ฉบับที่ 3.1 พ.ศ. 2562 25644 แผนหลักการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ ฉบับที่ 3.1 พ.ศ. 2562-2564

0

แผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ฉบบท 3.1 พ.ศ. 2562-2564

แผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ฉบบท 3.1 พ.ศ. 2562 – 2564

(ปรบปรงจากแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ฉบบท 3 พ.ศ 2560-2564)

1


1. หลกการและเหตผล แผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ฉบบท 3.1 พ.ศ. 2562 – 2564 ไดทบทวนปรบปรงจากแผนหลกการ

แพทยฉกเฉนแหงชาต ฉบบท 3 พ.ศ 2560-2564 โดยวเคราะหเงอนไขจากสถานการณภายใตกระแสโลกในปจจบน

จนถงแนวโนมความทาทายในอนาคต สถานการณและบรบทของสงคมไทยทมความเกยวของกบระบบการแพทย

ฉกเฉน โดยแผนหลกมความสอดคลองและเชอมโยงสเปาหมายการพฒนาทยงยนขององคการสหประชาชาต

(Sustainable Development Goals: SDGs) เปนไปตามแนวทางของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช

2560 ยทธศาสตรชาต 20 ป นโยบายรฐบาล นโยบายประเทศไทย 4.0 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท

12 แผนการปฏรปประเทศดานสาธารณสข การปฏรประบบการแพทยฉกเฉน และแผนยทธศาสตรทเกยวของกบการ

พฒนาระบบการแพทยฉกเฉนนอกโรงพยาบาล การบรการในหองฉกเฉน การสงตอผปวยฉกเฉน และการจดการสา

ธารณภยดานการแพทยและสาธารณสข ซงแผนหลกฉบบบนเปนกรอบแนวคดในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน

ระยะปานกลาง ทมงเนนเพอใหบรรลเปาหมายสงสดทตองการ “ลดการเสยชวตและความพการจากการเจบปวย

ฉกเฉน”

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560 มาตรา 4 ศกดศรความเปนมนษย สทธ เสรภาพ และความ

เสมอภาคของบคคลยอมไดรบความคมครอง มาตรา 47 บคคลยอมมสทธไดรบบรการสาธารณสขของรฐ และมาตรา

56 รฐตองจดหรอด าเนนการใหมสาธารณปโภคขนพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตของประชาชนอยางทวถงตาม

หลกการพฒนาอยางยงยน ซงการแพทยฉกเฉนเปนความจ าเปนพนฐานทรฐตองจดบรการใหกบประชาชน

เมอวเคราะหสถานการณทเปนปจจยหลกภายนอกทสงผลกระทบตอระบบการแพทยฉกเฉน มปจจยส าคญ

ดงน ดานสงคมประเทศไทยก าลงเปนสงคมผสงอายอยางสมบรณ (Aged Society) จากสถตประเทศไทยเรมเขาส

สงคมผสงอาย (Ageing Society) เนองจากสดสวนประชากรกลมผสงอายไดเพมขนอยางรวดเรว จาก 16.5 % ใน

ป 2559 เปน 20% ในป 2564 และมแนวโนมจะเพมสงขนเปน 32.2% ในป 2575 มผสงอายทตองอยตามล าพง

เจบปวยดวยโรคเรอรงเพมมากขน จงมความเสยงเกดการเจบปวยฉกเฉนเพมสงขน ดานการเปลยนแปลงสภาพ

ภมอากาศ คาดวาจะมความรนแรงมากขน ทงความถและขอบเขตทกวางขวางมากขน ดานวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย มความกาวหนาอยางกาวกระโดด ความเปลยนแปลงจากโลกาภวตนและความกาวหนาทางวทยาศาสตร

และเทคโนโลยทไดรบการพฒนาอยางกาวกระโดดจะกอใหเกดนวตกรรมอยางพลกผน ท าใหการพฒนาระบบ

การแพทยฉกเฉนมโอกาสไดน ามาใชใหมประสทธผลมากขน ในขณะเดยวกนประชาชนสามารถตดตอสอสาร และ

แผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ฉบบท 3.1 พ.ศ. 2562 – 2564

2


เขาถงขอมลตางๆ เพมขน และมความคาดหวงตอระบบบรการทเปลยนไป ความกาวหนาของเทคโนโลยจงอาจเปนได

ทงเชงบวกและเชงลบ

การปฏรปประเทศ มขอเสนอในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน ไดแก ขอเสนอในการปฏรปประเทศของ

คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศ ดานสาธารณสขและสงแวดลอม สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ เรอง

“ระบบการแพทยฉกเฉนชวงกอนถงโรงพยาบาล” ทเสนอการปฏรป 2 เรอง คอ 1) ระบบการรบแจงเหตฉกเฉน

2) การปฏบตการฉกเฉนนอกโรงพยาบาล จนทายทสดรฐบาลไดแตงตงคณะกรรมการปฏรปดานสาธารณสขและได

เสนอแผนปฏรปดานสาธารณสข ซงมการปฏรประบบการแพทยฉกเฉนเปน 1 ใน 10 เรอง และแผนดงกลาวไดผาน

ความเหนชอบของคณะรฐมนตรและประกาศในราชกจจานเบกษามผลบงคบใชแลว โดยมเปาหมาย “ทกคนบน

แผนดนไทยเขาถงและไดรบบรการระบบการแพทยฉกเฉนอยางเทาเทยม ทวถง ทนเวลา และมมาตรฐาน” มกจกรรม

ในการปฏรป 3 เรอง คอ 1) โครงสรางบรหารจดการระบบการแพทยฉกเฉน 2) ระบบบรการการแพทยฉกเฉน และ

3) ก าลงคนดานการแพทยฉกเฉน นอกจากยงมขอเสนอของคณะกรรมการการแพทยฉกเฉนและคณะอนกรรมการ

เกยวกบ “ขอเสนอในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนกบการปฏรป” 6 เรอง รวมทงมยทธศาสตรและแผนพฒนาท

เกยวของหลายแผน เชน แผนยทธศาสตรระบบการแพทยฉกเฉนและระบบสงตอกระทรวงสาธารณสข ป 2560-2580

แผนพฒนาระบบบรการสขภาพ พ.ศ. 2561 - 2565 และรางยทธศาสตรชาตดานการสรางระบบการจดการภาวะ

ฉกเฉนทางการแพทยและการสาธารณสขแบบบรณาการ ป 2560-2564 จากวเคราะหประเดนตาง ๆ แลว พบวา

วสยทศนของแผน/ยทธศาสตรทเกยวของสวนใหญมความสอดคลองกน ทตองการให “ทกคนเขาถงระบบการแพทย

ฉกเฉนทไดมาตรฐาน มคณภาพ อยางทวถง และเทาเทยม” โดยมเปาประสงค “ตองการลดเสยชวตและพการของ

ผปวยฉกเฉน” สวนยทธศาตร/กลวธ/มาตรการ อาจจะมจดเนนทแตกตางกนบาง

สถานการณการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนของประเทศไทย สถตผปวยทใชบรการหองฉกเฉนป 2544

ประมาณ 12 ลานครง โดยเปนผปวยฉกเฉนประมาณรอยละ 30 หรอ 4 ลานครง 1 คาดประมาณวาผปวยฉกเฉน

เสยชวตนอกโรงพยาบาล ปละประมาณ 60,000 คน หากประเทศไทยมระบบการแพทยฉกเฉนทมประสทธภาพจะ

สามารถชวยรกษาชวตผเจบปวยฉกเฉนดงกลาวไดถงประมาณรอยละ 15–20 หรอประมาณปละ 9,000–12,000 คน2

ส าหรบอตราการเสยชวตของผปวยฉกเฉนกอนถงโรงพยาบาลเฉพาะทใชบรการระบบการแพทยฉกเฉน ป 2555-2560

จากฐานขอมลระบบสารสนเทศการแพทยฉกเฉน (ซงเปนขอมลการเสยชวตของผปวยฉกเฉนสวนหนงเทานน) พบวา ม

แนวโนมผเสยชวตนอกโรงพยาบาลทใชบรการระบบการแพทยฉกเฉนเพมขน จากจ านวน 7,776 คน (ป 2555) หรอ

1 รายงานการส ารวจของศนยอบตเหตและวกฤตบ าบด โรงพยาบาลขอนแกน ป 2544 2 สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต, 2551

3


คดเปนอตราเสยชวต 12.06 ตอประชากรแสนคน3 เพมเปนจ านวน 13,580 คน (ป 2560) หรอคดเปนอตราเสยชวต

20.52 ตอประชากรแสนคน สวนใหญเปนการเสยชวตกอนชดปฏบตการไปถงจดเกดเหต มอตรา 9.86-14.93 ตอ

ประชากรแสนคน รองลงมาเปนรกษาแลว เสยชวต ณ จดเกดเหต มอตรา 1.41 - 4.78 ตอประชากรแสนคน เมอ

วเคราะหการเสยชวตนอกโรงพยาบาล แบงตามกลมเจบปวยฉกเฉนกบกลมบาดเจบ พบวา สวนใหญเปนการเสยชวต

ของกลมเจบปวยฉกเฉน (Non Trauma) และมแนวโนมเพมขน จากอตรา 6.56 ตอประชากรแสนคน (ป 2555) เปน

อตรา 13.55 ตอประชากรแสนคน (ป 2560) สวนใหญการเสยชวตเปนการปฏบตการฉกเฉนทใชระยะเวลาตงแตรบ

แจงเหตจนชดปฏบตการไปถงจดเกดเหตมากกวา 8 นาท

ส าหรบรายงานการเสยชวตกอนถงโรงพยาบาลในกลมโรคฉกเฉนตาง ๆ อนไดแก รายงานสถานการณการ

บาดเจบและเสยชวตจากอบตเหตจราจร ระหวางป 2548-2553 (Severe Injuries due to Transport Accident,

2005 – 2010)4 พบอตราปวยตายรอยละ 6.25 โดยเปนการเสยชวตกอนถงโรงพยาบาล รอยละ 21 และเสยชวตใน

หองฉกเฉน รอยละ 9 นอกจากนมการศกษาแนวโนมการเสยชวตของผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดของประเทศ

เกาหล พบวา ผปวยโรคกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนเสยชวตกอนมาถงโรงพยาบาล รอยละ 30-405 สอดคลองกบ

การศกษาแนวโนมการเสยชวตของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจนอกโรงพยาบาลของประเทศสวเดน ระหวางป 2534-

2549 รอยละ 28-306 ในขณะทรายงานการศกษาผเสยชวตกอนมาถงโรงพยาบาลของผปวยโรคกลามเนอหวใจตาย ใน

สหรฐอเมรกา ของ Fauci, A.S พบวา ผปวยโรคกลามเนอหวใจตายเสยชวตกอนมาถงโรงพยาบาล รอยละ 507 สวน

รายงานขอมลการเสยชวตกอนผปวยโรคหลอดเลอดหวใจกอนมาถงโรงพยาบาล ประเทศไทยยงไมมการศกษาทชดเจน

แตมการคาดวามการเสยชวตในโรคดงกลาวกอนถงโรงพยาบาล รอยละ 15 – 208

อตราปวยตาย (Case Fatality Rate) ในกลมโรคทมภาวะฉกเฉน ซงเปนการเสยชวตในโรงพยาบาล จาก

ฐานขอมลของกระทรวงสาธารณสข เชน หลอดเลอดหวใจ หลอดเลอดสมอง บาดเจบจากอบตเหตจราจรตอประชากร

แสนคน โดยเปรยบเทยบ ป 2552 กบ ป 2559 พบวา มแนวโนมเพมขน ดงน โรคหลอดเลอดสมอง จากอตรา 21.0

3 อตราการเสยชวตผปวยฉกเฉนกอนถงโรงพยาบาลทใชบรการระบบการแพทยฉกเฉน เปนขอมลเฉพาะในฐานขอมลระบบสารสนเทศการแพทยฉกเฉนทสพฉ.บรหาร

จดการ ซงเปนขอมลการเสยชวตนอกโรงพยาบาลเพยงสวนหนงเทานน พบวา ผใชบรการทมาดวยระบบการแพทยฉกเฉน จ านวน 100,000 คน เสยชวตกอนถงโรงพยาบาล 12.06 คน ในป 2555 และเพมสงขนเปนวน 20.52 คน ในป 2560 โดยผปวยฉกเฉนวกฤตทมาดวยระบบการแพทยฉกเฉนยงมสดสวนต า เพยงรอยละ 19

4 Thailand’s Report Situation of Severe Injuries Year 2005-2010 Data from Injury Surveillance (IS) ,Thailand Supported by World Health Organization

5 Mortality Trends of Cardiovascular Disease in Korea; Big Challenges in Ischemic Heart Disease, Hyun Kuk Kim, MD and Youngkeun Ahn, MD, Chonnam National University Hospital, Gwangju, Korea , Korean Circulation Journal 2015

6 Trends in Out-of-Hospital Deaths Due to Coronary Heart Disease in Sweden (1991 to 2006) Kerstin Dudas, PhD; Georg Lappas, BSc; Simon Stewart, PhD; Annika Rosengren, MD, PhD

7 รายงานการศกษาของ Fauci, A.S, etal (2008) Harrison’s international medicine 17th ed. 8 อภชาต สคนธสรรพ. แนวทางการรกษา Acute ST-Elevation Myocardial Infarction.ใน : อภชาต สคนธสรรพ บรรณาธการ. Practice Guidelines in

Cardiology.เชยงใหม: ทรค ธงค, 2552.

4


ตอประชากรแสนคน เพมเปนอตรา 48.7 ตอประชากรแสนคน โรคหวใจขาดเลอด จากอตรา 20.7 ตอประชากรแสน

คน เพมเปนอตรา 32.3 ตอประชากรแสน อบตเหตจราจร จากอตรา 15.0 ตอประชากรแสนคน เพมเปนอตรา 23.8

ตอประชากรแสนคน 9 ในขณะทองคการอนามยโลก ไดรวบรวมขอมลการเสยชวตจากหลายแหลงขอมลส าคญ เชน

จากต ารวจจราจร หนวยงานสาธารณสข โดยอางองมาตรฐานสากล พบวา อตราการเสยชวตจากอบตเหตจราจรของ

ประเทศไทยป 2559 มอตรา 36.2 รายตอประชากรแสนคน ซงเปนอนดบท 2 ของโลก

กระทรวงสาธารณสขใหความส าคญในการลดอตราเสยชวตในกลมโรคฉกเฉน จงไดก าหนดเปาหมายในการ

พฒนาระบบบรการสขภาพอยางตอเนอง โดยปงบประมาณ 2560 มเปาหมายลดอตราเสยชวตโรคหลอดเลอดสมอง

(I60-I69) ในโรงพยาบาล (เปาหมาย < รอยละ 7) จากรายงานการตรวจราชการ พบวา มเพยง 3 เขตทด าเนนการไดตาม

เปาหมาย คอ เขต 8 อตราเสยชวตในโรงพยาบาลรอยละ 3.96, เขต 7 รอยละ 4.73 และเขต 10 รอยละ 5.60 สวน

เปาหมายลดอตราการเสยชวตของโรคหลอดเลอดหวใจภาพรวมของประเทศไมเกนอตรา 28 ตอแสนประชากร และลด

อตราการเสยชวตในโรงพยาบาลภาพรวม ไมเกนรอยละ 10 รายงานผลการตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข ป 2560

พบวา อตราการเสยชวตจากโรคหลอดเลอดหวใจภาพรวมของประเทศ ด าเนนการไดในอตรา 26.55 ตอแสนประชากร

แตยงมบางเขตสขภาพทมอตราเสยชวตสงกวาเปาหมาย สวนการเสยชวตในโรงพยาบาลภาพรวมประเทศสงกวาเปาหมาย

(รอยละ 10.12) 10 ส าหรบอตราเสยชวตจากการบาดเจบ 19 สาเหต (Trauma) กระทรวงสาธารณสขก าหนดเปาหมาย ป

