(ราง) ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป

และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560 – 2564

เอกสารประกอบการสมมนาเพอระดมความคดเหนตอราง “ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป

และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560 – 2564” ในวนท 9 มถนายน 2559

ณ โรงแรมมราเคล แกรนด คอนเวนชน โฮเทล

จดเตรยมโดย กรมควบคมมลพษ

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

สารบญ

หนา บทท 1 บทน า 1. หลกการและเหตผล 1 2. กระบวนการและขนตอนการจดท ายทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป 2

และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 3. วตถประสงคของการจดท ายทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป 2

และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 บทท 2 การบรหารจดการมลพษทผานมา 1. สาระส าคญและผลการด าเนนงานตามแนวทางการจดการมลพษภายใตแผนจดการมลพษ 4

พ.ศ. 2555–2559 2. การบรรลเปาหมายของแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2555–2559 8 บทท 3 สถานการณคณภาพสงแวดลอมทมผลตอการจดการมลพษในอนาคต 1. คณภาพอากาศและเสยง 12 2. คณภาพน าในแหลงน าผวดน 13 3. คณภาพน าทะเลชายฝง 13 4. ขยะมลฝอยชมชน 13 5. ของเสยอนตราย 14 6. สารอนตราย 14 7. เหตฉกเฉนและอบตภยดานมลพษ 15 8. การรองเรยนปญหามลพษ 15 บทท 4 ปจจยแวดลอมดานนโยบายเกยวกบการจดการมลพษทส าคญในระดบชาต ปจจยแวดลอมดานนโยบายเกยวกบการจดการมลพษทส าคญของประเทศไทย 16 ปจจยแวดลอมดานนโยบายเกยวกบการจดการมลพษทส าคญในระดบสากล 28 บทท 5 กรอบแนวคดและทศทางของยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป

และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

๑. วสยทศน 31

๒. เปาประสงค 31

๓. เปาหมาย 32

๔. แนวคดการก าหนดยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป 32

๕. กรอบแนวคดของแตละยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป 32

๖. แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 34

๗. ทศทางของยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) 37 และแนวทางการด าเนนงานภายใตแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

๘. โครงการส าคญภายใตแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 63

๙. ปจจยสความส าเรจ 67 บทท 6 กลไกการแปลงแผนและขบเคลอนยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป 6 8

และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560 – 2564 ภาคผนวก 1 ผลการด าเนนงานตามแนวทางการจดการมลพษ 70

ภายใตแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2555-2559 ภาคผนวก 2 บญชอกษรยอชอหนวยงาน 81

๑

บทท ๑

บทน า

1. หลกการและเหตผล

แผนจดการมลพษ พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๕๙ ซงมกรอบแนวคดในการลดและควบคมการระบายมลพษจากแหลงก าเนด จดการมลพษในระบบพนทตามล าดบความส าคญของปญหา สนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนในการจดการมลพษ ประยกตใชหลกการผกอมลพษเปนผรบผดชอบคาใชจาย (Polluter Pays Principle: PPP) พฒนาระบบการบรหารการจดการมลพษใหเกดเปนเอกภาพ และสงเสรมภาคประชาชนและผมสวนไดสวนเสยมสวนรวมในการแกไขปญหามลพษ ไดใชเปนกรอบการด าเนนงานในการจดการปญหามลพษของประเทศไทยในชวง ๕ ปทผานมา และแผนฯ ฉบบดงกลาวก าลงจะสนสดลงใน ป ๒๕๕๙ แตการด าเนนงานจดการมลพษยงไมสามารถท าใหบรรลตามเปาหมายและตวชวดทก าหนดไวไดทงหมด

ในชวงทศวรรษทผานมา ประเทศไทยยงอยในชวงทตองเผชญการเปลยนแปลงในหลายบรบท ทงดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และการเปลยนแปลงในภมภาคอาเซยน และระดบสากล ประกอบกบในอนาคต 20 ปขางหนา (พ.ศ. 2560-2579) สภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกประเทศมการเปลยนแปลงอยางมนยส าคญในทกมต ภาวะโลกรอนและการเปลยนแปลงสภาวะภมอากาศทผนผวนกอใหเกดภยธรรมชาตททวความรนแรงมากขน ซงสงผลกดดนใหตองมการปรบเปลยนรปแบบการด าเนนธรกจ การด ารงชวต การผลตและการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอมมากขน ในขณะทความพยายามในการกระจายความเจรญและการพฒนาใหมความทวถงมากขน จ านวนประชากรทเพมขน จะสงผลใหความเปนเมองทเตบโตอยางตอเนองตามมาดวยการมขอก าหนดของรปแบบและกฎเกณฑท เกยวเนองกบลกษณะการใชพนท และความเปนมตรตอสงแวดลอม ทงน ในระยะ 20 ปตอจากนไป เงอนไขในปจจบนและแนวโนมการเปลยนแปลงในอนาคตในทกมตจะสงผลตออนาคตการพฒนาประเทศไทยอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงลกษณะในเชงโครงสรางทงทางเศรษฐกจและสงคมภายในประเทศ ทงทเปนจดแขงและเปนจดออนทตองเผชญและผสมผสานกบปจจยภายนอกและกอใหเกดทงโอกาสและความเสยงในหลากหลายมต จงจ าเปนตองก าหนดยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป ใหเหมาะสมกบสถานการณทคาดการณวาจะเกดขนในอนาคต และก าหนดทศทาง เปาหมาย เพอลดจดออน และเสรมจดแขงดานการจดการมลพษของประเทศไทย เพอใชเปนกรอบและทศทางการจดการมลพษในระยะยาว และจดท าแผนจดการมลพษ พ.ศ. ๒๕60-๒๕64 ซงเปนแผนระยะ 5 ป เพอขบเคลอนการจดการมลพษใหสอดคลองกบเปาหมายและทศทางของยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป ของประเทศไทย

การก าหนดทศทางและแนวทางการจดการมลพษของประเทศไทย ตองสอดคลองและเปนไปตามนโยบายและยทธศาสตรทเกยวของกบการจดการสงแวดลอมในระดบประเทศ ประกอบดวย นโยบายรฐบาล การปฏรปประเทศไทยทเกยวของกบการจดการมลพษ รางกรอบยทธศาสตรชาต ระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. 2560-2579) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 -2564) แผนจดการคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๖๔ และตองสอดรบกบสถานการณการเขาสประชาคมอาเซยน และนโยบายเกยวกบการจดการมลพษท ส าคญในระดบสากล โดยเฉพาะเป าหมายการพฒนาท ย งยน (Sustainable Development Goals: SDGs) โดยใชกรอบแนวคดในการสรางสมดลระหวางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม บนหลกการของการพฒนาทมงไปสเศรษฐกจสเขยว สงเสรมใหเปนสงคมของการผลตและบรโภค

๒

ทเปนมตรกบสงแวดลอม และทกภาคสวนรวมรบผดชอบสงแวดลอมและจดการปญหามลพษรวมกน โดยเฉพาะการใหความส าคญกบการจดการปญหามลพษในเชงพนท เพอน าไปสคณภาพสงแวดลอมทไดมาตรฐาน เออตอการด ารงชวตและการพฒนาทยงยน

2. กระบวนการและขนตอนการจดท ายทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการ

มลพษ พ.ศ. 2560-2564 2.1 วเคราะหสถานการณคณภาพสงแวดลอม ปญหามลพษหลก ตลอดจนขอมลการรายงานของ

สอมวลชนและการรองเรยนเกยวกบปญหามลพษสงแวดลอมทผานมา เพอใหทราบถงสาเหตเชงลกของปญหามลพษในแตละดาน

2.2 ประเมนผลการด าเนนงานเกยวกบการจดการมลพษของประเทศไทย และการด าเนนงานตามแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2555-2559 รวมถงประเดนปญหาและสาเหตในการด าเนนงาน เพอน ามาวเคราะหและเสนอเปนแนวทางการพฒนาการแกไขขอบกพรองในการบรหารจดการมลพษ

2.3 วเคราะหปจจยแวดลอมทมผลตอการก าหนดกรอบและทศทางยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และการจดการมลพษในระยะ 5 ปขางหนา (พ.ศ. 2560-2564) อาท ทศทางการพฒนาประเทศภายใตแนวทางการปฏรปประเทศดานตางๆ ทศทางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 พ.ศ. 2560-2564 กรอบแนวคดและทศทางของแผนจดการคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. 2560 -2564 ทศทางการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของกระแสโลกและแผนงานอนๆ ทเกยวของ โดยเฉพาะเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable development goal: SDG)

2.4 ยกรางกรอบและทศทางยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษในระยะ 5 ปขางหนา โดยใชกลไกคณะท างานจดท าแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 และน าไปรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะจากคณะกรรมการพจารณาแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 ประกอบดวยผแทนจากหนวยงานราชการ องคกรปกครองสวนทองถน สถาบนการศกษา ภาคเอกชน และภาคประชาชน ซงเปนหนสวนส าคญและมบทบาทหลกในการรวมรกษาคณภาพสงแวดลอมและการแปลงแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 ไปสการปฏบต จดประชมและเผยแพรในเวบไซตกรมควบคมมลพษ เพอรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะจากผมสวนไดสวนเสยและสาธารณชน เพอเผยแพรใหทกภาคสวนและประชาชนไดรบรในวงกวางและน าผลทไดมาปรบปรงแผนจดการมลพษฯ ดงกลาว ใหมความครบถวนสมบรณยงขน

2.5 น าเสนอคณะกรรมการควบคมมลพษ คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต และคณะรฐมนตรใหความเหนชอบตามล าดบ เพอน าไปสการผลกดนในเชงนโยบายระดบชาตและขบเคลอนหนวยงานทเกยวของแปลงแผนไปสการปฏบตตอไป

3. วตถประสงคของการจดท ายทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ

พ.ศ. 2560-2564 3.1 เพอใชเปนกรอบและทศทางในการจดการมลพษของประเทศทสอดคลองกบแนวทาง

การพฒนาประเทศและการเปลยนแปลงบรบทในระดบประเทศและระดบโลก 3.2 เพอใชเปนแนวทางเสรมสรางการมสวนรวมของทกภาคสวนในการพฒนาประเทศดาน

การจดการมลพษทมเปาหมายและทศทางรวมกน

๓

แผนภาพกระบวนการและขนตอนการจดท ายทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560–2564

รวบรวมขอมลจากรายงานสถานการณมลพษของประเทศไทย/แผนจดการคณภ า พ ส ง แ ว ดล อ ม / ร า ย ง า น ผ ล การพฒนาเศรษฐกจและสงคมขอ งประเทศ

1. วเคราะหสถานการณคณภาพสงแวดลอม ขอมลการรายงานของ

สอมวลชนและการรองเรยนปญหามลพษทผานมา

ตลาคม-พฤศจกายน

2558

ว เคราะห ข อม ลจากแบบสอบถาม การด าเนนงานท เกยวกบการจดการมลพษของประเทศไทยตามแผนจดการมลพษ พ.ศ. ๒๕๕๕–๒๕๕๙/รายงานประจ าปของหนวยงานตางๆ

2. ประเมนผลการจดการมลพษทผานมา และการด าเนนงานตามแผนจดการมลพษ

พ.ศ. 2555–2559

พฤศจกายน-ธนวาคม

2558

ร ว บ ร ว ม ข อ ม ล จ า ก น โ ย บ า ย แ ล ะยทธศาสตรระดบชาต ทศทางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560–2564) กรอบแนวคดและท ศ ท า ง ข อ ง แ ผ น จ ด ก า ร ค ณ ภ า พสงแวดลอม พ.ศ. 2560–2564 และทศทางของกระแสโลกและแผนงานอนๆ

3. วเคราะหปจจยแวดลอมทมผลตอ การก าหนดกรอบและทศทางยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และการจดการ

มลพษในระยะ 5 ปขางหนา (พ.ศ. 2560–2564)

ธนวาคม 2558–กมภาพนธ 2559

รบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะจากคณะกรรมการพจารณาแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

4. ยกรางยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และและแผนจดการมลพษ

พ.ศ. 2560-2564

มกราคม-เมษายน

2559

รบฟงความคดเหนและความคาดหว งจากผมสวนไดสวนเสยทกภาคสวนและสาธารณชน

5. ปรบปรงรางยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ

พ.ศ. 2560-2564

เมษายน-มถนายน

2559

รวบรวมขอคดเหน ขอเสนอแนะ และความคาดหวงมาปรบปรงรางยทธศาสตรและแผนจดการมลพษ ฉบบสมบรณ เพอเสนอตอคณะกรรมการควบคมมลพษและคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต

6. น าเสนอคณะกรรมการควบคมมลพษ คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต และ

คณะรฐมนตร

กรกฎาคม-กนยายน

2559

ขบเคลอนการด าเนนงานตามแผนจดการมลพษ โดยใหทกภาคสวน โดยเฉพาะหนสวนส าคญและประชาชนมสวนรวมในการบรหารจดการมลพษ

7. การแปลงแผนจดการมลพษไปส

การปฏบต

ด าเนนการภายหลงจากคณะรฐมนตร มมตเหนชอบแลว

๔

บทท ๒

การบรหารจดการมลพษทผานมา

คณะรฐมนตร ในการประชมเมอวนท 20 มนาคม 2555 มมตเหนชอบกบแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2555–2559 เพอใหทกภาคสวนใชเปนกรอบและแนวทางในการจดการมลพษของประเทศในอก 5 ปขางหนา และมอบหมายใหหนวยงานทเกยวของน าแผนฯ ไปสการปฏบตตอไป โดยมกรอบแนวคด ดงน 1) ลดและควบคมการระบายมลพษจากภาคชมชน เกษตรกรรม อตสาหกรรม คมนาคมและการขนสงตงแตตนทาง ระหวางทาง จนถงปลายทาง โดยทกภาคสวนมสวนรวมในการก ากบ ตดตาม สงเสรม และสนบสนน ใหแหลงก าเนดมลพษและหนวยงานทเกยวของจดการสงแวดลอมใหเปนไปตามมาตรฐานหรอเกณฑทก าหนด 2) จดการมลพษในระบบพนทตามล าดบความส าคญของปญหา เชน พนทลมน าวกฤต กลมจงหวดทประสบปญหาหมอกควนและไฟปา เขตควบคมมลพษ พนทปนเปอนมลพษ เปนตน 3) สนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนจดการน าเสย ขยะมลฝอย มลฝอยตดเชอและของเสยอนตรายชมชน สงเสรมและสนบสนนใหผประกอบการจดการขยะอนตรายและสารอนตรายอยางเปนระบบและมประสทธภาพ รวมทงมระบบปองกนและเตรยมความพรอมรองรบกรณเหตฉกเฉนหรออบตภย และการคมนาคมขนสงทกอใหเกดการรวไหลของสารเคมหรอสารอนตรายตางๆ 4) ประยกตใชหลกการผกอมลพษเปนผรบผดชอบคาใชจาย (Polluter Pays Principle: PPP) การวางหลกประกนและการชดเชยคาเสยหายจากการแพรกระจายมลพษ การน ามาตรการทางเศรษฐศาสตรและสงคมเปนแรงจงใจทางบวกเพอสงเสรมการลดมลพษหรอปรบปรงกระบวนการผลตทปราศจากมลพษ การสนบสนนการผลตและการบรการ รวมทงการเปลยนแปลงพฤตกรรมการบรโภคของประชาชนทปราศจากมลพษและเปนมตรตอสงแวดลอม 5) พฒนาระบบการบรหารการจดการมลพษใหเกดเปนเอกภาพทงทางดานกฎหมาย กฎระเบยบ แผน และแนวทางปฏบตของแตละหนวยงาน โดยประสานความรวมมอในการจดการมลพษทงภาครฐ ภาคเอกชน ผประกอบการและประชาชน และ 6) สงเสรมภาคประชาชนและผมสวนไดสวนเสย มสวนรวมในการแกไขปญหาโดยรณรงคประชาสมพนธใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมและเขามารวมด าเนนงานในการปองกนและแกไขปญหามลพษ

1. สาระส าคญและผลการด าเนนงานตามแนวทางการจดการมลพษภายใตแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2555–2559 1.1 การจดการมลพษจากภาคชมชน สาระส าคญ จดการขยะมลฝอยชมชน ของเสยอนตรายชมชนและมลฝอยตดเชอแบบครบวงจรและระบบศนยรวม ลดและคดแยกขยะมลฝอยตงแตบานเรอน ผลกดนการแปรรปขยะมลฝอยเปนพลงงาน (Waste to Energy) เกบรวบรวมและก าจดของเสยอนตรายชมชน รวมถงการเรยกคนซากของเสยอนตรายจากผลตภณฑใชแลว ควบคมการเผาของเสยและวสดเหลอใช ลดปรมาณน าเสย สงเสรมหรอขยายประสทธภาพระบบบ าบดน าเสยรวมชมชน เพมประสทธภาพการตรวจสอบและควบคมแหลงก าเนดมลพษในภาคชมชนและการทองเทยว ใชผลการตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมประกอบการพจารณาอนมต อนญาต และตอใบอนญาตการประกอบกจการ ตลอดจนแกไขปญหาเรองรองเรยนเกยวกบมลพษและมกลไกการชดเชยความเสยหายทเกดขน

๕

ผลการด าเนนงาน ตามทรฐบาลไดประกาศใหขยะมลฝอยเปนวาระแหงชาต และหนวยงานทเกยวของไดขบเคลอนการด าเนนงานผาน Roadmap การบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ท าใหการด าเนนงานจดการและแกไขปญหาขยะมลฝอยของประเทศเปนระบบและเปนรปธรรมมากขน มการก าจดขยะมลฝอยตกคางในสถานทก าจดขยะมลฝอยรวม การจดการมลฝอยในรปแบบศนยก าจดขยะมลฝอยรวม (cluster) การวางระเบยบมาตรการการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย เพอลดความซ าซอนและเกดการบรณาการการท างานรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของ ประกอบดวย กฎกระทรวงวาดวยสขลกษณะการจดการมลฝอยทวไป พ.ศ. ... กฎกระทรวงก าหนดอตราคาธรรมเนยมการใหบรการการเกบ ขน หรอก าจดสงปฏกลหรอมลฝอย พ.ศ. ... และ (ราง) พระราชบญญตการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส พ.ศ. .... รวมทงมการสรางวนยในการจดการขยะมลฝอยใหกบชมชน องคกรปกครองสวนทองถน ประชาชน สถานศกษา และหนวยงานภาคธรกจ ประกอบกบขณะนคณะรฐมนตรไดใหความชอบกบแผนแมบท การบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ (พ.ศ. 2559-2564) โดยจะใชเปนแนวทางในการจดการขยะมลฝอยของประเทศใหเปนรปธรรมและมประสทธภาพมากขน การจดการน าเสยชมชน องคกรปกครองสวนทองถนบางพนทมการจดเกบคาบรการบ าบดน าเสยแลว มการออกขอบญญตเพอควบคมมลพษจากแหลงก าเนดรวมกวา ๗00 ฉบบ ทงน หนวยงานทเกยวของไดสนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนในการเดนระบบบ าบดน าเสยรวมของชมชนและเมอง การดแลรกษาและซอมบ ารง การตดตามและประเมนผลประสทธภาพของระบบบ าบดน าเสย รวมทงปลกฝงจตส านกในการอนรกษน ารวมกบการดแลเฝาระวงการลกลอบปลอยของเสยลงสแหลงน าในพนทชมชนของตนเอง

1.2 การจดการมลพษจากภาคเกษตรกรรม สาระส าคญ ขบเคลอนการผลตภาคเกษตรกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอม สรางโอกาสทางการตลาด

ใหกบสนคาทางการเกษตรทเปนมตรตอสงแวดลอม ควบคม ลด และจดการการใชสารเคมปองกนก าจดศตรพชและสตวทเปนอนตรายและเสนอทางเลอกการใชสารทดแทน พฒนาฐานขอมลสารเคมและควบคมสารเคม ทยงมไดมการก าหนดเปนวตถอนตรายตามกฎหมายหรอตามขอตกลงระหวางประเทศทเกยวของ ลดความเสยงอนตรายจากสารเคมทมความเสยงสง ก าหนดมาตรการเกษตรปลอดการเผา ด าเนนการภายใตแผนปฏบตการปองกนและแกไขปญหาไฟปา การเผาในทโลง และมลพษหมอกควน

ผลการด าเนนงาน มการสงเสรมและสนบสนนใหเกษตรกรท าการเกษตรปลอดการเผา การเขาสระบบมาตรฐานการปฏบตทางการเกษตรทด (Good Agricultural Practice : GAP) สงเสรมการปลกพชทางเลอกแทนการปลกขาวโพดเลยงสตว การพฒนาคณภาพสนคาเกษตรเขาสมาตรฐานตามระบบการจดการคณภาพท าใหเกดการจดการแบบ Zero waste มการจดการสารอนตรายในภาคเกษตรกรรมโดยก าหนดเปนวตถอนตรายตามพระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535 ภายใตการควบคมดแลของหนวยงานทเกยวของ อยางไรกตาม ยงไมมการน าแนวทางการใชเทคนคทดทสด (Best Available Techniques : BAT) แนวทางปฏบตดานสงแวดลอมทดทสด (Best Environmental Practices : BEP) และการจดเกบภาษสงแวดลอมจากสารเคมทางการเกษตรมาใชเพอควบคมการใชสารเคมอนตรายจากภาคเกษตรกรรม ส าหรบการควบคมการเผา ในทโลง มการจดท ามาตรการปองกนและแกไขปญหามลพษทกป และรวมมอกนด าเนนการตามมาตรการดงกลาว โดยมกลไกการด าเนนงานและการบญชาการทงในระดบสวนกลาง และสวนภมภาค โดยใหจงหวดเปนผรบผดชอบหลกตามระบบศนยสงการแบบเบดเสรจ (Single Command) รวมทงประเมนผลการปฏบตงานตามมาตรการฯ ทจดท าขน (After Action Review : AAR) เพอน าไปปรบปรงแกไขมาตรการฯ ทจะจดท าขนในปตอไป นอกจากน จะมการจดท า Roadmap อาเซยนปลอดหมอกควน (ASEAN Haze-Free Roadmap)

๖

ใหแลวเสรจภายในป 2559 เพอเปนแนวทางในการแกไขปญหาหมอกควนในอนภมภาคอาเซยนตอนลาง และเปลยนใหภมภาคอาเซยนเปนภมภาคปลอดหมอกควนภายในป ๒๕๖๓

1.3 การจดการมลพษจากภาคอตสาหกรรม สาระส าคญ ขบเคลอนการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม ก าหนดพนทพฒนาเมองอตสาหกรรมนเวศ

หรอมาตรการบรหารจดการมลพษเชงพนท สงเสรมการใชเทคโนโลยสะอาด จดเกบคาธรรมเนยมการระบายมลพษ เพมประสทธภาพการตรวจสอบและควบคมแหลงก าเนดมลพษ พฒนาระบบการรายงานผลการตรวจวดมลพษและฐานขอมลเพอควบคมการระบายมลพษ มมาตรการก ากบดแลการจดการสารเคมและของเสยอนตราย มระบบการตดตามและรายงานการขนสงวตถอนตรายและของเสยอนตรายจากโรงงานอตสาหกรรม และจดท าแผนปฏบตการภาวะฉกเฉนดานอบตภยมลพษจากภาคอตสาหกรรม โดยเฉพาะในพนททมความเสยงจากอบตภยสง

ผลการด าเนนงาน มการศกษาและก าหนดพนทพฒนาอตสาหกรรม (Zoning) เพอรองรบการลงทนของอตสาหกรรมเปาหมายในภมภาค มแผนแมบทการพฒนาเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco Industrial Town) ในพนทเปาหมาย 15 จงหวดทมอตสาหกรรมหนาแนน ด าเนนโครงการอตสาหกรรมสเขยวเพอจงใจและผลกดนใหภาคอตสาหกรรมประกอบกจการทเปนมตรกบสงแวดลอม ด าเนนโครงการสงเสรมและพฒนาศกยภาพการใชประโยชนกากของเสยเพอสงเสรมการหมนเวยนใชประโยชนของเสยและลดปรมาณของเสย ทตองก าจด มการพฒนาระบบการรายงานผลการตรวจวดมลพษจากโรงงานอตสาหกรรมอยางตอเนอง แตยงมขอจ ากดเรองการเชอมโยงเครอขายระหวางกลมอตสาหกรรมกบหนวยงานของรฐ ส าหรบการจดการสารเคมและของเสยอนตรายในภาคอตสาหกรรม มการพฒนาระบบท าเนยบการปลดปลอยและเคลอนยายมลพษหรอระบบการรายงานขอมลการปลดปลอยสารเคมหรอมลพษจากแหลงก าเนดสตวกลางสงแวดลอมทงอากาศ น า และดน รวมทงขอมลการเคลอนยายของเสยจากสถานประกอบการเพอบ าบดหรอก าจด (PRTR) โดยคดเลอกจงหวดระยองเปนพนทตนแบบ การควบคมสารเคมทมความเปนพษสงและมความเปนอนตราย ด าเนนการโดยก าหนดใหเปนวตถอนตรายตามพระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535 ทตองควบคมการผลต น าเขา สงออก และมไวในครอบครอง และการด าเนนการตามพนธกรณดานการจดการสารอนตรายระหวางประเทศ ไดแก อนสญญารอตเตอรดมวาดวยกระบวนการแจงขอมลสารเคมลวงหนาส าหรบสารเคมอนตรายและสารเคมปองกนก าจดศตรพชและสตวบางชนดในการคาระหวางประเทศ อนสญญาสตอกโฮลมวาดวยการจดการสารมลพษทตกคางยาวนาน และพธสารมอนทรออลวาดวยสารท าลายชนบรรยากาศโอโซน คณะรฐมนตรเหนชอบแผนการจดการกากอตสาหกรรม พ.ศ. 2558-2562 เพอใชเปนแนวทางในการก ากบดแลการจดการกากอตสาหกรรมตงแตตนทางจนถงปลายทางอยางครบวงจร มการศกษาพนทรองรบกากอตสาหกรรมทวประเทศ โดยพนททมศกยภาพในการพฒนาเปนศนยจดการกากอตสาหกรรมแบบบรณาการ มจ านวน 15 จงหวด ใน 6 ภมภาค คอ ภาคเหนอ ไดแก จงหวดล าปาง และล าพน ภาคตะวนตก ไดแก จงหวดกาญจนบร ราชบร และตาก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก จงหวดนครราชสมา และขอนแกน ภาคตะวนออก ไดแก จงหวดชลบร ปราจนบร ระยอง และสระแกว ภาคกลาง ไดแก จงหวดสมทรสาคร และสระบร และภาคใต ไดแก จงหวดนครศรธรรมราช และสงขลา นอกจากนยงมการจดท าแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต เพอเปนกรอบแนวทางปฏบตใหหนวยงานทกภาคสวนในการปฏบตการปองกนและบรรเทาสาธารณภยอยางบรณาการเปนระบบ โดยมกรมโรงงานอตสาหกรรม และอตสาหกรรมจงหวดเปนหนวยงานสนบสนนขอมลตามแนวปฏบตภาวะฉกเฉนดานอบตภยมลพษภาคอตสาหกรรม และเขาสงเกตการณในฐานะผช านาญการแผนฉกเฉนเมอมการซอมแผนฉกเฉน

๗

1.4 การจดการมลพษจากภาคคมนาคมและการขนสง สาระส าคญ สงเสรมการใชยานพาหนะและเชอเพลงทมมลพษต า เพมสดสวนการใชเชอเพลงสะอาด

พฒนาระบบโครงขายการขนสงสาธารณะเพอลดปรมาณการใชรถยนตสวนบคคลในเขตเมอง เพมประสทธภาพในการตรวจสอบ ควบคมแหลงก าเนดมลพษโดยก ากบ ดแล ปรบปรง และหามใชยานพาหนะทมมลพษเกนมาตรฐาน น าผลการตรวจมลพษจากยานพาหนะเชอมโยงกบการตอทะเบยนรถยนตประจ าป รวมทงก ากบดแล จดระบบผประกอบการตรวจสภาพยานยนต สถานบรการน ามนเชอเพลง สถานประกอบการซอมบ ารงทเกยวของใหมระบบการจดการสงแวดลอม มแนวปฏบตเพอปองกนการน าเขาและขนสงสารพษ การลกลอบทงของเสยจากการเดนเรอและการขนสงทางทะเล รวมถงการเกดอบตภยทางเรอทสงผลกระทบตอสงแวดลอม

ผลการด าเนนงาน มมาตรการรณรงคและสนบสนนการผลตรถยนตอโคคาร การปรบโครงสรางอตราภาษรถยนตใหมทจดเกบจากการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) โดยมผลบงคบใชในป 2559 มการยกเลกการจ าหนายน ามนเบนซน 91 เพอสงเสรมการใชแกสโซฮอล E20 และ E85 มการสงเสรมการใชระบบขนสงทเปนมตรกบสงแวดลอมในเขตเมองมากขน โดยขยายการกอสราง เพม และเชอมเสนทางระบบรถไฟฟาในกรงเทพมหานคร จดท าระบบการเชอมตอระบบขนสงมวลชน เชน รถตอเรอ สงเสรมใหประชาชนใชระบบขนสงมวลชนมากขน เชน รถเมลฟร รถไฟฟร มการพฒนาเสนทางจกรยานเพมขน การออกมาตรการ การลดภาษประจ าปใหกบรถยนตปลอดมลพษหรอมลพษต า มการยกระดบมาตรฐานน ามนเชอเพลงจาก EURO3 เปน EURO4 เพอลดการระบายมลพษ มการก าหนดใหรถยนตตองตรวจสภาพกอนตอทะเบยนประจ าป มการตรวจจบรถยนตทมการระบายมลพษไมเปนไปตามมาตรฐานโดยตงดานตรวจสอบ ตรวจจบรมถนนการปลดระวางรถยนตโดยสารทมสภาพเกาทรดโทรม ไมมนคง ไมปลอดภยส าหรบใหบรการผโดยสารและปลอยควนด าเกนมาตรฐาน อยางไรกตาม ยงไมมการน าผลการตรวจยานพาหนะทมมลพษเกนมาตรฐานเชอมโยงกบการตอทะเบยนประจ าป นอกจากน มมาตรการควบคมควนด าและระดบเสยงจากเรอ แตยงไมครอบคลมประเภทรถไฟฟา และรถไฟ ส าหรบการจดการปญหามลพษทางเสยงจากอากาศยาน มการก าหนดเสนทางการบน ขอก าหนดทางเทคนคการบนเพอลดเสยง แตยงไมมการปรบปรงแผนการใชประโยชนพนทเพอใหสอดคลองกบผลกระทบทางเสยงรอบทาอากาศยาน

1.5 การมสวนรวมของภาคประชาชน การพฒนาศกยภาพและความเขมแขงของภาคสวน และการ

วจยและพฒนาเพอสนบสนนการจดการมลพษ สาระส าคญ ปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม จดเกบ

คาธรรมเนยมและคาบรการจดการของเสยภาครฐ ตดตามการแกไขปญหามลพษและแจ งขอมลขาวสารโดยเครอขายภาคประชาชน พฒนาศกยภาพบคลากรภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน และเครอขายภาคประชาชนใหมองคความรดานการจดการมลพษ น าแนวคดการจดการมลพษไปใชในการวางแผนบรหารพฒนาทองถน

ผลการด าเนนงาน หนวยงานทเกยวของไดก าหนดกระบวนการและขนตอนใหประชาชนเขามา มสวนรวมรบผดชอบในการจดการมลพษมากขน มการสงเสรม รณรงค ประชาสมพนธ และเผยแพรองคความร เพอปรบรปแบบและพฤตกรรมการบรโภคของประชาชนใหเปนมตรกบสงแวดลอม แตยงไมไดรบผลตอบรบเทาทควร การมสวนรวมรบผดชอบตามหลกการผกอมลพษเปนผจาย (PPP) ยงไมประสบความส าเรจ องคกรปกครองสวนทองถนหลายพนทยงไมไดรบความรวมมอในการจดเกบคาบรการบ าบดน าเสยจากประชาชน อยางไรกตาม ปจจบนภาคประชาชนไดมสวนรวมและมบทบาทในการตดตาม ตรวจสอบ และแจงขอมลขาวสารผฝาฝนกฎหมายใหกบหนวยงานภาครฐมากขน ซงเปนการใชมาตรการทางสงคมในการกดดนให

๘

ผประกอบการมความตระหนกและรบผดชอบในการปองกนและแกไขปญหามลพษมากขน ส าหรบการวจยและพฒนา หนวยงานวจยไดใหความส าคญและสนบสนนการวจยในเรองการจดการมลพษทงจากภาคเกษตร อตสาหกรรม และชมชน ทงในเชงพนททเกดปญหา เชงวชาการและเทคโนโลยการบ าบดและก าจด รวมถงการสรางจตส านกและความตระหนกดานสงแวดลอม การใหทนสนบสนนนกวจยของมหาวทยาลยและหนวยงานตางๆ ในการผลตผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอม รวมทงการสนบสนนเงนทนใหกบงานวจยเพอน าของเสยหรอวสดเหลอใชมาใชประโยชน

2. การบรรลเปาหมายของแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2555–2559

แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2555-2559 ก าหนดเปาหมายไว 2 ประการ คอ 1) คณภาพสงแวดลอมดขนและอยในเกณฑทก าหนด และ 2) องคกรปกครองสวนทองถน หนวยงานราชการทเกยวของ ผประกอบการภาคเอกชน และภาคสวนอนๆ มสวนรวมในการจดการมลพษเพมขน โดยมตวชวดหลก 4 ตว 11 ตวชวดยอย ประกอบดวย 1) คณภาพน า 2) คณภาพอากาศและเสยง 3) การจดการน าเสย ขยะมลฝอยและสารอนตราย และ 4) รอยละการลดลงของจ านวนเรองรองเรยนดานมลพษในประเทศ

2.1 การบรรลเปาหมาย

ตวชวด ขอมลยอนหลง คาเปาหมายตามแผนจดการมลพษ

พ.ศ. 2555-2559 ผลการด าเนนงาน

2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2555 2556 2557 2558

เปาหมายท 1 : คณภาพสงแวดลอมดขนและอยในเกณฑทก าหนดไว 1. คณภาพน า 1.1 สดสวนของจ านวนแหลงน า ผวดนทมคณภาพอยในเกณฑ พอใชขนไปตอจ านวนแหลงน า ผวดนทมการตรวจวดทงหมด ไมนอยกวารอยละ 80

75 85 64 68 71 75 80 82 77 78 74

1.2 ส ดส วนของสถาน ตรวจว ด คณภาพน าทะเลชายฝ งท ม คณภาพอยในเกณฑพอใชขนไป ตอจ านวนสถานทมการตรวจวด ทงหมด ไมนอยกวารอยละ 95

89 88 91 92 93 94 95 93 51 86 88

2. คณภาพอากาศและเสยง 2.1 คาเฉลย 24 ชวโมงของฝน ล ะ อ อ ง ข น า ด ไ ม เ ก น 1 0 ไมครอน (PM10) อยในเกณฑ มาตรฐานอยางนอยรอยละ 98

97.7 99.4 97 97 97 98 98 97.1 96.3 97.2 97.5

2.2 จ านวนวนทกาซโอโซนอยใน เกณฑมาตรฐาน อยางนอย รอยละ 99

95.9 96.7 98 98 98 99 99 95.2 92.3 93.5 91.5

2.3 จ านวนวนทมระดบเสยงอยใน เกณฑมาตรฐาน (อยางนอย รอยละ 81)

83.9 83.8 79 79 80 80 81 84.0 80.0 80.3 80.3

๙

ตวชวด ขอมลยอนหลง คาเปาหมายตามแผนจดการมลพษ

พ.ศ. 2555-2559 ผลการด าเนนงาน

2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2555 2556 2557 2558

เปาหมายท 2 : องคกรปกครองสวนทองถน หนวยงานทเกยวของ และภาคสวนตางๆ มสวนรวมในการจดการมลพษเพมขน 3. การจดการน าเสย ขยะมลฝอยและสารอนตราย 3.1 ความสามารถในการบ าบดน าเสย ชมชนอยางถกหลกวชาการตอ ปรมาณน าเสยชมชนทวประเทศ เพมขน (ไมนอยกวารอยละ 30)

26.1 26.5 22 24 26 28 30 26.5 26.6 26.6 28.9

3.2 อตราการน าขยะมลฝอยกลบมา ใ ชประโยชน (Recycle) ไมน อ ยกว า ร อ ยละ 30 ขอ งปรมาณขยะมลฝอยทวประเทศ

16.1 16.2 27 28 29 30 30 21.4 19.2 18.4 18.5

3.3 อตราการจดการขยะมลฝอย ชมชน ของเสยอนตรายชมชน และมลฝอยตดเชออยางถกหลก วชาการตอปรมาณขยะมลฝอย ทวประเทศเพมขน ไมนอยกวา รอยละ 50

N.A. N.A. 42 44 46 48 50 N.A. N.A. 31.3

35.5

3.4 จ านวนสารเคมท ย งมไดม การ ก าหนดเปนวตถอนตรายตาม กฎหมายท เก ยวของหรอตาม ขอตกลงระหวางประเทศไดรบ ก า ร ค ว บ ค ม อ ย า ง เ ข ม ง ว ด ไมนอยกวา 50 ชนด

- - 10 20 30 10 50 1 5 7 10

3.5 ลดความ เส ย งอ นตรายจาก สารเคมท ม ความเส ยงสงมาก ท ส ด จ านวน 50 ล าด บแรก ต า ม พ ร ะ ร า ช บ ญ ญ ต ว ต ถ อนตราย พ.ศ.2535

- - 10 10 10 10 10 - - - 7

4. รอยละการลดลงของจ านวนเรองรองเรยนดานมลพษในประเทศ

- - 1 1 1 1 1 ลดลง 23.04

ลดลง 0.48

เพมขน 8.05

เพมขน47.38

- จ านวนเรองรองเรยน (เรอง) - 7,282 - - - - - 5,604 5,577 6,026 11,452

2.2 การวเคราะหปญหา สาเหต เปาหมายท 1 : คณภาพสงแวดลอมดขนและอยในเกณฑทก าหนดไว

1. คณภาพน า 1.1 สดสวนของจ านวนแหลงน าผวดนทมคณภาพอยในเกณฑพอใชขนไปตอจ านวน

แหลงน าผวดนทมการตรวจวดทงหมดไมนอยกวารอยละ 80: คณภาพน าในชวงป 2555-2558 มแนวโนมลดลงอยางตอเนองตงแตป 2555 จากรอยละ 82 เหลอรอยละ 74 ในป 2558 ซงยงไมบรรลตามเปาหมาย โดยมสาเหตมาจากปรมาณนาเสยทเพมขน ในขณะทระบบบาบดนาเสยทมอยยงไมเพยงพอ และไมมประสทธภาพ รวมทงการควบคมและบงคบใชกฎหมายกบแหลงกาเนดภาคอตสาหกรรม ภาคเกษตรกรรมและภาคชมชน ยงไมมประสทธภาพเพยงพอ

๑๐

1.2 สดสวนของสถานตรวจวดคณภาพน าทะเลชายฝงทมคณภาพอยในเกณฑพอใชขนไปตอจ านวนสถานทมการตรวจวดทงหมดไมนอยกวารอยละ 95 : ขอมลตงแตป 2555-2558 มคา อยในชวงรอยละ 51-93 โดยสถานการณมทศทางทเสอมโทรมลง เชนเดยวกบคณภาพแหลงน าผวดน คอ มแนวโนมดขนในป 2555 และลดลงในป 2556 และกลบมาด ขนในชวงป 2557-2558 ซงยงไมบรรลเปาหมาย โดยมสาเหตมาจากการบ าบดน าเสยทไมเปนไปตามมาตรฐานและการลกลอบทงน าเสยปลอยออกสแมน าล าคลองและไหลลงสทะเล นอกจากน ยงมาจากการขยายตวของแหลงทองเทยวโดยไมมการควบคมและไมไดค านงถงศกยภาพการรองรบของพนท โดยเฉพาะบรเวณชายฝงทะเลและเกาะ

2. คณภาพอากาศและเสยง 2.1 คาเฉลย 24 ชวโมงของฝนละอองขนาดไมเกน 10 ไมครอน (PM10) อยในเกณฑมาตรฐาน อยางนอยรอยละ 98: สถานการณโดยภาพรวมของประเทศ ในชวงป 2555-2558 ปรมาณ PM10

อยในเกณฑมาตรฐานเพมขนจากรอยละ 97.1 ในป 2555 เปนรอยละ 97.5 ในป 2558 ซงใกลเคยงคาเปาหมาย เนองมาจากมมาตรการปรบปรงคณภาพน ามนเชอเพลงจาก EURO3 เปน EURO4 สงเสรมระบบขนสงมวลชน มการตดตาม ตรวจสอบและบงคบใชกฎหมายการระบายมลพษจากยานพาหนะ รวมทงมมาตรฐานควบคมการระบายมลพษจากรถยนตใหมทเขมงวดขน อยางไรกตามพนทภาคเหนอ 9 จงหวด และจงหวดสระบร ยงเปนพนทวกฤตปญหาฝนละออง โดยภาคเหนอ 9 จงหวด มาจากไฟปาและการเผาในพนทเกษตร จงหวดสระบรมาจากการประกอบกจการโรงโม บดหรอยอยหน โรงงานปนซเมนต โรงงานปนขาว การจราจร และกจกรรมการบรรทกขนสง 2.2 จ านวนวนทกาซโอโซนอยในเกณฑมาตรฐาน อยางนอยรอยละ 99 : สถานการณภาพรวมของประเทศ ในชวงป 2555 – 2558 จ านวนวนทกาซโอโซนอยในเกณฑมาตรฐานมแนวโนมลดลงจากรอยละ 95.2 ในป 2555 เปนรอยละ 91.5 ในป 2558 ซงยงไมบรรลเปาหมาย เนองมาจากการเผาไหมเชอเพลงทงจากยานพาหนะ เครองยนต เครองจกร และสวนหนงมาจากการเผาในทโลง รวมทงมาจากภาคอตสาหกรรม ไดแก โรงกลนน ามน คลงเกบน ามนเชอเพลง เตาเผา หรอหมอไอน าในโรงงานอตสาหกรรม 2.๓ จ านวนวนทมระดบเสยงอยในเกณฑมาตรฐาน อยางนอยรอยละ 81: สถานการณโดยภาพรวมของประเทศ พบวาในชวงป 2555-2558 จ านวนวนทมระดบเสยงอยในเกณฑมาตรฐาน มแนวโนมลดลงจากรอยละ ๘๔ ในป 2555 (ซงสงกวาคาเปาหมาย) เปนอยในชวงรอยละ ๘๐–๘๐.๓ ในป ๒๕๕๖-๒๕๕๘ ซงยงไมบรรลเปาหมาย เนองมาจากปญหาการจราจรและปรมาณรถยนตทเพมขน เปาหมายท ๒ : องคกรปกครองสวนทองถน หนวยงานทเกยวของ และภาคสวนตางๆ มสวนรวมในการจดการมลพษเพมขน

๓. การจดการน าเสยขยะมลฝอย และสารอนตราย ๓.๑ ความสามารถในการบ าบดน าเสยชมชนอยางถกหลกวชาการตอปรมาณน าเสยชมชน

ทวประเทศเพมขนไมนอยกวารอยละ 30 : ในชวงป 2555-2558 บ าบดน าเสยไดรอยละ 26.5-29 สถานการณโดยรวมมแนวโนมดขน แตยงไมบรรลเปาหมายและการตงคาเปาหมายมคาต า ตงแตป 2554-2558 ระบบบ าบดน าเสยรวมของชมชนทวประเทศมจ านวนเพมขนนอยมาก ระบบฯ ทมอยบางแหงช ารดเสยหายจากหลายสาเหต เชน เกดอทกภย ขาดการดแลและบ ารงรกษา เปนตน ท าใหระบบฯ ทมอยไมมประสทธภาพเพยงพอทจะรองรบการบ าบดน าเสยทมปรมาณเพมขนตามการขยายตวและการเจรญเตบโตของชมชนและอตสาหกรรม ปจจบนระบบบ าบดน าเสยทมอย ๑๐๑ แหง สามารถรองรบน าเสยจากชมชนไดเพยงรอยละ ๓๔ จากปรมาณน าเสยทเกดขน ๑๑.๒ ลานลกบาศกเมตรตอวน

๑๑

๓.๒ อตราการน าขยะมลฝอยกลบมาใชประโยชน (Recycle) ไมนอยกวารอยละ 30 ของปรมาณขยะมลฝอยทวประเทศ: ในชวงป 2555-2558 อตราการ Recycle ขยะมสดสวนลดลงอยางตอเนอง จากรอยละ 21.4 ในป 2555 เหลอรอยละ 18.5 ในป 2558 ซงยงไมบรรลเปาหมาย เนองจากปรมาณขยะมลฝอยทเพมขน ในขณะทการจดการขยะมลฝอยยงไมมประสทธภาพและไมเปนระบบ มาตรการทน ามาใชบงคบใหมการคดแยกขยะมลฝอยเปนเพยงมาตรการสมครใจ ท าใหยงพบขยะมลฝอยถกทงปะปนกนโดยไมมการคดแยกตงแตตนทาง รวมทงยงไมมการเพมมลคาใหวสดรไซเคล โดยการก าหนดสดสวนของวสดรไซเคลในการผลตสนคา

๓.๓ อตราการจดการขยะมลฝอยชมชน ของเสยอนตรายชมชน และมลฝอยตดเชออยางถกหลกวชาการตอปรมาณขยะมลฝอยทวประเทศเพมขน ไมนอยกวารอยละ 50: ในชวงป 2555-2556 ยงไมมระบบการจดเกบขอมลทชดเจน ขอมลตงแตป 2557-2558 ขยะมลฝอยชมชนและมลฝอยตดเชอ มแนวโนมการจดการดขน จากรอยละ 31 เพมขนเปนรอยละ 35.5 เนองจากรฐบาลก าหนดใหการแกไขปญหาขยะมลฝอยเปนวาระแหงชาต ซงไดใหความส าคญกบการจดการปญหาขยะมลฝอยชมชน ของเสยอนตราย กากอตสาหกรรม และมลฝอยตดเชอ และหนวยงานทเกยวของไดรวมกนขบเคลอนการด าเนนงานตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย อยางไรกตามยงไมบรรลเปาหมายทก าหนด เนองจากขาดกลไกในการบรหารจดการขยะมลฝอยอยางครบวงจร ทงเรองความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถน ขอจ ากดดานงบประมาณ อปกรณ สถานทก าจด ความรวมมอของภาคประชาชน และกฎระเบยบทเออตอการจดการขยะมลฝอย

