A célula

Teoría celular (resumo)• A célula é a unidade estrutural e funcional de

todos os seres vivos. – Unidade estrutural (= Todos os seres vivos están

formados por células). – Unidade funcional (= A célula é a unidade mínima

capaz de realizar as funcións vitais).

• Toda célula procede doutra célula preexistente.

A teoría celular foi enunciada por Schleiden (1838) e Schwann (1839) e ampliada por Virchow (1855).

Tipos de células

PROCARIOTAS• Sen núcleo diferenciado

(sen membrana nuclear)

EUCARIOTAS• Con núcleo rodeado de

membrana• TIPOS

– ANIMAIS– VEXETAIS

Compoñentes de todas as células: Membrana plasmática + citoplasma + material xenético

Células eucariotasAnimais

• Centrosoma (centríolos)

Vexetais• Parede celular• Cloroplastos• Vacúolo

Célula animal vs vexetal

Célula animal

Célula vexetal

A MEMBRANA PLASMÁTICA

• Está formada por:– Unha bicapa de fosfolípidos.– Proteínas

• Integrais Están integradas na bicapa.• Periféricas Apóianse nalgunha das 2 capas de

fosfolípidos.– Colesterol (regula a súa fluidez) (nas células animais)

Membrana plasmática (vista a microscopía electrónica)

Componentes da membrana plasmática

As proteínas integrais poden regular o paso de substancias a través da membrana plasmática.

RETÍCULO ENDOPLASMÁTICORUGOSO (RER)• Sacos de membrana

interconectados e tapizados por ribosomas.

• Función: síntese (ribosoma) e transporte deproteínas.

LISO (REL)• Tubos membranosos que

carecen de ribosomas.• Función: síntese e

transporte de lípidos.

RETÍCULO

RE (visto con M.E.)

Aparello de Golgi

Aparello de Golgi

• Constituído por un conxunto de sacos situados de forma paralela e vesículas que se desprenden deles.

• Funcións: – Acumular e madurar os produtos do Retículo

(empaquetamento).

LISOSOMAS

• Son vesículas que conteñen enzimas dixestivas.

• Función: Dixestión celular de partículas propias ou que a célula capta do exterior.

As células do sistema de defensa (ex: macrófagos) posúen moitos lisosomas para destruír os patóxenos.

VACÚOLOSFunción: Almacén de substancias de reserva ou refugo.Turxencia de células vexetais

MITOCONDRIAS

• Son orgánulos de dobre membrana. A interna replegada formando cristas.

• Función: Respiración celular. Síntese de ATP (obtención de enerxía a partir de glicosa e consumindo O2)– Conteñen: ribosomas, enzimas, e ADN circular propio

(teoría endosimbionte).

Curiosidade: O ADN mitocondrial só se herda por vía materna.

Mitocondrias

CLOROPLASTOS• Son exclusivos das células vexetais. Dobre

membrana.• Función: fotosíntese. Obteñen glicosa e O2 a partir de

CO2, H2O e luz

H2O + CO2 + E lumínica H12C6O12 (Glicosa) + O2

Cloroplastos

CLOROPASTOS:- Teñen unhas láminas membranosas internas tilacoides (discos apilados formando grana). - Nos tilacoides está a clorofila, necesaria para realizar a fotosíntese.

O contido interno do cloroplasto chámase estroma. Conteñen:- ADN propio do

cloroplasto.- Enzimas

metabólicas.- Ribosomas

Cloroplastos a microscopía electrónica

CITOESQUELETO

• Microfilamentos e Microtúbulos: Filamentos de proteína que participan na contracción muscular, movementos celulares, fagocitose… Desempeñan un papel fundamental no movemento de cromosomas durante a mitose.

Centrosoma

centríolos

Só nas células animais ten dous centríolos perpendiculares cerca do núcleo.

Función: Controla os movementos celulares.

CILIOS e FLAXELOS

• Son estruturas que se proxectan cara ó exterior.

• Función: Desprazamento da célula ou de substancias que flúen pola superficie.

• Cilios: Cortos e numerosos.• Flaxelo: Longo e normalmente único.

• Cilios Flaxelos

NÚCLEO• Almacena a información xenética e controla a

replicación do ADN.

• A membrana nuclear é dobre.

• A membrana nuclear presenta poros nucleares, que regulan o intercambio de moléculas entre o núcleo e o citoplasma.

• A membrana nuclear externa conecta coa do RER.

Núcleo

CROMATINA• CROMATINA = ADN + Histonas• Histonas: Son proteínas que contribúen ó

empaquetamento do ADN.

NUCLÉOLO

• Rexión do núcleo que contén o ADN a partir do cal vai transcribirse o ARNr e proteínas.

• A súa función é a de construír ribosomas.

• CROMOSOMA = Esqueleto proteico + lazos de cromatina que se compactan ó seu arredor.

CROMOSOMA (partes)

• Cromátidas: Cada un das divisións lonxitudinais iguais do cromosoma. Conteñen a mesma información xenética.

• Centrómero: Punto de contacto entre as dúas cromátidas.

• Brazos: Unidades morfolóxicas que se encontran a ambos lados do centrómero.

• Telómeros: Extremos dos cromosomas.

Os cromosomas son estruturas que se forman cando a célula se está a dividir.

Cromosoma

División celular: Mitose e citocinese

• Final da interfase: Duplicación do ADN.

• Mitose: División do núcleo.

• Citocinese: División do citoplasma.– Por estrangulamento (células animais)– Mediante a formación de tabique e parede celular

que separa ás 2 células fillas (células vexetais).

MITOSE (Fases)• Profase:

– A cromatina condénsase e fórmanse os cromosomas.– Fórmase o fuso acromático (microtúbulos) e os centríolos desprázanse

ós polos celulares. (os microtúbulos que terminan nos centrómeros dos cromosomas, denomínanse cinetocoro).

– A membrana nuclear desintégrase.– Os cromosomas guiados polos microtúbulos do fuso, vanse situando

na liña ecuatorial da célula.• Metafase

– Os cromosomas sitúanse no ecuador e deixan unha cromátida cara cada polo.

• Anafase– Os cromosomas divídense e cada cromátida desprázase cara a un

polo celular. (Cada célula filla recibe a mesma cantidade de material xenético).

• Telofase– As cromátidas chegan ó seu destino.– Os cromosomas perden condensación cromatina. (Nucléolo visible)– Fórmase a membrana nuclear a partir do RER.

Citocinese• En células animais

Prodúcese por estrangulación do citoplasma na rexión ecuatorial (grazas a proteínas contráctiles).

Surco de división

Citocinese vexetalFabricación dunha parede celular que separa as 2 células fillas (grazas a vesículas que conteñen celulosa, proteínas …)

MEIOSE

MEIOSENa PROFASE I: Os cromosomas homólogos “aparéanse”, intercambiando fragmentos antes da súa separación.

Comparación entre mitose e meiose

MITOSE MEIOSE

Resultado: dúas células fillas diploides, iguais entre si e á proxenitora.

En células somáticas, tendo como finalidade o crecemento ou reparación de tecidos. En certos casos, a reprodución asexual.

Resultado: catro células fillas haploides, distintas entre sí e da proxenitora.

En células da liña xerminal, tendo como finalidade a produción de gametos e a reprodución sexual (recombinación xenética e incremento da diversidade).