สารบัญ - Amarinbooks · บทที่ 2 การรักษาต่อมลูกหมากโต 30 วิธีรักษาโดยติดตามเฝ้าดูอาการ

สารบญ

คำนำสำนกพมพ (13)

คำนำผเขยน ฉบบพมพครงท 3 (15)

คำนำผเขยน ฉบบพมพครงท 1 (18)

บทนำ รจกกบตอมลกหมาก 1

ตอมลกหมากคออะไร 1

ภ า ค 1โรคตอมลกหมากโต 9

บทท 1 โรคตอมลกหมากโต 10

โรคตอมลกหมากโตพบบอยแคไหน 10

ทราบไดอยางไรวามโรคตอมลกหมากโต 12

•กลมทมอาการถายปสสาวะผดปกต 13

•กลมทพบตอมลกหมากโตจากการตรวจรางกาย

หรอตรวจสขภาพ 15

•กลมทมภาวะแทรกซอนของโรคตอมลกหมากโต 15

ตอมลกหมากโตและมะเรงตอมลกหมาก 21

การตรวจผปวยโรคตอมลกหมาก 22

ตอมลกหมากโต...เปนมากหรอยง 29

ทำไมตอมลกหมากถงโต และจะปองกนอยางไร 29

บทท 2 การรกษาตอมลกหมากโต 30

วธรกษาโดยตดตามเฝาดอาการ 31

วธรกษาดวยยา 32

•ยาในกลมแอลฟาบลอกเกอร 34

•ยาในกลมไฟว-เออารไอ

(5-ARI หรอ 5-Alpha Reductase Inhibitor) 37

•ยากลมทไดจากพช (Phytotherapy) 39

•ยารกษาอด 40

•ยาคลายกระเพาะปสสาวะ 41

การตดตามผลการรกษาและการไปพบแพทยตามนด 41

การปฏบตตวเมอรกษาดวยการเฝาสงเกตอาการ

หรอการใชยา 43

การรกษาดวยการผาตด 45

บทท 3 การรกษาตอมลกหมากโตดวยการผาตด 46

เมอไรจงตองผาตด 47

วธตาง ๆ ในการผาตดตอมลกหมาก 50

•การทำผาตดเปด 51

•วธควานตอมลกหมากดวยลวดไฟฟาทเรยกวา TUR-P 53

•ภาวะแทรกซอนจากการผาตด 57

•การผาตดดวยเลเซอร 62

•วธอนทใชรกษาโรคตอมลกหมากโต 67

ผลการผาตด 71

•ผาตดแลวไมไดผล หรอผปวยไมสามารถรบ

การผาตดไดจะทำอยางไร 74

•ผาตดตอมลกหมากแลวหายขาดไหม 78

•ตอมลกหมากโตและนกเขาไมขน 79

ภ า ค 2 ตอมลกหมากอกเสบและโรคอนทมอาการคลายโรคตอมลกหมากโต 83

บทท 4 ตอมลกหมากอกเสบ 84

ทราบไดอยางไรวาตอมลกหมากอกเสบ 85

ประเภทของตอมลกหมากอกเสบ 86

ตอมลกหมากอกเสบชนดมเชอ 87

ตอมลกหมากอกเสบชนดไมมเชอ 88

เชอททำใหตอมลกหมากอกเสบมาจากไหน 91

การวนจฉย 92

สาเหตเสรมหรอสาเหตนำของตอมลกหมากอกเสบ 96

การรกษาตอมลกหมากอกเสบ 97

บทท 5 โรคและภาวะอนทมอาการคลายโรคตอมลกหมากโต 102

อาการถายปสสาวะไมออกหรอออกไมหมด

รวมทงอาการถายปสสาวะไมพงแรง 102

•สาเหตจากการอดกนทอปสสาวะ 104

•สาเหตจากกระเพาะปสสาวะไมมแรง 109

อาการถายปสสาวะบอย

กลนปสสาวะไมไดหรอกลนไมอย 110

•ทอปสสาวะอกเสบ 111

•ตอมลกหมากอกเสบ 112

•กระเพาะปสสาวะอกเสบ 112

•กระเพาะปสสาวะอกเสบชนดเกดในผนง

(Interstitial Cystitis) 113

•กระเพาะปสสาวะอกเสบจากการฉายรงส 115

•วณโรคกระเพาะปสสาวะ 115

•กระเพาะปสสาวะไวเกนหรอโอเอบ 116

•นวในทอไตและนวในกระเพาะปสสาวะ 119

•มะเรงในกระเพาะปสสาวะ 119

•เบาหวาน 120

อาการตนถายปสสาวะบอยตอนกลางคน 121

ภ า ค 3 มะเรงตอมลกหมาก 125

บทท 6 มะเรงตอมลกหมาก 126

สาเหตของมะเรงตอมลกหมากและการปองกน 128

รไดอยางไรวาเปนมะเรง 142

การตรวจ PSA และการเจาะตรวจชนเนอ 153

•PSA คออะไร 153

•ถา PSA สงตองทำอยางไร 155

•การตดตามด PSA และการตรวจ PSA อยางอน 155

•PSA สงแลวจะรกษาอยางไรใหลดลง 158

•PSA สงยงไมพอ ตองเจาะตรวจชนเนอจากตอมลกหมาก 159

•การเจาะตรวจเนอตอมลกหมากซำ 163

•การตรวจชนเนอตอมลกหมากดวยวธอน ๆ 164

•เทคนคการตดชนเนอเมอ MRI แสดงผลผดปกต 166

•ภาวะแทรกซอนของการเจาะเนอตอมลกหมากไปตรวจ 167

•รวาเปนมะเรงแลวตองตรวจอะไรเพมเตมกอนเลอกการรกษา 171

•การจดเกรดมะเรงโดยดลกษณะเซลลมะเรงวาดรายเพยงไร 172

•จดระยะมะเรงโดยดการลกลามของมะเรง 173

•การตรวจสภาพรางกายของผปวย 176

คำถามทพบบอย 177

การตรวจคดกรองมะเรงตอมลกหมากจำเปนหรอไม 181

บทท 7 การรกษามะเรงตอมลกหมาก 187

หลากหลายวธกบการรกษามะเรงตอมลกหมาก 187

•การเฝาระวง 188

•การผาตดถอนรากถอนโคน 189

•การใหฮอรโมนบำบดดวยการผาตดอณฑะหรอใหยา 197

•การใชรงสบำบดดวยการฝงแรหรอการฉายแสง 202

•การใชเคมบำบด 208

•การรกษาดวยวธอน : HIFU และ Cryotherapy 213

•การเลอกการรกษา 215

•การรกษาผปวยมะเรงระยะสดทาย 220

มะเรงตอมลกหมาก รกษาดหรอไมรกษาด 223

การรกษาดวยการผาตด บนทกไมลบของผปวยมะเรง 231

มะเรงระยะกระจาย : ทางเลอกทางรอด 243

•เมอมะเรงกลบมาเปนซำ 244

•การเฝาดอาการไปกอน 245

•การรกษาโดยรงสรกษา 246

•การผาตดถอนรากถอนโคน 246

•การรกษาดวยฮอรโมนบำบด 246

•การรกษาในผปวยระยะท 4 (ระยะกระจาย) 247

•ทางเลอกเมอมะเรงดอตอการใชฮอรโมนบำบด 249

•ความหวงสดทาย 253

ผลการรกษามะเรงตอมลกหมาก 259

บทท 8 ภาวะแทรกซอนและอาการขางเคยงจากการรกษามะเรง 263

ภาวะกลนปสสาวะไมอย 263

•การรกษาภาวะกลนปสสาวะไมอยในระยะหกเดอนแรก 264

•การรกษาภาวะกลนปสสาวะไมอยหลงจากหกเดอน 270

•การวนจฉยและรกษาภาวะกลนปสสาวะไมอย

ทไมไดเกดจากหรดชำรด 274

การรกษาอาการทเกดจากการใชฮอรโมนบำบด 276

ทอปสสาวะตบหรอคอกระเพาะปสสาวะตบ 278

นองชายไมสเมอเจอมะเรงตอมลกหมาก 278

•ผาตดมะเรงตอมลกหมากกบเสนประสาทสำคญ 280

•รกษาดวยยากน 282

•ใชกระบอกสญญากาศเมอกนยาแลวยงแขงไมดพอ 286

•ถายงไมแขง หมอบอกใหใชตะเกยบ 287

•ยากนไมไดผล ตะเกยบกแพงไป หมอใหฉดยา 291

บทท 9 คณภาพชวตหลงรบการรกษา 293

รกษาดวยฮอรโมนบำบดแลวเกดอด 294

กลนปสสาวะไมได หมดความมนใจ 299

ฉายรงสแลวตองนอนแยกหองกบภรรยา 302

รกษาดวยการเฝาระวงแลวหมดสภาพ 303

คณภาพชวตหรอวถชวตทเปลยนไป 305

เกยวกบผเขยน 311

โรคตอมลกหมากเปนโรคทพบไดบอยในคณผชายทมอาย

เกน 50 ปขนไป ซงสงผลตอการถายปสสาวะและการดำเนน

ชวตประจำวนไมมากกนอย และหากคณผชายมอายยนยาวถง

90 ป เกอบทกคนจะเปนโรคตอมลกหมาก ดงนนโรคเกยวกบ

ตอมลกหมากจงเปนเรองใกลตวทผชายทกคนตองรเพอใหเกด

ความเขาใจและเตรยมพรอมหากตนเองหรอบคคลใกลชดเปน

โรคตอมลกหมาก สวนคณผหญงเองกควรทำความเขาใจเกยวกบ

โรคตอมลกหมากหากตองอยรวมกบผปวยทเปนบคคลในครอบครว

เชน คณป คณตา คณพอ หรอสามไดอยางเขาอกเขาใจ

ทผานมาหนงสอ ตอมลกหมาก โดยศาสตราจารยกตตคณ

นายแพทยพชย บณยะรตเวช แพทยผเชยวชาญโรคทางเดน

ปสสาวะ โรคตอมลกหมาก และโรคถายปสสาวะผดปกต และ

แพทยผเชยวชาญเฉพาะดานหลายทานทมาเปนผรวมเขยนนน

ไดรบความสนใจจนตองมการพมพซำ และในการพมพซำครงน

คณะผเขยนไดปรบปรงเนอหาใหมเนองจากความกาวหนาทาง

การแพทยเรองตอมลกหมาก โดยเฉพาะมะเรงตอมลกหมาก

ทมการพฒนาไปมาก ซงการปรบปรงเนอหาจะทำใหผอานรเทาทน

ตอเหตการณใหม ๆ อยเสมอ

คำนำสำนกพมพ

หนงสอ ตอมลกหมาก ฉบบปรบปรง เลมนจงเปนเหมอน

คมอคบาน เปนเพอนทคอยใหคำแนะนำและคลายขอสงสย พรอม

แชรประสบการณเกยวกบการรกษาใหแกผอานทกทานเมอตองการ

ไดทกททกเวลา

กรกฎาคม 2562

1ศาสตราจารยกตตคณ นายแพทยพชย บณยะรตเวช

บทนำรจกกบตอมลกหมากศาสตราจารยกตตคณ นายแพทยพชย บณยะรตเวช

ตอมลกหมากคออะไรตอมลกหมากเปนอวยวะหนงในระบบสบพนธชาย

แตอธบายอยางนบางคนจะรองออ ผมมอย 2 ลกอยใน

ถงอณฑะ ไมใชครบ อณฑะเปนอวยวะสบพนธชายภายนอก

ทเหนได คลำได คกบองคชาต แตอวยวะสบพนธชายสวนท

มองไมเหน คลำไมไดงาย ๆ ยงมตอมลกหมากซงเปนอวยวะ

ทอยในชองเชงกรานดานหนาของลำไสใหญสวนปลาย หมรอบ

ทอปสสาวะสวนตน และยาวตอไปถงบรเวณคอของกระเพาะ

ปสสาวะ รปรางคลายลกหมาก (ทกนกบพล) หรอลกเกาลด

โดยทวไปจะมขนาด 4 × 3 × 2 เซนตเมตร นำหนกประมาณ

