชน เสดจไป เสดจออกเสดจ + นามราชาศพท เชน เสดจพระราชสมภพ เสดจพระราชดำาเนนไปตางประเทศ• การใชคำาราชาศพท ในคำาขนตนและคำาลงทาย- “ขอเดชะฝาละอองธลพระบาทปกเกลาปกกระหมอม ขาพระพทธเจา.......” ลงทาย “ ดวยเกลาดวยกระหมอมขอเดชะ” ใชในโอกาสกราบบงคมทลขนกอนเปนครงแรก- “พระพทธเจาขาขอรบใสเกลาใสกระหมอม ขาพระพทธเจา....” ลงทาย "ดวยเกลาดวยกระหมอม..." ใชในโอกาสทมพระราชดำารสขนกอน- "พระมหากรณาธคณเปนลนเกลาลนกระหมอม" หรอ "พระเดชพระคณเปนลนเกลาลนกระหมอม ลงทายวา "ดวยเกลาดวยกระหมอม" ใชในโอกาสแสดงความขอบคณทไดรบความชวยเหลอ- "เดชะบารมปกเกลาดวยกระหมอม" หรอ "เดชะพระบรมเดชานภาพเปนลนเกลาลนกระหมอม ลงทายวา "ดวยเกลาดวยกระหมอม" ใชในโอกาสแสดงความรอดพนอนตราย- "พระราชอาญาไมพนเกลาพนกระหมอม" หรอ "พระอาญาเปนลนเกลาลนกระหมอม" ลงทายวา "ดวยเกลาดวยกระหมอม" ใชในโอกาสททำาผดพลาด- "ไมควรกราบบงคมทลพระกรณา" หรอ "ไมควรจะกราบบงคมทลใหทรงทราบ" ลงทายวา "ดวยเกลาดวยกระหมอม" ใชในโอกาสทตองกลาวถงส งไมสภาพ• การใชสรรพนามราชาศพท

ผฟง บรษท 2 บรษท 11. พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ใตฝาละอองธลพระบาท ขาพระพทธเจา พระบรมราชนนาถ2. สมเดจพระบรมโอรสาธราช ใตฝาละอองพระบาท สมเดจพระเทพพระรตนฯ3. สมเดจเจาฟา ใตฝาพระบาท4. พระองคเจา สมเดจพระสงฆราช ฝาพระบาท เกลากระหมอม (ฉน)5. หมอมเจา ฝาพระบาท เกลากระหมอม หมอมฉน• ราชาศพทสำาหรบพระภกษ- สมเดจพระสงฆราช จะใชคำาระดบเดยวกนกบพระองคเจา เชน บรรทม ประชวร เสวยพระกระยาหาร- สมเดจพระราชาคณะ- พระราชาคณะ ใชคำาราชาศพทสำาหรบพระภกษ เชน- พระภกษทวไป จำาวด อาพาธ ฉนภตตาหาร

การเขยนจดหมายรปแบบของจดหมาย1. ทอยของผเขยน อยตรงมมบนขวาของหนากระดาษ โดยเราจะเรมเขยนจากกงกลางหนากระดาษ2. วนเดอนป เขยนเยองทอยผเขยนมาขางหนาเลกนอย3. คำาขนตน อยดานซายหางจากขอบกระดาษประมาณ 1 นว และเปนเเนวชดดานซายสดของเนอความ4. เนอความ เรมเขยนโดยยอหนาเลกนอย และควรขนยอหนาใหมเมอขนเนอความใหม นอกจากนตองเวนวรรคตอนใหถกตองดวย5. คำาลงทาย อยตรงกบวนเดอนปทเขยน6. ชอผเขยน เยองลงมาทางขวามอ ถาเขยนจดหมายถงบคคลทไมคยเคย ควรวงเลบช อทเขยนเปนตวบรรจงดวย ถาเปนจดหมายราชการตองบอกยศตำาแหนงของผสงดวย

การใชคำาขนตนและคำาลงทายผรบ คำาขนตน คำาลงทาย

บดามารดา ญาตผใหญ กราบเทาแแ..ทเคารพยงกราบเทาแแ..ทรกและเคารพ

ดวยความเครารพอยางสง

ผทสนทกนหรอศกดตำากวา ……………………..ทรก…………………….ทคดถง

รกและคดถงคดถงดวยความรก

บคคลทสงดวยวยวฒ กราบเรยนแแ..ทเคารพ ขอแสดงความนบถออยางสง

บคคลทวไป เรยนแแ.. ขอแสดงความนบถอ

ประธานองคมนตรนายกรฐมนตร ฯลฯ

กราบเรยนแแแ ขอแสดงความนบถออยางยง

พระภกษ นมสการ ขอนมสการดวยความเคารพอยางยง

การใชคำาลงทายเนมอความ มกใชในจดหมายทเปนทางการหรอจดหมายราชการ มคำาลงทายทควรรดงตอไปน1. จงเรยนมาเพอทราบ ใชเมอบอกขอมล รายงานผลการทำางาน ชแจงขอเทจจรง2. จงเรยนมาเพอโปรดพจารณา ใชเมอขออนญาต หรอขอใหผรบจดหมายทำาอะไรให3. จงเรยนมาเพอโปรดใหความรวมมอ (อนเคราะห) จกขอบคณยง ใชเมอขอความรวมมอ

