ทำเนยบ สถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน

พ.ศ. 2530 - 2552

กรมชลประทานรวมกบกระทรวงเกษตรและสหกรณ จดใหมการ

คดเลอกสถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำ

ชลประทาน เปนประจำทกป ตงแตป พ.ศ. 2530 จนถงปจจบน เพอคนหา

สถาบนเกษตรกร ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานทมผลงาน

ดเดนเพอประกาศเกยรตคณและเผยแพรผลงานใหปรากฏตอสาธารณชน

และองคกรผใชนำชลประทานทกรมชลประทานไดตงและยกระดบแลว

เปนแบบอยางในแนวทางการปฏบตงานขององคกรผใชนำชลประทานอน

ตอไป โดยกระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดกำหนดหลกเกณฑการคดเลอก

ใหกรมชลประทานยดถอเปนกรอบการดำเนนงาน ซงสถาบนเกษตรกรดเดน

แหงชาต ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน จะไดรบพระราชทาน

โลรางวลในงานพระราชพธพชมงคลจรดพระนงคลแรกนาขวญ ณ พลบพลา

ทประทบมณฑลพธสนามหลวง

หนงสอทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.

2530 - 2552 นไดรวบรวมและจดทำขน เพอใหเจาหนาทชลประทาน

เกษตรกร และบคคลทสนใจไดใชประโยชนในการศกษา คนควาเปนขอมล

ดานการบรหารงานขององคกรผใชนำชลประทาน โดยไดรวบรวมรายชอ

ทอย และผลงานโดยสรปของสถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต ประเภท

สถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2530 - 2552

เมษายน 2554

คำนำ

หนา

ประวตและผลงานดเดนสถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต ประเภทสถาบนเกษตกรผใชนำชลประทาน • ประจำป พ.ศ. 2530 สมาคมผใชนำชลประทานแมแตง-แมรมสามคค 4 • ประจำป พ.ศ. 2531 สมาคมผใชนำชลประทานอางเกบนำหวยซบประด 5 • ประจำป พ.ศ. 2532 สมาคมกลมกสกรผใชนำชลประทานกดลงงอ 10 • ประจำป พ.ศ. 2533 และ 2541 สมาคมกลมกสกรผใชนำชลประทานบานรอม 15 • ประจำป พ.ศ. 2534 สมาคมผใชนำเทพประทานพร 21 • ประจำป พ.ศ. 2535 สมาคมกลมกสกรผใชนำชลประทานอางเกบนำหวยแอง 24 • ประจำป พ.ศ. 2536 กลมบรหารการใชนำคลองวงโตนด 28 • ประจำป พ.ศ. 2537 กลมบรหารการใชนำชลประทานฝายแมสาว 31 • ประจำป พ.ศ. 2538 กลมบรหารการใชนำชลประทานอางเกบนำแมจวะ 34 • ประจำป พ.ศ. 2539 สมาคมกลมเกษตรกรผใชนำชลประทานอางเกบนำหวยใหญ 37 • ประจำป พ.ศ. 2540 สมาคมผใชนำเพอการเกษตรฝายทาวงตาล 40 • ประจำป พ.ศ. 2543 กลมบรหารการใชนำคลองสงนำสายใหญฝงซาย 45 • ประจำป พ.ศ. 2544 กลมบรหารการใชนำบางทรายนวล 48 • ประจำป พ.ศ. 2545 กลมบรหารการใชนำทงศรธญญา-เจาทา 51 • ประจำป พ.ศ. 2546 กลมผใชนำชยสมบต (ฝงขวา) 56 • ประจำป พ.ศ. 2547 กลมบรหารการใชนำชลประทาน โซน 2 61 • ประจำป พ.ศ. 2548 กลมเกษตรสามคครวมใจผใชนำชลประทานอำเภอเสาไห 65 • ประจำป พ.ศ. 2549 กลมบรหารการใชนำชลประทานปะกาฮะรง 71 • ประจำป พ.ศ. 2550 สมาคมผใชนำชลประทานอางเกบนำหวยซบประด 76 • ประจำป พ.ศ. 2551 กลมบรหาร 2 ซาย - 1 ขวา 83 • ประจำป พ.ศ. 2552 กลมบรหารการใชนำอางเกบนำพระปรง 90

สารบญ

ทำเนยบ

สถาบนเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทานด

เดน

พ.ศ.

2530

-255

2

4

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2530

สมาคมผใชนำชลประทานแมแตง - แมรมสามคค จงหวดเชยงใหม

จดตง ตงแต ป พ.ศ. 2516 และไดจดทะเบยนเปนสมาคม ผใชนำชลประทานแมแตง - แมรมสามคค จงหวดเชยงใหม สมาชกเรมจดตง 3,515 คน ปจจบน ไมมการดำเนนกจกรรมใดๆ

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

�

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2531

สมาคมผใชนำชลประทานอางเกบนำหวยซบประด อำเภอสคว จงหวดนครราชสมา

จดตง ตงแตป พ.ศ. 2514 และไดขนทะเบยนกลมบรหาร การใชนำชลประทานไวกบกรมชลประทาน เมอวนท 12 มนาคม 2514 สมาชกเรมจดตง 268 คน สมาชกปจจบน 727 คน นายกสมาคม นายยศ เปยคำภา ททำการสมาคมฯ บรเวณททำการฯ อางเกบนำหวยซบประด ตำบลมตรภาพ อำเภอสคว จงหวดนครราชสมา โทรศพท 08-1877-4088

แผนทการเดนทางไปอำเภอสคว จงหวดนครราชสมา

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

�

ในขณะทกรมชลประทาน ไดดำเนนการกอสรางอางเกบนำหวยซบประดเสรจ เกบนำไดแลวและกอสรางระบบสงนำเสรจเปนบางสวน สามารถสงนำใหแกเกษตรกรได จงไดปรกษาหารอกนระหวางเกษตรกร ผใชนำกบเจาหนาทชลประทาน เพอใหเกษตรกรเขารวมบรหารงานสงนำและงานบำรงรกษาอยางมประสทธภาพ เกษตรกรไดรวมกนกอตงเปนสมาคมผใชนำขน เมอวนท 9 พฤศจกายน 2513 มสมาชก 268 คน ตอมาไดขอจดทะเบยนเปนนตบคคลเมอวนท 12 มนาคม 2514 ปจจบนใชททำการอางเกบนำหวยซบประด เปนททำการสมาคม และสมาชกทงหมด 535 คน อาศยอยในพนท 9 หมบาน 4 ตำบล 2 อำเภอ สมาชกสวนใหญ ประกอบอาชพการเกษตรและเลยงสตว

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

7

1. ความคดรเรม

1) ใหสมาชกรจกคณคาของนำชลประทาน และวธการใชนำชลประทานตลอดจนวธการบำรงรกษาอาคารชลประทานตางๆ อยางถกตอง เพอใหการเพาะปลกบงเกดการเพมผลผลตยงๆ ขน

2) ชวยกนปรบปรงระบบการสงนำ การจดสรรนำ การปลกพชตามหลกวชาการใหไดผลผลตตอไรสงขน

3) รกษาผลประโยชน ในเรองการซอขายผลตผลทางการเกษตรของสมาชก รวมทงจดหาอปกรณการเกษตรเพอสมาชกดวย

4) สงเสรมเผยแพรวชาการเกษตรชลประทานใหแกสมาชก

5) แกปญหาความขดแยง ระงบขอพพาทเกยวกบการแยงนำ

6) พบปะแลกเปลยนความร ความคดเหน และตวอยางทด เพอเพมประสทธภาพใหแกสมาชกอนเกยวกบวชาการดานการเกษตรและการชลประทาน ทงนไมเกยวของกบการเมอง

2. ความสามารถในการบรหารและการจดการสถาบน

การบรหารกลมฯ ดำเนนงานโดยคณะกรรมการจำนวน 15 ตำแหนง เลอกตงโดยสมาชก อยในตำแหนงคราวละ 2 ป นายยศ เปยคำภา ดำรงตำแหนงนายกสมาคมฯ คนปจจบน มการประชมคณะกรรมการเดอนละครง และประชมใหญสมาชกปละ 2 ครง โดยมเจาหนาทชลประทานและเจาหนาท สวนทองถนเปนทปรกษา

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

8

คณะกรรมการกลมฯ จะจดทำแผนปฏบตงานประจำป เชน การปรบปรงระเบยบขอบงคบ การจดทำสญญาการใชนำ การเลอกคณะกรรมการ ตามวาระ การจดทำขอมลผใชนำรายค การสำรวจความตองการใชนำจากสมาชก การรวมวางแผนสงนำในคลอง ตลอดทงจดทำรอบเวรใชนำในแตละฤดกาลขดลอกค/คลองสงนำ และกจกรรมอนๆ เพอใหสามารถบรหารองคกรและสงนำเขาสพนทเพาะปลกไดโดยสะดวก

กอนดำเนนการสงนำ นายตรวจนาจะประชมสมาชกผใชนำเพอวางแผนการปลกพชและกจกรรมทจะตองใชนำใหเหมาะสมกบปรมาณนำ ทมอย โดยสมาชกจะตองแจงจำนวนพนทเพาะปลกพชแตละชนดเวลาทเรมทำกจกรรม ซงนายตรวจนาจะรวบรวมและแจงตอคณะกรรมการกลมฯ และคณะกรรมการกลมฯ จะรวมวางแผนกบเจาหนาทชลประทานเพอจดเปนรอบเวรการรบนำของกลมฯ และนดมาทำการพฒนาคสงนำรวมกน

ระหวางดำเนนการสงนำ สมาชกผใชนำจะตองปฏบตตามกฎระเบยบ และกตกาการใชนำทไดตกลงกนไว โดยนายตรวจนาจะตรวจสอบควบคมใหผใชนำไดรบตามรอบเวรทตกลงกน และพบพนกงานสงนำ ณ จดนดพบทกสปดาห เพอรายงานสภาพนำและความกาวหนาในการเพาะปลกพช

ทงน หลงการสงนำ นายตรวจนาจะตองตรวจสอบวาสมาชกผใชนำ ไดรบนำทวถงทกคนหรอไม ถาไมทวถงตองแจงใหคณะกรรมการกลมฯ ทราบ เพอหาแนวทางแกไขและปรบปรงแผนการสงนำในครงตอไป

3. บทบาทและการมสวนรวมของสมาชกตอสถาบน

สมาชกใหความรวมมอปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบทไดตกลงกนไวอยางเครงครด โดยสมาชกรวมกนขดลอกคไสไก ปละ 2 ครง ในชวง

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

9

กอนการทำนาปรง และกอนการเพาะปลกพชฤดแลง รวมทงตดหญาและกำจดวชพชรมคลองตลอดทงป รวมทงยงชวยกนดแลและซอมแซมอาคารชลประทานใหอยในสภาพพรอมใชงานอยเสมอ โดยนายตรวจนาจะประสานกบประธานกลมฯ ซงกลมฯ จะใหการสนบสนนวสดอปกณ โดยใชแรงงานของสมาชก ในสวนของการเกบคาบรหารจดการนำและบำรงรกษานน สมาชกทกคนยนยอมและสมครใจจายเงนคาบำรงรกษา กลมฯ ตามจำนวนพนทในอตรา 5 บาท/ไร/ป โดยเกบเปนเงนสด

4. ความมนคงและฐานะทางเศรษฐกจของสถาบน

เนองจากสมาชกสวนใหญทำการเกษตร ดงนนเพอชวยใหพช เจรญงอกงามใหผลผลตสง และเปนการลดตนทนการผลต สมาชกจงรวมตว กนทำปยหมกและใชสารชวภาพอนทรยแทนสารเคม มการปลกหญาแฝกเพออนรกษดน นำพนธขาวใหมๆ มาทดลองปลก สงสมาชกไปดงานเพอนำ ความรมาพฒนาฝกอบรมเยาวชนยวชลกรใหเขาใจถงวธการบรหารจดการนำและระบบชลประทานอกทงสมาชกกลมฯ ไมปลกพชตามกระแสนยม นอกจากน กลมฯ ยงมระเบยบในการใชจายเงน ผมอำนาจจะเปนผเบกจายเงนและมการจดทำบญชรบ - จายเงนใหตรวจสอบได ซงทำใหกลมฯ สามารถมเงนทนสะสมภายในกลมฯ เปนจำนวนเงน 60,000 บาท

5. การทำกจกรรมดานสาธารณประโยชนและการอนรกษทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

สมาชกของกลมฯ ชวยกนดแลรกษาคนำ และอาคารชลประทานตางๆ อยเสมอ หากมการเสยหายเลกนอยกจะชวยกนซอมแซมทนท จงทำใหสาธารณสมบตมอายการใชงานทยาวนาน อกทงรวมกนดแลรกษาสาธารณประโยชนในทองถนของตนเอง โดยชวยกนเกบขยะ เศษไม และเศษหญาทลอยมากบนำออกจากคลองสงนำ ชวยกนดแลไมใหมการทง นำเสยและสงสกปรกตางๆ ลงในคลองสงนำ และเมอเกบเกยวผลผลต ขาวนาป จะไมเผาตอฟางขาว ทำใหไมเกดมลภาวะ พรอมทงรวมกนปลกหญาแฝกรมคลองระบายนำเพอปองกนการกดเซาะ นอกจากน กลมฯ ยงชวยฝกอบรมเยาวชน และใหกลมฯ อนๆ มาศกษาดงาน ตลอดทงบรจาคเงนชวยเหลอเดก คนชรา และผดอยโอกาสอกดวย

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

10

จดตง ตงแตป พ.ศ. 2511 สมาชกเรมจดตง 220 คน สมาชกปจจบน 400 คน นายกสมาคม นายปรชญชา ฝมอด ททำการกลม 99/1 บานกดลงงอ ตำบลนาด อำเภอเมอง จงหวดอดรธาน โทรศพท 0-4220-100�

กรมชลประทานไดกอสรางโครงการอางเกบนำในภาคตะวนออกเฉยงเหนอไวเปนจำนวนมาก เพอชวยแบงเบาภาระของเจาหนาทในการ สงนำและบำรงรกษา รฐบาลจงมนโยบายใหเกษตรกรผไดรบประโยชนจากการใชนำรวมตวกนเปนกลม เกษตรกรผไดรบประโยชนจากอางเกบนำแหลงนำ จงไดจดตงสมาคมผใชนำขน และไดจดทะเบยนกอตงเปน

แผนทการเดนทางไปอำเภอเมอง จงหวดอดรธาน

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต ประเภทสถาบนเกษตรกร

ผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2532 สมาคมกลมกสกรผใชนำชลประทานกดลงงอ

อำเภอเมอง จงหวดอดรธาน

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

11

สมาคมฯ เมอวนท 6 สงหาคม 2511 ชอวา สมาคมกลมกสกรผใชนำชลประทานอางเกบนำกดลงงอ จำนวน 220 คน มคณะกรรมการบรหารสมาคมฯ จำนวน 15 คน ปจจบนมสมาชกจำนวน 400 คน

วตถประสงคของสมาคมฯ (ทเรมกอตง)

1. เพอใหสมาชกของสมาคมผใชนำชลประทานรจกคณคาของนำ และวธการใชนำตลอดจนวธการบำรงรกษาอาคารชลประทานตางๆ

2. เพอฝกฝนใหสมาชกฯ ผใชนำมความร ความสามารถทจะไดใชนำชลประทาน เพอดำเนนการกจการตางๆ ไดอยางถกตอง และเกดประโยชนแกสมาคมฯ

3. เพอชวยกนปรบปรงบำรงรกษา การสงนำ การระบายนำ และรวมในการจดสรรนำ

4. เพอรกษาผลประโยชนในเรองการซอ การจำหนายวสดและพชผล ตลอดจนเครองอปโภค - บรโภคตางๆ ของสมาชกฯ

5. เพอพบปะแลกเปลยนความร ความคดเหน เพอเพมประสทธภาพ แกสมาชกฯ

ผลการดำเนนกจกรรมของสมาคมฯ

1. รวมตวกนจดแบงพนทเปนแฉกนำและตงเปนกลมผใชนำ

2. สมาชกฯ ในแตละกลมฯ รวมกนทำคสงนำใหพนทในแตละแฉก ไดรบความยาวประมาณ 8 กม.

3. สมาชกฯ รวมกนกำจดวชพช ขดลอกคลองสงนำ และคสงนำ

4. รวมกนวางแผนการปลกพชและการสงนำ เพอใหการใชนำเกดประโยชนสงสด

5. รวมกบหนวยงานราชการและเอกชน ในการพฒนาพนทบรเวณอางเกบนำ เพอใชเปนสถานทพกผอนหยอนใจ

6. ใหความรแกสมาชกในเรองการสงนำ การบำรงรกษา การเพาะปลก การตลาด และการแกไขปญหาทางดานสงคม โดยเชญวทยากรจากสวนราชการทเกยวของ มารวมบรรยายถายทอดความร

7. รวมแกไขปญหาขอพพาทระหวางสมาชกกบสมาชก หรอ ระหวางสมาชกกบเจาหนาทของสวนราชการ ทำใหลดชองวางระหวางเกษตรกรกบเจาหนาทของสวนราชการไดเปนอยางด

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

12

8. ดำเนนกจกรรมเพอจดหารายไดเขาสมาคมฯ เชน การเลยงปลาในคอก/กระชง

ผลของการดำเนนกจกรรมตางๆ ทำใหสมาคมผใชนำชลประทานอางเกบนำกดลงงอ ไดรบการคดเลอกใหสถาบนเกษตรกรดเดน สาขาชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2532 และไดเขารบพระราชทานรางวล จากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในงานพระราชพธจรดพระนงคลแรกนาขวญ ททองสนามหลวง ในวนท 11 พฤษภาคม 2532

ตอมาในป พ.ศ. 2541 โครงการปฏบตคนคนำท 4 ไดรบอนมต งบประมาณใหมาดำเนนการกอสรางคนคนำในเขตพนทสงนำของอาง เกบนำกดลงงอ และดำเนนการแลวเสรจในป พ.ศ. 2543 หลงจากนนไดเรมดำเนนการจดตงผใชนำชลประทาน (กลมพนฐาน) เพมเตมตามคสงนำแตละสาย รวมจำนวน 63 กลม เกษตรกรรวม 520 คน แยกตามคลอง

สงนำไดดงน

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

13

ท คลองสงนำ คสงนำ ความยาว จำนวนแปลง พนท (ไร) หมายเหต (สาย) (เมตร) ทงหมด สงนำ 1 LMC 17 5,270 66 1,739 1,375 2 1L-LMC 3 2,200 31 612 541 3 2L-LMC 4 1,320 17 232 222 4 1R-LMC 5 1,780 17 382 364 5 2R-LMC 5 950 21 223 208 6 3R-LMC 3 2,160 12 843 657 7 RMC 11 6,170 70 1,574 1,501 8 1AL-RMC 6 1,790 30 620 538 9 1L-RMC 9 4,420 50 788 758 รวม 63 26,240 314 7,013 6,164

ขนตอนและวธการสงนำ

ปกตการประชมของสมาคมฯ จะมการประชมใหญสมาชกทงหมดปละ 2 ครง คอ กอนฤดนาป 1 ครง และกอนปลกพชฤดแลง 1 ครง

- แถลงผลงานและคาใชจายในรอบป - วางแผนการปลกพช - วางแผนการซอมแซมและขดลอกตะกอนทรายในคลองและค

