1

2

สารบญ หนา

ความรและการประยกตใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 3 - หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง - การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงของเจาหนาทของรฐ ความรเรองการจดท าแผนปฏบตการและแผนยทธศาสตร 6 - ยทธศาสตรชาต 20 ป พ.ศ. (2560 – 2579) - แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 - 2564) - ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการจดท าแผนพฒนาขององคกรปกครอง สวนทองถน พ.ศ. 2548 - ความเชอมโยงและบรณาการแผน ตามหนงสอ ท มท.0212.1/ว2070 ความรเรองการตดตามประเมนผล 21 - กระบวนการในการควบคมตดตามผลและการประเมนผลการปฏบตงาน - มาตรฐานทวไปเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงาน - การก าหนดตวชวดและเกณฑการประเมนผล - การตดตามและประเมนผลแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน ความรเรองระบบการจดการองคกร 29 - ทฤษฏองคกรและหลกการบรหารงานเกยวกบการแบงงาน - การจดกลมงานหรอการจดองคการ - กระบวนการจดการความร (Knowledge Management) - การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ PMQA ความรเรองการบรหารความเสยง 41 - ความรทวไปเกยวกบการบรหารความเสยง - กรอบการบรหารความเสยง - กระบวนการบรหารความเสยง - การประเมนความเสยงเชงคณภาพและเชงปรมาณ ความรเรองการพฒนาบคลากร 49 - ความรเกยวกบการบรหารงานบคคลสวนทองถน - กลยทธการพฒนาการบรหารก าลงคนภาครฐ - มาตรฐานกลางทางจรยธรรมของขาราชการ พนกงานและลกจางขององคกรปกครองสวนทองถน 9 ขอ - หลกธรรมมาภบาลและการบรหารกจการบานเมองทด ความรเรองสถานการณภายนอกและผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคมพนท 68 - ประเทศไทย 4.0 - ลกษณะและทศทางการปรบตวของประเทศไทยดานเศรษฐกจสงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม - สถานการณการเปลยนแปลงทมผลตอการพฒนาทองถนในอนาคต และความทาทายในการพฒนาทองถน ระบบสารสนเทศเพอผบรหารและเพอการจดการ 73 - ระบบสารสนเทศเพอผบรหาร (EIS) - ระบบสารสนเทศเพอการจดการ (MIS) ความรเกยวกบการบรหารราชการ 79 - ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยวธการงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2541 และแกไขเพมเตม - ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการรบเงน การเบกจายเงน การฝากเงน การเกบรกษาเงนและการตรวจเงนของ องคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2547 - การบรหารราชการแนวใหม แนวขอสอบหลกการบรหาร 111

3

สรปขอสอบสายบรหารเลมท 2 (ความรหลกการบรหาร)

ความรและการประยกตใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชมพระราชด ารสแกชาวไทยนบตงแต พ.ศ. 2517 เปนตนมา และถกพดถงอยางชดเจนในวนท 4 ธนวาคม พ.ศ. 2540 เพอเปนแนวทางการแกไขวกฤตการณทางการเงนในเอเชย พ.ศ. 2540 ใหสามารถด ารงอยไดอยางมนคงและยงยนในกระแสโลกาภวตนและความเปลยนแปลงตาง ๆ ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชพระราชทานพระราชด ารชแนะแนวทาง การด าเนนชวตแกพสกนกรชาวไทยมาโดยตลอดนานกวา ๒๕ ปตงแตกอนเกดวกฤตการณทางเศรษฐกจ และเมอภายหลงไดทรงเนนย าแนวทางการแกไขเพอใหรอดพน และสามารถด ารงอยไดอยางมนคงและยงยนภายใตกระแสโลกาภวตนและความ เปลยนแปลงตางๆ จนกลายมาเปน “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” จนถงทกวนน เศรษฐกจพอเพยงมความหมายกวางกวาทฤษฎใหม โดยทเศรษฐกจพอเพยงเปนกรอบแนวคดทชบอกหลกการ และแนวทางปฏบตของทฤษฎใหม ในขณะท แนวพระราชด ารเกยวกบทฤษฎใหม หรอเกษตรทฤษฎใหม ซงเปนแนวทางการพฒนาการเกษตรอยางเปนขนตอนนน เปนตวอยางการใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในทางปฏบต ทเปนรปธรรม เฉพาะในพนททเหมาะสม ทฤษฎใหมตามแนวพระราชด าร อาจเปรยบเทยบกบหลกเศรษฐกจพอเพยง ซงมอย 2 แบบ คอ แบบพนฐาน กบ แบบกาวหนา ไดดงนความพอเพยงในระดบบคคล และครอบครว โดยเฉพาะเกษตรกรเปนเศรษฐกจพอเพยงแบบพนฐาน เทยบไดกบทฤษฎใหม ทฤษฎใหมขนตน ใหแบงพนทออกเปน 4 สวน ตามอตราสวน 30:30:30:10 ซงหมายถง พนทสวนทหนง ประมาณ 30% ใหขดสระเกบกกน าเพอใชเกบกกน าฝนในฤดฝน และใชเสรมการปลกพชในฤดแลง ตลอดจนการเลยงสตวและพชน าตางๆ พนทสวนทสอง ประมาณ 30% ใหปลกขาวในฤดฝนเพอใชเปนอาหารประจ าวนส าหรบครอบครวใหเพยงพอตลอดป เพอตดคาใชจายและสามารถพงตนเองได พนทสวนทสาม ประมาณ 30% ใหปลกไมผล ไมยนตน พชผก พชไร พชสมนไพร ฯลฯ เพอใชเปนอาหารประจ าวน หากเหลอบรโภคกน าไปจ าหนาย พนทสวนทส ประมาณ 10% เปนทอยอาศย เลยงสตว ถนนหนทาง และโรงเรอนอนๆ ทฤษฎใหมขนทสอง เมอเกษตรกรเขาใจในหลกการและไดปฏบตในทดนของตนจนไดผลแลว กตองเรมขนทสอง คอใหเกษตรกรรวมพลงกนในรป กลม หรอ สหกรณ รวมแรงรวมใจกนด าเนนการในดาน 1. การผลต (พนธพช เตรยมดน ชลประทาน ฯลฯ) 2. การตลาด (ลานตากขาว ยง เครองสขาว การจ าหนาย) 3. การเปนอย (กะป น าปลา อาหาร เครองนงหม ฯลฯ) 4. สวสดการ (สาธารณสข เงนก) 5. การศกษา (โรงเรยน ทนการศกษา) 6. สงคมและศาสนา

4

ทฤษฎใหมขนทสาม เมอด าเนนการผานพนขนทสองแลว เกษตรกร หรอกลมเกษตรกรกควรพฒนากาวหนาไปสขนทสามตอไป คอตดตอประสานงาน เพอจดหาทน หรอแหลงเงน เชน ธนาคาร หรอบรษท หางรานเอกชน มาชวยในการลงทนและพฒนาคณภาพชวต ทงน ทงฝายเกษตรกรและฝายธนาคาร หรอบรษทเอกชนจะไดรบประโยชนรวมกน กลาวคอ - เกษตรกรขายขาวไดราคาสง (ไมถกกดราคา) - ธนาคารหรอบรษทเอกชนสามารถซอขาวบรโภคในราคาต า (ซอขาวเปลอกตรงจากเกษตรกรและมาสเอง) - เกษตรกรซอเครองอปโภคบรโภคไดในราคาต า เพราะรวมกนซอเปนจ านวนมาก (เปนรานสหกรณราคาขายสง) - ธนาคารหรอบรษทเอกชน จะสามารถกระจายบคลากร เพอไปด าเนนการในกจกรรมตางๆ ใหเกดผลดยงขน ความหมายของเศรษฐกจพอเพยง ประกอบดวยคณสมบต ดงน 1. ความพอประมาณ หมายถง ความพอดทไมนอยเกนไปและไมมากเกนไป โดยไมเบยดเบยนตนเองและผอน เชน การผลตและการบรโภคทอยในระดบพอประมาณ 2. ความมเหตผล หมายถง การตดสนใจเกยวกบระดบความพอเพยงนน จะตองเปนไปอยางมเหตผล โดยพจารณาจากเหตปจจยทเกยวของ ตลอดจนค านงถงผลทคาดวาจะเกดขนจากการกระท านนๆ อยางรอบคอบ 3. ภมคมกน หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลงดานตางๆ ทจะเกดขน โดยค านงถงความเปนไปไดของสถานการณตางๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคต โดยม เงอนไข ของการตดสนใจและด าเนนกจกรรมตาาง ใออยาในระดพออเอยง รระการ ดงน 1. เงอนไขความร ประกอบดวย ความรอบรเกยวกบวชาการตางๆ ทเกยวของรอบดาน ความรอบคอบทจะน าความรเหลานนมาพจารณาใหเชอมโยงกน เพอประกอบการวางแผนและความระมดระวงในการปฏบต 2. เงอนไขคณธรรม ทจะตองเสรมสราง ประกอบดวย มความตระหนกใน คณธรรม มความซอสตยสจรตและมความอดทน มความเพยร ใชสตปญญาในการด าเนนชวต ซงคณสมบตตางๆเหลานเราจะเรยกกนสนๆวา “ หลก 3 หวง 2 เ งอนไข” นนเอง และจากหลก 3 หวง 2 เงอนไข นนถาเราท าไดกจะน าไปส การมชวต เศรษฐกจ สงคม สงแวดลอมทสมดล, มนคงและยงยนอยางแนนอน ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล รวมถงความจ าเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควร ตอการกระทบใดๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายในภายนอก ทงน จะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยงในการน าวชาการตางๆ มาใชในการวางแผนและการด าเนนการ ทกขนตอน และขณะเดยวกน จะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาต โดยเฉพาะเจาหนาทของรฐ นกทฤษฎ และนกธรกจในทกระดบ ใหมส านกในคณธรรม ความซอสตยสจรต และใหมความรอบรทเหมาะสม ด าเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสต ปญญา และความรอบคอบ เพอใหสมดลและพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวาง ทงดานวตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด เศรษฐกจพอเพยง และแนวทางปฏบตของทฤษฎใหม เปนแนวทางในการพฒนาทน าไปสความสามารถในการพงตนเอง ในระดบตาง ๆ อยางเปนขนตอน โดยลดความเสยงเกยวกบความผนแปรของธรรมชาต หรอการเปลยนแปลงจากปจจยตาง ๆ โดยอาศยความพอประมาณ และความมเหตผล การสรางภมคมกนทด มความร ความเพยร และความอดทน สต

5

และปญญา การชวยเหลอซงกนและกน และความสามคค เศรษฐกจพอเพยงความหมายกวางกวาทฤษฎใหม โดยทเศรษฐกจพอเพยงเปนกรอบแนวคดทชบอกหลกการ และแนวทางปฏบตของทฤษฎใหม ในขณะท แนวพระราชด ารเกยวกบทฤษฎใหม หรอเกษตรทฤษฎใหม ซงเปนแนวทางการพฒนาการเกษตรอยางเปนขนตอนนน เปนตวอยางการใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในทางปฏบต ทเปนรปธรรม เฉพาะในพนททเหมาะสม ทฤษฎใหมตามแนวพระราชด าร อาจเปรยบเทยบกบหลกเศรษฐกจพอเพยง ซงมอย 2 แบบ คอ แบบพนฐาน กบ แบบกาวหนา ไดดงนความพอเพยงในระดบบคคล และครอบครว โดยเฉพาะเกษตรกรเปนเศรษฐกจพอเพยงแบบพนฐาน เทยบไดกบทฤษฎใหม ขนท 1 ทมงแกปญหาของเกษตรกรทอยหางไกลแหลงน า ตองพงน าฝน และประสบความเสยงจากการทน าไมพอเพยง แมกระทงส าหรบการปลกขาวเพอบรโภค และมขอสมมตวา มทดนพอเพยงในการขดบอเพอแกปญหาในเรองดงกลาว จากการแกปญหาความเสยงเรองน า จะท าใหเกษตรกรสามารถมขาวเพอการบรโภคยงชพในระดบหนง และใชทดนสวนอน ๆ สนองความตองการพนฐานของครอบครว รวมทงขายในสวนทเหลอเพอมรายไดทจะใชเปนคาใชจายอน ๆ ทไมสามารถผลตเองได ทงหมดนเปนการสรางภมคมกนในตวใหเกดขนในระดบครอบครว อยางไรกตาม แมกระทง ในทฤษฎใหมขนท 1 กจ าเปนทเกษตรกรจะตองไดรบความชวยเหลอจากชมชนราชการ มลนธ และภาคเอกชน ตามความเหมาะสมความพอเพยงในระดบชมชน และระดบองคกรเปนเศรษฐกจพอเพยงแบบกาวหนา ซงครอบคลมทฤษฎใหม ขนท 2 เปนเรองของการสนบสนนใหเกษตรกรรวมพลงกนในรปกลมหรอสหกรณ หรอการทธรกจตาง ๆ รวมตวกนในลกษณะเครอขายวสาหกจ กลาวคอ เมอสมาชกในแตละครอบครว หรอองคกรตาง ๆ มความพอเพยงขนพนฐานเปนเบองตนแลวกจะรวมกลมกนเพอรวมมอกนสรางประโยชนใหแกกลม และสวนรวมบนพนฐานของการไมเบยดเบยนกน การแบงปนชวยเหลอซงกนและกน ตามก าลงและความสามารถของตน ซงจะสามารถท าให ชมชนโดยรวม หรอเครอขายวสาหกจนน ๆ เกดความพอเพยงในวถปฏบตอยางแทจรงความพอเพยงในระดบประเทศ เปนเศรษฐกจพอเพยงแบบกาวหนา ซงครอบคลมทฤษฎใหม ขนท 3 ซงสงเสรมใหชมชน หรอเครอขายวสาหกจ สรางความรวมมอกบองคกรอน ๆ ในประเทศ เชน บรษทขนาดใหญ ธนาคาร สถาบนวจย เปนตน การสรางเครอขายความรวมมอในลกษณะเชนน จะเปนประโยชนในการสบทอดภมปญญา แลกเปลยนความร เทคโนโลย และบทเรยนจากการพฒนา หรอ รวมมอกนพฒนา ตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยงท าใหประเทศอนเปนสงคมใหญอนประกอบดวยชมชน องคกร และธรกจตาง ๆ ทด าเนนชวตอยางพอเพยงกลายเปนเครอขายชมชนพอเพยงทเชอมโยงกนดวยหลกไมเบยดเบยน แบงปน และชวยเหลอซงกนและกนไดในทสด การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงของเจาหนาทของรฐ

เจาหนาทของรฐ จะตองเรมตนสรางความพอเพยงใหเกดขนในการด าเนนชวตของแตละบคคลกอน โดยตระหนกถงบทบาทหนาทของตนในการเปนผใหบรการแกสงคม และรวมเสรมสรางสภาวะแวดลอมทเออตอการอยรวมกนของคนในสงคม และอยรวมกบระบบนเวศนวทยาไดอยางสมดล มส านกในคณธรรม ความซอสตยสจรต มสตยงคด ใชปญญาพจารณาอยางรอบคอบ ในการด าเนนชวตและปฏบตหนาท บนพนฐานของความมเหตมผล พอประมาณกบศกยภาพและสถานภาพ ของแตละบคคล ในแตละสถานการณ และหมนเสรมสรางความร ใหเทาทนการเปลยนแปลงตางๆ เพอจะไดมภมคมกนในตวทด

6

การเตรยมนโยบาย แผนงาน หรอโครงการตางๆ ตองสอดคลองกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยเนนการพฒนาทสรางความสมดลในดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรม ใหเกดขนพรอมๆ กบการรเทาทนการเปลยนแปลงตางๆ โดยมงใหประชาชน/ชมชน สามารถพงตนเอง และสามารถเปนทพงของสงคม/ประเทศชาต ไดในทสด

ความรเรองการจดท าแผนปฏบตการและแผนยทธศาสตร

ยทธศาสตรชาต 20 ป (พ.ศ. 2561 – 2580)

คณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาตไดด าเนนการยกรางกรอบยทธศาสตรแหงชาต ระยะ 20 ป (พ.ศ.2561-2580) เพอใชเปนกรอบแนวทางการพฒนาประเทศในระยะ 20 ป โดยก าหนดวสยทศน เปาหมายและยทธศาสตร ดงน วสยทศน “ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลวดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” และเปนคตพจนประจ าชาตวา “มนคง มงคง ยงยน” เปาหมาย 1. ความมนคง 1.1 การมความมนคงปลอดภยจากภยและการเปลยนแปลงทงภายในประเทศและภายนอก ประเทศในทกระดบ ทงระดบประเทศ สงคม ชมชน ครวเรอน และปจเจกบคคล และมความมนคงในทกมต ทงมตเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และการเมอง 1.2 ประเทศมความมนคงในเอกราชและอธปไตย มสถาบนชาต ศาสนา และพระมหากษตรย ทเขมแขง เปนศนยกลางและทยดเหนยวจตใจของประชาชน ระบบการเมองมความมนคงเปนกลไกทน าไปส การบรหารประเทศทตอเนองและโปรงใสตามหลกธรรมาภบาล 1.3 สงคมมความปรองดองและความสามคค สามารถผนกก าลงเพอพฒนาประเทศ ชมชน มความเขมแขง ครอบครวมความอบอน 1.4 ประชาชนมความมนคงในชวต มงานและรายไดทมนคงพอเพยงกบการด ารงชวต มทอยอาศยและความปลอดภยในชวตทรพยสน 1.5 ฐานทรพยากรและสงแวดลอม มความมนคงของอาหาร พลงงาน และน า 2. ความมงคง 2.1 ประเทศไทยมการขยายตวของเศรษฐกจอยางตอเนอง ยกระดบเปนประเทศในกลมรายไดสง ความเหลอมล าของการพฒนาลดลง ประชากรไดรบผลประโยชนจากการพฒนาอยางเทาเทยมกนมากขน 2.2 เศรษฐกจมความสามารถในการแขงขนสง สามารถสรางรายไดทงภายในและภายนอกประเทศ สรางฐานเศรษฐกจและสงคมแหงอนาคต และเปนจดส าคญของการเชอมโยงในภมภาค ทงการคมนาคมขนสง การผลต การคาการลงทนและการท าธรกจ มบทบาทส าคญในระดบภมภาคและระดบโลก เกดสายสมพนธทางเศรษฐกจและการคาอยางมพลง 2.3 ความสมบรณในทนทจะสามารถสรางการพฒนาคนอยางตอเนอง ไดแก ทนมนษย ทนทางปญญา ทนทางการเงน ทนทเปนเครองมอเครองจกร ทนทางสงคม และทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 3. ความยงยน 3.1 การพฒนาทสามารถสรางความเจรญ รายได และคณภาพชวตของประชาชนใหเพมขนอยางตอเนอง ซงเปนการเจรญเตบโตของเศรษฐกจทไมใชทรพยากรธรรมชาตเกนพอดไมสรางมลภาวะตอสงแวดลอมจนเกนความสามารถในการรองรบและเยยวยาของระบบนเวศน

7

3.2 การผลตและการบรโภคเปนมตรกบสงแวดลอม และสอดคลองกบกฎระเบยบของประชาคมโลก ซงเปนทยอมรบรวมกน ความอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมคณภาพดขน คนมความรบผดชอบตอสงคม มความเอออาทร เสยสละเพอผลประโยชนสวนรวม 3.3 ประชาชนทกภาคสวนในสงคมยดถอและปฏบตตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง วตถประสงค 1. เพอสรางความปรองดองสมานฉนท 2. เพอเพม กระจายโอกาสและคณภาพการใหบรการของรฐอยางทวถง เทาเทยม เปนธรรม 3. เพอลดตนทนใหภาคการผลตและบรการ 4. เพอเพมมลคาสนคาเกษตร อตสาหกรรม และบรการดวยนวตกรรม ยทธศาสตรชาต ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๘๐) ซงเปนแผนหลกของการพฒนาประเทศ และเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) ประกาศในราชกจฯ วนท 13 ตลาคม 2561 “ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” ม 6 ยทธศาสตร 1.ยทธศาสตรชาตดานความมนคง มเปาหมายการพฒนาทส าคญ คอ ประเทศชาตมนคงประชาชนมความสข เนนการบรหารจดการสภาวะแวดลอมของประเทศใหมความมนคง ปลอดภย เอกราช อธปไตย มงเนนการพฒนาคน เครองมอ เทคโนโลยและระบบฐานขอมลขนาดใหญใหมความพรอมสามารถรบมอกบภยคกคามและภยพบตไดทกรปแบบ 2.ยทธศาสตรชาตดานการสรางความสามารถในการแขงขน มเปาหมายการพฒนาทมงเนนการยกระดบศกยภาพของประเทศในหลากหลายมตบนพนฐานแนวคด 3 ประการ ไดแก (1) “ตอยอดอดต” โดยมองกลบไปทรากเหงา น ามาประยกตผสมผสานกบเทคโนโลยและนวตกรรม เพอใหสอดรบกบบรบทของเศรษฐกจและสงคมโลกสมยใหม (2) “ปรบปจจบน” เพอปทางสอนาคต ผานการพฒนาโครงสรางพนฐานของประเทศในมตตางๆ และ (3) “สรางคณคาใหมในอนาคต” ดวยการเพมศกยภาพของผประกอบการ พฒนาคนรนใหมรวมถงปรบรปแบบธรกจ เพอตอบสนองตอความตองการของตลาด ผสมผสานกบยทธศาสตรทรองรบอนาคต 3.ยทธศาสตรชาตดานการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษย มเปาหมายการพฒนาทส าคญเพอพฒนาคนในทกมตและในทกชวงวยใหเปนคนด เกง และมคณภาพ มทกษะทจ าเปนในศตวรรษท 21 มทกษะสอสารภาษาองกฤษและภาษาทสาม และอนรกษภาษาทองถน 4.ยทธศาสตรชาตดานการสรางโอกาสและความเสมอภาคทางสงคม มเปาหมายการพฒนาทใหความส าคญกบการดงเอาพลงของภาคสวนตางๆ ทงภาคเอกชน ประชาสงคม ชมชนทองถน มารวมขบเคลอน และการเตรยมความพรอมของประชากรไทยทงในมตสขภาพ เศรษฐกจ สงคม และสภาพแวดลอม ใหเปนประชากรทมคณภาพ สามารถพงตนเอง โดยรฐใหหลกประกนการเขาถงบรการและสวสดการทมคณภาพอยางเปนธรรมและทวถง 5.ยทธศาสตรชาตดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม ใชพนทเปนตวตงในการก าหนดกลยทธและแผนงานและการใหทกฝายทเกยวของไดเขามามสวนรวมในแบบทางตรงใหมากทสดเทาทจะเปนไปได โดยเปนการด าเนนการบนพนฐานการเตบโตรวมกน ไมวาจะเปนทางเศรษฐกจ สงแวดลอม และคณภาพชวต โดยใหความส าคญกบการสรางสมดลทง 3 ดาน อนจะน าไปสความยงยนเพอคนรนตอไปอยางแทจรง 6.ยทธศาสตรชาตดานการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ มเปาหมายการพฒนาทส าคญเพอปรบเปลยนภาครฐทยดหลก “ภาครฐของประชาชนเพอประชาชนและประโยชนสวนรวม” โดยภาครฐตองมขนาดทเหมาะสมกบบทบาทภารกจ และพรอมทจะปรบตวใหทนตอการเปลยนแปลงของโลกอยตลอดเวลา

8

แผนพฒนาเศรษฐกจ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) (เนนการพฒนาเศรษฐกจและสงคม) ยดหลก “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” “การพฒนาทยงยน” และ “คนเปนศนยกลางการพฒนา” ยทธศาสตรในแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 มทงหมด 10 ยทธศาสตร โดยม 6 ยทธศาสตรตามกรอบยทธศาสตรชาต 20 ป และอก 4 ยทธศาสตรทเปนปจจยสนบสนน 1. ยทธศาสตรการเสรมสรางและพฒนาศกยภาพทนมนษย 1.1 ปรบเปลยนคานยมคนไทยใหมคณธรรม จรยธรรม มวนย จตสาธารณะ และพฤตกรรมทพงประสงค 1.2 พฒนาศกยภาพคนใหมทกษะความร และความสามารถในการด ารงชวตอยางมคณคา 1.3 ยกระดบคณภาพการศกษาและการเรยนรตลอดชวต 1.4 ลดปจจยเสยงดานสขภาพและใหทกภาคสวนค านงถงผลกระทบตอสขภาพ 1.5 เพมประสทธภาพการบรหารจดการและลดคาใชจายในระบบสขภาพภาครฐ 1.6 พฒนาระบบการดแลและสรางสภาพแวดลอมทเหมาะสมกบสงคมสงวย 1.7 ผลกดนใหสถาบนทางสงคมมสวนรวมพฒนาประเทศอยางเขมแขง 2. ยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมลาในสงคม 2.1 การเพมโอกาสใหกบกลมเปาหมายประชากรรอยละ 40 ทมรายไดต าสดใหสามารถเขาถงบรการทมคณภาพของรฐ และมอาชพ 2.2 การกระจายการใหบรการภาครฐทงดานการศกษา สาธารณสข และสวสดการทมคณภาพใหครอบคลมและทวถง 2.3 การเสรมสรางศกยภาพชมชน การพฒนาเศรษฐกจชมชน และการสรางความเขมแขงการเงนฐานรากตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหชมชนสามารถพงพาตนเองได มสทธในการจดการทน ทดนและทรพยากรภายในชมชน 3. ยทธศาสตรการสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจและแขงขนไดอยางยงยน 3.1 การบรหารจดการเศรษฐกจสวนรวม 3.2 การเสรมสรางและพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของภาคการผลตและบรการ 4. ยทธศาสตรการเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอมเพอการพฒนาอยางยงยน 4.1 การรกษาฟนฟทรพยากรธรรมชาต สรางสมดลของการอนรกษและใชประโยชนอยางยงยนและเปนธรรม 4.2 เพมประสทธภาพการบรหารจดการทรพยากรน าเพอใหเกดความมนคง สมดล และยงยน 4.3 แกไขปญหาวกฤตสงแวดลอม 4.4 สงเสรมการผลตและการบรโภคทเปนมตรกบสงแวดลอม 4.5 สนบสนนการลดการปลอยกาซเรอนกระจก และเพมขดความสามารถในการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ 4.6 บรหารจดการเพอลดความเสยงดานภยพบต 4.7 พฒนาระบบการบรหารจดการและกลไกแกไขปญหาความขดแยงดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 4.8 การพฒนาความรวมมอดานสงแวดลอมระหวางประเทศ

5. ยทธศาสตรการเสรมสรางความมนคงแหงชาตเพอการพฒนาประเทศสความมงคงและยงยน 5.1 การรกษาความมนคงภายใน เพอใหเกดความสงบในสงคมและธ ารงไวซงสถาบนหลกของชาต 5.2 การพฒนาเสรมสรางศกยภาพการปองกนประเทศ เพอเตรยมความพรอมในการรบมอภยคกคาม ทงการทหารและภยคกคามอน ๆ

9

5.3 การสงเสรมความรวมมอกบตางประเทศดานความมนคง เพอบรณาการความรวมมอกบมตร ประเทศเพอผลประโยชนทางเศรษฐกจ สงคม และการปองกนภยคกคามขามชาต 5.4 การรกษาความมนคงและผลประโยชนของชาตทางทะเลเพอคงไวซงประโยชนทางเศรษฐกจ สงคม และความมนคงของชาตเหนออาณาเขตทางทะเล 5.5 การบรหารจดการความมนคงเพอการพฒนา เพอใหเกดความสอดคลองกนระหวางแผนงานท เกยวของกบความมนคงการพฒนาภายใตการมสวนรวมของภาคประชาชน 6. ยทธศาสตรการบรหารจดการในภาครฐ การปองกนการทจรตประพฤตมชอบและธรรมาภบาลใน สงคมไทย 6.1 ปรบปรงโครงสรางหนวยงาน บทบาท ภารกจ และคณภาพบคลากรภาครฐ ใหมความโปรงใส ทนสมย คลองตว มขนาดทเหมาะสม เกดความคมคา 6.2 ปรบปรงกระบวนการงบประมาณ และสรางกลไกในการตดตามตรวจสอบการเงนการคลงภาครฐ 6.3 เพมประสทธภาพและยกระดบการใหบรการสาธารณะใหไดมาตรฐานสากล 6.4 เพมประสทธภาพการบรหารจดการใหแกองคกรปกครองสวนทองถน 6.5 ปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบ 6.6 ปฏรปกฎหมายและกระบวนการยตธรรมใหมความทนสมย เปนธรรม และสอดคลองกบขอบงคบ สากลหรอขอตกลงระหวางประเทศ 7. ยทธศาสตรการพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส 7.1 การพฒนาโครงสรางพนฐานดานคมนาคมขนสง 7.2 การสนบสนนการพฒนาระบบขนสง 7.3 การพฒนาระบบโลจสตกส 7.4 การพฒนาดานพลงงาน 7.5 การพฒนาเศรษฐกจดจทล 7.6 การพฒนาระบบน าประปา 8. ยทธศาสตรการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม 8.1 เรงสงเสรมการลงทนวจยและพฒนาและผลกดนสการใชประโยชนในเชงพาณชยและเชงสงคม 8.2 พฒนาผประกอบการใหเปนผประกอบการทางเทคโนโลย (Technopreneur) 8.3 พฒนาสภาวะแวดลอมของการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม 9. ยทธศาสตรการพฒนาภาค เมอง และพนทเศรษฐกจ 9.1 การพฒนาภาคเพอสรางโอกาสทางเศรษฐกจใหกระจายตวอยางทวถง 9.2 การพฒนาเมอง 9.3 การพฒนาพนทเศรษฐกจ

10. ยทธศาสตรความรวมมอระหวางประเทศเพอการพฒนา 10.1 พฒนาความเชอมโยงดานการคมนาคมขนสง โลจสตกส และโทรคมนาคมในกรอบความรวมมอ อนภาคภายใตแผนงาน GMS, ACMECS, IMT-GT, BIMSTEC และ JDS และภมภาคอาเซยน เพออ านวยความสะดวกและลดตนทนดานโลจสตกส 10.2 พฒนาและสงเสรมใหไทยเปนฐานของการประกอบธรกจ การบรการ และการลงทนทโดดเดน ในภมภาค 10.3 การสงเสรมการลงทนไทยในตางประเทศ (Outward investment) ของผประกอบการไทย 10.4 เปดประตการคาและพฒนาความรวมมอกบประเทศเพอนบานในลกษณะหนสวนทางยทธศาสตร ทงในระดบอนภมภาค และภมภาคทมความเสมอภาคกน 10.5 การสรางความเปนหนสวนการพฒนากบประเทศในอนภมภาค ภมภาค และนานาประเทศ

10

10.6 บรณาการภารกจดานความรวมมอระหวางประเทศและดานการตางประเทศ 10.7 การเขารวมเปนภาคความรวมมอระหวางประเทศระหวางภมภาคโดยมบทบาททสรางสรรคเพอ เปนทางเลอกในการด าเนนนโยบายระหวางประเทศในเวทโลก เพอรกษาสมดลในปฏสมพนธ ระหวางไทยและมหาอานาจตาง ๆ ทงในระดบโลกและภมภาค 10.8 สงเสรมความรวมมอกบภมภาคและนานาชาตในการสรางความมนคง

ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจดท าแผนพฒนาทองถนขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2548 และแกไขเพม ฉบบท 2 (พ.ศ. 2559) “แผนพฒนา” หมายความวา แผนพฒนาทองถนสปขององคกรปกครองสวนทองถน “แผนพฒนาทองถนสป” หมายความวา แผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน ทก าหนดวสยทศน ประเดนยทธศาสตร เปาประสงค ตวชวด คาเปาหมาย และกลยทธ โดยสอดคลองกบแผนพฒนาจงหวด ยทธศาสตรการพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวด แผนพฒนาอ าเภอ แผนพฒนาต าบลแผนพฒนาหมบานหรอแผนชมชน อนมลกษณะเปนการก าหนดรายละเอยดแผนงาน โครงการพฒนา ทจดท าขนส าหรบปงบประมาณแตละป ซงมความตอเนองและเปนแผนกาวหนา และใหหมายความรวมถงการเพมเตมหรอเปลยนแปลงแผนพฒนาทองถนสป “โครงการพฒนา” หมายความวา โครงการทมวตถประสงคสนองตอแผนพฒนาทองถนสปขององคกรปกครองสวนทองถนและด าเนนการเพอใหการพฒนาบรรลตามวสยทศนทก าหนดไว “แผนการด าเนนงาน” หมายความวา แผนการด าเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถนทแสดงถงรายละเอยดแผนงาน โครงการพฒนาและกจกรรมทด าเนนการจรงทงหมดในพนทขององคกรปกครองสวน ทองถนประจ าปงบประมาณนน

องคกรจดท าแผนพฒนา 1) คณะกรรมการพฒนาทองถน 2) คณะกรรมการสนบสนนการจดท าแผนพฒนาทองถน แผนฯ ตามระเบยบนจะมอย 2 แผน ดงน

แผนทองถนสป แผนการด าเนนงาน

คณะกรรมการ คณะกรรมการพฒนาทองถน : ประธานคอ นายกฯ , เลขาฯ คอ ปลด คณะกรรมการสนบสนน : ประธานคอ ปลด , เลขาฯ คอ หวหนาสวนทท าแผน คณะกรรมการพฒนาทองถน คณะกรรมการพฒนาทองถน ประกอบดวย (ไมนอยกวา 16 คน)

1) ผบรหารทองถน (ประธานกรรมการ) 2) รองนายกองคกรปกครองสวนทองถนทกคน 3) สมาชกสภาทองถน 3 คน 4) ผแทนภาคราชการ และหรอรฐวสาหกจ ไมนอยกวา 3 คน

11

5) ผทรงคณวฒ 3 คน 6) ผแทนประชาคมทองถน 3-6 คน 7) ปลดองคกรปกครองสวนทองถน (กรรมการและเลขานการ) 8) หวหนาสวนการบรหารทมหนาทจดท าแผน (ผชวยเลขานการ)

ใหผบรหารแตงตงคณะกรรมการพฒนาทองถน ประกอบดวย 1) ผบรหารทองถน ประธานโดยต าแหนง 2) รองนายกองคกรปกครองสวนทองถนทกคน 3) สมาชกสภาทองถน โดยเลอกกนเอง 3 คน (วาระต าแหนงคราวละ 2 ป อาจไดรบเลอกอกได) 4) ผทรงคณวฒ ผบรหารคดเลอก 3 คน (วาระต าแหนงคราวละ 2 ป อาจไดรบเลอกอกได) 5) ผแทนภาคราชการและหรอรฐวสาหกจ ผบรหารคดเลอกไมนอยกวา 3 คน (วาระต าแหนง คราวละ 2 ป อาจไดรบเลอกอกได) 6) ผแทนประชาคมทองถน ทประชาคมคดเลอก 3-6 คน 7) ปลดองคกรปกครองสวนทองถน เปนกรรมการและเลขานการ โดยต าแหนง 8) หวหนาสวนการบรหารทมหนาทจดท าแผน เปนผชวยเลขานการ โดยต าแหนง

คณะกรรมการพฒนาทองถน มอ านาจหนาท 1. ก าหนดแนวทางการพฒนาทองถน โดยพจารณาจาก (ก) อ านาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน (ข) ภารกจถายโอน (ค) ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ กลมจงหวด และจงหวด (ง) กรอบนโยบาย - แนวทางการพฒนาของ อปท. ในเขตจงหวด (จ) นโยบายของผบรหารทองถนทแถลงตอสภาทองถน (ฉ) แผนพฒนาหมบานหรอแผนชมชน ทงนองคกรปกครองสวนทองถนตองค านงถงสถานะทางการคลงของทองถน และความจ าเปนเรงดวนท ตองด าเนนการ มาประกอบการพจารณาดวย 2. รวมจดท ารางแผนพฒนา เสนอแนะแนวทางการพฒนา และการแกไขปญหาเกยวกบการจดท าราง แผนพฒนา ในการจดท ารางแผนพฒนา ใหองคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล องคการบรหารสวนต าบล เมองพทยา น าปญหาความตองการจากแผนพฒนาหมบานหรอแผนชมชน ทเกนศกยภาพของหมบานหรอชมชนทจะด าเนนการเองไดมาพจารณาบรรจไวในแผนพฒนา แตหากเกนศกยภาพของเทศบาล องคการบรหารสวนต าบล เมองพทยา ใหเสนอปญหา ความตองการไปยงองคการบรหารสวนจงหวดและใหองคการบรหารสวนจงหวดน ามาพจารณาบรรจไวในแผนพฒนาขององคการบรหารสวนจงหวดตามอ านาจหนาท 3. พจารณารางแผนพฒนาและรางแผนการด าเนนงาน

12

4. ใหความเหนรางขอก าหนดขอบขายและรายละเอยดของงาน (คณะกรรมการพฒนาทองถนพจารณาใหความเหนชอบรางขอก าหนดขอบขายและรายละเอยดของงาน แลวเสนอผบรหารทองถน) 5. พจารณาใหขอคดเหนการตดตามประเมนผล 6. แตงตงทปรกษา, คณะอนกรรมการ, คณะท างาน 7. ในกรณองคการบรหารสวนต าบล ใหคณะกรรมการพฒนาองคการบรหารสวนต าบลมหนาทประสาน กบประชาคมหมบานในการรวบรวม วเคราะหปญหา ความตองการของประชาชนในทองถนและจดท าเปน โครงการหรอกจกรรมเพอประกอบในการจดท าแผนฯ คณะกรรมการพฒนาทองถน จะก าหนดแนวทางการพฒนาทองถน ตองค านงถงสถานะทางการ คลงของทองถน และความจ าเปนเรงดวนทตองด าเนนการ มาประกอบการพจารณาดวย "โครงการเกนศกยภาพ" คณะกรรมการพฒนาทองถน ซงมหนาทจดท ารางแผนพฒนา จะตองด าเนนการ ดงน

กรณปญหาความตองการของหมบานหรอชมชน "เกนศกยภาพ" ทจะท าไดเอง ทงองคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล องคการบรหารสวนต าบล เมองพทยา ตองน าปญหา ความตองการจากแผนพฒนาหมบานหรอแผนชมชนทเกนศกยภาพของหมบานหรอชมชนทจะท าไดเองมา พจารณาบรรจไวในแผนพฒนาของตน

กรณปญหาความตองการของหมบานหรอชมชน "เกนศกยภาพ" ของเทศบาล/อบต./ เมองพทยาทงเทศบาล องคการบรหารสวนต าบล เมองพทยา เสนอปญหา ความตองการไปยงองคการ บรหารสวนจงหวด เพอใหองคการบรหารสวนจงหวดน ามาพจารณาบรรจไวในแผนพฒนาขององคการบรหารสวนจงหวด แผนพฒนา หมบาน/ชมชนแผนพฒนาทองถน(4 ป)แผนพฒนาอบจ. ปญหา/ความตองการทเกนศกยภาพ น าไปบรรจในแผนพฒนาทองถน เกนศกยภาพเทศบาล/อบต./เมองพทยา เสนอมาบรรจในแผนพฒนาของ อบจ.

คณะกรรมการสนบสนนการจดท าแผนพฒนาทองถน คณะกรรมการสนบสนนการจดท าแผนพฒนาทองถน ไมนอยกวา 7 คน

1) ปลด อปท. ประธานกรรมการ 2) หวหนาสวนการบรหารขององคกรปกครองสวนทองถน ทกคน 3) ผแทนประชาคมทองถน 3 คน 4) หวหนาสวนการบรหารทมหนาทจดท าแผน กรรมการและเลขานการ 5) เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน หรอพนกงานสวนทองถน เปนผชวยเลขานการ

คณะกรรมการสนบสนนการจดท าแผนพฒนาทองถน มหนาท 1) จดท ารางแผนพฒนาใหสอดคลองกบแนวทางทคณะกรรมการพฒนาทองถนก าหนด 2) จดท ารางแผนการด าเนนงาน

13

3) จดท ารางขอก าหนดขอบขายและรายละเอยดของงาน (คณะกรรมการสนบสนนการจดท าแผนพฒนาทองถนจดท ารางขอก าหนดขอบขายและ รายละเอยดของงานทจะมอบหมายใหหนวยงานหรอบคคลภายนอกด าเนนการ เพอเสนอคณะกรรมการพฒนา ทองถน)

การประชมของคณะกรรมการพฒนาทองถน คณะกรรมการสนบสนนการจดท าแผนฯ และ คณะกรรมการตดตามและประเมนผล - ตองมกรรมการมาเขาประชมไมนอยกวากงหนงของจ านวนกรรมการทงหมด จงจะเปนองคประชม - ใหประธานกรรมการเปนประธานในทประชม ถาประธานกรรมการไมมาประชมหรอไมอาจปฏบต หนาทได ใหกรรมการทมาประชมเลอกกรรมการคนหนงเปนประธานในทประชม - การวนจฉยชขาด ใหถอเสยงขางมาก กรรมการคนหนงใหมเสยงหนงในการลงคะแนน ถาคะแนนเสยง เทากนใหประธานในทประชมออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด

ผทรงคณวฒในคณะกรรมการ คณสมบตของผทรงคณวฒตอง เปนผมความรความสามารถ ซอสตย สจรต ตองไมเปนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน เปนพนกงานหรอลกจางขององคกรปกครองสวนทองถนนน เปนผมสวนไดเสยฯ ในสญญาขององคกรปกครองสวนทองถนทตนเปนกรรมการ ตดยาเสพตดใหโทษ เคยถกไลออก ปลดออก ใหออกจากราชการ รฐวสาหกจ ไดรบโทษจ าคกโดยค าพพากษาถงทสด

วาระอยในต าแหนงของผทรงคณวฒ - ผทรงคณวฒมวาระอยในต าแหนงคราวละ 2 ป และอาจไดรบการคดเลอกอกได - ผทรงคณวฒพนจากต าแหนงดวยเหตใดเหตหนง ดงน (1) ครบวาระการด ารงต าแหนง (2) ตาย (3) ลาออก ยนตอประธานกรรมการทตนด ารงต าแหนง (4) คณะกรรมการทผทรงคณวฒด ารงต าแหนงอยเหนวามเหต อนควรและมมตจ านวนไมนอย กวา 2 ใน 3 ใหออก

การจดท าแผนพฒนาสป การจดท าแผนพฒนาทองถนสป มขนตอนด าเนนการ ดงน 1) คณะกรรมการพฒนาทองถนจดประชมประชาคมทองถน สวนราชการและรฐวสาหกจ เพอแจงแนว ทางการพฒนาทองถน รบทราบปญหา ความตองการ ประเดนการพฒนา เพอน ามาก าหนดแนวทางการจดท า แผนพฒนาทองถนสป โดยใหน าขอมลพนฐานจากหนวยงานตาง ๆ และขอมลในแผนพฒนาหมบานหรอแผน ชมชนมาพจารณาประกอบการจดท าแผนพฒนาทองถนสป 2) คณะกรรมการสนบสนนการจดท าแผนพฒนาทองถน รวบรวมแนวทางและขอมลน ามาวเคราะหเพอ จดท ารางแผนพฒนาทองถนสป แลวเสนอคณะกรรมการพฒนาทองถน

14

3) คณะกรรมการพฒนาทองถนพจารณารางแผนพฒนาทองถนสปเพอเสนอผบรหารทองถน 4) ผบรหารทองถนพจารณาอนมตรางแผนพฒนาทองถนสป และประกาศใชแผนพฒนาทองถนสป ส าหรบองคการบรหารสวนต าบลใหผบรหารทองถนเสนอรางแผนพฒนาทองถนสปตอสภาองคการ บรหารสวนต าบลเพอใหความเหนชอบกอน แลวผบรหารทองถนจงพจารณาอนมตและประกาศใชแผนพฒนา ทองถนสปตอไป การจดท าแผนพฒนาทองถนสป คณะกรรมการพฒนาฯ : ประชาคม รบทราบปญหา+ความตองการ คณะกรรมการสนบสนนฯ : ท ารางแผน เสนอคณะกรรมการพฒนาฯ คณะกรรมการพฒนาฯ : พจารณารางแผน เสนอผบรหารทองถน ผบรหาร ทองถน : อนมต+ประกาศใช ประกาศใหประชาชนในทองถนทราบโดยทวกนภายใน 15 วน - กรณ อบจ. และ เทศบาล ผบรหารพจารณาอนมต และประกาศใชแผนฯไดเลย - กรณ อบต. ผบรหารตองเสนอรางแผนฯตอสภา เพอใหความเหนชอบกอน จงจะอนมตและประกาศใชแผนฯได

ระยะเวลาการจดท าหรอทบทวนแผนพฒนาทองถนสป ส าหรบเทศบาล องคการบรหารสวนต าบล เมองพทยา ตองจดท าหรอทบทวนใหแลวเสรจภายใน

เดอนตลาคมกอนปงบประมาณถดไป ส าหรบองคการบรหารสวนจงหวด ตองจดท าหรอทบทวนใหแลวเสรจภายในเดอนพฤศจกายนกอน

ปงบประมาณถดไป อ านาจขยายเวลาการจดท าแผนพฒนาสป ส าหรบองคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล เมองพทยา ผทมอ านาจขยายเวลาการจดท าหรอทบทวน

แผนพฒนาทองถนสป คอ ผวาราชการจงหวด ส าหรบเทศบาลต าบล ผวาราชการจงหวดอาจมอบอ านาจใหนายอ าเภอกได ส าหรบองคการบรหารสวนต าบล ผทมอ านาจขยายเวลาการจดท าหรอทบทวนแผนพฒนาทองถนสป คอ

นายอ าเภอ

หากมการขยายเวลาการจดท าหรอทบทวนแผนพฒนาทองถนสป "จงหวดตองแจงรายงานให กระทรวงมหาดไทยทราบ"

การแกไข การเพมเตมหรอการเปลยนแปลงแผนพฒนา การพจารณาอนมต/ประกาศใชแผนพฒนาทองถนสปทเพมเตม เปนอ านาจของ "ผบรหารทองถน" การเพมเตมหรอเปลยนแปลงแผนพฒนาทองถนสป มขนตอน ดงน

1) คณะกรรมการสนบสนนการจดท าแผนพฒนาทองถน จดท ารางแผนพฒนาทองถนสปทเพมเตม หรอเปลยนแปลงพรอมเหตผลและความจ าเปน เสนอคณะกรรมการพฒนาทองถน 2) คณะกรรมการพฒนาทองถนและประชาคมทองถน พจารณารางแผนพฒนาทองถนสปทเพมเตม หรอเปลยนแปลง เพอเสนอผบรหารทองถน

15

3) ผบรหารทองถน พจารณาอนมตรางแผนพฒนาทองถนสปทเพมเตมหรอเปลยนแปลง และประกาศใช แผนพฒนาทองถนสปทเพมเตมหรอเปลยนแปลง

ส าหรบองคการบรหารสวนต าบล (อบต.) ผบรหารทองถนตองเสนอรางแผนพฒนาทองถนสปทเพมเตม หรอเปลยนแปลง ตอสภาองคการบรหารสวนต าบลเพอใหความเหนชอบกอน แลวผบรหารทองถนจงพจารณา อนมตและประกาศใช

กรณแผนพฒนาทองถนสป มระยะเวลาการใชบงคบเหลออยไมถง 180 วน ไมใหด าเนนการเพมเตม หรอเปลยนแปลง แผนพฒนาสป

เทศบาล อบต. เมองพทยา ใหจดท า-ทบทวนใหแลวเสรจ ภายในเดอนตลาคม อบจ. ใหจดท า-ทบทวนใหแลวเสรจ ภายในเดอนพฤศจกายน

* สาเหตเนองจาก อบจ. ตองรอแผน/โครงการทเกนศกยภาพจากเทศบาล อบต. เมองพทยา

การน าแผนพฒนาไปปฏบต เมอผบรหารทองถนประกาศใชแผนพฒนาทอนมตแลว ตองประกาศใหประชาชนในทองถนทราบ

โดยทวกนภายใน 15 วนนบแตวนทประกาศใช และปดประกาศโดยเปดเผยไมนอยกวา 30 วน ใหองคกรปกครองสวนทองถนใชแผนพฒนาทองถนสปเปนกรอบในการจดท างบประมาณรายจาย

ประจ าป งบประมาณรายจายเพมเตม และงบประมาณจากเงนสะสมในชวงของแผนนน การจดท าแผนการด าเนนงาน

มขนตอนด าเนนการ ดงน 1) คณะกรรมการสนบสนนการจดท าแผนพฒนาทองถน รวบรวมแผนงาน โครงการพฒนาขององคกร ปกครองสวนทองถน หนวยราชการสวนกลาง สวนภมภาค รฐวสาหกจทด าเนนการในพนทขององคกรปกครอง สวนทองถน แลวจดท ารางแผนการด าเนนงาน เสนอคณะกรรมการพฒนาทองถน 2) คณะกรรมการพฒนาทองถนพจารณารางแผนการด าเนนงาน แลวเสนอผบรหารทองถนประกาศเปน แผนการด าเนนงาน ทงนใหปดประกาศแผนการด าเนนงานภายใน 15 วนนบแตวนทประกาศ เพอใหประชาชน ในทองถนทราบโดยทวกนและตองปดประกาศไวอยางนอย 30 วน

แผนการด าเนนงานใหจดท าใหแลวเสรจภายใน 30 วน แผนการด าเนนงาน ตองจดท าใหแลวเสรจภายใน 30 วนนบแตวนทประกาศใชงบประมาณรายจาย ประจ าป งบประมาณรายจายเพมเตม งบประมาณจากเงนสะสม หรอไดรบแจงแผนงานและโครงการจากหนวย ราชการสวนกลาง สวนภมภาค รฐวสาหกจหรอหนวยงานอน ๆทตองด าเนนการในพนทองคกรปกครองสวนทองถน ในปงบประมาณนน การขยายเวลาการจดท าและการแกไขแผนการด าเนนงานเปนอ านาจของผบรหารทองถน

การตดตามและประเมนผลแผนพฒนา นายก อปท. ตองแตงตงคณะกรรมการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาทองถน

ประกอบดวย

16

1) สมาชกสภาทองถน (ทสภาทองถนคดเลอก) จ านวน 3 คน 2) ผแทนประชาคมทองถน (ทประชาคมทองถนคดเลอก) จ านวน 2 คน 3) ผแทนหนวยงานทเกยวของ (ทผบรหารทองถนคดเลอก) จ านวน 2 คน 4) หวหนาสวนการบรหาร (ทคดเลอกกนเอง) จ านวน 2 คน 5) ผทรงคณวฒ (ทผบรหารทองถนคดเลอก) จ านวน 2 คน แผนการด าเนนงาน - ใหจดท าใหแลวเสรจ ภายใน 30 วน นบแตวนประกาศใชงบประมาณรายจาย - ตองปดประกาศใหประชาชนทราบภายใน 15 วนนบแตวนทประกาศ - หากจะขยายเวลาท าแผน/แกไขแผนการด าเนนงาน เปนอ านาจของผบรหารทองถน โดยใหคณะกรรมการเลอกกรรมการหนงคนท าหนาทประธานคณะกรรมการ และกรรมการอกหนงคน ท าหนาทเลขานการของคณะกรรมการ กรรมการมวาระอยในต าแหนงคราวละสองปและอาจไดรบการคดเลอกอกได

อ านาจหนาทของคณะกรรมการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาทองถน ดงน 1) ก าหนดแนวทาง วธการในการตดตามและประเมนผลแผนพฒนา 2) ด าเนนการตดตามและประเมนผลแผนพฒนา 3) รายงานผลและเสนอความเหนซงไดจากการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาตอผบรหาร ทองถน เพอใหผบรหารทองถนเสนอตอสภาทองถน และคณะกรรมการพฒนาทองถน พรอมทงประกาศผลการ ตดตามและประเมนผลแผนพฒนาใหประชาชนในทองถนทราบในทเปดเผยภายใน 15 วนนบแตวนรายงานผล และเสนอความเหนดงกลาวและตองปดประกาศไวเปนระยะเวลาไมนอยกวา 30 วน โดยอยางนอยปละสองครง ภายในเดอนเมษายนและภายในเดอนตลาคมของทกป 4) แตงตงคณะอนกรรมการหรอคณะท างานเพอชวยปฏบตงาน

องคกรปกครองสวนทองถน อาจมอบใหหนวยงานหรอบคคลภายนอกด าเนนการ หรอรวมด าเนนการ ตดตามและประเมนผลแผนพฒนาได โดยมขนตอนด าเนนการดงน 1) คณะกรรมการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาทองถนจดท ารางขอก าหนดขอบขายและ รายละเอยดของงานทจะมอบหมายใหหนวยงานหรอบคคลภายนอกด าเนนการ เพอเสนอผบรหารทองถน 2) ผบรหารทองถนพจารณาอนมตขอก าหนด ขอบขายและรายละเอยดของงาน 3) หนวยงานหรอบคคลภายนอกด าเนนการหรอรวมด าเนนการตดตามและประเมนผล 4) ใหหนวยงานหรอบคคลภายนอกทด าเนนการหรอรวมด าเนนการตดตามและประเมนผล รายงานผล การด าเนนการซงไดจากการตดตามและประเมนผลตอคณะกรรมการตดตามและประเมนผล เพอประเมนผล การรายงานผลเสนอความเหนตอผบรหารทองถน 5) ผบรหารทองถนเสนอผลการตดตามและประเมนผลตอสภาทองถน และคณะกรรมการพฒนาทองถน พรอมทงประกาศผลการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาใหประชาชนในทองถนทราบในทเปดเผยภายใน 15 วนนบแตวนทผบรหารทองถนเสนอผลการตดตามและประเมนผลดงกลาวและตองปดประกาศโดยเปดเผยไม นอยกวา 30 วน โดยอยางนอยปละสองครงภายในเดอนเมษายนและภายในเดอนตลาคมของทกป คณะกรรมการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาทองถน

17

- ประกอบดวย 11 คน โดยคณะกรรมการเลอกกรรมการคนหนงมาเปนประธาน - ภารกจหลก คอ รายงานผลการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาใหผบรหารทองถน เสนอตอสภา และประกาศผลการตดตามฯ ใหประชาชนทราบ อยางนอยปละ 2 ครง ภายใน เดอนเมษายนและเดอนตลาคมของทกป การซกซอมแนวทางการจดท าและประสานแผนพฒนาทองถนสป กระทรวงมหาดไทยพจารณาแลวเหนวา การจดท าแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนทผานมา หวงระยะเวลาของการจดท าแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนไมสอดคลองกบแผนพฒนาจงหวด ซง ตามพระราชกฤษฎกาวาดวยการบรหารงานจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณาการ พ.ศ. 2551 ก าหนดให แผนพฒนาจงหวดมระยะเวลาสปและการจดท าแผนพฒนาทองถนขององคกรปกครองสวนทองถน ตอง สอดคลองกบแผนพฒนาจงหวด จงไดด าเนนการจดท าระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจดท าแผนพฒนา ขององคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2559 ซงรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยไดลงนามใน ระเบยบดงกลาว เมอวนท 21 กนยายน 2559 และไดลงประกาศในราชกจจานเบกษาแลว เมอวนท 28 กนยายน 2559 โดยระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจดท าแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2559 มผลใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป มสาระส าคญ ดงน 1. ก าหนดใหแผนพฒนาทองถนมระยะเวลาสป เพอใหสอดคลองกบแผนพฒนาจงหวดทก าหนดใหม ระยะเวลาสป 2. การจดท า เพมเตม หรอเปลยนแปลง แผนพฒนาทองถนสป ใหผานกระบวนการประชาคมทองถน เพอสรางกระบวนการมสวนรวมของประชาชน 3. ก าหนดให เทศบาล องคการบรหารสวนต าบล เมองพทยา จดท าหรอทบทวนแผนพฒนาทองถนสป ใหแลวเสรจภายในเดอนตลาคมกอนปงบประมาณถดไป และองคการบรหารสวนจงหวด ใหจดท าหรอทบทวน แผนพฒนาทองถนสป ใหแลวเสรจภายในเดอนพฤศจกายนกอนปงบประมาณถดไป เพอใหองคกรปกครองสวน ทองถนสามารถประสานและบรณาการโครงการพฒนาทเกนศกยภาพไวในแผนพฒนาจงหวด แผนปฏบต ราชการประจ าปของจงหวด เพอน าไปจดท าค าของบประมาณรายจายประจ าปของจงหวดตอไป กรณทจะตอง ขยายเวลาการจดท าแผนพฒนาทองถน ตองมเหตทจ าเปนอยางแทจรง และใหค านงถงระยะเวลาในการจดท า แผนพฒนาจงหวดดวย 4. ก าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนใชแผนพฒนาทองถนสปเปนกรอบในการจดท างบประมาณ รายจายประจ าป งบประมาณรายจายเพมเตม งบประมาณจากเงนสะสมแตละปงบประมาณในชวงของแผนนน รวมทงวางแนวทางเพอใหมการปฏบตใหบรรลวตถประสงคตามโครงการพฒนาทก าหนดไวในแผนพฒนาทองถน สป 5. ก าหนดวาแผนการด าเนนงานใหจดท าใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทประกาศใช งบประมาณรายจายประจ าป งบประมาณรายจายเพมเตม งบประมาณจากเงนสะสม หรอไดรบแจงแผนงานและ โครงการจากหนวยราชการสวนกลาง สวนภมภาค รฐวสาหกจหรอหนวยงานอน ๆ ทตองด าเนนการในพนท องคกรปกครองสวนทองถนในปงบประมาณนน

18

6. ก าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถน ด าเนนการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาทองถนสปอยาง นอยปละ 2 ครง ภายในเดอนเมษายนและเดอนตลาคม เพอใหการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาทองถน สอดคลองกบการใชจายงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถนเปนไปอยางมประสทธภาพ คมคา มความ โปรงใส และอยภายใตกรอบวนยการเงนและการคลงทด ดงนน เพอใหการจดท าและประสานแผนพฒนาทองถนสป เปนไปดวยความเรยบรอย สามารถบรณา การกบแผนพฒนาจงหวด แผนปฏบตราชการประจ าปของจงหวดและตอบสนองความตองการของประชาชนอน จะน า ไปสการจดท า งบประมาณทมประสทธภาพ กระทรวงมหาดไทยจงอาศยอ า นาจตามระเบยบ กระทรวงมหาดไทยวาดวยการจดท าแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2548 ขอ 5 ซกซอม แนวทางการจดท าและประสานแผนพฒนาทองถนสป (พ.ศ. 2561 - 2564) เพอใหองคกรปกครองสวนทองถน ถอเปนแนวทางปฏบต ดงน 1. หวงเวลาการจดท าแผนพฒนาทองถนสป (พ.ศ. 2561 – 2564) 1. เทศบาล องคการบรหารสวนต าบล เมองพทยา ใหจดท าแผนพฒนาทองถนสปใหแลวเสรจภายในเดอน ตลาคม 2559 2. องคการบรหารสวนจงหวด ใหจดท าแผนพฒนาทองถนสปใหแลวเสรจภายในเดอนพฤศจกายน 2559 2. แนวทางการประสานแผนพฒนาทองถนสป (พ.ศ. 2561 – 2564) 1. ใหองคการบรหารสวนจงหวด และอ าเภอ ตรวจสอบองคประกอบของคณะกรรมการประสาน แผนพฒนาทองถนระดบจงหวด และองคประกอบของคณะกรรมการประสานแผนพฒนาทองถนระดบอ าเภอให เปนปจจบน 2. ใหองคการบรหารสวนจงหวดจดสงยทธศาสตรการพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน ในเขตจงหวด ทใชอยในปจจบน ใหองคกรปกครองสวนทองถนเพอใชเปนแนวทางในการจดท าแผนพฒนาทองถนสปไปพลาง กอน และเมอองคการบรหารสวนจงหวดจดประชมประชาคมทองถนรวมกบคณะกรรมการพฒนาองคการ บรหารสวนจงหวดและคณะกรรมการประสานแผนพฒนาทองถนระดบจงหวดเพอจดท า ทบทวนหรอ เปลยนแปลงยทธศาสตรการพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดแลวเสรจ ใหแจงองคกร ปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดทราบ ภายในวนท 14 ตลาคม 2559 โดยกรอบการประสานโครงการ พฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนและเคาโครงยทธศาสตรการพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนในเขต จงหวด ใหด าเนนการตามรปแบบทก าหนด 3. ใหคณะกรรมการประสานแผนพฒนาทองถนระดบอ าเภอจดประชมพจารณาจดล าดบความส าคญของ โครงการและสงใหคณะกรรมการประสานแผนพฒนาทองถนระดบจงหวดภายในวนท 15 พฤศจกายน 2559 4. ใหคณะกรรมการประสานแผนพฒนาทองถนระดบจงหวดจดประชมพจารณาจดล าดบความส าคญของ โครงการและใหองคการบรหารสวนจงหวดน าโครงการทไดประสานโครงการพฒนาขององคกรปกครองสวน ทองถน มาบรรจไวในแผนพฒนาทองถนสปขององคการบรหารสวนจงหวดและจดสงโครงการพฒนาทเกน ศกยภาพใหคณะกรรมการบรหารงานจงหวดแบบบรณาการ (กบจ.) เพอน าไปจดท าแผนพฒนาจงหวดและ แผนปฏบตราชการประจ าปของจงหวดตอไป 3. แนวทางการจดท าแผนพฒนาทองถนสป (พ.ศ. 2561 – 2564)

19

1. ใหองคกรปกครองสวนทองถน ตรวจสอบองคประกอบของคณะกรรมการพฒนาทองถน คณะกรรมการ สนบสนนการจดท าแผนพฒนาทองถน และคณะกรรมการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาทองถนใหเปน ปจจบน 2. การจดประชมประชาคมทองถนขององคกรปกครองสวนทองถน ใหใชรปแบบการจดประชมประชาคม ทองถนเพอจดท าแผนพฒนาทองถนตามแนวทางหนงสอกระทรวงมหาดไทย ดวนทสด ท มท 0810.2/ว 0600 ลงวนท 29 มกราคม 2559 หรอด าเนนการประชมประชาคมทองถนตามรปแบบทเหนวาเหมาะสม ทงนจะตอง เปนไปตามมาตรา 69/1 ของพระราชบญญตสภาต าบลและองคการบรหารสวนต าบล พ.ศ. 2537 ส าหรบ องคการบรหารสวนต าบล ตามมาตรา 50 วรรคสอง ของพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2496 ส าหรบเทศบาล และตามมาตรา 45/1 ของพระราชบญญตองคการบรหารสวนจงหวด พ.ศ. 2540 ส าหรบองคการบรหารสวน จงหวด ทงนสดสวนของการประชมประชาคมทองถน ไมควรนอยกวาแนวทางหนงสอกระทรวงมหาดไทย ดวน ทสด ท มท 0810.2/ว 0600 ลงวนท 29 มกราคม 2559 ก าหนดไว 3. การจดประชมประชาคมทองถน ใหด าเนนการภายใตหลกประชารฐ โดยกระบวนการมสวนรวมของ ประชาชนในพนท ในการรวมคด รวมท า รวมตดสนใจ รวมตรวจสอบ รวมรบประโยชน รวมแกปญหา ปรกษาหารอแลกเปลยนเรยนร เพอแกปญหาส าหรบการพฒนาทองถนตามอ านาจหนาทขององคกรปกครอง สวนทองถนและท าใหการด าเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถนมความสจรต โปรงใส ถกตอง ม ประสทธภาพ ประสทธผล และคณภาพ โดยขอใหนายอ าเภอบรณาการหนวยงานตาง ๆ ในพนทในลกษณะ ประชารฐ เพอน าปญหา ความตองการ ทไดจากการจดประชมประชาคมทองถน ไปเปนขอมลในการด าเนนการ ของหนวยงานตาง ๆ เพอไมใหเกดความซ าซอนในการท างาน ส าหรบการประชมประชาคมทองถนครงแรกตามระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจดท า แผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2548 ฉบบท 2 พ.ศ. 2559 เพอจดท าแผนพฒนาทองถนส ปและการจดท ายทธศาสตรการพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวด ใหใชสดสวนรอยละ 60 กรณประชาคมทองถนมาประชมไมถงรอยละ 60 แตไมต ากวารอยละ 20 ใหด าเนนการประชมประชาคม ทองถนตอไปได โดยใหชแจงเหตผลความจ าเปนโดยละเอยด ไวในรายงานการประชม 4. ในการจดท าแผนพฒนาทองถนสป องคกรปกครองสวนทองถนอาจใชขอมลจากแผนยทธศาสตรการ พฒนา และแผนพฒนาสามป ฉบบปจจบน มาทบทวนและปรบใชในการจดท าแผนพฒนาทองถนสป (พ.ศ. 2561 - 2564) โดยตองด าเนนการใหเปนไปตามขนตอนของระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจดท า แผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2559 โดยในระยะเรมแรกของการจดท าแผนพฒนา ทองถนสป ใหจดท าประชาคมทองถนในระดบต าบลส าหรบองคการบรหารสวนต าบล และเทศบาลต าบล ระดบ ชมชนเมองส าหรบเทศบาลเมอง ระดบชมชนนครส าหรบเทศบาลนคร และระดบจงหวดส าหรบองคการบรหาร สวนจงหวด ทงนส าหรบเมองพทยาใหพจารณาใชรปแบบของเทศบาลนคร 5. ใหองคกรปกครองสวนทองถนจดท าแผนพฒนาทองถนสป ตามเคาโครงแผนพฒนาทองถนสป (พ.ศ. 2561 – 2564) 6. ใหเทศบาล องคการบรหารสวนต าบล สงรายละเอยดโครงการพฒนาทองถนสป (พ.ศ. 2561 - 2564) ส าหรบประสานโครงการพฒนาองคการบรหารสวนจงหวดใหคณะกรรมการประสานแผนพฒนาทองถนระดบ อ าเภอ ภายในวนท 31 ตลาคม 2559 ส าหรบเมองพทยาใหสงบญชประสานโครงการพฒนาใหคณะกรรมการ

20

ประสานแผนพฒนาทองถนระดบจงหวด ภายในวนท 15 พฤศจกายน 2559 4. การน าแผนพฒนาทองถนสป (พ.ศ. 2561 – 2564) ไปสการปฏบต เพอใหแผนพฒนาทองถนสปน าไปสการปฏบตไดอยางมประสทธภาพ ใหองคกรปกครองสวนทองถนใช แผนพฒนาทองถนสป เปนกรอบในการจดท างบประมาณรายจายประจ าป งบประมาณรายจายเพมเตม และ งบประมาณจากเงนสะสม โดยน าโครงการพฒนาในแผนพฒนาทองถนสปไปจดท างบประมาณตามปทก าหนดไว เชน การจดท างบประมาณรายจายประจ าป พ.ศ. 2561 ใหน าโครงการพฒนาในแผนพฒนาทองถน ป พ.ศ. 2561 ไปใช กรณทจะน าโครงการพฒนาทอยในป พ.ศ. 2562, 2563 หรอ 2564 ไปด าเนนการ จะตองเขาส ขนตอนของการเพมเตม หรอเปลยนแปลงแผนพฒนาทองถนสป ตามระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการ จดท าแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2559 5. การก ากบดแล 1. ใหผวาราชการจงหวดและนายอ าเภอก ากบดแลใหองคกรปกครองสวนทองถนด าเนนการจดท า แผนพฒนาทองถนสปและการน าแผนพฒนาทองถนสปเปนกรอบในการจดท างบประมาณรายจายประจ าป งบประมาณรายจายเพมเตม งบประมาณจากเงนสะสม การใชจายงบประมาณตามแผนความตองการของบ ลงทนเพอพฒนาองคกรปกครองสวนทองถนหรอเงนอดหนนเฉพาะกจ การตงงบประมาณอดหนนใหแก หนวยงานอน โดยถอเปนสาระส าคญทตองพจารณาโดยรายละเอยดของโครงการพฒนาในขอบญญต/เทศ บญญต และงบประมาณรายจายดงกลาวตองสอดคลองกบโครงการพฒนาในแผนพฒนาทองถนสปกอนใหความ เหนชอบ 2. การจดท าแผนพฒนาทองถนสปขององคกรปกครองสวนทองถนในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ประกอบดวย ปตตาน ยะลา นราธวาส และ 4 อ าเภอของจงหวดสงขลา (อ าเภอจะนะ อ าเภอเทพา อ าเภอนา ทว และอ าเภอสะบายอย) ใหผวาราชการจงหวดพจารณาก ากบดแลใหองคกรปกครองสวนทองถนจดท า แผนพฒนาใหเหมาะสมกบสถานการณทเกดขนในพนท แตทงนตองค านงถงระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวย การจดท าแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2548 และทแกไข เพมเตม ฉบบท 2 พ.ศ. 2559 แนวทางการจดท าและประสานแผนพฒนาทองถนทกระทรวงมหาดไทยก าหนดเปนหลก 3. องคกรปกครองสวนทองถนใดไมปฏบตตามระเบยบและหนงสอสงการของกระทรวงมหาดไทยทเกยวกบ การจดท าแผนพฒนาทองถน ใหผวาราชการจงหวดและนายอ าเภอในฐานะผก ากบดแลองคกรปกครองสวน ทองถนตามกฎหมาย พจารณาด าเนนการแกผทเกยวของตามควรแกกรณ 6. การจดท า แกไข เพมเตม หรอเปลยนแปลง แผนยทธศาสตรการพฒนาและแผนพฒนาสามป การจดท า แกไข เพมเตม หรอเปลยนแปลง แผนยทธศาสตรการพฒนาและแผนพฒนาสามปทอยระหวาง ด าเนนการหรอยงด าเนนการไมแลวเสรจ ใหด าเนนการตามระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจดท า แผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2548 ส าหรบแผนการด าเนนงาน การตดตามและประเมนผล แผนพฒนา ใหด าเนนการตามระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจดท าแผนพฒนาขององคกรปกครองสวน ทองถน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2559 ดวย

21

ความรเรองการตดตามประเมนผล

การตดตามประเมนผล

เนองดวยการตดตามและประเมนผลโครงการเปนหนาททส าคญอยางหนงในการด าเนนงานพฒนาองคกรปกครองสวนทองถน ดงนน องคกรปกครองสวนทองถนจงจ าเปนตองมองคกรทท าหนาทตดตามและประเมนผลการพฒนา ส าหรบการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนนน ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการจดท าและประสานแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2546 หมวด 6 ขอ 38 ไดก าหนดองคประกอบของของคณะกรรมการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาทองถน ซงมประธานสภาทองถนเปนประธาน (ในฐานะทสภาทองถนมหนาทในการก ากบดแล ตรวจสอบ ตดตามการปฏบตงานของฝายบรหาร) และคณะกรรมการฯประกอบจากหลายฝายดวยกน ทงองคกรปกครองสวนทองถน ประชาคม หนวยงานทเกยวของ ผแทนฝายบรหาร รวมทงผทรงคณวฒ ทสภาทองถนคดเลอก ซงการทคณะกรรมการมาจากหนวยงานหลายฝายนจะท าใหการตดตามและประเมนผลเปนไปอยางมประสทธภาพ และผลของการประเมนสามารถวดผลบรรลและวดความส าเรจของโครงการเพอน าไปใชในการแกไขหรอปรบปรงการปฏบตงานของโครงการไดอยางแทจรง

แนวทางในการตดตามประเมนผลแผนพฒนาทองถน

ระเบยบกระทรวงมหาดไทย ดงกลาว ขอ 39 ไดก าหนดอ านาจหนาทของคณะกรรมการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนไว ดงน

1) ก าหนดแนวทาง วธการในการตดตามและประเมนผลแผนพฒนา 2) ด าเนนการตดตามและประเมนผลแผนพฒนา 3) รายงานผลและเสนอความเหนซงไดจากการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาตอสภาทองถน ผบรหาร

ทองถน คณะกรรมการพฒนาทองถนและประกาศผลการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาใหประชาชนในทองถนทราบโดยทวกน อยางนอยปละหนงครงภายในเดอนธนวาคมของทกป ทงน ใหตดประกาศโดยเปดเผยไมนอยกวาสามสบวน

4) แตงตงคณะอนกรรมการหรอคณะท างานเพอชวยปฏบตตามทเหนสมควร

การตดตามและประเมนผลแผนยทธศาสตรและแผนสามป

จดมงหมายส าคญของการประเมนผลแผนยทธศาสตรนน คอ การประเมนวามการน าแผนยทธศาสตรไปปฏบตอยางแทจรงเพยงใด และไดผลเปนอยางไรเพอทจะสามารถวดความสมฤทธผลของแผนยทธศาสตรได ในขณะเดยวกนกสามารถเกบรวบรวมขอมลเพอใชเปนสมมตฐานในการจดท าแผนยทธศาสตรฉบบตอไปได ดงนน การทจะประเมนผลแผนยทธศาสตรการพฒนาในภาพรวมได จ าเปนตองประเมนผลการปฏบตในแตละแนวทางการพฒนากอน เพอน าไปสการวดความส าเรจของยทธศาสตร ซงจะแสดงใหเหนไดวาการพฒนาเปนไปในแนวทางใด บรรลวตถประสงคของการพฒนาทยงยนและตอบสนองตอวสยทศนหรอไม ดงนนในขนตน องคกรปกครองสวนทองถนจงตองตดตามประเมนผลแผนพฒนาสามป ใหไดขอมล ขอเทจจรง อนจะน ามาสบทสรปทไมบดเบอนจากผลการปฏบตจรงทเกดขน

22

แนวทาง และวธการขนตอนในการตดตามและประเมนผลแผนยทธศาสตรและแผนสามป การตดตาม (Evaluation)

การตดตามนน จะท าใหเราทราบไดวาขณะนไดมการไดมการปฏบตตามแผนยทธศาสตรหรอแผนสามป ถงระยะใดแลว ซงเทคนคอยางงายทสามารถใชเปนเครองมอในการตดตามได เชน Gant Chart ทจะท าใหหนวยงานสามารถตดตามไดวาการด าเนนการตามแผนยทธศาสตรหรอแผนสามปมการด าเนนการในชวงใด ตรงก าหนดระยะเวลาทก าหนดไวหรอไม แผนปฏบตการกจะเปนเครองมอส าคญในการตดตามผลการด าเนนงานดงไดกลาวมาแลว

การประเมนผล (Evaluation) การประเมนผลแผนยทธศาสตร จ าเปนตองมเกณฑมาตรฐาน (Standard criteria) และตวชวด (Indicators)

เพอใชเปนกรอบในการประเมนเพอใหเกดความชดเจน เปนระบบ มมาตรฐานและเปนทยอมรบ โดยประกอบดวยเกณฑทส าคญ ใน 2 ระดบ คอเกณฑการประเมนหนวยงาน และเกณฑการประเมนโครงการ ซงสรปไดดงน เกณฑมาตรฐานและตวชวดการประเมนผลหนวยงาน ประกอบดวย 7 เกณฑ 22 ตวชวด ดงน

1. เกณฑสมฤทธผลและการบรรลวตถประสงคของนโยบาย (Achievemant) เปนการประเมนความส าเรจโดยพจารณาเปรยบเทยบผลการด าเนนงานของหนวยงานทน า

นโยบายไปปฏบต กบวตถประสงคทก าหนดไวในนโยบาย โดยเปนการประเมนผลขององคกร 2 สวน คอ ผลในภาพรวมและระดบปฏบตการ ผลการด าเนนงานจะตองเปดเผยใหสาธารณชนทราบอยางกวางขวาง อยางตอเนองและสม าเสมอและมก าหนดระยะเวลาทชดเจน อาจเปนทกไตรมาส หรอผลการด าเนนงานประจ าปสมฤทธผลรวมถงการด าเนนงานทมงการบรรลเปาหมายเชงกลยทธในระยะยาว โดยมตวชวดทส าคญ 2 ประการ คอ 1.1 ผลผลต (Outputs) ประกอบดวย 2 สวน คอ

(1) ผลผลตในภาพรวม (Overall outputs) เปนการประเมนผลผลตเทยบกบ เปาหมายเชงกลยทธ โดยเปรยบเทยบผลการด าเนนงานทเกดขนจรงกบเปาหมายรวมขององคกร ในสายตาของสมาชกขององคกรและและประชาชนผรบบรการ การประเมนผลดงกลาวมลกษณะทเปนพลวตร (Dynamic) และมปฏสมพนธกบสภาวะแวดลอมของภายนอกองคกร

(2) ผลผลตระดบปฏบตการ (Operation outputs) เปนการประเมนผลโดย พจารณาระดบการบรรลเปาหมายตามแผนปฏบตการ โดยอาจพจารณาจากผลผลตตอหนวยก าลงคน ระดบการบรการตอหนวยเวลา สดสวนของตนทนและผลตอบแทน สถานภาพทางการเงน สนทรพยและหนทไมกอใหเกดผลตอบแทน (Non – performing loan) คณภาพของผลผลตและบรการสาธารณะ ประสทธภาพการใชทรพยากรขององคกร การประหยดพลงงานและการรกษาสภาวะแวดลอม

2. เกณฑความเสมอภาคและความเปนธรรมในสงคม ประกอบดวยตวชวดทส าคญ 4 ประการ คอ (1) การเขาถง เนนความส าคญในเรองโอกาสของประชาชน โดยเฉพาะผดอยโอกาสในสงคมใหไดรบบรการ

สาธารณะ (2) การจดสรรทรพยากร พจารณาถงความเปนธรรมในการจดสรรทรพยากรใหกบประชาชน (3) การกระจายผลประโยชน เนนความเปนธรรมในการกระจายผลประโยชนหรอผล ตอบแทนใหแก

สมาชกในสงคม (4) ความเสมอภาค เนนความเปนธรรมเพอใหหลกประกนเรองสทธและโอกาสในการไดรบบรการ

สาธารณะโดยปราศจากอคต ไมแบงแยกกลม 3. เกณฑความสามรถและคณภาพในการใหบรการ

ประกอบดวยตวชวด 4 ประการ

23

(1) สมรรถนะของหนวยงาน เปนตวชขดความสามารถในการใหบรการและตอบสนองความตองการของประชาชนกลมเปาหมาย

(2) (2) ความทวถงและเพยงพอ พจารณาถงความครอบคลม ความเพยงพอ และความครบถวนของการใหบรการทงในดานกลมเปาหมายทรบบรการและระยะเวลาทบรการ

(3) ความถในการใหบรการ เปนตวชวดระดบการบรการตอหนวยเวลาวามความสม าเสมอตอภารกจนนหรอไม

(4) ประสทธภาพการใหบรการ เปนการชวดประสทธภาพขององคกรทมงเนนการบรการทรวดเรว ทนเวลา มการใชทรพยากรทเหมาะสม ซงในทางปฏบตจ าเปนตองก าหนดมาตรฐานการบรการไวเปนแนวทาง

4. เกณฑความรบผดชอบตอหนวยงาน ประกอบดวยตวชวด 4 ประการ (1) พนธกจตอสงคม เปนตวชวดทแสดงถงภารกจของหนวยงานทมตอสงคม พจารณาไดจากวสยทศน

นโยบาย แผนงานของหนวยงาน (2) ความรบผดชอบตอสาธารณะเปนตวชวดถงความรบผดชอบตอประชากรกลม เปาหมาย

(3) การใหหลกประกนความเสยง เปนตวชวดทมความส าคญเพอใหหลกประกนวา ประชาชนผรบบรการจะไดรบความคมครองและหรอการชดเชยจากหนวยงานหากมความเสยหาย ทเกดขนจากการปฏบตงานของหนวยงาน

(4) การยอมรบขอผดพลาด เปนตวชถงความรบผดชอบของผบรหารระดบสงและ เจาหนาทของหนวยงานทจะยอมรบตอสาธารณะชนในกรณเกดความผดพลาดในการบรหารหรอ การปฏบตงาน

4. เกณฑการตอบสนองความตองการของประชาชน ประกอบดวยตวชวดทส าคญ 4 ประการ คอ (1) การก าหนดประเดนปญหา การก าหนดประเดนปญหาทมาจากประชาชนผรบบรการ และมการ

พจารณาจดล าดบความส าคญ (2) การรบฟงความคดเหน เปนตวชถงระบบเปดกวางในการรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะของ

ประชาชนผรบบรการ (3) มาตรการเชงยทธศาสตรในการแกปญหา เปนตวชวดถงความพรอมในการแกปญหาใหกบประชาชน

ผรบบรการทมทงมาตรการระยะสนและระยะยาว รวมทงเปดกวางใหสาธารณชนไดรบทราบและมสวนรวมในการตรวจสอบ

(4) ความรวดเรวในการแกปญหา เปนตวชวดการตอบสนองในการแกไขปญหา การใหความส าคญและการก าหนดมาตรการแกไขปญหาดวยความรวดเรว มประสทธภาพ ไมละเลยเพกเฉยตอปญหา

5. เกณฑความพงพอใจของลกคา ประกอบดวยตวชวด 2 ประการ คอ (1) ระดบความพงพอใจ เปนตวชวดความเหนของประชาชนทมตอหนวยงานซงเกยวของกบคณภาพการ

ปฏบตงาน (2) การยอมรบหรอคดคาน เปนตวชวดระดบการยอมรบมาตรการ นโยบายของหนวยงานซงพจารณาจาก

สดสวนการยอมรบหรอคดคาน เนองมาจากผลกระทบของนโยบายของหนวยงาน

7. เกณฑผลเสยหายตอสงคม

ประกอบดวยตวชวดทส าคญ 2 ประการ คอ (1) ผลกระทบภายนอก เปนตวชวดวาหนวยงานกอใหเกดผลกระทบซงสรางความเสยหายจากการด าเนนงาน

แกประชาชนหรอไม โดยอาจวดจากขนาดและความถจากการเสยหายทเกดขน เชน การกอสรางถนนขวางทางน าหลากท าใหเกดปญหาน าทวมใหญ

24

( 2)ตนทนทางสงคม เปนตวชวดผลเสยหายทสงคมตองแบกภาระ เชนคาใชจายในฟนฟ บรณะความเสยหายทเกดขน

เกณฑและตวชวดผลการด าเนนงานจะเปนการพจารณาเกณฑรวม (Multiple criteria and indicaotrs) และสามารถใชเปนกรอบหรอเครองมอในการประเมนผลลพธสดทายและผลกระทบในการด าเนนงานในภาพรวม เพอใชเปนบรรทดฐานในการเปรยบเทยบผลการด าเนนงานกบระดบการบรรลผล และการสนองตอบความพงพอใจของลกคาหรอประชากรกลมเปาหมาย ส าหรบคาตวแปร (Attibutes) อาจแตกตางกนไปขนอยกบลกษณะกจกรรมการด าเนนงานของหนวยงาน

เกณฑมาตรฐานและตวชวดการประเมนผล เกณฑมาตรฐาน

(Standard Criteria) ตวชวด

(Indicators) ตวอยางกรอบตวแปร

(Attributes) 1. สมฤทธผลและการบรรลวตถประสงคของนโยบาย

ผลผลต ผลลพธ

- ผลตางระหวางเปาหมายกบวตถประสงคทก าหนดไว

2. ความเสมอภาคและความเปนธรรมในสงคม

การเขาถง การจดสรรทรพยากร การกระจายผลประโยชน ความเสมอภาค

- ปรมาณและคณภาพทรพยากรทไดรบจดสรรตอคน - ผลประโยชนทแตละกลมเปาหมายไดรบในแตละครง - การไมเลอกปฏบตและ/หรอการเลอกปฏบตทเปนคณ

3.ความสามารถและคณภาพในการใหบรการ

สมรรถนะของหนวยงาน ความทวถงและเพยงพอ ความถในการใหบรการ ประสทธภาพการใหบรการ

- พนทเปาหมายและประชากรกลม เปาหมายทรบบรการ - จ านวนครงในการใหบรการ - ผลลพธเทยบกบปจจยน าเขา

4. ความรบผดชอบชองหนวยงาน พนธกจตอสงคม ความรบผดชอบตอสาธารณะ การใหหลกประกนความเสยง การยอมรบขอผดพลาด

- การจดล าดบความส าคญ - ภารกจหลกและภารกจรอง - การตดสนใจทสะทอนความรบผดชอบ

5. การสนองตอบความตองการของประชาชน

การก าหนดประเดนปญหา การรบฟงความคดเหน มาตรการ/กลยทธในการแกไข

ปญหา ความรวดเรวในการแกไขปญหา

- ระดบการมสวนรวม - การปรกษาหารอ - การส ารวจความตองการ

6. ความพงพอใจของประชากร กลมเปาหมาย

ระดบความพงพอใจ การยอมรบ/คดคาน

- สดสวนของประชากรกลมเปาหมายทพอใจหรอไมพอใจ - ความคาดหวง - ผลสะทอนกลบ

7. ผลเสยหายตอสงคม ผลกระทบภายนอก (ทางบวก - ความสญเสยทางเศรษฐกจ

25

และทางลบ) ตนทนทางสงคม

- ผลกระทบดานสงแวดลอม - คาเสยโอกาส - ความขดแยงทางสงคม

เกณฑมาตรฐานและตวชวดการประเมนผลโครงการ การประเมนผลโครงการ จ าเปนตองมเกณฑและตวชวดเพอเปนเครองมอก าหนดกรอบทศทางในการวเคราะหและประเมนผลโครงการ ประกอบดวยเกณฑทส าคญ 8 เกณฑ ดวยกนคอ

1. เกณฑความกาวหนา (Progress) เปนการพจารณาเปรยบเทยบผลของการด าเนนกจกรรมกบเปาหมายทก าหนดตามแผน การ

ประเมนความกาวหนามงทจะตอบค าถามวา การด าเนนกจกรรมตามโครงการสอดคลองกบวตถประสงคทก าหนดหรอไม เปนไปตามกรอบเวลาหรอไมและประสบกบปญหาอปสรรคอะไรบาง ประกอบดวยตวชวด 4 ประการ คอ

(1) ผลผลตเทยบกบเปาหมายรวมในชวงเวลา เปนการดสดสวนของผลผลต (Outputs) ของโครงการวาบรรลเปาหมายมากนอยเพยงใด อาท ความยาวของถนนทสรางได จ านวนแหลงน าขนาดยอยเพอการเกษตร สดสวนปรมาณภารงานการกอสราง เทยบกบเปาหมายรวมในชวงเวลาทก าหนด

(2) จ านวนกจกรรมแลวเสรจ เนองจากโครงการประกอบดวยชดกจกรรมตาง ๆ มากมาย จงจ าเปนตองมตวชวดความกาวหนา โดยพจารณาจ านวนกจกรรมและประเภทของกจกรรมทไดด าเนนการไปแลว ทงกจกรรมหลก กจกรรมพนฐาน กจกรรมรอง และกจกรรมเสรม ในชวงระยะเวลา อาจเปนสปดาห เดอน ไตรมาส หรอระยะของโครงการ (Phase) (3) ทรพยากรทใชไปในชวงเวลา เปนตวชวดความกาวหนาของการใชทรพยากรในโครงการ ซงครอบคลมดานงบประมาณโครงการ ไดแก งบประมาณทใชไป งบประมาณทอยระหวางผกพน เงนงวดและแผนการใชจายงบประมาณโครงการ และอตราการใชบคลากรสมพทธกบเวลา ในรปของคน – วน (Man – day) หรอ คน เดอน (Man – month) (4)ระยะเวลาทใชไป เปนตวชวดความกาวหนาเพอดวาไดใชเวลาไปเทาใดแลว และเหลอระยะเวลาอกเทาใดจงจะครบก าหนดแลวเสรจ โดยจะสามารถใชเปนเกณฑประเมนและควบคมกจกรรมใหบรรลตามเปาหมายดานเวลา และเพอทราบถงระยะเวลาทจะตองใชจรงเพอใหบรรลเปาหมายรวม

2. เกณฑประสทธภาพ (Efficiency) การประเมนประสทธภาพเปนการเปรยบเทยบผลลพธทได กบทรพยากรทใชไปในการ

ด าเนนงาน ทรพยากรทใชนอกจากงบประมาณแลว ยงหมายรวมถงทรพยากรมนษย ทรพยากรทางการจดการและเวลาทใชไปในการด าเนนงาน ประกอบดวยตวชวด 4 ประการ คอ (1) สดสวนผลผลตตอคาใชจาย เปนตวชวดประสทธภาพการใชทรพยากรทางการเงนของโครงการเพอใหไดผลผลตทเหมาะสมและคมคากบการลงทน ซงจะชวยใหเกดการใชจายเปนไปอยางมประสทธภาพ สมประโยชน ลดคาใชจายและประหยดตนทนการผลต (2) ผลตภาพตอก าลงคน เปนตวชวดประสทธภาพการผลตตอบคลากรหรอเจาหนาทโครงการ ซงนอกจากจะเปนตวชถงประสทธภาพแลวการด าเนนงานแลว ยงแสดงถงสมรรถนะและศกยภาพของทรพยากรบคคลในการ

26

ด าเนนโครงการ และจะเปนแนวทางในการปรบขนาดก าลงคนทเหมาะสมในการด าเนนกจกรรม และการเพมขดความสามารถของบคลากรในระยะยาวอกดวย (3) ผลตภาพตอหนวยเวลา เปนตวชวดประสทธภาพการผลตในชวงเวลา อาท จ านวน ครวเรอนทไดรบการอบรมอาชพเสรมนอกภาคเกษตรตอเดอน จ านวนนกเรยนทเขาเรยนตอตามโครงการขยายโอกาสทางการศกษาในแตละป จ านวนผประกอบการรายยอยทไดรบการสงเสรมการลงทนในแตละชวงไตรมาส (4) การประหยดทรพยากรการจดการ เปนตวชวดความสามารถของโครงการในการประหยดทรพยากรทางการบรหารจดการ อาท การปรบลดคาใชจายทไมจ าเปนในการด าเนนโครงการ การตดทอนขนตอนการปฏบตซงสงผลตอการลดคาใชจายของโครงการ การประหยดคาพลงงานและคาสาธารณปการคดเปนรอยละของคาใชจายรวม

3. เกณฑประสทธผล (Effectiveness) การประเมนประสทธผล เปนเกณฑพจารณาระดบการบรรลวตถประสงคเฉพาะดาน โดยด

จากผลลพธจากการด าเนนงาน ตลอดจนการเปลยนแปลงของประชากรกลมเปาหมายตามโครงการ ประกอบดวยตวชวด 4 ประการ คอ (1) ระดบการบรรลเปาหมาย เปนตวชวดวาโครงการบรรลเปาหมายดานใดบางและการบรรลเปาหมายสงผลตอประชากรเปาหมายอยางไร โดยสามารถวดการเปลยนแปลงในเชงปรมาณและคณภาพของประชากรเปาหมาย อาท การบรรลเปาหมายดานเศรษฐกจ สงคม (2) ระดบการมสวนรวม เปนตวชวดความส าเรจโดยใหความส าคญกบมตการมสวนรวม โดยสามารถอธบายความสมพนธเชงเหตผลไดวาการมสวนรวมของประชาชนสงผลตอระดบความส าเรจมากนอยเพยงไร และโครงการจะปรบปรงสงเสรมการมสวนรวมไดอยางไร ระดบการมสวนรวมสามารถวดจาก จ านวนประชากร ความถระดบและกจกรรม ซงครอบคลมการรวมตดสนใจ วางแผนและตดตามผล (3) ระดบความพงพอใจ เปนเกณฑวดระดบการยอมรบ โดยอาจพจารณาจากสดสวนของประชากรเปาหมายทพงพอใจกบบรการของรฐ สดสวนของครวเรอนทพอใจการปฏบตหนาทของเจาหนาทโครงการ ระดบความพงพอใจในมาตรการตามโครงการ (4) ความเสยงของโครงการ เปนตวชวดประสทธผลเพอดวาโครงการมความเสยงในการบรรลเปาหมายดานใดดานหนงหรอเปาหมายรวมของโครงการหรอไม ซงคาความเสยงจะประเมนจากการเปลยนแปลงสภาวะแวดลอมของโครงการ ทงในดานเศรษฐกจ สงคม การเมองและสงแวดลอม ทงระยะสนและระยะยาว

4. เกณฑผลกระทบ (Impacts) เปนการพจารณาผลกระทบโดยรวมตอประชากรกลมเปาหมาย ชมชน สงคมและหนวยงาน

ในภาพรวม เปนผลกระทบระยะยาว ผลกระทบอาจมทงทมงหวง (Intended impacts) และผลกระทบทไมไดมงหวง (Unintended impacts) ซงอาจเปนผลดานบวกหรอดานลบกได ประกอบดวยตวชวด 3 ประการ คอ (1) คณภาพชวต เปนตวชวดผลกระทบตอการพฒนาหรอยกระดบคณภาพชวตของประชากรกลมเปาหมาย อาท รายได ความเปนอย โอกาสทางการศกษา การมงานท า สขอนามย สภาพแวดลอมของครวเรอนชมชน โดยสามารถวดจากสดสวนครวเรอนหรอประชากรทไดรบบรการจากโครงการพฒนาทสงผลกระทบตอคณภาพชวตทด หรอมาตรฐานการด ารงชพ

27

(2) ทศนคตและความเขาใจ เปนตวชวดผลกระทบโดยมงเรองทศนคตและความเขาใจของประชากรกลมเปาหมายทมตอโครงการ โดยสามารถวดระดบ (Scale) ทงเชงบวกและลบตอตวโครงการเอง โดยเฉพาะวตถประสงคและมาตรการนโยบายผลประโยชนของโครงการ ความพงพอใจในการรบบรการ และทศนคตตอผบรหารและเจาหนาทโครงการ (3) การเปลยนแปลงพฤตกรรม เปนตวชวดผลกระทบโดยใหความส าคญเรองการเปลยนแปลงพฤตกรรมของกลมเปาหมาย โดยเปรยบเทยบระยะกอนและหลงมโครงการ อาท สดสวนของครวเรอนทยอมรบเทคโนโลยการผลตทรกษาสงแวดลอม จ านวนเกษตรกรทท าการเกษตรแบบธรรมชาตมากยงขน การปฏบตของใชยวดยานโดยเคารพกฎจราจรมากขน การออกมาใชสทธเลอกตงมากขน และลดละพฤตกรรมการซอสทธขายเสยง การลดพฤตกรรมการประพฤตมชอบในการปฏบตหนาท

5. เกณฑความสอดคลอง (Relevance) เกณฑการประเมนความสอดคลองมงพจารณาวาวตถประสงคของโครงการสอดคลองกบความ

ตองการหรอสามารถแกไขปญหาตามทก าหนดไวแตตนหรอไม ซงจ าเปนตองมการประเมนความตองการทแทจรง ตลอดจนจะตองตอบค าถามดวยวา แนวทางและกลยทธทใชในการด าเนนงานสอดคลองกบการแกไขปญหาทเปนจรงไดหรอไม ประกอบดวยตวชวดทส าคญ 3 ประการ คอ (1) ประเดนปญหาหลก ซงพจารณาจากจ านวนเรองหรอประเดนปญหาและอปสรรคทเกดขน ทงทไดรบการแกไขแลวและทยงไมสามารถแกไข รวมถงการจดล าดบความส าคญของปญหาตามความเรงดวน ตามความรนแรงของปญหา (2) มาตรการหรอกลยทธในการแกไขปญหา เปนตวชวดความสอดคลองกบการแกไขปญหา ซงเปนมาตรการทงระยะสนและระยะยาว โดยสามารถดไดจากมาตรการทผบรหารโครงการ น ามาใชตลอดชวงระยะเวลาของการด าเนนโครงการ และความสอดคลองกบปญหาหลก (3) ความตองการหรอขอเรยกรองของประชากรกลมเปาหมาย เปนตวชวดถงความตองการของผรบบรการในการแกไขปญหาทประสบอย อาท ค ารองเรยน ขอรองทกข ใหแกไขปญหาเพอสนองตอบประชากรกลมเปาหมายตามโครงการทไมไดรบผลประโยชนจากการด าเนนโครงการ หรอไดรบความเสยหายจากการด าเนนโครงการซงจะเปนตวชความสอดคลองในการด าเนนโครงการและสนองตอบตอความตองการของประชากรเปาหมาย

6. เกณฑความยงยน (Sustainability) เปนเกณฑการพจารณาทสบเนองจากความสอดคลอง โดยพจารณาระดบความตอเนองของ

กจกรรมวาจะสามารถด าเนนตอไปไดโดยไมมการใชงบประมาณจากภายนอกโครงการ ความสามารถในการเลยงตวเองได นอกจากนยงหมายรวมถงความสามารถในการขยายกจกรรมไปยงพนทแหงใหม ประกอบดวยตวชวดทส าคญ 3 ประการ คอ (1) ความอยรอดดานเศรษฐกจ (Economic viability) เกยวของกบการจดการทรพยากรทางการเงนของโครงการ อาท จ านวนงบประมาณของโครงการ แผนการใชจายงบประมาณ ภาระผกพน สดสวนคาใชจายเทยบกบผลผลตทได ปรมาณเงนทนส ารอง แหลงสนบสนนงบประมาณ ปรมาณงบประมาณหรอเงนทนหมนเวยน จ านวน และขนาดกองทนด าเนนโครงการ ซงเปนตวบงชถงความอยรอดทางเศรษฐกจของโครงการ

28

(2) สมรรถนะดานสถาบน (Institutional capacity) เปนตวชวดความสามารถของหนวยงานในการบรหารโครงการ การพฒนาองคกรประชาชน การมสวนรวมของหนวยงานทเกยวของ ระดบการมสวนรวมของประชากรกลมเปาหมายในกระบวนการตดสนใจ การวางแผนงานและบรหารโครงการ และการปรบปรงระเบยบวธการปฏบตทเออตอการด าเนนโครงการ (3) ความเปนไปไดในการขยายผล เปนตวชวดความยงยนโดยพจารณาความสามารถในการพงตวเอง โอกาสและชองทางในการขยายผลการด าเนนโครงการกรณโครงการประสบผลส าเรจดวยด ทงการขยายผลตามแนวราบ กลาวคอ การเพมกจกรรมโครงการ การเพมจ านวนประชากรเปาหมาย การขยายก าลงผลตของโครงการเดมและการขยายผลในแนวดง ไดแก การขยายพนทโครงการ การขยายเครอขายโครงการออกไปทวภมภาค และการยกระดบโครงการเปนระดบชาต

7. เกณฑความเปนธรรม (Equity) เปนเกณฑทมงใหเกดความเปนธรรมในสงคม (Socail equity) โดยพจารณาถงผลลพธและ

ผลกระทบจากการด าเนนโครงการ โดยยดหลกการวาประชากรกลมเปาหมายจะไดรบหลกประกนเรองความเปนธรรม ความเสมอภาค ความทวถง ในการรบบรการ การจดสรรคณคา (Values) และการกระจายผลตอบแทนทเสมอภาคเทาเทยมกน ประกอบดวยตวชวด 3 ประการ คอ (1) ความเปนธรรมระหวางกลมอาชพ เปนตวชวดความเปนธรรมโดยใหความส าคญทกกลมยอย ในสงคม อาท ความเปนธรรมในการจดสรรทรพยากรแหลงน าแกกลมเกษตรและกลมอาชพอน การจดหาต าแหนงใหกบผวางงานและผถกเลกจาง มาตรการลดผลกระทบทางสงคมปญหาวกฤตเศรษฐกจทจดใหแกประชากรทกสาขาอาชพ (2) ความเปนธรรมระหวางเพศ เปนตวชวดทใหความส าคญเรองความเปนธรรมระหวางเพศ ซงเปนตวชวดทมความส าคญมากขนในการประเมนโครงการพฒนา โดยดวาการด าเนนโครงการใหความเสมอภาคระหวางเพศ หรอมการเลอกปฏบตระหวางเพศ (Gender discrimination) หรอไม โดยสามารถพจารณาเรองความเทาเทยมในโอกาส บทบาทระหวางหญง/ชาย การปฏบตทเคารพสทธ ของสตร (3) ความเปนธรรมระหวางชนรน (Intergenerational equity) เปนตวชวดทเนนความเปนธรรมระหวางชนรน ระหวางชนรนปจจบนและชนรนอนาคต (Future generation) ซงอาจเกยวของกบการจดสรรและใชประโยชนทรพยากรธรรมชาต การจดหาพลงงาน โครงการพฒนาขนาดใหญ โครงการทอาจกอใหเกดผลกระทบดานสงแวดลอม และผลกระทบดานสงคม โดยค านงถงชนรนอนาคตซงจะเปนผไดรบกระทบจากการตดสนและการด าเนนโครงการในปจจบน

8. เกณฑความเสยหายของโครงการ (Externalities) เปนเกณฑทส าคญในการประเมนโครงการเพอเปนหลกประกนวา การด าเนนโครงการจะไม

กอใหเกดความเสยหายหรอผลกระทบดานลบตอสงคม หรอชมชน ประกอบดวยตวชวดทส าคญ 3 ประการ คอ (1) ผลกระทบดานสงแวดลอม เปนตวชวดความเสยหายดานสงแวดลอม ซงเปนผลจากการด าเนนโครงการ โดยเปนการวดและประเมนเปรยบเทยบผลทเกดขนจรงกบการศกษาผลกระทบดานสงแวดลอม (Environmental Impact Assessment – EIA) ในชวงกอนท าโครงการ เพอใหผทเกยวของทกฝายรบผดชอบและมการชดเชยความเสยหายจากผลกระทบในลกษณะทเหมาะสมและเปนธรรมแกผเสยหาย เพอเปนหลกประกนความเสยงใหกบสงคม และเปนมาตรฐานทางจรยธรรมของผอนมตและผด าเนนโครงการ

29

(2) ผลกระทบดานเศรษฐกจ เปนตวชวดผลกระทบหรอความเสยหายทางดานเศรฐกจทเกดจากโครงการพฒนาของรฐ ในลกษณะของผลกระทบภายนอก (Externalities) ซงสราง ภาระใหกบประชาชนและชมชนโดยรอบทตองแบกรบคาใชจายเปนตนทนทางสงคม (Social costs) ทตองเสยไป อาท พนทการเกษตรทถกน าทวมเสยหายจากโครงการสรางเขอน (3) ผลกระทบดานสงคมและวฒนธรรม เปนตวชวดความเสยหายทเกดจากการด าเนนโครงการและสงผลกระทบดานสงคมและวฒนธรรมของชมชน อาท การด าเนนงานทกอใหเกดการเปลยนแปลง การสญเสยโครงสราง แบบแผนและวถการด าเนนชวตทด ความเสอมถอยของขนบธรรมเนยม วฒนธรรม ความเชอ ความเอออาทร ความรวมมอและความชวยเหลอเกอกลของชมชนดงเดม เกณฑและตวชวดดงกลาวขางตนสามารถใชเปนเครองมอในการประเมนผลโครงการ ซงครอบคลมมต ดานเศรษฐกจ สงคม มตดานการบรหารจดการ มตดานทรพยากร และมตดานสงแวดลอม เกณฑและตวชวด จะเปนประโยชนในการตดตามและประเมนผลโครงการ ในลกษณะทเปนพลวตร ในทกขนตอนของกระบวนการโครงการ เพอวดถงความส าเรจและความลมเหลวของโครงการพฒนาดานตาง ๆ ซงในทางปฏบตจ าเปนตองน ามาปรบใชใหเหมาะสมกบลกษณะโครงการ โดยก าหนดและวดตวแปรเฉพาะเพอประมวลเปนตวชวดรวม (Composit indicators) ของแตละโครงการตอไป ความรเรองระบบการจดการองคกร ทฤษฎองคกรและหลกการบรหารงาน ในอดตทผานมาระบบการจดการของการผลต และกจกรรมตาง ๆ กด ทางเศรษฐกจทางการ ตลาด มไดมความสลบซบซอนมากนก และไมตองอาศยระบบของการจดการเชนในปจจบนน กระทง เมอมการปฏวตอตสาหกรรมเกดข นในโลก (ประมาณ ป ค.ศ 1880 เปนตนมา) ซงเปนการเปลยนแปลง อยางมาก อนมผลท าใหเศรษฐกจ สงคม การเมอง มการเปลยนแปลงไปจากเดมมาก ตลอดจนม การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางรวดเรว และแนวคดเกยวกบการจดการเรมเปนทยอมรบและ ขยายตวมากขน มการพฒนามากขนเปนล าดบ ขอบเขต และความหมายของการบรหารการจดการ บรบททส าคญประการหนงของนกบรหาร คอการจดการ หรอการบรหารองคการ ใหสามารถ อยไดอยางมเสถยรภาพ ภายใตสภาพแวดลอมทเปลยนแปลง โดยรวบรวมเอากลมกจกรรมตาง ๆ ขององคการ น าไปสการปฏบตเ พอความส าเรจในเปาหมาย โดยค านงถงความมประสทธภาพ ประสทธผล และความประหยด ความหมายขององคการ Chester I. Barnard กลาววา องคการคอ ระบบทบคคลสองคนหรอมากกวารวมแรงรวมใจกนท างานอยางมจตส านก Herbert G. Hicks กลาววา องคการคอ กระบวนการจดโครงสรางใหบคคลเกดปฏสมพนธ ในการท างานใหบรรลวตถประสงคขององคการ องคการคอ กลมบคคลตงแต 2 คนขนไป รวมกนขนเพอทจะด าเนนการใหบรรลเปาหมาย ทก าหนดไว โดยทบคคลคนเดยวไมสามารถด าเนนการใหส าเรจไดโดยล าพง ซงเราจะพบวาองคการจะ เกดขนและมอยในสงคมมนษยทกหนทกแหง และองคการกเปนเครองมอส าหรบการด าเนนการใหเปน ไปตามเปาหมายและความส าเรจ ดงนนการจดการ (Management) หรอการบรหาร (Administration) 2 ค านจงเปนค าท คนสวนใหญคนเคยและใชกนอย เสมออยางกวางขวาง จงมความหมายคลายคลงกนและใชทดแทน กนอย เสมอ เพราะฉะนนการจดการ