การเขยนคำาขวญคำาขวญ หมายถง ถอยคำา ขอความ หรอบทกลอนสนๆ เพอใหจำาไดงาย โดยทวไปการเขยนคำาขวญใหนาสนใจมหลกการงายๆ ดงตอไปน1. ใชถอยคำาสน กะทดรด มความหมายลกซ ง ใชคำาตงแต 2 คำาขนไป แตไมควรเกน 16 คำา แบงเปนวรรคไดตงแต1 - 4 วรรค เชน อากาศเปนพษ ชวตจะสน ตนไมเทานน ชวยกนชวยแก2. เขยนใหตรงจดมงหมาย มการแสดงความคดของเราในเรองใดเรองหนงอยางชดเจน หรอทเรยกวามใจความสำาคญเพยงอยางเดยว เชน ขบรถถกกฎ ชวยลดอบตเหต3. มการจดแบงจงหวะของคำาทสมำาเสมอ ทำาใหสามารถจดจำาไดงาย เชน ยามศกเรารบ ยามสงบเราเตรยม4. มการเลนคำา การเลนเสยงสมผส และการใชคำาซำา เชน เดกดเปนศรแกชาต เดกฉลาดชาตเจรญ5. เปนคำาตกเตอนหรอแนะนำาใหปฏบตในทางทด

การเขยนบรรณานกรมรปแบบการเขยนบรรณานกรมชอผแตง. ปทพมพ. ชอหนงสอ. เลมทหรอจำานวนเลม(ถาม), ครงทพมพ. ชอชดหนงสอและลำาดบท (ถาม). สถานทพมพ:สำานกพมพ.

สำานวนไทยสำานวนไทย คอ คำาหรอขอความทกลาวกนมาชานานแลว มความหมายไมตรงตามตวหรอมความหมายอนแฝงอยสำานวนไทยม 2 ประเภท คอสภาษต คอ สำานวนทมลกษณะสงสอนหรอหาม มจดมงหมายเพอการสงสอน เชน นำาเชยวอยาขวางเรอคำาพงเพย คอ เปนสำานวนทกลาวโดยทวๆ ไป ไมไดเนนไปทการสงสอนโดยตรง เชน ตำานำาพรกละลายแมนำาดนพอกหางหม หวลานไดหวคำาคะนอง คอ ถอยคำา สำานวน หรอภาษาพดทใชสรางความเขาใจเฉพาะกลม เปนภาษาทสรางขนเพอหลกเลยงการใช ภาษาไมสภาพ เปนภาษาไมเปนแบบแผน สรางขนเพอใหเกดคำาแปลกๆ ผดไปจากปรกตทงดานเสยง รป คำา และความหมายเปนภาษาทไมปรากฏในพจนานกรม เชน เวอร เรด เจาง เปนตน

การเขยนเรยงความสวนประกอบของเรยงความประกอบไปดวย 3 สวน คอ1. คำานำา เปนการบอกใหผอานทราบวา ผเขยนจะเขยนเรองอะไร เปนการกระตนใหผอานสนใจอานเนอเรองตอไป การเขยนคำานำามหลายวธ เชน ยกคำาพด คำาคม สภาษต รอยกรอง คำาถาม2. เนมอเรมอง เปนสวนสำาคญทสดของการเขยนเรยงความ ผเขยนจะตองคดกอนเปนขนแรกวา จะเลอกเขยนเรองอะไรและมวตถประสงคใดในการเขยนเรองนนๆ3. บทสรป ควรเขยนบทสรปใหนาประทบใจ ทสำาคญคอตองทำาใหผอานเขาใจจดประสงคของผเขยนอยางแจมชด อาจทำาไดหลายวธ เชน เนนสาระสำาคญของเรอง ตงคำาถามใหคดตอ ยกคำากลาว คำาคม สภาษต ขอคด

การเขยนรายงานสวนตาง ๆ ของรายงาน ม 3 สวน ดงน1. สวนนำา ประกอบดวย หนาปก ใบรองปกหนา (กระดาษเปลา) หนาปกใน หนาคำานำา หนาสารบญ2. สวนเนมอเรมอง ประกอบดวย เนอเรอง เชงอรรถ3. สวนสรป ประกอบดวย บรรณานกรม ภาคผนวก ใบรองปกหลง (กระดาษเปลา) ปกหลงสวนประกอบทสำาคญของรายงานคำานำา เปนการบอกขอบขายของเรอง สาเหตททำาใหเลอกทำารายงานเรองน จดมงหมายในการเขยนสารบญ หมายถง บญชบทตางๆ ในสารบญมบทและตอนตาง ๆ เรยงตามลำาดบกบทปรากฏในหนงสอ ตลอดจนการขอบคณผทชวยเหลอในการทำารายงานเนมอหา ตองมตอนนำา ตอนตวเรอง และตอนลงทายเชนเดยวกบการเขยนเรยงความบรรณานกรม คอ รายชอส งพมพตลอดจนวสดอางองทกชนด ทเกยวของกบการทำารายงานภาคผนวกหรมออภธานศพท คอ สวนทนำามาเพมเตมทายรายงานเพอใหผอานเขาใจแจมแจงยงขนขนตอนการเขยนรายงาน1. ตงชอเรองกำาหนดขอบเขตของเรอง โดยเลอกเรองทเราสนใจหรอถนด นอกจากนยงควรเปนเรองทมประโยชนตอทงตวผจดทำาเองและผอานดวย2. กำาหนดจดมงหมายของเรองจะกระทำาไดกตอเมอไดคนควาขอมลอยางละเอยดเรยบรอยแลว3. เขยนโครงเรองของรายงาน โดยการวางโครงเรองทงสวนคำานำา เนอเรอง และสรป โดยเนนไปทเนอเรอง โดยการจดเรยงเนอหาเปนลำาดบอาจตามเวลาหรอตามความสำาคญ แตตองใหเนอหามความสมพนธกนดวย4. ลงมอเขยนรายงาน

