บทท 2ประวตความเปนมาและระบบการจดการศกษาไทย

การศกษามความสำาคญยงดงคำากลาวทวารากฐานของบานคออฐ รากฐานของชวตคอการศกษา เนองดวยการศกษาสามารถชวยสรางสรรคสงคม ประเทศชาตใหมความเจรญกาวหนาและชวยแกไขปญหาตาง ๆ ในสงคมได ซงระบบการศกษาเปนตวกำาหนดหลกสตร จดมงหมาย แนวนโยบายในการจดการศกษา เพอใหการศกษาพฒนาชวตของคนไปในแนวทางอนพงประสงค ระบบการจดการศกษาทไดรบการพฒนาเนอหาสาระ กระบวนการเรยนการสอนทสอดคลองกบวตถประสงคและมหลกการจดการทดจะพฒนาประเทศชาตใหมงคงและยงยน

ปจจบนความเปลยนแปลงเกดขนอยางรวดเรวรวมทงการแขงขนกบนานาประเทศโดยเฉพาะกลมประชาคมอาเซยน การพฒนาทรพยากรมนษยและคณภาพของคนจงมความสำาคญอยางมากเพอเปนแรงผลกดนในการพฒนาประเทศ บคคลทเกยวของทางการศกษาจงตองตระหนกอยางยงในการจดการศกษาใหคณภาพเพอพฒนาคนของประเทศใหมคณภาพ ดงนนการศกษาประวตความเปนมาและระบบการจดการศกษาไทย นบวาเปนสาระสำาคญทควรศกษาเพอเปนพนฐานใหไดรจกตนเอง เขาใจผอน เขาใจวฒนธรรม และรคณคา สามารถนำามาปรบเปนแนวทางของการพฒนาระบบการศกษาไทยในปจจบนใหมความเทาทนการเปลยนแปลงของสงคมและพฒนาคนไทยใหมความร และทกษะ สามารถแขงขนในเวทโลก

ววฒนาการของการจดการศกษาในประเทศไทยจากอดตสปจจบน

การจดการศกษาของไทยมววฒนาการตอเนองมาโดยตลอด อาจจะเปนเพราะมปจจยทงภายในและภายนอกประเทศ ทำาใหสงคมมการเปลยนแปลง กลาวคอ ปจจยภายในเกดจากความตองการพฒนาสงคมใหมความเจรญและทนสมย สวนปจจยภายนอกเกดจากกระแสความเปลยนแปลงของสงคมโลก ทงดานเศรษฐกจและการเมอง ตลอดจนการตดตอสอสารกน ทำาใหประเทศไทยตองปรบตวใหทนสมยเพอความอยรอดและมความเจรญกาวหนาทงทางดานสงคม เศรษฐกจ และการเมองของชาตใหมนคง

ประไพ เอกอน (2542 : 75) แบงววฒนาการของการศกษาไทยเปน 5 ชวงดงน

1) การศกษาของไทยสมยโบราณ (พ.ศ. 1781-2411)(1) การศกษาสมยกรงสโขทย (พ.ศ. 1781-1921)(2) การศกษาสมยกรงศรอยธยา (พ.ศ. 1893-2310)(3) การศกษาสมยกรงธนบรและกรงรตนโกสนทรตอนตน

(พ.ศ. 2311-2411)2) การศกษาของไทยสมยปฏรปการศกษา (พ.ศ. 2412-

2474) 3) การศกษาของไทยสมยการปกครองระบอบรฐธรรมนญระยะ

แรก (พ.ศ. 2475-2491)  4) การศกษาไทยสมยพฒนาการศกษา (พ.ศ. 2492-2534) 

5) การศกษาสมยปจจบน (พ.ศ. 2535-ปจจบน) อญญรตน นาเมอง (2553:1 ) กลาววา ประเทศไทยมการ

ปฏรปการศกษามาแลวถง 3 ครง โดยเรมตงแตสมยลนเกลารชกาลท 5 ไดทรงปฏรปการศกษาโดยมงสรางความทนสมยและธำารงความเปนเอกราชของชาต สวนครงท 2 เมอ พ.ศ. 2520 หลงเหตการณ 14 ตลาคม พ.ศ. 2516 อนเปนผลมาจากการเปลยนแปลงทางสงคม การปฏรปการศกษาจงเปนการมงสรางการศกษาเพอชวตและ

28

สงคม และในครงท 3 เมอ พ.ศ. 2542 มการตราพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 3) 2553 เปนการมงสรางสงคมแหงการเรยนร

ในกระแสโลกาภวตนควบคไปกบการยดหลกเศรษฐกจพอเพยงเพอการพฒนาทยงยน และสำาหรบในครงน นบวาเปนการปฏรปการศกษาครงท 4 ใน พ.ศ. 2552 โดยมงเนนการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษา การเพมโอกาสทางการศกษาและการเรยนร สงเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวน เพอใหคนไทยทกคนไดเรยนรตลอดชวต ทงในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย อยางมคณภาพและเทาเทยมกนในทกระดบการศกษา

ชนวรณ บณยเกยรต (2559:1) อดตรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ กลาวบรรยายพเศษเรอง "การเตรยมพรอมดานการศกษาของไทย เพอกาวสประชาคมอาเซยน ป พ.ศ. 2558" ไววา ประเทศไทยเปนผนำาในการกอตงสมาคมอาเซยน มศกยภาพในการเปนแกนนำาในการสรางประชาคมอาเซยนใหเขมแขง ภายใตยทธศาสตรวสยทศนเดยว เอกลกษณเดยว และประชาคมเดยว เพอความเจรญมนคงของประชากร ทรพยากร และเศรษฐกจ ภายใตการกอตงนจะตองยดหลกสำาคญคอ ประชาคมการเมองและความมนคงของอาเซยน ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ประชาคมสงคมและวฒนธรรมของอาเซยน การศกษานนจดอยในประชาคมสงคมและวฒนธรรม ซงจะมบทบาทสำาคญทจะสงเสรมใหประชาคมดานอน ๆ ใหมความเขมแขง เนองจากการศกษาเปนรากฐานของการพฒนาในทก ๆ ดาน

จากการศกษาพฒนาการการศกษาทนกการศกษาแบงชวงววฒนาการการศกษาไทยไว สรปไดวา ววฒนาการของการศกษาไทยแบงออกเปน 5 ชวงดงน

29

1) การศกษาสมยโบราณ สมยกรงสโขทย สมยกรงศรอยธยา สมยกรงธนบร และสมยกรงรตนโกสนทรตอนตน (พ.ศ. 2311-2411)

2) การปฏรปการศกษาชวงท 1 พ.ศ. 2411–2477 การศกษาเพอความทนสมย

3) การปฏรปการศกษาชวงท 2 พ.ศ. 2477-2542 ความเสมอภาคทางการศกษา

4) การปฏรปการศกษาชวงท 3 พ.ศ. 2542 : การเปลยนแปลงสงคมโลกใหเปนสงคมแหงการเรยนร

5) การศกษาไทยสอาเซยนและประชาคมโลก

1. การศกษาสมยโบราณ สมยกรงสโขทย สมยกรงศรอยธยา สมยกรงธนบร และกรงรตนโกสนทรตอนตน (พ.ศ. 2311-2411)

ชวง พ.ศ. 1781-2411 เปนการศกษาแบบสบทอดวฒนธรรมประเพณทมมาแตเดม จำาเปนทคนไทยในสมยนนตองขวนขวายหาความรจากผรในชมชนตาง ๆ คอ บาน มพอและแมเปนผอบรม ในวง มนกปราชญหรอขนนางเปนผถายทอดวทยาความร และวด มพระเปนผเทศนาสงสอนคณธรรม จรยธรรม แบงออกเปน 3 ชวง คอ การศกษาสมยกรงสโขทย (พ.ศ.1781-1921) การศกษาสมยกรงศรอยธยา (พ.ศ. 1893 - 2310) และการศกษาสมยกรงธนบรและกรงรตนโกสนทรตอนตน (พ.ศ. 2311-2411)

1.1 การศกษาในสมยสโขทย (พ.ศ. 1781-1921) การศกษาสมยสโขทยเปนราชธาน (พ.ศ. 1781-

1921) เปนการศกษาแผนโบราณ ในสมยพอขนรามคำาแหงมหาราช

30

ไดคดคนประดษฐอกษรไทยสำาเรจเมอ พ.ศ. 1826 มหลกศลาจารก ทำาใหมหลกฐานตางๆ ชดมากขนเพราะใชภาษาจารกเรองราวตางๆ พระปรชาสามารถของพอขนรามคำาแหงมหาราชเปนสงทมความหมายมากตอวงการศกษาไทย เพราะทำาใหไทยมอกษรประจำาชาตและแสดงสญลกษณของความเปนชาตไทยแลว ยงมประโยชนอยางมากตอการเรยนหนงสอทงในสมยสโขทยและสมยตอมา

ในสมยสโขทยรฐและวดรวมกนเปนศนยกลางแหงประชาคม กจกรรมตาง ๆ ของรฐและวดเปนการสอนประชาคมไปในตว วชาทเรยนคอ ภาษาบาล  ภาษาไทย และวชาสามญขนตน สำานกเรยนม  2 แหง แหงหนงคอ วด เปนสำานกเรยนของบรรดาบตรหลานขนนางและราษฎรทวไป  มพระทเชยวชาญภาษาบาลเปนครผสอน เพราะสมยนนเรยนภาษาบาลกนเปนพนฐาน ใครรพระธรรมวนยแตกฉานกนบวาเปนปราชญ การศกษาของคนในสมยกรงสโขทยกบการครองชวตเปนเรองเดยวกน การศกษามใชการเตรยมตวเพอชวต แตการศกษาคอชวต (Education is Life) การศกษาคอการแกปญหาเปนการศกษาโดยการปฏบตจรง (Learning by Doing) พระพทธศาสนามอทธพลอยางสำาคญตอการดำาเนนชวตของคนไทย แหงทสองคอ สำานกราชบณฑต วชาทเรยนเหมอนวดเพมเตมคอ เรยนการปกครองและการรบ เพราะเปนการศกษาสำาหรบเจานายและบตรหลานขาราชการ ซงเปนผมบทบาททางการเมอง ดานการศกษาสำาหรบสตรไมมปรากฏเพราะขอจำากดทางเพศ การศกษาของสตรจงอยในครอบครวทงในเรองอาชพและเรองการบานการเรอน

รปแบบการจดการศกษาในสมยสโขทยแบงออกเปน 2 ฝาย คอ

31

1) ฝายพทธจกรเปนการศกษาเกยวกบพระพทธศาสนาโดยตรง เนนการศกษาพระธรรมวนย และศลปศาสตร สถานศกษาคอวด

2) ฝายอาณาจกร แบงออกเปน 2 สวน ไดแก เจานาย บตรหลานขาราชการ และราษฎร สำานกเรยนของเจานาย บตรหลานขาราชการ เรยนทสำานกราชบณฑต สวนลกหลานราษฎรเรยนทวด โดยวชาทเรยนจะเนนวชาหนงสอ วชาทเกยวกบการปกครอง วชาทหาร โหราศาสตร ดาราศาสตร ภมศาสตร และทสำาคญทสดคอ ดานการศาสนา พระธรรมวนย พระเจาลไทแหงกรงสโขทยเมอทรงพระเยาว ไดเคยศกษาเลาเรยนในสำานกราชบณฑตเหลานจนมความรวชาหนงสอแตกฉานถง แกไดรบยกยองวาเปนนกปราชญ 

ในสมยสโขทยมเอกสารหรอตำานานทสำาคญทางประวตศาสตรปรากฏไวจนถงปจจบน ไดแก ศลาจารกอกษรไทย ไตรภมพระรวง ตำารบทาวศรจฬาลกษณ และสภาษตพระรวง เปนตน

