หน่วยที่ 10 ประเทศไทยกับการเข้าร่วมกลุ่มเศรษฐกิจ · ประเทศไทยกับการเข้าร่วมกลุ่มเศรษฐกิจ10-3

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ


สธ

มสธ มสธ

หนวยท 10

ประเทศไทยกบการเขารวมกลมเศรษฐกจ

อาจารยรอน ศรวนสาณฑ

ชอ อาจารยรอนศรวนสาณฑวฒ ศ.บ.,ศม.,M.A.(AppliedEconomics)UniversityofMichiganต�าแหนง เศรษฐกรกรมเจรจาการคาระหวางประเทศหนวยทเขยน หนวยท10

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

10-2 ไทยในเศรษฐกจโลก

แผนการสอนประจ�าหนวย

ชดวชา ไทยในเศรษฐกจโลก

หนวยท 10 ประเทศไทยกบการเขารวมกลมเศรษฐกจ

ตอนท 10.1การเขารวมกลมเศรษฐกจของไทย10.2พนธกรณทส�าคญของประเทศไทยจากการเขารวมกลมเศรษฐกจ10.3ผลกระทบตอประเทศไทยจากการเขารวมกลมเศรษฐกจ

แนวคด1. การเขารวมในกลมเศรษฐกจตางๆของประเทศไทยเปนการสนองตอบตอการเปลยนแปลงทง

ในระดบโลกและระดบภมภาค โดยอาจมภมหลง และเหตผลทแตกตางกนไปในการเขารวมกบแตละกลมเศรษฐกจ แตโดยรวมจะเปนการตดสนใจทค�านงถงผลประโยชนรอบดาน ทงใน ดานเศรษฐกจความมนคงและภมรฐศาสตร

2. ในอดต ไทยใหความส�าคญกบการเจรจาการคาในระดบพหภาคเปนหลก ไดแก องคการ การคาโลกและอาเซยนแตเมอการเจรจาการคารอบโดฮาด�าเนนไปอยางลาชาประกอบกบหลายๆประเทศเรมใหความส�าคญกบการรวมกลมเศรษฐกจผานการจดท�าความตกลงการคาเสรอยางแพรหลายไทยเองกไดเรมเจรจาเพอรวมกลมเศรษฐกจกบหลายประเทศเชนกน

3. การรวมกลมเศรษฐกจท�าใหเกดพนธกรณทแตละประเทศจะตองปฏบตตามโดยพนธกรณดานการคาสนคาก�าหนดใหแตละประเทศตองลดภาษศลกากรลดอปสรรคในการท�าการคาระหวางกนใหมากทสด สวนพนธกรณดานการลงทนและการคาบรการก�าหนดใหแตละประเทศเปดโอกาสใหนกลงทนหรอผประกอบธรกจของประเทศภาคสามารถเขาไปลงทนหรอประกอบธรกจการบรการในประเทศนนๆ ไดอยางเทาเทยมกบนกลงทนหรอผประกอบธรกจของประเทศตนเอง

4. การเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยไดน�าไปสการขยายตวของภาคการคาระหวางประเทศของไทย และน�าไปสการเปลยนแปลงโครงสรางของสนคาสงออกและน�าเขาของไทย โดยการคาระหวางประเทศไทยกบกลมเศรษฐกจทไทยเปนสมาชกโดยเฉพาะอาเซยนจนมการขยายตวขนมาก จนมสดสวนมลคาการคาแซงหนาประเทศทเปนคคาส�าคญเดม แตไมมการรวมกลมเศรษฐกจดวยเขนสหรฐอเมรกาสหภาพยโรป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

10-3ประเทศไทยกบการเขารวมกลมเศรษฐกจ

5. การประเมนผลกระทบทางสงคมจากการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยท�าไดยากกวาผลกระทบทางเศรษฐกจ แตกการประเมนวา ในภาพรวมการรวมกลมเศรษฐกจของไทยกอใหเกดผลในทางบวกตอมตดานสงแวดลอมและตอมตดานสงคม

วตถประสงคเมอศกษาหนวยท10จบแลวนกศกษาสามารถ1. อธบายทมาและแนวคดเบองหลงการเขารวมกลมเศรษฐกจของประเทศไทยได2. อธบายพนธกรณทส�าคญๆของประเทศไทยจากการเขารวมกลมเศรษฐกจได3. อธบายผลกระทบจากการเขารวมกลมเศรษฐกจตอประเทศไทยในดานตางๆได

กจกรรมการเรยน1.ท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท102.ศกษาเอกสารการสอนตอนท10.1–10.33.ปฏบตกจกรรมตามทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอน4.ฟงรายการวทยกระจายเสยง(ถาม)5.ชมรายการวทยโทรทศน(ถาม)6.เขารบการสอนเสรม(ถาม)7.ท�าแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท10

สอการสอน1.เอกสารการสอน2.แบบฝกปฏบต3.รายการวทยกระจายเสยง(ถาม)4.รายการวทยโทรทศน(ถาม)5.เขารบการสอนเสรม(ถาม)

การประเมนผล1.ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน2.ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง3.ประเมนผลจากการสอบไลประจ�าภาคการศกษา

เมออานแผนการสอนแลว ขอใหท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยน

หนวยท 10 ในแบบฝกปฏบต แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ความน�า

หนวยท10อธบายลกษณะการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยซงเปนนโยบายเศรษฐกจทสะทอนแนวความคดทเชอวาการคาเสรจะน�าไปสสวสดการทางเศรษฐกจโดยรวมทดขน ทงน การรวมกลมเศรษฐกจเปนค�าทมความหมายเฉพาะทครอบคลมการท�าความตกลงระหวาง 2 ประเทศขนไป ทจะลดภาษศลกากรและอปสรรคทางการคาระหวางกนใหเหลอนอยทสด

ไทยเขารวมกลมเศรษฐกจกลมแรก คอ กลมอาเซยน และไดเรมใหความส�าคญกบนโยบายการรวมกลมเศรษฐกจมากขนในชวงเดยวกบทหลายๆประเทศหนมาใหความส�าคญกบการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสร(FreeTradeAgreement)ซงเปนชวงเดยวกบทมการประกาศเรมตนการเจรจาการคารอบโดฮา เนอหาของหนวยท 10 นครอบคลมการรวมกลมเศรษฐกจของไทยทงในลกษณะสองฝายหรอทวภาคคอระหวางไทยกบประเทศคคาและในลกษณะหลายฝายคอระหวางกลมอาเซยนกบประเทศคคาตางๆ

ส�าหรบรายละเอยดของการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยในสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใตหรออาเซยนปรากฏอยในตอนท9.3.1

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 10.1

การเขารวมกลมเศรษฐกจของไทย

โปรดอานหวเรองแนวคดและวตถประสงคของตอนท10.1แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรองเรองท10.1.1 หลกการเหตผลและความเปนมาของการเขารวมกลมเศรษฐกจของประเทศไทยเรองท10.1.2การคาระหวางประเทศของไทยกบกลมเศรษฐกจทประเทศไทยเปนสมาชกเรองท10.1.3การคาระหวางประเทศของไทยกบกลมเศรษฐกจทไมมความตกลงการคาเสร

กบไทย

แนวคด1. พฒนาการของนโยบายการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยสามารถแบงไดเปน3ระยะ

คอระยะแรกในชวงกอนการเปดการเจรจาการคารอบโดฮาเปนชวงทไทยเขารวมการเจรจาการคาในระดบพหภาคเปนหลกไดแกองคการการคาโลกและอาเซยนระยะทสองเปนชวงทหลายๆประเทศรวมถงไทยใหความส�าคญกบนโยบายการเขารวมกลมเศรษฐกจและมการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรอยางแพรหลายและระยะท3คอหลงจากเกดการรฐประหารพ.ศ. 2549 เปนชวงทการเจรจาเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยเรมชะลอลง

2. ขอมลการคาระหวางประเทศไทยกบกลมเศรษฐกจทไทยเปนสมาชกหลงมการลดภาษศลกากรตามขอตกลง แสดงใหเหนถงการขยายตวทางการคาระหวางกน และสดสวนทางการคากบประเทศในกลมทเพมขนจนกลายเปนคคาทมความส�าคญล�าดบตนๆแซงหนาประเทศคคาดงเดมของไทย

3. การคาระหวางประเทศของไทยกบกล มเศรษฐกจทส�าคญๆ เชน เขตการคาเสรอเมรกาเหนอ กลมความตกลงหนสวนยทธศาสตรทางเศรษฐกจภาคพนแปซฟก และสหภาพยโรป มสดสวนทลดลงไปบาง เมอเทยบกบสดสวนการคาของไทยกบกลมเศรษฐกจทไทยเปนสมาชกอยางไรกตามกลมเศรษฐกจเหลานยงคงมความส�าคญทางเศรษฐกจตอไทยอยมากเนองจากระดบรายไดและก�าลงซอทสงของกลมเศรษฐกจเหลาน

วตถประสงคเมอศกษาตอนท10.1จบแลวนกศกษาสามารถ1. อธบายหลกการเหตผลและความเปนมาของการเขารวมกลมเศรษฐกจของประเทศไทยได2. อธบายความสมพนธระหวางประเทศไทยกบกลมเศรษฐกจทประเทศไทยเปนสมาชกได3. อธบายความสมพนธระหวางประเทศไทยกบกลมเศรษฐกจทเปนคคาส�าคญได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เรองท 10.1.1

หลกการ เหตผล และความเปนมาของการเขารวม

กลมเศรษฐกจของประเทศไทย

1. เหตผลในการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยประเทศไทยเปนประเทศก�าลงพฒนา1ทมระบบเศรษฐกจแบบเปด(openeconomy)สงเกตได

จากมลคาการสงออกและน�าเขาของไทยทตางกมสดสวนมากกวารอยละ 50 ของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ(ดรายละเอยดการวดอตราการเปดประเทศในตอนท2.1)ซงเปนการสะทอนใหเหนถงความส�าคญของภาคการคาระหวางประเทศทมตอระบบเศรษฐกจไทยนนหมายถงการเปลยนแปลงของระบบเศรษฐกจโลกไมวาจะเปนในดานกฎกตกาในการท�าการคาการเกดภาวะวกฤตเศรษฐกจรวมถงการรวมกลมเศรษฐกจในภมภาคตางๆยอมสามารถสงผลกระทบตอระบบเศรษฐกจไทยไดมากทงในทางบวกและลบ

การทไทยมระบบเศรษฐกจแบบเปดท�าใหไมสามารถหลกเลยงผลกระทบจากปจจยภายนอกตางๆได และจ�าเปนทไทยจะตองมสวนรวมในการก�าหนดทศทางการเปลยนแปลงตางๆ เพอใหเกดประโยชนตอไทยไดอยางเหมาะสม อาจกลาวไดวา การเขารวมในกลมเศรษฐกจตางๆ ของประเทศไทยเปนการสนองตอบตอการเปลยนแปลงทงในระดบโลกและระดบภมภาค โดยอาจมเหตผลหลกทแตกตางกนไปในการเขารวมกบแตละกลมเศรษฐกจ แตโดยรวมเปนการตดสนใจทค�านงถงผลประโยชนรอบดาน ทงใน ดานเศรษฐกจความมนคงและภมรฐศาสตรดงตอไปน

1)เพอเสรมสรางความมนคงภายในภมภาค2)เพอกระชบความรวมมอดานการเมองระหวางประเทศสมาชก3)เพอสงเสรมความรวมมอทางการคาและขยายตลาดการสงออกโดยการใชสทธพเศษทม

การแลกเปลยนกนภายในกลม4)เพอเสรมสรางสถานะการแขงขนกบประเทศนอกกลม5)เพอสงเสรมการถายทอดเทคโนโลย6)เพอดงดดการลงทน7)เพอสรางอ�านาจการตอรองในเวทการเจรจาระหวางประเทศ8)เพอบรรลเปาหมายในการขยายการคาระหวางประเทศและการขยายตวทางเศรษฐกจ

1 ประเทศไทยมระดบรายไดจดอยในกลมประเทศทมรายไดปานกลางระดบสง (HighMiddle Income Country) ตามการจดกลมประเทศของธนาคารโลกซงพจารณาจากระดบรายไดประชาชาตตอหว(GNIperCapita)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2. ววฒนาการการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยประเทศไทยตดตามการเปลยนแปลงของเศรษฐกจโลกมาอยางตอเนอง และไดเขาไปมสวนรวม

ในการก�าหนดทศทางการพฒนาเศรษฐกจโลกในดานตางๆ อยพอสมควร ดงจะเหนไดจากบทบาทของไทยในเวทความรวมมอระหวางประเทศและองคกรระหวางประเทศทส�าคญตางๆทกลาวไวในหนวยท78 และ 9 อยางไรกตาม เมอพจารณาเฉพาะนโยบายในการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยทน�าไปสการยกเลกการจดเกบภาษศลกากรและลดขอจ�ากดทางการคาระหวางประเทศในดานตางๆแลวสามารถแบงชวงเวลาออกเปน3ระยะไดแก

ระยะท 1 ครอบคลมตงแตชวงทไทยเขารวมเปนภาคความตกลงทวไปวาดวยภาษศลกากรและการคา(GeneralAgreementonTariffsandTrade)หรอทเรยกตามค�ายอวาGATTในพ.ศ.2525ซงน�าไปสการเขารวมการเจรจาการคารอบอรกวยในพ.ศ.2529จนถงชวงกอนการเปดการเจรจาการคารอบโดฮา(พ.ศ.2544)เปนชวงทนโยบายการคาระหวางประเทศของไทยยงมการตงก�าแพงภาษศลกากรทสง มการเขารวมเจรจาการคาเพอลดภาษศลกากรอยบางในบางเวท คอ การเจรจาการคารอบอรกวยและการใหสทธพเศษทางการคาแกประเทศในกลมอาเซยน เปนตน โดยจะสงเกตไดวาเวทการเจรจาการคาเหลานเปนเวทการเจรจาในระดบพหภาคมประเทศทเขารวมหลายประเทศและความคบหนาของการเจรจารวมถงขอตกลงการลดภาษศลกากรมลกษณะแบบคอยเปนคอยไป

ในระยะน ไทยเขารวมการเจรจาการคา ดวยเหตผลของการปกปองผลประโยชนทางดานการคาระหวางประเทศเปนส�าคญ เชน การเขารวมเปนภาค GATT ใน พ.ศ. 2525 กเพอประโยชนส�าคญ 2ประการคอ

1)เพอใหไดสทธพเศษทางศลกากรทเทาเทยมกบประเทศอนๆ ทเขารวมGATT ซงในขณะนนมมากกวา80ประเทศ

2)เพอใหสามารถปกปองตนเองจากการใชมาตรการกดกนทางการคาทไมเปนธรรมไดโดยการใชประโยชนจากกลไกระงบขอพพาททางการคาทตงขนภายใตGATT

การกอตงอาเซยน ซงเกดขนในระยะแรกน กน�าไปสการเจรจาเพอใหสทธพเศษทางดานภาษศลกากรระหวางประเทศในกลมอาเซยนจนประสบความส�าเรจในการจดตงเขตการคาเสรอาเซยน(ASE-ANFreeTradeAreaหรอAFTA)กมเหตผลเรมตนจากความจ�าเปนในทางภมรฐศาสตรเปนส�าคญคอเพอเปนการเสรมสรางความเขมแขงของกลมเสรมสรางความสมพนธระหวางกนและขยายความรวมมอในดานตางๆใหเพมมากขนทงนอาจกลาวไดวาAFTAเปนการรวมกลมเศรษฐกจแรกของไทยและเปนจดเรมของการพฒนาบคลากรและสรางเสรมความรและประสบการณดานการเจรจาการคาของไทย

ระยะท 2 เรมตงแต พ.ศ. 2544 ทมการเปดการเจรจาการคารอบโดฮา จนถงชวงทเกดการรฐประหารพ.ศ.2549ในระยะนสถานการณทางดานการคาของโลกมการเปลยนแปลงส�าคญๆ2ประการไดแกประการแรกการเจรจาการคารอบโดฮาไมส�าเรจตามเปาหมายอนเนองมาจากการทประเทศสมาชกทมจ�านวนมากกวา 170 ประเทศ ไมสามารถบรรลขอตกลงในการเปดเสรทางการคาระหวางกนได และประการทสองคอการทสหรฐอเมรกาหนมาด�าเนนนโยบายการเจรจาเปดเสรทางการคาสองฝายหรอการจดท�าความตกลงการคาเสร(FreeTradeAgreementหรอFTA)ควบคไปกบการเจรจาการคารอบโดฮา

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ไดสงผลใหหลายๆ ประเทศเรมหนมาใหความส�าคญกบการเจรจาเปดเสรทางการคาหรอการรวมกลมเศรษฐกจในกรอบทเลกกวาดวยโดยถาพจารณาเฉพาะในภมภาคเอเชยเกาหลใตเปนประเทศแรกทรเรมการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรแบบทวภาคโดยมการเรมตนการเจรจาการคากบชลและญปนตงแตพ.ศ.2541นอกจากนสงคโปรกเปนอกประเทศทในระยะนไดรเรมการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรกบหลายประเทศในระยะเวลาไมนานคอไดบรรลผลความตกลงการคาเสรกบนวซแลนดในพ.ศ.2543และในพ.ศ. 2544กบรรลผลการเจรจาความตกลงการคาเสรกบอก2ประเทศคอกบออสเตรเลยและกบสหรฐอเมรกาภาพท 10.1 แสดงใหจ�านวนความตกลงการคาเสรทมประเทศในภมภาคเอเชยเปนภาคทงทบรรลความตกลงแลวและอยระหวางการเจรจาในชวงพ.ศ.2543-2556ซงจะสงเกตไดวาจ�านวนความตกลงการคาเสรมจ�านวนเพมขนอยางมากในชวงพ.ศ.2544-2549

ลงนามและใชบงคบแลว

ลงนามแตยงไมใชบงคบ

อยระหวางการเจรจา

อยระหวางการเจรจาโดยลงนามกรอบความตกลงแลว

รเรมการเจรจา

3002752502252001751501251007550250

2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 25482549 2550 2551 25522253 2554 25552556 2557

หมายเหต:

รเรมการเจรจาหมายถงคเจรจามการพจารณาความเปนไปไดของการจดท�าความตกลงการคาเสร โดยมการออกถอยแถลงรวมกนหรอมการจดตงคณะท�างานเพอรวมกนประเมนความเปนไปไดอยระหวางการเจรจา โดยลงนามกรอบความตกลงแลวหมายถงคเจรจามการลงนามในเอกสารทก�าหนดกรอบคราวๆของความตกลงทจะมการเจรจากนตอไปอยระหวางการเจรจาหมายถงคเจรจามการประกาศการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรรวมกนแลวและอยระหวางการเจรจาลงนามแตยงไมใชบงคบหมายถงภาคไดลงนามในความตกลงการคาเสรแลวแตยงไมมผลใชบงคบลงนามและใชบงคบแลวหมายถงความตกลงการคาเสรมผลใชบงคบแลวทมา: https://aric.adb.org/fta-trends-by-status

ภาพท 10.1 จ�านวนความตกลงการคาเสรในภมภาคเอเชยจ�าแนกตามความคบหนาการเจรจา

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ไทยเองกเปนประเทศหนงทหนมาใหความสนใจการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสร ในชวงทความตกลงการคาเสรมความแพรหลาย โดยในชวงระหวางพ.ศ.2544ถงพ.ศ.2549ไทยไดประกาศเขารวมการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรมากถง 10 ฉบบ ซงมทงทบรรลผลการเจรจาในเวลาตอมาเชนความตกลงการคาเสรไทย-ออสเตรเลยความตกลงการคาเสรไทย-นวซแลนดความตกลงการคาเสรอาเซยน-จนและทหยดชะงกไปเชนความตกลงการคาเสรไทย-สหรฐความตกลงการคาเสรไทย-สมาคมการคาเสรแหงยโรป ความตกลงการคาเสรไทย-บาหเรน ความตกลงการคาเสรอาเซยน-สหภาพยโรปเปนตน

ทงน ปจจยทส�าคญอกประการทท�าใหไทยสามารถตดสนใจเขารวมการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรไดในหลายเวทพรอมๆกบทยงตองเขารวมการเจรจาการคารอบโดฮาไปดวยคอการทรฐบาลของไทยในชวงนนมความเขมแขง และไดตดสนใจเลอกใชนโยบายการรวมกลมเศรษฐกจเปนนโยบายเศรษฐกจหลกในการขยายการคาระหวางประเทศของไทย

ในชวงพ.ศ.2544ถงพ.ศ.2549นนเปนชวงทรฐบาลไทยในขณะนนผลกดนใหมการเปดเสรทางการคาและด�าเนนนโยบายการรวมกลมเศรษฐกจในหลายๆระดบไปพรอมๆกนนนคอ

- ระดบพหภาค: ไทยเขารวมการเจรจาการคารอบโดฮา ซงครอบคลมประเดนเจรจาทหลากหลายคอการคาสนคาทงเกษตรและอตสาหกรรมการคาบรการการจดท�ากฎระเบยบทางการคาตางๆเชนการลดการอดหนนเงอนไขในการใชมาตรการตอบโตการทมตลาด

- ระดบภมภาค: ไทยเขารวมการเจรจาภายใตกรอบอาเซยน เพอผลกดนการรวมกลมเศรษฐกจของประเทศสมาชกอาเซยนใหแนนแฟนยงขนโดยมเปาหมายทชดเจนคอการเรงรดใหสามารถจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนไดเรวขนกวาทก�าหนดไวในพ.ศ.2563

- ระดบทวภาค: ไทยเขารวมการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรกบประเทศคคาตางๆหลายฉบบทงทอยในรปแบบสองฝายคอความตกลงการคาเสรระหวางประเทศไทยกบประเทศคคาและทอยในรปแบบหลายฝาย คอ ความตกลงการคาเสรระหวางอาเซยนกบประเทศตางๆ เชน อาเซยน-จนอาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนดอาเซยน-เกาหลเปนตน

ไทยตองการใชการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรในระดบทวภาคเปนเครองมอเชงรกในการเปดตลาดการคากบประเทศคคาส�าคญๆของไทยโดยมเปาหมายส�าคญๆ5ประการคอ

1)ขยายตลาดทงตลาดเดมและตลาดใหม2)ลดอปสรรคทางการคาทงภาษและมใชภาษ3)เพมบทบาทในเวทการคาระดบภมภาคและระดบโลก4)ดงดดการลงทนจากตางประเทศและเพมโอกาสการไปลงทนในตางประเทศ5)สรางความสมพนธใหใกลชดและเปนมตรเพมขน

จะสงเกตไดวาเปาหมายของการด�าเนนนโยบายการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรขางตนครอบคลมเปาหมายทกวางกวาประเดนเรองการขยายการสงออก โดยจะครอบคลมทงประเดนเศรษฐกจอนคอการลงทนระหวางประเทศและประเดนทมใชเศรษฐกจคอการเพมบทบาทของไทยและการเสรมสรางความสมพนธระหวางประเทศ ดงนน ความตกลงการคาเสรทไทยเขารวมเจรจาในชวงน จงมความ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ครอบคลมทคอนขางกวางคอครอบคลมมากกวาเพยงการลดภาษศลกากรส�าหรบการคาสนคาแตยงรวมไปถงการลดอปสรรคทางการคาบรการและการลงทนดวยและอาจครอบคลมประเดนทเกยวของกบการคาอนๆดวยเชนการคมครองทรพยสนทางปญญาประเดนดานสงแวดลอมประเดนดานแรงงานเปนตนนอกจากนความตกลงการคาเสรทเกดขนในระยะนยงมรปแบบการลดภาษศลกากรทคอนขางรวดเรวคอใหมการลดอตราภาษศลกากรเหลอรอยละ 0 ส�าหรบสนคาสวนใหญตงแตปแรกทความตกลงการคาเสรนนๆมผลใชบงคบ

ส�าหรบการคดเลอกประเทศเปาหมายทไทยจะเขารวมกลมเศรษฐกจนน จะพจารณาจากหลกเกณฑส�าคญๆ6ขอคอ

1)สถานะศกยภาพและบทบาททางเศรษฐกจการคาและการลงทน2)บทบาทในเวทการคาระดบภมภาคและระดบโลก3)ขนาดของตลาด4)ความเกอกลทางเศรษฐกจระหวางกน5)อปสรรคตอการเขาสตลาดนนๆ6)ประโยชนสทธทไทยจะไดรบ

ทงนอาจจดกลมประเทศทไทยไดประกาศรเรมการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรในชวงนไดเปน3กลมคอ

1)ประเทศทมการคากบไทยในระดบสงอยแลวและไทยตองการรกษาสวนแบงตลาดไดแกญปนสหรฐอเมรกาสหภาพยโรป

2)ประเทศคคาทมขนาดเศรษฐกจใหญหรอระดบรายไดคอนขางสง เชน จน อนเดยออสเตรเลยนวซแลนดซงไทยมองวามศกยภาพในการขยายการคาไดอกมาก

3)ประเทศคคาใหมๆทจะเปนประตการคาในภมภาคตางๆทยงมปรมาณการคากบไทยไมสงนกเชนเปรบาหเรนชลและกลมประเทศในภมภาครอบอาวเบงกอลเปนตน

อยางไรกตามการทความตกลงการคาเสรของไทยในชวงนน�าไปสขอผกพนการลดภาษศลกากรใหเหลอรอยละ 0 ในสนคาเกอบทกประเภท ประกอบกบการทประเดนการเจรจาในบางเวท ครอบคลมประเดนทอาจมความออนไหวสงหรอทอาจมผลกระทบดานอนๆทมใชดานเศรษฐกจ เชนการคมครองทรพยสนทางปญญาทอาจมผลจ�ากดความสามารถของไทยในการเขาถงยาทจ�าเปนการเปดตลาดการคาบรการและการลงทนทอาจมผลกระทบตอธรกจขนาดเลกและวถการใชชวตของประชาชนบางกลม ท�าใหการเขารวมกลมเศรษฐกจบางกลมถกตอตานอยางหนก จนท�าใหการเจรจาใชระยะเวลานาน ไมมความ คบหนาจนกระทงเกดการรฐประหารขนในพ.ศ.2549

ระยะท 3คอชวงหลงการรฐประหารพ.ศ.2549เปนตนมาจนถงปจจบนโดยถอเปนชวงทไทยใชนโยบายการเขารวมกลมเศรษฐกจในเชงรกนอยลงคอมการรเรมเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรฉบบใหมๆนอยลงมการก�าหนดขนตอนตางๆในการเจรจาการคาใหภาคสวนตางๆสามารถมสวนรวมในการตรวจสอบและใหขอเสนอแนะไดมากขนและไมเรงรดใหความตกลงตองบรรลผลในระยะเวลาอนสน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ภายหลงการรฐประหารรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพ.ศ.2550ไดปรบปรงใหกระบวนการเจรจาจดท�าความตกลงการคาระหวางประเทศตองผานการพจารณาจากรฐสภาทงกอนการเจรจาและหลงจากทบรรลผลการเจรจาแลวนนคอกรอบการเจรจาตองไดรบความเหนชอบจากรฐสภากอนทจะประกาศเรมตนการเจรจาและความตกลงทบรรลผลแลวตองไดรบความเหนชอบจากรฐสภากอนการน�าไปใชบงคบซงตางจากเดมทการเจรจาความตกลงการคาเสรไมถอเปนสนธสญญาทรฐบาลตองไดรบความเหนชอบจากรฐสภากอน นอกจากน รฐธรรมนญพ.ศ. 2550 ยงไดก�าหนดเพมเตมไปจากเดมใหตองรบฟงความคดเหนจากประชาชนกอนการเจรจาใหประชาชนรบรถงเนอหาของความตกลงและมมาตรการเยยวยาความเสยหายทอาจเกดขนอยางรวดเรวเหมาะสมและเปนธรรม

กระบวนการเจรจาการคาระหวางประเทศของไทยภายใตรฐธรรมนญพ.ศ.2550สงผลใหนโยบายการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยถกตรวจสอบจากภาคสวนตางๆ มากขน ประกอบกบภาคสวนตางๆเองกมความตนตว ตองการรบรขอมลการเจรจา และมบทบาทมสวนรวมในการเจรจาการคามากขน แตในขณะเดยวกนกระบวนการการเจรจาทก�าหนดขนกมขนตอนและตองใชระยะเวลายาวนานมากขนกวาทจะสามารถรเรมการเจรจาความตกลงการคาเสรหนงๆ ได กระบวนการทเพมขนน รวมถงสถานการณการเมองภายในประเทศทบางประเทศมองวาไทยไมใชประเทศประชาธปไตยซงสงผลกระทบตอการด�าเนนงานดานการตางประเทศดวยท�าใหในระยะทสามนการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยมความคบหนาอยางคอยเปนคอยไปไมเรงรดเทากบในระยะทสองโดยสวนใหญจะเปนการสานตอการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรทไดรเรมไวแลวใหบรรลผลลลวงตามทไดประกาศเปาหมายไวกอนหนาน โดยเฉพาะเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรทไทยมสวนรวมในนามอาเซยนเชนความตกลงการคาเสรอาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนดความตกลงการคาเสรอาเซยน-อนเดยแตในขณะเดยวกนการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรกบบางกลมหรอบางประเทศไดแก สหรฐอเมรกาสมาคมการคาเสรยโรป2 (EFTA)สหภาพยโรปกตองหยดชะงกลงอนเนองมาจากเงอนไขทางดานการเมองภายในประเทศไทยทกลาวถงขางตน

ความตนตวของภาคสวนตางๆ เกยวกบผลกระทบของการเขารวมกลมเศรษฐกจหรอการจดท�าความตกลงการคาเสรตลอดจนการทรฐธรรมนญพ.ศ.2550ไดมบทบญญตทเพมการมสวนรวมของภาคสวนตางๆ ในกระบวนการการเจรจาการคาระหวางประเทศ สงผลใหการตดสนใจของรฐบาลไทยในการเขารวมกลมเศรษฐกจ จ�าเปนตองพจารณาดวยความระมดระวงมากขน และตองมเหตผลและขอมลสนบสนนอยางเพยงพอ ดวยเหตน การพจารณาเขารวมกลมเศรษฐกจทประกอบไปดวยประเทศคคาทมความส�าคญมากๆอยางเชนสหภาพยโรปหรอสหรฐอเมรกาจงมขนตอนหลายขนตอนเชนการท�าการศกษาผลกระทบทางเศรษฐกจสงคมการรบฟงความคดเหนจากภาคสวนตางๆการขอความเหนชอบจากฝายนตบญญต ซงลวนแตตองใชระยะเวลา ดงนน แนวโนมการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยในระยะทสามน จงเกดขนอยางคอยเปนคอยไป และอาจตองใชเวลานานกวาจะตดสนใจเขารวมกลมเศรษฐกจใดกลมเศรษฐกจหนง

2 สมาคมการคาเสรยโรป(EuropeanFreeTradeAssociationหรอEFTA)ประกอบดวยสวตเซอรแลนดไอซแลนดลกเตนสไตนและนอรเวย

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


กจกรรม 10.1.1

การด�าเนนนโยบายการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยอาจแบงไดเปนกระยะระยะใดบาง

แนวตอบกจกรรม 10.1.1

พฒนาการของนโยบายการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยสามารถแบงไดเปน3ระยะส�าคญคอระยะแรกเปนชวงทไทยใหความส�าคญกบการเจรจาการคาในระดบพหภาคเปนหลกคอการเจรจาการคาภายใตองคการการคาโลกและการจดตงเขตการคาเสรอาเซยน

ระยะทสองเปนชวงทไทยเรมหนมาใหความส�าคญกบการรวมกลมเศรษฐกจทอยในรปความตกลงการคาเสร

ระยะทสาม เปนชวงทการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรของไทยเรมชะลอตวลง โดยเหตผลสวนหนงมาจากสถานการณทางการเมองภายในประเทศไทยทไมเออตอการเจรจา


การคาระหวางประเทศของไทยกบกลมเศรษฐกจ

ทประเทศไทยเปนสมาชก

ในเรองท 10.1.1 ไดกลาวถงความเปนมาของการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทย โดยไดชใหเหนวากลมเศรษฐกจตางๆทไทยเปนสมาชกประกอบดวย

1. กลมอาเซยนซงเปนกลมเศรษฐกจแรกทไทยเปนสมาชก2. กลมเศรษฐกจระดบภมภาคทอยในรปความตกลงการคาเสรระหวางหลายๆประเทศไดแก

- อาเซยน-จน- อาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนด- อาเซยน-อนเดย- อาเซยน-เกาหล- อาเซยน-ญปน

3. กลมเศรษฐกจทอยในรปความตกลงการคาเสรในระดบทวภาค คอ ระหวางไทยและประเทศคคาไดแก

- ไทย-ญปน- ไทย-ออสเตรเลย

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


- ไทย-นวซแลนด- ไทย-เปร- ไทย-อนเดย- ไทย-ชล

นอกจากน ยงมกลมเศรษฐกจทยงอยในขนตอนของการเจรจาจดท�าความตกลงดวย เชน กลมความรเรมแหงอาวเบงกอลส�าหรบความรวมมอหลากหลายสาขาทางวชาการและเศรษฐกจ (Bay ofBengalInitiativeforMulti-SectoralTechnicalandEconomicCooperationหรอBIMSTEC)ความตกลงการคาระหวางไทยกบสมาคมการคาเสรยโรป(EFTA)เปนตน

ในเรองท 10.1.2นจะไดกลาวถงโครงสรางทางการคาระหวางประเทศของไทยกบประเทศตางๆทเปนคเจรจาการเขารวมกลมเศรษฐกจขางตน เพอชใหเหนภมหลงทางเศรษฐกจและการคาระหวางกนซงจะชวยท�าใหสามารถท�าความเขาใจนยยะของนโยบายการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยไดชดเจนมากขน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตาร

างท

10.

1 กา

รคาร

ะหวา

งประ

เทศ

ของ

ไทยก

บกล

มเศ

รษฐก

จทไท

ยเป

นส

มาช

ก

ลาน

ดอลล

ารส

หรฐ

2538

สดส

วน

(รอย

ละ)

2543

สดส

วน

(รอย

ละ)

2552

สด

สวน

(รอย

ละ)

2553

สด

สวน

(รอย

ละ)

2554

สด

สวน

(รอย

ละ)

2555

สด

สวน

(รอย

ละ)

2556

สด

สวน

(รอย

ละ)

2557

สด

สวน

(รอย

ละ)

