E2635 v1

جمهوریت اسالمی افغانستان دوزارت انــــــــــــــــــرژي او اوبو د

(PCU) رياست انسجام د پروژو

)مسوده(

اجرااتو د تنظيم د چارچوب د چاپيريال او ټولنيز دلنډيز

پراختيا او بيارغوني د سيستم د اوبولګولو د لپاره( IRD)پروژي

افغانستان

08 January 2011

1

عنوانولړليک د

1................................................ لنډيزونه- منظراومتن پس پروژي د-

................................................34 ................................................ موقعيت پروژي د-4 اهداف................................... پروژي د-4اجزاوي.................................. پروژي د-7........................ ترتيبات تطبيق د پروژي د- چارچوب تنظيم د چارو ټولنيزو او ساتني چاپيريال د-

8)کړنالره(........................................9پاليسي.......................... او مقري قوانين،- کړنالره یا پاليسي کاريWB بانک نړيوال د-

................................................12 معلومات چاروبنسټير ټولنيزو او چاپيريال د-

................................................14 مشوري اړوندههمکارانو محلي د-

................................................14 اغيزي ممکنه چارو ټولنيزو او چاپيريال د-

................................................16 چاپيريال او ټولني د اړوند په بندونو کوچنيو د-

19تاثيرات............................................ ESMF)کړنالره( چارچوب تنظيم او ترتيب د ټولني او چاپيريال د-

................................26چارچوب)کړنالره( څارني د-

................................................27 مسؤليتونه او پروسي ارزيابي د چاپيريال او ټولني د-

................................................33

ليست ځانګړتياو منفي د پروژو دضميمه: لمړي....................................................47

د او قانون د استمالک د ځمکو د افغانستان دالف: ضميمه دويمهWB, OP 4.12کول مقايسه سره

....................................................48 چارچوب د پاليسي د کيدني ځاي په ځاي بيا دب: ضميمه دويمه63کړنالره.................................. الندي جبران د خساري د مخي له کړنالري دRPF دج: ضميمه دويمه ټاکنه ارزښت د او ګرزيدل مستحق لپاره

....................................................74 ليست کنترول د بيلوني د پروژو دضميمه: دريمه

....................................................89 او تاثيرات ځانګړي چاپيريال د لپاره پروژو دالف: ضميمه څلورمه اقدام لپاره کمولو د دهغوي

...................................................942

د او تاثيرات ځانګړي ټولنيز لپاره پروژيIRDP دب: ضميمه څلورمه...............................................تدابير لپاره کمولو د هغو100

د کيNEPA اداره مخلي په ساتني چاپيريال دضميمه: پنځمه ارزيابي د تاثيراتو د چاپيريال

105پروسه)کړنالره( ................................................... : دEIRP پروژه بيارغوني بيړنيو د اوبولګولو دضميمه: شپږمه

سال لپاره ارزيابي د چارچوب د تنظيم و ټولنيز او چاپيريال106مشوري...........................................

ESMP پالن د تنظيم ټولنيز او چاپيريال دضميمه: اوومه108نمونه..............................................

يا کړي زده د ساتني ټولنيزي او چاپيريال دالف: ضميمه اتمه109پالن........................ کاري لپاره ټرننګ

لوړولو ظرفيت او کړو زده د سره اندازو مختلفو پهب: ضميمه اتمه112فعاليتونه.............................

عمومي لپاره ارزيابي بشپړه د چاپيريال دالف: ضميمه نهمه115کړنالره.......................................

اليحي د وظيفو د لپاره ارزيابي د تاثيراتو ټولنيزو دب: ضميمه نهمه120نمونه.................................

123.........کړنالره لپاره تنظيم د خطرونو د ماينونو ضميمه: د لسمه.................ساتنه.. ملکيتونو کلتوري ضميمه: د يوولسمه

128

3

4

لنډيزونهAP = شخص شوي زيانمن

CDC = ټولنه پرمختيائي ټولنيزهCWIDA = مرستيال پرمختيا د قانون د اوبو د ټولني د

EIA = ارزيابي تاثيراتو د چاپيريال دEIRP = پروژه بيارغوني بيړني د سيستم د اوبولګولو دEMP = پالن تنظيم د چاپيريال دESS = د PCUمامورين ساتني د چارو ټولنيزو او چاپيريال د

ESMF = پالن تنظيم د چارو ټولنيزو او چاپيريال دESSO = مسؤل ساتني د چارو ټولنيزو او چاپيريال دFAO = اداره نړيواله موادو غذاېي او کرني دGPs = پاليسي عمومي

GoA = دولت افغانستان دHDI = الرښود انکشاف د انسان دHLP = پروژه ۍمادار او ۍباغدار دHQ = اداره مرکزي

IDA = اتحاديه انکشاف المللي بين دIEC = ارتباطات او کړه زده معلومات

IA = اتحاديه لګولو اوبو دLARAP = پالن کيدني ځاي په ځاي بيا د او استمالک د ځمکو دLARPF = پاليسي د کيدني ځاي په ځاي بيا د او استمالک د ځمکو د

چارچوبLEA = ارزيابي محدوده چاپيريال د

MACA = کي افغانستا په مرکز فعاليت د ماينو دMAIL = وزارت اوبولګولو او مالداري زراعت، د

MAPA = کي افغانستان په پروګرام فعاليت د ماينونو دMEW = وزارت انرژي او اوبو د

NRVA = ارزيابي ملي پذيزي اسيب او خطرونو احتمالي دNGOs = مؤسسات دولتي غيرNEPA = اداره ملي ساتني چاپيريال د

NERAP = پروژه ۍبيړن منظور په ګي رسيده د ته کليوNSP = پروګرام پيوستون ملي د

OP = پاليسي کاريO & M = ساتنه او څارنهRBOs = اداري حوزو سيندنيو د

RPF = چوکاټ پاليسي د کيدني ځاي په ځاي بيا دSIA = ارزيابي تاثيراتو ټولنيزIoR = اليحه وظايفو د

UNEP = پروګرام چاپيريال د ملګروملتونو دWB = بانک نړيوال

WHO = سازمان صحي نړيوالWUA = ټولنه کوونکو استفاده د اوبو د

1

افغانستانلنډيز اجرااتو دکړنالره ساتني ټولنيزي او چاپيريال دمتن: او منظر پس پروژي د

اوسـيږي کي سـيمو بانـډو او کليو په وګړي سلنه ٧٠ د افغانستان - د١ کي مجمــوع په ، دي تــړلي پــوري مالــداري او کــرني د ژوند ډيــري چي

چي ددي . سره جوړويـ( GDP) توليدات ناخالص داخلي سلنه ٤٠ نژديــداتو حيواني او کرنيزو د کي پايله جنګونوپه څولسيزو د ــود، تولي د کمب

ــډو او کليو ــايي د بانـ ــتمونو زيربنـ ــريب، توليدونوسسـ ــټيزو تخـ دبنسـ موجــوديت عواملو توليــدي د پيمانه لـږه په کيدنــه،او پـوره نه خدمتونو

وړ پــام د کي ځمکو کرنيزوخړوبيــدونکو د پرتله په مخه د څخه جنګ اود. دي غليرا کمښت

شـوي يـاد د او ده وړ کرني او کښت د ځمکه سلنه ١٢ يوازي هيواد - د٢ــلنه ٨٥ ځمکي ــري اړتيا ته لګولو اوبو د سـ او غلو د چي ځمکي . آبي لـ

جنګونو پسي پرله د دي، المل بنســټيز توليد د محصــوالتو کرنيزو نورو پــوره ته ســاتني او څــارني هغي د دي، شــوي زيــانمن ســخت وجي له

خراب ډير په سيستم اوبولګولو د کي نتيجه په چي شوي دي نه پاملرنه شوي لږ سلنه ٧٠ ځمکي آبي نسبت په پخوا څخه جنګ دي. د کي حالتدي. راغلي کمښت سلنه ٥٠ کي محصوالتو کرنيزو اوپه

ــال٣ ــري اړتيا افغانســتان داچي - ح د زيرمو نويو د ځمکي آبي د چي ل اوبولګولو موجــوده د وکــړي. خو پانګونه ســکتوريزه څو لپــاره پراختيا

کــال ميالدي ١٩٧٩ دي. د واقع کي لومړيتوب په بيارغونه د سيستمونوــواد ټــول په مخکي څخه ــرونکي اوبه کي هي ــژدي ځمکه ل ميليونه ٢،٣ ن

١.٨ يــوازي انــدازه دا کي کــال ميالدي ٢٠٠٧ په خو رســيدله، ته هکتارو د کي ســيندونو په چي ددي ســره ؤ موندلي کمښت ته هکتاره ميليونه

د ځمکه هکتــاره ميليــون ٠،٩ يــوازي اوسه و. تر ښه موجــوديت اوبوــارغوني د اوبولګولو ــدي بي ــوال راغلي الن ميالدي ٢٠٠٤ د بانک ده. نړي

بــيړني د سيستمو اوبولګولو د دولت افغانستان د خوا پدي را څخه کالــارغوني ــروژي بي ــطه(EIRP) پ ــول په پواس ــواد ټ د اوبولګولو د کي هي

٢٠١١ د پروژه دا چي کوله، مرسته او همکاري کي بيارغونه په سيستم پروژي شوي يادي د بشپړيږي نيټه ٣١ په مياشتي د مارچ د کال ميالدي

حــدودو په ســاحو آبي ٧٥٠ او وه وړ قنــاعت د توګه ټوليزه په تطبيقولــاره ميليونه ٠،٦٥ ډول مجمــوعي په چي مساحتونو بيلو بيال په کي هکت اوبو د پردي ده. برسيره راغلي الندي پروسي بيارغوني د ، رسيږي تهــرژي او ــوالي د کي وزارت په ان ــائې نړي ــ IDA) اداري پراختي ١٢٧.٥ د(

لوړولو د ظرفيتونو د لګښت زيـــات په څخه ډالـــرو امريکـــايي ميليونه د چي ده ښـــودلي مالومـــاتو او . ارزونو دي شـــوي نيـــولي پروګـــرام همدارنګه شــوي، زياته ســاحه آبي هکتاره ١٣٠٠٠٠ کي لړ په بيارغوني

توګه همدي په او دي راغلي ډيروالي وړ پام د کي محصوالتو کرنيزو پهــام په ددي دي. نو شــوي لږ حده ډيره په جنجالونه اړوند په اوبو د کي پ

2

(IRDP) پـروژي پراختيا او بيــارغوني د سيسـتم اوبولګولو د سـره نيولوــوني د بيارغوني د ترڅو شو بندي فورمول پروګرام اوبو د څنګ تر غځ

)جوخت( پيوست سره بندونوجوړولو کوچنيو د لپاره پراختيا د زيرمو دومومي. ادامه فعاليتونو پروګرام لوړولو ظرفيتونو د

)موقعيت(: ځاي تطبيق د پروژي - د٤ په افغانستان د چي ده پروژه ملي يوه پروژه شوي پيشنهاد شوي ياده ويشل ســيمو شــپږو په لپــاره اخســتني ګټي د کي حوزو سيندني ټولو

او کنــدز هــرات، کنــدهار، ابــاد، جالل کابــل، د ســيمي شــپږ دغه شــويــريف ــارت څخه مزارشـ ــايونو ټولو په چي ده دي. طمع عبـ د به کي ځـ

بنــدونو . ذخــيروي شي ورغــول سيســتمونه کوچني او لوي اوبولګولو ځــايونو شــوي نښه هغه په حــوزو ســيندنيو دتړلو به پروژي پراختيايي

ــني اغيز اوبه تلوونکي باندي د څخه سرحدي چي شي تطبيق کي نه مکړي. .

موخي: پروژي - د٥ د موخه(ــ IRDP)پــروژي پراختيا او بيــارغوني د سيســتم اوبولګولو د

. دي شــوي نيــولي کي پام په زياتوالي او وده توليد او توليداتو کرنيزوــاره رسيدو د ته موخي پراختيايي پروژي ددي چي ستراتيژي هغه په لپده: عبارت څخه موادو الندنيو د دي شوي نيول کي پام

i –لپــاره بيــارغوني د سيســتم اوبولګولو د سـره دهقانـانو او پرګنو د مرسته.

ii –اوبو د چي تاسيسول بيا خدمتونو هايدرومترولوژي د کي هيواد په ــوا او ــات اړوند په ه ــرو مالوم ــارغوني د ترڅو ول ــاره پراختيا او بي د لپ

راشي. الس په فرصت وړ طرحو مناسبو او پرمختللوiii –اوبولګولو او زيرمو د اوبو د کي وزارت په انــــــرژي او اوبو د

ــړنالري لوړولو ظرفيتونو د لپاره تطتبيق او طرحي د پروژو سيستم کورکول. ادامه ته تطبيقولو د

: اجزاوي پروژي - د٦ــروژه دا ــارغوني د سيســتم اوبولګولو د پ ــيړني بي ــروژي ب ــ EIRP) پ د(

ــدي ســيوري ــاده ځــواکمن فعاليتونه الن ــروژه شــوي کــوي. ي ــور پ څل بندونو کوچنيو بيارغونه. ب- د زيربنا اوبولګولود لري: الف- د اجزاوي

د هغـوي د او کــول ځـاي په ځـاي هايــدرو- مـترولوژيکي جوړولو. ج- دبرابرول. اسانتياوي خدمتونو

ــروژي د- د ــديريت، د پـ ــاختماني د مـ ــارني سـ د او ارزوني، او چاروڅـکول. حمايت ځواکمنتياڅخه جوړښت

: بيارغونه زيربنا د اوبولګولو جز_ د الف - د٧ــنيو د برخه دا ــتمونو اوبولګولو لويو او منځـ پوښښ تر بيارغونه سيسـ

اوبه ته ځمکي کرنيزي هکتاره ٣٠٠٠٠کي مجموع په چي راولي، الندي او ورسيږي ګټه ته کورنيو ٢٣٠٠٠٠ نژدي به څخه ځمکي ددي ، برابروي

. شي زياته ځمکه کرنيزه به پوري هکتاره ٨٧٠٠٠

3

چي ، دي شــوي نيــول کي پــام په داسي تطــبيق او طرحه بــرخي ددي به شان په مودل برياليـ( EIRP) پروژي بيارغوني بيړني د لګولو داوبو

. شي پلي کي هيواد ټول په ياCDCsشوراګانو پراختيايي کليوالي د )لکه ټولنو موجوده د ددي سره

CDCsټولګو شــوراګانو پراختيايي کليوالي د clusterتطــبيق په پــروژي (د لپــاره فعــاليتونو دپــروژي چي ، دي اړين ګډون پيمانه پرخه په يي کي

د )ټيپيــک( کارونه ورته بيــارغوني . د کــړي برابــري اسـانتياوي الزمي د خوړونو د کانــالونو، عمــومي د ســاختمان، دســربند کانالونو او ويالو

د اوبو دســـيالبي غونډيوڅخه د پـــل، تـــيرولو د )داوبو ســـاختمانونو څخه ســيندونو د نــورو او ترنــاب ســيفون، تيريــدلو(، پاسه د کانــالونو

ســاختمانونود کنــترولي د او پلچکونه ســاختمانونه، تيريــدونکي داوبود. دي شامل کي کولوپه ښه حالت

موخو ګڼ شــمير محــدود برخه : دا پراختيا بنــدونو جز:دکوچنيو ب - د٨ د ، حقــوق تــړلي پــوري دملکيت جوړولــو، کولو، طرحه بندونو کوچنيو

شــوي . داټاکل کــوي مالتړ څخه سيســتمونو ويشــني حقوقــواو د اوبو دتيريدلــدلوالنجي څخه دســرحد چي حــوزوکي ســيندينو تړلو په بندونه

د کي شــاوخوا په حــوزي ۍسيندن د شمال .د شي ځاي په ځاي لري ونه په بندونه کوچــني دذخيروي ساحي ٢٢ مخي له غوښتني د خلکو محلي

. طمع لري جريان تياري مطالعاتولپاره دممکنه هغي د چي شوي نښه په .چي بشپړشي کي مياشت په مي د کــــــــــال ميالدي2012چي ده

له قــرارداد د څــارني ســاختماني او ډيــزاين بشــپړ يي به ســره تــرتيب په به پيل بنــدونو ذخيروي کوچنيو د به ډول حقيقي . په شي تيار مخي

څخه نيــټي د بشپړيدلو د . دپروژي وشي کي پيل په کال ميالدي2013 . شي ونيــول کي پــام په فصــلونه ســاختماني بشــپړ دري به مخکي

لوړولوته ظرفيتونو د وزارت انـــــــــــرژي او اوبو د برخه دا همدارنګهــورا محلي ،}تنظيمونکي( اوبو د )محلي ميراب{ محلي د او پراختيا ش

. دي کول مالتړ او سمبالول ټولګي( جوړول، ګانو شورا محلي د او

تاسيسول: خدمتونو او اسانتياوو دهايدرو- ميترولوژيکيجز: ج - د٩ په هغــوي د او تائســيس خــدمتونو هايدرو- ميــترولوژيکي د به برخه دا

او دســافتوير چي کــيږي حمــايت خدمتونه اغــيزمن او کــافي مرســتهــاردوير ــاحوي ه ــيزات س ــپورت د او تجه ــانتياوي ترانس او اوبو او اس

ــاره خپريدو او تحليل راټولولو، د ارقامو د کارکوونکي وزارت انرژي لپ هايدرولوژي-مترولوژيکي د چي سره هيوادونو هغه برابروي. د روزنه

انــرژي او اوبو د ترڅو کــول تــواميت وي پــرمختللي ډيره کي خدمتونو ســره لوړولو ظرفيتونو د ديپــارتمنت دهايــدروميترو- لــوژيکي وزارتوکړي. مرسته

د او ارزونه او ليدنــه،کتنه ســاختمان د اداره، پــروژي جــز: دD - د١٠اصول. ځواکمنتيا

شويدي: ترکيب څخه برخو څلورو الندنيو د برخه دا

4

پــروژي بشــپړي د . دابرخه کول حمايت ليدني او اداري د پروژي - د١١ تنظيمولــو، مــالي تنظيمولــو، قراردادونو د تــدارکاتو، او تهيه اداري

ــروي، ــنيو د س ــدونو کوچ ــتم اوبولګولو او بن ــرول سيس طرحه او برابــو، ــاختمان د کول ــترولو، کيفيت او کتنه س ــيزي د کن ــال او ټولن چاپيري

ــاتني، ــ ــبيقولو، پالنونو اداري د س ــ ــارونو د تط ــ ــرا د ک ــ د بڼسټ پر اجــارکوونکو ــاره ک ــارکوونکو قــراردادي د تشــويقوونکي، مــالي د لپ د ک

ســاختماني دي.د لګښتونه فعاليتونو پرمختيائي د او ورکولو معاشونو . دمنځنيوپروژود : الف کيږي سره تر کي حالتونو دوو په مالتړ څارني

. خدمتونه مشورتي لپاره څارني د ساختمان. مشوري لپاره څارني ځايي بندونود ذخيروي کوچنيو . د ب اوبولګولود دـ( UNFAO) اداره نړيواله کرني او خوراک د ملګروملتونو د

همکــاري تخــنيکي ســره بريــاليتوب په(EIRP) پــروژي بيړني بيارغوني. وي کړي برابري

بـرخي يدد چي ده منبع يـوازني(FAO) بنسټ پر تجــربي ښي همــدي د د او طــرحي د بنــدونو کوچــنيو د ، له پرته برابــروي خدمتونه مشورتي مخي له الرښــود د بانک نړيــوال د به برخه دا چي څخه، کتني ساختمان

مشــورو د ۍکمپن کيدونکي غوره پواسطه رقابت ازاد د منځ تر کمپنيو دــدونو کوچــنيو . د رســيږي ســرته پواســطه متخصصــين به اړوند په بن

جوړولو او طرحه په بندونو د مطابق پهOP/BP – 4.37 ،چي کيږي ګمارل. کړي مطالعه هم مصئونيت هغوي د کي

ــرژي او اوبو - د١٢ ــنيکي د وزارت ان ــونل تخ ــنيکي بيلو بيال په پرس تخ شـويو پيشــنهاد د شـمول په کولو حمـايت او لوړولو ظرفيتونو د برخو

د کي، تــدارکاتو او تهيه په همدارنګه کي، پروګــرام په بنــدونو کوچــنيو کولــو، تفتيش او څيړنه داخلي تنظيمولو، مالي تنظيمولو، قراردادونو

د او ســاتني چاپيريــال د او برخو تخــنيکي بيالبيلو د ارزونــه، او نظارتکوي. کار کي برخو په جنسيت او چارو ټولنيزي

چي کــــول همکــــاري هکله په لوړولو ظــــرفيت د ټولګو محلي - د١٣ اوبو د کي محلونو په ډول رواجي )په ميرابــــــانو د په دي مشــــــتمل

نــور او دهقانــان ،CDC شــوراګاني پراختيــائي محلي تنظيمــوونکي(، انستيتيوتونو، انجينري محلي پوهنځي، پوهنتونو د پروګرامونه، محلي

څخه. موسسي توليدي ساختماني محلي او کتابخانو

ــارت د مانيتورنګ - د١٤ ــني نظ ــابي او کت ــاليتونو ارزي کي برخه په فع پروسي توليـداتو راغلو السـته او عواملو توليـدي د چي کـول همکاري

. دي شاملي پکي

)لکه مطــالعو ستراتيژيکو د او نيول تياري لپاره پروژو راتلونکو - د١٥شويدي. نيول کي پام اغيزه( په بدلون د اقليم د

تياري او ترتيبات تطبيقولو د ښه ډير په تطــبيقEIRP پــروژي بــيړني د رغــوني بيا د لګولو اوبو - د١٦

بيا د لګولو اوبو د سره بدلو لږ ډير په ترتيب عين په او تللي مخ پر توګه5

ابولګولو د شـــويدي نيـــول کي پـــام په هم پـــروژه پراختيا او رغـــوني د پــروژو د لپــاره تيــاري د تطــبيق دEIRP پــروژي بــيړني د دبيــارغوني

ــجام ــوراکPCU اداره انس ــرني او دخ ــوالي ک ــنيکي دFAO اداره نړي تخ ټــول تطــبيق د پــروژي د او شــوي مرســته تمويليــده، پواســطه ټيمونو

لــري. غــاړه په به مديريت مالي د او خريداري او تدارکاتو د مسؤليتونه څخه )دفــترونو( حــوزو ســاحوي شــپږو دPCU اداره انسجام د پروژو د

د کــوي احتــوا کي هيــواد ټــول په به پروسه دبيــارغوني چي دي عبارت دبيــارغوني چي لــري دفترونه ســاحوي شــپږPCU اداره انسجام پروژو

ــام په سطحه په هيواد ټول د به تياري پاره د سيستمونو او نيسي کي پــاتو دغه د ــوي څارنه به څخه ترتيب ــارغوني د اوبولګولو د ک ــيړني د بي ب

د کــارکوونکي پــاملرني په ته تجربو راغلو الســته د څخه EIRP پــروژي مشــخص کي تطــبيق په کــړنالري د ساتني د چارو ټولنيزو او چاپيريال

د تطــبيق د او تيــاري د لپــاره پـروژو د او کـيږي ورپيژنـدل مســؤليتونه ونيــول کي پـام په کي دفـترونو ساحوي او مرکزي په انسجام د پروژو

د هم بهFAO اداري نړيــــوالي خــــوارکي او کــــرني د همدارنګه شي او چاپيريــال د څو تر وګمــاري وظيفه په متخصص ټولنيزو او چاپيريال تفتيش او نظارت فعاليتونه ټول خپل تنظيم د کړنالري د چارو ټولنيزو

چي لوري کړي. دريم جــواب ته مرســتيال انرژي او اوبو د به مستقيما ته هغه او وکــړي نظــارت پالن شوي ياد د څو تر استخداميږي وي ګوي کيــدني ځــاي په ځــاي بيا اســتمالک د ځمکو کــړي. د وړاندي راپور خپل

د بنــدونو کوچــنيو د ســره تيــاري مســتقلي او قوي دLARAP پالن کاري د لګولو اوبو د کي پـــاي کـــيږي. په نيـــول کي پـــام په لپـــاره نظـــارت

کـړنالري روزني د چي پالن روزونکيIRDP پروژي پراختيا او بيارغونيــيزو د به اړوند په ــال او ټولنـ ــاتني چاپيريـ ــروژه د به اړه په سـ ــار پـ کـ

ــو، ــ ــيدونکو، محل د کوونک ــ ــانو، د اوس ــ ــوراګانو محلي د ميراب ــ او ش د چــارو ټولنــيزي او ســاتني چاپيريــال وي. د مشتمل څخه قرارداديانو

په ځاي کي فقره ١٠١ په پروسه مسؤليتونه د لپاره نظارت او ارزيابيشويده. ځاي

کړنالره ساتني د چارو ټولنيزو او چاپيريال د

د فعاليتونه خپلIRDP پـروژه پراختيا او روغــوني بيا د لګولو اوبو . د١٧ــارغوني د لګولو اوبو ــيړني بيـ ــروژي بـ لوړتيا او تقويه مالتړ پهEIRP پـ

د وزارت انرژي او اوبو د پروژه شوي ياده دي پر سربيره کيږي ورکولــتان ــتلو قـــدم وړ د کي برخه په پراختيا د زيرمو د اوبو د افغانسـ اخسـ

جوړول بندونو کوچنيو د حوزو بندو د او کړنالري د لګولو اوبول د لپاره چي ددي کــوي. ســره کومک ونلري موضوعات کړکيچن سرحدي د چي

مصــرف په لپــاره دبيــارغوني لګولو اوبو د برخه زياته بــوديجي دي دــيږي ــنيو د خو رس ــدونو کوچ د ځمکو د به بندونه لويو اوبولګولو د او بن پورته جهته لـدي ولـري اړتيا لپاره کيدني ځاي په بياځاي د او استمالک

ددي ســره شامليږي کي کټوګوري الف په چاپيريال د پروژه شوي ياده شوي پيژندل ندي اوسه تر طرحي بندونو کوچنيو او پروڅو لويو د چيــال د خو ــيزو او چاپيري ــارو ټولن ــاتني د چ ــړنالره س اړوند په(ESMF) ک

ــابي اجتمــاعي او محيطي بشــپړي ــرتيب طــرحي او ارزي د شــويدي ت6

کيدني ځاي په ځاي بيا د(ESMF) کړنالره ساتني د اجتماعي او محيطي ځــاي په ځــاي بيا د او استمالک د ځمکو د چي ده عبارت څخه کړنالري د

په پالن کاري د کيدني ځاي په ځاي بيا د کي صورت په الزميدو د کيدنيــاحو مشخصه په کي طرحه ــربيره کي س ــيږي. س ــردي تطبيق اوبو د پ او ټولنــيزو د څو تر شــويدي طرحه ســروي ســاحي لس بندونو د لګولو

ورسيږي. سرته ارزيابي اغيزو لومړنيو د چاپيريال

په طــرحي د(ESMF) کړنالري ساتني د چارو ټولنيزو او چاپيريال . د١٨ بيال د کي تطــبيق په هغي د چي دي راغلي الســته په تجربي کي جريان

ــروژو بيلو ــتون ملي )لکه پ ــرام، پوس ــروژو، ملي پروګ ــيړني پ ملي ب مالــداري او بـاغواني د پـروژي، ملي بـيړني رسي الس د کليو پروژي،

ــروژي، ــارغوني اوبولګولو د پ ــيړني دبي ــروژي ب ــورو او پ ــروژو( په ن پ تجــاربو او داجراتو هغي د او شوي نيول الندي برسي د کي افغانستان

(ESMF) کــړنالري د چــارو ټولنيزو او ساتني چاپيريال د څخه کړي زده د محلي د او اوريـــدلو د شـــکايتونو د الرښـــودنکي داسي د ګـــډون په

او ټولــني د کي پــروژه شــوي يــاد په لــري ګډون پکي اړه په شوراګانو فعــاليتونو پيشــنهادي په فهرست جــامعي او اغيزو معکوسو چاپيريال

ــاره کولو نظــارت د او کميــدو د هغي د او شــوي پيشــبيني کي هلي لپشويدي. ترتيب او طرحه ځلي

ــال . د١٩ داسي(ESMF) کــړنالري ســاتني د چــارو اجتمــاعي او چاپيريــودونه ــړنالري او الرښـ ــنهادوي کـ ــني د چي پيشـ ــال او ټولـ د چاپيريـ

ــواو دمنځه او کميدو د اغيزو معکوسو امله له فعاليتونو ــږه تر لږ وړل ل چاپيريــال . د شــويدي نيــول کي پــام په اقــدامات کمښت پــوري حــده

دولت جمهــوري د افغانستان د(ESMF) کړنالره چارو ټولنيزو او ساتني په ســاتني چاپيريــال د بقت مطا په پالســيو د بانک نړيــوال د پواســطه) کيــدني ځـاي په ځـاي بيا اجبـاري د پالن(، عمليــاتي4.13) ارزيـابي

ــاتي4.12 ــ ــؤنيت بند د پالن(، عملي ــ ــاتي4.13) مص ــ د پالن( او عملي د هم او اړوند په پالن( عملياتي/BP 7.50) پروژو مثير په اوبو نړيوالو

ترتيبيږي. او طرحه سره نيولو کي پام په قوانينو داخلي د هيواد

پاليسي: او مقرري قوانين، بانک نړيــوال د همدارنګه او مقــررو او قوانينو ټولو د افغانستان . د٢٠

کيږي کتنه ډول الندي په ته پاليسيو ساتني د

: کتنه ته پاليسيو او مقرريو اسنادو، تقنيني . ملي٢١ په ســاتني چاپيريــال او قوانينو ټولنــيزو د چي مقــرري او قوانين هغه

د ٢٠٠٨ قــانون ســاتني چاپيريــال د افغانســتان لــه: د دي عبارت اړوند او تــاريخي د افغانســتان د ســتراتيژي، سکتور اوبو د ٢٠٠٩ قانون اوبو

دي. ٢٠٠٥ قانون استمالک د ځمکو د ،٢٠٠٤ ساتنه اثارو فرهنګي

کي کــال ميالدي ٢٠٠٩ په(ــ NEPA) اداره ملي ســاتني چاپيريــال - د٢٢ او تنظيمــوونکي د ســاتني چاپيريــال د کي هيــواد په چي شــوه جــوړه

ــروژو هري ده. د مرجع لومړني لرو، صالحيت منظورونکي د لــومړي پ7

ــور فعاليتونو او پاليسي پالن، کتني، ساتني چاپيريال (NEPA) د بايد راپ اړوند په پـــروژي د اداره شـــوي يـــاده ترڅو شـــي، وســـپارل ته اداري

کړي. مشخصي اغيزي فشاري سو او احتماليــورد متخصصــينو د ۍکمپن - د٢٣ ــال د پس نه کتــني د پواســطه ب چاپيري

اجازه کتني بيا د يا قبلوي پروژه چي خبروي(NEPA) اداره ملي ساتني دريو تر څخه وخت د اجــازي د پــروژه نو قبلوله ئي چــيري ورکــوي. که

شي کيداي پريکړه بورد متخصصينو EIA شي. د تطبيق بايد پوري کلنو د چاپيريــال د(NEPA) اداري ملي ساتني چاپيريال وګرځي. د بيرته چي

دي. درج ضميمه پنځه په طرزالعمل کتني او ارزيابي د ځمکو د او قـــانون د ســـاتني چاپيريـــال د لپـــاره پـــروژيIRDP - د٢٤

ده. شوي اشاره ته EIA مقرري استمالکــديږي داسي ــولي چي څرګن ــروژي ټ ــروژيIRDP د او پ ٢ د فعاليتونه پ

د اغـيزو، منفي احتمـالي د فعاليتونه ټـول چي راځي، النـدي کټګــوريــاحي ــانګړو س ــيزو ځ ــدلون د او اغ ــني المل طبعيت وړ ب ــيږي. کوچ کشامليږي. کي کټګوريI د چي دي جز يوازيني پروژي IRDP د بندونه

غوښــتنه لپــاره کټګــوري ٢ دEIA مقــرره استمالک د ځمکو افغان - د٢٥ د اداري شــوي ديــادي مالک ځمکي د او جــوړونکي پــروژي د چي لــري

ســپارل فــورم يو درخواســتي د مخي له غوښتني له الرښوود تخنيکيــيږي ــال وروســته څخه هغي د چي ک (NEPA) اداره ملي ســاتني چاپيري

کوي: فيصلي النديني دوه ســره شــرايطو د يا شــرايطو د پرته )تائيــدي( ســند منظــوري الــف- د

صادرويــنيکي چي کيږي ورکول مشوره ته کوونکو ب- درخواست د راپورته تخ

يوسي. دمنځه يا او حل انديښني پيداشوي او وکړي کتنه سرهــتمالک د ځمکي د ــرري دEIA اسـ ــتني بنسټ پر مقـ ــاب وروسـ د انتخـ

ــال ــاتني چاپيري ــار پهNEPA اداري ملي س ــدي چي وي کي اختي اړوند پ کي حالت کيدو رد د وي. خو رد درخواست شوي ورکړل يا ښايي تائيدــوي. ليکلي ته کوونکو درخواست داليل ردکيدلو د اداره شوي ياده ورک

ــررهEIA د ــال د مقـ ــاتني چاپيريـ د هکله په رول دNEPA اداري ملي سـڅرګنده. ده نه اړوند په فعاليت د تطبيقلو د پروژو

منـــابعو اوبو دWSS ســـتراتيژي ســـکتور اوبو د او قـــانوني اوبو - د٢٦ پر کيــدني نــژدي او انتقال د او ارتفاء په تهIWRM اداري بشپړي تنظيم رول ډير ګــډون همکــارانو محلي د او پراختيا حــوزي ســيندني د بنسټ د چي کــړي وعــده ډول ښــکاره پهWSS ســتراتيژي ســکتور اوبو لري. د

مخي له ضــرورت د چي راوړي زور به پــدي او کمــوي به کميــابي ټولوــاراتو محلي ــرفيت د همک ــوړول ظ ــانو د او ل ــوي مالتړ دهقان څو تر ک

ولري. راوړنه السته پايښت د دمعيشيتــابعو د اوبو د اســتنه برخه او ګــډون اســتعمالوونکو اوبو داخــرني د من

ليــدل چي لکه کي پروسه پــدي چي کوي تائيد هکله په تصميم د تنظيم NGOs کي کلنو په جنګ د توګه ټولګــيزه لري. په رول حياتيNGOs کيږي

ســکتور اوبو دWSS او کړيــدي تــاءميني پيوند ســره محلونو کليــوالي د سيستم تنظيم اوبو دNGOs ادارو دولتي دغير کي پراختيا په ستراتيژي

پراختيــائي محلي او کوونکو اســتفاده اوبو د لپــاره څــارني او ســاتني

8

کړيــدي. پيشــنهاد لــري رول کــوونکي رهــبري چيCDC شــوراګانو اوبوIWRM د چي تشــويقوي همکــارانو محلي قانوني اوبو د همدارنګه

برخه کي تنظيمولو او جوړولو پالن ۍهمغږ او کولو يوګــوني په منــابعو کــوي واضح قــانون يادشوي چي پردي برسيره وکړي، ګډون او واخلي

ــډون او اخســتنه برخه ســطحه محلي په چي ــانګړي ګ ــري، اهميت ځ ل په ســتونزي کوونکو اســتفاده د اوبو د اخســتنه برخه او ګــډون دارنګه

کړي. حل ډول ساده ډيره

ــانوني اوبو - د٢٧ ــتفاده اوبو د محلي د قـ ــني کوونکو اسـ د اوبو د ټولـــابعو ــاتني د من ــاره تنظيم او س ــدي لپ ــوي. د رول کلي او اوبو مشخصــرژي ــرني، د اوMEW وزارت انـ ــداري او اوبولګولو کـ MAIL وزارت مالـ

توظيفMEW د مــادي ١٠ لري. د مسئوليت جوړولو د ټولني ددي دواړه مــادي ١١ د او جــوړوي به ټولنه کوونکو اســتفاده اوبو د چي کړيــدي

کړي. جوړي ټولني اوبولګولو د چي دي مؤظفMAIL الندي

٢٠٠٤) قــانون ســاتني و اثــار فــرهنګي او تــاريخي د افغانســتان - د٢٨ــال( هر ــاريخي د چي فعاليتونه ډول ک تخــريب د ســاحو فــرهنګي او ت

ددي قــانون دي مــاده(. همدارنګه ١٦ او مــاده١١) دي منع کــيږي الملکړيدي. ارايه الرښووني ځانګړي کي کيدلو رامنځته په حالتونو ډول

ــاينونو د - پرته٢٩ ــتني د داداري خطرونو د م ــروژه هيڅ به څخه غوښ پ ضميمه١٠ په کړنالره اړوند په اداري د خطر د )دماينونو شي نه تطبيق

وګوري(. کي

(:٢٠٠٥) قانون استمالک د ځمکو - د٣٠ زيربنــائي عامه د لکه پــروژو المنبع عــام د قــانون اســتمالک د ځمکو د

ځمکو لرونکو ارزښت فرهنګي او علمي د لپاره جوړولو د ساختمانونو يا اخســـتلو ځمکي د لپـــاره ځمکي توليـــدي کچه لـــوړه په اســـتمالک،

برخه يـوه په قـانون د اسـتمالک لـري. د صـراحت بشپړ کول استمالکده. شوي يادونه داسي کي

عامه چي اســـتمالک ځمکي بـــرخي يـــوي د هغي د يا قطعي يـــوي د د مخي( توګه له نـــرخ د )دورځي عادالنه په بـــدلون هغي د اړتيـــاوي

ماده(. ٢) کيږي پواسطه تصويب د شورا د وزيرانوــوق ملکيت د ځمکي د ــتفاده د يا او حق ــدلو اس ــوق، کي ــروژي د حق د پ

شــوي يــادي د مخکي مياشــتي دري څخه نيــټي د کيــدلو عملي تطــبيقــتفاده د يا او حقوقو د مالک د ځمکي ــاري د کوونکو اسـ ورکولو د خسـ

کيږي. قطع وروسته څخهــتفاده د يا او ملکيت د ځمکي د د ځمکي د کيدنه قطع حق د کوونکو اسـ

او اســتثنائي په خو محرومــيږي نه څخه ۍدرخت اوسر راټولولو د حاصل ٦کــړي. ) ايجــاب کول تخليه سمالسي ځمکي د چي کي حالت بيړني يا

ماده(.ــتوګني د کي ځمکه په ارزښــت، ځمکي د ونو د ارزښــت، ودانيو او اس

د خســاري د او استمالک د جايدادونو ډول هر د کي ځمکه په او اوزښتماده(. ٨٠کيږي.) نيول کي پام په کي وخت په ورکولو

9

د چي ددي سره کيږي، ټاکل پواسطه شورا وزيرانو د جبران خساري د وي. يادشــوي موجــود قــانون اســتمالک د کي باره په استوګنځيو نويو

کي بــاره په پالن د تيــاريو او ترتيبــاتو ډول هر د استوګنو نويو د قانوننشته. صراحت ډول هيڅ

