บทท 1บทนำ�

1.1 คว�มเปนม�และคว�มสำ�คญของปญห�

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) มวสยทศนวา สงคมอยเยนเปนสขรวมกน ภายใต“แนวทางปฏบตปรชญาเศรษฐกจพอเพยง”

แผนพฒนาสขภาพแหงชาตฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) มวสยทศนวา มงสระบบสขภาพพอเพยง เพอสรางให“สขภาพด บรการด ชวตมความสขอยางพอเพยง และมยทธศาสตร”หลกในการพฒนา 6 ยทธศาสตร คอ

(1) การสรางเอกภาพและธรรมาภบาลในการจดการระบบสขภาพ

(2) การสรางวฒนธรรมสขภาพและวถชวตทมความสขแหงสงคมแหงสขภาวะ

(3) การสรางระบบบรการสขภาพและการแพทยทผรบบรการอนใจ ผใหบรการมความสข

(4) การสรางระบบภมคมกนเพอลดผลกระทบจากโรคและภยคกคามสขภาพ

(5) การสรางทางเลอกสขภาพทหลากหลายผสมผสานภมปญญาไทยและสากล

(6) การสรางระบบสขภาพฐานความรดวยการจดการความร

ปจจบนระบบสขภาพพอเพยง เพอสรางใหสขภาพด ยงไมบรรลผล มขอมลบงชวา ยงมปญหาสขภาพสำาคญทคกคามสขภาพประชาชน คอปญหาโรคไมตดตอ ซงเปนโรคเรอรง เนองจาก ปจจบน

2

พบวาการปวยดวยโรคไมตดตอ เชน โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคหวใจและหลอดเลอด กำาลงทวความรนแรงและเพมขนอยางรวดเรว ลวนเปนสาเหตสำาคญของการตายและความพการทวโลกทสงมาก องคการอนามยโลก (World Health Organization) ประมาณไววา การตาย การเจบปวย และความพการ สวนใหญเปนผลมาจากโรคไมตดตอ และเปนสาเหตการตายทสงมาก ดงรายงานในป พ.ศ. 2547 พบมผเสยชวตจากโรคไมตดตอถงรอยละ 60 และเปนภาระโรค (Burden) จากโรคไมตดตอถงรอยละ 43 จากภาระโรคระดบโลก และคาดการณไววาในป พ.ศ. 2563 จะมผเสยชวตดวยโรคไมตดตอทงหมดสงถงรอยละ 73 ของการตายทงหมด และภาระโรคจะเพมขนเปนรอยละ 60 สำาหรบประเทศไทยนนกประสบกบปญหาเชนเดยวกน ดงทสำานกนโยบายและยทธศาสตร สำานกงานปลดกระทรวงสาธารณสขไดวเคราะหขอมลจำานวนและอตราตายดวยโรค ไมตดตอทเปนปญหาสาธารณสขสำาคญของประเทศในชวง พ.ศ. 2540-2550 นน พบวา จำานวนและอตราตายดวยโรคหวใจขาดเลอด มแนวโนมเพมสงขน จำานวนและอตราปวยกลมโรคหวใจและหลอดเลอด พบวา โรคหลอดเลอดสมอง เพมขนจาก 75.0 ตอประชากรแสนคน ในป พ.ศ. 2540 เปน 205.5 ตอประชากรแสนคน ในป พ.ศ. 2550 โรคหวใจขาดเลอดเพมขนจาก 49.0 ตอประชากรแสนคนในป พ.ศ. 2540 เปน 261.3 ตอประชากรแสนคน ในป พ.ศ. 2550 โรคเบาหวาน เพมขนจาก 148.7 ตอประชากรแสนคน ในป พ.ศ. 2540 เปน 650.4 ตอประชากรแสนคน ในป พ.ศ. 2550 ตลอดจนโรคความดนโลหตสง เพมขนจาก 158.0 ตอประชากรแสนคนในป พ.ศ. 2540 เปน 778.1 ตอประชากรแสนคน ในป พ.ศ. 2550 นอกจากนคณะกรรมการจดทำาภาระโรคและปจจยเสยงของประเทศไทย สำานกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ ไดรายงานผลการศกษาภาระโรคในประชากรไทย พ.ศ.

3

2547 พบวา คนไทยมความสญเสยปสขภาวะ(Disability Adjusted Life Year: DALYs Loss) จากโรคไมตดตอสงกวาโรคตดตอ 3 เทา

ขอมลบงอกประการหนง ทยนยนวาระบบสขภาพพอเพยง เพอสรางใหสขภาพด ยงไมบรรลผล คอ สถานการณระบบโครงสรางและกลไกการจดการดานการแพทยและการสาธารณสข แมวาระบบการแพทยการสาธารณสขไทย จะมพฒนาการอยางรวดเรวในชวง ไมกทศวรรษทผานมาจนทำาใหประเทศไทยเปนทยอมรบในดานการมบรการทางการแพทยททนสมยและมมาตรการสขภาพไทยทกาวหนา ไมวาจะเปนมาตรการดานการควบคมปองกนโรคเอดส การควบคมการบรโภคยาสบ การควบคมไขหวดนก หรอการสรางเสรมสขภาพ แตโครงสรางและกลไกการจดการดานการแพทยและสาธารณสขไทยกยงมขอจำากดและเงอนไขตางๆ ดงน

(1) ความทกขในระบบบรการทางการแพทย ทงทกขของผรบบรการและผใหบรการ

(2) การเงนการคลงดานสขภาพ แนวโนมภาระคาใชจายทางการแพทยในอนาคตจะเพมมากขนจากปจจยหลายประการ ไดแก

(2.1) การบบคนจากการคาเสรทจะบงคบใชขอตกลงทางการคาททำาใหตองซอยาในราคาทแพงขน ในขณะทประเทศไทยไมสามารถผลตวตถดบดานยาได

(2.2) การเพมขนของสดสวนผสงอายทมความเจบปวยเรอรง เชน โรคเบาหวาน ความดนโลหตสง มะเรง โรคกระดกและขอ โรคตอกระจก และทนตกรรม

(2.3) พฤตกรรมสงจายยาของแพทยทมแนวโนมใชยาราคาแพงและเทคโนโลยชนสงมากขน

4

(2.4) การฟองรองแพทยทเพมมากขน ทำาใหแพทยสงการรกษาและการตรวจทมากเกนจำาเปนเพอปองกนการถกฟองรองวาไมทำาการตรวจรกษาใหครบถวน

(2.5) การแพทยแนวพาณชยทใชเทคโนโลยการแพทยทฟมเฟอยและไมมความจำาเปน

(3) ปญหาการขาดแคลนกำาลงคนดานสาธารณสข(4) เทคโนโลยขอมลขาวสาร การแพทยและชวภาพ(5) ประชาสงคมและระบบสขภาพภาคประชาชนระบบสขภาพของประเทศโดยรวมจะมความเขมแขงไมได หาก

ระบบสขภาพภาคประชาชนไมเขมแขง การสรางสขภาพดถวนหนา“ ” (Health for All) ไมไดมแตบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขเทานน แตเปนเรองของทกคน ทกภาคสวนจะตองชวยกน การระดม“พลงทงสงคมเพอสรางสขภาพ ” (All for Health) (สำานกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข, 2552)

สถานการณดงกลาว ชใหเหนวา องคความรและวธการแกไขปญหาสขภาพทมอยในปจจบน ภายใตเงอนไขความเปนจรงของทรพยากรทมอยางจำากด ยงไมสามารถลดปญหาสขภาพไดมากนก มากไปกวานนปญหาสขภาพกลบมแนวโนมทมากขนจนถอไดวาอยในขนวกฤต โดยเฉพาะปญหาสขภาพอนนาสะพรงกลวทผวจยเหนวาเปนหายนะตอมนษยชาตอยางยง 3 ประการหลก ไดแก

(1) ปรมาณผปวย ชนดของความเจบปวย และความรนแรงของการเจบปวยสวนใหญมแนวโนมเพม(มากขน

(2) คาใชจายในการแกไขปญหาความเจบปวยเพมมากขน (3) ยงนบวนประชาชนกยงมศกยภาพทนอยลงในการดแล

แกไขปญหาสขภาพดวยตนเอง(พงตนเองไมไดหรอพงตนเองไดนอย)

5

ซงจะเหนไดจากขอมลทคณะกรรมการจดทำาแผนสขภาพแหงชาต ฉบบท 10 พ.ศ. 2550-2554 ไดใหไวกคอ แมภาครฐจะพยายามเรงผลตบคลากรสขภาพและจดสรรงบประมาณในการแกไขปญหาสขภาพเทาทจะทำาไดมากเทาไหร ประชาชนจะเสยคาใชจายในการใชบรการสขภาพของรฐหรอเอกชนเพมมากเทาไหร กไมเพยงพอตอการแกไขปญหาสขภาพทมอย มากไปกวานนปญหากลบมแนวโนมเพมมากขน

ขอมลดงกลาวชใหเหนชดวายงมประชาชนพงตนเองไมไดหรอพงตนเองไดนอย ซงองคความรและวธการของการแกไขปญหาสขภาพทมอยในปจจบน สวนใหญเปนการรอความชวยเหลอจากผอน การลงมอแกไขปญหาสขภาพของผปวยสวนใหญกเปนผอนทำาให แมจะมบางสวนทเรมคดพงตนเอง แตองคความรทใชกนอยทวไป ณ ปจจบน กยงไมมประสทธภาพมากพอในการแกปญหา ไมวาจะเปนดานงบประมาณ/ทรพยากรตางๆ สวนใหญกตองรอความชวยเหลอจากผอน (มากไปกวานนเมอไดมาเทาไหรกมกจะไมพอใช) สภาพดงกลาวเปนตนเหตใหปญหาสขภาพวกฤตซบซอนขน

ผวจยเหนวาพทธธรรมะ (ธรรมทพระพทธเจาทรงแสดงไว คอ สตปฏฐาน 4 ฯลฯ มรรคมองค 8 ขนธ 5 ปจจย 24 เปนอาท) และปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนหลกการททาทายและตองใชสตปญญาอนแยบคายอยางยงจงจะสามารถบรณาการไปสการปฏบตทมประสทธภาพในการแกปญหาได และถาปฏบตไดจรงยอมทำาใหเกดความมนคง เจรญกาวหนา ผาสก ตอตนเอง ครอบครว ชมชน สงคม ประเทศชาตและมวลมนษยชาตอยางแนนอน

แตถายงคงใชองคความรและวธการแกไขปญหาแบบทพงตนไดนอย ใชงบประมาณ/ทรพยากรมาก และไมเนนการแกทตนเหต อยอยางเดม โดยไมพฒนาองคความรและวธการพงตนของประชาชน ทประหยดเรยบงายและมประสทธภาพสงในการแกไข

6

ปญหาสขภาพทตนเหต คอ การปรบสมดล ณ สภาพสงคมสงแวดลอมปจจบน ใหมากยงขนแลว ภายใตเงอนไขงบประมาณและทรพยากรทเรามอยอยางจำากด (เนองจากความเปนจรงในปจจบนกคอปญหาความเจบปวยเพมมากขน ในขณะทงบประมาณ / ทรพยากรมจำากด ซงเปนไปไมไดอยแลวทเราจะมงบประมาณ / ทรพยากรมากกวาทเปนไปไดจรง) ถายงคงใชองคความรและวธการอยางเดมดงกลาวนน ผวจยเหนวา สงนน เปนทางตนของปญหาสขภาพ เพราะไมวาจะเปนประชาชน ภาครฐหรอเอกชน จะไมมผใดสามารถแบกรบภาระปญหาดงกลาวได ความรนแรงของวกฤตการณอนนาสะพรงกลวกจะเกดขนกบประชาชน รวมถงภาครฐและเอกชนอยางแนนอน

ขณะทผวจยไดทำางานในหนาทสงเสรมสขภาพ พ.ศ. 2535-2540 ณ โรงพยาบาล หวานใหญ จงหวดมกดาหาร

ผวจยไดพยายามพฒนาประสทธภาพขององคความรการพงตนในการดแลแกไขปญหาสขภาพ ตงแตป พ.ศ. 2538 ดวยการนำาเอาองคความรของการดแลสขภาพ 4 แผน ทไดแก

(1) สขภาพแผนปจจบน (มจดเดนอยทการแกไขปญหาอบตเหตฉกเฉน การระงบอนตรายทรนแรงชวคราว การกดอาการของโรคเพอลดหรอระงบอาการทรมานชวคราว การสรางสขภาพดวยหลกสขบญญตแหงชาต 10 ประการ)

(2) สขภาพแผนไทย (มจดเดนอยทการปรบสมดล ดน นำา ลม ไฟ เสนลมปราณ และโครงสรางรางกาย )

(3) สขภาพแผนทางเลอก (มจดเดนอยทการปรบสมดลรอน เยน เสนลมปราณ และโครงสรางรางกาย)

(4) สขภาพแผนพนบาน (มจดเดนอยทการปรบสมดลรางกายดวยทรพยากรในทองถนการปรบสมดลเสนลมปราณและโครงสรางรางกายแนวพนบาน)

7

มาพฒนาบรณาการเขาดวยกน พบวา มประสทธภาพมากกวาการใชความรและทกษะในการดแลสขภาพแผนใดแผนหนงอยางเดยว ซงจากประสบการณทผวจยใชแผนตางๆ ในการแกไขปญหาสขภาพพบวาการใชองคความรของสขภาพแผนใดแผนหนงอยางเดยว จะแกปญหาสขภาพไดประมาณรอยละ 20 แตถารวมทงสแผนเขาดวยกน จะแกไขปญหาสขภาพไดประมาณ รอยละ 40 ซงกยงมปญหาสขภาพอกจำานวนมาก ประมาณรอยละ 60 ทยงแกไมได

ป พ.ศ. 2538 ผวจยไดจดตง ศนยฯ สวนปานาบญ (เลขท 114 หม 11 ตำาบลดอนตาล อำาเภอดอนตาล จงหวดมกดาหาร อยหางจากโรงพยาบาลดอนตาล มาทางทศใต 1 กโลเมตร) โดยเรมทำาไรนาสวนผสมไรสารพษ หลงจากท ผวจย ไดไปศกษาดงานเกษตรผสมผสานและการแพทยพนบานกบปราชญชาวบาน (กลมพอผาย พอคำาเดอง และ ครบาสทธนนท) ทจงหวดบรรมย และหลงจากไดชวน มารดา คอแมครง มทรพย ไปศกษาดงานกบปราชญชาวบานกลมดงกลาวดวยอกครง แลวกลบมารวมกบครอบครวทำาไรนาสวนผสม พรอมกบไดเรมเรยนรและฝกฝนการใชสมนไพร/ธรรมชาตบำาบดมาเรอยๆ โดยผวจย ตงชอพนทดงกลาววา สวนปานาบญ “ ”

ป 2539 ผวจยไดเรมศกษาและปฏบตธรรมแนวบญนยม (อโศก) (บญนยม คอ การดำารงชวตทเชอมนในบาป/บญ/กศล/อกศล มากกวาการเชอมนในทนหรอวตถทมากเกนสมดล, อโศกคอ การปฏบตธรรมทเนนการปฏบตตามคำาตรสของพระพทธเจาในพระไตรปฎกอยางเครงครด โดยมพอทานสมณะโพธรกษ โพธรกษขโต อธบายความหมายและนำาพาปฏบต) และ ไดเรมศกษาการแพทยแผนไทยและแพทยทางเลอกอยางจรงจง โดยศกษาทงในระบบและนอกระบบ ทงในประเทศและตางประเทศ ในระหวางนนกเรมมประชาชนทยอยมาขอความชวยเหลอฝกฝนเรยนรการแพทยแผนไทยและแพทยทางเลอกกบผวจย

8

เมอป พ.ศ. 2540 ผวจยไดศกษาและฝกฝนปฏบตตามหลกการพทธธรรมะ (ธรรมทพระพทธเจาทรงแสดงไว คอ สตปฏฐาน 4 ฯลฯ มรรคมองค 8 ขนธ 5 ปจจย 24 เปนอาท) และปรชญาเศรษฐกจ พอเพยง จนกระทงพบวา หลกการดงกลาวมประสทธภาพสงในการแกปญหา จงไดทดลองพฒนาองคความรการพงตนในการแกไขปญหาความเจบปวย ดวยการนำาเอาจดดของวทยาศาสตรสขภาพแผนปจจบน แผนไทย แผนทางเลอกและแผนพนบาน รวมถงหลก 8 อ. เพอสขภาพทด ของสถาบนบญนยม (หลก 8 อ. ไดแก อทธบาท อารมณ อาหาร ออกกำาลงกาย อากาศ เอนกาย เอาพษภยออก และอาชพทสมมา สถาบนบญนยมคอ องคกรทสงเสรมการดำารงชวตแนวบญนยม) มาบรหารจดการองคความรประยกตผสมผสานบรณาการดวยพทธธรรมะ และปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยใหเหมาะสมและสามารถแกไขหรอลดปญหาสขภาพทตนเหต ณ สภาพสงคมสงแวดลอม ในปจจบนซงนำาสการปฏบตทประหยด เรยบงาย ไดผลรวดเรว พงตนเองได ใชทรพยากรในทองถนเปนหลก ประยกตเขากบวถชวตได และมความยงยน โดยใชชอการดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ดงกลาวนวา แพทยทางเลอกวถพทธ หรอ“ ”เรยกอกอยางวา แพทยทางเลอกวถธรรม ซงเปนองคความรหรอ“ ”ศาสตรใหม ทบรณาการมาจากพนฐานขององคความรเดมทมอยแลว เพอใหมประสทธภาพในการแกไขปญหาสขภาพมากยงขน โดยใชศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ อำาเภอดอนตาล จงหวดมกดาหาร เปนสถานทดำาเนนงาน

ป 2541 ผวจยเปนวทยากรบรรยายตามศนยฯบญนยม (เครอขายชมชนชาวอโศก ทวประเทศซงดำารงชวตแนวบญนยม) เครอขายกสกรรมไรสารพษแหงประเทศไทย ไดเรมใชและเผยแพรความรการแพทยแผนไทยและแพทยทางเลอกในกลมเกษตร

9

ทมาอบรมหลกสตรสจธรรมชวตพรอมกบชกชวนแมครงและญาตๆ ไปชวยงานและกจกรรมอบรมตามศนยตางๆ ของชาว บญนยม

ป 2545 ไดรวมกบทมสขภาพบญนยมจดทำาคายสขภาพ ใหกบศนยฯตางๆ ของชาว บญนยม ชวงหลงมประชาชนทวไปมารวมฝกในคายสขภาพมากขนเรอยๆ จงมการจดทำากจกรรมคายสขภาพมากขนเรอยๆ เพราะประชาชนทวไปทเดอดรอนดานสขภาพขอรองใหชวย ในขณะเดยวกนทางศนยฯของชาวบญนยมเองกมกจกรรมอบรมเกษตรหลกสตรสจธรรมชวตมากยงขน ทำาใหไมสะดวกในการจดกจกรรมคายสขภาพ

ป 2549 ผวจยไดปรกษาหารอกบแมครง เพอขอใชพนทสวนปานาบญ ซงทำาไรนาสวนผสมไรสารพษตอเนองกนมาเปนเวลานบสบป เปนพนทจดทำา ธระบญคายสขภาพ เพอชวยเหลอ“ ”ประชาชนทเดอดรอนจากความเจบปวย โดยผวจยขอทำาแบบไมเรยกรองคาใชจายใดๆ กบประชาชนทมาใชบรการธระบญดงกลาว โดยมแนวคดวาเราใชทรพยากรและเรยวแรงทมอยพงตนเองใหได เราฝกกนนอยใชนอย เทาทพอดไมเบยดเบยนไมทรมานตน แลวแบงปนสวนทเหลอเกอกลผอน ถาเราหมดทนทจะเกอกลผอนไดเรากเลกทำา แมครงเหนวาเปนโอกาสทจะไดบำาเพญบญกศล จงบรจาคพนทของสวนปานาบญทงหมด ซงมเนอทประมาณ 50 ไรเศษ ใหดำาเนนธระบญดงกลาว พรอมทงอาสาทำากสกรรมและชวยเหลองานทกดานตามความสามารถ

“ผวจย ตงชอพนทนวา ศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนว”เศรษฐกจพอเพยง สวนปา นาบญ ผวจยและครอบครวไดระดมทนทมทงหมด มาทำาธระบญดงกลาว และเรมมญาตธรรมทมจตศรทธาทยอยเอาแรงกายและแรงทรพยทพอจะมคนละเลกคนละนอยมารวมบญ ทำาใหธระบญดงกลาวขบเคลอนไปได จนเกดการอบรมครงแรก ใหกบกลมผปวยโรคไมตดตอเรอรงตามโครงการของโรง

10

พยาบาลมหาชนะชย จงหวดยโสธร ในเดอนพฤศจกายน 2550 หลงจากนนกมโรงพยาบาลและหนวยงานตางๆรวมถงประชาชนทเดอดรอนดานสขภาพ มาขอใหจดทำาคายสขภาพ จงไดดำาเนนกจกรรมคายสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยงฯ เรอยมา โดยอบรมรนละ 7 วน เฉลยเดอนละ 1 ครงๆละ ประมาณ 300-400 คน โดย มสมาชกทมสขภาพทมารวมกลมบำาเพญในศนยฯ สวนปานาบญ เกอบ 20 คน (ธนวาคม 2553) ทกคนมาเสยสละไมมคาตอบแทนใดๆ

ผวจยไดยายมารบราชการ ณ โรงพยาบาลอำานาจเจรญ ในตำาแหนงนกวชาการสาธารณสข ตงแต พ.ศ. 2548-ปจจบน (ธนวาคม 2553) รบผดชอบงานปองกนและควบคมโรค ไมตดตอ จงไดนำาองคความรการดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ มาประยกตใชในงานปองกนและควบคมโรคไมตดตอ ผอำานวยการโรงพยาบาลอำานาจเจรญ นายแพทยชวลต ลมปวทยากล เหนวาการดำาเนนการดงกลาวเปนประโยชนกบประชาชน ควรทำาเปนโครงการนวตกรรมเดนของโรงพยาบาลอำานาจเจรญ จงมอบหมายใหผวจย จดทำาและรบผดชอบโครงการสรางสขภาพพงตนแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ จงหวดอำานาจเจรญ โดยประสานความรวมมอและขอใชศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ เปนหนวยแพทยทางเลอกวถพทธ ของโรงพยาบาลอำานาจเจรญ ในการดำาเนนกจกรรมตามโครงการดงกลาว

ซงโรงพยาบาลอำานาจเจรญ เปนโรงพยาบาลทวไปขนาด 270 เตยง ใหบรการรกษาพยาบาลแกประชาชนในจงหวดอำานาจเจรญ มประชากร 381,415 คน และจงหวดใกลเคยงรวมทงสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวอกทงยงรบสงตอผปวยจากโรงพยาบาลชมชน 6 แหง และเครอขายศนยสขภาพชมชน

11

อำาเภอเมอง 23 แหง โดยม วสยทศน เปนโรงพยาบาลระดบมาตรฐานสากล ควบคกบการพฒนาระบบเครอขายบรการและเปนผนำาดานสรางสขภาพโดยชมชนมสวนรวม และพนธกจ ทไดแก การใหบรการสาธารณสขแบบผสมผสานทงดานการรกษา การฟ นฟสมรรถภาพ การปองกนโรคและการสงเสรมสขภาพ พฒนาศกยภาพงานบรการอยางตอเนอง สนบสนนการศกษาวจย รวมทงเปนสถานทฝกอบรมและเรยนร และสงเสรมคณภาพชวตของประชาชน ภายใตปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ ไดดำาเนนงานสรางสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง โดยเนนใหประชาชนสามารถดแลสขภาพแบบพงตน ในการแกไขปญหาสขภาพทตนเหตดวยสงทประหยดเรยบงาย ใชทรพยากรในทองถนเปนหลก มาเปนระยะเวลา 15 ปซงสอดคลองกบ วสยทศนของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) คอ สงคมอยเยนเปนสขรวมกน ภายใตแนวทางปฏบตปรชญาเศรษฐกจ“

พอเพยง และวสยทศนของแผนพฒนาสขภาพแหงชาตฉบบท ” 10 (พ.ศ. 2550-2554) “มงสระบบสขภาพพอเพยง เพอสรางใหสขภาพด บรการด ชวตมความสขอยางพอเพยง และ วสยทศนและ”พนธกจ ของโรงพยาบาลอำานาจเจรญ

โรงพยาบาลอำานาจเจรญจงไดประสานความรวมมอกบศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ อำาเภอดอนตาล จงหวดมกดาหาร จดทำา นวตกรรม โครงการสราง“สขภาพพงตนแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ไดสนบสนนใหบคลากรของโรงพยาบาลอำานาจเจรญ คอ นาย”ใจเพชร กลาจน (ผวจย) ตำาแหนงนกวชาการสาธารณสข ชำานาญการเปนผรบผดชอบโครงการฯ โดยใชศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ เปนสถานทดำาเนนงาน ภายใตชอ

12

หนวยบรการ หนวยแพทยทางเลอกวถพทธ โรงพยาบาล“อำานาจเจรญ ”

จากขอมลจากการสงเกตและจดบนทกขอมลความเจบปวยและผลการรกษาอยางไมเปนทางการ แตกเปนสถตทนาสนใจ ผวจยพบวามผทสมครใจใชวธการการดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ ตงแตป 2538-2551 จำานวน 12,203 คน มอาการเจบปวยลดลง ภายใน 5 วน ประมาณรอยละ 90

จะเหนไดวา วธการดงกลาว นาจะเปนอกทางเลอกหนงในการชวยลดปญหาความเจบปวยของประชาชน ผวจยจงมความสนใจทจะตดตามศกษาเพมเตมถงประสทธภาพ ของการลดปญหาสขภาพ โดยการใชเทคนคสขภาพพงตนแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ เพอสงเสรมและพฒนาการสรางศกยภาพการพงตนของประชาชนในการดแลแกไขปญหาความเจบปวยตอไป

1.2 คำ�ถ�มก�รวจย

การดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ อำาเภอดอนตาล จงหวดมกดาหาร สามารถลดปญหาความเจบปวยของประชากรไดมากนอยอยางไร

1.3 วตถประสงคของก�รวจย

1.3.1 เพอศกษาประสทธภาพในการลดปญหาสขภาพ ของการดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ อำาเภอดอนตาล จงหวดมกดาหาร

13

1.3.2 เพอพฒนาและนำาเสนอทางเลอกในการดแลแกไขปญหาสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ อำาเภอดอนตาล จงหวดมกดาหาร

1.4 สมมตฐ�นของก�รวจย

1.4.1 สมมตฐ�นหลก การดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทย

ทางเลอกวถพทธ ของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ อำาเภอดอนตาล จงหวดมกดาหาร สามารถชวยลดปญหาความเจบปวยได

1.4.2 สมมตฐ�นรองภายใน 1-7 วน นบจากวนเรมปฏบตตว ประชากร อยาง

นอยรอยละ 50 ของจำานวนผเขารบการอบรมหลกสตรการดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ อำาเภอดอนตาล จงหวดมกดาหาร มปญหาของความเจบปวยดานรางกาย จตใจ เศรษฐกจและสงคม ลดนอยลง 1.5 ขอบเขตของก�รวจย

การศกษาวจย เรอง ความเจบปวยกบการดแลสขภาพแนว“เศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ อำาเภอดอนตาล จงหวดมกดาหาร ครอบคลมถงรายละเอยดดงตอไปน”

1.5.1 ประชากร (Population) ทใชในการวจยครงน คอ ผปวยทเขารบการอบรมคายสขภาพทใชหลกสตรการดแลสขภาพพงตนเองแนวเศรษฐกจพอเพยงตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ของ

14

ศนยเรยนรสขภาพพงตนเองตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ อำาเภอดอนตาล จงหวดมกดาหาร

1.5.2 ระยะเวลาทใชในการเกบขอมล วเคราะหขอมล และนำาเสนอผลการวจย ระหวางวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2552 ถง 30 กนยายน พ.ศ. 2553 รวมระยะเวลา 1 ป 8 เดอน

1.6 คำ�นย�มศพท

แพทยท�งเลอก หมายถง การแพทยทไมใชการแพทยกระแสหลก ไมใชการแพทยพนบานไทย หรอการแพทยแผนไทย

พทธธรรมะ หมายถง ธรรมทพระพทธเจาทรงแสดงไว คอ สตปฏฐาน 4 ฯลฯ มรรคมองค 8 ขนธ 5 ปจจย 24 เปนอาท

เศรษฐกจพอเพยง หมายถง ปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชมหาราช ทรงมพระราชดำารส ใหดำารงชวตตามหลกทางสายกลาง พอประมาณ มเหตผล มภมคมกน ดวยเงอนไขความร(รอบร รอบคอบ ระมดระวง) และเงอนไขคณธรรม (ซอสตยสจรต ขยนอดทน สตปญญา แบงปน) เพอใหเกดสภาพชวต เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม สมดล มนคง และยงยน

แพทยท�งเลอกวถพทธหรอแพทยท�งเลอกวถธรรมหรอแพทยวถธรรม หมายถง การดแลสขภาพการดแลสขภาพทนำาเอาจดดของวทยาศาสตรสขภาพแผนปจจบน แผนไทย แผนทางเลอกและแผนพนบาน รวมถงหลก 8 อ. เพอสขภาพทดของสถาบนบญนยมมาบรหารจดการองคความรประยกตผสมผสานบรณาการดวยพทธธรรมะ และปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยใหเหมาะสมและสามารถแกไขหรอ ลดปญหาสขภาพทตนเหต ณ สภาพสงคมสงแวดลอมในปจจบน โดยนำาไปสการปฏบตทประหยด เรยบงาย ปลอดภย ไดผล

15

พงตนเองได ใชทรพยากรทองถนเปนหลก ประยกตเขาวถชวตไดอยางยงยน

ปญห�คว�มเจบปวย หมายถง ปญหาทเกดจากความเจบปวย 4 ดาน ไดแก ดานรางกาย จตใจ เศรษฐกจและสงคม

ปญห�คว�มเจบปวยด�นเศรษฐกจ หมายถง(1) คาใชจายทใชในการดแลแกไขความเจบปวย ไดแก คา

ตรวจ คารกษา คาเดนทางไปรกษา (2) คาใชจายของชวตประจำาวนทเปนตนเหตใหเกดความ

เจบปวยในขณะทมพฤตกรรมสขภาพแบบเดม(3) สมรรถนะในการทำากจกรรมการงานทลดลงปญห�คว�มเจบปวยด�นสงคม หมายถง การพงพาผอน

หรอการเปนภาระของสงคม, การทำาประโยชนใหกบสงคมไดนอยหรอไมไดทำา

สขภ�พหรอสขภ�วะ หมายถง สขภาวะทสมบรณทงทางกาย จตใจ สงคม และปญญา มใชเพยงการปราศจากโรคหรอความพการเทานน หรอสขภาวะทสมบรณทกๆ ทางเชอมโยงกน สะทอนถงความเปนองครวมอยางแทจรงของสขภาพทเกอหนนและเชอมโยงกนทง 4 มต

1.7 ประโยชนทค�ดว�จะไดรบ

1.7.1 ทราบประสทธภาพการใชหลกแพทยทางเลอกวถพทธ1.7.2 ใชเทคนคสขภาพพงตนแนวเศรษฐกจพอเพยง ตาม

หลกแพทยทางเลอกวถพทธ เปนอกทางเลอกหนงของการดแลสขภาพทเนนการพฒนาศกยภาพประชาชนใหพงตนเองดานการสงเสรมสขภาพและปองกนโรค ดวยสงทประหยด เรยบงาย ปลอดภย ใชทรพยากรในทองถนเปนหลก

16

ประยกตเขาวถชวตไดอยางยงยน ลดปญหาความเจบปวยของประชาชน ทำาใหประชาชนแขงแรงและมความผาสกทแทจรง

1.8 กรอบแนวคดก�รวจย

จากการบรณาการองคความรของวทยาศาสตรสขภาพแผนตางๆ ดวยพทธธรรมะและปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนการดแลสขภาพแนวแพทยทางเลอกวถพทธ ดำาเนนการดวยการสรางหลกสตรการอบรมเชงปฏบตการ การดแลสขภาพพงตนแนว“เศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ หลกสตร ” 7 วน โดยมผวจย ทมสขภาพศนยฯสวนปานาบญ และผทประสบความสำาเรจในการดแลสขภาพแนวน ดำาเนนการถายทอดองคความรดวยการบรรยาย และสาธตเทคนคการดแลสขภาพ 9 ขอ ไดแก

(1) การรบประทานสมนไพรปรบสมดล (2) การขดซา/ขดพษ (3) การสวนลางลำาไสใหญ (ดทอกซ) (4) การแชมอเทาหรอสวนทไมสบายดวยสมนไพร (5) การพอก ทา หยอดประคบ อบ อาบ และเชดดวย

สมนไพร (6) การออกกำาลงกาย กดจดลมปราณ โยคะ กายบรหาร (7) การรบประทานอาหารปรบสมดล (8) การใชธรรมะพฒนาจต ตามแนวพทธและปรชญา

เศรษฐกจพอเพยง (9) การรเพยรรพกใหพอด โดยผเขารบการอบรมสามารถเลอกเรยนรและฝกปฏบต

ตามความสมครใจ จากกระบวนการดงกลาวจะทำาใหผทเขารบการอบรมเกด

(1) การเขาใจสาเหตททำาใหเกดโรค

17

(2) มสต มพฤตกรรมลดเหตของการเกดโรค (3) จากรางกายไมด เปนรางกายด (4) จากจตไมด เปนจตด (5) จากเศรษฐกจไมด เปนเศรษฐกจด (6) จากสงคมไมด เปนสงคมด ซงทำาใหไดผลลพธ จากชวตทไมมความผาสก เปนชวตทม

ความผาสก ดงสรป เปนกรอบขององคประกอบเชงกระบวนการการวจยใน ตารางท 1

ต�ร�งท 1 กรอบแนวคดการวจย

ปจจยนำ�เข� (Input)

กระบวนก�ร (Process)

ผลผลต (Output)

ผลลพธ (Outcome)

- หลกสตร- วทยากร- บรรยายอธบาย โนมนาวใหเหนเหตของความเจบปวย วธคดทถกตอง การปรบสมดลดวย

อบรมเชงปฏบตการการดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยงตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ - การรบประทานสมนไพรปรบสมดล- การขดซา/ขดพษ

1. เขาใจเหตททำาใหเกดโรคคอ - อารมณเปนพษ เชน ความกลว ความกงวล การใจรอนอยากหายเรว เปนตน- อาหารเปนพษและ ไมสมดล การปรงและการรบประทานไมถกตอง

การเปลยนแปลงจากความไมผาสกเปนความผาสก

18

เทคนคการดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ-กำาลงใจเพอน-ตวอยางผทประสบความสำาเรจ

- การสวนลางลำาไสใหญ(ดทอกซ)- การแชมอเทาหรอสวนทไมสบายดวยสมนไพร- การพอก ทา หยอดประคบ อบ อาบ เชดดวยสมนไพร

- การไมออกกำาลงกายหรอการออกกำาลงกายทไมถกตอง- มลพษตางๆ- การสมผสเครองยนตเครองไฟฟา เครองอเลกทรอนกสเกนความสมดล

ต�ร�งท 1 กรอบแนวคดการวจย (ตอ)

ปจจยนำ�เข� (Input)

กระบวนก�ร (Process)

ผลผลต (Output)

ผลลพธ (Outcome)

- ตวอยางวสดอปกรณทใชในการดแลสขภาพ

- การออกกำาลงกาย กดจดลมปราณ โยคะ กายบรหาร- การรบประทานอาหารปรบสมดล

- ไมพงตน ดวยวธทประหยดเรยบงาย ในการ ลดความรนแรงของพษหรอระบายพษออกจากรางกาย - การบรณาการ

19

- การใชธรรมะพฒนาจต ตามแนวพทธและ และปรชญาเศรษฐกจพอเพยง- การรเพยรรพกใหพอด

องคความรในการแกปญหายงไมมประสทธภาพมากพอ- การเพยรการพกท ไมพอด- อกศลกรรม2. มสต มพฤตกรรมลดเหตของการเกดโรค3. จากรางกายไมด เปนรางกายด4. จากจตไมด เปนจตด5. จากเศรษฐกจไมด เปนเศรษฐกจด6. จากสงคมไมด เปนสงคมด

20

บทท 2เอกส�รและง�นวจยทเกยวของ

ในงานวจยเรอง ความเจบปวยกบการดแลสขภาพแนว“เศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยงสวนปานาบญ อำาเภอ ดอนตาล จงหวดมกดาหาร น ไดรวบรวมและ ศกษา แนวคด ทฤษฎ” และงานวจย ทเกยวของ และนำามาสการบรณาการในงานวจยน ซงไดแก พทธธรรมะ เศรษฐกจพอเพยง แนวคดดานสขภาวะ การแพทยทางเลอก การแพทยแผนไทยและแผนพนบาน แนวคดสขภาพบญนยม วทยาศาสตรสขภาพแผนปจจบน ทฤษฎกายวภาคศาสตรและสรรวทยา และ แนวคดทฤษฎเกยวกบสสารกบพลงงาน และปจจยทเกยวของ ดงมรายละเอยดดงตอไปน

2.1 แนวคดพทธธรรมะ

พทธธรรมะ เปนธรรมทพระพทธเจาทรงแสดงไว คอ สตปฏฐาน 4 ฯลฯ มรรคมองค 8 ขนธ 5 ปจจย 24 เปนอาท

2.1.1 ปจจยทเกยวกบก�รมโรคนอยและอ�ยยนพระพทธเจาตรสขอความสำาคญทเกยวกบสาเหตของ

การมโรคนอยวา เปนผมอาพาธนอย มทกขนอย ประกอบดวย“เตโชธาตอนมวบากเสมอกน ไมเยนนก ไมรอนนก เปนอยางกลางๆ ควรแก ความเพยรฯ ” (พระไตรปฎก เลม 11 ขอท 293)

โดยหลกปฏบตทเปนตนเหตใหอายยน 7 ประการ ในพทธธรรมไดแก 1) เปนผทำาความสบายแกตนเอง 2) รจกประมาณในสงทสบาย 3) บรโภคสงทยอยงาย 4) เทยวในกาละอนสมควร 5) ประพฤตเพยงดงพรหม (เมตตา กรณา มทตา อเบกขา) 6) เปนผม

21

ศล 7) มมตรดงาม สำาหรบเหตใหอายสน กตรงกนขาม (พระไตรปฎก เลม 22 ขอ 125-126)

พระพทธเจายงตรสถงปจจยซงเปนตวชวดของการมสขภาพทด 5 ขอ ดงน 1) ความเจบปวยนอย 2) ความลำาบากกายนอย 3) เบากาย 4) มกำาลง 5) เปนอยผาสก (พระไตรปฎก เลมท 12 ขอ 265)

พระพทธเจาไดตรสเรองสาเหต ของการมอายสน อายยน โรคมากและโรคนอยดงขอความในพระไตรปฎก เลมท 14 ขอท 580-585 ดงน

ขอ 580 สภมาณพ โตเทยยบตร พอนงเรยบรอยแลว ไดทลถามพระผมพระภาคดงนวา ขาแตพระโคดมผเจรญ อะไรหนอแล เปนเหต เปนปจจยใหพวกมนษยทเกดเปนมนษยอย ปรากฏความเลวและความประณต คอ มนษย ทงหลายยอมปรากฏมอายสน มอายยน มโรคมาก มโรคนอย มผวพรรณทราม มผวพรรณงาม มศกดานอย มศกดามาก มโภคะนอย มโภคะมาก เกดในสกลตำา เกดในสกลสง ไรปญญา มปญญา ขาแตพระโคดมผเจรญอะไรหนอแล เปนเหต เปนปจจย ใหพวกมนษยทเกดเปนมนษยอย ปรากฏความเลวและความประณตฯ

ขอ 581 พระผมพระภาคตรสวา ดกรมาณพ สตวทงหลายมกรรมเปนของตน เปนทายาทแหงกรรม มกรรมเปนกำาเนด มกรรมเปนเผาพนธ มกรรมเปนทพงอาศย กรรมยอมจำาแนกสตวใหเลวและประณตไดฯ

ขอ 582 พระผมพระภาคจงไดตรสดงนวา ดกรมาณพ บคคลบางคนในโลกนจะเปนสตรกตาม บรษกตาม เปนผมกทำาชวตสตวใหตกลวง เปนคนเหยมโหด มมอเป อนเลอดหมกมนในการประหตประหาร ไมเอนดในเหลาสตวมชวต เขาตายไป จะเขาถงอบาย ทคตวนบาต นรก เพราะกรรมนน อนเขา ใหพรงพรอม สมาทานไว

22

อยางน หากตายไป ไมเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก ถามาเปนมนษย เกด ณ ทใดๆ ในภายหลง จะเปนคนมอายสน ดกรมาณพปฏปทาเปนไปเพอมอายสนน คอ เปนผมกทำาชวตสตวใหตกลวง เปนคนเหยมโหด มมอเป อนเลอด หมกมนในการประหตประหาร ไมเอนดในเหลาสตวมชวตฯ

ขอ 583 ดกรมาณพ สวนบคคลบางคนในโลกนจะเปนสตรกตาม บรษกตาม ละปาณาตบาตแลว เปนผเวนขาดจากปาณาตบาต วางอาชญา วางศาตราได มความละอาย ถงความเอนด อนเคราะหดวยความเกอกลในสรรพสตวและภตอย เขาตายไป จะเขาถงสคตโลกสวรรค เพราะกรรมนน อนเขาใหพรงพรอมสมาทานไวอยางน หากตายไป ไมเขาถงสคตโลกสวรรค ถามาเปนมนษยเกด ณ ทใดๆ ในภายหลง จะเปนคนมอายยน ดกรมาณพปฏปทาเปนไปเพอมอายยนน คอ ละปาณาตบาตแลว เปนผเวนขาดจากปาณาตบาต วางอาชญาวางศาตราได มความละอาย ถงความเอนด อนเคราะหดวยความเกอกลในสรรพสตวและภตอยฯ

ขอ 584 ดกรมาณพ บคคลบางคนในโลกนจะเปนสตรกตาม บรษกตาม เปนผมปรกตเบยดเบยนสตวดวยฝามอ หรอกอนดน หรอทอนไม หรอศาตราเขาตายไป จะเขาถงอบายทคต วนบาต นรก เพราะกรรมนน อนเขาใหพรงพรอม สมาทานไวอยางน หากตายไปไมเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก ถามาเปนมนษย เกด ณ ทใดๆ ในภายหลง จะเปนคนมโรคมาก ดกรมาณพปฏปทาเปนไปเพอมโรคมากน คอ เปนผมปรกตเบยดเบยนสตวดวยฝามอหรอ กอนดน หรอทอนไม หรอศาตราฯ

ขอ 585 ดกรมาณพ บคคลบางคนในโลกนจะเปนสตรกตาม บรษกตาม เปนผมปรกตไมเบยดเบยนสตวดวยฝามอ หรอกอนดน หรอทอนไม หรอศาตรา เขาตายไป จะเขาถงสคตโลกสวรรค เพราะกรรมนน อนเขาใหพรงพรอมสมาทานไวอยางน หากตายไป ไม

23

เขาถงสคตโลกสวรรค ถามาเปนมนษยเกด ณ ทใดๆ ในภายหลง จะเปนคนมโรคนอย ดกรมาณพ ปฏปทาเปนไปเพอมโรคนอยน คอ เปนผมปรกตไมเบยดเบยนสตวดวยฝามอ หรอกอนดนหรอทอนไม หรอ ศาตราฯ

2.1.2 โพธปกขยธรรม 37โพธปกขยธรรม หมายถง ธรรมอนเปนแนวทางแหงการ

ตรสรในพระไตรปฎกเลมท 11 ขอ 108 พระพทธเจาตรสไววาพรหมจรรยนนจะพงเปนไป เพอเกอกลแกชนเปนอน

มาก เพอความสขแกชนเปนอนมาก เพออนเคราะหแกชาวโลก เพอประโยชน เพอเกอกล เพอความสขแกเทพดาและมนษยทงหลาย คออะไรบางคอ สตปฏฐาน 4 สมมปปธาน 4 อทธบาท 4 อนทรย 5 พละ 5 โพชฌงค 7 อรยมรรคมองค 8 ดกรจนทะ ธรรมทงหลายเหลานแล อนเราแสดง แลวดวยความรยง ซงเปนธรรมทบรษททงหมดเทยว พงพรอมเพรยงกนประชม รวบรวมตรวจตราอรรถดวยอรรถ พยญชนะดวยพยญชนะ โดยวธทพรหมจรรย นจะพงตงอยตลอดกาลยดยาว ตงมนอยสนกาลนาน พรหมจรรยนนจะพงเปนไป เพอเกอกลแกชนเปนอนมาก เพอความสขแกชนเปนอนมาก เพออนเคราะหแกชาวโลก เพอประโยชน เพอเกอกล เพอความสขแกเทพดาและมนษยทงหลายฯ

อทธบาท 4 หมายถง ธรรมอนเปนทตงแหงความสำาเรจ ไดแก ฉนทะ วรยะ จตตะ วมงสา (พระไตรปฎก เลม 10 ขอ 200) ดกรภกษทงหลาย กทกขอรยสจนแล คอ ความเกดกเปนทกข ความแก กเปนทกข ความเจบกเปนทกข ความตายกเปนทกข ความประจวบดวยสงอนไมเปนทรกกเปนทกข ความพลดพรากจากสงอนเปนทรกกเปนทกข ปรารถนาสงใดไมได แมขอนนกเปนทกข โดยยอ อปาทานขนธ 5 เปนทกข กทกขสมทยอรยสจนแล คอ ตณหาอนทำาใหมภพใหม ประกอบดวยความกำาหนดดวยอำานาจความพอใจ

24

ความเพลดเพลนยงนกในอารมณนนๆ ไดแก กามตณหา ภวตณหา วภวตณหา กทกขนโรธอรยสจนแล คอ ความดบดวยการสำารอกโดยไมเหลอแหงตณหานนแหละ ความสละ ความวาง ความปลอย ความไมอาลย กทกขนโรธคามน ปฏปทาอรยสจนแล คอ อรยมรรคประกอบดวยองค 8 ประการ ซงไดแกสมมาทฏฐฯลฯ สมมาสมาธ (พระไตรปฎก เลม 19 ขอ 1665)

สมยหนง พระผมพระภาคประทบอย ณ ปาอสปตนมฤคทายวน ใกลพระนครพาราณส ณ ทนนแล พระผมพระภาคตรสเรยกภกษปญจวคคยมาแลวตรสวา ดกรภกษทงหลาย สวนสด 2 อยางน อนบรรพชตไมควรเสพ สวนสด 2 อยางนนเปนไฉน? คอ การประกอบตนใหพวพนดวยกามสขในกามทงหลาย เปนของเลว เปนของชาวบาน เปนของปถชน ไมประเสรฐ ไมประกอบดวยประโยชน 1 การประกอบความลำาบากแกตน เปนทกข ไมประเสรฐ ไมประกอบดวยประโยชน 1 ขอปฏบตอนเปนสายกลาง ไมเขาไปใกลสวนสด 2 อยางเหลาน อนตถาคต ไดตรสรแลว กระทำาจกษ กระทำาญาณ ยอมเปนไปเพอความสงบ เพอความรยง เพอความตรสร เพอนพพาน กขอปฏบตอนเปนสายกลางนน เปนไฉน? คอ อรยมรรคอนประกอบดวยองค 8 นแหละ ซงไดแก ความเหนชอบ ความดำารชอบ วาจาชอบ การงานชอบ เลยงชพชอบ เพยรชอบ ระลกชอบ ตงใจชอบ ขอปฏบตอนเปนสายกลางนแล อนตถาคตไดตรสรแลว กระทำาจกษ กระทำาญาณ ยอมเปนไปเพอความสงบ เพอความรยง เพอความ ตรสร เพอนพพาน (พระไตรปฎก เลม 19 ขอ 1664)

ทางมองค 8 ประเสรฐกวาทางทงหลาย ทางนเทานน เพอความหมดจดแหงการเหนดวยปญญา ทางอนไมม ทานทงหลายจงดำาเนนไปตามทางนแหละ เพราะทางนเปนททำามารและเสนามารให

25

หลงทาง หากทานเดนไปตามทางนแลว จะทำาทสดแหงทกขได (พระไตรปฎก เลม 25 ขอ 30)

ขาแตพระองคผเจรญ สนงกมารพรหมไดกลาวเนอความนแลว เรยกเทวดาชนดาวดงสมากลาววา ดกรทานผเจรญทงหลาย เทวดาชนดาวดงส จะสำาคญความขอนนเปนไฉนบรขารแหงสมาธ 7 ประการน อนพระผมพระภาค ผร ผเหน เปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจาพระองคนน ทรงบญญตดแลวเพอ ความเจรญ เพอความบรบรณแหงสมมาสมาธ บรขารแหงสมาธ 7 ประการ เปนไฉน คอสมมาทฏฐ สมมาสงกปปะ สมมาวาจา สมมากมมนตะ สมมาอาชวะ สมมาวายามะ สมมาสต ดกรทานผเจรญทงหลาย ความทจตตงมน แวดลอมดวยองค 7 นแล พระผมพระภาคตรสวา สมมาสมาธอนเปนอรยะ มอปนสย ดงนบาง มบรขารดงนบางฯ แสดงวา พระพทธเจาทรงยนยนวา สมมาสมาธอนเปนอรยะ เกดจากการปฏบต 7 ประการของมรรคมองคแปด (พระไตรปฎกเลม 10 ขอ 206)

2.1.3 ปญญ�ปญญา ในพทธรรมหมายถง ความรทว ปรชาหยงร

เหตผล ความรเขาใจชดเจน ความรเขาใจหยงแยกไดในเหตผล ดชว คณโทษ ประโยชนมใชประโยชน เปนตน และรทจะจดแจง จดสรร จดการ ดำาเนนการใหลผล ลวงพนปญหา ความรอบรในสงขารมองเหนตามเปนจรง ดงคำาตรสของพระพทธเจาในหลายทไดแก

แสงสวางเสมอดวยปญญา ไมม (พระไตรปฎก เลม 15 ขอ 29)

ไมพงละเลยการใชปญญา (พระไตรปฎก เลม 14 ขอ 683)

คนยอมบรสทธดวยปญญา (พระไตรปฎก เลม 25 ขอ 311)

ปญญา เปนแสงสวางในโลก (พระไตรปฎก เลม 15 ขอ 61)

26

ปญญา เปนดวงแกวของคน (พระไตรปฎก เลม 15 ขอ 159)

คนมปญญา แมตกทกข กยงหาสขพบ (พระไตรปฎก เลม 27 ขอ 2444)

คนฉลาดกลาววา ปญญาแลประเสรฐสงสด (พระไตรปฎก เลม 27 ขอ 2468)

ดกรภกษทงหลาย ภพ 3 นควรละ ควรศกษาในไตรสกขา ภพ 3 เปนไฉน คอ กามภพ รปภพ อรปภพ ภพ 3 นควรละ ไตรสกขาเปนไฉน คอ อธศลสกขา อธจตสกขา อธปญญาสกขา ควรศกษาในไตรสกขาน ดกรภกษทงหลาย เมอใดแล ภพ 3 น เปนสภาพอนภกษละไดแลว และเธอเปนผมสกขาอนไดศกษาแลวในไตรสกขาน เมอนนภกษนเรากลาววา ไดตดตณหาขาดแลว คลายสงโยชนไดแลว ไดทำาทสดทกข เพราะละมานะไดโดยชอบฯ (พระไตรปฎก เลม 22 ขอ 376)

ดกรวจฉะ ธรรมทงสอง คอ สมถะ และวปสสนาน เธอเจรญใหยงขนไปแลว จกเปนไปเพอแทงตลอดธาตหลายประการ” (พระไตรปฎก เลม 13 ขอ 260) โดยท สมถะ เปนอบายทางใจ เปนวธฝกอบรมจตใหสงบ และวปสสนา เปนอบายทางปญญาเพอใหจตสงบ อบายทางปญญาใหเกดความร เขาใจตาม ความเปนจรง (พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต), 2531)

2.1.4 ไตรลกษณไตรลกษณ หมายถง ลกษณะสาม อาการทเปนเครอง

กำาหนดหมายใหรถงความจรงของสภาวธรรมทงหลาย ทเปนอยางนนๆ 3 ประการ ดงคำาตรสของพระพทธเจาไดแก

ในพระไตรปฎกเลม 17 อนธมมสตรท 2 วาดวยการพจารณาเหนอนจจงในขนธ 5 ขอ 84 พระนครสาวตถฯลฯ พระพทธเจาตรสวา ดกรภกษทงหลาย ภกษผปฏบตธรรมสมควรแก“

27

ธรรมยอมมธรรมอนเหมาะสม คอ พงเปนผพจารณาเหนความไมเทยงในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขาร ในวญญาณอยเมอเธอพจารณาเหนความไมเทยงในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขาร ในวญญาณอย ยอมกำาหนดรรป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ เมอเธอกำาหนดรรปเวทนา สญญา สงขาร วญญาณ ยอมหลดพนจากรป ยอมหลดพนจากเวทนา ยอมหลดพน จากสญญา ยอมหลดพนจากสงขาร ยอมหลดพนจากวญญาณ ยอมหลดพนจากชาต ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนส อปายาส เรากลาววา ยอมหลดพนจากทกข

ในอนธมมสตรท 3 วาดวยการพจารณาเหนทกขในขนธ 5 ขอ 85 พระนครสาวตถฯลฯ พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ภกษผปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ยอมมธรรมอนเหมาะสม คอ พงเปนผพจารณาเหนทกขในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขาร ในวญญาณอย เมอเธอพจารณาเหนทกขในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขาร ในวญญาณอย ยอมกำาหนดรรป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ เมอกำาหนดรรป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ ยอมหลดพนจากรป ยอมหลดพนจากเวทนายอมหลดพนจากสญญา ยอมหลดพนจากสงขาร ยอมหลดพนจากวญญาณ ยอมหลดพนจากชาต ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนส อปายาส เรากลาววา ยอมหลดพนจากทกข