โลก

127,44

3.30

100.00

131,8

04.60

100.00

286,130.20

100.00

376,225.20

100.00

451,3

58.90

100.00

479,224.00

100.00

478,911.7

0100.00

455,52

5.90

100.00

อาเซยน

21,747

.80

17.06

23,828.30

18.08

57,18

9.00

19.99

74,680.80

19.85

91,200.60

20.21

96,848

.1020.21

101,107.70

21.11

100,45

5.40

22.05

อนโ

ดนเซย

1,485

.90

1.17

2,64

6.90

2.01

8,46

7.80

2.96

13,038.70

3.47

17,454

.103.87

19,304

.104.03

18,964

.30

3.96

16,789.00

3.69

มาเลเซย

4,793.00

3.76

6,191.10

4.70

16,237.60

5.67

21,295

.50

5.66

24,730.30

5.48

25,530.90

5.33

26,297.10

5.49

25,510.40

5.60

สงค

โปร

12,114.90

9.51

9,49

4.10

7.20

13,297.90

4.65

15,287.00

4.06

19,212.40

4.26

18,669.70

3.90

19,463.00

4.06

18,338.90

4.03

ฟลป

ปนส

996.30

0.78

2,196.80

1.67

4,805.10

1.68

7,261.3

01.9

37,34

4.90

1.63

7,58

5.40

1.58

7,661.3

01.6

08,48

0.50

1.86

บรไน

352.60

0.28

532.00

0.40

226.60

0.08

227.10

0.06

269.00

0.06

632.90

0.13

719.30

0.15

796.40

0.17

กมพ

ชา49

6.20

0.39

359.00

0.27

1,658

.30

0.58

2,55

7.00

0.68

2,869.20

0.64

4,027.70

0.84

4,611.6

00.96

5,115

.20

1.12

ลาว

425.80

0.33

461.2

00.35

2,105.30

0.74

2,885.30

0.77

3,898.20

0.86

4,826.70

1.01

5,118

.50

1.07

5,44

3.10

1.19

พมา

569.60

0.45

767.90

0.58

4,326.30

1.51

4,886.90

1.30

6,331.7

01.4

06,801.0

01.4

27,821.4

01.6

38,155.80

1.79

เวยด

นาม

513.60

0.40

1,179.50

0.89

6,063.90

2.12

7,24

2.00

1.92

9,090.70

2.01

9,46

9.60

1.98

10,451.20

2.18

11,826.10

2.60

จน3,74

3.30

2.94

6,226.10

4.72

33,14

8.80

11.59

45,710.70

12.15

56,751.50

12.57

63,990.50

13.35

64,959

.90

13.56

63,582.70

13.96

ญปน

31,13

0.50

24.43

25,610.40

19.43

40,747

.90

14.24

58,16

3.80

15.46

66,075

.50

14.64

73,076.50

15.25

63,318.30

13.22

57,531.10

12.63

เกาห

ลใต

3,277.00

2.57

3,45

0.90

2.62

8,24

0.90

2.88

11,670.80

3.10

13,793.00

3.06

13,783.50

2.88

13,655

.70

2.85

13,067.60

2.87

อนเดย

920.60

0.72

1,122.60

0.85

4,95

1.50

1.73

6,64

6.30

1.77

8,201.6

01.8

28,873.70

1.85

8,686.10

1.81

8,65

4.30

1.90

ออสเตร

เลย

2,099.90

1.65

2,800.50

2.12

12,404

.104.34

15,277.60

4.06

15,945

.103.53

15,209.70

3.17

15,844

.50

3.31

14,712.70

3.23

นวซแ

ลนด

296.80

0.23

381.2

00.29

853.10

0.30

1,310.30

0.35

1,442

.80

0.32

1,630.30

0.34

1,779.40

0.37

1,998.30

0.44

RCEP

63,216.10

49.60

63,420.00

48.12

157,53

5.30

55.06

213,46

0.60

56.74

253,410.00

56.14

273,412.20

57.05

269,35

1.50

56.24

260,002.10

57.08

BIM

STEC

2,074.42

1.6

2,43

8.12

1.8

10,408.01

3.6

13,011.12

3.5

16,455

.32

3.6

17,15

4.25

3.6

17,977.80

3.8

18,290.70

4.0

EFTA

1,778.97

1.4

1,422.43

1.1

6,060.64

2.1

9,879.80

2.6

14,348

.67

3.2

14,901.72

3.1

11,52

1.90

2.4

6,932.23

1.5

หม

ายเห

ต:RCEP

ประกอ

บดวย

อาเซย

น(9ป

ระเทศ)จน

ญปน

เกา

หลใตอนเดย

ออส

เตรเลย

และน

วซแล

นด

BIM

STEC

ประกอ

บดวย

บงก

ลาเทศพม

าภฎ

านอนเดย

ศรลงก

าเนปา

ล

EFTA

ประกอ

บดวย

สวต

เซอร

แลนด

ไอซ

แลนด

ลกเตน

สไตน

นอร

เวย

ทม

า: ศน

ยเทค

โนโลยส

ารสน

เทศแ

ละกา

รสอส

ารส�าน

กงาน

ปลดก

ระทร

วงพา

ณชย

โดย

ความ

รวมม

อจาก

กรมศ

ลกาก

ร

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


จากตารางท10.1มขอสงเกตเกยวกบสถานการณการคาระหวางประเทศของไทยกบคคาในกลมเศรษฐกจทไทยเปนสมาชกดงน

1. การคาของไทยกบกลมอาเซยนการคาระหวางไทยกบอาเซยนทวความส�าคญขนอยางตอเนอง จากเดมทมสดสวนเพยงรอยละ

17.06ของการคารวมทงหมดของไทยในพ.ศ.2538กมการขยายตวจนมสดสวนถงรอยละ19.99ในพ.ศ.2552 และเปนตลาดการคาระหวางประเทศทส�าคญทสดของไทยตงแต พ.ศ. 2550ทอตราภาษศลกากรของสนคารอยละ 80ของรายการสนคาทงหมดลดลงเหลอรอยละ 0ทงน ถาเปรยบเทยบกบมลคาการคาระหวางไทยกบอาเซยนในพ.ศ.2535ซงเปนชวงกอนทจะมการเรมลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนในพ.ศ.2536นนจะเหนไดคอนขางชดเจนวาตลาดอาเซยนมบทบาทเพมขนเปนอยางมากโดยการคารวมของไทยกบประเทศอาเซยนในพ.ศ.2535มสดสวนเพยงรอยละ13.7ของมลคาการคาระหวางประเทศทงหมดของไทยเปนรองทงตลาดญปนและตลาดสหรฐอเมรกาซงมการคารวมคดเปนรอยละ24.03และ16.50ตามล�าดบ

2. การคาของไทยกบประเทศทเขารวมกลมเศรษฐกจกบไทยผานความตกลงการคาเสรกบ

อาเซยนการคาระหวางไทยกบจน

มลคาการคาระหวางไทยกบจนมการขยายตวอยางกาวกระโดดจากระดบประมาณ3,700ลานดอลลารสหรฐ ในพ.ศ.2538มาเปนกวา 63,000ลานดอลลารสหรฐ ในพ.ศ.2557คดเปนอตราการขยายตวโดยเฉลยประมาณรอยละ84ตอปโดยสดสวนการคาระหวางไทยกบจนเพมขนจากรอยละ2.94ในพ.ศ.2538เปนรอยละ11.59ของมลคาการคารวมของไทยในพ.ศ.2552ซงเปนปแรกทเรมมการลดภาษศลกากรระหวางกนส�าหรบสนคาทวไปตามเงอนไขในความตกลงการคาเสรอาเซยน-จนและหลงจากนนความส�าคญของตลาดจนกยงเพมขนมาเปนล�าดบโดยในพ.ศ.2557สดสวนการคาระหวางไทยกบจนคดเปนรอยละ13.56ของมลคาการคาระหวางประเทศทงหมดของไทยแซงหนาตลาดญปนซงถอเปนตลาดส�าคญทสดของไทยมาอยางยาวนาน

การคาระหวางไทยกบญปน

ญปนเคยเปนตลาดการคาระหวางประเทศทส�าคญทสดของไทยโดยมมลคาการคารวมเปนอนดบหนงในพ.ศ.2538คอมากกวา30,000ลานดอลลารสหรฐหรอราวๆหนงในสของมลคาการคาระหวางประเทศทงหมดของไทยในชวงนนทงนไทยมการจดท�าความตกลงการคาเสรกบญปนทงในระดบสองฝายคอ ความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน (Japan-ThailandEconomic PartnershipAgreementหรอ JTEPA) และทผานการรวมกลมเศรษฐกจกบอาเซยน คอ ความตกลงหนสวนเศรษฐกจอาเซยน-ญปน (ASEAN-JapanComprehensiveEconomicPartnershipหรอAJCEP) โดยถงแมสดสวนการคาระหวางไทยกบญปนจะลดลงมาอยทประมาณรอยละ 12-15 หลงจากพ.ศ. 2550 เปนตนมา แต

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


มลคาการคารวมกยงถอวามการขยายตวอยางตอเนองพอสมควรโดยในชวงพ.ศ.2538-2557มลคาการคาระหวางไทยกบญปนมการขยายตวโดยเฉลยประมาณรอยละ 4.46 ตอป มมลคาการคารวมใน พ.ศ.2557ประมาณ57,531ลานดอลลารสหรฐคดเปนรอยละ12.63ของมลคาการคาระหวางประเทศทงหมดของไทย

การคาระหวางไทยกบเกาหลใต

การคาระหวางไทยกบเกาหลใตในอดตมมลคาการคารวมอยในระดบใกลเคยงกบการคาระหวางไทยกบจน คอ ประมาณรอยละ 2.57 ของมลคาการคาระหวางประเทศของไทยในพ.ศ. 2538 อยางไรกตามการคาระหวางไทยกบเกาหลใตขยายตวอยางคอยเปนคอยไปสามารถคงสดสวนไวไดในระดบรอยละ2-3ของมลคาการคาระหวางประเทศทงหมดของไทย โดยในพ.ศ.2557มลคาการคารวมระหวางไทยกบเกาหลใตมมลคามากกวา13,000ลานดอลลารสหรฐ

การคาระหวางไทยกบอนเดย

มลคาการคาระหวางไทยกบอนเดยในพ.ศ.2543มมลคา1,122ลานดอลลารสหรฐคดเปนสดสวนไมถงรอยละ 1 ของมลคาการคารวมของไทย แตหลงจากทเรมมการลดภาษศลกากรส�าหรบสนคา 82รายการในพ.ศ.2547และเรมลดภาษศลกากรส�าหรบสนคาอนๆ ในพ.ศ.2549ตามพนธกรณภายใตความตกลงการคาเสรไทย-อนเดยการคาระหวางไทยกบอนเดยกเรมขยายตวเพมขนโดยในพ.ศ.2552ไทยมการคากบอนเดย 4,951 ลานดอลลารสหรฐ คดเปนรอยละ 1.73ของมลคาการคารวมของไทยถงแมวามลคาการคาระหวางกนจะไมสามารถเทยบเคยงกบคคารายใหญๆเชนจนญปนหรอแมแตเกาหลใตแตถาพจารณาจากอตราการขยายตว กถอไดวามการขยายตวในระดบทคอนขางสง คอ เฉลยประมาณรอยละ38ตอปในชวงพ.ศ.2543-2552ทงนการลดภาษศลกากรตามพนธกรณภายใตความตกลงการคาเสรอาเซยน-อนเดยพงเรมขนในพ.ศ.2557เทานน

การคาระหวางไทยกบออสเตรเลย

การคาระหวางไทยกบออสเตรเลยในอดตมมลคาไมสงมากนกโดยในพ.ศ.2538มมลคาการคารวม2,099ลานดอลลารสหรฐคดเปนรอยละ1.65ของมลคาการคาระหวางประเทศทงหมดของไทยทงนหลงจากความตกลงการคาเสรไทย-ออสเตรเลยมผลใชบงคบในพ.ศ. 2548ตลาดออสเตรเลยกมความส�าคญมากขน โดยมลคาการคาระหวางไทยกบออสเตรเลยขยายตวเพมขนจนมสดสวนรอยละ 4.34 ในพ.ศ. 2552 อยางไรกตาม มขอสงเกตวา ถงแมความตกลงการคาเสรอาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนด จะมผลใชบงคบในปถดมา คอ พ.ศ. 2553 แตกไมไดมผลท�าใหสดสวนของการคาระหวางไทยกบออสเตรเลยเพมสงขนอก ในทางกลบกน มลคาการคาระหวางไทยกบออสเตรเลยมแนวโนมทรงตวอยในระดบ14,000-15,000ลานดอลลารสหรฐซงอาจสะทอนไดวาความตกลงการคาเสรอาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนด อาจจะไมไดมสวนในการเปดตลาดเพมเตมระหวางกนมากไปกวาทเปนผลมาจากการลดภาษศลกากรภายใตความตกลงการคาเสรไทย-ออสเตรเลยเทาใดนก

การคาระหวางไทยกบนวซแลนด

มลคาการคาระหวางไทยกบนวซแลนดมมลคาคอนขางต�าโดยในพ.ศ.2538ไทยมมลคาการคากบนวซแลนดเพยง296ลานดอลลารสหรฐคดเปนเพยงรอยละ0.23ของมลคาการคารวมของไทยเทานน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


แมในพ.ศ.2552การคาระหวางไทยกบนวซแลนดจะมมลคาเพยง853ลานดอลลารสหรฐแตกถอวามอตราการขยายตวโดยเฉลยในชวงพ.ศ.2543-2552ประมาณรอยละ13ตอป

3. การคาของไทยกบประเทศทเขารวมกลมเศรษฐกจกบไทยในรปแบบความตกลงการคา

เสรสองฝายการคาระหวางไทยกบเปร

มลคาการคาระหวางไทยกบเปรมมลคาคอนขางต�าโดยในพ.ศ.2538ไทยมมลคาการคากบเปรเพยง38ลานดอลลารสหรฐคดเปนสดสวนเพยงรอยละ0.03ของมลคาการคารวมของไทยทงนการคาระหวางกนมการขยายตวอยางนาสนใจ นนคอ ในชวงพ.ศ. 2543-2554ทไทยยงอยระหวางการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรไทย-เปร และยงไมมการลดภาษศลกากรระหวางกน แตกมการขยายตวทางการคาระหวางกนโดยเฉลยสงถงประมาณรอยละ 46 ตอป จนมมลคาการคารวมระหวางกน เทากบ611 ลานดอลลารสหรฐ ในพ.ศ. 2554ซงเปนปกอนทจะเรมลดภาษศลกากรระหวางกนคดเปนสดสวนรอยละ0.14

การคาระหวางไทยกบกลมเศรษฐกจ EFTA และ BIMSTEC

นบถง พ.ศ. 2558 การเจรจาจดเพอรวมกลมเศรษฐกจระหวางไทยกบสมาคมการคาเสรยโรป(EFTA)และกบประเทศตางๆในภมภาครอบอาวเบงกอล(BIMSTEC)ยงไมบรรลความตกลงท�าใหการคาระหวางไทยกบกลมประเทศทงสองไมมแนวโนมการขยายตวทชดเจนทงนแมสดสวนการคาระหวางไทยกบBIMSTECจะขยายตวจากรอยละ1.6ในพ.ศ.2538มาเปนรอยละ4ของมลคาการคาทงหมดของไทยในพ.ศ.2557กตามแตสวนใหญเปนผลมาจากการเพมขนของมลคาการคาระหวางไทยกบอนเดยและไทยกบพมา ทมการลดภาษศลกากรระหวางกนอยแลวภายใตความตกลงการคาเสรอน สวนการคาระหวางไทยกบEFTAนนในพ.ศ.2557ยงมสดสวนเพยงรอยละ1.5ของมลคาการคาทงหมดของไทยซงเพมขนเพยงเลกนอยจากรอยละ1.4ของมลคาการคาทงหมดของไทยในพ.ศ.2538

จากขอมลการคารวมของไทยกบประเทศตางๆทไทยเขารวมกลมเศรษฐกจจะสงเกตไดวามการขยายตวทางการคาระหวางกนในระดบทคอนขางสงโดยเฉพาะในตลาดใหมๆทในอดตยงมการคาระหวางกนในระดบทคอนขางต�าอนเนองมาจากหลายๆปจจย เชนก�าแพงภาษศลกากรอปสรรคทางการคาทมใชภาษคาใชจายในการขนสงความไมคนเคยกบตลาดเปนตนการเขารวมกลมเศรษฐกจนนนอกจากจะเปนการลดก�าแพงภาษศลกากรและอปสรรคทางการคาระหวางกนแลวกระบวนการในการเจรจาทตองมการท�าการศกษาความเปนไปไดรวมกน มการแลกเปลยนขอมลดานการคาและกฎระเบยบ รวมถงการจดกจกรรมจบคธรกจควบคไปกบการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสร ยงมสวนในการเสรมสรางความสมพนธทางเศรษฐกจระหวางกน เปดโอกาสใหทงภาครฐและภาคเอกชนของทงสองฝายไดหารอ สรางความคนเคย จนน�าไปสการท�าธรกจและคาขายระหวางกนในทสด ดงนน ผลทอยในรปการขยายตวของการคารวมกบกลมเศรษฐกจจงไมไดเกดขนเฉพาะจากพนธกรณการเปดตลาดทตกลงกนไวเทานนหากแตเปนผลทเกดขนจากกระบวนการของการเจรจาทเกดขนดวย

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



การจดตงเขตการคาเสรอาเซยนมผลตอความสมพนธทางการคาระหวางประเทศของไทยอยางไร


การคาระหวางประเทศของไทยกบอาเซยนมการขยายตวอยางรวดเรวจนท�าใหอาเซยนกลายมาเปนคคาส�าคญทสดของไทยทมสดสวนมลคาการคาระหวางประเทศมากกวารอยละ20ของมลคาการคาทงหมดของไทย นอกจากน เขตการคาเสรอาเซยนยงเปนรากฐานทส�าคญของการรวมกลมเศรษฐกจในระดบทสงขน คอ การเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน จนอาเซยนกลายเปนกลมเศรษฐกจทส�าคญกลมหนงทหลายประเทศใหความสนใจรวมถงยงสงผลใหไทยมอ�านาจตอรองทเขมแขงขนในการเจรจาการคากบประเทศตางๆ


การคาระหวางประเทศของไทยกบกลมเศรษฐกจ

ทไมมความตกลงการคาเสรกบไทย

กลมเศรษฐกจส�าคญทไทยยงไมไดเปนสมาชก แตมความสมพนธทางเศรษฐกจกบไทยในล�าดบตนๆคอสหภาพยโรป(EuropeanUnion)และกลมเศรษฐกจทมสหรฐอเมรกาเปนสมาชกไดแกกลมเขตการคาเสรอเมรกาเหนอ(NorthAmericanFreeTradeAreaหรอNAFTA)และกลมความตกลงหนสวนยทธศาสตรทางเศรษฐกจภาคพนแปซฟก(Trans-PacificPartnershipหรอTPP)

1. การคาระหวางไทยกบสหภาพยโรปจากตารางท10.2จะเหนไดวาการคาระหวางไทยกบสหภาพยโรปเคยมสดสวนสงถงรอยละ16.35

ของมลคาการคารวมในพ.ศ. 2538ซงนบเปนคคาของไทยทมความส�าคญเปนล�าดบท 3 รองจากญปนและอาเซยนอยางไรกตามหลงจากทไทยเรมหนมาใหความส�าคญกบการเจรจาเขารวมกลมเศรษฐกจในระดบตางๆจนท�าใหมการขยายตวของการคากบประเทศทเคยเปนคคาในล�าดบรองลงไปเชนจนอนเดยออสเตรเลยมากขน ดงทไดอธบายไวในเรองท 10.1.2 กไดสงผลใหมลคาการคาระหวางไทยกบสหภาพยโรปมสดสวนลดลงจนเหลอต�ากวารอยละ10ของมลคาการคารวมในระยะหลงโดยในพ.ศ.2557การคาทงหมดระหวางไทยกบสหภาพยโรปมมลคา42,802ลานดอลลารสหรฐคดเปนรอยละ9.40ของมลคาการคาระหวางประเทศทงหมดของไทยโดยถอเปนตลาดทมความส�าคญเปนล�าดบท4รองจากอาเซยนจนและญปน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ถงแมความส�าคญของตลาดสหภาพยโรปจะลดลงไปบางเมอพจารณาจากสดสวนของมลคาการคารวมแตความสมพนธระหวางไทยกบสหภาพยโรปยงคงมความส�าคญในระดบสงทงในทางเศรษฐกจภมรฐศาสตรและความรวมมอในดานอนๆทงนไทยยงคงใหความส�าคญกบการศกษาความเปนไปไดและความเหมาะสมในการจดท�าความตกลงการคาเสรกบสหภาพยโรปอยอยางตอเนองทงในลกษณะทเปนความตกลงระหวางกลมเศรษฐกจ คอ อาเซยนกบสหภาพยโรป หรอในลกษณะทเปนความตกลงสองฝาย คอ ระหวางไทยกบสหภาพยโรป โดยมเปาหมายเพอรกษาความสามารถทางการแขงขนของสนคาไทยในตลาดสหภาพยโรปซงยงมบทบาทเปนตลาดทมก�าลงซอสงทสดในโลกแตในขณะเดยวกนกถอเปนตลาดทมกฎระเบยบทางการคาทมรายละเอยดซบซอนและเขมงวดนอกจากนการทสหภาพยโรปมการจดท�าความตกลงการคาเสรกบหลายประเทศทเปนคแขงทางการคาของไทย เชนสงคโปรฟลปปนส เวยดนามและประกอบกบการลดอตราภาษศลกากรภายใตระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรเปนการทวไป(GeneralizedSystemofPreferencesหรอGSP)ทไทยเคยไดรบจากสหภาพยโรปในฐานะประเทศก�าลงพฒนากหมดไปแลวตงแตพ.ศ.2558อนเนองมาจากการทไทยมระดบรายไดประชาชาตสงขนจนพนเงอนไขการไดรบสทธพเศษดงกลาวจากสหภาพยโรปกท�าใหไทยจ�าเปนตองพจารณาแนวทางตางๆในการรกษาระดบการคากบสหภาพยโรปใหไดตอไป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตาร

างท

10.