การเปนนผพดและผฟงทดการเปนนผพดทด1. การใชภาษา ตองเลอกใชถอยคำาทเขาใจงายเหมาะสมกบวยของผฟง2. ออกเสยงพดใหชดเจนตามหลกภาษาและความนยม ดงพอประมาณ อยาตะโกนหรอพดคอยเกนไป3. สหนา ทาทางยมแยมแจมใส เปนกนเอง ไมเครงเครยด4. ทาทางในการยน นง ควรสงาผาเผย การใชทาทางประกอบการพดกมความสำาคญ เชน การใชมอ นว จะชวยใหผฟงเขาใจเรองราวไดงายยงขน5. ตองรกษามารยาทการพดใหเครงครดในเรองเวลาในการพด พดตรงเวลาและจบทนเวลา6. พดเรองใกลตวใหทกคนรเรอง เปนเรองสนกสนานแตมสาระ และพดดวยทาทางและกรยานมนวล เวลาพดตองสบตาผฟงดวย7. ไมควรพดเรองเชอชาต ศาสนา การเมอง โดยไมจำาเปน และไมควรพดแตเรองของตวเอง8. ไมพดคำาหยาบ นนทาผอน ไมพดแซงขณะผอนพดอย และไมช หนาคสนทนา พดดวยวาจาสภาพ9. รกษาอารมณในขณะพดใหเปนปกตการเปนนผฟงทด1. การฟงทกครงตองมวตถประสงคทชดเจน และไมเลอกฟงเฉพาะเรองทตนเองสนใจ2. รบฟงขอมลทงหมดกอนตดสนใจ3. ใหความสนใจกบผพด4. มการตรวจสอบ หรอตความหมายทกครงทมการสอสาร5. เปนการฟงดวยการยอมรบสาระ และความรสก6. แสดงความสนใจกระตอรอรนทจะฟง7. ขจดสงรบกวนททำาลายสมาธในการฟง8. ควรฟงพรอมสงเกตภาษา ทาทางประกอบ จะชวยบอกความนยได

การเขยนแผนผงความคดการสรางแผนผงความคดนน มหลกการในการสรางแบบงายๆ อย 4 ขนตอน ดงน1. กำาหนดชอเรองหรอความคดสำาคญ2. ระดมสมองระดมความคดของตวเองเกยวกบเรองนน แลวเขยนเปนคำาหรอ ขอความสนๆ และบนทกไว3. นำาคำาหรอขอความนนมาจดกลม4. ออกแบบผงความคด และโยงเสนแสดงความสมพนธ อาจมการโยงคำาอธบายออกไปอกกได

ความรทวไปเกยวกบคำาประพนธ1. องคประกอบ

1.1 บท คอ ตอนๆ หนงของคำาประพนธ1.2 บาท คอ บรรทดของคำาประพนธ1.3 วรรค คอ เปนสวนทแยกยอยออกมาจากบาทอกทหนง1.4 คำาหรอพยางค คอ เสยงทเปลงออกมาในครงๆ หนง

ลกษณะบงคบของบทรอยกรอง 9 ประการ1. พยางค คอ เสยงทเปลงออกมาในครงๆ หนง อาจมความหมายหรอไมมความหมายกได เชน คำาอทาน อยางคำาวา โอยอหมำา มะ แม กเปนพยางคทงส น2. คณะ คอ ขอกำาหนดของรอยกรองแตละชนดวาจะตองมจำานวนคำา จำานวนวรรค จำานวนบาทหรอบทในจำานวนเทาใด เชน กาพยยาน 11 กจะบงคบ 4 วรรค โดยวรรคหนาตองบงคบ 5 คำา และวรรคหลงบงคบ 6 คำา เปนตน สวนกลอนแปด กกำาหนดวา 1 บทม 2 บาท 1 บาทม 2 วรรค 1 วรรคม 8 คำา3. สมผส คอ ลกษณะบงคบทตองใชคำาใหคลองจองกน

3.1 สมผสสระ คอ คำาทใชสระเปนเสยงเดยวกน ถามตวสะกด ตองสะกดมาตราเดยวกน3.2 สมผสอกษรหรอพยญชนะ คอ คำาทใชพยญชนะขนตนเปนตวเดยวกนหรอเสยงเดยวกน โดยไมตองคำานงถง

