บทท 2 การทบทวนวรรณกรรม

บทนเปนการนาเสนอ ทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของกบตวแปรของการศกษาซง

ผวจยไดทาการ สบคนจากเอกสารทางวชาการและงานวจยจากแหลงตาง ๆ โดยแบงเนอหาแบงเปนหวขอ ดงน

2.1 แนวคดองคประกอบสวนประสมทางการตลาด (7P’s) 2.2 พฤตกรรมผบรโภค 2.3 แนวความคดเกยวกบการประกนภย 2.4 ทฤษฎทเกยวของในตวแปรอสระ 2.5 งานวจยทเกยวของ 2.6 กรอบแนวคดการวจย

2.1 แนวคดองคประกอบสวนประสมทางการตลาด (7P’s)

ศาสตราจารย ฟลลป คอตเลอร (Philip Kotler) กรดานการตลาดชนนาของโลก ไดใหแนวคดสวนประสมทางการตลาดสาหรบธรกจบรการ (Service Marketing Mix) ไววาเปนแนวคดทเกยวของกบธรกจทใหบรการซงเปนธรกจทแตกตางจากสนคาอปโภคและบรโภคทวไป จาเปนจะตองใชสวนประสมการตลาด (Marketing Mix) 7 อยาง หรอ 7P's ในการกาหนดกลยทธการตลาดซง ประกอบดวย

1. ดานผลตภณฑ (Product) เปนสงซงสนองความจาเปนและความตองการของมนษยไดคอ สงทผขายตองมอบใหแกลกคาและลกคาจะไดรบผลประโยชนและคณคาของผลตภณฑนน ๆ โดยทวไปแลว ผลตภณฑแบงเปน 2 ลกษณะ คอ ผลตภณฑทอาจจบตองได(Tangible Products) และ ผลตภณฑทจบตองไมได (Intangible Products)

2. ดานราคา (Price) หมายถง คณคาผลตภณฑในรปตวเงน ลกคาจะเปรยบเทยบระหวางคณคา (Value) ของบรการกบราคา (Price) ของบรการนน ถาคณคาสงกวาราคาลกคาจะตดสนใจซอ ดงนน การกาหนดราคาการใหบรการควรมความเหมาะสมกบระดบการใหบรการชดเจน และงายตอการจาแนกระดบบรการทตางกน

8

3. ดานชองทางการจดจาหนาย (Place) เปน กจกรรมทเกยวของกบบรรยากาศสงแวดลอมในการนาเสนอบรการใหแกลกคา ซงมผลตอการรบรของลกคาในคณคาและคณประโยชนของบรการทนาเสนอ ซงจะตองพจารณาในดานทาเลทตง (Location) และชองทางในการนาเสนอบรการ (Channels)

4. ดานการสงเสรม (Promotions) เปนเครองมอหนงทมความสาคญในการตดตอสอสารใหผใชบรการ โดยมวตถประสงคทแจงขาวสารหรอชกจงใหเกดทศนคตและพฤตกรรม การใชบรการและเปนกญแจสาคญของการตลาดสายสมพนธ

5. ดานบคคล (People) หรอพนกงาน (Employee) ซงตองอาศยการคดเลอก การฝกอบรม การจงใจ เพอ ใหสามารถสรางความพงพอใจใหกบลกคาไดแตกตางเหนอคแขงขนเปนความ สมพนธระหวางเจาหนาทผใหบรการและผใชบรการตาง ๆ ขององคกร เจาหนาทตองมความสามารถ มทศนคตทสามารถตอบสนองตอผใชบรการ มความคดรเรม มความสามารถในการแกไขปญหา สามารถสรางคานยมใหกบองคกร

6. ดานกายภาพและการนาเสนอ (Physical Evidence/Environment and Presentation) เปนแสดงใหเหนถงลกษณะทางกายภาพแลการนาเสนอใหกบลกคาใหเหนเปนรปธรรม โดยพยายามสรางคณภาพโดยรวม ทงทางดายกายภาพและรปแบบการใหบรการเพอสรางคณคาใหกบลกคา ไมวาจะเปนดานการแตงกายสะอาดเรยบรอย การเจรจาตองสภาพออนโยน และการใหบรการทรวดเรว หรอผลประโยชนอน ๆ ทลกคาควรไดรบ

7. ดานกระบวนการ (Process) เปนกจกรรมทเกยวของกบระเบยบวธการและงานปฏบตในดานการบรการทนาเสนอใหกบผใชบรการเพอมอบการใหบรการอยางถกตองรวดเรว และทาใหผใชบรการเกดความประทบใจ 2.2 พฤตกรรมผบรโภค

ความหมายพฤตกรรมผบรโภค พฤตกรรมของผบรโภค หมายถง กระบวนการและกจกรรมตาง ๆ ทบคคลเขาไปมสวน

เกยวของในการเสาะแสวงหา การเลอก การซอ การใช การประเมนผล และการกาจดผลตภณฑและบรการหลงการใช เพอสนองความตองการและความปรารถนาอยากไดใหไดรบความพอใจ (Belch & Belch, 1993, p. 103)

พฤตกรรมของผบรโภค หมายถง กจกรรมตาง ๆ ทบคคลเขาไปเกยวของโดยตรงในการไดรบการบรโภคและการกาจดผลตภณฑ และบรการหลงการใช รวมทงกระบวนการตดสนใจทเกดขนกอนและหลงการกระทากจกรรมเหลาน (Engel, Blackwell, & Miniard, 1993, p. 4)

9

พฤตกรรมผบรโภค คอ การกระทาของบคคลใดบคคลหนงซงเกยวของโดยตรงกบการจดหาและการใช ผลตภณฑ ทงนหมายรวมถงกระบวนการตดสนใจซงเกดขนกอน และมสวนกาหนดใหเกดการกระทา (ปรญ ลกษตานนท, 2536, หนา 27)

พฤตกรรมผบรโภคเปนปฏกรยาของบคคลทเกยวของโดยตรงกบการไดรบและ การใชสนคาและบรการทางเศรษฐกจ รวมทงกระบวนการตาง ๆ ของการตดสนใจซงเกดกอน และเปนตวกาหนดปฏกรยาตาง ๆ เหลาน (อดลย จาตรงคกล, 2536, หนา 5)

พฤตกรรมผบรโภค หมายถง การกระทาของบคคลใดบคคลหนงซงเกยวของโดย ตรงกบการจดหาใหไดมา และการใชซงสนคาและบรการ ทงน หมายรวมถง กระบวนการตดสนใจซงมมาอยกอนแลว และซงมสวนในการกาหนดใหมการกระทาดงกลาว (ธงชย สนตวงษ, 2540, หนา 29)

ทฤษฎพฤตกรรมผบรโภค (Theory of Consumer Behavior) พฤตกรรมของผบรโภค (Consumer Behavior) หมายถง การแสดงออกของแตละบคคลท

เกยวของโดยตรงกบการใชสนคาและบรการทาง เศรษฐกจ รวมทงกระบวนการในการตดสนใจทมผลตอการแสดงออก

ประโยชนของการศกษาพฤตกรรมผบรโภค 1. ชวยใหนกการตลาดเขาใจถงปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจซอสนคาของผบรโภค 2. ชวยใหผเกยวของสามารถหาหนทางแกไขพฤตกรรมในการตดสนใจซอสนคาของ

ผบรโภคในสงคมไดถกตองและสอดคลองกบความสามารถในการตอบสนองของธรกจมากยงขน 3. ชวยใหการพฒนาตลาดและการพฒนาผลตภณฑสามารถทาไดดขน 4. เพอประโยชนในการแบงสวนตลาด เพอการตอบสนองความตองการของผบรโภคใหตรง

กบชนดของสนคาทตองการ 5. ชวยในการปรบปรงกลยทธการตลาดของธรกจตาง ๆ เพอความไดเปรยบคแขงขน กระบวนการพฤตกรรมผบรโภค (Process of Behavior) 1. พฤตกรรมเกดขนไดตองมสาเหตทาใหเกด 2. พฤตกรรมเกดขนไดจะตองมสงจงใจหรอแรงกระตน 3. พฤตกรรมทเกดขนยอมมงไปสเปาหมาย

10

ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการซอของผบรโภค 1. ปจจยทางวฒนธรรม เปนปจจยขนพนฐานทสดในการกาหนดความตองการและ

พฤตกรรมของ มนษย เชน การศกษา ความเชอ ยงรวมถงพฤตกรรมสวนใหญทไดรบการยอมรบภายในสงคมใดสงคมหนงโดย เฉพาะ

1.1 ลกษณะชนทางสงคม ประกอบดวย 6 ระดบ 1.1.1 ขนท 1 Upper-Upper Class ประกอบดวยผทมชอเสยงเกาแกเกดมา

บนกองเงนกองทอง 1.1.2 ชนท 2 Lower –Upper Class เปนชนของคนรวยหนาใหม บคคลเหลาน

เปนผยงใหญในวงการบรหาร เปนผทมรายไดสงสดในจานวนชนทงหมด จดอยในระดบมหาเศรษฐ 1.1.3 ชนท 3 Upper-Middle Class ประกอบดวยชายหญงทประสบ

ความสาเรจในวชาอน ๆ สมาชกชนนสวนมากจบปรญญาจากมหาวทยาลย กลมนเรยกกนวาเปนตาเปนสมองของสงคม

1.1.4 ชนท 4 Lower-Middle Class เปนพวกทเรยกวาคนโดยเฉลย ประกอบดวยพวกทไมใชฝายบรหาร เจาของธรกจขนาดเลก พวกทางานนงโตะระดบตา

1.1.5 ชนท 5 Upper-Lower Class เปนพวก จนแตซอสตย ไดแกชนชนทางานเปนชนทใหญทสดในชนทางสงคม

1.1.6 ชนท 6 Lower-Lower Class ประกอบดวยคนงานทไมมความชานาญกลมชาวนาทไมมทดนเปนของตนเองชนกลมนอย

2. ปจจยทางสงคม เปนปจจยทเกยวของในชวตประจาวนและมอทธพลตอพฤตกรรมการซอ ซงประกอบดวยกลมอางอง ครอบครว บทบาท และสถานะของผซอ

2.1 กลมอางอง หมายถงกลมใด ๆ ทมการเกยวของกน ระหวางคนในกลม แบงเปน 2 ระดบ

2.1.1 กลมปฐมภม ไดแกครอบครว เพอนสนท มกมขอจากดในเรองอาชพ ระดบชนทางสงคม และชวงอาย

2.1.2 กลมทตยภม เปนกลมทางสงคมทมความสมพนธแบบตวตอตว แตไมบอย มความเหนยวแนนนอยกวากลมปฐมภม

2.2 ครอบครว เปนสถาบนททาการซอเพอการบรโภคทสาคญทสด นกการตลาดจะพจารณา ครอบครวมากกวาพจารณาเปนรายบคคล

2.3 บทบาททางสถานะ บคคลทจะเกยวของกบหลายกลม เชน ครอบครว กลมอางอง ทาให บคคลมบทบาทและสถานภาพทแตกตางกนในแตละกลม

11

3. ปจจยสวนบคคล การตดสนใจของผซอมกไดรบอทธพลจากคณสมบตสวนบคคลตาง ๆ เชน อาย อาชพ สภาวการณทางเศรษฐกจ การศกษา รปแบการดาเนนชวต วฏจกรชวตครอบครว

4. ปจจยทางจตวทยา การเลอกซอของบคคลไดรบอทธพลจากปจจยทางจตวทยา ซงจดปจจยในตว ผบรโภคทมอทธพลตอพฤตกรรมการซอและใชสนคา ปจจยทางจตวทยาประกอบดวยการจงใจ การรบร ความเชอและเจตคต บคลกภาพและแนวความคดของตนเอง

นกจตวยามาสโลวไดกาหนดทฤษฏลาดบขนตอนของความตองการซงกาหนดความตองการขนพนฐานของมนษยไว 5 ระดบ ซงจดลาดบจากความตองการระดบตาไปยงระดบสงคอ

1. ความสาเรจสวนตว 2. ความตองการดานอโก (ความภาคภมใจ สถานะ ความเคารพ) 3. ความตองการดานสงคม 4. ความปลอดภยและมนคง 5. ความตองการของรายกาย

กระบวนการตดสนใจของผซอ ขนท 1 การรบรถงปญหา กระบวนการซอจะเกดขนเมอผซอตระหนกถงปญหาหรอความตองการของตนเอง

ขนท 2 การคนหาขอมล ในขนนผบรโภคจะแสวงหาขอมลเพอตดสนใจ ในขนแรกจะคนหาขอมลจากแหลงภายในกอน เพอนามาใชในการประเมนทางเลอก หากยงไดขอมลไมเพยงพอกตองหาขอมลเพมจากแหลงภายนอก

ขนท 3 การประเมนผลทางเลอก ผบรโภคจะนาขอมลทไดรวบรวมไวมาจดเปนหมวดหมและวเคราะหขอด ขอเสย ทงในลกษณะการเปรยบเทยบหาทางเลอกและความคมคามากทสด

ขนท 4 การตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสด หลงการประเมน ผประเมนจะทราบขอด ขอเสย หลงจากนนบคคลจะตองตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสดในการแกปญหา มกใชประสบการณในอดตเปนเกณฑ ทงประสบการณของตนเองและผอน

