73
1 แผนการจัดการเรียนรู รหัสวิชา ว0101 ชืÉอรายวิชา วิทยาศาสตร์ชีวภาพ 1 ชัÊนมัธยมศึกษาปีทีÉ 4 กลุ ่มสาระการเรียนรู วิทยาศาสตร์ ชืÉอหน่วยการเรียนรู ้ พันธุกรรม แผนการเรียนรู ้ เรืÉอง การศึกษาพันธุศาสตร์ของเมนเดล (1) เวลา 2 ชัÉวโมง อาจารย์ผู ้สอน ภาวิณี รัตนคอน 1. มาตรฐานการเรียนรู มาตรฐาน ว 1.3 เข้าใจกระบวนการและความสําคัญของการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม สาร พันธุกรรม การเปลีÉยนแปลงทางพันธุกรรมทีÉมีผลต่อสิÉงมีชีวิต ความหลากหลายทางชีวภาพและวิวัฒนาการ ของสิÉงมีชีวิต รวมทัÊงนําความรู ้ไปใช้ประโยชน์ 2. ผลการเรียนรู 1) อธิบายและสรุปการการศึกษาพันธุศาสตร์ของเมนเดล ความน่าจะเป็นและกฎการแยก กฎแห่ง การรวมกลุ ่มอย่างอิสระ และการผสมเพืÉอทดสอบ รวมทัÊงลักษณะทางพันธุกรรมทีÉนอกเหนือกฎของเมนเดล ได้ 2) อธิบายและสรุปการการศึกษาพันธุศาสตร์ของเมนเดล ความน่าจะเป็นและกฎการแยก กฎแห่ง การรวมกลุ ่มอย่างอิสระ และการผสมเพืÉอทดสอบ รวมทัÊงลักษณะทางพันธุกรรมทีÉนอกเหนือกฎของเมนเดล ได้ 3) ตัÊงคําถามทีÉอยู ่บนพืÊนฐานของความรู ้และความเข้าใจทางวิทยาศาสตร์ หรือความสนใจ หรือ จากประเด็นทีÉเกิดขึÊนในขณะนัÊน ทีÉสามารถทําการสํารวจตรวจสอบหรือศึกษาค้นคว้าได้อย่างครอบคลุม และเชืÉอถือได้ 3. สาระสําคัญ/ความคิดรวบยอด เมนเดลได้ศึกษาลักษณะต่าง ๆ ของถัÉวลันเตา 7 ลักษณะทีÉแตกต่างกันอย่างชัดเจน คือ ความสูง ของลําต้น รูปร่างของฝัก รูปร่างของเมล็ด สีของเมล็ด ตําแหน่งของดอก สีของดอก และสีของฝัก ซึÉงพบว่า ลักษณะในรุ่นพ่อแม่จะปรากฏออกมาในรุ่นลูกเสมอ ทําให้เมนเดลค้นพบกฎเกณฑ์ทีÉสําคัญทางด้านพันธุ ศาสตร์ และสามารถอธิบายพืÊนฐานของการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมของสิÉงมีชีวิตได้ ทําให้เมนเดล ได้รับการยกย่องเป็นบิดาแห่งวิชาพันธุศาสตร์ ลักษณะต่าง ๆ ทัÊง 7 ลักษณะมีหน่วยควบคุม เรียกว่า ยีน (gene) โดยสามารถแสดงออกเป็นลักษณะเด่น (dominant gene) หรือลักษณะด้อย (recessive gene) ได้ และสามารถถ่ายทอดจากรุ่นพ่อแม่ไปสู ่รุ่นลูกหลานได้ เมนเดลใช้กฎของความน่าจะเป็น (probability) ในการวิเคราะห์ข้อมูลจากผลการทดลอง ทําให้สามารถอธิบายอัตราส่วนของลักษณะเด่นและลักษณะด้อย ทีÉเกิดขึÊนในรุ่นลูกได้

1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

1

แผนการจดการเรยนร

รหสวชา ว0101 ชอรายวชา วทยาศาสตรชวภาพ 1 ชนมธยมศกษาปท 4

กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชอหนวยการเรยนร พนธกรรม

แผนการเรยนร เรอง การศกษาพนธศาสตรของเมนเดล (1) เวลา 2 ชวโมง

อาจารยผสอน ภาวณ รตนคอน

1. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 1.3 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม สาร

พนธกรรม การเปลยนแปลงทางพนธกรรมทมผลตอสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพและววฒนาการ

ของสงมชวต รวมทงนาความรไปใชประโยชน

2. ผลการเรยนร

1) อธบายและสรปการการศกษาพนธศาสตรของเมนเดล ความนาจะเปนและกฎการแยก กฎแหง

การรวมกลมอยางอสระ และการผสมเพอทดสอบ รวมทงลกษณะทางพนธกรรมทนอกเหนอกฎของเมนเดล

ได

2) อธบายและสรปการการศกษาพนธศาสตรของเมนเดล ความนาจะเปนและกฎการแยก กฎแหง

การรวมกลมอยางอสระ และการผสมเพอทดสอบ รวมทงลกษณะทางพนธกรรมทนอกเหนอกฎของเมนเดล

ได

3) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ

จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม

และเชอถอได

3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด

เมนเดลไดศกษาลกษณะตาง ๆ ของถวลนเตา 7 ลกษณะทแตกตางกนอยางชดเจน คอ ความสง

ของลาตน รปรางของฝก รปรางของเมลด สของเมลด ตาแหนงของดอก สของดอก และสของฝก ซงพบวา

ลกษณะในรนพอแมจะปรากฏออกมาในรนลกเสมอ ทาใหเมนเดลคนพบกฎเกณฑทสาคญทางดานพนธ

ศาสตร และสามารถอธบายพนฐานของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวตได ทาใหเมนเดล

ไดรบการยกยองเปนบดาแหงวชาพนธศาสตร ลกษณะตาง ๆ ทง 7 ลกษณะมหนวยควบคม เรยกวา ยน

(gene) โดยสามารถแสดงออกเปนลกษณะเดน (dominant gene) หรอลกษณะดอย (recessive gene)

ได และสามารถถายทอดจากรนพอแมไปสรนลกหลานได เมนเดลใชกฎของความนาจะเปน (probability)

ในการวเคราะหขอมลจากผลการทดลอง ทาใหสามารถอธบายอตราสวนของลกษณะเดนและลกษณะดอย

ทเกดขนในรนลกได

Page 2: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

2

4. สาระการเรยนร

ความร

- ประวตของเมนเดล และวธการคนพบกฎการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม

- วธการคนพบกฎการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม

- กฎของความนาจะเปน

ทกษะ/กระบวนการ

1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด

3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม

5. จดประสงคการเรยนร

1) สบคนขอมล วเคราะห อภปราย อธบาย และสรปผลการทดลองของเมนเดล

2) อธบายความหมายและยกตวอยาง ลกษณะเดน ลกษณะดอย ยนเดน ยนดอย แอลลล โลคส

ฮอมอโลกสโครโมโซม ฟโนไทป จโนไทป ฮอมอไซกสจโนไทป เฮเทอโรไซกสจโนไทป ฮอมอไซกสโดมแนนท

และฮอโมไซกสรเซสสพ

3) สบคนขอมล วเคราะห และอภปรายกฎของความนาจะเปน

4) นาความรวธการคนพบกฎการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของเมนเดลและกฎของความ

นาจะเปนไปอธบายเกยวกบการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม

6. คณลกษณะอนพงประสงค

1) ใฝเรยนร

2) มงมนในการทางาน

7. สมรรถนะสาคญของผเรยน

1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด

3) ความสามารถในการแกปญหา

8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร

ขนนาเขาสบทเรยน

1) ครแนะนาคาอธบายรายวชา ว33244 เพอใหนกเรยนไดทราบสาระสาคญทจะไดเรยนรในภาค

เรยนน วธการวดผล และเกณฑทใชในการประเมนผลการเรยน

2) ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยน โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง เพอวดความร

พนฐานเดมของนกเรยน

3) ครทบทวนลกษณะของสงมชวตจากทนกเรยนไดเรยนรมาแลววา ลกษณะของสงมชวต คอ

สามารถสบพนธเพอดารงเผาพนธไดโดยการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมจากรนหนงไปสอกรนหนงได

ขนจดการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน

Page 3: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

3

1) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดรปลกสตวและคนทมลกษณะเหมอนพอและแม แลวให

นกเรยนรวมกนอภปรายวาสงมชวตทเหนในรปมลกษณะใดทเหมอนพอแมบาง จนนกเรยนไดขอสรป

รวมกนวาลกษณะของสงมชวตสามารถถายทอดจากพอแมมาสลกได

2) ครตงคาถามถามนกเรยนวา “ลกษณะทสงผานจากพอแมไปสลกไดนนมกระบวนการอยางไร

และลกษณะทกลกษณะทสงไปยงลกถกสงไปไดทกลกษณะหรอไม” แลวใหนกเรยนรวมกนอภปรายแสดง

ความคดเหนอยางอสระ โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง แลวชแจงใหนกเรยนทราบวาความคดของ

นกเรยนจะถกตองหรอไม นกเรยนสามารถเรยนรไดจากการศกษาในเรองพนธกรรม

3) ครนาเสนอ PowerPoint รปเกรเกอร โยฮน เมนเดล แลวอธบายใหนกเรยนเขาใจวา เมนเดล

เปนบดาของวชาพนธศาสตร เนองจากเขาไดทาการทดลองผสมพนธถวลนเตาหลาย ๆ รน และสงเกต

ลกษณะของถว พบวาบางลกษณะในรนพอแมจะปรากฎออกมาในรนลกเสมอ ทาใหเมนเดลคนพบ

กฎเกณฑทสาคญอยางยงทางพนธศาสตร และสามารถอธบายพนฐานการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม

ของสงมชวตได

4) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดรปการผสมพนธถวลนเตา แลวตงประเดนคาถามให

นกเรยนรวมกนอภปรายตามประเดนตอไปน

- รน F1 ทเกดจากพอฝกสเขยวและแมฝกสเหลองจะไดฝกสอะไร และถาสลบลกษณะสฝกของตน

พอและตนแม ลกษณะรนลกทเกดมาจะเปนอยางไร

- เพราะเหตใดลกษณะฝกสเหลองจงไมปรากฏในรน F1

- ถาลกษณะของพอและแมไมเปนพนธแท ลกษณะสฝกของรนลกจะเปนดงภาพนหรอไม

นกเรยนรวมกนสบคนและวเคราะหขอมล โดยควรไดขอสรปรวมกนวา รน F1 มฝกสเขยวเสมอ

แมวาจะสลบลกษณะของตนพอและตนแมกตาม ลกษณะฝกสเหลองจะไมปรากฎในรน F1 เพราะลกษณะ

ฝกสเหลองเปนลกษณะดอย แตถาลกษณะฝกสเขยวของพอและแมไมเปนพนธแท ลกรน F1 จะมทง

ลกษณะฝกสเขยวและฝกสเหลอง

2) ครนาเสนอ PowerPoint ใหนกเรยนดตารางแสดงผลการผสมพนธถวลนเตาพนธแททเปนรนพอ

แมลกษณะตาง ๆ ใหนกเรยนรวมกนอภปรายขอมลตาง ๆ ทอยในตาราง แลวรวมตอบคาถามตอไปน

- ลกษณะทปรากฎในรน F2 แตกตางจากลกษณะทปรากฏในรน F1 อยางไร (ลกษณะทปรากฎใน

รน F1จะเปนลกษณะของรนพอหรอแมเพยงลกษณะเดยว สวนในรน F2 จะมลกษณะทงของพอและแม)

- จากขอมลในตารางจะสรปการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของแตละลกษณะไดอยางไร (ถา

พอแมเปนพนธแท ลกษณะทถายทอดไปยงรน F1 จะแสดงออกเฉพาะลกษณะของพอหรอของแม สวนใน

รน F2 จะแสดงออกทงลกษณะของพอและแม ในอตราสวน ลกษณะเดน : ลกษณะดอย ประมาณ 3:1)

3) ครอธบายคาตาง ๆ ทจาเปนตองใชในวชาพนธศาสตร โดยใหนกเรยนรวมกนอภปรายและสรป

ความหมายของคาตอไปน

Page 4: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

4

- ยนเดน (dominant gene) คอ ยนทแสดงลกษณะออกมาใหเหนไดในสภาพเฮเทอโรไซกส แมวา

จะมยนเดนเพยงยนเดยว เรยกลกษณะทปรากฎวา ลกษณะเดน (dominant trait)

- ยนดอย (recessive gene) คอ ยนทแสดงลกษณะออกมาใหเหนไดนอยกวาอกยนในสภาพทเปน

เฮเทอโรไซกส และจะแสดงลกษณะดอยออกมาไดตองมยนดอย 2 ยนในสภาพทเปนฮอมอไซกสรเซสสพ

เรยกลกษณะทปรากฎนวา ลกษณะดอย (recessive trait)

- แอลลล (allele) คอ ยนทอยบนโลคสเดยวกนบนฮอมอโลกสโครโมโซม

- โลคส (locus) คอ ตาแหนงของยนทเปนแอลลลกน และอยตรงกนบนฮอมอโลกสโครโมโซม

- ฮอมอโลกสโครโมโซม (homologous chrosome) คอ โครโมโซมทมลกษณะเหมอนกน ขนาด

เทากน และมตาแหนงเซนโทรเมยรตรงกน

- จโนไทป (genotype) คอ รปแบบของยนทอยเปนค เพอควบคมลกษณะทางพนธกรรม

- ฟโนไทป (phenotype) คอ ลกษณะทปรากฏซงเปนผลจากการควบคมของจโนไทป

- ฮอโมโลกสจโนไทป (homologous genotype) คอ รปแบบของจโนไทปทมแอลลล 2 แอลลลท

แตกตางกน

4) ครตงคาถามถามนกเรยนวาการทดลองของเมนเดลสรปวาอตราสวนของลกษณะทปรากฏใน

รน F2 คอ 3:1 นน เมนเดลใชหลกการอะไรในการสรป และเพราะอะไรอตราสวนนจงไมปรากฏในรน F1

ดวย ใหนกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง เพอนาไปสการเรยนรเรองกฎ

ของความนาจะเปน

5) ครอธบาย หลกการของความนาจะเปนของเหตการณใดเหตการณหนงวาจะเทากบหนงสวน

ของเหตการณทเกดขนทงหมด เชน

- โยนเหรยญ 1 อนจะมเหตการณทเกดขน 2 แบบ คอ ออกหวและออกกอย ดงนนความนาจะเปน

ของการออกหวจงเทากบ ½ และความนาจะเปนของการออกกอยเทากบ ½

- การโยนลกเตา 1 ครง จะมโอกาสเกดเหตการณได 6 แบบ คอ ออกแตมเปน 1, 2, 3, 4, 5, 6

ดงนนความนาจะเปนของการออกแตมเปนแตมใดแตมหนงจงเทากบ 1/6 นนเอง

6) ครอธบายหลกการกฎของความนาจะเปนใหนกเรยนเขาใจวาม 2 ขอ คอ

- เหตการณ 2 เหตการณทสามารถเกดขนไดพรอมกน โอกาสของการเกดเหตการณตาง ๆ พรอม

กนจะเทากบผลคณของเหตการณทจะเกดขนแตละเหตการณ เชน การโยนเหรยญ 2 อนพรอมกน เหรยญ

แตละอนมโอกาสออกหวเทากบ ½ และโอกาสออกกอยเทากบ ½ ดงนนโอกาสของการออกหวพรอมกนจง

เทากบ ½ × ½ = ¼ โอกาสของการออกกอยพรอมกนจะเทากบ ½ × ½ = ¼ และโอกาสของการออกหว

และออกกอยจะเทากบ 2/4 หรอ ½

- เหตการณ 2 เหตการณทไมสามารถเกดขนไดพรอมกน โอกาสของการเกดเหตการณอยางใด

อยางหนงจะเทากบ ผลบวกของโอกาสทจะเกดแตละเหตการณ เชน การโยนลกเตา 1 ครง มโอกาสออก

Page 5: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

5

แตม 1, 2, 3, 4, 5, 6 อยางละ 1/6 ดงนนโอกาสโยนลกเตา 1 ครง แลวออกเปนแตมคเทากบ 1/6 + 1/6 +

1/6 = 3/6 หรอ ½ ซงไดจากผลบวกของโอกาสทจะเกดแตมเปน 2, 4 และ 6

กจกรรมรวบยอด

1) ใหนกเรยนทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน โดยใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน

- เพราะเหตใดเมนเดลจงไดรบการยกยองวาเปนบดาแหงพนธศาสตร

- ถวลนเตามลกษณะเหมาะสมตอการนามาศกษาการถายทอดทางพนธกรรมอยางไร

- ลกษณะถวลนเตา 7 ลกษณะทเมนเดลนามาศกษามอะไรบาง

- self-pollination แตกตางจาก cross-pollination อยางไร

- ลกษณะทปรากฏในรน F1 แตกตางจากรน F2 อยางไร

- ลกษณะทปรากฏในรน F2 แตกตางจากลกษณะทปรากฏในรน F1 อยางไร

- จากขอมลในตารางการผสมพนธถวลนเตา 7 ลกษณะจะสรปการถายทอดลกษณะทาง

พนธกรรมของแตละลกษณะไดอยางไร

- ถา G เปนยนทควบคมลกษณะฝกสเขยว และ g เปนยนทควบคมลกษณะฝกสเหลอง ถาถว

ลนเตารน F1 มลกษณะฝกสเขยวทงหมด แสดงวายนชนดใดเปนยนเดน และยนชนดใดเปนยนดอย เพราะ

อะไร

- อธบายความหมายของคาศพทตอไปน dominant gene, recessive gene และ phenotype

genotype

- ถาผสมถวลนเตารน F1 ทมจโนไทป Rr เขาดวยกน โอกาสทยนรน F2 จะเขาคกนมกแบบ

อะไรบาง

2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม

9. สอและแหลงการเรยนร

ส อ

1) คาอธบายรายวชา ว30101 2) ขอสอบกอนเรยน 3) PowerPoint ประกอบการเรยนร

แหลงการเรยนร

1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร

3) อนเทอรเนต

10. การวดและประเมนผล

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

สาระสาคญ

- ประวตของเมนเดล

และวธการคนพบกฎการ

ถายทอดลกษณะทาง

- สมด

- การถาม/ตอบ

- แบบทดสอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

- ทาแบบทดสอบ ได

Page 6: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

6

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

พนธกรรม

- วธการคนพบกฎการ

ถายทอดลกษณะทาง

พนธกรรม

- กฎของความนาจะเปน

อยางถกตอง

ผลการเรยนร

- อธบายและสรปการ

การศกษาพนธศาสตร

ของเมนเดล ความนาจะ

เปนและกฎการแยก กฎ

แหงการรวมกลมอยาง

อสระ และการผสมเพอ

ทดสอบ รวมทงลกษณะ

ทางพนธกรรมท

นอกเหนอกฎของเมน

เดลได (ว 1.2 ม. 6/1)

- ตงคาถามทอยบน

พนฐานของความรและ

ความเขาใจทาง

วทยาศาสตร หรอความ

สนใจ หรอจากประเดนท

เกดขนในขณะนน ท

สามารถทาการสารวจ

ตรวจสอบหรอศกษา

คนควาไดอยาง

ครอบคลมและเชอถอได

- สมด

- การถาม/ตอบ

- แบบทดสอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

- ทาแบบทดสอบ ได

อยางถกตอง

คณลกษณะ

- ใฝเรยนร

- การเขาชนเรยน

- ความตรงตอเวลาและ

จานวนครงทเขาเรยน

- การเขาชนเรยนสาย

ไมเกน 15 นาท และ

Page 7: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

7

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

- มงมนในการทางาน

- ความสนใจในการเรยน

- การถาม/ตอบ

จานวนครงทเขาเรยน

มากกวา 80%

- สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

11. บนทกหลงการสอน

ผลการสอน

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ปญหา/อปสรรค

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ขอเสนอแนะ/วธแกไข

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ภาวณ รตนคอน

อาจารยผสอน

…………/………. /…………

ความเหนหวหนากลมสาระวชา

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

(………………………………………………….)

หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

Page 8: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

8

แผนการจดการเรยนร

รหสวชา ว 30101 ชอรายวชา วทยาศาสตรชวภาพ 1 ชนมธยมศกษาปท 4

กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชอหนวยการเรยนร พนธกรรม

แผนการเรยนร เรอง การผสมเพอทดสอบ การขมไมสมบรณ และการขมรวมกน เวลา 2 ชวโมง

อาจารยผสอน ภาวณ รตนคอน

1. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 1.3 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม สาร

พนธกรรม การเปลยนแปลงทางพนธกรรมทมผลตอสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพและววฒนาการ

ของสงมชวต รวมทงนาความรไปใชประโยชน

2. ผลการเรยนร

1) อธบายและสรปการการศกษาพนธศาสตรของเมนเดล ความนาจะเปนและกฎการแยก กฎแหง

การรวมกลมอยางอสระ และการผสมเพอทดสอบ รวมทงลกษณะทางพนธกรรมทนอกเหนอกฎของเมนเดล

ได

2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ

จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม

และเชอถอได

3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด

- การผสมเพอทดสอบ เปนวธการหนงทใชในการทดสอบหาจโนไทปของสงมชวตทสงสย โดยนา

สงมชวตทสงสยไปทดสอบกบสงมชวตทมลกษณะดอย ถาลกทเกดมามลกษณะเดนทงหมด แสดงวาจโน

ไทปของสงมชวตทสงสยเปนฮอโมไซกส แตถาลกทเกดมามลกษณะเดน: ลกษณะดอย เทากบ 1:1 แสดง

วาสงมชวตทสงสยมจโนไทปเปนเฮเทอโรไซกส

- การขมไมสมบรณและการขมรวมกนเปนลกษณะทางพนธกรรมทเปนสวนขยายของเมนเดล โดย

การขมไมสมบรณจะทาใหรน F1 ทเกดมามลกษณะผสม คอ แสดงออกทงลกษณะเดนและลกษณะดอย

สวนการขมรวมกนจะทาใหรน F1 แสดงลกษณะเดนไดเทาๆ กน

4. สาระการเรยนร

ความร

- การผสมเพอทดสอบ

- การขมไมสมบรณ

Page 9: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

9

- การขมรวมกน

ทกษะ/กระบวนการ

1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

2) ทกษะการคด

3) ทกษะการเรยนร

4) ทกษะการแกปญหา

5) ทกษะกระบวนการทางานกลม

5. จดประสงคการเรยนร

1) อธบายหลกการและความสาคญของวธการผสมเพอทดสอบได

2) สบคนขอมล อภปราย และอธบายการขมไมสมบรณ และการขมรวมกนได

3) นาความรไปใชในการหาโอกาสเกดลกษณะทถายทอดทางพนธกรรมทเปนสวนขยายของพนธ

ศาสตรเมนเดล

6. คณลกษณะอนพงประสงค

1) ใฝเรยนร

2) มงมนในการทางาน

7. สมรรถนะสาคญของผเรยน

1) ความสามารถในการสอสาร

2) ความสามารถในการคด

3) ความสามารถในการแกปญหา

8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร

ขนนาเขาสบทเรยน

ครและนกเรยนรวมกนทบทวนความรเรองความนาจะเปน การผสม 1 ลกษณะ และการผสม 2

ลกษณะของเมนเดล

ขนจดการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน

1) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง การผสมเพอทดสอบ โดยใหนกเรยนดรปกระตายและหนแกสบ

แลวครตงคาถามถามนกเรยนวากระตายและหนแกสบทเหนในรปมจโนไทปอยางไร ถา

- กรณกระตายขนสดาและกระตายขนสขาว โดยมลกษณะสดาเปนลกษณะเดน

- กรณหนแกสบขนสนาตาลและขนสขาว โดยมลกษณะสขาวเปนลกษณะเดน

นกเรยนรวมกนตอบคาถาม โดยไดขอสรปวา ในกรณของกระตาย ถากาหนด B เปนแอลลลขนส

ดา และ b แทนแอลลลขนสขาว กระตายขนสขาวเปนลกษณะดอย จะแสดงลกษณะสขาวเมอจโนไทป bb

สวนกระตายขนสดาซงเปนลกษณะเดนจะแสดงขนสดาไดแมจะมแอลลล B เพยงแอลลลเดยว ดงนนจโน

Page 10: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

10

ไทปของกระตายขนสดา จะเปนได 2 แบบ คอ BB หรอ Bb แสดงวาเปนฮอโมไซกสหรอเฮเทอโรไซกสกได

และในกรณของหนแกสบกสามารถอธบายไดโดยใชหลกการเดยวกน

2) ครตงคาถามถามนกเรยนวาเราจะรไดอยางไรวากระตายขนสดาและหนแกสบขนสขาวมจโน

ไทปเปนฮอโมไซกสหรอเฮเทอโรไซกส นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง

3) ครอธบายใหนกเรยนฟงวาการผสมเพอทดสอบ (testcross) เปนวธการหนงทใชในการทดสอบ

หาจโนไทปของสงมชวตทสงสย โดยนาสงมชวตทสงสยไปทดสอบกบสงมชวตทมลกษณะดอย ถาลกทเกด

มามลกษณะเดนทงหมด แสดงวาจโนไทปของสงมชวตทสงสยเปนฮอโมไซกส แตถาลกทเกดมามลกษณะ

เดน: ลกษณะดอย เทากบ 1:1 แสดงวาสงมชวตทสงสยมจโนไทปเปนเฮเทอโรไซกส พรอมยกตวอยางการ

ผสมเพอหาจโนไทปของกระตายขนสดา

4) ครอธบายเพมเตมเกยวกบการผสมกลบ (backcross) วาในสมยของเมนเดลยงไมมการคนพบ

การแบงเซลลแบบไมโอซส แตเมนเดลรไดวา ลกษณะสของดอกในรน F1 ทเปนสมวงนนเปนพนธผสม มจ

โนไทปเปนเฮเทอโรไซกส Pp และลกษณะของดอกในรน F2 ทเปนสมวงมจโนไทปเปนเฮเทอโรไซกส Pp อย

2/3 และเปนฮอโมไซกส PP อย 1/3 ไดโดยการนาตนทมดอกสมวงในรน F1 มาถาย(ละออง)เรณขามกบ

ดอกสขาวในรน P ถาลกทเกดมามดอกสมวงทงหมด แสดงวาดอกสมวงในรน F1 มจโนไทปเปน PP แตถา

ลกทเกดมามดอกสมวง:สขาว เทากบ 1:1 แสดงวาดอกสมวงในรน F1 มจโนไทป Pp นกวทยาศาสตรเรยก

การทดสอบของเมนเดลโดยการนารนลกกลบไปผสมพนธกบรนพอแมวา การผสมกลบ

5) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง การขมไมสมบรณ โดยถามคาถามนกเรยนวา เมอนาตนบานเยน

ดอกสแดงผสมกบดอกสขาว รน F1 จะมลกษณะอยางไร นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยไดขอสรป

รวมกนวา การผสมพนธตนบานเยนดอกสแดงซงเปนลกษระเดน กบดอกสขาวซงเปนลกษณะดอย ถาจโน

ไทปของพอแมเปนฮอมอไซกสทงค ลกรน F1 จะมดอกสแดงทงหมด แตถาพอและแมเปนเฮเทอโรไซกสทง

ค ลกรน F1 จะมดอกสแดงตอดอกสขาวอตราสวนเทากบ 1:1

6) ครใหนกเรยนศกษาขอมลเกยวกบการผสมพนธตนลนมงกรพนธดอกสแดงและดอกสขาว ซงได

รน F1 ดอกสชมพ และรน F2 มอตราสวนดอกสแดง : ดอกสชมพ : ดอกสขาว เทากบ 1:2:1 แลวสรป

รวมกนวา ลกษณะสของดอกลนมงกรถกควบคมดวยยน 2 แอลลล โดยแอลลลหนงขมแอลลลทเปนคกน

ไมสมบรณ ทาใหลกมฟโนไทปไมเหมอนพอแม เกดเปนดอกสชมพขน ซงเปนการขมไมสมบรณ แลวถาม

คาถามนกเรยนวา

- รน F2 มฟโนไทปและจโนไทปเปนอยางไร ในอตราสวนเทาใด และแตกตางจากผลการทดลอง

ของเมนเดลอยางไร

(รน F2 มอตราสวนของจโนไทป RR:RR’:R’R’ เทากบ 1:2:1 และมอตราสวนของฟโนไทปเปน

ดอกสแดง:ดอกสชมพ:ดอกสขาว เทากบ 1:2:1 แตผลการทดลองของเมนเดลรน F2 ม 2 ลกษณะ คอ

ลกษณะเดน:ลกษณะดอย เทากบ 3:1)

Page 11: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

11

7) ครใหนกเรยนศกษาการถายทอดลกษณะผมหยก ผมเหยยดตรงและผม จากนนใหนกเรยนตอบ

คาถามตอไปน

- ลกทเกดจากพอและแมทมผมหยกศกจะมฟโนไทปและจโนไทปอยางไร อตราสวนเทาใด

(ลกทเกดมาจะมฟโนไทปและจโนไทป 3 แบบ คอ ผมหยก (HH) ผมหยกศก (HH’) :ผมเหยยดตรง (H’H’)

โดยมอตราสวนเทากบ 1:2:1)

- ถาพอผมเหยยดตรงและแมผมหยก ลกทเกดมาจะมฟโนไทปเปนอยางไร

(ลกทเกดมาจะมเสนผมหยกศก)

- เหตใดการถายทอดลกษณะเสนผมในคนจงเปนการขมไมสมบรณ

(เพราะแอลลลของผมเหยยดตรงและแอลลลของผมหยก เปนแอลลลเดนไมสมบรณ ทาใหฟโนไทปของลก

ทเกดมาแตกตางจากพอแมและอยระหวางฟโนไทปของพอแมทเปนฮอมอไซกส)

8) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง การขมรวมกน โดยถามคาถามนกเรยนวา หมเลอด ABO ของคน

ถายทอดมาไดอยางไร นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยครอธบายเกยวกบหมเลอดระบบ ABO ท

นกเรยนไดเรยนรมาแลว โดยใหศกษาการถายทอดหมเลอด AB ของลกทเกดจากพอและแมทมหมเลอด A

และ B ทเปนฮอมอไซกสโดมแนนท (รปท 15-12 ในหนงสอเรยนหนา 22) หรอเมอพอและแมมหมเลอด A

และ B ทเปนเฮเทอโรไซกส และการถายทอดสขนในมาทมขนสโรน ซงนกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา

แอลลลของหมเลอดและสขนของสตวบางชนดเปนแอลลลทแสดงลกษณะเดนไดทงค จงแสดงออกรวมกน

ไดทง 2 ลกษณะ

กจกรรมรวบยอด

1) ใหนกเรยนทาแบบทดสอบ เพอทบทวนความรทนกเรยนไดรบจากการเรยน โดยใหนกเรยนตอบ

คาถามตอไปน’

- ลกทเกดจากพอและแมทมผมหยกศกจะมฟโนไทปและจโนไทปอยางไร อตราสวนเทาใด

- ถาพอผมเหยยดตรงและแมผมหยก ลกทเกดมาจะมฟโนไทปเปนอยางไร

- เหตใดการถายทอดลกษณะเสนผมในคนจงเปนการขมไมสมบรณ

2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม

9. สอและแหลงการเรยนร

ส อ

PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง การผสมเพอทดสอบ การขมไมสมบรณ และการขม

รวมกน

แหลงการเรยนร

1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร

2) สารานกรมวทยาศาสตร

Page 12: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

12

3) อนเทอรเนต

10. การวดและประเมนผล

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

สาระสาคญ

- การผสมเพอทดสอบ

- การขมไมสมบรณ

- การขมรวมกน

- สมด

- การถาม/ตอบ

- แบบทดสอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

- ทาแบบทดสอบ ได

อยางถกตอง

ผลการเรยนร

- อธบายและสรปการ

การศกษาพนธศาสตร

ของเมนเดล ความนาจะ

เปนและกฎการแยก กฎ

แหงการรวมกลมอยาง

อสระ และการผสมเพอ

ทดสอบ รวมทงลกษณะ

ทางพนธกรรมท

นอกเหนอกฎของเมน

เดลได

- สมด

- การถาม/ตอบ

- แบบทดสอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

- ทาแบบทดสอบ ได

อยางถกตอง

คณลกษณะ

- ใฝเรยนร

- มงมนในการทางาน

- การเขาชนเรยน

- ความสนใจในการเรยน

- ความตรงตอเวลาและ

จานวนครงทเขาเรยน

- การถาม/ตอบ

- การเขาชนเรยนสาย

ไมเกน 15 นาท และ

จานวนครงทเขาเรยน

มากกวา 80%

- สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

11. บนทกหลงการสอน

ผลการสอน

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

Page 13: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

13

ปญหา/อปสรรค

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ขอเสนอแนะ/วธแกไข

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ภาวณ รตนคอน

อาจารยผสอน

…………/………. /…………

ความเหนหวหนากลมสาระวชา

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

(………………………………………………….)

หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

Page 14: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

14

แผนการจดการเรยนร

รหสวชา ว 30101 ชอรายวชา วทยาศาสตรชวภาพ 1 ชนมธยมศกษาปท 4

กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชอหนวยการเรยนร พนธกรรม

แผนการเรยนร เรอง มลตเปลแอลลลและพอลยน เวลา 2 ชวโมง

อาจารยผสอน ภาวณ รตนคอน

1. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 1.3 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม สาร

พนธกรรม การเปลยนแปลงทางพนธกรรมทมผลตอสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพและววฒนาการ

ของสงมชวต รวมทงนาความรไปใชประโยชน

2. ผลการเรยนร

1) อธบายและสรปการการศกษาพนธศาสตรของเมนเดล ความนาจะเปนและกฎการแยก กฎแหง

การรวมกลมอยางอสระ และการผสมเพอทดสอบ รวมทงลกษณะทางพนธกรรมทนอกเหนอกฎของเมนเดล

ได

2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ

จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม

และเชอถอได

3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด

- มลตเปลแอลลล คอยนหรอแอลลลทมากกวา 2 ชนดทควบคมลกษณะใดลกษณะหนงของ

สงมชวต

- พอลยน คอ กลมของยนหลายคทควบคมลกษณะทางพนธกรรมลกษณะเดยว

4. สาระการเรยนร

ความร

- มลตเปลแอลลล

- พอลยน

ทกษะ/กระบวนการ

1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

2) ทกษะการคด

Page 15: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

15

3) ทกษะการเรยนร

4) ทกษะการแกปญหา

5) ทกษะกระบวนการทางานกลม

5. จดประสงคการเรยนร

1) สบคนขอมล และเปรยบเทยบลกษศณะทางพนธกรรมของมลตเปลแอลลลและพอลยนได

2) นาความรไปใชในการหาโอกาสเกดลกษณะทถายทอดทางพนธกรรมทเปนสวนขยายของพนธ

ศาสตรเมนเดล

6. คณลกษณะอนพงประสงค

1) ใฝเรยนร

2) มงมนในการทางาน

7. สมรรถนะสาคญของผเรยน

1) ความสามารถในการสอสาร

2) ความสามารถในการคด

3) ความสามารถในการแกปญหา

8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร

ขนนาเขาสบทเรยน

ครทบทวนความหมายของแอลลล และแอลลลทควบคมลกษณะหมเลอด คอ IA IB และ i ท

นกเรยนไดเรยนรมาแลว โดยตงคาถามถามนกเรยนกวา ลกษณะทกลกษณะของสงมชวตมยนทควบคม

เพยง 2 แอลลลเทานนหรอไม นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง

ขนจดการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน

1) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง มลตเปลแอลลล แลวใหนกเรยนสบคนขอมลการถายทอด

ลกษณะทางพนธกรรมของหมเลอดระบบ ABO วาควบคมดวยแอลลลใดบาง ซงนกเรยนควรไดขอสรป

รวมกนวา หมเลอด ABO ควบคมดวยแอลลล 3 แอลลล คอ IA IB และ i ซงอยในโลคสเดยวกนบนฮอ

โมโลกสโครโมโซมคเดยวกน แลวตงคาถามถามนกเรยนวา

- เมอแอลลลทควบคมหมเลอดมอยดวยกน 3 แอลลลจะมจโนไทปเกดขนไดกแบบ และมฟโนไทป

ทแสดงออกอยางไรบาง (หมเลอด A และ B มจโนไทป 2 แบบ คอ IAIA IAi และ IBIB IBi ตามลาดบ สวนหม

เลอด AB และ O มจโนไทปแบบเดยว คอ IAIB และ ii ตามลาดบ)

2) ครใหนกเรยนศกษาการตรวจสอบหมเลอด โดยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การศกษาการ

ถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของหมเลอด สามารถใชตรวจสอบเพอยนยนเบองตนไดวาบคคลนนม