ในอนธมมสตรท 4 วาดวยการพจารณาเหนอนตตาในขนธ 5 ขอ 86 พระนครสาวตถฯลฯ พระผมพระภาคไดตรสวา ดกรภกษทงหลาย ภกษผปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ยอมมธรรมอนเหมาะสม คอ พงเปนผพจารณาเหนอนตตาในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขาร ในวญญาณอย เมอเธอพจารณาเหนอนตตาในรป ในเวทนา ในสญญา ในสงขาร ในวญญาณอย ยอมกำาหนดรรป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ เมอเธอกำาหนดรรป เวทนา สญญา สงขาร

28

วญญาณ ยอมหลดพนจากรป ยอมหลดพนจากเวทนา ยอมหลดพนจากสญญา ยอมหลดพนจากสงขาร ยอมหลดพนจากวญญาณ ยอมหลดพนจากชาต ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนส อปายาส เรากลาววา ยอมหลดพนจากทกข (พระไตรปฎก เลม 17 ขอ 84-86)

2.1.5 บ�ป บญ กศล และ อกศลพระพทธเจาตรสไวในหลกกาลามสตร เมอใดพงรดวย“

ตนเอง วาธรรมเหลาใดนนเปนอกศล เปนกศล มโทษ ไมมโทษ เปนตนแลว จงควรละหรอเขาถงธรรมตามนน ” (พระไตรปฎก เลม 20 ขอ 505)

ผทำาบาป ยอมเศราโศกในโลกน ละไปแลวกเศราโศก ชอวาเศราโศกในโลกทงสอง เขาเหนกรรมอนเศราหมองของตน จงเศราโศกและเดอดรอน (พระไตรปฎก เลม 25 ขอ 17)

ความสงสมบาป นำาทกขมาให (พระไตรปฎก เลม 25 ขอ 30)

การไมทำาบาป นำาสขมาให (พระไตรปฎก เลม 25 ขอ 59)

ความสงสมบญ นำาสขมาให (พระไตรปฎก เลม 25 ขอ 30)

อกศลธรรมเจรญขน กศลธรรมเสอม อกศลธรรมเสอม กศลธรรมเจรญขน (พระไตรปฎกเลม 10 ขอ 258)

2.1.6 กรรมและผลของกรรมในพระไตรปฎก เลม 37 ขอ 1698 พระผมพระภาคได

ตรสไววา ดกรภกษทงหลาย เราไมกลาวความทกรรมอนเปนไปดวยสญเจตนา ทบคคลทำาแลว สะสมแลวจะสนสดไป เพราะมไดเสวยผล แตกรรมนนแล จะใหผลในทฏฐธรรมเทยว หรอในภพถดไป หรอในภพอนสบๆ ไป

พระไตรปฏกเลม 30 ขอ 219 กรรมชวอนบคคลทำาดวยตนเองแลว จกเศราหมองดวยตนเอง กรรมชวอนบคคลไมทำาดวย

29

ตนเองแลว ยอมบรสทธดวยตนเอง ความบรสทธ ความ ไมสทธ เฉพาะตน ผอนจะชวยชำาระผอนใหบรสทธหาไดไม

พระไตรปฎก เลม 22 ฐานสตร ขอ 57 ดกรภกษทงหลาย ฐานะ 5 ประการน อนสตร บรษ คฤหสถ หรอ บรรพชตควรพจารณาเนองๆ 5 ประการเปนไฉน คอ สตร บรษ คฤหสถ หรอบรรพชต ควรพจารณาเนองๆ วา เรามความแกเปนธรรมดา ไมลวงพนความแกไปได 1 เรามความ เจบไขเปนธรรมดา ไมลวงพนความเจบไขไปได 1 เรามความตายเปนธรรมดา ไมลวงพนความตายไปได 1 เราจะตองพลดพรากจากของรกของชอบใจทงสน 1 เรามกรรมเปนของตน เปนทายาทแหงกรรม มกรรมเปนกำาเนด มกรรมเปนเผาพนธ มกรรมเปนทพง จกทำากรรมใด ดกตาม ชวกตาม เราจะเปนผรบผลของกรรมนน 1 ฯ

2.1.7 จตธรรมทงหลาย มจตนำาหนา (พระไตรปฎกเลม 25 ขอ

11) เม อจตไมเศราหมองแลว สคตเป นอนหวงได (พระ

ไตรปฎก เลม 12 ขอ 64) เม อจตเศราหมองแลว ทคตเป นอนตองหวง (พระ

ไตรปฎก เลม 12 ขอ 64) ทกขยอมไมตกถงผหมดกงวล (พระไตรปฎก เลม 15

ขอ 122)ผถงธรรม ไมเศราโศกถงสงทลวงไปแลว ไมฝนเพอถง

สงทยงมาไมถง ดำารงอยดวย สงทเปนปจจบน ฉะนน ผวพรรณจงผองใส (พระไตรปฎก เลม 15 ขอ 22)

2.1.8 กเลส ก�มกเลส หมายถง สงททำาใหใจเศราหมอง ความชวทแฝง

อยในความรสกนกคด ทำาใหจตใจขนมวไมบรสทธ และเปนเครอง

30

ปรงแตงความคดใหทำากรรมซงนำาไปสปญหาความยงยากเดอดรอนและความทกข

กาม หมายถง ความใคร ความอยาก ความปรารถนา นาใคร กามม 2 คอ 1) กเลสกาม กเลสททำาใหใคร 2) วตถกาม วตถอนนาใครไดแก กามคณ 5 คอ รป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ (สมผสทางกาย) ทนาใครนาพอใจ

ดงคำาตรสของพระพทธเจาไดแกโลภะ โทสะ โมหะ เกดจากตวเอง ยอมเบยดเบยนผมใจชว

ดจขยไผฆาตนไผ ฉะนน (พระไตรปฎก เลม 29 ขอ 18) ในพระไตรปฎกเลมท 27 ขอท 1549-1552 ตรสถงเรอง กาม ดงน

ขอ 1549 กามทงหลายมความพอใจนอย ทกขอนยงกวากามไมม ชนเหลาใด สองเสพกามทงหลาย ชนเหลานนยอมเขาถงนรก

ขอ 1550 เหมอนดาบทลบคมดแลวเชอด เหมอนกระบทขดดแลวแทง เหมอนหอกทพงปกอก (เจบปานใด) กามทงหลายเปนทกขยงกวานน

ขอ 1551 หลมถานเพลงลกโพลงแลว ลกกวาชวบรษ ผาลทเขาเผารอนอยตลอดวน (รอนปานใด) กามทงหลายเปนทกขยงกวานน

ขอ 1552 เหมอนยาพษชนดรายแรง นำามนทเดอดพลาน ทองแดงทกำาลงละลายควาง (รอนปานใด) กามทงหลายเปนทกขยงกวานน

2.1.9 คว�มสขความสข หมายถง ความสบาย ความสำาราญ ความฉำาชน

รนกายรนใจ ม 2 คอ 1) กายกสข สขทางกาย 2) เจตสกสข สขทางใจ ดงคำาตรสของพระพทธเจาไดแก

31

ละเหตทกขไดเปนสขในททงปวง (พระไตรปฎก เลม 25 ขอ 59)

ละทกขทงปวงได เปนความสข (พระไตรปฎก เลม 25 ขอ 33)

ความไมเบยดเบยนกนเปนสขในโลก (พระไตรปฎก เลม 4 ขอ 6)

ผเจรญเมตตาดแลว หลบและตนยอมเปนสข (ธรรมสภา, 2540)

พอใจเทาทม เปนความสข (พระไตรปฎก เลม 25 ขอ 33)

ไดสงใด พงพอใจในสงนน (พระไตรปฎก เลม 3 ขอ 96)นพพานเปนสขอยางยง (พระไตรปฎก เลม 25 ขอ 59)ความสข (อน)ยงกวาความสงบไมม (พระไตรปฎก เลม

25 ขอ 42)การแสดงสทธรรม นำาความสขมาให (พระไตรปฎก เลม

25 ขอ 41)ผประพฤตธรรม อยเปนสข (พระไตรปฎก เลม 25 ขอ

37) 2.1.10 โอว�ทป�ฏโมกข

โอวาทปาฏโมกขเปนหลกคำาสอนสำาคญของพระพทธศาสนาหรอคำาสอนอนเปนหวใจสำาคญของพระพทธศาสนา ไดแก พระพทธพจน 3 คาถากง ทพระพทธเจาตรสแกพระอรหนต 1,250 รป ผไปประชมกนโดยมไดนดหมาย ณ พระเวฬวนาราม ในวนมาฆบชา ไดแก

2.1.10.1 การไมทำาบาปทงปวง 2.1.10.2 การทำากศลใหถงพรอม 2.1.10.3 การชำาระจตของตนใหผองแผว

32

ธรรมทง 3 อยางนเปนคำาสอนของพระพทธเจาทงหลาย (พระไตรปฎก เลม 10 ขอ 54)

2.1.11 ก�รพงตนเองพระพทธเจาตรสวา หากวาบคคลพงรวาตนเปนทรกไซร

พงรกษาตนนนไว ใหเปนอตภาพอนตนรกษาดแลว บณฑตพงประคบประคองตนไวตลอดยามทงสาม ยามใดยามหนง บคคลพงยงตนนนแลใหตงอยในคณอนสมควรเสยกอน พงพรำาสอนผอนในภายหลง บณฑต ไมพงเศราหมอง หากวาภกษพงทำาตนเหมอนอยางทตนพรำาสอนคนอนไซร ภกษนนมตนอนฝกดแลวหนอ พงฝก ไดยนวาตนแลฝกไดยาก ตนแลเปนทพงของตน บคคลอนใครเลาพงเปนทพงได เพราะวาบคคลมตนฝกฝนดแลว ยอมไดทพงอนไดโดยยาก ความชวทตนทำาไวเองเกดแตตน มตนเปนแดนเกด ยอมยำายคนมปญญาทรามดจเพชรยำายแกวมณทเกดแตหน ฉะนน ความเปนผทศล ลวงสวน ยอมรวบรดอตภาพของบคคลใด ทำาใหเปนอตภาพอนตนรดลงแลว เหมอนเถายานทรายรวบรดไมสาละใหเปนอนทวมทบแลว บคคลนนยอมทำาตนเหมอนโจรผเปนโจกปรารถนาโจร ผเปนโจก ฉะนน กรรมไมดและไมเปนประโยชนแกตน ทำาไดงาย สวนกรรมใดแล เปนประโยชนดวย ดดวย กรรมนนแลทำาไดยากอยางยง ผใดมปญญาทราม อาศยทฐอนลามก ยอมคดคานคำาสงสอนของพระพทธเจา ผอรหนต เปนพระอรยเจา มปกตเปนอยโดยธรรม การคดคานและทฐอนลามกของผนน ยอมเผดเพอฆาตน เหมอนขยไผฆาตนไผฉะนน ทำาชวดวยตนเอง ยอมเศราหมองดวยตนเอง ไมทำาชวดวยตนเอง ยอมหมดจดดวยตนเอง ความบรสทธ ความไมบรสทธ เปนของเฉพาะตวคนอนพงชำาระคนอนใหหมดจดหาไดไม บคคลไมพงยงประโยชนของตนใหเสอม เพราะประโยชนของผอนแมมาก บคคลรจกประโยชนของตนแลว พงขวนขวายในประโยชนของตนฯ (พระไตรปฎก เลมท 25 ขอ 22)

33

2.1.12 พทธธรรมด�นอนๆ เชน องคคณแหงความเปนสมณะ พรหมวหาร 4 (ธรรม

อนเปนทอาศยอยางประเสรฐ) การขามโอฆะสงสาร (หวงนำาอนคอกเลสททวมทบจตใจ) อาหาร การพดทเปนธรรม เปนตน ดงคำาตรสของพระพทธเจา ไดแก

ดกอนภกษทงหลาย เรากลาวธรรมของภกษ (ผปฏบตเพอการพนทกข) ซงเปน ผสนโดษ (ยนดในความมกนอยอยางพอเหมาะ) อยเสมอ ดวยปจจย (สงทจำาเปนในการยงชพ) ทนอย หาไดงายและไมมโทษ วาเปนองค (องคคณองคประกอบ) แหงความเปนสมณะ (ผสงบจากทกขผพนทกข) (พระไตรปฎกเลม 25 ขอ 281)

พรหมวหาร 4 ประกอบไปดวย 1) เมตตา 2) กรณา 3) มทตา 4) อเบกขา (พระไตรปฎก เลม 11 ขอ 234)

เราไมพก เราไมเพยร เราขามโอฆะสงสารได (พระไตรปฎก เลม 15 ขอ 2)

สตวทงปวงดำารงอยได เพราะอาหาร (พระไตรปฎก เลม 25 ขอ 4)

พดอยางใด พงทำาอยางนน (พระไตรปฎก เลม 10 ขอ 255)

ผใดไมพดเปนธรรม ผนนไมใชสตบรษ (พระไตรปฎก เลม 15 ขอ 270)

2.2 แนวคดเศรษฐกจพอเพยง

เศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญา หรอแนวคดทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชมหาราช ทรงมพระราชดำารส ใหดำารง

34

ชวตตามหลกทางสายกลาง พอประมาณ มเหตผล มภมคมกน ดวยเงอนไขความร (รอบร รอบคอบ ระมดระวง) และเงอนไขคณธรรม (ซอสตยสจรต ขยนอดทน สตปญญา แบงปน) เพอใหเกดสภาพชวต เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม สมดล มนคง และยงยน

ดงตวอยาง ขอความตางๆ จากพระราชดำารส ดงตอไปน “ความเจรญนนมกจำาแนกกนเปนสองอยาง คอ ความเจรญ

ทางวตถอยางหนงและความเจรญทางจตใจอกอยางหนง ยงกวานน ยงเหนกนวา ความเจรญอยางแรกอาศยหลกการทางดานวทยาศาสตรเปนปจจยสรางสรรค สวนความเจรญอยางหลงอาศยศลปะศลธรรม จรรยาเปนปจจย แทจรงแลวความเจรญทางวตถกบความเจรญทางจตใจกด หรอความรทางดานวทยาศาสตรกบทางดานศลปะศลธรรมจรรยากด มใชสงทจะแยกออกจากกนใหเดดขาดได ทงนเพราะสงทเราพยายามจะแยกออกจากกนนนมมลฐานทเกดอนเดยวกน คอ ความจรงแท ซงเปนวทยาศาสตร ถงจะพยายามแยก“ ”กนอยางไรๆ ทสดกจะรวมลงสกำาเนดจดเดยวกน แมแตจดประสงคกจะลงสจดเดยวกน คอ ความสขความพอใจของทกคน ” (พระบรมราโชวาท เมอวนท 12 กรกฎาคม 2520)

“แมปจจบนโลกเราจะววฒนาการกาวหนาไปเพยงใดกตามแตปญหาตางๆ กมไดเปลยนแปลงไป เพยงแตมตวอยางทงดและไมดปรากฏใหเหนเดนชดมากกวาแตกอน ดงนนบคคลผสามารถประคบประคองตนใหอยในสงคมไดอยางเปนสข จงตองมความเขมแขงยงขน ทจะยดมนปฏบตมนตามแบบอยางทพจารณารชดดวยปญญาแลววาเปนทางแหงความด ความเจรญ ไมปลอยตวปลอยใจใหมวเมา หลงผดไปในทางเสอมเสย พรอมกนนนกตองมสตกำากบอยตลอดเวลาทจะไมใหประพฤตปฏบตผดพลาด ดวยความประมาทพลงเผลอ เหตนการแกไขปญหาและพฒนาสงคม นอกจากจะมงสงเคราะหทาง

35

ดานฐานะความเปนอยแลว จงควรไดพฒนาบคคลเปนขอใหญดวย เพราะถาบคคลซงเปนองคประกอบสำาคญของสงคม มความเขมแขงและมสตปญญาทจะพจารณาเลอกเฟนสงทควรและไมควรปฏบต ปญหาตางๆ ในสงคม กจะบรรเทาลง และสงคมสวนรวมยอมจะมโอกาสพฒนาใหกาวหนาไดโดยไมยากนก ” (พระราชดำารส วนท 25 เมษายน 2539)

“ความสขความเจรญอนแทจรงอนควรหวงนน เกดขนไดจากการกระทำาและการประพฤตทเปนธรรม มลกษณะสรางสรรค คออำานวยผลทเปนประโยชนทงแกตว แกผอน ตลอดถงประเทศชาตโดยสวนรวมดวย ” (พระบรมราโชวาท วนท 12 กรกฎาคม 2518)

“สรรพสงทงหลายดำารงอยพรอมกบเจรญยงยนไปได เพราะมความสมดลในตวเอง อยางชวตมนษยเรานดำารงอยไดเพราะมออกซเจน ไฮโดรเจน และคารบอน อนเปนสวนประกอบสำาคญ ของชวต ไดสดสวนกน เมอใดสวนประกอบอนเปนแกนแกนของชวต สวนใดสวนหนงบกพรองขาดหายไป ไมอาจแกไขใหคงคนสมดลได เมอนนชวตกเสอมโทรมแตกดบ. ธรรมชาตอนๆ ตลอดจน สงทมนษยปรงแตงสรรคสรางขน เชน เครองจกร โรงงาน อาคาร บานเรอน แมกระทง เศรษฐกจ กฎหมายและทฤษฎตางๆ กเหมอนกน ลวนตองมสวนประกอบทสมดล ทงสน ”

“เราเลยบอกวา ถาจะแนะนำากแนะนำาได ตองทำาแบบ คนจน เราไมเปนประเทศรำารวยเรามพอสมควร พออยได แตไมเปน“ ”

ประเทศทกาวหนาอยางมาก เพราะถาเราเปนประเทศกาวหนาอยางมาก กจะมแตถอยหลง ประเทศเหลานน ทเปนประเทศทมอตสาหกรรมกาวหนา จะมแตถอยหลง และถอยหลงอยาง นากลว”

“แตถาเรามการบรหาร แบบเรยกวาแบบ คนจน แบบไม“ ”ตดกบตำารามากเกนไป ทำาอยางมสามคคนแหละ คอ เมตตากนก

36

จะอยไดตลอดไป คนททำางานตามวชาการ จะตอง ดตำาราเมอพลกไปถงหนาสดทายแลว ในหนาสดทายนน เขาบอก อนาคตยงม แตไม“ ”บอกวาใหทำาอยางไร กตองปดเลมคอปดตำารา ปดตำาราแลว ไมรจะทำาอะไร ลงทายกตองเปดหนาแรกใหม เปดหนาแรกกเรมตนใหม ถอยหลงเขาคลอง แตถาเราใช ตำาราแบบ คนจน ใชความอะลมอลวย“ ”กน ตำารานนไมจบ เราจะกาวหนาเรอยๆ พระราชดำารส ” (8 สงหาคม 2534)

“อนนกความหมายอกอกอยางของเศรษฐกจ หรอระบบพอเพยง เมอปทแลว ตอนทพดพอเพยง แปลในใจ แลวกไดพดออกมาดวย วาจะแปลเปน Self-sufficiency (พงตนเอง) ถงไดบอกวาพอเพยงแกตนเอง แตความจรงเศรษฐกจพอเพยงนกวางกวา Self-sufficiency คอ Self-sufficiency ผลตอะไร มพอทจะใช ไมตองไปขอซอคนอน อยไดดวยตนเอง (พงตนเอง)” พระราชดำารส (4 ธนวาคม 2541)

“สมมตวาเดยวนไฟดบ ถาไมมเศรษฐกจพอเพยง เวลาไฟดบ ไฟฟานครหลวงหรอไฟฟาฝายผลตเขาดบหมด จะพงหมด ทำาอยางไร ททตองใชไฟฟากตองแยไป บางคนในตางประเทศเวลาไฟดบ เขาฆาตวตาย แตของเรา ไฟดบจนเคยชน เราไมเปนไรเมอไฟดบ หากมเศรษฐกจพอเพยง ไมเตมท ถาเรามเครองป นไฟ กใชเครองป นไฟหรอ ถาขนโบราณกวา มดกจดเทยน คอ มทางทจะแกปญหาเสมอ ฉะนนเศรษฐกจพอเพยงน มเปนขนๆ แตจะบอกวาเศรษฐกจพอเพยงน ใหพอเพยงเฉพาะตวเองรอยเปอรเซนตนเปนสงททำาไมได จะตองมการแลกเปลยน ตองมการชวยกน ถามการชวยกน แลกเปลยนกน กไมใชพอเพยงแลว พอเพยงในทฤษฎหลวงนคอใหสามารถทจะดำาเนนงานได พระราชดำารส ” (23 ธนวาคม 2542)2.3 สขภ�พ และ สขภ�วะ

37

องคก�รอน�มยโลก ไดนยามคำา สขภาพ วาหมายถง สขภาวะทสมบรณทงทางกาย จตใจ สงคม และปญญา มใชเพยงการปราศจากโรคหรอความพการเทานน (องคการอนามยโลก และ พ.ร.บ.สขภาพแหงชาต พ.ศ.2550) หรอสขภาวะทสมบรณทกๆ ทางเชอมโยงกน สะทอนถงความเปนองครวมอยางแทจรงของสขภาพทเกอหนนและเชอมโยงกนทง 4 มต นำามาสวสยทศนของสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) คอ คนไทยมสขภาวะยงยน หมายถง คนไทยมสขภาวะดครบทงสดาน ไดแก กาย จต สงคม และปญญา อนไดแก

(1) สขภาวะทางกาย หมายถง การมรางกายทสมบรณแขงแรง มเศรษฐกจพอเพยง มสงแวดลอมด ไมมอบตภย เปนตน

(2) สขภาวะทางจต หมายถง จตใจทเปนสข ผอนคลาย ไมเครยด คลองแคลว มความเมตตา กรณา มสต มสมาธ เปนตน

(3) สขภาวะทางสงคม หมายถง การอยรวมกนดวยด ในครอบครว ในชมชน ในททำางาน ในสงคม ในโลก ซงรวมถงการมบรการทางสงคมทด และมสนตภาพ เปนตน

(4) สขภาวะทางปญญา (จตวญญาณ) หมายถง ความสขอนประเสรฐทเกดจากมจตใจสงเขาถงความจรงทงหมด ลดละความเหนแกตว มงเขาถงสงสงสด ซงหมายถงพระนพพาน หรอ พระผเปนเจาหรอความดสงสด สดแลวแตความเชอทแตกตางกนของแตละคน (นบวรรณ เอมนกลกจ, 2552)

ประเวส วะส (2552) กลาววา จตวญาณสงทำาใหมสขภาวะ (well- being) ทกคนเคยมประสบการณความสขนแลวทงสน ยามใดเราไมเหนแกตว จตใจหยอนคลายเปนอสระ มความสขในการทำาความด เชน เมอชวยเหลอผอนโดยไมหวงผลตอบแทน หรอการใหรสกมความสขทงเนอทงตว ยงเหนแกตวนอยยงมสขความสขอน

38

เนองดวยมจตวญญาณสง ในสภาวะทมจตวญญาณสงรางกายจะหลงสารเอนโดรฟน (endorphin) ออกมา สารเอนโดรฟนทำาใหเกดความสขทงเนอทงตว ทำาใหสขภาพด และอายยนการทรางกายจะหลงเอนโดรฟนสออกมาตองมยนซงอยใน DNA อะไรทจำาเปนตอการอยรอดของชวตธรรมชาตจะเอาไปใสไวในดเอนเอซงเปนรหสทางพนธกรรม อาจกลาวไดวามตทางจตวญญาณ หรอทางศาสนาเปนธรรมชาตทอยในดเอนเอของมนษยทเดยวเปนเรองทขาดไมได เพราะจำาเปนตอสขภาวะ และการมอายยนยาว หรออกนยหนงอาจกลาววามนษยขาดความดไมได ถาขาดความเปนมนษยจะไมสมบรณขาดความเตมอม หรอความสมบรณในตวเอง เปนโรคพรองทางจตวญญาณ (spiritual deficiency)

มนษยสมยใหมเพราะ ความคดทางวตถ ซงวทยาศาสตรทเกดขนในยโรป เมอประมาณ 400 ป นำามาใหทำาใหเขาสลทธวตถนยม บรโภคนยม มตทางจตวญญาณหดหายไป ดงทพดกนวา พระเจาตายแลว หมายถง มตทางจตวญญาณหายไป ทำาใหมนษยขาดมตทางลก มแตความแบนราบอยกบวตถ ไมมความสขทแทจรงทรนทรายเครยด และมพฤตกรรมเบยงเบน ความไมสมบรณในตวเอง ทำาใหตองหาอะไรมาเตม เชน ยาเสพตด ความฟมเฟอย ความรนแรง ปญหาเหลานคงแกไขไมไดตราบใด ทมนษยยงเปนโรคพรองทางจตวญญาณอย (ประเวศ วะส, 2552)

“ความเจบปวยนนเปนผลจากการใชชวตทขาดความสมดล การใชความคดมากเกนไปโดยการขาดการออกกำาลงกาย กนอาหารไมถกตอง มความกดดนทางจตใจเนองจากความขดแยงกบบคคลสงแวดลอม ” (สรพล ธรรมรมด และมรา ชยมหาวงศ, 2552)

ในปจจบนนองคการอนามยโลก (WHO) ไดใหคำานยามของการดแลสขภาพแบบองครวมวา สภาวะทมความผาสกของรางกาย “

39

จตใจและทางสงคม ซงกนความหมายมากกวาคำาวา ไมเจบปวยทางกาย ซงบางครงอาจถกอางถงในการรกษาดวยการฝงเขมซง”กลาวถงทฤษฎของความสมดล หยนและ หยาง หรอการดแลผปวยแบบเหนใจเอาใจใส ใหเวลาในการใหคำาปรกษาอยางเพยงพอและคำาวาองครวมนถกใชอางถงแมแตการรกษาทไมใชการรกษาหลกเชนการสวนลาง ลำาไสใหญ

หลกการของการรกษาแบบองครวมในยคนนนนอกจากการใหความสนใจทงการดแลรกษาทางดานกายและจตใจแลว ผคนยงเฟนหาสงทดทสดสำาหรบตนเองซงการเลอกนนครอบคลมไปถงการรกษาแบบทางเลอกซงมหลกการทวาการรกษาคอการทำาใหเกดความสมดลของรางกายและนอกจากนนยงตองมความสมดลของรางกายและสภาพแวดลอม (Crellin and Fernando, 2002: 56-57)

2.4 ก�รแพทยท�งเลอก

ศาสตรของการแพทยทางเลอกนนพบในวฒนธรรมตะวนออกมากกวา 5,000 ป โดยเรมพบในยคทองของอสลามในดนแดนของเมโสโปเตเมย วฒนธรรมอยปตและตามมาดวยศาสตรของอายรเวทและแพทยแผนจนและในสวนของประเทศทางตะวนตกนนเรมมศาตรของแพทยทางเลอกเมอ 3,000 ปโดยมพนฐานมาจาก

40

ปรชญาในธรรมชาตทอยบนรากฐานของวฒนธรรมตะวนตก (Wikipedia, 2010)

2.4.1 จำ�แนกกลมของก�รแพทยท�งเลอกห น ว ย ง า น ข อ ง National Center of

Complementary And Alternative Medicine (NCCAM) ของสหรฐอเมรกาป พ.ศ. 2005 ไดจำาแนกกลมของการแพทยทางเลอกออกเปน 5 กลมดงน

2.4.1.1 ระบบการแพทยทางเลอก (Alternative Medical Systems)

คอ การแพทยทางเลอกทมวธการตรวจรกษาวนจฉยและการบำาบดรกษาทมหลากหลายวธการ ทงดานการใหยา การใชเครองมอมาชวยในการบำาบดรกษาและหตถการตางๆ เชน เปนตน คอระบบการแพทยทางเลอกทมความสมบรณทงในเชงทฤษฎและภาคปฏบต ซงเปนศาสตรทางการแพทยทพฒนามากอนการแพทยแผนปจจบน เชน การแพทยแผนโบราณของจน การแพทยแบบอายรเวท ของอนเดย (Ayurveda) และ การบำาบดแบบโฮมโอพาธ (Homeopathy)

2.4.1.2 กลมศาสตรทมความเกยวของกบความสมพนธของ กาย-จต ( Mind-Body Interventions)

คอ การบำาบดทมเนนการรกษากาย-จตนนมหลากหลายวธซงเนนการสงเสรมความสามารถของการทำางานของจตใจเพอสงผลไปยงการทำางานและอาการทางรางกาย เชน การใชสมาธบำาบด (Meditation) และโยคะ (Yoga)

2.4.1.3 การบำาบดดวยวธการใชสารชวภาพ (Biologically Based Therapies)

คอ วธการบำาบดรกษาโดยการใช สารชวภาพ สารเคมตางๆ หรอแมกระทงอาหารสขภาพ การบำาบดดวยวธทางชวภาพนใชสารทพบไดในธรรมชาต รวมทงผลตภณฑเสรมอาหาร และผลต

41

ภณฑจากพช รวมไปถงการใชวตถอนๆ ทยงไมมการพสจนผลการรกษาทางวทยาสาสตรเชน การใชกระดกปลาฉลามเพอรกษามะเรง

2.4.1.4 การบำาบดโดยใชหตถการตางๆ (Manipulative and Body-Based Methods)

คอวธการบำาบดรกษาโดยการใช หตถการตางๆ เชน การจดกระดก (Chiropractic) การนวด (Massage therapy) การฝงเขม (Acupuncture) เปนตน

2.4.1.5 การบำาบดดวยพลงงาน ( Energy Therapies)

คอ วธการบำาบดรกษาทใช พลงงานในการบำาบดรกษา ทสามารถวดไดและไมสามารถวดได ในการบำาบดรกษา เชน การสวดมนตบำาบด พลงกายทพย พลงจกรวาล เรก โยเร เปนตน (Wong Cathy, 2010)

2.4.2 ประเดนสำ�คญเกยวกบก�รแพทยท�งเลอกแนวต�งๆ

การวจยเรอง หลอมรวมการเรยนรเพอความเปนไท “ ”พบวา บอยครงทชวตประจำาวนทำาใหเราละเลย และมองขามอาการทรางกายบงบอกถงการใชชวตทไมอาจสอดคลองกบธรรมชาตในรางกายซงมกกอใหเกดการลกลามจากความเจบปวยเลกนอยไปเปนโรคหรอความเจบปวยทจำาเปนตองพงพาผเชยวชาญ และยงนานวนเขาการพงพาเหลานดเหมอนจะมมากขน แมเปนไข ปวดหวตวรอนเพยงเลกนอย แลวทกวนนเรากพบกบความจรงทวา เงนไมสามารถซอสขภาพได โรครายตางๆ มมากขน สขภาพของคนในสงคมกลบยำาแยลงทกวน ดวยปจจยตางๆ ไมวาจะเปนสภาพแวดลอม อากาศ นำาและอาหารทเตมไปดวยมลภาวะ พฤตกรรมและการใชชวตทมสวนในการทำาลายสขภาพ (สรพล ธรรมรมด และมรา ชยมหาวงศ, 2552)

42

หลกการปรบสมดลรอนเยนในแพทยแผนจน คอ พษความแหงถอเปนเหตกอโรคทเปน หยางการแพทยแผนจนเชอวาคนกบสงแวดลอมจะมปฏสมพนธกนตลอดเวลา ฉะนน หยน หยาง คอ ความสมดลของคนกบสงแวดลอมทกๆ อยาง หยน คอ สงทเปนลกษณะความเยน ความสงบนง อยในสวนทเปนมด หรอวาสงทตกลงมา สวนหยาง คอ ความวองไว (Active) เปนสงทเปนความรอน สงทลอยขนขางบน คณลกษณะของพษความเยน จดเปนพษกอโรคประเภทหยน (ธวช บรณถาวรสม, 2551: 101-109)

หยน-หยาง เปนทฤษฎพนฐานทางการแพทยของจนทอาศยคณสมบตของหยน-หยาง มาอธบายรางกายมนษย โดยอกขระ หยน หมายถงเยนหรอทรม สวน หยาง หมายถง รอน“ ” “ ”หรอทแจง หยน“ -หยาง เปนดานของสรรพสงทตรงกนขาม ดานทงสองนจะตอตานกน ขณะเดยวกนกควบคมและเปนเอกภาพแกกน ”สรรพสงทปรากฏอยในจกรวาลนประกอบดวยหยน-หยางทงสน หยน-หยางเหลานมการเปลยนแปลงเกยวเนองสมพนธซงกนและกนตลอดเวลา และการเปลยนแปลงนเองทเปนตวกำาหนดปรากฏการณธรรมชาตทงปวง รวมถงการเจรญเตบโตและการเปลยนแปลงของชวตมนษย โดยทวไป หยาง หมายถง ดวง“ ”อาทตย ฟา กลางวน ไฟ ความรอน ความแหง แสงสวาง บวกฯลฯ “หยน หมายถง ดวงจนทร ดน กลางคน นำา ความเยน ความชน ”ความมด ลบฯลฯ

ต�ร�งท 2.1 ความหมายของหยน-หยาง ในลกษณะทเปนคตรงกนขาม โดยโครงการพฒนาเทคนคการทำายาสมนไพร โครงการศกษาการแพทยตะวนออก และมลนธสาธารณสขกบการพฒนา

43

ชนด

อวก�ศ

เวล�

ฤดก�ล

เพศอณห

ภม

นำ9� หนก

ระดบ

คว�ม

สว�ง

ลกษณะก�รเคลอนไหว

หยน

ดนกลา

งคน

ใบไม

รวงหนา

ว

หญง

เยนหนก

มด ลง

หดเขาหาภายใน

ความสงบนงทเปนสม

พทธ

ความ

ตาย

หยาง

ฟากลา

งวน

ใบไม

ผลรอน

ชาย รอน เบาสวาง

ขน

กระจาย

ออกสภายน

อก

การเคลอ

นทชดเจน

ความมชวต

เมอใดกตามทสภาวะหนงสภาวะใดเกดขนแลวทำาใหการเกด

และการสลายของ หยน-หยางผดปกต หยน-หยางจะเสยสมดล เปนเหตใหเกดโรคภยไขเจบขน และในสภาวะเจบไขนน ยอมมการเกดและการสลายของหยน-หยางเขามาเกยวของ หากหยางมปรมาณมากเกนไป จะทำาใหหยนออนกำาลงลง และในทำานองกลบกน ถายนมากเกนไป กจะเปนอปสรรคขวางกนหยาง

ในเงอนไขทแนนอนหยน-หยาง สามารถแปรกลบกนได เชน หยางทมากเกนไปสามารถแปรเปนหยนได หรอหยนทมากเกนไปสามารถแปรเปนหยางได

สภาพเชนนพบไดบอยในทางปฏบต เชน โรคบางโรคเกดจากรอนมากเกนไปอยางเฉยบพลน เชน (ปอดอกเสบจากการตดเชอ

44

ตามทศนะแพทยตะวนตก) ทำาใหมอาการไขสง หงดหงด หนาแดง เหงอออกมาก ปากแหง คอแหง กระหายนำา ไอมเสมหะปนเลอด ทองผก เบาขดและสเขม เปนตน

ภาวะของพษไขและความรอนสงในรางกาย เปนสาเหตใหรางกายใชพลงงานมากเกนปกตจนเกดอาการตวเยน (อณหภมของรางกายลดลง) อยางกะทนหนได มอาการกระสบกระสาย หนาขาวซด แขนขาเยน หายใจขด ชพจรเตนเบา อาการดงกลาวนเปนอาการของความเยนมากเกนไป นนคอ รางกายเปลยนจากสภาพหยาง (รอน) สสภาพหยน (เยน)

เมอรางกายมการเปลยนแปลงมาถงขนนแลว หากไดรบการดแลรกษาอยางถกตองสามารถกลบคนสภาวะปกต คอ แขนขาคอยอนขน หนาไมซด ชพจรเตนแรงขน สภาพหยางของรางกายคอยๆ กลบคนสสมดล นคอตวอยางทสภาพรางกายเปลยนจากหยนเปนหยาง

ความสมดลของหยน-หยาง หยนและหยางในรางกายมนษยไมตายตวแนนอน แตมการเปลยนแปลงตลอดเวลา เมอใดกตามทสมดลของมนถกทำาลายหรอมการเปลยนแปลงผนนจะมอาการปวย หากไมสามารถแกไขสมดลนนใหกลบสสภาวะปกตได ในทสดกจะตาย ดงนนจงตองรกษาสมดลหยน-หยางในรางกายใหปกต ขณะเดยวกนตองปรบสมดลรางกายกบสงแวดลอมดวย

สภาพสมดลหยน-หยาง หมายถง รางกายของคนทงภายในและภายนอก ตลอดจนความสมพนธของอวยวะภายในอยในภาวะสมดลคงท

ถาหยน-หยางเกดผดปกตขนไมวาทางใดทางหนง จะทำาใหฝายหนงเพมหรอขณะทอกฝายหนงออนแอลง เชน ถาหยางมากเกน จะเกดโรครอน ถาหยนมากเกน จะเกดโรคเยน

45

สภาพหยางมากเกนในทน หมายถง การทรางกายของคนสนองตอบอยางแรงตอโรคภยไขเจบ ทำาใหเกดอาการรอน เชน มไข ปากแหง คอแหง กระหายนำา ทองผก เบาขดและสเขม ลนแดง ชพจรเตนเรว

สภาพหยนมากเกน หมายถง สภาพทรางกายบางสวนออนแอลงกวาปกต ทำาใหเกดอาการเยน เชน มอทาเยน ตวเยน หนาวสน ไมกระหายนำา ลนขาวซด

การรกษาโรคจากสภาพหยางมากเกน (รอน) เรากใหยาเยน ถาโรคเกดจากสภาพหยนมากเกน (เยน) กใหยารอนหรอยาขบเยน เพอปรบหยน-หยางใหเขาสสภาวะสมดล (โครงการพฒนาเทคนคการทำายาสมนไพร โครงการศกษาการแพทยตะวนออก และมลนธสาธารณสขกบการพฒนา, 2541 : 1-12)

หลกพนฐานในการรกษาโรคของแพทยแผนจนโดยทวไป ไดแก

(1) การรกษาเมอยงไมเปนโรค (มความหมายทำานองเดยวกบการปองกนโรคของการแพทยแผนปจจบน)

(2) การพยงปจจยภายในขจดปจจยภายนอก(3) การรกษาทวรางกาย : ทศนะองครวม ในการรกษา

โรค ไมเพยงแตตองดเฉพาะตำาแหนงทเปนโรค ยงตองสงเกตทงรางกายดวย ทำานองเดยวกน กไมสามารถดทงรางกาย (สวนรวม) แลวละเลยเฉพาะตำาแหนงไป

(4) การรกษาทงเปลอกและแกน เปลอก กบ แกน“ ” “ เปนสงทตรงกนขาม ใชอธบายความสมพนธหลก” -รองของโรค

ต�ร�งท 2.2 ความสมพนธของเปลอก-แกน

สงทพจ�รณ� สงทเปนแกน สงทเปนเปลอก- พจารณาจาก ปจจยภ�ยใน ปจจยภ�ยนอก

46

ปจจยภายในและปจจยภายนอก- พจารณาจากโรค- ใ น ก ร ณ ท ม หลายโรค- ตำาแหนงของโรค- ส า เ ห ต ข อ งโรค

สาเหตของโรคโรคทเปนกอนอวยวะภายใน

สาเหตจากภายใน

อาการโรคทเปนหลง

รางกายภายนอกสาเหตจากภายนอก

โดยทวไปแลวพอจะสรปเปนหลกไดวา การรกษาโรคมงรกษาทแกน โรคเฉยบพลนรกษาทเปลอก โรคเรอรงรกษาทแกน รกษาทงเปลอกและแกนพรอมกน ถาอาการของโรคคอนขางซบซอน อาการทงเปลอกและแกนตางกเฉยบพลนรนแรง จะใชวธใดวธหนงไมได ตองใชวธรกษาทงเปลอกและแกนไปพรอมๆ กน

การรกษาโรคของแพทยแผนจน 2 ลกษณะ ไดแก(1) การรกษาแบบขดแยงและการรกษาแบบไมขดแยง

การรกษาแบบขดแยง : รกษาตามหลก พจารณาจากอาการของโรค โดยใชยาทมฤทธตรงกนขามกบลกษณะอาการโรคและใหผลทำาลายโรคนน เชน เปนโรคเยนใหยารอน เปนโรครอนใหยาเยน โรคพรองใหยาบำารง โรคแกรงใหยาขบรอนหรอยาถาย เปนการรกษาโดยใชยาทมคณภาพตรงขามกน

การรกษาแบบไมขดแยง : รกษาตรงขามกบหลก ตรงขามกบการรกษาแบบขดแยง เปนการรกษาโรคโดยเลอกใชยาทมคณสมบตเหมอนกบอาการของโรคกลบไปรกษาโรคนน การรกษาวธ

47

นเหมาะกบโรคทมอาการคอนขางจะสลบซบซอน ลกษณะและอาการของโรคทแสดงออกมาไมตรงกน

การรกษาแบบไมขดแยงทใชมาก ไดแก อาการโรคเยน ใชยาเยน อาการโรครอน ใชยารอนอาการอดตนไมคลอง ใชวธอดกลบรกษา อาการถาย ใชยาถาย

(2) การพจารณาดานตวผปวย เวลา ฤดกาลและภมประเทศ

โรคเดยวกนใชวธตางกน โรคตางกนใชวธเดยวกน โรคมกมอาการสลบซบซอน โรคชนดเดยวกนเนองจากพยาธสภาพและการดำาเนนของโรคตางกน อาการทปรากฏจงแตกตางกน ฉะนน การรกษาจงตองกำาหนดใหถกตอง เรยกวา รกษาโรคเดยวกนใชวธ“ตางกน”

โรคทตางกนถามสาเหตและการดำาเนนของโรคของเหมอนกน ใชวธรกษาเดยวกนได เรยกวา ใชวธเดยวกนรกษาโรค“ตางกน ” (โครงการพฒนาเทคนคการทำายาสมนไพร, โครงการศกษาการแพทยตะวนออก และมลนธสาธารณสขกบการพฒนา, 2541 : 163-176)

การปรบสมดลรอนเยนตามหลกแมคโครไบโอตกส คอ การสรางความสมดลทกดานของชวต และธรรมชาต ทงดานกาย อารมณ จตใจ สงคม ชววทยา นเวศวทยา เปนการดำาเนนชวตประจำาวน โดยเฉพาะเรองการดม การกน ใหสอดคลองกบธรรมชาตทอยอาศย เพอใหมสขภาพดเตมเป ยมไปดวยพลงแหงชวต (Vitality) มชวตชวา มความสขและมอสรภาพ หากใครสามารถดมกนในชวตประจำาวนตามกฎของธรรมชาต ชวตยอมประสบกบสขภาพดและมความสข ในทางตรงกนขามหากใครไมดมกนในชวตประจำาวนตามกฎของธรรมชาต ผนนยอมประสบกบทกขสขภาพ อนไดแก โรคภย ความเจบปวด ภยพบต ชวตเตมไปดวยทกข ไรอสรภาพ นคอ ความ

48

ยตธรรมของธรรมชาต สงทเปนปฏปกษและสงเสรมกน สามารถแบงออกเปนหยนกบหยาง (โอภาส ภชสสะ, สพนดา ศรขนธ และนวนนทน กจทว, 2550: 25-33)

การแพทยแผนไทยมการตรวจวนจฉยโรค และ การบำาบดโรคดวยแนวคดพนฐานเรองธาตทง 4 คอ ดน นำา ลม และไฟ ทประกอบกนขนเปนรางกายของคน การเสยสมดลของธาตทง 4 จากอทธพลการเปลยนแปลงตามวย กาลเวลา ฤดกาล ภมประเทศ และพฤตกรรมของคน ตางเปนสาเหตของการเกดโรค (เฉลม เกดมณ, 2547 : 2)

วถชวตของคนไทยเราโดยเฉพาะการกนอยเปลยนแปลงไปอยางมากอตสาหกรรมอาหารมการแปรรปอยางมากมาย จากวถชวตทเคยอยอยางเรยบงายพอเพยงหาไดในทองถน กลายเปนการบรโภคนยม เนนความสะดวกสบาย สะดวกซอ จนลมใหความสำาคญวา อาหารสรางชวตและสขภาพ คนไทยจงเรมมปญหาสขภาพ“ ”เปลยนแปลงไปจากอดตอยางเหนไดชด ดงตารางแสดงอตราการตายดวยสาเหตการตายตอประชากร 100,000 คน พ.ศ. 2544-2548 แบงตามกลมโรคสำาคญ

ต�ร�งท 2.3 อตราการตายดวยสาเหตการตายแบงตามกลมโรคสำาคญตอประชากร 100,000 คน พ.ศ. 2544-2548 (สถตสาธารณสข พ.ศ. 2548)

ส�เหตก�รต�ย 25 254 25 254 25

49

44 5 46 7 48มะเรงและเนองอกทกชนด* 68.

473.3

78.9

81.3

81.4

อบตเหตและการเปนพษ* 50.9

55.3

56.9

58.9

57.6

ความดนโลหตสง/หลอดเลอดในสมอง*

24.5

26.6

34.5

34.8

29.2

โรคหวใจ* 30.3

24.6

27.7

26.8

28.2

ปอดอกเสบและโรคอนๆ ของปอด

18.0

21.1

23.9

26.3

22.4

ไตอกเสบ ไตพการ* 16.3

16.9

19.2

18.6

20.2

* มสวนเกยวของกบภยจากอาหารทงจากการตดเชอและสารเคมปนเป อนรวมทงสารกอมะเรง

ปญหาสขภาพของคนไทยในปจจบน สวนสำาคญเกดจากปญหาสารพษในอาหาร ซงมถง 9 ชนดอนตราย และมถง 6 ชนดรายแรงทกอใหเกดมะเรง แฝงตวอยในอาหารนบรอยชนด ทคนไทยบรโภคอยทกวน วงการแพทยมการพสจนแลวพบวา ผบรโภคอาหารประเภทเนอสตวเปนประจำา จะทำาใหเกดมะเรงทบรเวณลำาไสใหญ เตานม ตบ และตอมลกหมาก การศกษาทางระบาดวทยาพบวาการบรโภคนำาตาลทรายมากมความสมพนธกบมะเรงตอไปน มะเรงชวงปาก กลองเสยง กระเพาะอาหาร ตบออน ปอด ลำาไสใหญและทวารหนก เตานม นอกจากนยงพบอกวามผลเสยตอสขภาพอกมากมาย เชน กดระบบภมตานทาน มงานศกษาวจยแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางมะเรง และปญหาสขภาพอนๆ กบการบรโภคผลตภณฑจากนม การเตรยมอาหารแมคโครไบโอ-ตกสนน เนนการใชวสดอปกรณครว พลงงานตองมาจากธรรมชาต โดยเฉพาะเครองใชไฟฟาควร

50

หลกเลยงใหมากทสดอาหารแมคโครไบโอตกสเปนอาหารทเนนการบรโภคคารโบไฮเดรตเชงซอน สรปไดวาอาหารทไดจากขบวนการอนทรยนน มคณคาอาหารตามหลกโภชนาการมากกวาอาหารทไดจากเกษตรสมยใหม แนวคดของแมคโครไบโอตกสแนะนำาใหบรโภคธญพช ถวและผกเปนหลก (โอภาส ภชสสะ และคณะ, 2550 : 12-23)

การเคลอนไหวรางกายเปนการใชพลงงานเพอการเคลอนไหวสวนตางๆ ของรางกาย ซงมววฒนาการมาโดยตลอด การเคลอนไหวรางกายมผลตอรางกายและมการตอบสนองในลกษณะตางๆ ของระบบภายในรางกาย การเคลอนไหวทเหมาะสมจะมผลทดตอสขภาพ การเคลอนไหวรางกายแบบตะวนออกจะยดหลกการทเปนไปตามทฤษฎ หยน-หยาง ซงเปนการฝกกายไปพรอมๆ กบการฝกจตและควบคมลมหายใจ มลกษณะเปนองครวม (สมชาย ลทองอน, 2547 : 224)

“กดจด เปนวธการบำาบดรกษา และบรรเทาอาการเจบปวย”ภายในรางกาย ซงเปนสงทชาวจนยอมรบเชอถอ และปฏบตกนมาหลายพนป และยงแพรหลายไปทวโลกทงในยโรปและอเมรกา (ลลดา อาชานานภาพ และสรเกยรต อาชานานภาพ, 2538 : 1)

เสนลมปราณจะเปนสงเชอมโยงอวยวะภายในทงหา อวยวะกลวงทงหก แขนขาและ ทกสวนของรางกายเขาดวยกน เปนเสนลำาเลยงพลงเลอดและของเหลวไปสสวนตางๆ ของรางกาย เสนลมปราณทำาหนาทควบคมการไหลเวยนและสมดลของพลง รวมทงควบคมการไหลเวยนของเลอดบำารงรกษากระดก หลอลนเอน และไขขอตางๆ ทวรางกายใหสามารถเคลอนไหวไดคลองและเปนปกตเนองจากเสนลมปราณตางๆ ของรางกายตอเนองเชอมโยงและมความสมพนธกนอย จงทำาใหอวยวะตางๆ ทงภายในและภายนอกเชอมโยงเปนอนหนงอนเดยวกน (สนนษฐานวาสมพนธกบระบบ

51

ประสาท ระบบไหลเวยน และเสนเอนตางๆ ของรางกาย) การจำาแนกเสนลมปราณ เสนลมปราณแบงออกไดเปนเสนลมปราณปกต 12 เสน และเสนลมปราณพเศษ 8 เสน (โครงการพฒนาเทคนคการทำายาสมนไพร โครงการศกษาการแพทยตะวนออก และมลนธสาธารณสขกบการพฒนา, 2551 : 49-50)

การวจยเรอง กดจดหยดปวดแบบรวดเรว เกบขอมลทก“ ”คนทมารบบรการ รายงานวา ในผปวยทงหมด 118 ราย มเพยง 2 รายเทานนทการกดจดไมไดผลเลย นอกนนตอบสนองหมด สามารถสรปวาการกดจดแนวใหมมประสทธภาพในการบรรเทาอาการปวดได รอยละ 98.7 และพบวารอยละ 78.4 ของผปวยทไดรบการกดจดสามารถลดความรนแรงของอาการปวดไดมากกวารอยละ 50 ภายใน 5 นาท (คำาแกว สมบรณ, 2551)

การวจยเรอง ผลของการฝกโยคะตอความสขและภาวะซม“เศราในผปวยทมอาการซมเศรา พบวา การฝกโยคะสงผลใหผปวย”ซมเศรามความสขเพมขน และอาการซมเศราลดลง แตความตอเนองในการทำาโยคะเมอผปวยกลบบานแลว ยงมแครอยละ 40 และเสนอวา ควรหาวธอนๆ ในการกระตนใหผปวยทำาอยางตอเนองตอไป ควรจดกจกรรมการฝกโยคะอยางตอเนอง และควรขยายผลการฝกโยคะกบผปวยโรคอนๆ ไดแก ยำาคดยำาทำา ออทสตก หรอ จตเภทเรอรง (อมพร กลเวชกจ และคณะ, 2552)

“กวซาบำาบด ศาสตรแพทยแผนจนโบราณยคราชวงศถง ”หมง สบทอดยาวนานกวา 5,000 ป เปนการบำาบดรกษาโรค ของชาวจนโบราณ เปนศาสตรชนสง ทใชเฉพาะในราชสำานกเทานน และเรมเปนทนยมมากขน มถายทอดและเผยแพรออกไปสประชาชน จนถงประเทศเพอนบาน อาท เวยดนาม เขมร พมา ไทย โดยเฉพาะชาวลานนา โดยเปนทนยมและรงเรองสงสดในยคราชวงศถงและหมง สบทอดยาวนานมากวา 5,000 ป และเกอบสญหายไป 30 ปทผาน

52

มามกลมแพทยจน นกวชาการ นกธรกจ รวมกบมหาวทยาลยปกกง เพอฟ นฟศาสตร กวซาบำาบดกลบมาอกครง โดยปจจบนวชากวซาบำาบด ไดรบการบรรจเปนวชาเอก อยในหลกสตรคณะแพทยทางเลอก ของมหาวทยาลยปกกง และไดมชาวมาเลเซยนำาไปเผยแพรในประเทศ มาเลเซย สงคโปร บรไน อนเดย ฮองกง ไทย และอกหลายประเทศในเอเชย

ขอดของการทำากวซาบำาบด คอ เปนศาสตรทเรยนรงาย ปฏบตงาย ทกคนสามารถเรยนและฝกทำาใหตนเองและผอนได โดยไมมผลเสย ถาทำาถกวธจะเหนผลทนท แตถาผดวธกไมมผลเสยหรอผลขางเคยงใด เพยงแตไมหายจากอาการเจบปวยนน กวซา นน“ ”ความหมายกคอ กว แปลวาขด ซา แปลวาสารพษ หรออาจ“ ” “ ”หมายถงเชอโรค หรอสงปนเป อนผดปรกตในกระแสการไหลเวยนของรางกาย ซงเปนสาเหตของการเจบปวย

ประโยชนของการทำากวซาบำาบด กระตนระบบเมตาบอลซมของรางกาย ชวยใหระบบหมนเวยนของเลอดดขน กระตนเซลลโดยการเพมออกซเจนและระบายของเสยในเซลล เพมประสทธภาพของระบบภมคมกนในรางกาย เสรมความงาม ชะลอความชรา ใชแทนการออกกำาลงกายได ทำาใหรางการแขงแรง ปองกนการเกดโรคตางๆ สามารถ และ ตรวจเชคโรคเบองตนได

วธการทำากวซาบำาบด ทำาได 3 วตถประสงค คอ เพอการตรวจเชคสขภาพ และบำาบดรกษาโรค บรรเทาอากาเจบปวย เพอผอนคลายหรอเพอสขภาพ แทนการออกกำาลงกายทำาใหรางกายแขงแรง ระบบการไหลเวยนดขน และเพอความงาม (Scoreboards Company, 2010)

