ระดบฮอรโมนพาราไธรอยดและแคลเซยมในซรมภายหลงการรกษาผปวย

มะเรงกลองเสยงในโรงพยาบาลราชวถ

Parathyroid hormone and serum calcium after treatment of laryngeal carcinoma patient in Rajavithi hospital 

 

 

 

 

 

โดย 

นายแพทยวรวช พลเวยงธรรม 

 

การวจยน ถอเปนสวนหน งของการศกษาและการฝกอบรมตามหลกสตรเพอ

วฒบตรแสดงความรความชานาญในการประกอบวชาชพเวชกรรมสาขาโสต ศอ

นาสกวทยา ของแพทยสภา พทธศกราช 2551 

 

ศนยการแพทยเฉพาะทางโสต ศอ นาสก โรงพยาบาลราชวถ

2 

 

คารบรองจากสถาบนฝกอบรม 

 

ขาพเจาขอรบรองวารายงานฉบบนเปนผลงานของ นายแพทยวรวช พลเวยงธรรม ท ไดทาการวจยขณะรบการฝกอบรม ตามหลกสตรการฝกอบรมแพทยประจาบานและแพทยใชทน

สาขาโสต ศอ นาสกวทยา ศนยการแพทยเฉพาะทางโสต ศอ นาสก โรงพยาบาลราชวถ

ระหวางป พ.ศ. 2551 – 2553 จรง 

   

       

................................................. อาจารยท ปรกษาหลก 

(อาจารย นายแพทยพรเอก อภพนธ) 

 

.................................................. อาจารยท ปรกษารวม 

(อาจารย นายแพทยภกด สรรคนกร) 

 

 

.................................................. 

  (อาจารย นายแพทยเกยรตยศ โคมน) 

หวหนาแผนกศนยการแพทยเฉพาะทางโสต ศอ นาสก 

โรงพยาบาลราชวถ 

 

3 

 

บทคดยอ 

เรอง ระดบฮอรโมนพาราไธรอยดและแคลเซยมในซรมภายหลงการรกษาผ ปวยมะเรงกลองเสยงใน

โรงพยาบาลราชวถ 

ผวจย นายแพทยวรวช พลเวยงธรรม 

บทนา การรกษามะเรงกลองเสยงชนด Squamous  cell ในระยะเรมตนมกจะรกษาโดยการฉายรงสหรอ

การผาตดโดยใชแสงเลเซอร หรอผาตดกลองเสยงออกบางสวน  (Partial  Laryngectomy) สวนการรกษา

มะเรงกลองเสยงชนด Squamous  cell ในระยะทเปนมาก มกจะรกษาโดยการผาตดเอากลองเสยงออก

ทงหมด (Total  Laryngectomy) และการฉายรงสรกษา การผาตดกลองเสยงเอาออกอาจมผลทาใหตอม

พาราไธรอยดไดรบความเสยหายได การไดรบรงสรกษามะเรงในบรเวณตอมไธรอยดและตอมนาเหลองม

ผลตอการทางานของตอมพาราไธรอยด ภาวะพาราไธรอยดฮอรโมนตาทาใหเกดภาวะแคลเซยมในเลอดตา

ซงผลแทรกซอนทเกดขนอาจรนแรงจนทาใหเสยชวตได  มผลการศกษาวจยเกยวกบระดบฮอรโมนพาราไธ

รอยดและแคลเซยมในซรมภายหลงการรกษาโรคมะเรงกลองเสยงทแตกตางกน มรายงานวาพบระดบ

ฮอรโมนพาราไธรอยดตากวาคาปกตโดยเฉพาะในผ ปวยกลมทไดรบรงสรกษามานาน แตยงไมพบวาม

การศกษาเกยวกบอตราการเกดและระยะเวลาทเรมเกดภาวะฮอรโมนพาราไธรอยดตาและภาวะแคลเซยม

ในซรมตาในผ ปวยภายหลงไดรบการรกษามะเรงกลองเสยงไวอยางชดเจน

จดประสงค เพอศกษาอตราการเกดภาวะฮอรโมนพาราไธรอยดตาและภาวะแคลเซยมในซรมตาในผ ปวย

ภายหลงไดรบการรกษามะเรงกลองเสยงชนด Squamous cell ในโรงพยาบาลราชวถ ซงสามารถนาไปใช

ประโยชนในการปรบปรงแผนการดแล การตดตามผลการรกษา และการเฝาระวงทเหมาะสมตอไป

รปแบบและวธการศกษา Descriptive study 

ผลการศกษา จากการตรวจหาระดบฮอรโมนพาราไธรอยดและ แคลเซยมในซรม ของผ ปวยมะเรงกลอง

เสยงชนด Squamous cell และตดตามการรกษาทโรงพยาบาลราชวถทระยะเวลาหลงรกษาตงแต 1 เดอน

เปนตนไป ทงหมดจานวน 34 ราย พบวา ไมมภาวะระดบฮอรไมนพาราไธรอยดตาหรอแคลเซยมในซรมตา

ทงในกลมทรบการรกษามะเรงกลองเสยงโดยการฉายรงส และกลมทไดรบการผาตดกลองเสยงออก

4 

 

