แผนการสอนท 3 หนวยท 3

วชา การประมาณราคากอสราง 1 สปดาหท 3 ชอหนวย งานดนขดและดนถม จ านวน 2 คาบ

1.สาระส าคญ การหาปรมาณงานดนขดและงานดนถมนนตองพจารณาจากระดบตามแบบทกอสรางจรง และตองค านงถงความหนาแนนของดนและลกษณะของภมประเทศดวย งานดนขดและงานดนถมคดหนวยเปนลกบาศก -เมตร 2.จดประสงคการสอน 3.1 รเกยวกบงานดน 3.1.1 บอกความส าคญของงานดน 3.1.2 บอกความเหมาะสมของเครองมอทใชในงานดน 3.2 เขาใจเกยวกบงานดนขด 3.2.1 อธบายวธค านวณหาประมาณดนขด 3.3 เขาใจเกยวกบงานดนถม 3.3.1 อธบายวธค านวณหาปรมาณดนถม 3.4 ปฏบตการประมาณราคางานดน 3.4.1 ค านวณหาปรมาณงานดนขดและดนถม

ใบความรท 3 หนวยท 3

วชา การประมาณราคากอสราง 1 สปดาหท 3 ชอหนวย งานดนขดและดนถม จ านวน 2 คาบ

3.1 งานดน 3.1.1 ความส าคญของงานดน งานขดดนถกมองในมมมองโดยทวไปคอ เปนงานกรรมกร ซงใครๆกขดได ในความเปนจรงการขดดนสามารถขดไดทงแรงงานคน และเครองจกร ในงานกอสรางบางครงอาจถกก าหนดไวโดยพนทๆจะท าการกอสราง ซงทางผรบจาง ไมสามารถเลอกไดจงตองเลอกใชเครองมอใหถกกบลกษณะของงานเพองานจะไดด าเนนไปดวยความรวดเรวเรยบรอยและมคณภาพมากยงขน 3.1.2 ความเหมาะสมของเครองมอทใชในงานดน งานดนขดเปนการสรางรายไดใหกบคนขดมากพอสมควร ถาดนเปนดนเหนยวธรรมดาคาแรงงานในการขดลกบาศกเมตรละ 100 บาท คน 1 คนสามารถขดดนชนดนได 3 - 5 ลกบาศกเมตรตอคนตอวน ถงแมจะเปนงานทถกมองวาเปนงานชนกรรมกร แตกคมคาเหนอย ดงนนการทผรบจางจะตดสนใจพจารณาวาจะใชเครองมอประเภทไหนในการขดดน ควรพจารณาจากองคประกอบตอไปน คอ 1.ลกษณะพนท ๆจะท าการปลกสราง วามความสะดวกมากนอยเพยงใด ถาจะใชเครองจกรในการท างานจะมพนทมากพอทจะด าเนนการไดหรอไม เนองจากเครองจะตองใชพนททงในการท างานและพนทๆจะเกบกองดนทจะขดขนมามาก จ าเปนตองมพนทรองรบมากพอสมควร 2.ลกษณะของดนทจะขดวาเปนดนประเภทไหน เชน ดนรวน , ดนเหนยว ,ดนแขงปนหน เปนตน ผรบจางจงตองพจารณาใหดวาจะใชเครองมอประเภทไหนจงจะลดคาใชจายในสวนนใหไดมากทสด 3.ลกษณะของงานทท า เชน ถาเปนงานอาคารเลกๆธรรมดากสามารถใชแรงงานคนได แตถาเปนอาคารใหญหรอมปรมาตรดนทจะขดจ านวนมาก กจ าเปนตองใชเครองจกรในการด าเนนการ ทงนในการพจารณาวาจะเลอกเครองมอชนดใดกตามไมวาจะเปนคนหรอเครองจกรทายทสดกตองใชแรงงานคนในการปรบแตง เพอใหไดขนาดถกตองตามแบบแปลนทก าหนดเนองจากเครองจกรไมสามารถเกบรายละเอยดการขดตามแบบแปลนได

