1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/FINAL... · nasusuri ang kahihinatnan ng polusyon sa tubig, lupa at hangin at iba pang mga suliraning

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Araling Panlipunan – Ikapitong Baitang

Alternative Delivery Mode

Unang Markahan – Modyul 6: Mga Suliraning Pangkapaligiran at Ang Kalagayang

Ekolohikal ng Asya

Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng

karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan

muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito

ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay

ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,

tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay

nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang

makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at

mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban sa modyul na ito ay

kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anumang

paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones

Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Inilimbag sa Pilipinas ng ____________________

Department of Education – Region VII- Division of Cebu Province

Office Address: IPHO BLDG., Sudlon, Lahug, Cebu City

Telefax: (032) 255-6405; (032) 255-4401

E-mail Address: [email protected]

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Lorena T. Gonzales, Tagasuri: Elma M Larumbe (Moderator) Gracesila I. Maṅanita (QA) Tagaguhit: Ma. Dea Marl C. Tigle Tagapamahala Schools Division Superintendent : Marilyn S. Andales Asst. Schools Division Superintendents : Leah B. Apao : Ester A. Futalan : Cartesa M. Perico CID Chief: : Mary Ann P. Flores EPSVR in LRMDS : Isaiash T. Wagas EPSVR - AP : Rosemary N. Oliverio


S - VERSION 2.0


mailto:cebu.province@deped

Paunang Salita

Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan 7 ng Alternative Delivery Mode (ADM)

Modyul para sa araling Mga Suliraning Pangkapaligiran at Ang Kalagayang Ekolohikal ng Asya.

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador mula sa

pampublikong institusyon upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit

ng mag-aaral ang pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan

ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at malayang pagkatuto

na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-

aaral upang makamit ang mga kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga

pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong ito sa

pinakakatawan ng modyul:

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral kung paano

gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nila habang

hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto.

Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang

isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan 7 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa

Mga Suliraning Pangkapaligiran at ang Kalagayang Ekolohikal ng Asya.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka

sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga

makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang marka o sulat ang

anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.

2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing napapaloob sa

modyul.

3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.

4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at sa pagwawasto

ng mga kasagutan.

5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.

6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang sagutin lahat ng

pagsasanay.

Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito, huwag mag-

aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin humingi ng tulong kay

nanay o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino man sa iyong mga kasama sa bahay na mas

nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng makahulugang pagkatuto at

makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!


S - VERSION 2.0


Alamin

Gabayan sa Pagkatuto: AP7HAS-Ig 1.7

naipapahayag ang kahalagahan ng pangangalaga sa timbang ng

kalagayang ekolohiko ng rehiyon

Mga Layunin

Sa araling ito, inaasahang matutuhan ng mga mag-aaral ang sumusunod:

nasusuri ang kahihinatnan ng polusyon sa tubig, lupa at hangin at iba pang mga

suliraning pangkapaligiran at ang pagkawala ng biodiversity sa Asya

nakagagawa ng poster at tula ng tungkol sa tamang pangangalaga ng kalikasan at

wastong paggamit nito

naipahahayag ang damdaming makabayan at makakalikasan sa pagpupuna ng mga

hakbang na isinasagawa ng pamahalaan sa pangangalaga sa timbang ng

kalagayang ekolohikal ng rehiyon

nagiging mapanuri at maingat sa pagmumungkahi ng mga solusyon para sa mga

suliraning pangkapaligiran

1. Ito ay binubuo ng hangin, lupa, klima, pisikal na kapaligiran, mga hayop, halaman, mga ibang uri ng bagay na buhay.

a. Ecological Imbalance b. Ecosystem c. Over Grazing d.Urbanization

2. Alin sa mga sumusunod ang magiging pangangailangan ng lahat kung patuloy na tumataas ang bilang ng mga tao? a. Likas na Yaman c. Produkto at Serbisyo

b. Matatag na Bahay d. Yamang Tao

3. Ang kapasidad ng damuhan ay hindi sapat sa laki ng kawan ng hayop ay tinatawag na a. Ecological Imbalance c. Over Grazing b. Global Warming d. Ozone Layer Depletion 4. Alin sa mga sumusunod ang tumutukoy sa pagkakaiba-iba at katangi-tanging anyo ng lahat ng buhay na bumubuo sa natural na kalikasan?

a. BiodiversIty b. Ecosystem c. Habitat d. Hinterland

1

Subukin

Sa bahaging ito, subukin mong sagutan ang panimulang pagtataya upang

mataya ang lawak ng kaalaman mo tungkol sa aralin. Pagtuunan ng pansin ang mga

tanong na hindi mo tiyak ang sagot at alamin ang wastong kasagutan sa mga ito.

Basahing mabuti ang mga tanong at piliin ang wastong sagot mula sa hanay na

pagpipilian. Bigulan ang titik ng tamang sagot. Maaari mo nang simulan ang pagsagot.

Handa ka na ba?

Mga Suliraning Pangkapaligiran at

Ang Kalagayang Ekolohikal ng Asya ARALIN

6


S - VERSION 2.0


5. Alin sa sumusunod ang hindi direktang dahilan ng mabilis na pagkawala ng biodiversity sa Asya?

a. Introduksiyon ng mga species na hindi likas sa isang partikular na rehiyon b. Pagkakalbo o pagkasira ng kagubatan c. Patuloy na pagtaas ng populasyon d. Walang habas na pagkuha at paggamit sa mga likas na yaman

6. Alin sa mga sumusunod ang nagbunsod kaugnay ng problema gaya ng pagdami ng mahihirap na lugar o depressed areas at may mga pamayanan na may mataas na insidente ng pagkakasakit at iba pang panganib sa kalusugan?

a. Economic Crisis b. Immigration c. Pollution d. Urbanisasyon

7. Ayon sa pag-aaral ng mga eksperto, ang labis na ingay ay may epekto sa kalusugan ng tao. Alin sa mga sumusunod ang walang katotohanan? Ang sobrang ingay ay: a. nakadaragdag sa pagod c. naging sanhi ng pagkabingi

b. nagdudulot ng stress d. parang musika sa tainga

8. Ilang porsyento ang aabutin kung magpapatuloy ang pagbuga ng carbon dioxide sa mga rehiyon ng Asya sa taong 2025? a. 35% b. 36% c. 45% d. 50%

9. Ano ang magiging epekto ng greenhouse gases gaya ng carbon dioxide sa kalusugan ng tao? Ito ay magdulot ng

a. Air Pollution b. Radiation c. Water Pollution d.Ultraviolet rays

10. Ang mga sumusunod ay mga epekto ng hindi tamang pagtatapon ng solid waste maliban sa isa. Alin dito ang hindi kabilang? a. manuot sa lupa ang mga maasido at organikong materyales b. mapagkakakitaan ang solid waste kaya may pera sa basura c. pagkaroon ng kontaminasyon sa tubig na iniinom at ng tubig na dumadaloy Irigasyon

d. pagsusunog ng basura na maging sanhi ng maduming hangin

11. Alin sa mga pambansang institusyon sa Pilipinas na nilikha upang magbigay ng mga babala tungkol sa baha at sa mga bagyo,pampublikong taya ng panahon, meteorolohiya, astronomikal at iba pang impormasyon at serbisyo na ang layunin ay ang maproteksiyonan ang buhay at ari-arian at para suportahan ang paglago at patuloy na pagbabago sa ekonomiya ng bansa? a. Kagawaran ng Kagalingan at Pagpapaunlad Panlipunan b. Kagawaran ng Kapaligiran at Likas na Kayamanan c. Pambansang Tanggapan para sa Pagtugon ng Sakuna

d. Pangasiwaan ng Pilipinas sa Serbisyong Atmosperiko, Heopisiko, at Astronomi

12. Ang Kagawaran na ito ay pangunahing tagapagpaganap ng pamahalaan ng Pilipinas na responsable para sa pagpapaigting ng kapayapaan at kaayusan, pagpapanatili ng seguridad ng mamamayan, at pagpapalawig ng kapabilidad ng mga lokal na yunit ng pamahalaan.Alin dito ang tinutukoy?

a. DILG b. DSWD c. NDRRMC d. PAGASA

13. Alin sa mga departamentong tagapagpatupad ng Pamahalaan ng Pilipinas ang responsable sa pagkontrol at pamamahala ng eksplorasyon, pagpapaunlad, maayos na paggamit at pananatili ng likas na yaman ng bansang Pilipinas? a. Department of Agriculture o DA b. Department of Environment and Natural Resources o DENR c. Department of Health o DOH d. Department of Science and Technology o DOST

2


S - VERSION 2.0


https://tl.wikipedia.org/wiki/Pilipinas

https://tl.wikipedia.org/wiki/Baha

https://tl.wikipedia.org/wiki/Bagyo

https://tl.wikipedia.org/wiki/Panahon_(singaw_ng_himpapawid)

https://tl.wikipedia.org/wiki/Meteorolohiya

https://tl.wikipedia.org/wiki/Astronomiya


https://tl.wikipedia.org/wiki/Kapayapaan

https://tl.wikipedia.org/wiki/Pamahalaan

https://tl.wikipedia.org/wiki/Pamahalaan_ng_Pilipinas

https://tl.wikipedia.org/wiki/Likas_na_yaman


Basahin ang bahagi ng artikulo na Problema sa Basura sa Pilipinas ni Kim A. Gargar.

Hindi na bago sa mga Pilipino ang ideya na ang kaunlaran ay nagdudulot ng pagkasira ng kapaligiran. Ayon sa popular na kanta ng Asin, hindi masama ang pag-unlad kung hindi nakakasira ng kalikasan. Ngunit kung ikaw na ordinaryong tao ang tatanungin, gaano ba kalaki ang kontribusyon mo sa pagkasirang ito? Karaniwan na sa kanayunan ang pagsusunog ng basura sa paligid ng bahay pagkatapos silang walisin at ipunin sa isang tabi. Imbes na sunugin, ano naman ang maaari nilang gawin dito? Ibaon sa likod ng bahay para maging pataba? Paano naman ang mga basurang hindi nabubulok kaagad sa ilalim ng lupa? Saan sila itatambak? Ang suliranin sa pagtatapon ng basura ay isa lamang sa maraming usaping pangkalikasan, at ito ang totoong kaakibat ng pag-unlad ng lipunan.

14. Sa bahaging ito ng artikulo, ang hindi wastong pagtatapon ng solid waste o basura

ay isang malaking suliraning pangkapaligiran sa Manila, Philippines. Ang mga dahilan

ay ang kawalan ng pasilidad at epektibong pamamahala ng pagtatapon ng basura.

Alin sa sumusunod ang malaking epekto ng walang habas na pagtatapon ng basura

sa kung saan-saan?

a. Nakokontamina o narurumihan ang hangin, tubig, at maging ang lupa.

b. Nahahalo ang nakalalasong katas nito sa tubig na iniinom at sa mga irigasyon.

c. Nahaharangan ang mga estero at ilog na daluyan ng tubig.

d. Nanunuot sa lupa ang ilang maaasido at mga organikong material.