สงนำทงคลองดนและคลองคอนกรต - เลอกตงคณะกรรมการทอสงนำในการตดตามนำในแตละฤด - วางแผนการหาปยและยาปราบศตรพช - วางแผนการจดสรรนำและสงนำรวมกบเจาหนาทของกอง

สงเสรมการเกษตรและกรมชลประทาน - นอกจากนการประชมใหญประจำป 2 ครง แลวยงมการประชม

รวมกบเจาหนาทฝายสงเสรมของอำเภอ จงหวดเปนบางครงตามเวลา อนควร เพอการวางแผนในการทำงานในดานพฒนาในนามสมาคมฯ ทงดานเศรษฐกจ สงคม และสาธารณประโยชนของสวนรวม ทางสมาคมฯ จะมการประชมยอยในคณะกรรมการในการแกไขปญหานนๆ ได ใหเขา

รวมประชมชแจงดวย และไดจดใหมการประชมยอยทกครงทเกดปญหา

การคดเลอกคณะกรรมการบรหารสมาคมฯ สมาชกทงหมดทเขารวมประชมเปนผเลอกในวนประชมใหญตามระเบยบบงคบของสมาคมฯ คณะกรรมการจะอยในตำแหนง ทำหนาทบรหารงานสมาคมฯ ชดละไมเกน 2 ป โดยไมมคาตอบแทนใดๆ ทงสน

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

14

การคดเลอกหวหนาทอหรอหวหนาแฉกสงนำ สมาชกแตละสมาชกจะเปนผคดเลอกจากสมาชกทอยในพนทรบนำจากทอเดยวกนเปนหวหนาทอ มอายการปฏบตงานคราวละ 1 ป ดแลการกระจายนำใหสมาชก โดยทวถงและยตธรรม

การบำรงรกษา

- สมาชกทกทานมารวมในการขดลอกค คลองสงนำใหเสรจสนกอนทจะถงฤดกาลสงนำทงนาป และฤดแลง

- สมาชกรวมทำกจกรรมใหทำความสะอาดกนคลอง เชน ตดหญา ตนไม เนองในโอกาสวนสำคญของชาต ตลอดคนทำนบดน อาคารควบคมนำ

- ปองกนนำเสยโดยใหสมาชกชวยดแล หามแชปอบรเวณหนาอางฯ และชวยกนกำจดวชพชนำ

รายไดของสมาคมฯ

สมาคมฯ มรายไดจากการกอตงสมาคมฯ โดยการเกบเงนเปนคาธรรมเนยมแรกเขาสมาชกคนละ 20 บาท นอกจากนนเกบเงนบำรง เปนรายป จากผรบนำ ไรละ 1 บาท และจากผรบนำทปลกพชฤดแลงไรละ 5 บาท บอเลยงปลา บอใหญ 300 บาท/ป บอเลก 100 บาท/ป

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

1�

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2533 และ 2541

สมาคมกลมกสกรผใชนำชลประทานบานรอม อำเภอทาเรอ จงหวดพระนครศรอยธยา

ประวตความเปนมาของสมาคมกลมกสกรผใชนำชลประทานบานรอม

กรมชลประทานไดกอสรางโครงการชลประทานขนโดยมวตถ-ประสงคหลายอยาง และอยางหนงกคอ การสงนำใหกบเกษตรกรในเขตโครงการชลประทาน ใหไดรบนำอยางทวถง แตเนองจากเกษตรกรจำนวนมาก ยงไมเขาใจในสทธและหนาทของตนเอง ในดานการใชนำอยางประหยด เพราะเกษตรกรตางกเขาใจวา นำเปนของสาธารณะ ทกคนมสทธใชไดเทากน โดยไมจำเปนตองมการกำหนดกฎเกณฑ ทำใหเกดปญหาการขาดแคลนนำขนในเขตโครงการชลประทานตางๆ ประกอบกบสภาพนำในปจจบน มปรมาณลดนอยลง แตการใชประโยชนจากนำปรมาณเพมมากขน จงทำใหเกษตรกรเกดความขดแยง เนองจากการแยงนำกนกอใหเกดความแตกแยกความสามคคในหมคณะ จงจำเปนอยางยงทจะตองกำหนดกฎเกณฑการใชนำ และการบำรงรกษาขนในเขตโครงการชลประทานตางๆ เพอใหการใชนำชลประทานมประสทธภาพมากยงขน

แผนทการเดนทางไปอำเภอทาเรอ จงหวดพระนครศรอยธยา

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

1�

เนองจากนโยบายของกรมชลประทานดงทไดกลาวมาแลว สำนกชลประทานท 10 จงไดมการจดตงสมาคมผใชนำขน ในเขตสำนกชลประทานท 10 จำนวนทงสน 21 สมาคม สมาคมผใชนำชลประทานบานรอม เปนสมาคมๆ หนง ซงอยในเขตโซนท 8, 9 คลองซอย 24 ขวา และคลองแยกซอย 1 ขวา - 24 ขวา ของฝายสงนำและบำรงรกษาท 1 โครงการสงนำและบำรงรกษาเรงราง สำนกชลประทานท 10 โดย จดทะเบยนครงแรกเมอวนท 18 มนาคม 2512 มสมาชกเรมแรก จำนวน 300 คน มสำนกงานอยบานเลขท 37 หมท 3 ตำบลบานรอม อำเภอทาเรอ จงหวดพระนครศรอยธยา ทตงสมาคมฯ ปจจบน ตงอยทบานเลขท 127 หมท 5 ตำบลบานรอม อำเภอทาเรอ จงหวดพระนครศรอยธยา

หลกเกณฑในการจดตงสมาคมฯ บานรอม

1. ใชพนทชลประทาน 2 โซน ตอ 1 สมาคม

2. บรเวณพนทดงกลาวมปญหา เนองจากไมสามารถทำการสงนำไดอยางทวถง (สภาพพนทเปนทดอน)

3. เกษตรกรทเขารวมตองสมครเปนสมาชกของสมาคมฯ และตองเสยคาสมครครงแรก คนละ 10 บาท

วตถประสงคของสมาคมกลมกสกรผใชนำบานรอม

1. เพอใหกสกรในสมาคมกลมนนๆ รจก และการใชนำเพอการกสกรรมใหบงเกดผลดยงขน

2. เพอชวยกนดแลซอมแซมอาคาร คนำ คลองสงนำ ใหอยในสภาพทดเพอใชประโยชนรวมกน

3. ชวยกนปรบปรงการใชนำ การปลกพชหมนเวยนตามหลก วชาการ เพอใหมรายไดสงขน

นโยบาย1. สงเสรมใหสมาชกปลกพชฤดแลง 2. หาตลาดรบซอผลผลตของสมาชก 3. หาพนธพชทเหมาะสมมาปลกในเขตสมาคม 4. ใหความรกบสมาชกเกยวกบ - การใชนำชลประทาน - การเปลยนพนธพช - การตลาด - การปราบศตรพช - และอนๆ

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

17

การบรหารงานของสมาคมฯ

นบตงแตจดตงสมาคมฯ การบรหารงานของสมาคมกลมกสกรผใชนำชลประทานบานรอมเปนไปโดยมคณะกรรมการบรหาร ซงเปนบคคลทสมาชกของสมาคมฯ ไดคดเลอกแตงตงใหดำรงตำแหนงเปนผบรหารของสมาคมฯ ใหเปนไปตามวตถประสงคทกำหนดไว คณะกรรมการบรหารของสมาคมฯ ไดผลดเปลยนกนบรหารสมาคมฯ ตงแต พ.ศ. 2512 จนถงปจจบน รวม 3 ชด

คณะกรรมการบรหารสมาคมฯ ชดแรก ระหวางป พ.ศ. 2512 - 2524 ประกอบดวย

1. นายผอง สำราญจต เปน นายกสมาคม 2. นายพอน อนทวลญช เปน อปนายก 3. นายเตา คงอรณ เปน เลขานการ 4. นายทองพน แจมจำรส เปน เหรญญก

และมคณะกรรมการอนๆ อก 7 คน มสมาชกทงหมด 300 คน

การดำเนนกจกรรม

1. ใชเครดตซอปยจำหนายแกสมาชก 2. เกบเงนคาสมครจากสมาชกรายละ 10 บาท 3. ขดลอกคสงนำปละ 2 ครง โดยใชแรงงานของสมาชก 4. ใชเงนของสมาคมฯ เพอจดซออปกรณเครองใชภายใน

สำนกงาน

อาชพ

สมาชกสวนใหญประกอบอาชพทำนาโดยทำนาปเพยงอยางเดยว ไดผลผลต 40 ถง/ไร

คณะกรรมการของสมาคมฯ ชดท 2 ระหวางป พ.ศ. 2524 -2528

1. นายประจวบ ไทยประกอบ เปน นายกสมาคม 2. นายจำป กตตโยทย เปน อปนายก 3. นายแฉลม มกล เปน เลขานการ 4. นายสม ลมจนทร เปน เหรญญก 5. นายเฮง อนทรพล เปน ปฏคม

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

18

กจกรรมของสมาคมฯ

1. ขดลอกคสงนำโดยใชแรงงานของสมาชกปละครง 2. นำเงนของสมาคมฯ ไปใชในการจดซอกระสอบสำหรบบรรจทราย

เพอปองกนนำทวมพนทเพาะปลก

อาชพเกษตรกรสวนใหญมอาชพทำนาและทำไร ผลผลตขาวนาป 50 ถง/ไร ผลผลตขาวนาปรง 60 ถง/ไร

คณะกรรมการของสมาคมฯ ชดท 2 ระหวางป พ.ศ. 2528 -2540

1. นายสม ลมจนทร เปน นายกสมาคม 2. นายจรญ ประทปฉาย เปน อปนายก 3. นายวเชยร แกวนล เปน เหรญญก 4. นายบญชวย สนหอม เปน ปฏคม 5. นายประสทธ เขยวมณ เปน เลขานการ 6. นายสงวาล เอยมสดใจ เปน นายทะเบยน

อาชพ

ทำนา ทำไร ทำนา (กอนมสมาคม) ไดผลผลตขาวนาป 35 ถง/ไร ทำไร (ถวเขยว) 40 กก./ไร

ปจจบนสำนกงานของสมาคมฯ ตงอยบานเลขท 127 หมท � ตำบลบานรอม อำเภอทาเรอ จงหวดพระนครศรอยธยา ครอบคลมพนทเพาะปลก 22,772 ไร อยในเขตพนท 2 จงหวด คอ

1. จงหวดสระบร จำนวน 16,376 ไร ท ตำบลไผขวาง อำเภอบานหมอ จำนวน 9,595 ไร และในเขต อำเภอดอนพด จำนวน 6,781 ไร คอท ตำบลบานหลวง จำนวน 5,661 ไร ตำบลดอนพด จำนวน 1,120 ไร

2. จงหวดพระนครศรอยธยา จำนวน 6,396 ไร อยในเขต อำเภอทาเรอ ท ตำบลบานรอม จำนวน 5,854 ไร ตำบลศาลาลอย จำนวน 542 ไร ไดรบนำจากคลองซอย 24 ขวา คลองแยกซอย 1 ขวา - 24 ขวา ของฝายสงนำและบำรงรกษาท 1 โครงการสงนำและบำรงรกษาเรงราง สำนกชลประทานท 10 มคสงนำ 63 สาย มสมาชก 320 คน

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

19

ไดผลผลตขาวนาปเฉลย 70 ถง/ไร ไดผลผลตขาวนาปรงเฉลย 80 ถง/ไร

เพอใหงานของสมาคมฯ ดขน จงไดมการเปลยนแปลงคณะกรรมการขนใหม ป พ.ศ. 2�40 - 2�4�

1. นายสม ลมจนทร นายกสมาคม 2. นายจรญ ประทปฉาย อปนายก 3. นายบญชวย สนหอม เหรญญก 4. นายวเชยร แกวนล เลขานการ 5. นายสมบญ พมพวง ปฏคม 6. นายวชาญ แจงวจตร นายทะเบยน 7. นายวชย ยโสดสาร กรรมการ 8. นายสมศกด แสงดาว กรรมการ 9. นายประทป แกวบปผา กรรมการ 10. นายโชต สาทางกล กรรมการ 11. นายเทม มวงคราม กรรมการ 12. นายอำนวย อยพรอม กรรมการ 13. นายเสรม สมบรณศลป กรรมการ 14. นายสรนทร ฉตรแกว กรรมการ 15. นายทองหลอ สงหนกร กรรมการ 16. นายอำนวย อยพรอม กรรมการ 17. นายสนทร คำปาน กรรมการ 18. นายชาญ ระษารกษ กรรมการ 19. นายเชอม พลทรพย กรรมการ 20. นายสำเภา อนทรสวน กรรมการ 21. นายแสวง อยภ กรรมการ 22. นายวสนต เอยมโมฬ กรรมการ

นโยบายในการพฒนาสมาคมฯ

1. เกบเงนคาสมครเขาเปนสมาชกของสมาคมฯ 2. เกบเงนคาบำรงสมาคมฯ จากสมาชก 3. แนะนำและสงเสรมใหสมาชกปลกพชแบบครบวงจร 4. ตงกฎระเบยบของสมาคมฯ 5. สงเสรมสมาชกใหมรายไดพเศษ จากการทำนา ปลกผก การ

ทำเหดฟาง การปลกพชทกนไดทำรวรอบบาน เชน ชะอม และกระถน 6. เชญเจาหนาทจากหนวยงานตางๆ มาใหความรแกสมาชก 7. นำสมาชกไปทศนศกษานอกสถานท

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

20

แผนการดำเนนงานของสมาคมฯ

1. แผนการสงนำฤดแลง เรมเดอนกมภาพนธ - พฤษภาคม 2. แผนการปลกพชฤดแลง เรมเดอนมกราคม - พฤษภาคม 3. แผนการสงนำฤดฝน เรมเดอนกรกฎาคม - พฤศจกายน 4. แผนการปลกพชฤดฝน เรมเดอนมถนายน - พฤศจกายน 5. แผนการพฒนาสมาคม เรมเดอนกมภาพนธ - เมษายน 6. แผนการพฒนาระบบชลประทาน เรมเดอนเมษายน - พฤษภาคม 7. แผนพฒนาสาธารณประโยชน เรมเดอนสงหาคม - พฤศจกายน 8. แผนการใหความรแกสมาชก เรมเดอนมกราคม - ธนวาคม 9. แผนการทศนศกษา เรมเดอนมนาคม - พฤษภาคม

ป พ.ศ. 2545 จนถงปจจบน ไดมการเปลยนแปลงคณะกรรมการ ดงตอไปน

1. นายสม ลมจนทร นายกสมาคม 2. นายเทม มวงคราม อปนายก 3. นายวเชยร แกวนล เลขานการ 4. นายบญชวย สนหอม เหรญญก 5. นายวชาญ แจงวจตร นายทะเบยน 6. นายงามแท มะลซอน ปฏคม 7. นายเทยง แสงดาว กรรมการ 8. นายเชง มชอบ กรรมการ 9. นายสมศกด แสงดาว กรรมการ 10. นายยม สงหนกรณ กรรมการ 11. นายสงวาลย พมพา กรรมการ 12. นายสำราญ พรหมปน กรรมการ 13. นายมะล โมราวงษ กรรมการ 14. นายสมพนธ สงพวงค กรรมการ 15. นายประเสรฐ โยเสงยม กรรมการ 16. นายขวญนา ลมจนทร กรรมการ 17. นายทว อาจหาญ กรรมการ 18. นายณรงค เปรมสวสด กรรมการ 19. นายวชย ยโสดสาร กรรมการ 20. นายมานตย ยกตภต กรรมการ

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

21

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2534

สมาคมผใชนำเทพประทานพร อำเภอระโนด จงหวดสงขลา

จดตง ตงแตป พ.ศ. 2530 และไดจดทะเบยนกลม บรหารการใชนำชลประทานไวกบกรมชลประทาน เมอวนท28กรกฎาคม2530และไดจดทะเบยน เปนสมาคมผใชนำเทพประทานพร เมอวนท 10 สงหาคม 2533 กบนายทะเบยนสมาคมจงหวด สงขลาสมาชกเมอเรมจดตง สมาชกจำนวน403คน สมาชกปจจบน สมาชกจำนวน608คนประธานกลมฯ นายกลบบวแตง

แผนทการเดนทางไปอำเภอระโนด จงหวดสงขลา

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

22

1. ความเปนมา

ในปพ.ศ. 2530กรมชลประทานไดเขามาดำเนนการกอสรางคน- คนำในพนทหมท1และหมท6ตำบลบานขาวอำเภอระโนดซงอยในพนทรบผดชอบของฝายสงนำและบำรงรกษาท1(ปจจบน)มพนทจำนวน5,580ไรภายหลงการกอสรางคน-คนำ เสรจเรยบรอยแลวราษฎรไดรวมตวกนจดตงกลมผใชนำขนเพอใหสมาชกไดมสวนรวมในการบรหารจดการนำชลประทาน และไดจดทะเบยนถกตองกบกรมชลประทาน เมอวนท 28 กรกฎาคม 2530 ประกอบดวยคณะกรรมการ จำนวน 6 คนสมาชกจำนวน403คนและตอมาการบรหารจดการนำชลประทานเปนไปอยางเรยบรอยสมบรณ คณะกรรมการพรอมดวยสมาชกจงไดรองขอใหชลประทานประสานจงหวดสงขลา เพอขอขนทะเบยนจงหวดสงขลา เพอขอจดตงเปนสมาคมผใชนำชลประทาน โดยใชชอวา “สมาคมผใชนำเทพประทานพร”เมอวนท10สงหาคม2533มฐานะเปนนตบคคลทำใหสมาคมมความเขมแขงคลองตวในการปฏบตงานมากยงขน มสมาชกจำนวน608คนสมาชกสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม (ทำนาขาวเปนสวนใหญ)ซงไดรบนำจากโรงสบนำชลประทานระโนดในคลองซอย1ซาย

2. วตถประสงค

- เพอใหสมาชกรจกประโยชนของนำและวธการใชนำชลประทานตลอดจนดแลรกษาอาคารชลประทานอยางถกกตอง

- เพอใหสมาชกมสวนรวมในการบรหารจดการดานจดสรรนำและ พฒนาระบบสงนำการปลกพชหมนเวยนซงจะนำมาใหไดผลผลตสงสด

- เพอยกระดบความเปนอยทางดานเศรษฐกจและสงคมใหดขน- เพอประโยชนทางการซอและการจำหนายวสดพชผล ตลอดจน

เครองอปโภค-บรโภคของสมาชก

สมาคมผใชนำเทพประทานพร ยงแบงการบรหารงานออกเปนฝายตางๆเพอความสะดวกในการบรหารงานของสมาคมดงน

- ฝายสงเสรมการเกษตรและประมง - ฝายการตลาด- ฝายบรรณารกษ- ฝายประชาสมพนธ- ฝายกฬาสงเสรมสขภาพ

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

23

3. บทบาทหนาทและการมสวนรวมของสมาชกตอสมาคม

สมาชกใหความรวมมอในการปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบ โดยตลอด ซงสมาชกจะรวมกนขดลอกคสงนำคไสไก 1 ครงกอนฤดกาล ทำนาปรง หรอกอนปลกพชฤดแลง ชวยกนดแลและซอมแซมอาคารชลประทานใหอยในสภาพพรอมทจะใชงานไดเสมอซงประธานกลมฯจะเปน ผประสานงานกบทางชลประทาน เพอสนบสนนวสดอปกรณ การทำกจกรรมสาธารณประโยชน ซงสมาชกจะชวยกนดแลระบบชลประทานใหอยในสภาพสมบรณใชไดยนยาว