2560 อตราเสยชวตจากการบาดเจบทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล ทมคา Ps Score มากกวาหรอเทากบ 0.75 แลว

เสยชวต นอยกวารอยละ 1.0

ส าหรบสถตผพการทขนทะเบยนและยงมชวต จากฐานขอมลทะเบยนกลางคนพการ ป 2561 จ านวนสะสม 1.92

ลานคน โดยสาเหตความพการเกด จาก ๑) ภาวะความเจบปวยและโรคตาง ๆ ในภายหลง จากโรคความดนโลหตสง/

หลอดเลอดหวใจตบ/ขอสนหลงอกเสบ/โรคตดเชอ/เบาหวาน/ลมชก รอยละ 31.82 และอบตเหต รอยละ 13.95 ทงน

ยงมขอมลทแพทยไมระบสาเหตความพการสงถงรอยละ 33.9511

สถานการณการเขาถงบรการการแพทยฉกเฉน จากฐานขอมลระบบสารสนเทศการแพทยฉกเฉน มแนวโนม

เพมมากขน โดยมการรบแจงเหตและสงการ ป 2558 จ านวน 1,362,030 ราย หรอคดเปนอตรา 2,094.55 ตอ

ประชากรแสนคน ป 2559 จ านวน 1,488,815 ราย หรอคดเปนอตรา 2,290.01 ตอประชากรแสนคน ป 2560 จ านวน

1,568,952 ราย หรอคดเปนอตรา 2,406.19 ตอประชากรแสนคน อยางไรกตามยงมความเหลอมล าในการเขาถง

บรการการแพทยฉกเฉนของผปวยฉกเฉนในแตละพนท โดยคาเฉลย อตราการเขาถงบรการของผปวยฉกเฉนตอ

9 เปนขอมลการเสยชวตจากการปวยตายในกลมโรคฉกเฉนในโรงพยาบาล จากฐานขอมลของกระทรวงสาธารณสข (สถตสาธารณสข, 2559) 10 สรปผลการตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 11 รายงานสถานการณคนพการในประเทศไทย 2561 กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

5


ประชากรแสนคน ป 2560 เทากบ 2,324.57, SD = 1,047 ซงขอมลมการกระจายสงมาก แสดงใหเหนวามความ

เหลอมล าในการเขาถงบรการสงมาก โดยจงหวดทผปวยฉกเฉนเขาถงบรการสงสด คอ จงหวดขอนแกน เทากบอตรา

5,724.59 ตอประชากรแสนคน สวนจงหวดทผปวยฉกเฉนเขาถงบรการต าสด คอ กรงเทพมหานคร เทากบ 726.54

ตอประชากรแสนคน นอกจากน เมอวเคราะหความเหลอมล าในการเขาถงบรการในกลมทใชบรการการแพทยฉกเฉน

ระหวางเขตอ าเภอเมองกบนอกเขตอ าเภอเมอง ป 2561 (9 เดอน) พบวา การเขาถงบรการการแพทยฉกเฉนของผปวย

ฉกเฉนในเขตอ าเภอเมอง รอยละ 40 แตเมอเปรยบเทยบสดสวนการเขาถงบรการการแพทยฉกเฉนของผปวยฉกเฉน

ตอผปวยฉกเฉนทมารบบรการหองฉกเฉน โดยเฉพาะผปวยฉกเฉนวกฤตยงมสดสวนทต ามาก โดยผลการศกษา

สถานการณและปจจยทสงผลตอการใชบรการการแพทยฉกเฉน พบวา สดสวนผปวยฉกเฉนวกฤตทมาดวยระบบ

การแพทยฉกเฉนตอผปวยฉกเฉนวกฤตทหองฉกเฉน มรอยละ 1912 สอดคลองกบขอมลผลการด าเนนงานทจงหวด

รายงานระหวางป 2557-2560 อยระหวาง รอยละ 14-19 สงผลใหผปวยฉกเฉนวกฤตมโอกาสเสยงตอการเสยชวตนอก

โรงพยาบาลสง แมวาการใชบรการยงมสดสวนต า แตในกลมทใชบรการมความพงพอใจตอบรการในอตราทสง โดยผล

การส ารวจความพงพอใจของผใชบรการการแพทยฉกเฉน ระหวางป 2554-2560 พบวา ผใชบรการมความพงพอใจ

มากกวารอยละ 85

ดวยเหตน จงมความจ าเปนทจะตองทบทวนแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ฉบบท 3 พ.ศ. 2560-2564 ให

สอดคลองปจจยและสถานการณตางๆ ทเขามากระทบ เพอใหเปนแผนยทธศาสตรทก าหนดทศทางการพฒนาระบบ

การแพทยฉกเฉนของประเทศไทยในระยะยาว คณะกรรมการการแพทยฉกเฉน จงอาศยอ านาจหนาทตามมาตรา 15 (1)

แหงพระราชบญญตการแพทยฉกเฉน พ.ศ. 2551 ใหทบทวนแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ฉบบท 3 เพอแกชองวาง

ในประเดนตาง ๆ ดงน 1) การขบเคลอนบนฐานความรเชงประจกษ (evidence based) ยงไมเพยงพอตอการพฒนา

อยางตอเนองและยงยน 2) กลไกดานการแพทยฉกเฉนทเปนหวใจหลก ตามมาตรา 28, 29, 30, 31 และ 32 ยงไม

สามารถ engage เขาไปในหวงโซทกขนตอนของระบบการแพทยฉกเฉนไดเพยงพอ จนสามารถลดอตราเสยชวตไดตาม

เจตนารมยของพระราชบญญตการแพทยฉกเฉน 3) ระบบการเงนการคลงยงไมสามารถสนบสนนสงเสรมใหพนท

หางไกลและเขาไมถงระบบไดอยางเพยงพอ รวมทงพฒนาไดชากวาความตองการในการดแลเมอมการเจบปวยฉกเฉน

วกฤตในพนทดอยโอกาส 4) การอภบาลระบบยงไมสอดรบกบองคกรรฐทงระบบอยางเพยงพอ เพอการพฒนาอยาง

เสรมพลง (synergist) ใหมอตราความกาวหนาของระบบบรการใหทนตอปญหาและความตองการบรการทเพมขนจาก

ปจจยอนๆ เชน ผสงอาย ผเปราะบาง พนทเฉพาะ ดงนน เพอมงเนนใหผปวยฉกเฉนไดรบการคมครองสทธในการเขาถง

การแพทยฉกเฉนทไดมาตรฐาน มประสทธผล อยางทวถง เทาเทยม อยางทนทวงท ทงในภาวะปกตและสาธารณภย โดยให

ความส าคญกบการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนบนฐานความร บรณาการการท างานรวมกนของทกภาคสวนทง

12 กตตพงศ พลเสน, พรทพย วชรดลก, ธระ ศรสมด และณฐวฒ ค านวณฤกษ. สถานการณและปจจยทสงผลตอการใชบรการการแพทยฉกเฉนของผปวยฉกเฉนทเขารบบรการแผนกอบตเหตและฉกเฉนในประเทศไทย. สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต กระทรวงสาธารณสข. 2558

6


ภาครฐ ภาคประชาสงคม จงน ามาสการปรบปรงแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ฉบบท 3.1 พ.ศ. 2562-2564 เปน

แผนยทธศาสตรฉบบเดยวของประเทศ ทก าหนดทศทางการขบเคลอนระบบการแพทยฉกเฉน โดยปรบปรงวสยทศน

พนธกจ วตถประสงค เปาหมาย ยทธศาสตร ใหสอดคลองกบสถานการณ โดยมรายละเอยดดงน

2. วสยทศน ผปวยฉกเฉนทกคนไดรบปฏบตการฉกเฉนทไดมาตรฐานและมประสทธผลอยางทวถงและเทาเทยม

3. พนธกจ ผปวยฉกเฉนไดรบปฏบตการฉกเฉนตงแตรบรการเจบปวยฉกเฉนจนถงเรมไดรบการบ าบดเจาะจงหรอพน

ภาวะฉกเฉน โดยพฒนาหวงโซปฏบตการทงในและนอกสถานพยาบาลใหไดมาตรฐานและมประสทธผลอยางทวถงและเทาเทยมโดยทกภาคสวนมบทบาท

4. เปาหมาย 1. เพอลดการเสยชวตจากการเจบปวยฉกเฉน 2. เพอลดความพการจากภาวะฉกเฉน

5. เปาหมายเฉพาะ 1. ลดอตราเสยชวตจากการเจบปวยฉกเฉนตอประชากรแสนคน

1.1 ลดอตราเสยชวตจากการเจบปวยฉกเฉนตอประชากรแสนคนของผปวยฉกเฉนกอนรบไวในโรงพยาบาล

1.2 ลดอตราเสยชวตจากการเจบปวยฉกเฉนตอประชากรแสนคนของผปวยฉกเฉนทรบไวในโรงพยาบาล 2. ลดอตราปวยตาย (Case Fatality Rate) ในกลมโรคทมภาวะฉกเฉน ไดแก การบาดเจบ โรคหลอดเลอดหวใจเฉยบพลน โรคหลอดเลอดสมองเฉยบพลน และการเปนพษ

6. ยทธศาสตร 1. พฒนามาตรฐาน13การแพทยฉกเฉน 2. พฒนาระบบบรหารจดการผปฏบตการ14 ในระบบการแพทยฉกเฉน 3. พฒนากลไกการอภบาลระบบการแพทยฉกเฉน 4. พฒนาศกยภาพและการมสวนรวมของภาคเครอขายทงในและตางประเทศ

13 มาตรฐาน คอ สงทถอเอาเปนเกณฑทรบรองกนทวไป เชน เวลามาตรฐานกรนช, สงทถอเอาเปนเกณฑส าหรบเทยบก าหนด ทงในดานปรมาณและคณภาพ เชน

มาตรฐานอตสาหกรรม แมค าของ "มาตรฐาน" คอ มาตร ๑ มาตร- ๑ อางองจากพจนานกรมฉบบราชบญฑตยสถาน พ.ศ. 2554 ดงนน ความหมายของมาตรฐานไดรวมถงเรองคณภาพไวแลวดงกลาวขางตน มาตรฐานการแพทยฉกเฉน หมายถง มาตรฐานทครอบคลมตงแตการปฏบตการฉกเฉน การศกษา การฝกอบรม การคนควา และการวจยเกยวกบการประเมน การจดการ การบ าบดรกษาผปวยฉกเฉน และการปองกนการเจบปวยทเกดขนฉกเฉน

14 ผปฏบตการ หมายถง ผปฏบตการตามทกฎหมายวาดวยการแพทยฉกเฉนก าหนด ทงทเปนผประกอบวชาชพดานการแพทยและการสาธารณสขและไมเปนผประกอบวชาชพดานการแพทยและการสาธารณสข

7


5. การสอสารสาธารณะในระบบการแพทยฉกเฉนสประชาชน

7. วตถประสงครายยทธศาสตร ยทธศาสตรท 1 พฒนามาตรฐานการแพทยฉกเฉน

1. เพอพฒนามาตรฐานตามหวงโซการแพทยฉกเฉนครอบคลมตงแตการรบรการเจบปวยฉกเฉนจนไดรบบ าบดเจาะจงหรอพนภาวะฉกเฉน

2. เพอใหการจดบรการการแพทยฉกเฉนไดมาตรฐาน ทก าหนดตลอดหวงโซการแพทยฉกเฉนใหครอบคลมทกพนท15

3. เพอสงเสรมและพฒนาระบบเทคโนโลยการสอสารและสารสนเทศดจทลในระบบการแพทยฉกเฉน

ยทธศาสตรท 2 พฒนาระบบบรหารจดการผปฏบตการในระบบการแพทยฉกเฉน 1. เพอผลต ธ ารงรกษาและพฒนาขดความสามารถผปฏบตการดานการแพทยและการสาธารณสขใหเพยงพอ

ทงทเปนผประกอบวชาชพและไมเปนผประกอบวชาชพดานการแพทยและการสาธารณสข 2. เพอกระจายผปฏบตการทงในหนวยปฏบตการ สถานพยาบาล ใหมสดสวนทเหมาะสม ครอบคลมทกพนท

ยทธศาสตร ท 3 พฒนากลไกการอภบาลระบบการแพทยฉกเฉน

1. เพอทบทวนโครงสราง กลไกการจดการ และอภบาลระบบการแพทยฉกเฉนใหสอดรบแผนปฏรปประเทศดานสาธารณสข ประเดนระบบการแพทยฉกเฉน16

2. เพอพฒนา ระเบยบ,ขอบงคบและกฎหมายตางๆ ใหสนบสนนการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนไดอยางเพยงพอและมการบงคบใชไดอยางเหมาะสม

3. เพอพฒนาระบบการเงนการคลงใหมงบประมาณเพยงพอตอการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนอยางเหมาะสมและยงยน

4. เพอสนบสนนใหเกดการบรหารจดการความรและงานวจยทน าไปสการใชประโยชนในทางปฏบตไดอยางเปนรปธรรม

ยทธศาสตรท 4 พฒนาศกยภาพและการมสวนรวมของภาคเครอขายทงในและตางประเทศ

1. เพอใหเกดความรวมมอของหนวยงานภาครฐทกระดบและภาคประชาสงคม17 ในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน

15 พนท หมายถง พนทปกต และพนทหรอภมประเทศทไมมผปฏบตการ หนวยปฏบตการหรอสถานพยาบาลใหเพยงพอ (ตามมาตรา 33 แหงพระราชบญญตการแพทย

ฉกเฉน พ.ศ. 2551) หรอพนทหางไกล ธรกนดาร หรอพนทพเศษ เชน ชายแดน ทะเล อทธยาน เขตสขภาพพเศษ 16 แผนปฏรปประเทศดานสาธารณสข ตามประกาศส านกนายกรฐมนตร เรอง การประกาศแผนการปฏรปประเทศ เลม 135 ตอนท 24 ก ราชกจจานเบกษา 6 เมษายน 2561

17 ภาคประชาสงคม หมายถง ชมชน องคกรวชาการ องคกรวชาชพทเกยวของ หนวยงานธรกจทแสวงหาก าไรและไมแสวงหาก าไร มลนธ

8


2. เพอใหองคกรปกครองสวนทองถนบรณาการรวมเครอขายอนในการด าเนนงานและบรหารจดการระบบการแพทยฉกเฉนในพนท ไดอยางมคณภาพ ครอบคลมทกพนททงพนทปกตและพนทพเศษ

3. เพอใหเกดความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของทงในและตางประเทศ ในการสนบสนนการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน ทงในภาวะปกตและสาธารณภย

ยทธศาสตรท 5 การสอสารสาธารณะในระบบการแพทยฉกเฉนสประชาชน 1. เพอใหประชาชนกลมเสยง18 ตอการเจบปวยฉกเฉนและครอบครวมความตระหนกรในภาวะฉกเฉน ขอ

ความชวยเหลอและชวยเหลอเบองตนเมอเกดการเจบปวยฉกเฉน 2. เพอจดระบบสนบสนน19และประสานงานกบหนวยงานทเกยวของใหประชาชนกลมเสยงสามารถเขาถง

บรการเหมาะสมและรวดเรว 3. เพอใหมการจดการระดบชมชน20เขมแขงและปลอดภยเกยวกบการแพทยฉกเฉน

18 ประชาชนกลมเสยง หมายถง กลมเสยงโรคเรอรง (เบาหวาน ความดน หวใจ) มความตระหนกร และครอบครวชวยเหลอเบองตนและรองขอความชวยเหลอเมอเกดเหตเจบปวยฉกเฉน กลมเปราะบาง กลมเสยงตอการเกดอบตเหต 19 ระบบสนบสนน หมายถง หลกสตรทเหมาะสม การสอสารสาธารณะ เครองมอในการชวยเหลอเบองตน เชน เครอง AED 20 ชมชน คอ หมชน, กลมคนทอยรวมกนเปนสงคมขนาดเลก อาศยอยในอาณาบรเวณเดยวกนและมผลประโยชนรวมกน, ททมคนอาศยอยมาก ตางจงหวดประเมนการจดการชมชนทเขมแขงและปลอดภยดานการแพทยฉกเฉนระดบต าบล สวนกรงเทพมหานคร หรอชมชนเมองจะตองพจารณาการวดทเหมาะสม

