หนวยท 2 ทรพยากรสารสนเทศ

ตอนท 4 ทรพยากรสารสนเทศประเภทสออเลกทรอนกส

หลงจากทมการน าคอมพวเตอรมาใชในงานดานตางๆ กนอยางแพรหลาย คอมพวเตอรจงกลายเปนเทคโนโลยส าคญทใชในการจดเกบ จดการและคนหาสารสนเทศตางๆ ในรปของฐานขอมลส าเรจรป ตอมาภายหลงสารสนเทศทพมพในรปของสงพมพ ไดถกแปรเปลยนกลายเปนสงพมพอเลกทรอนกส นนคอการเปลยนสารสนเทศทบนทก ในรปแอนะลอกใหเปนดจทลหรอผลตในรปของดจทล หากพจารณาตามรปลกษณของสออเลกทรอนกสแลว สวนใหญจะถกบนทกบนจานแสงหรอสอออปตก ทตองใชแสงเลเซอรในการบนทกและอานขอมล ซงไดแก แผนซด และดวด โดย ซด – รอม มกจดเกบสารสนเทศประเภทขอความทไมมการเปลยนแปลง นอกจากนยงใชแผนซดและดวด เพอบนทกภาพยนตร ภาพวดทศนเพอความบนเทง จงจดเปนสอโสตทศนประเภทหนง แตหากพจารณาถงทรพยากรสารสนเทศทบนทกและจดเกบในรปดจทลบนสอทตองใชคอมพวเตอรอาน ไดแก หนงสออเลกทรอนกส วารสารอเลกทรอนกส หนงสอพมพอเลกทรอนกส (กาญจนา ใจกวาง. 2549 : 21) สอเหลานจงจดเปนสอประเภทสออเลกทรอนกส

สออเลกทรอนกส (Electronics material) หมายถง สอบนทกเผยแพรความรเนอหาสาระของสารสนเทศดวยวธการทางอเลกทรอนกส ดวยแมเหลก โดยใชรหสแทนตวเลขและตวอกษรใชคอมพวเตอรในการบนทกและอานขอมล เชน ซด – รอม วซด ดวด หนงสออเลกทรอนกส ฐานขอมลคอมพวเตอร ฐานขอมลออนไลน เปนตน

ภาพท 2.27 แผน CD และหนงสออเลกทรอนกส. (2550 : ไมปรากฏเลขหนา)

สออเลกทรอนกส มหลายลกษณะดงตอไปน

4.1 ฐานขอมลส าเรจรปซด - รอม (Compact disc read only memory : CD - ROM database)

เปนแผนซดทใชบนทกขอมลในรปดจทล (Digital) มลกษณะเหมอนแผน CD – audio แตใชบนทกสารสนเทศและสบคนดวยระบบคอมพวเตอร ซด – รอม 1 แผน สามารถบนทกขอมลไดประมาณ 600 เมกะไบต ซงเทากบจ านวนกระดาษขนาด A4 ประมาณ 250,000 หนา สามารถบนทกขอมลไดในรปสอผสม โดยสามารถบนทกขอมลไดทงภาพส และขาวด า ภาพนง ภาพเคลอนไหว เสยงพดและเสยงดนตร ขอมลทบนทกลงในแผนดสกไมสามารถลบหรอเปลยนแปลงได และขอมลจะไมสญหายหรอถกท าลายไดดวยฝ น รอยขดขวน คราบเปอนสกปรก รอยนวมอ หรอสนามแมเหลกไฟฟา มอาย การใชงานนานมาก ใชประโยชนในการจดเกบเอกสาร และคนหาเอกสารไดอยางรวดเรว ในแผนซด – รอม ผผลตจะบรรจความรตางๆ ไวเปน สารานกรม พจนานกรม

4.2 ฐานขอมลรายการบรรณานกรมออนไลน (OPAC : Online public access catalog database)

ม 2 ลกษณะ ไดแก - ฐานขอมลบรรณานกรม (Bibliographic database) ใหขอมลทางบรรณานกรม

ของหนงสอ บทความวารสารและสงพมพอนๆ ไดแก ฐานขอมลหนงสอ วารสาร สอโสตทศน ฐานขอมลวทยานพนธ ฐานขอมลหองสมดโรงเรยนลาดยาววทยาคม เปนตน - ฐานขอมลตนแหลง (Source database) เปนฐานขอมล เนอหาเตมรป (Full text database) แสดงเนอหาของขอมลฉบบเตม ซงผใชสามารถน าขอมลไปใชไดทนท

4.3 หนงสออเลกทรอนกส (Electronic Book, E-Book )

หนงสออเลกทรอนกส เปนการน าเนอหาของหนงสอทงเลมน าเสนอในรป CD-ROM หรอน าเสนอบนเวบไซต ซงผอานสามารถอานไดขณะออนไลนหรอผอานจะดาวนโหลดเกบไวในคอมพวเตอรเพออานภายหลงกได การอานหนงสออเลกทรอนกสนอกจากจะอานจากจอภาพคอมพวเตอรแลว ยงสามารถอานบนอปกรณเฉพาะของ E – book ดวย ผอานสามารถดาวนโหลดเนอหาของหนงสอทงเลมไดทงแบบฟร และเสยเงน (โดยการซอหรอบอกรบเปนสมาชก) จากเวบไซตทเผยแพร ซงผใชสามารถบนทกขอมลฉบบเตม (Full text) คอสง Save หรอสงพมพ Print หรอสง Mail กไดในทน ผสบคนจะอานเนอหาไดตองมโปรแกรมทใชส าหรบอานไฟลมารองรบจงจะสามารถอานได เชน โปรแกรม Adobe Acrobat Reader เปนตน

ภาพท 2.28 ฐานขอมลบรรณานกรม หองสมดโรงเรยนลาดยาววทยาคม.