๓.๔ จ านวนสารเคมทยงมไดมการก าหนดเปนวตถอนตรายตามกฎหมายทเกยวของหรอตามขอตกลงระหวางประเทศไดรบการควบคมอยางเขมงวดไมนอยกวา 50 ชนด: ในชวงป 2555-2558 ไดด าเนนการแลว 10 ชนด ภายใตการด าเนนงานตามอนสญญารอตเตอรดมวาดวยกระบวนการแจงขอมลสารเคมลวงหนาส าหรบสารเคมอนตรายและสารเคมปองกนก าจดศตรพชและสตวบางชนดในการคาระหวางประเทศ และอนสญญาสตอกโฮลมวาดวยการจดการสารมลพษทตกคางยาวนาน ซงยงไมบรรลเปาหมาย ทก าหนด เนองจากตองใชระยะเวลา และมกระบวนการหลายขนตอน เพอเตรยมความพรอมในการยกเลกและหาสารเคมอนมาทดแทน

๓.5 ลดความเสยงอนตรายจากสารเคมทมความเสยงสงมากทสด จ านวน 50 ล าดบแรกตามพระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535: ในชวงป 2555-2558 มการประเมนความเสยงอนตรายจากสารเคมทมความเสยงสงมากทสด 7 ชนด ภายใตการควบคมวตถอนตรายตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง บญชรายชอวตถอนตราย (ฉบบท 2) โดยไดเพมเตมกลมสารควบคมตามคณสมบต 10 ประเภท ทยงไมมหนวยงานรบผดชอบในการควบคมก ากบดแลการผลตหรอการน าเขา เพอรวบรวมขอมลสารเคมดงกลาวจดท าเปนท าเนยบสารเคมทมอยแลวของประเทศไทย (Thailand Existing Chemicals Inventory) ขณะนอยในระหวางการจดท า ซงยงไมบรรลเปาหมายทก าหนด

4. รอยละการลดลงของจ านวนเรองรองเรยนดานมลพษในประเทศ (รอยละ ๑): ในชวงป 2555-2557 สถตจ านวนเรองรองเรยนดานมลพษในประเทศไทยเพมขน จาก 5,604 เรอง (ลดลงจากปกอน รอยละ ๒๓.๐๔) ในป ๒๕๕๕ เปน 11,452 เรอง (เพมขนจากปกอนรอยละ ๔๗.๓๘) ในป ๒๕๕๘ ซงเพมขนเกอบเทาตว เนองมาจากแหลงก าเนดมลพษทขยายตวเพมมากขน ในขณะทการบรหารจดการยงไมมประสทธภาพ ยงพบการลกลอบปลอยมลพษออกสสงแวดลอม ท าใหเกดความเดอดรอนกบประชาชน อกสวนหนงคอหนวยงานภาครฐใหความส าคญในการใหบรการแกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชนมากขน จงเพมชองทาง การรบแจงปญหามลพษทงในระดบภมภาคและทองถนมากขน จ านวนเรองรองเรยนจงเพมมากตามไปดวย

๑๒

บทท 3

สถานการณคณภาพสงแวดลอมทมผลตอการจดการมลพษในอนาคต

1. คณภาพอากาศและเสยง สถานการณในภาพรวมของประเทศ คณภาพอากาศในภาพรวมในชวง 10 ปทผานมามแนวโนม

ดขน แตยงคงมสารมลพษทางอากาศทเกนคามาตรฐานในหลายพนทของประเทศ สารมลพษหลกทเปนปญหาทส าคญ ยงคงเปนฝนละอองขนาดไมเกน 10 ไมครอน และ 2.5 ไมครอน กาซโอโซน และสารอนทรยระเหยงาย ส าหรบแหลงก าเนดมลพษทางอากาศจะมลกษณะเฉพาะแตกตางกนตามแตละพนท แตสาเหตหลกในภาพรวมสวนใหญเกดมาจากกจกรรมการใชพลงงานจากภาคการคมนาคมขนสงทางบก การผลตไฟฟา และภาคอตสาหกรรม

ระดบเสยงสวนใหญบรเวณพนททวไปอยในเกณฑมาตรฐาน และมแนวโนมลดลง ยกเวนระดบเสยงบรเวณรมถนนในพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑลมแนวโนมสงขน สาเหตหลกมาจากการจราจรหนาแนน

สถานการณมลพษในพนทวกฤตคณภาพอากาศ พนททมปญหามลพษทางอากาศยงคงเปนพนทเดม ไดแก กรงเทพมหานครและปรมณฑล แตฝนละอองขนาดไมเกน 10 ไมครอน และ 2.5 ไมครอน และกาซโอโซน มแนวโนมลดลง แตยงคงมปญหาสารอนทรยระเหยงาย ซงสารเบนซนยงเกนมาตรฐาน แตมแนวโนมลดลง เปนผลมาจากการควบคมมลพษจากยานพาหนะและการกอสราง

พนทเขตควบคมมลพษต าบลหนาพระลาน จงหวดสระบร มปญหาฝนละอองในบรรยากาศเกนคามาตรฐาน จากกจกรรมการผลตปนขาวและปนซเมนตในพนท โดยเฉพาะในชวงวกฤตหนาแลง ชวงเดอนมกราคม-เมษายน และชวงเดอนตลาคม-ธนวาคม ของทกป ซงจะตองด าเนนมาตรการควบคมและลด การระบายฝนละอองจากแหลงก าเนดในพนทอยางเครงครด

พนทเขตควบคมมลพษพนทมาบตาพดและบรเวณใกลเคยง จงหวดระยอง มปญหาหลกสารอนทรยระเหยงายในบรรยากาศ ไดแก สารเบนซน สาร 1,3-บวทาไดอน สาร 1,2-ไดคลอโรอเทน จากกจกรรมทเกยวของกบสารเคมและอตสาหกรรมในพนทและแหลงก าเนดอนๆ ซงยงคงเกนคามาตรฐานแตมแนวโนมลดลง ดงนนตองมการควบคมใหมการด าเนนการตามมาตรการควบคมสารอนทรยระเหยงายทงในเชงนโยบายและการควบคมจากแหลงก าเนด

สถานการณหมอกควนภาคเหนอใน 9 จงหวดภาคเหนอ มปรมาณฝนละอองสงเกนคามาตรฐาน สาเหตมาจากไฟปาและการเผาในพนทเกษตร แตมจ านวนวนทเกนคามาตรฐานลดลง ซงเปนผลมาจากแผนปฏบตการปองกนและแกไขปญหาหมอกควนภาคเหนอ การก าหนดใหจงหวดเปนผรบผดชอบหลกตามระบบศนยสงการแบบเบดเสรจ เนนการแกไขปญหาทตนเหตและการมสวนรวมของทกภาคสวน

นอกจากนยงมแหลงก าเนดมลพษทางอากาศจากตางประเทศ ไดแก ปญหาหมอกควนภาคใต มาจากการเผาปาและพนทเกษตรในพนทปาพร ในเกาะสมาตรา และเกาะบอรเนยว สาธารณรฐอนโดนเซย และการระบายสารมลพษจากรถยนตบรเวณดานชายแดน โดยเฉพาะรถบรรทกขนสงสนคา

๑๓

2. คณภาพน าในแหลงน าผวดน สถานการณคณภาพน าในภาพรวมแมน าส าคญและแหลงน าหลกมคณภาพไมเปลยนแปลง โดยเฉลย

มคณภาพน าอยในเกณฑพอใช แหลงน าหลายสายมคณภาพน าโดยรวมลดลง และแมน าทมคณภาพเสอมโทรมมาอยางตอเนอง ไดแก แมน ากวง แมน าล าตะคองตอนลาง แมน าทาจนตอนลาง แมน าปาสก แมน าลพบร แมน าเจาพระยาตอนลาง แมน าทาจนตอนกลางและตอนลาง และแมน าเพชรบรตอนลาง

สาเหตทมปญหาความเนาเสยและความสกปรกของแหลงน าในระยะเวลา 10 ปทผานมา ซงปจจย ทส าคญมาจากแหลงชมชน การเพมขนของประชากร การขยายตวของชมชน ซงสวนใหญระบายน าเสยลงสแหลงน าโดยตรง นอกจากน แหลงก าเนดประเภทอตสาหกรรมและเกษตรกรรมตองมการควบคมอยางจรงจง และปจจยส าคญอกประการหนง คอ ระบบบ าบดน าเสยรวมของชมชนทวประเทศ ในชวงป 2554-2558 มจ านวนเพมขนนอยมากไมเพยงพอตอการบ าบดน าเสยทมปรมาณเพมขนตามการขยายตวของภาคชมชนและภาคอตสาหกรรม ระบบบ าบดน าเสยบางแหงทช ารดเสยหาย ไมสามารถใชงานไดอยางมประสทธภาพ ปจจบนมปรมาณน าเสยชมชนเกดขน 9.5 ลกบาศกเมตรตอวน ขณะทระบบบ าบดน าเสยรองรบน าเสยทเกดขนไดเพยงรอยละ 34 ซงความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถนเปนปจจยทมผลตอการกอสรางระบบบ าบดน าเสยรวมของชมชน

3. คณภาพน าทะเลชายฝง

สถานการณคณภาพน าทะเลชายฝงในรอบ 10 ปทผานมา คณภาพน าทะเลสวนใหญอยในระดบพอใช คดเปนรอยละ 72 โดยมแนวโนมการเปลยนแปลงไปในทศทางทเสอมโทรมลง สาเหตมาจากน าเสยจากชมชนทไมไดบ าบดหรอบ าบดไมไดตามมาตรฐานและปลอยออกสแหลงน าไหลลงทะเล การขยายตวของแหลงทองเทยวรมฝงทะเล โดยไมไดค านงถงศกยภาพการรองรบของพนท นอกจากนยงเกดปรากฏการณน าทะเลเปลยนส มกจะพบบอยบรเวณชายฝงทะเลดานอาวไทย ซงมสาเหตมาจากปรมาณสารอาหารในน าทปลอยออกสทะเล ซงสวนหนงม สาเหตจากแหลงเกษตรกรรม

4. ขยะมลฝอยชมชน

รฐบาลประกาศใหขยะมลฝอยเปนวาระแหงชาต ใหความส าคญกบปญหาขยะมลฝอย ของเสยอนตราย กากอตสาหกรรม และมลฝอยตดเชอ โดยขบเคลอนผาน Roadmap การบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ผลจากการด าเนนงานตาม Roadmap การบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย และแผนการด าเนนงานตางๆ ท าใหปรมาณมลฝอยตกคางในสถานทก าจดขยะมลฝอยลดลงจาก 30.4 ลานตน เหลอ 10.46 ลานตน ในชวงสนป 2558 แตอยางไรกตาม ปรมาณขยะมลฝอยชมชนมแนวโนมเพมขนทกป ซงอตราการเกดขยะมลฝอยตอคนตอวนเพมขน และจงหวดทมปรมาณขยะมลฝอยเกดขนตอวนมากทสด 5 อนดบแรก เปนเมองใหญและเมองทองเทยว ไดแก กรงเทพมหานคร ชลบร นครราชสมา สมทรปราการ และขอนแกน

จากปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนทงหมด ไดรบการเกบขนเพอน าไปก าจด รอยละ 58 และก าจดไดอยางถกตองไดเพยงรอยละ 31 และมการน าขยะมลฝอยชมชนกลบมาใชประโยชนไดรอยละ 18 (ป 2558 มปรมาณขยะมลฝอยเกดขน 26.85 ลานตน)

๑๔

5. ของเสยอนตราย ของเสยอนตราย ไดแก ของเสยอนตรายชมชน ของเสยอนตรายอตสาหกรรม และมลฝอยตดเชอ

ในป 2558 ปรมาณของเสยอนตรายชมชน เพมขนจากป 2557 สวนใหญ (รอยละ 65) จะเปน ซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส และทเหลออกรอยละ 35 เปนของเสยอนตรายประเภทอนๆ จากชมชน เชน แบตเตอร หลอดไฟ ภาชนะบรรจสารเคม ทงนไดมการสงเสรมใหจงหวดจดหาพนท ทเหมาะสมเปนศนยรวบรวมของเสยอนตรายจากชมชน สงเสรมการคดแยกของเสยอนตรายชมชน เกบรวบรวมในภาชนะรองรบขององคกรปกครองสวนทองถน และสงไปก าจดในสถานทก าจดอยางถกตองอยางนอย จงหวดละ 1 แหงหรอมากกวา ปญหาส าคญทเกดขนคอ การทงของเสยอนตรายชมชนปะปนกบขยะมลฝอยทวไป โดยไมมการคดแยก และผรบซอขยะด าเนนการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสอยางไมปลอดภยตอสขภาพอนามย

ปรมาณกากอตสาหกรรมทเกดขนทงภายในและนอกพนทเขตนคมอตสาหกรรม ป 2558 มประมาณ 37.4 ลานตน ซงกากอตสาหกรรมอนตราย สามารถจดการได 0.97 ลานตน โดยน าไปจดการผานกระบวนการเพอใชซ า แปรรปใชเปนพลงงาน แปรรปเปนวสด บ าบด และก าจด สวนกากอตสาหกรรมไมอนตราย สามารถจดการได 13.99 ลานตน โดยน าไปจดการผานกระบวนการเพอใชซ า แปรรปใชเปนพลงงาน แปรรปเปนวสด บ าบด ก าจด และสงไปจดการในตางประเทศ

แนวโนมมลฝอยตดเชอเพมขน โดยเปนมลฝอยตดเชอจากโรงพยาบาลรฐ โรงพยาบาลเอกชน คลนก โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล สถานพยาบาลสตว และหองปฏบตการเชออนตราย ปรมาณมลฝอยตดเชอไดรบการจดการถกตองจากเตาเผาของโรงพยาบาล องคกรปกครองสวนทองถน และเอกชน รอยละ 65 และมมลฝอยตดเชอทหายไปจากระบบ รอยละ 35 เตาเผามลฝอยตดเชอสวนใหญยงไมมระบบตรวจวดคณภาพอากาศใหเปนไปตามกฎหมายทเกยวของ อกทงบางสวนอาจมการเกบรวบรวมและก าจดในสถานทของตนเอง บางสวนสงมลฝอยตดเชอไปก าจดรวมกบโรงพยาบาลของรฐทเปนเครอขาย หรอบางสวนอาจทงปนไปกบ ขยะมลฝอยชมชน

6. สารอนตราย

ประเทศไทยน าเขาสารเคมจากตางประเทศเพอใชในภาคเกษตรกรรม อตสาหกรรม และอนๆ เชน ดานการแพทย และการสาธารณสข โดยพบวามปรมาณการน าเขาสารเคมจากตางประเทศเพมขนจาก ป 2557 จ านวน 2.38 ลานตน (รอยละ 0.52) แตปรมาณการผลตภายในประเทศโดยโรงงานทประกอบกจการเกยวกบเคมภณฑ สารเคมหรอวตถอนตราย มจ านวน 17.1 ลานตน ซงมปรมาณลดลง 3.5 ลานตน (รอยละ 3.52) และปรมาณการสงออกสารเคมลดลงจาก 5.35 ลานตน เหลอ 5.28 ลานตน (รอยละ 1.3) ในภาพรวม ปรมาณการใชสารเคมในประเทศยงคงมปรมาณใกลเคยงกบปทผานๆ มา สารเคมทน าเขาหรอผลตขนภายในประเทศ สวนใหญจะน ามาใชในภาคอตสาหกรรมและภาคเกษตรกรรม

๑๕

7. เหตฉกเฉนและอบตภยดานมลพษ จ านวนสถตเหตฉกเฉนและอบตภยดานมลพษ มแนวโนมลดลง เนองมาจากหนวยงานทเกยวของม

ความเขมงวดในการก ากบและดแลสถานประกอบการโรงงาน ผรบจางบ าบด ก าจด และขนสงกากของเสยอนตราย และมการจบกมและด าเนนคดกบผลกลอบทงกากของเสยอนตรายอยางตอเนอง พนททเกดเหตฉกเฉนสวนใหญเปนพนททมนคมอตสาหกรรมและโรงงานอตสาหกรรมตงอยเปนจ านวนมาก เชน จงหวดชลบร ระยอง สมทรปราการ ในเขตชมชนทมสถานประกอบการตางๆ รวมทงพนททมการจราจรหนาแนน เชน กรงเทพมหานคร เมอเกดเหตจะสงผลกระทบตอประชาชนเปนจ านวนมาก

8. การรองเรยนปญหามลพษ

ในชวงระยะเวลา 5 ปทผานมา ตงแตป 2554-2558 จ านวนเรองรองเรยนมแนวโนมเพมมากขน เรองรองเรยนสวนใหญเกดจากสถานประกอบการ บานพกอาศย และพนททไดรบเรองรองเรยนมากทสด คอ กรงเทพมหานครและปรมณฑลเปนปญหาเรองเสยงและความสนสะเทอน สวนพนทจงหวดอนในภมภาคตางๆ ทวประเทศ เปนปญหาการรองเรยนเรองมลพษทางอากาศ

๑๖

บทท 4

ปจจยแวดลอมดานนโยบายเกยวกบการจดการมลพษทส าคญในระดบชาต

การก าหนดกรอบแนวคดและทศทางการจดการมลพษ พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๖๔ ไดวเคราะหและเชอมโยงกบแนวคดและทศทางภายใตนโยบายรฐบาล นายกรฐมนตรไดแถลงตอสภานตบญญตแหงชาต วนท 12 กนยายน 2557 รางกรอบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) วาระปฏรปทเกยวของกบ การจดการมลพษ ทศทางและกรอบยทธศาสตรของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564) รางนโยบายและแผนการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2560-2579 กรอบแนวคดและทศทางของแผนจดการคณภาพสงแวดลอมพ.ศ.๒๕๖๐-๒๕๖๔ และแผนยทธศาสตรกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. ๒๕๕๙-๒๕๖4 รวมทงนโยบายเกยวกบการจดการมลพษทส าคญในระดบสากล ไดแก รายงานสถานการณสงแวดลอมโลก (Global Environment Outlook 5 : GEO-5) ผลจากการประชมสหประชาชาตวาดวยการพฒนาทยงยน (United Nations Conference on Sustainable Development: UNCSD) (Rio+20) เปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) ทเกยวของกบการจดการมลพษ และความตกลงปารส (Paris Agreement) เพอวเคราะหสถานการณและแนวนโยบายทเกยวของทมผลตอการพฒนาประเทศและการด าเนนงานดานสงแวดลอม และน ามาเชอมโยงกนเพอใหการจดท าแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 สอดรบกบนโยบายและยทธศาสตรประเทศ รวมทงสอดคลอง เปนไปในทศทางและเปาหมายเดยวกบแผนฉบบตางๆ ในประเดนทเกยวของกบการจดการมลพษเพอใหหนวยงานหนสวนส าคญไดน าแผนจดการมลพษแปลงไปสการปฏบตได ซงนโยบายและแผนในระดบชาตทเกยวของกบการจดการมลพษในมตและประเดนตางๆ ทงบรบทภายในประเทศ ภมภาคอาเซยน และในระดบสากล สรปไดดงน ปจจยแวดลอมดานนโยบายเกยวกบการจดการมลพษทส าคญของประเทศไทย 1. นโยบายรฐบาล (แถลงตอสภานตบญญตแหงชาต วนท 12 กนยายน 2557)

1.1 การรกษาความมนคงของฐานทรพยากร และการสรางสมดลระหวางการอนรกษกบการใชประโยชนอยางยงยน

เรงรดการควบคมมลพษทงทางอากาศ ขยะ และน าเสย ทเกดจากการผลตและบรโภค โดยใหความส าคญในการเรงรดแกไขปญหาการจดการขยะเปนล าดบแรก สงเสรมใหเกดกลไกการคดแยกขยะเพอน ากลบมาใชใหมใหมากทสด เรงก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะในพนทวกฤต ซงจะใชทดนของรฐเปนหลก สนบสนนพนททสามารถจดการขยะมลฝอยโดยการแปรรปเปนพลงงาน สวนขยะอตสาหกรรมจะวางระเบยบมาตรการการบรหารจดการเปนพเศษ โดยก าหนดใหทงในบอขยะอตสาหกรรมทสรางขนอยางถกตองตามมาตรฐาน และใหแยกเปนสดสวนจากบอขยะชมชน ส าหรบขยะของเสยอนตราย ขยะอเลกทรอนกส และขยะตดเชอ จะพฒนาระบบก ากบตดตามตรวจสอบและเฝาระวงไมใหมการลกลอบทง รวมทงจดการสารเคม โดยลดความเสยงและอนตรายทเกดจากการรวไหล และการเกดอบตเหต ใหความส าคญกบการจดการอยางครบวงจร ตงแตการผลต การน าเขา การสงออก การใช การขนสง การก าจดท าลาย การใชมาตรการทางกฎหมายและการบงคบใชกฎหมายอยางเดดขาด รวมทงมาตรการสนบสนนอน อาท การใชสารทดแทนทมความปลอดภยมากกวาการเลอกใชผลตภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม

๑๗

ในระดบพนทจะเรงแกไขปญหาในพนทมาบตาพด ซงเปนฐานอตสาหกรรมหลกของประเทศอยางตอเนอง ครอบคลมทกมต ทงการลดและขจดมลพษ การฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การดแลคณภาพชวตประชาชนทไดรบผลกระทบจากอตสาหกรรม รวมทงการพฒนาปรบปรงขดความสามารถโครงสรางพนฐาน และการพฒนาสเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ

1.2 การรกษาความมนคงของรฐและการตางประเทศ จดระเบยบการพฒนาตามกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและการบรหารจดการพนท

ชายแดนทงทางบกและทางทะเล รองรบการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษตามแนวชายแดน รวมทงเสรมสรางความสมพนธอนดกบนานาประเทศ โดยก าหนดใหนโยบายการตางประเทศเปนสวนประกอบส าคญของนโยบายองครวม

1.3 การเพมศกยภาพทางเศรษฐกจของประเทศ เรงการพจารณาโครงการลงทนโครงสรางพนฐานทมประสทธภาพ มผลตอบแทนด มาจดท า

เปนโครงการลงทนรวมกบเอกชน พฒนาแหลงทองเทยวเดมและแหลงทองเทยวใหมในประเทศใหมคณภาพ ด าเนนการใหมการสรางโรงไฟฟาเพมขนโดยหนวยงานของรฐและเอกชน ดวยวธการท

เปดเผย โปรงใส เปนธรรม และเปนมตรตอสภาวะแวดลอม พฒนาโครงสรางพนฐานดานการขนสงและคมนาคมทางบก เรมโครงการรถไฟฟาขนสง

มวลชนในกรงเทพมหานครและรถไฟฟาเชอมกรงเทพมหานครกบเมองบรวารเพมเตม ทางอากาศโดยปรบปรงทาอากาศยานสวรรณภมระยะท ๒ ทาอากาศยานดอนเมองและทาอากาศยานสากลในภมภาค และทางน าโดยพฒนาการขนสงสนคาทางล าน าและชายฝงทะเล เรมจากการเรงรดพฒนาทาเทยบเรอชายฝงททาเรอ แหลมฉบง ทาเรอชายฝงทะเลอาวไทยและอนดามน ตลอดจนผลกดนใหทาเรอในล าน าเจาพระยาและปาสกมการใชประโยชนในการขนสงสนคาภายในประเทศและเชอมโยงกบทาเรอแหลมฉบง

พฒนาอตสาหกรรมทสอดคลองกบศกยภาพพนฐานของประเทศ โดยพฒนาวตถดบและกระบวนการผลตใหมคณภาพ ไดมาตรฐาน และเปนมตรกบสงแวดลอม

สงเสรมภาคเศรษฐกจดจทลในดานการผลตและการคาผลตภณฑดจทลโดยตรง และการใชดจทลรองรบการใหบรการของภาคธรกจ การเงน และธรกจบรการอนๆ

1.4 การสงเสรมบทบาทและการใชโอกาสในประชาคมอาเซยน พฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ โดยเรมจากการพฒนาด านการคาชายแดนและโครงขาย

การคมนาคมขนสงบรเวณประตการคาหลกของประเทศ เพอรองรบการเชอมโยงกระบวนการผลตและ การลงทนขามแดน โดยปรบปรงโครงขายระบบถนน พฒนาระบบ National Single Window (NSW) และ สงอ านวยความสะดวกทางการคาและการขนสงสนคาขามแดนอยางตอเนอง โดยในระยะแรก ใหความส าคญกบดานชายแดนทส าคญ ๖ ดาน ไดแก ปาดงเบซาร สะเดา อรญประเทศ แมสอด บานคลองลก และ บานคลองใหญ

1.5 การพฒนาและสงเสรมการใชประโยชนจากวทยาศาสตร เทคโนโลย การวจยและพฒนา และนวตกรรม

สงเสรมใหโครงการลงทนขนาดใหญของประเทศ เชน ดานพลงงานสะอาด ระบบราง ยานยนตไฟฟา การจดการน าและขยะ ใชประโยชนจากผลการศกษาวจยและนวตกรรมของไทยตามความเหมาะสม

๑๘

1.6 การปรบปรงกฎหมายและกระบวนการยตธรรม เรงปรบปรงประมวลกฎหมายหลกของประเทศและกฎหมายอนๆ ท ลาสมย ไมเปนธรรม

ไมสอดคลองกบความตกลงระหวางประเทศ เปนอปสรรคตอการบรหารราชการแผนดน การประกอบธรกจ หรอไมเออตอศกยภาพในการแขงขนกบตางประเทศ

2. รางกรอบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579)

วสยทศน : “ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” โดยความยงยน คอ 1) การพฒนาทสามารถสรางความเจรญ ซงเปน การเจรญเตบโตของเศรษฐกจทไมใชทรพยากรธรรมชาตเกนพอด ไมสรางมลภาวะตอสงแวดลอมจนเกนความสามารถในการรองรบและเยยวยาของระบบนเวศน 2) การผลตและการบรโภคเปนมตรกบสงแวดลอม และสอดคลองกบกฎระเบยบของประชาคมโลกซ ง เปนทยอมรบรวมกน ความอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมคณภาพดขน 3) มงประโยชนสวนรวมอยางยงยน ใหความส าคญกบ การมสวนรวมของประชาชนทกภาคสวน และ 4) ประชาชนทกภาคสวนในสงคมยดถอและปฏบตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

อนาคตประเทศไทย ป 2579 1) เศรษฐกจและสงคมไทยมการพฒนาอยางมนคงและยงยน 2) ระบบเศรษฐกจมความเปนชาตการคาบนฐานการขยายตวของการคาสงคาปลกและเศรษฐกจ

ดจทลทเขมขนขน 2.1) ภาคเกษตร เปนฐานการผลต Bio-bases ทส าคญ 2.2) ภาคอตสาหกรรม มงสการเปนศนยกลางการผลต การคา และการลงทนในอนภมภาค

และภมภาคอาเซยน เชน ศนยการผลตรถยนตและชนสวน ศนยกลางการผลตพลงงาน/วสดชวภาพ ศนยกลางการผลตอตสาหกรรมดจทล

2.3) ภาคการบรการ มงสการเปนศนยกลางการลงทนและการใหบรการของภมภาคอาเซยน 2.4) วสาหกจและการด าเนนธรกจ วสาหกจขนาดกลาง ขนาดยอมเขมแขง เปนฐานการผลต

และบรการทส าคญของประเทศ 3) เศรษฐกจและสงคมพฒนาอยางเปนมตรกบสงแวดลอม เปนประเทศทมระบบเศรษฐกจสเขยว

ระดบการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดต า มพนทสเขยวใหญขน ประชาชนมพฤตกรรมการผลตและ การบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม

ยทธศาสตรชาตทจะใชเปนกรอบแนวทางการพฒนาในระยะ 20 ปตอไป ประกอบดวย 6 ยทธศาสตร ไดแก

1) ยทธศาสตรดานความมนคง 2) ยทธศาสตรดานการสรางความสามารถในการแขงขน 3) ยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพคน 4) ยทธศาสตรดานการสรางโอกาสความเสมอภาคและเทาเทยมกนทางสงคม 5) ยทธศาสตรดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม 6) ยทธศาสตรดานการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ

๑๙

3. วาระปฏรปทเกยวของกบการจดการมลพษ 3.1 วาระปฏรปท 10 : ระบบพลงงาน

3.2.1 จดใหมแผนพฒนาการผลตไฟฟาดวยพลงงานหมนเวยนทใหความส าคญตอการผลตไฟฟาดวยพลงงานทดแทนพลงงานหมนเวยนทสะอาดมผลกระทบตอสงแวดลอมนอย

3.2.2 รางพระราชบญญตพลงงานทดแทน พ.ศ. .... โดยสงเสรมการใชพลงงานทดแทนอยางยงยน เพอลดผลกระทบตอสงแวดลอมสงเสรมและสนบสนนใหมการใชพลงงานทดแทนในหนวยงานภาครฐ

3.2 วาระปฏรปท 14 : การปฏรปภาคการเกษตร ปฏรประบบความปลอดภย/มาตรฐานสนคา โดยก าหนดมาตรฐานบงคบส าหรบสนคาเกษตร

เชน การก าหนดเกณฑมาตรฐานของขาวขาวดานการผลตในพนทการเกษตร (GAP) และการผลตสนคาปลอดภย

3.3 วาระปฏรปท 25 : ระบบการบรหารจดการทรพยากร ประกอบดวย 3.3.1 ประเดนปฏรป : การเพมประสทธภาพในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

2) การรกษาคณภาพสงแวดลอมทด มาตรการ: - ปองกนและลดมลพษ ณ แหลงก าเนด

- รกษาคณภาพสงแวดลอมใหไดมาตรฐาน - กระจายอ านาจในการจดการคณภาพสงแวดลอม - สนบสนนใหภาคเครอขายเขามามสวนรวมในการจดการสงแวดลอม

3) การสรางระบบหมนเวยนวสดทเปนมตรกบสงแวดลอม มาตรการ: - สนบสนนการพฒนาและเสรมสรางประสทธภาพระบบการหมนเวยน

ทรพยากร - พฒนาเครองมอและกลไกเพอสนบสนนการหมนเวยนวสดทเปนมตร

ตอสงแวดลอม 3.3.2 ประเดนปฏรป : การปฏรประบบ โครงสรางองคกร และกฎหมายดานการบรหาร

จดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 1) การปฏรปกฎหมายดานการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

มาตรการ: จดท าและปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหมความชดเจนและครอบคลม

2) การปฏรประบบและโครงสรางองคกร ดานการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

มาตรการ: พฒนากระบวนการยตธรรมดานสงแวดลอม 3.3.3 ประเดนปฏรป : การเพมประสทธภาพการใชเครองมอและกลไกในการบรหาร

จดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ๑) การปรบปรงกลไกในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

มาตรการ: - ปรบปรงและเพมประสทธภาพการบรหารจดการกองทนสงแวดลอมใหมการบรหารงานทคลองตว และมชองทางใหองคกรปกครองสวนทองถน องคกรพฒนาเอกชน และ ภาคประชาชน สามารถขอรบการสนบสนนงบประมาณ เพอใชในการฟนฟแหลงทรพยากรธรรมชาตและ/หรอการจดการมลพษในพนท และการเยยวยาปญหาและชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากเหตวกฤตส งแวดลอมท

๒๐

เกดขนอยางเรงดวนไดทนท รวมทงเพมชองทางใหภาคทเกยวของสามารถขอรบการสนบสนนงบประมาณจากกองทนสงแวดลอม เพอการแกไขปญหาสงแวดลอมและการฟนฟพนทวกฤต

- ผลกดนใหมการใชกระบวนการการประเมนสงแวดลอมระดบยทธศาสตร (Strategic Environmental Assessment: SEA) ในการตดสนใจทกระดบ ตงแตขนตอนของ การก าหนดนโยบายแผนและการพฒนาระดบพนทอยางสอดคลองกบศกยภาพในการรองรบของพนท

2) การสงเสรมการใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

มาตรการ: - พฒนาเครองมอทางเศรษฐศาสตรเพอสนบสนนการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และสรางแรงจงใจในการเปลยนพฤตกรรม เชน การจดเกบภาษมลพษ การเกบคาธรรมเนยมในการใชสนคาทกอมลพษสง การจดเกบภาษจากผประกอบการ/นกทองเทยว การจดเกบคาธรรมเนยมผลตภณฑ ระบบมดจ า-คนเงน (Deposit-Refund System) บรรจภณฑตางๆ โดยเนนหลก 3Rs (Reduce Reuse และ Recycle) การจดเกบคาธรรมเนยมฝงกลบขยะ (Landfill Tax) การใชพนธบตรเพอสงแวดลอม เชน พนธบตรปาไม (Forest Bond) และการจายคาตอบแทนการใหบรการของระบบนเวศ เปนตน

- ผสมผสานการใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรกบเครองมอก ากบและควบคม และเครองมอทางสงคม เชน เรองการลดการใชถงพลาสตกและโฟม ควรใชทงการสรางความตระหนก มาตรการบงคบและจงใจกบประชาชน โดยมการเผยแพรประชาสมพนธผานการศกษา สอตางๆ รวมทง มการจดเกบคาธรรมเนยมถงพลาสตกและโฟม การหามใชในระดบองคกร และสนบสนนทางเลอกบรรจภณฑทยอยสลายได เปนตน

3) การสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศดานสงแวดลอม มาตรการ: - เสรมสรางศกยภาพในระดบประเทศในการจดการประเดนและ

พนธกรณทเกยวของกบความตกลงพหภาคดานสงแวดลอม (Multilateral Environmental Agreements: MEAs)

- สงเสรมความรวมมอระดบภมภาคและระหวางประเทศ เพอจดการปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมขามแดน เชน ปญหาหมอกควนขามแดน การเคลอนยายของเสยอนตรายขามแดน การลกลอบคางาชาง ปญหาทรพยากรน า เปนตน

- พฒนาศกยภาพและสงเสรมความตระหนกดานสงแวดลอมระหวางประเทศตอสาธารณชน

3.3.4 ประเดนปฏรป : การสรางความเปนหนสวนในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

1) ภาคเอกชน มาตรการ: สงเสรมและพฒนาศกยภาพของผประกอบการ เพอเตรยมความพรอม

ในการปรบเปลยนวธการผลตและบรการใหเปนมตรตอสงแวดลอม 2) ภาคประชาชน

มาตรการ: สงเสรมและสนบสนนใหประชาชนมการปรบเปลยนพฤตกรรมและคานยมการบรโภคทเปนมตรกบสงแวดลอม โดยน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการด ารงชวต

3) สอมวลชน

๒๑

มาตรการ: สงเสรมและสนบสนนใหสอมวลชนมบทบาทในการปรบเปลยนสงคมไปสการบรโภคทยงยน

4) นกวชาการ มาตรการ: สงเสรมและสนบสนนใหนกวชาการมบทบาทในการน าผลงานมาใช

ประโยชนในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ

4. ทศทางและกรอบยทธศาสตรของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564)

4.1 ยทธศาสตรการสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจและแขงขนไดอยางยงยน สรางความเขมแขงของสาขาการผลตและบรการใหม และเศรษฐกจดจทล ภายใตเงอนไข

การรกษาสงแวดลอมและการใชประโยชนจากศกยภาพของพนท โดยเฉพาะภาคการผลตและบรการทมศกยภาพทจะเปนฐานส าคญส าหรบการพฒนาประเทศในอนาคต เชน อตสาหกรรมแปรรปเกษตรและอาหาร อตสาหกรรมและบรการสรางสรรค อตสาหกรรมบนฐานชวภาพ อตสาหกรรมอากาศยาน อตสาหกรรมระบบราง อตสาหกรรมหนยนต ธรกจบรการสขภาพ ธรกจบรการทางการเงน ธรกจการจดประชมและนทรรศการนานาชาต ธรกจภาพยนตร การศกษานานาชาต ธรกจทเกยวของกบการทองเทยว ศนยปฏบตการประจ าภมภาค เปนตน

4.2 ยทธศาสตรการเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอมเพอการพฒนาอยางยงยน มงอนรกษฟนฟสรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สรางสมดล

ระหวางการอนรกษและการใชประโยชน บรหารจดการน าใหมประสทธภาพ ภายใตยทธศาสตรการบรหารจดการทรพยากรน า แกไขปญหาวกฤตสงแวดลอมโดยเรงรดแกไขปญหาการจดการขยะ ลดการปลอยกาซเรอนกระจกลงรอยละ 20 ตามเปาหมายระยะยาว พฒนาการผลต โดยลดการใชพลงงาน เพอปรบตวสรปแบบการผลตและบรโภคคารบอนต าและเปนมตรกบสงแวดลอมมากขน รวมทงยกระดบการปองกนผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบตธรรมชาต

แนวทางการพฒนา แกไขปญหาวกฤตสงแวดลอม เรงรดแกไขปญหาการจดการขยะ เพมประสทธภาพการ

จดการคณภาพน า เพมประสทธภาพการจดการคณภาพอากาศ ปรบปรงกฎหมายและพฒนาโครงสรางพนฐานเมองเพอรองรบการเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอม

สงเสรมการผลตและการบรโภคทเปนมตรกบสงแวดลอม สนบสนนการผลตภาคการเกษตรไปสเกษตรกรรมทยงยน สงเสรมการทองเทยวทยงยน

พฒนาระบบการบรหารจดการและกลไกแกไขปญหาความขดแยงดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

สนบสนนการลดการปลอยกาซเรอนกระจก และเพมขดความสามารถในการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

บรหารจดการเพอลดความเสยงดานภยพบต บรณาการการลดความเสยงจากภยพบต เขาสกระบวนการวางแผน เสรมสรางขดความสามารถในการเตรยมความพรอมและการรบมอภยพบต พฒนาระบบการจดการภยพบตในภาวะฉกเฉน พฒนาระบบการฟนฟบรณะหลงการเกดภย

พฒนาความรวมมอดานสงแวดลอมระหวางประเทศ

๒๒

4.3 ยทธศาสตรการพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส มงเนนการพฒนากายภาพโครงสรางพนฐานดานการคมนาคมขนสง การเชอมโยงเครอขาย

โทรคมนาคม และโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนพนทเศรษฐกจพเศษ พนทเมอง การเชอมโยงการเดนทางและขนสงสนคาระหวางประเทศ การพฒนาความมนคงดานพลงงานและการผลตพลงงานทดแทน การสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจดจทลการลดความเหลอมล าในการเขาถงโครงสรางพนฐาน และการใชประโยชนโครงสรางพนฐานเพอสรางอตสาหกรรมใหม พฒนาส งอ านวยความสะดวกเพอรองรบ การเปลยนแปลงรปแบบการขนสงจากถนนสรางเปนหลก

4.4 ยทธศาสตรการพฒนาภาค เมอง และพนทเศรษฐกจ พฒนาภาค เมอง และพนทเศรษฐกจส าคญใหสอดคลองกบทศทางการพฒนาประเทศ

ศกยภาพ โอกาส และขอจ ากดของพนทรวมทงความตองการของภาคการพฒนาทเกยวของ เพอรกษาฐานเศรษฐกจเดมใหเขมแขง โดยมคณภาพสงแวดลอมตามมาตรฐานสากล สรางฐานเศรษฐกจใหมรองรบ การเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน พฒนาเมองศนยกลางความเจรญในภมภาคใหเปนเมองนาอยและปลอดภย สนบสนนการเชอมโยงในภมภาค มสาระครอบคลม ดงน 1) การพฒนาภาค 2) การพฒนาเมองศนยกลางความเจรญในภมภาค 3) การพฒนาพนทฐานเศรษฐกจหลกบรเวณชายฝงทะเลตะวนออก และ 4) การพฒนาพนทเศรษฐกจพเศษชายแดน รวมทงความเชอมโยงกบการพฒนาคลสเตอรอตสาหกรรมและบรการทมศกยภาพ และโครงการพฒนาทาเรอน าลกทวาย

4.5 ยทธศาสตรการตางประเทศ ประเทศเพอนบาน และภมภาค มงเนนการดแลการด าเนนงานตามขอผกพนและพนธกรณ ตลอดจนมาตรฐานตางๆ ทไทยม

ความเกยวของในฐานะประเทศสมาชก ทงในเวทระดบโลก ระดบภมภาค และระดบอนภมภาค อาท การด าเนนงานเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDGs) การประมง รวมทงการเตรยมความพรอมในการรองรบและด าเนนงานของประเทศไทยภายหลงการเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558 (Post-ASEAN 2015)

5. กรอบแนวคดและทศทางของแผนจดการคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๖๔

5.1 ประเดนยทธศาสตรท ๒ เพมประสทธภาพการใชทรพยากรธรรมชาตอยางคมคา และสงเสรมสงคมใหเปนมตรกบสงแวดลอม

5.1.๑ การสงเสรมการบรโภคทเปนมตรกบสงแวดลอม 1) ใหความรแกทกภาคสวนเพอให เกดความตระหนก และปรบเปลยนพฤตกรรม

รวมถงคานยมการใชชวตประจ าวนในการบรโภคสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม โดยสนบสนนการใชสนคาทตดฉลากสงแวดลอม ฉลากสนคาเกษตรอนทรย ฉลากแสดงประสทธภาพการใชพลงงานหรอทรพยากรของสนคา ฉลากแสดงการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดออกสบรรยากาศ โรงแรมใบไมเขยว แหลงทองเทยวทมการอนรกษสงแวดลอม และภาชนะหรอวสดหรอถงพลาสตกชวภาพทสามารถยอยสลายไดในธรรมชาต ไมเปนสารตกคางหรอเปนอนตรายตอสงแวดลอม

2) รณรงค ประชาสมพนธอยางตอเนองและทวถง ใหประชาชนใชชวตอยางพอเพยงในการด ารงชวตทเปนมตรกบสงแวดลอมอยางเปนกจวตรประจ าวน

3) สนบสนนการผลตสอสรางสรรคดานสงแวดลอม และเพมนวตกรรมการรณรงค ประชาสมพนธ เพอสรางความตระหนกและเผยแพรขอมลขาวสาร สอสารทางชองทางใหมๆ ใหตรงกบกลมเปาหมายในชวงวยตางๆ

๒๓

4) ผลกดนหรอปรบปรงระเบยบการจดซอจดจางสนคาทเปนมตรกบสงแวดลอมในหนวยงานภาครฐ เพอสงเสรมใหหนวยงานภาครฐทกแหง เปนหนวยขบเคลอนการจดซอจดจางสนค าทเปนมตรกบสงแวดลอม

5) ปรบเปลยนมาตรการทางการคลง ผลกดนการบรหารจดการงบประมาณของประเทศ เพอผลกดนการสรางแรงจงใจในการใชทรพยากรและพลงงานอยางมประสทธภาพ และลดการกอมลพษ

6) ผลกดนมาตรการทางภาษทสนบสนนการพฒนาหรอยกระดบเทคโนโลยการผลตทสะอาด เปนมตรกบสงแวดลอม และใชทรพยากรอยางคมคาและมประสทธภาพ

7) สนบสนนการผลตไฟฟาดวยพลงงานหมนเวยน ใหความส าคญตอการผลตไฟฟาดวยพลงงานทดแทน พลงงานหมนเวยนทสะอาด มผลกระทบตอสงแวดลอมต า รวมทงสงเสรมใหประชาชนระดบครวเรอน อาคารทวไป ชมชน สถานทราชการ ตดตงระบบไฟฟาดวยเซลลแสงอาทตย

8) สรางกลไกระบบการรวบรวม ขนสง และแปรรปวสดเหลอทงทางการเกษตรทมตนทนต า โดยเฉพาะลานรบซอและแปรรปปาลม หรอวสดเหลอทงจากการเกษตรประเภทอนๆ

5.1.๒ สงเสรมการผลตและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม 1) ใหความรในการใชสารเคมในภาคการเกษตร ลดและเลกการใชสารเคมก าจดศตรพช

ทมพษรายแรงตอมนษย สตว และสงแวดลอม รวมถงการจดการสารเคมและซากบรรจภณฑสารเคมใน ภาคการเกษตรใหถกวธอยางตอเนองและทวถง

2) สนบสนนแหลงทนและกลไกทางการตลาด เพอสรางแรงจงใจในการปรบเปลยนรปแบบการท าการเกษตรใหเปนมตรกบสงแวดลอม และไดรบผลตอบแทนสงขน โดยเฉพาะการจดหาแหลงทนเพอสนบสนนการลงทนดานเกษตรอนทรย และการสรางกลไกทางการตลาดรองรบการจ าหนายสนคาเกษตรอนทรย

3) พฒนามาตรฐานสนคาเกษตรทเปนมตรกบสงแวดลอม ควบคไปกบมาตรฐานความปลอดภย โดยสนบสนนใหมการรบรองสนคาทไดมาตรฐานและเปนทยอมรบของตางประเทศ

4) สนบสนนงานวจยและพฒนา และจดท าพนทตนแบบ เพอสาธตการปรบเปลยนกระบวนการผลตใหเปนมตรกบสงแวดลอม โดยเฉพาะวธปฏบตทางการเกษตรทด และการเกษตรอนทรย

5) สนบสนนการแบงปนการบรการ เครองมอ และทรพยากรสวนเกนทเกดจากการผลต ระหวางกลมอตสาหกรรม เพอสรางมลคาเพมและลดตนทนการผลต และเปนการรกษาสงแวดลอม รวมถงสนบสนนการพฒนานคมอตสาหกรรมเชงนเวศ โดยเชอมโยงกบการประเมนสงแวดลอมในระดบยทธศาสตร การวางผงเมอง และเปดโอกาสใหประชาชนไดเขามามสวนรวม

6) ผลกดนการใช และยกระดบมาตรฐานสงแวดลอมใหเปนสากลในการจดการองคกร หรอสถานประกอบการ

7) เรงจดท าบญชผลกระทบสงแวดลอมรายสนคา โดยการประเมนตลอดวฏจกรชวต และจดท าฐานขอมลการประเมนวฎจกรชวตของประเทศทถกตองครอบคลมและสอดคลองตามมาตรฐานสากล รวมถงใหมการก าหนดมาตรการรายสนคาแกผบรโภค โดยเฉพาะปรมาณการปลอยคารบอน ปรมาณการใชน า และฟตพรนทสงแวดลอม

8) พฒนาฐานขอมลการประเมนวฎจกรชวตของผลตภณฑภาคการผลต การขนสง และการบรโภคสนคา เพอน าไปสการก าหนดมาตรฐานของรอยเทานเวศ ฟตพรนทสงแวดลอม ฉลากคารบอน การออกแบบผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอมและปลอยคารบอนต า

๒๔

9) สนบสนนการวจยและพฒนาดานการใชเทคโนโลยสะอาดภายในประเทศ รวมถง การสรางศกยภาพบคลากรในภาคอตสาหกรรม เพอสนบสนนการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม

10) พฒนาศกยภาพของผประกอบการภาคการทองเทยวและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม และผประกอบการเชงอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

11) พฒนาและสนบสนนการทองเทยวเชงอนรกษ รวมถงการทองเทยวและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอมและลดปรมาณการปลอยคารบอน โดยสรางแรงจงใจในภาคการทองเทยวและบรการใหมการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ ลดการปลอยมลพษ และลดการ ใชวสดและสารอนตรายตอสงแวดลอม

12) พฒนาระบบการจดการดานสงแวดลอมในแหลงทองเทยว โดยเฉพาะระบบการจดการขยะมลฝอย และบ าบดน าเสยชมชน การเดนทางทเปนมตรกบสงแวดลอมหรอการจดท าทางจกรยาน รวมทงก าหนดปรมาณนกทองเทยวในบางฤดกาลใหเหมาะสมกบศกยภาพของแหลงทองเทยว

5.2 ประเดนยทธศาสตรท ๓ การจดการคณภาพสงแวดลอมทด ไดรบการปองกน บ าบดและฟนฟ

5.2.๑ การปองกน ลด และขจดมลพษ 1) ก าหนดใหมการจดท ารายงานการประเมนสงแวดลอมระดบยทธศาสตร (Strategic

Environment Assessment: SEA) ส าหรบการพฒนาโครงการบนพนทขนาดใหญ หรอการพฒนาโครงการหลายโครงการในระยะเวลาเดยวกน หรอใกลเคยงกน และมผลกระทบสะสม กอนตดสนใจด าเนนโครงการ โดยรวมกนก าหนดประเภทของแผนหรอยทธศาสตรรายสาขาทมความส าคญและสงผลกระทบตอสงแวดลอมสงเพอใชประกอบการตดสนใจ และจดวางผงเมองใหเหมาะสม รวมถงก าหนดใหมการประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพ เพอปกปองคมครองสทธและสขภาพของประชาชนทอาจไดรบผลกระทบจากการพฒนาทมาจากการเปลยนแปลงดานสงแวดลอม เศรษฐกจและสงคม

2) พฒนาฐานขอมลดานสารเคมส าหรบใชในภาคอตสาหกรรม ภาคการเกษตร ภาคการศกษาหรอการศกษาวจย รวมถงภาคอนๆ อยางเปนระบบ และใหมความเชอมโยงกนทงในกระบวนการผลต น าเขา จ าหนาย ขนยาย และก าจด เพอเพมประสทธภาพในการบรหารจดการ

3) ผลกดนใหมการน าเครองมอและกลไกทางเศรษฐศาสตรมาใชในการจดการสงแวดลอม เพอสรางแรงจงใจในการลดการปลอยมลพษ ณ แหลงก าเนด เชน การจดเกบภาษการปลอยมลพษ การเกบคาธรรมเนยมการใชผลตภณฑทกอมลพษสง การเรยกเกบเงนคามดจ า -คนเงน บรรจภณฑผลตภณฑตางๆ และสงเสรมหลกการ 3Rs (Reduce, Recycle, Reuse) ใหน ามาประยกตและปฏบตใหเปนรปธรรม

4) เรงผลกดนการจดท ากฎระเบยบเกยวกบจดการขยะมลฝอย โดยเฉพาะรางกฎกระทรวงวาดวยสขลกษณะการจดการมลฝอยทวไป พ.ศ. .... รางกฎกระทรวงก าหนดอตราคาธรรมเนยมการใหบรการการเกบ ขน หรอก าจดสงปฏกลหรอมลฝอย พ.ศ. .... รางพระราชบญญตการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสและซากผลตภณฑอน พ.ศ. ....

