ตอน เด็กวัยเรียน 6-12 ป5 สารบ ญ หน า สารจากประธานราชว ทยาล ยก มารแพทย แห

1

คมอสาหรบพอแมเพอเผยแพรความรดานการดแลและพฒนาเดก

เดกวยเรยน 6-12 ปตอน

2

คมอส�ำหรบพอแม เพอเผยแพรควำมรดำนกำรดแลและพฒนำเดก ตอน เดกวยเรยน 6-12 ป

ทมบรรณาธการ พ.ท.หญงโสรยา ชชวาลานนท

พญ.ศรรตน อฬารตนนท

พญ.สธาทพย เอมเปรมศลป

ศ.คลนกพญ.วนดดา ปยะศลป

คณะอนกรรมการ Child Health Supervision รศ.พญ.ประสบศร องถาวร

พญ.วนด นงสานนท

ศ.คลนกพญ.วนดดา ปยะศลป

รศ.พญ.จนทฑตา พฤกษานานนท

รศ.นพ.อดศกด ผลตผลการพมพ

รศ.นพ.พงษศกด นอยพยคฆ

ผศ.(พเศษ)นพ.เทอดพงศ เตมภาคย

ISBNจดพมพโดย ราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทยสมาคมกมารแพทยแหงประเทศไทย ชน9อาคารเฉลมพระบารม๕๐ปเลขท2ซอยศนยวจย ถนนเพชรบรตดใหมเขตหวยขวางกรงเทพฯ10310 โทร.0-2716-6200-1โทรสาร0-2716-6202 E-mail:[email protected]://www.thaipediatrics.org

ลขสทธของราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทยและสมาคมกมารแพทยแหงประเทศไทยการผลตและลอกเลยนแบบของหนงสอเลมนไมวารปแบบใดทงสนตองไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจากราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทยและสมาคมกมารแพทยแหงประเทศไทย

ขอมลทางบรรณานกรมของส�านกหอสมดแหงชาตNationalLibraryofThailandCataloginginPublicationData

พญ.จรยา ทะรกษา

ผศ.พญ.อสราภา ชนสวรรณ

พญ.นยนา ณศะนนท

ผศ.พญ.อดศรสดา เฟองฟ

รศ.พญ.บญยง มานะบรบรณ

พญ.สธาทพย เอมเปรมศลป

พญ.ปองทอง ปรานธ

3

สารจากประธานราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย

ดวยเทคโนโลยการสอสารทล�าสมยในปจจบนท�าใหพอแมมอใหมสามารถรบรขอมลขาวสารตางๆ

จากสอตางๆทางมอถอไดอยางรวดเรวแตในขณะเดยวกนขอมลเหลานอาจจะไมไดรบการกลนกรอง

ซงเมอน�าไปใชในการเลยงลกอาจจะไมเหมาะสมกบลกของตนเอง

หนงสอเลมนไดรวบรวมความรและหลกเกณฑในการเลยงลกในวยตางๆ เพอใหพอแมไดรบมอ

กบอารมณและพฒนาการของลกในแตละวย ทงนเพอความเหมาะสมแกลกในวยนน อกทงการวาง

แนวทางแกไขปญหาตางๆทอาจจะเกดขน

หนงสอเลมนจงใหหลกเกณฑตางๆ ในการเลยงลกทครบถวนแตการเลยงลกยงตองอาศยความ

รก ความใกลชด ความเอาใจใส และความตอเนองตงแตเลกจนโต เพอทจะไดผใหญคนหนงทสมบรณ

ทกๆดานในยค4Gน

(ศาสตราจารยนายแพทยพภพจรภญโญ)

ประธานราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย

นายกสมาคมกมารแพทยแหงประเทศไทย

4

บทน�า

ใครๆกมกพดวาเดกคออนาคตของชาตแตคนทมความรทแทจรงในการพฒนาเดกจนท�าให

เดกเตบโตไดอยางเตมทพฒนาความรความสามารถจนท�าประประโยชนตอตนเองและผอนไดกลบมไมมาก

สงคมในปจจบนพบปญหาเดกไทยมปรมาณสงขนชดเจนทงๆทปรมาณเดกไทยมปรมาณลดลง

และสาเหตหลกมาจากการเลยงดทไมเหมาะสมหนาทหลกของกมารแพทยนอกจากใหการรกษาดแล

ขณะเจบปวยแลว กมารแพทยพงตองใหค�าแนะน�าครอบครวในแตละชวงวยเพอเปนหลกในการเลยงด

พฒนาเดกเราใหเตบโตอยางถกทศทาง เปนก�าลงส�าคญของครอบครว เปนคนดของสงคมและประเทศ

ชาตตอไป

แตขณะเดยวกนพอแมซงเปนผทมความส�าคญอยางสงตอการสงเสรมเลยงดพฒนาเดกรอบดาน

และใหโอกาสมประสบการณชวตในดานตางๆตลอดชวง15ปแรกของชวตจ�าเปนตองคนควาหาความ

รเพอน�าไปใชในการเลยงดและพฒนาเดกตอไป

ในการท�างานนตองขอขอบคณทมบรรณาธการทกชวงวยทกทานทเสยสละเวลาอนมคารวบรวม

ความรททนสมย ขอมลส�าคญ เรยบเรยงจนผทตงใจอานจะเขาใจไดงาย ทงนเพอประโยชนทมตอเดก

ตอพอแม ตอผทท�างานเกยวของกบเดกทกภาคสวน ทส�าคญ คอ ประโยชนทจะมตอสงคม และตอ

ประเทศชาตของเรา

(ศ.คลนกพญ.วนดดาปยะศลป)

ประธานวชาการ

ราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย

5

สารบญ

หนา

สารจากประธานราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย 3

บทน�า 4

บทท 1 ความส�าคญของชวงวยเรยน 7 ก�าหนดการดแลสขภาพเดกไทยโดยราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทยพ.ศ.2557 9

ตอนท 2 การเจรญเตบโต พฒนาการ และการตรวจประเมน 10 รางกาย 10

จตใจและการเขาสงคม 10

อารมณ 12

จรยธรรม 12

ตารางส�ารวจพฒนาการและทกษะการเรยนร 15

ตารางการตรวจคดกรองทจ�าเปน 16

ตอนท 3 การดแลสงเสรมสขภาพและปองกนโรค 20 อาหาร 20

การออกก�าลงกายและการเลน 21

สขภาพชองปากและฟน 22

ความปลอดภยส�าหรบเดกวยเรยน6-12ป 23

การปองกนพฤตกรรมเสยงตางๆ 24

สอทวและเกม 27

วคซน 28

ตารางฉดวคซนมาตรฐานราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทยพ.ศ.2560 29

กราฟน�าหนกความยาวสวนสงของเดกหญง/ชายไทยอายแรกเกด-5ปชดใหม 32

6

ตอนท 4 เทคนคการสงเสรมพฒนาการและการเรยนรในเดกวยเรยน 34 ทกษะของเดกในศตวรรษท21 34

การสรางความสมพนธทด 35

การสงเสรมทกษะทส�าคญ 37

การสรางเสรมพฤตกรรมทพงประสงค 40

การสรางความภาคภมใจและมนใจในตวเอง 42

ตอนท 5 ปญหาทพบบอยในเดกวยเรยน การชวยเหลอและปองกน 43 ปญหาการเรยน 43

โรคสมาธสน 44

ภาวะบกพรองในทกษะการเรยน 45

ปญหาพฤตกรรม 48

กาวราวแกลงเพอน 48

ลอเลยน 49

โกหก 50

ขโมย 51

ตดเกม 52

การปรบตวยากไมมเพอน 53

วตกกงวล 54

ไมยอมไปโรงเรยน 54

ปสสาวะรดทนอน 56

เอกสารอางอง 57

7

บทท 1ความส�าคญของชวงวยเรยน 6-12 ป

เดกวยเรยนชวงอาย6-12ปถอเปนทรพยากรทส�าคญและมคายงส�าหรบประเทศและเปนชวง

ทเดกเรยนรไดทกดาน ความสามารถทเพมขนทกอยางจะกระตนการท�างานและพฒนาการของสมอง

ชวงนเปนชวงทเดกใชเวลาอยในโรงเรยนเปนสวนใหญตองปรบตวทงดานการเรยนกฎระเบยบและปรบ

ตวใหเขากบครและเพอน เดกจะพฒนาความสามารถอยางรวดเรวทงรางกาย จตใจ ความคด การใช

ภาษาและการแกปญหาโดยน�าความรทไดมาปรบใชจนมความมนใจในตนเองมพนอารมณมนคงและ

สามารถด�าเนนชวตในโรงเรยนไดอยางมความสขและสบายใจ แตถาพฒนาการในวยนหยดชะงกหรอม

ปญหาทไมไดรบการชวยเหลอจะสงผลตอการเขาระยะวยรนและกลายเปนปญหาสะสมเรอรงตอไปใน

อนาคตปจจบนสภาพโครงสรางของครอบครวและสงคมไทยแนวทางการด�ารงชวตรวมถงววฒนาการ

และความเจรญในดานตางๆ ไดเปลยนแปลงไปอยางมากและสงผลกระทบตอสขภาพพฒนาการและ

การเรยนรของเดกวยเรยนทงเชงบวกและเชงลบ

สขภาวะของเดกวยเรยนในปจจบน มดงนคอ 1. จ�านวนประชากรกลมนมแนวโนมลดลงพอแมปจจบนใหเวลาในการเลยงดอบรมสงสอน

และฝกฝนทกษะทจ�าเปนใหลกๆ นอยลง สวนใหญละทงใหดทว เลนเกมหรอสอออนไลนเปนเวลา

นานและขาดการก�ากบดแลทเหมาะสมมครอบครวจ�านวนนอยทสงเสรมใหเดกออกก�าลงกายหรอเลน

กฬากลางแจงเปนประจ�า เดกใชเวลาดโทรทศนเฉลยวนละ2.8ชวโมงมกจกรรมรวมกนในครอบครว

ลดลงชดเจน ผเลยงดหลกของเดกสวนใหญจบชนประถมศกษาพอแมยกหนาทเรองการเรยนใหกบคร

เดกวยเรยนเกอบครงหนงถกผใหญกระท�ารนแรงทางวาจาหนงในสเคยถกกระท�ารนแรงทางรางกาย

สงผลใหเดกวยเรยนหนงในสามมพฤตกรรมใชความรนแรงในเวลาตอมา

2. พบปญหาโภชนาการทงเกนและขาด พบเดกอวนเพมขนชดเจนโดยเฉพาะในเขตเมอง 1

ใน10ของเดกเปนโรคอวนมความเสยงตอเบาหวานประเภท2เดกอวนมปญหาหยดหายใจเวลานอน

กระดกและขอผดรปนอกจากนรอยละ7ของเดกวยเรยนไทยยงมภาวะเตยกวาเกณฑซงภาวะตวเตย

มสวนสมพนธกบระดบเชาวปญญาทต�ากวาเมอเทยบกบเดกทมสวนสงตามเกณฑ

ความส�าคญของชวงวยอนบาล 3-6 ป

8

3. เจบปวยต�า การเจบปวยตองนอนโรงพยาบาลมกเกดจากโรคตดเชอของระบบหายใจ โรค

ไขเลอดออกอบตเหตและสารพษและโรคของระบบทางเดนอาหารพบโรคภมแพเพมขน(ประมาณ1ใน

10เปนโรคหอบหดและโรคผวหนงเปนผนจากภมแพ2ใน10เปนโรคจมกและตาอกเสบจากภมแพ)รอยละ

7 เปนคอพอกจากขาดสารไอโอดน รอยละ20.5มโลหตจางคาดวารอยละ4 เปนโลหตจางจากการ

ขาดธาตเหลกทงการขาดสารไอโอดนและโลหตจางจากการขาดธาตเหลกท�าใหเสยงตอสตปญญาพรอง

บนทอนศกยภาพการเรยนรของเดกซงปญหาการขาดธาตเหลกและขาดสารไอโอดนสามารถปองกนได

4.พบภาวะการมองเหนผดปกตรอยละ6.6ในเดกวยเรยนรอยละ4จ�าเปนตองใสแวนการ

ไดยนบกพรองพบไดรอยละ6.1ซงทงสองภาวะเปนปจจยขดขวางตอการเรยนร

5.สขภาพชองปากและฟนไมดพบวาเดกวยประถมศกษามฟนผถาวรมากถงรอยละ52.3รอยละ

6.3เคยขาดเรยนเพราะปวดฟนและขาดเรยนเฉลย1.3วนตอป

6.พบปญหาการเรยนเพมขนรอยละ4.1มระดบเชาวนปญญาต�ากวาปกต(IQ<70)บางพนท

พบสงถงรอยละ 43.3 เปนโรคสมาธสนรอยละ 2.4-8 มความบกพรองในทกษะการเรยน (Learning

disorders:LD)รอยละ6-9.95หากเดกไมไดรบการชวยเหลอทเหมาะสมจะสงผลใหมปญหาการเรยน

ในระยะยาว

7.พบปญหาพฤตกรรมและอารมณเพมขนพบปญหาสขภาพจตรอยละ37.6มแนวโนมทจะพบ

ภาวะจตใจจากการเผชญอนตรายรนแรงเพมขน(posttraumaticstressdisorder)เชนท3เดอนหลง

ภยพบตดานการเมองเดอนพฤษภาคมป2553พบแนวโนมทจะมปญหาจตใจรอยละ30ในนกเรยน

เขตสวนลมเดกวยเรยนรอยละ0.9สบบหรและรอยละ5.0ดมเครองดมทมแอลกอฮอลหนงในสามไม

สวมหมวกนรภยขณะขรถจกรยานยนตหนงในหาไมคาดเขมขดนรภยขณะขบรถยนต


9

ก�าหนดการดแลสขภาพเดกไทย มาตรฐานราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย พ.ศ. 2557