จากการศกษาในสมยสโขทยสรปไดวา ครผสอนคอพระ ซงมความเชยวชาญในวชาภาษาบาล การเรยนจงเนนการเรยนรภาษาบาล และการศกษาพระธรรมวนย เพอใหความรทจะทำาใหเปนคนทสมบรณในทก ๆ ดาน ไมวาจะเปนการครองเรอน การประกอบอาชพ โดยสอนใหเคารพนบถอบรรพบรษ การรจกกตญญรคณ การรกษาขนบธรรมเนยมประเพณดงเดม และการรจกทำาบญใหทาน ถอศลในระหวางเขาพรรษา ทำาใหมวฒนธรรมการดำารงชวตอยรวมกนอยางสงบ สวนเจานาย บตรหลานขาราชการ เรยนทสำานกราชบณฑตซงตงอยในวง เรยนวชาศลปะปองกนตว เปนการสอนใหรจกการใชอาวธ การบงคบสตวทใชเปนพาหนะในการออกศก และตำาราพชยยทธ

32

1.2 การศกษาในสมยกรงศรอยธยา (พ.ศ. 1893-2310)

กรงศรอยธยาซงเปนราชธานอนยาวนาน 417 ป มความเจรญทงทางดานการเมอง เศรษฐกจและสงคม มชนชาตตาง ๆ ในเอเชยเขามาตดตอคาขายและเขามาเพอตงหลกแหลงหากนชาตตะวนตกไดเรมเขามาตดตอคาขาย สถานศกษาในสมยกรงศรอยธยาเหมอนกบสมยสโขทย ทตางออกไป คอ มโรงเรยนมชชนนาร เปนโรงเรยนทชาวตะวนตกไดเขามาสรางเพอเผยแผศาสนาและขณะเดยวกนกสอนวชาสามญดวย และกลาวถงการศกษาดงน (สารานกรมไทยสำาหรบเยาวชน, 2557:1) 1) ลกษณะการศกษาสมยกรงศรอยธยาเปนไปในทางตดตอกบประชาคมเทานน เพราะการศกษาทวไปกตกอยแกวด ราษฎรนยมพาลกหลานไปฝากพระเพอเลาเรยนหนงสอ พระยนดรบไวเพราะทานตองมศษยไวสำาหรบปรนนบต ศษยไดรบการอบรมในทางศาสนา ไดเลาเรยนอานเขยนหนงสอไทยและบาล

2) การศกษาเพอเปนการตระเตรยมสำาหรบเวลาขางหนา เมอเตบโตขนจะไดสะดวกในการอปสมบท การใหผชายทมอายครบ 20 ปบรบรณอปสมบทเปนพระภกษนนเปนประเพณทมมานานแลว เขาใจวาจะสบเนองมาจากแผนดนพระเจาบรมโกศ เพราะปรากฏวาพระองคทรงกวดขนการศกษาทางพระศาสนามาก  บตรหลาน ขาราชการคนใดทจะถวายตวทำาราชการ ถายงไมไดอปสมบท   กไมทรงแตงตงใหเปนขาราชการ ประเพณนยงผลใหวดทกแหงเปนโรงเรยนและพระภกษทกรป เปนครทำาหนาทอบรมสงสอนศษยของตนตามความสามารถทจะจดได แตคำาวา โรงเรยนในเวลานน   มลกษณะตางกบโรงเรยนในเวลาน กลาวคอ ไมมอาคารปลกขนสำาหรบใชเปนทเรยนโดยเฉพาะ เปนแตศษยใครใครกสอนอยทกฎของตน

33

ตามสะดวกและความพอใจพระภกษรปหนง ๆ มศษยไมกคนเพราะจะตองบณฑบาตมาเลยงดศษย

3) การจดการศกษาสมยกรงศรอยธยา เนนการอาน เขยน เรยนเลข พระโหราธบดไดแตงแบบเรยนภาษาไทย ชอ จนดามณ มรายละเอยดเกยวกบการฝกหดอาน เขยน จนถงการฝกหดแตงรอยแกว โคลง ฉนท กาพย กลอน ซงเปนการศกษาชนสง ถวายสมเดจพระนารายณมหาราช ชายไทยตองบวชเรยนเขยนอานมากอนจงมโอกาสไดเปนขาราชการ มนกสอนศาสนาหรอมชชนนารไดจดตงโรงเรยนมชชนนารเพอชกจงใหชาวไทยหนไปนบถอครสตศาสนามการศกษาทางดานภาษาศาสตรและวรรณคด และผหญงมการเรยนวชาชพ

4) การเรยนภาษาตางประเทศ ภาษาบาล ภาษาสนสกฤต ภาษาพมา ภาษาเขมร ภาษาจน ภาษาฝรงเศส และมโรงเรยนบาทหลวงสอนศาสนา เปนยคทมการตดตอทำามาคาขายกบชาวตะวนตกอยางกวางขวาง พระเจาอยหวสนพระราชหฤทยในดานอกษรศาสตรเปนพเศษ วรรณคดสำาคญ ไดแก เสอโคคำาฉนท สมทรโฆษคำาฉนท ลลตพระลอ อนรทธคำาฉนท กำาสรวลศร-ปราชญ ทวาทศมาส โคลงนราศหรภญชย รำาพนพลาปคำาฉนท โคลงเฉลมพระเกยรตสมเดจพระนารายณ กวสำาคญ ๆ มพระมหาราชคร ศรปราชญ พระศรมโหสถ ขนเทพกว และองคพระเจาอยหว จนดามณซงถอเปนแบบเรยนเลมแรกของไทยกเกดขนในสมยน ผแตงคอ พระมหาราชคร วรรณคดสมยกอนใชวธเขยนลงบนสมดไทยหรอไมกจะจารลงบนใบลาน วธการเรยนจะใชวธทองจำา นกเรยนสวนใหญเปนผชาย สวนนกเรยนหญงจะเรยนการบานการเรอน และอยในราชสำานก

จากการศกษาสรปไดวา รปแบบการเรยนการสอนสมยกรงศรอยธยามดงน

34

1) วชาสามญ มการเรยนวชาการอานเขยนเลข ใชแบบเรยนภาษาไทยจนดามณ

2) วชาชพ เรยนรกนในวงศตระกล สำาหรบเดกผชายไดเรยนวชาวาดเขยน แกะสลก และชางฝมอตาง ๆ ทพระสงฆเปนผสอนให สวนเดกผหญงเรยนรการบานการเรอนจากพอแม สมยตอมาหลงชาตตะวนตกเขามาแลวมการเรยนวชาชพชนสงดวย เชน ดาราศาสตร การทำานำาประปา การทำาปน การพาณชย แพทยศาสตร ตำารายา การกอสราง ตำาราอาหาร

3) ดานอกษรศาสตร มการศกษาดานอกษรศาสตร มวรรณคดหลายเลมทเกดขน เชน สมทรโฆษคำาฉนท กำาสรวลศรปราชญ อกทงมการสอนภาษาไทย บาล สนสกฤต ฝรงเศส เขมร พมา มอญ และจน

4) วชาจรยศกษา เนนการศกษาดานพระพทธศาสนา เชน มการกำาหนดใหผชายทเขารบราชการทกคนจะตองเคยบวชเรยนมาแลว เกดประเพณการอปสมบทเมออายครบ 20 ป

1.3 การศกษาในสมยธนบรและรตนโกสนทรตอนตน (พ.ศ. 2311-2411)

กรงธนบรเปนพระนครหลวงของไทยอยเพยง 15 ป และเปน 15 ปแหงการทำาสงคราม สมยกรงธนบรวางพนฐานทงในดานการคา การศาสนา และอกษรศาสตรไวใหกบราชอาณาจกรไทยอยางมนคง ทงน ดวยพระอจฉรยภาพของสมเดจพระเจากรงธนบรโดยแท การศกษาในสมยกรงธนบรแมจะไมเจรญกาวหนานกแตกเปนการเรมตนทางการศกษาทเปนพนฐานใหเกดความเจรญกาวหนาทางการศกษาในสมยกรงรตนโกสนทร

1) สมยพระเจากรงธนบร

35

เปนระยะเกบรวบรวมสรรพตำาราจากแหลงตาง ๆ ทรอดพนจากการทำาลายของพมา เนนการทำานบำารงตำาราทางศาสนา ศลปะและวรรณคดสมยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก ทรงฟ นฟการศกษาดานอกษรศาสตร วรรณคด (มลนธอนรกษโบราณสถานในพระราชวงเดม พระราชวงเดม, 2541) มการแตงรามเกยรตซงไดเคาโครงเรองมาจากอนเดยเรองรามายณะ ศลปะ กฎหมาย เชน กฎหมายตรา 3 ดวง และหลกธรรมทางศาสนา มการสงคายนาพระไตรปฎก (นธ เอยวศรวงศ, 2550:3)

2) สมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย เรมมชาวยโรป เชน ชาตโปรตเกสเขามาตดตอ

ทางการคากบไทยใหม หลงจากเลกราไปเมอประมาณปลายสมยอยธยา และชาตอน ๆ ตามเขามาอกมากมาย เชน องกฤษ ฝรงเศส ฮอลนดา เนองจากยโรปมการปฏวตอตสาหกรรมทำาใหเปลยนระบบการผลตจากการใชมอมาใชเครองจกร พลงงานจากไอนำาสามารถผลตสนคาไดมากขนจงตองหาแหลงระบายสนคา ในสมยนไดสงเสรมการศกษาทงวชาสามญ โหราศาสตร ดาราศาสตร จรยศาสตร (ชย เรองศลป, 2541:14) มการตงโรงทานหลวงขนในพระบรมมหาราชวงเพอเปนทใหการศกษา สมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวทรงสงเสรมการศกษาดานศาสนาเปนพเศษ มการจารกวชาความรสามญและวชาชพลงในแผนศลาประดบไวตามระเบยงวดพระเชตพนจนมผกลาววาเปนมหาวทยาลยแหงแรกของไทย มการใชหนงสอไทยชอ ประถม ก กา และปฐมมาลา นบเปนแบบเรยนเลมท 2 และ 3 ตอจากจนดามณของพระโหราธบด ตอมานายแพทย ด บ บรดเลยไดนำากจการแพทยสมยใหม เชน การผาตดเขามารกษาคนไขและการตงโรงพมพหนงสอไทยเปนครงแรกใน พ.ศ. 2379 โดยรบจางพมพเอกสารทางราชการเรองหามสบฝน จำานวน 9,000 ฉบบ เมอ

36

พ.ศ. 2382 (กลทรพย เกษแมนกจ, 2543:52-53)3) สมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

ในสมยนชาวยโรป และอเมรกนเรมเขามาตดตอคาขายและสอนศาสนา มการนำาวทยาการสมยใหม ๆ เขามาปรบใชในเมองไทยเพมขน และพระองคทรงเหนความสำาคญของการศกษาจงทรงจางนางแอนนา เอช เลยวโนเวนส มาสอนสมเดจพระเจาลกยาเธอ เมอ พ.ศ. 2405 จนรอบรภาษาองกฤษเปนอยางด ลกษณะการจดการศกษาเปนแบบเดมทงวดและบาน ในสวนวชาชพและวชาสามญ มอกษรศาสตร ธรรมชาตวทยา หรอวทยาศาสตร (วโรจน ไตรเพยร, 2543: 38-50)

สรปไดวา แนวการจดการศกษาชวงตนกรงรตนโกสนทรเรมมแบบแผน แบบเรยนสมยนมหนงสอจนดามณ หนงสอประถม ก กา และปฐมมาลา การศกษาสมยกรงรตนโกสนทรตอนตน ไมผดแผกไปจากการศกษาสมยกรงศรอยธยาเทาใดนก กลาวคอ ในราชสำานกคงมปราชญราชบณฑตเปนผใหความรแกพระราชโอรส พระราชธดา และพระบรมวงศานวงศ สวนการศกษาของสามญชนกอาศยวดเปนศนยกลาง เปนแหลงใหความรโดยมพระเปนผสอนหนงสอ ใหรจกการอาน เขยน คดเลขเปน พรอมทงสอดแทรกจรยธรรมและหลกธรรมของพระพทธศาสนาไปในตว มการกำาหนดหลกการและวธการในการจดการศกษาเรยกวา มาตกาการศกษา มหลกฐานปรากฏวามหนงสอเรยนอย 5 เลม คอ ประถม ก กา สบนทกมาร ปฐมมาลา ประถมจนดามณ เลม 1 และประถมจนดามณ เลม 2 กลาวโดยรวมวา การศกษาของไทยสมยโบราณเนนการจดการศกษาทวดและบาน โดยมหลกสตรเกยวกบการอานและเขยนภาษาไทย ทงในดานโคลง ฉนท กาพย กลอน โหราศาสตร และไสยศาสตรจากอาศยคมภรทางพระพทธศาสนามาจนกระทงในสมยพระนารายณมหาราชเรมใชหนงสอจนดามณเลมแรก ตอมามประถม ก

