7 Aralık 2017 - Verimlilik Kongresi · Ali ÇAĞATAY - Moderatör Cengiz ULTAV Emin ÇAPA Prof. Dr. Kamil YILMAZ. 10 6. Ulusal Verimlilik Kongresi Ali ÇAĞATAY - Moderatör Bloomberg

7 Aralık 2017The Ankara Hotel

6. ULUSAL VERİMLİLİK KONGRESİ

6. ULUSAL VERİMLİLİK KON

GRESİ 7 Aralık 2017

7 Aralık 2017, Ankara

36. Ulusal Verimlilik Kongresi

SUNUŞ

İki yılda bir düzenlenen Ulusal Verimlilik Kongreleriyle verimlilik alanındaki bilimsel kapasitenin güçlendirilmesi, verimlilik artırma teknikleri ve iyi uygulama örneklerinin yaygınlaştırılması ve verimliliği etkileyen politika ve stratejilerin tartışılarak öneriler geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Kongrede üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve iş dünyasının temsilcileri verimlilik gündemiyle bir araya gelmektedir. Ulusal Verimlilik Kongrelerinde verimlilik, sanayi sektörü odakta olmakla birlikte diğer sektörlere de değinilerek, insan ve doğal çevre başta olmak üzere tüm boyutlarıyla ele alınmaktadır.

Günümüzde gelişmiş ülkeler, verimlilikte bir sıçramaya tekabül edecek teknolojik gelişmelerin meyvelerini toplamanın eşiğindedirler. İmalat sanayini ekonomi politikalarının merkezine yerleştiren bu gelişmeler, üretimin geleceğini biçimlendirirken üretim yapan kesimlerin rollerini de yeniden tanımlamaktadır. Ülkemizi de yakından ilgilendiren bu gelişmelerin etkisi sanayiyle sınırlı kalmamakta; tarım veya hizmetler gibi diğer sektörlere de yansımaktadır. Tüm bu gelişmeler karşısında mevcut verimlilik kompozisyonunun belirlenmesi ve geleceğe ilişkin beklentileri hesaba katan politikaların üretilmesine dönük çabalar önem kazanmaktadır. Kapsayıcı ve sürdürülebilir ekonomik büyüme için bu politikaların, imalat süreçlerinde yer alan tüm taraflar ve bu süreçlerden etkilenen doğal çevre dikkate alınarak oluşturulması gerekmektedir. Bu doğrultuda, insanın doğal çevresiyle birlikte verimliliğin en önemli aracı olduğu kadar en önemli amacı olduğunun gözden kaçırılmaması elzem görünmektedir.

Bu gündemle, 7 Aralık 2017 tarihinde Ankara’da düzenlenen Altıncı Ulusal Verimlilik Kongresinin programında, güncel analiz sonuçlarının ve iyi uygulama örneklerinin paylaşıldığı açılış paneli ve eşanlı oturumlarda 30 konuşmacı yer almıştır. Bu kitapçıkta, oturumlar ve davetli konuşmacılar hakkında ayrıntılı bilgi sunulmaktadır.

4 6. Ulusal Verimlilik Kongresi

6. ULUSAL VERİMLİLİK KONGRESİ PROGRAMI

ANA SALON

09:00 - 10:00Kayıt

10:00 - 10:45Açılış Konuşmaları

Anıl YILMAZ - Verimlilik Genel Müdürü

Dr. Faruk ÖZLÜ - Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı (Teşrifleri Halinde)

10:45 - 12:30Panel

“Türkiye Yeni Teknolojilerin Getirdiği Verimlilik Artışlarına Hazır mı?”

Moderatör

Ali ÇAĞATAYBloomberg HT Haber Koordinatörü

Emin ÇAPACNN Türk

Cengiz ULTAVTTGV Yönetim Kurulu Başkanı, VESTEL VENTURES Yönetim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Kamil YILMAZKoç Üniversitesi Öğretim Üyesi

12:30 -14:00Öğle Yemeği


SALON 1

14.00 - 15.30

Sanayinin Geleceği

Hülya ÖZTOPRAK YILMAZ, BSTB Dördüncü Sanayi Devrimi Dairesi BaşkanıOturum Başkanı

4. Sanayi Devrimi mi? - Evrimi mi?Tuncer HATUNOĞLU, İletişim Yazılım Genel Müdürü

Erman KARACA, TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı

Can BAYAR, Altınay Robot Teknolojileri - CTO

Endüstri 4.0 ile Geleceği ŞekillendirmekMurat KURTLAR, BOSCH Sanayi 4.0 Proje Direktörü

15.30 - 16.00Ara

16.00 - 17.30

Değişen Çalışma Koşulları, İşgücünün Geleceği ve Verimlilik

Prof. Dr. Sibel KALAYCIOĞLU, ODTÜ Öğretim ÜyesiOturum Başkanı

Verimlilikten Niteliğe Geçişte Sanayi 4.0 YansımalarıProf. Dr. Sinan ALÇIN, İstanbul Kültür Üniversitesi Öğretim Üyesi

Endüstri 4.0: Homo Digital’e DoğruProf. Dr. İlkay SAVCI, Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi

Toplumsal Cinsiyet Normları, Teknoloji ve Yerel Kültürel Kodların Etkileşiminin Örgütsel İşleyişe Yansımaları: Çorum’da Bir Tekstil Fabrikası Örneği

Doç. Dr. Fatma UMUT BEŞPINAR, ODTÜ Öğretim Üyesi


SALON 2

14.00 - 15.30

Türkiye’de Verimlilik Artışının Kaynakları: Firma Düzeyinde Analizler

Prof. Dr. Nazire Nergiz DİNÇER, TEDÜ Öğretim ÜyesiOturum Başkanı

Türkiye’de Hizmetler Sektörünün Verimliliği - Genel BakışProf. Dr. Nazire Nergiz DİNÇER, TEDÜ Öğretim Üyesi

Türkiye’de Hizmetler Sektörü: Verimlilik-Ticaret İlişkisiProf. Dr. Ayça TEKİN KORU, TEDÜ Öğretim Üyesi

Tedarikçi Çıktısının Firma Verimliliğine EtkisiHüseyin Ekrem CUNEDİOĞLU, İskenderun Teknik Üniversitesi

Bilginin Firma Verimliliği Üzerine Etkisi: Türkiye İmalat Sektörünün AnaliziDr. Fatma UTKU İSMİHAN, ODTÜ, GTHB

15.30 - 16.00Ara

16.00 - 17.30

Türkiye Ekonomisinde Firma Dinamikleri ve Verimlilik Kompozisyonu

Gül TAŞKIRAN BATTAL, BSTB Verimlilik Araştırma ve Planlama Dairesi BaşkanıOturum Başkanı

İmalat Sanayinde Küresel Değer Zincirleri ve VerimlilikProf. Dr. Aykut LENGER, Ege Üniversitesi

İstihdam Dinamikleri ve VerimlilikYrd. Doç. Dr. Beyza POLAT, Özyeğin Üniversitesi Öğretim Üyesi

Türkiye Verimlilik Gelişim Haritası Saha Araştırması Sonuçları; Firmaları TanımakFaik Yücel GÜNAYDIN, BSTB Sanayi ve Teknoloji Uzmanı


SALON 3

14.00 - 15.30

Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyeli: Sektörel Bakış

Özlem DURMUŞ, BSTB Sanayi ve Teknoloji UzmanıOturum Başkanı

Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin BelirlenmesiDr. Şeyma KARAHAN, TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü, Başuzman Araştırmacı

Gıda Sanayinde Kaynak Verimliliğiİlknur MENLİK, Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu Genel Sekreteri

Dr. Vehbi CANBOLAT, Türkiye Tekstil Terbiye Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı

Ahmet TAŞKIN, Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu Genel Müdürü

15.30 - 16.00Ara

16.00 - 17.30

Akıllı Tarım ve Tarımsal Üretimde Verimlilik

M. Selami İLERİ, TARMAKBİR Genel SekreteriOturum Başkanı

Akıllı ve Hassas Tarım Teknolojilerinin Tarımda Verimliliğe EtkileriDoç. Dr. Ufuk TÜRKER, Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi

Hassas Tarım ve Teknolojik Gelişmelerin Tarımsal Mekanizasyona EtkisiMete HAS, AGCO Türkiye Ülke Satış Müdürü

Tarım 4.0 ve Tarımsal Üretimde VerimlilikDoç. Dr. A. Behiç TEKİN, Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi

AÇILIŞ PANELİ


Ali ÇAĞATAY - Moderatör

Cengiz ULTAV

Emin ÇAPA

Prof. Dr. Kamil YILMAZ


Ali ÇAĞATAY - Moderatör

Bloomberg HT Haber Koordinatörü

Gazeteciliğe Ankara’da başladı. Uzun yıllar parlamento muhabiri olarak çalıştı. Dergi haberciliğinin en güçlü ve dinamik

olduğu bir dönemde Aktüel Dergisi’nin kuruluş kadrosunda yer aldı ve burada yaptığı haberlerle çok sayıda ödül aldı.

Ciner Grubu’nda çalışmaya başlamadan önce 2 ayrı haber kanalının kurucu haber müdürlüğünü yaptı. Radikal Gazetesi’nin

kuruluş çalışmalarında rol üstlendi. Habertürk TV’de haber merkezini yönetti. Kuruluşundan itibaren Bloomberg HT’nin

Haber Koordinatörlüğünü sürdürmektedir.


26 Şubat 1950 Eskişehir doğumlu. Ankara Fen Lisesi ve ODTÜ Elektrik Mühendisliği, Bilgisayar ve Kontrol Opsiyonu Lisans

ve Lisanüstü derecelerine ve Hollanda Philips International Institue Diploma derecesine sahiptir. Türkiye’de Bimsa ve İnfo

firmalarında ve yurt dışında Dornier System GmbH’da teknik ve yönetim görevleri aldıktan sonra, NCR firmasında Genel

Müdür Yardımcılığı ve Sun Microsistemler A.Ş.’de Genel Müdür olarak çalıştı.

Aynı dönemlerde Koç, Sabancı, Eczacıbaşı Gruplarına danışmanlık hizmetleri verdi. 1995 yılından bu yana Vestel

Elektronik A.Ş. yönetim takım çalışmalarının içinde yer almakta ve halen Yönetim Kurulu üyesi olarak görev yapmaktadır.