สรปผลการศกษา  ภาวะพาราไธรอยดฮอรโมนตาและแคลเซยมตาภายหลงการรกษามะเรงกลองเสยง

แบบเกบรกษาตอมพาราไธรอยดไวเปนภาวะแทรกซอนทเกดขนไดนอยมาก จากการศกษาครงนไมพบวาม

ภาวะระดบฮอรไมนพาราไธรอยดตาหรอแคลเซยมในซรมตาภายหลงการรกษามะเรงกลองเสยงเกดขน

และไมพบความสมพนธกนระหวางระดบฮอรโมนพาราไธรอยดภายหลงการรกษากบระยะเวลาหลงรบการ

รกษาหรอขนาดของรงสทใชในการรกษาอยางมนยสาคญ เทคนคการผาตดเอากลองเสยงออกโดยเกบ

ตอมพาราไธรอยดไวดวยความระมดระวงไมใหเกดความเสยหายกบตอมพาราไธรอยดยงเปนสงสาคญ

ทสดในการปองกนและหลกเลยงภาวะพาราไธรอยดตาและแคลเซยมตาภายหลงการรกษามะเรงกลอง

เสยง อยางไรกตามจานวนผ ปวยทศกษาในครงนยงมนอยจงควรไดมการศกษาเกบรวบรวมขอมลเพมเตม

ตอไปเพอใหผลการศกษาครอบคลมกลมผ ปวยใหมากขน 

คาสาคญ มะเรงกลองเสยง,  Squamous  cell  carcinoma,  การผาตดเอากลองเสยงออก,  ตอมพาราไธ

รอยด, ฮอรโมนพาราไธรอยด, ภาวะฮอรโมนพาราไธรอยดตา, ภาวะแคลเซยมในซรมตา

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5 

 

 

Abstract 

Title    Parathyroid  hormone  and  serum  calcium  after  treatment  of  laryngeal carcinoma patient in Rajavithi hospital 

Name of researcher  Worrawit Polwiangtham MD. 

Introduction    Treatment  of  laryngeal  squamous  cell  carcinoma  in  the  early stage  usually  begins with  conservative  radiotherapy,  laser  surgery  or  partial laryngectomy.  In advance stage of  laryngeal squamous cell carcinoma usually end  up  with  total  laryngectomy  and  post  operative  radiotherapy.  Total laryngectomy may probably damage parathyroid glands during the operation. Radiotherapy  for  thyroid cancer and metastatic neck node have an effect on parathyroid  function.  The  complication  hypoparathyroidism  contributes  in hypocalcemia which could seriously  lead to death. There are different studies about  parathyroid  hormone  and  serum  calcium  level  after  treatment  of laryngeal  carcinoma.  A  report  based  on  these  previous  studies  is hypoparathyroidism which occurred particularly  in post  radiotherapy patients who have  long duration of follow up. However, none of these studies clarifies about  the  incidence  and  the onset of hypoparathyroidism  and hypocalcemia after a treatment of laryngeal carcinoma. 

Objective    To  investigate  the  incidence  of  hypoparathyroidism  and hypocalcemia  in  laryngeal squamous cell carcinoma patients after completion of  the  treatment  in  Rajavithi  hospital, which  could  be  utilized  for  a  proper monitor and follow up planning. 

Materials and method  Descriptive study 

Results   Reguarding to the results of parathyroid hormone and serum calcium level of 34  laryngeal squamous cell carcinoma patients more than one month after completion of  the  treatment, all of patients has no hypoparathyroidism or hypercalcemia in all two groups: radiotherapy alone and total laryngectomy with  post  operative  radiotherapy.  Moreover,  the  result  has  no  significant 

6 

 

correlation between parathyroid hormone and  level duration of  follow up or cumulative dose of radiation. 

Conclusion    After  treatment  of  laryngeal  carcinoma  which  preserve parathyroid gland, hypoparathyroidism and hypocalcemia are rarely occurred. According to this study, no patient has hypoparathyroidism and hypocalcemia and no significant relation of parathyroid hormone  level to duration of follow up  or  cumulative  dose  of  radiation.  Parathyroid  gland  preservation  and  the careful  operative  technique  of  laryngectomy  are  regarded  as  the  excellent protection  that  help  prevent  hypoparathyroidism  and  hypocalcemia  after treatment  of  laryngeal  carcinoma.  However,  about  the  number  of  patients used  in  this  study,  it  is  relatively  low; hence,  it  is  suggested  that  the  further study should include more patients in order to yield the results that cover the broader cases. 

Key word     Laryngeal carcinoma, Laryngeal cancer, Squamous cell carcinoma, Laryngectomy, Parathyroid gland, Parathyroid hormone, Hypoparathyroidism, Hypocalcemia 

 

   

7 

 

กตตกรรมประกาศ 

ผวจยขอขอบพระคณ อาจารยนายแพทยเกยรตยศ โคมน หวหนาแผนกศนยการแพทยเฉพาะทางโสต ศอ

นาสก โรงพยาบาลราชวถ  

ขอขอบพระคณ อาจารยนายแพทยพรเอก อภพนธ ทไดใหแนวคดและคาแนะนาเกยวกยเรอง รปแบบและ

ขนตอนการวจย ตลอดจนเปนทปรกษาใหขอเสนอแนะและแกไขเพอความถกตองจนงานวจยฉบบนสาเรจ

ลลวงดวยด 

ขอขอบพระคณ อาจารยนายแพทยภกด สรรคนกร และ อาจารยนายแพทยมานส โพธาภรณ ทใหแนวคด

และขอเสนอแนะ 

ขอขอบพระคณ อาจารยนายแพทยปยะ ประทปะเสน ทใหแนวคด ความร และขอเสนอแนะ

ขอขอบพระคณ นายณฐวฒ พนนกร เจาหนาแผนกผ ปวยนอกโสต ศอ นาสก คณอารยา ปานพรม

พยาบาลประจาแผนกผ ปวยนอกรงสรกษา เจาหนาทหองตรวจปฏบตการ และเจาหนาทประจาแผนกเวช

ระเบยน โรงพยาบาลราชวถ ทชวยใหงานวจยสาเรจลลวงดวยด 

 

 

 

 

(นายแพทยวรวช พลเวยงธรรม) 

ผวจย 

 

 

 

8 

 

สารบญ 

หนา  

คารบรอง                    2 

บทคดยอภาษาไทย                  3 

บทคดยอภาษาองกฤษ                5 

กตตกรรมประกาศ                  6 

สารบญเรอง                    7 

หลกการและเหตผล                  9 

การทบทวนวรรณกรรม                10 

ระเบยบวธการศกษา                  11 

ผลการศกษา                             13 

อภปรายผล                                      17 

สรปผลการศกษา                            19 

เอกสารอางอง                   21 

แบบบนทกขอมล                  22 

เอกสารการรบรองจากคณะกรรมการจรยธรรมการวจย        23 

9 

 

หลกการและเหตผล 

ตอมพาราไธรอยดมการเจรญพฒนาไปพรอมกบตอมไธรอยด ตาแหนงของตอมพาราไธรอยดสวน

ใหญ 95 เปอรเซนต พบวาอยในขอบเขตของตอมไธรอยด1 ฮอรโมนพาราไธรอยดทผลตจากตอมพาราไธ

รอยดมหนาทสาคญในการรกษาสมดลยของระดบแคลเซยมในซรม ภาวะพาราไธรอยดฮอรโมนตาสามารถ

ทาใหเกดอาการแสดงของแคลเซยมตา ไดแก อาการตามว ชา กลามเนอหดเกรงกระตก และชก ซงผล

แทรกซอนทเกดขนอาจรนแรงจนทาใหเสยชวตได2 

การรกษามะเรงกลองเสยงชนด Squamous  cell  ในระยะเรมตนมกจะรกษาโดยการฉายรงสหรอการ

ผาตดกลองเสยงออกบางสวน (Partial  Laryngectomy)1,  3 สวนการรกษามะเรงกลองเสยงชนด

Squamous  cell  ในระยะทเปนมาก มกจะรกษาโดยการผาตดเอากลองเสยงออกทงหมด (Total 

Laryngectomy)  และการฉายรงสรกษา โดยในการผาตดเอากลองเสยงออกทงหมด จะมการผาตดเอา

กลองเสยงรวมทงเนอเยอทบรเวณรอบกลองเสยงและคอสวนหนาออก ไดแก กลามเนอบรเวณรอบกลอง

เสยง และตอมนาเหลอง และตองผาตดแยกตอมไธรอยดออกบรเวณกงกลางคอ รวมถงอาจตดตอมไธ

รอยดในขางทเปนออกดวย ซงมผลทาใหตอมพาราไธรอยดไดรบความเสยหายได1, 3-4 การฉายรงสรกษาม

ผลตอเนอเยอทกสวนโดยรวมของรางกายรวมทงตอมพาราไธรอยด5 การศกษาวจยสวนใหญพบวาการ

ไดรบรงสเพอรกษามะเรงทตอมไธรอยด และมะเรงตอมนาเหลอง มผลทาใหระดบฮอรโมนพาราไธรอยด

ลดลง ในขณะทมบางการศกษาวจยพบวาระดบฮอรโมนพาราไธรอยดเพมขนหลงการใหรงสรกษา ซง

สาเหตยงไมเปนทชดเจน6 นอกจากนยงพบวามผลการศกษาวจยเกยวกบระดบฮอรโมนพาราไธรอยดและ

แคลเซยมในซรมภายหลงการรกษาโรคมะเรงกลองเสยงทแตกตางกน โดยพบวาระดบแคลซยมในซรม

ยงคงอยในระดบปกต7และระดบฮอรโมนพาราไธรอยดไมแตกตางกนทงในระยะกอนและหลงการรกษาทง

ในกลมทไดรบการผาตดและฉายรงสรกษา8 ในขณะทอกวจยหนงพบวามระดบฮอรโมนพาราไธรอยดตา

กวาคาปกตโดยเฉพาะในผ ปวยกลมทไดรบรงสรกษา9 สวนขอมลดานอตราการเกดและระยะเวลาทเรมเกด

ภาวะฮอรโมนพาราไธรอยดตาและภาวะแคลเซยมในซรมตาในผ ปวยภายหลงไดรบการรกษามะเรงกลอง

เสยงนนยงไมพบวามการศกษาไวอยางชดเจน 

การวจยนจงมวตถประสงคเพอศกษาระดบฮอรโมนพาราไธรอยดและแคลเซยมในซรม และศกษา

อตราการเกดภาวะฮอรโมนพาราไธรอยดตาและภาวะแคลเซยมในซรมตาในผ ปวยภายหลงไดรบการรกษา 

10 

 

มะเรงกลองเสยงชนด Squamous cell ในโรงพยาบาลราชวถ ซงประโยชนในการศกษานผวจยคาดวา

สามารถนาไปใชปรบปรงแผนการดแล การตดตามผลการรกษาทเหมาะสม และการเฝาระวงภาวะฮอรโมน

พาราไธรอยดตาและแคลเซยมตาในผ ทไดรบการรกษามะเรงกลองเสยงตอไป 

การทบทวนวรรณกรรม 

แนวทางการรกษาโรคมะเรงกลองเสยงในปจจบนขนกบระยะของโรค ในระยะเรมตนของโรคทม

การลกลามของมะเรงไมมาก มกใหการรกษาดวยแผนการรกษาแบบอนรกษกลองเสยงไว ไดแก การผาตด

โดยใชแสงเลเซอร การผาตดกลองเสยงเฉพาะบางสวนออก (Partial  laryngectomy) หรอการฉายรงส

รกษาแบบหวงผลหายขาด (Definite  radiotherapy) รวมกบการผาตด Salvage  หรอการฉายรงสรกษา

รวมกบการใหเคมบาบด เปนตน สวนการรกษามะเรงกลองเสยงในระยะลกลามหรอลมเหลวจากการรกษา

แบบอนรกษมกจะรกษาดวยการผาตดเอากลองเสยงออกทงหมด (Total  laryngectomy) สวนกรณทไม

สามารถผาตดไดกจะใหการรกษาแบบประคบประคอง ไดแก การใหรงสรกษาแบบประคบประคอง

(Palliative radiotherapy)1 

เทคนคในการผาตดกลองเสยงแบบเอากลองเสยงออกทงหมด (Total  laryngectomy) มกจะรวม

เอาการผาตดเอาตอมไธรอยดขางทเปนออกดวยในกรณทมการลกลามของมะเรงออกนอกกลองเสยงหรอม

การลกลามมาทตอมนาเหลองบรเวณเสนเลอดา Internal  jugular หรอกรณทมะเรงกลองเสยงลกลามลง

ใต True  vocal  cord  มากกวา 1  ซม. การพยายามอนรกษตอมไธรอยดและตอมพาราไธรอยดไวในขณะ