37

กา และปฐมมาลา สวนครผสอนไดแก พระภกษ นกปราชญราชบณฑต พอแม ชางวชาชพตาง ๆ สำาหรบการวดผลไมมแบบแผนแตมกจะเนนความจำาและความสามารถในการประกอบอาชพจงจะไดรบการยกยองและไดรบราชการ

จากการศกษาการศกษาสมยโบราณ สมยกรงสโขทย สมยกรงศรอยธยา สมยกรงธนบร และกรงรตนโกสนทรตอนตน (พ.ศ. 2311-2411) สรปไดวา การศกษาแตละสมยเหมอนกนคอเปนแบบแผนประเพณโบราณ ทเรยนในวด ในวง และในครวเรอน ไมมแบบแผน เรยนเพอประกอบอาชพและรบราชการ

2. การปฏรปการศกษาชวงท 1 พ.ศ. 2411–2477 การศกษาเพอความทนสมย

ในสมยอนยาวนานของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (พ.ศ. 2411-2453) ถงสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว (พ.ศ. 2468-2477) นบไดวาเปนยคของการปฏรปประเทศอยางแทจรง การปฏรปประเทศในดานตาง ๆ ไดเกดขนอยางกวางขวาง ทงดานการปกครอง สงคม กฎหมาย รวมทงการศกษา เรมจดการศกษาตามระบบโรงเรยนขนเปนครงแรกและกลายเปนรากฐานทสำาคญทำาใหเกดพระราชบญญตประถมศกษาใน พ.ศ. 2464 การปฏรปการศกษาจงมความสำาคญเพราะมผลตอการศกษาโดยตรง และสงผลตอการผลตนกเรยนใหกบหนวยงานราชการทกำาลงขยายตวอยางกวางขวาง การศกษาในชวงนมงใหคนเขารบราชการและมความรทดเทยมชาวตะวนตกแตไมใชฝรง โดยจะกลาวสรปการปฏรปการศกษาชวงแรก (เกรกฤทธ ไทคน-ธนภพ, 2555:47) ดงน

38

2.1 การศกษาในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (พ.ศ. 2411-2453)

ในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดวางแนวนโยบายในการจดการศกษาทสำาคญทสดคอ การขยายการศกษาทวในกรงเทพฯ และตามหวเมองใหกวางขวางออกไป และทสำาคญทสดพระองคทรงเหนวา การศกษามความสำาคญตอการพฒนาประเทศ และจำาเปนอยางยงทจะตองปรบปรงและขยายออกไปใหถงประชาชนพลเมองใหมากทสด ดงปรากฏขอความในประกาศของกระทรวงศกษาธการ เมอวนท 5 กมภาพนธ พ.ศ. 2428 ตอนหนงวา (ลำาดวน เทยรฆ-นธกล และรชน ทรพยวจตร, 2546 : 4)

“...ดวยในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระราชดำารวา วชาหนงสอ เปนตนเคาคณความเจรญของราชการบานเมองยงกวาศลปศาสตรวชาการอยางอน ๆ ทงสน.....” และพระราชดำารส

“…วชาหนงสอเปนวชาทนานบถอและเปนทนาสรรเสรญมาแตโบราณวา เปนวชาอยางประเสรฐซงผยงใหญนบแตพระมหากษตรยเปนตนมา ตลอดจนราษฎรพลเมองสมควรและจำาเปนจะตองรเพราะเปนวชาทอาจทำาใหการทงปวงสำาเรจในทกสงทกอยาง…”

อกทงกลาวถงปจจยทมผลในการปฏรปการศกษาในครงน ไดแก

1) แนวคดและวทยาการตาง ๆ ของชาตตะวนตก ซงคณะมชชนนารไดนำาวทยาการเขามาเผยแพร

2) ภยจากการคกคามของประเทศมหาอำานาจ 3) ความตองการบคคลทมความรความสามารถเขามา

รบราชการ 4) โครงสรางของสงคมไทยไดมการเปลยนแปลง โดยม

การเลกทาสและมการตดตอกบตางประเทศมากขน

39

5) การทพระองคไดเสดจตางประเทศทงในเอเชยและยโรป ทำาใหไดแนวความคดเพอนำามาปฏรปการศกษาและใชเปนแนวทางพฒนาบานเมอง

พลาดศย สทธธญกจ (2536: 27-29) กลาวถงการจดตงสถานศกษาในสมยรชกาลน ดงน

1) พ.ศ. 2414 จดตงโรงเรยนหลวงขนในพระบรมมหาราชวง เพอฝกคนใหเขารบราชการ มพระยาศรสนทรโวหาร ในขณะนนเปนหลวงสารประเสรฐเปนอาจารยใหญ โดยมการสอนหนงสอไทย การคดเลข และขนบธรรมเนยมราชการ นอกจากมการจดตงโรงเรยนหลวงสำาหรบสอนภาษาองกฤษในพระบรมมหาราชวง เกดจากแรงผลกดนทางการเมองทสงผลใหไทยตองเรยนรภาษาองกฤษ เพอจะไดเจรจากบมหาอำานาจตะวนตก และมการสงนกเรยนไทยไปศกษาวชาครทประเทศองกฤษ

2) พ.ศ. 2414 จดตงโรงเรยนหลวงขนในพระบรมมหาราชวง เพอฝกคนใหเขารบราชการ มพระยาศรสนทรโวหาร ในขณะนนเปนหลวงสารประเสรฐเปนอาจารยใหญ โดยมการสอนหนงสอไทย การคดเลข และขนบธรรมเนยมราชการ นอกจากมการจดตงโรงเรยนหลวงสำาหรบสอนภาษาองกฤษในพระบรมมหาราชวง เกดจากแรงผลกดนทางการเมองทสงผลใหไทยตองเรยนรภาษาองกฤษเพอจะไดเจรจากบมหาอำานาจตะวนตก และมการสงนกเรยนไทยไปศกษาวชาครทประเทศองกฤษ

3) พ.ศ. 2414 ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหพระยาศรสนทรโวหารเรยบเรยงแบบเรยนหลวงขน 1 เลม ชดมลบทบรรพกจ เพอใชเปนบทหลกสตรวชาชนตน

4) พ.ศ. 2423 จดตงโรงเรยนสนนทาลยในพระบรมมหาราชวงเปนโรงเรยนสตร

40

5) พ.ศ. 2424 ปรบปรงโรงเรยนพระตำาหนกสวนกหลาบใหเปนโรงเรยนนายทหารมหาดเลก ตอมาไดกลายเปนโรงเรยนขาราชการพลเรอนใน พ.ศ. 2453 และ พ.ศ. 2459 ไดตงเปนจฬาลงกรณมหาวทยาลย

6) พ.ศ. 2425 จดตงโรงเรยนแผนท และใน พ.ศ. 2427 จดตงโรงเรยนหลวงสำาหรบราษฎรขนตามวดในกรงเทพฯ หลายแหง และแหงแรกคอ โรงเรยนมหรรณพาราม

7) พ.ศ. 2427 กำาหนดหลกสตรชนประโยคหนง โดยอนโลมตามแบบเรยนหลวง 6เลม นบเปนปแรกทจดใหมการสอบไลวชาสามญ และมการกำาหนดหลกสตรชนประโยคสอง ซงเปนหลกสตรทเกยวกบวชาสามญศกษา หมายถง ความรตาง ๆ ทตองการใชสำาหรบเสมยนในราชการพลเรอนตามกระทรวงตาง ๆ

8) พ.ศ. 2430 เมอจำานวนโรงเรยนเพมมากขนจงจำาเปนตองมหนวยงานรบผดชอบการศกษาเปนสวนหนงตางหาก เชน ทรงโปรดเกลาฯ ใหตงกรมศกษาธการโดยโอนโรงเรยนทสงกดกรมทหารมหาดเลกมาทงหมด ใหกรมหมนดำารงราชานภาพเปนผบญชาการอกตำาแหนงหนง

9) พ.ศ. 2431 กรมศกษาธการจดทำาแบบเรยนเรวใชแทนแบบเรยนหลวงชดเดม ผแตงคอ พระองคเจาดศวรกมาร (กรมพระยาดำารงราชานภาพ) 1 ชด ม 3 เลม

10) พ.ศ. 2432 ตงโรงเรยนแพทยขน เรยกวา โรงเรยนแพทยากร ตงอยทรมแมนำาหนาโรงพยาบาลศรราช ใชเปนทสอนวชาแพทยแผนปจจบน และรวมกรมศกษาธการเขาไปอยในบงคบบญชาของกรมธรรมการ

41

11) พ.ศ. 2433 ประกาศใชพระราชบญญตวชา พ.ศ. 2433 มผลทำาใหหลกสตรภาษาไทยแบงออกเปน 3 ประโยค หลกสตรภาษาองกฤษแบงออกเปน 6 ชน

12) พ.ศ. 2434 ไดแกไขการสอบไลจากเดมปละครงเปนปละ 2 ครงเพอไมใหนกเรยนเสยเวลานานเกนไป

13) พ.ศ. 2435 จดตงโรงเรยนมลศกษาขนในวดทวไปทงในกรงเทพฯและหวเมองโดยประสงคจะขยายการศกษาเลาเรยนหนงสอไทยใหแพรหลายเปนแบบแผนยงขน และตงโรงเรยนฝกหดครเปนแหงแรกทตำาบลโรงเลยงเดก ตอมายายไปอยทวดเทพศรนทราวาส

14) พ.ศ. 2435 ประกาศตงกระทรวงธรรมการ มเจาพระยาภาสกรวงศ (พร บนนาค) เปนเสนาบด มหนาทในการจดการศกษา การพยาบาล พพธภณฑ และศาสนา การจดแบบเรยนหลกสตรและการสอบไล

15) พ.ศ. 2437 นกเรยนฝกหดครชดแรก 3 คนสำาเรจการศกษาไดรบประกาศนยบตรเปนครสอนภาษาไทยและภาษาองกฤษ

16) พ.ศ. 2449 ยายโรงเรยนฝกหดคร ซงตงอยทวดเทพศรนทราวาส ไปรวมกบโรงเรยนฝกหดครฝงตะวนตก (บานสมเดจเจาพระยา) ปรบปรงหลกสตรใหสงขนเปนโรงเรยนฝกหดอาจารยสอนหลกสตร 2 ป รบนกเรยนทสำาเรจมธยมศกษา

17) พ.ศ. 2456 ตงโรงเรยนฝกหดครหญงขนเปนครงแรกทโรงเรยนเบญจมราชาลย

สรปไดวา การศกษาในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (พ.ศ. 2411-2453) เปนชวงเวลาทประเทศไทยเกดการเปลยนแปลงในดานตาง ๆ ขนอยางมากมาย จนเรยกไดวาเปนยคแหงการปฏรป หรอยคแหงการพฒนาประเทศให

42

ทนสมย ซงเกดจากตองการพฒนาประเทศใหทนสมยและปจจยทสำาคญทสดททำาใหเกดการเปลยนแปลงการจดการศกษาคอ ภยคกคามจากชาตตะวนตกทมงแสวงหาอาณานคมในดนแดนตาง ๆ เพอประโยชนในการใชเปนแหลงแสวงหาวตถ และระบายสนคาจากประเทศของตน จงทำาใหเกดการเปลยนแปลงการศกษาจากการศกษาตามแบบแผนประเพณ มาสการจดการศกษาแบบสมยใหม ซงเปนรากฐานของการจดการศกษาของไทยมาจนถงทกวนน

2.2 การศกษาในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว (พ.ศ. 2453-2468) ในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว พ.ศ. 2454 การขยายการศกษาในระยะแรกไมสามารถดำาเนนการไปไดอยางรวดเรว จงไดมขอตกลงแบงการจดการประถมศกษาซงขนอยกบกระทรวงธรรมการใหแกกระทรวงมหาดไทยรบไปจดในสวนภมภาค (โรงเรยนประชาบาล)กระทรวงนครบาลรบไปจดในกรงเทพฯ (โรงเรยนในเขตนครบาล)สำาหรบการศกษาในระดบสงกวานนเปนหนาทของกระทรวงธรรมการรบจดตามเดม(โรงเรยนรฐบาล)ทง 3 กระทรวงรวมกนรบผดชอบในการจดการศกษาประชาบาลตามทไดรบมอบหมายคอ

