การยั�บยั��งการวางไข่�ข่องยั�งโดยัสารสก�ดจากพื�ช

Anti-Oviposition of Mosquitoes by Plant Extracts

การยั�บยั��งการวางไข่�ข่องยั�งโดยัสารสก�ดจากพื�ช

Anti-Oviposition of Mosquitoes by Plant Extracts

ภาพืที่�� 1 วั�ฏจั�กรชี�วัตของยุ�งที่��มา: นิรนิาม(ม.ป.ป.)

ร�ปร�างลั�กษณะแลัะช�วประว�ติ#ข่องยั�ง ยุ�งเป�นิแมลงที่��ม�ขนิาดเล�กม� ส่�วันิหั�วั อก และที่ อง มองเหั�นิได

ชี�ดเจันิและส่ามารถแยุกออกจัาก แมลงชีนิดอ#�นิ ซึ่%�งม�วังจัรชี�วัตแบบ

ส่มบ'รณ์)

ยั�งที่��เป%นพืาหะน(าโรคที่��ส(าค�ญ

ยุ�งก นิปล�อง โรคมาลาเร�ยุ

ยุ�งร,าคาญ โรคไข ส่มองอ�กเส่บและโรคเที่ า ชี าง

ยุ�งลายุ โรคไข เล#อดออก

ยุ�งลายุเส่#อ โรคเที่ าชี าง ที่��มา: http://mylesson.swu.ac.th/mb322/chapter6.... http://www.vcharka

2121613rn.com/uploads/ / .jpg

การแพืร�พื�นธุ์�, ยุ�งที่�กชีนิดแพร�พ�นิธุ์�)โดยุการ

วัางไข� ยุ�งต�วัเม�ยุจั,าเป�นิจัะต องกนิเล#อด ก�อนิการวัางไข�ที่�กคร�2ง เพ#�อนิ,าโปรต�นิ

จัากเล#อดมาเพ#�อที่,าใหั ไข�เจัรญเตบโตเต�มที่��

ที่��มา:http://www.thaitravelclinic.com/thai/imgnews/3.jpg

ป-จจ�ยัที่��มี�ผลักระที่บติ�อการพื�กติ�วข่องยั�ง

ความีร0อน- ความีเยั1นข่องอากาศ อ�ณหภ�มี#ข่องน(�าที่��ลั�กน(�ายั�งอาศ�ยัอยั�� ความีส��นยัาวข่องกลัางว�นแลัะกลัางค�น ความีเข่0มีข่องแสงแลัะ ความีช��น

ข่มี#�นช�น

ผลัมีะกร�ด

สารสก�ดจากพื�ช

ใบมีะแว0ง

ติารางที่�� 1 ประส่ที่ธุ์ภาพของใบมะแวั งในิการยุ�บยุ�2งการวัางไข�ของยุ�ง An.stephensi เพศเม�ยุ

ควัามเข มข นิ (%)

จั,านิวันิไข�ยุ�ง (ค�าเฉล��ยุ±S.D.)

ผลการยุ�บยุ�2ง(%)ส่ารส่ก�ดจัาก

ใบมะแวั งกล��มควับค�ม

0.1 5.2 ± 1.3998.2 ±

3.599.4

0.075 92.6 ± 1.7913.6 ±

3.989.8

0.05276.2 ±

4.0827.8 ±

4.866.6

0.025422.6 ±

4.0756.2 ±

3.544.0

0.01588.6 ±

4.9722.8 ±

3.118.4

ที่��มา : Xue และคณ์ะ (2001)

จากติารางที่�� 1 สร�ปได0ว�าใบมีะแว0ง ที่��ความีเข่0มีข่0นติ(�าส�ด 001. % พืบจ(านวนไข่�เฉลั��ยั 588.6 ฟอง กลั��มีควบค�มีมี�จ(านวนไข่�เฉลั��ยั 7228. ฟอง ให0ผลัยั�บยั��งวางไข่�น0อยัเพื�ยัง 184% แลัะจากข่0อมี�ลัการที่ดลัอง ที่��ระด�บความีเข่0มีข่0นติ��งแติ� 0075. % ให0ผลัการยั�บยั��งค�อนข่0างด�ค�อ 898. %

ติารางที่�� 2  ประส่ที่ธุ์ภาพของนิ,2าม�นิหัอมระเหัยุขม2นิชี�นิในิการยุ�บยุ�2งการวัางไข� ของยุ�งชีนิดต�างๆ

ที่��มา : อภวั�ฏ และคณ์ะ (ม.ป.ป.)