30

(Management) คอ การจดการภารกจภายในองคการใหบรรล วตถประสงคและเปนไปตามนโยบายแผนงานทไดก าหนดไวหรอการจดการหมายถง ภารกจของบคคล หนงบคคลใด หรอหลายคนทเขามาท าหนาทประสานใหการท างานของแต ละบคคลทตางฝายตาง ท าไมสามารถบรรลผลส าเรจได สวนการบรหาร (Administration) หมายถง การบรหารทเกยวของกบ การด าเนนการในระดบและแผนงาน ซงสวนใหญใชกบการบรหารในภาครฐหรอองคการขนาดใหญ จากความเหนของนกวชาการตอค าทง2 จะเหนไดวามความแตกตางกน ขนอยกบเจตนารมณ ของผใชวาจะมความเหมาะสมไปในทางใด ซงอาจใชค าทง 2 แทนกนได องคประกอบขององคการ (Elements of Organization ) ทส าคญ 5 ประการ 1. คน องคการจะประกอบดวยคนตงแต 2 คนขนไป ซงสวนใหญ องคการจะมคนเปนจ านวนมาก ปฏบตงานรวมกน หรอแบงงานกนท า เพอใหบรรลเปาหมายทก าหนด โดยทคนจะปฏบตงานรวมกน ไดจ าเปนตองอาศย “ ความรทางพฤตกรรมศาสตร ” เพอท าความเขาใจซงกนและกน 2. เทคนค การบรหารองคการตองอาศยเทคนควทยาการ หรอทเรยกวา เทคโนโลยเพอการแก ไข ปญหาหรอตดสนใจ หรออาจกลาวไดวาในปจจบนนองคการไมสามารถจะบรหารงาน ไดโดยอาศย แตเฉพาะ ประสบการณ ความเฉลยวฉลาดของนกบรหารเทานน ในหลายกรณผบรหารตองอาศย เทคนคทางการบรหาร เพอการแกไขปญหาหรอการตดสนใจ และในขณะเดยวกนกเปนการลดความ เสยงอกดวย 3. ความร ขอมล ขาวสาร หรอทเรยกวา สารสนเทศ ในการปฏบตงานและการแกไขปญหา การอาศย เทคนคทางการบรหาร ยงไมเพยงพอส าหรบการบรหารองคการ นกบรหารยงตองอาศยความร ขอมล ขาวสาร เพอความเขาใจ เพอการวเคราะห ตลอดจนการคาดคะเนแนวโนมในอนาคตอกดวย ดงนนเทคนคเพอการบรหารจงควบคไปกบ ความร ขอมล ขาวสาร 4. โครงสราง เปนองคประกอบท ส าคญไมนอยขององคการ ซงนกบรหารจะตองจดโครงสรางให สอดคลองกบงานเพอก าหนดอ านาจหนาท และความรบผดชอบท เหมาะสม เพอใหงานขององคการ บรรลเปาหมายไดอยางมประสทธภาพ 5. เปาหมาย หรอ วตถประสงค มนษยจดตงองคการขนมากเพอบรรลเปาหมาย หรอวตถประสงคทมนษยตอง ดงนน องคการจงตองมเปาหมาย หรอวตถประสงคทชดเจน ทฤษฎองคการส าหรบสถานศกษา ทฤษฎองคการเชงรปแบบ 5 รปแบบ ของ Richard H. Hall รปแบบทจะน ามาประยกตใชพฒนา สถานศกษาไดด รปแบบทฤษฎองคการ 2 รปแบบใหญ ประกอบดวย 5 รปแบบยอย ไดแก 1. รปแบบทรพยากรเชงระบบ ม 2 รปแบบยอย คอ 1.1 รปแบบนเวศวทยาประชากร (population ecology) เปนรปแบบขององคการทมความพยายาม หาขอบเขตของความตองการและทรพยากรเฉพาะตามสภาพแวดลอมเพอท าใหองคการอยรอด รปแบบนมองคประกอบ คอ เทคโนโลยโครงสราง ผลตผล และเจาหนาท โดยไมใหความส าคญกบอ านาจ ความขดแยง และชนชนทางสงคม นกทฤษฎกลมนเวศวทยาประชากร น ใหความส าคญกบรปแบบ ขององคการมากกวาความเปนองคกร 1.2 รปแบบการพงพาทรพยากร (resource dependence) เปนรปแบบองคการเชงเศรษฐกจการเมอง อ านาจการตดสนใจขนอยกบปจจยภายในขององคการ ซงจะมมากหรอนอยขนอยกบทรพยากร นนมความ ตองการจ าเปนมากนอยเพยงใดและทรพยากรนนอยในลกษณะอ านาจผกขาดหรอไม เชน วตถดบ เงน บคลากร หรอบรการ การพงพาเปนการกระท าเพอการอย รอดเพอการเตบโตโดยอาศยสภาพแวดลอม 2. รปแบบทมงเนนเปาหมายการกระท า (The goal model) ม 3 รปแบบคอ

31

2.1 รปแบบเชงสถานการณและเหตผล (rational contingency model) รปแบบนจะยดเปาหมาย ขององคการเปนฐาน เพราะเปาหมายคอพนฐานของเหตผลทมความส าคญ ในการน าองคการไปสทศทาง ทก าหนด มความคาดหวงตอองคการทแตกตางกน โดยมความสอดคลองกนระหวาง ประสทธภาพขององคการ หรอระหวางสมาชกของ องคการดวยกน เปนระหวางสวนแบงการตลาด กบความพงพอใจของลกคา การวจยกบการพฒนาการสอนกบการวจย หรอ การดแลคนไขกบการ วจยดานการแพทย ทฤษฎเชงสถานการณพฒนามาจากความคดทวาองคการเหมาะสมทสด ควรจะเปนองคการทมโครงสรางและระบบทสอดคลองกบสงแวดลอม และสภาพความเปนจรง ขององคการ ตงอยบนพนฐานการศกษาสภาพแวดลอมทแตกตางกนของมนษย (Humanistic Enveronment) โดยมธรรมชาต (Natural) เปนตวแปรและเปนปจจยส าคญในการก าหนดรปแบบ กฎเกณฑ และระเบยบแบบแผน ซง Longston ใหความเหนวาการอาศยสถานการณเปนกลยทธหนง ของการควบคมคนตามแนวคดของ Marxist 2.2 รปแบบแลกเปลยนตนทน (transaction-cost model) เปนการใชแนวคดเชงเศรษฐศาสตรโดย มฐานคดในเรองของเหตผลและการแสวงหาโอกาสขององคการ หาวธลดตนทนในการเปลยนแปลงสนคน และบรการ รวมทงทรพยากร แรงงาน ตองมการควบคมตรวจสอบ 2.3 รปแบบสถาบน (institution model) องคการตองไดรบการยอมรบทางสงคม น าเทคนคการบรหารมา ใชเนองจากมการวจารณวาทฤษฎสถาบนเนนเฉพาะการสรางความเปนสถาบน ( institutionalization) เปนอนรกษนยมตอตานการเปลยนแปลง การบรหาร ดร.สาโรช บวศร เคยกลาวววา การบรหารนนเปนกระบวนการทเกดจากการมมนษยสมพนธ โดยถอวาในสงคมหนงๆ ทกคนมความตองการท างานเพอสงคมนนๆ จงจ าเปนจะตองก าหนดงานกนวา ใครจะท าอะไร จะท าอยางไร โดยตกลงกนวาควรจะอยในวงงานทก าหนดไว และควรจะใชวธการใด ดร.พนส หสนาคนทร ไดเขยนค าจ ากดความไวในหนงสอ “หลกการบรหารโรงเรยน” วา “การบรหารนนหมายถง การทผบรหารใชอ านาจทมอย จดการด าเนนงานใหงานของสถาบนนนๆ ด าเนนไปสจดหมายทตองกา ร” ดงนน การบรหารจะตองประกอบดวย แผนงาน ผบรหาร และอ านาจของผบรหาร เพอจดการใหงานด าเนนไปตามแผนงานทวางไว ทฤษฎการบรหาร ทฤษฎ หมายถง แนวความคดหรอความเชอทเกดขนอยางมหลกเกณฑ มการทดสอบและการสงเกตจนเปนทแนใจ ทฤษฎเปนขอสรปอยางกวางทอธบายพฤตกรรมการบรหารองคกร อยางเปนระบบ ถาทฤษฎไดรบการพสจนบอย ๆ กจะกลายเปนกฎเกณฑ ทฤษฎเปนแนวความคดทมเหตผลและสามารถน าไปประยกต และปฏบตได ทฤษฎองคกรดงเดม ทฤษฎองคกรดงเดม แบงออกไดเปน 2 ดาน คอ การจดการตามหลกวทยาศาสตร (Scientific Management) และการจดการทางบรหาร (Administrative Management) 1. การจดการตามหลกวทยาศาสตร ซงเปนแนวคดของเทเลอร สรปออกมาเปนหลกการส าคญและเกยวของได 4 ประการ ดงน 1.1 หลกการวเคราะหงานตามหลกวทยาศาสตร (Scientific of Analysis) จากการสงเกต การเกบรวบรวมขอมล และการวดอยางรอบคอบ ฝายจดการจะก าหนดวธทดทสด (On Best Way) ของการปฏบตในแตละงานไว แลวฝกผท างานใหท าไดตามนน การวเคราะหเชนนแทนวธการแบบลองผดลองถก

32

1.2 หลกการคดเลอกบคลากร (Selection of Personnel) เมอวเคราะหแตละงานแลว หลกตอไปจะตองคดเลอกผมาปฏบตงานหรอผท างาน แลวฝกอบรม สอน และพฒนาผท างานเหลานน 1.3 หลกการความรวมมอของฝายจดการ (Management Cooperation) ฝายการผจดการควรรวมมอกบผท างาน เพอใหมนใจวางานทงหมดทก าลงท าอยเปนไปตามหลกวทยาศาสตรทพฒนาขนมาแลว และมมาตรฐานและวธการตามทก าหนดไวของฝายการจดการ 1.4 หลกการแบงงานกนท าระหวางผจดการกบผท างาน (Division of Work Between Managers and Workers) เทเลอรยอมรบในการแบงงานกนท า (Division of Work) โดยมการแบงงานระหวางผจดการและผท างาน เพอใหผจดการรบผดชอบการวางแผน (Planning) และการเตรยมงาน (Perparing Work) และรบผดชอบการควบคมดแล (Supervising) สวนผท างานมหนาทปฏบตงานของตน 2. การจดการทางการบรหาร การจดการทางการบรหารเนนการจดการทวทงองคการ ผบกเบกส าคญของทฤษฎการจดการทางการบรหารคอ อองร ฟาโยล ซงไดรบการยกยองวาเปน “ บดาแหงทฤษฎองคการ ” ฟาโยล ไดใหหลกการเกยวกบหนาทของผจดการ และหลกการของการจดองคการ ไวดงน 1. การแบงงานกนท า (division of work) คอ การแบงแยกงานกนท าตามความถนด ความมงหมายของการแบงงานกนท า เพอปรบปรงประสทธผลของงานโดยลดการสญเปลา เพมผลผลต และท าใหการฝกอบรมงายขน 2. อ านาจหนาทและความรบผดชอบ (authority & responsibility) อ านาจหนาท คอ สทธในการออกค าสง และอ านาจในการท าใหผอนเชอฟง สวนความรบผดชอบ ซงเปนไปตามอ านาจหนาทเปนความจ าเปนทตองท างานตามหนาทซงไดรบมอบหมายใหส าเรจ 3. วนย (discipline) หมายถง การเคารพในกฎระเบยบทควบคมองคการ ขอตกลงระกวางองคการกบผท างานตองมความชดเจน และสภาวะของวนยในกลมใดในองคการขนอยกบคณภาพของภาวะผน า 4. เอกภาพของการบงคบบญชา (unity of command) ผท างานควรไดรบค าสงจากผบงคบบญชาแตเพยงผเดยวเทานน ถายดหลกการขอนจะเลยงปญหาเกยวกบอ านาจหนาทและวนย 5. เอกภาพของทศทาง (unity of direction) กจกรรมของกลมทมเปาหมายอนเดยวกนควรจะตองด าเนนไปในทศทางเดยวกนและสอดคลองกน ควรจดกลมใหอยภายใตผจดการคนเดยว 6. ความสนใจสวนตวเปนรอง (subordination of individual interest) เพอทจะใหส าเรจผลตามเปาหมายขององคการ ความสนใจของแตละคนและกลมคนภายในองคการ ควรมาทหลงความสนใจขององคการโดยรวม 7. หลกของการใหผลประโยชนตอบแทน (remuneration) การใหคาตอบแทนเปนตวเงนหรอคาชดใชตางๆ ควรยตธรรมและเปนทพอใจของทงสองฝายคอ ฝายผท างาน และฝายองคการ 8. การรวมอ านาจ (centralization) หมายถง วาในการบรหารจะมการรวมอ านาจไวทจดศนยกลาง เพอใหควบคมสวนตาง ๆ ขององคการไวไดเสมอ และการกระจายอ านาจจะมากนอยเพยงใดกยอมแลวแตกรณ 9. สายบงคบบญชา (scalar chain) สายการบงคบบญชา คอสายของหวหนา นบตงแตต าแหนงผมอ านาจสงสดจนถงต าแหนงลางสด สายการบงคบบญชาจะตองชดเจนและถอเปนแนวปฏบตตลอดเวลา 10. ระเบยบ (order) ทกสงทกอยางไมวาสงของหรอคน ตางตองมระเบยบและรวาตนอยในทใด อยถกกาลเทศะหรออยถกทในเวลาทเหมาะสม 11. ความยตธรรม (equity) ผบรหารตองยดถอความเอออารและความยตธรรมเปนหลกปฏบตตอผอยใตบงคบบญชา ทงนเพอใหไดมาซงความจงรกภกด และการอทศตนเพองาน

33

12. ความมนคงของบคลากร (stability of personnel) องคการทประสบความส าเรจตองมกองปฏบตงานทมนคง การปฏบตของฝายการจดการควรสงเสรมปณธานการท างานระยะยาวใหกบองคกร 13. การรเรม (initiative) ผบงคบบญชาควรจะเปดโอกาสใหผนอยไดใชความรเรมของตนบาง สงเสรมใหผท างานพฒนาและด าเนนแผนการปรบปรงงานใหดขน 14. ความสามคค (esprit de corps) ผจดการควรสงเสรมและรกษาทมงาน น าใจหมพวก และความรสกเปนน าหนงใจเดยวกนระหวางผท างานทงหมด ทฤษฎมนษยสมพนธ ทฤษฎมนษยสมพนธ มสมมตฐานซงประกอบดวยแนวคดดงน 1. ผท างานไดรบแรงจงใจจากความตองการดานสงคมและดานจตวทยาและสงตอบแทนทางเศรษฐกจ 2. ความตองการเหลาน ไดแก การยอมรบนบถอการเปนเจาของ และความปลอดภย มความส าคญตอการก าหนดขวญในการท างานและ การผลตของผท างานไดมากกวาสภาพทางกายภาพของสงแวดลอมในการท างาน 3. ความคดเหน ความเชอ แรงจงใจ สตปญญา การตอบสนองตอความไมสบายใจ คานยม และองคประกอบในท านองนของแตละบคคล อาจมผลกระทบตอพฤตกรรมในสภาพการท างาน 4. ผท างานมขวญในการท างานสงขน และท างานหนกขนภายใตการบรหารจดการแบบเกอหนน ( supportive management) นกทฤษฎมนษยสมพนธเชอวาขวญในการท างานเพมขนท าใหผลผลตเพมขนดวย 5. การสอสาร อ านาจ อทธพล อ านาจหนาท การจงใจ และการจดแจง มความสมพนธกนทส าคญยงภายในองคการ โดยเฉพาะระหวางผบงคบบญชากบผใตบงคบบญชา ชองการสอสารทมประสทธผลควรไดรบการพฒนาขน มาระหวางระดบตางๆ ในสายการบงคบบญชาตามล าดบขน มนษยสมพนธเนนภาวะผน าแบบประชาธปไตยมากกวาผน าแบบอตตาธปไตย ทฤษฎพฤตกรรมศาสตร มแนวคด หลกการทหลายๆคนไดแสดงไวดงน เชสเตอร ไอ บารนารด มแนวคดคอ ระบบความรวมมอ ซงเปนความพยายามทจะบรณาการหลกการมนษยสมพนธกบการบรหารแบบเกาเขาดวยกน ใหเปนกรอบแนวคดเดยวกน บารนารดเหนวาผบรหารหรอผจดการตองมเงอนไขอยสองประการ ถาตองการใหไดทงความรวมมอและความส าเรจทางการเงนขององคการ เงอนไขทงสองประการคอ ประสทธผล ผบรหารหรอผจดการตองเนนความส าคญของประสทธผล ซงหมายถงระดบของการบรรลเปาหมายทวไปขององคการ และ ประสทธภาพ ผบรหารหรอผจดการตองเขาใจเกยวกบประสทธผล ซงหมายถงความพงพอใจของแรงขบแตละบคคล ของพนกงานในองคการนนๆ ประเดนทส าคญของทฤษฎความรวมมอของบารนารดมอยวา องคการจะท างานและอยรอดไดตอไป กตอเมอเปาหมายขององคการและเปาหมายของแตละบคคลมความสมดลกนเทานน ดงนนผบรหารหรอผจดการจงจ าเปนตองมทงทกษะดานมนษยและทกษะดานเทคนควชาการ มาสโลว วาดวยการจดอนดบขนของความตองการของมนษย เปนเรองแรงจงใจแบงความตองการของมนษยตงแตความตองการดานกายภาพ ความตองการดานความปลอดภยความตองการดานสงคม ความตองการดานการเคารพนบถอ และประการสดทาย คอ การบรรลศกยภาพของตนเอง คอมโอกาสไดพฒนาตนเองถงขนสงสดจากการท างาน ผบรหารจะตองจดหาหนทางสนองความตองการของผท างานซง

34

สงเสรมเปาหมายขององคการดวย และเพอขจดสงทมาขดขวางการสนองความตองการและท าใหเกดความไมสบายใจ เจตคตในทางลบ หรอพฟตกรรมทไมพงปฏบต ทฤษฎ X และ ทฤษฎ Y Douglas McGregor ไดเสนอทฤษฎนใน ค.ศ. 1957 ทฤษฎ X กคอ ภาพพจนของคน ในแนวมนษยสมพนธ ซงเชอวาโดยธรรมชาตมนษยเปนคนด ดงนนคนจงควรควบคมตนเองได การควบคมตนเองหมายถงการปรบปรงองคการในเรองตางๆ เชน การกระจายอ านาจ การมอบหมายอ านาจ หนาท การขยายงาน การมสวนรวม และการบรหารงาน โดยยดเปาหมาย จงเหนไดวาขอเสนอการปรบปรงงานของ McGragor เปนการย าใหเหนความส าคญ ของคน และชวยใหคนหลดพนจากการควบคมขององคการ ซงเปนคานยมหลกของมนษย นยมทจะเหน วาคนมากอนองคการ มนษยนยมตองการหาจดทพบกนได แตตองการรกษาความมเสรภาพไว การมองคนวาเปนประเภท X หรอ Y นนเปนการชวยใหเราแยกแยะคนได ท าใหรวาใครเปนเพอนทด หรอนายทด ซงเรยกการมองแบบนวา Polarization ทฤษฎการจงใจ - สขอนามยของเฮอรเบอรก (Herzberg's Motivation Hygiene Theory) ทฤษฎเกยวกบการจงใจของ เฮอรเบอรก ทฤษฎนไดตงสมมตฐานเกยวกบองคประกอบทจะ สนบสนนความพอใจในการท างาน (Job Satisfaction) และองคประกอบทสนบสนนความ ไมพอใจในการท างาน (Job dissatisfaction) ดงน พวกท 1 ตวกระตน (Motivator) คอ องคประกอบทท าใหเกดความพอใจ - งานทปฏบต - ความรสกเกยวกบความส าเรจของงาน - ความรบผดชอบ - โอกาสกาวหนาในหนาทการงาน พวกท 2 ปจจยสขอนามย (Hygiene) หรอ องคประกอบทสนบสนนความ ไมพอใจในการท างาน ไดแก - แบบการบงคบบญชา - ความสมพนธระหวางบคคล - เงนเดอนคาตอบแทน - นโยบายของการบรหาร ทฤษฎระบบสงคม (Social System Theory) ทฤษฎน Getzels และ Guba ไดสรางขนเพอวเคราะหพฤตกรรมในองคการตาง ๆ ทจดขนเปน ระบบสงคม แบงออกเปน 2 ดาน คอ ดานสถาบนมต (Nomothetic Dimension) และดานบคลามต (Idiographic Dimension) ในดานสถาบนมตนนจะยดถอเรองสถาบนซงมบทบาทตางๆ เปนส าคญ บทบาททสถาบนไดคด หรอก าหนดไวจะตองชแจงใหบคลากรในสถาบนไดทราบอยางชดเจน เพอจะไดก าหนดการคาดหวงท สถาบนไดก าหนดไวในบทบาทของตนออกมา ตรงกบความตองการของผลผลตของสถาบนนน สวนในดาน บคลามต ประกอบดวย ตวบคคลทปฏบตงานอยในสถาบนนน ซงบคคลทปฏบตงานอยกมบคลกภาพ ทเปนตวเองทไมเหมอนกน ในแตละคนตางกมความตองการในต าแหนงหนาทการงานทแตกตางกนออกไป ทงสองมตนระบบสงคมเปนสงทมอทธพลตอการบรหารงานเปนอนมาก ถาหากวาทกสงทกอยางราบรนด การบรหารงานนนสามารถทจะสงเกตพฤตกรรมได

35

กระบวนการจดการความร (knowledge Management)

กระบวนการจดการความร (Knowledge Management Process)เปนกระบวนการแบบหนงทจะชวยใหองคกรเขาใจถงขนตอนทท าใหเกดกระบวนการจดการความร หรอพฒนาการของความรทจะเกดขนภายในองคกร ประกอบดวย 7 ขนตอน ดงน 1. การบงชความร เชนพจารณาวา วสยทศน/ พนธกจ/ เปาหมาย คออะไร และเพอใหบรรลเปาหมาย เราจ าเปนตองรอะไร ขณะนเรามความรอะไรบาง อยในรปแบบใด อยทใคร 2. การสรางและแสวงหาความร เชนการสรางความรใหม แสวงหาความรจากภายนอก รกษาความรเกา ก าจดความรทใชไมไดแลว 3. การจดความรใหเปนระบบ เปนการวางโครงสรางความร เพอเตรยมพรอมส าหรบการเกบความร อยางเปนระบบในอนาคต 4. การประมวลและกลนกรองความร เชน ปรบปรงรปแบบเอกสารใหเปนมาตรฐาน ใชภาษาเดยวกน ปรบปรงเนอหาใหสมบรณ 5. การเขาถงความร เปนการท าใหผใชความรนนเขาถงความรทตองการไดงายและสะดวก เชน ระบบเทคโนโลยสารสนเทศ (IT) Web board บอรดประชาสมพนธ เปนตน 6. การแบงปนแลกเปลยนความร ท าไดหลายวธการ โดยกรณเปน Explicit Knowledge อาจจดท าเปนเอกสาร ฐานความร เทคโนโลยสารสนเทศ หรอกรณเปน Tacit Knowledge อาจจดท าเปนระบบ ทมขามสายงาน กจกรรมกลมคณภาพและนวตกรรม ชมชนแหงการเรยนร ระบบพเลยง การสบเปลยนงาน การยมตว เวทแลกเปลยนความร เปนตน 7. การเรยนร ควรท าใหการเรยนรเปนสวนหนงของงาน เชน เกดระบบการเรยนรจากการสรางองคความร และน าความรไปใช เพอใหเกดการเรยนรและประสบการณใหม และหมนเวยนตอไปอยางตอเนอง

ความรจ าแนกเปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอ

1. ความรทฝงอยในคน (Tacit Knowledge) - ความรทฝงอยในคน คอ ประสบการณ ทกษะ พรสวรรค เทคนค การท างานทสงสมมาจน

ช านาญไมมในต ารา 2. ความรทชดแจง (Explicit Knowledge)

- ความรทชดแจง คอ ความรทสามารถจบตองได เชน หนงสอ เอกสาร รายงาน ซด เทป เปนตน เมอเทยบความร 2 ประเภทแลว พบวา อตราความรทฝงอยในคนมากกวาความรทชดแจงเปน อตราสวน 80:20 คงพอทราบคราว ๆ แลววา ความรคออะไร มกประเภท ตอนนจะขอเลาถงวธการจดการความรใหเปนระบบ ใหบคลากรสามารถน าความรนนมาใชท างานไดอยางมประสทธภาพได ในป 2549 เมอสถาบนเพมผลผลตแหงชาตมาวางระบบเรองนใหส านกงาน ก.พ.ร. ท าใหสวนราชการมการจดการความรตามขนตอนทเปนระบบ โดยเรมจาก

ขนตอนท 1 การบงชความร หนวยงานตองส ารวจความรทบคลากรจ าเปนตองใชเพอใหการท างานบรรลเปาหมาย โดยส ารวจวา เราตองการความรอะไร และทมอยเพยงพอหรอไม

ขนตอนท 2 การสรางและแสวงหาความร เมอส ารวจแลวเหนวาความรทมอยไมเพยงพอ กตองไปแสวงหามาเพมเตมใหไดครบถวนสมบรณมากทสด

36

ขนตอนท 3 การจดการความรใหเปนระบบ เมอไดความรมาเพยงพอแลว กน ามาจดหมวดหมใหชดเจน และจดเกบไวในรปแบบตาง ๆ ทง เอกสาร หนงสอ เทป วซด เปนตน ขนตอนท 4 การประมวลและกลนกรองความร ตองน าความรทจดเกบเปนหมวดหมไวแลวมาทบทวน กลนกรอง ใหมความทนสมย ขนตอนท 5 การเขาถงความร ตองมการจดชองทางเผยแพรความรทางชองทางตาง ๆ ทหลากหลาย เพอใหบคลากรสามารถเขาถงความรไดสะดวก รวดเรว และทวถง ขนตอนท 6 การแบงปนแลกเปลยนความร จดกจกรรมใหบคลากรมการแลกเปลยนเรยนร เชน กจกรรมชมชนนกปฏบต ( Community of Practice หรอ Cop.), การสอนงาน ( Coaching ) และระบบพเลยง (Mentoring) เปนตน ขนตอนท 7 การเรยนร ก าหนดใหบคลากรในองคกรตองใช KM เขามาชวยในการท างานเพอผลงานทมประสทธภาพ โดย อาจก าหนดเปนนโยบาย จากผบรหารขององคกรกได

ขนตอนตาง ๆ ทง 7 ขนตอนน เมอลงมอปฏบตจรง ๆ ตองใชเวลาพอสมควร โดยเฉพาะในขนตอนท 7 เปนขนตอนทตองการใหเกดขนอยางตอเนองจรงจง นนกคอ บคลากรทกคนตองท างานโดยม KM อยในสายเลอด โดยการท างานทตองใชองคความรทถกตอง ทนสมย ครบถวน มาประกอบการ ปฏบตราชการในความรบผดชอบทกเรอง แลวงานทออกมากจะเกดความผดพลาดนอยทสด หรอ ไมเกดความผดพลาดเลย

การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA)

PMQA คออะไร การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (Public Sector Management Quality Award : PMQA) เปนกรอบการบรหารจดการองคการ ทส านกงาน ก.พ.ร. ไดสงเสรมและสนบสนนใหสวนราชการน าไปใชในการประเมนองคการดวยตนเองทครอบคลมภาพรวมในทกมต เพอยกระดบคณภาพการบรหารจดการใหเทยบเทามาตรฐานสากล โดยมงเนนใหหนวยงานราชการปรบปรงองคการอยางรอบดานและอยางตอเนองครอบคลมทง 7 ดาน)หมวด ( คอ (1) การน าองคการ เปนการประเมนการด าเนนการของผบรหารในเรองวสยทศน เปาประสงค คานยม ความคาดหวงในผลการด าเนนการ การใหความส าคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย การกระจายอ านาจการตดสนใจ การสรางนวตกรรมและการเรยนรในสวนราชการ การก ากบดแลตนเองทด และด าเนนการเกยวกบความรบผดชอบตอสงคมและชมชน (2)การวางแผนเชงยทธศาสตร เปนการประเมนวธการก าหนดและถายทอดประเดนยทธศาสตร เปาประสงคเชงยทธศาสตร กลยทธหลก และแผนปฏบตราชการ เพอน าไปปฏบตและวดผลความกาวหนาของการด าเนนการ

37

(3) การใหความส าคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย เปนการประเมนการก าหนดความตองการ ความคาดหวง และความนยมชมชอบ การสรางความสมพนธ และการก าหนดปจจยส าคญทท าใหผรบบรการและ ผมสวนไดสวนเสยมความพงพอใจ (4)การวด การวเคราะห และการจดการความร เปนการประเมนการเลอก รวบรวม วเคราะห จดการ และปรบปรงขอมลและสารสนเทศ และการจดการความร เพอใหเกดประโยชนในการปรบปรงผลการด าเนนการขององคการ (5) การมงเนนทรพยากรบคคล เปนการประเมนระบบงาน ระบบการเรยนร การสรางความผาสกและแรงจงใจของบคลากร เพอใหบคลากรพฒนาตนเองและใชศกยภาพอยางเตมทตามทศทางองคการ (6)การจดการกระบวนการ เปนการประเมนการจดการกระบวนการ การใหบรการ และกระบวนการอนทชวยสรางคณคาแกผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย และกระบวนการสนบสนน เพอใหบรรลพนธกจขององคการ (7) ผลลพธการด าเนนการ เปนการประเมนผลการด าเนนการและแนวโนมของสวนราชการในมตดานประสทธผล มตดานคณภาพการใหบรการ มตดานประสทธภาพ และมตดานการพฒนาองคการ

การประเมนองคการตามเกณฑPMQA ใชแนวทางการบรหารจดการแบบADLI 1

โดยการตอบค าถามตามเกณฑในแตละหมวด ซงเปรยบเสมอนการตรวจสขภาพองคการ ทจะท าใหทราบจดแขงและโอกาสในการปรบปรง และน าโอกาสในการปรบปรงทพบไปวางแผนพฒนาองคการใหมประสทธภาพ โดยเลอกเครองมอทางการบรหารทเหมาะสมมาด าเนนการตอไป ทงน เพอใหการด าเนนการพฒนาองคการในเรองตางๆ เปนไปอยางเปนระบบและตอเนอง ซงจะท าใหสวนราชการมระดบการบรหารจดการทไดมาตรฐานเทยบเทาสากล

38

แนวทางการด าเนนงาน PMQA เปนอยางไร ส านกงาน ก.พ.ร.ไดน า PMQA มาใชเปนตวชวดกบหนวยงานราชการตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2549 จนถงปจจบน ทงน ในป 2552 ไดพฒนาเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐระดบพนฐาน (Fundamental Level : FL) ซงเปนแนวคด การปรบปรงทละขน ไดวางแนวทางด าเนนการพฒนาองคการ (PMQA Roadmap) ใหผานเกณฑฯ ปละ 2 หมวด ส าหรบกรมและจงหวด และปละ 3 หมวด ส าหรบสถาบนอดมศกษา

ส าหรบการด าเนนการขนตอไปเมอสวนราชการด าเนนการพฒนาองคการครบทกหมวดและผานการรบรองเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐระดบพนฐาน (Certify Fundamental; FL) แลว ส านกงาน ก.พ.ร. จะสงเสรมใหสวนราชการยกระดบคณภาพการบรหารจดการภาครฐตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐระดบกาวหนา (Progressive Level : PL) 2 และเมอสวนราชการสามารถด าเนนการผานเกณฑฯ ระดบกาวหนา และพฒนาองคการอยางตอเนองเพอมงสความเปนเลศ และยกระดบมาตรฐานใหเทยบเทาสากลตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐตอไป

39

1 Approach (A) มแนวทางระพพ แพพแผน Deployment (D) น าไรใชออยาางทวถงLearning (L) เกดการเรยนรอ Integration (I) พรณาการเชอมโยงสอดคลอองกน 2 Progressive Level มางเนอนใอสาวนราชการพรารจดการองคการอยาางเรนระพพ (Systematic) มการน ากระพวนการตามทก านดไวออยาางเรนระพพไรสาการรฏพตอยาางสม าเสมอ และทวถง เออน าไรสาความยงยน (Sustainable) ของสาวนราชการ รวมทงมการก านดตวชวด (Measurable) เออใชอควพคม ตดตาม และรระเมนผลการด าเนนการและใชอเทยพเคยง เออใอเกดการรรพรรงอยาางตาอเนอง การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (Public Sector Management Quality Award :PMQA) PMQA เปนเครองมอการพฒนาองคการตามยทธศาสตรหลกในการยกระดบคณภาพระบบราชการไทยใหมศกยภาพและขดความสามารถเทยบเทาระดบสากล การน าเครองมอนไปด าเนนการสวนราชการจะมการพฒนาอยางตอเนองตามเปาประสงคของแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2555) ทตองการใหสวนราชการมการปรบปรงตนเองอยางรอบดานและตอเนอง มขดสมรรถนะสง มวสยทศนและความรบผดชอบตอสงคมใหความส าคญกบประชาชนผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย ปรบปรงกระบวนการท างานใหมความคลองตวและมประสทธภาพเพอสงมอบบรการทดใหกบประชาชนสงเสรมใหขาราชการพฒนาตนเอง มความคดรเรมและเรยนรอยางตอเนองวางแผนและตดสนใจอยางมเหตผลโดยอาศยขอมลสารสนเทศ และท างานโดยมงเนนผลสมฤทธตามกรอบแนวคดการพฒนาและวงจรคณภาพการบรการภาครฐ ในปงบประมาณ พ.ศ. 2553 เปนการมงเนนใหหนวยงานภาครฐปรบปรงองคการ โดยการวดความส าเรจของการด าเนนการ เพอผานเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐระดบพนฐานเปนส าคญโดยไดด าเนนกจกรรมการสงเสรมและการตดตามประเมนผลสวนราชการทงในระดบกรม จงหวดและสถาบนอดมศกษา เพอใหสามารถพฒนายกระดบคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ดงน 1) การสงเสรมสนบสนนใหสวนราชการมความร ความเขาใจในการด าเนนการพฒนายกระดบคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ไดแก จดประชมชแจงตวชวดระดบความส าเรจของการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2553 ของสวนราชการระดบกรม จงหวด และสถาบนอดมศกษา การจดคลนกใหค าปรกษารายหนวยงานการใหค าปรกษาผานชองทางตาง ๆ รวมทงจดอบรมเสรมสรางความรใหแกทปรกษาสวนราชการในการพฒนาองคการ และใหขอมลความรผานชองทางเวบไซตเอกสารตาง ๆ ของส านกงาน ก.พ.ร. และตรวจตดตามประเมนผลการด าเนนการตามตวชวดระดบความส าเรจของการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2553 ของหนวยงานระดบกรมหรอเทยบเทา 137 กรมจงหวด 75 จงหวด และสถาบนอดมศกษา 12 แหง 2) จดท าคมอและพฒนาเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐระดบกาวหนา เพอใหสวนราชการปรบปรงระบบบรหารจดการและมการพฒนาอยางตอเนอง และเปนกรอบการประเมนทสามารถบงชระดบความส าเรจของการพฒนาคณภาพการบรหารจดการของสวนราชการและหนวยงานของรฐ ทสอดคลองกบหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทดและสะทอนใหเหนถงระดบการพฒนาของสวนราชการรวมทงการพฒนาโปรแกรมการตรวจรบรองการผาน

40

เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐระดบพนฐาน เปนโปรแกรมทสามารถใชในการสอบทานเพอใหมนใจวาสวนราชการ มความพรอมในการบรหารจดการ ระดบพนฐาน กอนทจะกาวไปสระดบการบรหารจดการองคการตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐระดบกาวหนาตอไป 3) การเสรมสรางความเขมแขงใหกบเครอขายการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐรปแบบสถาบน โดยการจดประชมสมมนาแลกเปลยนเรยนรการด าเนนการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐระหวางสมาชกเครอขายการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ จ านวน 2 สถาบน (มหาวทยาลยขอนแกน และมหาวทยาลยสงขลานครนทร) 7.3 ตลอดระยะเวลา 8 ป (พ.ศ. 2546 - พ.ศ. 2553) แหงการพฒนาระบบราชการไดสรางการเปลยนแปลงทส าคญ สงผลใหการพฒนาองคการเปนไปอยางมระบบและตอเนอง เนนใหความส าคญกบประชาชนผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย เพอจดท ายทธศาสตรใหสามารถสนองตอบตอความตองการความคาดหวงการน ายทธศาสตรไปสการปฏบต มการวดทบทวนก ากบตดตามงานอยางเปนระบบและปรบปรงกระบวนการท างานใหมประสทธภาพ (ภาพท 2.2 - 16)

41

ความรเรองการบรหารความเสยง ความรทวไปเกยวกบการบรหารความเสยง การบรหารความเสยง ( Risk management ) เปนสวนหนงของการบรหารจดการองคกร เปนเรองททกคนในองคกรควรไดมสวนรวมในการวเคราะหภาระงานในเชงลก เชงบรณาการ เพอเชอมโยงกบการก าหนดวสยทศน พนธกจ นโยบาย มาตรการ เปาประสงคและแผนปฏบตการขององคกร การบรหารความเสยงทดจะเปนเครองมอในการก าหนดแนวทางการปฏบตงานทด (Good practice) และวดความสามารถในการด าเนนงานของบคลากรในองคกร ซงองคกรทมการบรหารจดการทดจะด าเนนงานบนพนฐานของ องคประกอบส าคญ ๓ องคประกอบ คอ การควบคมภายใน ( Inter Control) การบรหารความเสยง (Risk management) และ การตรวจสอบภายใน (Internal Audit) ซงสอดคลองกบหลกการบรหารกจการบานเมองทด

ความส าคญของการบรหารความเสยงตอการพฒนาองคกร

๑.ความส าคญของการบรหารความเสยง

การบรหารงานในปจจบนตองยอมรบวา เหตผลเบองตนทสนบสนนใหมการบรหารความเสยงในองคกร ก คอ การททกองคกรตองพยายามสราง หรอเพมพนคาใหกบผมสวนไดเสย แมวาความไมแนนอนหลายประการ ทอาจสงผลกระทบตอการด าเนนงาน มลคาขององคกรจะเกดขนเพยงใด ขนอยกบความสามารถของผบรหารในการตดสนใจ และการก าหนดกลยทธการบรหารงานในองคกรนน ๆ ซงความไมแนนอนของการด าเนนงานในองคกร เปนเสมอนดาบสองคม คออาจกอใหเกดผลลพธ ในทางบวกถอวาเปนการใหโอกาสแกองคกร หรออาจกอใหเกดทางลบ ซงถอวาเปนความเสยง ดงนนผบรหารจะตองใชโอกาสใหเปนประโยชนในการก าหนดกลยทธองคกร หรอก าหนดระดบความเสยงทเหมาะสมทองคกรสามารถยอมรบได

ผศ.ดร.พส เตชะรนทร ไดกลาวไววา “สงหนงทเราตองยอมรบกคอไมมองคกรหรอบคคลใด ทจะด าเนนงานอยในสภาวะแวดลอมทปราศจากความเสยง ทกคนหรอทกองคกรจะด ารงอยภายใตความเสยงทงนน” หลกการในการบรหารความเสยงไมไดเปนแนวทางในการสรางสภาพแวดลอมทปราศจากความเสยง แตเปนการท าใหผบรหารสามารถบรหารและด าเนนงานไดอยางมประสทธผลภายใตสภาวะแวดลอมทมความเสยง

ความเสยง หมายถง โอกาสทจะเกดความผดพลาด ความเสยหาย การสญเปลา การรวไหล หรอเหตการณทไมพงประสงค สงผลกระทบใหท างานไมบรรลเปาหมาย (target) ไมส าเรจตามวตถประสงค (Objective) ตามทก าหนด

การบรหารความเสยง (Risk management) คอ กระบวนการท ผบรหาร คณะกรรมการบรหารความเสยงรวมกนในการก าหนดนโยบาย และจดใหมการแลกเปลยนเรยนรโดยการฝกปฏบตจากผทมประสบการณตรง และก าหนดใหบคลากรทกคนรวมทงผบรหารในองคกร รวมกนน าไปสการปฏบตในทศทางเดยวกน

42

ประโยชนของการบรหารความเสยง

๑. จะท าใหการด าเนนงานขององคกร เปนไปตามระดบความเสยงทยอมรบได ซงเมอเราทราบวาทกองคกรด าเนนงานภายใตความเสยง ดงนนผบรหารแตละคนกมระดบของการยอมรบตอความเสยงไดมากนอยตางกน การบรหารความเสยงทดจะชวยใหผบรหารสามารถเลอกทศทาง หรอการเคลอนไหวทางกลยทธทสอดคลองกบระดบความเสยงอนเปนทยอมรบได

๒. จะท าใหสามารถตดสนใจเพอตอบสนองตอความเสยงไดดขน ดงนนเมอความเสยงนนเกดขนจรง ๆ ผบรหารกสามารถทจะเลอกการตดสนใจและตอบสนองตอความเสยงนนไดดขน

๓. จะท าใหองคกรลดความแปลกใจ หรอสงทไมคาดคดวาจะเผชญได เนองจากองคกรไดมการบรหารความเสยง และคดไวลวงหนาแลว ดงนนเมอสถานการณนนเกดขนจรง ๆ กจะสามารถตอบสนองไดดขน

๒. ความสมพนธของการควบคมภายใน การบรหารความเสยง และการตรวจสอบภายใน

วตถประสงคหลกของการบรหารองคกรทด คอการตดตาม ก ากบ ควบคม และดแล ใหมการจดกระบวนการเพอใชทรพยากรใหมประสทธภาพ ตรงเปาหมายคมคาและประหยด เพอใหเกดประโยชนสงสดตอผมสวนเกยวของ ดงนนสงทเปนรากฐานทจะชวยใหมการก ากบ ดแลองคกรทดนนประกอบดวย

การควบคมภายใน

การบรหารความเสยง

การตรวจสอบภายใน

การควบคมภายใน

การควบคมภายใน คอ กระบวนการ (Process) ปฏบตงานทฝายบรหารและบคลากรขององคกรจดใหมขน เพอใหสามารถมนใจไดอยางสมเหตสมผลวา หากไดมการปฏบตตามกระบวนการเหลานแลว องคกรจะสามารถบรรลวตถประสงคได โดยวตถประสงคสวนใหญขององคกรไดแก

๑. ความมประสทธผลและประสทธภาพในการด าเนนงาน

๒. ความนาเชอถอของรายงานทางการเงน

๓. การปฏบตตามกฎหมายและขอบงคบทเกยวของ การก าหนดวตถประสงค ผบรหารจะตองก าหนดวธการท างานไปสวตถประสงคนน และในขณะเดยวกนกตองมการควบคมการปฏบตงานตาง ๆ ในองคกรใหด าเนนไปอยางมประสทธภาพ และประสทธผลดวย ซงการควบคมตาง ๆ เหลาน กคอ การควบคมกระบวนการภายในองคกร หรอเรยกสน ๆ วา การควบคมภายใน

43

ดงนนทกหนวยงานในองคกรจะตองมระบบการควบคมภายในทเหมาะสมขนมา สวนการจดวางระบบการควบคมภายในเปนหนาทของผบรหารหนวยงาน ซงเปนผทราบดวางานจดใดของตนมความเสยง จากนนกจะประเมนความเสยงและสรางระบบการควบคมขน เพอปองกน แกไข หรอตรวจหาความเสยงเหลานน โดยการควบคมภายในมกจะถกก าหนดออกมาในรปของระเบยบขอบงคบ หรอคมอการปฏบตงานตาง ๆ

การควบคมภายในจะชวยเพมประสทธภาพในการท างานขององคกร ชวยปองกนการรวไหล ชวยใหองคกรเหนฐานะทางการเงนถกตองเชอถอไดในทสดองคกรกเจรญเตบโตอยางมนคง

การบรหารความเสยง

ความเสยง คอ เหตการณทเกดขนทไมเปนไปตามความคาดหวง หรอความไมแนนอน มโอกาสทจะประสบกบความสญเสยหรอสงทไมพงประสงค ไดแก ภยธรรมชาต การทจรต การลกขโมยความเสยหายของระบบเทคโนโลยสารสนเทศ การถกด าเนนการทางกฎหมาย การบาดเจบ ความเสยหาย เหตราย การเกดอนตราย สญเสยทรพยสน สญเสยชอเสยง ภาพลบขององคกร และบคลากร เกดความไมแนนอน การไมพทกษสทธ หรอศกดศร หรอเกดความสญเสยจนตองมการชดใชคาเสยหาย

การบรหารความเสยง (Risk management) คอ กระบวนการทปฏบตโดยคณะกรรมการบรหาร ผบรหาร และบคลากรทกคนในองคกร เพอชวยในการก าหนดกลยทธและด าเนนงาน โดยกระบวนการบรหารความเสยงไดรบการออกแบบเพอใหสามารถบงชเหตการณทอาจเกดขน และมผลกระทบตอองคกร และสามารถจดการความเสยงใหอยในระดบทองคกรยอมรบได เพอใหไดรบความมนใจอยางสมเหตสมผล ในการบรรลวตถประสงคทองคกรก าหนดไว (ทมา : กรอบการบรหารความเสยงขององคกร : Committee of Sponsoring Organizations of The Tread way Commission : (OSO)

การตรวจสอบภายใน

การตรวจสอบภายในมบทบาททท าใหมนใจวา มการควบคมภายในทเหมาะสม และการควบคมเหลานนไดรบการปฏบตตามภายในองคกร ตลอดจนมการน าระบบการบรหารความเสยงมาปรบใชอยางเหมาะสม ตลอดจนชวยถวงดลอ านาจไมใหมการใชอ านาจไปในทางทผด

การตรวจสอบภายในถอวาเปนกลไกหนงทจะชวยผลกดนใหเกดการควบคมภายใน และการบรหารความเสยงทเหมาะสม เพราะบางครงผทปฏบตงานมกคดวาแคนกดพอแลว แตผตรวจสอบภายในกจะมวธการทดสอบวาการควบคมทปฏบตนนดพอจรงหรอไม หรอบางครงอาจมการปฏบตกนมานาน แมวาจะมความช านาญ แตกอาจท าใหประมาทโดยละเลยบางจดทจะตองควบคมไป

๓. ขนตอนการบรหารความเสยง

เพอใหวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ยะลา มระบบในการบรหารความเสยง โดยการบรหาร ปจจยและควบคมกจกรรม รวมทงกระบวนการด าเนนงานตาง ๆ เพอลดมลเหตของแตละโอกาสท องคกรจะเกดความเสยหาย (ทงในรปของตวเงน หรอไมใชตวเงน เชน ชอเสยง และการฟองรองจากการไมปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ประสทธภาพ ประสทธผลหรอความคมคา คณคา) ใหระดบความเสยง และขนาดของความเสยหายทเกดขนในอนาคตให

44

อยในระดบทองคกรยอมรบได ประเมนได ควบคมได และตรวจสอบไดอยางมระบบ โดยค านงถงการบรรลเปาหมายขององคกรตามยทธศาสตร หรอกลยทธเปนส าคญ เพอใหการบรหารความเสยงด าเนนไดอยางมประสทธภาพ สามารถปฏบตตามขนตอน ดงน

๓.๑. การสรางความมสวนรวมของคนในองคกร เพอใหคนในองคกรรสกวาเขาเปนสวนหนงขององคกร การทเขาจะท าอะไรไมดจะสงผลกระทบตอความเสยงขององคกร หรอผอนท าอะไรไมดสงผลกระทบ ตอความเสยงขององคกร ขนตอนแรกในการสรางความรสกมสวนรวม คอ จะตองมการออกเปนหนงสอ เปนนโยบายวาเราจะท าการบรหารความเสยงเพออะไร ใครรบผดชอบ มขอด ขอเสยอยางไรในการท าหรอวตถประสงคในการท าของเราวาเราท าเพออะไร หลก ๆ กคอ มการก าหนดนโยบาย (Policy statement) ออกมากอน ซงกคอ ระดบผบรหารทเปนคนวางนโยบายวาเราคดจะบรหารความเสยง และมเรองส าคญอะไรบางทตองก าหนดไวในนโยบาย

๓.๒. การคนหาความเสยงและระบความเสยง ตองอาศยการศกษารวมกน เพราะคนทอยในองคกรเองเปนคนทรมากทสดวามความเสยงอะไรบางในองคกร คนภายนอกไมสามารถไปบอกได อยางถกตอง ตองมการศกษารวมกนชวยกนเองในแตละเรอง ในแตละประเดน ผบรหารทก ๆ ฝายตองมตวแทนเขามาด เขามาประชมรวมทตองมาพจารณา และตองระบออกไปวาเปน ความเสยงขององคกร ระบใหไดวาความเสยงมอะไรบางในองคกร ระบมาเปนรายการ วาอนไหนมล าดบความส าคญมากทสด แลวอนทเราจะเลอกจดการบรหารความเสยงกบมน

๓.๓. การประเมนความเสยง บางสงบางอยางเราอาจจะมองขามไป แตหารไมวานนคอความเสยงทเกดขน และท าใหตองสญเสยมลคา

๓.๔. เลอกวธการจดการกบความเสยง เมอเราสามารถรไดวาความสญเสยและความเสยงมอะไรบาง เราจะมาเลอกวธการทคมทสดและทส าคญ คอ สอดคลองกบวฒนธรรม และสภาวะแวดลอมขององคกรของเรา และสอดคลองกบความเปนจรงในสงคมดวย เพราะฉะนนในขนตอนน เราจะตองใชความรหลายดานในการทจะเลอกวธการทเหมาะกบความเสยงในแตละดานทเราจะบรหาร

๓.๕. การประเมนผลการก ากบดแล (Performance monitoring) เมอได Implement ไปแลว มปญหาอะไรเกดขน ตองมการปรบ (Fine tune) ปรบแกทเราเลอกใชหรอไม เราอาจจะเลอกวธการนไปแลว ปรากฏวาพอลองใชไปแลวไมสอดคลองกบสงคมเรา กบวฒนธรรมองคกรเรา เชนนนกใชไมได จงตองมาปรบแกตาง ๆ เหลานเปนตน ในขนตอนของการประเมนตองใชหลกทางสถต โดยอางองหลกความนาจะเปนทางสถต ดวาความสญเสยมการแจกแจงอยางไร ถาเปนความเสยงทไมขนกบกรณทก าลงพจารณา มนจะมการแจกแจงทเราสามารถจะดไดวามลกษณะอยางไร ลกษณะตวอยางของการแจกแจง เชน ความสญเสยอาจจะเกดหรอไมเกด โดยมโอกาสจะเกดขน ๔๐ % เราตองมขอมลจงจะสามารถท าเชนนได แตในทกองคกรทเรมตนท าการบรหารความเสยง มกจะไมมขอมล ไมมการแจกแจงความนาจะเปนแบบทเราตองการ เพราะฉะนนทเราจะมไดเตมท คอ มาก กลาง ต า หรอวาจะแบงเปนล าดบท เชน ๕, ๔, ๓, ๒ และ ๑ วามากนอยแคไหน และวธการทเราจะจดการโดยยงไมมความนาจะเปน (Probability) เขาไปเทาไร

45

แนวปฏบตทดของการบรหารความเสยง

ในการประกนคณภาพการศกษา ตามองคประกอบและตวบงชของส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ไดใหแนวทางปฏบตทดของการน าระบบบรหารความเสยงมาใชในกระบวนการบรหารไวดงน

๑. มการแตงตงคณะกรรมการบรหารความเสยงระดบสถาบน โดยองคประกอบ ของคณะกรรมการควรมผบรหารระดบสง และตวแทนทรบผดชอบในแตละพนธกจหลกของสถาบน

๒. การระบความเสยง ปจจยเสยง ควรประกอบดวยความเสยงทครอบคลมในดานตาง ๆ ดงน ๒.๑ ความเสยงดานงบการเงนและงบประมาณ ๒.๒ ความเสยงดานกลยทธ ๒.๓ ความเสยงดานนโยบาย ๒.๔ ความเสยงดานการปฏบตงาน ๒.๕ ความเสยงจากเหตการณภายนอก ๓. การจดล าดบความส าคญของความเสยง ปจจยเสยง สามารถพจารณาจาก มตของโอกาสและผลกระทบจากสงมายงต า เพอก าหนดมาตรการหรอแผนการจดการความเสยงทสงผลกระทบตอเปาหมายองคกรไดงายขน

๔. มาตรการหรอแผนการจดการความเสยงเพมเตม สามารถใชแนวคดของ ๔ T เขามาชวย คอ Take : ยอมรบ , Treat : ลดหรอควบคม , Transfer : โอน หรอกระจาย , Terminate : หยดหรอหลกเลยง

๕. สามารถบรณาการความเสยงและระบบการควบคมภายใน เพอใชประโยชนในการควบคม หรอลดโอกาสของความสญเสยทงในแงโอกาสและผลกระทบได

แนวปฏบตการบรหารความเสยง

คนหาความเสยง

ศกษาจากอดต

ส ารวจในปจจบน

เฝาระวงไปขางหนา

ประเมนผลระบบ

ควบคมความเสยง

ยอมรบ

ลด/ควบคม

โอน/กระจาย

หยด/หลกเลยง

ประเมน

ความเสยง

46

๔. การประเมนความเสยง

การประเมนความเสยง (Risk Assessment) เปนขนตอนทส าคญในการบรหารความเสยง ซงขนตอนนจะเนนการประเมนโอกาสและความรนแรง (ผลกระทบ) ของเหตการณทอาจเกดขนตอวตถประสงคขณะทการเกดเหตการณใดเหตการณหนงอาจสงผลกระทบในระดบต า แตบางเหตการณทเกดขนอาจมผลกระทบในระดบสงตอวตถประสงค

การประเมนความเสยงสามารถท าไดทงการประเมนเชงคณภาพและเชงปรมาณ โดยพจารณาทงเหตการณทเกดขนจากภายนอก และภายในองคกร นอกจากนการประเมนความเสยงควรด าเนนการทงกอนจดการความเสยง (Inherent Risk) และหลงจากทมการจดการความเสยงแลว (Residual Risk)

ปจจบนการประเมนความเสยงไดถกบรรจไวในประกาศ ในองคประกอบ และตวบงชของส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ป พ.ศ. ๒๕๕๐ การใหแนวทางปฏบตทด ของการน าระบบบรหารความเสยงมาใช ในกระบวนการบรหาร โดยจะตองมการประเมนความเสยงทครอบคลมในดานตาง ๆ ดงกลาวขางตน

การประเมนระดบของความเสยง

การประเมนระดบของความเสยง มไวเพอประกอบการตดสนใจของฝายบรหารในการทจะด าเนนการแกไข เมอประเมนแลวไดขอมลมากจะมาเรยงล าดบความเสยง ซงการประมาณระดบของความเสยง สามารถหาไดจากการเรยงล าดบของความรนแรงของสงทเกดขน (ผลกระทบ) และการเรยงล าดบของโอกาสทจะเกดของเหตการณ ดงน