วธการรกษาแตโบราณของการแพทยแผนจนนน ในตำาราโบราณไดมการบนทกไววามอยสวธคอ ขด ฝง รม ยา

53

การขดหมายถงวธการนวดและการขดผวใหออกผนแดง ถกจดใหอยอนดบทหนงของ สวธการรกษา จงเหนไดวาเปนวธทมความสำาคญทสดในสวธการรกษา การขดนอกจากจะมประสทธภาพการรกษาทดเปนพเศษแลว เนองจากการขดไมจำาเปนตองใชวสดหรอเครองมอทพเศษอนใด หากจะใชเพยงมอหนงค แผนขดหนงอน หรอชอนกระเบองเซรามคแบบธรรมดาเพยงหนงคนกพอ หรอบางทอาจจะใชเพยงหนเรยบแคหนงกอนกใชไดแลว ขอเพยงแตมความเขาใจในหลกการทางการแพทย เทานกจะสามารถรกษาผคนไดทกททกเวลา วธการขดจงเปนวธการรกษาทสะดวกทสด ดงนนจงถกคนโบราณจดใหเปนอนดบหนงของวธการรกษาทงหลาย

สวนการใชยาจะเปนอนดบสดทายของสวธการรกษา สาเหตอาจเปนเพราะวธการนตองใชตวยาหลายขนาน ไมสามารถเตรยมพรอมไดทกททกเวลา ดงนนจงถกจดใหอยในอนดบทายของสวธการรกษา แพทยทดจะตองมความรอบรวธการเหลาน จากนนพจารณาดความเหมาะสมตามสถานการณ แลวเลอกเฟนวธทดทสดในการรกษาใหกบผปวย แตเนองจากวธรกษาแบบขดจะทำาใหแพทยตองเสยพละกำาลงมากทสด ตองเสยเวลามากทสด และไดเงนนอยทสด อกทงเวลารกษาจะดเหมอนกบกรรมกรทกำาลงทำางานหนก ภาพลกษณของแพทยจงดไมคอยสวยงาม สวนการรกษาโดยการใชยาไมเพยงแตจะใชเวลาและพละกำาลงในการรกษาผปวยนอยเทานน หากยงสามารถรกษาความนาเชอถอทางวชาการของแพทยไดอกดวย ทงน ในดานของตวยากยงงายตอการเพมราคาใหสงขนอกตางหาก ทำาใหแพทยไดรบผลประโยชนในเชงเศรษฐกจทคอนขางมากกวา

หลงจากไดมการพฒนามาเปนเวลานาน การรกษาโดยใชตวยาจงกลายเปนกระแสหลกของการรกษาในการแพทยจน หากแตวธการรกษาแบบขดกลบกลายเปนวธการรกษาแบบชาวบาน แพทยททรงกตตศพทจงไมใหความสำาคญกบการรกษาประเภทน ดวยเชนน

54

ประสทธภาพของการรกษาของการแพทยแผนจนจงลดตำาลงไปมากมาย โรคบางโรคทตองใชวธการรกษาแบบขดเปนหลก ในปจจบนไดกลายเปนโรคทมอาจรกษาใหหายได (อมร ทองสก, 2553 : 118-119)

การสวนลางลำาไสใหญนนไมใชเทคนคหรอวธการใหมหากแตพบวาไดมการทำามาแลวตงแต 1500 ปกอนครสตกาลโดยชาวอยปต แมในคำาภรไบเบลกระบถงการสวนลางลำาไส การแพทยกรกยคฮปโปเครตสถอเอาการสวนลางลำาไสเปนกรรมวธหนงในการรกษาโรค ปจจบนในยโรปและสหรฐอเมรกา การสวนลางลำาไสใหญเปนแขนงหนงของวชาวารบำาบด ในการแพทยแผนธรรมชาตถงมการจดตงสมาคม เชน The Colon International Association และ The International Colon Therapy Foundation ในสหราชอาณาจกร แพทยทใชการสวนลางลำาไสในการรกษามะเรงอยางจรงจงคอ นายแพทยแมกซเกอรสน และ ทนตแพทยวลเลยม เคลล นอกจากน ดร.เบอรหนาด เจนเซน และ ดร.นอรแมน วอรกเกอร สองนกธรรมชาตบำาบดทมชอเสยงกใชการสวนลำาไสใหญเปนสวนหนงในการรกษาของเขา การแพทยตะวนตกเองไดกำาหนดการสวนลางลำาไสไวเปนการรกษาวธหนงในคมอ Merck Medical Manual ตงแต ค.ศ. 1899 ถง 1977 แพทย ชาวไทยรนแรกๆ ทศกษาแพทยแผนตะวนตกกเคยใชการสวนลางลำาไสกบผปวยอยบอยๆ และ ไดถกนำามาใชทประเทศสหรฐอเมรกา โดย Dr. Elmer Lee ในปลายป 1800 ซงการสวนลางลำาไสใหญนชวยกำาจดสารพษทตกคางอยในลำาไสมานานนบปตลอดจนชวยเพมประสทธภาพการทำางานของลำาไสใหญ การสวนลำาไส แทจรงนอกจากทำาใหลำาไสสะอาดแลว อาจถอเปนวธการหนงในการ ใสยาบางอยางใหกบผปวย ไมวาจะเปนยาสมนไพรหรอยาแผนปจจบน (บรรจบ ชณหสวสดกล, 2547 : 184)

55

ทางการแพทยแผนปจจบนไดมการใชการสวนลางลำาไสใหญในผปวยโรคตางๆ เชน ผปวยทไมสามารถควบคมการขบถายไดและทำาการผาตดแลวไมประสบผลสำาเรจ (Dynamic graciloplasty-DGP) นน พบวาการสวนลางสำาไสนนเปนวธทมประสทธภาพในการรกษาผปวยททำาการรกษาดวยการผาตด DGP แลวไมประสบผลสำาเรจ (Koch et al., 2008 : 195-200) และในผปวยทการขบถายอจจาระผดปกตกพบวาการสวนลางลำาไสใหญนนเปนทางเลอกทมประสทธภาพ และชวยพฒนาคณภาพชวตของผปวยทมการขบถายอจจาระผดปกตได

สารพษ กคอ สารททำาลายสขภาพ ในทางอายรเวทไดอธบายวารางกายของเราประกอบดวยธาต ทง 5 หากสวนใดสวนหนงถกรบกวนจะเกดสารพษ อามะ อดตนในรางกาย และการไหลเวยน“ ”ของพลงงาน ทำาใหเกดอาการเจบปวยขน (ศนยธรรมชาตบำาบดบลว, 2553)

วธการทำาความสะอาดลำาไสม 2 วธ คอ(1) การสวนลำาไสใหญระดบบนเนนการสวนดวยนำาอน(2) การสวนลางลำาไสใหญระดบกลางดวยสารบางอยาง

เชน กาแฟ หรอสมนไพร ปสสาวะบำาบด (Urine Therapy) คอ การใชปสสาวะของ

ตวเองเพอวตถประสงคในการรกษาโรค โดยไมใชยาและยงชวยสงเสรมสขภาพดวย (จฑา ลมสวฒน, 2552)

ตำาราไทยโบราณหลายเลม กลาวถงการใชปสสาวะรกษาโรค ในพระวนยปฎกเขยนไววา พระภกษปฏบตนสสยส ใหฉนนำามตรแชผลสมอเพอแกโรคตางๆ เมอพนปกอนครสตศกราช ในคมภรพระเวทยของฮนด ถอวานำาปสสาวะเปนของศกดสทธ ดมแลวจะเปนนำาอมฤต

56

ในตำาราการแพทยจน เขยนขนชวง พ.ศ.586-754 อางวาปสสาวะเปนตวละลายยาสมนไพร ชวยทำาใหสมนไพรมสรรพคณดยงขน

พ.ศ.600 ปรนส นกปราชญชาวโรมน แตงตำาราวาดวยปสสาวะเปนยารกษาพษตางๆ และใชประโยชนในการฟอกหนง ยอมสผา

พ.ศ.1782-1832 ญปนยคอมเปง ดมนำาปสสาวะในการรกษาโรค 

จากการวจยของ ดร.ฟารอน นกชวเคม พบสารตางๆ ในปสสาวะ 95% เปนนำา 2.5% เปน urea และ 2.5% เปนสารอนๆ เปนสวนผสมของเกลอแร เกลอ ฮอรโมน เอนไซม และภมคมกน

ทนาสนใจในปสสาวะมสารอนๆ ไดแก เอนไซม : Amylase (diastase), Lactic dehydrogenase (LDH), Leucine amino-peptidase (LAP) และ Urokinase (ใชละลายลมเลอดในผปวยหลอดเลอดหวใจตนเฉยบพลน) ฮอรโมน : Catecholamines, 17-Catecholamine, Hydroxy-steroids, Erythropoietin, Adenylate cyclase, Prostaglandins, Growth hormones, ฮอรโมนเพศ, อนซลนฯลฯ แตนกวจยเชอวายงมสารทเรายงไมรจกอกมากในปสสาวะการรกษาโรค

ดร.อลเบรต เซนต กออรก นกวทยาศาสตรรางวลโนเบลทดลองใชสาร methyl gloxal ซงพบในปสสาวะรกษาผปวยโรคมะเรงและไดผลเปนทนาพอใจในหลายราย สารตางๆ เหลานแมจะมปรมาณนอยในปสสาวะแตพบวาอยในรปแบบทมศกยภาพสง เมอดมเขาไปจะซมผานเยอบกระเพาะอยางรวดเรวและเกดผลตอรางกาย

57

งานวจยชนใหญของ นายแพทยธรรมาธกร รฐมหาราษฎร ประเทศอนเดยไดทดลองใหผปวยจำานวน 200 คน ดมนำาปสสาวะของตนเองและตดตามผลทางการแพทยอยางใกลชด ไดขอสรปดงน

(1) เมอดมนำาปสสาวะชวยใหรางกายสรางเมดเลอดแดงมากขน และอตราเผาผลาญ ในรางกายสงขน

(2) การดมนำาปสสาวะจะชวยใหรางกายสรางเมดเลอดแดงมากขน ในผปวยทกราย และปรมาณฮโมโกลบนในเลอดกสงขนดวย เขาเชอวาขอสรป 2 ประการนสำาคญมาก ชวยใหเกดการบำาบดรกษาโรคและอาการเจบปวยไดหลายกรณ ดวยกลไกของเอนไซม ฮอรโมนและเกลอแรและชวยใหภมตานทานดขนอกดวย

การวจยของนกวทยาศาสตรชาวออสเตรเลย 2 คน พบวา เมอดมปสสาวะจะทำาใหมสมาธ จตใจสดชนอารมณดขน แจมใสเพราะในปสสาวะมฮอรโมน ชอ Melatonin ซงพบในปสสาวะตอนเชา

ในงานวจยคนพบวาปสสาวะของแตละคนจะมผลตอการทำางานในรางกายของแตละคน โดยจะทำาหนาทเปนวคซนธรรมชาต เปนตวตอตานแบคทเรยและไวรส ตอตานสารกอมะเรง ทำาใหเกดความสมดลกบฮอรโมนและชวยเรองภมแพ (ปสสาวะทำาหนาทเปน natural vaccine, antibacterial, antiviral, anti-cancer agents, hormone balance, allergy relievers) 

วธการใชปสสาวะบำาบด ม 2 แบบ คอ(1) แบบใชภายใน

ดม ดมปสสาวะตอนเชา ชวงกลางของปสสาวะ โดยเรมตนจาก 5-10 หยด กอนแลวคอยๆ เพมจนถง 1 แกว ประมาณ 100 cc. มประโยชนในการรกษาโรคทวไป

ลางพษ ดมปสสาวะตลอดทงวน (ยกเวนตอนเยน) และดมนำาสะอาดดวย เปนการลางพษออกจากรางกาย โดยทำาใหเลอด

58

สะอาดขน พษจะถกกำาจดออกจากรางกายทางอจจาระ เหงอ และทางหายใจ

กลวคอ เมอมอาการเจบคอ ปวดฟน และเมอมอาการไอเปนหวด

สวนทวาร (Detoxification) โดยการสวนปสสาวะเขาไปในทวาร เพอลางลำาไสและเปนการกระตนภมคมกนของรางกาย หยอดห, ตา เมอมอาการหและตาอกเสบ โดยการใชปสสาวะผสมกบนำาสกทสะอาดหยอดหและตา

สดเขาจมก สดเอาปสสาวะสดๆ ตอนเชาเขาจมกทงสองขาง เพอลางโพรงจมก สำาหรบคนทเปนไซนส เปนหวด ภมแพ (นำามกไหลเปนประจำา)

(2) แบบใชภายนอกทาและนวดผวหนง โดยการนวดรางกายทงหมดหรอบาง

สวนทงไวประมาณ 1 ชวโมง แลวลางออก จะชวยรกษาโรคผวหนงไดหรอผวหนงทโดนแดดเผา

ลางเทา กรณมปญหาทผวหนงและเลบเทาสระผม ชวยทำาใหผมสะอาด นมสลวย และทำาใหผมดกขน

ปสสาวะสามารถรกษาอาการปวดหลง แผล แผลไฟไหม ภมแพ หดหอบ ไมเกรน มะเรง ผวหนงผนแพ กามโรค ปวด ตามขอ โรคเกาต ทองผก มาลาเรย หวด ตบอกเสบ ปญหาเกยวกบผวหนง ความดนโลหตสงฯลฯ

การประเมนผลการใชปสสาวะ(1) ดานความปลอดภย (Safety) นกวจยเชอวา

ปสสาวะโดยธรรมชาตเปนนำาสะอาดปราศจากเชอ และมสารประกอบพเศษมากมายทมประโยชนทางการแพทย ไมเคยมรายงานวาคนดมนำาปสสาวะแลวตาย และการดมนำาปสสาวะไมมผลขางเคยง

59

(2) ดานประสทธผล (Efficacy) โรคทไดผลดจากปสสาวะบำาบด ไดแก โรคหอบหดและภมแพ ทองผกเรอรง ซงมกพบในผสงอาย พวกบดเรอรงจากเชออะมบา โรคมะเรงบางรายขนกบระยะของโรค และโรคทวไป เชน โรคผวหนง โรคหวด ไอเรอรง หลอดลมอกเสบ ไขจากเชอไวรส และแเบคทเรย

ถานไม ถานไมมสรรพคณ สามารถ ในการดแลสขภาพไดหลากหลาย โดยเฉพาะอยางยงถานไมไผทเผาดวยความรอนสง ไดมการพฒนาเปนผลตภณฑขจดสารตกคางในรางกาย นอกเหนอจากการใชเปนเชอเพลง ประกอบอาหารตงแตโบราณแลว คนอาจจะคนเคย กบกอนถานไมดำาชวยดดกลน แตถานยงสามารถใชในประโยชน อนๆ อยาง เครองสำาอาง สารขจดพษ หรอวสดเพอการผอนคลาย (Stickycorn, 2010)

การรบประทานอาหารตามหมเลอดของแตละคนนนกำาลงเปนวธการหนงทนยม (Peter J D’ Adamo, 1998 )

การแพทยทรกษา กายและจตใจไปดวยกน ไดประมวลเอาความฉลาดของศาสตรการแพทยทางเลอกตางๆ เขามาไวในการรกษา ไมวาจะเปน อายรเวท โฮมโอพาท การแพทย แผนจน การใชพชและสมนไพรของชนอเมรกนพนเมอง หลกโภชนาการ และการบำาบดจตใจรวมๆ ไปดวยกบการรกษา การรกษาและการจดระบบของรางกายใหมนนสามารถเรงผลการรกษาใหสำาเรจและครอบคลมไปถงผลทางกายภาพ อารมณและจตวญญาณ (Rudolph Ballentine, 1999)

การมเนอเยอทเกบกกสารพษไวในรางกายนนเปนแหลงแพรกระจายของโรค ยกตวอยางเชน ระบบลำาไสของคนทกำาจดของเสยนนเปนสงทตองดแลรกษาใหเหมาะสมเพอใหเกดสขภาพทด การเรยนรโปรแกรมจดการดแลลำาไสนนทำาใหเราคนพบความสำาคญของสวนลางลำาไสวาทำาใหเกดพลง เกดการสรางเนอเยอใหม และระบบ

60

รางกายไดใชประโยชนจากสารอาหารไดเตมท (Bernard Jensen, 1998)

การพฒนาเทคนคการผอนคลายเปนการรกษาความเจบปวย โดยใช หลกวทยาศาสตร หลกพนธกรรม และการรกษากาย-จตไปพรอมๆ กน ซงมงานวจยทเกยวของททำาการศกษาทโรงเรยนแพทยมหาวทยาลยฮารวารด และโรงพยาบาลแมสซาชเซท และแสดงใหเหนถงความสมพนธของการแสดงออกของยนทสมพนธกบโรคและสขภาพ ซงชวยในการรกษาโรค หลายชนด

จดตดการดแลสขภาพและเสนอมมมองใหมๆ ทจะดแลใหเกดสขภาพ ซงสามารถผสานความรจากเลมนเขากบการรกษาทางการแพทยแผนปจจบน และยงเปนการชวยปองกนโรคและความเจบปวยอกหลายโรค (Herbert Benson and Eileen M. R.N. Stuart, 1993)

เดวด โบหม กลาววา การคดไดรวมกนในความหมายวา ทกสงทกอยางทเกดขนลวนเชอมโยงถงกนและกน ไมมสงใดทถอวาแยกสวนออกจากกน การไดกลบเขามาทใจของเราเอง เพอฟงเสยงดานในของตนเอง โดยผานวธการสนทรยสนทนา (Dialogue) อกทงใหมการเชอมโยงตอสงคมในการเขาใจผอน สนทรยสนทนานน ถอไดวาเปนเครองมอหนงทสามารถนำามาชวยในเหตการณของโลกปจจบนทเกดขน เพราะเมอเราไดเรยนรใจตนเองไดอยางถองแทแลว และยงสามารถเขาใจผอนได ทำาใหเกดการเขาใจซงกนและกน (David Bohm, 2006)

ฟรตจอฟ คาปรา นกฟสกสชาวสหรฐฯ กลาววา มมมองเชงระบบตอชวต ความเปนองครวมและสขภาพ การเดนทางไปพนพนทและเวลา และเสนทางสยคแหงดวงอาทตย สภาวการณในปจจบนของโลก ตองเผชญกบปญหาดานตางๆ มากมายอนเนองจากกระบวนทศนแบบกลไกในชวงทผานมา ถงเวลาทเปนจดเปลยนของโลก สกระบวนทศนใหมทเปนองครวม ในทกสาขา (Capra, 2010)

61

พลงงานของมนษยสมพนธกบสขภาพ ความสข และศกยภาพของมนษย และการเยยวยา กระบวนทศนใหมทางสขภาพ และความสมพนธกบโรคทเกดขน การแพทยทางเลอก ทรวม“ ”ภมปญญาและรปแบบการปฏบตของ แพทยทางเลอกเขากบเทคโนโลยการแพทยแผนปจจบนททนสมย พลงและความชดเจนของชกงนนเหมาะกบทกคน สามารถทำาใหเกดความสองสวาง แนะนำา ทำาใหมชวตชวาและความสขความปตทเกดขนไดกบทกคน (Kenneth S. Cohen, 1999)

การเยยวยารกษาความเจบปวยมใชทางกายเทานน หากยงไดแกการเยยวยาความเจบปวยทางจต รวมถงการขจดความทกขทางใจ ความเจบปวยทางกายอาจเกดขนกบเรานานๆ ครง แตความทกขทางใจนนเกดขนกบเราเปนนจ จตทเปนอกศล โดยเฉพาะความเหนแกตวเปนรากเหงาแหงความทกขทงปวงไมวาทางกายหรอทางใจ ดงนนการบำาเพญเมตตาภาวนา อาทการแผเมตตาจตใหแกสรรพสตว การไถชวตสตว รวมทงการนอมรบความทกขของผอนมาไวทตวเราและถอวาเรากำาลงแบกรบความทกขแทนสรรพสตวนนจงเปนวธการเยยวยาความทกขทงกายและใจททรงพลานภาพ การใชความเจบปวย (และความทกขชนดอนๆ รวมทงความตาย) มาเปนอบายในการเปดใจใหเราลดละความเหนแกตวและนกถงประโยชนสขของสรรพชวต จนละวางความยดตดถอมนในตวตนอนเปนหนทางสความพนทกขอยางสนเชง (ลามะ โซปะรมโปเชม, 2553)

จรยธรรมสำาหรบสหสวรรษใหมในเวลาเปนสงซงในวฒนธรรมทวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดนำามาจากความเชอทางศาสนาเมอมความเขาใจหลกจรยธรรมในแงของทางเลอกทงดงามหรอกฎหมาย กบคำาถามทวาพวกเราจะกำาหนดหลกคณธรรมเพอเปนแนวทางใหเราในชวตประจำาวนของเราอยางไร? ทาน ดาไล ลามะแสดงใหเหนวาความจรงทวาการปฏบตสามารถใหเรามวธการทจะอย

62

อยางมความสขและเตมเตมชวตทมความหมาย เมอใดกตามทเราคนพบแรงบนดาลใจ ความเปดกวางและดลยภาพภายในตวเอง เมอนนชวตของเราจะมความสขและมคณคาตอการดำารงอยอยางแทจรง (ตารธาง ตลก, 2551)

วธเพอการเอาชนะโรคมะเรงสำาหรบผปวยและครอบครวของผปวยโดย ความตงใจทจะมชวตอย เรยนรความเครยดและปจจยทางดานอารมณอนๆ ทมผลตอการเกดโรคและแพรกระจายของมะเรง เรยนรความคาดหวงในเชงบวก การตระหนกรของตนเองและการดแลตนเองวามผลตอการหายจากโรค การสงเสรมการรกษาพยาบาลดวยเทคนคสำาหรบการเรยนรมเจตคตทด การพกผอน การสรางภาพในใจ การกำาหนดเปาหมาย การจดการความเจบปวด การออกกำาลงกาย และการสรางระบบการสนบสนนทางอารมณ (Oscar Carl Simonton et al., 1992)

การเยยวยาซงวนจฉยโรคดวยสยชาตญาณของตน โดยออกแบบโปรแกรมทเฉพาะแตละบคคลมาเพอสงเสรมการรกษาทางรางกายอารมณและจตวญญาณ นอกจากนยงพจารณาการเชอมโยงระหวางจตวญญาณและอารมณเครยดซงโรคเฉพาะเหลานเกดขนในสวนตางๆ ของระบบพลงงานของรางกาย โดยนำาความรทไดจากการสงเคราะหของศาสตรภมปญญาโบราณของสามแหลง-จกระ Hindu, Christian ศล และ Kabbalah-ตนไมแหงชวต ดวยโมเดลนคณสามารถพฒนาพลงทซอนเรนของคณเองและสญชาตญาณพรอมกบพฒนาพลงงานและจตวญญาณของคณ (Caroline Myss, 1997)

หนทางในการเอาชนะความตาย คอตายโดยไมทกข และไมสนไรไมตอกเมอเผชญกบความตาย และเรายงสามารถใชความตายใหเปนประโยชนในการสรางสรรคคณภาพชวต ไมจำาเพาะ โลกน “ ”เทานน หากรวมถง โลกหนา ดวย ยงกวานนหากเรารจกความตาย“ ”

63

ดพอ มนยงเปนโอกาสแหงการหลดพนจากอำานาจของความตายอยางแทจรง นนคอไมม การเกด อกตอไปดวย “ ” (รนโปเช, 2543)

การเดนทางของการคนพบผานหลายพนทของฟสกสรวมสมยจาก อณหพลศาสตรท ไมสมดลและเลนสควอนตมไปยงผลกเหลวและ Fractals เปนตน มมมองทหายากและงดงามของสงมชวต สความเขาใจใหมทไมเพยงแตเปนฟสกส แตยงเปน"บทกวและความหมายของการมชวต" (Mae-wan Ho, 2008)

บำาบดจากใจรวมทดทสดของรอยตอของแพทยแผนตะวนตก และวธโบราณของการบำาบดดวยตนเอง องครวมทงหมดทครอบคลมถงการรกษาและความลกลบของอวยวะทซบซอนอยางนาทงนขยายไกลเกนกวาทางรางกาย เปนการเชอมโยงโดยตรงกบอารมณ การปรงแตงทางจตใจของเรา และจตวญญาณของเรา (Mehmet C et al., 1999)

2.5 ก�รแพทยแผนไทยและแผนพ9นบ�น

การแพทยแผนไทย มวธการพจารณาปจจยทเกยวของกบความเจบปวยในรปแบบตางๆ ไดแก ปจจยซงเปนสงทเปนธรรมชาตกำาหนด ไดแก ธาตเจาเรอน ฤดกาล ภมประเทศ สรยจกรวาล มนษยตองพยายามปรบตวใหเขากบปจจยหรอสมฏฐานตางๆ ดวยอาหารสมนไพร ยาสมนไพร และการปรบพฤตกรรม พฤตกรรมทเปนมลเหตเกดโรค การปฏบตตนในชวตประจำาวนทไมถกตองอาจกอใหเกดการเสยสมดลของธาต จนทำาใหเกดโรคภยไขเจบไดเชนกน พฤตกรรมทเปนมลเหตของการเกดโรค ไดแก 1) การบรโภคอาหารมากหรอนอยเกนไป อาหารบด อาหารไมถกกบธาต ไมถกกบโรค 2) การฝนอรยาบถ ไดแก การนง ยน เดน นอน ท ไมสมดลกน ทำาใหโครงสรางรางกายเสยสมดลและอวยวะเสอมเสยหนาทไป 3) มลภาวะของอากาศ

64

อยในทอากาศรอนหรอเยนเกนไป ฝนละอองมากเกนไป 4) การอด ไดแก การอดอาหาร อดนำา อดนอน พกผอนไมเพยงพอ 5) การกลนอจจาระ กลนปสสาวะเปนประจำา 6) การทำางานเกนกำาลงมากไป หรอมกจกรรมทางเพศมากเกนไป 7) มความเศราโศกเสยใจ หรอดใจจนเกนไป ขาดพรหมวหาร ตดอาลยไมขาด 8) การมโทสะมากเกนไป ขาดสต (มาล อาณากล และบษกร เมธางกร, 2547 : 20)

ภมปญญาแหงการเยยวยาวา เราพบวาภมปญญาทองถน“ดานสขภาพจะมประโยชนมากกบบรรดาโรคเรอรง การแพทยตะวนตกซงเกงเรองยา เรองการผาตดแบบเทคโนโลย จะเกงเรองโรคปจจบนทนดวน เชน เปนไขตดเชอกสามารถรกษาไดแลวกหาย แตโรคเรอรงมกจะไมคอยหาย ปรากฏวาพอคนเราอายยนขน โรคเรอรงมนกลบเยอะ โรคไมตดเชอ โรคทเกดจากพฤตกรรมกลบเยอะขน ศาสตรและศลปดานการแพทยพนบานกเลยมประโยชนเขามาชวยแกไขไดเยอะ แมกระทงโรคมะเรง ถาเราเรยนมาในแบบตะวนตกเราจะรวาเซลลมะเรงทมนเกดขนปกตในแตละวนรางกายคนเราจะมเซลลผดปกตทเกดขน แตถารางกายมภมตานทานแขงแรง กจะสามารถกำาจดเซลลมะเรงทมนผดปกตได แตคนเปนมะเรง คอรางกายไมสามารถกำาจดเซลลมะเรงทเกดขนเองดวยเหตปจจยอะไรกแลวแต ทงเรองการงาน การกนอย นแหละ แลวในทสดกเปนมะเรง ถาเปนแบบแผนตะวนตก คอ ผาตด เอาเคมไปบำาบด ไปทำาลายเซลลมะเรงหรอเอากำามนตะรงสไปฝงทำาลาย ไปจดการกบมน แลวมนกจะบอกวาชนดไหนเปนมากแคไหน เรากจะมการเรยนการสอนแบบน”

“แตคนไขทเปนมะเรงจำานวนไมนอยทเมอกอนนคดวาจะตองตายภายในไมนาน 3 เดอน 6 เดอน หนงป ปรากฏวาเขาอยไดนาน เกดจากอะไร กเกดจากทเขาไดไปใชภมปญญาทองถน การแพทยการดแลสขภาพแบบทไมใชตะวนตก เชน เขาไปปรบสมดลชวตใหม แทนทจะอยในภาวะทำางานอยางเครงเครยด ไปอยทการปรบสมดลการม

65

ชวตอย คอ เราไมทำางานจนรางกายเราเครยดกระทงผดปกตอยเสมอ กนอยอยางพอเหมาะ อาหารการกนกควรจะเปนธรรมชาต เพราะขณะนเรากนอาหารผดธรรมชาต ทงเรองทมาของอาหารกผดธรรมชาต มทงสารเคม มทงสารเรงใหมนเตบโตมา ผดธรรมชาตและปรมาณ การผดธรรมชาตเหลานยงทำาใหเกดโรคภยไขเจบ โรคอนๆ อกมากมายยงไมรวมโรคทางสขภาพจตจากความเครยด จากพฤตกรรมทมนเปลยนไป และเรองของการดำาเนนชวตอย บางครงเราไมไดออกกำาลงกาย เวลาเหนอยกกลบไปกนอกแทนทจะไดใชพลงงานออกไป”

“ผกอยางนน อยางน กนแลวเขาหาย สขภาพกดขน สงเหลานเรยกไดวาเปนคณงามความดทอยในภมปญญาทองถน เปนแพทยทางเลอก ผมกเหนดวยกบแพทยทางเลอกวามนมหลกแลวกมาเลอก แตจรงๆ มนเปนการแพทยแนวทางธรรมชาต แนวทางทใหความเคารพและสมพนธกบธรรมชาต ความเปนปกตธรรมดาซงตอนนมนษยละเลยไป จงทำาใหมปญหา แตถาเผอวาไดกลบมาใชภมปญญาไดเรยนร และเอามาใชใหถกตอง กไมตองเสยเงนใหทไหน และทกคนทำาได ไมตองไปรอใหมแพทย มโรงพยาบาล มพยาบาลเยอะๆ ทำาไดทกทแลวสขภาพกกลบด เพยงแตเราตองเปดทศนะในการมองใหม” (สรพล ธรรมรมด และมรา ชยมหาวงศ, 2552 : 31-33)

การปรงยาตามแบบแผนไทย ม 28 วธ เชน ยาสบเปนชนเปนทอนใสลงในหมอเตมนำาตม แลวรนแตนำากน, ตมแลวเอานำาอาบ, ตมเอานำาแช, ตมเอานำาสวน, ใชเปนลกประคบ, ทำาเปนยาพอก, ตมเอาไอรมหรออบ, กวนเปนยาขผงปดแผล เปนตน (วฒ วฒธรมเวช, 2547 : 186)

นำาสมนไพรนอกจากดมเพอดบกระหายแลวยงชวยปรบธาต บำารงสขภาพ และปองกนโรค หรออาการเจบปวยบางอยางได เนองจากมวตามนหลายชนด สกดจากใบ ดอก ผล เกสร เปลอก หรอรากของพช (มาล อาณากล และบษกร เมธางกร, 2547 : 24)

66

การนวดเปนศาสตรและศลปะในการรกษาความเจบปวยของมนษยทเกาแกมากวธหนง ทงน โดยใชมอกระทำาตอเนอเยอของรางกายอยางเปนระบบ การนวดมหลายประเภทและหลายรปแบบ แตไมวาจะนวดโดยใชรปแบบใดกมกจะมผลตอระบบการไหลเวยนโลหตและนำาเหลอง ระบบประสาท ระบบ กระดกและกลามเนอ สงผลใหการรกษาโรคตางๆ ไดผลดโดยไมตองใชยาการนวดตามเสนสบของไทยเปนการนวดตามแนวทางเดนของเสนเอนประธาน 10 เสนทมจดเรมตนบรเวณเดยวกนรอบสะดอ พาดผานรางกายบรเวณตางๆ ทสมพนธกนไปยงจดสดทาย เพอทำาหนาทควบคมการทำางานของระบบรางกายเฉพาะแหงของเสนประธานแตละเสน ทงระบบไหลเวยนเลอด ระบบประสาท สมอง และไขสนหลง ระบบสบพนธ ระบบขบถาย และกำาจดของเสย การนวดตามเสนสบกระตนการทำางานของระบบรางกายและแกไขโรคทเกดจากลมประจำา เสนสบ (มกดา ตนชย, 2547 : 146) เสนสบ ไดแก เสนอทา เสนปงคลา เสนสมนา เสนกาลทาร เสนสหสรงส เสนทวาร เสนจนทภสง เสนรชำา เสนนนทกะหวด เสนสกขณ เสนเอนประธานและแขนงเสนบรวารทวรางกายมมากถง 72,000 เสน (อภชาต ลมตยะโยธน, 2547 : 185)

2.6 แนวคดสขภ�พบญนยม

สขภาพบญนยม คอ การดแลสขภาพทเนนการสงเสรมสขภาพและปองกนโรค ดวยการพงตนเองตามหลกพทธธรรม โดยเกดจากการระดมความคดแนวทางการดแลสขภาพ จากประสบการณและวชาการของนกบวช แพทย พยาบาล นกวชาการทกแผน และนกปฏบตธรรมชาวอโศก ไดสรปเปนหลก 7 อ. เพอสขภาพทด ไดแก 1) อทธบาท 4 2) อารมณ 3) อาหาร 4) อากาศ 5) ออกกำาลงกายหรออรยาบถ 6) เอนกาย 7) เอาพษภยออก (คณะกรรมการสขภาพบญนยม,2552) ตอมาสมณะโพธรกษ ผนำาชาวอโศก ไดเพมเตม

67

และ อ.ท 8) คอ อาชพทเหมาะสม เมอ มกราคม 2549 ณ สงคมสถานภผาฟานำา จงหวดเชยงใหม คณะกรรมการสขภาพบญนยม จงใชชอวา หลก 8 อ. เพอสขภาพทด

คณะกรรมการสขภาพบญนยมระบวา กลมผกนมงสวรตทวโลก จะมสขภาพแขงแรง มความอดทนและอายยนกวาผทกนเนอสตว และมอตราการปวยเปนโรคตางๆ นอยทสด เมอเทยบกบกลมทบรโภคเนอสตว

2.7 วทย�ศ�สตรสขภ�พแผนปจจบน

2.7.1 เสรมสร�งสขภ�พดวย สขบญญต 10 ประก�รสขบญญต 10 ประก�ร คอ ขอกำาหนดทเดก และเยาวชน รวมทงประชาชนทวไป ควรปฏบต

อยางสมำาเสมอจนเปนนสย เพราะผทปฏบตตาม สขบญญต 10 ประการ จะเปนคนมสขภาพด ทงรางกาย จตใจ และสงคม ซงจะสงผลใหมสขภาพแขงแรง มสมรรถภาพในการเรยน การทำางาน และ สขบญญต 10 ประการ ยงชวยใหมภมตานทานโรค ไมเจบปวยงายๆ ดวย โดย สขบญญต 10 ประการ หรอ สขบญญตแหงชาตน รฐบาลไดประกาศใหดำาเนนการและเผยแพรในวนท 28 พฤษภาคม พ.ศ.2539 ดงนนจงไดกำาหนดใหทกวนท 28 พฤษภาคม เปน "วนสขบญญตแหงชาต" อกดวย

สขบญญต 10 ประการ ประกอบดวย 1) ดแลรกษารางกายและของใชใหสะอาด 2) รกษาฟนใหแขงแรง และแปรงฟนทกวนอยางถกวธ 3) ลางมอใหสะอาดกอนรบประทานอาหารและหลงการขบถาย 4) กนอาหารสก สะอาด ปราศจากสารอนตราย และหลกเลยงอาหารรสจด สฉดฉาด 5) งดสบบหร สรา สารเสพตด การพนน และการสำาสอนทางเพศ 6) สรางความสมพนธในครอบครวใหอบอน 7) ปองกนอบตภยดวยการไมประมาท ทำาไดโดย 8) ออก

68

กำาลงกายสมำาเสมอ และตรวจสขภาพประจำาป 9) ทำาจตใจใหราเรงแจมใสอยเสมอ 10) มสำานกตอสวนรวมรวมสรางสรรคสงคม (กระปกดอทคอม, 2552)

2.7.2 สภ�พจตใจกบสขภ�พท�งก�ยสภาพอารมณมผลตอสขภาพดวยกลไกทาง

วทยาศาสตร ดงนไฮโปธาลามส (hypothalamus) เปนสวนของสมองท

เกยวของกบอารมณมากทสด เมอคนเราไดรบแรงกดดน ทำาใหเกดความเครยด ความคบของใจจะมผลตอการสงฮอรโมนจากไฮโปธาลามสไปยงตอมไรทอ (endocrine system) และระบบภมคมกน (immune system: T-cell ซงสามารถเกาะตดกบเซลลมะเรง และฆาเซลลมะเรงได) ทำาใหเซลลออนแอลง การบำาบดทางการแพทยทางเลอกเปนการแพทยสาขาหนงทมงเนนการรกษาทผสมผสานกบการแพทยแผนปจจบน เพอใหผปวยโรคมะเรงรจกดแลตนเอง ทำาใหเกดความเขมแขงทงดานรางกายและจตใจ ซงจะชวยสงผลดไมเพยงทางจตใจเทานน แตรางกายของผปวยจะดตามไปดวย (สำานกการแพทยทางเลอก กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก กระทรวงสาธารณสข, 2551)

ความเครยดทเพมขนสงในรางกายจะทำาใหภมตานทานไมด เวลาคนเราเครยดจะเกดอะไรขน ระบบประสาทในรางกายจะสงคำาสงจากตอมใตสมองไปถงตอมหมวกไต ใหสรางฮอรโมนขนมา 2 ตว ตวหนง คอ คอรตซอล (cortisols) อกตวหนง คอ อะดรนาลน (adrenalin) อะดรนาลน จะทำาใหความดนโลหตสง หวใจเตนแรง ขณะเดยวกนคอรตซอลจะทำาใหเซลลอดแลวเซลลจะเหยวลง คอ หมดเรยวหมดแรง เพราะฉะนน เดกทใกลสอบจะปวยงาย เพราะวารางกายเมอเกดความเครยด ภมตานทานจะลดลง แตในผใหญจะเปนความเครยดแบบเรอรง เพราะฉะนน เมอมความเครยดตลอด ภม

69

ตานทานจะลดลง เพราะฮอรโมนคอรตซอลตวน ดงนน ถาเราสามารถลดความเครยดไดจะเพมภมตานทานใหรางกาย (บรรจบ ชณหสวสดกล, 2551 : 24)

การทำางานของระบบประสาทซมพาเธตกเพอตอสภาวะตงเครยด ดงน เพมความดนเลอด จากการทำาใหหลอดเลอดหดตว (alpha receptor) และทำาใหหวใจเตนเรวและแรง เพมปรมาณเลอดไปทกลามเนอทกำาลงทำางาน คอ กลามเนอลายททำาใหหลอดเลอดขยายตว (beta two receptor และ cholinergic sympathetic) เพมอตราการเกดเมทตาโบลซมของเซลลทวรางกาย

จากผลรวมนทำาใหเราสามารถใชกำาลงกายไดมากกวาทควรจะเปนเนองจากความเครยดทางรางกาย (physical stress) จะกระตนระบบประสาทซมพาเธตกใหรางกายทำางานมากขน เรยก sympathetic stress reaction และยงชวยเพมการทำางานในสภาวะตงเครยดเกยวกบอารมณ (emotional stress) เชน ในขณะทมความโกรธ ไฮโปธาลามสถกกระตน สงสญญาณส reticular formation และไขสนหลง ทำาใหมการกระตนตอระบบประสาทซมพาเธตกอยางรนแรง เรยก sympathetic alarm reaction หรอบางทเรยก fight or flight reaction คอตดสนใจวาจะสหรอหน (ราตร สดทรวง และวระชย สงหนยม, 2550 : 153)

สารเอนโดฟน Endorphin เปนสารเคมจำาพวกเดยวกบฝน (opioid) ซงผลตขนภายในรางกาย โดยสมองสวนไฮโปธาลามส (Hypothalamus) และตอมใตสมอง (Pituitary gland) อนเนองมาจากเปนสารเคมจำาพวกเดยวกบฝนจงมฤทธบรรเทาอาการปวด (Analgesia) และทำาใหรสกสขสบาย หรออกนยหนง

70

สารเอนโดฟนกคอ ยาแกปวดแบบธรรมชาต เอนโดฟน มาจากคำาวา Endogenous Morphine ซงหมายถงสารมอรฟนทถกผลตขนภายในรางกายโดยธรรมชาตซง ไมกอผลเสยตอรางกาย เมออยในสภาวะทสขสบายมการกระตนใหสมองเกดการหลงสารเอนโดฟนขน เมอสารเอนโดฟนสทหลงออกมานจะไปจบกบตวรบ (receptor) ชนด Opioid ในสมอง กจะมผลโดยรวมทำาใหเกดการหลงของสารโดปามน (Dopamine) มากขน ซงกอใหเกดผลดตอรางกายตางๆ เชน บรรเทาความเจบปวด เกยวของกบสมดล ความหว การนอนหลบ ระบบไหลเวยนโลหต ระบบหายใจ ระบบควบคมอณหภมของรางกาย นอกจากนยงมผลตอการควบคมการสรางฮอรโมนเพศ และทสำาคญสารเอนโดฟนสสามารถสงเสรมการทำางานของระบบภมคมกนของรางกาย โดยผลของการหวเราะวาทำาใหเกดการหลงสารเอนโดฟนในสมองมากขน จะเกดการกดการทำางานของ Stress hormone หรอฮอรโมนทหลงเมอรางกายเผชญกบสภาวะทเครยด เชน Adrenaline มผลทำาใหเนอเยอตางๆ ผอนคลายมากขน ทำาใหอาการปวดบรรเทาลง และมผลทำาใหหลอดเลอดขยายตวไดดขน ทำาใหเมดเลอดขาวเดนทางเขาไปฆาเชอโรคหรอสงแปลกปลอมไดดขน โอกาสเจบปวยกจะลดลง คอทำาใหสขภาพแขงแรงขนนนเอง ดงนนการทมกจกรรมใดกตามททำาใหเรารสกเปนสขมการหลงสารเอนโดฟนยอมมสวนเสรมความแขงแรงใหกบรางกายไดเสมอ

รางกายกบจตใจมความเชอมประสานกนอยางแยกไมได ในบางครงเวลา ไมสบายกาย จตใจกมกหงดหงดหรอหดหไปดวย หรอเวลาทไมสบายใจ รางกายกพลอยเบออาหาร นอนไมหลบไปดวย ดงนนเวลาทคนเราไมสบาย นอกจากการรบประทานยาตามแพทยสงแลว การอยในสภาวะทมความสบายกาย และสบายใจ

71

หรอมความสขใจ กมผลดตออาการเจบปวยทางรางกาย (หมอเดน, 2552)

2.7.3 อ�ห�รกบสมดลของสขภ�พ อาหารเปนหนงในปจจยทจำาเปนตอสงมชวตทกชนด ไม

วาคน สตว หรอพช รางกายคนเราประกอบขนจากอาหารทบรโภค สขภาพของรางกายจะแขงแรงดหรอไมขนอยกบปรมาณและคณภาพของอาหาร ถาคนขาดอาหารจะเสยชวตภายในเวลาประมาณรอยวน แตจะสนชวตภายในไมกวนถาขาดนำา ดงนนอาหารจงสำาคญยงตอชวตคนเรา (ดษณ สทธปรยาศร, 2535 : 6)

การวจยเรอง การกนเพอสขภาพดวยหลก “ 9 ประการ พบวา หากคนขาดอาหารจะทำาใหไมมสารอาหารไปสรางและ”หลอเลยงรางกายใหเจรญเตบโต ไมสามารถสรางภมตานทาน รางกายจะออนแออนเปนบอเกดของโรค การกนทดควรไดทงปรมาณและคณภาพของประเภทอาหาร ไมควรกนตามสมยนยม หรอตามแฟชน กนตามแบบตะวนตก เพอความรวดเรว สะดวก เชน ประเภทขนมปง สเตก ซงจะขาดอาหารบางหมไป หากรบประทานแบบไทยๆ จะไดอาหารครบหม แตตองกนใหเปน อาหารทครบหมวดหม คอ หมวดขาว แปง นม หมวดเนอตางๆ รวมทงถวเมลดแหง หมวด ผก หมวด ผลไม หมวด ไขมน การกนแตละวนไมควรมากเกนความตองการของรางกายดงนนเวลากนอาหารควรมสตไมควรตามใจปาก ดงคำากลาวทวา ตามใจปากจะยากนาน หากการกนอาหารไมเปนกน“ ”มากเกนความตองการ จะทำาใหเกดโรคอวน ดงนนควรกนพอดและหยดเมออม หามกนของจบจบ หากกนมากเกนความตองการของรางกายจะนำาไปเกบสะสมเปนไขมนซงจะ แอบแฝงในอวยวะตางๆ ของรางกาย มโอกาสเสยงตอการเกดโรคอวน โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคหวใจขาดเลอด กนนอยเกนไปเปนโรคขาดสารอาหารภมตานทานลดลง (สมบรณ จยวฒน, 2552)

72

ดร.ลน เอม. สเทฟเฟน และคณะ จากมหาวทยาลยมนนโซทา มนนอาโพลส รายงานวา การกนผก ผลไม และผลตภณฑจากพชมสวนชวยลดความเสยงจากโรคความดนเลอดสง ขณะทการกนเนอเพมความเสยงตอโรค โดย ไดศกษาอบตการณของโรคความดนเลอดสงตงแต 130/85 ขนไป หรอคนทใชยาลดความดนเลอด 4,3000 คน ซงมคนผวขาวเทากบผวดำา ผชายเทากบผหญง อาย 18-30 ป ตดตามอาหารการกนเปนเวลา 15 ป พบวา กลมตวอยางทกนอาหารจากพชคอนขางมากความเสยงโรคความดนเลอดสงลดลง 27-36 % เมอเทยบกบกลมทกนอาหารจากพชนอยตรงกนขามการกนเนอมากทำาใหเสยงตอโรคความดนเลอดสงเพมขนสวนการกนผลตภณฑนมไมมผลตอความดนเลอด และแนะนำาใหกนผลตภณฑจากพช (ขาวกลอง ถว งา ผก ผลไม) ใหมากขน กนเนอใหนอยลง เพอลดความเสยงจากโรคความดนเลอดสง ซงเปนปจจยเสยงตวหลกททำาใหเกดโรคเสนเลอดหวใจอดตนหวใจ (วลลภ พรเรองวงศ, 2552)

นายแพทยฮนน หวหนางานวจยเรองกระดกเสอมและการดดซมแคลเซยม ซงทำาการวจยทใหญทสดและนานทสดทมหาวทยาลยเครตนกลาววา เราไดพบวาแคลเซยมในบรอกโคล ผกกาดใบ“เขยว และผกกาดขาวปล ดดซมเขารางกายไดดกวาแคลเซยมจากนม ผกใบเขยวสวนมากทเราไดทดลอง สามารถปลอยแคลเซยมออกมาไดดๆ ทงนน ” (คณะกรรมการสขภาพบญนยม, 2552)

อาหารไทยสวนมากนอกจากจะมคณประโยชนแลว ยงเปนอาหารทชวยสงเสรมสขภาพ สามารถบรโภคเพอการลดความอวน ควบคมนำาหนกตว ชวยปองกนโรค และสามารถจดเตรยมอาหารใหกบผปวยเพอชวยในการรกษาโรค (ปรดา ตงตรงจต และคณะ, 2547 : 2)

2.7.4 มลพษกบสมดลของสขภ�พ

73

เมอกลาวถงสงแวดลอมเสยหรอเปนพษ หมายความวา สภาพของสงแวดลอมเกดการเปลยนแปลงไปจนเกดผลกระทบตอการดำารงชพของมนษย ในปจจบนเรามกจะไดยนทกลาวกนวา ดนเสย นำาเสย อากาศเปนพษ และแสง เสยงเปนพษ สาเหตสวนใหญเกดจากการกระทำาของมนษยนนเอง (สารานกรมไทยสำาหรบเยาวชน, 2553)

2.8 ทฤษฎก�ยวภ�คศ�สตรและสรรวทย�

2.8.1 สวนประกอบและก�รทำ�ง�นอย�งอตโนมตของชวโมเลกล

องคประกอบของเซลล ไดแก นวเคลยส นวคลโอลส โครมาทน ไซโทพลาสซม เอนโด พลาสมกเรตคลม ไรโบโซม กอลจคอมเพลกซ ไลโซโซม แวควโอล ไมโทคอนเดรย พลาสตด เซนทรโอล ไซโทสเกเลตอน ไซโทซอล ผนงเซลล และเยอหมเซลล

สวนประกอบของเซลลแตละอยางกจะมรปรางและหนาทแตกตางกนไป เชน ไมโทคอนเดรย (mitochondria) คอ แหลงสรางพลงงานของเซลล เปนแหลงสรางพลงงานของเซลลโดยการหายใจระดบเซลล ในวฏจกรเครบสทเมทรกซ และการถายทอดอเลกตรอนทครสต (พเชษฐ บญทว และคณะ, 2553)

เพอรอกซโซม (peroxisome) หรอ ไมโครบอด (microbodies) เปนออรแกเนลลขนาดเลก ภายในประกอบดวย เอนไซมหลายชนด ทมหนาทสำาคญ ในกระบวนการเมตาบอลสม ของกรดไขมน เพอรอกซโซมจะหลงเอนไซมชอ คะตะเลส (catalase) มายอยไฮโดรเจนเพอรอก-ไซด (hydrogen peroxide) ซงเปนพษตอเซลล ใหกลายเปนโมเลกลนำา เพอรอกซโซม จะทำางาน ไดด ในขบวนการเมตาโบลซมของไขมน และเกยวกบการกำาจดสารพษ เชน เอทานอล (ethanol) (วกพเดย สารานกรมเสร, 2553)

74

โมเลกลในสงมชวตเรยกวา ชวโมเลกล (biomolecule) มสมบตพเศษประการหนง คอทำางานไดตามหนาทเหมอนเครองจกรกล โดยมหนาทจำาเพาะอยาง และพบวาความสามารถในการทำางานของชวโมเลกลตางๆ นน เนองมาจากลกษณะโครงสราง (Structure) และโครงรป (conformation) ของชวโมเลกล (พชต โตสโขวงศ, 2535 : 25)

2.8.2 ปจจยทมอทธพลตอโครงสร�งและโครงรปของโมเลกล

เนองจากโครงสรางระดบสอง ระดบสาม และระดบสของชวโมเลกล มแรงยดเหยยวทสำาคญ 3 ชนด คอ พนธะไฮโดรเจน พนธะไฮโดรโฟบก และพนธะไอออนก ดงนนปจจยตางๆ ทมอทธพลตอพนธะเหลาน ยอมมผลตอการเปลยนแปลงของโครงสรางโมเลกล และในทสดทำาใหโครงรปเปลยนแปลงไปดวย ปจจยทสำาคญเหลานน ไดแก ความเปนกรดดาง ปรมาณเกลอแรในนำา และอณหภม

2.8.2.1 ความเปนกรดดางของนำา ชวโมเลกลตางๆ มนำาเปนสงแวดลอม โดยปกตสงมชวตจะควบคมความเปนกรดดางของนำาใหเปนกลาง คอ ม pH อยประมาณ 7.0-7.2 ประจของหมตางๆ ขนอยกบความเปนกรดดางของนำา โดยทวไปแลวถานำาม pH สงขนประจบวกจะลดลง และถาม pH ลดลงประจจะลดลงเชนกน

2.8.2.2 ปรมาณเกลอแรในนำา ปรมาณสารละลายเกลอแรในนำาวดไดจาก กำาลงไอออนก (ionic strength) กำาลงไอออนกของเกลอทมประจมากกวาหนงจะสงกวากำาลงไอออนกของเกลอ ทมประจเปนหนง ถากำาลงไอออนกสงกจะมอทธพลมาก ดงนนสงมชวตจงมการควบคมชนดของเกลอแรและความเขมขนของสารละลายภายในเซลล จากการทดลองใชนำาทไมมเกลอแรละลายโปรตนเชน เอนไซม หรอ DNA

75

พบวา เอนไซม หรอ DNA จะเสยโครงสราง กลาวคอ เอนไซมจะไมมโครงสรางระดบสองและระดบสาม กลายเปนโพลเปปไทดทมโครงสรางไรรป และทำาหนาทเปนตวเรงไมได ในกรณของ DNA โครงสรางเกลยวคจะแยกตวออกจากกนกลายเปนโครงสรางไรรปเชนเดยวกน

2.8.2.3 อณหภม อณหภมมอทธพลตอโครงสรางของชวโมเลกลอยางมาก เพราะการเคลอนไหวในรปของการหมนหรอในรปของการสนสะเทอนของพนธะจะเพมขน ดงนนแรงยดเหนยวตางๆ เชน พนธะไฮโดรเจน พนธะไฮโดรโฟบกทยดสวนตางๆ ของโมเลกลอาจ ไมสามารถตานทานการเปลยนแปลงจากการสนสะเทอนและการหมนได จงเปนผลใหโครงสรางตางๆ สลายตวลงกลายเปนโครงสรางไรรป

จากการศกษาพบวาโมเลกลใหญสวนมากจะเสยสภาพโครงสรางเมออณหภม สงกวา 50 องศาเซลเซยส และโมเลกลนอยชนดทคงสภาพอยไดทจดเดอดของนำา มกระบวนการตางๆ ในสงมชวตจงมกเกดขนไดดทสดทอณหภม 37 องศาเซลเซยส เปนเหตใหอณหภมของรางกายไดรบการควบคมใหอยในชวงน

ปจจยทง 3 ชนดทกลาวมามอทธพลตอโครงสรางและโครงรปของชวโมเลกล ซงเทากบวามผลตอหนาทและการทำางานของชวโมเลกลเหลานน ถาปจจยเหลานเปลยนแปลงทำาใหโครงรปและโครงสรางเปลยนแปลงไป ชวโมเลกลกจะทำางานในหนาทของตนเองไมได เราเรยกสภาพนวา สภาพเสยธรรมชาต (denatured state) และสภาพเดมของโมเลกลททำางานได เราเรยกวาสภาพธรรมชาต (native state) สรปแลวคอสภาพธรรมชาตของชวโมเลกลจะมโครงสรางระดบตางๆ ซงทำาใหมโครงรปจำานวนจำากดและโดยทวไปมโครงรปจำาเพาะ ในกรณสภาพเสยธรรมชาต จะมโครงสรางไรรป ม

76

โครงรปไมแนนอนทำางานตามหนาทไมได (พชต โตสโขวงศ, 2535 : 38-41)