Birleşmiş Milletler UNDP kuruluşu için Vietnam’da danışmanlık yapmıştır. Türkiye Bilişim Vakfı ve Unix Kullanıcıları Derneği

kurucu üyesi ve Microsoft’un Çözüm Geliştirme Disiplini konusunda sertifikalı danışmanıdır.

2005 TÜBİSAD Ömür Boyu Hizmet ödülü sahibidir.

Cengiz ULTAV

TTGV Yönetim Kurulu Başkanı, VESTEL VENTURES Yönetim Kurulu Üyesi


Emin ÇAPA

CNN TÜRK

Emin Çapa, Türkiye’nin bilimsel bakış açısından uzaklaştığından yakınmak yerine, bu konuda bir şeyler yapmak için haftada

bir gün “Aklın İzi” programında birbirinden ilginç uzmanlık konularıyla izleyicinin karşısına çıkıyor. “21. yüzyılın ilk dâhisi ve

Türkiye’de niye dahi yetişmiyor?”, “Büyük ne kadar büyük?” gibi konu başlıklarının yer aldığı ve bizleri geleceğe, gelecekteki

teknolojik yeniliklere hazırlayan programlara ev sahipliği yapıyor.


Prof. Dr. Kamil YILMAZ

Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi

1994 yılından bugüne Koç Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yapan

Prof. Dr. Kamil Yılmaz, ekonomi lisans derecesini 1987 yılında Boğaziçi Üniversitesi’nden, ekonomi yüksek lisans ve

doktora derecelerini ise 1990 ve 1992 yıllarında Maryland Üniversitesi’nden aldı.

2016 yılında Bilim Akademisi üyeliğine seçilen Profesör Yılmaz’ın finansal ekonometri, uluslararası ticaret, makroekonomi

ve Türkiye ekonomisi üzerine makaleleri, önde gelen uluslararası hakemli dergi ve kitaplarda yayınlanmıştır. Francis

X. Diebold ile yazdığı Financial and Macroeconomic Connectedness: A Network Approach to Measurement and

Monitoring isimli kitabı 2015’te Oxford University Press tarafından,

Anna M. Ferragina ve Erol Taymaz’la derlediği Innovation, Globalization and Firm Dynamics: Lessons for Enterprise Policy

kitabı 2014’te Routledge Yayınevi tarafından yayınlanmıştır.

Hülya ÖZTOPRAK YILMAZ - Oturum Başkanı

• Fatih Tuncer HATUNOĞLU

• K. Erman KARACA

• Kerim Can BAYAR

• Murat KURTLAR

Sanayinin Geleceği



Hülya ÖZTOPRAK YILMAZ

BSTB Dördüncü Sanayi Devrimi Dairesi Başkanı

Hülya Öztoprak Yılmaz 1979 yılında Ankara’da doğdu. İlk, orta ve lise eğitimini Ankara’da tamamladı. 2004 yılında Cumhuriyet Üniversitesi’nden Makine Mühendisi olarak mezun oldu. 2007 yılında Gazi Üniversitesi Makine Mühendisliği

Bölümünde Yüksek Lisansını tamamladı.

2005-2011 yılları arasında bilişim teknolojilerinin eğitime adaptasyonuna yönelik araştırma geliştirme çalışmaları ve sınav güvenliği konularında, 2011-2013 yılları arasında otomotiv sektöründe homologasyon konularında

çalışmalar yapmıştır.

2013-2017 yılları arasında Ar-Ge destek programlarının uygulanması ve etki değerlendirme çalışmaları ile bilim ve teknoloji politikaları geliştirilmesi konularında Daire Başkanı olarak görev yapmıştır.

Halen Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü bünyesinde imalat sanayinin dijital dönüşümü çalışmalarının yürütüldüğü Dördüncü Sanayi Devrimi Daire Başkanlığı görevini yürütmekte olan Hülya Öztoprak Yılmaz evli ve 1 çocuk annesidir.


Fatih Tuncer HATUNOĞLU

İletişim Yazılım Genel Müdürü

Fatih Tuncer Hatunoğlu 1960 yılında Erzincan ilinin Tercan ilçesinde doğdu. İlk, orta ve lise eğitimini Bursa’da tamamladı.

1982 yılında İTÜ Elektronik ve Haberleşme Mühendisliğini,

1985 yılında İTÜ Bilgisayar Kontrol Yüksek Lisansını tamamladı. Ayrıca 1995 yılında Uludağ Üniversitesinde İktisadi ve

İdari Bilimler Fakültesinde ikinci yüksek lisansını bitirdi.

1982 ile 1992 yılları arasında NCR Bilgi Sistemleri’nde sırasıyla Bankacılık Sistemleri şube otomasyonu, Endüstriyel

Sistemler ve son olarak da Bursa’da Bölge Müdürü olarak görev yaptı. 1992 yılında İletişim Bilgisayar’da Yönetim Kurulu

Üyeliği görevini üstlendi. 1994 yılından beri de İletişim Yazılım’da Yönetim Kurulu Başkanı olarak görev yapmaktadır.

Kurucusu olduğu İletişim Yazılım, 25 yıla yakın süredir teknolojinin gelişimine paralel olarak yazılımlar geliştirmektedir.

İletişim Yazılım 10’un üzerinde TÜBİTAK projesi gerçekleştirmiştir. Halen Coral Reef adlı MES (Manufacturing Execution

System) ve Manage Mind adlı Stratejik Yönetim yazılımları geliştirmektedir. İletişim Yazılım Türkiye genelinde bayileriyle

sanayi kuruluşlarında verimliliği artırıcı akıllı işletme projeleri yapmaktadır. Ayrıca Bursa Teknik Üniversitesi Endüstri

Mühendisliği fakültesinde Üretim Yönetimi ve Endüstri 4.0 dersleri vermekte olan Tuncer Hatunoğlu evli ve 2 çocuk

babasıdır.


İnsanlık tarihi incelendiğinde gelişmişlik endeksinin yavaş yavaş yükselen bir çizgide ilerlediği görülebilir. Geniş bir zaman dilimine yayılan süreçte; hayvanlar evcilleştirilmiş, çiftlikler yapılmış, şehirler kurulmuş, savaşlar çıkmış,

imparatorluklar kurulmuş-yıkılmış, felsefe gelişmiştir.

Neden?

Çünkü ihtiyaç duyulan ve önem verilen bileşenlerde zamanın şartları etkili olmuştur. Bu noktada lan Morris yaşanan gelişmelere paralel olarak insanoğlunun önem verdiği konuları şöyle sıralamıştır:

1. Enerji elde etmek (Gıda, barınma, ticaret, sanayi, tarım ve ulaşım için kişi başı kalori),

2. Örgütlenme,

3. Savaşabilme kapasitesi,

4. Bilgi Teknolojisi (Bilginin paylaşılması, işlemede kullanılan araçlar, gelişmişlik düzeyi, bunların kullanım yaygınlığı)

Bugüne kadar her yaşanan gelişme yukarıda belirtilen önem sırasına göre ve yavaş yavaş gerçekleşirken, insanoğlunun nüfusu ve sosyal gelişimi bir anda 90 derecelik bir artış ile sıçrama yapmıştır. Bu sıçramanın nedeni ise 200 yıl önce

başlayan sanayi devrimidir.

Baş döndürücü sayılabilecek nitelikteki gelişim hızı çağımızda özellikle ve sadece bilişim sektöründe yaşanıyor. Büyük veri analizi, akıllı robotlar, simülasyon, zenginleştirilmiş gerçeklik, eklemeli üretim, bulut teknolojileri, siber güvenlik, nesnelerin interneti, yatay dikey yazılım entegrasyonu gibi bir çok konunun her biri her yıl kendini ikiye katlayarak

gelişiyor ve büyüyor.

Bilişim sektöründe 35 yılını geride bırakan ve bu gelişmeleri yıllar boyunca yakından izleyen biri olarak yaşanacak gelişmelere dair öngörümüzü biraz daha geliştirmeli ve kendimizi hazırlamalıyız diye düşünüyorum.

Bu inanılmaz gelişmeye uygun olarak bugüne kadar yaptıklarımızı yeniden gözden geçirmeliyiz. Eğitimden sağlığa, sanayiden kamuya çalışma modellerimizi tekrar ele almalıyız. Çünkü çok hızlı değişen ve gelişen bir gelecek bizi bekliyor.

4. Sanayi Devrimi mi – Evrimi mi ?


Kerim Can Bayar, 1968 yılında Çanakkale’de doğmuştur. İlk, orta ve lise tahsilini ülkenin birçok değişik şehrinde

tamamladıktan sonra girdiği İstanbul Teknik Üniversitesi’nden 1989 yılında Uçak mühendisi olarak mezun olmuştur.

1989 – 1994 yılları arasında Tübitak MAM ve Beko Elektronik AŞ işletmelerinde tasarım ve proje mühendisi olarak çalışan

Bayar, aynı zamanda 1991 yılında Uçak ve Uzay bilimleri alanında yüksek mühendis diploması almıştır.

1994 yılında üç arkadaşı ile birlikte kurdukları ALTINAY Robot Teknolojileri şirketinde sırayla Teknik Müdür ve Genel

Müdür Yardımcılıkları yapan Bayar, 2016 yılından beri ALTINAY Grup şirketleri Teknolojiden Sorumlu Başkan olarak görev

yapmaktadır.

Aynı zamanda Bilim, Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı’nın koordinasyonunda ‘Sanayinin Dijital Dönüşümü Platformu’nda

çalışma grubu başkanı olan Bayar, evli, bir çocuk babası ve İngilizce bilmektedir.