1) กระทรวงมหาดไทยและกระทรวงนครบาล รบผดชอบในการจดตงและบรหารโรงเรยน ใหการสนบสนนคณะกรรมการตำาบลและคณะกรรมการศกษาในการบรหาร จดใหเดกอายถงเกณฑในเขตรบผดชอบเขาเรยน การหาครสอน การหารายไดเลยงโรงเรยน รบจดทะเบยน และเปนเจาของปกครองโรงเรยน และจดใหมทเลาเรยนเพยงพอแกจำานวนเดกทมอายเทาเกณฑ(ขณะนนยงไมมการบงคบ)

2) กระทรวงธรรมการ รบผดชอบจดการศกษาในดานนโยบาย การกำาหนดหลกสตรและแบบเรยน การจดสรรงบประมาณ และการควบคมมาตรฐานการศกษา

43

การศกษาปจจยทมอทธพลตอการจดการศกษาในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ดงน (นชาพร ยอดมณ, 2555:111)

1) พระบรมราโชบายในการปกครองประเทศ เพอใหประเทศมความเจรญกาวหนาทดเทยมกบนานาประเทศ โดยการสงทหารไปรวมกบฝายสมพนธมตรในสงครามโลกครงท 1 นอกจากน พระองคทรงสรางความรสกชาตนยมในหมประชาชนชาวไทยโดยมสาระสำาคญของอดมการณชาตนยม คอ ความรกชาต ความจงรกภกดตอพระมหากษตรย และความยดมนในพระพทธศาสนา

2) พระองคทรงศกษาวชาการจากตางประเทศ และเมอเสดจกลบมาแลวพระองคไดทรงนำาเอาแบบอยางและวธการทเปนประโยชนมาใชเปนหลกในการปรบปรงการศกษา เชน ทรงนำาเอาวชาลกเสอจากประเทศองกฤษเขามาจดตงกองเสอปา

3) ผลอนเนองจากการจดการศกษาในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว เมอคนสวนมากทไดรบการศกษามความรและแนวคดเกยวกบการปกครองประเทศในระบอบรฐธรรมนญในระบบรฐสภา จงมความปรารถนาจะเปลยนแปลงการปกครองไปเปนระบอบประชาธปไตย

4) ปญหาอนเกดจากคนลนงานและคนละทงอาชพและถนฐานเดม มงทจะหนเขาสอาชพราชการมากเกนไป

การจดตงสถานศกษาในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวมดงน ดงน (สมบต จำาปาเงน, 2556: 23)

1) พ.ศ. 2453 ประกาศตงโรงเรยนขาราชการพลเรอนเพอฝกคนเขารบราชการตามกระทรวง ทบวง กรมตาง ๆ และตอมา พ.ศ. 2459 ไดประกาศยกฐานะโรงเรยนขาราชการพลเรอนน ขนเปนจฬาลงกรณมหาวทยาลย นบเปนมหาวทยาลยแหงแรกของประเทศไทย

44

2) พ.ศ. 2454 ตงกองลกเสอหรอเสอปาขนเปนครงแรก

3) พ.ศ. 2456 ประกาศใชโครงการศกษาชาตขน มสาระสำาคญคอ ชนประถมศกษาปท 1-3 เรยนวชาสามญ เรยนเมออายประมาณ 8 ป และจบอายประมาณ 10 ป แลวจงเรยนตอในชนมธยม หากไมเรยนในชนมธยมจะตองเรยนสายอาชพในชนประถมปท 4-5 ชนประถมปท 4-5 เรยนทางดานอาชพ(วสามญ) เชน เกษตรกรรม และการชาง เปนตน และฉบบแกไข พ.ศ. 2458 ชนประถมศกษาเพมเปน 5 ป แยกชายและหญง ชาย เรยนจบชนประถมปท 4 จงตอมธยมสายสามญได หรอจบชนประถมปท 5 สามารถเรยนตอมธยมวสามญได หญง เรยนจบชนประถมปท 3 สามารถเรยนตอไดทง สองสาย การศกษามงใหประชาชนมความรทางดานการทำามาหาเลยงชพตามอตภาพของตน พยายามทจะเปลยนคานยมของประชาชนไมใหมงทจะเขารบราชการอยางเดยว

4) พ.ศ. 2459 จดตงกองลกเสอหญงและอนกาชาดโรงเรยนกลสตรวงหลง และไดจดตงกองลกเสอหญงขน เรยกวา เนตรนาร

5) พ.ศ.2461 มการปรบปรงและขยายฝกหดครขนโดยโอนกลบมาขนกบกระทรวงศกษาธการ ซงเดมเปนแผนกหนงของโรงเรยนขาราชการพลเรอ และมการประกาศใชพระราชบญญตโรงเรยนราษฎร

6) พ.ศ. 2462 เปลยนชอกระทรวงธรรมการเปน กระทรวงศกษาธการ“ ”

7) พ.ศ. 2464 ใชพระราชบญญตประถมศกษาบงคบใหเดกทกคนทมอาย 7 ปบรบรณหรอยางเขาปท 8 ใหเรยนอยในโรงเรยนจนถงอาย 14 ปบรบรณ หรอยางเขาปท 15 โดยไมตองเสยคา เลาเรยน และมการเรยกเกบเงนศกษาพลจากประชาชนคนละ

45

1-3 บาท เพอนำาไปใชจายในการจดดำาเนนการประถมศกษา และปรบปรงโครงการศกษาชาต โดยวางโครงการศกษาขนใหมเพอสงเสรมใหทำามาหาเลยงชพนอกเหนอจากทำาราชการ สรปไดวา การศกษาในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว (พ.ศ. 2453-2468) ทรงมพระบรมราโชบายในการจดการศกษาทสำาคญ คอสงเสรมการขยายการศกษาสำาหรบประชาชนทว ๆ ไปออกไปใหกวางขวาง โดยไดออกพระราชบญญตบงคบ เดกเขาเลาเรยน ในขณะเดยวกนพระองคกไดทรงพยายามสงเสรมการศกษาดานวชาชพและการศกษาในระดบสงขนไป อนไดแก มธยมศกษาและอดมศกษา รวมทงทรงสงเสรมจดการศกษาเพอสรางความรสกชาตนยมแกประชาชนดวย

2.3 การศกษาในรชสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว (พ.ศ. 2468-2477) รชสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวไดทรงวางแนวนโยบายในการจดการศกษาทสำาคญคอ ขยายการดำาเนนงานตามพระราชบญญตประถมศกษาออกไปใหกวางขวาง สงเสรมการเรยนวชาชพในโรงเรยนทกระดบ โดยเฉพาะระดบประถมศกษา รวมทงปรบปรงคณภาพการศกษา ดงไดทรงกลาวไวในทประชมสมหเทศาภบาลวา “การศกษาสมยนควรถอเอาคณภาพ (Quality) ไมใชถอเอาจำานวน (Quantity)” ปจจยทมอทธพลตอการจดการศกษามดงน (ประจวบ ทองศร, 2555:14)

1) ปญหาการเมองทเกดขนภายในประเทศ2) ปญหาสบเนองจากอทธพลจกรวรรดนยมตะวนตก 3) ปญหาสบเนองจากภาวะเศรษฐกจตกตำา4) ปญหาสบเนองจากการประกาศใชกฎหมายการศกษา

คอ พระราชบญญตประถมศกษา ทำาใหการศกษาแพรหลายออกไป

46

แตขาดความพรอมทางดานงบประมาณการศกษา มการจดตงสถานศกษาในรชสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ดงน

1) พ.ศ. 2473 ยกเลกการเกบเงนศกษาพลคนละ 1–3 บาท จากผชายทกคนทมอายระหวาง 16-60 ป โดยใชเงนจากกระทรวงพระคลงมหาสมบตอดหนนการศกษาแทน

2) พ.ศ. 2474 ปรบปรงกระทรวงธรรมการเพอใหสอดคลองกบภาวะเศรษฐกจตกตำาของประเทศ โดยยบกระทรวงนครบาล เหลอ 2 กระทรวง ทมหนาทจดการศกษา คอ กระทรวงศกษาธการรบผดชอบดานนโยบายและการจดการศกษา กระทรวงมหาดไทยดแลการศกษาของทองถน และมการยกเลกระเบยบวาดวยการควบคมแบบเรยน

ในรชสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ป พ.ศ.2475 ไดมการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชมาเปนระบอบประชาธปไตย รฐบาลไดจดตงคระกรรมการการศกษาเพอพจารณาการจดทำาแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ.2475 โดยสรปมดงน

1) การศกษาภาคบงคบ ไดแก การศกษาทรฐบงคบใหเดกทคนไมเลอกชาต ศาสนา และเพศ ไดศกษาเลาเรยนตามทรฐกำาหนดไวในพระราชบญญตการศกษา พ.ศ.2464

2) การศกษาภาคบงคบเปนการศกษาใหเปลา 3) การศกษาภาคบงคบ แบงชนประถมศกษาสามญ 4 ป

คอ ชนประถมปท 1-4 ชนประถมศกษาวสามญ 2 ป ชนประถมปท 5-6 เรยนวชาชพ สำาหรบผทจบประถมสามญ อาจจะเรยนตอมธยมสามญหรอวสามญกได โดยไมตองเรยนตอประถมวสามญ แตถาเรยนชนมธยมศกษาไมสำาเรจจะตองกลบมาเรยนในชนประถมปท 5-6 ซงเปนสายวสามญ ทงนเพอใหไดมวชาชพตดตวตอไป

47

4) กำาหนดใหจดการศกษาใหครบองค 3 ของการศกษา ไดแก จรยศกษา พทธศกษา และพลศกษา พรอมกบเปลยนชอเดมทเรยกวา โครงการศกษา มาเปน แผนการศกษาชาต“ ” “ ”

ในป พ.ศ.2475 เชนกน ไดมการประกาศเกยวกบการศกษาสำาหรบหญงเปนครงแรกใหไดรบการศกษาเสมอภาคกบชาย แตธรรมชาตของผหญงมขอจำากดจงมหลกสตรการศกษาใหเรยนวชาผดเพยนกบของชายบาง แตจะเทาเทยมกนในโอกาสทจะไดรบการศกษาทงดานปรมาณและระดบ

สรปไดวา การศกษาในรชสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว (พ.ศ. 2468-2477)ไดทรงวางแนวนโยบายในการจดการศกษาทสำาคญคอ จดแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ.2475 ยกเลกการเกบเงนศกษาพล การศกษาสำาหรบหญงไดรบการศกษาเสมอภาคกบชาย

จากการศกษาการปฏรปการศกษาชวงท 1 สมยรชกาลท 5 การปฏรปและการพฒนาระบบ สรปไดวา การปฏรปการศกษาชวงท 1 นบเปนยคเรมแรกหรอกาวแรกของการจดการศกษาของกระทรวงศกษาธการ (กระทรวงธรรมการ) รฐไดพยายามทจะขยายการศกษาออกไปสประชาชนอยางกวางขวางในทกระดบทงในกรงเทพฯ และตามหวเมอง โดยมงเนนในระดบประถมศกษาเปนสำาคญกวาระดบอน ทงน เพอประโยชนในดานการศกษาขนพนฐานของประชาชน เพอสนองตอบความตองการของชาตบานเมองทตองการคนเขารบราชการและในการดำาเนนงานเพอใหบรรลตามนโยบาย นบไดวาบรรลผลสำาเรจพอสมควร โดยเฉพาะการจดการศกษาในระดบประถมศกษาอนเปนการศกษาสำาหรบประชาชนทว ๆ ไป สวนการศกษาในระดบอนประสบผลสำาเรจไมมากนก อยางไรกด ความพยายามของกระทรวงศกษาธการในยคเรมแรกทดำาเนนการปรบปรงโครงสรางและระบบการบรหารการประกาศใชแผนการศกษา

48

ชาตหลายฉบบและอน ๆ ลวนแลวแตเปนความพยายามทจะจดการศกษาของชาตใหบรรลตามนโยบายทกำาหนดไว