15 - 20 กรม ตอมลกหมากพบไดต งแตแรกเกด และจะ

เจรญเตบโตขนรวมถงทำงานไดเมอเขาสวยเจรญพนธ (อาย

ประมาณ 15 - 20 ป) หลงจากนนจะเจรญเตบโตชาลง จนกระทง

อายประมาณ 45 - 50 ปจะเพมขนาดขนอกครง ซงจะทำใหเกด

ปญหาทางสขภาพกบชายสงอายอยางททราบกน ตองดรป

ถงจะเขาใจ

2 ตอมลกหมาก ฉบบปรบปรง

ภาพตำแหนงของกระเพาะปสสาวะ ตอมลกหมาก ถงอสจ และลกอณฑะ

กระเพาะปสสาวะ

ตอมลกหมาก

อณฑะ

ถงอสจลำใสใหญ

รทวารหนก

ดานหลงของตอมลกหมากจะมถงเลก ๆอยขางละถง เรยกวา

“ถงอสจ” มหนาทพกนำอสจไว

แลวตอมลกหมากมไวทำอะไร ตอมลกหมากทำหนาทสราง

ของเหลวซงประกอบดวยสารอาหารสำหรบหลอเลยงตวอสจท

สรางมาจากลกอณฑะ เมอมการหลงอสจ ของเหลวนรวมถง

ตวอสจจะหลงออกมาโดยการบบรดของกลามเนอเรยบภายใน

ตอมลกหมากเอง ผสมกบนำจากถงอสจฉดออกมาทางทอปสสาวะ

นอกจากนนตอมลกหมากยงสรางสารอกชนดหนงทเรยกวา

PSA (Prostate - Specific Antigen) บางสวนสามารถตรวจพบ

ไดในกระแสเลอด จงเปนประโยชนเวลาตรวจวนจฉยและใชตดตาม

โรคของตอมลกหมาก

การทำงานของตอมลกหมากควบคมโดยฮอรโมนเพศชาย

เทสทอสเทอโรน (Testosterone) และ DHT (Dihydrotestoste-

rone) ซงสรางจากลกอณฑะและตวตอมลกหมากเอง เมอมระดบ


ของฮอรโมนเหลานเปลยนไป เชนเมออายมากขน อาจทำให

มผลตอขนาดของตอมลกหมาก โรคของตอมลกหมากอยางหนง

ทรจกกนดคอโรคตอมลกหมากโต มกพบในชายทอายเกน 50 ป

ขนไป เมอตอมลกหมากโตขนกจะทำใหมอาการถายปสสาวะ

ผดปกต เชน ปสสาวะไหลชา ไมแรง รวมทงปสสาวะบอย

ไหนวาตอมลกหมากเปนอวยวะของระบบสบพนธ ทำไม

ถงไปเกยวกบการถายปสสาวะ แลวเกยวกบไตดวยหรอเปลา

เหนเขาวาถาเปนโรคไตจะทำใหเซกซเสอม ผมขอเรมอธบาย

ระบบปสสาวะกอน ระบบทางเดนปสสาวะประกอบดวยไต ทอไต

กระเพาะปสสาวะ และทอปสสาวะ

ไตมสองขาง อยบรเวณเอวดานหลง มหนาทกลนปสสาวะ

และของเสยจากเลอดออกไปทง

ทอไต มขางละหนงทอ เชอมตอไตกบกระเพาะปสสาวะ

เพอนำปสสาวะทกลนออกมาไปพกไวทกระเพาะปสสาวะ

กระเพาะปสสาวะ เปนถงประกอบดวยกลามเนอ สามารถ

ยดออกรบปสสาวะจากทอไต และสามารถหดรดเพอบบใหปสสาวะ

ไหลออกมาทางทอปสสาวะเพอนำไปทงได

ทอปสสาวะตอจากดานลางของกระเพาะปสสาวะออกมา

อย ในองคชาตและเปดออกส โลกภายนอกทปลายองคชาต

ทอปสสาวะสวนตนทตอกบดานลางของกระเพาะปสสาวะจะถกหม

ดวยตอมลกหมาก นอกจากนนถดมาจะเปนกลามเนอหรดซง

จะปองกนไมใหปสสาวะซมรวออกมา


ภาพทางเดนปสสาวะและระบบสบพนธในชาย


การทำงานของกระเพาะปสสาวะนนจะรบปสสาวะมาจากไต

ผานทอไต เมอมปสสาวะเพมขนแรก ๆ กระเพาะปสสาวะจะพอง

ออก แตเราจะไมรสกอะไร จนกระทงมปสสาวะมากพอเราจะเรม

ปวดปสสาวะ และเมอเราสะดวกทจะเขาหองนำ กระเพาะปสสาวะ

กจะหดรดตวบบใหปสสาวะออกมาทางทอปสสาวะ การทำงาน

ของกระเพาะปสสาวะจงแบงเปนสองระยะคอระยะเกบกกปสสาวะ

และระยะถายปสสาวะ ถามความผดปกตขนมาในระยะใด

ระยะหนงหรอทงสองระยะกจะทำใหเกดอาการผดปกต

เวลาตองการเกบกกนำปสสาวะพกไว เชนเวลาทยงไมปวด

ปสสาวะ ถากลไกของหรดชำรดกจะทำใหเกบปสสาวะไวไมอย

ทำใหเกดปสสาวะราดหรอปสสาวะเลด เชนเดยวกบกอกนำชำรด

ทนำจะหยดตง ๆ ตลอด หรอถาปวดปสสาวะแตยงไมสะดวกไป

ถายปสสาวะกควรจะรอไดอกพกใหญ แตถากระเพาะปสสาวะ

บบตวแรงไป เรวไป กอาจทำใหกลนปสสาวะไมอย เกดปสสาวะ

เลดหรอราดไดเชนกน เปรยบเหมอนปมนำททำงานผดพลาด

โดยปมแรงกวาปกตจนดนนำใหไหลผานกอกนำทปดอยออกมาได

เวลาถายปสสาวะ กระเพาะปสสาวะจะหดรดตวบบให

ปสสาวะไหลออกทางทอปสสาวะ ถากระเพาะปสสาวะเสอม

ไมมแรงบบตว ปสสาวะกจะไหลออน ไมพง หรอถงกบถาย

ปสสาวะไมออก ในกรณทกระเพาะปสสาวะปกต แตทอปสสาวะ

มอะไรไปอดไปขวางอย เชน มตอมลกหมากโต กจะทำให

ปสสาวะไหลออน ไมพง ถายปสสาวะไมออกไดเชนกน

ถาเปรยบกบระบบประปาทมปมนำเพอเพมแรงดน ปมนำ

กเหมอนการบบตวของกระเพาะปสสาวะ หากปมนำเสยกเหมอน

กระเพาะปสสาวะเสอม ทำใหนำไหลออนได


สวนทอประปากบกอกนำกเหมอนทอปสสาวะ ถาทอประปา

และกอกนำมอะไรไปอดอย เชนเปนสนม นำกไหลออนไดเชนกน

เหมอนททอปสสาวะมอะไรไปอดอย เชน อาจมตอมลกหมากโต

นว หรอทอปสสาวะตบ ซงทำใหนำไหลออนไดเชนกน

อาการถายปสสาวะผดปกตจงมสาเหตมากกวาตอมลกหมากโต

โดยอาการตาง ๆ อาจจะคลายกบอาการของโรคตอมลกหมากโต

จนแยกไมออก อยางไรกตาม แพทยและผปวยมกเรยกกนตดปาก

วามอาการของตอมลกหมากโต ซงผมจะกลาวถงอาการเหลาน

ตอไปครบ

ในหนงสอนจะกลาวถงโรคของตอมลกหมากเปนเรองหลก

และจะกลาวถงโรคททำใหเกดอาการคลายกนในบทตอไป โรค

ของตอมลกหมากทพบบอยม 3 อยางคอ โรคตอมลกหมากโต

โรคตอมลกหมากอกเสบ และโรคมะเรงตอมลกหมาก

โรคตอมลกหมากโต เปนโรคทพบไดบอยมากในผชาย

พบบอยกวามะเรงตอมลกหมากเสยอก แตแปลกทเรามกจะไดยน

คนพดถงโรคมะเรงมากกวา โรคตอมลกหมากโตทำใหมอาการ

ถายปสสาวะผดปกต เปนโรคเรอรง บางทไมมอาการ บางท

กมอาการเลกนอย ไมเดอดรอน และเนองจากโรคนไมทำใหใคร

ตายงาย ๆ หลายคนจงอยกบอาการตอมลกหมากโตเปนป ๆ โดย

ไมไดรบการรกษา หรอถาอาการมากขนกอาจรกษาดวยยาไดผลด

แตบางครงโรคตอมลกหมากโตกอาจทำใหคณตองเขาโรงพยาบาล

ฉกเฉนจากการถายปสสาวะไมออกขนมาแบบปจจบนทนดวน

ซงเราจะไดอานรายละเอยดอาการของโรคและวธการรกษาแบบ

ตาง ๆ ในภาคหนง


โรคตอมลกหมากอกเสบ เปนโรคของคนหนม โดยแบงเปน

การอกเสบเฉยบพลนและการอกเสบเรอรง อยางแรกมอาการรนแรง

จนตองเขาโรงพยาบาล สวนอยางหลงเปนโรคททำใหทรมานมาก

เนองจากบางครงการวนจฉยทำไดยาก บางทการตรวจกไมพบอะไร

ผดปกต บางทนกวาอกเสบเพราะตดเชอแตกตรวจไมพบเชอ

เรองนผมจะเลาใหฟงโดยละเอยดในภาคสอง ซงไดสอดแทรก

โรคททำใหมอาการคลายโรคตอมลกหมากโตมาเลาสกนฟงดวย

มะเรงตอมลกหมาก เปนโรคยอดฮตทง ๆ ทบานเราพบ

ไมบอยเทาในประเทศตะวนตก แตในชวง 10 - 20 ปหลงนเราไดยน

คนโนนเปน คนนไดรบการผาตด คนนนไดรบการรกษาดวย

ฮอรโมน หรอนอกจากนนเราอาจไดยนวามคนเปนระยะสดทาย

จนลามไปกระดก ทำใหปวดทรมานมาก และอาจไดยนวามคน

ไปตรวจพบโดยไมมอาการกม บางคนม PSA สง บางคนไปเจาะ

ชนเนอผานทางทวารหนก บางคนเจาะชนเนอแลวนอกตองเขา

ไอซย เรองเหลานเราไดยนกนเยอะมาก ซงเราจะไดอานตอไป

ในภาคสาม

ภ า ค 1

โรคตอมลกหมากโต


บทท 1โรคตอมลกหมากโต

ศาสตราจารยกตตคณ นายแพทยพชย บณยะรตเวช

โรคตอมลกหมากโตพบบอยแคไหนถาตดตอมลกหมากของผชายทมอายตงแต 50 ปไปตรวจ

ทางพยาธวทยา จะพบวาเกอบทงหมดมจำนวนเซลลเพมขน

อยางทเรยกวาตอมลกหมากโต ยงอายมากกยงพบมาก วากนวา

ถาอยจนถงอาย 80 - 90 ป ผชายจะมตอมลกหมากโตกนหมด

แตไมจำเปนวาตองมอาการทกคน บางคนสามารถใชชวตได

ตามปกต ไมเดอดรอนอะไร และไมรสกดวยซำวาตวเองมโรค

ตอมลกหมากอย มเพยง 25 เปอรเซนตเทานนทมอาการและ

รสกเดอดรอนจนตองไปพบแพทย

จากทกลาวไว คณอาจจะยงมองภาพไมออกวาปญหานใหญ

แคไหน และไมไดเปนเฉพาะในประเทศไทยเทานน ในตางประเทศ

กมการศกษากนมาก และรมานานแลววาโรคนพบบอยในผชาย

สงอาย แตบอยแคไหนไมคอยแนใจ เพราะการศกษาผปวยจาก

สถาบนตางกนจงทำใหมวธการทแตกตางกนมาก เชน บางแหง

นบเฉพาะผปวยทมอาการถายปสสาวะผดปกต บางแหงนบเฉพาะ

ผปวยทการตรวจทางคลนกและตรวจอลตราซาวนดพบวาม

ตอมลกหมากโต บางแหงศกษาเฉพาะผปวยทมาตรวจท

โรงพยาบาล (ซงมกจะมอาการผดปกตแลว) บางแหงศกษา


ในระดบชมชน (ศกษาจากผทไมไดไปพบแพทยเพราะมอาการ

ผดปกต)