Kerim Can BAYAR

Altınay Robot Teknolojileri - CTO


K. Erman KARACA

TUBİSAD – Yönetim Kurulu Başkanı, TAB Gıda Yatırımları A.Ş. CTO

Ege Üniversitesi Matematik ve Bilgisayar Mühendisliği Yüksek Lisans Programı mezunu K.Erman Karaca

1983-1984 yılları arasında Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölümünde Araştırma Görevlisi olarak görev

yaptı. Ardından Finans Çözümleri ve Teknolojileri konusunda sırasıyla Yapı Kredi Bankası - Bilpa’da uygulama yazılım

uzmanı ve sistem programcısı, Garanti Bankası - Garanti Teknoloji’de yazılım geliştirme müdürü, Akbank – Aknet yeni

bankacılık projesi koordinatörü olarak çalıştı. Doğuş Grubunun Kurumsal Bankacılık alanında faaliyet gösteren bankası

Körfezbank’ta, Bilgi Teknolojileri’nden sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yaptı. Aynı dönem içerisinde Doğuş

Grubu ve Bankalarının BPR, IT Unification, Operation Unification, E-Banking ve E-Business projelerinde üst düzey yönetici

olarak görev aldı. 2007-2014 yılları arasında Tradesoft CEO görevini üstlendiği dönemde Tradesoft, dört yıl üst üste olmak

üzere 5 kez Deloitte Technology Fast 50 Turkey programında yer aldı. Karaca halen TFI (Tab Food Investments )

Chief Technology Officer (CTO) olarak görev yapmaktadır.


Murat KURTLAR

BOSCH Endüstri 4.0 Projeleri Satış Direktörü

Murat Kurtlar 1989 yılında Deniz Harp Okulu’ndan mezun olduktan sonra profesyonel kariyerine deniz subayı olarak

başladı. 1989-1997 yılları arasında Türk Deniz Kuvvetleri’ne bağlı birçok gemide elektronik ve elektronik harp subaylığı

yaptı. 1997 yılında Deniz Kuvvetleri’nden ayrılarak otomotiv yedek parça iş biriminde otomotiv sistemleri teknik

eğitmeni olarak Bosch Sanayi ve Ticaret A.Ş. ye katıldı. Aynı iş biriminde teknik destek ve pazarlama birimleri yöneticiliği

görevlerinden sonra, sırasıyla 2006-2009 yılları arasında Bosch Car Multimedia Ülke satış direktörlüğü, 2009-2015 yılları

arasında Bosch otomotiv yedek parça Türkiye ve İran pazarları bölge direktörlüğü, 2015-2016 yılları arasında Bosch

otomotiv ilk donanım teknik satış ve aplikasyon satış direktörlüğü pozisyonlarında çalışmıştır.

Ekim 2016’dan itibaren Bosch Endüstri 4.0 Projeleri satış direktörlüğü görevini yürütmektedir.


Endüstri 4.0, öncelikle üretimde bir hattın, ardından bir fabrikanın ve uluslararası üretim ağının (IPN- International Production network), lojistik süreçlerinin dönüşümüyle devam eden ve sonuçta tüm tedarik zincirinin birbiri ile bağlı bir

ağın parçası olmasını sağlayan bir süreçtir.

Endüstri 4.0’ın temel olarak 3 hedefi var: 1- Ekonomik büyüme, istihdam ve sosyal istikrar, 2- Kalıcı değer ve iş güvenliği, 3- Daha fazla verimlilik ve yüksek yaşam standardı.

Endüstri 4.0 ile fiziksel parça, araç, insan ve makinelerin internet üzerinden birbirleriyle iletişimde olmasının ve bu sayede üretimdeki çevrim zamanının azaltılması ve kaynakların daha verimli kullanılması sağlanmış olacak.

Bosch olarak, Endüstri 4.0 terimini ilk kullanan ve bu dönüşümü ilk başlatan şirketlerden biriyiz. Bugün Endüstri 4.0’ın ilk öğelerini kendi operasyonlarımıza kuruyoruz. Bu noktada kendimizi hem önde gelen bir kullanıcı, hem de önde gelen bir

sağlayıcı olarak görüyoruz.

Bosch’un 2013 yılından beri tüm dünya genelindeki fabrikalarında kendi içinde yaptığı bu dönüşüm çok fazla tecrübeyi beraberinde getirdi. Türkiye’de de Endüstri 4.0 ile ilgili organizasyon çalışmalarını 2014 yılında Bursa fabrikalarımızda

başlattık. Ayrıca bu tecrübelerimizi, Kasım 2016 itibaren Türkiye organizasyonumuzdaki Endüstri 4.0 ekibimizle Türkiye’deki iş ortaklarımıza sunuyoruz.

Üretim endüstrisinin bugün geldiği noktada, rekabet avantajını uzun vadeli korumanın yolu; iş akışlarının tamamında otomasyonu sağlamak, her aşamada verileri toplamak, toplanan verileri analiz ederek verimliliği artırmak için

kullanmaktır. Bu noktada firmalar yatırımlarını büyük resmi görerek yapmalı. Şirketin vizyonuna bağlı olarak bir dönüşüm yol haritası hazırlamalı ve birbiriyle entegre çözümleri hayata geçirmelidir.

Bosch olarak bu kapsamda, Türk sanayicisiyle tecrübemizi paylaşmaya ve sanayimize hizmet vermeye hazırız.

Endüstri 4.0 ile Geleceği Şekillendirmek

Prof. Dr. Sibel KALAYCIOĞLU - Oturum Başkanı

• Prof. Dr. Sinan ALÇIN

• Prof. Dr. İlkay SAVCI

• Doç. Dr. Fatma UMUT BEŞPINAR

Değişen Çalışma Koşulları İşgücünün Geleceği ve Verimlilik



Prof. Dr. Sibel KALAYCIOĞLU

ODTÜ

ODTÜ Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Sibel Kalaycıoğlu, yaklaşık 35 senedir çeşitli sosyolojik ve disiplinlerarası

araştırmalar yapmaktadır. 1990 yılından beri birçok ulusal (TÜBİTAK, DPT) ve uluslarası (UNDP, AB, UNFPA, Dünya Bankası

gibi) destekli projede proje yürütücülüğü, koordinatörlük, araştırmacı olarak görev almıştır. Özellikle son dönemlerde

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve İŞKUR, Kalkınma Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından

yürütülen eğitim ve bilgilendirme seminerlerine, konferanslarına, araştırmalara davetli konuşmacı ve araştırmacı olarak

katılmıştır. Kalkınma Ajansları için sosyal politika ve sosyal kalkınma konusuna ilişkin bazı çalışmalarda bulunmuştur.

2013 yılında UNDP-Türkiye tarafından yürütülen “2015 Sonrası Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi-Türkiye Raporu”nun

baş danışmanlığını yapmıştır. Önemli çalışmalarından birisi ise 2010-11 yılında AB Hibe programları ve İŞKUR tarafından

desteklenen “Kadın İstihdamını Arttırma”projesidir. Yoksulluk, yaşlılık, kadın emeğinin işgücüne katılımı, değişen iş ve

işçilik, sosyal politika ve kalkınma gibi konularda birçok yurt içi ve yurt dışı yayını vardır.

İlgi alanları arasında, toplumsal sınıflar, toplumsal hareketlilik, sosyo-ekonomik Statü grupları, çalışma yaşamı sosyolojisi

ve kadın işgücü, siyaset sosyolojisi ve yurttaşlık çalışmaları, sosyal ve sürdürülebilir kalkınma, sosyal politika ve refah

parametreleri, yoksulluk, yaşlılık konuları yer almaktadır.


Prof. Dr. Sinan ALÇIN

İstanbul Kültür Üniversitesi Öğretim Üyesi

İstanbul Kültür Üniversitesi İktisat Bölümünde öğretim üyesi olan Sinan Alçın, iktisat teorisi alanında doktora ve gelişme

iktisadı alanında doçentlik unvanlarına sahiptir. Başlıca çalışma alanı olan teknoloji ve sanayi iktisadı ve emek teorileri

konusunda yayımlanmış kitap, kitap içi bölüm ve makaleleri bulunmakla birlikte konu ile ilgili olarak düzenlenen Üretim

Ekonomisi Kongre dizisine de başkanlık etmektedir.

Çalışma alanındaki bilimsel çalışmaları yanında, konu ile ilgili olarak çeşitli gazete ve dergilerde yayınlanmış yazıları

bulunmaktadır. Ayrıca bir ulusal gazete ve bir dergide köşe yazarlığına da devam etmektedir. Alçın, dördüncü sanayi

devrimi ve firmaların bu süreçteki pozisyonlarının tespitine yönelik bir test de geliştirmiştir.


Verimlilikten Niteliğe Geçişte Sanayi 4.0 Yansımaları

Küresel düzeyde 1990’ların başından itibaren yaşanan ucuz/sınırsız emek arzına dayalı, verimlilik odaklı büyüme modeli

başta Çin olmak üzere “yükselen piyasa ekonomilerinde” önemli bir sermaye birikimi ve büyüme oranını mümkün

kılmıştır. Birikimin yönünün batıdan doğuya doğru kayması, merkez ekonomileri sürekli durgunluğa sürüklemiştir.

Tarihin her döneminden daha fazla oranda, teknoloji ile üretim biçiminin bir araya geçtiği bir süreçteyiz. Bu süreç

içerisinde teknolojinin yenilenme hızı bizim “yeni” teknolojiyi öğrenme süremizi bile aşmakta ve biz bu teknolojinin

bilgisine hâkim olamadan eskimektedir.

Teknolojinin hızındaki muazzam yenilenme devri ve taklitçilikteki muazzam gelişmelerle birlikte, batıdaki bilgi yaratım

süreçlerinin devamlılığı tehlikeye girmeye başlamıştır.

Hem mevcut gömülü bilginin (tacit knowledge) korunması hem de uluslararası işbölümünde daha yüksek payların

yeniden merkez kapitalist ülkelerin egemenliğine kazandırılması için Sanayi 4.0 kavramı ilk olarak Almanya’da 2011

yılında ortaya atılmıştır. Kagermann tarafından teorik çerçevesi çizilen yaklaşım daha sonra Acatech (2013) ve Avrupa

Komisyonu (2015) tarafından da politika izleği olarak kabul edilmiştir.

Bu yeni üretim paradigmasında, robotik ve yazılım alanındaki ilerlemeler ürünün ortaya çıkartılmasından pazarlanması

ve satış sonrası servis aşamalarına kadar koordinasyon içinde yürütülmekte ve “bağlantılılık” temel üretim hedefi

olmaktadır. Karşılıklı bağımlılık ve entegrasyonun sağlanması ise artık ucuz/verimli işgücüyle değil ancak niteliği yüksek

ve çeşitli çalışanlar ile mümkün hale gelmiştir. Geleceğin mesleklerinin hızla değişmekte olması ve robotik teknolojilerin

fabrikalara entegrasyonu ile kitlesel işsizlik riski de ileri düzeyde tartışılmaktadır.