3. การปฏรปการศกษาชวงท 2 พ.ศ. 2477-2542 ความเสมอภาคทางการศกษา

การเปลยนแปลงการปกครองใน พ.ศ. 2475 จงเปนการเปลยนแปลงทางการเมองทสำาคญของประวตศาสตรชาตไทย การศกษาสมยการปกครองระบอบรฐธรรมนญ พ.ศ. 2475 จงมปจจยสาเหตมาจากนโยบายการจดการศกษาของคณะราษฎร ดงจะเหนไดจากคำาแถลงนโยบายของรฐบาลพระยามโนปกรณนตธาดา พ.ศ. 2475 ทกลาวไววา (ผกา สตยธรรม, ลนจง อนทรมพรรยและศรมาส ไทยวฒนา, 2540: 45-46) “ การจดการศกษาเพอจะใหพลเมองไดมการศกษาโดยแพรหลาย กจะตองอนโลมตามระเบยบการปกครองทใหเขาลกษณะเกยวกบแผนเศรษฐกจแหงชาต หลกสตรของโรงเรยนและมหาวทยาลยจะตองขยายใหสงขนเทาเทยมอารยประเทศ ในการนจะตองเทยบหลกสตรของนานาประเทศ หลกสตรใดสงถอตามหลกสตรนน”

3.1 การศกษาเพอชวตและสงคม มการประกาศใชแผนการศกษาชาต หลงเปลยนแปลง

การปกครองเปนระบอบประชาธปไตยแลว โดยจดตงคณะกรรมการการศกษาและทรงพระกรณาโปรดเกลา ๆ ใหตงสภาการศกษา พ.ศ. 2475 ประกาศใชแผนการศกษาชาต ตอมามการปรบปรงการจดการศกษาภาคบงคบจาก 6 ป เหลอ 4 ป และประกาศใชแผนการศกษาชาต พ.ศ. 2479 โดยมอบใหทองถนจดการศกษา พ.ศ. 2476 และยกฐานะทองถนขนเปนเทศบาลตราพระราชบญญตเทศบาลขน และเทศบาลได จดการศกษาอยางแทจรงใน พ.ศ.

49

2478 และการปรบปรงหนวยงานทมสวนรบผดชอบในการจดการศกษา และการปฏรปการศกษาชวงนมแผนการศกษาชาตเปนแนวทางในการจดการศกษาดงน(นำาทพย จลประยร, 2553)

1) แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2475 ในแผนการศกษาฉบบนเนนใหการศกษา 3 สวน คอ จรยศกษา เปนการอบรมศลธรรมอนดงาม พทธศกษา ใหปญญาความร และพลศกษา เปนการฝกหดใหเปนผมรางกายสมบรณ

2) แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2479 ในสมยพลเอก พระยาพหลพลพยหเสนา (พจน พหลโยธน) เปนนายกรฐมนตร แผนการศกษาฉบบนไดปรบปรงมาจากแผน พ.ศ.2475 เนองจากวาแผนการศกษาฉบบป พ.ศ. 2475 นนมระยะเวลาในการศกษาสามญยาวเกนสมควร คอตองเรยนสายสามญ 12 ป และยงตองเขาเรยนตอสายวสามญอก แผนการศกษา พ.ศ. 2479 นกำาหนดระยะเวลาของการเรยนชนประถมศกษาเพยง 4 ป ทงนเปนเพราะตองการเรงรดใหประชาชนสำาเรจการศกษาภาคบงคบถงกงหนงโดย เรวโดยปรบปรงใหเหมาะสมกบกาลสมยมากขน แตยงคงเนนใหการศกษาทง 3 ดาน การศกษาแบงเปนสามญศกษา ชนประถมศกษาปท 1– 4 ชนมธยมตนปท 1-3 ชนมธยมศกษาตอนปลายปท 4-6 อาชวศกษา ศกษาวชาสำาหรบประกอบอาชพ ผเขาเรยนอดมศกษาตองสำาเรจชนเตรยมอดมศกษาชนประถมศกษา เปนการศกษาภาคบงคบ   3) แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2494 สมยจอมพล ป.พบลสงคราม เปนนายกรฐมนตร ในแผนนไดเพม หตถกรรม คอการฝกหดอาชพและการประกอบอาชพเขามาอกรวมเปน 4 สวน จงเปนองคสแหงการศกษา คอ พทธศกษา จรยศกษา พลศกษา และหตถศกษา (ไดอทธพลปรชญาการศกษาแบบอเมรกน) และไดมการกลาวถงการศกษาพเศษและการศกษาผใหญดวย แผนการศกษาฉบบนไดยกฐานะกองโรงเรยนประชาบาลในกรม

50

สามญศกษาขนเปนกรมประชาศกษา เพอทำาหนาทเกยวกบการศกษาผใหญและการศกษาพเศษ นอกจากน ยงมความพยายามขยายการศกษาภาคบงคบเปน 7 ป การศกษาตามแนวระบบโรงเรยนแบงเปน 4 ระดบ คอ การศกษาขนอนบาล ประถมศกษา (4 ป) มธยมศกษา (ตอนตน ตอนปลาย – 6ป) ระดบเตรยมอดมศกษา อดมศกษาและการศกษาขนมหาวทยาลย มธยมศกษาแยกเปน 3 สาย คอ มธยมสามญศกษา มธยมสามญปท 1-3 มธยมวสามญศกษา มธยมวสามญตอนตนปท 1-3 ตอนปลายปท 4-6 มธยมอาชวศกษาตอนตน ตอนปลาย ตอนละไมเกน 3 ป เตรยมอดมศกษา เตรยมอดมศกษาปท 1 – 2 อาชวศกษาชนสง อดมศกษาและการศกษาขนมหาวทยาลย การศกษาภาคบงคบ การศกษาพเศษ การศกษาเปนครงคราวสำาหรบเดกหญง เดกชายทออกจากโรงเรยน และการศกษาผใหญ สำาหรบผใหญทวไป

4) แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2503 สมยจอมพล สฤษด ธนะรชต เปนนายกรฐมนตร แผนนไดนำาเอาแผนการศกษาชาต พ.ศ.2494 มาปรบปรงใหม เพอสนองความตองการของสงคมและบคคล โดยใหสอดคลองกบการปกครองประเทศ แผนนราง โดยคณะกรรมการ 77 คนจากหลายสาขาอาชพโดยม หมอมหลวงป น มาลากล รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการในขณะนนเปนประธาน จากแผนฯ นไดขยายการศกษาภาคบงคบเปน 7 ป  จดเนนใหการศกษา 4 สวน  และไดจดระบบการศกษาเปน 7 : 3 :2 [ประถม 7 ป (ศกษาภาคบงคบ) มธยมศกษาตอนตน 3 ป มธยมปลาย 2 ป ] แผนนมอายการใชยาวนานทสดถง 16 ปการศกษาตามแนวระบบโรงเรยน แบงเปนระดบอนบาลศกษา ระดบประถมศกษา (7 ป) ระดบมธยมศกษา (5– 6 ป) และระดบอดมศกษา มธยมศกษาแบงเปนสายสามญ ประโยคมธยมศกษาตอนตน ประโยคมธยมศกษาตอนปลาย สายอาชพ ประโยคมธยมศกษาตอน

51

ตน ประโยคมธยมศกษาตอนปลาย การศกษาภาคบงคบ และการศกษาสงเคราะห

5) แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2512 สมยจอมพล ถนอม กตตขจร เปนนายกรฐมนตรพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชมพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหประกาศวา โดยทเปนการสมควรใหคณะบคคลหรอเอกชนไดมสวนรวมในการใหการศกษาแก กลบตรกลธดาในระดบชนอดมศกษาไดดวย จงจำาเปนตองแกไขเพมเตมความในขอ 23. แหงประกาศเรอง แผนการศกษาแหงชาตเสยใหมใหสอดคลองดวยวตถประสงคดงวานจงมพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหยกเลกความในขอ 23. แหงประกาศเรอง แผนการศกษาแหงชาต ซงประกาศ ณ วนท 20 ตลาคม พ.ศ. 2503 และใหใชความตอไปนแทน การจดใหมสถาน“ศกษานน รฐใชวธแบงแรง คอ รฐจดเองบาง และสงเสรมใหคณะบคคลหรอเอกชนจดบาง ทงน ตงแตวนท ” 20 มกราคม พ.ศ. 2512 เปนตนไป การศกษาแบงออกเปน 4 ระดบ คอ อนบาลศกษา ประถมศกษา มธยมศกษา และอดมศกษา

สรปไดวา หลงเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 – 2503 นโยบายการศกษาในสมยหลงเปลยนแปลงการปกครอง จากระบอบสมบรณญาสทธราชมาสระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข เมอวนท 24 มถนายน พ.ศ. 2475 ไดสงผลกระทบดานการเมอง การบรหารเศรษฐกจ สงคม และทางการศกษาของชาต โดยเฉพาะในดานการศกษา “คณะราษฎร ” กำาหนดไววา “จะตองใหการศกษาอยางเตมทแกราษฎรทกชนชน ” เพอประโยชนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตย และมเจตนาทจะพฒนาการศกษาของชาตใหเจรญกาวหนายงขนชวงระหวาง พ.ศ. 2475–2503 ไดมการประกาศใชรฐธรรมนญทงฉบบถาวร ฉบบชวคราว และฉบบแกไข มรฐบาลเขามาบรหารราชการแผนดน มผ

52

ดำารงตำาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ ซงมผลกระทบตอการกำาหนดนโยบายและการดำาเนนงานดานการศกษาอยมาก แตกไมทำาใหการปรบปรงระบบการศกษาของชาตหยดชะงกไป และในยคนเปนยคทเชอมโยงในการจดการศกษาของไทยในระบอบสมบรณาญาสทธราชกบระบอบประชาธปไตย

3.2 ความเสมอภาคทางการศกษา การศกษาทกลาวถงความเสมอภาคมขนเมอมการใช

แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2520 ซงเปนแผนการศกษาทมผลกระทบตอเนองจากยคทผานมาคอ การทรฐบาลไดแตงตงคณะกรรมการพจารณาวางพนฐานเพอปฏรปการศกษาขน ทนำาเสนอตอรฐบาลใน พ.ศ. 2517 มผลทำาใหมการประกาศใชแผนการศกษาแหงชาตหลายฉบบดงน ( ธเนศ ขำาเกด , 2552:1)

1) แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ.2520 แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2520 มการปรบปรง

การศกษาใหสอดคลองกบสภาวการณเปลยนแปลงทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของโลกในปจจบน สาระสำาคญมดงน

(1) รฐถอวาการศกษาเปนกระบวนการตอเนองกนตลอดชวต การจดการศกษาใหความสำาคญกบการศกษาในระบบและนอกระบบเทาเทยมกน

(2) เปนแผนการศกษาทมงจดขนเพอใหสอดคลองกบความเปนจรงของสงคมไทยในปจจบนมง อบรมพลเมองใหตระหนกเหนคณคาของระบอบการปกครองประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข

(3) มความภาคภมใจในวฒนธรรมไทย (4) ตองการใหคนไทยรจกสทธหนาทและเสรภาพใน

กรอบของกฎหมาย และตระหนกถงหนาทความรบผดชอบของตน

53

ตอความปลอดภยของประเทศชาต มความเคารพและยดมนในหลกธรรมชาต

(5) จดใหมการศกษาทงสามญศกษาและอาชวศกษา โดยจดใหประสานกนทกระดบใหเรยนวชาชพใหเหมาะสมแกวย ทงในระดบประถมศกษา มธยมศกษา และอดมศกษารวมทงการศกษาในระบบและนอกระบบ

2) แผนการศกษาชาต พ.ศ. 2535 แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2535 ไดกลาว