2 กา

รคาร

ะหวา

งประ

เทศ

ของ

ไทยก

บกล

มเศ

รษฐก

จทเป

นคค

าส�าค

ญ

ลาน

ดอลล

ารส

หรฐ

2538

สดส

วน

(รอย

ละ)

2543

สดส

วน

(รอย

ละ)

2552

สด

สวน

(รอย

ละ)

2553

สด

สวน

(รอย

ละ)

2554

สด

สวน

(รอย

ละ)

255

5ส

ดส

วน

(รอย

ละ)

2556

สด

สวน

(รอย

ละ)

2557

สด

สวน

(รอย

ละ)

โลก

127,44

3.30

100.00

131,8

04.60

100.00

286,130.20

100.00

376,225.20

100.00

451,3

58.90

100.00

479,224.00

100.00

478,911.7

0100.00

455,52

5.90

100.00

สหภา

พยโรป

20,830

.70

16.35

17,902.20

13.58

30,203.60

10.56

35,702.30

9.49

42,043

.109.31

42,013.40

8.77

44,411.20

9.27

42,802.00

9.40

CEF

TA3.73

0.0

2.64

0.0

34.11

0.0

31.01

0.0

43.11

0.0

36.75

0.0

51.17

0.0

45.91

0.0

TPP

71,503.80

56.11

70,252

.50

53.30

118,16

5.80

41.30

154,621.10

41.10

178,089.70

39.46

186,109.40

38.84

182,070.60

38.02

175,688.60

38.57

NAFT

A19,938.11

15.6

23,819.17

18.1

27,902.67

9.8

34,583.82

9.2

39,837.99

8.8

40,14

9.42

8.4

42,677.58

8.9

43,430.69

9.5

สหรฐอเมร

กา18,607.40

14.60

22,18

6.70

16.83

25,034

.60

8.75

30,877.50

8.21

35,17

7.20

7.79

35,306.00

7.37

37,582.10

7.85

38,471.20

8.45

MER

COSU

R912.72

0.7

808.37

0.6

3,305.84

1.2

4,821.7

01.3

6,226.20

1.4

6,685.41

1.4

6,682.02

1.4

5,890.08

1.3

SAARC

1,790.01

1.4

1,947

.07

1.5

6,94

5.64

2.4

9,125.18

2.4

11,24

8.67

2.5

11,44

4.98

2.4

11,34

8.62

2.4

11,274.80

2.5

GCC

3,89

3.07

3.1

5,660.47

4.3

20,369.26

7.1

26,18

0.79

7.0

34,286.80

7.6

37,292.46

7.8

41,389.96

8.6

35,502.40

7.8

หม

ายเห

ต: TPP

ประกอ

บดวย

สหร

ฐอเมรก

าออ

สเตร

เลยนว

ซแลน

ดชล

เปร

บรไน

มาเลเซยสง

คโปร

เวยด

นาม

แคนา

ดาเมก

ซโกแล

ะญปน

CEF

TAป

ระกอ

บดวย

แอล

เบเนยมอ

ลโดว

ามา

ซโดเนย

เซอร

เบยมอ

นเตเนโ

กรบ

อสเนยแ

ละเฮอร

เซโกวน

า

NAFT

Aป

ระกอ

บดวย

แคน

ดาเมก

ซโกสห

รฐอเมร

กา

MER

COSU

Rป

ระกอ

บดวย

อารเจนต

นาบ

ราซล

ปาราก

วยอรก

วยเว

เนซเอล

า

SAARCป

ระกอ

บดวย

บงก

ลาเทศภฎ

านอนเดย

ศรลงก

ามล

ดฟสเนปา

ลปา

กสถา

น

GCCป

ระกอ

บดวย

สหร

ฐอาห

รบเอมเรต

สบา

หเรน

คเวต

โอมา

นกา

ตารซา

อดอา

ระเบย

ทม

า: ศน

ยเทค

โนโลยส

ารสน

เทศแ

ละกา

รสอส

ารส�าน

กงาน

ปลดก

ระทร

วงพา

ณชย

โดย

ความ

รวมม

อจาก

กรมศ

ลกาก

ร

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


นอกจากประเดนทางดานการคาระหวางประเทศสหภาพยโรปยงถอเปนคคาทมความสมพนธกบไทยในหลายระดบเชนระดบทวภาคระหวางประเทศสมาชกสหภาพยโรปกบไทยระดบประเทศกบกลมเศรษฐกจ คอ ระหวางไทยกบสหภาพยโรป ระดบกลมเศรษฐกจตอกลมเศรษฐกจ ไดแก ความสมพนธภายใตกรอบการหารอระหวางอาเซยน-สหภาพยโรปและระดบภมภาคผานความรวมมอภายใตเวทการประชมเอเชย-ยโรป(Asia-EuropeMeetingหรอASEM)

2. การคาระหวางไทยกบกลมเศรษฐกจทสหรฐอเมรกาเปนสมาชก (NAFTA และ TPP)กลมเศรษฐกจอกหนงกลมทมการคากบไทยในล�าดบตนๆ คอ กลมเขตการคาเสรอเมรกาเหนอ

หรอNAFTAซงมมลคาการคา19,938ลานดอลลารสหรฐคดเปนรอยละ15.6ของมลคาการคารวมของไทยในพ.ศ. 2538และมมลคาการคา 43,430ลานดอลลารสหรฐคดเปนรอยละ9.5ของมลคาการคารวมของไทยในพ.ศ. 2557ทงน การคาขายสวนใหญระหวางไทยกบNAFTAคอมากกวารอยละ 85ของมลคาการคาระหวางไทยกบNAFTAเปนการคาทเกดขนระหวางไทยและสหรฐอเมรกา

สหรฐอเมรกาเปนประเทศมหาอ�านาจทมความสมพนธทางเศรษฐกจกบไทยมาอยางตอเนองยาวนาน ตงแตกอนทจะเกดการรวมกลมเศรษฐกจระหวางสหรฐอเมรกากบแคนาดาและเมกซโกเปนNAFTA โดยไทยและสหรฐอเมรกาไดลงนามในสนธสญญาไมตรและความสมพนธทางเศรษฐกจ (TreatyofAmityandEconomicRelations)ระหวางกนตงแตพ.ศ.2509ซงเปนความตกลงระหวางประเทศทใหสทธนกลงทนของสหรฐอเมรกาในการเขามาประกอบธรกจในไทยไดโดยไดรบการปฏบตทดเทยมกบนกลงทนไทยเองและในทางกลบกนนกลงทนไทยกจะไดรบการปฏบตทดเทยมกบนกลงทนสหรฐอเมรกาเวลาเขาไปประกอบธรกจในสหรฐอเมรกาเชนกน

ในอดตสหรฐอเมรกาถอเปนคคาทมความส�าคญในล�าดบตนๆโดยในพ.ศ.2538การคาระหวางไทยกบสหรฐอเมรกามมลคา 18,607 ลานดอลลารสหรฐ คดเปนรอยละ 14.6 ของมลคาการคาระหวางประเทศทงหมดของไทยและถอเปนคคาทมความส�าคญเปนล�าดบท4รองจากญปนอาเซยนและสหภาพยโรปตอมาเมอโครงสรางการคาระหวางประเทศของไทยเรมเปลยนแปลงอนเปนผลมาจากนโยบายของไทยและของสหรฐอเมรกาในการขยายการคาผานการจดท�าความตกลงการคาเสรกบประเทศตางๆไดสงผลใหสดสวนการคาระหวางประเทศของไทยกบสหรฐอเมรกาลดลงเหลอไมเกนรอยละ9ในชวงพ.ศ.2552-2557โดยในพ.ศ.2557การคากบสหรฐอเมรกามมลคา38,471ลานดอลลารสหรฐคดเปนรอยละ8.45ของมลคาการคาระหวางประเทศทงหมดของไทย และเปนคคาทมความส�าคญเปนล�าดบท 5 รองจากอาเซยนจนญปนและสหภาพยโรป

การทสหรฐอเมรกาเปนประเทศมหาอ�านาจ และเปนคคาล�าดบตนๆ ของไทย ท�าใหเมอสหรฐอเมรกาเรมด�าเนนนโยบายการเขารวมกลมเศรษฐกจตางๆ ไทยจ�าเปนตองพจารณาถงผลกระทบทอาจเกดขนกบไทยดวยโดยเฉพาะในกรณทเกดการเบยงเบนทางการคาทจะเกดจากการทสนคาจากสมาชกในกลมเศรษฐกจเหลานนมความไดเปรยบทางภาษสนคาจากไทยเนองจากไดรบการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงการคาเสรทไดท�าไวกบสหรฐอเมรกา ทงน ใน พ.ศ. 2547 ไทยเองกไดเรมตนเจรจากบสหรฐอเมรกาเพอจดท�าความตกลงการคาเสรระหวางกนดวย แตยงไมสามารถบรรลความตกลงกนไดจน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เกดการรฐประหารขนในพ.ศ. 2549 เปนผลใหการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรไทย-สหรฐหยดชะงกลงและยงไมมการด�าเนนการตอใดๆ

นโยบายการเขารวมกลมเศรษฐกจTPPของสหรฐอเมรกาในพ.ศ.2551ท�าใหกลมTPPทแตเดมประกอบไปดวยประเทศเลกๆ 4 ประเทศ คอ ชล บรไน นวซแลนด และสงคโปร ไดรบความสนใจจากหลายประเทศ จนใน พ.ศ. 2558 ความตกลงระหวางสมาชกของกลมเศรษฐกจทขยายใหญขนจนมสมาชก12ประเทศ3กบรรลผลและกลายเปนกลมเศรษฐกจทมรายไดรวมกนคดเปนสดสวนเกอบรอยละ40ของผลตภณฑมวลรวมของโลก

การทคคาส�าคญๆของไทยเชนญปนสหรฐอเมรกาสงคโปรมาเลเซยและเวยดนามตางเปนสมาชกกลมTPPท�าใหกลมเศรษฐกจนกลายเปนกลมเศรษฐกจทมความส�าคญตอภาคเศรษฐกจของไทยเปนล�าดบตนๆ โดยการคาของไทยกบประเทศทเปนสมาชกกลม TPP ใน พ.ศ. 2557 มมลคาสงถง175,688ลานดอลลารสหรฐคดเปนรอยละ38.57ของมลคาการคาระหวางประเทศทงหมดของไทย

ทงน คาดวาการรวมกลมเศรษฐกจของทง 12 ประเทศภายใตความตกลง TPP จะน�าไปสการก�าจดก�าแพงภาษศลกากรระหวางกนมการลดอปสรรคทางการคาและขอกดกนในรปแบบตางๆมการเปดโอกาสดานการลงทนภายในกลมเศรษฐกจรวมถงการสรางกฎกตกาทางการคาทจะกลายมาเปนบรรทดฐานของการคาระหวางประเทศในระยะถดไปซงพฒนาการเหลานอาจสงผลกระทบตอภาคเศรษฐกจของไทยไดเชน

- สนคาไทยอาจจะสญเสยขดความสามารถทางการแขงขนในตลาดของประเทศทไทยยงไมมความตกลงการคาเสรเชนในตลาดสหรฐอเมรกาแคนาดาและเมกซโกโดยสนคาไทยจะตองแขงขนกบประเทศคแขงเชนมาเลเซยและเวยดนามทจะมขอไดเปรยบทางดานภาษหรอในดานทมใชภาษอนๆ

- ความนาสนใจในการลงทนในไทยอาจลดนอยลงเมอเปรยบเทยบกบประเทศอนในภมภาคทเปนสมาชกกลมTPP เชนมาเลเซยและเวยดนามอนเปนผลพวงมาจากการทสนคาทมาจากฐานการผลตในไทยหรอมาจากหวงโซอปทานในไทยจะไมไดรบสทธประโยชนจากความตกลงTPP

- การแลกเปลยนความรและโครงการความรวมมอในดานตางๆทน�าไปสการสรางขดความสามารถทางดานเศรษฐกจหรอการสรางมาตรฐานการยอมรบรวมอาจลดลงสงผลใหไทยกาวไมทนการเปลยนแปลงของกฎระเบยบตางๆในเวทการคาโลก

ผลกระทบทอาจเกดขนจากการรวมกลมเศรษฐกจภายใตความตกลงTPPไดสงผลท�าใหภาคสวนตางๆในไทยทงภาครฐภาคเอกชนและภาคประชาสงคมมความตนตวในการศกษาและประเมนความเปนไปไดในการเขารวมกลมเศรษฐกจ TPP ดวย โดยคาดวาหากไทยตดสนใจทจะเจรจาเขารวมกลมเศรษฐกจน กอาจตองใชเวลาอยางนอย 2-5 ป ในการเตรยมการและด�าเนนการเจรจากบสมาชกTPPประเทศตางๆใหเหนชอบการเขารวมกลมของไทย

3แปลงfilePDF

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3. การคาระหวางไทยกบกลม คณะมนตรความรวมมออาหรบ นอกจากสหภาพยโรปและกลมเศรษฐกจทมสหรฐอเมรกาเปนสมาชก คอNAFTA และ TPP

แลว กลมเศรษฐกจทมความส�าคญทางการคาเพมขนมากในระยะหลง คอกลมประเทศอาวอาหรบ 6ประเทศคอสหรฐอาหรบเอมเรตสบาหเรนคเวตโอมานกาตารและซาอดอาระเบยทมการรวมกลมเศรษฐกจในลกษณะของการเปนตลาดรวม(CommonMarket)ภายใตชอคณะมนตรความรวมมออาวอาหรบ(GulfCooperationCouncilหรอGCC)

การคาระหวางไทยกบกลม GCC ในอดตมมลคาไมสงนก โดยใน พ.ศ. 2538 มมลคาการคา3,893ลานดอลลารสหรฐหรอคดเปนรอยละ3.1ของมลคาการคารวมของไทยแตกมการขยายตวอยางตอเนอง โดยเฉพาะหลงจากทการรวมกลมเศรษฐกจGCC ไดพฒนาเปนการรวมกลมในระดบสหภาพศลกากรในพ.ศ.2546และเปนตลาดรวมในพ.ศ.2551การคาระหวางไทยกบกลมGCCกมสดสวนสงมากกวารอยละ 7 ของมลคาการคารวมของไทย โดยในพ.ศ. 2557 มมลคาการคาระหวางกน 35,502ลานดอลลารสหรฐคดเปนสดสวนรอยละ7.8ของมลคาการคาระหวางประเทศทงหมดของไทย

4. การคาระหวางไทยกบกลมเศรษฐกจอน ๆ ส�าหรบกลมเศรษฐกจอนๆนอกเหนอไปจากทกลาวถงขางตนยงถอวามความสมพนธทางเศรษฐกจ

การคากบไทยในระดบทไมสงมากนกโดยตารางท10.2นกยงแสดงใหเหนวาการคาระหวางไทยกบกลมตางๆ คอ กลมความตกลงการคาเสรยโรปกลาง (Central European Free TradeAgreement หรอCEFTA) สมาคมความรวมมอภมภาคเอเชยใต (The South Asian Association for Regional CooperationหรอSAARC)และกลมตลาดรวมอเมรกาใต(CommonMarketoftheSouthหรอMERCOSUR)มสดสวนไมเกนรอยละ3ของมลคาการคารวมของไทย


กลมความตกลงหนสวนยทธศาสตรทางเศรษฐกจภาคพนแปซฟกหรอTPPมสมาชก12ประเทศอะไรบางและมประเทศใดบางทไทยยงไมมความสมพนธทางการคาในรปของความตกลงการคาเสร


สมาชกของTPPประกอบดวยสหรฐอเมรกาออสเตรเลยนวซแลนดชลเปรบรไนมาเลเซยสงคโปร เวยดนาม แคนาดา เมกซโก และญปน โดยไทยยงไมมความตกลงการคาเสรกบ 3 ประเทศไดแกสหรฐอเมรกาแคนาดาและเมกซโก

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 10.2

พนธกรณทส�าคญของประเทศไทยจากการเขารวมกลมเศรษฐกจ


หวเรองเรองท10.2.1 พนธกรณดานการคาสนคาเรองท10.2.2พนธกรณดานการลงทนการคาบรการและดานอนๆ

แนวคด1. พนธกรณดานการคาสนคาทส�าคญคอการพนธกรณทก�าหนดใหประเทศในกลมเศรษฐกจ

ลดหรอยกเลกภาษศลกากรใหแกกนโดยแตละประเทศอาจก�าหนดเงอนไขการลดภาษศลกากร ใหมระยะเวลาชาหรอเรวได ขนอยกบความออนไหวของสนคาและการแลกเปลยนผลประโยชนทประเทศในกลมเศรษฐกจจะตกลงกนได

2. การเจรจาประเดนดานการลงทนและการคาบรการมรายละเอยดทซบซอน และใชเวลาในการเจรจาคอนขางนาน จงมบางกลมเศรษฐกจทยงมไดก�าหนดพนธกรณดานการลงทนและการคาบรการส�าหรบในกลมเศรษฐกจทมพนธกรณเหลานแลวโดยสวนใหญไทยไดผกพนการเปดเสรไวในระดบทไมเกนไปกวาทกฎหมายของไทยเปดใหกบนกลงทนตางชาตเปนการทวไปอยแลวส�าหรบดานการคาบรการพนธกรณทเปดเสรมากทสดคอขอผกพนของไทยภายใตกรอบความตกลงการบรการอาเซยนซงไทยไดผกพนใหผประกอบการสญชาตอาเซยนสามารถจดตงนตบคคลในไทยในธรกจการบรการโดยถอหนขางมากได