ความรนแรงของอนตราย ลกษณะความรนแรง

- ระดบความรนแรงมาก

- ระดบความรนแรงปานกลาง

- ระดบความรนแรงนอย

โอกาสทจะเกดของอนตราย

- โอกาสมาก

- โอกาสปานกลาง

- โอกาสนอย

ระดบความรนแรง (ผลกระทบ) ระดบความรนแรงหรอผลกระทบทเกดจากเหตการณทเกดขน หรอคาดคะเนวาจะเกดเหตการณนน ๆ และเมอเกดขนแลวจะเกดความรนแรง หรอผลกระทบกบสงตาง ๆ และความเสยหายทเกดขนในดานทรพยสน/เงน ดานเวลา ดานบคคล ดานลกคา และดานภาพลกษณ แลวใหพจารณาวาความรนแรงระดบเทาใด

47

โอกาสทจะเกด หมายถง ความนาจะเปนทจะเกดเหตการณทน ามาพจารณาเกดขนมากนอยเพยงใด ซงจะมการพจารณาหาระดบของโอกาสทจะเกด

แสดงระดบของความเสยง ๕ ระดบ

ระดบ ความเสยง การปฏบตและเวลาทใช

๑ ความเสยงทยอมรบไมได

งานจะเรมหรอท าตอไปไมได จนกวาจะลดความเสยงลง ถาไมสามารถลดความเสยงลงได ถงแมจะใชความพยายามอยางเตมทแลวกตาม จะตองหยดท างานนน

๒ ความเสยงสง ตองลดความเสยงกอนทจะเรมท างานได ตองจดสรรทรพยากร และมาตรการใหเพยงพอ เพอลดความเสยงนน เมอความเสยงเกยวของกบงานทก าลงท าอย จะตองท าการแกไขอยางเรงดวน

๓ ความเสยงปานกลาง จะตองใชความพยายามทจะลดความเสยง แตคาใชจายของการปองกน ควรจะมการพจารณาอยางรอบคอบ และมการจ ากดงบประมาณ และตองมมาตรการในการ ลดความเสยงภายในเวลาทก าหนด

๔ ความเสยงทยอมรบได

ไมตองมการควบคมเพมเตม การพจารณาความเสยงอาจจะท าเมอเหนวาคมคา หรอการปรบปรงไมตองเสยคาใชจายเพมขน การตดตามตรวจสอบยงคงตองท าเพอใหแนใจวาการควบคมยงคงมอย

๕ ความเสยงเลกนอย ไมตองท าอะไร และไมจ าเปนจะตองมการเกบบนทกเปนเอกสาร

เมอหนวยงานมผลสรปจ านวนกจกรรมความเสยง ในแตละระดบแลว หนวยงานจะตองท าการควบคมกจกรรมทมความเสยงสงระดบ ๑ ระดบ ๒ ถอวามนยยะส าคญ ใหวางแผนการควบคม และน าเสนอตอตนสงกดเพอพจารณาในภาพรวมตอไป ส าหรบกจกรรมทมความเสยงสงทระดบ ๓ ระดบ ๔ และระดบ ๕ เมอพจารณาจากระดบความเสยงแลวเหนวา หนวยงานสามารถด าเนนการไดดวยตนเอง จงไมตองรายงานแตความเสยงในระดบ ๓ หนวยงานจะตองจดท าแผนด าเนนการควบคมอยางเปนทางการ และตองรายงานผลการด าเนนการตอตนสงกดตามก าหนด

48

การตอบสนองความเสยง

เมอความเสยงไดรบการประเมนและบงชตามระดบความส าคญแลว ผบรหารตองประเมนวธการจดการความเสยงทสามารถน าไปปฏบตได การพจารณาทางเลอกในการด าเนนการจะตองค านงถงความเสยงทยอมรบได และตนทนทเกดขน เปรยบเทยบกบผลประโยชนทไดรบเพอใหการบรหารความเสยงมประสทธผล ผบรหารตองเลอกวธการจดการความเสยงอยางใดอยางหนง หรอหลายวธรวมกน เพอลดระดบโอกาสทจะเกดขน และความรนแรง (ผลกระทบ) ของเหตการณใหอยในชวงทองคกรสามารถยอมรบได (Risk Tolerance) หลกการตอบสนองความเสยงม ๔ ประการ (๔T) คอ

๑. การยอมรบ (Take) ความเสยงทเหลออยในปจจบนอยภายในระดบทตองการและยอมรบไดแลว โดยไมตองมการด าเนนการเพมเตมเพอลดโอกาสหรอความรนแรงทอาจเกดขนไดอก

๒. การลดหรอควบคม (Treat) การด าเนนการเพมเตมเพมลดโอกาสทอาจเกดขนหรอความรนแรงของความเสยงใหอยในระดบทยอมรบได

๓. การโอนหรอกระจาย (Transfer) การโอนหรอการกระจายความรบผดชอบกบผอนในการจดการความเสยง

๔. การหยดหรอการหลกเลยง (Terminate) การหยดหรอการด าเนนการเพอหลกเลยงเหตการณทกอใหเกดความเสยงผบรหารควรจดการลดระดบความเสยงตามหลกการตอบสนองขางตน และด าเนนการประเมนความเสยงอกครง หลงจากทไดมการจดการความเสยงในชวงเวลาทเหมาะสม เพอดวาการบรหารความเสยงมประสทธผลหรอไม

การควบคม

การควบคม คอ นโยบายและกระบวนการปฏบตงาน เพอใหมนใจวาไดมการจดการความเสยง เนองจาก แตละองคกรมการก าหนดวตถประสงคและเทคนคการน าไปปฏบตเปนเฉพาะขององคกร ดงนนการควบคมจงมความแตกตางกน การควบคมเปนการสะทอนถงสภาพแวดลอมภายในองคกร โครงสรางและวฒนธรรมขององคกร

สงส าคญของการควบคมกคอ การก าหนดบคลากรภายในองคกรเพอรบผดชอบการควบคมนน บคลากรแตละคนทไดรบมอบหมายในการควบคม ควรมความรบผดชอบ ดงน

- พจารณาประสทธผลของการจดการความเสยงทไดด าเนนการอยในปจจบน

- พจารณาการปฏบตเพมเตมทจ าเปน เพอเพมประสทธผลของการจดการความเสยง

- ก ากบกจกรรมลดความเสยง ใหแลวเสรจตามก าหนดวนตามแผนทวางไว

49

การตดตามผล

ประเดนทส าคญของการตดตามผลไดแก

- การตดตามผลเพอใหมนใจวาการจดการความเสยงมคณภาพและมความเหมาะสม และการบรหารความเสยงไดน าไปประยกตใชในทกระดบขององคกร

- ความเสยงทงหมดทมผลกระทบส าคญตอการบรรลวตถประสงคขององคกรไดรบการรายงานตอผบรหารทรบผดชอบ

การตดตามการบรหารความเสยงสามารถท าได ๒ ลกษณะ คอ การตดตามอยางตอเนอง หรอการตดตามเปนรายครง การตดตามอยางตอเนองเปนการด าเนนการอยางสม าเสมอ เพอใหตอบสนองตอการเปลยนแปลงอยางทนทวงท และถอเปนสวนหนงของการปฏบตงานสวนการตดตามรายครง เปนการด าเนนการภายหลงจากเกดเหตการณ ดงนนปญหาทเกดขนจะไดรบการแกไขอยางรวดเรวหากองคกรมการตดตามอยางตอเนอง นอกจากนองคกรควรมการจดท ารายงานความเสยงเพอใหการตดตามการบรหารความเสยงเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ความรเรองการพฒนาบคลากร กลยทธการพฒนาการบรหารก าลงคนภาครฐ 1. การบรหารทรพยากรมนษย HUMAN RESOURCE MANAGEMENT ทรพยากรมนษยเปนผสรางสรรพสงทกอยางจนกระทงกลายเปนผลผลต หรอการบรการตามแตละประเภทขององคการ ซงน าไปสความส าเรจและการสรางภาพลกษณทดแกองคการ โดยทวไปมนษยแตละคนมลกษณะหลากหลายแตกตางกนในดาน ความร ทกษะ ทศนคต ซงจะเปนองคประกอบทท าหนาทในการปฏบตภารกจตางๆ ใหองคการบรรลเปาหมาย การด าเนนการใหมนษยสามารถสรางสรรคงานอยางมประสทธภาพนนตองอาศยคณภาพทางการบรหารทรพยากรมนษยในองคการ (พะยอม วงศสารศร. 2538 : 2) ดงนนผบรหารองคการทกคนสมควรตองมความรและความเขาใจอยางลกซงถงหลกการบรหารทรพยากรมนษย เพอใหสามารถบรหารทรพยากรมนษยใหเกดประโยชนไดอยางมประสทธภาพกอใหเกดประสทธผลแกองคการ 1.1 ภาพรวมการบรหารทรพยากรมนษย “การบรหารงานบคคล” ซงเปนค าเดมทเคยใชมาในอดตนน เปนค าทสอถงการด าเนนกจกรรมพนฐานดงเดม กลาวคอ การสรรหา บรรจ แตงตง การเลอนขนเงนเดอน การด าเนนการทางวนย ฯลฯ ในปจจบนความหมายของ “คน” ในองคกรไปไกลกวานนมาก ดวยถอวาคนเปน “ทรพยากร” ทมคาจงเกดค าวา “การบรหารทรพยากรมนษย” ขน หรอในบางองคกรมองไกลกวานนอก กลาวคอมองเหนวาคนเปน “ตนทน” ทส าคญขององคกร จงเกดค าใหมขนมาวา “การบรหารทรพยากรบคคลทเปนตนทน” หรอ “การบรหารทนมนษย” หรอ “Human Capital Management” ขนอกหนงค า ดงนน ค าวา “การบรหารทนมนษย” หรอ “การบรหารทรพยากรมนษย” จงมความหมายใกลเคยงกนเนองจากมองคนเปน “ตนทน” หรอเปน “ทรพยากร” ทส าคญขององคกร

50

หากตนทนมนอย กตองเตมใหเตมหรอท าใหมมากเพยงพอ หากตนทนมจดบกพรอง กตองพฒนา แกไข หรอเพมคณคาเพอใหเปนพลงขบเคลอนอยางแทจรง หากตนทนมลกษณะทเขาขายทเรยกวา “เสอม” หรอพฒนาไมขนไมวาจะดวยวธการใด กตองหาทางปรบเปลยน โยกยาย หรอแมกระทงตองด าเนนการผองถายออกไป 1.2 ความหมายและความส าคญของการบรหารทรพยากรมนษย

การบรหารทรพยากรมนษย หมายถง กระบวนการทผบรหารใชด าเนนงานดานบคลากร ตงแตการสรรหา คดเลอก และบรรจบคคลทมคณสมบตเหมาะสมใหปฏบตงานในองคการ พรอมทงการพฒนา ธ ารงรกษาใหสมาชกทปฏบตงานในองคการไดเพมพนความร ความสามารถ มสขภาพกายและสขภาพจตทดในการท างาน และยงรวมไปถงการแสวงหาวธการทท าใหสมาชกในองคการ ทตองพนจากการท างานดวยเหตทพพลภาพ เกษยณอายหรอเหตอนใดในงาน ใหสามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข

ความส าคญของการบรการทรพยากรมนษยนน มอยมากมายหลายประการแตโดยสวนจะเขาใจกนเฉพาะในดานขององคกรผไดรบผลประโยชนโดยตรงจากการบรหารงานทรพยากรมนษยทมประสทธภาพ อยางไรกตาม ธญญา ผลอนนต (2546:17) ไดกลาวถงความส าคญของการบรหารทรพยากรมนษย ทนอกเหนอจากดานองคกรแลว ยงมผลตอดานบคลากรตลอดจนสงคมสวนรวมดวย ซงไดอธบายถงส าคญไวในแตละ 3 ดาน ดงตอไปน (1) ดานบคลากร ชวยใหพนกงานในองคการไดคนพบศกยภาพของตนเอง และไดพฒนาตนเองใหมความสามารถเชงสมรรถนะในการปฏบตงานไดอยางเตมท มความผาสกและความพงพอใจในงาน เกดความกาวหนา สามารถท างานทใหผลการด าเนนการทดมประสทธผล (2) ดานองคกร ชวยพฒนาองคกร พนกงานทมคณภาพกจะด าเนนการตามแผนปฏบตการ ตามแนวทางทผน าระดบสงวางไวอยางมประสทธผล ท าใหเกดผลการด าเนนงานทเปนเลศทงดานบรการและการผลตสนคา องคกรกยอมจะเจรญกาวหนา มความมนคงและขยายงานออกไปไดดวยด (3) ดานสงคม ชวยเสรมสรางความมนคงใหแกสงคมและประเทศชาต เมอองคกรซงเปนหนวยหนงของสงคมเจรญกาวหนาและมนคงด กสงผลไปถงสงคมโดยรวมดวยเมอพนกงานไดพฒนาตนจนมความสามารถหารายไดมาชวยใหครอบครวมนคงกสงผลดตอชมชน 1.3 ปรชญาการบรหารทรพยากรมนษย

โดยปกตมนษยจะตดสนใจท าสงใดสงหนงนนตามความคด ความเชอ และคานยมทอยในตวของเขา โดยมแนวความคดทเปนพนฐานวาสงทเลอกท าเปนสงทมคามากทสด ซงสงทเปนพนฐานของความคดกคอ ปรชญาประจ าตวนนเอง การบรหารทรพยากรมนษยกเชนกน ผบรหารหรอผจดการกจะตองมปรชญาการบรหารทรพยากรมนษยเปนแนวทางในการปฏบต

ปรชญาการบรหารทรพยากรมนษยประกอบดวย 1) หลกคณธรรม (Merit - Based) 2) หลกสมรรถนะ (Competency - Based) 3) หลกผลงาน (Performance - Based) 4) หลกการกระจายอ านาจและความรบผดชอบ (HR Decentralization) 5) หลกคณภาพชวตในการท างาน (Quality of Work Life)

51

1) หลกคณธรรม (Merit - Based) : หลกคณธรรมหรอระบบคณธรรมใชในการบรหารทรพยากรบคคลทง

ภาครฐและภาคธรกจ หลกคณธรรมประกอบดวย 4 หลกใหญ คอ (1) หลกความเสมอภาค คอ เสมอภาค ไมเลอกปฏบต ไมค านงถงผวพรรณ เชอชาต เพศ ฯลฯ (2) หลกความสามารถ การบรหารคนหมมากตองมวธวดความสามารถ ซงปจจบนเปลยนมาเปนหลก

ผลงาน และหลกสมรรถนะ (3) หลกความเปนกลาง หมายถง การปฏบตหนาทโดยไมค านงถงฝายใด ขาราชการเปนกลไกรฐ ตอง

ท างานตามนโยบายของรฐบาล แตบางครงถกมองวารบใชหรอเขาขางฝายใดฝายหนง ซงอาจมผลกระทบกบความมนคงในอาชพราชการ

(4) หลกความมนคง หมายถง การรบรองการเปนอาชพ มทางกาวหนา มคาตอบแทน และสวสดการทเหมาะสม ทเกยรตและศกดศร

2) หลกสมรรถนะ (Competency - Based) : หมายถง ใชคนใหตรงกบความรความสามารถ (Put the Right Man on the Right Job) โดยการศกษา และก าหนดความรความสามารถทตองการส าหรบต าแหนงตางๆ แลวน าไปสรรหาพฒนาใหไดบคคลทเหมาะสมมาด ารงต าแหนง

3) หลกผลงาน (Performance - Based) : คอ การบรหารโดยยดผลงานเปนหลก หมายความวาจะใหคณใหโทษใครใหดทผลงาน ตรงนมาจากภาคธรกจ ถามวาราชการยดผลงานอยางเดยวไดไหม ค าตอบคอคงไมได จะตองมปจจยอนๆ หรอแมแตทางธรกจเหมอนกนตองมองทง Input ทใสเขาไปในการท างาน Output ทเกดขน รวมทงทศนคต (Attitude) และวธการท างานของเขา ตองโปรงใส แตอยางไรกตาม กใหเนนผลงาน ใหยดผลงานเปนหลก

4) หลกการกระจายอ านาจและความรบผดชอบ (HR Decentralization) : คอใหรวมกนรบผดชอบ เวลาถามวาใครเปน HR Manager ใครเปน Personnel Manager ถาเปนยคกอนค าตอบคอ หวหนาการเจาหนาท แตค าตอบยคนคอผบรหารนนเอง หรอ Line Manager นนเอง ทเปน HR Manager ในตวเอง ตองรหลกตองบรหารได

5) หลกคณภาพชวตในการท างาน (Quality of Work Life) : คอ ในการท างานม Work Life กบ Home Life ท าอยางไรใหสมดลกน (Balance) 1.4 เปาหมายของการบรหารทรพยากรมนษย เปาหมายหรอวตถประสงคของการบรหารทรพยากรมนษย ม 4 วตถประสงคหลก คอ สรรหา พฒนา รกษาไว ใชประโยชน

สรรหา คอ หาคนดคนเกงเขามาท างาน การสรรหาประกอบดวยการสรรหาแบบตงรบหรอแบบดงเดม และการสรรหาเชงรก

พฒนา คอ รบเขามาแลวพฒนาใหเปนคนด คนเกงยงๆ ขนไปอก การทจะพฒนาใหเกงขนไปอกตองรวาเขาเปนใคร เขามความถนด มจดแขงจดออนอยางไร กตองไปท าสงทเรยกวา Career Planning ท า IDP หรอ Individual Development Plan ระบบพฒนาเปนเรองทจ าเปนในการสรางคน ตองพฒนาอยางทวถงทงองคกร พฒนาอยางตอเนอง เปนตน

รกษาไว คอ รกษาไวใหอยกบเราเปนเรองการจดการทางกาวหนาในอาชพ การมคาตอบแทนทเหมาะสม การสรางความพงพอใจและเปนผรกองคกร

52

ใชประโยชน คอ การใชคนใหตรงกบงาน ใหความเปนอสระและมสวนรวม ใหท างานไดอยางเตมศกยภาพ

1.5 ภารกจ 10 ประการของการบรหารทรพยากรมนษย หลกวชาหรอศาสตรในเรองการบรหารทรพยากรมนษย อาจจ าแนกไดเปน 10 กลมภารกจ ดงน 1. โครงสรางองคกร (Organization Structure) จะเกยวกบการออกแบบองคกรและการจดระบบงานในองคกรซงในราชการไทยปจจบน มคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ คอ กพร. จะชวยดแลเกยวกบการจดตงปรบปรงองคกร โครงสรางองคกร คอ แผนภมแสดงต าแหนงทงหมดในองคกร แสดงความสมพนธของอ านาจหนาทของแตละหนวยงาน หรอแสดงความเชอมโยงทงแนวตงและแนวนอนของต าแหนงทงหมด รปแบบของการจดองคกรรวมและของฝายบรหารทรพยากรบคคลเองกขนกบปจจยภายในและภายนอกหลายอยาง และ ไมจ าเปนตองเหมอนกนในทกองคกร นอกจากนการจดท าโครงสรางองคกร จะสามารถระบไดวาต าแหนงใดในองคกรมหนาทอะไรตอไป ซงจะเปนขอมลพนฐานทส าคญในการออกแบบกระบวนการบรหารทรพยากรบคคลขององคกรใหสอดคลองตอโครงสรางองคกรไมวาจะเปนโครงสรางอ านาจหนาท โครงสรางการบงคบบญชา และโครงสรางอตราก าลง เพอใหการกระบวนการบรหารทรพยากรบคคลขององคกรเปนไปในทศทางเดยวกนและไมเปนอปสรรคในการการปฏบตหนาทในแตละบทบาทภารกจของทรพยากรบคคล 2. การวางแผนก าลงคนและการสรรหาบคลากร (Workforce Planning and Recruitment) เกยวของกบ (1) Redeployment of resource เกลยทรพยากร อาจใชวธเกลยต าแหนง หรอเกลยคนไปท างานทเหมาะสม (2) Retirement Bubble คอ การรกษาผอยในชวงวยก าลงจะเกษยณอายไวในองคกร จะถายทอดอยางไรหรอจะรกษาเขาไวไดอยางไร (3) Organization Size เปนการพจารณาวาขนาดขององคกรควรจะมขนาดเลกหรอขนาดใหญ หรออาจวาจางจากภายนอก (4) War for Talent การรกษาก าลงคนในสาขาทขาดแคลนหรอหายากไวในองคกร จะตองมการสรรหาในเชงรก และการเพมพนแรงจงใจ 3. การฝกอบรม การพฒนา และการจดการความร (HRM–Training and Development /Knowledge Management) กลมนสอดคลองกบการบรหารทรพยากรบคคล คอ สรรหา พฒนา รกษาไว ใชประโยชน และเพมเรอง Knowledge Management – KM เขาไป ยคปจจบนพดถงการบรหารองคความร การจดการความร เนองจากความรทกดานไมใชเฉพาะดาน HR เทานน ความรในแตละดานมการเคลอนตวไปเรวมาก บางเรองเคลอนตวไปจนกระทงความรเดมทมอยใชไมไดเลย จงตองสรางบรรยากาศแหงการเรยนรและการแลกเปลยนความรเพอเปนคณคาหลกในการท างาน 4. การวางแผนทดแทนต าแหนง/การหมนเวยนงาน (Succession Plan/Staff Rotation) การบรหารทรพยากรบคคลในองคกรควรมการวางแผนทดแทนต าแหนง หรอพกงายๆ คอ มแผนสบทอดต าแหนงหรอการสรางตวตายตวแทนนนเอง โดยจะตองมการพจารณาผทมคณสมบตทเหมาะสมกบต าแหนวนนๆ เครองมอทชวยในการ

53

วางแผนทดแทนต าแหนง กคอฐานขอมลก าลงคน (Talent Inventory HR Database) มการบรหารจดการผทมความรความสามารถ (Talent Management) 5. การบรหารผลการปฏบตงาน (Performance Management) หรอ PM เปนการบรหารทรพยากรบคคลโดยยดผลงานเปนหลก มการก าหนดเปาหมายและตวชวด ถอเปนกลไกส าคญในการขบเคลอนองคกรใหท างานบรรลเปาหมาย 6. การก าหนดภารกจอยางมเปาหมายและการวดผลงานบคคล (Individual KPI) หลกเบองตนของการบรหารผลการปฏบตงานนนใชกบองคกร กลาวคอ องคกรตองมเปาหมายวาตองท าอะไรใหเสรจ ในระดบไหน มคณภาพอยางไร จากนนกน ามาใชกบบคคล มตวชวดผลการปฏบตงานรายบคคล (Individual KPI) และน าผลไปใชในการใหคณใหโทษ ตลอดจนการพฒนาบคคล 7. การบรหารคาตอบแทนและสวสดการ (Pay Administration) ตองค านงถงความเสมอภาคภายนอก (Ex-ternal Equity) และความเสมอภาคภายใน (Internal Equity) รวมถงตองใชกลไกตลาด (Market Mechanism) เขามาพจารณาดวย 8. การสอสารความรความเขาใจทวทงองคกร ถอเปนหนาทของผบรหารดานทรพยากรบคคล (HR Manager) ทตองสอสารเรองราวตางๆ ทงหลายทเกยวของกบบคคลในองคกรใหทวถง โดยเฉพาะเรองสทธประโยชน ทางกาวหนาหรอเงอนไขในการท างาน 9. คณภาพใหบรการ ถอเปนหนาทของ HR Manager ดวยทตองใหความส าคญตอลกคาหรอผรบบรการและเนนย าหลกการเรองนตอผปฏบตงานทวทงองคกร 10. การพฒนาและใชขอมลอยางมประสทธภาพ เพอใหองคกรทนสมยและใชขอมลบนฐานเดยวกนในการบรหารงาน 1.6 กระบวนการบรหารทรพยากรมนษย

กระบวนการบรหารทรพยากรมนษย หมายถง องคประกอบทใชในการด าเนนงานตางๆ เกยวกบบคลากร ซงประกอบไปดวย 1) การวางแผนทรพยากรมนษย

การวางแผนทรพยากรมนษย หมายถง การคาดคะเนความตองการก าลงคนขององคกรลวงหนาวาตองการคนประเภทใด ระดบใด จ านวนเทาไร และตองการเมอไร และมปจจยใดบางเปนเครองก าหนดการวางแผนก าลงคน การวางแผนทรพยากรมนษยนนเปนกระบวนการในการพจารณาก าหนดทศทางและวเคราะหความตองการทรพยากรมนษยขององคการ ทงในปจจบนและอนาคต เพอใหสอดคลองกบแผนกลยทธและสามารถบรรลเปาหมายขององคการได ดงนนการวางแผนทรพยากรมนษยจงเปรยบเสมอนเขมทศน าทางในการด าเนนงานดานทรพยากรมนษยใหถงจดหมายอยางมประสทธภาพและไมหลงทาง

1.1) ประโยชนของการวางแผนทรพยากรมนษย (พะยอม วงศสารศร. 2538 : 51 – 52) (1) ชวยใหองคการสามารถวางแผนพฒนาการใชทรพยากรมนษยใหเกดประโยชนสงสด (2) ชวยใหกจกรรมดานทรพยากรมนษยและเปาหมายขององคการในอนาคตมความสอดคลองกน

54

(3) ชวยใหกจกรรมดานทรพยากรมนษยเปนไปอยางระบบและมความสมพนธตอเนองกน กจกรรมดานทรพยากรมนษย ไมเกดปญหาการขาดแคลนบคลากร

(4) ชวยใหการจางพนกงานใหมเปนไปอยางมประสทธภาพ (5) สงเสรมและพฒนาโอกาสความเทาเทยมกนของพนกงานในหนวยงานตางๆ ขององคการ (6) เปนแนวทางส าหรบองคการทมหนาทผลตจะไดผลตก าลงคนใหสอดคลองกบความตองการของ

หนวยงาน 1.2) กระบวนการในการวางแผนทรพยากรมนษย

อยางไรกตามการวางแผนทรพยากรมนษยนน เปนการคาดการณสงทจะเกดขนหรอสงทควรจะเปนในอนาคตขององคกร ซงการคาดการณไดอยางแมนย านน ตองอาศยกระบวนการในพจารณาอยางรอบดาน เพอใหไดขอมลทเหมาะสมสอดคลองกบองคกรในอนาคต ดงนนพะยอม วงศสารศร ( 2538 : 52 – 57) จงไดสรปขนตอนการวางแผนทรพยากรมนษยไว ดงน

(1) การพจารณาเปาหมาย และแผนขององคการ (Goals and plans of Organization) งานขนแรกส าหรบนกวางแผนทรพยากรมนษยจะกระท า คอ การศกษาและพจารณาแผนกลยทธทองคการไดก าหนดไวศกษานโยบายสาธารณะ แนวโนมทางดานการเมอง สภาพเศรษฐกจ สงคมตลอดจนความกาวหนาทางเทคโนโลยตางๆ เพอทจะน าผลของการศกษาเหลานมาจดวางขอมลดานบคคลทควรจะเปนในอนาคตไดอยางเหมาะสม

(2) การพจารณาสภาพการณของทรพยากรมนษยในปจจบน (Current Human Resource Situation) ส ารวจจ านวนพนกงานทงหมดทมอย โดยจ าแนกออกตามประเภทตางๆ เชน ตามลกษณะของงาน ตามแผนก ตามอาย ตามระดบการศกษา เปนตน

(3) การคาดการณทรพยากรมนษย (Human Resource Forecast) ในขนน นกวางแผนทรพยากรมนษยจะพจารณาถงจ านวน และประเภทของพนกงานทองคการตองการ พรอมทงจ านวนและประเภทของคนทตองจางใหม ในขนนจะตองพจารณาใหละเอยด ตรวจสอบพนกงานทจะครบเกษยณอาย การโยกยาย การเลอนต าแหนง จะไดทราบจ านวนและประเภทของพนกงานทมอยจรงๆ วามจ านวนเทาไร แลวน ามาเปรยบเทยบกบจ านวนทองคการทงหมดกจะสามารถรวาองคการตองจางพนกงานใหมในกลมใดบาง และในระยะเวลาใด

(4) การก าหนดแผนปฏบตการ (Implementation Programs) หลงจากไดมการคาดการณทรพยากรมนษยเปนทเรยบรอยแลวจงก าหนดออกมาเปนแผนปฏบตการของฝายทรพยากรมนษย เชน แผนการสรรหาพนกงาน แผนการคดเลอกและบรรจพนกงาน แผนการประเมนผลการปฏบตงาน แผนการโอนยาย การเลอนต าแหนง การฝกอบรม และพฒนา เปนตน

(5) การตรวจสอบและการปรบปรง (Audit and Adjustment) ในขนนเปนการตรวจสอบความเหมาะสมและความกาวหนาของแผนปฏบตงาน การเปรยบเทยบแผนตางๆ การแกไขปรบปรงขอบกพรอง การเปลยนแปลงแผนทรพยากรมนษย และถามการเปลยนแปลงแผนขององคการ การจดท าดชนแรงงานททนสมยควรไดรบการพจารณาศกษา ทงนเพราะขอมลทเชอถอไดเปนสงส าคญของการวางแผน

55

2) การสรรหาและการคดเลอก การสรรหาและการคดเลอก หมายถง กระบวนการการด าเนนงานขององคกรจดท าขนเพอมงจงใจ

ผสมครทมคณภาพเขามาท างานในองคกรของตน อนไดแก แหลงทใชในการสรรหา ระยะเวลาในการสรรหา วธการทใชในการสรรหาบคลากร และการตดสนใจคดเลอกบคลากรเขาท างาน การสรรหาและการคดเลอกบคลากรเปนวธการทจะใหไดบคลากรมารวมงาน จงถอเปนขนตอนทส าคญทสด ทงนเพราะวาการไดมาซงคนด มความรความสามารถเหมาะสมกบงานมาท างานกจะท าใหองคกรประสบความส าเรจ ดงนนองคการแตละองคการจงตองใหความสนใจในการสรรหาบคคลทมความร ความสามารถ จากแหลงตางๆ โดยเพอท าการคดเลอกบคคลทเหมาะสมกบต าแหนงงานใหเขามารวมงานกบองคการไดอยางเหมาะสม การสรรหา หมายถง กระบวนการในการแสวงหาบคคล การชกจงบคคลทมความรความสามารถ มคณสมบตตามทตองการ และมทศนคตทดตอองคการเขามาสองคการ โดยใหเกดความสนใจมาสมครงานในต าแหนงทตองการกบองคการ เพอองคการจะไดคดเลอกบคคลทเหมาะสมทสด การคดเลอก หมายถง กระบวนการในการหาวธการกลนกรองทเปนมาตรฐาน เพอใชในการตดสนใจเลอกบคคลทเชอถอวาจะใหไดบคคลทเหมาะสมกบต าแหนงงานมากทสด รวมทงใหเกดความยตธรรมในการคดเลอกบคลากร Niglo Felix A (1959 : 134 - 136) อธบายวา ในการสรรหาบคลากรนน องคการมนโยบายในการสรรหาซงแบงไดเปน 2 ประเภท คอ

(1) นโยบายแบบเปด ซงมสาระส าคญคอ - เปดโอกาสใหทกคนทมความสามารถ และมคณสมบตเหมาะสมตามต าแหนงทวาง เขามางานไดโดย

เสมอภาค - เปดรบสมครงานทกวนและเวลาทองคการเปดท าการ ไมวาในขณะนนจะมต าแหนงวางหรอไมกตาม - เปดโอกาสใหบคคลเขามาสมครไดทกระดบชน ถามคณสมบตตามทตองการไมจ ากดวาตองไปเรมตน

ท างานทขนตน หรอขนต าสดกอน สามารถเรมตนท างานในขนสงไดเลย - เปดโอกาสใหบคคลทมความรความสามารถ ประสบการณ และความช านาญในงานสมครเขาท างาน

ได ถงแมวาระดบการศกษาจะไมถงมาตรฐานขนต าของต าแหนงทก าหนดเอาไว (2) นโยบายแบบปด ซงมสาระส าคญดงน

- เปดโอกาสใหผส าเรจการศกษาตามระดบทก าหนดไวเปนมาตรฐานเทานนเขามาสมครในต าแหนงต าสดของระดบนนกอน แลวจงเลอนไปสขนสงตอไป - เปดรบสมครบคคลเขาท างานเฉพาะต าแหนงวางเทานน 2.1) หลกเกณฑของการสรรหา ศวาพร มณฑกานนท (2528 : 52) ไดกลาวถงหลกเกณฑทเปนทนยมใชในการบรหารทรพยากรมนษยกนอยางแพรหลายในหลายประเทศ เพอใชในการสรรหาผมความรความสามารถในการปฏบตงานมอย 4 ประการ คอ

(1) หลกความสามารถ (Competence) หมายถงการยดถอความรความสามารถเปนเกณฑในการเลอกสรรบคคลเขาท างาน การสอบแขงขน การคดเลอก การบรรจแตงตง การพจารณาความดความชอบ และการเลอนขนเลอนต าแหนง

56

(2) หลกความเสมอภาค (Equality of Opportunity) หมายถง การเปดโอกาสเทาเทยมกนแกผทคณสมบตตามความตองการ หรอทก าหนดไวในการรบสมครเขาท างาน โดยไมค านงถงชาตตระกล ศาสนาหรอผวพรรณ และก าหนดเงนคาตอบแทนในการปฏบตงาน ยดหลกการทวา งานทมลกษณะหนาทความรบผดชอบเทาเทยมกนหรอคลายคลงกน ควรไดรบคาตอบแทนเทากนและไดสดสวนเทากบปรมาณงาน

(3) หลกความมนคง (Security on Tenure) หมายถง การมหลกประกนทจะสามารถยดถอเปนอาชพตลอดไป จนกวาจะเกษยณอาย หรตราบเทาทยงคงรกษาระดบมาตรฐานหรอความสามารถในการปฏบตงานไวได การใหออกจากงานตองมเหตผล

(4) หลกความเปนกลางทางการเมอง (Political Neutrality) หลกขอนไมมความส าคญส าหรบการบรหารธรกจ แตมความส าคญมากส าหรบขาราชการ ขาราชการประจ าจะตองปฏบตงานเพอประโยชนสวนรวมของประชาชนเทานน 2.2) แหลงทมาในการสรรหาบคลากร ณฎฐพนธ เขจรนนทน (2547 : 93-94) ไดจ าแนกแหลงทมาในการสรรหาบคคลได 2 แหลง คอ (1) การสรรหาบคลากรจากภายในองคการ องคการสามารถสรรหาบคลากรทมความรทกษะ และประสบการณจากภายในองคการเพอเขาปฏบตงานในต าแหนงทวางลง หรอต าแหนงทเปดขนใหม โดยทการสรรหาบคลากรจากภายในองคการจะมขอดและขอเสยทตองพจารณาดงตอไปน ขอด ของการสรรหาบคลากรจากภายในองคการมดงตอไปน

- สรางขวญและก าลงใจในการปฏบตงานใหแกพนกงาน - ประหยดคาใชจายในการสรรหาบคลากรขององคการ

ขอเสย ของการสรรหาบคลากรจากภายในองคการมดงตอไปน - สงผลใหเกดการขาดแคลนความคดสรางสรรคในการประเมนโอกาส การแกปญหา และการสราง

นวตกรรมใหม ๆ ทางธรกจ - ไมสามารถสรรหาบคคลทมความเหมาะสมเขามาปฏบตหนาทในต าแหนงทมความตองการบคลากร - กอใหเกดปญหาการขาดแคลนบคลากรขนภายในองคการ (2) การสรรหาบคลากรจากภายนอกองคการ องคการจะท าการสรรหาบคลากรทมความเหมาะสมจาก

ภายนอกองคการเพอเขาปฏบตงานในต าแหนงงานทวาง โดยการสรรหาบคลากรจากภายนอกองคการจะมขอด และขอเสย ทตองพจารณาดงตอไปน ขอด ของการสรรหาบคลากรจากภายนอกองคการมดงตอไปน

- สรางความหลากหลายในการวเคราะห โอกาส การแกปญหา และการพฒนานวตกรรมทางธรกจ - สรางโอกาสในการคดเลอกบคลากรทมความเหมาะสมในแตละหนาทงาน - แกปญหาเรองการขาดแคลนบคลากรภายในองคการทงในดานของจ านวนและคณสมบต

ขอเสย ของการสรรหาบคลากรจากภายนอกองคการมดงตอไปน - สนเปลองเวลาและคาใชจายในการเตรยมการขององคการ - มผลกระทบตอขวญและก าลงใจของบคลากร - ไมเปนผลดตอบรรยากาศในการปฏบตงานขององคการ

57

2.3) ระบบการคดเลอกบคคล เขาท างานซงสามารถจ าแนกเปน 2 ระบบใหญๆ (พะยอม วงศสารศร. 2538 : 162) คอ (1) ระบบคณธรรม (Merit System) หรอระบบความรความสามารถ หรอระบบความด ความสามารถ เปนวธการทตองการใหไดผทมความรความสามารถในการปฏบตงาน วธการส าคญของระบบคณธรรม คอการทดสอบ (2) ระบบอปถมภ (Patronage System) เปนระบบทตรงกนขามกบระบบคณธรรม เปนระบบพรรคพวก ระบบชบเลยง ระบบสบสายโลหตเดยวกน 2.4) กระบวนการในการคดเลอกบคลากรเขาท างาน การใหไดมาซงบคลากรทเหมาะสมเขามาท างานในองคกรถอเปนสงส าคญ เพราะหากไดคนทไมเหมาะสมเขามาในองคกรยอมจะกอใหเกดความเสยหายตอตวองคกรเอง ไมวาจะเปนการสญเสยคาใชจาย เวลา ผลผลต และประสทธภาพในการด าเนนกจกรรมแลว ยงสงผลตอขวญก าลงใจของบคลากรในการท างานอกดวย ดงนนกระบวนการในการคดเลอกบคลากรเขาท างานนนจ าเปนทจะตองด าเนนการอยางรดกม โดยไดล าดบขนตอนไวดงตอไปน

(1) การเรมตนการรบสมคร (2) การสมภาษณขนตน (3) การกรอกใบสมคร (4) การสอบคดเลอก หรอการทดสอบการท างาน (5) การสอบสมภาษณ เขาท างานโดยฝายบคคล (6) การสอบประวตเดมของผสมคร (7) การตรวจสขภาพ (8) การคดเลอกขนสดทาย โดยฝายบรหารหรอผบงคบบญชา

Mondy R. Wayne et al. (1996 : 223 - 238) ไดอธบายถงการคดเลอกบคลากรสามารถด าเนนการดวยวธการดงตอไปน

(1) การทดสอบความสามารถสตปญญา (2) การทดสอบความรเฉพาะต าแหนง หรอการทดสอบความส าเรจ (3) การทดสอบใหปฏบตงานยอยๆ (4) การทดสอบความสนใจในงาน (5) การทดสอบบคลกภาพ (6) การสมภาษณ

3) การพฒนาทรพยากรมนษย

การพฒนาทรพยากรมนษย หมายถง กระบวนการทจดท าขนเพอใหบคลากรไดเรยนร ปรบทศนคตในการท างาน และใหมความช านาญในการปฏบตงานมากขน

ดนย เทยนพฒ (2545 : 26) ไดใหความหมายของ การพฒนาทรพยากรมนษย หมายถง การด าเนนงานทจะสงเสรมใหพนกงานมความความสามารถ ทศนคต และประสบการณทเพมขน เพอใหพนกงานสามารถปฏบตงานในต าแหนงปจจบนไดอยางมประสทธภาพและพรอมทจะรบผดชอบในต าแหนงทสงขน ทงนการพฒนา

58

พนกงานมไดมวตถประสงคเพยง เพอใหพนกงานมความรความช านาญในงานปจจบนเทานน แตมความมงหมาย เพอใหพนกงานไดกาวหนาและเตบโตตอไปในอนาคตดวย ดงนนการพฒนาทรพยากรมนษยจะครอบคลมใน 3 เรองดวยกนคอ การฝกอบรม (training) การศกษา (education) และการพฒนา (development)

3.1) ความส าคญของการพฒนาบคลากร ม 6 ประการ (กลธน ธนาพงศธร. 2532 : 169–171) คอ (1) ชวยท าใหระบบ และวธการปฏบตงานมสมรรถภาพดยงขนมการตดตอประสานงานดยงขน

ทงน เพราะการพฒนาบคคลจะชวยเรงเราความสนใจในการปฏบตงานของบคลากรใหมความส านกรบผดชอบในการปฏบตหนาทของตนใหไดผลดยงขน

(2) ชวยท าใหเกดการประหยด ลดความสนเปลองของวสดทใชในการปฏบตงานทงนเพราะเมอบคคลใดไดรบการพฒนามาเปนอยางดแลวยอมสามารถปฏบตงานไดอยางถกตอง

(3) ชวยลดระยะเวลาของการเรยนรงานใหนอยลง อกทงยงเปนการชวยลดความเสยหายตางๆ ทอาจจะเกดขนจากการท างานแบบลองถกลองผดอกดวย

(4) ชวยแบงเบาภาระหนาทของผบงคบบญชา หรอหวหนาหนวยงานตางๆ ในการตอบค าถามหรอใหค าแนะน าแกผใตบงคบบญชาของตน ในกรณทมบคลากรเขาท างานใหม หรอเขารบต าแหนงใหมในหนวยงาน

(5) ชวยกระตนบคลากรตางๆ ใหปฏบตงานเพอความเจรญกาวหนาในต าแหนงหนาท การงาน ทงน เพราะโดยทวไปแลว เมอมการพจารณาเลอนต าแหนงใดๆ ในองคการกตาม มกจะค านงถงความรความสามารถทบคคลนนจะสามารถปฏบตงานในต าแหนงทไดรบการเลอนขนได ซงผทไดรบการพฒนาแลว ยอมมโอกาสมากกวาผทมไดเขารบการพฒนา

(6) ชวยท าใหบคคลนนๆ มโอกาสไดรบความร ความคดใหมๆ ท าใหเปนคนทนสมยทนตอความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยใหมๆ

ขนตอนการพฒนาบคลากร ม 5 ขนตอน ดงตอไปน (1) การส ารวจความตองการ (2) การก าหนดวตถประสงคของการพฒนาบคลากร (3) การก าหนดรปแบบในการพฒนาบคลากร (4) การด าเนนการพฒนา (5) การประเมนผล

นอกจากน รปแบบวธการพฒนาทรพยากรมนษยนน มรปแบบทหลากหลายในการพฒนา การเลอกใชรปแบบใด เวลากบบคลกรระดบใด ผบงคบบญชาตองพจารณาอยางเหมาะสมเพอใหเกดประสทธภาพมากทสด รปแบบทส าคญไดแก

(1) การศกษาในสถาบนการศกษา (2) การฝกอบรมกอนหรอในขณะปฏบตงาน (3) การปฐมนเทศผปฏบตงานใหม (4) การสอนแนะน างาน (5) การฝกปฏบตหรอการดงาน (6) การประชมสมมนา (7) การยายสบเปลยนหมนเวยนต าแหนง (8) การมอบหมายภารกจใหมๆ (9) การเลอนต าแหนง (10) กจกรรมอนๆ ทน าไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรม

59

4) การบรหารคาตอบแทน

การบรหารคาตอบแทน หมายถง การก าหนดปจจยตางๆ เปนหลกเกณฑก าหนดคาจางเงนเดอน รวมถงการจดสวสดการใหแกบคลากร

การบรหารคาตอบแทนถอเปนกลไกส าคญในการธ ารงรกษาทรพยากรมนษยใหอยกบองคกร นอกจากนคาตอบแทนยงถกน ามาใชเปนเครองมอกระตนการเพมประสทธภาพบคลากรและความพงพอใจในการท างานอกดวย

คาตอบแทน (Compensation) เปนค ากวางๆ หมายถง คาแรง คาจาง เงนเดอน หรอผลประโยชนอนๆ ทองคกรใหแกพนกงาน เพอตอบแทนการท างาน หรออาจหมายถง คาทดแทนทองคกรจายเปนคาตอบแทนความสญเสยตางๆ ของพนกงาน ซงรวมทงจายทางตรงและทางออมเปนตวเงนและไมเปนตวเงน

ธญญา พลอนนต (2546 : 36)ไดใหความหมายของ การบรหารคาตอบแทน วาหมายถง การก าหนดนโยบาย การวางแผนและกจกรรมตางๆ ทเกยวกบการจายคาตอบแทน ทงทางตรงและทางออมใหแกพนกงาน

ดงนนการบรหารคาตอบแทน จงมความหมายรวมถง คาจางเงนเดอน ผลประโยชนและบรการ และคาตอบแทนทางสงคม

4.1) สวนประกอบของคาตอบแทน (พะยอม วงศสารศร. 2538 : 180 – 185) คอ (1) คาตอบแทนทเปนรปเงน (Money Pay) การจายคาจางเปนเงนไดถอปฏบตกนมาเปนปกต วสย เพราะ

เงนคอสอกลางแหงการแลกเปลยนททกคนท างานกหวงจะไดเงนมา เงนจงเปนสนจางรางวลลอใจ กอใหเกดความพอใจและสงเสรมใหเกดการท างาน นกบรหารจงถอเอา

เงนหรอสวสดการทตองจายใหพนกงานเปนเครองมอส าหรบใชในการบรหารคาตอบแทน ในรปแบบของเงนเดอน และคาจาง เงนเดอน หมายถง คาตอบแทนทเปนรายไดประจ าทบคลากรจะไดรบในอตราคงทภายในชวงระยะเวลาทก าหนด โดยรายไดนจะไมเปลยนแปลงตามจ านวนชวโมงท างาน หรอปรมาณของผลผลตของบคลากร คาจาง หมายถง คาตอบแทนทบคลากรไดรบโดยถอจากเกณฑระยะเวลาในการปฏบตงานเปนหลก เชน คาจางรายวน คาจางรายชวโมง เปนตน (2) คาตอบแทนทเปนรปความส าคญของงาน (Power Pay) คาจางทมไดจายเปนรปเงนทงทางตรงและทางออม คอ จายคาตอบแทนพนกงานในรปความส าคญของงานทเขาปฏบตอย เพราะงานนนคอหวใจของบรษท เปนงานทจะตองท าใหเสรจหรอไมมใครจะสามารถท าได เมอมอบอ านาจการตดสนใจใหเขาเพอใหเขาท างานใหส าเรจ พนกงานผนนจะตองตระหนกวาผลตภณฑทเขาประกอบขนมความส าคญอยางยงยวด ซงเราถอวาพนกงานผนนไดรบคาจางเปนรปความส าคญของงาน (3) คาตอบแทนทเปนรปต าแหนงงานทไดรบเลอนใหสงขน (Authority Pay) ผทไดรบอ านาจและต าแหนงหนาทใหมทไดรบเลอนขนมานถอวาบรษทไดจายคาตอบแทนทางสงคมใหอยางหนง ซงในบางครงมความส าคญมากกวาเงนและเปนทใฝหาของพนกงานทจะกาวขนไปสระดบบรหาร และสรางความพงพอใจใหเกดขนแกพนกงานไดเปนอยางด

60

(4) คาจางในรปสถานภาพทฝายบรหารยกยอง (Status Pay) ฝายบรหารจะใหความส าคญยกยองแกพนกงานในต าแหนงหนาทการงานทเขาประจ าอยสอดคลองกบคานยมและการยอมรบทางสงคม ทงนยอมขนอยกบฝายบรหารวาจะมความนกคดในการจายคาจางในรปคาฐานะ คาเกยรตและศกดศรใหเปนก าลงใจแกพนกงานของตนแคไหนเพยงใดดวย (5) คาจางในรปองคการทมหลกการทด (Meta-goals Pay) พนกงานทเลอกท างานในบรษททมนคงและทนสมย ซงมวตถประสงคและหลกการดเยยม (Supra-goals) กเทากบพนกงานผนนไดรบคาจางตอบแทนในรปความมนคงและกาวหนา ไดแก

(5.1) หลกความพอเพยง (Adequacy)คอ การจายคาจางขนต าใหเปนไปตามกฎหมายก าหนด กลาวคอ จะตองพอเพยงทลกจางจะยงชพอยไดโดยเฉลยทวๆ ไป

(5.2) หลกความยตธรรม (Equity)ซงบางครงรวมไปถงจรยธรรมของมนษยทยากจะควบคมได เพราะถอเปนการสรางความพงพอใจและรกษาไวพนกงานใหอยกบองคกร

(5.3) หลกดลยภาพ (Balance) หลกดลยภาพ หมายถง ความเหมาะสมระหวางคาจางและผลประโยชนอนๆ ระหวางคาจางทเปนเงนและทเปนคาทางสงคม กลมงานทมลกษณะคลายกนควรไดคาจางเทากน

(5.4) หลกควบคม (Control) การควบคมตนทนคาใชจายเปนสงจ าเปน เพราะการลดคาใชจายฟมเฟอยและการประกอบการอยางมประสทธภาพเปนหวใจของการบรหาร การควบคมจงเปนหลกการของการวางแผนและบรหารเงนเดอน และเปนเครองมอน าทางไปสจดหมายทตงใจไวได

(5.5) หลกความมนคง (Security) หลกความมนคงหรอเสถยรภาพในความหมายของคาจางเงนเดอนนน หมายถง การปรบปรงสงทจะมาคมครองลกจางตอภยนตรายและความเสยงภยตางๆ ใหดขน เชน การประกนชราภาพ เกษยณอาย ทพพลภาพ เจบปวยหรอตายเนองจากอบตเหตในงาน การวางงาน เปนตน

(5.6) หลกลอใจใหท างาน (Incentives) ระบบคาจางทดจะลอใจใหพนกงานขยนขนแขงสรางงานใหบรษทเจรญ คาจางมความหมายโดยตรงตอการกระตนใหลกจางท างานใหบรรลมาตรฐานและเกนมาตรฐานทก าหนดไว

(5.7) หลกการตอรองคาจางแลกคาเหนอย (Pay-and-Effort Bargain) หลกลอใจใหท ามกจะผกพนอยางใกลชดกบการทลกจางจะเรยกรองผลตอบแทนหรอคาจางแลกกบคาเหนอยของเขาทลงแรงไป

(5.8) หลกการยอมรบ (Acceptability) หลกการทดอนสดทายไดแกหลกการยอมรบการวางแผนและบรหารคาจางในองคการของโลกเสรจะตองใหพนกงานไดมโอกาสศกษาและรบรด วยเขาอาจจะเหนจดออนและจดแขง ตชมและวพากษวจารณ แสดงขอคดและเสนอแนะเพอประมวลความพอใจเขาดวยกนและอยางถกตองตามหลกวชา เพอวาเขาจะไดยอมรบและยดถอปฏบตตอไปหากเมอ การยอมรบมมากขนการตอตานทคอยๆ ลดลง 4.2) วตถประสงคในการใหคาตอบแทน

(1) เพอสรรหาบคคลเขาท างานในองคการ (To recruit people to the organization) เพราะการก าหนดอตราคาจาง และเงนเดอนเปนสงจงใจใหบคคลมาสมครท างาน ท าใหสามารรถเลอกบคคลทมความเหมาะสมเขาปฏบตงาน

(2) เพอควบคมตอนทนคาใชจาย (To control payroll costs) การก าหนดอตราคาจางเปนไปตามการประเมนผลการปฏบตงาน โดยอาศยตารางคาจางและประเภทของงานประกอบ ซงสงเหลานจะเปนเครองมอใหผบรหารสามารถควบคมการจายเงนคาจางและเงนเดอนใหเปนไปตามกฎเกณฑทก าหนดไว

(3) เพอสรางความพงพอใจใหแกผปฏบตงาน (To satisfy employees) การก าหนดอตราคาจางเงนเดอนอยางยตธรรมเสมอภาพ จะเปนการสรางความพงพอใจในการท างานของผปฏบตงาน กอใหเกดขวญ และก าลงใจในการท างาน

61

(4) เพอจงใจใหผปฏบตงานท ากนอยางมประสทธภาพ (To motivate employees to superior performance) การก าหนดอตราคาจางและเงนเดอนทเหมาะสม จะเปนการจงใจใหคนงานท างานอยางมประสทธภาพใหแกองคการ

4.3) หลกในการก าหนดคาตอบแทน การประเมนคางานเปนกระบวนการส าคญในการก าหนดคาตอบแทน ผมหนาทก าหนดคาตอบแทนจะตองท าการศกษา วเคราะห และประเมนคางาน ตลอดจนน าขอมลทมอยมาใชประกอบการจดเรยงล าดบงานตามความส าคญ โดย ณฏฐพนธ เขจรนนทน(2547 : 223 - 225)ไดอธบายวาเพอก าหนดคาตอบแทนทเหมาะสมและยตธรรม โดยทการประเมนคางาน สามารถกระท าได 2 วธ ดงตอไปน - การประเมนคางานเชงคณภาพ วธการนผท าหนาทประเมนคางานจะท าการจ าแนก เปรยบเทยบ และจดล าดบงานตามความส าคญ - การประเมนคางานเชงปรมาณ วธการนผท าหนาทประเมนคางานจะท าการวเคราะหความแตกตางของแตละงานในรปของตวเลข ขอมลทไดจากการประเมนคางานถอเปนปจจยส าคญในการก าหนดคาตอบแทนของบคลากรเนองจากการประเมนคางานจะท าการเปรยบเทยบและจดเรยงงานตามล าดบความส าคญ โดยผท าหนาทก าหนดคาตอบแทนสามารถน าขอมลมาใชงานไดโดยตรง

5) สวสดการ สวสดการ หมายถง ผลประโยชนอนๆ ของบคลากรทองคกรจายนอกเหนอจากเงนเดอนและคาจาง

ผลประโยชนดงกลาวอาจจายเปนเงนสด สงของ หรอบรการ เชน อาหาร คาพาหนะ ภาษเงนไดทองคกรออกให เสอผา ทพกอาศย เปนตน สวสดการเปนสงทองคการหรอนายจางเปนผจดหาใหแกบคลากร เชน ทอยอาศย คาเลาเรยนบตร คารกษาพยาบาล อาหารกลางวน และวนหยดพเศษ เปนตน ซงเปนการจดหาในสงทนอกเหนอจากคาจางทจายใหโดยตรง โดยถอเสมอนเปนหนาทและความรบผดชอบของนายจาง ซงถอเปนสงทองคการสมควรปฏบต เพอธ า รงรกษาและจงใจบคคลทมความสามารถใหรวมงานกบองคการ ปจจบนการจดสวสดการในองคการมความส าคญตอขวญ ก าลงใจ การธ ารงรกษาบคลากร และความทมเททบคลากรมใหกบองคการ (ณฏฐพนธ เขจรนนทน. 2547 : 238 – 245) 5.1) ประเภทของสวสดการ จ าแนกออกเปน 2 ลกษณะดงตอไปน