อนเทอรเนต (Internet)

อนเทอรเนตมประโยชนทส าคญตอการสบคนขอมลเปนอยางมาก เนองจากอนเทอรเนตเปนเครอขายซงเปนทรวมของเครอขายยอยๆ ทมขอมลจ านวนมากมายมหาศาลใหคนหาและถกเกบบนทกไวในคลงขอมลของระบบคอมพวเตอรตางๆ ทเชอมตอกนเปนเครอขายทวโลก ขอมลทเกบอย มหลากหลาย และหลายรปแบบ ดงนนการคนหาขอมลจะตองอาศยโปรแกรมตางๆ ทเหมาะกบชนดของขอมลทตองคนหาดวย ตวอยางโปรแกรมทใชคนบนระบบอนเทอรเนตมหลายโปรแกรม เชน โปรแกรม Archie เปนเครองมอในการหาทอยของ Server โปรแกรม Gopher เปนโปรแกรมทใชส าหรบคนหาขอมลตางๆ ทเปนขอความ (Text mode) บรการ Hytelnet เปนบรการทชวยใหผใชตดตอแหลงขอมลของหองสมดตางๆ ทวโลก บรการคนควาบรรณานกรมจากหองสมดตางๆ ใช Web OPAC บรการ WAIS (Wide Area Information Service) ซงไดรวบรวมขอมลและดชนคนหา และเชอมโยงไปยงศนยขอมลอนๆ แตไมสามารถเชอมตอกนระหวาง Site ได อนเทอรเนตมบรการตางๆ ทชวยใหผใชสามารถคนหาขอมลตางๆ ทตองการไดอยางรวดเรวและทนสมย ประหยดคาใชจาย นอกจากนนยงเปนสอกลางส าหรบการสนทนา แลกเปลยนความคดเหนระหวางกน สงจดหมายอเลกทรอนกส (E – mail) เปนแหลงเรยนรสงใหมๆ ดหนง ฟงเพลง เปนตน ปจจบนบรการทไดรบความนยมมากทสด คอ บรการเวลด ไวด เวบ (WWW) และ บรการจดหมายอเลกทรอนกส (E–mail) อนเทอรเนตเปนแหลงรวมขอมลปรมาณมหาศาล ขอมลตางๆ ยงไมมการจดระเบยบ ดงนนการคนหาขอมลหรอเอกสารเรองใดเรองหนง อาจตองใชเวลานานมาก วธทจะชวยในการคนหาขอมลทตองการ ท าไดดงน

1) บรการดชน (Index) เปนโครงสรางทใชในการจดระเบยบขอมลบนเครอขายอนเทอรเนต เพอชวยใหผใชคนหาขอมลทตองการไดสะดวก รวดเรวมากยงขน มการแบงเปนหมวดหมตางๆ เชน หมวดการศกษา กฬา ดนตร บนเทง ฯลฯ

ผใชสามารถคลกทหมวดหมทสนใจ เพอเขาดรายการหรอหวขอยอยทมอย เชน หมวดกฬา เมอคลกเขาไปจะพบรายการยอยเรองของ ฟตบอล ตะกรอ เทนนส เปนตน

อาจมการแบงหมวดหมยอยหลายล าดบชน ลกลงไปแคไหนกได เมอผใช link เขาไปยงหมวดหมยอยทตนสนใจ กจะพบรายการ เนอหาของเรองนนๆ บรการแบบดชนทไดรบความนยมทสดบนอนเทอรเนต คอ Yahoo

2) บรการเสรชเอนจน (Search engine) บรการนเปนฐานขอมลทมขนาดใหญมาก ครอบคลมทกสงทมบนเครอขายอนเทอรเนต เสรชเอนจนไมไดแสดงผลขอมลอยางเปนล าดบชนอยางบรการดชน แตเปนการใหคนหาจากฐานขอมล โดยผใชพมพค า คยเวรด (keywords) ทตองการคนหา ระบบจะท าการคนหาขอมลตางๆ ทมค าทผใชปอนเพอคนหาปรากฏอย ผใชสามารถเลอกดวาขอมลตรงตามความตองการทสด แลวเลอกเพอ น ามาใช เสรชเอนจนทไดรบความนยมมากทสด ไดแก Google และ Yahoo (สกญญา กลนต. 2549 : 70 – 72)

ภาพ 2.29 “บรการดชนบนเครอขายอนเทอรเนต”. (2551 : ไมปรากฏเลขหนา)

สรป

สารสนเทศ มความส าคญและมความจ าเปนตอชวตประจ าวนของเราทกคน คณคาของสารสนเทศอยทเนอหาและการทผใชสามารถน าไปใชประโยชนไดในรปแบบทเกดประโยชน เนองจากการไดรบสารสนเทศ ชวยใหเกดความคดและแนวทางในการตดสนใจ ตลอดจนมทางเลอกเพอการด าเนนงานและการตดสนใจ แตการทจะไดรบประโยชนสงสดจากทรพยากรสารสนเทศนนตองการ ผใชจ าเปนจะตองมความรเกยวกบ ลกษณะเฉพาะ ประเภท และประโยชนทไดรบจากการน าทรพยากรสารสนเทศไปใช และในการเลอกใชเครองมอสบคนชนดตางๆ อาจใหผลทตรงกบความตองการและไมตรงกบความ ผใชควรศกษารายละเอยดและขอด ขอเสยของเครองมอสบคนเพอทจะไดใชเวลาในการสบคนสารสนเทศไดตรงกบความตองการ และประหยดเวลาใหมากทสด

ภาพ 2.30 “บรการเสรชเอนจนบนเครอขายอนเทอรเนต”. (2551 : ไมปรากฏเลขหนา)