3. ไทยมพนธกรณภายใตความตกลงการคาเสรทจะใหการคมครองทรพยสนทางปญญาในระดบทสอดคลองกบพนธกรณของไทยภายใตองคการการคาโลก สวนเรอง แรงงานและสงแวดลอมนน ไทยมจดยนทไมตองการน�าประเดนเรองแรงงาน และสงแวดลอมมาเปนประเดนเจรจาในการรวมกลมเศรษฐกจ สงผลใหไทยยงไมมพนธกรณดานการคมครองแรงงานและการคมครองสงแวดลอมภายใตกลมเศรษฐกจทไทยเปนสมาชก

วตถประสงคเมอศกษาตอนท10.2จบแลวนกศกษาสามารถ1. อธบายพนธกรณดานการคาสนคาทส�าคญๆของไทยได2. อธบายพนธกรณดานการลงทนการคาบรการทส�าคญๆของไทยได3. อธบายพนธกรณดานทรพยสนทางปญญาแรงงานและสงแวดลอมทส�าคญๆของไทยได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



พนธกรณดานการคาสนคา

การเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยเกดขนจากการเขารวมลงนามในความตกลงระหวางประเทศกบคภาคโดยแตละฝายยอมรบทจะปฏบตตามพนธกรณตางๆทเขยนบรรจไวในความตกลงทลงนามรวมกนทงนการเขารวมกลมเศรษฐกจตงแตระดบเรมตนคอเขตสทธพเศษทางการคาและความตกลงการคาเสร จะประกอบไปดวยพนธกรณทก�าหนดใหประเทศสมาชกลดหรอยกเลกภาษศลกากรหรออปสรรคทางการคาอนๆส�าหรบการคาขายสนคาระหวางกนเปนอยางนอยเนองจากเปนขนแรกของการขยายการคาระหวางกนและเปนประเดนทแตละฝายสามารถประเมนผลประโยชนทเกดขนไดชดเจนทสดท�าใหเปนประเดนทมกจะบรรลผลการเจรจากนไดกอน

ส�าหรบไทยพนธกรณดานการคาสนคาปรากฏอยในความตกลงของทกกลมเศรษฐกจทไทยเขารวมโดยเปนพนธกรณทก�าหนดใหไทยและประเทศในกลมเศรษฐกจยกเลกภาษศลกากรส�าหรบสนคาทมถนก�าเนดจากประเทศทเปนภาคความตกลงทงนอาจก�าหนดเงอนไขการยกเลกภาษศลกากรหรอเงอนไขทสนคาจะสามารถใชสทธประโยชนทางภาษศลกากรเหลานนไวดวยกได

พนธกรณการลดภาษศลกากรส�าหรบสนคาของกลมเศรษฐกจตางๆทไทยเปนสมาชกแสดงอยในตารางท10.3ซงแสดงใหเหนวาการลดภาษศลกากรส�าหรบสนคาทมถนก�าเนดจากประเทศในกลมเศรษฐกจอาจจะก�าหนดใหลดภาษมากหรอนอย ชาหรอเรว ตางกนกได ขนอยกบผลของการเจรจากบภาคความตกลง ทงน พนธกรณการลดภาษศลกากรในความตกลงมกจะแบงกลมการลดภาษศลกากรออกเปน 3กลมใหญๆคอ

1)การลดภาษศลกากรในบญชปกต (Normal List) คอ พนธกรณทก�าหนดใหสมาชกของกลมเศรษฐกจลดภาษศลกากรส�าหรบสนคาสวนใหญ โดยในบญชปกต มกจะก�าหนดเปาหมายใหมการลดภาษศลกากรจนเหลอรอยละ0ในวนทความตกลงมผลใชบงคบหรอภายในระยะเวลาจ�ากดตามทตกลงกนทงนภายใตบญชปกตนอาจแบงกลมสนคาเปนกลมยอยๆกไดโดยแตละกลมยอยอาจมระยะเวลาของการลดภาษศลกากรแตกตางกน แตในทายทสด ภาษศลกากรส�าหรบสนคาในบญชปกตจะตองลดลงจนเหลอรอยละ0

2)การลดภาษศลกากรส�าหรบบญชสนคาออนไหว (Sensitive List) คอ พนธกรณการลดภาษศลกากรทผอนปรนกวาการลดภาษส�าหรบสนคาในบญชปกตโดยประเทศสมาชกของกลมเศรษฐกจอาจตกลงยอมใหสามารถลดภาษศลกากรอยางคอยเปนคอยไปส�าหรบสนคาบางประเภททเกรงวาการลดภาษศลกากรในทนทอาจสงผลกระทบในทางลบตอผประกอบการภายในประเทศหรอตอสภาพเศรษฐกจซงอาจผอนปรนใหใชระยะเวลานานจนกวาจะลดภาษศลกากรเหลอรอยละ 0 หรอผอนปรนใหไมตองลดภาษจนเหลอรอยละ 0 กได ทงน แตละประเทศจะสามารถบรรจประเภทสนคาไวในบญชสนคาออนไหวไดเพยงจ�ากดและตองเปนไปตามเงอนไขทไดตกลงกนไว

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3)กลมสนคาทไดรบการยกเวนไมตองลดภาษศลกากร(ExclusionList)คอสนคาบางรายการทถกยกเวนจากพนธกรณการลดภาษศลกากรโดยมกจะเปนสนคาทประเทศหนงๆเหนวามความส�าคญเปนอยางมาก ทหากมการลดภาษศลกากรแลวอาจจะมผลกระทบทรนแรงตอประชาชนหรอภาคเศรษฐกจในประเทศนนๆไดสนคาในกลมนมกมเพยงไมกรายการและตองเปนรายการทคภาคสามารถแสดงเหตผลถงความจ�าเปนทตองการยกเวนการลดภาษศลกากรได

ตารางท 10.3 พนธกรณการลดภาษศลกากรส�าหรบสนคาภายใตการรวมกลมเศรษฐกจตาง ๆ

กลมเศรษฐกจ พนธกรณการลดภาษศลกากรของไทย

ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน(ความตกลงการคาสนคาอาเซยน)

- ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ60ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1มกราคมพ.ศ.2546- ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ80ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1มกราคมพ.ศ.2550- ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาทงหมดภายในวนท1 มกราคมพ.ศ.2553- สนคาทไดรบการยกเวนม4รายการคอกาแฟมนฝรงมะพราว แหงและไมตดดอก

อาเซยน-จน - ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ33.3ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1มกราคมพ.ศ.2552- ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ90ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1มกราคมพ.ศ.2553

อาเซยน-ญปน - ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ30.94ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1มถนายนพ.ศ.2552- ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ86.17ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1เมษายนพ.ศ.2561

อาเซยน-เกาหลใต - ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ83ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1มถนายนพ.ศ.2553- ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ84ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1เมษายนพ.ศ.2555- ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ89ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1เมษายนพ.ศ.2559- ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ90ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1มกราคมพ.ศ.2560

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



อาเซยน-อนเดย -ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ71ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท31ธนวาคมพ.ศ.2556-ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ80ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท31ธนวาคมพ.ศ.2559

อาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนด -ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ73.05ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1มกราคมพ.ศ.2553-ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ91.11ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1มกราคมพ.ศ.2559-ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ98.89ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1มกราคมพ.ศ.2563

ไทย-ออสเตรเลย -ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ49.48ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1มกราคมพ.ศ.2548-ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ93.28ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1มกราคมพ.ศ.2553-ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาอตสาหกรรมออนไหว295 รายการภายในวนท1มกราคมพ.ศ.2558-ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาเกษตรออนไหว71รายการ ภายในวนท1มกราคมพ.ศ.2563-ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาทงหมดภายในวนท1 มกราคมพ.ศ.2568

ไทย-นวซแลนด -ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ54.10ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1มกราคมพ.ศ.2548-ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ89.72ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1มกราคมพ.ศ.2553-ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาทงหมดภายในวนท1 มกราคมพ.ศ.2568

ไทย-ญปน -ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ31.07ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1พฤศจกายนพ.ศ.2550-ลดภาษลงเหลอรอยละ0ส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ97.59ของ รายการสนคาทงหมดภายในวนท1เมษายนพ.ศ.2560

ตารางท 10.3 (ตอ)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ไทย-อนเดย(ส�าหรบสนคา83รายการ)

ลดภาษลงรอยละ50ภายในวนท1กนยายนพ.ศ.2547ลดภาษลงรอยละ75ภายในวนท1กนยายนพ.ศ.2548ลดภาษลงรอยละ100ภายในวนท1กนยายนพ.ศ.2549

ส�าหรบสนคาออนไหวหรอสนคาทไดรบการยกเวนไมตองลดภาษศลกากรนนภาคอาจตกลงกนใหมการเจรจากนเพมเตมในภายหลงเพอก�าหนดรปแบบการลดภาษศลกากรสนคาเพมเตมกได


พนธกรณดานการลดภาษศลกากรของไทยภายใตการรวมกลมเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนก�าหนดระยะเวลาการลดภาษศลกากรของไทยไวอยางไร


ไทยมพนธกรณภายใตความตกลงการคาสนคาอาเซยนทจะตองลดภาษศลกากรดงน-วนท1มกราคมพ.ศ.2546:ลดภาษศลกากรส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ60ของรายการ

สนคาทงหมด-วนท1มกราคมพ.ศ.2550:ลดภาษศลกากรส�าหรบสนคาจ�านวนรอยละ80ของรายการ

สนคาทงหมด-วนท1มกราคมพ.ศ.2553:ลดภาษศลกากรส�าหรบทกรายการยกเวนสนคาออนไหว

สง4รายการคอกาแฟมนฝรงมะพราวแหงและไมตดดอก


มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



พนธกรณดานการลงทน การคาบรการ และดานอนๆ

ในการเขารวมกลมเศรษฐกจ นอกจากพนธกรณในการลดภาษศลกากรและอปสรรคทางการคาสนคาแลวยงมการเจรจาตกลงกนเพอลดอปสรรคทางดานการลงทนและการท�าธรกจการคาประเภทบรการดวยโดยเฉพาะหลงจากทสหรฐอเมรกาไดรเรมบรรจประเดนการเจรจาใหมๆเขาไวในความตกลงการคาเสรท�าใหการรวมกลมเศรษฐกจตงแตระดบความตกลงการคาเสรกครอบคลมพนธกรณทเพมมากขนจากเดมทเนอหาของความตกลงการคาเสรมกจะครอบคลมเฉพาะเรองการลดภาษศลกากรเทานน

ถงแมในการเจรจาเพอรวมกลมเศรษฐกจของไทยทกกลมจะมการเจรจาเพอจดท�าขอตกลงดานการลงทนและการคาบรการแตกมเพยงบางความตกลงเทานนทสามารถบรรลผลการเจรจาซงน�าไปสการเปดตลาดใหแกการลงทนและการบรการระหวางประเทศสมาชกไดสาเหตสวนหนงเปนเพราะประเดนดานการเปดเสรดานการลงทนและดานการคาบรการเปนประเดนทมรายละเอยดมากใชเวลานานในการเจรจาและเปนประเดนทอาจมความออนไหวดงนน ในบางกรณบรรดาภาคของกลมเศรษฐกจจงอาจตกลงกนใหบงคบใชพนธกรณในดานการคาสนคาไปกอนเพอใหมการขยายการคาระหวางกนไดทนทโดยไมตองรอผลการเจรจาในประเดนดานการลงทนและการคาบรการ

1. พนธกรณดานการลงทนพนธกรณดานการลงทนทมการหยบยกขนเจรจากนในการรวมกลมเศรษฐกจ ประกอบไปดวย

ประเดนส�าคญๆ2ประเดนคอ1)การคมครองการลงทนเปนการก�าหนดใหประเทศสมาชกตองใหความคมครองการลงทน

และนกลงทนของประเทศสมาชกอนทเขาไปลงทนในประเทศตน โดยจะตองปฏบตตอการลงทนและนกลงทนจากประเทศสมาชกตามมาตรฐานระหวางประเทศและอยางทดเทยมกบการลงทนและนกลงทนของประเทศตนเองนนคอ ตองใหการคมครองการลงทนในระดบทเปนทยอมรบกนโดยสากล โดยตองใหนกลงทนตางชาตสามารถโอนยายเงนทนกลบประเทศไดตามสมควร และในกรณทการลงทนจากประเทศสมาชกอาจไดรบผลกระทบจากเหตการณหรอมาตรการการภาครฐทเกดขนในประเทศผรบการลงทนโดยถามการเวนคนทรพยสน หรอมาตรการอนๆ ทกระทบตอการลงทนเกดขน รฐบาลของประเทศผเวนคนหรอผทออกมาตรการนนกมพนธกรณทจะตองใหการชดเชยอยางสมเหตสมผลทงนประเทศสมาชกจะตองเจรจาเพอตกลงกนดวยวาหากนกลงทนของประเทศสมาชกรสกวาไดรบการปฏบตอยางไมเปนธรรมจากรฐบาลประเทศผรบการลงทน จะมชองทางใหนกลงทนเรยกรองความเปนธรรมอยางไร เชน จะเปดโอกาสใหนกลงทนสามารถฟองรองรฐบาลไดหรอไมผานชองทางไหนเปนตน

2)การเปดเสรการลงทนเปนการเจรจาเพอก�าหนดวาประเทศสมาชกจะยอมรบทจะลดเลกหรอไมออกกฎระเบยบขอจ�ากดหรอเงอนไขทเปนอปสรรคตอการลงทนใด(เชนเงอนไขดานสดสวนการ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ถอหน เงอนไขเรองการใชวตถดบภายในประเทศ เงอนไขเรองพนทการลงทน) และในสาขาการลงทน4 ใดบางทงน ในสาขาทประเทศสมาชกผกพนการเปดเสรไวแลวประเทศนนจะมพนธกรณทส�าคญ2ขอไดแกพนธกรณวาดวยการปฏบตเยยงคนชาต(NationalTreatment)และพนธกรณวาดวยการปฏบตเยยงชาตทไดรบความอนเคราะหยง(MostFavoredNationTreatmentหรอMFN)นนคอการทจะตองปฏบตตอการลงทนและนกลงทนของประเทศสมาชกอนในกลมเศรษฐกจเทยบเทากบทปฏบตตอการลงทนและนกลงทนของทงประเทศตนเองและของประเทศทสามใดๆ

ส�าหรบไทยพนธกรณดานการลงทนทมผลใชบงคบแลวมเพยง7ฉบบไดแก1)ความตกลงเตมรปแบบวาดวยการลงทนอาเซยน(ASEANComprehensiveInvest-

mentAgreementหรอACIA)ซงเปนสวนหนงของการรวมกลมเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนโดยมพนธกรณทครอบคลมทงในดานการคมครองการลงทนและการผกพนเปดเสรการลงทน

2)ความตกลงการคาเสรอาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนดก�าหนดไวเฉพาะพนธกรณดานการคมครองการลงทน

3)ความตกลงวาดวยการลงทนระหวางอาเซยน-จน ครอบคลมเฉพาะพนธกรณดานการคมครองการลงทน

4)ความตกลงวาดวยการลงทนระหวางอาเซยน-เกาหล ครอบคลมเฉพาะพนธกรณดานการคมครองการลงทน

5)ความตกลงการคาเสรไทย-ออสเตรเลย ครอบคลมพนธกรณทงดานการคมครองการลงทนและการเปดเสรการลงทน

6)ความตกลงการคาเสรไทย-นวซแลนด ครอบคลมพนธกรณทงดานการคมครองการลงทนและการเปดเสรการลงทน

7)ความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน ครอบคลมพนธกรณทงดานการคมครองการลงทนและการเปดเสรการลงทน

ส�าหรบพนธกรณดานการเปดเสรการลงทนในความตกลงฉบบตางๆ ขางตนนน ไทยไดผกพนการเปดเสรไวในระดบทไมเกนไปกวาทกฎหมายของไทยเปดใหกบนกลงทนตางชาตเปนการทวไปอยแลวโดยปจจบนนกลงทนตางชาตสามารถเขามาลงทนถอหนขางมากในกจการทไมใชบรการเชนอตสาหกรรมการผลต ไดอยแลว ยกเวนสาขาทปรากฏอยในบญชแนบทายพระราชบญญตการประกอบธรกจของคนตางดาวพ.ศ.2542 เชนการท�านาท�าไรท�าสวนการเลยงสตวการท�าปาไมและการแปรรปไมจากปาธรรมชาตการสกดสมนไพรไทยการผลตน�าตาลจากออยการผลตเครองไมแกะสลกเปนตน

4 โดยทวไปประเดนเจรจาดานการลงทนจะครอบคลมสาขาการลงทน5สาขาคออตสาหกรรมการผลต เกษตรกรรมการปาไม การประมง และการเหมองแร โดยจะไมครอบคลมกจกรรมดานการบรการ ซงอยภายใตบทบญญตตางๆ ทวาดวยเรองการคาบรการ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2. พนธกรณดานการคาบรการ นบถงพ.ศ.2557ไทยมพนธกรณดานการคาบรการในความตกลงการคาเสรทมผลใชบงคบแลว

จ�านวน6ฉบบไดแก1)กรอบความตกลงวาดวยบรการอาเซยน (ASEAN Framework Agreement on

ServicesหรอAFAS)ซงเปนสวนหนงของการรวมกลมเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน2)ความตกลงการคาเสรไทย-ออสเตรเลย3)ความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปน4)ความตกลงการคาบรการระหวางอาเซยน-จน5)ความตกลงการคาบรการระหวางอาเซยน-เกาหล6)ความตกลงการคาเสรอาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนด

อาจกลาวไดวา พนธกรณทไทยไดผกพนการเปดตลาดการคาบรการไวมากทสด คอพนธกรณของการรวมกลมเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนซงระบอยในกรอบความตกลงวาดวยบรการอาเซยนทงนเปนผลมาจากนโยบายของไทยทตองการใหความส�าคญกบการรวมกลมเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเปนล�าดบแรก รวมถงการประเมนความสามารถในการแขงขนของผประกอบการไทย วาอยในระดบททดเทยมและสามารถแขงขนกบผประกอบการอาเซยนได

ในการรวมกลมเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ไทยไดผกพนใหผประกอบธรกจบรการสญชาตอาเซยนสามารถเขามาใหบรการผานการจดตงนตบคคลในไทยไดโดยสามารถถอหนขางมากไดในหลายกจการคอถอหนไดถงรอยละ51หรอรอยละ70ของทนจดทะเบยนขนอยกบประเภทของกจการและใหเปนไปตามเงอนไขการจดตงนตบคคลททเทาเทยมกบผประกอบการไทยทงนประเทศสมาชกอาเซยนไดตกลงกนวาจะเจรจากนเพอขยายการเปดตลาดการคาบรการระหวางกนอยางตอเนองโดยในพ.ศ.2557ประเทศสมาชกอาเซยนไดลงนามเพอบงคบใชขอผกพนการเปดตลาดการคาบรการชดท 9 แลว และจะเรมการเจรจาเพอจดท�าขอผกพนการเปดตลาดการคาบรการชดท10และอนๆเพมเตมตอไป

ตวอยางของกจการการคาบรการทไทยไดผกพนการเปดตลาดใหกบผประกอบการอาเซยนสามารถถอหนขางมากในนตบคคลทจดตงในไทยไดแก

1)บรการทผประกอบการอาเซยนถอหนไดถงรอยละ51ของทนจดทะเบยนในไทย- บรการจดท�าบญช ส�าหรบยนแบบภาษใหกบบรษทในเครอหรอนกลมของบรษท

ตางชาต- บรการใหค�าปรกษาในการรางเอกสารทเกยวกบกฎหมายการคาระหวางประเทศ- บรการขนตนกอนการออกแบบและใหค�าปรกษาดานสถาปตยกรรม- บรการปรบแตงสโดยใชเทคนคดจตอลเชนเพมปรบหรอแยกสส�าหรบงานโสต

ทศนตางๆดวยระบบดจตอล2)บรการทผประกอบการอาเซยนถอหนไดถงรอยละ70ของทนจดทะเบยนในไทย

- บรการคอมพวเตอรและทเกยวของ- บรการวจยและพฒนาดานวทยาศาสตรดานภาษาศาสตรและดานสหวทยาการ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


- บรการบรหารจดการคอนโดมเนยมทกระท�าโดยไดรบคาตอบแทนหรอตามสญญาจาง- บรการใหค�าปรกษาดานการจดการทรพยากรบคคล- บรการท�าความสะอาดหนาตางอาคาร- บรการลางอดภาพ- บรการใหค�าปรกษาดานโทรคมนาคม- บรการผลตวดทศนเพอการศกษาเกยวกบวทยาศาสตร

ส�าหรบพนธกรณของไทยดานการคาบรการภายใตความตกลงการคาเสรหรอการรวมกลมเศรษฐกจอนๆนน มรายละเอยดและประเภทของกจการทไทยผกพนการเปดตลาดไวแตกตางกนไปขนอยกบผลการเจรจาเชนภายใตความตกลงการคาเสรไทย-ออสเตรเลยไทยไดผกพนเปดตลาดการบรการในสาขาการกอสรางการท�ากจการโรงแรมขนาดใหญการใหค�าปรกษาบรการดานการจดประชมบรการสวนสนกและสวนสตว เปนตน โดยก�าหนดใหผประกอบการสญชาตออสเตรเลยสามารถถอหนขางมากได และก�าหนดใหมอตราสวนหนสนตอสวนของเจาของไมเกน3:1

ภายใตความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญปนไทยไดผกพนเปดตลาดการบรการในสาขาการคาปลก-คาสงสนคาทผลตโดยบรษทในเครอทตงในประเทศไทยและสนคายานยนตทผลตโดยบรษทในเครอทตงในประเทศญปนการท�ากจการโฆษณากจการโรงแรมการขายอาหารและเครองดมการใหค�าปรกษาดานการจดการทวไปและดานโลจสตกสการบรการบ�ารงรกษาซอมแซมอปกรณไฟฟาซงผลตโดยบรษทตนเองหรอบรษทในเครอในประเทศไทยโดยก�าหนดใหผประกอบการสญชาตญปนสามารถถอหนขางมากไดตงแตรอยละ50ถงรอยละ75ตามเงอนไขทระบไวในแตละประเภทกจการ

3. พนธกรณดานทรพยสนทางปญญา แรงงาน และสงแวดลอมประเดนเรองทรพยสนทางปญญา แรงงาน และสงแวดลอม เปนประเดนทมกถกหยบยกขนมา

โดยประเทศพฒนาแลวทตองการผลกดนใหเกดการยกระดบการคมครองทรพยสนทางปญญาการคมครองแรงงานและการคมครองสงแวดลอมดงจะเหนไดจากกลมเศรษฐกจทมประเทศพฒนาแลวเปนภาคไมวาจะเปนเขตการคาเสรอเมรกาเหนอสหภาพยโรปหรอสมาคมการคาเสรแหงยโรปจะมพนธกรณดานเหลานบรรจอยดวย

ในทางกลบกน ประเทศก�าลงพฒนามกจะปฏเสธทจะรวมเอาพนธกรณดานทรพยสนทางปญญาแรงงาน และสงแวดลอมไวในความตกลงของการรวมกลมเศรษฐกจ เนองจากมองวาระดบการคมครองทรพยสนทางปญญา แรงงาน และสงแวดลอม ของประเทศก�าลงพฒนายงอยในระดบทไมสงนก และยงไมพรอมทจะปฏบตตามพนธกรณทเขมงวดซงอาจกอใหเกดตนทนการผลตกระทบตอขดความสามารถในการแขงขนของสนคาของตนไดและเสยงตอการถกกดกนทางการคาโดยใชขออางเรองการละเมดความพนธกรณดานทรพยสนทางปญญาสงแวดลอมหรอแรงงานดวยนอกจากนการออกกฎหมายหรอปรบเปลยนกฎระเบยบตางๆ เพอเพมระดบการคมครองทรพยสนทางปญญา แรงงาน หรอสงแวดลอม ยงเปนการกระท�าทมผลตอระบบเศรษฐกจโดยรวม โดยไมสามารถเจาะจงใหการคมครองเฉพาะกบประเทศสมาชกกลมเศรษฐกจไดดงนนจงเหนวาควรจะเจรจาจดท�าพนธกรณในประเดนเหลานในเวทพหภาคเปน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


หลก เชน องคการการคาโลก องคการทรพยสนทางปญญาโลก หรอองคการแรงงานระหวางประเทศเปนตน

ในกรณของไทยกเชนกนเดยวกนกบประเทศก�าลงพฒนาอนๆ นนคอ มจดยนทจะไมรวมเอาประเดนเรองทรพยสนทางปญญาแรงงานและสงแวดลอมมาเปนประเดนเจรจาในการจดท�าความตกลงการคาเสรของไทยทงนในการรวมกลมเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเองซงเปนการรวมกลมเศรษฐกจของไทยทกาวหนาทสด กมเพยงการหารอเรองความรวมมอในดานเหลานอยางกวางๆ โดยไมไดน�ามาเชอมโยงกบประเดนดานการคาและไมมพนธกรณทไทยจะตองปฏบตตาม

อยางไรกตาม ในการรวมกลมเศรษฐกจกบบางประเทศ ไทยกมความยดหยนและยอมรบใหมการน�าบางประเดนเขามาเปนสวนหนงของการเจรจาไดดงจะเหนไดจากความตกลงการคาเสรระหวางไทยกบออสเตรเลย และนวซแลนด ซงบรรจบทบญญตวาดวยทรพยสนทางปญญาไวดวย โดยมพนธกรณทยนยนระดบการคมครองทรพยสนทางปญญาทสอดคลองกบพนธกรณภายใตองคการการคาโลกและใหมความรวมมอระหวางกนเพอบงคบใชกฎหมายทเกยวของกบการคมครองทรพยสนทางปญญาสวนประเดนสงแวดลอมและแรงงานยงไมไดเปนสวนหนงของความตกลงการรวมกลมเศรษฐกจ


ใหอธบายพนธกรณดานการลงทนทเกยวของกบการคมครองการลงทนวามหลกการอยางไร


พนธกรณดานการคมครองการลงทน ก�าหนดใหประเทศสมาชกตองใหความคมครองการลงทนและนกลงทนของประเทศสมาชกอนทเขาไปลงทนในประเทศตน โดยจะตองปฏบตตอการลงทนและนกลงทนจากประเทศสมาชกตามมาตรฐานสากลและอยางทดเทยมกบการลงทนและนกลงทนของประเทศตนเอง นนคอ นกลงทนตางชาตตองสามารถโอนยายเงนทนและผลตอบแทนทไดจากการลงทนกลบประเทศตนได นอกจากนหากการลงทนของนกลงทนตางชาตไดรบผลกระทบจากมาตรการภาครฐตางๆเชนการเวนคนทรพยสนรฐบาลกจะตองชดเชยใหกบนกลงทนอยางเหมาะสมโดยนกลงทนของประเทศสมาชกอาจฟองรองรฐบาลอกฝายไดหากรสกวาไดรบการปฏบตอยางไมเปนธรรม

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 10.3

ประเทศไทยภายหลงการเขารวมกลมเศรษฐกจ


หวเรอง10.3.1การปฏบตตามพนธกรณทเกดจากการเขารวมกลมเศรษฐกจของประเทศไทย10.3.2การคาระหวางประเทศของไทยภายหลงการเขารวมกลมเศรษฐกจ10.3.3มตดานสงคมและสงแวดลอมของไทยภายหลงการเขารวมกลมเศรษฐกจ

แนวคด1. การปฏบตตามพนธกรณดานการลดอตราภาษศลกากรของไทยจะมการออกกฎหมาย

เพอยกเลกลดอตราภาษศลกากรส�าหรบสนคาทมถนก�าเนดจากประเทศคภาคใหเปนไปตามพนธกรณการลดภาษศลกากรทไดตกลงกนไวกบประเทศสมาชกอนโดยผทตองการใชสทธลดภาษศลกากรจะตองมหนงสอรบรองถนก�าเนดสนคาทถกตองเพอใชประกอบการผานพธการศลกากร

2. การเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยไดน�าไปสการขยายตวของภาคการคาระหวางประเทศของไทยและน�าไปสการเปลยนแปลงโครงสรางของสนคาสงออกและน�าเขาของไทยซงเปนการสะทอนวาเกดการแบงงานกนท�าระหวางไทยกบประเทศในกลมเศรษฐกจมากขน

3. การประเมนผลกระทบทางสงคมจากการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยท�าไดยากกวาผลกระทบทางเศรษฐกจทงนมการประเมนวาในภาพรวมการรวมกลมเศรษฐกจของไทยกอใหเกดผลในทางบวกตอมตดานสงแวดลอมคอการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจจะน�าไปสการถายเทภาระดานสงแวดลอมไปสประเทศคคา และตอมตดานสงคมคอมผลดตอชองวางทางรายไดความยากจนความเหลอมล�าสขภาพพนฐานและการศกษา

วตถประสงคเมอศกษาตอนท10.3จบแลวนกศกษาสามารถ1. อธบายการปฏบตตามพนธกรณทเกดจากการเขารวมกลมเศรษฐกจของประเทศไทยได2. อธบายการคาระหวางประเทศของไทยภายหลงการเขารวมกลมเศรษฐกจได3. อธบายผลกระทบของการเขารวมกลมเศรษฐกจตอมตดานสงคม และสงแวดลอมของ

ไทยได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



การปฏบตตามพนธกรณทเกดจากการเขารวมกลมเศรษฐกจ

ของประเทศไทย

ในการปฏบตตามพนธกรณดานการลดภาษศลกากรของไทยจะมการออกกฎหมายเพอลดอตราภาษศลกากรส�าหรบสนคาทมถนก�าเนดจากประเทศคภาคใหเปนไปตามพนธกรณการลดภาษศลกากรทไดตกลงกนไวกบประเทศสมาชกอนซงพระราชก�าหนดพกดอตราศลกากรพ.ศ.2530ไดใหอ�านาจรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตรมอ�านาจประกาศยกเวนลดหรอเพมอตราภาษศลกากรเพอปฏบตตามขอผกพนตามสญญาหรอความตกลงระหวางประเทศไดในการนไทยจะออกประกาศกระทรวงการคลงเพอก�าหนดอตราภาษศลกากรส�าหรบสนคาตางๆใหเปนไปตามพนธกรณทไดลงนามไวเชนอตราภาษส�าหรบการลดภาษศลกากรการคาสนคาตามพนธกรณทไทยมกบอาเซยนจะอยในประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตรากรศลกากรส�าหรบของทมถนก�าเนดอาเซยน ซงก�าหนดใหสนคาทมถนก�าเนดอาเซยนทงหมด ยกเวนสนคาออนไหว 4 รายการ มสทธเสยภาษศลกากรในอตรารอยละ0เปนไปตามพนธกรณภายใตความตกลงการคาสนคาอาเซยน

ผน�าเขาสนคาทตองการใชสทธลดภาษศลกากรส�าหรบสนคาทมถนก�าเนดมาจากประเทศภาคกลมเศรษฐกจทไทยเปนสมาชกตองศกษาเงอนไขตางๆรวมถงอตราภาษศลกากรส�าหรบสนคาของตนตามทปรากฏในประกาศกระทรวงการคลงทเกยวของ ทงน หากยงไมมการออกประกาศกระทรวงการคลงเพอก�าหนดอตราภาษศลกากรผน�าเขากจะยงไมสามารถใชประโยชนจากพนธกรณการลดอตราภาษศลกากรนนได

เงอนไขส�าคญของการทผน�าเขาสนคาจากประเทศทไทยมความตกลงทางการคาดวยจะสามารถใชสทธเสยภาษศลกากรในอตราตามทระบไวได คอ ผน�าเขาจะตองแสดงเอกสารทรบรองถนก�าเนดของสนคานนๆ วาเปนสนคาทมถนก�าเนดจากประเทศภาคและมคณสมบตตรงตามกฎแหลงก�าเนดสนคา(RulesofOrigin)ทก�าหนดไวทงนเพอเปนการปองกนไมใหมการแอบอางน�าสนคาจากประเทศอนมาใชประโยชนจากอตราภาษศลกากรทต�ากวาทไทยลดใหกบประเทศทไทยมความตกลงการคาดวยนนเอง

กฎแหลงก�าเนดสนคาท�าหนาทเปนเงอนไขทก�าหนดวาสนคาทจะไดรบสทธประโยชนจากความตกลงทางการคา จะตองเปนสนคาทถอก�าเนดขนในประเทศภาคความตกลงหรอจะตองประกอบขนจากวตถดบหรอสวนประกอบทมาจากประเทศภาคความตกลงหรอมมลคาเพมทเกดขนในประเทศทเปนภาคความตกลงดงปรากฏในตารางท10.4ซงแสดงใหเหนกฎแหลงก�าเนดสนคาทก�าหนดคณสมบตของสนคาทจะสามารถใชสทธประโยชนทางภาษศลกากรในแตละกลมเศรษฐกจทไทยเปนสมาชก โดยจะเหนไดวาความตกลงดานการคาสนคาในแตละกลมเศรษฐกจอาจก�าหนดเงอนไขดานแหลงก�าเนดสนคาทแตกตางกนไดเชนความตกลงอาเซยนวาดวยการคาสนคาไดก�าหนดใหสนคาทวไปทมการซอขายระหวางประเทศ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


สมาชกอาเซยนจะสามารถใชสทธอตราภาษศลกากรรอยละ0 ไดกตอเมอสนคานนมมลคาเพมทเกดขนภายในประเทศสมาชกไมนอยกวารอยละ 40 ของมลคาสนคา ในขณะทความตกลงการคาเสรอาเซยน-อนเดยก�าหนดเปนการทวไปวาสนคาทจะสามารถใชสทธลดอตราภาษศลกากรตามทตกลงกนไวได จะตองเกดการแปลงสภาพภายในประเทศสมาชกอยางมนยส�าคญ คอ สนคาเกดการแปลงสภาพจากพกดศลกากรหนงไปเปนอกพกดหนงและตองมมลคาเพมทเกดขนภายในประเทศสมาชกไมนอยกวารอยละ35ดวยเปนตน

ตารางท 10.4 กฎวาดวยถนก�าเนดส�าหรบสนคาทวภายใตความตกลงการคาเสรของไทย

กลมเศรษฐกจ กฎวาดวยถนก�าเนดสนคา

ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน(ความตกลงการคาสนคาอาเซยน)

มลคาเพมเกดขนภายในประเทศสมาชกไมนอยกวารอยละ 40 ของมลคาสนคาหรอสนคามการแปลงสภาพจากพกดศลกากรหนงไปเปนอกพกดหนง

อาเซยน-จน มลคาเพมเกดขนภายในประเทศสมาชกไมนอยกวารอยละ 40 ของมลคาสนคา

อาเซยน-ญปน มลคาเพมเกดขนภายในประเทศสมาชกไมนอยกวารอยละ 40 ของมลคาสนคาหรอสนคามการแปลงสภาพจากพกดศลกากรหนงไปเปนอกพกดหนง

อาเซยน-เกาหลใต มลคาเพมเกดขนภายในประเทศสมาชกไมนอยกวารอยละ 40 ของมลคาสนคาหรอสนคามการแปลงสภาพจากพกดศลกากรหนงไปเปนอกพกดหนง

อาเซยน-อนเดย การแปลงสภาพจากพกดสนคาหนงไปเปนอกพกดสนคาหนง และตองมมลคาเพมทเกดขนภายในประเทศสมาชกไมนอยกวารอยละ35ดวย

อาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนด มลคาเพมเกดขนภายในประเทศสมาชกไมนอยกวารอยละ 40 ของมลคาสนคาหรอสนคามการแปลงสภาพจากพกดศลกากรหนงไปเปนอกพกดหนง

ไทย-ออสเตรเลย มลคาเพมเกดขนภายในประเทศสมาชกไมนอยกวารอยละ 40 หรอรอยละ45ของมลคาสนคาหรอสนคามการแปลงสภาพจากพกดศลกากรหนงไปเปนอกพกดหนง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


กลมเศรษฐกจ กฎวาดวยถนก�าเนดสนคา

ไทย-นวซแลนด มลคาเพมเกดขนภายในประเทศสมาชกไมนอยกวารอยละ 40 หรอรอยละ45ของมลคาสนคาหรอสนคามการแปลงสภาพจากพกดศลกากรหนงไปเปนอกพกดหนง

ไทย-ญปน มลคาเพมเกดขนภายในประเทศสมาชกไมนอยกวารอยละ 40 ของมลคาสนคาหรอสนคามการแปลงสภาพจากพกดศลกากรหนงไปเปนอกพกดหนง

ไทย-อนเดย มลคาเพมเกดขนภายในประเทศสมาชกไมนอยกวารอยละ 40 ของมลคาสนคาหรอสนคามการแปลงสภาพจากพกดศลกากรหนงไปเปนอกพกดหนง