5) เรงรดแกไขปญหาขยะมลฝอยมลฝอยชมชน เพอใหมการจดการทมประสทธภาพ โดยสงเสรมใหมการคดแยกตงแตตนทาง เพอใหมการน ากลบมาใชใหมใหมากทสด และเรงก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดในพนทวกฤต รวมทงผลกดนกฎหมายการลดและน าของเสยกลบมาใชประโยชน

๒๕

6) พฒนารปแบบการจดการขยะมลฝอยชมชน เพอใหเกดความคมคา โดยสงเสรมใหภาคเอกชนเขามารวมลงทนและด าเนนการแปลงขยะผลตเปนพลงงานไฟฟา และใหมการจดการอยางเปนระบบ ครบวงจร สวนขยะทไมสามารถก าจดได ควรมการจดหาเทคโนโลยทเหมาะสมมาใชในการจดการ

7) ผลกดนการลดปรมาณขยะจากตนทาง โดยสนบสนนใหงดหรอเลกการใชกลองโฟม ถงพลาสตก หรอวสดทยอยสลายไดยาก และใหมการพฒนากลไกทางภาษ รวมถงพฒนาพลาสตกชวภาพ หรอวสดอนทเปนมตรตอสงแวดลอมใหสามารถน ากลบมาใชประโยชนใหมได

8) สนบสนนรานรบซอเกาทรบซอและมการคดแยกขยะมลฝอย โดยตองไดรบ การอนญาตประกอบกจการ มสถานทจดเกบทไดมาตรฐาน มการขนสงทปลอดภย และประกอบกจการทไมกอผลกระทบตอสขอนามยของคนงาน สงแวดลอม หรอชมชนขางเคยง

9) ใหผ ผลตและผจ าหนายสนคา สนบสนนผประกอบการคดแยกซากผลตภณฑ ซากบรรจภณฑ และของเสยอนตรายชมชน และมการจดการทถกวธ รวมทง ไมเปนอนตรายตออนามยของผคดแยก และไมเปนมลพษตอสงแวดลอม รวมทงเปนการน าทรพยากรกลบมาใชไดอยางคมคา

10) เพมความรบผดชอบใหแกผผลต (Extended Producer Responsibility) ในการจดการซากผลตภณฑอยางเปนระบบครบวงจร ตงแตการออกแบบผลตภณฑ การผลตผลตภณฑ การรวบรวมซากผลตภณฑ การจดสถานทจดเกบ การขนสง จนถงการจดการอยางถกตอง เหมาะสม และปลอดภย ไมเกดผลกระทบตอสงแวดลอม เพอใหเกดการใชประโยชนทรพยากรอยางคมคาตลอดวฏจกรชวตผลตภณฑ

11) เพมศกยภาพขององคกรปกครองสวนทองถนในการจดการขยะมลฝอยชมชน โดยสนบสนนใหมระบบการจดการทสอดคลองกบสภาพปญหาในพนทและศกยภาพในการบรหารจดการขององคกรปกครองสวนทองถน และผลกดนใหองคกรปกครองสวนทองถนมการจดเกบคาธรรมเนยม เพอใหมงบประมาณเพยงพอในการเดนระบบ และบ ารงรกษาระบบไดอยางตอเนอง

12) สนบสนนการวจยและพฒนาเกยวกบขยะทคดแยกและไมสามารถก าจดได ขยะอนตราย สารอนตราย ใหสามารถน ามาใชประโยชนไดใหมอยางคมคา รวมถงการวจยและพฒนาวสดทดแทนกลองโฟม และถงพลาสตกทยอยสลายไดยาก

13) ตดตามและเฝาระวง เพอมใหมการลกลอบทงของเสยและสารอนตราย กากอตสาหกรรมและขยะตดเชอในสงแวดลอมทงบนบกและในทะเล รวมถงการลกลอบน าเขาสารอนตรายมาใชในกจการทผดวตถประสงค การรวไหล และการเกดอบตภยจากสารเคม

14) ตดตาม และตรวจสอบการใหบรการการจดการของเสยอนตรายและสารอนตราย กากอตสาหกรรมและขยะตดเชอในสงแวดลอมของผประกอบการใหเปนไปตามมาตรฐานและมาตรการทก าหนดอยางเครงครด

15) ปลกฝงความร ความเขาใจ และสรางจตส านกใหแกนกเรยน นกศกษาในโรงเรยนและสถานศกษา พฒนาคร อาจารยใหมความร ความเขาใจในการถายทอดความรดานสงแวดลอมใหแกนกเรยน นกศกษา

16) สรางพลงของประชาชน ดวยการเปดเผยขอมลออกสสาธารณะ เกยวกบแหลงก าเนดน าเสย รวมถงแหลงก าเนดมลพษทปลอยมลพษออกสสงแวดลอม เพอใหเกดแรงกดดนใหมการจดการสงแวดลอมของแหลงมลพษ

17) สรางความร ความเขาใจ และความตระหนกดานการจดการน าเสยใหแกประชาชน และผเกยวของทกภาคสวนในพนทองคกรปกครองสวนทองถนทไดรบการสนบสนน

๒๖

18) ควบคม และก ากบแหลงก าเนดมลพษใหอยในระดบทไมเกนมาตรฐานการปลอยมลพษ ทงแหลงก าเนดทมจดปลอยชดเจน และบรหารจดการแหลงก าเนดทไมมจดปลอยทชดเจน รวมทงค านงถงคามลพษสะสมรวม และมการศกษาเปรยบเทยบกบศกยภาพการรองรบมลพษของพนท เพอก าหนดมาตรการในการลดมลพษและพฒนามาตรฐานการปลอยมลพษทเหมาะสม

19) ปรบปรงและแกไขกฎหมายและคามาตรฐานใหสอดคลองกบสถานการณ และสภาพปญหาคณภาพอากาศของแตละพนท โดยเฉพาะในพนททคณภาพอากาศอยในขนวกฤต และมปญหาหมอกควน

20) จดท า พฒนา และเชอมโยงฐานขอมลมลพษจากยานพาหนะดานคณภาพอากาศและเสยง ระหวางหนวยงานทเกยวของ

5.2.๒ การเยยวยาชวยเหลอผไดรบผลกระทบ 1) ตดตามและเฝาระวงสถานการณมลพษในพนทวกฤตทสงผลกระทบตอสงแวดลอม

พรอมเปดเผยขอมลใหสาธารณชนไดรบทราบอยางตอเนองผานทกชองทาง 2) สรางกลไกการเยยวยาแกผไดรบผลกระทบฉกเฉน โดยจดตงระบบกองทนฉกเฉน

เพอชดเชยคารกษาพยาบาลและคาใชจายในการฟองรองแกผไดรบผลกระทบ รวมกบการศกษาและก าหนดใชมาตรการทางการคลงทเหมาะสม เปนธรรม และเปนไปตามหลกการผกอมลพษเปนผจาย

3) ฟนฟพนทวกฤตทสงผลกระทบตอสงแวดลอมอยางเปนรปธรรม โดยใหความส าคญกบพนททปนเปอนมลพษ และเขตควบคมมลพษ

4) พฒนากระบวนการยตธรรมดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหครอบคลม ทกดาน ตงแตการเขาถงขอมลขาวสาร การคมครองสทธมนษยชน การพสจนความเสยหาย การปรบปรงแกไขกฎหมาย ระเบยบ หลกเกณฑทเปนอปสรรคตอการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยนและเปนธรรม และพฒนาองคความรและฐานขอมล รวมถงการผลกดนใหจดตงองคกรอสระดานสงแวดลอมและสขภาพ เพอตรวจสอบถวงดลการก าหนดนโยบายสาธารณะดานสงแวดลอม

5.2.๓ การจดการคณภาพสงแวดลอมเมอง และสงแวดลอมอนๆ 1) สงเสรมใหทองถนสามารถจดรปแบบของเมอง โดยการจดท าแผนและผงการพฒนา

ตามหลกการของสงแวดลอมเมองทยงยน ทเออตอการพฒนาคณภาพชวตของประชากร 2) พฒนาคณภาพชวตและจดสภาพแวดลอมของชมชน รวมทงชมชนแออด ใหมความ

เปนระเบยบเรยบรอย โดยเฉพาะการตดตงระบบการจดการน าเสยขนาดเลก การตดตงถงดกไขมนของชมชนรมน าล าคลอง และการสนบสนนกระบวนการเรยนรของประชาชนในชมชนแออด เกยวกบการดแลสภาพแวดลอมและอนามยสงแวดลอม

3) ก าหนดมาตรการปองกนการบกรกพนทสาธารณะเพอน ามาจดท ากจกรรมทสงผลตอสงแวดลอม ทงดานการเกษตร การตงถนฐาน และการอตสาหกรรม

5.3 ประเดนยทธศาสตรท ๔ สรางศกยภาพเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภย

ธรรมชาต และสงเสรมความรวมมอกบตางประเทศ 5.3.1 การสรางความร ความเขาใจ และสงเสรมการลดการปลอยกาซเรอนกระจก

๑) ใหความรแกผประกอบการในการลดการปลอยกาซเรอนกระจก เพอรองรบ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พรอมทงสงเสรมและสรางแรงจงใจใหแกผประกอบการรวมกลมเครอขายในการผลตและจ าหนายสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม เพอปรบปรงกลไกดานราคา

๒๗

2) เพมนวตกรรมการรณรงค ประชาสมพนธ และปลกจตส านกเพอลดการปลอยกาซเรอนกระจก โดยการเปลยนแปลงพฤตกรรมการใชพลงงานของผใชพลงงาน พฤตกรรมการตดสนใจของผประกอบการ และการเปลยนทศทางตลาด เพอใหเกดการประหยดพลงงานรวมกบการสงเสรมการเดนทางโดยไมใชยานยนตส าหรบการเดนทางในระยะใกลๆ โดยเฉพาะโดยสารรถไฟฟา รถใตดนในเขตกรงเทพมหานคร และการปนจกรยาน รวมถงกจกรรมอนรกษอนๆ

3) สงเสรมมาตรการแรงจงใจเพอใหภาคประชาชนและภาคธรกจปรบเปลยนการใชยานพาหนะในการเดนทางและขนสงสนคาทมประสทธภาพ โดยเฉพาะลดหรอคนภาษส าหรบผใชและผผลตผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอม ก าหนดใหมฉลากแสดงอตราการปลอยกาซเรอนกระจกและการใชพลงงานของยานพาหนะ และสนบสนนสนเชอดอกเบยต าจากกองทนหรอสถาบนการเงนแกผผลตทใชเทคโนโลยกอมลพษต าหรอเทคโนโลยสะอาด

4) ผลกดนนโยบายการผลตพลงงานในภาคเอกชน องคกรปกครองสวนทองถน ชมชน และครวเรอน โดยเฉพาะการผลตพลงงานแสงอาทตยบนหลงคา การใชของเสยหรอวสดเหลอใชทางการเกษตร

5) ลดการผลตพลงงานจากเชอเพลงฟอสซล ควบคกบการสนบสนนการพฒนาแหลงพลงงานหมนเวยนทสะอาดหรอเปนมตรกบสงแวดลอม

5.3.2 การสรางศกยภาพของประชาชนเพอการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

1) พฒนาโครงขายการเดนทางดวยระบบขนสงมวลชนสาธารณะทมประสทธภาพ 2) พฒนาความเชอมโยงโครงขายของระบบขนสงมวลชนในเมองใหญใหครอบคลมและ

เชอมโยงตอกน 5.4.3 พฒนาความรวมมอดานสงแวดลอมระหวางประเทศ

1) สนบสนนการศกษาวจยเกยวกบพนธกรณดานสงแวดลอมระหวางประเทศ และความตกลงทางการคาทเกยวของกบสงแวดลอม รวมทงการตดตามผลการเจรจาและทาทของประเทศตางๆ ทงในเวทการคาโลก และการเจรจาในระดบทวภาค และพหภาค เพอก าหนดทาทของประเทศทเหมาะสม และก าหนดการเจรจาเชงรก

2) สงเสรมกรอบความรวมมอระหวางประเทศ ทงในระดบทวภาคและพหภาคในการน ากลไกความรวมมอและการสนบสนนตางๆ โดยเฉพาะดานการเงน การถายทอดเทคโนโลย การเสรมสรางศกยภาพ ดานบคลากรการวจย และการวจยและพฒนา เพอสนบสนนการด าเนนงานภายในประเทศ

3) เพมขดความสามารถใหแกบคลากรและองคกร ตลอดจนภาคทเกยวของกบการเจรจาและการปฏบตตามพนธกรณระหวางประเทศ เพอใหเกดความเขมแขง ความรวมมออยางเปนเครอขาย

๒๘

ปจจยแวดลอมดานนโยบายเกยวกบการจดการมลพษทส าคญในระดบสากล

6. ผลจากการประชมสหประชาชาตวาดวยการพฒนาทยงยน (United Nations Conference on Sustainable Development: UNCSD) (Rio+20)

ผลจากการประชมสหประชาชาตวาดวยการพฒนาทยงยนท าใหเกดผลลพธ “The Future We Want” หรอ “อนาคตทเราตองการ” โดยทกภาคสวนมความเขาใจรวมกนทจะผลกดนใหเกดแนวความคดของเศรษฐกจสเขยว (Green Economy) โดยการด าเนนงานตองมความยดหยนและไมมลกษณะทตองด าเนนการเหมอนกนในทกประเทศ ซงมประเดนทเกยวของกบการจดการมลพษ ดงน

6.1 น าและการสขาภบาล (Water and sanitation) เนนความจ าเปนในการรบรองมาตรการเพอลดมลพษทางน าและเพมคณภาพน า ปรบปรง

การบ าบดน าเสย ประสทธภาพของน า และลดอตราการสญเสยน าอยางมนยส าคญ 6.2 มหาสมทรและทะเล (Oceans and seas)

ความอดมสมบรณของมหาสมทรและความหลากหลายทางชวภาพทางทะเล อาจไดรบผลกระทบเชงลบจากมลพษทางทะเล เชน ขยะทะเล โดยเฉพาะพลาสตก สารมลพษทตกคางยาวนาน โลหะหนก ซงเกดจากแหลงก าเนดทางทะเลและแหลงก าเนดบนบก ไดแก การเดนเรอ และน าชะลางจากแผนดน

สนบสนนขอรเรมตอบสนองตอภาวะความเปนกรดในมหาสมทร และผลกระทบของ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอทรพยากรและระบบนเวศทางทะเลและชายฝง

6.3 สารเคมและของเสย (Chemicals and Waste) ระบบการจดการสารเคมทดมความส าคญอยางมากส าหรบการปองกนสขภาพอนามยของ

ประชาชนและสงแวดลอม การผลตและการใชสารเคมในตลาดโลกทเตบโต ตองการความรวมมอระหวางประเทศเพมขน การยนยนเปาหมายทจะบรรลการจดการสารเคมตลอดวงจรชวต และการจดการของเสยอนตรายทเหมาะสม จะน าไปสการลดผลกระทบรายแรงตอสขอนามยของประชาชนและสงแวดลอมใหเหลอนอยทสดในปพ.ศ. ๒๕๖๓ ตามทระบไวในแผนการด าเนนงานโจฮนเนสเบรก ตามแนวทางการจดการสารเคมและของเสยทเหมาะสมในทกระดบ

ประเทศพฒนานอยทสดขาดศกยภาพการจดการสารเคมและของเสยทเหมาะสมตลอดวงจรชวต จงตองเพมความพยายามทจะยกระดบการท างาน เพอเสรมสรางขดความสามารถ รวมถงการมหนสวนความรวมมอการสนบสนนทางวชาการและการปฏรปโครงสรางของการบรหารงาน

การรบรองแนวทางการจดการสารเคมตลอดวงจรชวต การพฒนานโยบายการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ และการจดการของเสยทเปนมตรกบสงแวดลอม การน านโยบายเหลานไปปฏบต โดยสงเสรมใหลดการใช ใชซ า และน ากลบมาใชใหม และเพมการน าพลงงานจากการก าจดของเสยกลบมาใชใหมเพอจดมงหมายในการจดการของเสยสวนใหญในลกษณะทเปนมตรกบสงแวดลอมและท าใหของเสยกลบมาเปนทรพยากร โดยของเสยตางๆ เชน ขยะอเลกทรอนกสและพลาสตกมความแตกตางกน จงควรมรปแบบ การจดการทแตกตางกนดวย

ประเทศตางๆ และผมสวนไดสวนเสยอนๆ ใชมาตรการทงหมดทเปนไปไดเพอปองกน การจดการของเสยอนตรายทไมเหมาะสมและการลกลอบทงของเสยอนตรายตางๆ โดยเฉพาะอยางยงในประเทศทมขดจ ากดของความสามารถในการจดการ การใชมาตรการดงกลาวตองสอดคลองกบพนธกรณของประเทศภายใตเครองมอระหวางประเทศทเกยวของ

๒๙

การประเมนบนพนฐานทางวทยาศาสตรเกยวกบความเสยงของสารเคมทสงผลกระทบตอสขภาพอนามยของประชาชนและสงแวดลอม และความส าคญของการลดการไดรบสารเคมอนตรายของมนษยและสงแวดลอม สงเสรมการพฒนาสารเคมทางเลอกทปลอดภยและเปนมตรกบสงแวดลอมแทนสารเคมอนตรายในขนตอนการผลตและในผลตภณฑมการประเมนวงจรชวตของสารเคม การใหขอมลแกสาธารณะ การเพมความรบผดชอบของผผลตการวจยและพฒนาการออกแบบทยงยนและการแบงปนความรตามความเหมาะสม 7. เปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) ทเกยวของ

กบการจดการมลพษ 7.1 เปาหมายท 3 สรางหลกประกนวาคนมชวตทมสขภาพดและสงเสรมสวสดภาพส าหรบ

ทกคนในทกวย ลดจ านวนการตายและการปวยจากสารเคมอนตราย และจากการปนเปอนและมลพษทาง

อากาศ น า และดน ใหลดลงอยางมาก ภายในป 2573 7.2 เปาหมายท 6 สรางหลกประกนวาจะมการจดใหมน าและสขอนามยส าหรบทกคน และม

การบรหารจดการทยงยน 1) ยกระดบคณภาพน า โดยลดมลพษ ขจดการทงขยะและลดการปลอยสารเคมและวสด

อนตราย ลดสดสวนน าเสยทไมผานกระบวนการลงครงหนง และเพมการน ากลบมาใชใหมทวโลก ภายในป 2573

2) ด าเนนการบรหารจดการทรพยากรน าแบบองครวมในทกระดบ รวมถงผานทางความรวมมอระหวางเขตแดนตามความเหมาะสม ภายในป 2573

3) ขยายความรวมมอระหวางประเทศ สนบสนนการเสรมสรางขดความสามารถใหแกประเทศก าลงพฒนาในกจกรรมและแผนงานทเกยวของกบน าและสขอนามย รวมถงดานการเกบน า การขจดเกลอ การใชน าอยางมประสทธภาพ การจดการน าเสย เทคโนโลยการน าน ากลบมาใชใหม

7.3 เปาหมายท 8 สงเสรมการเตบโตทางเศรษฐกจทตอเนอง ครอบคลม และยงยน

การจางงานทเตมทและมผลตภาพ และการมงานทสมควรส าหรบทกคน พฒนาความมประสทธภาพในการใชทรพยากรของโลกในการบรโภคและการผลต และ

พยายามทจะตดความเชอมโยงระหวางการเตบโตทางเศรษฐกจและการท าใหสงแวดลอมเสอมโทรม ซงเปนไปตามกรอบการด าเนนงาน 10 ปของแผนการท างานเพอการบรโภคและการผลตทยงยน โดยมประเทศทพฒนาแลวเปนผน าในการด าเนนการ ไปจนถงป 2573

7.4 เปาหมายท 9 พฒนาโครงสรางพนฐานทพรอมรบการเปลยนแปลง สงเสรมการปรบตวใหเปนอตสาหกรรมอยางยงยนและทวถง และสนบสนนนวตกรรม

ปรบปรงโครงสรางพนฐานและโรงงานอตสาหกรรมใหมความยงยน โดยเพมประสทธภาพ การใชทรพยากร รวมทงการใชกระบวนการทางอตสาหกรรมและเทคโนโลยทสะอาดและเปนมตรตอสงแวดลอม โดยใหด าเนนการตามขดความสามารถของแตละประเทศ ภายในป 2573

๓๐

7.5 เปาหมายท 11 ท าใหเมองและการตงถนฐานของมนษยมความครอบคลม ปลอดภย มภมตานทานและยงยน

ลดผลกระทบทางลบของเมองตอสงแวดลอมตอหวประชากร โดยรวมถงการใหความสนใจเปนพเศษตอคณภาพอากาศและการจดการของเสยของเทศบาลและอนๆ ภายในป 2573

7.6 เปาหมายท 12 สรางหลกประกนใหมรปแบบการบรโภคและผลตทยงยน 1) ด าเนนการใหเปนผลตามกรอบด าเนนงานระยะ 10 ป วาดวยการผลตและการบรโภคท

ยงยน ทกประเทศน าไปปฏบตโดยประเทศทพฒนาแลวเปนผน า โดยค านงถงการพฒนาและขดความสามารถของประเทศก าลงพฒนา

2) บรรลการจดการสารเคมและของเสยทกชนดในวธทเปนมตรตอสงแวดลอมตลอดทงวงจรชวตของสงเหลานน ตามกรอบความรวมมอระหวางประเทศทตกลงกนแลว และลดการปลอยสงเหลานนออกสอากาศ น า และดนอยางมนยส าคญ ภายในป 2563

3) ลดการผลตของเสยโดยการปองกน การลด การแปรรปเพอน ากลบมาใชใหม และ การน ามาใชซ า ภายในป 2573

7.7 เปาหมายท 14 อนรกษและใชประโยชนจากมหาสมทร ทะเล และทรพยากรทางทะเลอยางยงยน เพอการพฒนาทยงยน

ปองกนและลดมลพษทางทะเลทกประเภท โดยเฉพาะจากกจกรรมบนแผนดน รวมถง ซากปรกหกพงทางทะเลและมลพษของสารอาหาร (Nutrient Pollution) ภายในป 2568 8. ความตกลงปารส (Paris Agreement)

มเปาหมายหลกเพอควบคมการเพมขนของอณหภมโลกโดยเฉลยใหนอยกวา 2 องศาเซลเซยส และมงมนจ ากดการเพมขนของอณหภมโลกโดยเฉลยใหอยท 1.5 องศาเซลเซยส โดยประกอบดวยองคประกอบหลก คอการด าเนนงานดานการลดกาซเรอนกระจก (Mitigation) การปรบตวตอผลกระทบจาก การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Adaptation) ความรวมมอในการรบมอกบความสญเสยและความเสยหาย (Loss and damage) และการด าเนนงานเพอยกระดบการใหการสนบสนนดานการเงน เทคโนโลย การเสรมสรางศกยภาพ (Support; Means of Implementation) พรอมทงวางกรอบเพอรบรองความโปรงใสของการด าเนนงานและการสนบสนน (Transparency) ใหมความยดหยนและค านงถงขดความสามารถของรฐภาคทแตกตางกน

พลเอก ประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตร ไดประกาศเปาหมายการลดการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศไทย (Intended Nationally Determined Contributions: INDCs) ภายในปค.ศ. 2030 (พ.ศ. 2573) วาไดก าหนดเปาหมายขนต าทรอยละ 20 จากระดบปฐานการปลอยปกต (กรณปกต) และเปาหมายขนสงทรอยละ 25 ในกรณทไดรบการสนบสนนทางดานเงนทนและการถายทอดเทคโนโลยจากประเทศพฒนาแลว โดยจะมงเนนการลดการใชพลงงานจากฟอสซลและหนมาใชพลงงานทดแทน สงเสรมการผลตพลงงานจากขยะมลฝอย สงเสรมการขนสงทางรางแทนการใชถนน สงเสรมการปลกปา และใหความส าคญกบการบรหารจดการทรพยากรน า พรอมทงไดนอมน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ เปนแนวทางหลกในการด าเนนงาน

๓๑

บทท 5

กรอบแนวคดและทศทางของยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

จากผลการประเมนสถานการณและการด าเนนงานบรหารจดการมลพษในระยะ 5 ปทผานมา

คณภาพสงแวดลอมยงคงมแนวโนมเสอมโทรมลงอนเนองมาจากการมงพฒนาเศรษฐกจของประเทศ โดยอาศยฐานทรพยากรธรรมชาตเปนปจจยพนฐานหลกในการผลต การเรงสรางปรมาณการผลตเพอเพมความสามารถในการแขงขนในทกระดบ ตงแตครวเรอน จนถงระหวางประเทศ ในขณะทด านเศรษฐกจในประเทศมงเพมศกยภาพการแขงขนทงภาคการผลตและบรการ การบรโภคสวนใหญไมไดค านงถงของเสยและมลพษทจะสงผลกระทบตอสวนรวม เพราะเหตผลทางดานตนทนการผลตและคาใชจาย การด าเนนงานแกไขปญหามลพษตองด าเนนการเกยวของกบทกมตทมความสมพนธกน ทงดานการผลต การบรโภค การควบคมมลพษจากแหลงก าเนด การพฒนาเครองมอและกลไกการจดการมลพษ การมสวนรวมทกภาคสวน และความรวมมอในระดบสากล

รฐบาลปจจบนมความประสงคใหมการปฏรประบบการบรหารราชการแผนดนของประเทศไทย โดยไดจดท ารางกรอบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) มสาระส าคญคอ การก าหนดนโยบายแหงชาตและมาตรการเฉพาะ ซงเปนแนวทาง ทศทาง และวธการททกองคกรและประชาชนตองมงด าเนนการอยางประสานสอดคลองกน ทงดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม การทหาร วทยาศาสตรและเทคโนโลย พลงงาน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ดงนน กรมควบคมมลพษ ในฐานะหนวยงานหลกในการเสนอนโยบายการจดการมลพษของประเทศ จงไดจดท ายทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 ใหสอดคลองกบรางกรอบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป เพอใหนโยบายและยทธศาสตรทเกยวของกบการจดการสงแวดลอมครอบคลมในทกมตและเปนไปในทศทางเดยวกบทกภาคสวน โดยแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 จะเปนเครองมอเชอมโยงยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) ไปสแนวทางการด าเนนงานทเปนรปธรรมในชวง 5 ปแรก

ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 ประกอบดวย วสยทศน เปาประสงค เปาหมาย กรอบแนวคด ยทธศาสตร ตวชวดและคาเปาหมาย ดงน

1. วสยทศน

ประชารฐรวมจดการมลพษ เพอคณภาพสงแวดลอมทเออตอการด ารงชวตและการพฒนาทยงยน 2. เปาประสงค

2.1 การปองกน ลด และควบคมมลพษทมประสทธผล 2.2 ทกภาคสวนรวมรบผดชอบในการจดการมลพษ 2.3 การบรหารจดการมลพษอยางบรณาการทมประสทธภาพ 2.4 มองคความร นวตกรรม และบคลากรทมศกยภาพในการจดการมลพษ

๓๒

3. เปาหมาย คณภาพสงแวดลอมเปนไปตามมาตรฐานทก าหนด

4. แนวคดการก าหนดยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป การยกรางยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป เปนไปตามความประสงคของรฐบาลปจจบน

ทประสงคใหประเทศไทยมการวางแนวทางในการด าเนนงานดานตางๆ ในระยะยาว สอดคลองกบรางกรอบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป ซงรางยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป มความสอดคลองกบนโยบายและยทธศาสตรทเกยวของกบการจดการสงแวดลอมทงในระดบชาตและระดบโลก เพอเปนทศทางและเปาหมายการจดการมลพษของประเทศไทย ใหเหมาะสมกบสถานการณทคาดการณวาจะเกดขนในอนาคต รวมทงเพอใชเปนกรอบและทศทางการจดการมลพษในระยะยาว โดยยดหลกการพฒนาทมงไปสเศรษฐกจสเขยว ผานการสรางสมดลระหวางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม การสงเสรมใหเปนส งคมของการผลตและบรโภคทเปนมตรกบสงแวดลอม และทกภาคสวนรวมรบผดชอบสงแวดลอมและจดการปญหามลพษรวมกน เพอน าไปสการมคณภาพสงแวดลอมทไดมาตรฐาน เออตอการด ารงชวต และเกดการพฒนาทยงยน แนวคดหลกในการก าหนดยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป ประกอบดวย

1. การปองกนโดยการลดการเกดมลพษทตนทาง ณ แหลงก าเนด ทงการผลตสนคา การด าเนนธรกจบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม และการใชชวตประจ าวนทเปนมตรตอสงแวดลอม

2. การควบคมและก าจดมลพษทเกดขน โดยเปนไปตามมาตรฐานหรอเกณฑทก าหนด 3. สรางเครองมอการบรหารจดการมลพษทมประสทธภาพ 4. ทกภาคสวนตองมสวนรวมรบผดชอบในการปองกนและจดการมลพษ ทงในประเทศและระหวางประเทศ ยทธศาสตรการจดการมลพษ ประกอบดวย 6 ยทธศาสตร ยทธศาสตรท 1 สงเสรมการผลตสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม ยทธศาสตรท 2 การสงเสรมการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม ยทธศาสตรท 3 เพมประสทธภาพในการบ าบด ก าจดของเสย และควบคมมลพษจากแหลงก าเนด ยทธศาสตรท 4 การพฒนาองคความร กลไก กฎหมาย และเครองมอในการบรหารจดการมลพษ ยทธศาสตรท 5 สงเสรมการมสวนรวม และเครอขายของภาคสวนตางๆ ในการจดการมลพษ ยทธศาสตรท 6 การด าเนนงานตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ

5. กรอบแนวคดของแตละยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป

ยทธศาสตรท 1 สงเสรมการผลตสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม มงเนนสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจในทกภาคสวนทงภาคอตสาหกรรม ภาคเกษตรกรรม ภาคบรการ

ภาคการทองเทยว ภาคพลงาน และภาคการขนสง ใชทรพยากรในการผลตสนคาและบรการอยางคมคา มประสทธภาพ ใชเทคโนโลยและกระบวนการผลตสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอลดการเกดมลพษและผลกระทบตอสงแวดลอมใหนอยทสด โดยน ามาตรการและกลไกทางเศรษฐศาสตรและสงคมมาใชจงใจใหผผลตสนคาและบรการด าเนนการสงกวามาตรฐานทก าหนด และการสรางฉลากสนคาสงแวดลอม สอดคลองกบมาตรฐานดานสงแวดลอมในระดบสากล น าไปสสงคมคารบอนต า (Low Carbon Society) บนพนฐานหลกเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาทยงยน

๓๓

ยทธศาสตรท 2 การสงเสรมการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม มงเนนใหหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชนในทกระดบมสวนรวมรบผดชอบใน

การรกษาสงแวดลอม มจตส านกทเปนมตรตอสงแวดลอม การบรโภคและการใชสอดคลองกบวถชวตทเปนมตรกบสงแวดลอมตามหลกเศรษฐกจพอเพยง โดยมการใหขอมลทถกตอง การรณรงค สรางจตส านก เสรมสรางทศนคต ใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรและมาตรการทางสงคม ขยายผลการจดซอจดจางสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม การเลอกใชผลตภณฑโดยดจากฉลากสงแวดลอมของหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เพอปรบเปลยนไปสสงคมการบรโภคทยงยนและสงคมคารบอนต า (Low Carbon Society)

ยทธศาสตรท 3 เพมประสทธภาพในการบ าบด ก าจดของเสย และควบคมมลพษจากแหลงก าเนด มงเนนใหความส าคญกบการควบคมการระบายมลพษทจะเกดขนจากแหลงก าเนด การจดใหมระบบ

จดการของเสย ทงจากภาคอตสาหกรรม ภาคเกษตรกรรม ภาคชมชน ภาคการบรการ ภาคการทองเทยว ภาคพลงงาน ภาคการขนสง โดยการก าหนดมาตรฐาน มาตรการควบคมการระบายมลพษ การก ากบดแล บงคบใชกฎหมาย การเฝาระวงและการตดตามตรวจสอบ สงเสรมประสทธภาพระบบการจดการขยะมลฝอย ของเสยอนตราย กากอตสาหกรรม สารเคม มลฝอยตดเชอ รวมกบการใชมาตรการทางเศรษฐศาสตรและมาตรการทางสงคมทสงเสรมใหเกดการจดการมลพษจากแหลงก าเนด เชน การเกบคาภาษ การเกบคาบรการ การเปดเผยขอมลดานสงแวดลอมสสาธารณะ เปนตน

ยทธศาสตรท 4 การพฒนาองคความร กลไก กฎหมาย และเครองมอในการบรหารจดการมลพษ เสรมสรางประสทธภาพการบรหารจดการมลพษผานทรพยากรมนษย องคความร กลไก กฎหมาย

เครองมอตางๆ ตลอดจนระบบฐานขอมล โดยพฒนาระบบการอนมต อนญาตการประกอบกจการใหเชอมโยงกบขอมลดานสงแวดลอม มาตรการเตรยมการลวงหนารองรบผลกระทบดานสงแวดลอมทอาจจะเกดขนจากการเปลยนแปลง ก าหนดเครองมอทางเศรษฐศาสตรและมาตรการทางสงคมภายใตแนวคดวา มลพษมคาใชจาย เพอสะทอนตนทนดานสงแวดลอมตามหลกการผไดรบประโยชนเปนผจาย และผกอมลพษเปนผจาย เพอสรางการเปลยนแปลงพฤตกรรมในการใชประโยชนและการรกษาสงแวดลอม การสอสารและการเปดเผยขอมลเพอแสดงความตระหนกและความรบผดชอบ

ยทธศาสตรท 5 สงเสรมการมสวนรวม และเครอขายของภาคสวนตางๆในการจดการมลพษ มงสงเสรมการใชหลกประชารฐใหหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน มขด

ความสามารถในการรวมมอกนจดการมลพษอยางมประสทธภาพ โดยเปลยนการท างานแบบแยกสวนตามภารกจหนาท (Function-base) ไปสการท างานแบบตามประเดนหรอวาระส าคญ (Agenda-base) สรางเครอขายการด าเนนงานรวมกนระหวางภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน ภาคเอกชน และภาคประชาชน สนบสนนการวจย การสรางองคความร เทคโนโลยในการจดการมลพษ การสรางตนแบบ ศนยการเรยนรดานการจดการมลพษ

๓๔

ยทธศาสตรท 6 การด าเนนงานตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ ประสานและพฒนาความรวมมอระหวางประเทศดานการจดการมลพษในเชงรกและรบ มงดแล

การด าเนนดารตามกฎ ระเบยบ ขอผกพน และขอตกลงพนธกรณ ตลอดจนมาตรฐานตางๆ โดยเฉพาะการด าเนนงานตามเปาหมายการพฒนาทยงยน โดยสงเสรมความรวมมอการด าเนนงานกบตางประเทศทงในเวทอาเซยน ระดบภมภาค และระดบโลกในการจดการมลพษ โดยเฉพาะการจดการปญหามลพษขามแดน และการด าเนนการตามพนธกรณและขอตกลงดานสงแวดลอม รวมทงการเผยแพรขอมลขาวสารดานพนธกรณและขอตกลงระหวางประเทศดานการจดการมลพษแกสาธารณชน

6. แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 เปนแผนระยะ 5 ป เพอเปนเครองมอขบเคลอนทศทางภายใต “ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป” ไปสการปฎบต โดยจะมการก าหนดตวชวดและคาเปาหมายทตองการบรรลใน ๕ ป เพอน าไปสการบรรลเปาหมายระยะยาว “คณภาพสงแวดลอมเปนไปตามมาตรฐานทก าหนด” และเปาประสงค ตวชวด และกลยทธในการด าเนนงานของแตละยทธศาสตร ดงน

6.1 ตวชวดและคาเปาหมาย การจดการมลพษระยะ 5 ปแรก (พ.ศ. 2560-2564)

ตวชวด ขอมลปฐาน (2558)

คาเปาหมาย 2560 2561 2562 2563 2564

คณภาพน า 1. คณภาพน าแหลงน าผวดนอย ในเกณฑ

พอใชขนไป รอยละ 74 80 82 84 87 90

2. ปรมาณน าเสยชมชนไดรบการจดการอยางถกตอง

รอยละ 29 32 35 38 41 44

คณภาพอากาศและระดบเสยง 3. คณภาพอากาศในพนททวไปรกษาใหอย

ในเกณฑมาตรฐาน (จ านวนวนทอยในเกณฑมาตรฐานไมลดลง)

รอยละ 99 99 99 99 99 99

4. คณภาพอากาศในพนทวกฤตดขนอยางตอเนอง ฝนละออง PM10 (จ านวนวนทอยในเกณฑมาตรฐานเพมขน)

4.1 ต าบลหนาพระลาน จงหวดสระบร รอยละ ๗๒ ๗๓ ๗๔ ๗๕ ๗๖ ๗๗ 4.2 ภาคเหนอ ๙ จงหวด รอยละ ๘๗ ๘๘ ๘๙ ๙๐ ๙๑ ๙๒ สารเบนซน (ความเขมขนในบรรยากาศลดลง) 4.3 จงหวดระยอง

๒.๔ มคก./ลบ.ม.

๒.๔

๒.๓

๒.๒

๒.๑

๒.๐

4.4 กรงเทพมหานคร ๒.๖ มคก./ลบ.ม. ๒.๕ ๒.๔ ๒.๓ ๒.๒ ๒.๐ ๕. ระดบเสยงรมถนนอยในเกณฑมาตรฐาน รอยละ ๗๒ ๗๔ ๗๖ ๗๘ ๘๐ ๘๒

๓๕

ตวชวด ขอมลปฐาน (2558)

คาเปาหมาย 2560 2561 2562 2563 2564

การจดการขยะมลฝอย ของเสยอนตรายชมชน และสารอนตราย 6. ปรมาณขยะมลฝอยชมชนไดรบการจดการ

อยางถกตอง รอยละ 49 55 60 65 70 75

7. ปรมาณของเสยอนตรายชมชนไดร บการจดการอยางถกตอง

รอยละ 0.03 10 15 20 25 30

8. ปรมาณมลฝอยตดเชอไดรบการจดการอยางถกตอง

รอยละ 65 85 90 95 100 100

9. ปรมาณกากอตสาหกรรมทเปนอนตรายไดรบการจดการอยางถกตอง

รอยละ 35 70 80 90 100 100

10.ปรมาณการปนเปอนของสารเคมในสงแวดลอมอยในเกณฑมาตรฐาน

รอยละ 80 82 84 86 88 90

6.2 เปาประสงค ตวชวด และกลยทธในแตละยทธศาสตร

6.2.1 ยทธศาสตรท 1 สงเสรมการผลตสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม เปาประสงค: ผประกอบการมการใชทรพยากรอยางคมคาและกอใหเกดมลพษนอยทสด ตวชวด: 1. จ านวนโรงงานอตสาหกรรม สถานประกอบการ เกษตรกรรมและแหลงทองเทยวทเปนมตร

ตอสงแวดลอมเพมมากขน 2. จ านวนสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน กลยทธ: 1. ออกระเบยบก าหนดสดสวนการใชวตถดบใหม และการน าของเสยกลบมาใชประโยชน 2. พฒนาและรบรองมาตรฐานสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม 3. การใชกลไกทางเศรษฐศาสตรและมาตรการทางสงคม

6.2.2 ยทธศาสตรท 2 การสงเสรมการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม

เปาประสงค: มรปแบบและพฤตกรรมการบรโภคทรวมรกษาสงแวดลอม

ตวชวด: 1. ปรมาณการซอสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน 2. จ านวนสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน กลยทธ: 1. ใชสอประชาสมพนธกระตนการเปลยนแปลง 2. ใชกลไกดานราคาหรอความคมทนจงใจการบรโภค 3. การตดฉลากแสดงขอมลการเปนมตรตอสงแวดลอม

๓๖

6.2.3 ยทธศาสตรท 3 เพมประสทธภาพในการบ าบด ก าจดของเสย และควบคมมลพษจากแหลงก าเนด

เปาประสงค: ลดการระบายมลพษจากแหลงก าเนดออกสสงแวดลอม

ตวชวด: 1. แหลงก าเนดมการปฏบตตามระเบยบ/กฎหมายทเกยวของ 2. ของเสยไดรบการจดการอยางถกตอง กลยทธ: 1. บรณาการทกภาคสวนในการก ากบดแลและบงคบใชกฎหมาย 2. เพมศกยภาพการบ าบด ก าจดของเสยรวม

6.2.4 ยทธศาสตรท 4 การพฒนาองคความร กลไก กฎหมาย และเครองมอในการบรหารจดการมลพษ

เปาประสงค: ระบบการบรหารจดการมลพษมประสทธภาพ

ตวชวด: มเครองมอ กลไก ทเพยงพอตอการปฏบตงาน กลยทธ: 1. บรณาการทกภาคสวนในการบรหารจดการมลพษ 2. สรางเครองมอ กลไกทมความหลากหลายครอบคลมการบรหารจดการมลพษ

6.2.5 ยทธศาสตรท 5 สงเสรมการมสวนรวม และเครอขายของภาคสวนตางๆ ในการจดการมลพษ

เปาประสงค: แตละภาคสวนมความพรอมทจะด าเนนการตามบทบาทหนาทของตนเอง

ตวชวด: 1. ขดความสามารถของบคลากรภาครฐทเกยวของกบการปฏบตงานดานการจดการมลพษ 2. บทบาทของประชาชนและภาคเอกชนในการจดการมลพษ กลยทธ: 1. เสรมสรางภาคเครอขายการจดการมลพษ 2. เพมศกยภาพบคลากร เครองมอ และเทคโนโลยในการจดการมลพษ

6.2.6 ยทธศาสตรท 6 การด าเนนงานตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ

เปาประสงค: สามารถรบมอกฎระเบยบดานการคา การลงทน สงแวดลอมในเวทโลก ตวชวด: มแผนการด าเนนงาน โครงการ และกฎระเบยบ ในการด าเนนงานตาม พนธกรณ

และความรวมมอระหวางประเทศ กลยทธ: 1. เขารวมเปนภาคสมาชกในอนสญญาระหวางประเทศ และขอตกลงระหวางประเทศอนๆ 2. เพมความรวมมอกบประเทศตางๆ ทงในระดบโลก ระดบภมภาคและอาเซยน

๓๗

7. ทศทางของยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) และแนวทางการด าเนนงานภายใตแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

ทศทางยทธศาสตร

การจดการมลพษ 20 ป แนวทางการด าเนนงานภายใต

แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 หนวยงานรบผดชอบ

ยทธศาสตรท 1 สงเสรมการผลตสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

1.1 ยกระดบศกยภาพของภาคอตสาหกรรม

ท เปนมตรตอส งแวดลอม ตงแตขนตอนการออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑโดยการใชวตถดบและสาร เคมท หมน เ ว ยนมา ใช ใหม กระบวนการผลตท เปนมตรตอสงแวดลอม ใชทรพยากรและวสดอย า งมประสทธภาพส งส ด ใชเทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอม ลดของเสยจากกระบวนการผลต มการจดการผลตภณฑและบรรจภณฑเมอเสอมสภาพ และขยายผลส ระบบห ว ง โซ อปทาน ( Green Supply Chain)

เปาประสงค: ผประกอบการมการใชทรพยากรอยางคมคาและกอใหเกดมลพษนอยทสด

ตวชวด: 1. จ านวนโรงงานอตสาหกรรม สถานประกอบการ

เกษตรกรรมและแหลงทองเทยว ท เปนมตรตอสงแวดลอมเพมมากขน

2. จ านวนสนคาและบรการทเปนมตรตอส งแวดลอมเพมขน

กลยทธ: 1. ออกระเบยบก าหนดสดสวนการใชวตถดบใหม และ

การน าของเสยกลบมาใชประโยชน 2. พฒนาและรบรองมาตรฐานสนคาและบรการทเปน

มตรตอสงแวดลอม 3. การใชกลไกทางเศรษฐศาสตรและมาตรการทางสงคม

การผลตภาคอตสาหกรรมทเปนมตรตอสงแวดลอม

1.1 ก าหนดพนท อตสาหกรรมหลกของประเทศใหชดเจน และใชขอมลคณภาพสงแวดลอมพนฐานเพอก าหนดประเภทและจ านวนอตสาหกรรมท เปนเปาหมายของการพฒนาใหสอดคลองกบสภาพพนท การใชประโยชนของพนท ความสามารถในการรองรบของพนท และเปนเกณฑก ากบการพฒนาอตสาหกรรมใหมความสมดล

อก . / ทส . /สศช. /สกท.