10

บทท 2การเจรญเตบโต พฒนาการและการตรวจประเมน

รางกาย เดกจะใชกลามเนอมดใหญไดด เชน เตะบอลไดมนคง ชอบการเคลอนไหว เรยนรและพฒนา

ผานการเลนเชนเลนไลจบวายน�าบาสเกตบอลปงปองหมากฮอสเปนตนใชมอและนวเคลอนไหว

ได ละเอยดออนมากขน ท�าใหวาดรปเรขาคณต วาดรปคน เลนระนาด ตปงปองหรอแบดมนตนได

ซงเปนการประสานการท�างานระหวางมอตาและการเคลอนไหวของรางกายไปพรอมกนซงจะเปนการ

สงเสรมใหเดกกระฉบกระเฉงหไวตาไวสมาธดประสาทตางๆท�างานไดคลอง

เมอเขาชวงปลายของวยเรยนเขาใกลวยรนในชนประถมศกษาปท6รางกายจะเปลยนแปลงมาก

เดกหญงจะมการเตบโตเรวกวาเดกชาย จากการท�างานของฮอรโมนประจ�าเพศ กลามเนอมดใหญและ

เลกและการเคลอนไหวจะมการพฒนาอยางสมบรณ

การสงเสรมใหรางกายหลายสวนท�างานคลองแคลวประสานกนตองอาศยการฝกฝนผานการท�า

กจกรรมทงงานบานและการเลนกฬาอยางตอเนองและสม�าเสมอ

สภาพแวดลอมทมงเนนความสะดวกสบายสงเสรมการเลนเกมดโทรทศนนอนในหองปรบอากาศ

จะหลอหลอมใหเดกตดกบความสบายความสนกเหลานอาจไปขดขวางการพฒนาดานกลามเนอมดใหญ

มดเลกตามทกลาวมา

จตใจและการเขาสงคม การทเดกจะอยรวมกบผอนในสงคมไดดจะตองมาจากรากฐานครอบครวทมความรกเอออาทร

และมความสมพนธทดตอกน ความรสกวามคนรก หวงใยและมผทจะอยเคยงขาง ชวยเหลอในยามท

ตองการหรอเมอประสบกบปญหาชนชมยนดเมอเดกท�าไดประสบการณทดจะชวยใหเดกรสกตนเองม

คณคาภมใจและเชอมนตนเองรวมถงมจตใจทมนคงและมองผอนดตามมา

การเจรญเตบโต พฒนาการและการตรวจประเมน

11

พอแมและครตองฝกเดกวยเรยนใหรบผดชอบ ทงงานของตนเองและงานสวนรวม โดยใหเดก

ชวยตวเองมากทสด รบผดชอบขาวของของตนเอง ซงจะเปนการสรางวนย บงคบตวเองใหอยในกตกา

ตองฝกบรหารจดการเวลาหดแกปญหางายๆใหกบตวเองมาตงแตยงเลก

ฝกฝนใหเดกชวยงานสวนรวมเชนจดโตะอาหารกวาดบานถบานลางถวยชามเกบโตะกนขาว

นอกจากจะพฒนาความรบผดชอบความชางสงเกตความละเอยดรอบคอบแลวยงฝกความมน�าใจเผอแผ

ชวยเหลอผอนการทเดกไดท�างานรวมกบผใหญจะท�าใหเดกซมซบการกระท�าวธคดคานยมทศนะคต

และเปนการถายทอดเทคนคตลอดจนธ�ารงไวซงวฒนธรรมจากคนรนหนงสอกรนหนงโดยไมรตว

ความสามารถในการเลนไดหลายอยางท�ากจกรรมไดหลายแบบจะเปนรากฐานในการทเดกจะ

เขาไปรวมงานกบเพอนทงในชวงเวลาเรยนและเวลาพกผอน การทพอแมแบงเวลาท�ากจกรรมรวมกบ

ลกสม�าเสมอจะสงผลท�าใหเดกพรอมทจะไปท�ากจกรรมรวมกบเพอนเชนกน

วยนจงเปนชวงส�าคญในการฝกเขาสงคมอยางแทจรงนอกจากจะฝกใหเลนและท�ากจกรรมแลว

การฝกฝนจตใจใหเขาใจคนอนการโอนออนผอนตามการรกษากตกาความมน�าใจเปนนกกฬาการเสย

สละเปนตนจะเปนสงทสงเสรมการสรางมตรภาพระยะยาว


12

อารมณ ฝกใหเดกรจกและเขาใจอารมณของตนเอง หดควบคมอารมณ หดใหแสดงอารมณอยางเหมาะ

สมเพอเปนพนฐานการแกปญหาชมเมอท�าไดและใหก�าลงใจเมอเดกยงท�าไมได ซงจะเปนทกษะส�าคญ

ในการใชชวตอยางมความสข

ชใหเดกเหนความแตกตางของแตละบคคล หดมองขามความไมถกใจ หดมองขอด ขอเสยของ

ตนเองและของคนอน เรยนรจกการแสดงออกทเหมาะสมเมอไดรบชยชนะ แตกเรยนรจกการพายแพ

ความผดหวงการท�าใจและรจกหาทางขจดความรสกผดหวงไมใหมมากหรอนานเกนไปหดใหก�าลงใจ

ตนเองและเปดโอกาสใหตนเองไดลองท�าใหมอกครงทงหมดทกลาวจะเปนการสรางทกษะพนฐานในการ

ควบคมอารมณเมอควบคมอารมณไดกจะใชสมองไตรตรองหาวธการแกปญหาไดเหมาะสมและซบซอน

ไดเพมขน

การฝกเดกใหปรบตวไดทนการเปลยนแปลงนนพอแมและครตองหมนทบทวนวธการทตนเอง

ใชวาเหมาะสมทนตอเวลาปญหาและทนตอความเปลยนแปลงในสงคมหรอไมนอกจากนควรเปนตน

แบบทดในการปรบตวรบการเปลยนแปลง

จรยธรรม ถาฝกใหเดกคดดท�าดพดดตองฝกตงแตเลกจะท�าใหปญหาตางๆลดลงมากการเปดโอกาสให

เดกไดเจรญเตบโตในทๆ เงยบสงบใกลชดกบธรรมชาตใหเวลาเดกไดใชสมาธไตรตรองตนเองมากพอมอง

ตนเองดานดเหนตวเองท�าสงทดๆฟงตวเองพดเรองดๆบอยๆจะเปนการสรางรากฐานดานจรยธรรมท

ส�าคญ

ชวงวยอนบาล3-5ปและชวงวยประถมศกษาตอนตนจะเปนชวงทสามารถสอนในสงทดงามผาน

การเลานทานเลาถงเหตการณทเกดขนรอบตวเกยวกบความเสยสละความเอออาทรการแบงปนน�าใจ

การชวยเหลอผอนและผลเสยของการเหนแกตวความมกงายความเยอหยงความเอาแตใจเปนตนและ

เปดโอกาสใหเดกไดท�าในสงทดงามแกผอนโดยหยบยกความดนนขนมาเพอเปนตวอยางใหเดกเหนวา

การคดดพดดและท�าดนนท�าไดไมยากท�าไดทกวนทกเวลา


13

พฒนาการทางจรยธรรมของเดกจงขนอยกบประสบการณทเดกไดรบจากคนทงในและนอกบาน

โดยสวนหนงลอกเลยนแบบมาจากพอแม คณคร ความเชอเรองผดถกจะไดรบการปรบเปลยนขดเกลา

จนมลกษณะทยดหยนมากขน เดกจะรจกตนเองรจกและเขาใจมมมองของผอนรวมทงสามารถเขาใจ

บรบทของเหตการณคอเรองเดยวกนแตตางสถานการณกอาจตดสนถกผดแตกตางกนออกไปกไดจนคดด

พดดท�าดเปนอตโนมต

การก�าหนดกฎเกณฑกตกาจงส�าคญเชนกตกาของการเลนกตกาของการใชชวตอยรวมกนทงท

บานและทโรงเรยนจงเปนสงส�าคญในการฝกใหเดกวางตวอยางเปนอสระภายใตกรอบของสงคมเรยนร

วาควรเลนอยางไรและจะท�าอยางไรจงจะเขากบคนอนไดกฎเกณฑคออะไรตองหดเจรจาตอรองเพอให

ไดในสงทตวเองคดวาถกตองแตอาจไมถกใจบางคน

หลกการทวาสงทดคนดท�าไดงายแตคนชวท�าไดยากเชนเดยวกบสงชวรายทคนชวท�างายแตคน

ดท�ายากดงนนการฝกสอนและเปดโอกาสใหเดกไดคดดพดดท�าดจนกลายเปนนสยจะเปนรากฐานท

ส�าคญถงแมเมอเตบโตจนเขาวยรนซงกลมเพอนมบทบาทส�าคญอยางมากในชวตแตรากฐานทพอแมคณ

ครสรางไวจะชวยท�าใหวยรนตดสนใจเลอกเสนทางทเหมาะสมดงามตอไปไดการเปนตนแบบทดงามของ

พอแมและครจงมความส�าคญอยางมากในการสรางจรยธรรมใหเกดขนในตวเดกๆพอแมและครทมทาท

แขงกราวและไมยดหยนอาจท�าใหเดกเกดการตอตานและไปขดขวางการพฒนาจรยธรรมจากระยะตน

ไปสระยะตอๆไปได

การตรวจประเมน เดกวยเรยนควรไดรบการตรวจประเมนทกปเพอตดตามการเจรญเตบโตเพอดวารางกายเตบโต

สมสวนหรอไม(กราฟการเจรญเตบโตศกษาเพมเตมไดในภาคผนวก)รวมถงประเมนพฒนาการและการ

เรยนรอยางนอยตดตามปเวนปทอาย6,8และ10ป(ในกรณทเดกมพฒนาการสมวยปกตและแขงแรงด

มาตลอด)รายละเอยดการตรวจประเมนตามตารางตอไปนอางองตามมาตรฐานราชวทยาลยกมารแพทย

แหงประเทศไทยพ.ศ.2557(เอกสารในภาคผนวก)


14

ตารางประเมนเดกวยเรยนโดยคณครพยาบาลหรอครอนามยการตรวจคดกรอง วธตรวจ สรปผล

ตรวจสขภาพ ตรวจสขภาพทวไปชงน�าหนกวดสวนสงวดความดนโลหต

ตรวจสายตา ตรวจการมองเหนใชSnellenchart/E-chart

ตรวจการไดยนและ

ประเมนการสอสาร

ตรวจการไดยนอยางงายโดยใชนวมอถกนหางประมาณ1นว/

ประเมนการเลาเรองและการสอสาร

พฒนาการของ

กลามเนอมดเลก

ประเมนความถนดการจบดนสอและคณภาพการเขยนหนงสอ

การเรยนและ

พฤตกรรม

สงเกตพฤตกรรมเสยงเชนปญหาการเรยนกาวราวซนสมาธ

สนแยกตวไมมเพอนปรบตวยากหรอวตกกงวล

ตรวจสขภาพ

ในชองปาก

ตรวจปญหาสขภาพชองปากและฟนผ

ตรวจคดกรองภาวะ

โลหตจาง

เดกควรไดรบการคดกรองภาวะโลหตจางในชวงชนป.1

1ครง(ในกรณทอาย3-6ปยงไมเคยไดรบการตรวจมากอน)

ตรวจการไดรบวคซน ตามสมดบนทกสขภาพแมและเดก


15

ตารางส�ารวจพฒนาการและทกษะการเรยนรในเดกวยเรยน 6-12 ปอาย การทรงตวและการ

เคลอนไหวรางกายการใชตาและมอ การสอความ

หมายและภาษาการเขาสงคม

6ป เดนบนสนเทาเดนตอเทาถอยหลงโดยใช2มอรบลกบอลทโยนมากระโดดไกลได1.2เมตร

วาดรปสเหลยมขนมเปยกปน และสเหลยมทมเสนทแยงมมได เขยนหนงสองายๆได

ร ซายขวา นบ 30 ถอยหลงได อธบายความหมายของค�า บอกความแตกตางของของ2สง

ชวยงานบาน ผกเชอกรองเทาเลนอยในกตกา

7ป กระโดดขอเดยวไดหลายครงตอกนเดนถอของหลายชนไดเรมขจกรยาน2ลอ

วาดรปคน 12 สวน ตอบนได10ชนเขยนหนงสอได

บอกวนในสปดาห เปรยบเทยบขนาดใหญเลกแกปญหางายๆได บวกลบเลขงายๆไดบอกเวลากอนหลง และพดโตตอบไดชดเจน

รบผดชอบงานบ านทท�าเปนประจ�า เลนเป นกล ม ท�าตามค�าสงเพอหลกเลยงการลงโทษ

8ป ทรงตวไดดขจกรยาน2ลอไดด

เขยนหนงสอถกตอง วาดรปกากะบาด

บอก วนเดอนป ได ฟงเรองไดเขาใจเนอหาเดนๆ เปรยบเทยบและเขาใจเรองปรมาตร

มเพอนสนทยอมรบกฎเกณฑกตกาของผใหญ

9ป ยนขาเดยวปดตา15วนาท

วาดรปทรงกระบอกเขยนหนงสอตวบรรจงได ถกตอง

บอกเดอนถอยหลงไดอานและคดเลขในใจบวกลบเลขหลายชนคณชนเดยว

รวาอะไรควรไมควรในสถานการณตางกน

10-12ป

รบลกบอลมอเดยวกระโดดไกล1.5-1.6เมตร

ว า ด ร ป ท ร ง ส เ ห ล ย มลกบาศก

คณหารไดพดตวเลขตามได6หลกพดตวเลขถอยหลงได4-5หลก รจดเศษสวน เขยนเลาเรองสนๆไดแกปญหาเปนขนตอนแกโจทยได2ชน

วางตวจนเปนทยอมรบของกล มได วางตนเหมาะสมก บกาละเทศะเรมยอมรบความคดเหนทแตกตางจากของตนเองได