)کاري( پاليسي: عملياتي بانک نړيوال دپاليسي محافظتي

تطبيقيږي کي وخت په پروژي د چي پاليسي محافظتينه بلي

{ x}(OP/BP 4.01) ارزونه چاپيريال د } {

{ } {x}( OP/BP 4.04) استوګن طبيعي { } {x}( OP 4.09) )رفت( مديريت تاوان د

{( OP/BP 4.11) منابع فرهنګي فزيکي }ــــ {x }

{x}( OP/BP 4.12) استوګن بيا جبري } {{(OP/BP 4.10) )خلک( افراد بومي ــ {

{x }ځنګلونه (OP/BP 4.36 )}(OP/BP 7.60) تطبيق پروژو د کي محلوو ځپلو جنګ x} } {

( OP/BP 4.37) مصئونيت بندونو د(OP/BP 7.50) تطبيق پروژو د مسيرونو اوبيزو نړيوالو په

ــال - د٣١ ــاتنه چاپيريـ EA) سـ OP/BP ــروژي : دارنګه(4.01 (A) الف د پـ کله ترتيبــيږي لپاره پروژو شويو ياده دESMF او وي شامل کي کټګوري

اوESIA د نو شــوه ځــانګړي ســاحه لپاره جوړولو د بندونو کوچنيو د چيEMPترتيبيږي. پواسطه ټيم مشورتي اړونده د توګه بشپړه به

: OP/BP 4.12داطلبانه( )غير استوګن نويو - اجباري٣٢ پــام په مخي له دليل د اســتمالک د ځمکي ېيــاتي او پراخي د ګړنالره دا

ــول کي ــ ــيږي. د ني ــ ــوال ک ــ ــاري د موخه پاليسي د بانک نړي ــ نويو اجب معشــتي د همدارنګه او کميــدو ترحده امکان د يا او مخنيوي د استوګنو

استوګنو نويو اجباري چيري دي. که عبارت څخه کولو استفاده د بديلوــنيوي څخه ــتوګنو نويو نو وي، ممکن نا مخ ــاره اس ــوه لپ ــائي ي پراختي

ځايه بي د چي شي تطــبيق او شي ونيــول کي پام په ډول پدي کړنالره د الري د منــابع د اچــوني پــانګي د چي شي برابره زمينه لپاره کيدونکو الزمي بايد ته کيــدونکو ځايه ولــري. بي برخه پــوره کي ګټه په پــروژي

تطــبيق او جــوړوني پالن په اســتوګنو نويو د او شي ورکــړل مشــوري پراختيا او بيــــارغوني د اوبولګولو واخلي. د برخه بايد کي کــــړنالري

وي. ضميمه چوکاټ پاليسي د(RFP) استوګنو نويو دESMF لپاره پروژي ټولنــيزو د کيدنه ځاي په ځاي ډول هر اړه په استمالک ځمکو او پروژو د

10

ــيزو ــ ارزونو د(RAP) جـــــوړوني پالن د نويواســـــتوګنو د او(SIA) اغـدي. دربرګيرنده

OP) مصــئوليت بنــدونو - د٣٣ پيل پاليسي مصــئوليت د بنــدونو : د(4.37 چي کــيږي اسـتخدام هــيئت مستقل پيژندونکو کار د(POE) ده. د شوي

د جوړولو د(PCU) اداره انسجام د پروژي د او وارزوي طرحي انجينرياچوي. کي جريان په پروسي

OP/BP) پــروژي مســير په اوبو نړيوالو - د٣٤ د(IRDP) د پاليسي دا(7.50 د افغانســـتان د چي پـــروژي پراختيـــائي او بيـــارغوني د لګولو اوبو

ــيندونو ــرحدونو نړيوالو د چي سـ ــيريږي څخه سـ ــير په تـ دي واقع ســـروژه پرختيائي او بيارغوني د اوبولګولو د چي ددي تطبيقيږي. سره پ

(IRDP)د پــروژي ددي که بيارغوي. خو سيستمونو اوبولګولو موجوده د مــاهيت پــروژي د ووځي، څخه ســاحي وړ پــام د فعاليتونه او اجراکول

پــراخ ئي ډول يــوه په چي کــوي تغــير برخه يو ساحي د يا مومي بدلونوي. نه شامله هغه چي راځي نظر په ساحه نوي چي کړي

په اوبو نړيوالو د چي جوړيږي کي حوزو ۍسندين بندو په بندونه کوچنيــير ــوظ ددي وي. پس نه واقع کي مس ــنهاد د مخي له ملح ــويو پيش ش بايد موضــوعګاني النــديني سره پاملرني په ماهيت د فعالتونو د پروژوکړي: پيدا تحقق

کميت اود کيفيت د اوبو د ســيندونو نورو د به تطبيقول پروژي الف- د نــورو د کــول اســتفاده څخه اوبو ونلــري. ب- د اغــيزه منفي پلــوه

ــيندونو ــروژي ددي اوبو په س ــبيق د پ ــوم امله له تط ــيزه منفي ک و اغ) د نو وه واقع کي حــالت اســتثنائي کوم پلوه ددي پروژه که نلري. خو

OP 7.50 )عملياتي د حق استثنا کيږي. د ورکول خبر مخي له فقري ٧ ـ OP) پالن ۍبــيړن د لګولو اوبو د او کيږي ورکول خبر مخکي الندي(ــ 7.50

ــيږي مراحل ۍط کي متن په(EIRP) پروژي بيارغوني د اوبولګولو د او کشي. حاصل به هم حق استثناء(IRDP) پروژي پراختيا او بيارغوني

پاليسي عملياتي او قانون استمالک د ځمکو د(OP 7.50) بانک نړيوال دوي. مراجعه ته ضميمي ٢ نه کتنه ته

معلومات بنسټيز اجتماعي – محيطي ســيمه(PCU) اداري انسجام د پروژو د سروي اجتماعي – محيطي – ٣٥

همکــارانو محلي ټولو د پواســطه مســول ســاتني چاپيريــال د ايزدفــتر کي برابرولو پــروژو د ســطحه محلي يا ايــزه ســيمه په چي ګروپونه. حاصليږي پيژندګلوي لري فعاليت

screeming اړوند په toolsســره ګــروپ هر د څو تر وکړي استافاده به څخه ــاعي محيطي ــيزو اجتم ــدګلو په اغ ــړي. کمک او مرســته کي ۍپيژن وک

وګوري(. ضميمه ٣ )لطفا کميــدونکي اړونــده لپــاره بشــپړيدلو دESMP د راوړني الســته سروي د

د برابرولو د پــروژي هــري د څو تر اســتعاليږي لپــاره ټاکلو د الروڅارو

11

ــپړولو د جز الزمي ــاره بشـ ــوره لپـ وي پرمختګ پـ ــا ــميمه ٧ )لطفـ ضـوګوري(.

ــارغوني د اوبولګولو شــويو پيشــنهاد د چي شــوه جوته چي - کله٣٦ بي ده اړتيا ته اســتمالک ځمکي د يا کــيږي کمک دعوضه د پرته ځمکه لپاره

شــامليږي. زيــانمن کي(ــ RAP) پالن کيــدني ځــاي په ځــاي بياESMF نوــويو ــدګلوي د(APs) اشخاصو ش ــاري د او پيژن ــبران د خس ارزښت د ج

پاليسي کيدني ځاي په ځاي بيا او استمالک د ځمکو د اړه په مشخصولو ونيول کي پام په چي کوي ايجاب(LARPF) چوکات 2c او2b شي. )لطفاوګوري(. ضميمه

ســاحوي ريښي الزمه لپــاره پــروژو بيارغوني اوبولګولو ډول - ددي٣٧ او دقيقي ســاحي د اينجيــنران ســاحوي او مســؤلين ســاتني چاپيريال

وکړي. کتني محدود ساتني چاپيريال د(LEA) لپاره مطالعي ژوري

ټاکل و لپــاره بند کوچــني د ساحه ځانګړي او مشخصه يوه چي - کله٣٨ ټولنــيزي او(EA) کتنه بشــپړه ســاتني چاپيريــال د لپاره هغه د نو شوه

ــي. کتنه بايد(SIA) کتنه اغيزمنتيا ــتان د بايد پلټنه او وش دولت افغانس څخه نيولو تصــميم جوړيــدلو د ســاختمان د لخــوا دواړو بانک نړيوال او

د به(SIA) پلټنه او کتنه اغيزمنتيا شي. ټولنــيزه وارزول او تائيد مخکيــتمالک د ځمکو ــاي بيا او اس ــاي په ځ ــدني ځ ــاري په کي (LARAP) پالن ک

ــتمل ــوم وي مشـ ــاي بيا د کي(LARAP) په چي کـ ــاي په ځـ ــدني ځـ کيـ تــرتيب په توګه ټولنيزه شي. په ونيول کي پام په انتظام او پرنسيپونو

ضــميمو7b او9a په اليحه وظــايفو د(TOR) لپــاره(SIA) او(EA) د ســرهدي. شامل کي

مشوري: همکارانو ساحو دــروژي پراختيا او بيــــارغوني د اوبولګولو - د٣٩ ــ ــاحوي د(IRDP) پ ــ س

اغيزمنتيا پــروژو د چي ورکــوي حق لومړيتــوب د ته مشــورو همکارانوــروژي د وبښي. مشوري ور والي ښه ته تالوم او اړيکي د او جوړولو پ

ــاري د منځ تر ګروپو بيلو بيال د ســـمي ــاد او همکـ او حيـــاتي کي اعتمـ هــواروي الري ددي ته خلکو سيمي د دوي لري. همدارنګه رول بنسټيز

څــير په مالک د پــروژي د فعــاليتونو په اجــرا د کــارونو د پــروژي د چيوي: شاملي کاني موضو دا بايد کي مشورو وکړي. په ګډون معلومــات هکله په اغــيزو هغي د او فعاليتونو شويو پيشنهاد د ته خلکو

خلکو خپلو د توګه ځــانګړي په او ګروپونو بيلو بيال د ســاحي د برابرول،ــويو پيشـــنهاد د ــدايتونو او نظريو الزمو هکله په فعـــاليتونو شـ ته هـ

ــام پر پوري حد ممکنه تر نظري ددوي کي ډيزاين او طرحه په جلبول، پ نظريو د هکله په کمښت اغــيزو د کي ډيــزاين او طرحه په نيــول، کي

خلکو د ســـيمي د کي مرحلو ټولو په تطـــبيق د پـــروژي د او شـــريکولول. هڅه ته ګډون

بــيړني د اوبولګولو د کي پروژي دي : په پروسه ورکولو مشوري - د٤٠کيږي. استفاده څخه پروسي کولو مشوري د(EIRP) پروژي رغوني

12

په به شــي. دوي مشــخص همکــاران محلي به کي قــدم لــومړي - په٤١ چي همکـــاران محلي شـــي. لمـــړي وويشل دووکټګوريو د مســـتقيما

محلي فــرعي يا دوهمي او کــيږي من اغيز کي وخت په اجراء د پروژي من اغــيږ څخه اجــراء د پــروژي د ډول مســتقيم غــير په چي همکــاران

کيږي(. من اغيز کيOutcome په چي )هغه کيږي

بــرخي د تعقيب په کولو کټګوري او پيژندګلوي د همکارانو محلي - د٤٢ــيتني ــ ــريقي اخس ــ ــروپ کولو بحث د لکه ط ــ ــوي نيمه د او ګ ــ جوړش

مســؤلينو د ســاتني چاپيريــال د دفــترونو ساحوي د مصاحبو ساختمان غونــډي د ســره ګــانو نماينــده د ګــروپ همکــارانو محلي هر د پواسصه

خلکو کليــدي د محلونو د غونــډي دا کيږي. چي مخي له نيولو د معمــوالــيږي. دا پراســطه مشــرانو شــوراګانو(CDC) د ښــځو د او کليو تنظيم

محلي چي وي مطمئن پــدي چي شي تنظيم کي وخت پداسي غونــډي اداره پروژي وکړي. د ګډون پکي ګان نماينده شمير اعظمي همکارانو

ښـــځينهNGO محلي د يا مســـؤله ښـــځينه ســـاتني چاپيريـــال د بايد غونــډو او کولو خــبرو د ســره ښــځو د محلونو د پواســطه کــارکوونکي

. لپارهولري کولو

د هغي د او معلومـاتو د اړوند په پـروژي د يـوازي نه غونډه ۍ- لومړن٤٣ د همدارنګه کــيږي. بلکه نيــول لپــاره انتشــارولو او خــپرولو د به اغيزو

ــروژي ــرحي د پ ــزاين او ط ــتونه ممکنه اړوند په ډي د خلکو د او سپارښ د پــروژو د همدارنګه تاسيسوي. دوي ټولګي فرصتونو مهمو د اوريدلو ګډون او مشورو سيستماتيکي د ټولني د پوري مرحلو آخرو تر پراختياتاسيسوي. ټولګي

ځمکــو، بي شــويو، متضــرر زيــات ښــځو وزلو بي او محرومو - د٤٤ کــيږي. په ورکــول حق لومړيتــوب ته غونــډو خلکو زړو او معيوبــانو

وزلي بي د او غــريب ټولني د چي ښځو سرپرستو کورنيو ډول ځانګريدي. مخ سره خطر د تيري د حقوق د او کيږي شميرل کسانو

د غونــډي او مشــوري همکــارانو محلي فــرعي يا درجه دوهمه - د٤٥ــدنورو ــډو ټولني ــره غون ــوازي س ــول م ــيږي. دا ني ــډي ک ــرني د غون ک

ــال د(MAIL) وزارت مالداري او اوبولګولو ) اداري ملي ســاتني چاپيريNEPA)، د همدارنګه او پيوســـتون ملي په رياســـتونو اوبـــوتنظيم د

NGOs محلي د او ادارو او نماينــــدګانو ادارو محلي د ادارو ولســــوالي او غونــډو ډول ددي غونــډي ربعوارNGO ايزو سيمه کيږي. د نيول سره

دي. من اغيږ ډير لپاره مشورو

ــاره پروژو هغه د مشوري ډيري همکارانو محلي او عامه - د٤٦ د چي لپــاي بيا جي و له هغي ــاي په ځـ ــورت کيدنه ځـ ــني نيسي صـ دي. د اړيـ

کيــدني ځــاي په ځــاي بيا د لپــاره(APs) شــويو زيانمن د پروسه مشورو (APs) د او ويشــلو مــواد معلوماتي د غونډو، بيلو بيال د چوکات، پاليسي

جــبران د امتيــازونو او حقوقو د خســاري د هغو د چي داري خــبر لپاره

13

دي. عبــارت څخه ميکــانيزم رســيدلو د ته شــکايتونو او کــړنالري کيدلو مطمئن کوي کمک ځمکي د داوطلبانه چي ته هغوي پروسه شوي ياده

به کي مقابل په ځمکي ورکــړي السه د اثــره له له پــروژي د چي کــويــيږي ورته حق ــدلو تلف د حق د او ورس ــنيوي د کي ــاره مخ اســنادو د لپ

حاصلوي. خبرداري برابرولو

محلي او واليـتي د به مســؤلين سـاحويPCU اوNGO - تطبيقوونکي٤٧) د به دوي چي شي مطمئن ترڅو ولــري غونــډي ســره مسؤلين ادارو

LARAP)تطبيق د پالن کاري کيدني ځاي په ځاي بيا او استمالک ځمکو د اداره انسجام د پروژو ولري. د مالومات توګه منظمه په او اړوندجز په ئي ساحه پروژي چي ولسواالنو د همدارنګه او کميټي ګذاري قيمت به د کــړي همغــږي ســره مشــرانو کليو د يا ملکانو او وي الزمي قلمرو د

يادشــويو د معلومات اړه په کيدلو جبران د خسارو او حقونو امتيازونوکيږي. شريک سره همکارانو حملي او مقامونو دولتي

اغيزي ممکنه چارو ټولني او ل دچاپيريال د کي طرحه په پــروژو پراختيا او بيــارغوني د اوبولګولو د(IRDP) - د٤٨

دوراني ارزونه اړخـــيزه هر د هکله په ټولنـــيزي او ســـاتني چاپيريـــالــابقت د سره(EIRP) پروژو رغوني بيړني د اوبولګولو مخي له لرلو مط

او برخه يــوه پــروژي د جريــان، په پروسي کيږي. ددي نيول کي پام په نيــول غونـډي سـره ټيم تخــنيکي د پـروژي د کيږي، مطالعه اسناد ټول

څلــورو شــو. د يــوه څخه اړخونو ټولو د هکله په پــروژي د څو تر کــيږيــات پروژي د کيږي. ترڅو کتنه ځلي څلور به څخه پروژو د سيمو معلوم

ګروپونــو، بيلو بيال د دمحلونو پــردي شي. برســيره ارزول و او راغونډ ګــډون پهNGOs محلي او کــانو نماينده دولتي محلي د همکارانو، محلي

ټولنــيزو چاپيريــال د پــروژي د څو تر کــيږي غوښــتنه نظر او مشــوري مشورو راشي. )د الس په وړانديزونه او نظرونه اړوند په موضوعګانو

لنډيز(. لست د

معلومــاتو شويو راغونډ د مخي له پروسي شوي تشريح پورتني - د٤٩ پراختيا څخه نطفي د انتظـــام يا اداره ټولنـــيز چاپيريـــال د بنسټ پر

هــره په(IRDP) پــروژي پراختيا او بيــارغوني د اوبولګولو د چي مــوميــيږي. ګوته په اغيزي منفي نهايي کيږي مواجه ورسره به کي مرحله کــري ــيړني اوبولګولو رواني د وروســتني ډي ــروژي رغــوني ب د(EIRP) پ

قبلــوونکي نه تغــير ډير د پيمانه ېياته په نوځکه دي، ورته ســره پــروژو پيمانه کوچــنيو نهــائي ډول يو د هم به ددي کيږي. سره نه تصور اغيزو

په ســاختمان د پــروژو د چاپيريــال ايز ســيمه په سره اغيزو موءقتو اوــو. د مخ کي مرحلو ــ ــيزو منفي شـ ــ ــدلو د اغـ ــ او وړلو منځه د او کميـ

ټولنــيزي چاپيريــال د پيژندنه ودي د ګټو د سيمو او محلونو د همدارنګه نيــول کي پــام په ځلي هلي اړيــني چوکــات په اداري 4a کــيږي. )لطفــا

د هغه د او اغــيزي منفي ټپيکي چاپيريال وکړي(. د مراجعه ته ضميمي اغــيزي منفي ټــپيکي ټولنيزي د ضميمي4b همدارنګه او پيمانه کميدلو

ښائي. اندازه کميدلو د هغي د او

14

د اوس او ســيمي د کي مرحله په طــرحي او ډيــزاين د پــروژي - د٥٠ نيــول کي پــام په ســروي محيطي اجتماعي لپاره مشورو د سره خلکو

ــيږي ــال د مخي له هغي د چي ک ــيز چاپيري ــيزي منفي ټولن ــدل اغ پيژنــدا کي پايله په فعاليتونه پـــروژي د چي کـــيږي د اغـــيزو کـــيږي. د پيـ يا اداري ټولنيزي او چاپيريال د چي ده اړينه اندازه مخنيوي او کمواليشي. تنعکس پالنونو په انتظام

کمښت: ممکنه اغيزو دــائي٥١ ــيزي - نهـ ــت: د هغي د او اغـ ــارغوني د اوبولګولو کمښـ او بيـ

تشــريح النــدي توګه لنــډه په اغيزي منفي نهائي پروژو بندونو کوچنيوکيږي.

اغيزي: چاپيريال د د ســـره پـــروژو د ډول طـــبيعي په چي کـــيږي وړاندوينه - داسي٥٢

بيرته او مؤقــتي ډيري، ځيني خو وي تړلي اغيزي ټولنيزي او چاپيريال يا او ځي منځه د سره تيريدلو په وخت د اغيزي دغه او وي ګرځيدونکي

کميږي. پوري سطحي تر قبليدلو د

د خــاورو شــويو وړل د تخــريب، خــاورو د ممکن اغيزي چاپيريال - د٥٣ او لجن اوبو خــاورو د وړل، منځه د نباتــاتو طــبيعي د ټيټــوالي، ســاحيپيداشي. څخه ناپاکي

غونډيو په چي مخي له تجربي کاري د اينجينرانو د تخريب خاورو - د٥٤ پواســطه کينولو نيــالګيو د کي اوږدو په بشــتو د او برخو لرونکو ميالن

پراختيا او بيــارغوني د اوبولګولو کــوي. د مخــنيوي ئي يا او کنترولوي تر څخه کولو قطع ځنګلونو د کي حـــالت په تطـــبيق د(IRDP) پـــروژو

د کي مســير په کانــال د اوبو د چــيري که خو کيږي مخنيوي حده ممکنه وني برابــره دوه به عــوض په هغه د نو شي ضرورت ته کيدلو قطع ونوشي. کينول کي سيمه نژدي هغي د نيالګي او

سيســتم د تنظيم د موادو فضله د ککړتيا يا ناپاکي اوبو او خاورو - د٥٥ شي واچول کي ځاي محفوظ پداسي مواد فاضله کنتروليږي پواسطه

د اوبو النــدي ځمکي د پواسطه موادو خطره شويو دتصفيه هغي د چي ټولــني تنظيم د اوبو د او خلک اولس وي. د مخــنيوي څخه کيدلو ناپاکه

ککړتيا د حشرو مضره نورو او سري د اوبه چي شي ورکړل روزونه تهــوري څنګه څخه ــ ــدي وژغ ــ ــروژه . پ ــ ــال د به کي پ ــ د کي اوږدو په کان

ــنيو د همدارنګه او پلونو د لپاره راتګ او تګ د حيواناتو او انسانانو کوچ اودس او منځلو کــاليو د لپــاره اســتوګنو محلي د چي ابګردانوپواسطه

. کيږي نيول کي پام په لپاره کولو

مناســبو په لپــاره راتګ تګ د حيواناتو او انسانانو د کي پروژه . پدي٥٦ــالو د لکه ساختمانونه ټولنيز او پلونه کي ځايونو کولو ادس او منځلو ک

شي. جوړ کي ساحه په تطبيق د پروژي د لپاره وګړو محلي د ځايونه،

15

ــيندونو احتمـــالي ٢٢ . د٥٧ ســـرته به مطالعـــات ســـروي ممکنه د ســـيږي ــوزي دغه او ورسـ ــته به حـ ــنيجو رغليو دالسـ ــته څخه تـ د وروسـ وړ پــاملرني د کــيږي بندي درجه مخي له چاپيريال او ټولنيز اقتصادي،

ــاثيراتو منفي ــداي ســره لرلو په ت څخه ليست د حــوزي ځيــني شي کي مشــورتي المللي بين لپــاره مطالعــاتو دقيقو ساحود ١٠ د شي، خارج

اســتمالک د ځمکو د پالن، د(EMP) ســاتني چاپيريــال د پواسطه کمپني د ســاتني چاپيريــال او ټولنــيزو د اوLARAP کيــدني ځــاي په ځــاي بيا او

ــابي ــډون په ارزي ــرته ګ ــيږيددي س ــوه به څخه رس ــاحي دري يا ت د سکيږي. ټاکل لپاره تيارولو د طرحي او ډيزاين بشپړ د ساختمان

ســاري د اغــيزي ټولنيزي پروژي شوي پيشنهاد اغيزي: د . ټولنيزي٥٨ او ســرآب د کي لســونو و په مهاجرتونه کــارګرو د زياتيدني، د امراضو

ــدونکي منځ تر ولسونو آب پائين په کومک ځمکو د او عــدالتي بي زياتيدي عبارت څخه شخړو اړه

کي ټولنه په چي کــول سره تر ځلو هلو داسي . د٥٩ روغتيا د مشخصــا او کلــورا لکه نــاروغيو ســاري نــورو او پيداکيدونکو څخه اوبو د پلوه له

ــروژي د مالريا ــاحي د پ ــارکوونکو د روغتيا د او زهکشي س ــره ک په سکړو. کمي را اړه په ورکولو خبرداري د وخت خپل

داسي لپـــاره کـــارګرو د کي کمپ ســـاختماني په بايد . قـــراردادي٦٠ پکي مــراقبت وړ غوښــتني د کــارګرو د څو تر چي کــړي برابر سهولت

ــاره پرمختيا د زيربناو د چه نقصانات هغه چي ورسيږي سرته را وي لپکړي. کم

تر ولسونو آب پائين او سرآب د به ترڅو وکړي کوشش بايد . پروژه٦١ اوسو و مطمين څو تر وشي مخنيوي څخه عدالتي بي زياتيدونکي منځ فرصــتونه کــاري مســاويانه منځ تر ولسونو د اب پائين او سرآب د چي

اشخاصو دولتي د مشرانو محلي د بايد پروژه شوي شي. ذکر وويشل د ټولــنيو د تنظيم د اوبو د شويو تاسيس نويو او مروجه د همدارنګه او

سر په اوبو او ځمکي د ســطحه محلي په څو تر کــړي لــوړه کچه پوهيشويدي. زياتي وجه په تطبيق د پروژي د البته څه کړي کمي را شخړي

تاثيرات چارو ټولنيزو او چاپيريال د اړوند په پراختيا د بندونو کوچنيو د

ــنيو . د٦٢ ــدونو کوچ ــده اړوند په بن ــيزي عم ــزاوي اغــيزي ټولن د به اج شــبکو او ژوند د اولسونو د ورکول، السه د معشيت او اداري د ځمکي،

کيـدني ځـاي په ځـاي بيا اجبـاري د خلکو د کي پايله په چه کيـدل مختل معيشــيتي او اشخاصو د امله جوړولو د ذخــيرو کوچــنيو کــيږي. د الملــابي لومړني اړتياو ممکنه د رسي الس نه ځايونو څړ لکه زيانو ) د ارزي

Google Earth)د سيســتم GISکي پــام په مخي له معلومــاتو جغرافيــائي شــکل اول په چه )لکه حــوزي شــوي پيشــنهاد ٢٢ شويدي. ټــولي نيولــودل کي ــويدي( د ښـ ــتفادي، د ځمکو شـ اړه په پوښښ د ځمکو د اسـ

بنــدونو لــوړوالي په مــترو ٢٠ د حــوزو ١٠ د او شــويده تجزيه او تحليل16

شـــويده. د ارزيـــابي ډول دقيق په هکله په تـــاثيراتو د اوبو د لپـــاره يادونه کي راپور بشپړ په کړنالري دESMF راپور تفصيلي کار د ارزيابي

شوديده.

سـاحو د بنــدونو شـويو پيشـنهاد د کي حـوزه تـړلي شـکل: په لـومړيموقعيت

ــتعمال د ځمکي . د٦٣ ــترګو د بنــدي طبقه پوښښ د ځمکي او اس د س بنــدونو ٢٢ ټولو د کي ســاحه شــاوخوا په کيلومترو ١٠ د اساس په ليدو

کي حــوزو په بنــدونو د ۍابيــار د ٢٢ شــوي. په نيــول الندي الس د لپارهــترين ــاحي پوښښ د او ځمکي بهـ ــاړي سـ دي. د نه وړ زراعت د او شـ

زراعت او کيــدني ځــاي په ځــاي بيا د ئي انــدازه استفادي د څخه ځمکو کرهنه ده کمه ډيـره لپــاره کي سـاحو بنــدو پيمانه پراخه په اصـال اصـالــاوخوا بندونو د بابا بتو او پشي ځايونه اوسيدلو د لري، نه وجود کي ش او انتقال خلکو د ممکن چي اوسيدونکي هغه هم ددي لري. سره قرار

د مخي له پراختيا د ســاحي د پــروژي د لپــاره کيدو ځاي په ځاي دوبارهــاد، فيض سبز مسجد د شي پيدا ضرورت کي وخت په تطبيق آب درز آب

څخه جملي له حــوزو شــوو ذکر ددي دي، بندونه ذخــيروي شاعبداله اوــاحي د بندونو ذخيروي د شاعبدال او درزآب آباد، ۍفي په شي کيداي س

ولري. امکان کيدنه ځاي په ځاي بيرون څخه

مــاموريت د رادار د توپــوګرافي د چيDEM موډل ارتفا ډيجيټالي . د٦٤ دوران په مــترو ٩٠ د(SRTM) د لــرونکي مســير منظم د چي واسطه په

له دوران قضــائي د معلومــات لــوړوالي د مــترو ٩٠ شــويدي. د تــرتيبــتر ٩٠ مخي ــترو ٩٠ په م ــاحه په م ــروي. دهر کي س ــاره بند يو براب لپ

حســابي موجــوده د فاصــله په مــتر ١٠ د(DEM) مــوډل ارتقاي ډيجټاليشويدي. ترتيب دي موجود کيArc MAP چي مخي له رقمونو

د ځمکو موجــود شــاړو د ساحي نيوني اوبو د ساحي بندونو ټولو . د٦٥ اړتيا ته کتــني بشــپړي لپــاره اغيزو د رسوباتو د ذخيرو شويو پيشنهار

په مرحلو د مطــالعو ممکنه او مطالعو ممکنه دقيقو مخکنيو د به ده. دا چي ده نــدوي ښــکار ددي شي. دا ونيول پام په سره تفصيل په جريان

17

ــيزه نه ستونزه يول هيڅ کي السرسي په ته اوبو بيا او ځمکه شــته. کن کي لــوري مخالف په جوزو د بندونو شويو پنشهاد د کيدنه ځاي په ځايــالتونو ډير په چي دي واقع ــيري د چي دي ښــکارندوي ددي کي ح د ذخ واقع مســاعد لپــاره ارتقا د فعــاليتونو د ســاحو کرنــيزو د ودي او رشد

دي. ډول الندي په پالن ارزيابي د ساحو ١٠ کيږي. د د امتــداد په کي ســاحو په بنــدونو ١٠ د کي کيلومترو ١٥ په شکل دوهم

ويشنه. ځمکو د استوګني او کرونيزو

ــکل: د دوهم ــترو ١٠ ش ــاحه په کيلوم ــدونو ١٠ د کي س ــداد په بن د امتويشنه ځمکو استوګنو او کرنيزي

چاپيريـــال او ټولنـــيزي چي څرګنـــديږي کي بنسټ پر تحليل دي . د٦٦ او دي، شــوي صــفر کي ســاحو سلنه ٨٠ په امله له حوزو آبي د اغيزي

مطــالعو ممکنه د چي دي مونـدلي کمښت کي سـاحو نورو سلنه ١٥ پهبرابروي. شرايط لپاره ارزيابي مخکي څخه

د ســاحو د بنــدونو شــويو پيشــنهار ٢٢ د ارزيــابي لــومړني . پورتني٦٧ ډيــرو ال د ټــاکني او پيژنــدني د اغــيزو احتمــالي ټولنــيزو او چاپيريــال

په ارزيــابي د مطــالعي ممکنه دي. د شــوي واقع مســاعد لپــاره څيړنو ســتريو ســټاليټ چي پيشــنهاديږي لپــاره ارزيــابي بشپړه د کي مرحله

ــتفاده څخه ــات ډول دا اس ــداي معلوم ,ASTER د چي شي کي IRS, SPOT IKONOSيا Quick Birdشي. راوړل الس په پواسطه

ممکنه او چـــيړنو بشـــپړي د ځمکي د چي کي لست په بنـــدونو الريد دا شــخص کــوونکي کمک لپــاره طــرحي او ډيــزاين بشــپړه د او مطــالعي

او نظــرت د او جريــان په تطبيق د چي کيږي نيول کي پام په دي شويکيږي. استفاده څخه تکنالوژي ددي کي مرحله په ارزيابي

18

ــتمال د ځمکو . د٦٨ ــاي بيا او پاليسي اس ــاي په ځ ــدني ځ ــړنالره کي ) کLARPF)ــتان د چي ــکاياتو او حقوقو د افغانس ــړنالري د ش ــره ک چي س

هغه په او لــري مطابقت شويده تصويب واسطه په دولت د افغانستان کــړنالره کيــدني ځــاي په ځــاي بيا د او اســتمالک د چي کي ځــايونو په ځــاي بيا د او اســتمالک ځمکو شــي. د تطبيق به کيږي ګڼل ضروري

په پرنســيپ، کيــدني ځـاي په ځـاي بيا د(LARPF) کــړنالره کيــدني ځـاي کوي توزيح تياري او ترتيبات لپاره مشخصاتو طرحي او ډيزاين د اړوند

تيــاره لپــاره تطــبيق د پــروژه شــوي ياده او ټعبيق پروژه په چي څو تر اجـرا د کــړنالري د کيــدني ځـاي په ځـاي بيا د کي حـاالتو پدارنګه کــړي پروسي تطــبيق د پــروژي د چــاري الري داسي توګه دوامداره په لپاره

بيا د او اســتمالک د ځمکو شــي. د ونيــول کي پــام په به کي جريــان په اصولو عمده او اساسي د(LARPF) کړنالره پاليسي کيدني ځاي په ځاي د مســـاويوالي حقوقو د اشخاصو د او عـــدالت ټولنـــيز د هم يو څخه

کي پـروژه په چي دي حصلول اصمنان ددي کــيږي اظـيزمن مســتقيما اشــخاص شــوي ځايه بي چي شو ډاډمن بايد لپاره تطبيق د اصولو ډول

حالت معيشيتي هغوي د او شوي خراب ندي اثره له پروژي د مستيقماــږه تر لږ ســطح جوند د ــروژي د ل ســره حــالت مخکل څخه تطــبيق د پ

) کــړنالره کيــدني ځــاي په ځــاي بيا د او اســتمالک ځمکي د وي برابــرهLARPF)ږ تطبيقــيږي پروژه کي هغي په چه سره اسيدونکو د محلونو د

وشي مشــوري الزمي بايد اړوند په پروسي کيــدني ځــاي په ځاي بيا دــاره دهغي او ځــاي په ځــاي دبيا چي شــي، برابر فرصــتونه مناسب لپ

ــار دا چي ، واخلي برخه کي طرحه پالن کـــاري په کيـــدني د محل د کـــتوګني ــال نويو او اس ــويو انتق ــالي منځ تر اشخاصو ش ــخړي احتم ش

. راکمويــيند د اغيزي احتمالي امله له بندونو کوچنيو د دي پر بيره . سر ٦٩ د س

د کي ســرکونو په جــوړول، بنــدونو موءقتو د کيــدو، منحــرف د مســير کمــوالي د اغــيزو ډول . ددي ده عبــارت څخه ککړتيا هــوا د او ازدحــام

ــاره ــيږي ځلي هلي لپ ــدلو د بند د چي ک د اشخاصو د کي وخت په جوړي د . همدارنګه شي برابــري اوبه کي محل په لپــاره کولو رفع د اړتيــاوو

د کي ســـيند په اســـتفاده مـــوءثره څخه االتو ماشـــين ســـاختمانيــيږي رامنځته اثره فعاليتونوله ساختماني د چي ککړتيا زياتيدونکي ، ک

. کميږي جــوړول ځخــيرو د ،داوبو کي جريان په جوړيدلو د بندونو کوچنيو . د٧٠

کوونکو اســتفاده د څخه اوبو د چي شي ونيــول کي پــام په داسي بايد اوسيدونکو د محل د دا چي ، وشي مخنيوي څخه څخه کيدو نقض د حق

ســره قــانون اوبو د افغانســتان د چي مخي له اړتيا مشــورود د ســره مهار د سيالبونو د يا او سيلبرونو د . همدارنګه کيږي حل لري معابقت

شي ونيــول کي پام په طريقي داسي بايد ځلي هلي نوري لپاره کيدلد اشخاصو کوونکو اســـتفاده د څخه اوبو د مســـير په ســـيندونو د چي

د او شي کم اويا وشي مخــنيوي څخه زيــان احتمــالي ډول هر د باندي د بند د موضـــوغګاني پورتـــني شو ډاډمن بايد څخه مصـــونيت د بنا زير

په يد با کي جوړيــدلو په ذخــيرو د داوبو او قاعــدو عملياتي په جوړيدلوشي. ځاي په ځاي ډول ليکلي

19

ــوي چي ســاحي . هغه٧١ ــالوجيکي او جغرافي ــري مشخصــات ايک د ول د منځ تر آب پــاين او آب سر د ، هايدرواوژي-جيولــوژي ، دسايز بندونو

بنســـټيږي د کيـــدل اغـــيزمن خلکو د خـــوا هغه د ســـيند د او منـــازعووه. شوي انتخاب لپاره سروي مالوماتي

ســروي مالومــاتي بنســټيږي د شــوي يــاد پورتــني دي پر بيره . سر٧٢ ۍلــومړن ســره خلکو د ولس د ، حــالت امنيــتي کوزوري د ساحا په سره

ولس د کي هغي په چي دي شـــوي اړوند ( په٢٢ – ١٢) د چي مشـــوري شــوراګانو انکشــافي محلي ، ږيــرو ســپين محلي د چي ګــان نماينــده

لس . و درلــوده ودډه اشخاصو شــويو نومــول او ښځو ميرابانوړ غړيو، پيشــنهاد د چي راکړ فرصت ته مــونږ مشــورو دي ســره ګــانو نماينــده

اغــيزو منفي او مثبتو چاپيريــال او اوسيدونکو په امله له بندونو شويوــنيو ولس . د وکــړو خــبري اړوند په ــده ځي ــدونو دوه د ګــانو نماين په بن

ــاحو ــاب د کي سـ ــوه دره( او پشا او دره )دهن په اړوند واليت فاريـ يـــان په خبرو د چي )شامار( کي ايبکو د واليت سمنګان د ساخه کي جري

دخلکو يــول همــدي په ، شي الندي اوبو د به ځمکه للمي چي شوه يادهــده ــانو نماين ــاده کي ســاخو ٩ په پواســطه ګ د خلکو د ، شــوي ده نه ي کي تــرځ په اتــرو خبرو او تيارولو د مشوري ممکنه د سره ګانو نماينده

. وشوي خبري جږياتو بشپړه او ييرو په

بند ساحي کلي آبي د کي واليت سمنګان په

20

ساحه بند د دري داالن د کي واليت فارياب په

21

ــول سر د ــاحه په بند کردنه د واليت پ ــره عوامو د کي س مشــورتي سپروسه

ساحه بند شاديان تنګي د واليت بلخ د

: اغيزي شوي پيشبيني غير چاپيريال او ټولينيزو د.٧٣ د چي کي حــالت په اغــيزيو شــوي پيشــبيني غــير چاپيريال او ټولني د

وزارت انــرژي او اوبو د ، کــيږي رامنځته کي جريان په تطبيق د پروژي بدلون ته ارزيابي چاپيريال او ټولينيزو د دفتر انسجام د پروژو د اړوند

22

د اغـيزو ددغه او کــوي بررسي اغـيزو ممکنه د سـره د يي يا او ورکوي. کوي ځلي هلي الزمي لپاره کنمولو

:( ESMF) کړنالره تنظيم د چارو ټولينيزو او چاپيريال د

په کــړنالري د(ــ ESMP) پالن تنظيم د چــارو ټولينيزو او چاپيريال . د٧٤ لپــاره هغي او شي وپيژنــدل اغــيږي نــاوړه چي ، کــيږي طرحه معابق

کنښت هغي شــي. د ونيــول کي پــام په الرښــوود او پاليسي عمــومي د پــروژي د وي تــړلي پــوري موضــوعګانو خاصو په چاپيريال او دټولني

ــام په کي وخت په تطــبيق ــروژه . هــره شي راکمي کي ي د بانــدي پــيزو او محيعي حساسو ــوعګانو ټولينـ ــوه له موضـ ــروژي د پلـ منفي پـ چي پروژي دهغه او وشي کتنه جدي بايد سره نيولو کي پام په خواصوشي. نه تقويه بايد لري خواص منفي

