1 - Bangkokcmc.bangkok.go.th/bmaitev/web/uploads/20.pdf · 2017. 3. 31. · 3 รายงานสรุปส าหรับผูบริหาร โครงการจัดท

3 รายงานสรปส าหรบผบรหาร โครงการจดท าผงแมบทการฟนฟยานเมองเกา และการอนรกษฟนฟยานกะดจน-คลองสาน

1. วตถประสงคและยทธศาสตรการด าเนนโครงการ

โครงการจดท าผงแมบทการฟนฟยานเมองเกาและการอนรกษฟนฟยานกะดจน - คลองสาน (โครงการกรงเทพฯ 250) เปนโครงการซงส านกผงเมอง กรงเทพมหานคร รวมกบศนยออกแบบและพฒนาเมอง จฬาลงกรณมหาวทยาลย (UddC) เปนผด าเนนโครงการ ถอเปนโครงการฟนฟเมองโครงการแรกทด าเนนการในภาพรวมอยางเปนระบบ ดวยวธการมองภาพอนาคต (foresight technique) และกระบวนการวางแผนแบบรวมหารอของคนหลากหลายกลม (deliberative process) เพอใหเกดการเชอมตอและเตมเตมกบผงเมองรวมกรงเทพมหานคร ส เมองนาอย หลากหลาย และเตมไปดวยโอกาสส าหรบทกคน

ชอโครงการ “กรงเทพฯ 250” มาจากหมดหมายในการด าเนนโครงการฟนฟเมอง คอ ป พ.ศ.2575 ซงเปนวาระส าคญในการเฉลมฉลองการสถาปนา 250 ปกรงรตนโกสนทร และ 200 ปประชาธปไตยไทย โดยโครงการฯ มเปาหมายคอ การพฒนาวสยทศนและกรอบแนวทางการฟนฟยานเมองเกากรงเทพมหานครทสอดคลองกบทศทางการพฒนาระดบเมองและระดบประเทศในอนาคต และการพฒนาตนแบบของกระบวนการฟนฟเมองผานกระบวนการรวมหารอ

โครงการกรงเทพฯ 250 มวตถประสงคการด าเนนการ 2 ประการ คอ

1) เพอพฒนาผงแมบทการฟนฟยานเมองเกา ซงมอาณาบรเวณคลอบคลม 17 เขตพนทการปกครองในเขตเมองชนในกรงเทพมหานคร

2) เพอด าเนนการโครงการอนรกษฟนฟเมองน ารอง โดยคดเลอกพนทยานกะดจน-คลองสาน ซงเปนตวแทนยานเกาประเภทประวตศาสตรและศลปวฒนธรรมทตงอยรมแมน าเจาพระยาฝงธนบรเปนพนทน ารองส าหรบการด าเนนการ

และมยทธศาสตรในการด าเนนโครงการ 3 ประการ ไดแก

1) การด าเนนการวางแผนดวยกระบวนการรวมหารอของภาคยทธศาสตรและผมสวนไดเสย (deliberative process) : เพอใหขอบเขตของการฟนฟเมองครอบคลมพนทและประเดนทหลา กหลา ย ร วมท ง เพอสร า งควา มเป น เจ า ของร วมกน และเคร อข า ยเช งสถา บ น (institutionalized network) ในการผลกดนโครงการฟนฟเมองใหเกดผลเปนรปธรรม

2) การด าเนนการวางแผนฟนฟเมองดวยวธการมองอนาคต ( foresight technique) : เปนกระบวนการคาดการณเหตการณในอนาคตอยางเปนระบบ โดยค านงถงปจจยรอบดานทเปนทงแรงผลกดน อปสรรค และความไมแนนอนทอาจพลกผนสถานการณ กระบวนการวางแผนฟนฟเมองดวยวธการมองอนาคตเปนทางเลอกทชวยเตมเตมกระบวนการวางแผนทปฏบตตอเนองกนมา ท าใหแผนยทธศาสตรมความสอดคลองกบบรบทการพฒนาระยะยาวทมความเปนพลวตสง เหนประเดนความเสยงในการพฒนา และสามารถจดอนดบความส า คญของการด าเนนงานไดอยางมประสทธภาพ อกทงภาพอนาคตทก าหนดไดยงสามารถน ามาแปลความหมายเปนทางเลอก มประโยชนในการตดสนใจ และทาทายท ตอองคกรในการปรบเปลยนกระบวนทศนและกระบวนการท างานเพอการเตรยมความพรอมสาหรบอนาคต


3) การด าเนนการสอสารและประชาสมพนธทมประสทธภาพ (proactive communication) : เพอใหผลลพธของการด าเนนโครงการเกดประโยชนสงสด จ าเปนตองมการพฒนาเครองมอเพอการสอสารและประชาสมพนธผลการด าเนนการทเกดขน ทงในเชงผลลพธและกระบวนการส ผ มสวนไดสวนเสย ภาคยทธศาสตร และสาธารณะ เพอสรางความรความเขาใจทถกตอง สรางโอกาสในการรวมแลกเปลยนความคดเหน รวมตดสนใจ อนจะน ามาซงการยอมรบและรวมกบขบเคลอนโครงการใหประสบผลส าเรจในทสด

จากวตถประสงคและยทธศาสตรในการด าเนนโครงการ จะเหนไดวา เนอหาของโครงการกรงเทพฯ 250 แบงออกเปน 2 สวนใหญ ไดแก การวางผ งแมบทการฟนฟพนทยานเมองเกากรงเทพมหานคร (รายละเอยดในขอ 5) และการวางผงแมบทการอนรกษฟนฟยานกะดจน-คลองสาน (รายละเอยดในขอ 14)


แผนท 1 ขอบเขตการด าเนนงานการจดท าผงแมบทการฟนฟยานเมองเกา (ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)


แผนท 2 ขอบเขตเชงพนทเพอการด าเนนการอนรกษฟนฟยานกะดจน-คลองสาน (ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)


แผนภมท 1 กรอบแนวคดการด าเนนโครงการ (ทมา: ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)


2. ภาพอนาคตยานเมองเกากรงเทพฯ พ.ศ.2575

การศกษาภาพอนาคตยานเมองเกากรงเทพมหานคร ผานการกระบวนการรวมหารอระหวางภาคยทธศาสตรและผเชยวชาญ น ามาซงผลลพธของการศกษาส าคญ ดงน

2.1 เทรนดการเปลยนแปลงยานเมองเกากรงเทพฯ พ.ศ.2575

เทรนดการเปลยนแปลงทคาดการณวาจะเกดขนในยานเมองเกากรงเทพฯ พ.ศ.2575 มดวยกนทงสน 10 ประเดน ไดแก


เทรนดท 1 รางเชอมเมอง (connected tracks)

การพฒนาพนทโดยรอบสถานรถไฟฟามบทบาทส าคญในการดงดดใหผคนมาใชระบบการขนสงทางรางในชวตประจ าวนมากขน

การจดการพนททมประสทธภาพท าใหกจกรรมการเปลยนถายการสญจรสระบบขนสงกงสาธารณะและระบบขนสงทางน ามประสทธภาพ

ความสะดวกของระบบขนสงสงผลดตอธรกจการจดสงสนคาถงบานทจะไดรบความนยมมากขน ผคนจะเดนทางเพอจบจายใชสอยนอยลง

ภาพท 1 รางเชอมเมอง (ทมา: http://people.reed.edu/~reyn/Bangkokrail.jpg)


เทรนดท 2 ชวตเรยนรทกททกเวลา (ubiquitous life)

วถชวตของคนเมองทพงพาเทคโนโลยสารสนเทศและอปกรณสอสารพกพาเปนปจจยท 5 การเรยนรทกททกเวลาโดยไมมเงอนไขของสถานท ระยะทาง และเวลา การเกดพนทสาธารณะทปกปองคนเมองจากการถกคกคามดวยขอมลและขาวสารออนไลน

ภาพท 2 ชวตเรยนรทกททกเวลา (ทมา: www.coolinfographics.com)


เทรนดท 3 อสระแหงการท างาน (freedom of work)

คนเมองยคใหมมวถการท างานทยดหยน ไมยดตดกบกรอบเวลา องคกร หรอสถานท การเพมขนของผประกอบการรนใหมทไมตองการอยภายใตกรอบแนวคดแบบเดม การเพมขนของพนทส านกงานรปแบบใหม เชน co-working space หรอ sharing office ธรกจทจะประสบความส าเรจคอ “ยดหยน ขนาดเลก คณภาพสง และมประสทธภาพ” การหวนคนกลบของธรกจและผประกอบการขนาดเลกในหลากหลายประเภทส พนทใจเมอง

ภาพท 3 อสระแหงการท างาน (ทมา: www.personneltoday.com)


เทรนดท 4 การบรการสาธารณะทสะดวก (convenient public services)

การพฒนาจดบรการแบบครบวงจรบนความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน การบรการแบบครบวงจรและมประสทธภาพผานเทคโนโลยสารสนเทศ การมสวนรวมของประชาชนในการตรวจสอบการบรหารงานของภาครฐผานเทคโนโลยสารสนเทศ

ภาพท 4 การบรการสาธารณะทสะดวก (ทมา: www.servicefutures.com)


เทรนดท 5 บรณาการของการทองเทยวเชงวฒนธรรม (integrated cultural tourism)

การเกดพนททางวฒนธรรมทหลากหลาย สอดรบกบเทรนดการทองเทยวเชงวฒนธรรม แนวใหม เนนการสมผสประสบการณจรง

การลดบทบาทลงของการทองเทยวแบบชะโงกหนาดจากรถทวร ธรกจทดนในยานเมองเกาถบราคาพงสง เกดการปรบเปลยนรปแบบการถายโอนกรรมสทธ จากการ

ซอขายขาด เปนปลอยเชาแบบระยะยาว นกทองเทยวเปลยนพฤตกรรมการจบจายใชสอยในพนทเปนการซอของทระลกผานแอพพลเคชน

ตางๆ ออนไลน

ภาพท 5 บรณาการของการทองเทยวเชงวฒนธรรม (ทมา: www.localalike.com)


เทรนดท 6 การผลตใหมกลางเมอง (new urban industries)

การผลตใหมกลางเมองทขบเคลอนโดยเทคโนโลยการผลตทสะอาดและระบบการผลต ขนาดเลก เปนการผลตเพอตอบสนองไลฟสไตลเมองในอนาคต อาท อตสาหกรรมการทองเทยวเชงวฒนธรรม

และสขภาพ อตสาหกรรมการเกษตรทางเลอกกลางเมอง อตสาหกรรมการผลตโดยเครองพมพ 3 มต ฯลฯ

ภาพท 6 การผลตใหมกลางเมอง (ทมา: www.bloombleg.com)


เทรนดท 7 แหลงพลงงานหลากหลายทเปนมตรตอสงแวดลอม

(diversified environmental - friendly energy sources)