ชีนิดของยุ�ง

ค�าเฉล��ยุของจั,านิวันิไข�ยุ�ง(ค�าเฉล��ยุ±S.D.)

ผลการยุ�บยุ�2ง(%)นิ,2าม�นิหัอม

ระเหัยุจัากเหัง าขม2นิชี�นิ

กล��มควับค�ม

ยุ�งลายุบ านิ (Ae. aegypti )

82.3 ± 23.1

978.4 ±140

91.5

ยุ�งลายุส่วันิ (Ae. albopictus )

248.6 ± 73.4

516.1 ± 64

51.8

ยุ�งก นิปล�อง (An. dirus )

73.5 ± 12.8

902.7 ± 94

91.8

ยุ�งร,าคาญ (Cx. quinquefasciatus )

0.7 ± 0.2 3.8 ± 0.5 81.5

จากติารางที่�� 2 สร�ปได0ว�าน(�ามี�นหอมีระเหยัจากข่มี#�นช�น ที่��ความีเข่0มีข่0น 200 ไมีโครลั#ติร/น(�า 2

00 มี#ลัลั#ลั#ติร 00025( . % )มี�ประส#ที่ธุ์#ภาพืในการยั�บยั��งการวางไข่�ข่องยั�งที่��ง 4 ชน#ด นอกจากน��อ�ติรา การฟ-กข่องไข่�ในถ้0วยัที่ดสอบที่��มี�น(�ามี�นหอมีระเหยัข่มี#�นช�นจะติ(�ากว�าอ�ติราการฟ-กข่องไข่�ในถ้0วยัควบค�มี

ติารางที่�� 3 การยั�บยั��งการวางไข่�ข่องผลัมีะกร�ดที่��มี�ติ�อยั�งลัายับ0าน Ae. aegypti ติ�วเติ1มีว�ยั

ร�ปแบบภาชนะวางไข่�

จ(านวนข่องไข่�ยั�งลัายับ0านที่��วางในภาชนะวางไข่� (คร��งที่��)

ค�าเฉลั��ยั ส�วนเบ��ยัง

เบนมีาติรฐาน

1 2 3 4

มี�ผลัมีะกร�ด

5 ,236

5 ,812

4 ,981

4 ,606

5,158.75 506.56

ไมี�มี�ผลัมีะกร�ด

2 ,568

3 ,049

3 ,637

2 ,714

2,992 474.81 ที่��มา : เจัรญ และคณ์ะ (ม.ป.ป.)

จากติารางที่�� 3 สร�ปได0ว�าผลัมีะกร�ดไมี�มี�ผลัติ�อการยั�บยั��งการ

วางไข่�ข่องยั�งลัายัติ�วเติ1มีว�ยั แลัะยั�งพืบว�าในภาชนะที่��มี�ผลัมีะกร�ดยั�งมี�จ(านวนไข่�ที่��วางมีากกว�าภาชนะที่��ไมี�มี�มีะกร�ด

สร�ปสารสก�ดจากข่มี#�นช�น ใบมีะแว0ง มี�ประส#ที่ธุ์#ภาพืในการยั�บยั��งการวางไข่�ข่องยั�ง เปอร,เซ็1นติ,การยั�บยั��งการวางไข่�ข่องสารสก�ดข่มี#�นช�นที่�� 00.025% แลัะใบมีะแว0งที่�� 01% เที่�าก�บ 918. % แลัะ 994% ติามีลั(าด�บ

ผลัมีะกร�ดไมี�มี�ผลัติ�อการยั�บยั��งการวางไข่�ข่องยั�งลัายัติ�วเติ1มีว�ยั ซ็9�งพืบว�าเมี��อน(าเอาไข่�มีาฟ-ก ก1ปรากฏว�าไข่�สามีารถ้ฟ-กออกมีาเป%นลั�กน(�าระยัะที่�� 1 เก�อบ 100 % ได0ภายัใน 3 ช��วโมีง

โดยั นายัณรงค, งามีภาษ�เจร#ญก�ลั

รห�สน�กศ9กษา 4740061

อาจารยั,ที่��ปร9กษา ผศ.ดร. อร�ญ งามีผ�องใส

ภาคว#ชาการจ�ดการศ�ติร�พื�ช คณะที่ร�พืยัากรธุ์รรมีชาติ# มีหาว#ที่ยัาลั�ยัสงข่ลัานคร#นที่ร, ว#ที่ยัาเข่ติหาดใหญ� อ(าเภอหาดใหญ�

จ�งหว�ดสงข่ลัา 90112 โที่ร. 074-286101-2