เปนความนำาของแผนวา รฐมหลกความเชอพนฐานวา การศกษา“เปนกระบวนการทสำาคญยงในการพฒนาคนใหมคณภาพ และมความสามารถทจะปรบตวไดอยางรเทาทนการเปลยนแปลงตาง ๆ ทจะมาถง และเชอวาการศกษาทจะเปนไปในแนวทางทถกตองเหมาะสมกบสภาพทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง และวฒนธรรมของประเทศจะสามารถสรางสรรคความเจรญกาวหนาใหแกสงคมไทย รฐตระหนกวา การจดการศกษาทเปนอยในปจจบนยงไมสามารถสนองความตองการในการพฒนาบคคล ชมชน ทองถน และประเทศซงกำาลงเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวนนไดดเทาทควร” (พพฒน วเชยรสวรรณ, 2535 )และมหลกการสำาคญ 4 ประการ คอ การสรางความเจรญงอกงามทางปญญา ความคด จตใจ และคณธรรม การใชและอนรกษทรพยากรธรรมชาตอยางเหมาะสมโดยไมทำาลายสงแวดลอม การกาวทนความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตรสมยใหม และความสมดลระหวางการพงพาอาศยกนกบการพงตนเอง พรอมดวยความมงหมายทจะพฒนาบคคลทงในดานปญญา ดานจตใจ ดานรางกาย และดานสงคมใหสมดลกลมกลนกน โดยเปดโอกาสใหบคคลไดเรยนรอยางตอเนองตลอดชวตในรปแบบตางๆ และกำาหนดการศกษาตามแนวระบบโรงเรยน จะเหนไดจากแผนการ

54

ศกษาแหงชาตไดกำาหนดแนวนโยบายในขอ 3 ดงน (สำานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2536: 38)

“ขอ 3. สงเสรมใหเดกปฐมวยทกคนไดรบบรการเพอเตรยมความพรอมอยางนอย 1 ป กอนเขาเรยนระดบประถมศกษา ”และไดระบไวในหมวดท 3 ขอ 5 ถงการขยายการศกษาขนพนฐานถงระดบมธยมวา

“ขอ 5. ใหการศกษาในระดบมธยมศกษาเปนการศกษาขนพนฐานของปวงชน รฐพงเรงรดและขยายการศกษาขนพนฐานเพอปวงชนอยางทวถงเพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชนใหสงขน” ในแผนการศกษามการบงคบเขาเรยนและการจดแบบใหเปลา มการศกษาตามแนวระบบโรงเรยนแบงเปน 4 ระดบ คอ ระดบกอนประถมศกษา ระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษา และระดบอดมศกษา การศกษาระดบอดมศกษา การศกษาระดบตำากวาปรญญาตร การศกษาระดบปรญญาตร การศกษาระดบสงกวาปรญญาตร การศกษาตามแนวระบบโรงเรยนตามความตองการของกลมเปาหมาย ไดแก การฝกหดคร การศกษาวชาชพ การศกษาวชาชพพเศษ การศกษาวชาชพเฉพาะกจ การศกษาพเศษ การศกษาของภกษ สามเณร นกบวช และบคลากรทางศาสนา ขณะเดยวกนกมการตรากฎหมายขนมาอกหลายฉบบ  เชน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2521 พ.ศ. 2540 และ พ.ศ. 2550  มการตราพระราชบญญตคณะกรรมการประถมศกษาแหงชาต พ.ศ. 2523 เพอโอนการศกษาประชาบาล สงกดกระทรวงมหาดไทย มาสงกดสำานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต กระทรวงศกษาธการ (นาตยา พงษศรกล , 2539: 19)

โรงเรยนราษฎร ไดตราพระราชบญญตโรงเรยนเอกชน พ.ศ. 2525 เพอกำาหนดการบรหารทชดเจนและกระจายอำานาจมากขน  มการตราพระราชบญญตสถาบนราชภฏ พ.ศ. 2538 เพอ

55

สนองตอบตอการเปลยนแปลงและความตองการคร ความตองการเรยนระดบปรญญาในชนบทซงมมากยงขน  มการจดการศกษานอกโรงเรยนทชดเจนและเปนระบบยงขน และมการจดตงสำานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต พ.ศ. 2522 เปนตน (สำานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน, ม.ป.ท. : ม.ป.พ., 25--?) 

สรปไดวา หลงประกาศใชแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2520 ทำาใหกาวเขาสความเสมอภาคทางการศกษา เกดการเปลยนแปลงรปโฉมการจดการศกษาไปอยางมาก  เนองจากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 ซงบญญตใหมการกำาหนดกฎหมายทางการศกษาทเปนแมบทในการปฏรปการศกษาสำาคญอก 4 ฉบบ คอ

1) พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545

2) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546

3) พระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการ ศกษา พ.ศ. 2547 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2551

4) พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546

จากการศกษาการปฏรปการศกษาชวงท 2 พ.ศ. 2477-2542 ความเสมอภาคทางการศกษา สรปไดวา การจดการศกษาจะตองใหการศกษาอยางเตมทแกราษฎรทกชนชน เพอประโยชนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยและความเสมอภาคทางการศกษาซงเกดเนองจากมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 ซงบญญตใหมการกำาหนดกฎหมายทางการศกษาทเปน

56

แมบทในการปฏรปการศกษา การจดการศกษาจงเปลยนแปลงไปอยางมาก 

4. การปฏรปการศกษาชวงท 3 พ.ศ. 2542 : การเปลยนแปลงสงคมโลกใหเปนสงคมแหงการเรยนร

จากรายงานสถานการณความอยเยนเปนสขรวมกนในสงคมไทย ประจำาป 2550 พบวา ในภาพรวมการศกษาของประชาชนยงมคณภาพไมดเทาทควร จงจำาเปนตองมการปฏรปการศกษา (สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต , 2550) มาจากสาเหตหลกดงน

1) สถานการณของประเทศไทยในสงคมโลก ประเทศไทยเปนประเทศขนาดกลาง มรายได ถวเฉลยตอหวของประชากรคอนขางตำา คณภาพของประชาชนยงดอยกวาประเทศอน ๆ มาตรฐานความเปนอยสวนใหญยงอยในระดบตำา การทเศรษฐกจสงคมโลกมการแขงขนเพอตวใครตวมนมากขน มความไมสมดลมากขนและการเตบโตทางการผลตการคาชะลอตว ทำาใหเศรษฐกจไทยซงพงพาเศรษฐกจโลกฟ นตวไดยาก จงจำาเปนตองมการปฏรปการศกษาเพอเปนพนฐานในการแกปญหาดงกลาว

2) สภาวะและปญหาของการศกษาไทย รฐยงใหความสำาคญกบการศกษาปฐมวยนอยเกนไป ทง ๆ ทเดกวยนเปนหวเลยวหวตอทสำาคญทสด สมองกำาลงพฒนาสง เรยนรไดไว หากพลาดโอกาสนจะเกดผลลบทงชวต ในระดบประถมศกษา มธยมศกษายงใหบรการไม–ทวถงในแงปรมาณและคณภาพ ในสวนของครอาจารย ปญหาสวนใหญคอ การขาดแรงจงใจและขาดความรความสามารถ และทสำาคญรฐบาลขาดงบประมาณในการบรหารการศกษา

57

3) ความลาหลงของการดำาเนนงาน3.1) ดานตวคร เชน ขาดแรงจงใจ ขาดความสามารถ

เปนหนทงในและนอกระบบ3.2) ดานงบประมาณ มสำาหรบดำาเนนการนอย3.3) ดานสอและเทคโนโลย ยงมนอยและไมทนสมย

4) กระบวนการเรยนร ครยงขาดทกษะในกระบวนการเรยนการสอนทเออตอการเรยนร ครยงใชวธสอนแบบเดมไมพฒนา

5) การบรหารจดการ ผบรหารยงไมมความสามารถพอในการบรหารงานในโรงเรยน 6) การเปลยนแปลงของสงคมและเศรษฐกจ สงคมมการเปลยนแปลงไป การศกษายอมตองพฒนาใหสอดคลองกนไปดวย ตลอดจนระบบเศรษฐกจทเปนปจจยสำาคญในการดำารงชวตการศกษากตองปรบปรงใหสอดคลองดวยเชนกน

4.1 การเปลยนแปลงสงคมโลกการเรยนรในยคใหมไมไดเกดขนเฉพาะในโรงเรยน แต

เกดขนไดอยางกวางขวางในหลายสถานท แมแตในบานของตนเองกเปนแหลงเรยนรได ถามระบบสอสารและขอมลขาวสารทดพอ การเรยนรจากกนและกนกเปนอกวธการหนงทชวยใหคนไดรบความรไดอยางด การเรยนรจงไมจำาเปนตองเรยนในหองเรยนอกตอไป โลกยคใหมถกเชอมโยงดวยระบบเทคโนโลยสารสนเทศใหมทใชคอมพวเตอรและระบบสอสารผานดาวเทยมและใยแกวนำาแสง ทำาใหการสงตอขอมลขาวสารเปนไปไดอยางรวดเรวและกวางขวางมาก  เราสามารถคนควาหาความรผานเครอขายคอมพวเตอรตาง ๆ ดวยระบบอนเทอรเนตได แมอยคนละซกโลก ระบบเทคโนโลยสารสนเทศจะเปลยนรปแบบของการเรยนรและแหลงความรจะทำาใหทกคนไดเรยนรอยางกวางขวางเทาเทยมกน แนวคดปฏรปการศกษาชวงท 3

58

มาจากการเปลยนแปลงสงคมโลก ความคดทางการศกษาของโลกกเปลยนแปลงไป จากทคดวาองคประกอบสำาคญของกระบวนการจดการศกษา คอ โรงเรยน คร และนกเรยน แตการศกษาในกระแสการเปลยนแปลงของโลก ไมใช หลกสตร อปกรณการสอน สงอำานวยความสะดวกตาง ๆ เพราะการเรยนรเกดไดตลอดเวลา และเกดไดกบทกคน ทกคนเรยนรไดไมใชจากคร แตเรยนรจากการสมผสกบแหลงขอมลขาวสารจากสอตาง ๆ ผเรยนจงไมจำาเปนตองหมายถงนกเรยนอกตอไป (พนม  พงษไพบลย, 2546: 63)

จากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ซงบญญตใหมการกำาหนดกฎหมายทางการศกษาทเปนแมบทในการปฏรปการศกษา คอ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท3) พ.ศ. 2553 มสาระสำาคญในการจดการศกษาเพอเตรยมพรอมกบการเปลยนแปลงสงคมโลกใหเปนสงคมแหงการเรยนร (สำานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2545: 3-6)

มาตรา 6  การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดำารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข

มาตรา 7  ในกระบวนการเรยนรตองมงปลกฝงจตสำานกทถกตองเกยวกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข รจกรกษาและสงเสรมสทธ หนาท เสรภาพ ความเคารพกฎหมาย ความเสมอภาค และศกดศรความเปนมนษย มความภาคภมใจในความเปนไทย รจกรกษาผลประโยชนสวนรวมและของประเทศชาต รวมทงสงเสรมศาสนา ศลปะ วฒนธรรมของชาต การกฬา ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทย และความรอนเปนสากล ตลอดจนอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ม

59

ความสามารถในการประกอบอาชพรจกพงตนเอง มความรเรมสรางสรรค ใฝรและเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง

มาตรา 8  การจดการศกษาใหยดหลกคอ  เปนการศกษาตลอดชวตสำาหรบประชาชน  ใหสงคมมสวนรวมในการจดการศกษา  การพฒนาสาระและกระบวนการเรยนรใหเปนไปอยางตอเนอง

มาตรา 9  กระบวนการจดการศกษา ใหยดหลกมความหลากหลายในการปฏบต กระจายอำานาจไปสทองถน จดระบบประกนคณภาพการศกษา คร  และบคลากรทางการศกษาอยางตอเนอง ระดมทรพยากรจากแหลงตาง ๆ มาใชในการจดการศกษาการ มสวนรวมของบคคล ครอบครว ชมชนองคกรชมชน องคกรปกครองสวนทองถน เอกชน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ และสถาบนสงคมอน

มาตรา 10  การจดการศกษา ตองจดใหบคคลมสทธและโอกาสเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวาสบสองปทรฐตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย

มาตรา 15  การจดการศกษามสามรปแบบ คอ การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

มาตรา 22  การจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความสำาคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ

มาตรา 23  การจดการศกษา ทงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ตองเนนความสำาคญทงความร คณธรรม กระบวนการเรยนรและบรณาการตามความเหมาะสมของแตละระดบการศกษา

มาตรา 24  การจดกระบวนการเรยนร ใหสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของดำาเนนการ ดงตอไปน