ดดแปลงมาจากตารางพฒนาการทางกายภาษาและสงคมในเดกปกตนตยาคชภกดรววรรณ

รงไพรวรรณ,2552


20

บทท 3การดแลสงเสรมสขภาพและปองกนโรค

อาหาร เดกวยเรยนเปนวยทรางกายยงมการเจรญเตบโตทงขนาดและโครงสราง การสงเสรมใหเดกได

รบอาหารและโภชนาการทเหมาะสมในชวงนเดกจะสามารถเจรญเตบโตและพฒนาการไดเตมศกยภาพ

ตามพนธกรรมเดกวยเรยนมการเปลยนแปลงทงทางรางกายอารมณและสงคมซงมผลตอพฤตกรรม

การบรโภคอาหารของเดกเดกวยนบางสวนยงมปญหาดานการกนและขาดสารอาหารทจ�าเปนจะท�าให

รางกายออนแอมภมตานทานโรคต�าเจบปวยบอยเฉอยชาเหมอลอยการเรยนรชากวาปกตความจ�า

ไมด ผลสมฤทธในการเรยนต�า สมรรถภาพ ในการท�ากจกรรมและเลนกฬาต�า ในขณะเดยวกนปญหา

โภชนาการเกนและโรคอวนกทวความรนแรงเพมขนเปนล�าดบ ดงนนจงควรสงเสรมใหเดกวยเรยนได

กนอาหารถกหลกโภชนาการทงปรมาณและสดสวนทพอเหมาะกบความตองการของรางกายรวมทงสง

เสรมใหเลนกฬาหรอออกก�าลงกายเปนประจ�าและพกผอนอยางพอเพยงการทเดกมภาวะโภชนาการทด

คอมน�าหนกและสวนสงปกตตามเพศและเกณฑอายนอกจากจะสงเสรมการเจรญเตบโตและสขภาพท

ดใหแกเดกในปจจบนแลวยงชวยปองกนการเกดโรคเรอรงในวยผใหญไดแกภาวะไขมนสงในเลอดโรค

หวใจขาดเลอดโรคเบาหวานโรคความดนโลหตสงและโรคกระดกพรน

อาหารของเดกวยนควรไดครบทง 5 หม และกนหลากหลาย รบประทานอาหารใหครบ 3 มอ

ความตองการโปรตนของเดกวยเรยนจะมากกวาผใหญ1 เทาตว โดยเฉพาะในระยะกอนเขาสวยรนท

มการเจรญเตบโตอยางรวดเรวเดกวยนตองลดไขมนจากสตวแลวเพมไขมนจากน�ามนพชเพอปองกน

มใหขาดกรดไขมนทจ�าเปนแกรางกายรวมทงดมนมรสจดหรอนมพรองมนเนยวนละ2-3กลองเพอให

รางกายไดรบแคลเซยมเพยงพอตอการสรางกระดกและฟนหลกเลยงเครองดมรสหวานชาหรอกาแฟผก

ใบเขยวและผลไมจ�าเปนส�าหรบเดกวยนมากเพราะจะท�าใหไดรบวตามนและเกลอแรเพยงพอและชวย

ในการขบถายส�าหรบเดกทมน�าหนกเกนหรอเปนโรคอวนไมควรอดอาหารโดยเฉพาะมอเชาเพราะจะ

ท�าใหรางกายขาดสารอาหารทจ�าเปนตอการเจรญเตบโตผลการเรยนต�าลงแนะน�าใหกนครบ3มอแต

ลดปรมาณอาหารในแตละมอลงโดยเฉพาะมอเยนอาจเพมปรมาณผกเพอใหรสกอมเรวหลกเลยงการ

กนอาหารประเภททอดและอาหารทมไขมนมากเชนหนงสตวหมสามชนหมยอกนเชยงปาทองโก

การดแลสงเสรมสขภาพและปองกนโรค

21

เปลยนเปนเลอกอาหารประเภทนงตมอบและตนแทนรวมทงลดเงนคาขนมหลกเลยงการกนรสเคม

และหวานจดรวมทงผลไมรสหวานจดและสนบสนนการท�ากจกรรมทออกก�าลงกายเพมขน

การออกก�าลงกายและการเลน การเคลอนไหวออกแรง/ออกก�าลงกายเปนการสงเสรมพฒนาการของระบบประสาทและกลาม

เนอทเกยวของ สงผลตอการเจรญเตบโตและการพฒนาความสามารถรอบดานทงทางรางกาย อารมณ

สงคมและสตปญญาวยนจะเลนกฬาไดแทบทกชนด เลนเปนทมได เขาใจกฎกตกา รหนาทของตวเอง

ในขณะเลนกฬาชนดนนๆการออกก�าลงกายสม�าเสมอจะท�าใหรางกายแขงแรงอารมณเบกบานเชอมน

ตนเองและกลาแสดงออก

ขอแนะน�าการออกก�าลงกายส�าหรบเดกวยประถมศกษา

1. ควรจดเวลาเพอใหเดกออกก�าลงกายอยางนอย30ถง60นาทตอเนองอยางนอย3ครงตอ

สปดาหเพอพฒนากลามเนอใหสมบรณแขงแรงเพมความสงโดยเฉพาะในเดกผหญงซงเขาสวยรนเรว

ประมาณอาย10ปจะมชวงสงตอไปไดหลงมประจ�าเดอนไมเกน2ป

2. กจกรรมในแตละวนควรจะเรมจากระดบเบาปานกลางและหนกตามล�าดบ

3. จดสถานททบานหรอพาไปท�ากจกรรมเพอสงเสรมใหเดกไดออกก�าลงกายแบบแอโรบกเชน

เลนกฬาวงกระโดดเชอกตแบดมนตนหรอวายน�าฯลฯ

4. สนามทเลนควรมขนาดใหญสภาพแวดลอมดโลงแจงอากาศถายเทด

ขอควรระวง

1. สภาพแวดลอมทคบแคบ ขาดอากาศทบรสทธ หรอพนสนามทมเนนหรอหลม อาจจะเปน

สาเหตของการบาดเจบของกลามเนอและกระดกได

2. ควรเฝาระวงเรองของการบาดเจบภาวะรางกายขาดน�าเหนอยลาเพราะเดกจะไมหยดเลน

สญเสยเหงอไปมากจงควรใหเดกไดดมน�าอยางเพยงพอ

3. โปรแกรมการฝก การออกก�าลงกายทจะเพมความแขงแรงของกลามเนอ เสรมสรางกระดก

และใหระบบกลามเนอมความแขงแรงไดแกการโหนบารเดยววายน�าและยกน�าหนกขนาดนอยไมควร

ใหมการฝกเพอเพมความเขงแรงของกลามเนอในรปแบบการเพมขนาดใหญของกลามเนอซงรปแบบการ

ฝกจะหนกบาดเจบตอระบบกลามเนอเอนกระดกและขอไดงายดงนนการฝกเพอเพมขนาดของกลาม

เนอจงเปนขอหามในเดก


22

การดแลสขภาพชองปากและฟน การสงเสรมใหบตรหลานมสขภาพฟนดไมใชเรองยากสงทควรท�าคอการเลอกรบประทานอาหาร

ทมประโยชนออนหวานดแลสขภาพชองปากเปนประจ�าเดกวยประถมศกษาเปนวยทมฟนถาวรเรมขน

ถาไมระวงรกษาจะท�าใหเหงอกอกเสบและฟนผไดงาย

การดแลสขภาพชองปากใหสะอาดถอเปนความรบผดชอบพนฐานตอตนเองของเดก การแปรง

ฟนเปนวธการปองกนฟนผและโรคในชองปากดทสด งายทสด เคลดลบการเพมประสทธภาพเพอชวย

ปองกนฟนผคอการแปรงฟนสตร222

2 ครง = แปรงฟนสม�าเสมอวนละ 2 ครง ดวยยาสฟนผสมฟลออไรด เนนกอนนอน เพอให

ฟลออไรดอยในชองปากเพยงพอตลอดทงคน

2นาท=แปรงฟนใหสะอาดทวทงปากทกซทกดานนานอยางนอย2นาทเพอใหฟลออไรดท�า

ปฏกรยากบฟนในเวลานานพอเพยง

2 ชวโมง=ภายหลงการแปรงฟนไมรบประทานอาหารหรอดมน�าเปนเวลา 2 ชวโมง เพอให

ฟลออไรดจากยาสฟนท�าปฏกรยาในปากโดยไมถกชะลางออกจากปากเรวเกนไปและใชน�าบวนปากภาย

หลงการแปรงฟนขนาดองมอกพอ

พอแมควรพาเดกไปพบทนตแพทยเปนระยะๆอยางนอยปละ1ครง


23

ความปลอดภยส�าหรบเดกวยเรยน 6-12 ป เดกอาย6-8ปเสยชวตจากอบตเหตและความรนแรงปละ204-254รายคดเปนอตราการตาย

19-24คนตอเดกหนงแสนคนเดกอาย9-12ปเสยชวตปละ159-173รายคดเปนอตราการตาย15-16

คนตอเดกหนงแสนคน

เกนครง(รอยละ45-57)ของสาเหตการตายเกดจากการจมน�าตายจากการเลนน�าวายน�าตกน�า

โดยเกดเหตทบรเวณแมน�าล�าคลองอางเกบน�าหนองบงฝายหรอเขอนเปนตนรองลงมาคอตายจาก

อบตเหตจราจร(รอยละ17-22)

การตายจากสาเหตอนเชนไฟฟาดดการขาดอากาศหายใจจากการผกคอหรอถกบบรดคอตาย

ปนวตถระเบดภยธรรมชาตไฟไหมและพลดตกจากทสงนอกจากนมรายงานการถกท�ารายดวยของแขง

ของมคมและอาวธปนภยพบตน�าทวมฟาผาพลดตกจากตนไมเสยชวตในไรนาเชนรถเกยวขาวทบ

การถกก�าแพงและเสาไฟฟาทบและเสยชวตจากยาฆาแมลงหรอก�าจดวชชพชยาฆาหอยเชอร


24

แนวทางจดการความปลอดภยหลกการท1.จดสภาพแวดลอมใหปลอดภยทงภายในบานนอกบานและการเดนทาง

1. ทพกอาศยมประตหนาตางทแขงแรงสามารถปองกนการบกรกจากบคคลภายนอกได

2. เลอกใชและจดวางเฟอรนเจอรใหเหมาะสมเชนตดตงตชนวางของชนวางทวรวบานทม

ความมนคงไมลมงายเพอปองกนการลมคว�าเมอเดกเขนดนหรอปนปาย

3. แยกเกบหรอจดวางสงของทอาจกออนตรายใหมดชดเชนปนยายาฆาแมลงสารกดกรอน

มใหเดกเขาถงได

4. ไมใหเลนของเลนอนตรายเชนของเลนมคมปนอดลมพลดอกไมไฟ

5. เรยกรองและใหความรวมมอกบชมชนในการจดพนทเลนนอกบานทปลอดภยใหเดก เชน

สนามเดกเลนทไมตดถนนมรวปดกนเพอไมใหเดกถกรถชนหรอตกไปในแหลงน�าตดตงเครองเลนสนาม

เสาฟตบอลแปนบาสอยางถกวธมนคงไมลมงายเปนตน

6. จดใหมผดแลเดกในชมชน(อาสาสมครพฒนาเดก)ในชวงเวลาทเดกอยในชมชนเชนชวงเยน

วนหยดหรอชวงปดการศกษา

7. จดใหเดกเดนทางดวยความปลอดภย เชน จดรถโรงเรยน ใชหมวกนรภยในการโดยสารรถ

จกรยานยนตใชทนงนรภยใหเหมาะสมตามอายเปนตน

หลกการท2.การเฝาดแลปกปองคมครองเดกโดยผดแล

1. อยาประมาท โดยจดใหเดกอยในททปลอดภย ตดตามสอดสองเรองความปลอดภยของเดก

เปนระยะ รวาเดกอยตรงไหน ก�าลงท�าอะไรในขณะนน ไมปลอยใหเดกอยกบคนแปลกหนาตามล�าพง

โดยเฉพาะบคคลอนตรายเชนบคคลเสพยาเสพตดบคคลทมปญหาทางดานอารมณบคคลทเสพตดทาง

เพศหรอเมาสราเปนตน

2. ก�าหนดกฎระเบยบความปลอดภยแจงใหเดกรและใหท�าตามอยางเครงครดสม�าเสมอโดย

เฉพาะกฎของการท�ารายรางกาย ไมปลอยใหเดกตกน หรอรงแกกนในระหวางเดก และ ไมใหผอนมา

สมผสรางกายเดกในสวนทควรปกปองเชนปากหนาอกกนและอวยวะเพศเปนตน

3. ไมวานหรอจางวานใหเดกซอหรอเสพเครองดมแอลกอฮอล บหร ยานอนหลบ ของมนเมา

และสงเสพตดทกชนด

4. ในกรณทเดกตองใชเครองใชไฟฟา หรอเครองมอตางๆ ผดแลตองพจารณาวาเปนเครองมอ

ทมกลไกการท�างานไมซบซอนหรอมอนตราย กอนอนญาตใหเดกใชผดแลตองสอน สาธตการใช และ

ควบคมดแลใหเดกท�าไดทละขนตอน


25

5. ไมสงเสรมใหเดกขบขรถจกรยานยนต รถยนตและฝกใหใชอปกรณเสรมความปลอดภยเปน

ประจ�าเชนใชหมวกนรภยจกรยานยนตโดยท�าใหเหนเปนตวอยาง

6. ผดแลรวธการปฐมพยาบาลเบองตนการปฏบตการกชพขนพนฐาน(การเปาปากนวดหวใจ

และการตบหลงกดหนาอกหรอกดทองเพอก�าจดสงแปลกปลอมออกจากหลอดลม)และการปองกนการ

บาดเจบในเดก

7. ผดแลเดกรวธการสอสารกบหนวยฉกเฉนทางการแพทย(1669)ศนยพษวทยา(022011083)

รวมทงรวธการสงตอเดกในภาวะฉกเฉนไปยงสถานพยาบาลใกลเคยง

หลกการท3.สอนเดกใหหลกเลยงจดอนตรายปฏบตตามกฎแหงความปลอดภยและมทกษะชวต

เพอความปลอดภย 1. ใหเดกมสวนรวมในการแสดงความคดเหนเกยวกบจดเสยงและสถานการณอนตรายสามารถคนหาจดเสยงไดเองรวมทงรวมแกไขความเสยงและก�าหนดกฎแหงความปลอดภยรวมกน เชน ไมขบขจกรยานยนตไมขจกรยานบนถนนทมรถพลกพลานไมเลนบนถนนไมวายน�าในแมน�าไหลเชยวไมเลนปนวตถระเบดไมเลนรนแรงไมเลนไฟไมปนปายทสงไมรบของหรอไปกบคนแปลกหนาขออนญาตเมอตองการออกนอกบรเวณทปลอดภย 2. ใหเดกมสวนรวมในการแสดงความคดเหนเกยวกบบคคลอนตรายเชนเพอนเกเรบคคลเสพยาเสพตดบคคลทมปญหาทางดานอารมณบคคลทเสพตดทางเพศหรอเมาสราเปนตนและรจกปองกนตนเองจากภยตางๆโดยเฉพาะภยคกคามทางเพศเชนไมแตงกายลอแหลมไมเดนทางในยามวกาลโดยล�าพง 3. สรางความไววางใจ พดคย และใหเลาเรองเมอมผอนมากระท�าหรอปฏบตโดยมชอบ เชนสมผสรางกายในสวนทควรปกปองโดยเฉพาะหนาอกกนและอวยวะเพศเปนตน 4. ฝกสอนใหเดกรจกการปฏเสธไมยอมท�าตามแมจะเปนคนใกลชดเมอไมมนใจวาสงทถกชกชวนใหปฏบตนนจะน�าไปสอนตรายหรอไมฝกใหมทกษะการจดการความขดแยงอยางเหมาะสมหลายรปแบบโดยไมใชความรนแรงเชนเชนรบฟงความคดเหนยอมรบผดปรบปรงตวเปนตน 5. ฝกใหหลกเลยงหรอขอความชวยเหลอเมอถกคกคามรกเราทางรางกายหรอทางเพศ 6. ฝกใหคมอารมณคมตนเองหรอหดระบายออกทางเพศอยางเหมาะสมเชนการออกก�าลงกายเลนดนตรศลปะไมยงเกยวกบสอลามกวางตวเหมาะสมกบคนแปลกหนา 7. เดกตองไดรบการสอนและฝกทกษะเพอใหเกดความปลอดภยเชนฝกหดวายน�าใหเปนการขนเรอการชวยคนตกน�าการขจกรยานการใชหมวกนรภยเขมขดนรภยการใชเครองใชไฟฟาเครอง

