22
A wantok bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft Namba 249 KRISMA$ LONG PNG Prais lot. Pb1.h.d by Waotok P*1ieattos, PO. Pop 19*2, Iorpk. ?top, 25.22U. - Print.d by Wiri Prass, W.wi. Pmpistprd at th. G.npp1 Popt Oftic., Port J4ors.by, for ttaa*ission by post as a Qualifi.d Publicatj.p,

wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

A wantokNiuspepa bilong ol Papua Niugini stret

Bilong wik i stat long Sarere,16 Desemba1978

EE1EUflEEftNamba 249

KRISMA$ LONG PNGPrais lot.

Pb1.h.d by Waotok P*1ieattos, PO. Pop 19*2, Iorpk. ?top, 25.22U. - Print.d by Wiri Prass, W.wi.Pmpistprd at th. G.npp1 Popt Oftic., Port J4ors.by, for ttaa*ission by post as a Qualifi.d Publicatj.p,

Page 2: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

Pater Patrick Murphy,i kisirn bagaraplong PortMoresby long Tunde 5 Desemba, taim motobaik bilong em i barn wantaimwanpelaka. Em i pundaunlong het biong em na ibrukirn nabautol bun bilong het. Em i hap dai istap na ol i bringirn em Igo long haussik. 01 doktai traim traim, tasolem i nokam tek long laip tru. Haptasol.

Planti bikpela man bilong olgeta Kristen Sioslong PapuaNiugini na olarapela allan biong SautPasifik i save gut tumaslong Pater Murphy.

Longwanem em i stap long eksekyutiv bilong MelanesienKaunsil biong ol Sios. Natu em i bikpela opisa longPasifik Kaunsil biong olSios long Polynesia naMaikronesia.Ating i no gat

wanpela manlong PNG isave map long Pater Murphy long ol dispela kantri.Na em i strong tru longhelpirn ol long kisim independens.

Pater Murphy i bin statimbiksemineri bilong trenimol Katolil. pris long Kapklostu long Madang long1963. Na long 1970ol iwokim em bikpela moa

long Bomana klostu longPort Moresby. Na PaterMurphy i hosim yet. Em itrenim planti lokal Katolikpris.

Pater Murphy i bin skulmoa moa yet long olkainbikpela save long tok bilong God. Em i savemanbilong stiairn tingting bilong ol Katolik bisop longdispela samting.Em i makim tu long Baibel Sosaiti.Na em i narnbawanpresiden bilong Asosiesen bilong ol seminari bilongPNG, em Luteran na Yunaitet Sios na Katolik.

Pater Murphy I gat 51krismasna i kam longSydney. lm i stadi long semineri long Australia na Amerika na Rom. Pris pinis,orait em i go wok longorait, em I go wok long Filipin Allan na India.

Long yia i go pinis Pa-

MINISTA LAIK WOK BUSLong poto long lephan

yumi lukim Mista StephenTago, nupela Mmista bilong Horn Afeas. Em idipatmen i ting long ofyangpela pipel. Hia em istap namellong ol sampelasumatin bilong HoholaYnt Divelopmen Sentalong Port Moresby. I gat55 bilong ol i bin winimspesel Duk ov EdinburgAwat o medal.

Taim Mista Tagoi lukiukraunna i lukim olkain wokol dispela yangpelapipel ibin mekim, em i kalapnogut na i promis olsem.Neks taim ol yangpelaman hai wokahaut longbus, em i laik go wantairnol.

Bipo Mista Tago i bingivim ol awat na medallong ol hoi, sampela i binkisim setifiket bilong fes etlong ol Ret Kros. Na longdispela tai.m, olsem papahi.long famili, em i givim

ter Murphy i bin bungimbikpela grup lida bilong olSaut Pasifik kantri longHoniaralong Solomons.01i bin autim tingting nawan bilong ol pipel yet.Em I stret long tim ol hetman biong ol dispelakantn i gat bikpela kibunglong Port Moresby. Hia olbikman i sindaunlong bikpela hotel na ka. Long Ho-niara olmorotagraun....piim oltingting

TaimstitusenMurphy

i kibung long hausna ol I slip longTasol ol lida ya ii makim aidia nabiong ol pipel.

ol i raitim Konbiong PNG, Pateri bin helpim tripe-

la bikpela man long dispela wok, em Pater Momis,

Polo longlephan isoim 14manmeri i bin winim tu

yia kos long Koles bilongol Dentis, o dokta lit.

Tripela i skul pin is longwokim lit na 1 1-pela i olsemnambatu dentis. LongPIVG tude i gat 7-pela lokaldentis tasol. DispelaKolesbilong Dentis i bin statlong yia 1960 na i/lap nau149 pipe! i bin kisim setifiket long en.

dispela ol gutpela tok longol:

"Yupela I mas tfai hatlong lainim planti samting.Yupela i no wan wan mano men tasol. Yupela to imemba bilong wanpelakomyuniti.

"Yupela I kisim dispelaawat o medalbikos yupelai go het gut long pasin hi-long kamap gutpela memha bilong komyuniti’."

Bilong kisim ol dispelaspeselmedal,ol dispelahoii bin go raun na klinirn olhaus bilong ol pipel, nahelpim ol tarangupikininii no map wokabautgut,long wanem ol I han leknogut. 01 hoi tu i savegowok bus map longpelataim liklik na i skul olsemlong pasin hilong kukimkaikai long bus napainimahus. . . .na wokim hausslip samting. Mista Tago Ilaik poronianim ol longdispelakain wokahaut.

Bernard Narokobi, na IgnatiusKilage.

Pater Murphy em i bilong lain pris i gat letaSVD bihain long nem bi

uI

.

SAVEMAN BAGARAP

wantokM..sp*p. UIo ,d Pm....

Nationalweekly inMelanesianPidgin.

Editorial Offices:P.O. Box 1982Boroko

Phone: 25.221425. 2552

Telex: NE 22213

Branch Offices:WewakPhone: 86.2479

WabagP.O. Box 111Phone: 57.1018

Advertising:In P.N.G.PennyDonaldPhone: 25.2214

In Australia:PeterHalseAssociatesKing York House.32 York StreetSydney2000Phone: 29.7527Telex: 21. 409

Subscription Rate:Annual: K8.00.

WANTOK - Sarere, 16 Desemba 1978 Pes 2

Page 3: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

PNG NA KRISMAS

Long Papua Niugini taim bilong Kr,smasem i taim bilong go bek long pies, go beklong asples, go bek long famili na ol wantok.

0I skulboi na skulmeri I go bek. Of tisa I laik gobek lukim pies gen. Planti wokman biiong gavmani liv long dispela taim. Planti opis biiong gavman nakampani i pas long taim bilong Krismas. Olgetawokmanmeri I go pinis. Olgeta balus I pulap oigeta.

Long taim bilong Krismas olgeta yangpeia pipelna bikpeia manmeri i bin stap longwe nau of i resislong kamap long pies. Pies, haus bilong famili nalain bilong of, hap graun . longwe long of taun - emnau I pulim of. cj

Long pies of i stap longwe long of pasin hariaphariap bifong taun, na bilong woksap na bilongbisnis. Maski klok na hanwas. Tromoim of i gomap sampela wik. Hanwas I olsem hankap bilongwokman. Taim I bosim em, pasim em. Hanwas Itok na em i ran tasoi, I resis igo hia, i go long hap.

Stap wantaim famili sindaun long nambisna skrapim tok na stori. - . na harim stori. Sindaunnabaut long paia long haus long Hailans na piiaiwantaim of pikinini. . . Pasim bilas na insait longsingsing bilong pies. . . . Malofo. . .limlimbur.kaikai buai go raunim abus long bus.. . kisim

01 dispela samting em i pasin tru bilong PNG bilong bipo. Tasol, son, planti yangpeia pipet I binlusim em. Nau of masin na hanwas na bisnis naopis i kalabusim ol. Of I les tru tru. Na of i drimanna tingting long pies.

Papua Niugini I laki; em i gat pies. Ofgeta wanwan manmeri I gat graun. Man i stap long taun tu,em I gat. Olgeta man, men, pikinini long PNG i gatasples. Em I ken go long en sapos em i laik.

I no gat pianti kantri long graun olsem. Longsampela kantri man i no gat graun; man i no gattam iii. Em I rabis tru. Em I wanpis tru tru.

Papua Niugini, yu laki tru. Ating God i faikimvu. Ating em i knismas long yu tru. Nau yu krismasbek long em, na of samting I stret.

P

*--K

win.

TOK ORAIT. LONG BASETPalameni bin kibung map long 9 auastretmaplong moningtaimtru - 5

kiok - longTrinde, 6 Desemba- na oli votim baset.