4. กจกรรมสมาคม

- กอสรางททำการสมาคม ซงสมาชกผใชนำและราษฎรในทองถน รวมกนบรจาคทนทรพยและแรงงานในการกอสราง

- พฒนาคน-คนำปละ2ครง- ขดบอเลยงปลา- กจกรรมดานสาธารณประโยชนเชนพฒนาถนนเขาหมบาน- สงคณะกรรมการสมาคมฝายตางๆ เขารวมรบการฝกอบรม

ดานวชาการและดงาน

5. แผนพฒนาสมาคมในอนาคต

- การเลยงปลาในนาขาว- จดตงกองทนเมลดพนธพชปย- จดตงสหกรณหมบาน- จดเกบคานำชลประทาน- ตดตอการตลาดเพอรบซอผลผลตของสมาชกโดยตรง- จดทำสวนสมนไพร- ตดตงหอกระจายขาวในหมบาน

หมายเหต :ปจจบนสมาคมผใชนำเทพประทานพรไดยกเลกไปแลวและไดจดตงกลมใหมเปนกลมบรหารการใชนำประชาสามคค

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

24

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2535

สมาคมกลมกสกรผใชนำชลประทานอางเกบนำหวยแอง อำเภอศรสมเดจ จงหวดรอยเอด

จดตง ตงแตป พ.ศ. 2510 และไดขนทะเบยนเปนสมาคม กลมกสกรผใชนำชลประทานไวกบกรมชลประทาน เมอวนท23มกราคมพ.ศ. 2511 สมาชกเรมจดตง 2,400ครอบครวสมาชกปจจบน 2,400รายนายกสมาคมฯ นายจนทาวลตชยททำการสมาคมฯ ตงอยหนวยสงนำและบำรงรกษาท1อางเกบนำหวยแอง ตำบลโพธสยอำเภอศรสมเดจจงหวดรอยเอดโทรศพท 08-0752-2952

แผนทการเดนทางไปอำเภอศรสมเดจ จงหวดรอยเอด

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

25

สมาคมกลมกสกรผใชนำชลประทานหวยแองเกดจากการรวมตวกนของกลมผใชนำชลประทานตงแตป พ.ศ. 2510 เพอลดปญหาความเดอดรอนในเรองนำอปโภคบรโภคและเพอการเกษตรของเกษตรกรซงเปนปญหาทมความสำคญสงมากในภมภาคน โดยมวตถประสงคสำคญเพอ ใหเปนสถาบนเกษตรกรรองรบการดำเนนงาน เรองการบรหารจดการนำททำการสมาคมตงอยทบรเวณหวงานอางเกบนำหวยแอง ตำบลโพธสยอำเภอศรสมเดจ จงหวดรอยเอด โดยขนทะเบยนเปนสมาคมกลมกสกร ผใชนำชลประทานไวกบกรมชลประทานโดยโครงการชลประทานรอยเอดจงหวดรอยเอดสำนกชลประทานท6เมอวนท23มกราคมพ.ศ. 2511 โดยมวตถประสงค เพอบรหารกลมผ ใชนำในการดแลรกษาอาคารชลประทานตลอดทงการเพาะปลกพชในเขตโครงการอางเกบนำหวยแองซงมพนทควบคมอย4อำเภอคออำเภอศรสมเดจอำเภอจงหารอำเภอเมอง จงหวดรอยเอด และอำเภอเมอง จงหวดมหาสารคาม รวมพนท21,487ไรมกลมผใชนำพนฐานจำนวน206กลมสมาชก2,400รายสวนใหญสมาชกประกอบอาชพเกษตรกรรม โดยทำนาขาวเปนหลก และปลกพชชนดอนๆ ในฤดแลงในเขตพนทชลประทาน 21,487 ไร ในเขต ฝายสงนำและบำรงรกษาท 1 อางเกบนำหวยแอง โครงการชลประทานรอยเอด โดยใชนำจากคลองสงนำสายหลกสามสายประกอบดวยคลองLMCคลองRMCและคลอง2L-RMCคลองซอย27สายคนำ206ค

1. ความคดรเรม

เนองจากสภาพภมประเทศบรเวณอางเกบนำหวยแองเปนทลมๆดอนๆพนทลาดเทไมมากนกในฤดฝนจงประสบปญหานำทวมทกปตงแตป พ.ศ. 2535 เปนตนมา เกษตรกรจงมความอยากทจะทำนาปรงเหมอนกบทางภาคอนๆ บาง เดมอางฯ หวยแอง ไมมนโยบายทจะทำนาปรงเนองจากปรมาณนำในอางฯ ไมเพยงพอ แตสมาคมกลมกสกรผใชนำอางฯหวยแอง มความตองการและใฝฝนเปนอยางยงทจะไดเหนพนทสงนำทายอางฯ หวยแอง ปลกขาวนาปรงไดบางเชนเดยวกบพนทตดนำช ปจจบนมลทางทจะสามารถตอบสนองความตองการไดประมาณ 25% ของพนทหรอประมาณ5,000ไร

2. ความสามารถในการบรหารและการจดการสถาบน

การบรหารกลมฯ ดำเนนงานโดยคณะกรรมการจำนวน 15ตำแหนง เลอกตงโดยสมาชก อยในตำแหนงคราวละ 4 ป นายจนทา

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

26

วลตชยดำรงตำแหนงเปนประธานคณะกรรมการคนปจจบนมการประชมคณะกรรมการกลมฯ จะจดทำแผนปฏบตงานประจำป เชน การปรบปรงระเบยบขอบงคบ การเลอกคณะกรรมการตามวาระการจดทำขอมลผใชนำ รายค การสำรวจความตองการใชนำจากสมาชก การรวมวางแผนสงนำ ในคลอง ตลอดทงจดทำรอบเวรใชนำในแตละค การขดลอกค/คลองสงนำและกจกรรมอนๆ เพอใหสามารถบรหารองคกรและสงนำเขาพนทเพาะปลก ไดโดยสะดวก

กอนดำเนนการสงนำ จะประชมสมาชกเพอวางแผนการปลกพชและกจกรรมทจะตองใชนำใหเหมาะสมกบปรมาณนำทมอย โดยสมาชกจะตองแจงจำนวนพนทเพาะปลกพชแตละชนด เวลาทเรมทำกจกรรมแตละกจกรรมกอนฤดกาลสงนำ หวหนาแฉกรวบรวมและแจงตอคณะกรรมการ กลมฯ และคณะกรรมการกลมฯ จะรวมวางแผนกบเจาหนาทชลประทานเพอจดเปนรอบเวรการรบนำของกลมฯ และนดมาทำการพฒนาคสงนำ

รวมกน

ระหวางดำเนนการสงนำ สมาชกผใชนำจะตองปฏบตตามกฎ

ระเบยบและกตกาการใชนำทตกลงกนไว

ทงนหลงจากการสงนำ หวหนาแฉกจะตองตรวจสอบวาสมาชก

ผใชนำไดรบนำทวถงทกคนหรอไม ถาไมทวถงตองแจงใหคณะกรรมการ

กลมฯทราบเพอหาทางแกไขและปรบปรงแผนการสงนำในครงตอไป

3. บทบาทและการมสวนรวมของสมาชกตอสถาบน

สมาชกใหความรวมมอปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบทไดตกลงกนไวอยางเครงครด โดยสมาชกรวมกนขดลอกคสงนำ ปละ 2 ครง ในชวงกอนการทำนาป และกอนเพาะปลกพชฤดแลง รวมทงตดหญาและกำจดวชพชรมคลองตลอดทงป รวมทงยงชวยกนดแลและซอมแซมอาคารชลประทานใหอยในสภาพพรอมใชงานอยเสมอ โดยพนกงานสงนำจะประสานกบประธานกลมฯซงกลมฯจะใหการสนบสนนวสดอปกรณโดยใชแรงงานของสมาชก ในสวนของการเกบคาบรหารจดการนำและบำรงรกษานน สมาชกทกคนยนยอมและสมครใจจายเงนคาบำรงรกษากลมฯ ตามจำนวนพนท

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

27

- ปลกพชฤดฝนอตรา5บาท/ไร- ปลกพชฤดแลงอตรา20บาท/ไร- บอปลาอตรา30บาท/ไร- ขาวนาปรงอตรา40บาท/ไร- เกษตรกรนอกพนทททำการปลกขาวนาปรงหรอพชไรอนๆ ใน

ฤดแลงในเขตโครงการฯ หรอขอลงลำหวย จะตองเสยคาบำรงรกษาในอตรา100บาท/ไร

4. ความมนคงและฐานะทางเศรษฐกจของสถาบน

เนองจากสมาชกสวนใหญทำการเกษตร ดงนนเพอชวยใหพชเจรญ งอกงามใหผลผลตสง และเปนการลดตนทนการผลต สมาชกจงรวมตวกนทำปยหมกและใชสารชวภาพอนทรยแทนสารเคม มการปลกหญาแฝกเพออนรกษดน นำพนธขาวใหมๆ มาทดลองปลก สงสมาชกไปดงานเพอนำความรมาพฒนา ฝกอบรมเยาวชนยวชลกรใหเขาใจถงวธการการบรหารจดการนำและระบบชลประทานอกทงสมาชกกลมฯ ไมปลกพชตามกระแสนยม นอกจากน กลมฯ ยงมระเบยบในการใชจายเงน ผมอำนาจจะเปนผเบกจาย และมการจดทำบญชรายรบรายจายเงนใหตรวจสอบได ซงทำใหกลมฯ สามารถมเงนทนสะสมภายในกลมฯ เปนจำนวนเงนประมาณ246,614บาท

5. การทำกจกรรมดานสาธารณประโยชนและการอนรกษทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

สมาชกของกลมฯ ชวยกนดแลรกษาคนำและอาคารชลประทานตางๆ อยเสมอ หากมการเสยหายเลกนอยกจะชวยกนซอมแซมทนท จงทำใหสาธารณประโยชนในทองถนของตนเอง โดยชวยกนเกบขยะ เศษไมและเศษหญาทลอยมากบนำออกจากคลองสงนำ ชวยกนดแลไมใหมการทงนำเสยและสงสกปรกตางๆ ลงในคลองสงนำ และเมอเกบเกยวผลผลต ขาวนาป จะไมเผาฟางขาว ทำใหไมเกดมลภาวะ พรอมทงรวมกนปลก หญาแฝกรมคลองระบายนำ เพอปองกนการกดเซาะ นอกจากน กลมฯ ยงชวยฝกอบรมเยาวชนและใหกลมฯอนๆมาศกษาดงาน

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

28

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2536

กลมบรหารการใชนำคลองวงโตนด อำเภอทาใหม จงหวดจนทบร

จดตง ตงแตป พ.ศ. 2532และไดขนทะเบยนเปนกลมบรหาร การใชนำชลประทานไวกบกรมชลประทาน เมอวนท 23พฤษภาคมพ.ศ. 2532 สมาชกเรมจดตง 651คนสมาชกปจจบน 651คนประธานกลม นายธนเดชบญหยงททำการกลม โรงเรยนบานหนองคลา (จงจนต สจรวงศ อปถมภ) ตำบลทงเบญจาอำเภอทาใหมจงหวดจนทบร

โทรศพท 0-3939-5145,08-1761-8875

แผนทการเดนทางไปอำเภอทาใหม จงหวดจนทบร

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

29

กลมบรหารการใชนำคลองวงโตนดเกดจากการรวมตวกนของกลมทอรบนำดบจำนวน6สายตงแตป2532โดยใชนำในคลองสายเดยวกน(คลองวงโตนด) ซงทางโครงการชลประทานจนทบรไดเขามาใหคำปรกษาหารอแนะนำการจดตงกลม ในทสดกสามารถจดทะเบยนเปนกลมบรหารการใชนำคลองวงโตนด สงกดกรมชลประทาน กระทรวงเกษตรและสหกรณ เปนผลสำเรจเมอวนท 23พฤษภาคม2532 โดยมวตถประสงคเพอรวมจดสรรแบงปนนำระหวางสมาชกใหเพยงพอ รวมกนวางแผนบรหารจดการนำกบเจาหนาทชลประทาน และรวมดแลและบำรงรกษาอาคารชลประทานในเขตความรบผดชอบ มสมาชก 651 คน สวนใหญประกอบอาชพทำสวนผลไมเปนหลก ในเขตพนทชลประทาน 20,900 ไรขนอยกบฝายสงนำและบำรงรกษาท2โดยใชนำจากคลองวงโตนด

1. ความคดรเรม

1)ประสานงานกบโครงการชลประทานจนทบร ในดานการ เตรยมการปดกนทำนบดนชวคราวททำนบดนชวคราวทงเบญจา (หม 3ตำบลทงเบญจา อำเภอทาใหม จงหวดจนทบร) และเตรยมวางแผนขอเครองสบนำมาชวยสบนำเพมปรมาณนำเหนอทำนบดนชวคราวและฝายหนดาดเปนตน

2)มการนำเสนอแนวความคดในการใหกรมชลประทานดำเนนการ กอสรางเขอนถาวรแทนทำนบดนชวคราวพรอมทงหาแหลงนำตนทนซงจะสามารถแกปญหาทงเรองปรมาณนำและการตนเขนของคลองวงโตนดชวงใตทำนบดนชวคราวลงไปทงนเพราะทำนบดนชวคราวนนตองพงลงทกป

3)มการประชมวางแผนกนในการสบนำในกลมทอนำดนแตละกลมและสบนำโดยเครองสบนำ เพอใหมความสมพนธกบปรมาณนำและความตองการนำของชาวสวน ทงนเพอใหการดำเนนงานเปนไปอยางมประสทธภาพและประหยด

4)รวมกบเจาหนาทเกษตรจงหวด จดประชมชแจงถงวธการใหนำแกพชดวยระบบใหมๆพรอมทงไปศกษาวธการใหนำแบบธรรมชาต

2. ความสามารถในการบรหารและการจดการสถาบน

การบรหารกลมฯ ดำเนนงานโดยคณะกรรมการจำนวน 5 คนเลอกตงโดยสมาชกอยในตำแหนงคราวละ 2 ป มนายธนเดช บญหยงดำรงตำแหนงประธานคณะกรรมการคนปจจบน มการประชมคณะ

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

30

กรรมการแลวแตสถานการณ สามารถเปดประชมไดและประชมใหญสมาชกปละ 1 ครง โดยมเจาหนาทชลประทานและเจาหนาทสวนทองถนเปนทปรกษา

คณะกรรมการกลมฯมการตรวจตารางปด-เปดนำมจดทจะตอง ชวยกนซอมบำรงการปรบปรงทอดดนำและอนๆ สนบสนนใหมการขดลอกชวงเหนอทำนบดนชวคราว มการตรวจปรมาณนำทสงใหสมาชกตลอดเวลา

3. บทบาทและการมสวนรวมของสมาชกตอสถาบน

สมาชกใหความรวมมอปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบทไดตกลงกนไวอยางเครงครด โดยสมาชกใหความรวมมอรวมใจในการดำเนนงานดวยดทงนมาจากทวากลมทำนำนเกดจากชาวสวนผลไมเลงเหนประโยชนรวมทนกนดำเนนงานตงแตแรกจนถงปจจบนและตอในอนาคต หนวยงานอนมาชวยสนบสนนและเสรมใหดขน ดงนนสมาชกทกคนจงรกและถอเปนสงสำคญทสดทจะทำใหประกอบอาชพทำสวนบรรลความสำเรจ เพราะนำเปนปจจยสำคญ

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

31

ประวตความเปนมา ทตงโครงการ หมท1ตำบลแมสาวอำเภอแมอายจงหวดเชยงใหม หรอพกด47QNC270-135แผนทระวาง4849IIพนทรบประโยชน 6,691ไร จำนวนสมาชก 810คนประธานกลม นายสมนนตาทอย 122 หมท 3 ตำบลแมสาว อำเภอแมอาย จงหวด เชยงใหมโทรศพท 08-7187-6329,0-5389-9505

แผนทการเดนทางไปอำเภอแมอาย จงหวดเชยงใหม

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2537

กลมบรหารการใชนำชลประทานฝายแมสาว อำเภอแมอาย จงหวดเชยงใหม

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

32

สหพนธสาธารณรฐเยอรมน ไดใหความชวยเหลอแกรฐบาลไทย ในเรองเกยวกบการศกษาสำรวจและทำรายงานความเหมาะสมเพอพฒนาแหลงนำเพอการชลประทานและพลงงานของแมนำกกตอมารฐบาลไทยไดขยายความชวยเหลอการสำรวจและทำรายงานความเหมาะสมของแหลงนำ สาขาแมนำกกเพมเตม คอ ลมนำฝาง ซงเปนสาขาใหญของแมนำกกและรฐบาลสหพนธสาธารณรฐเยอรมน ไดเสนอใหความชวยเหลอการจดทำรายงานการศกษาและความเหมาะสมของโครงการลมนำฝาง เพอดำเนนการ พฒนาแหลงนำเพอการเกษตรในระยะแรกตอรฐบาลไทย คณะกรรมการพฒนาการเกษตรชลประทานจงไดมมตเมอวนท 20 มถนายน 2517 ใหกระทรวงเกษตรและสหกรณเปนเจาของเรอง กระทรวงเกษตรและสหกรณจงแตงตงเจาหนาทประสานงานโครงการพฒนาลมนำฝางขน ซงประกอบดวยเจาหนาทชลประทาน กรมวชาการเกษตร กรมสงเสรมการเกษตร กรมสงเสรมสหกรณ กรมปศสตว และกองแผนงานสำนกงานปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ โดยใหกรมชลประทานเปนเจาของเรองและดำเนนการงานโครงการพฒนาลมนำฝางรวมกบสวน ราชการอนๆ

เนองจากลมนำฝางประกอบดวยลำนำหลายสาขา เชน ลำนำ แมสาว ลำนำแมใจ ลำนำแมมาว ลำนำแมวาง และหวยไคร จากการศกษาเบองตนเมอป2516รฐบาลสหพนธสาธารณรฐเยอรมนไดจดลำดบความสำคญในการชวยเหลอพฒนาลมนำฝางในระยะเวลา คอ โครงการกอสรางฝายแมสาว อำเภอแมอาย จงหวดเชยงใหม เพอชวยเหลอพนทเพาะปลกในตำบลแมสาวอำเภอแมอายจงหวดเชยงใหม

1. ระบบการบรหารและจดการฝายแมสาว

โครงการฝายแมสาว ตำบลแมสาว อำเภอแมอาย จงหวดเชยงใหมมพนทรบประโยชน1ตำบล14หมบานตงแตหมท1-14มคลองสงนำออกทงสองฝงฝงขวาและฝงซาย ในคลองสงนำของโครงการฝายแมสาวสวนใหญเกอบ 100% ไดมการดาดคอนกรต จงทำใหสะดวกรวดเรวตอการสงนำ มอาคารอดนำสำหรบเปนตวแบงนำในคลองสงนำแตละฝง 10 กวาตว คลองสงนำแตละฝงมความยาวโดยเฉลยฝงละ 6 -8 กโลเมตร มคลองซอยและคลองไสไกอยในระบบสงนำของพนท ฉะนนการสงนำจะไมคอยมอปสรรคมากนกและอกอยางโครงการฝายแมสาวไดม