เมอ พ.ศ. 25601 มรายงานการวจยซงรวบรวมผลการวเคราะห

รายงานทางระบาดวทยาในการศกษาผปวยทเปนโรคตอมลกหมาก

โต หรอมอาการของโรคตอมลกหมากโต รวม 31 รายงาน ซง

รวบรวมจาก 25 ประเทศ (รวมทงจากประเทศไทยดวย) พบวา

ผชายอาย 40 - 49 ปจะมโรคหรออาการน 14.38 เปอรเซนต

พออาย 50 - 59 ปความชกจะเพมเปน 20 เปอรเซนต และพออาย

60 - 69 ปความชกเปน 29.1 เปอรเซนต และถาอาย 70 - 79 ป

ความชกจะเปน 36.8 เปอรเซนต ถาอายเกน 80 ปขนไปความชก

จะเปน 38.4 เปอรเซนต

แตถานบรวมทกอาย ผชายทมอาการหรอโรคตอมลกหมาก

โตจะมถง 26.2 เปอรเซนต

พดงาย ๆ และเอาตวเลขกลม ๆ โรคนเรมพบไดตงแตอาย

40 กวา ๆ ถง 15 เปอรเซนต ยงแกยงพบผชายมโรคนกนมากขน

พออาย 70 พบไดเกอบ 40 เปอรเซนต ถาไมแยกอายจะพบผชาย

เปนโรคนหรอมอาการนถงกวาหนงในสหรอเกน 25 เปอรเซนต

ประชากรชายทมอาย 60 ปขนไปในป พ.ศ. 2560 มจำนวน

4.5 ลานคน และ 1 ใน 4 ของ 4.5 ลานคนคอกลมทมอาการ

ประมาณ 1.1 ลานคน ถารวมคนทมอายตงแต 50 - 59 ป

ดวยอก 4.4 ลานคน เอาเฉพาะทมอาการดวยอก 1 ใน 4 คอ

1.1 ลาน เปนกลมทมอาการรวมกวา 2 ลานคน ดงนนในคลนก

1 Lee SWH, Chan EMC, Lai YK. (2017). The global burden of lower urinary

tract symptoms suggestive of benign prostatic hyperplasia: A systematic review

and meta-analysis. Sci Rep. 2017 Aug 11;7(1):7984. doi: 10.1038/s41598-017-06628-8.


โรคทางเดนปสสาวะจงมผชายทมอาการของโรคตอมลกหมากโต

มาตรวจกนจนแนน รองจากโรคนวในทางเดนปสสาวะเทานน

เรากำลงเปลยนผานเขาสสงคมผสงอายโดยสมบรณ คอ

มประชากรอาย 65 ปขนไปเทากบหรอมากกวา 14 เปอรเซนต

ซงในป 2560 มประชากรเดกนอยกวาผสงอาย ดงนนในอนาคต

เปนไปไดวาเราจะยงมผปวยมากกวาน

ทราบไดอยางไรวามโรคตอมลกหมากโตผมมกจะถกเพอนถามอยเสมอ ๆ เมอรวาเปนแพทยรกษา

ตอมลกหมาก ลองดบทสนทนาเวลาเราไปเลยงรนกนครบ

“เฮยหมอ ทำไมผมถงตนขนมาฉบอยเวลากลางคนนะ

คนนงตองตน 4 - 5 หนเปนอยางนอย”

“ของผมฉไมคอยไหล กวาจะออกไดตองรอพกใหญ พอไหล

แลวกไหล ๆ หยด ๆ ไมพง ตอนทาย ๆ ไหลชามากเลย จนหลาน

บอกวาทำไมปฉเสรจชาจง”

“เหมอนกน ของผมฉบอยตอนกลางวน อยางมาเลยงรนง

ผมตองไปฉไมตำกวา 3 - 4 ครง จะไปไหนทตองคอยมองหาหองนำ

แถมถาไปชาบางทกเปยกกางเกงเลย”

“อยางงเขาเรยกวาตอมลกหมากโต” เพอนอกคนนงวนจฉย

แทนผม “ผมไปผามาแลว ทแรกกอาการเหมอนทเพอน ๆ วานนละ

แตวนนงผมถงกบฉไมออก มนเหมอนกบอยากฉมาก ๆ แตทำยงไง

กไมยอมไหล ถงกบตองไปโรงพยาบาลทนท หมอเอาสายยาง

สวนฉใหแลวตอลงถง หมอตรวจโนนตรวจนแลวบอกผมวา

ตอมลกหมากโต ตองผาตด กวาจะไดเตยง ถงควผาตดกรอเปน

อาทตย แตดทผมไปโรงพยาบาลรฐบาลใชสทธรกษา จายคายา


สวนเกนสทธทเบกไมไดไปแค 6 พนเทานนเอง ตอนนปกตดแลว

เพอน ๆ รบไปหาหมอซะเถอะ”

“ของผมอาการไมมเทาไรเลย แตวนนงไปตรวจสขภาพ

เขาดผลเจาะเลอดแลวบอกวา PSA สง แนะนำใหไปพบหมอ

ตอมลกหมาก ผมไปหาแลว หมอบอกวาอก 6 เดอนใหมาตรวจ

เลอดซำ ถายงสงอยหมอเขาจะตองเจาะเอาเนอไปตรวจ”

“แตของผม PSA ไมสงน” เพอนคนแรกวา “อยางงกแปลวา

ผมไมไดเปนโรคตอมลกหมากโตนะส แตทำไมถงมอาการได”