9


แผนภมท 1 ความเชอมโยงของแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ฉบบท 3.1 พ.ศ. 2562-2564

10


ยทธศาสตรท 1 พฒนามาตรฐานการแพทยฉกเฉน

1. หลกการและเหตผล

การเจบปวยฉกเฉนเปนสาเหตการตายในล าดบตน ๆ ของประเทศไทย ซงเปนภาวะฉกเฉนวกฤตของแตละบคคล หากไมไดรบการแกไขอยางเหมาะสม ทนทวงท อาจจะท าใหเกดการสญเสยชวต หรอเกดความบกพรองในการท างานของอวยวะส าคญ รวมทงท าใหการบาดเจบหรออาการปวยรนแรงขนโดยไมสมควร หรอการตายกอนถงวยอนสมควร หลงการมพระราชบญญตการแพทยฉกเฉน พ.ศ. 2551 การพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนของประเทศไทยมความกาวหนาอยางตอเนอง สวนหนงเกดจากการพฒนาโครงสรางพนฐาน ทงหนวยปฏบตการ สถานพยาบาลและผปฏบตการใหไดมาตรฐานการแพทยฉกเฉน เพอใหการปฏบตการฉกเฉนทไดมาตรฐานและสนบสนนการเขาถงบรการ เปนการคมครองความปลอดภยของผปวยฉกเฉน

การเขาถงบรการของผปวยฉกเฉน เรมนบตงแตมการแจงเหตผานศนยรบแจงเหตและสงการ โดยรายงานการรบแจงเหตและสงการในระบบสารสนเทศการแพทยฉกเฉน พบวา จ านวนผปวยฉกเฉนทมาดวยระบบการแพทยฉกเฉนมแนวโนมเพมขนทกป โดยป 2558 ผใชบรการจ านวน 1,362,030 ราย หรอเปน 2,094.55 รายตอประชากรแสนคน ป 2559 ผใชบรการจ านวน 1,488,815 ราย หรอเปน 2,290.01 รายตอประชากรแสนคน และป 2560 ผใชบรการจ านวน 1,568,952 ราย หรอเปน 2,406.19 รายตอประชากรแสนคน โดยแนวโนมสดสวนผปวยฉกเฉนวกฤตตอประชากรแสนคนเพมขน จาก 230.2 ในป 2558 เปน 358.4 ในป 2560 อยางไรกตามคณภาพการปฏบตงานของศนยรบแจงเหตและสงการ ยงมการคดแยกระดบความฉกเฉนทต ากวาระดบความฉกเฉนจรงของผปวย (Under Triage) เปนการเปรยบเทยบการคดแยกระดบความฉกเฉนระหวางหองฉกเฉนกบศนยรบแจงเหตและสงการ โดยพจารณาจากผปวยฉกเฉนทไดรบการคดแยกเปนระดบฉกเฉนวกฤตทหองฉกเฉน แลวยอนกลบมาดการคดแยกระดบความฉกเฉนทศนยรบแจงเหตและสงการ พบวา การคดแยกระดบความฉกเฉน ม Under Triage ป 2558-2561 อยระหวางรอยละ 40-42 ซงสงกวาเกณฑมาตรฐานของตางประเทศทก าหนดใหไมเกนรอยละ 521 ซงอาจท าใหสงการชดปฏบตการไมสอดคลองกบระดบความฉกเฉน สงผลใหผปวยไดรบการชวยเหลอไมเหมาะสม และมโอกาสเสยชวตและพการ ดงแผนภมท 2

21 Building the evidence base in pre-hospital urgent and emergency care A review of research evidence and priorities for future research by the University of Sheffield Medical Care Research Unit, A review of research evidence and priorities for future research by the University of Sheffield Medical Care Research Unit

11


นอกจากน ยงพจารณาคณภาพการปฏบตงานของศนยรบแจงเหตและสงการไดจากความสอดคลองในการสงการชดปฏบตการฉกเฉน โดยความสอดคลองในการสงการชดปฏบตการฉกเฉนระดบสงกบระดบความฉกเฉนวกฤตในกลมปวยฉกเฉน (Non-Trauma) มการสงการสอดคลองสงกวากลมบาดเจบ (Trauma) ดงแผนภมท 3

59.03 58.71 58.21 57.30

40.97 41.29 41.79 42.70

2558 2559 2560 2561

แผนภมท 2 รอยละการคดแยก Under Triage ระหวางหองฉกเฉนกบศนยรบแจงเหตและสงการ ป 2558-2561

% accuracy % Under Triage

76.18 62.85

73.69 61.41

73.78 62.49

74.55 65.81

7.56 13.78

8.01 14.29

7.91 13.43

7.48 10.42

16.25 23.36 18.30 24.29 18.30 24.07 17.98 23.77

0102030405060708090

100

Non Trauma Trauma Non Trauma Trauma Non Trauma Trauma Non Trauma Trauma

2558 2559 2560 2561

ALS BLS FR ไมระบ

แผนภมท 3 รอยละความสอดคลองในการสงการระดบความฉกเฉนวกฤตกบชดปฏบตการฉกเฉนระดบสง

12


คณภาพการปฏบตการฉกเฉนของหนวยปฏบตการ โดยพจารณาจากขอมลฐานระบบสารสนเทศการแพทยฉกเฉน คอ ระยะเวลาในการปฏบตการฉกเฉนตงแตรบแจงจนชดปฏบตการถงจดเกดเหต (Response times) จ าแนกตามระดบความฉกเฉน ป 2558-2561 พบวา ระยะเวลาในการปฏบตการฉกเฉนตงแตรบแจงจนชดปฏบตการถงจดเกดเหต ในกลมผปวยฉกเฉนวกฤต ด าเนนการไดตามเกณฑ ภายใน 8 นาท อยระหวาง 43-46% ดงแผนภมท 4

เมอวเคราะหความสอดคลองในการสงการชดปฏบตการฉกเฉนระดบสงกบระดบความฉกเฉนวกฤต จ าแนกตาม

ประเภทผปวยและระยะเวลาในการปฏบตการฉกเฉนตงแตรบแจงจนชดปฏบตการถงจดเกดเหต พบวา กลมเจบปวย

ฉกเฉน (Non Trauma) สงการไดสอดคลองสงกวากลมบาดเจบ (Trauma) แตกลมเจบปวยฉกเฉนใชระยะเวลาในการ

ปฏบตการฉกเฉนตงแตรบแจงจนชดปฏบตการถงจดเกดเหต เกน 8 นาท มากกวากลมบาดเจบ (Trauma) ดงแผนภมท 5

46.72

91.41 98.64

46.36

91.37 98.72

44.63

90.78 98.67

43.94

90.41 98.40

แดง (RT 8 min) เหลอง (RT 15 min)

เขยว (RT 30 min)







2558 2559 2560 2561

แผนภมท 4 ระยะเวลาในการปฏบตการฉกเฉนตงแตรบแจงจนชดปฏบตการถงจดเกดเหต(Response Time) ตามเกณฑทก าหนด

13


แผนภมท 5 ความสอดคลองการสงการชดปฏบตการฉกเฉนระดบสงกบระดบความฉกเฉนวกฤต จ าแนกตาม ประเภทผปวยและระยะเวลาในการปฏบตการฉกเฉนตงแตรบแจงจนชดปฏบตการถงจดเกดเหต

เมอวเคราะหการเขาถงบรการของผปวยฉกเฉนวกฤต พบวา สดสวนผปวยฉกเฉนวกฤตทมาดวยระบบ

การแพทยฉกเฉนตอผปวยฉกเฉนวกฤตทหองฉกเฉน รอยละ 1922 จะเหนไดวา การเขาถงบรการการแพทยฉกเฉน

ยงมสดสวนทต า ในขณะทสถตผรบบรการทหองอบตเหตฉกเฉน ป 2559 ประมาณ 35 ลานครง สวนใหญเปน

ผปวยไมฉกเฉนรอยละ 60 และมาโรงพยาบาลเอง ท าใหหองฉกเฉนเกดความแออดไมสามารถรองรบการดแลผปวย

ฉกเฉนใหมคณภาพได ซงเปนเหตผลสวนหนงทจ าเปนตองมการปฏรประบบการแพทยฉกเฉน

แผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ฉบบท 3 พ.ศ. 2560-2564 ยทธศาสตรท 1 บางเรองทเปนเปาหมายใน

แผนปฏรประบบการแพทยฉกเฉน ไดแก มศนยรบแจงเหตฉกเฉน (ทกกรณ) ทมมาตรฐานโดยด าเนนงานภายใตองคกร

ปกครองสวนทองถน และแยกศนยสงการและอ านวยการดานการแพทยและสาธารณสขทมมาตรฐานอยใตการ

ด าเนนงานของกระทรวงสาธารณสข รวมทงการเรงรดและผลกดนใหมจดตงศนยรบแจงเหตฉกเฉนเลขหมายเดยว การ

สนบสนนการพฒนาบรการนอกเวลาส าหรบผปวยไมฉกเฉนไดใชบรการ เพอลดความแออดในหองฉกเฉน การมระบบ

สารสนเทศส าหรบสนบสนนการพฒนาคณภาพระบบการแพทยฉกเฉนทบรณาการขอมลดานการแพทยฉกเฉนนอก

22 การศกษาสถานการณและปจจยทสงผลตอการใชบรการการแพทยฉกเฉนของผปวยฉกเฉนทเขารบบรการแผนกอบตเหตและฉกเฉนในประเทศไทย ป 2559

54% 54% 56% 56%

39% 40% 42% 42%

28% 26% 25% 26%

31% 30% 30% 30%

2% 2% 2% 2%

5% 3% 3% 3%

3% 3% 3% 3%

6% 6% 5% 5%

3% 4% 4% 5%6% 6% 6% 7%

8% 9% 8% 8% 13% 14% 13% 12%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Non Trauma 58Non Trauma 59Non Trauma 60Non Trauma 61 Trauma 58 Trauma 59 Trauma 60 Trauma 61

ALS เกน 8 นาท ALS ภายใน 8 นาท BLS เกน 8 นาท BLS ภายใน 8 นาท FR เกน 8 นาท FR ภายใน 8 นาท

14


โรงพยาบาล การบรการในหองฉกเฉน การสงตอผปวยและการจดการสาธารณภยดานการแพทยและสาธารณสข ไมได

ถกก าหนดไวในแผนหลกฉบบเดม จงจ าเปนตองน ามาพจารณาเพอบรณาการการท างานของหนวยงานตาง ๆ ให

เปนไปในทศทางทสอดคลองกน

จากขอมลขางตน สะทอนใหเหนโอกาสการพฒนามาตรฐานและคณภาพระบบการแพทยฉกเฉนทจ าเปนตองเรงรดด าเนนการใหสามารถดแลผปวยฉกเฉนใหมประสทธผล ปลอดภย ทวถง เทาเทยม ทนเวลา ตงแตการรบรภาวะฉกเฉน รบแจงเหตและการสงการ การปฏบตฉกเฉนกอนถงโรงพยาบาล การดแลผปวยฉกเฉนในโรงพยาบาล การสงตอผปวยฉกเฉนใหไดรบการดแลจนพนภาวะฉกเฉน (definitive care ) การจดการภาวะฉกเฉนทางการแพทยและสาธารณสขในสถานการณสาธารณภย นอกจากนยงมความจ าเปนตองใหค านงถงคณภาพการปฏบตการรายโรคทมอบตการณสง เชน โรคหลอดเลอดสมอง (Stroke), โรคหลอดเลอดหวใจ (STEMI) การบาดเจบ (Trauma) รวมทงการพฒนามาตรฐานการแพทยฉกเฉนทมความตอเนองและยงยน เพอเปนการคมครองสทธผปวยฉกเฉนใหสอดคล องกบเจตนารมณของพระราชบญญตการแพทยฉกเฉน พ.ศ. 2551

เพอมงสเปาหมายหรอผลอนพงประสงคและผลสมฤทธดานการแพทยฉกเฉนของแผนปฏรปสาธารณสข อนไดแก 1) มศนยรบแจงเหตฉกเฉน (ทกกรณ) ทมมาตรฐาน โดยด าเนนงานภายใตองคกรปกครองสวนทองถน และม

ศนยสงการและอ านวยการดานการแพทยและสาธารณสขทมมาตรฐานอยใตการด าเนนงานของกระทรวงสาธารณสข ดงนนภารกจของแผนหลกการแพทยฉกเฉนฉบบนจงตองพฒนาใหองคกรปกครองสวนทองถนมความพรอมในการรบถายโอนภารกจในการเปนผด าเนนงานและบรหารจดการระบบการแพทยฉกเฉนในระดบทองถนหรอพนทใหไดตามมาตรฐาน

2) เพอคมครองใหผปวยฉกเฉนไดรบการปฏบตการฉกเฉนอยางไดมาตรฐานและมประสทธผลทหองฉกเฉน โดยหนวยงานตนสงกดตองสนบสนนการพฒนาบรการนอกเวลาส าหรบผปวยไมฉกเฉนเพอลดความแอ อดในหองฉกเฉนโรงพยาบาลรฐบาล รวมทงจดใหมมาตรการอนๆ

3) มโครงสรางและกลไกการประสานงานดานการแพทยและสาธารณสขในภาวะโรค/ภยสขภาพระดบประเทศ ระดบเขตและระดบจงหวด และมหนวยปฏบตการฉกเฉนดานการแพทยและสาธารณสขทมมาตรฐาน โดยเฉพาะมชดปฏบตการทมขดความสามารถในการชวยชวตขนวกฤต23 ณ ทเกดเหต โดยใหองคกรปกครองสวนทองถนมโครงสรางและกลไกดงกลาวในการด าเนนงานและบรหารจดการระบบการแพทยฉกเฉนในระดบทองถนหรอพนทรวมกบภาคประชาสงคมใหไดตามมาตรฐาน

4) มระบบสารสนเทศส าหรบสนบสนนการพฒนาคณภาพระบบการแพทยฉกเฉนทบรณาการขอมลดานการแพทยฉกเฉนนอกโรงพยาบาล การบรการในหองฉกเฉน การสงตอผปวยและการจดการสาธารณภยดานการแพทยและสาธารณสข (National Emergency Care Information System) รวมทงเพอคมครองสทธผปวยฉกเฉนและผปฏบตการ

23 ชดปฏบตการทมขดความสามารถในการชวยชวตขนวกฤต (เทยบเทาระดบ 2 ของ US ขนไป)

15


2. เปาหมาย

1. มมาตรฐาน หลกเกณฑและวธปฏบตตลอดหวงโซการแพทยฉกเฉนครอบคลมตงแตการรบรการเจบปวยฉกเฉนจนไดรบบ าบดเจาะจงหรอพนภาวะฉกเฉน

2. องคกรปกครองสวนทองถนขนาดใหญมศนยรบแจงและจายงานในภาวะฉกเฉนทไดมาตรฐานโดยบรณาการการแพทยฉกเฉนเขากบการบรรเทาสาธารณภยและต ารวจ โดยมกระทรวงสาธารณสขเปนหลกในการพฒนาระบบการอ านวยการทางการแพทยและสาธารณสข รวมทงใหค าสงการแพทย

3. มหนวยปฏบตการและสถานพยาบาลทปฏบตการฉกเฉนอยางมประสทธผลและไดมาตรฐานอยางทวถง 4. ผปวยไมฉกเฉนไมเปนภาระรบผดชอบของงานการแพทยฉกเฉน โดยจดใหมบรการนอกเวลาส าหรบผปวยไม

ฉกเฉนเพอลดความแออดในหองฉกเฉนโรงพยาบาลรฐบาล รวมทงมาตรการอนๆ ในการสรางเสรมความปลอดภยของผปวยฉกเฉน