ผาตดกลองเสยงเปนสงทควรปฏบต ไดแก การผาตดโดยเกบรกษาและหลกเลยงการบาดเจบตอเสนเลอด

Superior  thyroid  หรอการผาตด Parathyroid  autoimplant  เปนตน  เพอปองกนภาวะแทรกซอนจาก

ฮอรโมนไธรอยดและพาราไธรอยดตาหลงการผาตด1,3

การใชรงสรกษามะเรงบรเวณศรษะและลาคอสามารถทาใหตอมไธรอยดและพาราไธรอยดไดรบ

ความเสยหายได แตในกรณของตอมพาราไธรอยดนนพบไดไมบอย เฉพาะในรายทไดรบการฉายรงสใน

ปรมาณทสง มรายงานเกยวกบความสมพนธชองภาวะฮอรโมนพาราไธรอยดสงกบการไดรบรงสทบรเวณ

ตอมพาราไธรอยด 14 ‐  30 เปอรเซนต โดยขนาดของรงสทไดรบโดยประมาณมความหลากหลายไดตงแต

0.4 ‐ 50.9 Gy  เฉลยท 7 Gy 5 และนอกจากนยงมรายงานเกยวกบภาวะฮอรโมนพาราไธรอยดตาในผ ปวย

ทไดรบรงสทตอมไธรอยดมานานอกดวย5,8‐9

11 

 

ระเบยบวธการศกษา 

จดประสงคการวจย 

1. เพอศกษาอตราการเกดภาวะฮอรโมนพาราไธรอยดตาและภาวะแคลเซยมในซรมตาภายหลงไดรบ

การรกษามะเรงกลองเสยงชนด Squamous cell ในแบบตางๆ 

2. เพอศกษาระดบฮอรโมนพาราไธรอยดและแคลเซยมในซรมในผ ปวยภายหลงไดรบการรกษามะเรง

กลองเสยงชนด Squamous cell ในแบบตางๆ 

แบบแผนการวจย 

Descriptive study 

Population 

‐ ผ ปวยทมารบการรกษาท แผนกผ ปวยนอก ศนยการแพทยเฉพาะทาง โสต ศอ นาสก และแผนกผ ปวย

นอกรงสรกษา โรงพยาบาลราชวถ 

‐ เปนผ ปวยทเขาไดตาม Inclusion – Exclusion Criteria 

‐ เปนผ ปวยทมารกษาในชวง ธนวาคม 2542 – ธนวาคม 2552 

 Inclusion criteria  

1. ผ ปวยทเขารบการรกษามะเรงกลองเสยงชนด Squamous  cell และตดตามผลการรกษาท

ศนยการแพทยโสต ศอ นาสก โรงพยาบาลราชวถ 

Exclusion criteria 

1. ผ ปวยทไดรบการผาตดตอมไธรอยดหรอตอมพาราไธรอยดออกหมด มากอนการศกษาวจย 

2. ผ ปวยทมการทางานของตอมพาราไธรอยดผดปกต หรอภาวะแคลเซยมในซรมผดปกตกอน

การศกษาวจย 

3. ผ ปวยทเคยไดรบการฉายรงสรกษาบรเวณลาคอมากอน หรอไดรบการกลนแร I‐131  มากอน

การศกษาวจย 

4. ผ ปวยทมภาวะการทางานของระบบไตผดปกตกอนและเกดขนระหวางทาการศกษาวจย 

12 

 

5. ผ ปวยทไมสมครใจเขารวมโครงการวจย 

6. ผ ปวยทไมสามารถตดตามผลการรกษาได 

 ขนตอนและการดาเนนการวจย 

 1. คดเลอกผ ปวยตาม Inclusion criteria และ Exclusion criteria 

2. ซกประวต ตรวจรางกาย และเจาะเลอดตรวจทางหองปฏบตการกอนรบการรกษา ไดแก แคลเซยม

ในซรม(Serum  calcium),  ครเอทนน(Ceatinin)  และอลบมนในซรม(Serum  albumin)  ตาม

ขนตอนการตรวจคดกรองผ ปวยตามปกตกอนเขารบการรกษา 

3. ผ ปวยไดรบการรกษามะเรงกลองเสยงตามระยะของโรค แบงออกเปน 3 กลม ไดแก 

a. ผาตด Laryngectomy โดยเกบรกษาตอมไธรอยดและตอมพาราไธรอยดไว 

b. ผาตด Laryngectomy โดยเกบรกษาตอมไธรอยดและพาราไธรอยดไว รวมกบการฉาย

รงสรกษา 

c. ฉายรงสรกษาอยางเดยว 

4. ผ ปวยทกกลมจะไดรบการตดตามผลการรกษา ซกประวต ตรวจรางกาย และเจาะเลอดตรวจทาง

หองปฏบตการ ไดแก ระดบฮอรโมนพาราไธรอยด(i‐PTH), แคลเซยมในซรม(Serum calcium), คร

เอทนน(Ceatinin) และอลบมนในซรม(Serum albumin) ภายหลงเสรจสนการรกษา ทระยะเวลา

ตงแต 1 เดอนเปนตนไป 

5. ผ ปวยจะถกเกบขอมลทเกยวกบ ขอมลสวนตว, อาการ, ตวโรค, การรกษา, ผลตรวจทาง

หองปฏบตการกอนและหลงไดรบการรกษา ลงในแบบฟอรมของผ ทาวจย 

6. นาขอมลทไดมาวเคราะหผลการวจยทางสถต 

  