کــار ښه ډير لپــارهEIRP د ترتيبــات اجــرا د پروژو : د تياري . بنيادي٧٥ــارهIRDP به سره بدلون څه مږ په شکل غين په وکړ ــار ورڅخه هم لپ ک

ــي. چه واختل ــروژو د ترتيبــات دا ش او اوبو دPCU اداره انســجام د پ تخــنيکي پهFAO سازمان نړيوال کرني او خوراک د سره وزارت انرژي

ــوري ــ ــبيق د پـــروژي د چي مش ــ مـــالي د چي کي اړخونو ټولو په تط د پــروژو ورسيدي. د سرته دي شامل پکي تدارکات او تنظيم حسابونو هيــواد ټــول په چي لــري دفترونه زونونو شــپږو پهPCU اداره انســجام

هغه د او تــرتب پــروژي لپاره بيارغوني د سيستمونو د اوبولګولو د کيکړيدي. نظارت ئي څخه

ــيړنيو د اوبولګولو . د٧٦ ــ ــارغوني بـ ــ ــروژي د بيـ ــ د تجربو د(EIRP) پـ) کــړنالرهي د تنظيم د چــارو ټولنيزو او چاپيريال د مخي، له معلوماتو

ESMF)،چارو ساختماني د او کولو اماده کولو، نښه په د پروژو د تياري PCU د ســره لرلو په دظــايفو خاصو د مــامورينو دPCU د لپاره تطبيق د

کــيږي. عالوه مســؤليتونه سطحه په ساحي د مسؤليتونه دفتر مرکزيــکل عين په ــوراک د ش ــرني او خ ــوال ک ــازمان نړي ــنيکي(FAO) س تخ

د چي ســروي متخصصــين چــارو د چاپيريــال او ټولنــيزي د کي مشورو تنظيم د چــارو ټولنــيزو او چاپيريــال د همدارنګه او اشــتباهاتو نظــريــړي. او څارنه داخلي او تطبيق(ESMF) کړنالره اوبو د چه اړخ دريم وک

څو دي. تر جوابګو توګه مســـتقيمه په ته مرســـتيال وزارت انـــرژي او ګذارش خپل څخه هغي د او شويدي رعايت پالن شوي ذکر چي وګوري

ورکړي. راپور او

دولــتي غــير يــوه به خــوا له(PCU) اداري د انســجام د پــروژو . د٧٧ــابيږي(NGO) موسسه ــتمالک د ځمکو د څو تر انتخ ــاي بيا د او اس په ځ

ــره(PCU) اداري انسجام د پروژو د(LARAP) پالن کاري کيدني ځاي سوګرزوي. وړ ارزيابي او تطبيق د سره لرلو په آهنګي هم د

23

د پالن کمښت د چــارو د چاپيريــال او ټولنــيزو پالنونــه: د کمښت . د٧٨ په اغــيزو ممکنه د به ده تشــکيلوي برخه هســتوي يــوه پالنونو د پروژي د پـــــروژو مختلفو د چي کـــــړي برابر فعاليتونه کمښت د کي مقابل

شي. ونيول کي پام په کيږي رامځته کي جريان په فعاليتونو

کړنالره: څارني د

په(ESMF) کــړنالري تنظيم ټولنيز او چاپيريال فعاليت: د څارني . د٧٩کيږي. کي سطحو دوه په اجرا فعاليتونو نظارتي داخلي د مطابق

چاپيريال د دفترونو سيميزو د انسجام د پروژو د سطحه، محلي . په٨٠ څــارني د کــوونکي تنظيم چــارو د ټولنيزو\جنســيت د مسؤلين، ساتني د غوښــتني ټــولي د ټولنــيزو او چاپيريــال د چي لــري مســؤليت لپــاره

ــته څخه جلسو مختلفو د څخه کليو مختلفو د لپاره تطبيق د پروژي الس د اوســـيدونکو د کليو د او شـــاهدانو د پـــروژو د چي معلومـــات راغلي د ډول معيــاري په توګه مياشــتني په او تهيه راپــور ســره العمل عکس

PCUورکړي. راپور ته فتر د

ــطحه ملي په او متخصصين ساتني چاپيريال د سطحه ملي . په٨١ د س (ESMF) پالن د تنظيم د ساتني چاپيريال د به مسؤلين ساتني چاپيريال

ــارت د څخه پروسي د تطبيق د پالن د ډول مکمل په څخه ــؤليت نظ مســري. د غــاړه په ــابي او څــارني ل ــاره ارزي ليست چک مناسب يو بايد لپ

کړي. ليست( برابر )کنترول

متخصــص، ســاتني چاپيريــال د فعاليتونه کيــدني ځاي په ځاي بيا . د٨٢ ســاتني چاپيريــال د دفــترونو ايز سيمه د انسجام د پروژو د او مليملي

واسـطه په(NGO) موسسه دولـتي غـير کـوونکي تطــبيق او مســؤلين د نــوم په جــبران د خســاري د او حــالت، استمالک ځمکي د کيږي څارنهــدو د دســاختمان ورکــول، پيسو ــورو يا او جوړي ــره له ن تللي السه د اث

اشخاصو شوو زيانمن د ورکول، جبران خساري د کي مقابل په جايداد د خساري د کي مقابل په عوايدو ورکړو السه د کيدلو، ځاي په ځاي بيا

ــبران ــړه ج ــدو د او ورک ــتني بيرته د عواي ــالت وروس څخه راوړل ته حــور مياشتني څلور په به تهWB بانک نړيوال چي دي عبارت کي ونو راپکيږي. سپارل

چاپيريــال ملي د او متخصص ســاتني چاپيريــال څارنــه: د اغــيزو . د٨٣ د(ESMF) تنظيم د چــارو ټولنــيزو او ســاتني چاپيريال د مسؤل ساتني

کي کميدو په اغيزو کيدونکو راپيدا د او کوي څارنه به مخي له کړنالريکوي. ځلي هلي به

اوبو د چي(EMA) اداره څــارني بانــديني څارنــه: د اداري دريمي . د٨٤ــوي تئيد خوا له بانک نړيوال د او شوي ټاکل خوا له وزارت انرژي او ش

24

د مطــابق په(ESMF) کــړنالري د تنظيم د چــارو ټولنــيزو او چاپيريــال درسوي. سرته فعاليتونه هکله په کميدو د اغيزو

څارنه څارنه: بيروني څخه کيدني ځاي په ځاي بيا د اداري دريمي . د٨٥ کلن دوه تطــــبيقي د هغي د او رســــيږي ســــرته توګه منظمه په به

ــوال د او فتر د(PCU) اداري مرکزي انسجام د پروژو د به راپورونه نړي لري مسؤليت اداره څارني بيروني ورکوي. د کي اختيار په(WB) بانکــور تطـــبيقي کلن دوه چي ــارو د کي هغي په چي راپـ ــبران د خسـ جـ

کيدني ځاي په ځاي بيا د ته کورنيو شوو زيانمن چي څرنګوالي ورکولو څـارګره کـړي. بـيروني څرګند وي شوي ښودل کيږي ورکول اړوند په

توګه خاصه په کي هغه په چي ســره استمعال په راپور تطابقي د اداره بي ښـــــځي چي فاميلونه هغه لکه ته ګروپو خلکو شـــــوي متـــــاثره

)زړه فــاني شــيخ معيــوبين، خلک، ځمکي بي لري، غاړه په سرپرستي کــړي. د ارزيــابي کي پروڅه په حــالت فــاميلونو وزله بي نور خلک( او د به(EMA) اداره څــارګره بانــديني اســاس په نــتيجي د راپور تطابقي

د او بــارغوني د اوبولګولو د ته بانک نړيــوال يا وزارت انــرژي او اوبو ځــاي په ځــاي بيا د مخي له اړتيــاو د خــدماتو ملکي د جوړوني د بندونووکړي. سپارښتنه کيدو پيل اغيزو کيدني

کيدني ځاي په ځاي بيا او استمالک د ځمکو د اداره څارګره . بانديني٨٦ــاري ــبيق د(LARAP) پالن ک ــتني تط ــابي وروس ــروژي د پالن ارزي د پ موخه څخه ارزيابي شوي برابريږي. يادي وروسته کال يو څخه تطبيق

د او کچي، د اهــدافو د کيــدني ځــاي په ځــاي بيا د او استمالک د ځمکو دــار ژوند او معيشــيت د چي وارزوي څرنګوالي مهمترين څخه هغي معي بيا د او اســتمالک ځمکو د چي شي ثابته دا چــيري که وګــرزوي ته کيدو بانــديني نو راوړي دي نه الس په اهداف پالن کاري کيدني ځاي په ځاي

په چي برابــروي وړانديزونه لپــاره کولو ښه د وضــعي د اداره څــارګره پــام په کومکونه ډيــري لپاره(AP) اشخاصو شوو زيانمن د به کي هغيشي. ونيول کي

ــوهي . د٨٧ ــوړوالي: د کچي د پ ــروژي ل بيلو بيال د موخه په تطــبيق د پ مســـتقيمي بانـــدي هغي په چي مخي له اړتيـــاو مشخصو د ګروپونو دا چي شي ونيــول کي پــام په به کــړنالري لړ يو روزني د لــري اغــيزي

ــبيق بشپړ په پالن تنظيم د چاپيريال او ټولنيزو د کړنالري روزنيزي تط کــړنالري روزنــيزي شوي يادي شي. پورته واقع اغيزمن او ډاډمن کيشي: واقع کي محراق په پاملرني النديني به

ــوهي د(PCU) اداري انسجام د پروژو الف: د ــوړوالي د کچي د پ څخه ل د هغه د کي ټولنو په او سطحه په سيمو د کي پروڅو په چي کول مالتړ

کيږي. نيول کي پام په لپاره اقداماتو د چاپيريال او ټولنيزو د تطبيق اســتفاده د اوبو د ،(CDC) شوراګانو انکشافي محلي او ساحوي ب: د

د پــوهي د ميرابــانو او(IA) ټولــني اوبولګولو د ،(WUA) ټولنو کوونکو او چاپيريــال د کي جريــان په تطــبيق د پــروژي د چي دي لــوړول کچي

ورســوي. تر ســرته فعالتونه ډاډمن مطــابق په ســاتني د چارو ټولنيزو

25

ــتي محلي چي کومه ــ ــارتمنت تنظيم د اوبو د لکه اداري دولـ ــ د او ديپـ حيــاتي کي فعــاليتونو په پــروژو د(NEPA) اداره ملي ساتني چاپيريال

لوړولو د پــوهي د هم کــارکوونکي ادارو شوو يادو ددي نو لري اهميتکيږي. نيول کي پام په کي کړنالره په

ــروژي د به متخصصين لوړونکي کچي د پوهي د داخلي او . نړيوال٨٨ پ مســؤلين، چــارو ټولنــيزو او ســاتني چاپيريــال د چي کــارکوونکو د

ــنران ــوونکي او انجيـ ــارکوونکي تنظيمـ ــامل پکي کـ روزني د دي، شـ په به مســؤلين ســاتني چاپيريــال لــري. د غــاړه په مســؤليت لــومړني

8a لري. په غاړه په رهبري برابرولو د کړنالري د روزلو د سطحه محليــوري کي ضــميمه ــال د کي هغي په چي وګ ــيزو او ســاتني چاپيري ټولن

ــارو ــاري روزني د چـ ــميمه8b او پالن کـ بيلو بيال په او روزني د کي ضـدي. شوي نيول کي پام په لوړوالي کچي د پوهي د سطحو

د اســنادو د پــروژو شــوي پيشنهاد ثبتول: د او کول جمع اسنادو . د٨٩کيږي. ارائيه ډول الندي په اصول بنسټيز لپاره کولو جمع او ثبت

د مســؤل ايز ســيمه ســاتني چاپيريــال ساتنه: د او ثبتول ارقامو . د٩٠ د ته دفـتر انســجام د پـروڅي د مياشـتني د چـارو ټولنـيزو او چاپيريال

ــور ــاره راپ ــاري لپ ــړي. چي اســتعمال فورمه معي بنســټيزو هغي په ک زده د او دايــرول د روزني د انــدازه، کمښت د اغيزو د لکه ګانو موضوع

د کيــدلو ځــاي په ځاي د ارقامو د پدي وي. چي شام پکي ورسونه کړيوي. موجود چوکات ممکنه کنترول

د مســته په ډلي کــومکي تخنيکي د بهPCU اداره انسجام د پروژو . د٩١ راپور کلني او مياشتني څلور اړوند په چارو ټولني او ساتني چاپيريال

ــړي ارائيه ئې به ته بانک نړيوال او دولت افغانستان د کوي تهيه دغه ک او چاپيريــال د چي کمښت د اندازي د زياتونو د توګه خاصه په راپورونه ګي درســيده ته هغي او موضــوعات عمده لپاره روزني د چارو ټولنيزو

کوي. وړاندي نيسي برکي په منظور په

غــير کــوونکي تطــبيق به کي صــورت په کيــدني ځــاي په بياځــاي . د٩٢ــوال او(PCU) اداري د انسجام د پروژو د به(NGO) موسسه دولتي نړي

څلــور لپــاره تطــبيق د پالن کاري د کيدني ځاي په ځاي بيا د(WB) بانککوي. ارائيه او تهيه راپور مياشتني

دولــتي غــير کــوونکي تطــبيق تــرتيب: د سيســتمونو د معلوماتو . د٩٣ موضوعاتو د کيدني ځاي په ځاي بيا د ټول بايد خوا له(NGO) موسسي

کيــدونکو متاثره د حالت اقتصادي د ټولني د چي استمالک د ځمکو د او په ځــاي بيا د به مرکز دا راټولو د معلومــاتو راټولــيږي. د ګــډون په ډلو

وي څرګنــدونکي طــرحي د تطبيق او څارني د پالن کاري د کيدني ځايشي. واقع من اغيز به ته تنظيم د کيدني ځاي په ځاي بيا د چي

26

موءثريت د پروژي د کي مجموع : په ستراتيژي نيولو د ارتباطاتو . د٩٤ او طرحه به لخــوا ټيم تخنيکي د چي نيولو ارتباطاتو د لپاره لوړوالي دــادي . د شي اجرا پواسطه کارمندانو د ساتني چاپيريال او ټولينيزو د ي

: له دي عبارت موخي عمده ستراتيژي شويــرول معلوماتو د څخه الرو مناسبو د اړه په محلونو د پروژو د- براب

. د ســره همکارانو ذيدخلو محلي د کي جريان په تطبيق د پروژي د-

. برابرول زمينه تبادلي د معلوماتو د او زيــاتول، اعتمــاد د منځ تر ولســونو او کارمنــدانو د پــروژي د-

. ورکول وده ته ۍهمکار منځ تر همکارانو ټولوزيدخلو. ټينګول اړيکو مسلکي د سره ادارو پرمختيايي ټولو د-ــدعګاني ۍالندين کي ۍستراتيژ دي : په چاري الري نيولو د اړيکو د.٩٥ موض

: دي شاملي: اخيستنه برخه يا جوړول ۍپاليس . د الف

ــجام د پـــروژي د ــ د مالومـــات اړونـــده دپـــروژي به(PCU)اداره انس د څخه جملي د هغي د چي ته وزارتونو تــړلي پــوري دولت افغانســتان

ــرژي او اوبو ــرني او وزارت انـ ــداري کـ ته وزارتونو لګولو اوبو او مالـ توګه منظمه په يي به څخه پرمختګ د پــــروژي د کــــوي.او وړانــــديــنيو خــبروي. د مشــورو د چي کــيږي طمع څخه وزارتونو اړونــده پورت

او مالتړ د خلکو عامه د څو تر واخلي برخه کي پروسه په ورکولو. شي ډاډمن څخه موجوديت د شفافيت

بايد متخصصــين ســاتني : د نيــول اړيکو د دالري رســنيو اړونــده . د ب نــورو او چــاپي السرســي، همکــارانو ذيــدخلو نورو او اوسيدونکو ځاي

ــروژي د چي ولټوي چاري الري نوري اويا ارزوي و ته رسنيو اړوند په پــدلو . دپروژي شي لوړه کچه پوهاوي عامه د ــان په دجوړي د به کي جري

ــاره اوســيدونکو د رسنيوپواســطه ــاوي عامه د لپ ــړنالره پوه الس د ک په تنظيم د داوبو استوګن سطحه په محالتو د څو شي. تر ونيول النديــازونو، قــانوني د اړوند پوهــاوي مســوليتونو او حقــوق هغــوي د امتي

. کړي حاصل کارکوونکي محلي ساتني : د ټينګول اړيکو د مخي له ادارو محلي . د ج ، غونــډو کليــوالي څــو) د تر وپــيژني او تثــبيت چــاري الري باوري د به

انکشـــافي ښـــځو د ټولنـــو، کوونکو اســـتفاده د اوبو د جومـــاتونو، بي د توګه خاصه په مالومــات ګډون نورو( په اوداسي بازار شوراګانو،

ــاره اســتوګنو محلي وســايلو بي او وزله د څخه الري ددغي او برابر لپ. وشي استفاده څخه مالوماتو شويو اخستل پورتنيو

اداري انسجام د پروژي : د اخيستنه برخه ادارو دولتي ايزو سيمه . د د(PCU)کليــدي ددولــتي توګه دوامــداره او منظمه په بايد کــوونکي کــار

،(NEPA) اداري ملي ساتني دچاپيريال رياست، تنظيم اوبو د لکه ادارو منظم په ســره نورو داسي او رياست ترويج د کرني د ، اداري روغتيا د

له پروګرامونو د اړيکي اړونـده څو تر وکـړي غونـډي ډول دوامداره او. شي ولټول مخي

پـروژي : د ټينګـول اړيکو د الري د(NGOs) موءسسو دولـتي غـير . د هـ اســتمالک د ځمکي د بايد هم(NGO) موءسسه دولتي غير تطبيقوونکي

27

په دپــروژو او مالومات اړه په(ــ LARP) پالن د کيدني ځاي په ځاي بيا او. کړي خپاره دالري رسنيو شخصي خپلي د مالومات نورڅرګند اړوند

برخه کي غونډو ساحوي مختلفو په(PCU) اداره انسجام د پروژي . د و ساتني د چارو ټولينيزو او چاپيريال د کي صورت په امکان : د اخيستنه غونډو ساحوي په(NGOs) موءسسو دولتي غير د بايد مسولين ساحوي

ــير چي واخلي برخه کي ــ ــتي غ ــ ــروژي ته(NGOs) موءسسي دول ــ د دپــاره(IRDP) د څو تر ورکړي، مالومات اړه په فعاليتونو توګه محلي په لپ

. شي برابره زمينه همکاريو د ټولينــيزو او همکــاران،دچاپيريــال :تخــنيکي اوريــدل شــکايتونو . د ٩٦

مسوليت(NGOs) موسسي دولتي غير کوونکي اجرا او مسولين چارو او ځمکي قطعه هر د خلکو اوسيدونکو د کي محل په پروژي د چي لري

ډاډ او شويده ورکول اګاهي بشپړه هکله په ورکړي د جبران د ملکيت دــړي حاصل ــ ــکايتونو د .چي ک ــ ــدلو راپورته د ش ــ ــورت په کي ــ د کي ص

. ده موجوده کړنالره لپاره ليکلو او اوريدلو د شکايتونو د کميټه اســــتمالک د ځمکو : د(LAC) کميته اســــتمالک د ځمکو . د٩٧

ــوړيږي بنسټ پر قانون د استمالک د ۍمنظور په شورا وزيرانود د او ج ټاکنه په ارزښت د ځمکي شــوي اســتمالک د کي صــورت په شــکايتونو

ــري رول مهم کي ــتي غه . دد ل ــړي پنځه کمي ــوي هڅه غ دالسه چي ک. لري توافق نظرونوسره اکثريت د کي ټاکلو په ارزښت جايدادد تللي

ــانمن نو شي نه حل مباحثه او بحث په موضــوع کومه چــيري . که٩٨ زي چي کوم راوړي ته(GRC) کميتي حل د شکايتونو د شکايت خپل شخص

حل موضــوع چي وکړي کوښښ څو تر ، ده شوي جوړه خوا له(IRDP) د او امر قــانوني کــوم(GRC) کميته حل د شــکايتونو . د کــړي فصل او

زيــانمن د توګه په برابــرونکي زمينه يــوه د يــوازي خو لري نه صالحيت د اســـتمالک د ځمکو د منځ تر وزارت انـــرژي او اوبو او کورنيو شـــويو به کميټه حل د شکايتونو . د ټاکي ارزښت سره نيولو کي پام په قانون

ــړي هڅه ــله څو تر وک ــړي حل مس ــتني خپلي او ک ١٠ تر نه ٧ د سپارښ کي دوران په ورځو ١٠ د چــيري کــړي. که وړانــدي پــوري ورځو کــاري

خپله چي شي کولي شخص شوي زيانمن نو شو نيول ونه تصميم کوم توګه په مرجع وروســـتني د ته سيســـتم قضـــايي او عــدلي موضـــوع

د موضــوع شــخص شــوي زيــانمن د چي وشي بايد .هڅه کــړي وړاندي. وشي مخنيوي څخه کيدلو محول د ته سيستم قضايي او عدلي

مخي له کړنالري د اداري ټولينيزي او چاپيريال : د ټاکنه ارزښت . د٩٩ دپــوهي او روزني د کــارکوونکو د ډالر امريکــايي ٥٢٥٠٠٠ کي پروژه په

، مــوادو کړي زده د کوونکو، قرارداد ، شوراګانو محلي د لوړولو، کچيــاوي د ــوادو پوه ــاحو د م ــدني، د څخه س ــال د لي ) پالن تنظيم د چاپيري

EMP)، ــاحي دمشخصي د ــاکلو د س ــارګري دريمي او ت ــاره ډلي څ لپ او طــرحي د کي صورت په . امکان شويدي نيول کي نظر په اختصاص

کــاري د کيــدني ځــاي په ځــاي بيا او اســتمالک د ځمکو د قيمت تطبيق پــام په لعولپــاره مطا ممکنه د بنــدونو کوچــنيو د توګه په(LARAP) پالنــدونو کوچنيو د به قيمت شوي ياد او کيږي، نيول کي څخه ارزښت د بن

مصرفيږي.

28

چــارو ټولينــيزو او چاپيريــال : د کــول ارايه کي حضــور عامه . په١٠٠ــړنالري ــ ــرژي او اوبو د(ESMF) ک ــ ــطه وزارت ان ــ ــاختماني د پواس ــ ســاليتونو ــيږي بنسټ پر فع ــوال د او تمويل د ضــرورتونو لخــواد بانک نړي

کــيږي. ډيــزاين او طرحه لپاره ارزوني د پروژو الندي عنوان د ارزوني ) ســند دغه به ، مخکي څخه تاييد د پــروژو د واســطه په بانک نړيــوال د

دري او پشتو په ژبو دوه په واسطه په وزارت ادنرژي او اوبو د ( تاريخ (ESMF)کړنالري د چارو ټولنيزو او چاپيريال د او کي افغانستان په ژبو

ــخه انګليسي ــ ــ ــوال د نس ــ ــ ــاتو د بانک نړي ــ ــ ) کي مرکز په په اطالع. شي وړاندي ته نمايش ( تاريخ

مسوليتونه او پروسي ارزوني د چارو د چاپيريال او ټولنيزو د

کتنه: عمومي دي شــوي پيژنــدل لپــاره تطــبيق د پــروژو د چي کــړنالري . ټولي١٠١ شــرايطو داسي په وي شوي مربوط پوري پروسي شوي ارزول د چي

ســره(ESMF) کړنالرو د چارو ساتني چاپيريال او ټولنيزو د چي سره شـــوي ذکر چي شي پيژنـــدل و او واوسو ډاډمن ولـــري مطـــابقت د بانک يــوال نړ د او پلــوه له اړتيــاو حقوقي د افغانستان د موضوعات

. لري قرار کي هماهنګی په سره پاليسو ټولو د ساتني) د ، لــري اړتيا ته تفصــيل او جزيــاتو زيــاتو چي پالنونه هغه . ټــول١٠٢

LESA)چــارو د چاپيريــال او ټولنــيزو د يا او (ESIA) مکمله اغــيزو د . ارزيابي

ــمول په پالنونو هغه ټولو د . پروپوزلونه١٠٣ ــ ډول داوطلبانه په چي ش او اســـــتمالک ځمکو د ډول داوطلبانه په يا کـــــول وقف ځمکو خپله

موضــوعات جــدي اړوند چاپيريال د نوري يا کيدني ځاي په ځاي دوبارهشي. وړاندي لپاره تاييد او کتني د بانک نړيوال د بايدــاتني چاپيريـــال . د١٠٤ ــانون د (چيNEPA) اداري ملي د سـ ــره قـ سـ

راشي. الس په تاييد کوي مطابقت پيژندل / د تطبيق د پالنونو د چي شخص مستقل او خپلواک . دريم١٠٥

د ( اوEMP) پالن چــارو د چاپيريــال د پالنونــه، ټــول لپــاره پــروژي شوي رســوي ته سر به ارزوني کيدني ځاي په ځاي بيا د او استمالک د ځمکو

د ساتني چاپيريال او ټولنيزو د ډول منظم په به شخص خپلواک . دريمــور خپل اړه په کولو رعــايت او مطــابقت (دESMF) کــړنالرو چــارود راپ. کوي وړاندي

29

30

د پروژو مرحلي

دچاپيريال ساتني او ټولنيزو چارو د تنظيم کړنالره

د ولس لخوا د پروژو پيژندګلوي

د پروژي د برابرولو

بشپړ تفصيل

د پروژي منظوري

د ډيزاين او داوطلبي بشپړول

د پروژو تطبيقول

کلني کتنه

د ټولنيزوچارو ارزونه او ESMPد RAP په مطابق د RPSبرابرول

سيمه ايز دفترPCUد سره RAP او يا EIAد

د پروژو لپاره د نړيوال بانک منظوري

د چاپيريال ساتني د تنظيم کارونو لپاره مشوري

S-E د تنظيم پالن )PAPد ولس او سروي( سره پرله پسي مشوري

اجراتESMP / LARAPد د ځمکي استمالک، بيا ځاي په ځاي

کيدنه، د اوښتي زيانونه جبران کول او د معشيت بيارغونه

عامه مشوريمحلي پراختيائي پروګرام

کلني کتنهESMPد

د E&

Sه

کل ه

پهوي

دګليژن

پ

د E&

Sه

ار لپ

نه

زوار

د E&

Sزه

جا ا

د ES

MP

لقو

بيط

ت

دچاپيريال ساتني سيمه ايز کارکونکو پواسطه د چاپيريال ساتني ټولنيزو چارو ارزونه او ساتنه

د سيمه ايز دفتر د کارکوونکو لخوا د سروي او ډيزاين PCUد بشپړ معلومات

د پروژي د پروپوزل په ګډون د چاپيريال ساتني او ټولنيزو

چارو ارزونه

د ټولنيزو چارو او چاپيريال ساتني بنسټيز معلوماتد ځمکي دکمک کولو يا د استمالک کولو د اړتيا لپاره

مشخص کيدنهد محلي همکارانو سره مشوري

تطبيقول:ESMPد د نباتاتويا د ونو د اوښتي زيان

جبران کولعامه مشوري

د ونو بيا کښينول

منظوريNEPAد کله چي اړتيا وي د (

)قانون الندي

د پروژي لپاره د چاپيريال ساتني او ټولنيزو چارو د

ارزوني راپور

د دريمي اداري څارنه او پلټنه

ساتنه او څارنه

تشکيل اداري د

د باميان سيمه ايز دفتر

د کابل د سيمه ايز دفتر د کارکوونکو په ډول

د اوبو او انرژي وزارت مرستيال

FAO تخنيکي مرسته کوونکي (TATټيم )

د چاپيريال ساتني کارکوونکي:د چاپيريال ساتني او ټولنيزو چارو

متخصص + د چاپيريال ساتني او ټولنيزو چارو کارکوونکي په هر سيمه ايز دفتر کي

ESMFد دريمه

مستقله څارګره

اداره

سيمه ايز دفترونهPCUد

د پروژو د انسجام اداره (PCU)

(Kabul Management Office)

د چاپيريال ساتني کارکوونکي:د ټولنيزو چارو او چاپيريال ساتني

متخصص

د کابل سيمه ايز دفتر

د چاپيريال ساتني کارکوونکي:

د محلي اوبو مرستندوي، چاپيريال ساتني او ټولنيزو

چارو مرستندوي

د هرات سيمه ايز دفتر

د کابل د سيمه ايز دفتر د کارکوونکو په ډول

دکندز سيمه ايز دفتر

د کابل د سيمه ايز دفتر د کارکوونکو په ډول

د مزار سيمه ايز دفتر

د کابل د سيمه ايز دفتر د کارکوونکو په ډول

دکندهار سيمه ايز دفتر

د کابل د سيمه ايز دفتر د کارکوونکو په ډول

دجالل اباد سيمه ايز دفتر

د کابل د سيمه ايز دفتر د کارکوونکو په

ډول

د لويو پروژو دفتر

د چاپيريال ساتني کارکوونکي:

د چاپيريال ساتني او ټولنيزو چارو مرستندوي

د څارني او ارزوني دفتر

د چاپيريال ساتني کارکوونکي:

د چاپيريال ساتني او ټولنيزو چارو مرستندوي

FAO تخنيکي مرسته (TATکوونکي ټيم )

:د چاپيريال ساتني کارکوونکي

د کوچنيو بندونو د چاپيريال ساتني او ټولنيزو چارو، ډيزاين، ساختمان

او څارني کارکوونکي

د محلي شوراګانو او ميرابانو پواسطه د دهقانانو او د ولس ګډون

FAO تخنيکي مرسته (TATکوونکي ټيم )

د چاپيريال ساتني کارکوونکي :

FAO تخنيکي مرسته (TATکوونکي ټيم )

د چاپيريال ساتني کارکوونکي :

FAO تخنيکي مرسته (TATکوونکي ټيم )

:د چاپيريال ساتني کارکوونکي

FAO تخنيکي مرسته (TATکوونکي ټيم )

:د چاپيريال ساتني کارکوونکي

FAO تخنيکي مرسته (TATکوونکي ټيم )

:د چاپيريال ساتني کارکوونکي

FAO تخنيکي مرسته (TATکوونکي ټيم )

د چاپيريال ساتني کارکوونکي :

FAO تخنيکي مرسته (TATکوونکي ټيم )

:د چاپيريال ساتني کارکوونکي

مسؤليتونه: او تشکيل اداريــيمهايز او کابل دPCU - د١٠٦ ــ ــکيل خپل په به دفترونه س ــ د کي تش

ــري. د کورکوونکي چارو ساتني ټولنيزو-چاپيريال د به ادارهFAO ول او ســاتني چاپيريــال د به کي کابل په لــړکي په مرســتو تخــنيکي ټولنــيزو او ســاتني چاپيريــال د ولري. دغه متخصص اداري ټولنيزي

ولري: غاړه په دندي بنسټيزي النديني کارکوونکي چارو

شــويو برابر د پواســطه کــارکوونکو د دفــترونو ايــزو ســيمه د- د پــروزو د راپورونه کــول. دا ارزيابي او کتنه بشپړه راپورونو

وي. برخي بشپړيدونکي پروپوزلونو د او مســؤلينو امالکو د افغانستان د لکه ادارو دولتي اړونده د-

ســاتني چاپيريــال د ســره(NEPA) اداري ملي ساتني چاپيريال همغــږي لپــاره نوښتونو او تعهدونو د هکله په چارو ټولنيزو او

کول. ســاتني او عملي يا کــاري تر څخه مــرخلي نظرياتي د پروژو د-

ټولنـيزو او سـاتني چاپيريـال ټولو د پـوري مـرحلي څـارني اوــارو ــاليتونو چ ــږي فع ــول. د همغ ــروژي ک ــبيق د پ ټولو په تطکول. څارنه تطبيقولو دESMP د کي مرحلو

او ســاتني چاپيريــال د مســؤلينوته دفــترونو ايزو سيمهPCU د- همغــږي او ورکــول مشــوري هکله په ســروي د چــارو ټولنيزو

کوي.ــوم په- ــال کـ ــتمالک ځمکو د چي کي ځـ هغي د وي اړتيا ته اسـ

تعقيبول. او ورکول چټکتيا ته پروسي (CDCs) ګــانو شــورا محلي او ميرابانو کارکوونکو، ايزو سيمه د-

ورکــول روزنه هکله په چــارو ټولنــيزو او ساتني چاپيريال د تهتطبيقول. پالن د تنظيميدلو د پروژي د او

ديپــارتمنتونو او څــانګو نــورو د(MEW) وزارت انرژي او اوبو د-ورکول. روزنه لپاره اشنائي د اسنادوESMF ته کارکوونکو

نــتيجو راغلو دالســته څخه اداري څــارګري مســتقلي دريمي د-کول. همغږي

ټولنــيزو د او ســاتني چاپيريــال او چــارو ټولنــيزو ايز ســميه - د١٠٧ مسؤل چارو ټولنيزو د دفترونو سيمهايزو مسؤليتونه. د کارکوونکو

ــائي اوبو د محلي د او ــ ــار پراختي ــ ــدينيCWDA همک ــ ــومړني الن ــ للري: مسؤليتونه

مسؤليتونه لپاره پروسي د ارزيابي د چارو ټولنيزو او ساتني چاپيريال د پـــــــروژي د

Outputفعاليتونه\پروسيمرحليشاخصونه

مسؤليتونهبيرونيداخلي

تيارولمنظوريکتنهتيارول\اجراکولپيژندنه پروژي . د١د١ اوبو .

لګولوــارغوني ــ دبي

پروژي: ــال د ــ چاپيري

او ســـــاتني ټولنـــــــيزي

ســاتنه چــاروپراختيا او

. کوچــــني٢بندونه:

ــال د ــ چاپيري او ســـــاتني

ټولنـــــــيزي ســاتنه چــارو

پراختيا او

ساحي د پروژي - د ســاتني چاپيريــال د

ــيزو او ــارو ټولنـ چـــرمنځ ــ ــ واقعي د تـ

او پراختيا اړيکوساتنه

کوچــــــــنيو ٢٢ - د د ســـاحو د بنـــدونو

کوونکو مشــــــوره مخکـــني پواســـطهمطالعات

- د چاپيريـــــال

او ســــاتني ټولنـــــــيزو چــــــــــاروــاو ــ ــ پراختي

او ســـــاتنه د څارنه

ــروژي ــ ــ د پ د اســـــنادو

ــوي ــ برخو يتوګه په

٢٢-ـــــــــــ مطالعات

ــيمهPCU - د ايز سدفتر

مشــوره - نړيــوالکوونکي

دTAT E&S - دــارکوونکو ــ ک

بيا پواســطهکتنه

-PCUاو TAT

PCU - دــيمه ــ ايز س

رئيس

- نړيـــوال بيا بانککتنه

. د٣ د اوبولګولو

بيـــــارغوني

د پـــــــــــروژي - دــــــــــــــوزل پروـپ

ــتنه ــ دE&S) سپارښ

- محليقبليدنه

ايز سيمه PCU - د E&S د دفـــــــــــترکارکوونکي

دFAO - دE&S

ــارکوونکو ــ ک

دPCU - دــيمه ــ ايز س

رئيس دفتر

پروژي: ــال د ــ چاپيري

او ســـــاتني چارو ټولنيزو

منظوري

. کوچــــني٤بندونه:

ــال د ــ چاپيري او ســـــاتني

چارو ټولنيزومنظوري

د ســاتني او پراختيا ســـره( د تفصـــيل

PCU ــيمه ــ ايز ســتر ــوري د دفـ منظـ

لپاره

مخي له مشورو - د د پربنسټ ســاحو د

او ټولنـــــــــــــيزو ســـاتني چاپيريـــال

ــارو ــ ــنيکي د چ ــ تخــار ــ محلي د او معيـ بنــدي درجه قبليــدو

کول

ــوال - د نړيـ بانک

قبليدنه

کوونکي - مشورو

بيا پواســطهکتنه

-PCUاو TAT د او اوبو -

انــــــــرژي وزارت

مرستيال

- نړيـــوال بيا بانککتنه

پيژندنه: پروژي . د٢ پـــــــروژي د

Outputفعاليتونه\پروسيمرحليشاخصونه

مسؤليتونهبيرونيداخلي

تيارولمنظوريکتنهتيارول\اجراکولد١ اوبو .

لګولوــارغوني ــ دبي

پروژي: چاپيريــــال د

ــاتني ــ ــ او س ټولنــــــــيزي

ســاتنه چــارو

ساحي د پروژي - د ســاتني چاپيريــال د

ــيزو او ــارو ټولنـ چـــرمنځ ــ ــ واقعي د تـ

او پراختيا اړيکوساتنه

مشوري - محلي

د پــروژي - دــوزل ــ ــ پروپ

راپور

د ممکنه - تفصــــــيلي

ــيمهPCU - د ايز سدفتر

مشــوره - نړيــوالکوونکي

-PCU او TAT

-PCUاو TAT

PCU - د ايز ســــيمه

رئيس

د او اوبو - انــــــــرژي

- نړيــــــوال بيا بانککتنه

34

پراختيا او

ــني٢ ــ . کوچـبندونه:

چاپيريــــال دــاتني ــ ــ او س

ټولنــــــــيزي ســاتنه چــارو

پراختيا او

د راپــــــــور برابرولو

ــاره لسو د لپ تاکنه ساحو

وزارتمرستيال

. د٣ د اوبولګولو

ــارغوني ــ ــ بيپروژي:

چاپيريــــال دــاتني ــ ــ او س

چارو ټولنيزوــني د ــ ــ او کت

پالنول اداري

ــني٤ ــ . کوچـبندونه:

چاپيريــــال دــاتني ــ ــ او س

چارو ټولنيزو او کتنه

برابرولESMP - د

برابرولESMP - د

چاپيريال - دــاتني ــ او سـ

ټولنــــــــيزوــارو اداري چ

پالن

چاپيريال - دــاتني ــ او سـ

ټولنــــــــيزوــارو اداري چ

پالن

ايز سيمه PCU - ددفتر

کوونکي - مشورو

-PCUاو TAT

-PCUاو TAT

دPCU - د ايز ســــيمه

رئيس دفتر

د او اوبو - انــــــــرژي

وزارتمرستيال

- نړيــــــوال د او بانک

ــال ــ ــ چاپيري ملي ســاتني

اداري

35

پالنول اداري

منظوري: پروژي . د٣ پـــــــروژي د

Outputفعاليتونه\پروسيمرحليشاخصونه

مسؤليتونهبيرونيداخلي

تيارولمنظوريکتنهتيارول\اجراکولد١ اوبو .