เหลานคอปญหาสขภาพของเพอนรวมรน ผมสงเกตพบวา

พออายมากขนพวกเรากจะมปญหาเหลานคลายกน ซงเพอนรวม

รนของผมอายเกน 75 แลว บางคนขนเลข 8 แลว

เรามาสรปกนวาอาการเกยวกบปสสาวะของผชายสงอายท

อาจจะเกดจากตอมลกหมากโตมอะไรบาง ผมใชคำวาอาจจะ

เพราะยงมโรคอนททำใหมอาการอยางเดยวกนนได แตอาการ

ทจะกลาวตอไปนมกจะเปนสงททำใหผปวยไปปรกษาแพทย

เพอความสะดวกในการเลา ผมจะแบงสาเหตททำใหผปวย

มาพบแพทย ดงน

มอาการถายปสสาวะผดปกต

ไปตรวจสขภาพหรอตรวจรางกายแลวพบตอมลกหมาก

ผดปกตเขาจากการตรวจ แพทยจงแนะนำใหไปพบแพทย

ระบบปสสาวะ

มภาวะแทรกซอน

กลมทมอาการถายปสสาวะผดปกต

อาการถายปสสาวะผดปกตเปนอาการสำคญ และมกเปน

สาเหตททำใหผปวยไปพบแพทย สวนใหญจะเปนมานานและ


ปลอยไวเปนปจนมอาการมากขน เชน ถายปสสาวะตดขด ไหล

ไมแรง ไหล ๆ หยด ๆ ตอนทายเหมอนจะหมดแรง ไดแต

ไหลหยด ๆ อยนาน บางครงตองเบง บางครงรสกวาถายปสสาวะ

ไมหมด ยงอยากถายปสสาวะตออก

นอกจากนนมกมอาการถายปสสาวะบอยทงกลางวนและ

กลางคน อาการเรมเปนทละนอย คณจงไมคอยเดอดรอน

กวาจะเรมรสกวาผดปกตกเปนเดอนหรอเปนป แตถาเพงมอาการ

ไดไมกวนกมกจะไมใชเพราะตอมลกหมากโต แตจะเปนโรคอน

เชน กระเพาะปสสาวะอกเสบ นว

อาการของโรคตอมลกหมากโตทสำคญมอย 7 อยางคอ

ถายปสสาวะไมสด คอถายปสสาวะเสรจแลวแตรสกวา

ยงไมหมด อยากถายปสสาวะอก

ถายปสสาวะบอย ไมถง 2 ชวโมงกปวดปสสาวะตองไป

ถายอกแลว

เวลาปวดอยากถายปสสาวะจะ รอไมได ตองรบเขาหองนำ

ปสสาวะ ไหลไมแรง

ปสสาวะ ไหลๆ หยดๆ

ตอง เบงเวลาถายปสสาวะ รวมถงพวกทตองคอยระยะ

หนงกวาปสสาวะจะไหลออกมาได

ถายปสสาวะบอยตอนกลางคน เมอเขานอนแลว

อยางไรกตาม ขอบอกไวตรงนกอนวา อาการเหลานไมได

พบเฉพาะในผปวยตอมลกหมากโตเทานน หากคณมอาการเหลาน

ควรจะไดรบการตรวจเพมเตมเพอหาสาเหตวามาจากอะไร เพราะ

ปจจบนทราบดวากระเพาะปสสาวะผดปกตกทำใหมอาการคลายกน

ได แตแพทยทวไปมกบอกวาเปนโรคตอมลกหมากโต ซงทำให


เกดความสบสนไดเหมอนกน บางทเมอมาพบแพทยระบบปสสาวะ

เมอตรวจแลวแพทยอาจจะบอกวาตอมลกหมากไมไดโต

ทนาสนใจคอ คนทเปนตอมลกหมากโต แตไมมอาการ

หรอมอาการนอยกม ตอมลกหมากโตไมมาก แตมอาการมากกม

ดงนนขนาดของตอมลกหมากไมไดเปนตวบอกวาจะมอาการมาก

หรอนอย นอกจากนนคณคงเคยไดยนมาวา ผาตดตอมลกหมาก

แลวอาการไมดขน ทงนเพราะสาเหตของอาการผดปกตอาจไมได

อยทตอมลกหมากนนเอง

กลมทพบตอมลกหมากโตจากการตรวจรางกาย

หรอตรวจสขภาพ

กลมนบางทไมมอาการหรอมอาการเพยงเลกนอยและผปวย

ไมเดอดรอนนก แตเผอญไปตรวจสขภาพประจำป หรอตรวจเลอด

แลวพบวามระดบ PSA สงกวาปกต หรอตรวจอลตราซาวนด

เรองอน หรอตรวจเบาหวาน ความดน โรคหวใจ แลวพบวา

มตอมลกหมากโตรวมดวย จงแนะนำใหมาพบแพทยเพอประเมน

วามอาการตอมลกหมากโตทสมควรใหการรกษาหรอไม

กลมทมภาวะแทรกซอนของโรคตอมลกหมากโต

โรคตอมลกหมากโตเปนโรคเรอรง โดยปกตจะไมทำให

เสยชวตไดงาย ๆ เพราะอาการจะเพมขนชามาก บางคนอาการ

อาจทรงอยตลอดชวต บางคนเปนมากขน แตเพราะไมเดอดรอน

มากนกจงรออยหลายปถงจะมาพบแพทยกม

มการศกษาพบวา ถามตอมลกหมากโตแตไมทำอะไรเลย

อาการจะเลวลงตามลำดบและเกดภาวะแทรกซอน ในทสดราว

20 เปอรเซนตอาจตองผาตดภายใน 5 ป

ภาวะแทรกซอนมไดดงน


ถายปสสาวะไมออก

ตอมลกหมากอกเสบหรอกระเพาะปสสาวะอกเสบ

เกดนวในกระเพาะปสสาวะ

ไตวาย

กระเพาะปสสาวะเสอม

ปสสาวะเปนเลอด

คณภาพชวตแยลง

ถายปสสาวะไมออก

อาการททำใหเดอดรอนมากทสดและทำใหผปวยตองรบไป

พบแพทยเปนการดวน คอ ไมสามารถถายปสสาวะไดเหมอนปกต

หรอออกมาไมกหยดแลวหยดไป ทองนอยจะตงและปวด นบเปน

ภาวะฉกเฉนทสรางความลำบากใหผปวยมากทเดยว

สวนใหญแลวจะมอาการถายปสสาวะผดปกตมากขนนำมา

กอนประมาณ 1 - 2 สปดาห แตบางคนกไมมอาการเตอนลวงหนา

อยด ๆ กเกดอาการถายปสสาวะไมออกขนมา ผปวยประเภทน

มกจะกนยาบางอยาง เชน ยาแกหวด แกหอบหด ยาแกปวดทอง

บางอยางเขาไป หรอเดนทางไปตางจงหวดไกล ๆ แลวหาหองนำ

ไมได ทำใหตองกลนปสสาวะไว บางครงอาการทองผกกเปน

อกสาเหตหนงของอาการถายปสสาวะไมออกไดเชนกน หรอบางครง

อาจเกดปสสาวะไมออกหลงจากผาตดอน ๆ เชน ผาไสเลอน

รดสดวงทวาร หรอเปนโรคทางทวารหนก เชน รดสดวงทวารกำเรบ

ฝททวารหนก เปนตน แตขอยำวาสาเหตทถายปสสาวะไมออก

ไมใชเพราะยาหรอภาวะเหลาน แตเปนเพราะมตอมลกหมากโต

อยกอนเปนสาเหตนำ สวนยาหรอภาวะเหลานเปนเพยงตวกระตน

ใหถายปสสาวะไมออก


การแกไขอาการถายปสสาวะไมออกคอรบสวนระบาย

ปสสาวะ ซงแพทยในหองฉกเฉนจะแกปญหาได เมอระบาย

ปสสาวะเรยบรอยแลว แพทยมกจะคาสายสวนปสสาวะตอไวกบ

ถงปสสาวะแลวสงผปวยกลบบาน จากนนจงนดใหมาพบแพทย

ระบบปสสาวะในวนถดไป ถาโชครายแพทยสวนปสสาวะไมสำเรจ

ไมวาจะเปนเพราะเหตใดกตาม ผปวยอาจตองรบการเจาะทองนอย

เพอระบายปสสาวะออกฉกเฉนแทน

ถาสวนปสสาวะแลวจะเอาสายสวนออกไดไหม คำตอบคอ

ประมาณ 25 เปอรเซนตจะถายปสสาวะไดแบบไมปกตนก แต

ประมาณ 50 - 70 เปอรเซนตจะกลบไปถายปสสาวะไมออกอก

ภายใน 1 สปดาห สวนพวกทถายปสสาวะไดดพบวาราว 50

เปอรเซนตจะกลบมามอาการปสสาวะไมออกไดอกภายใน 5 ป

ผปวยทถอดสายสวนแลวถายปสสาวะไดสำเรจมกจะเปนพวก

ทมเหตนำมากอน เชน ทองผก กนยาบางอยาง เชนยาแกหวด

หรอรดสดวงทวารกำเรบ เมอแกไขสาเหตนำแลว และหยดยา

ทเปนสาเหตนำจนหมดฤทธยา จงเอาสายสวนออกได

สวนกลมทถอดสายสวนแลวไมสามารถปสสาวะไดมกจะเปน

พวกทไมมสาเหตนำ คอมอาการตอมลกหมากโตทคอย ๆ เปน

มากขนจนวนหนงกถายปสสาวะไมได นอกจากนผปวยทแพทย

สวนปสสาวะใหครงแรกกพบมปสสาวะคางอยในกระเพาะปสสาวะ

เกน 1 ลตร พวกทเปนโรคเบาหวานหรอโรคทางระบบประสาท

และผปวยทสงอายมาก ๆ ชวยเหลอตวเองไมได มกจะถอด

สายสวนไมสำเรจ

ถาเรมกนยาประเภทแอลฟาบลอกเกอรไปสก 2 วน หรอใหด

ควรจะทงไวสก 1 - 2 สปดาหกอน แลวจงเอาสายสวนปสสาวะ


ออก จะเพมโอกาสถายปสสาวะไดจาก 25 เปอรเซนต เปน 60

เปอรเซนต หลงจากนนใหกนยาแอลฟาบลอกเกอรตอไปเหมอน

การรกษาตอมลกหมากโตดวยยา (ดการรกษาดวยยาในบทตอไป)