การวเคราะหทางสถต  หาคาเฉลย, คารอยละความถ, และความสมพนธของขอมล จากโปรแกรม SPSS version 10.0 

 

13 

 

  

ผลการศกษา

จากการศกษาระดบฮอรโมนพาราไธรอยดและระดบแคลเซยมในซรมในผ ปวยมะเรงกลองเสยงท

เขามารบการรกษาและตดตามผลการรกษาทศนยการแพทยเฉพาะทางดานโสต ศอ นาสก โรงพยาบาล

ราชวถ ในชวงเดอน ธนวาคม 2542  ถงเดอน ธนวาคม 2552 ตาม inclusion  และ exclusion  criteria 

พบวา มผ ปวยจานวนทงหมด 34 ราย มชวงอายตงแต 30 - 79 ป อายโดยเฉลย 63 ป แบงเปนเพศชาย 32

ราย และเพศหญง 2 ราย คดเปน 6 เปอรเซนต, และ 94 เปอรเซนตตามลาดบ

 94%

6%

เพศ

ชาย หญง

เมอแบงผ ปวยทงหมดตามระยะของโรค ตาม AJCC TNM Staging พบวามผ ปวยใน ระยะท 1

จานวน 4 ราย, ระยะท 2 จานวน 0 ราย, ระยะท 3 จานวน 20 ราย, และระยะท 4 จานวน 10 ราย คดเปน

12 เปอรเซนต, 0 เปอรเซนต, 29 เปอรเซนต, และ 59 เปอรเซนต ตามลาดบ 

 

12%

0%

59%

29%

Stage

1 2 3 4

14 

 

ผ ปวยทงหมดไดรบการรกษาตามระยะของโรค โดยเมอแบงผ ปวยตามประเภทของการรกษา พบวา ผ ปวย

ทไดรบการผาตดอยางเดยวมจานวน 0 ราย คดเปน 0 เปอรเซนต, ผ ปวยทไดรบการผาตดรวมกบฉายรงส

รกษามจานวน 28 ราย คดเปน 82 เปอรเซนต, และผ ปวยทไดรบการฉายรงสรกษาเพยงอยางเดยวม

จานวน 6 ราย คดเปน 18 เปอรเซนต 

 

0% 18%

82%

Modality

SX RT SX+RT

ผ ปวยในกลมทไดรบการผาตดรวมกบฉายรงสรกษาทกรายไดรบการผาตดโดยวธเอากลองเสยง

ออกทงหมด(Total laryngectomy) มจานวน 28 ราย คดเปน 100 เปอรเซนต 

ผ ปวยทงหมดไดรบรงสรกษาในขนาดรวมโดยเฉลย 7604.41 cGy โดยผ ปวยในกลมทไดรบการ

ผาตดรวมกบฉายแสงไดรบรงสรวมโดยเฉลย 7719.64 cGy สวนผ ปวยในกลมทไดรบการฉายรงสเพยง

อยางเดยวไดรบรงสรวมโดยเฉลย 7066.67 cGy 

4

19

35

2 1

5000 7000 9000 11000 13000 15000

Number of patient in various radiation doses

15 

 

ผ ปวยทงหมดไดรบการเจาะเลอดเพอตรวจหาระดบฮอรโมนพาราไธรอยดและแคลเซยมในซ

รมภายหลงทไดรบการรกษาครบมาแลวทระยะเวลาตงแต 1 เดอนขนไป โดยจากการศกษาขอมลพบวา

ระยะเวลาภายหลงรบการรกษามะเรงกลองเสยงของผ ปวยโดยเฉลยเทากบ 277 สปดาห โดยมระยะเวลา

นอยทสด 13 สปดาห และมากทสด 510 สปดาห 

0

2

4

6

8

10

12

52 104 156 208 312 416 624

Cases

Duration of  follow up time (Weeks)

จากการตรวจเลอดพบวาระดบฮอรโมนพาราไธรอยดของผ ปวยทงหมดอยในเกณฑปกต คอ มคา

ระหวาง 15 - 65 pg/mL โดยมคานอยทสด 18 pg/mL มากทสด 45 pg/mL เฉลย 34.12 pg/mL สวน

ระดบแคลเซยมในซรมอยในเกณฑปกตทงหมด คอ มคาระหวาง 8 - 10 mg/dL โดยมคานอยทสด 7.80

mg/dL มากทสด 10.20 mg/dL เฉลย 8.83 mg/dL

 

0.00

5.00

10.00

15.00

20.00

25.00

30.00

35.00

40.00

45.00

50.00

0 100 200 300 400 500 600

iPTH

 level (pg/m

L)

Duration of follow up time (Weeks)

iPTH level and duration of follow up time

16 

 

เมอคานวณความสมพนธเชงเสนระหวางระดบฮอรโมนพาราไธรอยดกบระยะเวลาหลงรบการ

รกษามะเรงกลองเสยงพบวาไมมความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถต (R2 = 0.0646)

 

y = 0.0137x + 30.313R² = 0.0646

0.00

5.00

10.00

15.00

20.00

25.00

30.00

35.00

40.00

45.00

50.00

0 100 200 300 400 500 600

iPTH

 level (pg/m

L)

Duration of follow up time (Weeks)

Correlation between iPTH level and duration of follow up time

iPTH level

Linear (iPTH level)

สวนความสมพนธเชงเสนระหวางขนาดของรงสทไดรบกบระดบฮอรโมนพาราไธรอยด จากการ

คานวณพบวาไมมความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถต (R2 = 0.0759)

y = ‐6.861ln(x) + 95.138R² = 0.0759

0.00

5.00

10.00

15.00

20.00

25.00

30.00

35.00

40.00

45.00

50.00

0 5000 10000 15000 20000

iPTH

 level (pg/m

L)

Dose of radiation (cGy)

Correlation between iPTH level and  dose of radiation exposure

iPTH level

Log. (iPTH level)