มองานบานหรองานอนๆทเดกตองปฏบต


26

8. เดกตองไดรบความรสอนทกษะการปองกนอนตรายและการหนจากภยธรรมชาตทพบไดบอย

ในเขตชมชนเชนน�าทวมไฟไหมคลนยกษสนามเปนตนโดยฝกใหหดหนไฟการตะโกนขอความชวย

เหลอจากผใหญรจกใชโทรศพทหมายเลขฉกเฉน(191,1669)เปนตน

9. ส�าหรบเดกโตตองไดรบการสอนวธการปฐมพยาบาลเบองตนการปฏบตการกชพขนพนฐาน

(การเปาปากนวดหวใจการกดทองเพอก�าจดสงแปลกปลอมออกจากหลอดลม)


27

พฤตกรรมเสยง พอแมควรศกษาพฒนาการตามวยของลกและปรบวธการเลยงดใหเหมาะสมกบวยควรมเวลาท

มคณภาพและเปดโอกาสใหเดกไดพดคยเลาประสบการณทโรงเรยนหรอเหตการณตางๆอยางสม�าเสมอ

การเลาเรองของเดกท�าใหพอแมไดรบรถงแนวคด การกระท�าและพฤตกรรมตางๆของลกและเพอนๆ

กรณทพบความเสยงเรองใดๆกตามเชนบหรการใชความรนแรงตดเกมหรอเรองเพศเปนตนพอแม

ควรพยายามเขาใจและเปดโอกาสใหเดกไดแสดงความคดเหนของตนเองกอนอยาดวนตดสนถกผดควร

รบฟงและหาแนวทางหรอท�าขอตกลงรวมกนเวลาทตองการแกปญหาตางๆ สมพนธภาพทดของพอแม

กบลกเปนคณสมบตทส�าคญทจะปกปองเดกวยเรยนจากพฤตกรรมเสยงตางๆ

สงตอไปนในวยเรยนตอนปลายถาเดกมปญหาเกนกวา2ขอถอวามพฤตกรรมเสยงทพอแมควร

น�าเดกไปพบกมารแพทยเพอคนหาสาเหตและแกไขปญหา

H–Home,Health เชนมปญหาทบานมความรนแรงในบานหรอปญหาสขภาพ

E–Education มปญหาการเรยน

A–Acitivities เชนตดเกมหนโรงเรยนหนเทยวใชเงนมาก

D–Drug ลองสบบหรเกยวของกบยาเสพตด

S–Sex มพฤตกรรมบงชไปสนใจเรองเพศ

S–Safety หาวกาวราวท�าพฤตกรรมเสยงตออนตราย

สอ อนเทอรเนตและเกม พอแมควรรจกการใชสอหรออนเทอรเนตและเกมศกษาทงประโยชนและผลกระทบดานลบทม

ตอเดกควรอนญาตใหเดกชวงวยประถมศกษาหรออายมากกวา6ปขนไปไดใชอนเทอรเนตภายใตการ

ก�ากบดแลแตไมอนญาตใหเลนในหองสวนตวทปดมดชดมการก�าหนดกตกาชดเจนโดยอนญาตใหเลน

ไดไมเกนวนละ1ชวโมงในวนธรรมดาและไมเกน2ชวโมงในวนหยดโดยใหเลนหลงจากทท�าการบาน

หรอกจวตรประจ�าเสรจเรยบรอยแลวและไมอนญาตใหเลนในระหวางท�ากจกรรมอนๆเชนรบประทาน

อาหารหรอระหวางเดนบนถนน

ควรสนบสนนใหเดกท�ากจกรรมทมการเคลอนไหว ออกก�าลงกาย มากกวาปลอยใหเดกใช

อนเทอรเนต เพราะถาเดกรสกเหงา เบอ ไมมกจกรรมท�า เดกมโอกาสสงทจะตดสอ อนเทอรเนตและ

เกมออนไลน


28

วคซน ในชวงวยประถมศกษาน ก�าหนดการใหวคซนจะหางกวาในระยะ 4-5 ปแรกของชวต ท�าให

ผปกครองอาจละเลยความส�าคญของวคซนในวยนไปได การทบทวนวคซนทจ�าเปนตองไดรบใหครบ

ในชวง 5 ปแรกนน ถอเปนสงส�าคญในการเตรยมความพรอมใหกบเดกทจะตองใชชวตภายนอกบาน

มากขน หากไดรบวคซนไมครบตามก�าหนดกสามารถพามารบวคซนตอจากครงสดทายได โดยไมตอง

ตงตนใหมนอกจากนยงมวคซนเสรมทสามารถรบไดในวยนและวคซนทจ�าเปนตองกระตนอกดวยวคซน

พนฐานทจ�าเปนและวคซนเสรมทเดกควรไดรบจนถงอาย6-12ปมดงน


29

วคซนทเดกไทยควรไดรบในชวงวยตางๆ

(อางองตามตารางการใหวคซนในเดกปกตแนะน�าโดยสมาคมโรคตดเชอในเดกแหงประเทศไทย2560)วคซน จ�านวนครงทควรไดรบทงหมด ชวงอายทควรไดรบวคซนแตละครง

บซจปองกนวณโรค 1ครง แรกเกด

ตบอกเสบบ ฉด3ครง 0,1-2,6เดอน

คอตบไอกรนบาดทะยก ฉด5ครง 2,4,6,18เดอน,4-6ป

โปลโอ กนหรอฉด5ครง 2,4,6,18เดอน,4-6ป

หดหดเยอรมนคางทม ฉด2ครง 9-12เดอน,2ป6เดอน

ไขสมองอกเสบเจอ ฉด2ครง ชนดเชอมชวต:9-12เดอนและเขมท2ตอน3-12เดอนตอมา

ไขหวดใหญ* ทกป ตงแตอาย6เดอนขนไปหากรบครงแรกทอายต�ากวา9ปใหรบ2เขมหางกน1เดอนหลงจากนนปละ1เขม

อสกอใส* ฉด2ครง 1ป,4-6ป

ตบอกเสบเอ* ฉด2ครง 1ป,เขมท2อก6-12เดอนหลงจากเขมแรก

เอชพว* ฉด3ครง เขมแรกทอาย9-26ป,เขมท2และ3หางจากเขมแรก1-2เดอนและ6เดอน

*วคซนเสรมเปนวคซนทอยนอกแผนการสรางภมคมกนโรคของกระทรวงสาธารณสขผปกครองตองเสย

คาใชจายเอง

วคซนทควรใหในเดกวยนไดแกวคซนทยงไดรบไมครบตามตารางและวคซนปองกนไขหวดใหญนอกจากนนวคซนทควรฉดในชวงวยรน(อาย10-12ป)ไดแกวคซนเอชพวปองกนมะเรงปากมดลกและหดหงอนไกและวคซนปองกนคอตบไอกรนบาดทะยกเขมกระตนซงจะกลาวถงในรายละเอยดตอไป ในกรณทพบวาเดกทมอายมากกวา6ปทเคยไดรบวคซนแตยงไมครบถวนตามตารางผปกครองควรรบพาไปพบแพทยเพอรบตอใหครบมดงน 1. วคซนปองกนโรคคอตบไอกรนบาดทะยกโปลโอโรคคอตบจะท�าใหคออกเสบรนแรงและอาจเสยชวตไดโดยจะตดเชอแพรมาจากล�าคอของผปวยหรอผทเปนพาหะส�าหรบบาดทะยกนนพบเชอโรคไดทวไปในสงแวดลอมฝนดนเมอปนเปอนแผลท�าใหเกดพษตอระบบประสาทและหยดหายใจไดสวนไอกรนแมวาจะไมกออาการรนแรงในเดกโตแตสามารถแพรใหเดกเลกซงกอใหเกดอาการไอรนแรงจนเสยชวตได เชอไวรสโปลโอนนท�าใหเกดกลามเนอเปนอมพาตและกลามเนอลบได แมจะไมพบในประเทศไทยหลายปแลวแตยงมการระบาดในหลายประเทศแถบเอเชยจงจ�าเปนตองมภมคมกนใหทว

ถงวคซนนมประสทธภาพสงแตตองไดรบการกระตนเปนระยะใหครบ5ครง


30

2. วคซนปองกนโรคตบอกเสบบโรคตบอกเสบบสามารถตดตอกนไดทางเพศสมพนธเลอดหรอ

การใชของมคมรวมกบผทเปนพาหะผทตดเชอนมโอกาสเปนโรคตบอกเสบเรอรงตบแขงหรอมะเรงตบ

ไดวคซนมประสทธภาพสงเมอใหครบ3ครงแลวไมตองฉดซ�าอก

3. วคซนปองกนโรคหดหดเยอรมนคางทมโรคหดยงพบมการระบาดอยในปจจบนเมอเปน

แลวอาจมภาวะแทรกซอนทางปอดและสมองไดส�าหรบหดเยอรมนหากตดเชอในหญงตงครรภอาจกอ

ใหเกดความพการแตก�าเนดในทารกไดสวนคางทมนนท�าใหเกดตอมน�าลายอกเสบเมอเปนแลวอาจม

ภาวะแทรกซอนเชนอณฑะอกเสบกลามเนอหวใจอกเสบและเยอหมสมองหรอสมองอกเสบไดทกคน

จ�าเปนตองไดวคซนนอยางนอย2ครง

4. วคซนปองกนโรคไขสมองอกเสบ เจอ ประเทศไทยพบโรคไขสมองอกเสบ จากเชอไวรส

เจอไดบอยและมอตราการเสยชวตสงหากไดรบวคซนไมครบระดบภมคมกนจะไมเพยงพอในการปองกน

โรคหากเคยไดรบชนดเชอตายตองไดรบครบ3ครงถาเปนชนดเชอมชวตตองครบ2ครง

5. วคซนปองกนโรคไขหวดใหญเดกสามารถตดโรคไขหวดใหญไดงายเนองจากคลกคลกนใน

โรงเรยน นอกจากนนเดกยงเปนสวนส�าคญในการแพรเชอใหแกชมชน ผทมความเสยงสงเชน ผทอาย

มากกวา50ปขนไปเดกอายต�ากวา5ปคนทมโรคประจ�าตวเชนโรคหอบหดโรคปอดเรอรงโรคหวใจ

ภมคมกนต�า รวมทงหญงตงครรภ เมอเปนไขหวดใหญ อาจเกดภาวะแทรกซอนทอนตราย เชน ภาวะ

ปอดบวมอยางรนแรงได เนองจากไวรสไขหวดใหญมการเปลยนแปลงสายพนธทกป จงควรฉดวคซน

นทกป วคซนนฉดไดตลอดปแตควรฉดกอนฤดฝนหรอฤดหนาวคอเดอนพฤษภาคมหรอเดอนตลาคม

เนองจากมการระบาดสงสดการฉดวคซนครงแรกในเดกอายต�ากวา9ปควรไดรบการกระตนเขมท2

ภายในเวลา1เดอน

6. วคซนปองกนโรคอสกอใสเปนวคซนทมประสทธภาพดหลงไดรบวคซนครบ2ครงโอกาส

เกดโรคนอยมากแตอาจมบางรายยงเปนโรคอสกอใสไดแตอาการของโรคจะรนแรงนอยกวาการตดเชอ

โดยธรรมชาตนอกจากนโอกาสเกดโรคงสวดซงเกดจากเชอเดยวกนกบอสกอใสกลดนอยลงดวยผทเคย

เปนโรคอสกอใสแลวไมตองรบวคซนอกเดกทยงไมเคยเปนอสกอใสควรรบวคซนน

7. วคซนปองกนโรคไวรสตบอกเสบเอโรคไวรสตบอกเสบเอตดตอกนทางรบประทานอาหาร

และน�าทมเชอไวรสปนเปอนท�าใหเกดอาการตบอกเสบตวเหลองตาเหลองและตบวายได เดกในวย

เรยนรบประทานอาหารนอกบานกมความเสยงตอการเกดโรคนและอาจมอาการตบวายไดจงควรสราง

ภมคมกนตอโรคนเดกควรไดรบวคซนครบ2ครง


31

วคซนทควรใหฉดเมอเรมเขาสวยรน ชวงอาย 10-12 ป 1. วคซนเอชพวไวรสเอชพวหรอแปปปโลมาเปนสาเหตส�าคญในการกอโรคมะเรงปากมดลก

และหดหงอนไกบรเวณอวยวะเพศและทางเดนหายใจโดยเฉพาะกลองเสยงในเดกวคซนทมในทองตลาด

ในปจจบนม2ชนดคอชนดทครอบคลมไวรสสายพนธทกอมะเรงปากมดลกและหดหงอนไกและชนดท

ครอบคลมไวรสสายพนธทกอมะเรงปากมดลกอยางเดยว วคซนจะมประสทธภาพสงสดเมอฉดในผทไม

เคยมเพศสมพนธมากอนเดกวยรนควรไดรบวคซนนกอนถงชวงวยทจะมเพศสมพนธ

2. วคซนปองกนโรคคอตบบาดทะยก(ไอกรน)เขมกระตนเนองจากวคซนปองกนโรคคอตบ

บาดทะยกไอกรนทไดรบมาในวยเดกเลกนนจะใหภมคมกนโรคไดดนานประมาณ10ปดงนนเพอให

มภมคมกนตอเนองจงควรกระตนทอาย10-12ปเดกควรไดรบการฉดTd(วคซนปองกนโรคคอตบ

บาดทะยก)หรอTdap(วคซนปองกนโรคคอตบบาดทะยกและไอกรนแบบไรเซลล)ไมวาจะเคยได

รบTdapมากอนตอนอาย4-6ปหรอไมกตามหลงจากนนควรรบวคซนปองกนโรคคอตบบาดทะยก

ทก10ป


32

ก�าหนดการดแลการฉดวคซนเดกไทย โดยสมาคมโรคตดเชอในเดกแหงประเทศไทย 2560

ราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย


33


34

บทท 4เทคนคการสงเสรมพฒนาการและการเรยนร

ทกษะของเดกในศตวรรษท 21 เดกในยคปจจบนเปนเดกในศตวรรษท21ทเกดมาพรอมเทคโนโลยททนสมยชวตมความสะดวก