5. มมาตรการคมครองสทธผปวยฉกเฉนและผปฏบตการ 6. มระบบสารสนเทศการบรบาลผปวยฉกเฉนแหงชาต (National Emergency Care Information System)

รวมทงการสอสารส าหรบการประสานงาน การปฏบตงาน และพฒนาคณภาพระบบการแพทยฉกเฉน 3. ตวชวด

1. จ านวนจงหวดทมระบบอ านวยการทางการแพทยฉกเฉน 2. จ านวนจงหวดทมการด าเนนงานและบรหารจดการระบบการแพทยฉกเฉนโดยอบจ.และกรงเทพมหานคร ตาม

เกณฑทก าหนด 3. จ านวนจงหวดทมการคดแยกระดบความฉกเฉนทต ากวาระดบความฉกเฉนจรงของผปวย (Under Triage) ไม

เกนรอยละ 15 และ การคดแยกระดบความฉกเฉนทสงกวาระดบความฉกเฉนจรงของผปวย (Over Triage) ไมเกนรอยละ 30

4. จ านวนจงหวดทมผปวยฉกเฉนวกฤตทไดรบการน าสงโดยชดปฏบตการฉกเฉนระดบสง (ALS) เกนกวา 200 ตอประชากรแสนคน

5. รอยละผปวยฉกเฉนวกฤตทเรมไดรบการปฏบตการฉกเฉนภายใน 8 นาท 6. อตราการตอบสนองตอขอรองเรยนส าหรบผปวยฉกเฉนตามนโยบายนโยบายเจบปวยฉกเฉนวกฤตมสทธ 7. จ านวนจงหวดทมการใช TEMSA ในการประเมนมาตรฐานและคณภาพการปฏบตการฉกเฉนดวยตนเองเพอหา

โอกาสพฒนาตนเอง 8. รอยละของผปวย STEMI & Stroke ทไดรบแจงผาน 1669 และไดรบยาละลายลมเลอด หรอ ไดรบ PCI 9. รอยละของผปวยฉกเฉน Level 1, Level 2 และ Level 3 ไดรบการดแลตามเวลาทก าหนด 10. จ านวนจงหวดมระบบการบนทกขอมลแบบ Real time ภายใน 15 นาท ในการปฏบตการฉกเฉนตงแตการรบ

แจง ถง สงผปวยไปยงสถานพยาบาลปลายทาง และการบนทกขอมลการปฏบตการ (ITEMS) แลวเสรจภายใน 8 ชวโมง

16


4. กรอบกลวธ หรอวธการ 1) จดท ามาตรฐาน หลกเกณฑและวธปฏบตตลอดหวงโซบรการครอบคมทกมต

1. การวเคราะหสวนขาดของมาตรฐาน หลกเกณฑและวธปฏบตตลอดหวงโซบรการทกมตทยงไมไดพฒนาและจดล าดบความส าคญ

2. จดท ามาตรฐาน หลกเกณฑและวธปฏบตตลอดหวงโซบรการทกมต ใหครบถวน โดยความรวมมอของทกภาคสวนทเกยวของเปนมาตรฐานเดยวของประเทศ

3. เผยแพรและสนบสนนการน าไปใช รวมทงการก ากบ ตดตาม เพอปรบปรงมาตรฐาน หลกเกณฑใหเหมาะสม 2) ศนยรบแจงเหตฉกเฉนทมมาตรฐานโดยด าเนนงานภายใตองคกรปกครองสวนทองถน และแยกศนยสงการและ

อ านวยการดานการแพทยและสาธารณสขทมมาตรฐาน อยใตการด าเนนงานของกระทรวงสาธารณสข24 1. ศกษาหาขอสรป แนวทางในการแยกศนยสงการและอ านวยการดานการแพทยและสาธารณสข 2. การรบฟงความคดเหนหนวยงานภายใน/นอก กระทรวงสาธารณสข ทงภาครฐ และเอกชน มลนธ 3. การสอสาร ประชาสมพนธ ประชาชน หนวยงานทงภายใน/ภายนอกกระทรวงสาธารณสขและหนวยงานท

เกยวของ 4. พฒนาเทคโนโลยการสอสารศนยสงการและอ านวยการดานการแพทยและสาธารณสข 5. ด าเนนการตามแผนงานทก าหนด และตดตาม ก ากบความกาวหนา 6. รวมขบเคลอนใหมการด าเนนการหมายเลขฉกเฉนเบอรเดยวของประเทศ และสนบสนนการจดตงศนยรบแจง

เหตหมายเลขฉกเฉนเบอรเดยวในระดบจงหวด 7. สงเสรมและสนบสนนใหมการพฒนาสมรรถนะของผปฏบตการทปฏบตงานของศนยรบแจงเหต และศนยสง

การและอ านวยการดานการแพทย 8. สนบสนนการปฏบตงานทมมาตรฐาน ทงความพรอมของสถานท อปกรณ เทคโนโลยการสอสารและ

สารสนเทศในการปฏบตงาน 9. การพฒนาระบบการสงการและอ านวยการมการใหค าปรกษาทางการแพทย และใหน าสงผปวยฉกเฉนไป

โรงพยาบาลทมศกยภาพในการรกษา เพอไมใหเกดปญหาการเขาถงบรการไมทนทวงท (delay treatment) 3) สนบสนนการพฒนาบรการนอกเวลาส าหรบผปวยไมฉกเฉนเพอลดความแออดในหองฉกเฉนโรงพยาบาลรฐบาล

1. ศกษา การบรการ และแนวทางการลดผปวยไมฉกเฉนมาใชบรการหองฉกเฉน 2. สนบสนนการพฒนาบรการนอกเวลา 3. มแผนลงทนดานเครองมออาคารสถานทเพอพฒนาหองฉกเฉนคณภาพ 4. ด าเนนการตามแผนงานทก าหนด และตดตาม ก ากบความกาวหนาการด าเนนงาน

24 การด าเนนงานและบรหารจดการระบบการแพทยฉกเฉนในพนทโดยองคกรปกครองสวนทองถน ใหค านงถงความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถน หากมความพรอมในการรบถายโอนภารกจดานการแพทยฉกเฉนทงการบรหารจดการระบบและจดบรการใหครอบคลมทกพนทในจงหวด ควรมแผน ขนตอน ระยะเวลา การสนบสนนจากทกฝายทงในสวนกลางและระดบพนท เพอใหสามารถด าเนนการไดตามมาตรฐาน

17


4) มหนวยปฏบตการฉกเฉนดานการแพทยและสาธารณสข สถานพยาบาลและการปฏบตการฉกเฉนทมมาตรฐาน 1. สนบสนน เผยแพรมาตรฐาน หลกเกณฑ เกณฑ และวธการปฏบตการฉกเฉน เพอน าไปสการปฏบต 2. สงเสรมสนบสนนและพฒนาขดความสามารถในการปฏบตการฉกเฉนของหนวยงานภาคเครอขาย เพอให

ผปวยฉกเฉนวกฤตไดรบการปฏบตการฉกเฉนอยางทนทวงทและไดมาตรฐาน 3. สนบสนนใหหนวยปฏบตการ สถานพยาบาลมการตรวจประเมนตามเกณฑคณภาพทก าหนดในทกหวงโซ

คณภาพ และวางแผนยกระดบคณภาพหนวยปฏบตการ สถานพยาบาล 4. สนบสนนใหองคปกครองสวนทองถนรวมกบภาคเครอขายในพนท เพมหนวยปฏบตการฉกเฉนระดบสง และ

ก าหนดจดจอดชดปฏบตการระดบสง (ALS) ทสามารถเขาถงผปวยฉกเฉนวกฤต ณ จดเกดเหตไดภายใน 8 นาท 5. สนบสนนใหมชดปฏบตการฉกเฉนสมรรถนะสง (Super Advance Life Support) โดยมสมรรถนะในการ

ชวยชวตผปวยฉกเฉนวกฤตนอกโรงพยาบาล (ผปฏบตการ, รถพรอมยา เวชภณฑและอปกรณทเหมาะสม) 5) มการคมครองสทธผปวยฉกเฉนวกฤตใหไดรบการรกษาทไดมาตรฐานอยางเทาเทยม

1. ประชมรวมกบภาคเครอขายโรงพยาบาลรฐและเอกชน เพอชแจงแนวทางการด าเนนงานตามตามนโยบายรฐบาล “ฉกเฉนวกฤต มสทธทกท”

2. สนบสนนใหโรงพยาบาลเอกชนและโรงพยาบาลรฐด าเนนการโครงการ 3. ก ากบและตดตามประเมนผล ทงในการปฏบต และเชงระบบ

6) มระบบสารสนเทศส าหรบการพฒนาคณภาพระบบการแพทยฉกเฉนทบรณาการขอมลดานการแพทยฉกเฉนนอกโรงพยาบาล การบรการในหองฉกเฉน การสงตอผปวยและการจดการสาธารณภยดานการแพทย A(3) 1. จดตงกลไกการพฒนาระบบสารสนเทศการแพทยฉกเฉนรวมกบกลไกการพฒนาระบบสารสนเทศแหงชาต 2. ศกษาและทบทวนขอมลและสารสนเทศในระบบการแพทยฉกเฉน 3. จดท าแผนการลงทนพฒนาระบบสารสนเทศการแพทยฉกเฉน 4. ด าเนนการพฒนาระบบสารสนเทศการแพทยฉกเฉน และตดตามผลการด าเนนงาน

5. หนวยงานหลก / หนวยงานสนบสนน หนวยงานหลก หนวยงานสนบสนน

- ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข - กรมการแพทย - กรมสงเสรมปกครองทองถน - โรงพยาบาลภาครฐและเอกชน - ส านกงานสาธารณสขจงหวด - องคกรปกครองสวนทองถน - องคกรภาคเอกชนทไมแสวงหาก าไร - สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต

- กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย - กระทรวงมหาดไทย - กระทรวงกลาโหม - กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร - คณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต - ส านกงานต ารวจแหงชาต - ส านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด - หนวยงานอนๆทเกยวของ

18


ยทธศาสตรท 2 พฒนาระบบบรหารจดการผปฏบตการในระบบการแพทยฉกเฉน


การพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนทไดมาตรฐาน เพอใหผปวยฉกเฉนเขาถงบรการการแพทยฉกเฉนไดมากขน รวมทงคณภาพการดแลรกษาเบองตนในผปวยฉกเฉนทมาดวยระบบการแพทยฉกเฉนกมความจ าเปนทจะตองไดรบการดแล โดยผปฏบตการทมความรและทกษะในการดแลผปวยฉกเฉนทไดมาตรฐานกบระดบความรนแรงของการเจบปวยฉกเฉนและทนเวลา เพอใหผปวยฉกเฉนมอตราการรอดชวตทสงขน จงจ าเปนจะตองมการผลตและพฒนาผปฏบตการทสอดคลองกบความตองการของระบบ ทงน เพอใหผปฏบตการมขดความสามารถในการปฏบตการฉกเฉนเพอคมครองความปลอดภยของผปวยฉกเฉนตามมาตรา 28 และ 29 แหงพระราชบญญตการแพทยฉกเฉน พ.ศ.2551 นน คณะกรรมการการแพทยฉกเฉน (กพฉ.) มอ านาจหนาทตามมาตรา 11 (6) ในการออกขอบงคบเกยวกบการรบรององคกรและหลกสตรการศกษาและฝกอบรมผปฏบตการ และการใหประกาศนยบตรหรอเครองหมายวทยฐานะแกผผานการศกษาหรอฝกอบรม และสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต (สพฉ.) มอ านาจหนาทตามมาตรา 15 (5) ในการจดใหมการศกษาฝกอบรมการปฏบตการปฏบตหนาทเกยวกบการแพทยฉกเฉน

แผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาตทงสองฉบบทผานมา ไดใหความส าคญกบการพฒนาผปฏบตการอยางตอเนอง โดยแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาตฉบบท 1 (พ.ศ. 2553 - 2555) ไดก าหนดยทธศาสตรการสงเสรมศกยภาพของผปฏบตการ โดยการมสวนรวมของภาคตางๆ ในการพฒนา สวนแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาตฉบบท 2 (พ.ศ. 2556 - 2559) ไดก าหนดเปาหมายใหมองคกรและหลกสตรการศกษาหรอฝกอบรมทมขดความสามารถผลตและพฒนาคณภาพผปฏบตการอยางเพยงพอ ท าใหผปฏบตการมการพฒนาอยางตอเนองมาเปนล าดบ พรอมทงการพฒนาหนวยปฏบตการฉกเฉน หองอบตเหตฉกเฉน และระบบสงตอควบคกนไป ผปฏบตการทเปนแพทยและพยาบาลจะอยภายใตการก ากบดแลของสภาวชาชพ สวนผปฏบตการทอยภายใตการก ากบดแลของคณะอนกรรมการรบรององคกรและหลกสตรการศกษาหรอฝกอบรมผปฏบตการ และการใหประกาศนยบตรหรอเครองหมายวทยฐานะแกผผานการศกษาหรอฝกอบรม (อศป.) ซงปฏบตหนาทคณะกรรมการวชาชพและมอ านาจหนาทตามพระราชบญญตการประกอบโรคศลปะ พ.ศ. 2542 โดยอนโลม ทงน กพฉ. ไดประกาศเรองการใหประกาศนยบตรและการปฏบตการฉกเฉนของผปฏบตการ พ.ศ. 2554 ซงก าหนดประเภทและระดบของประกาศนยบตรผปฏบตการใหม 2 ประเภทและ 9 ระดบ ทงนผปฏบตการตองไดรบปรญญา ประกาศนยบตร หรอผานการฝกอบรมจากองคกรท อศป. รบรอง และสอบผานการประเมนและสอบท อศป.ก าหนด จงจะมสทธไดรบประกาศนยบตรผปฏบตการ

การปฏบตการฉกเฉนในชวงแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ฉบบท 2 ซงมเปาหมายใหมระบบปฏบตการฉกเฉนทไดมาตรฐานเพอใหบรการแกผปวยฉกเฉนไดอยางมคณภาพและประสทธภาพนน จากการประเมนผล เมอ

19


สนสดแผน พบวา การชวยเหลอผปวยฉกเฉนททนเวลาและเขาถงอยางครอบคลมมแนวโนมดขน แตการแจงเหตเจบปวยฉกเฉนผานหมายเลข 1669 และการชวยเหลอผปวยฉกเฉนใหสอดคลองแนวปฏบตในการดแลรกษาแบบทางดวน (Fast track) ยงไมบรรลเปาหมาย สะทอนใหเหนวายงตองเนนการปรบปรง จงจ าเปนตองพฒนาหนวยปฏบตการ/ชดปฏบตการใหไดมาตรฐานและครอบคลมมากยงขน ดงนนจงมความจ าเปนตองพฒนาสมรรถนะของผปฏบตการ และสถาบนการศกษาหรอฝกอบรมดานการแพทยฉกเฉนใหเพมมากขน เพอการพฒนาหนวยปฏบตการ/ชดปฏบตการใหไดทงคณภาพและปรมาณทเพยงพอสอดคลองกบนโยบายความตองการและบรบทของพนท

การด าเนนการพฒนาผปฏบตการในชวงแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ฉบบท 3 สพฉ.รวมกบภาคเครอขายพฒนาผปฏบตการใหมขดความสามารถทงในดานความร ทกษะและเจตคตใหสามารถชวยเหลอและคมครองความปลอดภยของผปวยฉกเฉนไดอยางมคณภาพและประสทธภาพ สอดคลองกบแผนแมบทก าลงคนในระบบการแพทยฉกเฉน 20 ป (พ.ศ.2558 - 2577) ท กพฉ. เหนชอบ และแผนผลตและพฒนาบคลากรในระบบการแพทยฉกเฉน 5 ป (2558 - 2562) ทอศป. เหนชอบ ส าหรบทศทางในการด าเนนงานเพอการพฒนาผปฏบตการใหมความสอดคลองกบแผนแมบทดงกลาว ไดมการรบรององคกรการศกษาและฝกอบรม เพอใหมองคกรทมคณภาพ และสามารถผลตผปฏบตการทมคณภาพ ในปรมาณทเพยงพอกบความตองการของระบบการแพทยฉกเฉนตอไป และสามารถคงอยในระบบไดอยางมความสข รวมทงมความกาวหนาในอาชพ สามารถมคณภาพชวตทดตามศกยภาพ