(1) สวสดการตามกฎหมาย หมายถง สวสดการ ประโยชน และบรการทองคการจดสรรใหกบบคลากรตามขอก าหนดของกฎหมาย เชน บรการดานสขอนามย หองพยาบาล และหองสขา เปนตน การจดสวสดการตามขอก าหนดของกฎหมายมวตถประสงคเพอตอบสนองตอความตองการพนฐานของบคลากรในสถานประกอบการ สงเสรมสวสดภาพและความปลอดภยในการปฏบตงานของบคลากร ตลอดจนสงเสรมคณภาพชวตทดของประชากร

(2) สวสดการนอกเหนอจากทกฎหมายก าหนด หมายถง สวสดการ ประโยชน และบรการทองคการจดใหกบบคลากรดวยความเตมใจองคการ ความรวมมอระหวางองคการและบคลากร หรอการรองขอจากบคลากร โดยสวสดการทใหจะอยนอกเหนอจากขอก าหนดของกฎหมาย เชน รถรบสง ทอยอาศย เงนชวยเหลอพเศษ กจกรรมนนทนาการและกฬา เปนตน

62

5.2) หลกการจดสวสดการ (1) ตอบสนองความตองการ เนองจากระบบสวสดการมวตถประสงคส าคญในการตอบสนองตอความ

ตองการดานตางๆ ของสมาชก ดงนนผทมหนาทจดการดานสวสดการจงตองพยายามคนหา วางแผนใหสวสดการ ประโยชนและบรการในสวนทบคลากรตองการ เพอใหเขาสามารถน าสงทไดรบไปใชใหเกดประโยชนแกทงตนเองและครอบครวไดอยางเตมท และกอใหเกดความรสกผกพนกบหนวยงาน

(2) การมสวนรวม เนองจากบคลากรจะเปนผไดรบผลประโยชนโดยตรงจากระบบสวสดการทองคการธรกจจดให ดงนนการจดสวสดการทมประสทธภาพสมควรเปดโอกาสใหสมาชกมสวนรวมในการก าหนดแนวทางการด าเนนงาน เพอใหบคลากรเกดความเขาใจ การยอมรบ และไดรบประโยชนสงสด ประการส าคญ จะท าใหระบบสวสดการสามารถตอบสนองตอความตองการของสมาชกไดอยางแทจรง

(3) ความสามารถในการจาย ระบบสวสดการของธรกจจะมคาใชจายทงโดยทางตรงและทางออมแกองคการ ตองมความเหมาะสมกบความสามารถในการลงทนและการด าเนนงานขององคการธรกจดวย มฉะนน อาจกอใหเกดภาระทางการเงนและการด าเนนงาน ตลอดจนผลกระทบทางดานความรสกตอบคลากรทงในระยะสนและระยะยาว

(4) ความยดหยน ความตองการทหลากหลายในสงคมปจจบน ท าใหระบบสวสดการทมประสทธภาพตองถกจดขนใหสอดคลองกบความตองการของสมาชกแตละคนมากทสด ตลอดจนสามารถปรบไดตามความเหมาะสมของสถานการณ เพอใหเกดประโยชนแกทงบคลากรและองคการตลอดจนไมสญเปลาในการลงทน

(5) ประสทธภาพของการท างาน เนองจากสวสดการมวตถประสงคทจะจงใจใหบคลากรปฏบตงานอยางเตมความสามารถ ดงนนการจดระบบสวสดการจงตองค านงถงผลลพธทไดจากการด าเนนงาน เชน ลดภาระทางเศรษฐกจ ชวยใหการด ารงชวตงายขน สงเสรมสขภาพและพลานามย เปนตน ซงจะท าใหบคลากรไมตองกงวลกบสงแวดลอม และสามารถปฏบตงานไดอยางเตมความสามารถ สวสดการ ประโยชน และบรการทองคการจดใหกบพนกงานทงตามทกฎหมายก าหนดและจดขนดวยความสมครใจ จะเปรยบเสมอนกญแจส าคญทจะมสวนชวยแกปญหาความขดแยง ตลอดจนชวยสงเสรมความรวมมอระหวางองคการและพนกงานในการพฒนากจการขององคการใหมนคงและกาวหนาตอไป อยางไรกตามชนดของสวสดการ มดงตอไปน

(1) บรการดานสขภาพ (Health Services) (2) บรการดานความปลอดภย (Safety Services) (3) บรการดานความมนคง (Security Services) (4) การจายคาตอบแทนในวนหยดตามระยะเวลาทไดรบอนญาต (Payment for Entitle leave) (5) บรการดานการศกษา (Education Services) (6) บรการดานเศรษฐกจ (Economic Services) (7) บรการนนทนาการ (Recreational Services) (8) บรการใหค าปรกษา (Counseling Services) (9) โบนสและเงนสวสดการ (Bonuses and Award) (10) บรการอนๆ (Other Services)

63

6) การประเมนผลการปฏบตงาน การประเมนผลการปฏบตงาน หมายถง ระบบทองคกรจดท าขนมา เพอหาคณคาของบคลากรในแง

ของการปฏบตงาน อนไดแก การก าหนดบคคลทท าหนาทประเมนผลการปฏบตงาน วธการประเมนผลการปฏบตงาน และวตถประสงคของการประเมนผลการปฏบตงาน

Dwivedi R.S. (1985 : 159) ไดใหกลาวเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงานไววา เปนหนาทของผบงคบบญชาทจะตองพจารณาวา ผใตบงคบบญชาสามารถปฏบตงานในต าแหนงทไดรบมอบหมายไดมประสทธภาพเพยงไร มจดออนทตองปรบปรงเรองใดบาง ตลอดจนศกยภาพเพยงพอทจะไดรบการแตงตงใหด ารงต าแหนงทสงขนหรอไม การประเมนผลการปฏบตงาน เปนระบบ (Systematic Process) ทถกพฒนาขนเพอท าการวดคณคาของบคลากรในการปฏบตงานภายในชวงระยะเวลาทก าหนด วาเหมาะสมกบมาตรฐานทก าหนดและเหมาะสมกบรายไดทบคลากรไดรบจากองคการหรอไม ตลอดจนใชประกอบการพจารณาศกยภาพของบคลากรในการปฏบตงานในต าแหนงทสงขนไป และณฏฐพนธ เขจรนนทน (2547 : 194-204) ไดกลาวถง วตถประสงคของการประเมนผลการปฏบตงานมดงตอไปน

(1) ใชพจารณาความเหมาะสมในการใหผลตอบแทนแกบคลากร เชน เงนเดอน คาจาง หรอ ผลตอบแทนในรปแบบตาง ๆ วามความสอดคลองกบงานทบคลากรปฏบตเพยงใด

(2) ใชพจารณาความเหมาะสมในการปฏบตงานในต าแหนงงานของบคลากร วามความเหมาะสมเพยงใด ตองมการปรบปรง พฒนา ฝกอบรม หรอปรบยายอยางไร เพอใหเกดความเหมาะสมและสามารถด าเนนงานไดอยางมประสทธภาพ

(3) ใชประกอบการพจารณาการเปลยนต าแหนงของบคลากร การประเมนผลการปฏบตงานจะแสดงถงประสทธภาพในการปฏบตงานของบคลากร ซงถอเปนปจจยในการพจารณาความดความชอบของบคลากร

(4) ใชประกอบการพจารณาเพอการฝกอบรมและการพฒนาบคลากร ผลลพธทไดจากการประเมนผลการปฏบตงานจะเปนขอมลทบงชวาบคลากรสมควรทจะไดรบการฝกอบรมและการพฒนาในรปแบบใด

(5) ใชประกอบการจดบนทกขอมลสวนตวของบคลากร ผลลพธทไดจากการประเมนผลการปฏบตงานจะถกบนทกลงในทะเบยนประวตของบคคล เพอใหฝายบรหารสามารถน าขอมลทไดรบไปใชประโยชนไดตรงตามความตองการ

(6) ใชประกอบในการบรหารงานในดานตาง ๆ เชน การสรางความยตธรรม และการแกปญหาความขดแยงภายในองคการ เปนตน เพอกอใหเกดบรรยากาศในการปฏบตงานทดและเสรมสรางศกยภาพโดยรวมขององคการ อนง ผลลพธของการประเมนผลการปฏบตงานจะมผลเกยวของกบความรสกของบคลากรภายในองคการ อนจะสงผลกระทบถงขวญและก าลงใจของบคลากร ตลอดจนประสทธภาพในการด าเนนงานขององคการในอนาคต ผทมหนาทท าการประเมนผลสมควรตองมความเขาใจในหลกการประเมนผลการปฏบตงาน ดงตอไปน

(1) ผท าการประเมนผลการปฏบตงานตองมความเขาใจในหลกการและเครองมอทใชในการประเมนผล วามขอด ขอเสย และขอบเขตอยางไร เพอใหสามารถน ามาใชประกอบการประเมนผลการปฏบตงานแตละชนดไดถกตองตามวตถประสงค

(2) การประเมนผลการปฏบตงานเปนกระบวนการตอเนองทตองกระท าอยตลอดเวลาตามความเหมาะสม เพอใหเกดความถกตองและเปนธรรมตอผถกประเมนทกคน

(3) การประเมนผลการปฏบตงานเปนการประเมนคาของผลการปฏบตงาน มใชการประเมนคาบคคล ดงนนผท าการประเมนตองใหความสนใจกบคณลกษณะทส าคญของแตละงานและผลลพธทไดเปนส าคญ

64

(4) การประเมนผลการปฏบตงานเปนหนาทและความรบผดชอบของหวหนางานทกคน ตลอดจนบคคลทไดรบมอบหายจากองคการ

(5) การประเมนผลการปฏบตงานจะตองมทงความเทยงตรง (Validity) และมความเชอถอได (Reliability) เพอใหไดผลลพธสอดคลองกบวตถประสงคทตงไว และมความยตธรรมกบทกฝาย

(6) การประเมนผลการปฏบตงานจะตองมการแจงผลลพธของการประเมน (Feedback) แกบคคลทเกยวของ เพอใหบคลากรทถกประเมนไดรบทราบถงผลการปฏบตงานของตนในชวงระยะเวลาทผานมาวาเปนไปตามความตองการขององคการหรอไม และสมควรตองพฒนาปรบปรงอยางไร ธญญา พลอนนต (2546 : 33-35) ไดจ าแนกวธการวธการประเมนผลการปฏบตงานไวดงตอไปน - กระจายตามหลกสถต (Statistical Distribution) - จดล าดบตามผลการท างาน (Ranking) - ตรวจสอบรายการตามระยะเวลา (Check List) - เทยบกบผลการปฏบตงานมาตรฐาน (Field Review) - เทยบกบแผนงานหรอรายงานผลการด าเนนการ (Work Report) - ประเมนโดยกลม (Group Appraisal) - ประเมนโดยใชเหตการณส าคญ (Critical Incidents) - ประเมนตามผลงานเทยบกบเปาทตงไวลวงหนา (Appraisal by Results) - ประเมนตามวตถประสงคทวางไวลวงหนา (Appraisal by Objectives) - ประวตการมาปฏบตงาน (Attendance Report) - เปรยบเทยบมาตราสวน (Graphic Rating Scale) - แบบผสมหลากหลายประเดน (Mixed Appraisal) อยางไรกตามการประเมนผลการปฏบตงานนนจะสงผลดกบองคการไดกตอเมอ มการน าผลลพธจากการประเมนผลการปฏบตงานไปใช ณฎฐพนธ เขจรนนทน (2547 : 209) ไดอธบายรปแบบของการน าผลลพธทไดจากการประเมนผลการปฏบตงานไปใช ดงตอไปน

(1) การน าผลไปใชตามวตถประสงค การน าผลทไดจากการประเมนผลการปฏบตงานไปใชในลกษณะน สามารถกระท าไดเปน 4 รปแบบ ดงตอไปน - การก าหนดคาตอบแทน - การเปลยนแปลงต าแหนง - การปรบปรงการปฏบตงาน - การจางงาน (2) การแจงผลการประเมน การแจงผลลพธทไดจากการประเมนผลการปฏบตงานเปนการใหขอมลยอนกลบ (Feedback) แกพนกงาน เพอใหรบทราบวาตนองปฏบตงานอยในระดบใดสมควรทจะตองมการพฒนาและปรบปรงการปฏบตงานหรอไมเพยงใด

65

7) การพนออกจากงาน การพนออกจากงาน หมายถง ขนตอนกระบวนการทองคกรจดท าขนเพอ เตรยมความพรอมในการ

เกษยณอายหรอการตองออกจากงานทมใชการกระท าผดวนยอยางรายแรง ในการบรหารทรพยากรมนษยทส าคญอกประการหนง คอ การพนออกจากงานของบคลากร การท

บคลากรไดพนสภาพการท างานในองคการ เปนแนวความคดดานพฤตกรรมศาสตรทมการตระหนกถงความส าคญของคนมากขน

ภญโญ สาธร (2517 : 453) ไดใหความหมายของการใหพนจากงานไววา หมายถง การทพนกงานเจาหนาทพนจากการงานและหมดสทธทจะไดรบเงนเดอนของหนวยงานตลอดไป และภญโญ สาธร ไดระบสาเหตส าคญในการพนจากงาน มดงตอไปน

- ปญหาทางดานเศรษฐกจ - ปญหาดานวนย - การใหออกจากงานเพราะหยอนสมรรถภาพ - การใหออกจากงานเมอคราวใหเกษยณอาย - การใหออกจากงานเมอพนกงานเจาหนาทกระท าความผดอยางหนก

ดงนนการใหพนจากงานของบคลากรจงเปนกระบวนการทจะท าใหบคลากรทปฏบตงานพนจากอ านาจหนาท ความรบผดชอบจากหนวยงานทสงกดไป อนมสาเหตทแตกตางกนไป มทงสมครใจและไมสมครใจ พนจากการท างานชวคราวหรอถาวรกได

แตอยางไรกตามหากมองในแงของทรพยากรมนษยทมคณคาตอองคกรแลว เมอบคคลไดอทศเวลาทงชวตท างานใหแกองคการแลว ยามทเขาเลยงดตวเองไมไดเนองจากทพพลภาพอนเน องมาจากการปฏบตงานหรอจากเกษยณอายบคคลเหลานนควรไดรบการตอบแทนจากองคการ เพอท าใหชวตบนปลายมความสข พะยอม วงศสารศร (2538 : 252 - 253) ไดใหความหมายของการพนจากงานอกดานหนงกคอ

การพนจากงาน หมายถง การพนออกจากสภาพการท างาน เนองจากการลาออก ทพพลภาพ และเกษยณอาย

ดงนนองคกรและฝายบรหารทรพยากรมนษยจะตองค านงถงบคคลทท างานกบองคกรจนครบเกษยณ หรอจ าเปนตองออกจากงานดวยเหตผลบางประการ ยกเวนการกระท าผดวนยรายแรง โดยการจดเตรยมความพรอมใหบคลากรสามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข เชน การใหบ าเหนจ บ านาญ ทนส ารองเลยงชพ เงนทดแทน หรอผลตอบแทนในรปอน

ผลประโยชนทไดรบจากการสรางแนวทางการพนจากงานแกองคกร มดงน (1) ภาพพจนขององคกรในสายตาของบคคลทวไปเปนไปในทางบวก เพราะสงทเชอมโยงตอแนวความคด

อนๆ ตามมาอกมากมาย เชน ความศรทธาองคกร การสนใจอดหนนผลผลตขององคกร (2) พนกงานทปฏบตงานอยมขวญและก าลงใจ เพราะไดรบรวาองคกรไมทอดทง พทกษคมครอง ถงแม

จะไมไดท างานใหแกองคกรแลว ซงสงเหลานไดกอใหเกดผลในดานความตงใจในการปฏบตงานของพนกงานนน (3) จงใจใหผทมความสามารถเขามาปฏบตงานในองคกร เพราะมองวาองคกรนมความมนคงในดานการจด

สวสดการตางๆ แกพนกงาน

66

พนกงานและลกจางขององคกรปกครองสวนทองถน 9 ขอ 1. การยดมนในคณธรรมและจรยธรรม 2. การมจตส านกทด ซอสตย สจรต และรบผดชอบ 3. การยดถอประโยชนของประเทศชาตเหนอกวาประโยชนสวนตน และไมมผลประโยชนทบซอน 4. การยนหยดท าในสงทถกตอง เปนธรรม และถกกฎหมาย 5. การใหบรการแกประชาชนดวยความรวดเรว มอธยาศย และไมเลอกปฏบต 6. การใหขอมลขาวสารแกประชาชนอยางครบถวน ถกตอง และไมบดเบอนขอเทจจรง 7. การมงผลสมฤทธของงาน รกษามาตรฐาน มคณภาพโปรงใส และตรวจสอบได 8. การยดมนในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข 9. การยดมนในหลกจรรยาวชาชพขององคกร

พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการการบรหารกจการบานเมองทดพ.ศ. 2546 พระราชกฤษฎกา น ประกาศวนท 6 ตลาคม 2546 พระราชกฤษฎกา นใหใชบงคบนบแตวนถดวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป มาตรา ๒ พระราชกฤษฎกานใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป มาตรา๓ การปฏบตตามพระราชกฤษฎกานในเรองใดสมควรทสวนราชการใดจะปฏบตเมอใด และจะตองมเงอนไขอยางใด ใหเปนไปตามทคณะรฐมนตรก าหนดตามขอเสนอแนะของ ก.พ.ร. มาตรา๔ ในพระราชกฤษฎกาน

“สวนราชการ” หมายความวา สวนราชการตามกฎหมายวาดวยการปรบปรงกระทรวง ทบวง กรมและหนวยงานอนของรฐทอยในก ากบของราชการฝายบรหารแตไมรวมถงองคกรปกครองสวนทองถน

“รฐวสาหกจ” หมายความวา รฐวสาหกจทจดตงขนโดยพระราชบญญตหรอพระราชกฤษฎกา “ขาราชการ” หมายความรวมถงพนกงาน ลกจาง หรอผปฏบตงานในสวนราชการ

มาตรา๕ ใหนายกรฐมนตรรกษาการตามพระราชกฤษฎกาน มาตรา๖ การบรหารกจการบานเมองทด ไดแก การบรหารราชการเพอบรรลเปาหมาย ดงตอไปน

(๑)เกดผลประโยชนสขของประชาชน (๒)เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ (๓) มประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ (๔)ไมมขนตอนในการปฏบตงานเกนความจ าเปน (๕)มการปรบปรงภารกจของสวนราชการใหทนตอสถานการณ (๖)ประชาชนไดรบการอ านวยความสะดวกและไดรบการตอบสนองความตองการ (๗)มการประเมนผลการปฏบตราชการอยางสม าเสมอ

มาตรา๗ การบรหารราชการเพอประโยชนสขของประชาชน หมายถง การปฏบตราชการทมเปาหมายเพอใหเกดความผาสกและความเปนอยทดของประชาชนความสงบและปลอดภยของสงคมสวนรวม ตลอดจนประโยชนสงสดของประเทศ มาตรา๘ ในการบรหารราชการเพอประโยชนสขของประชาชนสวนราชการจะตองด าเนนการโดยถอวาประชาชนเปนศนยกลางทจะไดรบการบรการจากรฐและจะตองมแนวทางการบรหารราชการดงตอไปน

(๑) การก าหนดภารกจของรฐและสวนราชการตองเปนไปเพอวตถประสงคตามมาตรา๗ และสอดคลองกบแนวนโยบายแหงรฐและนโยบายของคณะรฐมนตรทแถลงตอรฐสภา

(๒)การปฏบตภารกจของสวนราชการตองเปนไปโดยซอสตยสจรต สามารถตรวจสอบได และมงใหเกดประโยชนสขแกประชาชนทงในระดบประเทศและทองถน

67

(๓)กอนเรมด าเนนการสวนราชการตองจดใหมการศกษาวเคราะหผลดและผลเสยใหครบถวนทกดาน ก าหนดขนตอนการด าเนนการทโปรงใส มกลไกตรวจสอบการด าเนนการในแตละ ขนตอน ในกรณทภารกจใดจะมผลกระทบตอประชาชน สวนราชการตองด าเนนการรบฟงความคดเหนของประชาชนหรอชแจงท าความเขาใจเพอใหประชาชนไดตระหนกถงผลประโยชนทสวนรวมจะไดรบจากภารกจนน

(๔)ใหเปนหนาทขอขาราชการทจะตองคอยรบฟงความคดเหนและความพงพอใจของสงคมโดยรวมและประชาชนผรบบรการ เพอปรบปรงหรอเสนอแนะตอผบงคบบญชา เพอใหมการปรบปรงวธปฏบตราชการใหเหมาะสม

(๕)ในกรณทเกดปญหาและอปสรรคจากการด าเนนการ ใหสวนราชการด าเนนการแกไขปญหาและอปสรรคนนโดยเรว ในกรณทปญหาหรออปสรรคนนเกดขนจากสวนราชการอนหรอระเบยบขอบงคบทออกโดยสวนราชการอน ใหสวนราชการแจงใหสวนราชการทเกยวของทราบเพอด าเนนการแกไขปรบปรงโดยเรวตอไป และใหแจง ก.พ.ร. ทราบดวย มาตรา๙ การบรหารราชการเพอใหเกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐใหสวนราชการปฏบตดงตอไปน

(๑)กอนจะด าเนนการตามภารกจใดสวนราชการตองจดท าแผนปฏบตราชการไวเปนการลวงหนา (๒) การก าหนดแผนปฏบตราชการของสวนราชการตาม (๑) ตองมรายละเอยดของขนตอนระยะเวลาและ

งบประมาณทจะตองใชในการด าเนนการของแตละขนตอนเปาหมายของภารกจ ผลสมฤทธของภารกจ และตวชวดความส าเรจของภารกจ

(๓)สวนราชการตองจดใหมการตดตามและประเมนผลการปฏบตตามแผนปฏบตราชการตามหลกเกณฑและวธการทสวนรวมราชการก าหนดขน ซงตองสอดคลองกบมาตรฐานทก.พ.ร.ก าหนด

(๔)ในกรณทการปฏบตภารกจ หรอการปฏบตตามแผนปฏบตราชการเกดผลกระทบตอประชาชน ใหเปนหนาทของสวนราชการทจะตองด าเนนการแกไขหรอบรรเทาผลกระทบนน หรอเปลยนแผนปฏบตราชการใหเหมาะสม มาตรา๑๒ เพอประโยชนในการปฏบตราชการใหเกดสมฤทธ ก.พ.ร. อาจเสนอตอคณะรฐมนตรเพอก าหนดมาตรการก ากบการปฏบตราชการ โดยวธการจดท าความตกลงเปนลายลกษณอกษรหรอโดยวธการอนใด เพอแสดงความรบผดชอบใหการปฏบตราชการ มาตรา๑๓ ใหคณะรฐมนตรจดใหมแผนการบรหารราชการแผนดนตลอดระยะเวลาการบรหารราชการของคณะรฐมนตร

เมอคณะรฐมนตรไดแถลงนโยบายตอรฐสภาแลว ใหส านกเลขาธการคณะรฐมนตร ส านกเลขาธการนายกรฐมนตร ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และส านกงบประมาณรวมกนจดท าแผนการบรหารราชการแผนดน เสนอคณะรฐมนตรพจารณาภายใน 90 นบแตวนทคณะรฐมนตรแถลงนโยบายตอรฐสภา มาตรา๑๔ ในการจดท าแผนการบรหารราชการแผนดนตามมาตรา ๑๓ ใหจดท าเปนแผน 4 ป โดยน านโยบายของรฐบาลทแถลงตอรฐสภามาพจารณาด าเนนการใหสอดคลองกบแนวนโยบายพนฐานแหงรฐตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย และแผนพฒนาประเทศดานตาง ๆ ทเกยวของ ทงน อยางนอยจะตองมสาระส าคญเกยวกบการก าหนดเปาหมายและผลสมฤทธของงาน สวนราชการหรอบคคลทจะรบผดชอบในแตละภารกจ ประมาณการรายไดและรายจายและทรพยากรตางๆ ทจะตองใชระยะเวลาการด าเนนการ และการตดตามประเมนผล มาตรา๑๕ เมอมการประกาศใชบงคบแผนการบรหารราชการแผนดนแลว ใหส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาและส านกเลขาธการนายกรฐมนตรรวมกนพจารณาจดท าแผนนตบญญต โดยมรายละเอยดเกยวกบกฎหมายทจะตองจดใหมขนใหมหรอกฎหมายทตองมการแกไขเพมเตมหรอยกเลกใหสอดคลองกบแผนการบรหารราชการแผนดน สวนราชการผรบผดชอบ และระยะเวลาทตองด าเนนการ มาตรา๓๘ เมอสวนราชการใดไดรบการตดตอสอบถามเปนหนงสอจากประชาชนหรอจากสวนราชการดวยกนเกยวกบงานทอยในอ านาจหนาทของสวนราชการนน ใหเปนหนาทของสวนราชการนน ทจะตองตอบค าถามหรอแจงการด าเนนการใหทราบภายใน 15 วน

68

ความรเรองสถานการณภายนอกและผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคมพนท ประเทศไทย 4.0 “ไทยแลนด 4.0” เปนวสยทศนเชงนโยบายการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทย หรอ โมเดลพฒนาเศรษฐกจของรฐบาล ภายใตการน าของพลเอกประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตรและหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ทเขามาบรหารประเทศบนวสยทศนท วา “มนคง มงคง และยงยน” ทมภารกจส าคญในการขบเคลอนปฏรปประเทศดานตาง ๆ เพอปรบแก จดระบบ ปรบทศทาง และสรางหนทางพฒนาประเทศใหเจรญ สามารถรบมอกบโอกาสและภยคกคามแบบใหม ๆทเปลยนแปลงอยางเรว รนแรงในศตวรรษท 21 ได เพอใหเขาใจ “ประเทศไทย 4.0” ขอไลเรยงเพอใหเหนภาพ คอ ประเทศไทยในอดตทผานมามการพฒนาดานเศรษฐกจเปนไปอยางตอเนองตงแต ยคแรก ขอเรยกวา “ประเทศไทย 1.0” เนนการเกษตรเปนหลก เชน ผลตและขาย พชไร พชสวน หม หมา กา ไก เปนตน ยคสอง ขอเรยกวา “ประเทศไทย 2.0” เนนอตสาหกรรมแตเปนอตสาหกรรมเบา เชน การผลตและขายรองเทา เครองหนง เครองดม เครองประดบ เครองเขยน กระเปา เครองนงหม เปนตน และปจจบน (2559) จดอยในยคทสาม ขอเรยกวา ”ประเทศไทย 3.0” เปนอตสาหกรรมหนกและการสงออก เชน การผลตและขาย สงออกเหลกกลา รถยนต กลนน ามน แยกกาซธรรมชาต ปนซเมนต เปนตน แต ไทยในยค 1.0 2.0 และ 3.0 รายไดประเทศยงอยในระดบปานกลาง อยอยางนไมได ตองรบพฒนาเศรษฐกจสรางประเทศ จงเปนเหตใหน าไปสยคทส ใหรหสใหมวา ”ประเทศไทย 4.0” ใหเปนเศรษฐกจใหม (New Engines of Growth) มรายไดสง โดยวางเปาหมายใหเกดภายใน 5-6 ปน คลาย ๆ กบการวางภาพอนาคตทางเศรษฐกจทชดเจนของประเทศทพฒนา เชน สหรฐอเมรกา “ A Nation of Makers ” องกฤษ “ Design of Innovation” อนเดย “ Made in India” หรอ ประเทศเกาหลใตทวางโมเดลเศรษฐกจในชอ “ Creative Economy” ไทยแลนด 4.0 มลกษณะอยางไร? “ประเทศไทย 4.0” เปนความมงมนของนายกรฐมนตร ทตองการปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจ ไปส “Value–Based Economy” หรอ “เศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม” โดยมฐานคดหลก คอ เปลยนจากการผลตสนคา “โภคภณฑ” ไปสสนคาเชง “นวตกรรม” .เปลยนจากการขบเคลอนประเทศดวยภาคอตสาหกรรม ไปสการขบเคลอนดวยเทคโนโลย ความคดสรางสรรค และนวตกรรม และเปลยนจากการเนนภาคการผลตสนคา ไปสการเนนภาคบรการมากขน ดงนน “ประเทศไทย 4.0” จงควรมการเปลยนวธการท าทมลกษณะส าคญ คอ เปลยนจากการเกษตรแบบดงเดมในปจจบน ไปสการเกษตรสมยใหม ทเนนการบรหารจดการและเทคโนโลย (Smart Farming) โดยเกษตรกรตองร ารวยขน และเปนเกษตรกรแบบเปนผประกอบการ (Entrepreneur) เปลยนจาก Traditional SMEs หรอ SMEs ทมอยและรฐตองใหความชวยเหลออยตลอดเวลา ไปสการเปน Smart Enterprises และ Startups บรษทเกดใหมทมศกยภาพสง เปลยนจาก Traditional Services ซงมการสรางมลคาคอนขางต า ไปส High Value Services และเปลยนจากแรงงานทกษะต าไปสแรงงานทมความร ความเชยวชาญ และทกษะสง

69

ไทยแลนด 4.0 จะพฒนาเรองใดบาง? เพอใหเกดผลจรงตองมการพฒนาวทยาการ ความคดสรางสรรค นวตกรรม วทยาศาสตร เทคโนโลย และการวจยและพฒนา แลวตอยอดในกลมเทคโนโลยและอตสาหกรรมเปาหมาย ดงน 1. กลมอาหาร เกษตร และเทคโนโลยชวภาพ เชน สรางเสนทางธรกจใหม (New Startups) ดานเทคโนโลยการเกษตร เทคโนโลยอาหาร เปนตน 2. กลมสาธารณสข สขภาพ และเทคโนโลยทางการแพทย เชน พฒนาเทคโนโลยสขภาพ เทคโนโลยการแพทย สปา เปนตน 3. กลมเครองมอ อปกรณอจฉรยะ หนยนต และระบบเครองกลทใชระบบอเลกทรอนกสควบคม เชน เทคโนโลยหนยนต เปนตน 4. กลมดจตอล เทคโนโลยอนเตอรเนตทเชอมตอและบงคบอปกรณตางๆ ปญญาประดษฐและเทคโนโลยสมองกลฝงตว เชน เทคโนโลยดานการเงน อปกรณเชอมตอออนไลนโดยไมตองใชคน เทคโนโลยการศกษา อ–มารเกตเพลส อ–คอมเมรซ เปนตน 5. กลมอตสาหกรรมสรางสรรค วฒนธรรม และบรการทมมลคาสง เชน เทคโนโลยการออกแบบ ธรกจไลฟสไตล เทคโนโลยการทองเทยว การเพมประสทธภาพการบรการ เปนตน ไทยแลนด 4.0 จะพฒนาอยางไร? การพฒนาประเทศภายใตโมเดล “ประเทศไทย 4.0” จะส าเรจ ใชแนวทาง “สานพลงประชารฐ” เปนตวการขบเคลอน โดยมงเนนการมสวนรวมของภาคเอกชน ภาคการเงนการธนาคาร ภาคประชาชน ภาคสถาบนการศกษา มหาวทยาลยและสถาบนวจยตางๆ รวมกนระดมความคด ผนกก าลงกนขบเคลอน ผานโครงการ บนทกความรวมมอ กจกรรม หรอ งานวจยตาง ๆ โดยการด าเนนงานของ ”ประชารฐ” กลมตางๆ อนไดแก กลมท 1 การยกระดบนวตกรรมและผลตภณฑการปรบแกกฎหมายและกลไกภาครฐ พฒนาคลสเตอรภาคอตสาหกรรมแหงอนาคต และการดงดดการลงทน และการพฒนาโครงสรางพนฐาน กลมท 2 การพฒนาการเกษตรสมยใหมและการพฒนาเศรษฐกจฐานรากและประชารฐ กลมท 3 การสงเสรมการทองเทยวและไมล การสรางรายได และการกระตนการใชจายภาครฐ กลมท 4 การศกษาพนฐานและพฒนาผน า (โรงเรยนประชารฐ) รวมทงการยกระดบคณภาพวชาชพ และกลมท 5 การสงเสรมการสงออกและการลงทนในตางประเทศ รวมทงการสงเสรมกลม SMEs และผประกอบการใหม (Start Up) ซงแตละกลมก าลงวางระบบและก าหนดแนวทางในการขบเคลอนนโยบายอยางเขมขน Thailand 4.0 (ไทยแลนด 4.0) เปนวสยทศนเชงนโยบาย ทเปลยนเศรษฐกจแบบเดมไปสเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม ….ซงกวาจะมาเปน Thailand 4.0 ( ไทยแลนด 4.0 ) กตองผาน 1.0 2.0 และ 3.0 กนมากอน

Thailand 1.0 ( ไทยแลนด 1.0 ) กคอยคของเกษตรกรรม คนไทยปลกขาว พชสวน พชไร เลยงหม เปด ไก น าผลผลตไปขาย สรางรายไดและยงชพ

Thailand 2.0 ( ไทยแลนด 2.0) ซงกคอยคอตสาหกรรมเบา ในยคนเรามเครองมอเขามาชวย เราผลตเสอผา กระเปา เครองดม เครองเขยน เครองประดบเปนตน ประเทศเรมมศกยภาพมากขน

Thailand 3.0 ( ไทยแลนด 3.0 ซงเปนยคปจจบน ) เปนยคอตสาหกรรมหนก เราผลตและขายสงออกเหลกกลา รถยนต กาซธรรมชาต ปนซเมน เปนตน โดยใชเทคโนโลยจากตางประเทศ เพอเนนการสงออก

70

ในชวงแรก Thailand 3.0 ( ไทยแลนด 3.0 ) เตบโตอยางตอเนอง แตปจจบนกลบเตบโตเพยงแค 3-4% ตอปเทานน ประเทศไทยจงตกอยชวงรายไดปานกลางมาเปนเวลากวา 20 ปแลว ในขณะททวโลกมการแขงขนทสงขน เราจงตองเปลยนสยค Thailand 4.0 ( ไทยแลนด 4.0 ) เพอใหประเทศไทยไดมโอกาสกลายเปนกลมประเทศทมรายไดสง

ในปจจบนประเทศไทยยงตดอยในโมเดลเศรษฐกจแบบ “ท ามาก ไดนอย” จงตองการปรบเปลยนเปน “ท านอย ไดมาก” กจะตองเปลยนจากการผลตสนคา “โภคภณฑ” ไปสสนคาเชง “นวตกรรม” และเปลยนจากการขบเคลอนประเทศดวย

ภาคอตสาหกรรม ไปสการขบเคลอนดวยเทคโนโลย ความคดสรางสรรค และนวตกรรม อยางการเกษตรกตองเปลยนจากการเกษตรแบบดงเดม ไปสการเกษตรสมยใหม ทเนนการบรหารจดการและใช

เทคโนโลยหรอ Smart Farming โดยเกษตรกรตองร ารวยขน และเปนเกษตรกรแบบเปนผประกอบการ เปลยนจาก SMEs แบบเดมไปสการเปน Smart Enterprises และ Startups ทมศกยภาพสง เปลยนจากรปแบบบรการแบบเดมซงมการสรางมลคาคอนขางต า ไปสบรการทมมลคาสง เปลยนจากแรงงานทกษะต าไปสแรงงานทมความรและทกษะสง

โมเดลของ Thailand 4.0 ( ไทยแลนด 4.0 ) นนคอ มนคง มงคง และยงยน

ลกษณะและทศทางการปรบตวของประเทศไทยดานเศรษฐกจสงคม ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม ภายหลงสงครามเยนยตลง สหรฐอเมรกากลายเปนผน าเพยงผเดยว และสหรฐอเมรกาไดประกาศระเบยบโลกใหม คอ ระบอบประชาธปไตย การคาเสร การเคารพสทธมนษยชน และการปกปองสงแวดลอม ความสมพนธระหวางประเทศ เปลยนจากระบบสองศนยอ านาจไปสหลายศนยอ านาจ เกดการแขงขนดานเศรษฐกจ การกดกนการคา การรวมกลมกนดานเศรษฐกจตามภมภาคตาง ๆ เพอสรางอ านาจตอรองและถวงดลกนดานเศรษฐกจ เชน การรวมตวเปนตลาดเดยวของประชาคมยโรป การจดตงเขตการคาเสรอเมรกาเหนอ (NAFTA) และเขตการคาเสรอาเซยน (AFTA) เปนตน สถานการณเปลยนแปลงทางเศรษฐกจในภมภาคและในโลกและการแขงขนทไรพรมแดน เปนปจจยส าคญทท าใหไทยตองมการปรบตวเพอกอบกวกฤตเศรษฐกจและเพมศกยภาพดานการแขงขน การปรบตวทส าคญมดงน 1. การปรบตวของไทยทางดานสงคม กระแสโลกาภวตน และระเบยบโลกใหมทเนนเรองการคาเสร สงผลใหระบบเศรษฐกจโลกมความเชอมโยงกน การแพรขยายอทธพลทางการคาของบรษทขามชาตไดเขามาท าลายธรกจขนาดยอมภายในประเทศ สภาวการณดงกลาวท าใหไทยตองปรบตวเพอเพมศกยภาพแหงการแขงขน การปรบตวทางสงคมทส าคญมดงน 1.1 การปรบเปลยนยทธศาสตรการพฒนาตามแผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคมแหงชาต ฉบบท 8 แสดงใหเหนจดเปลยนของยทธศาสตรการพฒนาทหนมาใหความสนใจเรองการพฒนาแบบยงยน และมยทธศาสตรทส าคญคอ เนนการพฒนาคนโดยถอวา คนคอทรพยากรทส าคญของชาตทเรยกวา “ทรพยากรมนษย” การรกษาทรพยากรและสงแวดลอม การสงเสรมระบบประชาธปไตยแบบมสวนรวม การกระจายอ านาจจากสวนกลางสทองถน โครงการสรางความเขมแขงใหแกองคกรทองถน การสรางประชารฐ โดยมงประสานรฐกบประชาชนใหเปนหนงเดยวกน การสรางสงคมทรวมกนแกปญหาทกอยางแบบบรณาการในรปเบญจภาค ประกอบดวยชมชน รฐ นกวชาการ องคกรเอกชน และองคกรธรกจ 1.2 ปรบยทธศาสตรการพฒนาทองถน โดยใหความส าคญกบคนในทองถน การพฒนาจะตองเกดจากความตองการของชาวบาน เพอประโยชนของชาวบานเอง ดงค าพดทวา “ค าตอบอยทหมบาน” ยทธศาสตรการพฒนานมหลกการส าคญ 5 ประการ คอ

71

1.2.1 หลกการพงตนเอง ซงมหลกการส าคญ คอ “การพออยพอกน” 1.2.2 ปรบเปลยนวธการผลต จากเพอการพาณชย เปนการผลตเพอยงชพ โดยม เปาหมายเพอกนเพอใช เมอม

สวนเกนจงน าออกขาย และตองกระจายการผลตในครวเรอนเพอลดความเสยงและเพมความมนคงแหงชวต 1.2.3 พฒนาบนพนฐานของวฒนธรรมชมชน 1.2.4 ใหความส าคญกบภมปญญาชาวบาน 1.2.5 รวมกลมเพอจดตงองคกรชมชนหรอองคกรชาวบาน เพอสรางความเขมแขงและอ านาจตอรองของภาค

ประชาชน 1.3 การปรบตวของไทยตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9 (พ.ศ.2545-2549) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 ทน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาน าทางทมจดเนนคอการด าเนนการในทางสายกลางใหกาวทนโลก ความพอเพยงทเนนการผลตและการบรโภคบนความ พอประมาณและความมเหตผล ความสมดลและการพฒนาอยางยงยน เปนการผลตอยางเปนองครวมมความสมดลยระหวางการแขงขนจากกระแสโลกาภวตน และกระแสทองถนนยม มความหลากหลายในโครงสรางการผลต มการใชทนทมอยในสงคมใหมประสทธภาพสงสด ไมท าลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไมท าลายวฒนธรรมและภมปญญาทด มภมคมกนทด รเทาทน ผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลงตาง ๆ มความยดหยนในการปรบตว และเสรมสรางจตใจใหเปนคนด มคณธรรม มความรบผดชอบ ซอสตย สจรต มสตปญญา ความเพยร ความอดทน และรอบคอบ 1.4 การปฏรปการศกษา การศกษาเปนกลไกส าคญในการพฒนาทรพยากรมนษยใหม คณภาพ เพอใหสามารถด ารงชวตอยไดอยางรเทาทนโลก การปรบตวทางดานการศกษาทส าคญคอ

1.4.1 การก าหนดสทธ ดานการไดรบการศกษาของประชาชน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 มาตรา 43 ไดก าหนดสาระเกยวกบการศกษาวา บคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวา 12 ป ทรฐบาลจะตองจดใหอยางทวถง และมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย

1.4.2 การออกพระราชบญญตการศกษาชาต พ.ศ.2542 ซงมจดมงหมายเพอปฏรป การศกษา โดยมจดมงหมายเพอผลตคนใหสอดคลองกบทศทางการพฒนาประเทศ ผลตคนใหมความรและมทกษะเฉพาะดาน ทส าคญคอ ทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศ ภาษาองกฤษ ปฏรปวธการเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปนส าคญ ฝกใหคดเปน ท าเปน และแกปญหาเปน โดยมเปาหมายเพอพฒนาผเรยนใหเปนคนด คนเกง และมความสข สามารถปรบตวเขากบสงคม สงแวดลอม รเทาทนโลก และอยไดอยางมความสข 2. การปรบตวของไทยทางดานเศรษฐกจ กระแสโลกาภวตนอนเปนผลมาจากความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศ ระเบยบทางดานเศรษฐกจทเนนเรองการคาเสร ท าใหระบบเศรษฐกจเชอมโยงกน การเคลอนยายการผลต และการลงทนขามชาต ท าใหธรกจขนาดใหญและมความพรอมในการแขงขนสงเขามาแขงขนกบธรกจภายในประเทศ สงผลใหธรกจภายในประเทศทมทนนอยไมสามารถแขงขนได ปจจบนการแขงขนทางการคาไดทวความรนแรง ประเทศตาง ๆ มการกดกนการคาโดยใช มาตราการตาง ๆ เชน การก าหนดมาตรฐานสนคา มาตรฐานแรงงาน การรวมกลมเศรษฐกจตามภมภาคตาง ๆ ของโลกเพออ านาจตอรองและเพมศกยภาพในการแขงขน สถานการณการเปลยนแปลงดงกลาวสงผลกระทบตอสงคมไทยทส าคญคอ การเกดวกฤตเศรษฐกจในป พ.ศ.2540 และลกลามจนกลายเปนวกฤตเศรษฐกจแหงเอเชย วกฤตเศรษฐกจทเกดขนเปนสาเหตส าคญทท าใหไทยตองปรบตวทางดานเศรษฐกจ ดวยการปฏรปครงส าคญ ทงดานการเมอง สงคม และเศรษฐกจ โดยการปรบยทธศาสตรการพฒนาเพอกอบกวกฤตเศรษฐกจเนนการพฒนาบนพนฐานการพงตนเอง และเสรมสรางความเขมแขงของชมชน การปรบตวทางดานเศรษฐกจทส าคญมดงน 2.1 การปรบเปลยนยทธศาสตรการพฒนา

72

จากการพงพงตางประเทศมาเปนการพฒนาทเนนการพงตนเอง โดยการน าแนวพระราชด ารเศรษฐกจพอเพยงของ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาประยกตใชในการพฒนาเศรษฐกจชมชน โดยมหลกการพฒนาทางความคดดงน เศรษฐกจพอเพยง หมายถง เศรษฐกจทพงตวเองได ทงการพงตนเองทางจตใจ สงคม ทรพยากร เทคโนโลย และเศรษฐกจ โดยมฐานการคดในการพฒนาเปนล าดบ ดงน 1) พฒนาตามขนตอนทฤษฎใหมของ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ซงม 3 ขนตอน ไดแก ขนท 1 การผลตเพอบรโภคในครอบครว ขนท 2 รวมกลมเพอการผลต การตลาด สวสดการ และขนท 3 รวมมอกบองคกรภายนอกในการท าธรกจและพฒนาคณภาพชวต โดยทกฝายไดรบประโยชน 2) สรางพลงทางสงคม โดยประสานความรวมมอทงภาครฐ และเอกชน สอมวลชน เพอขบเคลอนขบวนการพฒนาธรกจชมชน 3) ยดพนทเปนหลก และใชองคกรชมชนเปนศนยกลาง 4) ใชกจกรรมชมชนเปนเครองมอสรางการเรยนรและการจดการ 5) เสรมสรางการรวมกลม และการสรางเครอขายความรวมมอ 6) วจยและพฒนาธรกจชมชนครบวงจร (ผลต แปรรป ขาย และบรโภค) 7) พฒนาเศรษฐกจชมชนทมศกยภาพสงแตละเครอขายเปนศนยกลางการเรยนรชมชน ปจจบนไดมการน าแนวพระราชด ารเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการพฒนาชมชน ทองถนทวประเทศ โดยเฉพาะในโครงการตามนโยบายเรงดวนของรฐบาลชดปจจบน เพอแกปญหาความยากจนของประชาชนในชนบทและชมชนเมอง ไดแก โครงการกองทนหมบาน โครงการหนงต าบลหนงผลตภณฑ เปนตน 2.2 การพฒนาตามแนวทางการพฒนาแบบยงยน การพฒนาแบบยงยนเปนแนวคดทผสมผสานระหวางการพฒนาเศรษฐกจและการอนรกษทรพยากร การพฒนาแบบยงยนจะมความสมพนธกนทงระบบการเมอง เศรษฐกจ และสงคม ปจจบนไดมการน าแนวคดการพฒนาแบบยงยนไปประยกตใชในการพฒนาดานตาง ๆ เชน การเกษตรแบบยงยน การจดการพลงงานอยางยงยน การทองเทยวแบบยงยน เปนตน 2.3 เสรมสรางความรวมมอทางดานเศรษฐกจระหวางกลมประเทศในเอเชย ในระดบทกวางขน เชน แนวความคดการจดตงเวทหารอส าหรบประเทศในทวปเอเชยทเรยกชอวา Asia Cooperation Dialogue : ACD ซงมขอบขายครอบคลมทวปเอเชยทงทวป อนไดแก สมาชกกลมอาเซยน จน ญปน เกาหลใต ปากสถาน กาตาร บาเรนห ความรวมมอดงกลาวจะเปนการเสรมสรางสมรรถนะและจดแขง แกไขจดออนของแตละประเทศเพอพฒนาเศรษฐกจ สงคม และเสถยรภาพความมนคง เพอใหเกดประโยชนสงสด รวมกนในเอเชยมากขน 2.4 การปฏรปภาคธรกจเอกชนใหเกดความเขมแขงและสจรต โดยการสรางธรรมาภบาลดานเอกชนใหเกดขน ธรรมาภบาลคอ การบรหารจดการทด เพอสรางความเชอมนใหเกดกบนกลงทนชาวตางชาต หลกธรรมาภบาลทส าคญคอ การบรหารมความรบผดชอบ มความโปรงใส เสมอภาค และการมสวนรวม ไดแก การรบร รวมคด รวมตดสนใจ และรวมตรวจสอบการใชอ านาจรฐทกระดบ 3. การปรบตวของไทยทางดานการเมองจากกระแสการเปลยนแปลงของสงคมโลกในยคโลกาภวตน ซงเปนดานการปกครองแบบประชาธปไตย ทเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการปกครองตนเอง การสงเสรมการคาเสร การเคารพสทธมนษยชน การพทกษสงแวดลอม สงเหลานจะเปนแรงบบคนใหประเทศไทยตองปรบตวใหสอดคลองกบกระแสโลกาภวตน การปรบตวทางการเมองทส าคญ คอ การประกาศใช รฐธรรมนญฉบบ พ.ศ.2540 (รฐธรรมญฉบบประชาชน) และการปฏรประบบราชการ ซงพอสรปไดดงน 3.1 การจดท ารฐธรรมนญฉบบใหม ปพ.ศ.2540

73

ถอเปนการปรบตวทางการเมองครงใหญ สาระส าคญของรฐธรรมนญฉบบนมขอก าหนดใหประชาชนมสวนรวมในการปกครองและตรวจสอบการใชอ านาจรฐ การปรบปรงโครงสรางทางการเมองใหมเสถยรภาพ ประสทธภาพ และคณภาพ โดยก าหนดใหมมาตรฐานทางคณธรรมและจรยธรรมของผด ารงต าแหนงทางการเมอง และเจาหนาทของรฐ เพอปองกนการประพฤตมชอบ โดยการก าหนดใหมองคกรอสระท าหนาทควบคม ก ากบ และตรวจสอบการท างานของ นกการเมองและขาราชการประจ า ไดแก คณะกรรมการการเลอกตง (กกต.) คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (ปปช.) ผตรวจการแผนดนของรฐสภา คณะกรรมการสทธมนษยชน ศาลรฐธรมนญ ศาลปกครองและคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน การกระจายอ านาจ และสงเสรมใหทองถนมความเปนอสระในเรองการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สงเสรมใหทองถนบรหารงานบคคล เกบภาษอากร มอ านาจจดการศกษา และบรหารดานสาธารณสข ตลอดจนพฒนาเศรษฐกจและสงคมในทองถน ขอก าหนดวาดวยการรกษาสงแวดลอมและสทธมนษยชน ทจะใชประโยชนจากสงแวดลอม 3.2 การปฏรประบบราชการ วกฤตเศรษฐกจทเกดขน ในป พ.ศ.2540 เปนผลมาจากการสะสมปญหาตาง ๆ ทมมานานกวา 30 ป ปญหาทส าคญประการหนง ไดแก ภาครฐขาดความสามารถในการบรหารจดการ และปรบตวเองไดอยางทนการ จงจ าเปนทจะตองปฏรประบบบรหารภาครฐ โดยปรบปรงระบบราชการใหมขนาดเลกลงและมประสทธภาพ ปรบเปลยนวธการบรหารใหมลกษณะอยางภาคเอกชน มงเนนประสทธภาพและประสทธผลของการบรหาร โดยใชมาตรการตาง ๆ เชน การปรบลดก าลงคนของภาครฐ การจดกลมภารกจสวนราชการ การแปรรปรฐวสาหกจใหเอกชนด าเนนการแทน การพฒนารปแบบการด าเนนงานเปนเครอขาย และรวมมอกบภาคธรกจ เอกชน และประชาสงคมมากขน ปรบรปแบบบรหารจดการภาครฐใหม เนนการท างานโดยยดผลลพธเปนหลก มการวดผลลพธและคาใชจายอยางเปนรปธรรม ปรบเปลยนระบบงบประมาณเปนแบบมงเนนผลงานและผลลพธ โดยเปลยนกระบวนการงบประมาณจากควบคมการใชทรพยากรเปนระบบงบประมาณทมงเนนผลผลตและผลลพธของงาน เสรมสรางระบบการท างานอยางเปนระบบ โดยการก าหนดเปาหมายของการท างานเปนรปธรรมโดยมแผนกลยทธทชดเจน มดชนวดผลสมฤทธของงานและสามารถประเมนผลงานได เนนความรบผดชอบของผบรหาร รวมทงการปรบเปลยนระบบการเงนและการพสดใหเปนไปตามมาตรฐานสากล โดยมเปาหมายทส าคญเพอประชาชนเปนหลก ความรเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศ ระบบสารสนเทศเพอผบรหารระดบสง (Executive Information System: EIS) ระบบสารสนเทศส าหรบผบรหาร (Executive Information Systems) หรอทเรยกวา EIS หมายถง ระบบสารสนเทศทถกพฒนาขนโดยเฉพาะ เพอใหสอดคลองกบความตองการ ทกษะ และความสามารถในการเขาถงสารสนเทศส าหรบผบรหาร เนองจากผบรหารเปนกลมบคคลทตองการขอมลทมลกษณะเฉพาะ โดยเฉพาะดานระยะเวลาในการเขาถงและท าความเขาใจกบขอมล โดยเฉพาะการเปลยนแปลงและการแขงขนทางธรกจทเกดขนและปรบตวอยางรวดเรวในปจจบนไดสรางแรงกดดนใหผบรหารตองตดสนใจภายใตขอจ ากดของทรพยากรทางการจดการ ระยะเวลา ขอมล และการด าเนนงานของคแขงขน นอกจากนผบรหารหลายคนยงมความรเกยวกบเทคโนโลย สารสนเทศทจ ากด โดยเฉพาะผบรหารระดบสงทมอายมากและไมมโอกาสไดพฒนาความร ความเขาใจ และทกษะดานการใชงานสารสนเทศ ดงนนจงมความจ าเปนทจะตองพฒนาและออกแบบระบบสารสนเทศทสามารถชวยใหผบรหารปฏบตงานอยางมประสทธภาพ ระบบขอมลส าหรบผบรหารตองมการพฒนาอยางตอเนอง คณสมบตของระบบ EIS – มการใชงานบอย – ไมตองมทกษะทางคอมพวเตอรสง – ความยดหยนสงสามารถเขากนไดกบรปแบบการท างานของผบรหาร