แนวโนมการลดการพงพาพลงงานจากน ามน มาเปนการใชแหลงพลงงานหลากหลายทเปนมตรตอสงแวดลอม

ภมทศนเมองทสมพนธกบพลงงานเปลยนแปลงไป เชน ปมน ามนเชอเพลงฟอสซลคอยๆ ลดจ านวนลง โดยมสถานจายพลงงานทางเลอกใตอาคารเขามาแทนท เปนตน

การพฒนาแหลงพลงงานทางเลอกระดบชมชน อาท พลงงานขยะ พลงงานแสงแดด รวมถงพลงงานทไดจากการเดนเทาหรอออกก าลงกาย ฯลฯ

ภาพท 7 แหลงพลงงานหลากหลายทเปนมตรตอสงแวดลอม (ทมา: http://assets.bwbx.io/images/ilti9mXqJSv0/v0/628x-1.jpg)


เทรนดท 8 การใชประโยชนทดนและพนทรองรบโครงสรางประชากรกทม. ใหม

(Land & space for new Bangkokians) การพฒนาอาคารเกาเพอเปนทพกอาศยรวมแบบ Sharing housing หรอดดแปลงอาคารเกาขนาด

เลกเพอเปนทอยอาศยและทท างานในรปแบบ SOHO (small office home office) มากขน การพฒนาพนทสาธารณะทางแนวตง อาท สวนสาธารณะลอยฟา หอศลปลอยฟา โบสถ ลอยฟา

ฯลฯ การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนของยานศนยราชการเดมเพอประโยชนใชสอยใหมท เหมาะสม

กบบรบทการพฒนารวมสมย การขบเคลอนและสรางอตลกษณใหมจากการแทนทของกจกรรมใหมและคนกลมเลกทมบทบาท

ชดเจนขนในสงคม เชน กลมศลปน หรอชาวตางชาต เปนตน

ภาพท 8 การใชประโยชนทดนและพนทรองรบโครงสรางประชากรใหม (ทมา: www.posttoday.com)


เทรนดท 9 ความปกตใหมของชวตคนเมอง (urbanites’ new normal)

การหลอหลอมรวมกนของวฒนธรรมหลากหลายอยางสรางสรรค รปแบบการด าเนนชวตทแตกตางกนมากขนตามรายได รสนยม และอดมคต การพฒนาพนทสาธารณะเฉพาะกลมสะทอนใหเหนความเหลอมล าของสงคมรปแบบใหม ความขดแยงจากการกดกน ความเหลอมล า และความผกพนทลดนอยลงระหวางกลมคนกบพนท

จะน าไปสการแสวงหาสมดลเพอการอยรวมกนอยางมความสข

ภาพท 9 ความปกตใหมของชวตเมอง (ทมา: www.e27.com)


เทรนดท 10 การพฒนาอยางทวถง (inclusive development)

การพฒนาบนพนฐานในการสรางโอกาสใหกบคนทกกลมในสงคมอยางเสมอภาค การแลกเปลยนเรยนรระหวางกลมคน เพอลดปญหาทางสงคมทอาจเกดในภายหนา การใหสทธประชาชนตอพลเมองพลดถนในระดบทเทาเทยมกบพลเมองไทย การพฒนาธรกจทมความแตกตางหลากหลายเฉพาะทาง เพอรองรบกลมประชากรประเภทตางๆ ใน

สงคมเมอง

ภาพท 10 การพฒนาอยางทวถง (ทมา: http://e27.co/wp-content/uploads/2015/03/Bangkok.jpg)


2.2 ประเภทของยานในอนาคต

ประเภทของยานในกรงเทพมหานคร ทคาดวาจะเกดขนในอนาคต แบงไดเปน 2 ประเภทหลก 8 ประเภทยอย ไดแก

1) ยานเกาตามรปแบบค านยามเดม (conventional districts) หมายถง กลมพนททถกก าหนดขนดวยคณลกษณะบางประการทมความสอดคลองและคลายคลงกน อาท ท ตงเชงภมศาสตร ระบบกจกรรม อตลกษณ ฯลฯ และมการใชประโยชนท ดนเพอวตถประสงคหลกอยางใดอยางหนงมาเปนระยะเวลานาน ประกอบดวย

(1) ยานประวตศาสตรและศลปวฒนธรรม (historical and cultural districts) : ยานทมปร ะว ตกา รต งถ น ฐา นมาเป นร ะยะเวลา นา น มอง คปร ะกอบทม คณคาเช งประวตศาสตร และวฒนธรรมหลงเหลออย โดยสวนใหญมสณฐานเชงกายภาพทสมพนธกบภมศาสตรดงเดมของพนทเมอง และยงคงมระบบกจกรรมทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมทสบตอกนมา

(2) ยานศนยกลางเศรษฐกจ (central business districts) : ยานทเปนพนท ศนยกลางทางธรกจและกจกรรมทางการคาทงในอดตและปจจบน มกมความหนาแนนของระบบกายภาพและกจกรรมสงกวาพนทเมองบรเวณอนๆ ประกอบไปดวยกลมอาคารทมความหลากหลาย เชน อาคารแถว ส านกงาน อาคารสง หางสรรพสนคา เปนตน

(3) ยานศนยราชการ (government districts) : ยานทมการใชประโยชนท ดนสวนใหญโดยภาครฐ เพอเปนทตงของกลมอาคารส านกงานของภาครฐ และอนๆ เชน ทพกอาศย เปนตน

(4) ยานทอยอาศย (residential districts) : ยานทมการใชประโยชนท ดนสวนใหญเพอการอยอาศย มรปแบบทมความหลากหลาย คลอบคลมทงยานทอยอาศยแนวราบและแนวตง

2) พนทอบตใหมในยานเกา (emerging districts) หมายถง กลมพนทท มไดถกก าหนดขนโดยคณลกษณะดงเดมเชนกลมยานเกาขางตน แตเกดขนจากคณลกษณะเชงประเดนอบตใหม ซงก าหนดไดจากการศกษาสญญาณการเปลยนแปลงเชงระบบ เชน สงคมคนชรา เศรษฐกจออนไลน เปนตน ประกอบดวย

(1) ยานการผลตใหมกลางเมอง (new industrial districts) : ยานเกาทขบเคลอนใหมดวยระบบการผลตรปแบบใหม โดยมแนวโนมเปนเปนอตสาหกรรมสเขยวท มระบบการผลตขนาดเลกลงดวยระบบนวตกรรมและเทคโนโลยทางการผลตในอนาคต

(2) ยานสรางสรรค (creative districts) : ยานเกาทการขบเคลอนใหมดวยกลมคนท างานดานศลปะและงานสรางสรรค เปนพนทยานทผสมผสานระหวางทพกอาศยและพนทสรางสรรคงาน สามารถสรางแรงบนดาลใจใหกบชวตไดดในขณะทมตนทนทางราคาท ต า


(3) ยานนานาชาต (international districts) : ยานเกาทไดรบการขบเคลอนใหมจากการรวมตวกนของประชากรตางดาวทอพยพเขามาอา ศยอยในประเทศไทย โดยมขอบเขตครอบคลมทงยานเกาทพฒนามานานแลว และยานใหมทก าลงอยในระหวางการกอรป

(4) ยานอจฉรยะ (smart districts) : ยานอจฉรยะซงขบเคลอนโดยระบบเทคโนโลยสารสนเทศและระบบการสอสารบนโครงขายอเลคโทรนคส เปนยานทมขอบเขตของพนทและประชากรทไหลลน ไมยดตดกบพนททางภมศาสตร


3. วสยทศนการฟนฟยานเมองเกากรงเทพฯ พ.ศ.2575

จากภาพอนาคตยานเมองเกากรงเทพฯ พ.ศ.2575 สามารถพฒนาเปนวสยทศนของการฟนฟยานเมองเกา ไดดงน

กรงเทพฯ 250 อนาคต โอกาส ความหลากหลายของทกคน

วสยทศนนสะทอนใหเหนภาพอนาคตของยานเมองเกากรงเทพมหานคร ทถกขบเคลอนและสรางโอกาสในการพฒนาและเปลยนแปลงในมตตางๆ ทงในเชงกายภาพ และไมใชกายภาพ ผานความหลากหลายระดบใหมของเมองและผคน เปนวสยทศนการฟนฟเมองทน าขอมลภาพอนาคตกรงเทพฯ ป พ.ศ.2575 มาถายสกระบวนการวางแผนฟนฟเมองอยางเปนรปธรรม ผานค าส าคญ 2 ค า คอ “โอกาส” และ “ความหลากหลาย”


4. แนวคดการฟนฟยานเมองเกากรงเทพฯ พ.ศ.2575

แนวคดการฟนฟยานเมองเกากรงเทพฯ พ.ศ.2575 คอ “เชอมยานสเมอง สรางเมองสวถชวตใหม (Strategic Connectivity for Synergic Diversity)” ซงตงอยบนสมมตฐานทวา การเชอมโยงความหลากหลายซงเปนอตลกษณทส าคญของกรงเทพมหานครอยางมยทธศาสตร จะท าใหเกดโอกาสใหมตอประชาชนทอยอาศยในเมองใหดยงขน ทงในเชงเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และสงแวดลอม โดยการเชอมโยงทกลาวถงน แบงเปน 3 ระดบ คอ

ภาพท 11 แนวคดการฟนฟยานเมองเกากรงเทพฯ 2575 (ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)

1) การ เช อม โยงภายในยาน (การเชอมโยง แบบอลฟา (α): Alpha Connectivity) : ดวยการปรบปรงศกยภาพการเขาถงพนทระดบภายในยาน จากการ ตอเชอมระบบถนน การปรบปรงเสนทางการสญจรทางเทาและจกรยาน ตลอดจนการท าปายสญลกษณบอกเสนทางเพออ านวยความสะดวกตอการเขาถงของกลมคนภายนอก เปนตน

2) การเชอม โยงระหว าง ย าน (การ เช อมโยง แบบเบตา (β): Beta Connectivity) : ดวยการพฒนาและปรบปรงระบบขนสงมวลชนสาธารณะประเภทตางๆ ใหเกดการเชอมโยงอยางมประสทธภาพ

3) การเชอมโยงระหวางเมอง (การเชอมโยงแบบแกมมา (γ): Gamma Connectivity) : ดวยการเชอมโยงระบบขนสงในภาพใหญ เชน การเชอมโยงดวยระบบทางหลวง ทางพเศษ หรอเสนทางรถไฟ ทสามารถตอเชอมจากกรงเทพมหานครไปยงเมองตางๆ

ในปจจ บน ย านเมองเกา กรงเทพมหา นครยงขาดย ทธศาสตรกา รเชอมโยงร ะหวางยาน (β Connectivity) อยางมประสทธภาพ กลาวคอ ถงแมวานโยบายการพฒนาระบบขนสงมวลชนทางราง จะเออใหเกดการเปลยนแปลงเชงบวกตอเชอมโยงเชงกายภาพและการวางแผนการฟนฟเมอง แตมการด าเนนการลาชา รวมถงไมมการวางแผนเพอบรณาการระบบการขนสงทางรางสระบบขนสงสาธารณะระดบรอง อาท ระบบขนสงทางน า ระบบขนสงกงสาธารณะ ฯลฯ ทใหบรการอยางแยกสวนในปจจบน การเดนทางของ ชาวกรงเทพฯ ในชวตประจ าวนจงยงคงเตมไปดวยปญหา อปสรรค และขาดความสะดวกสบาย เปนเหตส าคญ


ทท าใหตองสญเสยเวลาและพลงงานเปนจ านวนมากในการเดนทาง รวมถ งสญเสยโอกาสในการแลกเปลยนหมนเวยนของระบบเศรษฐกจในระดบเมอง

จากเหตผลดงกลาว ผงแมบทการฟนฟพนทยานเมองเกากรงเทพฯ พ.ศ.2575 จงใหความส าคญตอการพฒนาประสทธภาพการเชอมโยงเชงกายภาพในระดบระหวางยาน ใหเปนไปอยางมประสทธภาพยงขน


5. ผงแมบทการฟนฟยานเมองเกากรงเทพฯ พ.ศ.2575

ผงแมบทการฟนฟยานเมองเกากรงเทพฯ พ.ศ.2575 ประกอบดวยขอเสนอแนะเชงยทธศาสตร 3 ประเดน ไดแก

1) การก าหนดจดยทธศาสตรเพอการฟนฟยานเมองเกาเพอชน าการฟนฟเมองในภาพรวม

แบงเปนจดยทธศาสตรเพอสงเสรมกจกรรมเชงพาณชยกรรม และเพอกจกรรมการสญจร พนทยทธศาสตรนคอยานทมศกยภาพสงในการเปนศนยรวมกจกรรม และกระจายการสญจรของผคนสระบบตางๆ จงเปนพนททมความจ าเปนในด าเนนโครงการฟนฟเมองในล าดบตน

2) การเชอมโยงจดยทธศาสตรดวยโครงขายการสญจรทมประสทธภาพและพนทสเขยว

ประกอบดวย

โครงขายการสญจรทางราง

โครงขายการสญจรทางน า โดยมแมน าเจาพระยาเปนแกนหลก และสงเสรมใหมการเดนเรอเพมเตมจากคลองแสนแสบและคลองภาษเจรญทมอยในปจจบนในคลองอนๆ โดยเนนการตอเชอมกบระบบการสญจรทางรางทมประสทธภาพ

การเชอมโยงพนทจากจดยทธศาสตรโดยระบบสญจรรองทมประสทธภาพ เปนการสรางความคมคาใหกบการลงทนโครงการการขนสงสาธารณะ

การเชอมโยงพนทใตทางยกระดบ โดยเฉพาะพนทใตทางยกระดบศรรช เนองจากสามารถเชอมตอพนทตางๆ เขาสพนทพาณชยกรรมศนยกลางเมองไดโดยตรง โดยอาจพฒนาเปนทางจกรยาน

โครงขายพนทสเขยวระดบเมอง โดยก าหนดแกนสงเสรมพนทสเขยวระดบหลก ไดแก ตามแนวทางรถไฟชวงหวล าโพง -บางซอ ทก าลงจะลดบทบาทภายหลงการพฒนารถไฟฟา ตามแนวทางรถไฟสายแมน า และแกนพนทสเขยวระหวางหวล าโพง -โรงงานยาสบ ทมพนทสเขยวขนาดใหญจ านวนมาก นอกจากนนไดมการก าหนดแกนสงเสรมพนทสเขยวระดบรอง ตามแนวคลองตางๆ ทมความส าคญไวดวย ฯลฯ

3) การฟนฟพนทยานทมเอกลกษณเพอสงเสรมและสบทอดเอกลกษณของพนท เชน พนทประวตศาสตรธนบร-รตนโกสนทร พนทสงเสรมการพฒนาทอยอาศยหนาแนนสงชนด เปนตน


แผนท 3 ผงแมบท (ยทธศาสตร) การฟนฟยานเมองเกา

(ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)


6. กลมพนทยทธศาสตรเพอการฟนฟยานเมองเกากรงเทพฯ พ.ศ.2575

จากผงแมบทการฟนฟยานเมองเกาฯ สามารถแบงพนทยทธศาสตรฯ ไดเปน 7 กลมพนท ดงน

1) กลมพนทรตนโกสนทร

ไดแก พนทกรงรตนโกสนทรทงหมด ตงแตแมน าเจาพระยาเรอยมาจนถงคลองผดงกรงเกษม การเชอมโยงในพนทเนนทระบบการเดนเทาและทางจกรยานเปนหลก มรายละเอยดของยทธศาสตรการเชอมโยง ดงน

การปรบปรงโครงขายถนนเดม การปรบปรงการเขาถงพนทรมแมน าเจาพระยาเพอใหการเชอมตอกบกลมพนทเมองเกา

ธนบรเปนไปอยางมประสทธภาพและสะดวกสบายยงขน การเชอมโยงภายในพนท ดวยการฟนฟระบบขนสงทางน าในคลองผดงกรงเกษม เพอ

เชอมโยงยานตางๆ เขาดวยกน ซงจะไดประโยชนทงในเชงการอยอาศย เศรษฐกจ และการทองเทยว

2) กลมพนทธนบร

อยบรเวณรมแมน าเจาพระยา ตงแตเชงสะพานพระราม 8 เรอยมาจนถงยานคลองสาน มรายละเอยดของยทธศาสตรการเชอมโยง ดงน

การเชอมโยงพนทรมน าเขาดวยกนผานเสนทางเดนรมน าและภายในชมชน การพฒนาพนททาเรอโดยสาร เพอเปนพนทตอเชอมกลมพนทน เขา กบยานอนๆ ตามแนว

แมน าเจาพระยา และคลองตางๆ ทจะมการสงเสรมการเดนเรอโดยสาร การพฒนาจดเปลยนถายการสญจรและระบบการขนสงสาธารณะระดบรองเพอกระจายผคน

จากสถานรถไฟสพนทปลายทางไดอยางมประสทธภาพ

3) กลมพนทบางรก-ปทมวน

เปนพนทศนยกลางเศรษฐกจในปจจบน การเชอมโยงระหวางกลมพนทนกบพนทยานอนๆ ในปจจบนพบวาอยในระดบทดมาก สามารถเชอมตอกบยานเศรษฐกจส าคญอนๆ ของเมอง เชน ยานสขมวท ยานรชดาภเษก ฯลฯ ไดดวยระบบรถไฟฟาทใหบรการอยในปจจบน และจะมศกยภาพในการเชอมตอไปยงกลมพนทเมองเการตนโกสนทร และพนทเมองเกาธนบร ยทธศาสตรการเชอมโยงของพนทกลมนจงเนนทการพฒนาระบบขนสงระดบรอง และการพฒนาแกนสเขยวระดบเมอง ดงน

การพฒนาประสทธภาพการเชอมตอจากระบบขนสงทางรางสระบบขนสงระดบรองในพนท เชน รถโดยสารประจ าทาง รถต แทกซ มอเตอรไซครบจาง ฯลฯ เพอการสญจรทสะดวกและมประสทธภาพ อนจะท าใหเกดการหมนเวยนของระบบกจกรรมทางเศรษฐกจทดยงขน

การพฒนาแกนสเขยวขนาดใหญของเมอง เรมตนตงแตบรเวณหวล าโพง ตอเนองเรอยมาผานจฬาลงกรณมหาวทยาลย ราชกรฑาสโมสร สสวนลมพน ทผสานเขา กบการพฒนาพนท


สเขยวตามแนวเสนทางสญจร สวนแนวตง และสวนหยอมตามพนทบรเวณตางๆ เพอพฒนาคณภาพของพนทวางสาธารณะและทางสญจรใหมความสวยงามรมรน เออใหเกดกจกรรมการเดนเทาและใชจกรยานในการเดนทางระดบภายในยาน ซงจะสงผลดตอธรกจทองถนและความมชวตชวาของยาน เปนปจจยส าคญทจะชวยกระตนเศรษฐกจระดบภายในพนทใหดขน

4) กลมพนทบางคอแหลม-ยานนาวา

อยทางดานทศใตของถนนสาทรและถนนพระรามท 4 พนทสวนใหญเปนทอยอาศย มถนนขนานกบแนวแมน าเจาพระยาไดแก ถนนเจรญกรง และถนนพระรามท 3 ศกยภาพส าคญของพนทกลมน คอ ท าเลท ตงทอยตดกบพนทพาณชยกรรมศนยกลางเมอง หากมการพฒนาระบบโครงสรางพนฐานและพนทสาธารณะใหดยงขน จะเปนยานทอยอาศยหนาแนนสงคณภาพดได เชนเดยวกบพนทพระราม 3 ทมศกยภาพในการเปนพนทศนยกลางพาณชยกรรมใหม ยทธศาสตรส าคญในการเชอมโยงของกลมพนทน คอ การเชอมโยงระดบภายในยาน มรายละเอยด ดงน

การพฒนาระบบถนนใหมขนาดของโครงขายทเลกลงเพอแกไขปญหาการเขาถงพนท ดานในบลอคขนาดใหญ (super block) ซงท าใหการเขาถงพนทดานในไมมประสทธภาพ

การพฒนาระบบขนสงมวลชนระดบรอง เพอกระจายผโดยสารจากสถานรถโดยสารดวนพเศษ (BRT) ทท าหนาทเปนกระดกสนหลงในปจจบนสพนทบรเวณโดยรอบ

การขยายเสนทางการใหบรการเรอโดยสารในแมน า เจาพระยาใหครอบคลมพนท รวมถงปรบปรงระบบการสญจรเพอการเขาถงพนทรมน า เพอใหเกดการเชอมโยงกบพนทยานอนๆ ทมประสทธภาพยงขน

5) กลมพนทตากสน

เปนพนทตอนใตของฝงธนบรเรอยมาตงแตยานทาพระถงยานดาวคะนอง การเชอมโยงระหวางกลมพนทตากสนกบกลมพนทอนๆ ของกรงเทพมหานครคอนขางมประสทธภาพ เนองจากปจจบนมทางรถไฟสายวงเวยนใหญ-มหาชย และรถไฟฟาสายสเขยวใหบรการ และในอนาคตมแผนการพฒนารถไฟฟาสายสมวง สายสน าเงน และสายสแดงเพมเตม จงวเคราะหไดวาพนทกลมตากสนจะมบทบาทเปนจดเปลยนถายการสญจรทส าคญในอนาคต และมโอกาสพฒนาเปนพนทศนยกลางเศรษฐกจของฝงธนบรทยงขาดความชดเจนอยในปจจบน มรายละเอยดของยทธศาสตรการเชอมโยงเพอสงเสรมระบบการขนสงทางราง ดงน

การสงเสรมการเปลยนถายการสญจรเขาสระบบขนสงสาธารณะระดบรองของพนท การเชอมโยงสระบบการขนสงทางน าทมประสทธภาพ