2.8.3 ระบบประส�ทอตโนมต ระบบประสาทอตโนมต ไดถกคนพบโดย นก

กายวภาคศาสตรและนกสรรวทยาในชวงครสตกาลท 130-200 ชอ กาเลน ซงโดยการผาศพของหมและพบเสนประสาทสมอง 6 เสน และในป 1664 โทมส วลลส ไดศกษาเกยวกบระบบประสาทอตโนมตระบบและประสาทซมพาเทตค ซงทำาใหเกดความกาวหนาและความเขาใจครงใหญเกยวกบระบบประสาทอตโนมต การศกษาเกยวกบระบบประสาทอตโนมตเกอบทงหมดในปจจบนมขอมลพนฐานจากการศกษาของ ดบเบลย. เอช แกสเคล (ป 1847-1914) และ จอหน นวพอรท แลงเลย (ป 1852-1925) แหง มหาวทยาลยเคมบรด ซงศกษาวจยระบบประสาทอตโนมตและ คนพบการทำางานทตรงขามกนระหวางระบบประสาทซมพาเทตคและระบบประสาทพาราซมพาเทตค (Ackerknecht, 1974)

รเฟลกซ คอ การตอบสนองทเกดซำาแบบเดม (stereotype) ทกครงทมการกระตน เกดแบบไมรตว (subconscious) และควบคมไมได (involuntaly) บรเวณตอบสนองจะอยทเดยวกบบรเวณถกกระตน (local response) ขนาดการตอบสนองขนอยกบความแรงของตวกระตน รเฟลกซตอบสนองเรวมากกอนทสมองจะมการรบรวามการกระตนเกดขน เพราะสญญาณกระตนยงไป ไมถงสมองระดบรสกตว ไปถงเพยงศนยสงการในระดบไขสนหลง หรอกานสมอง หรอ cerebral cortex รเฟลกซแตละชนดมวงจรประสาทรเฟลกซ (reflex arc) ทมทางเดนประสาททแนนอน reflex arc หรอวงจรประสาทรเฟลกซ คอทางเดนประสาทระหวางจดกระตนกบอวยวะทตอบสนองไดแกกลามเนอ Flexor (withdrawal) reflex เปนรเฟลกซทเกดเมอมตวกระตน

77

อนตรายมากระตนทผวกาย ทำาใหเกดรเฟลกซถอยสวนของรางกายหนออกจากตวกระตนอนตรายนน เรยก withdrawal reflex รเฟลกซเปนการทำางานเหมอนเครองจกร และการตอบสนองรเฟลกซยงคงอยแมมการตดแยกไขสนหลงออกจากกานสมอง การรบร ความรสกปวด (pain) เปนกลวธเตอนรางกายวามอนตรายมาถงและถอวาเปนกลวธปองกนรางกายทสำาคญอยางหนง ตวกระตนใหเกดความเจบปวดเรยกวา nociceptive stimuli ซงอาจเปนการกระตนเชงกล ความรอน หรอสารเคมกได การรบรความเจบปวดตองอาศย sensory receptor ทเปน naked nerve ending ซงอาจเรยกอกอยางหนงวา nociceptor กได

เมอกลามเนอหดตวมากเกนไปจากการออกกำาลงกายเกนขนาด หรอกลามเนอขาดเลอดมาเลยงจะเกดอาการปวดกลามเนอ เรยกวา muscle pain เชอวาเกดจากมการคงของสารเคมทเรยกวา “P factor” ซงอาจเปน K ประจบวก เปนสาเหตใหเกดอาการเจบปวดได อาการเจบปวดจะทำาใหเกดการเกรง (spasm) ของกลามเนอ มผลใหกลามเนอขาดเลอดมาเลยงมากยงขน ทำาใหรสกปวดมากขนไปอก (กนกวรรณ ตลกสกลชย และชยเลศ พชตพรชย, 2552 : 882-884)

ความผดปกตของรเฟลกซของระบบประสาทรางกาย(1) รเฟลกซของไขสนหลงททำาใหเกดการหดเกรงของ

กลามเนอ (muscle spasm). (2) ตะครว (cramp) เปนการหดเกรงของกลามเนอ

เฉพาะท ซงสมยกอนเขาใจวาเกดจากการมการหดตวของกลามเนอจากการม metabolic end product ผดปกตไป แตการศกษาโดย EMG พบวาเกดเนองจากมการระคายเคองตอกลามเนอ เชน ความเยนจด ขาดเลอดไปเลยง หรอกลามเนอทำางานมากเกนไปทำาใหเกดความเจบปวด หรอมกระแส

78

ประสาทรบความรสกอยางอนสงจากกลามเนอไปยงไขสนหลง ทำาใหเกดรเฟลกซการหดตวของกลามเนอซงการหดตวนจะกระตนตวรบความรสกอนเดมนนมากขนไปอก ม positive feedback เกดขนทำาใหเพมการหดตวรนแรงขน จนกระทงเกดตะครวของกลามเนอขน

ร เฟล กซ ของระบบประสาทออโตโนมก (spinal autonomic reflex)

มประสาทออโตโนมกเป น motor pathway และ effector organs เปนกลามเนอเรยบ กลามเนอหวใจและตอมตางๆ ตวอยางเชน

(1) มการเปลยนแปลงความตงของผนงหลอดเลอด (vascular tone) ซงเปนผลจากความรอนหรอความเยน

(2) การหลงเหงอ (sweating) จากการมการเพมความรอนทผวหนงบรเวณใดบรเวณหนงของรางกาย

(3) รเฟลกซทเกยวของลำาไสและระบบลำาไส (Intestino-intestinal reflex) ทควบคมหนาททางมอเตอรของกระเพาะลำาไส

(4) รเฟลกซทางเพศ(5) รเฟลกซทเกยวกบการขบออก (Evacuation

reflex เพอการขบถายอจจาระและปสสาวะ) (ราตร สดทรวง และวระชย สงหนยม, 2550 : 118-119)

ในกรณทเนอเยอขาดเลอดไปเลยง จะรสกปวดทเนอเยออยางรวดเรว ยงกรณทมอตราของเมตาบอลซมมากกจะปวดไดเรวมาก

ในกรณทมการหดเกรงของกลามเนอ (muscle spasm) อาจทำาใหมการเจบปวดไดรนแรง เนองจากมการหดตวของกลามเนอไปกดหลอดเลอดในกลามเนอ ทำาใหปรมาณเลอดไปเลยงกลามเนอลดลงมากและการหดตวเพมอตราของเมตาบอลซมของ

79

กลามเนอ ทำาใหเกดการขาดเลอดมาเลยง (ischemia) ขาดออกซเจน มการสะสม acid metabolites ตางๆ เชน กรดแลกตก อยเปนจำานวนมาก นอกจากนยงม bradykinin และ polypeptides อนๆ เกดขนจากมการทำาลายเซลลกลามเนอทำาใหปวดไดมาก (ราตร สดทรวง และวระชย สงหนยม, 2550 : 209)

2.8.4 ระบบภมคมกน ระบบภมคมกน หมายถง สภาพทรางกายมความ

ตานทานโดยกลไกตางๆ ทเกด ขนใน รางกายซงไดจดใหอยในวชาทเรยกวาอมมโนวทยา (immunology) ซงไดถกคดคนเปนครงแรกโดย เอดเวรด เจนเนอร ในป 1796 ซง ทดลองและคดคนวคซนปองกนไขทรพษ ซงการคนพบนเปนจด เรมตนในการคนควา ศกษาและวจยเกยวกบระบบภมคมกนของรางกาย และวคซนอกมากมาย (Edward Jenner Museum, 2010)

ระบบภมคมกน แบงกลไกออกเปน 2 แบบ คอ กลไกการตอสแบบทไมจำาเพาะ (non-specific defensive mechanism) และกลไกการตอสแบบจำาเพาะ (specific defensive mechanism)

เมดโลหตขาวทสำาคญในระบบภมคมกน ประกอบดวย ลมโฟไซต พลาสมาเซลล นวโตรฟล อโอซโนฟล เบโซฟล โมโนไซต มาโครฟาจ เซลลมาสต (พรชย มาตงคสมบต และจนดา นยเนตร, 2527 : 261-270)

คอมพลเมนตทถกกระตนจะมการแตกตวเปนชนเลกชนนอยซงมคณสมบตตางๆ กน บางชนจะไปกระตนเซลลเมดโลหตขาว ทชอเซลลมาสต (mast cell) ซงจะอยทแถวเนอเยอเกยวพน ทำาใหเซลลมาสตหลงสารทเรยกฮสตามน (histamine) ออกมามผลทำาใหเกดการขยายตวของเสนโลหตฝอย (capillary vessel) จงมชองวางใหของเหลวทอยในเสนโลหตฝอยเลดลอดออกมานอกเสนโลหต ทำาใหเกดการบวมแดงเรยกวาเกดการอกเสบ

80

(inflammation) การขยายตวของเสนโลหตทำาใหสารผานเขาออกไดมากขน มผลทำาใหชองวางบนผนงโลหตทใหญโตพอใหนวโตรฟลออกมาตรงบรเวณทมจลนทรยเขามา (diapedesis) นอกจากนตอนทคอมพลเมนตแตกตวนน ชนเลกๆ ของคอมพลเมนตทแตกตวบางชน มคณสมบตในการดงดดใหนวโตรฟล ลมโฟไซต (lymphocyte) และโมโนไซต (monocyte) ซงเปนเมดโลหตขาวทเดนทางมาชมนมกนท ทเกดเหต ในทสดจลนทรยนจะถกกลนกนโดยนวโตรฟล บางชนดจะถกกลนไดโดยงาย ตวอยางเชน เชอจลนทรยททำาใหเกดปอดบวม (Streptococcus pneumoniae) ทไมมเกราะ (capsule) หมจะถกทำาลายไดงาย แตถาเปนชนดทมเกราะหมจะมฤทธตานการกลนกน นอกจากนจลนทรยบางชนดทสามารถเจรญและแบงตวในเมดโลหตขาวได เชน เชอวณโรค จงรอดจากการทำาลายโดยวธน

ในกรณทไดรบเชอไวรสซงตวไวรสเองจะมโมเลกลของโปรตนซงสามารถจบกบโมเลกลบรเวณเยอหมเซลลของรางกายและสวนของแอนตบอดกจะเขามาจบกบตวไวรสเพอขดขวางการจบกนของตวไวรสและรางกาย ซงทำาใหเชอไวรสไมสามารถแพรกระจายได โดย แอนตบอดIgA แอนตบอดจะทำาหนาทขดขวางการจบกนของไวรสและรางกาย สวน IgG และ IgM แอนตบอดชวยสงเสรมขบวนการฟาโกไซโตซส (phagocytosis) ยงไปกวานน IgM แอนตบอดยงทำาใหเศษชนสวนของไวรสมารวมกน อกทง IgG และ IgM ยงกระตนคอมพลเมนต เพอให Cb3 สามารถเรมขบวนการฟาโกไซโตซสไดดยงขน (mediate opsonisation) และยอยสลายเปลอกของไวรสโดยขบวนการ เมมเบรน แอทแทค คอมเพลก (membrane-attack complex) (Rao, 2006)

มการแบงหนาททแสดงออกระหวางเซลลตางๆ และมการตดตอประสานงานในการควบคมการแบงตวและการปรบสภาพ

81

เซลล ของแตละตระกลของเซลล ความผดพลาดยอมเกดขนไดหลายขนตอนดงตอไปน (พรชย มาตงคสมบต และมาล จงเจรญ, 2527 : 338-341)

(1) ความผดปกตทางพนธศาสตรหรอการพฒนาเนอเยอระบบภมคมกน ทำาใหขาดขอมลพนธศาสตรสำาหรบสรางภมคมกนทงหมดหรอบางสวน หรอขาดขอมลพนธศาสตร สำาหรบตดตอประสานงานยอมทำาใหการตอบสนองขาดสมรรถภาพไป หรอขาดกลไกการควบคมทเหมาะสม

(2) อาจมปจจยภายนอก เชน ไวรสบางชนด หรอกมมนตภาพรงส หรอสารเคมบางอยาง ทำาใหเซลลของระบบภมคมกนหรอเซลลอนหลดพนจากกลไกการควบคมระหวางเซลล ทำาใหแบงเซลลมากเกนไปจนกอพยาธสภาพเปนมะเรง

(3) อาจมสารแปลกปลอมเขามาในลกษณะกอใหเกดความเปลยนแปลงในโครงรปสารเดม ของรางกาย ใหรางกายสรางภมคมกนตอสาร

(4) อาจมปจจยทำาใหสารของรางกายซงธรรมดาอยในตำาแหนงทไมพบมาโครฟาจ หรอ ท หรอ บ ลมโฟไซต เชน สารทธรรมดาอยในเซลลกลบออกมานอกเซลล มโอกาสพบปะกบเซลลเหลานซงไมรวาเปนสารของตนเอง ทำาใหสรางภมคมกนและนำาไปสพยาธสภาพได

2.9 แนวคดทฤษฎเก ยวกบสส�รกบพลงง�น และปจจยทเกยวของ

การศกษาคนควาระหวางความสมพนธของธรรมชาต กบสสารและพลงงานเรมตนจากการ ศกษาของ เดโมครตสในกรกยค

82

โบราณ และพฒนามาสวชาฟสกสของนวตน และในศตวรรษท 20 นกฟสกสสามารถทจะศกษาส องคประกอบพนฐาน ของสสาร ซง“ ”พสจนไดวามอะตอม และตอมากพบองคประกอบของอะตอมไดแก นวเคลยสและอเลกตรอน และในทสดกพบองคประกอบของนวเคลยส คอโปรตอนและนวตรอน รวมทงอาจจะมอนภาคทเลกกวาอะตอมชนดอนๆ อกดวย

ในทศนะของนวตน ธาตตางๆ ซงเคลอนทอยในเวลาและอวกาศทสมบรณ นกคออนภาคทางวตถ ในสมการทางคณตศาสตรมนถกกระทำาเหมอนกบเปน จดทมมวลสาร และในแบบจำาลองทง“ ”สองแบบอนภาคของวตถจะคงทมมวลและรปรางอยในสภาพเดมเสมอดงนนสสารวตถจงเปนสงคงทเสมอและโดยเนอแทแลวไมมพลงกระทำาการในตนเอง ภายหลงในป พ.ศ. 2448 ซงเปนจดเรมตนของวชาฟสกสสมยใหม โดย อลเบรต ไอนสไตน ไดเรมแนวคดสองกระแส ซงเปนการปฎวตแนวความคดเดม แนวคดแรกกคอทฤษฎสมพนธภาพพเศษ (Special Theory of Relativity) อกแนวคดหนงคอวธการใหมในการศกษาตความการแผรงสแมเหลกไฟฟา ซงไดกลายมาเปนสวนสำาคญของทฤษฎควอนตม (ทฤษฎทวาดวยปรากฏการณของอะตอม) ซงทำาใหเกดความเขาใจวามวลสารมใชอะไรอนนอกจากพลงงานรปหนงเทานน แมกระทงวตถในสภาพสถตยกมพลงงานสะสมอยในมวลสารของมนและความสมพนธระหวางสสารและพลงงานไดโดยสมการ คอ E = mc² (Capra Fritjof, 2000 : 50-51, 61-63)

เนองจากสสารและพลงงานนนโดยเนอแทแลวเปนสงเดยวกน เพยงแตแสดงออกมาในรปแบบทแตกตางกนเทานน มวลของรางกายนนไมใชสงทหยดนงสามารถผนแปรตามการเปลยนแปลงของพลงงานในตวมนเอง ณ จดนเองจงนำามาสความเขาใจในอกมตวา แททจรงแลวรางกายของมนษย ณ ระดบใตอะตอม

83

กคอ พลงงานซบซอนทมการสนสะเทอน และแกวงในอตราทแตกตางกนไป เราจะพบวาแททจรงแลวรางกายมนษยกมการใชพลงงานในรปแบบตางๆ ตลอดเวลา (Einstein A., 1970)

ปรมาณตางๆ ในธรรมชาตสามารถจดกลมไดเปน 2 แบบ คอ สสารและพลงงานสสารทกสถานะประกอบดวยอนภาคตางๆ และมโครงสรางทเปนระเบยบ แรงเปนสาเหตใหสสารเคลอนทดวยรปแบบตางๆ กนไปในทศทางตางๆ กน พลงงานเปนสงสำาคญในการดำาเนนชวตบนโลก พลงงานมหลายรปแบบและพลงงาน ในรปแบบตางๆ สามารถเปลยนแปลงรปแบบได

ถาอณหภมของของเหลวลดลงมากพอ โมเลกลของของเหลวจะเบยดตวแนนขนอก โดยแรงดงดดระหวางโมเลกลมอทธพลสงขน จนถงจดทเรยกวาจดเยอกแขง โมเลกลของธาตจะแยกตวออกเปนอะตอมและเรยงตวกนใหม ในรปแบบทแนนอนและยดเหนยวกนแนนหนา โดยแรงไฟฟาทเรยกวา อเลคโตรเวเลนต (electrovalent force) หรอแรงโควาเลนต (covalent force) ทอณหภม ณ จดน ของเหลวกไดเปลยนสถานะเปนของแขงโดยสมบรณ ของแขงเกอบทกชนดเปนผลก เมออณหภมสงขนถงจดทเรยกวาจดหลอมเหลวเมอใดของแขงทวทงกอนจะแปรสภาพพรอมกนเปนของเหลวทนท ทอณหภมเดยวกนนจะเรยกวา จดเยอกแขง ถาของเหลวแปรสภาพเปนของแขง

พลงงานเคม เมอเกดปฏกรยาเคมขน หมายถงมการแลกเปลยนและการจดทอยของอเลคตรอนทวงวนรอบนวเคลยสเสยใหมนน จะมการเปลยนแปลงปรมาณในการเกดโมเลกลใหมดวย หลงจากเกดปฏกรยาแลวจะพบวาเหลอพลงงานอยจำานวนหนง ปฏกรยาแบบนเรยกวา ปฏกรยาคายความรอน (exothermic reaction) หากปฏกรยาทเกดตองการพลงงานจำานวนหนง เพอใหเกดโมเลกลใหม เรยกวาปฏกรยาดดกลนความรอน (endothermic reaction)

84

พลงงานทกรปแบบมความสมพนธกนทงทางตรงและทางออม พลงงานสามารถเปลยนรปแบบไดโดยผานกระบวนการทถกตอง (ฉนทนา อศรางกร ณ อยธยา และทวศกด จนดานรกษ, 2540 : 168)

85

บทท 3วธดำ�เนนก�รวจย

3.1 รปแบบก�รวจย

ในการศกษาเรอง ความเจบปวยกบการดแลสขภาพแนว“เศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยงสวนปานาบญ อำาเภอดอนตาล จงหวดมกดาหาร ใชรปแบบการวจย หลายรปแบบรวมกน”ไดแก

3.1.1 ก�รวจยเชงคณภ�พ ทเปนการสงเคราะหองคความรเชงบรณาการจาก

ศาสตรตางๆทเกดจากการคนควาและศกษาเชงทฤษฎและปฏบต ไดแก พทธธรรม ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง วทยาศาสตรกายภาพและชวภาพ หลก 8 อ.เพอสขภาพตามแนวคดสถาบนบญนยม แพทยทางเลอก แพทยแผนไทย แพทยพนบาน แพทยจน และแพทยแผนปจจบน ซงไดจากขอมลจากการสงเกต สมภาษณ บนทก การทดลองแบบลองผดลองถกกบตนเอง หรอกลมประชาชนทสมครใจ และจากประสบการณการทำางานดานดแลสขภาพของผวจยตงแตป 2538 เพอใหเขาใจและรถงตนเหตของปญหาสขภาพ กลไกการเกดและหายของโรคหรออาการเจบปวย วธทเหมาะสมของการวนจฉยอาการเจบปวย และปรบปรงพฒนาเทคนควธการแกไขอาการเจบปวย และพฒนาหลกสตรอบรมการดแลสขภาพ แพทยทางเลอกวถพทธ “ (บญนยม)” หรอ แพทยทาง“เลอกวถธรรม”

3.1.2 ก�รวจยเชงปรม�ณ

86

ทเปนการตรวจสอบ ยนยน และประเมนประสทธภาพของแนวทางในการดแลสขภาพรปแบบทพฒนาขน เปนการวเคราะหสถตจากขอมลการเปลยนแปลงดานอาการเจบปวยและผลทางหองปฏบตการ ของกลมตวอยางทเขารวมหลกสตรอบรมการดแลสขภาพทเกบในชวง พ.ศ. 2538-2551 และระหวางวนท 1 มกราคม-31 ธนวาคม 2552 และการสรางแบบสอบถาม เพอเกบขอมลปญหาความเจบปวยทกดาน ทไดแก ดานรางกาย จตใจ เศรษฐกจและสงคม จากกลมตวอยางทเขารบอบรมหลกสตร ในระหวางวนท 1 มกราคม-30 มถนายน 2553

การวจยในครงน ทำาการศกษาทงเชงระบบ เชงปรมาณและเชงคณภาพ เรมตนจากการเกบขอมลตงแต ป พ.ศ. 2538-2551 ซงเปนจดเรมตนของการศกษาวรรณกรรมทเกยวของ พฒนาเปนวธการและหลกสตรการดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลก แพทยทางเลอกวถพทธ “ (บญนยม)”หรอ แพทยทางเลอกวถ“ธรรม โดยการผสมผสานบรณาการองคความรในการดแลสขภาพ”แผนปจจบน แผนไทย แผนทางเลอกและแผนพนบาน รวมทงหลก 8 อ.เพอสขภาพทดของสถาบนบญนยม ดวยพทธธรรมะและปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

เกบรวบรวมวเคราะหขอมลการเปลยนแปลงดานอาการเจบปวยและผลทางหองปฏบตการ ของกลมตวอยางทเขารวมหลกสตรอบรมการดแลสขภาพดงกลาว ระหวางวนท 1 มกราคม-31 ธนวาคม 2552 เพอศกษาขอมลเพมเตมและเปรยบเทยบกบขอมล เมอ พ.ศ. 2538-2551 วาประสทธภาพในการแกไขปญหาความเจบปวยดานรางกายยงใกลเคยงเดมหรอไม

เกบรวบรวมวเคราะหขอมลปญหาความเจบปวยทกดาน ไดแก ดานรางกาย จตใจ เศรษฐกจและสงคม จากกลมตวอยางทเขา

87

รบอบรมหลกสตรดงกลาว ระหวางวนท 1 มกราคม- 30 มถนายน 2553

เกบรวบรวมวเคราะหขอมลเชงระบบและเชงคณภาพ จากกลมตวอยาง พ.ศ. 2538-2553 โดยมลำาดบขนตอนศกษาวจยประกอบดวย กลมตวอยาง เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล

3.2 ประช�กรและกลมตวอย�ง

ประชากรในการวจยนเปนผทเขารบการอบรมคายสขภาพ ทใชหลกสตรการดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ (บญนยม) ของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ อำาเภอดอนตาล จงหวดมกดาหาร โดยกลมตวอยางทศกษา แบงเปน 4 กลมไดแก

3.2.1 กลมตวอยางจากประชากรในชวง พ.ศ. 2538-2551 จำานวน 12,203 คน โดยสมตวอยางแบบงาย จำานวน 1,397 คน ทรวบรวมวเคราะหขอมลสำาหรบการวจยเชงปรมาณ จากแบบบนทกขอมลความเจบปวยและผลการรกษา ของศนยฯสวนปานาบญ

3.2.2 กลมตวอยางจากประชากรในชวง พ.ศ. 2552 จำานวน 2,152 คน โดยสมตวอยางแบบงาย จำานวน 1,359 คน รวบรวมวเคราะหขอมลเชงระบบและเชงปรมาณ จากแบบบนทกขอมลความเจบปวยและผลการรกษา ของศนยฯสวนปานาบญ

3.2.3 กลมตวอยางจากประชากร พ.ศ. 2553 จำานวน 1,897 คน โดยสมตวอยางแบบงาย จำานวน 400 คน เพอเกบรวบรวมวเคราะหขอมลทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ จากแบบสอบถามงานวจยน

88

3.2.4 กลมตวอยางจากประชากร พ.ศ. 2538-2553 จำานวน 16,252 คน โดยสมตวอยาง จำานวน 25 คน เพอ สมภาษณเชงลก ในรปแบบวจยเชงคณภาพ

3.3 เครองมอในก�รเกบรวบรวมขอมล

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลในครงน โดยการใหอนญาตจากคณะกรรมการศนยฯ สวนปานาบญ ทงในงานวจยเชงคณภาพและเชงปรมาณ สำาหรบวเคราะหขอมลทเปนรปแบบทางการ ไดแก

แบบฟอรมบนทกขอมลความเจบปวยและผลการกษาของศนยฯ สวนปานาบญ

แบบสอบถามเพอประเมนผลการใชหลกสตรชวง 1-7 วน (ภาคผนวก ก) ทไดผานการตรวจสอบคณภาพเครองมอ และการทดสอบใช (Try out) กบกลมตวอยาง จำานวน 30 ราย โดยมเนอหาทสำาคญแบงเปน 3 สวน คอ

สวนท 1 ขอมลสวนบคคล สวนท 2 แบบประเมนผลการเปลยนแปลงของปญหาความ

เจบปวยตอนท 1 แบบประเมนการเปลยนแปลงของปญหา

ความเจบปวยดานรางกาย ตอนท 2 แบบประเมนการเปลยนแปลงของปญหา

ความเจบปวยดานจตใจ ตอนท 3 แบบประเมนการเปลยนแปลงของปญหา

ความเจบปวยดานเศรษฐกจ ตอนท 4 แบบประเมนการเปลยนแปลงของปญหา

ความเจบปวยดานสงคม

89

ตอนท 5 แบบประเมนการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

สวนท 3 คำาถามอนๆ ไดแก ขอคดเหนเกยวกบกจกรรมหลกสตรคายสขภาพพงตนแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ และขอคดเหนหรอขอเสนอแนะ

แนวทางแบบสมภาษณเชงลก และการบนทกขอมลสวนบคคล ไดแก รายละเอยดของความเจบปวย วธการบำาบดรกษา ผลการลดปญหาความเจบปวยดานรางกาย จตใจ เศรษฐกจ สงคม ขอมล หรอขอคดเหนอนๆ และ ภาพถายประกอบ

3.4 ก�รวเคร�ะหและสงเคร�ะหขอมล

การวจยเชงคณภาพ ใชแนวคดเชงระบบเพอบรณาการศาสตรตางๆ อนไดแก พทธธรรม ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง วทยาศาสตรกายภาพและชวภาพ หลก 8 อ.เพอสขภาพตามแนวคดสถาบนบญนยม แพทยทางเลอก แพทยแผนไทย แพทยพนบาน แพทยจน และแพทยแผนปจจบน ในการสรางองคความรเพออธบายปญหา การวนจฉยอาการ และวธการดแลสขภาพ โดยผานการศกษาวเคราะห ปจจยนำาเขา รปแบบกระบวนการ ผลผลต และผลลพธ ในกระบวนการดแลสขภาพ (ตารางท 1)

ในการวจยเชงปรมาณหรอทางสถต วเคราะหขอมลดวย สถตเชงพรรณนา (Descriptive statistics) ไดแก ความถ รอยละ และคาเฉลย จากขอมลทเกบดวยแบบฟอรมบนทกขอมลความเจบปวยและผลการรกษาของศนยฯ สวนปานาบญ และขอมลทเกบดวย แบบสอบถาม ทพฒนาขน เพอตรวจสอบ ยนยน ประเมน และเปรยบเทยบ ทศนคต พฤตกรรม และปจจยแวดลอม ตลอดจนประสทธภาพ ของวธการดแลสขภาพ และอาการเจบปวยแบบตางๆ

90

91

บทท 4ผลก�รศกษ�

4.1 พฒน�ก�รขององคคว�มรด�นสขภ�พ ต�มหลกแพทยท�งเลอกวถพทธ

การสงเคราะหแนวคดสำาคญๆ ไดแก แนวคดพทธธรรมะ แนวคดเศรษฐกจพอเพยง แนวคดสขภาวะ แนวคดการแพทยทางเลอก แนวคดการแพทยแผนไทยและแผนพนบาน แนวคดสขภาพบญนยม แนวคดวทยาศาสตรสขภาพแผนปจจบน แนวคดทฤษฎกายวภาคศาสตรและสรรวทยา และแนวคดทฤษฎเกยวกบสสารกบพลงงานและปจจยทเกยวของ รวมกบขอมลผานประสบการณในการจดทำาคายสขภาพตลอดระยะเวลา 15 ป ซงดแลคนไมตำากวา 1 หมนคน ไดบรณาการและพฒนาเปนวธการดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลก แพทยทางเลอก วถพทธ “ (บญนยม)” หรอ แพทยทางเลอกวถธรรม “ ” ซงไดพฒนาใหเกดองคความรดานสขภาพ 4 เรองหลก ไดแก สาเหตของความเจบปวยตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ 4 สาเหตหลก 9 สาเหตยอย กลไกการเกดและการหายของโรค/อาการเจบปวย ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ กลมอาการเจบปวย ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ 5 กลมอาการ และ การปรบสมดลเพอแกไขปญหาสขภาพ ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ 3 สตรปรบสมดล 4 กลวธหลก 9 เทคนค ดงมรายละเอยด ดงตอไปน

4.1.1 ส�เหตของคว�มเจบปวยต�มหลกแพทยท�งเลอกวถพทธ 4 ส�เหตหลก 9 ส�เหตยอย

92

4.1.1.1 สาเหตหลก 4 ขอ ของความเจบปวยตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ

1) รอนเยนไมสมดลพระพทธเจาตรสวา เปนผมอาพาธนอย มทกข“

นอย ประกอบดวยเตโชธาตอนมวบากเสมอกน ไมเยนนก ไมรอนนก เปนอยางกลางๆ ควรแก ความเพยรฯ ” (พระไตรปฎก เลมท 11 ขอท 293)

จะเหนไดวา พระพทธเจา พบวา การปรบสมดลรอน-เยน จะทำาใหมโรคนอย มทกขนอย สงผลใหสภาพรางกายพรอมทจะประกอบความเพยร ซงกคอรางกายทแขงแรงนนเอง

สอดคลองกบการปรบสมดลรอนเยนตามหลกแพทยทางเลอก คอ ถาหยน-หยางเกดผดปกตขนไมวาทางใดทางหนง จะทำาใหฝายหนงเพมหรอขณะทอกฝายหนงออนแอลง เชน ถาหยางมากเกน จะเกดโรครอน ถาหยนมากเกน จะเกดโรคเยน (โครงการพฒนาเทคนคการทำายาสมนไพร โครงการศกษาการแพทยตะวนออก และมลนธสาธารณสขกบการพฒนา, 2541 : 163-176)

สอดคลองกบการปรบสมดลดน (เยน) นำา (เยน) ลม (เยน) ไฟ (รอน) ตามหลกการแพทยแผนไทย การแพทย“แผนไทยมการตรวจวนจฉยโรค และการบำาบดโรคดวยแนวคดพนฐานเรองธาตทง 4 คอ ดน นำา ลม และไฟ ทประกอบกนขนเปนรางกายของคน การเสยสมดลของธาตทง 4 จากอทธพลการเปลยนแปลงตามวย กาลเวลา ฤดกาล ภมประเทศ และพฤตกรรมของคน ตางเปนสาเหตของการเกดโรค ” (เฉลม เกดมณ, 2547 : 2)

สอดคลองกบนกวทยาศาสตรทางฟสกสเคมชวะทพบวาอณหภมมผลอยางมากตอการเปลยนแปลงของสสารและพลงงานทงของสงมชวตและไมมชวต ดงน

93

เนองจากสสารและพลงงานนนโดยเนอแทแลวเปนสงเดยวกน เพยงแตแสดงออกมาในรปแบบทแตกตางกนเทานน มวลของรางกายนนไมใชสงทหยดนงสามารถผนแปรตามการเปลยนแปลงของพลงงานในตวมนเอง ณ จดนเองจงนำามาสความเขาใจในอกมตวา แททจรงแลวรางกายของมนษย ณ ระดบใตอะตอม กคอ พลงงานซบซอนทมการสนสะเทอน และแกวงในอตราทแตกตางกนไป เราจะพบวาแททจรงแลวรางกายมนษยกมการใชพลงงานในรปแบบตางๆ ตลอดเวลา (Einstein A., 1970)

ถาอณหภมของของเหลวลดลงมากพอ โมเลกลของของเหลวจะเบยดตวแนนขนอก โดยแรงดงดดระหวางโมเลกลมอทธพลสงขน จนถงจดทเรยกวาจดเยอกแขง โมเลกลของธาตจะแยกตวออกเปนอะตอมและเรยงตวกนใหม ในรปแบบทแนนอนและยดเหนยวกนแนนหนา โดยแรงไฟฟาทเรยกวา อเลคโตรเวเลนต (electrovalent force) หรอแรงโควาเลนต (covalent force) นนเอง ทอณหภม ณ จดน ของเหลวกไดเปลยนสถานะเปนของแขงโดยสมบรณ ของแขงเกอบทกชนดเปนผลก เมออณหภมสงขนถงจดทเรยกวาจดหลอมเหลวเมอใดของแขงทวทงกอนจะแปรสภาพพรอมกนเปนของเหลวทนท ทอณหภมเดยวกนนจะเรยกวา จดเยอกแขง ถาของเหลวแปรสภาพเปนของแขง (ฉนทนา อศรางกร ณ อยธยา และทวศกด จนดานรกษ, 2540 : 128-131)

พลงงานเคม เมอเกดปฏกรยาเคมขน หมายถงมการแลกเปลยนและการจดทอยของอเลคตรอนทวงวนรอบนวเคลยสเสยใหมนน จะมการเปลยนแปลงปรมาณในการเกดโมเลกลใหมดวย หลงจากเกดปฏกรยาแลวจะพบวาเหลอพลงงานอยจำานวนหนง ปฏกรยาแบบนเรยกวา ปฏกรยาคายความรอน(exothermic reaction) หากปฏกรยาทเกดตองการพลงงานจำานวนหนง เพอใหเกดโมเลกลใหม เรยกวาปฏกรยาดดกลนความรอน

94

(endothermic reaction) (ฉนทนา อศรางกร ณ อยธยา และทวศกด จนดานรกษ, 2540 : 159)

เนองจากโครงสรางระดบสอง ระดบสาม และระดบส ของชวโมเลกล มแรงยดเหยยวทสำาคญ 3 ชนด คอ พนธะไฮโดรเจน พนธะไฮโดรโฟบก และพนธะไอออนก ดงนนปจจยตางๆ ทมอทธพลตอพนธะเหลาน ยอมมผลตอการเปลยนแปลงของโครงสรางโมเลกล และในทสดทำาใหโครงรปเปลยนแปลงไปดวย ปจจยทสำาคญเหลานน ไดแก ความเปนกรดดาง ปรมาณเกลอแรในนำา และอณหภม

ปจจยทง 3 ชนดทกลาวมามอทธพลตอโครงสรางและโครงรปของ ชวโมเลกล ซงเทากบวามผลตอหนาทและการทำางานของชวโมเลกลเหลานน ถาปจจยเหลานเปลยนแปลงทำาใหโครงรปและโครงสรางเปลยนแปลงไป ชวโมเลกลกจะทำางานในหนาทของตนเองไมได เราเรยกสภาพนวา สภาพเสยธรรมชาต(denatured state) และสภาพเดมของโมเลกลททำางานได เราเรยกวาสภาพธรรมชาต (native state) สรปแลวคอสภาพธรรมชาตของชวโมเลกลจะมโครงสรางระดบตางๆ ซงทำาใหมโครงรปจำานวนจำากดและโดยทวไปมโครงรปจำาเพาะ ในกรณสภาพเสยธรรมชาต จะมโครงสรางไรรป มโครงรปไมแนนอนทำางานตามหนาทไมได (พชต โตสโขวงศ, 2535 : 38-41)

พระราชดำารส (8 สงหาคม 2534) “...สรรพสงทงหลายดำารงอยพรอมกบเจรญยงยนไปได เพราะมความสมดลในตวเอง อยางชวตมนษยเรานดำารงอยไดเพราะมออกซเจน ไฮโดรเจน และคารบอน อนเปนสวนประกอบสำาคญ ของชวต ไดสดสวนกน เมอใดสวนประกอบอนเปนแกนแกนของชวต สวนใดสวนหนงบกพรองขาดหายไป ไมอาจแกไขใหคงคนสมดลได เมอนนชวตกเสอมโทรมแตกดบ ธรรมชาตอนๆ ตลอดจน สงทมนษยปรงแตงสรรคสรางขน

95

เชน เครองจกร โรงงาน อาคาร บานเรอน แมกระทง เศรษฐกจ กฎหมายและทฤษฎตางๆ กเหมอนกน ลวนตองมสวนประกอบทสมดลทงสน...”

จะเหนไดวา พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงกลาวถงตนเหตของปญหาวาเกดจากความ ไมสมดล และการแกปญหาทตนเหตกคอการสรางความสมดล จะทำาใหเกดความเจรญมนคงยงยน

ดงนน สมดลรอนเยน จงเปนปจจยหนงทสำาคญมากตอสขภาพ

2) กระทำาบาป/อกศลกรรม“ความสงสมบาป นำาทกขมาให ” (พระไตรปฎก

เลม 25 ขอ 59) “การไมทำาบาป นำาสขมาให ” (พระไตรปฎก เลม

25 ขอ 59) จะเหนไดวา พระพทธเจาทรงคนพบวา การกระ

ทำาบาป/อกศลกรรม เปนปจจยสำาคญอยางหนงททำาใหเสยสขภาพ สวนการละบาป/อกศลกรรมเปนปจจยสำาคญอยางหนงททำาใหสขภาพด

3) ไมบำาเพญบญกศล“ความสงสมบญ นำาสขมาให ” (พระไตรปฎก

เลม 25 ขอ 30) “อกศลธรรมเจรญขน กศลธรรมเสอม อกศล

ธรรมเสอม กศลธรรมเจรญขน ” (พระไตรปฎกเลม 10 ขอ 258)จะเหนไดวา การไมบำาเพญบญกศล ยอมไมได

เหตปจจยทสงเสรมใหสขภาพด สวนการสงสมบญกศล ทำาใหไดเหตปจจยทสงเสรมใหสขภาพด และกศลธรรมสามารถยงอกศลธรรมใหเบาบางลงได

96

4) ความวตกกงวล“ทกขยอมไมตกถงผหมดกงวล ” (พระไตรปฎก

เลม 15 ขอ 122) จะเหนไดวา ความวตกกงวลทำาใหเกดทกข/เสย

สขภาพ และความไรกงวลทำาใหเกดสขภาพดดงนน สาเหตหลกททำาใหเกดโรค/อาการเจบปวย

ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ เชอวาเกดจาก 4 ประการใหญๆ ไดแก ความรอนเยนไมสมดล ทำาบาป/อกศลกรรม การไมบำาเพญบญกศล และความกลว/ความวตกกงวล

4.1.1.2 สาเหตความเจบปวย 9 ขอยอย 1) อารมณเปนพษ เชน ความเครยด ความเรง

รบ/ เรงรด/ เรงรอน ความกลว ความวตกกงวล ความไมโปรง ไมโลง ไมสบายใจ ความไมพอใจ ความมงราย อาฆาต พยาบาท ความโลภ โกรธ หลง ยดเกน เอาแตใจตวเอง เปนตน

2) อาหารเปนพษและไมสมดล พษจากอาหารประกอบดวย 6 สาเหตหลกดงน

- พษจากอาหารมสารพษสารเคมทงในพชและสตว ทงจากขบวนการผลตและการปรงเปนอาหาร

- พษจากอาหารมสวนประกอบของเนอสตวมากเกนไป

- พษจากอาหารปรงรสจดเกนไป - พษจากชนดของอาหารไมสมดล นอกจากการ

ไมรชนดและสดสวนของอาหารแตละชนดทสมดลแลว การไมรเทคนคการปรงและการรบประทานทสมดล กจะทำาใหเกดโรคภยไขเจบได

- พษจากของเสยและความรอนจากขบวนการยอย สนดาปและ เผาผลาญอาหาร

97

- พษจากการไมรเทคนคในการรบประทานอาหารสขภาพอยางผาสก และไมรวธปฏบตในการลดละลางความอยากในจตตออาหารทเปนพษ อยางถกตรง

3) พษจากการไมออกกำาลงกาย หรอการออกกำาลงกายและอรยาบถท ไมถกตอง คอ การกายบรหารทไมไดคณลกษณะ 3 ประการ ไดแก

- ความแขงแรงของกลามเนอ กระดกและเสนเอน

- ความยดหยนของกลามเนอและเสนเอน - การเขาทเขาทางของกลามเนอ กระดกและ

เสนเอน การไมออกกำาลงกายหรอไมกายบรหารเลย กยง

ทำาใหไมไดประโยชนจากทงสองอยางเลย4) พษจากมลพษตางๆ ในโลกเพมมากขน เชน

อณหภมบรรยากาศโลกทรอนขน ควนพษ และสารพษตางๆ ในสงแวดลอม เปนตน

5) พษจากการสมผสเครองยนต/เครองไฟฟา/เครองอเลคทรอนคมากเกนความสมดล

6) ไมพงตน ดวยวธทประหยดเรยบงาย ในการลดความรนแรงของพษหรอระบายพษออกจากรางกาย

7) การเพยรการพกทไมพอด8) บาป/อกศลกรรม 9) การบรณาการองคความรในการแกไขปญหา

สขภาพสวนใหญ ณ ปจจบนยงไมมประสทธภาพมากพอ คอ - ไมสามารถลดปญหาสขภาพดวยการแกการ

แกทตนเหต สวนใหญเปนการแกทปลายเหต - มคาใชจายทสง

98

- คนพงตนเองไดนอยลงในการดแลแกไขปญหาสขภาพตนเอง

4.1.2 กลไกก�รเกดและก�รห�ยของโรค/อ�ก�รเจบปวย ต�มหลกแพทยท�งเลอกวถพทธ

ขอมลกลไกรเฟลกซ การทำางานอยางอตโนมตของเซลล และปจจยททำาใหโครงสราง/ โครงรปของเซลลเสยสภาพ ประกอบกบเหตปจจยททำาใหเกดโรค เปนรหสทสำาคญอยางยงททำาใหเขาใจกลไกการเกดและการหายของโรคหรออาการเจบปวยตางๆ อนจะนำาไปสการแกไขปญหาความเจบปวยทตนเหตไดอยางถกตอง

รหสนน กคอ เมอมตนเหตอยางนอยขอใดขอหนงเกดขนทเปนพษ/ อนตราย/ ระคาย/ ไมสบายในรางกาย เชน เมอรางกายกระทบอนตรายจากภาวะรอนหรอเยนเกน ตามหลกวทยาศาสตรกจะเกดการทำาลายโครงสรางและโครงรปของเซลล เซลลกจะทำาหนาทผดปกตจากเดม อาจทำาหนาทมากไปหรอนอยไปหรอทำาหนาทผดเพยนไปจากปกต ประกอบกบประสาทไขสนหลงอตโนมตกระตนใหเกดการเกรงตวของกลามเนอ(รเฟลกซ)เพอหนพษหรอขบพษ การเกรงตวของกลามเนอจะยงรนแรงมากขน ตามความรนแรงของพษ/ อนตราย/ สงระคาย/ สงไมสบายนนๆ ถาพษมากเกนจนไมสามารถขบออกไดหมด จะเกดการเกรงตวคาง เลอดลมไหลเวยนไมสะดวก สารอาหารและพลงงานทเปนประโยชนไหลเวยนเขาเซลลไมได ของเสยไหลเวยนออกจากเซลลไมได(เซลลทำางานตลอดเวลาจะเกดของเสยตลอดเวลา) ทำาใหเซลลเสอม

ประกอบกบเซลลเมดเลอดขาวซงทำาหนาทในกลไกฟาโกไซโตซส คอ กลไกการโอบมะเรง เนองอก เซลลทผดปกต เชอโรคและพษตางๆ แลวหลงเอนไซม/นำายอยตางๆ มาสลาย แลวขบออกจากรางกายเซลล โดยกลไกรเฟลกซของเซลล ซงทำาใหเราไมเจบปวย เมอ

99

เมดเลอดขาวและเซลลตางๆ ถกทำาลายจากพษรอนเยนไมสมดลหรอถกทำาลายดวยพษอนๆ ทำาใหโครงสรางและโครงรปของเซลลเสย เซลลกจะเสยหนาท ไมสามารถกำาจดพษตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ พษตางๆ กจะสะสมคางอยในรางกาย ทำาใหเซลลเสอมและตายกอนเวลาอนควร การทำางานของอวยวะตางๆ กเสอม จงทำาใหเกดโรคไดทกโรคหรอเกดอาการเจบปวยไดทกอาการหรอเกดความเสอมไดทกเซลลทกอวยวะของรางกาย จดใดทออนแอและมพษมากกจะเกดอาการกอน แลวคอยลกลามไปจดอนๆ ถาไมไดรบการแกไข โดยทอกศลและความกงวล จะทำาใหโรคและความเสอมรนแรงยงขน

ดงนน ถาเรามวธการระบายสงทพษรอนหรอเยนเกนนนออก พรอมกบการ ไมเพมพษรอนหรอเยนเกนนนเขาไป เซลลเมดเลอดขาวและเซลลตางๆ กจะมโครงสรางและโครงรปตามปกต ทำาหนาทไดตามปกต อยางมกำาลงและประสทธภาพมากขนในการสลายพษตามกลไกฟาโกไซโตซสและเกรงตวขบพษตางๆ ออกไปจากรางกาย เมอพษถกกำาจดออกจากรางกายจนทเลาเบาบางลงหรอหมดไป พรอมกบการไมเพมพษเขาไป กลามเนอกจะคลายตว เพราะไมตองบบเกรงตวขบพษออก เลอดลมกจะไหลเวยนสะดวก สารอาหารและพลงงานทเปนประโยชนสามารถเขาไปหลอเลยงเซลลไดและของเสยระบายออกจากเซลลได ยงถาทำาพรอมกบการ ละบาป บำาเพญกศลและฝกสะสมใจไรกงวล กจะชวยทำาใหโรคและอาการเจบปวยตางๆ ทเลาหรอหายไป สงเสรมใหรางกายและจตใจมสขภาวะทดยงขน

ตวอยางกลไกการเกดและการหายของโรคหรออาการไมสบายตางๆ ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ เชน เมอมสงทเปนพษ/อนตรายมาสมผสกบเนอเยอของรางกาย จะทำาใหเกดการเกรงแขงคางของกลามเนออยางอตโนมตเพอหนหรอขบพษ/ อนตรายนนออก จงทำาใหเกดอาการตงแขงเจบปวดมนชาตามสวนตางๆ ของ

100

รางกาย อนเกดจากเลอดลมไหลเวยนไมด ถากลไกดงกลาวเกดบรเวณศรษะกจะเกดอาการหนามดวงเวยน ถาพษ/ อนตรายระคายเซลลผวหนงกเกด ผนคน ถาพษ /อนตรายทำาลายเซลลกเกดการเป อยพพอง

ถาเปนพษรอนเกนเผานำาใหแหงกเกดอาการแหงเกรยมไหม แตถารางกายสงเลอดสงนำาเหลองไปกำาจดพษบรเวณนนกจะบวมแดง ถารางกายผลตพลงงานเพอตอสพษหรอขบพษกเกดอาการรอนหรอเปนไข

ถาเปนพษเยนเกนทำารายกเกดการเยนชาซด บรเวณนนมกจะเหยว เพราะรางกายจะเคลอน

นำาออกจากบรเวณนนเพอลดความเยน เหมอนสภาพตอนเราแชมอเทาในนำาเยนนานๆ มอเทากจะเหยวผดปกต

ดงนนถาเรามวธการระบายสงทพษรอนหรอเยนเกนนนออก พรอมกบการไมเพมพษรอนหรอเยนเกนนนเขาไป สวนเปอรอกซโซมของเซลล จะมสมรรถภาพในการสลายพษ และเซลลกจะมกำาลงมากขนในการเกรงตวขบพษดงกลาวออกไปจากรางกาย เมอพษถกกำาจดออกจากรางกายจนทเลาเบาบางลงหรอหมดไป พรอมกบการไมเพมพษรอนหรอเยนเกนนนเขาไป กลามเนอกจะคลายตว เพราะไมตองบบเกรงตวขบพษออก เลอดลมกจะไหลเวยนสะดวกและไมมพษรอนหรอเยนเกนทำาลายรางกาย จะทำาใหอาการปวดตงแขงมนชา หนามดวงเวยน ผนคน เป อยพพอง, บวมแดงรอนหรอไข หรออาการเหยวซดเยนชา ทเลาหรอหายไป

เมอปลอยใหเกดสภาพรอนเกนหรอเยนเกนนานๆ เซลลเนอเยอกจะเสอมสภาพ ไมสามารถทำาหนาทไดดงเดม

ถารางกายเกดกลไกอตโนมตในการผลตเซลลเนอเยอใหมขนมาแทนเนอเยอเดมทเสอมสภาพเสยหนาทไป แตพษ/ อนตรายจากภาวะรอนหรอเยนเกนยงคงอย เซลลเนอเยอใหมทผลตขนมานนก

101

จะถกทำารายจากพษ/อนตรายเดมนน จงเกดสภาพเกรงแขงเสยหนาทเดมแปะอยตรงนน ถากลไกดงกลาวเกดขนตอเนองเรอยๆ กจะสะสมเปนเนองอกและมะเรง ประกอบกบเมดเลอดขาวถกพษ/อนตรายดงกลาวนนทำาราย พรอมๆ กบเกดสภาพเลอดลมไหลเวยนสงอาหารและถายเทของเสยไมสะดวก เมดเลอดขาวกจะเสอมสมรรถภาพไมสามารถสลายเนองอกและมะเรงได และเซลลเนอเยอตางๆ กออนแอไมสามารถเกดรเฟลกซเพอขบอนตรายออกได เนองอกและมะเรงกจะขยายกระจายไปทว เมอระบายพษรอนหรอเยนเกนออกไป พรอมกบการไมเพมพษรอนหรอเยนเกนนนเขาไป กลามเนอกจะคลายตวเพราะไมมพษจะตองบบออก ทำาใหเลอดลมไหลเวยนสะดวก เซลลทกเซลลกแขงแรง รวมถงเซลลเมดเลอดขาวดวย เพราะไมมพษรอนหรอเยนเกนทำาลาย จงสามารถโอบและหลงนำายอย/เอนไซมมาสลายเซลลมะเรงได ในกลไกฟาโกไซโตซส กลามเนอทแขงแรงกจะเกดกลไกรเฟลกซเกรงตวขบเซลลมะเรงทสลายโดยเมดเลอดขาวออกจากรางกาย ทางห ตา จมก ปาก ผวหนง ปสสาวะ อจจาระหรออวยวะระบายพษตามปกตของรางกาย กจะทำาใหเซลลมะเรงทเลาเบาบางหรอหายไป

โรคภมคมกนทำารายตวเอง (เอสแอลอ) เกดจากภาวะรอนหรอเยนเกนทำาลายเซลลจนเซลลเกดสภาพผดปกตไปจากเดม แตยงไมถงขนทำาใหเมดเลอดขาวเสอมสภาพ เมดเลอดขาวจงเขาใจผดวาเซลลทผดรปไปนนเปนสงแปลกปลอม เมดเลอดขาวจงเขาไปทำาลาย จงเกดอาการภมแพ ปวด และไมสบายตางๆ ดงนนถาเรามวธการระบายพษรอนหรอเยนเกนนนออก พรอมกบการ ไมเพมพษรอนหรอเยนเกนนนเขาไป เซลลของรางกายกจะอยในสภาพปกต เมดเลอดขาวกจะ ไมไปทำาลาย อาการของโรคเอสแอลอกจะทเลาหรอหายไป

102

เมดเลอดขาวนนมหนาทเขาไปโอบลอมสงทเปนพษ/เชอโรค/เซลลทผดปกตแลวหลงเอนไซม/ นำายอยมาสลาย นกวทยาศาสตรเรยกกลไกดงกลาววา ขบวนการฟาโกไซโตซส ซงขบวนการดงกลาวจะเกดพรอมๆ กนกบรเฟลกซเพอขบพษออกจากรางกาย เมอขบวนการดงกลาวเสยหายจะสงผลใหรางกาย ไมสามารถกำาจดหรอตานทานเชอโรคซงมอยทวไปเปนธรรมดา เชอโรคกจะกนเซลลของรางกายเราเปนอาหาร จงเกดการตดเชอตางๆ ในรางกาย แตถาระบายพษรอนหรอเยนเกนออกไป พรอมกบการไมเพมพษรอนหรอเยนเกนนนเขาไป เมดเลอดขาวกจะแขงแรง เพราะไมถกพษรอนหรอเยนเกนทำาลาย เมดเลอดขาวทแขงแรงกจะทำาลายเชอโรคไดด ทำาใหการตดเชอทเลาหรอหายไป

การมนำาตาลหรอโปรตนหรอไขมนในเลอดสง กเกดจากสวนททำาหนาทสลายนำาตาลใหเปนพลงงาน ไดแก สวนประกอบของเซลลตบออน ซงทำาหนาทหลงฮอรโมนอนซลน และสวนททำาหนาทสลายสารอาหารใหเปนพลงงาน ไดแก ไมโตคอนเดรยเซลลทกเซลลของรางกาย เพราะไมโตคอนเดรยของเซลลนน ทำาหนาทสลายคารโบไฮเดรท โปรตน ไขมนและกรดนวคลอกใหเปนพลงงาน สวนสำาคญดงกลาวถกภาวะรอนหรอเยนเกนทำาลายสภาพเดม จนเสยหนาทในการสลายสารดงกลาว จงทำาใหสารดงกลาวตกคางในเสนเลอดหรอตกคางตามสวนตางๆ ของรางกายมากเกนปกต ถาระบายพษรอนหรอเยนเกนออกไปจากรางกาย พรอมกบการไมเพมพษรอนหรอเยนเกนนนเขาไป สวนประกอบของเซลลกจะแขงแรงทำาหนาทไดตามปกต เพราะไมถกพษรอนหรอเยนเกนทำาลาย เซลลสามารถสลายสารอาหารใหเปนพลงงานได ภาวะคารโบไฮเดรท โปรตน ไขมน กรดนวคลอค สวนเกนสะสมในรางกายกจะลดลงหรอหายไป