لګولوــارغوني ــ دبي

پروژي: افغانستان د

د دولت صـــــــالحيت

لرونکومنظوري

. کوچــــني٢بندونه:

افغانستان د د دولت

صـــــــالحيت لرونکو

منظوري

ـــــــــــروژو - د د ـپــــــــــــــوزل پروـپ

ــتنه ESMP )د سپارښــيزي او پراختيا ټولنــاتني او ــور د س راپ

ــره( د ــوري س منظلپاره

بنــــــــــدونو ١٠ - د د مطـــــالعو ممکنه

ESMPد شــــمول په ــوري ــ ــاره منظ ــ لپ سپارښتنه

PCU - دــطه ــ ــ د پواس

ESMPپه د ګـــــــــډون

پروپـــــــوزلمنظوري

د او اوبو - وزارت انرژي

مرســــتيال دــطه ــ ــ د پواس

ممکنه مطـــــــــالعو

منظوري

ــيمهPCU - د ايز سدفتر

مشــوره - نړيــوالکوونکي

-PCUاو TAT

PCU - دــيمه ــ ايز س

رئيس

د او اوبو - انــــــــرژي

وزارتمرستيال

چاپيريال - د ملي ساتني

او اداره بانک نړيوال

کتنه بيا

تفصيلي . د٣ــــــــزاين ډـي

برابرولو

د بنـــــــدونو ١٠ - دــاحو ــ ــدو د س ــ اړون

ــيزو، د درجو ــ ــ ټولن

بشــــــــپړ - د د ډيــــــــزاين

او برابرولو

مشـــــــــــوره - دکوونکي

-PCUاو TAT

د او اوبو - انــــــــرژي

وزارت

36

ــاره ــ ٣-٢ د لپ بندونو ساحوټاکنه

ســـاتني چاپيريـــال او تخـــــــــــــنيکي

ــار اقتصـــادي ــ معي د او پربنسټ

ــزاين تفصــيلي د ډي د څارني د او ټاکني

PoE او مشــــــــوروسپارښتنه

ــپړ EMP/SA بش& RAPد

برابرولوــاره ــ ٣-٢ د لپـ

ســاحو بندونوټاکنه

تفصـــيلي - د او ډيـــــــزاين

مشـــــــــوره PoE او کوونکو

استخداموول

- PCU -PCUاو

TAT

مرستيال

د او اوبو - انــــــــرژي

وزارتمرستيال

نړيـــوال - د قيمت بانک او ټاکنه

موافقه

نړيـــوال - د NoL د بانک

د لپــــــــارهDD&S

مشـــــــوره او کـــوونکي

PoE ټاکنه

کوونه: وړاندي او ډيزاين او طرحه تفصيلي د پروژي . د٤ پـــــــروژي د

Outputفعاليتونه\پروسيمرحليشاخصونه

مسؤليتونهبيرونيداخلي

تيارولمنظوريکتنهتيارول\اجراکولد١ اوبو .

لګولوــارغوني ــ دبي

پروژي: ــرهESMP د ســيلي د ــ تفصـ

ډيــــــــــزاين

د - ESMPاو محل د د ســـــــــــره خلکو

برابرول مشورو

د ســــــرهESMP - د

تفصـــيلي - د او ډيــــــزاين

داوطلــــــبي اسناد

ــيمهPCU - د ايز سدفتر

ــپړ - د ــزاين بش ډي

اوPCU- دTAT

PCU - د ايز ســــيمه

رئيس

ESMP/SA - د& RAP

37

برابرول

ــني٢ ــ . کوچـبندونه:

ټولنـــــيزي د اداري کتـــني

پالنول او

ــيلي ــزاين تفصـ ډيـبرابرول

څارګري دريمي - د اداري مســــــتقلياستخدامول

بشـــــــپړ - د د ډيـــــــزاين

ESMPسره

دريمي - د مســــــتقلي

ټاکنه اداري

څـــــــــــارني د اومشاور

د -PCU، TATاو PoE

د او اوبو - انــــــــرژي

وزارتمرستيال

د لپـــــــاره نړيــــــوال

اجازه بانک

کوچــنيو . د٣ــاره بندونو لپ

ټولنـــــيزي د پالن اداري

موافقه

کوچــنيو . د٤ د بنــــــــدونوــارکولو ــ او ک او داوطلــبي

کولو وړانديـــــــــــاره لـپ

مشوري

د لپاره موافقي - دSMPسپارل

چاپيريــــــــــال - د کــار د اداري ساتني

د لپـــــــــــاره کولو باصــــــــــــــالحيته

مشــوره اداروســرهکول

- قيمتټاکنه

- د باصـــــالحيتهــدګيو ــ ــ نماين

مشوره سره د کــــــــــول

چاپيريــــــال د ســـــــاتني

د اداري د کـــــــارونو

لپاره اجراتو

مشاورDD & S - د

ــيمهPCU - د ايز سدفتر

د -PCU، TATاو PoE

د -PCU، TATاو PoE

د او اوبو - انــــــــرژي

وزارتمرستيال

د او اوبو - انــــــــرژي

وزارتمرستيال

ــوال - د نړيNoL بانک

ــوال - د نړيNoL بانک

ــيزي - د اداري ټولنـ او انتخابول کارونو

هغي د او ټاکل

نمايندګيو - د اســتخدامول

د چي

ــزي PCU - د مرکدفتر

د -PCU، TATاو PoE

د او اوبو - انــــــــرژي

وزارت

ــوال - د نړيNoL بانک

38

نماينــدګيو د لپــاره چــــــــيري که ټاکل

ــاوي ــ ــ ازادي د اړتيمخي له سيالي

چارو ټولنيزو اداري د

د کـــــــارونولپاره اجراتو

مرستيال

تطبيقول: پروژي . د٥ پـــــــروژي د

Outputفعاليتونه\پروسيمرحليشاخصونه

مسؤليتونهبيرونيداخلي

تيارولمنظوريکتنهتيارول\اجراکولــني١ ــ . کوچـ

د او بندونه لګولو اوبو

دبيــــارغونيپروژي:

چاپيريــــال د د ســـــــاتني

د تنظيماليحه اجراتو

ــني٢ ــ . کوچـ د او بندونه

لګولو اوبو دبيــــارغوني

پروژي: چاپيريــــال د

ســـــــــاتني

چاپيريــــــــــال - د تنظيم د ســــــاتني

اليحه

د چــارو ټولنــيزو - داليحه تنظيم

چاپيريال - د د ســــــاتني

د تنظيماجرات اليحو

ــيزو - د ټولنـ د چـــــــــارو

د تنظيماجرات اليحو

ــيمهPCU - د ايز س دفتراداري شوي ټاکل

ــيمهPCU - د ايز س دفتراداري شوي ټاکل

اوPCU- دTAT

اوPCU- دTAT

د - PCU رئيس

د - PCU رئيس

دSMP - د تطــــبيقولو

د لپـــــــــاره بــــــــيروني

)که ادارهــيري اړتيا چـ

وي(

39

چارو ټولنيزو د تنظيم د

اليحه اجراتو

: څارنه او ساتنه پروژي .د٦ پـــــــروژي د

Outputفعاليتونه\پروسيمرحليشاخصونه

مسؤليتونهبيرونيداخلي

تيارولمنظوريکتنهتيارول\اجراکول . کوچـــــني١

د او بندونه لګولو اوبو

دبيــــارغونيپروژي:

چاپيريــــال د او ســــــاتني

چارو ټولنيزوساتنه

چاپيريــــــــــال - دــاتني د ارزوني د س

څارنه پالن د تنظيم

د چــارو ټولنــيزو - د د تنظيم د ارزوني

څارنه پالن

ئې - دوره څــــــــارني

راپور

ئې - دوره څــــــــارني

راپور

ــيمهPCU - د ايز س دفتر

ــيمهPCU - د ايز س دفتر

PCU - دــزي ــ ــ مرک

او دفـــــترTAT

PCU - دــزي ــ ــ مرک

او دفـــــترTAT

د او اوبو - انـــــــــرژي

وزارت مرستيال

د او اوبو - انـــــــــرژي

وزارتمرستيال

دريمه - مســـــتقله څــــــارګره

اداره

دريمه - مســـــتقله څــــــارګره

اداره

: کتنه بيا پروژي .د٧ پـــــــروژي د

Outputفعاليتونه\پروسيمرحليشاخصونه

مسؤليتونهبيرونيداخلي

تيارولمنظوريکتنهتيارول\اجراکولــني١ ــ ــزيPCU - د چاپيريال - د د پـــــــــــروژي - د . کوچـ ــ د PCU - د مرک دريمه او اوبو - -

40

د او بندونه لګولو اوبو

دبيــــارغونيپروژي:

چاپيريــــال د او ســــــاتني

چارو ټولنيزوکتنه بيا کلني

ــاتني جوړولو او سـ کي موده په څارني

ســاتني چاپيريــال دــيزو او ــارو ټولنـ چـ

کتنه بيا او راپور

ــاتني ــ او سـ ټولنــــــــيزو

کلني د چارو بيا راپــــــور

کتنه

مرکـــــزيTAT او دفتر دفـــــــــتر

رئيس

انـــــــــرژي وزارت

مرستيال

مســـــتقله څــــــارګره

اداره

41

ليست: مشخصو منفي پروژو د – ضميمه لمړي

وي کي ليست په مشخصـــــاتو النـــــديني چي پـــــروژي رعي هغهــارغوني د لګولو اوبو دپيشــنهادي ــائي او بي ( دIRDP) پــروژي پراختي

راځي. نه الندي حمايتکوي پوره نه مشخصي الزمي چي پروژي هغه المل تخــريب او تغــير د وړ دکتني استوګنو طبعي د چي پروژي هغه

وي نه محــدود پــوري فعــاليت ډول هر په الندينيوساحو د کيږي. خوشامليږي:

محل. استوګني د امرغانو آبي د کي سيمو په اوبو والړو د-ځاي. ژوواستوګني وحشي شوي( د )پيشنهاد دري اجر د-ځاي. استوګني د مرغانو آبي د نوار دشت په-ــامير په- اســتوګني د ژوو وحشي شــوي( د )پيشــنهاد بــزرک پ

ځاي.او پارک ملي آمير بند د- د مرغــانو آبي د شــوي( کي )پيشــنهاد خان حشمت قول په او-

ځاي. استوګني المل تخــريب د وړ کتني د پانګو فرهنګي بينظيره د چي پروژي هغه

ــديني چي کــيږي، ــاريخي الن ډول هر په کــړي مــني اغــيز ســاحي تشامليږي. وي نه محدود پوري فعاليت

کاشي سـيراميکو د مســجد، جــامع )لکه اثـار تـاريخي هــرات د- مقبره، بيګم ګوهرشاد د پنجم، مناره مجتمع، مصال د کارخانه،

مجتمع(. مقبري شهزاده د او مقبره نوايي شير عليــهر ککرک، فوالدي، )لکه اثار تاريخي دري د باميانو د- غلغله ش

ضحاک(. شهر اوسيمه. تاريخي شوي پيژندل خانم ايي د-اثار. او سيمه تاريخي غزني د-منار. جام د-ګنبد. پياده\نه حاجي مسجد واليت بلخ د-صومعه. او ګنبد دري ګل د-اثار. تاريخي او سيمه بازار لشکر بست د-سيمه. تاريخي شوي پيژندل کوتل سرخ د-ــور- ــاريخي په چي ځايونه داسي ن ــاظ ت ــابعو طبعي د لح په من

شي. وساتل شکل اســتعماليږي. مــواد ضد لپاره وژلو د حشرو د چي کي پروژو هغه پهــوال روغتيا د ,IA د ســازمان نړي IBيا IIشــامل بايد کي صــنفونو په

شي.ــيزو د او ســوداګريزو د ــاره موخو کرن ونو د کي ســاحو ځنګلي په لپ

کول. حمايت څخه کښينولجوړونه. او رغونه بيا بندونو د لوړ څخه مترونو ١٥ د

42

د توپيرونو د او جدول مقايسوي4.12 پاليسي عملياتي او استمالک د ځمکي د – ضميمه: الف دويمهسره پيشنهادونو د حل

د ځمکي د) قــانون استمالک

LLE)

بانک نړيـــــــوال دــاتي کــړنالره عملي

4.12( OP 4.12)

استمالک د ځمکو د د او قــــــــــــانون

ــاتي ــ پاليسي عمليتر4.12 د خال منځ

سره نظريو

ممکنه د خالګانو د الري حلولو

د ډول څه پهــاي ــ ــاي په بياځ ــ ځ

لپــــاره کيــــدونکوبرابرول پاليسي

کړنالره مخکي څخه استمالک برخه: د لومړي ډول . هيڅ١

ــوقي ــ فرصت حق شــوو زيانمن د به ته نــــــــــــورو او

تر شي ورنګــــړلــنهاد چي څو ــ پيش

او استمالک شوي ځـــاي په ځـــاي بيا

ســــتونزو د کيدنه د يا کــړي مخ سره

په شــوو پيشــنهارــاظري د اړوند ــ من

هيڅ تائيد عامه او حقــــــــوقي ډول

وي نه فرصتــود. په ــ عمل موج

په اړوند پـــدي کي کي وختو لومړيوکيږي. مباحثي

ــاي بيا اجباري د ځــاي په ــ ــدني ځ ــ کي

په امکـــــان د څخه کي صـــــــــــورت

ــنيوي ــ ــدي مخـ ــ پـ د چي دي معـــــني

ــتمالک ــديل د اس ب بحث الزم اړوند په

وشي.

پاليسي عمليــاتي دOP په4.12 کابل

خو تطبيقيږي عمال پــدي کي قــانون په

خودل چوپتيا اړوندشوي.

ــته دليل هيچ ــ دشـ نه و کي کابل چي

ــړاي ــ د چي شو کـ ســـاحو په پـــروژو

اجـــــــــرات د کيکړو. تطبيق

خلک شــوي زيانمن قــــــدرت ددي بايد

د چي ولـــــــــــريــتمالک ــ ــوو اس ــ ش

د اړوند په ځمکو تطـــبيق د پـــروژو

ــوونکي PIU اداري ک د وزارت د او

ــؤلينو ــ ــره مس ــ سکړي. بحث

ــؤلين٢ د چي نيټه هغهوي نه بايد خال خال واقعي هيڅ ارزښت ځمکي د هر د . مسـ

43

ــمي ــ ــدام رس ــ اق بايد مخکي څخه

تر وګــوري ســاحه ځمکي د څو

ارزيـــابي ارزښت ارزښت هغه کړي،

ارزيـابي پـدي چيــيږي ټاکل کي د کـ

به بنسټ پر هغي جــبران خســاري د

ــوه دا چي کــيږي ي کــړنالره معمــولي

استمالک د چي ده د مخکي څخه

او پروسي د هکله په کړنالري

ــتمالک د ځمکو اســانون په څه کي قـشوي ذکر دي نه

او پــروژي د مخکيــاي يا ــ ــاي په ځ ــ ځ

څخه کيـــــــــــدني د کـــيږي ارزيـــابي

چي ارزښت يو هر کي پــام په وو لــوړکيږي. نيول

ــود بايد ونلــري وج يوازيـــــــني په خو

د چي ســره توپــير ضـــــرورتونو ورتهــانمنو د هغه چي زي

خســـاري د ته خلکوــبران د ــ ادعا د او ج

د محــدودولو د ګانوــارو الرو ــاره چـ لپـ

اخستل کار ورڅخه کيږي

پيل د اســــــتمالک ټاکل مخکي څخه

د ځمکي د کـــــيږي ســـــــــره ارزښت

او ولــري مطــابقت د بايد نيټه دا

نيټه معيـــــــــــاريشي. ونومول

په٣ کي کابل . کــړنالره معمــولي

د چي ده داسي په کســـــــانو هغه

د چي اړوند جــبران د خســاري

په ځــــــاي بيا د او کيـــــدني ځـــــاي بايد کيږي مستحق

د محلونو د اســــــــــــــتوګنو

د سرشــــــــميرنهــدونکو ــ د او کومکي

کومکيــــــدونکو نه محدوديدو د کسانو

ــبينو د يا او ــ د غاص کيــــدو مشــــخص

ــاره ــ ــ ــرته لپ ــ ــ س

ــــــــــدي د اړوند ـپ قــانون د اســتمالک

کــــاري د بانک د او منځ تر کــــــړنالري

نه خال واقعي هيڅموجوده ده

د کي کابل په کــړنالري معمولي

ــاملرني، په ته ــ د پ عمليـــــاتي4.12

تطـــبيق د پاليسي چي سره کړنالري

ـــــــــروژي د په ـپ هغي د کي تطبيق

وشي پيروي څخه

کړنالري حقوقي دــدو د بنسټ پر واجـ

زيـــانمن شـــرايطو سر اشخاصو شــوو

د پروژي د شميرنهــروع ــ ــدو شـ ــ د کيـ

مخکي څخه مرحليوشي.

44

ــتونزه ډول حيڅ. رسيږيشي. مشخص سنشته.

د٤ د ځمکو . قانون د استمالک

ــادي شپږمي د د م بنــــــــــاد پر حکم

څخه ځمکي د يا او اســـــتفاده

د حق ملکيت څخه پيل د پروژي

مياشـــــــتي دري د ځمکي د مخکي اخستل څخه مالک

پــــدي نو کــــيږي استمالک د اساس

ــدونکو په ځمکو کي معلومـــــات هکله مياشـــــــتي دري

استمالک د مخکيــره له ــانمن اثـ زيـ

ته خلکو شــــــــوو کيږي.غير ورکول

او بحث رســـــمي د ځمکو د کتنه

د او اســـــــتمالک جــبران د خســاري

صـــــــورت اړه په پـــــدي چي نيسي

ځــاي په ځــاي بيا د د پالن، کيـــــــدني

تطـــبيق د پـــروژي په ځــاي بيا د الرو، لپاره کيدونکو ځاي

د اســـــــــتوګني د نـــورو او ځـــايونو

ــاري ــږي. چ برابري د کي پـــــــدي چي

د او اســــــــتمالک په تطبيق په پروژو

د کي جريــــــــــانــانمن ــ ــوو زيـ ــ شـ بــــرخي کســــانو

هکله په اخســـتني کــــــيږي. د تاءکيد

معلومــاتو مخکــنيو زيـــــانمن مخي له

بيا د کســانو شــووــالي ــاي احتم په ځ

ــاي ــ ــدني ځ ــ په کي تاءکيد اړوند

کيږي.

پاليسي کــــــاري دپه4.12 د هکله ــتمالک د ځمکو ــ اس

چي کي قـــانون په شــوي ښــودل الزم دي نه حکم وي

پروژي د خو موجود بعضي مخکي څخه

دي موجـــود پالنونه شــوو زيانمن د چي

ــروژي د کســانو د پ د کي جريان په کار

سره هکله په ګډون خــبري رســمي غير

دي. د شاملي کول دري څخه استمالک

ــتي ــ د مخکي مياش په ځاي بيا د کسانو په کيــــدني ځــــاي

ابالغــــــيي د هکله کم ډير صــــادرول،

د خو دي وخت اړوند په هغي نه عمل دقيق

کيږي.

د ځمکي د په اســـــــــتمالک

4.12 د کي قانون پاليسي عمليـــاتي

د چي ډول په استمالک د ځمکي

اړه په تطـــــبيق د الره ګــــــډه کومه

ددري نشــــــــــته په مهلت د مياشتو

په قــــــانون د اړه شي کيـــداي حکم

کــړو تعبــير داسي دري لږه تر لږ چي

د مياشــــــــــــتي او اســـــــــتمالک

د اړه په دهغي الســــــــته د بحث

زيات لپاره راوړلوبرابروي فرصت

ــاي بيا د ــاي په ځ ځــدني ــوقي د کي حق

په چي کــــــړنالري ځمکي د کي هغي

د او اســــــتمالک د بيا کيــدونکو بيځاي

کيدني ځاي په ځاي د پـــــــــروژي د او

پالن د لپاره تطبيق لپـــــاره ګـــــذاري

ــتفاده ــ ــيږي اس ــ کــتمالک د دځمکو اس

ــوم سره قانون د ک يو د او نلــري تضــاد ډول په الري ښي

ــدي شو کوالي وړانکړو.

45

د کي مرحلهــانو د ځمکو ــ مالکـ د ځمکي د څخه

ــتنه ورکولو ــ غوښکيږي.

د٥ د ځمکو . په اســـــــــتمالک

بيا د کي قـــــانونــاي ــ ــاي په ځـ ــ ځـ يا او پالن د کيدني

ــانګړو نورو بيا د ځــاي ــ ــاي په ځـ ــ ځـ په ترتيبــاتو کيدني ډول هيڅ هکله

ــاص ــ احکـــــام خـنشته.

ځــاي په ځــاي بيا د بايد پالن په کيدني

مطـــالب النـــدينيولري:

خلکو زيــــــانمنو د د هغي د او ګـــډون د جبران د خساري د ورکــول، حقوقو ځـــــاي په ځـــــاي

کومک د کيــــــدني نـــوي د حاصـــلول،

په جوړيــدو د ځــاي لــږي د کومــک، اړه مـــــودي اوږدي او

ځــــــاي بي د پالنــدونکو ــمير د کي ش

د نيولو کي پــام پهټاکل. توپير

د١خال پلوه مادي د د ځمکو . د قانون استمالک

ځـــاي په ځـــاي بياــدني ــ ــ هکله په کي

نلــــري. حکم هيڅــاي بيا د چي ــ په ځ پالن د کيدني ځاي

په ځـــاي بيا د يا او د کيــــدني ځــــاي په تطــبيق د پــاالن

د ځلي هلي د اړه غــير مخي له هغي

وي قانوني په ځـــــاي بيا . د٢

پالن د کيدني ځاي اداري اړه په

شي. اجرا چاريــادي٣ ــ ــوي . ي ــ ش

لړ يو د چــــــــاريــررو ــطه مق پواسشي. حمايت

ــاب ٣ او ٢ ــ ته انتخـ ورکــــول تــــرجيح

کيږي.

استمالک ځمکو برخه: د دويمهد٦ ــاتي4.12 د وزيرانو . ــ OP د عملي ــاتي4.12 عملياتيOP 4.12 د عملي ځمکي د

46

ځمکو د شـــــــورا اســـــــــــــتمالک تصـــــــــويبوي. د

په قــانون مخکــني حکم هيڅ خالف

ــته ــ مالک چي نشـ کــوونکي استفاده

دهغي يا او د ځمکي د نماينده

ټــولي په استمالک حاضر کي مرحلي

اســـــتمالک د وي پر قـــــــانون ددي

د څه اســـــــــاس يا مالک ځمکي

حاضر کســان نــور د خو نه که او وي

ــتمالک د ځمکو اســادي پنځمي د په م

ــاروالي د حکم ــ ښ کميســـون لخـــوا

ــوړيږي ــ په چي جـ ځمکي د کي هغه

ــده مالک ــ به نماينــري حضــور )تر ول

د ځمکي د څوــتمالک ــ ــره اس ــ اث

مشــخص خســاري

کړنالره په پاليسي نـــدي څه ځـــانګړي

ــود ــ ــ بيا د خو موج ځـــــاي په ځـــــاي

ــدونکو ــ د پالن د کيــــــــــوا څخه محـت چي معلومــــــيږي

بايد کســان زيانمن ټولو په استمالک د

ګـــډون کي مرحلوولري.

د او روحيه پالن اســـتمالک د ځمکي

د ســـره قـــانون د جريان په استمالک

د ځمکي د کي په ګـــــډون د مالک

پنځمي د پرته اړه په چي څخه مـــادي

هکله پــــــدي هغي ټکر دي راغلي

ــري. په کي هغي لـ چي ده نه واضح ښـــــاروالي د ولي

ــوري ــ ــړلي پ ــ ده تــره ــ ــ د چي ددي س

ــالکين ځمکي ــ نه م شايد او موجود وي

اســـتمالک ځمکي د نه په مـــــــالکينو د

ونه کي موجــوديتشي.

کوالي روحيه پالن مــالکينو د چي شو د کي غيـــــــاب په

د لپــاره اســتمالک احکـــــــام او الرو

د شي تـــــــــامينــتمالک د ځمکو اس

ــانون چي اړه په ق جزيات استمالک د

نه د هکله په په خال د معلومــات

کي پـــــام په ډولــول ــي. دا ونيـ شـ

ــاني خال ــوالي ګ ک ځمکي د چي شي

استمالک د مالک د کي جريــــــــان په

ــوره ګډون ــړي پ ک نشـــــته دليل هيڅ د ولي چي

تيارولو د اتلسمي دي اړه په کمبود د

ــاويانه په چي مسـ د ځمکو د ډول

ټولو په اســـتمالک په کي ډولونو

ــاويانه ــ د ډول مس دي. نه وړ تطبيق

مالکينوګـــــــــډون په اودځمکي

د کي اســـــــتمالکــوي ــور هغـ او حضـ

د چـــاري الري هغه لپــاره مــالکينو هغه وي نه حاضر چي حقــــــــوقي د بايد

د النـــدي کـــړنالري ځـــاي په ځـــاي بيا

ــدونکو پاليسي د کي په شکل په برخي د

ــام ــ ونيــــول کي پ شــوي يادي شي. د

کـــړنالرو حقــوقي شو کــــــوالي څخه د قانون نوي د چي پنځمي د مـــادي ٢٢

اســـاس پر فقـــري د څخه مقرري هغه

حيث په بــڼي اصليوشي. استفاده

47

ــي(. چي ــادي ش ي د خســاري شــويــتمالک د ځمکو اس

په قـــــــــــانون د کي مــاده اتلســمه دي شــوي تشــريح

د همدارنګهــتمي ــادي دويش م

ځمکي د اساس پرــده او مالک ــ اړونـ

ــان دي مکلف کســـول چي ځمکي د ټ

ــده ــناد اړونـ د اسـ کوونکي استمالک

ــار په مرجع ــ اختيـورکړي.

ځمکــــــــــود . د٧ قانون د استمالک

په مــــــــــادي ٦ د د ځمکي د مطــابق

خبريـــــدو د مالک وروســـــــته څخه

ــوالي ــ ــ چي شو ک داخل ته ځمکي

هغي په او شو وکــړي کرهنه کي

هغه له پرته حــالت اســتثنائي

ــديشوي ده نه يادونه د ځمکو د اړه پـ د قــانون اســتمالک

عمليـــــــاتي4.12ــوالي پاليسي مخکـ

لري.

راځي. نه بدلوندي حکم ښه

48

څخه ځمکي د چي د اســتفاده عاجله مخـــــــنيوي هغي

وکړي.کړنالره ورکولو د پيسو د ځمکي برخه: د دريمه

د ځمکي . د٨ د قانون استمالک

د ارزښت د ځمکي اړوند په کولو ادا

ــوعي ــام مجم احکخو په ددي دي.

د څـــــوک چي اړهــتلو د پيسو ــ اخسـ

نه څه دي مستحقــوي. ويلي دي ــ ش

ــرض ــوو فـ چي کـ د پيسو د مـــالکينــتحق اخستني مس

ــانون په خو دي ــ ق د مـــــالکينو د کي

هکله په تعريف واضح دي نه څه

ــني ــوي. مخکـ شـ حقــوقي د قــانون

او کسانو مستحق مســتحق عرفــوي

ــانو ــ د منځ تر کســـتني د پيسو ــ اخس

ــاتي4.12 د ــ عملي بنســـــټيز پاليسي

چي دادي اصلــول ــان هغه ټـ کسـ

ځمکه هغه په چي ځــاي په ځــاي کي د مناسب د دي

ــبران خساري او ج ځــاي په ځــاي بيا د

ــدني ــتحق کيـ مســـيږي ګڼل له پرته ک په هغـــوي چي دي

مستحق کي ځمکهشي. وپيژندل

ــتو د ــوه له مياش پل په کي موضوع پدي

عمـــده کي قـــانون خو ده موجــوده خال د کي کليو په

ــولي ــ طريقو معمـــتفادي په څخه ــ اس

ځي. منځه د خال دا

ــاتي4.12 د عمليـ هغه په پاليسي

چي کي ځـــــايونو کړنالرو د وي الزم

اصــــالح بــــدلونــيږي ــ د ځمکي د ک

حقــــوقي د مالک نه د تعريف

کبله له موجــوديت ګټه شي کيـــــدايــتل خو شي واخس

مســتحق عــرفي دــدو ــ ــوه له کيـ ــ پلـ

د هم به کســــــان جــبران د خســاري

واخلي ګټه څخهــال چي ځکه احتمـ کسان زياتره لري

ســاحه په پروژي دــرفي د ــوه له ع پل

وپيژنــدل مستحقشي.

له حق حقــــوقي د شــمير ډيــري پلــوه

په چي کســـــــــان په لـــــري نه ځمکه

يا او ســره پاملرنيــژدي په ــ راتلونکو ن

کـــــوالي نشي کي راوړي الس په چي د ځمکي د بايد

قـــانون اســـتمالک شي تفســير داسي

د چي څـــــوک هغه په سرشــــــميرني

يــــاده په کي وخت کي ځمکه شـــــوي

ــوي ژوند په يا او کـــار هغي ــوي ک په ک

د ډول منصــــــفانه په جــبران خســاري

او وي راوړي الس ځاي په ځاي بيا د يا

ــووو ــايو شـ کي ځـــته ــ ــله مرس ــ حاص

49

واضح اړوند په شوي قائيل توپير

پرتو لــــــرو په وو د کي ســــــــــيمو

ــتحقو عرفوي مس تا لپـــاره کســـانوــوړه طريقه وه. ج

کي کابل پهــولي ــ طريقه معم

د پيسو د چي داده لپـــاره اخســـتني

ــناد ــدارک او اس مشي. وښودل

په چي کــــړي. لکه کي شـماره شپږمه دبيا شو يـــاد پورته کيدني ځاي په ځاي

په پاليسي د کــوالي کي کړنالره

خسارو د چي شوي ادا د کي مقابل په

داسي لپـــاره کولو ټول چي کړنالره يو

په چي کســـان هغه ايجاد دي کي ځمکهــړو ــ ــاده د چي ک ــ ي

ــوي ــ ــړنالري ش ــ کــوالي څخه ــ د شو ک

ــوډل يو ــکل په م ش چي کي مقــررو په د ځمکي د

قــانون د اســتمالک په مطــــــــــابق په

وضع کي راتلونکو هغه د کــــــيږي. دا

څخه جملي د ساحو د ځمکو د چي دي

او قانون استمالکــاتي4.12 د ــ عمليـ

د منځ تر پاليسي دي توپـير وړ کتــني

50

ــدي ــ ده الزمه اړه پ 4.12 چي

د پاليسي عمليــاتيــامو ــ ــابق احک ــ مط

وشي عمل قانون . اساسي٩

د چي کوي تشريح د جــبران خســاري

ــتمالک د ځمکو اس مخکي څخه

شــــي. ورکــــړل ترجمه(. )انګلسي

د ځمکو دــتمالک ــانون اس ق

مـــــــــاده دوهمه د چي کوي تشريح

جـــبران خســـارو څخه اســــــتمالک

کافي په او مخکي شــي. وکــړل ډول

د چـــــــــــيري کهــافي او عادالنه ــ ک

ــطالح ــانو اص تر ګــير منځ ــ د وي، توپ

قـــــانون اساسي عادالنه چي حکم بهــتري کړيده ذکر

مـــاده لـــري. اتمه

ــاتي4.12 د ــ عمليــؤلين پاليسي مسـ

ګـــڼي مکلف پـــدي ځمکي د چي

نوري يا او ارزښت ډير په ګــاني داراي من اغــيز او څټکي

توګه نقدي په ډول کي مـــارکيت په او

معــــــــادل دهغي انـــــدازه په قيمت

څو تر شي ورکړل ځمکه تللي السه د

داراي نـــوري يا او توګه بشــــــپړه په

ــبران ــ ــړي، ج ــ د ک تللي السه

ــيت ــاره معشـ د لپـ هم جبران خساريــدي ــ کي پاليسي پ شــوي. ګڼل الزمي

د جبران خساري د اختالل او مزاحمت

ــتمالک ځمکو د ــ اس 4.12 قــــــــــانون

ــاتي ــ پاليسي عملي په خال دلته تـــرمنځ

ځمکو د راځي نظر قـــانون اســـتمالک

ډيــــري اړه پــــديـــــــــري. خالوي ـل په چي دارنګه ځمکي د کي قانون

د کي قيمت په تاکيد نــرخ په بــازار

دي په شــوي دي نه او فعـــال چي دليل

ــارکيت اعتباره با م منطقي دا نو نشته

په خال ده. عمـــــدهــير د کي ځمکه ــ ــ غ

ــانوني ــتوګنو ق اســاره ــاري د لپ د خسدي. ورکول جبران

چي ددي ســــــــره کړنالري ښي ډيري

ــاتي4.12 د عمليـ بايد پاليسي شــي. نــور تطبيق

د چي پالنونه هغه ځـــاي په ځـــاي بيا

د اړوند په کيـــــدو پراختيائي اسيائي

او تيــــار کي بانکــرتيب ــوي ت دي ش

د ځمکو د ډير لږــتمالک ــانون اس ق

کــړي رعــايت ندي کي پالنونو پدي او جــبران د خسارو د او ورکولو د

ــبي هکله په محاس کــــــړنالره واضحده. شوي بيان

اســـــــــيائي . د٣ــائي ــ بانک پراختيـ

بايد څخه موډلونوــدي ــروژه پـ کي پـ

ــتفاده د وشي اسـ

قــــانون اساسي د مــــــــــــــــاده ٤٠

چي پيشـــــنهادوي د بايد ټاکنه دريمه

ــدو ــ ــ ټاکنه وړ قبلي د هغي د او وي

ــودونو ــ د چي الرښ د اليحو د تطـــــبيقــړنالرو ــميمه کـ ضـ

شي.

51

د چي کوي تشريح جـــبران خســـارو

د ځمکو د بايد د کورونو د قيمت، او ونو قيمت، وي. معــادل نــوروــاده لسمه واضخ م ځمکو د چي کـــوي وزيراتو د قيمت ١٥ خو ټاکي شوراــاده ــانوي م چي بي

د او ښـــــــاروالي رياســتونه کرهني

نــــــــورو او ونو دــاکي. قيمت ــ ١٣ټــتمالکي د ماده اس

ــوض په ځمکو د عـ لپـــاره اســـتوګني

اړه په محلو لري احکام مفصل

ــومره هر چي ــ ــ څ ډيـــــره ځمکه چي

په شوي استمالک ډير انــــــدازه هغه

ــاي اســتوګني د ځ خســـاري د لپـــاره

زيـــانمن جـــبران ورکـــــول ته کس

لپــاره کيــدو پيــدا د ګڼل الزمي هم

د او دي شــــــــويــدل په ځمکي کي ب

په ځمکي د تاکيد ورکولو

ــوي. د ــاي بيا ش ځــاي په ــ ــدني ځ ــ کي

پيسي د لپــــــــارهــوي د او ورکولو ــ ن

پيل د ژوند تــازه او پيسو د لپــاره کولو

ګڼل الزم ورکولودي. شوي

لپــاره کسانو هغو د قـــــــانوني په چي

د خســاري د لحــاظ نه مســتحق جــبران

خســــــــاري د دي،ــبران ــام په ج کي پ په شــــوي نيــــول د حســـاب بـــانکي د جــبران د خســاروــتي الري ورکولو ح

چي وخت هغه کســــان زيــــانمن

هغه وي نه غــــايب د چي ده موضــــوع جــبران د خســاري

کوي چټک ورکول

ــتمالک د ځمکو اس کي قــــــــانون په

جــبران د دخسارو د او محاســـــبي د

ــارو ــبران د خس جــادي ١٣)د محتوا م

د اســــــــتثنا( په نه تفصـــــــــيالتو

ــوديت ــ ــ ددي موج الس په فرصت

د څو تر راکــــــويــارو ــبران د خس ج

يـــــــــوه اړوند په جــــــامع او واضحــره اليحه شي براب

د اليحه دا چي ډولونو ټولو

بيا د لکه استمالکــاي ــ ــاي په ځـ ــ ځـــارفو د کيدني مص

ــبيق د هکله په تطـ وکــوالي او وي وړ

په ځـــاي بيا د شي د کيــــدني ځــــايــرخي د پاليسي ــ ب

له پرته توګه په ددي چي دي

نقص حکم قــانون

52

ــيږي. په ــانون ک ق جـــــــــبران د کي

ــره له خساري د اث او اختالل

پيــــدا مــــزاحمت نه پاملرنه ته کيدو

د شــــــــــــوي دهــاري ــبران خسـ جـ

ــداي د چي شي کي عــــوض په ځمکي

وي. ځمکه کي په بـــــــــــرعکس

کي قانون مخکنيــريح ــوي تش وه ش

ــوالي پيسي چي ک ځمکي د شي

په بــانکي ارزښت ډول په حســــــاب

ــړل ــي، ورکـ د شـــتمالک ــ ــوي اس ــ ن

ــانو د خســاري د ق د ورکولو د جبران

څه اړه په طريقي تشــــــــريح دي نه

زيـــانمنو کـــړي. د هيڅ لپــاره کســانو

د چي کومک ډول د څخه بانک

کي پـــام په کـــړيشي ونيول

53

جــبران د خســاري کي مقابل په

السه تر پيسيــړي ــام په څه کـ پـ

ــول دي نه کي ــ نيـ شــــــوي. نو عمال

په اجرات اړه پدي او دقت ډير

سرته سره اجراترسيږي

ــانون . په١٠ کي ق بيا د حکم هيڅ

ــاي ــ ــاي په ځـ ــ ځـــدونکو ــ ــره کي ــ ســاري هکله په همکـ

ــاقي ــته. اتفـ نشـ کــړنالره معمــولي

ــانمن د چي ده ــ زي ته تصــرف کســانوکوي. قانوني

عمليــــــاتي4.12 ځــاي بيا د پاليسي

ــاي په ــ ــدني ځ ــ کيــبيقول پالن ــ ــ تطـ

ــني الزمي ــ چي ګـ په محتوا پالن ددي

ــني ــ څلورمه پورتـ يـــاده کي شـــماره

ده شوي

خال مياشــتني همدا په چي کــــــــــاني

کي شماره څلورمهــوي بيــــان ــ دي شدي موجود

ــيري که ــ قبوله چـ چي انتخــاب شوي

شماره څلورمه په دي شـــــــوي ذکر

بيا د شـــي، قبولهــاي ــ ــاي په ځـ ــ ځـ

د پالن کيــــــــدنيــبيق ــوع تطـ موضـ

کيږي: مطرح د ډول رســـمي په

د او اســـــــتمالکــانمنو ــانو زيـ کســـډون ــ د تـــرمنځ ګ

عمليـــــاتي4.12 د پاليسي پالن

په اســـــــــتمالک الزمي کي جريــان

چي کــــــيږي ګڼل

ــاي بيا د ــاي په ځ ځ پاليسي کيـــــــدني

د او برابره کړنالره ځـــاي په ځـــاي بيا

٥) پالن کيــــــــدني او شــماره( تــرتيب

چي کـــړي تشـــريح په پالن شــوي يــاد الرښــونکي او ګــډه وړ تطبيقيدو د الرهوي

54

کړي. انتخاب يوهکړنالري قضائي او برخه: اداري څلورمه

دځمکو١١ د . ــتمالک ــانون اس ق

اداري تـــــــــــول مکلفــوي مسولين

ځمکو د چي بهـــير داســـتمالک

او کـــــــړي اواره جبران د دخساريــاور اړونـــده ته چـ

وکــړي رسي الســان . زيانمن د کس

برخه يــــوه کميټو د چي جـــــــوړوي

ــارو ــبران د خس ج الس ته چارو کولو

. کوي رسي د کي قـــــانونو په

مداخلي د محاکموــير او ــتني خ غوښ حکم هيڅ اړوند په. شته نه حل شـــکايتونود د

هکله په فصل او کميټو د عمالء

هلي پواســـــــطه . د کــــــيږي ځلي

عمليــــــاتي4.12 قضــايي د پاليسي

ــلو اداري او په مس دي نه څه اړوند

شــوي ويلي. ياده هغه د پاليسيــانو ــاره کس چي لپ

ځـــــــــــــاي په ځاــدونکي ــ ــ د دي کيـ ال د ته شــــکايتونو

وړ لپـــــــاره رسي الزم ميکـــــــانيزم

4.12. ګــــــــــڼيــاتي پاليسي عمليـ

)مفهـــــوم منطق مشــورو( د لرونکو

CBO د او زيــــانمنو اســـــتفاده د څخه

دغـــــير او کوونکو د موءسسو دولتي

د نيولو تصــــــميم مخکي د پروسو

ــوه له والي چي پلـ اداري د يـــــــوازي

ته ، ده نه برخه. کوي اشاره

په استمالن ځمکو دــانون اوسني کي ق

الس د ته شکايتونو فعلي د او رسي د تنظيم د اداري

په ميکــــــانيزمونو عمـــــــــــده هکله

. نو نشــته خالګاني د اســـــاس ي د په

4.12 د هغي د پاليسي عمليــاتي

ــړنالرو ــ ــره کـ ــ سـ تطــــــــــــــبيقول

. کاردي ستونزمن له قانونو مخکنيو د

خســــــاري د مخيــبران ــول جـ د به کـ

ــور په قاضي ــ حضـ قاضي او کيدل کي

د چي شو کـــــولي شـــکايت څخه وزير

. وکړي

د ته شـــــــکايتونو کــړنالري رســيدلو

خو شي ايجاد بايد توګه اداري په

ــاتل دا نه شي وس حقـــــــــوقي چي

ــړي اختيار شکل کــړو اداري . د پريکـ د خســـــــاري د او

ــبران په ورکولو ج پريکړوپه اړه

ــکايتونو اړوند دشـــوقي اړه په ــ ــ حق

يــــــــوي حکمونهــتقل ــ ته هيت مس

. شي ورکړل بايد

او قــــــــــــانون دــولي ــړنالرو معم ک

په کيدنه ځـــــاي يو ښه لپـــاره پرمختګ

. ده الره الس د ته شکايتونو

ــانيزم رسي ــ د ميک ســـــــــــــيمو هغه

او شــــــــــوراګانو زيانمن چي جرګي

ــوي ــ پکي خلک شـ وي اســــــــــتوګن

ــړي همکاري . د وک ځـــاي په ځـــاي بيا

ــړنالري په کيدني ک بايد موضــوع دا کي. شي ذکر

55

ــانمنو ــانو زيـ کســـره ــ ــ په کمک د س

ډول هيڅ هلکه د لکه حکم

برابـــرول حقوقو نه کي قــــانون په

په . خو راغلي ديــږه کي کابل لږترل

شـــويو زيـــانمن دــانو ــ ــره کس ــ د س

ــاره کولو کمک ــ لپ ځلي هلي عملي. کيږي

د ١٢ د ځمکو . په اســـــــــتمالک

د کي قـــــــــانون نظـــارت بـــيروني يا اداري کــوونکي

ډول هيڅ پروسي حکر دي نه حکم

. شوي

عمليــاتي4.12 په واضح پاليسيــوي بيا د چي ده ش

ځـــــاي په ځـــــاي کي ن پال په کيدني

فعاليتونو شاملو د او څـــــــــــارتي د

ــوليت ارزوني مسـلري. غاړه په

ــړنالرو د اړوند په کخالوي ځانګړي

ــوال د په بانک نړيـ څارنه بايد پـــروژو

څرنګه لکه وشي عمليـــــاتي4.12

مخي له پاليسي ده شوي ګڼل الزم

يوه څارني د چي ، په اداره ځـــانګړي

په چي پروژه ټوله ځمکو د کي هغي

بيا او اســـــتمالکــاي ــ ــاي په ځـ ــ ځـــدني ــابي کيـ ارزيـ

را وي شــــــــامله کــــــــــړي منځته

عمليـــــــاتي4.12 اغيزمنه يو پاليسي ګڼلي الزمه څــارني

اداري نــوي چي ده کي اقليت په

او شي وســـــــاتل ادارو محلي واليتي

ــير او ــ ــتي غـ ــ دولـ ډيــري ته موءسسو

. وشي پاملرنه راپورونه منظم ته نشر او برابر

. شي وسپارل

56

مخلي او .واليــتي قــــوي بايد اداري د څو تر شي

څارنه پـــــــــروژو. وکړي

57

ب ٢ ضميمهکړنالره: مخي لهRPF چوکاټ د پاليسي د کيدني ځاي په ځاي دوباره دبندي: درجه او ګرزيدل مستحق لپاره ورکړي د تاوان د ګيري، اندازه اجراءت، مخي لهRPF د

کړنالره لپاره کولو اجرا دIRDP د لپـــــــــاره څه دوخت څهوشي بايد څهڅوک

)هدف()تبصره( نظر

انـــــرژي او اوبو دوزارت

ــورو د ــ ــده نـ ــ اړونـ د ســــــره وزارتونو

ــاتو ټينګــول ارتباط ئي لپارهIRDP د چي

دي ضــروري شمول MoF, MoJ, MAIL لکه

د ال ارتباطـــــات دغه EIRP د څخه پخــــــــوا

تر وه موجـــود ســـره چي وتوانـــــــيږو څو

ژر وزارتونه اړونـــده مودي ټاکلي د ژره تر

ســــرهIRDP پــــوري او کــــــړو شــــــامل

ســـــــره معلوماتونهشي. مشترک

دIRDP د څو تر تطبيق او شروع مناســـبه لپـــاره برابـــــره زمينهکړي

ودي دIRDP د پروسي د ورکولو

قدم حياتي لمړي

انـــــرژي او اوبو دوزارت

ــروژود د ياPMU د پـ ادارو دوه د نظــارت

راوړنه منځته١ -ESSد

ټولنيزچاپيريـــــــال اداره ســـــــــــاتني

)واحد(٢ -PIUــروژي د ــ د پـ

)واحد( اداره تطبيق

ــوال د ــ ــ WB بانک نړيدRPF د څخه

څخه منظــــــــــوريوروسته

په وزارت د RPF د کي داخل

د تطـــــــــبيق د امــاده او تيــاري

لپــــــــــاره ګيترتيبات

منظــوري دRPF د د مخه د څخه

اساسي بعضيــارونو ــ ــرته ک ــ س

ــاره رسولو بايد لپوشي تياري

انـــــرژي او اوبو دوزارت

ــاتني ملي د ــ ــ او س د ســاتني ســاحوي

څخه شـــروع دIRDP د مطلوبو د به مخکي

په وزارت د RPF د کي داخل

وړ غوښــــــتني د وخت په اشخاصو

58

د لپــــاره کــــارونومقررول مسؤلينو

ــررول اشخاصو ــ مقـوي غوره

اماده د تطبيق د لپــــــــــاره ګي

ترتيبات

ته دوي به ګمـارل دا زدهکــــــــړي د

کړي برابره زمينه چي ترننګونه کوم

دوي لخــواESSU د تـــــــــــــرتيب ته

شويدي. انـــــرژي او اوبو د

وزارتدRPF د کي پيل په

ــولو د کي رڼا په اصـــانمن ممکنه شو زيـــاره توزيع د خلکو لپ

تيارول موادو د

په کـــــــــال2011 دکي شروع

چي منظور پديدغهIRDP د

او څرګنــــدونيــپروني ــ دا به خـ

برابـــــره زمينه ممکنه چي کړي

ــان ــدونکي زي لي ددوباره به خلک

ځـــاي په ځـــايــدني ــاره کي د لپ حــده تر امکــان امــــاده پــــوره

ووسيږي.

بانک نړيــــــوال دــوا ــ دRPF د به لخـ

پــوري منظوريدوــرورت ته ځنډ ــ ض

ــته ــومره هر ش څــان ژر چي ــ ــ امکـ

شــروع کــار لــريشي.

انـــــرژي او اوبو دوزارت

د ســـاتني ټولنـــيز دــاور المللي بين مش

د وظـــايفو د لپـــارهجوړول اليحي

د چي شي کيــــــداي شــروع په کال2011

منظــوري دRPF د کي ذکر مخکي څخه

د به پوســتونه شــويRPFپوري منظوري د

وي. تړلي

و مطمين څو تر RPF چي اوسيږو

څخه منظوري د د وروســـــــــته

ــرري پروسه مق ډول ګړنـــدي په

رسيږي. سرته

پوست ددغه د بايد لپــــــــــاره

سال وړ پـــاملرني نو وشي مشوري

ــدي ــاظ پـ بايد لحـ د ورته تـــــــدابير

ونيــول څخه پخواشي.

59

انـــــرژي او اوبو دوزارت

کــوونکي تطــبيق د دولـــــــتي غـــــــير

NGO موسسيــاب ــ ــ بيا د چي انتخ

کيــدني ځاي په ځايوړي. مخ په پروسه

په کـــــــــال2011 د کيـــداي کي شـــروع

بعضي چي شي د لکه کارونه ابتــدائي

اليحي د وظـــــــايفوــوړول ــ ــبيق د ج ــ تط

دNGO کـــــــــوونکيــاکني بعضي لپــاره ټــتني، اساسي د غوښ

کانديـــــــــــــــــدانوــټونو( ــتروئيو)تسـ انـ

ــتل ــرته بايد اخسـ ســـيږي ددوي ولي ورس

ــرري ــ ــ دRPF د به مق څخه منظــــــــــوري

وي. وروسته

کوونکي تطبيقNGOبايد د

تجـــربي زيـــاتي وي لـــــــرونکي

ــال د ترڅو په ځـــال ــدني ځ په کي

مهم کي پروسهولوبوي رول

وړو بعضي په کيــداي کي پروژو

په ځــاي بــاي شيــاي ــدني ځـ ته کيـ

ــرورت هيڅ ــ نه ض کمه په يا او وي

ضــرورت انــدازه پداسي پيداشي

به کي حــــــــــال څاپيريال ټولنيزي او مســؤل ساتني

مســؤلين ساحويــبيق ــوونکي تط ک

څخه ددي خو وي په زيـــــــاتوالي د

بايد کي صــــورت تطــــبيق حتمــــا

NGO کـــــــوونکيواوسيږي. شامل

انـــــرژي او اوبو دوزارت

پـــــــروژي دIRDP دــاحو د لپاره تعين س

پالن تخــــــــنيکي د به داسي او جوړونه

اوسي. جاري

و مطمين څو ترلري جرياــيږو ــ د چي اوس

IRDPد پــــروژي ــبيق ــروع تط ش

ځنډ او خنډوشي. مخنيوي

ــوه دا ــانه يـ روښـ نغر دي کــــــــــار

کــــوم ته ورکولو د نشــته ضــرورت

تطــبيق د پــروژواداره. يا واحد

انـــــرژي او اوبو دوزارت

کي برخه دغه پهــوم ــادي ک نظر انتق

دا نشــته ضرورت ته

و مطمين څو تر دIRDP د چي اوســيږو

کي شــروع په تطبيق

دغه بايد دIRDP د موضوع

پوښښ د پروژو

حالتونو داسي په دIRDP د څي کي

پوښښ د پــروژي

60

او روښــــــــــانه يو دي کــــار شــــفافــروژو ــبيق د دپـ تطـلخوا واحد کوونکي

ګيري چلو څخه ځنډ دوشي.

کي ساحو الندي کي پالن په

شي. شامله

په ځــال د النــدي کيـــــدني ځـــــال

موجـــود احتمـــال دRPF د وي

ــابق پاليسي ــ مطــاره هغه د بايد ــ لپ

ونيــول ګي امــادهشي.

انـــــرژي او اوبو دوزارت

مســـــــــئلي ددغي په ځاي بيا د اهميت

د کيـــــدني ځـــــالــات په پاليسي چوکـ

ډول روښــانه په کيشويدي. توضيح

ــال بيا د ــ ــال په ځ ــ ځ پروسي د کيـــــــدنيــومړني ــ ــروري ل ــ ض

مرحله

په امکــــــــان د د کي صـــــورت

ساحي د پروژيــدلو د ــ څخه پيژن

دغه وروســـــته په بايد کـــــــــار په ډول بــــيړني وخت مناسب

ســـــــــرته کيورسيږي.

د پروجي دIRDP د ســاحي د پوښښ

ممکنه د الديــانمن ــوو زي او ش

خلکو اوســيدونکوشماره سر

انـــــرژي او اوبو دوزارت

تـــــــاواني ممکنه د سره خلکو کيدونکو

مشـــــــــــوري بايد اوسيږي و صادقانه

ــات او ــات زي معلوم د شي ورکــول ورته

ــوالي ــ ــډو کلي ــ غون اســـتفاده بايد څخه

وشي.

ــاي بيا د ــ ــاي په ځ ــ ځ د پالن د کيــــــــــدني

لمـــــــــړني پروسي د همدارنګه او مرحله

ــوي ــاره هغ ــوه د لپ يجوړونه پالن کاري

احتمـــــــــالي دــانمنو ــ خلکو زيـ

مشــوري د سرهکي وخت په

احتمـــــــــــالي د خلکو زيـــــــانمنو

او مشــوي ســره بايد کار دپوهاوي

شي. شروع

ــاواني ممکنه د ضــروري يــوه دا ممکنه د فعاليتونو پورتنيو د انـــــرژي او اوبو د ــ ت

61

د بايد اړوند پهوزارت وزارتونو مربوطه

حکومتي محلي د او ســـــــــاحوي ادارو

ســــره مســــؤلينوــاط او جلسي ــ ارتبـشي. ونيول

خلکو زيانمنيــــدونکوــوري د ســـره په مشـکي وخت

چه ده خـــــــبره وزارتونه اړونده

محلي اوــتي اداري حکوم

وپوهيږي دي په واقع څه چي

کيږي.

خلکو کيــــــدونکوــره ــوره په س مش

غونډو کليوالي او شي کيــــداي کي

ادارو ددغه ته همکــــــــــاري

پيداشي. ضرورت انـــــرژي او اوبو د

وزارت کيــدوونکو متــاثره د

د بايد لپـــــاره خلکو کــار په پروسه بلني

ــول ــ ــ چي شي واچ غوښـــتنليکونه خپل

جـــبران د تـــاوان د دا کړي تسليم لپاره

کيدونکو متاثره د بهــره ــورو، په سـ مشـ

ــابي، ــ ــ او حل ارزيـ او کومک کي فصل

وکړي. همکاري

ځــاي بيا د فعــاليت دا د کيــــدني ځــــاي په

او فعــــاليت کــــاري د جوړولو د مشـــورو

برخه يــوه طرزالعمل د لحاظه پس نو دهــاي بيا ــ ــال په ځـ ــ ځـ

د پــالن کــاري کيــدني د او خساري د جبران

ــاي بيا ــ ــاي په ځـ ــ ځـ د پيسو د کيــــــــدني

ــړي ــاره ورک د بايد لپ روښــــــانه او دقيقووي. لرونکي جزياتو

ــاوان د جــبران تــاي بيا د او په ځـ

ــاي ــ ــدني ځ ــ کي هغه د او پروسه

بيا د تطـــــــبيق ځـــاي په ځـــاي

ــدني ــاري د کي ک يـــــوهRAP پالن

او عمــــــــــــده برخه اساسي

ده.

چاپيريــــــــــال د او ســــــــــــاتني

ــيزي او اداره ټولنNGOو شامل بايد

اوسيږي.

او حل د شــکاياتو دGRC کميته فصل

ــکالتو د او خل د مشدGRC کميته فصل

خلکو زيــــــــــانمنو د شـــــــــــکاياتوته

منظــور په رســيدلو د تــــــــــاوان د چي

ئي لپـــاره جـــبران

حل د مشــــــــکالتو دبايدGRC کميته چمتو

ــيږي ــ پيل د چي اوســاثره د څخه ــ خلکو مت

د تاوان د ارزيابي، په د انـــدازي د ورکـــړي

په ورکـــــړي او تعين

زيــانمنو د څو تر غوښــتنو د خلکو

ــوي او ــ د ته هغـــاوان ــادئي د ت ت

فصل او خل په همکــــــاري کي

وکړي.

ــکالتو د حل د مشـ کميټه فصل او

GRCبايد و چمتو ــيږي ــ په چي اوس

او اړخـــــــــيز هر د يــــول بــــيړني

ــکالتو ــ خل په مش

62

کـــــړي پيشـــــنهاداوسيږي. و شامل

کي پروسو ټولواوسي. و شامل

ــړي عمل کي ــ وک و مطمين څو تر

چي اوســــــــيږو جـــبران د پـــروژه

وجي له خســـاري الينحله د

ــکالتو ــره مشـ سـده. نه مخامخ

انـــــرژي او اوبو دوزارت

ځـــاي په ځـــاي بيا دــاري د کيدني پالن ک

RAPرسول ته پاي

ــاي بيا د ــ ــاي په ځ ــ ځــدني ــاري د کي پالن ک

ــرول ــ ــ چمتو او برابـــوه کــول دوامــداره ي

د چي ده پروسه د لپــاره سرشــميرني

ســره پيل په غونــډوکيږي. شروع

د کي ســـاحه په د کـــــــار عملي يوه لپاره شروع او عملي

عـــدم ضـــروريدي.

RAPنړيوال د بايد واســـطه په بانک

شي. منظور

انـــــرژي او اوبو دوزارت

شــخص متاثره هر د د بايد لپـــــــــــــاره

يو معلومـــــــــــاتوــود ــ ــول الرښ ــ ورک

شي.

دغه معلومـــــــــاتو دــود دRAP د بايد الرښـ

څخه منظــــــــــوريشي. توزيع وروسته

دغه معلومــاتو دــود ــ ــ بايد الرښـ هغه ټـــــــــــول

اساسي معلومــــــــــاتو

چي وي لرونکي متــــــــــاثره يو

وغــواړي شخصــري ــوي پ شي پ

په ځاي بيا د چي لپــاره کيدو ځاي

کارونه کـــــــوم

حيZZاتي يوه RAPد دا ده برخه اساسي او

چي جزيات هغه ټول په معلومZZZZZZZZZZاتو د

په ځZZاي کي الرښZZود بيا د شZZZويدي ځZZZاي

د کيدني ځاي په ځاي چوکZZZZات په پاليسي

تشريح او شامل کيشويدي.

63

ــرته ــيږي س رس جــــــبران د لکه

او تعين خســاره او ډول دهغه

د همدارنګهــکالتو حل د مشـ

ته هغه او په درســــــــيدو

شي. پوه هکله انـــــرژي او اوبو د

وزارت د او تادئي د تاوان د

ــاي بيا ــ ــاي په ځ ــ ځ د طرزالعمل کيدني

RAPمخي. له

ــول ــ ــيان ټ ــ د بايد شــاره تطــبيق امــاده لپ

RAP چي کله شيشي. منظمه

متــاثره چي کله تاوان ته شخص

ــړل ــ او شو ورکــاي بل په کي ځـ

شو ځاي په ځاي څخه هغه د

ــداي وروسته کي چي شي

کارونه زيربنــايــاحه په ــ ــ کي س

شي. شروع

ــوع دغه ــ ته موضـ پاملرنه جــدي بايد

چي څو تر وشي شــوي زيـــانمن د

ټــــولي شــــخصــتني مخکي غوښـ

دهغه چي ددي چخه ځمکي دهغه شي انتقال

کي ځمکه په او وشي مداخله

کــار زيربنــائي ياــروع پکي شي شـ اوفصل خل بايد په )مګر شي

ــتثناي ــاالتو اس ح يـــــــــوه چي کي

ــوع ــ ــ حل د موضـ ته محکمي لپـــاره

64

کــــــــيږي( راجع د برخه يوه يوازي

تاديه ورته تــاوانکيږي.

NGOتطـــــــــــبيق ــوونکي ــ ــير کـ ــ غـ

موسسه: دولتي

بايد ســرهESSU . د١ د څخه نـــــــــږدي د

بيا د او پوهـــــــاوي کيــدني ځاي په ځاي

د تــــاوان د لپــــارهــړي په اړوند په ورک

کــــــار اړخونو ټولووشي.

ــاثره . د٢ شـــوو متـ د بايد ســـــره خلکو مبـــــاحثي، او بحث

د او ارزيـــــــــــابيــرورت ــ وخت په ضـ

ادعاو د هغوي د کي راجع غوښـــــتنو او

ــول ــکاياتو د کـ د شـ کميتي فصل او حل

ــاوان د ــ ــادئي د ت ــ توشي. کار لپاره

انـــرژي او اوبو . د٣ منظم په ته وزارت

راپــور اجراتو د ډولشي. ورکول

په تطــــــبيق دRAP دکي. وخت

يــــــوه داسي دــواک ــ بي او خپل

اداري طرفه د چي موجوديت

ــوي ــلي هغـ اصـ د وظيفه

ــانمن ــوو زيـ شـــاو د خلکو يا ادع

ــتنو ــ څخه غوښـــان د چي ــ ــ د زي

ــاره تادئي ئي لپــري ــ ــ او مالتړ ل

وي حمــــــــايت نظر په داسي

ــوي نيول کي ش تضمين يو څو تر چي اوسي و

ئي اجــرات ټول اصل د عــدالت د

منلو د اساس پهــوه او وي وړ ــ يـ

پروسه اداريولري. هم

ځــاي په ځاي بيا د پاليسي د کيــدني

RPF يا چوکــــاټ د او مهمه ډيـــــــره برخه اساسي

ــوه چي داده ــ با يـ شهرت او اعتباره

غــــير لــــرونکيــتي ــ موسسه دول

NGOکــړي انتخاب د همدارنګه او

ــوه ــ ــديني يـ ــ بانـ کــوونکي نظــارت

د اليحه ډلي داسي وظيفي

هغه په چي ويپرNGO د کي

نظارت فعاليتونووي. شامل هم

بله يـــــــوهRPF د کوونکي تطبيق د انـــدازي د زيـــان د خلکو شوو زيانمن د او حل د مشکالتو د

65

ــکايتونوتهGRC کميټه فصل ــان شـ ځـ د هغوي د او رسول

د لپــــــاره زيــــــانورکول. خساري

ــاکلو ــ ــاره ټـ ــ بايد لپـ ډول منظم په کميته

کم او وکــړي غونــډي په ورځو ١٠ د کمه تر

جنجالي يو کي اوږدو حل بايد موضــــــــوع

کړي.

NGOد او ــکاياتو ــ حل د ش

تـــاوان )د کميټه د لپــاره جبران د

او خپلواکه يـــوه واحد طرفه بي بل شــکل( يو په

چي دي تضــمين د خلکو متــاثره د

ــړي د تاوان ورک د پروسه

او حقيقتــکل ــ مخي له ش

او منصـــــــفانه و روښــــــــــانه

)چه اوسي او متــــــــــاثره

شـــوي زيـــانمن خپله شــــــخص

او غوښــــــــتنه دغي مطالبه

د ته کميــــــــتيــدو ــاره اوريـ لپـ

خپله او ورشي جريــان په قضيه

واچوي(. کي

اساسي او عمــده د چي داده برخه

او حل د شــکاياتوــان کميټه فصل ځ

ازاد او مســــتقل او کــړي احســاس

ــتقالنه ــ عمل مس ددوي وکــــــــړي

ده نه دا وظيفهــومت چي ــ ته حکـ

ــداز پس پيسي انـکړي.

انـــــرژي او اوبو دوزارت

ــارت داخلي چي نظ د نظــارت د پروژو د

په تطــــــبيق دRAP د ټولو د کي وخت

د پروژو دPMU د د اداره تنظيم

عمده يوهRPF د دا مســـئله الزمي او

66

ســرته خوا له اداريرسيږي.

مکمل پروسو او راپورونه

ــونه مکمل په ګذارشـــول تهWB ډول ــ ورکـ

شي.

IRDPد ټولو تنظيم د کارونو

په مســـــــؤليت ولي لــري غــاره

اداره دغه په مســــــتقيما کي ســـــــــاحه

ــرته کارونه ــ سـ رســــولي نشي NGO د دغه بلکه

دي مســـــؤليت ذکر لحاظه پس

ــوي ــ په اداره ش کي مقــــام ښه

ــاي ــ ــري ځ ــ په ل چي څه هغه

ــوي موافقه ــ شــابي دهغي ارزيـ راپــور او وکــړي

ــړي ئي خو ورکـــار دا اوبو د به ک وزارت انرژي او د مســــــؤلينو د

ــدايت مخي له هــاحه په ــ ــ کي س

رسوي. سرته

ددي چه ځکه دا ده مخي له اساساتو

د بانک نړيــــــوالIRDPد پــــروژي د

لپــــاره تطــــبيق اطمنــــــــــــــان

حاصلوي.

EMA بانــديني د يا کــوونکي نظــارت

له اداري بـــيروني دــروژي دIRDP خواد پ

دIRDP د د پروسي کي دوران په تطــبيق

ــروژي دIRDP د پــبيق په ازاده تط

داد قـــرار هغه په اوMEW د چي کي

67

دIRDP د بايد اداره تطـــبيق د پـــروژيــده کوونکو ــ د اړون

څخه ادارو خيلو و مســـــــــــــتقله

ازاد اوســـــــــيږي خپل په او مستقل

و متکي ځـــــــــانــيږي ــداي اوسـ کيـ

پوهنتون د چه شي د او ديپـــارتمنت يو

ديپـــــــــارتمنتونواوسي. و اتحاديه

تهWBنظارت او ارزيابي منظمو د د او راپورونــــــــــو،

د ته ســاحي پــروژيــيدو ــ ــق، رس ــ د تواف خلکو شـــوو زيـــانمن

او اوبو د اســــــــناد،ــــــــــرژي وزارت اـن

ــؤلين ــ ــور او مسـ ــ نـــده ــتي اړون او حکوم واحدونه شخصي)اداري(.

کتنه مستقله اوارزيابي. او

ــديني ــارت بان نظ تر اداري کوونکي

د کـــــــــيږي منځــديني ــارت بان نظ

ــوونکي ــ اداري کـــود ــاري خ او مخت

پکي خپلــــــواکي يقيني او روښانه

اوسي. نړيــوال وــدينيWB بانک بان

کــوونکي نظــارت رابطه په اداري دي عالقمند زيات

ذکر د ممکن اوــوي ــ په اداري شـ

کي انتخــــــــــاب و شــــــــــــــامل

اوسيږي.

68

دويمه ضميمه ج: د بيا ځاي په ځاي کيدني د پاليسي د کړنالري پZZه مطZZابق د خسZZاري د جZZبرانونو د مZZيزان حZZق تZZرالسه کول

د واجديZZZZZZZZZZZZدلو د شرايطو معيار

متضرر شوي اشخاصد پيژندلو لپاره

څوک د شراطو واجددي

هغوي چه د شZZرايطو واجZZد دي د څZZه پZZه بZZZZZZZZZZZدل کي ئې دخساري جبران کيږي

دشZرايطو واجZديت او د خسZZZZارو د جZZZبران مZZZZZZZZيزان څنګZZZZZZZZه

معلوميږي

نظرييڅه هدف دي

د ځمکي اود ځمکي مالکينــرف پرځمکه د تصــه ــ ــق دالسـ ــ د حـ

ورکول

ــمي١ ــ ــه رس ــ . هغ اســــــــــناد چي دــا ــ ــومت او يـ ــ حکـ دهغي د نماينده له لوري صــادر شــوي

وي.ــناد٢ ــرفي اسـ . عـ

يعــني هغــه اســناد چي د رســــــمي ا عرفي قوانينــو پــهــوان د ځمکي د عنـــناد ــ ــتن اسـ ــ څښـ

پيژندل شوي. . شفاهي مدارک٣

او يــا هغــه مــدارک چي دهغي پر ادعــاــدعي او د هغي ــ م کورني لــږ تــر لــږه

کالــه پــه ځمکــه٣٥تصرف ولري.

عمليـــاتي4.12د ــدف ــ ــي ه ــ پاليس دادي چي ټــــــول هغـــه څـــوک چي خپلــــه ځمکــــه دــوي د ــه ورکـ السـپه جبران خساري

الس راوړي. د عمليــــــاتي4.12

پاليسي څخه لــوړــانون او تخنيکي قــدارک چي ــ ــا م ــ ي قسما د ځمکــو پــه ســـر د شـــخړو دــائمين حقوقــو د ت لپاره طرحه شويــيږي. د ــارول ک پک

عمليــــــاتي4.12 پاليسي هــدف پــه ســــاده ډول پــــه

4.12لکــــه چي د عمليــاتي پاليســي

د ځمکي دــانون ــتمالک ق اس پــــه مقايســــوي جدول کي ښــودل شـــــــوي دي چي دځمکود اســتمالک په قانون کي هيڅ حکم نشــــــته دي

4.12چي د عمليــاتي پاليســي کـــړنالري څخـــه د اســـــــــــتفادي د ممــــــــــانعت وړ

وګرځي.

69

ــداره٤ . ازاد، دوامـ او قطعي د

اشخاصـــو تصـــرف چي په ځمکه ئي د ډيري اوږدي مودي راپديخوا هغي ته دــرف ــه تص ځمکي پ

حق ورکړي وي.

مياشتني د عدالتــه ــائمينول دي ک ت چـــيري تاســـي دــه د ــ ځمکي د پاس زياتي مودي لپاره تصرف ولــري او د هغي د اثبــــــــات لپاره ښــه مــدارک ولري نو تاسي پهــالت کي د ــه ح هغ خســاري د جــبران

مستحق کيږي. غـــــير قـــــانوني

استوګن هغـــــــــــه دايمي ساختمانونه چي د ځمکي پـــــر مخ د ځــاني تصــرف لــهــوي ــوړ ش مخي ج

وي

د دايميليدنه، ساختمانونو ــانوني ــيري قـ د غـ اســــــــــــتوګن اوــه ــ ــډيانو څخ ــ ګاون پوښـــــــــــــتني د ســــــــــــاختمانوو جوړيدو د مودي په اړوند او اسنادو اوــه ــه مراجع نقشو ت

کول

ــدف دادي ــه ه دلت چي د ځمکــو غــير قانوني استوګن د ســــــــــاختمان د جوړيدو په مقابــل کي د خســـــــاريــه الس ــبران پـ جـ راوړي ولي نـــه د

ځمکي ارزښت.

ــه لکه څنګــه چي پپورته ياده شوه

د کرهـــني اجـــارهداران

ــه ــ ــد د الس ــ د عايورکول

د ځمکي څخــه پــه يو کال کي د حایل معـــــادل نقـــــدي خســـاره ورکـــول چي د الســـــــــــه

يومنصفانه تخمين چي د الســــــــــهورکړل شوي وي.

د پورته په ډول

70

ورکړي وي.ــهدکرني نيم کاره ــ ــد د الس ــ د عاي

ورکولــه د ــوي برخـ د هغـــول ځمکي د محصـ پــه کچــه د بــازار د نرخ لــه مخي او يــا برسيره پــر هغي د خســـاري جـــبرانــل ــو ب ــول د ي ورک

محصول په ډول

په پورته ډولپه پورته ډول

د کورونـو مـالکيناو ګروونکي

ــه د ــاي تـ ــل ځـ بـ اســــــــــتوګني دــاره ــ ــال لپـ ــ انتقـ

پيسي ورکول

د ځـــاي پـــه ځـــاي کيدو لپاره په دريو مياشــــــــتو کي د

افغـــانيو پـــه٥٠٠٠ ارزښــــت نقــــديــه کومک کــول او پــل کي د ــ ــل مح ــ ب اســـــتوګني پـــــه

کومک غور کول.

دا د نړي پــه ټولــو سيســــتمنو کي د خســاري د جــبران کولــو يــو معيــاري

عنصر ده.

ــتمالک د ځمکو اس قانون پــدي هکلــه کوم مشخص حکم نلــــــري خــــــو د خســاري د جــبران د ورکولو په هکلهــانون کي هم په ق

کوم حکم نشته

د کــرني پواســطه د معشيت د الســه

ورکول

ــارو ــ د ټولـــو خس معــــادل پيســــي

ورکول

. د خسارو جبران١ــدي ډول د ــه نقـ پـــرخ ــ ــه ن ــ ــازار پ ــ ب ورکـــول کـــيږي او ددي برسيره ددريــه مــوده مياشــتو پ کي نقدي پيسي د معشــيت د انتقــالــول ــ ــاره ورکـ ــ لپـ

کيږي.

ــه ــ ــار څخ ــ ددي کــدف د معشــيت هــاري د لپاره د خس جبران پــه منظــور معقول چــاري پــه پــــام کي نيــــول کيږي خــو ددي پــه اســـاس متضـــرر شــــوي شــــخص کــوالي شــي پــه

دا هغــــــه الره ده چي په افغانستانــدو وړ ــ کي د قبلي

ده

71

. کلــــه چي يــــو٢ شـــخص زراعـــتي

فيصده١٠ځمکه د څخــه زياتــه ځمکــه متضـــرره شـــي داــخاص د ــه اشـ رنګـ شديد اغيزي لپــارهپيسي چي اضافي ــوي ــ ــادي شـ ــ د يـ ځمکي د يو کــال دــه حاصالتو د عايد پــاوي د ارزښت مســرخ ــ ــه ن ــ ــازار پ ــ ب

ورکول کيږي.

ــه کي ــوي ځمکـ نـ کار وکړي او هغــه پيسي چي ورکول کـــيږي د متضـــروــؤقت ــو م اشخاص صحولت پيــداکوي ولي پـــه دومـــرهــوي چي د اندازه ن يادشوي شــخص دتنبلي المل شي.

پـــه اســـتوګني اوــو ــ ــارتي ځمک ــ تج

اغيزه

د ټولي خســاري دجبرا پيسي

د هغي د ارزښـــت معــادل د بــازار پــهــول نرخ نقدي ورک

کيږي

ــه پاسيني برخي ت مراجعــه وشــي اوــل ددي ــدا دالي هم په اړه هم تصديق

کوي

په پورته ډول

هغـــه څـــوک چي وداني د الســـــــهــا ــ ــوي او يـ ــ ورکـ وداني زيانمنــــــه

کيږي

د ځــاي پــه ځــايکيدو پيسي

ــا ــ دا ډول اغيزمنتيــه ــدي توګـ ــه نقـ پـ جبران کيږي چي دــدو ــ ــر ډول کمي ــ ه څخــــــه پرتــــــه د استهالک، د الســتهــوادو او د ــو م راغل معاملو د پيســو پــه پــــام کي نيولــــو

پورته تــه مراجعــهوشي

په پورته ډول

72

ــه ــ ــ ــره. کراي ــ ــ س ورکــــــــوونکي او ګروي دارانــو تــه د کــــرايي معــــادل ورکول کــيږي چي دا به ددري مياشتو پوري وکوالي شي چي په بــيړني ډولــه ــ ــوي کراي ــ د هغ

تامين کړيــه څــوک چي د هغــالتو ــو حاصـ ځمکـ عوايــــد د الســــه

ورکوي

د الســـه ورکـــړو عوايــدو د پيســو د

مقدار معادل

ــه ــيزي پ دا ډول اغــازار نقدي ډول د ب پــــه نــــرخ د يــــو زراعـــتي فصـــل د بشـــــپړ حاصـــــلــيږي. د ــبران کـ جـ ځمکي د اجاري پــه حالت کي د ځمکي د حاصــــــــــالتو د خساري جبران بــهــک د ــ د ځمکي مالـــره د ــاره دار س اجــوفقت ــاري د م اج نــــامي لــــه مخي

ورکول کيږي

پورته تــه مراجعــهوشي

په پورته ډول

هغه څو چي د ونوــه دالسه ورکولو ل مخي عوايــــــــد د

د خســاري جــبرانــو ــته ورکړل د الســدل ــه ب ــدو پ عواي

د خساري جبران دــو ــ ــته ورکړل ــ الس عوايدو په بدل کي

پورته تــه مراجعــهوشي

په پورته ډول

73

الســــه ورکــــولکيږي

د منځه تللو ونــو دکيډول له مخي

ــه څــوک چي د هغــه ــار ل تجارت او ک مخي خساره منــد

شوي وي

د خســاري جــبرانــو ــته ورکړل د الســدل ــه ب ــدو پ عواي

کي

د خسارو جبران په تجـــــــــارت کي د واقعي عوايــدو لــه مخي چي د اړونده رسيداتو او يا نوروــه مخي ــنادو لـ اسـ ټاکـــل کـــيږي. پـــهــه هغي د ــ ــير ل ــ غ

٦٠٠٠مياشـــــــتي افغاني به د کار او تجارت د خساري د جـــبران پـــه توګـــه

ورکول کيږي.

پورته تــه مراجعــهوشي

په پورته ډول

هغـــه څـــوک چي معـــــاش او يـــــاــه ــزدوري د الس م

ورکوي

ــدوده ــوه مح ــه ي پ موده کي د معاش او د مـــــزدوري دــبران ــاري جـ خسـ

کول

د دريــو مياشــتو دمزدوريو معادل

پورته تــه مراجعــهوشي

په پورته ډول

زيــــانمن شــــويکورني

د الســـه ورکـــړوــه ــ ــدو څخـ ــ عوايـ زيـــاتي خســـاري

جبران

ــوي ــ ــانمن شـ ــ زيـ اشــــــــــــــــخاص )دمتضـــــــــــــررو اشخاصو د کورنيــود سرپرستو ښځو، ــه ــ ــ ــورني هغ ــ ــ ک مشران چي روانيــري او ــ ــف ل ــ تکلي

پــدي ډول تصــديقــه ــيږي چي هغـ کـــانمن څوک چي زيــدي کيږي صنف بنــاال د ــ ــي احتم ــ شــارات د ــ هغي خس عوايــدو څخــه ډيــر لوړ وي او ډيره به

په پورته ډول

74

نور( په نقدي ډول ٥٢٠٠يــــــــو ځلي

ــادل ــ ــاني مع ــ افغ کومــک تــر الســه کوي او هغوي به دــار کي پروژي په ک د اســــــــتخداميدو

لومړي حق ولري

مشکله وي چي پهــه کي ــورو ځايون ن خپــل ژونــد پيــل

کړي

ــررو ــه متضـ د هغـ اشخاصـــو لپـــاره چي د بيا ځــاي پــه ځــاي کيــدني تــه مجبــور شــوي وي د ژونـــــد کولـــــو

مصرف ورکول

د مزاحمت د ايجاد لپـــاره د خســـاري

جبران

هغه څــوک چي بيــاــاي ــ ــه ځ ــ ــاي پ ــ ځ کيدني د مجبوريدوــه متضــرره ــه امل ل

پــه٥٢٠٠شوي دي نقدي د مياشــتي د دري مياشتو لپــارهــاره ــيت لپـ د معشـــي ــه پيس اخلي دغ چي ترالسه کوي د ورځني مــزدوري د

افغــانيو چي د٢٠٠ــاره٢٦ ــ ــو لپ ــ ورځ

افغـــــــــاني٥٢٠٠ــه کـــيږي تـــر السـ

کوي.