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.depednegor.netuploads/8/3/5/2/8357879/gr_8_araling_panlipunan

_ql_lmpfd&psig=AOvVawZAhlaYVOaKOnjk1U1HK_KW&ust_1593788897814000&source=image&cd=vfe&ved.OCAIQj.RxqCAoTCIDZ8eLEsOoCFAAAAAdAAAAABCuAg

15. Batay sa larawan, ano ang pinakaangkop na konseptong maaaring mabuo tungkol sa kahalagahan ng ecological balance o balanseng ugnayan s apagitan ng mga bagay na may buhay at ang kanilang kapaligiran?

a. Ang wastong laki ng populasyon ay nakapagpapababa ng antas ng suliraning pangkapaligiran at ekolohikal

b. Anuman ang maging katayuan at kalagayang ekolohikal ay tiyak na makaaapekto nang lubos sa pangkalahatang kalidad ng kapaligirang pandaigdig

c. Sa kapaligiran nakasalalay ang kinabukasan ng tao sa susunod na henerasyon d. Sa loob ng tahanan nagsisimula ang edukasyon at wastong pagpapalaganap sa

paggamit ng likas na yaman

3


S - VERSION 2.0


https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.depednegor.net/uploads/8/3/5/2/8352879/gr_8_araling_panlipunan_q1_lm.pdf&psig=AOvVaw2AhlaYVOaROnjk1U1HK_KW&ust=1593788897814000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqGAoTCIDZ8eLEsOoCFQAAAAAdAAAAABCuAg

Balikan

Gawain: Puzzle Time!

Panuto: Sa gawaing ito ay magkakaroon tayo ng pagbabalik tanaw sa mga

nakaraang aralin. Hanapin sa anumang direksiyon ang mga bansa ng

Timog-Silangang Asya na tinutukoy sa bawat bilang. Bilugan ang pangalan

ng bansa at pagkatapos ay isulat ito sa tabi ng bawat aytem

P I L I P I N A S A B C

M N A A B C D M E S D E

Y D O T A O I A J I F G

A O S T H A I L A N D H

N N V I E T N A M G I J

M E L I K A S Y U A K L

A S V W X Y Z S B P M N

R I B R U N E I H O O P

C A M B O D I A K R Q R

S T U V W X Y Z A E I O

4

_________________ 1. Ang bansang pangunahing prodyuser ng palay sa Timog- Silangang Asya. ________________2. Bansa na may pinakamaraming puno ng teak. ________________3.Bansa na nangunguna sa produksiyon ng langis at niyog. ________________4.Bansa na kilala sa paggawa ng tela, electronics at sasakyan. ________________5.Ang bansang may malaking deposito ng Natural gas at langis. ________________6.Ang bansa na ang pinakamahalagang industriya ay timber ________________7.Ang bansa na kagaya ng Myanmar ay may malalawak na kagubatan. ________________8.Bansa na ang pangunahing bumubuo sa ekonomiya ay ang paggawa ng mga kahoy pangkonstruksiyon ________________9. Ang bansa na umuunlad sa industriyang handicraft. ________________10. Bansa na tanging luwad lamang ang yamang mineral ngunit

sentro ng kalakalan at industriya. 1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0


Tuklasin Gawain 1: Sa Maze Ko, Mag-ingat Kayo!

Panuto: Tutulungan po natin ang buong mag-anak na inabutan ng

malakas na bagyo na makatawid patungo sa pamahalaang lungsod

ng Cebu upang makahingi ng tulong sa mga kinauukulan. Sa pamamagitan

ng pagtahak ng “Maze”,ituro ang tamang dadaanan para makaiiwas

sila sa mga nakaabang na panganib dulot ng iba’t ibang sakuna. Kailangan

po ang ibayong pag-iingat para sa kaligtasan.

https://www.google.com/imgres?imgurl=https://cdn2.vectorstock.com/i/1000x/1000/08/96/journalist-with-microphone-pop-art-

vector-19710896jpg&imgrefurl=https://www.vectorstock.com/royalty-free-vector

ph.lovepik.com/image-610803105/a-family-of-four-happy-and-happy-hand-drawn-cartoon.html

123rf.com/photo-76273736- stock-vector-maze-game -background-labyrinth-with-entry-and-exit.html

5

Sa MAZE KO,

Mag-Ingat Kayo!


S - VERSION 2.0


https://www.google.com/imgres?imgurl=https://cdn2.vectorstock.com/i/1000x/1000/08/96/journalist-with-microphone-pop-art-vector-19710896jpg&imgrefurl=https://www.vectorstock.com/royalty-free-vector

https://www.google.com/imgres?imgurl=https://cdn2.vectorstock.com/i/1000x/1000/08/96/journalist-with-microphone-pop-art-vector-19710896jpg&imgrefurl=https://www.vectorstock.com/royalty-free-vector

https://www.google.com/imgres?imgurl=https://cdn2.vectorstock.com/i/1000x1000/08/96/journalist-with-microphone-pop-art-vector-19710896.jpg&imgrefurl=https://www.vectorstock.com/royalty-free-vector/journalist-with-microphone-pop-art-vector-19710896&tbnid=6z8PvphkPcFAJM&vet=10CA8QxiAoA2oXChMI-N-St9HJ6gIVAAAAAB0AAAAAEAY..i&docid=EK71irBkb7M78M&w=1000&h=830&itg=1&q=picture of a lady news reporter cartoon&ved=0CA8QxiAoA2oXChMI-N-St9HJ6gIVAAAAAB0AAAAAEAY

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.livescience.com/61487-mayon-volcano-imminent-eruption.html&psig=AOvVaw0rnRWHYItBPyvSvosZmjrZ&ust=1593656765721000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCOjg-sfYrOoCFQAAAAAdAAAAABAc

https://tnt.abante.com.ph/tag/cebu/page/4/tnt.abante.com.ph

Pinagkunan: https://www.google.com/www.livescience.com/shutterstock.com/tatakpinoy

wordpress.com/itsxiaotime.net/pps.org.ph/

Gawain 2:

123rf.com/photo_9670300_illustration-of-a-filipino-kid-holding the-philippine-flag.html

Panuto: Mula sa kahon ng kaalaman, tukuyin ang ahensya ng pamahalaan

ayon sa sagisag o palatandaan nito.

Kagawaran ng Edukasyon

Kagawaran ng Agham at Teknolohiya

Kagawaran ng Kalusugan

Komisyon ng Populasyon

Kagawaran ng Agrikultura

Kagawaran ng Interyor at Pamahalaang Lokal ng Pilipinas

Pambansang Pangasiwaan sa Pabahay

Kagawaran ng Kagalingan at Pagpapaunlad Panlipunan

Pambansang Tanggapan para sa Pagtugon ng Sakuna

Kagawaran ng Kapaligiran at Likas na Kayamanan

Sagot: Sagot:

1. . 6.

2. 7. 6

Sagisag Ko,

Tandaan Mo!


S - VERSION 2.0


https://tnt.abante.com.ph/tag/cebu/page/4/

https://www.google.com/www.livescience.com/shutterstock.com/tatakpinoy

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.facebook.com/OfficialNHA/&psig=AOvVaw0mJjWZybQoo7NR-RLZtbmB&ust=1593657190279000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCNCN25DarOoCFQAAAAAdAAAAABAD

3. 8.

4. 9

5. 10.

Pinagkunan: https://www.google.com/wikipedia.emb.gov.ph/UN.SDER.knowledge portal

Gawain 3:

Sagot

1. https://www.alamy.com/a-young-woman-looking-at-camera-behind-a-tuft-of-grass-image6211368.html https://tatess.blogspot.com/2013/03/pilipinas-at-maruming-kapaligiran-is.html.& psig

2. http://easymusictheory.weebly.com/topic-2-the-staff-clefs-and-note-names.html https://en.wikipedia.org/wiki/The_Blue_Marble

3. https://schneider.xyz/farmers-hand-planting-a-seed-in-soil/ https://www.google.com/url?sa=&url=https://www.youtube.com/watch?

4. https://www.123rf.com/photo_57933830_cross-band-aid.html https://www.google.com.urlsa+i&url+http://clipart-library.com/cartoon.picture-of-the-world-globe Tapon,

5. https://tnt.abante.com.ph/problema-sa-basura-personal-para-kay-isko-moreno-2/

7

PICTOWORD!

Pagdugtung-dugtungin ang mga larawan at mga salita upang makabuo

ng pamagat ng kanta o awitin.

Mo Ang

A for Planet

The

A

‘Nyo ‘Nyo


S - VERSION 2.0


https://www.alamy.com/a-young-woman-looking-at-camera-behind-a-tuft-of-grass-image6211368.html

https://tatess.blogspot.com/2013/03/pilipinas-at-maruming-kapaligiran-is.html.&

http://easymusictheory.weebly.com/topic-2-the-staff-clefs-and-note-names.html

https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DczRUxCJwVjw&psig=AOvVaw3qlxElfOhwvJJpR_-yKy7A&ust=1593270501371000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqGAoTCPiam8u5oeoCFQAAAAAdAAAAABDHAg

https://schneider.xyz/farmers-hand-planting-a-seed-in-soil/

https://www.google.com/url?sa=&url

https://www.123rf.com/photo_57933830_cross-band-aid.html

https://www.google.com.urlsa+i&url+http/

https://tnt.abante.com.ph/problema-sa-basura-personal-para-kay-isko-moreno-2/

https://www.google.com/url?sa=i&url=http://www.un-spider.org/links-and-resources/institutions/philippines-national-disaster-risk-reduction-and-management-council-ndrrmc&psig=AOvVaw1typmIG2AnJDN-gWLZJGdB&ust=1593951129065000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCJi5ppOhteoCFQAAAAAdAAAAABAM

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.facebook.com/OfficialNHA/&psig=AOvVaw0mJjWZybQoo7NR-RLZtbmB&ust=1593657190279000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCNCN25DarOoCFQAAAAAdAAAAABAD

https://www.google.com/url?sa=i&url=http://tatess.blogspot.com/2014/03/pilipinas-at-maruming-kapaligiran-is.html&psig=AOvVaw20GYoBeOn59iD7_vgSjtgv&ust=1593658061274000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqGAoTCLCeyrHdrOoCFQAAAAAdAAAAABD-Ag

https://www.google.com/url?sa=i&url=http://clipart-library.com/cartoon-picture-of-the-world-globe.html&psig=AOvVaw2zfO11wbpOPATH3yy6-q5i&ust=1591331935677000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCJDzvsur5-kCFQAAAAAdAAAAABAD

Suriin

Sa bahaging ito, ay tatalakayin ang mga paksa na may kaugnayan sa araling Mga Suliraning Pangkapaligiran at ang Kalagayang Ekolohikal ng Asya

Pinagkunan:https://www.google.com/https://tatess.blogspot.com/www.youtube.com/clipart.

library.com/https://powertool.portal.com

Ang Biodiversity ng Asya

Ang pagkakaiba-iba at katangi-tanging anyo ng lahat ng buhay na bumubuo sa

natural na kalikasan ay tinatawag na biodiversity.

Ang Asya bilang pinakamalaking kontinente sa buong mundo ay itinuturing na

pangunahing pinagmumulan ng global biodiversity.