74

– การใชงานใชในการตรวจสอบ ควบคม – การสนบสนนการตดสนใจไมมโครงสรางแนนอน – ผลลพธทแสดงจะเปนตวอกษร ตาราง ภาพและเสยง รวมทงระบบมลตมเดย – การใชงานภาพกราฟกสง จะใชรปแบบการน าเสนอตางๆ – ความเรวในการตอบสนองรวดเรวทนททนใด ความสามารถทวไปของ EIS – การเขาถงดาตาแวรเฮาต (Data Warehouse) ซงเปนการรวบรวมขอมลส าหรบการตดสนใจ ประกอบดวยฐานขอมลจากงานในระดบปฏบตการ เชน วสดคงคลง และฐานขอมลภายนอก เชน ลกษณะของประชากร – การใชความสามารถในการเจาะขอมล (Drill down) กลาวคอ EIS จะประกอบดวยการสรปสารสนเทศเพอใหผบรหารสามารถเจาลกเพอกาสารสนเทศในรายละเอยดอกครง ดงนนการเจาะขอมลหมายถง ความสามารถในการใหรายละเอยดของสารสนเทศ เชน หากผบรหารสงเกตเหนการลดลงของยอดขายในรายงานประจ าสปดาหผบรหารอาจตองดรายละเอยดของยอดขายในแตละภาคเพอตองการหาเหตผล ถาขอมลแสดงวาภาคใดภาคหนง มปญหา ผบรหารอาจจะเจาะลงในรายละเอยดของการขายสนคาแตละผลตภณฑ หรอยอดขายของพนกงานขายแตละคนกได การเจาะลกของขอมลอาจท าไดตอเนองกนหลายระดบของขอมล การเจาะลกดงกลาวผบรหารสามารถท าไดเองโดยไมจ าเปนองปรกษากบโปรแกรมเมอรแตอยางใด – การน าเสนอขอมลในลกษณะทมความยดหยน ระบบ EIS จะมการรายงานซงมความยดหยนกวาระบบ MRS มาก กลาวคอ ระบบ MRS จะมการก าหนดสารสนเทศไวลวงหนา แต EIS จะเรมจากสงทไมไดก าหนดไวลวงหนา และยงมรปแบบรายงานตางๆ ใหผบรหารไดเลอกอก (แนวคดเดยวกบแบบ drill down) ซงชวยใหผบรหารสามารถ ไดทราบสารสนเทศในเชงลกมากขน และบางครงถงกบออกแบบในลกษณะกราฟฟคเอาไวดวย ลกษณะการน าเสนอในแบบนเปนขอแตกตางของ MRS และ EIS – การเขาถงสารสนเทศทหลากหลาย ระบบ EIS ชวยใหผบรหารสามารถเขาถง สารสนเทศไดทกประเภท ทงสารสนเทศจากภายในหนวยงานและภายนอกหนวยงานซงเปนเรองเกยวกบสงแวดลอมขององคการดวย – การใชโมเดลในการวเคราะหแนวโนม (Trend analysis) การวเคราะหขอมลอาจจ าเปนตองทราบแนวโนมในอนาคต โดยเฉพาะเมอมการเปลยนแปลงในขอมล การวเคราะหแนวโนมจะท าไดโดยใชโมเดลการพยากรณ การวเคราะหแนวโนม เชน ยอดขายจะมการเพมขนหรอไม สวนแบงการตลาดจะลดลงหรอไม หนาทของ EIS 1. ชวยในการวางแผนกลยทธ โดยประเมนและท าความเขาใจเกยวกบสถานการณตางๆ ไดอยางรวดเรวและน าสารสนเทศทถกตองเปนปจจบนมความรวดเรวและชวยในการพจารณาสถานการณทงภายในและภายนอก รวมทงทดสอบวากลยทธทก าหนด ไดผลหรอไม (Stair & Reynolds, 1999) 2. ชวยในการควบคมเชงกลยทธ (Strategic control) ซงเกยวกบการตดตาม และการจดการการปฏบตขององคการโดยการสรางกระบวนการท างานทมประสทธผลโดยการระบปจจยตางๆ ทเกยวของ เชน ปญหา โอกาส หรอการเปลยนแปลง เพอทจะชวยใหกระบวนการท างานลนไหลไปไดดวยด (Stair & Reynolds, 1999)

75

3. การสรางเครอขาย (Networks) เครอขายในทน หมายถงบคคลตางๆ ท างานรวมกนในการบรรลจดมงหมาย เครอขายนจะชวยท าใหสารสนเทศทเกยวกบความคดเหนขอสงเกต ขอมลหรอการเตอนภยลวงหนาไหลตดตอระหวางสมาชกในเครอขาย 4. ชวยในการตดตามสถานการณอยางใกลชด ระบบยงสามารถใหขอมลทเกยวของกบคแขงทงในระดบประเทศและตางประเทศรวมทงสามารถในการจดหาสนคาของซพพลายเออร 5. ชวยในการจดการกบวกฤต (Crisis management) แมวาหนวยงานจะมการวางแผนกลยทธดเพยงไร แตบางครงวกฤตทไมคาดคดอาจเกดขนได การจดการวกฤตเปนหนาทของผบรหารโดยตรง (Stair & Reynolds, 1999) ขอดของระบบ EIS 1. งายตอผบรหารระดบสงในการใชงาน 2. การใชงานไมจ าเปนตองมความรเรองคอมพวเตอร 3. ใหสารสนเทศสรปของบรษทในเวลาทตองการ 4. ท าใหสามารถเขาในสารสนเทศไดดขน 5. มการกรองขอมลใหประหยดเวลา 6. ท าใหระบบสามารตดตามสารสนเทศไดดขน ขอดอยของระบบ EIS 1. มขอจ ากดในการใชงาน 2. อาจท าใหผบรหารจ านวนมากรสกวาไดรบขอมลมากเกนไป 3. ยากตอการประเมนผลประโยชนทไดจากระบบ 4. ไมสามารถท าการค านวณทซบซอนได 5. ระบบอาจนะใหญเกนกวาทจะจดการได 6. ยากตอการรกษาขอมลใหทนสมยอยตลอดเวลา 7. กอใหเกดปญหาการรกษาความลบของขอมล ระบบสารสนเทศเพอการจดการ (Management Information System) คอระบบสารสนเทศทใชในการจดการขอมลทเกยวของกบการด าเนนกจการในองคการ โดยการจดเกบขอมลเชงรายการและน าเขาสระบบคอมพวเตอร มโปรแกรมในการการประมวลผล ผลลพธทไดเปนรายงานทใชในการจดการ ไดแก ขอมลดานการผลต การใหบรการ การจ าหนาย การเงน การบญช-พสด การบรหารบคคล เปนตน โดยผบรหารองคกรตองจดอ านวยประโยชนใหมการน าสารสนเทศไปใชในการบรหารจดการตามความเหมาะสมดงน โปรแกรมประยกตทใชงานสวนใหญออกแบบส าหรบงานนนๆ โดยเฉพาะ มรปแบบ เชนประมวลผลค า จดท ารายงาน สถตกราฟ พสดและงบประมาณตางๆ ไวลวงหนา หากเปนหนวยงานองคกรขนาดใหญ กจะใชทรพยากรสารสนเทศรวมกนผานระบบเครอขาย เพอเพมประสทธภาพในการด าเนนงาน

76

1. เพมประสทธภาพในการท างานขององคกร .2 เพมผลผลตหรอการบรการ .3 สรางความพงพอใจใหลกคา/ผรบบรการ .4 ชวยสรางสรรคผลตภณฑหรอบรการใหมๆ .5 สรางความไดเปรยบแกคแขง .6 เพมประสทธภาพในการตดสนใจ

2. องคประกอบของระบบสารสนเทศเพอการจดการ ระบบสารสนเทศไมไดเพยงหมายความถงเพยงระบบคอมพวเตอรเทานน แตการใชระบบสารสนเทศเพอการจดการอยางมประสทธภาพนน ผบรหารจ าเปนตองเขาใจองคประกอบของระบบ 3 ดาน ไดแก ขอมลสารสนเทศ องคการและการจดการ รวมทงเทคโนโลยและอปกรณดวย 2.1 ขอมลสารสนเทศ ไดแก

2.1.1 ขอมลรายละเอยด ทน ามาใชในการบรหารจดการระดบยอย ระเบยบขอบงคบ ตางๆ เชน การจดซอหนงสอ ต ารา วารสาร เปนตน

2.1.2 ขอมลสรป ไดแก การรวบรวมขอมลดบมาวเคราะหสงเคราะห เพอดแนวโนมทศทาง เชน วารสารบางฉบบมปญหาไมมความเคลอนไหว ยม-คน ผบรหารจะตองหาทางแกไขจดการ 2.1.3 ขอมลพเศษ เชนการรายขอมลเฉพาะทตองการ อาจเปนการรายงานการยม-คน หนงสอ ความตองการในการใชวารสารของผใชบรการ หนงสอ ต ารา หรอวารสารทมความถในการใชงาน ต าหรอสง 2.2 องคกรและการบรหารจดการ โดยทวตองประกอบดวยบคลากร โครงสรางการบรหารงานองคกร เพอแบงแยกหนาททชดเจนตามภาระงานตางๆ เชน ฝายการเงน ฝายพสด ฝายบคคล ฝายบรการ ฝายผลต ฝายซอมบ ารง เปนตน โดยอาศยโครงสรางเปนแกนกลางในการปฏบตงานตามล าดบขนตอนสายงาน 2.3 เทคโนโลยและอปกรณ เปนเครองมอส าคญในการพฒนาระบบสารสนเทศ เพอการจดการ ซงรวมถง ซอฟทแวรโปรแกรม ฮารดแวรคอมพวเตอร อปกรณระบบเครอขายและการสอสาร ทเชอมโยงระบบเหลานเขาดวยกน เพอการด าเนนงานทมประสทธภาพ ระบบขอมลของทองถน (ทตองจ า) 1. GFMIS (Government Fiscal Management Information System) เรยกยอวา จ-เอฟ-เอม-ไอ-เอฟ หรอเรยกใหยอลงไปอกวา ระบบ จ-เอฟ เมอวนท 22 กรกฎาคม 2546 คณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบใหมการออกแบบระบบการเงนการคลงแบบอเลกทรอนกส โดยจดสรางเปน National System เพอเปนลขสทธของรฐบาล ซงทกสวนราชการทวประเทศไดเรมน าระบบการบรหารการเงนการคลงภาครฐแบบอเลกทรอนกส (GFMIS) มาปฏบตงานแบบ Online Real Time ตงแตวนท 1 ตลาคม 2547 โดยเรมเบกจายตรงในระบบ GFMIS เพยงระบบเดยว ตงแตวนท 1 มนาคม 2548 และในป 2552 ไดมการพฒนาระบบ GFMIS เพอใหรองรบกบการเบกจายเงนขององคกรปกครองสวนทองถน โดยเชอมโยงกบระบบ e-LAAS

77

2. e-LAAS (Electronic Local Administrative Accounting System) เรยกยอวา อ-ลา-แอส หมายถง ระบบบญชคอมพวเตอรขององคกรปกครองสวนทองถน ทจดท าขนเพอใหบคลากรของ องคกรปกครองสวนทองถน สามารถจดท าเทศบญญต ขอบญญตงบประมาณรายจาย วางฎกาเบกจาย เมอมรายการทตองจาย จายเงนทกครงทมการรบจรงทกประเภท จดซอ/จางทตองซอ/จาง ขอมลบคลากร ขอมลผเสยภาษจดท าเชคเพอใหระบบลงบญชและออกรายงานการเงนและตรวจสอบไดทกวนซงท าใหผจดสรรงบประมาณและผใชจายงบประมาณ สามารถตรวจสอบ ตดตามและรายงานผลไดอยางรวดเรว เปนปจจบน ดงนน ภาพรวมของระบบ e-LAAS จงจดท าขนเพอรองรบระบบ e-Government ของภาครฐ อนเปนผลใหองคกรปกครองสวนทองถนทวประเทศมการบรหารงานทคลองตวมากขน รวมถงการบรหารงบประมาณทสะดวกรวดเรว ซงระบบดงกลาวสามารถเชอมโยงขอมลในระดบทองถนและระดบประเทศใหเปนมาตรฐานเดยวกนสอดคลองกบนโยบาย ปฏรประบบบญชภาครฐ หนวยงานทรบผดชอบระบบน คอ ส านกบรหารการคลงทองถน (สน.คท.) http://km.laas.go.th/laaskm 3. LTAX เรยกยอวา แอล-แทกซ หมายถง โปรแกรมแผนทภาษและทะเบยนทรพยสน ซงเปนโปรแกรมทพฒนาขนมาใชในการบนทกขอมลเกยวกบทรพยสนตางๆ ของ องคกรปกครองสวนทองถน ประกอบดวย ขอมลเกยวกบทดน ขอมลเกยวกบโรงเรอนหรอสงปลกสราง ขอมลเกยวกบปาย ขอมลเกยวกบใบอนญาตประกอบกจการคาและการค านวณภาษแตละประเภท การรบยนแบบช าระภาษ การประเมนภาษ และการรบช าระภาษ รวมถงการออกแบบรายงานตาง ๆ ในระบบงานแผนท ในการใชงานจรงองคกรปกครองสวนทองถน จะตองดาวนโหลดโปรแกรมแผนทภาษและทะเบยนทรพยสน (LTAX 3000) น าไปใชรวมกบโปรแกรมประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตร (LTAX GIS) หนวยงานทรบผดชอบระบบน คอ ส านกบรหารการคลงทองถน (สน.คท.) http://ltax3000.dla.go.th/download.html 4. e-PLAN (Electronic Plan) เรยกยอวา อ-แพลน หมายถง ระบบสารสนเทศเพอการวางแผนและประเมนผลขององคกรปกครองสวนทองถน ซงองคกรปกครองสวนทองถน จะตองน าขอมลหลกเขาสระบบ ดงน ขอมลยทธศาสตร ขอมลการจดท าแผน ขอมลการเปลยนแปลงแผน ขอมลการขออนมตงบประมาณ ขอมลการลงนามในสญญาโครงการ ขอมลการเบกจายขอมลรายรบ-รายจาย และการรายงานผลตามนโยบายเรงดวนของรฐ เชน เรองยาเสพตด หนวยงานทรบผดชอบระบบนคอ กองยทธศาสตรและแผนงาน (กยผ.) http://e-plan.dla.go.th 5. LPA (Local Perfomance Assesment) เรยกยอวาแอล-พ-เอ หมายถง ระบบการประเมนประสทธภาพขององคกรปกครองสวนทองถน ซงมดวยกน 5 ดานการบรหารจดการ ดานการบรหารงานบคคลและกจจการสภา ดานการบรหารงานการเงนและการคลงดานการบรการสาธารณะและดานธรรมาภบาล โดยเพมแบบตดตามการปฏบตราชการ ดานนวฒกรรมทองถน (LAO’s Innovation) ซงไมไดคดคะแนน ใหองคกรปกครองสวนทองถนสงขอมลมา เพอกระตนใหองคกรปกครองสวนทองถน มการพฒนาประสทธภาพมากขน เนองจากผลการประเมนจะท าใหไดรบทราบจดออน-จดแขงในแตละดานเปนการเปรยบเทยบการปฏบตงานในระหวางองคกรปกครองสวนทองถนดวยกนเอง รวมทงเปรยบเทยบกบองคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดอนๆ ซงผลการประเมนนผก ากบดแลสามารถน าไปใชประโยชนในการก าหนดทศทางการพฒนาองคกรปกครองสวนทองถนได และองคกรปกครองสวนทองถนกสามารถน าไปใชประโยชนในการขอรบประเมนโบนสหรอใชเพอการขอปรบปรงขนาดขององคกรปกครองสวนทองถน ใหมโครงสรางอตราก าลงขนาดทใหญกวาเดมหนวยงานทรบผดชอบระบบนคอกองพฒนา

78

และสงเสรมการบรหารงานทองถน (กพส.) http://www.thailocalmeet.com/index.php?topic=61886.0 6. LOS (Local Observation Survey) เรยกยอวา แอล-โอ-เอส หมายถง การส ารวจขอสงเกตการปฏบตงานเพอเพมประสทธภาพขององคกรปกครองสวนทองถน ซงมจดประสงคในการลดชองวางในการท างานระหวางองคกรปกครองสวนทองถนกบหนวยงานทก ากบดแลและหนวยงานทท าหนาทออกกฎหมาย ระเบยบ รวมทงสรางธรรมาภบาลในการด าเนนงานและสรางมาตรฐานเพอยกระดบการจดบรการสาธารณะของ องคกรปกครองสวนทองถน โดยมการส ารวจ 4 ดาน คอ ดานการบรหารงานบคคล ดานการบรหารงานการเงนและการคลง ดานภารกจทไดรบการการถายโอนและภารกจตามอ านาจหนาท ซงขณะนกรมสงเสรมการปกครองทองถน ไดจดท าสรปรายงานผลการส ารวจดงกลาวเสรจเรยบรอยแลว หนวยงานทรบผดชอบระบบนคอ ส านกบรหารการคลงทองถน (สน.คท.) http://www.dla.go.th/upload/ebook/column/2016/12/2192_5913.pdf 7. LSEP (Local Sufficiency Economy Plan) เรยกยอวา แอล-เซบ หมายถง การส ารวจขอมลเพอจดท าแผนพฒนาเศรษฐกจพอเพยงทองถน (ดานการเกษตรและแหลงน า) โดยมหลกการส าคญ คอ การนอมน าแนวพระราชด าร ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชใหเกดผลสมฤทธ สรางฐานขอมลทมความนาเชอถอ สรางเครองมอในการก าหนดนโยบายและรบทราบปญหาความตองการเพอน ามาจดท าแผนไปสการผลกดนใหเกดโครงการพฒนาทเปนรปธรรมชวยแกไขปญหาความยากจนความเหลอมล าทางสงคมในมตตางๆใหกบองคกรปกครองสวนทองถน ซงขณะนไดมรายงานสรปขอมลในป 2559 เกยวกบความตองการดานตาง ๆ 4 ดานเสรจเรยบรอยแลว ไดแก ดานการเกษตร ดานแหลงน าเพอการเกษตร ดานน า/แหลงน าเพอการอปโภคบรโภค และดานการลดรายจายและเพมรายได และในป2560ไดส ารวจขอมลเสรจสนแลวอยระหวางการประมวลผล หนวยงานทรบผดชอบระบบน คอ กองพฒนาและสงเสรมการบรหารงานทองถน (กพส.) 8. INFO (Information DLA)เรยกยอวาอน-โฟ หมายถง ระบบขอมลกลางองคกรปกครองสวนทองถน เปนระบบฐานขอมลทจดท าขนเพอส ารวจขอมลพนฐานขององคกรปกครองสวนทองถนทวประเทศ ซงขอมลทแสดงในระบบเปนขอมลทน าเขาโดยองคกรปกครองสวนทองถนเพอเผยแพรประชาสมพนธขอมลใหกรมสงเสรมการปกครองทองถน องคกรปกครองสวนทองถนและหนวยงานทเกยวของน าขอมลไปใชประโยชนไดอยางสงสด ระบบขอมลกลางองคกรปกครองสวนทองถน ประกอบดวยขอมลสภาพทวไป โครงสรางพนฐานและสาธารณปโภค ดานสงคม เศรษฐกจ สาธารณสข สงแวดลอม การปองกนและบรรเทาสาธารณภย การเงนการคลง หนวยงานทรบผดชอบระบบน คอ ศนยเทคโนโลยและสารสนเทศทองถน (ศส.) http://info.dla.go.th 9. LSS (Local Sufficiency School) เรยกยอวา แอล-แอส-เอส หมายถง โครงการโรงเรยนพอเพยงทองถนทกรมสงเสรมการปกครองทองถนไดรเรมขน เพอใหสถานศกษาหรอโรงเรยนในสงกดทองถนไดน าเอาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในการถายทอด สงเสรม พฒนานกเรยน โดยมเปาหมาย 3 ประการ ไดแก 1.ใหผเรยนมทกษะในการด ารงชวตอยางพอเพยง 2.ใหผเรยนตระหนกในความส าคญในการสบสานสรางสรรคความเปนทองถนและความเปนไทย3.ใหผเรยนมสวนรวมในการพฒนาชมชน โดยอาศยองคความร ซงเปนปจจบนมโรงเรยนในสงกดองคกรปกครองสวนทองถน เขารวมโครงการแลวจ านวน 317 โรงเรยน หนวยงานทรบผดชอบโครงการน คอ กองพฒนาและสงเสรมการจดการศกษาทองถน (กศ.) http://www.dla.go.th/servlet/TemplateOrganizeServlet?_mode=menu&tempWebMenuId=7602

79

10. SIS (School Information System)เรยกยอวา เอส-ไอ-เอส หมายถง ระบบขอมลสารสนเทศทางการศกษาทองถน ซง องคกรปกครองสวนทองถน ตองน าเขาขอมลจ านวนนกเรยนของโรงเรยนในสงกดองคกรปกครองสวนทองถน และสถานศกษาถายโอนภารกจ ลงในระบบ SIS ใหแลวเสรจภายในวนท 10 มถนายนของทกปเพอใชประกอบการจดท างบประมาณรายจายประจ าป และใชเปนฐานเสนอส านกงบประมาณเพอใชในการจดสรรงบประมาณ (เงนอดหนนทวไปและเงนอดหนนเฉพาะกจ) ใหแก องคกรปกครองสวนทองถนเชน คาอาหารเสรม (นม) คาอาหารกลางวน เงนอดหนนส าหรบสงเสรมศกยภาพการจดการศกษาของโรงเรยนในสงกดองคกรปกครองสวนทองถน คากอสรางอาคารเรยนและอาคารประกอบ คาครภณฑทางการศกษา เปนตน หนวยงานทรบผดชอบระบบน คอ กองพฒนาและสงเสรมการจดการศกษาทองถน (กศ.) http://sis.dla.go.th/index.jsp 11. CCIS (Child Development Center Information System) เรยกยอวา ซ-ซ-ไอ-เอส หมายถง ระบบขอมลสารสนเทศทางการศกษาทองถน เฉพาะศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวนทองถน ซงองคกรปกครองสวนทองถน ตองด าเนนการน าเขาขอมลในระบบ เชนเดยวกบระบบ SISหนวยงานทรบผดชอบระบบน คอ กองพฒนาและสงเสรมการจดการศกษาทองถน (กศ.) http://ccis.dla.go.th ความรเกยวกบการบรหารราชการ ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยวธการงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2541 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2 และ 3) พ.ศ. 2543

ใหปลดกระทรวงมหาดไทยรกษาการตามระเบยบน และมอ านาจตความวนจฉยปญหา ยกเวนการปฏบตตามระเบยบน ก าหนดหลกเกณฑ และก าหนดวธปฏบตเพอด าเนนการใหเปนไปตามระเบยบ

ปลดกระทรวงมหาดไทย อาจมอบอ านาจเรองใดเรองหนงตามวรรคแรกให ผวาราการจงหวดได

ค านยาม

“งบประมาณ” หมายความวา แผนงาน หรองานส าหรบประมาณการดานรายรบและ รายจาย แสดงในรปตวเลขจ านวนเงน การตงงบประมาณ คอ การแสดงแผนด าเนนงานออกเปนตวเลข จ านวนเงน

“แผนงาน” หมายความวา ภารกจแตละดานทองคกรปกครองสวนทองถนมหนาท ตามกฎหมายวาดวยองคกรปกครองสวนทองถนแตละรปแบบ

“งาน” หมายความวา กจกรรมตาง ๆ ของหนวยงานทก าหนดไวในแตละแผนงาน

“องคกรปกครองสวนทองถน” หมายความวา องคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล และองคการบรหารสวนต าบล

“สภาทองถน” หมายความวา สภาองคการบรหารสวนจงหวด สภาเทศบาล และ สภาองคการบรหารสวนต าบล

“งบประมาณรายจาย” หมายความวา งบประมาณทสภาทองถนใหความเหนชอบ และผวาราชการจงหวดหรอนายอ าเภอหรอปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภออนมต ตามทก าหนดไว ในกฎหมายวาดวยองคกรปกครองสวน

80

ทองถนแตละรปแบบ ทงน รวมทงงบประมาณรายจายเพมเตมและ การโอน การแกไขเปลยนแปลงค าชแจงงบประมาณดวย

“เงนนอกงบประมาณ” หมายความวา เงนทงปวงทอยในความรบผดชอบขององคกรปกครองสวนทองถน นอกจากเงนทปรากฏตามงบประมาณรายจาย

“ปงบประมาณ” หมายความวา ระยะเวลาตงแต วนท 1 ตลาคม ของปหนง ถงวนท 30 กนยายน ของปถดไปและใหใชป พ.ศ. ทถดไปนนเปนชอส าหรบปงบประมาณนน

“หน” หมายความวา ขอผกพนทตองจาย หรออาจจะตองจายเปนเงน สงของ หรอ บรการ ไมวาจะเปนขอผกพนอนเกดจากการกยม การค าประกน การซอ หรอการจาง โดยวธใชเครดตหรอจาก การอนใด

“หนวยงาน” หมายความวา ส านก กอง สวน ฝาย ตามโครงสรางขององคกรปกครอง สวนทองถนแตละรปแบบ

“คณะผบรหารทองถน” หมายความวา นายกองคการบรหารสวนจงหวด คณะเทศมนตร นายกเทศมนตร และคณะกรรมการบรหารองคการบรหารสวนต าบล

“เจาหนาทงบประมาณ” หมายความวา ปลดองคการบรหารสวนจงหวด ปลดเทศบาล และปลดองคการบรหารสวนต าบล

หมวด 1 อ านาจหนาทของเจาหนาทงบประมาณ

ใอเจอานอาทงพรระมาณมอ านาจนอาทจดท างพรระมาณกพรฏพตการอนตามท ก านดไวอในระเพยพน และใอมอ านาจนอาทเกยวกพงานงพรระมาณ ดงตาอไรนดอวย

(1) เรยกใอนาวยงานตาาง เสนอรระมาณการรายรพ และรายจาายตามแพพ และ ลกเกณฑ อรออมดอวยรายละเอยดทก านดตามระเพยพ ขออพงคพ ค าสงรอนงสอสงการ กระทรวงมาดไทย

(2) วเคราะงพรระมาณและการจาายเงนของนาวยงานตาาง

(3) สงการ ควพคม ก ากพ ดแล เจอานอาทจดท าเอกสารงพรระมาณ และรวพรวมเรน ราางงพรระมาณรายจาายรระจ าร

หมวด 2 ลกษณะของงบประมาณ

1. เงนรายจายประจ าปขององคกรปกครองสวนทองถน ใหจดท าเปนงบประมาณรายจาย ประจ าป และใหมประมาณการรายรบประกอบงบประมาณรายจายประจ าปดวย

2. งบประมาณรายจายประจ าปขององคกรปกครองสวนทองถน อาจจ าแนกเปน งบประมาณรายจายทวไป และงบประมาณรายจายเฉพาะการ ขอ

3. องคกรปกครองสวนทองถน อาจจดท างบประมาณรายจายเฉพาะการไดโดยไดรบ ความเหนชอบจากสภาทองถน

4. งบประมาณรายจายทวไป และงบประมาณรายจายเฉพาะการ อาจตงจายเงน ชวยเหลอระหวางกนได

81

5. งบประมาณรายจายทวไปขององคกรปกครองสวนทองถน ประกอบดวยรายจายงบ กลาง และรายจายตามแผนงาน

ขอ 6. รายจายตามแผนงาน จ าแนกเปนสองลกษณะ

คอ (1) รายจายประจ า ประกอบดวย (ก) หมวดเงนเดอนและคาจางประจ า (ข) หมวดคาจางชวคราว (ค) หมวดคาตอบแทน ใชสอยและวสด (ง) หมวดคาสาธารณปโภค (จ) หมวดเงนอดหนน (2) รายจายเพอการลงทน ประกอบดวย หมวดคาครภณฑ ทดนและสงกอสราง

รายละเอยดประเภทรายจายงบกลาง หมวดรายจายตาง ๆ และเงนนอกงบประมาณใหเปนไป ตามทกรมสงเสรมการปกครองทองถนก ก าหนด

การตงงบประมาณรายจายเพอเปนคาใชจายขององคกรปกครองสวนทองถนใหกระท าตามทมกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ค าสง หรอหนงสอสงการกระทรวงมหาดไทยก าหนด

ประมาณการรายรบขององคกรปกครองสวนทองถน ประกอบดวยรายไดซงจ าแนก เปน

(1) หมวดภาษอากร

(2) หมวดคาธรรมเนยม คาปรบและใบอนญาต

(3) หมวดรายไดจากทรพยสน

(4) หมวดรายไดจากสาธารณปโภค และกจการพาณชย

(5) หมวดเงนอดหนน

(6) หมวดรายไดเบดเตลด

รายละเอยดประเภทรายได ใหเปนไปตามทกรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนด

งบประมาณรายจายจะก าหนดใหมเงนส ารองจาย เพอกรณทจ าเปนไดตามความเหมาะสม ส าหรบการอนมตใหใชเงนส ารองจาย ใหเปนอ านาจของคณะผบรหารทองถน

การตรางบประมาณรายจายเพมเตม จะกระท าไดตอเมอ

82

1. งบประมาณรายจายประจ าป ทไดรบอนมตแลวไมพอแกการใชจาย

2. มความจ าเปนตองตงรายจายขนใหม

ทงน ตองแสดงใหปรากฏใน งบประมาณรายจายดงกลาวดวยวา จะจายจากเงนรายไดทมไดตงรบไวในประมาณรายรบหรอจากเงนรายได ทเกนยอดรวมทงสนของประมาณการรายรบประจ าป

หมวด 3 วธการจดท างบประมาณ

ใหใชแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน เปนแนวทาง ในการจดท างบประมาณ

1. ใหหวหนาหนวยงานจดท าประมาณการรายรบ และประมาณการรายจาย

2. ใหหวหนาหนวยงานคลงรวบรวมรายการการเงนและสถตตาง ๆ ของทกหนวยงานเพอใชประกอบการค านวณขอตงงบประมาณ

เสนอตอเจาหนาทงบประมาณ

ใหเจาหนาทงบประมาณท าการพจารณาตรวจสอบ วเคราะห และแกไขงบประมาณใน ชนตน

เสนอตอคณะผบรหารทองถน

เมอคณะผบรหารทองถน ไดพจารณาอนมตใหตงงบประมาณยอดใดเปนงบประมาณประจ าป แลว ใหเจาหนาทงบประมาณรวบรวม และจดท าเปนรางงบประมาณรายจายเสนอตอคณะผบรหารทองถน อกครงหนง เพอคณะผบรหารทองถนไดน าเสนอตอสภาทองถน ภายในวนท 15 สงหาคม

ในกรณทคณะผบรหารทองถนพจารณาแลวเหนวา ไมสามารถทจะน ารางงบประมาณ รายจายประจ าปเสนอตอสภาทองถนไดทนภายในระยะเวลาทก าหนดไว ใหเสนอขออนมตตอสภาทองถน แลวรายงานใหผวาราชการจงหวดทราบ ส าหรบองคการบรหารสวนต าบลใหรายงานนายอ าเภอหรอ ปลดอ าเภอ ผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอ

“ส าหรบเทศบาลรปแบบนายกเทศมนตร หากนายกเทศมนตรพจารณาแลวเหนวาจะ ไมสามารถน ารางงบประมาณรายจายประจ าปถดไปเสนอตอสภาเทศบาลไดทนภายในระยะเวลาทก าหนดไว ใหชแจงเหตผลความจ าเปนตอประธานสภาเทศบาลกอนวนท 15 สงหาคม ของปงบประมาณปจจบน”

83

หมวด 4 การโอนและแกไขเปลยนแปลงงบประมาณ

ขอ 26 การโอนเงนงบประมาณรายจายตาง ๆ ใหเปนอ านาจอนมตของคณะผบรหารทองถน

ขอ 27 การโอนเงนงบประมาณรายจายในหมวดคาครภณฑ ทดนและสงกอสราง ทท าให ลกษณะ ปรมาณ คณภาพเปลยน หรอโอนไปตงจายเปนรายการใหม ใหเปนอ านาจอนมตของสภาทองถน

ขอ 28 การแกไขเปลยนแปลงค าชแจงประมาณการรายรบหรองบประมาณรายจายใหเปน อ านาจอนมตของคณะผบรหารทองถน

ขอ 29 การแกไขเปลยนแปลงค าชแจงงบประมาณรายจายในหมวดคาครภณฑ ทดนและ สงกอสราง ทท าใหลกษณะ ปรมาณ คณภาพเปลยน หรอเปลยนแปลงสถานทกอสราง ใหเปนอ านาจอนมต ของสภาทองถน

ขอ 30 การโอน การแกไขเปลยนแปลงค าชแจงงบประมาณรายจายเงนประเภทอนทตอง น ามาตงงบประมาณรายจายตามขอ 15 ใหเจาหนาทงบประมาณมอ านาจอนมตโอนหรอแกไขเปลยนแปลง ค าชแจงงบประมาณรายจายได เมอไดรบอนมตจากผมอ านาจแลว

(ขออ 15 งพรระมาณรายจาายซงตงจาายจากเงนอดนนทวไร รอเงนรระเภทอนทตอองน ามาตงงพรระมาณรายจาาย ใอจ าแนกลกษณะรายจาายตามขออ 14 และใอระพรระเภทของเงนนนในค าชแจง รระมาณการรายรพ และงพรระมาณรายจาายดอวย)

ขอ 31 การโอน การแกไขเปลยนแปลงค าชแจงงบประมาณรายการทไดเบกตดปหรอขยาย เวลาใหเบกตดปไว จะกระท าไดตอเมอไดรบอนมตจากผมอ านาจใหเบกตดปได หรอขยายเวลาเบกตดป

ขอ 32 ภายใตขอบงคบขอ 39 การโอนเงนงบประมาณรายจาย หรอการแกไขเปลยนแปลงค าชแจงประมาณการรายรบและงบประมาณรายจาย เมอไดรบอนมตจากผมอ านาจแลว ใหประกาศโดย เปดเผยเพอใหประชาชนทราบ

แลวแจงการประกาศใหผวาราชการจงหวดเพอทราบ ภายใน 15 วน ส าหรบองคการบรหารสวนต าบลใหแจงแกนายอ าเภอหรอปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอ

(ขออ 39 ใอองคกรรกครองสาวนทอองถน จดสางส าเนางพรระมาณรายจาายรระจ ารและงพรระมาณรายจาายเอมเตมทไดอรพอนมตใอรระกาศใชอแลอวไรยงผอวาาราชการจงวด ส ารพองคการพรารสาวนต าพลใอสางนายอ าเภอรอรลดอ าเภอผอเรนวนอารระจ ากงอ าเภอเออทราพ ภายในระยะเวลาไมาเกน สพอาวน นพแตาวนสนสดการรระกาศโดยเรดเผยเออใอรระชาชนทราพ ณ ส านกงานองคกรรกครองสาวนทอองถน)

84

หมวด 5 การควบคมงบประมาณ

ใหคณะผบรหารทองถน และเจาหนาทงบประมาณรบผดชอบรวมกนในการควบคม งบประมาณรายจายและเงนนอกงบประมาณ เพอปฏบตการใหเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ค าสงหรอหนงสอสงการกระทรวงมหาดไทย โดยมหวหนาหนวยงานคลงเปนผชวยเหลอและใหมอ านาจ หนาทดงตอไปนดวย คอ

(1) ควบคมการรบ และการเบกจายเงน

(2) ควบคมบญช รายงาน และเอกสารอนเกยวกบการรบจายเงน และหน

(3) ตรวจเอกสารการรบจายเงน การขอเบกเงน และการกอหนผกพน

องคกรปกครองสวนทองถนจะจายเงน หรอกอหนผกพนไดตามขอความทก าหนดไวใน งบประมาณรายจายประจ าป หรองบประมาณรายจายเพมเตม ทงน ตองมกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ค าสงหรอหนงสอสงการกระทรวงมหาดไทยอนญาตใหจาย และมเงนรายไดเพยงพอทจะเบกจายได

1. บรรดาเงนทองคกรปกครองสวนทองถนไดรบ ไมวาจะไดรบตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ หรอไดรบช าระตามอ านาจหนาท หรอสญญา หรอไดรบจากการให หรอใชทรพยสนหรอเกบดอก ผลจากทรพยสนของทางราชการ หรอองคกรเอง

ใหน าสงเปนรายไดขององคกรปกครองสวนทองถน ตาม ระเบยบ หรอขอบงคบทเกยวของ เวนแตจะมกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ค าสง หรอหนงสอสงการ กระทรวงมหาดไทยก าหนดเปนอยางอน

2. บรรดาเงนทองคกรปกครองสวนทองถนไดรบจากผอทศใหโดยมวตถประสงคเพอให องคกรปกครองสวนทองถนใชจายในกจการอยางหนงอยางใดโดยเฉพาะ ใชจายเงนหรอกอหนผกพนภายใน วงเงนทไดรบนน และไมตองน าสงเปนรายไดขององคกรปกครองสวนทองถน เวนแตมเงนเหลอจากการใช จายนน และ ผอทศใหไมไดก าหนดไวเปนอยางอน ใหน าสงเปนรายได

3. การใชจายเงนอดหนนเฉพาะกจ เงนก เงนจายขาดจากเงนสะสม หรอเงนอดหนนจากกระทรวง ทบวง กรม หรอหนวยงานอนใด ทมลกษณะใหองคกรปกครองสวนทองถนด าเนนการตามทระบไวเปนการ เฉพาะโดยไมมเงอนไข ใอองคกรรกครองสาวนทอองถนอจารณาด าเนนการตามทระพไวอโดยไมาตอองตราเรนงพรระมาณรายจาาย ตามระเบยบน ส าหรบแบบและวธการจายเงน หรอกอหนผกพนใหเปนไปตามท กรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนด

4. เงนทไดรบในลกษณะคาชดใชความเสยหาย หรอสนเปลองแหงทรพยสน และจ าเปนจะตองจาย เพอบรณะทรพยสน หรอจดใหไดทรพยสนคนมา ใหองคกรปกครองสวนทองถนพจารณาด าเนนการตาม ระเบยบทเกยวของ โดยไมาตอองตราเรนงพรระมาณรายจาายตามระเพยพน

85

5. เงนรายรบทเปนสถานพยาบาล สถานการศกษา หรอสถานอนใดทอ านวยบรการเปน สาธารณประโยชน หรอประชาสงเคราะห ใหองคกรปกครองสวนทองถนน าเงนไปใชจายไดแตเฉพาะตามระเบยบ หนงสอสงการทเกยวของก าหนดไวเทานน

เมอสนปงบประมาณ หากงบประมาณรายจายมเหลออย และไดมการเบกตดปหรอ ขยายเวลาเบกตดปไวแลว ในกรณนใหเบกจายไดโดยอาศยงบประมาณรายจายฉบบเดมตอไปไดอกภายใน ระยะเวลาทขอเบกตดป หรอขยายเวลาเบกตดปไว

การกอหนผกพนงบประมาณรายจาย เกนกวาหนงปงบประมาณ ใหกระท าไดโดยความเหนชอบของสภาทองถน และจดท าเปนงบประมาณ รายจายตามขนตอนของกฎหมาย

การกอหนผกพนงบประมาณรายจายเกนกวาหนงปงบประมาณ ส าหรบโครงการใด โครงการ หนงจะกระท าไดเมอมความจ าเปนทไมอาจแยกงบประมาณตงจาย และด าเนนการในแตละปงบประมาณได ซงเปนโครงการประเภททดนและสงกอสราง ทไมอาจแยกการจดซอจดจางไดเปนสวน ๆ และมรายไดไม เพยงพอทจะด าเนนการในปงบประมาณเดยว ใหกอหนผกพนไดไมเกนปงบประมาณถดไป

และงบประมาณทจะกอหนผกพน จะตอองไมาเกนรออยละ 50 ของงพรระมาณรายจาายเออการลงทนของงพรระมาณรทผาานมา โดยจะตองระบในงบประมาณรายจายในปปจจบน และในปงบประมาณถดไปใหชดเจน

หมวด 6 การรายงาน

ใหองคกรปกครองสวนทองถน จดสงส าเนางบประมาณรายจายประจ าปและ งบประมาณรายจายเพมเตมทไดรบอนมตใหประกาศใชแลวไปยงผวาราชการจงหวด ส าหรบองคการบรหารสวนต าบลใหสงนายอ าเภอหรอปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอเพอทราบ ภายในระยะเวลาไมเกน 15 วน นบแตวนสนสดการประกาศโดยเปดเผยเพอใหประชาชนทราบ ณ ส านกงานองคกรปกครองสวน ทองถน

เมอสนปงบประมาณ ใหองคกรปกครองสวนทองถน ประกาศรายงานการรบจายเงน ประจ าปงบประมาณทสนสดนนทงงบประมาณรายจายและเงนนอกงบประมาณไวโดยเปดเผย ณ ส านกงานองคกรปกครองสวนทองถน เพอใหประชาชนทราบ ภายในก าหนด 30 วนตามแบบทกรมสงเสรมการปกครองทองถน ก าหนด

แลวสงส าเนารายงานการรบ – จาย ดงกลาวไปใหผวาราชการจงหวดเพอทราบและเกบเปนขอมล ระดบจงหวด ภายในระยะเวลา 15 วนหลงจากนน แลวใหจงหวดรายงานกรมสงเสรมการปกครองทองถนทราบ

86

ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการรบเงน การเบกจายเงน การฝากเงน การเกบรกษาเงน

และการตรวจเงนขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2547 และทแกไขเพมเตมถง (ฉบบท 3) พ.ศ. 2558

โดยทเปนการสมควรปรบปรงระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการรบเงน การเบกจายเงน การฝากเงน การเกบรกษาเงน และการตรวจเงน เพอใหองคกรปกครองสวนทองถนบรหารงานดานการเงนเปนแนวทางเดยวกน

อาศยอ านาจตามความในมาตรา 6 และมาตรา 76 แหงพระราชบญญตองคการบรหารสวนจงหวด พ.ศ. 2540 มาตรา 69 และมาตรา 77 แหงพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2496 มาตรา 5 และมาตรา 88 แหงพระราชบญญตสภาต าบลและองคการบรหารสวนต าบล พ.ศ. 2537 รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยจงออกระเบยบไว ดงตอไปน

ขอ 1 ระเบยบนเรยกวา “ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการรบเงน การเบกจายเงน การฝากเงน การเกบรกษาเงน และการตรวจเงนขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2547”

ขอ 2 ระเบยบนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ขอ 5 ในระเบยบน

(1) “องคกรปกครองสวนทองถน” หมายความวา องคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล และองคการบรหารสวนต าบล รวมทงกจการพาณชยขององคกรปกครองสวนทองถนดวย

(2) “สภาทองถน” หมายความวา สภาองคการบรหารสวนจงหวด สภาเทศบาล และสภาองคการบรหารสวนต าบล

(3) “ผบรหารทองถน” หมายความวา นายกองคการบรหารสวนจงหวด นายกเทศมนตร และนายกองคการบรหารสวนต าบล

(4) “ผชวยผบรหารทองถน” หมายความวา รองนายกองคการบรหารสวนจงหวด รองนายก เทศมนตร และรองนายกองคการบรหารสวนต าบล

(5) “ปลดองคกรปกครองสวนทองถน” หมายความวา ปลดองคการบรหารสวนจงหวด ปลดเทศบาล และปลดองคการบรหารสวนต าบล

(6) “พนกงานสวนทองถน” หมายความวา ขาราชการองคการบรหารสวนจงหวด พนกงานเทศบาล และพนกงานสวนต าบล

(7) “หนวยงาน” หมายความวา ส านก กอง สวน ฝาย ตามโครงสรางขององคกรปกครอง สวนทองถนแตละรปแบบ หรอหนวยงานทมงบเฉพาะการ หรอหนวยงานทไดแยกออกไปท าการรบจายและเกบรกษาเงน

หมวด 1 ขอความทวไป

87

(8) “ผเบก” หมายความวา หนวยงานทไดรบงบประมาณทวไปและงบประมาณเฉพาะการ รวมทงเงนนอกงบประมาณดวย

(9) “หนวยงานคลง” หมายความวา หวหนาหนวยงานทมหนาทเกยวกบการรบเงน การเบกจายเงน การฝากเงน การเกบรกษาเงน ตามระเบยบน

(10) “หวหนาหนวยงานคลง” หมายความวา หวหนาหนวยงาน ซงมหนาทเกยวกบการรบเงน การเบกจายเงน การฝากเงน การเกบรกษาเงน หรองานเกยวกบการเงนการบญชตามทก าหนดไวในระเบยบน และใหหมายความรวมถงหวหนาหนวยงานทมงบเฉพาะการหรอหนวยงานทไดแยกไปท าการรบจายและเกบรกษาเงนตางหากจากหนวยงานคลง

(11) “เจาหนาท” หมายความวา ผทมหนาทรบจายเงนและใหรวมถงผซงไดรบมอบหมายใหมหนาทรบจายเงนดวย

(12) “ตนรภย” หมายความรวมถง ก าปน หรอตเหลก หรอหบเหลกอนมนคง ซงใชส าหรบ เกบรกษาเงนขององคกรปกครองสวนทองถน

(13) “หบหอ” หมายความวา หบ หรอถง หรอภาชนะอนใด ซงใชส าหรบบรรจเงนเพอฝาก เกบรกษาไวในตนรภยในลกษณะหบหอ หรอส าหรบบรรจเงนเพอน าสง หรอน าฝากสวนราชการ หรอบรรจเงนทขอเบกคนจากตนรภยของสวนราชการหรอองคกรปกครองสวนทองถน

(14) “อนมตฎกา” หมายความวา อนญาตใหจายเงนจากองคกรปกครองสวนทองถน

(15) “หลกฐานการจาย” หมายความวา หลกฐานแสดงวาไดมการจายเงนใหแกผรบหรอเจาหนตามขอผกพนแลว

(16) “ใบส าคญคจาย” หมายความวา หลกฐานการจายเงนทเปนใบเสรจรบเงน หลกฐานของธนาคารแสดงการจายเงนแกเจาหน หรอหลกฐานการน าเงนเขาบญชเงนฝากของผรบทธนาคาร และใหรวมถงใบน าสงเงนตอหนวยงานคลงดวย

(17) “เงนรายรบ” หมายความวา เงนทงปวงทองคกรปกครองสวนทองถนจดเกบหรอไดรบไวเปนกรรมสทธตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ หรอจากนตกรรม

(18) “เงนนอกงบประมาณ” หมายความวา เงนทงปวงทอยในความรบผดชอบขององคกรปกครองสวนทองถน เวนแตเงนทปรากฏตามงบประมาณรายจาย และเงนทรฐบาลอดหนนใหองคกรปกครองสวนทองถนโดยระบวตถประสงค

(19) “รายงานสถานะการเงนประจ าวน” หมายความรวมถง ยอดเงนรบและจายในแตละวน รวมถงยอดเงนทฝากธนาคารและคลงจงหวดดวย

88

(20) “เงนยม” หมายความวา เงนงบประมาณหรอเงนนอกงบประมาณทองคกรปกครองสวนทองถนจายใหแกบคคลใดยม เพอเปนคาใชจายในการเดนทางไปราชการหรอปฏบตราชการอนใด

(21) “แผนพฒนา” หมายความรวมถง แผนยทธศาสตรการพฒนาและแผนพฒนาสามป ขององคกรปกครองสวนทองถนหรอตามทกฎหมายก าหนด

(22) “แผนการใชจายเงน” หมายความวา แผนแสดงรายละเอยดการใชจายเงนของหนวยงาน ผเบกในชวงระยะเวลาใดเวลาหนง ซงหนวยงานผเบกไดยนตอหนวยงานคลงทกระยะสามเดอน

(23) “ทนส ารองเงนสะสม” หมายความวา ยอดเงนสะสมจ านวนรอยละยสบหาของยอดเงนสะสมประจ าปทกสนปงบประมาณ เพอรกษาเสถยรภาพการเงนการคลงขององคกรปกครองสวนทองถน

(24) “เงนสะสม” หมายความวา เงนทเหลอจายจากเงนรายรบตามงบประมาณรายจายประจ าป และหรองบประมาณรายจายเพมเตม และใหหมายความรวมถงเงนรายรบอนทองคกรปกครองสวนทองถนไดรบไวภายในวนสนปงบประมาณ หลงจากทไดหกทนส ารองเงนสะสมไวแลว และรวมทงเงนสะสมปกอนๆ ดวย

(25) “หนสญ” หมายความวา หนทองคกรปกครองสวนทองถนในฐานะเจาหนไมมทางทจะไดรบช าระหนจากลกหนได

(26) “ป” หมายความวา ปงบประมาณ

(27) “นายอ าเภอ” หมายความรวมถง ปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอดวย

สวนท 1 การรบเงน

ขอ 6 บรรดาแบบพมพและเอกสารใดๆ ทใชในการรบเงน การเบกจายเงน การฝากเงน การถอนเงน การเกบรกษาเงน และการตรวจเงนขององคกรปกครองสวนทองถน ตลอดจนแบบบญช ทะเบยนและรายงานการเงน ใหเปนไปตามทกรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนด เวนแตจะมกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบก าหนดไวเปนอยางอน

ขอ 7 บรรดาเงนทองคกรปกครองสวนทองถนไดรบไวเปนกรรมสทธใหน าสงเปนเงนรายไดทงสน หามมใหกนไวเปนเงนฝากหรอเงนนอกงบประมาณ เวนแตจะมกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ค าสง หรอหนงสอสงการกระทรวงมหาดไทยก าหนดไวเปนอยางอน

เงนรายไดทองคกรปกครองสวนทองถนจดหาขนเปนครงคราว หรอเงนทมผอทศใหถาไมไดก าหนดไวเปนอยางอน หากมเงนเหลอจาย หรอหมดความจ าเปนทจะตองใชจายแลว ใหน าสงเปนรายไดขององคกรปกครองสวนทองถน

หมวด 2 ขอก าหนดในการรบเงน

89

ขอ 8 การรบเงนใหรบเปนเงนสด สวนการรบเชค ดราฟท หรอตราสารอยางอนหรอโดยวธอนใดใหปฏบตตามวธการทกรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนด

ขอ 9 การรบเงนใหองคกรปกครองสวนทองถนออกใบเสรจรบเงนใหแกผช าระเงนทกครง เวนแตการรบเงนทมเอกสารขององคกรปกครองสวนทองถนระบจ านวนเงนทช าระอนมลกษณะเชนเดยวกบใบเสรจรบเงน

ใหใชใบเสรจรบเงนเลมเดยวกนรบเงนทกประเภท เวนแตเงนประเภทใดมการช าระเปนประจ าและมจ านวนมากราย จะแยกใบเสรจรบเงนเลมหนงส าหรบการรบเงนประเภทหนงกได

ขอ 10 ใหหนวยงานคลงบนทกเงนทไดรบในสมดเงนสดภายในวนทไดรบเงนสด เชค หรอ ดราฟท หรอตราสารอยางอนโดยวธอนใดนน โดยแสดงใหทราบวาไดรบเงนตามฎกา ใบเสรจรบเงนหรอเอกสารอน เลมใด เลขทใด จ านวนเทาใด

ขอ 11 เมอสนเวลารบเงนใหเจาหนาทผมหนาทจดเกบหรอรบช าระเงน น าเงนทไดรบพรอมส าเนาใบเสรจรบเงน และเอกสารอนทจดเกบในวนนนทงหมดสงตอเจาหนาทการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนเพอน าเงนฝากธนาคาร กรณทน าฝากธนาคารไมทนใหเกบรกษาไวในตนรภย

ขอ 12 ใหหนวยงานคลงจดใหมการตรวจสอบจ านวนเงนทเจาหนาทจดเกบและน าสงกบหลกฐาน และรายการทบนทกไวในสมดเงนสดวาถกตองครบถวนแลวหรอไม หากการตรวจสอบปรากฏวาถกตองแลว ใหผตรวจแสดงยอดรวมเงนรบทงสนตามใบเสรจรบเงนทกฉบบทไดรบในวนนนไวในส าเนาใบเสรจรบเงนฉบบสดทาย และลงลายมอชอก ากบไวดวย

สวนท 2 ใบเสรจรบเงน

ขอ 13 ใบเสรจรบเงนขององคกรปกครองสวนทองถน ใหมสาระส าคญอยางนอยดงตอไปน

(1) ตราเครองหมายและชอขององคกรปกครองสวนทองถน (2) เลมทและเลขทของใบเสรจรบเงน โดยใหพมพหมายเลขก ากบเลมและหมายเลขก ากบทในใบเสรจรบเงน

เรยงกนไปทกฉบบ

(3) ทท าการหรอส านกงานทออกใบเสรจรบเงน

(4) วน เดอน ป ทรบเงน

(5) ชอและชอสกลของบคคลหรอชอนตบคคลผช าระเงน

(6) รายการแสดงการรบเงน โดยระบวารบช าระเงนคาอะไร

(7) จ านวนเงนทรบช าระทงตวเลขและตวอกษร

(8) ขอความระบวาไดมการรบเงนไวเปนการถกตองแลว

(9) ลายมอชอพรอมชอในวงเลบ และต าแหนงผรบเงนก ากบอยางนอยหนงคน

90

ใบเสรจรบเงนทกฉบบใหมส าเนาเยบตดไวกบเลมอยางนอย 1 ฉบบ

ขอ 14 ใหหนวยงานคลงจดท าทะเบยนคมใบเสรจรบเงนไวเพอทราบ และตรวจสอบไดวาไดจดพมพขนจ านวนเทาใด ไดจายใบเสรจรบเงนเลมใด หมายเลขใดถงหมายเลขใด ใหหนวยงานใดหรอเจาหนาทผใด ไปด าเนนการจดเกบเงนเมอวน เดอน ปใด

ขอ 15 ใบเสรจรบเงนเลมใดเมอไมมความจ าเปนตองใช ใหหวหนาหนวยงานทรบใบเสรจรบเงนนนไปน าสงคนหนวยงานทจายใบเสรจนนโดยเรว