Bu çalışmada, Sanayi 4.0 süreci ile birlikte değişen üretim ilişkilerinin çalışanlara olası yansımaları değerlendirilmektedir.


Prof. Dr. İlkay SAVCI

Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi

Dr. Savcı lisans ve lisansüstü çalışmalarını Hacettepe Üniversitesi’nde Sosyoloji alanında yapmıştır;

1986 yılından bu yana Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü’nde

görev yapmaktadır. Akademik çalışmaları “Çalışma Sosyolojisi”, “İnsan Kaynakları Yönetimi”, “Teknoloji ve İnsan” ile

“Hükümlü Emeği” üzerinde yoğunlaşmıştır. Dr. Savcı’nın “Yenilik, Yönetim ve İnsan Kaynakları”, “Cezaevi İşyurtlarında

Çalışan Hükümlüler: Bir Alan Çalışması”, “Adını Kader Koyduk: Kadın Cezaevinden Notlar..”, “Örgüt ve Birey” adlı kitapları

yanında Türkçe ve İngilizce yayınlanmış çok sayıda makalesi ve çeşitli kitaplarda yer alan kitap bölümleri bulunmaktadır.

Ayrıca Dr. Savcı çeşitli AB projelerinde çalışmış, üniversitesinde bilimsel araştırma projeleri yönetmiştir.


Endüstri 4.0: Homo Digital’e Doğru

Endüstri 4.0 kendisinden önceki üç endüstri devriminin nihai sonucu olarak ve 3. Endüstri devriminin taşıdığı

dijitalleşmeden temelini alarak biçimlenmektedir. Önceki endüstri devrimleri ortaya çıkarken ve çıktıktan sonra

olası etkileri nasıl tartışıldıysa ve getirdiği denetimin boyutları ortaya çıktıkça da somut deneyimler üzerinden nasıl

eleştirildiyse, bu devrim de aynı biçimde tartışmaya açılmaktadır. Bu devrimin getireceği denetimin boyutları ise devrim

yaşanırken ve iç içe geçmiş yenilik halkaları halinde teknolojiler güncellenirken ortaya çıkacaktır. Önceki üç devrim de

getirdikleri teknolojilerle çok şey vaat etmelerine rağmen, kitlesel denetim ve gözetimi taşıyarak işgücünün çalışma

koşullarında istenmeyen uygulamalara yol açtılar. Böylece denetim toplumu biçimlendi; denetim yaygınlaştı, derinleşti

ve en önemlisi içselleştirildi. İnsanlığa refah ve mutluluk taşıdıkları iddiası ise hala tartışılmaktadır.

Ne var ki Schwab (2015) Endüstri 4.0’ın tahmin edilen etkileri bakımından kendisinden önceki endüstri devrimlerine

benzemeyeceğini ileri sürmektedir. Kuşkusuz bu öngörü yeni teknolojilerdeki bazı somut gelişmelere dayanıyor.

Ancak teknolojik yeniliklerin planlanmış etkileri yanında hiç beklenmeyen etkileri olduğunu da unutmamak gerekir. Bu

nedenle endüstri 4.0’ın etkilerine yönelik yapılabilecek tahminler şimdilik fütüristik iyimser/kötümser senaryolar olarak

değerlendirilmelidir. Şu anda tartışmalar, günlük yaşamın ve iş yaşamının nasıl etkileneceği, iş kaybı ve olası işsizliğin

nasıl ortadan kaldırılabileceği, yeni işlerin ve ihtiyaç duyulan işgücünün niteliği üzerine devam etmektedir. Önceki

devrimlerin denetimi giderek daha yaygın, derin ve içsel hale getirmesine bakarak, insanlığın daha özgür bir dünya için

beklemesi gerekecek gibi görünmektedir.


Doç. Dr. Fatma UMUT BEŞPINAR

ODTÜ Öğretim Üyesi

Fatma Umut Beşpınar, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde Doçent olarak akademik çalışmalarına devam

etmektedir. Sosyoloji alanında lisans derecesini 1998 yılında, yükseklisans derecesini de 2001 yılında Ortadoğu Teknik

Üniversitesi’nden almıştır. Doktora çalışmalarını yine sosyoloji alanında University of Texas at Austin’de 2007 yılında

tamamlamıştır. Akademik ilgi alanları; çalışma ve iş sosyolojisi, aile, toplumsal cinsiyet ve sosyal politikadır. Women in

the Middle East and North Africa: Agents of Change; Routledge Handbook of Modern Turkey; Migration, Family and Social

Position: Contributions to Education, Gender and Care Dynamics; Turkey and the Politics of National Identity: Social,

Economic and Cultural Transformation ve Gender and Sexuality in Muslim Cultures gibi çeşitli kitaplarda yayınlanmış

bölümleri vardır. Women Studies International Forum, New Technology, Work and Employment, Community Work and

Family ve Journal of Middle East Women’s Studies dergisinde ve çeşitli ulusal ve uluslararası kurum raporları bünyesinde

yayınlanmış makaleleri vardır. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve UNICEF için “Erken Yaşlarda Çocuk Refahı ve Kadın

İstihdamı Politika Belgesi”; yine Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı için “Tek Ebeveynli Aileler” raporu, Uluslararası Göç

Örgütü için “Türkiye’de İnsan Ticaretinin Çeşitli Türlerine Ait Talebin Analizi” başlıklı çalışmaları yayınlanmıştır.


Küresel ve yerel piyasalarda, toplumsal cinsiyet normlarının ne tür dinamiklerle toplumsal cinsiyete göre

düzenlenmiş ve işleyişe geçmiş işyerlerinde eşitsizlik rejimlerine neden olduğuna ilişkin çalışmalar mevcuttur.

Bu çalışma da, söz konusu literatürden faydalanarak, toplumsal cinsiyet normlarının, teknoloji ve yerel

kültürel kodlarla bir araya gelerek işyerinde örgütsel zihniyeti ve işleyişi nasıl oluşturduğunu araştırmaktadır.

Bu çalışma kapsamında, Çorum’da kapitalist örgütsel mantığın ve toplumsal cinsiyete ilişkin normların yerel

muhafazakar kültürel kodlarla nasıl harmanlandığını ve özellikle de çalışan-işveren ilişkilerinde, mekanın

tasarlanması ve kullanımı ve çalışma pratiklerinin hayata geçişinde ne tür pratiklerle görünür olduğunu

ortaya koymak amaçlanmaktadır. Çalışma, 2010-2011 yılları arasında gerçekleştirilen nitel araştırmaya

dayanmaktadır. Araştırma kapsamında işçiler, ustalar, mühendisler ve yöneticilerle derinlemesine görüşmeler

yapılmıştır. İşçilerin iş yeri pratiklerinde ve birbirleri/işveren ile ilişkilerinde “vasıf, bakım ve namus üçlüsü”nün

belirleyici olduğu saptanmıştır. Bu üçlü üzerinden hem kapitalist örgütsel mantığın, hem de ataerkil sistemin

normlarına uyum sağlanarak “namuslu kadın işçi” idealleştirilmektedir.

Toplumsal Cinsiyet Normları, Teknoloji ve Yerel Kültürel

Kodların Etkileşiminin Örgütsel İşleyişe Yansımaları:

Çorum’da Bir Tekstil Fabrikası Örneği

Prof. Dr. Nazire Nergiz DİNÇER - Oturum Başkanı

• Prof. Dr. Ayça TEKİN KORU

• Ekrem CUNEDİOĞLU

• Dr. Fatma UTKU İSMİHAN

Türkiye’de Verimlilik Artışının Kaynakları Firma Düzeyinde Analizler



Prof. Dr. Nazire Nergiz DİNÇER

TEDÜ Öğretim Üyesi

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Matematik Bölümü’nden mezun olduktan sonra Devlet Planlama Teşkilatı’nda (DPT)

planlama uzmanı olarak çalışmaya başlamıştır. 2005 yılında Bilkent Üniversitesi’nde iktisat alanında doktora derecesini

tamamlamıştır. University of California, Berkeley’de iki yıl konuk araştırmacı olarak doktora sonrası araştırmalarını

sürdürmüştür. DPT’de çalışırken aynı zamanda yarı zamanlı öğretim görevlisi olarak çeşitli üniversitelerde ders vermiştir.

2008 yılından beri TED Üniversitesi İktisat Bölümü öğretim üyesi olarak çalışmalarına devam etmektedir. 2014 yılından

beri faaliyet gösteren TED Üniversitesi Ticaret Araştırmaları Merkezi’nin kurucularındandır. Halen Merkez’de yönetici

olarak çalışmalarını sürdürmektedir.

Araştırma alanları arasında hizmet ticareti, ticaret engelleri, Türkiye Ekonomisi, para politikası, merkez bankacılığı,

kurumsal iktisat ve ekonomik büyüme yer almaktadır.


20. yüzyılın ikinci yarısı, hizmetler sektörünün ekonominin büyük bir bölümünü oluşturduğu; kalkınma, ticaret ve

istihdama büyük katkılar sağladığı bir dönem olmuştur. 2015 yılında Türkiye’de GSYİH’nın yüzde 65’inin hizmetler sektörü

kaynaklı olduğu noktasından hareketle, hizmetler sektörünün verimliliğini araştırmak en azından üç sebeple önem arz

etmektedir.

İlk olarak, Türkiye’nin orta/uzun vadede kalkınmasının anahtarı, Baumol hastalığına yakalanmadan hizmetler sektörünün

verimliliğinin artması olacaktır. İkinci olarak, üretim öncesinde, sırasında ve sonrasında imalat ve hizmet sektörleri

birbiriyle bütünleşik olabilmektedir. Bu çerçevede, hizmetler sektöründeki verimlilik artışları, imalat sanayinin

verimliliğinin artması ve ülkede yenilikçi kapasitenin yükselmesi açısından da önemli bir unsur olarak karşımıza

çıkmaktadır. Son olarak da, veri kısıtları sebebiyle, mikro düzeyde hizmetler sektöründeki verimlilik araştırmaları, imalat

sanayi çalışmalarına göre atıl kalmış ve şimdiye kadar bu sektörün verimliliğinin resmi çekilememiştir.