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

33

การดำเนนการจดตงกลมผใชนำเปนกลมบรหารการใชนำ จงคอนขางมระบบการใชนำทชดเจนและเปนระเบยบ

ในเรองของการเพาะปลกและการใชนำ พนทเพาะปลกฝงขวา มพนทกวา 3,103-3-0 ไร แยกเปนพนทนา 2,980-3-0 ไร พนทสวน 129-0-0ไรสมาชก377ครวเรอนสวนพนทเพาะปลกฝงซายมพนทกวา3,581-2-0 ไร แยกเปนพนทนา 3,513-2-0 ไร พนทสวน 68-0-0 ไร มสมาชก433ครวเรอน

2. ประโยชนการใชโครงการ

โครงการฯ สามารถสงนำชวยเหลอพนทเพาะปลกได 2.348 ม.3/วนาท ชวยพนทเพาะปลกในเขตตำบลแมสาว อำเภอแมอาย จงหวดเชยงใหมดงน

- สามารถสงนำชวยพนทเพาะปลกไดประมาณ 15,000 ไร ในฤดกาลทำนาประจำป

- สามารถสงนำชวยพนทเพาะปลกไดประมาณ 10,000 ไร ในฤดแลง

3. การบรหารการใชนำ

ทางกรมชลประทานไดเขาไปดำเนนการจดตงกลมผใชนำ ตามพระราชบญญตชลประทานราษฎร พ.ศ. 2482 โดยนายอำเภอแมอาย ออกคำสงแตงตงคณะกรรมการฯ มการออกกฎระเบยบขอบงคบตามมตทประชมรองรบซงคณะกรรมการบรหารกลมผใชนำประกอบดวยประธานรองประธาน เลขานการ เหรญญกนายทะเบยนและคณะกรรมการกลมบรหารการใชนำชลประทานฝายแมสาวเมอวนท9มถนายน2552

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

34

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2538

กลมบรหารการใชนำชลประทานอางเกบนำแมจวะ อำเภอเดนชย จงหวดแพร

จดตง ตงแต พ.ศ. 2527 และไดขอจดทะเบยนเปน กลมบรหารการใชนำชลประทานไวกบโครงการ ชลประทานแพรเมอวนท8มถนายน2528สมาชกเรมจดตง 70คนสมาชกปจจบน 1,072คนมกลมพนฐาน 36กลมเหมองมพนทบรหารการใชนำ 5,104ไร

แผนทการเดนทางไปอำเภอเดนชย จงหวดแพร

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

35

1. ความคดรเรม

เนองจากสภาพภมประเทศเปนทราบสง และพนทบางสวนอยในเขตโครงการสงนำและบำรงรกษาแมยม นำจากโครงการแมยมไมสามารถสงถงพนทได นำฝนกไมเพยงพอ เกษตรกรผนำหมบานรวมกนคดหาหนทางแกปญหา จงไดทำหนงสอยนตามระเบยบถงทางการโดยขอใหชวยสรางอางเกบนำในลำหวยแมจวะ และไดรบอนมตสรางแลวเสรจในป2526 และในเวลาเดยวกน ทางโครงการชลประทานเหนวาควรจะตองม ผดแลและรบผดชอบในการควบคมการใชนำ จงไดนดประชมจดตงคณะกรรมการขนมา 1 ชด และเรมปฏบตงานเมอวนท 1 มกราคม 2528 เรมแรกมสมาชกจำนวน 70 คน การปฏบตงานของคณะกรรมการบรหารไดมการประชมเกษตรกรอยางตอเนอง และไดแตงตงหวหนาแตละเหมองทกเหมอง ทกซอยจนรวบรวมสมาชกไดจำนวน 1,072 คน 36 กลม

มพนท5,104ไร

2. ความสามารถในการบรหารจดการ

เนองจากโครงการอางเกบนำแมจวะ เปนโครงการชลประทานขนาดเลก เกบกกนำไดทความจ 2,400,000 ม.3 ซงชวยเหลอพนทการเพาะปลกไดไมเกน 4,000 ไร และเนองจากสมาชกไดเพมขนพนทการ รบนำจงเพมขนดวย จงยากแกการบรหารจดการนำ ในป พ.ศ. 2531 กรมชลประทานไดทำการเสรมฝายยางบรเวณทางระบายนำลนของอาง เกบนำแมจวะเพอเพมความจของปรมาณนำจากเดม2,400,000ม.3เปน2,600,000 ม.3 เพมปรมาณไดอก 200,000 ม.3 การจดการนำแตละป การเพาะปลก คณะกรรมการจะตองนดประชมวางแผนการสงนำ จดรอบเวรการสงนำและใหหวหนายอยทกๆ เหมอง พฒนาแผวถาง ขดลอก ลำเหมองใหแลวเสรจภายในเวลาทกำหนด

3. บทบาทของสถาบน

จากการปฏบตงานคณะกรรมการทเขมแขง สมาชกใหความรวมมอ ปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบอยางเครงครด หากจะมผกระทำผดฝาฝนกฎระเบยบอยบางกจะโดนปรบไหม ตามกฎระเบยบทวางไว หลายครงทคณะกรรมการเอาจรงเอาจงกบผกระทำผด จนทำใหผทคดจะกระทำความผด ไมกลากระทำ

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

36

4. ความมนคงและฐานะทางเศรษฐกจของสถาบน

ในป พ.ศ. 2533 ทางสหกรณการเกษตรเหนวากลมฯ มความมนคง จงไดเขาดำเนนการในรปของสหกรณ เพอชวยเหลอในดานการเงนในเรองการเพาะปลก เมลดพนธพช ปย ยาปราบศตรพช และตลาดซอผลผลตของพชฤดแลง

5. ผลงานเปนทไดรบการยกยอง

จากผลงานตางๆ ทไดดำเนนการมาอยางตอเนองเขมแขง มนคงจงไดรบรางวลตางๆดงน

1) ไดรบรางวลชนะเลศการประกวดแหลงนำขนาดเลกของประเทศ(เมอวนท1มถนายน2532)

2) ไดรบรางวลชนะเลศในการพฒนาแหลงนำขนาดเลกระดบจงหวดประเภทอางเกบนำประจำปพ.ศ. 2532รบรางวลจากนายอนนตอนนตกลปลดกระทรวงมหาดไทย

3) ไดรบใบประกาศเกยรตคณและโล โครงการพฒนาแหลงนำขนาดเลก ประเภทอางเกบนำ ประจำป พ.ศ. 2532 รบรางวลจาก พล.อ. ชาตชายชณหะวณนายกรฐมนตรเมอวนท14กนยายน2533

4) ไดรบใบประกาศเกยรตคณและโล ชนะเลศสถาบนเกษตรกรจากกรมชลประทานประจำปพ.ศ. 2532จากนายจรยดลยานนทอธบดกรมชลประทาน

5) ไดรบโลชนะเลศประจำปพ.ศ. 2536โครงการพฒนาแหลงนำ ขนาดเลกระดบจงหวด ประเภทอางเกบนำ จากนายอารย วงศอารยะปลดกระทรวงมหาดไทยเมอวนท23กนยายน2537

6) ไดรบโลชนะเลศสถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต ประจำปพ.ศ. 2538 รบรางวลโลพระราชทานทมณฑลพธทองสนามหลวง ในพธ จรดพระนงคลแรกนาขวญ จากสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ สยามมกฎราชกมาร

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

37

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2539

สมาคมกลมเกษตรกรผใชนำชลประทานอางเกบนำหวยใหญ อำเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน

จดตง เมอวนท11ตลาคมพ.ศ. 2511 สมาชกเรมจดตง 50ครอบครวสมาชกปจจบน 173รายนายกสมาคม นายทองพดสดวสยททำการสมาคมฯ อางเกบนำหวยใหญบานปาหวายนงตำบลปาหวายนง อำเภอบานฝางจงหวดขอนแกนโทรศพท 08-0752-2952

แผนทการเดนทางไปอำเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

38

สมาคมกลมเกษตรกรผใชนำชลประทานหวยใหญ ไดกอตงเมอปพ.ศ. 2511 โดยมวตถประสงคเพอใหเกษตรกรในสมาคมรจกคณคาของการใชนำเพอการเกษตรใหบงเกดผลดยงขน ชวยกนดแลและบำรงรกษาอาคารชลประทานการปลกพชหมนเวยนตามหลกวชาการสงเสรมความสมพนธเพมความสามคคบำเพญสาธารณกศลตามโอกาสทงนไมเกยวกบการเมองซงสมาชกสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม โดยการทำนาขาวเปนหลกและปลกพชชนดอนบาง เชน ออย ขาวโพดหวาน ขาวโพดเลยงสตว แตงรานแตงโมถวฝกยาวและมะเขอเทศ

1. ความคดรเรม

เพอใหสมาชกรจกการออม และเพอชวยเหลอสมาชกในกลมสมาคมไดตงธนาคารขาวในปพ.ศ. 2531และธนาคารปยในปพ.ศ. 2542ไดจดตงฌาปนกจสงเคราะหภายในกลมสมาชกของสมาคมซงปจจบน ไดขยายรบสมาชกภายในชมชนซงไมเปนสมาชกสมาคมเกษตรกรผใชนำ

2. ความสามารถในการบรหารและการจดการสถาบน

การบรหารสมาคมกลมเกษตรกรผใชนำดำเนนการโดยคณะกรรมการ จำนวน 15 ตำแหนง เลอกตงโดยสมาชก อยในวาระ 2 ป ปจจบนม นายทองพด สดวสย เปนนายกสมาคม ในการประชมคณะกรรมการ

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

39

จะประชมกนทก 3 เดอนและประชมใหญสมาชกปละ 2 ครง โดยม เจาหนาท คณะกรรมการสมาคมฯ จะจดทำแผนปฏบตงานประจำป เชนการบำรงรกษาการวางแผนการปลกพชการขดลอกคคลองสงนำ

กอนการสงนำ คณะกรรมการสมาคมฯ จะประชมสมาชกผใชนำเพอวางแผนการปลกพชใหเหมาะสมกบปรมาณนำทมอย โดยสมาชก จะตองแจงจำนวนพนทเพาะปลกพชแตละชนดเพอรวบรวมสงใหเจาหนาทชลประทาน พรอมแจงใหสมาชกทำกจกรรมขดลอกตะกอนในคนำและคลองสงนำกอนทจะทำการสงนำ ระหวางดำเนนการสงนำ สมาชกผใชนำจะตองปฏบตตามกฎระเบยบของสมาคม ถาใครฝาฝนจะถกปรบตามระเบยบขอบงคบ

3. บทบาทและการมสวนรวมของสมาชกตอสถาบน

สมาชกใหความรวมมอปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบของสมาคมอยางเครงครด โดยสมาชกจะตองทำการขดลอกและคสงนำปละ 2 ครงในชวงกอนการเพาะปลกในฤดแลงและฤดฝน รวมทงตดหญา กำจดวชพชรมคนคลอง ดแลและซอมแซมอาคารชลประทานใหอยในสภาพพรอม ใชงานอยเสมอการเกบคาบรหารจดการนำและคาบำรงรกษาสมาชกทกคน ยนยอมและสมครใจจายตามทสมาคมไดมมตไว

4. ความมนคงและฐานะทางเศรษฐกจของสถาบน

สมาชกสวนใหญทำการเกษตร ดงนนเพอเปนการชวยเหลอแกสมาชกสมาคมกลมเกษตรกรฯ จงไดจดตงธนาคารปยและธนาคารขาวเพอใหสมาชกทเดอดรอนมายม โดยคดดอกเบยในอตรารอยละ 3 บาทตอเดอนและการยมขาวคดดอกเบยรอยละ 20 (100 ถง ดอกเบย 20 ถง)ปจจบนธนาคารปยมเงนทนหมนเวยน ประมาณ 234,443 บาท และธนาคารขาวมขาวรวม1,538ถง

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

40

ประวตความเปนมา

ฝายทาวงตาลไดสรางขนเมอพ.ศ. 2440โดยใชไมไผปกเปนแถวแลวเอาไมไผผาซกมาผกเปนลายขดแตะ จากนนกใชฟากปทบหลายๆ ชนเพอลดความแรงของนำ ป พ.ศ. 2456 ไดยายฝายลงจากทเดมประมาณ200 เมตร ซงเปนทตงของฝายปจจบน และคอยๆ มการปรบเปลยนเปนฝายหนทงในปจจบนพนทรบประโยชน 8,100ไรประธานกลม นายบญทาไชยวฒทอย อำเภอสารภจงหวดเชยงใหมโทรศพท 08-7174-9262,0-5381-6597

แผนทการเดนทางไปอำเภอสารภ จงหวดเชยงใหม

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2540

สมาคมผใชนำเพอการเกษตรฝายทาวงตาล อำเภอสารภ จงหวดเชยงใหม

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

41

1. ลกษณะโครงการ

ทตง ตำบลทาวงตาลอำเภอสารภจงหวดเชยงใหม

ฝายทาวงตาล เปนฝายหนทงกนลำนำปงมความยาวขวางลำนำปง 130 เมตร ฐานฝายกวาง 30 เมตร ลำเหมองทตอจากฝายมความยาว3,500เมตรจำนวนคลองสงนำสายหลกทตอจากฝายม4สายคอ

1)คลองเหมองครก มลำนำไหลผานตำบลทาวงตาล หม 4, 6,7,8,9,10พนทสงนำ2,000ไร

2) เหมองสางออน มลำนำไหลผานตำบลทาวงตาล หม 4, 12พนทสงนำ450ไร

3) เหมองดงมลำนำไหลผานตำบลทาวงตาลหม 5, 12ตำบลดอนแกวหม1พนทสงนำ2,750ไร

4) เหมองกแดง มลำนำไหลผาน ตำบลดอนแกว หม 1, 2, 3,4,5,7ตำบลหนองแฝกหม6,7พนทสงนำ2,300ไร

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

42

2. ประโยชนการใชโครงการ

ในการใชนำจากฝายวงตาล จะใชเพอทำการเกษตรเปนสวนใหญการอปโภคบรโภคและการทองเทยว โดยจะมการทำการเกษตรตลอดทงปเชนขาวผกปลอดสารพษและลำไย

3. องคกรกลม

ในการบรหารองคกรฝายทาวงตาลมสมาชก3,500ครอบครวมพนทรบประโยชน3ตำบล20หมบานดงนนคณะกรรมการบรหารฝายจงคดเลอกผนำของหมบานเขามาทำหนาทเปนคณะกรรมการเพอบรหารองคกรซงการบรหารงานนนจะแบงออกเปน2ลกษณะคอ

1)คณะกรรมการกลางประกอบดวยนายกสมาคมและอปนายก2 คน และผอาวโสในทองถนอก 2 คน มหนาทออกนโยบายและ หลกเกณฑตางๆและดแลการใชนำของสมาชก

2)คณะกรรมการดำเนนงาน ประกอบดวย คณะกรรมการของสมาคม ซงจะมหนาทปฏบตงานตามนโยบายทคณะกรรมการกลางเปน ผวางแผนไว

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

43

4. การบรหารจดการ

การบรหารองคกรฝายทาวงตาลนน เปนการนำเอาระบบราชการกงธรกจมาใชโดยคณะกรรมการกลางจะออกนโยบาย และคณะกรรมการดำเนนงาน และแกเหมองนำไปปฏบตไมวาจะเปนการบรหารดานการเงนการตงกองทนใหกยมเพอการเกษตรในอตราดอกเบยตำการใหสนเชอทเปนผลตภณฑทางดานการเกษตร เชน เมลดพนธ ปย สารเคม หรอการแปรรปผลผลตทางการเกษตรโดยในเรองการเงนและการตรวจสอบบญชนน จะมหนาทจากกรมตรวจบญชสหกรณเขามาดำเนนการตรวจสอบในการใชนำของฝายทาวงตาล จะมการแบงรอบเวรกนระหวางเหมองเทานนในชวงฤดกาลทปรมาณนำมนอย แตสวนใหญจะไมมการแบงรอบเวรเนองจากฝายทาวงตาลเปนฝายทกนลำนำปง ซงเปนแมนำสายหลกของเมองเชยงใหม และเปนแมนำขนาดใหญ อกทงยงมเขอนขนาดใหญอก 2เขอนอยดานเหนอนำขนไปอกดงนนจงไมมปญหาขาดแคลนนำ

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

44

ในดานการจดกจกรรมสงเสรมวฒนธรรมประเพณการใชนำ การเลยงผฝายนน คณะกรรมการและสมาชกผใชนำไดรวมกนจดเปนประเพณสบทอดมาเปนประจำ เพอแสดงความขอบคณและเปนขวญกำลงใจแกเกษตรกรผใชนำกอนหรอหลงฤดกาลเพาะปลกนอกจากนนฝายทาวงตาลยงเปนแหลงการเรยนรอยในบรเวณการศกษาประวตศาสตรเมองโบราณหรอเวยงกมกาม และทสำคญเปนแหลงการเรยนร ศกษาดงานดานการบรหารจดการนำวถการดำเนนชวตสำหรบเกษตรกรกลมผใชนำเจาหนาทของกรมชลประทานทงในและตางประเทศ

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

45

กลมบรหารการใชนำคลองสงนำสายใหญฝงซาย เปนกลมทเกดจากการรวมตวกนของผใชนำชลประทานจากคลองสงนำสายใหญฝงซายของงานสงนำและบำรงรกษาท 1 (ยางชม) โครงการชลประทานประจวบครขนธสำนกชลประทานท10โดยจดตงขนเมอวนท3มกราคม2533 มการดำเนนงานดานจดสรรนำชลประทานและบำรงรกษาอาคารชลประทานในพนทการใชนำชลประทานของกลมฯ ในปจจบนมสมาชก220 ราย พนทใชนำชลประทาน 10,593 ไร บรหารงานทวไปของกลม โดยคณะกรรมการบรหาร มนายชอบ พมพวง เปนประธานกรรมการ มททำการของกลมตงอยทบานเลขท 69 หมท 2 ตำบลหาดขาม อำเภอกยบรจงหวดประจวบครขนธ

แผนทการเดนทางไปอำเภอกยบร จงหวดประจวบครขนธ

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2543

กลมบรหารการใชนำคลองสงนำสายใหญฝงซาย อำเภอกยบร จงหวดประจวบครขนธ

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

46

คณะกรรมการบรหารฯ และสมาชกของกลมฯ ไดดำเนนงานดานการจดสรรนำชลประทานโดยกำหนดกฎระเบยบและรอบเวรการใชนำทสมาชกทกรายตองปฏบตในชวงเวลาการใชนำเพอการเพาะปลก แทนการใชนำตามความตองการของแตละรายดงทผานมาใหสมาชกขดสระเกบกกนำ ไวในพนทเพาะปลกขนาดยาว 40 เมตร กวาง 10 เมตร ลก 1 เมตรเพอเกบกกนำใหเตมกอนจงนำไปใหพชใช แทนการใหพชใชโดยตรงเมอ ถงกำหนดรอบเวรการใชนำของสมาชกแตละราย การจดสรรนำชลประทาน ดวยวธการและรปแบบน ทำใหปญหาทเคยเกด คอ นำไมพอเพยงใชในการเพาะปลกโดยทวถงและไปไมถงพนทปลายนำคลองสงนำ เนองจากสภาพเปนลกคลนของพนทหมดสนไป

ดานการบำรงรกษาอาคารชลประทาน มการดำเนนงานเปนประจำโดยการรวมกนสละแรงงานและทนทรพย โดยเฉพาะการขดลอก คนำจะมการดำเนนงานปละ 2 ครง กอนกำหนดเวลาสงนำในฤดฝนและฤดแลงโดยใชแรงงาน เวนแตกรณถาไมอาจใชแรงงานได กจะรวมกนออกคาจาง เพอวาจางเครองกลหนกมาดำเนนการเปนครงคราว แตละปจะไดความยาวของคนำทขดลอกไดประมาณ15กม./ครงรวมความยาว30กม. ปรมาตรดนทขดลอกไดประมาณ1,560ม.3/ครงรวมปรมาตร3,120ม.3 ถาคดเงนตามมลคาดนประมาณ20บาท/ม.3จะเปนเงน31,200บาท/ครง รวม62,400บาท