Ngunit, habang ang mga bansa sa Asya ay patuloy na pupunta sa kaunlaran, kasabay

din nito ay ang pagsulpot ng mga suliraning ekolohikal at pangkapaligiran bunsod ng

hindi mapigilang pag-unlad ng ekonomiya at ang patuloy na paglaki ng

populasyon.

Ang mga bansang Asyano sa ngayon ay humaharap sa masalimuot na

interaksiyon ng mga isyung panlipunan, politikal, ekonomiya, at pangkapaligiran.

Ang masusing ugnayan at pagbabalikatan ng bawat isa sa loob ng isang bansa

at sa pagitan ng bawat bansa ay mahalaga upang makapagbalangkas at

makapagpatupad ng angkop na solusyon sa mga suliraning ito.

Hindi maikakaila na ang patuloy na paglaki ng populasyon ay ang

pangunahing ugat ng iba’t ibang suliraning pangkapaligiran sa mundo.

8


S - VERSION 2.0


Ang patuloy na tumataas na bilang ng mga tao, ay nangangahulugan na lalong

nagiging mataas ang pangangailangan malaking lupain na mapagtataniman upang

matugunan ang pangangailangan o demand para sa pagkain. Ang labis na

intensipikasyon (intensification) sa paggamit ng lupa upang pagtaniman ay

nagiging sanhi rin ng mga problemang direkta na nakatuon sa lupa gaya ng

desertification, salinization at alkalinization.

Pinagkunan:https://www.google.com/powertool.portal.com/SigneWikinson

1. Desertification – ito ay ang pagiging tuyo ng lupa at tuluyang pagkawala nito ng

pakinabang sanhi ng “poor land management

2. Salinization – ang pagkakaroon ng deposito ng asin sanhi ng maling irigasyon.

3. Alkalinization- isang proseso kung saan naging maalat ang lupa o kung saan

pinapababa nito ang pagiging acidic ng bagay. Pagkakaroon ng deposito ng alkali o

hydroxides sa lupa.

4. Habitat –tirahan ng mga hayop at iba pang mga bagay. Ito ang pangunahing

apektado ng land conversion o ang paghahawan ng kagubatan, pagpapatag ng mga

mabundok o maburol na lugar upang magbigay-daan sa mga proyektong

pangkabahayan.

5. Hinterlands - Malayong lugar, malayo sa mga urbanisadong lugar ngunit apektado

ng mga pangyayari sa teritoryong sakop ng lungsod. Ang lungsod ay

nangangailangan ng pagkain, panggatong, at troso para sa konstruksiyon na

itinutustos ng hinterlands na humahantong sa pagkasaid ng likas na yaman nito.

6. Ecological Imbalance - kapag nasira ang isang kawing, mahihirapan ang lahat at

mapanganib ang kalagayn ng kapaligiran.

7. Deforestation o tahasang pagkawasak ng kagubatan – pagkaubos at pagkawala ng

mga punongkahoy sa mga gubat. Ito ay isang napakakritikal na problemang

pangkapaligiran. Masama ang dulot nito sa natural ecosystem sapagkat ang likas na

yaman ng kagubatan at nababawasan. Pinipiling putulin ang mga punong may ilang

libong taon nang nabubuhay sa kagubatan at hindi ito basta lamang napapalitan sa

pamamagitan ng muling pagtatanim.

8. Siltation- ang pagkakaroon ng deposito ng mga putik sa daanan ng tubig sanhi na

rin ng soil erosion.

9

Talaga namang

napakasarap ng

simoy ng sariwang

hangin!

Ngunit

napakalungkot isipin

na unti-unti nang

nasisira ang ating

kalikasan.

Bakit po? Paano ‘nyo nasabi? Anu-ano bang mga dahilan?

Unti-unti

nang

nawawala

ang

Biodiversity

.

Dahil sa

napakaraming

suliranin at isyung

pangkapaligiran

gaya ng …


S - VERSION 2.0


9. Global Warming –ang pagbabago ng pandaigdigan o rehiyunal na klima na

maaaring magdulot ng likas na pagbabago sa daigdig o ng ga gawain ng tao.

10. Red Tide - sanhi ng dinoflagellates na lumulutang sa ibabaw ng dagat.

11. Global Climate Change – pagbabago ng pandaigdigan o rehiyonal na klima na

maaaring dulot ng likas nga pagbabago sa daigdig o ng mga gawain ng tao.

Karaniwang tinutukoy nito sa kasalukuyan ay ang pagtaas ng katamtamang

temperature o global warming.

12. Ozone Layer Depletion- ang pagkabutas ng ozone layer na nagbibigay daan sa

nakakasirang UV rays na pumasok sa ating Earth’s Atmosphere na nakapagdudulot

ng masamang epekto sa kalusugan ng tao, maging sa halaman at mga hayop dult ng

ultraviolet rays.

13. Over Grazing –Isa pang pinagmumulan ng pagkasira ng lupa ay ang overgrazing

kung saan ang kapasidad ng damuhan ay hindi sapat sa laki ng kawan ng hayop. Ito

ay nakasisira sa halaman o vegetation ng isang lugar. Ang hilagang Iraq, Saudi

Arabia, at Oman ay ilan lamang sa mga bansang nakararanas ng ganitong

sitwasyon.

14. Industrial Waste – ang pagkalat ng dumi sa kapaligiran na mula sa iba’t- ibang

factory mills at mga mina.

15. Oil Spill- ang pagtagas ng mga deposito ng langis sa karagatan.

Pinagkunan: https://www.google.com/brainy.ph

Pagkasira ng Lupa

Tunay na malaki at mahalaga ang papel na ginagampanan ng lupa upang patuloy na

mabuhay ang mga tao.

Sa kapakinabangan o productivity nito nakaasa ang mga produktong agrikultural na

tumutustos sa kabuhayan ng mamamayan.

Nasa 33% ng mamamayan nito ang nakikinabang sa ilog na ito.

Samantala, isa ring malubhang porblema sa lupa ay ang desertification gaya ng

nararanasan sa ilang bahagi ng China na nakapagtala na nang halos 358,800km²

na desertified na lupain.

Maging sa ilang bahagi ng Asya tulad ng Kanlurang Asya ay nakararanas din ng

tuyong lupain gaya ng Jordan, Iraq, Lebanon, Syria, at Yemen sa Kanlurang Asya, at

ang India at Pakistan sa Timog Asya.

Ang pagkasira o pagkatuyo ng lupa ay maaaring magdulot ng matinding suliranin

gaya ng kakulangan sa pagkain at panganib sa kalusugan.

10


S - VERSION 2.0


Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=https://ph.lovepik.com/images/urbanisation.html&psig

https://www.google.com/htpps://ph.lovepik.com/images/slideshare.net

Urbanisasyon

Dahil sa mabilis na urbanisasyon sa Asya, labis nang naapektuhan ang kapaligiran

nito. Ito ay nagbunsod sa mga kaugnay na problema gaya ng pagdami ng mahihirap na lugar

o depressed areas at may mga pamayanan na may mataas na insidente ng pagkakasakit at

iba pang panganib sa kalusugan. Mahigit sa 3,119 sa mga bayan at lungsod ng India ay may

ganitong sitwasyon. Ang kalusugan ng mga mamamayan sa mga lungsod ay direktang

naaapektuhan ng urbanisasyon gaya ng pagtatapon ng wastewater sa tubig o sa lupa.

Ang mga kalapit –bayan ng lungsod ay naapektuhan din ng urbanisasyon sapagkat dito

kunukuha ang ang ilang mga pangangailangan ng lungsod na nagiging sanhi ng pagkasaid

ng likas na yaman nit. Kaugnay na problema rin ng urbanisasyon ay ang noise pollution mula

sa mga sasakyan, gayundin ang mga ilang parato at makinang gumagawa ng ingay.Ayon sa

pag-aaral ng mga eksperto, may epekto sa kalusugan ng tao ang labis na ingay. Ito ay

nagdudulot ng stress at nakadaragdag sa pagod.Sa ilang malubhang sitwasyon , nagiging

sanhi ng ito pagkabingi.

Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.britannica.com/technology/solid-waste-management&psig/https://www.google.com/htpps://Britannica.com/htpps://philstar.com

Problema sa Solid Waste

Ang pagtatapon ng solid waste o basura ay isang malaking suliranin sa halos

lahat ng bansa sa buong daigdig. May dalawang uri ng basura-basurang galing sa

mga kabahayan at basurang industriyal na mula sa mga ospital, pabrika, at industriya.

11


S - VERSION 2.0


https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fph.lovepik.com%2Fimages%2Furbanisation.html&psig=AOvVaw0sDI_xQa7lN4oj8kNUB7gk&ust=1593408241995000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqGAoTCMDg0du6peoCFQAAAAAdAAAAABDFAQ

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.britannica.com/technology/solid-waste-management&psig

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.britannica.com/technology/solid-waste-management&psig

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.britannica.com/technology/solid-waste-management&psig=AOvVaw0wPGD8D1mUDQdA_grOZn_7&ust=1593659943709000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCOC507DkrOoCFQAAAAAdAAAAABBP

Maraming mga bansa sa Asya ang walang karampatang pasilidad upang itapon sa

maayos na pamamaraan ang mga basura.

Ito ay dahilan upang makontamina o marumihan ang hangin, tubig at maging

ang lupa. Kapag sinusunog ang basura, dumurumi ang hangin. Kapag itinambak

lamang sa isang lugar, maaaring manuot sa lupa ang ilang mga maasido at organikong

materyal na magiging sanhi ng kontaminasyon ng tubig na iniinom at ng tubig na

dumadaloy sa irigasyon. Ang masalimuot na problemang ito sa tamang pagtatapon ng

basura ay nagdudulot ng problemang pangkalusugan sa mga tao at problemang

ekolohikal sa kalikasan.

Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.philstar.com/pilipino-star-

ngayon/opinyon/2019/06/27/1929893

Problema ng Basura

Ni Kim A. Gargar

12

Hindi na bago sa mga Pilipino ang ideya na ang kaunlaran ay nagdudulot ng pagkasira ng kapaligiran.

Ayon sa popular na kanta ng Asin, hindi masama ang pag-unlad kung hindi nakakasira ng kalikasan. Ngunit kung ikaw na ordinaryong tao ang tatanungin, gaano ba kalaki ang kontribusyon mo sa pagkasirang ito? Karaniwan na sa kanayunan ang pagsusunog ng basura sa paligid ng bahay pagkatapos silang walisin at ipunin sa isang tabi. Imbes na sunugin, ano naman ang maaari nilang gawin dito? Ibaon sa likod ng bahay para maging pataba? Paano naman ang mga basurang hindi nabubulok kaagad sa ilalim ng lupa? Saan sila itatambak? Ang suliranin sa pagtatapon ng basura ay isa lamang sa maraming usaping pangkalikasan, at ito ang totoong kaakibat ng pag-unlad ng lipunan.

Sa pag-unlad ng lipunan, dumarami ang mga produktong nalilikha ng tao: mga produktong nakakatulong sa pagpapagaan sa proseso ng pagtatanim ng palay at iba pang pinagkukunan ng pagkain; mga produktong nakakapagpadali sa pagdadala ng mga produktong agrikultural; mga produktong nakakapagpaginhawa sa pamumuhay at sa mga gawain sa loob ng tahanan; mga produktong nagbibigay saya o mga produktong pang-sining; mga produktong nagluluwal ng iba pang produkto; at marami pang klase ng produkto na nalilikha sa sangkatauhan.

Ano nga ba ang solusyon sa suliranin sa basura? Masasagot natin ito kung maiintindihan natin kung paano umusbong ang parami nang paraming basura na nalilikha natin. Kung mga hayop ay hindi natin masasangkot sa problemang ito, mayroon ding pagtatanggi sa laki o liit ng ambag ng bawat tao sa problemang ito.

Pinagkunan: https://google.com.Wikimedia.commons


S - VERSION 2.0


https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/opinyon/2019/06/27/1929893/editoryal-baha-na-naman-dahil-sa-basura&psig=AOvVaw1NBTaMvTZ_MipBESfIsaOt&ust=1593679123884000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCJjstIasreoCFQAAAAAdAAAAABBU

Pinagkunan:https://www.google.com/slideshare.net/you tube

Pagkawala ng Biodiversity

Ang kontinente ng Asya ay itinuturing na isa sa may pinakamayamang

biodiversity sa buong mundo. Ang China, India, Thailand, Indonesia at Malaysia ay

katatagpuan ng pinakamaraming species ng mga isda, amphibian, reptile, ibon, at

mammal.

Ngunit sa kabila nito, ang Asya rin mismo ang nakapagtala ng pinakamabilis na

pagkawala ng biodiversity bunsod ng: 1.) patuloy na pagtaas ng populasyon, 2.)

walang habas na pagkuha at paggamit ng mga likas na yaman,3.) pag-aabuso sa

lupa,4.) pagkakalbo o pagkakasira ng kagubatan (deforestation), 5.) polusyon sa

kapaligiran, at (6.) ang introduksiyon ng mga species na hindi likas sa isang partikular

na rehiyon.

Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/http://pinetreephil.blogspot.com/2017/02-weak-laws-

and-poor-implementation.html&psig

PAGKASIRA NG KAGUBATAN

Ang pagkakalbo ng kagubatan ay nagbibigay-daan sa iba pang

problemang pangkapaligiran tulad ng pagbaha, erosion ng lupa, pagguho ng lupa,

siltasyon at sedimentation.

13

Ang pananagutan sa problemang basura ay nakatuon sa kung sino ang lumilikha at nakikinabang sa paglikha nito. Kahit sa basura sa hangin na nagdudulot ng pagbabago ng klima (climate change), ang may pananagutan ay ang mga mayayamang bansa na siyang may pinakamalaking volume na ibinuga at patuloy na ibinubugang greenhouse gas, hindi ang Pilipinas na mas maliit pa sa 1% ang ambag nito. Ang

lumilikha at yumayaman ang may pananagutan at sila ang dapat singilin para sa pagbubuo ng mga imprastruktura para ayusin ang pagtatapon ng basura. At bago natin makalimutan, mayroong gobyerno para gawin ang lahat nang ito.

Pinagkunan: https://google.com.Wikimedia.commons


S - VERSION 2.0


https://www.google.com/url?sa=i&url=http%3A%2F%2Fpinetreephill.blogspot.com%2F2017%2F02%2Fweak-laws-and-poor-implementation.html&psig=AOvVaw16ocLCg-Ia_r5RQXhLk6k3&ust=1593408949053000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCMDAp6y9peoCFQAAAAAdAAAAABA1

https://www.google.com/url?sa=i&url=/http://pinetreephil.blogspot.com/2017/02-weak-laws-

Ayon sa pag-aaral ng Asian Development Bank, nagunguna ang

Bangladesh, Indonesia, Pakistan, at Pilipinas sa mga bansang may pinakamabilis na

antas o rate ng deforestation. Pangunahing sanhi ng problemang ito ay ang

komersiyal na pagtotroso, pagkakaingin, pagpuputol ng puno, upang gawing

panggatong, at ang pagkasunog ng gubat.Sa pagkawala ng mga puno, marami ring

mga species ng halaman at hayop ang nanganganib dahil nawawalan sila ng

natural na tirahan o natural habitat.

Katuwang ang iba’t ibang ahensya ng pamahalaan upang

mapangalagaan ang kapakanan ng mga mamamayan at ang mga likas na yaman at

maaagapan ang matinding suliraning pangkapaligiran at mabilis na paglaki ng

populasyon. Iilan sa mga ahensyang ito ay ang:

Kagawaran ng Interyor at Pamahalaang Lokal ng Pilipinas

(Ingles:Department of the Interior and Local Government o DILG) pangunahing

tagapagpaganap ng pamahalaan ng Pilipinas na responsable para sa pagpapaigting

ng kapayapaan at kaayusan, pagpapanatili ng seguridad ng mamamayan, at

pagpapalawig ng kapabilidad ng mga lokal na yunit ng pamahalaan. Ito rin ang

responsable sa Pambansang Pulisya ng Pilipinas.

Ang Kagawaran ng Agrikultura (Kagawaran ng Pagsasaka, Ingles:

Department of Agriculture, DA) ay ang departamentong tagapagpatupad ng

Pamahalaan ng Pilipinas na responsable sa pagpapayabong ng kita ng mga

magsasaka ganun na din ang pagpapababa ng insedente ng kahirapan sa mga sektor

na rural ayon na rin sa nakasaad sa Katamtamang Terminong Plano ng Pamahalaan

ng Pilipinas.

Ang Kagawaran ng Kalusugan (Ingles: Department of Health) ang

ahensiyang ito ang nangunguna sa pangangalaga sa kapakanang pangkalusugan ng

mga mamamayan ng bansa.

Ang Kagawaran ng Kagalingan at Pagpapaunlad Panlipunan

(Ingles:Department of Social Welfare and Development o DSWD) ay ang

departamentong tagapagpatupad ng Pamahalaan ng Pilipinas na responsable sa

pangangalaga ng karapatan ng bawat Pilipino sa kagalingang panlipunan at sa

pagpapayabong ng Pag-unlad ng lipunan.

Kagawaran ng Edukasyon ng Pilipinas (Ingles: Department of Education o

DepEd) ay ang departamentong tagapagpatupad ng Pamahalaan ng Pilipinas na

responsable sa pamamahala at pagpapanatiling mataas ng kalidad ng edukasyon sa

Pilipinas. Ito ang pangunahing tagaisip ng mga polisiyang pang-edukasyon at

responsable sa sistemang pang elementarya at pang-sekondarya dito sa Pilipinas.

Kagawaran ng Kapaligiran at Likas na Kayamanan (Ingles: Department of

Environment and Natural Resources o DENR) ay ang departamentong

tagapagpatupad ng Pamahalaan ng Pilipinas na responsable sa pagkontrol at

pamamahala ng eksplorasyon, pagpapaunlad, maayos na paggamit at pananatili ng

likas na yaman ng bansang Pilipinas.

Ang Kagawaran ng Agham at Teknolohiya ng Pilipinas (Ingles: Department

of Science and Technology o DOST) ay isang departamentong tagapagpatupad ng

Pamahalaan ng Pilipinas na may tungkulin sa koordinasyon ng mga proyektong may

kaugnayan sa agham at teknolohiya sa Pilipinas, at may tungkulin ding magsagawa

ng mga patakaran at mga proyekto sa mga larangan ng agham at teknolohiya bilang

pagtataguyod ng kaunlarang pambansa.

14


S - VERSION 2.0





https://tl.wikipedia.org/wiki/Pambansang_Pulisya_ng_Pilipinas

https://tl.wikipedia.org/wiki/Wikang_Ingles


https://tl.wikipedia.org/wiki/Magsasaka




https://tl.wikipedia.org/wiki/Pilipino






https://tl.wikipedia.org/wiki/Likas_na_yaman



https://tl.wikipedia.org/wiki/Agham

https://tl.wikipedia.org/wiki/Teknolohiya

Ang Pangasiwaan ng Pilipinas sa Serbisyong Atmosperiko, Heopisiko, at

Astronomi (Ingles: Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services

Administration, pinaikli bilang PAGASA) ay isang pambansang institusyon sa Pilipinas

na nilikha upang magbigay ng mga babala tungkol sa baha at sa mga bagyo,

pampublikong taya ng panahon, meteorolohiya, astronomikal at iba pang

impormasyon at serbisyo na ang layunin ay ang maproteksiyonan ang buhay at ari-

arian at para suportahan ang paglago at patuloy na pagbabago sa ekonomiya ng

bansa.

Ang Pambansang Pangasiwaan sa Pabahay o National Housing Authority

ay tumutulong upang makapagbibigay ng murang pabahay para sa mga Pilipino at

sagutin ang problema ng relokasyon sa mga nasasalanta ng mga kalamiad.

Ang Pambansang Tanggapan para sa Pagtugon ng Sakuna o National

Disaster Risk Reduction & Management Council (NDRRMC) na dating kilala bilang

National Disaster Coordinating Council (NDCC) ay isang sangay ng pamahalaan

ng Pilipinas sa ilalim ng Kagawaran ng Tanggulang Pambansa na may pananagutan

na tiyakin ang kaligtasan at kabutihan ng mga mamamayan sa panahon ng sakuna.

Binibigyan-diin nito ang katotohanang napakalawak ng problemang dulot ng

pagkalat ng mga mapanganib na greenhouse gases gaya ng carbon dioxide at iba

pang mga air pollutants na kumakalat sa pamamagitan ng hangin, kung kaya hindi

isinasaalang-alang ang mga hangganan ng mga bansa o kontinente sa usapin ng

lawak ng paglaganap nito. Ang ganitong kalalang uri ng suliraning ekolohikal ay

nararanasan na ng Asya sa kasalukuyan.

Pinagkunan:https://www.google.com/slideshare.net

Ang Kahalagahan ng Balanseng Kalagayang Ekolohikal

Napakahalagang panatilihin ang ecological balance o balanseng kalagayang

ekolohikal ng Asya. Anuman ang maging katayuan at kalagayang ekolohikal ng

rehiyon, tiyak na makaaapekto ito nang lubos sa pangkalahatang kalidad ng

kapaligirang pandaigdig.

Ang mga problemang ekolohikal na nararanasan ng mga Asyano sa isang

rehiyon ay posible ring maging suliranin ng mga tao sa karatig-rehiyon o maging ng

mamamayan sa buong daigdig. Sa isang bahagi ng nailathalang artikulo nina J. Wu

at C. Overton na may pamagat na “Asian Ecology: Pressing Problems and Research

Challenges” noong 2002, 25% ng kabuuang pagbuga ng carbon dioxide sa buong

mundo ay nagmula sa Asia-Pacific ayon sa pananaliksik ng mga dalubhasa noong

1991. Kung magpapatuloy ito, maaaring tumaas nang hanggang 36% sa 2025 at 50%

sa pagtatapos ng ika-21 na siglo ang pagbuga ng carbon dioxide mula sa nabanggit

na rehiyon.

15


S - VERSION 2.0


https://tl.wikipedia.org/wiki/Wikang_Ingles


https://tl.wikipedia.org/wiki/Baha

https://tl.wikipedia.org/wiki/Bagyo

https://tl.wikipedia.org/wiki/Panahon_(singaw_ng_himpapawid)

https://tl.wikipedia.org/wiki/Meteorolohiya

https://tl.wikipedia.org/wiki/Astronomiya

https://tl.wikipedia.org/wiki/Kagawaran_ng_Tanggulang_Pambansa_(Pilipinas)

Pamprosesong tanong:

1. Bakit ang labis na intensipikasyon sa paggamit ng lupa upang taniman ay nagbubunsod ng problema?

2. Ano ang pagkakaiba ng desertification sa salinization? Ang salinization sa alkalinization?

3. Paano nakaaapekto ang urbanisasyon sa kapaligiran? Inaasahang sagot:

4. Ano kaya ang magiging epekto ng masalimuot na problema ng hindi tamang pagtatapon ng basura sa tao at sa kalikasan? Inaasahang sagot:

5. Anu-ano ang mga dahilan ng mabilis na pagkawala ng biodiversity?

6. Bakit nagiging pangunahing sanhi ng mabilis na pagkawala ng biodiversity ang pagkasira ng kagubatan?

7. Sa inyong palagay, ang suliraning pangkapaligiran ba ay nakakaapekto sa paghina ng ekonomiya ng isang bansa? Pangatwiran ang sagot.

8. Ano kaya ang implikasyon ng patuloy na pagtaas ng bahagdan o porsyento ng pagbuga ng carbon dioxide sa rehiyon ng Asia-Pacific? (Ang guro ay magbibigay ng karagdagang kaalaman tungkol sa iba’t ibang sakuna o kalamidad na maaaring tumama o mararanasan sa Pilipinas.)

Sa ibang pahayag naman, ang Pilipinas ay nakararanas nang iba’t ibang uri ng

sakuna o krisis sa kalusugan kaya ang ating pamahalaan ay ibayong naghahanda

para masisiguro ang kaligtasan ng mga mamamayan. Gaya ng nangyayari sa Pilipinas

sa kasalukuyan na marami ang nagkakasakit at namamatay dahil sa nakahahawang

sakit na COVID-19.

Pumapangatlo ang Pilipinas sa dami ng kaso ng nahahawaan ng sakit. Sa

totoo lang, tinutukoy ang lungsod ng Cebu bilang isa sa may pinakamataas na kaso

ng Covid dahil na rin sa walang disiplina ng mga tao. Ngunit hindi maaaring iaasa na

lamang ng mga mamamayan ang sarili sa pamahalaan kaya dapat tayong

magtutulungan. Inilunsad ng pamahalaan ang Republic Act 11469 o tinawag na

Bayanihan Act “To Heal as One Act” upang ang bawat isa ay maipapakita ang kanyang

katungkulan na labanan ang pagsubok dulot ng Covid-19. Ngunit hindi lamang ang

sakit na Covid-19 ang dapat paghandaan ng mamamayan dahil may mga mas malala

ring sakuna o kalamidad na maaaring darating gaya ng bagyo, lindol, pagputok ng

bulkan at iba. Kaya inaasahan na ang bawat miyembro o kasapi ng pamilya ay may

kakayahan upang makatutulong sa paghahanda at makapagbigay ng kaakibat na

tungkulin para magiging ligtas sa anumang panganib.

9. Sinu-sino ang mga miyembro ng pamilya at anu-ano ang tungkulin ng bawat isa? Inaasahang sagot:

10. Anu-ano ang mga paghahanda na ginagawa ng iba’t ibang tanggapan ng pamahalaan para masiguro ang kaligtasan ng mga mamamayan sa panahon ng sakuna o kalamidad, halimbawa kung mayroong bagyo na darating? Inaasahang sagot: Bago ang kalamidad: Sa araw ng kalamidad:

Pagkatapos ng kalamidad

16


S - VERSION 2.0


Pagyamanin

Upang mas malinang pa ang iyong kakayahan sa paguunawa sa araling ito, kailangan mong sagutin ang mga sumusunod na gawain. Gawain 4: VOCABULARY GAME!

Panuto: Ayusin ang mga letra upang makabuo ng tamang talasalitaan. Isulat ang

iyong sagot sa ikalawang hanay o kolum at sa ikatlong hanay o kolum ibigay ang kahulugan.

SALITA SAGOT KAHULUGAN

1. REVO AINGGRZ

2. DUSTINLIAR STEWA

3. LOI LLIPS

4. SHIF ILLK

5. LANDERSHINT

Gawain 5: SANHI, EPEKTO, MUNGKAHI Panuto: Ibigay ang sanhi at epekto ng mga suliraning ekolohikal o suliraning

pangkapaligiran sa Asya at magmungkahi o magbigay ng mga solusyon.

1. Urbanisasyon SANHI EPEKTO MUNGKAHI

Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://asiapacificcurriculum.com/learning-module/urbanization-asia&psig

2. Deforestation

Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://medium.com/environmental/issues/deforestation-b92744eef6&psig

3. Red Tide

Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.sciencedirect.com.topics/earth-and -planetary-science/red-tide&psig

4. Salinization

Pinagkunan: https://www.google.com/wiki.sjs.org/wiki/indexphp/16-salinization/Cracks in the ground duro to salinization,Julia Smith

17


S - VERSION 2.0


https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://asiapacificcurriculum.com/learning

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.sciencedirect.com.topics/earth-and

https://www.google.com/wiki.sjs.org/wiki/indexphp/16-salinization/Cracks

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://asiapacificcurriculum.ca/learning-module/urbanization-asia&psig=AOvVaw34xnuOekcWpRB8jJy90Fbt&ust=1593953769836000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqGAoTCLCMx_yqteoCFQAAAAAdAAAAABD1AQ

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://medium.com/evironmental-issuess/deforestation-b92744eeefa6&psig=AOvVaw2A4PZ-pwusthw9vR_V66_p&ust=1593953550449000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqGAoTCNjyp5SqteoCFQAAAAAdAAAAABCLAQ

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.sciencedirect.com/topics/earth-and-planetary-sciences/red-tide&psig=AOvVaw0kgbu2wxLB6_tqINiDagEB&ust=1591162658865000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCIDBn4C14ukCFQAAAAAdAAAAABAZ

Desertification

Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://ourworld.unu.edu/en/ to-fight-desertification-lets-manage-our-land-better&psig

Isaisip Gawain 6: Magtapatan Tayo! Panuto: Pagtapatin ang larawan sa hanay A at ng kahulugan nito sa

hanay B.Isulat ang titik ng wastong sagot sa patlang bago ang bilang.

HANAY A HANAY B

______1. Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.youtube.com/watch?

______2 . Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https:/www.slideshare.net/olhen/suliraning-pangkapaligiran 37597714&psig

______3. Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://es.slideshare.net/jaredram55/mga-suliraning-pangkapaligiran-at-kalagayang-ekolohikal-ng-asya/19&psig

______4. Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.extremetech.com/extreme/300644-the-2019-ozone-layer-hole-is-now-the-smallest-on-record&psig

_____5. Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/http:/antonantonio.blogspot.com/2016/02/deforestation.html&psig

______6 Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.gettyimages.comphotos/oil-spill&psig

______7. Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://newsfeed.ph/lifestyle/health-fitness/7329/red-tide-alert-western-

samar-bfar/attachment/mussels-red-tide&psig

18

a. ang pagkabutas ng ozone layer na nagbibigay daan

sa nakakasirang UV rays na pumasok sa ating Earth’s Atmosphere na nakapagdudulot ng masamang epekto sa kalusugan ng tao, halaman at mga hayop

b. tirahan ng mga hayop at iba pang mga bagay

c. sanhi ng dinoflagellates o mapulang maliit na

organismo na lumulutang sa ibabaw ng dagat dulot ng polusyon

d. ang kapasidad ng damuhan ay hindi sapat sa laki ng kawan ng hayop.

.

e. ang pagkalat ng dumi sa kapaligiran na mula sa iba’t- ibang factory

f. ang pagkakaroon ng deposito ng asin sanhi

ng maling irigasyon

g. ang pagtagas ng mga deposito ng langis sa

karagatan


S - VERSION 2.0


https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://ourworld.unu.edu/en/

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.youtube.com/watch

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https:/www.slideshare.net/olhen/suliraning-pangkapaligiran

https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fes.slideshare.net%2Fjaredram55%2Fmga-suliraning-pangkapaligiran-at-kalagayang-ekolohikal-ng-asya%2F19&psig=AOvVaw2Wh-iYZZFaY2xIi6Y9M-d-&ust=1593353372675000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCNCow6ruo-oCFQAAAAAdAAAAABAg

https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.extremetech.com%2Fextreme%2F300644-the-2019-ozone-layer-hole-is-now-the-smallest-on-record&psig=AOvVaw3hIt3cDeYC3H2xImwqknLU&ust=1593354058957000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCJjxvO_wo-oCFQAAAAAdAAAAABBD

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.extremetech.com/extreme/300644-the

https://www.google.com/url?sa=i&url=http%3A%2F%2Fantonantonio.blogspot.com%2F2016%2F02%2Fdeforestation.html&psig=AOvVaw2rkDy_mNO0zNab12musATq&ust=1593354165402000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqGAoTCLC5qqTxo-oCFQAAAAAdAAAAABCmAQ

https://www.google.com/url?sa=i&url=/http:/

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.gettyimages.comphotos/oil-spill&psig

https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fnewsfeed.ph%2Flifestyle%2Fhealth-fitness%2F7329%2Fred-tide-alert-western-samar-bfar%2Fattachment%2Fmussels-red-tide%2F&psig=AOvVaw2oSzZvJWoP_PUU1Jy-W7jG&ust=1593355633225000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqGAoTCNDzvd_2o-oCFQAAAAAdAAAAABCdAQ

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://newsfeed.ph/lifestyle/health-fitness/7329/red-tide-alert-western-samar-bfar/attachment/mussels-red-tide&psig

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://newsfeed.ph/lifestyle/health-fitness/7329/red-tide-alert-western-samar-bfar/attachment/mussels-red-tide&psig

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://ourworld.unu.edu/en/to-fight-desertification-lets-manage-our-land-better&psig=AOvVaw1pUvJc3W4nCYqz2LbMVPHQ&ust=1593953244094000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqGAoTCOjn14OpteoCFQAAAAAdAAAAABDGAQ

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.youtube.com/watch?v%3D9KnJbCoi24E&psig=AOvVaw1heUOGoccKe1WIUXfUn8Eb&ust=1594798774342000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqGAoTCOiLmPP2zeoCFQAAAAAdAAAAABCjAQ

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.slideshare.net/olhen/suliraning-pangkapaligiran-37597714&psig=AOvVaw0mIRkLJSj9iUDmq4Zd9whF&ust=1593778945213000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCOiA9t2fsOoCFQAAAAAdAAAAABAF

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.gettyimages.com/photos/oil-spill&psig=AOvVaw1WU1-t75rhUIQgBjTrD9VW&ust=1593770902217000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCOiOo-KBsOoCFQAAAAAdAAAAABAn

_______8. Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https:/www.slideshrae.net/natct/habitats/2-31178195&psig

_______9. Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.linkedin.com pulse/restoration-ecological- balance –possible—ayhan-doyuk&psig

______10. Pinagkunan: https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.123rf.com/photo_78312968_industrial-waste-and-air-pollution-

with -black-smoke-from-chimneys-html&psig Pinagkunan:https://www.google.com.getty images/123RF.com/slideshare .net/standfordnews-Stanford University/nesfeed.ph/antonantoio/blogspot.com/extremetech.com/https:// slideshare

Isagawa

Panuto: Upang mapatunayan at mas lalo pang naiintidihan ang mga suliraning

pangkapaligiran at ang kalagayang ekolohikal ng Asya, gumawa ng isang

malikhaing poster na magpapakita sa kahusayan sa larangan ng pagguhit.

19

Rubrik sa Paggawa ng Poster

Pamantayan Napakahusay Mahusay Kailangan pang Linangin

Nilalaman

25%

Naipapakita at naipaliliwanag ng maayos ang ugnayan ng lahat ng konsepto sa paggawa ng poster

May kakulangan sa maayos na pagpapaliwanag sa ugnayan ng lahat ng konsepto sa paggawa ng poster

Hindi naipaliwanag ng maayos ang ugnayan ng lahat ng konsepto sa paggawa ng poster

Kaangkupan ng Tema o Konsepto

20%

Maliwanag at angkop na angkop ang tema o konsepto

May kakulangan sa mensahe sa paglalarawan ng tema o konsepto

Hindi maliwanag at hindi angkop ang mensahe sa paglalarawan ng tema o konsepto

Orihinalidad

10%

Orihinal ang konsepto sa paggawa ng poster

May kakulangan sa orihinal na paksa o konsepto sa paggawa ng poster

Walang orihinal sa konsepto at paksa sa paggawa ng poster

Kabuuang Presentasyon

25%

Malinis, maayos ay malinaw ang mensahe ng kabuuang presentasyon

May bahaging may kakulangan sa aspeto ng kalinisan at kaayusan ng kabuuang presentasyon

Hindi malinis at maayos ang kabuuang prsentasyon

Pagka-malikhain

20%

Gumamit ng tamang kombinasyon ng kulay upang maipahayag ang nilalaman o konsepto ng mensahe

Hindi gaanong gumamit ng tamang kombinasyon ng kulay upang maipahayag ang nilalaman, konsepto at mensahe

Hindi gumamit ng tamang kombinasyon ng kulay upang maipahayag ang nilalaman , konsepto at mensahe

h. tahasang pagkawasak ng kagubatan – pagkaubos at pagkawala ng mga punongkahoy sa mga gubat

i.ang pagkakaroon ng deposito ng mga putik sa

daanan ng tubig sanhi na rin ng soil erosion.

j. ang pagbabago ng pandaigdigan o rehiyunal na klima na maaaring magdulot ng likas na pagbabago sa daigdig o ng gawain ng tao


S - VERSION 2.0


https://www.google.com/url?sa=i&url=/https:/www.slideshrae.net/natct/habitats/2-31178195&psig

https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.linkedin.com%2Fpulse%2Frestoration-ecological-balance-possible-ayhan-doyuk&psig=AOvVaw2g9Yj_7YZ0aQIiqgf3rCGj&ust=1593355836585000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCPCvssH3o-oCFQAAAAAdAAAAABAH

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.linkedin.com

https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.123rf.com%2Fphoto_78312968_industrial-waste-and-air-pollution-with-black-smoke-from-chimneys-.html&psig=AOvVaw2R1IMbOvJmMlQsuZPOmHrC&ust=1593356048602000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqGAoTCMCr2qX4o-oCFQAAAAAdAAAAABCjAQ

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.123rf.com

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.slideshare.net/natct/habitats-2-31178195&psig=AOvVaw3Pw8Kwbs79OPU1LpGd6saH&ust=1593954189124000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqGAoTCPCexcSsteoCFQAAAAAdAAAAABDcBQ

Tayahin Panuto: Basahing mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.

1. Alin sa mga sumusunod ang tumutukoy sa pagkakaiba-iba at katangi-tanging anyo ng lahat ng buhay na bumubuo sa natural na kalikasan?

a. BiodiversIty b. Ecosystem c. Habitat d. Hinterlands

2. Alin sa mga sumusunod ang nagbunsod kaugnay ng problema gaya ng pagdami ng mahihirap na lugar o depressed areas at may mga pamayanan na may mataas na insidente ng pagkakasakit at iba pang panganib sa kalusugan?

a. Economic Crisis b. Immigration c. Pollution d. Urbanisasyon

3. Ayon sa pag-aaral ng mga eksperto, ang labis na ingay ay may epekto sa kalusugan

ng tao. Alin sa mga sumusunod ang walang katotohanan? Ang sobrang ingay ay:

a. nagdudulot ng stress c. naging sanhi ng pagkabingi

b. nakadagragdag sa pagod d. parang musika sa tainga

4. Ilang porsyento ang aabutin kung magpapatuloy ang pagbuga ng carbon dioxide sa mga rehiyon ng Asya sa taong 2025? a. 35% b. 36% c. 45% d. 50%

5. Ano ang magiging epekto ng greenhouse gases gaya ng carbon dioxide sa kalusugan ng tao? Ito ay magdulot ng:

a. Air Pollution b. Radiation c. Water Pollution d. Ultraviolet rays

6. Ang mga sumusunod ay mga epekto ng hindi tamang pagtatapon ng solid waste maliban sa isa. Alin dito ang hindi kabilang? a. manuot sa lupa ang mga maasido at organikong materyales b. mapagkakakitaan ang solid waste kaya may pera sa basura

c. pagkaroon ng kontaminasyon sa tubig na iniinom at ng tubig na dumadaloy irigasyon

d. pagsusunog ng basura na maging sanhi ng maduming hangin 7. Alin sa mga sangay ng pamahalaan ang may pananagutan na tiyakin ang kaligtasan at kabutihan ng mga mamamayan sa panahon ng kalamidad? a. Kagawaran ng Kapaligiran at Likas na Kayamanan b. Kagawaran ng Kagalingan at Pagpapaunlad Panlipunan c. Pambansang Tanggapan para sa Pagtugon ng Sakuna d. Pangasiwaan ng Pilipinas sa Serbisyong Atmosperiko, Heopisiko, at Astronomi 8. Ang Kagawaran na ito ay pangunahing tagapagpaganap ng pamahalaan ng Pilipinas na responsable para sa pagpapaigting ng kapayapaan at kaayusan, pagpapanatili ng seguridad ng mamamayan, at pagpapalawig ng kapabilidad ng mga lokal na yunit ng pamahalaan. Aling tanggapan ang tinutukoy? a. DILG B. DSWD C. NDRRMC D. PAGASA 9. Alin sa mga departamentong tagapagpatupad ng Pamahalaan ng Pilipinas ang ang ahensiyang na nangunguna sa pangangalaga sa kapakanang pangkalusugan ng mga mamamayan ng bansa?

a. Kagawaran ng Agham at Teknolohiya b. Kagawaran ng Agrikultura c. Kagawaran ng Kagalingan at Pagpapaunlad Panlipunan d. Kagawaran ng Kalusugan

20


S - VERSION 2.0






10. Sa sitwasyon natin ngayon kung saan may banta sa kalusugan ng mga tao sanhi ng COVID-19, paano nakakahawa ang sakit na ito? a. paggamit ng parehong heringgilya c. pagtalsik ng laway ng tao b. pagsalin ng dugo d.sa pamamagitan ng hangin

11. Ang Republic Act 11469 ay binansagang Bayanihan Act. Ang batas na ito ay kilala sa opisyal na pangalan na; a. Heal Our Land c. To Heal as One Act b. Heal the World d. Unity in Diversity

12. Upang mas mapangalagaan ang kalusugan at masiguro ang kaligtasan, ang mga sumusunod na paraan ay mainam gawin upang hindi mahawaan ng CoVid -19 ang isang tao maliban sa isa. Alin dito ang naiiba? a. Paggamit ng Face Mask b. Pagkakaroon ng distansya sa pagitan ng bawat tao c. Palaging maghugas ng kamay d. Pakikipagkamayan at beso-beso

Basahin ang bahagi ng artikulo na Problema sa Basura sa Pilipinas ni Kim A. Gargar.

Hindi na bago sa mga Pilipino ang ideya na ang kaunlaran ay nagdudulot ng

pagkasira ng kapaligiran. Ayon sa popular na kanta ng Asin, hindi masama ang pag- unlad kung hindi nakakasira ng kalikasan. Ngunit kung ikaw na ordinaryong tao ang tatanungin, gaano ba kalaki ang kontribusyon mo sa pagkasirang ito? Karaniwan na sa kanayunan ang pagsusunog ng basura sa paligid ng bahay pagkatapos silang walisin at ipunin sa isang tabi. Imbes na sunugin, ano naman ang maaari nilang gawin dito? Ibaon sa likod ng bahay para maging pataba? Paano naman ang mga basurang hindi nabubulok kaagad sa ilalim ng lupa? Saan sila itatambak? Ang suliranin sa pagtatapon ng basura ay isa lamang sa maraming usaping pangkalikasan, at ito ang totoong kaakibat ng pag-unlad ng lipunan.

13.Sa bahaging ito ng artikulo, ang hindi wastong pagtatapon ng solid waste o basura ay isang malaking suliraning pangkapaligiran sa Manila, Philippines. Ang mga dahilan ay ang kawalan ng pasilidad at epektibong pamamahala ng pagtatapon ng basura. Alin sa sumusunod ang malaking epekto ng walang habas na pagtatapon ng basura sa kung saan-saan?

a. Nakokontamina o narurumihan ang hangin, tubig, at maging ang lupa.

b. Nahahalo ang nakalalasong katas nito sa tubig na iniinom at sa mga irigasyon.

c. Nahaharangan ang mga estero at ilog na daluyan ng tubig.

d. Nanunuot sa lupa ang ilang maaasido at mga organikong material.