3.2 งานดนขด 3.2.1 วธค านวณหาประมาณดนขด 3.2.1.1 การขดหลมฐานราก(กรณเปนดนรวนหรอดนรวนปนทราย) การหาปรมาตรดนขด สามารถค านวณไดหลายแบบแลวแตชนดของดน ถาเปนดนรวนหรอดนรวนปนทรายกตองเผอระยะขดขางละ 0.50 เมตร เพอปองกนการสไลดของดนในขณะขด

รปท 3.1 การขดหลมฐานรากแบบเผอ ใชในกรณทดนเปนดนรวนหรอดนรวนปนทราย

จากรปท 3.1 ปรมาตรดนขด = (ความกวาง+1 ) × (ความยาวยาว+ 1 เมตร) × ความลก × จ านวนฐาน โดยท ขยายความกวาง 1 เมตร และขยายความยาว 1 เมตร ตวอยางท 1 จากรปท 3.1 จงหาปรมาตรดนขดของฐานราก เมอฐานรากขนาดกวาง 1.00 เมตร ยาว 1.00 เมตร ลก 1.50 เมตร จ านวน 8 ฐาน วธท า ปรมาตรดนขด = (1.00 + 1) × (1.00 + 1) × 1.50 × 8 ฐาน = 48 ลบ.ม. ตอบ

3.2.1.2 การขดหลมฐานราก(กรณเปนดนเหนยว) การหาปรมาตรดนขดในกรณทเปนดนเหนยว จะขดตงฉากพอดกบขนาดของฐานราก โดยใหดนเหนยวนนเปนแบบของฐานรากโดยทไมตองใชไมแบบฐานราก

รปท 3.2 การขดหลมฐานรากแบบไมเผอ ใชในกรณทเปนดนเหนยว

จากรปท 3.2 ปรมาตรดนขด = ความกวาง × ความยาว × ความลก × จ านวนฐาน โดยท ความกวางและความยาวของหลมจะพอดกบฐานราก ตวอยางท 2 จากรปท 3.2 จงหาปรมาตรดนขดของฐานราก เมอฐานรากขนาด กวาง 1.00 เมตร ยาว 1.00 เมตร ลก 1.50 เมตร จ านวน 8 ฐาน วธท า ปรมาตรดนขด = 1.00 × 1.00 × 1.50 × 8 ฐาน = 12 ลบ.ม. ตอบ

3.2.1.3 การขดหลมบอเกรอะ – บอซม การขดหลมบอเกรอะ – บอซม กตองมการเผอขางละ 0.50 ม. เหมอนกน เมอเราน าทอซเมนตวางลงไปในหลมเรยบรอยแลว ใชบรเวณรอบทอซเมนตใสอฐหก ทรายและผงถาน เพอดดซมน าใหระบายไปรอบๆทอ และระงบกลนได

รปท 3.3 การขดหลมบอเกรอะ – บอซม

จากรปท 3.3 ปรมาตรดนขด = r2 × ลก × จ านวนหลม โดยท ความกวางขยายออก 0.50 เมตร โดยรอบ

ตวอยางท 3 จากรปท 3.3 จงหาปรมาตรดนขดหลมบอเกรอะ – บอซม วธท า ปรมาตรดนขดหลมบอซม = r2 × ลก × จ านวนหลม = × 1.002 × 2.30 × 2 บอ = 14.45 ลบ.ม. ตอบ

3.3 งานดนถม 3.3.1 วธหาปรมาณงานดนถม ดนถมกลบ คอ ดนทไดจากการขดแลวถมกลบคนไปยงต าแหนงเดม การค านวณหาปรมาณดนถมกลบหาไดโดยเอาปรมาตรทมาแทนดนถมกลบ เชน คอนกรตฐานราก คอนกรตเสาตอมอไปลบออกจากปรมาตรดนทขดจะไดปรมาณดนถมกลบหลมมหนวยเปนลกบาศกเมตร สวนคาแรงคดตามปรมาณดนถมกลบทค านวณได 3.3.1.1 การถมหลมฐานราก(กรณเปนดนรวนหรอดนรวนปนทราย) ตวอยางท 4 การหาปรมาตรดนถมฐานราก (กรณเปนดนรวน) ขนาดความกวาง 1.00 เมตร ความยาว 1.00 เมตร ความลก 1.50 เมตร จ านวน 8 ฐาน (ดงรป)