ขนท 5 การประเมนภายหลงการซอ เปนขนสดทายหลงจากการซอ ผบรโภคจะนาผลตภณฑทซอนนมาใช และในขณะเดยวกนกจะทาการประเมนผลตภณฑนนไปดวย ซงจะเหนไดวา กระบวนการตดสนใจซอของผบรโภคเปนกระบวนการตอเนอง ไมไดหยดตรงทการซอ

จากความหมายของพฤตกรรมทกลาวมาขางตนพอจะสรปไดวา พฤตกรรม หมายถง การกระทาหรอการแสดงออกของบคคลตอเหตการณตาง ๆ ทงทสามารถสงเกตได และสงเกตไมได เชน การเดน ความสนใจ ความชอบ เปนตน ในงานวจยน ไดแก การแสดงออกของสตรวยทางานเกยวกบ

12

การซอนตยสารสตรในเรองความถในการ ซอ ความถในการอาน เวลาทใชในการอานตอครง จานวนนตยสารสตรทซอตอครง ตราสนคา (ยหอ) ทซอ

ทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมผบรโภค 1. สงกระตน สงกระตนเปนเหตจงใจใหเกดการซอสนคา อาจเปนเหตจงใจดานเหตผลหรอดานจตวทยาก

ได สงกระตนประกอบดวย 2 สวน คอ (Kotler, 1997, pp. 172-173) 1.1 สงกระตนทางการตลาด เปนสงกระตนทเกดจากการจดสวนประสมการตลาด

โดยนกการตลาด ประกอบดวยสงกระตนดานผลตภณฑ ดานราคาดานการจดจาหนาย และดานการสงเสรมการตลาด เชน โทรศพทเคลอนททมรปรางขนาดเลก กาหนดราคาสนคาใหเหมาะกบผลตภณฑและกลมเปาหมายเพอกระตนใหเกด ความตองการซอ เปนตน

1.2 สงกระตนอน ๆ โดยเปนสงกระตนทอยภายนอกทบรษทควบคมไมไดไดแก สงกระตนดานเศรษฐกจ ดานเทคโนโลย กฎหมาย ดานการเมองและดานวฒนธรรมเชน ภาวะเศรษฐกจทเตบโตรายไดของผบรโภคทสงขน ซงเปนสวนหนงทกระตนใหเกดความตองการซอ

2. คณลกษณะของผซอ (buyer’s characteristics) คณลกษณะของผซอไดรบอทธพลมาจากปจจย ตาง ๆ คอ ปจจยทางดานวฒนธรรม ปจจยทางสงคม ปจจยสวนบคคล และปจจยทางดานจตวทยา

2.1 ปจจยดานวฒนธรรม (cultural factor) วฒนธรรม เปนสงทวฒนธรรมเปนสงทมนษยสรางขนและเปนทยอมรบจาก คนรนหนงไปสอกรนหนงวฒนธรรมเปนตวกาหนดและควบคมพฤตกรรมของ มนษยในสงคม คานยมในวฒนธรรมจะกาหนดลกษณะของสงคมและกาหนดความแตกตางของสงคมหนง จากสงคมหนง วฒนธรรมแบงออกเปน วฒนธรรมพนฐานของบคคลในสงคม วฒนธรรมยอยบคคลในแตละกลมทมลกษณะเฉพาะแตกตางกนซงมอยในสงคม ขนาดใหญ และชนของสงคม หมายถง การแบงสมาชกของสงคมออกเปนระดบฐานะทแตกตางกน การกาหนดกลยทธการตลาดตองใหสอดคลองกบคานยมในวฒนธรรม

2.2 ปจจยดานสงคม (social factor) ปจจย ทางสงคม ซงประกอบดวยกลมอางอง ครอบครว บทบาทและสถานะจะเปนสงทกาหนดพฤตกรรมการซอสนคาของผบรโภคกลม อางองเปนกลมทบคคลเขาใจเกยวของดวยซงกลมนจะมอทธพลตอ ทศนคต ความคดเปนและคานยมของบคคล ตวอยางกลมอางอง ไดแก ครอบครว เพอนสนท เพอนรวมงาน กลมบคคลชนนาในสงคม เพอนรวมสถาบน ดารานกแสดง เปนตน ครอบครวบคคลในครอบครวถอวามอทธพลมากท สดตอทศนคตความคดเหนและ คานยมของบคคลเพราะสมาชกในครอบครวถอเปนกลมอางองกลมแรกทม อทธพลโดยตรงตอพฤตกรรมการซอของบคคล บทบาท และสถานะบคคลจะเกยวของกบกลมคนหลายกลม

13

ซงแตละบคคลจะมบทบาทและสถานะทแตกตางกนในแตละกลม เชน เปนผคดรเรม ผตดสนใจซอผมอทธพลในการตดสนใจซอ และผใช

2.3 ปจจยสวนบคคล (personal factor) การ ตดสนใจของผซอไดรบอทธพลจากลกษณะสวนบคคลทางดาน ๆ ไดแก อาย วฏจกรชวต อาชพ โอกาสทางเศรษฐกจ การศกษา รปแบบการดารงชวตและแนวคดสวนบคคล อายและวฏจกรของชวตเนองจากผลตภณฑทผ บรโภคเลอกซอหามาบรโภค ขนอยกบอายของผบรโภค เชน ลกษณะเสอผาทใชแตงกาย เมอเปนทารกกใชเสอผาสาหรบเดกออนเมอเจรญเขาสวยหนมสาวก ใชเสอผาสาหรบวยรนซงมมากแบบและมากชด เปนตน นอกจากอายแลววฏจกรของชวตกมอทธพลเหนอความตองการของผบรโภคดวย โดยความตองการในการผลตภณฑและพฤตกรรมซอจะแตกตางกนไปในแตละชวงของ วฏจกรชวตอาชพแตละอาชพจะนาไปสความจาเปนและความตองการในผลตภณฑ ทแตกตางกน โอกาสทางเศรษฐกจ โอกาสทผบรโภคจะซอผลตภณฑขนอยกบระดบรายได และการออม การเปนเจาของทรพยสน ความสามารถในการกยม การใหสนเชอและทศนคตเกยวกบการจายเงน รปแบบการดาเนนชวตรปแบบการดาเนนชวตของแตละบคคลจะขนอยกบวฒนธรรม ชนชนทางสงคมและกลมอาชพของแตละบคคล

2.4 ปจจยดานจตวทยา (psychological factor) ปจจยทางจตวทยาทมอทธพลตอการตดสนใจซอ ประกอบดวย แรงจงใจการรบร การเรยนร ความเชอและทศนคต

แรงจงใจ (motivation) คอ ผบรโภคเกดความตองการการทมากเพยงพอทกระตนใหบคคลกระทาเพอตอบ สนองความตองการ โดยทความตองการของแตละบคคลจะแตกตางกนไป

การรบร (perception) การรบรของแตละบคคลมความแตกตางกนและสงแวดลอมทแตกตางกนกจะทา ใหการแปลความหมายของการรบรของแตละคนแตกตางกนไป

การเรยนร (learning) คอ การเปลยนแปลงใด ๆ ในความนกคดของผบรโภคตอบสนองหรอพฤตกรรมอนเปนผลมาจากไดปฏบต ประสบการณ หรอเกดขนของสญชาตญาณ หรอ ความรทไดจากการรบรสงทไมคอยเกดขนมากอนนนเองดงนน การตลาดจะใชแนวคดนมาเปนประโยชนดวยการโฆษณาซา ๆ เพอใหเกดการจงใจซอ

ความเชอและทศนคต (belief and attitude) ความรสกของบคคลตอสงใดสงหนงในทางบวกหรอลบซงจะมอทธพลตอการ รบร และพฤตกรรมการตดสนใจของแตละบคคล

3. กระบวนการตดสนใจของผซอ (buyer’s decision process) กระบวนการตดสนใจของผชอเปนลาดบขนตอนในการตดสนใจซอของผบรโภค ประกอบดวย 5 ขนตอน คอ การรบรความตองการ การคนหาขอมลการประเมนทางเลอก การตดสนใจซอและพฤตกรรมภายหลงการซอ

14

ผบรโภคทผานขนตอนในการซอผลตภณฑทง 5 ขน ตอนเปนลาดบขนแตในความเปนจรงอาจไมเปนเชนนนโดยเฉพาะอยางยง การซอทมความสลบซบซอนของการตดสนใจนอย ผบรโภคอาจขามขนตอนบางขนตอนไปภายหลงการซอและใชสน คาและบรการไปแลว ผบรโภคจะมประสบการณเกยวกบความพอใจหรอไมพอใจสนคและบรการนน ๆ และจะเกบไวเปนขอมลในการตดสนใจซอครงตอไป ดงนน จงควรทาความเขา ใจในพฤตกรรมการซอสนคาและบรการในแตละขน เพอคนหาสงทมอทธพลในแตละขนเพอสรางความพอใจใหแกผบรโภคใน ทกระดบของกระบวนการซอ

4. การตดสนใจของผซอ (buyer’s decisions) การตอบสนองของผซอเปนอยางไรขนอยกบสง กระตนและอทธพลของปจจยตาง ๆ ดงทกลาวมาแลว ในการตดสนใจซอผบรโภคจะมการตดสนใจประเดนตาง ๆ ดงน คอ การเลอกผลตภณฑทจะซอ การเลอกตราสนคา การเลอกผขาย การเลอกชวงเวลาในการซอ และปรมาณสนคาทจะซอ สรป ทฤษฎพฤตกรรมของผบรโภค คอ อทธพลจากภายนอก เชน สงกระตนทางการตลาด และสงกระตนอน ๆ สงผลตอคณลกษณะของผซอทาใหเกดกระบวนการตดสนใจของผซอ และตดสนใจซอโดยเลอกผลตภณฑ เลอกตราสนคา เวลาในการซอและปรมาณในการซอ 2.3 แนวความคดเกยวกบการประกนภย

การประกนภยเปนการทาธรกจทมสญญาประกนภยหรอกรรมธรรมประกนภยทกฎหมายยอมรบรและรบบงคบคดใหโดยกาหนดขอความตาง ๆ ทเกยวกบการประกนภย ฉะนนการทาสญญาผกพนใหมผลทางกฎหมายกตองปฏบตตามหลกการทกฎหมายบญญตไว หลกทวไปของกฎหมายเกยวกบการประกนภยมดงน

1. หลกสวนไดเสยในเหตทเอาประกนภย (Principle of Insurable Interest) 2. หลกความสจรตตอกนอยางยง (Utmost Good Faith) 3. หลกการชดใชคาสนไหมทดแทนตามความเปนจรง (Principle of Indemnity) 4. หลกการรบชวงสทธ (Principle of Subrogation) 5. หลกการเฉลย (Principle of Contribution) 6. หลกสาเหตใกลชด (Principle of Proximate Cause)

1. หลกสวนไดเสยในเหตทเอาประกนภย (Principle of Insurable Interest) ถอเปนหลกสาคญพนฐานของการประกนภย (Basic Doctrine) หลกในขอนไมเพยงแตเแปน

แนวคดในกฎหมายเทานน แตยงเปนแนวคดในทางศลธรรมอกดวย

15

สวนไดเสยในเหตทเอาประกนภย หมายถง ผเอาประกนภยจะตองมกรรมสทธ สทธประโยชน หรอความรบผดตามกฎหมายในวตถหรอเหตทเอาประกนภยในขณะททาสญญาประกนภย

จากความหมายขางตน สวนไดเสยในเหตทเอาประกนภยนนอาจจะเปนกรรมสทธ สทธตามกฎหมายหรอความรบผดชอบตามกฎหมาย ผมสทธทจะเอาประกนภยไมวาจะเปนการประกนวนาศภย หรอการประกนชวต ผนนจะตองมสวนไดเสยในเหตทเอาประกนภย เทานน ทงนกโดยถอหลกวา การประกนภยเปนการชดใชคาเสยหายใหแกผไดรบความความเสยหายทแทจรงเทานน ซงจะทาใหผนนเกดความระมดระวงและปองกนทรพยสนหรอสงของทเอาประกนไวไมใหเกดความเสยหายโดยงาย นอกจากนยงเปนการปองกนมใหใชการประกนภยเปนเครองมอของการพนน เพอแสวงหากาไรหรอการเกงกาไรจากความเสยหายทตนไมไดมสวนไดหรอไมไดรบความเดอดรอนจากการเกดเหตรายนน ซงถาหากผเอาประกนภยไมมสวนไดเสยในเหตประกนภยนนกอาจทาใหผนนไมระมดระวงในทรพยทเอาประกนภย หรอผเอาประกนภยตองการใหเกดภยกบทรพยนนดวยเจตนาเพอตนจะไดรบประโยชนจากสญญาประกนภยกได ฉะนนผทไมมสวนไดเสยซงมใชผทตกอยในการเสยงภยจงไมอาจทาประกนภยได

บคคลทมสวนไดเสยในเหตทเอาประกนภย คอ บคคลทไดรบความเสยหายจากเหตการณทเกดขน เชนเจาของบานยอมไดรบความเสยหาย ถาบานของตนถกเพลงไหม เจาของรถยนตยอมไดรบความเสยหาย ถารถยนตของตนถกชน เปนตน จะเหนไดวาผเปนเจาของหรอมสทธ หรอไดประโยชนจากทรพยสน หรอสงใดโดยชอบดวยกฎหมาย ยอมจะเอาประกน ทรพยสนหรอสงนนได ผไมมสวนไดเสยในทรพย หรอสงใดยอมเอาประกนภยทรพยสน หรอสงนนไมได

บคคลผมสวนไดเสยในวตถหรอเหตทเอาประกน สามารถแยกไดดงน กรณการประกนวนาศภย 1.1 เปนเจาของ ผครอบครอง หรอผดแล หรอผพทกษทรพยทรพยสนนน ผเปนเจาของยอมมสวนไดเสยในทรพยสนซงการเปนเจาของยอมมกรรมสทธในทรพยทเอา

ประกนภย และเจาของยอมเสยหายหรอสญเสยผลประโยชน ถาทรพยทเอาประกนภยไวเกดความเสยหาย การแสดงความเปนเจาของนนไมจาเปนตองเปนเจาของแตเพยงผเดยว อาจเปนเจาของรวมหรอเปนเจาของบางสวนกได เชนผซอบานหรอเครองใชไฟฟา รถยนตระบบเงนผอนดวยการตกลงผอนสงเงนเปนงวด ๆ ซงผ ซอสามารถนาสนคานนมาใชประโยชนได ถาภายหลงสนคาหรอตวทรพยสนเหลานนเกดสญหายหรอเสยหายตนกยงตองรบผดชอบในการผอนสงเงนตามงวดชาระทยงผอนชาระไมครบ

1.2 ผเปนเจาหน เจาหนยอมมสวนไดเสยในทรพยสนทตนยดถอไวเปนหลกทรพยคาประกนเพอประกนในการ

ชาระหนเชน ผรบจานา ผรบจานอง เชน นาย ก. ไปขอกเงนจากธนาคารจานวน 1 ลานบาท โดย

16

นาเอาบานของตนไปจานองไวกบธนาคาร ฯ ซงผเปนเจาหนเกรงวาจะเกดไฟไหมแกบานทรบจานองไว ธนาคารมสทธจะเอาบานไปประกนอคคภยไวกบบรษทประกนภยไดโดยใสชอธนาคารเปนผรบประโยชน ถาเพลงเกดไมบานหลงดงกลาวบรษทประกนภยจะตองจายเงนคาสนไหมทดแทนใหแกธนาคาร

1.3 ผมสทธตามสญญา สญญาในทนหมายถง ขอผกพนทไดทาการตกลงถงเฉพาะกรณและมผลบงคบคสญญา เปน

สทธทเรยกรองใหคสญญาฝายหนงตองกระทาหรอจายเงนชดใชความเสยหายถามเหตใหทรพยนนตองเสยหายหรอสญหายเกดขน ผมสวนไดเสยทเกดจากสญญามกเกดในกรณเอาประกนวนาศภย เชน ผใหเชายอมมสวนไดเสยในคาเชาทไดรบจากผเชา เจาของอาคารทาสญญากบผเชาอาคารใหผเชาอาคารรบผดชอบคาเสยหายถาเกดอคคภยกบอาคารนน ดงนนจงทาใหผเชาไดรบสทธนน ซงสวนไดเสยนอาจเอาประกนไดจงยอมทาประกนภยอาคารได

1.4 ผมความรบผดชอบตามกฎหมาย ความรบผดชอบตามกฎหมายเปนความรบผดตอทรพยสน ซงเกดขนตามกฎหมาย และ

จะตองชดใชคาเสยหายเมอเกดความเสยหายตอทรพยสนหรอชวตทอยในความรบผดชอบของตน ซงตนมหนาทตองรบผดชอบตอความปลอดภยแกทรพยทรบมอบใหดแลรกษา เชนผรบขนสงสนคา ผรบเหมา ผเชา ผรบจางทาของตองดแลทรพยนนใหปลอดภย จงถอวาผรบผดชอบดงกลาวนนมสวนไดเสย สามารถเอาประกนภยทรพยได

1.5 ผมสวนไดเสยในฐานะตวแทนของเจาของ ตวแทน หมายถง บคคลทมอานาจทาการแทนอกบคคลหนงตามทไดตกลงไว การเปน

“ตวแทน” จะเปนโดยการแตงตงแสดงออกโดยชดหรอโดยปรยายกยอมได เนองจากตวแทนเปนบคคลทไดรบมอบอานาจจากเจาของใหกระทาการแทน จงตองรบผดชอบดแลทรพยสนใหไดรบความปลอดภย และตองชดใชถาหากเกดความเสยหายตอทรพยนน ตวแทนจงมสทธทจะเอาประกนภยทรพยนนได สวนไดเสยในฐานะตวแทนมกจะเกดในกรณประกนวนาศภย เชน เจาของคลงสนคารบมอบอานาจจากเจาของสนคาหรอผนาสนคามาฝากใหชวยดแลรกษาทรพยสนนนใหไดรบความปลอดภย โดยเจาของคลงสนคาออกใบประทวนสนคาใหแกผฝากหรอเจาของสนคา ถาเกดความเสยหายแกสนคาในคลงสนคาเจาของคลงสนคาจะตองชดใชใหกบเจาของสนคาหรอผฝากสนคาหรอผถอใบประทวนสนคานน

ดงนน เจาของคลงสนคามสทธเอาประกนภยสนคาทรบฝากไดโดยระบใหเจาของสนคาเปนผรบประโยชนหรอถาไมระบชอผฝากสนคาหรอจะระบใหผเกยวของทมสวนไดเสยในสนคานนเปนผรบประโยชนกไดโดยระบวา “To Whom It May Concern”

สาระสาคญของสวนไดเสยในเหตทเอาประกนภย สามารถพจารณาไดดงน

17

1. ผเอาประกนภยจะตองมกรรมสทธ สทธ ประโยชน หรอความรบผดตามกฎหมายซงสามารถตราคาเปนเงนได

2. ผเอาประกนจะตองมกรรมสทธ สทธ หรอประโยชนเหลานนจะตองมอยเหนอตวทรพย หรอความรบผดชอบอนเปนวตถทเอาประกนภยในขณะททาสญญาประกนภย

3. ผเอาประกนมความผกผนกบวตถทเอาประกนภยในกรณทจะเกดประโยชนกบเขาหากวตถทเอาประกนภยนนจะปลอดจากวนาศภยหรอปลอดจากความรบผดตองชดใชคาเสยหายทเกดจากวนาศภยนน

ความผกพนระหวางผเอาประกนภยกบวตถทเอาประกนนนจะตองเปนไปตาม 1. วนาศภยทเกดขนจะตองมผลกระทบตอการสญเสยเงนทอง (Financial Loss) เชน

เจาของสนคามสทธประกนภยความเสยหายในสนคาของตน หรอผรบจานาสนคามสทธเอาประกนภยสนคาทตนรบจานาไว และในกรณเจาของอซอมรถยนตมสทธทาประกนภยรถยนตของผอนทกคนทนามาซอมในอของตน

2. ตามประมวลกฎหมายเพงและพาณชยมาตราท 863 ไดบญญตไววา “อนสญญาประกนภยนน ถาผเอาประกนภยมไดมสวนไดเสยในเหตทประกนภยไวนนไซรทานวายอมไมผกพนคสญญาแตอยางหนงอยางใด”

ดงนน ถาหากในระวางสญญาประกนภย การเสยงภยไดหมดไปหรอวตถทเอาประกนหมดไปหรอไดมการโอนวตถทเอาประกนไปใหผอนแลว สวนไดเสยในเหตประกนนนกจะหมดไปดวย ซงจะทาใหสญญาประกนภยนนไมมผลผกพนกบผทไมมสวนไดเสยในเหตประกนภยนนตอไป

ผรบผลประโยชน ตามมาตรา 862 กลาววา “ผรบประโยชนหมายความวา บคคลผพงไดรบคาสนไหมทดแทน

หรอรบจานวนเงนใชให” อนงผเอาประกนหรอผรบประโยชนจะเปนบคคลเดยวกนกไดในการปฏบตผรบประกนจะตองพจารณาผรบประโยชนในกรมธรรมควรจะเปนบคคลตาง ๆ ดงน

1. ผเอาประกนภย 2. บดา มารดาของผเอาประกนภย 3. ภรรยาหรอสามของผเอาประกนภย 4. บตรของผเอาประกนภย 5. เจาหน 6. บรษทหรอหางหนสวนจากด 7. กองมรดกในกรณทผเอาประกนภยมไดระบวาใครเปนผรบประโยชน ดงใน มาตรา 897

“ถาผเอาประกนไดเอาประกนไวโดยกาหนดวา เมอตนถงซงความมรณะใหใชเงนแกทายาททงหลาย

18

ของตนมไดเจาะจงระบหรอผหนงผใดไดไซร จานวนเงนอนจะพงใชนน ทานใหพงเอาเปนทรพยสนแหงกองมรดกของผเอาประกนซงเจาหนจะเอาใชหนได”

ในกรณผรบประโยชนนน กฎหมายมไดระบวาจะตองเปนผ มสวนไดเสยในเหตทเอาประกนภยไวจะเปนใครกได ถาในขอสญญาหรอในเงอนไขไมมขอจากดในเรองนแตอยางไรกตามในความจรงแลวการทบรษทประกนภยจะรบประกนภยนน ผรบประโยชนควรจะตองมสวนไดเสยกบผเอาประกนภย เพราะถาไมมสวนไดเสยแลวผรบประโยชนอาจจะฆาผเอาประกนภยเพอหวงเงนประกนกได

สรปไดวา ในการประกนภยนน ผ เอาประกนจะตองมสวนไดเสยในวตถหรอเหตทเอาประกนภยนน ถาไมมสวนไดเสยจะไมมผลบงคบตามกฎหมายจะฟองรองบงคบคดไมได

ตวอยางเชน นาย ก.เปนตวแทนประกนชวตไดจดการใหนาย ข. เอาประกนชวตไดกบบรษทหนงโดยนาย

ก. เปนผชาระเบยประกนและกรมธรรมระบใหนาย ก. เปนผรบประโยชน โดยนาย ก. ไมมสวนไดเสยหรอมความสมพนธใด ๆ ในการเอาประกนชวตของนาย ข. เมอนาย ข. ตายภายในกาหนดระยะเวลาการเอาประกน นาย ก. จะไมไดรบประโยชนตามกรมธรรมเพราะถอวา นาย ก.ไมมสวนไดเสย

ขนาดเงนทนประกนภย และขนาดของสวนไดเสย 1. ขนาดเงนทนประกนภย การเอาประกนภยของผมสวนไดเสยในกรณประกนวนาศภย

และประกนชวตนน ไดมการกาหนดขนาดจานวนวงเงนเอาประกนภยไววาไมเกนสวนไดเสยทจะเกดขนเมอมเหตรายททาใหเกดความเสยหายตอทรพย เชน เจาหนใหลกหน กยมเงนไปโดยมหลกทรพยวางคาประกนในวงเงน 100,000 บาท เจาหนยอมมสทธเอาประกนภยทรพยทเปนหลกประกนไดในวงเงน 100,000 บาท บวกกบดอกเบยทจะไดรบจากเงนกดงกลาวเทานน ในทานองเดยวกนถาผกยมไมมหลกทรพยวางคาประกนเงนก ผกยมอาจทาประกนชวตของตนเองในวงเงนเอาประกนบวกดวยจานวนดอกเบยโดยการระบชอเจาหนเปนผรบประโยชน ไดเชนเดยวกน

2. ขนาดของสวนไดเสย โดยทวไปสวนไดเสยกาหนดไดโดยจานวนความเสยหายหรอสญเสยอนอาจประเมนเปนจานวนเงนหรอมลคาได ทบคคลหนงจะไดรบถามภยเกดขน กลาวคอ

- ผทเปนเจาของทรพยโดยเดดขาดยอมมสวนไดเสยเทากบจานวนแหงทรพย - ผเปนเจาของรวม ยอมมสทธในสวนไดเสยเทากบสวนทตนเปนเจาของ - ผทไดรบอนญาตใหเชาทรพยสนไปตลอดนน ยอมมสวนไดเสยเทากบจานวนทรพยท

ตนไดครอบครอง - ผรบจางทาของผรบซอม ผดแล ซงเปนผทตองรบผดชอบตอความปลอดภยของ

ทรพยสนทมอบไวแกตน บคคลดงกลาวนยอมมสวนไดเสยเทากบจานวนทรพยสนทตนไดครอบครองไว

19

กาหนดเวลาของสวนไดเสยในเหตประกนภย การทาประกนวนาศภย หรอการทาประกนชวต ผเอาประกนภยจาเปนตองมสวนไดเสยใน

ขณะททาสญญา ยกเวน กรณการประกนภยทางทะเล ซงผเอาประกนภยไมจาเปนตองมสวนไดเสยในขณะททาสญญาประกนภยกได แตจะตองมสวนไดเสยในขณะทเกดเหตเสยหายตอทรพยสนทเอาประกนภย ผเอาประกนภยหรอผรบประโยชนจงจะมสทธไดรบเงนชดใชคาเสยหายตามสญญาประกนภย ผเอาประกนภยหรอผรบประโยชนจงจะมสทธไดรบเงนชดใชคาเสยหายตามสญญาประกนภย เชน ผสงซอสนคาจากตางประเทศโดยทาการขนสงสนคาทางทะเลไดทาการประกนภยสนคาทตนสงซอโดยการสงนนใชเงอนไขแบบ F.O.B (Free on Board) ตามเงอนไขนผซอสนคายงไมมกรรมสทธและยงไมตองจายเงนคาสนคา ใหแกผขายจนกวาสนคานนจะขนลงเรอเสรจเรยบรอยแลว ดงนถอวาผซอสนคายงไมมสวนไดเสยในสนคาของชวงระหวางการขนสงจากโรงงานหรอโกดงสนคาของผขายไปยงเรอสนคา ถาสนคาเกดความเสยหายระหวางการขนสงจากแหลงผขายไปยงเรอบรรทกสนคา ผสงซอสนคากไมมสทธไดรบการชดใชจากบรษทประกนภย