การรบรององคกรการศกษาและฝกอบรม และผปฏบตการทไดรบการรบรองจาก อศป. มดงน 1.จ านวนองคกรทด าเนนการหลกสตรผปฏบตการแพทย

1.1) หลกสตรปรญญาตร สาขาปฏบตการฉกเฉนการแพทย จ านวน 4 แหง 1.2) หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสง สาขาปฏบตการฉกเฉนการแพทย จ านวน 6 แหง 1.3) หลกสตรปฏบตการแพทยขนพนฐานและชวยปฏบตการแพทยขนสง จ านวน 280 แหง 1.4) หลกสตรปฐมพยาบาลและชวยปฏบตการแพทยขนพนฐาน จ านวน 48 แหง

ส าหรบจ านวนองคกรทด าเนนการหลกสตรชวยอ านวยการ มจ านวน 8 แหง นอกจากนยงมองคกรทไดรบการรบรองจากสภาวชาชพทสามารถผลตผปฏบตการ โดยเฉพาะผปฏบตการทสามารถท าการปฏบตการแพทยระดบสงเพอใหการชวยเหลอผปวยวกฤตฉกเฉนได ไดแก แพทยเวชศาสตรฉกเฉน และพยาบาลวชาชพ ซงปจจบน มสถาบนทสามารถผลตแพทยเวชศาสตรฉกเฉน จ านวน 25 แหง และสถาบนทสามารถผลตพยาบาลเวชปฏบตฉกเฉนทไดรบการรบรองจากสภาการพยาบาลมจ านวน 5 แหง

ผปฏบตการในระบบการแพทยฉกเฉน นบตงแตสนแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาตฉบบท 1 เปนตนมาจนถงปจจบน มแผนการผลตผปฏบตการ เพอใหสามารถรองรบการดแลผปวยฉกเฉนไดอยางมประสทธภาพ ซงปจจบนอยในชวงระยะเวลาของการเปลยนผานของการพฒนา โดยเปาหมายใหมผปฏบตการทมคณภาพสามารถใหการดแลผปวยฉกเฉนไดตามมาตรฐาน และมอ านาจหนาทในการปฏบตการฉกเฉนตามท กพฉ.ก าหนด โดยตองไดรบประกาศนยบตรปฏบตการฉกเฉน โดยมขอมลจ านวนผปฏบตการ ดงน

20


2. จ านวนผปฏบตการ ตารางท 1 จ านวนผปฏบตการในระบบสารสนเทศการแพทยฉกเฉน (ITEMS) ทมประกาศนยบตรและผประกอบวชาชพ ประเภทปฏบตการแพทย ประเภทปฏบตการอ านวยการ ผประกอบวชาชพ ระดบ จ านวน(คน) ระดบ จ านวน(คน) ระดบ จ านวน(คน) นฉพ. 163 พอป. 134 แพทย 1,779 จฉพ. 1,907 ผกป. 17 พยาบาล 20,274 พฉพ. 3,851 ผจป. 57 ENP อฉพ. 35,723 ผปป. พรจ.

แหลงขอมล : ระบบสารสนเทศดานการแพทยฉกเฉน(ITEM) ณ วนท 30 เมษายน 2561)

ตารางท 2 จ านวนผทไดรบอนมตประกาศนยบตรจาก อศป. ปงบประมาณ

ประเภทปฏบตการแพทย ประเภทปฏบตการอ านวยการ นฉพ. จฉพ. พฉพ. อฉพ. พอป.

(ทยนขอประกาศ) ผกป. ผจป. ผปป. พรจ.

2558 27 1,759 2,696 28,151 94 - - - - 2559 84 121 921 13,698 9 - - - - 2560 145 757 2,268 5,779 2 19 105 29 3

เขมมงเพอบรรลผลอนพงประสงคและผลสมฤทธ ในการผลตและพฒนาผปฏบตการการแพทยฉกเฉน 1. ประสานงานเพอใหเกดสถาบนผลต และมแผนการลงทนผลตผปฏบตการฉกเฉนประเภทวชาชพและไมใช

วชาชพดานการแพทยและสาธารณสขใหมจ านวนเพยงพอ และพฒนาขดความสามารถผปฏบตการฉกเฉนทไดมาตรฐาน

2. สนบสนนใหมการกระจายผปฏบตการฉกเฉนทมจ านวนเพยงพอ เหมาะสมครอบคลมทกพนท รวมทงมการท าแผนทภมศาสตร (GIS) ของผปฏบตการฉกเฉนทกพนท เพอใหเกดความตอเนองในการกระจายก าลงคนทเพยงพอ

3. วางแผนความกาวหนาในผปฏบตการฉกเฉนและมการจดระบบความปลอดภยในการปฏบตการ รวมทงการจดสวสดการในการปฏบตงานทมความเสยงสง

21


2. เปาหมาย 1. มองคกรการศกษาหรอฝกอบรมทไดมาตรฐานและเพยงพอ ดวยความรวมมอของกระทรวงสาธารณสข สถาบน

ผลตผปฏบตการทงผประกอบวชาชพดานการแพทยและการสาธารณสขและไมเปนผประกอบวชาชพดานการแพทยและการสาธารณสข

2. มแผนลงทนเชงบรณาการในการผลตและพฒนาผปฏบตการในระบบการแพทยฉกเฉนใหมปรมาณและคณภาพเพยงพอทสอดคลองกบนโยบายความตองการและบรบทของพนท (โดยเฉพาะผปวยฉกเฉนวกฤต)

3. มการสงเสรมสนบสนน ธ ารงรกษาผปฏบตการในระบบการแพทยฉกเฉน ใหมความกาวหนาในสายงาน/คณภาพชวตทด

4. มการฝกอบรมเพมพนความรและทกษะแกผปฏบตการในระบบการแพทยฉกเฉน ทงในความเชยวชาญเฉพาะหรอพนทเฉพาะ เชน ชายแดน เขตเศรษฐกจพเศษ เขตสขภาพพเศษ

3. ตวชวด

1. ระดบความส าเรจในการผลตบคลากรทเพยงพอ โดยเฉพาะส าหรบผปวยฉกเฉนวกฤต 2. ระดบความส าเรจในการสงเสรมสนบสนนการธ ารงรกษาบคลากรในระบบการแพทยฉกเฉน 3. ระดบความส าเรจในการฝกอบรมเพมพนความรและทกษะบคลากรในระบบการแพทยฉกเฉน ทงในความ

เชยวชาญเฉพาะหรอพนทเฉพาะ เชน ชายแดน เขตเศรษฐกจพเศษ เขตสขภาพพเศษ 4. กรอบกลวธ หรอวธการ 1) แผนผลตและธ ารงรกษาผปฏบตการดานการแพทยฉกเฉนใหเพยงพอแกความตองการในระยะ10 ป

1. ศกษา ทบทวนความตองการผปฏบตการดานการแพทยฉกเฉนในระยะ 10 ป 2. จดท าแผนผลตและธ ารงรกษาผปฏบตการดานการแพทยฉกเฉนในระยะ 10 ป โดยการมสวนรวมของทกภาค

สวนอยางเปนเอกภาพ 2) ผลตผปฏบตการใหมปรมาณและคณภาพเพยงพอในการคมครองผปวยฉกเฉน

1. ด าเนนการรวมกบหนวยงานทเกยวของในการก าหนดโครงสราง อ านาจหนาท ขอบเขต ความรบผดชอบและขอจ ากดของผปฏบตการ และบทบาทหนาทของบคลากรในระบบการแพทยฉกเฉน

2. ด าเนนการรวมกบหนวยงานทเกยวของในการก าหนดวธการและเกณฑเกยวกบการศกษาและฝกอบรมบคลากร และการใหประกาศนยบตรผปฏบตการ

3. สนบสนนสงเสรมการพฒนาองคกรการศกษาและฝกอบรมบคลากร 4. ก ากบ ตดตามประเมนผลหลกสตร ตาง ๆ เพอน ามาปรบปรงหลกสตรและระยะเวลาในการฝกอบรมให

เหมาะสม 3) สนบสนนสงเสรมและรวมด าเนนการธ ารงรกษาผปฏบตการ เพอคณภาพการปฏบตงานและธ ารงรกษาผปฏบตการใหคงอยในระบบ

22


1. สงเสรมและสนบสนนใหมการก าหนดโครงสรางและกรอบอตราก าลงผปฏบตการฉกเฉนขององคกรปกครองสวนทองถน ทงทปฏบตงานในศนยรบแจงเหตและหนวยปฏบตการฉกเฉน

2. ผลกดนใหมการก าหนดโครงสรางและกรอบอตราก าลงของศนยสงการและอ านวยการทางการแพทย 4) สนบสนนสงเสรมการฝกอบรมเพมพนความรและทกษะผปฏบตการ รวมกบสภา/สมาคมวชาชพหรอหนวยงานทเกยวของ

1. ศกษาและออกแบบหลกสตรทเหมาะสมสอดคลองกบบรบทของพนท เพอเปนการเพมศกยภาพของผปฏบตการและคณภาพของการปฏบตการฉกเฉนทดขน

2. สนบสนนการพฒนาในหลกสตรตามบรบทของพนท 3. ก ากบ ตดตามประเมนผลหลกสตร ตาง ๆ เพอน ามาปรบปรงหลกสตรและระยะเวลาในการฝกอบรมให

เหมาะสม 5. หนวยงานหลกและหนวยงานสนบสนน

หนวยงานหลก หนวยงานสนบสนน - สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต - กระทรวงสาธารณสข - กระทรวงศกษาธการ - องคกรการศกษาและฝกอบรม - วทยาลยแพทยฉกเฉนแหงประเทศไทย - สภาการพยาบาล - สมาคมเวชศาสตรฉกเฉนแหงประเทศไทย - สมาคมพยาบาลฉกเฉนแหงประเทศไทย

- กระทรวงมหาดไทย - กระทรวงกลาโหม - องคกรปกครองสวนทองถน - ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (กพ.) - ส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา, ส านกงาน

คณะกรรมการการอดมศกษา - หนวยงานทเกยวของ เชน สภากาชาดไทย องคกร

การศกษาและฝกอบรมในตางประเทศ - องคกรภาคเอกชนทไมแสวงหาก าไรทด าเนนการ

ดานการแพทยฉกเฉน - องคกรวชาชพทเกยวของ

23


ยทธศาสตรท 3 พฒนากลไกการอภบาลระบบการแพทยฉกเฉน

1. หลกการและเหตผล ระบบการแพทยฉกเฉน (Emergency Medical Services) เปนสวนหนงของการจดบรการสขภาพ เพอให

ประชาชนเขาถงบรการสขภาพทจ าเปนและเรงดวนไดอยางทนถวงทและปลอดภย ถอเปนสทธและบรการขนพนฐานทประชาชนทกคนพงไดรบอยางทวถงและเทาเทยมกน และตามเจตนารมณ พรบ.การแพทยฉกเฉนแหงชาต พ.ศ. 2551 ไดมการก าหนดโครงสรางและกลไกการบรหารจดการทเปนรปธรรม คอ มคณะกรรมการการแพทยฉกเฉน (กพฉ.) ท าหนาทก าหนดนโยบายและทศทางการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนระดบชาต มคณะอนกรรมการดานตาง ๆ ท าหนาทพจารณากลนกรองเสนอความเหนตอ กพฉ. และมสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต (สพฉ.) ท าหนาทเปนฝายเลขานการและบรหารจดการ เพอท าหนาทสงเสรมและสนบสนนใหการปฏบตการฉกเฉนทมคณภาพไดมาตรฐานโดยครอบคลมทกพนทอยางทวถง

ระบบการแพทยฉกเฉนของไทยยงคงมลกษณะการบรหารจดการแบบรวมศนยและมการกระจายอ านาจบางสวนของการจดการไปยงหนวยงานกระทรวงสาธารณสขในสวนภมภาค คอ ส านกงานสาธารณสขจงหวด และองคการบรหารสวนจงหวด มโครงสรางการอภบาลระบบ เปน 3 ระดบ คอ สวนกลาง สวนภมภาคและระดบทองถน อยางไรกตามการอภบาลในระบบการแพทยฉกเฉนยงเกดชองวางในดานความเปนเอกภาพเชงนโยบาย ขาดการก าหนดเปาหมายรวมกน ขาดความรวมมอและประสานงานเทาทควร ขาดการเสรมสรางระบบการจดการดานการเงนการคลงตลอดจนกลไกตางๆ ทตงขนตามกฎหมายยงไมตอบสนองและมประสทธภาพ

ประเทศไทยอยระหวางชวงของการปฏรปประเทศใหมความมนคง มงคง ยงยน มการจดท าแผนปฏรปประเทศดานสาธารณสข ซงระบบการแพทยฉกเฉนเปนหนงเรองในประเดนปฏรป ดงนน หากระบบการแพทยฉกเฉนจะท าใหเกดความมนคง มงคง ยงยน จงเหนสมควรใหความส าคญกบการสรางระบบและกลไกการบรหารจดการระบบการแพทยฉกเฉนใหเกดความเปนเอกภาพและมประสทธภาพ รวมถงการแสวงหาความรวมมอและการรวมทนจากภาคสวนตางๆ เชน มระบบการจดการการเงนการคลงดานการแพทยฉกเฉนไดอยางมประสทธภาพ การสรา งกลไกการบรณาการแผนงาน โครงการ กจกรรม และการใชทรพยากรรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐและเอกชน รวมถงองคกรตางๆ ในระดบทองถน การสนบสนนการวจยดานการแพทยฉกเฉนทเปนปญหาส าคญของประเทศใหสามารถน าผลการวจยและนวตกรรมมาใชในการพฒนางานดานการแพทยฉกเฉน และการทบทวนกฎหมายทเกยวของทงทางตรงและทางออมใหมความทนสมย สอดคลองกบสถานการณปจจบน หรอจดท ากฎหมายฉบบใหมรองรบเชงนโยบายบรหารจดการและการปฏบตการ

ดานโครงสราง กลไกการจดการและการอภบาลระบบการแพทยฉกเฉน

โครงสรางการบรหารระบบการแพทยฉกเฉนของประเทศ ประเทศไทยมหนวยงานทเกยวของกบการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนนอกโรงพยาบาล การบรการในหองฉกเฉน การสงตอผปวยและการจดการสาธารณภยดานการแพทย หลายหนวยงานในระดบสวนกลาง ไดแก ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข กรมการแพทย กรมควบคม

24


โรค และมสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาตท าหนาทบรหารจดการระบบ โดยมคณะกรรมการการแพทยฉกเฉน เปนผก าหนดนโยบายและทศทางการพฒนา อยางไรกตามแตละหนวยงานกจะมแผนและยทธศาสตรในการด าเนนงานตามบทบาทภารกจ ซงมหลายสวนทซ าซอน ขาดการบรณาการ ท าใหการขบเคลอนการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนไมเปนเอกภาพ สงกระทบตอผลสมฤทธของแผนยทธศาสตรและความเปนเอกภาพในการประสานความรวมมอกบหนวยงานอน ๆ นอกระบบสขภาพ รวมทงยงสงผลกระทบตอหนวยงานในระดบภมภาค/พนททมความสบสนในทศทางการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนของประเทศ จงมความจ าเปนทจะตองทบทวนบทหนาทของหนวยงานทเกยวของ และจดท าโครงสราง กลไกการจดการ ใหการท างานมทศทางการพฒนาทสอดคลองและเชอมโยงกน เพอการอภบาลระบบการแพทยฉกเฉนใหเปนเอกภาพ