LONG 568 WOKMANTupela bikpela tokman bilong Pablik Sevis Asosiesen natupelabikpela

opisa bilong PablikSevisKot1in i bin sindaunsainimwanpelakontrakbilong stretim tok bilong 568 wokmanbilong Dipatmenbilong Wok na Saplai i bin straik o stapimwok.

Hetman bilong Pablik Sevis Komisin, Mista Rabbie Namaliu wantaimporomanbilong em, Mista Paul Kipo, i sindaunlong wanpelasait bilongtebol. Na long narapelasait em tupela hetmanbilong Pablik SevisAsosiesen, em: Mista Jack Karukuruna Mista JamesMileng.

Pablik SevisKomisin, emi dispela han bilong gay-man i save bosim olgetawokman bilong gavman.01 i gal samting olsem40,000 pipel I stap longdispelakomisin.

Pablik - Sevis Asosiesen,em i wanpefa yunion hi-long olgeta wokmanhilonggavman. Dispela yunionem i save helpim ol sapos

ol i gat wan otrabel wantairn gavman.

As bilong trabel long dispela taim em i bikos gay-man i bin tok save long568 wokman bilong Dipatmen bilong Wok na Saplainabaut long PNG, of haipinistaim long wok hilongol long 29 Novemba.Gayman i flU gat moa woklong ol.

Dispela nupela kontrak

nau i tok orait long ol dispela samting:a 01 i rnakim wanela

korniti hilong paihimsanipela nupela kainwok long ol dispelawokman nau i naspinistaim. 01 hai t raimto long givIm nupelakain I rening long sam-pela bai of map painimnupelakain wok.

I go moa long pes 14

EM HIA TOKAUT BLONG

, wantokNiuspepa bilong ol Papua Niugini strel

Mista lambakeyOkuk long wik bipo i bin givim longpelatoktok egenslong wan wanhapbilong baset,tasoltaim vot i kamap, tingtingbilong emi no bin win.

Na planti arapela membatu i laik senisim wan wanhap bilong baset, tasol ol Ino bin win. Wanpela hi-long ol dispela em nupelaninista bilong difens,Mista Dai Duwambane.f anti arapela membaI laiktr.ktok tu, tasol i no gatmap taim. Planti kiostu idai long slip tasol. 01 i Longmekirn mekim, map long mekimnainaua stret. . . moa. 01

Bihain ol i bin muvimsampela arapela mosen,palamen I pinisim woklong dispela yia long 6klok moningtairn na nauolmembai go bek long piesna ham ol i kam bek genlong Mande 19 Februerilong nupelayia.

tok amamas long MistaKoriam Urekit, membabilong palamen bilongPomio, Is Nu Bniten, em idai long Sandebipo, longbikpela haus sik long Moresby.

apinun ol i binwanpela saintingI bin kam bek na

Kirap long lephan longpoto daunbilo na yu lukimMista Jack Karukuru nalong raithan -Mista RabbieNamaliu.

STRETIM 10K

WANTOK - Sarere, 16 Desemba 1978 Pes 3

Page 4: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

PILAI LAKI

Dia Edita - Mi wanpelakatekis hilong Mt. Hagenna mipela olgeta Luteranna Katolik i hung iia toktok planti long we longlong stopim pilai kat.

Mipela i hung natoktokolsem. 01 men i savekisimpe long taim bilongfotnaitikamap. Em I no savegoinsait long hau,s long Fraide.

Dispelapilai laki i tambutru long ol men. Bikostaim ol I pilai laki, Ol i nolukautim pikinmi. 011 nokamautim na kukim kaikailong haus hiong ol. Nanman hilong em i savepaitimem nogut tru.

Tru em em i asuabilongol men tasol. Fm i no bilong ol man. Em ol menbilong mipela i save kisimpe long ti plañtesinna ol ipilai long en. Mipelai stapim husatrnani laik skruimtok em i orait.

PeterKupia,Mt. Hagen.

AMI - PLISMAN

Dia Edita - Mi laik yugivim liklik hap spes na mllaik sapotim wantok yaGeorge Koskali biongPanguna/NotSolomons.

Yes, brata ya i tok trutumas.Na tu gavmani masopim ai nalukluk long wanem na plis hetkota na amihetkota ol i save laikim olhaiskul tasol? Na ol I nosave kisim standet 6 nafom wan?

Pus na ami em i banisbiong PNG; yupela maskisim ol standet6 hal ol iwok gut. Wok yet halgivim save, bai ol i savegut.

Mi tok eksampel. Mi nosavemna, mi no go skul;mi no savedraivim ka natu mi no savelong pasinbiong taun. Orait, wantokbilong ml i staplong stesinna kam kisim ml long gowantaim em. Orait, mi gowantaim em long stesin.Em i tokim mi long pasinbilong taun,lainim mi longdraivim ka, pasin bilongwok wantaimmasta;- Em nau ml savemoayet

nau ml wok olsem wanpela saveman na wok tu

tasol wansekenlongKoskli

LoneyAndru,Madang.

TOK PIKSALONG WES IRIAN

Dia Edita - Mi laik yupela givim mi liklik hapspes long mi putim hapstori. Dispela stori em tnuna i gat kwestenoansahi-long em. Sapos ol WesInian o ol PapuaNiugini Initini dispela stoni ol I kensave mining bilong em onogat?

Stoni I go olseni. WanpeIa man bilong sandaunnem bilong emWes Niugini. Dispela man, wan-pela men bilong Yurop ipul I kam sua longsandaunnau i painim man WesNiugini. Tupelai manit na Istap. Tupela I stap longpelataim rrioa manit bilongtupela i stap. Planti yiamoa-meriYunop, em i gutpela men tru.

Bihain long yia 1962,wanpela men gen bilonghap bilong Esia i pul I kamsualukim dispelaman WesNiugini na kirap nogutlong em. Men Esia I statlong gnisim Wes Niuginiman, grisini em gut tru,tokim em olseni: yunausim men yurop, em ino mekim gut wok na karim pikinmni bilong yu. .Yutupelamarit nating. Plantiyia i go pinis. Saposyumanitim ml, ini map longmekim wok long yu, kanimpikinini biong yu, klinimgut, pies biong yu baikamapkiln gut.

Meni Esia ‘i tok, olsemlong . tarangu man WesNiugini ya. Wantuman yaI haniap na holimpasimmen Esia, tupela kis guttnu. Onait, tarangu menYunop em 1 lukim olsemem i no knos long man ya,em i tokim em olsem, iorait mi les, mi go beklong pies hilong ml Holan.Yu manitim gutpela Esiamen. Yutupela i stapgut;yu no ken nanawe longmen bilong yu na lusim

ta, bai, bai.Eni tasol liklik stori hi-

long mi yu husat wantokWes Inian o PapuaNiugini,nitim stoni. Ansabittirrgem.Rait tasol i go long Wantok Niuspepa. Mi amamaslong nitim ansabiong dispelastoni.

PeterM. Flayak,I ae

Salim ol pasi kam long:

WANTOKBOX 1982BOROKO

NO LAIKIMBIA MOA

Iia Idita - Nau Iong’disela taiin i no gat trabel i

kamap long Mt. Hagen,Minj, na Bani. Bipo plantiman i bin dai lông bia.Planti tnahelI savekamaplong bia. 01 man i dningspak long pahlik ples. Ba-garapim olmanmeni na oika tu.

Gavman I tamhuim bialong ol man long W.H.P.,nau long dispela taim mipela I sindaun orait. 01kristen manmeri na olmanmeni i no dning bia, oii sindaunamamastrunau.Mi no laik gavmanI opimbia ken long W.H.P.

Planti trabel I savekamap long Mt. Hagen.Sampela trabel, narapelasamting. Sarnpeia trabel isave kamap long bia. Miwanpeia manmi slip kiostuiong haiwe. Planti ol man ibin bairn blak maket biana dning long nait. Plantitrabel i save kamap longnait.

01 nanapelaprovins 1 orait i no gat trabel longbia. Westen Hailanstasol igat trabel long bia. Mi nolaik gavman I opim biamoa long Mt. Hagen,Minj,na Banz.

Mi wanpela manbilongdring hia. Tasoi nau longdispeia taim gavman i bin

tambuim hia long WestenIlailans na liii aniamastrulong gavman nau. Nau mlno laikim bia rnoa.

Em tasol liklikwani hi-long ml. Mi askim I go longgavmannau.

JosephTugo,- Banz/W.H.P.

BUK BILONGKUKIM KAIKAI

Dia Edita - 0 yes mi laiktoktok long buk bilongkaikai 0 kukim kaikai. 01-sem wanem na Minista bilong Praimeri Indastri i nosave toktok long wokimbuk bilong kukini kaikai ool gutpelakaikai?