ผปวยทมปสสาวะคงเรอรง และการทำงานของไตเสอมลง

พวกนควรคาสายสวนไวและแกไขสภาพไตเสอมกอน อาจตอง

อยรกษาในโรงพยาบาล เพราะเมอสวนปสสาวะแลวอาจมปสสาวะ

ขบออกมามากจนเปนอนตรายได

ตอมลกหมากอกเสบ กระเพาะปสสาวะอกเสบ

หรอตดเชอรนแรง

การตดเชออาจเกดทตอมลกหมากหรอทกระเพาะปสสาวะ

ผปวยจะมอาการแสบเวลาถายปสสาวะ มความรสกปวดปสสาวะ

บอยมาก ถารนแรงอาจมไขสง หนาวสน ถาลามลงไปทอณฑะ

ขางใดขางหนงจะทำใหอกเสบและปวดบวมเปนหนองได และ

ถาเชอเขากระแสโลหตอาจเกดอนตรายถงชวต

นวในกระเพาะปสสาวะ

อาจเกดนวขนในกระเพาะปสสาวะผปวยทมตอมลกหมากโต

หากเมดนวเคลอนลงไปอดทอปสสาวะจะทำใหถายปสสาวะไมได

ถายงไมอดทอปสสาวะกจะมอาการระคายกระเพาะปสสาวะมาก

อาจมอาการปวดในทองนอยมากเวลาถายปสสาวะเสรจแลว

บางครงขณะถายปสสาวะอยด ๆ กหยดไหลกะทนหน การรกษา

ตองผาตดเอานวออก และมกจะตองเอาตอมลกหมากออกดวย


ภาพนวในกระเพาะปสสาวะทตรวจพบจากเอกซเรย

และกลองสองกระเพาะปสสาวะ

ภาวะไตวาย ภยเงยบทมากบตอมลกหมากโต

ภาวะไตวายเปนภยเงยบ ผปวยจะมอาการเบออาหาร

กนไมได บางทคลนไสอาเจยน บางทขาบวมท งสองขาง

หนกเขาจะมอาการรนแรง เหนอยหอบ ซดลง ซมลง ไมรสกตว

ถาอาการไตวายเกดจากตอมลกหมากโตและมปสสาวะคงเรอรง

มกทำใหกลนปสสาวะไมได ไหลเปยกเสอผาเลอะเทอะ และ

มกระเพาะปสสาวะโปงพองทเหนอหวหนาวสามารถคลำไดโดย

ไมคอยมอาการปวด

การรกษารบดวนคอใหสวนปสสาวะโดยคาสายสวนไว อาจ

พบมปสสาวะเปนลตรอยในกระเพาะปสสาวะ เมอระบายปสสาวะ

แลวไตจงทำงานไดดขน

กระเพาะปสสาวะเสอมจากตอมลกหมากโต

อาจเปนผลมาจากตอมลกหมากโต ทำใหกลามเนอกระเพาะ

ปสสาวะตองทำงานหนกสกบตอมลกหมากทมาอดกน นานเขา

กลามเนอจะหนาเปนสน (เหมอนนกกลาม) และมพงผดมาแทรก

อาจเกดเปนกระพงหรอถงยนออกไปจงบบตวไดไมดเหมอนเดม


ทำใหปสสาวะออกยาก มปสสาวะตกคาง อาจมการบบตวเรว

เกนไป ทำใหปสสาวะบอย กลนไมไดนาน หรอปสสาวะราด

ถาถงขนนแลว แมผาตดเอาตอมลกหมากออก การถาย

ปสสาวะกอาจดขนไมมากนก

ภาพผนงกระเพาะปสสาวะ

จากการสองกลองตรวจกระเพาะปสสาวะ

1. แสดงลกษณะผนงกระเพาะปสสาวะปกต

2. แสดงกระเพาะปสสาวะทหนา เปนสน

เนองจากมตอมลกหมากอดกนอยนาน

3. มกระพง (Diverticulum) ยนออกไปจาก

ผนงกระเพาะปสสาวะ ดคลายเปนหลม

1 2

3


ปสสาวะเปนเลอด

อาการถายปสสาวะเปนเลอดพบไมบอยในโรคตอมลกหมาก

โต บางครงเลอดออกไดมาก ๆ โดยไมมการอกเสบนำมากอน

ผมขอเนนตรงนสกหนอยวา อาการถายปสสาวะเปนเลอดไมได

เกดจากตอมลกหมากโตเพยงอยางเดยว บางโรครายแรงกวา

ตอมลกหมากโตเสยอก ถาคณเคยมปสสาวะเปนเลอดหรอรจก

ใครทปสสาวะเปนเลอด ขอบอกไวเลยวาใหรบไปพบแพทยระบบ

ปสสาวะเพอตรวจใหละเอยดวามสาเหตจากอะไร

คณภาพชวตแยลงเพราะตอมลกหมากโต

ในกรณทเปนตอมลกหมากโตแลวไมไดรบการรกษา อาการ

อาจจะเลวลงและสงผลกระทบตอชวตประจำวน เชน รสก

เดอดรอนกบการทตองหาหองนำถายปสสาวะอยเรอย ๆ เกด

ความกงวลวาจะหาหองนำไมได กลางคนแทนทจะไดนอนเตมอม

กตองลกขนมาถายปสสาวะหลายครง กลางวนเลยงวง นงตรงไหน

เปนตองหลบ พอปวดปสสาวะกรอไมได บางครงยงไมทนรดซป

กางเกงปสสาวะกราดออกมาแลว สงเหลานทำใหคณไมสามารถ

จะทำอะไรทเคยชอบ เชน การพบปะเพอนฝง เดนทางทองเทยว

จะใชบรการรถทวรกกลวไมมทถายปสสาวะหรอรถไมจอด คดแต

เรองจะทำอยางไรดถาปวดปสสาวะขนมา แบบนเขาเรยกวา

คณภาพชวตแยลงกวาเดมครบ

ตอมลกหมากโตและมะเรงตอมลกหมากคณอาจจะสงสยวาถาปลอยทงไวโรคตอมลกหมากโตจะ

กลายเปนมะเรงไหม

ปจจบนเราเชอวา ตอมลกหมากโตและมะเรงตอมลกหมาก


เปนคนละโรคกน แตเผอญเกดในอวยวะเดยวกน ในผปวยอาย

ใกลเคยงกน แถมยงทำใหมอาการคลายกนอกดวย ความจรง

ผปวยอาจมทงสองโรคในเวลาเดยวกน หรอเปนโรคตอมลกหมาก

โตธรรมดากอน และมมะเรงเกดขนทหลง ผปวยบางคนรกษา

ดวยการผาตดตอมลกหมากโตธรรมดาไปแลว แตมมะเรงเกดขน

ในเปลอกตอมลกหมากทเหลออย ดงนนในการตรวจผปวยทม

อาการตอมลกหมากโต หมอจงมกตรวจหามะเรงไปพรอมกนดวย

การตรวจผปวยโรคตอมลกหมากเวลาไปพบแพทยดวยเรองตอมลกหมาก แพทยแตละทาน

จะมวธตรวจทตางกนออกไป สงทจะกลาวตอไปนจงอาจไมเหมอน

กบทคณเคยรหรอเคยไปรบการตรวจมา โดยรวมแลวการตรวจ

มหลายวธ ดงน

การ ซกถามอาการ รวมทงตรวจสอบวาคณเดอดรอน

กบอาการนนมากนอยแคไหน

ตรวจรางกาย รวมถงการตรวจคลำตอมลกหมากทาง

ทวารหนกวาโตมากนอยเพยงไร เปนมะเรงหรอไม

นอกจากนนการตรวจรางกายจะรวมถงการตรวจหาโรค

อน ๆ ทอาจทำใหเกดอาการแบบเดยวกน

สถานพยาบาลหลายแหงจะ ทดสอบการถายปสสาวะ

ดวย เพอประเมนวาคณปสสาวะลำบากมากนอยเพยงไร

ตรวจเลอดและตรวจปสสาวะ เพอตรวจสอบภาวะ

แทรกซอนและมะเรงตอมลกหมากและโรคอน ๆ เชน

เบาหวาน

หมออาจ ตรวจอนๆ เพมเตม ไดแก การตรวจอลตรา-


ซาวนด การสองกลองตรวจกระเพาะปสสาวะ และอาจ

ตรวจพเศษทเรยกวา “ตรวจยโรพลศาสตร” อยางไรกตาม

การตรวจเหลานไมไดทำทกรายครบ

การซกถามอาการ

ขนตอนนเปนขนตอนแรกในการสอสารกบหมอ ถาผปวย

แจงอาการผดหรอแจงไมครบ หมออาจวนจฉยผดหรอหลงทางได

ดงนนเวลาไปพบแพทยควรตองสงเกตและเลาใหหมอฟงวามอาการ

ผดปกตอยางไร เปนมานานแคไหน

นอกจากนนส งทแพทยอยากทราบดวยกคอ ผป วย

เดอดรอนกบอาการ ทเปนมากนอยเพยงไร ถาเพยงแตอยาก

รวาตวเองมอาการเหลานเพราะอะไร เมอหมอวนจฉยและบอกให

ทราบแลวกสบายใจ แตยงไมตองการรบการรกษาไมวาจะเปนยา

หรอผาตด ซงแสดงวาอาการไมมากเทาไร พอทนได

ถารสกวาชวตนหนอไมสขสบายเลย กลางคนอยากหลบ

กไมไดหลบ กลางวนจะไปไหนกกงวล หรอมปสสาวะเลดราด

เปยกเปอนเสอผาอยเรอยจนลกหลานไมอยากเขาใกลเพราะมกลน

ปสสาวะคลง ผปวยอาจอยในกลมทตองการรกษาใหอาการดขน

การตรวจรางกาย

การตรวจรางกายเปนขนตอนตอไป และเปนการตรวจ

พนฐาน จดประสงคเพอดวา มตอมลกหมากโต หรอเปลา

มโรคอนๆ ททำใหมอาการคลายตอมลกหมากโต หรอไม หรอ

ตอมลกหมากม ลกษณะเปนมะเรง หรอไม สำหรบการตรวจ

ตอมลกหมากนนหมอจะตรวจคลำทางทวารหนกโดยใหผปวย

นอนตะแคงงอเขาทงสองขนชดหนาอก แลวหมอจะสอดนวเขา

ทางทวารหนกเพอคลำตอมลกหมาก


ภาพการตรวจตอมลกหมากดวยการใชนวคลำทางทวารหนก

นอกจากนนจะ ตรวจคลำกระเพาะปสสาวะ วาโปงพอง

ขนมาผดปกตหรอไม

ภาพกระเพาะปสสาวะทโปงจนมองเหนไดในผปวยทถายปสสาวะไมออก


โรคอน ๆ ทอาจทำใหมอาการคลายตอมลกหมาก ไดแก

โรคระบบประสาท เปนอมพาต อมพฤกษ ซงการตรวจมกแสดง

ความผดปกตออกมา ออ...หมออาจขอตรวจดองคชาตของคณ

วามทอปสสาวะตบหรอหนงหมปลายตบหรอไมดวย

การทดสอบการถายปสสาวะ

คลนกหรอโรงพยาบาลหลายแหงอาจทำการ ทดสอบการ

ถายปสสาวะ ทเรยกวา การตรวจวดอตราการไหลของปสสาวะ

ซงนยมใชมากขนในคลนกใหญ ๆ เปนการตรวจงาย ๆ แตใหขอมล

เพมเตมมากกวาฟงอาการจากผปวยเพยงอยางเดยว วธนจะบอก

ไดวาผปวยมอาการรนแรงแคไหน เพอทจะไดเลอกวธรกษาท

เหมาะสม

วธทดสอบคอ ผปวยจะตองถายปสสาวะลงไปในกรวยของ

เครองทใชวดวาการถายปสสาวะนนปกตหรอชากวาปกตเพยงไร

ภาพเครองตรวจการถายปสสาวะ (Flowmeters)


เครองจะแสดงผลออกมาเปนเสนกราฟทพอจะบอกถงสาเหต

ไดวานาจะเกดจากอะไร เปนมากนอยเพยงไร

กราฟแสดงการไหลของปสสาวะ


หลงการถายปสสาวะ หมออาจตรวจวดดวา มปสสาวะ

เหลอคาง เทาไร โดยใชเครองอลตราซาวนด หรอการสวน

ปสสาวะ ถามปสสาวะตกคางหลงถายปสสาวะอยเรอย ๆ แสดงวา

ไมนาไวใจ ทงไวนาน ๆ อาจมปญหาอนตามมา

ตรวจเลอดและตรวจปสสาวะ

การตรวจเลอดและปสสาวะทำเพอดวาผปวยมภาวะแทรกซอน

ของตอมลกหมากโตหรอไม ไดแก

ตรวจเลอดดสมรรถภาพของไต วธนจะบอกไดวาผปวย

มภาวะไตวายเรอรงหรอเปลา ซงอาจเปนภาวะแทรกซอนของ

โรคตอมลกหมาก

หมออาจ ตรวจเลอดดนำตาล ดวย เพราะบางครงอาการ

ถายปสสาวะผดปกตอาจเกดจากเบาหวาน ผมเคยพบผปวยมา

ตรวจดวยคดวาเปนตอมลกหมากโตเพราะมอาการปสสาวะบอย

แตพอผมตรวจพบวาเปนเบาหวาน เมอสงไปรกษาเบาหวาน

อาการทเหมอนโรคตอมลกหมากกดขน

นอกจากนนหมอมก ตรวจหา PSA เพอคนหามะเรง

ตอมลกหมากในระยะเรมตน ขอบอกไวตอนนกอนวา การตรวจ

PSA ไมใชการตรวจทจะวนจฉยวาเปนโรคตอมลกหมากโตหรอ

เปลา แตจะชวยคนหามะเรงตอมลกหมากทอาจจะซกซอนอย

เรองของ PSA นเปนเรองยาว และทำใหทงผปวยและหมอ

ผรกษาเกดความกงวลเปนอนมากถา PSA สงกวาปกต ผมจงขอ

ยกยอดไปกลาวโดยละเอยดในบทท 6

การตรวจปสสาวะ อาจพบการอกเสบ เชน กระเพาะ

ปสสาวะอกเสบ หรอตอมลกหมากอกเสบ แตถาพบวามเมดเลอด

แดงในปสสาวะ หรอเคยปสสาวะเปนเลอด อาจตองคนวามาจาก


สาเหตอะไร เชน มนวในกระเพาะปสสาวะ ในไต หรอมมะเรง

บรเวณทางเดนปสสาวะหรอไม เปนตน

การตรวจเพมเตมอนๆ

การตรวจวธตอไปนไมไดใชกบผปวยทกราย แตจะเลอก

ตรวจเฉพาะรายทแพทยสงสยอะไรบางอยาง ไดแก

การ ตรวจอลตราซาวนด จะบอกไดวากระเพาะปสสาวะ

มความผดปกตหรอไม มนวในกระเพาะปสสาวะหรอเปลา การ

ตรวจวธนสามารถดรปรางและขนาดของตอมลกหมาก ดวา

มปสสาวะเหลอคางหลงถายปสสาวะมากนอยแคไหน ตรวจ

อลตราซาวนดไต เพอดวามอาการไตเสอม ไตบวมนำ มนวหรอไม

ถาผปวยมเมดเลอดแดงในปสสาวะ หรอเคยถายปสสาวะ

เปนเลอด แพทยอาจตอง เอกซเรยทางเดนปสสาวะดวยการฉด

สารทบแสง ทเรยกวา “ฉดส”

นอกจากนนอาจตองไดรบ การสองกลองดกระเพาะปสสาวะ

ดวย โดยเลอกทำเปนบางรายเทานน เนนเฉพาะผปวยทปสสาวะ

เปนเลอด

สำหรบการ ตรวจยโรพลศาสตร เปนการตรวจพเศษ

เลอกทำเฉพาะรายทไมแนใจวาสาเหตเกดจากตอมลกหมากมา

อดกนหรอกระเพาะปสสาวะเสอม วธตรวจคอสวนปสสาวะผปวย

เพอเอานำเกลอหยดเขาไปในกระเพาะปสสาวะชา ๆ ขณะเดยวกน

กวดแรงดนในกระเพาะปสสาวะขณะทใสนำเกลอ เมอผปวย

ปวดปสสาวะกใหถายปสสาวะพรอมกบวดแรงดนดวย


ตอมลกหมากโต...เปนมากหรอยงผปวยบางรายหลงจากไดรบการรกษาไประยะหนงมกจะ

สงสยวา อาการของเขาอยในระยะใด ตอมลกหมากโตแคไหนแลว

ถงเวลาผาตดหรอยง

เรองนเปนเรองยาก และแพทยแตละคนกมวธการแตกตาง

กนไป มความพยายามทจะประเมนวาเปนมากหรอยงจากอาการ

จากการทดสอบการถายปสสาวะ บางคนเอาผลการตรวจอลตรา-

ซาวนดเปนเครองชวย นอกจากนนสงทสำคญอกอยางหนง

ทตองนำมาประกอบคอผปวยเดอดรอนมากนอยเพยงไร แนนอน

ถาผปวยมอาการเลกนอยและไมเดอดรอน เขาคงไมตองการกนยา

ทกวนหรอรบการผาตด

ทำไมตอมลกหมากถงโต และจะปองกนอยางไรปจจบนยงไมมใครทราบแนชด นอกจากคาดคะเนวาอาจเปน

เรองของความสมดลในระดบฮอรโมนเพศชายและเพศหญงท

ปรบเปลยนไปเมออายมากขน บางคนกวาเกดจากการตดเชอ

บางคนวาเพราะใชงานหนก บางคนวาเพราะใชงานนอย ตกลง

เลยไมทราบวาเปนเพราะใชงานหนกหรอใชงานนอยกนแน

ทสำคญ ไมมวธปองกนไมใหตอมลกหมากโตครบ ผมจง

มกจะบอกผปวยวา ถาไมอยากใหตอมลกหมากโตกอยาแก เทากบ

บอกผปวยวาโรคนไมมทางปองกน


บทท 2การรกษาตอมลกหมากโต

ศาสตราจารยกตตคณ นายแพทยพชย บณยะรตเวช

เอาละครบ คราวนมาถงจดสำคญทผปวยอยากร!