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

47

นอกจากการดำเนนงานดานการชลประทานแลวยงมการดำเนนงาน ดานการปรบปรงผลผลตใหเพมขนโดยลดตนทนการผลต และลดมลภาวะในทองถนโดยใชวสดทหางายและราคาถกในทองถน เชน การใชปยธรรมชาตทำจากเศษพชผก - หอยเชอรหมกกบกากนำตาลหรอนำตาล ทรายแดง การใชปยทำจากใบไมผสมนำอดเขาลำตนพชดวยเขมฉดยาแทนการใชปยเคมทมราคาแพงและกอใหเกดมลภาวะ ใชเปลอกสบปะรดเปนอาหารเลยงววนมแทนทจะปลอยใหเนาเสย เมอมสบปะรดหรอมะมวงเหลอจากการจำหนายหรอราคาไมด กใหกลมแมบานแปรรปเปนสบปะรดหรอมะมวงกวนจำหนายเสรมรายได ดแลบำรงรกษาและปลกปาเพอรกษาปาตนนำลำธาร จดทำแหลงอาหารเลยงชางปาเพอไมใหถกชาวไรทำรายและยงมผลใหทองถนเปนสถานททองเทยวใหนกทองเทยวชมชางปาจำนวนมาก รวมทงเปนการปองกนการบกรก เพราะคนยงกลวชางปาทอยในบรเวณนน

ผลของการดำเนนงานทกอใหเกดประโยชนแกสมาชกและครอบครว รวมไปถงความเจรญของทองถน เกดขนไดเนองจากการหมนศกษาหาความร ความพยายามในการลงมอดำเนนการใหเกดผลตาม ความรทไดรบมาความสามคคความเสยสละความรวมมอทดระหวางกนในการดำเนนงานตางๆ ของคณะกรรมการบรหารฯ และสมาชกของกลมบรหารการใชนำฯแหงนเองทงสน

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

48

กลมบรหารการใชนำบางทรายนวล เปนกลมซงมสมาชกเปนผใชนำชลประทานเพอการเพาะปลกจากอางเกบนำบางทรายนวล โดยมการ จดตงกลมในป พ.ศ. 2535 มวตถประสงคในการดำเนนงานเพอรวมกนจดสรรแบงปนนำและบำรงรกษาระบบชลประทานภายในพนทดำเนนงานของกลม ปจจบนมสำนกงานกลมอยทบานทบครสต หมท 3 ตำบล คลองชะอน อำเภอพนม จงหวดสราษฎรธาน พนทเพาะปลก 3,000 ไรสมาชก129รายโดยมนายปกตทนผลดำรงตำแหนงประธานกลม

ในการดำเนนการจดสรรแบงปนนำ คณะกรรมการและสมาชกไดกำหนดวธการและกฎระเบยบในการสงนำและใชนำเพอใหทกคนปฏบตตามจากการทมการปฏบตตามวธการและกฎระเบยบดงกลาว มผลใหคณะกรรมการและสมาชกมนำใชเพอการเพาะปลกในเวลาทตองการอยางทวถงและเพยงพอ ทำใหไดรบผลผลตจากสวนผลไมอนเปนอาชพหลกเปน

แผนทการเดนทางไปอำเภอพนม จงหวดสราษฎรธาน

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2544

กลมบรหารการใชนำบางทรายนวล อำเภอพนม จงหวดสราษฎรธาน

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

49

จำนวนทนาพอใจในทกป ซงกอนมการจดตงกลมโดยมวธการและกฎระเบยบนมกจะไดรบความเสยหายจากการขาดแคลนนำเนองจากตางคนตางใชนำเปนประจำ ในการดำเนนงานบำรงรกษาระบบชลประทานเนองจากระบบสงนำของอางเกบนำบางทรายนวลเปนทอสงนำจงตองมการดแลอยางใกลชด เพราะเมอมการสงนำครงใดจะเกดแรงดนของนำในทอและสภาพพนทททอสงนำวางผานเปนทสงๆ ตำๆ จะทำใหทอสงนำเกดการแตกหรอหกได คณะกรรมการและสมาชกจะหมนคอยดแลและซอมแซม

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

50

ใหอยในสภาพใชการไดอยเสมอโดยสละแรงงานและทนทรพยของกลมเองการดำเนนงานของกลมเปนการชวยเหลอแบงเบาภาระของทางราชการ ในดานอตรากำลงเจาหนาทและงบประมาณในแตละปไดอยางมากนอกจากการดำเนนงานในดานนำแลว กลมยงมการดำเนนงานในดานการเพมรายไดเพอใหสมาชกมฐานะความเปนอยทดขนโดยการอบรมใหความรแกสมาชกในการเพาะปลกพชอนๆ หลายชนดเปนอาชพเสรม ทำใหสมาชกมรายไดหมนเวยนตลอดป ทงในระหวางรอผลผลตจากสวนผลไมหรอในปทสวนผลไมมผลผลตนอย สรางความสามคคผกพนทางจตใจ โดยการสนบสนนทงแรงงานและทนทรพยในกจกรรมทางศาสนาครสตท ทกคนนบถอ ชวยเหลอสงคมโดยการเขารวมในการพฒนาทองถนเพอใหเกดควมเจรญในทกๆดาน

จากการดำเนนงานดวยความอตสาหะและเอาใจใสของกลมบรหารการใชนำบางทรายนวล นอกจากจะกอผลใหคณะกรรมการและสมาชก มฐานะความเปนอยทดสมฐานะแลว ยงสงผลใหทองถนทอยอาศยมความเจรญกาวหนาเปนผลดแกผทอยรวมกนในทองถนนนดวย ทงนเกดขนไดกดวยความเสยสละ ความสามคคผกพน ความขยนหมนเพยร และความอดทนของคณะกรรมการและสมาชกของกลมบรหารการใชนำบางทรายนวล เองทงสน

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

51

กลมบรหารการใชนำทงศรธญญา-เจาทา ตงขนเปนกลมบรหารการใชนำฯ เมอวนท 27มนาคม 2535มวตถประสงคในการดำเนนงานเพอการจดการนำชลประทานใหสมาชกไดใชเพาะปลกอยางทวถง พอเพยงและรวมกนบำรงรกษาอาคารชลประทานทใชประโยชนรวมกนในพนท ใหอยในสภาพใชงานไดดอยเสมอ ในปจจบนกลมบรหารการใชนำทงศรธญญา-เจาทา มสมาชก 484 ราย มพนทเพาะปลกรวม 6,030 ไรโดยใชนำชลประทานจากคลอง3ซาย-8ซายของคลองสงนำสายใหญฝงขวาและคลอง1ขวา-3ซาย-8ซายของคลองสงนำสายใหญ

แผนทการเดนทางไปอำเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2545

กลมบรหารการใชนำทงศรธญญา-เจาทา อำเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

52

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

53

ฝงขวา ฝายสงนำและบำรงรกษาท 8 โครงการสงนำและบำรงรกษาลำปาว จงหวดกาฬสนธ สำนกชลประทานท 5 ททำการของกลมบรหารฯ ตงอยหมท14ตำบลธญญาอำเภอกมลาไสยจงหวดกาฬสนธดำเนนงานของกลมแทนสมาชกโดย“คณะกรรมการบรหารกลมฯ”มนายเพชรระดาฤทธเปนประธานกรรมการฯ มคาบรหารการใชนำจากหนทสมาชกถออย อตรา10บาท/หนชำระในทกป

สมาชกของกลมบรหารการใชนำทงศรธญญา-เจาทา ทงหมด เปนเกษตรกรทมความสำคญทมความจำเปนตองใชนำในการประกอบอาชพโดยในฤดฝนมการทำนาขาวเจาและขาวเหนยว ในฤดแลงมการทำนาขาวเจา และบอปลาบางเลกนอย กอนมการดำเนนงานเปนกลม มปญหาการขาดแคลนนำในการเพาะปลกเนองจากผใชนำตางคนตางใชโดยไมมวธการทถกตองและเหมาะสมแมภายหลงมการดำเนนงานเปนกลมในระยะแรกเรมปญหานกยงมอย เนองจากสมาชกเชอถอกบการใชนำโดยมกฎระเบยบและวธการ แตไมเคยชน ในระยะเวลาตอมา คณะกรรมการบรหารกลมฯและสมาชกบางสวน ไดพยายามรวมกนหาวธการตางๆ เพอแกไขปญหา ดงกลาวมาโดยตลอด เพอใหสมาชกทงหมดเหนประโยชนและใหความ รวมมอปฏบตตามวธการทกำหนดเพอใหปญหาหมดสนไป ในทสดกไดพบ

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

54

วธการทเปนทยอมรบและใชปฏบตมาจนถงปจจบนเนองจากไดผลดยง สมาชกมนำใชในการเพาะปลกอยางทวถงพอเพยงทกฤดกาลเพาะปลก วธการ ดงกลาวเรยกวาวธการใชนำ 5-5-2 โดยแบงพนทเพาะปลกของสมาชก ออกเปน3กลมให2กลมตกลงสลบปในการใชนำกลางวนและกลางคน ในหนงสปดาห กลมทใหใชนำกลางวนจะใชนำกลางวนจากวนจนทรถง วนศกร รวม 5 วน กลมทใหใชนำกลางคนจะใชนำในเวลากลางคนของ วนดงกลาว 5 คน อกกลมทเหลอใหใชนำเตมวน 2 วน ในวนเสารและ วนอาทตย จากการทสามารถแกไขปญหาเรองนำได ทำใหสมาชกสามารถทำนาไดทงสองฤด และมผลผลตเพมขนจากเดม เชน ฤดฝน เดมไดผลผลตเฉลย40ถง/ไรเพมขนเปน60 - 65ถง/ไรฤดแลงจากเดมเฉลย30 ถง/ไร หรอไมไดเลย เปน 65 ถง/ไร และยงสามารถทำบอเลยงปลาเปนอาชพเสรมไดอกดวย ในดานการบำรงรกษาอาคารชลประทานในพนทนอกจากจะใชแรงงานและทนทรพยของสมาชกในการบำรงรกษาอาคารชลประทานใหอยในสภาพดแลวยงชวยเหลอในงานของราชการเปนประจำทกปเชนในปพ.ศ. 2544ทผานมาชวยกนกำจดวชพชในคลองสงนำไดความยาวรวม7,780กโลเมตรถางปาบนคนคลองดานในไดความยาวรวม7,780กโลเมตรอดรโพรง - รรวตามคนคลองจำนวน8แหง/เดอนชวยใหทางราชการประหยดคาใชจายในการดำเนนงาน คดเปนเงนทงสน

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

55

157,737.50 บาท นอกจากการดำเนนงานดานการจดการนำชลประทานและบำรงรกษาอาคารชลประทานตามวตถประสงคแลว คณะกรรมการบรหารกลมฯ และสมาชกยงใหความชวยเหลอทองถนในดานการบำรงรกษาสาธารณประโยชนการทำบญและกจกรรมอนๆอนเปนประโยชนแกทองถนทงในดานแรงงานและทนทรพยเปนประจำอกดวย

การประสบความสำเรจตามวตถประสงคอนสงผลถงฐานความ เปนอยทดขนของสมาชกและครอบครวตลอดจนความเจรญขนของทองถนจากการดำเนนงาน เกดขนไดจากความมานะความพยายามความอดทนความรวมมอ และความสามคคของคณะกรรมการบรหารกลมฯ และสมาชกของกลมบรหารการใชนำทงศรธญญา-เจาทาแหงนเองทงสน

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

56

กลมผใชนำชยสมบต (ฝงขวา) ไดรวมตวกนขนโดยการนำของกำนนทองอนทร กนฑาสวรรณ ตงแตป พ.ศ. 2505 ในการกอสรางฝายชวคราวปดกนลำนำแมลาว บรเวณบานทาสาย เพอนำนำมาใชในพนทการเกษตรตำบลเวยงชย อำเภอเวยงชย จงหวดเชยงราย ซงตอมาในปพ.ศ. 2506สภาตำบลเวยงชยรวมกบสมาชกกลมผใชนำชยสมบต (ฝงขวา)และราษฎรในพนท ไดรวมกนสรางฝายหนทง พรอมทงขดคลองสงนำและกอสรางอาคารแบงนำ 5 สาย และไดมการพฒนาเรอยมาจนกระทงปพ.ศ. 2525 กรมชลประทานไดดำเนนการกอสรางใหเปนฝายคอนกรตลวนและกอสรางอาคารชลประทานตางๆ เพมขนเรอยมา ดงท เปนอยในปจจบน

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2546

กลมผใชนำชยสมบต (ฝงขวา) อำเภอเวยงชย จงหวดเชยงราย

แผนทการเดนทางไปอำเภอเวยงชย จงหวดเชยงราย

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

57

กลมผใชนำชยสมบต (ฝงขวา) ไดขนทะเบยนกบกรมชลประทานเปนกลมบรหารการใชนำชลประทาน เมอวนท 3 กมภาพนธ 2538 มททำการตงอยทบานอายกแกว ตำบลเวยงชย อำเภอเวยงชย จงหวดเชยงราย มวตถประสงคเพอใหเกษตรกรรจกคณคาของนำ วธการใชนำอยางประหยดและถกตองตามหลกวชาการ รวมกนดแลบำรงรกษาฝาย ทดนำอาคารบงคบนำและสงกอสรางอนๆอนเปนประโยชนของสวนรวมปจจบนมสมาชก 1,959 ราย สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม พชทปลก เชน ขาวเหนยว ขาวเจา พชไร พชผก และผลไม ในเขตพนทชลประทาน 21,573 ไร ครอบคลมตำบลเวยงชย ตำบลเวยงเหนอ และตำบลเมองชม โดยใชนำจากคลองสงนำสายใหญฝงขวาของฝายชยสมบตในเขตฝายสงนำและบำรงรกษาท 1 โครงการชลประทานเชยงราย สำนกชลประทานท2

การบรหารกลมดำเนนงานโดยคณะกรรมการจำนวน 54 คนประกอบดวยประธานรองประธานเลขานการเหรญญกตำแหนงละ1คน หวหนาสาย5คนและหวหนาหมวด45คนโดยมเจาหนาทชลประทานและเจาหนาทสวนราชการทเกยวของเปนทปรกษาคณะกรรมการชดหนงๆอยในตำแหนงคราวละ4ปเลอกตงประธานโดยสมาชกมนายอาวสมณะ ดำรงตำแหนงประธานคณะกรรมการคนปจจบน มหนาทควบคมการ บรหารกจการทงปวงของกลมผใชนำเปนไปดวยความเรยบรอยมการประชม คณะกรรมการปละ 4 ครง และประชมใหญสมาชกปละครง เพอสรปผลการดำเนนงานทผานมาในรอบป

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

58

คณะกรรมการเปนผกำหนดระเบยบขอบงคบของกลม จดทำและปฏบตตามปฏทนแผนการดำเนนงานประจำป โดยกอนถงฤดกาลเพาะปลกแตละฤด คณะกรรมการและสมาชกจะประชมกำหนดพนทเพาะปลกและชนดของพชทจะปลก จากนนคณะกรรมการและเจาหนาทชลประทานจะประชมรวมกนวางแผนการบรหารจดการนำและบำรงรกษา แลวแจงใหสมาชกทราบและถอปฏบตโดยเครงครด โดยแบงพนทการสงนำออกเปน 5สายแบงยอยเปน45หมวดความยาวคลองสงนำรวม51กโลเมตรจดสรรนำเปน 2 ฤด โดยกำหนดการสงนำแกพชฤดฝน ซงปลกขาวเปนสวนมาก เรมสงนำตงแตวนท 1มถนายนถง 30ตลาคม โดยสงนำใหนอนในคลองสงนำสายใหญฝงขวาจากนนจงสงนำแบบรอบเวรเปนสปดาหเขาสคลองสายตางๆ ใหผทมพนทเพาะปลกอยปลายคลองไดรบนำกอนโดยวนจนทร วนองคาร วนพธ สงนำใหสายท 1 และสายท 2 วนพฤหสบด วนศกร วนเสาร สงนำใหสายท 3 และสายท 4 วนอาทตย สงนำใหสายท 5 สำหรบการสงนำในฤดแลงนน จะเรมตงแตวนท 25มกราคม ถง 1 พฤษภาคม และเนองจากมนำตนทนในปรมาณทจำกดการทจะกำหนดพนทปลกขาวนาปรงกระจายในเขตพนทสงนำจะเปนการทำใหการบรหารจดการนำเปนไปดวยความยากลำบาก ซงอาจเปนผลเสยตอความสมพนธภายในกลมผใชนำ ดงนนในการประชมใหญสมาชกเมอปพ.ศ. 2538 จงหาขอตกลงรวมกน โดยกำหนดใหมการหมนเวยนการ ปลกขาวนาปรงปละ 1 สาย ดวยวธการจบสลากเพอกำหนดรอบปการ

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

59

หมนเวยน เชนรอบท 1 (ปพ.ศ. 2538 - 2542)สายทกำหนดเปนพนทสามารถปลกขาวนาปรงไดคอสายท2สายท5สายท1สายท4และสายท 3ตามลำดบและรอบท 2 (ปพ.ศ. 2543 - 2547)กกำหนดเชนเดยวกบรอบท 1 นอกจากนยงสงนำเดมสำรองไวในหนองเจาแดง เพอเปนแหลงนำเสรมนำเสรมอกทางหนงดวย มการตดตามและประเมนผลการสงนำทง 2 ฤด โดยหวหนาสายและหวหนาหมวด หากมอปสรรคปญหากจะมการปรบเปลยนตามความเหมาะสมกบสภาพพนทเพาะปลกและนำตนทน แลวประชาสมพนธใหสมาชกทราบ ทำใหสมาชกไดรบนำอยางเพยงพอทวถงและยตธรรม

มการตรวจสอบบำรงรกษาและทดสอบการใชงานอาคารชลประทาน อดจารบเครองกวานบานระบาย รวมแรงกนปรบแตงหนเรยงดานหนาและทายอาคาร ถางหญาตามแนวเหมองสงนำ ขดลอกคคลอง ลำเหมองสงนำกำจดขยะและวชพชปละอยางนอย2ครงโดยแบงความรบผดชอบตามขนาดพนทเพาะปลกของสมาชกซงในปพ.ศ. 2545สมาชกของกลมผใชนำชยสมบต (ฝงขวา) ไดรวมแรงกนขดลอกคคลองลำเหมองสงนำ รวมความยาว 15 กโลเมตร คดเปนปรมาตรดนขดได 15,000 ลกบาศกเมตรและถางหญาตามแนวเหมองสงนำความยาว51กโลเมตรซงเมอรวมกจกรรมทงสองอยางดงกลาว ทำใหรฐสามารถประหยด งบประมาณไดเปนเงนทงสน1,295,340บาท