د خســــــــــاري د جـــــبران دا يـــــو معياري طريقه دهــارو د ــ چي د خســـه جبران ورکولو پ ډيــري سيســتمونو

کي مروجه ده

په پورته ډول

د استمالک لپاره د قيمت کولو د ميزان ټاکل څZZZZه شZZZZيان قيمت

ګذاري کيږي قيمت ګذاري پZZه څZZه

ډول اجرا کيږي د زيZZZZZZانمن شZZZZZZوو

اشخاصو نظريينظرييمشخص ارقام

ــابي، د معمــول مســايل د ــه ارزي هيڅ کــه چــيري ارقــام هوخو لزوما حتمي چټک

75

هــر ډول مشــخص قيمت ګــــــــذاري

لپاره

ــويو ــرره شـ متضـ اشخاصـــو ســـره مشــوري، د محلي مقــــــــــامونو اوــه سرشــماري څخــه الس راغلي ــ ــ پ

معلومات

ــوي ويندي ورکړل ش هغــــه يــــوازي د

کــــــــــال د٢٠٠٩ــه ــذاري ل قيمت ګ الري مشـــــــخص کــيږي. تقريبــا پــهــاد ــني ډول يـ يقيـ شوي ارقام د بيــا ځاي په ځاي کيدوــاتي پالن د د عملي بـــــــــــــوديجي دــه ــ ــو څخ ــ ترتيبولــته د اوبـــو وروسـ لګولـــــو او بيـــــا رغوني او پراختيــا پـــروژي لـــه مخي کيــداي شــي بــدلو

وکړيــتځمکه د ځمکي ارزښـ

پـــه اوســـط ډولــيږي ــاتي ک ثابت پ او د هغــوي وقعي ارزښـــت د تـــړلي نـــږدي ځمکي چي جوړه شــوي وي دــه مخي د قيمت لـ دولــــتي اداري اوــوا ــوالي لخـ ولسـ

ــت ــ د ځمکي ارزښ تــر اوســه د عيــنيــو لـــه مخي عواملـــيږي ــ ــخص ک ــ مش ولي د متضــــــــررــر هم ــخص نظـ شـ بايـــد پـــه پـــام کي ونيــول شــي ځکــه چي د هغي نظــر د قيمت ګــــــذاري د

د ځمکـــــــــــــو دهيڅد استمالک قانون ــت ځمکي د ارزښـــام ــه احک ــه هکل پ لــــــــري د ځمکي ارزښت و وزيرانو شورا ټــاکي خــو د

ځمکي د قيمت ګـــذاري يــوه الره محلي پروســه هم

76

قيمت ګــــــــذاريکيږي

جريــان يــوه برخــهده

ده.

ســـــــاختمانونه دنونهساختما هغــه مــوادو څخــه چي تر جوړ شويــوقت، ــه مـ دي )پـ نيمــــــه دايمي او دايمي( ويشـــــيل کـــــــــــــــــيږي. ســــــــــاختمانونه

کوالي شو چي: . )خټين، خښــتو،١

ــو، ــرګي، ديوالون لاو اوسپني خټين،

بامونو وويشو(. . )کاشــي شــوي٢

بامونـــــــــــــه اوــرش ــانکريټي ف ک لــــــــــرونکي( او

يــوRCCپوښــښ ) يــــــا دوه طبقي(

ويشل کيږي

ــروژو کي په هغه پــنه ــه ويشـ چي دغـ صــورت نيســي دا طبقــه بنــدي د بيالــورو د ــ ــو مش ــ بيل کورونــو دمالکــانو چي پـــــه نـــــږدي وختونـــــــــــو کيــوړي ــ ــه ج ــ کورونــړي وي د محلي کـــانو او د ــ قرارداديـــاختماني محلي سـ انجينرانو پواســطه

کيږي

ــيږيهيڅ داسي معلوم چي دا طريقه ښهــه ده چي ــ ــ طريقــتفاده ــ ــري اس ــ تــي ــ ــيږي بعضـ ــ کـــخاص ــرر اش متضــاور دي چي پدي ب د ســــــــاختمان دــوده ئي جوړيدو م تــيره شــوي چي دــت ــه ارزښ هغي پــو دا اغيزه کوي خ مســـــئله د قيمتــام ګذاري کي په پــول ــه دي ني ــه ن ک

شوي

د محصـــــــوالتو دمحصوالت خســـــــــــــاري دــاره ــبي لپـ محاسـ څلـــــور عمـــــده محصـــــــــــــوليــام ــه پ ــه پ ترکيبون

د محصـــــــوالتو دــاراتو قيمت د خس ځمکي د يـــو مـــتر مربــع لــه مخي دمحصولونو څلورو پنځــه افغــاني في

د محصـــــــوالتو دــه ــذاري پ قيمت ګــبرو ــه د معتـ هکلـ اطالعـــــاتو نـــــه موجوديت ستونزه ده. د اجتمـــــاعي

77

کي نيـــول کـــيږي چي د هغــــــوي دــول ــني محص منځــه مخي ــ ــ قيمت ل قيمت ګــــــــذاري

کيږي

مــتر مربــع تخمينشوي دي

اقتصــادي ســرويــره ــ ــه دومـ ــ نتيجـ معتــبره نــده ځکــه اکـــــثره ځـــــواب ورکـــــــــوونکي د ســروي پــه وخت کي خپلـــه ځمکـــه

زياته ښي د حاصـــــــــــــــلوني

ــو د ــو ون ورکوونک خســاري د جــبران لپـــاره د بـــازار د نـــرخ لـــه مخي د وني د يوکـــال نـــاپر خالصه ارزښت بنســــټ د هغــــه کلونو د شــمير لــه مخي چي د يـــوي وني د پالني لپاره پکـــــــــار دي چي حاصـــل ورکـــړيــيږي. ــ ــل کـ ــ ټاکـــل ــ ــيرو حاص ــ د غ ورکوونکـــو ونـــو قيمت ګـــــذاري د هغي د پــــــــالنيــه ــاره د څــو کال لپله ګذاري سرمايه

د متضـــررو خلکـــو سره د مصاحبي پهــو ــان کي د ون جري پـــــه اړه بانـــــدي مشخص کيږي چي د محصــوالتو يـــا د توليداتو ارزښــت د عرضي او تقاضا د قـــانون لـــه مخيــه ــ ــکته او پورت ــ ښ کيږي د حاصــالتو دــه ــ ــواري څخ ــ جمع وروســـته معمـــوالــه وخت ــوه هغـ ميـــول خرڅيږي چي ټــل ــان د فص دهقانــه ــ ــتلو څخـ ــ اخسـ وروســته د ميــوي قيمتونه پورته ځي دا ځکه چي پــه کم

د يو ميوه لرونکي وني د حاصـــــل د جــبران انــدازه پــه

١٥٠٠اوســط ډول افغـــاني ضـــرب د ذکر شوي وني په

عمر

پروتني ذکر شويــه ــه دغـ ــه پـ نقطـ مــــــــورد کي هم

صدق کوي

78

مخي ټاکل کيږي. هغه مسمري وني چي تــر اوســه ئي حاصـــــل نـــــوي ورکـــــــړي قيمت ګــــذاري د هغــــه نيــالګي د ارزښــتــع د ــ ــادل جم ــ مع حفـظ او مـراقبت مصــارفو تــر هغــه وختــه پــوري چيــاطر دپروژي په خ

قطع کيږي

ــان ــ ــداد دهقان ــ تع کــوالي شــي خپــلــه ــر هغ حاصــالت تــــــــــوري وخت ـپ

وساتي

د عوايدو ګرځونه. د محصوالتو تاوان١

پـــه نقـــدي ډول د يومکمــل زراعــتي فصــــل لپــــاره د بـــازار پـــه نـــرخ د خساري جــبران. د اجاري پــه صــورت

کي د ځمکي د مالک او د دهقــانــوي ــر منځ د شـ تـ مـــــوافقي پـــــه اساس د حاصــالتوــاره ــړي لپـ د ورکـ جـــبران خســـاره

ورکول کيږي

ــوي ــ ــانمن شـ ــ زيـ شـــخص پـــه دغـــه رابطــــــه کــــــوم مشخص نظر نلري ولي ممکنه ده چي د ځمکي د مالک اوــر منځ ــاره دار ت اج شــخړه را منځ تــهــه ــ ــه دغ ــ ــي پ ــ ش صــورت کي د غــير دولتي موسسي او د ټولنــــــــــيزو او چاپيريال ســاتني د چـــاري مســـؤلين

هيڅ رقم پــه دغــه مور د کي وړاندي

کړو

همدارنګــه چي پــهــتون کي ــ دريم ســوي دي ــ ــر ش ــ ذک کيداي شي چي داــه مسئله داســي پ نظر رســيږي چي ساده او اسانه نــه ده کيـــداي شـــي چي د زيـــــــانمن شوو خلکو تر منځــي او ــخړه راش ش الزم وګڼــل شــيــکاياتو د ــ چي د شــل ــ ــل او فصـ ــ حـ

79

ــهمداخله وکړي ــه دغـ ــه پـ کميتـ مــورد کي اقــدام

وکړي . د کZZZار او تجZZZارت٢

خساره هغه کار او تجارت چي پـــــــه دايميــه ځي ډول له منځ د يــو وخت لپــاره

الزم دي چيــاره ــ ــدي خس ــ نقــر ــي ت ــول ش ورک څو د هغــه کــار او تجارت بيرته خپــل ځــاي تــه راشــي )شـــپږ مياشـــتي( ورتـــــه جـــــبرانــول ــاره ورکـ خسـ کــيږي همدارنګــه هغه کار او تجارتــوقت ــ ــه م ــ چي پــد ــاره من ډول خســدي کيږي ورته نقتاوان ورکړل شي

ــر ــه نظـ ــي پـ داسـ رســـيږي چي پـــه وروســته راتلونکــو ســـتون کي ذکـــر شــــوي ارقــــام د بحث او مبـــــاحثي ايجاب وکــړي ځکــهــار او ــه کـ چي دغـــه دايمي ــارت ک تجــوقت ــه م وي او ک دي او د زيـــــانمن شــوي خلــک توقــع لــــــري چي ددوي ســــره مشــــوري وشــي او د هغــوي نظرونــــه بيرتــــه

منعکس شي

د دايمي کـــــار او تجـــارت لپـــاره د

٦٠٠٠مياشــــــتي افغـــاني د شـــپږ مياشتي لپــاره بــه پــه الس راوړي او د مـــوقت کـــار د تــاوان لپــاره بــه

افغـــــاني د٦٠٠٠ دري مياشــــــــتي لپـــــاره تـــــاوان

ورکول شي

دا يوه بله موضوع ده چي کيـــــــداي شــي شــخړه پکيــي د ــه شـ رامنځتـ هغــه کســانو تــرــبران ــ منځ چي جـاو خساره ورکوي ــان چي د هغه کســاري ــبران خسـ جـ

اخستونکي وي

. کZZZZZZZZZZZارګرانو او٣ مZZZZامورينو لپZZZZاره د

عوايدو ورکول

د ورځ مـــزدوري د السه ورکــول او دــه وخت کي ــار پ کــه وجي مزاحمت ل ددري مياشــــــتي لپــــاره خســــاره

پــه دغــه مــورد کي زيــــــــــاد بحث او مباحثــه منځتــه نــه راځي ولي کيـــداي شــــــــــــي د ورځ مــــــزدوري پــــــه

ــام هيڅ داسي ارق وجــود نلــري ځګــه چي د اشخاصـــــو ورځ مزدوري نظر د هغــوي د کــار د ســرته رســولو پــه

د پورتني شــرحي ولي عالوه د هغي نـــه کيـــداي شـــي چي د اســـــتخدام شوي شــخص او د کارمندانو ترمنځ د

80

ــرهورکول کيږي ــ ــو سـ ــ نظرونـــه ــ اختالف رامنځتـ

شي

معاشـــونو او يـــارابطه فرق کوي ــه ــزدوري پ ورځ مــخړه را ــه ش رابطــي ــ ــ ــه ش ــ ــ منځت پداســـي وختونـــوــروژه ــد پـ کي بايـ منځــــه ګړتــــوب

وکړي د کرنيزو ځمکــو د شديدو اغيز لپـاره د عايـــــــــــداتو دپه منظور ورکولو

کومکي پيسي

١٠کلــــــــه چي د زياته فيصده څخه ــه د کرنـــيزه ځمکـ متضـــرر شـــخص اغيزمنــه شــي نــوــو متضرر شخص ي انــــدازه زايــــتيــديدي ــي د ش پيســه ــ ــاکي پـ ــ اغيزنـ معــادل د بــازار د نـــرخ لـــه مخي دــول ځمکي د محص د يــو کلن خــالص عايــد دالســه تللي

به حاصل کړي

د متضـــــــــــــررو اشخاصــو د ځمکي پراخـــــوالي پـــــه ســـــــــــنجش کي ستونزو ته پاملرنه د محصــــــــوالتو د خســـارو د جـــبران لپــاره پنځم ســتون ته مراجعــه وشــي. ددي محاســـــــــبهــتونزمنه ــ ممکن ســررو وي خو د متضبايد اشخاصو سره ــه صــحبت محتاطان

وشي.

هيڅ رقم نشـــــته چي ځکــه د پيســوــدازه د ــه انـ دقيقـ پــــام وړ ځمکي د اســـتفادي پـــوري

تړلي ده.

دريم ستون کي د ليکل شــوو داليلــو پــــه پاملرنــــه دا مســئله يــو عيــني عمـــر پـــه نظـــرــه راځي خــو ممکن ده چي شــــــخړي پکي پيدا شي خــو بايد پــه مشــفقانه او غمخورانــه ډولحل او فصل شي.

د آســـيب پـــذيرو ټولګـــــو لپـــــاره

کومکي پيسي

ــذير ــ ــ ــيب پ ــ ــ آســه ــ ــخاص )هغ ــ اشــخاص ــرر اش متضــط چي د فقر د خکورنيو دـ الندي،ـ

ــه ده چي ددي الزم ډول آســيب پــذيروــه اشخاصو ســره پ احتيــاط خــبري او

مشوري وشي

ددي ډول اشخاصـــو ســـره يوازي يو ځــل حــد

افغاني٥٢٠٠اقل مرسته کيږي او د

داچي دا ډول دــبران ــاري جـ خسـ کافي دي او کنه د يادشــوو اشخاصــو د مخکـــني عايـــد

81

سرپرستي ښځي، کــــــــــورني چي سرپرســــــــتي د رواني تکليـــــــفــور( ــ ــري او ن ــ ولــه ــه ورت ــک ب کوم

ورسيږي.

پروژي په کار کي د اســـــــــتخدام د لومړيتـــوب حـــق

ورکول کيږي.

پـــوري اړه لـــري معقولــه داده چي دلتــــه انعطــــافــي او د پذيري وش حد اقــل اصــطالحــتفاده ــ ــه اس ــ څخ

وشي. پــــه موقــــتي او انتقــــــالي ډول د معيشـــــــــــيت د

مصارفو ورکول.

هغـــــه متضـــــرر کســان چي ځمکــه او يــا کــور دالســهــور ورکوي او مجب په بياځاي په ځــايــو ــيږي ن ــه ک کيدن يوه اندازه پيســي د معشيتي کومــکــه الس ــوم پ ــه ن پ

راوړي

مزاحمت د معياري مســايلو څخــه دي چـــه بايـــد جـــبران شي خــو الزمــه دهــاري د ــ چي د خســـه جبران د ميزان پــاد ــد د ايجـ اړه بايـــزاحمت د ــوي م ش انعطـــاف پـــذيري اراده ولـــري ځکـــه مزاحمت يوه عيني

موضوع ده.

٥٢٠٠حــــــــداقل افغاني د مياشتي د دري مياشــــــتوــړل لپاره بايد ورک

شي.

دا مقــدار پيســـيــو تخمين دي دا ــ يــتره دي چي د ــ به شــــــــــرايطو اوــه مخي ــالتونو ل ح دا مقــدار وټاکــل شي. او د حــداقل اصــطالح دلتــه هم پکـــار وړل شــوي دي ترڅــو د تغــيرانعطاف او امکان ــوده ــذيري موجـ پـ

وي. د کـــرايي جـــبران لپــــاره د پيســــو

مرسته کول

ــک کرايه نشين خلــرک چي د محلي ت کولــــــــو تــــــــه مجبـــــــــوريږي د کـــرايي د جـــبران لپــــاره د پيســــوــته ورســـره مرسـ کــــــــــــيږي او د

د متضـــــــــــــررو اشخاصـــو خـــبري کـــــــول ددي ډول خساري د جبران د کـــــــار محـــــــور

تشکيلوي.

د پروژي په ساحه کي د کورونـــــــوــه ــرخ پ ــه د ن کراي مطـــابق د دريـــو مياشــــتو لپــــارهــيږي. د ــول ک ورکــښ ــروژو د پوښ پ الندي ساحه کي د

ــازار کي د ــ ــه ب ــ پــه مخي ــول ل معم کرايه يوځاي نظــر بل ځاي تــه توپــيرــوع ــري. دا موض ل شايد ددي ارزښت ونلري چي د بازارــه ــه پاملرن ــرخ ت ن

82

هستوګني د محــلــاره ــدو لپ د پيداکيــاري ورســره همک

کيږي

ــو ــ ــته راغلـ ــ السـ ارقــامو لــه مخيــوه ــ ــه ي ــ ــرخ پ ــ ن

٥٠٠٠مياشــــــتي افغاني دي.

ونه شــي. د نــورو کومکونــو پــه څــيرــد ــدي اړه هم باي پ انعطـــاف پـــذيري

بايد موجوده وي

83

دريمه ضمیمه: د پروژو د ارزيابي چک ليستــ ــ الف

ځوابو اجتماعی تاثیراتامحیطی

موقعیت ايـــا د چاپيريـــال ســـاتني لحاظـــه اساســـي ســـاحي1

ــيندونه او د ــايو، سـ ــه، څړځـ موجـــودي دي )ځنګلونـــرونکي چي مرغزارونه( يا په پروژو د منفي اغيزي ل

هغه په خطر کي واقع کړي موجود دي؟ ايا د پروژو پــه داخــل او يــا د حفــاظت شــويو ســاحو2

سره پيوست ) ملي پارک، د دولت لــه پلــوه حفــاظت شوي ساحي، نړيوالي ميراثي ســاحي او نــور( واقــع

دي؟ که چيري پروژي د حفاظتي ســاحو څخــه بــيرون خــو3

هغي ته نږدي واقع وي، ايا د ساتل شــويو ســاحو پــهــير کي ايکولوژي باندي منفي اغيزه )لکه ددي په مســانو ــو مرغ ــا وزر لرونک ــانو او ي ــو، ماهي د طي لرونک

اختالل رامنځته کيدل( متصور دي؟ ايا پروژه د څړځايونو، اوبو، عامه خدمتونو او يا نورو4

منابعو ته د خلکو د السرسي د کموالي سبب کيږي؟ ايا ددي امکان موجــود دي چي پــروژه بــه د تــاريخي،5

آرکيولوجيکي، او فرهنګي ساحي متضرر کړي؟ چاپيريال ساتنهو بیولوژیکیافزیکی

ايا پروژه به په زياتــه پيمانــه ســاختماني مــودو )لکــه6ــوخت ــرګي او د س ــاڼي ل ــه، د ترک ــري، اوب ــل، ډب جغ

لرګي( ته اړتيا ولري؟ آيا ددي امکان شته چي پــروژه بــه خــاوري ککــړي او7

تخريب کړي؟ آيا ددي امکان شته چي پروژه به د خاورو په مالګيني8

کيدو اغيزه وګړي؟ آيا پروژه به مايع او جامد مواد چي د ځــاي د خــاورو،9

ــدي ګياه ګانو، سيندونو، دنهرو اوبو او يا د ځمکي الناوبو باندي معکوسي اغيزي وکړي؟

آيا امکان لري چي د بندونو په جوړولو د ســيندونو او10د نهرو په اوبود ايکولوژيکي بده اغيزه وکړي؟

آيا په محل کي د ځمکو او اوبو په اړه د ګاونډيو سره11د دوامداره شخړي شته؟

آيا د پــروژي د جوړولــو پــه جريــان کي او وروســته د12 انسانانو روغتيا او مسؤنيت احتمالي خطرونــه واقــع

کيږي؟ــروژي د13 ــره د پ ــه اث ــروژي ل ــه ده چي د پ ــا دا ممکن آي

پوښښ الندي ساحه کي داخلي مهاجرتونه وشي؟بديل

ــيزو14 آيا ددي امکان شته چي د چاپيريال او ټولنيزو اغ

84

د کمښت لپاره د پاســني کــړنالرو پــه پــام کي نيولــوسره هدف ته رسيږو

د ځمکي استمالک او ټولنيزي مسئليب

آيــا د پيشــنهاد شــوي پــه هکلــه پــه محــل کي د ټولــو1ګروپونو سره مشوري شوي دي؟

د کومو ګروپونو سره مشوري شوي دي؟2

ــا پــروژي ددي امکــان رامنځتــه کــوي چي د ځمکــو3 آي استمالک )عامه او يا خوصوصي( او يا نور دايــروي د

هغي د تطبيق لپاره ضروري وي؟ آيا د پروژي د پاره به ځمکه په داوطلبانه ډول ورکړل4

شي؟ آيا څوک به د اقتصادي منابعو څخه په استفادي )لکــه5

څړځايونه، عامه ځايونه، اجتمــاعي، ځنګلونــه او نــور( چي مخکي ورتــه پــه منظم الس رســي درلــوده منــع

شي؟ آيا پروژه به د اشخاصو او کورنيو د اجباري د بيا ځاي6

په ځاي کيدني المل شي؟ آيا پروژه به په مؤقت او دايمي ډول په محصوالتو، د7

ميوه لرونکو ونو او د کورنيو د زيربنا لکه د غلوانبار،ــابودي المــل بيت الخال ګــانو، اشــپزخانو او نــورو د ن

شي؟ــه خاصــو متضــررو معيشــيتي8 ــني پ ــروژه د ټول ــا پ آي

ګروپونو لکه د بي ځمکو باندي منفي اغيزي وکړي؟ــه د ښــځو پــه معشــيت او اســتوګنه پــه9 ــا پــروژه ب آي

ځانګړي توګه په هغه کورنيو چي سرپرســتي د ښــځوپه غاړه ولري منفي اغيزي ولري؟

ــه10 آيا د ټولني ټولي برخي د پروژي څخه په يو ډول ګټاخلي؟

آيا په محــل کي د ځمکــو او يــا اوبــو د ګاونــډيو ســره11دوامداره شخړه لري؟

محلي اقليتونهج

آيا ددي امکان شته چي پروژه به د محل په اقليت په1ــررو ــتوګن متض ــل کي د اس ــه مح ــا پ ــو او ي ګروپون

اشخاصو بده اغيزه وکړي؟ آيا پدي ساحه کي د اقليتونو څخه داسي څــوک شــته2

چي د پروژي څخه ممکنه ګټه واخلي؟ د چاپيريال ساتني مسؤلينو لپاره ياداشت:

که چيري د پروژي لــه اثـره بعضــي اشـخاص پـه معشـيت کي منفي اغـيز من شوي او يا ئي د هغي ځمکه او داراي اغيزمن شوي وي او يــا د معشــيت الس رسي ځمکو او داراي ته زيان رسيدلي وي نو پـدي حــالت کي الزمـه ده چي دــي هغي د منفي اغيزي مشخصي شي، د متضررو اشخاصو سره مشوري وش او اغيزي کمي شي او د هغي د کميدو لپاه تــدابير ونيــول شــي او د خســاري

جبران ورکړل شي.

85

د ځمکو د استمالک په اړوند الزمه ده چي د متضررو اشخاصــو ســره مشــوري وشي او هغه د يو سند په شکل وليکل شــي. د داوطلبانــه ځمکي ورکولــو پــه هکله الزمه ده چي د خساري جبران ورکړل شي او په محلي اسـنادو کي ثبت شي همدارنګه الزمــه ده چي پــه واضــح ډول بيــان شــي چي اســتمالک شــوي ځمکه په قانوني ډول د عامه کار لپاره ګمارل شوي تر څو پــه راتلونکــو کي د شخړو څخه مخنيوي وشــي. د ځمکي اســناد بايــد ددولــتي محلي اداري لکــه د محل يا ولسوالي د محکمي پواسطه تصتيق شي او د هغي يو نقــل پــه محلي

ج ضــميمي تــه مراجعــه–دولتي اداره کي وساتل شوي. )لطفــا څلــورم الــف وکړي( د ځمکي د استمالک او بيا ځاي پــه ځــاي کيــدني کــړنالره )شپاړســميــه ضميمي ته مراجعه وکړي( د ځمکو د استمالک په هکله د هر ډول شرايطو پ اړوند په بشپړه توګه الرښوونه شويدي. که چيري په ځمکــه منازعــه موجــوده وي او يا د پروژي د تطبيق څخه صرف نظر وشي نو لــومړي دمــاهرو منځګــړ پواسطه لکه غير دولتي موسسي او يا مشــابه بــا ســالحيته اداري د محــل پــه

سطحه خل فصل شي او با دي پروژي کار شروع شي. حشره وژونکي او فاضله موادد

آيـا پـروژه د حشـره مـوادو د وژلـو او يـا د حشـره1 وژونکو موادو د عالوه کولو المل کيږي کــه چــيريــوي، په ساحه کي د دا ډول موادو څخه استفاده ش

استفاده وشي؟ آيا پروژه به جامــد يــا مــايع فاضـله مــواد توليـدوي2

)لکــه اوبــو ســاختماني فاضــله او کــورني فاضــله اوبه( المل کيږي او يا د ساختمان دجريان په کاريــل ــو الم ــوادو د عالوه کول ــله م ــه کي د فاض مرحل

کيږي؟ آيا د په ساحه کي مــاين ايښــودلو احتمــال موجــود3

دي او يا د پيشنهاد شوي او يــا نــږدي ســاحه کي دنه منفجر شويو وسايلو څخه استفاده کيږي؟

د پروژي د اوبو او خاورو د زيرمو څخه د ګټي اخستني د کاري چارو چک ليست آيZZا کZZوم کس د فZZرعي پZZروژي د ضZZرورت وړ ځمکي کي او يZZا هغي تZZه1

نږدي ژوند کوي او يا کوم کس پدي ځمکه کرنZZه کZZوي او يZZا ددي ځمکي څخه د تل لپاره استفاده کوي او يا د حيواناتو د اوبZو ورکولZو او يZا نZورو

مقاصدو لپاره ترينه استفاده کيږي؟

نههو

آيا د مختلفو ژونديو د کموالي المل کيږي؟2 آيا د اوبو د جريان په مســير کي پــه اســتفاده کوونکــو منفي3

اغيزه کيږي؟آيا د اوبو په استخراجي زيرمو منفي اغيزه کيږي؟4آيا په تاالبونو او مرغزارونو باندي منفي اغيزه کيږي؟5 آيا د ژوند په نــادرو او معروضــي بــه کــوم منفي خطــر واقــع6

شي؟آيا د انسان په روغتيا به معکوسه اغيزه وکړي؟7آيا نران او ښځي به ددي څخه ګټه واخلي؟8 آيا د ځمکي او د اوبــو پــه جوړښــت او پــه فــزيکي خواصــو او9

ــه کمي او کيفي خواصــو د تغــير المــل همدارنګــه د زيرمــو پ

86

شي؟10

آيا د ځمکي اوبو په کيفيت او يا د نباتــاتو پــه روغتيــا بــه بــدهاغيزه وکړي؟

د بيا رغوني د زيربنا لپاره چک ليستZZمسلس

لشماري

نههود چک ليست پوښتني

آيا د استفادي وړ ځمکي په سر به شخړي رامنځته شي؟1ــروژي د ضــرورت وړ ځمکي د پاســه او2 ــا کــوم کس د پ آي

ــه ــه کرن هغي ته نږدي ژوند کوي او يا کوم کس پدي ځمک کوي او يا د يادي شــوي ځمکي څخــه څــړ لپــاره اســتفاده کيږي او يا د حيواناتو د اوبو ورکولــو ځــاي دي او د نــورو

مقصدونو لپاره ترينه استفاده کيږي؟ايا پروژه به د دوړو او دډير شورماشور المل شي؟3آيا پروژه به ډيري کندي جوړي کړي؟4آيا پروژه به ډول ډول ژوندي اجسام را کم کړي؟5آيا د ساختماني فاضله موادو د پيداکيدو المل به شي؟6د ګياه ګانو د منځه وړلو المل به شي؟ 7

د باران داوبو په استفاده د کرهني د کړنالري د استفادي لپاره چک ليستZZمسلس

لشماري

نههود چک ليست پوښتني

ــروژي د ضــرورت وړ ځمکي د پاســه او1 ــا کــوم کس د پ آيــه ــه کرن هغي ته نږدي ژوند کوي او يا کوم کس پدي ځمک کوي او يا د يادي شــوي ځمکي څخــه څــړ لپــاره اســتفاده کيږي او يا د حيواناتو د اوبو ورکولــو ځــاي دي او د نــورو

مقصدونو لپاره ترينه استفاده کيږي؟د اوبو څخه د پيدا کيدونکو ناروغيو د واقعيو المل کيږي؟2 آيا د مواشيو د اوبو کولو په ځايونو کي د ځمکي د تخريب3

المل کيږي؟ آيا د تــيزو بــارانونو او ســيالبونو پــه وخت کي د احتمــالي4

خطرونو د زياتوالي المل کيږي؟آيا د خاورو د تخريب له اثره لجنونه پيدا کيږي؟5آيا نران او ښځي ددي څخه يو شان ګټه اخلي؟6

د رواجي اوبو لګولو د سيستمونو د تقوي چک ليست

ZZمسلس ل

شماري

نههود چک ليست پوښتني

ــروژي د ضــرورت وړ ځمکي د پاســه او1 ــا کــوم کس د پ آي

87

ــه ــه کرن هغي ته نږدي ژوند کوي او يا کوم کس پدي ځمک کوي او يا د يادي شــوي ځمکي څخــه څــړ لپــاره اســتفاده کيږي او يا د حيواناتو د اوبو ورکولــو ځــاي دي او د نــورو

مقصدونو لپاره ترينه استفاده کيږي؟آيا د خاورو او اوبو د شوري د زياتيدو المل کيږي؟ 2 آيا د اوبو له اثره د نــاروغيو د واقعــاتو د زيــاتوالي المــل3

کيږي؟ــدي4 ــو بان ــتفاده کوونک ــه اس ــانونو څخ ــو د جري ــا د اوب آي

معکوسه اغيزه کيږي؟ آيــا د ځمکــو او يــا اوبــو د اســتفادي کولــو پــه اړه کــومي5

شخړي شته؟آيا نران او ښځي ددي څخه يو شان ګټه اخلي؟6

:د ارزيابيو نتجه حلقه کړي که چيري د پوښتنو چک ليست ته د )نه( ځـواب وي پـه هغـه حــالت کي ډيـرو

اقداماتوته اړتيا نشته. که چيري د پوښتنو چک ليست تـه د )هــو( ځــواب وي نــو پــه هغــه حــالت کيــل اړونده کړنالرو او الرښونو ته مراجعه وشي تر څو د موضوع د حل او فص

لپاره اړوند مرسته وکړي.

88

څلومه ضميمه الف : د اوبولګولو د بيارغوني او پراختيا پروژو په چاپيريال ساتني اغيزي او د هغي د کميدو لپاره تدابيرپه چاپيريال ساتني د اغيزو کنترول

د چاپيريZZال سZZاتني پZZهاړه نګراني

ممکنZZZZZZZه منفياغيزي

د اغZZيزو د کمZZوالي لپZZاره پيژنZZدل شZZويتدابير

تطبيقي ترتيبات اصZZZZZلي\تطZZZZZبيق

کوونکي ادارهڅارونکي

د ډيزاين مرحله د چاپيريــال ســاتني لـــه مخي اساســـي ســـــــاحي لکـــــــهـــــــــــــــه، ځنګلوـن څړځايونه، سيندونه او داسي نور چي د پـــــروژي نـــــږدي ســـاحي تـــه واقـــع

وي.

د محــــل پــــه وحشــي ګيــاهمعکوسي ګانو

اغيزي

ددي ډول ساحو څخــه پــه کلي ډولصرف نظر کيږي.

د چاپيريـــال ســاتني پــه اړه يــوهبشپړه سروي بايد وشي

د پــــــــــروژو د انســجام دفــتر د چاپيريـــــــــــال ســاحوي مســؤل او د محل د اوبو د پراختيـــــــــــا)مرســـــــــتيال

CWDA)

د تخــــــنيکي همکــار تيم د چاپيريــــــال ســـــــــاتني

مسؤل

ــه د پروژي ساحي تــاظتي ــ ــږدي حف ــ ن ســاحي لکــه طبعيــرهنګي ــ ــابع، ف ــ من ميراثونه ســاحي او

داسي نور

د محــــل پــــه وحشــي ګيــاه ګـــــــــــانو او تـــــــــــاريخي فـــــــــرهنګيــــــــــو محلوـن معکوســــــــي

اغيزي

ددي ډول ساحو څخه په کلي ډول صرف نظر کيږي.

د چاپيريـــال ســاتني پــه اړه يــوهبشپړه سروي بايد وشي

د پــــــــــروژو د انســجام دفــتر د چاپيريـــــــــــال ســاحوي مســؤل او د محل د اوبو د پراختيـــــــــــا)مرســـــــــتيال

CWDA)

د تخــــــنيکي همکــار تيم د چاپيريــــــال ســـــــــاتني

مسؤل

ــوي ــنهاد شـ د پيشـ پروژي په داخــل يــاــږدي ســـاحه کي نـ ماين ګــذاري شــويــر ــه منفجـ ــا نـ او يـ شــــــوي مــــــوادو

موجوديت

د انســـــــانانوــد داراي او ژون

ته خطر

ــد د مــاينونو څخــه پاکــه ســيمه بايشي

د پــــــــــروژو د انســجام دفــتر د چاپيريـــــــــــال ســاحوي مســؤل او د محل د اوبو د پراختيـــــــــــا)مرســـــــــتيال

د تخــــــنيکي همکــار تيم د چاپيريــــــال ســـــــــاتني

مسؤل

CWDA) ــوهایدرولوژی ــاري اوب د ج

موجوديت د اسـتفاده کوونکـو لپـاره بايـد تــر الزمي حده د اوبــو جريــان وســاتل

شي

د پــــــــــروژو د انســجام دفــتر د چاپيريـــــــــــال ســاحوي مســؤل او د محل د اوبو د پراختيـــــــــــا)مرســـــــــتيال

CWDA)

د تخــــــنيکي همکــار تيم د چاپيريــــــال ســـــــــاتني

مسؤل

د ســـــــــيند دد خاورو تخريب معلقــو جامــدورسوب، موادو د زهکشـــــــي خرابــوالي او د خټو او خــاورو

جاري کيدل

د کانالونو د ډکولــو لپــاره او قطــعــد ــ ــاره باي ــ ــاتو لپ ــ ــو د عملي ــ کول

مشخصات موجود وي. د سيند د ساحلونو د حفاظت لپاره د محــافظوي او ګــبين ســاختمان

څخه استفاده وشي.

د پــــــــــروژو د انســجام دفــتر د چاپيريـــــــــــال ســاحوي مســؤل او د محل د اوبو د پراختيـــــــــــا)مرســـــــــتيال

CWDA)

د تخــــــنيکي همکــار تيم د چاپيريــــــال ســـــــــاتني

مسؤل

هغه نــاروغي چي د اوبـــــو د جريـــــان

پواسطه کيږي

د نـــــاروغيو د واقعـــــــــــــوــه ــاتوالي لک زيمالريا او کلورا

ــي د وړ ــ ــاحه کي دزهکش ــ ــه س ــ پسيستم جوړول.

د اړونــده ادارو لکــه )دولــتي اداروــتي موسســو( ســره د ــير دول او غــاحه کي د اړيکو تامينول چي په ســروف ــايلو کي مص ــائي مس روغتي

وي.

د پــــــــــروژو د انســجام دفــتر د چاپيريـــــــــــال ســاحوي مســؤل او د محل د اوبو د پراختيـــــــــــا)مرســـــــــتيال

CWDA)

د تخــــــنيکي همکــار تيم د چاپيريــــــال ســـــــــاتني

مسؤل

ساختماني مرحلهخاوري

د ســـــــــيند دد خاوري تخريب معلقــو جامــدورسوب، موادو

ــورو د ــه ميالني او نـ ــډيو پـ د غونـ تخريب الندي برخو کي د ګياه ګانو

کرل.

قــــراردادي او دانسجام د پروژو ــنر ــ د اداري انجي

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي

90

د زهکشـــــــي خرابــوالي او د خټو او خــاورو

جاري کيدل

د خاورو د تخريب د مخنيوي لپــاره بايــد تــدابير طرحــه شــي: د ميالن لرونکــو برخــو ســاتنه او د ســيند د غاړو ســاتنه د ګــبيون د ســاختمان

پواسطه

او د محل د اوبو د پراختيـــــــــــا)مرســـــــــتيال

CWDA)

همکــــار تيم مســـــؤل او ډيــــــــــزاين

انجينر

د طبيعي منظرو تخريبــو ســـــاحو ــ ــ د هغــريب چي دهغي تخـ څخـــه ســـاختماني

مواد برابريږي

د خــــــاوري د ســــــــطحي د

منځه تلل

د خاوري سطحي بيا ځاي پـه ځـاي کول، ګياه ګاني او بوټي بيا کرل د جريان د رسوباتو د کنترول لپاره دــه ــ ــبول او پ ــ ــاني نص ــ ــتګاه ګ ــ س دوامداره توګه د خــاوري د تخــريب

څخه څارنه کول

ــالوونکيقرارداد ک ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو دانسجام دفتر

ــه د موادو توليد څخــله ــ ــدي، فاض ــ د کن

مواد

د طـــــــــبيعيمنظرو تخريب

ــراردادي د ــو چي ق ــد ډاډمن ش بايــه کي د طبيعي منظرو په بيا رغونــه مطــابق عمــل قــرارداد د حکم پ

وکړي.

د پــــــــــروژو دــتر ــجام دفـ انسـنظارت کوونکي

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو دانسجام دفتر

د ســاختماني کــار د ډيــر زيــات حجم لــهــع ــو قط ــه د ون امل

کيدل

ــانو د ــا ګـ د ګيـ پوښـــــــــــښ کمښت او يــا دونو قطع کول

هغه چي لــه منځــه وړل شــويدي دهغي دوه برابره نورو کينول

د پــــــــــروژو دــتر ــجام دفـ انسـنظارت کوونکي

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو دانسجام دفتر

وبهآخټو والیا د

ولتشکیلــه ــ ــال پ ــ د کان ثبــــــــات او د

کانالونه بايد په ښــه شــکل ډيــزاين شي او د اوبو پواسـطه د کانـالونو

د پــــــــــروژو دــتر ــجام دفـ انسـ

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د

91

ــال د غــاړو کان تخـــريب منفي اغــــــيزي او د اوبو په جريــان

تغير

ــانو او د غاړو تخريب د شنو ګياه ګــه ــره د منځ ــينولو س ــه کښ ــو پ ون

الړشي

تخــــــــنيکيډيزاين انجينر همکــــار تيم

مسؤل

د مــــالګينو اوبــــوــبوع ــترون د مش کن

کيدو

د خـــــــــاوريتخريب

ــتمونو د زهکشـــي مناســـب سيسـتامينول

ــال قرارداد کوونکي ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو دانسجام دفتر

فاضله جامد او مايع او خطرناک مواد د ســــــــــاختمان د قــــراردادي د کمپ او د محـــل فاضـــله

مواد

ــويو ــ ــاد ش ــ دي فاضــله مــوادو پواســـــــطه د چاپيريـــــــــال

ککړتيا

د کمپ د ساحي څخه ټــول فاضــله مواد راټولول او د کثافــاتو د جمــع کولو ساحي ته انتقالول. د فاضله موادو د ځاي په ځاي کيدلو ســاحيــوادو پواســطه چي پوښل د هغو م اوبو تري تيري نشــي چي د ځمکي الندي اوبو د خرابيدو څخه مخنيوي

وشي

ــالوونکيقرارداد ک ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو دانسجام دفتر

د هوا ککړتيا او د شورماشور پيدا کيدنه روغتيــــا تــــهد هوا ککړتيا

خطــــــــــر اوــدا ــاراحتي پي ن

کول

ــروژه کي د ــه پـ ــه منظم ډول پـ پـ استفاده کيدونکو ماشينونو ســاتنهــرکونو ــاحو او سـ ــه. د سـ او څارنـ

منظم آب پاشي کوي

ــالوونکيقرارداد ک ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو دانسجام دفتر

ــدا ــاتني د ملي اداري د شور ماشور پي ــال سـ ــالوونکيقرارداد ک د چاپيريـ ــ د چاپيري

92

څخــه د اجــازي اخســتل کــه چــيريکيدلانفجارات کيږي.