6) กลมพนทจรญสนทวงศ

มถนนจรญสนทวงศเปนถนนสายหลกของพนท สวนใหญเปนทอยอาศย โครงการพฒนารถไฟฟาสายสน าเงนและสถานขน-ลงรถไฟฟาทก าลงด าเนนการกอสรางอยในปจจบนจะเปนปจจยส าคญทท าใหพนทรอบสถานรถไฟฟาทจะเกดขนเปนจ านวนมาก ตามแนวถนนจรญสนทวงศมบทบาทส าคญในอนาคต มรายละเอยดของยทธศาสตรการเชอมโยง ดงน


การพฒนาโดยรอบสถานรถไฟฟาตามแนวถนนจรญสนทวงศเปนจดเปลยนถายการสญจรสระบบขนสงสาธารณะระดบรองของพนท

การสงเสรมการเชอมโยงสพนทรมน าและทาเรอโดยสาร เนองจากจะท าใหสามารถเชอมโยงกบกลมพนทอนๆ ไดกวางขวางขน

7) กลมพนทดสต-พญาไท

เปนพนทอยอาศย โดยมแหลงงานซงสวนใหญเปนพนทราชการปะปนอยบนพนทถนนสายหลก การเชอมโยงพนทอยอาศยกบแหลงงานจงเปนประเดนส าคญในการพจารณาความเชอมโยงระหวางยาน ซงพนทนคอนขางไดเปรยบ เนองจากมลกษณะเชงสณฐานเปนตาตาราง (grid) มถนนสายหลกท เชอมโยงกบกลมพนทเมองเการตนโกสนทรและพนทศนยกลางเศรษฐกจอยแลว อกทงยงมโครงขายรถไฟฟาขน สงมวลชนทมอยในปจจบน และทก าลงจะกอสรางในอนาคตทจะเชอมโยงพนทในแนวเหนอ -ใตอยางสมบรณ รายละเอยดการสรางความเชอมโยงระหวางยานของกลมพนทน ประกอบดวย

การพฒนาจดเปลยนถายรอบสถาน การพฒนาระบบขนสงมวลชนระดบรองเพอเชอมโยงพนท ในแนวตะวนออก-ตะวนตก

เนองจากมศกยภาพพฒนาเปนแกนพนทอยอาศยชนด อกทงยงสามารถเขาถงแมน าเจาพระยา ซงจะมหนาทเปนพนทสาธารณะทส าคญ และเปนเสนทางการขนสงทางน าสายหลกของเมองทสามารถเชอมโยงไปยงพนท อนๆ อาท กลมพนทเม องเกาธนบร กล มพนทจรญสนทวงศ ฯลฯ ได


แผนท 4 7 กลมพนทเชงยทธศาสตรเพอการด าเนนโครงการฟนฟเมอง

(ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558


กลมพนท 1 เมองเการตนโกสนทร

ภาพท 12 ยานราชด าเนนกลาง

ภาพท 13 ยานทาชาง/ทาพระจนทร/สนามหลวง ภาพท 14 ยานเยาวราช

ภาพท 15 ยานบานหมอ/พาหรด ภาพท 16 ยานบานหมอ/พาหรด


กลมพนท 2 เมองเกาธนบร

ภาพท 17 ยานวงเดม/กรมอ

ภาพท 18 ยานกะดจน/วดกลยาณ


กลมพนท 3 กลมพนทศนยกลางเศรษฐกจ

(พระราม 1/พระราม 4)

ภาพท 19 สลม/สาทร

ภาพท 20 ยานมกกะสน

ภาพท 21 ยานหวล าโพง/รองเมอง


กลมพนท 4 บางคอแหลม-ยานนาวา

ภาพท 22 ยานสะพานปลา/ยานนาวา

ภาพท 23 ยานสถานแมน า

ภาพท 24 ยานถนนตก


กลมพนท 5 ตากสน

ภาพท 25 ยานสะพานปลา/ยานนาวา

ภาพท 26 ยานสถานแมน า


กลมพนท 6 จรญสนทวงศ

ภาพท 27 ยานราชด าเนนกลาง

ภาพท 28 ยานทาชาง/ทาพระจนทร/สนามหลวง


กลมพนท 7 ดสต-พญาไท

ภาพท 29 ยานสนามเปา

ภาพท 30 ยานสนามเปา

ภาพท 31 ยานอนสาวรยชยสมรภม ภาพท 32 ยานถนนโยธ/ราชวถ


7. มาตรการสการปฏบตตามผงแมบทเพอการฟนฟยานเมองเกา

การน าผงแมบทเพอการฟนฟยานเมองเกาสการปฏบต จ าเปนตองมการด าเนนการสองสวนคอ การด าเนนการโครงการฟนฟเมอง และการก าหนดมาตรการเพอควบคมและสงเสรมใหเกดการพฒนาตามทไดวางแผนเอาไว โดยมรายละเอยดตามแผนภมท x ซงจ าเปนตองมการด าเนนการควบคกนไป

แผนภมท 1 การน าผงแมบทเพอการฟนฟยานเมองเกาสการปฏบต (ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)

รายละเอยดของการด าเนนโครงการฟนฟเมอง จะอธบายในหวขอถดไปผานโครงการน ารองในยานกะดจน – คลองสาน สวนมาตรการการน าผงแมบทการฟนฟยานเมองเกากรงเทพมหานครสการปฏบตนน สามารถแบงไดเปน มาตรการเชงกฎหมายและเชงงบประมาณ โดยมาตรการทจ า เปนส าหรบ การฟนฟยานเมองเกา ทงทมอยในบรบทในปจจบนและเปนกลไกทควรมเพมเตมในอนาคต สรปไดดงน


7.1 มาตรการเชงกฎหมาย

มาตรการเชงกฎหมายเปนเครองมอส าคญทงในเชงการถายทอดนโยบายสการปฏบต และการด าเนนโครงการ โดยเนอหาสามารถแบงเปน 2 สวน ไดแก

1) เครองมอเชงนโยบายเพอชน าและก ากบการพฒนา : ปจจบนมการใชเครองมอทางกฎหมาย 2 ประเภท ควบคกน ไดแก ผงเมองรวม และขอบญญตกรงเทพมหานคร

2) เครองมอในการด าเนนโครงการฟนฟเมอง : ประกอบดวย ผงเมองเฉพาะ และการก าหนดเงอนไขใหสามารถเพมอตราสวนพนทอาคารรวมตอพนท ดน (FAR Bonus) ซงเปนกลไกทใชอยในปจจบน นอกจากนยงม การจดสรรกรรมสทธ เพอการฟนฟเมอง (urban redevelopment) การถายโอนสทธในการพฒนา และบรรษทพฒนาเมอง ท เปนกลไกทควรจะตองมเพมเตมในอนาคต

7.2 มาตรการเชงงบประมาณ

มาตรการเชงงบประมาณเปนสงจ าอยางยงในการผลกดนใหเกดการใชประโยชนท ดนตามทผงแมบทก าหนดไว หรอกระตนใหเกดการพฒนาบรการสาธารณะโดยทไมเปนภาระของภาครฐเพยงฝายเดยว ประกอบดวย ภาษทดนและสงปลกสราง การรวมทนของภาครฐและเอกชน และกองทนพฒนาเมอง

การด าเนนโครงการฟนฟเมองจ าเปนตองใชมาตรการเชงกฎหมายและมาตรการเชงงบประมาณเปนเครองมอในการด าเนนการควบคกน ส าหรบการด าเนนโครงการในพนทของรฐ หนวยงานทเกยวของทงท เปนเจาของทดน ผใชงาน และหนวยงานทมหนาทด าเนนโครงการควรหารอรวมกน และด าเนนการโดยใชเครองมอทางกฎหมายและงบประมาณทมอยในปจจบน โดยตองด าเนนโครงการฟนฟเมองในพนทท เปนจดยทธศาสตรกอนเนองจากสามารถเปนตวกระตนใหเกดการฟนฟเมองโดยภาคเอกชน และกอใหเกดประโยชนแกสาธารณะทงทางดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม

ส าหรบการด าเนนโครงการโดยภาคเอกชน ภาครฐตองมนโยบายในการพฒนาพนททชดเจน และท าหนาทชน า โดยอาจใชการสรางแรงจงใจเปนเครองมอในการดงดดการพฒนาในรปแบบทพงประสงค และเปนประโยชนแกสาธารณะ หรออาจจ าเปนตองใชกลไกเชงกฎหมาย และกลไกเชงงบประมาณ ในการสรางความเปนธรรมใหกบสงคมไปพรอมๆ กนดวย


8. พนทด าเนนโครงการฟนฟเมองน ารอง : ยานกะดจน-คลองสาน

โครงการกรงเทพฯ 250 ไดคดเลอกพนทยานกะดจน -คลองสาน เพอเปนพนทส าหรบการด าเนนโครงการฟนฟเมองน ารองโดยการอนรกษฟนฟพนทยาน ทงน ดวยเหตผลส าคญ 3 ประการ ไดแก

1) ยานกะดจน-คลองสาน เปนหนงในยานประวตศาสตรและศลปวฒนธรรมทเกา แกทสดแหงหนงของกรงเทพมหานคร ทยงคงหลงเหลอมรดกทางวฒนธรรมทงทจบตองไดและไมไดททรงคณคาจ านวนมาก ตลอดจนตงอยบนท าเลท ตงยทธศาสตร รมแมน า เจาพระยาฝงตรงขาม กรงรตนโกสนทร ซงมผลด คอ กระบวนการวางแผนและกจกรรมตางๆ นน สามารถรบรไดงาย และเปนทสนใจของสาธารณะ

2) ยานกะดจน-คลองสาน เปนพนททมระดบของตนทนทางสงคมสง ตลอดจนมสถาบนหลกทางสงคมภายในยาน อาท บาน วด โรงเรยน ราชการ ตลอดจนผน าทองถนและประชาชนทมความกระตอรอรน มประสบการณ และความรความเขาใจเกยวกบกระบวนการมสวนรวมในการฟนฟยานเกาเปนอยางด เปนศกยภาพในการผลกดนและขบเคลอนโครงการฟนฟเมองใหส าเรจเปนรปธรรม

3) ยานกะดจน-คลองสาน เปนหนงในเขตยานเกาทก าลงเผชญกบแนวโนมการเปลยนแปลงดานตางๆ โดยมปจจยขบเคลอน คอ การพฒนาและเปดใชระบบขนสงมวลชนทางราง การเรงพฒนาภาคอสงหารมทรพยบนพนทรมน า ตลอดจนการเจรญเตบโตของธรกจการทองเทยวและการบรการ จงท าใหเหนปจจยของความไมยงยนและความเปลยนแปลงในชวงระยะเวลาอนใกลน


9. เทรนดการเปลยนแปลงยานกะดจน-คลองสาน 2575

ในพนทยานกะดจน-คลองสาน ไดใชเทคนคการมองภาพอนาคต และกระบวนการรวมหารอ ในการด าเนนการ เชนเดยวกบการจดท าผงแมบทการฟนฟยานเมองเกาฯ ผลการศกษาน ามาซงผลลพธส าคญ คอ เทรนดการเปลยนแปลงยานกะดจน-คลองสาน พ.ศ.2575 จ านวน 9 ประเดน ไดแก