Long tok lnglis em i gat.lasol mi askim, long Wa-nem planti man oi I nosave longtok Inglis.

Nau ol i gat gutpelahausna ol tu I gat planti maniol tu I laikimñ kaikai gut-pela kaikai olsem na mmiiaskim planti. Mi bin lukimyupela Wantok Niuspepaitok save longpasin biiongkukim gutpela kaikai. Natu yupela kolim olkainkaikai ol I kukim.

Em mi pilini em i no gut-pela. Ating yumi mas wok-im sampela huk long tokpisin em ham gutpela longpasinbiiong kukim gutpelakaikai.

So em tasol. Likilk wanbilong rni. Tenkyu mu.

JacobM. Jakodi,Mt. 1-lagen.

RABISIM MANI

Dia Edita - Plis map yuputim dispela liklik haptoktok ‘bilong mi longWantok Niuspepa?Wan hi-long ml i go olsern.Ml saveh’anim ol sampela bikmanmen na ol manki to ol Isavetok tu kina bus.

Mi laik save, yupela i nosave yusini tu kina longbairn ol samting olsemtrausis,siot, na ol nanapelakain samting olsem yurnina i saveyusim. Dispelatukina em i mani bilong PNG.

Na watpoyupela1 savetoktu kina bus. Mi iaik askimol pipel na gavmanbiiongPNG long dispela tok olrnanrneri i savetok tu kinabus. Yupela i ting wanern?Mani em i pilai biong olrnanmeni?

Mi ting dispela mani emi impoten samting bilonggavrnan na pipel biiong

- PNG i saveyusirn long en.Mi no saveyusirn long en.Mi no save hanirnol waitman i no savetok nogutim

. mani bilong ol. TasolyumiPNG 1 save tok nogutimmath bilong yumi yet.

Sapos oi waitman i han-im na ol i go long plesbilong ol, bai ol I tokim olsampelawaitman long hapolsem, PNG rnani ol 1 savetok kina na toea. Em I nornani bilong ol. Em i manibilong puspusol i saveyusim long hap. Em i hikpelasern tnubmiong oi pipel bilong PNG na gavman hi-long en.

Saposman o men i mekim dispela kain tok longmani bilong PNG, orait olpus i mas kolim dispelamano men.

Tingting gut bihain yupela i mekim ol kain kainnabistoktok bilong yupeia.Saposyu husatmano meni talk sapotim toktok.

John Hondi,

NAU YUMIMR. NA MRS.

Lae.

Mi wanLtru long wanpelasamting,ml lukim wanpelasamtingi no stret long ml,i oisenm : Taim yurni laikI go long taun, yu husatmanmeniyu savekaramapim dotipelasamtingolsem.Yupela I save kanim dotipeia blanketna taul na lap-lap na klos.Siot I savedotitru yupela save pasim longbodi hilong yupeia. Em Ino stret tnu long taun.

Yu husatman omen yumekim dispelasamnting yuno gattingling hilong yu.

Yu man I gat tingting nahani.m gut pastaim. Nauyumi masta, niasta yumiyet kisim nem Mn. na Mrs.Em tasol wan hilong ml.

Kominti Yuainde,Mogl/Simbu

WANTOK Sarr- 16 Desemba 1Q78 Pts 4

em i olsem skul.- Wan bilong ml, gavman

______

yu mas kisim ol standet6tu long plis na ami. Em

biIOng nii. Miwantok Geoige

.i

pies. Yu mas stap wanlaimclii na ml go nau. ;uthai,man bilong miii, Wes Nbgini. Nogut yu go wel longbus nayu kaikai nongut.Mi sore. Tasol rong bilongyu. Rausimnil go nau. Ta,

Page 5: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

NIUS I K AM LONGPROVINSsten Hailans

Planti manilus nàting

Dia Edita - Plis givim uk-1k wan hilong mi. Yesupe1aGoroka Lokal Gayman Kaunsbl yupela ismamastru long salim olJeliget I go long Australiana dispeia trip I kostim olDlsem K 14,000, dispelamani em I hikpeia tru,[aka? Mista Sin- Soga ikisirn ol i go long Saut olsem’nami laik autim liklikwan bilong ml kamn longWantok Niuspepa na ol Ibai lukim.

Yes ol wantok yupela iamamas long i go lon’gAustralia’ tasol yupela i nolukluk gut long’ liklik pieswe yupela i savekolektimtakis mani long en.01 1laikim not, skul, et p’os;na sampeia samting moa.Tasol yupela yet i yusimdispela mani nating long’go long ovasfstrip. Mi saveyupela I amamastasol i nomap bningim wanpelasamting long Aust}alia. Mi laikyu Sin Soga 1 mastingtingtauais pastaini yu wokimsamting olsem nau yu binwokimn. Bikpeia scm bilongyupela.

Mi laik dispela lain hausI no ken peim takis:Mataus, Konitafa,Napaine,Kafonaga na Megaiso.Husat 1 gat wan olsem,raitim pas I go long Wantok Niuspepa.Em tasol.

A.0. Toiiva,Boroko.

Is Sepik

Gavman nau i gat upelaaidia biong helpim olpipel bilong Sepik Antap.Planti ol i stap longwe longol opis hi!ong gavmàn.Gavman nau i laik bairnwanpela pang. Pang em iwanpela bikpela hot hi-long karim planti kago, Ino gat ku bilong en, na Isave ran isi isi tru. Longtaim bilong woa ol arni iyusirn planti.

Aidia bilong gavman emI olsem: bai dispela pang igat stua long en na et P05long’ en na beng, na opisbiong pus na kain samting

olsem. Nadispela pang balI raun na bringim ol dispela kain opis i karn klostulong ples.

Mista Barry Holloway,Minista bilong Falnens, Ibin tokim palamen olsemgavman I bin makim maplong K800,000 bilongwokim kain pang olsem.Tasol Mista SomareI kirapna tok, mobeta gav.man ilukim narapela pasin nabairn wanpela pang I kostim samtmg olsemK400,000 tasol.

Mista Holloway i tok,nãu tasol gavman i toktokwantaim Sepik Kopi Produsa Kampani na ol I gatwanpela kain pang olsemna em I kostirn K400,000tasol. Em i tok olsem: 01pipel yet i laik bairn dispeIa pang na wok wantaimprovinsal ,gavman long dispela kain wok.

Mista Matias Yarnbumbememba bilong WoseraGaul I bin askim’gavman,we stap dispela bot wanpela kiap I bin promisim ofpipel bilong em faivpelayia bipo? 01 pipel I wetyet. Na of no laik gavman Itrikim ol olsem ol skulmanki sarnting.

Wes Sepik

Sandaungavman

Sir Tore Lokoloko,gavanajeneral bilongPNG,i bin opim nupela provinsal gavman hilông WesSepik, em nau ol i kolimSandaun Provinsal Gam-’man.

Hia nau em i sampelahap tok em i bin mekim:

"Yupela i no ken ting,nau pro vinsal gavman ikamap pinis, olsem na mipela i no gat wan moa. Yumas hatwok yet. Yu maswok gut nan/aim ol arapela man.

"Dispela proi’ins i galp/anti gulpela samling: ratsna kokonas na kopi natimba inaf kamaph/kpelabisnis tru bilongyupela.

"Na yupela i bin s/aiimpinis sampela wok longgroim bulmakauna pik nakakaruk. Yupela i gal 245kilomita namhis. . . naplan/i pis moa i slap long

ol wara bilong yupela.

"01 dispela samting imas mekim bel bilong yupc/a i gut. Yupela i gatplanti kain samtingyumino map painim long olarapela pron’ins. Olsemnauyupelamas taitim bun Iasol, na mekimgutpelaprOfit / kamaplong ol samtingya.

Madang

Nupela kaintingting

‘Mipeia i no laikim dispelapasin bilong bairn bekbodi. Wanpela lain Sirnhal wokman I bin tokautolsem‘long Arawa, bihainlong wanpela narapelalainwokmani bin stonim wanpela wantok bilong ol nacmi dai pinis.

Nem bilong man ya emiMista Anguman bilong piesKenainj long Simbai, MadangProvins. Em I bin dailong wanpela pait longplantesin long Not Solomons, lain wantok bilongem i bin putim kibung. 01i laik pasim tok long

wanem samtingol I mas na win i bIn bagarapirnmekim nau. sampelahaus lo Palakau

Tasolol i no singautlong ‘ Patrol Pos na Kataluseibekim. Nogat.01 I no sing- Long Lemanmanu longaut long nanapeia lain i Not Solornons strongpelamas baim bek bodi, na win tru i bin bagarapimtnomoim bikpela mam. moalong 200 haus na i binNogat. 01 i salim tok I go puilm lO-pela kanu I goautbek long plesolsem:"Yu- long soiwara. 01 rot tu Ipela I 110 ken singaut long bagarappinis. Long Kietahekim. Wanpela man i dai wanpelabikpela selhot hi-,pmnis. Em i pianti tumas long ol Amerika I goapimpinis. Nogut yumi kilim rip na i lus olgeta.sampela moa. map pinis,viles long Nu Allan. Wan-’nau." - kain ripot I bin kam long- Orait,, ol pipel i bin ston- Anir Ailan kiostu longim Anguman, ol i bairn Namatanal. Biksi I binbalus long salim bodi bi- rausim ring rot bionglong em I go bek long pies. Anir, em bipo ol soldia iEm i oisem bekim biong bin wokim. Na long piesol. Rasese klostulong Nama

tanai tu, 5-pela haus .i bin

Nu AIan lus long biksi.I 01 gavman opisa i bin

Ba tok savelong ol pipel I masgarap lukaut gut tru sapos of I

I iaik brukim wanpela wara.ongren ‘Lông ‘ Rabaul bik’pi’

na vvn wara I bin bagarapim piesI balus na map sampela de

Long of wik I go pinis, ol smolpela balüs tasolbikpela ren na wm I bin map long kam daun. 01mekim save tru long ol Foka balus i no map karnnambis biong Nu Allan na daun long Rabaul plesWes Nu Briten na Bougain- balus map sampela taimvile. na karirn of pasmdia i go i

01 ripot I tok bikpela si kam.

Gavmanlong sip

/NTOK ‘ Sarenu,16 Desem6a 1978 Pus 5

Page 6: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

---ø- r’q J p,- - ‘ ‘ ‘ P% Iihii iiuH’uI uu1lhii. JiiII.1uIi iiiaiiii itTi

-

,

THE INVESTMENT CORPORATION OF PAPUA NEW’ GUINEA

k ‘ ‘SAPOS VU SMAT, YU BAlM SEA LONG INVESMENKOPORESEN BI LONG PAPUA NIUGIN I

Baiyu kisim winmanibilongplanti kampaniwantaim.

Sapos yu laik save moa, o yu laik kisim fri wanpela kala buk i soim wokbilong mipela, yu rait long: Investment Corporation

P.O. Box 155 ‘Port Moresby

Nembilongyu-AdresbiIongyu

Wanpela opisabilong InvesmenKoporeseni kaunim bikpelahip maniwanpela papa bilong tretstualong bus i bin bringim b/long bairn 1500sealongInvesrnen Koporesen.

!JIff! JIL2 I!L’1U‘I’JWANTOK - Sarere, 16 Desemba 1978 Pes 6

Vibratory Plates

AVELINGBARFORD PACIFICfor your compaction requirements.

Vibratory RammersPedestrian Vibratory RollersDouble drum hydrostatic drive

Agentsfor -bearingsandhose fittings’- Ryco-flex Nachi

I-

AVELING-BARFORDHead office: Ume Street,Gordons,Port Moresby.Port .Moresby.P0 Box 6457. Phone257166Telex NE22206 ‘

PACIFIC PTYU. LTD

Laedepot: Morobe Avenue,P0 Box 1191, Lae Phone424188Telex NE42411

Page 7: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

2-pela kap rais i bin kuk pinis2-pela spun gnisiiklik gninpeia anian

Rot bilong wokim:1. Putim gnis insait long sospen,antap long paia.2. Taim gris I hat, putim rais i go wantaim gris

pnaim likliktaim.3. Katim anian i go liklik liklik.4. Bungim pis naanianwantaimrais.5. Tanim, tanim map kaikai I hat nakaikai.

Yu ken wokim olsem kol nais na tin mit. Saposyu laik yu ken putim sampelagrin pepa,o kumuwantaimkol rais tu.

‘Spot I skulim ol manki tuMista OscarM. Miller, wanpela saveman bilongol spot na pilai samting

insait longYunaitetNesensEdukesenDipatmen,i bin tok olsem: Spotnapilai na pasin bilongstrongim na skulim bodi em tu i mas gat pies insaitlong edukesenna skul Na ol yangpelapipel i masskui long en

Mista Miller i raun nau long’ PNG long lukim na ripot long pasin bilongspot long wan wan skul Na tu em i laik lukim wan wanskul i bihainimwanem program bilongspot long skul, em ol i bin makim long yia 974

Em i bin painimaut olscm: ol tisa yet i no savegut long ol spot na pilai.Na ol I no savegut watpodispela kain samtingi masgat pies long skul.

Bikpela wok bilong spotna piiai na gem,em i longstrongim bodi bilong olyangpela pipei. Tasol bikpeiasamtbngmoa moayet,em i biiong skulim ol longpasin bilong hosim bodi,biloñg bosim laik bilongol, biiong wok gut wan-,taim arapela membabiiongtim. 01 dispela samting Igutpelaskui tru.

Spot em i no sarntingbilong pilai tasol. Em i masskulim ol pipel long hi-hainbm lo hblong pilai, nakarim pen, na skul longdispela bikpela samting:yu no ken winim olgeta p1-lab. Sampela tairn tini bblong yu I mas lusirn pilaiLu; yu no ken win oltaim.Na taim yu lusiin wanpelapiiai, yu ken kbsirn gutpelasave. Yu ken tingting beklong ol asuayu bin mekimlong pilab, na lukaut gutbal neks taim yu no mekim gen. Em b gutpela skultru hilong laip, longwanern, long laip i olsemtasol. Sampelataim mipelai lus; sampelataim mipelaI win. Tasol sapos yumiluswan wan taim, maski;yumi taitim bun na go het,na win nekstaim.

01 i bin askim MistaMiller long dispeia pasinbilong ol meni long PNG ipilai nagbi na soka. Em iting wanemlong em?Em Itok em I no lukim arapelakantni we ol men i savep1-lai nagbb olsem. Em i tok:soka i orait long skulim olmen long oi i no kenpret.Tasol naghiem I nogut tumas, long wanemem maplong bãgarapim bodi bilong men. .

Misis JessieKamara, em men i makim of arapefamenlong Is Nu Bniten Pnovinsal Gavman, I bin tok olsem:Tolai WarwagiraSingsing em iwanpelapasinbilong holim na tingim ol pasintumbunabilong bipo. ,

Em i bin mekim dispelatok long Warwagira long Rabaul, em ol i bin mekim nambaet taim nau. Em I savegonaplong 2 wik stret.

Misis Kamana itok, ol yangpelapipel I mastraim lain-im, ol pasin webilong of lapun bilong bipo. Nogut of dispela samtingi lus.

Of dispela samting yumi save kolim kalsa, em I masgatlaip long en. Em tu I masgno nago het, na i maskamapolsem hap bilong laip bilong yumi. Em i no save i masstap insait long ol museumtasol. I gut of provinsaf gay-man na lokal gavmankaunsil I helpim go het dispelaaidia bilong holim of gutpelasamting b’kng bipo na i nolarim I us. ‘

yet.

Kol rais na pis01 samting yu mas i gat:1-pefa tin pis

na

-SINGER1 Mista OscarMiller

Men tokautholim pasin tumbuna

PNENBILONG vuINAP OLTAIM

ItCop"y

WANTOK - Sarere, 16 Desemba 1978 Pes 7

Page 8: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

Strong Tru.

- DYNANiupela trak bilong Toyota i save wok hat tru.Yu laik karim kago o pasindia - long biktauno rot nogut long bUs - dispela trak em map.

TOYOTA!vtADANG

________

822188BRANCHES PORT MORESBY [AE MT. HAGEN Ic i ii MOTORS LIMITED

AT: 25 4088 42 2322 521888 [L LIJRABAUL92 1988

KIETA956083

WFWAK862255

WANTOK - Sarere, 16 Desemba 1978

TA$T T!A A

Pes 8

Page 9: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

:‘,PIPEL LONGN!US. 1

Memba daiMista Koriam Urekit,

- poto antap memba bilong Pomio long Is Nu Briten i dal long bikpela haussik long Port MoresbylongSande, 3 Desemba. Em istap long hausbilong pikinini bilong em long PortMoresby, na i airaun na ipundaun tasol na I dai.

01 i bin planim em longasples bilong em, Kandrian, long Trinde, 6Desemba,bihain long wanpela bikpela lotuMisa longhaus lotu bilong bisop bilong Port Moresby.

Mbstap Korbam Urekitem i memba hilong Is NuBniten. Tasolem yet i kamlong Wes Nu Bniten longKandnian. 01 i tok mamaibin kanim em long vilesAblingi klostu long Kandnian. Em i no bin go longwanpelaskul. Naemi savemekim wok fama.

Em i statim wanpelakago kal long hap bblongKandnian, tasol ol pipe! ino laik bilip long em. 01-scm na emi kirap i go longhap bilong Pomio. Flia olpipel i hanim na bihainimtok bilong em.