ความสมพนธเปนพอ-ลก หรอ แม-ลกกนหรอไม โดยยกตวอยางกรณทพอมหมเลอด AB และแมมหมเลอด

Page 16: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

16

A และกรณทพอมหมเลอด A และแมมหมเลอด B แลวใหนกเรยน ทานายชนดของหมเลอดทเกดจากพอ

และแมทมหมเลอดตาง ๆ

3) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง พอลยน โดยถามคาถามนกเรยนวา ลกษณะหนง ๆ ของสงมชวต

ถกควบคมดวยยนเพยงคเดยวเสมอไปหรอไม และมลกษณะทางพนธกรรมใดบางทถกควบคมดวยยน

หลายค นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง

4) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ลกษณะทางพนธกรรมทศกษาโดยเมนเดล เปนลกษณะท

สามารถสงเกตเหนความแตกตางไดชดเจน เชน ลกษณะดอกทเปนสมวงหรอสขาว ซงควบคมดวยยนเพยง

1 ค แตลกษระทางพนธกรรมบางชนดมยนทควบคมมากกวา 1 ตาแหนงขนไป เรยกวาพอลยน ซงเปนกลม

ของยนหลายคทควบคมลกษณะทางพนธกรรมลกษณะเดยว

5) ครใหนกเรยนศกษาขอมลเกยวกบการถายทอดลกษณะสของเมลดขาวสาลทเกดจากการผสม

ของพนธแทเมลดสแดงเขมกบเมลดสขาว แลวตงคาถามถามนกเรยนวา

- ลกษณะสของเมลดขาวสาลถกควบคมดวยยนกค มลกษณะใดเปนลกษณะเดนและลกษณะ

ดอย

- รน F1 มสอะไร

- รน F1 เมอผสมกนเองจะไดรน F2 ทมสของเมลดขาวสาลแตกตางกนอยางไร

นกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา สของเมลดขาวสาลถกควบคมดวยยน 3 ค โดยมเมลดสแดงเปน

ลกษณะเดน เมลดสขาวเปนลกษณะดอย รน F1 มสชมพ รน F2 มเมลดสแตกตางกน

6) ครใหนกเรยนสงเกตจานวนของยนเดน จโนไทปของแตละรน และการแสดงออกของยนแตละค

ซงนกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา รน F1 มเมลดสชมพ เนองจากจโนไทปมแอลลลเดนและแอลลลดอย

จานวนเทากน คอ 3 แอลลล (R1r1R2r2R3r3) แตเมอรน F1 ผสมกนเองจะไดรน F2 ทมฟโนไทปแตกตางกน 7

กลม ขนอยกบจานวนของแอลลลเดน แลวถามคาถามนกเรยนวา

- รน F2 มฟโนไทปกแบบคดเปนอตราสวนเทาใดและโอกาสทจะมฟโนไทปเหมอนพอแมเปนแบบ

ใด (7 แบบ คอ เมลดสแดงเขม เมลดสแดง เมลดสแดงออน เมลดสชมพเขม เมลดสชมพ เมลดสชมพออน

และเมลดสขาว ในอตราสวน 1:6:15:20:15:6:1 และมฟโนไทปเหมอนพอแมรน F1 คอ R1r1R2r2R3r3 เทากบ

20/64 หรอ 5/16)

7) ครยกตวอยางลกษณะทางพนธกรรมอน ๆ ทเกดจากพอลยน เชน สขนของสนข และสตาของ

คน ททาใหฟโนไทปแตกตางกนเลกนอยลดหลนกนตามจานวนยนเดน แลวอธบายใหนกเรยนเขาใจวา เมอ

นามาเขยนกราฟจะสงเกตเหนลกษณะทแตกตางกนลดหลนกนไป มการกระจายแบบโคงปกต เรยกวา

ลกษณะทางพนธกรรมทแปรผนอยางตอเนอง หรอลกษณะเชงปรมาณ สวนลกษณะทแตกตางกนอยาง

ชดเจน เชน การมลกยมหรอไมมลกยม เปนลกษณะทางพนธกรรมทแปรผนไมตอเนอง

กจกรรมรวบยอด

Page 17: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

17

1) นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน

- การควบคมลกษณะทางพนธกรรมโดยมลตเปลแอลลลแตกตางจากการควบคมลกษณะทาง

พนธกรรมดวยพอลยนอยางไร

ลกษณะทควบคมดวยมลตเปลแอลลล ลกษณะทควบคมดวยพอลยน

1. ควบคมดวยยน 1 คในบคคลหนง

2. ควบคมดวยยนหลายแอลลลในตาแหนงเดยวกน

บนฮอมอโลกสโครโมโซม

3. ลกษณะทแสดงออกมความแตกตางกนอยาง

เดนชด เปนการแปรผนแบบไมตอเนอง

4. สงแวดลอมมอธพลตอการแสดงออกนอยมาก

หรอไมมเลย

5. เปนลกษณะเชงคณภาพ

1. ควบคมดวยยนหลายค

2. ควบคมดวยยนหลายตาแหนงของฮอโมโลกส

โครโมโซมตางคกน

3. ลกษณะทแสดงออกลดหลนกน เปนการแปรผน

แบบตอเนอง

4. สงแวดลอมมผลตอการแสดงออกของลกษณะ

5. เปนลกษณะเชงปรมาณ

9. สอและแหลงการเรยนร

ส อ

PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง มลตเปลแอลลลและพอลยน

แหลงการเรยนร

1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร

2) สารานกรมวทยาศาสตร

3) อนเทอรเนต

10. การวดและประเมนผล

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

สาระสาคญ

- มลตเปลแอลลล

- พอลยน

- สมด

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

ผลการเรยนร

- อธบายและสรปการ

การศกษาพนธศาสตร

ของเมนเดล ความนาจะ

เปนและกฎการแยก กฎ

แหงการรวมกลมอยาง

- สมด

- การถาม/ตอบ

- สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

Page 18: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

18

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

อสระ และการผสมเพอ

ทดสอบ รวมทงลกษณะ

ทางพนธกรรมท

นอกเหนอกฎของเมน

เดลได

คณลกษณะ

- ใฝเรยนร

- มงมนในการทางาน

- การเขาชนเรยน

- ความสนใจในการเรยน

- ความตรงตอเวลาและ

จานวนครงทเขาเรยน

- การถาม/ตอบ

- การเขาชนเรยนสาย

ไมเกน 15 นาท และ

จานวนครงทเขาเรยน

มากกวา 80%

- สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

11. บนทกหลงการสอน

ผลการสอน

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ปญหา/อปสรรค

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ขอเสนอแนะ/วธแกไข

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ภาวณ รตนคอน

อาจารยผสอน

…………/………. /…………

ความเหนหวหนากลมสาระวชา

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

(………………………………………………….)

หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

Page 19: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

19

แผนการจดการเรยนร

รหสวชา ว 30101 ชอรายวชา วทยาศาสตรชวภาพ 1 ชนมธยมศกษาปท 4

กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชอหนวยการเรยนร พนธกรรม

แผนการเรยนร เรอง ยนบนโครโมโซมเพศและยนบนโครโมโซมเดยวกน เวลา 2 ชวโมง

อาจารยผสอน ภาวณ รตนคอน

1. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 1.3 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม สาร

พนธกรรม การเปลยนแปลงทางพนธกรรมทมผลตอสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพและววฒนาการ

ของสงมชวต รวมทงนาความรไปใชประโยชน

2. ผลการเรยนร

อธบายและสรปการการศกษาพนธศาสตรของเมนเดล ความนาจะเปนและกฎการแยก กฎแหง

การรวมกลมอยางอสระ และการผสมเพอทดสอบ รวมทงลกษณะทางพนธกรรมทนอกเหนอกฎของเมนเดล

ได

3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด

- การถายทอดยนบนโครโมโซมเพศ เรยกวา ยนทเกยวเนองกบเพศ ถายนมตาแหนงบนโครโมโซม

X เรยกวายนทเกยวเนองกบ X (X-linked gene) ถายนมตาแหนงบนโครโมโซม Y เรยกวา ยนทเกยวเนอง

กบ Y (Y-linked gene)

- ยนบนโครโมโซมเดยวกนจะถายทอดไปดวยกน แตการเกดครอสซงโอเวอร (crossing over) ทม

การแลกเปลยนชนสวนของโครมาทดจะทาใหยนบนโครโมโซมเดยวกนทเคยถายทอดไปดวยกนแยกออก

จากกนและเกดการรวมใหมของยน (genetic recombination) ไปปรากฏในเซลลสบพนธเดยวกนได เมอ

เกดการผสมพนธจงเกดลกษณะทมความผนแปร

4. สาระการเรยนร

ความร

- ยนบนโครโมโซมเพศ

- ยนบนโครโมโซมเดยวกน

ทกษะ/กระบวนการ

1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

2) ทกษะการคด

Page 20: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

20

3) ทกษะการเรยนร

4) ทกษะการแกปญหา

5) ทกษะกระบวนการทางานกลม

5. จดประสงคการเรยนร

1) สบคนขอมล วเคราะห อภปราย และสรปการถายทอดยนบนโครโมโซมเพศและทอยบน

โครโมโซมเดยวกน

2) ยกตวอยางและเขยนจโนไทปของยนบนออโตโซมและยนบนโครโมโซมเพศได

3) นาความรไปใชในการหาโอกาสเกดลกษณะทถายทอดทางพนธกรรมทเปนสวนขยายของพนธ

ศาสตรเมนเดล

6. คณลกษณะอนพงประสงค

1) ใฝเรยนร

2) มงมนในการทางาน

7. สมรรถนะสาคญของผเรยน

1) ความสามารถในการสอสาร

2) ความสามารถในการคด

3) ความสามารถในการแกปญหา

8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร

ขนนาเขาสบทเรยน

ครทบทวนความรเดมของนกเรยนเกยวกบโครโมโซมของมนษย เกยวกบออโตโซมและโครโมโซม

เพศ โดยนกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา โครโมโซมในเพศหญงเปน 44+XX สวนโครโมโซมในเพศชายเปน

44+XY

ขนจดการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน

1) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง ยนบนโครโมโซมเพศ โดยตงคาถามถามนกเรยนวา ยนบน

โครโมโซมเพศแตกตางจากการถายทอดยนทอยบนออโตโซมอยางไร นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดย

ครยงไมเฉลยคาตอบทถกตอง

2) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวาลกษณะทางพนธกรรมของคนจะถกควบคมดวยยนทมตาแหนง

อยบนออโตโซมและโครโมโซมเพศ โดยยนทอยบนออโตโซมสวนใหญมการถายทอดยนทเปนไปตามกฎ

ของเมนเดล เชน ลกษณะผวเผอก มะเรงในเรตนา และธาลสซเมย แตมบางลกษณะทไมเปนไปตามกฎของ

เมนเดล เชน หมเลอด ABO สผว และสตา

3) ครใหนกเรยนศกษาโครโมโซมของแมลงหวจากการทดลองของ โทมส ฮนท มอรแกน แลวตง

คาถามถามนกเรยนวา

Page 21: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

21

- แมลงหวเพศเมยและเพศผมโครโมโซมอยางไร (แมลงหวเพศเมยและเพศผมจานวนโครโมโซม 8

แทงเทากน ตางกนทโครโมโซมเพศ โดยเพศเมยจะมโครโมโซม 6+XX สวนเพศผมโครโมโซม 6+XY)

4) ครใหนกเรยนศกษาการผสมพนธแมลงหวตามแนวคดของมอรแกน ซงนกเรยนควรสรปไดวา

ยนดอยบนโครโมโซม X มโอกาสแสดงออกไดในเพศผมากกวาเพศเมย เนองจากเพศผมโครโมโซม X 1

แทง แมลงหวทไดรบโครโมโซม X ซงมยนดอยมาจากแมจงแสดงผลทนท สวนเพศเมยจะตองไดรบ

โครโมโซม X ทมยนดอยมาจากพอและแมจงจะแสดงลกษณะได แลวตงคาถามถามนกเรยนวา

- ยนควบคมลกษณะสตาของแมลงหวมตาแหนงอยบนโครโมโซมชนดใด (โครโมโซม X)

- แมลงหวเพศเมยจะมโอกาสมตาสขาวไดหรอไม อยางไร (มโอกาส เมอมยนควบคมตาสขาวบน

โครโมโซม X ทไดรบมาจากพอและแม)

6) ครอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจวา การถายทอดยนบนโครโมโซมเพศ เรยกวา ยนท

เกยวเนองกบเพศ ถายนมตาแหนงบนโครโมโซม X เรยกวายนทเกยวเนองกบ X (X-linked gene) ถายนม

ตาแหนงบนโครโมโซม Y เรยกวา ยนทเกยวเนองกบ Y (Y-linked gene) แลวใหนกเรยนศกษาการถายทอด

ลกษณะตาบอดส แลวตงคาถามดงน

- ชายคนท 1 และคนท 4 ในรนท 3 ไดรบการถายทอดยนตาบอดสมาไดอยางไร (ชายคนท 1 ไดรบ

ยนตาบอดสมาจากแมหมายเลข 1 รนท 2 และชายคนท 4 ไดรบยนตาบอดสมาจากแมหมายเลข 2 รนท

2 ซงแมหมายเลข 1 และ 2 จะเปนพาหะ โดยไดรบยนตาบอดสมาจากพอรนท 1)

- ลกษณะตาบอดสสวนใหญปรากฎในเพศใด และลกสาวจะมโอกาสเปนตาบอดสไดเมอพอและ

แมมจโนไทปอยางไร (ลกษณะตาบอดสสวนใหญพบในเพศชาย ลกสาวมโอกาสตาบอดสได เมอพอมจโน

ไทป XcY และแมมจโนไทปเปน XCXc หรอ XcXc)

7) ครยกตวอยางการถายทอดยนบนโครโมโซมเพศของแมว เพอเพมความเขาใจของนกเรยน แลว

ใหนกเรยนเปรยบเทยบการถายทอดยนทอยบนออโตโซมกบยนทอยบนโครโมโซมเพศ โดยนกเรยนควรได

ขอสรปรวมกนวา การถายทอดลกษณะทควบคมดวยยนบนออโตโซม จะปรากฏทง 2 เพศไดเทากน สวน

การถายทอดลกษณะทควบคมดวยยนบนโครโมโซม X จะปรากฎลกษณะในเพศใดเพศหนงมากกวาอก

เพศหนง โดยถายนบนโครโมโซม X เปนยนเดนจะปรากฎลกษณะในเพศหญงมากกวาเพศชาย แตถาเปน

ยนดอยจะปรากฏในเพศชายมากกวาเพศหญง

8) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง ยนบนโครโมโซมเดยวกน โดยตงคาถามถามนกเรยนวา ถายนอย

บนโครโมดซมเดยวกน เมอมการถายทอดยนไปสเซลลสบพนธ ยนเหลานนจะถกถายทอดไปดวยกนหรอไม

นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยควรไดขอสรปรวมกนวา ยนเหลานจะถกถายทอดไปดวยกนได แลวคร

ใหความรเกยวกบลงคเกจ (linkage) วาการทยน 2 โลคสหรอมากกวา 2 โลคสมการถายทอดไปดวยกน

พรอม ๆ กน ยนเหลานนเรยกวา ลงคเกจ

Page 22: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

22

9) ครใหนกเรยนสบคนขอมลและศกษาการผสมพนธของแมลงหวลกษณะตวสนาตาลปกตรงท

เปนเฮเทอโรไซกสกบลกษระตวสนาตาลปกโคง โดยรวมกนอภปรายในประเดนตอไปน

- แมลงหวตวสนาตาลปกตรงในรนพอแมทเปนเฮเทอโรไซกสสรางเซลลสบพนธไดกชนด อะไรบาง

- รน F1 มอตราสวนของฟโนไทปเปนเทาใด

- การถายทอดยนทควบคมลกษณะสตวและปกของแมลงหวเปนไปตามกฎแหงการรวมกลมอยาง

อสระของเมนเดลหรอไม อยางไร

นกเรยนควรไดขอสรปรวมกนวา เมอผสมพนธแมลงหวตวสนาตาลปกตรงทมจโนไทปเปนเฮเทอโร

ไซกสในรนพอแม จะสรางเซลลสบพนธได 2 แบบ คอ BVg และ bvg เมอผสมกบแมลงหวตวสดาปกโคง

ซงสรางเซลลสบพนธไดแบบเดยว คอ bvg จะไดรน F1 ทมฟโนไทป 2 แบบ คอ ตวสนาตาลปกตรงและตวส

ดาปกโคงในอตราสวน 1:1 ซงไมเปนไปตามกฎการถายทอดยนของเมนเดล ทตองไดฟโนไทป 4 ลกษณะ

อตรสวนเปน 9:3:3:1 แสดงวาตองมยนควบคมสตวและยนควบคมลกษณะปกอยบนโครโมโซมเดยวกน

เมอมการถายทอดแอลลลของยนทงสองทอยบนโครโมโซมเดยวกนจะปรากฎในเซลลสบพนธเดยวกน

10) ครใหนกเรยนศกษาการเกดครอสซงโอเวอร ซงนกเรยนควรสรปรวมกนไดวา ยนบนโครโมโซม

เดยวกนจะถายทอดไปดวยกน แตการเกดครอสซงโอเวอร (crossing over) ทมการแลกเปลยนชนสวนของ

โครมาทดจะทาใหยนบนโครโมโซมเดยวกนทเคยถายทอดไปดวยกนแยกออกจากกนและเกดการรวมใหม

ของยน (genetic recombination) ไปปรากฏในเซลลสบพนธเดยวกนได เมอเกดการผสมพนธจงเกด

ลกษณะทมความผนแปร ซงมความสาคญตอววฒนาการ

กจกรรมรวบยอด

1) นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน

- หญงคนหนงเปนโรคตาบอดส เมอแตงงานกบชายตาปกต ลกชายจะเปนโรคตาบอดสหรอไม

และลกสาวจะเปนโรคตาบอดสหรอเปนพาหะ (ลกชายจะเปนโรคตาบอดส เพราะไดรบยนทควบคมโรคตา

บอดสมาจากแม สวนลกสาวจะเปนพาหะของโรค เพราะไดรบยนตาบอดสมาจากแมและไดรบยนตาปกต

มาจากพอ)

2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม

9. สอและแหลงการเรยนร

ส อ

PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง ยนบนโครโมโซมเพศและยนบนโครโมโซมเดยวกน

แหลงการเรยนร

1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร

2) สารานกรมวทยาศาสตร

3) อนเทอรเนต

Page 23: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

23

10. การวดและประเมนผล

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

สาระสาคญ

- ยนบนโครโมโซมเพศ

- ยนบนโครโมโซม

เดยวกน

- สมด

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

ผลการเรยนร

- อธบายและสรปการ

การศกษาพนธศาสตร

ของเมนเดล ความนาจะ

เปนและกฎการแยก กฎ

แหงการรวมกลมอยาง

อสระ และการผสมเพอ

ทดสอบ รวมทงลกษณะ

ทางพนธกรรมท

นอกเหนอกฎของเมน

เดลได

- สมด

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

คณลกษณะ

- ใฝเรยนร

- มงมนในการทางาน

- การเขาชนเรยน

- ความสนใจในการเรยน

- ความตรงตอเวลาและ

จานวนครงทเขาเรยน

- การถาม/ตอบ

- การเขาชนเรยนสาย

ไมเกน 15 นาท และ

จานวนครงทเขาเรยน

มากกวา 80%

- สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

11. บนทกหลงการสอน

ผลการสอน

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

Page 24: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

24

ปญหา/อปสรรค

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ขอเสนอแนะ/วธแกไข

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ภาวณ รตนคอน

อาจารยผสอน

…………/………. /…………

ความเหนหวหนากลมสาระวชา

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

(………………………………………………….)

หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

Page 25: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

25

แผนการจดการเรยนร

รหสวชา ว 30101 ชอรายวชา วทยาศาสตรชวภาพ 1 ชนมธยมศกษาปท 4

กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชอหนวยการเรยนร พนธกรรม

แผนการเรยนร เรอง ลกษณะทอยภายใตอทธพลของเพศ เวลา 2 ชวโมง

อาจารยผสอน ภาวณ รตนคอน

1. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 1.3 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม สาร

พนธกรรม การเปลยนแปลงทางพนธกรรมทมผลตอสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพและววฒนาการ

ของสงมชวต รวมทงนาความรไปใชประโยชน

2. ผลการเรยนร

1) อธบายและสรปการการศกษาพนธศาสตรของเมนเดล ความนาจะเปนและกฎการแยก กฎแหง

การรวมกลมอยางอสระ และการผสมเพอทดสอบ รวมทงลกษณะทางพนธกรรมทนอกเหนอกฎของเมนเดล

ได

2) ตงคาถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ

จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถทาการสารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลม

และเชอถอได

3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด

- ลกษณะทอยภายใตอทธพลของเพศ คอ ลกษณะทควบคมโดยยนบนออโตโซม แตการแสดง

ลกษณะของแอลลลขนอยกบเพศ

- ลกษณะทปรากฎจาเพาะเพศ คอ ลกษณะทควบคมโดยยนบนออโตโซม แตถกฮอรโมนเพศให

แสดงออกในเพศใดเพศหนงเทานน

4. สาระการเรยนร

ความร

- ลกษณะทอยภายใตอทธพลของเพศ

- ลกษณะทปรากฎจาเพาะเพศ

ทกษะ/กระบวนการ

1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

Page 26: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

26

2) ทกษะการคด

3) ทกษะการเรยนร

4) ทกษะการแกปญหา

5) ทกษะกระบวนการทางานกลม

5. จดประสงคการเรยนร

1) สบคนขอมล อภปราย อธบายและเปรยบเทยบการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมทอยภายใต

อทธพลของเพศ และลกษณะทางพนธกรรมทปรากฏจาเพาะเพศได

2) นาความรไปใชในการหาโอกาสเกดลกษณะทถายทอดทางพนธกรรมทเปนสวนขยายของพนธ

ศาสตรเมนเดล

6. คณลกษณะอนพงประสงค

1) ใฝเรยนร

2) มงมนในการทางาน

7. สมรรถนะสาคญของผเรยน

1) ความสามารถในการสอสาร

2) ความสามารถในการคด

3) ความสามารถในการแกปญหา

8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร

ขนนาเขาสบทเรยน

ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเฉลยคาตอบจากการทากจกรรมท 15.4 การแกโจทยปญหาเรอง

ลกษณะทางพนธกรรมทควบคมดวยยนบนโครโมโซมเพศ เพอทบทวนสงทนกเรยนไดเรยนรไปแลว

ขนจดการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน

1) ครตงคาถามถามนกเรยนวา

- ลกษณะบางลกษณะในคนทสมพนธกบเพศจาเปนตองถกควบคมดวยยนทอยทโครโมโซมเพศ

หรอไม

นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยไดขอสรปรวมกนวา ลกษณะทแตกตางกนระหวางเพศชาย

กบชเพศหญง ไมจาเปนตองควบคมดวยยนบนโครโมโซมเพศเพยงอยางเดยว ลกษณะบางอยางถก

ควบคมดวยยนบนออโตโซมได แตอยภายใตอทธพลของเพศ ทาใหลกษณะดงกลาวนพบไดในเพศหนง

มากกวาอกเพศหนง

2) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง ลกษณะทอยภายใตอทธพลของเพศ โดยใหนกเรยนศกษาจโน

ไทปและฟโนไทปของยนทควบคมลกษณะศรษะลานในเพศชายและเพศหญง โดยเนนใหนกเรยนเหนวา

Page 27: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

27

จโนไทป BB+ ใหฟโนไทปตางกน คอในเพศหญงศรษะไมลาน แตในเพศชายศรษะลาน แสดงวาลกษณะ

ศรษะลาน ควบคมดวยยนเดนบนออโตโซม แตมการแสดงออกสมพนธกบเพศ ซงขนอยกบอทธพลของ

ฮอรโมนเพศชาย ไมเกยวกบการถายทอดยนบนโครโมโซมเพศ แลวครตงคาถามถามนกเรยนวา

- ถาหญงศรษะลานแตงงานกบชายศรษะไมลาน ลกสาวและลกชายทเกดขนจะมลกษณะของ

ศรษะเปนอยางไร (ลกสาวศรษะไมลานแตเปนพาหะ สวนลกชายจะมศรษะลาน)

3) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง ลกษณะทปรากฏจาเพาะเพศ โดยใหนกเรยนศกษาจโนไทป

และฟโนไทปของไกเพศผและเพศเมย แลวรวมกนอภปรายถงลกษณะขนหางของไกทควบคมดวยยนทมจ

โนไทปแบบเดยวกน แตแสดงออกแตกตางกนในเพศผและเพศเมย คอ จโนไทป hh ทาใหเปนขนแบบเฮน

ในไกเพศเมย แตในไกเพศผจะเปนขนแบบคอก แลวถามคาถามนกเรยน ดงน

- นกเรยนจะสรปไดอยางไรเกยวกบการแสดงออกของยนทควบคมลกษณะขนหางในไก (ลกษณะ

ขนแบบคอกในไกถกจากดใหแสดงออกเฉพาะไกเพศผ)

- ในการผสมพนธไกเพศเมยขนแบบเฮนกบไกเพศผขนแบบคอก ลกไกทงเพศผและเพศเมยทเกด

มามลกษณะขนแบบเฮนทกตว จงหาจโนไทปของพอแมคน (แมและพอมจโนไทป เปน HH และ hh

ตามลาดบ)

กจกรรมรวบยอด

1) นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน

- ลกษณะทอยภายใตอทธพลของเพศ คออะไร ยกตวอยางประกอบ (ลกษณะทควบคมโดยยนบน

ออโตโซม แตการแสดงลกษณะของแอลลลขนอยกบเพศ เชน ลกษณะศรษะลานในเพศชายและเพศหญง)

- ลกษณะทปรากฎจาเพาะเพศ คออะไร ยกตวอยางประกอบ (ลกษณะทควบคมโดยยนบนออโต

โซม แตถกฮอรโมนเพศใหแสดงออกในเพศใดเพศหนงเทานน เชน ลกษณะขนหางของไกแบบเฮนและ

แบบคอก)

- ในการศกษาการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของมนษยทาไดยากกวาในพช จงหาวาเปน

เพราะเหตใด (เพราะมนษยมชวงชวตแตละชวงรนยาวนาน และจานวนของลกหลานทเกดขนมจานวนไม

มากพอ ทาใหการควบคมการทดลองเปนไปไดยาก ทาใหการทานายการเปลยนแปลงของลกษณะตางๆ ท

เกดขนไดไมด)

2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม

9. สอและแหลงการเรยนร

ส อ

PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง ลกษณะทอยภายใตอทธพลของเพศ

แหลงการเรยนร

1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร

2) สารานกรมวทยาศาสตร

Page 28: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

28

3) อนเทอรเนต

10. การวดและประเมนผล

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

สาระสาคญ

- ลกษณะทอยภายใต

อทธพลของเพศ

- ลกษณะทปรากฎ

จาเพาะเพศ

- สมด

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

ผลการเรยนร

- อธบายและสรปการ

การศกษาพนธศาสตร

ของเมนเดล ความนาจะ

เปนและกฎการแยก กฎ

แหงการรวมกลมอยาง

อสระ และการผสมเพอ

ทดสอบ รวมทงลกษณะ

ทางพนธกรรมท

นอกเหนอกฎของเมน

เดลได

-ตงคาถามทอยบน

พนฐานของความรและ

ความเขาใจทาง

วทยาศาสตร หรอความ

สนใจ หรอจากประเดนท

เกดขนในขณะนน ท

สามารถทาการสารวจ

ตรวจสอบหรอศกษา

คนควาไดอยาง

ครอบคลมและเชอถอได

- สมด

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

คณลกษณะ

- ใฝเรยนร

- การเขาชนเรยน

- ความตรงตอเวลาและ

- การเขาชนเรยนสาย

Page 29: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

29

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

- มงมนในการทางาน

- ความสนใจในการเรยน

จานวนครงทเขาเรยน

- การถาม/ตอบ

ไมเกน 15 นาท และ

จานวนครงทเขาเรยน

มากกวา 80%

- สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

11. บนทกหลงการสอน

ผลการสอน

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ปญหา/อปสรรค

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ขอเสนอแนะ/วธแกไข

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ภาวณ รตนคอน

อาจารยผสอน

…………/………. /…………

ความเหนหวหนากลมสาระวชา

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

(………………………………………………….)

หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

Page 30: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

30

แผนการจดการเรยนร

รหสวชา ว 30101 ชอรายวชา วทยาศาสตรชวภาพ 1 ชนมธยมศกษาปท 4

กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชอหนวยการเรยนร ววฒนาการของสงมชวต

แผนการเรยนร เรอง ววฒนการของสงมชวต เวลา 2 ชวโมง

อาจารยผสอน ภาวณ รตนคอน

1. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 1.3 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม สาร

พนธกรรม การเปลยนแปลงทางพนธกรรมทมผลตอสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพและววฒนาการ

ของสงมชวต รวมทงนาความรไปใชประโยชน

2. ผลการเรยนร

สบคนขอมล อธบาย และยกตวอยางความหลากหลายของสงมชวต ซงเปนผลมาจากววฒนาการ

3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด

ววฒนาการ เปนการเปลยนแปลงลกษณะทางพนธกรรมในประชากรของสงมชวต ลกษณะทาง

พนธกรรมทเปลยนแปลงไป นาไปสการเปลยนแปลงโครงสราง รปราง ลกษณะของสงมชวต แนวคด

เกยวกบววฒนาการประกอบดวย 2 แนวคด คอ Law of use and disuse และ natural selection ทาให

เกดเปนความหลากหลายของสงมชวต สามารถจดจาแนกสงมชวตออกเปนอนาจกรตางๆ ไดแก อาณาจกร

โมเนอรา อาณาจกรโพตรทสตา อาณาจกรฟงไจ อาณาจกรพช และอาณาจกรสตว

4. สาระการเรยนร

ความร

- ววฒนาการของสงมชวต

ทกษะ/กระบวนการ

1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

2) ทกษะการคด

3) ทกษะการเรยนร

4) ทกษะการแกปญหา

5) ทกษะกระบวนการทางานกลม

5. จดประสงคการเรยนร

Page 31: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

31

1) สบคนขอมล อธบายและยกตวอยางความหลากหลายของสงมชวตทเกดจากววฒนาการได

6. คณลกษณะอนพงประสงค

1) ใฝเรยนร

2) มงมนในการทางาน

7. สมรรถนะสาคญของผเรยน

1) ความสามารถในการสอสาร

2) ความสามารถในการคด

3) ความสามารถในการแกปญหา

8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร

ขนนาเขาสบทเรยน

ครและนกเรยนรวมกนทบทวนความรเรอง ความหลากหลายของสงมชวต

ขนจดการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน

1) ครตงคาถามถามนกเรยนวา

- ววฒาการของสงมชวตเกดขนมาไดอยางไร

นกเรยนรวมกนอภปรายคาตอบ โดยไดขอสรปรวมกนวา ววฒนาการของสงมชวตเกดขนจากการ

เปลยนแปลงทางพนธกรรมของสงมชวตและถายทอดลกษณะทางพนธกรรมนนมายงรนลก

2) ครนาเสนอ PowerPoint เรอง ววฒนาการของสงมชวตวาเปนการเปลยนแปลงลกษณะทาง

พนธกรรมในประชากรของสงมชวต นาไปสการเปลยนแปลงรปราง ลกษณะของสงมชวต ทาใหสงมชวต

เกดความหลากหลาย แลวครตงคาถามถามนกเรยนวา

- ความหลากหลายทางชวภาพใดเปนสาเหตทาใหสงมชวตเกดววฒนการได (ความหลากหลาย

ของสปชสเพราะทาใหสงมชวตมลกษณะทางพนธกรรมแตกตางกนไป)

กจกรรมรวบยอด

1) นกเรยนและครรวมกนอภปราย โดยใชแนวคาถามตอไปน

- แนวคดเกยวกบววฒนาการทไดรบการยอมรบในปจจบนคอแนวคดใด (natural selection)

- ปจจยใดบางททาใหสงมชวตถกคดเลอกโดยธรรมชาต (ปจจยทางชวภาพ เชน ผลา ปจจยทาง

กายภาพ เชน อณหภม ความชน ปรมาณแสง)

2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยนและการตอบคาถาม

9. สอและแหลงการเรยนร

ส อ

PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง ววฒนาการของสงมชวต

แหลงการเรยนร

Page 32: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

32

1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร

2) สารานกรมวทยาศาสตร

3) อนเทอรเนต

10. การวดและประเมนผล

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

สาระสาคญ

- ววฒนาการของ

สงมชวต

- สมด

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

ผลการเรยนร

- สบคนขอมล อธบาย

และยกตวอยางความ

หลากหลายของสงมชวต

ซงเปนผลมาจาก

ววฒนาการ

-ตงคาถามทอยบน

พนฐานของความรและ

ความเขาใจทาง

วทยาศาสตร หรอความ

สนใจ หรอจากประเดนท

เกดขนในขณะนน ท

สามารถทาการสารวจ

ตรวจสอบหรอศกษา

คนควาไดอยาง

ครอบคลมและเชอถอได

- สมด

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

คณลกษณะ

- ใฝเรยนร

- มงมนในการทางาน

- การเขาชนเรยน

- ความสนใจในการเรยน

- ความตรงตอเวลาและ

จานวนครงทเขาเรยน

- การถาม/ตอบ

- การเขาชนเรยนสาย

ไมเกน 15 นาท และ

จานวนครงทเขาเรยน

มากกวา 80%

- สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

Page 33: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

33

11. บนทกหลงการสอน

ผลการสอน

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ปญหา/อปสรรค

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ขอเสนอแนะ/วธแกไข

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ภาวณ รตนคอน

อาจารยผสอน

…………/………. /…………

ความเหนหวหนากลมสาระวชา

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

(………………………………………………….)

หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

Page 34: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

34

แผนการจดการเรยนร

รหสวชา ว 30101 ชอรายวชา วทยาศาสตรชวภาพ 1 ชนมธยมศกษาปท 4

กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชอหนวยการเรยนร การลาเลยงสารผานเซลล

แผนการเรยนร เรอง การลาเลยงสารเขาและออกจากเซลล เวลา 2 ชวโมง

อาจารยผสอน ภาวณ รตนคอน

1. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจสมบตของสงมชวต หนวยพนฐานของสงมชวต การลาเลยงสารเขาและออก

จากเซลล ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตางๆ ของสตวและมนษยททางานสมพนธกน

ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของอวยวะตางๆ ของพชททางานสมพนธกน รวมทงนาความรไปใช

ประโยชน

2. ผลการเรยนร

อธบายโครงสรางและสมบตของเยอหมเซลลทสมพนธกบการลาเลยงสาร และการเปรยบเทยบ

การลาเลยงสารผานเยอหมเซลลแบบตางๆ

3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด

สงมชวตมการรกษาดลยภาพของสารตาง ๆ ระหวางภายในและภายนอกเซลลดวยการลาเลยงสารผาน

เซลล การแพรเปนการลาเลยงสารผานเยอหมเซลลโดยสารจะถกลาเลยงจากบรเวณทมความเขมขนมา

ไปสบรเวณทมความเขมขนนอย

การออสโมซสของนาเปนการลาเลยงของนาผานเยอหมเซลลโดยนาจะถกลาเลยงจากบรเวณทม

ปรมาณนามากไปสบรเวณทมนานอย ความเขมขนของสารละลายรอบ ๆ เซลลทาใหเซลลเกดการ

เปลยนแปลงซงแบงชนดของสารละลายได คอ สารละลายไฮโพทอนกททาใหเซลลเตง สารละลายไฮเพอร

ทอนกททาใหเซลลเหยว และสารละลายไอโซทอนกทไมเกดการเปลยนแปลงลกษณะของเซลล

การลาเลยงแบบฟาซลเทตเปนการลาเลยงสารจากบรเวณทมความเขมขนของสารมากไปบรเวณท

มความเขมขนของสารนอยโดยอาศยโปรตนทอยบนเยอหมเซลลเปนตวพา

การลาเลยงแบบใชพลงงานเปนการลาเลยงสารจากบรเวณทมความเขมขนของสารนอยไปบรเวณ

ทมความเขมขนของสารมากโดยอาศยโปรตนทอยบนเยอหมเซลลเปนตวพาและพลงงานจาก ATP

สารทมโมเลกลขนาดใหญจะถกลาเลยงดวยวธเอกโซไซโทซสเพอลาเลยงสารสงออกนอกเซลล

และเอนโดไซโทซสเพอลาเลยงสารเขาสเซลล

4. สาระการเรยนร

ความร

Page 35: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

35

- การลาเลยงสารเขาและออกจากเซลล

* การแพร * การออสโมซส

* การแพรแบบฟาซลเทต * การลาเลยงสารโดยใชพลงงาน

* การลาเลยงสารขนาดใหญ

ทกษะ/กระบวนการ

1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

2) ทกษะการคด

3) ทกษะการเรยนร

4) ทกษะการแกปญหา

5) ทกษะกระบวนการทางานกลม

5. จดประสงคการเรยนร

1) อธบายกระบวนการลาเลยงของสารผานเซลลแบบตาง ๆ

2) ทดลองการเกดออสโมซสในเซลลพชได

3) อธบายลกษณะของเซลลเพอรกษาดลยภาพของเซลลเมออยในสารละลายทมความเขมขน

แตกตางกน

6. คณลกษณะอนพงประสงค

1) ใฝเรยนร

2) มงมนในการทางาน

7. สมรรถนะสาคญของผเรยน

1) ความสามารถในการสอสาร

2) ความสามารถในการคด

3) ความสามารถในการแกปญหา

8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร

ขนนาเขาสบทเรยน

ครกระตนความสนใจของนกเรยน โดยการพดคยซกถามความรเดมของนกเรยนเกยวกบเยอหม

เซลล เชน

– เยอหมเซลลของสงมชวตมองคประกอบใดบาง และมลกษณะใด (ประกอบดวยสารจาพวกไขมน

เรยงตวกนเปน 2 ชน และมโปรตนแทรกอยในชนไขมน)