1) เทรนดท 1 ความหลากหลายทางวฒนธรรม

ยานทมวฒนธรรมทหลากหลายระดบใหม เกดพนททางวฒนธรรมเฉพาะกลมขนอยางผสมผสานกบวฒนธรรมดงเดมอยางกลมกลน เปนตวอยางของการหลอมรวมความแตกตางทางสงคมและวฒนธรรมเพอเปนแหลงเรยนรในระดบประเทศ

ภาพท 33 เทรนดท 1: ความหลากหลายทางวฒนธรรม

(ทมา: ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)


2) เทรนดท 2 การทองเทยวแบบสรางสรรคบนพนฐานทางวฒนธรรม

ยานกะดจน-คลองสาน พฒนาเปนแหลงรวมอาชพดานการทองเทยวและการบรการรปแบบใหมโดยมเทคโนโลยสารสนเทศขบเคลอน เกดเปนศนยกลางการผลตใหมกลางเมองโดยใชตนทนทางวฒนธรรมเดมมาตอยอดเปนสนคาและการบรการรปแบบใหมในเชงสรางสรรค และสอดคลองกบกจกรรมการทองเทยวเชงอนรกษและการทองเทยวชมชน

ภาพท 34 เทรนดท 2 : การท องเทยวแบบสรางสรรคบนพนฐานทางวฒนธรรม


3) เทรนดท 3 สงคมเปด

ความเปนชมชนเฉพาะจะลดลง มคนหลากหลายเชอชาตเขามาอยอาศยผสมผสานในพนทและมรปแบบการด ารงชวตแบบสมยใหม เกดการรวมกลมทางสงคมทมความหลากหลาย ตามความชอบและความสนใจทแตกตางกน มแนวโนมจะเกดสดสวนของแรงงานตางดาวทเพมขนเปนเทาตว สงคมมการยอมรบประเพณและวฒนธรรมจากตางชาตมากขน เกดการหลอมรวมกนเปนวฒนธรรมประเพณใหม

ภาพท 35 เทรนดท 3 : สงคมเปด



4) เทรนดท 4 นวตกรรมแหงการใชประโยชนทดน

การพฒนาการระบบขนสงทางราง ท าใหการใชประโยชนทดนโดยรอบสถานรถไฟฟามความหนาแนนขน เกดการใชประโยชนอาคารแบบผสมผสานและหลากหลายรปแบบตามความตองการของคนในยาน และท าใหราคาทดนสงขน สงผลท าใหทอยอาศยแบบเดมบางสวนอาจถกไลรอเพอการพฒนาใหม ภาคเอกชนจะเขามามบทบาทในพนทจ านวนมากทจะสรางการเปลยนแปลง เกดรปแบบของการอยอ าศยท มกรรมสทธรวมในแนวตงมากขน

ภาพท 36 เทรนดท 4 : นวตกรรมแห งการใชประโยชนทดน


5) เทรนดท 5 ไลฟสไตลใหมรมน า

การพฒนาพนทสาธารณะรมน าเพอเปนพนทจดเปลยนถายการสญจร ศนยชมชน พนทการเรยนร และเปนพนทสานสมพนธทางสงคมระหวางชมชนจะเกดขนอยางเปนรปธรรม เสนทางเดนรมน าจะผสานรวมกบพนทสาธารณะรมน าและโครงขายเสนทางสญจรสเขยวภายในยาน สงผลท าใหเกดการฟนฟระบบสงคมและเศรษฐกจระดบชมชน

ภาพท 37 เทรนดท 5 : ไลฟสไตลใหม รมนา (ทมา: ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)


6) เทรนดท 6 อาหารส าเรจรปเฉพาะยาน

ยานจะเปนแหลงรวมอาชพดานการผลตรปแบบใหม เกดการตอยอดตนทนทางวฒนธรรมดานอาหารดวยการจดตงกลมอตสาหกรรมครวเรอนเพอผลตสนคาประเภทมรดกอาหารส าเรจรป เพอสงออกส พนทยานอนๆ สรางรายไดใหแกคนในยาน มการน าเทคโนโลยสารสนเทศมาชวยในการประชาสมพนธและกระจายสนคา

ภาพท 38 เทรนดท 6 : อาหารสาเรจรปเฉพาะยาน


7) เทรนดท 7 สงคมเสมอนของยาน

ความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศท าใหผคนตอบสนองกบความตองการ อนหลากหลายตางๆ ผานระบบอนเตอรเนท และมการใชการตดตอสอสารภายในยานดวยเครอขายชมชน หนวยงานของรฐท ดแลพนทจะใชระบบ ICT ในการบรหารจดการ รวมถงการใชแรงงานอจฉรยะและเทคโนโลยในการท างาน

ภาพท 39 เทรนดท 7 : โลกเสมอนกะดจน-คลองสาน



8) เทรนดท 8 กฎหมายส าหรบทกคน

การรวมกนก าหนดกฎหมายการควบคมเฉพาะของพนทตางๆ เพอไมใหท าลายความเปนชมชนเดม และสงเสรมภมทศนทดและสวยงาม มการรวมปรกษาหารอทกขนตอนในกระบวนการฟนฟและอนรกษชมชน มการจดตงตวแทนชมชนรวมวางแผนการพฒนาและฟนฟพนท รวมถงบรหารจดการพนทรวมกนกบภาครฐ มการจดท าแผนงานและแผนแมบททเปนรปธรรมอยางมสวนรวมและสามารถน าไปปฏบตไดจรง

ภาพท 40 เทรนดท 8 : กฎหมายส าหรบทกคน (ทมา: ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)’

9) เทรนดท 9 ววฒนาการของสถาบนหลกเพออนาคต

สถาบนทางสงคม เชน ศาสนสถาน ศนยกลางชมชน เปนตน จะปรบเปลยนบทบาทเปนแหลงทองเทยวมากกวาการเปนพนทศนยกลางทางสงคม สถาบนทางสงคมเหลานจะเปนพนทท มความปลอดภยและสามารถเขาถงไดมากขนและหลายชวงเวลา ในขณะทสถาบนครอบครวจะลดขนาดลงเปนครอบครวเดยว ความเปนเมองทมากขนและปจจยของราคาทดนและทอยอาศยทสงขน ท าใหขนาดทอยอาศยเลกลง

ภาพท 41 เทรนดท 9 : ววฒนาการของสถาบนหลกเพออนาคต



10. วสยทศนยานกะดจน-คลองสาน 2575

วสยทศนการอนรกษฟนฟยานกะดจน-คลองสาน พ.ศ.2575 เพอใหยานกะดจน -คลองสาน เปนยานประวตศาสตรและศลปวฒนธรรมรวมสมยทสามารถปรบตวเขาสบรบทการเปลยนแปลงทมพลวตสงในขณะทยงคงความสมดลในมตตางๆ โดยเฉพาะการด ารงอตลกษณและความหลากหลายอยางมคณภาพ และมศกยภาพในการตอบสนองความทาทายจากการเปลยนแปลงของกรงเทพมหานครในอนาคต ไดแก

ยานแหงความหลากหลายทางวฒนธรรมรมน า ทสรางสรรคเพอทกคน

จากวสยทศน ไดมการพฒนารายละเอยดการอนรกษฟนฟยานกะดจน-คลองสาน 5 ดาน ดงน

1) เครอขายการทองเทยวมรดกทองถนชนน า : การเปนพนทจดหมายปลายทางของการทองเทยวเชงมรดกวฒนธรรมทมความเชอมโยงกบกจกรรมการทองเทยวเชงอนรกษของพนท อนๆ โดยรอบ ตอบสนองทงภาคการทองเทยวและภาคการบรการเพอรองรบการทองเทยวในพนทอยางสมดล

2) ตนแบบธรกจจากมรดกทองถน : เปนวสยทศนเพอสงเสรมการพฒนาตนแบบธรกจจากมรดกทางวฒนธรรมในพนททงทจบตองไดและจบตองไมได เพอใหโอกาสในการพฒนารปแบบใหมท เคลอนผานส พนทไดเกดการกระจายผลประโยชนและรายไดกลบคนสชมชนดงเดม

3) ยานชมชนสรางสรรครวมสมย : การกาวไปสยานเศรษฐกจสรางสรรคแบบรวมสมย โดยการน าศกยภาพดานภมปญญาและมรดกทางวฒนธรรมในพนทมาตอยอด เพอขบเคลอนใหเกดการกระตนระบบเศรษฐกจของยานผานเศรษฐกจสรางสรรค

4) ยานชมชนประวตศาสตรรมน าหนาแนนสงคณภาพด : เปนวสยทศนเพอการเปนยานชมชนละแวกบานชนด มอตลกษณทมความเชอมโยงกบลกษณะเชงกายภาพของเมองน าธนบรในอดต เปนการเปลยนแปลงไปสยานทอยอาศยแบบผสมผสานทมความหนาแนนเพมมากขน

5) พนทสาธารณะรวมของหลากวฒนธรรม : เปนวสยทศนเพอการยกระดบคณภาพชวตของพนท ผานการพฒนาพนทสาธารณะทสามารถใชรวมกนระหวางหลายกลมวฒนธรรมในพนท


11. ผงแมบทเพอการอนรกษฟนฟยานกะดจน-คลองสาน

ผงแมบทเพอการอนรกษฟนฟยานกะดจน-คลองสาน พ.ศ.2575 (ภาพท 42 และแผนท 4) เปนผงทบรณาการรายละเอยดการอนรกษและฟนฟยานในมตตางๆ โดยแบงพนทยานทงหมดเปน 3 สวน ท มความเชอมโยงซงกนและกน ไดแก พนทบรเวณยานกะดจน ยานทาดนแดง และยานคลองสาน โดยแตละสวนพนทมรายละเอยดการออกแบบทแตกตางกน แบงเปน 5 ดาน ไดแก ดานการทองเทยว ดานมรดกทางวฒนธรรมและวสาหกจทองถน ดานเศรษฐกจสรางสรรค ดานทอยอาศย และดานพนทสาธารณะรวมของหลากวฒนธรรม (ตารางท 1) ดงน


ตารางท 1 รายละเอยดส าคญของการอนรกษฟนฟพนทบรเวณยานกะดจน-คลองสาน

พนทยานกะดจน พนทยานทาดนแดง พนทยานคลองสาน 1.ดานทอยอาศย การผสมผสานรวมระหวางชมชนดงเดมในพนทและชมชนทอยอาศยใหม เพอ

สะทอนอตลกษณของพนทอยอาศยทมคณภาพของยานฝงธนบร การปรบปรงอาคารตกแถวบรเวณถนนสายหลก เพอเปนทอยอาศยแบบผสมผสาน

และรองรบประชากรใหม การพฒนาทพกอาศยราคาต ากวาตลาดเพอสนบสนนแรงงานของกลมเศรษฐกจ

ภายในยาน โดยการปรบปรงการใชงานจากอาคารตกแถวเดมทใชงานไมเตมศกยภาพดานในบลอค (under use)

การผสมผสานรวมระหวางชมชนดงเดมในพนทและชมชนทอยอาศยใหม เพอสะทอนอตลกษณของพนทอยอาศยทมคณภาพของยานฝงธนบร

การอนรกษฟนฟชมชนประวตศาสตร ดวยการปรบปรงสภาพอาคาร เสนทางเดนในชมชน และพนทสาธารณะ โดยเฉพาะบรเวณศาสนสถานศนยกลางชมชน

การพฒนาทพกอาศยชนดบรเวณรมแมน า เพอผอาศยกลมใหม ความหนาแนนปานกลาง การฟนฟบรณะอาคารเกา ไดแก ตกแถว โกดง และคลงสนคา ใหเปนทอยอาศยคณภาพด ใกลแหลง

งาน ส าหรบกลมคนทท างานดานเศรษฐกจสรางสรรคทแทรกซมอยในพนทชมชนเดม การพฒนาทอยอาศยใหมโดยรอบสถานรถไฟฟา เพอเพมประสทธภาพการใชประโยชนพนทดนตาม

กรอบกฎหมาย ใหมความหนาแนนสงขน พรอมกบการยกระดบของคณภาพชวต

การอนรกษฟนฟชมชนประวตศาสตรรมน า โดยเฉพาะบรเวณศาสนสถานศนยกลางชมชน การพฒนาทพกอาศยราคาต ากวาตลาดเพอสนบสนนแรงงานของกลมเศรษฐกจภายในยาน โดยการ

ปรบปรงการใชงานจากอาคารตกแถวเดมทใชงานไมเตมศกยภาพดานในบลอค (under use) การพฒนาทพกอาศยชนดบรเวณรมแมน า เพอผอาศยกลมใหม ความหนาแนนปานกลาง การฟนฟ บรณะอาคารเกา ไดแก ตกแถว โกดง และคลงสนคา ให เปนทอยอาศยคณภาพด ใกล

แหลงงาน ส าหรบกลมคนทท างานดานเศรษฐกจสรางสรรคทแทรกซมอยในพนทชมชนเดม การพฒนาทอยอาศยใหม เกดขนโดยรอบสถานรถไฟฟาสถานคลองสาน รมถนนลาดหญา และถนน

สมเดจเจาพระยา เพอเพมประสทธภาพการใชประโยชนพนท ดนตามกรอบกฎหมาย ให มความหนาแนนสงขน พรอมกบการยกระดบของคณภาพชวต

2. ดานการทองเทยว การปรบปรงภมทศนและเปดมมมองรอบมรดกวฒนธรรมส าคญ การปรบเปลยนอาคารเกาทมคณคาในพนทใหเปนแหลงทองเทยว และพนทส าหรบ

ชมชน การปรบเปลยนพนทรมน าใหสามารถรองรบระบบกจกรรมของชมชนควบคไปกบ

กจกรรมการทองเทยว อาท การพฒนาศนยขอมลชมชน การปรบปรงทาเรอ ฯลฯ การเพมเตมสงอ านวยความสะดวกดานการทองเทยว

การเชอมโยงเสนทางการทองเทยวกบสถานทตงของชมชน การปรบปรงและพฒนาพนท และสงอ านวยความสะดวกดานการทองเทยว การปรบปรงภมทศนและเปดมมมองรอบมรดกวฒนธรรมส าคญ การสรางแหลงทองเทยวใหม โดยการปรบเปลยนอาคารเกาทมคณคาในพนทใหเปนแหลงทอง เทยว

เชน พนทรมน าทมโกดงเกา เรอนแถวไมรมคลองวดอนงค เปนตน

การปรบปรงและพฒนาพนท และสงอ านวยความสะดวกดานการทองเทยว การปรบปรงภมทศนและเปดมมมองรอบมรดกวฒนธรรมส าคญ การสรางแหลงทองเทยวใหม โดยการปรบเปลยนอาคารเกาทมคณคาในพนทใหเปนแหลงทองเทยว

เชน พนทรมน าฮวยจงโลง ตอเนองไปจนถงสมาคมเตกกาจจนเกาะ ยานกนดมรมน าบรเวณทาเรอทาดนแดง

การพฒนาโรงแรมราคาประหยดบรเวณถนนทาดนแดงชวงลาง เพอรองรบความหลากหลายของนกทองเทยว โดยการฟนฟบรณะอาคารตกแถวเกาเปนโรงแรมขนาดเลก

3. ดานเศรษฐกจสรางสรรค

การฟนฟบรณะอาคารเดมบนถนนเสนหลก ไดแก ถ.อรณอมรนทร ถ.ประชาธปก และถนนอสรภาพ ใหมการใชประโยชนผสมผสาน เพอเปนทอยอาศยและแหลงงานของกลมคนทท างานเชงสรางสรรค

การปรบปรงศกยภาพการเขาถงพนททงรางเดมและโกดงเกา เพอใหเกดการปรบปรงฟนฟเปนแหลงงานและพนททางเศรษฐกจและสงคมของระหวางภายในและนอกพนท

การปรบปรงพนทโกดงเการมน าทมอตลกษณใหเปนพนททสามารถตอบสนองเศรษฐกจสรางสรรคในรปแบบตางๆ ไดแก ส านกงานออกแบบ สตดโอ แกลอร รานอาหารฟวชน และกจกรรมสงเสรมความสรางสรรคเพอสาธารณะ ไดแก พพธภณฑ หองสมด ลานกจกรรม เปนตน

การฟนฟบรณะอาคารตกแถวเการมถนนสมเดจเจาพระยาเพอเปนรานคา ส านกงานขนาดเลก เพอเปนแหลงงานในยานเมองเกาของกลมคนทท างานเชงสรางสรรค ไ ดแก ตกแถวเกาบรเวณถนนสมเดจเจาพระยา และถนนทาดนแดงชวงลาง

การปรบปรงพนทโกดงเการมน าทมอตลกษณใหเปนพนทเ พอระบบเศรษฐกจสรางสรรค ไ ดแก ส านกงานออกแบบ สตดโอ แกลอร รานอาหารฟวชน และกจกรรมสง เสรมความสรางสรรคเพอสาธารณะ ไดแก พพธภณฑ หองสมด ลานกจกรรม เปนตน

การฟนฟบรณะอาคารเดมบนถนนเสนหลก ไดแก ถนนสมเดจเจาพระยา และถนนลาดหญา ให มการใชประโยชนผสมผสาน เพอเปนทอยอาศยและแหลงงานของกลมคนทท างานเชงสรางสรรค

การพฒนาแหลงงานใหม ในพนทรอบสถานรถไฟฟาความเขมขนสง ซงผสานรวมกบพนทพาณชยกรรมใหมในรปแบบกลมอาคารสงโดยรอบสถานคลองสาน ประกอบดวย หางสรรพสนคา ส านกงาน โรงแรม คอนโดมเนยม ฯลฯ ท าใหเกดความหลากหลายและคกคกหลายชวงเวลา

4. ดานมรดกวฒนธรรมและวสาหกจทองถน

การพฒนาหนารานท าใหชมชนสามารถน าสนคาออกมาขายเพอดงดดนกทองเทยวได เปนการสรางตนแบบธรกจจากฐานเดม เชน การเปดหนารานอาหารโปรตเกสในชมชนกฎจน การปรบปรงการใชงานตลาดคณหญงอายยน โรงคราม เปนรานคาชมชน แกลอร พนทแสดงสนคา และศนยขอมลชมชน

การปรบปรงถนนทาดนแดงใหมภมทศนและการสญจรทดขนโดยยงคง กจกรรมการเปนถนนสายอาหารทมอตลกษณไว

การพฒนาหนารานท าใหชมชนสามารถน าสนคาออกมาขายเพอดงดดนกทองเทยวได เปนการสรางตนแบบธรกจจากฐานเดม เชน การเปดหนาในตรอกชางนาคสะพานยาว

การปรบปรงพนทสาธารณะเพอรองรบกจกรรมการคาในชมชนตามเทศกาล เชน ลานบรเวณสวนสมเดจยา

การพฒนาแหลงพาณชยกรรมรอบสถานรถไฟฟาในยานเกา ส านกงาน รานคา และการบรการ รอบสถานรถไฟฟาประชาธปก

การพฒนาพนทตลาดรมน าบรเวณทาเรอทาดนแดง เพอรองรบนกทอง เทยวในอนาคต เพอเปนพนทแสดงสนคาจากมรดกวฒนธรรมในชมชน ผสานกบแหลงอ านวยความสะดวกยานทอง เทยวรมน าใหม ไดแก โรงแรม รานคา และรานอาหาร

การพฒนาพนทพาณชยกรรมทงรปแบบตลาดและสมยใหม เพอรองรบกจกรรมการอยอาศยและการทองเทยวทมแนวโนมเขมขนขนจากการพฒนาสถานขน-ลงรถไฟฟาคลองสาน

การปรบปรงพนทตอเนองจากถนนทาดนแดง บรเวณถนนทาดนแดง14 เพอเปน พนทการเรยน รการท าอาหารจน และกระตนใหเกดการปรบปรงสภาพแวดลอมของสถานทประกอบอาหารใน พนทชมชน

การปรบปรงพนทโดยรอบปอมปองปจจามตร ซงเปนพนทรกรางใหเปนพนท วสาหกจช มชน เชน ตลาดนดของดชมชน พนทแสดงงานชมชน หรอออกรานตามเทศกาลของชมชนโดยรอบ

5. ดานพนทสาธารณะรวมของหลากวฒนธรรม

การพฒนาพนทรมน าควบคไปกบการเพมศกยภาพการเขาถงพนทรมน า ดวยการฟนฟระบบถนนและตรอกซอยใหเชอมโยงกนอยางมประสทธภาพ

การปรบปรงพนทศนยกลางชมชนเดมใหเปนพนทสาธารณะทสามารถรองรบกจกรรมทมความหลากหลายยงขน

การปรบปรงภมทศนรอบมรดกวฒนธรรมส าคญ โดยผสานกบการปรบปรงพนทสาธารณะของชมชน และสงเสรมกจกรรมการทองเทยว

การเชอมตอพนทรมน าใหเกดความเชอมโยงตงแตยานกะดจนผานพนทบรเวณทาดนแดงจนไปจรดทบรเวณยานคลองสานใหเกดการใชงานเชงสาธารณะ

การพฒนาพนทรมน าควบคไปกบการเพมศกยภาพการเขาถงพนทรมน า ดวยการฟนฟระบบถนนและตรอกซอยใหเชอมโยงกนอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะบรเวณศาลเจากวนอ โกดง เกลอแหลมทอง โกดงเซงก และทาเรอทาดนแดง

การปรบปรงพนทศนยกลางชมชนเดมใหเปนพนทสาธารณะทสามารถรอง รบกจกรรมท มความหลากหลายยงขน เชน สวนสมเดจยา ศาลเจาพอเสอ และมสยดกวตล เปนตน

การปรบปรงภมทศนรอบมรดกวฒนธรรมส าคญ โดยผสานกบการปรบปรงพนทสาธารณะของ ชมชน และสงเสรมกจกรรมการทองเทยว

การเพมเตมโครงขายการสญจรประเภทตางๆ ทงทางเดนเทา ทางจกรยาน ถนน และการสญจรทางน า ในบรเวณพนทดานในโดยเฉพาะแปลงทดนรมน า เพอสนบสนนให เกดการฟนฟพนทท เ สอมโทรมหรอถกปลอยใหทงราง โดยสอดประสานกบโครงขายทมอยเดม

การเชอมตอพนทรมน าภายในพนทสพนทรมน าบรเวณอนๆ โดยเฉพาะพนทรมน าบรเวณยานตลาดนอยซงตงอยบนฝงตรงขามของแมน าเจาพระยา ผานการเชอมโยงโดยเรอขามฟากทบ รเวณทาเรอคลองสาน


ภาพท 42 ทศนยภาพมมสงของยานกะดจน-คลองสาน พ.ศ.2575 (ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)


แผนท 4 ผงแมบทอนรกษฟนฟยานกะดจน-คลองสาน (ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)


12. ผงแมบทเพอการสงเสรมภมทศนยานกะดจน-คลองสาน

การฟนฟเมองในพนทยานประวตศาสตร นอกจากผงแมบทเพอการฟนฟเมอง ซงเปนพนฐานส าหรบการด าเนนโครงการตางๆ ยงจ าเปนตองมผงแมบทเพอการสงเสรมภมทศน ( landscape enhancement master plan) เพอเปนกรอบการพฒนาอาคารและสงปลกสรางทจะเกดขน มความสอดคลองกลมกลนกบบรบทของพนท และรกษาคณคาและความส าคญของมรดกวฒนธรรม การอนรกษฟนฟยานกะดจน-คลองสาน จ าเปนตองใชเครองมอการควบคมและการสงเสรมภมทศนพนทควบคกน การควบคมภมทศนเปนการรกษาภมทศนของยานโดยการบงคบใชในรปแบบของกฎหมาย ในขณะทการสงเสรมภมทศน คอ การก าหนดองคประกอบของอาคารและพนทเกยวเนอง ซงอาจใชบงคบดวยกฎหมายหรอไมกได โดยมากมกจดท าเปนแนวทางเพอใหภาคเอกชนปฏบตตาม เพอประโยชนในการสรางบรรยากาศ และเกบรกษาคณคาเชงสนทรยภาพของพนท

12.1 แนวทางการควบคมทางภมทศน

การควบคมทางภมทศนแบงการพจารณาเปน 3 กลมพนท คอ ภมทศนพนทรมน า ภมทศนรอบศาสนสถานและโบราณสถาน และภมทศนทางสญจรทส าคญ โดยมรายละเอยด ดงน

1) ภมทศนพนทรมน า

เสนอใหมการควบคมระดบความสงอาคารใหเกดการลดหลนกนอยางเปนระดบ โดยก าหนดใหขยายเขตควบคมความสงโดยรอบอทยานเฉลมพระเกยรตสมเดจพระบรมราชชนนใหครอบคลมมากขน รวมถงก าหนดเขตควบคมความสงใหมทระดบ 24 เมตร ตอเนองจากเขตควบคมความสงโดยรอบอทยานฯ ถงแนวถนนเชยงใหม ซงจะท าใหพนทบรเวณนไมสามารถกอสรางอาคารส งได ซงจะชวยใหภมทศนพนทรมน า เมอมองจากแมน าเจาพระยาเขาสพนทเกดการลดหลนลงจากพนทท มความสงมากในยานคลองสาน ลงมาเปนพนททมความสงอาคารปานกลาง กอนจะเขาสพนทประวตศาสตรเขมขน (ภาพท 44)

ภาพท 44 รปดานแสดงแนวคดการควบคมภมทศนความสงของอาคารและสงปลกสรางเพอรกษาเสนขอบฟาของยาน (ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)


2) ภมทศนรอบศาสนสถานและโบราณสถาน

การควบคมภมทศนรอบศาสนสถานและโบราณสถานในยานกะดจน -คลองสาน เปนการควบคมภมทศนจากมมมองส าคญเพอควบคมเฉพาะการพฒนาทจะท าลายคณคาของมมมองทก าหนดไว เชน การพฒนาทจะท าใหฉากหลงของอาคารส าคญถกบดบงไป หรอการพฒนาทจะมาบดบงอาคารส าคญเทานน โดยมมมองทส าคญลวนแลวแตเปนมมมองจากดานหนาศาสนสถานและโบราณสถาน จงก าหนดใหมการควบคมความสงเพยง 3 ดาน ไดแก ดานขางและดานหลงของศาสนสถานและโบราณสถาน เพอไมใหเกดอาคารทมความสงเปนโทษตอทศนยภาพจากมมมองส าคญทไดก าหนดไวดงกลาว (ภาพท 45)

ภาพท 45 แนวคดการควบคมภมทศนรอบศาสนสถานและโบราณสถาน (ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)

3) ภมทศนทางสญจรทส าคญ

เสนทางสญจรส าคญทมเอกลกษณ ทควรไดรบการควบคมและสงเสรมภมทศน โดยเฉพาะอยางยงการควบคมความสงของอาคาร มดงน

ถนนเชยงใหม เปนถนนทมเอกลกษณในเชงความซ าของอาคารแถว ซงสวนใหญมความสง 2 ชน ถงแมอาคารจะไมมคณคาในการอนรกษมาก แตการรวมกลมของอาคารท าใหเกดบรรยากาศของการสญจรทด นาสญจร จงก าหนดใหมการควบคมความสงอาคารตามแนวถนนเชยงใหมใหไมเกน 10 เมตร

ถนนทาดนแดง และถนนสมเดจเจาพระยา เปนถนนทมความส าคญในเชงกจกรรมการคาขาย อาคารสวนใหญในปจจบนทอยตามแนวถนนเปนอาคารพาณชยและตกแถวทมความสง 3-5 ชน เพอรกษาบรรยากาศทดของพนท จงก าหนดใหมการควบคมความสงอาคารตามแนวถนนทงสองเสนใหไมเกน 16 เมตร

การก าหนดการควบคมความสงเชนน จะชวยในการรกษาบรรยากาศของเสนทางสญจรในสภาพปจจบน ไมใหเกดการพฒนาอาคารสงขนในระยะประชดถนนซงจะท าใหเกดความไมตอเนองของกจกรรมและภมทศน


ภาพท 46 ภาพจ าลองการพฒนาในอนาคตตามศกยภาพของผงเมองรวม (ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)

ภาพท 47 ภาพจ าลองการพฒนาในอนาคตหากมขอก าหนดการควบคมความสงตามขอเสนอ (ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)


12.2 แนวทางการสงเสรมทางภมทศน

นอกจากการควบคมภมทศนทสมควรใหใชบงคบเปนกฎหมายแลว ในพนทยานกะดจน -คลองสานยงคงมหลายพนททมลกษณะทางสถาปตยกรรมและองคประกอบของอาคารทเปนเอกลกษณ ควรคาแกการสงเสรมใหคงอยสบไป โดยการพฒนาแนวทางการสงเสรมภมทศนท เปนขอตกลงรวมกนภายในชมชน เพอประโยชนในการสงเสรมภมทศนอนดของยาน

พนททสมควรใหมการสงเสรมภมทศน สวนใหญจะเปนพนทเสนทางสญจรทส า คญ อาท ถนนสมเดจเจาพระยา ถนนทาดนแดง ถนนเชยงใหม ฯลฯ รวมถงพนทภายในชมชนบางสวน อาท ชมชนซอยชางนาค-สะพานยาว ชมชนกฎจน ฯลฯ (ภาพท 48, 49)

ภาพท 48 รปดานแสดงอตลกษณภมทศนทางสญจร ถนนสมเดจเจาพระยา (ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)


ภาพท 49 การอนรกษฟนฟภมทศนทางสญจร ถนนสมเดจเจาพระยา ยานคลองสาน (ทมา: ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)


13. โครงการน ารอง ภายใตผงแมบทเพอการอนรกษฟนฟยานกะดจน-คลองสาน

โครงการน ารองเพอการฟนฟพนทเชงกายภาพ ภายใตผงแมบทเพอการอนรกษฟนฟยานกะดจน -คลองสาน มจ านวน 5 โครงการ ไดแก

1) โครงการปรบปรงทางเดนรมน า ยานกะดจน

เปนโครงการปรบปรงทางเดนรมน าเดม รวมถงพนทตอเนองรมน า ตงแตบรเวณหนาวดกลยาณมตรถงหนาอาคารเทศกจ ระยะทาง 550 เมตร และการปรบปรงจดเชอมตอทางเดนรมน า กบพนท ดานในทงหนาวด ทาเรอ และคลองสายส าคญ

ภาพท 50 ลานรมน าวดกลยาณมตร (ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)

2) โครงการศนยขอมลทองเทยวทางน า-จกรยาน สะพานปฐมบรมราชานสรณ

เปนโครงการพฒนาจดเชอมตอระหวางยานกะดจน -คลองสาน และจดเปลยนถายการสญจรทเปรยบเสมอนเปนประตสยาน ขอบเขตโครงการเรมตงแตศาลาวดประยรวงศาวาส ถงใตสะพานพระปกเกลาฯ ประกอบดวย การพฒนาอาคารศนยทองเทยว ทาเรอ ทางเดนรมน าตอเนองลานรมน า และลานเปลยนถายการสญจรทางเรอ-จกรยาน

ภาพท 51 โครงการศนยขอมลทองเทยวทางน า-จกรยาน สะพานปฐมบรมราชานสรณ

(ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)


3) โครงการพฒนาทางเดนรมน า ยานคลองสาน

เปนโครงการพฒนาทางเดนรมน าใหมรวมถงพนทตอเนองรมน า ตงแตบรเวณใตสะพานพระปกเกลาฯถงทาเรอทาดนแดง ระยะทางรวม 650 เมตร และการปรบปรงจดเชอมตอทางเดนรมน า กบพนท ดานใน ทงดานหนาศาสนสถาน ทาเรอ และคลองสายส าคญ

ภาพท 52 สวนลอยน า โครงการทางเดนรมน ายานคลองสาน (ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)

4) โครงการถนนโอชาทาดนแดง

เปนโครงการปรบปรงภมทศนทางเทาถนนทาดนแดงซงเปนแหลงอาหารดงของยาน มขอบเขตโครงการตงแตทาเรอทาดนแดงจนถงสดถนนสมเดจเจาพระยา ระยะทางรวม 500 เมตร เปนการปรบปรงสภาพทางเทาใหผคาแผงลอยสามารถใชพนทสาธารณะอยางมสดสวน โดยไมเบยดเบยนสทธของผใชทางเทา ผอาศยและสงเสรมบรรยากาศถนนสายการคาทคกคก

ภาพท 53 ประตสถนนโอชาทาดนแดง (ทมา : ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)


5) โครงการปรบปรงสะพานทางเดน-ทางจกรยานขามแมน าเจาพระยา

เปนโครงการปรบปรงสะพานรถไฟฟาลาวาลนเดมหรอทเรยกกนวา “สะพานดวน” ใหเปนหมดหมายทใหมของยานกะดจน -คลองสาน ประกอบดวยสวนสาธารณะ ทางเดน และทางจกรยานขามฝงแมน าเจาพระยา ขอบเขตของโครงการเรมตงแตปลายสะพานฝงธนบรเหนอสวนปาเฉลมพระเกยรต ถงปลายสะพานฝงพระนคร ระยะทางประมาณ 230 เมตร แนวทางการปรบปรงสวนลอยฟานจงมการปรบระดบทางเดน ทางจกรยานบางชวงใหสงขนเพอเปดมมมองสแมน า และออกแบบแผงดานขางสะพานน าสายตาเปนระรอกคลน สลบกบแนวตนไมสรางความรมรนตลอดทาง

ภาพท 54 โครงการปรบปรงสะพานทางเดน-ทางจกรยานขามแมน าเจาพระยา (ทมา: ศนยออกแบบและพฒนาเมอง, 2558)


14. การลงทนและผลลพธจากการพฒนา

ในการด าเนนโครงการตามผงแมบทการอนรกษฟนฟยานกะดจน -คลองสาน จะมการลงทนพฒนาพนทสาธารณะโดยกรงเทพมหานครเปนมลคาระหวาง 6,500 – 14,300 ลานบาท ทงนขนอย กบรปแบบและวธการด าเนนการพฒนา ซงการลงทนพฒนาพนทสาธารณะในโครงการนจะชวยกระตนใหเกดการพฒนาพนทโดยภาคเอกชนคดเปนมลคาลงทนกวา 51,000 ลานบาท และสงผลใหเกดมลคาเศรษฐกจภายในประเทศไดสงถง 2.23 - 2.32 แสนลานบาท

สดสวนภาษทกรงเทพมหานครจะไดรบภายหลงด าเนนการกอสรางเสรจสน มมลคาประมาณปละ 5,223 ลานบาท นอกจากนนการพฒนาจะน ามาสผลลพธทดทางสงคม อาท สงผลใหเกดการจางงานในพนทอกกวา 25,000 ต าแหนง เปนการพฒนาทอยอาศยทไดมาตรฐานจ านวน 13,000 หลงใหเกดขนในพนท กอใหเกดตนแบบการอนรกษชมชนประวตศาสตรและสถานทส า คญทมคณคาทา งประวตศาสตรของกรงเทพมหานคร เปนการพฒนาพนทตอเนองกบแหลงทองเทยวรมน าระดบโลกทางฝงพระนครซงจะน ามาสการยกระดบคณภาพการทองเทยวของกรงเทพมหานครใหสงขน และเปนการปรบปรงเชงกายภาพพนทเมองชนในของกรงเทพมหานครใหมคณภาพดยงขน


15. แผนการบรหารจดการสการปฏบต

ล าดบการพฒนาโครงการตามผงแมบทเพอการอนรกษฟนฟยานกะดจน – คลองสานพจารณาจากผลการวเคราะหความพรอมในการด าเนนโครงการและชวงเวลาของการพฒนาระบบขนสงมวลชนทางรางทจะเกดขนในอนาคต ซงท าใหกรอบระยะเวลาของแผนการบรหารจดการโครงการสามารถแบงออกเปน 4 ระยะ และมรายละเอยดการด าเนนการดงน

1) การพฒนาระยะท 1 พ.ศ.2559 – 2560

การพฒนาระยะท 1 มงเนนการพฒนาโครงการทมความพรอมในการด าเนนการและสงผลลพธสงตอการอนรกษฟนฟยานกะดจน – คลองสาน อาท โครงการปรบปรงภมทศนและพฒนาทางเดนรมน ายานกะดจน – คลองสาน โครงการบานฝรงโปรตเกส โครงการมวเซยมธนบร และมงเนนการ ฟนฟพนทสาธารณะ อาท ถนน ทางเดนเทา สวนสาธารณะ และทางเดนรมน า เพอรองรบการพฒนาสถานอสรภาพ (รถไฟฟาสายสน าเงน) ในปพ.ศ. 2560 ดวยเหตดงกลาว การพฒนาในระยะท 1 จงมงเนนการพฒนาพนทรมน ายานกะดจน – คลองสาน พนทใตสะพานพทธ การพฒนาโครงการน ารองและพนทสาธารณะในยานกะดจนฝงตะวนตก (ภาพท 55)


การพฒนาในระยะท 2 มงเนนการขยายโครงการอนรกษและฟนฟพนทออกไปใหมากทสด เพอเรงรดการปรบปรงยานกะดจน – คลองสานไปสพนทตวอยางของการฟนฟเมองชนในของกรงเทพมหานคร โดยเรมด าเนนการโครงการทมความพรอมสงและปานกลางไปพรอมกน อาท โครงการพฒนาลานรมน า โครงการปรบปรงภมทศนรมคลองสมเดจเจาพระยา โครงการปรบปรงภมทศนรมคลองสาน โครงการถนนโอชาทาดนแดง โครงการปรบปรงภมทศนถนนเชยงใหม เปนตน ในขณะเดยวกนโครงการอนรกษฟนฟทไดรบการด าเนนการในระยะท 1 จะเขาสขนตอนการบรหารจดการพนทโดยผ มสวนเกยวของ ส าหรบการพฒนาพนทสาธารณะ อาท การพฒนาโครงขายถนน ทางเดนเทา ทางจกรยาน สวนสาธารณะ จะมงเนนการพฒนาใน 3 พนท ไดแก เสนทางเชอมโยงพนทรมน ากบพนทภายในยานคลองสาน พนทโดยรอบโครงการเพอการอนรกษและฟนฟยานคลองสาน และพนทเพอรองรบการพฒนาสถานประชาธปก (รถไฟฟาสายสมวง) ในป พ.ศ. 2562 การด าเนนโครงการในระยะนจงกระจกตวอยในบรเวณยานคลองสานตงแตบรเวณถนนประชาธปกจนถงบรเวณถนนทาดนแดง รวมถงพนทรมน าตลอดแนวตงแตทาดนแดงจนถงทาคลองสาน (ภาพท 56)


ในการพฒนาระยะท 3 กรงเทพมหานครจะสามารถด าเนนการพฒนาโครงการมความซบซอนสงไดสะดวกยงขน เนองจากผลจากการพฒนาโครงการและพนทสาธารณะใน 2 ระยะทผานมาจะสงผลใหภาคเอกชนเหนโอกาสการพฒนาไดชดเจนและรปธรรมมากยงขน ในระยะนกรงเทพมหานครจงควรเตรยมมาตรการผลกดนโครงการทจ าเปนตองพฒนาในพนทเอกชนหรอควรสงเสรมใหเอกชน เปนผด าเนนการหลก อาท โครงการโกดงโรงเกลอ โครงการทาเรอฮวยจลง โครงการครวทาดนแดง เปนตน ส าหรบการปรบปรงพนทสาธารณะมงเนนการฟนฟพนทเพอตอบรบการพฒนาสถานคลองสาน (สายสแดงเขม) ในป พ.ศ. 2572


การด าเนนโครงการในระยะนจงเปนการฟนฟพนทในบรเวณตงแตถนนทาดนแดงจนถงขอบพนทโครงการทางดานตะวนออกบรเวณทาเรอคลองสาน ซงในระยะท 3 น การพฒนาพนทสาธารณะโดยกรงเทพมหานครตามผงแมบทเพอการอนรกษฟนฟยานกะดจน – คลองสานจะเสรจสนสมบรณ (ภาพท 57)


การด าเนนโครงการในระยะท 4 มงเนนการบรหารจดการพนททไดรบการฟนฟ โดยการกระตนใหภาคเอกชนและประชาชนรวมมอในการพฒนาโครงการตางๆ ใหบรรลผลตามผงแมบทอยางมประสทธภาพ นอกจากนน การบรหารจดการพนทอยางตอเนองตงแตการพฒนาระยะท 1 เปนตนมา จะสงผลให เกดการฟนฟพนทโดยภาคเอกชนอยางตอเนอง ซงชวยสงเสรมใหโครงการอนรกษฟนฟยานกะดจน – คลองสาน สามารถบรรลเปาหมายตามผงแมบทในป 2575 (ภาพท 58)


ภาพท 55 การพฒนาระยะท 1





16. สรป

โครงการกรงเทพฯ 250 มวตถประสงคเพอพฒนาผงแมบทการฟนฟยานเมองเกาซงมอาณาบรเวณคลอบคลม 17 เขตพนทการปกครองในเขตเมองชนในกรงเทพมหานคร และเพอด าเนนการโครงการอนรกษฟนฟเมองน ารอง โดยคดเลอกพนทยานกะดจน-คลองสาน เปนพนทน ารองส าหรบการด าเนนการ

จากการศกษาพบวา แนวคดในการฟนฟยานเมองเกากรงเทพฯ คอ “เชอมยานสเมอง สรางเมองสวถชวตใหม” ซงสมควรเนนการเชอมโยงระหวางยานเปนส าคญ เพอเพมประสทธภาพในการคมนาคมขนสง และตดตอสอสาร ซงจะเปนประโยชนในเชงเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และสงแวดลอม โดยไดแบงพนทยทธศาสตรออกเปน 7 กลมพนท ซงจะใชยทธศาสตรเพอการเชอมโยงทมประสทธภาพแตกตางกนไป

ส าหรบการอนรกษฟนฟยานกะดจน-คลองสานนน จากการศกษาไดก าหนดวสยทศนของการฟนฟยาน คอ “ยานแหงความหลากหลายทางวฒนธรรมรมน า ทสรางสรรคเพอทกคน” ซงมการก าหนดรายละเอยดการอนรกษฟนฟทงสน 5 ดาน ไดแก ดานการทองเทยว ดานมรดกวฒนธรรมและวสาหกจทองถน ดานเศรษฐกจสรางสรรค ดานทอยอาศย และดานพนทสาธารณะรวมของหลากวฒนธรรม

นอกเหนอจากผงแมบทการอนรกษฟนฟยานฯ ยงไดจดท าผงแมบทเพอการสงเสรมภมทศนยานกะดจน -คลองสาน โดยไดเสนอแนวทางการควบคม และแนวทางการสงเสรมภมทศน ใน 3 กลมพนทส าคญ ไดแก พนทรมน า ศาสนสถาน-โบราณสถาน และทางสญจรทส าคญ และไดจดท ารายละเอยดโครงการน ารองเพอการฟนฟพนทเชงกายภาพ ภายใตผงแมบทการอนรกษฟนฟยานฯ จ านวน 5 โครงการ ไดแก โครงการปรบปรงทางเดนรมน า ยานกะดจน โครงการศนยขอมลทองเทยวทางน า-จกรยาน ใตสะพานพทธฯ โครงการพฒนาทางเดนรมน า ยานคลองสาน โครงการถนนโอชาทาดนแดง และโครงการสวนลอยฟา สะพานพระปกเกลาฯ

Documents

1 - Bangkokcmc.bangkok.go.th/bmaitev/web/uploads/20.pdf · 2017. 3. 31. · 3 รายงานสรุปส าหรับผูบริหาร โครงการจัดท