สระหรอตวสะกด3.3 สมผสนอก คอ สมผสบงคบของบทรอยกรองทกชนด เปนคำาทตองเช อมสมผสจากวรรคหนงไปอกวรรคหนง

แตตองใชสมผสสระเทานน3.4 สมผสใน คอ คำาทมเสยงสระหรอมพยญชนะคลองจองกนทอยในวรรคเดยวกน ซ งจะทำาใหบทรอยกรองนน

ไพเราะนาฟงมากขน ซงในบทรอยกรองจะมสมผสในหรอไมมกได4. คำาคร - ลห คอ คำาหนก คำาเบา ซงบงคบใชในบทประพนธประเภทฉนท5. คำาเอก – คำาโท คอ คำาทบงคบวรรณยกตรปเอกและโท ในตำาแหนงทกำาหนดไวโดยเฉพาะในโคลงและราย

5.1 คำาเอก คอ คำาหรอพยางคทมรปวรรณยกตเอก เชน ใช ไต เตา จา แม เปนตน5.2 คำาโท คอ คำาหรอพยางคทมรปวรรณยกตโท เชน นำา ฟา หลา ได เปนตน5.3 คำาเอกโทษ คอ คำาโททเขยนโดยใชรปวรรณยกตเอก หรองายๆ กคอ คำาเอกทสะกดผด5.4 คำาโทโทษ คอ คำาเอกทเขยนโดยใชรปวรรณยกตโท หรองายๆ กคอ คำาโททสะกดผด

6. คำาเปนน - คำาตาย คอ ลกษณะบงคบทใชในการแตงโคลง รายและกลบท โดยเฉพาะโคลงสสภาพ7. เสยงวรรณยกต คอ เสยงดนตร อนไดแก เสยงสามญ เอก โท ตร และ จตวา ทกำาหนดใหใชในบทกลอน8. คำานำา คอ คำาขนตนทตองใชในบทรอยกรองบางประเภท ซงจะมลกษณะตางๆ กน ดงน

8.1 กลอนบทละคร ขนตนดวยคำาวา “ เมอนน” “ บดนน” “ มาจะกลาวบทไป”8.2 กลอนสกวา ขนตนดวยคำาวา “ สกวา”8.3 กลอนดอกสรอย วรรคแรกจะม 4 คำา และมคำาท 2 เปนคำาวา “ เอาย” และตองลงทายในคำา สดทายของบทดวย

คำาวา “ เอย” เทานน8.4 กลอนเสภา ขนตนดวยคำาวา “ ครานน”

9. คำาสรอย คอ คำาทใชลงทายวรรค หรอ ทายบาท ในบทรอยกรอง เพอเพมความไพเราะ เตมเนอความใหสมบรณ หรออาจใชเปนคำาถามกได ตวอยางเชน พอ แม พ เทอญ นา ฤา แล กด ฮา แฮ เฮย เอย เวย รา อา บารม เลย โดยคำาสรอยนจะตองเปนคำาเปน จะใชคำาตายไมได และใชเฉพาะบทประพนธชนดโคลงและรายเทานน

ฉนทลกษณ1. กลอนแปดหรมอกลอนสภาพลกษณะคำาประพนธ

1.1 คณะ กลอนแปดนน 1 บทจะม 2 บาท หรอ 4 วรรค โดยในหนงบทนน วรรคแรกเรยกวาวรรคสดบ วรรคทสองคอวรรครบ วรรคทสามเรยกวาวรรครอง และวรรคทส เรยกวาวรรคสง

1.2 เสยง การจะแตงกลอนแปดใหไพเราะนน เรากตองมขอบงคบเรองเสยงกนหนอย วาวรรคใดสามารถลงดวยเสยงอะไรไดและไมไดอยางไรบาง

- วรรคสดบ คำาสดทายสามารถลงไดทกเสยง- วรรครบ คำาสดทายหามเสยงสามญกบตร- วรรครอง คำาสดทายหามใชเสยงเอกโทจตวา- วรรคสง คำาสดทายหามใชเสยงเอกโทจตวา1.3 การสงสมผส การสงสมผสเปนหวใจของบทรอยกรองทกประเภท ในกลอนแปดเรากำาหนดใหมสมผสในบท

หรอ สมผสนอก 3 แหง และมสมผสระหวางบท 1 แหง คอสมผสนอก นนกคอสมผสระหวางวรรคในบทนนๆ- คำาสดทายของวรรคสดบ (วรรค1) ตองสมผสกบคำาท 3 หรอ 5 ของวรรครบ (วรรค2)- คำาสดทายของวรรครบ (วรรคท 2) ตองสมผสกบคำาสดทายของวรรครอง (วรรคท 3)- คำาสดทายของวรรครอง (วรรค 3) ตองสมผสกบคำาท 3 หรอ 5 ของวรรคสง (วรรค 4)สมผสระหวางบท คอ สมผสบงคบทตองมระหวางบท โดยคำาสดทายของบทแรกตองสมผสกบคำาสดทายของ

วรรครบ (วรรคท 2) ในบทถดไป2. กาพย

2.1 กาพยยาน 11 เปนอกหวขอหนงทออกขอสอบบอย มฉนทลกษณทไมยากจนเกนไปและมสมผสคลายกบกลอนแปดจงงายตอการจดจำา แตขอทตางนนกคอ จำานวนคำาในกลอนแปดนน หนงวรรคจะม 8 คำา แตในกาพยยาน 11 วรรคแรกจะม 5 คำา วรรคท 2 จะม 6 คำา ดงนนในหนงบาทกจะมทงหมด 11 คำา ซงเปนทมาของชอ“ กาพยยาน 11” นนเองลกษณะคำาประพนธ

2.1.1 คณะ กาพยยาน 11 หนงบทจะม 4 วรรค หรอ 2 บาท โดยบาทท 1 เราเรยกวา “ บาทเอก” และบาทท 2 เราเรยกวา “ บาทโท” และบาทหนงจะม 2 วรรค โดยวรรคหนาม 5 คำา และวรรคหลงม 6 คำา

2.1.2 เสยง คำาสดทายของบทกำาหนดหามใชคำาตาย และคำาทมเสยงวรรณยกต2.1.3 การสงสมผส การสงสมผสเปนหวใจของบทรอยกรองทกประเภท ในกาพยยาน 11 เรากำาหนดใหมสมผส

ในบท หรอ สมผสนอก 2 แหง และมสมผสระหวางบท 1 แหง คอสมผสนอก นนกคอสมผสระหวางวรรคในบทนนๆ- คำาสดทายของวรรคสดบ (วรรคท 1) ตองสมผสกบคำาท 3 ของวรรครบ (วรรคท 2)- คำาสดทายของวรรครบ (วรรค 2) ตองสมผสกบคำาสดทายของวรรครอง (วรรค 3)สมผสระหวางบท คอสมผสบงคบทตองมระหวางบท โดยคำาสดทายของบทแรกตองสมผสกบคำาสดทายของวรรค

รบ (วรรคท 2) ในบทถดไป เชนเดยวกนกบกลอนแปด2.2 กาพยฉบง 16 มกใชในบททบรรยายลลาแบบโลดโผนมอารมณคกคกสนกสนาน ปจจบนมกใชเขยนบท

ปลกใจและบทสดดลกษณะคำาประพนธ

2.2.1 คณะ กาพยฉบง 16 หนงบทม 3 วรรค วรรคแรกม 6 พยางค วรรคทสองม 4 พยางค และวรรคทสามม6 พยางค ตามลำาดบ จำานวนพยางครวมกนได 16 พยางค จงไดชอวา “ กาพยฉบง 16” โดยนองๆ อาจจำาวา “ หก-ส-หก” กไดเชนกน

2.2.2 เสยง มกนยมเสยงสามญและจตวาเปนคำาทายวรรค2.2.3 การสงสมผส การสงสมผสของกาพยฉบง 16 งายมากๆ เพราะมเพยง 2 แหงเทานน ซงเรากำาหนดใหม

สมผสในบท หรอ สมผสนอก 1 แหง และมสมผสระหวางบทอก 1 แหง คอสมผสนอก นนกคอสมผสระหวางวรรคในบทนนๆ

- คำาสดทายของวรรคท 1 ตองสมผสกบคำาสดทาย ของวรรคท 2สมผสระหวางบท คอสมผสบงคบทตองมระหวางบท โดยคำาสดทายของบทแรกตองสมผสกบคำาสดทายของ

วรรคแรกในบทถดไป2.3 กาพยสรางคนางค 28

ลกษณะคำาประพนธ2.3.1 คณะ กาพยสรางคนางค 28 หนงบทม 7 วรรค วรรคละ 4 พยางค จำานวนพยางครวมกนได 28 พยางค จง

ไดชอวา “ กาพยสรางคนางค 28”2.3.2 การสงสมผส การสงสมผสของกาพยสรางคนางค 28 นองๆ คงตองใชความพยายามกนหนอย เพราะใน

หนงบทมสมผสคอนขางมากและนาสบสน คอสมผสนอก นนกคอสมผสระหวางวรรคในบทนนๆ

- คำาสดทายของวรรคท 1 ตองสมผสกบคำาสดทาย ของวรรคท 2- คำาสดทายของวรรคท 3 สมผสกบคำาสดทายของวรรคท 5- คำาสดทายของวรรคท 4 สมผสกบคำาแรกหรอคำาทสองของวรรคท 5- คำาสดทายของวรรคท 5 สมผสกบคำาสดทายของวรรคท 6สมผสระหวางบท คอสมผสบงคบทตองมระหวางบท โดยคำาสดทายของบทแรกตองสมผสกบคำาสดทายของวรรค

ท 3 ในบทถดไป3. ฉนท

3.1 อนทรวเชยรฉนท โดยปกตแลวฉนทมกใชสำาหรบแตงเรองทตอเนองกนยดยาว มบทพรรณนา หรอการแทรกคตตาง ๆ เชนเรอง สามคคเภทคำาฉนท กฤษณาสอนนองคำาฉนท มงคลสตรคำาฉนท เปนตน เนองจากฉนทเปนส งทคนไทยไดรบมาจากวรรณคดบาลซ งมการใชคำาหนก-เบา ดงนนในการแตงฉนททกประเภท ขอบงคบสำาคญกคอ คร-ลห หรอ เสยงหนก-เสยงเบาลกษณะคำาประพนธ