ตารางแสดงขอมลทงหมดทไดจากการทาศกษาวจย

Case number  Gender  Age  Diagnosis  TNM  Stage  Modality  Operation 

Radiation dose 

Duration from Rx (Wks)

Lab pre‐Rx  Lab post‐Rx 

Ca  Alb  cCa  Cr  iPTH  Ca  Alb  cCa  Cr 

1  M  67  CA Supraglottic  T3N0M0  3  SX+RT  TLG  6000  345  8.00  4.10  8.00  0.90  34.00  9.00  4.20  9.00  0.80 

2  M  56  CA Larynx  T4N3M0  4  SX+RT  TLG c MND  6600  56  9.00  4.00  9.00  1.30  18.00  9.20  4.10  9.20  1.30 

3  M  69  CA Glottic  T3N0M0  3  SX+RT  TLG  10400  13  9.00  3.70  9.24  0.90  30.00  8.40  3.80  8.56  0.90 

4  M  68  CA Glottic  T1N0M0  1  RT  6600  104  9.20  4.10  9.20  0.90  45.00  10.00  4.30  10.00  1.00 

5  M  45  CA Glottic  T1N0M0  1  RT  6600  328  8.90  4.40  8.90  1.30  43.00  10.20  4.50  10.20  1.10 

6  M  64  CA Supraglottic  T3N2cM0  4  SX+RT  TLG c MND  6600  257  8.40  4.00  8.40  0.50  39.00  9.40  4.00  9.40  0.90 

7  M  61  CA Glottic  T4N0M0  4  SX+RT  TLG  10000  144  9.50  4.00  9.50  1.00  22.00  8.90  4.00  8.90  0.90 

8  M  73  CA Larynx  T3N0M0  3  SX+RT  TLG  6000  275  8.50  4.20  8.50  0.70  32.00  8.00  3.90  8.08  1.00 

9  M  72  CA Larynx  T4N1M0  4  SX+RT  TLG  5000  510  8.60  3.80  8.76  1.10  36.00  9.00  4.00  9.00  1.10 

10  M  79  CA Larynx  T1N0M0  1  RT  6600  474  9.70  4.00  9.70  1.00  40.00  9.10  4.00  9.10  0.80 

11  M  60  CA Larynx  T3N0M0  3  RT  9000  451  9.20  4.00  9.20  1.10  25.00  9.00  4.20  9.00  1.10 

12  M  66  CA Larynx  T3N0M0  3  SX+RT  TLG  6600  441  9.40  3.80  9.56  0.60  42.00  9.80  4.00  9.80  0.80 

13  M  74  CA Larynx  T3N0M0  3  SX+RT  TLG  6600  423  8.40  4.00  8.40  0.90  38.00  8.70  3.90  8.78  1.00 

14  M  63  CA Larynx  T3N0M0  3  SX+RT  TLG  6600  411  9.60  4.10  9.60  1.00  28.00  9.30  4.00  9.30  1.00 

15  M  72  CA Larynx  T3N1M0  3  SX+RT  TLG  12400  260  8.40  4.10  8.40  1.00  25.00  8.70  4.00  8.70  1.00 

16  M  60  CA Larynx  T4N1M0  4  SX+RT  TLG  7000  377  9.00  4.00  9.00  0.90  43.00  9.00  4.10  9.00  1.00 

17  M  64  CA Larynx  T4N2M0  4  SX+RT  TLG  5000  360  8.40  4.10  8.40  0.80  33.00  8.50  3.60  8.82  1.00 

18  M  68  CA Larynx  T3N0M0  3  SX+RT  TLG  5000  361  8.00  3.60  8.32  0.80  40.00  9.20  4.00  9.20  0.90 

19  M  72  CA Glottic  T1N0M0  1  RT  6600  354  8.80  3.80  8.96  0.60  38.00  8.10  3.90  8.18  1.00 

20  M  65  CA Larynx  T4N1M0  4  SX+RT  TLG  6000  358  9.30  3.70  9.54  1.20  39.00  8.80  4.00  8.80  1.20 

21  F  70  CA Supraglottic  T4aN2cM0  4  RT  7000  53  10.60  4.20  10.60  0.90  24.00  8.00  4.30  8.00  0.80 

22  F  30  CA Larynx  T3N0M0  3  SX+RT  TLG  6000  323  8.10  4.00  8.10  1.10  32.00  9.10  3.90  9.18  1.00 

23  M  63  CA Larynx  T3N0M0  3  SX+RT  TLG  6000  346  8.60  4.10  8.60  0.90  30.00  8.10  4.00  8.10  1.00 

24  M  74  CA Larynx  T3N0M0  3  SX+RT  TLG  6000  310  9.10  4.20  9.10  1.10  36.00  8.50  4.10  8.50  1.00 

25  M  54  CA Larynx  T3N0M0  3  SX+RT  TLG  6000  357  8.20  4.20  8.20  0.90  24.00  8.40  3.70  8.64  1.00 

26  M  51  CA Larynx  T3N0M0  3  SX+RT  TLG  11000  259  9.00  3.90  9.08  1.00  28.00  9.20  4.10  9.20  0.70 

27  M  51  CA Larynx  T4N0M0  4  SX+RT  TLG  10600  250  8.00  4.00  8.00  1.00  42.00  9.30  4.00  9.30  1.20 

28  M  70  CA Larynx  T4N1M0  4  SX+RT  TLG  5000  247  9.60  4.00  9.60  1.00  44.00  8.30  4.00  8.30  1.00 

29  M  48  CA Larynx  T3N0M0  3  SX+RT  TLG  6000  173  9.40  4.60  9.40  0.90  34.00  8.00  4.00  8.00  0.90 

30  M  46  CA Pyriform Lt  T2N1M0  3  SX+RT  TLG c RND  15000  220  9.00  4.00  9.00  1.10  28.00  7.80  3.60  8.12  1.00 