เมอแพทยวนจฉยวามอาการถายปสสาวะผดปกตเพราะ

มโรคตอมลกหมากโตแลวจะรกษาอยางไร บางคนกรกษาดวยยา

บางคนกตองผาตด และการผาตดกมหลายแบบ ทงวธควาน

ใชความรอน ไมโครเวฟ ใชเลเซอร สองกลอง และใชหนยนต

คณคงอยากรถงขอดขอเสยหรออนตรายกบภาวะแทรกซอนจาก

วธรกษาเหลาน ทสำคญกวานนคงอยากทราบวา รกษาแลวจะดขน

หรอไม หายขาดหรอไม หรอจะกลบเปนอก ผมจะอธบายใหฟง

ทละอยาง

ตรงนตองชดเจนกอนวา เรากำลงพดถงการรกษาโรค

ตอมลกหมากโตนะครบ ไมใชมะเรงตอมลกหมาก เพราะการ

รกษาไมเหมอนกน

การรกษาโรคตอมลกหมากโตมหลายวธ คอ

ถาอาการยงไมมาก ยงไมตองเรมรกษา เพยงตดตาม

เฝาดอาการ ตอไป

อาการปานกลาง รกษาดวยยา

อาการมาก หรอมภาวะแทรกซอนจากตอมลกหมาก

รกษาดวยการผาตด และวธทางศลยกรรมอน ๆ


ถารกษาดวยยาไมได ผาตดกไมได คงตอง คาสายสวน

ปสสาวะไวตลอดไป

วธรกษาโดยตดตามเฝาดอาการวธนอาจฟงดแปลก คอไมผาตด ไมใหยา ดเหมอนไมทำ

อะไรเลย แตความเปนจรงแพทยมกแนะนำใหกลบมาตรวจอก

ใน 6 เดอน หรอ 1 ป หรอถาผปวยไปรกษาทคลนกเฉพาะทาง

ซงมผปวยมากในโรงพยาบาลใหญ แพทยอาจไมนดตรวจ แต

จะบอกผปวยวาถามอาการมากขนกวานใหมาตรวจใหม วธรกษา

แบบนเหมาะกบผปวยทมอาการนอย เชน ปสสาวะชาไปหนอย

ถายปสสาวะไมบอยนก กลางคนอาจไมตองลกขนถายปสสาวะเลย

หรอลกขนเพยง 1 - 2 ครง ทสำคญคอผปวยไมไดเดอดรอนนก

แตอาจจะกงวลวาเปนอะไรกนแน เปนมะเรงหรอเปลา

สำหรบผปวยทไมมอาการเลยในการตรวจครงแรก แต

ตรวจพบวาเปนตอมลกหมากโตจากการตรวจรางกาย หรอไปทำ

อลตราซาวนดหรอเอกซเรยมา ผมจะตดตามดวยการเฝาดอาการ

เชนกนครบ

ผมจะแนะนำวธปฏบตตวแกผปวยกลมน และนดมาพบปละ

1 - 2 ครงเพอตรวจสอบอาการ ตรวจรางกายคลำตอมลกหมาก

อาจมการทดสอบการถายปสสาวะ ตรวจเลอดและปสสาวะเปน

ระยะ รวมทงการตรวจมะเรงตอมลกหมากซำอกดวย

นอกจากนนผมจะแนะนำใหปรบพฤตกรรมหรอการปฏบต

ตวบางอยาง เชน ถาดมนำมากกลดปรมาณลง งดดมกาแฟ

นำอดลมประเภทโคลา ไมอนปสสาวะ ระวงทองผก ระวงยา

บางอยาง ประเภทแกหวด ขยายหลอดลม ยาแกไอ


ทำไมถงไมเรมรกษา รอใหเปนมากแลวรกษาจะดหรอ

เหตผลกคอ โรคตอมลกหมากโตเปนโรคเรอรง รกษาให

หายขาดไมได ไมเหมอนเปนหวด และกวาจะมอาการมากอาจรวม

สบปหรอมากกวานน การรกษาโดยการกนยาตองกนตอเนองกนไป

นอกจากสนเปลองคายาแลว กตองยอมรบอาการขางเคยงของยา

(แมจะมไมมากนก) ถาจะผาตดตงแตอาการยงไมมาก ผปวย

กตองยอมรบความเสยงหรออนตรายและผลขางเคยงจากการ

ผาตดดวย ผปวยสวนใหญทเปนไมมากจงเลอกทจะไมเรมการรกษา

เพราะอาการอาจไมเปลยนแปลงไปตลอดชวตกได

วธรกษาดวยยา

ยาสำหรบรกษาตอมลกหมากโต

1. กลมแอลฟาบลอกเกอร (Alpha Blocker) คลาย

กลามเนอตอมลกหมาก ทำใหปสสาวะคลองขน ไดผล

ใน 2 - 3 วน อาการขางเคยงทพบบอยคอหนามดเวลา

ลกขนยนเพราะความดนโลหตลดลง

2. กลมไฟว - เออาร ไอ (5-ARI) ทำใหตอมลกหมาก

มขนาดเลกลง การถายปสสาวะจงดขน แตตองใชเวลา

หลายสปดาหกวาจะรสกดขน อาจมอาการขางเคยง

เกยวกบสมรรถภาพทางเพศชาย บางครงใหรวมกบยา

ในกลมแรกถาตอมลกหมากมขนาดใหญมาก

3. ยากลมทไดจากพช ไดผลไมคอยชดเจนเทาสองกลม

ขางตน

4. ยาทปกตใชรกษาอดหรอภาวะนกเขาไมส สามารถนำมา


รกษาโรคตอมลกหมากโตได แตยงเปนวธใหมอย อาจ

จะเหมาะสำหรบผทมภาวะอดรวมดวย ปกตไมนยมใช

เพราะจะทำใหคาใชจายสงขนโดยใชเหต

5. ยากลมทรกษาโอเอบ ใชรวมกบยาในกลมหนงหรอสอง

ทำใหกระเพาะปสสาวะคลายตวและลดอาการปสสาวะ

บอย ปสสาวะราด แตจะมอาการขางเคยงเชนทองผก

ปากแหง ตาแหง ไมเหมาะกบผทมตอหน

วธรกษาดวยยาเปนวธทสองทผมใชคอนขางบอย เหมาะ

สำหรบผทมอาการปานกลาง และรสกเดอดรอนกบอาการของ

ตนเอง การใชยา ไมไดเปนการรกษาใหหายขาด ไมเหมอนเปน

หวดทใหยามา 3 วน 7 วน เมออาการดขนกหยดกนยาได

แตยาตอมลกหมากตองกนตอเนอง ถาหยดกนเมอไรอาการ

กจะกลบมาอก การรกษาดวยยาจงเปนเพยงการประทงอาการไว

แตการรกษาวธนกไดผลด ชะลอการผาตดไปไดหลายป ผปวย

หลายคนทใชวธนรกษาอยมารวมสบปแลวอาการไมเปลยนมากนก

กมครบ

เมอหมอทรกษาใหยาตวใดตวหนง ผปวยควรจะสงเกต

สองอยาง คอ ขอหนง ยาทำใหอาการปสสาวะดขนไหม เชน

ปสสาวะคลองขน ปสสาวะในเวลาหางออกไป ขอสอง ยาทำให

เกดอาการขางเคยงอะไรทเปนมากจนรบไมไดหรอเปลา

ยาทใชรกษาตอมลกหมากโตมอย 4 กลม และถารวมยา

ทรกษากระเพาะปสสาวะไวเกนทบางทใชรวมกบยาดงกลาวดวย

กเปน 5 กลม

กลมแอลฟาบลอกเกอร (Alpha Blocker) มฤทธ คลาย


กลามเนอตอมลกหมาก ไมใหบบรดทอปสสาวะ

ยากลมไฟว-เออารไอ (5-ARI หรอ 5-Alpha Reductase

Inhibitor) ทำใหตอมลกหมากเลกลง

ยากลมทไดจากพชหรอสกดจากพช ไมทราบแนวา

ออกฤทธอยางไร

ยารกษาอด (ภาวะนกเขาไมขน) บางตว ไดผลในการ

รกษาอาการตอมลกหมากโตดวยถาใหในขนาดตำทกวน

ยาทอาจใหไปพรอมกนคอยา คลายกระเพาะปสสาวะ

เพอรกษาอาการกระเพาะปสสาวะไวเกน หรอโอเอบ

ซงอาจเกดรวมกบโรคตอมลกหมากโตได

ยาในกลมแอลฟาบลอกเกอร

ยากลมนมหลายตว เชน

อลฟโซซน (Alfuzosin) เชน ยาทมชอทางการคา

ซาทราล-เอกซแอล (XatralXL®)

ดอกซาโซซน (Doxazosin) เชน ยาทมชอทางการคา

คารดรา-เอกซแอล (CarduraXL®) เพนคอร (Pencor®)

คารดอกซา (Cardoxa®) เดซการด (Dezcard®)

แทมสโลซน (Tamsulosin) เชน ยาทมชอทางการคา

ฮารนาล (Harnal®) ฮารนาลโอคาส (Harnal OCAS®)

ไซโลโดซน (Silodosin) มชอทางการคายรเอฟ (Urief®)

เทอราโซซน (Terazosin) เชน ยาทมชอทางการคา

ไฮทรน (Hytrin®)

พราโซซน (Prazosin) เชน ยาทมชอทางการคามนเพรส

(M in ipress ®) โลเพรส (Lopress ®) โปล เพรส

(Polypress®) และเพรสซน (Pressin®)