ในท�านองเดยวกนสนคาของไทยทจะสามารถใชประโยชนจากพนธกรณการลดภาษศลกากรของประเทศในกลมเศรษฐกจทไทยเปนสมาชกไดกตองมคณสมบตเปนไปตามกฎแหลงก�าเนดสนคาของแตละความตกลงดวยและจะตองด�าเนนการขอหนงสอรบรองแหลงก�าเนดสนคา(CertificateofOrigin)เพอสงใหกบผน�าเขาทประเทศปลายทางดวยโดยผน�าเขาจะตองใชหนงสอรบรองแหลงก�าเนดสนคาทถกตองยนตอดานศลกากรของประเทศผน�าเขาเพอเปนหลกฐานในการใชสทธประโยชนทางภาษศลกากรตาม ขอตกลงทมอยกบไทยทงนหนงสอรบรองแหลงก�าเนดสนคาของแตละความตกลงมลกษณะแตกตางกนผผลตหรอผสงออกจะตองขอหนงสอรบรองแหลงก�าเนดสนคาใหถกตองตรงกบความตกลงทตองการใชสทธลดภาษศลกากร โดยหนวยงานของไทยทท�าหนาทในการออกหนงสอรบรองแหลงก�าเนดสนคาเพอน�าไปประกอบการใชสทธประโยชนทางภาษศลกากรตามความตกลงตางๆ คอ กรมการคาตางประเทศกระทรวงพาณชยอยางไรกตามในบางกลมเศรษฐกจเรมมการพจารณาความเปนไปไดของการใหผผลตหรอผสงออกสามารถรบรองถนก�าเนดของสนคาไดดวยตนเองแลว ซงจะท�าใหการใชสทธประโยชนจากการลดภาษศลกากรท�าไดงายมากขนในอนาคต

ส�าหรบพนธกรณดานการลงทนและดานการคาบรการ ซงเกยวของกบการอนญาตใหตางชาตสามารถถอหนขางมากในนตบคคลทจดตงขนในไทยไดนน ไทยไดก�าหนดใหเปนไปตามพระราชบญญตการประกอบธรกจของคนตางดาวพ.ศ.2542โดยถาผประกอบการจากชาตภาคกลมเศรษฐกจตองการทจะใชสทธในการถอหนขางมากในกจการทไทยมขอผกพนตามความตกลงใดๆผประกอบการนนจะตองยนเอกสารในการจดตงนตบคคลทกรมพฒนาธรกจการคา กระทรวงพาณชย โดยตองแจงขอหนงสอรบรองการประกอบธรกจตออธบดกรมพฒนาธรกจการคา ทงน ผประกอบการจากชาตภาคกลมเศรษฐกจจะไดรบอนมตใหสามารถจดตงนตบคคลไดตามเงอนไขทระบไวในความตกลงทเกยวของ เชน ในกรณของ ผประกอบการจากอาเซยนทใชสทธตามพนธกรณภายใตกรอบความตกลงวาดวยการบรการอาเซยนกจะ


มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ไดรบการปฏบตเทยบเทากบผประกอบการไทยนนคอไมตองปฏบตตามเงอนไขเรองเงนทนขน(3ลานบาท)ไมมขอก�าหนดเรองภมล�าเนาของกรรมการและไมก�าหนดเงอนไขสดสวนทนตอเงนกแตถาเปนผประกอบการจากออสเตรเลยทจะใชสทธตามพนธกรณภายใตความตกลงการคาเสรไทย-ออสเตรเลยกจะตองปฏบตตามเงอนไขอตราสวนหนสนตอสวนของเจาของทตองไมเกน3:1เปนตน

ส�าหรบพนธกรณดานอนๆเชนดานการคมครองการลงทนดานทรพยสนทางปญญาและความรวมมอตางๆทระบไวในความตกลงนนเปนพนธกรณทไทยปฏบตอยแลวเปนการทวไปนนคอถงแมจะไมมพนธกรณทเกดจากความตกลงการรวมกลมเศรษฐกจ ไทยกใหการคมครองการลงทน การคมครองทรพยสนทางปญญา และมการสงเสรมความรวมมอทางเศรษฐกจในดานตางๆ เปนปกตอยแลว จงไมจ�าเปนตองออกมาตรการหรอกฎหมายใหมๆเพมเตมเพอปฏบตตามพนธกรณ


การปฏบตตามพนธกรณดานการเปดเสรการลงทนและการคาบรการของไทยเปนไปตามกฎหมายใด


การอนญาตใหตางชาตสามารถถอหนขางมากในนตบคคลทจดตงขนในไทย ตามเงอนไขของพนธกรณระหวางประเทศเปนไปตามพระราชบญญตการประกอบธรกจของคนตางดาวพ.ศ.2542


การคาระหวางประเทศของไทยภายหลงการเขารวมกลมเศรษฐกจ

เนองจากไทยและประเทศคคาของไทยตางมการด�าเนนนโยบายการเขารวมกลมเศรษฐกจพรอมๆกนหลายกลมรวมถงเกดการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจทส�าคญๆหลายเหตการณในชวงทผานมาท�าใหการประเมนผลกระทบทางเศรษฐกจจากการเขารวมกลมเศรษฐกจอาจไมสามารถแยกไดอยางชดเจนวาการรวมกลมเศรษฐกจหนงๆสงผลกระทบตอการขยายตวทางการคาและผลตภณฑมวลรวมของไทยอยางไร

อยางไรกตามคอนขางชดเจนวาการลดภาษศลกากรและอปสรรคทางการคาระหวางประเทศยอมสงผลใหเกดการขยายตวทางการคาระหวางกน น�าไปสการแบงงานกนท�าในสงทแตละฝายถนด และกอใหเกดการจดสรรทรพยากรอยางมประสทธภาพสงเกตไดจากตารางท 10.5ซงสะทอนใหเหนผลกระทบจากการลดภาษศลกากรส�าหรบสนคาบางประเภทภายใตความตกลงการรวมกลมเศรษฐกจระหวางไทยและจนโดยจะเหนไดวาดลการคาของไทยส�าหรบสนคาประเภทผกตางๆเพมขนถงประมาณ1,100ลานบาท

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ในขณะทดลการคาของไทยส�าหรบสนคาประเภทผลไมตางๆลดลงประมาณรอยละ446ลานบาทซงชวาหลงจากการรวมกลมเศรษฐกจไทยเรมมการจดสรรทรพยากรไปผลตสนคาประเภทผกตางๆเพอการสงออกมากขน และหนมาน�าเขาสนคาประเภทผลไมตางๆ เปนการแลกเปลยน เปนการสะทอนถงความช�านาญและประสทธภาพของไทยในการผลตสนคาประเภทผกตางๆ

ตารางท 10.5 ดลการคาไทยส�าหรบสนคาผกและผลไม กอนและหลงการลดภาษศลกากร

ภายใตการรวมกลมเศรษฐกจระหวางไทยและจน

สนคามลคาการสงออก

(ลานบาท)

มลคาการน�าเขา


ดลการคา


ผกตาง ๆ

กอนการลดภาษศลกากร 3,829 346 +3,483

หลงการลดภาษศลกากร 5,533 970 +4,583

การเปลยนแปลง ขยายตวรอยละ45 ขยายตวรอยละ180 +1,100

ผลไมตาง ๆ

กอนการลดภาษศลกากร 1,370 1,059 +321

หลงการลดภาษศลกากร 2,441 2,565 -125

การเปลยนแปลง ขยายตวรอยละ78 ขยายตวรอยละ142 -446

หมายเหต: ขอมลการการคากอนการลดภาษศลกากรครอบคลมชวงตลาคมพ.ศ.2545–มถนายนพ.ศ.2546 ขอมลการการคาหลงการลดภาษศลกากรครอบคลมชวงตลาคมพ.ศ.2546–มถนายนพ.ศ.2547ทมา: สถาบนวจยพฒนาและนวตกรรมเพออตสาหกรรม(2552)

ถาเปรยบเทยบโครงสรางสนคาสงออกและน�าเขาของไทยในชวงกอนและหลงการด�าเนนนโยบายการเขารวมเศรษฐกจของไทยกสามารถสะทอนใหเหนถงผลกระทบตอระบบเศรษฐกจไทยในภาพรวมไดพอสมควรโดยจากตารางท10.6จะเหนไดวาสดสวนของการสงออกรถยนตอปกรณและสวนประกอบมการขยายตวจากรอยละ 3.47 ของมลคาการคารวมของไทยใน พ.ศ. 2543 ซงเปนชวงกอนทไทยจะด�าเนนนโยบายการรวมกลมเศรษฐกจมาเปนรอยละ10.79ของมลคาการคารวมของไทยในพ.ศ.2557เปนการสะทอนถงผลประโยชนทอตสาหกรรมยานยนตของไทยไดรบจากนโยบายการรวมกลมเศรษฐกจส�าหรบการสงออกแผงวงจรไฟฟาของไทยมสดสวนทลดลงจากรอยละ6.44เหลอรอยละ3.29ของมลคาการคารวมในชวงเดยวกนกสะทอนใหเหนวาอตสาหกรรมการผลตแผงวงจรไฟฟาของไทยอาจจะไมไดรบประโยชนจากนโยบายการรวมกลมเศรษฐกจในระดบเดยวกบอตสาหกรรมอนๆในอกดานตารางท10.7

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ซงชใหเหนวาโครงสรางสนคาน�าเขาของไทย10อนดบแรกไมไดเปลยนแปลงไปมากนกและผลกระทบจากนโยบายการรวมกลมเศรษฐกจตอโครงสรางการน�าเขาของไทยอาจยงไมชดเจนนกในระดบภาพรวมโดยจะตองพจารณาขอมลในระดบรายอตสาหกรรมจงจะสามารถประเมนผลกระทบตอแตละภาคเศรษฐกจของไทยไดชดเจนขน

ตารางท 10.6 โครงสรางสนคาสงออกของไทย 10 อนดบแรก

พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2557

มลคา

(ลานดอลลารสหรฐ)

สดสวน

(รอยละ)

มลคา


สดสวน

(รอยละ)

เครองคอมพวเตอรอปกรณและสวนประกอบ

8,739.5 12.55 รถยนตอปกรณและสวนประกอบ

24,548.2 10.79

แผงวงจรไฟฟา 4,484.0 6.44 เครองคอมพวเตอรอปกรณและสวนประกอบ

18,313.4 8.05

เครองนงหม 3,369.3 4.84 น�ามนส�าเรจรป 11,309.7 4.97

รถยนตอปกรณและสวนประกอบ

2,419.4 3.47 อญมณและเครองประดบ 10,080.3 4.43

อาหารทะเลกระปองและแปรรป

2,067.1 2.97 เมดพลาสตก 9,680.7 4.25

เครองรบวทยโทรทศนและสวนประกอบ

1,964.9 2.82 เคมภณฑ 8,602.3 3.78

เมดพลาสตก 1,865.6 2.68 ผลตภณฑยาง 8,006.1 3.52

อญมณและเครองประดบ 1,741.8 2.50 แผงวงจรไฟฟา 7,495.9 3.29

ขาว 1,641.0 2.36 เครองจกรกลและสวนประกอบ

7,216.5 3.17

ยางพารา 1,524.7 2.19 ยางพารา 6,021.5 2.65

อนๆ 39,806.8 57.17 อนๆ 116,248.8 51.09

รวม 69,624.2 100.00 รวม 227,523.5 100.00

ทมา: ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารส�านกงานปลดกระทรวงพาณชยโดยความรวมมอจากกรมศลกากร

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตารางท 10.7 โครงสรางสนคาน�าเขาของไทย 10 อนดบแรก

พ.ศ. 2543 พ.ศ. 2557

มลคา


สดสวน

(รอยละ)

มลคา


สดสวน

(รอยละ)

แผงวงจรไฟฟา 6,441.8 10.36 น�ามนดบ 33,216.5 14.58

น�ามนดบ 6,105.6 9.82 เครองจกรกลและสวนประกอบ

21,374.9 9.39

เครองจกรกลและสวนประกอบ

5,615.7 9.03 เครองจกรไฟฟาและสวนประกอบ

15,290.3 6.71

เครองจกรไฟฟาและสวนประกอบ

5,426.1 8.73 เคมภณฑ 14,527.0 6.38

เคมภณฑ 4,664.6 7.50 เหลกเหลกกลาและผลตภณฑ

12,802.3 5.62

เครองคอมพวเตอรอปกรณและสวนประกอบ

3,682.8 5.92 แผงวงจรไฟฟา 9,688.6 4.25

เหลกเหลกกลาและผลตภณฑ

2,949.5 4.74 สวนประกอบและอปกรณยานยนต

9,061.6 3.98

สนแรโลหะอนๆเศษโลหะและผลตภณฑ

1,953.0 3.14 เครองเพชรพลอยอญมณเงนแทงและทองค�า

8,870.3 3.89

เครองเพชรพลอยอญมณเงนแทงและทองค�า

1,668.9 2.68 เครองคอมพวเตอรอปกรณและสวนประกอบ

7,903.0 3.47

สวนประกอบและอปกรณยานยนต

1,514.5 2.44 สนแรโลหะอนๆเศษโลหะและผลตภณฑ

7,867.5 3.45

อนๆ 22,157.9 35.63 อนๆ 87,146.4 38.26

รวม 62,180.4 100.00 รวม 227,748.4 100.00

ทมา: ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารส�านกงานปลดกระทรวงพาณชยโดยความรวมมอจากกรมศลกากร

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


อยางไรกตามมลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย(2557)ไดประเมนวาในพ.ศ.2556การรวมกลมเศรษฐกจของไทยไทยไดสงออกโดยใชสทธประโยชนภายใตความตกลงการคาเสรเปนมลคาประมาณ 1.2ลานลานบาทหรอคดเปนรอยละ30.5ของมลคาการสงออกของไทยไปประเทศภาค และไดชวยท�าใหสนคาไทยทสงออกไปยงประเทศในภาคกลมเศรษฐกจไดประโยชนจากการประหยดภาษศลกากรคดเปนมลคา 1.35 แสนลานบาทหรอคดเปนรอยละ 3.4 ของมลคาการสงออกทงหมดจากไทยไปประเทศในภาค โดยสนคาทสามารถเกบเกยวประโยชนดานภาษศลกากรจากนโยบายการรวมกลมเศรษฐกจไดสงสดคอสนคากลมยานยนตและชนสวน

ในดานการน�าเขา มการใชสทธลดอตราภาษศลกากรตามความตกลงการคาเสรของไทยคดเปนมลคาประมาณ8.2แสนลานบาทหรอคดเปนรอยละ27.9ของมลคาการน�าเขาของไทยจากประเทศภาคกลมเศรษฐกจในพ.ศ.2556โดยชวยใหผน�าเขาประหยดคาภาษศลกากรไดประมาณ9.1หมนลานบาทหรอคดเปนรอยละ3.2ของมลคาการน�าเขาทงหมดของไทยจากประเทศในภาคสนคาทเกบเกยวประโยชนดานภาษศลกากรจากการรวมกลมเศรษฐกจของไทยไดมากทสดคอสนคาในกลมยานยนตและชนสวน

การทสนคาในกลมยานยนตและชนสวนเปนสนคาทไดรบประโยชนจากการรวมกลมเศรษฐกจของไทยทงในดานการสงออกและน�าเขา สะทอนใหเหนวา ภาคอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนของไทย มการเชอมโยงกบฐานการผลตในประเทศภาคกลมเศรษฐกจอยางใกลชด และไดพฒนาเปนเครอขายทส�าคญในหวงโซอปทานของอตสาหกรรมยานยนตในภมภาค และมศกยภาพทดทจะสามารถไดรบผลประโยชนเพมเตมขนอกเมอมยกระดบการรวมกลมเศรษฐกจใหแนนแฟนขนจนถงระดบการเปนตลาดรวมเพราะจะน�าไปสการจดสรรทรพยากรและปจจยการผลตทมประสทธภาพเพมมากขน


อตสาหกรรมใดทไดรบประโยชนจากการรวมกลมเศรษฐกจของไทยโดยเปนอตสาหกรรมทมการขยายตวทางการคาจนมสดสวนการสงออกเพมขนจากประมาณรอยละ3ของมลคาการสงออกทงหมดของไทยในพ.ศ. 2543 จนมสดสวนการสงออกเปนอนดบหนงใน พ.ศ. 2557 คอ โดยมสดสวนการสงออกประมาณรอยละ10ของมลคาการสงออกทงหมดของไทย


อตสาหกรรมยานยนตและชนสวน โดยการรวมกลมเศรษฐกจ ถอเปนปจจยหนงทสงเสรมใหอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนของไทยพฒนาจนกลายเปนฐานการผลตยานยนตและสวนประกอบทส�าคญแหงหนงของโลก

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



มตดานสงคม และสงแวดลอมของไทยภายหลง

การเขารวมกลมเศรษฐกจ

ผลกระทบทมใชทางเศรษฐกจ ไมวาจะเปนทางสงคม หรอทางสงแวดลอม ทเปนผลมาจากการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยเปนสงทประเมนไดยากกวาผลกระทบทางเศรษฐกจเนองจากเปนผลกระทบเชงคณภาพ และมการเปลยนแปลงจากปจจยอนๆ รวมดวย ท�าใหไมสามารถแยกไดอยางชดเจนวาผลกระทบทเกดขน เปนผลโดยตรงมาจากการเขารวมกลมเศรษฐกจหรอไม ตวอยางเชน การยกระดบสวสดการส�าหรบแรงงานตางดาวถอเปนการยกระดบการคมครองแรงงานเพอตอบสนองตอกตกาการคาทเปลยนแปลงไป แตกไมไดเกดจากพนธกรณใดๆ ของไทยจากการเขารวมกลมเศรษฐกจ หรอ ความกงวลเรองผลกระทบของการเขารวมกลมเศรษฐกจตอความสามารถในการเขาถงยากยงไมเกดขนชดเจนเนองจากการรวมกลมเศรษฐกจของไทยในปจจบนกยงไมมพนธกรณใดๆทเพมการระดบการคมครองสทธบตรยา

1. การรวมกลมเศรษฐกจกบมตทางสงคม และสงแวดลอมผลกระทบตอมตทางสงคมและสงแวดลอมหรอตอปจจยทมใชทางเศรษฐกจอนๆทเกดจากการ

เขารวมกลมเศรษฐกจนนอาจแบงไดเปน1) ผลกระทบทางตรง อนเนองมาจากพนธกรณทเกยวของกบมตดานสงคมหรอสงแวดลอมเชน