14.Matapos ang pagsusuri ng mga sanhi, dahilan at epekto ng suliraning pangkapaligiran, ay naatasan ka ng guro na gumawa ng isang feature article para

maipahayag mo ang iyong saloobin tungkol sa pang- aabuso ng tao sa biyaya ng kalikasan at ang karapat-dapat o tamang gawin para mapangalagaan ang kapaligiran. Ano ang gagawin mong pamantayan sa pagbuo ng nilalamanng iyong artikulo?

a. Gumawa ng outline ng isyu, magsaliksik, at mag-aral sa mga mahahalagang punto, makikinig sa balita na may kaugnayan sa problema sa basura at mga maaring solusyon

b. Magbasa at magsaliksik sa isyu c. Magbasa, manood ng balita at gumawa ng outline

d. Magsaliksik at magtanong tanong sa mga kakilala

21


S - VERSION 2.0


15.Ang Asya sa kasalukuyan ay dumaranas ng iba’t ibang suliranin gaya ng pagkasira ng pakaligiran, paglaki ng populasyon at ang nakakahawang sakit na COVID-19 na nakaaapekto sa ekonomiya ng mga bansa sa rehiyon. Ikaw bilang isang kabataan ay naanyayahan na sumali sa isang virtual na pagpupulong upang talakayin ang solusyon sa paglutas ng suliranin. Ano ang iyong imumungkahi upang malutas ang suliranin? a. Dumudlog sa United Nations para malutas ang suliranin

b. Ipagbawal ang paggamit nga plastic upang mabawasan ang basura at huwag

pahintulutan na lumabas ang mga kabataan

c.Magpatupad ng programa na magbabawal sa mag-asawa na magkaroon ng anak

d. Magsagawa ng mga responsableng kampanya gamit ang social media platforms

para iparating at ipaunawa ang kahalagahan ng kapaligiran, kalusugan at tamang

disiplina ng tao sa pag-unlad ng isang bansa

Karagdagang Gawain Panuto: Gumawa ng isang sanaysay na nagpapahayag ng damdaming makabayan at makakalikasan na pumupuna sa mga hakbang na isinasagawa ng mga samahan ng mga bansa sa Asya upang mapangangalagaan ang timbang ng kalagayang ekolohikal ng rehiyon.

Rubrik sa Paggawa ng Sanaysay

22

Pamantayan Pinakamahusay 10puntos

Mahusay 8puntos

Hindi Mahusay 6 puntos

Kailangan pang Linangin 4puntos

Kaalaman at pagkakaunawa sa paggawa ng sanaysay

Higit na nalalaman at nauunawaan ang paggawa ng sanaysay

Nalalaman at nauunawaan ang paggawa ng sanaysay

Hindi gaanong nalalaman at nauunawaan ang paggawa ng sanaysat

Walang alam sa paggawa ng sanaysay

Kamangha-mangha , kabigha-bighani at organisado ang pagkakalahad

Sobrang nakakamangha-mangha ,kabigha-bighani at organisado ang pagkakalahad

Nakakamangha-mangha ,kabigha-bighani at organisado ang pagkakalahad

Hindi gaanong nakakamangha-mangha ,kabigha-bighani at organisado ang pagkakalahad

Hindi nakakamangha-mangha ,kabigha-bighani at organisado ang pagkakalahad

Kalidad ng Impormasyon

Higit na maayos at punong-puno ng sapat at mahahalagang impormasyon

Maayos at punong-puno ng impormasyon

Maayos at may sapat na impormasyon

Hindi maayos at walang masyadong impormasyon

Epektibong pagpresenta o paglalahad

Mapakahusay at napakaepektibo ng presentasyon o paglalahad

Mahusay at epektibong presentasyon o paglalahad

Hindi masyadong epektibo ang presentasyon o paglalahad

Hindi epektibo ang presentasyon o paglalahad


S - VERSION 2.0


Susi sa Pagwawasto

23

Subukin

1. b 9. a 2. a 10. b 3. c 11. d 4. a 12. a 5. a 13. b 6. d 14. a 7. d 15. d

8. b

Balikan

1.Thailand 2. Myanmar 3. Pilipinas 4. Vietnam 5. Indonesia 6. Malaysia 7. Brunei 8. Cambodia 9. Laos 10. Singapore

1.Department of Environment and Natural Resources

2.Department of Social Welfare and Development

3.Department of Science and Technologyy

4.Population Commission

5.National Disaster Risk Reduction and Management

Council

6.Department of Agriculture

7.Department of Health

8.Department of Interior and Local Government

9.Department of Education

10.National Housing Authority

Tayahin

1.a 9 d

2.d 10. c

3.d 11. d

4.b 12. c

5.a 13. a

6.b 14. a

7.c 15. d

8.a

Gawain 6:

Magtapatan Tayo!

1.I 6. g

2.d 7. c

3.f 8. b

4.a 9. j

5.h 10. c

Gawain 3: Pictoword

1.Masdan Mo Ang Kapaligiran

2.A song for the Planet Earth

3.Plant a Seed

4.Heal The World

5.Tapon Nyo, Basura Nyo

TUKLASIN Gawain 2: Sagisag Ko, Tandaan Mo Gawain 1: Sa Maze Ko, Mag-ingat Kayo


S - VERSION 2.0


Pamprosesong tanong: 1.Bakit ang labis na intensipikasyon sa paggamit ng lupa upang taniman ay

nagbubunsod ng problema?

1.

2.

3.

4.

5. Pinagkunan: https://www.google.com.wiki.sjs.org/antonantonio.blogspot.com/UNU -Our World United Nations University.medium.com

.

24

Sanhi Maunlad na ekonomiya/ Paglaki ng

populasyon

Epekto Urbanisasyon Sobrang dami ng tao sa isang

Deforestation

o pagkakalbo

ng kagubatan

Walang habas

ba pagputol ng

kahoy

Iwasan ang pagtatpon ng basura sa

dagat, makipag-ungayan sa

kinauukulan, higpitan ang

pagpapatupad ng batas sa

pangangalaga ng buhay dagat

Ayusin ang

irigasyon at

daanan ng tubig

Pagpapatupad ng tamang reporma sa pamamahala ng tubig at lupa

Dinoflagellates Red Tide

Salinization-nagkaroon ng

deposito ng asin o

pagiging maalat ng lupa

Desertification-ang pagiging tuyo ng lupa at tuluyang pagkawala nito ng pakinabang

Pagtatapon ng basura sa dagat

Maling irigasyon

poor land management at pag-iba-iba ng klima

Magpaskil ng mga babala sa kahalagahan ng mga kahoy, tumulong upang mapaigting ang pagpaptupad ng batas na nangangalaga sa kalikasan

Mungkahi

Maging responsible sa

mga gagawing hakbang/

Magplano ng pamilya

Inaasahang sagot: Ang labis na instensipikasyon sa paggamit ng lupa upang taniman ay

nagbunsod ng problema nagiging sanhi ito ng pagkasira ng lupa dahil sa iba’t ibang

presyur gaya ng desertification, salinization at alkalinization

SALITA

1. REVO AINGGRZ

2. DUSTINLIAR STEWA

3. LOI LLIPS

4. SHIF ILLK

5. LANDERSHINT

SAGOT

OVER GRAZING

INDUSTRIAL WASTE

OIL SPILL

FISH KILL

HINTERLANDS

KAHULUGAN

Ang kapasidad ng damuhan ay hindi sapat sa laki ng kawan ng hayop.

Ang pagkalat ng dumi sa kapaligiran na mula sa iba’t ibang factory mills at mga mina.

Ang pagtagas ng mga deposito ng langis sa karagatan.

Pagtatapon ng dinamita at basura o nakalalasong element na nakasisira sa kalikasan dahilan ng pagkakamatay ng tone-toneladang isda.

Lugar na malayo sa mga urbanisadonng tirahan ngunit apektado ng mga pangyayari sa teritoryong sakop ng lungsod.

Pagyamanin: Gawain 4:Vocabulary Game!


S - VERSION 2.0


https://www.google.com.wiki.sjs.org/antonantonio.blogspot.com/UNU

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://medium.com/evironmental-issuess/deforestation-b92744eeefa6&psig=AOvVaw2A4PZ-pwusthw9vR_V66_p&ust=1593953550449000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqGAoTCNjyp5SqteoCFQAAAAAdAAAAABCLAQ

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.sciencedirect.com/topics/earth-and-planetary-sciences/red-tide&psig=AOvVaw0kgbu2wxLB6_tqINiDagEB&ust=1591162658865000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCIDBn4C14ukCFQAAAAAdAAAAABAZ

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://ourworld.unu.edu/en/to-fight-desertification-lets-manage-our-land-better&psig=AOvVaw1pUvJc3W4nCYqz2LbMVPHQ&ust=1593953244094000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqGAoTCOjn14OpteoCFQAAAAAdAAAAABDGAQ

24

25

Inaasahang sagot: Ang Desertification ay ang pagiging tuyo ng lupa at tuluyang pagkawala nito ng pakinabang sanhi ng “poor land management at pag-iba-iba na rin ng klima. Samantalang ang Salinization ay ang pagkakaroon ng deposito ng asin sanhi ng maling irigasyon.Ang Salinization ay naiiba sa Alkalinization dahil ang alkalinization ay isang proseso kung saan naging maalat ang lupa o kung saan pinapababa nito ang pagiging acidic ng bagay. Pagkakaroon ng deposito ng alkali o hydroxides sa lupa.

Inaasahang sagot: Ang urbanisasyon ay nakaaapekto sa kapaligiran dahil sa mabilis na paglaki ng populasyon na na nagbunsod sa mga kaugnay na problema gaya ng pagdami ng mahihirap na lugar o depressed areas at may mga pamayanan na may mataas na insidente ng pagkakasakit at iba pang panganib sa kalusugan at tumataas din ang bilang ng mga tao na nangangailangan ng likas na yaman.

Inaasahang sagot: Ang hindi maayos at tamang pagtatapon ng basura ay nagdudulot ng problemang pangkalusugan sa mga tao at problemang ekolohikal sa kalikasan.

Inaasahang sagot: Ang mabilis na pagkawala ng biodiversity at dahil sa mg umusunod na suliranin gaya ng patuloy na pagtaas ng populasyon, walang habas na pagkuha at paggamit ng mga likas na yaman, pag-aabuso sa lupa, pagkakalbo o pagkakasira ng kagubatan (deforestation), polusyon sa kapaligiran, at ang introduksiyon ng mga species na hindi likas sa isang partikular na rehiyon

Inaasahang sagot: Sa pagkawala ng mga puno, marami ring mga species ng halaman at hayop ang nanganganib dahil nawawalan sila ng natural na tirahan o natural habitat.

Inaasahang sagot: Sa palagay ko, malaki ang epekto ng suliraning pangkapaligiran sa paghina ng ekonomiya ng isang bansa dahil nakasalalay sa malinis na kalikasan, maayos na kapaligiran ang kasaganaan at kaunlaran ng isang bayan.

Inaasahang sagot: Kung magpapatuloy ang mataas na pagbuga ng carbon dioxide,maaaring tumaas nang hanggang 36% sa 2025 at 50% sa pagtatapos ng ika-21 na siglo ang mula sa rehiyon ngAsia – Pacific. Binibigyan-diin nito ang katotohanang napakalawak ng problemang dulot ng pagkalat ng mga mapanganib na greenhouse gases gaya ng carbon dioxide at iba pang mga air pollutants na kumakalat sa pamamagitan ng hangin.


S - VERSION 2.0


26

Inaasahang sagot: Ang mga Ama bilang haligi ng tahanan at huwaran halimbawa ay ginagampanan ang tungkulin sa pagtataguyod ng isang ligtas na tirahan para sa pamilya, at makapagbigay ng sapat at wastong pagkain o pangangailangan ng kanyang mag-anak. Ang mga Ina naman bilang ilaw ng tahanan ay katuwang ng kanilang mga asawa sa pagtataguyod ng pamilya. Ang mga Ina ang nangangasiwa sa mga pangangailangan ng buong mag-anak, mula sa paghahanda ng pagkain, pag-aayos na damit, gamit at sa buong tahanan at higit sa lahat ay nag-aalaga ng mga anak.