ยาในกลมนออกฤทธเรว เมอกนไป 2 - 3 วนกจะเรมเหนผล

แลว ยงกนตอไปอาการกจะดขนเปนลำดบ ยา ออกฤทธโดย

ไปคลายกลามเนอทตอมลกหมาก ไมใหบบรดทอปสสาวะ ขอเสย

ของยานคอ จะออกฤทธตอหลอดเลอดดวย สงผลใหความดน

เลอดลดลง ผปวยจงเวยนศรษะและหนามดงายเวลาเปลยน

ทาเรว ๆ

เมอกอนการใชยาในกลมนตองกนวนละ 2 - 3 ครง โดย

เรมกนในขนาดนอยทสดกอนเพอใหแนใจวาทนกบอาการขางเคยง

ของยาได และจงเพมขนาดจนไดผลเตมทและผปวยทนกบอาการ

ขางเคยงในเรองความดนเลอดได

ตอมาระยะหลงมการคนควาผลตยาประเภทนชนดใหม ๆ

โดยใหออกฤทธเจาะจงกบกลามเนอตอมลกหมากเปนหลก โดย

มผลกบหลอดเลอดนอย สงผลตอความดนเลอดไมมากนก

ในขณะเดยวกนกมการปรบปรงเทคโนโลยในการทำเมดยา ให

เมดยาคอย ๆ ปลอยตวยาเขาสรางกายชา ๆ ทำใหอาการขางเคยง

ของยามนอย และกนวนละครงกไดผลไปตลอด 24 ชวโมง

มขอควรระวงเมอใชยานคอ เวลาจะเปลยนทาจากนอนเปน

ยนหรอเดน หรอนงเปนยน ตองระวงและ เปลยนทาชาๆ เวลา

ลกจากทนอนใหนงสกครกอนจะลกเดนไป นอกจากนนในกรณ

ทผปวยเปนโรคความดนเลอดสง และกนยาลดความดนเลอดอย

อาจ ตองปรบขนาดยาลดความดน ผปวยควรบอกใหหมอทดแล

ความดนทราบวาคณกนยาตอมลกหมากตวไหนอย ผปวยสวนใหญ

ไมมอาการขางเคยงรนแรง แตกมบางรายทไมสามารถทนอาการ

ขางเคยงและไมสามารถทนใชยากลมนได

อาการขางเคยงอกอยางหนงซงอาจเกดไดคอ มการ หลง


อสจยอนกลบเขาไปในกระเพาะปสสาวะ กลาวคอ เวลาถง

จดสดยอดจะไมมนำอสจออกมาใหเหน หรอมปรมาณลดลงมาก

ทงนเพราะนำอสจจะหลงยอนเขาไปในกระเพาะปสสาวะ ภาวะ

แทรกซอนแบบนไมมอนตรายแตอยางใด เพยงแตผปวยบางคน

ทยงมเพศสมพนธสมำเสมอจะรสกแปลก ๆ หรอรสกเดอดรอน

กบเรองน อาการขางเคยงแบบนไมไดเกดกบยาทกตวในกลม

แอลฟาบลอกเกอร ดงนนถามการหลงอสจยอนกลบและเดอดรอน

กบอาการน อาจขอใหหมอสงยาตวอนด

กอนนเชอกนวาถาคณมปญหาเรองสมรรถภาพทางเพศ

หรอทสมยนเรยกวา “อด” (อเรกไทลดสฟงกชน หรอ Erectile

Dysfunction แปลวา ความผดปกตในการแขงตวขององคชาต)

และคณใชยารกษาอดทเรยกวา “ยาปลกนกเขา” ประเภทพดอ- ไฟวอนฮบ เตอร (PDE-5 Inhibi tor) เชน ยาซลเดนาฟล

(Sildenafil) ทมชอทางการคาไวอะกรา (Viagra®) อลอนซา

(Elonza®) โทนาฟล (Tonafil®) ยาวารเดนาฟล (Vardenafil) ทม

ชอทางการคาเลวทรา (Levitra®) หรอยาทาดาลาฟล (Tadalafil)

ทมชอทางการคาเซยลสหรอซอะลส (Cialis®) ใหระวงการใช

ยาแอลฟาบลอกเกอรในเวลาใกลเคยงกน เพราะอาจมผลทำให

ความดนเลอดลดลง ควรเวนใหหางกนสก 6 ชวโมง แตมา

ภายหลงกลบพบวายาทาดาลาฟลในขนาดตำสามารถนำมาใชกบ

แอลฟาบลอกเกอรทชอแทมสโลซนได คณคงตองระวงครบ

ถาจะใชทงสองตว ยงไง ๆ จงจกทกแลวกระวงดวยแลวกน

ผปวยทมอาการปสสาวะไมออกเนองจากตอมลกหมากโต

ถาใหยากลมแอลฟาบลอกเกอรกน และคาสายสวนไว 2 - 3 วน

หลงจากนนทดสอบการถายปสสาวะโดยเอาสายสวนออก จะพบวา


ผปวยบางคนกลบถายปสสาวะได แตตองกนยาตอไป หยดยา

ไมไดนะครบ

การจะเลอกยาแอลฟาบลอกเกอรตวไหนขนอยกบแพทย

ผรกษา เมอผปวยเรมรบยาแลว ตองดวาอาการถายปสสาวะ

ดขนหรอไม ซงมกจะเหนผลชดเจนภายในไมเกน 2 สปดาห

นอกจากนนตองดวามอาการขางเคยงรนแรงจนทนกบอาการ

ขางเคยงของยาไมไดหรอเปลา ถาอาการไมดขน หรอทนอาการ

ขางเคยงไมได ควรแจงใหแพทยทราบเพอจะไดเปลยนยาตวอน

แตละคนตอบสนองตอยาไมเหมอนกน โบราณวา ลางเนอชอบ

ลางยา ผมคงจะบอกวายาตวไหนดกวาตวไหนคงไมได

ขอแถมทายตรงนวา ยากลมนไมไดทำใหตอมลกหมาก

เลกลงนะครบ ทจรงตอมลกหมากกยงโตชา ๆ ตามธรรมชาต

ของมนตอไป ดงนนเมอกนยาไปหลาย ๆ ปผปวยอาจจะรสกวา

ยาไมไดผลเสยแลว ถงแมจะปรบยา เปลยนยา กไมดขน นนเปน

เพราะตอมลกหมากโตขนนนเอง

ยาในกลมไฟว-เออารไอ

(5-ARI หรอ 5-Alpha Reductase Inhibitor)

ยาททำใหตอมลกหมากเลกลงกลมทสองเปนกลมทเรยกวา

“5-ARI” ไดแก ฟนาสเตอไรด (Finasteride) ทมชอทางการคา

โพรสการ (Proscar®) ฟไรด (Firide®) และดทาสเตอไรด

(Dutasteride) ทมชอทางการคาอะโวดารท (Avodart®) ยาน

จะไปขดขวางฮอรโมนไมใหกระตนเซลลของตอมลกหมาก แตไมได

ลดระดบของฮอรโมนลงนะครบ เพราะถาระดบฮอรโมนเพศชาย

ลดลงไป ผปวยอาจจะหงอยได ดงนนตามทฤษฎยานไมนาทำให

นกเขาเฉาหรอขเซา มหลกฐานจากการศกษาผลของยานอยาง


ชดเจนวาผปวยประมาณครงหนงหรอมากกวานม ขนาดของ

ตอมลกหมากเลกลง ไดประมาณ 20 เปอรเซนตหลงจากกนยา

3 - 6 เดอน ยงถาตอนแรกตอมลกหมากใหญกวา 40 กรมแลว

จะเหนผลในการลดขนาดชดเจนขน อาการอาจจะเรมดขนหลงจาก

ใชยานไปราว 2 - 3 เดอน ยานออกฤทธชา จงทำใหผปวยทใจรอน

หรอแพทยทใจรอนไมคอยชอบนก สำหรบผปวยทขสงสยอยาก

ทราบวาตอมลกหมากธรรมดาโตมากนอยสกเทาไร คำตอบคอ

ประมาณ 15 - 20 กรม

ความจรงแลวยากลมนมผลขางเคยงสำหรบบางคนในเรอง

ทางเพศบาง เชน ลดความคกคกลงไป หรอทำใหนกเขาขนได

ไมเพราะนก การหลงอสจจะมปรมาณนำอสจลดลงบาง ภาวะ

เหลาน เกดขนไมถง 3 - 5 เปอรเซนต และถาหยดยาอาการ

กจะดขน

อาการขางเคยงอกอยางคอทำใหผมดกขน คนทผมบาง

อยแลวอาจจะชอบอาการขางเคยงแบบนกได

มขอควรทราบอยางหนงคอ ถาผปวยกนยากลมน จะทำให

คา PSA ลดลงประมาณครงหนง ซงไมไดมผลเสยอะไร แตถา

หมอทดแลกำลงตดตามการเปลยนแปลงคา PSA ในการตรวจวา

เปนมะเรงตอมลกหมากหรอไม จะทำใหเปรยบเทยบไดยากขน

ผปวยบางรายทมขนาดของตอมลกหมากคอนขางใหญ หมอ

อาจจะใหยากนทงสองชนด ชนดแรกเพอใหอาการดขนอยางรวดเรว

ชนดทสองทำใหขนาดของตอมลกหมากเลกลงเพอเสรมฤทธกน

ซงไดมการศกษาแลววา การใชยาอยางตอเนองจะทำใหลดความ

เสยงทจะเกดภาวะปสสาวะคงหรอถายปสสาวะไมออกลงไดมาก

ผปวยหลายคนหลงจากกนยาคกนไป 6 เดอนอาจสามารถหยด


ยากลมแรกได

ยากลมทไดจากพช (Phytotherapy)

ยากลมนมกจะสกดมาจากพช เชน จากเปลอกตนไม ราก

หรอเมด ไดแกยาทไดมาจากเซเรโนอารเพนส (Serenoa repens)

และซาบาลเอกซแทรกต (Sabal Extract) ทพบในผลของซอว

พาลเมตโต (Saw Palmetto Berry) ทำเปนยาชอเพอรมกซอน

(Permixon®) และยโรกท (Urogutt®) ไพเจยมแอฟรกานม

(Pygeum africanum) ทพบในตนพลมแอฟรกน (African Plum

Tree) ทำเปนยาชอทาเดนาน (Tadenan®) คเคอรบตาพโพ

(Cucurbita pepo) ทพบในเมลดฟกทอง เปนตน

บางคนเชอวายามฤทธคลายยาประเภท 5-ARI แตปจจบน

การวจยการใชยาในกลมนอยางจรงจงยงมนอย การศกษา

เปรยบเทยบจงทำไดยาก เพราะการสกดสารมาจากพชยงมวธ

แตกตางกนมากจนไมอาจนำมาเปรยบเทยบกนไดในทางสถต

อยางไรกตาม กยงมผใชยานอยพอประมาณ

รไดอยางไรวาใชยารกษาแลวดขน

ดจากอาการวาดขนหรอไม

ปสสาวะไหลแรงขน และเหลอปสสาวะตกคางหลงถาย

ปสสาวะนอยลง วธนคอนขางละเอยด ผปวยบางคน

อาจไมไดรบการตรวจดวยวธน เพราะการตรวจวดอตรา

การไหลของปสสาวะตองใชเครองมอและใชเวลา

สามารถปองกนหรอลดการเกดภาวะแทรกซอนรนแรง

เชน ถายปสสาวะไมออก การเกดไตวาย การตดเชอ

ในทางเดนปสสาวะ การเกดนวในกระเพาะปสสาวะ และ

กระเพาะปสสาวะเสอม ถากนยาแลวยงมภาวะแทรกซอน


เหลานเกดขน แสดงวายาไดผลไมดพอ

ไมมอาการขางเคยงของยาทรบไมได เชน กนแลว

หนามดตาลายทกวน หรอกนยาแลวนกเขาหงอยไปเลย

อยางนถอวายาไมไดผล

ยารกษาอด

นาสนใจวายาตวนหรอโรคอดมอะไรเกยวของกบโรคตอม

ลกหมากโต

โรคอดเปนโรคทพบไดบอยในผปวยทมอาการตอมลกหมากโต

อาจเปนเพราะโรคทงสองเกดในกลมผสงอายเชนเดยวกน ยารกษา

โรคอดชนดพดอ-ไฟวอนฮบเตอร (PDE-5 Inhibitor) รกษาโรค

อดเพราะไปขยายหลอดเลอดแดงขององคชาต ปจจบนเชอกนวา

ยานจะชวยทำใหเลอดไหลเวยนสตอมลกหมากดขน ชวยคลาย

กลามเนอในตอมลกหมากและกระเพาะปสสาวะดวย จงมผนำ

มาใชกบผปวยทมอาการตอมลกหมากโตและมอดรวมดวยตงแต

พ.ศ. 2554 ตอมาไดรบการรบรองโดยองคการอาหารและยาของ

สหรฐฯใหใชรกษาผปวยทมอาการตอมลกหมากโตทวไปได

ยาตวทนำมาใชคอยาทาดาลาฟล (Tadalaf il) หรอซอะลส

(Cialis®) ขนาด 5 มลลกรมวนละครง ซงเปนขนาดตำกวาทใช

ในการรกษาโรคอดซงใช 20 มลลกรมเมอตองการ

ผลจากการใชยาตวนทำใหอาการของผปวยดขน แตการ

ตรวจวดอตราการไหลของปสสาวะไมไดดขน

ตามทกลาวขางตน เดมมความกงวลวาถากนยาในกลม

แอลฟาบลอกเกอรแลวจะกนยาพดอ-ไฟวอนฮบเตอร ตองหยด

ยาแอลฟาบลอกเกอรกอน มฉะนนอาจทำใหความดนเลอดตำได

แตหลงจากนำยาซอะลสมาใชพบวาไมจำเปนตองหยดยาแอลฟา


บลอกเกอร ดงนนระยะหลงจงมผนำยาแทมสโลซนมาใชรวมกบ

ซอะลส เพอทำใหอาการเกยวกบปสสาวะดขน ผลการตรวจวด

อตราการไหลของปสสาวะดขน และอาการอดกดขนดวย

อยางไรกตาม ผปวยหลายคนยงกงวลกบอาการขางเคยงของ

พดอ-ไฟวอนฮบเตอร เชน ปวดศรษะ คดจมก และกลววา

ถากนแลวจะทำใหความดนตำ หวใจวายบาง ตายคาอกบาง

โดยเฉพาะถามโรคหวใจอยกอน ทำใหไมกลาใชยาน นอกจากนน

ยานยงมคาใชจายสงเมอใชเปนเวลานาน จงไมนาแปลกใจวา

ยานคงเปนตวเลอกอนดบหลง ๆ

ยาคลายกระเพาะปสสาวะ

ผปวยบางคนมอาการกระเพาะปสสาวะไวเกนหรอโอเอบ

(OAB) รวมกบอาการตอมลกหมากโต แพทยอาจสงยาใหลด

อาการกระเพาะปสสาวะไวเกนดวย ยากลมนผมขอไปกลาวให

ละเอยดในบทท 5

การตดตามผลการรกษาและการไปพบแพทยตามนด

กลมทอาการยงไมมากและแพทยแนะนำใหเฝาสงเกตอาการ

ไปกอน แพทยอาจนดคณไปตรวจอกปละครงหรอสองครง ให

สงเกตวาอาการเลวลงกวาเดมหรอไม มากนอยเพยงไร เชน

กลางคนลกมาถายปสสาวะบอยขนกวาเดมหรอไม ถาอาการ

เลวลงกอาจจะเปลยนแนวการรกษาเปนการรกษาดวยยา แตถา

เหมอนเดมกเฝาตดตามดตอไปโดยไมตองใชยา

สำหรบกลมทรกษาดวยยา แพทยจะนดไปตรวจบอยกวานน

ในระยะตนเพอดวาคณกนยาไดหรอไม มอาการขางเคยงของยา


มากหรอไม หลงจากนนจะตดตามดวา ยาไดผลหรอไม ผปวย

ควรสงเกตวาหลงจากกนยาแลว อาการดขน เลวลง หรอ

เหมอนเดม ถาการถายปสสาวะดขนแพทยจะใหยาตอไปและ

นดมาตรวจอก

ทงวธเฝาดอาการและวธรกษาดวยยา เมอผปวยมาตามนด

ผมมกจะ ถามวามอาการอะไรบาง ดงนนควรสงเกตอาการ

ตาง ๆ กอนไปพบแพทยวามอาการมากขนแคไหน มอาการใหมๆ

อะไรทเปลยนแปลงไป เชน ปสสาวะเปนเลอด หรอรสกแสบ

ขณะปสสาวะ จากนนผมอาจจะตรวจวาการถายปสสาวะดขนหรอ

เหมอนเดม โดย ทดสอบการถายปสสาวะดวยการตรวจวด

อตราการไหลของปสสาวะ และ ตรวจสอบวามปสสาวะเหลอ

ตกคาง หรอไม ผมจะขอ ตรวจ PSA ซำเปนระยะทกป และ

อาจขอ ตรวจคลำตอมลกหมาก ทางทวารหนกซำ

ถาอาการหลงกนยาดขน ปสสาวะไหลแรงขน ผมจะให

ยาตอ แตถาไมดขนหรอมอาการขางเคยงของยามาก ผมจะปรบยา

ให บางรายกนยาแลวไมดขน หรอปรบยา เปลยนยา แลวทน

กบอาการขางเคยงของยาไมได หรอเรมมภาวะแทรกซอนของ

ตอมลกหมาก ผมอาจจะพจารณาใหผาตด

อยางไรกตาม ผปวยตองยอมรบวาถงแมอาการดขนกจรง

แตจะใหกลบเปนปกตเหมอนไมไดเปนอะไรเลยคงยากสกหนอย

เพราะฉะนนผปวยอาจยงมอาการปสสาวะบอยอยบาง เชน

กลางคนตองตนขนถายปสสาวะ 2 - 3 ครง หรอปสสาวะหยด

อยบาง แตถารสกวายงมอาการมากจนเดอดรอนตองแจงให

แพทยทราบ แพทยจะประเมนวายาไมไดผล หรอเพราะมความ

ผดปกตอยางอน เชนกระเพาะปสสาวะไวเกนดวย ซงแพทยจะได


ใหยาเพมเตม

ในการตรวจตดตามผลการรกษาดวยยาน แพทยจะ ตรวจหา

มะเรงตอมลกหมาก เปนระยะดวยการคลำตอมลกหมากทาง

ทวารหนก หรอเจาะเลอดดคา PSA ดวย ซงหากมอะไรนาสงสย

วาจะเปนมะเรง แพทยอาจจะแนะนำใหทำการตรวจเพมเตม

ผปวยทกนยาแลวอาการไมดขน อาจเปนเพราะไมไดเกดจาก

โรคตอมลกหมากโตกได ผมมกจะพบวาผปวยยงอายมากขนและ

มโรคหลายอยางรวมดวย เชน เปนเบาหวาน เสนเลอดสมองตบ

ความดนเลอดสง มกจะเปนกลมทไดผลไมสดนก เนองจาก

สาเหตของอาการทางปสสาวะไมไดเกดจากโรคตอมลกหมาก

อดกนทางออก ตวอยางทพบบอย ๆ คอผปวยทมอาการปสสาวะ

บอย ซงเปนอาการหนงของโรคตอมลกหมากโต แตกพบได

ในโรคเบาหวาน โรคสมองเสอม โรคกระเพาะปสสาวะเสอม

ตลอดจนผปวยทกนนำมากกวาปกต ผปวยเหลานบางทตรวจพบวา

มตอมลกหมากโตดวย แพทยจงมกลองใหยารกษาตอมลกหมาก

กอน ถาไมดขนอาจแสดงวาสาเหตนนยงยากกวาเรองโรคตอม

ลกหมากโต ยาจงไมไดผล ตองพจารณารกษาดวยวธอน

การปฏบตตวเมอรกษาดวยการเฝาสงเกตอาการ หรอการใชยา

มคำถามทผปวยชอบถามผมคอ ควรจะปฏบตตวอยางไร

ถาแพทยใหรกษาดวยการเฝาระวงหรอวธกนยา จะตองกนอาหาร

อะไรเปนพเศษหรอไม คำแนะนำของผมคอ อยากลนปสสาวะ

อยาใหทองผก พยายาม หลกเลยงยาบางอยาง หรอกนดวยความ

ระมดระวง ยาเหลานไดแก ยาแกหวด คดจมก ลดนำมก แกไอ


แกหอบ และอาจจะรวม ยาคลายกลามเนอบางชนด ซงแพทย

อาจใหเมอคณมโรคปวดเมอยตามตว ปวดเมอยกลามเนอ ปวด

เมอยหลง ยาแกปวดทอง บางตว ถาผปวยจำเปนตองกนยาพวกน

ใหสงเกตวาเมอกนยาเขาไปแลวอาการปสสาวะของคณแยลง

กวาเดมหรอเปลา ถาทำทาวาปสสาวะออกยากขน หรอปสสาวะ

บอยขนผดปกต อาจตองหยดยาเหลานนหรอแจงใหแพทยทราบ

สำหรบอาหาร ทจรงไมมขอหามครบ แตแนนอนวาถาผปวย

มโรคเบาหวาน แพทยจะหามกนหวานหรออาหารพวกแปง หรอ

มโรคไขมนสง หามอาหารประเภทไขมน เมอมอาการโรคตอม

ลกหมากโต ผปวยกยงตองระวงอาหารเหลานนอยเชนเดมนะครบ

สำหรบอาหารเสรม ไดแตพดกนไปวาควรกนอยางนนอยางน

เชน ใหกนมะเขอเทศมาก ๆ เมลดฟกทองมาก ๆ แตความจรง

ยงไมมหลกฐานทางวทยาศาสตรทชดเจน ถาคณจะกนกแลวแต

ความเชอความศรทธาสวนตวกแลวกนครบ

อกคำถามทผปวยมกสงสยคอปรมาณนำดมทเหมาะสมตอวน

เพราะเคยไดยนมาวาถามโรคเกยวกบปสสาวะแลวใหกนนำมาก

เขาไว ผปวยบางคนตองกนยาหลายชนด บางคนกนยาวนละ

สบกวาเมด ผปวยบอกวาเมอกนยามากกตองกนนำตามดวย

ปรากฏวาผปวยคนนนกนนำวนละ 6 ลตร ทำใหปสสาวะบอยมาก

จนเดอดรอน ทงทความจรงโรคตอมลกหมากของเขาเพงเรมม

อาการเทานน ผมแนะนำใหกนนำตามปกต คอวนละประมาณ

ลตรครงถง 2 ลตร หรอประมาณ 8 แกว ปรมาณนำนใหนบรวม

ของเหลวทกชนดทกน เชน นำเตาห นำผลไม นำชากาแฟ และ

ตองรวมอาหารประเภททมนำมาก เชน ขาวตม หรอกวยเตยว

นำดวย


นอกจากการปฏบตตวดงกลาวแลว หากผปวยมอาการ

ผดปกตกอนถงเวลานด เชน ปสสาวะเปนเลอด ปสสาวะแสบขด

กลนปสสาวะไมอย (ซงเดมไมเปน) ปสสาวะออกยากขน หรอ

ปสสาวะไมออก ตองรบไปหาแพทยกอนกำหนดครบ

ขอสำคญคอ อยาหยดยาเอง มกรณตวอยางเมอคราว

ภเขาไฟระเบดทไอซแลนด มผปวยไปเทยวและตดอยในยโรป

เผอญมยาตอมลกหมากตดตวไปพอดกบระยะเวลาทเดนทาง

เมอกลบไมไดจงไมมยากน ทเมองนอกกหาซอยาเองไมงายเหมอน

บานเรา ไมไดกนยา 3 วนเลยไดเรอง ถายปสสาวะไมออก ตอง

เขาโรงพยาบาลใหหมอคาสายสวนปสสาวะไว จนไดตวกลบจง

หวถงปสสาวะกลบมารกษาทบานเราได

การรกษาดวยการผาตดผปวยทเปนมาก คอมอาการมาก และใชยาแลวไมไดผล

หรอทนอาการขางเคยงของยาไมได หรอมภาวะแทรกซอน

อาจตองรกษาดวยการผาตด ผมจะขอไปกลาวถงวธผาตดโดย

ละเอยดในบทตอไปครบ

Documents

สารบัญ - Amarinbooks · บทที่ 2 การรักษาต่อมลูกหมากโต 30 วิธีรักษาโดยติดตามเฝ้าดูอาการ