รปท 3.4 การถมดนหลมฐานรากในกรณทดนเปนดนรวนหรอดนรวนปนทราย

จากรปท 3.4 ปรมาตรดนถม = ดนขด - {(ปรมาตรเสาตอมอ + ปรมาตรฐานราก + ปรมาตรคอนกรตหยาบ + ปรมาตรทรายหยาบ)} วธท า ปรมาตรดนถม = 48 - {(0.20 × 0.20 × 1.10 × 8) + (1.00 × 1.00 × 0.20 × 8) + (2.00 × 2.00 × 0.10 × 8) + (2.00 × 2.00 × 0.10 × 8)} = 39.65 ลบ.ม. ตอบ 3.3.1.2 การถมหลมฐานราก(กรณเปนดนเหนยว) ตวอยางท 5 การหาปรมาตรดนถมฐานราก (กรณเปนดนเหนยว) ขนาดความกวาง 1.00 เมตร ความยาว 1.00 เมตร ความลก 1.50 เมตร จ านวน 8 ฐาน (ดงรป)

รปท 3.5 การถมดนหลมฐานรากในกรณทดนเปนดนเหนยว

จากรปท 3.5 ปรมาตรดนถม = ดนขด- {(ปรมาตรเสาตอมอ+ ปรมาตรฐานราก + ปรมาตรคอนกรตหยาบ + ปรมาตรทรายหยาบ)} วธท า ปรมาตรดนถม = 12 - {(0.20 × 0.20 × 1.10 x 8) + (1.00 × 1.00 × 0.20 × 8) + (1.00 × 1.00 × 0.10 × 8) + (1.00 × 1.00 × 0.10 × 8)} = 8.45 ลบ.ม. ตอบ 3.3.1.3 การถมทรายรองพน GS ตวอยางท 6 การหาปรมาตรทรายถมรองพน GS ขนาดความกวาง 3.00 เมตร ความยาว 3.50 เมตร ความหนาของทรายรองพน 0.30 เมตร จ านวน 4 พน (ดงรป)

รปท 3.6 แปลนผงพนและรปตดพน

จากรปท 2.6 ปรมาตรทรายถมรองพน = ความกวาง × ความยาว × ความหนา × จ านวนพน วธท า ปรมาตรทรายถมรองพน GS = 3.00 × 3.50 × 0.30 × 4 พน = 12.60 ลบ.ม. ตอบ 3.3.1.4 การถมอฐหกโดยรอบบอเกรอะ - บอซม ตวอยางท 7 การหาปรมาณอฐหกถมโดยรอบบอซมขนาดดงรป 3.7

รปท 3.7 รปแปลนและรปตดบอซม

จากรปท 2.7 ปรมาตรอฐหก = ปรมาตรดนขด - ปรมาตรทมาแทนท = ( × 1.002 × 2.10 × 1 บอ) - (( × 0.502 × 2.10 × 1 บอ) = 4.95 ลบ.ม. ตอบ

ใบงานท 2 แผนท 1 การสอนครงท 3

วชา การประมาณราคากอสราง 1 ชน ก ส . 2

ชอหนวยเรยน งานดนขดและดนถม หนวยท 3

ชองาน การประมาณราคางานดน เวลา 120 นาท จดประสงคการสอน 3.4 ปฏบตการประมาณราคางานดน

3.4.1 ค านวณหาปรมาณงานดนขดและดนถม เครองมออปกรณ - แบบแปลนทพกอาศย 1 ชน

- เครองคดเลข - ไมสเกลยอ / ขยายสวน - ดนสอ และ ปากกา

ล าดบขนการปฏบตงาน

- น าแปลนทไดรบมอบหมาย และอปกรณตางๆขนมา - ท าการอานแบบในสวนของแบบขยาย - นกศกษาสงเกต ดวา ในแบบ สวนบรเวณใด จะท าขดดนและถมดน - ท าการประมาณงานผง ทพกอาศย

งานทมอบหมาย - ใหนกศกษาท าการค านวณหาปรมาณงานดน ทจะใชในการกอสรางทพกอาศย 1 ชนจากแปลนทพกอาศย 1 ชน ทไดรบมอบหมาย - ใหนกศกษาเขยนสรปรายการค านวณ หาปรมาณงานดน ทใชในการกอสราง การบาน - ใหนกศกษาเขยนสรปรายการค านวณ หาดนขด และดนถม ทใชในการกอสรางจาก

แปลนทพกอาศย 1 ชน ทไดรบมอบหมาย ขอควรระวง - ในการอานแบบแปลนตอง อานดวยความรอบคอบ หากบรเวณใดไมมความชดเจน

ของตวเลขใหวดดวย สเกล ตามมาตรสวนทไดก าหนดไวในแบบ - รกษาความสะอาดของแบบแปลนทไดรบมอบหมาย - หลงการปฏบตงานควรท าความสะอาดโตะและเกบอปกรณใหเรยบรอย

การวดผล - ตรวจสอบความถกตองของการค านวณปรมาณงานดน - ตรวจความสะอาดของรายการค านวณ - สงเกตความตงใจเรยนและมสวนรวมในหองเรยน

ก าหนดสงงาน - ใหสงใบงานครงท 2 ในตนชวโมง ของสปดาหท 4

วธสอนและกจกรรม

1.ขนน าเขาสบทเรยน 1.1 สนทนาซกถามเกยวกบงานดนทนกศกษาเคยศกษามา 1.2 กลาวน าเกยวกบงานดน 1.3 นกศกษาแสดงความคดเหนความส าคญของงานดน 1.4 เขยนชอเรองงานดนบนกระดาน 2.ขนบอกกลาว 2.1 อธบายถงลกษณะของงานดน พรอมทงใหนกศกษาแสดง ความคดเหน 2.2 อธบายการอานแบบกอสราง โดยน าแบบกอสรางมาให นกศกษาดเปนตวอยาง 2.3 ซกถามความเขาใจในเนอหา 3.ขนพยายาม 3.1 นกศกษาฟงค าอธบายพรอมทงแสดงความคดเหนเกยวกบ ความส าคญงานดน 3.2 นกศกษาศกษาใบความรเรองการประมาณราคางานดน 3.3 นกศกษาซกถามผสอนในจดทยงไมเขาใจ 3.5 ใหนกศกษาท าใบงาน 3.6 นกศกษาท าใบงานเรองการประมาณราคางานดนดวย ตนเอง 4.ขนส าเรจผล 4.1 นกศกษาท าใบงานเรองการประมาณราคางานดนทไดรบ มอบหมาย 4.2 ผสอนและผเรยนรวมกนแกไขขอผดพลาด 4.3 ผสอนและนกศกษารวมกนสรปถงความส าคญของการ ประมาณราคางานดน 4.5 ผสอนและนกศกษารวมกนประเมนผลการรวมกจกรรม การเรยนการสอน

สอการสอน

เอกสารเอกอางอง เอกสารประกอบการสอนหมายเลข 1 4 5 6 8

เอกสารประกอบการสอน ใบความรท 3 เรองงานดนขดและดนถม วสดโสตทศน -

งานทมอบหมาย 1.ใหนกศกษาจดท าใบงานใหเสรจเรยบรอย 2.ศกษาวธการคดงานดนขดและดนถมเพมเตม

การวดผล 1.สงเกตความสนใจ 2.สงเกตการปฏบตงาน 3.ตรวจสอบผลการปฏบตงาน 4.จดอนดบคณภาพของงาน