3.1.1 คณะ อนทรวเชยรฉนท 1 บทม 2 บาท และม 4 วรรค โดยบงคบคร-ลห ดงน วรรคหนา (ในทนหมายถง วรรคท 1 กบ 3 ของบทนนๆ) ม 5 คำา โดยมขอบงคบคร-ลห ดงน ตำาแหนงคำาท 1 2 4 และ 5 เปน “ คร” และคำาท 3 เปน “ ลห” และวรรคหลง (ในทนหมายถง วรรคท 2 และ 4 ของบทนนๆ) จะม 6 คำา โดยมขอบงคบคร-ลห ดงน ตำาแหนงคำาท 1 2 และ 4 เปน “ ลห” และตำาแหนง 3 5 และ 6 เปน “ คร”

3.1.2 การสงสมผส การสงสมผสของอนทรวเชยรฉนท มเพยง 3 แหง คอ1. สมผสนอก นนกคอสมผสระหวางวรรคในบทนนๆ- คำาสดทายของวรรคท 1 ตองสมผสกบคำาท 3 ของวรรคท 2- คำาสดทายของวรรคท 2 สมผสกบคำาสดทายของวรรคท 32. สมผสระหวางบท ในคำาประพนธประเภทฉนทนนกเหมอนกนกบคำาประพนธทกประเภท นนกคอ

คำาสดทายของบทแรกตองสมผสกบคำาสดทายของวรรคท 2 ในบทถดไป4. โคลง

4.1 โคลงสสภาพ เปนโคลงอกประเภทหนงทกวนยมแตงและออกขอสอบบอยมาก โดยทวไปแลวบทรอยกรองประเภทโคลงนนมลกษณะบงคบทสำาคญยงนนกคอ “ เอก-โท” ซงนองๆ จำาเปนตองจำาฉนทลกษณใหไดเพอทจะสามารถนำาไปใชในหองสอบ โดยการจำาฉนทลกษณนน พแนะนำาใหนองทองจำา “ โคลงแมบท” ซ ง “ โคลงแมบท” กคอ โคลงสสภาพทมไมเอกไมโทตรงตามบงคบลกษณะคำาประพนธ

4.1.1 คณะ โคลงสสภาพ 1 บท จะม 4 บาท และวรรคหนาของทกบาทจะม 5 คำา และมวรรคหลง 2 คำา แตในบาทท 1 และ 3 นนวรรคหลงจะมคำาสรอยหรอไมมกได

4.1.2 การสงสมผส- คำาสดทายของบาทท 1 (ทไมใชคำาสรอย) สมผสคำาสดทายในวรรคแรกในบาทท 2, 3- คำาสดทายของบาทท 2 สมผสกบคำาสดทายของวรรคแรกในบาทท 44.1.3 คำาเอก-คำาโท หมายถง พยางคทบงคบดวยรปวรรณยกตเอก และรปวรรณยกตโทกำากบในคำานน- คำาเอก คอ รปวรรณยกตเอกกำากบทกคำา เชน แก ต พ โด ทอง รอย เปนตน- คำาโท คอ คำาทมรปวรรณยกตโทกำากบทกคำา เชน มา หลา ไซร ราย ให เตน เปนตนในโคลงสสภาพหนงบทจะมคำาเอกทงหมด 7 แหง และคำาโททงหมด 4 แหง หรอนองๆ สามารถจดจำาอยางงายๆ

วา “เอกเจนดโทส”4.2 โคลงสองสภาพ นองๆ บางคนอาจจะไมคนหและไมเคยรจกโคลงสองสภาพมากอน แตในขอสอบโอเนตนน

ยงมการออกเรองโคลงสองสภาพอยเปนครงคราว ดงนนเรามาทำาความรจกกบโคลงชนดนเลยดกวา ขนช อวา “ โคลง” กตองมการบงคบ “ เอก-โท” เชนเดยวกนกบโคลงสสภาพ แตจะสนและงายกวาเลกนอย โดยทวไปแลวโคลงสองนนใชในการจบรายสภาพลกษณะคำาประพนธ

4.2.1 คณะ โคลงสองสภาพ 1 บท จะม 3 วรรค โดยมวรรคละ 5 คำาสองวรรค สวนวรรคสดทายม 4 คำา และอาจเพมหรอไมเพมคำาสรอยตอนทายกได

4.2.2 การสงสมผส มแหงเดยว นนกคอ คำาสดทายของวรรคท 1 ตองสมผสกบคำาสดทายของวรรค 2

ลลาวรรณคดรสวรรณคดไทยแบงเปน 4 ประเภท ดงน1. เสาวรจน แปลจากคำาศพทแลว คำาวา “ เสาว” แปลวา งาม “ รจน” คอ การตกแตง การประพนธ เอามารวมกนกคอการชมความงาม หรอการชมโฉม การชมโฉมในทนรวมตงแตส งของหรอสภาพแวดลอมอยางความงามของปราสาทราชวงหรอความเจรญรงเรองของบานเมอง ไปจนถงบคคลทงหญงและชาย มนษยและอมนษย กสามารถชมโฉมไดทงส น2. นารปราโมทย คอ บทโอโลมหรอการแสดงความรก หรอบทเกยวพาราสนางอนเปนทรกทงการพบกนในครงแรก และการโอโลมกอนถงบทสงวาสดวย3. พโรธวาทง “ พโรธ แปลวา อารมณโกรธกรว” ซ งกคอ บทตดพอตอวา ทแสดงออกถงอารมณโกรธเคอง ไมพอใจและบางครงอาจดาทอโดยใชถอยคำารนแรงและแฝงไปดวยความนอยเนอตำาใจ หรอความผดหวงอยางในเรองเสภาขนชางขนแผน ทพระพนวษาดาทอนางวนทองอยางรนแรงทไมสามารถเลอกวาจะอยกบใครไดวาเปนผหญงถอย กาลกณ เลวกวาสตวเพราะสตวยงมฤดผสมพนธ4. สลลาปงคพสย คอ บททแสดงออกถงความโศกเศราเสยใจ ความอำาลาอาลยในรก การครำาครวญ หรอบทโศกทวาดวยการจากพรากสงหรอนางอนเปนทรกอยางในเรองอเหนา ทอเหนาแสดงความอาลยรก ครำาครวญคดถงนางอนเปนทรก ระหวางนงชมนกไมในระหวางทางไปเมองดาหา

ลลาการแตงคำาประพนธ1. เสยง (การเลนเสยง)

1.1 การเลนเสยงสระ คอ การเลนเสยงโดยใชคำาทมการใชสระเดยวกนมาคลองกน ยกตวอยางเชนคำาวา กา-หมา ไกล-ใจ หลาน-หาญ เปนตน เพอใหกลอนในนนๆ มความสละสลวยทางภาษามากขน

1.2 การเลนเสยงพยญชนะ (สมผสอกษร) คอ การเลนเสยงโดยใชคำาทมการใชพยญชนะตนตวเดยวกนมาเลนสมผสกน ยกตวอยางเชน งาย-โง-ง เขา-เขยว-เขม-แขง เปนตน การเลนเสยงพยญชนะนกเปนอกลกษณะหนงทแสดงความสามารถของกวไดอยางชดเจน

1.3 การเลนเสยงวรรณยกต คอ การเลนเสยงโดยใชคำาทมวรรณยกต สามญ เอกโท ตร จตวา มาเลนเสยงไลเรยงกนไปโดยคำานนตองมพยญชนะตน สระ และตวสะกดเดยวกนดวย2. คำา

2.1 การเลนคำาซำา (การซำาคำา) คอ การนำาคำาทมความหมายเหมอนกนมาใชในคำาประพนธหลายครง เพอเปนการเนนความหมาย หรอ เพอความสวยงามทางวรรณศลป ซ งคำาซำานอาจวางไวตดกนหรอแยกออกจากกนอยางมแบบแผนกได

2.2 การเลนคำาพอง คอ การใชคำาพองเสยงหรอคำาทออกเสยงเหมอนกน แตเขยนตางกนมาเลนคำา โดยคำานนๆ ตองมความหมายทตางกนดวย ยกตวอยางเชน ดวงจนทร-ไมจนทน พชพนธ-ผกพน เปนตน มเชนนนจะกลายเปน “ การเลนคำาซำา” แทน การเลนคำาพองนยงจะชวยเนนความไพเราะเรองเสยงใหนาฟงมากขนอกดวย

โวหารภาพพจนและคำาไวพจนโวหารภาพพจน คอ กลวธการทใชถอยคำาอยางมชนเชง โดยอาจมการใชภาษาหรอสำานวนการเขยนทแปลกออกไป เพอใหไดอารมณ ความรสกและกอใหเกดจนตภาพแกผอาน ซ งตางกบการใชภาษาอยางตรงไปตรงมา ซ งโวหารภาพพจนนนกมหลายชนด 1. อปมา คอ การเปรยบเทยบสงหนงวาเหมอนหรอคลายกบอกส งหนง โดยสงทนำามาเปรยบตองลกษณะเดนรวมกน เปนการเปรยบเพยงดานเดยว และตองใชคำาแสดงความเหมอนมาเปนคำาแสดงการเปรยบเทยบ เชน คำาวา เหมอน คลาย ดจ ดง ราวกบ ปาน ดง ดง ยง เฉก พาง เปนตน2. อปลกษณ คอ การเปรยบสงหนงเปนอกส งหนงโดยเปนการนำาสองสงทตางชนดกนมาเปรยบกนเชนเดยวกบอปมาอปลกษณจะไมกลาวโดยตรงเหมอนอปมาแตใชวธกลาวเปนนยใหเขาใจเอาเองโดยสวนมากมกใชคำาเปรยบวา เปน คอ3. บคคลวต หรมอ บคลาธษฐาน คอ การสมมตใหส งทไมมชวต เชน สตว ส งของ พช หรอสถานท มอากปกรยาอาการเหมอนมนษย เพอใหส งเหลานนปรากฏเปนส งทมอารมณความรสก หรอความคดขนมา4. อตพจน คอ การกลาวเกนจรง หรออธบายสนๆ กคอการพดเวอรนนเองโดยเจตนานนตงใจจะสอใหขอความมนำาหนกมากขน เพมอารมณทรนแรงมากยงขน เชน ฉนตามหาเธอแทบพลกแผนดน เธอเสยใจนำาตาไหลเปนสายเลอด5. สทพจน คอ การเลยนเสยงธรรมชาต เชน เสยงฝนตก ฟารอง เสยงของสตวตางๆ หรอเสยงสงของกระทบกน เปนตนตวอยางเชน กรอบแกรบ แทนเสยงเหยยบของแหง ครนครน แทนเสยงฟารอง กระตาาก แทนเสยงรองไกตวเมย หรงๆ แทนเสยงเรไร กรากกรา แทนเสยงนกเขาขนค เปนตน การใชภาพพจนนทำาใหผอานรสกวาไดยนเสยงนนจรงๆ เปนการเพมอรรถรสในการอานอกรปแบบหนง6. นาฏการ คอ คำาทแสดงใหเหนลกษณะการเคลอนไหวอยางชดเจน เชน วงเยาะๆ