ดานกฎหมาย สถานการณการเปลยนแปลงทงจากปจจยภายนอก ปจจยภายใน การพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนไมเพยงแตจดบรการ สงเสรม สนบสนน พฒนาระบบใหไดมาตรฐานเทานน ยงตองหนกลบมาทบทวนกฎหมายทเกยวของทงทางตรงและทางออมใหมความทนสมย สอดคลองกบสถานการณปจจบน ทผานมาไดมการจดท าระเบยบ ขอบงคบและกฎหมายตางๆ ตามพระราชบญญตการแพทยฉกเฉน พ.ศ. 2551 มความกาวหนาพอสมควร อยางไรกตามยงมขอบงคบและกฎหมายส าคญอกหลายฉบบทจ าเปนในการปฏบตการและการอภบาลระบบการแพทยฉกเฉนในอนทจะท าใหบรรลผลตามเจตนารมณของพระราชบญญต อาทเชน ประกาศคณะกรรมการการแพทย ฉกเฉน เรองหนวยปฏบตการฉกเฉนการแพทย ทสงเสรมใหมการก าหนดมาตรฐาน หลกเกณฑและวธปฏบตเกยวกบการแพทยฉกเฉน ระเบยบคณะกรรมการการแพทยฉกเฉน วาดวยการบรหารจดการขายวทยโทรคมนาคมในการปฏบตการฉกเฉน พ.ศ.2558 ทจดใหมระบบสอสารและเทคโนโลยสารสนเทศ เพอประโยชนในการประสานงานและการปฏบตงานดานการแพทยฉกเฉน เปนตน นอกจากนมกฎหมายอน ๆ ทสงผลตอทศทางการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน ตงแตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560 หมวด 16 ก าหนดใหด าเนนการปฏรปประเทศดานสาธารณสข โดยระบบการแพทยฉกเฉนเปน 1 ใน 10 เรองทจะตองปฏรป รวมทงยงมพระราชบญญตและกฎหมายอน ๆ ทเกยวของ จ าเปนตองศกษวเคราะห พจารณาผลกระทบทเกดขน ทงในสวนของการสนบสนนการพฒนาและการตองถอปฏบตหลงกฎหมายมผลบงคบใชแลว

ดานการเงนการคลง กองทนการแพทยฉกเฉนไดรบงบประมาณจากรฐบาลเปนหลก เพอเปนคาใชจายในการสนบสนนการ

ปฏบตงานดานการแพทยฉกเฉน รวมทงอดหนนหรอเปนคาชดเชยปฏบตการดานการแพทยฉกเฉน ในสวนของคาชดเชยปฏบตการถกจดสรรภายใตวธการของราคาและปรมาณ (Price and Quantity approach: PQ approach) ซงมไดมการใชขอมลททนสมย กลาวคอ ใชอตราราคาคงทมาตงแตป 2553-2562 สงผลใหอตราคาชดเชยทไดรบจากรฐบาล และอตราจายคาชดเชยใหแกหนวยปฏบตการไมสะทอนตนทนทแทจรง ขณะเดยวกนจ านวนชดปฏบตการระดบตางๆ และจ านวนการน าสงผปวยฉกเฉน มแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง ซงสงผลตอสภาพคลองของงบประมาณกองทนการแพทยฉกเฉน และอาจสงผลตอระดบความเชอมนของหนวยปฏบตการเรองเงนชดเชยทจะไดรบ

25


นอกจากนน เงนกองทนการแพทยฉกเฉน มไดถกน าไปใชเฉพาะคาชดเชยปฏบตการ Pre-hospital care เทานน ยงถกน าไปใชเพอเปนคาชดเชยในสวนของ Inter-hospital กรณทผปวยยงไมพนภาวะวกฤต และกรณใชยานพาหนะพเศษทางน า ทางอากาศยาน เนองจาก 3 กองทนสขภาพมการจดชดสทธประโยชนเรองการน าสง/สงตอ ทแตกตางกน ทงในเรองของพาหนะการน าสง รวมถงวธการและอตราการจายเงน กรณทแตละระบบหลกประกนไมคมครอง หากผมสทธหรอผประกนตนจ าเปนตองใช ซงสถานพยาบาลตองรองขอผานระบบการแพทยฉกเฉน (หมายเลข 1669) ซง สพฉ.จะเปนผจายชดเชยคาบรการนแทน เพอเปนการคมครองสทธผปวยฉกเฉน

แผนภมท 5 แนวโนมการปฏบตการฉกเฉนทางบก จ าแนกตามชดปฏบตการระดบตาง ๆ

จากสถานการณแนวโนมการใชบรการการแพทยฉกเฉน เมอพจารณาดแนวโนมแลว การใชบรการชดปฏบตการเบองตน (First Responder) สงขนเรอยๆ ขณะทชดปฏบตการระดบสง (Advance Life Support), ชดปฏบตการพนฐาน (Basic Life Support) มบรการคอนขางคงท จากขอมลดงกลาวท าใหเกดความกงวลเกยวกบงบกองทนการแพทยฉกเฉน ซงคาดวาในอนาคตกองทนการแพทยฉกเฉนอาจจะประสบปญหาเกยวกบความยงยนทางการเงนการคลงทจะสนบสนนการปฏบตงานดานการแพทยฉกเฉน ดงนนควรมระบบการจดการการเงนการคลงในการคมครองสทธการเขาถงบรการการแพทยฉกเฉนทเหมาะสมและยงยน

ดานวจยและพฒนาวชาการ การจดบรการการแพทยฉกเฉนทผานมา พบปญหาหลายดานทงเกยวของกบนโยบายระดบชาต การประสาน

รวมทงพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนนอกโรงพยาบาล ในโรงพยาบาล และระหวางโรงพยาบาล นอกจากนนยงพบวาผปวยฉกเฉนสวนใหญเขาไมถงบรการหรอไมไดใชบรการการแพทยฉกเฉน มประชาชนจ านวนมากไมรจก 1669 และสบสนกบเลขหมายฉกเฉนทมมากในประเทศไทย ซงปญหาอปสรรคตาง ๆ เหลาน เปนไปตามขอเสนอของปฏรปและขบเคลอนการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนชวงกอนถงโรงพยาบาลของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ (สปท.) เมอวเคราะหผลงานวจยและองคความรดานการแพทยฉกเฉน มความทาทายทงทเกดจากระดบนโยบาย ระดบหนวยงาน จนถงระดบประชาชน ซงมหลายประเดนทตองอาศยการพฒนาองคความรทงทเกดจากการวจยและนวตกรรม รวมทง

-

500,000

1,000,000

1,500,000

2,000,000

-

200,000

400,000

600,000

800,000

1,000,000

1,200,000

ป 2548 ป 2549 ป 2550 ป 2551 ป 2552 ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556 ป 2557 ป 2558 ป 2559 ป 2560

ALS-case BLS-case FR-case total-case Linear (total-case)

26


การบรหารจดการความร น ามาพฒนาระบบทงเชงนโยบายและการปฏบตงานในพนท นอกจากนน จากการบรหารจดการองคความร การวเคราะหและสงเคราะหงานวจยดานการแพทยฉกเฉนท ผานมา พบวา ผลงานวจยยงไมครอบคลมและไมเพยงพอตอการน าไปใชประโยชน เนองจากมขอจ ากดทงนกวจยและการสรางเครอขาย ปญหาการสะสมและสรางฐานองคความรดานการแพทยฉกเฉนทตองพฒนาอยางตอเนอง และปญหาการสนบสนนงบประมาณวจย รวมทงการสรางองคความรทยงมนอยมากเมอเทยบกบงบประมาณด าเนนการดานอนๆ

การทผปวยฉกเฉนจะไดรบการคมครองสทธในการเขาถงบรการการแพทยฉกเฉนอยางทวถง เทาเทยม มคณภาพมาตรฐานไดนน สวนส าคญประการหนงคอการใชองคความรทงทเกดจากการวจย การบรหารจดการความร การพฒนานวตกรรมตาง ๆ เพอหนนเสรมหรอสนบสนนในการอภบาลระบบตามเจตนารมณของพระราชบญญตการแพทยฉกเฉน พ.ศ. 2551 ตอไป

2. เปาหมาย 1. มการทบทวนโครงสราง กลไกการจดการ และอภบาลระบบการแพทยฉกเฉน

1.1. มการทบทวนบทบาทหนาทของหนวยงานทเกยวของกบระบบการแพทยฉกเฉน A(1) 1.2. มคณะกรรมการนโยบายระบบการแพทยฉกเฉนระดบชาต(National ECS Board) และระดบเขต (Regional ECS Board) A(2) 1.3. มโครงสรางและกลไกการประสานงานดานการแพทยและสาธารณสข ระดบประเทศ ระดบเขต และระดบจงหวด B(3) 1.4 จงหวดมการจดการใหมบรการการแพทยฉกเฉนทมคณภาพ

2. มระเบยบ ขอบงคบและกฎหมายตางๆ ทจ าเปนในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนครบถวนและมแนวทางปฏบตในการบงคบใชทเหมาะสม

3. กองทนการแพทยฉกเฉน และสามกองทนสขภาพหลกก าหนดชดสทธประโยชนดานการแพทยฉกเฉน และวธการชดเชย บรการตามชดสทธประโยชนนนเพอใหเกดการพฒนาบรการการแพทยฉกเฉนอยางมคณภาพ ทวถงและยงยน A(4)

4. มกองทนการแพทยฉกเฉนระดบเขต A(5) 5. มผลงานวจยและนวตกรรม องคความร การจดการความรและบรหารฐานความร รวมทงคลงความร เพอพฒนาการแพทยฉกเฉน

3. ตวชวด 1. มการทบทวนโครงสราง กลไกการจดการ และอภบาลระบบการแพทยฉกเฉน 2. การบรหารพฒนาทนหมนเวยนใหมประสทธภาพ

2.1 การบรหารความเสยงและการควบคมภายใน

27


2.2 ระดบความส าเรจในการพฒนามาตรฐานระบบคณภาพการบรหารงานคณภาพ เพอเพมประสทธภาพในการด าเนนงาน ISO 9000

2.3 การตรวจสอบภายใน 2.4 การบรหารจดการสารสนเทศดจทล 2.5 ระดบความสำเรจในการพฒนาระบบสารสนเทศการแพทยฉกเฉน (ITEMS) 2.6 การบรหารทรพยากรบคคล 2.7 การเบกจายเงนตามแผนการเบกจายทไดรบอนมต 2.8 การรายงานทางการเงน 2.9 การด าเนนการตามแผนพฒนาระบบการจายเงน และการรบเงนของทนหมนเวยนผานระบบอเลกทรอนกส 2.10 การจดท ารายงานวเคราะหผใชบรการหลกและผมสวนไดสวนเสยทงทางตรงและทางออมของทนหมนเวยน

3. จ านวนการน าประกาศตามมาตรา 29 วรรคหนงมาใชบงคบ และมการด าเนนการตามมาตรา 29 วรรคสอง สาม ส และมาตรา 30 31 32 37 38 39 อยางนอยเรองละ 1 ครง จนส าเรจลงโทษเสรจสน 4. ประสทธภาพการบรหารคาชดเชยปฏบตการฉกเฉนสาหรบผปวยฉกเฉนวกฤตและเรงดวน (จ านวนจงหวดทมการจายเงนจากกองทนการแพทยฉกเฉนเฉลยตอผปวยฉกเฉนวกฤตทไดรบการน าสงโรงพยาบาลดวยชดปฏบตการขนสง) 5. ระดบความส าเรจของการจดตงกองทนการแพทยฉกเฉนระดบทองถน/มการจายเงนเพอสงเสรมใหม matching grant มากขนในพนททหางไกลและพนททเขาไมถงบรการ 6. จ านวนองคความรหรอนวตกรรมทไดจากงานวจยและกระบวนการทางวชาการเพอหนนเสรมภารกจตามแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต และภารกจสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต 7. ระดบความส าเรจในการพฒนาผลงานวจย เพอใหไดองคความรเรองการแพทยฉกเฉนทเหมาะสมกบประเทศไทย ภายใน 2564 รวมทงการจดการความร บรหารฐานความร และจดใหมคลงความร เพอนามาใชในการก าหนดนโยบาย/บรหาร และปรบปรงบรการ

4. กรอบกลวธ หรอวธการ ดานโครงสรางการบรหารจดการและอภบาลระบบ

1) ทบทวนบทบาทหนาทของหนวยงานทเกยวของกบระบบการแพทยฉกเฉน 1. ศกษาหาขอสรปและทบทวนบทบาทหนวยงานทเกยวของ 2. การรบฟงความคดเหนหนวยงานภายใน/นอก กระทรวงสาธารณสข ทงภาครฐ และเอกชน มลนธ 3. การสอสาร ประชาสมพนธประชาชน หนวยงานทงภายใน/ภายนอกกระทรวงสาธารณสขและหนวยงานท

เกยวของ 2) มคณะกรรมการนโยบายระบบการแพทยฉกเฉนระดบชาตและระดบเขต (National and Regional ECS Board)

28


1. ศกษาและออกแบบการจดตงคณะกรรมการนโยบายระบบการแพทยฉกเฉนระดบชาตและระดบเขต (National and Regional ECS Board) เพอใหสอดคลองกบสถานการณปจจบนและแนวโนมในอนาคต

2. จดตงคณะกรรมการนโยบายระบบการแพทยฉกเฉนระดบชาตและระดบเขต 3) มโครงสรางและกลไกการประสานงานดานการแพทยและสาธารณสขในภาวะโรค/ภยสขภาพระดบประเทศ ระดบเขตและระดบจงหวด B (3)

1. ศกษาและทบทวนกลไกประสานงานระหวางหนวยงานภายในกระทรวงสาธารณสขและภายนอกกระทรวงสาธารณสข

2. พฒนากลไกการประสานงานดานการแพทยและสาธารณสข 3. พฒนาศกยภาพหนวยปฏบตการฉกเฉนดานแพทยและสาธารณสขใหมมาตรฐาน 4. ลงทนสนบสนนโลจสตกสใหหนวยปฏบตการฉกเฉนดานแพทยและสาธารณสข 5. ด าเนนการตามแผนงานทก าหนด และ ตดตาม ก ากบความกาวหนาการด าเนนงาน

ดานกฎหมาย 1. วเคราะหและจดท าแผนในการพฒนา ปรบปรง ระเบยบ,ขอบงคบและกฎหมายตางๆ ใหสามารถสนบสนนระบบการแพทยฉกเฉนไดอยางเพยงพอและมการบงคบใชไดอยางเหมาะสม 2. ประสานความรวมมอกบทกภาคสวนเพอด าเนนการตามแผนทก าหนด 3. มมาตรการในการคมครองผปฏบตการในขณะปฏบตงาน เหมอนปฏบตงานในฐานะเจาหนาทของรฐ

ดานการเงนการคลง

1) กองทนระบบการแพทยฉกเฉนระดบเขต 1. ศกษาแนวทางการจดตงกองทนการแพทยฉกเฉนระดบเขต หากไมสามารถจดตงไดอาจจะพจารณาแนวทาง

ในการแกไข พรบ.การแพทยฉกเฉน เพอจดตงกองทนการแพทยฉกเฉนระดบเขต 2. การรบฟงความคดเหนหนวยงานภายใน/นอก กระทรวงสาธารณสข ทงภาครฐ และเอกชน มลนธ 3. การสอสาร ประชาสมพนธประชาชน หนวยงานทงภายใน/ภายนอกกระทรวงสาธารณสขและหนวยงานท

เกยวของ 4. ด าเนนการจดตงกองทนการแพทยฉกเฉนระดบเขต

2) กองทนการแพทยฉกเฉนและสามกองทนสขภาพหลกก าหนดชดสทธประโยชนดานการแพทยฉกเฉน และวธการชดเชยบรการตามชดสทธประโยชน