ขอ 16 สนปใหหวหนาหนวยงานทรบใบเสรจรบเงนไปด าเนนการจดเกบเงน แจงใหหวหนาหนวยงานคลงทราบวา มใบเสรจรบเงนอยในความรบผดชอบเลมใด เลขทใดถงเลขทใด และไดใชใบเสรจรบเงนไปแลวเลมใด เลขทใดถงเลขทใด อยางชาไมเกนวนท 31 ตลาคมของปถดไป และใหหวหนาหนวยงานคลงรวบรวมรายงานเสนอผานปลดองคกรปกครองสวนทองถน เพอน าเสนอผบรหารทองถนทราบ

ขอ 17 ใบเสรจรบเงนเลมใดใชส าหรบรบเงนของปใดใหใชรบเงนภายในปนนเทานน เมอขนปใหม กใหใชใบเสรจรบเงนเลมใหม ใบเสรจรบเงนฉบบใดทยงไมใชใหคงตดไวกบเลม แตใหปร เจาะร หรอประทบตราเลกใช เพอใหเปนทสงเกตมใหน ามาใชรบเงนไดตอไป

ขอ 18 ใบเสรจรบเงนหามขด ลบ แกไข เพมเตม จ านวนเงนหรอชอผช าระเงน หากใบเสรจรบเงนฉบบใดลงรายการรบเงนผดพลาดใหขดฆาจ านวนเงนและเขยนใหมทงจ านวน แลวใหผรบเงนลงลายมอชอก ากบการขดฆานนไวดวย หรอขดฆาเลกใชใบเสรจรบเงนนนทงฉบบ และใหตดไวกบส าเนาใบเสรจรบเงนในเลม แลวออกใบเสรจรบเงนฉบบใหม

ขอ 19 ใหหนวยงานคลงเกบรกษาส าเนาใบเสรจรบเงนซงยงมไดตรวจสอบจากผมอ านาจตรวจสอบไวในทปลอดภยอยาใหสญหาย และเมอไดตรวจสอบแลวกใหเกบไวอยางเอกสารธรรมดา

สวนท 1 ตนรภยเกบเงน

ขอ 20 ตนรภยขององคกรปกครองสวนทองถนใหตดหรอตงไวในหองมนคง หรอกรงเหลก กรณไมมหองมนคงหรอกรงเหลกใหตดหรอตงไวในทมนคงและปลอดภย ภายในส านกงานขององคกรปกครองสวนทองถนนน

หากมจ านวนเงนสดทเกบรกษาไวในตนรภยตามวรรคหนง ใหน าฝากธนาคารทงจ านวนในวนท าการถดไป กรณเทศบาลต าบลหรอองคการบรหารสวนต าบลทมพนทหางไกลการคมนาคม ไมสะดวก ไมสามารถน าฝากธนาคารไดเปนประจ าทกวน ใหเกบรกษาเงนสดในตนรภยได และใหน าเงนสดดงกลาวฝากธนาคารในวนท าการสดทายของสปดาห

หมวด 3 ตนรภยเกบเงน

91

ขอ 21 ตนรภยใหมลกกญแจอยางนอย 2 ดอก แตละดอกมลกษณะตางกน โดยใหกรรมกา เกบรกษาเงนถอลกกญแจคนละดอก

ตนรภยหนงๆ ใหมลกกญแจอยางนอย 2 ส ารบ ใหกรรมการเกบรกษาเงนเกบรกษาหนงส ารบ นอกนนใหน าฝากเกบรกษาในลกษณะหบหอไวในตนรภยเกบเงนของสวนราชการอนตามทเหนสมควร

สวนท 2 กรรมการเกบรกษาเงน

ขอ 22 ใหผบรหารทองถนแตงตงคณะกรรมการเกบรกษาเงนไว ณ ส านกงานอยางนอย 3 ค ในจ านวนนใหหวหนาหนวยงานคลงเปนกรรมการโดยต าแหนงหนงคน และกรรมการเกบรกษาเงนอนอกอยางนอย 2 คน

การแตงตงกรรมการเกบรกษาเงนตามวรรคหนง ใหแตงตงจากพนกงานสวนทองถนตงแตระดบสามหรอเทยบเทาขนไป เวนแตองคกรปกครองสวนทองถนมพนกงานสวนทองถนไมครบจ านวน ทจะแตงตงเปนกรรมการ ใหแตงตงพนกงานสวนทองถนระดบอนหรอผชวยผบรหารทองถนเปนกรรมการใหครบจ านวนกได

ขอ 24 กรรมการเกบรกษาเงนผใดไมสามารถปฏบตหนาทกรรมการได ใหผบรหารทองถนพจารณาแตงตงพนกงานสวนทองถนหรอผชวยผบรหารทองถน ตามขอ 22 เปนกรรมการแทนชวคราว ใหครบจ านวน การแตงตงจะแตงตงไวเปนการประจ าเพอปฏบตหนาทแทนชวคราวกได

คณะกรรมการเกบรกษาเงน

หวหนาหนวยงานคลง

(โดยต ำแหนง 1 คน)

กรรมการเกบรกษาเงน

(อยำงนอย 2 คน)

แตงตงจำกพนกงำนสวนทองถนระดบ 3

หรอเทยบเทำขนไป

92

หามมใหกรรมการมอบลกกญแจใหผอนท าหนาทกรรมการแทน เวนแตเปนการมอบใหกรรมการซงไดรบแตงตงเปนกรรมการแทนชวคราว

ขอ 25 กรรมการเกบรกษาเงนตองเกบรกษาลกกญแจไวในทปลอดภยอยาใหสญหายหรอใหผใดลกลอบน าไปพมพแบบลกกญแจได หากปรากฏวาลกกญแจสญหายหรอมกรณสงสยวาจะมผปลอมแปลงลกกญแจใหรบรายงานผบรหารทองถนเพอสงการโดยเรว

สวนท 3 การเกบรกษาเงน

ขอ 26 ใหหวหนาหนวยงานคลงจดท ารายงานสถานะการเงนประจ าวนตามแบบทกรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนดเปนประจ าทกวนทมการรบจายเงน หากวนใดไมมการรบจายเงนใหหมายเหตในรายงานสถานะการเงนประจ าวนทมการรบจายเงนในวนถดไปดวย

ขอ 27 เมอสนเวลารบจายเงน ใหเจาหนาทด าเนนการน าเงนทไดรบน าฝากธนาคารทงจ านวน หากน าฝากธนาคารไมทนใหน าเงนทจะเกบรกษา และรายงานสถานะการเงนประจ าวน สงมอบตอคณะกรรมการเกบรกษาเงน

ขอ 28 กรณมเงนสดเกบรกษาใหกรรมการเกบรกษาเงนรวมกนตรวจสอบตวเงนกบรายงานสถานะการเงนประจ าวน แลวใหน าเงนเขาเกบรกษาในตนรภยและใหกรรมการทกคนลงลายมอชอ ในรายงานสถานะการเงนประจ าวนไวเปนหลกฐาน แลวใหหวหนาหนวยงานคลงเสนอผานปลดองคกรปกครองสวนทองถน เพอน าเสนอใหผบรหารทองถนทราบ

ขอ 29 ในกรณทปรากฏวา เงนทกรรมการไดรบมอบใหเกบรกษาไมตรงกบจ านวนซงแสดงไว ในรายงานสถานะการเงนประจ าวน ใหคณะกรรมการเกบรกษาเงนและผน าสงเงนรวมกนบนทกจ านวนเงนทตรวจนบไดในรายงานสถานะการเงนประจ าวน และลงลายมอชอกรรมการทกคน พรอมดวยเจาหนาทผสงเงน แลวน าเงนเขาเกบรกษาไวในตนรภย และใหคณะกรรมการเกบรกษาเงนรายงานใหปลดองคกรปกครองสวนทองถนทราบทนท เพอเสนอผบรหารทองถนพจารณาสงการ

93

ขอ 30 เมอน าเงนเขาเกบรกษาในตนรภยเรยบรอยแลว ใหกรรมการเกบรกษาเงนใสกญแจตนรภยใหเรยบรอยและลงลายมอชอบนกระดาษปดทบ หรอตราประจ าครงหรอดนเหนยวของกรรมการเกบรกษาเงนแตละคนไวบนเชอกผกมดตนรภยในลกษณะทแผนกระดาษปดทบ หรอตราประจ าครงหรอดนเหนยว จะตองถกท าลายเมอมการเปดตนรภย

ขอ 31 ในวนท าการถดไป ใหคณะกรรมการเกบรกษาเงนมอบเงนทเกบรกษาไวทงหมด ใหหวหนาหนวยงานคลง หรอเจาหนาทการเงนแลวแตกรณรบไปเพอด าเนนการน าฝากธนาคาร โดยใหลงลายมอชอรบเงนไวในรายงานสถานะการเงนประจ าวนกอนวนท าการทรบเงนไปฝากธนาคาร

การเกบรกษาเงนสด

เงนสดเกบรกษา

ตรงตามรายงานสถานะการเงนประจ าวน

น ำเงนเขำเกบรกษำในตนรภย

กรรมกำรทกคนลงลำยมอชอใน

รำยงำนสถำนะกำรเงนประจ ำวนไวเปนหลกฐำน

หวหนำหนวยงำนคลง

เสนอผำนปลดองคกรปกครองสวนทองถน

ผบรหำรทองถนทรำบ

เงนสดเกบรกษา

ไมตรงตามรายงานสถานะการเงนประจ าวน

คณะกรรมกำรและผน ำสงเงนบนทกจ ำนวนเงน

ทตรวจนบได + ลงลำยมอชอ

น ำเงนเขำเกบรกษำในตนรภย

คณะกรรมกำรรำยงำน

ปลดองคกรปกครองสวนทองถนทนท

ผบรหำรทองถนพจำรณำ

เสนอ เสนอ

94

ขอ 32 กอนเปดประตหองมนคง หรอประตกรงเหลก หรอตนรภย ใหกรรมการเกบรกษาเงนตรวจกญแจ ลายมอชอบนแผนกระดาษปดทบ หรอตราประจ าครงหรอดนเหนยวของกรรมการ เมอปรากฏวาอยในสภาพเรยบรอยจงใหเปดได

หากปรากฏวาอยในสภาพไมเรยบรอย หรอมพฤตการณอนใดทสงสยวาจะมการทจรต ใหรายงานใหปลดองคกรปกครองสวนทองถนทราบ เพอเสนอผบรหารทองถนพจารณาสงการ

ขอ 33 ใหหนวยงานทมงบประมาณเฉพาะการ หรอหนวยงานทไดแยกออกไปท าการรบจายและเกบรกษาเงน ใหน าขอก าหนดในการเกบรกษาเงนขององคกรปกครองสวนทองถนมาถอปฏบต

ขอ 35 การรบสงเงนขององคกรปกครองสวนทองถน ซงเปนเงนสดและหรอสถานททจะรบสงอยหางไกล หรอกรณอนใดซงเหนวาไมปลอดภยแกเงนทรบสง ใหผบรหารทองถนแตงตงพนกงานสวนทองถนตงแตระดบสามหรอเทยบเทาขนไปอยางนอย 2 คน เปนกรรมการรบผดชอบรวมกนควบคมการรบสงเงนและจดใหมเจาหนาทต ารวจควบคมรกษาความปลอดภยดวยกได

ขอ 36 ใหคณะกรรมการรบสงเงนมหนาทรบผดชอบรวมกนในการควบคมเงนทน าสง โดยใหปฏบต ดงน

(1) ตรวจนบจ านวนเงนซงไดรบมอบหมายใหรบสงกบใบน าสงและบนทกการรบเงน เพอน าสงใหถกตองตรงกน แลวลงลายมอชอในบนทกพรอมกบผมอบหรอผรบมอบเงนทง 2 ฉบบ โดยใหคณะกรรมการรบสงเงนเกบรกษาไวหนงฉบบมอบใหผมอบหรอผรบมอบเกบไวเปนหลกฐานหนงฉบบ

(2) บรรจเงนลงหบหอใสกญแจหรอใชเชอกผกมด และตราประจ าครงหรอดนเหนยวของกรรมการรบสงเงนทกคนทเชอกมดหบหอในลกษณะทเมอเปดหบหอ ตราประจ าครงหรอดนเหนยวจะตองถกท าลาย และมอบหบหอใหกรรมการซงเปนผอาวโสเพอน าเงนเดนทางไปสงตอไป

(3) ใหกรรมการรบสงเงนพรอมกนออกเดนทางไปยงสถานทรบสงเงนทนท หามมใหแยกยายจากกนหรอหยดพกระหวางทางโดยไมมเหตผลจ าเปน และเมอไปถงสถานทน าสงเงนแลวใหรบน าเงนสงใหเสรจสนภายในวนท าการนน หรออยางชาภายในวนท าการถดไป

(4) กอนเปดหบหอเพอน าสงเงน ใหกรรมการรบสงเงนทกคนพรอมกนตรวจสภาพลกกญแจและตราประจ าคร ง หรอดนเหนยว เมอปรากฏวาอยในสภาพเรยบรอยแลว จงใหน าเงนออกสง

หากปรากฏวา หบหออยในลกษณะไมเรยบรอย หรอมพฤตการณชวนใหสงสยวาจะมการทจรตเงนในหบหอ ใหรบรายงานปลดองคกรปกครองสวนทองถน เพอน าเสนอผบรหารทองถนพจารณาสงการต อไป สวนเงนใหคณะกรรมการน าสงใหแลวเสรจ

หมวด 4 การรบสงเงน

95

(5) กรณจ านวนเงนทน าสงมปลอมแปลงจ านวนเทาใด ใหคณะกรรมการรบสงเงนน าสงเงน ตามจ านวนทน าสงได และใหบนทกจ านวนเงนปลอมแปลงนนไวในบนทกการรบเงนเพอน าสง แลวลงลายมอชอกรรมการทกคนพรอมดวยเจาพนกงานของผรบเงน และเมอกลบถงองคกรปกครอง สวนทองถนแลว ใหรายงานปลดองคกรปกครองสวนทองถนเพอน าเสนอผบรหารทองถนพจารณาสงการ

(6) เมอคณะกรรมการรบสงเงนไดรบสงเงนเสรจเรยบรอย และเดนทางกลบถงองคกรปกครองสวนทองถนแลว ใหรบมอบคฉบบใบน าสงเงนหรอหลกฐานการรบมอบเงนใหหนวยงานผน าสงหรอ ขอเบกเงนในวนนน หรออยางชาในวนท าการถดไป และใหหวหนาหนวยงานผน าสงหรอขอเบกเงนตรวจสอบหลกฐานการน าสงเงนหรอขอเบกเงน เมอปรากฏวาถกตองแลวใหบนทกการรบมอบตอกนไว

ขอ 37 การถอนเงนฝากธนาคารขององคกรปกครองสวนทองถน หรอหนวยงานทไดแยกไปท าการรบจายและเกบรกษาเงน ใหองคกรปกครองสวนทองถนแจงเงอนไขการสงจายตอธนาคาร โดยใหผมอ านาจลงนามสงจายเงนรวมกนอยางนอย 3 คน ในจ านวนนใหมผบรหารทองถน และปลดองคกรปกครองสวนทองถนลงนามสงจายดวยทกครง และใหผบรหารทองถนมอบหมายใหผชวยผบรหารทองถน หรอผด ารงต าแหนงไมต ากวาหวหนาหนวยงานอกหนงคน และใหมอบหมายพนกงานทองถนตงแตระดบสามหรอเทยบเทาขนไปเพมอกหนงคนในกรณทไมมผบรหารทองถนเปนผมอ านาจลงลายมอชอถอนเงนฝากรวมกน

การถอนเงนฝากธนาคารขององคกรปกครองสวนทองถน

องคกรปกครองสวนทองถน

ธนาคาร

โดยใหผมอ ำนำจลงนำมสงจำยอยำงนอย 3 คน ในจ ำนวนนตองม

1. ผบรหำรทองถน

2. ปลดองคกรปกครองสวนทองถน

และมอบหมำยให

3. พนกงำนทองถน(ระดบ 3 ขนไปหรอเทยบเทำ) อก 1 คน

ในกรณทไมมผบรหารทองถนเปนผมอ านาจลงลายมอชอ

ถอนเงนฝากรวมกน

แจงเงอนไขกำรสงจำย

96

ขอ 39 การขอเบกเงนจากหนวยงานคลงขององคกรปกครองสวนทองถนตามงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณใด ใหเบกไดแตเฉพาะในปงบประมาณนน รวมทงเงนอดหนนทรฐบาลใหองคกรปกครองสวนทองถนโดยระบวตถประสงค เวนแต

(1) เปนเงนงบประมาณรายจายทยงมไดกอหนผกพนในปงบประมาณนน และไดรบอนมต ใหกนเงนไวตอผมอ านาจตามระเบยบแลว

(2) เปนงบประมาณรายจายทไดกอหนผกพนไวกอนสนปงบประมาณ และไดรบอนมตจากผบรหารทองถนใหกนเงนไปจายในปงบประมาณถดไป

(3) กรณมเงนอดหนนทรฐบาลใหองคกรปกครองสวนทองถนโดยระบวตถประสงคซงเบกจายไมทนภายในสนปงบประมาณทผานมา และไดบนทกบญชไวแลว

ขอ 40 การเบกเงนขององคกรปกครองสวนทองถน ใหหนวยงานผเบกขอเบกกบหนวยงานคลงโดยใหหวหนาหนวยงานผเบกเปนผลงลายมอชอเบกเงน และใหวางฎกาตามแบบทกรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนด

ขอ 41 ฎกาเบกเงนจะตองพมพจ านวนเงนทขอเบกทงตวเลขและตวอกษร จะตองพมพใหชดเจน หามขดลบ หากผดพลาดใหแกไขโดยวธขดฆา แลวพมพใหมทงจ านวน แลวใหผเบกลงลายมอชอรบรองการขดฆานนดวย

การพมพจ านวนเงนในฎกาเบกเงนทเปนตวอกษร ใหพมพจ านวนทขอเบกใหชดค าวา “ตวอกษร” หรอขดเสนหนาจ านวนเงน อยาใหมชองวางทจะพมพจ านวนเพมเตมใหสงขนได

ขอ 42 เงนทเบกถาไมไดจายหรอจายไมหมดใหหนวยงานผเบกน าสงคนหนวยงานคลง ภายใน 15 วน นบจากวนทไดรบเงนจากหนวยงานคลง

ขอ 43 การขอเบกเงนงบประมาณรายจาย และหรอเงนอดหนนทรฐบาลใหโดยระบวตถประสงคปใด ใหวางฎกาเบกเงนไดจนถงวนท าการสดทายของปนน

ในกรณทไดมการกนเงนไว ใหวางฎกาไดจนถงวนท าการสดทายของระยะเวลาทกนเงน

ขอ 44 เงนประเภทใดซงโดยลกษณะจะตองจายประจ าเดอนในวนสนเดอน ใหวางฎกาภายในวนท 25 ของเดอนนน

ขอ 45 การเบกเงนซงมลกษณะเปนคาใชจายประจ า และมการเรยกเกบเปนงวดๆ หรอคาใชจายอนๆ ตามประเภททกรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนด ใหถอวาคาใชจายนนเกดขนเมอองคกรปกครองสวนทองถนไดรบแจงใหช าระหน และใหน ามาเบกจายจากงบประมาณรายจายประจ าปท ไดรบแจงใหช าระหนได

หมวด 4 การเบกเงน

97

ขอ 46 การเบกเงนเดอน คาจาง บ าเหนจ บ านาญ เงนประจ าต าแหนง เงนเพม เงนประโยชนตอบแทนอน เงนชวยเหลอและเงนอนใดในลกษณะเดยวกน เงนคาเชาบานพนกงานสวนทองถน หรอการเบกเงนชวยเหลออนใดใหเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ค าสง หรอหนงสอสงการกระทรวงมหาดไทย

ขอ 47 การซอ เชาทรพยสน หรอจางท าของ ใหหนวยงานผเบกรบด าเนนการวางฎกาเบกเงนโดยเรวอยางชาไมเกน 5 วน นบจากวนทไดตรวจรบทรพยสนหรอตรวจรบงานถกตอง

ขอ 49 การเบกเงนเพอจายลวงหนาตามสญญาซอทรพยสนหรอจางท าของ ใหมสญญาซอทรพยสนหรอจางท าของ หรอหลกฐานอน ซงแสดงวาใกลจะถงก าหนดจายเงนแลวประกอบฎกาดวย ซงจะเปนภาพถายหรอส าเนาซงผเบกลงลายมอชอรบรองกได

ขอ 50 การเบกเงนเพอจายเปนคาซอทรพยสนหรอจางท าของซงเปนการซอหรอจาง โดยวธตกลงราคาตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการพสด ใหแสดงรายการทรพยสน และจ านวนเงนเปนรายประเภทประกอบฎกาขอเบกเงน

ขอ 51 การเบกเงนเพอจายเปนคาซอทดน ใหมสญญาจะซอจะขาย หรอสญญาซอขายประกอบฎกาดวย ซงจะเปนภาพถายหรอส าเนาซงผเบกลงลายมอชอรบรองกได

ขอ 52 การเบกเงนในหมวดคาตอบแทน ใชสอยและวสด ใหท าการเบกจายไดตามงบประมาณ ทไดรบอนมต และใหมหลกฐานแสดงวาเงนจ านวนทขอเบกนถกตองตามวตถประสงคและเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ค าสง หรอหนงสอสงการกระทรวงมหาดไทย

ขอ 54 การเบกเงนในหมวดเงนอดหนนทองคกรปกครองสวนทองถนมไดด าเนนการเอง และ ไดตงงบประมาณเพอการนนตามระเบยบไวแลว ใหด าเนนการไดตามงบประมาณทไดรบอนมต ทงน การกอใหเกดหนและการเบกเงนตองปฏบตตามระเบยบ ขอบงคบ ค าสง หรอหนงสอสงการกระทรวงมหาดไทย

ขอ 55 การเบกเงนนอกงบประมาณใหเปนไปตามวธการทกรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนด

ขอ 56 คาใชจายทเปนรายจายประจ าทเกดขนในปใด ใหเบกจากงบประมาณรายจายในปนนไปจายเงนทเบกไปเพอจายใหยม ถาจ าเปนตองจายตดตอคาบเกยวไปถงปงบประมาณใหม จะเบกเงนลวงหนาจากปปจจบนไปจายส าหรบระยะเวลาในปใหมกได โดยใหถอวาเปนรายจายของปทเบกเงนงบประมาณ ดงตอไปน

(1) คาใชจายในการเดนทางไปราชการไมเกน 60 วน

(2) ส าหรบปฏบตราชการอน ๆ ไมเกน 15 วน

98

ขอ 57 กรณทองคกรปกครองสวนทองถนไดกอหนผกพนไวกอนสนป โดยสงซอหรอสงจางหรอการเชาทรพยสน ถาเหนวาการเบกเงนไปช าระหนผกพนไมทนสนป ใหผบรหารทองถนอนมตใหกนเงนไวเบกในปถดไปไดอกไมเกนระยะเวลา 1 ป

หากด าเนนการตามวรรคหนงไมแลวเสรจ ใหขอขยายเวลาเบกจายเงนตอสภาทองถนไดอก ไมเกน 6 เดอน

ขอ 58 ใหวางฎกากนเงนตามแบบทกรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนดกอนวนสนป อยางนอย 30 วน เวนแตมเหตผลสมควร ผบรหารทองถนอาจพจารณาอนมตใหขยายเวลายนขอกนเงน ไดไมเกนวนท าการสดทายของปนน

ขอ 59 ในกรณทมรายจายหมวดคาครภณฑทดนและสงกอสราง ยงมไดกอหนผกพนแต มความจ าเปนจะตองใชจายเงนนนตอไปอก ใหองคกรปกครองสวนทองถนรายงานขออนมตกนเงนตอ สภาทองถนไดอกไมเกนระยะเวลา 1 ป

หากองคกรปกครองสวนทองถนยงมไดด าเนนการกอหนผกพนตามเงอนไขในวรรคหนง ใหขออนมตขยายเวลาเบกจายเงนไดไมเกนอกหนงปตอสภาทองถน หรอกรณมความจ าเปนตองแกไขเปลยนแปลงรายการดงกลาวทท าให ลกษณะ ปรมาณ คณภาพเปลยน หรอเปลยนแปลงสถานทกอสราง ใหขออนมตเปลยนแปลงและหรอขยายเวลาเบกจายเงนไดไมเกนอกหนงปตอสภาทองถนแลวแตกรณ

กรณเมอสนสดระยะเวลาการกนเงนและขยายเวลาเบกจายเงนแลว หากไมไดด าเนนการหรอมเงนเหลอจายจากเงนดงกลาว ใหเงนจ านวนนนตกเปนเงนสะสม

ขอ 59/1 รายจายเงนเดอน คาจาง บ าเหนจบ านาญ เงนประจ าต าแหนง เงนเพม เงนประโยชนตอบแทนอน เงนชวยเหลอและเงนอนในลกษณะเดยว หากเบกไมทนสนป และมความจ าเปนตองใชจายนนตอไปอก ใหผบรหารทองถนอนมตใหกนเงนไดไมเกน 90 วน

ขอ 60 ใหหวหนาหนวยงานคลงหรอเจาหนาทการเงนทไดรบมอบหมายเปนผตรวจฎกา การตรวจฎกาตามวรรคหนง เมอถกตองในสาระส าคญตอไปนแลว ใหเสนอผมอ านาจเพออนมตฎกา

(1) มลายมอชอของผเบกเงนถกตองตามตวอยาง

(2) มหนผกพน หรอมความจ าเปนทจะตองจายเงน กบถงก าหนดหรอใกลจะถงก าหนดทจะตองจายเงน

(3) มเงนงบประมาณเพยงพอ รายการถกตองตรงกบหมวดและประเภทในงบประมาณ

หมวด 5 การกนเงน

หมวด 6 การตรวจและการอนมตฎกา

99

(4) มเอกสารประกอบฎกาครบถวนถกตอง

ขอ 61 ฎกาหรอเอกสารประกอบฎกาฉบบใดไมถกตองในสาระส าคญตามขอ 60 ใหผตรวจฎกาแจงใหผเบกทราบ เพอด าเนนการแกไข ถาผเบกไมแกไขใหถกตองภายใน 3 วนท าการ นบจากวนทไดรบทราบ ใหผตรวจฎกาคนฎกา

ขอ 62 ฎกาทตรวจถกตองแลวตามขอ 60 ใหหวหนาหนวยงานคลง หรอเจาหนาทการเงนทไดรบมอบหมายน าเสนอผบรหารทองถนหรอผทผบรหารทองถนมอบหมายเปนผอนมตฎกา

ขอ 63 การอนมตฎกาจะกระท าไดเมอสาระส าคญถกตองตามทก าหนดไวในขอ 60 และผตรวจฎกาไดลงลายมอชอตรวจฎกานนแลว

ในกรณทผอนมตมเหตผลสมควร จะอนมตฎกาเปนเงนจ านวนต ากวาทขอเบกกได

ขอ 64 การอนมตฎกาเบกเงนเพอจายเปนคาซอทรพยสนหรอจางท าของ ในกรณทไมมเหตทกทวงใหด าเนนการใหเสรจภายใน 3 วนท าการ นบถดจากวนรบฎกา ในกรณทมเหตทกทวง ใหด าเนนการใหเสรจภายใน 3 วนท าการ นบถดจากวนทผเบกไดแกไขถกตองแลว

ขอ 65 เมอผมอ านาจอนมตในฎกาเบกเงนใหองคกรปกครองสวนทองถนบนทกลงในสมดเงนสดตามแบบทกรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนด

สวนท 1 การจายเงน

ขอ 67 องคกรปกครองสวนทองถนจะจายเงนหรอกอหนผกพนไดแตเฉพาะทกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ หรอหนงสอสงการทกระทรวงมหาดไทยก าหนดไว

ขอ 68 การจายเงนใหแกเจาหนหรอผมสทธใหจายเปนเชค กรณจ าเปนทไมอาจจายเปนเชคได ใหจดท าใบถอนเงนฝากธนาคารเพอใหธนาคารออกตวแลกเงนสงจายใหเจาหนหรอผมสทธ

ขอ 69 การเขยนเชคสงจายใหปฏบต ดงน

(1) การจายเงนใหเจาหน ในกรณซอ หรอเชาทรพยสน หรอจางท าของใหออกเชคสงจายในนามของเจาหน ขดฆาค าวา “หรอตามค าสง” หรอ “หรอผถอ” ออกและขดครอมดวย

(2) การจายเงนตามสทธทพงจะไดรบใหแกเจาหนหรอผมสทธรบเงน หากมความจ าเปนทจะตองสงจายเพอขอรบเงนสดมาจาย ใหกระท าไดในการจายเงนทมวงเงนต ากวา 2,000 บาท โดยใหออกเชค สงจายในนามหวหนาหนวยงานคลง หรอกรณทไมมหวหนาหนวยงานคลง หรอมแตไมสามารถปฏบตหนาทได ใหผบรหารทองถนแตงตง

หมวด 7 ขอก าหนดในการจายเงน

100

พนกงานสวนทองถนตงแตระดบสามหรอเทยบเทาขนไป และขดฆาค าวา “หรอตามค าสง” หรอ “หรอผถอ” ออก หามออกเชคสงจายเงนสด

(3) หากเจาหนหรอผมสทธรบเงนไมมารบเชคภายใน 15 วน นบตงแตวนสงจายใหยกเลกเชคนน หากมการยกเลกเชคดงกลาวเกนสามครง ตองรายงานเหตผลใหผบรหารทองถนทราบ

ขอ 70 การเขยนหรอพมพจ านวนเงนในเชคทเปนตวอกษรอยาใหมชองวางทจะเขยนหรอพมพจ านวนเงนเพมเตมได และใหขดเสนตรงหลงชอสกล ชอบรษท หรอหางหนสวน จนชดค าวา “หรอผถอ” หรอ “หรอตามค าสง” แลวแตกรณโดยมใหมการเขยนหรอพมพชอบคคลอนเพมเตมไดอก

สวนท 2 หลกฐานการจายเงน

ขอ 71 การจายเงนใหแกเจาหนหรอผมสทธรบเงนทกรายการ จะตองมหลกฐานการจายไวเพอประโยชนในการตรวจสอบ

ขอ 74 หลกฐานการจายเงนจะตองพมพหรอเขยนดวยหมก การแกไขหลกฐานการจายใหขดฆาแลวพมพหรอเขยนใหมแลวใหผรบเงนลงลายมอชอก ากบไวทกแหง

ขอ 75 ใหองคกรปกครองสวนทองถนเกบรกษาหลกฐานการจาย ซงส านกงานการตรวจเงนแผนดนยงไมไดตรวจสอบไวในทปลอดภย อยาใหช ารด สญหาย หรอเสยหายได และเมอไดตรวจสอบแลวกใหเกบอยางเอกสารธรรมดา

ขอ 76 ใบส าคญคจายทเปนใบเสรจรบเงนซงผรบเงนออกใหอยางนอยจะตองมรายการ ดงตอไปน

() ชอ สถานทอยหรอทท าการของผรบเงน

(๒) วน เดอน ปทรบเงน

(๓) รายการแสดงการรบเงนและระบวาเปนคาอะไร

(๔) จ านวนเงนทงตวเลขและตวอกษร

(๕) ลายมอชอพรอมทงมตวบรรจงชอและชอสกลของผรบเงน

ถาผรบเงนลงลายมอชอไมได ใหใชลายพมพนวมอ

ขอ 77 ใหผจายเงนลงลายมอชอรบรองการจายพรอมทงมชอสกลดวยตวบรรจงก ากบไวในหลกฐานการจายเงนใหแกเจาหนหรอผรบเงน เพอประโยชนในการตรวจสอบ และกรณทเปนใบส าคญคจาย ใหหวหนาหนวยงานคลงลงลายมอชอรบรองความถกตองก ากบไวดวย

ขอ 78 การจายเงน ถาผมสทธรบเงนไมสามารถรบเงนดวยตนเองได จะมอบฉนทะใหผอนเปนผรบแทน เมอไดรบอนญาตจากหวหนาหนวยงานคลงแลวกใหกระท าได

101

ขอ 79 การจายเงนขององคกรปกครองสวนทองถนในตางประเทศ ซงกฎหมายหรอประเพณนยมของประเทศนนๆ ไมตองออกใบเสรจรบเงน หรอออกใบเสรจรบเงนไมเปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดไวในขอ 76 ใหผจายเงนท าใบรบรองการจายเงน โดยระบวาเปนการจายเงนคาอะไร เมอวน เดอน ปใด จ านวนเทาใด และใหลงลายมอชอรบรองการจายไวเชนเดยวกบทก าหนดในขอ 77 ในกรณทมหลกฐานการรบเงนเปนอยางอนกใหแนบหลกฐานนนไปพรอมกบใบรบรองเพอตรวจสอบดวย

ขอ 80 การจายเงนรายใดซงตามลกษณะไมอาจเรยกใบเสรจรบเงนจากผรบช าระเงนได ใหผจายเงนท าใบรบรองการจายเงนได โดยใหบนทกชแจงเหตผลทไมอาจเรยกใบเสรจรบเงนได เพอประกอบการพจารณาดวย

ขอ 81 การจายเงนตอไปนใหผจายเงนท าใบรบรองการจายเงนโดยไมตองท าบนทกชแจงเหตผลตามขอ 80

(1) การจายเงนรายหนง ๆ เปนจ านวนไมถงสบบาท

(2) การจายเงนคารถ หรอเรอนงรบจาง

(3) การจายเงนเปนคาโดยสารรถไฟ รถยนตประจ าทาง หรอเรอยนตประจ าทาง

ขอ 82 ในกรณทใบส าคญคจายสญหายใหปฏบตดงน

(1) ถาใบส าคญคจายเปนใบเสรจรบเงนสญหาย ใหใชส าเนาใบเสรจรบเงนซงผรบเงนรบรองแทนกได

(2) ถาใบส าคญคจายทเปนใบเสรจรบเงนสญหาย หรอไมอาจขอส าเนาใบเสรจรบเงนตาม (1) ได ใหผจายเงนท าใบรบรองการจายเงน โดยชแจงเหตผลพฤตการณทใบส าคญคจายสญหายและไมอาจขอส าเนาใบเสรจรบเงนนนได พรอมทงค ารบรองวายงไมเคยน าใบส าคญคจายมาเบกจายและหลกฐานการแจงความใบส าคญคจายหายจากพนกงานเจาหนาทผมอ านาจรบแจง ถาหากคนพบภายหลงกจะไมน ามาเบกจายอก เสนอตอผบงคบบญชาตามล าดบ เมอไดรบอนมตแลวกใหใชใบรบรองนน เปนใบส าคญคจายได

ขอ 83 หามมใหผมหนาทจายเงนเรยกใบส าคญคจายหรอใหผรบเงนลงลายมอชอรบเงน ในหลกฐานการจายเงน โดยทยงมไดมการจายเงนใหแกเจาหนหรอผมสทธรบเงน

สวนท 3 การจายเงนยม

ขอ 84 การจายเงนยมจะจายไดแตเฉพาะทผยมไดท าสญญาการยมเงนตามแบบทกรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนด และผบรหารทองถนไดอนมตใหจายเงนยมตามสญญาการยมแลวเทานน โดยจะตองเปนไปตามเงอนไข ดงตอไปน

(1) มงบประมาณเพอการนนแลว

(2) ผยมไดท าสญญาการยมเงนและรบรองวาจะปฏบตตามระเบยบ ขอบงคบ หรอค าสงทไดก าหนดไวส าหรบเรองนน และจะน าใบส าคญคจายทถกตองรวมทงเงนเหลอจาย สงคนตามทก าหนดในขอ 86 ถาไมสงตามก าหนดกจะ

102

ชดใชเงนหรอยนยอมใหองคกรปกครองสวนทองถนหกเงนเดอน คาจาง บ าเหนจบ านาญ หรอเงนอนใดอนจะพงไดรบจากองคกรปกครองสวนทองถนชดใชเงนยมนน

กรณทผยมไมมเงนใดๆ อนจะพงไดรบจากองคกรปกครองสวนทองถนทจะหกสงใชเงนยมได ใหองคกรปกครองสวนทองถนก าหนดใหผยมหาหลกทรพยมาวางเปนประกน หรอหาบคคลทมหลกฐานมาท าสญญาค าประกนไวตอองคกรปกครองสวนทองถนดวย

(๓) ผยมแตละรายจะตองไมมเงนยมคางช าระแกองคกรปกครองสวนทองถน และใหยมไดเฉพาะผมหนาทตองปฏบตงานนนๆ ใหองคกรปกครองสวนทองถน และหามยมแทนกน

(4) กรณครบก าหนดการสงใชเงนยมแลวผยมยงไมชดใชเงนยม ใหผบรหารทองถนมอ านาจ สงการใหผคางช าระเงนยมสงใชเงนยมภายในก าหนดเวลาตามทเหนสมควร อยางชาไมเกน 30 วน ถาผยมขดขนหรอหลกเลยงไมยอมชดใชเงนยมใหน าความใน(2)มาใชบงคบ แลวรายงานใหผบรหารทองถนทราบ

(5) กรณทผยมจะตองพนต าแหนงหรอพนจากการปฏบตงานใหแกองคกรปกครองสวนทองถนไมวากรณใด ใหหวหนาหนวยงานคลงมหนาทตรวจสอบทะเบยนเงนยมของบคคลดงกลาว หากปรากฏวายงคางช าระเงนยมอย ใหหวหนาหนวยงานคลงเรงรดใหเสรจสนในทนท กอนทผยมจะพนจากต าแหนงหนาทไป หรอพนจากการปฏบตงานใหแกองคกรปกครองสวนทองถนไป ในกรณทผยมถงแกกรรมหรอไมยนยอมชดใชเงนยมใหน าความใน (2) มาใชบงคบโดยอนโลม

(6) การสงเงนใชยมใหหวหนาหนวยงานคลงปฏบตดงน

(ก) หมายเหตจ านวนเงนและวน เดอน ป ทสงใชในสญญาการยมเงน

(ข) ตองเกบรกษาสญญาการยมเงนนนเปนเอกสารส าคญในราชการ

(ค) ถารบคนเปนเงนสด ใหออกใบเสรจรบเงนใหแกผยมไวเปนหลกฐาน

(ง) ใหบนทกรายการสงใชเงนยมในทะเบยนเงนยมไวดวย โดยใหผยมลงชอในทะเบยนเงนยมส าหรบรายการทสงใชนน

ขอ 86 เงนทยมไปใหผยมสงใบส าคญและเงนทเหลอจาย(ถาม) ภายในก าหนดระยะเวลาดงน

(1) กรณเดนทางไปประจ าตางส านกงานหรอกรณเดนทางกลบภมล าเนาเดม ใหสงตอองคกรปกครองสวนทองถนทจายเงนใหยม โดยทางไปรษณยลงทะเบยนหรอธนาณตแลวแตกรณ ภายใน 30 วนนบจากวนทไดรบเงน

(2) กรณเดนทางไปราชการอน ใหสงตอองคกรปกครองสวนทองถนผใหยมภายใน 15 วน นบจากวนกลบมาถง

(3) การยมเงนเพอปฏบตราชการนอกจากตาม (1) หรอ (2) ใหสงตอองคกรปกครองสวนทองถน ผใหยมภายใน 30 วน นบจากวนทไดรบเงน

103

ในกรณทผยมไดสงใบส าคญคจายหกลางเงนยมแลวมเหตตองทกทวง ใหองคกรปกครองสวนทองถนผใหยมแจงขอทกทวงใหผยมทราบโดยดวน แลวใหผยมปฏบตตามค าทกทวงภายใน 15 วนนบจากวนทไดรบค าทกทวง หากผยมมไดด าเนนการตามค าทกทวงและมไดชแจงเหตผลใหองคกรปกครองสวนทองถนผใหยมทราบ กใหองคกรปกครองสวนทองถนด าเนนการตามเงอนไขในสญญา การยมเงน โดยถอวาผนนยงมไดสงใชเงนยมเทาจ านวนททกทวงนน

ขอ 87 ทกวนสนปงบประมาณ เมอองคกรปกครองสวนทองถนไดปดบญชรายรบรายจายแลว ใหกนยอดเงนสะสมประจ าปไวรอยละ 25 ของทกป เพอเปนทนส ารองเงนสะสมโดยททนส ารองเงนสะสมนใหเพมขนรอยละ 25 ของทกป

การจายเงนทนส ารองเงนสะสมจะกระท าไดตอเมอยอดเงนสะสมในสวนทเหลอมไมเพยงพอตอการบรหาร ใหขอความเหนชอบจากสภาทองถน และขออนมตผวาราชการจงหวด

ขอ 88 กจการใดทมงบประมาณรายจายประจ าปอนญาตใหจายไดแลว แตระยะสามเดอนแรกของปงบประมาณ องคกรปกครองสวนทองถนไมสามารถจดเกบรายไดเพยงพอทจะด าเนนการตามงบประมาณ องคกรปกครองสวนทองถนอาจน าเงนสะสมทดรองจายไปพลางกอนได

ขอ 89 องคกรรกครองสาวนทอองถนอาจจาายขาดจากเงนสะสมไดอโดยไดอรพอนมตจากสภาทอองถน ภายใตอเงอนไขดงตาอไรน

(1) ใอกระท าไดอเฉอาะกจการซงอยาในอ านาจนอาทขององคกรรกครองสาวนทอองถน ซงเกยวกพดอานการพรการชมชนและสงคม รอกจการทเรนการเอมอนรายไดอขององคกรรกครองสาวนทอองถน รอกจการทจดท าเออพ าพดความเดอดรออนของรระชาชน ทงนตอองเรนไรตามแผนอฒนาขององคกรรกครองสาวนทอองถนรอตามทกฎมายก านด

(2) ไดอสางเงนสมทพกองทนสางเสรมกจการขององคกรรกครองสาวนทอองถนแตาละรระเภท ตามระเพยพแลอว

(3) เมอไดอรพอนมตใอจาายขาดเงนสะสมแลอว องคกรรกครองสาวนทอองถนตอองด าเนนการกาอนผกพนและเบกจายใหเสรจสนภายในระยะเวลาไมเกนหนงปถดไป ากไมาด าเนนการภายในระยะเวลาทก านดใอการจาายขาดเงนสะสมนนเรนอนอพไร

ทงนใอองคกรรกครองสาวนทอองถนมยอดเงนสะสมคงเลอเอยงออทจะจาายคาาใชอจาายรระจ าและกรณฉกเฉนทมสาธารณภยเกดขนโดยการใชอจาายเงนสะสมใอค านงถงสถานะการคลง และเสถยรภาอในระยะยาว

ขอ 90 กรณทงบประมาณรายจายประกาศใชบงคบแลว มงบประมาณไมเพยงพอทจะจายหรอไมไดตงงบประมาณเพอการนนไว ใหองคกรปกครองสวนทองถนจายขาดเงนสะสมได โดยไดรบอนมตจากผบรหารทองถนในกรณ ดงตอไปน

หมวด 8 เงนสะสม

104

(1) รบโอน เลอนระดบ เลอนขนเงนเดอนพนกงานสวนทองถน

(2) เพกเงนใอผอพรารทอองถน ผอชาวยผอพรารทอองถน สมาชกสภาทอองถน เลขานการผอพรารทอองถน เลขานการสภาทอองถน ทรรกษาผอพรารทอองถน พนกงานสวนทองถนซงมสทธไดรบเงนตามกฎหมายวาดวยการจดตงองคกรปกครองสวนทองถน ตลอดจนลกจาง ซงมสทธไดรบเงนอนตามกฎหมาย ระเบยบ ค าสง หรอหนงส อสงการกระทรวงมหาดไทย ในระหวางปงบประมาณ

(3) คาใชจายตาม (1) และหรอ (2) ใหถอเปนรายจายในปนน

ขอ 91 ภายใตบงคบ ขอ 89ในกรณฉกเฉนทมสาธารณภยเกดขน ใหผบรหารทองถนอนมต ใหจายขาดเงนสะสมไดตามความจ าเปนในขณะนน โดยใหค านงถงฐานะการเงน การคลงขององคกรปกครองสวนทองถนนน

ขอ 92 การวางฎกาเบกเงนสะสมตามขอ 89 และขอ 90 ใหด าเนนการวางฎกาเบกเงนสะสม ไดเฉพาะตามจ านวนทจะตองจายจรงและจะถงก าหนดเวลาทตองจายเงนหรอวางฎกาเบกเงนสะสมเปนงวดๆ ตามความจ าเปน

ขอ 93 ใหหนวยงานคลงจดท ารายงานเงนสะสมและเงนทนส ารองเงนสะสม ณ วนสนเดอนมนาคมและกนยายนตามแบบทกรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนด สงใหส านกงานสงเสรมการปกครองทองถนจงหวดตรวจสอบแลวรายงานใหผวาราชการจงหวดทราบภายในเดอนเมษายนและตลาคมของทกป

ขอ 94 กรณองคกรปกครองสวนทองถนไดรบเงนรายรบและตอมามการขอคนในลกษณะของลาภมควรไดภายในก าหนดอายความ ใหองคกรปกครองสวนทองถนถอนคนเงนรายรบ โดยถอปฏบตตามขอ ๙๕ และ ขอ ๙๖

ขอ 95 การถอนคนเงนรายรบตามขอ 94 ใหตรวจสอบและมสาระส าคญ ดงน

(1) เหตผลความจ าเปนในการถอนคนเงนรายรบทน าสงเปนเงนรายรบทน าสงแลว

(2) หลกฐานเอกสารทเกยวของอนๆ เชน หลกฐานแสดงการยกเลกการจดซอจดจาง ค าขอคนเงนคาซอเอกสาร หนงสอแจงใหรบผดชดใชจากการละเมด เปนตน

ขอ 96 วธปฏบตในการถอนคนเงนรายรบ ใหปฏบตดงน

(1) ขอเงนคนภายในปงบประมาณทรบเงน เมอตรวจสอบแลวเหนวาถกตองใหจายคนเงนรายรบดงกลาว โดยตองไดรบอนมตจากผบรหารทองถน

(2) ขอเงนคนภายหลงจากปงบประมาณทรบเงนรายรบเมอตรวจสอบแลวเหนวาถกตองใหองคกรปกครองสวนทองถนจายขาดเงนสะสมไดโดยตองไดรบอนมตจากสภาทองถน

หมวด 9 การถอนคนเงนรายรบและการจ าหนายหนสญ

105

ขอ 97 หากองคกรปกครองสวนทองถน มอาจจดเกบหนจากลกหนทคางช าระเกนกวา 10 ปขนไป ดวยเหตหนงเหตใด และไดด าเนนการแลว ดงน

(1) เรงรดตดตามใหมการช าระหนแลว แตไมสามารถจดเกบได เนองจากลกหนกลายเปนบคคลลมละลาย ยากจน ไมมทรพยสนจะเรยกช าระหนได หรอกฎหมายมไดเปดชองใหกระท าได

(2) กรณทลกหนตายหรอสาบสญ ผรบพนยกรรม หรอทายาทผรบมรดกตองเปนบคคลทมลกษณะเชนเดยวกบทไดระบไวใน (1)

ใหองคกรปกครองสวนทองถนจ าหนายหนสญจากบญชลกหนโดยไดรบความเหนชอบจากผบรหารทองถน และไดรบอนมตจากสภาทองถน

ขอ 98 ใหองคกรปกครองสวนทองถนจดท าบญชและทะเบยนรายรบรายจาย รวมทงสรรพบญชหรอทะเบยนอนใดตามทกรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนด

“การจดท าบญชโดยระบบบญชคอมพวเตอรขององคกรปกครองสวนทองถนใหเปนไปตามหมวด ๑๑”

ขอ 99 ใหหวหนาหนวยงานคลงท ารายงานแสดงรายรบรายจายและงบทดลองเปนรายเดอนเสนอปลดองคกรปกครองสวนทองถนเพอน าเสนอผบรหารทองถนเพอทราบในฐานะหวหนาผบงคบบญชา และสงส าเนาใหผวาราชการจงหวด ส าหรบองคการบรหารสวนต าบลใหสงนายอ าเภอ

ขอ 100 ใหหวหนาหนวยงานคลงจดท างบแสดงฐานะการเงนและงบอนๆ ตามแบบทกรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนด เพอสงใหส านกงานการตรวจเงนแผนดนภมภาคตรวจสอบภายใน 90 วน นบแตวนสนป และสงส าเนาใหผวาราชการจงหวด ส าหรบองคการบรหารสวนต าบลใหสงนายอ าเภอ

ขอ 101 ใหองคกรปกครองสวนทองถนประกาศส าเนางบแสดงฐานะการเงนและงบอนๆ ตามขอ 100 โดยเปดเผยเพอใหประชาชนทราบ ณ ส านกงานองคกรปกครองสวนทองถนในเวลาอนสมควร

ขอ ๑๐๑/๑ ใหหวหนาหนวยงานคลงจดท ารายงานแสดงผลการด าเนนงานรายไตรมาสตามทกรมสงเสรมก าหนดเพอน าเสนอผบรหารทองถนภายใน 30 วนนบจากวนสนไตรมาสและประกาศส าเนารายงานดงกลาวโดยเปดเผยใหประชาชนทราบรายงานดงกลาว”

ขอ 102 ในการตรวจสอบบญชและหลกฐานการรบจายเงน ใหหวหนาหนวยงานผเบกหรอรบเงน และหรอหวหนาหนวยงานคลง มหนาทใหค าชแจงและอ านวยความสะดวกแกเจาหนาทของส านกงานการตรวจเงนแผนดน และหากไดรบขอทกทวงใหปฏบตตามค าทกทวงโดยเรว อยางชาไมเกน 45 วน นบจากวนทองคกรปกครองสวนทองถนไดรบแจงขอทกทวงนน

หมวด 10 การตรวจเงน

106

ขอ 103 กรณทองคกรปกครองสวนทองถนชแจงขอทกทวงไปยงส านกงานการตรวจเงนแผนดน แตส านกงานการตรวจเงนแผนดนยนยนวายงไมมเหตผลทจะลางขอทกทวง ใหองคกรปกครองสวนทองถนชแจงเหตผลและรายงานใหผวาราชการจงหวดวนจฉยภายใน 15 วน นบจากวนทไดรบค ายนยนจากส านกงานการตรวจเงนแผนดน และใหผวาราชการจงหวดแจงผลการวนจฉยภายใน 30 วน นบจากวนทไดรบรายงานจากองคกรปกครองสวนทองถน

ในกรณทองคกรปกครองสวนทองถนจะตองปฏบตตามค าวนจฉยของผวาราชการจงหวดใหปฏบตใหเสรจสนภายใน 45 วนนบจากวนทไดรบทราบผลการวนจฉย

ขอ 104 ใหส านกงานกรมการปกครองทองถนจงหวด ตรวจสอบการจดท าบญชและรายงานการเงนขององคกรปกครองทองถนอยางนอยปละ 1 ครง พรอมทงรายงานใหผวาราชการจงหวดทราบภายใน 15 วนนบแตวนทท าการตรวจสอบแลวเสรจ

ผบรหารทองถน ผวาราชการจงหวด อธบดกรมสงเสรมการปกครองทองถน หรอปลดกระทรวงมหาดไทย อาจใหผเชยวชาญบญชท าการตรวจสอบบญชการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนเปน การภายในไดส าหรบองคการบรหารสวนต าบล ใหนายอ าเภอด าเนนการดงกลาวไดเชนกน

ขอ 105 ใหองคกรปกครองปกครองสวนทองถนจดท าบญชโดยระบบบญชคอมพวเตอรขององคกรปกครองสวนทองถน (Electronic Local Administrative Accounting System : e – LAAS) ซงอยางนอยประกอบดวยระบบการท างาน 4 ระบบ ดงน

(1) ระบบงบประมาณ ประกอบดวยการจดท าขอบญญตงบประมาณรายจายประจ าป ขอบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม เทศบญญต การโอน และการแกไข เปลยนแปลงค าชแจงงบประมาณ รวมทงการควบคมงบประมาณและรายงานยอดงบประมาณคงเหลอ

(2) ระบบรายรบ ประกอบดวยการรบเงนทกประเภท รวมทงการออกใบเสรจรบเงน และหลกฐานการรบเงน รายงานและทะเบยนตางๆ

(3) ระบบรายจาย ประกอบดวยการกอหนผกพนและการเบกจายเงน รวมทงการจดท าฎการายงานและทะเบยนตางๆ ทเกยวของ

(4) ระบบบญชประกอบดวยการจดท าบญชและทะเบยนตางๆ รวมทงการจดท ารายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถน

ขอ 105/1 ใหกรมสงเสรมการปกครองทองถนวางระบบ ก าหนดวธปฏบตงาน การบรหารพฒนาระบบ การสงเสรมและก ากบดแลการปฏบตงานระบบบญชคอมพวเตอรขององคกรปกครองสวนทองถน

ขอ 105/2 ใหส านกงานการปกครองทองถนจงหวด สงเสรมและสนบสนนรวมทงก ากบดแลการปฏบตงานในระบบบญชคอมพวเตอรขององคกรปกครองสวนทองถน ใหเปนไปตามทกรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนด”