7. นามนย คอ การนำาลกษณะเดนของสงๆ หนงมาแทนสงนนทงหมด ยกตวอยางเชน คำาวา “ เกาอ” แทนตำาแหนงหนาทของผบรหาร เนองจากเกาอนมลกษณะเดน คอ เปนส งทผบรหารใชประจำา นนเอง ซงโวหารนามนยน จะมลกษณะคลายกบโวหารสญลกษณทจะกลาวตอไป แตนามนยจะเปนการดงเอาลกษณะของบางส งมากลาว ใหหมายถงส งนนทงหมด8. สญลกษณ คอ การสมมตส งหนงใหเปนสงทกลาวแทนอกสงหนง โดยสงนนมกจะถกตความและเปรยบเทยบมาเปนเวลายาวนานแลว จนทำาใหทกคนเกดความเขาใจตรงกน โดยสญลกษณตางจากนามนยตรงทวา สญลกษณจะมความเปนสากลมากกวา9. ปฏพากย คอการใชคำาทมความหมายตรงขามกนและไมสอดคลองกนมากลาวไวดวยกน เพอเพมใหความหมายมนำาหนกมากยงขน เชน นำาผงขม คาวนำาคาง ศตรคอยากำาลง ยงรบกยงชา10. คำาถามเชงวาทศลป คอ คำาถามทไมตองการคำาตอบซงมกใชในบทประพนธ

คำาไวพจน คอ คำาทมความหมายเหมอนกน ในบทประพนธหรอในการแตงวรรณคดนน คำาไวพจนจะถกนำามาใชอยางมากมายเพอความงดงามทางภาษา ยกตวอยางเชนพระเจาแผนดน เชน ประมข กษตรย กษตรา กษตรย กษตราธราช พระมหากษตรย กษตร กษตรยราช กษตลบด ขตตยะขตตยา พระราชาธราช ราชา ภมบด มหบด มหบาล มหบาล มหป นเรศ นเรศวร มหาบพตร(เฉพาะพระทใช) บรมพตร ภวนาถ ภวไนย ภวเนตร ภธร ภธเรศวร ภเบศ ภบาล ภบด ภเบนทร ภเบศวร นรศวร นราธป นฤเทพ นฤบด นรราช นฤเบศ นรงสรรค นรนทร ภธเรศดวงใจ เชน แด กมล ทรวง มน มโน รต ฤทย ฤด หฤทย อระ อกทองฟา เชน คคนมพร คคนางค คคนานต ทฆมพร นภ นภดล นภมณฑล นภา นภาลย โพยม โพยมาน เวหะ เวหา

คณคาวรรณคดเราสามารถแยกคณคาออกมาได 3 ดานดวยกน ดงนคณคาดานอารมณ วรรณคดทดตองสามารถสออารมณทผเขยนถายทอดไวในงานเขยน ตองทำาใหผอานเกดอารมณอยางใดอยางหนงขณะทอาน ไมวาจะเปนอารมณสข ตนเตน เราใจ หรอโศกเศราคณคาดานสตปญญา เปนวรรณกรรมทใหความรในดานตางๆ ไมวาจะเปนดานสงคมวฒนธรรม ดานภาษา ประวตศาสตรโบราณคด วถชวตหรอ กฎหมาย นอกจากความรตางๆ เรายงตองนบรวมไปถงคตและขอคดตางๆ ทมกสอดแทรกเขามาในเรองดวย วรรณคดนนนอกจากจะใหความเพลดเพลนแกผอานแลว ยงเปนกระจกบานใหญทสะทอนเรองราวในอดตและเปนสงทใหคณคาดานความคด เสรมสรางสตปญญาและยกระดบจตใจเราอกดวยคณคาดานคณธรรม / สงคม กวมกจะเขยนสะทอนสงคมสมยนน เราจงสามารถมองเหนชวตสภาพความเปนอย วฒนธรรมความเชอและคานยมคนในสงคม ไดรถงขนบธรรมเนยมประเพณ ความเชอ คานยมและจรยธรรมรวมกน ในวรรณคดนน นอกจากนนวรรณคดยงแทรกคณธรรมในเรอง ซ งทำาใหผอานรสกจรรโลงใจอกดวย