พนธกรณดานทรพยสนทางปญญาทก�าหนดมผลใหสทธบตรยาไดรบความคมครองยาวนานขนอาจสงผลใหยาใหมๆมราคาแพงและท�าใหผปวยบางกลมไมสามารถเขาถงยาทจ�าเปนไดและท�าใหปญหาสขภาพของผปวยไมไดรบการรกษาบางความตกลงอาจมการระบพนธกรณดานแรงงานก�าหนดใหภาคยกระดบการคมครองแรงงานใหดขน กอาจสงผลใหสภาพการจางงานและความเปนอยของกลมผใชแรงงานดขนไมถกเอารดเอาเปรยบจากผจางเปนตน

2) ผลกระทบทางออมตอมตทางสงคมและสงแวดลอมทเกดจากการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจซงเปนผลตอเนองมาจากการขยายตวทางการคาและการจดสรรทรพยากรใหมอนเนองมาจากการเขารวมกลมเศรษฐกจ

ในดานสงแวดลอม ผลกระทบจากการรวมกลมเศรษฐกจอาจเกดขนตอคณภาพและปรมาณของทรพยากรธรรมชาตเชนอากาศน�าดนปาไมความหลากหลายทางชวภาพอนเปนผลทเกดขนจากการด�าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจในดานตางๆไมวาจะเปนการเกษตรอตสาหกรรมหรอการคาบรการทเพมขนหรอ ลดลง ทงน ถาการรวมกลมเศรษฐกจสงผลใหไทยผลตสนคา หรอมการลงทนมากขนในธรกจทมตนทนทางสงแวดลอมสง นนคอ กอใหเกดความสนเปลองของทรพยากรธรรมชาต เชน ธรกจเหมองแร

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การถลงโลหะหรอกอใหเกดมลพษจากกระบวนการผลตสง เชนอตสาหกรรมหนกตางๆกจะสะทอนวาไทยไดรบผลกระทบทางลบจากการรวมกลมเศรษฐกจในทางกลบกนถาการรวมกลมเศรษฐกจสงผลใหไทยลดการผลตสนคาหรอด�าเนนกจกรรมทมตนทนางสงแวดลอมสง โดยหนไปน�าเขาสนคาเหลานจากประเทศภาคแทนกจะสะทอนถงแนวโนมในทางบวกตอสถานการณสงแวดลอมของไทย

สถาบนวจยพฒนาและนวตกรรมเพออตสาหกรรม (2552) ไดประเมนวา ในภาพรวม การรวมกลมเศรษฐกจของไทยจะกอใหเกดการถายเทภาระดานสงแวดลอมไปสประเทศคคา มากกวาการรบเอาตนทนดานสงแวดลอมมาเปนภาระของไทย โดยจะถายเทตนทนสงแวดลอมสวนใหญไปยงญปน และจนทงนมขอควรระวงคอเปดเสรใหมการลงทนในอตสาหกรรมหนกเชนเหมองแรไดอาจสงผลใหเกดภาระดานสงแวดลอมทมากกวาผลไดทางเศรษฐกจทเกดขน

ในดานสงคมการรวมกลมเศรษฐกจน�าไปสการขยายตวของภาคเศรษฐกจทไทยมความไดเปรยบทางการแขงขนท�าใหระดบรายไดและความเปนอยของแรงงานในภาคเศรษฐกจดงกลาวดขนในทางกลบกน ในภาคเศรษฐกจทไทยมความสามารถทางการแขงขนต�า ผประกอบการและแรงงานกอาจตองเผชญกบภาวะยากล�าบากในการด�าเนนกจการท�าใหระดบรายไดและคณภาพการใชชวตลดลงและอาจมความจ�าเปนตองปรบตวโดยการเปลยนแปลงอาชพและวถชวตดงเดมซงถอเปนตนทนการเปลยนแปลงทส�าคญและยากทจะประเมนเปนมลคาทางการเงนนอกจากนการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจทมผลท�าใหเกดการเปลยนแปลงวถชวตและโครงสรางทางสงคมยงอาจน�าไปสปรากฏการณทางดานสงคมตางๆทตองไดรบการดแล เชนการโยกยายถนฐานความแออดของชมชนเมองปญหาอาชญากรรมและความเหลอมล�าทางสงคมเปนตน

อนง สมชย (2555) ไดประเมนผลกระทบทางสงคมทจะเกดขนจากการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจอนเปนผลมาจากการรวมกลมเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและการรวมกลมกบประเทศคคาอนอก6และผลการศกษาชวาการรวมกลมเศรษฐกจมผลกระทบในทางบวกตอมตทางสงคมของไทยคอ ชองวางทางรายได ความยากจน ความเหลอมล�า สขภาพพนฐาน และการศกษา โดยยงมการรวมกลมเศรษฐกจมากขนผลกระทบในทางบวกตอภาคสงคมไทยกจะยงมากขนอยางไรกตามถามองในภาพรวมของทงอาเซยนการรวมกลมเปนประชาคมอาเซยนถงแมจะน�าไปสการลดชองวางทางเศรษฐกจระหวางประเทศสมาชกอาเซยนแตอาจมสวนขยายชองวางทางสงคมระหวางแตละประเทศไดซงอาจมสาเหตจากการกลไกการสงผานประโยชนจากดานเศรษฐกจไปสดานสงคมในแตละประเทศนนแตกตางกน โดยในประเทศทมระดบการพฒนาสงกวา เชน สงคโปร มาเลเซย ไทย นน มการสงผานประโยชนทางดานเศรษฐกจใหเปนประโยชนทางดานสงคมทดกวากมพชาลาวพมาและเวยดนาม

อยางไรกตาม การศกษาของสมชย (2555) นเปนการศกษาถงผลกระทบของการรวมกลมเศรษฐกจทมตอมตดานสงคมเพยงไมกประเดนโดยยงมมตดานสงคมอกหลายประเดนทอาจไดรบผลกระทบจากการรวมกลมเศรษฐกจ เชน การใชแรงงานเดกปญหาอาชญากรรมกจกรรมทางเศรษฐกจใตดนการคามนษยเปนตนซงถอเปนประเดนทตองมการศกษาเพมเตมและปรบปรงการวเคราะหใหรอบดานมากขน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2. ขอกงวลเกยวกบผลกระทบทางสงคมและสงแวดลอมจากการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทยผลกระทบในทางลบตอมตดานสงคมและสงแวดลอมจากการเขารวมกลมเศรษฐกจของไทย มก

เปนประเดนทถกตงและมการแสดงความหวงกงวลอยโดยตลอดโดยเฉพาะในการเจรจาจดท�าความตกลงการคาเสรระหวางไทยกบประเทศพฒนาแลวทมอ�านาจตอรองสง ทมจดยนในการผลกดนใหการเจรจาครอบคลมประเดนทอาจมผลกระทบกบสงแวดลอม สงคม และการสาธารณสขของไทย ขอกงวลหลกๆ ทนกวชาการภาคประชาสงคมและหนวยงานทเกยวของอนๆใหความส�าคญไดแก

1) การขยายความคมครองสทธบตรยา

ประเทศพฒนาแลวตองการจะผลกดนใหมการคมครองทรพยสนทางปญญาในระดบทสงกวาความตกลงวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคา (Agreement on Trade-RelatedAspectsofIntellectualPropertyRightsหรอTRIPs)ซงเปนความตกลงหนงองคการการคาโลกโดยในดานสทธบตรยาไทยมความกงวลตอขอเรยกรองตางๆทจะมผลกระทบตอการเขาถงยาของไทยไดแก

- ใหขยายเวลาคมครองสทธบตรยาเพอชดเชยกบความลาชาของกระบวนการจดสทธบตร- ใหมการผกขาดขอมล(DataExclusivity)ของผลตภณฑยาทใชในการขนทะเบยนเปน

ระยะเวลา5ป- จ�ากดการใชมาตรการบงคบใชสทธ(CompulsoryLicensing)ใหใชไดเพยงบางกรณ

คอส�าหรบโรคเอดสวณโรคมาลาเรยและโรคระบาดทมความเรงดวนหรอฉกเฉนระดบประเทศ- จ�ากดการน�าเขาซอน (Parallel Import) โดยไมใหมการน�าเขาผลตภณฑยาโดยผท

ไมไดรบการแตงตงจากเจาของผลตภณฑ2) การขยายความคมครองสทธบตรพนธพชและสตว

ขอเรยกรองของประเทศพฒนาแลวคอการใหไทยเขาเปนภาคอนสญญาการคมครองพนธพชใหม(InternationalUnionfortheProtectionofNewVarietiesofPlantsConventionหรอUPOVConvention)ซงเปนความตกลงทใหความส�าคญกบการคมครองพนธพชใหมเปนหลก แตไมครอบคลมการคมครองพนธพชพนเมอง โดยไทยกงวลวาพนธกรณน อาจเปดโอกาสใหบรษทตางชาตเขามามสทธผกขาดในพนธกรรมพชและสตวสายพนธพนเมองของไทยไดโดยงาย

3) พนธกรณดานสงแวดลอมทเขมงวด

ประเทศพฒนาแลวมกเจรจาเรยกรองใหไทยเขาเปนภาคอนสญญาระหวางประเทศทเกยวของกบสงแวดลอมหลายฉบบ เชน อนสญญาวาดวยการคาสตวปาและพชปาทใกลสญพนธ พธสารมอนทรออลวาดวยสารทท�าลายชนโอโซนอนสญญาวาดวยการปองกนมลพษจากเรอเปนตนทงนไทยจะตองบงคบใชกฎหมายเพอปฏบตตามพนธกรณดานสงแวดลอมในความตกลงเหลานอยางเขมงวด โดยหากไทย ไมสามารถปฏบตตามพนธกรณดานสงแวดลอมเหลานได ประเทศภาคตางๆ กอาจน�าเหตผลของการทไทยไมสามารถยกระดบการคมครองสงแวดลอมมาเปนขออางในการกดกนทางการคากบไทยได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3. การรองรบผลกระทบตอมตทางสงคมและสงแวดลอมการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมเปนปรากฏการณทไทยและประเทศตางๆไมสามารถ

หลกเลยงไดทงนแมจะไมมการวมกลมเศรษฐกจระหวางกนการเปลยนแปลงเหลานกยงจะเกดขนเพยงแตการรวมกลมเศรษฐกจนนเปนปจจยทกระตนใหเกดการเปลยนแปลงทรวดเรวขนภาครฐภาคเอกชนรวมถงประชาชนไทยควรตองตระหนกถงผลกระทบทอาจเกดขนและเสรมสรางขดความสามารถในการปรบตวรองรบไดอยางเหมาะสม

เนองจากผลกระทบตอตวแปรทมใชเศรษฐกจเปนผลกระทบทประเมนไดคอนขางยากและมปจจยทเกยวของอยมากภาครฐควรตองสรางกลไกทจะชวยสนบสนนใหเอกชนและประชาชนสามารถปรบตวไดงายโดยการจดท�ามาตรการทสนบสนนการปรบโครงสรางอตสาหกรรมมาใชเชนการเพมการวจยและพฒนาการฝกอบรมแรงงานการสงเสรมการปรบปรงกระบวนการผลตรวมถงการจดท�ามาตรการเยยวยาผลกระทบในชวงของการปรบตวเชนการชดเชยการวางงานการสนบสนนคารกษาพยาบาลเปนตน

ตวอยางมาตรการของไทยทจดท�าขนเพอรองรบผลกระทบจากการรวมกลมเศรษฐกจคอโครงการชวยเหลอเพอการปรบตวของภาคการผลตและภาคบรการทไดรบผลกระทบจากการเปดเสรทางการคาซงมลกษณะเปนการจดตงกองทนทกลมผประกอบการในภาคเกษตรอตสาหกรรมและภาคบรการสามารถรวมตวกนเสนอโครงการเพอขอรบเงนทนชวยเหลอในการด�าเนนการปรบตวรองรบผลกระทบจากการรวมกลมเศรษฐกจไดโดยจะสนบสนนโครงการเพอการรองรบผลกระทบใน5รปแบบคอ

- การศกษาวจยและพฒนาสนคาหรอหวงโซการผลต- การชวยเหลอในการปรบปรงธรกจ- การฝกอบรมอาชพใหมใหกบคนงาน- กจกรรมทมผลโดยรวมตอการสนบสนนการบรโภคการตลาด ในภาคการผลตหรอการ

บรการ- การจดอบรมเสรมสรางความรเพอการปรบตว

ทงนภายในระยะเวลาตงแตจดตงกองทนในพ.ศ.2550จนถงพ.ศ.2558ไดอนมตเงนทนเพอชวยเหลอกลมผประกอบการตางๆ ไปแลว46 โครงการ รวมเปนเงนทนมากกวา 370 ลานบาท เชนโครงการโคเนอ ซงชวยพฒนาระบบตรวจสอบยอนกลบ (Beef traceability) ฝกอบรมการตดแตงและแปรรปเนอโค และการพฒนาชองทางการจดจ�าหนายเนอโค โครงการสม ซงชวยพฒนาหวงโซการผลตสมในภาคเหนอตอนบนและพฒนาระบบการตรวจสอบรบรองคณภาพโดยใชระบบQRCode

นอกจากมาตรการทมงสงเสรมการปรบตวของธรกจและแรงงานและการเยยวยาผลกระทบในชวงของการปรบตวแลว ภาครฐจ�าเปนตองพจารณาถงมาตรการคมครองทางสงคมทจะสามารถบรรเทาผลกระทบตอมตดานสงคมไดโดยตรง เชน ระบบประกนสงคม นโยบายเงนโอนและเงนอดหนน มาตรการประกนการวางงานเปนตนทงนประเทศทมมาตรการคมครองทางสงคมทเขมแขงยอมมความพรอมในการรบมอการเปลยนแปลงทจะเกดขนไดอยางมประสทธภาพสงผลใหสามารถเกบเกยวผลประโยชนโดยรวมจากนโยบายการรวมกลมเศรษฐกจไดมากขนดวย

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ส�าหรบการคมครองสงแวดลอมนน ถอเปนประเดนทไทยควรใหความส�าคญ ถงแมจะไมมพนธกรณอนเปนผลจากการเขารวมกลมเศรษฐกจกตาม ทงน ไทยควรด�าเนนการออกกฎหมายภายในประเทศอยางตอเนอง เพอยกระดบการปกปองทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหเขมงวดมากยงขนรวมทงบงคบใชกฎหมายอยางจรงจงแมในระยะสนการปรบปรงกฎหมายและกฎระเบยบดานสงแวดลอมจะสงผลใหผประกอบการผลตสนคาและบรการมตนทนการผลตและการประกอบธรกจทสงขนแตในระยะยาวยอมจะเปนผลดกบการพฒนาประเทศอยางยงยน


ใหอธบายวาเหตใดการรวมกลมทางเศรษฐกจจงอาจสงผลกระทบตอสถานการณดานสงแวดลอม


การรวมกลมทางเศรษฐกจน�าไปสการเปลยนแปลงโครงสรางการผลตสนคาของประเทศโดยถาท�าใหประเทศหนง มการผลตสนคา หรอมการลงทนมากขนในธรกจทมตนทนทางสงแวดลอมสง นนคอกอใหเกดความสนเปลองของทรพยากรธรรมชาตหรอกอใหเกดมลพษจากกระบวนการผลตสงกจะสงผลทางลบตอสถานการณดานสงแวดลอมของประเทศนน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


บรรณานกรม

ธดารตนโชคสชาต.(2553).“ประเภทและผลกระทบทางเศรษฐกจของการรวมกลมทางเศรษฐกจ”ในวารสารวชาการและวจย มทธ. พระนคร ปท4ฉบบท2กนยายน2553.

ประสพสขสงขบญมาก. (2552). “นโยบายการคาระหวางประเทศของไทย:ปจจบนและอนาคต” ในนโยบายการคาระหวางประเทศของไทยและการคากบสหรฐอเมรกา รงสรรค ธนะพรพนธ และ สมบรณ ศรประชย บรรณาธการ เอกสารขอมลหมายเลข 34 โครงการWTOWatch (จบกระแสองคการการคาโลก)เมษายน2552.

มลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย. (2557). “โครงการเพมขดความสามารถภาคอตสาหกรรมภายใตนโยบายเศรษฐกจระหวางประเทศของไทย (ระยะท 5)” รายงานการวจย เสนอ ส�านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม

รณรงค พลพพฒน. (2556). “แนวทางการผกพนการเปดตลาดการคาบรการของไทยภายใตความตกลงการคาเสร”รายงานการศกษาสวนบคคลหลกสตรนกบรหารการทตสถาบนการตางประเทศเทวะวงศวโรปการกระทรวงการตางประเทศ

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.(2556).โครงการศกษาวจยความเปนไปไดของการจดตงเขตการคาเสรระหวางไทยกบชล

สมชย จตสชน. (2555). “AEC กบผลกระทบตอการเปลยนแปลงทางสงคมและชองวางทางรายได” เอกสารประกอบการสมมนาวชาการประจ�าป 2555 มลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

สถาบนวจยพฒนาและนวตกรรมเพออตสาหกรรม. (2552). “การศกษาวเคราะหและคาดการณผลกระทบดานเศรษฐกจและสงแวดลอมอนเนองมาจากการท�าความตกลงเขตการคาเสร (FTA)” รายงานการวจยเสนอกรมควบคมมลพษ

ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2556). เสนทางประเทศไทย... สประชาคมเศรษฐกจอาเซยน เอกสารประกอบการประชมประจ�าป2556

สจตรา ช�านวกยกรณ. (2552). “การก�าหนดยทธศาสตรเชงรกภายหลงการเจรจารอบโดฮา” ใน รายงานวจยยทธศาสตรการเจรจาการคาระหวางประเทศของไทย ตรณ พงศมฆพฒน และคณะ โครงการหนวยวจยองคการการคาโลกเสนอส�านกงานกองทนสนบสนนการวจยตลาคม2552

สภารตนฮนพงษสมานนท.(2557).“การเปดเสรธรกจบรการภายใตความตกลงอาเซยนกบพระราชบญญตการประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ. 2542” รายงานการศกษาสวนบคคล หลกสตรนกบรหารการทตสถาบนการตางประเทศเทวะวงศวโรปการกระทรวงการตางประเทศ

www.thaifta.comwww.dft.go.thwww.dtn.go.th

Documents

หน่วยที่ 10 ประเทศไทยกับการเข้าร่วมกลุ่มเศรษฐกิจ · ประเทศไทยกับการเข้าร่วมกลุ่มเศรษฐกิจ10-3