1.2 สนบสนนการด าเนนนโยบายการพฒนาอตสาหกรรมในลกษณะเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco Industrial Town) เพอใหสามารถอยรวมกบชมชนได

อก./สศช./สกท./ส.อ.ท./ มท.

1.3 สงเสรมภาคการผลตในการออกแบบสนคาและบรรจภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม (Eco-Design) ใหมอายการใชงานนานขน น ากลบมาใชซ าไดหลายครง ก าหนดใหการผลตสนคามสวนประกอบจากวสดรไซเคลเพมมากขน โดยเฉพาะวสดทสามารถยอยสลายไดในธรรมชาต ไมมสารพษ/สารอนตรายตกคางหรอเปนอนตรายตอสงแวดลอม

อก . / ว ท . /วช./ สกว./สกท./ส.อ.ท.

๓๘

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

1.2 สนบสนนการพฒนาอตสาหกรรม เชงนเวศ โดยมการแบงปนทรพยากรสวนเกนและของเสยท เกดจากการผลตระหวางอตสาหกรรม เพอน า มาใชเปนวตถดบในอตสาหกรรมอน เพอสรางมลคาเพม ลดตนทนการผลต และลดมลพษ

1.4 ปรบปรงกระบวนการผลตเพอเพมประสทธภาพ การใชทรพยากร ลดของเสย และน าของเสยหรอวสดผลพลอยไดจากกระบวนการผลตกลบมาใชใหม โดยการใชเทคโนโลยและการปฏบตดทสด (Best Available Techniques : BAT, Best Environmental Practice: BEP)

อก. /ส.อ.ท.

1.5 ใชสารเคมอยางถกตอง เหมาะสม และปลอดภย ลดการใชสารเคมทมความเสยงและมความเปนอนตรายสง

อก./ทส.

1.6 สงเสรมการแลกเปลยนของเสยจากกระบวนการผลตระหวางโรงงานอตสาหกรรม (Waste Exchange System)

อก. /ส.อ.ท.

1.7 สงเสรมการสรางศกยภาพของหวงโซอปทานทเปนมตรตอสงแวดลอม (Green Supply Chain) ในภาคอตสาหกรรม

อก. /ส.อ.ท.

1.8 สนบสนนการใชมาตรการทางเศรษฐศาสตร เชน ลดภ า ษ ส น บ ส น น เ ง น ท น ใ ห ก บ ผ ผ ล ต ส น ค าภาคอตสาหกรรมทไดรบการรบรองมาตรฐานทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอใหสามารถแขงขนกบสนคาปกตในตลาดไดและเปนแรงจงใจใหผบรโภคหนมาซอสนคาทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน

อก . / ก ค . /ทส.

1.9 พฒนากฎระเบยบ มาตรฐานการใชวตถดบ การน าเขา สงออกเศษวสดรไซเคล การควบคมคณภาพวตถดบจากวสดใชแลว

อก./ พณ.

1.10 ศกษาวจยระบบการประเมนวฎจกรชวตของผลตภณฑ การวจยการน าวสดรไซเคลมาเปนวสดดบในการผลต การใชวสดทดแทนผลตภณฑก าจดยาก เชน โฟม พลาสตก เปนตน

อ ก . / ว ช . /สกว./ ส.อ.ท.

1.11 เสรมสรางองคความร แกบคลากรในโรงงานอตสาหกรรม และสถานประกอบการ

อก./ส.อ.ท.

1.12 ก าหนดมาตรฐานรบรองสนคาและผลตภณฑทเปนมตรตอส งแวดลอม ก าหนดฉลากสนคาและผ ล ต ภ ณ ฑ แ ล ะม อบ ร า ง ว ล ย ก ย อ ง เ ช ด ชผประกอบการทไดรบการรบรองมาตรฐานประจ าป

อก . / ทส . /พณ.

๓๙

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

1.3 พฒนาสนคาเกษตรทงการเพาะปลก

การปศสตว และเพาะเลยงสตวน า ใหมมาตรฐานความปลอดภยและมกระบวนการผลตท เปนมตรตอสงแวดลอมโดยลดการใชปยเคม สาร เคม ก าจ ดศ ตร พ ชและสตว การจดการดน การใชน า การเกดของเสย การจดการกบวสดเหลอใชทางการเกษตร การไมเผาซากตอซง ดวยวธการปฏบตทางการเกษตรทด (GAP) และยกระดบใหเปนมาตรฐานเชงบงคบ โดยใหระยะเวลาและคว า ม ช ว ย เ ห ล อ เ ก ษ ต ร ก ร ใ น การปรบตว

1.4 มงเนนการใชสารเคมอยางถกตอง เหมาะสม และปลอดภย ลดและเลกการใชสารเคมท อนตรายสง แ ล ะ ต ก ค า ง ใ น ผ ล ต ภ ณ ฑ ใ นสงแวดลอม และในรางกาย ทงในภาคอตสาหกรรมและเกษตรกรรม

การผลตภาคเกษตรกรรมทเปนมตรตอสงแวดลอม 1.13 สน บสนนการท า กา ร เกษตร ให เป นม ตรต อ

สงแวดลอม โดยใชวธปฏบตทางการเกษตรทด (Good Agricultural Practice: GAP) การเกษตรอนทรย ระบบการควบคมความปลอดภยของอาหารดวยการปองกนและควบคมอนตรายตางๆ ทอาจเกดขนได และมผลตอความปลอดภยของผบรโภค (Hazard Analysis and Critical Control Points : HACCP) หลกเกณฑและวธการทดในการผลตอาหาร (Good Manufacturing Practice : GMP) และพฒนาระบบการตรวจสอบตลอดหวงโซทงการเพาะปลก การปศสตว การเพาะเลยงสตวน า และอตสาหกรรมแปรรปเกษตรเพอลดการเกดมลพษจากการท าการเกษตร

กษ./ทส.

1.14 สงเสรมการผลตสนคาเกษตรใหเหมาะสมกบพนท ตามแนวทางการบรหารจดการเขตความเหมาะสมส าหรบการปลกพชเศรษฐกจส าคญ (Zoning) และไม ส งผลกระทบต อส ง แวดล อม เช น ไมท าการเกษตรบนพนทตนน า

กษ . /มท . /ทส.

1.15 รณรงคให เกษตรกรลดการใชสารเคม หรอใชสารเคมในกลมทมผลกระทบตอความปลอดภยและสงแวดลอมนอยลง ใชสารสกดชวภาพใหมากขน และใชสารเคมอยางถกตอง เหมาะสม และปลอดภย

กษ./ทส.

1.16 สงเสรมและสนบสนนการท าการเกษตรปลอด การเผา เชน สงเสรมการไถกลบทดแทนการเผา การใชประโยชนเศษวสดการเกษตรทดแทนการเผา การปลกพชทางเลอกทดแทนการปลกขาวโพดเลยงสตวบนพนทสงเพอลดการเผา

กษ./มท./ทส./ สมาคมพอคาขาวโพดและพนธพชไทย/สมาคมผผลตอาหารสตวไทย

1.17 สนบสนนดานการลงทน เทคโนโลย และองคความรใหกบเกษตรกรในการท าการเกษตรใหเปนมตรตอสงแวดลอม และการจดการฟารมเพอการทองเทยวเชงเกษตร

กษ./สกท.

1.18 ก าหนดมาตรฐานรบรองสนคาเกษตรทเปนมตรตอสงแวดลอม ก าหนดฉลากสนคาเกษตรและมอบรางวลยกยองเชดช เกษตรท ไดรบการรบรองมาตรฐานประจ าป

กษ . / ทส . /พณ.

๔๐

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

1.5 พฒนาการจดการการทองเทยวทมคณภาพและไมสงผลกระทบตอสงแวดลอมในรปของการทองเทยวเชงนเวศหรอการทองเทยวทเปนมตรตอสงแวดลอม (ecotourism) โดยค านงถงศกยภาพการรองรบจ านวนนกทองเทยวของแตละพนท การจดการกบขยะและน าเสยทเกดขน ความพรอมของชมชนและผ ป ร ะ ก อ บ ก า ร ต อ เ น อ ง จ า ก การทองเทยว

1.6 พ ฒ น า ธ ร ก จ ภ า ค บ ร ก า ร ใ ห มกระบวนการด าเนนงานทเปนมตรตอสงแวดลอมทงการใชทรพยากร เชน น า ไฟฟา พลงงาน และเกดของเสย เชน น าเสย ขยะ วสด บรรจภณฑทไมใชแลว

1.19 สรางโอกาสทางการตลาดใหกบสนคาเกษตร โดยสรางตลาดการเกษตรปลอดภย ตามมาตรฐานการเกษตรทเปนมตรตอสงแวดลอม ตงแตระดบตางๆ และการตดฉลากเครองหมายคณภาพเพอใหเปนทยอมรบของผบรโภค

กษ . /ทส . /พณ.

การทองเทยวและธรกจบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม 1.20 ก าหนดปรมาณนกทองเทยวให เหมาะสมกบ

ศกยภาพของแหลงทองเทยวและระบบการจดการดานสงแวดลอมของแหลงทองเทยว

กก . / ทส . / มท./ อปท.

1.21 ออกขอก าหนด กฎเกณฑ กฎระเบยบ ดานการจดการขยะมลฝอย จดระบบคดแยก เกบรวบรวมขยะมลฝอยแบบแยกประเภท และการก าจด ตลอดจนการใชน าและการจดการน าเสยในพนททองเทยวใหเหมาะสมกบฤดกาล

กก . / ทส . / อปท.

1.22 ก าหนดใหมการมดจ า-คนเงน ส าหรบขวดและบรรจภณฑทเปนขยะมลฝอยในแหลงทองเทยวส าคญ

กก . / ทส . /อปท.

1.23 สงเสรมใหผประกอบการภาคการทองเทยว และธรกจบรการ มกระบวนการด าเนนงานทเปนมตรตอสงแวดลอมและเพมประสทธภาพมาตรฐานการจดการสงแวดลอมทเกยวของทงการใชทรพยากร เชน น า ไฟฟา พลงงาน ลดการเกดของเสย เชน น าเสย ขยะ วสด บรรจภณฑทไมใชแลว ใชผลตภณฑทไดรบการรบรองฉลากสงแวดลอม

กก./ ทส./อปท./สทท./สทน.

1.24 สนบสนนการใชมาตรการทางเศรษฐศาสตร เชน ลดภาษ สนบสนนเงนทน ใหกบผประกอบการ ภาคการทอง เท ยวและธ รก จบร การท ได ร บ การรบรองมาตรฐานท เปนมตรตอสงแวดลอม เพอใหสามารถแขงขนกบธรกจบรการปกตในตลาดไดและเปนแรงจงใจใหผบรโภคหนมา เลอกใชบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน

ก ก . / ก ค . /ทส.

1.25 รณรงค ป ระชาส ม พนธ ให ก บน กท อ ง เท ย ว ผประกอบการในพนทแหลงทองเทยว และสงเสรมใหธรกจบรการด าเนนการตามมาตรฐานดานสงแวดลอมในแหลงทองเทยว เพอดแลรกษาแหลงทองเทยว เชน ลดและคดแยกขยะมลฝอย ลดการปลอยมลพษ ลดการใชวสดท เปนอนตรายตอสงแวดลอม

กก./ กปส./ อปท./สทท./สทน.

๔๑

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

1.7 สนบสนนการใชพลงงานสะอาด พลงงานทดแทน เพมประสทธภาพการใชพลงงานทงในภาคการผลตไฟฟา คมนาคม ขนสง อตสาหกรรม เกษตรกรรมและการใชในครวเรอน

1.8 สนบสนนและพฒนาการกอสรางอาคารและทอยอาศยทเปนมตรตอสงแวดลอม (Green Building) เพอใหเกดการใชพลงงานอยางประหยด มประสทธภาพและมผลกระทบตอส งแวดลอมนอย ท ง ในชวงการกอสรางและการใชงาน

1.9 พฒนาเทคโนโลยของเครองยนต ท ใช ในการคมนาคมท งทางบก ทางน า และทางอากาศให เกดมลพษต าและเปนมตรกบสงแวดลอม

1.10 จดระบบขนสงทกอมลพษต าหรอร ะ บ บ ข น ส ง ท เ ป น ม ต ร ต อสงแวดลอม พฒนาการเชอมตอระบบคมนาคม การขนสงสาธารณะทสะดวกและไดมาตรฐาน การข น ส ง ท า ง ร า ง ก า ร จ ด ร ะบ บการจราจร เสนทางการใชจกรยาน เ พอลดการใช ยานพาหนะสวนบคคล ลดปญหามลพษทางอากาศและมลภาวะทางเสยง

1.11 ปรบปรงกฎระเบยบใหเออตอการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอม สงเสรมการลงทนภาคการผลตและบรการท เปนมตรตอสงแวดลอม (Green Investment) และการสรางงานทเปนมตรตอสงแวดลอม ทงดานแหลงทนเชน การลงทนรวมกน

1.26 ก าหนดมาตรฐานรบรองแหลงทองเทยวและธรกจบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมและมอบรางวล ยกยองเชดชแหลงทองเทยวและธรกจบรการทไดรบการรบรองมาตรฐานประจ าป

กก./ทส.

การคมนาคมขนสงและการใชพลงงานทเปนมตรตอสงแวดลอม 1.27 ปรบรปแบบการขนสงบรการสาธารณะทใชพลงงาน

ต า เชน การขนสงทางราง หรอทางน า มระบบขนส ง เช อม โยงหลายร ปแบบเ พอลดการ ใชยานพาหนะสวนบคคล การจดระบบการจราจรเพอลดมลพษจากการจราจร

คค./สตช./อปท.

1.28 พฒ นา เ ทค โ น โ ลย แ ล ะน ว ต ก ร ร มก า รผ ล ตยานพาหนะทเปนมตรตอสงแวดลอม เชน รถยนตทใชพลงงานอยางคมคาและระบายมลพษต า

อก./ วช./ สถาบนยานยนต/กลมอตสาหกรรมยานยนต

1.29 มมาตรการหรอระบบรองรบการก าจ ดซากผลตภณฑประเภทแบตเตอรทเกดจากการสนบสนนการใชรถไฟฟา รถ Hybrid ผลตภณฑจากการใชพลงงานทดแทน เชน แผง Solar cell ในการผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย

อก./ทส./ ส.อ.ท.

1.30 สน บสนน ให เ ก ดกา ร เด นทางท เ ป นม ต รต อสงแวดลอม เชน จดสรางทางจกรยาน พฒนาและยกระดบมาตรฐานระบบขนสงมวลชน ทางเดนเทา ทสะดวก สะอาด ปลอดภย จดระบบการขนสงมวลชนทด สะดวก เขาถงงาย มจดเชอมตอสระบบการเดนทางอน และจดสภาพแวดลอมทสะดวกตอการเดนทางทไมใชเครองยนต

คค . /มท . /อปท.

1.31 พฒนาระบบการกอสรางทอยอาศยและอาคารทเปนมตรตอสงแวดลอม (Green Building) ทงดานการใชพลงงาน น า และการจดการของเสย

พน . /มท . /วสท./สวสท.

1.32 สงเสรมการผลตและใช เชอเพลงสะอาดและพลงงานทางเลอก เชน ไบโอด เซล พล งงานไฮโดรเจน รวมทงการปรบปรงคณภาพน ามนเชอเพลง และใชเทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอม กรณการใชถานหน (Clean Coal Technology) เพอลดการเกดมลพษ

พน./ ทส.

๔๒

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

(co-funding) การใหสนเชอเพอสงแวดลอม (Green credit) เงนกดอกเบยต า มาตรการทางภาษ เปนตน และความชวยเหลอทางวชาการ สรางกลไกทางการตลาดเพอรองรบสนคามาตรฐานความปลอดภยมกระบวนการผลตทเปนมตรตอส งแวดลอม ใชวธปฏบตทางการเกษตรทด และการเกษตรอนทรย

1.12 ส ง เ ส ร ม ใ ห ผ ป ร ะ ก อ บ ก า รด าเนนการตามมาตรฐาน เพอแสดงความตระหนกถงความรบผดชอบ ทมตอสงคมและสงแวดลอม เชน มาตรฐานระบบการจดการ ISO 14000 มาตรฐานของกรมโรงงานอตสาหกรรมวาดวยการแสดงความร บผ ดชอบของผ ป ระกอบการอตสาหกรรมตอสงคม (Corporate Social Responsibility, Department of Industrial Works: CSR-DIW) มาตรฐาน ISO 26000: Social Responsibility เ ก ณ ฑ ก า ห น ดอ ต ส า ห ก ร ร ม ส เ ข ย ว ( Green Industry) เกณฑมาตรฐานโรงงานอ ต ส า ห ก ร ร ม เ ช ง น เ ว ศ ( Eco Factory Criteria)

1.13 สรางเกณฑมาตรฐานของการผลตสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมและสรางตราคณภาพใ ห ก บ ส น ค า ท เ ป น ม ต ร ต อสงแวดลอมหรอสนคาสเขยว โดยระบบการตดฉลากส งแวดลอม (Eco-Labeling) ให เปนท ร จกใน วงกวางและมความเปนเอกลกษณ เพอสนบสนนการเกดสนคาสเขยวและสรางตลาดส าหรบสนคาทเปน

๔๓

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

มตรตอสงแวดลอม เชน เกษตรหรอผกอนทรย สนคาอตสาหกรรมทปลอยของเสยต า (Near Zero Waste) สนคาทปลอยคารบอนไดออกไซดต า (Low Carbon Emission) ยานยนตทใชเชอเพลงสะอาด มาตรฐานการทองเทยวทเปนมตรตอสงแวดลอม (Green Tourism) ธรกจบรการทใชน า ใชพลงงานนอย เปนตน

1.14 ใชนโยบายสงเสรมการจดซอ จดจางทเปนมตรตอสงแวดลอมของภาครฐ ภาคเอกชน และประชาชนเปนกลไกสรางตลาดส าหรบสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

1.15 ใชมาตรการทางสงคมเชงบวก ยกยองเชดชเกยรตผประกอบการทมการจดการสงแวดลอมทด

ยทธศาสตรท 2 การสงเสรมการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม 2.1 สร า งค าน ยมในส งคม เก ยวกบ

รปแบบและพฤตกรรมการบรโภคทมความพอด ประหยด ไมฟมเฟอย การใชวสดจากธรรมชาต หรอวสดทยอยสลายไดในธรรมชาตเปนเรองทนสมย มคณคา

2.2 ลดและใชทรพยากร เชน น า ไฟฟา พลงงาน อยางมประสทธภาพ

2.3 ลดปรมาณและการใชรถยนตสวนบ ค ค ล เ ก น ค ว า ม จ า เ ป น ใ ชย า น พ า ห น ะ ท ม ม ล พ ษ ต า พฤตกรรมการขบข สรางทางเลอกในการ เด นทางด วยการขนส งสาธารณะ เพมการใชจกรยานและการเดนในระยะทางไมไกล

เปาประสงค: มรปแบบและพฤตกรรมการบรโภคทรวมรกษาสงแวดลอม

ตวชวด: 1. ปรมาณการซอสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน

2. จ านวนสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน

กลยทธ: 1. ใชสอประชาสมพนธกระตนการเปลยนแปลง 2. ใชกลไกดานราคาหรอความคมทนจงใจการ

บรโภค 3. การตดฉลากแสดงขอมลการเปนมตรตอ

สงแวดลอม

2.1 กระตนจตส านกให เกดความตระหนกในภาครฐ เอกชน และประชาชนใหมการปรบเปลยนพฤตกรรมและเกดคานยมการใชชวตประจ าวนในการบรโภคใหมความพอด ประหยด ไมฟมเฟอย

กปส./ทส./มท./อปท./ส ม า ค มผสอขาวและสอมวลชน

๔๔

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

2.4 สรางการตดสนใจใหกบผบรโภคเลอกซอสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมโดยการแสดงตราค ณ ภ า พ ห ร อ ก า ร ต ด ฉ ล า กสงแวดลอม (Eco-Labeling) การแสดงคณสมบต ของสนคาและบรการท เปนมตรตอสงแวดลอม การใชนโยบายสงเสรมการจดซอ จดจางทเปนมตรตอสงแวดลอมในภาครฐ ภาคเอกชน และประชาชน

2.5 ใชเครองมอประเภทตางๆ รวมกนเ พอส ง เสรม การปรบ เปล ยนพฤตกรรมการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอมและสรางแรงจงใจใหประชาชนนยมเลอกบรโภคสนคาแ ล ะ บ ร ก า ร ท เ ป น ม ต ร ต อสงแวดลอม เชน ภาษสงแวดลอม คาธรรมเนยมผลตภณฑ การใชกลไกราคาทแตกตาง การออกบตรสะสมแตม หรอบตรสเขยว (Green dot, Green card) เปนตน

2.6 ใ ห ค ว า ม ร ก บ ผ บ ร โ ภ ค ส ร า งเครอขายผบรโภคท เปนมตรตอสงแวดลอมและสอสารตอสงคมอยางสม าเสมอ เกยวกบความใสใจและความตระหนกตอสงแวดลอม ทมสวนสมพนธกบสขภาพของประชาชน เพอกระตนใหเกดความนยมในสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

2.2 ใหสถานศกษาบรรจหลกสตร ปลกฝงอบรมตงแตเดกๆ ใหใชชวตอยางพอเพยง บรโภคสนคาอยางพอด และจดกจกรรมการลด คดแยก และน าขยะมลฝอยกลบมาใชใหมใหแกเดกและเยาวชน

ศธ.

2.3 ใหความรและขอมลแกประชาชนดานการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม ผานการสอสารประชาสมพนธทางสอวทย โทรทศน และสอออนไลน (Social Media) รวมทง Mobile Application เพอสรางความร ความเขาใจ และคานยมทดในการบรโภคสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

กปส. /ทส. / สมาคมผสอขาวและสอมวลชน

2.4 รณรงคสงเสรมใหประชาชน บานเรอน อาคาร ส านกงานใชน าและไฟฟาอยางประหยด ลดและคดแยกขยะตงแตตนทางเพอใหมการน ากลบมาใชประโยชนใหมากทสด ตามหลกการ 3Rs (Reduce Reuse Recycle) ใชผลตภณฑทไดรบการรบรองฉลากสงแวดลอม

กปส. /ทส./มท./อปท./ ส ม า ค มผสอขาวและสอมวลชน

2.5 สงเสรมและสนบสนนใหประชาชนใชระบบขนสงมวลชน การขนสงระบบราง ใชจกรยาน การเดนทางทไมใชเครองยนต

คค . /มท . /อปท./ทส./กปส.

2.6 ใชรถยนตทเปนมตรตอสงแวดลอมหรอทมมลพษต า เชน รถ Eco Car รถ Hybrid โดยใชกลไกทางเศรษฐศาสตร เชน ใชมาตรการทางภาษ ลดภาษรถยนตทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอจงใจใหประชาชนหนมาใชมากขน

กค. /พณ./อก./ สถาบนยานยนต

2.7 เลอกใชผลตภณฑบรรจภณฑ และการบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมโดยดจากการตดฉลากสงแวดลอม (Eco-Labeling)

พณ./กปส./ทส . / อก . /กก.

2.8 ออกมาตรการในการปองกนและควบคมสนคาดอยคณภาพหรอคณภาพไมไดมาตรฐานทมอายการใชงานสนและเกดมลพษเขามาจ าหนายและใชงานในประเทศ

พณ./ทส. /อก.

2.9 จดโปรแกรมสงเสรมการซอสนคาและการบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมในรปแบบตางๆ รวมถง การออกบตรสะสมแตม หรอบตรสเขยว (Green dot, Green card)

ทส./พณ.

๔๕

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

2.10 สนบสนนการใชมาตรการทางเศรษฐศาสตร เชน ลดภาษ ใหกบผผลตสนคาและธรกจบรการทไดรบการรบรองมาตรฐานทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอใหสามารถแขงขนกบสนคาและธรกจบรการปกตในตลาดไดและเปนแรงจงใจใหผบรโภคหนมาซอสนคาและการบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน

กค./ทส.

2.11 ใหภาครฐ ภาคเอกชน เปนผน าในการจดซอจดจางสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม (Green Public Procurement) เพอสรางตลาดสนคา

กค. /พณ./ทส.

2.12 ก าหนดใหสถานทราชการทงสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน รวมทงแหลงทองเทยวส าคญ ลด ละ เลก การใชถงพลาสตก กลองโฟม และบรรจภณฑก าจดยาก

มท . /ทส . /กก.

ยทธศาสตรท 3 เพมประสทธภาพในการบ าบด ก าจดของเสย และควบคมมลพษจากแหลงก าเนด 3.1 สรางมาตรฐานทางสงแวดลอมของ

ประ เท ศ เ พ อน า ไป ส ก า ร ออกกฎระเบยบและมาตรฐานดานสงแวดลอมทสงขน เพอกระตนภาคการผลตและภาคสงคมเกดการปรบตวในการใชทรพยากรใหเกดความคมคาและลดการสรางมลพษตอสงแวดลอม

3.2 พฒนาปรบปรงมาตรฐาน มาตรการใ น ก า ร ค ว บ ค ม ม ล พ ษ จ า กแหลงก าเนดใหทนสมยสอดคลองกบสถานการณการพฒนาประเทศ การเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจ เทคโนโลยในการผลต ร ป แ บ บ ข อ ง ว ถ ก า ร ใ ช ช ว ต ครอบคลมทงการปลอยมลพษจากแหลงทมจดก าเนดแนนอนและม จดก าเนดไมแนนอน

เปาประสงค: ลดการระบายมลพษจากแหลงก าเนดออกสสงแวดลอม

ตวชวด: 1. แหลงก าเนดมการปฏบตตามระเบยบ/กฎหมายทเกยวของ

2. ของเสยไดรบการจดการอยางถกตอง กลยทธ: 1. บรณาการทกภาคสวนในการก ากบดแลและ

บงคบใชกฎหมาย 2. เพมศกยภาพการบ าบด ก าจดของเสยรวม

การจดการขยะมลฝอยชมชน มลฝอยตดเชอ และของเสยอนตรายชมชน

3.1 พฒนาระบบการลด คดแยก และใชประโยชนขยะมลฝอย เพอเสรมสรางประสทธภาพการจดการขยะมลฝอยตงแตตนทาง

มท./อปท./ทส.

3.2 สงเสรมองคกรปกครองสวนทองถนด าเนนการเกบรวบรวมขยะมลฝอยและของเสยอนตรายชมชนแบบแยกประเภท และก าหนดเวลาการเกบรวบรวมขยะมลฝอยแตละประเภท

มท./อปท./สธ./ทส.

3.3 จดระบบผคดแยกขยะมลฝอยรายยอย (ซาเลง) รานคาของเกาและเครอขายกจกรรมรไซเคลชมชน และตลาดนดรไซเคล ก าหนดมาตรฐานการประกอบการ การออกใบอนญาต และก ากบดแลใหถกสขลกษณะ

มท./อปท./สตช./ ทส.

๔๖

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

3.3 ยกระดบคณภาพน าใหอยในเกณฑม าต ร ฐ าน ฟ น ฟ คณภาพน า ทเหมาะสมกบการ ใช ประโยชน โดยการลดมลพษ ขจดการทงขยะ ลดการปลอยสารเคม บ าบดน าเสยจากชมชนเมอง ลดปรมาณ น าเสยทไมผานกระบวนการบ าบดจากกจกรรม การผลตและการบรโภคทงจากครวเรอน ภาคเกษตรกรรม ภาคอตสาหกรรม การทองเทยวและการบรการ การประหยดน าในภาคบรการ และเ พมการน าน ากลบมาใชประโยชน

3.4 รกษาคณภาพสงแวดลอมของแหลงน าทะเลและชายฝง โดยเนนการจดการมลพษบนฝงจากภาคชมชนเมอง อตสาหกรรม เกษตรกรรม ต ง แ ต ต น ท า ง ร ว ม ถ ง แ ห ล งทองเทยวชายทะเล

3.5 แ ก ไ ข ม ล พ ษ ท า ง อ า ก า ศ แ ล ะม ล ภ า ว ะ ท า ง เ ส ย ง ท ม า จ า กแหลงก าเนดตาง ๆ โดยเฉพาะยานพาหนะ อตสาหกรรม การกอสราง ยกระดบคณภาพอากาศในพนททมคณภาพอากาศเสอมโทรมใหเปนไปตามมาตรฐานทก าหนดและเ พมสถานตรวจวดหร อจดตรวจวดใหครอบคลมพนทหลกๆ ของประเทศ

3.4 องคกรปกครองสวนทองถนทอยหางไกล ตองจดใหมสถานขนถายขยะมลฝอย (Transfer Station) เพอรวบรวมขยะมลฝอยรอการขนสงไปยงศนยก าจด ขยะมลฝอยรวม ส าหรบพนททไมสามารถสงขยะมลฝอยไปก าจดยงศนยก าจดขยะมลฝอยรวม อาท พนทเกาะ พนท สง พนท หบเขา ตองมการจดการและก าจดขยะมลฝอยแยกเฉพาะในพนทตนเอง (Stand Alone) โดยเนนการลด คดแยก และน าขยะมลฝอยกลบไปใชประโยชนใหมากทสด

มท./อปท./ทส./สกถ.

3.5 จดใหมศนยก าจดขยะมลฝอยรวม (Cluster) โดยใชเทคโนโลยแบบผสมผสานอยางเหมาะสม เนนการจดการและการก าจดขยะมลฝอยเปนหลก เพอลดผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม เชน ระบบคดแยก ระบบหมกปย การฝงกลบอยางถกหลกสขาภบาล ส าหรบการน าขยะมลฝอยมาแปรรปเปนพลงงาน เชน การผลตไฟฟา การผลตกาซชวภาพ (Biogas) เปนตน ใหเปนผลพลอยไดและเปนแรงจงใจใหเอกชนเขามารวมลงทน

มท./อปท./ทส./สกถ.

3.6 ก าจดขยะมลฝอยตกคาง โดยปดหรอฟนฟสถานทก าจดขยะมลฝอยเดมเพอรองรบขยะมลฝอยใหม โดยรอรอนน าไปฝงกลบอยางถกหลกวชาการ หรอแปรรปผลตเปนขยะเชอเพลง (RDF) และปรบปรงสถานทก าจดขยะมลฝอยใหเปนแบบควบคม (Controlled Dump) หรอฝงกลบถกหลกสขาภบาล (Sanitary Landfills)

มท./อปท.

3.7 จดตงสถานทรวบรวมของเสยอนตรายชมชนและสงไปก าจดในสถานทก าจดอยางถกตอง

มท./อปท./ ทส./สธ.

3.8 จดใหมระบบการเรยกคนซากผลตภณฑเมอหมดอายการใชงาน ตงแตการเกบรวบรวม การรไซเคล และการบ าบดก าจดอยางปลอดภยตอสงแวดลอม ตามหลกการขยายความรบผดชอบของผผลต (Extended Producer Responsibility: EPR)

ท ส . / อ ก . /อปท.

3.9 สนบสนนการเพมโรงงานคดแยกและรไซเคลซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสและวสด รไซเคลอนทไดมาตรฐาน

อก . / ท ส . /มท.

๔๗

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

3.6 จดการกบปญหาหมอกควนโดยค านงถงปจจยทางเศรษฐกจและความยากจน การควบคมการเผา ความรวมมอกบประเทศเพอนบาน การมสวนรวมของชมชน และการใหความรแกประชาชนถงผลกระทบจากปญหาหมอกควนตอสขภาพของประชาชน

3.7 เพมศกยภาพในการจดการขยะมลฝอยตามกระบวนการไหลเวยน (Mass Flow) ของขยะมลฝอยในประเทศไทย ทงปรมาณขยะทเกดขน การใหบรการ การก าจด และการน าไปใชประโยชน พฒนาระบบการจดการขยะมลฝอยอยางครบวงจร เกดระบบแยกขยะและมการบงคบอยางจรงจง และมงเนนการลดปรมาณขยะมลฝอย

3.8 สร า งระบบรองร บการจ ดการ ข อ ง เ ส ย อ น ต ร า ย ช ม ช น แ ล ะ ซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอ เ ล กทรอน กส ซ ง ก า ร พฒนาเทคโนโลยสารสนเทศ การสอสารและอปกรณอเลกทรอนกส จะท าใหแนวโนมของขยะอเลกทรอนกสและเครองใชไฟฟาจะมมากยงขนในอนาคต รวมถงมาตรการควบคมสนคาน าเขาดอยคณภาพทท าลายสงแวดลอมของประเทศไทยและเปนภาระในการก าจด

3.10 จดตงศนยก าจดมลฝอยตดเชอ และสงเสรมการเกบรวบรวม คดแยกมลฝอยตดเชอจากโรงพยาบาล สถานบรการสาธารณสข สถานพยาบาล หองปฏบตการ ตดเชอ รวมถงมลฝอยตดเชอท เกดในชมชนและครวเรอน และสงไปก าจดอยางถกตอง

ส ธ . / ท ส . /มท.

3.11 เพมความเขมงวดในการตรวจสอบระบบเอกสารก ากบการขนสงมลฝอยตดเชอจากโรงพยาบาล และก าหนดใหมควบคมการขนสงมลฝอยตดเชอใหเปนไปตามระบบเอกสารก ากบการขนสงจากสถานบรการสาธารณสขขนาดเลก

สธ./ อปท.

3.12 ปรบปรง/ออกกฎระเบยบตามกฎหมายทเกยวของ เกยวกบการแยกเกบขนและก าจด อตราคาธรรมเนยมการเกบขนและก าจดขยะมลฝอย

ส ธ . / ม ท . /อปท./ทส.

3.13 สนบสนนองคกรปกครองส วนท องถ นออกขอบญญตทองถนเกยวกบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย และการก าหนดอตราคาธรรมเนยมการเกบขนและก าจดขยะมลฝอยทเหมาะสม

ม ท . / ส ธ . /ทส./อปท.

3.14 ตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมบรเวณโดยรอบสถานทบ าบด/ก าจดขยะมลฝอย การตดตามตรวจสอบการเกบขนและก าจดมลฝอยตดเชอจากสถานบรการสาธารณสข สถานทก าจดมลฝอยตดเชอใหเปนไปตามมาตรฐานหรอหลกเกณฑวชาการทก าหนด

อปท./ ทส./สธ.

3.15 บงคบใชกฎหมายกบเอกชนผรบจางเกบขน บ าบด ก าจดขยะมลฝอย และของเสยอนตราย

อปท./สธ./อก./มท./ ทส.

3.16 สรางกระบวนการการมสวนรวมของประชาชนในพนท ในการใหขอเสนอแนะ รวมตดสนใจและรวมมอในการด าเนนโครงการบรหารจดการขยะมลฝอยและ ของเสยอนตรายตงแตเรมด าเนนงาน เพอลดความขดแยงและการตอตานจากประชาชน

อปท./มท.

3.17 สนบสนนให อปท. สรางความเขาใจและความมนใจกบประชาชนและชมชนทอยโดยรอบสถานทก าจดขยะมลฝอยทไดรบงบประมาณกอสรางแตถกคดคานไมสามารถเปดด าเนนการไดถงเหตผลความจ าเปนและการเดนระบบ เพอใหสามารถเขาเดนระบบได

มท./ทส.

๔๘

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

3.9 ใชหลกการความเปนหนสวนของรฐและเอกชน จงใจใหเอกชนเขามา รวมลงทนในการจดสรางระบบจดการของเสยตามหลกวชาการ ทงน าเสย ขยะมลฝอย ของเสยอนตราย มลฝอยตดเชอ กากอตสาหกรรมจากภาคอตสาหกรรม เกษตรกรรม ภาคบรการ และภาคชมชนและจดเกบคาบรการในการบ าบด/ก าจดของเสยใหเพยงพอตอการดแลและบ ารงรกษาระบบ

3.10 ลดและควบคมสารเคมท ใช ในการเกษตร อตสาหกรรม สาธารณสขและชมชนไม ใหส งผลกระทบตอส ขภาพและความ เป นอย ขอ งประชาชน มแผนปองกนความเสยงจากการประกอบการและการเกดอบต เหต ก ากบดแลการจดการสารเคม ของเส ยอนตราย กากอตสาหกรรม โดยมระบบตดตามตงแตการน าเขา ผลต จ าหนาย ขนยาย และก าจด ตลอดวฏจกร เพอปองกนการตกค างในส ง แวดล อมและการลกลอบทงทไมถกตอง และมการประเมนผลการจดการสารเคมทมการใชไปแลว

3.11 เพมศกยภาพการบรหารจดการเหมองแรใหเปนมตรตอสงแวดลอม และส ขภาพท ด ของประชาชนโดยบรอบ บรณาการการตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมและก ากบดแลการท าเหมองแรใหมประสทธภาพโดยความรวมมอของทกภาคสวน

3.18 ประเมนประสทธภาพการเกบรวบรวม และขนสงขย ะม ล ฝอย เ พ อจ ดห า เ คร อ ง จ ก ร อ ปก รณ ยานพาหนะขนสงขยะมลฝอยและของเสยอนตรายใหเพยงพอและเหมาะสม

มท./ทส.

3.19 ศกษาวจยพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยการจดการ รวมถงแนวทางการบรหารจดการศนยก าจดขยะมลฝอยท เหมาะสมกบ พนท ปรมาณ และองคประกอบขยะมลฝอย

ท ส . / ว ช . /สกว./วท.

การจดการกากอตสาหกรรม 3.20 จดตงสถานทก าจดกากอตสาหกรรมใหครอบคลม

ทกภมภาคและมขดความสามารถรองรบปรมาณ กากอตสาหกรรมทเกดขนไดอยางเพยงพอในระยะยาว

อก . / ม ท . /ทส.

3.21 ปรบปรง ออกกฎระเบยบเกยวกบการไมออกใบอนญาต/ตอใบอนญาต โรงงานท ไมปฏบตตามกฎหมายกากอตสาหกรรม เชน การไมตดตงระบบตดตามการขนสง (GPS) เปนตน

อก.

3.22 ก ากบดแลใหโรงงานอตสาหกรรมทกอใหเกด กากอตสาหกรรมทเปนอนตราย เขาสระบบการจดการกากอตสาหกรรม และตดตามตรวจสอบการปฏบตงานของโรงงานใหด าเนนการไดตามมาตรฐาน

อก.

3.23 สรางระบบฐานขอมลและเพมความเขมงวดในการตรวจสอบ ตดตามระบบเอกสารก ากบการขนสงกากอตสาหกรรมทเปนอนตรายจากโรงงานอตสาหกรรม

อก.

3.24 ก ากบดแลใหโรงงานทไดรบอนญาตการบ าบดก าจดกากอตสาหกรรมใหด าเนนการไดตามมาตรฐาน

อก.

3.25 ตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมบรเวณโดยรอบสถานทก าจดกากอตสาหกรรมใหเปนไปตามมาตรฐานหรอหลกเกณฑวชาการทก าหนด

อก./ ทส.

3.26 จดท าแนวปฏบตดานเทคนคและพฒนาระบบการจดการดานอบตภย การลกลอบทงกากอตสาหกรรมใหทนตอสถานการณ

อก./ ทส.

3.27 เฝาระวง ตดตามตรวจสอบพนทเสยงตอการปนเปอนมลพษสสงแวดลอม เสนทางการขนสงกากอตสาหกรรม และบงชพนทปนเปอนจากกจกรรมตางๆ

อก. /ทส.

๔๙

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

3.12 เ พ ม ป ร ะส ท ธ ภ า พข อ ง ก า รตรวจสอบ ก ากบและบ งคบใชกฎหมายกบแหลงก าเนดมลพษ โดยการก าหนดใหมการรายงานและประเมนการระบายมลพษของแหลงก าเนด อาท ระบบการรายงานการระบาย การปลดปลอยและเคล อ นย า ยมล พษ ระบบกา รรายงานคณภาพน าทงและอากาศเสยแบบอตโนมตอยางตอเนอง การใหผประกอบการประเมนตนเอง (Self-Monitoring) การก าหนดใหมบคคลทสาม (Third Party) ในการตรวจสอบการระบายมลพษ การตรวจสอบในล กษณะไตรภาค เพอใหเกดความโปรงใสใน การท างานและมการท างานแบบบรณาการระหวางหนวยงานทเกยวของ

3.13 สรางระบบการเปดเผยขอมลตอสาธารณะ (Public Disclosure) เ พ อ ส ร า ง ค ว า ม ร ว ม ม อ แ ล ะแรงผลกดนใหแหลงก าเนดมการจ ด ก า ร ม ล พ ษ ใ ห เ ป น ไ ป ต า มมาตรฐานเปนการสรางความเชอมนของประชาชนตอการด าเนนงานของภาครฐและผประกอบการในการจดการมลพษและใหหนวยงานของภาครฐหรอโครงการของรฐเปนต ว อย า งท ด ในการปฎ บ ต ต ามกฎหมายและการเปดเผยขอมลตอสาธารณะ

การจดการสารอนตรายและของเสยอนตราย ในภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรม

3.28 ใหม การควบคมสารเคมทางการเกษตร และอตสาหกรรมทมอนตรายหรอของเสยอนตรายทอยภายใตพนธกรณระหวางประเทศ ไดแก อนสญญา รอตเตอรดมวาดวยกระบวนการแจงขอมลสารเคมลวงหนาส าหรบสารเคมอนตรายและสารเคมปองกนก าจดศตรพชและสตวบางชนดในการคาระหวางประเทศ (Prior Informed Consent Procedure for Certain Hazardous Chemicals and Pesticides in International Trade: PIC) อนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษทตกคางยาวนาน (Persistent Organic Pollutants: POPs) อนสญญาบาเซลวาดวยการควบคมการเคลอนยายขามแดนของของเสยอนตรายและการก าจด (Basel Convention on the Control of Transboundary Movements of Hazardous Wastes and their Disposal)

อก . / ก ษ . /สธ./ทส.

3.29 ปรบปรง ออกกฎระเบยบโดยก าหนดใหมการสลกหลงโฉนดทดนทไดรบการฟนฟจากการปนเปอนสารพษเพอหามมการใชประโยชนทดนบางประเภทภายหลงทไดฟนฟแลว

อ ก . / ม ท . (ทด.)

3.30 ก าหนดหลกเกณฑและวธปฏบตในการจดเกบและการก าจดท าลายสารอนตรายทางการเกษตรและอตสาหกรรมทคงคางเสอมสภาพและซากบรรจภณฑสารเคมทใชแลว

อก . / ก ษ . /ทส.

3.31 จดท าท าเนยบการปลดปลอย และเคลอนยายมลพษของโรงงานอตสาหกรรม (Pollution Release and Transfer Registers: PRTR) และบญชรายชอสารเคมอนตราย (Priority Substance List) ส าหรบอตสาหกรรมทจะตองรายงาน

อก. /ทส.

3.32 เพมความเขมงวดในการตรวจสอบ ตดตามระบบเอกสารก ากบการขนสงสารเคม เพอลดอบตภยจากการขนสงสารเคมอนตราย

อก.

3.33 พฒนา ร ะบบกา รประ เ ม น ค ว าม เ ส ย ง จ าก สารอนตรายทางการเกษตรและอตสาหกรรมตอสขภาพอนามยและสงแวดลอม

ส ธ . / ท ส . /กษ./อก.