แตในกรณกลบกน ถาเกดเหตรายซงกอใหเกดความเสยหายระหวางทสนคาอยในเรอสนคาแลว ผซอสนคามกรรมสทธในสนคา ผซอสนคาจงมสวนไดเสยในขณะทเกดเหตเสยหาย และมสทธไดรบชดใชคาเสยหายตามสญญาประกนภยได โดยการจายคาสนไหมทดแทนจะจายตามมลคาทเสยหายทแทจรงไมเกนจานวนวงเงนเอาประกน ซงตางจากการจายคาสนไหมทดแทนในกรณการประกนชวต ซงจายเงนตามกรมธรรมประกนชวตทไดกาหนดมลคาหรอจานวนเงนชดใชจานวนทแนนอนชดเจนไวลวงหนาแลว

โดยทวไป การประกนภยจะพจารณาเวลาทจะตองมสวนไดเสยนนใหถอเอาในขณะทาสญญาประกนภยเปนเกณฑ ซงหมายความวาในขณะตกลงทาสญญาประกนภยผเอาประกนตองมสวนไดเสยในเหตททาประกนภยนนสญญาประกนภยจงจะใชได แตถา “สวนไดเสยหมดสนไปหลงจากทาสญญาแลว”แตระยะเวลาการคมครองในสญญาประกนภยยงไมสนสดหรออายคมครองกรมธรรมประกนภยดงกลาวยงไมหมด การพจารณาชดใชเงนคาเสยหายจาแนกวนจฉยออกเปน 2 กรณ ดงน

กรณประกนวนาศภย การเอาประกนทรพยสนในทางประกนวนาศภยเกดขนหลงจากสวนไดเสยหมดสนไปแลว ผเอาประกนหรอผรบประโยชนหมดสทธ ทจะเรยกรองเงนคาชดใชจากบรษทประกนภย เพราะไมไดรบความเสยหายแตอยางใด (ป.พ.พ. มาตรา 877)

ตวอยาง เชน นาย ก. ทาประกนอคคภยบานของตนไว 500,000 บาท โดยมระยะเวลาคมครอง 1 ป จากวนท 1 มกราคาม ถงวนท 1 ธนวาคม หลงจากสญญาประกนอคคภยเรมมผลใชบงคบตอมาในวนท 1 สงหาคม นาย ก. ไดบอกขายบานหลงทเอาประกนภยไวโดยขายและจดทะเบยนโอนโฉนดกนเรยบรอยแลวในวนทตกลงซอขายกน ซงถอวาสวนไดเสยในบานของนาย ก. ไดหมดสนไปแลวตงแตวนทโอนบานใหแกผ ซอ ตอมาเกดเพลงไหมบานหลงดงกลาว นาย ก. จะ

20

เรยกรองบรษททรบประกนภยใหจายคาสนไหมทดแทน ตามกรมธรรมประกนอคคภยเดมไมไดเพราะตนไมมสวนไดเสยในบานหลงทขายโดยไมไดเปนเจาของบานหลงนนแลว

กรณประกนชวต การเอาประกนชวตถงแมสวนไดเสยจะหมดไปแลวถาสญญาประกนชวตยงมผลใชบงคบอยดวยการสงชาระเบยประกนอยางตอเนอง ภายหลงภยไดเกดขน ผเอาประกนหรอผรบผลประโยชนยงมสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนจากบรษทประกนชวตได เชน สามทาประกนชวตภรรยาไว ตอมาสามภรรยาคนเกดการหยากน สามซงเอาประกนชวตภรรยาของตนกยงสงเบยประกนอยางตอเนองเพอใหสญญายงมผลบงคบใชอยเสมอ ตอมาภรรยาไดตาย สามหรอผรบประโยชน สามารถเรยกรองขอรบเงนเอาประกนชวตไดจากบรษทประกนชวตดงกลาว

2. หลกความสจรตตอกนอยางยง (Utmost Good Faith) เนองจากสญญาประกนภยตองอาศยเหตการณ ในอนาคตอนไมแนนอนมาเปนปจจยในการ

กาหนดการชาระคาสนไหมทดแทนของผรบประกนภย โดยผรบประกนภยจะตองอาศยขอมลตาง ๆ ของ ผเอาประกนภยเพอประกอบการตดสนใจวาจะเขารบเสยงภยหรอไม ดงนนผเอาประกนภยจะตองเปดเผยขอความจรงเกยวกบสงแวดลอมและพฤตกรรมของการเสยงภยนนของผเอาประกนใหผรบประกนภยทราบโดยละเอยดหนาทการเปดเผยขอความจรงตามหลกสจรตอยางยงน ปจจบนใชเปนหลกของสญญาประกนภยในทกประเทศ

หลกความสจรตตอกนอยางยง หมายถง คสญญาทงสองฝาย ไดแกผเอาประกนภยและผรบประกนภย จะตองมความเปนสจรตในใจในการทาสญญาตอกน โดยการเปดเผยขอความจรงการไมแถลงขอความเทจ และการรบรองวาจะปฏบตตามสญญาประกนภย

ตามประมวลกฎหมายเพงและพาณชย มาตราท 865 กลาววา “ถาในเวลาทาสญญาประกนภยกดหรอกรณประกนชวตบคคลอนการใชเงน ยอมอาศยการทรงชพหรอมรณะของเขานนกด รอยแลวจะเวนเสยไมเปดเผยขอความจรง ซงอาจจะไดจงใจผรบประกนภย ใหเรยกรองประกนภยสงขนอก หรอใหบอกปดไมยอมทาสญญา หรอวารอยแลว แถลงขอความนนเปนเทจไซรทานวาสญญานนเปนโมฆยะ”

หลกความสจรตตอกนอยางยง ในกฎหมายจะบญญตไว ดงน 1. ผเอาประกนภย จะตองแถลงขอความอนเปนจรงทกอยางใหผรบประกนภยหรอตวแทน

เขาทราบ ถาแถลงขอความอนเปนเทจสญญาจะเปนโมเฆยะไป นอกจากนการทผเอาประกนรอยแลวละเวนเสยไมเปดเผยขอความจรงทจะเปนเหตใหผรบประกนไมรบประกน หรออาจรบแตเรยกรองเบยประกนสงสญญากเปนโมเฆยะ

2. ผรบประกนภย มหนาทตองใชความระมดระวงตามปกตวญญชน (คอผรบประกนภยทวๆ ไปควรใชความระมดระวงทจะสบสานจนสามารถรขอความจรงนนไดหรอไม) เรองทควรจะรถงขอความอนเปนเทจหรอไมดวยถารแลวรบประกนไปสญญากสมบรณ หรอถาไมรแตนาจะไดร ถา

21

ระมดระวงบางสญญากสมบรณจะอางวาผเอาประกนแถลงเทจมาอางใหพนความรบผดไมได (มาตรา 865-866)

สาระสาคญทถอวาปฏบตหลกความสจรตตอกนอยางยง สามารถพจารณาไดดงน การไมเปดเผยขอความจรง (Non-Disclosure) หมายถง การเปดเผยขอความจรงทเปน

สาระสาคญ (Material Fact) ซงอยในความรเหนของผเอาประกน ทงทเปนขอรเหนโดยแท (Actual Knowledge) และขอทนาจะรเหน (Presumed Acknowledge) อนเปนหนาทของผเอาประกนภยจะตองเปดเผยใหผรบประกนภยทราบโดยไมตองสอบถามการไมเปดเผยขอความจรงนในบางกรณ เรยกวา การปกปดขอความจรง (Concealment) แตในการตความนนกรณจะถอวาเปนการปกปดขอความจรงกตอเมอผเอาประกนภย มเจตนาจะปกปดขอความจรงนนไมใหผรบประกนภยทราบ ซงมผลทาใหสญญาประกนภยตกเปนโมฆยะตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา865 ขอความจรงทเปนสาระสาคญซงผเอาประกนภยมหนาทจะตองเปดเผยใหผรบประกนภยทราบ มกจะเปนสงซงมการเสยงภยมากกวาปกตและเกยวเนองกบสภาวะภยทางศลธรรม (Moral Hazard) ซงผรบประกนภยจะใหความสนใจเปนพเศษในการพจารณาวาจะรบประกนภยนนหรอไมและถาหากรบประกนภยได จะรบในอตราเบยประกนภยปกตหรอจะตองคดอตราเบยประกนภยทสงขนหรอจะตองกาหนดเงอนไขพเศษในการรบประกนภยนน เปนตน

ตวอยางเชน กรณทนาย ก. นารถยนตของตนทเพงเสยหายจากการเกดอบตเหตไปเฉยวชนตนไม มาขอทาประกนภยรถยนตชน 1 กบบรษทประกนภยแหงหนง โดยไมไดแจงใหบรษททราบวารถยนตของตนเพงไปเกดอบตเหตมาและมสวนใดของรถทเสยหายบาง นอกจากนนนาย ก. ยงมเจตนาทจะทจรตตอบรษทโดยการแจงเคลมความเสยหายจากอบตเหต ทเกดขนกบรถคนนกอนทบรษทตกลงจะรบประกนภยดวย ในกรณเชนน ถอวานาย ก. ไมเปดเผยขอความจรงทเปนสาระสาคญใหบรษทราบ ซงถาหากบรษททราบขอความจรงนกอนกจะปฏเสธการรบประกนภยรถยนตคนนอยางแนนอน บรษทประกนภยแหงนจงสามารถจะใชสทธบอกลางสญญาประกนนนไดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 865

การแถลงขอความเทจ (Misrepresentation) หมายถง การทผเอาประกนภยจะตองตอบขอซกถามของบรษทประกนภยในขณะขอทาสญญาประกนภยใหตรงกบความเปนจรง ซงจะกระทาโดยวาจาหรอลายลกษณอกษรตามแตกรณ การแถลงหรอตอบขอซกถามทเปนความเทจ ทาใหสญญาประกนตกเปนโมฆยะ เชนเดยวกบการเปดเผยขอความจรงหรอการปกปดขอความจรง

ตวอยางเชน แพทยไดวนจฉยวานาย ข. ปวยดวยโรคมะเรงในตบระยะท 3 และแพทยไดลงความเหนวา นาย ข.คงจะมชวตอยตอไปไดอกไมเกด 1 ป นาย ข. จะมาขอทาประกนชวตกบบรษทประกนชวตแหงหนงเปนเงน 100,000 บาท เพอจะไดมหลกประกนใหแกครอบครวภายหลงจากทตนเสยชวตลง ซงนาย ข.ทราบจากตวแทนวาตามระเบยบบรษทแลว วงเงนทนประกน 100,000 บาทน

22

ไมตองมการตรวจสขภาพของผเอาประกนชวตแตอยางไร เพยงแตกรอกรายละเอยดในใบคาขอเอาประกนชวตเทานน ซงนาย ข.เพยงแตกรอกรายละเอยดในคาถามขอทวา “ทานเคยปวยหรอวนจฉยวาเปนโรคมะเรงหรอไม” วา “ไม” เทานน ซงบรษทประกนชวตแหงนนกไมไดตรวจสขภาพของนาย ข. กอนการรบประกนแตอยางไร เนองจากเปนวงเงนทนประกนทตา หลงจากทบรษทตกลงรบประกนชวตของนาย ข. ไปได 8 เดอน นาย ข.กเสยชวตลงซงบรษทกมความสงสยจงไดใชเวลา 2 สปดาหในการสบเสาะจนไดหลกฐานแนชดวา นาย ข. เสยชวตดวยโรคมะเรงในตบ

ในกรณ เชนน ถอว านาย ข . ไ ด แถลง ขอความเ ทจ ท เ ปนสาระส า คญ (Material Misrepresentation) ตอการพจารณารบประกนชวตของบรษท ซงถาหากบรษททราบขอความจรงนตงแตตน บรษทกจะปฏเสธการรบประกนชวตของนาย ข. อยางแนนอน ในกรณเชนน บรษทประกนชวตแหงนนสามารถใชสทธในการบอกลางสญญาประกนชวตนนไดทนทตามประมาณกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 865

คารบรอง (Warranties) หมายถง การทผเอาประกนภยใหคารบรองตอผรบประกนภยวา ผเอาประกนภยจะตองกระทาการอยางใดอยางหนงหรอไมกระทาการอยางใดอยางหนงเพอประโยชนในการเสยงภยของผรบประกนภยเชนผเอาประกนภยจะไมเกบนามนเชอเพลงไวในอาคารทเอาประกนภยหรอผเอาประกนภยจะตองมอปกรณดบเพลงตดตงอยในอาคารทเอาประกนภย คารบรองโดยทวไปจะตองเขยนไวชดเจนในสญญาประกบภย การปฏบตผดคารบรองหรอการไมปฏบตตามคารบรองมผลเทากบการปฏบตผดเงอนไขอนเปนสาระสาคญของสญญาประกนภย ผรบประกนภยมสทธปฏเสธความรบผดตามสญญาประกนภยได

3. หลกการชดใชคาสนไหมทดแทน (Principle of Indemnity) หมายถง เมอเกดความเสยหายขนอนเปนผลโดยตรงจากภยททาประกนภยไว ผรบประกนภยตองชดใชคาสนไหมใหแกผมสทธไดรบตามความเสยหายแทจรงทเกดขน รวมทงคาใชจายเกยวกบการทผเอาประกนภยไดจายไปเพอรกษาทรพย ไมใหเกดความเสยหายสงจากภยทเกดขน แตคาสนไหมทดแทนนน ตองไมเกนจานวนเงนทเอาประกนภยไว