د وسايطو د تــږاو راتــګ منظمــول په خاصه توګــه هســتوګني ســيمي

ته نږدي

ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو دانسجام دفتر

د کــارګرانو روغتيــا مســؤنيت او حفــظ

الصحه

پــــه روغتيــــااغيزي

د کــارګرانو لپــاره بايــد محــافظوي دستګاه ګاني، د څښــلو وړ اوبــه او

حفظ الصحه تامين شي

ــالوونکيقرارداد ک ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو دانسجام دفتر

ــويو ــ ــال ش ــ د انتق اوبـــــو د جريـــــان

پواسطه ناروغي

د نـــــــارغيو دــدل وقعو زياتيــا او ــه مالري لک

کلورا

په ساحه کي د فاضله اوبه درســتسيستم تامينول

ــالوونکيقرارداد ک ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو دانسجام دفتر

د عملياتي\ګټي اخستني مرحله د خټـــو او اليـــو او

رسوباتو پيداکيدل د اوبــــــــــو د جريــــــــــان دــاختمانونو ــ سـد اوبو بنديدل، ــدل او ضايع کي

ککړيدل

ــالونو څخــه ــه دوره ئي ډول د کان پــو او نظــارت کــول چي د خټــو، الي

رسوباتو څخه پاک شي. د کانالونو څخه د رسوباتو، خټــو اواليو جمع کوونکي دستګاه نصبول

مــيراب او محليــورا انکشافي ش

ګاني

ــو دمحلي اوب د پراختيــــــاــتيال ــ )مرس

CWDA)

د کيميـــاوي ســـري جريــان، او حشــره

وژونکي چي د

د انســـانانو او مواشــــــــــيو روغتيــــا تــــه

کانال ته په نږدي کنيزو ســاحو کيــو او ــره وژونکـ ــه د حشـ ــو تـ خلکـ کيمياوي سري څخــه اســتفادي پــه

مــيراب او محليــورا انکشافي ش

ګاني

ــو دمحلي اوب د پراختيــــــاــتيال ــ )مرس

93

کانــــال د اوبــــو دککړتيا المل کيږي

(CWDAاړه الزمه پوهاويخطر

ــو ــور کي د اوب په کڅخه استفاده

د انســـانانو او مواشــــــــــيو روغتيــــا تــــه

خطر

د کانال د اوبو څخه د څښــلو لپـاره د استفاده کوونکــو خلکــو د پــوهي

کچي لوړول. همدارنګــه د کانــال د اوبــو څخــه د کاليو منځلو لپاره د خلکــو د پــوهي

کچي لوړول.

مــيراب او محليــورا انکشافي ش

ګاني

ــو دمحلي اوب د پراختيــــــاــتيال ــ )مرس

CWDA)

هغه نــاروغي چي دــه ــان ل ــو د جري اوب

اثره انتقاليږي

د کانـــــالونو دــه د ــو څخـ اوبـــه فاضــله آب پ شــــــــــــــکل اســــــتفاده. د نــــــــــاروغيو واقعي لکــــــهمالريا او کلورا

په ساحه کي د فاضــله اوبــو د ښــهسيستم جوړونه او ساتنه.

ــالونو ــه د کانـ ــداره توګـ ــه دوامـ پـپاکول.

د لومړنيو روغتيائي د خبريــدلو پــهاړه د روغتيا مسؤلينو سره اړيکي

مــيراب او محليــورا انکشافي شــاني او دمحلي ګ اوبـــو د پراختيـــا)مرســـــــــتيال

CWDA)

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو دانسجام دفتر

د اوبولګولو د بيارغوني او پراختيا پروژو په چاپيريال ساتني اغيزي او د هغي د کميدو لپاره تدابير: څلومه ضميمه ب په چاپيريال ساتني د اغيزو کنترول

94

د چاپيريZZال سZZاتني پZZهاړه نګراني

د چاپيريZZZZZZZZZZال سZZZاتني پZZZه اړه

نګراني

د چاپيريال ساتني په اړه نګرانيد چاپيريال ساتني په اړه نګراني

مر حلهیزاینډ دــذيري ډلي ــيب پ آس لکــــه ښــــځي چي نشــي کــوالي خپــل

نظر څرګند کړي

د ښــه اقتصــاد او فقــــــــر دــرمنځ د حالت ت فاصـــــــــــلي

زياتوالي

د محلي کـــــارکوونکو پواســـــطه لومړني تحليل او تجزيه مخي ددي

څخه چي د سروي لپاره تيم.ــه د محلي شورا ګانو په استفاده پ پيشنهاد شوو پروژو کي د ښــځو د

مشورو شريکول. هغه کورنيو ته خاصه پاملرنه کــول چي د ښــځو پواســطه سرپرســتيــو د کيږي او ځمکــه ولــري او د اوب

منابعو څخه استفاده وکړي. د اجتماعي تشــکيالتي برخــو څخــهــوراګانو استفاده لکه جوماتونو، ش او دمحل انکشافي شورا ګانو چيــه اړه ــو پ خلکو ته د پروژي د مرحل

خبرتيا ورکړي

د پــــــــــروژو دــتر، د انسجام دفــارو ــيزو چـ ټولنـ مســـؤل، دمحلي اوبـــو د پراختيـــا)مرســـــــــتيال

CWDA)او د غير موسسي دولتي

محلي کارمند

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو د انسجام دفتر

بیعــــــدالتیدبیعدالتی ډيـــروالي او دــني ــو ويش اوبــه کي په معامل د قــــــــــوميـــــــــو اقليتوـن ضـــــعيفوالي، ســــرآب لــــهــو ــ مخي د اوبـــه ــ ــاوي ن ــ مس

ويشنه

بايد د ســرآب، وســط آب او پــائين آب لپاره د ډيــزاين پــه پروســو کي

خاصه پاملرنه وشي. بايـــد ډاډمن شـــوي چي پـــائين آب استوګن سيمي پــه نهــائي ډيــزاين

کي متضرري نشي. د اوبــو د جريــان پــه پروســه کي ميراب او د اوبــو څخــه د اســتفادهــه وي او د هغي کوونکو ټولنه دخيل

مهارتونو پدي اړه تقويه شي.

د پــــــــــروژو دــتر، د انسجام دفــارو ــيزو چـ ټولنـ مســـؤل، دمحلي اوبـــو د پراختيـــا)مرســـــــــتيال

CWDA)او د غير موسسي دولتي

محلي کارمند

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو د انسجام دفتر

95

په داوطلبانــه توګــهد ځمکي ورکول

ــه ــروژي پـ د پـ جريــــــان او دــه بشپړيدو څخ وروســـــــته د شــــــــــــخړورامنځته کيدل

د کليو د مشرانو او دهقانانو ســره د ځمکي استمالک او عملياتي پالن او د بيــا ځــاي پــه ځــاي کيــدني پــه اړوند خبري کول او پــه داوطلبانــهــنادو ــو د اس ــو د ورکول ډول د ځمک برابرول او پدي اړوند د شخړو حل او فصـــل او موافقـــه اخســـتل.ــقول چي پـــه ــ محلي ټولـــني تشــه ــل ځمکـ ــه خپهـ ــه توګـ داوطلبانـ ورکــړي او پــه مقابــل کي ورتــه د

خسارو جبران ورکړل شي.

د پــــــــــروژو دــتر، د انسجام دفــارو ــيزو چـ ټولنـ مســـؤل، دمحلي اوبـــو د پراختيـــا)مرســـــــــتيال

CWDA)او د غير موسسي دولتي

محلي کارمند

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو د انسجام دفتر

د اجبــاري بيــا ځــايپه ځاي کيدنه

ــيت د ــ د معيش منځــــه تلــــل

اختالل

دځمکو د استمالک د عمليــاتي پالنــه ــدني پ ــاي کي ــه ځ ــاي پ ــا ځ او بي

مطابق بيا ځاي په ځاي کيدنه

د پــــــــــروژو دــتر، د انسجام دفــارو ــيزو چـ ټولنـ مســـؤل، دمحلي اوبـــو د پراختيـــا)مرســـــــــتيال

CWDA)او د غير موسسي دولتي

محلي کارمند

ــو ــ ــ د وزيرانشورا

هغه نــاروغي چي دــه ــان ل ــو د جري اوب

اثره انتقاليږي

د کانـــــالونو دــه د ــو څخـ اوبـــه فاضــله آب پ شــــــــــــــکل اســــــتفاده. د نــــــــــاروغيو واقعي لکــــــهمالريا او کلورا

په ساحه کي د فاضــله اوبــو د ښــهسيستم جوړونه او ساتنه.

ــالونو ــه د کانـ ــداره توګـ ــه دوامـ پـپاکول.

د لومړنيو روغتيائي د خبريــدلو پــهاړه د روغتيا مسؤلينو سره اړيکي

مــيراب او محليــورا انکشافي شــاني او دمحلي ګ اوبـــو د پراختيـــا)مرســـــــــتيال

CWDA)

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو دانسجام دفتر

ــه اواجتماعی-اقتصادی د لنډ مهال اږد مهالــــــــه

ــک د ــدي ډاډمن شــو چي خل ــد پ بايــډوالي او د لندمهاله او اږدمهاله ک

مــيراب او محليــورا انکشافي ش

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د

96

هغي لپاره محلي خدمتونو بشــپړهکډواليخبرداري ولري.

ــاني او دمحلي ګ اوبـــو د پراختيـــا)مرســـــــــتيال

CWDA)

تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو دانسجام دفتر

مرحله ساختماند بیعــــــدالتیدبیعدالتی

ډيـــروالي او دــني ــو ويش اوبــه کي په معامل د قــــــــــوميـــــــــو اقليتوـن ضـــــعيفوالي، ســــرآب لــــهــو ــ مخي د اوبـــه ــ ــاوي ن ــ مس

ويشنه

بايد د ســرآب، وســط آب او پــائين آب لپاره د ډيــزاين پــه پروســو کي

خاصه پاملرنه وشي. بايـــد ډاډمن شـــوي چي پـــائين آب استوګن سيمي پــه نهــائي ډيــزاين

کي متضرري نشي. د اوبــو د جريــان پــه پروســه کي ميراب او د اوبــو څخــه د اســتفادهــه وي او د هغي کوونکو ټولنه دخيل

مهارتونو پدي اړه تقويه شي.

د پــــــــــروژو دــتر، د انسجام دفــارو ــيزو چـ ټولنـ مســـؤل، دمحلي اوبـــو د پراختيـــا)مرســـــــــتيال

CWDA)او د غير موسسي دولتي

محلي کارمند

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو د انسجام دفتر

په داوطلبانــه توګــهد ځمکي ورکول

ــه ــروژي پـ د پـ جريــــــان او دــه بشپړيدو څخ وروســـــــته د شــــــــــــخړورامنځته کيدل

د کليو د مشرانو او دهقانانو ســره د ځمکي استمالک او عملياتي پالن او د بيــا ځــاي پــه ځــاي کيــدني پــه اړوند خبري کول او پــه داوطلبانــهــنادو ــو د اس ــو د ورکول ډول د ځمک برابرول او پدي اړوند د شخړو حل او فصـــل او موافقـــه اخســـتل.ــقول چي پـــه ــ محلي ټولـــني تشــه ــل ځمکـ ــه خپهـ ــه توګـ داوطلبانـ ورکــړي او پــه مقابــل کي ورتــه د

خسارو جبران ورکړل شي.

د پــــــــــروژو دــتر، د انسجام دفــارو ــيزو چـ ټولنـ مســـؤل، دمحلي اوبـــو د پراختيـــا)مرســـــــــتيال

CWDA)او د غير موسسي دولتي

محلي کارمند

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو د انسجام دفتر

پـــه ســـاختمانونو دــه ــ ــه ملکيت ن ــ عام

دســـاختمانونو حفــــــــــظ او

د اوبو د تنظيم د موجوده سيســتمــوهي د کچي ارزيابي او د هغي د پ

د پــــــــــروژو دــتر، د انسجام دف

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د

97

مراقبت نه ديموجوديت شوي او خراب

شوي

ــارود لوړولو لپاره پالن ــيزو چـ ټولنـ مســـؤل، دمحلي اوبـــو د پراختيـــا)مرســـــــــتيال

CWDA)او د غير موسسي دولتي

محلي کارمند

تخــــــــنيکي همکــــار تيم

مسؤل

هغه نــاروغي چي دــه ــان ل ــو د جري اوب

اثره انتقاليږي

د کانـــــالونو دــه د ــو څخـ اوبـــه فاضــله آب پ شــــــــــــــکل اســــــتفاده. د نــــــــــاروغيو واقعي لکــــــهمالريا او کلورا

په ساحه کي د فاضــله اوبــو د ښــهسيستم جوړونه او ساتنه.

ــالونو ــه د کانـ ــداره توګـ ــه دوامـ پـپاکول.

د لومړنيو روغتيائي د خبريــدلو پــهاړه د روغتيا مسؤلينو سره اړيکي

مــيراب او محليــورا انکشافي شــاني او دمحلي ګ اوبـــو د پراختيـــا)مرســـــــــتيال

CWDA)

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو دانسجام دفتر

ــه اواجتماعی-اقتصادی د لنډ مهال اږد مهالــــــــه

کډوالي

ــک د ــدي ډاډمن شــو چي خل ــد پ بايــډوالي او د لندمهاله او اږدمهاله ک هغي لپاره محلي خدمتونو بشــپړه

خبرداري ولري.

مــيراب او محليــورا انکشافي شــاني او دمحلي ګ اوبـــو د پراختيـــا)مرســـــــــتيال

CWDA)

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو دانسجام دفتر

کاري او ګټي اخستني مرحله بیعــــــدالتیدبیعدالتی

ډيـــروالي او دــني ــو ويش اوبــه کي په معامل د قــــــــــوميـــــــــو اقليتوـن ضـــــعيفوالي،

بايد د ســرآب، وســط آب او پــائين آب لپاره د ډيــزاين پــه پروســو کي

خاصه پاملرنه وشي. بايـــد ډاډمن شـــوي چي پـــائين آب استوګن سيمي پــه نهــائي ډيــزاين

کي متضرري نشي. د اوبــو د جريــان پــه پروســه کي

د پــــــــــروژو دــتر، د انسجام دفــارو ــيزو چـ ټولنـ مســـؤل، دمحلي اوبـــو د پراختيـــا)مرســـــــــتيال

CWDA)او د غير

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو د انسجام دفتر

98

ســــرآب لــــهــو ــ مخي د اوبـــه ــ ــاوي ن ــ مس

ويشنه

ميراب او د اوبــو څخــه د اســتفادهــه وي او د هغي کوونکو ټولنه دخيل

مهارتونو پدي اړه تقويه شي.

موسسي دولتي محلي کارمند

پـــه ســـاختمانونو دــه ــ ــه ملکيت ن ــ عام

موجوديت

دســـاختمانونو حفــــــــــظ او مراقبت نه دي شوي او خراب

شوي

د اوبو د تنظيم د موجوده سيســتمــوهي د کچي ارزيابي او د هغي د پ

د لوړولو لپاره پالن

د پــــــــــروژو دــتر، د انسجام دفــارو ــيزو چـ ټولنـ مســـؤل، دمحلي اوبـــو د پراختيـــا)مرســـــــــتيال

CWDA)او د غير موسسي دولتي

محلي کارمند

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيم

مسؤل

هغه نــاروغي چي دــه ــان ل ــو د جري اوب

اثره انتقاليږي

د کانـــــالونو دــه د ــو څخـ اوبـــه فاضــله آب پ شــــــــــــــکل اســــــتفاده. د نــــــــــاروغيو واقعي لکــــــهمالريا او کلورا

په ساحه کي د فاضــله اوبــو د ښــهسيستم جوړونه او ساتنه.

ــالونو ــه د کانـ ــداره توګـ ــه دوامـ پـپاکول.

د لومړنيو روغتيائي د خبريــدلو پــهاړه د روغتيا مسؤلينو سره اړيکي

مــيراب او محليــورا انکشافي شــاني او دمحلي ګ اوبـــو د پراختيـــا)مرســـــــــتيال

CWDA)

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو دانسجام دفتر

ــه اواجتماعی-اقتصادی د لنډ مهال اږد مهالــــــــه

کډوالي

ــک د ــدي ډاډمن شــو چي خل ــد پ بايــډوالي او د لندمهاله او اږدمهاله ک هغي لپاره محلي خدمتونو بشــپړه

خبرداري ولري.

مــيراب او محليــورا انکشافي شــاني او دمحلي ګ اوبـــو د پراختيـــا)مرســـــــــتيال

CWDA)

ــال ــ د چاپيري ســـــــاتني د تخــــــــنيکي همکــــار تيمــؤل او د مسـ پــــــــروژو دانسجام دفتر

99

پنځمه ضميمه – د چاپيريال ساتني په ملي اداره کي د چاپيريال د اغيزي د ارزيابي کړنالره

السته پیشنهاد دراوړل

ارزیابی

ته ارزيابي اغيزو چاپيريال دشته اړتيا

ته ارزيابي اغيزو چاپيريال د نشته اړتيا

ټاکل هدف د دخيلول خلکو د

او تحليل اغيزو دتجزيه

د او تنظيمول اغيزو د تدابير کمښت

د اغيزو د چاپيريال دراپور ارزيابي

بررسی

نيول تصمیم

نشو تصویب

ډيزاينول بيا

او کول ارايه بياپيشنهادول

شو تصویب

تعقيب او تطبیق

خلک کي مرحله پدي معموال چاپيريال د ممکن خو کوي دخالت

مرحلو نورو په ارزيابي د اغيزو دوشي داسي هم کي

ټولنيزو : د پروژه بيړني بيارغوني د لکولو اوبو دضميمه: شپږمهمشوري هکله په ارزيابي د کړنالري د تنظيم د چاپيريال او چارو

کــرني او خــوراک \ د کــارکوونکي دفـتر مرکــزي انســجام د پروژو دکي کابل په اداره نړيواله

پوري اوکټوبر ٢٠١٠ تر څخه آګست ٢٠١٠ نيټه: د مشورو دــدبرهان، تيمي شــبير، سيدشريف مهدي، وليد نورزي، فراهاد تيوال

نــوري، قاسم محمد هوګــوس، دويت محمــود، فضل شــنکرچاريا،ــيرويس حسني، صديقه سيرت، الله عنايت مجهول، محمد سردار م

صاحبيان

کــرني او خــوراک \ د کــارکوونکي دفتر ايز سيمه انسجام د پروژو دکي هرات په اداره نړيواله

پوري ٢ سپتمبر ٢٠١٠- ٣١ آګست ٢٠١٠ نيټه: د مشورو د وحيدالله خالــد، محمد عبــدالخليل، نســيمي، راتب احمد شــاه، احمد

نيرپور محسن همايون، مهدي، انجينر فريود، حميد احمد لودين، د خــيز سـحر او ممــيزک نقــره، شـکيبان، د سـره همکــارانو محلي د

مشوري هکله په جوړولو د کانالونوشويدي: مشوري سره کسانو النديو د کي هرات په

کلــيرنس داکــتر رئيس، تنظيم د اوبو د هــرات د ذاکــري احمد فضل د پــروژو لګولو داوبو بانک پراختيا اســياي د کي هــرات په ملــوني

داکــار د کي هرات په مشاور،عبدالرسول چارو ټولنيزو او چاپيريال دلد او رئيس سـاحوي ترست هلو د ايوانز ريچارد رئيس، موسسي د

کارکوونکي دفتر ويژن

کــرني او خــوراک \ د کــارکوونکي دفتر ايز سيمه انسجام د پروژو دکي کابل\باميان په اداره نړيواله

پوري ٢٦ آګست ٢٠١٠- ٢٥ آګست ٢٠١٠ نيټه: د مشورو د کــابور، فهيمه نظــام، الــرحيم فضل ميرويس، عظمي، الدين نظام

کوهستاني. الله لطيف عبدالرازق، سميع، ذکي محمد محبوبه، جوړولو کانالونو دانشمند او سره آقه بلودان، روان، ريګ آب، شخ د

دي. شوي مشوري سره همکارانو محلي مختلفو د کي جريان پهدي: شوي مشوري سره اشخاصو الندينيو د کي کابل په

ــاه محمد او رئيس، موسسي د داکار د قراين عارف داکتر د روف شمنيجر پروګرام د پراختيا او کليو د موسسي د داکار

101

کــرني او خــوراک \ د کــارکوونکي دفتر ايز سيمه انسجام د پروژو دکي آباد جالل په اداره نړيواله

پوري ٥سپتمبر ٢٠١٠- ٤ سپتمبر ٢٠١٠ نيټه: د مشورو د محمد وال، بانــډه الله زاهد الــرحيم، فضل عبــادالرحمن، محمد، تاج

ــيرويس شــريف، ــدي د او ســادات، ســپينغر م ــيرزاخيلو او دوبن د مدي. شوي خبري سره همکارانو محلي د اړه په جوړيدو د کانالونو

دي. شوي مشوري سره کسانو الندينو د کي آباد جالل پهلپاه سيمو شرقي د رئيس دفتر دUNFAO د آصفي خوشحال

کــرني او خــوراک \ د کــارکوونکي دفتر ايز سيمه انسجام د پروژو دکي مزارشريف په اداره نړيواله

پوري ٢٤سپتمبر ٢٠١٠- ٢ سپتمبر ٢٠١٠ نيټه: د مشورو دعبدالشکور خرم، احمد نثار عصمتي، الله ذبيح صديق، غالم

جوړيــدو د کانــالونو لرغــان او خاکي ده صوفي، مسجد فوانجوګه، دشويدي. خبري سره همکارانو محلي مختلفو د اړه پهدي: شوي مشوري سره اشخاصو ددغه مزارشريف د

رئيس تنظيم د اوبو د واليت سمنګان د احمدزي، عبدالرسول انجينرولسوال. نقشير فيروز د خان نواب محمد او

او خــوراک \ د کــارکوونکو نــورو دفــتر ايز ســيمه انسجام د پروژو د اداره نړيواله کرني

پوري ٢٧سپتمبر ٢٠١٠- ٢٦ سپتمبر ٢٠١٠ نيټه: د مشورو د د الله امــان او عــتيق محمد باميان، د احمد نور کندهار، د الله سميعکندز

(NEPA) اداره ملي ساتني چاپيريال دپوري ١٢اوکټوبر ٢٠١٠- ٢٣ آګست٢٠١٠ نيټه: د مشورو د

معين تخنيکي يمين الله نجيب انجينر او علي عباس اسحاق، محمد

(WB) بانک نړيوالپوري ٢٣اوکټوبر ٢٠١٠- ٢٨ سپتمبر ٢٠١٠ نيټه: د مشورو د

رسولي عارف محمد او دوراني عبدالمحمد قمر، عثمان

102

ضمیمه – د چاپيريال ساتني او ټولنيزو چارو د تنظيم د پالن کړنالره ٧ د پZZZZZZZZZروژو

فعاليت د چاپيريZZال او ټولنZZيزو چZZاروممکنه اغيزي

د پيشنهاد شZZويکمونکي تدابير

د ادارومسؤليتونه

د پيسZZZZZZZوتخمين

نظZZZZZZريي )لکZZZZZZZZZZه

دوهمياغيزي(

د ساختمان څخه مخکي مرحلــــــــه

)ډيزاين( د ساختمان

مرحله دســاتني او څـــــــارني

مرحله

103

ضZZمیمه الZZف – د چاپيريZZال او ټولنZZيزو چZZارو د سZZاتني د تZZدابيرو پZZه اړونZZد د روزنZZيزي8کړنالري

شماره

مسئولیتزمانی جدول زمانیفعالیتکا1ل

کال2

کZZال3

کZZال4 کال 5

د کZZZZZZZZZZرني او مالداري نړيوالZZه

اداره

د پZZZZZZZZروژو دانسجام دفتر

د پــــروژو د1ــه انســجام پــتر کي د دفـ کـــارکوونکو

استخدام

د وظيفــــو اوــتخدام د ــ ــ اس اليحــــــــــو د ترتيبولــــــو د جريــان څخــه

مالتړ کوي

ــتخدام ــ د اس جريـــــــــان

تطبيقوي

په سيمه ايز2 دفترونو کي د کارکوونکو

استخدام

د وظيفــــو اوــتخدام د ــ ــ اس اليحــــــــــو د ترتيبولــــــو د جريــان څخــه

مالتړ کوي

ــتخدام ــ د اس جريـــــــــان

تطبيقوي

د روزني3 پالن نهــــاي

کول

د پـــــــروژو دــتر انسجام دف او د اوبــــو اوانرژي وزارت

ــوراک او د خ کـــــــــــرني نړيـــــــــوالــه ســازمان پ

مشوره د روزني د4

الرښـــوني د کتــــــــابونو

برابرول

د روزنــــــــيزــاب الرښود کت د ترتيبولــــــو لپـــــــــــاره د مشـــــــــــاور

استخدام

پــه د نظريــوکول وړاندي او پــــه دري

ژبه ژباړل

د پــــروژو د5 انســـــــجام دفـــــــــتر دــيزو او ــ ټولنــال ــ ــ چاپيري ســــــــاتني مســؤلينو اوــاحوي ــ د سـ تخـــــــنيکي کـــارکوونکو لپــــــــاره د روزنــــــيزي کــــــړنالري

برابرول

د روزونکــــــو پيژنــــدل او د

روزنيــــــــه ترتيبوـن

برابرول

ــو ــ د روزونکــه او د پيژندن

روزني ترتيبولـــــــو

تنظيم

د ميرابــــانو6 او د محلي

انکشـــــافيــوراګانو د ش غړو لپــاره د روزنــــــيزي کــــــړنالري

د روزني د کــــــړنالري د جريــان څخــه

څارنه کول

د روزني د کــــړنالري د جريان څخــه

څارنه کول

104

برابرول د پــــروژو د7

انســـــــجام دفـــــــــتر دــيزو او ــ ټولنــال ــ ــ چاپيري ســــــــاتني مســؤلينو اوــاحوي ــ د سـ تخـــــــنيکي کـــارکوونکو لپــــــــاره د ځمکــــــــو دــتمالک د اسـ پاليســـي او بيـا ځـاي پـهــدني ځاي کي پـــــــــه اړه روزنــــــيزي کــــــړنالري

برابرول

د روزني د کــــــړنالري د جريــان څخــه

څارنه کول

د روزني د کــــړنالري د جريان څخــه

څارنه کول

د پــــروژو د8 انســـــــجام دفـــــــــتر دــيزو او ــ ټولنــال ــ ــ چاپيري ســــــــاتني مســؤلينو اوــاحوي ــ د سـ تخـــــــنيکي کـــارکوونکو لپــــــــاره د کوچــــــــنيو بنــــــدونو دــه ــو پ جوړول هکلــــــــه د ځمکــــــــو دــتمالک د اسـ پاليســـي او بيـا ځـاي پـهــدني ځاي کي پـــــــــه اړه روزنــــــيزي کــــــړنالري

برابرول د ميرابــــانو9

او د محلي انکشـــــافيــوراګانو د ش غــړو لپــاره دکوچــــــنيو بنـــــــــدونو

105

جـــــوړول د روزنــــــيزي کــــــړنالري

برابرول د عامــــــــه10

پوهاوي کچهلوړول

د پـــــــروژو د انسجام سيمه ايز دفتر سرهــه د کــړنالرو پ

تنظيم کيهماهنګي

د پروســـــي تنظيم او

څارنه

دESMFد11 تطـــبيق پـــه اړه د راپــور

نظارت

دخـــــوراک او کرني نړيوالي

اداري دــار ــارني کـ څـ کـــوونکي بـــه پـــــــــدي اړههمکاري کوي

د پـــــروژو د انســــــــجام دفــــــــــــتر کــارکوونکي او د ټولنــيزو چاپيريــــــال ســـــــــاتني کــارکوونکيــؤليت به مس پــــه غــــاړه

اخلي

106

ضمیمه ب – په مختلفو سطحو کي د پوهاوي د کچي د لوړوالي د روزني پالنونه8کارکوونکو د

پروفایل د زده کــــــــړي د

برنامو شکل د زده کــــــــــړي دد زده کړي د برنامو محتويات

برنــــامي زمــــانيجدول

د ټولنــيزو او چاپيريــــــال ســــــاتني دــارکوونکو ــ کپه موجوديت مرکزي دفتر

کي اود هغــــــــــويپه هماهنګي پــــــروژه او ټولو ساحويدفترونو کي

د مملکت په داخل کي د روزني

ــر ــه نظ ــه پ برنام کي نيول شــويدي چي د بين المللي متخصصـــينو لخـــا اموزشـــــــــــــي کورســـونه دايـــر

شي

د محلي زيدخلو همکارانو پيژندنــهــه د ــل او تجزيـ ــوي تحليـ او د هغـ ټولنـــيز او چاپيريـــال ســـاتني د ســروي لــه مخي د پــروژي پــوري مربــــوط د محيطي او ټولنــــيزو چـــارو موضـــوعاتو پيژندنـــه او دــت د ــ ــک ليس ــ ــه اړه د چ ــ هغي پ

ارزوني څرنګوالي.ــال د ــيزو او چاپيري د پروژو د ټولنــو منفي اغيزو د کمــوونکي پالنون

برابرول او د ظرفيتونو لوړول.ــرهنګي ــيزي او فـ ــاحي ټولنـ دسـ

ارزښتونه. د ځمکي د استمالک او بيا ځاي په ځــاي کيــدني کــړنالره د اوبــو د

تنظيم او جنسيت موضوع ګاني.ــو او د محلي د غير دولتي موسس

همکارانو تر منځ همکاري.ــار د ــابي او د کـ ــيزو د ارزيـ د اغـ

پيشرف څارنه

د پــروژي پــه ســرــول او ــ کي د ترتيبـ برابـــرول، يعـــني دــال څخــه ــومړي ک ل

وروسته

ــروژو د ــ د پـ انســـــجام د مرکزي دفترــال ــ د چاپيري او اجتمــاعي چـــــــــــارو کارکوونکي.ــروژو د ــ د پـ انســـــجام د مرکزي دفتر د ډيـــزاين او څـــــــــارنيکارکوونکي. د قـــــراردادــو د ــ ــ کوونکبرخي اداري کارکوونکي

. د قـــــرارداد کوونکــــــــو شـــرکتونو د چاپيريــــــال ســـــــــاتني ټولنــــــــيزو چـــــــــــارواو روغتيائي مســــــؤنيت کــارکوونکي

د هيواد پــه داخــل کي روزنــــــــيزي کــــــــړنالري چيــا د داخلي مشخص او نړيوالــــــــــــوپواسطه روزونکو

اجرا کيږي

ــايتونو ــه فع ــو پ ــرارداد کوونک د ق سرپرستي او نظـارت پـه منظـورــرفيت د محيطي او ــ ــنيکي ظ ــ تخ

اجتماعي چارو په اړه. د پروژي د ساحي د ګيــاه ګــانو او وحشـــــي ژونـــــديو پـــــه اړه د

حساسيتونو تحليل او تجزيه.ــايلو فهم اوESMFد د بنســټيزو پ

درک.ــرتيب اوESIAد پروژو د تطبيق، ت

ــو برابرول د منفي اغــيزو د کموللپاره.

د احتياطي پالنونو تطبيق، تــرتيباو برابرول.

د ټولنيزو محلونو سره مشوري. ــيزو او فــرهنګي ــو د ټولن د محلون

ارزښتونه.ــه د ځمکو د استمالک او بيا ځاي پ

ځاي کيدني پاليسي کړنالره

ــه د لومړي کال څخوروسته تطبيق

107

او انجينرانانمیرآب

د محلي انکشـــــافيــانو ــوا ګـ شـ

غړي

د هيواد پــه داخــل کي روزنــــــــيزي کــــــــړنالري چي مشخصــا د کــرني او خـــــــــوراک دــوالي اداري د نړيـ ټولنـــــــــــيزو او چاپيريــال ســاتنيــوا ــارکوونکو لخ ک

اجرا کيږي

د اوبــو د تنظيم رواجي سيســتم په اړه د پوهي لــوړول او د خلکــو

پواسطه د هغي تطبيقول.ــاروغي چي د ــحه او ن ــظ الص حفاوبو د جريان پواسطه انتقاليږي. په پــروژه او تصــميم نيولــو کي د

محل د خلکو د ګډون اهميت. د ټولو اســتوګنو ډلــو نماينــده ګي چي په محــل کي د تصــميم نيولــو او د شـــخړو د تنظيم او د هغي د

حل او فصل ميکانيزم.ــال ــ ــارو او چاپيري ــ ــيزو چ ــ د ټولن

پـــه اړه د پـــوهي د کچي ســـاتنيلوړول.

ــه د لومړي کال څخوروسته تطبيق

ــروژو د ــ د پـ انســـــجام د مرکزي دفترــال ــ د چاپيري او اجتمــاعي چـــــــــــارو کارکوونکي.ــروژو د ــ د پـ انســـــجام د مرکزي دفتر د ډيـــزاين او څـــــــــارنيکارکوونکي. د قـــــراردادــو د ــ ــ کوونکبرخي اداري کارکوونکي

. د قـــــرارداد کوونکــــــــو شـــرکتونو د چاپيريــــــال ســـــــــاتني ټولنــــــــيزو چـــــــــــارواو روغتيائي مســــــؤنيت کــارکوونکياو انجينران

د هيواد پــه داخــل کي روزنــــــــيزي کــــــــړنالري چي مشخصــا د کــرني او خـــــــــوراک دــوالي اداري د نړيـ ټولنـــــــــــيزو او چاپيريــال ســاتني کــــارکوونکو او دــجام پروژي د انس دفتر د ټولنيزو او چاپيريــال ســاتني کــارکوونکو لخــوا

اجرا کيږي

په ساحه ک د چاپيريــال او ټولــنيمشخص مسايل.

د ســـــاحي لپـــــاره د روغتيـــــا،ــيزو ــال او ټولن ــؤنيت، چاپيري مص

چارو د پالن ترتيب او برابرول. د ټولو موضوع ګانو شــاملول لکـه د فاضــله مــوادو لــري اچــول، پــه مسؤن ډول د دوړو او نورو چــارو

څخه کنترول کول.

ــه د لومړي کال څخوروسته تطبيق

ــروژو د ــ د پـ انســـــجام دــزو ســيمه اي دفـــــــترونوــوران او دريـ د قـــــرارداد کوونکــــــــو

په ساحه کي د په داخــــــــــــل کيکړنالري روزنيزي چي مشخصــــــا د کرني او خوراک دــوالي اداري د نړيـ ټولنـــــــــــيزو او

د ســـــاحي لپـــــاره د روغتيـــــا،ــيزو ــال او ټولن ــؤنيت، چاپيري مس

چارو د پالن ترتيب او برابرول.مصئونیتد سرکونو محدودیتد سرکونو

محدودیت ونقلیه وسایطد تدافعي دريوري

ــه د لومړي کال څخوروسته تطبيق

108

شــــــرکتونودريوران

چاپيريــال ســاتني کــــارکوونکو او دــجام پروژي د انس دفتر د ټولنيزو او چاپيريــال ســاتني کــارکوونکو لخــوا

اجرا کيږي

د فاضــله مــوادو دفــع او پراګنــدهګي

ــرهنګي ــ ــيز او ف ــ ــاحي ټولن ــ د س ارزښتونه

د قـــــرارداد کوونکــــــــو شــــــرکتونو تخــــــــنيکيکارکوونکي

په ساحه کي د په داخــــــــــــل کيکړنالري روزنيزي چي مشخصــــــا د کرني او خوراک دــوالي اداري د نړيـ ټولنـــــــــــيزو او چاپيريــال ســاتني کــــارکوونکو او دــجام پروژي د انس دفتر د ټولنيزو او چاپيريــال ســاتني کــارکوونکو لخــوااجرا کيږي

د فاضله دفع د ســـــاحي لپـــــاره د روغتيـــــا،ــيزو ــال او ټولن ــؤنيت، چاپيري مس

چارو د پالن ترتيب او برابرول.د نقليه وسايطو محدوديت

ــه د لومړي کال څخوروسته تطبيق

د قـــــراردادــو د ــ ــ کوونک کمپونــــــــوکارکوونکي

په ساحه کي د په داخــــــــــــل کيکړنالري روزنيزي چي مشخصــــــا د کرني او خوراک دــوالي اداري د نړيـ ټولنـــــــــــيزو او چاپيريــال ســاتني کــــارکوونکو او دــجام پروژي د انس دفتر د ټولنيزو او چاپيريــال ســاتني کــارکوونکو لخــوااجرا کيږي

پالنHSES د عملیات کي کمپپه

د فاضله موادو دفعد طبعيي منابعو ساتنه

د کمپ د داخلي چارو اداره

ــه د لومړي کال څخ وروسته تطبيق

109

لپــاره ارزيــابي يــوي بشــپړي د ساتني چاپيريال الف: د ضميمه نهمکړنالره. کاري عموميسريزه

خلکو د هيــواد د خوا راپدي څخه دايريدو په جرګي لوي د کال ٢٠٠٢ د دي. د کي حــال په جوړيــدو د افغانســتان واســطه په هڅو ګــډو د

ــام په دولت افغانســتان ــري کي پ لګولو اوبو د کي هيــواد په چي لــري د اوبه فاضــله او سيســتمونو ــدي چي زيربنا پراختيا او کولو ل پ

ــيله ــتان د وسـ ــيت خلکو د افغانسـ ــدو د او معشـ ــوړوالي عايـ په لـــاره رســيدو د ته هــدف ومــومي. ددي زيادښت توګه دوامــداره د لپــوني بيا د لګولو اوبو د دولت افغانســتا ــړنالري څو رغ ــام په ک کي پ

د دي شــوي پيشــنهاد لــوري د هغي د کــړنالري نوي څو او دي نيولي شــوي پيشــنهاد په چي دي غوښــتونکي ددي چي دولت افغانســتانــيزو او ساتني چاپيريال د پاملرنه خاصه ته انکشافونو په چــارو ټولن

ونيســي. پــدي کي پــام په ډول پراختيائي په کي کړنالرو پدي اړوند انـرژي او اوبو د اداره کـوونکي رهـبري لـوري له دولت د کي پروژه اجــرا د ارزيــابي د اغــيزو د ســاتني چاپيريــال د چي غــواړي وزارت

د کي مرحله په تيــارولو د پــروژو د او خــدمتونو د مشــاورينو د لپارهــړنالرو نويو او لويو ــ ــتفاده ډول ډاډمن په څخه ک ــ ــړي اس ــ د چي وک

کــړي پــوره انديښــني اصــلي کي مرحله لومړي په جوړولو د پروژي کــوونکي رهــبري پروژي ددي وزارت انرژي او اوبو د چي ددي سره

ــرني، د خو دي ــداري او لګولو اوبو کـ پراختيا د کليو د او وزارت مالـکيږي. نيول کي پام په هم نظرئي وزارت

منظر: پس پروژي د د ټولنو انکشــافي نړيوالو د چي لري کي پام په دولت افغانستان د

بيا زيربنا اوبولګولو د کي هيـــواد ټـــول په او واخلي ګټه څخه قرضو يو چي(IRDP) پــروژه پراختيــائي بيــارغوني د اوبولګولو ورغــوي. د

ــمير ــرخي ش ــري ب ــطه دهغي چي ل ــتمونو لګولو اوبو د پواس سيس پــروژي شوي يادي د چي کړي بهتر وجي له اوبو د سيندونو د زيربنا

ــړنالرو لويو د اوبولګولو د هم يو څخه برخو ددي ــبيق د ک ــان تط امکــوي رامنځته ــتم لګولو اوبو د چي کـ ــوني بيا د دسيسـ ــيړني د رغـ بـ په اغــيزي د ســاتني چاپيريــال د پــروژي د عنــوان په برخي د پروژي ډول کلي په پــايلي هغي د چي ورسيږي سرته ارزيابي بشپړه اړوند يو د پــروژي ددي پــروژهXYZ د شي ځــاي په ځــاي کي پــروژه پــدي

ســاحو هغه ده. )د کي حــال په ترتيبيدو او برابريدو د توګه په برخي کــيږي اغــيزمن مســتقيم غــير يا او مستقيم څخه پروژو د چي پالن

برابريږي. اساسي د اړه په ابو فاضـــله د موجـــوده د او دسيســـتم اوبولګولو د

د ريــزي آب د معلومــات شــوي پيشــنهاد کي ســاحه په او معلومــاتودي(. ک حال په موجوديدو د ځاي يو سره مشخصاتو

110

موخي: پروژي پيشنهاديXYZ د چي ده موخه دا څخه تطبيق د ارزيابي ددي

تصــميم د توګه واضح په او شي تجزيه او تحليل مشخصــي، اغــيزيــار په نيونکو ــړل کي اختي ــي. دي ورک ــرام ش ــيدو د ته م ــاره رس لپ

دي: شوي ټاکل موخي الندينيــابي الــف: د ــاره ســاحي النــدي ارزي – اوجتمــاعي بيوفــيزيکي د لپ

برابرول. او ترتيبول ليست د مشخصو د محيطي او اقتصادي د داخلول استوګنو د محل د کي برابرولو او ترتيبولو په پروژي ب: د مشخصو ممکنه د مشــوري شــوي يــادي چي الري له مشــورو فعالو

شي. واقع ممد لپاره استوګنو محل د مخي له پيژندګلوي دليل په فعاليتو شوو پيشنهاد د اړه په مشخصو شويو پيژندل : د ت

پيژندګلوي. ارزيابي د اهميت د حجم د داغيزوــولړ د چي ارزونه : ددي ث ــنهادونو يـ ــول توجه اړه په پيشـ که او کـ

د اړه په ســاتني چاپيريــال د آيا چي شي ليدل وبه وي، داسي چيريرسيږي. پيشنهادونه متضررو لږو

د لپــاره کولو تقويه او کمولو مخنيوي، د اغيزو مثبتو او منفي : د جپيشنهاد. تدابيرو

ــابي ظرفيت د مديريت موجوده د چارو د ساتني چاپيريال : د ح ارزيمنظور. په برابرولو او ترتيبولو د پروژو وروستنيو د او ددي

په ډاډمنتيا د تطــبيق د تــدابيرو د مــديريت د ســاتني چاپيريــال : د خــال د منظــور ــوه د مــديريت د ســاتني چاپيري ــرول پالن ي د چي براب د چي دي شــوي غــوره همدا يو څخه جملي د تدابيرو شويو پيشنهاد

ــوديجي ــيص د ب ــريحاتو د تخص ــره تش ــاي يو س ــروژي د )چي ځ د پــوعي ــني مجم ــاي کي بوديجه تخمي ــاي په ځ ــويدي( او ځ ادارو د شمسؤليت.