รวดเรว สามารถเรยนรสงตางๆ ผานคอมพวเตอรและอนเตอรเนต ลกษณะของสงคมโลกทเปลยนไป

ท�าใหลกษณะของเดกยคนแตกตางจากเดกยคกอน รวมทงการเรยนรกมความแตกตางไป เดกในยค

ปจจบนตองเนนการมความคดรเรมสรางสรรคเรยนรวธการในการหาขอมลแทนการรอรบขอมลอยาง

ในอดตรวมทงตองพฒนาทกษะทจ�าเปนส�าหรบการใชชวตในยคปจจบน

ไดมการรวมตวกอตงเปนเครอขายองคกรความรวมมอเพอพฒนาทกษะการเรยนรในศตวรรษท

21(Partnershipfor21stCenturySkills)หรอเรยกยอๆวาเครอขายP21และไดมการสรปทกษะท

เดกในศตวรรษ21ตองม3Rและ4C

3Rคอ ทกษะดานการอาน(READING)

การเขยน(WRITING),

การค�านวณ(ARITHMETIC)

4Cคอ การคดวเคราะห(Criticalthinking)

การสอสาร(Communicationskill)

การรวมมอ(Collaboration)

ความคดสรางสรรค(Creativity)

ดงนนการอบรมเลยงดและพฒนาเดกจงควรสอดคลองกบเปาหมายในการพฒนาเดกใหทนยค

ทนสมย นอกจากทกษะ3Rและ4Cดงทกลาวมาแลวยงมคณลกษณะทจ�าเปนอก6ประการทจะ

ท�าใหประสบความส�าเรจดงตอไปนคอ

1. ความเปนผน�า(Leadership)

2. ความสามารถในการปรบตวตอสงแวดลอมทเปลยนแปลงไปมความยดหยน(Adaptability)

3. ความอดทนพยายามในการท�าสงตางๆใหส�าเรจลลวงตามเปาหมายของตนเอง(Persistence/grit)

เทคนคการสงเสรมพฒนาการและการเรยนร

35

4. การรเรมท�าสงตางดวยตนเอง(Initiative)

5. ความอยากรอยากเหน(Curiosity)

6. ความตระหนกดานสงคมและวฒนธรรมทแตกตาง(socialandcultureawareness)

อยางไรกตามการอบรมเลยงดเดกพนฐานยงไมไดมอะไรแตกตางไปจากเดมเพยงแตผปกครอง

ควรเนนเสรมทกษะทกลาวมาเพมเตมและพงระลกไวเสมอวา การพฒนาเดกในยคปจจบนน ไมควรมง

เนนแตดานวชาการเพยงอยางเดยว แตควรเนนการพฒนารอบดาน เพอใหเดกสามารถอยในสงคมได

อยางมความสขและเปนบคคลทประสบความส�าเรจไดในศตวรรษท21

การสรางความสมพนธทด ความสมพนธทดยอมน�าไปสความรกความเหนอกเหนใจมน�าใจตอกนอดทนซงกนและกนได

มากขนน�าไปสความรวมมอของเดกในการอบรมเลยงดมากขนเดกไมตอตานมความยนดทจะรวมมอ

ในการฝกสงตางๆและโอนออนผอนตามผปกครองไดงายขน

ความสมพนธทดเกดขนไดจากการมความรกเปนพนฐานผปกครองเขาใจในตวเดกมการรบฟง

กนซงและกนเปดโอกาสใหไดแลกเปลยนความคดเหนแมวาเปนเดกกบผใหญกตามในขณะทผปกครอง

ยงมอ�านาจสงสดสดทายในการตดสนเรองราวตางๆและยงหนกแนนอยในกฎกตการะเบยบวนยของบาน

ในบานตองมการสรางบรรยากาศทเปนมตรตอกนใชเวลาท�ากจกรรมดๆและมความสขรวมกนเพอเสรม

สรางความใกลชดสนทสนมอนจะน�าไปสความสมพนธทดตอกน


36

ความสมพนธทดกบเพอนเกดไดจากการมความชอบความสนใจคลายๆกนรวมท�ากจกรรมตางๆ

ดวยกนโดยตองอาศยทกษะทางสงคมทดไดแกทกษะการสอสารทดการตงใจฟงผอนเขาใจภาษากาย

ของเพอนรไดวาเพอนรสกอยางไรมทกษะในการแกไขปญหาเมอเกดความขดแยง

หลกการในการสรางสมพนธภาพทด 1. ใหเกยรตซงกนและกนระหวางเพอนกบเพอนหรอแมจะเปนผใหญกบเดกกตาม

2. ใสใจและรบรความรสกซงกนและกนและตอบสนองตอกนดวยเหตผลไมใชอารมณ

3. ปรบตวเขาหากนรบฟงจรงใจพยายามท�าความเขาใจกนใหโอกาสและใหอภย

4. หาเวลาคณภาพท�ากจกรรมรวมกนเพอสรางสมพนธภาพทดโดยอาจเปนกจกรรมตางๆใน

บานเชนชวยกนปลกตนไมการออกก�าลงกายนอกบานดวยกนหรอกจกรรมในโอกาสพเศษเชนการ

ไปเทยว

5. ผใหญตองมความเชอมนวา เดกทกคนตองการเปนเดกด หากมปญหาเกดขนตองพยายาม

สอบถามท�าความเขาใจเดกกอนเปนอนดบแรก

ทกษะการสอสาร การสอสารทดเปนสงส�าคญในการสรางสมพนธภาพทดกบคนรอบขางชวยลดความขดแยงท�าให

เกดความรวมมอของเดกกบผปกครองไดดมากขนเทคนคการสอสารเบองตนทผปกครองควรใชกบเดก

ในชวตประจ�าวนคอ

1. การฟงอยางตงใจเดกจะรบรไดจากการทผใหญมองหนาสบตามการซกถามขอสงสยสรป

ประเดนเปนระยะ

2. การพดตองสงเกตสหนาทาทางแววตาเดกเพอประกอบการรบรและอารมณของเดก

3. การพดกบเดก ตองตรงไปตรงมา ชดเจน กระชบ ไมพดซ�าๆ จนเปนลกษณะของการบน

พดสงใดตองท�าตามทพดท�าใหเดกเกดความไวเนอเชอใจตอผใหญ

4. หากมเรองทเหนไมตรงกนตองเปดโอกาสใหเดกไดแสดงความคดเหนรบฟงเหตผลไมตดบท

ไมขดขวางการอธบายของเดก

5. มการชนชมรจกใชค�าพดขอบคณขอโทษโดยพอแมเองสามารถเปนตนแบบในการสอสาร

แกเดกได


37

การสงเสรมทกษะส�าคญ เดกวยเรยน เปนวยทเดกสามารถท�าสงตางๆไดดวยตวเองไดดมากยงขน พงผใหญนอยลง

แยกจากพอแมมากขน เขาสสงคมภายนอกมากขน เปนวยส�าคญในการเรมสรางความมนใจในตวเอง

ผานการชนชมและการยอมรบจากคนรอบขางเปนวยทตองฝกใหเดกมความมมานะอตสาหะเดกเรมม

ความสนใจและอยากลองกจกรรมหลากหลายเชนฝกเลนกฬาดนตร เปนตนผปกครองควรเอาใจใส

และสนบสนนทงดานการเรยนและกจกรรมนอกจากการเรยนทเดกสนใจ

ทกษะพนฐานของเดกวยเรยน 1. ทกษะการด�ารงชวตประจ�าวน ไดแก ฝกเรยนรการเดนทางท�าหรอหาอาหารเอง ซอของ

ท�างานบานการเกบออมเปนตน

2. ทกษะการเปนคนดไดแกการออนนอมถอมตนมน�าใจตอผอนเหนอกเหนใจผอนใหอภย

รจกอดทนอดกลน

3. ทกษะการเอาตวรอดไดแกความระมดระวงตวเองเขาใจคนและรเทาทนความคดทไมดของ

คนบางคนรจกปฏเสธสงทไมเหมาะสมไมพาตนเองไปอยในสถานการณหรอสถานททไมปลอดภย

4. ทกษะสงคมไดแกการสอสารชดเจนเขาใจความรสกของผอนควบคมอารมณแสดงออกได

เหมาะสมสามารถเจรจาตอรองและจดการปญหาเมอเกดความขดแยงไดดรจกกาลเทศะมความมนใจ

ในตนเองไมละเมดสทธผอนในขณะทจะตองไมยอมใหคนอนละเมดสทธของตวเอง


38

5. ทกษะการเรยนร ไดแก รจกคด วเคราะห มความคดรวบยอดไดด มสมาธด ฟงและจบใจ

ความไดดเปนคนชางสงสยชางคดมความอยากรอยากเหนกระตอรอรนในการเรยนรวธคนหาขอมล

จากแหลงตางๆดวยตนเองมวนยและความรบผดชอบรางกายสมบรณแขงแรงกลามเนอแขงแรงโดย

เฉพาะกลามเนอมอ

แนวทางการฝกทกษะพนฐาน 1. ใหเดกชวยเหลอตวเองตามวยใหมากทสดคอยๆลดการชวยเหลอลงเปดโอกาสใหเดกไดท�า

สงตางๆดวยตนเองใหมากทสด

2. ผปกครองเปนตนแบบในการท�าความดดานตางๆเชนการมน�าใจเหนใจคนอนการควบคม

อารมณตนเองเปนตน

3. เปดโอกาสใหเดกไดเผชญกบสถานการณทยากล�าบากบางโดยใหเดกฝกคดวเคราะหวางแผน

แกปญหาเองภายใตการควบคมดแลของพอแม

4. เดกตองฝกการอยในสงคมกบคนอนนอกบานเชนการเลนกบเพอนการไปคาย

5. ใหเดกแกปญหาตางๆดวยตวเองไมรบบอกใหท�าหรอรบแกปญหาให

6. ฝกความมระเบยบวนยในชวตประจ�าวน เชนการเกบของใหเปนระเบยบท�ากจวตรประจ�า

วนใหตรงเวลา

7. ท�ากจกรรมทหลากหลายนอกเหนอจากการเรยนวชาการซงเปนการเปดโอกาสใหเดกไดฝก

ทกษะทหลากหลายเชนทกษะสงคมกลามเนอสมาธและมอารมณทเปนสขในขณะทท�ากจกรรมตางๆ


39

ฝกความรบผดชอบ การฝกใหเดกมความรบผดชอบในงานตางๆนน การทเดกไดเคลอนไหวจะชวยพฒนากลามเนอ

ฝกการวางแผนการท�างานอยางเปนระบบการมน�าใจแกผอนภาคภมใจในตวเองมความเชอมนในความ

สามารถของตวเองสงผลใหประสบความส�าเรจในอนาคต

แนวทางการฝกมดงตอไปน

1. ฝกใหเดกรบผดชอบตวเองเชนการท�ากจวตรประจ�าวนดวยตวเองการจดตารางสอนหรอ

เตรยมสงของทไปโรงเรยนเอง โดยในระยะตนผปกครองชวยก�ากบดแล เมอสามารถท�าไดกแสดงความ

ชนชมเพอเปนแรงเสรมทางบวกใหท�าสงนนๆตอไปเมอเดกท�าไดดแลวผปกครองตองคอยๆลดการชวย

เหลอลง

2. ฝกใหเดกรบผดชอบงานสวนรวมเชนชวยงานบานงายๆตามวย

3. ความรบผดชอบดานการเรยน ควรเรมจากการสรางใหเดกเหนความส�าคญของการรบผด

ชอบตอการเรยนโดยไมไดเนนวาตองเรยนเกงแตเนนทพฤตกรรมเชนจดการบานใหครบท�าการบาน

ใหเสรจสงงานใหทนก�าหนด

4. สรางความตระหนกเหนคณคาตอสงทท�าไมไดท�าเพยงเพราะถกบงคบใหท�าเดกจะรวมมอ

ในการรบผดชอบงานตวเองมากขนเชน“ทกคนมน�าเยนๆกนเพราะหนรบผดชอบกรอกน�าสม�าเสมอแม

ดใจและภมใจจรงๆ”

5. มการชนชมเมอเดกรบผดชอบสงตางๆไดดในขณะเดยวกนตองตงกฎกตกาชดเจนหากเดก

ขาดความรบผดชอบรวมทงผปกครองตองหนกแนนสม�าเสมอก�ากบใหเปนไปตามกตกาเชนการหก

คาขนมลดเวลาเลนลงเปนตน

การฝกความมงมน มมานะ พยายาม 1. เปดโอกาสใหเดกไดท�ากจกรรมหลากหลายและพฒนาความสามารถทเดกสนใจและถนด

2. ฝกใหเดกตงเปาหมายดวยตนเองเพอใหมแรงจงใจของตนเองไมใชของพอแมมอสระในการ

เลอกและตดสนใจเปาหมายอาจเปนเรองเลกๆนอยๆใหเดกมงมนและท�าใหส�าเรจในชวงตนฝกตงเปา

หมายระยะสนเชนเปนสปดาหเมอบรรลเปาหมายใหบนทกความกาวหนาแลวตงเปาหมายตอไป

3. ฝกวางแผนการท�างานดวยตวเองจดเวลาในการท�ากจวตรประจ�าวนท�าตารางเวลาจดล�าดบ

ความส�าคญวาควรท�าสงใดกอนโดยมผปกครองคอยใหค�าแนะน�า

4. ฝกใหขวนขวายหาสงตางๆดวยตนเองไมไดทกอยางงายเกนไปเชนการเกบเงนเพอซอของ

ทอยากไดนอกจากเกดความมมานะยงสรางความภาคภมใจตวเองไดอกดวย


40

5. งานทใหเดกท�าตองไมยากเกนความสามารถแตกไมงายจนเกนไปจงจะเกดการพฒนาบาง

ครงเดกอาจทอแทอยากเลกพอแมควรใหก�าลงใจกระตนใหตอสและสดทายเมอท�าส�าเรจเดกจะเรยน

รและมความพยายามมากยงขน ในบางครงอาจลมเหลวบางเดกกจะพยายามในครงตอไปแตหากงาน

ยากเกนไปท�าอะไรกไมประสบความส�าเรจเดกจะกลายเปนเดกททอแทขาดความเชอมนจงไมมความ

พยายามอกตอไป

6. ผปกครองคอยใหก�าลงใจโดยเฉพาะเมอเดกเรมทอแทแสดงความเชอมนในตวเดกไมใชค�า

พดดานลบเพอสรางแรงกดดนใหพยายาม ไมเปรยบเทยบกบคนอน ในบางครงทลมเหลวพอแมกควร

ชนชมในความพยายามและความมงมน

การสรางเสรมพฤตกรรมทพงประสงคการรกษาระเบยบวนย และ กฎ กตกา ในแตละครอบครวยอมมกฎกตกาเพอสรางใหเกดระเบยบภายในบานและเกดวนยในตวเดก