Em i stap longtaim moalong gavman. Stat long1 961 em I insait long Lejisletiv Asembli. Na statlong yia 1964 na nambawan palamen, em i stapinsait long gavman maplong nau.

Tok politik tambu

Mista Julius Chan, lidabiong Pipels Progres Pati Ibin kirap long palamennatok save long ol membalong NBC I bin tambuimem,long toktok long rediolong Narnatanai.Em I binkatim daun wanpela tokem I laik putim long RedioNu Allan na kliaim tingting bilong ol pipel bilongilektoret bilong

em

long wanem em i no moaminista na pati bilong em ino moa stap long gavman.Tasol bosman bilong Redio Nu Allan I tok em i noken; long wanemem i binkisim tok save long Mores-by long dispelasamt jug.

Nau of I putim hevi longnupela minista hilongmidia, em i save bosimwok redio na wok nbus.Urn Mista WesleyEmbahe.

Mista Ernhahe I tok of-scm: Yes, i gat dispelatambu. Na em i bihainimwanpela lo o tok, em Isamting hilong Minista hi-long tambuim sampelakain tok politik o arapelatok i ken kirapim bef bilong ol pipe!, o nanakainiken paulim.

Mista Embahe I tok:long taim ol dispela tokpait i bin kamap long palamen na vot egens longgayman, redio na ol niuspepa ibin toktok klia tru wanemsamting i bin kamap, na ibin autim tok bilong tupeIa sait - bilong gavman nabilong oposisen. I no gat

‘tok long dispela samtlng.Em I nius. -

long redloNa tu taim Mista Sornare,

olsern lida bilong kantri,I bin givim toktok longnedio,‘em i no saluting hi-long politik. Em i no bintok long Eati hilong em.Em I kirap stnongirn helbilong ol pipel, na tok savelong ol, ol I no ken pret: igat gavman, na em i hetman hilong gavmanyet naof i no ken wan. . . .olsamtingI ran ofsembipo.

Tasol nau sapos Mista. Chan I kirap, em bal tokpolitik. . . . long taim bilong ileksen, em i orait.Tasol bihain, em I paulimtingting bilong ol pipel namekim ol I longlong. Em itok long pati bilong em.Tok nius em I orait; tokpolitik, nogat.

Na narupela samting..of Minista I ken kirap toktok long redbo. . . long wanem of i no mekim tokpolitik tasol of i kllairn toktasol hilong dipatmen bilong of na wok bilongdipatmen hilong of. TaimMista Chan I minista, em isave tok long redio; tasoltaim em I memba natingna I laik politik, nogat.

Membabekimtok nau

Dia Fdita - Mi laik bai yugivim liklik spes long mlinsait long nesenelniuspepa bilong yu. Mi Iaikbekim tok bilong JakobBond na Jack Nombro.Tupela bilong hap bilongml I bin raitim pas I golong Wantok na tupela isutim tok long ml. Tupelai tok ml no man bilongpolitik tn-u, ml no gat bun.

Jakob i bin tok long pasbilong em 30/10/78 olscm: ml no save mekimwanpelawoklong palamen;ml olsern hap diwai tasol.Em i tok ml no bin mekbmwanpela gutpela samtingbilong helpirn ilektonet bilong mi, emNupa-Kutuhu.Na em i tok ml bin mekimpronils long ol pipel naof I

no bin kamap tru.Pastaim mi laik tokim

Jakob Pond olse.in: em itoktok nabauttasol. Em imas tok stret, mi no binbihainim wanem kainpromis. Em I no bin tokml bin mekim wanern olprornis. Olsem na pas hi-long ern i popaia olgeta;Isutim graur nating. Mi nosave watpo em i westimtaim tasof na i raitim kainpas olsern.Moheta em 1 gomekim sampela gutpelawok.

Orait, Mista JakobPond,em hia daunhifo ml kolimsampela sarnting ml binmekim bilong helpim gohet hilong ilektoret bilongml: Nipa haiskul, haiwename! long Pororna naNipa, rum gat long Nipa,mekim haus sik bilongNipa I rnoa bikpela.

Orait, Mista JakobTiniwoal, yu masyurni no ken kisimsamting long hangavman.Yurni rnassampelaarapelaprovbns tu.Gavman i bin mekirn oldispela samtingmi bin kolim antap.01 I bikpela sam-tbng. -

Mobeta yu, Pond,i baimwanpela nedio na hanimnius bilorig ol samting olmembai savemekim longpalameri.Nogut yu westimtairn nating na raitim kainpas yu binraitirn. Yu opimab tu na lukluk nabautlongolkain sarnting I go hetlong Nipa. Yu tingwanem’?Of dispela samtin i pundaunlong ol kfaut tasol’?

JakohPondna tambu hi-long yu ya, mobeta yutupefa i painim gutpela ashilong tok hilong yupefapastaim. Yu tupela I tokstret, hal ml ken hekim

Pondsave:

olgetahifonghelpim

stret. Em tasol tok bilongmi.

ibne Kor,MembabilongNipa-Kutubu

Indonesiakam toktokMinista Bilong Foren

Afeas bifong Indonesia,Profesa,Mochtar Kusumaatmadja, bal kam toktokwantaini Minista bifongPNG, Mista Ebia Olewale,stat long I 1 DesembaI gomap 14.

Wanpela hikpela samlinglLi Iupela I lukiok longen, em 1 dispelaErahel longnìak namef long tupelakant ri. I’ i-mi rahel hilong olol ridoni pa II iii a ii lsemTl.fa koh Pr:mi na 01t, nda-wane ii:i awl hilong Indunesialong Wes-I nan.

Nun sampela I ok i binkarnap rum i tok, ul fndo-nesma natm I laik t:ipinidispela pasmn hilong amiì igo wok hus na nanimmi ofInidom p’aitmnan 1ng Vies

Irian. ii I laik inekinm imo:mWok divelopmen i go hellong dispela hap. Na ol Iting dispefa pasin hal win-irn ol pipe!.

Mista Pnai naOndawarneI wet yet long kalabuslongBomiana hal wanpela kantm-i lomigwe I ken mail lungof i go sindauii long en ,

slap fonge bug hap hi-long Wes lriaiì we i galr-:,It-L’l. I uk ilsn’mi Kaim-tn Senegal -longA I nika hatbk onail. I t:miTihtm long I ii-

pela iiiamt I ken smndatmn islap hi:i bug f-, NogultllfeIa i hnimigl!lI Inabelnamun’! long PN; ia Indo-miesi:i

Mista Koriam Irekit Mista IbneAor

Mista WesleyEmbahe

ProfesaMo /l tarK u-vumealmadja.

WANTOK - Sarere, 16 Desemba 1978 Pes 9

Page 10: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

KRISMAS TAIM1979YIA BK

WANTOK - Sarere, 16 Desemba 1978 Pes 10

Page 11: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

ILONG PIKININIING IPIKININI

WANTOK - Sarone, 16 Deseritha 1978 Pes 1

Page 12: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

Ma Helpim0I

Maxell bateri i stap long olgeta hap.Taim yu go long stua yu mas askim long Maxell tasol.Maxell i no map pinis kwik. Em bai i stap iongtaim tru

Kisim Maxell bateri tasol

WANTOK - Sarere, l6Desernba 1978 Pes 12

Page 13: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

Bikpefa win I kamap namekim gras bifongkakarukI singsing gut tru. Na ofmanmeri I ukim na of Imekim kain kain tok na ofI mekim amamasimkakaruk. Na wantok bifong ‘emmnmiruk I sindaun long betbilong kanu na em i semna belhat.

Olseni na muruk t brukrn kanu tong ek bilongem na wara i pulap tongkanu na kakaruk flai t goantap long wesan we ofmanmeri I sanap. Namuruk I hevi long flai, naem I go daun long wara.

Nau of manmeri long dispefa pies of I kolim dispelahap ofsem "Qerahanuc"em tong tok pIes. Na longtok pisin ofsem"Muruk naKuka. Nau longdispefahapem i wanpelamisin stesin.Of misin of I kolirn Sattelberg na nau dispefa misinstation I stap yet long hapbitong Finschhafen. -

JR KugevaIgam BarracksLae

Em I go daun na painimwanpefa kuka na I askimem long hefpim em.