๕๐

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

3.14 บรหารจดการและประเมนผลพ น ท ท ม ป ญ ห า ม ล พ ษ ท เ ป นอ น ต ร า ย ต อ ส ข ภ า พ อ น า ม ยปร ะชาชนหร อ อ าจก อ ให เ ก ดผลกระทบเส ยหายตอคณภาพสงแวดลอม เชน เขตควบคมมลพษ เขตพนทคมครองสงแวดลอม พนทก า ร ท า เ ห ม อ ง แ ร แ ห ล งอตสาหกรรมขนาดใหญ พนทปนเปอนมลพษ เพอน าไปสการด าเนนการทเหมาะสม ทงการเพมระดบความเขมงวด และการสรางแรงจงใจ

3.34 เฝาระวงและตดตามตรวจสอบปรมาณการตกคางของสารอนตรายทางการเกษตรในสงแวดลอม ทงในตะกอนดน ดน น าผวดน น าใตดน พช และสตว

กษ./ ทส.

3.35 จดท าแนวปฏบตดานเทคนคและพฒนาระบบการจดการดานอบตภยสารเคมใหทนตอสถานการณ

ทส./อก.

3.36 เฝาระวง ตดตามตรวจสอบพนทเสยงตอการปนเปอนมลพษสสงแวดลอม เสนทางการขนสงสารอนตราย และบงชพนทปนเปอนจากกจกรรมตางๆ

ทส.

การจดการน าเสยชมชน 3.37 สงเสรมใหทกภาคสวนประหยดน าเพอลดปรมาณ

การใชน าและน าน าทงกลบไปใชประโยชน กปส. /ทส./มท.

3.38 บ งคบ ใชพระราชบญญต ควบคมอาคาร ใหบานเรอนและอาคารทกประเภท ทกขนาดตดตงระบบบ าบดน าเสยแบบตดกบท (On-site treatment) และเปนไปตามมาตรฐาน รวมทงมระบบควบคมและตดตาม

มท . /ทส . /อปท.

3.39 ควบคมการจดการน าเสยจากหมบานจดสรรตามพระราชบญญตการจดสรรทดนให เปนไปตามมาตรฐานน าทงททางราชการก าหนดทงระบบบ าบดน าเสยแบบตดกบท (On-site treatment) และระบบบ าบดน าเสยรวม

มท./ทส.

3.40 สงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนเพมระบบรวบรวมและบ าบดน าเสยรวมและมประสทธภาพมากขน

มท . /ทส . /อปท./สกถ.

3.41 สนบสนนงบประมาณและสงเสรมเอกชนจดสรางระบบบ าบดน าเสยรวมชมชนทเหมาะสมกบสภาพปญหาและพนทโดยเฉพาะในพนทคณภาพน าวกฤต (พนทรมน า) แหลงทองเทยว เขตพฒนาเศรษฐกจพ เศษ เขตควบคมมล พษ แ ละ พนท ค มครองสงแวดลอม โดยใหความส าคญของระบบจดการน า เส ยขนาดเลกระดบชมชนหรอกล มอาคาร (Cluster wastewater treatment)

มท . /ทส . /อปท./สกถ.

3.42 ปรบปรงกฎหมายหรอแนวปฏบต โดยก าหนดใหเอกชนเขารวมลงทนในระบบบ าบดน าเสยรวม

กค.

3.43 ใหมการจดเกบคาบรการบ าบดน าเสยเพอใหมรายไดทเพยงพอในการเดนระบบและบ ารงรกษาระบบอยางตอเนอง และศกษาแนวทางการน ารายไดจากการผลตน าประปามาใชในการบ าบดน าเสย

มท . /ทส . /อปท.

๕๑

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

3.44 ผลกดนการใชมาตรการทางเศรษฐศาสตร โดยการเกบภาษมลพษทางน าและการเกบคาใชประโยชนน าตนทนเพอการผลตน าประปา เพอน ามาใชในการจดการน าเสย

มท . /ทส . /กค.

3.45 สงเสรมการน าน าทบ าบดแลวกลบไปใชประโยชนเ พอลดมลภาวะทจะระบายออกสแหลงน าหรอสงแวดลอม โดยก าหนดหลกเกณฑการน าน าทงจากชมชนไปใชประโยชน

ทส . / มท . /อปท.

การตรวจสอบและควบคมแหลงก าเนด 3.46 ก าหนดมาตรฐานควบคมการระบายมลพษทาง

อ า ก า ศ แ ล ะ ม ล พ ษ ท า ง น า ใ ห ค ร อ บ ค ล ม ท กแหลงก าเนด มาตรฐานควบคมความเขมขนและปรมาณความสกปรก (loading) ใหสอดคลองกบศกยภาพการรองรบมลพษของพนท รวมทงปรบปรงมาตรฐานควบคมการระบายมลพษจากแหลงก าเนดใหเหมาะสมกบสถานการณ

ทส./อก.

3.47 ก าหนดมาตรฐานการระบายมลพษส าหรบ พนทเฉพาะ เชน นคมอตสาหกรรม พนททองเทยว เขตเศรษฐกจพเศษหรอพนททมความออนไหว

ทส./อก.

3.48 ก าหนดมาตรการ แนวปฏบต และหลกเกณฑวชาการ ในการควบคมมลพษแหลงก าเนดมลพษ ทไมมจดปลอยแนนอน (Non-point source) จดท าแนวกนและพนทรองรบน าชะไมใหไหลลงสแหลงน าโดยตรง รวมถงการจดสรางอาคารเพอปองกน การรกล าของน าทะเล

ทส./ กษ./มท.

3.49 ควบคมใหแหลงก าเนดมลพษมการระบายมลพษทางอากาศและมลพษทางน าเปนไปตามมาตรฐานและเกณฑทก าหนด และควบคมปรมาณการระบายมลพษโดยเฉพาะในพนทออนไหว เชน เขตอนรกษน าดบ แหลงทองเทยว เปนตน

อก . / ท ส . /กษ . / มท . /อปท.

3.50 ก าหนดหลกเกณฑการน าน าทงจากภาคอตสาหกรรม ภาคเกษตรกรรม กลบมาใชประโยชนใหม เพอลดปรมาณการใชน าและปรมาณน าทงทจะระบายออกส แหลงน า หรอสงแวดลอม โดยเฉพาะการน าน าทงจากอตสาหกรรมไปใชประโยชนในภาคเกษตรกรรม

อก . / ก ษ . /ทส.

๕๒

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

3.51 พฒนาและน าระบบการรายงานผลการตรวจวดมลพษจากโรงงานอตสาหกรรมอยางตอเนองมาใชโดย ให ม การ เช อม โยง เคร อข ายระหว า งกล มอตสาหกรรมทส าคญกบหนวยงานของรฐใหทนสมย ครอบคลม เพอแสดงผลใหประชาชนรบทราบขอมลผลการตรวจวดมลพษ

อก./ทส.

3.52 สงเสรมระบบการตดตามตรวจสอบและรายงานผลการตรวจสอบมลพษดวยตนเอง (Self-monitoring) ของแหลงก าเนดมลพษ

อก./ทส.

3.53 มการตดตามตรวจสอบตามมาตรการรายงาน การประเมนผลกระทบสงแวดลอมเบองตน รายงานวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม รายงานวเคราะหผลกระทบตอสขภาพ ( IEE,EIA,E-HIA) รวมถงการปฏบตตามประมวลหลกการปฏบต (Code of practice: COP) และน าผลการตดตามตรวจสอบตามมาตรการดงกลาวไปใชใน การก ากบ บงคบใชกฎหมาย อนมต อนญาตและตออายใบอนญาตประกอบกจการ

ท ส . / อ ก . /มท.

3.54 ก าหนดใหมกฎระเบยบเกยวกบระบบการรายงานการปลดปลอย และเคลอนยายมลพษของโรงงานอตสาหกรรม (Pollution Release and Transfer Registers: PRTR)

อก./ทส.

3.55 ตรวจสอบ ตรวจจบแหลงก าเนดมลพษและบงคบใชกฎหมายตามอ านาจหนาทใหครบถวน โดยใหความส าคญในพนทวกฤต/พนทเสยงและใหหนวยงานภาครฐเปนตวอยางทดในการปฏบตตามกฎหมาย

อก . / ท ส . /คค./ อปท.

3.56 บรณาการการท างานรวมกนระหวางหนวยงาน ทเกยวของเพอใหเกดการก ากบดแลและบงคบใชกฎหมายอยางมประสทธภาพและประสทธผล (Check & Balance system)

อก . / ก ษ . /คค . / มท . /ทส.

3.57 เพมศกยภาพเจาหนาท อตราก าลง องคความรและเครองมอตรวจวดในการปฏบตงานตรวจสอบและบงคบใชกฎหมาย

อก . / ก ษ . /คค . / มท . /ทส.

3.58 สงเสรม เพมศกยภาพในการจดการมลพษ ใหกบแหลงก าเนดมลพษทละเมดกฎหมาย

อก./กษ./คค./มท./ทส.

3.59 เผยแพรประชาสมพนธอ านาจหนาทของหนวยงานท เก ยวของ ขอมลการตรวจสอบและบ งคบใชกฎหมายของหน วยงาน ส ทธ และหน าท ขอ งแหลงก าเนดมลพษสสาธารณะชน

อก . / ก ษ . /คค . / มท . /ทส.

๕๓

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

3.60 เพมประสทธภาพการก ากบดแลการประกอบกจการเหมองแรใหเปนไปตามเงอนไขการอนญาต เฝ า ระว งส ขภาพและพฒนาคณภาพช ว ตของประชาชนโดยรอบใหมสถานภาพทด วเคราะหและจดการฟนคนสภาพพนทท าเหมองและกจกรรมเ ก ย ว เ น อ ง ท ม โ อ ก า ส เ ส ย ง ไ ม ใ ห ส ง ผ ล ต อสภาพแวดลอมและสขภาพอนามยของชมชน ทงในระหวางด าเนนการและภายหลงสนสดโครงการ พฒนากองทนทเกยวของเพอประกนความเสยงและเยยวยากรณเกดผลกระทบ

อก./ทส.

3.61 ปรบปรงล าน าเพอเพมประสทธภาพการไหลเวยนของน าและเพมออกซเจน ชวยปรบปรงคณภาพน าในแหลงน าสาธารณะ เชน ขดลอก ก าจดผกตบชวา ไมทงขยะ สงเสรมใหแหลงน าเปนแหลงทองเทยวเชงอนรกษเพอใหมการดแลรกษาคณภาพน า

อปท./มท./กษ./คค.

3.62 ปรบปร งกฎระเบยบการควบคมมลพษจาก การขนสงทางน าและเรอ ไดแก ของเสยจากเรอ เชน น าทองเรอ น าอบเฉา ฝนละออง ไอเสย เสยงดง เปนตน การขนสงทางเรอ และการขนสงสนคาอนตราย ใหมหนวยงานเจาภาพในการก ากบดแล และมบทลงโทษทเหมาะสม

คค. (กรมเจาทา)

3.63 ใชกลไกเครอขายดานสงแวดลอมในการเปดเผยขอมลสาธารณะเกยวกบแหลงก าเนดทปลอยมลพษออกส ส งแวดลอม เ พอสร างความรวมมอและแรงผลกดนใหผประกอบการปฏบตตามกฎหมาย

ทส.

การตรวจสอบและควบคมยานพาหนะ 3.64 พฒนาและปรบปรงมาตรฐานเครองยนต คณภาพ

เชอเพลง และมาตรฐานการระบายมลพษใหทนกบเทคโนโลยและนวตกรรมยานยนต

ท ส . / อ ก . /พน./ สมาคม ยานยนต

3.65 ใชมาตรการลดปรมาณรถยนตสวนบคคลทวงในพนทการจราจรหนาแนน เชน การจด zoning เพอควบคมปรมาณการจราจรเฉพาะพนท การลดพนทจราจรทแบงใหกบรถยนตสวนบคคล การควบคมสมรรถนะของเครองยนต (Performance)

สตช./ คค./มท./อปท.

๕๔

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

3.66 พฒนามาตรฐานการตรวจสภาพรถยนตและเรอยนตประจ าปและปรบปรงระบบการตรวจสภาพรถยนตใหครอบคลมดานมลพษโดยใหมการตรวจมลพษตามมาตรฐานการระบายมลพษจากยานพาหนะ ก ากบดแลการด าเนนงานของสถานตรวจสภาพรถยนตและเรอยนตใหมมาตรฐานเดยวกนทงประเทศ โดยเฉพาะในภมภาค

คค./ทส.

3.67 เพมความเขมงวดในการตรวจจบ และหามใชยานพาหนะทมมลพษเกนมาตรฐาน และใหน าผลการตรวจมลพษจากยานพาหนะเชอมโยงกบการตอทะเบยนประจ าปเพอใหผครอบครองยานพาหนะใหความส าคญและตระหนกในการบ ารงรกษาสภาพรถยนตสม าเสมอตลอดการใชงาน

คค . / ท ส . /สตช.

3.68 ใหมการเชอมโยงฐานขอมลระหวางหนวยงานอนญาตการตอทะเบยนประจ าป สถานตรวจสภาพรถยนตประจ าป และหนวยงานดานสงแวดลอม

คค.

3.69 เพมบทลงโทษกรณผขบขรถยนตและเรอยนตทมพฤตกรรมทท าใหเกดมลพษทางอากาศและเสยงดงรบกวนประชาชนใกลเคยง

คค./สตช.

3.70 พฒนารปแบบมาตรฐานส าหรบถนนใหสามารถลดระดบเสยงและสอดคลองกบมาตรฐานการออกแบบทางวศวกรรม และน าหลกเกณฑมาใชสรางถนนใหมและปรบปรงถนนเกา โดยเฉพาะในเขตชมชน

คค. (กรมทางหลวง)

การควบคมการเผาในทโลง 3.71 แกไขปญหาทดนท ากนทบซอนกบพนทปา เพอลด

การเผาปาจากการบกรก ทส./มท.

3.72 ควบคมการเผาในชมชน เผารมทาง และเสรมสรางเครอขายความรวมมอชมชนไมเผาปา หรอเผาวสดทางการเกษตร การตดตามเฝาระวงพนทเสยงการเกดไฟปาและการเผา

มท . / กษ . /ท ส . /ค ค . /อปท.

3.73 ใหผประกอบการและพอคาคนกลาง มสวนรวมในการจดการปญหา เชน จดการเศษวสดการเกษตร การเลอกรบซอสนคาเกษตรปลอดการเผา

กษ. /พณ./ทส.

3.74 มการบงคบใชกฎหมายกบผกอมลพษหมอกควน มท . / กษ . /ทส.

๕๕

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

3.75 ด าเนนงานตามขอตกลงอาเซยนดานการจดการหมอกควนขามแดนและผลกดนการด าเนนการตามกรอบโรดแมปอาเซยนปลอดหมอกควน (ASEAN Haze-Free Roadmap) ใหเกดผลเปนรปธรรม

ทส./กต.

3.76 ระดมสรรพก าลง และเพมความเขมงวดในการลาดตระเวนและดบไฟปาในชวงวกฤต

ทส./มท.

3.77 สนบสนนงบประมาณ และองคความร ใหแกชมชนในการจดกจกรรม เชน การอนรกษปา การปองกนและดบไฟปา การตดตามเฝาระวงมลพษทางอากาศ เปนตน

ทส./มท.

ยทธศาสตรท 4 การพฒนาองคความร กลไก กฎหมาย และเครองมอในการบรหารจดการมลพษ 4.1 ใชกระบวนการประเมนสงแวดลอม

ร ะ ด บ ย ท ธ ศ า ส ต ร ( Strategic Environmental Assessment: SEA) และศกยภาพในการรองรบมลพษของพนท (Carrying capacity) ในการพจารณาโครงการพฒนาในระดบพนท (Area Based)

4.2 ใหระบบของรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมเปนเครองมอในการปองกนการเกดมลพษและการควบคมการด าเนนงานของสถานประกอบการใหเปนไปตามมาตรฐานควบคมการระบายมลพษท ก าหนด โดย ให ร ายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมเชอมโยงกบกฎหมายอนญาตการประกอบกจการ และน าผลการประ เ ม น ก า ร ด า เ น น ง าน ต า มมาตรการในรายงาน (Post-EIA) เ ป น เ ง อ น ไ ข ใ น ก า ร ต อ อ า ยใบอนญาต

เปาประสงค: ระบบการบรหารจดการมลพษมประสทธภาพ

ตวชวด: มเครองมอ กลไก ทเพยงพอตอการปฏบตงาน กลยทธ: 1. บรณาการทกภาคสวนในการบรหารจดการ

มลพษ 2. สรางเครองมอ กลไกทมความหลากหลาย

ครอบคลมการบรหารจดการมลพษ

การบรหารจดการในภาพรวม 4.1 ใหมการประเมนศกยภาพการรองร บของพนท

(Carrying Capacity) เปนเครองมอในการก าหนดประเภทและจ านวนสถานประกอบการท เปนเปาหมายของการพฒนา โดยค านงถงผลกระทบดานสขภาพ เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม

อก./ สศช./ ทส.

4.2 ก าหนดพนททเหมาะสมในการประกอบกจการแตละพนท (Zoning) และอนญาตประกอบกจการตามพนททก าหนด

อก . / ม ท . /อปท./ทส.

4.3 ก าหนดใหม พนทส เขยวเปนแนวกนชน (Buffer Zone) ร อ บ แ ห ล ง ก า เ น ด ม ล พ ษ เ ช น เ ข ตอตสาหกรรม ถนนใหญ สถานทก าจดขยะ สนามบน เพอลดผลกระทบตอประชาชน

อก./อปท./ทส.

4.4 ปรบปร งหลก เกณฑการอนญาต หรอการต อใบอนญาตของแหลงก าเนดตามกฎหมายอนใหเชอมโยงกบกฎหมายสงแวดลอม

อก. /สธ . /ทส./กษ.

4.5 ก าหนดใหมหนวยงานทเปนผรบผดชอบหลกเบดเสรจ (Single command) ในการด าเนนงานจดการมลพษแตละประเภท

ทส.

๕๖

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

4.3 ทบทวนกฎหมาย กฎระเบยบตางๆ เปนระยะเพอใหเออตอการบรหารจ ด ก า ร ส ง แ ว ด ล อ ม อ ย า ง มป ร ะ ส ท ธ ภ า พ ก า ร เ พ มป ร ะ ส ท ธ ภ า พ ก า ร บ ง ค บ ใ ชกฎหมาย ตลอดจนการด าเนนการเกยวกบคดสงแวดลอมและการเ ย ย ว ย า ค ว า ม เ ส ย ห า ย ด า นสงแวดลอม

4.4 ใหมการเตรยมการลวงหนาในการจดท ามาตรการรองรบผลกระทบด า น ส ง แ ว ด ล อ ม ( Green Precautionary) ทอาจจะเกดขนจ า ก ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง ใ นสถานการณตางๆ อาท รปแบบของเมอง รปแบบของวถการใชชวตโครงสรางทางเศรษฐกจ โครงการพฒนา พนทเขตเศรษฐกจพเศษ การ เปนภม ภาคอาเซ ยน การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การพฒนาพล ง ง านทาง เ ล อก ใหม ปญหามลพษขามแดน

4.5 ก าหนดหนาทและความรบผดชอบของผ ก อ ให เ ก ดมล พษ ให เ ป นรปธรรม เพอน าไปสการพฒนาระบบและกลไกความรบผดชอบจากการกอมลพษ

4.6 ป ร ะย ก ต ใ ช ห ล ก ก า ร ผ ไ ด ร บประโยชนเปนผจาย (User Pays Principle: UPP) และหลกการผกอมลพษเปนผจาย (Polluter Pays Principle: PPP) เพอสรางการเปลยนแปลงพฤตกรรมในการใชประโยชนและการรกษาสงแวดลอม

4.6 เ พมประส ทธ ภ าพการต ดตามตรวจสอบการด าเนนงานตามรายงานการประเมนผลกระทบสงแวดลอมเบองตน รายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม รายงานการวเคราะหผลกระทบตอสขภาพ ( IEE,EIA,E-HIA) รวมถ งการปฏบต ตามประมวลหลกการปฏบต (Code of practice: COP) โดยเชอมโยงกบกฎหมายการอนญาตและตออายใบอนญาตประกอบกจการทหนวยงานอนญาตตองน าผลการปฏบตตามรายงาน IEE, EIA, E-HIA, COP ไปประกอบการพจารณา

ท ส . /อ ก . / สธ./มท.

4.7 จดท าฐานขอมลกลางดานมลพษของประเทศทเชอมโยงขอมลจากหนวยงานท เก ยวของ เชน ฐานขอมลแหลงก าเนดมลพษทกประเภท ฐานขอมลสารเคม ฐานขอมลกากอตสาหกรรม ฐานขอมล ขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ฐานขอมลการตรวจสภาพรถยนต ฐานขอมลดานพลงงาน เปนตน โดยทกภาคสวนสามารถเขาถงฐานขอมลกลางและใชประ โ ยชน ในการอน ม ต อนญาต ก า ก บด แล ในการประกอบกจการ

อก . / ก ษ . /คค . / ท ส . /พน.

4.8 พฒนา ร ะบบกา รต ด ต ามตร ว จสอบคณภ า พสงแวดลอมและการพยากรณสถานการณมลพษ เพอแจงเตอนแกประชาชนเมอเกดวกฤต โดยเฉพาะมลพษทอาจกอใหเกดผลกระทบและมความเสยงตอสขภาพ

ทส.

4.9 เรงรดการแกไขปญหามลพษในพนทวกฤต เชน พนททปนเปอนมลพษ เขตควบคมมลพษ เปนตน

อก . / ท ส . /มท. / อปท./ กษ.

4.10 ใ ห ม ก า ร ก า หน ดส ด ส ว น งบ ปร ะม าณ ด า นสงแวดลอมในระบบงบประมาณของประเทศและใชเงอนไขงบประมาณบรณาการในการขบเคลอนโครงการส าคญ

สงป./สกถ.

4.11 ก าหนดใหจ งหวดและหนวยงานท เกยวของ มตวชวดรวมในการจดการมลพษ

ส า น ก ง า น ก.พ.ร./มท.

๕๗

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

4.7 ก าหนดเครองมอทางเศรษฐศาสตร ภายใตแนวคดวามลพษมคาใชจาย เ พ อ ใ ห ส ะ ท อ น ต น ท น ด า นสงแวดลอมตามหลกการผกอใหเกดมลพษเปนผรบผดชอบคาใชจายเพอจงใจใหเกดการพฒนาการผลตและการบร ก ารท เ ป นม ต รต อสงแวดลอมโดยลดปรมาณมลพษทจ ะ เ ก ด จ ากการผล ตห ร อ ก า รประกอบการแทนการปลอยใหเกดขนและน าไปบ าบดหรอก าจดและการเปลยนพฤตกรรม เชน ภาษสงแวดลอมคาธรรมเนยม การระบายมลพษการก าหนดสทธการปลอยมลพษ ภาษคารบอนจากยานยนต คาธรรมเนยมผลตภณฑทมมลพษสง ระบบมดจ า -คนเงน (Deposit-Refund System) บรรจภณฑต า งๆ โดย เนนหลก 3Rs คาธรรมเนยมการบ าบด/ก าจดของเสย หลกประกนความเสยงดานส ง แ ว ด ล อ ม แ ล ะ อ อ กพระราชบญญตมาตรการการคลงเพอสงแวดลอม และกฎหมายทเกยวของ เ พอเปนกลไกในการบรหารจดการมลพษของภาครฐ

4.8 พฒนาเครองมออนเพอใชรวมกบเครองมอทางเศรษฐศาสตร เชน การเผยแพรขอมล การตดฉลากและ สรางภาพลกษณของสนคาแ ล ะ บ ร ก า ร ท เ ป น ม ต ร ต อสงแวดลอม การใชเครองมอทางสงคมหรอการลงโทษทางสงคม การส ง เสรม ใหส อมวลชนและนกขาวประชาชนชวยตดตามดแลสงแวดลอม

การใชมาตรการทางเศรษฐศาสตรและมาตรการทางสงคม 4.12 ใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรเพอสรางแรงจงใจใน

การลดการปลอยมลพษ เชน ภาษการระบายมลพษทางน า ภาษน ามน เพมภาษรถยนตเกาหรอรถยนตทปลอยมลพษมาก ลดภาษยานพาหนะทเปนมตรตอสงแวดลอม เกบคาการไดประโยชนจากน าเพอการผลตน าประปา

กค. /ทส.

4.13 จดท าระบบการแลกเปลยนสทธการระบายมลพษ (Emission Trade)

อก./ทส.

4.14 ก าหนดใหกจการทมความเสยงทจะสงผลกระทบตอสงแวดลอม จดท าหลกประกนความเสยงในการจะกอใหเกดมลพษ

ทส./อก.

4.15 จดใหมระบบการชดเชย หรอจดตงกองทนฟนฟส าหรบกจการทมความเสยง เพอชดเชยใหกบผทไดรบผลกระทบจากการประกอบกจการทท าใหเ ก ด ผลกร ะทบต อส ง แ วดล อม เ ช น โ ร ง ง านอตสาหกรรมขนาดใหญ เหมองแร ทตงศนยก าจด ขยะมลฝอยรวม

อก./ทส.

4.16 พฒนาเพอสงเสรมอาชพ และขยายแนวทางชมชนอยรวมกบปาอยางยงยนเพอลดการเผา

มท . / กษ . /ทส.

4.17 สงเสรมและสนบสนนการบรโภคอยางยงยนผานนโยบายการจดซอจดจางสเขยว (Green Public Procurement)

กค./ทส.

4.18 สงเสรมการลงทนการผลตสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

สกท./กค.

4.19 ใชกลไกทางเศรษฐศาสตรสงเสรมสนคาและบรการใหไดผลตอบแทนใหสงขน และเพมประสทธภาพการแขงขนเชน การลดภาษ

กค./ทส.

4.20 ใชมาตรการทางสงคมเชงบวก ยกยองเชดชเกยรตผประกอบการ เกษตรกร และแหลงทองเทยว ทมการจดการสงแวดลอมทด และไดรบการรบรองมาตรฐาน

อก . / ก ษ . /กก./ทส.

4.21 ใชมาตรการทางสงคมตดตาม เฝาระวง ตรวจสอบ แจงขอมลขาวสารผฝาฝนกฎหมายสงแวดลอม

ท ส . /ม ท . /อปท.

๕๘

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

4.9 สนบสนนใหผประกอบการเปดเผยข อ ม ล ก า ร ด า เ น น ง า น ด า นสงแวดลอมสสาธารณะ (Public Disclosure) เ พ อ แ ส ด ง ค ว า มตระหนกถงความรบผดชอบทมตอสงคมและสงแวดลอม

4.10 สรางระบบ พฒนาเทคโนโลยและเคร อข ายการต ดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมและหรอภาวะมลพษ ใหครอบคลมประเภทมลพษหรอชนดมลพษทมผลกระทบสรางระบบเตอนภยดานมลพษท งในร ะ ด บ พ น ท ร ะ ด บ ภ ม ภ า ค ระดบประเทศ ระดบอาเซยน และการรายงานตอสาธารณะ โดยเฉพาะมลสารทอาจกอใหเกดผลกระทบและมความเสยงตอสขภาพ

4.11 พฒนาฐ านข อม ล กล า งขอ งประเทศทเกยวของกบแหลงก าเนดมลพษ คณภาพสงแวดลอม สนคาทเปนมตรตอสงแวดลอม และอน ๆ เพอใชเปนศนยกลางขอมลทจะเปดเผยตอสาธารณะ เชอมโยงการใชประโยชนระหวางหนวยงานและน ามาใชในการบรหารจดการมลพษทงในระดบประเทศและในระดบพนท

การเพมประสทธภาพดานกฎหมาย 4.22 จดท าประมวลกฎหมายดานสงแวดลอมเพอให

การบงคบใชกฎหมายมประสทธภาพ ไมซ าซอน มเจาภาพชดเจน และลดความขดแยงระหวางหนวยงาน

ทส.

4.23 เ พมบทลงโทษกบผท ไมปฏบตตามกฎหมายสงแวดลอมเพอใหเกดแรงจงใจใหมการจดการมลพษของแหลงก าเนดใหเปนไปตามมาตรฐาน

อก . / ท ส . /ส ธ . / ค ค . /อปท./ มท.

4.24 ปรบปรงกฎระเบยบภายใตกฎหมายทเกยวของกบการจดการมลพษใหสอดคลองกบพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต

อก . / ท ส . /ส ธ . / ค ค . /อปท./ มท.

4.25 ออกกฎหมายหรอระเบยบเพอสนบสนนการผลต การจดซอ การจดจางสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

กค.

4.26 ใชกลไกคณะกรรมการวาดวยการประสานงานเพอบงคบใชกฎหมายส งแวดลอมเ พอการประสาน ความรวมมอระหวางหนวยงานทรบผดชอบงานกฎหมายสงแวดลอม เพอเรงรดการบงคบใชกฎหมายเกยวกบสงแวดลอม ทงในสวนทเกยวของกบการด าเนนคดแพง คดอาญา และคดปกครอง เ พมประสทธภาพ การปองกนและปราบปรามการละเมดกฎหมายและแกไขเยยวยาความเสยหาย

ยธ./ทส.

๕๙

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

4.12 ใ ห ม ก า ร ก า ห น ด ส ด ส ว นงบประมาณดานส งแวดลอมในระบบงบประมาณของประเทศทสนบสนนการจดการมลพษของประเทศใหมประสทธภาพมากขนมการ พจารณางบประมาณตามประเดนหรอวาระส าคญ (Agenda-base) มากกวาตามภารกจหนาทของแตละหนวยงาน และใหมระบบการตดตามประเมนผลและจดท าตวชวดดานสงแวดลอมในลกษณะตวชวดรวมเชอมโยงจากระดบกระทรวง กรม จงหวด จนถงองคกรปกครองสวนทองถน

ยทธศาสตรท 5 สงเสรมการมสวนรวม และเครอขายของภาคสวนตางๆ ในการจดการมลพษ

5.1 วางระบบการบรหารและการจดการมลพษในลกษณะองครวม เปลยนจากการท างานแบบแยกสวนเฉพาะตามภารกจหนาท ไปสการท างานตามประเดนหรอวาระ (agenda-based approach) เพอใหเกดความรวมมอระหวางหนวยงานภาครฐดวยกน และกระจายการจดการมลพษจากสวนกลางไปสทองถนและชมชนเพอใหเกดความสอดคลองกนของทศทางนโยบาย เกดการเรยนรระหวางกน และมความยดหยนในการด า เน นการ และสนบสน น การจดต งพนธมตรความรวมมอทองถนและชมชน

เปาประสงค: แตละภาคสวนมความพรอมทจะด าเนนการตามบทบาทหนาทของตนเอง

ตวชวด: 1. ขดความสามารถของบคลากรภาครฐทเกยวของกบการปฏบตงานดาน การจดการมลพษ

2. ประชาชนใหความรวมมอในการจดการมลพษ

3. ภาคเอกชนใหความรวมมอในการจดการมลพษ

กลยทธ: 1. เสรมสรางภาคเครอขายการจดการมลพษ 2. เ พมศกยภาพบคลากร เครองมอ และ

เทคโนโลยในการจดการมลพษ

5.1 สรางเครอขายเพอใหมการแลกเปลยนขอมลระหวางหนวยงานในพนทเพอการประสานและบรณาการ การด าเนนงานในระดบจงหวด และทองถน

ทส . / มท . /อก . / ก ษ . /สธ.

๖๐

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

5.2 สนบสนนภาคเครอขายอาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (ทสม.) และเครอขายอนในการรวมแกไขปญหาสงแวดลอมของตนเอง ร วมตรวจสอบและตดตามการแกไขปญหามลพษของสวนราชการและผประกอบการ การตดตามเฝาระว งการระบายมลพษจากการประกอบการ การแจงขอมลขาวสารสงแวดลอม

5.3 เพมบทบาทของชมชนในการรวมจดสภาพแวดลอมของชมชนให เปนระ เบ ยบ เร ยบร อย ม การด แลส งแวดล อมในช มชน แหล งน า การจ ดการน า เส ย การจ ดการ ขยะม ลฝอย สาร อนตรายและ ของเสยอนตราย มลพษบรเวณทอยอาศยและการจราจร การจดการพนทสเขยว การไมเผาในทโลง

5.4 สนบสนนความรวมมอระหวางภ าค เอกชนและประชาชน ในกระบวนการท าธรกจอยางยงยน เพอใหเกดการแบงปนและเกดความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม

5.5 พฒนาศ กยภาพของบ คลากร การสนบสนนเครองมอ องคความร กระบวนการเรยนร การจดการความรในการจดการมลพษสงแวดลอมใหกบทองถนและชมชน ตลอดจนระหวางหนวยงานภาครฐ ในการแกไขปญหามลพษ การตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมและ การเฝาระวง

5.2 สนบสนนและเสรมสรางศกยภาพการด าเนนงานของเครอขายอาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม (ทสม. ) ดานการเฝ าระว งตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมการแจงเหตมลพษและอบตภย

ทส./มท.

5.3 สงเสรมบทบาทของเครอขายประชาชนในการจดการสภาพแวดลอมของชมชนตนเอง และมสวนรวมกบเครอขายอนในการปองกน และแกไขปญหามลพษรวมกบสวนราชการ และผประกอบการ

มท./อปท./สธ./ทส.

5.4 สรางเครอขายระหวางภาคประชาชนและภาครฐในการมสวนรวมในการใหขอคดเหนและขอเสนอแนะในการก าหนดนโยบาย มาตรการตางๆ

มท.

5.5 สนบสนนบทบาทของภาคเอกชนในการแสดงความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม โดยก าหนดเปนวสยทศนขององคกร และเสรมสรางความรวมมอกบเครอขายภาคประชาชน เพอการจดการมลพษอยางยงยน

ท ส . /อ ก . /กษ./สมาคมทเกยวของ

5.6 เสรมสรางศกยภาพและขดความสามารถของภาคเครอขายในการปองกนและแกไขปญหามลพษทจะสงผลกระทบตอสขภาพอนามยและสงแวดลอม

ทส./สธ.

5.7 ส ง เ ส ร ม อ ง ค ก ร ป ก ค ร อ ง ส ว น ท อ ง ถ น ใ ห มความสามารถในการบรหารจดการสงแวดลอมในพนทความรบผดชอบของตน

มท./สกถ./ทส./สธ.

5.8 ใหความรสนบสนนความพรอมดานเครองมอ อปกรณ ใหกบเจาหนาทรฐองคกรปกครองสวนทองถน และหนวยงานทเกยวของในการเฝาระวงและจดการมลพษในพนท

มท./สกถ./ทส./อปท.

5.9 พฒนาหลกสตรการจดการมลพษในแตละดานใหมความเหมาะสม และทนตอสภาวการณของมลพษ เทคโนโลยทเปลยนแปลง

ทส.

5.10 สอดแทรกเนอหาในหลกสตรการเรยนการสอน ทกระดบเพอสรางความรความเขาใจเกยวกบการจดการมลพษ

ศธ.

๖๑

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

5.6 ปลกฝ งและส งเสรมให เยาวชน ประชาชนและชมชนรวมคด รวมท าในการรกษาสงแวดลอม การจดการมลพษ และด าเนนวถชวตทเปนมตรตอสงแวดลอม โดยการศกษาดานสงแวดลอมทงในระบบการศกษาและนอกระบบการศกษา รวมทงการแลกเปลยนเรยนร ในระบบสงคม ตลอดจนสอตางๆ

5.7 สรางเครอขายนกวชาการและนกว จ ย ในการว จ ยและพฒนานวตกรรมในการจดการมลพษและเทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอม (Green Technology) โดยผสมผสานกบภมปญญาทองถนหรอภมปญญาชาวบาน รวมถงการเปล ยนแปลงทางส งแวดลอมทอาจจะเกดขนจากการพฒนา โดยใหความส าคญกบการแกไขปญหาว ก ฤ ต ส ง แ ว ด ล อ ม เ พ อ น าผ ลก า ร ว จ ย ไ ปป ระย ก ต ใ ห ถ ง การปฏบตอยางเปนรปธรรม

5.8 มการประชาสมพนธเชงรกเพอสรางความเขาใจและรบฟงความเหนของประชาชน ในการด าเนนงานตามนโยบายของรฐเพอใหภาคสวนตางๆ เขาใจ สนบสนน และลดการตอตานการด า เ น น งาน ในการจ ดการส งแวดลอมและใชศกยภาพของส อ ส า รมวลชน ในกา รส อ ส า รสถานการณมลพษและการจดการใหเขาถงกลมเปาหมาย

5.11 สนบสนนการวจยองคความร เทคโนโลย และสรางนวตกรรม เพอใชในการจดการมลพษ โดยเฉพาะประเดนปญหาใหม เชน Nano particles, Long range transport air pollution การรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เขตเศรษฐกจพเศษ การขยายตวของเมอง พนทพฒนาอตสาหกรรม เปนตน เครองมออปกรณการวเคราะหมลพษ ระบบปองกนสขภาพใหกบผปฏบตงานจากกระบวนการจดการมลพษ

ว ช . / ว ท . /สกว.

5.12 พฒนาระบบการวจยทางเศรษฐศาสตรและผลกระทบทางสขภาพจากปญหามลพษ เพอใหสามารถบรหารงบประมาณในการจดการปญหาสงแวดลอมใหเพยงพอ เหมาะสมกบผลกระทบทเกดขน

วช./สกว./สธ./ทส.

5.13 จดท าพนทตนแบบศนยการเรยนร หรอกรณตวอยางในการจดการมลพษทางน า มลพษทางอากาศ และการจดการขยะมลฝอย การจดการสารอนตรายและของเสยอนตราย และเผยแพรไปในวงกวางทงในระดบประเทศจนถงระดบครวเรอน

มท./อปท./ทส./ สธ.

5.14 สงเสรมการวจยและพฒนาองคความรและตอยอดภมปญญาทองถนหรอภมปญญาชาวบานในการจดการมลพษ

วช./สกว./ทส . / มท . /อปท.

5.15 สรางเครอขายนกวชาการเพอการแลกเปลยน เรยนร ใหค าปรกษาและตอยอดงานวจยไปประยกตในการปฏบตงานจดการมลพษ

วช./สกว./ส ก อ . / ศ ธ .(มหาวทยาลย)/ ทส./

5.16 สรางศกยภาพของสอมวลชนดานสงแวดลอม ใหมก า รผล ตส อ ส ร า งส ร รค ด านมล พษ เ พ อ เ พ ม ความตระหนกและเผยแพรขอมลขาวสารดานมลพษ ใหเขาถงกลมเปาหมาย

กปส./ทส.

๖๒

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

5.9 จดท าขอมลและองคความรดานการจดการมลพษในรปแบบทเขาใจงายเพอสอสารกบประชาชนในวงกวาง เชน Infographic ใชสอและสอทางสงคม ทงรปแบบเกาและรปแบบใหม เชน Line, Facebook, Twitter, Mobile Application สอโทรทศน วทย และส อส ง พม พ ให เ ข าถ งกลมเปาหมายในชวงวยตางๆ

5.17 สนบสนนการใช เทคโนโลยในการสอสารเพอเผยแพรองคความร เชน จดท า Mobile Application ส าหรบสบคนขอมลดานการจดการมลพษตางๆ ภายใตระบบปฏบตการ iOS และ Android

ทกหนวยงานทเกยวของ

ยทธศาสตรท 6 การด าเนนงานตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ 6.1 ส ง เ ส ร ม ค ว า ม ร ว ม ม อ ท ง

ภ า ย ใน ปร ะ เ ทศ แล ะร ะห ว า งประเทศ เพอรองรบการด าเนนงานตามข อผ ก พนและพนธกรณทเกยวของกบดานสงแวดลอม

6.2 เตรยมความพรอมมาตรการเพอรองรบผลกระทบทอาจเกดขนจากมาตรการทางการคา การออกกฎระเบยบทเกยวของดานสงแวดลอม ความตกลงระหว างประเทศทเกยวของ

6.3 ด าเนนงานเชงรกกบประเทศเพอนบาน ประเทศสมาชกอาเซยน และป ร ะ เ ท ศ ส ม า ช ก ต า ม ก ร อ บ ความรวมมอระหวางประเทศตางๆ ในการจดการปญหามลพษขามแดนเ ช น ห ม อ ก ค ว น ข า ม แ ด น การเคลอนยายของเสยอนตรายการปองกนและควบคมสนคาดอยค ณ ภ า พ ห ร อ ค ณ ภ า พ ไ ม ไ ดมาตรฐาน และกอใหเกดมลพษ

เปาประสงค: สามารถรบมอกฎระเบยบดานการคา การลงทน สงแวดลอมในเวทโลก ตวชวด: มแผนการด าเนนงาน โครงการ และกฎระเบยบ

ในการด าเนนงานตาม พนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ

กลยทธ: 1. เขารวมเปนภาคสมาชกในอนสญญาระหวางประเทศ และขอตกลงระหวางประเทศอนๆ

2. เพมความรวมมอกบประเทศตางๆ ทงในระดบโลก ระดบภมภาคและอาเซยน

6.1 สงเสรมการมสวนรวมของหนวยงานภาครฐและเอกชนในการปฏบตตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ

กต./ทส. /อ ก . / ก ษ . /สธ./พณ.

6.2 ใชกลไกการมสวนรวมระหวางประเทศสมาชก ในดานการบรหารจดการงบประมาณ พฒนาบคลากร เพอความส าเรจของแผนงานรวมกน

ก ต . / ท ส . /อ ก . / ก ษ . /สธ./พณ.

6.3 เสรมสรางศกยภาพบคลากรของหนวยงานทเกยวของในการเจรจาดานการจดการมลพษระหวางประเทศ โดยการเสรมสรางความรในดานการเจรจาและความรในด านการจดการในเร องน นๆ รวมท งหาร อหนวยงานทเกยวของเพอก าหนดทาททเหมาะสมของประเทศไทยในการเจรจาดานการจดการมลพษระหวางประเทศ

ก ต . / ท ส . /อก./กษ.

๖๓

ทศทางยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป

แนวทางการด าเนนงานภายใต แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

หนวยงานรบผดชอบ

6.4 เสรมสรางศกยภาพของบคลากรและหนวยงานภายในประเทศในการจดการปญหาสงแวดลอมและการเจรจาระหวางประเทศ ตามขอผกพน และพนธกรณทเกยวของกบดานสงแวดลอม

6.5 ส ร า ง ร ะ บ บ ก า ร ต ด ต า ม แ ล ะประเมนผลการด าเนนงานตามน โ ย บ า ย ห ร อ ม า ต ร ก า ร ด า นสงแวดลอมตามอนสญญา ขอตกลง และพนธกรณท เกยวของกบดานสงแวดลอม ทอาจสงผลกระทบตอการคาและการลงทนของประเทศ

6.6 ใหความรกบประชาชนเพอสงเสรมความตระหนกดานส งแวดลอมระหวางประเทศ

6.4 สงเสรมความรวมมอในการด าเนนงานระดบภมภาคอาเซยนเพอจดการปญหามลพษขามแดน เชน ปญหาหมอกควนข ามแดน การล กลอบขนส งสนค า สารอนตราย ยานพาหนะ เปนตน

กต./ทส.

6.5 เสรมสร างขดความสามารถในการปฏบตตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ โดยการขอรบการสนบสนนจากองคการระหวางประเทศ

กต./ทส.

6.6 เผยแพรขอมลขาวสารดานพนธกรณและขอตกลงระหวางประเทศดานการจดการมลพษสสาธารณะ เ พอใหประชาชนมความร ความเข า ใจและให ความรวมมอในการด าเนนงานตางๆ ทเกยวของ

ทส.

6.7 ก าหนดหวขอการศกษาวจยเพอรองรบการปฏบตตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศในยทธศาสตรการวจยของประเทศ

ท ส . /ว ช . /สกว.

8. โครงการส าคญภายใตแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 เพอใหเกดการขบเคลอนการด าเนนงานใหเกดผลอยางเปนรปธรรม สามารถตอบสนองตอเปาประสงคและตวชวดในแตละประเดนยทธศาสตรรวมกน รวมทงใชเปนกรอบในการขอรบการจดสรรงบประมาณประจ าปของหนวยงาน งบประมาณในลกษณะบรณาการ และอนๆ จงก าหนดโครงการส าคญใน 6 ประเดนยทธศาสตร ภายใตแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 ดงน

ยทธศาสตรท 1 : สงเสรมการผลตสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม โครงการส าคญ : 1. โครงการพฒนาอตสาหกรรมสเขยว เพอพฒนาและยกระดบศกยภาพในการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอมของอตสาหกรรม โดยก าหนดอตสาหกรรมเปาหมายใหมประเภทและจ านวนทมความเหมาะสมกบศกยภาพของพนท สนบสนนและยกระดบโรงงานอตสาหกรรมใหมความรบผดชอบตอสงคม ปรบเปลยนกระบวนการผลต ใชวตถดบอยางมประสทธภาพ ใชสารเคมอยางถกตอง ลดการระบายมลพษในทกขนตอนตงแตการออกแบบ การใชวตถดบ จนถงผลตภณฑขนสดทาย พฒนามาตรฐานและฉลากสนคาทรบรองสนคาและผลตภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม ยกยองมอบรางวลใหแกผประกอบการทไดรบการรบรองมาตรฐานการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอม หนวยงานหลก : กระทรวงอตสาหกรรม

๖๔

2. โครงการสงเสรมเกษตรกรรมปลอดภยและเปนมตรตอสงแวดลอม โดยสงเสรมการผลตสนคาเกษตรตามความเหมาะสมของพนท (Zoning) พฒนาระบบการผลตสนคาเกษตรทงการเพาะปลก การปศสตว และเพาะเลยงสตวน า ทมคณภาพและเปนมตรตอสงแวดลอม ปลอดภย สงเสรมการลดการใชสารเคม มการจดการน าเสยใหไดมาตรฐาน ท าการเกษตรปลอดการเผา การสรางตลาด พฒนามาตรฐานการรบรองสนคาเกษตร สรางฉลากสนคาเกษตรทเปนมตรตอสงแวดลอม ยกยองมอบรางวลใหแกเกษตรกรทไดรบการรบรองมาตรฐานการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอม หนวยงานหลก : กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงพาณชย 3. โครงการสงเสรมการทองเทยวทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอพฒนาระบบการบรหารจดการแหลงทองเทยว โดยศกษาเพอประเมนขดความสามารถของพนท (Carrying Capacity) ทจะรองรบจ านวนนกทองเทยว สงเสรมระบบการจดการขยะมลฝอย น าเสย การจดการระบบจราจรเพอลดมลพษทางอากาศในแหลงทองเทยว ก าหนดมาตรฐานรบรองแหลงทองเทยว ยกยองมอบรางวลใหแกแหลงทองเทยวทไดรบการรบรองมาตรฐาน หนวยงานหลก : กระทรวงการทองเทยวและกฬา กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม องคกรปกครองสวนทองถน ๔. โครงการสงเสรมธรกจบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอพฒนาระบบธรกจบรการ โดยใหมการลดใชทรพยากร และลดการเกดน าเสยและขยะมลฝอย ก าหนดมาตรฐานรบรองธรกจบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม ยกยองมอบรางวลใหแกธรกจบรการทไดรบการรบรองมาตรฐาน หนวยงานหลก : กระทรวงพาณชย กระทรวงการทองเทยวและกฬา กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ๕. โครงการประหยดพลงงานและลดมลพษในภาคขนสง โดยการรณรงคใหใชการเดนทางท ไมเกดมลพษ จดใหมระบบการเชอมตอเพออ านวยความสะดวกในการใชระบบขนสงสาธารณะ พฒนาระบบการจดจราจรทลดมลพษทางอากาศ สงเสรมการผลตยานพาหนะทประหยดพลงงานและระบายมลพษต า สงเสรมการใชเชอเพลงสะอาดและเชอเพลงทางเลอก พฒนาระบบการก าจดซากแบตเตอรจากยานยนตและแผง Solar Cell จากระบบการใชพลงงานทดแทน หนวยงานหลก : กระทรวงคมนาคม กระทรวงพลงงาน กรงเทพมหานคร องคกรปกครองสวนทองถน กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ยทธศาสตรท 2 : การสงเสรมการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม โครงการส าคญ : 6. โครงการสงเสรมการใชสนคาและบรการ สาธารณปโภคและสาธารณปการทเปนมตรตอสงแวดลอม โดยรณรงค สอสาร ประชาสมพนธ ใหความรแกประชาชนและเยาวชน เพอปรบพฤตกรรมการใชวถชวต การบรโภคทไมฟมเฟอย สงเสรมการเลอกใชสนคาทตดฉลากสงแวดลอม จดโปรแกรมสงเสรมการซอสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม เชน โครงการ “บตรเดยวเขยวทวไทย” โครงการ “ธงเขยวคธงฟา” หนวยงานหลก : กรมประชาสมพนธ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงศกษาธการ กระทรวงพาณชย

๖๕

ยทธศาสตรท ๓ : เพมประสทธภาพในการบ าบด ก าจดของเสย และควบคมมลพษจากแหลงก าเนด โครงการส าคญ : 7. แผนงานขบเคลอนแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ (พ.ศ. 2559 -2564) โดยจดการขยะมลฝอยตกคางในสถานทก าจดขยะมลฝอยในพนททวประเทศ สรางระบบจดการทเหมาะสม ก าจดแบบศนยรวม (Cluster) และแปรรปผลตพลงงานโดยมเอกชนรวมลงทน จดใหมสถานทรวบรวมและจดการของเสยอนตรายชมชน สถานทก าจดกากอตสาหกรรมทเปนอนตราย และศนยก าจดมลฝอยตดเชอใหเพยงพอ วางระเบยบมาตรการการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย เพอใหเกดการลดและคดแยกตงแตตนทางและเกบ รวบรวม ขนสง และก าจดอยางถกตอง การสรางวนยและจตส านกประชาชน หนวยงานหลก : กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงมหาดไทย กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงสาธารณสข กระทรวงศกษาธการ องคกรปกครองสวนทองถน 8. โครงการเมองสวยใส ไรมลพษ โดยสงเสรมการสรางองคกรปกครองสวนทองถนตนแบบ ขยายผลด าเนนงานลดและคดแยกขยะมลฝอย การประหยดและลดปรมาณการใชน า การบ าบดน าเสยจากบานเรอน และสงเสรมการน าน าทงกลบมาใชประโยชนตามหลกการ 3Rs ไปสองคกรปกครองสวนทองถนตางๆ หนวยงานหลก : องคกรปกครองสวนทองถน กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 9. โครงการก ากบดแล ควบคมแหลงก าเนดมลพษ และบงคบใชกฎหมาย โดยก าหนดมาตรฐาน มาตรการ และแนวทางในการควบคมมลพษจากแหลงก าเนดในพนทเฉพาะ เชน เขตเศรษฐกจพเศษ พนททองเทยว เขตนคมอตสาหกรรม เขตควบคมมลพษ การก ากบดแล ตดตามตรวจสอบและบงคบใชกฎหมายใหแหลงก าเนด จดท าระบบการเปดเผยขอมลดานสงแวดลอมสสาธารณะ เชน Public Disclosure การเคลอนยายมลพษของโรงงานอตสาหกรรม (PRTR) หนวยงานหลก : กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม องคกรปกครองสวนทองถน 10. โครงการจดการมลพษในพนทเปาหมายและพนทวกฤต โดยด าเนนการจดการมลพษในพนทเปาหมายและพนทวกฤต ไดแก พนททมปญหาหมอกควน 9 จงหวดภาคเหนอ เขตควบคมมลพษต าบลมาบตาพด จงหวดระยอง และต าบลหนาพระลาน จงหวดสระบร พนทวกฤตคณภาพน า หนวยงานหลก : กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงสาธารณสข กระทรวงมหาดไทย ยทธศาสตรท ๔ : การพฒนาองคความร กลไก กฎหมาย และเครองมอในการบรหารจดการมลพษ โครงการส าคญ : 11. การจดเกบภาษมลพษ คาธรรมเนยม และคาบรการดานสงแวดลอม โดยศกษาและออกกฎหมายเพอจดเกบภาษการระบายมลพษทางน า ทางอากาศ ๒) การลดภาษสรรพสามตส าหรบสนคาทเปนมตรตอสงแวดลอม เรงรดการออกและบงคบใชกฎหมายในการจดเกบคาธรรมเนยมการเกบขนและก าจดขยะมลฝอย สนบสนนใหองคกรปกครองสวนทองถนจดเกบคาบรการบ าบดน าเสย ใหมการจดเกบคาการใชประโยชนจากน าเพอการผลตน าประปาจากการประปา หนวยงานหลก : กระทรวงการคลง กระทรวงพาณชย กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงมหาดไทย

๖๖

๑2. โครงการพฒนากฎหมายดานสงแวดลอม โดยจดท ากฎหมายกฎระเบยบระบบการรายงานการปลดปลอย และเคลอนยายมลพษของโรงงานอตสาหกรรม (PRTR) การเตรยมความพรอมในการออกกฎหมายอนบญญตภายใตกฎหมายดานสงแวดลอม การแกไขกฎระเบยบใหน าผลการตดตามการด าเนนงานตามมาตรการดานสงแวดลอมมาใชประกอบการตอใบอนญาตการประกอบกจการ การแกไขกฎระเบยบใหมการน าผลการตดตามตรวจสอบมลพษเพอไปเชอมโยงกบระบบการอนมต อนญาตการประกอบกจการ ๕) การปรบปรงแกไขกฎหมายควบคมมลพษจากการขนสงทางน า หนวยงานหลก : กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงมหาดไทย กระทรวงคมนาคม ยทธศาสตรท ๕ : สงเสรมการมสวนรวม และเครอขายของภาคสวนตางๆ ในการจดการมลพษ โครงการส าคญ : 13. โครงการเสรมสรางศกยภาพและสงเสรมการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม โดย สงเสรมการสรางเครอขายภาคประชาชนในการด าเนนงานรวมกบหนวยงานภาครฐ สงเสรมการสรางพนทตนแบบ ศนยการเรยนรการจดการมลพษทางน า ทางอากาศ และการจดการขยะมลฝอย สารอนตราย และของเสยอนตรายในชมชน สงเสรมใหเกดการเผยแพรขอมลขาวสารดานมลพษสสาธารณะ หนวยงานหลก : กรมประชาสมพนธ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 14. โครงการพฒนาและวจยเพอสนบสนนการจดการมลพษ โดยสนบสนนการวจย องคความร เทคโนโลย นวตกรรม เพอน ามาใชในการจดการมลพษ โดยเฉพาะมลพษทเปนปญหาใหม เชน การรองรบ การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ การพฒนาพนทอตสาหกรรม การขยายตวของเมอง การสงเสรมการวจยและการพฒนาความรภมปญญาทองถนทจะน ามาประยกตใชกบการจดการมลพษใหเหมาะสมกบสภาพปญหาในแตละพนท การสนบสนนงานวจยเพอศกษาหาสาเหตและการแกไขปญหามลพษทเกดขนใหมๆ เชน ปญหาฝนละอองขนาดเลกไมเกน 2.๕ ไมครอน ปญหา Nano particle ปญหา Long range transport air pollution การสนบสนนงานวจยทสงเสรมการผลตสนคาทเปนมตรตอสงแวดลอม เชน การออกแบบผลตภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม การออกแบบบรรจภณฑ การพฒนายานยนตทใชพลงงานสะอาด การศกษาวจยทจะเตรยมการเพอสนบสนนการด าเนนงานตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ หนวยงานหลก : ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย กระทรวงศกษาธการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ยทธศาสตรท 6 : การด าเนนงานตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ โครงการส าคญ : 15. โครงการสงเสรมการจดการมลพษขามแดน และความรวมมอดานการจดการมลพษในภมภาคอาเซยนและระหวางประเทศ โดยสงเสรมความรวมมอการด าเนนงานดานสงแวดลอม เพอรองรบ การด าเนนงานตามอนสญญาและพนธกรณดานสงแวดลอม สงเสรมความรวมมอในการจดการปญหามลพษขามแดนในภมภาคอาเซยน พฒนาบคลากรในดานทกษะการเจรจาดานการจดการมลพษระหวางประเทศ เผยแพรขอมลขาวสารดานพนธกรณและขอตกลงระหวางประเทศแกสาธารณชน หนวยงานหลก : กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๖๗

9. ปจจยสความส าเรจ 9.1 การก าหนดนโยบายททนตอสถานการณ มความตอเนองและการแปลงนโยบายไปสการปฏบต

ทชดเจนในทกระดบ 9.2 ความพรอมและศกยภาพขององคกรปกครองสวนทองถน และหนวยงานทเกยวของใน

การจดการมลพษ 9.3 กฎหมาย กฎระเบยบ ทครอบคลมเปนเอกภาพ ลดความซ าซอน และเออตอการด าเนนงาน

จดการมลพษของภาคสวนตางๆ 9.4 งบประมาณและเงนทนสนบสนนทเพยงพอตอการด าเนนการจดการมลพษอยางมประสทธภาพ 9.5 ประชาชนปรบเปลยนพฤตกรรมทเปนมตรตอสงแวดลอม และมความรบผดชอบในการจดการ

มลพษ

๖๘

บทท 6

กลไกการแปลงแผนและขบเคลอนยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560 – 2564

การแปลงแผนและขบเคลอนยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ.

2560-2564 เปนการเชอมโยงยทธศาสตรและกลยทธไปสแผนงาน โครงการ กจกรรม เพอผลกดนใหบรรลเปาประสงคและตวชวดของแตละยทธศาสตร และใหแนวทางการด าเนนงานภายใตแผนไดถกน าไปส การปฏบตอยางเปนรปธรรมชดเจน ซงการด าเนนการจะตองอาศยความรวมมอจากทกภาคสวนทเกยวของ เพอใหเกดผลสมฤทธตามเปาหมายทก าหนดไว โดยกลไกการแปลงแผนและขบเคลอนยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 ไปสการปฏบต ประกอบดวย

1. กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (ทส.) โดยกรมควบคมมลพษ (คพ.) น า (ราง) ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 ทผานกระบวนการมสวนรวมจากทกภาคสวน เสนอตอคณะกรรมการควบคมมลพษ (กก.คพ.) และคณะกรรมการสงแวดลอมแห งชาต (กก.วล.) พจารณาใหความเหนชอบ และน าเสนอคณะรฐมนตรเพอทราบ

2. รณรงคประชาสมพนธยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 ผานการสอสารหลายชองทาง เพอใหทกภาคสวนไดรบรรบทราบ

3. เสรมสรางความเขาใจในแนวคดของยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 ใหแกองคกรทเกยวของทงภายใน และภายนอก มความเขาใจ ความพรอมและ มสวนรวมในการแปลงแผนไปสการปฏบตไดอยางเปนรปธรรม โดยจดเวทสรางความเขาใจในภารกจ เปาหมาย และยทธศาสตรใหกบหนวยงานทเกยวของทงสวนกลางและภมภาค ใหทราบถงบทบาทความรบผดชอบของตนทจะสนบสนนการด าเนนงานตามยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 ใหเกดผลในทางปฏบต

4. จดตงคณะท างานขบเคลอนและก ากบการด าเนนงานยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 เพอสรางเครอขายการท างานระหวางกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและกระทรวงอนๆ ทเกยวของ

5. สรางการด าเนนงานรวมกนระหวางหนวยงาน เพอน าไปสการปฏบตงานตามยทธศาสตร การจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 ในทศทางเดยวกน เชน การลงนาม ค ารบรองการปฏบตงานเพอสรางพนธสญญาระหวางหนวยงาน การก าหนดหนวยงานเจาภาพหลกทจะเปนแกนน าการบรณาการและประสานงาน ก าหนดตวชวดรวม (Joint KPI) กบหนวยงานราชการอนๆ

6. สรางภาคเครอขายภาคประชาชนในการขบเคลอน ตดตาม และตรวจสอบการด าเนนงานตามยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

7. เชอมโยงและบรณาการกบแผนเฉพาะเรองระดบชาตทเกยวของ เชน แผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ (พ.ศ. 2559-2564) แผนยทธศาสตรอนามยสงแวดลอมแหงชาต ฉบบท 3 พ.ศ. 2560-2564 เปนตน

8. ประสานงานกบส านกงบประมาณ เพอสรางความเขาใจและใหส านกงบประมาณเหนความส าคญของยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 และสนบสนนงบประมาณส าหรบการด าเนนกจกรรมตางๆ เพอใหบรรลเปาหมายทก าหนดไว

9. ใชกลไกระบบงบประมาณในลกษณะบรณาการเปนตวผลกดนการด าเนนงานจดการมลพษ

๖๙

10. น าทศทางของยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแนวทางหลกในแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 ไปสการปฏบต โดยผานการจดท าแผนการบรหารราชการแผนดน ยทธศาสตรกระทรวง แผนพฒนาจงหวด และแผนปฏบตราชการของหนวยงานเกยวของ ทงในสวนกลาง สวนภมภาค จงหวด และทองถน ซงจะเชอมโยงไปสการจดท าแผนงาน/โครงการ ทจะขอรบการจดสรรงบประมาณเพอด าเนนการตามแผนฯ ตอไป

11. จดท าระบบตดตามตรวจสอบและประเมนผล โดยการตดตามตรวจสอบและประเมนผลเปนกระบวนการทส าคญในการตดตามความกาวหนาของการด าเนนงานตามแผน มขนตอน ดงน

1) ก าหนดรปแบบการตดตามและประเมนผล ประกอบดวย หนวยงานหลก เอกสารหรอขอมลทตองการ ความถในการตรวจตดตาม คาเปาหมาย ตวชวดบงบอกถงความส าเรจ และเครองมอใน การวเคราะห โดยจะท าการตดตามและประเมนผล 2 ครง คอ ครงท 1 ระยะครงแผน และครงท 2 ระยะสนสดแผน

2) ด าเนนการรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมลตามรปแบบทไดก าหนดไว 3) จดท ารายงานผลการด าเนนงานตามยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการ

มลพษ พ.ศ. 2560-2564 ทง 2 ระยะ เสนอตอคณะกรรมการควบคมมลพษ และคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต พรอมทงเผยแพรเอกสารรายงานผลการด าเนนงานฯ ตอหนวยงานทเกยวของและสาธารณชนทราบ

4) น าผลการวเคราะหและขอเสนอแนะจากรายงานผลการด าเนนงานไปใชประโยชน 4.1) ในระยะครงแผน น าผลการวเคราะหและขอเสนอแนะจากรายงานผลการด าเนนงาน

ไปใชในการปรบปรงยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 ในชวงครงหลงของแผน (ชวงป 2563-2564)

4.2) ในระยะสนสดแผน น าผลการว เคราะหและขอเสนอแนะจากรายงานผล การด าเนนงานไปเปนขอมลตงตนส าหรบการจดท าแผนจดการมลพษฉบบตอไป

๗๐

ภาคผนวก 1

ผลการด าเนนงานตามแนวทางการจดการมลพษ ภายใตแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2555-2559

๗๑

ผลการด าเนนงานตามแนวทางการจดการมลพษภายใตแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2555-2559 กรมควบคมมลพษ ไดตดตามการด าเนนงานตามแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2555- 2559 โดยจดสง

แบบสอบถามไปยงหนวยงานทมการด าเนนตามแนวทางหลกภายใตแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2555-2559 จ านวน 12 กระทรวง 43 หนวยงาน รวมทงศกษาและรวบรวมขอมลจากรายงานและเอกสารตางๆ ทเกยวของ รวมไปถงขาวประชาสมพนธ และ Website ของหนวยงาน เพอน ามาวเคราะหและสรปผลการด าเนนงานในภาพรวมของแผนฯ ดงกลาว ตามแนวทางหลก 5 แนวทางประกอบดวย การจดการมลพษจากภาคชมชนภาคเกษตรกรรม ภาคอตสาหกรรม ภาคคมนาคมและการขนสง การมสวนรวมของภาคประชาชนและการด าเนนงานดานวจยและการมสวนรวม สรปดงน

1 การจดการมลพษจากภาคชมชน

1.1 องคกรปกครองสวนทองถนจดการขยะมลฝอยชมชน มลฝอยตดเชอ ของเสยอนตรายชมชนไดดวยตนเองอยางมประสทธภาพ

ป ๒๕๕๗ รฐบาลไดประกาศให “ขยะมลฝอยเปนวาระแหงชาต” ซงใหความส าคญกบปญหาขยะมลฝอยชมชน ของเสยอนตราย กากอตสาหกรรม และมลฝอยตดเชอ และมแนวทางการขบเคลอนพรอมกนในทกจงหวดทวประเทศ ตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหนวยงานตางๆ ไดมสวนรวมและด าเนนการตามบทบาทและหนาทของตนเอง โดยเฉพาะองคกรปกครองสวนทองถนในฐานะหนวยงานระดบพนททมบทบาทโดยตรงในการบรหารจดการปญหาสงแวดลอมในพนทของตนเอง ไดด าเนนงานจดการและแกไขปญหาขยะมลฝอยของประเทศไดดวยตวเองและเปนรปธรรมมากขน ตงแตการสงเสรมและสนบสนนระบบการจดการขยะมลฝอยชมชนแบบครบวงจรและเปนศนยรวม สงเสรมใหประชาชนมการคดแยกขยะมลฝอยทตนทาง ตงแตบานเรอนและน ากลบไปใชประโยชน โดยใชหลกการ 3Rs มการสรางตลาดซอ-ขายขยะรไซเคลในชมชน สงเสรมธรกจรไซเคลหรอการแปรรปใชใหมทเปนมตรกบสงแวดลอม เกดรานรบซอของเกากวา 1๒,000 แหงทวประเทศ

คณะรฐมนตรไดใหความเหนชอบในหลกการตอรางกฎหมายใหม ๔ ฉบบ ไดแก รางพระราชบญญตการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส พ.ศ. .... รางกฎกระทรวงวาดวยสขลกษณะการจดการสงปฏกล พ.ศ. .... และรางกฎกระทรวงวาดวยอตราคาธรรมเนยมการใหบรการในการจดการสงปฏกลหรอมลฝอย พ.ศ. .... ภายใตพระราชบญญตการสาธารณสข รางพระราชบญญตรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง (ฉบบท ...) พ.ศ. .... ซงเปนเครองมอใหราชการสวนทองถนสามารถบรหารจดการขยะมลฝอยชมชน มลฝอยตดเชอ ของเสยอนตรายชมชนไดดวยตนเองอยางมประสทธภาพมากขน โดยจะมอ านาจในการก าหนดระเบยบ หลกเกณฑและคาธรรมเนยมตางๆ ในการจดการขยะมลฝอยและสงปฏกล รวมทงสามารถเสนอขอตงงบประมาณประจ าปในการจดการตามแผนปฏบตการจดการคณภาพสงแวดลอมในการจดการสงปฏกลและมลฝอยของสวนราชการทองถนได

รฐบาลไดจดสรรงบประมาณเพอสนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนด าเนนการจดใหมระบบหรอสถานทก าจดขยะมลฝอยและมลฝอยตดเชอภายใตแผนปฏบตการเพอการจดการคณภาพสงแวดลอมในระดบจงหวด ปงบประมาณ พ.ศ. 2556 - 2559 จ านวน 136 โครงการ (ป 2556 จ านวน 23 โครงการ ป 2558 จ านวน 9 โครงการ และ ป 2559 จ านวน 104 โครงการ)

รฐบาลเหนความส าคญของขยะมลฝอย โดยการก าหนดใหเปนหนงในพลงงานทางเลอกและแผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก พ.ศ. 2558 – 2579 มการจงใจใหผ ประกอบการเอกชนลงทน มการรบซอไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนผานระบบ Feed-in Tariff สนบสนนโรงกลนน ามนผลตน ามนจากขยะมลฝอย (Waste to Oil) โดยการประกนราคา สนบสนนเอกชนในการแปรรปขยะมลฝอยเปน

๗๒

พลงงาน (Waste to Energy) ปจจบนเอกชนลงทนกอสรางและเดนระบบการแปรรปขยะมลฝอยเปนพลงงานไฟฟาเปดด าเนนการแลว 2 แหง คอ เทศบาลนครภเกต จงหวดภเกต และเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา อยระหวางการกอสราง 4 แหง (กรงเทพมหานคร เทศบาลนครขอนแกน เทศบาลต าบลแมขร จงหวดพทลง และองคการบรหารสวนจงหวดหนองคาย)

การสรางความรความเขาใจของประชาชนเกยวกบปญหาและความจ าเปนใน การด าเนนการจดใหมระบบหรอสถานทก าจดขยะมลฝอย มลฝอยตดเชอ และของเสยอนตรายชมชนในพนทยงไมมประสทธภาพเทาทควร ประชาชนยงมการตอตานในพนททจะเปนสถานทจดสรางระบบฯ รวมถงยงไมมการสรางกลไกการตอบแทนตามความเหมาะสม

1.2 องคกรปกครองสวนทองถนและชมชนตองจดการน าเสยไดดวยตนเองอยางมประสทธภาพ การจดการน าเสยขององคกรปกครองสวนทองถนและชมชนยงไมเกดประสทธภาพเทาทควร

การผลกดนใหประชาชนลดการใชน าเพอลดปรมาณน าเสยจากชมชน เปนเพยงการรณรงคสรางจตส านก ยงไมเกดผลในทางปฏบต การตดตงระบบบ าบดน าเสยส าหรบบานเรอนในพนทนอกเขต การใหบรการไมสามารถด าเนนการไดอยางมประสทธภาพ ไมมระบบการรบรองผลตภณฑระบบบ าบดน าเสยส าหรบบานเรอนตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม และการก าหนดมาตรฐานดานประสทธภาพการบ าบดของผลตภณฑระบบบ าบดน าเสย ไมมการจดสรรงบประมาณเพอสนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนศกษาความเหมาะสมและออกแบบรายละเอยดระบบบ าบดน าเสยรวม สวนการจดสรรงบประมาณเพอปรบปรงประสทธภาพระบบบ าบดน าเสยทมอยเดม รวมทงกอสรางระบบบ าบดน าเสยรวมชมชนในพนทใหมภายใตแผนปฏบตการเพอการจดการคณภาพสงแวดลอมในระดบจงหวดมแนวโนมลดลงตอเนองมาตงแตป 2553 (จาก 1 ,149 ลานบาทในป 2553 คงเหลอ 71 ลานบาทในป 2558) ในขณะทระบบบ าบดน าเสยทงหมด 101 แหง ใชงานไดเพยง ๗๑ แหง ทเหลออยระหวางกอสรางและกอสรางแลวเสรจแตไมสามารถใชงานได นอกจากน น าเสยจากบานเรอนและสถานประกอบการในชมชนและแหลงก าเนดมลพษจ านวนมากยงไมถกรวบรวมเขาสระบบบ าบดน าเสยรวม

แนวความคดผกอมลพษเปนผจาย (Polluter Pays Principle) หรอการจดเกบคาบรการบ าบดน าเสยยงไมถกน าไปใชในองคกรปกครองสวนทองถนทมระบบ มเพยง ๙ แหง ทจดเกบคาบรการบ าบดน าเสยไดแก เมองพทยา เทศบาลเมองแสนสข เทศบาลเมองศรราชา จงหวดชลบร เทศบาลต าบลทาแร จงหวดสกลนคร เทศบาลต าบลหวขวาง จงหวดมหาสารคาม เทศบาลเมองปาตอง จงหวดภเกต เทศบาลนครสงขลา เทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา และเทศบาลบานเพ จงหวดระยอง สวนการผลกดนใหม การแกไขพระราชบญญตการประปา เพอใหมการน ารายไดจากคาน าประปามาใชในการบ าบดน าเสย ยงด าเนนการไมส าเรจ

สถาบนพฒนาบคลากรของกรมสงเสรมการปกครองทองถนบรรจหลกสตรการบรหารจดการดานสาธารณสขและสงแวดลอม เพอเสรมสรางองคความรและความรความเขาใจในการปฏบตงาน ดานสงแวดลอมไดอยางมประสทธภาพ (รวมเรองการบรหารจดการน าเสยชมชน) โดยก าหนดเปนหลกสตรพเศษใหเจาหนาทองคกรปกครองสวนทองถนเลอกเขารบอบรมตามความสมครใจ

1.3 เพมประสทธภาพในการตรวจสอบ ควบคมแหลงก าเนดมลพษ กฎระเบยบเพอควบคมมลพษจากแหลงก าเนดภาคชมชน จะด าเนนการโดยองคกร

ปกครองสวนทองถนออกขอบญญตจดระบบการบรการสาธารณะตามพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 และพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535ตงแตป 2556-2558 องคกรปกครองสวนทองถนทวประเทศไดออกขอบญญตเพอควบคมมลพษจากแหลงก าเนดรวมกวา ๗00 ฉบบ อยางไรกตาม ยงไมครอบคลมกจการทกอใหเกดน าเสยมาก เชน หอพก

๗๓

โรงแรม และยงไมมขอก าหนดในการน าแนวทาง/มาตรการดานการจดการสงแวดลอมไปผนวกในการออกขอบญญตทองถนเพอการควบคมและพจารณาการอนญาต/ตอใบอนญาตการประกอบกจการในชมชน

มการพจารณาแนวทางการจดการขยะมลฝอยและน าเสยในพนทแหลงทองเทยว ซงเปนแหลงก าเนดมลพษทส าคญของภาคชมชน โดยน ารองใน 4 พนทใหเปนแหลงทองเทยวตนแบบทมความยงยน ไดแก เกาะพพ จงหวดกระบ เกาะเสมด จงหวดระยอง เมองพทยา จงหวดชลบร และจงหวดเพชรบรณ

มมาตรการทางสงคมเชงบวกยกยองเชดชเกยรตผประกอบการชมชนผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนทมการจดการสงแวดลอมทด เชน รางวลชมชนตนแบบปลอดขยะโรงเรยนปลอดขยะส านกงานสเขยวโรงแรมทมการบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม รางวลสนคานวตกรรมทอนรกษสงแวดลอมยอดเยยมเปนตน

การจดท าฐานขอมลดานมลพษในระดบพนทยงไมมการเชอมโยงฐานขอมล ระหวางหนวยงาน ทงขอมลชนดและปรมาณของสารมลพษในการอนญาตประกอบกจการและทเกดขน ผลการตรวจสอบแหลงก าเนดมลพษ คณภาพสงแวดลอม ผลกระทบดานสงแวดลอม ผลกระทบดานสขภาพจากภาวะมลพษ รวมทงยงมขอจ ากดในการเขาถงขอมลของประชาชน องคกรปกครองสวนทองถนและหนวยงานตางๆ

การบงคบใชกฎหมายกบแหลงก าเนดมลพษในภาคชมชนในภาพรวมยง ไมมการใหความส าคญเทาทควร การด าเนนการขนอยกบความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถนในแตละพนท

2. การจดการมลพษจากภาคเกษตรกรรม 2.1 การผลตภาคเกษตรกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอม

กระทรวงเกษตรและสหกรณไดสงเสรมและสนบสนนใหเกษตรกรท าการเกษตรปลอด การเผาและจดการเศษวสด โดยการไถกลบทดแทน การเผาปลกพชทางเลอกแทนการปลกขาวโพดเลยงสตวเพอลดปญหาการเผาในพนทสง รวมทงสงเสรมใหมการผลตปยอนทรยใชเองในชมชนในพนท 882 อ าเภอ 77 จงหวด สามารถผลตปยได69,257 ตน ซงเปนไปตามนโยบายรฐบาลทใหความส าคญกบการพฒนาภาคการเกษตร โดยใชเทคโนโลยและกระบวนการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม ลดการใชปยเคมและใชปยอนทรยทดแทนเพอลดตนทนการผลตและสรางความปลอดภยตอสขภาพของผผลตและผบรโภค รวมทงลดผลกระทบตอสงแวดลอม

มการสรางโอกาสทางการตลาดใหกบสนคาทางการเกษตรทเปนมตรกบสงแวดลอม โดยพฒนาเกษตรกรใหเขาสระบบมาตรฐานการปฏบตทางการเกษตรทด (Good Agricultural Practice: GAP) และพฒนาคณภาพสนคาเกษตร เชน การผลตขาวผกไกสกรและกงเขาสมาตรฐานตามระบบการจดการคณภาพท าใหเกดการจดการแบบ zero waste ลดภาวะเรอนกระจก และการใชพลงงานจากชวมวล (Biomass) มการออกใบรบรองมาตรฐาน (Q) เพอใหผบรโภคไดรบสนคาทมคณภาพและมความปลอดภย อยางไรกตาม สนคาเกษตรของไทยมเพยงรอยละ ๓ เทานนทไดรบการรบรองมาตรฐานสวนใหญเปนสนคาทเกยวของกบปศสตว จงจ าเปนตองทบทวนมาตรฐานสนคาเกษตร โดยก าหนดมาตรฐานการปฏบตทางการเกษตรทด (GAP) ตลอดทงหวงโซของการผลตอาหารและยกระดบใหเปนมาตรฐานเชงบงคบ โดยบรณาการกบหนวยงานเจาภาพทมหนาทดแลมาตรฐานสนคาเกษตร เชน กระทรวงสาธารณสขกระทรวงอตสาหกรรม เปนตน

มแผนปฏบตการเพาะเลยงสตวน าทเปนมตรกบสงแวดลอม พ.ศ. 2555 -2559 และแผนปฏบตการการจดการน าทงจากทาเทยบเรอประมง สะพานปลา กจกรรมแพปลา ป 2556 -2560 เปนเครองมอใหสถานประกอบการมการจดการสงแวดลอมทดแตยงไมบรรลผล

มการสงเสรมการใชมาตรการทางสงคมในการบรหารจดการมลพษจากภาคการเกษตร เชน การสนบสนนสมาคมผประกอบการทแสดงความรบผดชอบตอสงคม (Corporate Social Responsibility : CSR) โดยคดเลอกเกษตรกร สถาบนเกษตรกร และสหกรณทมผลงานดเดนหรอมการท าการเกษตรแบบยงยนตาม

๗๔

แนวเศรษฐกจพอเพยง จ านวน 8 สาขา เพอยกยองประกาศเกยรตคณ รวมทงเผยแพรผลงานใหสาธารณชนทราบและยดถอเปนแบบอยางในการปฏบตงานดานการเกษตร

ส าหรบการน าน าทงทบ าบดแลวจากภาคเกษตรกรรมกลบมาใชประโยชนยงไมเกดผลในทางปฏบตเชนเดยวกบน าทงชมชน อาจเนองมาจากยงไมมนใจในคณภาพน าทง ซงอาจจะมสารเคมปนเปอนอย จงควรมการก าหนดหลกเกณฑการน าน าทงทผานการปรบสภาพแลวมาใชประโยชนทงจาก ภาคเกษตรกรรมภาคชมชน และอตสาหกรรม เพอลดปรมาณการใชน าและลดปรมาณน าทงทจะระบายออกสสงแวดลอม

2.2 การจดการสารอนตรายในภาคเกษตรกรรม มการควบคมสารเคมทมความเปนพษสงและมความเปนอนตรายในภาคเกษตรกรรม โดย

ก าหนดเปนวตถอนตรายตามพระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535 ภายใตการควบคมดแลของ 6 หนวยงาน ไดแก กรมโรงงานอตสาหกรรม กรมวชาการเกษตร กรมประมง ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา กรมปศสตว และกรมธรกจพลงงาน และการใหความรเพอใหเกษตรกรปรบเปลยนพฤตกรรมการใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภยใชสารทเปนมตรกบสงแวดลอม เชน เชอจลนทรย สารสกดชวภาพ และศตรธรรมชาตแทนการใชสารเคมก าจดศตรพชทเปนอนตราย

ยงไมมการน าแนวทางการใชเทคนคทดทสด (Best Available Techniques : BAT) และแนวทางปฏบตดานสงแวดลอมทดทสด (Best Environmental Practices : BEP) รวมทงการจดเกบภาษสงแวดลอมจากสารเคมทางการเกษตร มาใชเพอควบคมการใชสารเคมอนตรายจากภาคเกษตรกรรม อยางไรกตาม แนวทางการด าเนนงานในอนาคต ควรด าเนนการตามกรอบทศทางของแผนยทธศาสตรการจดการสารเคมแหงชาต ฉบบท ๔ (พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๖๔) ซงใหความส าคญกบการจดท าและเชอมโยงฐานขอมลสารเคมใหเปนระบบฐานขอมลกลาง การพฒนาเครองมอทางกฎหมายเพอควบคมก ากบดแลสารเคมจาก ตนน าถงปลายน า พฒนาเครองมอทางเศรษฐศาสตร เครองมอดานการประเมน (Assessment) รวมถง การด าเนนการเพอลดความเสยง เชน ควบคมการจ าหนาย จ ากดหรอยกเลกการน าเขาการสรางกลไกดานการตลาดเพอสงเสรมการขายผลตภณฑจากเกษตรอนทรย เปนตน

2.3 การควบคมการเผาในทโลง จากสภาพปญหามลพษหมอกควนทเกดขนในพนท 9 จงหวดภาคเหนอของประเทศไทย

ในชวงเดอนมกราคม-เมษายนของทกป หนวยงานทเกยวของไดจดท ามาตรการปองกนและแกไขปญหามลพษทกป และรวมมอกนด าเนนการตามมาตรการ โดยมกลไกการด าเนนงานและการบญชาการทงในระดบสวนกลาง ระดบภมภาคและระดบจงหวด และใหจงหวดเปนผรบผดชอบหลกตามระบบศนยสงการแบบเบดเสรจ (Single Command) มการประเมนผลการปฏบตงานตามมาตรการฯ ทจดท าขน (After Action Review : AAR) รวมทงสงเสรมเกษตรกรในรปแบบตางๆ เชน ถายทอดความรความเขาใจเกยวกบผลกระทบจากการเผาในพนทเกษตร สงเสรมการปลกพชทดแทนการปลกขาวโพดเลยงสตวบนทสง สงเสรมการรวมกลมในรปแบบเครอขายเกษตรกรปลอดการเผา ตลอดจนรณรงคประชาสมพนธเพอกระตนจตส านกของเกษตรกรผานสอประชาสมพนธตางๆ อยางไรกตาม ยงคงพบคณภาพอากาศเกนคามาตรฐานในชวงเวลาดงกลาวเปนประจ าทกป อาจเนองมาจากปญหาความยากจนของเกษตรกรขาดทางเลอกทเหมาะสม และการยดตดกบวถชวตเดมๆ สงผลใหการแกไขปญหายงไมบรรลผลส าเรจ นอกจากน ในชวงสงหาคม-ตลาคม ภาคใตของประเทศไทยจะประสบปญหามลพษหมอกควนจากการเผาปาพรและพนทการเกษตรของประเทศเพอนบานในอนภมภาคอาเซยนตอนลาง โดยหนวยงานทเกยวของไดรวมกนด าเนนงานตาม“ขอตกลงอาเซยนเรองมลพษจากหมอกควนขามแดน” ท าใหปญหาความความรนแรงลดลงระดบหนง ประกอบในป 2559 ไดม การประชมคณะท างานอาเซยนเพอยกราง Roadmap อาเซยนปลอดหมอกควน (ASEAN Haze-Free Roadmap) เพอน าไปสการก าหนดเปาหมายตวชวด มาตรการ แนวทางการด าเนนงานและยกรางเปน Roadmap

๗๕

อาเซยนปลอดหมอกควนและเรมน าไปปฏบตในป ๒๕๕๙ เพอเปลยนใหภมภาคอาเซยนเปนภมภาคปลอดหมอกควนภายในป ๒๕๖๓

3. การจดการมลพษจากภาคอตสาหกรรม 3.1 การผลตภาคอตสาหกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอม

กระทรวงอตสาหกรรมมการศกษาและก าหนดพนทพฒนาอตสาหกรรม (Zoning) เพอรองรบการลงทนของอตสาหกรรมเปาหมายในภมภาค โดยมงเนนการพฒนาปจจยแวดลอมทเออตอการประกอบอตสาหกรรม และจดการพนทอตสาหกรรมทมอยเดมอยางเหมาะสมตามศกยภาพของแตละพนท

มการจดท าแผนแมบทการพฒนาเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco Industrial Town) ในพนทเปาหมาย 15 จงหวด ทมอตสาหกรรมหนาแนน โดยน ารองใน 5 จงหวดแรก ไดแกปราจนบร ระยอง ฉะเชงเทรา สมทรปราการ สมทรสาคร และไดขยายใน 10 จงหวด ไดแก ปทมธาน ชลบร นครปฐม ราชบร พระนครศรอยธยา สราษฎรธาน สระบร นครราชสมา ขอนแกน และสงขลา

มนโยบายก าหนดใหมพนทสเขยวหรอแนวถนนหรอกจกรรมทไมกอใหเกดมลพษเปน แนวกนชน (Buffer zone/protection strip) นอกเหนอจากมาตรการทก าหนดในรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมทใหสถานประกอบการมพนทสเขยว รอยละ ๕ ขณะน อยระหวางการก าหนดระยะขอบเขตพนทสเขยวในพนทนคมอตสาหกรรม/เขตประกอบการอตสาหกรรม และโรงงานอตสาหกรรมทตงโดดเดยว (Stand Alone) เพอปองกนผลกระทบของการแพรกระจายมลพษตอความเปนอยของชมชน

มการก าหนดเปนเงอนไขให อตสาหกรรมท เกยวของกบการปลอยส ารเบนซน สาร 1,3–บวทาไดอน และ 1,2–ไดคลอโรอเทน หากมการขยายหรอกอสรางโรงงานตองท าใหการปลอย สารดงกลาวมคาความเขมขนในบรรยากาศลดลง โดยโครงการเดมทอยในพนทตองมการปรบลดมลพษลงดวยอตราทมากกวาอตราการระบายมลพษของโครงการใหม

จดท าโครงการอตสาหกรรมสเขยว เพอจงใจและผลกดนใหภาคอตสาหกรรมประกอบกจการทเปนมตรกบสงแวดลอม โดยตรวจประเมนและรบรองอตสาหกรรมสเขยว ใน ๕ ระดบ ประกอบดวย ความมงมนสเขยว ปฏบตการสเขยว ระบบสเขยว วฒนธรรมสเขยว และเครอขายสเขยว โดยมโรงงานอตสาหกรรมทไดรบการรบรองโครงการอตสาหกรรมสเขยว ณ ป 2558 (2554-2558) รวมทงสน 37,862 ราย รวมทงมการน าระบบการจดการสงแวดลอมไปใชในการใหสทธประโยชนดานการลงทน การลดหยอนภาษ การกเงนจากกองทนหรอสถาบนการเงน เรมตนน ารองในโครงการบางประเภททงน การน าเทคโนโลยปองกนและลดมลพษ หรอเทคโนโลยทกอใหเกดมลพษต าหรอปลอดมลพษ (Zero Waste) จะขนอยกบความพรอมของผประกอบการเปนส าคญ

มการจดตงคณะท างานจดท าหลกเกณฑการน าน าทงอตสาหกรรมไปใชประโยชนใน ภาคเกษตรกรรม ภายใตคณะอนกรรมการประสานการจดการสงแวดลอมและอตสาหกรรม เพอพฒนาหลกเกณฑการน าน าทงอตสาหกรรมไปใชประโยชนในภาคเกษตรกรรม โดยเบองตนโรงงานทจะด าเนนการจดท าหลกเกณฑ ไดแก โรงงานเกยวกบน ามนพช หรอสตว หรอไขมนสตว กจการเกยวกบการท าแปง โรงงานตม กลนหรอผสมสรา โรงงานผลตเอทลแอลกอฮอล และโรงงานยาง

มโครงการสงเสรมและพฒนาศกยภาพการใชประโยชนกากของเสยเพอสงเสรม การหมนเวยนใชประโยชนของเสยและลดปรมาณของเสยทตองก าจด รวมทงสงเสรมและกระตนความร ความเขาใจของภาคอตสาหกรรม ในการจดการกากอตสาหกรรมตามหลก 3Rs และเปนการสนบสนนให ลดการเกดกาซเรอนกระจกในภาคอตสาหกรรม

๗๖

สนบสนนการจดนทรรศการแสดงสนคาเพอสรางตลาดส าหรบผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอมใหเปนทรจก และสงเสรมใหผประกอบการมการประกอบการ/ผลตผลตภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม มการพฒนามาตรฐานดานสงแวดลอมและตราคณภาพใหกบสนคาทเปนมตรกบสงแวดลอม หรอการตดฉลากสงแวดลอม (Eco-Labeling) และขยายผลการจดซอจดจางทเปนมตรกบสงแวดลอมของภาครฐใหครอบคลมถงระดบองคกรปกครองสวนทองถน แตยงไมมการจดเกบภาษผลตภณฑหรอสนคาทกอมลพษหรอคาธรรมเนยมการระบายมลพษทงทผลตในประเทศหรอน าเขาสนคาจากตางประเทศ เพอสรางโอกาสทางการตลาดและเพมโอกาสในการแขงขนใหกบผผลตสนคาดงกลาว

มการผลกดนใหผประกอบการด าเนนการตามมาตรฐานสากล เชน ระบบการจดการสงแวดลอมตามมาตรฐาน ISO 14001ความรบผดชอบตอสงคม (CSR) ตามมาตรฐาน ISO 26000

มการสนบสนนใหอตสาหกรรมขนาดใหญทมระบบการจดการสงแวดลอมทดเปนพเลยงใหแกอตสาหกรรมทเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (Small and Medium Enterprises: SMEs) ใหมการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอมและอยรวมกบชมชนได สงเสรมรวมกลมของภาคอตสาหกรรมเพอรวมกนแกปญหามลพษในพนทรวมกน

3.2 เพมประสทธภาพในการตรวจสอบ และควบคมแหลงก าเนด มการปรบปรงมาตรฐานการระบายมลพษจากแหลงก าเนดเพอใหสอดคลองกบ

สถานการณปจจบน และก าหนดระยะเวลาในการบงคบใชกฎหมายเพอใหผประกอบการเตรยมความพรอมในการรองรบการประกาศใช

มการเพมเตมการออกกฎระเบยบภายใตกฎหมายทเกยวของ เพอควบคมและสงเสรมใหโรงงานอตสาหกรรมมการจดการสงแวดลอมอยางจรงจงและก ากบดแลใหการประกอบกจการปฏบตตามกฎหมายและเกณฑมาตรฐานทก าหนด เชน ก าหนดหลกเกณฑและวธปฏบตในการตรวจสอบและควบคม การรวซมของสารอนทรยระเหยงายจากอปกรณในโรงงานอตสาหกรรม ก าหนดปรมาณของสารเจอปนในอากาศทระบายออกจากโรงงานผลตแกวและกระจก ก าหนดใหมการแจงและรบแจงการมบคลากรดานสงแวดลอมประจ าโรงงาน รวมทงการขนทะเบยนผควบคมระบบบ าบดมลพษน าและอากาศ ระบบการจดการมลพษกากอตสาหกรรม ก าหนดใหมการจดท ารายงานชนดและปรมารสารมลพษทระบายออกจากโรงงาน ตลอดจนปรบปรงแกไขปญหาความซ าซอนของขอกฎหมายการควบคมการปลอยน าทงจากโรงงานลงสแหลงน าภายใตกฎหมายของหนวยงานตางๆ

ยงไมมการใชแนวปฏบตทดในการจดการสงแวดลอม เชน Best Available Techniques (BAT), Best Environmental Practice (BEP) เปนเกณฑประกอบการพจารณาอนญาตจดตงโรงงานอตสาหกรรมแหงใหม

มการพฒนาระบบการรายงานผลการตรวจวดมลพษจากโรงงานอตสาหกรรมอยางตอเนอง แตยงมขอจ ากดในการเชอมโยงเครอขายระหวางกลมอตสาหกรรมทส าคญกบหนวยงานของรฐ เพอรายงานตอหนวยงานก ากบ ดแล และใชประกอบการควบคมการระบายมลพษทงนมการเพมเตมการตดต งสถานตรวจวดคณภาพสงแวดลอมในพนททมความเสยง

มมาตรการทางสงคมเชงบวกยกยองเชดชเกยรตผประกอบการอตสาหกรรมทม การจดการสงแวดลอมทด เชน รางวลสถานประกอบการทปฏบตตามมาตรการในรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมและมการจดการสภาพแวดลอมดเดน (EIA Monitoring Awards) รางวลอตสาหกรรมดเดนประเภทการรกษาสงแวดลอม รางวลเหมองแรสเขยว (Green Mining) โรงโม เหมองหน ตดดาว เปนตน

การจดท าฐานขอมลดานมลพษในระดบพนทยงไมมการเชอมโยงฐานขอมลระหวางหนวยงาน ทงขอมลชนดและปรมาณของสารมลพษในการอนญาตประกอบกจการและทเกดขน ผล

๗๗

การตรวจสอบแหลงก าเนดมลพษ คณภาพสงแวดลอม ผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ รวมทงยงมขอจ ากดในการเขาถงขอมลของประชาชน องคกรปกครองสวนทองถนและหนวยงานตางๆ

การบงคบใชกฎหมายกบแหลงก าเนดมลพษในภาคอตสาหกรรมไดผลดกบอตสาหกรรมขนาดใหญ แตยงมชองวางในสวนของอตสาหกรรมในระดบขนาดกลางและขนาดยอม (SME) ทงน กลไก การวางหลกประกนและการชดเชยความเสยหายทเกดขนยงไมมความชดเจนเทาทควร

3.3 ก ากบดแลการจดการสารเคมและของเสยอนตรายในภาคอตสาหกรรม มแผนงาน/โครงการทส าคญในการลดความเสยงอนตรายจากสารเคมในภาคอตสาหกรรม

โดยเฉพาะในพนททมปญหา หรอพนททมความเสยงสง ลดการใชสารเคมทมความเสยงสง เชน การใชสารทดแทน การสอสารใหผประกอบการมความร ความเขาใจการประเมนวฏจกรชวตของผลตภณฑ (Life Cycle Assessment : LCA) การควบคมใหบ าบด ก าจดสารเคมและกากของเสยอนตรายอยางถกตอง และปองกนไมใหมการลกลอบทง

มการพฒนาระบบท าเนยบการปลดปลอยและเคลอนยายมลพษหรอระบบการรายงานขอมลการปลดปลอยสารเคมหรอมลพษจากแหลงก าเนดสตวกลางสงแวดลอมทงอากาศน าและดนรวมทงขอมลการเคลอนยายของเสยจากสถานประกอบการเพอบ าบดหรอก าจด (PRTR) โดยคดเลอกจงหวดระยองเปนพนทตนแบบด าเนนโครงการน ารอง

มการฝกอบรมการใชเทคนคทดทสด (Best Available Techniques: BAT) และแนวทางปฏบตดานสงแวดลอมทดทสด (Best Environment Practices: BEP) เพอลดการใชสารเคมอนตรายหรอเลอกใชสารทดแทนสารเคมทมความปลอดภยมากกวาในกระบวนการผลตในภาคอตสาหกรรม เชน สารไดออกซนและฟวแรน

มการควบคมสารเคมทมความเปนพษสงและมความเปนอนตราย โดยก าหนดใหเปนวตถอนตรายตามพระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535 ทตองควบคมการผลต น าเขา สงออก และมไวในครอบครอง หนวยงานผรบผดชอบในการควบคมดแลวตถอนตราย 6 หนวยงานหลก โดยมการด าเนนงานตามพนธกรณดานการจดการสารอนตรายระหวางประเทศ ไดแก

- อนสญญารอตเตอรดมวาดวยกระบวนการแจงขอมลสารเคมลวงหนาส าหรบสารเคมอนตรายและสารเคมปองกนก าจดศตรพชและสตวบางชนดในการคาระหวางประเทศ ก าหนดสารเคมภายใตอนสญญารอตเตอรดมฯ รวมทงสน 47 ชนด ซงภาคสมาชกมพนธกรณตองด าเนนการ คอ 1) แจงทาท การน าเขาส าหรบสารเคมแตละชนด(ยนยอมใหน าเขา ไมยนยอมใหน าเขา หรอยนยอมใหน าเขา แตตองท าตามเงอนไข) และ 2) แจงขอมลการสงออกสารเคมตองหามหรอสารเคมทถกจ ากดการใชอยางเขมงวด ใหแกภาคผน าเขากอนการสงออกครงแรกในทกปปฏทน (สารเคมทถกควบคมเขมงวด/หามใชดวยกฎหมายภายในประเทศ)

- อนสญญาสตอกโฮลมวาดวยการจดการสารมลพษทตกคางยาวนาน มวตถประสงคเพอลดและเลกการผลต การใช และการปลดปลอยสารมลพษทตกคางยาวนาน (Persistent Organic Pollutants: POPs) ทผานมาประเทศไทยไดด าเนนมาตรการทางกฎหมายในการหามใชสาร POPs ตางๆ โดยควบคมใหเปนวตถอนตรายชนดท 4 ภายใตพระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535 แลว จ านวน 18 ชนด จากทงหมด 23 ชนด

- พธสารมอนทรออลวาดวยสารท าลายชนบรรยากาศโอโซน มการปรบเปลยนเทคโนโลยสารทดแทนทไมท าลายชนบรรยากาศโอโซน ปจจบนอยระหวางด าเนนโครงการลดและเลกใชสารไฮโดรคลอโรฟลออโรคารบอน

ยงไมมการสรางกลไกการเรยกคนและการจดการซากบรรจภณฑหรอซากผลตภณฑทเปนของเสยอนตรายจากอตสาหกรรม

คณะรฐมนตรเหนชอบกบแผนการจดการกากอตสาหกรรม พ.ศ. 2558-2562 เพอก ากบดแลการจดการกากอตสาหกรรมตงแตตนทางจนถงปลายทางอยางครบวงจร ครอบคลมผมสวนได

๗๘

สวนเสยหลกทกฝาย ไดแก ผกอก าเนดของเสย ผขนสงของเสย ผบ าบด/ก าจด/รไซเคลของเสย รวมทงผก ากบดแลของเสย เพอใหกากอตสาหกรรมเขาสระบบบรหารจดการไดไมนอยกวารอยละ 90 มเปาหมายใหโรงงานผกอก าเนดกากอตสาหกรรม เขาส ระบบการจดการกากอตสาหกรรม (ด าเนนการแจงการขนสง กากอตสาหกรรมออกไปบ าบด/ก าจด/รไซเคลยงโรงงานผรบด าเนนการทไดรบอนญาต) เพมขนอยางตอเนองปละอยางนอย 12,000 โรงงาน ทงน ไดมการศกษาพนทรองรบกากอตสาหกรรม 6 พนททวประเทศ และคณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 29 มนาคม 2559 รบทราบรายงานการจดการพนทรองรบกากอตสาหกรรม 6 แหง ทวประเทศ จากผลการศกษา พบวา พนททมศกยภาพในการพฒนาเปนศนยจดการกากอตสาหกรรมแบบบรณาการ มจ านวน 15 จงหวด ใน 6 ภมภาค คอ ภาคเหนอ ไดแก จงหวดล าปาง และล าพน ภาคตะวนตก ไดแก จงหวดกาญจนบร ราชบร และตาก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก จงหวดนครราชสมาและขอนแกน ภาคตะวนออก ไดแก จงหวดชลบร ปราจนบร ระยอง และสระแกว ภาคกลาง ไดแก จงหวดสมทรสาคร และสระบร ภาคใต ไดแก จงหวดนครศรธรรมราช และสงขลา

มการออกแบบระบบเชอมโยงการแลกเปลยนระบบฐานขอมลการขนสงกากอตสาหกรรมและการรบขอมลจากผใหบรการระบบรายต าแหนง (Global Positioning System Provider) เชอมโยงสญญาณอเลกทรอนกส เพอตดตามยานพาหนะทมไวในครอบครองซงวตถอนตราย เพอใชบงคบการก ากบดแลการขนสงกากอนตราย ตามประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง ก าหนดเงอนไขในใบอนญาตมไว ในครอบครองซงวตถอนตรายเพอการขนสง พ.ศ. 2555 โดยมยานพาหนะทไดขนทะเบยนแลวกวา 3,000 คน

มแผนงาน/โครงการทส าคญในการลดความเสยงอนตรายจากสารเคมในภาคอตสาหกรรม ภายใตแผนยทธศาสตรการจดการสารเคมแหงชาต ฉบบท 4 (พ.ศ. 2555 -2564) โดยเฉพาะในพนททมปญหา หรอพนททมความเสยงสง ลดการใชสารเคมทมความเสยงสง เชน การใชสารทดแทน การสอสารใหผประกอบการมความร ความเขาใจการประเมนวฏจกรชวตของผลตภณฑ (Life Cycle Assessment : LCA) การควบคมใหบ าบด ก าจดสารเคมและกากของเสยอนตรายอยางถกตอง และปองกนไมใหมการลกลอบทง

มการพฒนากลไกการสอสารการควบคมและแกไขปญหามลพษระหวางชมชนและแหลงก าเนดมลพษ โดยคดเลอกพนทใกลหลมฝงกลบกากของเสยอนตรายของบรษทเอกชน (ต าบลหวยแหง อ าเภอแกงคอย ต าบลหนองปลาไหล ต าบลกดน าเปลา อ าเภอเมอง จงหวดสระบร) เพอใหชมชนและแหลงก าเนดมลพษแลกเปลยนขอมลและความคดเหนเกยวกบสถานการณการปนเปอนและแนวทางแกไข เสรมศกยภาพชมชนในการเฝาระวงและปกปองชมชนจากมลพษ

มแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตเพอเปนกรอบแนวทางปฏบตใหแกหนวยงานทกภาคสวนในการปฏบตการปองกนและบรรเทาสาธารณภยอยางบรณาการเปนระบบ โดยม กรมโรงงานอตสาหกรรม อตสาหกรรมจงหวดเปนหนวยงานสนบสนนขอมลตามแนวปฏบตภาวะฉกเฉน ดานอบตภยมลพษภาคอตสาหกรรม และเขาสงเกตการณในฐานะผช านาญการแผนฉกเฉนเมอมการซอม แผนฉกเฉน

4. การจดการมลพษจากภาคคมนาคมและการขนสง 4.1 สงเสรมการใชยานพาหนะและเชอเพลงทมมลพษต า

มมาตรการรณรงคและสนบสนนการผลตรถยนตอโคคาร การปรบโครงสรางอตราภาษรถยนตใหมทจดเกบจากการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) เพอสงเสรมอตสาหกรรมยานยนตทรกษาสงแวดลอมและประหยดพลงงาน โดยมผลบงคบใชวนท 1 มกราคม 2559

๗๙

คณะกรรมการบรหารนโยบายพลงงาน ประกาศยกเลกการจ าหนายน ามนเบนซน 91ตงแตวนท 1 มกราคม 2556 เพอสงเสรมการใชแกสโซฮอล E20 และ E85 เปนหลก โดยมเปาหมายการใช เอทานอลอยท 3.0 ลานลตร/วน ในป 2558 เพอเพมปรมาณการใชเอทานอลทไดจากการผลตภายในประเทศและลดการใชน ามนดบจากการน าเขา เพอพฒนาไปสการเปน Green Energy

มการใชระบบการขนสงทเปนมตรกบสงแวดลอมในเขตเมองมากขน โดยการขยาย การกอสรางเพม และเชอมเสนทางระบบรถไฟฟาในกรงเทพมหานคร จดท าระบบการเชอมตอระบบขนสงมวลชน เชน รถตอเรอ สงเสรมใหประชาชนใชระบบขนสงมวลชน เชน รถเมลฟร รถไฟฟร การพฒนาเสนทางจกรยาน เพอสงเสรมการใชจกรยานในเมอง แมวาระบบโครงขายรถไฟฟาและระบบเชอมตอการเดนทางอาจยงขยายไมครอบคลมทกพนท หรอระบบขนสงมวลชนยงไมไดเชอมตออยางสมบรณ แตมแนวโนมดขน รวมถงความนยมในการใชจกรยาน แตตองเพมการสรางชองทางจกรยานใหมความปลอดภยมากขน ปรมาณการใชยานพาหนะสวนบคคลยงเพมขนทกป แตมแนวโนมลดลง

มการใชมาตรการทางภาษสงเสรมใหมการใชรถยนตปลอดมลพษหรอมลพษต า โดยรถทใชเชอเพลงรวม (Dual Fual) หรอสลบ (Bi-fuel) กบกาซ CNG จะไดลดภาษประจ าปรอยละ 25 และรถทใชเชอเพลงกาซ CNG เพยงอยางเดยว (Dedicated) จะไดลดภาษรอยละ 50

ยงไมมการน ามาตรการควบคมการใชรถยนตสวนบคคลตามหมวดทะเบยนเลขค เลขค ในเขตเมอง หรอการเกบคาธรรมเนยมเขาพนททมการจราจรหนาแนนมาบงคบใช ซงแนวทางดงกลาวจะชวยลดและควบคมปรมาณรถยนตไดสวนหนง สงผลใหมลพษทางอากาศในเขตเมองลดลง

4.2 เพมประสทธภาพในการตรวจสอบ ควบคมแหลงก าเนดมลพษ มการปรบปรงมาตรฐานควบคมการระบายมลพษจากยานพาหนะทเขมงวดขน และ

สอดคลองกบขนาดและประเภทของรถยนตในปจจบน ปรบปรงมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มาตรฐานเครองยนต มาตรฐานน ามนเชอเพลงจาก EURO3 เปน EURO4

ก าหนดใหรถยนตมการตรวจสภาพกอนตอทะเบยนประจ าป แตยงไมมการพจารณาเพมความเขมงวด เชน การก าหนดอายการใชงานของรถรบจางสาธารณะ ระยะเวลาของการน ายานพาหนะเขารบการตรวจสภาพประจ าป ทงน ส าหรบรถขนสงมวลชนกรงเทพ (ขสมก.) และรถรวม ขสมก. หนวยงานทเกยวของไดเขมงวดในการตรวจสอบเพอใหมการบ ารงรกษาและระบายมลพษใหอยในเกณฑมาตรฐานกอนออกใหบรการ มการตรวจจบรถยนตทมการระบายมลพษไมเปนไปตามมาตรฐาน โดยตงดานตรวจสอบ ตรวจจบรมถนน การปลดระวางรถยนตโดยสารทมสภาพเกาทรดโทรม ไมมนคง ไมปลอดภยส าหรบใหบรการผโดยสาร และปลอยควนด าเกนมาตรฐาน

มการจดการปญหามลพษทางเสยงจากอากาศยาน โดยก าหนดเสนทางการบน ขอก าหนดทางเทคนคการบนเพอลดเสยง แตยงไมมการปรบปรงแผนการใชประโยชนพนทเพอใหสอดคลองกบผลกระทบทางเสยงรอบทาอากาศยานการจดการจราจรบนเสนทางตางๆ ยงไมประสบความส าเรจในการลดมลพษทางอากาศ อาจเนองจากรถยนตทมจ านวนมาก ท าใหสภาพการจราจรตดขด มมาตรการควบคมควนด าและระดบเสยงจากเรอ แตยงไมครอบคลมประเภทรถไฟฟา และรถไฟ

ยงไมมการน าผลการตรวจยานพาหนะทมมลพษเกนมาตรฐานเชอมโยงกบการตอทะเบยนประจ าป และการเชอมโยงฐานขอมลระหวางหนวยงาน

๘๐

5. การวจยพฒนาและการมสวนรวม 5.1 การวจยพฒนา จดล าดบความส าคญ และจดสรรงบประมาณเพอสนบสนนการจดการมลพษ

หนวยงานวจยใหความส าคญและสนบสนนการวจยในการจดการมลพษตามบทบาทหนาทของแตละหนวยงาน แบงได 6 แนวทาง ไดแก การใหทนการวจย การเผยแพรงานวจย การถายทอดองคความรไปสกลมผใชประโยชนและกลมเปาหมาย การสรางเครอขายวจย การจดตงหนวยงานวจยทเนนเฉพาะทาง การสรางและสงเสรมความสามารถใหแกบคลากรทางวจยเฉพาะดาน ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตไดสนบสนนการวจยเกยวกบการจดการมลพษจากกจกรรมภาคเกษตร อตสาหกรรม และชมชน ทงในเชงพนททเกดปญหา เชงวชาการ และเทคโนโลยการบ าบดและก าจด รวมถงการสรางจตส านกและความตระหนกดานสงแวดลอม และใหทนสนบสนนนกวจยของมหาวทยาลยและหนวยงานตางๆ ในการผลตผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอม ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ไดสนบสนนเงนทนแกกจกรรมทเกยวของในการน าของเสยหรอวสดเหลอใชมาใชประโยชน ส านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาตจดตงโครงการวจยเพอใชในการแกไขปญหาการขบเคลอนเทคโนโลยพลงงานชวมวลใหบรรลเปาหมายตามทกระทรวงพลงงานก าหนด

การปฏบตงานของหนวยงานทรบผดชอบในการจดการมลพษ และหนวยงานทสนบสนนงานวจยและพฒนาองคความรและเทคโนโลยยงขาดการบรณาการการท างานระหวางหนวยงาน จงท าใหการจดการมลพษยงคงเปนแบบแยกสวน ขาดการถายทอดความรและความเขาใจในการพฒนาเทคโนโลย

5.2 การมสวนรวมของภาคประชาชน การมสวนรวมของทกภาคสวนเปนกลไกส าคญทจะชวยขบเคลอนใหเกดการบรหารจดการ

มลพษไดอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะประชาชน ซงมบทบาทและหนาทโดยตรงในการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมตามมาตรา 6 แหงพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 ปญหามลพษสวนหนงมสาเหตมาจากความรเทาไมถงการณของประชาชน การขาดความตระหนก การมพฤตกรรมการบรโภคทไมถกตอง สงผลใหเกดการใชทรพยากรธรรมชาตอยางสนเปลอง ท าใหขยะและของเสยเกดขนมาก สงผลกระทบตอสงแวดลอมและสขภาพ ทผานมาหนวยงานทเกยวของไดก าหนดกระบวนการและขนตอนทจะใหประชาชนเขามามสวนรวมรบผดชอบในการจดการมลพษมากขน มการสงเสรม รณรงค ประชาสมพนธ และเผยแพรองคความรเพอปรบรปแบบพฤตกรรมการบรโภคของประชาชนใหเปนมตรกบสงแวดลอม แตยงไมไดรบผลตอบรบเทาทควร การมสวนรวมรบผดชอบตามหลกการผกอมลพษเปนผจาย (PPP) ยงไมบรรลผล ท าใหองคกรปกครองสวนทองถนในหลายพนทไมประสบความส าเรจในการเกบคาธรรมเนยมและคาบรการก าจดของเสย โดยเฉพาะการบ าบดน าเสย อยางไรกตาม ภาคประชาชนไดเขามามสวนรวมและมบทบาทในการตดตาม ตรวจสอบ และแจงขอมลขาวสารผฝาฝนกฎหมายใหแกหนวยงานภาครฐมากขน ซงเปนการใชมาตรการทางสงคมในการกดดนใหผประกอบการมความตระหนกและรบผดชอบในการปองกนและแกไขปญหามลพษมากขน

๘๑

ภาคผนวก 2

บญชอกษรยอชอหนวยงาน

๘๒

ตวยอ ชอหนวยงาน กค. กระทรวงการคลง กต. กระทรวงการตางประเทศ กก. กระทรวงการทองเทยวและกฬา กษ. กระทรวงเกษตรและสหกรณ คค. กระทรวงคมนาคม ทส. กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พน. กระทรวงพลงงาน พณ. กระทรวงพาณชย มท. กระทรวงมหาดไทย ยธ. กระทรวงยตธรรม วท. กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ศธ. กระทรวงศกษาธการ สธ. กระทรวงสาธารณสข อก. กระทรวงอตสาหกรรม วช. ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

กปส. กรมประชาสมพนธ กด. กรมทดน สงป. ส านกงบประมาณ สศช. ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต สกท. ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน

ส านกงาน ก.พ.ร. ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ สตช. ส านกงานต ารวจแหงชาต อปท. องคกรปกครองสวนทองถน สกถ. ส านกงานคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ส.อ.ท. สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย วสท. สมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชนปถมภ สวสท. สมาคมวศวกรรมสงแวดลอมแหงประเทศไทย สทท. สภาอตสาหกรรมทองเทยวแหงประเทศไทย สทน. สมาคมธรกจทองเทยวภายในประเทศไทย สกว. ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย สกอ. ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

วนท 9 มถนายน 2559 ณ โรงแรม มราเคล แกรนด คอนเวนชน โฮเทล

1

2

ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป

3

แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560–2564

4

5

6

7

8

3 1 1 5 5 3 1 13

1 3 7 2 6 5 6 9 6

36

13 8

25 36 29 34 34

50 78

35

23

72

52 49 48 51 47

36 15 16

52

16 13 12 16 5 8 2 - 0

11 0

0%

20%

40%

60%

80%

100%

ป 2549 ป 2550 ป 2551 ป 2552 ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556 ป 2557 ป 2558

รอยละ

ดมาก

ด

พอใช

เสอมโทรม

เสอมโทรมมาก

9

0

20

40

60

80

100

2554 2555 2556 2557 2558

90 91 92 93 93

77 85 85 85

89

จานวนระบบบาบดนาเสยทกอสรางแลวเสรจ (แหง)

จานวนระบบฯ ทใชงานได (แหง)

ป พ.ศ. 10

11

12

70.7

79.4

84.0 82.2

57.0 56.9

63.3 68.8

43.6 43.3

49.3

56.1

40

50

60

70

80

90ระดบเสยง (เดซเบลเอ)

13

14

15

ปรมาณ (ลานตน/ป)

ป พ.ศ. 15

16

17

18

19

20

21

สาระส าคญ ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560 – 2564

22

วสยทศน

ประชารฐรวมจดการมลพษ เพอคณภาพสงแวดลอมทเออตอการด ารงชวตและการพฒนาทยงยน

เปาประสงค

การปองกน ลด และควบคมมลพษทมประสทธผล ทกภาคสวนรวมรบผดชอบในการจดการมลพษ การบรหารจดการมลพษอยางบรณาการทมประสทธภาพ มองคความร นวตกรรม และบคลากรทมศกยภาพในการจดการ

มลพษ

เปาหมาย

คณภาพสงแวดลอมเปนไปตามมาตรฐานทก าหนด

23

การปองกนโดยการลดการเกดมลพษทตนทาง ณ แหลงก าเนด - การผลตสนคา ธรกจบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม - การใชชวตประจ าวนทเปนมตรตอสงแวดลอม

การควบคมและจดการมลพษ เมอเกดขน ใหเปนไปตาม

มาตรฐานหรอเกณฑทก าหนด

สรางเครองมอ การบรหารจดการ ทมประสทธภาพ

ทกภาคสวนตองมสวนรวมรบผดชอบปองกนและจดการ

มลพษ

24

ยทธศาสตรท 1

สงเสรมการผลตสนคาและบรการ ทเปนมตรตอสงแวดลอม

ยทธศาสตรท 2

การสงเสรมการบรโภค ทเปนมตรตอสงแวดลอม

ยทธศาสตรท 3

เพมประสทธภาพในการบ าบด ก าจดของเสย และควบคมมลพษ

จากแหลงก าเนด

ยทธศาสตรท 4

การพฒนาองคความร กลไก กฎหมาย และเครองมอใน การบรหารจดการมลพษ

ยทธศาสตรท 5 สงเสรมการมสวนรวม และเครอขายของภาคสวนตางๆ

ในการจดการมลพษ

ยทธศาสตรท 6

การด าเนนงานตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ

25

ยทธศาสตรท 1 : สงเสรมการผลตสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

พฒนาเศรษฐกจทกภาคสวน (อตสาหกรรม เกษตรกรรม บรการ ทองเทยว พลงงาน และขนสง) น าไปสสงคมคารบอนต า (Low Carbon Society) บนพนฐานหลกเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาทยงยน

ทศทาง ยกระดบศกยภาพภาคอตสาหกรรม

พฒนาอตสาหกรรม เชงนเวศ สนคาเกษตรมมาตรฐานสงแวดลอม ใชสารเคมอยางปลอดภย ทองเทยวเชงนเวศ (Ecotourism) ภาคธรกจบรการมมาตรฐาน สวล. ใชพลงงานสะอาด/พลงงานทดแทน

Green Building เทคโนโลยเครองยนตมมลพษต า จดระบบขนสงทกอมลพษต า Green Investment Eco-Labeling ตลาดสเขยว นโยบายการจดซอจดจาง มาตรการทางสงคม เชงบวก

ยทธศาสตรท 2 : การสงเสรมการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม

ทศทาง สรางคานยมพฤตกรรมการบรโภคทมความพอด เปนเรองทนสมย มคณคา ลดและใชทรพยากร (น า ไฟฟา พลงงาน) อยางมประสทธภาพ ลดปรมาณและการใชรถยนตสวนบคคล สรางการตดสนใจใหกบผบรโภคเลอกซอสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม โดยการแสดง Eco-Labeling ใชเครองมอปรบเปลยนพฤตกรรม เชน ภาษ คาธรรมเนยม Green card ใหความรกบผบรโภค สรางเครอขายผบรโภค

ทกระดบมจตส านก การบรโภคและการใชชวตสอดคลองกบวถชวตทเปนมตรกบสงแวดลอมตามหลกเศรษฐกจพอเพยง เพอปรบเปลยนไปสสงคมการบรโภคทยงยนและสงคมคารบอนต า (Low Carbon Society)

ทศทาง

ยทธศาสตรท 3 : เพมประสทธภาพในการบ าบด ก าจดของเสย และควบคมมลพษจากแหลงก าเนด

ปองกนมลพษทจะเกดขนจากแหลงก าเนด ใชการตดตาม ตรวจสอบ และบงคบใชกฎหมายกบแหลงก าเนดมลพษ รวมทงใหทกภาคสวนมสวนรวม

สรางมาตรฐานทางสงแวดลอมของประเทศ พฒนาปรบปรงมาตรฐาน มาตรการ ใหคณภาพน าอยในเกณฑมาตรฐาน/เหมาะสมกบการใชประโยชน รกษาแหลงน าทะเล และชายฝง แกไขมลพษทางอากาศและเสยง (ยานพาหนะ อตสาหกรรม การกอสราง) จดการปญหาหมอกควน

จดการขยะมลฝอยตาม Mass Flow จดการของเสยอนตรายชมชนและซาก WEEE จงใจใหเอกชนรวมลงทนจดการของเสย ลดและควบคมสารเคม ควบคมการจดการเหมองแร เพมประสทธภาพการตรวจสอบ ก ากบและบงคบใชกฎหมายกบแหลงก าเนดมลพษ Public Disclosure จดการพนททมปญหามลพษ เชน เขตควบคมมลพษ พนทการท าเหมองแร

ทศทาง

ยทธศาสตรท 4 : การพฒนาองคความร กลไก กฎหมาย และเครองมอในการบรหารจดการมลพษ

เสรมสรางประสทธภาพการบรหารจดการมลพษผานทรพยากรมนษย องคความร กลไก กฎหมายเครองมอตางๆ ตลอดจนระบบฐานขอมล

ใช SEA และ Carrying capacity ในการพจารณา Area Based ใชรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมเปนเครองมอ ทบทวนกฎหมาย กฎระเบยบตางๆ เปนระยะ Green Precautionary ก าหนดหนาทและความรบผดชอบของ ผกอใหเกดมลพษ ใชหลก UPP และ PPP

ก าหนดเครองมอทางเศรษฐศาสตร ภายใตแนวคดมลพษมคาใชจาย และใชเครองมออนรวมดวย เชน การเผยแพรขอมล การตดฉลาก สนบสนนใหผประกอบการเปดเผยขอมล พฒนาเทคโนโลย/เครอขายตดตามตรวจสอบใหครอบคลมประเภทมลพษ หรอชนดมลพษ พฒนาฐานขอมลกลาง ของประเทศ ก าหนดสดสวนงบประมาณดานสงแวดลอม

ทศทาง

ยทธศาสตรท 5 : สงเสรมการมสวนรวม และเครอขายของภาคสวนตางๆ ในการจดการมลพษ

ใชหลกประชารฐในการรวมมอกนจดการมลพษอยางมประสทธภาพ

จดการมลพษแบบ องครวม ท างานตาม agenda-based approach สนบสนน ทสม. และเครอขายอน แกไขปญหาสงแวดลอมของตนเอง เพมบทบาทของชมชนรวมจดการสภาพแวดลอมของตนเอง ความรวมมอระหวางเอกชนและประชาชนในการท าธรกจอยางยงยน

พฒนาศกยภาพของบคลากร สนบสนนเครองมอ องคความร ปลกฝงและสงเสรมเยาวชน สรางเครอขายนกวชาการและนกวจย Green Technology ประชาสมพนธเชงรก จดท าขอมล/ความรในรปแบบทเขาใจงาย เพอสอสาร

ทศทาง

ยทธศาสตรท 6 : การด าเนนงานตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ

ประสานและพฒนาความรวมมอระหวางประเทศ มงการดแลการด าเนนการตามกฎ ระเบยบ ขอผกพน และขอตกลงพนธกรณ

สงเสรมความรวมมอรองรบการด าเนนงานตามขอผกพน และพนธกรณ เตรยมมาตรการเพอรองรบผลกระทบจากมาตรกา รทางการคา/กฎระเบยบ/ความตกลง ด าเนนงานเชงรกกบประเทศตางๆ ในการจดการปญหามลพษขามแดน เพมศกยภาพบคลากรและหนวยงานภายในประเทศ สรางระบบการตดตามและประเมนผลการด าเนนงาน ตามนโยบาย/มาตรการ/อนสญญา ขอตกลง/พนธกรณ ใหความรประชาชน

29

แนวทางการด าเนนงานของ แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

ทศทางของ

ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป

ส

ยทธศาสตรท 1 : สงเสรมการผลตสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม ทศทาง 20 ป

แนวท

าง 5

ป

โครงการส าคญ

พฒนาเศรษฐกจทกภาคสวน (อตสาหกรรม เกษตรกรรม บรการ ทองเทยว พลงงาน และขนสง) น าไปสสงคมคารบอนต า (Low Carbon Society)

• โครงการสงเสรมการทองเทยวทเปนมตรตอสงแวดลอม

• โครงการสงเสรมธรกจบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

การผลตภาคอตสาหกรรม ทเปนมตรกบสงแวดลอม

การคมนาคมขนสงและการใชพลงงานทเปนมตร

กบสงแวดลอม

การทองเทยวและธรกจบรการ ทเปนมตรกบสงแวดลอม

การผลต ภาคเกษตรกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอม

โครงการพฒนาอตสาหกรรม

สเขยว

โครงการสงเสรมเกษตรกรรมปลอดภยและเปนมตรตอสงแวดลอม

โครงการประหยดพลงงานและลดมลพษในภาคขนสง

• ก าหนดพนทอตสาหกรรมหลกของประเทศ • สรางเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ • สงเสรม Eco-Design •ปรบปรงกระบวนการผลตเพอลดของเสย • ลด และใชสารเคมอยางถกตอง • สงเสรม Waste Exchange System • สงเสรม Green Supply Chain • ใชมาตรการทางเศรษฐศาสตร เชน ลดภาษ • พฒนากฎระเบยบ มาตรฐานการใชวตถดบ

การน าเขา สงออกเศษวสดรไซเคล การควบคมคณภาพวตถดบจากวสดใชแลว

• ศกษาวจยประเมนวฎจกรชวตของผลตภณฑ การรไซเคล การใชวสดทดแทนผลตภณฑก าจดยาก เชน โฟม พลาสตก

• ก าหนดมาตรฐานรบรองสนคาและผลตภณฑ และมอบรางวล

•สนบสนนการท าการเกษตรโดยวธปฎบตทางการเกษตรทด (GAP) •สงเสรมการผลตสนคาเกษตรใหเหมาะสมกบพนท •ลดและใชสารเคมอยางถกตอง ท าการเกษตรปลอด การเผา •สนบสนนดานการลงทน เทคโนโลย และองคความรใหกบเกษตรกร •ก าหนดมาตรฐานรบรองสนคาและมอบรางวล •สรางโอกาสทางการตลาดใหกบสนคาเกษตร

•ก าหนดปรมาณนกทองเทยวใหเหมาะสมกบศกยภาพของแหลงทองเทยวและระบบการจดการดานสงแวดลอม •ออกขอก าหนด กฎเกณฑ กฎระเบยบ ดานขยะและน าเสยใหเหมาะสมกบฤดกาล •ก าหนดใหมการมดจ า-คนเงน ส าหรบขวดและบรรจภณฑ •สงเสรมใหผประกอบการภาคการทองเทยว และธรกจบรการ มกระบวนการด าเนนงานทเปนมตรตอสงแวดลอม •ใชมาตรการทางเศรษฐศาสตร เชน ลดภาษ สนบสนนเงนทน •ประชาสมพนธใหนกทองเทยว ผประกอบการและธรกจบรการด าเนนการตามมาตรฐาน •ก าหนดมาตรฐานรบรองแหลงทองเทยวและธรกจบรการและมอบรางวล

•ปรบการขนสงสาธารณะทใชพลงงานต า เชน การขนสงทางราง • พฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมการผลตยานพาหนะ •มระบบรองรบการก าจดซากผลตภณฑประเภทแบตเตอรทเกดจากรถ Hybrid แผง Solar cell •สนบสนนการเดนทางทเปนมตรตอสงแวดลอม •Green Building •สงเสรมการผลตและใชเชอเพลงสะอาดและพลงงานทางเลอก

30

ยทธศาสตรท 2 : การสงเสรมการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม

ทศทาง 20 ป

แนวท

าง 5

ป

โครงการส าคญ

ทกระดบมจตส านก การบรโภคและการใชชวตสอดคลองกบวถชวตทเปนมตรกบสงแวดลอมตามหลกเศรษฐกจพอเพยง เพอปรบเปลยนไปสสงคมการบรโภคทยงยนและสงคมคารบอนต า (Low Carbon Society)

โครงการสงเสรมการใชสนคาและบรการ สาธารณปโภคและสาธารณปการทเปนมตรตอสงแวดลอม

•สรางความตระหนกในภาครฐ เอกชน และประชาชน ปรบเปลยนพฤตกรรมการใชชวตประจ าวนในการบรโภคใหม ความพอด ประหยด ไมฟมเฟอย •บรรจหลกสตร ปลกฝงอบรมตงแตเดกๆ

ใหใชชวตอยางพอเพยง บรโภคสนคาอยางพอด และจดกจกรรมการลด คดแยก และน าขยะมลฝอยกลบมาใชใหมใหแกเดกและเยาวชน • ใหความรและขอมลแกประชาชนดานการ

บรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม ผานการสอสารทางสอวทย โทรทศน และ Social Media รวมทง Mobile Application เพอสรางความร ความเขาใจ และคานยมทดในการบรโภคสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

•ปองกนและควบคมสนคาดอยคณภาพหรอคณภาพไมไดมาตรฐานทมอายการใชงานสนและเกดมลพษเขามาจ าหนายและใชงานในประเทศ •จดโปรแกรมสงเสรมการซอสนคาและการบรการทเปน

มตรตอสงแวดลอมในรปแบบตางๆ รวมถง การออกบตรสะสมแตม หรอบตรสเขยว •สนบสนนการใชมาตรการทางเศรษฐศาสตร เชน ลด

ภาษ ใหกบผผลตสนคาและธรกจบรการทไดรบการรบรองมาตรฐานทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอใหแขงขนกบสนคาในตลาดได และจงใจผบรโภค • ใหภาครฐ ภาคเอกชน เปนผน าในการจดซอจดจาง

สนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอสรางตลาดสนคา • ใหสถานทราชการและแหลงทองเทยวส าคญ ลด ละ

เลก การใชถงพลาสตก กลองโฟม และบรรจภณฑก าจดยาก

•รณรงคใหประชาชน บานเรอน อาคาร ส านกงานใชน าและไฟฟาอยางประหยด ลดและคดแยกขยะตงแตตนทางเพอใหมการน ากลบมาใชประโยชนใหมากทสด ตามหลกการ 3Rs (Reduce Reuse Recycle) ใชผลตภณฑทไดรบการรบรองฉลากสงแวดลอม •สนบสนนใหประชาชนใชระบบขนสงมวลชน

ระบบราง ใชจกรยาน การเดนทางทไมใชเครองยนต • ใชรถยนตทเปนมตรตอสงแวดลอมหรอทม

มลพษต า เชน รถ Eco Car รถ Hybrid โดยใชกลไกทางเศรษฐศาสตร เชน ใชมาตรการทางภาษ ลดภาษรถยนต เพอจงใจใหประชาชนหนมาใชมากขน • เลอกใชผลตภณฑบรรจภณฑ และการบรการ

ทเปนมตรตอสงแวดลอมโดยดจากการตดฉลากสงแวดลอม

31

ยทธศาสตรท 3 : เพมประสทธภาพในการบ าบด ก าจดของเสย และควบคมมลพษจากแหลงก าเนด

ทศทาง 20 ป

แนวท

าง 5

ป

โครงการส าคญ

ปองกนมลพษทจะเกดขนจากแหลงก าเนด ใชการตดตาม ตรวจสอบ และบงคบใชกฎหมายกบแหลงก าเนดมลพษ รวมทงใหทกภาคสวนมสวนรวม

• แผนงานขบเคลอนแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอย ของประเทศ (พ.ศ. 2559-2564)

• โครงการเมองสวยใส ไรมลพษ

การจดการขยะมลฝอยชมชน มลฝอยตดเชอ ของเสยอนตรายชมชน

การจดการ น าเสย ชมชน

การจดการ สารอนตรายและของเสยอนตราย

ในภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรม

การจดการ กากอตสาหกรรม

การตรวจสอบและ ควบคมแหลงก าเนด

และยานพาหนะ

การควบคม การเผาในทโลง

• พฒนาระบบการลด คดแยกและใชประโยชน • เกบรวบรวมแบบแยกประเภท •จดระบบซาเลง รานของเกา

เครอขายรไซเคลชมชน • ใหทองถนมสถานขนถายและ

การก าจดในพนทตนเอง • ใหมศนยก าจดรวม (Cluster) •ก าจดขยะมลฝอยตกคาง •จดตงสถานทรวบรวม

ของเสยอนตรายชมชน • ใหมระบบการเรยกคน

ซากผลตภณฑตามหลก EPR • เพมโรงงานคดแยกและ

รไซเคลซาก WEEE •จดตงศนยก าจดมลฝอยตดเชอ •ออกกฎระเบยบจดเกบ

คาธรรมเนยมการจดการ •สรางการมสวนรวมทกภาคสวน • พฒนาการวจยเทคโนโลย

•ควบคมสารเคมหรอ ของเสยทมอนตราย ตามพนธกรณ •สลกหลงโฉนดทดนท

ไดฟนฟการปนเปอน •ก าหนดหลกเกณฑ

การจดเกบและก าจดสารอนตรายและซากบรรจภณฑสารเคม •จดท าท าเนยบ PRTR • เขมงวดการตดตาม

ระบบขนสงสารเคม • พฒนาระบบประเมน

ความเสยงสารอนตราย • เฝาระวง ตดตาม

พนทเสยง

•จดตงสถานทก าจดกากอตสาหกรรมทกภมภาค •ปรบปรงการออก/ตอ

ใบอนญาตโรงงาน •ก ากบดแลโรงงานเขาส

ระบบจดการกากฯ •สรางระบบฐานขอมล •ก ากบดแลโรงงานก าจด

กากฯ ท าตามมาตรฐาน • ตดตามตรวจสอบ

สงแวดลอมรอบสถานทก าจดตามมาตรฐาน •จดการดานอบตภย/

การลกลอบทงกากฯ • เฝาระวงและตดตาม

ตรวจสอบการตกคางและพนทเสยงปนเปอน • พฒนาระบบการจดการ

อบตภยสารเคม

•ประหยดน าและน ากลบไปใชประโยชน •ออกกฎตดตงระบบ

บ าบด On-site •ควบคมการจดการ

น าเสยบานจดสรร • เพมจ านวนและ

ประสทธภาพ ระบบรวบรวมและบ าบดน าเสยรวม •สรางระบบฯ ให

เหมาะสมกบสภาพปญหาและพนท • ใหเอกชนรวมลงทน •ผลกดนมาตรการ

เศรษฐศาสตร /เกบคาบรการ •น าน าทบ าบดแลว

ไปใชประโยชน

•ก าหนดมาตรฐานควบคมมลพษครอบคลมทกแหลงก าเนด/พนทเฉพาะ •ควบคมมลพษ Non-

point source และแหลงก าเนดมลพษตามมาตรฐาน • พฒนาระบบรายงาน

มลพษโรงงานตอเนอง •สงเสรมแหลงก าเนด

Self-monitoring •น าผลด าเนนงานตาม

มาตรการประกอบการอนมต/อนญาตกจการ • เพมประสทธภาพและ

บรณาการ ตรวจจบ และบงคบใชกฎหมาย • ใชกลไกเครอขายดาน

สงแวดลอม • พฒนามาตรฐานดาน

เครองยนต เชอเพลง • พฒนามาตรฐานการตรวจ

สภาพยานพาหนะ

•แกไขปญหาทดนท ากนทบซอนพนทปา •ควบคมและเฝาระวง

การเผาในชมชน เผารมทาง เผาวสดเกษตร • ใหผประกอบการและ

พอคามสวนรวม •บงคบใชกฎหมายผกอ

มลพษหมอกควน •ด าเนนงานตาม

ขอตกลงอาเซยนดานหมอกควนขามแดน •ระดมก าลงและเพม

ความเขมงวดการลาดตระเวนและดบไฟปาในชวงวกฤต •สนบสนนงบประมาณ

และองคความรชมชน

• โครงการก ากบดแล ควบคมแหลงก าเนดมลพษ และบงคบใชกฎหมาย

• โครงการจดการมลพษในพนทเปาหมายและพนทวกฤต 32

ยทธศาสตรท 4 : การพฒนาองคความร กลไก กฎหมาย และเครองมอ ในการบรหารจดการมลพษ

ทศทาง 20 ป

โครงการส าคญ

เสรมสรางประสทธภาพการบรหารจดการมลพษผานทรพยากรมนษย องคความร กลไก กฎหมาย เครองมอตางๆ ตลอดจนระบบฐานขอมล

• การจดเกบภาษ คาธรรมเนยม และคาบรการดานสงแวดลอม • โครงการพฒนากฎหมายดานสงแวดลอม

แนวท

าง 5

ป

• ก าหนดใหมการประเมนศกยภาพการรองรบของพนท • ก าหนด Zoning พนททเหมาะสมในการประกอบ

กจการแตละพนท และอนญาตประกอบกจการตามพนททก าหนด

• ก าหนด Buffer Zone รอบแหลงก าเนดมลพษ เชน เขตอตสาหกรรม ถนนใหญ สถานทก าจดขยะ สนามบน

•ปรบปรงหลกเกณฑการอนญาต หรอการตอใบอนญาตของแหลงก าเนดตามกฎหมายอนใหเชอมโยงกบกฎหมายสงแวดลอม

• ใหมหนวยงานทเปนผรบผดชอบหลกเบดเสรจ (Single command)

• ตดตามตรวจสอบการด าเนนงานตามรายงาน IEE,EIA,E-HIA,COP โดยเชอมโยงกบกฎหมายการอนญาตและตออายใบอนญาตประกอบกจการทหนวยงานอนญาตตองน าผลการปฏบตตามรายงาน IEE, EIA, E-HIA, COP ไปประกอบการพจารณา

• สงเสรมนโยบายการจดซอจดจางสเขยว การลงทนการผลตสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

• ใชมาตรการทางสงคมเชงบวก ยกยองเชดชเกยรตผประกอบการทมการจดการสงแวดลอมทด ควบคกบการตดตาม เฝาระวง แจงขอมลขาวสารผฝาฝนกฎหมายสงแวดลอม

• จดท าประมวลกฎหมายดานสงแวดลอมเพอใหการบงคบใชกฎหมายไมซ าซอนมเจาภาพชดเจน

• เพมบทลงโทษกบผทไมปฏบตตามกฎหมาย •ปรบปรงกฎระเบยบภายใตกฎหมายทเกยวของกบ

การจดการมลพษ • ออกกฎหมายหรอระเบยบเพอสนบสนนการผลต

การจดซอ การจดจางสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

• ใชกลไกคณะกรรมการวาดวยการประสานงานเพอบงคบใชกฎหมายสงแวดลอม

• จดท าฐานขอมลกลางดานมลพษของประเทศเชอมโยงจากหนวยงานทเกยวของ ทกภาคสวนเขาถงและใชประโยชนในการอนมต อนญาต ก ากบดแลการประกอบกจการ

• พฒนาระบบตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมเพอแจงเตอนเมอเกดวกฤต

• เรงรดการแกไขปญหามลพษในพนทวกฤต • ใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรสรางแรงจงใจ

ในการลดการปลอยมลพษ เชน ภาษระบายมลพษทางน า ภาษน ามน เกบคาการไดประโยชนจากน าเพอการผลตน าประปา

• จดท าระบบการแลกเปลยนสทธการระบายมลพษ (Emission Trade)

• ใหมระบบการชดเชย หรอจดตงกองทนฟนฟส าหรบกจการทมความเสยง เพอชดเชยใหผทไดรบผลกระทบ

33

ยทธศาสตรท 5 : สงเสรมการมสวนรวม และเครอขายของภาคสวนตางๆ ในการจดการมลพษ

ทศทาง 20 ป

โครงการส าคญ

ใชหลกประชารฐในการรวมมอกนจดการมลพษอยางมประสทธภาพ

• โครงการเสรมสรางศกยภาพและสงเสรมการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม • โครงการพฒนาและวจยเพอสนบสนนการจดการมลพษ

แนวท

าง 5

ป

•สรางเครอขายเพอการแลกเปลยนขอมลระหวางหนวยงานในพนท • เสรมสรางศกยภาพ ทสม. ดานการเฝา

ระวงตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอม การแจงเหตมลพษและอบตภย •สงเสรมบทบาทเครอขายประชาชนใน

การจดการสภาพแวดลอมของชมชนตนเอง และมสวนรวมกบเครอขายอนแกไขปญหามลพษรวมกบสวนราชการ และผประกอบการ •สนบสนนบทบาทภาคเอกชนในการแสดง

ความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม และความรวมมอกบเครอขายภาคประชาชน • เสรมสรางขดความสามารถของภาค

เครอขายในการปองกนและแกไขปญหามลพษ

•จดท าพนทตนแบบศนยการเรยนร หรอกรณตวอยางในการจดการมลพษทางน า มลพษ ทางอากาศ และการจดการขยะมลฝอย การจดการสารอนตรายและของเสยอนตราย และเผยแพรไปในวงกวาง • พฒนาองคความรและตอยอดภมปญญา

ทองถนหรอภมปญญาชาวบานในการจดการมลพษ •สรางเครอขายนกวชาการเพอการแลกเปลยน

เรยนร และตอยอดงานวจย •สรางศกยภาพของสอมวลชนดานสงแวดลอม

ใหมการผลตสอสรางสรรคดานมลพษ เพอเพมความตระหนกและเผยแพรขอมล •สนบสนนการใชเทคโนโลยในการสอสารเพอ

เผยแพรองคความร เชน จดท า Mobile Application

•สงเสรม อปท. ใหมความสามารถในการบรหารจดการสงแวดลอมในพนทความรบผดชอบของตน • ใหความรสนบสนนความพรอมดานเครองมอ

อปกรณ ใหกบเจาหนาทรฐ อปท. และหนวยงานทเกยวของในการเฝาระวงและจดการมลพษในพนท • พฒนาหลกสตรการจดการมลพษในแตละดาน

ใหทนตอสภาวการณ เทคโนโลยทเปลยนแปลง •สอดแทรกเนอหาในหลกสตรการเรยนการสอน

ทกระดบ •สนบสนนการวจยองคความร เทคโนโลย และ

สรางนวตกรรม เพอใชในการจดการมลพษ โดยเฉพาะประเดนปญหาใหม พฒนาระบบการวจยทางเศรษฐศาสตรและผลกระทบทางสขภาพจากปญหามลพษ

34

ยทธศาสตรท 6 : การด าเนนงานตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ

ทศทาง 20 ป

โครงการส าคญ

ประสานและพฒนาความรวมมอระหวางประเทศ มงการดแลการด าเนนการ ตามกฎ ระเบยบ ขอผกพน และขอตกลงพนธกรณ

โครงการสงเสรมการจดการมลพษขามแดน และความรวมมอดานการจดการมลพษในภมภาคอาเซยนและระหวางประเทศ

แนวท

าง 5

ป

• สงเสรมการมสวนรวมของหนวยงานภาครฐและเอกชนในการปฏบตตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ

• ใ ชกล ไกการม ส วนร วมระหว า งประเทศสมาชก ในดานการบรหารจดการงบประมาณ พฒนาบคลากร เพอความส าเรจของแผนงานรวมกน

• เสรมสรางศกยภาพบคลากรของหนวยงานทเกยวของในการเจรจาดานการจดการมลพษระหวางประเทศ

• เผยแพรขอมลขาวสารดานพนธกรณและขอตกลงระหวางประเทศดานการจดการมลพษสสาธารณะ เพอใหประชาชนมความรความเขาใจและใหความรวมมอในการด าเนนงานตางๆ ทเกยวของ

• ก าหนดหวขอการศกษาวจยเพ อรองรบการปฏบตตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศในยทธศาสตรการวจยของประเทศ

• ส ง เ ส ร ม ค ว า ม ร ว ม ม อ ใ น ก า รด าเนนงานระดบภมภาคอาเซยนเพอจดการปญหามลพษขามแดน เชน ปญหาหมอกควนข ามแดน การลกลอบขนสงสนคา สารอนตราย ยานพาหนะ เปนตน

• เสรมสรางขดความสามารถในการปฏบ ต ต ามพนธกรณ และความรวมมอระหวางประเทศ โดยการขอรบการสนบสนนจากองคการระหวางประเทศ

35

36

สงเสรมการผลตสนคาและบรการ

ทเปนมตรตอสงแวดลอม

การสงเสรมการบรโภค

ทเปนมตรตอสงแวดลอม

เพมประสทธภาพในการบ าบด ก าจดของเสย และ

ควบคมมลพษจากแหลงก าเนด

การพฒนาองคความร กลไก กฎหมาย และ

เครองมอในการบรหารจดการมลพษ

สงเสรมการมสวนรวม และเครอขายของภาค

สวนตางๆ ในการจดการมลพษ

การด าเนนงานตามพนธกรณและความ

รวมมอระหวางประเทศ

•โครงการพฒนาอตสาหกรรมสเขยว •โครงการสงเสรมเกษตรกรรมปลอดภยและเปนมตรตอสงแวดลอม •โครงการสงเสรมการทองเทยวทเปนมตรตอสงแวดลอม •โครงการสงเสรมธรกจบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม •โครงการประหยดพลงงานและลดมลพษในภาคขนสง

•โครงการสงเสรม การใชสนคาและบรการ สาธารณปโภคและสาธารณปการทเปนมตรตอสงแวดลอม

•แผนงานขบเคลอนแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ (พ.ศ. 2559-2564) • โครงการเมองสวยใส ไรมลพษ •โครงการก ากบดแล ควบคมแหลงก าเนดมลพษ และบงคบใชกฎหมาย •โครงการจดการมลพษในพนทเปาหมายและพนทวกฤต

•การจดเกบภาษมลพษ คาธรรมเนยม และคาบรการดานสงแวดลอม •โครงการพฒนากฎหมายดานสงแวดลอม

•โครงการเสรมสรางศกยภาพและสงเสรมการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม •โครงการพฒนาและวจยเพอสนบสนนการจดการมลพษ

•โครงการสงเสรมการจดการมลพษขามแดน และความรวมมอดานการจดการมลพษในภมภาคอาเซยนและระหวางประเทศ

โครงการ

ยทธศาสตร 1 ยทธศาสตร 2 ยทธศาสตร 3 ยทธศาสตร 4 ยทธศาสตร 5 ยทธศาสตร 6

อก. กษ. พณ. กก. ทส. อปท. คค. พน. กทม.