1. ศกษาขอมลและทบทวนชดสทธประโยชนดานการแพทยฉกเฉนของกองทนตางๆ 2. พฒนากลไกการจายเงนตามคณภาพการรกษาพยาบาลฉกเฉน (Value-Based Payment)

3) ระบบการจดการการคลงและการเงนในการคมครองสทธผปวยฉกเฉน

29


1. ประสานหนวยงานทเกยวของเพอพจารณาปรบปรงแกไขกฎ ระเบยบตางๆ เพอใหสามารถสนบสนนงบในการใหบรการและการพฒนาระบบEMS ไดอยางตอเนอง

2. ผลกดนใหไดรบเงนชดเชยคาปฏบตการจากรฐบาลสะทอนตนทนทแทจรงครอบคลมรายการทจ าเปน เพอเพมคณภาพของการใหบรการกอนถงโรงพยาบาล

3. ประสานหารอแตละกองทนเรองวธการจาย ขอบเขตการจายเงนชดเชยในระบบการแพทยฉกเฉน เพอลดความซ าซอน และประหยดงบประมาณภาครฐ

4. จดท าแนวทางการรบภาระคาใชจายรวมกนทงหนวยงานภาครฐ เอกชน อปท. ทค านงถงความเปนธรรมและการเขาถงบรการการแพทย

ดานวจยและพฒนาวชาการ 1. วเคราะหชองวางระบบการแพทยฉกเฉนทตองการสนบสนนขอมลจากงานวจย/บรหารจดการความร เพอก าหนดกรอบทศทางใหสอดคลองและเชอมโยงกบนโยบายประเทศ 2. ด าเนนงานวจยอยางเปนระบบ ถกตองตามหลกวชาการ ครอบคลมประเดนนโยบายเรงดวนของสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาตทเชอมโยงกบทศทางนโยบายระดบชาต โดยมการบรหารจดการงานวจยทมประสทธภาพ 3. บรหารจดการความรตามขนตอนเพอใหเกด Right Knowledge, Right People, Right Time 4. การผลกดนใหมการเผยแพรเพอใชองคความร ผลงานวจย ผลงานวชาการ และนวตกรรม ในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนผานชองทางตาง ๆ

5. หนวยงานหลก/สนบสนน

หนวยงานหลก หนวยงานสนบสนน - สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต - ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข - กรมการแพทย - โรงพยาบาลภาครฐและเอกชน ทกระดบ - ส านกงานสาธารณสขจงหวด - องคกรปกครองสวนทองถน - องคกรภาคเอกชนทไมแสวงหาก าไร - สถาบนวจยและพฒนาระบบสาธารณสข

- กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร - กระทรวงมหาดไทย /กรมสงเสรมการปกครอง

ทองถน - กระทรวงการคลง/กรมบญชกลาง - ส านกงบประมาณ - กระทรวงยตธรรม/ส านกงานอยการสงสด - ส านกงานตรวจเงนแผนดน - กระทรวงกลาโหม - กระทรวงศกษาธการ

30


ยทธศาสตรท 4 พฒนาศกยภาพและการมสวนรวมของภาคเครอขายทงในและตางประเทศ

1. หลกการและเหตผล ระบบการแพทยฉกเฉนในประเทศไทยไดมการพฒนาอยางตอเนอง หลงจากมพระราชบญญตการแพทยฉกเฉน พ.ศ. 2551 เปนตนมา ซงไดรบความรวมมอจากหนวยงานภาคเครอขายตางๆ ทงจากในประเทศและตางประเทศ โดยการพฒนาศกยภาพและการมสวนรวมของภาคตาง ๆ ไดแก องคกรปกครองสวนทองถนมบทบาทและมสวนรวมในการด าเนนงานดานการแพทยฉกเฉนเพมมากขน ตามเจตนารมยของพระราชบญญตการแพทยฉกเฉน พ.ศ. 2551 ในมาตรา 33 วรรค 2 โดยการจดตงหนวยปฏบตการฉกเฉนทด าเนนการโดยองคกรปกครองสวนทองถนและขนทะเบยนหนวยปฏบตการ ในป 2560 คดเปนรอยละ 73 ขององคกรปกครองสวนทองถนทงหมด แตปฏบตงานจรงเพยงรอยละ 89 ของหนวยปฏบตการทขนทะเบยน สวนหนวยปฏบตการในพนทพเศษทเขาถงยากหรอพนทเฉพาะ มการจดหนวยปฎบตการทางอากาศยานและทางน าในหลายพนท และมหนวยปฏบตการในพนทอทยานแหงชาตทพยายามจะจดตงใหครอบคลมในทกเขตพนททวประเทศ อยางไรกตามยงมพนทพเศษอน ๆ อกหลายสวนทจ าเปนตองมหนวยปฏบตการทเหมาะกบบรบทของพนท เชน พนทอตสาหกรรม พนททองเทยว พนทชายแดน พนทเขตสขภาพพเศษ พนทเขตเศรษฐกจ

การพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนในโรงพยาบาล ( In-hospital care) ในแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ฉบบท 1-2 มการประสานความรวมมอในการด าเนนงานไมมากนกทงโรงพยาบาลภาครฐและภาคเอกชน ส าหรบในแผนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ฉบบท 3 และนโยบายรฐบาลในเรอง “เจบปวยฉกเฉนวกฤต มสทธทกท” ท าใหมการประสานความรวมมอกบโรงพยาบาลเอกชนและรฐในการดแลรกษาผปวยฉกเฉนวกฤตภายใน 72 ชวโมงแรก เปนการคมสทธผปวยฉกเฉน

การพฒนาระบบการสงตอผปวยฉกเฉนทยงไมพนภาวะวกฤตระหวางโรงพยาบาล ( Inter –hospital care) การด าเนนงานทผานมามการก าหนดแนวปฏบตในการสงตอผปวยฉกเฉนระหวางโรงพยาบาล ตงแตมาตรฐานรถปฏบตการพรอมอปกรณ ยา เวชภณฑ บคลากรทเหมาะสมกบระดบอาการของผปวย

การด าเนนงานทผานมาในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนเพอรองรบสถานการณเกดภยพบต ไดรบความรวมมอจากองคกร หนวยงานทกภาคสวน ทงในและตางประเทศ แตยงคงไมเพยงพอเนองจากประเทศในกลมอาเซยน มระบบการแพทยฉกเฉนทมระดบคณภาพและมาตรฐานทแตกตางกน จ าเปนจะตองมการสงเสรม พฒนาและมการประสานความรวมมอใหทกประเทศในอาเซยนมการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนทมมาตรฐานทใกลเคยงกน ซงจะสงผลใหประชาชนทงคนไทยและตางชาตไดรบการดแลดานการแพทยฉกเฉนทดในทกพนทและทกประเทศกลมอาเซยน ซงการด าเนนดงกลาวจ าเปนตองไดรบความรวมมอจากหนวยงานทกภาคสวนทงจากในประเทศและตางประเทศอกมาก

31


เพอใหสอดคลองการปฏรปประเทศดานสาธารณสข ปฏรประบบการแพทยฉกเฉน ซงก าหนดมการจดตงศนยรบแจงเหตฉกเฉน(ทกกรณ) ทมมาตรฐานโดยด าเนนงานภายใตองคกรปกครองสวนทองถน และแยกศนยสงการและอ านวยการดานการแพทยและสาธารณสขทมมาตรฐาน อยใตการด าเนนงานของกระทรวงสาธารณสข ในปจจบนมองคการบรหารสวนจงหวดและกรงเทพมหานครจดตงศนยรบแจงเหตและจายงาน และ/หรอระบบอ านวยการทางการแพทยด าเนนการแลว จ านวน 7 แหง นอกจากนขอเสนอของสภาขบเคลอนการปฏรประเทศใหองคกรปกครองสวนทองถนเปนผด าเนนงานและบรหารจดการระบบการแพทยฉกเฉนใหครอบคลมพนท โดยการเพมบรการการแพทยฉกเฉนนอกโรงพยาบาลใหครอบคลมทกพนท โดยเปนโอกาสทองคกรปกครองสวนทองถนจะด าเนนงานพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนไดโดยไมตองกงวลในเรองบทบาทหนาทและภารกจ เนองจากคณะกรรมการกระจายอ านาจไดวนจฉยวา “งานการแพทยฉกเฉน” เปนภารกจขององคกรปกครองสวนทองถน และมความกาวหนาในการการพฒนาเครอขายองคกรปกครองสวนทองถน เชน มคณะท างานรวมกนระดบนโยบายของหนวยงานตางๆ (กรมสงเสรมการปกครองทองถน ส านกงานกระจายอ านาจอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ส านกงานตรวจเงนแผนดน, สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต ฯ) มการจดประชมวชาการองคกรปกครองสวนทองถนระดบชาตทกป โดยองคการบรหารสวนจงหวดเปนเจาภาพหลก เพอขบเคลอนงานการแพทยฉกเฉนในองคกรปกครองสวนทองถน

ในสวนเครอขายอน ๆ เชน เครอขายองคกรเอกชนทไมแสวงก าไร 400 กวาแหง มขบเคลอนงานมการประชมอยางเนองเพอพฒนางานในสวนทเกยวของ เครอขายภาคประชาชน จ านวน 87 องคกร รวมกนขบเคลอนการรบรตระหนกและการปองกนของประชาชน ดงนนในการพฒนาศกยภาพและการมสวนรวมของภาคเครอขายทงในและตางประเทศ ดานการแพทยฉกเฉน ซงประกอบดวยการปฏบตการฉกเฉน การศกษา การฝกอบรม การคนควา และการวจย เกยวกบการประเมน การจดการ การบ าบดรกษาผปวยฉกเฉน และการปองกนการเจบปวยทเกดขนฉกเฉนใหประสบความส าเรจ ตองด าเนนการเพอใหเกดความรวมมอทยงยนของภาครฐและเอกชนทงในและตางประเทศ ในการขบเคลอนการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉน และเพอเพมขดความสามารถและการมสวนรวมของหนวยจดการในจงหวด ทองถนและชมชน จนสามารถจดการการแพทยฉกเฉนในพนทไดอยางมคณภาพ โดยใชแนวคดการสาธารณสขมลฐาน (Primary Health Care) หร อการม ส ว น ร ว มของช มชน (Community Participation) แนวค ดการกระจายอ า น า จ (Decentralization) และแนวคดการประกนสขภาพแหงชาตหรอแนวคดรฐสวสดการ (Social Welfare) รวมถงการวางระบบการประสานความรวมมอในการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนทดกบหนวยงานองคกรทงในและตางประเทศ

2. เปาหมาย 1. องคกรปกครองสวนทองถนขนาดใหญมศนยรบแจงและจายงานในภาวะฉกเฉนทไดมาตรฐาน โดยบรณาการ

การแพทยฉกเฉนเขากบการบรรเทา สาธารณภยและต ารวจ โดยมกระทรวงสาธารณสขเปนหลกในการพฒนาระบบการอ านวยการทางการแพทยและสาธารณสข รวมทงใหค าสงการแพทย

32


2. มระบบการจดการ เพอสนบสนนการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนกบหนวยงานภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน องคกรภาคเอกชนทไมแสวงหาก าไรและหนวยงานภาคเอกชนทมประสทธภาพ (หนวยบรหารจดการ)

3. มการด าเนนงานและบรหารจดการระบบการแพทยฉกเฉนโดยองคกรปกครองสวนทองถนรวมกบภาคเครอขายใหครอบคลมทกพนท ทงพนทปกตและพนทพเศษ (หนวยปฏบตการอ านวยการ/หนวยปฏบตการแพทย/หนวยปฏบตการในพนทพเศษ)

4. มระบบประสานงานและประสานความรวมมอ เพอสนบสนนระบบการแพทยฉกเฉนกบหนวยงานทเกยวของทง

ในและตางประเทศ ทงภาวะปกตและสาธารณภยทมประสทธผล

3. ตวชวด 1. จ านวนศนยรบแจงเหตและจายงานการแพทยฉกเฉนและการอ านวยการทางการแพทยระดบจงหวดภายใต

การด าเนนงานและบรหารจดการขององคการบรหารสวนจงหวด/กรงเทพมหานคร 2. จ านวนจงหวดทองคกรปกครองสวนทองถนขนาดใหญมศนยรบแจงและจายงานตามเกณฑวธ (Protocol) ท

แพทยอ านวยการก าหนด 3. ระดบความส าเรจในการเปนผน าความรวมมอระดบประเทศดานการแพทยฉกเฉนกบประชาคมอาเซยนและ

นานาชาต

4. กรอบกลวธ หรอวธการ 1. ก าหนดมาตรการสนบสนนทางการเงน มาตรการทางกฎหมายและสนบสนนระบบการสอสารและเทคโนโลย

สารสนเทศ ในดานการปองกนภาวะฉกเฉน การแจงเหตฉกเฉน และการเขาถงบรการไดอยางมประสทธภาพ โดยค านงถงประเภทของกลมผปวย ประเภทของกลมอาการฉกเฉน รวมถงผปวยฉกเฉนในเขตพนทหรอภมประเทศทไมมผปฏบตการ หนวยปฏบตการ หรอสถานพยาบาลเพยงพอ

2. สงเสรมสนบสนนใหองคกรปกครองสวนทองถนเปนผด าเนนงานและบรหารจดการระบบการแพทยฉกเฉนในระดบทองถนและพนท โดยใหองคการบรหารสวนจงหวด/กรงเทพมหานคร เปนหนวยงานหลกในการบรหารจดการการแพทยฉกเฉนในระดบจงหวด โดยใหมระบบบรการการแพทยฉกเฉนอยางมสวนรวมของภาคเครอขาย เพอใหการปฏบตการฉกเฉนเขาถงผปวยฉกเฉน ณ จดเกดเหตไดตามมาตราฐานทก าหนด

3. มมาตรการทางกฎหมาย มาตรการสนบสนนทางการเงน และสนบสนนระบบการสอสารและเทคโนโลยสารสนเทศ เพอใหองคกรปกครองสวนทองถนสามารถด าเนนการและบรหารจดการการแพทยฉกเฉนไดอยางมประสทธภาพ โดยใหเปนภารกจบรการสาธารณะทตองใหบรการแกประชาชน

4. ผลกดนใหองคกรภาคเครอขายทกภาคสวนมสวนรวมในการพฒนาการแพทยฉกเฉนทงในระดบจงหวดและระดบประเทศ ในดานการปฏบตการฉกเฉน การศกษา การฝกอบรม การคนควา และการวจยเกยวกบการประเมน การจดการ การบ าบดรกษาผปวยฉกเฉน และการปองกนการเจบปวยทเกดขนฉกเฉนใหประสบความส าเรจ

33


5. สงเสรมสนบสนนและพฒนาขดความสามารถของส านกงานสาธารณสขจงหวด สถานพยาบาล หนวยปฏบตการ และภาคเครอขายทเกยวของ เพอใหผปวยฉกเฉนไดรบการคมครองสทธอยางทวถงและไดมาตรฐาน

6. สงเสรมสนบสนนใหมการพฒนาระบบการแพทยฉกเฉนในระดบอาเซยนและนานาชาต โดยการมสวนรวม การแลกเปลยนเรยนร และการประสานความรวมมอกบองคกร หนวยงานระหวางประเทศ

7. สงเสรมสนบสนนและพฒนาระบบการประสานงานเพอสนบสนนปฏบตการการแพทยฉกเฉนระหวาง

หนวยงานทเกยวของทงในและตางประเทศในกรณภยพบตหรอสาธารณภย

5. หนวยงานหลก/หนวยงานสนบสนน

หนวยงานหลก หนวยงานสนบสนน - สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต - กระทรวงสาธารณสข - กระทรวงมหาดไทย - องคกรปกครองสวนทองถน

- กระทรวงศกษาธการ - กระทรวงกลาโหม - กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม - กระทรวงแรงงาน - กระทรวงการตางประเทศ - กระทรวงการคลง - ทบวงมหาวทยาลย - องคกรภาคเอกชนทไมแสวงหาก าไร - บรษทกลางฯ - บรษทเอกชน