Long bipo bipo tru longFinschhafen, tupefa prenhia Muruk na Kakaruk Isave Istap gutpefaprentru.Long wanpefa taim tupefapren ya I laik go long wan-pefa allan. Nau tupefaI kisli-n kanu bifong tupefa nawantok kakaruk t sindauntong bet na em I pulimkanu na tupetai go

Olsem na kuka I tok mlsave istapantaplong waratu. Ofsem nami kenkarimyu i go antap. Na kuka ikarim em Igo long pies weem tok long en. NaMuruk ya em I no toktenkyu tong kuka. Em Imekim pasin nogut na Ikilim tarangukuka na em i

0

o

___QC V

dal.i

‘‘ F!! ‘‘

0. *S

TULTULTITAN

iii’IILU’ Yangpela man I save- I long pawa bilong

/I, TITAN HINS JOIN1vt banis olsem na em i. . ..

baèm long mekimbanis bilong tupelalapun.

ARC-TITAN Pty. L:,P.O. Box

WANTOK - Sarere, 16 Deserinha 1978 Pes 13

Page 14: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

Gipo Sop PaUrapulap long strong bilong muli

Save klinim han na kios isi tru

Wasim kios long sop i gat pawaYusim Giio soppaura

Distributed by.

Wholesalers

Head Office: LAEBranches:GOROKA

MT. HAGENPORT MORESBY

SEETO KUI HOLDINGS PTV. LIMITED

PAPUA NEW GUINEA

Distributors

- P.O.Box 456P.O. Box 115P.O. Box 232P.O.Box 1405

Agents

Phone42lllI Telex: SETOKU1 NE42417Phone72 1892Phone 52 1424 Telex: SETOKU! NE 52018Phone25 4700

CABLES: SEETOKUI ---- LAE

ol

Stretim Tok Long 568Wokman

i kam long pes 3

b 01 i subimbek taim hi-long pinistainrim ol 64wokman nating bai stapmap long 1 5 Desemba,23 1 wokmani wok sot-pela taim tasol, ol baistap map 7 Febnueni273 wokman bionglongtaim bai pinis long7 Mas.

c Long de ol i pinistaimim ol wokman ya i maskisim ol dispelakain pesamting:

1. Fotnait bilong ol2. Liv map long taim

bilong wok biong

3. Longpelaliv saposol i bin wok long-taim moa

, 4. Baim rot biongol, saposol i staplongwe long ples

5. Pc bilong wanpelawik - bilong olgetawan wan yia ol Ibin wok pinislongdipatmen

d 01 wokman map sevissaposol I gat moa ol.ol i gat moa olsem 45krismaspinis. . . na i gomaplong 5 5 knismas

e 01 wokmani mas kisimsetifiket bilong ol wokbilong ol. Na dispela imas staplong strongpeIa pepa.

f Olgeta wokman i nobin go long wok longde namba 22 na 23 na24 Novemba - ol i noken kisim pe bilong,o]dispelade.

Krismasna Sir Tore

Sir Tore Lokoloko,gavanajeneral, i bin autimpinis /ingting hilong em bilong dispela taim bilongkristnas. Em i tok olseni:

"Long dispela tai,n .vuinisave tingting long stori hi-long Krismas. Olseiizit’anein na tupela vangpelailWrit i JU bin painiFfl speclong hotel ia igo slip long‘aus hul,nakau. Na hiamen i karim it’anpela pikinini. A’a dispela pikininihai skulini ol maiinieri hi-bug graun olse,n: uiniiiiap niin i/n olgeta sanitinglong heven na long graunsaposyumi bilip na yumilaik na _vumi lelpiiii ol arapela man.

,--,wo$_,

WANTOK - Sarere,l6Deseniba 1978 Pes 14

Page 15: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

LO BILONG VIA 1963 - 1973 BILONG BOSIM OL LAISENS BILONG STRONGPELA DRING

- , ‘ TOK SAVE LONG OL EPLIKESEN I BIN KAMAP

Bilong bihainim olgeta tok bilong Lo bilong via 1963 1973 bilong bosim ol laisens bilong strongpela dring mipela i tok save hiaolsem: baj mipela I putim kibung long wan wan provins na distrik bilong skelim eplikesen bilong of pipel mipela i putim nem bilongol long dispela pepa. Bai mipela I makim de na pIes bilong dispela wan wan kibung long wan wan distrik.

HUSAT I APLAI WANEM KAINEPLIKESEN

WANEM KAINLAISENS -

PLES

CHIMBU PROVINCE

1. AGENBUSINESSGROUP2. MTWILHELMTOUREST

BUSINESS GROUP3. KALALE WEL TRANSFEROR

J.W. KLALALEH TRANSFEREE4. LUCAS GOMA ‘5. IRUGE AGLBA-BI COMMUNITY CLUB6. NOl GAWAMO BUSINESS GROUP INC.7. MTWHIHELM DEVELOPMENT

CORPORATION LTD8. DUMINACO. PTY LTD9. ALUAMIAN -

10. SIPIK KOLKIA11. K. FRANCIS KOIMA

Bofum, Konoma Dniga Nd. 1

Bongugf Village, GemboglKutnn,VillageDnima Village, GuminiKonegeVii ageDanag Village,Kerowagi,S/P

EAST NEW BRITAIN

1. ANTONY GREGORY TOBATA NupelaEplikesen Stuakipa Vunarnarita,North CoastBaining

1. LOWER LAI YANDAMANYALIS BUSINESS GROUP INC.

2. WAPENAMANDA DEVELOPMENTCORPORATION P/L

3. WARUP - PENALE BUSINESSGROUPINC.

4. LAKIWAN BUSINESS GROUP INC.

ENGA PROVINCE

NEW IRELAND PROVINCE

2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.15.16.

Fatnaifak/ilfage, KaviermqOmo Village, NewIrelandTauatanda- Lamasong, Ni‘ Lam’aslaba, ‘New IrelandKanabuVillage, East CoastLokon Village, New IrelandLokoñ Village, N.I.Pimikidu Village,N.I.LemakotVillageLamasongVillageLakuramauVillageLakuramauVillageLaraibin Village South CoastKulungat Village, Lovangat AreaLemenisVillageBilifu Village

NORTH SOLOMONS PROVINCE

BumToro Village, KoromitaHanahan, Buka

WANTOK - Sarere, 16 Desemba 1978 Pes 15

Nupela‘Eplikesen Stuakipa

‘TransfeNupela EplikesenNupela EplikesenNupela Epfikesen

StuakipaTavenKIapStuakipa

Nupela EplikesenNlupela EplikesenNupela EpfikesenNupela EpfikesenNupelaEpfikesen

StuakipaTavenStuakipaStuakipaStuakipa

KagasugoVillage, Gembogl

Enai Village,SinasinaKunabauVillage, KerowagiKokai Barogigl,GembogfKumar Village, Nojar Upper Gena

NupetaEplikesen Stuakipa

Nupela Eplikesen Stuakipa

NupelaEplikesenNupelaEplikesen

StuakipaStuakipa

Yalis Village, Wapenamanda

Wapenamanda

PitipaisVillage, Isak Vatley,WapenamandaYatamandaVillage

DAMARAI COMMUNITY CLUB Nupela Epfikesen KfapNAMTONG CLUB Nupela Eplikesen K lap.TAUATANDA CLUB . " Nupela Eplikesen KlapLAU CLUB - Nupela Eplikesen KIapDOLANDNASIO Nupela Eplikesen StuakipaMUTUM GROUP - NupelaEplikesen StuakipaLIENGMAU GROUP Nupela Eplikesen StuakipaGABRIEL GOLAS Nupela Eplikesen StuakipaWAKERI LAPASENG Nupela Eplikesen StuakipaTHEODORE SAVIAN Nupela Eplikesen StuakipaORIM TOMARUM ‘ - Nupela Eplikesen StuakipaSUN SET CLUB NupelaEplikesen KIapELEN NAPI Nupefa Eplikesen StuakipaSISIRUK CLUB Nupela Eplikesen KIapNiSUENE SOGANGONG Nupela Eplikesen StuakipaMUNAMAF GROUP Nupela Eplikesen Stuakipa

1.- JOSEPHWINGKOON&- WALTER CHONG SYETO Nupela Eplikesen Dila

2. PAORA GROUP Nupela Eplikesen ‘ Stuakipa3. MUNTAMANA BUSINESSGROUP Nupela Eplikesen ‘ Stuakipa

Page 16: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

4. KOARU KOROMIRI SOCIAL CLUB5. NARO CLUB6. TOTOKALAN CLUB7. NAGO SPORTS & SOCIAL CLUB

NupelaEpiikesenNupelaNupelaNupela

EplikesenEplikesenEplikesen

1. HEPIA KOWO BUSINESS GROUP

KIapKlapKIapKIap

Nupefa Eplikesen

Koromiri Village, KietaPilunew - NabuaVillage, BumBalil Village, TrosanIslandRalenalVillage, Nagonisis,Buka