กปส. ทส. ศธ. พณ.

ทส. ทม. อก. สธ. ศธ. อปท. กษ.

กค. พณ. อก. มท. คค.

กปส. ทส. วช. สกว. ศธ. วท.

กต. ทส. หนวยงานหลก

37

38

ตวชวด ขอมล ปฐาน (58)

คาเปาหมาย 60 61 62 63 64

1. คณภาพน าแหลงน าผวดน อยในเกณฑพอใชขนไป

รอยละ 80 80 82 84 87 90

2. ปรมาณน าเสยชมชนไดรบการจดการอยางถกตอง

รอยละ 29 32 35 38 41 44

39

แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560–2564 ตวชวด ขอมลปฐาน (58)

คาเปาหมาย 60 61 62 63 64

3. คณภาพอากาศในพนททวไปรกษาใหอยในเกณฑมาตรฐาน (จ านวนวนทอยในเกณฑมาตรฐานไมลดลง)

รอยละ 99 99 99 99 99 99

4. คณภาพอากาศในพนทวกฤตดขนอยางตอเนอง

ฝนละออง PM10 (จ านวนวนทอยในเกณฑมาตรฐานเพมขน)

รอยละ

4.1 ต าบลหนาพระลาน จงหวดสระบร ๗๒ ๗๓ ๗๔ ๗๕ ๗๖ ๗๗ 4.2 ภาคเหนอ ๙ จงหวด ๘๗ ๘๘ ๘๙ ๙๐ ๙๑ ๙๒ สารเบนซน (ความเขมขนในบรรยากาศลดลง) 4.3 จงหวดระยอง

มคก./ลบ.ม.

๒.๔

๒.๔

๒.๓

๒.๒

๒.๑

๒.๐ 4.4 กรงเทพมหานคร ๒.๖ ๒.๕ ๒.๔ ๒.๓ ๒.๒ ๒.๐

๕. ระดบเสยงรมถนนอยในเกณฑมาตรฐาน รอยละ ๗๒ ๗๔ ๗๖ ๗๘ ๘๐ ๘๒ 40

ตวชวด ขอมลปฐาน

(58) คาเปาหมาย

60 61 62 63 64

6. ปรมาณขยะมลฝอยชมชนไดรบการจดการอยางถกตอง

รอยละ 49 55 60 65 70 75

7. ปรมาณของเสยอนตรายชมชนไดรบการจดการอยางถกตอง

รอยละ 0.03

10 15 20 25 30

8. ปรมาณมลฝอยตดเชอไดรบการจดการอยางถกตอง

รอยละ 65 85 90 95 100 100

9. ปรมาณกากอตสาหกรรมทเปนอนตรายไดรบการจดการอยางถกตอง

รอยละ 35 70 80 90 100 100

10.ปรมาณการปนเปอนของสารเคมในสงแวดลอมอยในเกณฑมาตรฐาน

รอยละ 80 82 84 86 88 90

41

42

หากมขอเสนอแนะเพมเตม โปรดกรอกแบบฟอรม และสงกลบมายงกองแผนงานและประเมนผล กรมควบคมมลพษ

โทรสาร ๐ ๒๒๙๘ 5394 หรอ pcd_planning@hotmail.co.th

ภายในวนท 17 มถนายน ๒๕๕9 สอบถามรายละเอยดเพมเตมไดท คณนรตศย น าทพย 0 2298 2444 คณภทรดา กสวมล 0 2298 2450 คณเอกพดชา จฑามาตย 0 2298 2449

43

ปจ

จย

สควา

มส าเร

จ แผ

นจดก

ารมล

พษ พ

.ศ. 2

560-

2564

แผนภาพแสดงความเชอมโยง กรอบแนวคดและทศทางของยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560 – 2564

วสยท

ศน

ยทศา

สตรก

ารจด

การม

ลพษ

แนวค

ด

เปา

ประส

งค

เปาห

มายแ

ละตว

ชวด

ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป เปนกรอบและทศทางการจดการมลพษในระยะยาวสอดคลองกบรางกรอบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป นโยบายและยทธศาสตรทเกยวของกบการจดการสงแวดลอม ทงในระดบชาตและระดบโลก เพอเปนทศทางและเปาหมายการจดการมลพษของประเทศไทย ใหเหมาะสมกบสถานการณทคาดการณวาจะเกดขนในอนาคต โดยยดหลกการพฒนาทมงไปสเศรษฐกจสเขยว ผานการสรางสมดลระหวางเ ศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม การสงเสรมใหเปนสงคมของการผลตและบรโภคทเปนมตรกบสงแวดลอม ทกภาคสวน รวมรบผดชอบสงแวดลอมและจดการปญหามลพษรวมกน เพอน าไปสการมคณภาพสงแวดลอมทไดมาตรฐาน เออตอการด ารงชวต และเกดการพฒนาทยงยน

ทศทา

งของ

ยทธศ

าสตร

การจ

ดการ

มลพษ

20

ป

แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560 – 2564 เปนแผนระยะ 5 ป เพอเปนเครองมอขบเคลอนทศทางภายใต “ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป” ไปสการปฎบต โดยจะมการก าหนดตวชวดและคาเปาหมายทตองการบรรลใน ๕ ป เพอน าไปสการบรรลเปาหมายระยะยาว “คณภาพสงแวดลอมเปนไปตามมาตรฐานทก าหนด"

แนวท

างกา

รจดก

ารมล

พษระ

ยะ 5

ปแร

ก

คณภาพน า 1. คณภาพน าแหลงน าผวดนอยในเกณฑพอใชขนไป 2. ปรมาณน าเสยชมชนไดรบการจดการอยางถกตอง

คณภาพอากาศและระดบเสยง 3. คณภาพอากาศในพนททวไปรกษาใหอยในเกณฑมาตรฐาน (จ านวนวนทอยในเกณฑมาตรฐานไมลดลง) 4. คณภาพอากาศในพนทวกฤตดขนอยางตอเนอง

ฝนละออง PM10 (จ านวนวนทอยในเกณฑมาตรฐานเพมขน) 4.1 ต าบลหนาพระลาน จงหวดสระบร 4.2 ภาคเหนอ ๙ จงหวด สารเบนซน (ความเขมขนในบรรยากาศลดลง) 4.3 จงหวดระยอง 4.4 กรงเทพมหานคร

๕. ระดบเสยงรมถนนอยในเกณฑมาตรฐาน

การจดการขยะมลฝอย ของเสยอนตรายชมชน และสารอนตราย 6. ปรมาณขยะมลฝอยชมชนไดรบการจดการอยางถกตอง 7. ปรมาณของเสยอนตรายชมชนไดรบการจดการอยางถกตอง 8. ปรมาณมลฝอยตดเชอไดรบการจดการอยางถกตอง 9. ปรมาณกากอตสาหกรรมทเปนอนตรายไดรบการจดการอยางถกตอง 10.ปรมาณการปนเปอนของสารเคมในสงแวดลอมอยในเกณฑมาตรฐาน

1. การก าหนดนโยบายททนตอสถานการณ มความตอเนองและการแปลงนโยบายไปสการปฏบตทชดเจนในทกระดบ 3. กฎหมาย กฎระเบยบ ทครอบคลมเปนเอกภาพลดความซ าซอนและเออตอการด าเนนงานจดการมลพษของภาคสวนตางๆ 5. ประชาชนปรบเปลยนพฤตกรรมทเปนมตรตอสงแวดลอม และมความรบผดชอบในการจดการมลพษ 2. ความพรอมและศกยภาพขององคกรปกครองสวนทองถน และหนวยงานทเกยวของในการจดการมลพษ 4. งบประมาณและเงนทนสนบสนนทเพยงพอตอการด าเนนการจดการมลพษอยางมประสทธภาพ

เปาประสงค: ผประกอบการมการใชทรพยากรอยางคมคาและกอใหเกดมลพษนอยทสด ตวชวด: 1. จ านวนโรงงานอตสาหกรรม สถานประกอบการ เกษตรกรรมและแหลงทองเทยวทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมมากขน 2. จ านวนสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน กลยทธ: 1. ออกระเบยบก าหนดสดสวนการใชวตถดบใหม และการน าของเสยกลบมาใชประโยชน 2. พฒนาและรบรองมาตรฐานสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม 3. การใชกลไกทางเศรษฐศาสตรและมาตรการทางสงคม

เปาประสงค: มรปแบบและพฤตกรรมการบรโภคทรวมรกษาสงแวดลอม ตวชวด: 1. ปรมาณการซอสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน 2. จ านวนสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน กลยทธ: 1. ใชสอประชาสมพนธกระตนการเปลยนแปลง 2. ใชกลไกดานราคาหรอความคมทนจงใจการบรโภค 3. การตดฉลากแสดงขอมลการเปนมตรตอสงแวดลอม

เปาประสงค: ลดการระบายมลพษจากแหลงก าเนดออกสสงแวดลอม ตวชวด: 1. แหลงก าเนดมการปฏบตตามระเบยบ/กฎหมายทเกยวของ 2. ของเสยไดรบการจดการอยางถกตอง กลยทธ: 1. บรณาการทกภาคสวนในการก ากบดแลและบงคบใชกฎหมาย 2. เพมศกยภาพการบ าบด ก าจดของเสยรวม

เปาประสงค: ระบบการบรหารจดการมลพษมประสทธภาพ ตวชวด: มเครองมอ กลไก ทเพยงพอตอการปฏบตงาน กลยทธ: 1. บรณาการทกภาคสวนในการบรหารจดการมลพษ 2 . สร า ง เคร อ งมอ กลไกท ม คว ามหลากหลายครอบคลมการบรหารจดการมลพษ

เปาประสงค: แตละภาคสวนมความพรอมทจะด าเนนการตามบทบาทหนาทของตนเอง ตวชวด: 1. ขดความสามารถของบคลากรภาครฐ ทเกยวของกบการปฏบตงานดานการจดการมลพษ 2. บทบาทของประชาชนและภาคเอกชนในการจดการมลพษ กลยทธ: 1. เสรมสรางภาคเครอขายการจดการมลพษ 2. เพมศกยภาพบคลากร เครองมอ และเทคโนโลยในการจดการมลพษ

เปาประสงค: สามารถรบมอกฎระเบยบดานการคา การลงทน สงแวดลอมในเวทโลก ตวชวด: มแผนการด าเนนงาน โครงการ และกฎระเบยบ ในการด าเนนงานตาม พนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ กลยทธ: 1. เขารวมเปนภาคสมาชกในอนสญญาระหวางประเทศ และขอตกลงระหวางประเทศอนๆ 2. เพมความรวมมอกบประเทศตางๆ ทงในระดบโลก ระดบภมภาคและอาเซยน

ยทธศาสตรท 2 การสงเสรมการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม

มงเนนใหหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชนในทกระดบมส วนร วมรบผดชอบในการรกษาสงแวดลอม มจตส านก ทเปนมตรตอสงแวดลอม การบรโภคและการใชสอดคลองกบวถชวตทเปนมตรกบสงแวดลอมตามหลกเศรษฐกจพอเพยง โดยมการใหขอมล ทถกตอง การรณรงค สรางจตส านก เสรมสรางทศนคต ใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรและมาตรการทางสงคม ขยายผลการจดซอจดจางสนคาและบรการทเปนมตรตอส งแวดลอม ก า ร เ ล อ ก ใ ช ผ ล ต ภ ณ ฑ โ ด ย ด จ า ก ฉ ล า กสงแวดลอมของหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เพอปรบเปลยนไปสสงคมการบรโภคทยงยนและสงคมคารบอนต า

ยทธศาสตรท 3 เพมประสทธภาพในการบ าบด ก าจดของเสยและควบคมมลพษจากแหลงก าเนด

มงเนนใหความส าคญกบการควบคมการระบายมลพษทจะเกดขนจากแหลงก าเนด การจดใหมระบบจดการของเสย ทงจากภาคอตสาหกรรม ภาคเกษตรกรรม ภาคชมชน ภาคการบรการ ภาคการทองเทยว ภาคพลงงาน ภาคการขนสง โดยการก าหนดมาตรฐาน มาตรการควบคม การระบายมลพษ การก ากบดแล บงคบใชกฎหมาย การเฝาระวงและการตดตามตรวจสอบ สงเสรมประสทธภาพระบบการจดการขยะมลฝอย ของเสยอนตราย กากอตสาหกรรม สารเคม มลฝอยตดเชอ รวมกบการใชมาตรการทางเศรษฐศาสตรและมาตรการทางสงคมทสงเสรมใหเกดการจดการมลพษจากแหลงก าเนด เชน การเกบคาภาษ การเก บค าบร การ การเปดเผยข อมลด านสงแวดลอมสสาธารณะ เปนตน

ยทธศาสตรท 4 การพฒนาองคความร กลไก กฎหมาย และเครองมอในการบรหารจดการมลพษ

เสรมสรางประสทธภาพการบรหารจดการมลพษผานทรพยากรมนษย องคความร กลไก กฎหมาย เครองมอตางๆ ตลอดจนระบบฐานขอมล โดยพฒนาระบบการอนมต อนญาตการประกอบกจการให เช อมโยงกบขอมลดานส งแวดลอม มาตรการเตรยมการลวงหนารองรบผลกระทบดานสงแวดลอมทอาจจะเกดขนจากการเปลยนแปลง ก าหนดเครองมอทางเศรษฐศาสตรและมาตรการ ทางสงคมภายใตแนวคดวา มลพษมคาใชจาย เพอสะทอนตนทนดานสงแวดลอมตามหลกการ ผไดรบประโยชนเปนผจาย และผกอมลพษเปน ผจาย เพอสรางการเปลยนแปลงพฤตกรรมในการใชประโยชนและการรกษาสงแวดลอม การสอสารและการเปดเผยขอมลเพอแสดงความตระหนกและความรบผดชอบ

ยทธศาสตรท 5 สงเสรมการมสวนรวม และเครอขายของภาคสวนตางๆ ในการจดการมลพษ

ม งส ง เสรมการใชหลกประชารฐใหห น วยงานภาคร ฐ ภาค เอกชน และภาคประชาชน มขดความสามารถในการรวมมอกนจดการมลพษอยางมประสทธภาพ โดยเปลยนการท างานแบบแยกสวนตามภารกจหนาท ไปสการท างานแบบตามประเดนหรอวาระส าคญ สรางเครอขายการด าเนนงานรวมกนระหวางภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน ภาคเอกชน และภาคประชาชน สนบสนน การวจย การสรางองคความร เทคโนโลย ใ นก า รจ ดก า รมลพ ษ ก า รสร า ง ต นแบบ ศนยการเรยนรดานการจดการมลพษ

ยทธศาสตร ท 6 การด าเ นนงานตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ

ประสานและพฒนาความร วมม อระหวางประเทศดานการจดการมลพษในเชงรกและรบ มงดแลการด าเนนการตามกฎ ระเบยบ ขอผกพน และขอตกลงพนธกรณ ตลอดจนมาตรฐานตางๆ โดยเฉพาะการด าเนนงานตามเปาหมายการพฒนาทยงยน โดยสงเสรมความรวมมอการด าเนนงานกบตางประเทศทงในเวทอาเซยน ระดบภมภาค และระดบโลกในการจดการมลพษ โดยเฉพาะการจดการปญหามลพษข ามแดน และการด า เน นการตามพนธกรณและขอตกลงดานสงแวดลอม รวมทงการเผยแพรขอมลขาวสารดานพนธกรณและขอตกลงระหวางประเทศดานการจดการมลพษแกสาธารณชน

ยทธศาสตรท 1 สงเสรมการผลตสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

มงเนนสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจในทกภาคสวนทงภาคอตสาหกรรม ภาคเกษตรกรรม ภาคบรการ ภาคการทองเทยว ภาคพลงาน และภาคการขนสง ใชทรพยากรในการผลตสนคาและบร ก ารอย า ง ค ม ค า ม ป ระส ทธ ภ าพ ใชเทคโนโลยและกระบวนการผลตสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอลดการเกดมลพษและผลกระทบตอสงแวดลอมใหนอยทสด โดยน ามาตรการและกลไกทางเศรษฐศาสตรและสงคมมาใชจงใจใหผผลตสนคาและบรการด าเนนการสงกวามาตรฐานทก าหนด และ การสรางฉลากสนคาสงแวดลอม สอดคลองกบมาตรฐานดานสงแวดลอมในระดบสากล น าไปสสงคมคารบอนต า บนพนฐานหลกเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาทยงยน

1. การปองกน ลด และควบคมมลพษทมประสทธผล

คณภาพสงแวดลอมเปนไปตามมาตรฐานทก าหนด

ประชารฐรวมจดการมลพษ เพอคณภาพสงแวดลอมทเออตอการด ารงชวตและการพฒนาทยงยน

2. ทกภาคสวนรวมรบผดชอบในการจดการมลพษ 4. มองคความร นวตกรรม และบคลากรทมศกยภาพในการจดการมลพษ 3. การบรหารจดการมลพษอยางบรณาการทมประสทธภาพ

โครง

การส

าคญ

หนวยงานหลก

แผนภาพแสดงความเชอมโยง ยทธศาสตรการจดการมลพษ แนวทาง โครงการส าคญ และหนวยงานหลก ภายใตแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560 – 2564

แผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560 – 2564 เปนแผนระยะ 5 ป เพอเปนเครองมอขบเคลอนทศทางภายใต “ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป” ไปสการปฎบต โดยจะมการก าหนดตวชวดและคาเปาหมายทตองการบรรลใน ๕ ป เพอน าไปสการบรรลเปาหมายระยะยาว “คณภาพสงแวดลอมเปนไปตามมาตรฐานทก าหนด"

เป

าประ

สงค

ตวชว

ด แล

ะกลย

ทธ

เปาประสงค: ผประกอบการมการใชทรพยากรอยางคมคาและกอใหเกดมลพษนอยทสด ตวชวด: 1. จ านวนโรงงานอตสาหกรรม สถานประกอบการ เกษตรกรรมและแหลงทองเทยวทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมมากขน 2. จ านวนสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน กลยทธ: 1. ออกระเบยบก าหนดสดสวนการใชวตถดบใหม และการน าของเสยกลบมาใชประโยชน 2. พฒนาและรบรองมาตรฐานสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม 3. การใชกลไกทางเศรษฐศาสตรและมาตรการทางสงคม

เปาประสงค: มรปแบบและพฤตกรรมการบรโภคทรวมรกษาสงแวดลอม ตวชวด: 1. ปรมาณการซอสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน 2. จ านวนสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน กลยทธ: 1. ใชสอประชาสมพนธกระตนการเปลยนแปลง 2. ใชกลไกดานราคาหรอความคมทนจงใจการบรโภค 3. การตดฉลากแสดงขอมลการเปนมตรตอสงแวดลอม

เปาประสงค: ลดการระบายมลพษจากแหลงก าเนดออกสสงแวดลอม ตวชวด: 1. แหลงก าเนดมการปฏบตตามระเบยบ/กฎหมายทเกยวของ 2. ของเสยไดรบการจดการอยางถกตอง กลยทธ: 1. บรณาการทกภาคสวนในการก ากบดแลและบงคบใชกฎหมาย 2. เพมศกยภาพการบ าบด ก าจดของเสยรวม

เปาประสงค: ระบบการบรหารจดการมลพษมประสทธภาพ ตวชวด: มเครองมอ กลไก ทเพยงพอตอการปฏบตงาน กลยทธ: 1. บรณาการทกภาคสวนในการบรหารจดการมลพษ 2 . สร า ง เคร อ งมอ กลไกท ม คว ามหลากหลายครอบคลมการบรหารจดการมลพษ

เปาประสงค: แตละภาคสวนมความพรอมทจะด าเนนการตามบทบาทหนาทของตนเอง ตวชวด: 1. ขดความสามารถของบคลากรภาครฐ ทเกยวของกบการปฏบตงานดานการจดการมลพษ 2. บทบาทของประชาชนและภาคเอกชนในการจดการมลพษ กลยทธ: 1. เสรมสรางภาคเครอขายการจดการมลพษ 2. เพมศกยภาพบคลากร เครองมอ และเทคโนโลยในการจดการมลพษ

เปาประสงค: สามารถรบมอกฎระเบยบดานการคา การลงทน สงแวดลอมในเวทโลก ตวชวด: มแผนการด าเนนงาน โครงการ และกฎระเบยบ ในการด าเนนงานตาม พนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ กลยทธ: 1. เขารวมเปนภาคสมาชกในอนสญญาระหวางประเทศ และขอตกลงระหวางประเทศอนๆ 2. เพมความรวมมอกบประเทศตางๆ ทงในระดบโลก ระดบภมภาคและอาเซยน

ยทธศาสตรท 1 สงเสรมการผลตสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

ยทธศาสตรท 2 การสงเสรมการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม

ยทธศาสตรท 3 เพมประสทธภาพในการบ าบด ก าจดของเสยและควบคมมลพษจากแหลงก าเนด

ยทธศาสตรท 4 การพฒนาองคความร กลไก กฎหมาย และเครองมอในการบรหารจดการมลพษ

ยทธศาสตรท 5 สงเสรมการมสวนรวม และเครอขายของภาคสวนตางๆ ในการจดการมลพษ

ยทธศาสตรท 6 การด าเนนงานตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ

การผลตภาคอตสาหกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอม • ก าหนดพนทอตสาหกรรมหลกของประเทศ • สรางเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ • สงเสรม Eco-Design • ปรบปรงกระบวนการผลตเพอลดของเสย • ลด และใชสารเคมอยางถกตอง • สงเสรม Waste Exchange System • สงเสรม Green Supply Chain • ใชมาตรการทางเศรษฐศาสตร เชน ลดภาษ • พฒนากฎระเบยบ มาตรฐานการใชวตถดบ การน าเขา สงออกเศษ

วสดรไซเคล การควบคมคณภาพวตถดบจากวสดใชแลว • ศกษาวจยประเมนวฎจกรชวตของผลตภณฑ การรไซเคล การใช

วสดทดแทนผลตภณฑก าจดยาก เชน โฟม พลาสตก • ก าหนดมาตรฐานรบรองสนคาและผลตภณฑและมอบรางวล การผลตภาคเกษตรกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอม • สนบสนนการท าการเกษตรโดยวธปฎบตทางการเกษตรทด (GAP) • สงเสรมการผลตสนคาเกษตรใหเหมาะสมกบพนท • ลดและใชสารเคมอยางถกตอง ท าการเกษตรปลอดการเผา • สนบสนนดานการลงทน เทคโนโลย และองคความรใหกบเกษตรกร • สรางโอกาสทางการตลาดใหกบสนคาเกษตร การทองเทยวและธรกจบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม • ก าหนดปรมาณนกทองเทยวใหเหมาะสมกบศกยภาพของแหลง

ทองเทยวและระบบการจดการดานสงแวดลอม • ออกขอก าหนด กฎเกณฑ กฎระเบยบ ดานขยะและน าเสยให

เหมาะสมกบฤดกาล • ก าหนดใหมการมดจ า-คนเงน ส าหรบขวดและบรรจภณฑ • สงเสรมใหผประกอบการภาคการทองเทยว และธรกจบรการ

มกระบวนการด าเนนงานทเปนมตรตอสงแวดลอม • ใชมาตรการทางเศรษฐศาสตร เชน ลดภาษ สนบสนนเงนทน • ประชาสมพนธใหนกทองเทยว ผประกอบการและธรกจบรการ

ด าเนนการตามมาตรฐาน • ก าหนดมาตรฐานรบรองแหลงทองเทยวและธรกจบรการและมอบรางวล การคมนาคมขนสงและการใชพลงงานทเปนมตรกบสงแวดลอม • ปรบการขนสงสาธารณะทใชพลงงานต า เชน การขนสงทางราง • พฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมการผลตยานพาหนะ • มระบบรองรบการก าจดซากผลตภณฑประเภทแบตเตอรทเกดจาก

รถ Hybrid แผง Solar cell • สนบสนนการเดนทางทเปนมตรตอสงแวดลอม • สงเสรมการผลตและใชเชอเพลงสะอาดและพลงงานทางเลอก

• สรางความตระหนกในภาครฐ เอกชน และประชาชนปรบเปลยนพฤตกรรมและเกดคานยมการใชชวตประจ าวนในการบรโภคใหมความพอด ประหยด ไมฟมเฟอย

• บรรจหลกสตร ปลกฝงอบรมตงแตเดกๆ ใหใชชวตอยางพอเพยง บรโภคสนคาอยางพอด และจดกจกรรมการลด คดแยก และน าขยะมลฝอยกลบมาใชใหมใหแกเดกและเยาวชน

• ใหความรและขอมลแกประชาชนดานการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม ผานการสอสารประชาสมพนธทางสอวทย โทรทศน และสอออนไลน (Social Media) รวมทง Mobile Application เพอสรางความร ความเขาใจ และคานยมทดในการบรโภคสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

• รณรงคสงเสรมใหประชาชน บานเรอน อาคาร ส านกงานใชน าและไฟฟาอยางประหยด ลดและคดแยกขยะตงแตตนทางเพอใหมการน ากลบมาใชประโยชนใหมากทสด ตามหลกการ 3Rs ใชผลตภณฑทไดรบการรบรองฉลากสงแวดลอม

• สงเสรมและสนบสนนใหประชาชนใชระบบขนสงมวลชน การขนสงระบบราง ใชจกรยาน การเดนทางทไมใชเครองยนต

• ใชรถยนตทเปนมตรตอสงแวดลอมหรอทมมลพษต า เชน รถ Eco Car รถ Hybrid โดยใชกลไกทางเศรษฐศาสตร เชน ใชมาตรการทางภาษ ลดภาษรถยนตท เปนมตร ตอสงแวดลอม เพอจงใจใหประชาชนหนมาใชมากขน

• เลอกใชผลตภณฑบรรจภณฑ และการบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมโดยดจากการตดฉลากสงแวดลอม

• ปองกนและควบคมสนคาดอยคณภาพหรอคณภาพไมไดมาตรฐานทมอายการใชงานสนและเกดมลพษเขามาจ าหนายและใชงานในประเทศ

• จดโปรแกรมสงเสรมการซอสนคาและการบรการทเปนมตรตอสงแวดลอมในรปแบบตางๆ รวมถง การออกบตรสะสมแตม หรอบตรสเขยว

• สนบสนนการใชมาตรการทางเศรษฐศาสตร เชน ลดภาษ ใหกบผผลตสนคาและธรกจบรการทไ ดรบการรบรองมาตรฐานทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอใหสามารถแขงขนกบสนคาและธรกจบรการปกตในตลาดไดและเปนแรงจงใจใหผบรโภคหนมาซอสนคาและการบรการท เปนมตรตอสงแวดลอมเพมขน

• ใหภาครฐ ภาคเอกชน เปนผน าในการจดซอจดจางสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

• ก าหนดใหสถานทราชการทงสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน รวมทงแหลงทองเทยวส าคญ ลด ละ เลก การใชถงพลาสตก กลองโฟม และบรรจภณฑก าจดยาก

การจดการขยะมลฝอยชมชน มลฝอยตดเชอ ของเสยอนตรายชมชน • พฒนาระบบการลด คดแยกและใชประโยชน • ใหมสถานขนถายและการก าจดในพนทตนเอง • จดตงสถานทรวบรวมของเสยอนตรายชมชน • ใหมระบบการเรยกคนซากผลตภณฑ • เพมโรงงานคดแยกและรไซเคลซาก WEEE • ออกกฎระเบยบจดเกบคาธรรมเนยมการจดการ • สรางกระบวนการการมสวนรวมทกภาคสวน การจดการกากอตสาหกรรม • จดตงสถานทก าจดกากอตสาหกรรมใหครอบคลม • การออก/ตอใบ อนญาตโรงงาน • ก ากบดแลโรงงานเขาสระบบ • สรางระบบฐานขอมล • ก ากบดแลโรงงานก าจดกากฯ ท าตามมาตรฐาน • ตดตามตรวจสอบสงแวดลอมรอบสถานทก าจด การจดการสารอนตรายและของเสยอนตรายในภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรม • ควบคมสารเคมหรอของเสยทมอนตรายตามพนธกรณ • ใหสลกหลงโฉนดทดนทไดรบการฟนฟ • ก าหนดหลกเกณฑการจดเกบและก าจดสารอนตราย • จดท าท าเนยบ PRTR การจดการน าเสยชมชน • ประหยดน าและน ากลบไปใช • ตดตงระบบบ าบดน าเสยแบบตดกบท • เพมจ านวน/ประสทธภาพระบบฯ • สรางระบบฯเหมาะสมกบปญหาพนท • ใชมาตรการเศรษฐศาสตร/เกบคาบรการ การควบคมการเผาในทโลง • แกไขปญหาทดนทบซอนพนทปา • ควบคมการเผาในชมชน เผารมทาง • บงคบใชกฎหมายกบผกอหมอกควน • ด าเนนงานขอตกลงอาเซยนดานหมอกควนขามแดน • สนบสนนงบประมาณ และองคความรชมชน การตรวจสอบและควบคมแหลงก าเนดและยานพาหนะ • มาตรฐานควบคมการระบายมลพษครอบคลมทแหลงก าเนด • มาตรฐานระบายมลพษพนทเฉพาะ • ควบคมมลพษแหลงก าเนดทไมมจดปลอยแนนอน • พฒนาระบบรายงานการตรวจวดโรงงานอยางตอเนอง • น าผลด าเนนงานตามมาตรการประกอบการอนญาตกจการ

• ก าหนดใหมการประเมนศกยภาพการรองรบของพนท • ก าหนดพนททเหมาะสมในการประกอบกจการแตละพนท และ

อนญาตประกอบกจการตามพนททก าหนด • ก าหนดใหมพนทสเขยวเปนแนวกนชน รอบแหลงก าเนดมลพษ

เชน เขตอตสาหกรรม ถนนใหญ สถานทก าจดขยะ สนามบน • ปรบปรงหลกเกณฑการอนญาต หรอการตอใบอนญาตของ

แหลงก าเนดตามกฎหมายอนใหเชอมโยงกบกฎหมายสงแวดลอม • ใหมหนวยงานทเปนผรบผดชอบหลกเบดเสรจ • เพมประสทธภาพการตดตามตรวจสอบการด าเนนงานตามรายงาน

IEE,EIA,E-HIA รวมถง COP โดยเชอมโยงกบกฎหมายการอนญาตและตออายใบอนญาตประกอบกจการทหนวยงานอนญาตตองน าผลการปฏบตตามรายงาน IEE, EIA, E-HIA, COP ไปประกอบการพจารณา

• จดท าฐานขอมลกลางดานมลพษของประเทศเชอมโยงจากหนวยงานทเกยวของ โดยทกภาคสวนเขาถงและใชประโยชนใน การอนมต อนญาต ก ากบดแลการประกอบกจการ

• พฒนาระบบตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมเพอแจงเตอนเมอเกดวกฤต

• เรงรดการแกไขปญหามลพษในพนทวกฤต • ใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรสรางแรงจงใจในการลดการปลอย

มลพษ เชน ภาษระบายมลพษทางน า ภาษน ามน เกบคาการ ไดประโยชนจากน าเพอการผลตน าประปา

• จดท าระบบการแลกเปลยนสทธการระบายมลพษ • ใหมระบบการชดเชย หรอจดตงกองทนฟนฟส าหรบกจการทม

ความเสยง เพอชดเชยใหผทไดรบผลกระทบจากการประกอบกจการทท าใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม

• สงเสรมนโยบายการจดซอจดจางสเขยว สงเสรมการลงทนการผลตสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

• ใชมาตรการทางสงคมเชงบวก ยกยองเชดชเกยรตผประกอบการ ทมการจดการสงแวดลอมทด ควบคกบการตดตาม เฝาระวง แจงขอมลขาวสารผฝาฝนกฎหมายสงแวดลอม

• จดท าประมวลกฎหมายดานสงแวดลอมเพอใหการบงคบใชกฎหมายมประสทธภาพ ไมซ าซอนมเจาภาพชดเจน และลดความขดแยงระหวางหนวยงาน

• เพมบทลงโทษกบผทไมปฏบตตามกฎหมายสงแวดลอม • ปรบปรงกฎระเบยบภายใตกฎหมายทเกยวของกบการจดการ

มลพษใหสอดคลองกบพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต

• ออกกฎหมายหรอระเบยบเพอสนบสนนการผลต การจดซอ การจดจางสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม

• ใชกลไกคณะกรรมการวาดวยการประสานงานเพอบงคบใชกฎหมาย สวล.

• สรางเครอขายเพอการแลกเปลยนขอมลระหวางหนวยงานในพนท • สนบสนนและเสรมสรางศกยภาพการด าเนนงานของ ทสม. ดานการ

เฝาระวงตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอม การแจงเหตมลพษและอบตภย

• สงเสรมบทบาทเครอขายประชาชนในการจดการสภาพแวดลอมของชมชนตนเอง และมสวนรวมกบเครอขายอนในการปองกน และแกไขปญหามลพษรวมกบสวนราชการ และผประกอบการ

• สนบสนนบทบาทภาคเอกชนในการแสดงความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม และเสรมสรางความรวมมอกบเครอขายภาคประชาชน

• เสรมสรางศกยภาพและขดความสามารถของภาคเครอขายในการปองกนและแกไขปญหามลพษทจะสงผลกระทบตอสขภาพอนามยและสงแวดลอม

• สงเสรมองคกรปกครองสวนทองถน ใหมความสามารถในการบรหารจดการสงแวดลอมในพนทความรบผดชอบของตน

• ใหความรสนบสนนความพรอมดานเครองมอ อปกรณ ใหกบเจาหนาทรฐองคกรปกครองสวนทองถน และหนวยงานทเกยวของในการเฝาระวงและจดการมลพษในพนท

• พฒนาหลกสตรการจดการมลพษในแตละดานใหมความเหมาะสม และทนตอสภาวการณของมลพษ เทคโนโลยทเปลยนแปลง

• สอดแทรกเนอหาในหลกสตรการเรยนการสอนทกระดบเพอสรางความรความเขาใจเกยวกบการจดการมลพษ

• สนบสนนการวจยองคความร เทคโนโลย และสรางนวตกรรม เพอใชในการจดการมลพษ โดยเฉพาะประเดนปญหาใหม พฒนาระบบการวจยทางเศรษฐศาสตรและผลกระทบทางสขภาพจากปญหามลพษ เพอใหสามารถบรหารงบประมาณในการจดการปญหาสงแวดลอมใหเพยงพอ เหมาะสมกบผลกระทบทเกดขน

• จดท าพนทตนแบบศนยการเรยนร หรอกรณตวอยางในการจดการมลพษทางน า มลพษทางอากาศ และการจดการขยะมลฝอย การจดการสารอนตรายและของเสยอนตราย และเผยแพรไปใน วงกวางทงในระดบประเทศจนถงระดบครวเรอน

• สงเสรมการวจยและพฒนาองคความรและตอยอดภมปญญาทองถนหรอภมปญญาชาวบานในการจดการมลพษ

• สรางเครอขายนกวชาการเพอการแลกเปลยน เรยนร ใหค าปรกษาและตอยอดงานวจยไปประยกตในการปฏบตงานจดการมลพษ

• สรางศกยภาพของสอมวลชนดานสงแวดลอม ใหมการผลตสอสรางสรรคดานมลพษ เพอเพมความตระหนกและเผยแพรขอมลขาวสารดานมลพษ ใหเขาถงกลมเปาหมาย

• สนบสนนการใชเทคโนโลยในการสอสารเพอเผยแพรองคความร เชน จดท า Mobile Application ส าหรบสบคนขอมลดานการจดการมลพษตางๆ ภายใตระบบปฏบตการ iOS และ Android

• สงเสรมการมสวนรวมของหนวยงานภาครฐและเอกชนในการปฏบตตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ

• ใชกลไกการมสวนรวมระหวางประเทศสมาชก ในดานการบรหารจดการงบประมาณ พฒนาบคลากร เพอความส าเรจของแผนงานรวมกน

• เสรมสรางศกยภาพบคลากรของหนวยงานทเกยวของในการเจรจาดานการจดการมลพษระหวางประเทศ

• สงเสรมความรวมมอในการด าเนนงานระดบภมภาคอาเซยนเพอจดการปญหามลพษขามแดน เชน ปญหาหมอกควนขามแดน การลกลอบขนสงสนคา สารอนตราย ยานพาหนะ เปนตน

• เสรมสรางขดความสามารถในการปฏบตตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศ โดยการขอรบการสนบสนนจากองคการระหวางประเทศ

• เผยแพรขอมลขาวสารดานพนธกรณและขอตกลงระหวางประเทศดานการจดการมลพษสสาธารณะ เพอใหประชาชนมความรความเขาใจและใหความรวมมอในการด าเนนงานตางๆ ทเกยวของ

• ก าหนดหวขอการศกษาวจยเพอรองรบการปฏบตตามพนธกรณและความรวมมอระหวางประเทศในยทธศาสตรการวจยของประเทศ

• โครงการพฒนาอตสาหกรรมสเขยว • โครงการสงเสรมเกษตรกรรมปลอดภยและเปนมตรตอสงแวดลอม • โครงการสงเสรมการทองเทยวทเปนมตรตอสงแวดลอม • โครงการสงเสรมธรกจบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม • โครงการประหยดพลงงานและลดมลพษในภาคขนสง

• โครงการสงเสรมการใชสนคาและบรการ สาธารณปโภคและสาธารณปการทเปนมตรตอสงแวดลอม

• แผนงานขบเคลอนแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ (พ.ศ. 2559-2564)

• โครงการเมองสวยใส ไรมลพษ • โครงการก ากบดแล ควบคมแหลงก าเนดมลพษ และบงคบใชกฎหมาย • โครงการจดการมลพษในพนทเปาหมายและพนทวกฤต

• การจดเกบภาษ คาธรรมเนยม และคาบรการดานสงแวดลอม • โครงการพฒนากฎหมายดานสงแวดลอม

• โครงการเสรมสรางศกยภาพและสงเสรมการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม

• โครงการพฒนาและวจยเพอสนบสนนการจดการมลพษ

• โครงการสงเสรมการจดการมลพษขามแดน และความรวมมอดานการจดการมลพษในภมภาคอาเซยนและระหวางประเทศ

อก. กษ. พณ. กก. ทส. อปท. คค. พน. กทม.

กปส. ทส. ศธ. พณ.

ทส. มท. อก. สธ. ศธ. อปท. กษ.

กค. พณ. อก. มท. คค.

ทส. วช. สกว. ศธ. วท. กปส.

กต. ทส.

ยทธศ

าสตร

แน

วทาง

การจ

ดการ

มลพษ

5 ป

ก าหนดการสมมนาเพอระดมความคดเหนตอ ราง “ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560–2564”

วนท 9 มถนายน 2559 ณ โรงแรม มราเคล แกรนด คอนเวนชน โฮเทล

_____________________________________________________________

08.30 - 09.00 น. ลงทะเบยน

09.00 - 09.15 น. กลาวตอนรบและเปดการสมมนาฯ โดย ดร.วจารย สมาฉายา อธบดกรมควบคมมลพษ

09.15 - 09.45 น. น าเสนอ - ภาพรวมสถานการณสงแวดลอม - ความกาวหนาการด าเนนงานบรหารจดการมลพษทผานมา - ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 - แผนงาน/โครงการส าคญภายใตแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564 โดย กรมควบคมมลพษ

09.45 - 10.00 น. พกรบประทานอาหารวาง

10.00 - 12.00 น. ระดมความคดเหนตอราง “ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564” โดย อธบดกรมควบคมมลพษ และผบรหารกรมควบคมมลพษ

12.00 - 13.00 น. พกรบประทานอาหารกลางวน

13.00 - 14.30 น. ระดมความคดเหนตอราง “ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564” (ตอ) โดย อธบดกรมควบคมมลพษ และผบรหารกรมควบคมมลพษ

14.30 - 15.00 น. สรปผลการสมมนาฯ และปดการสมมนาฯ โดย อธบดกรมควบคมมลพษ

หมายเหต : ขอความรวมมอใสเสอสเหลอง เพอรวมถวายพระพรเนองในโอกาสมหามงคล ฉลองสรราชสมบต ครบ ๗๐ ป ในวนท ๙ มถนายน ๒๕๕๙

โปรดสงแบบฟอรมกลบมายง กองแผนงานและประเมนผล กรมควบคมมลพษ ภายในวนท 17 มถนายน ๒๕๕9

โทรสาร: ๐ ๒๒๙๘ 5394 หรอไปรษณยอเลกทรอนกสท pcd_planning@hotmail.co.th สอบถามรายละเอยดเพมเตมไดท คณนรตศย นาทพย 0 2298 2444

คณภทรดา กสวมล 0 2298 2450 คณเอกพดชา จฑามาตย 0 2298 2449

แบบฟอรมเสนอความคดเหนตอ (ราง) ยทธศาสตรการจดการมลพษ 20 ป และแผนจดการมลพษ พ.ศ. 2560-2564

………………………..………………………………………………………………

ชอ/สกล (นาย/นาง/นางสาว) ................................................................................................................................... หนวยงาน................................................................................................................................................................... ตาแหนง..................................................................................................................................................................... โทรศพท......................................................................... E-mail...............................................................................

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..……..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..…….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..……..

สวนท ๑ ขอมลของผเสนอความคดเหน

สวนท ๒ ความคดเหนและขอเสนอแนะ