เชนตองเอาเสอผาใสตะกราทกครงโดยสวนใหญมกไมไดมการพดคยตกลงกนอยางชดเจนดวยวาจาแต

เปนสงททกคนในบานรบรกนเองผานการก�ากบดแลของพอแมเชนแมจะบอกวาถอดเสอผาออกแลว

เอาไปใสตะกราดวยนะลกรวมทงท�าใหดเปนตนแบบเดกกเรยนรไปโดยปรยายดงนนพอแมจงมบทบาท

ส�าคญในการฝกใหเดกมระเบยบวนย

แตในบางเรองอาจตองพดคยกนอยางชดเจน เชน หามใชก�าลง ท�ารายรางกายกน หามพดค�า

หยาบสามารถเลนคอมพวเตอรไดวนละ1ชวโมงเปนตน


41

เมอมกฎกตกาแลวสงส�าคญทสดคอการก�ากบดแลใหเดกท�าตามกตกาทตกลงอยางสม�าเสมอ

โดยตองคยกบเดกตงแตตนเกยวกบบทลงโทษหากไมท�าตามกตกาโดยการลงโทษมหลายรปแบบเชน

การตดสทธตางๆการงดเลนเกมเปนตน

การยบยงพฤตกรรมทไมเหมาะสม การรกษากตกาใหมนคงเปนเรองส�าคญเอาจรงกบสงทตกลงกนเขมแขงในการท�าในสงทถกตอง

ผใหญทกคนตองมการปรบพฤตกรรมไปในทศทางเดยวกนสม�าเสมอไมใจออนหากมการละเมดขอตกลง

วธการเตอนเดกควรท�าดงน

1. เอาจรงทนทเพอหยดพฤตกรรมทเปนปญหาอยาปลอยทงไวนานเพราะการไมแกไขอาจท�าให

เดกมองวาผใหญยอมรบพฤตกรรมนน

2. รบฟงความคดเหนจบประเดนทไมพอใจใหเดกรบรวาผใหญเขาใจความคดและความรสก

3. ทบทวนกตกาขอตกลงถามอยแลวใหจดการตามทตกลงไมตอรองผดผอนใชทาทางนมนวล

แตจรงจงสอดคลองกบขอตกลงทวางไวกรณทไมมการตกลงกนลวงหนาใหใชกฎตามมาตรฐานสงคม

เชนไมละเมดผอนไมละเมดตนเองไมท�าลายของหรอใชจายฟมเฟอยเกนเหต

4. การลงโทษควรสรปสนๆกอนการลงโทษวาเกดอะไรขนเหตใดจงมการลงโทษใหเดกทบทวน

ตนเองถาส�านกผดไดควรแสดงความชนชมเดกทรจกไดคดหรอชมทเดกยอมเปดเผยความจรงไมโกหก

ปดบง ชวนใหเดกคดวา ถาจะไมใหเกดเรองนนขนอก ควรท�าอยางไรปองกนไดอยางไร และคาดหวง

ในทางทดวาเขานาจะท�าไดการฝกใหเดกคดทบทวนตนเองและวางแผนเกยวกบตนเองสดทายเดกจะ

น�าพาชวตตนเองไดมากขนเตอนตวเองเปนและพงพาพอแมนอยลง

5. ในกรณทเดกอยากปรบเปลยนกฎเกณฑกตกากยงมโอกาสท�าไดแตตองตกลงกนกอนเทากบ

เปดชองทางการเจรจาใหเดกมสวนรวมในการก�าหนดกตกาซงเดกจะรวมมอเพมขนเทากบฝกใหเขาเปน

ตวของตวเองสรางระเบยบวนยจากภายในตวเองได


42

การสรางความภาคภมใจและมนใจในตวเอง ความรกอยางเดยวไมเพยงพอในการฝกฝนลกใหประสบความส�าเรจ การทเดกชวยตวเองและผ

อนไดมความสามารถหลายอยางจะท�าใหเดกวยนรสกวาตวเองมความสามารถเกดความมนใจและถา

ความรความสามารถเหลานถกน�ามาใชประโยชนไดทงตอตนเองและผอนจะยงท�าใหเดกรสกวาตนเอง

มคณคาและมความหมายเปนคนส�าคญคนหนงทงในบานและนอกบานสงผลท�าใหเดกชอบตวเองและ

จะพยายามท�าตวเองใหดขน เหนความมงมนชดเจนขน อยากเรยนรสงตางๆรอบตวเพมขนและเตบโต

เปนวยรนทดตอไป

พอแมเปนผสะทอนสงดและสงไมดในการแสดงออกของเดกใหเดกไดยนเมอคนรอบตวพดถงตว

เองบอยๆไมวาดานดหรอไมดสดทายเดกจะเชอวาเขาเปนคนอยางนนจรงๆการฝกฝนจงควรเนนจดด

ใหมากกวาการบอกจดดอยเพอใหมการพฒนาตอได

เดกไมตองการคนมาตอกย�าวาผดพลาดอยางไรแตตองการชน�าวาจะท�าอยางไรจงจะท�าไดถกตอง

หรอดขนกวาเดมพอแมและผเลยงดควรหลกเลยงการใชค�าพดทรนแรงเพราะจะท�าใหเดกเสยความรสก

รสกวาตวเองไมมคณคาอยาต�าหนทตวเดกแตเนนพฤตกรรมทเดกท�าแลวคณไมชอบ

การใหก�าลงใจ การใชค�าพดเชงบวกจะชวยใหเดกวยนยอมรบไดและยอมท�าตามมากกวาการใช

ค�าพดเชงลบหรอค�าพดรนแรงไมวาผลของการฝกฝนจะเปนอยางไรในวนนอยาลมแสดงใหเดกเหนวา

“คณเชอมนวาวนหนงเขาจะท�าไดแนนอน”


43

บทท 5ปญหาทพบบอย และแนวทางชวยเหลอ

ปญหาการเรยน ปญหาการเรยนเปนปญหาทผปกครองและครพาเดกมาพบแพทยบอยปญหาการเรยนท�าใหเดก

ขาดความเชอมนรสกวาตนเองท�าอะไรดไมไดไมมความสขหลายครงกอาจถกผใหญรอบตวดวาผลท

ตามมาคอขาดแรงจงใจในการเรยนไมอยากเรยนรเพราะรสกวาตวเองไมไดเรองงานวจยมากมายพบ

วาความลมเหลวในการเรยนเปนสาเหตส�าคญของการเกดปญหาพฤตกรรมและอารมณในเดกและวยรน

การทเดกคนหนงจะสามารถเรยนหนงสอไดดนน ประกอบดวย 1. รางกายแขงแรงมความพรอมทางรางกายอวยวะรบสมผสท�างานไดดคอตาดหดและเสน

ประสาทจากตาหไปสมองปกตไมมความบกพรองของประสาทสมผส

2. สมองสามารถรบรขอมลไดด โดยมการท�างานประสานกนด ไมสบสน แยกขอมลทเขามา

พรอมกนออกจากกนไดเชนแยกเสยงครออกจากเสยงรบกวนอนๆไดรวมทงตองมสมาธทดซงหาก

เดกมความยากล�าบากในการจดระเบยบการเลอกสรรขอมลอาจเปนจากโรคสมาธสนหรอAttention

Deficit-HyperactivityDisorder(ADHD)

3. สตปญญาทด ไมมภาวะสตปญญาบกพรอง สามารถประมวลขอมล มกระบวนการคด การ

สรางความทรงจ�าและวเคราะหไดด

4. สมองสามารถแปลผลขอมลทเปนตวหนงสอ ผสมค�า และท�าความเขาใจความหมายได คอ

สมองทเกยวของกบการอาน เขยน ท�างานไดด ซงหากเดกมความบกพรองในจดน อาจเกดจากภาวะ

บกพรองในทกษะการเรยน(SpecificLearningDisorder)

5. กลามเนอทสามารถท�างานตามทสมองสงการได เชน เขยนหนงสอได กลามเนอมอท�างาน

คลองแคลว

6. มแรงจงใจอยากเรยนสนกกบการเรยนรคอมอารมณทดไมมภาวะซมเศราวตกกงวลหรอ

ปญหาทางอารมณอน

ปญหาทพบบอย และแนวทางชวยเหลอ

44

สงส�าคญในการดแลเดกทมปญหาการเรยนคอการท�าความเขาใจสาเหตเพอวางแผนในการชวยเหลอ

ตอไปถงแมวาจะไมสามารถท�าใหเดกทกคนกลายเปนเดกเรยนเกงไดแตสามารถท�าใหเดกเขาใจปญหาทตว

เองเปนมความสขสนกกบการเรยนรมประสบการณของความส�าเรจและมความภมใจในตวเองได

โรคสมาธสน (AttentionDeficitHyperactivityDisorder)

กลมความผดปกตของพฤตกรรมโดยลกษณะอาการจะแบงเปนกลมอาการหลกๆคอ

• อาการขาดสมาธเชนวอกแวกงายใจลอยท�างานไมเสรจงานไมเรยบรอยไมไดยนเวลาคน

พดดวยขลมของหาย

• อาการหนหนพลนแลนววามอดทนนอยท�าอะไรไมคดพดโพลงพดแทรก

• อาการซนอยไมนงนงนงไมไดตองยกยกเลนเสยงดงพดมากเกดอบตเหตบอย

เดกบางคนอาจจะไมมอาการครบทง3ดานแตควรเรมเหนอาการตงแตกอนอาย12ปและม

อาการในหลายๆสถานการณเชนทงทบานในหองเรยนสนามเดกเลนและอาการมผลกระทบกบเดก

ท�าใหเกดปญหาในการเรยนการเขาสงคม

การทเราเหนวาเดกดอและซนมาก อยไมนงเลย ทบาน แตทขณะทอยโรงเรยนกลาย เปนเดก

เรยบรอย เชอฟงคณคร กรณนอาจไมใชโรคสมาธสน เพราะยงมสาเหตอนอกหลายอยางทท�าใหเดกม

อาการคลายไมมสมาธซนเชนไมสบายกายเหนอยหวไมสบายใจหงดหงดกงวลและสาเหตทพบได

บอยคอการเลยงดแบบทตามใจไมไดฝกระเบยบวนยความรบผดชอบหรอการรจกอดทนรอคอยรวม


45

ทงสภาพแวดลอมในบานทไมเหมาะกบการเรยนรขาดความสงบมสงกระตนดงความสนใจเชนเสยง

โทรทศนหรอของเลนทมากเกนไป

ดงนน ถาเรมสงเกตเหนเดกมสมาธไมด เบองตนผปกครองสามารถชวยได โดยการจดสภาพ

แวดลอมใหสงบมระเบยบลดตวกระตนภายนอกและการฝกวนยความอดทนใหเดกรบผดชอบกจวตร

ประจ�าวนหนาทตางๆของตนเองใหไดเมอไดฝกปรบสงตางๆแลวไมไดผลสามารถพาเดกมาพบแพทย

เพอหาสาเหตอนๆตอไป

ภาวะบกพรองในทกษะการเรยน(SpecificLearningDisorder)

คอกลมโรคทมความบกพรองในกระบวนการเรยนร มสาเหตมาจากสมองท�างานบกพรอง โดย

เปนไดตงแตการวเคราะห แปลความขอมลไปจนถงการสงการออกมาท�าใหมปญหาในทกษะการเรยน

รเฉพาะดานคอทกษะในการอานหนงสอการเขยนการค�านวณภาวะนพบไดรอยละ3-6ของเดกวย

เรยนซงเปนความผดปกตทตดตวมาแตก�าเนดแตจะเรมเหนอาการเมอเขาประถม

แพทยจะวนจฉยภาวะน เมอเดกมความสามารถดานการเรยน ต�ากวาเดกอนทมสตปญญาเทา

กนอยางนอย2ชนเรยนจะพบวาเดกกลมนฉลาดเทาเดกอนเวลาคยเลนท�ากจกรรมตางๆจะท�าไดด

แตกลบเรยนไดไมด โดยทไมใชสาเหตจากสตปญญาบกพรอง ภาวะนสงผลใหเดกเรยนรในระบบการ

ศกษาปกตไดล�าบากท�าใหเดกคบของใจคดวาตวเองโงถกผใหญดต�าหนบอย

อาการแสดงภาวะบกพรองในทกษะการเรยนพบได3กลม

• ปญหาในการอานหนงสออานไมออกหรออานไดบางแตความสามารถในการอานต�ากวาเดก

ทฉลาดเทากนอยางนอย2ชนเรยนสะกดตวไมถกอานชาตกหลนอานเพมค�าอานสลบตวพยญชนะ

ผสมค�าไมไดแยกค�าไมถกอานแลวจบใจความไมได

• ปญหาในการเขยนหนงสอเขยนหนงสอไมไดทงทรวาจะเขยนอะไรเขยนแลวเอาพยญชนะ

มารวมกนแตอานไมไดเขยนพยญชนะสลบกนขนาดของตวอกษรไมเทากนเขยนไมตรงบรรทดไมเวน

ชองไฟ

• ปญหาในการคดค�านวณค�านวณไมไดเลยหรอท�าไดแตสบสนกบตวเลขไมเขาใจสญลกษณ

ไมเขาใจคาของตวเลขเขยนเลขสลบกนท�าบวกลบคณหารไมไดตโจทยปญหาไมเปน

อยางไรกตามสาเหตของการเรยนหนงสอไมดมอกหลายสาเหตกอนการวนจฉยเดกจงควรได

รบการตรวจประเมนทางจตวทยาระดบสตปญญาและความสามารถทกษะทางการเรยนอยางละเอยด

เพอชวยในการวางแผนการศกษาเฉพาะรายแกปญหาขอบกพรองในกระบวนการเรยนรตอไป


46

การจดสงแวดลอมใหเหมาะกบการเรยนรและการชวยเหลอทบาน สงแวดลอมทสงบผอนคลายไมมสงกระตนจากภายนอกมากเกนไปมบรรยากาศทดเดกจะรสก