SOUTHERN HIGHLANDS PROVINCE

Stuakipa

Nupela Eplikesen1. MOREKEA DEVELOPMENT P/L2. NARIJNA GROUP3. KORUAROUP4. C.W.S. PTY LTD5. KUEREGILA6. C.W.S. PTY LTD7. SILANGA DRIFFENS CLUB8. FRANCISTAUAWAITI ‘

DATED at Port Moresbythis 22

Wombip Village, Mendi

WEST NEW BRITAIN PROVINCE

Nupela EplikesenNupela EplikesenNupelaEplikesenNupelaEpfikesenNupelaEplikesenNupelaEplikesenNupelaEplikesen

Taven ,Buk StuaStuakipaStuakipaDilaStuakipaStuakipaStuakipaStuakipa

Novemba1978

MorekeaVillage, KimbePatangaVilfage, TalaseaWakanakaiVifiage, TalaseaBialia -

Doruru .WaIokaLot 6 x 7 Section22, BiallaUru Ere Block, BiallaSilangaVillage, Central Nakanai

-MARK K.YEREA/CHIEF COMMISSIONER

BOROKO MOTORS

SAPOS VU OAT WOK-TINGIM FORD

TractorsEquipment

Vu ken lukim nupela FORD TRAKTA long BOROKOMOTORS long olgeta hap bilong Papua Niugini. Na tuvu ken bairn - long Arawa Motors, na Sepik Engineers,na long Kirnbe Bay Shipping, na Highlands HeneniGoroka, na Higatura Motors Popondetta.

OL MEKENIK BILONGMIPELA INAP FIKSIM

FORD

NANTOK - Sarere, 16 Desemba 1978 Pes 16

LONG OLGETA HAPMipela i gat planti spea pat na mekenik.

Page 17: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

NATIONAL

BROADCASTING

COMMISSION

-

‘:_.‘ ‘ :

PAPUA NEW GUINEA ‘ -

PROGRAMME SERVICE

NATIONAL AND PROVINCIAL

NATIONAL MEDIUM WAVE STATIONS HOURS OF OPERATION -

CALL SGN

-

LOCATIONPOWER METRE PROGRAMME

SOURCE

Sunday to Saturday . : : : : Mday to Friday

PAPUA NEW GUINEA TIME -

0600 0800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 2400

U N

I N I

AS PEJ SPFCIAL REC UIRFMEN S

‘Also, Local ProgrGmlng

N,B.C Lae ‘ L Lae 2 675 MW FOrt Moresby

N.B.C Rabaul % Rabaul 2 810 MW Art Moresby

N.B.C Mactang __

N.BC Goroka

Madang 2 866 ,MW Fbrt Moresby

Goroka 2 900 MW Port Moresby

NBc Port Moresby ftrt Moresby 2 585 MW Pbrt Moresby

N.B.C Wewak L2 ,Wewak j_ -__Fi,rt Moresl,y

NATIONAL SHORT WAVE S TATIO NSP21<3 Fbrt Moresby 10 3925 75 , Pbrt Moresby

P2K’. Fbrt Moresby 10 4890 60 Port Moresty

-P2 16 Fbrt Moresby TO 48O 60 Port Moresby

P2T9 ‘ Port Moresby 10 9520 31 Port Moresby

P2K9 Frt Moresby 10 9-S75 31 fbrt Moresby

PROVINCIAL SHORT ‘WAVE STATIONS-

Radio West New Britain gimbe 2 2340 120 OWN------------

*

- -

* -

Radio Chimbu Kundiawa 2 2376 120 OWN

Radio Eastern Nighlands Goroka 2 2610 120 OWN

Radio New Ireland Kavieng 2 2628 t20 OWN

Radio Western irhI,pd.

Radio Northern ‘ M+ " --‘P.

PGpondetta ,__

2010

2468

20 OWN

120 OWN -

RadioWest Sepik Vanimo 2 3205 90 Not yet on AIR

..s... ..

Radio Morobe ‘ Lae 2 3220 90 OWN

Radio Gulf Kerema 2 3245 , 90 OWN

Radio Madang -Madang 2 3260 90 OWN

Radio Southern Highlands-

Radio Central

Radio Western

Merwli - 2 3275 90 OWN *Port Moresby 2 3290 90 OWN

Daru 10 3305 90 OWN *Radio North Solomons Kieta 10 3322.5 90 OWN *Radio East Sepik Wewak 10 3335 O OWN * ‘

Radio Mime Bay Alotau 10 3360 90 OWN

._____io East New Britain Rabaul

Lorengau

10 3385 90 OWN

Radto Manus 2 390S 75 OWN

F- * I[dIoEast New Britain f Rabaut

I10 OWN

..**

.. .* , ,

. ..., ***

...s,e

..*

.s**.*.*.

JRadio MUne Bay Alotau 10 J 6060 6 OWN

LRadi0 Western , 1_ ‘T6o8o OWN

kRadioEast Sepik Wewak 10 6140 49 OWN

I NATIONAL PROVINCIAL MEDIUM WAVE STATIONS-

:: : : : : ::: :: ::: ::::::::: : : : : ::: :: ::: ::: :: ::

I :: : : : ‘ ? ::: ::-

Radio Enga J_ Wabag 496 MW Not yet on AIR ‘

‘ I III

Radio West Sepik Vanimo 10 1593 MW Not yet on AIR 7 I I IL Synchronised Stations on 675 KHz 2000 2200 2400 0200 0400 0600 0800 1000 1200 1400NOTE In many case, Provincial Stations relay programes from the - I D ‘ GREENWICH MEAN TIMENational Service of the N. B.C. I N . U . ‘...., .

Hours of operation are subject to change ‘

-iBOROKO : ,-‘ PR- 2017

WANTOK - Sarere, 16 Desemba 1978 Pes 17

Page 18: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

HELPIMWOKAM REM

Dia Edita - Hia nau milaik hekim pas bilong wan-pela man bilong Simbaiinsait long Madang Provins.

Long pas emi raitim emi bin toktok long membabilong mipela long MiddleRamu llektoret. Em dispela man hia mastaKolanBaun i bin tok olsem,memba bilong MiddleRamu Ilektoret, mastaWokam Rem i no savemekim wok hilong en. Naem i save sindaunnatinglong PalamenHaus nakisim mani nating long gay-man.

Brata Kolan Baun, natingmemba bilong yumi ibin go pinis long Simbai namekim klia ol wok bilongen long yu. Saposi no gatye’t orait hiã ‘naU mibilong Josephstaal lokalgavman kaunsil i savegutlong wok na wokabautbilong en i laik’ mekim kliaol wok bilong mastaWokamRem,

Orait, brataKolan Baun,na ol manmeribilong Mid-dle ‘Ramu Ilektoret, milaik mekim klia tru longyupela olsem memba bilong yumi’ masta WokamRem, i membabilong Palamen Haus, na emi mausman biong yumi ol pipelbilong em. Mi yet mi savegut long en, olsem em isave pait hat tnu longkirapim Middle Ramulongwok bilong bisnis na rotlong bringim ol bisniskamap long hap bilongyumi long Middle Ramullektoret.

Maski em I no lukimsampelakaunsileria bilongMiddle Ramu Ilektoret.Em I save long bikpelawan bilong mipelaol pipelbilong en. Bikpela wan bilong en em longkamapimrot insait long 01 pies longiiektoret bilong em na tuigo insait long bikpela taunbilong yumi Madang.‘ Narapela em longkamapimbikpelanastrong-pela bisnis o bisnisgrupinsait long ilektoret eriabilong en. Na yumi masklia olsem, yumi mashelpim wok i laik kamaplongenia bilong yumi pastaim.-bai gavman i ken helpimyurni. No ken ting i lus tuolsem i no map olgétasam- -

ting yumi askim long enbai yumi map long kisimlong gavman, ‘ nogat. Dispela em i bikpela wok bilong en.

Narapela samting yumimasklia gut tu olseni, i gatkain kain memba bilongPalamenHaus. Sampelaoli memba nating o bekbensa,,sampelaol i holimof ministerial wok na sam-pela gavman i makim ollong olkain komiti i savehelpim gavman long wokbilong en.

01 pipel bilong MiddleRamu llektoret i mas kliagut olsem memba bilongyumi bilong Middle Ramullektoret, masta WokamRem i stap long wanpelabikpela lain komiti bilongraun long olgetaprovins iaskim long kamap longhap enia bilong of. Dispelaol lain ol i lukluk long oldispelawok i faik kamaplong of provins, orait of ibungim tingting wantaimna givim ripot ‘ long bikgavm’an. Bikgavman nau iken helpim dispela provinslong wok bilong en.

Pispela ol lain komiti isavei go i kamlong ol pro-vms na ol i no gat maptaim’long lukiuk raunlongilektoret eria bilong ol.Tasol memba bilong,yumii gat tingting long wok ilaik kamap long yumi naem i savetoktok strongtrulong ol wok long hap hi-long yumi. Em i no savesindaun nating tasol na istap,nogat, em i savewokhattru.