มการเกบเงนจากสมาชกเปนคาใชจายในการจดสรรนำ การบำรงรกษา และการบรหารงานกลมเฉพาะพนททำนาไรละ 10 บาทตอหนงฤดกาลเพาะปลก โดยนำฝากธนาคารในนามของกลม เหรญญกจะจดทำบญชบนทกและชแจงรายรบ - รายจายประจำปการถอนเงนตองมลายเซนคณะกรรมการอยางนอย 2 ใน 3 ประธานมอำนาจจายเงนของกลมได ไมเกนปละ5,000บาทผกระทำผดระเบยบขอบงคบของกลมจะถกลงโทษโดยการปรบเปนเงน มากนอยแลวแตกรณ ซงในปหนงๆ กลมฯ สามารถเกบเงนคาบำรงดงกลาวไดเฉลยประมาณ 135,000 บาทตอป โดยเงนทเกบไดน ไดนำมาเปนคาใชจายในการจางสมาชกเกษตรกร จำนวน 2 คนเพอดแลตวฝายชยสมบตและประตระบายนำตวท 3 จายเปนคาตอบแทนสำหรบคณะกรรมการฯ หวหนาสาย และหวหนาหมวด เปนคาใชจายในงานประเพณตางๆ และซอมแซมบำรงรกษาอาคารชลประทานทอยใน

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

60

ความสามารถของกลมฯทจะดแลรวมทงเปนคาใชจายอนๆในการบรหารกจกรรมตางๆของกลมฯ

ทางกลมฯ ไดประสานขอคำแนะนำทางวชาการเกษตรกรจาก สวนราชการตางๆ ในการใชเมลดพนธพช การใชปย การกำจดศตรพชสนบสนนใหสมาชกทดลองใชปยหมกและปยนำชวภาพซากพชแทนปยเคมเปนการลดตนทนการผลตและรกษาสงแวดลอม สนบสนนการประกอบอาชพเสรมเพมรายไดตลอดป จดโครงการฝกอบรมเพมพนความรใหสมาชก และเขารวมโครงการตางๆ ตามนโยบายการชวยเหลอของรฐบาลอยเสมอเชนโครงการรบจำนำขาวเปลอกในราคาประกนสงเสรมการทำผลตภณฑและของชำรวยจากกระดาษสาแปรรปผลผลตเหลอขายเปนขนมอบกรอบ ทำเครองจกสานจากตนกลวย จำหนายเปนรายไดเสรมของกลมแมบานเกษตรกรและผสงอาย

กอนฤดทำนาป ประมาณเดอนพฤษภาคม จะมประเพณการเลยงผฝาย เพอความเปนสรมงคลและขอใหผลผลตอดมสมบรณ ตามความ เชอถอทสบทอดกนมาแตโบราณมการทอดกฐนทอดผาปาเปนประจำทกป รวมกนพฒนาวด ฌาปนสถาน เปนการบำรงพระพทธศาสนาและรกษาสถานทสาธารณประโยชน ทงยงกอใหเกดความผกพนทางจตใจนอกจากนน ยงไดเขารวมกจกรรมของตำบลเชนงานวนกฬาเพอสงเสรมสขภาพและความสามคคอกดวย

คณะกรรมการกลมมความรความสามารถในการปฏบตงานตามหนาท มกศโลบายตางๆ เพอกอใหเกดความรวมมอจากสมาชก ซงไดปฏบตตามระเบยบของทางราชการและตามระเบยบขอบงคบของกลม รวมมอในการแกไขอปสรรคปญหาตางๆ ดวยดเสมอมา ทำใหกลมมการดำรงอยอยางมนคง มรายไดและความเปนอยทดขน สงผลใหเกดความเจรญกาวหนาในทองถนทงนกดวยความเสยสละความอดทนความขยนหมนเพยรและความสามคคของคณะกรรมการและสมาชกนนเอง

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

61

กลมบรหารการใชนำชลประทาน โซน 2 เกดจากการรวมตวของกลมผใชนำชลประทานพนฐาน 22 กลม ซงแตละกลมมนายตรวจนาเปนหวหนา ไดขนทะเบยนองคกรผใชนำชลประทานไวกบสำนกชลประทาน ท 1 จงหวดเชยงใหม เมอวนท 9 สงหาคม 2539 มวตถประสงคหลก เพอการจดการนำและบำรงรกษาระบบชลประทาน มททำการอยทบานพกผรกษาอาคารชลประทาน คลองซอย 7 ซาย ตำบลขเหลก อำเภอแมรม จงหวดเชยงใหม มสมาชก 1,612 ราย สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม พชทปลก ไดแก ขาว พชไร พชผก และผลไม ในเขตพนทชลประทาน 8,857 ไร อำเภอแมแตงและแมรม โดยใชนำจากฝายทดนำแมแตง ในพนทชลประทานของฝายสงนำและบำรงรกษาท 1 ในโซน 2 คลองซอย 5 ซาย ถง 7 ซาย โครงการสงนำและบำรงรกษาแมแตง

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2547

กลมบรหารการใชนำชลประทาน โซน 2 อำเภอแมรม จงหวดเชยงใหม

แผนทการเดนทางไปอำเภอแมรม จงหวดเชยงใหม

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

62

การบรหารกลมฯ ดำเนนงานโดยคณะกรรมการจำนวน 21 คน อยในตำแหนงคราวละ 2 ป มนายอาย ทองเงน ดำรงตำแหนงประธานคณะกรรมการบรหารฯ คนปจจบน โดยมเจาหนาทชลประทานและ เจาหนาทสวนทองถนเปนทปรกษา มการประชมคณะกรรมการปละ 5 ครง และประชมใหญสมาชกปละ 1 ครง

คณะกรรมการฯ จะจดทำและปฏบตตามปฏบตแผนการดำเนนงาน ประจำป โดยกอนถงฤดกาลเพาะปลกแตละฤด นายตรวจนาจะประชมสมาชกเพอกำหนดพนทเพาะปลก จากนนคณะกรรการฯ และเจาหนาทชลประทานจะประชมรวมกนวางแผนการสงนำและบำรงรกษา แลวแจงใหสมาชกทราบและปฏบตตามอยางเครงครด โดยในฤดฝน ปรมาณนำตนทนมมากพอ กจะสงใหสมาชกทกรายไดรบนำเฉลยพรอมกนตลอดเวลา สวนในฤดแลง ปรมาณนำตนทนมนอยไมเพยงพอ ทางกลมฯ จงชกจงใหสมาชกปลกพชทใชนำนอย ทดแทนการปลกขาว และสงนำแบบรอบเวรใหสมาชกหมนเวยนกนรบนำตามระยะเวลาทกำหนด ครงละประมาณ 5 - 7 วน โดยการจดรอบเวรในคลองซอยใหพนทตนคลองไดรบนำกอน และเนองจากสภาพพนทของแฉกสงนำประกอบดวยคสงนำทยาวมาก พนทตนคนำแคบ

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

63

แตปลายคนำจะกวางกวามาก จงมวธการประหยดนำ โดยการสรางทำนบเกบกกนำทเหลอใช ซงระบายออกจากพนทเพาะปลกตนคนำ นำกลบมาใชประโยชนเปนครงท 2 ในพนทเพาะปลกปลายนำคนำ นอกจากนนกอาจมการสบนำจากแมนำปง หรอจากแหลงนำธรรมชาตอนๆ หรอจากบอบาดาล ของสมาชกเอง มาชวยเหลอพนทเพาะปลกดวย

เพอชวยใหการเจรญเตบโตของพช สมาชกจะรวมตวกนทำปยหมก และใชสารชวภาพอนทรยแทนปยเคม เปนการลดตนทนการผลตและรกษาสงแวดลอม คณะกรรมการฯ จะประสานกบสวนราชการตางๆ เพอนำขอมลขาวสารแนะนำ เพอใหสมาชกขายผลผลตไดในราคาอนสมควร

กอนการเพาะปลกขาวนาป ประมาณตนเดอนมถนายน จะมประเพณการเซนเลยงผฝายตามความเชอถอทสบทอดกนมาวาจะทำใหมนำเพยงพอและไดผลผลตด เปนการเสรมสรางความสามคคและสรางขวญและกำลงใจใหกบสมาชกดวย

สมาชกจะรวมกนสละแรงงานและทนทรพยในการบำรงรกษาและซอมแซมอาคารชลประทานในระบบสงนำและระบายนำรวมทงฝายทดนำ

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

64

ชวยกนขดลอกตะกอนดนในคลองสงนำและคนำ จดเกบขยะและวชพชเพอไมใหเกดการอดตนในทอสงนำ และรวมกนจายเงนเปนคาบำรงกลมตามจำนวนพนทรบนำในอตราไรละ 15 บาทตอป ซงจะนำไปเปนคาตอบแทนใหนายตรวจนา คาบรหารงานกลม และคาซอมแซมคนำ

คณะกรรมการกลมฯ มความรความสามารถในการปฏบตหนาท เปนผนำในการพฒนาดานตางๆ สมาชกของกลมฯ กใหความรวมมอในการปฏบตตามระเบยบขอบงคบของกลมและของทางราชการ รวมกนแกไขอปสรรคปญหาตางๆ ดวยดตลอดมา ทำใหกลมฯ มการดำรงอยอยางมนคง สมาชกมความเปนอยทดขน สงผลใหเกดความเจรญกาวหนาในทองถน เกดความรสกเปนเจาของรวมกนดแลรกษาผลประโยชนในทองถนของตน สมดงคำขวญของกลมฯ ทวา “รวมกนคด ชวยกนทำ รวมกนดแลและบำรงรกษาคคลอง เพอประโยชนสงสดแกสมาชกผใชนำชลประทาน”

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

65

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2548

กลมเกษตรสามคครวมใจผใชนำชลประทานอำเภอเสาไห อำเภอเสาไห จงหวดสระบร

จดตง วนท 31 มกราคม พ.ศ. 2544 สมาชกเรมจดตง 313 คน สมาชกปจจบน 313 คน ประธานกลม นางธญลกษณ อมาตยกล ททำการกลม เลขท 20/1 หมท 2 ถนนคชาพงษ ตำบลเสาไห อำเภอเสาไห จงหวดสระบร

ประวตและผลงานดเดน

กลมเกษตรสามคครวมใจผใชนำชลประทานอำเภอเสาไห เกดจากการรวมตวกนของกลมผใชนำชลประทานพนฐาน 7 กลม ในเขตอำเภอเมองและอำเภอจงหวดสระบร และเขตอำเภอทาเรอ จงหวดพระนคร-ศรอยธยา เมอป พ.ศ. 2539 และไดขนทะเบยนองคกรผใชนำชลประทาน

แผนทการเดนทางไปอำเภอเสาไห จงหวดสระบร

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

66

ไวกบสำนกชลประทานท 10 จงหวดลพบร เมอวนท 31 มกราคม 2544 โดยมวตถประสงคเพอการจดสรรแบงปนนำใหกบสมาชกอยางยตธรรม รณรงคใหสมาชกรจกใชนำอยางประหยดและถกวธ รวมกนดแลบำรงรกษาคลองสงนำ คนำ และอาคารชลประทานตางๆ มสมาชก 313 ราย สวนใหญ ประกอบอาชพเกษตรกรรม โดยการทำนาขาวเปนหลก และปลกพช ชนดอนบาง เชน พชผก ผลไม ไมดอก ไมประดบ และเลยงสตว ในเขตพนทชลประทาน 16,635 ไร ในเขตฝายสงนำและบำรงรกษาท 2 โครงการสงนำและบำรงรกษาคลองเพรยว-เสาไห โดยใชนำจากคลอง สงนำ 1 ขวา - เสาไห และ 1 ซาย - 1 ขวา - เสาไห ซงมแมนำปาสกและเขอนปาสกชลสทธเปนแหลงนำตนทน

1. ความคดรเรม

เนองจากสมาชกของกลมฯ มอาชพทำนาเปนหลก สำหรบการทำนาปรงนน เกษตรกรจะเปนผจายคาไฟฟาสบนำเองทงหมด โดยจะดำเนนการเกบเงนคาไฟฟาสบนำและดำเนนกจกรรมกลมฯ จากสมาชกไวกอนการทำนาปรง ในอตราไรละ 300 - 500 บาท นอกจากน กลมฯ กำหนดใหมการทำบญรบขวญพระแมโพสพ ในเดอน 3 ขน 3 คำของป เพอเปนการฟนฟขนบธรรมเนยมประเพณ และสรางขวญกำลงใจแกสมาชก

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

67

2. ความสามารถในการบรหารและการจดการสถาบน

การบรหารกลมฯ ดำเนนงานโดยคณะกรรมการจำนวน 36 ตำแหนง เลอกตงโดยสมาชก อยในตำแหนงละ 2 ป มนางธญลกษณ อมาตยกล ดำรงตำแหนงประธานคณะกรรมการคนปจจบน มการประชมคณะกรรมการเดอนละครง และประชมใหญสมาชกปละ 3 ครง โดยม เจาหนาทชลประทานและเจาหนาทสวนทองถนเปนทปรกษา

คณะกรรมการกลมฯ จะจดทำแผนปฏบตงานประจำป โดยกอนถงฤดกาลเพาะปลกแตละป คณะกรรมการกลมฯ จะสำรวจจำนวนพนทเพาะปลก จากนนจงจดประชมรวมกบเจาหนาทชลประทานเพอวางแผนการสงนำและบำรงรกษา แลวแจงใหสมาชกทราบและปฏบตตามอยางเครงครด โดยกอนถงฤดกาลสงนำ สมาชกจะรวมกนสละแรงงานในการทำกจกรรมบำรงรกษา พฒนาขดลอกคลองสงนำ คนำ เกบขยะ ถางหญาและวชพชบนคนคและคนคลอง เพอใหสามารถสงนำเขาสพนทเพาะปลกไดโดยสะดวก

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

68

วธการสงนำจะเปนแบบรอบเวร ใหสมาชกหมนเวยนกนรบนำ ตามระยะเวลาทกำหนดครงละ 20 วน แตเนองจากลกษณะพนทคอนขางสง จงตองใชวธการสบนำจากแหลงนำดวยกระแสไฟฟาจากโรงสบนำเสาไห เขาคลองสงนำ เขาสพนทเพาะปลก โดยใหพนทเพาะปลกปลายคลอง สงนำไดรบนำกอน และอาศยเครองสบนำเคลอนทในการสบนำเสรมเขาสพนทปลายคลองบางชวง ทงนสมาชกสวนใหญของกลมฯ จะมการทำนา 2 ฤด คอ การทำนาป ระหวางเดอนกรกฎาคมถงธนวาคม โดยใช งบประมาณคากระแสไฟฟาสบนำของกรมชลประทาน สวนการทำนาปรงเพอเพมพนรายไดในฤดแลง ระหวางเดอนมกราคมถงพฤษภาคม เกษตรกรจะตองเปนผจายคากระแสไฟฟาสบนำเองทงหมด เพราะอยนอกแผนงานของกรมชลประทาน

3. บทบาทและการมสวนรวมของสมาชกตอสถาบน

กลมฯ จะดำเนนการเกบเงนคากระแสไฟฟาสบนำรวมคาดำเนนกจกรรมกลมฯ จากสมาชกไวกอนการทำนาปรง ในอตราไรละ 300 - 350 บาท นำฝากธนาคารในนามของกลมฯ โดยลงนามประธานและกรรมการรวม 5 คน แลวเบกคากระแสไฟฟาสบนำ ทำเปนแคชเชยรเชคนำสงให

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

69

กบโครงการสงนำและบำรงรกษาคลองเพรยว-เสาไห ปหนงๆ เปนเงนประมาณลานกวาบาท ซงการเบกจายจะตองลงนาม 3 ใน 5 โดยมประธานกลมฯ เปนหลก และเมอปดฤดกาลทำนากจะประชมชแจงรายรบ - รายจายใหสมาชกทราบ หากมเงนเหลอจะเฉลยคนใหกบสมาชกตามจำนวนพนทเพาะปลก นอกจากนสมาชกจะรวมกนสละแรงงานในการบำรงรกษาและซอมแซมอาคารชลประทานในระบบสงนำ ชวยกนขดลอกตะกอนดนในคลองสงนำและคนำ จดเกบขยะและวชพชเพอไมใหเกดการอดตนในทอสงนำ ซงในป พ.ศ. 2547 สมาชกของกลมฯ ไดรวมกนถางวชพชตามแนวคลองสงนำและขดลอกตะกอนในคลองสงนำ รวมยาว 20.600 กโลเมตร จำนวน 2 ครง จากกจกรรมดงกลาวน ชวยประหยดงบประมาณของรฐไดเปนเงนทงสนประมาณ 115,000 บาท

4. ความมนคงและฐานะทางเศรษฐกจของสถาบน

เนองจากสมาชกสวนใหญทำการเกษตร ดงนนเพอชวยใหพชงอกงามและใหผลผลตสง คณะกรรมการกลมฯ ไดจดใหมการใหความรในการใชเทคโนโลยชวภาพแกสมาชก เพอสงเสรมใหสมาชกหนมาใชปยชวภาพแทนปยเคม ซงเปนการลดตนทนการผลตและรกษาสงแวดลอม นอกจากนทงคณะกรรมการฯ และสมาชกสนใจเขารวมการฝกอบรมเพอเพมพนความร และเดนทางไปศกษาดงานในพนทตางๆ เพอนำมาเปนแนวทางในการบรหารจดการกลมใหมศกยภาพยงขน

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

70

5. การทำกจกรรมดานสาธารณประโยชนและการอนรกษทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

สมาชกของกลมฯ รวมกนดแลรกษาสาธารณประโยชนในทองถนของตนเอง โดยชวยกนซอมแซมเมอเกดความเสยหายเลกนอย ทำใหสาธารณสมบตมอายการใชงานทยาวนาน อกทงยงใหความชวยเหลอ ในกจกรรมทเปนประโยชนแกสงคมในทองถนทงแรงงานและทนทรพย นอกจากนยงชวยกนรกษาความสะอาดของแหลงนำ และทอยอาศย ลดการ ใชปยเคม ยากำจดวชพชและแมลง โดยหนมาสงเสรมใหใชปยชวภาพแทน

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

71

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2549

กลมบรหารการใชนำชลประทานปะกาฮะรง อำเภอเมอง จงหวดปตตาน

จดตง ตงแต ป พ.ศ. 2517 และไดขนทะเบยนเปนกลมบรหาร การใชนำชลประทานไวกบกรมชลประทาน เมอวนท 6 กมภาพนธ 2546 สมาชกเรมจดตง 130 คน สมาชกปจจบน 130 คน ประธานกลม นายมะสะและ สาและ ททำการกลม โรงสขาวกลมเกษตรกรทำนาปะกาฮะรง ตำบล ปะกาฮะรง อำเภอเมอง จงหวดปตตาน

โทรศพท 08-1275-2484, 0-7333-6903

แผนทการเดนทางไปอำเภอเมอง จงหวดปตตาน

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

72

กลมบรหารการใชนำชลประทานปะกาฮะรง เกดจากการรวมตวกน ของกลมผใชนำชลประทานตงแตป พ.ศ. 2517 ซงตอมาไดบรหาร จดการโดยกลมผใชนำชลประทานพนฐาน 5 กลมในเขตตำบลปะกาฮะรง อำเภอเมอง จงหวดปตตาน และไดขนทะเบยนเปนกลมบรหารการใชนำชลประทานไวกบกรมชลประทานโดยสำนกชลประทานท 16 จงหวดสงขลา เมอวนท 6 กมภาพนธ พ.ศ. 2546 โดยมวตถประสงคเพอรวมจดสรรแบงปนนำระหวางสมาชกใหเพยงพอ รวมกนวางแผนสงนำกบ เจาหนาทชลประทาน และรวมดแลบำรงรกษา ซอมแซมอาคารชลประทาน ในเขตรบผดชอบ มสมาชก 130 ราย สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม โดยการทำนาขาวเปนหลก และปลกพชชนดอนบาง เชน พชไร และพชเลยงสตว ในเขตพนทชลประทาน 8,000 ไร ในเขตฝายสงนำและบำรงรกษาท 3 โครงการสงนำและบำรงรกษาปตตาน โดยใชนำจากคลองสงนำสายกลาง ประกอบดวยคลอง 4.6L คลอง 4.6L - 8.5R และคลองแยกซอย 4.6L - 8.5R - 9.8L

1. ความคดรเรม

เนองจากสภาพภมประเทศบรเวณตำบลปะกาฮะรงเปนทราบลม ในฤดฝน จงประสบปญหานำทวมทกป ตงแตป พ.ศ. 2517 เปนตนมา เกษตรกรจงรวมกนแกไขปญหาดงกลาว โดยในระยะเรมแรกกลมเกษตรกรทำนาไดใชกงหนลมวดนำ ตอมาไดขอสนบสนนเครองสบนำจากคลอง

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

73

ระบายนำมาใชทำนาในฤดแลง และเกบคาจดการนำจากสมาชกเปนขาวเปลอก นำมาจายเปนคานำมนเชอเพลงจนกระทงในปจจบน กรมชลประทานไดกอสรางระบบสงนำสายกลางและคนคนำแลวเสรจ

นอกจากนกลมฯ ยงไดจดหาทดนและกอสรางโรงสขาวขน โดยขอการสนบสนนจากภาครฐและมการบรหารกลมฯ เขากบแนวทางเศรษฐกจแบบพอเพยง โดยเนนปลกขาวใหพอมพอกนกอน แลวจงปลกพชเสรม เชน ขาวนก

2. ความสามารถในการบรหารและการจดการสถาบน

การบรหารกลมฯ ดำเนนงานโดยคณะกรรมการจำนวน 29 ตำแหนง เลอกตงโดยสมาชก อยในตำแหนงคราวละ 4 ป มนายมะสะและ สาและ ดำรงตำแหนงประธานคณะกรรมการคนปจจบน มการประชมคณะกรรมการเดอนละครง และประชมใหญสมาชกปละ 2 ครง โดยม เจาหนาทชลประทานและเจาหนาทสวนทองถนเปนทปรกษา

คณะกรรมการกลมฯ จะจดทำแผนปฏบตงานประจำป เชน การปรบปรงระเบยบขอบงคบ การจดทำสญญาการใชนำ การเลอกคณะกรรมการตามวาระ การจดทำขอมลผใชนำรายค การสำรวจความตองการใชนำจากสมาชก การรวมวางแผนสงนำในคลองสงนำ ตลอดทงจดทำ รอบเวรใชนำในแตละค การขดลอกค/คลองสงนำ และกจกรรมอนๆ เพอใหสามารถบรหารองคกรและสงนำเขาสพนทเพาะปลกไดโดยสะดวก

กอนดำเนนการสงนำ นายตรวจนาจะประชมสมาชกผใชนำ เพอวางแผนการปลกพชและกจกรรมทจะตองใชนำใหเหมาะสมกบปรมาณนำ ทมอย โดยสมาชกจะตองแจงจำนวนพนทเพาะปลกพชแตละชนด เวลาทเรมทำกจกรรมแตละกจกรรม ซงนายตรวจนาจะรวบรวมและแจงตอคณะกรรมการกลมฯ และคณะกรรมการกลมฯ จะรวมวางแผนกบเจาหนาทชลประทานเพอจดเปนรอบเวรการรบนำของกลมฯ และนดมาทำการพฒนาคสงนำรวมกน

ระหวางดำเนนการสงนำ สมาชกผใชนำจะตองปฏบตตามกฎระเบยบและกตกาการใชนำทไดตกลงกนไว โดยนายตรวจนาจะตรวจสอบควบคมใหผใชนำไดรบนำตามรอบเวรทตกลงกน และพบพนกงานสงนำ ณ จดนดพบทกสปดาห เพอรายงานสภาพนำและความกาวหนาในการปลกพช

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

74

ทงน หลงการสงนำ นายตรวจนาจะตองตรวจสอบวาสมาชกผใชนำไดรบนำทวถงทกคนหรอไม ถาไมทวถงตองแจงใหคณะกรรมการกลมฯ ทราบ เพอหาทางแกไขและปรบปรงแผนการสงนำในครงตอไป

3. บทบาทและการมสวนรวมของสมาชกตอสถาบน

สมาชกใหความรวมมอปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบทไดตกลงกนไวอยางเครงครด โดยสมาชกรวมกนขดลอกคไสไก ปละ 1 ครง ในชวงกอนการทำนาปรง และกอนการเพาะปลกพชฤดแลง รวมทงตดหญาและกำจดวชพชรมคลองตลอดทงป รวมทงยงชวยกนดแลและซอมแซมอาคารชลประทานใหอยในสภาพพรอมใชงานอยเสมอ โดยนายตรวจนาจะประสานกบประธานกลมฯ ซงกลมฯ จะใหการสนบสนนวสดอปกรณ โดยใชแรงงานของสมาชก ในสวนของการเกบคาบรหารจดการนำและบำรงรกษานน สมาชกทกคนยนยอมและสมครใจจายเงนคาบำรงรกษากลมฯ ตามจำนวนพนท ในอตรา 530 บาท/ไร/ป โดยเกบเปนขาวเปลอก

4. ความมนคงและฐานะทางเศรษฐกจของสถาบน

เนองจากสมาชกสวนใหญทำการเกษตร ดงนนเพอชวยใหพชเจรญงอกงามใหผลผลตสง และเปนการลดตนทนการผลต สมาชกจง รวมตวกนทำปยหมกและใชสารชวภาพอนทรยแทนสารเคม มการปลกหญาแฝกเพออนรกษดน นำพนธขาวใหมๆ มาทดลองปลก สงสมาชก

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

75

ไปดงานเพอนำความรมาพฒนา ฝกอบรมเยาวชนยวชลกรใหเขาใจถงวธการบรหารจดการนำและระบบชลประทาน อกทงสมาชกกลมฯ ไมปลกพชตามกระแสนยม และคณะกรรมการฯ ยงชวยประสานกบผซอทประเทศมาเลเซย เพอขายผลผลตซงจะไดราคาดกวาขายในประเทศ นอกจากน กลมฯ ยงมระเบยบในการใชจายเงน ผมอำนาจจะเปนผเบกจายเงน และมการจดทำบญชรบ - จายเงนใหตรวจสอบได ซงทำใหกลมฯ สามารถม เงนทนสะสมภายในกลมฯ เปนจำนวนเงนประมาณ 534,000 บาท

5. การทำกจกรรมดานสาธารณประโยชนและการอนรกษทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

สมาชกของกลมฯ ชวยกนดแลรกษาคนำ และอาคารชลประทานตางๆ อยเสมอ หากมความเสยหายเลกนอยกจะชวยกนซอมแซมทนท จงทำใหสาธารณสมบตมอายการใชงานทยาวนาน อกทงรวมกนดแลรกษาสาธารณประโยชนในทองถนของตนเองโดยชวยกนเกบขยะ เศษไม และเศษหญาทลอยมากบนำออกจากคลองสงนำ ชวยกนดแลไมใหมการทง นำเสยและสงสกปรกตางๆ ลงในคลองสงนำ และเมอเกบเกยวผลผลต ขาวนาป จะไมเผาตอฟางขาว ทำใหไมเกดมลภาวะ พรอมทงรวมกนปลกหญาแฝกรมคลองระบายนำเพอปองกนการกดเซาะ นอกจากน กลมฯ ยงชวยฝกอบรมเยาวชน และกลมฯ อนๆ มาศกษาดงาน ตลอดทงบรจาคเงนชวยเหลอเดก คนชรา และผดอยโอกาสอกดวย

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

76

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2550

สมาคมผใชนำชลประทานอางเกบนำหวยซบประด อำเภอสคว จงหวดนครราชสมา

จดตง ตงแต ป พ.ศ. 2513 และจดทะเบยนเปนสมาคมผใช นำชลประทาน เมอวนท 12 มนาคม 2514 สมาชกเรมจดตง 268 คน สมาชกปจจบน 727 คน ประธานกลม นายสมพนธ บรบรณ ททำการกลม ททำการอางเกบนำหวยซบประด ตำบลมตรภาพ อำเภอสคว จงหวดนครราชสมา

โทรศพท 08-9848-7926

แผนทการเดนทางไปอำเภอสคว จงหวดนครราชสมา

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

77

สมาคมผใชนำชลประทานอางเกบนำหวยซบประด เกดจากการรวมตวกนของกลมผใชนำชลประทานตงแตป พ.ศ. 2513 ซงบรหารจดการใน 7 เขตสงนำ ครอบคลมพนทตำบลมตรภาพ อำเภอสคว และตำบล มะเกลอใหม ตำบลมะเกลอเกา ตำบลสงเนน อำเภอสงเนน จงหวดนครราชสมา และไดจดทะเบยนเปนสมาคมผใชนำชลประทาน เมอวนท 12 มนาคม พ.ศ. 2514 โดยมวตถประสงคเพอใหสมาชกรจกคณคาของนำและวธการใชนำ ตลอดจนวธการบำรงรกษาอาคารชลประทานตางๆ อยางถกตอง เพอใหการเพาะปลกบงเกดการเพมผลผลตยงๆ ขน ปจจบนมสมาชก 727 ราย สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม โดยการทำนาขาวเปนหลก และปลกพชชนดอนบาง เชน พชไร และพชเลยงสตวในพนทชลประทาน 12,000 ไร ของฝายสงนำและบำรงรกษาท 2 โครงการชลประทานนครราชสมา โดยใชนำจากอางเกบนำหวยซบประด

1. ความคดรเรม

เนองจากในอดตสมาคมฯ ประสบปญหาไมมตนทนสำหรบทำการเกษตรตดตอกนหลายป ทำใหกจกรรมของสมาคมฯ ทเคยเขมแขงมาตงแตป พ.ศ. 2536 เรมขาดการดำเนนกจกรรมอยางตอเนอง จนถงกบไมมการ

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

78

ดำเนนกจกรรมตดตอกนเปนเวลา 3 - 4 ป จากผลดงกลาวน สมาคมฯ ไดนำมาเปนบทเรยนและเรมฟนฟความเขมแขงของสมาคมฯ อกครง โดยมการตงเปาหมายการดำเนนงานทชดเจน ใหรจกคณคาและวธการใชนำชลประทาน ปลกพชตามหลกวชาการ

2. ความสามารถในการบรหารและการจดการสถาบน

การบรหารสมาคมฯ ดำเนนงานโดยคณะกรรมการจำนวน 15 ตำแหนง เลอกตงโดยสมาชก อยในตำแหนงคราวละ 2 ป มนายสมพนธ บรบรณ ดำรงตำแหนงนายกสมาคมฯ คนปจจบน มการประชมคณะกรรมการสญจรตามเขตสงนำตางๆ เดอนละครง และประชมใหญสมาชก ปละครงโดยมเจาหนาทชลประทานและเจาหนาทสวนทองถนเปนทปรกษา

คณะกรรมการสมาคมฯ จะจดทำแผนปฏบตงานประจำป เชน การประชมใหญสามญประจำป การรวมกนทำความสะอาดคลองสงนำ สายใหญ การสำรวจขอมลพนททำนา การรวมวางแผนสงนำในคลอง การประชาสมพนธแผนการสงนำ ตลอดทงการประเมนผลการดำเนนการ เพอใหสามารถบรหารองคกรและสงนำเขาสพนทเพาะปลกไดโดยสะดวก

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

79

สมาคมฯ มระบบการประชม โดยมการบนทกการประชมและประเดนการประชมเปนสาระดมาก มระบบการเกบเอกสารเปนหลกฐาน อกทงการดำเนนงานของสมาคมฯ เปนขนตอนเปนระบบ มขนตอนการกลนกรองสมาชกทเปนระบบ มระบบการตดตอสอสารกบเจาหนาท มการสงบนทกการประชมแจงใหเจาหนาททราบอยางสมำเสมอ ซงถอเปนกลไกการบรหารทสมควรถอเปนแบบอยาง

ดานการบรหารจดการนำชลประทานนน กอนทจะเขาสฤดกาลทำการเกษตร คณะกรรมการฯ มขนตอนการดำเนนงานตงแตการสอบถามปรมาณนำตนทนจากชลประทาน การสำรวจความตองการนำของสมาชก แลวแจงใหเจาหนาทชลประทานทราบ การรวมวางแผนการสงนำระหวางคณะกรรมการฯ และเจาหนาทชลประทานเพอกำหนดแผนการสงนำและแผนการรบนำ จากนนสมาคมฯ จะจดประชมใหญประจำป เพอแจงใหสมาชกทราบถงผลการดำเนนงานในปทผานมา ประชาสมพนธแจงขาวสารกำหนดแผนการสงนำและแผนการรบนำ กำหนดการทำความสะอาด

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

80

คลองสงนำสายใหญ ซงจะกระทำกนจนเปนประเพณ ซงหลงจากทสมาชกผใชนำไดรวมกนทำความสะอาดคลองสงนำสายใหญแลว เจาหนาทชลประทานสำรวจความพรอมของคลองสงนำเปนทเรยบรอยแลว กจะประกาศกำหนดการรบนำและเขตสงนำ เพอใหหวหนาเขตไปทำความตกลงแบงปนนำ โดยการจดรอบเวรการรบนำของแตละทอสงนำ

3. บทบาทและการมสวนรวมของสมาชกตอสถาบน

สมาชกใหความรวมมอปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบทไดตกลง กนไวอยางเครงครด โดยสมาชกรวมกนขดลอกตะกอนดนในคลองสงนำและคสงนำนอกฤดกาลสงนำ ปละ 1 ครง รวมทงตดหญาและกำจดวชพชรมคลองตลอดทงป และยงชวยกนดแลและซอมแซมอาคารชลประทานใหอยในสภาพพรอมใชงานอยเสมอ โดยกรรมการเขตสงนำจะประสานกบ นายกสมาคมฯ ซงสมาคมฯ จะใหการสนบสนนวสดอปกรณโดยใชแรงงานของสมาชกในสวนของการเกบคาบรหารจดการนำและบำรงรกษานน สมาชกทกคนยนยอมและสมครใจจายเงนคาบำรงรกษาตามจำนวนพนทในอตรา ไรละ 5 บาทตอฤดกาล ทงน เงนทเกบไดจะแบงออกเปน 2 สวน สวนแรก 30% จะเกบเขาสมาคมฯ และสวนท 2 อก 70% จะใชเปนคาใชจายในการดำเนนงานตางๆ

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

81

4. ความมนคงและฐานะทางเศรษฐกจของสถาบน

สมาคมฯ มระเบยบวาดวยการสมครเขาเปนสมาชก โดยจะตองเสยคาสมครแรกเขาในอตราคนละ 200 บาท และเสยคาบำรงอกไรละ 5 บาทตอฤดกาล ทงน เพอนำเงนสวนนมาเปนคาบรหารจดการทงในสวนของการบรหารนำและการบรหารสำนกงาน นอกจากน สมาคมฯ ยงมระเบยบในการใชจายเงน ผมอำนาจจะเปนผเบกจายเงน และมการจดทำบญชรบ - จายเงนใหตรวจสอบได ซงปจจบนสมาคมฯ มเงนสะสมอยประมาณหนงหมนกวาบาท

เนองจากสมาชกมการทำการเกษตรทหลากหลาย ซงคณะกรรมการฯ สามารถประสานประโยชนไดด โดยมการนำเทคนคมาชวยแกไขธรรมชาตการใชนำทตางกน เชน กลมไมดอกไดขดสระเกบนำและเปดรบนำในตอนกลางคน เพอหลกเลยงผลกระทบการใชนำทแตกตางทงในแงปรมาณและเวลาทตองการ

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

82

5. การทำกจกรรมดานสาธารณประโยชนและการอนรกษทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

สมาชกของสมาคมฯ ชวยกนดแลรกษาคลองสงนำ คสงนำและอาคารชลประทานตางๆ อยเสมอ หากมการเสยหายเลกนอยกจะชวยกนซอมแซมทนท จงทำใหสาธารณสมบตมอายการใชงานทยาวนาน นอกจากน หลงการประชมใหญสามญประจำปทกครง จะมการรวมกนปลอยปลาลงอางเกบนำฯ จนเปนประเพณปลอยปลามาจนถงทกวนน

สมาคมฯ มการปองกนนำเสยจากลานตากมนสำปะหลงของเอกชนลนทะลกเขามาในคลองสงนำ ซงเปนการรกษาสงแวดลอมไมใหเกดมลภาวะ สำหรบการทำกจกรรมชวยเหลอสงคมในชมชนนน สมาคมฯ ไดปนนำในอางเกบนำหวยซบประดไปชวยเหลอราษฎรนอกสงนำในสภาวะทราษฎรในเขตใกลเคยงประสบปญหาการขาดแคลนนำ โดยการชวยกน สบนำขนไปเกบไวในบอเกบนำของหมบานนนๆ

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

83

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2551

กลมบรหาร 2 ซาย - 1 ขวา อำเภอหนองหญาไซ จงหวดสพรรณบร

จดตง ป พ.ศ. 2529 สมาชกเรมจดตง 828 คน สมาชกปจจบน 828 คน อาชพ ทำนา พชไร ประธานกลม นายทองเหมาะ ภฆง ททำการกลม หมท 8 ตำบลหนองโพธ อำเภอหนองหญาไซ จงหวด สพรรณบร โทรศพท 08-1733-4969

แผนทการเดนทางไปอำเภอหนองหญาไซ จงหวดสพรรณบร

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

84

1. ความคดรเรม

ประกอบอาชพเกษตรกรรม โดยการทำนาขาวเปนหลก และรองลงมาเปนการปลกพชไรจำพวกออย ในเขตพนทชลประทาน 13,411 ไร ของฝายสงนำและบำรงรกษาท 3 โครงการสงนำและบำรงรกษากระเสยว

เนองจากการใชนำของอางเกบนำกระเสยวมผใชนำจากหลาย ภาคสวน กลมบรหารการใชนำชลประทานตางๆ จงรวมตวกนจดตงเปนคณะกรรมการจดการชลประทานโครงการกระเสยว (คำสงแตงตงโดย ผวาราชการจงหวดสพรรณบร โดยมผแทนเกษตรกรเปนประธาน) ขน โดยมหนาทในการพจารณากำหนดความเหมาะสมในการบรหารจดการนำในอางเกบนำกระเสยว และดำเนนกจกรรมอนๆ ทเกยวของ เพอใหเกดประโยชนจากนำชลประทาน โดยมผลตอบแทนสงสด นอกจากน กลมฯ มการรณรงคใชปยอนทรยแทนปยเคม โดยการผลตปยอนทรยใชเอง โดยไดจดทะเบยนเปนวสาหกจชมชน ภายใตชอ “ปยอนทรยชวภาพกชาต กแผนดน” และกลมฯ ยงไดมการนำเงนงบประมาณจากคาดอกเบยเงนกกองทนหมบานมาซอทดนมอบเปนสาธารณสมบต เพอสรางเปนททำการ กลมฯ ในปจจบน