ตวอยางเชน ผเอาประกนภยทาประกนอคคภยบานโดยมทนประกนจานวน 1 ลานบาท เมอเกดเพลงไหมบางสวนและประเมนความเสยหายออกมาเปนจานวนเงน 500,000 บาท ผเอาประกนภยบานหลงดงกลาวจะไดเงนคาสนไหมทดแทนตามทเสยหายจรงคอ 500,000 บาท ถาเพลงไหมเสยหายทงหมดหรอทงหลง บรษทประกนภยจะจายคาสนไหมทดแทนเทากบจานวนทนทเอาประกนภยไวคอ 1 ลานบาท

แนวคดนเปนการเปนการปองกนมใหผเอาประกนภยหรอผรบประโยชนหวงผลกาไรจากการเกดเหตทเอาประกนภยไว จงกาหนดใหผรบประกนภย ชดใชคาสนไหมทดแทนตามความเสยหายท เกดขนจรงเทานน และปองกนไมใหเกดภยขนเพราะความไมซอสตยของผเอาประกนภย ซงหลกการ

23

ชดใชคาสนไหมทดแทนจะจะปรากฏในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 877 ทบญญตวา “ผรบประกนภยจาตองชดใชคาสนไหมทดแทน” ดงนคอ

1. เพอจานวนวนาศภย อนแทจรง 2. เพอความบบสลาย อนเกดแก ทรพยสน ซงไดเอาประกนภยไว เพราะไดจดการ ตาม

สมควร เพอปองปด ความวนาศภย 3. เพอบรรดาคาใชจาย อนสมควร ซงไดเสยไป เพอรกษา ทรพยสน ซงเอาประกนภยไว

นน มใหวนาศ อนจานวนวนาศจรงนน ทานใหตราคา ณ สถานท และ ในเวลา ซงเหตวนาศภยนน ได

เกดขน อนง จานวนเงน ซง ไดเอาประกนภยไวนน ทานใหสนนษฐานไวกอนวา เปนหลกประมาณ อนถกตอง ในการตราคา เชนวานน

การชดใชคาเสยหายตามความเปนจรงนยดหลกปฏบตเพอใหผเอาประกนภยกลบคนสสถานะเดมเหมอนเมอกอนเกดวนาศภยโดยเรวทสดเทาทจะกระทาไดโดยวธการ ดงน

1. การจายเปนตวเงน (Cash Payment) วธการจายคาสนไหมทดแทนเปนตวเงนนเปนวธทงายทสดและกอใหเกดสภาพคลอง

2. การซอมแซม (Repair) วธนจะเหมาะในกรณทเกดความเสยหายเพยงบางสวนและอยในวสยทจะซอมแซมใหกลบคนสสภาพเดมได

3. การหาของมาทดแทน (Replacement) เปนการชดใชคาสนไหมทดแทนทผรบประกนภยจะตองหาสงทเปนชนด ประเภท และคณภาพเดยวกบทรพยสนทเอาประกนภยมาทดแทนให โดยจะไมจายเปนตวเงนใหผเอาประกนภยไปหาซอเองหรอจะไมซอมแซมให เพราะทรพยสนทเอาประกนภยชนดนนอาจเปนทรพยสนทโดยสภาพของกานใชสอยไมสามารถซอมแซมใหกลบคนสสภาพเดมไดวธนมกใชกบสงหารมทรพย

4. การทาใหกลบคนสสภาพเดม (Reinstatement) การจายคาสนไหมทดแทนดวยวธนเปนการทาใหทรพยสนทเอาประกนภยไวกลบคนสสภาพเดมเหมอนกอนเกดวนาศภย ซงไมสามารถกระทาไดโดยวธซอมแซมหรอหาของทดแทน เชน โรงงานถกเพลงไหมหรอระเบดเสยหายทงหมด ผรบประกนภยจะกอสรางโรงงานนนขนใหม เพอใหโรงงานนนสามารถใชประโยชนไดเหมอนเดม

หมายเหต ;-หลกการชดใชคาสนไหมทดแทนตามความเปนจรงนเปนหลกชดใชคาสนไหมทดแทนตามสญญาประกนวนาศภย ไมสามารถนามาใชกบการประกนชวตได

4. หลกการรบชวงสทธ (Principle of Subrogation) หมายถง การกาหนดสทธของบรษทประกนภยวาจะสามารถรบชวงสทธทงปวงของผเอา

ประกนภยทจะเรยกรองเงนชดใชจากบคคลภายนอกหรอบคคลท 3 ผซงกระทาใหเกดความเสยหายแกทรพยสนหรอวตถทไดเอาประกนภยไว เมอบรษทประกนภยไดจายเงนคาสนไหมทดแทนตาม

24

ความเปนจรงใหแกผเอาประกนภย หลกทกาหนดวาผรบประกนภยและความเสยหายทเกดขนนนตองเปนการกระทาของบคคลภายนอก

ตวอยางเชน การทรถของนาย ก. ซงทาประกนภยรถยนตชน 1 ไวกบ บรษทประกนภย A ถกรถของนาย ข. ชนทายไดรบความเสยหาย ภายหลงจากทบรษทประกนภย A ไดดาเนนการซอมแซมรถของนาย ก.ใหกลงคนสสภาพเดมแลว

บรษทประกนภย A จะรบชวงสทธจากนาย ก. ไปเรยกรองคาสนไหมทดแทนคน จากนาย ข.ซงเปนผละเมดขบรถมาชนทายรถของนาย ก. จนไดรบความเสยหาย หรอถาหากนาย ข.ทาประกนภยรถยนตไวกบบรษทประกนภย B บรษทประกนภย A กสามารถรบชวงสทธจากนาย ก.ไปเรยกรองคาสนไหมทดแทนคนจาก บรษทประกนภย B ไดโดยตรง

การจาแนกหลกในการรบชวงสทธสามารถจาแนกไดเปน 2 ประการคอ 1. การรบชวงสทธในคาเสยหายทบรษทประกนภยไดจายไป 2. การรบชวงสทธในซากทรพย 1. การรบชวงสทธในคาเสยหายทบรษทประกนภยไดจายไป การพจารณาการรบชวงสทธในกรณนมลกษณะทง 3 ประการตามประมวลกฎหมายแพงและ

พาณชย มาตรา 880 มดงน 1.1 ตองเปนการประกนวนาศภย 1.2 วนาศภยนนเกดจากการกระทาของบคคลภายนอก 1.3 บรษทประกนวนาศภยไดจายเงนคาสนไหมทดแทนตามความเสยหายทเกดขนจรง

ใหแกผเอาประกนภยแลว หลกนใชสาหรบในกรณทบคคลภายนอกหรอบคคลท 3 เปนผกอใหเกดความเสยหายแก

ทรพยสนของผเอาประกนวนาศภยโดยเฉพาะ หลกการรบชวงสทธไดถกบญญตขน เพอใหมความสมพนธกบหลกการชดใชคาสนไหม

ทดแทนตามความเปนจรง เพอใหบคคลภายนอกซงเปนผกอวนาศภยนนตองรบผดชอบในความเสยหายทตนไดกระทาขนตามกฎหมาย และเพอใหผเอาประกนภยหรอผรบประโยชนทไดรบคาสนไหมทดแทนไปตามคาเสยหายทแทจรงแลวไมสทธ เรยกรองคาเสยหายจานวนนนจากบคคลภายนอกซงเปนผกอความเสยหายไดอก เพราะสทธดงกลาวผรบประกนภยไดรบชวงไปแลวตามกฎหมาย ผเอาประกนภยจะเรยกรองคาเสยหายจานวนเดยวกนทงจากผกอวนาศภยและผรบประกนภยไมได และไมวากรณใดผรบประกนภยจะรบชวงสทธเกนกวาจานวนทตนจายคาสนไหมทดแทนไปไมได

วนาศภยทอยในความรบผดตองชดใชคาสนไหมทดแทนตามสญญาประกนภยนน มทงกรณทเกดขนดวยการกระทาของมนษย และกรณทเกดขนนอกเหนอจากการกระทาของมนษย เชน ภเขาไฟ

25

ระเบด แผนดนไหว ฟาผา อทกภย วาตภย เปนตน แตการรบชวงสทธจะเกดขนไดกตอเมอเปนวนาศภยทเกดขนจากการกระทาของมนษยเทานน และผกอใหเกดวนาศภยนนจะตองไมใชผเอาประกนภยหรอผรบประประโยชนเพราะการเกดวนาศภยดวยความทจรตหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงของผเอาประกนภยหรอผรบประโยชนถอวาเปนสภาวะภยทางศลธรรมทผรบประกนภยไมตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนตามสญญาประกนภยอยแลว

จากกรณดงกลาวขางตน จะเหนไดวาหลกการรบชวงสทธกบหลกการชดใชคาสนไหมทดแทนตามความเปนจรงมความสมพนธกนอยางใกลชด การทผรบประกนภยจะรบชวงสทธจากการจายคาสนไหมทดแทนของตนได ตองเปนการจายคาสนไหมทดแทนอนเนองจากเกดวนาศภยทอยในความรบผดตามสญญาประกนภยเทานน การจายคาสนไหมทดแทนโดยสาคญผดวาตนมความรบผดตามสญญาประกนภย เชนสาคญวาผเอาประกนภยมสวนไดเสยในวตถทเอาประกนภยในขณะทเกดวนาศภยหรอโดยสาคญผดวากรมธรรมประกนภยมผลใชบงคบในขณะเกดวนาศภยกด ผรบประกนภยไมมสทธรบชวงสทธจากผเอาประกนภย อยางไรกตามการเกดวนาศภยในบางกรณมปญหาวาอยในความรบผดตามสญญาประกนภยหรอไม ซงการจะตความใหยตผรบประกนภยและผเอาประกนภยไมประสงคจะทาเชนน จงตกลงจายเงนจานวนหนงซงเรยกวธการนวา “สนไหมกรณา (Ex-Gratia Payment)” ใหผเอาประกนภยรบไปบรรเทาความเสยหายนนผรบประกนภยยอมไมไดรบชวงสทธตามกฎหมาย

ฉะนน ในการประกนวนาศภยถาบรษทประกนภยไดจายคาสนไหมทดแทนใหแกผเอาประกนภยไปแลวเปนจานวนเทาใด หากภยนนเกดจากการกอขนของบคคลภายนอกแลวบรษทประกนภยกไดรบชวงสทธไลเบยเอาเงนจานวนทจายไปแลวนนคนจากาบคคลภายนอนได

2. การรบชวงสทธในซากทรพย การรบชวงสทธในซากทรพยจะเกดขนเฉพาะในการประกนวนาศภยเทานนซงภายหลงเกด

ภยขนมาแลวทาใหเกดความเสย หายมซากทรพยสนเหลอซงยงมราคาคางวดอยบางเชน เครองจกรของโรงงานทถกเพลงไหมกลายเปนซากเครองจกรใชงานไมไดอก อฐหกกากปนโครงสรางเหลกของอาคาร ตวตกทถกเพลงไหม ซากรถยนตทพงยบเยน ซากเรออบบางทอาจกคนมาไดเหลานกอาจมราคาทเปนมลคาไดทงนน

ตวอยาง เชน กรณทผเอาประกนภยทาประกนภยรถยนตชน 1 วนททาประกนภยทนประกนภยของรถยนตตงแต 80 % ของราคารถ ณ วนททาประกนภย หากเกดความเสยหายกบตวรถบรษทผรบประกนภยจายตามทนประกนไปแลวผเอาประกนภยตองโอนกรรมสทธการเปนเจาของรถใหกบบรษทผรบประกนภย หากในกรณทรบประกนภยตากวา 80 % ของราคารถ ณ วนททาประกนภย หากเกดความเสยหายกบตวรถบรษทผรบประกนภยจายตามทนประไปแลวผเอาประกนภยไมตองโอนกรรมสทธการเปนเจาของรถใหกบบรษทผรบประกนภย

26

หมายเหต ;- หลกการรบชวงสทธ เปนหลกชดใชคาสนไหมทดแทนตามสญญาประกนวนาศภย ไมสามารถนามาใชกบการประกนชวตไดเพราะสญญาประกนชวตไมใชสญญาชดใชคาเสยหายตามทเกดขนจรง หากความตายเกดจากการกระทาของบคคลทภายนอกหรอบคคลท 3 กฎหมายใหถอสทธเปนของผรบประโยชนหรอทายาทของผเอาประกนชวตทจะไลเบยเรยกรองเอาคาสนไหมทดแทนจากบคคลภายนอนนนไดอกดวย ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 896 หลงจากไดรบเงนคาสนไหมทดแทนจากบรษทประกนชวต ผรบประโยชนหรอทายาทของผเอาประกนชวตสามารถเรยกรองไดทง 2 ทาง ดงนนหลกการรบชวงสทธจงไมมในกรณการประกนชวต

5. หลกการเฉลย (Principle of Contribution) หลกการนเปนหลกการทสบเนองมาจากหลกการชดใชคาสนไหมทดแทนตามจรง และ

หลกการรบชวงสทธ ของสญญาประกนวนาศภยทไดกลาวไวในครงทแลว ซงจะใชกบการประกนภยทมผรบประกนภยมากกวา 1 ราย ในวตถทเอาประกนภยอนเดยวกนในความเสยงภยเดยวกน และในสวนไดเสยอนเดยวกน ผรบประกนภยแตละรายกจะตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนแกผเอาประกนภยจากภยทเกดขนตามอตราสวน ของสญญาประกนภยแตละฉบบ ผรบประกนภยรายใด ทชาระคาสนไหมทดแทนตามสญญาประกนภยของตนไปมากเกนกวาอตราสวนทจะตองจายสาหรบวนาศภยทมผรบประกนภยหลายรายนนกสามารถ จะเรยกรองสวนทตนจายเกนอตราสวนของผรบประกนภยรายอน ๆ โดยการเขารบชวงสทธจากผเอาประกนภย

หลกการอกประการหนง คอหากผเอาประกนภยมการทาสญญาประกนภยกบผรบประกนภย 2 ราย หรอมากกวานน เพอวนาศภยอนเดยวกน และมจานวนทนประกนภยรวมกนทงหมดมากเกนกวาจานวนมลคาทรพยสนนนแลว ตามกฎหมายระบวาผรบประโยชน หรอผเอาประกนภย จะไดรบชาระคาสนไหมทดแทนเพยงเสมอ หรอเทากบจานวนทเสยหายจรงเทานน เพอไมใหผเอาประกนภยไดกาไรจากการประกนภย และผรบประกนภยแตละรายกตองชดใชจานวนคาสนไหมทดแทนแบงตามอตราสวนมากนอย ตามจานวนทนประกนภยทแตละรายรบประกนไว

สาระสาคญหลกการเฉลยความเสยหาย จะเกดขนตองประกอบดวยสาระสาคญ ดงน 1. มกรมธรรมประกนวนาศภยสองฉบบหรอมากกวานน (Two or more policies) ตาม

หลกสากลแลวหากมสญญาประกนภยมากกวาหนงฉบบ ผรบประกนภยทกรายจะตองเฉลยคาสนไหมทดแทนตามอตราสวนกบจานวนทนประกนภยของ แตละรายไมวาจะรบประกนภยไวพรอมกนหรอไม

หากแตวากนตามกฎหมายไทยแลว หลกการนจะใชไดเฉพาะกรณทมการทาสญญาประกนภยพรอมกนเทานน เพราะถามการทาสญญาประกนภยตางวนกนแลวผรบประกนภยรายแรกจะตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนกอนจนกวาจะครบความรบผดชอบของตน หากยงไมครบกบความเสยหายทแทจรงแลว ผรบประกนภยรายตอมากจะตองชดใชคาสนไหมจนครบความคมครองของตนมขอสงเกตวากฎหมายไทยใหใชคาวาสญญาประกนภยไมใชกรมธรรมประกนภย

27

ดงนน จงยดเอาวนทาสญญาประกนภยเปนหลก ไมใชวนทออกกรมธรรมประกนภยในการตความวาผรบประกนภยรายใดตองรบผดชอบเปนรายแรก

ตวอยาง การประกนภยทรพยสนเทากบมลคาทแทจรงโดยทาประกนมากกวาหนงบรษท เชนนาย ก. ไดนาบานซงมมลคา 600,000 บาท ไปประกนอคคภยไวกบบรษทประกนภย 3 ราย โดยทาประกนไวกบบรษทตาง ๆ ดงน

บรษท ก. ทนประกนเทากบ 180,000 บาท บรษท ข. ทนประกนเทากบ 160,000 บาท บรษท ค. ทนประกนเทากบ 260,000 บาท เมอบานเกดความเสยหายแตละรายจะตองเฉลยความรบผดชอบตามสดสวนทรบประกนไว

ดงน

วงเงนทแตละบรษทจะตองรวมเฉลย = มลคาทเอาประกน x ความเสยหาย

มลคาทแทจรงของทรพยสน

บรษท ก. รบผดชอบ = 180,000 x 600,000

= 180,000 บาท 600,000

บรษท ข. รบผดชอบ = 160,000 x 600,000

= 160,000 บาท 600,000 บรษท ค. รบผดชอบ = 260,000 x 600,000

= 260,000 บาท 600,000 600,000 บาท

ตวอยาง การประกนภยทรพยสนเทากบมลคาทแทจรงโดยทาประกนมากกวาหนงบรษทและ

มการทาสญญาประกนภยตางวนกน กฎหมายระบวาบรษทแรกตองจายกอนถาไมพอคาเสยหายจงจะเรยกจากบรษทลาดบถดไปจนกวาจะคมความเสยหาย

นาย ก. ไดนาบานซงมมลคา 600,000 บาท ไปประกนอคคภยไวกบบรษทประกนภย 3 ราย โดยทาประกนไวกบบรษทตาง ๆ ดงน

1 ม.ค. 51 ประกนไวกบบรษท ก. ทนประกนเทากบ 300,000 บาท

28

1 เม.ย. 51 ประกนไวกบบรษท ข. ทนประกนเทากบ 200,000 บาท 1 พ.ค. 51 ประกนไวกบบรษท ค. ทนประกนเทากบ 100,000 บาท ตอมาเกดความเสยหายบางสวนคดเปนมลคา 550,000 บาท ดงนน บรษท ก. รบผดชอบ 300,000 บาท บรษท ข. รบผดชอบ 200,000 บาท บรษท ค. รบผดชอบ 50,000 บาท 2. กรมธรรมประกนภยเหลานนตองคมครองสวนไดเสยอนเดยวกน (Same Interest)

หมายถง สวนไดเสยทเอาประกนภยจะตองเปนอนเดยวกน เชน เจาของบานประกนอคคภยบานของตนหลงหนงไวกบบรษทประกนภย A จานวนทนประกน 1,000,000 บาท ในขณะทผเชากทาประกนอคคภยบานหลงเดยวกนนนกบบรษทประกนภย B อก จานวนทนประกน 500,000 บาท เชนกน โดยททงคตางกมสวนไดเสยในตวบานหลงเดยวกน

3. กรมธรรมประกนภยเหลานนตองคมครองภยชนดเดยวกน (Same Peril) หมายถง วนาศภยทระบใหคมครองในสญญาประกนภยทกฉบบ จะตองเปนวนาศภยเดยวกน เชน กรมธรรมอคคภยใหความคมครองไฟไหม ฟาผา ภยระเบด กจะตองเปนกรมธรรมประกนอคคภยเชนเดยวกนนทกกรมธรรม

4. กรมธรรมประกนภยเหลานนคมครองวตถทเอาประกนภยเดยวกน (Same Peril) หมายถง วตถทเอาประกนภยตองเปนวตถอนเดยวกน โดยไมคานงถงวาเปนการประกนภยทรพยสนหรอไม เนองจากกรมธรรมประกนภยความรบผดตอบคคลภายนอก ซงมวตถทเอาประกนภยเปนความรบผดตามกฎหมายกอยในหลกเกณฑขอนดวย

5. กรมธรรมแตละฉบบจะตองมผลบงคบอยในขณะเกดวนาศภยขน กรมธรรมแตละฉบบนนจะตองมผลความคมครองหรอมผลบงคบไดในขณะเกดวนาศภยขน โดยไมหมดอายหรอถกบอกเลกเปนโมฆยะ

หมายเหต ;-อยางไรกตามหลกการเฉลยนจะไมนามาใชกบสญญาประกนภยบางประเภทเชน การประกนอบตเหตสวนบคคล หรอการประกนชวต ไมวาผเอาประกนภยจะประกนภยไวกรายกตาม สญญาประกนภยทกฉบบททาไวกจะตองชาระคาสนไหมทดแทนตามความเสยหายทแทจรง หรอตามทนประกนภย ทงนเนองจากชวต หรออวยวะของมนษยไมสามารถตราคาได จงไมถอวาไดสวนเกนหรอกาไรจากสญญาประกนภยแตอยางใด

6. หลกสาเหตใกลชด (Principle of Proximate Cause) เปนหลกซงกาหนดใหผรบประกนภยชดใชคาสนไหมทดแทนอนเนองมาจากความเสยหายท

เกดจากสาเหตใกลชดกบภยททาประกนภยไว

29

สาเหตใกลชด คอ เหตการณทเกดขนนนตอเนองโดยไมขาดตอน (Unbroken chain of events) และเปนผลโดยตรงจากภยทไดรบไวในสญญาประกนภยเปนหลกการประกนภย

หลกการสาคญประการหนงของสาเหตใกลชด คอ ความเสยหาย หรอสญเสยทเกดขนจากวนาศภยใด ๆ จะไดรบความคมครองตามกรมธรรม หรอสญญาประกนภยกตอเมอ สาเหตทกอใหเกดความสญเสยหรอเสยหายนนเปนสาเหตทใกลชด หรอใกลเคยงทสดกบภยทไดรบความคมครองตามกรมธรรมประกนภย ความเสยหายหรอวนาศภยทเกดกบทรพยสนทเอาประกนภยไว ในทางปฏบตจะมปญหาการตความคอนขางมาก เนองจากความเสยหาย หรอสญเสยของทรพยสนจากวนาศภยตาง ๆ นน บอยครงทไมเกดเหตการณหรอสาเหตเดยวแตมกจะมเหตการณหรอสาเหตอนมาแทรกซอน หรอบรรจบกนหลายประการ

ตวอยางเชน กรณท 1 ผเอาประกนภยไดประกนภยอบตเหตพรอมทงประกนภยรถยนตไว ตอมาเกด

อบตเหตรถตกขางทางทาใหรถเสยหาย และผเอาประกนภยบาดเจบไมสามารถเดนได จงตองนอนอยทเกดเหต เพอรอความชวยเหลอ ปรากฏวาทเกดเหตอยหางไกลชมชน ไมมผมาพบเหนประกอบกบเปนเวลากลางคนทอากาศหนาวเยนมาก ผเอาประกนภยทนความหนาวไมไดถงแกความตาย เหตการณทเกดขนเปนเหตการณเดยวตอเนองโดยตลอด โดยไมมเหตการณอนเขามาแทรก

ฉะนน กรมธรรมประกนประกนอบตเหตใหความคมครองความเสยชวตของผเอาประกนภย แมวาเขาจะเสยชวตเพราะความหนาวกตาม แตกมสาเหตโดยตรงมาจากอบตเหตรถตกขางทาง ในขณะทกรมธรรมประกนภยรถยนตกยงใหความคมครองการเสยชวตอกเชนกน

กรณท 2.ผเอาประกนภยเกดอบตเหตในทานองเดยวกนคอรถตกถนน ไดรบบาดเจบ แตมคนผานมาพบเขาจงนาสงโรงพยาบาล เพอใหหมอทาการรกษา แตปรากฏวาหมอใหยาผดพลาดหรออาจจะตดเชอหวดมรณะจากคนไขในโรงพยาบาล ทาใหผเอาประกนภยเสยชวต ในกรณนกรมธรรมประกนอบตเหตหรอกรมธรรมประกนภยรถยนต จะไมคมครองการเสยชวตของผเอาประกนภย เนองจากผเอาประกนภยไมไดเสยชวตจากอบตเหตรถตกถนน แตเสยชวตจากความบกพรองของแพทย จะเหนไดวาเหตการณไมไดเกดตอเนองกน โดยมปจจยหรอสาเหตอนมากแทรกแซงกอน คอการทางานบกพรองของแพทย หรอการตดเชอไขหวดนนเอง

กรณท 3 เกดเพลงไหมบานหนงหนงพนกงานดบเพลงตองฉดนาสกดไฟยงบานทอยขางเคยงซงไดทาประกนอคคภยไว เพอไมใหไฟลกลามมาไหมทาใหทรพยสนในบานนนไดรบความเสยหาย ซงเมอพจารณาแลวจะเหนวาความเสยหายเกดจากการฉดนาเปนเหตการณตอเนองทไมขาดตอนและเปนผลโดยตรงทเกดจากเพลงไหม

ดงนน บรษทประกนภยจงตองชดใชคาเสยหายดงกลาวใหแกผเอาประกนภย

30

กรณท 4 บานหลงหนงเกดเพลงไหมและซากกาแพงถกทงไวตอจากนน 7 วนหลงจากเพลงไหม ไดเกดพายทรนแรงเปนเหตใหกาแพงลมลงทบทรพยสนของผเอาประกนภย

เหตการณน บรษทประกนภยตองรบผดชอบชดใชคาเสยหายใหอนเนองมาจากการเกดเหตนนมาจากเหตทใกลชดคอเกดจากเพลงไหมมใชเกดจากลมพาย

สาระสาคญของหลกสาเหตใกลชด ซงผรบประกนภยจะตองชดใชคาสนไหมทดแทนมดงน 1. ภยทรบประกนไวจะตองเกดขนอยางแทจรง 2. ความเสยหายอนใดทเกดขนกบทรพยสนทเอาประกนภย นอกจากภยทประกนไวแลว

หากเกดจากความพยายามปกปองความเสยหายกยอมจะไดรบความคมครองเชนเดยวกน ตวอยางเชน เกดไฟไหมขน แตสนคาทเอาประกนภยเสยหายจากนาทใชในการฉดดบเพลงกจะไดรบการชดใชคาสนไหมดวยเชนกน เนองจากการฉดนาดบเพลงนนเปนสาเหตใกลชดจากไฟไหม และเปนความพยายามทจะปองกนความเสยหายจากไฟไหมนน

3. เปนเหตการณทตอเนองกนโดยไมขาดตอนและไมมเหตการณอนใดเขามาแทรก ทาใหขาดตอนหรอสะดดลง ดงเชนตวอยางขางตน หากระหวางเกดเหตไฟไหมปรากฏวาทรพยสนบางอยางถกขโมยไป กจะไมไดรบความคมครองเนองจากไมใชสาเหตใกลชด คอ ไฟไหมแตเปนเหตการณอน คอ เกดจากคนมาลกทรพย

4. ในกรณทมภยหลายชนดเกดขนไมพรอมกน ภยชนดแรกไมวาจะกอใหเกดความเสยหายมากหรอนอยจะตองเปนสาเหตใกลชด แมวาภยทมาทหลกจะทาใหเกดความเสยหายกบวตถทเอาประกนมากกวากตาม

ความเสยงภยทสามารถเอาประกนภยได ถงแมวาการประกนภยผรบประกนภยจะสามารถรบทาประกนภยไดหลายประเภทกตามทแตก

ยงคงมภยอกหลายประเภทเชนกนทผรบประกนภยไมสามารถรบประกนภยได ทงนอาจมาจากขอจากดของผรบประกนภยเอง หรอลกษณะของความเสยภยประเภทนน ๆ ดงนนจงมขอพจารณวาภยใดจะเปนภยทสามารถรบเสยงภยได ซงขอพจารณาลกษณะของความเสยงภยสามารถแยกไดดงน

1. ความเสยงภยทเแทจรงหรอเปนความเสยงภยจาเพาะ ความเสยงภยทแทจรง คอ ความเสยงภยทมโอกาสจะเกดความเสยหายถาเกดภยขน หรอไมเกด

ความเสยหายขนถาไมเกดภย เชนความเสยงภยตาง ๆ ทอาจเกดขนแกผซอ/ใชรถยนต ในกรณทเกดภยขนผเอาประกนภยจะไดรบคาสนไหมทดแทนตามความเปนจรงเทากบ จานวนทเอาประกนภยโดยไมมการไดกาไรจากการเอาประกนภย เพอเปนการปองกนมใหเกดการกระทาทไมสจรต หรอปองกนการเกงกาไร ดงนนจงกลาวไดวาผเอาประกนภยจะมแตเสมอตวหรอบางครงกขาดทน (ในกรณททาการประกนนอยกวามลคาทรพยสนทแทจรง) ซงประเดนดงกลาวอาจกลาวไดวาเปนความเสยงภยทแทจรง

31

ความเสยงภยทแทจรงอยางเดยวกไมสามารถทจะเอาประกนภยได จงจาเปนตองมลกษณะของความเสยงภยจาเพาะประกอบอยดวย ความเสยงภยจาเพาะ คอความเสยงภยทมผลกระทบหรอความเสยหายทกอใหเกดเฉพาะบคคลใดบคคลหนง หรอบางกลมเทานน เชนการเกดอคคภยหรอการปลนทรพยสนในบรษทใดบรษทหนง บคคลทไดรบความเสยหายนน สามารถทจะปองกนหรอควบคมการเกดภยดงกลาวได เชนการวางระบบดบเพลง การตรวจตราความเสยงทอาจทาใหเกดเพลงไหม หรอการวางระบบความปลอดภยในเรองของยามรกษาความปลอดภย การตดกลองวงจรปดไวภายในสถานท เปนตน

2. ความเสยงภยเปนหนวยทคลายคลงกนเปนจานวนมาก คาวาจานวนมากในทนหมายถงจานวนทมากพอจะสามารถคาดคะเนความเสยหายไดคอนขาง

แมนยา ซงหากวาหนวยทคลายคลงกนมจานวนไมมากพอทจะคาดคะเนความเสยหายทจะเกดขนไดแลว ผรบประกนภยยอมรสกวาตนเองมความเสยงเพมขน เขาจะตองเพมคาเบยประกนภยเพอชดเชยความเสยงทเพมขนเปนผลใหเบยประกนสงกวาทควรจะเปน และไมจงใจ ผตองการซอประกนภยในทสด ตวอยางเชนหนวยทคลายคลงกนทบรษทประกนภยจดไวเปนกลม ๆ เชน กลมชวงอายตาง ๆ หรอกลมอาชพตาง ๆ มลกษณะของหนาทการงานคลายกน สวนบรษทประกนอคคภยกอาจจะจดเปนกลมบานไมทงหลง กลมบานครงตกครงไม หรอกลมตกทสรางดวยคอนกรตทงหมด เปนตน

3. ความเสยหายจะเกดขนตองเปนอบตเหตและไมไดเกดจากการกระทาโดยเจตนาของผเอาประกนภย

ถงแมความเสยหายจะสามารถคาดคะเนไดดวยกฎจานวนมาก แตความเสยหายทคาดวาจะเกดขนนนกเปนการคาดคะเนความเสยหายของกลม สาหรบความเสยหายเฉพาะบคคลนนจะไมสามารถคาดคะเนได จะตองเกดขนโดยบงเอญ ซงอาจจะเกดขนหรอไมกได เพราะถาหากสามารถทราบไดลวงหนาวาความเสยหายนนจะเกดขน ผเอาประกนภยกคงจะควบคม หรอจดการกบความเสยหายดงกลาวนนไดเองโดยไมตองทาประกนภย นอกจากความเสยหายทจะเกดขนตองเปนอบตเหตแลวยงตองไมเกดจากการกระทา โดยเจตนาของผเอาประกนภยอกดวย บรษทประกนภยจงจะรบประกนภยและจะจายคาสนไหมทดแทนใหในกรณทเกดความเสยหายนน ๆ ขน ซงสาเหตทตองกาหนดเขนนกเพอปองกนไมใหเกดการทาลายทรพยสนหรอสงทเอาประกนภยโดยมงหวงเอาเงนคาสนไหมทดแทนจากบรษทประกน

4. ความเสยหายตองสามารถหาสาเหตและประเมนความเสยหายเปนจานวนเงนได ในการทาการประกนภยถาเกดความเสยหายอนเนองมาจากภยทไดระบไวในกรมธรรมเกดขนผรบ

ประกนภยจะตองจายคาสนไหมทดแทนใหแกผเอาประกนภยตามจานวนคาเสยหายทเกดขนจรงความเสยหายทเกดขนทวดเปนตวเงนไดและความเสยงภยทกอใหเกดความเสยหายทวดคาเปนตวเงนไมได

ความเสยหายทสามารถวดคาเปนเงนได หมายถง สถานการณทมนษยอาจจะตองเผชญกบความสญเสย หรอ ความเสยหาย โดยทความเสยหายเมอเกดขนแลวสามารถตคาออกมาเปนตวเงนได เชน ความเสยหายจากอบตเหตรถยนตเฉยวชนกน

32

ความเสยหายทวดคาเปนตวเงนไมได หมายถง สถานการณทอาจจะเผชญกบความเสยหาย โดยทความเสยหายเมอเกดขนแลวไมสามารถตคาออกมาเปนตวเงนได เชน ความเศราโศกเสยใจเนองจากบตรเสยชวตจากอบตเหตรถยนตชนกน ไมสามารถประเมนคาเปนเงนได

5. ความเสยหายทเกดขนนนตองไมเปนมหนตภย ภยบางอยางเมอเกดขนแลวสามารถทาความเสยหายใหแกสวนรวมเปนบรเวณกวางและหากมาคด

เปนตวเงนแลว มจานวนมากมายมหาศาลจนบางครงไมสามารถคดออกมาเปนจานวนเงนทแนนอนได เชนภยจากระเบดนวเคลยร หรอภยจากสงครามบางประเภท เปนตน มหนตภยดงกลาวนบรษทประกนภยจะไมสามารถรบประกนไดเพราะขอจากดทางการเงนของบรษทประกนภยเองทไมสามารถจะชดใชไดถาหากเกดภยดงกลาวขน

6. ความเสยหายทเกดขนผเอาประกนภยจะตองมสวนไดเสย ถาผเอาประกนภยไมมสวนไดเสยในสงทเอาประกน ผเอาประกนจะไมไดรบความเสยหายจากการ

เกดภยนน ๆ แตอยางใด ดงนนจงไมสามารถเอาประกนภยในสงทผเอาประกนไมมสวนไดเสย สวนสาเหตทตองมการกาหนดในลกษณะเชนนขน เพอเปนการปองกนมใหธรกจประกนภยกลายเปนการพนนหรอทาใหเกดความเสยหายแกสงทเอาประกนโดยเจตนา

7. โอกาสในการเกดความเสยหายตองสามารถคานวณหรอประมาณการได ในการรบประกนภยใด ๆ ผรบประกนภยจะตองประมาณหรอคาดคะเนโอกาสทจะเกดความ

เสยหายตลอดจนความรนแรงของความเสยหายทคาดวาจะเกดขนนนไดอยางใกลเคยง พอสมควรทงนเพราะผรบประกนภยจะไดนาขอมลดงกลาวนไปกาหนดเปนเบยประกนภยทเหมาะสมตอไป ดงนนถาความเสยงภยใดไมสามารถประมาณโอกาสทจะเกดความเสยหายได จงไมสามารถจะเอาประกนภยได ซงสาเหตของการทไมสามารถประมาณโอกาสทจะเกดความเสยหายขนดงกลาว กอาจเนองมาจากการขาดขอมลสถตในอดตเปนตน 2.4 ทฤษฎทเกยวของในตวแปรอสระ

ปจจยทมผลตอการเลอกซอประกนภยรถยนตกบบรษทโบรกเกอรประกนภยในกรงเทพฯ และ ปรมณฑล ในครงนมแนวคดและทฤษฎทประกอบการศกษา ดงน

กฎแหงอปสงค (Law of demand) ระบวาปรมาณของสนคาและบรการชนดหนงทผบรโภคตองการซอยอมแปรผกผน กบระดบ

ราคาของสนคาและบรการชนดนนเสมออธบายไดวาเมอราคาสนคาสงขน ผบรโภคจะซอสนคาในปรมาณนอยลงและเมอราคาลดลงผบรโภคจะซอสนคาในปรมาณมากขน

33

ตวกาหนดอปสงคหมายถงตวแปรหรอปจจยตางๆซงมอทธพลตอจานวนสนคาทผบรโภคปรารถนาทจะซอปจจยเหลานจะมอทธพลตอปรมาณซอมากนอยไมเทากน ทงนขนอยกบพฤตกรรมของผบรโภคแตละคนและกาลเวลา ปจจยเหลานมหลายอยางดงน

1. ปรมาณซอขนอยกบราคาของสนคานน ตามปกตเมอราคาสนคาเพมสงขนปรมาณซอจะมนอย แตถาราคาสนคาลดตาลงปรมาณซอจะมมากการทปรมาณซอแปรผกผนกบราคาสนคานนเกดจากสาเหต 2 ประการคอ

1.1 ผลทางรายไดเมอราคาสนคาสงขน แตรายไดตวเงนของผบรโภคคงททาใหผบรโภคสามารถซอสนคาไดปรมาณนอยลง นนคออานาจซอหรอรายไดแทจรงของผบรโภคลดลงในทางตรงขามเมอราคาสนคาลดลง ผบรโภคสามารถซอสนคาไดปรมาณมากขน นนคอรายไดแทจรงของผบรโภคเพมขน

1.2 ผลทางการทดแทน เมอราคาของสนคาชนดหนงสงขนในขณะทสนคาชนดอนซงทดแทนสนคานไดมราคา อยคงทผบรโภคจะรสกวาสนคานแพงขน จงซอสนคานนอยลงและหนไปซอสนคาอนนอยลงและหนมาซอสนคานมากขน

2. ปรมาณซอขนอยกบราคาของสนคาอนๆทเกยวของ 3. ปรมาณซอขนอยกบปจจยอนๆทเกยวของ เชน รสนยมของผบรโภคและความนยมของ

คนสวนใหญในสงคมหรอวฒนธรรมในทองถนนน ๆ ทฤษฎความนาจะเปน กฎจานวนมาก และกฎของการเฉลย ทฤษฎในทางคณตศาสตรทงสามทฤษฎน ในทางธรกจการประกนภย ไดนามาใชประโยชนในการ

พจารณาเพอกาหนดแนวทางในการพจารณารบประกนภย ซงการทาทฤษฎทงสามนมาใชนน มลกษณะดงตอไปน คอ

1. ทฤษฎความนาจะเปน (Probability) ไดแก การกาหนดโอกาสทจะเกดเหตการณใดเหตการณหนงทงนเปนเรองของการศกษาทางดาน

คณตศาสตร นกคณตศาสตร จะมองวา ความนาจะเปนจะเปนวาเปนตวเลขระหวางศนยกบหนง ทกาหนดใหเขากบเหตการณ ความนาจะเปนเทากบ 0 กคอ ไมมโอกาสทเหตการณนนจะเกดขน แตถาความนาจะเปนเทากบ 1 แสดงวาเหตการณเหลานนเกดขนแนนอน

ในการทาประกนภย ไดนาเอาหลกทฤษฎความนาจะเปนมาใชในการกาหนดลกษณะของความคมครองในภยทจะพจารณารบประกนภย เชน ในการพจาณารบประกนอคคภย ถาทรพยสนทจะทาประกนภยมคาความจะเปนเทากบ 1 คอ มโอกาสเกดความเสยหายแนนอน ดงนนบรษทประกนภยจะไมยอมรบทาประกนภย หรอเชนในกรณประกนชวต ถาผปวยเปนโรคมะเรงทตบในระยะท 3 โอกาสทจะม

34

ชวตนอยมาก ผเอาประกนภยจะตองเสยชวตแนนอน ดงนนบรษทประกนภยจะไมยอมรบประกนภยโรคมะเรง ในกรณทผเอาประกนภยเจบปวยเกดขนแลว

อกกรณหนงคอ เหตการณทกาหนดวาจะทาประกนภยนน ไดผานมาแลว และจะไมเกดแนนอน ดงนบรษทประกนภยกไมสามารถรบประกนภยได เพราะเทากบเกบเงนคาเบยประกนภยไปโดยผเอาประกนภยไมไดรบความคมครอง ดงน กไมสามารถทาประกนภยได เชน รถยนตไดสญหายไปแลว ดงนจะมาทาประกนภยรถยนตคนนนอกไมได เพราะโอกาสทจะเกดความเสยหายตอผเอาประกนภยรายนซาอกไมได

ดงนน ความนาจะเปนทจะรบประกนภยได กคอ โอกาสทจะเกดความเสยหายตอทรพยสนนน หรอไม ไมมใครสามารถตอบได เปนความนาจะเปนทอยระหวาง ศนยกบหนง คอเปนความเสยงภยทยงไมเกด แตกมโอกาสทจะเกดขนไดในอนาคต ภายในระยะเวลาทจะมการตกลงทาประกนภยกนขน

2. กฎทวาดวยจานวนมาก (Law of the Large Number) ไดแก การนาเอาเหตการณทเกดขนหลายๆครงมาเปนสถตสาหรบการคานวนคาของความนาจะ

เปน เชน การโยนเหรยญซงมสองหนา โอกาสทจะเกดหนาใดหนาหนงในการโยนเหรยญหนงครง คอ 1 ใน 2 แตถามการโยนหลายๆครง กจะมโอกาสเกดขนตามจานวนทโยนเหรยญนน ดงนน ในการพจารณาวาการจะเกดความเสยหายมเปนจานวนมากนอยเทานน จะตองสารวจสถตความเสยหายทเกดขน ตวอยาง เชน ในการสารวจและเกบสถตของการเกดไฟไหม ซงไดมการเกบสถตกนปรากฏวาในหนงรอยป บานจานวนหนงพนหลง จะเกดไฟไหมเพยงจานวน 2 หลง ดงนน ในการพจารณารบประกนอคคภยบาน กจะใชอตรา 0.2 เพอคดคานวณเปนอตราเบยประกนภย ในการรบประกนอคคภยในสงคมทเกบรวบรวมสถตนน

ในการประกนชวต กเชนเดยวกน ไดอาศยหลกวาดวยกฎจานวนมาก ในการเกบสถตการเสยชวตของคนในชวงอายใดอายหนง แยกเปนกลมชายและหญง แลวจดทาเปนตารางทนามาใชในการพจารณาสาหรบกาหนดเปนอตราทใชเกบเบยประกนชวต ตารางทใชในการคดเบยประกนชวตน เรยกวา ตารางมรณะ ซงนกคณตศาสตรประกนชวตจะเปนผรวบรวมสถตและจดทาเปนอตรา ซงไดมการพบวา ในอายเดยวกนผชายจะเสยชวตมากกวาหญง และหญงจะมอายยนกวาผชาย ดงนนในการทาประกนชวต ทมอายเทากนสขภาพอยในมาตรฐานเดยวกน ผชายจะเสยเบยประกนชวตมากกวาผหญง

ดงนน กฎจานวนมาก ซงเปนทฤษฎทางดานคณตศาสตรในทางการประกนภยไดนามาใชประโยชนในการพจารณาคดคานวณอตราคาเบยประกนภยวา ในการรบประกนภยนนควรจะคดเบยประกนภยเทาใด ทงนนาเอาสถตจานวนมากมาเปนเกณฑในการคานวณ

3. กฎของการเฉลย ไดแก การรบเสยงภยของธรกจการประกนภยนน แมวาจะไดมการพจารณาโอกาสในการเกดความ

เสยหายโดยใชทฤษฎความนาจะเปนมาพจารณา และนากฎจานวนมากมาใชในการคดอตราเบยประกนภยแลวในการทาธรกจการประกนภยไดนาเอากฎของการเฉลยมาใชในการดาเนนธรกจการประกนภยดวย

35

หากการรบเสยงภยของธรกจการประกนภยมจานวนผเอาประกนภยมาก การคดเงนคาเบยประกนภยกจะนอยลง ทงนเพราะหากเกดความเสยหายบรษทประกนภยกจะมเงนคาเบยประกนภยทไดรบมาจายใหกบผเสยหาย แตถาจานวนผเอาประกนภยนอย หากเกดความเสยหายกจะไมคมกบเงนคาเบยประกนภยทไดรบเสยงภยไว

ในการทาธรกจประกนภยนน หากผรบประกนภยรบเสยงภยไวนอยเกนไป จานวนเบยประกนภยทไดรบกจะนอยเชนเดยวกน ดงนน หากเกดความเสยหายขนกมผลกระทบฐานะความมนคงทางการเงน ดงนน บรษทประกนภยจงตองมวธการกระจายความเสยงภยเพอใหมการเฉลยความเสยงภยมากยงขน โดยวธการทาประกนภยตอไปยงบรษทประกนภยอน ๆ เพอรวมกนรบเสยงภย อนเปนการเฉลยความเสยงภยออกไป

2.5 งานวจยทเกยวของ

การศกษาพฤตกรรมของผบรโภคทมตอการประกนภยรถยนตนน มผศกษาอยนอยราย การรวบรวมงานทเกยวของเพอศกษาจงไดรวบรวมผลงานวจยทมเนอหาดานประกนชวตและ การประกนวนาศภยควบคกนรวมถงงานวจยทเกยวของกบพฤตกรรมผบรโภค ซงมรายละเอยด ดงน

ชยวฒน โฆษภทรพมพ (2540) ศกษาปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจของผทาประกนชวตในอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม ผลการศกษา พบวา ผทาประกนชวตสวนใหญเปนเพศชายมากกวาเพศหญง และอยในวยทางาน มอายระหวาง 21-40 ป สวนใหญประกอบอาชพคาขายสวนตวหรอนกธรกจประมาณ 40% มรายไดของครอบครวระหวาง 12,000 ถง 18,000 บาทตอเดอน นอกจากนพบวา 75% มภาระเลยงดในครอบครวอยระหวาง 3 ถง 5 คน จากการวเคราะหดวยคา ไคสแควร พบวาปจจยทง 2 กลมมความสมพนธกบลกษณะการตดสนใจทาประกนชวตอยางมนยสาคญทางสถตและเมอทดสอบความแตกตางดวยสถตทดสอบ t พบวา มตวแปรทมผลตอลกษณะการตดสนใจทาประกนชวต ไดแก รายไดตอเดอน คาใชจายตอเดอน และจานวนเงนเกบออม เมอนาตวแปรอสระเหลานมาสรางสมการจาแนกประเภท พบวามตวแปรทสามารถใชเปนตวแปรจาแนกประเภทได 12 ตวแปรโดยไดสมการจาแนกประเภท 1สมการ เมอนาสมการดงกลาวไปทานายความเปนสมาชกของกลม โดยกาหนดโอกาสของการเปนสมาชกของกลมไวลวงหนา คอ 0.347 พบวา สามารถทานายไดถกตองรอยละ 85

มรกต จนทราสกาวงศ ศกดอนนต อรามอาภากล และคณะ (2540) ทาการศกษาความ พงพอใจของผทาประกนภยรถยนตตอการบรการของบรษทประกนภย มวตถประสงคเพอศกษาถงปจจยตางๆทมผลตอความพงพอใจของผทาประกนภยรถยนตในดานการบรการทไดรบจากบรษทประกนภยรถยนต รวมถงระดบความพงพอใจทผทาประกนภยไดรบในปจจบน การศกษาโดยวธการรวบรวมขอมลทตยภมและปฐมภม โดยวธการสารวจโดยใชแบบสอบถาม การเลอกตวอยางจาก

36

บคคลทวไปจานวน 120 ราย มผตอบแบบสอบถาม 107 ราย ผลการศกษาทาใหทราบถงปจจยตาง ๆทมความสาคญและความพงพอใจทมตอการบรการของบรษทประกนภยรถยนตในปจจบนรวมถงแนวทางในการพฒนาปรบปรงเพอใหผทาประกนเกดความพงพอใจดงกลาว จะเหนวาปจจยทมความแตกตางสวนใหญนน บรษทประกนภยสามารถทจะทาการปรบปรงเพอทจะตอบสนองความพงพอใจของผททาประกนกบบรษทไดทงในสวนของพนกงานสารวจ และอในเครอบรษทประกน ซงบรษทประกนสามารถทจะกาหนดมาตรฐานในการดาเนนงานรวมกนกบอซอมและบรษทสารวจพนทตาง ๆไดทสาคญคอ การสรางมาตรฐานหรอขอกาหนดตาง ๆ ทบรษทมเพอทจะลดความไมพงพอใจอนเกดความไมเขาใจในเรองดงกลาว สวนทบรษทควรใหความสาคญในการปรบปรงมากทสด คอ การพฒนาพนกงานของบรษทเองใหมความรความเขาใจในเรองตาง ๆ รวมถงการสรางนสยในการใหบรการ เพอทจะสามารถใหบรการกบผทาประกนทกคนไดอยางถกตองชดเจนและสามารถดาเนนการไดตามขอกาหนดของบรษทเอง

ขวญชย กตตไพศาลกล (2543) ศกษาถงพฤตกรรมของผทาประกนภยรถยนตโดยสมครใจในเขตอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม พบวา ผบรโภคทเลอกทาประกนภยรถยนตโดยสมครใจประเภท 1 สวนใหญมรายไดเฉลยสวนบคคลอยระหวาง 15,001-20,000 บาทตอเดอน โดยเสยคาเบยประกนอยระหวาง 10,001-15,000 บาทตอป และผบรโภคทเลอกทาประกนภยรถยนตภาคสมครใจ ประเภท 3 สวนใหญมรายไดเฉลยสวนบคคลอยระหวาง 10,001-15,000 บาทตอเดอน โดยเสยคาเบยประกนภยเปนจานวนเงนไมเกน 5,000 บาทตอป ซงแสดงใหเหนวาการเลอกทาประกนภยแตละประเภทขนอยกบ รายไดและความพงพอใจของผบรโภค นอกจากนผลการศกษายงพบวาการทาประกนภยรถยนตของผบรโภคสวนใหญจะตดตอกบบรษทประกนภยโดยตรง โดยไดรบอทธพลจากการแนะนาของเพอน บคคลทรจกและญาตเปนสวนใหญ ผลการศกษาเกยวกบปจจยทเปนมลเหตจงใจในการทาประกนภยรถยนตภาคสมครใจทงประเภท 1 และประเภท 3 พบวา อตราคาเบยประกนภย ความคมครอง และการบรการ เปนปจจยสาคญทสงผลตออปสงคของผทาประกนภยในการทจะโอนภาระความเสยงใหแกบรษทประกนภยตามความสามารถในการจายคาเบยประกนจากรายไดของแตละบคคล

สรตน รงอาร (2545) ทาการศกษาปจจยทกาหนดการทาประกนภยตามพระราชบญญต คมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ.2535 ผลการศกษาพบวา ปจจยทกาหนดการทาประกนภยตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ.2535 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบความเชอมน 99% ไดแก ราคาหรอคาเบยประกนภย ซงกาหนดขนตามพกดอตราเบยประกนภย โดยกรมประกนภย กระทรวงพาณชย ภายใตทฤษฎการประกนภย และความเขมงวดของสานกงานขนสงจงหวดเชยงใหม ในการกาหนดใหมการจดทาประกนภยตามพระราชบญญตกอนอนญาตใหทาการตอทะเบยนภาษรถจกรยานยนตประจาป ในสวนของปจจยอนๆทมผลตอการทาประกนภยอยางม

37

นยสาคญทางสถตทระดบความเชอมน 99% ไดแก อาชพของผใชรถจกรยานยนตความคมคาของกรมธรรมหรออรรถประโยชนทไดรบจากการทาประกนภยตามพระราชบญญต สวนปจจยทไมมความเกยวของกบการทาประกนภยตามพระราชบญญตคมครองผประสบภยจากรถ พ.ศ. 2535 ไดแก รายไดของผใชรถจกรยานยนต ความรในสทธประโยชนและเงอนไขของกรมธรรมประกนภยตามพระราชบญญตฯ ในดานตาง ๆ ไดแก จานวนเงนตามความคมครองของกรมธรรม ผทมสทธไดรบความคมครองตามกรมธรรม การไดรบสทธจากรถจกรยานยนตคนททาประกนภยแลวนาไปเกดเหตโดยทผขบขไมจาเปนตองเปนเจาของรถ รวมถงการมใบขบขหรอไมมกไดรบความคมครองตามเงอนไขของกรมธรรม การใชสทธฯจากกองทนทดแทนผประสบภยจากรถ ซงตงอย ณ สานกงานประกนภยจงหวดทกจงหวด กรณรถคนทกอใหเกดเหตไมมการจดทาประกนภย ความเขมงวดในการตรวจจบและปรบของเจาหนาทตารวจ 2.6 กรอบแนวคดการวจย

ภาพท 2.1 กรอบแนวคดการวจย

ขอมลสวนบคคล -เพศ -อาย -การศกษา -รายได -อาชพ

ปจจยทมผลตอการตดสนใจ -ราคา -กระบวนการและการบรการ -ชองทางการจดจาหนาย -ดานบคคล -ดานการสงเสรมการขาย

การตดสนใจซอ

ประกนภยรถยนต

พฤตกรรมการขบขรถยนต