Mi laik tok amamaslongmemba bilong MiddleRamu, mastaWokam Remolsem, amamasna mekimgutpela wok bilong yu hi-long kirapim eria bilongmipela Middle Ramu,pro-vms bilong mipela na kantn bilong mipela tu.Tenkyu ol nida.

Anton Alexandar,J osephstaal/Madang.

NEM BILONG GOD

Dia Edita - Nati mi laikraitim wan bilong mi of-scm: Plis larim likljk speslong mia. fm hia wan hi-long mi. Planti man i saveyusim dispelatok "0 Jisas"0 "O;od". Dispelatupelanem ml saveharim na ml

no laikim dispelakain tok.Bilong wanem na mi no

laikim? 01 i pila o mekimsampela kain tok kros naol i yusim dispela nem"Jisasna God".

God i laikim yumi kenmekim lotu o witnes longem na yumi mas kolimnem bilong em. God i nomakim yumi long pilai ostrongim wanpelatok krosbilong yu na kolim nemnbilong em. Saposyu kolimnating nem bilong God naJisas nating. Orait, brukimnamba 2 Jo bilong God.Em i tok: "Yu no kenkolim nating nem bilongGod". Bilong yu.

Em tasol wan bilong mi.Sapos wanpela man i nuspaia long dispela wan bilong ml. Orait, yu kenskruim pas i go long Wan-to-kNiupepa-.---

Tulia Ekoma, -‘ ‘

Pulupatu/S.H.f’.

TOKTOKPAIT

Dia Edita , - Yes, hia mllaik traim long, hekim tokbilong wantok ya, JosephB. bilong Lae long MorobeProvins, I bin kamaplongWantok Niuspepabilong 5Ogas 1978. Het tok bilongtok biong en em i olsem:"Pinisirn PasinPamuk".

Yes brata, tok bilong yuem i smatpelana i helpimplanti manmeni long dispela kantri. Yu no bin driman, o tanim olsempikinini, 0 kamap olsein wan-pela longlong man nakamapim kain tingting otoktok olsem. Nogat. Yuman tru tru na yu plumtingting wantaim strongpela tok bilongyu i gatpawaem map tru long helpimplanti yangpelana of lapunmanmeri bilong dispelakantri hilong yumi PapuaNiugini.

Tasol mi wanpelaskelimtok biong yu i olsem wan-pela liklik pikinini. Miskelim tok bilong yu olscm: God I givim 2-pela aibilong yu, em i bilong lukim olgeta samting gut.Tasol ml skelim tok hilong

yu, em i olsem hap ai hi-long yu long han kais emipaspinis i no map long yulukim ol samting.Na narapela ai long han sut tasolem i wok gutpela. Longwanemas na hap ai blong-yu i pasna hap sait tasol’iwok na lait yet arerelongsolwara?

Mobeta pulapim haketlong solwarâna kapsaitimlong dispela hap ai nogutbilong yu, na dispela i kenklinim ol draipela pipia ipulap na pasim ai bilongyu, na yuken lukim olgetasamtinggut long 2-pela aibilong yu wantaim. BrataJoseph,em i stret,a?

Brata, tok biongyu em istret tru. Olsem yu lukimstret long ai bilong yu nakamapim long pes bilongolgeta pipel i ken kaunim0 hanim,orait ol I kenstapimkain pasinolseni.

Tsol long hapbilong yuofsem nambis yu kamapimpinis Paradais. Long dispela tasol mi laik toktokpait liklik wantaim yu.

Brata Joseph,tok bilongyu yet i soim ci wantaimlain bilong yu i kamapgut-pela na klinpela pinis longai bilong Bikpela PapaGod. Nogut yu kamapklinpela tasol long ai bilong man,na long ai bilongGod yu stap bagarap truaninit long helhat bilongGod. Brata, yu harimn nayu ken traim gen longskelim dispela tok yu binkamap wantaim WantokNiuspepa. Long wanem, ino gat man long graunwanpelai strelpela.

Nogat tru. I no gat wan-pela i gat save; I no gatwanpelai wok long painimGod; I no gat man i savemekirn gutpefapasin. I nogat wanpelatru. Olgetaol ibin lusim rot. Olgeta wan-taim i bin kamapman no-gut tru. Long tang bilongol, ol I bin mekim tok giaman. Insait-long maus hi-long ol i gat marasinnoguthilong snek. Maus bilongol i olsem hul hilong mat-mat i op.Tok nogut I gatpait em I pufap long mausbilong ol. Rom 3:9-14.Brata, saposyu gat Baihelyu ken kaunim dispefaBaibel yes ml kaniapimlila nastadigut long en.

Tok bilong yu I hangamap nating olsem hlakho

kis na i no hukim sampelalong ol tok i staplong Baibel. Olsem na tok bilongyu yet i bagarapimnyu yetna ol lain men na susa hi-long yu. Mi skelim dispelatok olsem wanpela long-long man i raitim. Longwanem. Pasinpamuk eminapim olgeta hap bilongPNG na arapelaausaitkantn wantaim.

Dispela kain pasin yumii no map sutim tok longwanpelahap tasol na skelim arapela hap I olsemParadais. Olsem yu toklong hap bilong yu yetnambis. Yu yet yu pilimtok biong yu i karamapimprovins bilong yu pinis naof i amamaslong yu. Tasolinsait long dispela amamasI gat hikpela stingi stapnayu lukluk long en.

Long dispela tok bilong,mi gat sampela askim- sem sapos’yubekim; bain3i gat bikpela ainamastru.I . Ating yu wanpelawas-man bilong wan wan manna men long hap bilongnambis?2; Watpo yu kamapimwanpela tok olsem: "salimof yangpela men i orait

, tasol. Wanem mining bilong dispelatok’?3. Ating yu no save, susabilong yu em i trikim yu,na i save wokiin pasin pa-muk?4. Yu plum arapelapasinnogut I orait pinis longprovins hilong yu? 0 pa-sin pamuk tasol i oraitpinis’?5. i susa bilong yu, yusaveputim 10k, na ki na yuyet save bosim?6. Bel na tingling na ai bilong yutupela nieri i stapklin olgetade, o? Saposolscm yu winim mipela trtlna kamapolsem ensel.

Pren, mi gat piantiaskimlong tok bilong yu, tasolmi laik yu bekim 6-pelaaskim bilong ml pastaim.Mi bai amamas tru, longmi hal painim of ansa hi-long dispefa6-pelaaskim.

Saposbef hilong yn i hatlong dispela ol toktok hi-long ml. Yu ken painimkol wara, emi’ hal mapdauninm pawa hilong hefhat hilong yu. Eni tasolnan-li wet tasof long lukintwaneirm k,rii hekim hal Ikant lomi1z : LI.

Mist:m Moropagi.Mt. Hagen.

WANTOK - Sarere,16 Desemba1978 Pes 18

Page 19: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

-,I

01TESTAMEN STORI::::::::::::: ‘lAS Ut, l.A I NI ‘I OK I KA1/ I. /!‘1 1

BILONG OL FILISTrA, OL OrISA I 10K,

King Sol

IF[

0 ki n-i

01 isrel

Long

Pait1 Samyuel

:ii - 13:9

HAP NAMBA TRI:

Ami bilong Isrel i win-im ol Amon na nau ot iredi tong pait wantaim01 Fitistia.

OL 1REL I L3N WINIM SAMPELAPAIT

KISIM 30,000- KARIS BILONG PAIT, NA6,000 MANBILONG PATT LONG HOS, NAGO LONG MTKMAS NA WOKIM KEM. BAT IYUMI KEN SALIM SN1PELA LATNSOLDIA I GO PAIT NA PULIMOL-SOLDIA BILONG SOL NABA OL I LUSM BANS BILONG

EN1lNG

TASOL OL r LUKIM BKPELA AMt BrLONG:FrLTS’rrA NA PLANT SREL r PRET.

WANTOK - Sarere, 16-Desemba 1978 Pes 19

Page 20: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

INAP

PAINIM

WANTOI

BILONG

Yu

?

Published by Kevin Walcot. P.O. aoa 1982, aoroko, from Wantok Publications Inc. office in Wewaic. Ptinted by Witui Press, Wewak.

Yu

Page 21: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

Investment Corporation of__

Page 22: wantokwantokniuspepa.com/images/WantokNiuspepa/1978/Wantok... · 2016. 7. 7. · A wantok Niuspepa bilong ol Papua Niugini stret Bilong wik i stat long Sarere, 16 Desemba 1978 EE1EUflEEft

P.O. Box 155,Port MoresbyTel: 21 2855

r .