شرايط: ارزيابي د ساتني چاپيريال د د او شرايطو د پاليسي عملياتي4.01 د ارزيابي ساتني چاپيريال د

پــيروي په پاليسيو عملياتي4.04 د لکه پاليسيو نورو د بانک نړيوالرسيږي. سرته

ساحه: کار د د چي شــويدي ټاکل وظيفي الندي استفاده، په معلوماتو موجوده د

ــرژي او اوبو ــايت په وزارت انـ د چي هغي له پس وظيفي دا به رضـراشي. الس په کي جريان په ارزيابي

ــارو اوبولګولو د شرحه پروژو شويو پيشنهاد وظيفه: د لومړي او چــله ــومي او پراختيا آب فاض ــزاين، عم ــاحي د ډي ــوالي، س ګټه پراخڅارنه. او ساتنه اوبولګولو د او اخستنه

ــال وظيفــه: د دويمه ــال د ســاحي د تشــريح ســاتني چاپيري چاپيري او ارزيــابي ارايــه، معلومــاتو اساسي د اړه په مشخصــاتو د ســاتني

راټولول.

ساتنه: الف: چاپيريال

111

پيژنــدني هــوا او اقليم خاورو، توپوګرافيکي، جيولوجيکي، فزيکي،ــاحه په ــ ــوا کي س ــ ــطحي د کيفيت، ده ــ ــدي ځمکي او س ــ اوبو الن

کيفيت. اوبو د او مواد موجوده ککړونکي اوبو د هايدرولوجيکي

کيفيت: ب: بيولوجيکيساحي حفاظتي پارکونه حيوانات، ګاني، ګياه

اجتماعي: – ت: محيطي اوبو د او امکانــات اوبو موجــوده د نومــول او ورکــول اجاره ځمکو د

کنترول مخي له حق شويو تخصيص د څخه منابعو د استفاده، څخه

وظيفه: دريمهــال د ــاري د کيفيت د ســاتني چاپيري ــدو معي او مقــررو د هکله په کي

تنظيمــول سطحه نړيواله او ملي په هغي د او کتني مسئلو تخمينيکيږي. تشريح

وظيفه: څلورمه هغي په چي کــول مشخصه اغــيزو ممکنه د پــروژو شــوي پيشنهاد د

دي شامل موارد النديني کي

موقعيت: پروژي الف: دډيزاين پروژي ب: د

چاري ت: ساختمانيـــــــــــــــــــــــــــاتي ـــــــــــــــــــــــــــتنه ګټه او ث: عملـي اخـس

اغيزي ج: ګډي

وظيفه: پنځمه پيشــنهادي د چي تجزيه او تحليل بــديلونو د پــروژو شوي پيشنهاد د

تشــريح دي شوي ارزيابي کي وخت په برابرولو او ترتيبولو د پروژوــيږي ــروژو د ک ــاحو د پ ــاکلو د س ــړنالره په ټ ــديل د کي ک ــوم ب مفه

او ســاختماني د انتخــاب، د تکنــالوژي د ډيــزاين، د چي شــامليږي عبــارت څخه څارني او ساتني او اخستني ګټي طريقو، بندي مرحله

دي.

وظيفه: شپږمهــال د ــرول پالن د مــديريت د ســاتني چاپيري ســاحو دريو په چي براب

او کـــړنالرو روزني د کولـــو، تقويه د لپـــاره، کمولو لـــري: د تمرکز تاکيد هکله په ټولو ددي کي متن په پروژي د چي تدابير لپاره څارني

شويدي.

جدول زماني لپاره ورکولو راپور د د ارزيابي د پيل دگزارش عنوان دشماره

نيټي څخه د اجZZراموده

د کZZZاپي ګZZZانوشمير

د اوبZZواو انZZرژي وزارت، نړيZZوال بانک او د پروژو د انسجام دفZZتر د نظريZZو لپZZاره

موده

112

ورځي 15د کار د پيل راپور1 موقت راپور د بديلونو2

د ارزيابي په ګډون ورځي15

ــاتني د3 ــال س د چاپيرياغيزو ارزيابي

مياشت 1

ــاتني د4 ــال س د چاپيريمديريت پالن

ورځي 15

مشورتی تیم د الندي کليــدي متخصصــينو څخــه عالوه د قـراردادي شــرکتونومشورتی تیم

.ممکنه انتخابيدونکو مالتړ کوونکي کارکوونکي حZZZZد اقZZZZلتحصیالتشماره

تجربه د خZZZZZدمت

موده متZZZZداوم/مقطعی

ونهخدمتد چاپيريال ساتني انجينري\1

پالن جـــــوړوني، مـــــافوقالسانس تحصيلي درجه

دوامدارکال 10

د ټـــولن پيژندنـــه\انســـان2 پيژندني کي فــوق الســانس

تحصيلي درجه

دوامدارکال 10

ــومي کي3 په اوبولګولو\اګرانتحصيلي درجه

مقطعیکال 8

په ساختماني\هايــدرولوجي4کي تحصيلي درجه

مقطعیکال 8

پيژندني\ايکولوژي5 د خاوري کي تحصيلي درجه

مقطعیکال 8

ــو کي6 ــ ــيزو علوم ــ ــه ټولن ــ پتحصيلي درجه

مقطعیکال 8

113

کــاري د لپــاره لپــاره ارزيــابي د اغــيزو ټولنــيزو : د ب ضــميمه نهمنمونوکړنالره.

سريزه

خلکو د هيــواد د خوا راپدي څخه دايريدو په جرګي لوي د کال ٢٠٠٢ د دي. د کي حــال په جوړيــدو د افغانســتان واســطه په هڅو ګــډو د

ــام په دولت افغانســتان ــري کي پ لګولو اوبو د کي هيــواد په چي لــري د اوبه فاضــله او سيســتمونو ــدي چي زيربنا پراختيا او کولو ل پ

ــيله ــتان د وسـ ــيت خلکو د افغانسـ ــدو د او معشـ ــوړوالي عايـ په لـــاره رســيدو د ته هــدف ومــومي. ددي زيادښت توګه دوامــداره د لپــوني بيا د لګولو اوبو د دولت افغانســتا ــړنالري څو رغ ــام په ک کي پ

د دي شــوي پيشــنهاد لــوري د هغي د کــړنالري نوي څو او دي نيولي شــوي پيشــنهاد په چي دي غوښــتونکي ددي چي دولت افغانســتانــيزو او ساتني چاپيريال د پاملرنه خاصه ته انکشافونو په چــارو ټولن

ونيســي. پــدي کي پــام په ډول پراختيائي په کي کړنالرو پدي اړوند انـرژي او اوبو د اداره کـوونکي رهـبري لـوري له دولت د کي پروژه اجــرا د ارزيــابي د اغــيزو د ســاتني چاپيريــال د چي غــواړي وزارت

د کي مرحله په تيــارولو د پــروژو د او خــدمتونو د مشــاورينو د لپارهــړنالرو نويو او لويو ــ ــتفاده ډول ډاډمن په څخه ک ــ ــړي اس ــ د چي وک

کــړي پــوره انديښــني اصــلي کي مرحله لومړي په جوړولو د پروژي کــوونکي رهــبري پروژي ددي وزارت انرژي او اوبو د چي ددي سره

ــرني، د خو دي ــداري او لګولو اوبو کـ پراختيا د کليو د او وزارت مالـکيږي. نيول کي پام په هم نظرئي وزارت

منظر: پس پروژي د د ټولنو انکشــافي نړيوالو د چي لري کي پام په دولت افغانستان د

بيا زيربنا اوبولګولو د کي هيـــواد ټـــول په او واخلي ګټه څخه قرضو يو چي(IRDP) پــروژه پراختيــائي بيــارغوني د اوبولګولو ورغــوي. د

ــمير ــرخي ش ــري ب ــطه دهغي چي ل ــتمونو لګولو اوبو د پواس سيس پــروژي شوي يادي د چي کړي بهتر وجي له اوبو د سيندونو د زيربنا

ــړنالرو لويو د اوبولګولو د هم يو څخه برخو ددي ــبيق د ک ــان تط امکــوي رامنځته ــتم لګولو اوبو د چي کـ ــوني بيا د دسيسـ ــيړني د رغـ بـ په اغــيزي د ســاتني چاپيريــال د پــروژي د عنــوان په برخي د پروژي ډول کلي په پــايلي هغي د چي ورسيږي سرته ارزيابي بشپړه اړوند يو د پــروژي ددي پــروژهXYZ د شي ځــاي په ځــاي کي پــروژه پــدي

ســاحو هغه ده. )د کي حــال په ترتيبيدو او برابريدو د توګه په برخي کــيږي اغــيزمن مســتقيم غــير يا او مستقيم څخه پروژو د چي پالن

برابريږي. اساسي د اړه په ابو فاضـــله د موجـــوده د او دسيســـتم اوبولګولو د

د ريــزي آب د معلومــات شــوي پيشــنهاد کي ســاحه په او معلومــاتودي(. ک حال په موجوديدو د ځاي يو سره مشخصاتو

114

موخي: پروژي پيشنهاديXYZ د چي ده موخه دا څخه تطبيق د ارزيابي ددي

تصــميم د توګه واضح په او شي تجزيه او تحليل مشخصــي، اغــيزيــار په نيونکو ــړل کي اختي ــي. دي ورک ــرام ش ــيدو د ته م ــاره رس لپ

دي: شوي ټاکل موخي الندينيــابي الــف: د ــاره ســاحي النــدي ارزي – اوجتمــاعي بيوفــيزيکي د لپ

برابرول. او ترتيبول ليست د مشخصو د محيطي او اقتصادي د داخلول استوګنو د محل د کي برابرولو او ترتيبولو په پروژي ب: د مشخصو ممکنه د مشــوري شــوي يــادي چي الري له مشــورو فعالو

شي. واقع ممد لپاره استوګنو محل د مخي له پيژندګلوي دليل په فعاليتو شوو پيشنهاد د اړه په مشخصو شويو پيژندل : د ت

پيژندګلوي. ارزيابي د اهميت د حجم د داغيزوــولړ د چي ارزونه : ددي ث ــنهادونو يـ ــول توجه اړه په پيشـ که او کـ

د اړه په ســاتني چاپيريــال د آيا چي شي ليدل وبه وي، داسي چيريرسيږي. پيشنهادونه متضررو لږو

د لپــاره کولو تقويه او کمولو مخنيوي، د اغيزو مثبتو او منفي : د جپيشنهاد. تدابيرو

ــابي ظرفيت د مديريت موجوده د چارو د ساتني چاپيريال : د ح ارزيمنظور. په برابرولو او ترتيبولو د پروژو وروستنيو د او ددي

په ډاډمنتيا د تطــبيق د تــدابيرو د مــديريت د ســاتني چاپيريــال : د خــال د منظــور ــوه د مــديريت د ســاتني چاپيري ــرول پالن ي د چي براب د چي دي شــوي غــوره همدا يو څخه جملي د تدابيرو شويو پيشنهاد

ــوديجي ــيص د ب ــريحاتو د تخص ــره تش ــاي يو س ــروژي د )چي ځ د پــوعي ــني مجم ــاي کي بوديجه تخمي ــاي په ځ ــويدي( او ځ ادارو د شمسؤليت.

شرايط: ارزيابي د ساتني چاپيريال د د او شرايطو د پاليسي عملياتي4.01 د ارزيابي ساتني چاپيريال د

پــيروي په پاليسيو عملياتي4.04 د لکه پاليسيو نورو د بانک نړيوالرسيږي. سرته

115

جدول زماني لپاره ورکولو راپور د د ارزيابي د پيل دگزارش عنوان دشماره

نيټي څخه د اجZZراموده

د کZZZاپي ګZZZانوشمير

د اوبZZواو انZZرژي وزارت، نړيZZوال بانک او د پروژو د انسجام دفZZتر د نظريZZو لپZZاره

مودهورځي 15د کار د پيل راپور1 د ټولنــــيزو چــــارو د2

اغيزو ارزيابيمياشت 1

ــاي3 ــه ځ ــاي پ ــا ځ د بيکيدني عملياتي پالن

ورځي 15

مشورتی تیم د الندي کليــدي متخصصــينو څخــه عالوه د قـراردادي شــرکتونومشورتی تیم

.ممکنه انتخابيدونکو مالتړ کوونکي کارکوونکي حZZZZد اقZZZZلتحصیالتشماره

تجربه د خZZZZZدمت

موده متZZZZداوم/مقطعی

ونهخدمت د ټـــولن پيژندنـــه\انســـان1

پيژندني کي فوق الســانستحصيلي درجه

دوامدارکال 10

په ټولنــيزو چــارو کي فــوق2السانس تحصيلي درجه

دوامدارکال 10

ــيلي3 ــ ــه زراعت کي تحص ــ پدرجه

مقطعي کال5

ــنري کي4 په ساختماني انجيتحصيلي درجه

مقطعي کال8

د محلي مشارکت پــه چــارو5کي متخصص

مقطعي کال10

ــارو کي6 ــه چـ ــيت پـ د جنسـمتخصص

مقطعي کال 8

کړنالره تنظيم د خطرونو د ماينونو : د ضميمه لسمه: منظر پس

ــدا را د څخه مــاينونو د په منظــور په کولو رفع د ســتونزو شــوو پيــتان ــړنالره دغه کي افغانس ــوي طرحه ک ــدي د چي ش ــافو الن اوص

: دي لرونکيــني د ــاختماني بيا ټولـ ــه/ سـ محلي د خپله چي کارونه ودانونـ

ــيدونکو ــوا له خلکو اوسـ ــدل خـ ــوي پيژنـ په ددوي اوپخپله شـ ١٠٠٠٠٠ يي يــوه هــره چي پــروژي )وړي تطبيقــيږي واسطه

(. لري ډالرقيمت

116

خـــــوا له لينو مسو محلي د خپله چي کارونه متوسط او واړه ا ) د تطبيقــيږي خــوا له قرارداديانو محلي د او شوي تشخيص

( لري پسي پوري ميليونو ٥ تر يي يوه هر پروژيله ارګــانونو نــورو او ادارو دولتي د مستقيماآ چي کارونه هغه

پرته څخه کولو اجير د قرارداديانو د تطبيقيږي خواهغه کــيږي اجــرا واســطه په قرارداديــانو د چي کارونه لوي(

(. ولري پيسي زياتي څخه ډالرو ميليونو ٥ د چي پروژي

ــولي کتنه عمــومي کړنالرو وړ تطبيق د الندي په ارزوني خطر د : ټــاک د او ــاري پ ــايف ک ــاينونو د وظ ــاکولو د م ــترونو د پ ــره ف په س

( کي افغانســتان په مرکز پاکولو د ماينونو ) د (ــ MACA) هماهنګي تعــديل د ســره تغــير په شرايطو د به کړنالره . دغه تطبيقيږي سره

. وي وړ: کړنالره لپاره تنظيم د کارونو د خلکو محلي د چي / ساختماني ودانولو بيا د ټولني د کړنالره : دغه وړتيا تطبيق د

ــايي د خپله ــوا له اوســيدونکو ځ ــدل خ ــوا له ددوي او شــوي پيژن خ ١٠٠٠٠٠ يي يــوه هــره چي پــروژي )وړي ده وړ اجرا د تطبيقيږي(. لري ډالرقيمت ډاډمن څو تر لــري مســوليت اوســيدونکي محل : د الره تګ عمــومي بايد کــوي پيشــنهاد يي لپــاره پــروژي د چي ســاحه هغه واوسي د يــوه د کــاري پــاک د مــاينونو د يا او وي نه شوي خښ پکي ماينونه

(MACA) کي افغانســتان په دفــتر کــاري پــاک د مــاينونو د چي فــتر. وي شوي کاري پاک وي وړ اعتبار د سره

: پوهيدونکي پيژنــدلو د ســاحي د ماينونو د اوسيدونکي ځايي کي ساحه يوه په

پخپله کــار پــروژي د چي لپــاره ددي او ده مرجع بهترينه يــوه لپــاره. لري انګيزه قوي ورکولو راپور صحيح د وړي مخکي

: کړنالره

د چي ته ســوالنامو هغه لــري مســوليت اوســيدونکي . ځــايي١ درست شــوي تــرتيب لپــاره ســاحو شــوو ګــذاري ماين مشکوکو د خپله کومک په بانک نړيـــوال د کي هغه په چي ووايي جوابونه

سوالنامي . دغه تطبيقيږي خواپروژي له اوسيدونکوخلکو ځايي ددفــتر کــاري پــاک د ماينونو د لپاره دافغانستان ډول رسمي په

(MAPA) ــطه په ــاآ واس ــميمه .دغه شي امض د توګه الزمي په ض د محل د بايد کــيږي خوا له خلکو د محل د چي تسليمي په پروژي دپــروژي شي امضا خوا له کوونکو تسهيل باندني او ګانو نماينده

د بايد ته کوونکو تسهيل بيرون څخه (MAPA) ورکول خواروزنه له پکي دا او امضا قــرارداد مــالي ســره اوســيدونکو محلي د شي

ــول واضح ــاين د چي ک ــدا د اثر په م ــدونکي راپي ــادثي کي په ح لري غاړه په مسوليت اوسيدونکي محل د کي صورت .

ــني د چي کله . هر٢ ــديق خلک ټولـ ــړي تصـ ــاحه په چي وکـ کي سـ مــاين د بايد کي انتخــاب په پروژي د وزارت مسول ، نشته ماينونه

کــوم چي پوهيږي و څو تر ونيسي اړيکي سره (MAPA) ددفتر پاکي. لري وجود کي ديتابيس په هغوي د خو راپور متفاوت

117

ددفتر کاري پاک د ماينونو د چيرته . که (MACA) معلومـات انتخــاب د پــروژه نو وه مشــابه ســره معلوماتو د خلکو محلي د

ــاره ــيږي ته رامخي لپ ــيدونکي محل د ک ــابي د اوس ــول ارزي ټ را د حـادثي د موسسـات خـارجي او اخلي غـاړه په مســوليتونه

. کيږي شميرل نه مسول کي صورت په کيدو منځتهددفــتر کاري پاک د ماينونو د چيرته که (MACAمعلومــات ) د

هغه تر بايد پــروژه نو ولــري فــرق سره معلوماتو د خلکو د محل معلومــات خلکو د ( اوMACA) د څو تر نشي ابتخــاب پــوري وخته

نشي. ډول يو

په امله له موجــوديت د ماينونو د اوسيدونکي سيمي د که کله . هر٣، وي کي شک

په کــاري پــاک / او وظيفه تشــخيص د ټولــني محلي چيرته که پــاکي مــاين د چي شــوي توافق او وي کــړي شــامل کي پروژه پــاکي ماين د يا ) او واسطه ( پهMACA) کي افغانستان په دفتر شي ( تطــبيق وي وړ تاييد د ( لپارهMACA) د چي دفتر کوم دبل

. کيږي وړل مخ په لپاره انتخاب د پروژه کي حاالتو داسي پهپه کــاري پــاک / او وظيفه تشــخيص د ټولــني محلي چيرته که

انتخــاب د پــوري هغي تر پــروژه وي نه کړي شامل کي پروژه. وي نه شوي صحيح موضوع دغه څو تر وي نه وړ

کي افغانســتان په دفــتر د پــاکي مــاين د بايد پــاکول ماينونو (MACAد چي دفــتر کــوم دبل پــاکي ماين د يا ) او واسطه ( په ( MACAچي ټولــني . محلي ورســيږي سرته وي وړ تاييد د ( لپاره

نړيوال ) د راشي الندي جريمي تر کوي پاکي مايين سر خپل په کم حســابونه مــالي لپاره پروژو کوونکو تمويل واسطه په بانک

شي(. لغوه بيخي يا او

: کړنالره کارونولپاره متوسطو او وړو شوو دقرارداد کي پــروژو متوســطو او وړو په څخه کړنالري وړتيا: ددغي تطبيق د

محلي د او تشــخيص خوا له مسولينو محلي د چي کيږي اخستل کار پــوري ميليونو ٥ تر چي پــروژي )هغه تطبيقيږي خوا له قرارداديانو

ولري(. قيمت

وړانــدي لپــاره انتخــاب د پــروژه چي لدي الره: مخکي تګ عمومي د ســره ددي يا ( اوMACA) دفــتر پاکي ماين د کي افغانستان په شي

راپــور مفصل خپل دفــتر پــاکي مــاين د اعتبــاره با بل پــاکي مــاين او تحقيق مخکــني د معلومــات دا چي شي ) کيــداي کــړي وړانــديــوي د اويا وي اســاس په بررسي ــومي د ارزوني ن ــاتو عم په معلوم خالص څخه خطر د مــاينونو د چي پــروژي هغه ( يواځي وي اساس

په اداري پاکونکو د ماينونو د سيمي دغه چي دا يا او انتخابيږي وي اعتبــاره با بلي يــوي د پــاکي مــاين د يا او (MACA) کي افغانستان

. وي شوي مشخص خوا له دفتر

ــان محلي بلکي مقامونه محلي يوازي : نه پوهيدونکي هم قرارداديــاينونو د بايد ــره له م ــابي د خطرونو د اث ــرفيت ارزي او منظم په ظ

118

رامنځته خطرونه نيــول ديــده نا هغي د او نلــري و ډول سيستماتيککوي.

کړنالره: دفتر پاکولو ماين د افغانستان د بايد مخکي نه انتخاب د پروژي . د١(MACA)ــول تمــاس ســره ــاينونو د چي شي وني ــره له م د ســاحه اث

کنه. او شته خطر هلته چي ونيسي الندي بررسي کي سـاحه په پـروژي د اړه په مـاين د دفـتر شـوي يـاد چـيري . که٢

شي. انتخاب بايد پروژه ورکړي راپور منفيــرار په منځ تر مسؤلينو د کوونکي قرارداد د او وزارت . د٣ دادونو ق

د پيښي د اثــره له ماين د قراردادي چي شي شامله ماده دا بايد کياخلي. غاړه خپله په مسؤليت حقوقي ټول کيدو رامنځته

پروژي د(MACA) دفتر پاکولو ماين د کي افغانستان په چيري . که٤کړي. احساس خطر کي ساحه په

د اړه په پاکســازي څخه ماينونو د پروژه چيري که MACAدفــتر نړيــوال د دا او انتخــابيږي پــروژه نو ولري نامه موافقت سرهکيږي. نيول کي پام په کي بوديجه په پروژي د سره بانک

نه پاکولووظيفه او تشــخيص د مـاين د کي پـروژه په چيري که پــوري هغه تر شي نه انتخــاب بايد پــروژه دا شــوي شامله ويشوي تشخيص نوي نقيصه دا چي

کړنالره. تطبيق د کارونو دلويو پواسطه کوونکو قرارداد د

ارزښت چي پــروژي )هغه کارونو لويو د کړنالره لوړتيا: دا تطبيق د پواســطه کوونکو قــرارداد د وي( او زيــات څخه ډالر ميليــون ٥ د يي

ده. وړ اجرا د تطبيقيږي

د خطراتو د مــاينونو د بايد کوونکي قرارداد الره: اصلي تګ عمومي غــاړه په همــاهنګي سره دفتر متحد ملل د پاکي ماين د او کولو رفع

لري.

الره: تګــنادو . د١ ــ ــوه په هغي د کي وخت په برابرولو د اسـ ــ په کي برخه يـ

درج بايد کي بـاره په سـاحو کيــدونکو قرارداد د ډول دقيق او مشرح د پــاکي مــاين د يا(MACA) دفــتر پاکي ماين د افغانستان د چي شي

د بايد تحقيق او سروي دا وي شوي ورکړل پواسطه دفتر وړ اعتبار د کي هغي په چي ورکــړي معلومــات بشپړ اړوند په خطرونو د ماين

خطر زيــات د يا اوUXO مــوادو شــوي نــامنفجر د او خطر د مــاين ددي بايد تحقيق يا وي. سروي شوي مشخص واضح ساحي لرونکي

ونيول کي پام په ورته مصارف مخي له اسنادو کړي ترتيب اړوند پهشي.

تر شي شــريک ســره زياتوونکو د معلومات ټول تحقيق يا . سروي٢ اســتفاده تــري لپــاره معلومــاتو ګذاري پالن په فعاليتونو خپلو د څو

تګ د او مــوقعيت کيــدو ځــاي په ځاي د کمپ د ډول په )دمثال وکړيالري(. راتګ

119

ــابي د خطر د او بنسټ پر مــوقعيت او مــاهيت د پــروژي . د٣ د ارزيشو. کوالي استفاده څخه انتخابونو ددوو پلوه له کيدو مشخص

برخه قـرارداد عمــومي د وظيفو پـاکولو د مـاين د – انتخـاب لومړيده:

په کــارونو ســاختماني د بنسټ پر نتايجو د تحقيق او سروي : د الفکيږي. تخصيص بوديجه ټاکلي لپاره پاکولو د ماينونو د کي جريان

او ارزيــابي بشــپړ پاکولو د ماين د کي موده په کار ساختماني : د بکيږي. قيد فقره زياتيدو د لخوا زياتونکو د لپاره تخصيص

د پــاکي مــاين د او بنسټ پر هدايت د انجينرانو کوونکو نظارت : د ج ذکر کي داد قرار په چي نيولو کي پام په بوديجي مشروطي موقتي چټکي په چي انتخــابوي دفــترMACA د کــوونکي قــرارداد وي شــوي

او تشــخيص ګــذاري ماين مخکي څخه پيل د کار د کي ساحه په سرهشي. پاکاري

مخي: له قرارداد ځانګړي د پاکول ماين : د انتخاب دوهمــف: د ــاين ال ــنيوي د خطر د م ــاطر په مخ ــروي د خ ــاره س د چي لپ له قــرارداد ځــانګړي د رســيږي سرته الندي نظارت د انجينر موظف

نيسي صــورت ســره(MACA) دفــتر اعتبــاره با د پــاکي مــاين د مخيــاحي هغه ــري بايد چي س ــروي، ډي ــاکي او تحقيق س هغي تر شي پ

هغه په دا او کــوي کار هلته کوونکي قرارداد چي وي محدودي پوري د هم يا او محل اقــــامت د يا کمپ چي شــــامليږي نه کي ســــاحو

د بايد ســاحي دا وي شــوي مشخص لپاره ګدامونو موادو ساختماني په تحقيقاتو او سروي د چي شي مشخص پواسطه کوونکو قرارداد

کم په ساحه شوي قرارداد ټوله خطر د ماين د شي کيداي کي نتيجهومومي. کمښت حد د کــيږي ســره کــوونکي قــرارداد عمــومي د چي قــرارداد : هغه ب

تـدريجي په کــوونکي قـرارداد چي وسـعت سـاحي د کار ساختماني صورت هغه په او کيږي مشخص اخلي غاړه په مسؤليت هغي د ډول وي نه پـــوري حـــده تـــرين کم تر انـــدازه خطر د کي ســـاحه په کي

واضح هم مــوده تــاکني رفعي د هغي د بيانيږي. همدارنګه رسيدلي ســاحه په چي شي کــوالي انجيــنران وروسته څخه اطالع د او کيږي

کړي. پيل کار کي انــدازه يو چي کــيږي غوښــتنه څخه کــوونکي قرارداد عمومي : د ج

شـاملي کي زياتيــدو په لپاره پروګرام ژغورني د څخه ماين د پيسيدي. ضرور لپاره سروي او تحقيق پاکسازي د ماين د چي کړي

پواسطه فتر د کي افغانستان په کي وخت په پيداکيدو د حادثي . د٤(MACA)ــاره تحقيق د ــوه لپـ ــوړوي کميته يـ ــادثي د چي جـ اړه په حـ

ــړي تحقيق ــ ــؤلين هغي د او وک ــ ــيژني مس ــ ــيري که وپ ــ دا کميته چ د قــراردادي د څخه قوانينو د خطــري بي د حادثه چي کړي تشخيص

شي. جريمه باي قراردادي ده شوي منځته را مخي له تخلفــولي٥ ــدخلي . ټ ــدي مراجع زي ــتان په چي دي مکلف پ د کي افغانس

د څو تر ولــري غــږي هم اړه پــدي ســره(MACA) دفــتر د پــاکي ماين ګــذاري مــاين د لکه کــړي حاصل معلومــات پوره اړه په خطر د ماين

120

تر کــړي مشخصي شــوي تشــخيص او ارزيــابي نقشي، ساحو شويشي. امن په څخه خطرونو د ماين د څو

121

ساتنه: دارايو فرهنګي : د ضميمه يولسمه ځايونه تــاريخي هغه يا اثرونــه، هــنري څلو، يادګاري د فرهنګ ماديــوال )چي ــري(، ارزښت نړي ــاري، ظــرافت ل ــژاد علمي، ک پيژندنه ن

هــديرو د کي هغي په چي پلــوه له پيژندني انسان د يا او دي شاملي تعريف دارنګه دارايي پيمانه پراخه . په شامليږي ځايونه دفن د يا او

تــاريخي، پيژندني، لرغون د چي ساختمانونه او ساحي : هغه کيږي د چي ســاحي طبعي هغه همدارنګه او پلــوه له مــذهبي او مهندسيدي: عبارت لري ارزښت زيات پلوه فرهنګي

فــرهنګي د کارونه شــوي پيشــنهاد بــيړنيو د چي لــري احتمــال دديــان د ســرمايي ــروژي داچي شــي، المل زي ــان د پ ــده تر امک بيا د ح کوچــنيو د زيربنــاو ټولنــيزو او فعــاليتونو اخســتني ګــټي د جوړوني يــوي دي. د متشــکل څخه کــارونو کوچــنيو ښاري عامه د او سرمايو ګرځوي وړ قبول د چي سربيره ليست په مشخصاتو منفي د پروژي غير فرهنګي د چي دي عبارت څخه فعاليتونو هغه ضميمه( د )لمړي

ــاده قابل ــرمايه اعـ ــوره ته سـ ــان چي وشي پاملرنه پـ ونه ورته زيـ ســرقت د اثــارو فــرهنګي د کــړنالري النــديني ددي رســيږي. ســره

ــاقي ــاتني د کشف اتف ــدني او س ــاره پيژن په او شي تعقيب بايد لپشي. عالوه کي اسنادو معياري

کړنالري: لپاره کشف اتفاقي د او فــرهنګي مــيراثي، د افغانستان د کړنالري لپاره کشف اتفاقي د

(1383/28/1 جريـــده، )رســـمي قـــانون ســـاتني د صـــناعيو السيــانون دا او شــويدي تعريف ــروژي د چــيري که همدارنګه ق ــار پ په ک مســؤل صالحيته با لپاره ددي شي کشف مکان يا او مواد کي جريان تــاريخي ټــولي چي کــوي واضح قــانون شــويدي. دا مشــخص مرجع

د ســرمايي فــرهنګي صــناعيو السي د او منقــولي غــير او منقــولي: هغي پر سربيره او کيږي ګڼل داراي هيواد

او تــرميم د ابــداتو تــاريخي د او انســتيتيو پيژنــدني لرغــون د اثــار تــاريخي او لرغــوني ټــول چي ده مکلفه اداره ســاتني ټــول هغي د او وټــاکي حــدود هغي د کــړي، تسجيل او مطالعه د چي نلــري حق شــخص هيڅ کــړي تنظيم او راټــول اســناد

ــون ــدني لرغ ــجيل پيژن ــوي تس ــاحه ش ــون د پرته کي س لرغــدني ــتيتيوت پيژنـ ــوافقي د انسـ ــاختمان د هلته څخه مـ د سـ

ورکــړي. اجــازه جوړيــدو د ته شــخص بل يا او اقــدام جوړيــدوماده( )اوومه

غــير او منقــول فــرهنګي او تــاريخي ټــول کي افغانســتان په احکــامو د قانون ددي الندي ځمکي د يا او شوي کشف منقول

ــايت د ــ ــير ډول هر هغي د او دي ملکيت ددولت مخي له رع ــ غماده(. کيږي. )اتمه ګڼل سرقت انتقال مجاز

موسســي، جوړوني کور – جوړوني ښار د ښاروالي، چيري که د موسسو خصوصي او دولتي غير نورو او پروژي لګولو اوبو د

ــاريخي د کي حــال په تزينولو او پراختيا جوړوني، د پروژو او تــړي ژغورنه کيدو مخامخ د اثارو لرونکو اهميت فرهنګي او وک

122

پيژنـدني لرغــون د موضــوع او ودروي کــار چي دي مکلف پديکړي. شريکه سره انستيتوت

ــاريخي د ــرهنګي او ت ــير ف ــارو منقولو غ ــدونګي اث د يا او مون شـــويدي کشف کي ځمکه په هغي د اثـــار دا چي خاوند ځمکيــوع چي دي مکلف ــاريخ د کشف د موض ــاري په نه ت منطقه ښ

ــوي د کي ــوده په هفــتي ي ــيمه په کلو د او کي م دوه د کي س د چي ورکــړي خــبر ته آمريت اداري محلي د کي موده په هفتوــدني لرغون د ځنډه له بي آمريت اداري محلي انســتيتوت پيژن

ځمکي د دولت او دي ملکيت عامه اثــار ډول دا ورکــوي خــبر تهــيږي ګڼل جز دهغي يا او دي واقع هلته اثار دا چي آبادي او د ک

لــومړي ماده، استمالکوي. )نولسمه کي بدل په قيمت عادالنهفقره(.

عامه دا نو شي کشف اثـــار فـــرهنګي او تـــاريخي چـــيري که حکم مــادي ديارلسمي د ته مالک ځمکي د او کيږي ګڼل ملکيت

دويمه ماده، کيږي. )نولسمه ورکول مکافات مناسب مخي لهفقره(.

په څخه کشف د مينــدونکي اثارو منقولو فرهنګي او دتاريخي په کي مـوده په هفتو دوه د کي کلو په او هفتي ديوي کي ښار

د کي واليتونو په او انســتيتوت پيژنــدني لرغــون د کي مرکز فرهنګ او اطالعــاتو د او ســاتني د موزيمونو او ابداتو تاريخي

دا ورکــړي خــبر ته امريت اداري محلي نږدي يا او ته رياستونو کــړي خــبر انســتيتوت پيژندني لرغون د چي دي مکلفي اداري

ورکــړي. مکافـات حکم په مـادي ديارلسـمي د ته ميندونکي اوماده(. )شپږويشتمه

ــيري که ــدونکي چ ــاريخي مين ــرهنګي او ت ــار ف ــانون د اث د ق شوي کشف کي موده ټاکلي په مخي له حکم د مادي نولسمي

د پــوري کاله دري تر څخه کــال يو د کــړي ورنه خبر اړه په اثارکيږي. ورکول سزا حبس

ــني ــړنالري پورتـ ــاري د کـ ــامو معيـ ــوان په احکـ ــاختماني د اعنـ سـ د کي جريــان په څــارني د پــروژي د او شي درج بايد کي قراردادونو

د ډول اتفــاقي په او رعــايت احکــام دا چي دي مکلف انجيــنر ساحيوکړي. څارنه اثارو فرهنګي او تاريخي کيدونکي کشف

اثـارو شـوو کشف د کي راپـور په څـارني د پـروژو د بانک نړيـوال د د اثــارو ددي کي راپــور بشــپړ په تطــبيق د پــروژو د او شويدي ليکل

شويدي. نيول کي پام په تدابير کميدو د کيدو زيانمن

123