31  M  62  CA Glottic  T3N0M0  3  SX+RT  TLG  9600  199  8.80  4.10  8.80  0.80  42.00  9.00  4.00  9.00  0.90 

32  M  68  CA Larynx  T3N0M0  3  SX+RT  TLG  11250  189  9.20  3.50  9.60  1.10  38.00  8.50  3.60  8.82  1.00 

33  M  79  CA Larynx  T3N0M0  3  SX+RT  TLG + RND Rt  9000  160  9.10  4.30  9.10  1.20  32.00  8.30  4.20  8.30  1.00 

34  M  73  CA Larynx  T3N0M0  3  SX+RT  TLG  8900  26  8.10  3.90  8.18  0.90  36.00  9.30  4.10  9.30  0.60 

อภปรายผล 

ภาวะพาราไธรอยดฮอรโมนตาและแคลเซยมตาภายหลงการรกษามะเรงกลองเสยงแบบเกบรกษา

ตอมพาราไธรอยดไวเปนภาวะแทรกซอนทเกดขนไดนอย แตอยางไรกตามภาวะแคลเซยมในเลอดตาเปน

ภาวะแทรกซอนทมอาการตงแตไมรนแรง จนรนแรงมากถงขนทาใหเสยชวตได2 

เทคนคในการผาตดกลองเสยงแบบเอากลองเสยงออกทงหมด (Total  laryngectomy) มกจะรวม

เอาการผาตดเอาตอมไธรอยดขางทเปนออกดวย โดยการพยายามเกบรกษาตอมไธรอยดและตอมพาราไธ

รอยดไวในขณะผาตดกลองเสยง ไดแก การผาตดโดยเกบรกษาและหลกเลยงการบาดเจบตอเสนเลอด

Superior  thyroid หรอการผาตด Parathyroid  autoimplant  เปนตน1  เพอปองกนภาวะแทรกซอนจาก

ฮอรโมนไธรอยดและพาราไธรอยดตาหลงการผาตด แตอยางไรกตามการผาตดโดยอาศยเทคนคเหลาน

แลวกตามกยงมโอกาสทจะเกดการบาดเจบตอตอมพาราไธรอยดและมผลทาใหเกดภาวะฮอรโมนพาราไธ

รอยดตาได3 

ในป 1993 Talmi  และคณะ7 ไดเคยศกษาระดบแคลเซยมในเลอดภายหลงการรกษามะเรงศรษะ

และลาคอของผ ปวย 22 รายทเคยผานการรกษาผาตดรวมถงการฉายรงสรกษาทขนาด 4800 - 7000 cGy

พบวามระดบของแคลเซยมในเลอดอยในเกณฑปกต และสงเพยงเลกนอย และแนะนาวาไมจาเปนตอง

ตรวจเฝาระวงแคลเซยมในเลอดในชวง 1-3 ปแรกหลงไดรบการรกษา แตอยางไรกตามในการศกษาครงนน

มผ ปวยยงมจานวนเพยงเลกนอย 

ในป 1996 Mortimore  และคณะ8 ไดศกษาผ ปวยทไดรบการรกษามะเรงกลองเสยงจานวน 30

ราย พบภาวะฮอรโมนพาราไธรอยดตาในผ ปวยกลมทไดรบการผาตดรวมกบการฉายรงสรกษาขนาด  60

Gy  จานวน 14 รายอยางไมมนยสาคญทางสถต และไดแนะนาวาการใหการรกษาแบบผาตดรวมกบฉาย

รงสจะทาใหผ ปวยมความเสยงตอภาวะฮอรโมนพาราไธรอยดตาได 

ตอมาในป 1998 Thorp  และคณะ9 ไดศกษาการทางานของฮอรโมนพาราไธรอยดและฮอรโมนไธ

รอยดในผ ปวยทระยะเวลาหลงการรกษารกษามะเรงกลองเสยงและคอหอยทมชวตรอดนานอยางนอย 5 ป

จานวน 28 ราย โดยกลมทไดรบรงสรกษาไดรบในขนาด 57.60 – 62.40 Gy พบวามภาวะฮอรโมนพาราไธ

รอยดและไธรอยดตาเกดขนอยางมนยสาคญทผ ปวยทกกลมของการรกษา  โดยเฉพาะในกลมทไดรบรงส

19 

 

ในการศกษานพบวามผ ปวยทมารบการรกษามะเรงกลองเสยงและมชวตรอดสามารถมาตดตาม

ผลการรกษาทสถาบนโสต ศอ นาสก โรงพยาบาลราชวถ ในชวงเวลาหลงการรกษาตางๆกน มทงหมด 34

ราย โดยมผ ปวยทมาตดตามผลการรกษาในชวงระยะเวลาภายหลงการรกษานานทสดถง  10 ป ผ ปวย

แบงเปนกลมตามประเภทของการรกษาไดเปน 3 ประเภท ไดแก กลมผ ปวยทรกษาโดยการผาตดเพยง

อยางเดยว กลมผ ปวยทไดรบการผาตดรวมกบการฉายรงสรกษา และกลมผ ปวยทไดรบรงสรกษาเพยง

อยางเดยว พบวาไมมผ ปวยทอยในกลมทไดรบการผาตดเพยงอยางเดยว สวนผ ปวยในกลมทไดรบการ

ผาตดกลองเสยงทงหมดเปนแบบผาตดเอากลองเสยงออกทงหมด(Total  laryngectomy)โดยทสามารถ

เกบรกษาตอมพาราไธรอยดไวได ขนาดรวมของรงสทไดรบอยระหวาง 5000 - 15000 cGy ผ ปวยทงหมด

ไดรบการตรวจระดบฮอรโมนพาราไธรอยดและแคลเซยม พบวาผลการตรวจทงหมดอยในเกณฑปกต ไมม

ภาวะฮอรโมนพาราไธรอยดตาและภาวะแคลเซยมในเลอดตาหลงรกษา และเมอหาความสมพนธของ

ระดบฮอรโมนพาราไธรอยดกบระยะเวลาภายหลงการรกษา พบวาไมมความสมพนธกนอยางมนยสาคญ

ทางสถต สวนความสมพนธของระดบฮอรโมนพาราไธรอยดกบขนาดรวมของรงสรกษาทไดรบ พบวาไมม

ความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตเชนเดยวกน เมอเปรยบเทยบผลศกษาในครงกอน อาจชใหเหน