การเกดภาวะความดนโลหตสง กเกดจากการมพษรอนหรอเยนเกน (สวนใหญเกดจากพษรอนเกน แตเยนเกนจนถงขนม

103

ภาวะตกลบกทำาใหเกดความดนโลหตสงได) โดยเฉพาะถาพษดงกลาวมมากในอวยวะระบบไหลเวยนเลอด ทำาใหหวใจเกดการบบเกรงตวอยางแรงโดยอตโนมต เพอขบพษดงกลาวออกไปจากรางกาย จงเกดภาวะความดนโลหตสงขน ดงนนถาเรามวธการระบายพษรอนหรอเยนเกนนนออก พรอมกบการไมเพมพษรอนหรอเยนเกนนนเขาไป กลามเนอหวใจกจะคลายตว เพราะไมตองบบเกรงตวขบพษออก ภาวะความดนโลหตสงกจะทเลาหรอหายไป

สวนการเกดภาวะความดนโลหตตำา กเกดจากการมพษรอนหรอเยนเกน (สวนใหญเกดจากพษเยนเกน แตพษรอนจนถงขนมภาวะตกลบกทำาใหเกดความดนโลหตตำาได) โดยเฉพาะถาพษดงกลาวมมากในอวยวะระบบไหลเวยนเลอด จนทำาลายสมรรถภาพในการบบตวของหวใจ/หวใจออนแรงลง จงเกดภาวะความดนโลหตตำา ดงนนถาเรามวธการระบายพษรอนหรอเยนเกนนนออก พรอมกบการไมเพมพษรอนหรอเยนเกนนนเขาไป กลามเนอหวใจไมถกทำารายจากพษรอนหรอเยนเกน หวใจกจะมกำาลงบบตวแรงขน ความดนโลหตจงเพมขนสภาวะปกต

การเปนหอบหดหรอนอนกรน กเกดจากการมพษรอนหรอเยนเกน คางอยทบรเวณปอดและหลอดลม ทำาใหกลามเนอปอดและหลอดลมเกดเกรงตว (รเฟลกซ) เพอขบพษ ถาพษมมากเกนทจะขบออกไดหมด จะเกดการเกรงตวคาง ทำาใหเลอดลมไหลเวยนไมสะดวก จงเกดอาการหอบหดนอนกรน เพราะรางกายตองการอากาศบรสทธทมากและตองการระบายอากาศเสยออกใหมาก ดงนนถาเรามวธการระบายพษรอนหรอเยนเกนนนออก พรอมกบการไมเพมพษรอนหรอเยนเกนนนเขาไป กลามเนอปอดและหลอดลมกจะคลายตว เพราะไมตองเกรงตวขบพษออก ทำาใหเลอดลมไหลเวยนสะดวก อาการหอบหดหรอนอนกรนกจะทเลาหรอหายไป

104

การเกดนวตามอวยวะตางๆ เชน ถงนำาด ไต กระเพาะปสสาวะ เปนตน เกดจากภาวะรอนเกนเผานำาในรางกายใหแหง ทำาใหสารตางๆ เกาะกลมกนเปนกอนนว ถาเราใสสงทมฤทธเยนและระบายพษรอนออก พรอมกบไมใสสงทมพษรอนเพม กจะทำาใหนำาในรางกายไมถกเผา นวใหมกจะไมเกด สวนนวเกากจะถกนำาไหลผานเซาะนวและนวจะถกพลงงานอนๆ ทมอยในธรรมชาตเคลอนกระทบ นวจะสลายใหเลกลงไปเรอยๆ และถกขบออกในทสด

การเปนหวด มนำามก เสลด ไอ จาม กเกดจากภาวะรอนหรอเยนเกน ระคายบรเวณปอด หลอดลมหรอเยอบจมก รางกายกจะสงนำาไปดบความระคาย จงเกดนำามกหรอเสลด ถากลามเนอเกรงตวอยางแรงเพอขบนำามก เสลดหรอขบพษรอนเยน กจะเกดอาการไอจาม ดงนนถาเรามวธการระบายพษรอนหรอเยนเกนนนออก พรอมกบการไมเพมพษรอนหรอเยนเกนนนเขาไป รางกายกไมตองสงนำาไปดบความระคาย นำามกหรอเสลดกจะหายไป กลามเนอกจะคลายตว เพราะไมตองบบเกรงตวขบพษออก อาการไอจามกจะทเลาหรอหายไป

ไธรอยดเปนพษ กเกดจากภาวะรอนหรอเยนเกน จนทำาใหเซลลตางๆ ของรางกายเสยพลงในการขบพษดงกลาว รางกายจงตองการพลงงาน เปนเหตใหระบบประสาทอตโนมตสงการใหตอมไธรอยดหลงฮอรโมนไธรอยดออกมามากเกนปกต เพอกระตนใหเซลลตางๆ ของรางกาย เกดขบวนการเผาผลาญอาหารเพอเพมพลงงาน เมอเซลลเผาผลาญอาหารมากเกนปกต กยงเกดของเสยคางในรางกาย ประกอบกบพษรอนหรอเยนเกนไมไดถกกำาจดออก เซลลกจะเสอมและเสยพลงในการขบพษ เปนวงจรซำาอยอยางน ทำาใหเกดอาการไธรอยดเปนพษ เชน ออนเพลย ใจสน ตกใจงาย กนมากแตผอม

ถาพษระบายออกทางตามาก ตาจะแหงแสบ ถาเกดการเกรงตว (รเฟลกซ) ขบพษออก ลกตาจะถกดนออกมานอกเบา

105

เปนตน แตถาเราถอนพษรอนหรอเยนเกนออกจากรางกาย เซลลของรางกายกจะมพลงเตม เพราะไมเสยพลงในการขบพษ ประสาทอตโนมตจะไมสงใหตอม ไธรอยดหลงฮอรโมนออกมามากเกน โรคและอาการไธรอยดเปนพษกจะทเลาหรอหายไป

อาการเจบปวยอนๆ กเกดจากสาเหตและกลไกทำานองเดยวกน

4.1.3 กลมอ�ก�รเจบปวย ต�มหลกแพทยท�งเลอกวถพทธ 5 กลมอ�ก�ร

แนวคด หลก หยน-หยาง อธบายการเกดผดปกตขนไมวาทางใดทางหนง จะทำาใหฝายหนงเพมหรอขณะทอกฝายหนงออนแอลง เชน ถาหยางมากเกน จะเกดโรครอน ถาหยนมากเกน จะเกดโรคเยน (โครงการพฒนาเทคนคการทำายาสมนไพร โครงการศกษาการแพทยตะวนออก และมลนธสาธารณสขกบการพฒนา, 2541 : 163-176) หลกพนฐานในการรกษาโรคของแพทยแผนจนโดยทวไป ทไดแก การรกษาเมอยงไมเปนโรค การพยงปจจยภายในขจดปจจยภายนอก การรกษาทวรางกาย : ทศนะองครวม การรกษาทงเปลอกและแกน ทโดยทวไปแลวพอจะสรปเปนหลกไดวา การรกษาโรคมงรกษาทแกน โรคเฉยบพลนรกษาทเปลอก โรคเรอรงรกษาทแกน รกษาทงเปลอกและแกนพรอมกน ถาอาการของโรคคอนขางซบซอน อาการทงเปลอกและแกนตางกเฉยบพลนรนแรง จะใชวธใดวธหนงไมได ตองใชวธรกษาทงเปลอกและแกนไปพรอมๆ กน

การรกษาแบบขดแยงและการรกษาแบบไมขดแยงอธบายวา การรกษาแบบขดแยงเปนการรกษาตามหลก พจารณาจากอาการของโรค โดยใชยาทมฤทธตรงกนขามกบลกษณะอาการโรคและใหผลทำาลายโรคนน เชน เปนโรคเยนใหยารอน เปนโรครอนใหยาเยน โรคพรองใหยาบำารง โรคแกรงใหยาขบรอนหรอยาถาย เปนการรกษาโดยใชยาทมคณภาพตรงขามกน การรกษาแบบไมขดแยง เปน

106

รกษาตรงขามกบหลก ตรงขามกบการรกษาแบบขดแยง เปนการรกษาโรคโดยเลอกใชยาทมคณสมบตเหมอนกบอาการของโรคกลบไปรกษาโรคนน การรกษาวธนเหมาะกบโรคทมอาการคอนขางจะสลบซบซอน ลกษณะและอาการของโรคทแสดงออกมาไมตรงกน การรกษาแบบไมขดแยงทใชมาก ไดแก อาการโรคเยน ใชยาเยน อาการโรครอน ใชยารอนอาการอดตน ไมคลอง ใชวธอดกลบรกษา อาการถาย ใชยาถาย

การพจารณาดานตวผปวย เวลา ฤดกาลและภมประเทศ โรคเดยวกนใชวธตางกน โรคตางกนใชวธเดยวกน โรคมกมอาการสลบซบซอน โรคชนดเดยวกนเนองจากพยาธสภาพและการดำาเนนของโรคตางกน อาการทปรากฏจงแตกตางกน ฉะนน การรกษาจงตองกำาหนดใหถกตอง เรยกวา รกษาโรคเดยวกนใชวธตางกน โรคท“ ”ตางกนถามสาเหตและการดำาเนนของโรคของเหมอนกน ใชวธรกษาเดยวกนได เรยกวา ใชวธเดยวกนรกษาโรคตางกน “ ” (โครงการพฒนาเทคนคการทำายาสมนไพร โครงการศกษาการแพทยตะวนออก และมลนธสาธารณสขกบการพฒนา, 2541 : 163-176)

จากหลกการดงกลาว ผาน การทดลอง สงเกตและเกบรวบรวมขอมลการดแลสขภาพตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ผวจยพบวา อาการเจบปวยแบงไดเปน 5 กลมใหญๆ ไดแก

(1) กลมอาการของภาวะรางกายรอนเกน(2) กลมอาการของภาวะรางกายเยนเกน(3) กลมอาการของภาวะรางกายรอนเกนและเยนเกน

เกดขนพรอมกน(4) กลมอาการของภาวะรางกายทมสาเหตเกดจาก

รางกายรอนเกนตกลบเปนอาการเยนเกน (เยนหลอก)(5) กลมอาการของภาวะรายกายทมสาเหตเกดจาก

รางกายเยนเกนตกลบ เปนอาการรอนเกน (รอนหลอก)

107

ตวอย�งอ�ก�รของภ�วะรอนเกนอาการเดนทมกเกดเมอมภาวะรอนเกน ไดแก ปาก

คอแหง กระหายนำา ปวด บวม แดง รอน ตง แขง มน ชา แผลพพอง ผน คน ปสสาวะเขมปรมาณนอย อจจาระแขง กำาลงตก ชพจรเตนแรง

เมอมภาวะรอนเกน ใหแกดวยการใชสงทมฤทธเยนเทาทรสกสบาย ลดหรองดสงทมฤทธรอนเทาทรสกสบาย

ตวอย�งอ�ก�รภ�วะเยนเกนอาการเดนทมกเกดเมอมภาวะเยนเกน ไดแก ปากคอชม

ไมกระหายนำา รสของนำาจดผดปกต ปวด เหยว ซด เยน ตง แขง มน ชา ทองอด หวตอ หนาวสน ปสสาวะใสปรมาณมาก อจจาระเหลว กำาลงตก ชพจรเตนเบา

ถามภาวะเยนเกน ใหแกดวยการใชสงทมฤทธรอนเทาทรสกสบาย ลดหรองดสงทมฤทธเยนเทาทรสกสบาย

ตวอย�งอ�ก�รรอนเกนและเยนเกนทเกดข9นพรอมกน

มไขสง แตหนาวสนหรอเยนมอ เยนเทา ปวดศรษะ ตวรอนรวมกบทองอด ปวด บวม แดง รอน รวมกบ มนชาตามเนอตวแขน ขา เปนตน

วธแกทงภาวะรอนและเยนเกดขนพรอมกน คอ ใชสงทมฤทธเยน โดยผานไฟหรอกดนำารอนใสหรออาจผสมสงทมฤทธรอนเทาทรสกสบาย ลดหรองดสงทมฤทธเยนสดเทาทรสกสบาย

กลมอ�ก�รของภ�วะร�ยก�ยทมส�เหตเกดจ�กร�งก�ยรอนเกนตกลบเปนอ�ก�รเยนเกน (เยนหลอก)

108

คอ ตนเหตจากรอนแตมสภาพตกลบจนเกดอาการเยนเกน เมอใชสงทมฤทธรอนแก อาการจะยงแยไปกวาเดม แตพอใชสงทมฤทธเยนกลบรสกสบาย กใหใชสงทมฤทธเยน เพราะตนเหตเกดจากรอน ดงทพระพทธเจาตรสวา ละเหตทกขไดเปนสขในททงปวง(พระไตรปฎก เลมท 25 ขอ 59), ละทกขทงปวงได เปนความสข (พระไตรปฏก เลมท 25 ขอ 33) จะเหนไดวา พระพทธเจาพบวา การดบทกขทตนเหตจะทำาใหทกขดบและเกดความสขขน

กลมอ�ก�รของภ�วะร�ยก�ยทมส�เหตเกดจ�กร�งก�ยเยนเกนตกลบเปนอ�ก�รรอนเกน (รอนหลอก)

คอ ตนเหตจากเยนแตมสภาพตกลบจนเกดอาการรอนเกน เมอใชสงทมฤทธเยนแก อาการจะยงแยไปกวาเดม แตพอใชสงทมฤทธรอนกลบรสกสบาย กใหใชสงทมฤทธรอน เพราะตนเหตเกดจากเยน การดบทกขทตนเหตจะทำาใหทกขดบและเกดความสขขน

อาการรอนหรอเยนเกนใดทมลกษณะเดนซำากน เวลาวนจฉยแยกภาวะรอนเยน ใหสงเกตอาการอนๆ ทแตกตางกนประกอบการวนจฉย

4.1.4 ก�รปรบสมดลเพอแกไขปญห�สขภ�พ ต�มหลกแพทยท�งเลอกวถพทธ “3 สตรปรบสมดล 4 กลวธหลก 9 เทคนค”

4.1.4.1 “3 สตรปรบสมดล ทพบไดแก ”1) สตรรอน ใชแกอาการเยนเกนและอาการรอน

หลอก2) สตรเยน ใชแกอาการรอนเกนและอาการเยน

หลอก 3) สตรรอนผสมกบสตรเยน ใชแกอาการรอน

และเยนเกนเกดขนพรอมกนโดยปรบสมดลไปสจดทรสกสบาย เบากาย มกำาลง ตามหลกกกจปมสตรและอนายสสสตร

109

4.1.4.2 “4 กลวธหลก ไดแก”1) สมดลรอนเยน2) ละบาป3) บำาเพญบญ4) เพมพนใจไรกงวล

4.1.4.3 เทคนคปรบสมดล 9 ขอ มดงน1) การรบประทานสมนไพรปรบสมดล

กรณทมภาวะรอนเกนหรอเยนหลอก ดมนำาสมนไพรฤทธเยนหรอคลอโรฟลลสดจากธรรมชาต

กรณทดมนำาสมนไพรฤทธเยนสดแลวรสกไมสบาย แสดงวาอาจมภาวะรอนและเยนเกนเกดขนพรอมกน ใหกดนำารอนใสนำาสมนไพรฤทธเยน หรอนำาไปตมใหเดอดกอนดม หรออาจนำาสมนไพรฤทธรอนมาผสมกอนดมกได เชน ผสมดวยนำาตมขมน/ขง/ตะไคร/มะตม เปนตน ถาดมแลวรสกสบาย อาจตดสมนไพรฤทธเยนออก แลวดมสมนไพรฤทธรอนอยางเดยวกได ถาดมแลวรสกสบายแสดงวามภาวะเยนเกนหรอรอนหลอก

กรณทมอาการปวยหนก หรออาการเฉยบพลน หรออาการเรอรง ดวยภาวะรอนเกน ผวจยพบวาสมนไพรทแกอาการไดด คอใชถานทใชกอไฟขนาดประมาณ ครง-1 กำาป นของผปวยบดใหละเอยด เอานำาปสสาวะครงแกว (ประมาณ 100 ซ.ซ.) แชประมาณ 5-10 นาท กรองเอาแตนำา หรอใชผงถานดงกลาวบดละเอยด ประมาณ 1 ชอนชา ผสมนำาปสสาวะ ครงแกว แลวผสมนำาสมนไพรฤทธเยนสด ครงแกว (ถาม) ใสนำามนเขยว 1-3 หยด (ถาม) ดมกอนอาหารหรอดมในขณะทรสกไมสบาย สวนถาเปนภาวะเยนเกนกผสมผงถานและปสสาวะดวยสมนไพรฤทธรอน สำาหรบภาวะเยนและ

110

รอนรอนเกนเกดขนพรอมกน กผสมผงถานและปสสาวะดวยสมนไพรดวยสมนไพรฤทธรอนและเยนในสดสวนทรสกสบาย เบากาย มกำาลง เมออาการทเลาดแลวกหยดใชสตรน แลวดแลตวเองตามหลกการตางๆ ตามปกต

ผวจยพบวาคนแตละธาต มกถกกบสมนไพรถอนพษรอนทแตกตางกน ดงน

ธาตไฟ (คนเกดชวงเดอน มกราคม-มนาคม) ทมลกษณะขรอน รปรางมกผอม (มสวนนอยทรปรางอวน) ทำางานทตองใชสมองหรอใชขอมลไดด สวนงานทตองใช แรงมากๆ มกทำาไดไมคอยทน สวนใหญจะถกกบ บอระเพด หรอลกใตใบ มกไมคอยถกกบ ฟาทะลายโจร

ธาตไฟผสมลม (คนเกดชวงเดอน มนาคม-เมษายน) ทมลกษณะเมออากาศรอนกจะรสกรอนมาก อากาศหนาวกจะรสกหนาวมาก รปรางมกผอมบาง (มสวนนอยทรปรางอวน) ทำางานทตองใชสมองหรอใชขอมลไดด สวนงานทตองใชแรงมากๆ มกทำาไดไมคอยทน ในคนธาตนทเปนคนขหนาว คอทนอากาศรอนไดมากกวาอากาศเยน สวนใหญจะถกกบรางจด สวนทเปนคนขรอน คอ ทนอากาศเยนไดมากกวาอากาศรอน มกถกกบบอระเพด หรอลกใตใบ

ธาตลม (คนเกดชวงเดอน เมษายน-มถนายน) ทมลกษณะเปนคนขหนาว รปรางมกผอมบาง (มสวนนอยทรปรางอวน) กระดกมกหลวม มกชอบพด ทำางานทตองใชสมอง ความคดหรอใชขอมลไดด สวนงานทตองใชแรงมากๆ มกทำาไดไมคอยทน รางจดทเจอจาง ไมเขมขน สมนไพรตวอนๆ ทเจอจาง หรอตวยาทไมแรงมาก

ธาตลมผสมนำา (คนเกดชวงเดอน มถนายน-กรกฎาคม) ทมลกษณะอาจขหนาวหรอขรอนกได โดยสวนใหญมกขหนาว รปรางมกสมสวน ผวพรรณดมนำามนวล จะทำางานหนกหรอ

111

ทำางานใชสมองกทำาไดด ในคนทขหนาว คอทนอากาศรอนไดมากกวาอากาศเยน สวนใหญจะถกกบรางจด สวนทเปนคนขรอน คอ ทนอากาศเยนไดมากกวาอากาศรอน มกถกกบบอระเพด หรอลกใตใบ

ธาตนำา (คนเกดในชวงเดอน กรกฎาคม-กนยายน) ทมลกษณะอาจขหนาวหรอขรอนกได โดยสวนใหญมกขหนาว รปรางมกสมสวน ผวพรรณดมนำามนวล จะทำางานทตองใชแรงมากไดด ทำางานไดทน มกไมคอยชอบงานทตองใชสมองหรอความคดมากๆ สวนใหญขหนาวมกถกกบรางจดหรอฟาทะลายโจร สำาหรบคนทขรอนมกถกกบบอระเพด หรอลกใตใบ

ธาตดน (คนเกดในชวงเดอน ตลาคม-ธนวาคม) ทมลกษณะเปนคนขหนาว รปรางมกลำาสน ทำางานทตองใชแรงมากๆ ไดด ทำางานไดทน มกไมคอยชอบงานทตองใชสมองหรอความคดมากๆ สวนใหญมกถกกบ ฟาทะลายโจร และตวถอนพษรอนอนๆ ไดทกตว มกถกกบตวยาทเขมขนและปรมาณมากกวาคนธาตอนๆ

ธาตดนผสมไฟ (คนเกดในชวงเดอน ธนวาคม-มกราคม) ทมลกษณะขรอน รปรางมกสมสวน ไมอวนไมผอมเกนไป ทำางานทน จะทำางานหนกหรอทำางานใชสมองไดด สวนใหญถกกบรางจด

สมนไพรทมฤทธถอนพษ/ปรบสมดลตามอวยวะตางๆ ดงน

- นำาเหลองเสย เหงอกปลาหมอ รากหญาคา รากใบเตย รากหญาขดมอญ รากมะละกอ

- ทางเดนหายใจ ปอด หลอดลม หนมานประสานกาย หญาดอกขาว

- ไต กระเพาะปสสาวะ สมนไพรฤทธเยน ไดแก ยานาง รากหญาคา รากใบเตย รากหญาขดมอญ รากมะละกอ เปนตน สมนไพรฤทธรอน ไดแก ตะไคร กระเจยบแดง เปนตน

112

- กระดก เสนเอน กลามเนอ เถาเอนออน เถาวลเปรยง

- หยอดห ตา ภาวะรอน-นำาสกดยานาง เบญจรงค ผกบง ใบเตย ภาวะเยน-นำาขมน นำาสกดใบพลผสมวานหางจระเข

- แผลในกระเพาะอาหาร ทองเสยบดมกเลอด นำาตนกลวย กลวยดบ สมนไพรรสฝาดครง-1 กำามอ ตมกบนำา 1-3 แกวรบประทานกอนอาหารหรอชวงทมอาการ ถามภาวะรอนเกน ใชคกบสมนไพรถอนพษรอนตามธาต ถามภาวะเยนใชคกบสมนไพรถอนพษเยน ถามทงภาวะรอนและเยนเกนพรอมกน กใชคกบสมนไพรถอนพษรอนตามธาตผสมกบสมนไพรถอนพษเยน

2) กวซาหรอขดซาหรอขดพษหรอขดลมเปนการแพทยดงเดมของประเทศในแถบเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต เชน ชาวไทยภเขาบางกลม ชาวจน พมา ลาว เวยดนาม กมพชา มาเลเซย เปนตน มประสทธภาพโดดเดนในการเอาพษออกจากรางกายโดยระบายพลงงานทเปนพษจากเลอดทถกกระตนใหเคลอนมาระบายพษทผวหนง ทำาใหสามารถบรรเทาอาการไมสบายไดอยางรวดเรว

ผวจยพบวา วธกวซาทไดผลด ควรเลอกสมนไพรใหเหมาะกบภาวะรอนเยน ณ ปจจบน ของรางกายบคคลนนๆ ดงน

กรณทมภาวะรอนเกนหรอเยนหลอก ใชขผงยานาง ขผงเสลดพงพอน ขผงแกหวด

ยาหมองดำา นำามนเขยว นำามนเหลอง นำาสมนไพรฤทธเยนหรอนำาเปลา อยางใดอยางหนงทาบนผวหนงกอนขดซา ในบรเวณทรสกไมสบาย และหรอบรเวณทใชงานมากหรอบรเวณทถอนพษจากรางกาย

113

ไดด เชน บรเวณหลง แขน ขา เปนตน แมไมมสมนไพรทา กสามารถขดซาไดเลย โดยทไมตองทาอะไร กชวยถอนพษได

กรณมอาการของภาวะเยนเกนหรอรอนหลอก ทาดวยสมนไพรฤทธรอนกอนขดซา เชน ขผง

ขมน ขผงไพล ขผงนำามนระกำา ขผงนำามนงา นำามนโกฐ นำามนพชเคยวดวยสมนไพรฤทธรอน (ปลอยใหเยน) นำามนพชเปลาๆ เปนตน หรอขดซาโดยไมตองทาอะไรเลยกได

กรณมอาการทงรอนและเยนเกนเกดขนพรอมกน

ควรใชสมนไพรฤทธรอนและเยนผสมกน เทาทรสกสบาย เชน นำาอน นำาคลอโรฟลลผสมนำารอนใหอนสบายหรอผสมนำาตมสมนไพรฤทธรอน (เชน ตะไคร ไพล ขมน ขง) นำามนพชเคยวดวยสมนไพรฤทธเยน (ปลอยใหเยน) เปนตน ทากอนขดซาหรอขดซาโดยท ไมตองทาอะไรเลยกได

การขดแตละครงใหลงนำาหนกแรงพอสบาย ไมแรงเกนจนทรมาน ไมเบาเกนจนรำาคาญ

3) ก า ร ส ว น ล า ง ล ำา ไ ส ใ ห ญ (Colon detoxification) ดวยสมนไพร

ผวจยพบวา การสวนลางลำาไสใหญเปนการปรบสมดลดวยการ ลางพษ 3 อยาง ออกจากลำาไสใหญ ไดแก

- พษของเนออจจาระทหมกหมม - นำาทเปนพษอนเกดจากทกอวยวะในรางกาย

สงสงทเปนพษมากำาจดทตบ ตบกระบายพษบางสวนสงไปทลำาไสเลก แลวกสงตอไปลำาไสใหญ พษบางสวนระบายไปลำาไสใหญโดยตรง

- พษของพลงงานความรอนทเปนของเสยจาก

114

ทกอวยวะในรางกาย สวนใหญสงมาระบายทลำาไสใหญควรเลอกสมนไพรทเมอดมหรอสมผส ณ เวลา

นนแลวรสกสบาย หรอเมอใชทำาดทอกซแลวรสกสดชนโปรงโลงสบาย ดงน

ถามภาวะรอนเกนหรอเยนหลอก ใชสมนไพรฤทธเยนดทอกซ เชน ใบเตย 1 ใบ ออมแซบครงกำามอ ยานาง 1-3 ใบ นำามะนาว ครง-1 ชอนโตะ ใบมะขามครงกำามอ มะขามเปยก 1-3 ฝก ใบสมปอยครงกำามอ นำาคลอโรฟลลครง-1 แกว เปนตน

ถามภาวะเยนเกนหรอรอนหลอก ใชสมนไพรฤทธรอนดทอกซ เชน ขมน 1 ขอนวมอ ขง 1 ขอนวมอ ขา 1 ขอนวมอ ตะไคร 1 หว ไพล 1 ขอนวมอ ใบมะกรด 1-3 ใบ กาแฟ 1 ชอนชา เปนตน

ถามภาวะทงรอนและเยนเกดขนพรอมกน ใชสมนไพรฤทธเยนผานไฟ(ตมหรอกดนำารอนนใสแลวผสมนำาธรรมดาใหอน)หรอใชทงสมนไพรฤทธเยนและฤทธรอนพรอมกน

4) การแชมอแชเท าหรอสวนท ไมสบายดวยสมนไพร

กรณทมภาวะรอนเกนหรอเยนหลอก ใหใชสมนไพรฤทธเยน

กรณทมภาวะเยนเกนหรอรอนหลอก ใหใชสมนไพรฤทธรอน

กรณทมทงรอนเกนและเยนเกนเกดขนพรอมกน กใหใชสมนไพรฤทธเยนตม หรออาจใชสมนไพรทงรอนและเยนผสมกนกได ใหทดลองและเลอกเอาในแบบทเรารสกสบาย โดยใชวธการและเวลาในการแช เชนเดยวกบการแกภาวะรอนเกน

5) การพอก ทา หยอด ประคบ อบ อาบ เชด ดวยสมนไพร

115

กรณทมภาวะรอนเกนหรอเยนหลอก ใหใชสมนไพรฤทธเยน

กรณทมภาวะเยนเกนหรอรอนหลอก ใหใชสมนไพรฤทธรอน

กรณทมภาวะรอนเกนและเยนเกนเกดขนพรอมกน ใชสมนไพรฤทธเยนผานไฟ หรอสมนไพรทงรอนและเยนผสมกน

6) การออกกำาลงกาย กดจดลมปราณ โยคะ กายบรหาร ทถกตอง

การบรหารกายทถกตองสมดล เปนประโยชนสงสดกบรางกาย เมอทำาเสรจ ตองไดคณสมบต 3 ประการ

- ความแขงแรงของกลามเนอ - ความยดหยนของกลามเนอและเสนเอน - การเขาทเขาทางของกลามเนอ เสนเอนและ

กระดกการจะไดคณสมบตทง 3 ประการดงกลาว ตอง

มการบรหารกาย 2 ลกษณะ - การออกกำาลงกายทมการใชกำาลงแรงกาย - การกายบรหารทสรางความยดหยนใหกลาม

เนอและเสนเอน สรางการเขาทเขาทางของกระดก กลามเนอและเสนเอน

7) การรบประทานอาหารปรบสมดลรางกาย การบรโภคอาหารไรสารพษกจะดทสด แตถาเรา

ไมสามารถหาอาหารทไรสารพษได วธลดพษเปนสงทเราควรทำา เชน แชผกผลไมหรอเมลดธญพชในนำาซาวขาว อยางนอย 10-20 นาท หรอใชถานไมทเปนเชอเพลงในการกอไฟ 1-5 กอน แชในนำา แลวเอาผกผลไมหรอเมลดธญพช แชทบลงไป อยางนอย 10-20 นาท แลวจงนำามาลางในนำาสะอาด

116

เพมการรบประทาน ผก ผลไมทไมหวานจด และโปรตนจากถวหรอปลา (สำาหรบผทไมสามารถงดเนอสตว)

ควรปรงอาหารดวยการตมหรอนง ปรงรสไมจดจนเกนไป ถาเปนไปได ควรปรงรส อยในระดบประมาณ 10-30 % ของทเคยปรง (คาเฉลยของการปรง เกลอ 1 ชอนชา/คน/วน นำาตาล ไมเกน 5 ชอนชา/คน/วน พรก 3-7 เมด/คน/สปดาห นำามน 1-4 ชอนชา/คน/สปดาห) อาจปรงมากหรอนอยกวานตามความสมดลพอดของรางกาย ณ ปจจบนนนๆ ซงตวชวดของความสมดลพอด คอ ความรสกสบาย เบากาย มกำาลง หรอถาผทตดรส จดมาก กคอยๆ ลดรสจดของอาหารลงใหมากทสด เทาทจะพอรบประทานไดโดยไมลำาบากนก

งดหรอลดการรบประทานอาหารทหวานจด เคม ไขมน และอาหารทปรงรสอนๆ จดเกนไป เชน เผด เปรยว ขม ฝาด เปนตน

ลด ละ เลก การสบบหรและเครองดมทมแอลกอฮอล ชา กาแฟ นำาอดลม เครองดมเกลอแร เครองดมบำารงกำาลงตางๆ นำาหมก ขาวหมาก รวมถงอาหารทมวตามนนอย แตมโซเดยมหรอไขมน สงเกน ไดแก อาหารแปรรปหรอสำาเรจรปตางๆ

งดการรบประทานแรธาต วตามนและอาหารเสรมตางๆ ทผานขบวนการแปรรป ไมวาจะเปนชนดเมด แคปซล ผงหรอนำา ยกเวน มขอบงชชดวารางกายขาดสงเหลานน

หลกปฏบต 4 อยางในการรบประทานอาหาร เพอสขภาพทด

- ฝกรบประทานอาหารตามลำาดบ- เคยวอาหารใหละเอยดกอนกลน - รบประทานในปรมาณทพอดรสกสบาย- กลนลงคอใหได เพราะอาหารสขภาพมกจะไม

117

อรอย กรณทมภาวะรอนเกนหรอเยนหลอก ในมอหลกมเทคนคการรบประทานอาหารตาม

ลำาดบ ดงตอไปน (เราเรยก สมนไพรและอาหารถอนพษรอนวา สตรลางพษรอน)

ลำาดบท 1 ดมนำาสมนไพรปรบสมดล เชน นำาสมนไพรฤทธเยนตางๆ หรอทเรยกวา นำาคลอโรฟลลสดจากธรรมชาต/นำายานาง/นำาเขยว เปนตน

ลำาดบท 2 รบประทานผลไมฤทธเยน เชน กลวยนำาวา กลวยหกมก แกวมงกร กระทอน ลกหย เชอร สมอไทย สบปะรด สมโอ สมเชง สมซา ชมพ มงคด แตงโม แตงไทย แคนตาลป มะมวงดบ มะขามดบ มะละกอดบ มะละกอหาม มะยม มะดน มะขวด แอปเปล สาล ลางสาด สตรอเบอร ทบทมขาว พทรา ลกพลบ เปนตน (ทกอยางตองไมผานความรอน เชน การอบนงป งยางตมหรอตากแหง) โดยรบประทานเทาทรสกสดชนสบาย ถาเปนผลไมหวานใหรบประทานเพยงเลกนอยแคพอรสกสบาย

ควรงดหรอลดผลไมฤทธรอน เชน ทเรยน ขนนสก มะมวงสก ลกยอ ลนจ เงาะ ลำาไย มะไฟ มะแงว มะเฟอง มะปราง มะตม กลวยไข กลวยหอม กลวยเลบมอนาง สมเขยวหวาน สมอภเภก สละ องน ฝรง นอยหนา กระทกรก (เสาวรส) ละมด ลกลำาดวน ลกยางมวง-เขยว-เหลอง ลองกอง ทบทมแดง กระเจยบแดง ระกำา (รอนเลกนอย) มะละกอสก (รอนเลกนอย) มะขามหวานสก (รอนเลกนอย) ผลไมทกชนดทผานความรอน เชน การอบนงป งยางตมหรอตากแหง เปนตน

ลำาดบท 3 รบประทานผกฤทธเยนสด เชน ออมแซบ (เบญจรงค) ผกบง แตง กวางตง ผกกาดมงกร ผกกาดขาว ผกกาดหอม (สลด) ถวงอก สายบว หญาปกกง ลนป นำานมราชสห

118

บวบก ผกแวน เสลดพงพอน มะเขอเปราะ มะเขอลาย มะเขอยาว มะเขอเทศ วานกาบหอย วานมหากาฬ ฮวานงอก ทน (ตน) ยอดอหลำา ผกโหบเหบ ใบมะยม ใบกางปลา ใบทองหลาง ยอดมะมวง พลคาว (รบประทานไมเกน 5 ยอดมกออกฤทธเยน ถาเกน 5 ยอดมกออกฤทธรอน) ผกตว ใบมะขาม ใบมะกอก ใบชะมวง เปนตน

สำาหรบ ผกพาย บวบก มะเขอพวงหรอพชรสขมทกชนด มฤทธรอนดบรอน คอธรรมชาตของขมนนมฤทธรอน เมอเขาไปในรางกายจะเกดการรวมกบความรอนภายในอยางรวดเรว กระตนใหรางกายมปฏกรยาปองกนตวเองดวยการขบความรอนออกทนท ถาขบความรอนออกไดรางกายจะเยนลง ถาขบความรอนออกไมไดรางกายจะรอนเปนทวคณ ขมบางอยางมกจะถกกบบางคน ดงนนควรดดวยวาขมนนถกกบเราหรอไม ถาถกกนเมอรบประทานจะรสกสบายขน ถาไมถกกนจะรสกไมสบาย

สวนผกทมรสฝาดควรรบประทานคเปรยวจะทำาใหเกดความสมดล สำาหรบสงทมรสเปรยวถารบประทานแลวเสยวฟน แสดงวา ณ เวลานน รางกายไมตองการเปรยว ควรงดเปรยวเสย

การรบประทานผกฤทธเยนสด อาจรบประทานเปนสลดผกทนำาสลดไมใสสงทมฤทธรอนมากเกนไป หอใบเมยง รบประทานกบสมตำาหรอนำาพรกหรอยำาวนเสนหรออาหารอนๆ ทปรงรสไมจดเกนไป (ปรงรสดวยเกลอหรอซอวขาวจะดกวานำาปลาหรอปลารา ถาใชเกลอปรงอยางเดยวจะดทสด ใชมะนาว มะขามเปยกหรอพชรสเปรยวอนๆ ทมฤทธเยน ปรงรสได)

กรณทไมคอยมฟนเคยว ผปวยออนแรงออนลาออนเพลย ไมชนกบผกสดหรอรสกวารบประทานผกสดไดลำาบาก ควรใชวธการป นผกฤทธเยนใสกบผลไมฤทธเยน โดยป นใสนำาเปลาหรอนำาสมนไพรฤทธเยน ปรบสดสวนของผกผลไมและสมนไพร ตามสภาพรางกายทรสกรบประทาน ไดงายและมพลงชวต

119

ควรรบประทานผกสดจนมความรสกวาเรมฝดคอ ฝดลนหรอฝดฟน จงหยด

ควรงดหรอลดผกฤทธรอน ไดแก ผกรสเผดทกชนด เชน พรก ขง ขา (ขาแกรอนมาก) ตะไคร ขมน ไพล พรกไทย (รอนมาก) ใบมะกรด กระเทยม กระชาย กะเพรา ยหรา โหระพา แมงลก กยชาย (ผกแปน รอนมาก)สะระแหน ตนหอม ผกชหอม หอมหยก หอมแดง หอมหวใหญ เครองเทศ เปนตน และพชทไมมรสเผดแตมฤทธรอน เชน ชะอม คะนา กะหลำาปล แครอท บทรด ถวฝกยาว ถวพ สะตอ ลกเนยง ลกตำาลง กระเฉด กระถน โสมจน โสมเกาหล แปะตำาปง (รอนเลกนอย) ผกกาดเขยวปล ใบยอ ผกโขม ใบปอ ผกแขยง ยอดเสารส ฟกทองแก หนอไม เมดบว สาหราย ไขนำา รากบว ไหลบว แพงพวยแดง และพชกลนฉนทกชนด เปนตน

ลำาดบท 4 รบประทานขาวจาวพรอมกบขาว โดยรบประทาน ขาวกลองหรอขาวซอมมอเปนปกตกยงด โดยมขอสงเกตชนดของขาวทเหมาะกบรางกาย ณ เวลานน คอ ถารางกายตองการวตามนแรธาตทมาก ในขณะทเคยวขาวกลอง จะเคยวละเอยดงาย นำาลายออกมายอยด รสกมพลง อมนาน เมอรบประทานขาวกลองตอเนองเมอถงเวลาหนงมกจะพบภาวะวตามนแรธาตเกน คอเมอเคยวขาวกลองจะเกดอาการ เคยวละเอยดยาก นำาลายออกมานอย ฝดฝนหรอสากๆ ในชองปาก รสกกำาลงตก หวเรว อาจมอาการไมสบายตางๆ แทรกเขามา กใหปรบมารบประทานขาวซอมมอ ซงมวตามนแรธาตทนอยกวาขาวกลอง หรอเอาขาวขาวมาผสมกบขาวกลอง ในสดสวนทรสกสบายเบากายมกำาลง

บางครงทมภาวะวตามนแรธาตเกนมากๆ หรอมภาวะรอนเกนมากๆ กอาจรบประทานขาวขาว วนเสน เสนขาว ชวคราว เพราะมฤทธเยนกวา ถาอาการยงเปนมากอย กปรบมารบประทานผกผลไมชวคราว เพราะมฤทธเยนกวา จะรสกสบายขน แต

120

พอรบประทานนานเขาจะเกดอาการขาดวตามนแรธาต คอ กำาลงตก ไมอยทอง เรมไมสบายบางอยาง กใหปรบรบประทานเพมวนเสน เสนขาว ขาวขาว ขาวซอมมอ ขาวกลอง ตามลำาดบ

ควรงดหรอลดคารโบไฮเดรททมฤทธรอนมาก เชน ขาวเหนยว ขาวแดง ขาวดำา (ขาวกำา ขาวนล) ขาวอารซ ขาวสาล ขาวบาเลย เผอก มน กลอย โดยเฉพาะ คารโบไฮเดรททมฤทธรอนมากแตขาดวตามน เชน อาหารหวานจด ขนมปง ขนมกรบกรอบ บะหมกงสำาเรจรป ขาวปน (ขนมจน) เปนตน

กบขาวควรใชผกฤทธเยนเปนหลกในการปรง ไดแก ผกฤทธเยนทกลาวมาขางตน รวมถงผกฤทธเยนอนๆ เชน บวบ ใบ/ยอดตำาลง ผกปลง ผกหวานปา ผกหวานบาน กานตรง ฟก แฟง แตงตางๆ หยวกกลวย ปลกลวย กานกลวย กลวยดบ ยอดฟกขาว ยอดฟกแมว กระหลำาดอก บลอกเคอร หวไชเทา (ผกกาดหว) ฟกทองออน ยอดหรอดอกฟกทอง ยอดอสก (ขนศก) มงกรหยก ดอกสลด (ดอกขจร) ฝก/ยอด/ดอกแค ขาวโพด ขนนดบ มะรม เปนตน

อาจปรงเปน ยำาผก กอยผก ผกลวก ผกนง ผกตม แกงจด แกงออม ผดดวยนำา (ใชนำาแทนนำามนในการผด)หรอเมนอาหารอนๆ ทมทวไป เพยงแตใชผกฤทธเยนเปนหลกในการปรง

งดหรอลดการปรงททำาใหเกดความรอนมาก เชน เผา ป ง ยาง อบ ผดดวยนำามน ปรงรสจด เปนตน สำาหรบคนทรบประทานเหดและเตาหไดโดยไมมอาการผดปกต อาจใช เหดฟาง เหดนางฟา เหดลม (เหดบด) เหดขอนขาว เหดหหนหรอเตาหแผน เปนสวนประกอบในการปรงอาหาร โดยในขณะทปรงอาหารใหใชไฟกลางๆ อยาใชไฟแรง ตงไฟใชเวลาแคพอเรมสกกพอ อยาตงไฟนานเกนไป อยาอนอาหารซำาแลวซำาอก เพราะ การใชไฟแรง การตงไฟนาน

121

เกนหรอการอนอาหารซำาแลวซำาอก ความรอนจะเขาไปในอาหารมากเกนไป ทำาใหรบประทานแลวไมสบาย พลงชวตตก

ลำาดบท 5 รบประทานตมถวหรอธญพชฤทธเยน เชน ถวขาว ถวเขยว ถวเหลอง ถวลนเตา ถวโชเลยขาว ลกเดอย โดยแชถว 4-12 ชวโมง นำาถวทแชแลว 1 สวน เตมนำา 3 เทา ตมไฟออนถงปานกลาง ตมแคพอสก (อยาใหเป อย) อาจเตมเกลอหรอนำาตาลเลกนอย แคพอรบประทานงาย ถาไมมเวลาแชถว สามารถแชถวในนำาอน ประมาณ 30 นาท แลวคอยเอามาตมหรอตมโดยไมตองแชนำา มากอนกได

แตละวนถารบประทานถวหรอเมลดธญพชหมนเวยนชนดไปเรอยๆ กจะเปนประโยชนตอรางกายเปนอยางยง เพราะจะทำาใหไดรบสารอาหารครบถวน ปกตใน 1 วน รางกายตองการโปรตน ประมาณ 5-10 % ของอาหารทงหมด คดเปนถวตมสกประมาณ 1-5 ชอนแกง อาจมากหรอนอยกวานตามแตสภาพรางกายของแตละคน บางวนอาจตองการมาก บางวนอาจตองการนอย บางวนอาจไมตองการเลย

หลกการสงเกตปรมาณอาหารแตละชนดทรางกายตองการ ณ เวลานนๆ ถารางกายตองการ กจะมลกษณะดงน เคยวละเอยดงาย นำาลายออกมายอยด ไมฝดปาก ไมฝดคอ ไมสากไมระคายในชองปาก ขณะทสมผสรสกมพลงชวตด คอ สบาย เบากายและมกำาลง

ตรงกนขามเมออาหารชนดนนเพยงพอกบความตองการของรางกายแลว หรอขณะนนรางกายไมตองการอาหารชนดนน กจะมลกษณะ เคยวละเอยดยาก ไมคอยมนำาลายออกมายอย ฝดปากฝดคอ สากหรอระคายในชองปาก ขณะทสมผสรสกไมมพลงชวตเพมหรอพลงชวตตก คอ ไมสบาย หนกเนอหนกตวหรอกำาลงตก ถามอาการดงกลาว ณ เวลานน ควรงดอาหารชนดนนเสย

122

เราอาจดมนำาตมถวปดทายในมออาหาร สำาหรบคนทรบประทานเตาหไดโดยไมมอาการผดปกต ในบางวนอาจดมนมถวเหลองปดทายลำาดบอาหารดวยกได หรอรบประทานแกงจดลางคอแทนนำาเปลา (ถาม) ไมควรดมนำาเปลาทนทหลงอาหาร โดยเฉพาะถาเรายงไมกระหายนำา เพราะจะทำาใหระบบยอยเสย ใหรอจนกวาจะรสกกระหายนำา แลวคอยดมนำาเปลา ยกเวน มอาการกระหายนำาทนทหลง

อาหาร กสามารถดมนำาเปลาได โดยอมนำาไวนานๆ ใหรสกอนแลวคอยกลน

ควรงดหรอลดการรบประทานโปรตนฤทธรอน เชน เนอ นม ไข ถวลสง ถวแดง ถวดำา ถวทกชนดทเอามาทอด เหดหอม เหดหลนจอ เหดโคน (เหดปลวก) เหดกอ เหดไค เหดขม เหดผง เปนตน รวมถงโปรตนทงพชและสตวทเอามาหมกดอง เชน กะป นำาปลา ปลารา ซอว เตาเจยว มโสะ โยเกรต แทมเป ปลาจอม ปลาเคม เนอเคม แหนม ไขเคม เปนตน

ควรงดหรอลดการรบประทานอาหารทมไขมนสง เพราะไขมนมพลงงานความรอนมากกวาอาหารชนดอนๆ เชน นำามนพช นำามนสตว รำาขาว จมกขาว งา กะท เนอมะพราว เมลดทานตะวน เมลดฟกทอง เมลดอลมอนด เมลดมะมวงหมพานต ลกกอ เมลดกระบก เปนตน

เทคนคการทำาขาวตมเพอถอนพษรอน คอ ใชขาวเจา 1 สวน ตมกบนำาประมาณ 7 สวน ใชไฟกลางๆ ตมแคพอสกอยาใหเป อย จะทำาใหรสกอาการเจบปวยทเลาไดเรว เบาสบายและมพลงชวต เพราะรางกายจะดดซมอาหารไดดและถอนพษรอนไดเรว กรณทไมมฟนเคยว สามารถตมสตรนแลวเอาไปป นใหละเอยดกอนรบประทานได สวนการใชไฟแรงหรอตมจนเปอย ความรอนจะเขาไปในขาวตมมากเกนไป เวลารบประทานจะรสกไมสบายและดดซมยาก เพราะรางกายมกจะตานหรอผลกออก

123

กรณทมภาวะรอนเกนและเยนเกนเกดขนพรอมกน

การปรบสมดล กใหรบประทานสมนไพรและอาหารตามลำาดบเชนเดม แตใหกดนำารอนใสสมนไพรฤทธเยนหรอตงไฟใหรอนกอนรบประทาน สวนผลไมนนใหดวาการรบประทานผลไมสด กบผลไมผานความรอน เชน ตม นง อบ ตาก อะไรทรบประทานแลวรสกสบายและมพลงกใหรบประทานสงนนเทาทรสกสบาย ใหลดหรองดผกสดฤทธเยน ตามสภาพรางกายทรบประทานแลวรสกสบาย แลวรบประทานผกฤทธเยนผานไฟใหมากขน เชน ผกตม ผกนง ผกลวกหรอผกทผานการปรงดวยความรอนในอาหาร รบประทานขาวพรอมกบขาวและถวหรอธญพชตามสตรถอนพษรอนไปกอน

ความรอนทใสเขาไปในสมนไพร ผก ผลไมหรออาหารจะเขาไปแกภาวะเยนเกน สวนสมนไพร ผก ผลไมและอาหารฤทธเยน จะเขาไปถอนพษรอน

ถายงมภาวะเยนเกนแทรกอยอก กใหลดสงทมฤทธเยน แลวเพมสงทมฤทธรอนเขาไปเพอถอนพษเยนโดยเพมในปรมาณพอดทเรารสกสบาย เบากายและมพลงทสด เรยกสมนไพรและอาหารสตรนวา สตรปรบสมดล ซงมกเพมสงทมฤทธรอนเขาไป ตามแตสภาพของรางกายของคนนนๆ ณ เวลานนๆ วาใสเขาไปเทาไหรททำาใหเกดสภาพสบาย เบากายและมพลงทสด

กรณทมภาวะเยนเกนหรอรอนหลอกการปรบสมดลดวยสมนไพรหรออาหาร กใช

ลำาดบการรบประทานเชนเดยวกบถอนพษรอน แตใหลดหรองดสงทมฤทธเยน แลวเพมสงทมฤทธรอน ในสดสวนปรมาณทเมอรบประทานแลวรสกวาสบาย เบากายและมกำาลงทสด ตามแตสภาพรางกายของคนๆ นน ณ เวลานนๆ

เทคนคโดยรวมในการปรบสมดลดวยสมนไพร

124

และอาหารจากการเกบขอมลของผวจย พบวา คนสวน

ใหญมกปวยดวยภาวะรอนเกน ดงนน ผวจยจงนยมใชสตรลางพษรอน ในเบองตนกอน ประมาณ 3-7 วน ซงผเขยนพบวา ผปวยกวา 80 % จะมสขภาพทดขน คอ มสภาพสบาย เบากายหรอมกำาลง ภายใน 3-7 วน จากนนกทดลองใชสตรปรบสมดล (ใสสงทมฤทธรอนเขาไป ประมาณ 30 %ของทใสโดยทวไป) ถารสก ไมสบาย หนกเนอหนกตวหรอกำาลงตก กใหงดหรอลดสงทมฤทธรอนลง ในปรมาณทเรารสกสบาย เบากายและมกำาลงทสด แตถารบประทานสตรปรบสมดลแลวรสกสบาย เบากายและมกำาลงด กใหรบประทานสตรปรบสมดลไปเรอยๆ

ซงโดยปกตทวไป ผวจยพบวา เมอรบประทานสตรปรบสมดลนานเขา มกจะเกดภาวะรอนเกนขน คอ มอาการกำาลงตก หนกเนอหนกตวหรอมอาการไมสบายตางๆ ทเปนภาวะรอนเกน เชน ปวดทอง ปวดศรษะ ปากเปนแผล ผนขน ปวดบวมแดงรอนตามสวนตางๆ ของรางกาย เปนตน ถาเกดสภาพดงกลาว ใหเราปรบไปใชสตรลางพษรอน

และผวจยกพบวา ถาใชสตรลางพษรอนนานเขา กจะเกดภาวะเยนเกน คอ มอาการกำาลงตก หนกเนอหนกตวหรอไมสบายตางๆ ตามภาวะเยนเกน เชน หวตอ ทองอด มอเยนเทาเยน หนาวสน เปนตน ถามอาการดงกลาว กใหใชสตรปรบสมดล

เราทำาอยางนกลบไปกลบมาเรอยๆ อกสกพก กเลสเรากจะอยากรบประทานสงทเปนพษทเราเคยตด เชน อยากรบประทานอาหารรสจด อยากรบประทานขนม เปนตน เราควรจะรบประทานอาหาร ทเปนพษ 2 กรณ

(1) เมอเราอยากรบประทานมากจนรสกเครยด กใหรบประทาน

125

อาหารท เปนพษนนเสยพอหายอยากหรอพอไมเครยดจนเกนไป เพราะถาเรารสกเครยดมากเกนไปพษของความเครยดจะเปนพษมากกวาอาหารทเปนพษ ถาเราพอคลายเครยดไดแลวกเรมใชเทคนคสตรลางพษรอนและสตรปรบสมดล ดงกลาวขางตน จนกวาเราจะเกดความอยากรบประทานอาหารทเปนพษมากจนเครยดถงขนทนไดยากทนไดลำาบากอกครง เรากคอยเอาอาหารทเปนพษมารบประทานอกครง พอตงหลกตงลำาไดกลางพษรอนและปรบสมดลใหมอกครง ทำาวนเวยนอยางนไปเรอยๆ เรากจะมสขภาพแขงแรง

(2) ตอใหเราไมไดอยากรบประทานอาหารทเปนพษ เรากควรจะฝกรบประทานอาหารทเปนพษบางเปนบางคราว เพอเปนการสรางภมตานทานใหรางกาย จากการทรางกายไดฝกขบพษและฝกอดทนตอพษ โดยในกรณทเราแขงแรงดหรอเจบปวยไมมาก อาจฝกรบประทานอาหารทเปนพษบาง ประมาณ 1-2 ครงตอสปดาห โดยรบประทานในปรมาณทพอรสกไมสบายบางเลกนอยทสามารถแกไขหรอทนไดโดยไมยากไมลำาบากหรอไมออกอาการไมสบายใดๆ เลยกได

ถาเปนไปไดควรรบประทานอาหารทเปนพษ หลงจากทรบประทานอาหารทดตอสขภาพแลว จะไดไมเปนพษกบรางกายมากเกนไป ยกเวน ในคราวนนหาอาหารทดตอสขภาพไมได สวนในกรณผปวยหนกหรอเสยงทจะเสยชวต ใหพยายามอดทนทจะไมรบประทานสงทเปนพษใหนานทสดเทาทจะทำาได จนกวาจะเครยดเกนไปหรอแขงแรงขนจงคอยเรมทดลองรบประทานสงทเปนพษ

อาหารปรบสมดลนน ม 4 สตรหลก ดงน(1) เพมเยนลดรอน เหมาะสำาหรบผทมอาการ

รอนเกนหรอเยนหลอก หรอรางกายมสภาพรอนมากเยนนอย (2) เพมรอนลดเยน เหมาะสำาหรบผทมอาการ

เยนเกนหรอรอนหลอก หรอรางกายสภาพเยนมากรอนนอย

126

(3) เพมทงรอนและเยน เหมาะสำาหรบผทมอาการรอนและเยนเกนเกดพรอมกน (ใชสงทมฤทธเยนผานความรอนอาจผสมสงทมฤทธรอนเทาทสบาย) หรอผทรางกายตองใชพลงงานทมากในการทำากจกรรมการงาน และรางกายตองการฤทธเยนเพอดบพษรอน/ของเสยจากการใชพลงงานทมาก (ใชสงทมฤทธเยนสดทเยนมากผสมสงทมฤทธรอนทรอนมากเทาทรสกสบาย)

(4) ลดหรองดทงรอนและเยน เหมาะสำาหรบบางชวงเวลาทรางกายตองการลดหรองดธาตอาหารตางๆ อาจรบประทานนำาเปลาหรอนำาปสสาวะหรอนำาสมนไพรบางอยางทถกกบรางกายแทน อาหารในชวงนนๆ ซงจดทเปนประโยชนสงสดคอ ลดหรองดอาหาร ในปรมาณและระยะเวลาเทาทรสกสบาย หรอทนไดโดยไมยากไมลำาบากเกนไป

ผวจยพบความจรงวา ไมมสตรใดตายตวสำาหรบทกคนตลอดเวลา ทกทานทตองการสขภาพทดตองปรบสมดลไฟธาต (ความรอนในรางกาย)ตามสภาพรางกาย ณ ปจจบนนนๆ

8) ใชธรรมะ ทำาใจใหเปนสข ยนด เตมใจ เบกบาน แจมใส สงบ สบาย ไรกงวล

จตใจมผล อยางมากตอการเกดความสขหรอความทกข

ควรฝกลด ละ เลกและหลกเลยง อารมณททำาลายสขภาพ/อารมณทเปนพษ ไดแก ความเครยด ความเรงรบ/เรงรด/ เรงรอน ความกลว ความวตกกงวล ความไมโปรง ไมโลง ไมสบายใจ ความไมพอใจ ความมงราย อาฆาต พยาบาท ความโลภ โกรธ หลง ยดเกน เอาแตใจตวเอง เปนตน

ผวจยพบวา การทำาใจไมกลวตาย ไมกลวโรค ไม

127

เรงผล ไมกงวล ทำาใหความเจบปวยทเลาไดเรว ในทางตรงกนขาม การกลวตาย กลวโรค เรงผล กงวล ทำาใหความเจบปวยรนแรงยงขนอยางรวดเรว

ปฏบตเพอพนการทกข ดวย ศล สมาธ ปญญา มรรคมองค 8 อรยสจ 4 พรหมวหาร 4 สมถะและวปสสนา อยางรเพยรรพก-ไมหยอนเกนไมตงเกน โดยใชปญญาทใชพจารณาเพอพนทกข ไดแก

(1) พจารณาไตรลกษณ (พจารณาเหนอนจจง การพจารณาเหนทกข การพจารณาเหนอนตตา)

(2) พจารณาไตรตรองผลดของการไมเสพ/ไมตด/ ไมยดมนถอมน/ ไมปกมน/ไมเอา/ให/ปลอย/วาง สงนนๆ ใหเปนของโลก ใหหมนวนเกดดบๆ อยในโลก เพอใหเหนขอด ประโยชน และเขาถงสภาพธรรมทเปนสขแท

(3) พจารณากรรม (การกระทำา) และวบาก (ผลของการกระทำา)

9) รเพยรรพกใหพอด การเพยรพอดพกพอด จะทำาใหพลงชวตเตม

การเพยรนอย/เกนพกมากเกน พลงชวตกตก ทำาใหเสยสขภาพ การเพยรมากเกน/พกนอยเกน พลงชวตกตก ทำาใหเสยสขภาพ ดงนน กจกรรมทกอยางทเปนกศลจงควรรเพยรรพกใหพอด ดวยอทธบาท 4 จงจะทำาใหเกดสขภาพดทสด

ผวจยพบวา สภาพรางกายของแตละคนจะมการแปรปรวนตลอดเวลาตามเหตปจจยทงภายในและภายนอกรางกาย ดงนน ผทจะประสบความสำาเรจในการดแลสขภาพจงตองปรบสมดลตลอดเวลาตามสภาพรางกาย ณ ปจจบนนนๆ ใหอยในสภาพสบาย เบากาย มกำาลงทสดเทาทจะทำาได

128

4.2 ผลก�รศกษ�ขอมลเชงสถต ของผรบก�รอบรม

จากการรวบรวมวเคราะห ตามเอกสารบนทกขอมลความเจบปวยและผลการรกษา ททางศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ เกบรวบรวมไว ตงแต ป พ.ศ. 2538-2551 จากประชากร จำานวน 12,203 คน สมตวอยางแบบงาย จำานวน 1,397 คน รวบรวมวเคราะหขอมลเชงระบบและเชงปรมาณ พบวา

กลมตวอยาง จำานวน 1,397 คน หลงจากทใชเทคนคสขภาพพงตนแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ภายใน 5 วน ผปวยมอาการของความเจบปวยลดนอยลง จำานวน 1,291 คน คดเปนรอยละ 92.41 ซงสวนใหญเปนโรคหรออาการทแพทยแผนปจจบน วนจฉยวาเปนโรคเรอรง ตองตายหรอรกษาไมหาย เชน มะเรง เนองอก เบาหวาน ความดนโลหตสง ไขมนใน เลอดสง โรคหวใจ ภมแพ เกาท รมาตอยด ปวดตามขอปวดตงเมอยตามรางกายเรอรง โรคทางเดนกระเพาะอาหารลำาไสเรอรง ออนเพลยออนลาหนามดวงเวยน ปวดศรษะเรอรง ภมตานทานลด และการอกเสบเรอรงตามอวยวะตางๆ เปนตน

ในกลมตวอยางดงกลาวนน มผปวยเบาหวานทงหมด จำานวน 117 คน หลงจากปฏบตตวใชเทคนคสขภาพพงตนแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธได 5 วน ระดบนำาตาลในเลอดลดลง คดเปนรอยละ 8.03 หลงจากปฏบตตวได 6 เดอน สามารถหยดยา ได 30 คน มผปวยความดนโลหตสงทงหมด จำานวน 158 คน หลงจากปฏบตตว 5 วน ความดนโลหตลดลง คดเปนรอยละ 83.54 หลงจากปฏบตตวได 6 เดอน สามารถหยดยาได 29 คน มผปวยไขมนในเลอดสงทงหมด จำานวน 78 คน หลงจากปฏบตตว 1 เดอน พบวา มไขมน ไตรกลเซอไรดและ คลอเรส

129

เตอรอลในเลอดลดลง คดเปนรอยละ 73.08 มผปวยมะเรงทงหมด จำานวน 111 คน หลงจากปฏบตตว 5 วน อาการเจบปวยทเลาลงรอยละ 85.59 ในจำานวนผปวยมะเรงทงหมด หลงจากปฏบตตวอยางตอเนอง มผลตรวจรางกายจากแพทยแผนปจจบน ไมพบมะเรงหรอสภาพรางกายมอาการเหมอนคนปกต ตอเนองกน 6 เดอนขนไป รอยละ 22.52 มชวตอยดวยอาการไมสบายจากพษของมะเรงลดนอยลง หรอยดอายออกไปไดมากกวาการคาดการณของแพทยแผนปจจบน รอยละ 63.07 อาการไมทเลาลง รอยละ 14.41 มผปวยโรคหวใจทงหมด 12 คน หลงจากปฏบตตว 5 วน อาการเจบปวยทเลาลง รอยละ 75

นอกจากน ยงพบวา อาการไขขน ปวดหว ตวรอน เปนหวด เจบคอ เสยงแหบ คอแหง ปวดเมอยตามเนอตว หรอความเจบปวยเลกนอยอนๆ กสามารถบำาบดบรรเทาใหทเลาเบาบางได ดวยเทคนคสขภาพพงตนแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ

4.3 ผลก�รศกษ�วจยขอมลท�งสถตชดท 2

วเคราะหขอมลเชงระบบและเชงปรมาณ จากแบบบนทกขอมลความเจบปวยและผลการรกษาของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ ป พ.ศ. 2552 (มกราคม-ธนวาคม พ.ศ. 2552) ประชากร จำานวน 2,152 คน สมตวอยางแบบงาย จำานวน 1,359 คน (ประเมน วนท 2 และวนท 6 ของการเขาคายสขภาพฯ)

ต�ร�งท 4.1 จำานวนและรอยละการเปลยนแปลงของอาการเจบปวยโดยแยกแตละกลมโรค/อาการ

130

ลำ�ดบ

กลมโรค/อ�ก�ร

เป�หม�

ย

ทเล� เท�เดม แยลงจำ�นวน(

คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

1 ระบบทางเดนหายใจ 61 54 88.52

6 9.84

1 1.64

2 ระบบหวใจและหลอดเลอด

223 215 96.41

6 2.69

2 0.90

3 โรคทางห ตา คอ จมก

72 66 91.67

4 5.56

2 2.78

4 ระบบทางเดนอาหาร 206 190 92.23

13 6.31

3 1.46

5 ระบบทางเดนปสสาวะ

33 31 93.94

2 6.06

- -

6 ระบบตอมไรทอ 121 115 95.04

4 3.31

2 1.65

7 โรคมะเรง 111 105 94.59

6 5.41

- -

8 โรคเนองอก 19 19 100 - - - -9 โรคระบบประสาท/

กลามเนอ461 440 95.

4420 4.3

41 0.2

210 โรคกระดกเสนเอน

และขอ49 46 93.

883 6.1

2- -

11 โรคภมแพ 98 92 93.88

6 6.12

- -

12 โรคระบบอวยวะสบพนธ

39 39 100 - - - -

13 โรคตดเชอไวรส 7 5 71.43

2 28.57

- -

14 โรคตดเชอแบคทเรย

2 2 100 - - - -

15 โรคตดเชอรา 1 1 100 - - - -16 โรคธาลสซเมย 1 1 100 - - - -

13117 โรคสะเกดเงน 2 2 100 - - - -18 อาการปวดศรษะ 102 96 94.

125 4.9

01 0.9

819 แผลฝหนอง 7 7 100 - - - -20 อาการหนกตามเนอ

ตว90 90 100 - - - -

21 ออนเพลย 48 46 95.88

2 4.17

- -

ต�ร�งท 4.1 จำานวนและรอยละการเปลยนแปลงของอาการเจบปวยโดยแยกแตละกลมโรค/อาการ (ตอ)

ลำ�ดบ

กลมโรค/อ�ก�ร

เป�หม�ย

ทเล� เท�เดม แยลงจำ�นว

น(คน)

รอยละ

จำ�นวน

(คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

22 เครยด 20 20 100 - - - -23 นอนไมหลบ 10 5 40 5 50 - -24 ภาวะอวน 2 2 100 - - - -25 สว 1 1 100 - - - -26 รอนวบวาบตาม

รางกาย6 4 66.

672 3.3

3- -

27 นอนกรน 1 1 100 - - - -28 ตะครว 1 1 100 - - - -29 เจบหนาอก 1 1 100 - - - -30 มอลอค 1 1 100 - - - -31 ความจำาเสอม 1 1 100 - - - -32 ขาออนแรงจาก

โปลโอ1 1 100 - - - -

33 รอนจากเคมบำาบด

1 1 100 - - - -

34 ไมสบายจากเลก 1 1 100 - - - -

132

กาแฟ35 มอเทาเยน/หนาว

สนสะทาน2 1 50 1 50 - -

36 สนเทาแตก 1 1 100 - - - -รวม 1,

803

1,704

94.51

87 4.83

12 0.67

พบวาผปวยมอาการเจบปวยรวม 1,803 อาการ การเปลยนแปลงของอาการเจบปวย ภายใน 7 วน อาการเจบปวยทเลาลง คดเปนรอยละ 94.51 อาการเจบปวยเทาเดม คดเปนรอยละ 4.83 อาการเจบปวยแยลง คดเปนรอยละ 0.67

ต�ร�งท 4.2 จำานวนและรอยละการเปลยนแปลงของระดบนำาตาลในเลอด กรณคาระดบนำาตาลในเลอดสงกวา 110 มลลกรมเปอรเซนตขนไป ภายใน 5 วน (ตรวจระดบนำาตาลในเลอด วนท 2 และ วนท 6 ของการเขาคายสขภาพฯ)

คว�มผดปกต

เป�หม�ย(คน)

ลดลง เท�เดม เพมข9นจำ�นวน(

คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

เบาหวาน 124 83 66.94

6 4.84

35 28.22

ผปวยเบาหวาน 124 คน กรณคาระดบนำาตาลในเลอดสงกวา 110 มลลกรม % ขนไป ไมรบประทานยาเบาหวานระหวางเขาคายสขภาพฯ ผลการเปลยนแปลงของนำาตาลในเลอดโดยรวม ภายใน 5 วน นำาตาลในเลอดลดลง คดเปนรอยละ 66.94 นำาตาลในเลอดเทาเดม คดเปนรอยละ 4.84 นำาตาลในเลอดเพมขน คดเปนรอยละ

133

28.22 นำาตาลลดลงมากทสด ชวง 11-20 มลลกรมเปอรเซนต คดเปนรอยละ 40.32 รองลงมา ชวง 21-30 มลลกรมเปอรเซนต คดเปนรอยละ 13.71

ต�ร�งท 4.3 จำานวนและรอยละการเปลยนแปลงของระดบความดนโลหต กรณ ความดนโลหตสงตงแต 140/90 มลลเมตรปรอท ขนไป ภายใน 5 วน ( วดความดนโลหต วนท 2 และ วนท 6 ของการเขาคายสขภาพฯ)

คว�มผดปกตเป�

หม�ย(คน)

ลดลง เท�เดม เพมข9นจำ�นว

น(คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

จำ�นวน

(คน)รอยละ

ความดนโลหตสง(>140/90 มลลเมตรปรอท)

196 150 76.5317 8.67 29 14.80

ผปวยความดนโลหตสง 196 คน ไมรบประทานยาความดนโลหตสงระหวางเขาคายสขภาพฯ ผลการเปลยนแปลงของระดบความดนโลหตโดยรวม ภายใน 5 วน ระดบความดนโลหตลดลง คดเปนรอยละ 76.53 ระดบความดนโลหต เทาเดม คดเปนรอยละ 8.67 ระดบความดนโลหตเพมขน คดเปนรอยละ 14.80

ต�ร�งท 4.4 จำานวนและรอยละการเปลยนแปลงของระดบความดนโลหต กรณความดนโลหตคาบน (ซสโตลค) สงอยางเดยว (คามากกวา 140 มลลเมตรปรอท) โดยรวม ภายใน 5 วน (วดความดนโลหต วนท 2 และวนท 6 ของการเขาคายสขภาพฯ)

134

คว�มผดปกตเป�

หม�ย(คน)

ลดลง เท�เดม เพมข9นจำ�นว

น(คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

จำ�นวน

(คน)รอยละ

ระดบความดนโลหตคาบน (ซสโตลค) สง(>140 มลลเมตรปรอท

199 155 77.888 4.02 36 18.10

ผปวยความดนโลหตคาบน (ซสโตลค) สงอยางเดยว (คามากกวา 140 มลลเมตรปรอท) 199 คนผลการเปลยนแปลงของระดบความดนโลหตโดยรวม ภายใน 5 วนระดบความดนโลหต คาบน (ซสโตลค) ลดลง คดเปนรอยละ 77.88 ระดบความดนโลหตคาบน (ซสโตลค) เทาเดม คดเปนรอยละ 4.02 ระดบความดนโลหตคาบน (ซสโตลค) เพมขน คดเปนรอยละ 18.10

ต�ร�งท 4.5 จำานวนและรอยละของการเปลยนแปลงระดบความดนโลหตกรณความดนโลหตคาบน(ซสโตลค) สงอยางเดยว (คามากกวา 140 มลลเมตรปรอท) โดยรวม ภายใน 5 วน แยกเปนชวง

ก�รเปลยนแปลงของระดบคว�มดนโลหต

จำ�นวน (คน)

รอยละ

ลดลง 50 มลลเมตรปรอทขนไป 5 2.51ลดลงชวง 41-50 มลลเมตรปรอท 7 3.52ลดลงชวง 31-40 มลลเมตรปรอท 20 10.10ลดลงชวง 21-30 มลลเมตรปรอท 31 15.58ลดลงชวง 11-20 มลลเมตรปรอท 42 21.10ลดลงชวง 1-10 มลลเมตรปรอท 50 25.10

135

เทาเดม 8 4.02เพมขนชวง 1-10 มลลเมตรปรอท 26 13.07เพมขนชวง 1-10 มลลเมตรปรอท 10 5.03

รวม 201 100.00

ผลการเปลยนแปลงของระดบความดนโลหต กรณความดนโลหตคาบน (ซสโตลค) สงอยางเดยว (คามากกวา 140 มลลเมตรปรอท) โดยรวม ภายใน 5 วน ระดบความดนโลหตลดลง มากทสดชวง 1-10 มลลเมตรปรอท คดเปนรอยละ 25.10 รองลงมา ลดลงชวง 11-20 มลลเมตรปรอท คดเปนรอยละ 21.10 ไมเปลยนแปลง คดเปนรอยละ 4.02 ระดบความดนโลหตเพมขน มากทสดชวง 1-10 มลลเมตรปรอท คดเปนรอยละ 13.07

ต�ร�งท 4.6 จำานวนและรอยละการเปลยนแปลงของระดบความดนโลหต กรณความดนโลหต คาลาง (ไดแอสโตลค)สงอยางเดยว (คามากกวา 90 มลลเมตรปรอท) ภายใน 5 วน (วดความดนโลหต วนท 2 และ วนท 6 ของการเขาคายสขภาพฯ)

คว�มผดปกตเป�

หม�ย(คน)

ลดลง เท�เดม เพมข9นจำ�นวน(

คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

ระดบความดนโลหต

127 90 70.838

8

16 12.60

21 16.57

136

คาลาง (ไดแอสโตลค)สง (<90 มลลเมตรปรอท)

ผปวยความดนโลหตคาลาง (ไดแอสโตลค) สงอยางเดยว (คามากกวา 90 มลลเมตรปรอท) 127 คน ผลการเปลยนแปลงของระดบความดนโลหตโดยรวม ภายใน 5 วน ความดนโลหตคาลาง (ไดแอสโตลค) ลดลง คดเปนรอยละ 70.83 ความดนโลหตคาลาง (ไดแอสโตลค) เทาเดม คดเปนรอยละ 12.60 ระดบความดนโลหตคาคาลาง (ไดแอสโตลค) เพมขน คดเปนรอยละ 16.57

ต�ร�งท 4.7 จำานวนและรอยละของการเปลยนแปลงระดบความดนโลหตกรณความดนโลหต คาลาง (ไดแอสโตลค) สงอยางเดยว (คามากกวา 90 มลลเมตรปรอท) โดยรวม ภายใน 5 วน แยกเปนชวง

ก�รเปลยนแปลงของระดบคว�มดนโลหต

จำ�นวน (คน)

รอยละ

ลดลงชวง 41-50 มลลเมตรปรอท 1 0.79ลดลงชวง 31-40 มลลเมตรปรอท 2 1.57ลดลงชวง 21-30 มลลเมตรปรอท 12 9.45ลดลงชวง 11-20 มลลเมตรปรอท 35 27.60ลดลงชวง 1-10 มลลเมตรปรอท 40 31.50เทาเดม 16 12.6เพมขนชวง 1-10 มลลเมตรปรอท 19 15.00เพมขนชวง 1-10 มลลเมตรปรอท 2 1.57

รวม 127 100.0

137

0ผลการเปลยนแปลงของระดบความดนโลหต กรณความดน

โลหตคาบน (ซสโตลค) สงอยางเดยว (คามากกวา 140 มลลเมตรปรอท) โดยรวม ภายใน 5 วน ระดบความดนโลหตลดลง มากทสดชวง 1-10 มลลเมตรปรอท คดเปนรอยละ 31.50 รองลงมา ลดลงชวง 11-20 มลลเมตรปรอท คดเปนรอยละ 27.60 ผลไมเปลยนแปลง คดเปนรอยละ 12.60 ระดบความดนโลหตเพมขน มากทสดชวง 1-10 มลลเมตรปรอท คดเปนรอยละ 15.00

ต�ร�งท 4.8 จำานวนและรอยละการเปลยนแปลงของระดบไขมนคอเลสเตอรอล ของผทมระดบคอเลสเตอรอล 200 มลลกรมเปอรเซนตขนไป ภายใน 5 วน (สงตรวจเลอด วนท 2 และวนท 6 ของการเขาคายสขภาพฯ)

คว�มผดปกตเป�

หม�ย(คน)

ลดลง เท�เดม เพมข9นจำ�นว

น(คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

จำ�นวน

(คน)รอยละ

ระดบคอเลสเตอรอล(>200 มลลกรม%)

35 30 85.71

0 0 5 14.29

การเปลยนแปลงของระดบไขมนคอเลสเตอรอล ของผทมระดบคอเลสเตอรอล 200 มลลกรม% ขนไป ภายใน 5 วน ไข

138

มนคอเลสเตอรอลลดลง คดเปนรอยละ 85.71 ไขมนคอเลสเตอรอลเพมขน คดเปนรอยละ 14.29

ต�ร�งท 4.9 จำานวนและรอยละของระดบไขมนคอเลสเตอรอลทลดลงและเพมขน ของผทมระดบคอเลสเตอรอล 200 มลลกรมเปอรเซนตขนไป ภายใน 5 วน แยกเปนชวง

ก�รเปลยนแปลงของระดบไขมนคอเลสเตอรอล

จำ�นวน (คน)

รอยละ

ลดลงชวง 1-10 มลลกรมเปอรเซนต 3 8.57ลดลงชวง 11-20 มลลกรมเปอรเซนต 7 20.00ลดลงชวง 21-30 มลลกรมเปอรเซนต 3 8.57ลดลงชวง 31-40 มลลกรมเปอรเซนต 6 17.14ลดลงชวง 41-50 มลลกรมเปอรเซนต 4 11.43ลดลงชวง 51-60 มลลกรมเปอรเซนต 7 20.00เพมขนชวง 1-10 มลลกรมเปอรเซนต 3 8.57เพมขนชวง 11-20 มลลกรมเปอรเซนต 2 5.71

รวม 35 100.00

139

ผลการเปลยนแปลงของระดบไขมนคอเลสเตอรอล ของผทมระดบคอเลสเตอรอล 200 มลลกรม% ขนไป ภายใน 5 วน ระดบไขมนคอเลสเตอรอลลดลง มากทสด ชวง 11-20 มลลกรม% คดเปนรอยละ 20.00 และ ลดลงชวง 51-60 มลลกรม% คดเปนรอยละ 20.00 รองลงมา คอ ลดลงชวง 31-40 มลลกรม%คดเปนรอยละ 17.14

ต�ร�งท 4.10 จำานวนและรอยละการเปลยนแปลงของระดบไขมนไตรกลเซอไรดของผทมระดบ ไตรกลเซอรไรด 150 มลลกรมเปอรเซนตขนไป ภายใน 5 วน (สงตรวจเลอด วนท2 และวนท 6 ของการเขาคายสขภาพฯ)

คว�มผดปกตเป�

หม�ย(คน)

ลดลง เท�เดม เพมข9นจำ�นว

น(คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

จำ�นวน

(คน)รอยละ

ระดบไตรกลเซอรไรด

(>150 มลลกรม%)

34 29 85.29

0 0 5 14.71

ผลการเปลยนแปลงของระดบไขมนไตรกลเซอไรด ของผทมระดบไตรกลเซอไรด 150 มลลกรมเปอรเซนตขนไป ภายใน 5 วน ไขมนไตรกลเซอไรด ลดลง คดเปนรอยละ 85.29 ไขมนไตรกลเซอไรดเพมขน คดเปนรอยละ 14.71

140

ต�ร�งท 4.11 จำานวนและรอยละของการเปลยนแปลงระดบไขมนไตรกลเซอไรด ของผทมระดบไตรกลเซอรไรด 150 มลลกรมเปอรเซนตขนไป แยกเปนชวง ภายใน 5 วน

ก�รเปลยนแปลงของระดบไขมนไตรกลเซอไรด

จำ�นวน (คน) รอยละ

ลดลงชวง 1-50 มลลกรมเปอรเซนต 11 32.35ลดลงชวง 51-100 มลลกรมเปอรเซนต

12 35.29

ลดลงชวง 101-150 มลลกรมเปอรเซนต

6 17.65

เพมขนชวง 1-50 มลลกรมเปอรเซนต 4 11.76เพมขนชวง 51-100 มลลกรมเปอรเซนต

1 2.94

รวม 34 100.00

ผลการเปลยนแปลงของระดบไขมนไตรกลเซอไรด ของผทมระดบไตรกลเซอไรด 150 มลลกรม% ขนไป ภายใน 5 วน ไขมนไตรกลเซอไรด ลดลง มากทสด ชวง 51-100 มลลกรม% คดเปนรอยละ 35.29 รองลงมา คอ ลดลง 1-50 มลลกรม% ขนไป คดเปนรอยละ 32.35

กลมตวอยางทมคาการทำางานของตบผดปกต เปนพาหะไวรสตบอกเสบบ และเปนมะเรงปากมดลก 1 คน หลงจากปฏบตตวตามแนวทางน 7 วน พบการเปลยนแปลงของ SGOT ลดลงจาก 119 U/L เหลอ 44 U/L (คาปกต ไมเกน 40 U/L) คา SGPT ลดลงจาก 517 เหลอ 72 (คาปกต ไมเกน 40) หลงเขาคาย 2 เดอน ตรวจกบแพทยแผนปจจบนไมพบมะเรงปากมดลก พบคาการทำางานของ

141

ตบทกคาปกต หลงเขาคาย 2 ป ตรวจเลอดกบแพทยแผนปจจบนพบวา จากพาหะไวรสตบอกเสบบ กลายเปนภมตานทานไวรสตบอกเสบบ

ต�ร�งท 4.12 จำานวนและรอยละของการเปลยนแปลงของนำาหนกตว ภายใน 5 วน (ชงนำาหนก วนท 2 และวนท 6 ของการเขาคายสขภาพฯ)

คว�มผดปกตเป�

หม�ย(คน)

ลดลง เท�เดม เพมข9นจำ�นวน(

คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

นำาหนกตว 1,044

847 81.13

159 15.23

38 3.65

ผลการเปลยนแปลงของนำาหนกตวของผเขาคายสขภาพ

ภายใน 5 วน นำาหนกลดลง คดเปนรอยละ 81.13 นำาหนกเทาเดม คดเปนรอยละ 15.23 นำาหนกเพมขน คดเปนรอยละ 3.65

ต�ร�งท 4.13 จำานวนและรอยละของการเปลยนแปลงนำาหนกตว ภายใน 5 วน

ก�รเปลยนแปลงนำ9�หนกตว จำ�นวน (คน)

รอยละ

ลดลง 12 กโลกรม 1 0.10ลดลง 8 กโลกรม 1 0.10

142

ลดลง 7 กโลกรม 3 0.29ลดลง 5 กโลกรม 18 1.72ลดลง 4 กโลกรม 63 6.03ลดลง 3 กโลกรม 112 10.73ลดลง 2 กโลกรม 327 31.32ลดลง 1 กโลกรม 322 30.84เทาเดม 159 15.23เพมขน 1 กโลกรม 33 3.16เพมขน 2 กโลกรม 3 0.29เพมขน 3 กโลกรม 1 0.10เพมขน 5 กโลกรม 1 0.10

รวม 1,044 100.00

พบวาการเปลยนแปลงของนำาหนกตว ภายใน 5 วน นำาหนก

ลดลง มากทสด 2 กโลกรม คดเปนรอยละ 31.32 รองลงมาคอ 1 และ 3 กโลกรม คดเปนรอยละ 30.84 และ 10.73 ตามลำาดบ ลดลงสงสด 12 กโลกรม คดเปนรอยละ 0.01 นำาหนกเทาเดม คดเปนรอยละ 15.23 นำาหนกเพมขน มากทสด 1 กโลกรม คดเปนรอยละ 3.16

4.4 ก�รวเคร�ะหท�งสถตของ ขอมลชดท 3 ในชวง 1 มกราคม-30 มถนายน 2553

การวเคราะหขอมลเพอศกษาปญหาความเจบปวยทกดาน ไดแก ดานรางกาย จตใจ เศรษฐกจและสงคม จากประชากรระหวางวนท 1 มกราคม-30 มถนายน 2553 จำานวน 1,897 คน สมตวอยางแบบงาย จำานวน 499 คน ตาม แบบสอบถามของงานวจย

143

แสดงการจำาแนกประเภทปจจยพนฐานตางๆ ของผเขารบการอบรม ดงตาราง 4.13

ต�ร�งท 4.14 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามขอมลพนฐาน

ขอมลพ9นฐ�น จำ�นวน (คน) รอยละเพศชาย 104 20.84หญง 395 79.16

รวม 499 100.00อ�ย (ป) 14-24 8 1.6025-35 49 9.8236-46 96 19.2447-57 164 32.8758-68 148 29.6669-79 34 6.81

รวม 499 100.00

ต�ร�งท 4.14 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามขอมลพนฐาน (ตอ)

ขอมลพ9นฐ�น จำ�นวน (คน) รอยละสถ�นภ�พสมรสโสด 170 34.07สมรส 263 52.71

144

หมาย หยา แยก 60 12.02นกบวช 6 1.20

รวม 499 100.00ศ�สน�พทธ 484 96.99ครสต 13 2.61อสลาม 2 0.40

รวม 499 100.00ระดบก�รศกษ�ไมไดเรยนหนงสอ 11 2.20ประถมศกษา 89 17.84มธยมศกษา 85 17.03อนปรญญา 35 7.01ปรญญาตรหรอสงกวา

279 55.91

รวม 499 100.00อ�ชพทำางานบาน 77 15.43รบจาง 65 13.03เกษตรกรรม 46 9.22คาขาย 82 16.43รบราชการ รฐวสาหกจ

62 12.42

อนๆ ขาราชการบำานาญ

167 33.47

รวม 499 100.00

145

พบวากลมตวอยางทงหมดจำานวน 499 คน เปนเพศหญงมากทสด คดเปนรอยละ 79.16 มอายอยในชวงระหวาง 47-57 ป มากทสด คดเปนรอยละ 32.87 รองลงมา คอชวงอาย 58-68 ป คดเปนรอยละ 29.66 มสถานภาพสมรส มากทสด คดเปนรอยละ 52.71 รองลงมา คอ สถานภาพโสด คดเปนรอยละ 34.07 นบถอศาสนาพทธมากทสด คดเปนรอยละ 96.99 รองลงมา คอศาสนาครสต คดเปนรอยละ 2.61 มระดบการศกษา ปรญญาตรหรอสงกวามากทสด คดเปนรอยละ 55.91 รองลงมา คอ ระดบประถมศกษา คดเปนรอยละ 17.84 มอาชพขาราชการบำานาญมากทสด รองลงมาคออาชพคาขาย คดเปนรอยละ 16.43

ต�ร�งท 4.15 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามการเปลยนแปลงของปญหาความเจบปวยดานรางกายแยกตามกลมโรค

กลมโรค จำ�นวน (คน) รอยละโรคตดเชอ 5 0.56มะเรง เนองอก 19 2.14เลอดและอวยวะสรางเลอด 28 3.16โรคตอมไรทอ โภชนาการ และเมตะบอลซม

95 10.72

ความผดปกตทางจตและพฤตกรรม

30 3.39

ระบบประสาท 114 12.87ตาและอวยวะเคยงลกตา 27 3.05หและปมกระดกกกห 9 1.02ระบบไหลเวยนโลหต 45 5.08ระบบหายใจ 74 8.35

146

ระบบยอยอาหาร 86 9.71ผวหนงและเนอเยอใตผวหนง 46 5.19กลามเนอ โครงรางและเนอเยอเกยวพน 230

25.96

ระบบสบพนธและระบบปสสาวะ 78 8.80รวม 886 100.00

พบวา กลมตวอยาง มปญหาความเจบปวยทางรางกายแยกตามกลมโรค ทพบมากทสด คอ ระบบกลามเนอโครงรางและเนอเยอเกยวพน คดเปนรอยละ 25.96 รองลงมา คอ ระบบประสาทโรคตอมไรทอ โภชนาการและเมตะบอลซมระบบยอยอาหาร ระบบสบพนธและระบบปสสาวะ และระบบหายใจ คดเปนรอยละ 12.87, 10.72, 9.71, 8.80 และ 8.35 ตามลำาดบ

ต�ร�งท 4.16 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามการเปลยนแปลงของปญหาความเจบปวยดานรางกายแยกตามกลมโรค

กลมโรค

จำ�นวน

ท9งหมด(คน)

ก�รเปลยนแปลง

ดข9น เท�เดม แยลงจำ�นวน(คน)

รอยละ

จำ�นวน(คน)

รอยละ

จำ�นวน(คน)

รอยละ

โรคตดเชอและโรคปรสตบางโรค

5 4 80.00

1 20.00

มะเรงเนองอก19 11 57.8

98 13.8

2เลอดและอวยวะสราง 28 20 71.4 6 8.40 2 23.8

147

เลอด 3 1โรคตอมไรทอโภชนาการและเมตะบอลซม

95 83 87.37

3 3.16 9 9.47

ความผดปกตทางจตและพฤตกรรม

30 24 80.00

5 16.67

1 3.33

ระบบประสาท114 96 84.2

118 15.7

9ตาและอวยวะเคยงลกตา

27 23 85.19

4 4.70

หและปมกระดกกกห9 7 77.7

82 22.2

2ระบบไหลเวยนโลหต

45 32 71.11

10 14.06

3 21.33

ระบบหายใจ74 57 77.0

316 20.7

71 4.81

ระบบยอยอาหาร86 65 75.5

820 26.4

61 3.78

ผวหนงและเนอเยอใตผวหนง

46 32 69.57

11 15.81

3 18.67

กลามเนอโครงรางและเนอเยอเกยวพน

230 175 76.09

51 67.03

4 5.97

ระบบสบพนธและระบบปสสาวะ

78 62 79.49

15 18.87

1 5.30

รวม886 691 77.

99170 19.

1925 2.8

2พบวา กลมตวอยาง มการเปลยนแปลงของปญหาความเจบ

ปวยดานรางกายแยกตาม กลมโรค ดขน อยระหวาง รอยละ 57.89- 87.77 โรคตอมไรทอ โภชนาการ และเมตะบอลซม คดเปนรอยละ 87.77 รองลงมา คอ โรคตาและอวยวะเคยงลกตา คดเปนรอยละ 85.19

148

ต�ร�งท 4.17 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามการเปลยนแปลงของปญหาความ เจบปวยดานรางกาย (โรค อาการ และอาการแสดง)

โรคและอ�ก�รอ�ก�รแสดง

จำ�นวน

ท9งหมด(คน)

ก�รเปลยนแปลง

ดข9น เท�เดม แยลงจำ�นวน(คน)

รอยละ

จำ�นวน(คน)

รอยละ

จำ�นวน(คน)

รอยละ

โรคตดเช9อและโรคปรสตบ�งโรคตบอกเสบจากไวรส

1 1 100.00

โรคจากไวรสอนๆ 3 2 66.6

71 33.3

3โรคตดเชออน

1 1 100.00

มะเรงเน9องอกมะเรงของอวยวะยอยอาหารลำาไสใหญ

2 2 100.00

มะเรงของอวยวะหายใจและอวยวะในชองอก

2 1 50.00

1 50.00

มะเรงของเตานม1 1 100.

00

มะเรงตบ4 3 75.

001 25.

00

149

เนองอกไมรายซส6 3 50.

003 50.

00

เนองอกมดลก3 1 33.3

32 66.

67

เนองอกรงไข1 1 100

.0เลอดและอวยวะสร�งเลอด

โลหตจาง2 1 50.

001 50.

00ความผดปกตบางอยางของกลไกภมคมกน

26 19 73.08

5 19.23

2 7.69

ต�ร�งท 4.17 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามการเปลยนแปลงของปญหาความ เจบปวยดานรางกาย (โรค อาการ และอาการแสดง) (ตอ)

โรคและอ�ก�รอ�ก�รแสดง

จำ�นวน

ท9งหมด(คน)

ก�รเปลยนแปลง

ดข9น เท�เดม แยลงจำ�นวน(คน)

รอยละ

จำ�นวน(คน)

รอยละ

จำ�นวน(คน)

รอยละ

โรคตอมไรทอโภชน�ก�รและเมตะบอลซม

เบาหวาน11 8 72.7

32 18.

181 9.0

9โรคอวนและภาวะโภชนาการเกน

5 4 80.00

1 20.00

ไขมนในเลอดสง 79 71 0 8

150

คว�มผดปกตท�งจตและพฤตกรรมความผดปกตทางอารมณ/ความเครยด

27 22 81.48

4 14.81

1 3.70

โรคประสาท3 2 66.

671 33.3

3ระบบประส�ท

โรคลมชก3 2 66.

671 33.3

3ปวดศรษะ,ไมเกรน

78 68 87.18

10 12.82

การนอนหลบผดปกต

33 25 75.76

8 24.24

ต�และอวยวะเคยงลกต�โรคของตาและอวยวะเคยงลกตา

21 19 90.48

2 9.52

ความผดปกตของการเหนและภาวะตาบอด

6 4 66.67

2 33.33

หและปมกระดกกกหโรคของหและปมกระดกกกห

9 7 77.78

2 22.22

151

ต�ร�งท 4.17 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามการเปลยนแปลงของปญหาความ เจบปวยดานรางกาย (โรค อาการ และอาการแสดง) (ตอ)

โรคและอ�ก�ร อ�ก�รแสดง

จำ�นวน

ท9งหมด (

คน)

ก�รเปลยนแปลง

ดข9น เท�เดม แยลงจำ�นวน (คน)

รอยละ

จำ�นวน (คน)

รอยละ

จำ�นวน (คน)

รอยละ

ระบบไหลเวยนโลหต

โรคหวใจ10 8 80.

002 20.

00โรคความดนโลหตสง

16 8 50.00

5 31.25

3 18.75

โรคหวใจขาดเลอด 2 2 100.

00โรคหวใจเกยวเนองกบปอดและโรคการไหลเวยนโลหตของปอด

3 3 100.00

โรคหลอดเลอดสมอง

8 7 87.50

1 12.50

โรคของหลอดเลอดแดง หลอดเลอดแดงยอย และหลอดเลอด

6 4 66.67

2 33.33

152

ฝอย ระบบห�ยใจโ ร ค ข อ ง ร ะ บ บห า ย ใ จ ต ง แ ต จมก จนถง ปอด

74 57 77.03

16 20.77

1 4.81

ระบบยอยอ�ห�รโรคของชองปาก ตอมนำาลาย และะขากรรไกร

13 10 76.92

3 23.08

โรคของหลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ลำาไสเลกและลำาไสใหญ

28 18 64.29

9 32.14

1 3.57

โรคตบ 5 5 100.

00โรคของถงนำาด ทางเดนนำาด และตบบออน

2 1 50.00

1 50.00

ต�ร�งท 4.17 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามการเปลยนแปลงของปญหาความ เจบปวยดานรางกาย (โรค อาการ และอาการแสดง) (ตอ)

โรคและอ�ก�รอ�ก�รแสดง

จำ�นวน

ท9งหมด(คน)

ก�รเปลยนแปลง

ดข9น เท�เดม แยลงจำ�นวน(คน)

รอยละ

จำ�นวน(คน)

รอยละ

จำ�นวน(คน)

รอยละ

153

โรครดสดวงทวาร9 6 66.

673 33.3

3

โรคกรดไหลยอน4 4 100.

00จกเสยด แนนทอง ทองผก

25 21 84.00

4 16.00

ผวหนงและเน9อเยอใตผวหนงโรคของผวหนงและเนอเยอใตผวหนง

23 17 73.91

4 17.39

2 8.70

สะเกดเงน 4 2 50.00

1 25.00

1 25.00

ลมพษ 4 3 75.00

1 25.00

ผวหนงอกเสบ สว 10 7 70.00

3 30.00

เลบขบ 3 2 66.67

1 33.33

สนเทาแตก 2 1 50.00

1 50.00

กล�มเน9อโครงร�งและเน9อเยอเกยวพนโรคของระบบกลามเนอและเนอเยอเกยวพน

55 38 69.09

15 27.27

2 3.64

โรคของกระดกและ โครงราง

175 137 78.29

36 20.57

2 1.14

154

เชนนวลอก เกาต ปวดขอ ปวดเขา หมอนรองกระดกเคลอน

ต�ร�งท 4.17 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามการเปลยนแปลงของปญหาความ เจบปวยดานรางกาย (โรค อาการ และอาการแสดง) (ตอ)

โรคและอ�ก�ร อ�ก�รแสดง

จำ�นวน

ท9งหมด (

คน)

ก�รเปลยนแปลง

ดข9น เท�เดม แยลงจำ�นวน (คน)

รอยละ

จำ�นวน (คน)

รอยละ

จำ�นวน (คน)

รอยละ

ระบบสบพนธและระบบปสส�วะ

ไตวาย1 1 100.

00ความผดปกตอนของไตและทอไต

7 6 85.71

1 14.29

โรคของระบบสบพนธ: องเชงกรานสตร อวยวะสบพนธ สตร

12 8 66.67

4 33.33

โรคของอวยวะ 3 2 66. 1 33.3

155

สบพนธชาย เชน ตอมลกหมากโต

67 3

ความผดปกตแบบอนของระบบสบพนธและระบบปสสาวะ

5 3 60.00

2 40.00

ต�ร�งท 4.18 จำานวนและรอยละของผปวยทการทำางานของตบสงผดปกตจำาแนกตามการเปลยนแปลงของผลการตรวจทางหองปฏบตการ

ร�ยก�รตรวจ

จำ�นวน

ท9งหมด

(คน)

ก�รเปลยนแปลง

ลดลง เท�เดม เพมข9นจำ�นว

น(คน)

รอยละ

จำ�นวน

(คน)

รอยละ

จำ�นวน

(คน)

รอยละ

SGOT (> 40 ม.ก.%)

6 5 83.33

1 16.67

SGPT (> 40 ม.ก.%)

8 8 100.00

พบวา กลมตวอยางทผลการตรวจการทำางานของตบผดปกต SGOT (> 40 ม.ก.%) ลดลง คดเปนรอยละ 83.33, ลดลงมากทสด ชวง 20-30 ม.ก.% คดเปนรอยละ 50 รองลงมา ชวง 11-20 ม.ก.% คดเปนรอยละ 33.33, SGPT (> 40 ม.ก.%) %) ลดลง คดเปนรอยละ 100.00 ลดลง มากทสด ชวง 20-30 ม.ก.% คดเปนรอยละ 62.50 รองลงมา ชวง 11-20 ม.ก.% คดเปนรอยละ 25.00

156

ต�ร�งท 4.19 จำานวนและรอยละของผปวยทภาวะไขมนในเลอดผดปกตจำาแนกตามการเปลยนแปลงของผลการตรวจทางหองปฏบตการ

ร�ยก�รตรวจ

จำ�นวน

ท9งหมด (คน

)

ก�รเปลยนแปลง

ลดลง เท�เดม เพมข9นจำ�นวน (คน)

รอยละ

จำ�นวน (คน)

รอยละ

จำ�นวน (คน)

รอยละ

คอเลสเตอรอล (> 200 ม.ก.%)

79 71 89.87

0 0 8 10.23

ไตรกลเซอรไรด (> 150 ม.ก.%)

72 59 81.94

1 1.19

12 16.67

ไขมนด (เอชดแอล) (< %40 ม.ก.%)

61 11 18.03

2 3.28

48 78.69

ไขมนเลว (แอลดแอล) (> 150 ม.ก.%)

64 51 78.69

3 4.69

10 15.62

พบวา กลมตวอยางทผลการตรวจระดบไขมนในเลอดผดปกต คอเลสเตอรอล (> 200 ม.ก.%) ลดลง คดเปนรอยละ 89.87 ลดลงมากทสด ชวง 11-20 ม.ก.% คดเปนรอยละ

157

75.95 รองลงมา ชวง 21-30 ม.ก.% คดเปนรอยละ 10.13 ไตรกลเซอรไรด (> 150 ม.ก.%) %) ลดลง คดเปนรอยละ 81.9 ลดลงมากทสด ชวง 11-20 ม.ก.% คดเปนรอยละ 68.06 รองลงมา ชวง 21-30 ม.ก.% คดเปนรอยละ 9.72 ไขมนเลว (แอลดแอล) (> 150 ม.ก.%) ลดลง คดเปนรอยละ 78.69 ลดลงมากทสด ชวง 11-20 ม.ก.% คดเปนรอยละ 54.69 รองลงมา ชวง 1-10 ม.ก.% คดเปนรอยละ 17.19 และ ไขมนด (เอชดแอล) (<40 ม.ก.%) เพมขน คดเปน รอยละ 78.69 เพมขนมากทสด ชวง 11-20 ม.ก.% คดเปนรอยละ 62.30 เพมขนรองลงมา ชวง 1-10 ม.ก.% คดเปนรอยละ 11.48ต�ร�งท 4.20 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนก

ตามความรสก หนกตามเนอตว (เปนความรสกไมใชนำาหนกจรง) กอนอบรม

ก�รประเมน จำ�นวน (คน)

รอยละ

ไมม 118 23.65ม 381 76.35

รวม 499 100.00

พบวาผเขารบการอบรมมความรสก หนกตามเนอตว กอนอบรม คดเปนรอยละ 76.35

ต�ร�งท 4.21 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามการเปลยนแปลงภายในชวง ระยะเวลาอบรม 7 วน ของความรสก หนกตามเนอตว

ผลก�รประเมน จำ�นวน (คน)

รอยละ

158

รสกเบาเนอเบาตวขน 327 85.83เทาเดม 47 12.33

รสกหนกตามเนอตวมากขน 7 1.84รวม 381 100.00

พบวามการเปลยนแปลง คอ รสกเบาเนอเบาตวขน คดเปน

รอยละ 85.83 รองลงมา คอ รสกเทาเดม คดเปนรอยละ 12.33 รสกหนกตามเนอตวมากขนเพยง รอยละ 1.84

ต�ร�งท 4.22 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามความรสกออนเพลย กำาลงตกกำาลงไมเตม

ก�รประเมน จำ�นวน (คน)

รอยละ

ไมม 123 24.65ม 376 75.35

รวม 499 100.00

พบวาผเขารบการอบรมมความรสกออนเพลย กำาลงตก กำาลงไมเตม คดเปนรอยละ 75.35 ต�ร�งท 4.23 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตาม

การเปลยนแปลงภายในชวงระยะเวลาอบรม 7 วน ของความรสกออนเพลย กำาลงตก กำาลงไมเตม

ผลก�รประเมน จำ�นวน (คน)

รอยละ

รสกมกำาลงขน 268 71.28เทาเดม 100 26.59

รสกออนเพลย กำาลงตกมากกวาเดม 8 2.13

159

รวม 376 100.00

พบวามการเปลยนแปลง รสกมกำาลงขน มากทสด คดเปนรอยละ 71.28 รองลงมา คอ รสกเทาเดม คดเปนรอยละ 23.59 รสกออนเพลย กำาลงตกมากกวาเดมเพยง รอยละ 2.13

ต�ร�งท 4.24 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามการเจบปวยรนแรงจนแพทยแผนปจจบนคาดการณวาเปนระยะสดทายของชวต

ก�รประเมน จำ�นวน (คน)

รอยละ

การเจบปวยรนแรงจนแพทยแผนปจจบนคาดการณวาเปนระยะสดทายของชวตไมใช 478 95.60ใช 21 4.40

รวม 499 100.00

ผปวยวางขนธในชวงระยะเวลาอบรม 1-7 วนไมใช 499 100.00ใช 0 0.00

รวม 499 100.00

พบวามผเขารบการอบรมทมการเจบปวยรนแรงจนแพทยแผนปจจบนคาดการณวาเปนระยะสดทายของชวต คดเปนรอยละ 4.40 และไมมผปวยวางขนธในชวงระยะเวลาอบรม 1-7 วน

160

ต�ร�งท 4.25 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามความรสกกบการดแลสขภาพตามหลกสตรเมอจบการเขาคาย

ก�รประเมน จำ�นวน (คน)

รอยละ

ทานมความรสกกบการดแลสขภาพตามหลกสตรเมอจบการเขาคายไมมความเหน 0 0ไมชอบใจ ไมพอใจ ไมสขใจ 0 0เฉยๆ 0 0ชอบใจ พอใจ สขใจ 499 100.00รวม 499 100.00ประเดนทพอใจ ชอบใจ สขใจพงตนเองได 475 95.19ประหยด 468 93.79เรยบงาย 464 92.99ปลอดภย 443 88.78ใชทรพยากรในทองถนเปนหลก 446 89.38แกปญหาทตนเหตของความเจบปวย 453 90.78สามารถลดปญหาความเจบปวยดานรางกายไดอยางมประสทธภาพ

431 86.37

สามารถลดปญหาอนๆ เชน ลดปญหาดานจตใจ เศรษฐกจ ครอบครวและสงคม

451 90.38

อนๆ 22 4.41

161

พบวากลมตวอยางมความรสกกบการดแลสขภาพตามหลกสตรเมอจบการเขาคาย ชอบใจ พอใจ สขใจ มากทสด คดเปนรอยละ 100 ประเดนท ชอบใจ พอใจ สขใจ มากทสด คอ พงตนเองได คดเปนรอยละ 95.19 รองลงมา คอ ประหยด เรยบงาย แกปญหาทตนเหตของความเจบปวย สามารถลดปญหาอนๆ เชน ลดปญหาดานจตใจ เศรษฐกจ ครอบครวและสงคม ใชทรพยากรในทองถนเปนหลก ปลอดภย และสามารถลดปญหาความเจบปวยดานรางกายไดอยางมประสทธภาพคดเปนรอยละ 93.79, 92.99, 90.78, 90.38, 89.38, 88.78 และ 86.37 ตามลำาดบ ต�ร�งท 4.26 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามการเปลยนแปลงทางอารมณ

หวขอก�รประเมน

ก�รเปลยนแปลงท�งอ�รมณลดลง เท�เดม เพมข9น

จำ�นวน

(คน)

รอยละ

จำ�นวน

(คน)

รอยละ

จำ�นวน

(คน)

รอยละ

ความกลวตาย 353 70.74

141 28.26

5 1.00

ความกลวโรค 394 78.96

87 17.43

18 3.61

ความเรงรบ/เรงรด/รบรอน (อยากใหเกดผลสำาเรจเรวๆ )

372 74.55

106 21.24

211 4.21

ความเครยดความวตกกงวล ไมสบายใจไมพอใจในเรองตางๆ

418 83.77

76 15.23

5 1.00

ความโลภอยากไดวตถ 415 83.1 83 16.6 1 0.20

162

สงของทเกนความจำาเปนทตองกนตองใชในการดำารงชวตและใชดำาเนนกจกรรมการงาน

7 3

ความโกรธเวลากระทบกบสงทไมชอบใจไมพอใจ

409 81.96

87 17.44

3 0.60

หลงเสพหลงตดสงทเปนพษตอรางกาย

435 87.18

61 12.22

3 0.60

ความหลงตดยดในลาภยศสรรเสรญ

414 82.97

83 16.63

2 0.40

หลงเกลยดคำาตตงนนทาตกเตอน

401 80.36

97 19.44

1 0.20

หลงเอาแตใจตวเอง 403 80.76

94 18.84

2 0.40

หลงอยากไดดหรออยากใหเกดสงทดในตน เกนกวาฤทธแรงทตนทำาไดจรง

406 81.36

90 18.04

3 0.60

หลงอยากใหเกดสงทดหรอหลงยดเยยดสงดใหกบผอนทยงไมพรอม ไมเตมใจ ไมศรทธา

386 77.35

100 20.04

13 2.61

หลงยดมนถอมนวาสงนนสงนเปนตวเราของเราอยางถาวร

405 81.16

90 18.04

4 0.80

163

พบวากลมตวอยางมการเปลยนแปลงทางอารมณไปในทางบวก รอยละ 70.74-87.18 มการเปลยนแปลงมากทสด คอ หลงเสพหลงตดสงทเปนพษตอรางกาย ลดลง คดเปนรอยละ 87.18 รองลงมา คอความเครยด ความวตกกงวล ไมสบายใจ ไมพอใจในเรองตางๆ ความโลภ อยากได วตถสงของทเกนความจำาเปนทตองกน ตองใช ในการดำารงชวต และใชดำาเนนกจกรรมการงาน ความหลงตดยดในลาภ ยศ สรรเสรญ หลงอยากไดดหรออยากใหเกดสงทดในตน เกนกวาฤทธแรงทตนทำาไดจรง หลงยดมนถอมนวาสงนนสงนเปนตวเราของเราอยางถาวร มการเปลยนแปลง ลดลง คดเปนรอยละ 83.60,83.00, 82.80, 81.20 และ 81.00 ตามลำาดบ

ต�ร�งท 4.27 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามการเปลยนแปลงของปญหาความเจบปวยดานเศรษฐกจ กอนมาเขาคาย

โรคและอ�ก�ร อ�ก�รแสดง

ก�รเปลยนแปลง

ลดลง เท�เดม เพมข9นจำ�นว

น(คน)

รอยละ

จำ�นวน

(คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

คาใชจายในการตรวจและรกษาโรค

499 100.00

คาใชจายในการกน การใชสงตางๆ ในการดำารงชวตประจำาวนเฉพาะของตนเอง

499 100.00

สมรรถภาพในการทำา 61 12.2 438 87.7

164

กจกรรมการงาน 2 8

พบวากลมตวอยางมการเปลยนแปลงของปญหาความเจบปวยดานเศรษฐกจ คอคาใชจายในการตรวจและรกษาโรค ลดลง คดเปนรอยละ 100 คาใชจายในการกน การใชสงตางๆ ในการดำารงชวตประจำาวนเฉพาะของตนเอง ลดลง คดเปนรอยละ 100 สมรรถภาพในการทำากจกรรมการงานเพมขน คดเปนรอยละ 87.78

ต�ร�งท 4.28 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามการเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพ

หวขอก�รประเมน

ก�รเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภ�พนอยลง เท�เดม ม�กข9น

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

อ�รมณอารมณเปนพษเชนความเครยดความวตกกงวลตางๆ

410 82.16

52 10.42

37 7.41

อ�ห�รการรบประทานอาหารไรสารพษหรอลดพษในอาหารดวยวธการตางๆ เชนแชดวยนำาซาวขาว

98 19.64

32 6.41

369 73.95

165

หรอถาน เปนตนการรบประทานเนอสตวไขนม

421 84.37

21 4.21

57 11.42

การรบประทานพชผกผลไม

73 14.63

25 5.01

401 80.36

การรบประทานอาหารรสจด เชน เผด เคม หวาน มน ฯลฯ

400 80.16

27 5.41

72 14.43

การปรงหรอการเลอกรบประทานอาหารทสมดลกบรางกาย

46 9.22

23 4.61

430 86.17

การปฏบตตามเทคนคการรบประทานอาหารสขภาพ(รบประทานตามลำาดบ เคยวละเอยด ปรมาณพอด กลนลงคอใหได)

63 12.62

21 4.21

415 83.17

ความอยากในจตตออาหารทเปนพษ

336 67.33

35 7.02

128 25.65

การรบประทานอาหารสขภาพใหไดประโยชนสงอยางผาสก

31 6.21

21 4.21

447 89.58

ต�ร�งท 4.28 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามการเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพ (ตอ)

หวขอก�รประเมน ก�รเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภ�พ

166

นอยลง เท�เดม ม�กข9นจำ�นวน

(คน)

รอยละ

จำ�นวน

(คน)

รอยละ

จำ�นวน

(คน)

รอยละ

ออกกำ�ลงก�ยการออกกำาลงกายทไดความแขงแรงของกลามเนอ กระดกและเสนเอน เชน เดนเรว วายนำา ป นจกรยาน เปนตน

21 4.21

63 12.63

415 83.17

การออกกำาลงกาย เพอความยดหยนของกลามเนอ และเสนเอน การเขาทเขาทางของกระดก เสนเอนและกลามเนอ เชน กดจดลมปราณ โยคะ กายบรหาร ไทเกก เปนตน

18 3.61

60 12.02

421 84.37

ส�ม�รถหลกเลยงมลพษ หรอจดสรรเวล�อย�งเหม�ะสม ในการสมผสเครองใชทมพษทเลยงไมได เชน อณหภมบรรยากาศโลกทรอนขน ควนพษและสารพษตางๆ ในสงแวดลอม

69 13.83

56 11.22

374 74.95

167

การสมผสเครองยนต/เครองไฟฟา/เครองอเลคทรอนค ก�รเพยรก�รพกทพอด ในการทำากจกรรมการงานใหรางกายอยในสภาพพลงชวตเตม (สบาย เบากาย มกำาลง)

4 0.80

46 9.22

449 89.98

ต�ร�งท 4.28 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามการเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพ (ตอ)

หวขอก�รประเมน

ก�รเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภ�พนอยลง เท�เดม ม�กข9น

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

จำ�นวน(

คน)

รอยละ

ส�ม�รถพงตน ในการลดความรนแรงของพษหรอระบายพษออกจากรางกาย ใหสมดลตามความเหมาะสมกบสภาพรางกายและจตใจของทาน การรบประทานสมนไพรปรบสมดล

15 3.01

13 2.60

471 94.39

168

การกวซา 14 2.81

25 5.01

460 92.18

การสวนลางลำาไสใหญ (ดทอกซ)

15 3.01

37 7.41

447 89.58

การแชมอเทาหรอสวนทไมสบายดวยสมนไพร

15 3.01

36 7.21

448 89.78

การพอกทา หยอด เชด ประคบ อบ อาบดวยสมนไพร

16 3.21

31 6.21

452 90.58

การกดจดลมปราณ กายบรหาร ดดเนอตว

9 1.80

35 7.02

455 91.18

ก�รเพยรก�รพกทพอด ในการทำากจกรรมการงานใหรางกายอยในสภาพพลงชวตเตม (สบาย เบากาย มกำาลง)

4 0.80

46 9.22

449 89.98

ก�รบรณ�ก�รองคคว�มรในก�รแกไขปญห�สขภ�พ ของทานหรอญาต

1 0.20

23 4.61

475 95.19

ต�ร�งท 4.28 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามการเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพ (ตอ)

หวขอก�รประเมน ก�รเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภ�พนอยลง เท�เดม ม�กข9น

จำ�นว รอย จำ�นว รอย จำ�นว รอย

169

น(คน)

ละ น(คน)

ละ น(คน)

ละ

ก�รบำ�เพญกศลธรรม คณงามความดตางๆ เพอใหเกดคณคาในชวตและยงอกศลธรรมใหเบาบาง เชน การพยายามพงตนเองหรอทำาตนใหเปนภาระกบผอนใหนอยลง หรอการชวยเหลอเกอกล/ทำาประโยชนใหกบผอน เปนตน

7 1.40

22 4.41

470 94.19

พบวากลมตวอยางมการเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพไปในทางบวก รอยละ 67.33-95.19 มการเปลยนแปลงมากทสด คอ การบรณาการองคความรในการแกไขปญหาสขภาพ ของตนเองหรอญาต มากขน คดเปนรอยละ 95.19 รองลงมา คอการบำาเพญกศลธรรม คณงามความดตางๆ เพอใหเกดคณคาในชวตและยงอกศลธรรมใหเบาบาง เชน การพยายามพงตนเองหรอทำาตนใหเปนภาระกบผอนใหนอยลง หรอการชวยเหลอเกอกล/ทำาประโยชนใหกบผอน เปนตน มากขน คดเปนรอยละ 94.19

กลมตวอยางมการเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพเรองอาหารไปในทางบวก รอยละ 67.33-89.58 การปฏบตมากขน คอ การรบประทานอาหารสขภาพใหไดประโยชนสงอยางผาสก, การปรงหรอการเลอกรบประทานอาหารทสมดลกบรางกาย การปฏบตตามเทคนคการรบประทานอาหารสขภาพ (รบประทานตามลำาดบ เคยว

170

ละเอยด ปรมาณพอด กลนลงคอใหได) การรบประทานพชผก ผลไม การรบประทานอาหารไรสารพษหรอลดพษในอาหารดวยวธการตางๆ เชน แชดวย นำาซาวขาวหรอถาน มการปฏบตมากขน คดเปนรอยละ 89.58, 86.17 ,83.17 , 80.36 และ 73.95 ตามลำาดบ การปฏบตนอยลง คอ การรบประทานเนอสตว ไข นม, การรบประทานอาหารรสจด เชน เผด เคม หวาน มนฯลฯ ความอยากในจตตออาหารทเปนพษ มการปฏบตนอยลง คดเปนรอยละ 84.37,80.16 และ 67.33 ตามลำาดบ

กลมตวอยางมการเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพเรอง ความสามารถพงตนในการลดความรนแรงของพษ หรอระบายพษออกจากรางกายตามความเหมาะสมกบสภาพรางกายและจตใจ มการปฏบตมากขน คอ การรบประทานสมนไพรปรบสมดล การกวซา การกดจดลมปราณ กายบรหาร ดดเนอตว การพอกทา หยอด เชด ประคบ อบ อาบดวยสมนไพร, การแชมอเทาหรอสวนทไมสบายดวยสมนไพร และการสวนลางลำาไสใหญ (ดทอกซ) คดเปนรอยละ 94.39, 92.18, 91.18, 90.58, 89.78 และ 89.58 ตามลำาดบ

ต�ร�งท 4.29 จำานวนและรอยละของผเขารบการอบรมจำาแนกตามการเปลยนแปลงของปญหาความ เจบปวยดานสงคม เปรยบเทยบกอนและหลงการมาเขาคาย

โรคและอ�ก�ร อ�ก�รแสดง

จำ�นวน

ท9งหมด

(คน)

ก�รเปลยนแปลง

ลดลง เท�เดม เพมข9นจำ�นว

น(คน)

รอยละ

จำ�นวน

(คน)

รอยละ

จำ�นวน

(คน)

รอยละ

การพงตนในการ 478 40 8.3 438 91.

171

ดแลสขภาพของทาน (กรณทานสามารถชวยเหลอตวเองได)

7 63

ครอบครวหรอญาตมตร มความสามารถในการดแลสขภาพของทาน (กรณทานไมสามารถชวยเหลอตวเองได หรอบางอยางตองอาศยครอบครวหรอญาตมตรชวย)

21 21 100.00

การพงพาสถานบรการสขภาพของรฐหรอเอกชนของทาน

499 499 100.00

การนำาความรและทกษะสขภาพพงตนแนวนไปเผยแพรชวยเหลอเกอกลบคคลอนในสงคม ของผปวยหรอญาต

499

21 4.21

478 95.79

พบวากลมตวอยางมการเปลยนแปลงของปญหาความเจบปวยดานสงคม คอการพงตนในการดแลสขภาพ (กรณสามารถชวยเหลอตวเองได) เพมขน คดเปนรอยละ 91.63 ครอบครวหรอญาตมตร มความสามารถในการดแลสขภาพของกลมตวอยาง (กรณ

172

กลมตวอยางไมสามารถชวยเหลอตวเองได หรอบางอยางตองอาศยครอบครวหรอญาตมตรชวย) เพมขน คดเปนรอยละ 100 การพงพาสถานบรการสขภาพของรฐหรอเอกชนของกลมตวอยางลดลง คดเปนรอยละ 100 การนำาความรและทกษะสขภาพพงตนแนวนไปเผยแพรชวยเหลอเกอกลบคคลอนในสงคม ของผปวยหรอญาตเพมขน คดเปนรอยละ 95.79

คว�มคดเหนและขอเสนอแนะของกลมตวอย�ง(1) คว�มคดเหน

กลมตวอยางมความเหนวากจกรรมคายสขภาพพงตนแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ของ ศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ อำาเภอดอนตาล จงหวดมกดาหาร ควรดำาเนนการตอไป รอยละ 100 เนองจาก

(1.1) พงตนได ประหยด เรยบงาย ปลอดภย(1.2) เปนประโยชนตอสงคม ลดภาระตอสงคมและ

ประเทศชาต(1.3) มผปวยเพมมากขนเปนจำานวนมาก(1.4) นำาไปใชประโยชนไดจรง(1.5) ไดชวยประชาชน เพราะประชาชนสวนใหญ มฐานะ

ยากจน(1.6) ทำาใหผปวยมสขภาพกายและใจทดขนและเปน

ประโยชนตอผปวย(1.7) ประชาชนจะไดมความเขาใจและมความรมากขน(1.8) เปนทพงทางเลอกทางสดทาย(1.9) แพทยแผนปจจบน รกษาปลายเหตและเสยคาใช

จายสง.(2) ขอเสนอแนะ

173

(2.1) การจดคายดแลว และขออนโมทนาบญในการเสยสละ

(2.2) ควรใหมการจดคายใหเพมขนและควรมการจดคายในหลกสตรระยะสน 1-3 วน

(2.3) ควรใหมบคลากรมากกวาน(2.4) เนอหาการบรรยายมากไป /ตองการใหมกจกรรม

กลมเพมขน(2.5) ควรไดรบการสงเสรม สนบสนนจากภาครฐ และ

จดลขสทธ จดสทธบตร ยา หนงสอ และอนๆ ทคนพบมา(2.6) ควรจดแผนงานใหเปนระเบยบ และสถานทใหเปน

สดสวน(2.7) ควรสอนการตรวจวนจฉยโรค(2.8) ตองการใหมการเผยแพรความรในการรกษาของ

คณหมอเขยวและศนยเครอขายมากขน(2.9) ขอใหเนนเนอหาเทคนค 9 ขอโดยละเอยด(2.10) ขอใหเนนเนอหาธรรมะ จตวญญาณเนนเนอหา

การรเพยร รพก

4.5 ผลก�รศกษ�วจยขอมลชดท 4 สมภ�ษณเชงลก จากประชากร พ.ศ. 2538-2553 จำานวน 16,252 คน โดยสมตวอยางแบบงาย จำานวน 39 คน วเคราะหขอมลเชงระบบและเชงคณภาพ

พบวา กลมตวอยางของผปวยทปฏบตตนตามแนวคายสขภาพฯ และสมมาสมภาษณ มอายตงแต 11-76 ป เพศชาย 13 ราย เพศหญง 26 ราย พบวาในเพศชายปวยดวยโรคเกาตมากทสด 3 ราย ตามดวย มะเรงตอมนำาเหลอง โรคเบาหวาน ไขมนในเสนเลอดสง และความดนโลหตสง โรคละ 2 ราย และโรคไขเลอดออก 1 ราย

174

โรคกลามเนออกเสบ 1 ราย สวนในเพศหญง 26 คน พบวามอาการปวยดวยโรคมะเรงมากทสดซงพบมะเรงทเตานมมากทสด 5 ราย ตามดวยมะเรงมดลก 4 ราย และเนองอกทมดลก 2 ราย ตามมาดวยโรคกระเพาะอาหารอกเสบ โรค SLE โรคไตวาย โรคไวรสตบอกเสบ และโรคอนๆ เชน โรคตบแขง โรคไมเกรน โรคปอด ความดนโลหตสง โรคเบาหวาน ไขมนในเสนเลอดสง โรคเกาต และโรคเสนเลอดในสมองตบ

ต�ร�งท 4.30 จำานวนผปวยทปฏบตตนตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ทไดเรยนรจากคายสขภาพฯ จำาแนกตามโรคและเพศ

โรค เพศหญง (คน) เพศช�ย (คน)มะเรงรงไข 1 -มะเรงมดลก 4 -เนองอกมดลก 2 -มะเรงเตานม 5 -มะเรงตบ 3 -มะเรงสมอง 1 -มะเรงปอด 2 -มะเรงลำาไส 1 1ตอมนำาเหลอง 1 2ต�ร�งท 4.30 จำานวนผปวยทปฏบตตนตามหลกแพทยทางเลอกวถ

พทธ ทไดเรยนรจากคายสขภาพฯ จำาแนกตามโรคและเพศ (ตอ)

โรค เพศหญง (คน) เพศช�ย (คน)โรค SLE 2 -โรคไต 2 -

175

ไขเลอดออก - 1ปวดประจำาเดอน 2 -โรคไมเกรน 2 1โรคเกาต - 3โรคเบาหวาน 2 2โรคไวรสตบอกเสบบ - 1โรคไวรสตบอกเสบซ 1 -นวในถงนำาด 2 -ไขมนในเสนเลอดสง 3 2โรคหวใจ 2 -โรคความดนโลหตสง 1 2โรคตบแขง 2 -โรคตอมลกหมากโต - 1โรคเสนเลอดในสมองตบ

1 -

โรคเสนเอนยดตด - 1โรคกระเพาะอาหาร 2 -

หม�ยเหต ผปวยบางรายมอาการปวยมากกวา 1 โรค

จากขอมลททำาการสมภาษณกลมตวอยางของผปวยทปฏบตตนตามแนวคายสขภาพฯ พบวามประเดนทนาสนใจดงตอไปน

4.5.1 ด�นอ�ก�รเจบปวยของโรค

176

ผปวยทเขารบการอบรมคายสขภาพฯ ทกรายมอาการดขนตงแตวนแรกทปฏบตตนตามแนวคายสขภาพฯ (กรณตวอยางท 37 ปวยดวยโรคไขเลอดออก) และในกรณของโรคเรอรงอนๆ เชน มะเรง เบาหวาน การปฏบตตนตามแนวคายสขภาพฯนชวยใหรสกเบาสบายซงเหนผลไดชดเจนตงแตวนท 2 ของการอบรม (กรณศกษาท 4) และชวยลดความทกขทรมานจากการดำาเนน ของโรคเอง และลดอาการไมสบายซงเปนผลขางเคยงจากการรกษาดวยการ แพทยแผนปจจบน เชน การฉายรงสรกษา หรอ เคมบำาบด เชน ปวดแสบรอนตามผวหนง ปวดกระดก (เชน กรณศกษาท 2, 13, 15 ) และเมอกลมตวอยางของผปวยทปฏบตตนตามแนวคายสขภาพฯนำาวธปฏบตตนตามสขภาพนไปปฏบตตอเนองพบวา เมอปฏบตตนตามแนวคายสขภาพฯอยางตอเนองสามารถหายจากโรคไดในระยะเวลาตางๆ กน เชน ภายใน 1 เดอน (กรณศกษาท14, 38) 3 เดอน (กรณศกษาท 36, 38) 4 เดอน (กรณศกษาท 33) 6 เดอน (กรณศกษาท 11) 8 เดอน (กรณศกษาท 32) 10 เดอน (กรณศกษาท 2) โรคทเปนดงกลาวสามารถหายได และไดรบการตรวจดวยการแพทยแผนปจจบนแลวไมพบความผดปกต และแมแตในผปวยทไมไดเขารบเขาอบรมคายสขภาพฯหากแตนำาแนวทางการปฏบตตนตามแนวคายสขภาพฯไปใชกสามารถมสขภาพทดขนและตรวจพบไดจากผลแลปทางหองปฏบตการ (กรณศกษาท 27)

จากขอมลททำาการสมภาษณดงกลาวพบวาผปวยทกรายรบการรกษาดวยการแพทยแผนปจจบนอยางตอเนองนน ผปวยสวนใหญรบประทานยาอยางตอเนองนานนบ 10 ป ใหเคมบำาบดและ ฉายรงสรกษาจำานวนหลายครง แตไมมผปวยรายใดทหายจากอาการปวยอยางสนเชง หรอ มการดำาเนนของโรคดขน (แมวาหลงการรกษากยงตองมการผาตดและยงตองรกษาตอเนอง) เหนไดวาการรกษาดวยการแพทยแผนปจจบนไดแตเพยงประคบประคองอาการของโรค

177

และในบางรายกลบมอาการปวยทอวยวะอนๆ เพมขน มการดำาเนนและแพรกระจายของโรคมากขน และพบผล ขางเคยงจากการรบประทานยาทอวยวะอนๆ ในรางกาย

ดานการพยากรณโรคนนพบวาการแพทยแผนปจจบนไมไดถกตองเสมอไป ในผปวยทเขารบการอบรมคายสขภาพฯ ทไดรบการพยากรณโรคจากแพทยแผนปจจบนวาจะมชวตอย2 เดอน แตเมอปฏบตตนดวยวธการดแลสขภาพพบวาสามารถมชวตอยไดนานกวา 6 ป (กรณศกษาท 32) และในผปวยทแพทยแผนปจจบนแจงวาไมสามารถรกษาใหหายขาดไดเมอปฏบตตนตามแนวคายสขภาพฯอยางตอเนองสามารถหายจากโรคไดในระยะเวลาตางๆ เชน กรณศกษาท 25, 36,37, 38 และ 39

ซงในผปวยทกราย (ยกเวน กรณตวอยางท 37 ปวยดวยโรคไขเลอดออก) พบวาสาเหตของการเกดโรคประการสำาคญคอ ความเครยด ความหงดหงด เอาแตใจตนเอง และสาเหตทสำาคญประการถดมาคอ พฤตกรรมการรบประทานอาหารทไมถกสขลกษณะ รบประทานอาหารททำาใหรางกายเกดความไมสมดล ไมคอยรบประทานผก ผลไม ชอบรบประทานอาหารรสจด อาหารหวานมน รบประทานอาหารไมตรงตามเวลา ชอบอาหารแบบป ง ยาง ทอด และชอบรบประทานอาหารแปรรปตามรานสะดวกซอ ในหางสรรพสนคา รบประทานตามงานเลยง รบประทานอาหารทใสผงชรส อาหารทอนทางไมโครเวฟ สาเหตตอมา คอ การทำางานทใชรางกายหนกเกนไปทำางานในอรยาบถซำาๆ เชน ทำางานกบหนาจอคอมพวเตอรตลอดวน ใชโทรศพทมอถอตลอดทงวน และสาเหตประการสดทายคอ การปวยจากการทำางานกบสารเคมและการตดเชอ และแมวามการรกษาดวยการแพทยแผนปจจบนแลวแตกมการดำาเนนชวตเหมอนเดมอย จงทำาใหโรคตางๆ กลบมาอก

178

4.5.2 ด�นค�ใชจ�ยในผปวยทกรายทรบการรกษาดวยการแพทยแผน

ปจจบนมคาใชจายเบองตนตงแตหลกหมนจนถงแสนบาท จนสงสดหาลานกวาบาท (กรณศกษาท 15) และกยงมการดำาเนนของโรคตอไปแมจะใชคาใชจายจำานวนมากและการรกษาหลากหลายวธกตาม หากแตแนวทางของคายสขภาพฯนน มคาใชจายทนอยกวาอยางมาก ในการเขาอบรมคายสขภาพฯนนไมไดเกบคาใชจาย และสำาหรบคาใชจายในการซอผกสำาหรบทำานำาคลอโรฟลล หรอนำามนเขยว สำาหรบใชนนมคาใชจายเปนหลกสบ หรอหลกรอยบาทตอคนตอเดอน

ซงเมอผปวยทเขารบการอบรมคายสขภาพฯนำาแนวทางการดแลสขภาพของทางคายสขภาพฯกลบไปปฏบตตอพบวาคาใชจายในชวตประจำาวนลดลงเนองจากมพฤตกรรมการรบประทานอาหารทเปลยนไปทำาใหคาใชจายถกลง การปรงรสชาตอาหารลดลง มการรบประทานเนอสตวลดลง หรองดรบประทานเนอสตว หลายรายปลกผกรบประทานเองและรบประทานพชผกสวนครวทหาไดงาย ตนทนการทำานำา คลอโรฟลลรบประทาน ขวดละ 1 ลตร ประมาณ 2-5 บาท ตอวน มความเปนอยทเรยบงายขน รกษาชวตตวเองไดดวย โดยประหยดเรยบงาย

4.5.3 ด�นองคคว�มรทไดรบจ�กค�ยสขภ�พฯในผปวยทกรายทเขาอบรมคายสขภาพฯมความเหน

สอดคลองกนวาไดความรเรองการรบประทานอาหาร การดแลสขภาพตามหลกปฏบต 9 ขอ (ยา 9 เมด) การพงตนเอง เปนหมอดแลตนเอง มวธแกไขอาการเจบปวยของตนเองโดยทเราไมตองไปพงยาแผนปจจบนหรอใชกนอย เราเปนหมอดแลตวเองไดโดย

การปรบพฤตกรรมการบรโภคใหม รบประทานอาหารตามลำาดบ รจกเลอกรบประทานผกและผลไมทไรสารพษ ลดการรบ

179

ประทานเนอสตว, อาหารรสจดและของหวานมนลดลง รบประทานผกและทานผลไมทมประโยชน ฝกรบประทานอาหารรสจด/อาหารทปรงแตงนอย

4.5.3.1 เรยนรวธลางสารพษในผก และผลไมทรบประทาน สามารถเรยนรการปรงหรอเลอกรบประทานอาหารทสมดลกบรางกาย และวธการรบประทานอาหารสขภาพไดโดย ไมฝน

4.5.3.2 มความมนใจในการพงตนเองดานสขภาพไดโดยใชคาใชจายไมมาก และใชวธดแลสขภาพพงตนแนวเศรษฐกจพอเพยง ซงเปนวธทยงยน กลบมาศกษาวถชวตไทยดงเดมและภมปญญาทองถนทมและเปนการรกษาภมปญญาทองถน และไดใชสมนไพรภายใน ประเทศไทยซงอดมสมบรณไปดวยพชพรรณธญญาหาร ซงมประโยชนและประหยด

4.5.3.3 มนใจในการดแลสขภาพแบบพงตน จากทเคยคดวาตองทำางานเกบเงนไวมากๆ เพอดแลตนเองเมอเจบปวย กมาดแลตนเองตามหลก 8 อ. ไดแก อทธบาท 4 อารมณ อาหาร ออกกำาลงกาย และอรยาบถ อากาศ เอนกาย เอาพษออก อาชพทสมมา ซงขยายเปนการปฏบต 9 ขอ ทำาใหสขภาพแขงแรงขน

4.5.3.4 เรยนรการออกกำาลงกาย ยดหยนกลามเนอทเหมาะสมและไมเกดการบาดเจบตอรางกาย และเกดความตระหนกในการทำางาน รจกการหลกเลยงมลพษ ควนพษ เครองอเลคโทรนค ตางๆ รจกการเพยรการพกทพอดสำาหรบการงาน

4.5.3.5 เรยนรการละบาป บำาเพญบญ เพมพนใจไรกงวล

4.5.4 ด�นของสภ�วะจตใจหลงจ�กปฏบตตนต�มแนวค�ยสขภ�พฯ

180

ในผปวยทกรายทเขาอบรมคายสขภาพฯมสภาพจตใจเปลยนไปสามารถเขาใจสาเหตและทมาของการเจบปวย และมการพฒนาจตใจไปในทางบวก เชน

4.5.4.1 รจกปลอยวางมากขน แคทำาวนนใหดทสดไดแคไหนกแคนน

4.5.4.2 มความสบายใจ เขาใจสภาวะอารมณของตนเองทเปนสาเหตใหเกดโรค สามารถวางใจได ลดความเครยด ทำาใจไดมากขน ลดการเปนผจดการ/เผดจการชวตผอน เขาใจ ยอมรบความจรงไดดขน

4.5.4.3 อารมณ จตใจทเขมแขงมากขนซงมสวนชวยทำาใหสขภาพดขน

4.5.4.4 อารมณกดขน ยมงายขน ไมขโมโห ไมคอยหงดหงด กลายเปนคนอารมณด เหนอกเหนใจเพอนมนษย

4.5.4.5 สนใจศกษาปฏบตธรรมมากขน ซงชวยใหผอนคลายความเครยดและทำาใหเขาใจโลกมากขน ไมเกบเรองเลกนอยมาคดเหมอนเมอกอน

4.5.4.6 ไดพฒนาการฝกสมาธและการอยกบปจจบน ทำาใหไมกลวโรค ไดเปลยนตวเองจากคนทไมดแลตวเอง กลบมาดแลตวเอง

4.5.4.7 จตใจเปดกวางมากขน มจตใจเผอแผมากขน4.5.4.8 สขภาพจตดขนมาก สงบเยน มความสขกบ

ชวตมากขน4.5.4.9 อารมณไมแปรปรวนบอยเหมอนเมอกอน

สามารถนอนหลบไดโดย ไมตองใชยานอนหลบ4.5.4.10 ไดพบมตรด สหายด และสงแวดลอมด ชวต

มความสขขน สงผลใหสมาชกในครอบครวมความสขมากขน

181

4.5.4.11 มความสขและมความสบายใจ และไดเหนการชวยเหลอในคายสขภาพฯของทมงานและเพอนรวมคาย ทำาใหอยากเปนผใหแกผอนบาง เมอเราใหคนอนแลว ตวเองกรสกวามพลงมากขนดวยและเรากรสกวาเราไมเจบไมปวยและมความสขทเราไดใหและเมอเราใหแลว บางครงเรากไดบางอยางกลบคนมาดวย เพราะการใหโดยทเราไมไดหวงสงตอบแทน กทำาใหเราไดสงดๆ กลบมา

4.5.4.12 ไดเอาความรทไดไปชวยเหลอและแนะนำาผอน เหนตวอยางจากการเขาคายสขภาพฯ เขาชวยเหลอกนดแมเรองเลกๆ นอยๆ ทำาใหเราศรทธาและเหนแบบอยางของการเสยสละเกอกลผอน ทกคนมจตของผใหเตมท กเลยมความรสกวา ถาเรายงใหมากยงไดรบกลบมามาก โดยเฉพาะการใหโดยไมหวงผลตอบแทน

4.5.4.13 ลดความเหนแกตว ความใจรอนลดลงมาก

182

บทท 5สรปผลก�รศกษ� ก�รอภปร�ยผลและขอเสนอแนะ

ในงานวจย การดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ (บญนยม) ของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ อำาเภอดอนตาล จงหวดมกดาหารน ไดบรณาการผสมผสานองคความรในการดแลสขภาพแผนปจจบน แผนไทย แผนทางเลอกและแผนพนบาน รวมทงหลก 8 อ.เพอสขภาพทดของ สถาบนบญนยม ดวยพทธธรรมะและปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ไปสการปฏบตเพอดแลแกไขปญหาสขภาพ ทเรยกวา แพทยทางเลอกวถพทธ “ (บญนยม)” หรอ แพทยทาง“เลอกวถธรรม โดยทำาการศกษาดวยวธวจยทงเชงปรมาณและเชง”คณภาพ การลองผดลองถก การทดลองปฏบตกบตนเองและในกลมประชาชนทสมครใจ สงเกตและบนทกผลทเกดขน พรอมกบวเคราะหคนหาตนเหตของปญหาสขภาพ กลไกการเกดและการหายของโรค/อาการเจบปวย หาความเหมาะสมของการวนจฉยอาการเจบปวย พฒนาและสงเคราะหเปนเทคนควธการแกไขอาการเจบปวยและพฒนาเปนหลกสตรอบรมการดแลสขภาพ

ชดขอมลทเกบเพอการวเคราะหและสงเคราะหในงานวจยนม 4 ชด ไดแก ขอมล ชดท 1 จากประชากร พ.ศ. 2538-2551 จำานวน 12,203 คน สมเกบตวอยางจำานวน 1,397 คน ขอมลชดท 2 จากประชากร พ.ศ. 2552 จำานวน 2,152 คน สม จำานวน 1,359 คน เพอศกษาขอมลเพมเตมและเปรยบเทยบกบขอมล พ.ศ. 2538-2541 ขอมลชดท 3 เกบรวบรวมวเคราะหขอมลปญหาความเจบปวยเพมเตมทกดาน ไดแก ดานรางกาย จตใจ เศรษฐกจและสงคม จากประชากรระหวางวนท 1 มกราคม-30 มถนายน 2553 จำานวน 1,897 คน สมตวอยางแบบงาย จำานวน 499 คน และขอมล

183

ชดท 4 สมภาษณเชงคณภาพ จากประชากร พ.ศ. 2538-2553 จำานวน 16,252 คน โดยสมตวอยางแบบงาย จำานวน 39 คน

5.1 สรปผลก�รศกษ�

ผลการศกษาในงานวจยนสรปไดดงน5.1.1 ก�รสงเคร�ะหองคคว�มรก�รดแลสขภ�พ

จากการศกษาเอกสารทเกยวของ ไดแก แนวคดพทธธรรมะ แนวคดเศรษฐกจพอเพยง แนวคดสขภาวะ แนวคดการแพทยทางเลอก แนวคดการแพทยแผนไทยและแผนพนบาน แนวคดสขภาพบญนยม แนวคดวทยาศาสตรสขภาพแผนปจจบน แนวคดทฤษฎกายวภาคศาสตรและสรรวทยา และแนวคดทฤษฎเกยวกบสสารกบพลงงานและปจจยทเกยวของ พฒนาเปนวธ การดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลก แพทยทางเลอกวถพทธ “ (บญนยม)” หรอ แพทยทางเลอกวถธรรม ลองผดลองถกดวย“ ”การทดลองปฏบตกบตนเองและในกลมประชาชนทสมครใจ สงเกตและบนทกผลทเกดขน พรอมกบวเคราะห สงเคราะห คนหาตนเหตของปญหาสขภาพ กลไกการเกดและการหายของโรค/อาการเจบปวย หาความเหมาะสมของการวนจฉยอาการเจบปวย ปรบปรงพฒนาเทคนควธการแกไขอาการเจบปวยและพฒนาเปนหลกสตรอบรมการดแลสขภาพ อบรมในกลมประชาชนทสมครใจ แลวเกบรวบรวมวเคราะหขอมลจากกลมตวอยาง เพอประเมนประสทธภาพของการแกไขปญหาความเจบปวยดวยวธการดงกลาว และจากประสบการณใน

184

การจดทำาคายสขภาพตลอดระยะเวลา 15 ป ทำาใหเกดองคความรดานสขภาพ 4 เรองหลก ไดแก

5.1.1.1 สาเหตของความเจบปวยตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ 4 สาเหตหลก 9 สาเหตยอยดงน

1) สาเหตความเจบปวย 4 สาเหตหลก ไดแก 1) รอนเยนไมสมดล 2) ทำาบาป 3) ไมทำาบญ 4) เพมพนความวตกกงวล

2) สาเหตความเจบปวย 9 ขอยอย ดงน- อารมณเปนพษ เชน ความเครยด ความเรง

รบ/ เรงรด/ เรงรอน ความกลว

- อาหารเปนพษและไมสมดล พษจากอาหารประกอบดวย 6 สาเหตหลกดงน มสารพษสารเคมทงในพชและสตว มสวนประกอบของเนอสตวมากเกนไป พษจากอาหารปรงรสจดเกนไป จากชนดของอาหารไมสมดล การไมรเทคนคการปรงและการรบประทานทสมดล กจะทำาใหเกดโรคภยไขเจบได พษจากของเสยและความรอนจากขบวนการยอย สนดาปและ เผาผลาญอาหาร พษจากการไมรเทคนคในการรบประทานอาหารสขภาพอยางผาสก และไมรวธปฏบตในการลดละลางความอยากในจตตออาหารทเปนพษ อยางถกตรง

- พษจากการไมออกกำาลงกาย หรอการออกกำาลงกายและอรยาบถทไมถกตองคอ การกายบรหารทไมไดคณลกษณะ 3 ประการ ไดแก

(1) ความแขงแรงของกลามเนอ กระดกและเสนเอน

(2) ความยดหยนของกลามเนอและเสนเอน

185

(3) การเขาทเขาทางของกลามเนอ กระดกและเสนเอน การไมออกกำาลงกายหรอไมกายบรหารเลย กยงทำาใหไมไดประโยชนจากทงสองอยางเลย

- พษจากมลพษตางๆ ในโลกเพมมากขน เชน อณหภมบรรยากาศโลกทรอนขน ควนพษ และสารพษตางๆ ในสงแวดลอม เปนตน

- พษจากการสมผสเครองยนต/เครองไฟฟา/เครองอเลคทรอนคสมากเกนความสมดล

- ไมพงตน ดวยวธทประหยดเรยบงาย ในการลดความรนแรงของพษหรอระบายพษออกจากรางกาย

- การเพยรการพกทไมพอด- บาป/อกศลกรรม - การบรณาการองคความรในการแกไขปญหา

สขภาพสวนใหญ ณ ปจจบน ยงไมมประสทธภาพมากพอ ไมสามารถลดปญหาสขภาพดวยการแกการแกทตนเหต สวนใหญเปนการแกทปลายเหต มคาใชจายทสง และ คนพงตนเองไดนอยลงในการดแลแกไขปญหาสขภาพตนเอง

5.1.1.2 กลไกการเกดและการหายของโรค/อาการเจบปวย ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ

ขอมลกลไกรเฟลกซ การทำางานอยางอตโนมตของเซลล และปจจยททำาใหโครงสราง/ โครงรปของเซลลเสยสภาพ ประกอบกบเหตปจจยททำาใหเกดโรค เปนรหสทสำาคญอยางยงททำาใหเขาใจกลไกการเกดและการหายของโรคหรออาการเจบปวยตางๆ อนจะนำาไปสการแกไขปญหาความเจบปวยทตนเหตไดอยางถกตอง

รหสนน กคอ เมอมเมอมตนเหตอยางนอยขอใดขอหนงเกดขนทเปนทเปนพษ / อนตราย / ระคาย / ไมสบายใน

186

รางกาย เชน เมอรางกายกระทบอนตรายจากภาวะรอนหรอเยนเกน ตามหลกวทยาศาสตรกจะเกดการทำาลายโครงสรางและโครงรปของเซลล เซลลกจะทำาหนาทผดปกตจากเดม อาจทำาหนาทมากไปหรอนอยไปหรอทำาหนาทผดเพยนไปจากปกต ประกอบกบประสาทไขสนหลงอตโนมตกระตนใหเกดการเกรงตวของกลามเนอ(รเฟลกซ)เพอหนพษหรอขบพษ การเกรงตวของกลามเนอจะยงรนแรงมากขน ตามความรนแรงของพษ / อนตราย / สงระคาย / สงไมสบายนนๆ ถาพษมากเกนจนไมสามารถขบออกไดหมด จะเกดการเกรงตวคาง เลอดลมไหลเวยนไมสะดวก สารอาหารและพลงงานทเปนประโยชนไหลเวยนเขาเซลลไมได ของเสยไหลเวยนออกจากเซลลไมได ทำาใหเซลลเสอม

ประกอบกบเซลลเมดเลอดขาวซงทำาหนาทในกลไกฟาโกไซโตซส คอ กลไกการโอบมะเรง เนองอก เซลลทผดปกต เชอโรคและพษตางๆ แลวหลงเอนไซม/นำายอยตางๆ มาสลาย แลวขบออกจากรางกายเซลล โดยกลไกรเฟลกซของเซลล ซงทำาใหเราไมเจบปวย เมอเมดเลอดขาวและเซลลตางๆ ถกทำาลายจากพษรอนเยนไมสมดลหรอถกทำาลายดวยพษอนๆ ทำาใหโครงสรางและโครงรปของเซลลเสย เซลลกจะเสยหนาท ไมสามารถกำาจดพษตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ พษตางๆ กจะสะสมคางอยในรางกาย ทำาใหเซลลเสอมและตายกอนเวลาอนควร การทำางานของอวยวะตางๆ กเสอม จงทำาใหเกดโรคไดทกโรคหรอเกดอาการเจบปวยไดทกอาการหรอเกดความเสอมไดทกเซลลทกอวยวะของรางกาย จดใดทออนแอและมพษมากกจะเกดอาการกอน แลวคอยลกลามไปจดอนๆ ถาไมไดรบการแกไข โดยทอกศลและความกงวล จะทำาใหโรคและความเสอมรนแรงยงขน

ดงนน ถาเรามวธการระบายสงทพษรอนหรอเยนเกนนนออก พรอมกบการไมเพมพษรอนหรอเยนเกนนนเขาไป เซลลเมดเลอดขาวและเซลลตางๆ กจะมโครงสรางและโครงรปตามปกต

187

ทำาหนาทไดตามปกต อยางมกำาลงและประสทธภาพมากขนในการสลายพษตามกลไกฟาโกไซโตซสและเกรงตวขบพษตางๆ ออกไปจากรางกาย เมอพษถกกำาจดออกจากรางกายจนทเลาเบาบางลงหรอหมดไป พรอมกบการไมเพมพษเขาไป กลามเนอกจะคลายตว เพราะไมตองบบเกรงตวขบพษออก เลอดลมกจะไหลเวยนสะดวก สารอาหารและพลงงานทเปนประโยชนสามารถเขาไปหลอเลยงเซลลไดและของเสยระบายออกจากเซลลได ยงถาทำาพรอมกบการ ละบาป บำาเพญกศลและฝกสะสมใจไรกงวล กจะชวยทำาใหโรคและอาการเจบปวยตางๆ ทเลาหรอหายไป สงเสรมใหรางกายและจตใจมสขภาวะทดยงขน

5.1.1.3 กลมอาการเจบปวย ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ 5 กลมอาการ

จากหลกการดงกลาวประกอบกบการทดลอง สงเกตและเกบรวบรวมขอมลการดแลสขภาพตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ผวจยพบวา อาการเจบปวยแบงไดเปน 5 กลมใหญๆ ไดแก

1) กลมอาการของภาวะรางกายรอนเกน2) กลมอาการของภาวะรางกายเยนเกน3) กลมอาการของภาวะรางกายรอนเกนและเยน

เกน เกดขนพรอมกน4) กลมอาการของภาวะรางกายทมสาเหตเกด

จากรางกายรอนเกนตกลบเปนอาการเยนเกน (เยนหลอก)5) กลมอาการของภาวะรายกายทมสาเหตเกด

จากรางกายเยนเกนตกลบ เปนอาการรอนเกน (รอนหลอก)5.1.1.4 การปรบสมดลเพอแกไขปญหาสขภาพ ตาม

หลกแพทยทางเลอกวถพทธ ดวยแนวทาง “3 สตรปรบสมดล 4 กลวธหลก 9 เทคนค”

188

1) การปรบสมดลรอนเยน 3 สตร คอ - สตรรอน ใชแกอาการเยนเกนและอาการรอน

หลอก- สตรเยน ใชแกอาการรอนเกนและอาการเยน

หลอก - สตรรอนผสมกบสตรเยน ใชแกอาการรอน

และเยนเกนเกดขนพรอมกนโดยปรบสมดลไปสจดทรสกสบาย เบากาย มกำาลง ตามหลกกกจปมสตรและอนายสสสตร

2) ปรบสมดลดวย 4 กลวธหลก คอ- สมดลรอนเยน- ละบาป- บำาเพญบญ- เพมพนใจไรกงวล

3) เทคนคปรบสมดล 9 ขอ ดงน- การรบประทานสมนไพรปรบสมดล- กวซา หรอขดซา หรอขดพษ หรอขดลม- การสวนลางลำาไสใหญ (Colon

detoxification) ดวยสมนไพร - การแชมอแชเทาหรอสวนทไมสบายดวย

สมนไพร- การพอก ทา หยอด ประคบ อบ อาบ เชด ดวย

สมนไพร- การออกกำาลงกาย กดจดลมปราณ โยคะ กาย

บรหาร ทถกตอง - การรบประทานอาหารปรบสมดลรางกาย - ใชธรรมะ ทำาใจใหเปนสข ยนด เตมใจ เบกบาน

แจมใส สงบ สบาย ไรกงวล

189

- รเพยรรพกใหพอด ผวจยพบวา สภาพรางกายของแตละคนจะมการ

แปรปรวนตลอดเวลาตามเหตปจจยทงภายในและภายนอกรางกาย ดงนน ผทจะประสบความสำาเรจในการดแลสขภาพจงตองปรบสมดลตลอดเวลาตามสภาพรางกาย ณ ปจจบนนนๆ ใหอยในสภาพสบาย เบากาย มกำาลงทสดเทาทจะทำาได

5.1.2 สรปผลก�รวเคร�ะหขอมลชดท 1 ตามเอกสารบนทกขอมลความเจบปวยททางศนยฯสวน

ป านาบญเก บรวบรวมไว ต งแต ป พ .ศ. 2538-2551 จ ำานวน 12,203 คน สมตวอยางแบบงาย จำานวน 1,397 คน พบวา หลงจากทใชเทคนคสขภาพพงตนแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ภายใน 5 วน ผปวยมอาการของความเจบปวยลดนอยลง จำานวน 1,291 คน คดเปนรอยละ 92.41 ซงสวนใหญเปนโรคหรออาการทแพทยแผนปจจบน วนจฉยวาเปนโรคเร อรง ตองตายหรอรกษาไมหาย เชน มะเรง เนองอก เบาหวาน ความดนโลหตสง ไขมนในเลอดสง โรคหวใจ ภมแพ เกาต รมาตอยด ปวดตามขอปวดตงเมอยตามรางกายเร อรง โรคทางเดนกระเพาะอาหารล ำาไสเร อรง ออนเพลยออนลาหนามดวงเวยน ปวดศรษะเร อรง ภม ตานทานลด และการอกเสบเรอรงตามอวยวะตางๆ เปนตน

นอกจากน ยงพบวา อาการไขขน ปวดหว ตวรอน เปนหวด เจบคอ เสยงแหบ คอแหง ปวดเมอยตามเนอตว หรอความเจบปวยเลกนอยอนๆ กสามารถบำาบดบรรเทาใหทเลาเบาบางไดดวยเทคนคสขภาพพงตนแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ

5.1.3 สรปผลก�รวเคร�ะหขอมลชดท 2

190

จากประชากร พ.ศ. 2552 จำานวน 2,152 คน สมตวอยางแบบงาย จำานวน 1,359 คน ทมอาการเจบปวยรวม 1,803 อาการ พบวาภายใน 7 วน อาการเจบปวยทเลาลง 1,704 อาการ คดเปนรอยละ 94.51 อาการเจบปวยเทาเดม 87 อาการ คดเปนรอยละ 4.83 อาการเจบปวยแยลง รอยละ 0.67

สรปผลการตรวจทางหองปฏบตการของผปวยเบาหวาน จำานวน 124 คน พบวา สวนใหญระดบนำาตาลในเลอด ลดลง รอยละ 66.94 ระดบนำาตาลในเลอด ระดบนำาตาลในเลอดเพมขน รอยละ 28.22 ผลการตรวจวดความดนโลหตผปวยความดนโลหตสง 196 คน สวนใหญระดบ ความดนโลหตลดลง รอยละ 76.53 ความดนโลหตเพมขนรอยละ 14.80 กลมตวอยางผทมระดบคอเลสเตอรอล สงกวา 200 มลลกรมเปอรเซนต จำานวน 35 คน หลงจากปรบเปลยนพฤตกรรมตามหลกสตร พบวา กลมตวอยางทมระดบไขมนคอเลสเตอรอลลดลงรอยละ 85.71 มเพยงรอยละ 14.29 ทมระดบไขมนคอเลสเตอรอลเพมขน กลมตวอยางทมระดบไตรกลเซอไรดสงกวา 150 มลลกรมเปอรเซนต จำานวน 34 คน เมอปรบเปลยนพฤตกรรมแลว พบวา สวนใหญระดบไขมนไตรกลเซอไรดลดลง รอยละ 85.29

เมอเปรยบเทยบกบขอมลของกลมตวอยาง พ.ศ.2538-2551 กบ พ.ศ.2552 พบวา ประสทธภาพในการลดปญหาความเจบปวยใกลเคยงกน แสดงถงความคงตวในประสทธภาพของวธการน

นอกจากนยงพบขอมลเพมเตมทนาสนใจ คอ กลมตวอยางทมคาการทำางานของตบผดปกต เปนพาหะไวรสตบอกเสบบ และเปนมะเรงปากมดลก 1 คน หลงจากปฏบตตวตามแนวทางน 7 วน พบการเปลยนแปลงของ SGOT ลดลงจาก 119 U/L เหลอ 44 U/L (คาปกตไมเกน 40 U/L) คา SGPT ลดลงจาก 517 เหลอ

191

72 (คาปกต ไมเกน 40) หลงเขาคาย 2 เดอน ตรวจกบแพทยแผนปจจบนไมพบมะเรงปากมดลก พบคาการทำางานของตบทกคาปกต หลงเขาคาย 2 ป ตรวจเลอดกบแพทยแผนปจจบนพบวา จากพาหะไวรสตบอกเสบบ กลายเปนภมตานทานไวรสตบอกเสบบ

นอกจากนนยงพบวา นำาหนกตวของกลมตวอยาง จำานวน 1,044 คน หลงปรบเปลยนพฤตกรรมแลว ลดลงรอยละ 81.13 ขณะทมนำาหนกเพมขน รอยละ 3.65

5.1.4 สรปผลก�รวเคร�ะห ขอมลชดท 3 วเคราะหขอมลปญหาความเจบปวยทกดาน ไดแก ดาน

รางกาย จตใจ เศรษฐกจและสงคม จากประชากรระหวางวนท 1 มกราคม-30 มถนายน 2553 จากจำานวน 1,897 คน สมตวอยางแบบงาย จำานวน 499 คน พบวาเปน เพศหญง รอยละ 79.16 มอายระหวาง 47-57 ป รอยละ 32.87 สถานภาพสมรสค รอยละ 52.71 นบถอศาสนาพทธ รอยละ 96.99 ระดบการศกษา ปรญญาตรหรอสงกวามากทสด รอยละ 55.91 อาชพขาราชการบำานาญ รอยละ 33.47 และในดานสขภาพ พบวา กลมตวอยาง มปญหาระบบกลามเนอโครงรางและเนอเยอเกยวพน มากทสดรอยละ 25.96

การเปลยนแปลงหลงปรบเปลยนพฤตกรรมกลมทมอาการของโรคโรคตอมไรทอ โภชนาการ และเมตะบอลซม ดขนมากทสด รอยละ 87.77 รองลงมา คอ โรคตาและอวยวะเคยง ลกตา คดเปนรอยละ 85.19

สรปผลทางหองปฏบตการ พบวา กลมตวอยาง สวนใหญระดบ คอเลสเตอรอล ลดลง รอยละ 89.87 ไตรกลเซอรไรด ลดลง รอยละ 81.94 ไขมนเลว(แอลดแอล) ลดลง รอยละ 78.69 และไขมนด (เอชดแอล) เพมขน รอยละ 78.69 ผลการตรวจการ

192

ทำางานของตบผดปกต SGOT ลดลง รอยละ 83.33 SGPT ลดลง รอยละ 100.00

ความคดเหนตอความสบายของรางกาย พบวา มการเปลยนแปลง คอ รสกเบาเนอเบาตวรอยละ 85.83 รสกมกำาลงขน รอยละ 71.28

ดานความพงพอใจ การดแลสขภาพตามหลกสตร พบวา ชอบใจ พอใจ สขใจ มากทสด รอยละ 100 ประเดนท ชอบใจ พอใจ สขใจ มากทสด คอ พงตนเองได รอยละ 95.19 รองลงมา คอ ประหยด เรยบงาย และแกปญหาทตนเหตของความเจบปวย รอยละ 93.79, 92.99 และรอยละ 90.78 ตามลำาดบ

ความคดเหนตอการเปลยนแปลงทางอารมณ พบวา สวนใหญมการเปลยนแปลงทางอารมณไปในทางบวก ลดลงมากทสด คอ หลงเสพหลงตดสงทเปนพษตอรางกาย รอยละ 87.18 รองลงมา คอ ความเครยด ความวตกกงวล ไมสบายใจ ไมพอใจในเรองตางๆ ความโลภ อยากไดวตถสงของทเกนความจำาเปนทตองกน ตองใช ในการดำารงชวต รอยละ 83.77 และ รอยละ 83.17 ตามลำาดบ

ดวยหลกการดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง จงพบวากลมตวอยางแสดงความคดเหนตอ คาใชจายในการตรวจและรกษาโรค ลดลง รอยละ 100 คาใชจายในการกน การใชสงตางๆ ในการดำารง ชวตประจำาวนเฉพาะของตนเอง เปนรอยละ 100

ผลการวเคราะหภาพรวมการเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพ พบวา กลมตวอยางมการเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพไปในทางบวก มการเปลยนแปลงมากทสด คอ การบรณาการองคความรในการแกไขปญหาสขภาพ ของตนเองหรอญาต รอยละ 95.19 รองลงมา คอ สามารถ พงตน

193

ในการลดความรนแรงของพษหรอระบายพษออกจากรางกาย ดวยการรบประทานสมนไพรปรบสมดล การบำาเพญกศลธรรม คณงามความดตางๆ เพอใหเกดคณคาในชวต รอยละ 94.39 และรอยละ 94.19 ตามลำาดบ

ผลการแสดงความคดเหน วาสามารถพงตนในการดแลสขภาพ กรณสามารถชวยเหลอตวเองได เพมขน รอยละ 91.63 ครอบครวหรอญาตมตร มความสามารถในการดแลสขภาพของคนในครอบครวทไมสามารถชวยเหลอตวเองได หรอบางอยางตองอาศยครอบครวหรอญาตมตรชวย เพมขน รอยละ 100 การนำาความรและทกษะสขภาพพงตนแนวนไปเผยแพรชวยเหลอเกอกลบคคลอนในสงคม ของผปวยหรอญาตเพมขน เพมขน รอยละ 95.79

กลมตวอยางมความคดเหนวากจกรรมคายตามหลกสตรการดแลสขภาพพงตนแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ของ ศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ อำาเภอดอนตาล จงหวดมกดาหาร ควรดำาเนนการตอไป รอยละ 100 เนองจากเปนประโยชนตอสงคม ลดภาระตอสงคมและประเทศชาต นำาไปใชประโยชนไดจรง ทำาใหประชาชนพงตนได ประหยด เรยบงาย ปลอดภย เปนทพงทางเลอกทางสดทายของประชาชนทเจบปวย

5.1.5 ผลก�รวเคร�ะหขอมลก�รสมภ�ษณเชงลก จากประชากร พ.ศ. 2538-2553 จำานวน 16,252

คน เกบตวอยาง จำานวน 39 คน พบวา ไมวาผปวยจะเปนโรครายทวนจฉยโดยแพทยแผนปจจบนวาไมหาย หรอเปนอาการเจบปวยธรรมดาทไมรายแรง กสามารถหายหรอทเลาได ดวยเทคนคการดแลสขภาพพงตนแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ(บญนยม) ของศนยฯ สวนปานาบญ แมผปวยระยะสดทาย วธการนกชวยลดความทกขทรมาน และเสยชวตดวยความสงบ

194

นอกจากนยงชวยลดปญหาสขภาพดานจตใจ เศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอมไดอกดวย

5.2 อภปร�ยผล

5.2.1 จากขอมลการประเมนผลประสทธภาพการดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปา นาบญ สวนใหญ รอยละ 70-90 ของกลมตวอยาง ปญหาความเจบปวยลดนอยลง ภายใน 7 วน มเพยงบางสวนทปญหาความเจบปวยเทาเดม สาเหต เกดจากโรคบางโรค/บางอาการ ตองใชเวลาในการรกษา เชน เนองอก อาการนอนไมหลบ เปนตน หรออาการเจบปวยทหนกเกนไป

และบางสวนทปญหาความเจบปวยหรอเพมมากขน สาเหตเกดจากรางกายมสมรรถภาพในการขบพษออกไดมากขน จงตรวจพบผลทางหองปฏบตการหรอการตรวจดวยเครองมอวทยาศาสตรตางๆ ผดปกตมากขน เชน คานำาตาลในเลอด ไขมนในเลอด ความดนโลหต เปนตน แตผปวยมกจะมอาการสบายเบากายมกำาลง จากการตดตามผลพบวาถาปฏบตตวตอเนอง 1-6 เดอน สวนใหญคาผลตรวจทางหองปฏบตการหรอการตรวจดวยเครองมอวทยาศาสตรตางๆ มกเขาใกลปกต เพราะพษถกระบายออกจากรางกายไดมาก

บางคนเกดอาการขบพษ คอ มอาการไมสบายบางอยางระหวางเขาคาย เมอใชเทคนค 9 ขอ ชวยระบายพษ อาการเหลานนกจะทเลาและหายไป และบางสวนทอาการเทาเดมหรอหนกขนกวาเดม สาเหตเกดจากไมปฏบตหรอปฏบตไมไดหรออาการหนกเกนไปทำาใหปฏบตแกไขไมทนหรอมวบากกรรมหนกเกนไปทำาใหมอปสรรคในการปฏบต