Ang mga nakatatandang anak na lalaki ay maaaring makatulong sa kanyang ama sa mga mabibigat na gawain gaya ng pagbubuhat ng mga gamit at pagkukumpuni ng mga sirang gamit. Ang mga nakatatandang anak na babae ay makakatulong sa paglilinis, pagliligpit at pag-aayos ng mga gamit at ilang mga gawaing pambahay.

Inaasahang sagot: Bago ang kalamidad: Magbibigay ng mga babala sa pamamagitan ng social Media, radio, telebisyon, pagpapaskil ng mga anunsyo sa mga estratehikong lugar, pagbibigay –alam sa bawat barangay o purok, paghahanda ng evacuation center o alamin kung saan ang mga evacuation area, paghahanda ng mga pagkain, damit, tubig, gamut, battery, flashlight, cellphone, ang mga mahahalagang dokumento at kailangang nakabalot ng plastic para hindi mabasa. Sa araw ng kalamidad: Huwag lumabas sa daan o kalsada para makaiwas sa mga natutumbang puno, o nag liliparang yero, huwag lulusng sa baha para makaiwas sa sakit sa balat. Kung kinakailangan lumikas, huwag mag-atubili, o huwag mag mamatigas para sa kaligtasan ng bawat isa. Pagkatapos ng kalamidad: Siguraduhing ligtas ang lahat ng kasapi ng pamilya, makiramdam bago lumabas sa bahay, tingnan ang paligid kung gaano kalala ang pinsala. Ipagbigay alam o I –report kaagad sa mga kinauukulan kung sakaling may mga puno o poste ng kuryente ang nabuwal o


S - VERSION 2.0


Mga Aklat Blando, Rosemarie et al. Asya: Pagkakaisa sa Gitna ng Pagkakaiba Araling Panlipunan Modyul para sa Mag-aaral, pp46-47,48-49, 53. (Pasig City: Eduresources Publishing, Inc.), 2014. Mateo, Ph.D., Grace Estela C. et.al. Asya: Pag-Usbong ng Kabihasnan

Vibal Publishing House Quezon City, Philippines. 2008.pp 46-54,

56-59.

Mga Website

123rf.com/photo-76273736-stock-vector-maze-game-background-labyrinth-with- entry-and-exit.html https://tnt.abante.com.ph/tag/cebu/page/4/ ph.lovepik.com/image-610803105/a-family-of-four-happy-and-happy-hand-drawn- cartoon.html123rf.com/photo_9670300_illustration-of-a-filipino-kid- holding the-philippine-flag.html

https://www.alamy.com/a-young-woman-looking-at-camera-behind-a-tuft-of- grass-image6211368.html https://tatess.blogspot.com/2013/03/pilipinas-at-maruming-kapaligiran-is.html.& psig

http://easymusictheory.weebly.com/topic-2-the-staff-clefs-and-note-names.html https://en.wikipedia.org/wiki/The_Blue_Marble https://schneider.xyz/farmers-hand-planting-a-seed-in-soil/ https://www.google.com/url?sa=&url=https://www.youtube.com/watch? https://www.123rf.com/photo_57933830_cross-band-aid.html https://www.google.com.urlsa+i&url+http://clipart-library.com/cartoon.picture- of-the-world-globe https://tnt.abante.com.ph/problema-sa-basura-personal-para-kay-isko- moreno-2/

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.depednegor.netuploads/8/3/5/2/83 57879/gr_8_araling_panlipunan_ql_lmpfd&psig=AOvVawZAhlaYVOaKOnjk1U1HK_ KW&ust_1593788897814000&source=image&cd=vfe&ved.OCAIQj.RxqCAoT CIDZ8eLEsOoCFAAAAAdAAAAABCuAg

https://www.google.com/imgres?imgurl=https://cdn2.vectorstock.com/i/1000x/1000/0 8/96/journalist-with-microphone-pop-art-vector- 19710896jpg&imgrefurl=https://www.vectorstock.com/royalty-free-vector https://www.google.com/www.livescience.com/shutterstock.com/tatakpinoy wordpress.com/itsxiaotime.net/pps.org.ph/ https://www.google.com/url?sa=i&url=https://ph.lovepik.com/images/urbanisation.htm l&psig https://www.google.com/htpps://ph.lovepik.com/images/slideshare.net https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.britannica.com/technology/solid- waste- management&psig https://www.google.com/htpps://Britannica.com/htpps://philstar.com https://www.google.com/url?sa=i&url=/http://pinetreephil.blogspot.com/2017/02-

weak-laws-and-poor-implementation.html&psig

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://asiapacificcurriculum.com/learning- module/urbanization-asia&psig

27

Sanggunian


S - VERSION 2.0


https://tnt.abante.com.ph/tag/cebu/page/4/

https://www.alamy.com/a-young-woman-looking-at-camera-behind-a-tuft-of-%09grass-image6211368.html

https://www.alamy.com/a-young-woman-looking-at-camera-behind-a-tuft-of-%09grass-image6211368.html

https://tatess.blogspot.com/2013/03/pilipinas-at-maruming-kapaligiran-is.html.&

http://easymusictheory.weebly.com/topic-2-the-staff-clefs-and-note-names.html

https://schneider.xyz/farmers-hand-planting-a-seed-in-soil/

https://www.google.com/url?sa=&url

https://www.123rf.com/photo_57933830_cross-band-aid.html

https://www.google.com.urlsa+i&url+http/clipart-library.com/cartoon.picture-

https://tnt.abante.com.ph/problema-sa-basura-personal-para-kay-isko-%09%09%09moreno-2/

https://tnt.abante.com.ph/problema-sa-basura-personal-para-kay-isko-%09%09%09moreno-2/

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.depednegor.netuploads/8/3/5/2/83%0957879/gr_8_araling_panlipunan_ql_lmpfd&psig=AOvVawZAhlaYVOaKOnjk1U1HK_



https://www.google.com/imgres?imgurl=https://cdn2.vectorstock.com/i/1000x/1000/0%09%098/96/journalist-with-microphone-pop-art-vector-%09%09%0919710896jpg&imgrefurl=https://www.vectorstock.com/royalty-free-vector



https://www.google.com/www.livescience.com/shutterstock.com/tatakpinoy

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://ph.lovepik.com/images/urbanisation.htm%09%09l&p

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://ph.lovepik.com/images/urbanisation.htm%09%09l&p

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.britannica.com/technology/solid-%09%09waste-

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.britannica.com/technology/solid-%09%09waste-

https://www.google.com/url?sa=i&url=/http://pinetreephil.blogspot.com/2017/02-%09%09%09weak-laws-

https://www.google.com/url?sa=i&url=/http://pinetreephil.blogspot.com/2017/02-%09%09%09weak-laws-

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://asiapacificcurriculum.com/learning-

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://asiapacificcurriculum.com/learning-

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://medium.com/environmental/issues/defo restation-b92744eef6&psig

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://es.slideshare.net/jaredram55/mga- suliraning-pangkapaligiran-at-kalagayang-ekolohikal-ng-asya/19&psig https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.gettyimages.comphotos/oil- spill&psig https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://newsfeed.ph/lifestyle/health- fitness/7329/red-tide-alert-western-samar-bfar/attachment/mussels-red- tide&psig

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.linkedin.com pulse/restoration

ecological- balance –possible—ayhan-doyuk&psig

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.linkedin.com pulse/restoration- ecological- balance –possible—ayhan-doyuk&psig https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.123rf.com/photo_78312968_indus trial-waste-and-air-pollution-with -black-smoke-from-chimneys-html&psig https://www.google.com.getty images/123RF.com/slideshare .net/standfordnews- Stanford. University/nesfeed ph/antonantoio/blogspot. com/extremetech.com https:// slideshare https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.philstar.com/pilipino-star- ngayon/opinyon/2019/06/27/1929893

https://www.google.com/brainy.ph

https://www.google.com/https://Britannica.com/htpps://philstar.com

https://www.google.com/https://deped.negor.net

https://www.google.com.getty images/123RF.com/slideshare .net/standfordnews-

Stanford University/nesfeed.ph/antonantoio/blogspot.com/extremetech.com/https://

slideshare

https://www.google.com/www.livescience.com/shutterstock.com/tatakpinoy wordpress.com/itsxiaotime.net/pps.org.ph https://www.google.com/https://ph.lovepik.com/images/slideshare.net https://www.google.com/http://pinetreephil.blogspot.com https://www.google.com library.com/https://powertool.portal.com htpps://www.google.com/powertool.portal.com/SigneWikinson https://www.google.com/slideshare.net https://www.google.com/slideshare.net/you tube https://www.google.com/https://tatess.blogspot.com/www.youtube.com/clipart. https://www.google.com.wiki.sjs.org/antonantonio.blogspot.com/UNU -Our World United Nations University.medium.com https://www.google.com.wiki.sjs.org/antonantonio.blogspot.com/UNU -Our World United Nations University.medium.com.asiapacificcurriculum.com https://google.com.Wikimedia.commons htpps://www.google.com/wikipedia.emb.gov.ph/UN.SDER.knowledge portal

28


S - VERSION 2.0


https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://medium.com/environmental/issues/defo

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://medium.com/environmental/issues/defo

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://es.slideshare.net/jaredram55/mga-%09%09%09suliraning-

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://es.slideshare.net/jaredram55/mga-%09%09%09suliraning-

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.gettyimages.comphotos/oil-%09%09%09spill&psig

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.gettyimages.comphotos/oil-%09%09%09spill&psig

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://newsfeed.ph/lifestyle/health-%09%09%09fitness/7329/red-

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://newsfeed.ph/lifestyle/health-%09%09%09fitness/7329/red-



https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.123rf.com/photo_78312968_indus%09%09trial-

https://www.google.com/url?sa=i&url=/https://www.123rf.com/photo_78312968_indus%09%09trial-

https://www.google.com/url?sa=i&url=https://www.philstar.com/pilipino-star-

https://www.google.com/brainy.ph

https://www.google.com/https:/deped.negor.net

https://www.google.com/www.livescience.com/shutterstock.com/tatakpinoy%20%09wordpress.com/itsxiaotime.net/pps.org.ph

https://www.google.com/www.livescience.com/shutterstock.com/tatakpinoy%20%09wordpress.com/itsxiaotime.net/pps.org.ph

https://www.google.com/https:/ph.lovepik.com/images/slideshare.net

https://www.google.com/http:/pinetreephil.blogspot.com

https://www.google.com/slideshare.net

https://www.google.com/https:/tatess.blogspot.com/www.youtube.com/clipart



https://google.com.wikimedia.commons/

Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – Region VII- Division of Cebu Province

Office Address: IPHO BLDG., Sudlon, Lahug, Cebu City

Telefax: (032) 255-6405

E-mail Address: [email protected],ph

29


S - VERSION 2.0


mailto:[email protected],ph


S - VERSION 2.0


Documents

1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/FINAL... · nasusuri ang kahihinatnan ng polusyon sa tubig, lupa at hangin at iba pang mga suliraning