Bu bağlamda bu çalışmada, “TÜİK Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri” çerçevesinde oluşturulan mikro veri kullanılarak

2003-2015 dönemi için imalat ve hizmet sektörlerindeki firmaların verimlilikleri hesaplanmıştır. Verimlilik hesapları için

işgücü verimliliği, Levinsohn-Petrin (2003) (LP) ve Ackerberg, Caves & Frazer (2015) (ACF) olmak üzere 3 farklı metodoloji

kullanılmıştır. Bu çerçevede, hizmetler sektörü verimliliğinin kapsamlı bir biçimde betimsel analizi gerçekleştirilmektedir.

Türkiye’de Hizmetler Sektörünün Verimliliği-Genel Bakış

N. Nergiz Dinçer ve Ayça Tekin Koru


Prof. Dr. Ayça TEKİN KORU

TEDÜ Öğretim Üyesi

Orta Doğu Teknik Üniversitesi, İktisat bölümünden lisans derecesini 1994, yüksek lisans derecesini 1997 yılında aldı.

Ekonomi doktorasını, Purdue Üniversitesi’nde 2001 yılında tamamladı.

Krannert School of Management bünyesinde konuk öğretim üyesi olarak MBA ve Ekonomi programlarında ders verdi.

Sonrasında, Oregon State Üniversitesi, Ekonomi bölümünde öğretim üyesi olarak görev yaptı.

2012-2016 yılları arasında TED Üniversitesi, İşletme Bölümü’nün kurucu bölüm başkanlığı görevini yürüttü.

Halen, TED Üniversitesi Ekonomi Bölümü öğretim üyesidir. 2014 yılından beri faaliyet gösteren TED Üniversitesi Ticaret

Araştırmaları Merkezi’nin kurucularındandır. Halen Merkez’de yönetici olarak çalışmalarını sürdürmektedir.

Araştırmalarında, çokuluslu şirketlerin örgütsel yapısını, iktisadi bütünleşmenin yabancı firmaların yer tercihi üzerindeki

etkilerini ve yolsuzluk ve doğrudan yabancı yatırımların karmaşık etkileşimini ele aldı. Halen bu çalışmaların uzantıları

üzerinde çalışan Dr. Tekin-Koru, aynı zamanda hizmet ticaretinin firma düzeyinde analizlerini ve sürdürülebilir kalkınma

ve ticaret politikalarının firma üretkenliği üzerindeki etkilerini konu alan yeni çalışmaları da araştırma gündemine dâhil

etmiştir.


Bu çalışmanın amacı literatürde veri kısıtlarından ötürü atıl kalmış hizmet sektörlerindeki verimlilik artışının

birleşenlerinin kapsamlı olarak incelenmesidir. Hizmet sektörlerindeki firmaların verimlilik artışları, 2003, 2007, 2010, 2013

ve 2015 yılları temel alınarak Melitz ve Polanec (2015) dekompozisyon yöntemi ile bileşenlerine ayrılmaktadır. Bunlar, (i)

faaliyetine devam eden firmanın verimlilik dağılımındaki kaymalar (ii) faaliyetine devam eden firmalar arasındaki pazar

payı değişimleri (iii) piyasaya giriş ve (iv) piyasadan çıkış olarak ortaya çıkmaktadır. Çalışmada, TÜİK Yıllık Sanayi ve

Hizmet İstatistikleri çerçevesinde oluşturulan firma verisi

2003-2015 dönemini kapsayacak şekilde kullanılmaktadır.

Türkiye’de Hizmetler Sektörü: Verimlilik-Ticaret İlişkisi

N. Nergiz Dinçer ve Ayça Tekin-Koru


Ekrem CUNEDİOĞLU

İskenderun Teknik Üniversitesi Araştırma Görevlisi

Ekrem Cunedioğlu, İskenderun Teknik Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nde araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır.

İktisat lisans derecesini TOBB ETÜ’den 2010’da alan Cunedioğlu, iş idaresi alanındaki doktora çalışmalarına Özyeğin

Üniversitesi’nde devam etmekte olup, doktora tezinde müşteri-tedarikçi ilişkilerinin firma performansı ve davranışı

üzerindeki etkisini incelemektedir. Genelde uygulamalı mikroekonomi, daha spesifik olaraksa sanayi ve dış ticaret

politikası, ekonomik ağlar ve endüstriyel organizasyon konularında çalışmaktadır. Cunedioğlu, 2008-2010 döneminde

stajyer olarak, 2010-2013 döneminde ise araştırmacı olarak Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nda (TEPAV)

çalışmıştır.


Bu çalışmada, Girişimci Bilgi Sistemi’nin bir parçası olan 2006-2015 dönemi beyan alış-beyan satış verileri kullanılarak, Türkiye’de bir firmanın piyasadan çıkışının imalat sanayiinde faaliyet gösteren müşterisinin

verimliliğine etkisi incelenmiştir. 2008-2013 döneminde kendine girdi sağlayan bir sektörde en az bir tedarikçisi piyasadan çıkan ve şok öncesi ile şok sonrası iki yıllık finansal verisi bulunan 8480 firma için şok yılına göre

eğilim skoru eşleştirme yöntemi kullanılarak eşleşmiş bir örneklem oluşturulmuştur. Tedarikçi çıkışı şokunun etkisi bu örneklem üzerinde farkların farkı yöntemiyle analiz edilmiştir. Tedarikçi çıkışının müşteri firma verimliliğini

azalttığı ve bu etkinin, 1) müşteri firmanın tedarikçi baskın bir sektörde faaliyet göstermesi durumunda, 2) tedarikçinin müşterisi için önemi arttıkça arttığı tespit edilmiştir.

Ayrıca, müşteri firmaların tedarikçi çıkışı şoku öncesi ve sonrasında uyguladıkları tedarik stratejilerinin de şokun verimliliğe etkisi üzerindeki etkisi incelenmiştir.

Tek tedarikçi stratejisi uygulayan firmalar ile şok sonrasında şok öncesine kıyasla tedarikçi sayısını artıran firmaların şok yaşayan diğer firmalara kıyasla daha az verimlilik düşüşü

yaşadığı sonucuna varılmıştır.

Tedarikçi Çıktısının Firma Verimliliğine Etkisi

H. Ekrem Cunedioğlu, M. Beyza Polat


Dr. Fatma M. UTKU İSMİHAN

ODTÜ-GTHB

DAÜ’de İşletme lisans (1994) ve İktisat yüksek lisans (1995) derecelerini tamamlamıştır. 2001 yılında Avrupa

Birliği Jean Monnet bursunu kazanarak İngiltere’de University of York’ta İktisat yüksek lisans derecesini

tamamlamıştır. Doktora derecesini 2016 yılında ODTÜ Bilim ve Teknoloji Politikaları Çalışmaları alanında

almıştır. 1994-1996 yılları arasında DAÜ ve YDÜ üniversitelerinde ders vermiştir. Büyüme, kalkınma

ekonomisi ve tarım alanında uzmanlaşan Dr. Utku-İsmihan hali hazırda Tarım, Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı,

AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğünde AB Uzmanı ve ODTÜ İktisat Bölümünde yarı zamanlı okutman olarak

çalışmaktadır.


Bilginin Firma Verimliliği Üzerine Etkisinin Analizi:

Türkiye İmalat Sektörünün Analizi

Bu çalışma, 2003-2014 firma düzeyinde panel verisi ve üretim fonksiyonu yöntemini kullanarak bilginin imalat

sanayindeki firmaların verimliliği üzerine etkisini incelemektedir. Analizimiz, AR&GE yoğunluğunun firmaların

teknolojik kapasite düzeylerini belirlediğini ve ancak belli bir eşik düzeyi üzerinde olan firmaların başarılı olabildiklerini

göstermektedir. Diğer bir deyişle firmanın teknoloji kapasitesinin düzeyi hem firmanın mevcut AR&GE bilgilerini

kullanabilmesini hem de yeni AR&GE aktivitelerinde bulunabilme kapasitelerinde belirleyici rol oynamaktadır.

Gül TAŞKIRAN BATTAL - Oturum Başkanı

• Aykut LENGER

• Yrd. Doç. Dr. Beyza POLAT

• Faik Yücel GÜNAYDIN

Türkiye Ekonomisinde Firma Dinamikleri ve Verimlilik Kompozisyonu



Gül Taşkıran Battal 1977 yılında Silifke’de doğdu. Ortadoğu Teknik Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

İktisat bölümünden 2000 yılında mezun oldu. 2002 yılında Milli Prodüktivite Merkezi Araştırma Bölümünde

Uzman Yardımcısı olarak göreve başladı. 2005 yılında Uzman olan Battal, çeşitli araştırma ve danışmanlık çalışmalarında

yer almıştır. Son yıllarda ağırlıkla verimlilik politikaları ve mikro veriye dayalı çalışmalarda görev almıştır.

Ekim 2017’den itibaren Verimlilik Genel Müdürlüğü’nde Verimlilik Araştırma ve Planlama Daire Başkanı olarak

göreve devam etmektedir. Evli ve iki çocuk annesidir.

Gül TAŞKIRAN BATTAL

BSTB Verimlilik Araştırma ve Planlama Dairesi Başkanı


Prof. Dr. Aykut LENGER

Ege Üniversitesi

Aykut Lenger, 29 Ekim 1969 yılında İzmir’de doğdu. 1994 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinden Lisans,

1998 yılında Yüksek Lisans derecesi aldı. 1995 yılında Ege Üniversitesi İktisat Bölümüne Araştırma Görevlisi olarak katıldı.

1998 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi İktisat Bölümünde Doktora çalışmalarına başlayan Lenger, Türkiye Bilimler

Akademisi Bursuyla, 2003 yılında bir yıl süreyle İtalya’nın Pisa kentinde bulunan Scuola Superiore Sant’Anna adlı üni-

versitenin Labrotorio di Economia é Management bölümünde konuk araştırmacı olarak bulundu. 2004 yılında Doktora

derecesini aldı ve 2005 yılında Ege Üniversitesi İktisat Bölümüne Yardımcı Doçent olarak atandı. 2008 yılında Doçent

olan Lenger, 2012 yılında University of California, Los Angeles (UCLA)’da konuk araştırmacı olarak bulundu. Halen Ege

Üniversitesi İktisat Bölümünde Öğretim Üyesi olarak görev yapmaktadır. Araştırma yönelimi teknolojik gelişme ve yenilik

ekonomisi, sanayi dinamikleri, verimlilik ve etkinlik analizi, ulusal ve bölgesel kalkınma olan Lenger’in uluslararası dü-

zeydeki kongre ve toplantılarda sunulmuş çok sayıda bildirisi ve ulusal ve uluslararası düzeyde yayımlanmış çok sayıda

makalesi bulunmaktadır.


Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Kalkınma Bakanlığı tarafından yürütülen Toplam Faktör Verimliliği projesi kapsamında Türkiye imalat sanayindeki firmalara yönelik bir anket çalışması yapılmıştır. Anket çalışmasında

küresel değer zincirleri bağlamında imalat sanayi firmalarının verimliliğini belirleyen etkenler ile kamu politikalarının etkilerine yönelik veri derlenmiştir. Anket kapsamında, tedarikçi ilişkileri, müşteri ilişkileri firmalarda verimliliği

belirleyen etmenler, kamu politikalarının etkisi, firmaların organizasyon yapısı ve değişimi, Ar&Ge ve yenilik konularında bilgiler derlenmiştir. Bu çalışmada verimlilik ve teknolojik yeniliği belirleyen etkenlerin test edilmesine

yönelik betimleyici analizin yanında, verimlilik ve teknolojik yenilik eğilimini belirleyen faktörlerin analiz edildiği ekonometrik çalışmanın sonuçları yer almaktadır.

İmalat Sanayinde Küresel Değer Zincirleri ve Verimlilik

Erol Taymaz, Şeref Saygılı, Aykut Lenger


Yrd. Doç. Dr. Beyza POLAT

Özyeğin Üniversitesi Öğretim Üyesi

Bilkent Üniversitesinden İşletme alanında lisans ve ekonomi alanında yüksek lisans dereceleri bulunmaktadır. 2009

yılında yüksek lisans ve 2014 yılında doktora derecelerini London School of Economics and Political Science (LSE)

ekonomi bölümünden aldı. Eylül 2014’ten beri Özyeğin Üniversitesinde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Burada

lisans düzeyinde istatistik ve ekonometri dersleri vermektedir. Aynı zamanda ulusal ve uluslararası kamu kurum ve

kuruluşlarına danışmanlık yapmakta ve temel istatistik, ekonometri ve etki analizi eğitimleri vermektedir.

Beyza Polat genelde uygulamalı mikroekonomi, daha spesifik olarak ise endüstriyel organizasyon, bölgesel kalkınma

ve sanayi politikası konularında çalışmaktadır; bölgesel ekonomik kalkınma politikalarının bölgesel işsizlik ve firma

davranışları üzerindeki etkilerini incelemektedir. Doktora çalışmaları sırasında LSE bünyesinde bulunan Center for

Economic Performance (CEP) adlı araştırma merkezinde araştırmacı olarak çalışmış, lisans ve yüksek lisans düzeyinde

mikroekonomi, ekonometri, endüstriyel organizasyon ve matematiksel iktisat dersleri vermiştir.


2017 yılı Şubat ayı itibariyle %12.6’ya çıkan işsizlik oranı Türkiye’nin en temel problemlerinden birisi olarak karşımızda durmaktadır. İstihdamı artırıcı politikaların doğru bir biçimde oluşturulması için öncelikle istihdamın mevcut durumda

hangi tip firmalar tarafından yaratıldığını anlamak faydalı olacaktır. Uluslararası literatür, firma yaşı ve ölçeğinin istihdam yaratımını açıklamada etkili iki önemli değişken olduğunu ortaya koymuştur. Net iş yaratım oranı üzerinde etkisi

olabileceği düşünülen bir başka firma karakteristiği ise verimliliktir. Verimliliğin, istihdam büyümesi üzerindeki etkisi iki bakımdan önemlidir. Birincisi, istihdamın verimliliği yüksek firmalar tarafından yaratılıyor olması bu firmaların ekonomi

içindeki paylarını artırdıkları anlamına gelecektir. Verimliliği yüksek firmaların payları arttıkça ise ortalama verimlilik artacaktır. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde kaynakların optimal biçimde dağılmadığı yapılan çalışmalarda ortaya

konmuştur.

Bu çalışma, 2006-2015 yılları arasında imalat sanayiinde faaliyet gösteren girişim ve işyerlerinin verisini kullanarak öncelikle istihdam büyümesinin yaş ve ölçekle ilişkisini sonra da işgücü verimliliği ve toplam faktör verimliliğinin net

iş yaratım oranı üzerindeki etkisini ortaya koymaktadır. Yapılan analizler daha genç ve daha az çalışanı olan firmaların hem iş yaratım hem de iş yıkım oranlarının daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Net istihdam büyüme oranlarına

bakıldığında da benzer bir tablo ile karşılaşılmaktadır. Yaş, sektör, ölçek ve bölge etkisi kontrol edildikten sonra verimliliğin net istihdam büyümesi üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisi olduğunu göstermektedir. Bir diğer deyişle,

istihdamlarını daha az verimli firmalara kıyasla daha hızlı artıran daha verimli firmalar kaynakların içindeki paylarını artırmaktadır. Bu durumun orta-uzun vadede makro düzeyde verimlilik artışları getirmesi beklenmektedir.

Buna ek olarak, toplam istihdam yerine kadın istihdamı dikkate alınarak bazı analizler tekrarlanmış ve kadın istihdamını hangi tip firmaların daha fazla yaratıp yıktığı ve sonuçta hangi tip firmalarda kadın istihdamı büyüme oranının daha yüksek olduğu sorusuna cevap aranmıştır. Yapılan analizler, daha genç, daha küçük ve daha verimli firmalarda kadın

istihdam yaratım oranının daha yüksek olduğunu ancak net istihdam büyümesine bakıldığında ölçek etkisinin ortadan kalktığını göstermektedir.

Çalışmanın ana sorusuna ek olarak, yaş, ölçek ve firma verimliliğinin ücretler üzerindeki etkisine de bakılmıştır. Yaş ve ölçeğin ortalama ücret üzerindeki etkisinin yanında verimliliğin ücretler üzerindeki etkisi özellikle önemlidir. Yapılan

analiz göstermiştir ki verimlilik arttıkça reel ücretler de artmaktadır. Verimliliğin artmasıyla ücretlerin de artıyor olması özel sektörde görülen kazanç artışlarının hanelere de yansıtılıyor olduğu anlamına gelmektedir.

İstihdam Dinamikleri ve Verimlilik


Faik Yücel GÜNAYDIN

BSTB Sanayi ve Teknoloji Uzmanı

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümünden lisans ve yüksek lisans derecesi bulunmaktadır.

2007 yılında Millî Prodüktivite Merkezinde çalışmaya başlamıştır. 2011’de Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Verimlilik

Genel Müdürlüğü’ne dönüşen kurumunun yaşadığı dönüşüm doğrultusunda sanayi politikaları ve verimlilik konusunda

çalışmaktadır. Kişisel çalışmalarında toplumsal sınıf yapılanmaları ile ilgilenmektedir.


Türkiye Verimlilik Gelişim Haritası

Saha Araştırması Sonuçları; Firmaları Tanımak

Verimlilik Genel Müdürlüğünün yürüttüğü Türkiye Verimlilik Gelişim Haritası Projesi, imalat sanayinde firmaların firmaya,

bulundukları alt sektöre, bulundukları bölgeye ve sahip oldukları büyüklüğe göre farklılaşan verimlilik karakterlerinin

tespitine, firmanın verimliliğini etkileyecek başlıca faktörlerdeki donanım ve mevcut durumlarının incelenmesine

dayanan ve ekonomiyi oluşturan firmaların bu özellikleri doğrultusunda verimlilik gelişimi potansiyellerini ortaya

çıkarmayı hedefleyen bir araştırma çalışmasıdır.

Bu kapsamda gerçekleştirilen saha çalışması, iki ölçek grubu, yirmi üç alt sektör ve yirmi altı iktisadi bölge birimi

detayında firmaların verimliliğini etkileyen altı başlıkta durum tespiti yapılmasını sağlamıştır. Firmaların işgücü profili,

sermaye yapısı, yönetim fonksiyonu, kaynak verimliliği, üretim ağı, teknoloji kullanımı alanlarında pozisyonlarının

nasıl dağıldığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte verimlilik ile bu başlıkların arasındaki ilişkinin incelenmesi firmaların

bulunduğu ölçek grubu, sektör, bölge grubunda daha yüksek verimlilik performansı sergilemelerinin belirleyicilerinin

ortaya konulmasını sağlamıştır. Bu çalışma, söz konusu bulgularla Türkiye imalat sanayini oluşturan firmaların

karakterlerini tespit ederek gelecek dönemlerde yapılacak verimlilik artırıcı politika tasarımlarında daha hassas plan

yapmayı ve hedefler oluşturmayı mümkün kılmıştır.

Özlem DURMUŞ - Oturum Başkanı

• Dr. Şeyma KARAHAN

• İlknur MENLİK

• Vehbi CANBOLAT

• Ahmet TAŞKIN

Sanayide Kaynak Verimliliği Sektörel Bakış



Özlem Durmuş, Çevre Mühendisliği Lisans derecesini 2002 yılında Dokuz Eylül Üniversitesinden, Çevre Bilimleri

Yüksek lisans derecesini 2007 yılında Boğaziçi Üniversitesinden almıştır. Fulbright Bursu ile gittiği A.B.D’de Cornell

Üniversitesinde Çevre Yönetimi ve Doğal Kaynaklar alanındaki lisansüstü eğitim programını 2011 yılında tamamlamıştır.

Daha önce Milli Prodüktivite Merkezinde Verimlilik Uzmanı, Cornell Üniversitesinde Misafir Araştırmacı ve Dünya Bankası

Genel Merkezinde Proje Danışmanı olarak görev yapan Özlem Durmuş, halen Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığında

Sanayi ve Teknoloji Uzmanı olarak görev yapmaktadır. Yeşil Verimlilik (2007) ve Su Verimliliği (2011) adlı yayımlanmış

iki kitabı bulunan Özlem Durmuş, kaynak verimliliği, sürdürülebilir üretim göstergeleri, karbon ve su ayak izi alanlarında

çalışmalarını sürdürmekte; Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin Belirlenmesi Projesi ile Ulusal Yaşam Döngüsü

Analizi Veritabanının Oluşturulması Projesinin koordinatörlüğünü yürütmektedir.

Özlem DURMUŞ

BSTB Sanayi ve Teknoloji Uzmanı


Dr. Şeyma KARAHAN

TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü Başuzman Araştırmacı

1979 yılında İstanbul’da doğdu. 2001 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümünden mezun oldu.

2004 ve 2011 yıllarında sırayla aynı üniversitede Makine Mühendisliği Bölümünden yüksek lisans ve doktora derecelerini

aldı.

2001-2002 yılları arasında Makine Mühendisliği Otomotiv ABD’de Araştırma Görevlisi olarak görev aldı. Ekim 2002

tarihinde TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Enerji Sistemleri ve Çevre Araştırma Enstitüsü’nde Araştırmacı olarak

göreve başladı. Aynı enstitüde 2002-2012 yılları arasında Yakıt Analizleri, İleri Enerji Teknolojileri ve Araç Teknolojileri

Stratejik İş Birimlerinde çok sayıda projelerde yürütücülük ve araştırmacılık görevlerini yürüttü.

2012 yılından bu yana Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü’nde görevine devam etmekte olup, Bilim, Sanayi ve Teknoloji

Bakanlığı Verimlilik Genel Müdürlüğü’nün sahibi olduğu ”Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin Belirlenmesi” projesini

yürütmüştür. Sanayide sera gazı azaltım potansiyeli ve mevcut en iyi teknik konulu projede araştırmacı olarak yer

almıştır. Ayrıca Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenen “Temiz Üretim Teknolojileri Mükemmeliyet Merkezi” projesini

yürütmektedir.


Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin Belirlenmesi

Ş. Karahan, Y. Kılıçaslan, K. Rende, C. Tosun , R. Partal, E. Şık, T. Budak, A. Avinal

İmalat sanayinde her sektör kaynak kullanımı açısından farklılıklar gösterebileceğinden ve ülkemiz kaynaklarının sınırlı olmasından dolayı kaynak verimliliği uygulamaları için sektörel bazda çalışmalar yapılmasına ihtiyaç vardır. Bu kapsam-

da ülkemizde “Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin Belirlenmesi” projesi başlatılmıştır. Projede belirlenen meto-doloji doğrultusunda seçili beş sektörde ve Türkiye imalat sanayinde; kaynak verimliliği potansiyeli ham madde girdisi için parasal olarak; su ve enerji girdileri için ise hem parasal hem de miktarsal olarak tahmin edilmiştir. 3 farklı senaryo

altında belirlenen potansiyel, Türkiye imalat sanayine genellenmiş ve İBBS26 bölgeye dağıtılmıştır.

İmalat sanayinde tüm girdiler için senaryolara göre toplam 23,7 milyar TL/yıl ile 39,3 milyar TL/yıl arasında değişen parasal tasarruf potansiyeli olduğu tahmin edilmiştir. Gerçekçi Senaryo’ya göre bu değerin %71’i ham madde tasarrufun-

dan (18,5 milyar TL/yıl), yaklaşık %25’i ise enerji tasarrufundan (6,5 milyar TL/yıl) kaynaklanmaktadır. Su tasarrufundan elde edilebilecek tasarruf değeri ise 1 milyar TL/yıl olup, toplam tasarruf değeri içerisinde yaklaşık %4’lük paya sahiptir. Su tasarruf potansiyelinin toplam tasarruf içindeki payı değerlendirilirken ülkemizde su kullanım maliyetlerinin düşük-

lüğü ve bedelsiz su kullanımının yaygın oluşu sebebiyle, bu potansiyelin sonuçlara gerçekte olduğundan daha düşük bir biçimde yansıtılabildiği dikkatten kaçırılmamalıdır. Ayrıca tahmin edilen kaynak verimliliği potansiyelinin hayata geçirile-

bilmesi için geri dönüş süresi 1 yıldan az ve 1 yıldan fazla olan yatırım değerleri belirlenmiştir.

Projede kaynak verimliliği potansiyeli miktarsal ve parasal olarak tahmin edildikten sonra seçili 5 sektör için kaynak verimliliğini etkileyen olumlu ve olumsuz faktörler irdelenmiştir. Bununla birlikte tahmin edilen kaynak verimliliği potan-siyelinin gerçekleşmesi durumunda sağlanacak çevresel faydaların değerlendirilmesi amacıyla çevresel etkilerin analizi gerçekleştirilmiştir. Enerji, ham madde ve suyun daha verimli kullanılması ile sağlanacak tasarruf potansiyelinin hayata

geçirilmesi durumunda toplam çevresel etkide, senaryolara göre %14,4 ile %23,5 arasında bir azalma, eko-verimlilikte ise %12 ile %25 arasında bir artış olabileceği öngörülmüştür.


İlknur MENLİK

Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu Genel Sekreteri

Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı’ndan mezun olduktan sonra farklı sektörlerde deneyim kazanan İlknur MENLİK 1997 yılında kurumsal iletişim hizmetleri şirketi Comart’ı kurdu.

Comart Genel Koordinatörü olarak birçok sivil toplum kuruluşunun ve özel şirketin kurumsal iletişim çalışmalarını yürüten Menlik, genel olarak gıda sektöründeki firmalarla çalışma imkanı buldu ve bu alanda sektörel açıdan önemli faaliyetlerde bulundu.

İlknur Menlik yönetimindeki Gıdahattı Dergisi, yayın hayatına başladığı günden itibaren, gıda güvencesi, gıda güvenliği ve hijyen, inovasyon, beslenme ve sağlık, yasal mevzuat, AB’ye uyum, tarım-sanayi entegrasyonunun sağlanması, çevre ve tüketicinin korunması konularında “sorumlu yayıncılık” anlayışı nedeniyle 2012 yılı BM 16 Ekim Dünya Gıda Günü’nde FAO Ödülü’ne layık görüldü.

Houston Texas Üniversitesi’nde “Beslenme, Sağlık İletişimi ve Sosyal Kampanyalar”, NYU’da “Global Kriz İletişimi ve Marka Yönetimi” eğitimleri alan İlknur MENLİK, Yüksek Lisansını Bahçeşehir Üniversitesi Reklamcılık ve Marka İletişimi bölümünde tamamlamış ardından Marmara Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi’nde Digital Medya eğitimi almıştır.

Halihazırda Türk Gıda Sektörü’nün en büyük sivil toplum örgütü olan Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu’nun (TGDF) Genel Sekreterliği’ni yürüten İlknur Menlik, 2006 yılından bu yana Uluslararası Şeffaflık Kulübü (DASMIA) üyesidir ve iyi derecede İngilizce bilmektedir.


Gıda Sanayinde Kaynak Verimliliği

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Verimlilik Genel Müdürlüğü, TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü ile

birlikte Türkiye ve hatta dünya için çok önemli bir çalışmaya imza atarak Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin

Belirlenmesi Projesi’nin başarıyla tamamlamıştır. Bu çalışma ile ülkemizde kaynak verimliliğinin artırılması açısından en

yüksek potansiyele sahip beş temel sektörden biri olan Gıda Sanayiinin birçok açıdan çok daha verimli işleyebileceği

ortaya koyulmuştur. Ülkemizdeki gıda ve içecek üreticilerini bir çatı altında toplayan en büyük sivil toplum kuruluşu olan

Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonunun en büyük önceliklerinden biri sürdürülebilir gıda üretimidir.

Sektör olarak; değişen iklim koşulları, jeopolitik gelişmeler, nüfus artışı gibi faktörler nedeniyle günden güne daha

yetersiz hale gelen kaynakların en doğru ve verimli şekilde kullanılmasının, öncelikle ülke, devamında tüm insanlık

olarak geleceğimizin güvence altına alınması açısından şart olduğunun bilincindeyiz. Bu çerçevede, öncelikle hammadde

kullanımı konusunda verim artışını sağlamak birinci önceliğimiz. En büyük şanslarımızdan biri kaynak verimliliğinin

sadece çevre ve toplum bilinci ile takip edilmesi gereken bir sosyal sorumluluk projesi şeklinde sınırlanıyor olmaması.

Sektörde hammadde, enerji ve su verimliliğinin artırılmasının maliyetleri düşüreceği, rekabet şansını artıracağı, günden

güne doğayı ve insanı daha ön plana alan devlet politikaları ile uyumu kolaylaştıracağı ortada. Ancak bu konuda ciddi

bir atılım yapma açısından sektörün bazı sıkıntıları var. Verimlilik artışını sağlamak için yapılacak yatırımların maliyeti ve

geri dönüş süresinin görece uzunluğu, özellikle ülkemizdeki gıda ve içecek üreticilerinin çoğunluğunu oluşturan KOBİ’ler

için altından kalkılması güç bir yük olabiliyor. Bu konuda devlet desteklerinin yaygınlaştırılması ile sektörün daha verimli

ve sürdürülebilir üretime topyekun geçişinin hızlanabileceği, yapılan tespitler arasındadır.


VEHBİ CANPOLAT

Türkiye Tekstil Terbiye Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı

1959 yılında Elazığ’da doğdu. Marmara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesinden mezun oldu. 44 yıldır Tekstil Sektöründe

yer alan Canbolat’ın, halen Çorlu -Kırklareli ve Kahramanmaraş’ta kurulu iplik-örme -boya ve baskı işletmeleri

bulunmaktadır. İSO ikinci 500 Büyük sanayi kuruluşları arasında yer alan Migiboy Tekstil A.Ş.’nin Yönetim Kurulu

Başkanlığını, bir sivil toplum kuruluşu olan Türkiye Tekstil Terbiye Sanayicileri Derneği Başkanlığını sürdürmektedir.

Ayrıca İstanbul Tekstil Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Yönetim Kurulu Üyesi ve İstanbul Sanayi Odası meclis

üyesi ve Fenerbahçe Kongre üyesidir. Evlidir ve iki çocuk babasıdır.


1965 yılında Konya’nın Hadim ilçesinde dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini burada tamamladıktan sonra Orta Doğu

Teknik Üniversitesi Metalürji Mühendisliği bölümünden 1987 yılında mezun oldu. 1988 yılında Ereğli Demir ve Çelik

Fabrikaları A.Ş’de Mühendis olarak başladığı çalışma hayatı yine aynı fabrikada Müdür olarak 2006 yılına kadar devam

etti. Sonra sırasıyla Tosçelik Profil ve Sac Endüstrisi A.Ş’nde İcra Kurulu Üyeliği, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi

Malzeme Enstitüsü Müdür Yardımcılığı görevlerinde bulundu.

2014-2016 yılları arasında ise Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nda çelik sektöründen sorumlu Bakan Danışmanı olarak,

sektörün yapısal dönüşümüne yönelik çalışmalar yürütülmesine katkı sağladı.

Milli Savunma Bakanlığı Müşavirliği görevinden sonra 29.09.2016 tarihinde vekâleten, 02.12.2016 tarihinden itibaren de

asaleten MKE Kurumu Genel Müdürlüğü ve Yönetim Kurulu Başkanlığı görevlerine atandı.

Halen bu görevine devam etmektedir.

Ahmet TAŞKIN

MKE Kurumu Genel Müdürü

M. Selami İLERİ - Oturum Başkanı

• Doç. Dr. Ufuk TÜRKER

• Mete HAS

• Doç. Dr. A. Behiç TEKİN

Akıllı Tarım ve Tarımsal Üretimde Verimlilik



1992 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi’nden mezun oldu. MKE Taksan Takım Tezgâhları Fabrikası’nda

imalat mühendisliği yaptı. 1995 yılında TARMAKBİR’de (Türk Tarım Alet ve Makinaları İmalatçıları Birliği), teknik müşavir

olarak göreve başladı. Halen TARMAKBİR’de Genel Sekreter olarak görev yapan İleri, AGRIEVOLUTION Tarım Makinaları

İmalatçıları Birlikleri Küresel İttifakı Dönem Başkanlığı, MAKFED Makine İmalat Sanayii Dernekleri Federasyonu Genel

Sekreterler Grubu İcra Kurulu Üyeliği, Akıllı Tarım Platformu İcra Kurulu Üyeliği, Makine Sanayi Sektör Platformu İcra

Kurulu Üyeliği, Tarımsal Mekanizasyon Kurulu’nda Başkan Yardımcılığı görevlerinin yanı sıra MAKTEK Makine Teknik

Komitesi Üyeliği ve Tarım Makinaları Alt Komitesi Grup Sekreterliği’ni de yürütmektedir.

M. Selami İLERİ

TARMAKBİR Genel Sekreteri


Doç. Dr. Ufuk TÜRKER

Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi

1988 yılında Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları bölümünden mezun oldu. 1990-1992 yılında aynı

bölümde yüksek lisans, 1993-1997 yılları arasında İngiltere’nin Cranfield Üniversitesi Silsoe Fakültesinde doktora

eğitimini tamamladı. Halen Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği bölümünde

öğretim üyesi olarak görev yapıyor.


Akıllı ve Hassas Tarım Teknolojilerinin

Tarımda Verimliliğe Etkileri

Tarımda verimlik, kazanç ve kaliteyi arttırarak üreticinin işlerini kolaylaştıran teknolojiler akıllı sistemlerle birlikte daha

da önemli bir hal almıştır. Özellikle insansız hava araçlarının (İHA) algılama ve görüntüleme platformları ile tarım amaçlı

kullanımı, uydu teknolojisi ile yakından algılama, akıllı sensörler (smart) ile uygulamalar, tabletlerde ya da el bilgisayarı

için bilgisayar yazılımları, taşınır arazi tipi bilgisayarlar, kablosuz veri transferi ve iletişim sistemleri, araçtan araca veri

iletimi, otonom (kendi yürür) araçlar ve platformlar, robotlar, akıllı makinalar, traktörlerde ISO-Bus sistemleri ve bunlara

uyumlu ekipmanlar en son kullanılan teknolojik gelişmelerdir.

Teknolojik inovasyon, tarım içim yeni bir kavram değil. Taşınabilir aletler bundan yüzlerce yıl önce bir standart

haline geldi. Sanayi devrimleriyle birlikte kimyasal gübreler, traktörler hatta uydu görüntüleri tarımda kullanılmaya

başlandı. Tarımın bir sonraki seviyeye geçmesi ise dijital tarım, büyük veri (Big Data) ve nesnelerin internetiyle

gerçekleşiyor. Dünyada çiftçiler arasında yaygın hale gelen akıllı tarımda drone’lar ve sensörler sayesinde yüksek

teknolojili tarım hızla artış gösteriyor. Tarımda akıllı uygulamaların, önümüzdeki yıllarda çiftçilerin dünya gıda taleplerini

karşılamasına nasıl yardımcı olacağı ve verimliliği nasıl arttırabileceği konusunu işlemeye çalışacağım.


Mete HAS

AGCO TÜRKİYE / Ülke Satış Müdürü

1995 yılında Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları bölümünden mezun oldu. Aynı dalda yüksek lisans

eğitimini tamamlayarak, şu an tez aşamasında bulunduğu doktora eğitimine başladı. Ayrıca Anadolu Üniversitesi İşletme

Bölümü’nden ikinci lisans diplomasına sahip olan Mete Has, şu an Sabancı Üniversitesi Executive-MBA programına da

devam ediyor. Has, tarım makinaları sektöründeki iş hayatına 1998 yılında Uzel’de Massey Ferguson markasıyla başladı.

Satış ve pazarlama bölümlerinde Traktör ve Ekipman konusunda 6 yıl boyunca farklı pozisyonlarda görev aldı. Sonrasında

John Deere Türkiye firmasında Bölge Satış Müdürü olarak göreve başladı. 10 yıl süren John Deere çalışma hayatında, Satış

ve Pazarlama konularında yöneticilik yaptı. 2013 yılından bu yana, Massey Ferguson markasının Türkiye merkezi olan

AGCO Tarım Makinaları şirketinde Ülke Satış Müdürlüğü görevini sürdürmektedir.


Tarım sektörüne Hassas Tarım ismiyle giren yeni teknolojilerin asıl amacı; tarımsal üretimde verimliliği artırmak, giderleri

azaltırken kazancı yükseltmek, değişkenlerin fazlalaşması ve teknolojini karmaşıklaşmasıyla kontrolü zorlaşan üretim

tekniklerinde kullanıcıya maksimum kontrol ve konfor sağlamak olmuştur.

Bunun yanısıra, teknolojik gelişimlerle gelen yeni donanım ve yazılımların Tarım Makinaları’nda kullanılmaya başlaması,

bu anlamda kalifiye eleman ve eğitim ihtiyacını da fazlasıyla artırmaktadır. Aksi halde bir traktör veya biçerdöverde

verimliliği maksimize etmek amacıyla sunulan bu teknolojiler kullanılmayıp boşa giden yatırımlar haline gelecektir.

Traktör, Biçerdöver ve Tarım Makinaları’nda verimliliği artırmak için günümüzde en yeni sunulan çözümlerden; Uydu

Kontrollü Otomatik Dümenleme ve Otomasyon çözümleri (Fuse ve AutoGuide gibi), Makine-ekipman uyumunu sağlayan

senkronizasyon çözümleri ve Isobus, Filo ve Çiftlik Yönetim çözümleri ile bunlarla bağlantılı çalışan Satış Sonrası

Destek sistemleri (Agcommand, MF Connect, MF Tech Support gibi) ile verimlilikte önemli rol oynayan “artan makine

kapasitelerinden” ve ayrıca daha modern makinaların ediniminin artırılması ve rekabetçi bir ülke olmamız için devlet

teşviklerinin, kullanıcı eğitiminin, ithalat ve üretimde denetimin artırılmasının öneminden bahsedeceğim.

Hassas Tarım ve Teknolojik Gelişmelerin

Tarımsal Mekanizasyona Etkisi


Doç. Dr. Arif Behiç TEKİN

Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi

1995 yılında Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları bölümünden mezun oldu. 1995-1999 yılında aynı bölümde

yüksek lisans ve doktora eğitimini tamamladı. Halen Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri

Mühendisliği bölümünde öğretim üyeliği ve “International Society of Precision Agriculture”ın Türkiye temsilciliği

görevlerini yürütmektedir.


Tarımda verimlik, kısıtlı kaynakların (Toprak, su vb) optimum kullanımı ile insanlığın gereksinimi olan gıda ve lif

üreteminin sağlanması ile olanaklıdır. Doğanın heterojenliğinin bilinen bir gerçek olmasına rağmen geleneksel tarımının

getirdiği üniform uygulamalar bu anlamda terk edilmesi gereken üretim yöntemleridir.

Son onlu yıllarda, geliştirilen teknolojiler yardımıyla üretim alanlarından veriler alınmakta, analiz edilerek bilgiler

üretilmekte ve sonrasında tarımsal üretimin yönetiminde kullanılmaktadır. Tarımsal uygulamalarda kullanılan bu araçlar

yönetim uygulamalarında kullanılan yeni teknolojilerdir.

Önceleri şirketleri, sonraları insanları birbirine bağlayan ve günlük hayatımızı derinden etkileyen internet teknolojisi ve

alt yapısı günümüzde nesneleri biribirine bağlar hale gelmiştir. Dolayısıyla sanayi sektöründe Endüstri 4.0 kavramı ile

ortaya atılan kavram, diğer alanlarda da yer almaya başlamıştır. Tarımsal üretimi oluşturan nesnelerde internet altyapısı

ile biribiri ile haberleşebilir duruma getirilmektedir. Bu kapsamda günümüzde tarımsal üretimde

Tarım 4.0 kavramı gündemde yer etmiştir.

Tarım 4.0, tarımda verimiliği artırmanın yanı sıra çevresel etkileri minimize etme yolunda geliştirilen ve birbiri ile

internet alt yapısı üzerinden haberleşen tüm teknolojileri içermektedir. Bu teknolojiler üretim alanından veri toplayan

sensörlerden girdi uygulayan araçlara kadar tüm bileşenleri içermektedir. Nihai hedef, tek bir yönetici gözleminde,

insansız araçlar ile yürütülen robotik çiftliklerdir. Tarım 4.0 ın bu anlamda kısıtlı kaynakarlın etkin kullanımı ve tarımsal

üretimde nasıl verimiliği artıracağı konuları tartışılacaktır.

Tarım 4.0 ve Tarımsal Üretimde Verimlilik

7 Aralık 2017The Ankara Hotel

6. ULUSAL VERİMLİLİK KONGRESİ

6. ULUSAL VERİMLİLİK KON

GRESİ 7 Aralık 2017

Documents

7 Aralık 2017 - Verimlilik Kongresi · Ali ÇAĞATAY - Moderatör Cengiz ULTAV Emin ÇAPA Prof. Dr. Kamil YILMAZ. 10 6. Ulusal Verimlilik Kongresi Ali ÇAĞATAY - Moderatör Bloomberg