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

85

2. ความสามารถในการบรหารและการจดการสถาบน

การบรหารกลมฯ ดำเนนงานโดยคณะกรรมการจำนวน 14 ตำแหนง เลอกตงโดยสมาชกอยในตำแหนงคราวละ 6 ป มนายทองเหมาะ ภฆง ดำรงตำแหนงประธานกลมฯ คนปจจบน มการประชมคณะกรรมการเดอนละครง และประชมใหญสมาชกปละ 2 ครง โดยมองคกรปกครองสวนทองถน ผนำชมชน และเจาหนาทภาครฐเปนทปรกษา

คณะกรรมการกลมฯ จะจดทำแผนปฏบตงานประจำป เชน การประชมคณะกรรมการจดการชลประทาน การประชมใหญสามญสมาชก การสำรวจความตองการใชนำ การบำรงรกษาคสงนำและคลองสงนำ การควบคมการสงนำภายในกลมฯ ตลอดจนการตดตามปรมาณนำทไดรบจรง ปญหาอปสรรคและผลผลต เปนตน เพอใหสามารถบรหารองคกรและ สงนำเขาสพนทเพาะปลกไดโดยสะดวก

กลมฯ มระบบการประชม โดยมการบนทกการประชมและสรป ผลการประชมทกครงพรอมแจงสมาชกทราบทางสอตางๆ เชน ตดประกาศ ตามทอานหนงสอพมพของชมชน แจงขาวผานหอกระจายขาวของหมบานหรอวทยชมชน ตลอดจนในการประชมหรอในงานบญตางๆ นอกจากน คณะกรรมการกลมฯ มการประสานงานกบหนวยงานตางๆ เชน ชลประทาน เกษตรตำบล/อำเภอ องคการบรหารสวนตำบล/จงหวด รวมทง ภาคเอกชนอยางสมำเสมอ

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

86

ดานการบรหารจดการนำชลประทานนน กอนฤดกาลเพาะปลก หวหนาคจะทำการสำรวจความตองการปลกพชจากสมาชก โดยรวบรวมพนท ชนดของพชทปลกแจงใหคณะกรรมการฯ ทราบในทประชม เพอทจะใหคณะกรรมการฯ แจงโครงการสงนำและบำรงรกษากระเสยว เพอเปนขอมลในการวางแผนการสงนำ ซงการบรหารจดการนำของกลมฯ ขนอยกบปรมาณนำตนทนในอางเกบนำกระเสยว โดยกลมฯ จะปฏบตตามมตทประชมคณะกรรมการจดการชลประทานโครงการกระเสยวทกครงอยางเครงครด

ทงน กลมฯ จะประชมสมาชกเพอกำหนดแผนการบำรงรกษา และแจงใหสมาชกมารวมกนบำรงรกษาค/คลองสงนำ กอนการสงนำ นอกจากน ในชวงสงนำ หวหนาคและหวหนาเขตสงนำจะประสานงานกบคณะกรรมการกลมฯ เพอสงนำตามคสายตางๆ ใหแกสมาชกอยางทวถงและเปนธรรม

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

87

3. บทบาทและการมสวนรวมของสมาชกตอสถาบน

สมาชกใหความรวมมอปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบทไดตกลง กนไวอยางเครงครดโดยสมาชกรวมกนขดลอกตะกอนดนในคลองสงนำและคสงนำนอกฤดกาลสงนำ ปละ 2 ครง รวมทงตดหญาและกำจดวชพช รมคลองตลอดทงป และยงชวยกนดแลและซอมแซมอาคารชลประทานใหอยในสภาพพรอมใชงานอยเสมอ โดยหวหนาเขตเขตสงนำจะประสานกบประธานกลมฯ ซงกลมจะใหการสนบสนนวสดอปกรณ โดยใชแรงงานของสมาชก ในสวนของการเกบคาบรหารจดการนำและบำรงรกษานน สมาชกทกคนยนยอมและสมครใจจายเงนบำรงรกษาตามจำนวนพนท ในอตรา ไรละ 1 บาทตอป เพอเปนคาใชจายในการดำเนนงานตางๆ ของกลม

4. ความมนคงและฐานะทางเศรษฐกจของสถาบน

กลมฯ มททำการเปนของกลมฯ เอง ซงไดจากการจดซอทดน และมอบใหเปนสาธารณสมบตในพนท 1 ไร ซงใชงบประมาณจาก ดอกเบยเงนกกองทนหมบานมาดำเนนการ สำหรบอาคารชลประทานในคลองสงนำ 2 ซาย - 1 ขวา อยในสภาพใชงานไดด โดยมการบำรงรกษา

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

88

ขดลอกคสงนำ กำจดวชพช กอนการสงนำอยางตอเนองทกฤดกาล ปละ 2 ครง นอกจากน กลมฯ มการจดตงกองทนเพอเปนคาใชจายในการบรหารกจกรรมของกลมฯ โดยสมาชกผใชนำจายเงนเขากองทน ในอตรา ไรละ 1 บาท/ป ซงปจจบนมเงนสะสมอยประมาณ 2,300 บาท โดยเปดบญชเงนฝากธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ สาขาหนองหญาไซ ทงน กลมฯ ไดงดเวนการเกบเงนเขากองทนชวง ป พ.ศ. 2548 - 2549 เนองจากปรมาณนำตนทนนอย

กลมฯ มการวางระเบยบการจดเกบเงนโดยใหสมาชกผใชนำจายเงนผานทางหวหนาคนำในแตละสาย โดยรวบรวมสงเหรญญกของกลมฯ สวนการใชจายเงนกองทนจะตองมการประชมเพอขอความเหนชอบจากสมาชก และถอมตทประชมเปนการอนมต โดยการเบกจายแตละครงจะตองมกรรมการของกลมฯ 3 คน ประกอบดวยประธานกลมฯ เหรญญก และเลขานการ ลงลายมอชอในการเบกแตละครง

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

89

เมอปงบประมาณ พ.ศ. 2549 กลมฯ ไดดำเนนการรบจางบำรงรกษาโดยการขดลอกตะกอนดนทองคลองสาย 2 ซาย - 1 ขวา ของ โครงการฯ กระเสยว ความยาว 2.5 กโลเมตร ในวงเงน 99,900 บาท ซงเปนการฝกฝนความชำนาญใหสมาชกกลมฯ ในดานการสงนำและบำรงรกษา นอกจากน กลมฯ ไดพรอมใจกนหนมาศกษาและเปลยนมาใช สารอนทรยแทนการใชสารเคมในการผลตพชผลทางการเกษตร ซงทำให ลดตนทน เพมผลผลต มรายไดเหลอมากขน เกษตรกรมฐานะฐานะดขน มความปลอดภยจากสารเคม ประเทศชาตไมตองสญเสยเงนตราจากการ ซอปยเคมจากตางประเทศ และทสำคญทรพยากรดนของกลมฯ ไดรบการฟนฟใหกลบไปดดงเดม ทำใหความฝนทจะเหนดนอดม ในนำมปลา ในนามขาว ในอนาคตอยไมไกลเกนเออม ในเขตพนทของกลมฯ มการเพาะปลกพชฤดแลงซงเปนพชเศรษฐกจอย 2 ชนด คอ ขาวและออย ซงการขายขาวของเกษตรกรสวนใหญจะขายใหกบโรงสทเขาโครงการรบจำนำขาวเปลอก สวนออยจะนำผลผลตเขาโรงงานนำตาลทอยใกลบานเพอลดตนทนการขนสง

5. การทำกจกรรมดานสาธารณประโยชนและการอนรกษทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

กลมฯ มการดำเนนกจกรรมทเปนประเพณของชมชนในหมบาน ไดแก ประเพณสงกรานต การแหเทยนพรรษา หรองานบญตางๆ นอกจากนกลมฯ มการรกษาสงแวดลอมไมใหเกดมลภาวะ โดยการไมเผาซงขาวในนา รณรงคใหสมาชกตดออยเขาโรงงานโดยไมเผาออย และ สงเสรมใหสมาชกหนมาใชปยอนทรยแทนการใชปยเคม รวมทงกลมฯ มกจกรรมชวยเหลอสงคมและสมาชกโดยการชวยกนบำรงรกษาวด โรงเรยน สถานอนามย และถนน อกทงชวยกนดแลรกษาอาคารชลประทาน สาธารณสมบตของราชการทมอยไวใชประโยชนไดนานทสด

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

90

ประวตและผลงานดเดน สถาบนเกษตรกรดเดนแหงชาต

ประเภทสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทาน ประจำป พ.ศ. 2552

กลมบรหารการใชนำอางเกบนำพระปรง อำเภอวฒนานคร จงหวดสระบร

จดตง วนท 9 พฤศจกายน 2529 สมาชกเรมจดตง 513 คน สมาชกปจจบน 548 คน อาชพ ทำนา พชไร ประธานกลม นายประหยด ถาวรยง ททำการกลม หมท 6 บานระเบาะหกวาง ตำบลชองกม อำเภอ วฒนานคร จงหวดสระบร

โทรศพท 08-9832-0505

แผนทการเดนทางไปอำเภอวฒนานคร จงหวดสระบร

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

91

ประวตและผลงานดเดน

กลมบรหารการใชนำอางเกบนำพระปรง เปนกลมบรหารการใชนำชลประทานทรบนำจากอางเกบนำพระปรง โครงการชลประทานสระแกว เกดจากการรวมตวของกลมผใชนำชลประทานหลายๆ กลม ซงเปนกลม พนฐานทจดตงมาตงแตป พ.ศ. 2544 และขนทะเบยนเปนกลมบรหาร การใชนำชลประทานไวกบกรมชลประทาน โดยมผอำนวยการสำนกชลประทานท 9 เปนนายทะเบยน เมอวนท 9 พฤศจกายน 2544 ซงบรหารจดการใน 7 เขตสงนำ ครอบคลมกลมพนฐาน 82 กลม ในเขตพนท 3 ตำบล 1 อำเภอ ประกอบดวย ตำบลชองกม ตำบลหนองนำใส และตำบลหมากฝาย อำเภอวฒนานคร จงหวดสระแกว โดยมวตถ-ประสงคเพอเปนตวแทนของสมาชกในการวางแผนใชทดนและนำชลประทานใหเหมาะสมกบสภาพดนและปรมาณนำตนทนในแตละฤดกาลเพาะปลก และเพอรวมกบเจาหนาทของฝายสงนำและบำรงรกษาท 2 โครงการชลประทานสระแกว ในการตดสนใจและจดการนำชลประทาน รวมทงเผยแพรขาวสารดานตางๆ อนจะเกดประโยชนแกสมาชก นอกจากน ยงเปนผประสานงานระหวางสมาชกกบหนวยงานทงภาครฐและภาคเอกชน ควบคมดแลใหการใชนำของสมาชกเกดมลพษแกสงแวดลอมนอยทสด

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

92

แกปญหาขดแยงในการใชนำระหวางสมาชกดวยกนเองหรอสมาชกกบบคคลภายนอกและดำเนนงานอนๆ เพอประโยชนของสมาชกกบบคคลภายนอกและดำเนนงานอนๆ เพอประโยชนของสมาชก ปจจบนมสมาชก 548 ราย สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมโดยการทำนาขาวเปนหลก และรองลงมาเปนการปลกพชไรจำพวกออยและมนสำปะหลง ในเขตพนทชลประทาน 11,319 ไร ของฝายสงนำและบำรงรกษาท 2 โครงการชลประทานสระแกว โดยใชนำจากอางเกบนำพระปรง

1. ความคดรเรม

เนองจากคณะกรรมการกลมฯ มความพรอมเพรยงในการเขารวมกจกรรมตางๆ มความเสยสละและตงใจในการทจะพฒนากลมฯ ให กาวหนาและยงยน โดยมการอทศทดนเพอขยายความยาวคสงนำ ทำใหสามารถสงนำใหแกพนทของสมาชกไดเพมขน นอกจากน ยงมการบรณาการ ทำงานรวมกบองคการบรหารสวนตำบล กำนน ผใหญบานมการกำหนด รปแบบการใหสมาชกกยมเงนกองทนของกลมฯ เพอนำไปซอปจจยการผลตและมการวางอนาคตใหเกษตรกรรนหลงไดสบทอด มยวเกษตรกรในหลายๆ เรอง

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

93

2. ความสามารถในการบรหารและการจดการสถาบน

การบรหารกลมฯ ดำเนนงานโดยคณะกรรมการจำนวน 17 ตำแหนง เลอกตงโดยสมาชก อยในตำแหนงคราวละ 4 ป มนายประหยด ถาวรยง ดำรงตำแหนงประธานกลมฯ คนปจจบน มการประชมคณะกรรมการปละครง และประชมใหญสมาชกปละ 2 ครง โดยมนายกองคการบรหารสวนตำบล กำนน ผใหญบาน และเจาหนาทชลประทาน

เปนทปรกษา

คณะกรรมการกลมฯ จะจดทำแผนปฏบตงานประจำป เชน การปลกพช การสงนำ การบำรงรกษา การเลอกตงหวหนากลมพนฐาน ตามวาระ การศกษาดงาน และการประชม เปนตน เพอใหสามารถบรหารองคกรและสงนำเขาสพนทเพาะปลกไดโดยสะดวก

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

94

กลมฯ มระบบการประชม โดยมการบนทกการประชมและสรปผลการประชมทกครง พรอมแจงสมาชกทราบทางสอตางๆ เชน ตดประกาศตามสถานทชมชน ประกาศผานหอกระจายขาวของหมบานและประชา-สมพนธผานทางวดในงานบญตางๆ นอกจากน คณะกรรมการกลมฯ มการประสานงานและทำงานแบบบรณาการกบหนวยงานตางๆ ในระดบจงหวด เชน ชลประทาน เกษตร ศนยวจยขาว ประมง พฒนาทดน ตลอดทงองคการบรหารสวนตำบลไดอยางด

ดานการบรหารจดการนำชลประทานนน กอนฤดกาลเพาะปลก หวหนาคจะทำการสำรวจความตองการปลกพชจากสมาชก โดยรวบรวมพนท ชนดของพชทปลก แจงใหหวหนาเขตสงนำ เพอแจงตอประธานกลมฯ ทราบ และประสานเจาหนาทชลประทานกอนมการประชมสมาชก เพอเปนขอมลในการวางแผนการสงนำ ซงการบรหารจดการนำของกลมฯ ขนอยกบปรมาณนำตนทนในอางเกบนำพระปรง โดยกลมฯ จะปฏบตตามมตทประชมทกครงอยางเครงครด ทงน กลมฯ จะมการกำหนดรอบเวร การสงนำในแตละเขตสงนำอกครง ใหสอดคลองกบมตทประชม เพอสงนำตามคสายตางๆ ใหแกสมาชกอยางทวถงและเปนธรรม

3. บทบาทและการมสวนรวมของสมาชกตอสถาบน

สมาชกใหความรวมมอปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบทไดตกลงกนไวอยางเครงครด โดยสมาชกรวมกนขดลอกตะกอนดนในคลองสงนำ และทำความสะอาดคสงนำกอนฤดกาลสงนำ ปละ 2 ครง รวมทงตดหญา และกำจดวชพชรมคลองตลอดทงป นอกจากนสมาชกกลมฯ ยงรวมกน รบผดชอบทงทรพยสนหรอแรงงานในกรณทคสงนำชำรดเสยหาย โดยแบงการรบผดชอบออกเปน 7 เขตสงนำ ในสวนของการเกบเงนเขากองทน ของกลมฯ นน สมาชกทกคนยนยอมและสมครใจจายเงนคาบำรงรกษาตามจำนวนพนทในอตราไรละ 5 บาทตอป เพอเปนคาใชจายในการบรหารกจกรรมของกลมฯ

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ.2530-2552

95

4. ความมนคงและฐานะทางเศรษฐกจของสถาบน

กลมฯ มการจดตงกองทนเพอเปนคาใชจายในการบรหารกจกรรมของกลมฯ โดยสมาชกผใชนำจายเงนเขากองทนในอตราไรละ 5 บาทตอป ซงปจจบนมเงนสดสะสมประมาณ 500 บาท และมยอดเงนทใหสมาชก กยมประมาณ 168,000 บาท โดยเปดบญชเงนฝากไวทธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร สาขาวฒนานคร

กลมฯ มการวางระเบยบการจดเกบเงนโดยใหสมาชกผใชนำจายเงนผานทางหวหนาคนำในแตละสายของเขตสงนำตางๆ ทง 7 เขตสงนำ เพอรวบรวมสงเหรญญกของกลมฯ สวนการใชจายเงนกองทนนน คณะกรรมการกลมฯ จะอนมตไดเพยง 5,000 บาท หากเกนกวานนจะตอง มการประชมเพอขอความเหนชอบจากสมาชก และถอมตทประชมในการอนมต โดยการเบกจายแตละครงจะตองมกรรมการของกลมฯ 3 คน ประกอบดวยประธานกลมฯ เหรญญก และหวหนาฝายสงนำและบำรงรกษาท 2 โครงการชลประทานสระแกว ลงลายมอชอในการเบกแตละครง

กลมฯ มแหลงเรยนรในพนท คอ โรงเรยนชาวนาเกษตรอนทรย ซงเปนแหลงถายทอดความรแกสมาชกทสนใจทำการเกษตรอนทรย ทำใหสมาชกของกลมฯ มการผลตปยหมก และปยนำหมกอนทรยใชเอง รวมทงสนบสนนการปลกพชเศรษฐกจ เชน หนอไมฝรง เกษตรอนทรย และ ขาวโพด เปนตน ซงทำใหลดตนทน เพมผลผลต มรายไดเพมขน

5. การทำกจกรรมดานสาธารณประโยชนและการอนรกษทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

กลมฯ มการดำเนนกจกรรมทเปนประเพณของชมชนในหมบาน ไดแก งานบญทอดผาปา และประเพณปลกขาวลงแขก นอกจากน กลมฯ มการรกษาสงแวดลอมไมใหเกดมลภาวะ โดยการรณรงคไมเผาซงขาว แตใชวธไถกลบแทน ลดการใชปยเคมโดยหนมาใชปยอนทรยแทน ตลอดจนผลตปยนำชวภาพและปยหมกใชเอง นอกจากน กลมฯ มกจกรรม ชวยเหลอสงคมและสมาชก โดยการชวยกนบำรงรกษาวด โรงเรยน และถนน อกทงรวมกบองคการบรหารสวนตำบลทำความสะอาดตนนำอาง เกบนำพระปรง และรวมปลกปาบรเวณตนนำ

ทำเนยบ

สถาบ

นเกษ

ตรกร

ผใชน

ำชลป

ระทา

นดเดน

พ.ศ.

2530

-255

2

96

ทำเนยบสถาบนเกษตรกรผใชนำชลประทานดเดน พ.ศ. 2530 - 2552

ISBN : 978-974-403-766-4 พมพ : เมษายน 2554 จำนวน 3,000 เลม ทปรกษา : นายชลต ดำรงศกด อธบดกรมชลประทาน นายสญชย เกตวรชย รองอธบดฝายบรหาร บรรณาธการ : นายมนส กำเนดมณ ผอำนวยการสำนกสงเสรม การมสวนรวมของประชาชน ผเขยน : นายสมบต สาลพฒนา ผอำนวยการกลมยทธศาสตร นายพรชย ทองดมสข ผอำนวยการกลมสงเสรม การมสวนรวมดานบรหาร จดการนำ นายธรรมนญ สงวนสจวาจา วศวกรชลประทานชำนาญการ นายณฐพล สทธการ วศวกรชลประทานชำนาญการ นายสรายทธ อมใจ วศวกรชลประทานชำนาญการ นายธรนนต เจรญศรมณ วศวกรชลประทานชำนาญการ นายวศษฏ เกษรมาลา วศวกรชลประทานชำนาญการ