วาภาวะพาราไธรอยดฮอรโมนตาสมพนธกบการไดรบรงสในขนาดทสงมาก อยางไรกตามจานวนผ ปวยท

ศกษาในครงนยงมนอยจงควรไดมการศกษาเกบรวบรวมขอมลเพมเตมตอไปเพอใหผลการศกษา

ครอบคลมกลมผ ปวยใหมากขน 

ภาวะพาราไธรอยดฮอรโมนตาและแคลเซยมตาภายหลงการรกษามะเรงกลองเสยงแบบเกบรกษา

ตอมพาราไธรอยดไวเปนภาวะแทรกซอนทเกดขนไดแตนอยมาก อยางไรกตามเนองจากเปน

ภาวะแทรกซอนทเปนความเสยงทสาคญทางคลนก จงขอแนะนาวาควรมการปองกนภาวะแทรกซอน

ดงกลาวตงแตขณะททาการผาตดโดยใชเทคนคการเกบรกษาตอมไธรอยดและตอมพาราไธรอยดไวอยาง

ระมดระวง และเฝาระวงสงเกตอาการแคลเซยมตารวมถงการตรวจคดกรองหาระดบแคลเซยมในซรมภาย

หลงการรกษามะเรงกลองเสยงตามความเหมาะสมของแตละสถาบน

20 

 

สรปผลการศกษา 

จากการศกษานไมพบวามภาวะระดบฮอรไมนพาราไธรอยดตาหรอแคลเซยมในซรมตาภายหลง

การรกษามะเรงกลองเสยงเกดขน และไมพบความสมพนธกนอยางมนยสาคญระหวางระดบฮอรโมนพารา

ไธรอยดภายหลงการรกษากบระยะเวลาหลงรบการรกษาหรอขนาดของรงสทใชในการรกษา เทคนคการ

ผาตดเอากลองเสยงออกโดยเกบตอมพาราไธรอยดไวดวยความระมดระวงไมใหเกดความเสยหายกบตอม

พาราไธรอยดระหวางยงเปนสงสาคญทสดในการปองกนและหลกเลยงภาวะพาราไธรอยดตาและ

แคลเซยมตาภายหลงการรกษามะเรงกลองเสยง อยางไรกตามจานวนผ ปวยทศกษาในครงนยงมนอยจง

ควรไดมการศกษาเกบรวบรวมขอมลเพมเตมตอไปเพอใหผลการศกษาครอบคลมกลมผ ปวยใหมากขน

21 

 

เอกสารอางอง 

1.  Cummings CW. Cummings otolaryngology head & neck surgery. 4th ed. Philadelphia, Pa.: Elsevier Mosby; 2005. 2.  Marx SJ. Hyperparathyroid and hypoparathyroid disorders. N Engl J Med. 2000 Dec 21;343(25):1863‐75. 3.  Greene FL, American Joint Committee on Cancer., American Cancer Society. AJCC cancer staging manual. 6th ed. New York: Springer‐Verlag; 2002. 4.  Asari R, Passler C, Kaczirek K, Scheuba C, Niederle B. Hypoparathyroidism after total thyroidectomy: a prospective study. Arch Surg. 2008 Feb;143(2):132‐7; discussion 8. 5.  Fajardo LF, Berthrong M, Anderson RE. Radiation pathology. New York: Oxford University Press; 2001. 6.  Fajardo LF. The pathology of ionizing radiation as defined by morphologic patterns. Acta Oncol. 2005;44(1):13‐22. 7.  Talmi YP, Wolf GT, Esclamado R, Carroll WR, Sassler AM. Ionized serum calcium levels following combined treatment for cancer of the head and neck. Laryngoscope. 1993 Sep;103(9):1048‐51. 8.  Mortimore S, Thorp MA, Nilssen EL, Isaacs S. Hypoparathyroidism after the treatment of laryngopharyngeal carcinoma. J Laryngol Otol. 1998 Nov;112(11):1058‐60. 9.  Thorp MA, Levitt NS, Mortimore S, Isaacs S. Parathyroid and thyroid function five years after treatment of laryngeal and hypopharyngeal carcinoma. Clin Otolaryngol Allied Sci. 1999 Apr;24(2):104‐8. 

   

22 

 

แบบฟอรมการเกบขอมลผ ปวย 

แบบบนทกขอมลวจย 

เรอง ระดบฮอรโมนพาราไธรอยดและแคลเซยมในซรมหลงการรกษาผปวยมะเรงกลองเสยงในโรงพยาบาลราชวถ

 

Case number: ….....................................................

 

ผลงทะเบยน ..............................................................

วน/เดอน/ป ทเขารวมวจย ........./........../............... 

เพศ ........... อาย ....... ป

สทธในการรกษา (ทอง / ประกนสงคม / เบกตรง / จายเอง)

Diagnosis .................................. T ... N ... M ... 

Other please specify …………………………………... 

Treatment group?

(1)  Surgery                     (2)  Surgery + PORT 

 (3)  RT 

Surgery? 

Operation 1 ........................................................ 

Operation 1 date ...../...../.......

Operation 2 ........................................................ 

Operation 2 date ...../...../....... 

Radiotherapy?

Cumulative dose ................... cGy 

Date start ...../...../......., Date end ...../...../.......

 

Lab & Follow up 

ครงท ระยะเวลา วน/เดอน/ป  i‐PTH Cr Ca Alb หมายเหต

1  Pre op    ‐  

2  Post op ......... Wk/Mo      

 

Post‐op symptoms:  (Yes /No), Dysphagia?,  Other please specify 

.................................................................................................................. 

23