สนกมความสขกบการเรยนและเกดแรงจงใจในการตงใจท�างานใหดขนตอไปอกดวย

สงแวดลอม จดสงแวดลอมในบานใหมระเบยบ ไมรกรงรง จดสถานททสงบและไมมสงรบกวน

สมาธหรอดงความสนใจเชนของเลนในขณะทท�าการบานหรออานหนงสอมการก�าหนดเวลาส�าหรบ

กจวตรประจ�าวนใหชดเจน ไมใหดโทรทศน หรอ เลนเกมนานเกนไปอาจเขยนออกมาเปนตารางเวลา

เพราะเดกๆมกจะลมวาเวลาไหนควรท�าอะไร และ ผใหญเองกมกจะเบอ หงดหงด ทตองพดเรองเดม

ซ�าๆบอยๆ

เวลาสงงานแบงงานทมากหรอทเดกเบอใหท�าทละนอยและชวยก�ากบดแลใหท�าจนเสรจเปนการ

ชวยใหเดกมก�าลงใจในการท�างานรสกประสบความส�าเรจไดไมทอไปเสยกอนและประสบการณความ

รสกทเกดขนจากการท�าอะไรส�าเรจนจะยอนกลบมาเปนก�าลงใจใหเดกเมอตองท�างานชนตอไป

เมอตองตกเตอนหรอท�าโทษหลกเลยงการพดบนหรอต�าหนควรใชวธพดเตอนใหรตวหรอเบน

ความสนใจใหเดกไดท�ากจกรรมอนแทนหากเดกยงไมหยดอาจแยกใหอยในมมสงบตามล�าพงชวคราว

(Timeout)การลงโทษควรท�าดวยวธทไมรนแรงและเปนไปตามทเคยตกลงกนไวกอนลวงหนาเชนการ

ตดเวลาดโทรทศนเลนเกมตดขนมทชอบและพอแมควรเปนตวอยางทดและชวยฝกความมวนยอดทน

รอคอยบรหารเวลาและจดระเบยบในการท�ากจกรรมตางๆ เพราะเดกเรยนรจากสงทเหนจากสงทเรา

ท�ามากกวาสงทเราสอน

เปดโอกาสเดกไดใชพลงงานในทางทดและมประโยชนเชนการเลนกฬาการชวยเหลองานบาน

ซงในชวงเรมตนอาจจะดยากถาเดกไมเคยถกฝกใหชวยเหลองานในบานมากอนการใชเทคนคการใหแรง

เสรมทางบวกเชนการสะสมดาวหรอแตมคะแนนกเปนอกเทคนคทใชไดผลดเพราะการทเดกสามารถ

มองเหนความส�าเรจและสงดๆในตวเองเปนปจจยส�าคญในการท�าใหเดกมก�าลงใจในการท�าสงทดตอไป


47

การชวยเหลอทโรงเรยน 1. หาสาเหตและรกษาทสาเหตหลก

2. สรางแรงจงใจในการเรยนเชน

• ใหเดกรสกวาเปนทรกของครและเพอนและใหเดกมสวนรวมในการเรยนร

• จดประสบการณเรยนรหลากหลายใชแบบบรณาการมวธน�าสบทเรยนใชกจกรรมหลาก

หลายสอบถามความเขาใจเปนระยะ

• สรางบรรยากาศในหองใหดเรยนใหสนกสรางความรสกอยากเรยนสงเสรมใหอยากรและร

วาจะเอาไปใชประโยชนในชวตจรงอยางไรน�าปญหาหรอเหตการณในชวตจรงทเกยวของกบวตถประสงค

การเรยนรมาน�าสการเรยน

• ใชอารมณขนเรองตลกทเกยวของสรปขอคดประทบใจจากการเรยนร

• ลดความเครยดในการเรยนทไมจ�าเปนครไมเปนกนเองครดท�าโทษมากเกนไปใชเวลาในการ

บนดเดกทไมไดอยในหองท�าโทษกลมไมไดสอนสอนไมเขาใจสอนเรวเกนไปใหงานเยอะการบานเยอะ

3. จดสงแวดลอมใหเหมาะสมยดหลกการทวาการเรยนรเกดขนไดทกทไมจ�าเปนตองอยภายใน

หองเรยนเชนจดทนงใหมแบบวงกลมวงกลมซอนกนกลมยอยหลายกลมหรอไมมกลมหรอเรยนนอก

หองเรยนเชนใตตนไมสวนหยอมหองประชมหองฝกสมาธหรอเรยนนอกโรงเรยนเชนเรยนในวด

สวนสาธารณะหอศลปพพธภณฑศนยเยาวชนโรงพยาบาลเปนตน

4. ปรบเปลยนบรรยากาศภายในหองเรยน

5. ใชวธการสอนหลายแบบใหสนกประทบใจจบคท�างานแผนทความคด(MindMap)ระดม

สมอง(BrainStorming)จดระบบความคดฝกใหเขยนบนทกคดวเคราะหดวยตวเองฝกใหเดกสงเคราะห

คดหาค�าตอบทหลากหลายมการทดลองพสจนสงทคดหรอเรยนรกลาทาทายการสอนของคร


48

ปญหาพฤตกรรมในเดกวยเรยน

การแกไขปญหาพฤตกรรมในเดกวยเรยนนน จะมงเนนการคนหาสาเหต แกไขทสาเหต ลด

พฤตกรรมทมปญหาพรอมๆกบสรางพฤตกรรมทดตดตามตรวจสอบใหก�าลงใจเปนระยะโดยรกษา

สมพนธภาพทดกบเดก

กาวราว แกลงเพอน เปนปญหาทพบบอยในนกเรยน มกมสาเหตมาจากการทมพอแมหรอคนใกลชดตามใจมากหรอ

ใชวธการกาวราวเปนโรคสมาธสนหรอเกดจากความเครยดหรอซมเศรา

วธการชวยเหลอ

1. ก�าหนดกตกาใหชดเจน

2. เอาจรงกบกฎเกณฑไมปลอยใหมการละเมดกน

3. ใชเทคนค“ขอเวลานอก”เมอเดกละเมดคนอน

4. “แจงขอหา”อยางรวบรด

5. ฟงเหตการณรอบดานอยางสงบเปดโอกาสใหพดพอควรแตอยาใหแกตวเกนไป

6. ตดสนดวยความสงบตามขอตกลงของการจดการเมอมการละเมดกน

7. ใชหลกการลงโทษทไมกาวราวรนแรงเชนการตดรางวลบ�าเพญประโยชนออกก�าลงกาย

8. ชวนคดหาวธการแกไขปญหาใหมๆเชนเวลาเพอนลอเลยนจะมทางออกอนๆอยางไรอกเชน

ฟองครบอกเพอนตรงๆใหเพอนชวยไมสนใจเปลยนความคดใหมเพอนลอเทากบเพอนสนใจอยาก

เลนดวยลอกลบชวนเพอนเลนอยางอนท�าใหเพอนรกเสยเลยขกลบ

9. หากจกรรมเบนความสนใจ

10.ใชกจกรรมทระบายความโกรธ ความกาวราว เชน เตะฟตบอล ชกกระสอบทราย ปน

เครองปนดนเผาแกะสลก แตกจกรรมนนตองมกตกาควบคม

11.ใหท�างานทเปนประโยชนใหเปนทยอมรบของพนองเพอนและคร


49

ลอเลยน สาเหตมกเกดจากการเรยนรจากทางบานจากกลมเพอนขาดความสขมปมดอยของตนเองขาด

ทกษะในการเขาสงคม

การใหความชวยเหลอ

1. หยดพฤตกรรมการแกลงเพอนลอเลยนเพอนทนท

2. อธบายใหเดกทงหองรวา กฎเกณฑของการอยรวมกนขอแรก คอ ไมท�าใหคนอนเดอดรอน

ขอสองคอท�าใหคนอนพอใจครจะไมยอมใหมการแกลงหรอลอเลยนกน

3. ฝกทกษะสงคมดานบวกรจกการใหการขอบคณการชกชวนกนเลนกนดๆการเรมตนการ

เลนการมเพอนการขอใหเพอนชวยเหลอปกปองกน

4. ฝกทกษะเดกในการแกปญหาเฉพาะหนาการปองกนตนเองไมใหถกลอเลยนหรอถกรงแก

5. ฝกใหเพอนชวยกนปกปองคนทถกรงแกเตอนเพอนทชอบแกลงหรอลอคนอนชวนเพอนให

เลนกนดๆชวยรายงานครเมอมการละเมดกนไมยอมใหมพฤตกรรมนเกดขนในหองดวยการชวยกนไม

นงดดายใหเพอนรจกการชวยเหลอกนเสมอ

6. ขอเวลานอก(timeout)เมอไมสามารถควบคมตนเองได

7. แนะน�าการเลนกนดๆกจกรรมทท�าดวยกนแลวพอใจดวยกนทกฝาย

8. รบแยกเดกทเรมท�าทาจะละเมดคนอนไมควรรอใหเกดเหตการณขน

9. ชมเดกเมอเดกเลนกนดๆและหลกเลยงการลอเลยนเดกหรอแซวเดก


50

โกหก การพดโกหกมไดหลายแบบตงแตพดตรงขามความจรงเกนความจรงแตงเรองหรอโยนความ

ผดใหคนอน แตไมวาจะเปน การพดโกหกแบบใด ความรสก ทอยในใจใตพฤตกรรมการโกหกนน คอ

ความกลวเดกหลายๆคนโกหกเพอปกปองตนเองจากการถกลงโทษเพราะเคยเรยนรมาวาการปดบง

ความผดไวจะท�าใหปลอดภย ในครอบครวหรอโรงเรยนทกวดขนเขมงวดและมการลงโทษรนแรงไมวา

ทางรางกายหรอวาจา จงมกพบเดกทตองใชการพดปดเพอปกปองตวเองและเอาตวรอด เดกอาจเคยม

ประสบการณการถกลงโทษหรอเหนคนอนถกลงโทษมากอน ท�าใหไมกลาพดความจรง กลววาครจะ

เกลยดกลวพอแมดาวา กลวความรสกวาตนเองไรคา ไมไดเรอง เดกบางคนพดโกหกหรอเลาเรองเกน

ความจรงเพอใหตนเองไดรบการยอมรบเปนทสนใจในหมเพอนฝงเพราะเดกอาจจะรสกวาตนเองไมม

อะไรดไมพอใจในสงทมภมใจในสงทเปนอยจงสรางเรองโกหกเพอใหคนสนใจชนชมมองใหทะลไปใต

พฤตกรรมเราอาจจะเหนเดกทก�าลงเหงาเบออยากมเพอนกลววาเหวอยากไดรบความรกและการ

ยอมรบอย


1. ใชทาทเปนมตรเปนกลางยอมรบเมอเดกท�าผด

2. ไมเปดโอกาสใหเดกโกหกไมควรถามวา“เธอท�าหรอเปลา”

3. ฝกใหเดกกลาพดกลาบอกกลาปรกษา เวลามปญหาอปสรรคตองการอะไรสามารถบอก

ความตองการความไมสบายใจออกมาไดรบฟงเวลาเดกบอกควรท�าความเขาใจไมควรสอนหรอดเดก

ทนทชกชวนใหเดกคดทางออกดวยตวเองกอนจะชแนะ

4. งดการลงโทษดดาวากลาวรนแรงหรอใหเดกไดอาย เชนท�าตอหนาเพอนหรอตอเดกอนๆ

ไมควรประจานเดก

5. เมอมปญหาเกดขนอยาโวยวายตโพยตพายท�าเรองเลกใหเปนเรองใหญมากเกนไปจนเดก

กลวมากเวลามปญหาจะไมกลาบอก

6. ชมเชยเมอเดกเปดเผยความจรง แมวาจะเปนเรองทเดกท�าผด อยาเพงโกรธหรอรบสงสอน

เขาทนทควรสอบถามลงลกตอไปวาอะไรท�าใหเขาท�าเชนนนถาท�าใหมไดจะท�าอยางไร อยามองพฤตกรรมตางๆ แตเพยงผวเผนและตอบสนองแตพฤตกรรมทไมดเหลานน อยาตราหนาเดกวาขโกหก เพราะจะท�าใหเดกเกดภาพลกษณทไมดตอตนเอง รสกโกรธรสกแยและหมดก�าลงใจทจะแกไขเปลยนแปลงตนเอง มองเหนสงดๆในตวเดกและแสดงความเชอมน วาเดกสามารถท�าสงทดได แมดภายนอกอาจดเหมอนมพฤตกรรมไมดแตไมไดหมายความวาเปนเดกไมดการแกไขการโกหกเปนแคการแกทปลายทางสงส�าคญคอการสรางเดกทมวนยอดทนรจกยบยงชงใจทจะไมกระท�าผดมความพอใจในสงทมภมใจในสงทเปนและรจกเหนอกเหนใจผอนซงเปนสงทควรบมเพาะตงแตเยาววยจากในครอบครว


51

ขโมย สาเหตอาจมาจากการทขาดแคลน ขาดการยบยงใจตนเอง แกแคน ตองการตนเตน ตามเพอน

พสจนตนเอง


1. ไมเปดโอกาสใหมการขโมย ใหเกบของมคาใหเปนสวนตว ไมควรน�าเงนหรอของมคามา

โรงเรยน

2. เมอเกดเหตการณขโมยในหองเรยนหรอทบาน ใหทกคนชวยกนคดวาเกดขนไดอยางไร

จะปองกนมใหเกดขนอกไดดวยวธใด

3. ไมเปดโอกาสใหเดกทขโมยโกหก จงควรใชค�าถามวา“ เธอตองการเอาเงนไปท�าอะไร”

แทนค�าถามวา“เธอเอาเงนเพอนไปหรอเปลา”

4. ไมควรสรางเงอนไขตอรอง เชนถาบอกความจรงจะยกโทษใหหรอขวาถาไมบอกความจรง

แลวครจบไดเองจะลงโทษหนก

5. ชมทเดกยอมรบสารภาพสอบถามถงเหตจงใจการคดการวางแผน

6. ใหเอาของหรอเงนทขโมยไปมาคนและขอโทษเดกคนทถกขโมยดวย

7. ชวนใหคดวาถาตองการอะไรจะมวธบอกอยางไรดกระตนใหมการปรกษาหารอวางแผนกอน

จะท�าจรงๆ

6. ชวนใหหาวธหาเงนทถกตองเชนการท�างานหรอการเกบเงนจากคาขนมเพอเอามาใชในสง

ทพอแมไมไดใหจรงๆ

7. มการลงโทษดวยการบ�าเพญประโยชนชดใชความผดชดใชคาเสยหายตามสมควร

8. ใหนกเรยนในหองเปนนกสบคอยสอดสองและรายงานครเมอเหนสงผดปกตเชนมพฤตกรรม

พรธของนกเรยนบางคนมใครทมเงนใชมากๆผดสงเกตเปนตน


52

ตดเกม การตดเกมเปนสงทขนเกดขนไดงายในเดกการใหเดกรจกและเลนเกมเทากบเอาสงอนตรายมา

ใกลตวเดกพอแมทใจออนตามใจไมมเวลามกพบวาเปนตนเหตของการตดเกมเดกทตดเกมมกมปญหา

ตอไปนน�ามากอนเชนมปญหาการเรยนเขากบเพอนไมไดเหงาเครยดเอาแตใจรอคอยไมไดยงตว

เองไดยากไมเหนคณคาในตวเอง

เมอตดเกมเดกคดถงและเลนเกมจนละเลยหนาทหมกมนขาดความรบผดชอบถาไมไดเลนจะ

หงดหงดอารมณเสยไมสนใจการเรยนผลการเรยนตกลงไมสนใจท�ากจกรรมรวมกบคนอนหรอใชเงน

มากขนโกหกเพอไปเลนอยในโลกของตวเองเมอความอยากเลนเพมมากขนบางรายไมยอมไปโรงเรยน

เพอเลนเกมทบานถาหามจะแอบหนไปเลนเกมทรานเกมนอกบาน

สาเหต

1. ขาดการควบคมตนเอง

2. พอแมไมมเวลาก�ากบใหเดกท�าตามกตกาหรอตามใจมากไมมการตกลงกตกา

3. พอแมไมท�าหรอสงเสรมใหเดกท�ากจกรรมทดเหมาะสมตามวยท�าใหเดกรสกเบอ

4. เดกเขาสงคมไมไดหรอมปญหาทางอารมณ

5. อยในสงแวดลอมไมดเชนมเพอนตดเกมครอบครวท�างานรานเกม

แนวทางชวยเหลอ

1.จงใจใหอยากเลกดวยตนเองโดยฝกใหมองผลลพธระยะยาว

2.ตกลงกตกากนใหชดเจนจดเวลากนใหมลดเวลาเลนลงทละนอยก�าหนดทางปฏบตเมอเกด

ปญหาเชนถาไมท�าตามจะใหชวยอยางไรและจะท�าอะไร

4. การเอาจรงกบขอตกลงทาทชดเจนโดยตดตามประเมนผลพดคยเรองนเปนระยะคอยให

ก�าลงใจแตมนคงในกตกา

5. เพมกจกรรมเพอเสรมการควบคมตนเอง เพมกจกรรมอนทนาสนใจทดแทนเวลาทเคยเลน

เกมอยาปลอยใหเดกวาง

6. ปรบสภาพแวดลอมใหสงบไมมสงกระตนเรองเกมลดการบนวาหงดหงดใสกนหรอพอแม

ขดแยงกนเองในเรองน


53

การปองกนปญหา

1. การสรางทกษะดานตางๆทท�าใหสนกผอนคลายไดหลายอยาง เชนกฬาดนตรทองเทยว

ศลปะ ท�าขนม เปนตน กอนทจะเปดโอกาสใหรจกเกม จะมโอกาสตดเกมลดลง และเมอตดเกมแลว

โอกาสจะไปฝกทกษะดานอนจะท�าไดยาก

2. ฝกความรบผดชอบ และรกษาเวลาใหไดกอนใหรจกเลนเกม ราชวทยาลยกมารแพทยแหง

ประเทศไทยแนะน�าวาไมควรใหเดกเลนเกมกอนอาย6ปและใชเวลาเลนวนละไมเกน1ชวโมง

3. ก�าหนดกฎเกณฑกตกาชดเจนและก�ากบใหเปนไปตามกฎทวางไวอยาปลอยใหเลนโดยไมควบคม

ปญหาดานอารมณและปรบตวยาก ไมมเพอน ปญหาดานอารมณพบไดบอยในเดกวยเรยน สวนใหญเกยวกบปญหา ปรบตวยาก ไมมเพอน

ไมมนใจวตกกงวลงายหรอซมเศราแยกตวเปนตน

สาเหตมกมาจากขาดการฝกฝน ท�าใหขาดความสามารถทควรม ขาดประสบการณ ไมมนใจ

ขกงวลโรคซมเศราโรคออตสตกพนอารมณหรอนสยเดมทชอบแยกตวพอแมขกงวลการเลยงดทเขม

งวดรนแรงถกดถกท�าโทษรนแรง


1. สรางความคนเคยเปนกนเองและจดกลมเพอนใหท�างานรวมกนเปนกลมหาคหจดกจกรรม

ทท�างานเปนคแนะน�าเพอนทเปนคหใหชวนเพอนพดคยเปดโอกาสใหเดกแสดงออกทละนอยใหก�าลง

ใจฝกทกษะการสอสาร


54

2. ชวนเดกคยใหเดกเลาเรองทวตกกงวล

3. ชวนใหเดกคดหลายๆดานมองทางดานดกระตนใหเดกคดหาทางออกดวยตวเอง

4. ฝกใหเดกเผชญความกลวทละนอย

5. ลดการลอเลยนการขการดทไมไดผล

6. ฝกการผอนคลายตนเองการผอนคลายกลามเนอ

7. ฝกสต/สมาธ

วตกกงวล โดยทวไปเมอเดกเจอตวกระตน เชน ใกลสอบ หรอตองน�าเสนองานหนาชนเรยน จะมอาการ

ตนเตน ใจสน เหงอออกซงเปนภาวะปกตทพบไดในคนทวไปอาการวตกกงวลเหลานมกจะหายไปเมอ

ท�างานส�าเรจลลวงไปแลว แตหากความคดซ�าๆเหลานไมไดหายไปเมอท�างานส�าเรจ หรอมอาการวตก

กงวลมากกวาปกตไมสามารถเรยนไดอยางเคยสมาธในการท�างานเสยไปความสมพนธกบเพอนแยลง

จนสงผลตอการเรยนหรอการใชชวตประจ�าวนอาจเปนความผดปกตในกลมโรควตกกงวลได

อาการของโรควตกกงวล

อาการทางกาย: เหงอแตกใจสนหายใจเรวปวดทองแนนหนาอกปวดหวนอนไมหลบเปนตน

อาการทางใจ: ตกใจงายกงวลใจในการท�ากจกรรมตางๆการพดหนาชนเรยนการแยกจากจาก

พอแมหรอเรองความปลอดภยการนอนฝนรายบอยๆ

การดแลตนเองเบองตน

1. ออกก�าลงกายอยางสม�าเสมอ

2. พกผอนใหเพยงพอ

3. ฝกการผอนคลายเชนการฝกหายใจเขาออกชาๆนบ1-10การฝกสมาธเดนจงกรมการฝก

โยคะเปนตนควรฝกอยางสม�าเสมอวนละ10-15นาท

4. หลกเลยงอาหารทมคาเฟอนเชนชาชาเขยวกาแฟเครองดมชก�าลงตาง

หากอาการไมดขนอาจพบแพทยเพอไดรบการประเมนวนจฉยและรกษาตอไป

ไมยอมไปโรงเรยน เกดขนไดในเดกทกวยมกเกดขนในชวงหลงวนหยดเชนเสาร-อาทตยปดเทอมหรอหลงจากได

หยดลาปวยจรงๆสาเหตสวนใหญมาจากความวตกกงวลกลวการพลดพราก


55

อาการ

ตนเชาไมยอมไปโรงเรยนกลางคนบนไมอยากไปโยเยไมยอมจากพอแมทไปสงรองไหโวยวาย

ท�ารายตวเองหรอพอแมเมอพอแมไปแลวอยกบครไดบางรายจะแสดงอาการปวยทางกายเชนปวดทอง

หรอศรษะทหาสาเหตโรคไมได หรออางเหตการณทโรงเรยนทอาจไมใชสาเหตแทจรง เชนกลวเพอน

แกลงหรอครอาจารยรงเกยจ

วธชวยเหลอทโรงเรยน

1. ครชวยรบเดกจากพอแมตอนเชามการนดหมายตกลงกนลวงหนา

2. ใหพอแมกลบอยางรวบรดไมใหเสยเวลาไมใหพดมาก

3. พาเดกเขากลมเพอนเบนความสนใจเดกสรางความสงบและคนเคย

4. ครและเพอนชวนเดกเขารวมกจกรรมกบเดกอน

5. ถาเดกไมรวมมอใหอยกบครคนใดคนหนงในหองสมดหองพยาบาลหรอหองครผชวยใหท�ากจกรรม

6. ชกชวนเดกคยเปนกนเอง

7. ฝกทกษะการผอนคลายตนเองดนตรศลปะฝกลมหายใจโยคะสตสมาธ

วธการชวยเหลอทบาน

1. พาไปโรงเรยนตามปกตทกวน

2. ไมตอรองไมใหสญญา

3. พอแมทาทสงบจดการใหท�ากจวตรเทาทสามารถท�าได

4. หลกเลยงการดวาต�าหนสอนหงดหงดโกรธ

5. หาสาเหตทางจตใจอารมณหรอทางรางกาย

6. ประสานงานนดหมายทางโรงเรยนในการรบสงเดกตอนเชา

7. รบเดกกลบตรงเวลาทกวนตามทตกลงกนไว

8. ฟงเดกแตอยาปฏกรยามากเกนไปตอสงทเดกเลา


56

ปสสาวะรดทนอน ภาวะปสสาวะรดทนอนจะดขนตามวยเมอเดกโตขนโดยเมออาย5ปเดกรอยละ99จะสามารถ

ควบคมการขบถายปสสาวะในเวลากลางวนไดรอยละ80จะควบคมการถายปสสาวะในเวลากลางคน

ไดและเมออาย6ปเดกรอยละ90จะสามารถควบคมปสสาวะในเวลากลางคนไดหลงจากอาย6ป

ไปทกๆปประมาณรอยละ15ของเดกทยงมอาการปสสาวะรดทนอนกจะอาการดขนเอง

อยางไรกตามเมอถงวยทเดกๆสวนใหญหายจากการปสสาวะรดทนอนแลวยงมปสสาวะรดทนอน

โดยปจจบนถอเอาทอายเกน6ปแนะน�าใหปรกษาแพทยเพอตรวจหาโรคทางรางกายทอาจเปนสาเหต

ไดเชนการตดเชอในทางเดนปสสาวะทองผกเรอรงหรอภาวะนอนกรนหยดหายใจขณะหลบเปนตน

ในเดกทไมพบความผดปกตใดๆทางรางกายการรกษาเบองตนคอการสรางแรงจงใจควบคไป

กบท�าพฤตกรรมบ�าบด

• การใหแรงเสรมทางบวก:การสะสมดาวหรอคะแนนในวนทไมมปสสาวะรดทนอน

• ใหเดกมสวนชวยท�าความสะอาดชดนอนผาปทนอนเมอมปสสาวะรดทนอน

• หลกเลยงการลงโทษทรนแรงหรอดวาใหเดกอาย

• ใหเดกปสสาวะกอนเขานอนไมควรปลกเดกกลางดกใหตนขนมาปสสาวะ

นอกจากนนยงมการใชเครองมอสญญาณเตอนชวยใหเดกรสกตวตนเมอมปสสาวะราดกลางคน

เปนการรกษาทใชมากในตางประเทศในไทยยงมขอจ�ากดเรองคาใชจายโดยทวไปรอยละ80จะมอาการ

ดขนเมออายเดกมากขนรวมกบการท�าพฤตกรรมบ�าบดดงกลาวหากการรกษาเบองตนไมไดผลแพทย

กอาจจะพจารณาใชยาตอไป


57

เอกสารอางอง

1. วนดนงสานนทวนดดาปยะศลปสมตรสตรา.สขภาวะของเดกและวยรนไทยพ.ศ.2552.ราชวทยาลยกมารแพทยแหง

ประเทศไทย.กรงเทพฯ:บรษทบยอนดเอนเทอรไพรซจ�ากด,2553:115-160.

2. วณเพญบญประกอบ.พฒนาบคลกภาพของเดกและวยรน.ใน:วนดดาปยะศลป,พนมเกตมาน.บรรณาธการ.ต�าราจตเวช

เดกและวยรน.กรงเทพฯ:บยอนดเอนเทอรไพรซ,2545:1-31.

3. วนดดาปยะศลป.คมอการเลยงลกตอนวย6-12ป.สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชนราชวทยาลยกมารแพทยแหง

ประเทศไทย.กรงเทพฯ:โรงพมพครสภาจ�ากด,2546.

4. กรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสขคมอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน.กรงเทพฯ:บรษทศรอนนตการพมพ2544.

5. พนมเกตมาน.คมอพอแมและครส�าหรบการฝกเดก:สขใจกบเดกสมาธสน.กรงเทพฯ:บรษทเรอนปญญา2552.

6. องคการชวยเหลอเดกแหงสวเดน.สนง.ภาคพนเอเซยแปซฟก.การสรางวนยเชงบวก:ความเขาใจทถกตองและการน�าไปใช.

กรงเทพฯ:โรงพมพศาลาแดง2552.

7. รายงานการส�ารวจสขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจรางกายครงท4พ.ศ.2551-52กรมอนามยกระทรวงสาธารณสข

8. ชาญวทยพรนภดลพชญาตนธนวกรย.การคดกรองเดกตดสอและอนเทอรเนต.ในพงษศกดนอยพยคฆวนดดาปยศลป

วนดนงสาสนนทประสบศรองถาวร.บรรณาธการ.ราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทสไทยสมาคมกมารแพทยแหงประ

เทสไทย.GuidelineinChildHealthSupervision.กรงเทพฯ:สรรพสารจ�ากด,2557:194-204.

9. วนดดาปยะศลป วนด นงสานนท (บรรณาธการ) . Bestpractice inCommunication .ราชวทยาลยกมารแพทยแหง

ประเทศไทยสมาคมกมารแพทยแหงประเทศไทย.กรงเทพฯ:บรษทสรรพสารจ�ากด,2557

10. พงษศกดนอยพยคฆวนดดาปยะศลปวนดนงสานนทประสบศรองถาวร(บรรณาธการ).GuidelineinChildHealth

Supervision..ราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทยสมาคมกมารแพทยแหงประเทศไทย.กรงเทพฯ:บรษทสรรพสาร

จ�ากด,2557

Documents

ตอน เด็กวัยเรียน 6-12 ป5 สารบ ญ หน า สารจากประธานราชว ทยาล ยก มารแพทย แห