195

5.2.2 ประเดนพษจากชนดของอาหารทไมสมดล คอ หลายทานพยามลดสารพษสารเคมในอาหาร ลดเนอเพมผก ลดความหวานมนเคมและลดความรสจดอนๆ ในอาหารลงแลว แตกยงสขภาพไมดเทาทควร กเพราะไมรชนดของอาหารทสมดลกบรางกาย ณ ขณะนน เชน คนในเมองหนาว ยโรป จน ญปน เกาหล เปนตน คนทแขงแรงหรอหายปวยดวยการใชอาหาร สวนใหญกจะใชอาหารทใหความรอนหรอพลงงานคอนขางสง เชน ขาวอารซ ขาวสาล ขาวบารเลย ขาวแดง เผอก มน ขาวดำา ขาวนล ถวดำา ถวแดง งาดำา สมเขยวหวาน ฝรง สาหราย แครอท บทรท คะนา กะหลำาปล ถวฝกยาว ฟกทองแก เปนตน

เมอกนอาหารเหลานเขากจะรสกอนสบาย โรคภยไขเจบกจะทเลาเบาบางหรอหายไป เขาจงวจยพบสารตางๆ มากมายในอาหารดงกลาว และระบวาสารตางๆ เหลานนเปนประโยชนกบรางกายเขา และเชอวาเปนประโยชนกบรางกายของทกคนในโลก

ความจรงทเขาไดประโยชน ทเลาหรอหายจากโรค เพราะเขาปฏบตตามทพระพทธเจาไดตรสเอาไวใน พระไตรปฎก อนายสส“สตร วาคนทจะแขงแรงอายยน ตองเปนผรจกทำาความสบายแก”ตนเอง จดสบายทเมองหนาวคอ อนสบาย จดสบายทเมองรอนกคอ เยนสบาย

ดงนน โดยสวนใหญจดหายโรคทเมองไทยทเปนเมองรอน กคอ จดเยนสบาย ไดแกอาหารทมฤทธเยนเปนสวนใหญ ทใหความรอนหรอพลงงานไมมากเกน เชน ขาวจาวท ไมใชขาวแดงขาวดำา อาหารไขมนนอย ถวขาว ถวเขยว ถวเหลอง ถวลนเตา ถวโชเลยขาว มงคด กลวยนำาวา กระทอน ชมพ

สมโอ ผกหวานบาน กานตรง ออมแซบ ผกบง ผกสลด ถวงอก บวบ ตำาลง ฟกแฟง แตงตางๆ ฟกทองออน ยอดฟกทอง ดอกฟกทอง เปนตน

196

บางครงอาจไมใสสงทมฤทธรอนเลย แตบางครงเมอถอนพษรอนจนมภาวะเยนเกนแทรก กปรบลดสงทมฤทธเยน เพมสงทมฤทธรอน และเมอแกภาวะเยนเกนทแทรกจนมภาวะรอนเกนกปรบลดสงทมฤทธรอน เพมสงทมฤทธเยน ปรบกลบไปกลบมาในปรมาณทพอดสบาย เบากาย มกำาลง ณ เวลานนๆ ของบคลนนๆ ไมไดยดมนถอมนสตรใดสตรหนงตามตว แตกรคาเฉลยหลกทเหมาะสมกบคนสวนใหญ เมอปฏบตไดถกตองสมดล รางกายกจะแขงแรง

ปญหากคอคนไทยสวนใหญกจะเชอถอศรทธาฝรงหรอตางประเทศ จงเอาความสำาเรจของตางประเทศซงเปนเมองหนาว มาเปนหลกใหญในการปฏบต เชน การกนอาหารฤทธรอนมากจนเกนความพอด ทำาใหเกดโรคภยไขเจบหรอความเจบปวยนนไมลดลงเทาทควร

หรอถาเอาจากองคความรของประเทศไทย กไปเอาความสำาเรจของการปรบสมดลดนนำาลมไฟในอดต เมอ 30 ปยอนหลงไป ซงเปนการปรบสมดลดนนำาลมไฟเขากบสภาพสงคมสงแวดลอมทเยน โดยไมไดเอาหลกการปรบสมดลดนนำาลมไฟทมคณคานน มาประยกตปรบสมดลเขากบสภาพสงคมสงแวดลอม ณ ปจจบน ซงสวนใหญมภาวะรอน จงทำาใหเกดโรคภยไขเจบหรอความเจบปวยนนไมลดลงเทาทควร

นอกจากการไมรชนดและสดสวนของอาหารแตละชนดทสมดลแลว การไมรเทคนคการปรงและการรบประทานทสมดล กจะทำาใหเกดโรคภยไขเจบได โดยเฉพาะไมรเทคนคการลางลดความอยาก (ตณหา) ในสงทเปนพษ การรบประทานอาหาร/สงทเปนประโยชนดวยใจทเปนสข ทำาใหการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพในระบบสาธารณสขทวโลกไมประสบความสำาเรจเทาทควร แตการใชศลสมาธปญญาทถกตรง (ศล คอ การละเวนสงทเปนภย สมาธ คอ การกระทำาใหสงบจากภยอยางตงมน ปญญา คอ ความจรงทพจารณาแลว

197

สามารถลางลดตณหาได) โดยปฏบตอยางเปนกลาง รเพยร รพก ไมตงเกน ไมหยอนเกน กจะลางลดความอยาก (ตณหา) ในสงทเปนพษได สามารถรบประทานอาหาร/สงทเปนประโยชนดวยใจทเปนสขได ทำาใหการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพในระบบสาธารณสขประสบความสำาเรจ ดงรายละเอยด องคความรทใชในหลกสตรอบรมการ“ดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ ภาคผนวก” (แผนซด)

5.2.3 ประเดนการใชสมนไพรปรบสมดลดวยวธการอนๆ เชน ดม ขดพษ สวนลางลำาไสใหญ แชมอเทาหรอสวนทไมสบาย การพอก ทา หยอด ประคบ อบ อาบ เชด ดวยสมนไพร เปนตน กใชหลกการเดยวกนกบอาหาร

สมนไพรทใชในปจจบน โดยทวไปสวนใหญใชสมนไพรฤทธรอนเปนหลก เพราะในอดต เมอ 30 ปยอนหลงไป สภาวะตางๆ ในประเทศไทยสวนใหญมภาวะเยน การปรบสมดลจงใชสงทมฤทธรอนเปนหลก อทธพลจากการใชสมนไพรฤทธรอนปรบสมดลทไดผลในอดตซงเปนยคเยน ยงสงผลมาถงปจจบนซงเปนยคโลกรอน ความเจบปวยสวนใหญเปนภาวะรอนเกนหรอเยนหลอก ทำาใหการปรบสมดลดวยสมนไพรฤทธรอนไมไดผลเทาทควร แตเมอปรบใชสมนไพรฤทธเยนมากขน ลดหรองดสมนไพรฤทธรอนลงในจดทเกดสภาพทรสกสบาย จงทำาใหปญหาความเจบปวยสวนใหญลดนอยลง รางกายแขงแรงขน ถงกระนนกตามในบางคนทยงมภาวะเยนเกนหรอรอนหลอกอย หรอมภาวะรอนเกนและเยนเกนเกดพรอมกน การใชสมนไพรฤทธรอน หรอการใชสมนไพรฤทธเยนผสมฤทธรอน ในปรมาณทเกดสภาพทรสกสบาย กยงจำาเปนตองใช เพราะจะทำาใหปญหาความเจบปวยลดนอยลง รางกายแขงแรงขน

198

ดงนน สมนไพร ควรจดใหม 3 กลมใหญ คอ กลมรอน กลมเยน และกลมรอนผสมเยน เพอปรบใหเหมาะสมกบสภาพรางกายของแตละบคคล ณ เวลานนๆ

5.2.4 ผวจยพบวา การสมผสวตถและพลงงานตางๆ มผลตอรางกาย ตวอยางเชน ผปวย จำานวน 20 คน ทมอาการรอนเกน เชน ปวดศรษะ แสบตา นวลอก ปวดและออกรอนตามเนอตว เปนตน ขณะสบมะละกอซงมฤทธเยน ลางหรอขยผกฤทธเยน ใหขอมลวา อาการไมสบายลดลงทนท อกกรณหนงผวจยใหผเขาคายสขภาพ จำานวน 120 คน หลงจากปฏบตระบายพษรอนได 4 วน ไปเกบตะไครจำานวนมาก (ฤทธรอน) พบวา รอยละ 80 มอาการไมสบายแบบรอนเกนทนท เนองจากคณสมบตทเปนพลงงานในวสดนน เคลอนเขาไปทมผลเซลลของรางกาย จากหลกการทางฟสกสพลงงานรอนและเยนจะเคลอนสวนทางกนเพอปรบสมดลใหอณหภมเทากน และหลกการทางชวะพบวาอณหภมมผลตอโครงสรางของเซลล การสมผสวตถและพลงงานตางๆ จงมผลตอรางกาย ดงนน วธการตางๆ ททำาใหรางกายไดสมผสกบวตถและพลงงานตางๆ ไมวาจะเปนทางผวหนง ทางทวารตางๆ รวมถงระบบทางเดนอาหารและพลงงาน จงมผลตอรางกาย

หลกการทางฟสกสและชวะดงกลาว สอดคลองกบพระพทธเจาตรสวา การปรบสมดลรอนเยน ในสงคตสตร สอดคลองกบการปรบสมดลดน (เยน) นำา (เยน) ลม (เยน) ไฟ (รอน) ตามหลกการแพทยแผนไทยและการปรบสมดลรอนเยนตามหลกการแพทยทางเลอก

จากขอมลดงกลาว ชใหเหนวา สงทมผลตอรางกายตลอดเวลามากทสด เปนสงทอยใกลตวและอยในตว เพราะสงเหลานนอยกบรางกายตลอดเวลา การดแลสขภาพทไดผลทสด จงเปนการปรบสมดลดวยสงทอยใกลตวหรอสงอยในตว

199

ซงสอดคลองกบคำาตรสของพระพทธเจา ดกอนภกษทง“หลาย เรากลาวธรรมของภกษ (ผปฏบตเพอการพนทกข) ซงเปนผสนโดษ (ยนดในความมกนอยอยางพอเหมาะ) อยเสมอ ดวยปจจย (สงทจำาเปนในการยงชพ) ทนอย หาไดงายและไมมโทษ วาเปนองค (องคคณองคประกอบ) แหงความเปนสมณะ (ผสงบจากทกขผพนทกข)” (พระไตรปฎก เลม 25 ขอ 281)

จะเหนไดวา พระพทธเจาคนพบวา ผทจะพนทกขไดอยางแทจรงนน(ความเจบปวยกเปนทกขอยางหนง) จะตองใชสงจำาเปนในการยงชพทนอย หาไดงายและไมมโทษ ดงนน วธการทประหยด เรยบงาย จงเปนคำาตอบของการพนทกข พระองคทานทรงคนพบวา การดบทกขทมประสทธภาพสงสด ใชสงทหาไดงาย อยในตวหรอใกลตวเรา มาปรบสมดลทงวตถ พลงงาน รางกายและจตใจ

สอดคลองกบพระราชดำารสเศรษฐกจพอเพยง (4 ธ.ค.34) “เราเลยบอกวา ถาจะแนะนำากแนะนำาได ตองทำาแบบ คนจน เราไมเปนประเทศรำารวย เรามพอสมควร พออยได แต“ ”

ไมเปนประเทศทกาวหนาอยางมาก เพราะถาเราเปนประเทศกาวหนาอยางมาก กจะมแตถอยหลง ประเทศเหลานน ทเปนประเทศทมอตสาหกรรมกาวหนา จะมแตถอยหลง และถอยหลงอยาง นากลว”

“แตถาเรามการบรหาร แบบเรยกวาแบบ คนจน แบบ“ ”ไมตดกบตำารามากเกนไป ทำาอยาง มสามคคนแหละ คอเมตตากนกจะอยไดตลอดไป คนททำางานตามวชาการ จะตองดตำารา เมอพลกไปถงหนาสดทายแลว ในหนาสดทายนน เขาบอก อนาคตยงม แตไม“ ”บอกวาใหทำาอยางไร กตองปดเลมคอปดตำารา ปดตำาราแลว ไมรจะทำาอะไร ลงทายกตองเปดหนาแรกใหม เปดหนาแรกกเรมตนใหม ถอยหลงเขาคลอง แตถาเราใช ตำาราแบบ คนจน ใชความอะลมอลวย“ ”กน ตำารานน ไมจบ เราจะกาวหนาเรอยๆ ”

200

จะเหนไดวา ในหลวงทรงพบวา การปรบสมดลเพอแกปญหาหรอเพอพฒนาทกาวหนาทสดนน ตองกระทำาอยางประหยดทสดคอใชเงนหรออปกรณตางๆ ใหนอยทสด (ทำาแบบ คนจน) แตใหเกดประโยชนสงสด

การแกปญหาทกข พระพทธเจาตรสวา ตนแลเปนทพง“ของตน แสดงวา ไมมใครดบทกขใหเราไดนอกจากตวเราเอง ”หรอหมอทดทสดในโลกคอตวเราเอง หรอผทพงตนเทานนจงจะพนทกขไดอยางแทจรง ซงถาแตละคนปฏบตวชาสขภาพพงตน ไดมประสทธภาพมากเทาไหร ความเจบปวยกจะนอย การใชยาเคมกจะนอย โรคแทรกซอน กจะนอย และความสนเปลองกจะนอย ตรงกนขาม ถาแตละคนไมสามารถปฏบตวชาสขภาพพงตนได ความเจบปวยกจะมาก การใชยาเคมกจะมาก โรคแทรกซอน กจะมาก และความสนเปลองกจะมาก

ซงการดแลสขภาพแผนตางๆ โดยทวไป มกเนนการแกปญหาทปลายเหต สวนการแพทยทางเลอกวถพทธ เนนการแกปญหาทตนเหต ดงทพระพทธเจาตรสไววา ละเหตทกขไดเปนสขในท“ทงปวง ” (พระไตรปฎก เลม 25 ขอ 59) “ละทกขทงปวงได เปนความสข ” (พระไตรปฎก เลม 25 ขอ 33) ดงตนเหตของโรคตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ 4 ขอหลก 9 ขอยอย

จากหลกการดงกลาวขางตนของแพทยทางเลอกวถพทธ เปนการใชสงทประหยดเรยบงาย แตละคนทำาเอาเองได แกปญหาสขภาพดบทกขทตนเหตดวยการปรบสมดล ตรงกนขามกบหลกการการดแลสขภาพแนวคดทนนยม ทใชยาหรออปกรณราคาแพง ผลตโดยกรรมวธทยงยาก ซงตองใชทนจำานวนมาก ตองพงผอน และแกปญหาทปลายเหต และหลกการดงกลาวขางตน ยงเปนการทวนกระแสความคดของนกธรรมชาตบำาบดบางกลม ทเชอวา สมนไพรทมประสทธภาพสง อยทภเขา/ปาเขาทลกไกล ตอง

201

แสวงหาดวยความยากลำาบากหรอใชเวลานบแรมเดอนแรมปในการคนหา ซงตองพงหมอผเชยวชาญเทานน

5.2.5 ประเดนการใชเทคนค 9 ขอในการปรบสมดลนน แตละคนอาจทำาเพยงบางขอหรอหลายขอตามความสมครใจและความรสกสบาย เบากาย มกำาลง ของบคคลนนๆ ณ เวลานน และผวจยพบวา สวนใหญคนยคนจะมภาวะรอนเกน เวลาปรบสมดลควรปรบเพมสงทมฤทธเยน ปรบลดหรองดสงทม ฤทธรอน ตามสภาพรางกาย ณ ปจจบน แตเมอปฏบตไปเรอยๆ ถงเวลาหนงกจะเกดอาการเยนเกนแทรกเขามา กใหปรบลดสงทมฤทธเยน เพมสงทมฤทธรอน ตามสภาพรางกาย ณ ปจจบน แมวาขณะนนโรคจะยงไมหายกตาม เมอถงเวลาหนง กจะเกดอาการรอนเกน กใหปรบลดสงทมฤทธรอน เพมสงทม ฤทธเยน ตามสภาพรางกาย ณ ปจจบน ทำาสลบกลบไปกลบมา บางครงรางกายมภาวะรอนเกนและเยนเกนเกดพรอมกน กใชทงสงทมฤทธรอนและเยนผสมกนเพอแกอาการ บางครงรางกายกไมตองการทงสงทมฤทธรอนและเยน กตองลดหรองดทงสองอยาง สภาพรางกายบางรายอาจปรบสมดลแกสภาวะผดปกตอยางเดยวดวยสงเดยวกหายโรค/หายอาการ เชน มภาวะรอนใชสงทมฤทธเยนแกจนหายโรค/หายอาการ เปนตน แตสภาพรางกายบางรายมสภาวะผดปกตหลายอยางซอนทบอย ตองใชหลายสงปรบสมดลกลบไปกลบมาจนกวาจะหายโรค/หายอาการ เชน บางชวงตองแกภาวะรอนเกน บางชวงตองแกภาวะเยนเกน บางชวงตองแกภาวะรอนเกนและเยนเกนเกดพรอมกน ปรบสมดลสลบไปมาตามสภาพรางกาย ณ ปจจบน จนกวาจะหายโรค/หายอาการ เปนตน

ขอมลนเปนประเดนสำาคญททำาใหผไมเขาใจความจรง จงปรบสมดลไมสำาเรจ เพราะไปยดมนถอมนยาตวใดตวหนง วธการใดวธการหนงตลอดการรกษา ทงๆ ทเมอปรบสมดลไประยะหนง

202

ประกอบกบสภาวะสงแวดลอมภายนอกทกระทบรางกาย ทำาใหสภาพรางกาย ณ ปจจบนนนๆ เปลยนไปแลว ตวยาหรอวธการปรบสมดลจงตองปรบเปลยนใหเหมาะสมกบสภาพรางกาย ณ ปจจบนนนๆ โดยปรบไปสสภาพทรสกสบาย เบากาย มกำาลง ตามหลกการในพระไตรปฎก อนายสสสตรและกกจปมสตร

5.2.6 ประเดนตวชวดของการมสขภาพทด ตามแนวคดของพทธศาสตร ในพระไตรปฎก“อนายสสสตร และ กกจปมสตร คอ สบาย เบากาย มกำาลง และ” ” ”เปนอยผาสก ดงนน ถาปรบสมดลใหไดสภาพรางกายและจตใจดงกลาว กจะเปนทงสภาพทดบทกขทางกายและทางใจ รวมถงมสมรรถภาพในการทำากจกรรมการงาน ซงเปนประโยชน/ความผาสกทแทจรง สวนตวชวดของการมสขภาพดตามระบบสขภาพแผนตางๆ ทเนนการดลกษณะของรางกายแบบตางๆ หรอดผลการตรวจรางกายดวยเครองมอทางหองปฏบตการ ทางแพทยทางเลอกวถพทธ ถอวาลกษณะทางกายหรอผลตรวจทางหองปฏบตการเปนสวนประกอบหนงในการใชรวมพจารณาตวชวดการมสขภาพทด แตไมไดยดมนถอมนตายตว เนองจากตวชวดดงกลาวยงไมใชสภาพดบทกขและไมใชสมรรถภาพของการดำารงชวตทแทจรง เพราะบางครงแมผลลกษณะทางกายหรอผลตรวจทางหองปฏบตการจะปกต แตถาบคลนนมสภาพไมสบาย ไมเบากาย ไมมกำาลง และเปนอยไมผาสก กถอวายงไมไดสขภาพทด และแมบคคลนนจะมผลลกษณะทางกายหรอผลตรวจทางหองปฏบตการจะไมปกต แตมสภาพสบาย เบากาย มกำาลง เปนอยผาสก กถอวามสขภาพด โดยอยเงอนไขขอมลทวาเมอไดพยายามทำาใหผลลกษณะทางกายหรอผลตรวจทางหองปฏบตการเขาหาคาปกต กลบทำาใหเกดสภาพ ไมสบาย ไมเบากาย ไมมกำาลง เปนอยไมผาสก ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ถอวาคาลกษณะทางกายหรอผลตรวจทางหองปฏบตการทไมปกตนนเปน

203

ความปกตของบคคลนน สวนคาลกษณะทางกายหรอผลตรวจทางหองปฏบตการทปกตนนเปนความไมปกตของบคคลนน

ดวยหลกการดงกลาวขางตน ทำาใหเขาใจเหตผลทการรกษาโรคหลายโรคตามหลกการแพทยตะวนตก ไมประสบความสำาเรจหรอประสบความสำาเรจนอย เชน การรกษาโรคมะเรง ดวยการฉายแสงและเคมบำาบด สวนใหญมกจะทำาใหผปวยมอาการไมสบาย ไมเบากาย ไมมกำาลง และเปนอยไมผาสก ซงตามหลกพทธศาสตร ในพระไตรปฎก อนายสสสตร จะเปนเหตททำาใหอายสน และพระพทธเจา“ ”ทรงยนยนวา คำาตรสทกคำาของทานจะไมมผใดลบลางได เปนจรงตลอดกาล (อกาลโก) เชอเชญใหมาพสจนกนได (เอหปสสโก) ดงนนจะเหนไดวาผปวยทใชวธการฉายแสงหรอเคมบำาบดสวนใหญจะทรมานมากขนและเสยชวตอยางรวดเรว ถาคำาตรสของพระพทธเจาเปนจรงตลอดกาลวธการดงกลาวกจะไมไดผลตลอดกาล รวมถงวธการอนๆ ทกวธ ทกแผนททำาใหผปวยไมสขสบาย

นอกจากหลกการทางพทธศาสตรดงกลาวแลว หลกการทางวทยาศาสตรกสามารถอธบายไดวา ทำาไมการฉายแสงหรอเคมบำาบดจงไมคอยประสบความสำาเรจในการรกษา ดงหลกวทยาศาสตร อณหภม อณหภมมอทธพลตอโครงสรางของชวโมเลกลอยางมาก “

เพราะการเคลอนไหวในรปของการหมนหรอในรปของการสนสะเทอนของพนธะจะเพมขน ดงนนแรงยดเหนยวตางๆ เชน พนธะไฮโดรเจน พนธะไฮโดรโฟบกทยดสวนตางๆ ของโมเลกลอาจไมสามารถตานทานการเปลยนแปลงจากการสนสะเทอนและการหมนได จงเปนผลใหโครงสรางตางๆ สลายตวลงกลายเปนโครงสรางไรรป

ในกรณสภาพเสยธรรมชาต จะมโครงสรางไรรป มโครงรปไมแนนอนทำางานตามหนาทไมได (พชต โตสโขวงศ, 2535 : 38-41) วธการฉายแสงหรอเคมบำาบด เปนการเพมความรอนทเกนความพอด เกนปกตทรางกายจะรบไดอยางปลอดภย ทำาใหเซลลเสย

204

โครงสราง จงเปนอนตรายกบเซลลทกเซลล ทำาใหเซลลจำานวนมากทงเซลลมะเรงและเซลลปกตเสยชวตหรอเสยหนาท เมอตรวจทางหองปฏบตการจงพบความเสอมทงเซลลปกตและเซลลมะเรง ทำาใหเขาใจผดวาการรกษาไดผล ความจรงเปนการทำาลายเซลลทกเซลล ทำาใหทรมานมากขนและอายสนลง ทกข ไมดบ สมรรถภาพของรางกายไมเกด เพราะเซลลจะเกดรเฟลกซ (กลามเนอเกรงตว)ขบความรอนและเคมออกจากรางกาย จงมกเกดความทกขทรมานดวยอาการคลนไสอาเจยนจากกระเพาะอาหารลำาไสเกรงตวขบพษออก เจบปวดจากกลามเนอเกรงตวกดรดเสนเลอดเสนประสาท ออกรอนตามรางกาย ปากเป อย ออนแรง ผมขนรวง เปนตน

ในขณะทพกการฉายแสงหรอใหเคม ธรรมชาตของรางกายจะระบายพษดงกลาวออกทางอวยวะขบของเสยตางๆ เชน ทางปสสาวะ อจจาระ ผวหนง ตา ห จมก ปาก เปนตน เมอพษเรมลดลงบางสวน ทำาใหเซลลทยงไมตายฟ นตว และเกดกลไกผลตเซลลใหมขนมาแทนเซลลทเสอมหรอตาย เซลลทผลตขนมาใหมจะอยทามกลางพษ กจะเกดรเฟลกซ (กลามเนอเกรงตว) ขบความรอนและเคมออกจากรางกาย ดวยพษทมมากทำาใหเกดการเกรงตวแขงคาง ทำาใหเลอดลมไหลเวยนไมสะดวก เซลลกจะเสอมแขงพอกแปะอยในรางกาย รางกายกจะผลตเซลลใหมขนมาแทน และเกดกลไกดงกลาวซำาแลวซำาเลา ทำาใหเกดกอนมะเรงขนมาใหม การฉายแสงหรอเคมทำาลายเซลลมะเรง กจะทำาใหเกดกลไกและอาการดงกลาวซำาแลวซำาเลา ไมชากเรว จนกวาผปวยจะเสยชวต

ผวจยพบวา ผปวยทมวบากกรรมหรอมเหตปจจยททำาใหตองรบการรกษาดวยการฉายแสงหรอเคมบำาบด ถาใชรวมกบเทคนค 9 ขอ ตามหลกการแพทยวถพทธ จะชวยลดอาการทกขทรมานจากการฉายแสงหรอเคมบำาบด

205

สำาหรบการแพทยทางเลอกวถพทธ แกปญหามะเรงดวยการใชวธแกทตนเหตดวยการปรบสมดลใหเซลลเมดเลอดขาวแขงแรง จะไดทำาลายเซลลมะเรงได และทำาใหเซลลตางๆ ในรางกายแขงแรง จะไดมประสทธภาพเกดรเฟลกซขบพษออกมาได สำาหรบการผาตดถาไมจำาเปนกไมควรผาตด เพราะกอนมะเรงไมใชตนเหตของมะเรง ไมใชตวกระจายมะเรง ตนเหตของมะเรงหรอตวกระจายมะเรงทแทจรง คอ พฤตกรรมกอมะเรง ดงคำาตรสของพระพทธเจาวา เรามกรรม (การกระทำา) เปนผใหผล การผาตดจะกระตนใหเลอด (ทเตมไปดวยพษ เพราะไมไดแกไขอะไร) ไปรวมกนบรเวณแผลซงเปนเซลลทออนแอ อาจกระตนใหเกดกลไกกอมะเรงขนมาไดอก และทำาใหเสนทางการเคลอนของสสารและพลงงานในรางกายตดขด แตมตวชวดทเหมาะสมกควรผาตด เชน กอนมะเรงอดตนลำาไสจนถายอจจาระไมได หรอกอนมะเรงทำาใหเกดอนตรายหรอเกดอาการทรมานจนทนไดยากไดลำาบาก โดยแกไขอยางเตมทแลวกไมสามารถลดอาการทรมานได กควรจะผาตด ดงทพระพทธเจาตรสไววา พงสละทรพยเพอรกษาอวยวะ พงสละอวยวะเพอรกษาชวต พงสละชวตเพอรกษาธรรม

การรกษาโรค/อาการอนๆ กเชนเดยวกน แพทยทางเลอกวถพทธ ใชวธแกทตนเหตดวยการปรบสมดลเพอใหเซลลทกเซลลแขงแรง แลวเกดการขจดโรค/อาการไมสบาย ตามกลไกธรรมชาตของรางกายทมอยแลว แตถากลไกโดยธรรมชาตยงไมประสทธภาพมากพอ กใชควบคกบวธการอนตามแผนตางๆ เชน อาจใชควบคกบการรบประทานยาแผนปจจบนบางชนด ททำาใหเกดสภาพสบาย เบากาย มกำาลง และเปนอยผาสก หรอมตวชวดททำาใหรางกายปลอดภย เมอโรคภยไขเจบลดลงแลว จงคอยลดหรองดการรกษาทไมจำาเปนหรอทมผลแทรกซอนลงไป ซงแพทยทางเลอกวถพทธมจดเดนทสำาคญคอ เมอไดใหขอมลตามจรงทเหนวาเปน

206

ประโยชนตอผปวยแลว กใหอสระเสรกบผปวยในการเลอกใชวธการรกษาดวยตวของผปวยเอง

5.2.7 ประเดนการสวนลางลำาไสใหญดวยกาแฟ มะนาว มะขาม ซงกำาลงเปนทนยมในประเทศไทย ณ ปจจบน ตามตำาราทมาจากตะวนตกมกใชกาแฟ เพราะกาแฟมฤทธรอน การใชทเมองหนาวหรอผทมภาวะเยนแทรกจะรสกสบาย ทำาใหแขงแรงอายยนตามหลกการในพระไตรปฎก อนายสสสตร แตเมองไทยเปนเมองรอน และ“ ”สวนใหญ รอยละ 80 เจบปวยดวยภาวะรอนเกน ผวจยพบวา การใชกาแฟสวนลางลำาไสตอเนองเปนระยะเวลานาน 1 เดอนขนไป มกทำาใหเกดตบอกเสบหรอเกดอาการรอนเกน แตพอใชสมนไพรฤทธเยนสวนลางลำาไสตอเนองกน 1 สปดาห พบวา คาการอกเสบของตบหรออาการรอนเกนลดนอยลง สำาหรบผทมภาวะเยนแทรก เมอใชกาแฟจะรสกสบาย ซงเปนประโยชนกบผนน ณ เวลานน สวนการใชสงทมรสเปรยว เชน มะนาว มะขาม สวนลางลำาไสใหญ มกจะถกกบผทพฤตกรรมรบประทานไขมนปรมาณมาก และจะรสกไมสบายถาใชกบผทรบประทานไขมนในปรมาณนอย

ดงนน การสวนลางลำาไสใหญ จงควรเลอกสมนไพรทเหมาะสมกบภาวะรอนเยนของรางกาย ณ เวลานนๆ

5.2.8 ผวจยพบวา ผทประสบความสำาเรจในการปรบสมดลนน คอผทปรบจตใจใหลดความกลวตาย ลดความกลวโรค ลดการเรงผล และลดความกงวลไดด และปรบสมดลสมผสสภาพรอนเกนบาง เยนเกนบาง ชวครงชวคราวโดยไมตกใจ เปนการฝกใหรางกายไดอดทนตอพษและไดฝกขบพษบาง รางกายกจะแขงแกรงขน แตถาตกใจเมอมภาวะรอนเกนเยนเกนหรอเกดอาการ ไมสบายตางบาง จะทำาใหอาการทรดหนกรนแรงได ดงนน การรกษาสภาพจตใจใหด จงสำาคญมากทสดในการดแลสขภาพใหแขงแรง รองลงมาเปนอาหารและการกายบรหาร/ การ

207

ออกกำาลงกาย ตามลำาดบ สามารถศกษารายละเอยดการฝกจตใจเพมเตมได ในภาคผนวก (แผนซด) เรอง องคความรทใชในหลกสตร“อบรมการดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ ”

5.2.9 หลกสตรการดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง สวนปานาบญ อำาเภอดอนตาล จงหวดมกดาหาร เปนทางเลอกของประชาชนอกทางหนง จดดของวทยาศาสตรสขภาพ แผนปจจบน แผนไทย แผนทางเลอก และ แผนพนบาน รวมถงหลก 8 อ. เพอสขภาพทดของสถาบนบญนยม มาบรหารจดการประยกตผสมผสานองคความร บรณาการดวยพทธธรรมะ และ ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ใหเหมาะสมและสามารถแกไขหรอลดปญหาสขภาพทตนเหต วเคราะห จากความคดเหนของกลมตวอยาง พบวาการดแลสขภาพตามแนวเศรษฐกจพอเพยงตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ (บญนยม) มผลทำาใหลดปญหาสขภาพรางกาย ลดปญหาสขภาพดานจตใจ ความกลว ความวตกกงวล ลดปญหาดานเศรษฐกจ คอ

5.2.9.1 ลดคาใชจายทใชในการดแลแกไขความเจบปวย ไดแก คาตรวจ คารกษา คาเดนทางไปรกษา

5.2.9.2 ลดคาใชจายของชวตประจำาวนทเปนตนเหตใหเกดความเจบปวยในขณะทมพฤตกรรมสขภาพแบบเดม เพราะวธการนปฏบตดวยวถชวตทประหยดเรยบงาย

5.2.9.3 มสมรรถนะในการทำากจกรรมการงานทมากขน ชวยลดปญหาความเจบปวยดานสงคม สงคม จากการทผปวยและญาตพงตนเองไดมากขน เกดการทำาประโยชนใหกบสงคมไดมาก

208

ขน เพราะผปวยหรอญาตไดเกอกลสงคมดวยการมนำาใจใหคำาแนะนำาชวยเหลอผอนทเดอดรอนดานสขภาพใหพงตนเองไดตอไป

5.2.10 หลกปฏบตของหลกสตรหรอเทคนค 9 ขอในการดแลสขภาพแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ ของศนยเรยนรสขภาพพงตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยงสวนปานาบญ สามารถปฏบตไดดวยตนเอง งายตอการนำาไปสการปฏบต ในชวตประจำาวน เปนการพงตนเอง ใชทรพยากรในทองถนเปนหลก ประหยด เรยบงายตามวถไทย และมความปลอดภย แกปญหาทพฤตกรรมการบรโภคซงเปนสาเหตสวนใหญ ของโรคตางๆ ทสำาคญเปนการใชทรพยากรโดยเฉพาะพชผกพนบานและสมนไพร ในทองถน ประชาชนผลตเองได เปนการลดภาระคาใชจายในครอบครว ทำาใหเหนแนวทางทจะปฏบตตาม ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอยางแทจรง ประชาชนพงตนเองได สขภาพแขงแรง ปญหาความเจบปวยลดลง ลดการพงพาผอนหรอการเปนภาระของสงคม จากการทผปวยและญาตพงตนเองไดมากขน, เกดการทำาประโยชนใหกบสงคมไดมากขน เพราะผปวยหรอญาตไดเกอกลสงคมดวยการมนำาใจใหคำาแนะนำาชวยเหลอผอนทเดอดรอนดานสขภาพใหพงตนเองไดตอไป ยอมสงผลใหลดภาระของประเทศในการดแลแกไขปญหาสขภาพของประชาชน จงเปนวธการทเหมาะสมอยางยง ในการผาทางตนปญหาสขภาพทกำาลงวกฤตหนก ณ สถานการณปจจบน

5.3 ขอเสนอแนะ

หลกสตรการดแลสขภาพพงตนแนวเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกแพทยทางเลอกวถพทธ (บญนยม) ของศนยฯ สวนปานาบญ มจดเดนคอประหยด เรยบงาย ปลอดภย ไดผล แกปญหาทตนเหต พงตนเองได ใชทรพยากรในทองถนเปนหลก และประยกตเขาวถชวตได

209

อยางยงยน ควรไดรบการสนบสนนจากทงภาครฐ ภาคเอกชนและภาคประชาชน เผยแพรเพอเปนทางเลอกหนงในการดแลแกไขปญหาสขภาพของมวลมนษยชาตแบบยงยน อนจะเปนสวนหนงในการพฒนาคณภาพชวตของประชาชนใหดขน

งานวจยตอไปนน สามารถวจยในประเดนการปฏบตตามเทคนคตางๆ ในหลกสตรนพรอมกนทกขอหรอปฏบตเพยงขอใดขอหนงหรอปฏบตมากกวาหนงขอแตไมครบทกขอ วามผลตอโรคแตละโรค/อาการเจบปวย ในระยะสนและยาวอยางไร และการจดการองคความร การแพทยทางเลอกวถพทธ เพอเปนประโยชนตอสงคม สามารถทำาไดอยางไรบาง และเกดผลมากนอยแคไหนอยางไร ทงตอผเผยแพรและผรบการเผยแพร

210

เอกส�รอ�งอง

เอกส�รอ�งอง

กนกวรรณ ตลกสกลชย และชยเลศ พชตพรชย. สรรวทยา 3 . พมพครงท 7. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ เรอนแกวการพมพ, 2552.

211

กรมการศาสนา. พระไตรปฎกฉบบสยามรฐ. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพมหาวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, 2541.

. พระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบหลวง. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : กรมศาสนา กระทรวงศกษาธการ, 2514.

. พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบหลวง. กรงเทพมหานคร : กระทรวงศกษาธการ, 2525.

กระปกดอทคอม. “สขบญญต 10 ประการ”, เสรมสรางสขภาพดวย สขบญญต 10 ประการ . http://health.kapook.com/view6623.html. 28 ธนวาคม, 2552.

คณะกรรมการสขภาพบญนยม. เพอสขภาพทดกวา. กรงเทพมหานคร : บรษท ฟาอภย จำากด, 2552.

คณะอนกรรมการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง. คำาพอสอน : ประมวลพระบรมราโชวาท และพระราชดำารสเกยวกบเศรษฐกจพอเพยง. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร : โรงพมพกรงเทพ, 2552.

โครงการพฒนาเทคนคการทำายาสมนไพร โครงการศกษาการแพทยตะวนออก และมลนธสาธารณสขกบการพฒนา. ทฤษฎแพทยจน. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพ หมอชาวบาน, 2541.

คำาแกว สมบรณ. การวจยเรอง กดจดหยดปวดอยางรวดเรว“ ”, ใน กดจดหยดปวดแบบรวดเรว. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : สขภาพใจ, 2551.

จฑา ลมสวฒน. “ปสสาวะบำาบด (Urine Therapy)”, การรวบรวมองคความร เรอง ปสสาวะบำาบด (Urine Therapy

212

).http://www.thaicam.go.th/index.php?option=com_content&view= article&id=183:-urine-therapy&catid=49:2009-09-09-09-44-27&Itemid=136. 11 มถนายน, 2552.

ฉนทนา อศรางกร ณ อยธยา และทวศกด จนดานรกษ. “สสารกบพลงงาน”, ใน วทยาศาสตรกบสงคม. พรพมล นนปาน และสมพศ นชลานนท บรรณาธการ. น.119-170. พมพครง ท 4. กรงเทพมหานคร : กระทรวงพลงงาน, 2540.

เฉลมพล เกดมณ. “ปรชญา ววฒนาการ และแนวคดการแพทยแผนไทย”, ใน แนวคดและทฤษฎการแพทยแผนไทย. เยาวภา ป นทพนธ บรรณาธการ. น.1-24. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช, 2547.

เอกส�รอ�งอง (ตอ)

โซเกยล รนโปเช เขยน. พระไพศาล วสาโล แปล. เหนอหวงมหรรณพ : คำาสอนธเบตเพอการอยและตายอยางไรทกข (The Tibetan Book Of Living and Dying (Part I Living). พมพครงท 1.กรงเทพมหานคร:สำานกพมพ มลนธโกมลคมทอง, 2543.

ดษณ สทธปรยาศร. “ปญหาโภชนาการ”, ใน โภชนศาสตรสาธารณสข. กต ตยคคานนท บรรณาธการ. น.1-54. พมพครงท 9. นนทบร : สำานกพมพมหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช, 2535.

ตารธาง ตลก เขยน. บลยา แปล. ดลยภาพแหงชวต (Gesture of Balance). พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : มลนธโกมลคมทอง, 2551.

213

เทวญ ธานรตน. “การแพทยทางเลอกคออะไร ” . กองการแพทยทางเลอก . http://www.dtam.moph.go.th/alternative . 8 ตลาคม, 2010.

ธรรมสภา. พทธศาสนสภาษต ฉบบสมบรณ. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : ธรรมสภา, 2540.

ธวช บรณถาวรสม. “โรคมะเรงตามทฤษฎแพทยแผนจน”, ใน การดแลผปวยโรคมะเรงดวยการแพทยผสมผสาน. เทวญ ธานรตน และคณะ บรรณาธการ. น.99-124. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : บรษท สขมวทมเดย มารเกตตง จำากด, 2551.

นบวรรณ เอมนกลกจ. “ความหมายของสขภาพ”, สขภาวะคออะไร. dsd.pbru.ac.th/health/index.php?option=com.id. 25 กนยายน, 2552.

บรรจบ ชณหสวสดกล . “การลางพษเพอเสรมสขภาพและบำาบดโรค”, ใน ธรรมานามย. มกดา ตนชย บรรณาธการ. น.184. พมพครงท 1. นนทบร : สำานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช, 2547.

. “ประสบการณรกษามะเรงดวยธรรมชาตบำาบด”, ใน การดแลผปวยโรคมะเรงดวยการแพทยผสมผสาน. เทวญ ธานรตน และคณะ บรรณาธการ. น.15-52. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : บรษท สขมวทยมเดย มารเกตตง จำากด, 2551.

บรรณกจและสำานกพมพสมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย. พระไตรปฎกฉบบสยามรฐ . กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหามกฎราชวทยาลย, 2529.

ประทป อศวภม. “แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 10”, กลมพฒนายทธศาสตร สำานกนโยบายและ ยทธศาสตร.

214

Bps.ops.moph.go.th/Plan10/plan10.htm. 25 กนยายน, 2552.

ประเวศ วะส. “เอนโดรฟน”, จตวญญาณ Spirituality . www.novabizz.com/NovaAce/Spiritual/ Spirituality.htm. 28 ธนวาคม, 2552.

เอกส�รอ�งอง (ตอ)

ปรดา ตงตรงจต และคณะ. “อาหารไทยพนบาน”, ใน ธรรมานามย. มกดา ตนชย บรรณาธการ. น.1-83. พมพครงท 1. นนทบร : สำานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช, 2547.

พรชย มาตงคสมบต และจนดา นยเนตร. “ความตานทานและภมคมกนโรค”, ใน วทยาศาสตรชวภาพ. เครอวลย โสภาสรรค บรรณาธการ. น.255-300. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพกราฟฟตอารต, 2527.

พรชย มาตงคสมบต และมาล จงเจรญ. “โรคภมแพและความผดปกตอนของระบบภมคมกน”, ใน วทยาศาสตรชวภาพ. เครอวลย โสภาสรรค บรรณาธการ. น.303-349. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพกราฟฟตอารต, 2527.

พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต). พจนานกรมพทธศาสน : ฉบบ ประมวลศพท . พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร : มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, 2531.

พชต โตสโขวงศ. “กระบวนการของชวตในระดบโมเลกล”, ใน วทยาศาสตรชวภาพ. เครอวลยโสภาสรรค บรรณาธการ. น.1-50. พมพครงท 11. นนทบร : สำานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช, 2535.

215

พเชษฐ บญทว และคณะ. “เซลลของสงมชวต”, เซลลและทฤษฎ ของเซลล. www.thaigoodview.com/library/.../45/.../mitochondria.html. สงหาคม 14, 2553.

ไพฑรย สนลารตน และสำาลทองทว. การวจยทางการศกษา หลกและวธการสำาหรบนกวจย. พมพครงท 6. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2552.

มณฑกา ธรชยสกล. “การบำาบดแบบโฮมโอพาธ”, เอกสารวชาการสรป เรอง การบำาบดแบบ โฮมโอพาธ : กองการแพทยทางเลอก. http://www.thaicam.go.th/index.php?option= com_content&view=article&id=61:205-&catid=54:2009-09-09-09-46-35&Itemid=95. 8 ตลาคม, 2553

มหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ. สถตและการวจยสำาหรบวทยาศาสตรสขภาพ. พมพครงท 10. นนทบร : สำานกพมพมหาวทยาลย สโขทยธรรมมาธราช, 2534.

มาล อาณากล และบษกร เมธางกร. “หลกธรรมมานามยกบภมปญญาการแพทยแผนไทย”, ธรรมานามย. มกดา ตนชย บรรณาธการ. น.1-41. พมพครงท 1. นนทบร : สำานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช, 2547.

เอกส�รอ�งอง (ตอ)

มกดา ตนชย. “วทยาศาสตรในการนวดและการประคบ”, วทยาศาสตรในการแพทยแผนไทย. เยาวภา ป นทพนธ

216

บรรณาธการ. น.145-178. พมพครงท 1. นนทบร : สำานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช, 2547.

ราตร สดทรวง และวระชย สงหนยม. ประสาทสรรวทยา. พมพครงท 5. กรงเทพมหานคร : โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2550.

ลลดา อาชานานภาพ และสรเกยรต อาชานานภาพ. กดจดหยดโรค. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพหมอชาวบาน, 2538.

ลามะโซปะ รมโปเช (Lama Zopa Rinpoche) เขยน. ธรเดช อทยวทยารตน แปล. พลงแหงกรณา คอการ เยยวยาสงสด (Ultimate Healing: The Power of Compassion). พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : มลนธโกมลคมทอง, 2553.

วศน อนทสระ. ทางแหงความด , ธรรมบท ชด 2 . กรงเทพมหานคร : สำานกพมพบรรณาคาร, 2529.

วชระ งามจตรเจรญ. พระไตรปฎก ฉบบสยามรฐ ( ฉบบบาลอกษร ไทย ) ศ .1 เลม 1 . กรงเทพมหานคร : สำานกพมพพระอาทตย, 2545.

วลลภ พรเรองวงศ. “เพมผก ลดเนอ ลดความดนเลอด”, นพ . วลลภ พรเรองวงศ - บานสขภาพ - เพมผก ลดเนอ ลด ความดนเลอด. gotoknow.org/blog/health2you/10180. 28 ธนวาคม, 2552.

วกพเดย สารานกรมเสร. “เปอรอกซโซม”, เซลลชววทยา. http://th.wikipedia.org/wiki/ เปอรอกซโซม. 14 สงหาคม, 2553.

217

วฒ วฒธรมเวช. คมภรเภสชรตนโกสนทร. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : บรษท ศลปสยามบรรจภณฑและการพมพ จำากด, 2547.

ศนยธรรมชาตบำาบดบลว. “การสวนลางลำาไส”, การสวนลางลำาไส - ศนยธรรมชาตบำาบดบลว. www.balavi.com/content_th/activity/activity_2.asp. 7 มกราคม, 2553.

สมชาย ลทองอนทร. “การเคลอนไหวรางกายกบสขภาพ”, ใน ธรรมานามย. มกดา ตนชย บรรณาธการ. น.223-278. พมพครงท 1. นนทบร : สำานกพมพมหาวทยาลย สโขทยธรรมมาธราช, 2547.

สมบรณ จยวฒน. “กนเพอสขภาพดวยหลก 9 ประการ”, กนเพอสขภาพดวยหลก 9 ประการ . www.mfu.ac.th/school/nurse/download/current_news01.pdf. 28 ธนวาคม, 2552.

เอกส�รอ�งอง (ตอ)

โสภาสรรค บรรณาธการ. น.255-300. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพกราฟฟคอารต, 2527.

สารานกรมไทยสำาหรบเยาวชน โดยพระราชประสงคในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เลมท 15. “มลพษตางๆ”, ปญหาสงแวดลอมระดบสากล. web.ku.ac.th/schoolnet/snet6/envi3/ en-sakol/sakoln.htm. 7 มกราคม, 2553.

สรพล ธรรมรมด และมรา ชยมหาวงศ. หลอมรวมการเรยนรเพอความเปนไทยเลม 3 สขภาพทางเลอกเพอดลภาพแหงชวต

218

กลมแพทยและสาธารณสขทางเลอก. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : บรษท แปลน พรนตง จำากด, 2552.

สำานกการแพทยทางเลอก กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก กระทรวงสาธารณสข. การดแลผปวยโรคมะเรงดวยการแพทยผสมผสาน. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : บรษท สขมวทยมเดย มารเกตตง จำากด, 2551.

สำานกการแพทยทางเลอก กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก. “การรวบรวมองคความร เรอง ปสสาวะบำาบด (Urine Therapy)”, ปสสาวะบำาบด. กรงเทพมหานคร : สำานกการแพทยทางเลอก กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก, 2551.

สำานกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข. แนวทางการปฏบตงานควบคมและปองกนโรคไมตดตอสำาหรบเจาหนาทสาธารณสข. สวภา นตยางกร และคณะ บรรณาธการ. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : โรงพมพสำานกงานพระพทธศาสนาแหงชาต, 2552.

หมอเดน. “เอนโดรฟน”, ความรกกบสาร เอนโดฟนส (ENDORPHINES). www.oknation.net/blog/ moh-den/2009/07/28/entry-2. 27 ธนวาคม, 2552.

อภชาต ลมตยะโยธน. “วทยาศาสตรในการนวดและการประคบ”, ใน วทยาศาสตรในการแพทย แผนไทย. เยาวภา ป นทพนธ บรรณาธการ. น.185-256. พมพครงท 1. นนทบร : สำานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช, 2547.

อมร ทองสก. เขมทศสขภาพ. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : บรษท ชณหวตร จำากด, 2553.

219

อมพร กลเวชกจ และคณะ. การวจยเรอง ผลของการฝกโยคะตอ”ความสขและภาวะซมเศราในผปวยทม อาการซมเศรา”, ศรนครนทรเวชสาร. ฉบบท 3 : 54 ; 13-16 ตลาคม, 2552.

โอภาส ภชสสะ และคณะ. อาหารแมคโครไบโอตกส. กรงเทพมหานคร : บรษท สขมวทมเดย มารเกตตง จำากด, 2550.

เอกส�รอ�งอง (ตอ)

Ahluwalia Aditya. “History of Aryuraveda in India”, Life Positive: Your complete Guide to Holistic Living. http://www.lifepositive.com/body/ayurveda/ayurveda-in-india.asp. October 8, 2010.

Barbara Brennan. Hands of Light Hands of Light : A Guide to Healing Through the Human Energy Field. New York. Bantam Publishing, 1988.

Bernard Jensen. Dr. Jensen's Guide to Better Bowel Care: A Complete Program for Tissue Cleansing through Bowel Management. Revised edition. New York: Avery Trade Pub, 1998.

Bernie S. Siegel. Love, medicine and miracles. Love, Medicine and Miracles: Lessons Learned about Self-Healing from a Surgeon's Experience with Exceptional Patients. New York: HarperCollins Publishers, 1990.

Capra Fritjof. The Tao of Physics: An Exploration of the Parallels between Modern Physics and Eastern Mysticism. 5thedition. Shambhala Publishing, 2010.

220

Caroline Myss.Anatomy of the Spirit: The Seven Stages of Power and Healing. New York: Three Rivers Press Publisher, 1997.

Crellin. J.K. and Fernando Ania. “Chapter 3, Changing the Health Care Paradigm?, Professionalism and Ethics”, In Complementary and Alternative Medicine. New York: The Haworth Press Inc, 2002.

Dalai lama. Ancient Wisdom, Modern World: Ethics for the New Millennium. New York: Abacus Press, 2001.

Daniel P. Reid. The Tao of health, sex, and longevity : A Modern Practical Guide to the Ancient Way. New York: FireSide Publisher, 1989.

David Bohm. The Mind/Body Connection On Dialogue. New York: Routledge, 2006.

David Simon. Return to Wholeness : Embracing Body, Mind, and Spirit in the Face of Cancer. New York: Wiley Publisher, 1999.

Dean Ornish. Love and Survival : 8 Pathways to Intimacy and Health. New York: HarperCollins Publishers Inc, 1999.

เอกส�รอ�งอง (ตอ)

Doc Childre and Howard Martin. The HeartMath Solution. 1st Reprint edition. New York: HarperCollins Publishers Inc, 2000.

Einstein A. Theory of Special Relativity. 5th edition. New Jercey: Press Princeton, 1970.

Erwin H. Ackerknecht. “The History of the discovery of the vegetative (autonomic) nervous system. Medical History”, Anesthesiology. 18: 623-624; 1974.

221

Edward Jenner Museum. “Edward Jenner”, Milestones in Immunology. http://www.jennermuseum.com/Jenner/milestones.html. October 8, 2010.

Herbert Benson and Eileen M. R.N. Stuart. The Wellness Book. New York: Carol Publishing Group, 1993.

Herbert Benson and Miriam Z. Klipper. The relaxation response . New York: HarperCollins Publishers Inc., 2000.

Kenneth S. Cohen. The Way of Qigong: The Art and Science of Chinese Energy Healing. New York: Ballantine Books, 1999.

Koch SM and et al. “Prospective study of colonic irrigation for the treatment of defaecation disorders”. Br J Surg. 95 (10): 1273-9; 2008.

Larry Dossey. Reinventing Medicine. New York: HarperCollins Publishers Inc., 2000.

Mantak Chia and Juan Li. The Inner Structure of Tai Chi: Mastering The Classic forms of Tai Chi Chi Kung. New York: Destiny Books, 2005.

Mae-wan Ho. The Rainbow And The Worm: The Physics of Organism. 3rd Edition. Singapore: World Scientific Publishing Company, 2008.

Mehmet C and et al. Healing from the Heart: A Leading Surgeon Combines Eastern and Western Traditions to Create the Medicine of the Future. 1st edition. New York: Plume, 1999.

Oscar Carl Simonton and et al. Getting well again. 1st edition. New York: Bantam, 1992.

Peter J D’ Adamo. and Whitney, Catherine. Eat Right 4Your Type . 4th edition. UK: Cornerstone Published, 1998.

222

Richard Gerber. Vibrational medicine for the 21 st century. USA: William Morrow; 1st edition, 2000.

เอกส�รอ�งอง (ตอ)

Rudolph Ballentine. Radical Healing: Integrating The World's Great Therapeutic. 1st edition. New York: Three Rivers Press, 1999.

Rupert Sheldrake. A New Science of Life: The Hypothesis of Morphic Resonance . Rochester,Vermont: Park Street Press, 1995

Steven Ehrlich ND, Mary A. Herring and Molly Manning Roberts. Complementary and alternative medicine: fast fact for medical practice. Iowa: Blackwell Publishing, 2002.

Sacha M and et al. “Colonic irrigation for defecation disorders after dynamic graciloplasty”, Int J Colorectal Dis. 23 (2): 195-200; February, 2008.

Scoreboards Company. “การกวซา”, กวซาบำาบด ศาสตรแพทยแผนจนโบราณ. www.look4thailand.com/healthy/news. 5 ธนวาคม, 2010.

stickycorn. “ถานไมไผ ดดสารพษ”, ถานไมไผดดสารพษ. http://stickycorn.multiply.com/journal/item/11/11. 15 ธนวาคม, 2010.

Trivieri Larry, Jr. and Anderson John W. Alternative Medicine: The Definitive Guide. 2nd Edition. New York: Crown Publishing Group, 2002.

WebMed MD Medical Reference. “Understanding Types of Complementary and Alternative Medicine”, Health & Balance.

223

http://www.webmd.com/balance/what-is-alternative-medicine. October 8, 2010.

Wikipedia. “Discussion”, History of alternative medicine. .http://en.wikipedia.org/wiki/History_ of_alternative_medicine. October 8, 2010.

Wong Cathy. “What are the 5 Main Types of Complementary/Alternative”, About.com Guide. http://altmedicine.about.com/od/alternativemedicinebasics/a/types.htm. October 8, 2010.