หมวด 11 เบดเตลด

107

การบรหารราชการแนวใหม การบรหารภาครฐแนวใหม (New Public Management : NPM) ถามองการพฒนาการการจดการภาครฐแนวใหมจะเหนวา พฒนามาจากการจดการภาครฐในยคพาราไดมท 6 โดยเฉพาะการจดการภาครฐในแนวทางการจดการเพอการปลดปลอยและแนวทางการจดการทมงเนนตลาด และการจดการภาครฐทง 2 แนวทางนกมรากฐานมาจากทฤษฎทางเลอกสาธารณะ และเศรษฐศาสตรเชงสถาบนใหม หรอเศรษฐศาสตรองคการมลกษณะเดนคอ ความพยายามแกปญหาของระบบราชการแบบดงเดม โดยเฉพาะอยางยงการปรบปรงในดานประสทธภาพและการใหบรการประชาชน ซงหวใจส าคญของการจดการภาครฐแนวใหมกคอ การปฏรประบบราชการนนเอง เหตผลของการปฏรประบบราชการ 1.เนองจาก กระแสโลกาภวตน ททกประเทศมแนวโนมทจะมการเปดเสรในดานตาง ๆท าให เศรษฐกจเกดการไรพรมแดน และมการแขงขนในเวทโลกรนแรงมากขน สงคมมเขาสยคแหงการเรยนร กระแสสงคมเขาสยคประชาธปไตยการบรหารจดการแนวใหมทยดหลกธรรมาภบาลจงสงผลให สภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกประเทศเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวจงมความจ าเปนอยางยงส าหรบองคกรทงภาครฐและเอกชนทตองเพมศกยภาพและความยดหยนในการปรบเปลยนเพอตอบสนองความตองการของระบบทเปลยนแปลงไป 2.ระบบราชการไทยมปญหาทส าคญคอ ความเสอมถอยของระบบราชการ และการขาดธรรมาภบาล ถาภาครฐไมปรบเปลยนและพฒนาการบรหารจดการของภาครฐเพอไปสองคกรสมยใหม โดยยดหลกธรรมาภบาล กจะสงผลบนทอนความสามารถในการแขงขนของประเทศ ทงยงเปนอปสรรคตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมในอนาคตดวย ดงนนแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมคอการเปลยนแปลงสภาพการณทเปนอยในปจจบน ใหเปนองคกรสมยใหม ทยดหลกธรรมาภบาล ซงจะสงผลท าใหภาครฐท างานอยางมประสทธภาพ โดยการปรบเปลยนกคอตองปรบเปลยนระบบการบรหารจดการของภาครฐดงน - ปรบวธการบรหารงานใหมประสทธภาพและเนนผลงาน - ปรบการบรหารงานใหเปนธรรม โปรงใส ตรวจสอบได - ปรบบทบาทภารกจและกลยทธโดยใหเอกชน และชมชนมสวนรวม ซงการปฏรปราชการ กเปนการปรบเปลยนระบบการบรหารการจดการของภาครฐซงอาศยแนวคดการปฏรปราชการทวา 1.ระบบเดมลาสมยและขาดประสทธภาพ เปนอปสรรคตอการพฒนาประเทศ และไมตอบสนองตอความตองการ ตอประชาชน และการเปลยนแปลงของสงคม 2. เนองจากเกดภาวะวกฤต ท าใหราชการตองลดขนาดลง และปรบปรงระบบใหมประสทธภาพมากขน เพอประหยดงบประมาณ และใชงบประมาณใหเกดประโยชนสงสด หลกส าคญ แผนปฏรประบบบรหารภาครฐเปนการปฏรปในลกษณะองครวม เพอเปลยนแปลงระบบบรหารภาครฐไปสระบบการบรหารจดการภาครฐ แนวใหม ทเนนการท างานโดยวดผลสมฤทธ / มการวดผลทเปนรปธรรมโปรงใส มการบรหารงาน ทรวดเรว และคลองตว สามารถตอบสนองความตองการของสงคมไดอยางถกตองเหมาะสม

108

การปฏรปราชการ ( ใชหลก 4 RE 2 สราง 1 เปด ) 1.การปรบเปลยนกระบวนการและวธการท างาน ( Reprocess )ปรบเปลยนวธการท างานใหเปนแบบ มงไปสการบรหารทมงผลสมฤทธ โดยมการก าหนดตวชวดความส าเรจขององคการดวยมตอะไรบางแตละหนวยมตวอะไรเปนตวชวดผลงานทเปนรปธรรม คอ นอกจากจะวดวา ท าอะไรไดบางแลว ยงจะวดวาประชาชนไดอะไรดวย 2.การปรบเปลยนระบบงบประมาณ การเงน และการพสด( Refinance & Budget ) เปนเรองการพฒนาระบบการจดท างบประมาณทเนนการควบคมการใชจายเงนเปนหลกเพอใหตรวจสอบไดงายและเนนเปนเครองมอในการวางแผน ดงนนงบประมาณจะชใหเหนถงวตถประสงคหรอยทธศาสตรของหนวยงาน คอท าใหผพจารณางบประมาณสามารถทราบไดวาการจดสรรงบประมาณนนชวยใหองคการบรรลเปาหมายไดหรอไม และเปนระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานและผลสมฤทธ มการก าหนดเปาหมายของงานอยางเปน รปธรรม มดชนชวดผลสมฤทธของงาน. 3.การปรบเปลยนกระบวนทศน วฒนธรรมและคานยม ( Reparadigm )จะมงทการปรบเปลยนวฒนธรรมการท างานและทศนคตของ เจาหนาทของรฐ จากความคดความเชอเดม ๆไปเปนองคการแหงการเรยนร มคานยมรกศกดศร มจรยธรรม รบผดชอบตอผลงาน 4.การปรบปรงโครงสรางบรหารราชการแผนดน ( Reorganised ) มการปรบปรงโครงสราง กระทรวง ทบวง กรม 5.สรางระบบบรหารบคคลและคาตอบแทน จะมการปรบเปลยนระบบการก าหนดต าแหนงและเงนเดอน จากระบบยดชนหรอระดบต าแหนง เปนการยดความสามารถและผลงานพฒนารปแบบการจางงานใหมความ หลากหลาย เชน บางต าแหนงทตองการความเชยวชาญ อาจใชการจางพเศษ จะมการสรางระบบนกบรหาร ระดบสง ใหการสรรหาท าไดอยางโปรงใสเปดกวางและยดหลก "ความสามารถ" มากกวา "อ านาจนยม" และจะมการดแลขนาดก าลงคนใหกระทดรดเหมาะสมกบภารกจอยางเปนรปธรรม 6.สรางระบบราชการใหมความทนสมย 7.เปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวม ดงนนการบรหารจดการภาครฐแนวใหม( New Public Management )จงเปนแนวคดพนฐานของการบรหารจดการภาครฐซงจะน าไปสการเปลยนแปลงระบบตาง ๆ ของภาครฐและยทธศาสตรดานตาง ๆ ทเปนรปธรรม มแนวทางในการบรหารจดการดงน - การใหบรการทมคณภาพแกประชาชน - ค านงถงความตองการของประชาชนเปนหลก - รฐพงท าบทบาทเฉพาะทรฐท าไดดเทานน New Public Management ( การจดการภาครฐแนวใหม ) เปนแนวคดทตองการลดบทบาทของภาครฐในการจดบรการสาธารณะซงเปนผลมาจากความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศ โดยมรากฐานมาจาก 2 แนวคดหลกคอ 1.เศรษฐศาสตรเชงสถาบนใหม ( News Institutional Economics )ซงมแนวคดทสงผลตอการปฎรประบบการบรหารการจดการคอ -การแขงขน -ทางเลอกผรบบรการ -ความโปรงใส -โครงสรางระบบสงจงใจ 2.การจดการนยม ( Managerialsm ) คอการน าเอาแนวทางการจดการแบบธรกจน ามาปรบใชในภาครฐโดย -เนนการจดการแบบมออาชพ -มดชนวดความส าเรจ -ใหอ านาจในการใหดลยพนจและความอสระในการจดการ -สรางวฒนธรรมทเหมาะสม

109

หลกการทส าคญของ NPM 1.มงผลผลต 2.การวดผลปฎบตงาน 3.การมสวนรวมของประชาชน 4.การสรางความโปรงใส 5. การจดการแบบภาคเอกชน 6.การเนนลกคา 7. สงเสรมใหมการแขงขน 8. การตรวจสอบบทบาทภาครฐ 9. เนนจตส านกและความรบผดชอบ 10. ปรบปรงการจดการการเงนและบญช Market - Based Public Administration ( การจดการบนพนฐานการตลาด ) หรออาจจะเรยกไดวา การบรหารภาครฐแบบผประกอบการ ( Entrepreneurial Government )มสาระส าคญคอเปนการบรหารภาครฐทเนนบทบาทของผประกอบการและอยบนพนฐานของกลไกตลาดโดย - ปรบเปลยนบทบาทจากผปฎบตมาเปนผก ากบดแล - การมงบรรลผลลพท ( Outcome Oriented ) - การมงปรบปรงประสทธภาพ ประสทธผล คณภาพในการบรการ - การจดการเพอการเปลยนแปลง ดงนนจงมความจ าเปนจะตองเรงพฒนาองคกรภาครฐใหมศกยภาพและความไดเปรยบใน การแขงขน โดยการรเรมแนวคดใหมขององคกรในอนาคตซงกคอ องคกรจะตองม ดงนนรปแบบขององคกรในอนาคตจะมลกษณะเปนแบนราบป มการท างานเปนทม และการเชอมโยงแบบเครอขายแตโครงสรางดงกลาวจะไมคงทตายตว คอ จะตองมความยดหยนเตรยมพรอมรบกบการปรบเปลยนหรอเปลยนแปลงในทกๆ ดาน โดยเฉพาะการเปลยนแปลงทางการแขงขนทรนแรงใน ปจจบน และการคนหาแนวกลยทธใหมๆ ทมการพฒนาใหเกดขนอยตลอดเวลา องคกรในอนาคตจะใหความส าคญกบความหลากหลายของการเรยนร การพฒนาอยางตอเนอง ดงนนการบรหารจดการองคกรภาครฐในอนาคตจะตองมการน าเครองมอการจดการตาง ๆ ทมอยหลากหลายมาปรบใชในองคกรใหเหมาะสม ดงนนการทจะน าเครองมอในการบรหารจดการตาง ๆ มาใชและใหเกดประโยชนกบองคกรไดอยางแทจรงนนตองปฏบตดงน - ศกษาเครองมอทางการจดการตาง ๆ ใหเขาใจถองแทกอนทจะเรมใชงานเนองจากเครองมอแตละ ประเภทนนมขอดและขอเสย รวมทงความเหมาะสมในการใชงานทแตกตางกน - ผบรหารภายในองคกรจะตองผทสนบสนนและผลกดนการใชเครองมอทางการจดการตาง ๆ ไมใชอาศยนกวชาการหรอทปรกษาขางนอกเพยงอยางเดยว แตผบรหารจดมความรความเขาใจเปนอยางดและสามารถน าไปประยทธใชกบองคกรไดอยางเหมาะสม - ในการน าเครองมอในการจดการมาใชจะตองปรบปรง พฒนาเครองมอทางการจดการใหมความเหมาะสมกบองคกรไมใชปรบองคกรใหสอดคลองและเหมาะสมกบเครองมอ ปญหาในทางปฏบตของการปฏรประบบราชการ 1. มาตรการควบคม(ตามระเบยบกฎเกณฑ) ของภาครฐ และการใชดลยพนจ (อยางไมแนนอนและไมชดเจน) ของเจาหนาททเกยวของ เพราะการใชดลยพนจ อาจท าใหเกด Double Standards ทท าใหภาคเอกชนบางรายเกดความไดเปรยบเสยเปรยบกน และสงผลกระทบกบระบบเศรษฐกจของประเทศโดยรวม) 2. มการท างานทไมโปรงใส เออประโยชนพวกพอง 3. ขาดธรรมาภบาลในการท างาน 4. ขาดความเปนมออาชพในการท างาน ขาดความร

110

ดงนน แนวโนมของ “การจดการภาครฐ” ในอนาคตจงมงไปส “การแปรรปรฐวสาหกจ” (Privatization)และการใช “บคคลทสาม” (Third Party) ในการด าเนนการตางๆ แทนภาครฐเพมมากขนซงท าใหภาครฐจ าเปนตองอาศย “ แนวความคดและวธการบรหารจดการของภาคธรกจเอกชน” มาใชมากขนทกท การบรหารจดการแบบภาคเอกชนเชนวาน ท าใหเจาหนาทของภาครฐตองมความเปนบคลากรทมคณภาพมากขน (Qualityfied Personnel) พรอมๆ กบการตองเปน “มออาชพ” มากขนดวย(Higher-quality Professional ) แตโดยทการบรหารในภาครฐราชการจะตองอยภายใตกฎหมายและกฎระเบยบตางๆ มากมาย (ซงตางจากการบรหารของภาคเอกชน) และอยภายใตหลกการปกครองแบบ “นตรฐ” (Rule of Law) ดวย จงท าใหภาครฐจ าเปนตองปรบเปลยนรปแบบของการปกครองแบบเขมงวดเครงครดมายดหลกการผอนปรนภายใต “ธรรมาภบาล” หรอ “การก ากบดแลทด” (Good Governance) มากขน ปญหาในปจจบน จงอยทการเรงสรางองคกรเครอขายของภาครฐและภาคเอกชนทอาศยหลกการของ “ธรรมาภบาล” ซงอยภายใตการก ากบของหลกแหงศลธรรมจรรยาทดงาม ทกวนน ภาคเอกชนไมเพยงแตเรยกรองและตองการ Good Governance เทานน แตยงเรยกรอง “Good Judgment” จากเจาหนาทของรฐมากขนทกขณะดวย Crisis Management ( การจดการวกฤตการณ ) เปนการจดการการบรหารสภาวะวกฤตทเกดขนภายในองคการเพอแกไขปญหาหรอความยงยากของเหตการณทเกดขนโดยไมคาดคดลวงหนา ซงสงผลกระทบตอระบบการท างานในองคการ โดยทไมสามารถจดการหรอด าเนนการไดในกระบวนการท างานปกต - ขนตอนในการเกดสภาวะวกฤตการณมกจะพบเปน 4 ขนตอนคอ 1.มสญญาณเตอน 2.ปวยเตมขน 3. รกษาโดยลองผดลองถก 4. เรมฟน การจดการในสภาวะวกฤตนนองคการจะตองมการปรบตวโดยอาศยกลยทธการจดการวกฤตไดแกการปรบเปลยนโครงสรางองคการและวฒนธรรมองคการและการปรบเปลยนกลยทธขององคการในดานตางๆโดยอาศยแนวคดเกยวกบการจดการตามสถานการณประกอบกบน าหลกการธรรมาภบาลมาใชในองคการสงผลใหเกดผลลพธคอความอยรอดขององคการและการฟนตวขององคการ

111

แนวขอสอบความรหลกการบรหาร

1. ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง คอ ก. พอประมาณ สมดล มเหตผล ข. มเหตผล มภมคมกน พอไปวดไปวา ค. พอประมาณ มเหตผล มภมคมกน ง. มเหตผล มนคง ยนไดดวยตนเอง 2. ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มเปาหมาย คอ ก. ด าเนนชวตไดทกสถานการณ ข. ด าเนนชวตไดทกประเทศ ค. ด าเนนชวตไดทกวย ง. ด าเนนชวตไดทกสภาพอากาศ 3. ความออนแอของเศรษฐกจไทยมสาเหตมาจาก ปจจยในดานใดมากทสด ก. ความออนแอทางวฒนธรรม ข. การพงพงการสงออกมากเกนไป ค. การกดกนทางการคาระหวางประเทศ ง. ความนยมสนคาจากตางประเทศ 4. การสรางความสมดลของแนวคดเศรษฐกจพอเพยงเนนใหเกดกบสงใดมากทสด ก. ความสมดลระหวางมนษยกบสงแวดลอม ข. ความสมดลระหวางสนคาตางประเทศกบสนคาไทย ค. ความสมดลระหวางอตสาหกรรมกบเกษตรกรรม ง. ความสมดลของความเจรญทางเทคโนโลยกบภมปญญาไทย ค าตอบ ง. ความสมดลของความเจรญทางเทคโนโลยกบ ภมปญญาไทย 5. สาเหตใดจงตองมการประกาศใชเศรษฐกจพอเพยง ก. สนคาเกษตรมราคาสง ข. เศรษฐกจมการขยายตวสงขน ค. ปรมาณสนคาในการบรโภคมากเกนไป ง. เกดภาวะขาดแคลนสนคาอปโภคบรโภค 6. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตของไทยเนนการพฒนาในดานใดเปนส าคญ ก. เนนการสงออก ข. เนนการออม ค. โครงสรางพนฐาน ง. เนนการกระจายรายได 7. ขอใดตอไปนไมใชหลกการพงพอตนเองตาม แนวทางของเศรษฐกจพอเพยง ก. การพงตนเองทางดานสงคม ข. การพงตนเองทางดานจตใจ ค. การพงตนเองทางดานเศรษฐกจ ง. การพงตนเองทางดานการเมองการปกครอง 8. หลกการใดไมใชเศรษฐกจพอเพยง ก. การพงตนเองเปนส าคญ ข. การสรางนสยนยมไทย ค. การบรการดนและน าอยางเหมาะสม ง. การลงทนขนาดใหญเพอการผลตสนคา 9. แนวทางเศรษฐกจพอเพยงสงเสรมใหประชาชน ด าเนนชวตในลกษณะใด ก. ด าเนนชวตในลกษณะใด ข. ด าเนนชวตอยางเครงครด ค. ด าเนนชวตทางสายกลางยดความพอด ง. ด าเนนชวตเพอสรางความสะดวกสบายตนเอง 10. ความพอเพยงทางเทคโนโลยตามหลกการเศรษฐกจพอเพยงมความหมายวาอยางไร ก. การใชเทคโนโลยแบบผสมผสาน ข. การไมใชเทคโนโลยในการผลต ค. การใชเทคโนโลยขนสงเพอการผลต ง. การใชภมปญญาทองถนเพอการผลต

112

11. ความพอเพยงดานสงคมตามหลกการเศรษฐกจพอเพยงหมายถงสงใด ก. สงคมเขมแขง ข. สงคมมหลากหลาย ค. คนในสงคมมความเปนอยทด ง. คนในสงคมไมตองการความชวยเหลอจากใคร 12. การด าเนนชวตใหสอดคลองกบหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ตองใชหลกธรรมทส าคญทสดคออะไร ก. อรยสจ 4 พรหมวหาร 4 ข. พรหมวหาร 4 สงคหวตถ 4 ค. สงคหวตถ 4 อรยสจ 4 ง. พรหมวหาร 4 อทธบาท 4 13. แนวคดเศรษฐกจพอเพยงไดก าหนดไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบใด ก. ฉบบท 6 ข. ฉบบท 7 ค. ฉบบท 8 ง. ฉบบท 10 14. แนวทฤษฎใหมใหความส าคญกบการจดการทรพยากรใดมากทสด ก. มนษย ข. ทรพยากรน า ค. ทรพยากรดน ง. ทรพยากรปาไม 15. ทฤษฎใหมและการด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจ พอเพยงมงแกไขปญหาในดานใดในสงคมเปนส าคญ ก. ความยากจน ข. ปญหาการกอการราย ค. ปญหาความขดแยงทางสงคม ง. ปญหาความแตกแยกของประชาชน 16. ปญหาเศรษฐกจแบบฟองสบของไทยมสาเหตมาจากปจจยใดมากทสด ก. การขยายตวทางดานเกษตรกรรม ข. การขยายตวทางดานอตสาหกรรม ค. การขยายตวของการลงทนจากนกลงทนตางชาต ง. การขยายตวทางดานการลงทนดานอสงหารมทรพย 17. ยทธศาสตรชาต 20 ป ประกาศใชเมอวนทใด ก. 1 ตลาคม 2561 ข. 13 ตลาคม 2561 ค. 1 ธนวาคม 2561 ง. 13 ธนวาคม 2561 18. ยทธศาสตรชาต 20 ป เปนยทธศาสตรชาตฉบบแรกของประเทศไทย ใชตงแต ก. พ.ศ. 2560-2579 ข. พ.ศ. 2561-2580 ค. พ.ศ. 2562-2581 ง. พ.ศ. 2563-2582 19. คณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาตดานตาง ๆ มกคณะ ก. 4 คณะ ข. 5 คณะ ค. 6 คณะ ง. 7 คณะ 20. ขอใดไมใชดานตางๆ ของคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาต ก. ดานเศรษฐกจ ข. ดานการสรางความสามารถในการแขงขน ค. ดานการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ ง. ดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรตอสงแวดลอม

113

21. ขอใดคอวสยทศนประเทศไทย ในยทธศาสตรชาต 20 ป ก. เพอความสขของคนไทยทกคน ข. ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ค. มนคง มงคง ยงยน ง. ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน 22. ยทธศาสตรชาตมเปาหมายการพฒนาประเทศ คอ ขอใดกลาวไมถกตอง ก. ประเทศชาตมนคง ประชาชนมความสข ข. เศรษฐกจพฒนาอยางตอเนอง ค. สงคมเปนธรรม ฐานทรพยากรธรรมชาตยงยน ง. ความสขของคนไทยทกคน 23. ขอใดคอคตพจนประจ าชาต ในยทธศาสตรชาต 20 ป ก. มนคง มงคง ยงยน ข. สยามเมองยม ค. เมองไทยเมองพทธ ง. รกชาตยงชพ 24. การประเมนผลการพฒนาตามยทธศาสตรชาต ขอแรกเปนเรองเกยวกบอะไร ก. ความเทาเทยมและความเสมอภาคของสงคม ข. ขดความสามารถในการแขงขน การพฒนาเศรษฐกจ และการกระจายรายได ค.ประสทธภาพการบรหารจดการและการเขาถงการใหบรการของภาครฐ ง. ความอยดมสขของคนไทยและสงคมไทย 25. ค าวา 'ประชารฐ' ในยทธศาสตรชาต 20 ป ทมการกลาวถง ประกอบดวยกยทธศาสตร' ก. 5 ยทธศาสตร ข. 6 ยทธศาสตร ค. 8 ยทธศาสตร ง. 10 ยทธศาสตร 26. ยทธศาสตรชาตดานการสรางความสามารถในการแขงขน มเปาหมายการพฒนาทมงเนนการยกระดบศกยภาพขอ งประเทศในหลากหลายมตบนพนฐานแนวคดกประการ ก. 3 ประการ ข. 5 ประการ ค. 7 ประการ ง. 10 ประการ 27. ขอใดไมใชยทธศาสตรชาตดานการสรางความสามารถในการแขงขน ก. กาวทนเทคโนโลย ข. ตอยอดอดต ค. ปรบปจจบน ง. สรางคณคาใหมในอนาคต 28. ยทธศาสตรชาต 20 ป เนนขอใดเปนส าคญ ก. ยทธศาสตรชาตดานความมนคง ข. ยทธศาสตรชาตดานการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษย ค. ยทธศาสตรชาตดานการสรางโอกาสและความเสมอภาคทางสงคม ง. ยทธศาสตรชาตดานการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ 29. ยทธศาสตรชาตดานความมนคงมเปาหมายส าคญในภาพรวมระยะ 20 ปทเปนรปธรรมชดเจน คอ ก. ประเทศชาตมนคง ประชาชนมงคง ข.ประเทศชาตมนคง มงคง ยงยน ค. ประเทศชาตมนคง ประชาชนมความสข ง. ประเทศชาตมนคง ประชาชนยงยน

114

30. เปาหมายของยทธศาสตรชาตดานความมงคง ขอใดกลาวไมถกตอง ก. ประชาชนอยด กนด และมความสข ข. บานเมองมความมนคงในทกมตและทกระดบ ค. การบรหารจดการความมนคงมผลส าเรจทเปนรปธรรมอยางมประสทธภาพ ง. การพฒนาทรพยากรมนษยของประเทศ 31. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตราใดก าหนดใหรฐพงจดใหมยทธศาสตรชาตเปนเปาหมายการพฒนาประเทศอยางยงยน ตามหลกธรรมาภบาล ก. มาตรา 55 ข. มาตรา 65 ค. มาตรา 75 ง. มาตรา 85 32. ยทธศาสตรชาตตองไดรบความเหนชอบจากใคร ก. คณะรฐมนตร ข. สภานตบญญตแหงชาต ค. คณะรฐมนตรและสภานตบญญตแหงชาต ง. นายกรฐมนตร 33. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 คอขอใด ก. พ.ศ. 2559 – 2563 ข. พ.ศ. 2560 -2564 ค. พ.ศ. 2561 – 2565 ง. พ.ศ. 2562 -2566 34. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 คอแผนใด ก. แผนแมบท ข. แผนปฏบตการ ค. แผนพฒนาชาต ง. แผนยทธศาสตร 35. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 มกยทธศาสตร ก. 6 ยทธศาสตร ข. 7 ยทธศาสตร ค. 10 ยทธศาสตร ค. 12 ยทธศาสตร 36. ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ขอใดส าคญทสด ก. การเสรมสรางและพฒนาศกยภาพทนมนษย ข. การสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมล าในสงคม ค. การเสรมสรางความมนคงแหงชาตเพอการพฒนาประเทศสความมนคงและยงยน ง. การพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส 37. ตามระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจดท าแผนพฒนาทองถนขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2548 และแกไขเพม ฉบบท 2 (พ.ศ. 2559) ใครรกษาการตามระเบยบน ก. นายกรฐมนตร ข. รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ค. ปลดส านกนายกรฐมนตร ง. ปลดกระทรวงมหาดไทย 38. “แผนพฒนา” หมายถงคอใด ก. แผนพฒนาทองถนสป ข. แผนพฒนาทองถนสปขององคกรปกครองสวนทองถน ค. แผนพฒนาทองถนสามป ง. แผนพฒนาทองถนสามปขององคกรปกครองสวนทองถน

115

39. คณะกรรมการพฒนาทองถน มใครเปนประธาน ก. ผบรหารทองถน ข. ผวาราชการจงหวด ค. ปลดองคกรปกครองสวนทองถน ง. รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย 40. คณะกรรมการพฒนาทองถน มใครเปนเลขานการ ก. นกวเคราะหนโยบายและแผน ข. ผอ านวยการกองแผนงาน ค. ปลดองคกรปกครองสวนทองถน ง. หวหนาส านกปลด 41. คณะกรรมการพฒนาทองถน กรรมการผทรงคณวฒมวาระด ารงต าแหนงกป ก. 5 ป ข. 4 ป ค. 3 ป ง. 2 ป 42. คณะกรรมการสนบสนนการจดท าแผนพฒนาทองถน มใครเปนประธาน ก. ผบรหารทองถน ข. ผวาราชการจงหวด ค. ปลดองคกรปกครองสวนทองถน ง. รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย 43. คณะกรรมการสนบสนนการจดท าแผนพฒนาทองถน มใครเปนเลขานการ ก. นกวเคราะหนโยบายและแผน ข. ผอ านวยการกองแผนงาน ค. ปลดองคกรปกครองสวนทองถน ง. รองปลดองคกรปกครองสวนทองถน 44. คณะกรรมการสนบสนนการจดท าแผนพฒนาทองถน กรรมการผแทนประชาคมทองถนมวาระด ารงต าแหนงกป ก. 5 ป ข. 4 ป ค. 3 ป ง. 2 ป 45. ขอใดไมใชอ านาจหนาท คณะกรรมการพฒนาทองถน ก. ก าหนดแนวทางการพฒนาทองถน ข. พจารณารางแผนพฒนาและรางแผนการด าเนนงาน ค. เสนอแนวทางการพฒนาทองถน ง. แตงตงทปรกษา คณะอนกรรมการ หรอคณะท างานอนเพอชวยปฏบตงาน 46. แผนการด าเนนงานใหจดท าใหแลวเสรจภายในกวน ก. 15 วน ข. 30 วน ค. 45 วน ง. 60 วน 47. ใครเปนผแตงตงคณะกรรมการตดตามและประเมนผลแผนพฒนาทองถน ก. ผบรหารทองถน ข. ผวาราชการจงหวด ค. นายอ าเภอ ง. ปลดองคกรปกครองสวนทองถน 48. รายงานผลการตดตามและประเมน เสนอตอใคร ก. ผบรหารทองถน ข. ผวาราชการจงหวด ค. นายอ าเภอ ง. สภาทองถน 49. กระบวนการทส าคญกระบวนการหนงของการจดการองคกร คอขอใด ก. การวางแผน ข.กระบวนการ ค. การบรหารจดการ ง.การตดตามและประเมนผล 50. การวดผลและประเมนผลประกอบดวย ขนตอนอะไรบาง ก. การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหและประเมนผลขอมล การน าเสนอผลการประเมน ข. การวางแผน การจดขบวนการ การตดตามและประเมนผล ค. การเกบรวบรวมขอมล การวางแผนและการจดการ การตดตามและประเมนผล ง. การวางแผน การวเคราะหขอมล การตตตามและประเมนผล

116

51. Tacit Knowledge คอใด ก. คมอการเรยนร ข. การถายทอดประสบการณ ค. งานวจย ค. ทฤษฎ 52. Explicit Knowledge คอใด ก. การเรยนร ข. การถายทอดประสบการณ ค. งานวจย ค. ความเชอ 53. knowledge Management มกขนตอน ก. 5 ขนตอน ข. 7 ขนตอน ค. 9 ขนตอน ง. 12 ขนตอน 54. PMQA ยอมาจาก ขอใด ก. Public Sector Management Quality Control ข. Public Administration Management Quality Award ค. Public Sector Management Quality Award ง. Public Administration Management Quality Control 55. เพอยกระดบคณภาพการบรหารจดการใหเทยบเทามาตรฐานสากล โดยมงเนนใหหนวยงานราชการปรบปรงองคการอยางรอบดานและอยางตอเนองครอบคลมกดาน ก. 5 ดาน ข. 7 ดาน ค. 9 ดาน ง. 10 ดาน 56. องคกรทมการบรหารจดการทดจะด าเนนงานบนพนฐานขององคประกอบส าคญกองคประกอบ ก. การควบคมภายใน การบรหารความเสยง และการตรวจสอบภายใน ข. การวางแผน การจดการความเสยง และการตดตามและประเมนผล ค. การวางแผน การตรวจสอบภายใน และการบรหาความเสยง ง. การควบคมภายใน การตดตามและประเมนผล และการตรวจสอบภายใน 57. เปาหมายหรอวตถประสงคของการบรหารทรพยากรมนษย มกวตถประสงคหลก ก. 3 วตถประสงค ข. 4 วตถประสงค ค. 5 วตถประสงค ง. 6 วตถประสงค 58. Merit System หมายถงขอใด ก. ระบบความด ข. ระบบอปถมถ ค. ระบบชบเลยง ค. ระบบสายโลหต 59. Patronage System หมายถงขอใด ก. ระบบความด ข. ระบบคณธรรม ค. ระบบความสามารถ ค. ระบบสายโลหต 60. มาตรฐานจรยธรรมของขาราชการทองถน พนกงานและลกจางขององคกรปกครองสวนทองถนมกขอ ก. 7 ขอ ข. 9 ขอ ค. 12 ขอ ง. 15 ขอ

117

61. ผใดรกษาการตามพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 ก. นายกรฐมนตร ข. รองนายกรฐมนตรทไดรบมอบหมาย ค. รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไหย ง. รฐมนตรประจ าส านกนายกรฐมนตร 62. การบรหารกจการบานเมองทด มเปาหมายส าคญทสด คอขอใด ก. เกดผลประโยชนสขของประชาชน ข. เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ ค. มประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ ง. ประชานไดรบการอ านวยความสะดวกและไดรบการตอบสนองความตองการ 63. ใครมหนาทจดท าแผนการบรหารราชการแผนดน ก. ส านกงานคณะรฐมนตร ส านกนายกรฐมนตร ส างานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ส านกงบประมาณ ข. คณะรฐมนตร นายกรฐมนตร ส างานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ส านกงบประมาณ ค. ส านกเลขาธการคณะรฐมนตร ส านกงานเลขาธการนายกรฐมนตร ส างานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ส านกงบประมาณ ง. รฐมนตรประจ าส านกนายกรฐมนตร นายกรฐมนตร ส างานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ส านกงบประมาณ 64. แผนการบรหารราชการแผนดน เสนอคณะรฐมนตรพจารณาภายในกวนนบแตวนทคณะรฐมนตรแถลงนโยบายตอรฐสภา ก. 60 วน ข. 90 วน ค. 150 วน ง. 180 วน 65. แผนการบรหารราชการแผนดน ใหจดท าเปนแผนกป ก. 6 ป ข. 5 ป ค. 4 ป ง. 3 ป 66. เมอมการประกาศใชบงคบแผนการบรหารราชการแผนดนแลว ใหหนวยงานใดรวมกนพจารณาจดท าแผนนตบญญต ก. ส านกงานเลขาธการคณะรฐมนตร และส านกเลขาธการนายกรฐมนตร ก. ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา และส านกเลขาธการคณะรฐมนตร ก. ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา และส านกงบประมาณ ง. ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา และส านกเลขาธการนายกรฐมนตร 67. ประเทศไทย 4.0 ใชแนวทางใดเปนตวการขบเคลอนเดนหนาประเทศไทย ก. เดนหนาประเทศไทย ข. ประชารฐ ค. การลงทนจากตางประเทศ ง. การระดบทนจากสถาบนการการเงนในประเทศ 68. ประเทศไทย 4.0 เนนเรองใด ก. เทคโนโลย SME การบรการ นวตกรรม ข. เกษตร SME อตสาหกรรรมหนก นวตกรรม ค. เกษตร SME การบรการ แรงงาน ง. เกษตร SME การบรการ นวตกรรม

118

69.ไทยแลนด 4.0 เปนโมเดลทไดน าหลกใด มาเปนแนวคดหลกในการพฒนาประเทศ ก. หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ข. หลกเขาใจ เขาถง พฒนา ค. หลกทฤษฎใหม ง. หลกประชารฐ 70. ไทยแลนด 4.0 มเปาหมายเพอหลดพน โดยปรบเปลยนกลไกการขบเคลอนเตบโตชดใหม (New Growth Engines) เพอเปลยนผานประเทศไทยไปส “ประเทศในโลกทหนง” ภายในป ใด ก. พ.ศ. 2574 ข. พ.ศ. 2575 ค. พ.ศ. 2576 ง. พ.ศ. 2577 71. หากตองการสบคนขอมลบนทางอนเตอรเนต คอขอใด ก. www ข. URL ค. Html ง. Browser 72. .ac หมายถงอะไร ตวอยางเชน stou.ac.th ก. ตวยอประเทศ ข. ชอหนวยงานเจาของ ค. ตวยอประเภทขององคกร ง. ชอผใหบรการอนเทอรเนต 73. www ยอมาจากอะไร ก. Worjd Wide Wed ข. World Wide Wed ค. Word Wlde Wed ค. Wold Wide Web 74. ขอใดคอความหมายของ Home page ก. หนาหลกของเวบเพจ ข. แหลงทเกบรวบรวมขอมลเอกสาร ค. แหลงบรการขอมล ง. หนาแรกของเวบไซค 75. การเชอมโยงเครอขายคอมพวเตอรในองคกรหลายๆ กลมขององคกรเขาดวยกน จะเกดเปนเครอขายคอมพวเตอรขององคกรเรยกวาอะไร ก. Intranet ข. Internet ค. LAN ง. WAN 76. ขอใดคอความหมายของ Web Site ก. แหลงทเกบขอมลเอกสารสอประสมตางๆ ข. แหลงบรการขอมล ค. หนาหลกของเวบ ง. การเชอมโยงขอมล 77. ใครเปนผออกระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยวธการงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2541 แกไขเพมเตม ก. รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง ข. รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ค. ปลดกระทรวงมหาดไทย ง. ผวาราชการจงหวด 78. ใครเปนผรกษาการตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยวธการงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2541 แกไขเพมเตม ก. รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง ข. รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ค. ปลดกระทรวงมหาดไทย ง. ผวาราชการจงหวด

119

79. ตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยวธการงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2541 แกไขเพมเตม ปลดกระทรวงมหาดไทย อาจมอบอ านาจใหเรองใดเรองหนงใหใครได ก. อธบดกรมการปกครอง ข. อธบดกรมสงเสรมการปกครองทองถน ค. รองปลดกระทรวงมหาดไทย ง. ผวาราชการจงหวด 80. แผนงาน หรองานส าหรบประมาณการดานรายรบและรายจาย แสดงในรปตวเลขจ านวนเงน คอขอใด ก. งบประมาณ ข. การตงงบประมาณ ค. ประมาณการงบประมาณ ง. แผนงบประมาณ 81. การแสดงแผนงานด าเนนออกเปนตวเลขจ านวนเงน คอขอใด ก. งบประมาณ ข. การตงงบประมาณ ค. ประมาณการงบประมาณ ง. แผนงบประมาณ 82 . งบประมาณทสภาทองถนใหความเหนชอบและผวาราชการจงหวดหรอนายอ าเภออนมต ตามทก าหนดไวในกฎหมายวาดวยองคกรปกครองสวนทองถนแตละรปแบบ ไมไดหมายถงขอใด ก. งบประมาณรายจาย ข. การโอน ค.การแกไขเปลยนแปลงค าชแจง ง. การตงรบ 82. ใครมอ านาจหนาท เรยกใหหนวยงานตาง ๆ เสนอประมาณการรายรบ และรายจายตามแบบ และหลกเกณฑ พรอมดวยรายละเอยดทก าหนดตามระเบยบ ขอบงคบ ค าสงหรอหนงสอสงการกระทรวงมหาดไทย ก. เจาหนาทงบประมาณ ข. คณะผบรหารทองถน ค. สภาทองถน ง. นายอ าเภอ หรอ ผวาราชการจงหวด 83. งบประมาณรายจายประจ าปขององคกรปกครองสวนทองถน อาจจ าแนกเปน คอใด ก. งบประมาณรายจายทวไป กบงบกลาง ข. งบประมาณรายจายทวไป กบงบประมาณเฉพาะการ ค. งบประมาณเพมเตม กบงบประมาณเฉพาะการ ง. งบประมาณรายจายทวไป กบงบประมาณเพมเตม 84. องคกรปกครองสวนทองถน อาจท างบประมาณรายจายเฉพาะการไดโดยไดรบความเหนชอบจากใคร ก. กระทรวงหมาดไทย ข. กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน ค. สภาทองถน ง. ผวาราชการ หรอ นายอ าเภอ 85. เงนงบประมาณประเภทใดทอาจตงจายเงนชวยเหลอระหวางกนได ก. งบประมาณรายจายทวไป กบงบกลาง ข. งบประมาณรายจายทวไป กบงบประมาณเฉพาะการ ค. งบประมาณเพมเตม กบงบประมาณเฉพาะการ ง. งบประมาณรายจายทวไป กบงบประมาณเพมเตม 86. งบประมาณรายจายทวไปขององคกรปกครองสวนทองถน ประกอบดวย ก. รายจายงบกลางและรายจายตามแผนงาน ข. รายจายเฉพาะการและรายจายเฉพาะกจ ค. รายจายงบกลางและรายจายประจ า ง. รายจายประจ าและรายจายชวคราว 87. รายจายตามแผนงาน ขอใดกลาวไมถกตอง ก. หมวดเงนคาจางชวคราว ข. หมวดคาตอบแทน ใชสอยและวสด ค. หมวดเงนงบเฉพาะกจ ง. หมวดเงนอดหนน

120

88. ประมาณการรายรบขององคกรปกครองสวนทองถน ขอใดกลาวไมถกตอง ก. หมวดคาธรรมเนยม ข. หมวดเงนอดหนน ค. หมวดภาษเงนไดบคคลธรรมดา ง. หมวดรายไดจากทรพยสน 89. การใชเงนส ารอง ขององคกรปกครองสวนทองถน ตองไดรบอนญาตจากบคคลตามขอใด ก. รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ข. ผวาราชการจงหวด ค. คณะผบรหารทองถน ง. สภาทองถน 90. รายละเอยดประเภทรายไดและรายจายตามงบประมาณรายจายเฉพาะการขององคกรปกครองสวนทองถ น ใหเปนไปตามทหนวยงานใดก าหนด ก. กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน ข. กรมการปกครอง ค. สภาทองถน ง. กระทรวงหมาดไทย 91. งบประมาณรายจายจะก าหนดใหมเงนส ารองจาย เพอกรณทจ าเปนไดตามความเหมาะสม ส าหรบการอนมตใหใชเงนส ารองจาย ใหเปนอ านาจของใคร ก. ผวาราชการจงหวด ข. เจาหนาทงบประมาณ ค. สภาทองถนโดยความเหนชอบจากผวาราชการจงหวด ง. คณะผบรหารทองถน 92. องคกรปกครองสวนทองถน ใชสงใดเปนแนวทางในการจดท างบประมาณ ก. แผนพฒนาองคกรปกครองสวนทองถน ข. แผนพฒนาจงหวด แผนพฒนาอ าเภอ ค. แผนชมชน แผนอ าเภอ ง. แผนพฒนาองคกรปกครองสวนทองถน และแผนชมชน 93. การจดท างบประมาณใหหนวยงานจดท าประมาณการรายรบ และประมาณการรายจาย และใหหวหนาหนวยงานคลงรวบรวมการเงน และสถตตาง ๆ ของหนวยงานเพอใชประกอบการค านวณขอตงงบประมาณเสนอตอใคร ก. เจาหนาทงบประมาณ ข. คณะผบรหารทองถน ค. สภาทองถน ง. นายอ าเภอ หรอ ผวาราชการจงหวด 94. เมอคณะผบรหารทองถน ไดพจารณาอนมตใหตงงบประมาณยอดใดเปนงบประมาณประจ าปแลว ใหเจาหนาทงบประมาณรวบรวม และจดท าเปนรางงบประมาณรายจายเสนอตอคณะผบรหารทองถน อกครงหนง เพอคณะผบรหารทองถนไดน าเสนอตอสภาทองถน ภายในเมอไร ก. วนท 1 กนยายน ข. วนท 15 กนยายน ค. วนท 1 สงหาคม ง. วนท 15 สงหาคม 95. ใครเปนผมอ านาจในการอนมตการโอนเงนงบประมาณรายจายตาง ๆ ก. ผวาราชการจงหวด ข. เจาหนาทงบประมาณ ค. สภาทองถนโดยความเหนชอบจากผวาราชการจงหวด ง. คณะผบรหารทองถน 96. การโอนเงนในหมวดคาครภณฑ ทดน และสงกอสรางทท าใหลกษณะประมาณ คณภาพเปลยน หรอโอนไปตงจายเปนรายการใหมเปนอ านาจของใคร ก. ผวาราชการจงหวด ข. เจาหนาทงบประมาณ ค. สภาทองถน ง. คณผบรหารทองถน 97. การแกไขเปลยนแปลงค าชแจงงบประมาณรายรบ หรอรายจายใหเปนอ านาจอนมตใคร ก. ผวาราชการจงหวด ข. เจาหนาทงบประมาณ ค. สภาทองถน ง. คณะผบรหารทองถน

121

98. การแกไขเปลยนแปลงค าชแจงงบประมาณรายจายในหมวดคาครภณฑ ทดน และสงกอสรางทท าใหลกษณะประมาณ คณภาพเปลยน หรอโอนไปตงจายเปนรายการใหมเปนอ านาจของใคร ก. ผวาราชการจงหวด ข. เจาหนาทงบประมาณ ค. สภาทองถน ง. คณะผบรหารทองถน 99 . การโอนเงนงบประมาณรายจาย หรอการแกไขเปลยนแปลงค าชแจงประมาณการรายรบและงบประมาณรายจาย เมอไดรบอนมตจากผมอ านาจแลว ใหประกาศโดย เปดเผยเพอใหประชาชนทราบ แลวแจงการประกาศใหผวาราชการจงหวดเพอทราบ หรอนายอ าเภอ แลวแตกรณ ภายในกวน ก. 7 วน ข. 15 วน ค. 30 วน ง. 45 วน 100. ใครรกษาการตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการบเงน การเบกจายเงน การฝากเงน การเกบรกษาเงน และการตรวจเงนขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2547 และแกไขเพมเตม ก. รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง ข. รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ค. ปลดกระทรวงมหาดไทย ง. ผวาราชการจงหวด 101. ในกรณทองคกรปกครองสวนทองถนไมสามารถปฏบตตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการรบเงน การเบกจายเงน การฝากเงน การเกบรกษาเงนและการตรวจเงนขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2547 และแกไขเพมเตม ไดด าเนนการ ตามขอใด ก. ขอท าความตกลงกบปลดกระทรวงมหาดไทย ข. ขอยกเวนการปฏบตกบผวาราชการจงหวด ค. ขอท าความตกลงกบรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ง. ขอยกเวนการปฏบตกบอธบดกรมสงเสรมการปกครองทองถน 102. ตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการบเงน การเบกจายเงน การฝากเงน การเกบรกษาเงน และการตรวจเงนขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2547 และแกไขเพมเตม ปลดกระทรวงมหาดไทย อาจมอบอ านาจใหเรองใดเรองหนงใหใครได ก. อธบดกรมการปกครอง ข. อธบดกรมบญชกลาง ค. รองปลดกระทรวงมหาดไทย ง. อธบดกรมสงเสรมการปกครองทองถน 103. คณะกรรมการเกบรกษาเงนตองมจ านวนเทาใด ก. 2 คน ข.อยางนอย 2 คน ค. 3 คน ง. อยางนอย 3 คน 104. คณะกรรมการเกบรกษาเงน ใครเปนกรรมการโดยต าแหนง ก. หวหนาหนวยงานคลง ข. ปลดองคกรปกครองสวนทองถน ค. เจาหนาทบญชและการเงน ง. หวหนาส านกงานปลดองคกรปกครองสวนทองถน 105. กอนการเบกจายเงนตามงบประมาณรายจายประจ าปหรองบประมาณรายจาย เพมเตม ใหหนวยงานผเบกย นแผนการใชจายเงนตอหนวยงานคลง เมอใด ก. ทกเดอน ข. ทก 2 เดอน ค. ทก 3 เดอน ง. ทก 6 เดอน

122

106. กรณทองคกรปกครองสวนทองถนไดกอหนผกพนไวกอนสนป โดยสงซอหรอสงจางหรอการเชาทรพยสน ถาเหนวาการเบกเงนไปช าระหนไมทนสนป ใหใครเปนผอนมตใหกนไวเบกในปถดไป ก. ผบรหารทองถน ข. ปลดองคกรปกครองสวนทองถน ค. สภาทองถน ง. ผวาราชการ หรอ นายอ าเภอ แลวแตกรณ 107. กรณทองคกรปกครองสวนทองถนไดกอหนผกพนไวกอนสนป โดยสงซอหรอสงจางหรอการเชาทรพยสน ถาเหนวาการเบกเงนไปช าระหนไมทนสนป ใหใครเปนผบรหารทองถนอนมตใหกนไวเบกในปถดไปไดอกไมเกนระยะเวลาเทาใด ก. 3 เดอน ข. 6 เดอน ค. 1 ป ง. 2 ป 108. กรณทองคกรปกครองสวนทองถนไดกอหนผกพนไวกอนสนป โดยสงซอหรอสงจางหรอการเชาทรพยสน ถาเหนวาการเบกเงนไปช าระหนไมทนสนป ใหใครเปนผบรหารทองถนอนมตใหกนไวเบกในปถดไปไดอกไมเกนระยะหนงป แตหากยงไมแลวเสรจ ใหขอขายาเวลาเบกจายตอใคร และไดอกไมเกนเทาใด ก. ตอสภาทองถน และไมเกน 3 เดอน ข. ตอสภาทองถน และไมเกน 6 เดอน ค. ตอผวาราชการจงหวดหรอนายอ าเภอ แลวแตกรณ และไมเกน 6 เดอน ง. ตอผวาราชการจงหวดหรอนายอ าเภอ แลวแตกรณ และไมเกน 1 ป 109. ใครเปนผพจารณาอนมตใหขยายเวลายนขอกนเงนไดไมเกนวนท าการสดทายของปนน ก. ผบรหารทองถน ข.สภาทองถน ค. เจาหนาทงบประมาณ ง. นายอ าเภอหรอผวาราชการจงหวดแลวแตกรณ 110. กรณรายจายหมวดคาครภณฑ ทดน และสงกอสราง ยงไมไดกอหนผกพน แตมความจ าเปนตองใชเงนนนตอไปอก ใหรายงานขออนมตกนเงนตอใคร ก. ผวาราชการจงหวด ข. ผบรหารทองถน ค. สภาทองถน ง. นายอ าเภอ 111. หากองคกรปกครองสวนทองถนยงมไดด าเนนการกอหนผกพนตามเงอนไขกรณรายจายหมวดคาครภณฑ ทดนและสงกอสราง ใหขออนมตขยายเวลาเบกจายเงนไดไมเกนอกหนงปตอ.......... หรอกรณมความ จ าเปนตองแกไขเปลยนแปลงรายการดงกลาวทท าให ลกษณะ ปรมาณ คณภาพเปลยน หรอเปลยนแปลง สถานทกอสราง ใหขออนมตเปลยนแปลงและหรอขยายเวลาเบกจายเงนไดไมเกนอกหนงปตอ.............แลวแต กรณ ก. สภาทองถน - นายอ าเภอ ข. นายอ าเภอ - ผวาราชการจงหวด ค. ผบรหารทองถน - สภาทองถน ง. สภาทองถน – สภาทองถน 112. เงนทยมไปกรณเดนทางไปประจ าตางส านกงานหรอเดนทางกลบภมล าเนาเดม ใหสงใชเงนยมภายในกวนนบจากวนทไดรบเงน ก. 7 วน ข. 15 วน ค. 30 วน ง. 45 วน 113. เงนทยมไปกรณเดนทางไปราชการอน ใหสงใชเงนยมภายในกวนนบจากวนทไดรบเงน ก. 7 วน ข. 15 วน ค. 30 วน ง. 45 วน

123

114. ทกวนสนปงบประมาณ เมอองคกรปกครองสวนทองถนไดปดบญชรายรบ รายจายแลว ใหกนยอดเงนสะสมประจ าปไวเทาไร ก. รอยละ 10 ข.รอยละ 15 ค. รอยละ 20 ง. รอยละ 25 113. เงนทนส ารองเงนสะสม ใหเพมขนรอยละเทาใดของทกป ก. รอยละ 10 ข.รอยละ 15 ค. รอยละ 20 ง. รอยละ 25 115. การจายเงนทนส ารองเงนสะสม จะกระท าไดกตอเมอยอดเงนสะสมในสวนทเหลอมไมเพยงพอตอการบรหาร ใหขอความเหนชอบจากใคร และขออนมตใคร ก. สภาทองถน - นายอ าเภอ ข. สภาทองถน - ผวาราชการจงหวด ค. ผบรหารทองถน - สภาทองถน ง. สภาทองถน – สภาทองถน 116. ในกรณทปใด องคกรปกครองสวนทองถนมยอดเงนทนส ารองเงนสะสมเกนรอยละ 25 ของงบประมาณรายจายปะจ าปนน หากมความจ าเปนองคกรปกครองสวนทองถนอาจน ายอดเงนสวนทเกนไปใชจายไดโดยไดรบอนมตจากใคร ก. ผวาราชการจงหวด ข. ผบรหารทองถน ค. สภาทองถน ง. นายอ าเภอ 117. องคกรปกครองสวนทองถนอาจใชจายเงนสะสมได โดยไดรบอนมตจากสภาทองถน ภายใตเงอนไขดงตอไปน ก. ใหกระท าไดเฉพาะกจการซงอยในอ านาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนซงเกยวกบดานการบรการชมชนและสงคม หรอกจการทเปนการเพมพนรายไดองคกรปกครองสวนทองถน ข. กจการทจดท าเพอบ าบดความเดอนรอนของประชาชน ทงน ตองเปนไปตามแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน หรอตามทกฎหมายก าหนด ค. ไดสงเงนสมทบกองทนสงเสรมกจการขององคกรปกครองสวนทองถนแตละประเภทตามระเบยบแลว ง. ถกทกขอ 118. กรณทเงนเดอนของพนกงานสวนทองถน มไมเพยงพอทจะจาย ใหองคกรปกครองสวนทองถนจายขาดเงนสะสมไดโดยไดรบอนมตจากใคร ก. ผวาราชการจงหวด ข. ผบรหารทองถน ค. สภาทองถน ง. นายอ าเภอ 119. ใหองคกรปกครองสวนทองถนจ าหนายหนสญจากบญชลกหนโดยไดรบความเหนชอบจากใคร และไดรบอนมตจากใคร ก. สภาทองถน - นายอ าเภอ ข. สภาทองถน - ผวาราชการจงหวด ค. ผบรหารทองถน - สภาทองถน ง. สภาทองถน – สภาทองถน 120. การจ าหนายบญชลกหนขององคกรปกครองสวนทองถน ใหใชหลกเกณฑการจ าหนายหนสญ และวธการ บนทกบญชใหเปนไปตามทใครก าหนด ก. รฐมนตรกระทรวงมหาดไทยก าหนด ข. ปลดกระทรวงมหาดไทยก าหนด ค. อธบดกรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนด ง. ผวาราชการจงหวดก าหนด

124

121. e-LAAS ยอมากจาก ก. Electronic Local Administrative Accounting System ข. Electronic Local Administrator Assessment System ค. Electronic Local Administrator Accounting System ง. Electronic Local Administrative Assessment System 122. NPM คอขอใด ก. New Package Management ข. New Public Management ค. New Prince Management ง. New Project Management 123. การบรหารสมยใหมมงเนนเรองใด ก. ประสทธภาพ ข.ประสทธผล ค. ความเปนเลศ ง. ทรพยากรมนษย 124. กจกรรมเพอการพฒนาบคคลในหนวยงาน มดงน ยกเวนเรองใด ก. สอนงาน ข. สบเปลยนหมนเวยน ค.ทดลองงาน ง. ตงเปนคณะท างาน 125. กจกรรมการแบงงานและมอบหมายงานนนอยในภารกจของการบรหารตามขอใด ก. การวางแผน ข. การจดองคการ ค. การอ านวยการ ง. การควบคมงาน 126. MBO การบรหารงานโดย ก. ยดตวบคคล ข. ยดวธการ ค. ยดวตถระสงค ง. ยดผลงาน 127. การพฒนาองคการ (Organization Development) หมายถง ก. การขยายตวองคการทงในดานอตราก าลงคนและงบประมาณ ข. การเพมพนความร ความสามารถใหกบสมาชกในองคการ ค. การเลอนระดบต าแหนงของผบรหารองคการใหสงขน ง. การท าใหองคการเปลยนแปลงไปสสภาพทพงปรารถนาโดยมแผนทแนนอนวางไวลวงหนา