60

1) จดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยนโดยคำานงถงความแตกตางระหวางบคคล                    

2) ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกไขปญหา                    

3) จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหทำาได คดเปนทำาเปน รกการอานและเกดการใฝรอยางตอเนอง                     4) จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความรดานตาง ๆ อยางไดสดสวนสมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงามและคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา    

5) สงเสรมสนบสนนใหผสอนสามารถจดบรรยากาศ สภาพแวดลอม สอการเรยนและอำานวยความสะดวกเพอใหผเรยนเกดการเรยนรและมความรอบร รวมทงสามารถใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร ทงน ผสอนและผเรยนอาจเรยนรไปพรอมกนจากสอการเรยนการสอนและแหลงวทยาการประเภทตาง ๆ                   

  6) จดการเรยนรใหเกดขนไดทกเวลาทกสถานท มการประสานความรวมมอกบบดามารดา ผปกครอง และบคคลในชมชนทกฝาย เพอรวมกนพฒนาผเรยนตามศกยภาพ                    

มาตรา 25  รฐตองสงเสรมการดำาเนนงานและการจดตงแหลงการเรยนรตลอดชวตทกรปแบบไดแก หองสมดประชาชน พพธภณฑ หอศลป สวนสตว สวนสาธารณะ สวนพฤกษศาสตร อทยานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ศนยการกฬาและนนทนาการ แหลงขอมล และแหลงการเรยนรอนอยางพอเพยงและมประสทธภาพ   

สรปไดวา ประเทศไทยมพระราชบญญตการ

61

ศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ถอเปนการปฏรปการศกษาชวงท 3 ไปตามกระแสการเปลยนแปลงโลก ประเทศไทยสามารถผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงทางการศกษาได เหนไดจากการมกฎหมายใหม และความพยายามทจะปฏรปการศกษาทงระบบ เพราะความกาวหนาทางวทยาศาสตรเทคโนโลยและการสอสารทนำามาซงกระแสแหงความเปลยนแปลงสยคแหงโลกไรพรมแดนอยางไมมใครหลกเลยงได หากประเทศใดไมเขารวมในกระแสความเปลยนแปลงนกมโอกาสกาวไมทนประเทศอน ไมสามารถอยรวมในสงคมยคใหมได กระแสความเปลยนแปลงนจงเปนตวกำาหนดรปแบบการจดการศกษาใหมหรอการเขาสสงคมแหงการเรยนร

4.2 การปฏรปการศกษาสสงคมแหงการเรยนร จากมาตรฐานการศกษาของชาต อดมการณและหลกการ

ในการจดการศกษาของชาต รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 และนโยบายดานการศกษาของรฐบาลทไดแถลงตอรฐสภาตางมอดมการณและหลกการการจดการศกษาเพอพฒนาสงคมไทยใหเปนสงคมแหงความร และเพอใหคนไทยทงปวงไดรบโอกาสเทาเทยมกนทางการศกษา พฒนาคนไดอยางตอเนองตลอดชวต อนเปนเงอนไขไปสระบบเศรษฐกจฐานความรทพงประสงค อดมการณสำาคญของการจดการศกษาคอ การจดใหมการศกษาตลอดชวต และการสรางสงคมไทยใหเปนสงคมแหงการเรยนร การศกษาทสรางคณภาพชวตและสงคมบรณาการอยางสมดลระหวางปญญาธรรม คณธรรม และวฒนธรรม เปนการศกษาตลอดชวตเพอคนไทยทงปวง มงสรางพนฐานทดในวยเดก ปลกฝงความเปนสมาชกทดของสงคมตงแตวยการศกษาขนพนฐาน และพฒนาความรความสามารถเพอการทำางานทมคณภาพ โดยให

62

สงคมทกภาคสวนมสวนรวมในการจดการศกษาไดตรงตามความตองการของผเรยน และสามารถตรวจสอบไดอยางมนใจวา การศกษาเปนกระบวนการของการพฒนาชวตและสงคม เปนปจจยสำาคญในการพฒนาประเทศอยางยงยน สามารถพงตนเองและพงกนเองได สามารถแขงขนไดในระดบนานาชาต เพอใหเปนไปตามอดมการณและหลกการในการจดการศกษาดงกลาว จงไดกำาหนดมาตรฐานและตวบงชไว 3 มาตรฐาน และ 11 ตวบงช ดงน (อวยพร เรองตระกล และคณะ, 2552: 50-51)

มาตรฐานท 1 คณลกษณะของคนไทยทพงประสงค ทงในฐานะพลเมองและพลโลก มาตรฐานท 2 แนวการจดการศกษา มาตรฐานท 3 แนวการสรางสงคมแหงการเรยนร

พจารณามาตรฐานท 3 แนวการสรางสงคมแหงการเรยนร การสรางวถการเรยนรและแหลงการเรยนรใหเขมแขงนน ตองใชการเรยนร ความร นวตกรรม สอ และเทคโนโลยเปนปจจยสำาคญของการพฒนาสสงคมแหงความร การสงเสรมและสรางกลไกเพอใหคนไทยทกคนมโอกาสและทางเลอกทจะเขาถงปจจยและเรยนรอยางตอเนองตลอดชวตดวยรปแบบและวธการทหลากหลายโดยการไดรบความรวมมอจากทกภาคสวนของสงคม จะนำามาซงการพฒนาคณภาพประสทธภาพ และขดความสามารถของคนไทยในการพฒนาประเทศ รวมทงการเพมศกยภาพการแขงขนของประเทศ แนวทางการจดการศกษาสสงคมแหงการเรยนรสามารถทำาไดดงน (นพดล กรรณกา และคณะ, 2554: 35)

1) การบรการวชาการและสรางความรรวมมอระหวางสถานศกษากบชมชนใหเปนสงคมแหงการเรยนร โดยสถานศกษารวมมอกบบคลากรและองคกรในชมชนทเกยวของทกฝาย ทกระดบ รวมจดปจจยและกระบวนการเรยนรภายในชมชน และใหบรการทาง

63

วชาการทเปนประโยชนแกพฒนาคนในชมชน เพอใหสงคมไทยเปนสงคมแหงภมปญญา และคนไทยมการเรยนรตลอดชวต ใชชมชนเปนทตงขององคกรทใหบรการทางการศกษามสถานภาพเปนสงคมแหงการเรยนร มความปลอดภย ลดความขดแยง มสนตสข และมการพฒนากาวหนาอยางตอเนอง

2) การศกษาวจย สรางเสรม สนบสนนแหลงเรยนรและกลไกการเรยนร โดยศกษาวจย สำารวจ จดหา และจดตงแหลงเรยนรตลอดชวตทกรปแบบ พรอมระดมทรพยากร บคลากร งบประมาณ อาคารสถานท สงอำานวยความสะดวก ภมปญญา และอน ๆ และความรวมมอจากภายในและภายนอกสถานศกษาในการสรางกลไกการเรยนรทกประเภท เพอใหคนไทยสามารถเขาถงแหลงการเรยนรและสามารถเรยนรตลอดชวตไดจรง รวมทงศกษาวจยเพอสรางองคความรใหมและการพฒนาประเทศ

3) การสรางและการจดการความรในทกระดบทกมตของสงคม ไดแก ครอบครว ชมชน องคกรทกระดบ และองคกรทจดการศกษา มการสรางและใชความร มการแลกเปลยนเรยนรจนกลายเปนวฒนธรรมแหงการเรยนร

สรปไดวา การปฏรปการศกษาสสงคมแหงการเรยนร การจดการศกษาตองสรางวถการเรยนรและแหลงการเรยนร โดยมนวตกรรม สอ และเทคโนโลยเปนปจจยสำาคญของการพฒนาสสงคมแหงความร เพอใหคนไทยทกคนมโอกาสและทางเลอกทจะเขาถงปจจยและเรยนรอยางตอเนองตลอดชวตดวยรปแบบและวธการทหลากหลายโดยการไดรบความรวมมอจากทกภาคสวนของสงคม จะนำามาซงการพฒนาคณภาพประสทธภาพ และเพมศกยภาพการแขงขนของประเทศ

5. การศกษาไทยสอาเซยนและประชาคมโลก

64

จากกระแสโลกทเปลยนแปลงอยางรวดเรวในชวงทศวรรษทผานมา  สงผลใหหลายประเทศทวโลกตองเผชญกบความหลากหลายทงดานสงคมและระบบเศรษฐกจซงมอทธพลตอวถชวตเปนอยางมาก   ทำาใหหลายประเทศตองเรงเตรยมพรอมโดยการสรางกลไกและพฒนาคนใหมศกยภาพสงขน ใหสามารถปรบตวและรเทาทนกระแสการเปลยนแปลงทเกดขน  เพอใหประเทศชาตกาวไปขางหนาไดอยางมนคงและเทาเทยม โดยเฉพาะประเทศสมาชกอาเซยนตางเหนพองตองกนวาการศกษาเปนปจจยทสำาคญยงในการพฒนาประเทศ  จากปฏญญาวาดวยแผนงานสำาหรบประชาคมอาเซยน ไดใหความสำาคญในการใชกลไกการศกษาขบเคลอนอาเซยนใหบรรลวสยทศนอาเซยน 2020  ทมงใหอาเซยนมวสยทศน สภายนอก  มสนตสข  และเชอมโยงเขาดวยกนในการเปนหนสวนในสงแวดลอมของประชาธปไตยและมอยรวมกนอยางกลมกลน การพฒนาทมพลวต และการรวมตวทางเศรษฐกจทใกลชดและในสงคมทเอออาทรทระลกถงสายสมพนธทางประวตศาสตร  รบรมรดกทางวฒนธรรมทมรวมกน และเชอมในอตลกษณของภมภาค (กรมอาเซยน, 2546: 21)

ประเทศไทยซงเปนหนงในสมาชกอาเซยน ไดตระหนกถงบทบาทและภารกจสำาคญในการเสรมสรางความรวมมอกบอาเซยน  เพอสรางความแขงแกรงของอาเซยนในเวทโลก  โดยเฉพาะการใชกลไกความรวมมอดานการศกษานำาพาอาเซยนสการเปนประชาคมทมความมนคง (ฟาฏนา  วงศเลขา, 2553: 1)

ในสวนของความรวมมอดานการศกษาของประชาคมอาเซยน มการลงนามในปฏญญาชะอำา-หวหน  โดยนายกรฐมนตรของไทยและผนำาของประเทศตาง ๆ ในอาเซยน  ประกอบดวยความ

65

รวมมอใน 3 เสาหลก คอ  ประชาคมดานการเมองและความมนคง โดยใชการศกษาเปนตวนำา   ประชาคมดานเศรษฐกจ  ทกประเทศจะตองพฒนาความสามารถในการแขงขนในเวทโลก  และประชาคมดานสงคมและวฒนธรรม  ใหถอวาความงดงามมาจากความแตกตางและหลากหลาย วฒนธรรมในแตละพนทไมจำาเปนตองเหมอนกน  แตในความหลากหลายทางวฒนธรรมนนจะชวยสรางความรวมมอในลกษณะสงคมเอออาทร  โดยมเปาหมายรวมกนคอ ทง 3 เสาหลกสงเสรมสนบสนนซงกนและกน  เพอใหสามารถกาวไปสความสำาเรจของการเปนประชาคมอาเซยนไดภายในป 2558  (อณฎณ เชอไทย, 2555: 45)

จากปฏญญาดงกลาว สงผลใหทกภาคสวนตองเรงแสวงหาความรวมมอเพอเดนหนาขบเคลอนเตรยมพรอมเดกไทยกาวสประชาคมอาเซยนตามเปาหมาย  โดยเฉพาะการใหกลไกการศกษาเปนตวนำาสำาคญในการขบเคลอนใหสามารถกาวไปไดอยางมทศทาง ผสานประโยชนรวมกน  องคกรหลกในกระทรวง ศกษาธการจงตองเรงเครองกาวเดนอยางไมหยดนง จากการระดมความคดในหลากหลายเวท จากผบรหารการศกษา  ครผสอน  นกวชาการ  และผเกยวของ  ประเทศไทยมการเตรยมการศกษาสอาเซยนดงน (สำานกความสมพนธตางประเทศ, 2552: 18) 1) การใหความรแกพลเมอง  สงเสรมการเรยนรภาษาเพอนบาน การสรางอตลกษณอาเซยน และจตสำานกของพลเมองอาเซยน  ทกภาคสวนในสงคมรวมจดกจกรรมดานการศกษา  สรางเดกใหมคณภาพสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงานและสถานประกอบการ การจดหลกสตรการศกษาอาเซยนดวยการสงเสรมการใชภาษาองกฤษและภาษาเพอนบาน ฯลฯ

2) สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน  ไดเรงพฒนาเดกและเยาวชนไทยใหรจกวฒนธรรม  สงคม  ความเปนอย

66

ของเพอนอก 9 ประเทศทจะสามารถกาวสประชาคมอาเซยนอยางมนใจ  โดยการดำาเนนโครงการพฒนาประชาคมสอาเซยน (Spirit of ASEAN) เพอรองรบการรวมกลมของประเทศอาเซยนใน 2558   เชน  โรงเรยน Buffer School  เปนโรงเรยนทอยตดชายแดนกบประเทศสมาชกอาเซยน 4 ประเทศ  ไดแก  ลาว พมา กมพชา และมาเลเซย  โรงเรยน Sister School   เปนโรงเรยนทมความพรอม มความเขมแขงทงในเรองของภาษาและ ICT ทอยใน พนทอน ๆ ทไมตดชายแดน แตมประสานสมพนธกบอาเซยน 5 ประเทศ ไดแก เวยดนาม สงคโปร ฟลปปนส อนโดนเซย และบรไน

3) สำานกวชาการและมาตรฐานการศกษา ทำาหลกสตรและการจดการเรยนรในระดบการศกษาขนพนฐาน ไดระดมความคดจากผทรงคณวฒ  ผบรหารสถานศกษา  ศกษานเทศก  ครผสอน และผเกยวของ  เพอรวมกำาหนดกรอบแนวทางในการพฒนาโรงเรยน เปนการเตรยมพรอมสความเปนประชาคมอาเซยน  โดยการกำาหนดคณลกษณะอนพงประสงคของเดกไทยทสอดรบกบประชาคมอาเซยน   การวเคราะหหลกสตรในสวนของอาเซยนศกษา  การกำาหนดกจกรรมการเรยนร  เพอใหสถานศกษาสามารถพฒนาผเรยนไดอยางมคณภาพและแขงแกรงในประชาคมอาเซยน สรปไดวา การพฒนามาตรฐานการศกษาไทยใหกาวไปสประชาคมอาเซยน ตองพฒนาเดกและเยาวชนไทยใหมศกยภาพพรอมรบกบความเปลยนแปลงของกระแสสงคมโลกอยางมนใจ    โดยทกภาคสวนในสงคมตองผสานความรวมมอขบเคลอนการศกษาไทยใหกาวไปสเวทโลกไดอยางมประสทธภาพและยงยน

สรปทายบทววฒนาการของการศกษาไทยแบงออกเปน 5 ชวงเหตการณ

คอ การศกษาสมยโบราณ สมยกรงสโขทย สมยกรงศรอยธยา สมย

67

กรงธนบร และสมยกรงรตนโกสนทร เนนการจดการศกษาทวง วดและบาน โดยมหลกสตรเกยวกบการอานและเขยนภาษาไทยทงในดานโคลง ฉนท กาพย กลอน โหราศาสตร และไสยศาสตรจากคมภรทางพระพทธศาสนา การปฏรปการศกษาชวงท 1 พ.ศ. 2411–2477 การศกษาเพอความทนสมย ในรชกาลท 5 มการปฏรปและการพฒนาระบบ เปนยคของการปฏรปประเทศอยางแทจรง การปฏรปประเทศในดานตาง ๆ ไดเกดขนอยางกวางขวาง ไมวาจะเปนการปกครอง สงคม กฎหมาย รวมทงการศกษา การปฏรปการศกษาชวงท 2 พ.ศ. 2477-2542 ความเสมอภาคทางการศกษา เกดจากการเปลยนแปลงการปกครอง การปฏรปการศกษาชวงท 3 พ.ศ. 2542: การเปลยนแปลงสงคมโลกใหเปนสงคมแหงการเรยนร เพราะการเรยนรเกดไดตลอดเวลา ทกคนเรยนรไดไมใชจากคร แตเรยนรจากการสมผสกบแหลงขอมลขาวสารจากนวตกรรม สอตาง ๆ และแหลงเรยนรในชมชน เพอเขาใจความหลากหลายทางวฒนธรรม และสรางความรวมมอในลกษณะสงคมเอออาทร สงเสรมสนบสนนซงกนและกนในเวทโลก เพอใหประชาชนไทยอยในอาเซยนและประชาคมโลกอยางรเทาทน

คำาถามทายบท1. อธบายววฒนาการของการจดการศกษาของไทยวาแบง

เปนกชวง และในแตละชวงมการจดการศกษาอยางไรบาง2. อธบายบทบาทของของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต

ทมตอการจดการศกษาของไทย 3. อธบายถงระบบการจดการศกษาไทยวามกรปแบบและในแตละรปแบบมการจดการศกษาอยางไร

68

4. วเคราะหเปรยบเทยบการศกษาสมยโบราณ สมยกรงสโขทย สมยกรงศรอยธยา สมยกรงธนบร และสมยกรงรตนโกสนทรตอนตน วามความเหมอนและแตกตางกนอยางไร

5. อธบายถงแนวนโยบายสำาคญของการจดการศกษาในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว และยกตวอยางสถานศกษาทจดตงขนในสมยนน

6.วเคราะหสาเหตและปญหาของการปฏรปการศกษาไทยเพอใหเกดความเสมอภาคทางการศกษา

7. อธบายถงการปฏรปการศกษาชวงท 1 การศกษาเพอความทนสมย วามการจดการศกษาอยางไร

8. อธบายถงการปฏรปการศกษาชวงท 2 ความเสมอภาคทางการศกษา มผลตอการจดการศกษาไทยในปจจบนอยางไร

9. อธบายถงการปฏรปการศกษาชวงท 3 การศกษานำาไปสการเปลยนแปลงสงคมโลกใหเปนสงคมแหงการเรยนรอยางไร

10. วเคราะหแนวทางในการจดการศกษาไทยเพอเตรยมความพรอมสประชาคมอาเซยน วาควรเปนอยางไร

69

เอกสารอางอง

กลทรพย เกษแมนกจ. (2543). วรรณกรรมสมยธนบรและรตนโกสนทร ฉบบแปล. โครงการ วรรณกรรมอาเซยน. ISBN 9742722935.เกรกฤทธ ไทคนธนภพ (2555).รชกาลท 5 ปฏรปสงคมสยามและหมายเหตมรดกความทรงจำาของ โลก. กรงเทพฯ : สยามความรกรมอาเซยน. (2546). อาเซยน 2020 : วสยทศนผานภาพ. กระทรวงการตางประเทศอาเซยน. กรงเทพฯ : กรมอาเซยน.ชนวรณ บณยเกยรต. (2559). การเตรยมพรอมดานการศกษาของไทย เพอกาวสประชาคม อาเซยน. [ออนไลน].สบคนจาก http://www.moe.go.th/websm/2010/nov/ 384.html. .[21 มถนายน 2559]  ธเนศ ขำาเกด .(2552). กฎหมายการศกษาในยคการศกษาสมยใหมยคท 4 ตงแต พ.ศ.2520. [ออนไลน].สบคนจาก http://www.gotoknow.org/posts/333118. .[19 พฤษภาคม 2559]  นาตยา พงษศรกล.(2539).ความสอดคลองระหวางการดำาเนนงาน ของสำานกงานคณะกรรมการ การประถมศกษาแหงชาต กบนโยบายการศกษาระดบประถมศกษาของรฐบาล ระหวาง พทธศกราช 2523-2537. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาประถมศกษา คณะคร

ศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

70

นชาพร ยอดมณ (2555). ละครแหงชวต : คำาสอนและภาพสะทอนการศกษาไทยในสมยรชกาลท 6. วทยาจารย. 111 (3).นธ เอยวศรวงศ (2550). การเมองไทยสมยพระเจากรงธนบร. มตชน. นพดล กรรณกาและคณะ. (2554). สถานภาพและบทบาทการเสรมสรางสงคมแหงการเรยนรตลอด

ชวตของหนวยงานภาครฐและเอกชน : รายงานการวจย. สำานกงานเลขาธการสภาการศกษา. พมพครงท 1. กรงเทพฯ : สำานกนโยบายดานการเรยนรตลอดชวตและโอกาส ทางการศกษา

ประจวบ ทองศร. (2555). การวเคราะหแนวพระราชดำารในพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ในการสงเสรมการศกษาเพอพฒนาประเทศ. วทยานพนธครศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชา พฒนศกษา คณะ ครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.ประไพ เอกอน. (2542). การศกษาไทย. กรงเทพฯ: สถาบนราชภฏสวนสนนทา. ผกา สตยธรรม, ลนจง อนทรมพรรยและศรมาส ไทยวฒนา. (2540). แนวคดทางการศกษาของ นกการ ศกษาไทยในชวงหลงการเปลยนแปลงการปกครองป 2475 ถงปจจบน : รายงาน การวจย. กรงเทพฯ : คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.พนม  พงษไพบลย . (2546) การประยกตทฤษฎทางการบรหารและการพฒนาการศกษา. เอกสาร ตำาราประกอบการเรยนการสอนมหาวทยาลยราชภฏกาญจนบร

71

พลาดศย สทธธญกจ.(2536). พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาจฬาลงกรณ พระจลจอมเกลา เจาอยหว. กรงเทพฯ: เอม บ เอฟาฏนา  วงศเลขา. (2553).กลไกขบเคลอนการศกษา...กาวสประชาคมอาเซยน. [ออนไลน].สบคน จาก http://www.kus.kps.ku.ac.th/satit/asean/? name=news&file=view&id=78% 20target=. [21 พฤษภาคม 2559]  ลำาดวน เทยรฆนธกล, รชน ทรพยวจตร (2546) .บรรณานกรมและสาระสงเขป พระราชนพนธใน พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว : จดพมพเปนทระลกเนองในโอกาสครบรอบ 150 ป พระบรมราชสมภพในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พทธศกราช 2546. กรงเทพฯ : สำานกหอสมดแหงชาต กรมศลปากร.วโรจน ไตรเพยร. (2543). 9 รชกาลแหงราชวงศจกร. สำานกพมพ คลงศกษา. 38-50.สำานกความสมพนธตางประเทศ. (2552). การศกษา : รากฐานประชาคมอาเซยน. กรงเทพฯ : กลม สารสนเทศตางประเทศ.สำานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2536). แผนการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2535. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : สำานกนายกรฐมนตร.สำานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน. (ม.ป.ท. : ม.ป.พ., 25--?). พระราชบญญตโรงเรยน เอกชน พ.ศ. 2525 . กระทรวงศกษาธการ.สำานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2). จลสาร. สำานกนายกรฐมนตร.

72

สารานกรมไทยสำาหรบเยาวชน. (2557). ความสมพนธทางดานวฒนธรรมกบชาตตะวนตก. [ออนไลน].สบคนจาก http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php?book =20&chap =2&page=t20-2-infodetail03.html. [21มถนายน 2559]สมบต จำาปาเงน.(2556). คนและเหตการณของไทยทยเนสโกยกยอง. พมพครงท 1. กรงเทพฯ : สถาพรบคสอณฎณ เชอไทย.(2555). AEC ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน. พมพครงท 1. กรงเทพฯ : แสงดาว อญญรตน นาเมอง. (2553). การปฏรปการศกษาของประเทศไทย Educational Reform in Thailand . [ออนไลน].สบคนจากhttp://journal.pnu.ac.th/ojs/index.php/ pnujr/article/viewFile/55/54. [21มถนายน 2559]อวยพร เรองตระกล และคณะ. (2552). รายงานการพฒนาตวบงชและเครองมอวดตวบงชตาม มาตรฐานการศกษาของชาต มาตรฐานท 2 แนวการจดการศกษา และมาตรฐานท 3 แนวการสรางสงคมแหงการเรยนร สงคมแหงความร : รายงานการวจย. กรงเทพฯ : คณะ ครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

73