34


ยทธศาสตรท 5 การสอสารสาธารณะในระบบการแพทยฉกเฉนสประชาชน


การคมครองสทธผปวยฉกเฉนใหเขาถงระบบการแพทยฉกเฉนอยางทวถง เทาเทยม มคณภาพมาตรฐาน โดยไดรบการชวยเหลอและรกษาพยาบาลทมประสทธภาพและทนทวงท ภารกจหนงทส าคญ นอกเหนอจากการจดใหมระบบปฏบตการฉกเฉนทไดมาตรฐานมคณภาพแลว การสอสารและประชาสมพนธ ประชาชนทวไป กลมเสยง ผ ปวยฉกเฉน และผปฏบตการใหมความรอบรดานการแพทยฉกเฉน เชน ภาวะฉกเฉนโรค ถงการดแลปฐมพยาบาลตนเองและผอน รวมถงการรองขอความชวยเหลอ และการเขาถงบรการทเหมาะสมอยางครอบคลม ทวถงและทนทวงท เพอปองกน บรรเทาความรนแรงและความเสยหายแกชวตและเศรษฐฐานะของผปวยฉกเฉนและครอบครว

สถานการณการเขาถงบรการของผปวยฉกเฉนวกฤต พบวา สดสวนผปวยฉกเฉนวกฤตทมาดวยระบบการแพทยฉกเฉนตอผปวยฉกเฉนวกฤตทหองฉกเฉน รอยละ 19 จะเหนไดวาการเขาถงบรการการแพทยฉกเฉนยงมสดสวนทต า โดยมการศกษาสนบสนน คอ 1) ผลส ารวจการรกษาพยาบาลของประชาชนผปวยฉกเฉนทวประเทศ พบวา ผปวยรอยละ 75.7 มารบบรการดวยตนเองโดยไมผานระบบบรการการแพทยฉกเฉน (เอแบค-เคเอสซอนเตอรเนตโพล, 2553) 2) การศกษาการใชบรการการแพทยฉกเฉนของประชาชนเชยงใหม พบวา ประชาชนไมเลอกใชบรการเมอเกด เจบปวยฉกเฉนหรออบตเหตถงรอยละ 62.74 (ณชชา หาญสทธเวชกลและคณะ , 2555) 3) การศกษาสถานการณและปจจยทสงผลตอการไมใชบรการการแพทยฉกเฉนของผปวยฉกเฉนทเขารบบรการแผนกอบตเหตฉกเฉนในประเทศไทย มผปวยฉกเฉนวกฤต สวนใหญยงมารบบรการทแผนกอบตเหตและฉกเฉนดวยตนเองหรอวธอน รอยละ 80.9 (กตตพงศ พลเสนและคณะ, 2559) สอดคลองกบสถตผรบบรการทหองอบตเหตฉกเฉน ป 2559 ประมาณ 35 ลานครง สวนใหญเปนผปวยไมฉกเฉนรอยละ 60 ท าใหหองฉกเฉนเกดความแออดไมสามารถรองรบการดแลผปวยฉกเฉนใหมคณภาพได

เหตผลทประชาชนยงไมเขาถงบรการ เนองจากเหนวามาดวยรถสวนตวสะดวกกวา (รอยละ 76.0) ไมอยากเสยเวลารอรถพยาบาลฉกเฉน อาจมาชา (รอยละ 31.0) เปนชวงภาวะคบขน ตกใจ ไมไดนกถงรถพยาบาลฉกเฉน (รอยละ 28.9) รสกวาอาการบาดเจบ/เจบปวยเลกนอย (รอยละ 19.9) และเปนเพราะไมรจกการแจงรถพยาบาลฉกเฉนผาน 1669 (รอยละ 19.2) แสดงใหเหนวาประชาชนยงไมเขาใจภาวะเจบปวยฉกเฉน นอกจากนขาดความร ทกษะในการปฐมพยาบาล และการชวยชวตขนพนฐาน โดยผปวยทหวใจหยดเตนนนอกโรงพยาบาลสวนใหญมกจะเสยชวตกอนถงโรงพยาบาล ดงนน การปฏรประบบความรและความสามารถเรองการปฐมพยาบาลและการฟนคนชพเบองตนของประชาชน เพอใหประชาชนเขาใจภาวะเจบปวยฉกเฉน มความร มทกษะในการปฐมพยาบาล และการชวยฟนคนชพขนพนฐาน ซงมผลตอการชวยเหลอผปวยในภาวะฉกเฉนชวงกอนถงโรงพยาบาลเปนอยางมาก เพราะจะสามารถชวยชวตไดและสามารถแจงเหตฉกเฉนไดทนเวลาและถกชองทาง ซงสามารถด าเนนการไดโดยการเพมพนความรของประชาชนในการปฐมพยาบาลและการชวยฟนคนชพ (First Aid & Resuscitation)

35


ผลการส ารวจการรบรและความเขาใจของประชาชนเกยวกบการใชบรการแพทยฉกเฉน ป 2560 มหาวทยาลยหอการคาไทย พบวา ประชาชนทราบเบอร 1669 ใชเมอเกดอบตเหต/เจบปวยฉกเฉนถงรอยะ 84.3 ประชาชนสวนใหญ รบรถงประเดน “อบตเหตฉกเฉน” มากกวา “เจบปวยฉกเฉนวกฤต”“เจบปวยฉกเฉน”จงเปนแนวทางทส าคญในการจดท าเนอหา (message) เพอการสอสารสรางการรบรและน ามาสรางสรรคเปน key message หลกในแผนการสอสาร ทงในระยะสน และระยะยาว

นอกจากน การสอสารจ าเปนด าเนนการใหสอดคลองกบกลมเปาหมายโดยเฉพาะกลมเสยง/กลมเปราะบาง ซงเปนกลมทมโอกาสเกดภาวะฉกเฉนสงกวากลมอน โดยกลมเสยง ไดแก ผสงอาย ป 2560 มถงรอยละ 17 และคาดการณป 2564 เพมเปนรอยละ 20 ผปวยเบาหวานทงรายใหมและรายเกา 5,017 คนตอประชากรแสนคน ผปวยความดนโลหตสง 10,692 คนตอประชากรแสนคน โดยผปวยเบาหวานและผปวยความดนโลหตสงมโอกาสเปนโรคหลอดเลอดหวใจและสมองถงรอยละ 82 นอกจากนกลมเสยงทมโอกาสไดรบบาดเจบจากอบตเหตจราจร คอ กลมผใชรถจกรยานยนต ผใชรถใชถนน รวมทงกลมเปราะบาง เชน ผพการ ผปวยจตเวช กเปนกลมเสยงสงทจะเกดภาวะฉกเฉนสงเชนกน

จงจ าเปนตองมการด าเนนงานยทธศาสตรในดานการสอสารและประชาสมพนธไปยงประชาชน กลมเสยง กลมเปราะบาง ผานกระบวนการสอสารสาธารณะ โดยพฒนาเนอหาการประชาสมพนธ ในรปแบบเขาใจงาย สน กระชบ ทนสมย ทสามารถเผยแพรทางชองทางสอสงคมออนไลนตางๆ เพอความประหยดและเกดประสทธภาพสงสด สามารถท าใหประชาชนปรบเปลยนพฤตกรรมการปองกนตนเองได เพมความรความเขาใจภาวะฉกเฉนของโรคในกลมผปวยโรคเรอรง การดแลปฐมพยาบาลตนเองและผอน รวมถงการรองขอความชวยเหลอ การปองกนดแลตนเองและผอน การปฐมพยาบาลและชวยฟนคนชพเบองตนไดเหมาะสม นอกจากนยงจ าเปนตองสอสารใหประชาชนมความตระหนกร ภาวะเจบปวยทไมฉกเฉน เพอลดการใชหองฉกเฉนทไมเหมาะสมและไมท าใหหองฉกเฉนแออด สามารถรองรบการดแลผปวยฉกเฉนไดอยางมคณภาพ 2. เปาหมาย

1. ประชาชนกลมเสยงมความตระหนกรในการปองกน/เฝาระวงการเกดภาวะฉกเฉน 2. ประชาชนกลมเสยงมความรเบองตนและสามารถดแลตนเองและชวยเหลอผอนเมอเกดการเจบปวยฉกเฉนได

อยางถกตอง รวมทงสามารถขอความชวยเหลอและอ านวยความสะดวกตอการใหบรการการแพทยฉกเฉน 3. มการจดการระดบชมชนเขมแขงและปลอดภยเกยวกบการแพทยฉกเฉน

3. ตวชวด 1. รอยละความพงพอใจของผใชบรการตอระบบบรการการแพทยฉกเฉน 2. รอยละของประชาชนกลมเปาหมายมความรเบองตนและสามารถดแลตนเองและชวยเหลอผอนเมอเกดการ

เจบปวยฉกเฉนไดอยางถกตอง รวมทงสามารถขอความชวยเหลอและอ านวยความสะดวกตอการใหบรการการแพทยฉกเฉน

36


3. ดชนการรบรและเชอมนของประชาชน/ นกทองเทยว/ นกลงทนทมตอระบบการแพทยฉกเฉนของประเทศ 4. รอยละต าบลทวประเทศทมการจดการชมชนและปลอดภยเขมแขงไดมาตรฐานการแพทยฉกเฉนเชงพนท

4. กรอบกลวธ หรอวธท างาน 1. มการจดท าแผนการสรางความรอบร/ตระหนกร เพอสรางการรบรเกยวการแพทยฉกเฉนในประชาชน

กลมเปาหมาย 2. จดท าฐานขอมลประชาชนกลมเปาหมายและเครอขายทเกยวของ (ระบบ digital platform) 3. ผลตเนอหาความรพนฐานเกยวกบการบรการเพอเผยแพรผานสอสาธารณะชองทางตาง ๆ และพฒนา

หลกสตรความรพนฐานการบรการการแพทยฉกเฉนส าหรบประชาชนกลมเปาหมายตาง ๆ 3.1 หลกสตรส าหรบเดกนกเรยนทกระดบ ปลกฝงและสรางคนรนใหมจากเดก ๆ ใหมความรและความ

รบผดชอบดานการแพทยฉกเฉน 3.2 หลกสตรส าหรบกลมประชาชน ผใหญ เสนอใหอปท.เตรยมความพรอมคนในพนททงในระดบครอบครว/

ชมชน ควรมหลกสตรภาคบงคบ ใหคนในครอบครว/ชมชนทราบอาการทมภาวะเสยงโรคหลอดเลอดสมองแตก หลอดเลอดหวใจเฉยบพลน เพอชวยเหลอเบองตน/รองขอความชวยเหลอและเขาถงบรการภายในระยะเวลาทเหมาะสมอยางทนทวงท

3.3 หลกสตรส าหรบบคลากรสาธารณสข โดยเฉพาะ รพสต. ตองมขอมลกลมเปาหมายทม CVD Risk และแผนทตงบานกลมเสยง โดยตองใหความรผปวยและญาต ใหรจกภาวะฉกเฉน เพอวางแผนชวยเหลอตนเอง/ครอบครวไดเหมาะสม เมอเกดภาวะฉกเฉน

3.4 หลกสตรทตองสอสารใหประชาชนมความรอบร ตระหนกและรบรทงสทธและหนาท เพอปฏบตตนไดเหมาะสมทงใน “ภาวะฉกเฉนและไมฉกเฉน”

3.5 มเนอหาทสอดคลองกลมเปาหมายเสยง เชน หลอดเลอดสมอง หลอดเลอดหวใจ กลมโรคเรอรงทมความเสยง กลมเปราะบาง กลมพนทเฉพาะ

4. ใหมศนยหรอหนวยทรบผดชอบอยางเปนทางการ (official) เพอจดท าและเผยแพรความรในแตละประเดนทประชาชนกลมเปาหมายเขาใจงายในลกษณะ one page /week และมการก ากบและตดตามอยางตอเนอง

5. สงเสรมและสนบสนนดวยการประชาสมพนธ หรอวธการใดวธการหนงใหประชาชนกลมเปาหมายและครวเรอนเขาถงองคความรสาธารณะ ในการปองกน ตระหนกร เตรยมพรอม สามารถใหการปฐมพยาบาล ชวยฟนคนชพ (CPR) เบองตนและแจงเหตฉกเฉนไดเหมาะสม 5.1 สรางเครอขายสอมวลชนเพอกระจายความรพนฐานเกยวกบการบรการการแพทยฉกเฉน 5.2 จดอบรมความรพนฐานเกยวกบการบรการการแพทยฉกเฉน (การปฐมพยาบาลเบองตน การชวยฟนคน

ชพ การใช AED) โดยเฉพาะกลมเสยง

37


5.3 สนบสนนใหอาสาสมครกลมตาง ๆ ( อสม. อสค. อปพร. ประชารฐ เปนเครอขายในการสอสารใหกบประชาชนกลมเปาหมาย มความรอบร และรบรภาวะฉกเฉน /ชวยเหลอตนเองและรองขอความชวยเหลอไดเหมาะสมอยางทนทวงท

5.4 ผลกดนใหหลกสตรส าหรบกลมเปาหมายตาง ๆ บรรจในการศกษา/ฝกอบรม/เรยนรจากแหลงขอมลทนาเชอถอ (official) และเชอมโยงองคความรไปยงฐานขอมลประชาชนกลมเปาหมาย เพอใหสามารถวางแผนจดการดแลตนเองไดเหมาะสม

6. สอสารท าความเขาใจเพอใหหนวยบรการกบประชาชนเขาใจและไววางกนตอกน สรางความมนใจ จะลดการรองทกขรองเรยน สาระส าคญทควรสอสาร คอ 1) การประเมนคดแยกระดบความฉกเฉนและการจดล าดบความเรงดวนในการรกษา 2) ภาวะไมฉกเฉน ทไมควรมาใชบรการ เพอลดความแออดและใหหองฉกเฉนมคณภาพรองรบผปวยฉกเฉน

7. จดการสอสารความรดานการแพทยฉกเฉนในหมบาน/ต าบลทวประเทศใหมการจดการชมชนและปลอดภยเขมแขงไดมาตรฐานการแพทยฉกเฉนเชงพนท

7.1 สนบสนนใหประชาชนไดมสวนรวมในการพฒนาโดยน าองคความรดานการแพทยฉกเฉนมาประยกตใชใหสอดคลองกบบรบทของพนท

7.2 เชอมโยงเครอขายชมชนจดการตนเองเขมแขง เพอใหมการแลกเปลยนเรยนร/พฒนาตอยอดและขยายไปยงพนทตาง ๆทวประเทศ

7.3 ประสาน/สนบสนนใหมโครงสรางพนฐานดานเครอขายโทรคมนาคมใหสามารถใชงานไดครอบคลมทกพนทโดยเฉพาะจดอบสญญาณโทรศพท ใหสามารถแจงเหตในทนทวงท

7.4 ก ากบตดตามและประเมนผลการด าเนนกจกรรม โดยมการจดตงสถาบนหรอมหนวยงานในการก าหนดมาตรฐานชมชนเขมแขงปลอดภย และมการก ากบดแลประเมนผลชมชนจดการตนเองเขมแขงและปลอดภย

8. มระบบการจดการศนยรบแจงเหตและสงการทไดมาตรฐาน โดยใชระบบการจดการความร (Knowledge Management)

9. ก ากบตดตามและประเมนผลการด าเนนกจกรรม 5. หนวยงานหลก/หนวยงานสนบสนน

หนวยงานหลก หนวยงานสนบสนน - สถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต - กระทรวงสาธารณสข - กระทรวงศกษาธการ - องคกรปกครองสวนทองถน - สภานตบญญต

- กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย - กรมประชาสมพนธ - ราชวทยาลย - สมาคมวชาชพ - กรมประชาสมพนธ

38


- สอมวลชน

39


บรรณานกรม

Documents

ฉบับที่ 3.1 พ.ศ. 2562 25644 แผนหลักการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ ฉบับที่ 3.1 พ.ศ. 2562-2564