– เยอหมเซลลมหนาทอะไร (เปนเยอเลอกผาน และควบคมปรมาณและชนดของสารทผาน

เขา–ออกจากเซลล)

นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปส

การเรยนรเรอง การลาเลยงสารเขาและออกจากเซลล

Page 36: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

36

ขนจดการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน

1) ครนารปเยอหมเซลลมาใหนกเรยนด และรวมกนอภปรายถงการรกษาดลยภาพของเซลลดวย

การลาเลยงของสาร โดยครใชคาถามกระตนดงน

– เซลลตองลาเลยงนาและสารชนดตาง ๆ เขา–ออกจากเซลลตลอดเวลาเพราะอะไร

– เซลลนาสารเขาสเซลลเพอนาไปใชในกจกรรมตาง ๆ ไดดวยวธใด

– นกเรยนคดวานาและสารตาง ๆ ลาเลยงเขา–ออกจากเซลลดวยวธเดยวกนหรอไม

เพราะอะไร

2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน

3) ครนาเสนอ Power point ทมเนอหาเกยวกบการลาเลยงสารเขาและออกจากเซลล โดยครชวย

อธบายใหนกเรยนเขาใจวา เซลลมการลาเลยงสารขนาดเลกผานเซลลโดยการแพร และลาเลยงนาผาน

เซลลโดยการออสโมซส เซลลจะมการเปลยนแปลงรปรางเมอเกดการออสโมซสของสารซงขนอยกบความ

เขมขนของสารภายนอกเซลล

4) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน ปฏบตกจกรรม ทดลองการลาเลยงของสารผานเซลล ตามขนตอน

ทางวทยาศาสตร โดยใชทกษะ/การสงเกต ดงน

ขนท 1 กาหนดปญหา

– ความเขมขนของสารละลายมผลตอการเปลยนแปลงของเซลลหรอไม

ขนท 2 กาหนดสมมตฐาน

– ความเขมขนของสารนาจะมผลตอการเปลยนแปลงของเซลล

ขนท 3 ทดสอบสมมตฐาน

– นาหอมแกงมาปอกโดยลอกเยอหอมแกงดานนอกออกใหหมดและตดรากกบดานปลายของ

หอมแกงออก

– ใชใบมดโกนผาครงตามยาว จากนนลอกเนอเยอดานในของหอมแกงออกโดยใชปากคบ

หรอใบมดโกนกดเบา ๆ ทบรเวณโคนกลบของหอมแกง

– นาเนอเยอทไดมาตดเปนชนเลก ๆ วางบนสไลด

– หยดนากลนลงบนสไลด ปดดวยกระจกปดสไลด โดยวางกระจกปดสไลดทามม 45 องศากบแผน

สไลด แลวคอย ๆ ปลอยกระจกปดสไลดลงชดเนอเยอเพอปองกนการเกดฟองอากาศ นาไปสองดดวยกลอง

จลทรรศนโดยใชเลนสใกลวตถกาลงขยายตาและกาลงขยายสงตามลาดบ สงเกตและบนทกลกษณะเซลล

ทเหนภายใตกลองจลทรรศน

– หยดสารละลายกลโคสเขมขน 10 เปอรเซนต ลงทขอบดานใดดานหนงของกระจกปดสไลดจาก

ขอ 4 ใชกระดาษเยอแตะตรงขอบกระจกปดสไลดอกดานหนงเพอซบนากลนทไหลออกมา

Page 37: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

37

– ดดวยกลองจลทรรศน สงเกตและบนทกลกษณะเซลลทเหนภายใตกลองจลทรรศน

– หยดนากลนลงทขอบดานใดดานหนงของกระจกปดสไลด ใชกระดาษเยอคอย ๆ แตะตรงขอบ

กระจกปดสไลดอกดานหนงเพอซบสารละลายกลโคสออก

– ดดวยกลองจลทรรศน สงเกตและบนทกลกษณะเซลลทเหนภายใตกลองจลทรรศน

หมายเหต สารละลายกลโคสเขมขน 10 เปอรเซนต เตรยมไดโดยชงกลโคส 10

กรม เตมนากลนจนครบ 100 ลกบาศกเซนตเมตร คนใหกลโคสละลายจนหมด

ขนท 4 วเคราะหผลการทดลอง

แปลความหมายขอมลทไดจากตารางบนทกผลการทดลอง

นาขอมลทไดมาพจารณา เพออธบายวาเปนไปตามทนกเรยนตงสมมตฐานไวหรอไม

ขนท 5 สรปผลการทดลอง

นกเรยนรวมกนสรปผลการทดลองแลวเขยนเปนรายงานสรปผลการทดลองสงคร

5) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว

คาถามตอไปน

– นกเรยนสงเกตการเปลยนแปลงของเซลลโดยสงเกตจากลกษณะใด (ถาออรแกเนลลสวนใหญ

กระจายอยตามขอบเซลล แสดงวาเซลลเตง แตถาออรแกเนลลสวนใหญรวมอยกลางเซลล แสดงวาเซลล

เหยว)

– เมอหยดนากลนและสารละลายกลโคสตามลาดบ เซลลเกดการเปลยนแปลงลกษณะใด (เซลล

เตงเมอหยดนากลนครงแรก เมอหยดสารละลายกลโคสเซลลจะเหยวลง และเมอหยดนากลนอกครงเซลล

จะเตงขน)

– ผลสรปของกจกรรมนคออะไร (ความเขมขนของสารละลายภายนอกมผลตอลกษณะของเซลล

ดงน ถาสารละลายภายนอกมความเขมขนสงกวาสารละลายภายในเซลล นาภายนอกเซลลจะแพรเขาส

เซลล ทาใหเซลลเตงขน ถาสารละลายภายนอกมความเขมขนตากวาสารละลายภายในเซลล นาภายใน

เซลลจะแพรออกนอกเซลลทาใหเซลลเหยว)

6) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใหไดขอสรปวา นาจะเกดการแพร

เขา–ออกจากเซลลเมอสภาพแวดลอมมความเขมขนของสารเปลยนไป ซงแบงลกษณะของสารภายนอก

เซลลได คอ สารละลายไฮโพโทนก สารละลายไฮเพอรโทนก และสารละลายไอโซโทนก

7) ครอธบายเพมเตมเกยวกบการลาเลยงสารแบบฟาซลเทต การลาเลยงแบบใชพลงงานวาเปน

การลาเลยงสารโดยใชโปรตนเปนตวพาเหมอนกน แตการลาเลยงแบบใชพลงงานจะลาเลยงสารจาก

บรเวณทมความเขมขนนอยไปสบรเวณทมความเขมขนมากโดยอาศยพลงงานจาก ATP ชวย สวนการ

ลาเลยงสารขนาดใหญจะอาศยคณสมบตการเปลยนแปลงรปรางไดของเยอหมเซลล พรอมทงยกตวอยาง

ชนดของสารทมการลาเลยงแตละประเภท

Page 38: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

38

กจกรรมรวบยอด

ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน

– เซลลเกดการเปลยนแปลงลกษณะใด เมอความเขมขนของสารภายนอกเซลลเปลยนแปลงไป

– การลาเลยงแบบฟาซลเทตแตกตางจากการลาเลยงแบบใชพลงงานลกษณะใด

– เซลลลาเลยงสารขนาดใหญเขา–ออกจากเซลลโดยใชหลกการใด

– เซลลมการรกษาดลยภาพของเซลลเพออะไร

9. สอและแหลงการเรยนร

ส อ

PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง การลาเลยงสารเขาและออกจากเซลล

แหลงการเรยนร

1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร

2) สารานกรมวทยาศาสตร

3) อนเทอรเนต

10. การวดและการประเมนผล

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

สาระสาคญ

- การลาเลยงสารเขา

และออกจากเซลล

- เอกสารประกอบการ

สอน

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

ผลการเรยนร

- ทดลองและอธบายการ

รกษาดลยภาพของเซลล

ของสงมชวต

- การปฏบตกจกรรม

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

คณลกณะอนพง

ประสงค

- ใฝเรยนร

- มงมนในการทางาน

- การเขาชนเรยน

- ความสนใจในการเรยน

- ความตรงตอเวลาและ

จานวนครงทเขาเรยน

- การถาม/ตอบ

- การเขาชนเรยนสาย

ไมเกน 15 นาท และ

จานวนครงทเขาเรยน

มากกวา 80%

- สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

Page 39: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

39

11. บนทกหลงการสอน

ผลการสอน

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ปญหา/อปสรรค

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ขอเสนอแนะ/วธแกไข

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

ภาวณ รตนคอน

อาจารยผสอน

…………/………. /…………

ความเหนหวหนากลมสาระวชา

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

(………………………………………………….)

หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

Page 40: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

40

แผนการจดการเรยนร

รหสวชา ว 30101 ชอรายวชา วทยาศาสตรชวภาพ 1 ชนมธยมศกษาปท 4

กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชอหนวยการเรยนร การลาเลยงสารผานเซลล

แผนการเรยนร เรอง การรกษาดลยภาพของนาในพช เวลา 2 ชวโมง

อาจารยผสอน ภาวณ รตนคอน

1. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจสมบตของสงมชวต หนวยพนฐานของสงมชวต การลาเลยงสารเขาและออก

จากเซลล ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตางๆ ของสตวและมนษยททางานสมพนธกน

ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของอวยวะตางๆ ของพชททางานสมพนธกน รวมทงนาความรไปใช

ประโยชน

2. ผลการเรยนร

อธบายโครงสรางและสมบตของเยอหมเซลลทสมพนธกบการลาเลยงสาร และการเปรยบเทยบ

การลาเลยงสารผานเยอหมเซลลแบบตางๆ

3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด

พชรกษาดลยภาพของนาในพชดวยการคายนาซงมปากใบเปนสวนทควบคมอตราการคายนาการ

คายนาของพชเกดทบรเวณปากใบ มเซลลคมซงมลกษณะคลายเมลดถว 2 เซลลประกบกน ทาหนาท

ควบคมการปด–เปดของปากใบ

4. สาระการเรยนร

ความร

การรกษาดลยภาพของนาในพช

ทกษะ/กระบวนการ

1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร

4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม

5. จดประสงคการเรยนร

อธบายโครงสรางและวธการรกษาดลยภาพของนาในพชได

6. คณลกษณะอนพงประสงค

1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน

7. สมรรถนะสาคญของผเรยน

1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด

Page 41: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

41

3) ความสามารถในการใชเทคโนโลย

8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร

ขนนาเขาสบทเรยน

1) ครกระตนความสนใจของนกเรยน โดยการพดคยซกถามประสบการณเดมของนกเรยนเกยวกบ

การคายนาของพช เชน

– พชกาจดนาสวนทเกนจากความตองการดวยวธใด (การคายนา)

– พชทเจรญเตบโตในทะเลทรายตองลดรปของใบไปเปนหนามเพราะเหตใด (เพอลดการ

สญเสยนา)

– นกเรยนคดวาเวลาใดทพชเกดการคายนามากทสด เพราะอะไร (กลางวน เพราะอณหภมสงทา

ใหพชคายนามาก)

นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปส

การเรยนรเรอง การรกษาดลยภาพของนาในพช

ขนจดการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน

1) ครนารปผวใบจากกลองจลทรรศนทเหนลกษณะของปากใบและเซลลคมมาใหนกเรยนด และ

รวมกนอภปรายถงการรกษาดลยภาพของพช โดยครใชคาถามกระตนดงน

– นกเรยนเหนสวนประกอบใดของใบจากรปบาง และแตละสวนมหนาทอะไร

– เซลลคมมกลไกในการทางานอยางไร

นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน

2) ครนาเสนอ Power point ทมเนอหาเกยวกบ การรกษาดลยภาพของนาในพชโดยครชวยอธบาย

ใหนกเรยนเขาใจวา เมอรากดดนาและลาเลยงนาเขามาในลาตนนาจะออสโมซสผานเนอเยอตาง ๆ จน

มาถงเซลลคม เมอเซลลคมเตง ปากใบจะเปดออกและเกดการคายนา เมอเกดการคายนาเซลลจะสญเสย

นาทาใหเซลลคมเหยวและปากใบกจะปดลง ซงลกษณะนจะเกดเปนวฏจกรไปเรอย ๆ เพอใหนาภายในลา

ตนเกดความสมดล

3) แบงนกเรยนกลมละ 5-6 คน ปฏบตกจกรรม ทดลองการคายนาของพช ตามขนตอนทาง

วทยาศาสตร โดยใชทกษะ/กระบวนการสงเกต ดงน

ขนท 1 กาหนดปญหา

– การคายนาและการลาเลยงนาของพชมความสมพนธกบการรกษาดลยภาพของนาในพชหรอไม

ขนท 2 กาหนดสมมตฐาน

– การคายนาและการลาเลยงนาของพชจะมความสมพนธกบการรกษาดลยภาพของนาในพช

ขนท 3 ทดสอบสมมตฐาน

Page 42: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

42

– เสยบปลายขางหนงของหลอดแกวเลกทมความยาว 40 เซนตเมตร เขาไปในทอพลาสตกแลวแช

ลงในอางนา ใหนาเขาไปในหลอดแกวเลกจนเตม

– นากงไมทแชในนามาตดโคนออก โดยการตดโคนตองทาใตผวนาเพอไมใหเกดฟองอากาศในกง

ไม

– เสยบกงไมกบทอพลาสตกขณะทอยในนา โดยเลอกขนาดของกงไมทกระชบพอดกบทอพลาสตก

เพอไมใหอากาศเขาไปได ทาบรเวณรอยตอดวยวาสลนเพอกนการรว

– ยกหลอดแกวเลกออกจากนา ซบนาจากปลายหลอดดวยกระดาษเยอเพอใหเกดฟองอากาศ

แลวจมปลายหลอดลงในบกเกอรทบรรจดวยนาส

– หนบหลอดแกวเลกใหตดกบขาตงใหแนน จะไดชดเครองมอทเรยกวา โพโตมเตอรอยางงาย ซง

เปนมาตรวดการคายนาของพช ใชวดอตราการคายนาของพช

– ตงเครองมอไวในหองปฏบตการบรเวณทไดรบแสงแดด วดระยะทนาสหรอฟองอากาศเคลอนท

จากจดเรมตนทก ๆ 5 นาท ใชเวลาวดอยางนอย 20 นาท

– นาขอมลทไดมาเขยนกราฟแสดงผลการคายนาของพช

– ดาเนนการทดลองอกครงแตใชกงไมทเดดใบออกจนหมดแทนกงไมทมใบ

หมายเหต ควรเลอกกงไมทมลกษณะของยอดออน ๆ มใบมากและมโคนกงขนาดพอเหมาะทจะ

สวมกบทอพลาสตก

ขนท 4 วเคราะหผลการทดลอง

แปลความหมายขอมลทไดจากตารางบนทกผลการทดลอง

นาขอมลทไดมาพจารณา เพออธบายวาเปนไปตามทนกเรยนตงสมมตฐานไวหรอไม

ขนท 5 สรปผลการทดลอง

นกเรยนรวมกนสรปผลการทดลองแลวเขยนเปนรายงานสรปผลการทดลองสงคร

นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว

คาถามตอไปน

– กงไมทนกเรยนนามาใชในการทดลองควรมลกษณะใด เพราะอะไร (มลกษณะของยอดออน ๆ ม

ใบมากเพอใหเกดการคายนามากและสงเกตผลการทดลองไดชดเจน)

– เมอนาชดโพโตมเตอรอยางงายไปวางไวกลางแจง เกดการเปลยนแปลงลกษณะใด (สงเกตเหน

การเคลอนทของนาสในหลอดแกวของกงไมทมใบ ในขณะทนาสในหลอดแกวของกงไมทเดดใบออกหมดม

การเคลอนทนอยมาก)

– ผลสรปของกจกรรมนคออะไร (การคายนาและการลาเลยงนาของพชมความสมพนธกบการ

รกษาดลยภาพของนาในพชโดยการคายนาเกดขนทบรเวณใบซงมเซลลคมทาหนาทควบคมสมดลของนา

ภายในเซลลพช)

Page 43: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

43

4) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใหไดขอสรปวา การคายนาและการ

ลาเลยงนาของพชมความสมพนธกบการรกษาดลยภาพของนา โดยเมอใบเกดการคายนาทาใหพชสญเสย

นาในพชไป พชจะทาการดดนาขนมาทดแทนใหมเพอรกษาดลยภาพของนาในพช

กจกรรมรวบยอด

ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน

– พชมกลไกการรกษาดลยภาพของนาในพชอยางไร

– นกเรยนสามารถนาความรเรองการรกษาดลยภาพของนาในพชไปใชประโยชนไดในลกษณะใด

– ในชวงฤดรอนเราควรรดนาใหมากในตอนเชาเพราะอะไร

9. สอและแหลงการเรยนร

ส อ

PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง การรกษาดลยภาพของนาในพช

แหลงการเรยนร

1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร

2) สารานกรมวทยาศาสตร

3) อนเทอรเนต

10. การวดและการประเมนผล

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

สาระสาคญ

- การรกษาดลยภาพของ

นาในพช

- เอกสารประกอบการ

สอน

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

ผลการเรยนร

- ทดลองและอธบาย

กลไกการรกษาดลยภาพ

ของนาในพช

- การปฏบตกจกรรม

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

คณลกณะ

- ใฝเรยนร

- มงมนในการทางาน

- การเขาชนเรยน

- ความสนใจในการเรยน

- ความตรงตอเวลาและ

จานวนครงทเขาเรยน

- การถาม/ตอบ

- การเขาชนเรยนสาย

ไมเกน 15 นาท และ

จานวนครงทเขาเรยน

มากกวา 80%

- สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

Page 44: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

44

11. บนทกหลงการสอน

ผลการสอน

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

ปญหา/อปสรรค

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

ขอเสนอแนะ/วธแกไข

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

ภาวณ รตนคอน

อาจารยผสอน

…………/………. /…………

ความเหนหวหนากลมสาระวชา

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

(………………………………………………….)

หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

Page 45: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

45

แผนการจดการเรยนร

รหสวชา ว 30101 ชอรายวชา วทยาศาสตรชวภาพ 1 ชนมธยมศกษาปท 4

กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชอหนวยการเรยนร การลาเลยงสารผานเซลล

แผนการเรยนร เรอง การรกษาดลยภาพในสงมชวตตางๆ เวลา 2 ชวโมง

อาจารยผสอน ภาวณ รตนคอน

1. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจสมบตของสงมชวต หนวยพนฐานของสงมชวต การลาเลยงสารเขาและออก

จากเซลล ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตางๆ ของสตวและมนษยททางานสมพนธกน

ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของอวยวะตางๆ ของพชททางานสมพนธกน รวมทงนาความรไปใช

ประโยชน

2. ผลการเรยนร

อธบายกระบวนการรกษาดลยภาพของสารในสงมชวตอน ๆ และสามารถนาความรไปประยกตใช

ในชวตประจาวนได

3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด

สงมชวตแตละชนดมกลไกในการรกษาดลยภาพของนาและสารตาง ๆ ในรางกายแตกตางกน

อะมบาและพารามเซยมเปนสงมชวตเซลลเดยวทมคอนแทรกไทลแวควโอลซงทาหนาทกาจดนาและของ

เสยออกจากเซลล

ปลานาจดรกษาดลยภาพในรางกายโดยเหงอกดดซมแรธาตเขาสรางกายดวยวธลาเลยงโดยใช

พลงงาน และมปสสาวะทเจอจางเพอขบถายนาสวนเกนออกจากรางกาย สวนปลานาเคมรกษาดลยภาพ

ในรางกายโดยเหงอกขบแรธาตออกจากรางกายดวยวธลาเลยงโดยใชพลงงาน และมปสสาวะทมความ

เขมขนสงเพอรกษาปรมาณนาในรางกาย

4. สาระการเรยนร

ความร

- การรกษาดลยภาพของนาและแรธาตในสงมชวตเซลลเดยว

- การรกษาดลยภาพของนาและแรธาตในสตวในสตวตางๆ

ทกษะ/กระบวนการ

1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

Page 46: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

46

2) ทกษะการคด

3) ทกษะการเรยนร

4) ทกษะการแกปญหา

5) ทกษะกระบวนการทางานกลม

5. จดประสงคการเรยนร

บอกโครงสรางและพอธบายกระบวนการรกษาดลยภาพของสารในสงมชวตอน ๆ

6. คณลกษณะอนพงประสงค

1) ใฝเรยนร

2) มงมนในการทางาน

7. สมรรถนะสาคญของผเรยน

1) ความสามารถในการสอสาร

2) ความสามารถในการคด

3) ความสามารถในการใชเทคโนโลย

8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร

ขนนาเขาสบทเรยน

ครทบทวนความรเดมของนกเรยนในเรองการรกษาดลยภาพของพช โดยตงคาถามถามนกเรยน

ดงน

- การทพชทะเลทรายมการปรบตวเปลยนโครงสราง เชน ลดขนาดใบใหเลกลงหรอมใบจานวนอย

หรอไมมใบ หรอเปลยนใบกลายเปนหนามสงเหลานมประโยชนตอพชทะเลทรายอยางไร

- นกเรยนคดวานามความสาคญตอสงมชวตอยางไรบาง

นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปส

การเรยนรเรอง การรกษาดลยภาพในสงมชวตชนดตางๆ

ขนจดการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน

1) ครตงประเดนคาถาม จากนนสมนกเรยน 2-3 คน ใหนกเรยนตอบคาถามโดยครใชคาถาม

กระตนดงน

– นกเรยนคดวาสงมชวตเซลลเดยวมการรกษาสมดลของสารในรางกายดวยวธใด

– นกเรยนคดวาปลานาจดไดรบแรธาตเพยงพอตอความตองกายของรางกายจากแหลงนา

จดทมปรมาณแรธาตเจอจางดวยวธใด

– นกเรยนคดวาเซลลของปลานาเคมไมเกดภาวะพลาสมอลซสเพราะเหตใด

นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน

Page 47: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

47

2) ครนาเสนอ Power point ทมเนอหาเกยวกบ การรกษาดลยภาพของสงมชวตชนดตางๆ โดย

ครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา สตวแตละชนดจะมกลไกการรกษาดลยภาพในรางกายแตกตางกน

เนองจากอาศยในแหลงทอยทแตกตางกน ทงบนบกและในนา สงมชวตเซลลเดยวทอาศยในนาจะมการ

ลาเลยงสารนาและสารตาง ๆ เกดขนภายในเซลลเพยงเซลลเดยวเทานน โดยโครงสรางภายในเซลลท

เรยกวา คอนแทรกไทลแวควโอล

3) แบงนกเรยนกลมละ 5-6 คน สบคนขอมลเกยวกบการรกษาสมดลของนาและแรธาตในสตว

ชนดตาง ๆ ตามขนตอนตอไปน

– แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกนสบคน

ตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน กลไกในการรกษาสมดลของนาและแรธาตของปลานาจด

กลไกในการรกษาสมดลของนาและแรธาตของปลานาเคม และกลไกในการรกษาสมดลของนาและแรธาต

ของนกทะเล

– สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง

รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรม

วทยาศาสตร สารานกรมสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต

– สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทงรวมกน

อภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน

– สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา

รายงานการศกษาคนควาเกยวกบการรกษาสมดลของนาและแรธาตในสตวชนดตาง ๆ

4) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน

5) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนวคาถามตอไปน

– ปลานาจดมกลไกในการรกษาสมดลของนาในรางกายดวยวธใด (มหนงและเกลดเพอปองกน

การซมของนาเขาสรางกาย และไตมโกลเมอรลสขนาดใหญเพอใหกรองของเหลวไดมาก)

– ปลานาเคมมกลไกในการรกษาสมดลของแรธาตในรางกายดวยวธใด (เหงอกขบแรธาตออกจาก

รางกายดวยวธลาเลยงแบบใชพลงงาน)

– เหงอกของปลานาเคมและปลานาจดทาหนาทแตกตางกนลกษณะใด (เหงอกของปลานาเคมขบ

แรธาตออกจากรางกายดวยวธลาเลยงแบบใชพลงงาน ในขณะทเหงอกของปลานาจดลาเลยงแรธาตเขาส

รางกายดวยวธลาเลยงแบบใชพลงงาน)

– นกทะเลมการรกษาสมดลของนาในรางกายไดดวยวธใด (สตวประเภทนกจะขบถายออกมาใน

รปของกรดยรกซงเปนของแขงทาใหรกษาปรมาณนาในรางกายไดเปนอยางด)

กจกรรมรวบยอด

1) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน

Page 48: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

48

– สตวชนดตาง ๆ มกลไกในการรกษาดลยภาพของนาและแรธาตในรางกายลกษณะใด

– นกเรยนสามารถจดตปลาเพอเลยงปลาทะเลเหมอนเลยงปลานาจดไดหรอไมเพราะอะไร

– การรณรงคไมใหจบสตวทะเลสวยงามมาเลยงในตเลยงปลานาจดเพราะอะไร

2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยน หลงเลกเรยน

9. สอและแหลงการเรยนร

ส อ

PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง การรกษาดลยภาพของสงมชวตชนดตางๆ

แหลงการเรยนร

1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร

2) สารานกรมวทยาศาสตร

3) อนเทอรเนต

การวดและการประเมนผล

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

สาระสาคญ

- การรกษาดลยภาพของ

สงมชวตชนดตางๆ

- เอกสารประกอบการ

สอน

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

ตวชวดชนป

- สบคนขอมลและ

อธบายกลไกการควบคม

ดลยภาพของนา แรธาต

และอณหภม ของมนษย

และสตวอน ๆ และนา

ความรไปใชประโยชน

- การปฏบตกจกรรม

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

คณลกณะ

- ใฝเรยนร

- มงมนในการทางาน

- การเขาชนเรยน

- ความสนใจในการเรยน

- ความตรงตอเวลาและ

จานวนครงทเขาเรยน

- การถาม/ตอบ

- การเขาชนเรยนสาย

ไมเกน 15 นาท และ

จานวนครงทเขาเรยน

มากกวา 80%

- สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

Page 49: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

49

11. บนทกหลงการสอน

ผลการสอน

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

ปญหา/อปสรรค

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

ขอเสนอแนะ/วธแกไข

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

ภาวณ รตนคอน

อาจารยผสอน

…………/………. /…………

ความเหนหวหนากลมสาระวชา

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

(………………………………………………….)

หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

Page 50: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

50

แผนการจดการเรยนรท

รหสวชา ว 30101 ชอรายวชา วทยาศาสตรชวภาพ 1 ชนมธยมศกษาปท 4

กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชอหนวยการเรยนร การลาเลยงสารผานเซลล

แผนการเรยนร เรอง การรกษาดลยภาพในสงมชวตตางๆ เวลา 2 ชวโมง

อาจารยผสอน ภาวณ รตนคอน

1. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจสมบตของสงมชวต หนวยพนฐานของสงมชวต การลาเลยงสารเขาและออก

จากเซลล ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตางๆ ของสตวและมนษยททางานสมพนธกน

ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของอวยวะตางๆ ของพชททางานสมพนธกน รวมทงนาความรไปใช

ประโยชน

2. ผลการเรยนร

อธบายการควบคมดลยภาพของนาและสารในเลอดโดยการทางานของไต (ว1.2 ม.4/2)

3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด

ไตเปนอวยวะสาคญทชวยในการควบคมดลยภาพของนาในรางกาย และกาจดของเสยทเกดจาก

กระบวนการเมแทบอลซมของเซลลโดยมการทางานรวมกบอวยวะอน ไตประกอบดวยหนวยไตจานวนมาก

ซงมหนาทในการกาจดนาและแรธาตสวนเกนออกจากรางกาย

4. สาระการเรยนร

ความร

- การรกษาดลยภาพของนาและแรธาตในรางกายคน

ทกษะ/กระบวนการ

1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด

3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม

5. จดประสงคการเรยนร

อธบายกระบวนการรกษาดลยภาพของนาและแรธาตในรางกายมนษยได

6. คณลกษณะอนพงประสงค

1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน

7. สมรรถนะสาคญของผเรยน

1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด

Page 51: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

51

3) ความสามารถในการใชเทคโนโลย

8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร

ขนนาเขาสบทเรยน

ครนารปนกกฬาวงแขงทมเหงอออกมากหรอภาพผ ใชแรงงานทมเหงอมากจากการทางานมาให

นกเรยนด และใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน

– นกเรยนคดวาบคคลในภาพมวธในการทดแทนนาทสญเสยไปกบเหงอไดดวยวธใด (ดมนาเพอ

ทดแทนนาทเสยไป)

– ถาบคคลในภาพไมไดดมนาหลงเลนกฬาหรอใชแรงงาน นกเรยนคดวาปสสาวะของคนเหลาน

จะมลกษณะใด(มสเขมกวาปกต)

นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปส

การเรยนรเรอง การรกษาดลยภาพของนาและสารในเลอด

ขนจดการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน

1) ครตงประเดนคาถาม จากนนสมนกเรยน 2-3 คน ใหนกเรยนตอบคาถามโดยครใชคาถาม

กระตนดงน

– ในวนทอากาศรอนหรอหลงออกกาลงกาย นกเรยนจะรสกหวนามากเพราะอะไร

– เมอนกเรยนรบประทานทมอาหารรสเคมมาก นกเรยนจะรสกหวนาเพราะอะไร

– นกเรยนคดวาเพราะเหตใด ปสสาวะของนกเรยนมกมสเขมในวนทนกเรยนกลนปสสาวะไว

นาน ๆ

นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน

2) ครนาเสนอ Power point ทมเนอหาเกยวกบการรกษาดลยภาพของนาและแรธาตในรางกายคน

โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ไตทาหนาทกาจดนาและแรธาตทเกนความตองการของรางกาย

และกาจดของเสยทเกดจากกระบวนการเมแทบอลซม ซงกระบวนการเหลานเกดขนทหนวยไต

3) ครนารปลกษณะภายในของหนวยไตหรอแบบจาลองโครงสรางภายในไตมนษย (human

kidney structure model) ใหนกเรยนด และอธบายเพมเตมวา หนวยไตแตละหนวยมลกษณะเปนทอ

ปลายขางหนงเปนกระเปาะเรยกวาโบวแมนแคปซลภายในกระเปาะมกลมหลอดเลอดฝอยเรยกวาโกล

เมอรลสซงเลอดทผานบรเวณนจะถกกรองสารตาง ๆ ทรางกายไมตองการออกไปและไปไหลรวมกนสทอไต

โดยอาจมการดดสารทมประโยชนกลบคนสรางกายททอหนวยไตได

4) ครอธบายเพมเตมเกยวกบการทางานของไตวา ไตทางานสมพนธกบสมองสวนไฮโพทาลามส

เมอรางกายขาดนาจะทาใหปรมาณนาในเลอดนอยเลอดมความเขมขนสงและความดนเลอดจะลดตาลง

สงผลใหสมองสวนไฮโพทาลามสสงกระแสประสาทไปกระตนตอมใตสมองสวนทายใหหลงฮอรโมนวาโซ

Page 52: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

52

เปรสซนหรอ ADH (antidiuretic hormone) เพอกระตนทอหนวยไตใหดดนากลบเขาสกระแสเลอดและ

เมอเราดมนาเขาไปจะทาใหปรมาณนาในเลอดสงขนเลอดจะเจอจางลงและความดนเลอดจะเพมสงขน

สมองสวนไฮโพทาลามสจะไปยบยงการหลง ADH ใหหลงออกมานอยลง ทาใหทอหนวยไตดดนากลบ

นอยลงสงผลใหปรมาณนาในรางกายอยในภาวะสมดล

5) แบงนกเรยนกลมละ 5-6 คน ปฏบตกจกรรม สบคนขอมลความรเกยวกบไต ตามขนตอนทาง

วทยาศาสตร โดยใชทกษะ/การสงเกต ดงน

– แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกนสบคนตามท

สมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน สาเหตของโรคไต อาการของโรคไต วธการดแลรกษาผ ปวยโรค

ไต และวธปองกนการเกดโรคไต

– สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเองรบผดชอบ

โดย

การสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร

สารานกรมสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต

– สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทงรวมกน

อภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน

– สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทารายงาน

การศกษาคนควาเกยวกบความรเกยวกบไต

6) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน

7) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนวคาถามตอไปน

– โรคไตมลกษณะอาการเปนอยางไร (มอาการบวมบรเวณใบหนาขอมอขอเทาเนองจากมนา

คงอย มอาการหอบเหนอยไอนอนราบไมไดปวดหลงหรอปวดทองบรเวณเอว)

– ถาไตไมทางานจะมผลตอการรกษาดลยภาพของนาและสารในรางกายอยางไร

(เซลลภายในรางกายกจะมของเสยสะสมอยสงผลตอการรบ–สงสารภายในเซลลทาใหการทางานของเซลล

ผดปกตไปเปนอนตรายตอชวตได)

– ปจจบนการรกษาผปวยโรคไตทาไดโดยวธใด(การลางไตหรอการฟอกเลอดโดยใชเครองไตเทยม)

8) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใหไดขอสรปวา ไตเปนอวยวะทม

ความสาคญตอการรกษาดลยภาพของนาและสารในรางกาย ถาไตเกดความผดปกตหรอเสอมสมรรถภาพ

ในการทางานจะทาใหเกดการสะสมนาและแรธาตสวนเกน รวมถงของเสยทรางกายไมตองการซงสงผลตอ

การทางานของระบบตาง ๆ ในรางกายและเปนอนตรายตอชวตได

กจกรรมรวบยอด

ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน

Page 53: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

53

- มการรกษาดลยภาพของนาและสารในรางกายรวมกบอวยวะใด และทางานสมพนธกนใน

ลกษณะใด

– ถาไตมความผดปกตในการทางานจะสงผลตอรางกายในลกษณะใดบาง

– นกเรยนสามารถนาความรเรองการรกษาดลยภาพของสารในรางกายไปใชประโยชนไดใน

ลกษณะใด

9. สอและแหลงการเรยนร

ส อ

PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง การรกษาดลยภาพของนาและสารในเลอด

แหลงการเรยนร

1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร

2) สารานกรมวทยาศาสตร

3) อนเทอรเนต

การวดและการประเมนผล

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

สาระสาคญ

- การรกษาดลยภาพของ

นาและแรธาตในรางกาย

คน

- เอกสารประกอบการ

สอน

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

ตวชวดชนป

อธบายการควบคมดลย

ภาพของนาและสารใน

เลอดโดยการทางานของ

ไต

- การปฏบตกจกรรม

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

คณลกณะ

- ใฝเรยนร

- มงมนในการทางาน

- การเขาชนเรยน

- ความสนใจในการเรยน

- ความตรงตอเวลาและ

จานวนครงทเขาเรยน

- การถาม/ตอบ

- การเขาชนเรยนสาย

ไม เ ก น 15 น า ท แล ะ

จานวนครงทเ ขาเ รยน

มากกวา 80%

- สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

Page 54: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

54

11. บนทกหลงการสอน

ผลการสอน

……………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

ปญหา/อปสรรค

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

ขอเสนอแนะ/วธแกไข

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

ภาวณ รตนคอน

อาจารยผสอน

…………/………. /…………

ความเหนหวหนากลมสาระวชา

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

(………………………………………………….)

หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

Page 55: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

55

แผนการจดการเรยนร

รหสวชา ว 30101 ชอรายวชา วทยาศาสตรชวภาพ 1 ชนมธยมศกษาปท 4

กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชอหนวยการเรยนร การลาเลยงสารผานเซลล

แผนการเรยนร เรอง การรกษาดลยภาพของกรด-เบสและอณภมในรางกาย เวลา 2 ชวโมง

อาจารยผสอน ภาวณ รตนคอน

1. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจสมบตของสงมชวต หนวยพนฐานของสงมชวต การลาเลยงสารเขาและออก

จากเซลล ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตางๆ ของสตวและมนษยททางานสมพนธกน

ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของอวยวะตางๆ ของพชททางานสมพนธกน รวมทงนาความรไปใช

ประโยชน

2. ผลการเรยนร

1. อธบายการควบคมดลยภาพของกรด-เบสของเลอดโดยการทางานของไตและปอด

2. อธบายการควบคมดลยภาพของอณหภมภายในรางกายโดยระบบหมนเวยนเลอดผวหนงและ

กลามเนอโครงราง

3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด

กลไกทางสรรวทยาในการควบคมสภาวะกรด-ดางในรางกายม 3 แบบคอทางเคมทางการหายใจ

และทางไต โดยอาศยระบบบฟเฟอรในเลอด การทางานของปอด และการทางานของไตการควบคม

อณหภมของรางกายอยทสมองสวนไฮโพทาลามสซงจะทาหนาทควบคมอณหภมรางกายใหคงท เมอ

อณหภมของรางกายสง รางกายจะปรบสมดลโดยการหลงเหงอและเพมเลอดไปทผวหนง แตเมออยในท

เยนรางกายจะเพมความรอนโดยการสน

4. สาระการเรยนร

ความร

- ควบคมดลยภาพของกรด-เบสของเลอด - การรกษาดลยภาพของอณหภมในรางกาย

ทกษะ/กระบวนการ

1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด

3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม

5. จดประสงคการเรยนร

Page 56: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

56

1. อธบายกระบวนการควบคมดลยภาพของกรด-เบสของเลอดโดยการทางานของไตและปอดได

2. อธบายกระบวนการรกษาดลยภาพของอณหภมในรางกายได

6. คณลกษณะอนพงประสงค

1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน

7. สมรรถนะสาคญของผเรยน

1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด 3) ความสามารถในการใชเทคโนโลย

8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร

ขนนาเขาสบทเรยน

ครกระตนความสนใจของนกเรยนโดยการพดคยซกถามประสบการณเดมของนกเรยนเกยวกบการ

พฤตกรรมทตอบสนองตออณหภมเชน

– รางกายของนกเรยนมการตอบสนองตออากาศรอนลกษณะใด (เหงอออกและหวนาบอย)

– รางกายของนกเรยนมการตอบสนองตออากาศหนาวลกษณะใด (ขนลกและดมนานอย)

นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปส

การเรยนรเรอง การรกษาดลยภาพของกรด-เบสและอณภมในรางกาย

ขนจดการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน

1) ครตงประเดนคาถาม จากนนสมนกเรยน 2–3 คน ใหนกเรยนตอบคาถามโดยครใชคาถาม

กระตนดงน

– นกเรยนคดวาในวนทอากาศรอน นกเรยนจะมเหงอออกมากเพราะอะไร

– อาการขนลกเมอมอากาศหนาวเกดขนเพราะอะไร

– มนษยสามารถเดนทางไปในสถานทตาง ๆทมอณหภมแตกตางกนมากไดเพราะอะไร

นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน

2) ครนาเสนอ Power point ทมเนอหาเกยวกบการรกษาดลยภาพของกรด-เบสและอณภมใน

รางกายโดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวานอกจากไตจะกาจดของเสยเพอใหรางกายทางานเปนปกต

แลว รางกายยงตองมการรกษาดลยภาพของกรด–เบสในรางกายเพอใหเอนไซมทางานไดอยางม

ประสทธภาพดวย โดยการควบคมสมดลกรด–เบสในรางกายจะพบไดจากสารละลายทอยในกระแสเลอด

ถาในนาเลอดมไฮโดรเจนไอออน (H+) ปรมาณมากจะทาใหนาเลอดมคาความเปนกรดสงซงเปนอนตราย

ตอเซลลในรางกายนอกจากนแกสคารบอนไดออกไซดยงเปนปจจยสาคญตอความเปนกรด–เบสของนา

เลอดดวย คอถาในนาเลอดมแกสคารบอนไดออกไซดปรมาณสงจะทาใหคาความเปนกรดในนาเลอดสง

รางกายจะปรบสมดลโดยการสงสญญาณเพอกระตนสมองสวนเมดลลา ออบลองกาตา (medulla

oblongata) เพอใหรางกายหายใจกาจดแกสคารบอนไดออกไซดและรบแกสออกซเจนเขาสรางกายใหมาก

Page 57: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

57

ขน และเมออณภมรางกายเกดการเปลยนแปลงสมองสวนไฮโพทาลามสจะทาหนาทควบคมรกษาอณหภม

ของรางกายใหคงท โดยทางานสมพนธกบอวยวะสวนตาง ๆ เพอใหรางกายกลบมามอณหภมปกต

3) ครอธบายเพมเตมเกยวกบการทางานของผวหนงทชวยระบายความรอนในรางกายออกส

สงแวดลอม และลดการถายเทความรอนในรางกายออกสสงแวดลอมโดยใช รปโครงสรางผวหนงมนษย

หรอแบบจาลองโครงสรางผวหนงมนษย (human skin structure model) ชวยในการอธบาย

4)แบงนกเรยนกลมละ 5-6 คน ปฏบตกจกรรมสบคนขอมลเทอรมอสแตตในรางกายตามขนตอน

ทางวทยาศาสตร โดยใชทกษะ/กระบวนการสงเกต ดงน

– แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกนสบคน

ตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน เทอรมอสแตตคออะไร หลกการทางานของเทอรมอสแตต

และอปกรณทมสวนประกอบของเทอรมอสแตต

– สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง

รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรม

วทยาศาสตร สารานกรมสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต

– สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทงรวมกน

อภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน

– สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา

รายงานการศกษาคนควาเกยวกบเทอรมอสแตตในรางกาย

5) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน

6) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนวคาถามตอไปน

– เทอรมอสแตตคออะไร (อปกรณททาหนาทตดหรอตอวงจรไฟฟาใหทางานไดหรอหยดทางาน)

– เทอรมอสแตตแบงเปนกประเภท (แบบแผนความรอนและแบบอเลกทรอนกส)

– เทอรมอสแตตมหลกการทางานลกษณะใด (เมอเครองใชไฟฟามอณหภมสงถงอณหภมท

กาหนดเทอรมอสแตตจะตดวงจรไฟฟาใหหยดทางานและเมออณหภมลดลงถงระดบหนงเทอรมอสแตตจะ

ทาหนาทตอวงจรไฟฟาใหทางานอกครงหนงสลบกนไปเรอยๆ)

7) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใหไดขอสรปวา เทอรมอสแตตม

หลกการทางานแบบเดยวกบกลไกการควบคมอณหภมในรางกายกลาวคอเมอมการเปลยนแปลงอณหภม

ในรางกายเกดขนรางกายจะสงสญญาณจากศนยควบคมอณหภมของรางกายทไฮโพทาลามสไปยงอวยวะ

ทางานตางๆใหทางานเพอเพมหรอลดอณหภมในรางกายใหอยในคาปกตหลงจากนนรางกายจะสง

สญญาณเขาสศนยควบคมอกครงเพอยบยงการทางานของอวยวะตางๆไมใหทางานมากจนเกนไป

นอกจากนอณหภมภายในรางกายยงผลตอกระบวนการเมแทบอลซมในรางกายและการทางานของ

เอนไซมภายในรางกาย คอ ถาอณหภมของรางกายสงหรอตาเกนไป

Page 58: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

58

8) ครอธบายเพมเตมเกยวกบการรกษาอณหภมของรางกายวา การรกษาอณหภมของรางกายให

คงทมความสมพนธกบกระบวนการเมแทบลซมและการทางานของเอนไซม โดยกระบวนการเมแทบอลซม

และการทางานของเอนไซมจะมประสทธภาพเมอรางกายมอณหภมปกต (ประมาณ 37 องศาเซลเซยส)

อณหภมทตาจะหยดการทางานของกระบวนการเมแทบอลซมและเอนไซม สวนอณหภมทสงเกนไปจะ

ทาลายกระบวนการเมแทบอลซมและเอนไซม

กจกรรมรวบยอด

ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน

– การดมนาอนในชวงฤดหนาวมสวนชวยในการรกษาอณหภมของรางกายในลกษณะใด

– การทนกเรยนไปนงในบรเวณทมลมพดหลงออกกาลงกายมสวนชวยในการรกษา

อณหภมของรางกายในลกษณะใด

– เมอนกเรยนมไข แพทยจะใหยาลดไขเพอใหอณหภมในรางกายของนกเรยนกลบมามคา

ตามปกตเพราะเหตใด

9. สอและแหลงการเรยนร

ส อ

PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง การรกษาดลยภาพของกรด-เบสและอณภมในรางกาย

แหลงการเรยนร

1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต

10. การวดและการประเมนผล

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

สาระสาคญ

- ควบคมดลยภาพของ

กรด-เบสของเลอด

- การรกษาดลยภาพของ

อณหภมในรางกาย

- เอกสารประกอบการ

สอน

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

ตวชวดชนป

- ขอธบายการควบคม

ดลยภาพของกรด-เบส

ของเลอดโดยการทางาน

ของไตและปอด

- อธบายการควบคม

ดลยภาพของอณหภม

- การปฏบตกจกรรม

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

Page 59: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

59

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

ภ า ย ใ น ร า ง ก า ย โ ด ย

ระบบหมนเ วยนเลอด

ผวหนงและกลามเนอ

โครงราง

คณลกษณะ

- ใฝเรยนร

- มงมนในการทางาน

- การเขาชนเรยน

- ความสนใจในการเรยน

- ความตรงตอเวลาและ

จานวนครงทเขาเรยน

- การถาม/ตอบ

- การเขาชนเรยนสาย

ไม เ ก น 15 น า ท แล ะ

จานวนครงทเ ขาเ รยน

มากกวา 80%

- สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

11. บนทกหลงการสอน

ผลการสอน

……………………………………………………………………………………………………

ปญหา/อปสรรค

……………………………………………………………………………………………………

ขอเสนอแนะ/วธแกไข

……………………………………………………………………………………………………

ภาวณ รตนคอน

อาจารยผสอน

…………/………. /…………

ความเหนหวหนากลมสาระวชา

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

(………………………………………………….)

หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

Page 60: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

60

แผนการจดการเรยนร

รหสวชา ว 30101 ชอรายวชา วทยาศาสตรชวภาพ 1 ชนมธยมศกษาปท 4

กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชอหนวยการเรยนร การรกษาดลยภาพของรางกายมนษย

แผนการเรยนร เรอง ระบบภมคมกนของรางกาย เวลา 2 ชวโมง

อาจารยผสอน ภาวณ รตนคอน

1. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจสมบตของสงมชวต หนวยพนฐานของสงมชวต การลาเลยงสารเขาและออก

จากเซลล ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตางๆ ของสตวและมนษยททางานสมพนธกน

ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของอวยวะตางๆ ของพชททางานสมพนธกน รวมทงนาความรไปใช

ประโยชน

2. ผลการเรยนร

อธบายและเขยนแผนผงเกยวกบการตอบสนองของรางกายแบบไมจาเพาะและแบบจาเพาะตอสง

แปลกปลอมของรางกาย

3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด

สงแปลกปลอมตาง ๆ ทเขาสรางกายของมนษยเรยกวา แอนตเจน (antigen) ซงเปนสารหรอ

สงมชวตทเมอเขาสรางกายแลวจะสงผลทาใหเกดการตอบสนองของรางกายหรอกอใหเกดโรคในมนษยได

ดงนนรางกายมนษยจงจาเปนตองมกลไกตอบสนองในการกาจดสงแปลกปลอมเหลาน เราเรยกระบบ

ภายในรางกายทมหนาทตอตานสงแปลกปลอมและความผดปกตตาง ๆ ทเกดขนกบรางกายวา ระบบ

ภมคมกน (immune system) โดยสามารถจาแนกลกษณะการทางานของระบบภมคมกน ตาม

ความจาเพาะเจาะจงในการปองกนสงแปลกปลอมไดเปน 2 ลกษณะ คอ ระบบภมคมกนแบบไมจาเพาะ

เจาะจง และระบบภมคมกนแบบจาเพาะเจาะจง ซงมความแตกตางกน

4. สาระการเรยนร

ความร

- ระบบภมคมกนแบบไมจาเพาะเจาะจง - ระบบภมคมกนแบบจาเพาะเจาะจง

ทกษะ/กระบวนการ

1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร

4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม

Page 61: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

61

5. จดประสงคการเรยนร

1) ระบอวยวะและระบบภมคมกนทสาคญของรางกาย

2) อธบายกลไกในการปองกนและทาลายเชอโรคและสงแปลกปลอมของระบบภมคมกนแบบไม

จาเพาะและแบบจาเพาะตอสงแปลกปลอมของรางกาย

3) เขยนสรปแผนผงเกยวกบการตอบสนองของรางกายแบบไมจาเพาะและแบบจาเพาะตอสง

แปลกปลอมของรางกาย

6. คณลกษณะอนพงประสงค

1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน

7. สมรรถนะสาคญของผเรยน

1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด 3) ความสามารถในการใชเทคโนโลย

8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร

ขนนาเขาสบทเรยน

ครกระตนความสนใจของนกเรยน โดยการพดคยซกถามเกยวกบโรคระบาดทกาลงแพรอยใน

ขณะน เชน

– โรคระบาดเหลานเกดจากเชอใด

– โรคระบาดเหลานมวธในการแพรกระจายอยางไร

นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปส

การเรยนรเรอง กลไกการกาจดเชอโรคและสงแปลกปลอมในรางกาย

ขนจดการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน

1) ครตงประเดนคาถาม จากนนสมนกเรยน 2-3 คน ใหนกเรยนตอบคาถามโดยครใชคาถาม

กระตนดงน

– เชอโรคหรอสงแปลกปลอมสามารถเขาสรางกายไดทางใดบาง

– ในอากาศมเชอโรคและสงแปลกปลอมอยมากมาย แตเราไมมอาการเจบปวยตลอดเวลาเพราะ

อะไร

– นกเรยนคดวารางกายมการปองกนตวเองจากเชอโรคหรอสงแปลกปลอมไดดวยวธใด

นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน

2) ครนาเสนอ Power point ทมเนอหาเกยวกบระบบภมคมกนของรางกาย โดยอธบายใหนกเรยน

เขาใจวา ระบบภมคมกนของรางกาย แบงออกเปน 2 ระบบ ไดแก 1) ระบบภมคมกนแบบไมจาเพาะ

เจาะจง (nondpecific defense mechanism) เปนกลไกการกาจดสงแปลกปลอมทเขามาในรางกายแบบ

ไมจาเพาะเจาะจง มความสามารถในการปองกนหรอทาลายเชอจลนทรยหรอสงแปลกปลอมไมสงนก

ระบบภมคมกนนจะมการเปลยนแปลงไปตามอาย พนธกรรม ฮอรโมน และภาวะโภชนาการของแตละ

Page 62: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

62

บคคล ซงเปนกลไกการกดขวางตามธรรมชาต ไดแก ผวหนง เยอเมอกทบตามผวของอวยวะตาง ๆ ตอม

เหงอ ตอมนาตา และขนออน ตามอวยวะตาง ๆ รวมถงกลไกการบบตวของกลามเนอกระเพาะปสสาวะ

เปนตน 2) ระบบภมคมกนแบบจาเพาะเจาะจง (specific defense mechanism) หรอการตอบสนองของ

ระบบภมคมกน (immune response) เปนกลไกการกาจดสงแปลกปลอมหรอแอนตเจนตาง ๆ ในรางกาย

ทมความจาเพาะตอแอนตเจนแตละชนด ซงไดแก จลนทรย สารพษ และโมเลกลของสารตาง ๆ ภายนอก

รางกาย รวมถงเซลลหรอสงทเกดขนจากความผดปกตในรางกาย โดยอาศยระบบภมคมกนจากเซลลลมโฟ

ไซตทมการตอบสนองตอสารจาเพาะ หรอ ลมโฟไซตชนดท (T lymphocyte) ซงมการพฒนาผานทางตอม

ไทมส จนไดเปนเซลลทสมบรณ 3 ชนด คอ เซลลททาลายสงแปลกปลอม เซลลทผชวย และเซลลทกดระงบ

ซงเซลลทตาง ๆ เหลานจะไปสะสมอยตามอวยวะตาง ๆ ไดแก ตอมนาเหลอง ตอมทอนซลและมาม รวมถง

กระแสเลอดทวรางกาย

3) แบงนกเรยนกลมละ 5-6 คน สบคนขอมลกลไกการกาจดเชอโรคและสงแปลกปลอมของเมด

เลอดขาว โดยดาเนนตามขนตอนดงน

– แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกนสบคนตามท

สมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน การทางานของเซลลท การทางานของเซลลบ และความสมพนธ

ของเซลลเมดเลอดขาวกบระบบนาเหลอง

– สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเองรบผดชอบ โดย

การสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร

สารานกรมสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต

– สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทงรวมกนอภปราย

ซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน

– สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทารายงาน

การศกษาคนควาเกยวกบการกาจดเชอโรคและสงแปลกปลอม

4) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน

5) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนวคาถามตอไปน

– เซลลทและเซลลบมการกาจดเชอโรคแตกตางกนลกษณะใด (เซลลทจะทาลายเชอโรคโดยตรง

ในขณะทเซลลบจะผลตแอนตบอดเพอใชทาลายเชอโรค)

– รางกายสามารถจดจาแอนตเจนทเคยเขาสรางกายไดเพราะอะไร (เพราะเซลลเมมเมอรทสราง

ขนจากเซลลทและเซลลบจะทาหนาทจดจาเชอโรคชนดทเคยเขาสรางกายไว)

– โรคบางชนดเมอเปนแลวสามารถกลบมาเปนอกไดเพราะเหตใด (เพราะเชอโรคนนอาจเกดจาก

เชอโรคตางสายพนธกน ทาใหรางกายไมมเซลลเมมเมอรของเชอโรคนน ทาใหรางกายเจบปวยไดอก)

Page 63: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

63

6) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวาเมอเชอโรคหรอสงแปลกปลอมเขาสรางกาย รางกายไมสามารถ

สงเซลลเมดเลอดขาวมากาจดไดทนท เซลลเมดเลอดขาวจะตองตรวจสอบชนดของแอนตเจนทแนชดกอน

จงสามารถสงเซลลเมดเลอดขาวทสามารถกาจดเชอโรคหรอสงแปลกปลอมชนดทเขาสรางกายได ทาให

รางกายของเราแสดงอาการเจบปวยในระยะแรกและรางกายจะคอย ๆ ดขน

7) ครอธบายเพมเตมเกยวกบระบบนาเหลองวาระบบประกอบดวย นาเหลอง ทอนาเหลอง และ

อวยวะนาเหลอง ซงอวยวะนาเหลองทสาคญในรางกาย เชน ป มนาเหลอง ทอนซล มาม และตอมไทมส ซง

แตละอวยวะมหนาทในการสรางและลาเลยงเซลลเมดเลอดขาวไปตามกระแสเลอดเพอกาจดเชอโรคทเขาส

รางกาย

8) ใหนกเรยนเขยนสรปแผนผงเกยวกบการตอบสนองของรางกายแบบไมจาเพาะและแบบจาเพาะ

ตอสงแปลกปลอมของรางกาย สงคร

กจกรรมรวบยอด

ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน

– รางกายมการปองกนเชอโรคทเดนทางเขาสรางกายทางระบบหายใจอยางไร

– ถารางกายไมมเซลลเมมเมอรจะสงผลตอรางกายลกษณะใด

– เซลลเมดเลอดขาวและระบบนาเหลองมความสมพนธกนลกษณะใด

9. สอและแหลงการเรยนร

ส อ

PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง ระบบภมคมกนของรางกาย

แหลงการเรยนร

1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร 2) สารานกรมวทยาศาสตร 3) อนเทอรเนต

10. การวดและการประเมนผล

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

สาระสาคญ

- ระบบภมคมกนแบบไม

จาเพาะเจาะจง

- ระบบภมคมกนแบบ

จาเพาะเจาะจง

- เอกสารประกอบการ

สอน

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

ตวชวดชนป

- อธบายและเขยน

แผนผงเกยวกบการ

ตอบสนองของรางกาย

แบบไมจาเพาะและแบบ

- การปฏบตกจกรรม

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

Page 64: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

64

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

จาเพาะตอสง

แปลกปลอมของรางกาย

คณลกษณะ

- ใฝเรยนร

- มงมนในการทางาน

- การเขาชนเรยน

- ความสนใจในการเรยน

- ความตรงตอเวลาและ

จานวนครงทเขาเรยน

- การถาม/ตอบ

- การเขาชนเรยนสาย

ไมเกน 15 นาท และ

จานวนครงทเขาเรยน

มากกวา 80%

- สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

11. บนทกหลงการสอน

ผลการสอน

……………………………………………………………………………………………………

ปญหา/อปสรรค

……………………………………………………………………………………………………

ขอเสนอแนะ/วธแกไข

……………………………………………………………………………………………………

ภาวณ รตนคอน

อาจารยผสอน

…………/………. /…………

ความเหนหวหนากลมสาระวชา

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

(………………………………………………….)

หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

Page 65: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

65

แผนการจดการเรยนร

รหสวชา ว 30101 ชอรายวชา วทยาศาสตรชวภาพ 1 ชนมธยมศกษาปท 4

กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชอหนวยการเรยนร การรกษาดลยภาพของรางกายมนษย

แผนการเรยนร เรอง โรคและความผดปกตของระบบภมคมกน เวลา 2 ชวโมง

อาจารยผสอน ภาวณ รตนคอน

1. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจสมบตของสงมชวต หนวยพนฐานของสงมชวต การลาเลยงสารเขาและออก

จากเซลล ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตางๆ ของสตวและมนษยททางานสมพนธกน

ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของอวยวะตางๆ ของพชททางานสมพนธกน รวมทงนาความรไปใช

ประโยชน

2. ผลการเรยนร

สบคนขอมลอธบายและยกตวอยางโรคหรออาการทเกดจากความผดปกตของระบบภมคมกน

3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด

โรคมมความเกยวของกบระบบภมคมกนทผดปกต เชน โรคภมแพ ภาวะการสรางภมตานทาน

เนอเยอตนเอง (โรคเอส-แอลอ)

4. สาระการเรยนร

ความร

โรคและความผดปกตของระบบภมคมกน

ทกษะ/กระบวนการ

1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร

4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม

5. จดประสงคการเรยนร

ระบสาเหตของโรคบางชนดทเกดจากความผดปกตของระบบภมคมกนรางกาย

6. คณลกษณะอนพงประสงค

1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน

7. สมรรถนะสาคญของผเรยน

Page 66: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

66

1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด

3) ความสามารถในการใชเทคโนโลย

8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร

ขนนาเขาสบทเรยน

ครกระตนความสนใจของนกเรยน โดยการพดคยซกถามประสบการณเดมของนกเรยนเกยวกบ

ความผดปกตของระบบภมคมกน เชน

– นกเรยนหรอคนในครอบครวเปนโรคภมแพหรอไม และแพสงใด

– นกเรยนเคยไปตรวจหาสารภมแพทโรงพยาบาลหรอไม

– นกเรยนรจกโรคเอสแอลอหรอไม มอาการลกษณะใด

นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปส

การเรยนรเรอง โรคและความผดปกตของระบบภมคมกน

ขนจดการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน

1) ครนารปชดทดสอบหาสารภมแพหรอแผนพบทเกยวของกบการตรวจหาสารภมแพมาให

นกเรยนด และรวมกนอภปรายถงความผดปกตของระบบภมคมกน โดยครใชคาถามกระตนดงน

– นกเรยนคดวาการตรวจหาสารภมแพมประโยชนลกษณะใด

– ผปวยทมอาการแพสารบางชนดเกดจากความผดปกตในเรองใด

นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน

2) ครนาเสนอ Power point ทมเนอหาเกยวกบโรคและความผดปกตของระบบภมคมกน โดยคร

ชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ถารางกายเกดความผดปกตของระบบภมคมกนจะมผลทาใหรางกายเกด

โรคตาง ๆ ได ซงโรคทเกดจากความผดปกตของระบบภมคมกนรางกายทรจกกนด เชน โรคภมแพ และ

ภาวะการสรางภมตานทานเนอเยอตนเอง (โรคเอสแอลอ) ซงแตละโรคจะมลกษณะความผดปกตของระบบ

ภมคมกนแตกตางกนไป

3) แบงนกเรยนกลมละ 5-6 คน สบคนขอมลภาวะการสรางภมตานทานเนอเยอตนเอง (โรคเอ

สแอลอ) โดยดาเนนตามขนตอนดงน

– แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกนสบคนตามท

สมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน สาเหตของโรค อาการ และแนวทางการปฏบตตวเมอเปน

ภาวะการสรางภมตานทานเนอเยอตนเอง (โรคเอสแอลอ)

– สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเองรบผดชอบ โดย

การสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร

สารานกรมสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต

Page 67: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

67

– สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทงรวมกนอภปราย

ซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน

– สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทารายงาน

การศกษาคนควาเกยวกบภาวะการสรางภมตานทานเนอเยอตนเอง (โรคเอสแอลอ)

4) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน

5) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนวคาถามตอไปน

– ยกตวอยางสาเหตของการเกดโรคเอสแอลอ (กรรมพนธ, ฮอรโมน และการตดเชอโรคไวรส)

- ผปวยทเปนโรคเอสแอลอควรปฏบตตนอยางไร (พยายามรกษาตวโดยไมใหถกแสงแดดโดยตรง

ไมเครยด พกผอนใหเพยงพอ และปฏบตตามคาแนะนาแพทยอยางเครงครด)

กจกรรมรวบยอด

1) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน

– โรคทเกยวกบความผดปกตของภมคมกนมอะไรบาง

– ผปวยทมปญหาเกยวกบระบบภมคมกนผดปกตควรดแลตวเองอยางไร

2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยน หลงเลกเรยน

9. สอและแหลงการเรยนร

ส อ

PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง โรคและความผดปกตของระบบภมคมกน

แหลงการเรยนร

1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร

2) สารานกรมวทยาศาสตร

3) อนเทอรเนต

10. การวดและการประเมนผล

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

สาระสาคญ

- โรคและความผดปกต

ของระบบภมคมกน

- เอกสารประกอบการ

สอน

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

ตวชวดชนป

- สบคนขอมลอธบาย

และยกตวอยางโรคหรอ

อาการทเกดจากความ

ผดปกตของระบบ

ภมคมกน

- การปฏบตกจกรรม

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

Page 68: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

68

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

คณลกษณะ

- ใฝเรยนร

- มงมนในการทางาน

- การเขาชนเรยน

- ความสนใจในการเรยน

- ความตรงตอเวลาและ

จานวนครงทเขาเรยน

- การถาม/ตอบ

- การเขาชนเรยนสาย

ไมเกน 15 นาท และ

จานวนครงทเขาเรยน

มากกวา 80%

- สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

11. บนทกหลงการสอน

ผลการสอน

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

ปญหา/อปสรรค

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

ขอเสนอแนะ/วธแกไข

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

ภาวณ รตนคอน

อาจารยผสอน

…………/………. /…………

ความเหนหวหนากลมสาระวชา

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

(………………………………………………….)

หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

Page 69: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

69

แผนการจดการเรยนร

รหสวชา ว 30101 ชอรายวชา วทยาศาสตรชวภาพ 1 ชนมธยมศกษาปท 4

กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชอหนวยการเรยนร การรกษาดลยภาพของรางกายมนษย

แผนการเรยนร เรอง ภาวะภมคมกนบกพรอง เวลา 2 ชวโมง

1. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจสมบตของสงมชวต หนวยพนฐานของสงมชวต การลาเลยงสารเขาและออก

จากเซลล ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตางๆ ของสตวและมนษยททางานสมพนธกน

ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของอวยวะตางๆ ของพชททางานสมพนธกน รวมทงนาความรไปใช

ประโยชน

2. ผลการเรยนร

อธบายภาวะภมคมกนบกพรองทมสาเหตมาจากการตดเชอ HIV

3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด

โรคเอดส คอ อาการของโรคภมคมกนบกพรอง (AIDS : Acquired Immune Deficiency

Syndrome) โดยเกดจากเชอไวรสทมชอวา ฮวแมนอมมวโนเดฟเชยนซไวรส (Human Immunodeficiency

Virus : HIV) หรอ เชอเอชไอว (HIV) เชอเอชไอวเมอเขาสรางกายแลวมนจะเขาไปทาลายเซลลเมดเลอด

ขาว ซงเมดเลอดขาวในรางกายทาหนาทในการกาจดสงแปลกปลอม จงทาใหผ ปวยทไดรบเชอเอชไอว ม

ภมคมกนตาลง จนในทสดรางกายไมมภมคมกนเพยงพอในการปองกนรางกายจากเชอโรคภายนอก จงทา

ใหผปวยทตดเชอเอชไอวนนสามารถตดเชอไดงายกวาคนปกต สงผลใหเปนโรคอนๆ ตามมา เชน วณโรค

ปอดบวม ตดเชอในกระแสโลหต และเชอรา

4. สาระการเรยนร

ความร

สาเหต อาการ และแนวทางปฏบตตนของผปวยตดเชอ HIV

ทกษะ/กระบวนการ

1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะการเรยนร

4) ทกษะการแกปญหา 5) ทกษะกระบวนการทางานกลม

5. จดประสงคการเรยนร

Page 70: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

70

อธบายสาเหต อาการ และแนวทางปฏบตตนของผปวยภาวะภมคมกนบกพรองทมสาเหตมาจาก

การตดเชอ HIV

6. คณลกษณะอนพงประสงค

1) ใฝเรยนร 2) มงมนในการทางาน

7. สมรรถนะสาคญของผเรยน

1) ความสามารถในการสอสาร 2) ความสามารถในการคด

3) ความสามารถในการใชเทคโนโลย

8. กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร

ขนนาเขาสบทเรยน

ครกระตนความสนใจของนกเรยน โดยการพดคยซกถามประสบการณเดมของนกเรยนเกยวกบ

ความผดปกตของระบบภมคมกน เชน

– นกเรยนรจกโรคทเกดจากภมคมกนบกพรองหรอไม อะไรบาง

- นกเรยนคดวาผปวยภาวะภมคมกนบกพรองทมสาเหตมาจากการตดเชอ HIV จะเกดจากการ

ไดรบเชอดวยวธการใดบาง

นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปส

การเรยนรเรอง ภาวะภมคมกนบกพรอง

ขนจดการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน

1) ครใหนกเรยนดรปผปวยภาวะภมคมกนบกพรองทมสาเหตมาจากการตดเชอ HIV โดยครใช

คาถามกระตนดงน

– นกเรยนคดวาผปวยเหลานไดรบเชอจากวธการใด

– ผปวยเหลานจะมโอกาสหายไดหรอไม

นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน

2) ครนาเสนอ Power point ทมเนอหาเกยวกบภาวะภมคมกนบกพรอง โดยครชวยอธบายให

นกเรยนเขาใจวาภาวะภมคมกนบกพรองทมสาเหตมาจากการตดเชอ HIV หรอโรคเอดส คอ อาการของโรค

ภมคมกนบกพรอง (AIDS : Acquired Immune Deficiency Syndrome) โดยเกดจากเชอไวรสทมหลาย

สายพนธ ทเมอเขาสรางกายแลวมนจะเขาไปทาลายเซลลเมดเลอดขาว จงทาใหผปวยทไดรบเชอเอชไอว ม

ภมคมกนตาลง ซงการตดตอของโรคม 3 ทาง ไดแก การรวมเพศกบผ ทมเชอโดยไมใสถงยางอนามย การ

รบเชอทางเลอด และการตดตอผานแมสลก ซงผ ปวยทไดรบเชอแลวควรปฏบตตวโดยการดแลสขภาพให

แขงแรง หลกเลยงการมเพศสมพนธ และปฏบตตามแพทยสงอยางเครงครด เนองจากในปจจบนยงไมม

ทางรกษาใหหายขาดได ทาไดเพยงแคควบคมอาการเทานน

Page 71: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

71

3) แบงนกเรยนกลมละ 5-6 คน ปฏบตกจกรรม วเคราะหขอมลเซลลเมดเลอดขาวในผปวยโรค

เอดส ตามขนตอนทางวทยาศาสตร โดยใชทกษะ/กระบวนการสงเกต ดงน

– แบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 3-5 คน ใหแตละกลมศกษาวเคราะหตารางแสดงจานวน

เซลลเมดเลอดขาวในผปวยโรคเอดสรายหนง ซงไดรบการตรวจเลอดทก ๆ 3 เดอนในระยะเวลา 5 ป ดงน

– เขยนกราฟแสดงการเปลยนแปลงจานวนเซลลเมดเลอดขาวทเกดขนในผปวยโรคเอดส

– ใหนกเรยนแตละกลมอภปรายรวมกนในประเดนตอไปน

เซลลเมดเลอดขาวในผปวยโรคเอดสเกยวของสมพนธกบระบบภมคมกนใน

รางกายอยางไร

จานวนเซลลเมดเลอดขาวมแนวโนมของการเปลยนแปลงในลกษณะใด

นกเรยนคดวาโรคเอดสเปนโรคตดตอทเปนอนตรายตอสงคมและประเทศชาต

หรอไม เพราะเหตใด

– นาผลการอภปรายของทกกลมมาอภปรายรวมกน พรอมทงสรปและบนทกผล

4) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน

5) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนวคาถามตอไปน

– ลกษณะกราฟแสดงการเปลยนแปลงของจานวนเซลลเมดเลอดขาวในผปวยโรคเอดสในแตละป

มลกษณะใด เพราะเหตใดจงเปนเชนนน (มแนวโนมลดลงเหมอนกนทกป เนองจากถกทาลายจากเชอไวรส

HIV)

– เซลลเมดเลอดขาวในผปวยโรคเอดสเกยวของสมพนธกบระบบภมคมกนในรางกายลกษณะใด

(เซลลเมดเลอดขาวซงทาหนาทปองกนและตอตานไวรส HIV ซงเปนสงแปลกปลอมทเขาสรางกายจะถก

ไวรสชนดนทาลายโดยตรง ทาใหระบบภมคมกนของรางกายบกพรอง เกดโรคแทรกซอนไดงายและผปวย

จะเสยชวตในทสด)

– ผปวยโรคเอดสมกเสยชวตจากอาการของโรคแทรกซอนอน ๆ มากกวาเสยชวตจากเชอไวรส HIV

โดยตรงเพราะเหตใด (เนองจากเซลลเมดเลอดขาวในระบบภมคมกนของรางกายถกทาลาย ทาใหผปวย

ปท เดอนท เดอนท เดอนท เดอนท

1–3 4–6 7–9 10–12

1 820 750 510 660

2 600 540 510 490

3 480 480 380 352

4 380 250 220 190

5 190 150 120 30

Page 72: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

72

เอดสตดเชอชนดอนไดงายกวาคนปกต เชน วณโรคและปอดบวม ซงโรคเหลานจะแสดงอาการรนแรงจน

ทาใหผปวยเสยชวตในทสด)

6) ครใหนกเรยนสบคนความรเพมเตมเกยวกบโรคเอดส เชน การแพรพนธของเชอไวรสเอดส การ

รกษาผปวย หรอการดแลรางกายของผปวย จากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร

สารานกรมสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงานหรอจดปาย

นเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนความรกน

กจกรรมรวบยอด

1) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน

– สาเหตททาใหผปวยตดเชอไวรส HIV มอะไรบาง

– ผปวยทตดเชอไวรส HIV จะมอาการแสดงระยะของโรคกระยะ อะไรบาง

- เพราะเหตใดผปวยทตดเชอไวรส HIV จงเสยชวตดวยโรคแทรกซอน

2) ครใหนกเรยนสงสมด เพอตรวจสอบการบนทกความรทไดจากการเรยน หลงเลกเรยน

9. สอและแหลงการเรยนร

ส อ

PowerPoint ประกอบการเรยนร เรอง ภาวะภมคมกนบกพรอง

แหลงการเรยนร

1) หนงสอหรอวารสารวทยาศาสตร

2) สารานกรมวทยาศาสตร

3) อนเทอรเนต

การวดและการประเมนผล

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

สาระสาคญ

- สาเหต อาการ และ

แนวทางปฏบตตนของ

ผปวยตดเชอ HIV

- เอกสารประกอบการ

สอน

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

ตวชวดชนป

- อธบายภาวะภมคมกน

บกพรองทมสาเหตมา

จากการตดเชอ HIV

- การปฏบตกจกรรม

- การถาม/ตอบ

-สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

คณลกษณะ

- ใฝเรยนร

- การเขาชนเรยน

- ความตรงตอเวลาและ

จานวนครงทเขาเรยน

- การเขาชนเรยนสาย

ไมเกน 15 นาท และ

Page 73: 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 ...elsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/141/course... · 2019-01-18 · - ฟีโนไทป์ (phenotype)

73

เปาหมาย หลกฐาน เครองมอวด เกณฑการประเมน

- มงมนในการทางาน

- ความสนใจในการเรยน

- การถาม/ตอบ

จานวนครงทเขาเรยน

มากกวา 80%

- สามารถตอบคาถามได

อยางถกตอง

11. บนทกหลงการสอน

ผลการสอน

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

ปญหา/อปสรรค

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

ขอเสนอแนะ/วธแกไข

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

ภาวณ รตนคอน

อาจารยผสอน

…………/………. /…………

ความเหนหวหนากลมสาระวชา

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

(………………………………………………….)

หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร