ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

กรมการศาสนา กระทรวงวฒนธรรม

ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

ผจดพมพ กรมการศาสนากระทรวงวฒนธรรม

ปทพมพ พ.ศ.๒๕๕๗

จ�านวนพมพ ๓,๐๐๐เลม

ทปรกษา

๑. นายกฤษศญพงษศร อธบดกรมการศาสนา

๒. นายกฤษฎาคงคะจนทร รองอธบดกรมการศาสนา

๓. นายสเทพเกษมพรมณ ผอ�านวยการส�านกพฒนาคณธรรมจรยธรรม

๔. นายพสทธนรตตวงศกรณ ผอ�านวยการกองศาสนปถมภ

๕. นายชวลตศรภรมย เลขานการกรมการศาสนา

คณะท�างาน

๑. นางสาวพไลจรไกรศร นกวชาการศาสนาเชยวชาญ

๒. นางศรนวลลภขตโร นกวชาการศาสนาช�านาญการพเศษ

๓. นายส�ารวยนกการเรยน นกวชาการศาสนาช�านาญการพเศษ

๔. นางสาววภารตนกอพยคฆนทรนกวชาการศาสนาช�านาญการ

๕. นายชนะกจคชช นกวชาการศาสนาช�านาญการ

๖. นายธนพลพรมสวงษ นกวชาการศาสนาช�านาญการ

๗. นายเอกสทธคลายแดง นกวชาการศาสนา

ส�านกพฒนาคณธรรมจรยธรรม

กรมการศาสนากระทรวงวฒนธรรมโทร.๐๒๔๒๒๘๘๑๒

คำ�นำ�

กรมการศาสนา กระทรวงวฒนธรรม ตระหนกถงภารกจเรงดวนซงเปน

นโยบายส�าคญของประเทศในการเพมรายไดจากการทองเทยวโดยเฉพาะ

อยางยงการสงเสรมการทองเทยวในมตทางศาสนาควบคไปกบการสนบสนน

ใหมการพฒนาจตใจ โดยผลกดนใหมการน�าทนทางวฒนธรรม มรดกแหง

แผนดนทมอยในชมชนซงเปนสงดงดดนกทองเทยวมาใชในการพฒนาศกยภาพ

การแขงขนของประเทศ ทงน เพอใหสอดรบกบการทประเทศไทยก�าลงกาวส

ประชาคมอาเซยนในป พ.ศ. ๒๕๕๘ และดวยปจจยทวาในอนาคตอาเซยน

จะมประชากรถง ๖๐๐ ลานคน เปน ๑ ใน ๑๐ ของประชากรทงโลก และ

อาเซยนยงเปนดนแดนอนศกดสทธทประชากรมความศรทธาและเลอมใส

ในศาสนาประกอบกบประเทศไทยเปนศนยกลางของพระพทธศาสนาโลกปจจย

เหลานจะสามารถตอบสนองกระแสความตองการของตลาดและกระแสของ

การพฒนาคน หากเปดโอกาสใหวดและศาสนสถานทมศกยภาพอยแลวไดม

สวนรวมในการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนสรางสงคมด เพมรายไดใหพนท

ใหประชาชนพงพาตนเองไดบนฐานของเศรษฐกจพอเพยง กรมการศาสนา

กระทรวงวฒนธรรมจงไดจดท�าโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญใน

มตทางศาสนาป๒๕๕๗ภายใตโครงการสงเสรมอตสาหกรรมสรางสรรคเพอเพม

ศกยภาพในการแขงขน โดยมงหวงใหเกดการพฒนาและจดระบบการทองเทยว

ภายในวดหรอศาสนสถานใหเหมาะสมและมประสทธภาพอนจะน�าไปสการสราง

ความเลอมใสศรทธาใหแกนกทองเทยวทงชาวไทยและตางประเทศจากตนแบบ

เสนทางทองเทยวแสวงบญทสมบรณจะสามารถท�าใหผแสวงบญนอมระลกถง

พทธานภาพ ซมซบคณคาของศาสนาและนอมน�าไปปฏบตในชวต ตลอดจน

ไดสมผสกบประสบการณทเพลดเพลนและทาทายดวยหวใจแหงศรทธา

ดงนน เพอใหประชาชนและทกภาคสวนของสงคมมสวนรวมใน

การขบเคลอนและสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา

กรมการศาสนา กระทรวงวฒนธรรม จงไดจดท�าหนงสอ “ทองวดทวไทย...

บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจ” ในหนงสอฉบบน ประกอบไปดวยขอมล

แนะน�าเสนทางทองเทยวแสวงบญภายใน ๒ วน ๑ คน ตลอดจนสถานทส�าคญ

ในมตทางศาสนาทนาสนใจทวทกภาคของเมองไทย ไมวาจะเปนโบราณสถาน

โบราณวตถอนทรงคณคาทางประวตศาสตร ศลปกรรมและวฒนธรรมทองถน

กจกรรมตามเทศกาลยอดนยม พรงพรอมดวยแผนทเสนทางทองเทยวแสวงบญ

อนจะท�าใหคนทกวยไดสมผสถงสสนของการเดนทางไปแสวงบญอยางมความสข

รวมถงสารประโยชนในแบบคนรนใหมใฝธรรมะทตองเรยนรเทาทนกระแสโลกาภวตน

อยางแทจรง

กรมการศาสนา กระทรวงวฒนธรรม หวงเปนอยางยงวา หนงสอ

ฉบบนจะเปนบทเรมตนในการเดนทางเรยนร โลกธรรมของผ แสวงบญทด

ซงจะเปนชวงเวลาทนาประทบใจกอใหเกดแรงผลกดนในการสรางสรรคสงใหมๆ

ใหกบชวตและสงคม เพอใหแหลงทองเทยวทางศาสนายงคงคณคานาสนใจ

ส�าหรบคนทกวยตลอดไป....

(นายกฤษศญพงษ ศร)

อธบดกรมการศาสนา

สารบญ

บทน�ำ ๑

ความเปนมาโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญ

ในมตทางศาสนาป๒๕๕๗:เสนทางแสวงบญของทกภาคสวน

ของสงคม ๓

วตถประสงค ๕

เปาหมาย ๖

ประโยชนและคณคาทไดรบ ๖

ความพรอมของวด:แหลงสรางบญความสขทแทจรง ๘

- ดานสถานทของวด ๘

- ดานบคลากรของวด ๙

- ดานการจดกจกรรมภายในวด ๑๐

- ดานการจดท�าโปรแกรมการทองเทยวของวด ๑๐

- ดานการประชาสมพนธของวด ๑๐

การเตรยมตวสเสนทางแสวงบญ ๑๑

แนะน�ำเสนทำงทองเทยวแสวงบญ ๑๒

เสนทางแสวงบญกรงรตนโกสนทร ๑๒

- เสนทางไหวพระ๙วดสรางบญ...สขใจ ๑๓

- เสนทางลองเรอไหวพระ๙วดไดบญ...เปนมงคลชวต ๑๘

เสนทางแสวงบญภาคเหนอ ๒๔

เสนทางแสวงบญภาคกลาง ๓๖

เสนทางแสวงบญภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ๕๑

เสนทางแสวงบญภาคตะวนออก ๖๕

เสนทางแสวงบญภาคใต ๘๓

หนา

แผนทเสนทำงแสวงบญประเทศไทย ๙๘

แผนทเสนทางแสวงบญภาคเหนอ ๙๙

แผนทเสนทางแสวงบญภาคกลาง ๑๐๓

แผนทเสนทางแสวงบญภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ๑๐๘

แผนทเสนทางแสวงบญภาคตะวนออก ๑๑๒

แผนทเสนทางแสวงบญภาคใต ๑๑๗

บรรณำนกรม ๑๒๐

ภำคผนวก

แบบรายงานของส�านกงานวฒนธรรมจงหวด ๑๒๑

สารบญ

หนา

1ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

บทนำ�

กระทรวงวฒนธรรมมนโยบายทจะผลกดนใหกระทรวงวฒนธรรม

เปนกระทรวงสงคมกงเศรษฐกจ โดยการน�าทนมรดกทาง

วฒนธรรมทมอยในประเทศและความเปนไทย (Thainess) มาใช

เพอสรางคณคาทางสงคม และสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจ

ใหเกดประโยชนสงสดภายใตหลกคด“ทศวรรษใหม วฒนธรรม

น�าไทย” เนนการ“สบสาน สรางสรรค บรณาการ”ใหสอดคลอง

กบยทธศาสตรประเทศและนโยบายของรฐบาล ซงจะพลกโฉม

สรางแบรนดประเทศ “แบรนดไทยแลนด” ใหมความเขมแขง

ยงขน โดยเฉพาะการเพมรายไดจากการทองเทยวและบรการ

ใหประเทศไทยมรายไดจากนกทองเทยวชาวไทยและชาวตางชาต

สามารถใหภาคการทองเทยว สรางรายไดจากนกทองเทยว

ชาวตางชาตไมต�ากวา๑.๒ลานลานบาทและนกทองเทยวชาวไทย

ไมต�ากวา ๕ แสนลานบาท โดยทกระทรวงวฒนธรรมถอเปน

หนวยงานตนน�าทมความส�าคญ จงไดเดนหนาปรบบทบาทใน

มตตาง ๆ โดยเฉพาะมตทางสงคม เพอสบสานศาสนา ศลปะ

และวฒนธรรมอนดงามของไทยใหด�ารงอย ค ชาตไทย โดยม

รปแบบการสงเสรมทมเปาหมายชดเจน (Focus & Prioritized)

2 ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

และสงเสรมใหเครอขายในทกพนทมสวนรวมในการจดกจกรรมทางศาสนา

ศลปะและวฒนธรรมทเปนประโยชนกบประเทศชาต บมเพาะปลกจตส�านกและ

เผยแผศาสนา ศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณของชาต กระตนใหคน

ในชมชนรกผกพนในบานเกดและภาคภมใจในวฒนธรรมของทองถน มศรทธาและ

ยดมนในศาสนา เพอใหเปนแหลงสรางรายไดสภมภาคทกชมชนใหสามารถเขาไป

มสวนในการเพมรายไดเขาสประเทศและสรางเสรมสงคมคณธรรมทมความสงบสข

โดยมวดทเปนทนทางสงคมทมศกยภาพเปนแหลงทองเทยวทมกจกรรมทางศาสนา

ทมคณคาตอการพฒนาจตใจของคนทกวยทงชาวตางชาตและชาวไทย ดงนน

การสรางเสรมใหวดเปนแหลงทองเทยว จงเปนการใชทรพยากรทเปนทนทาง

วฒนธรรมใหเกดประโยชนสงสดตอคนในชมชนและยงสามารถด�ารงรกษาไวซง

บทบาทส�าคญของวดในอดตใหคงอยตลอดไป โดยยดความตองการของประชาชน

ในพนทเปนส�าคญ

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗3ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจ

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

ความเปนมาโครงการสงเสรมการทองเทยว เสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗ : เสนทางแสวงบญของทกภาคสวนของสงคม

ในปจจบนการทองเทยวเชงศาสนา(วฒนธรรม)หรอการทองเทยว

เชงจตวญญาณ(SpiritualTourism)กลายเปนการทองเทยว

อกรปแบบหนง ทไดรบความนยมเปนอยางมากจากนกทองเทยว

ทงชาวไทยและชาวตางประเทศ ในขณะน โดยใหความสนใจเปน

พเศษกบวดแหลงโบราณสถานและสถานทปฏบตธรรมเนองจาก

วดเปนมรดกทางวฒนธรรมของประเทศไทยทมเอกลกษณเฉพาะตว

และมการถายทอดมรดกทางวฒนธรรมสบเนองมาเปนเวลา

ชานานแลว ซงเปนไปตามคตความเชอทถอวาการไดมาสกการะ

สถานทศกดสทธรวมท�าบญปฏบตบชาจะน�าความเปนสรมงคล

มาส ชวตและครอบครวของผ ทได ไปสกการะขอพร และยง

สามารถสรางเสรมก�าลงใจใหเกดขนท�าใหจตใจผองใสโดยจะเหน

ไดวา “วด” (Temple) เปนทรพยากรการทองเทยวทสะทอน

ใหเหนถงอารยธรรม และยงสะทอนไปถงร องรอยวถชวต

4 ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

ในอดตทมลกษณะกลมกลน (Harmony) ระหวางชมชน วด และสงแวดลอม

ทมลกษณะการผสมกลมกลนการด�าเนนชวตบนพนฐานของความศรทธาใน

พระพทธศาสนาความเชอของทองถนและยงเปนแหลงรวมขอมลดานประวตศาสตร

การศกษา ศลปกรรม สถาปตยกรรม ความเปนมาของวฒนธรรมกบชมชน

ลวนมคณคาตอจตใจและมความศกดสทธและงดงามเปนทเลอมใสศรทธาของ

ชาวไทยนอกจากวดจะเปนแหลงทองเทยวประเภทหนงแลว วดยงเปนสถานท

ท�าบญในโอกาสตางๆ ทมความเกยวของกบวถชวตของชาวบานและเปนตนแบบ

ของการเรยนรปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนศนยรวมจตใจทส�าคญของ

คนไทยตงแตอดตจนถงปจจบน

กรมการศาสนากระทรวงวฒนธรรมตระหนกถงภารกจเรงดวนซงเปน

นโยบายส�าคญของประเทศ ในการเพมรายไดจากการทองเทยวและบรการ

โดยเฉพาะอยางยงการสงเสรมการทองเทยวในมตศาสนาควบค ไปกบการ

สนบสนนใหมการพฒนาจตใจ โดยผลกดนใหมการน�าทนทางวฒนธรรมและ

ภมปญญาไทยทมอย ในชมชน มาใชในการพฒนาศกยภาพการแขงขนของ

ประเทศบนฐานวฒนธรรม คอ วดหรอศาสนสถานของทกศาสนา ทงน เพอ

ใหสอดรบกบการทประเทศไทยก�าลงกาวเขาสประชาคมอาเซยนเตมรปแบบ

ในป ค.ศ. ๒๐๑๕ หรอ ป พ.ศ. ๒๕๕๘ และอนาคตของอาเซยนจะกลายเปน

อกกล มประเทศหนงทมพลงตอรองทงดานการเมองและเศรษฐกจทมความ

มนคงและเขมแขงทางสงคมและมความหลากหลายทางวฒนธรรมทชาวโลก

ไมอาจมองขามได เนองจากอาเซยนรวมกนแลวมประชากรราว ๖๐๐ ลานคน

เปน ๑ ใน ๑๐ ของประชากรทงโลก และดนแดนแหงนยงเปนดนแดนอน

ศกดสทธทรมเยนมาแตโบราณกาล โดยเปนหลกแหลงของศาสนาส�าคญถง

๓ ศาสนา อนไดแก ศาสนาพทธ ศาสนาครสต และศาสนาอสลาม โดยเฉพาะ

มพระพทธศาสนาเปนทนบถอของประชาชนในกลมประเทศแถบลมแมน�าโขง

ถง๕ประเทศในอาเซยนคอไทยเวยดนามลาวกมพชาและพมาซงมประเทศไทย

เป นศนย กลางของพระพทธศาสนาของโลกทมหลกธรรมท เป นสากล

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗5ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจ

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

ทเออตอการพฒนาทรพยากรมนษยโลกในยคปจจบน ศาสนาจงเปนสวนหนง

ของประชาคมสงคมและวฒนธรรม (ASEAN Socio-Cultural Community

: ASCC) เปน ๑ ใน ๓ เสาหลก ทค�ายนประชาคมอาเซยนใหเปนปกแผนและ

มเสถยรภาพ ดงนน การใชศาสนาสรางความเจรญทางจตใจควบค ไปกบ

ความรงเรองทางเศรษฐกจ และความมนคงทางการเมอง จะท�าใหความเปน

ประชาคมอาเซยนมความสมบรณยงขน

กรมการศาสนาจงไดจดท�าโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญ

ในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗ ภายใตโครงการสงเสรมอตสาหกรรมสรางสรรค

เพอเพมศกยภาพในการแขงขนเพอเปนเสนทางทองเทยวแสวงบญทเปนตนแบบ

เชอมโยงเสนทางทองเทยวไปทกภมภาคทวประเทศซงเปนโครงการทเปนนโยบาย

ของกรมการศาสนาทจะสงเสรมใหทกภาคสวนของสงคม ทงภาครฐและเอกชน

เหนความส�าคญและมารวมเปนสวนหนงในการจดโครงการนใหมากขนเพอกระตน

ใหเกดความรกความศรทธาตอพระพทธศาสนาใหรจกใชหลกธรรมมาเปนรากฐาน

ในการด�าเนนชวตใหไดรบความสขจากการแบงปนความรกและความเอออาทรตอกน

โดยมงหวงใหเกดการพฒนาและจดระบบการทองเทยวภายในวดศาสนสถานให

เหมาะสมและมการบรการทมประสทธภาพสามารถสรางความเลอมใสศรทธาให

แกนกทองเทยว ทงชาวไทยและตางประเทศ ในฐานะทเปนแหลงทองเทยวทาง

ศาสนาและเปนแหลงเรยนรทส�าคญของประเทศและของอาเซยนกบทงเพอรองรบ

ความตองการของการทองเทยวเชงศาสนาทไดมาตรฐาน เปนทประทบใจของ

นกทองเทยวทงในระดบประเทศและระดบโลก

วตถประสงค

๑. เพอเปนการน�ารองใหวดทวประเทศทเปนแหลงทองเทยว

ในทกภมภาคไดด�าเนนการจดกจกรรมบญบนเสนทางทองเทยวแสวงบญ

ในเทศกาลตาง ๆ ซงเปนวนส�าคญทางพระพทธศาสนาภายในวดตลอดป

ใหพทธศาสนกชนทมาทองเทยวในวดไดรบความสขทงทางกายและใจ

6 ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

๒. เพอเปนการสงเสรมใหวดเปนแหลงทองเทยวทมชวตมศกยภาพ

ในการธ�ารงรกษาความเลอมใสศรทธาในพระพทธศาสนาและวฒนธรรมประเพณ

อนดงามของไทย ตลอดจนมความพรอมในดานพนท บคคลและกจกรรมทาง

ศาสนาทจะสรางความประทบใจใหแกนกทองเทยว

๓. เพอเปนการสนบสนนและสงเสรมการทองเทยวของไทยในมต

ศาสนาใหเกดเปนเครอขายการทองเทยวเชงธรรมะโดยมวดเปนแหลงเรยนรทาง

ศาสนาและปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงซงเปนวถพทธวถพอเพยงบนความพอด

๔. เพอวางระบบการจดการเสนทางทองเทยวแสวงบญตนแบบให

กบชมชนรองรบความตองการของการทองเทยวเชงศาสนาสรางความเชอมโยงและ

สรางความเทาเทยมในการแสวงหาโอกาสบนพนฐานของการพฒนาการทองเทยว

ในมตทางศาสนา

๕. เพอบรณาการความรวมมอและสงเสรมสนบสนนบทบาทภาครฐ

ภาคเอกชนและภาคประชาชนใหมสวนรวมในการสบสาน สรางสรรคตอยอด

การทองเทยวในมตทางศาสนาสรางเสรมเศรษฐกจชมชนใหเขมแขง

เปาหมาย

✤ นกทองเทยวชาวไทยและชาวตางประเทศ

✤ วดในทกภมภาค

ประโยชนและคณคาทไดรบ

ตอสงคม

๑. เปนการใชทนทางสงคมทมอยในสงคมใหเกดประโยชนตอคน

ในชมชน ท�าใหวดและศาสนสถานเปนแหลงทองเทยวทมชวตมศกยภาพใน

การธ�ารงรกษาความเลอมใสศรทธาในพระพทธศาสนาและวฒนธรรมประเพณ

อนดงามของไทย ตลอดจนมความพรอมในดานพนท บคคลและกจกรรมทาง

ศาสนาทจะสรางความประทบใจใหแกนกทองเทยว

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗7ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจ

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

๒. เปนการสนบสนนและสงเสรมการทองเทยวของไทย ใหเกด

ทางเลอกตามรสนยมใหมทนกทองเทยวตองการความสขทงทางกายและใจไป

พรอมกน เกดเปนเครอขายการทองเทยวเชงสรางสรรค โดยใชมตทางศาสนา

มแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตรโบราณสถานและเชงธรรมะ โดยมวดเปนฐาน

ในการสงเสรม

๓. ไดมระบบการบรหารจดการ เสนทางทองเทยวแสวงบญตนแบบ

ทมประสทธภาพ รองรบความตองการของการทองเทยวเชงธรรมะของสงคม

สรางความเชอมโยงและสรางความเทาเทยมในการแสวงหาโอกาสบนพนฐานของ

การพฒนาการทองเทยวในมตทางศาสนา

๔. เกดการบรณาการความรวมมอและสงเสรมสนบสนนบทบาท

ภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชนใหมสวนรวมในการสบสาน สรางสรรค

ตอยอดการพฒนาการทองเทยว ในมตทางศาสนา สรางเสรมเศรษฐกจชมชน

และสรางรายไดใหกบประเทศโดยรวม

ตอประชาชน

๑. ไดประกอบศาสนกจทมคณคาตอตนเองและสงคม ซงจะเปน

ความทรงจ�าทดส�าหรบตนเองและครอบครว เปนการสรางบญสรางกศลจาก

ประสบการณตรงคอ ไดถวายภตตาหารสงฆทานไดประพฤตธรรม (สวดมนต

ไหวพระ ถอศล) ไดฟงธรรมตามกาล (ไดฟงเทศน ฟงธรรม) ไดเหนสมณะ

ผทรงศล(ทนากราบไหว)ไดสนทนาธรรม(กบพระคณเจาหรอเพอนรวมเดนทาง

อนๆ )ไดท�าบญตามวดตางๆ ตามก�าลงศรทธาไดรวมท�านบ�ารงรกษาพฒนาวด

เพอสบทอดพระพทธศาสนาซงถอเปนมงคลของชวต

๒. ไดพบบคคลตนแบบทดงาม ไดพบบณฑตผมความรทางธรรม

ไดบชาคนทควรบชา(พระคณเจาพระสงฆ)ไดพบกบพระภกษสงฆไดศกษาแนวคด

การด�ารงชวตทดงามของผทรงศลซงสามารถน�ามาปรบใชในชวตได

๓. ไดฝกจตใหไมหวนไหวกบสรรเสรญ-นนทา,สข-ทกข,ลาภ-เสอม

ลาภ,ยศ-เสอมยศท�าใหจตไมเศราโศกไมมวหมองมจตทอมเอบผองใสสามารถ

เขาถงพระนพพานไดพบความสขทแทจรง

8 ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

๔. ไดฝกวนยในตวเองใหรจกระวงตว ควบคมตว รจกเดก-ผใหญ รจกเชอฟงผใหญ วางตวไดเหมาะสม มสมมาคารวะ อตสาหะพยายาม อดทน ตอสงตางๆปฏบตตามระเบยบวนยของหมคณะ ๕. ไดพฒนาคณภาพชวต คอ รจกใชชวตและทรพยสนอยางถกตองและคมคา พอเพยง รจกพฒนาตวเอง และอาชพ รจกคด ปรบตว แกปญหา มทศนคตและคานยมทดงาม ขยนรกงานสงาน มความสามคค รกครอบครว รกหมคณะและรกประเทศชาต ๖. ไดสรางรอยยมใหเพอนมนษยเปนการเดนทางทองเทยวแสวงบญ ทพบแตสงสวยงามของวดหรอศาสนสถาน พบธรรมะทบรสทธและยงไดชวยสรางรอยยมจากการกระจายรายไดไปสชาวบานในพนทตางๆตามก�าลงซอของผแสวงบญท�าใหชาวบานเกดรอยยมทสดใส และมความสขจากการแบงปนของ ผแสวงบญทมจตเอออาร ๗. ไดสมผสวถแหงบญ ผอนคลายความเครยดตาง ๆ บนเสนทาง แสวงบญซงเปนกจกรรมทเชอมความสมพนธทดตอกน รวมทงเปนกจกรรมทสรางขวญและก�าลงใจจากความเชอความศรทธาทมตอสงศกดสทธในวดนนๆ ตลอดจนชวยผอนคลายความเครยด ความพรอมของวด : แหลงสรางบญ ความสขทแทจรง

ดวยความมงหวงทจะใหวดเปนแหลงทองเทยวทมความเขมแขงมาก ยงขนวดทองเทยวทเมตตาไดเขารวมโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนาป๒๕๕๗กบกรมการศาสนาตางมศกยภาพทจะพฒนาวดใหเปนแหลงทองเทยวเชงธรรมะอยางเปนระบบซงวดตางๆ ไดเตรยมความพรอมและด�าเนนการจดระบบการทองเทยวแสวงบญโดยเรมจากการจดกจกรรมบญ เนองในเทศกาลมาฆบชาประจ�าป๒๕๕๗และวนส�าคญตางๆ เพอรวมเปนหนงในเสนทางแสวงบญทมคณคาตอพทธศาสนกชนและเพอใหการตอนรบนกทองเทยว ดงน ๑. ดานสถานทของวด เพอใหผแสวงบญหรอนกทองเทยวทมารวม กจกรรมทางศาสนารกษาศลเจรญจตภาวนาเกดความรสกสงบรมรนมความสขประทบใจและมศรทธาทจะมาวดนอกในโอกาสตอไป

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗9ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจ

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

✤ จดบรเวณวดใหสะอาด เปนระเบยบเรยบรอยสวยงาม มความงามตามธรรมชาตทเรยบงาย ✤ จดสถานททสามารถรองรบนกทองเทยวหรอผแสวงบญ ✤ จดใหมศนยบรการนกทองเทยวของวด พรอมมพระสงฆหรอ บคลากรของวดอยประจ�าไวบรการชแนะนกทองเทยวทมาวด ✤ จดสงอ�านวยความสะดวกพนฐานทเหมาะสมกบสภาพของวดและการจดกจกรรมทางพระพทธศาสนา เชน หองอบรมวปสสนากรรมฐาน หองรบแขก หองสนทนาธรรม หองสขา โดยปรบสภาพแวดลอมตามศกยภาพของวดตรงตามอารยสถาปตย (Universal Design) ซงแสดงถงแกนแทของพระพทธศาสนาในเรองความไมประมาทในการด�าเนนชวตใหทกสภาพรางกายในสงคมอาทคนพการหรอผสงอายสามารถ“เขาถง”และ“ใชประโยชนได”ดวยความสะดวกปลอดภยสอดคลองกบกตกาสากลของโลกในยคปจจบนและอนาคต ✤ จดใหมปายประชาสมพนธตางๆ ๒. ดานบคลากรของวด ดวยความเมตตาของทานเจาอาวาสวด ไดมการเตรยมความพรอมดานบคลากรทกฝายของวดเพอใหการตอนรบ ผแสวงบญอยางทวถงดวยอธยาศยไมตรทอบอนและจรงใจ ✤ แตงตงคณะท�างานสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนาประจ�าวดเพอใหงายตอการประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ ✤ แบงหนาทรบผดชอบในแตละกจกรรม เชน การจดสถานท การอ�านวยความสะดวกการบรการผทเขามาท�าบญการจดวางโปรแกรมตางๆส�าหรบนกทองเทยว ✤ จดใหมพระคณเจาหรอบคลากรภายในวดจ�านวน๑-๒รป/คน ประจ�า “ศนยบรการนกทองเทยวของวด” ท�าหนาทโฆษกประชาสมพนธงาน ของวดบอกกลาวเกยวกบการจดกจกรรมทางศาสนาในเทศกาลตางๆแนะน�า เสนทางทองเทยวภายในวด ✤ เปดโอกาสใหบคลากรภายในวดทเปนศษยวดหรอบคคล ภายนอก (เดกเยาวชน นกศกษาในสถานศกษา เจาหนาทในหนวยงาน/องคกรผสงวย) ผมจตอาสา มาชวยด�าเนนการจดกจกรรมทองเทยวภายในวด รวม

10 ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

กบพระคณเจาทรบผดชอบโครงการน ตลอดจนคอยใหการตอนรบผแสวงบญ ทมาเทยวชมวดเปนหมคณะดวยอธยาศยไมตรทเปนมตรยมแยมแจมใสใหความ เปนกนเองกบนกทองเทยว ๓. ดานการจดกจกรรมภายในวดวดทเขารวมโครงการฯพรอมจด กจกรรมเพอรองรบนกทองเทยวผแสวงบญ ✤ เปดพระอโบสถ พระวหาร ใหพทธศาสนกชนไดไปไหวพระ และปฏบตศาสนกจในทกเทศกาลวนส�าคญทางพระพทธศาสนา ✤ จดกจกรรมทางศาสนา เปนกจกรรมบญทเรยบงาย โดยมพระคณเจา น�าสวดมนตไหวพระ นงสมาธ เจรญจตภาวนา เทศนาธรรม ใหศล ใหพรประพรมน�าพระพทธมนต ✤ พระสงฆหรอมคคเทศกน�าชมศาสนสถาน หรอโบราณสถาน และสงศกดสทธภายในวดโดยมการสอดแทรกหลกธรรมในระหวางน�าชมวด ๔. ดานการจดท�าโปรแกรมการทองเทยวของวด วดไดจดเปน โปรแกรมหรอเปน Trip ตามระยะเวลาทมของนกทองเทยว เชน ถามาวด ๑ชวโมงมาวด๒ชวโมงมาวด๑วนวดไดวางโปรแกรมใหเหมาะสมกบเวลา ทมของนกทองเทยวนอกจากนวดท�าเปนปฏทนการทองเทยวหรอปฏทนการจดกจกรรมทางพระพทธศาสนาของวดตลอดปเพอใหนกทองเทยวไดทราบลวงหนาและมโอกาสเลอกตดสนใจทจะมาทองเทยวไดตามความเหมาะสมกบระยะเวลาทม กบทงเพอจะไดท�าการประชาสมพนธไดชดเจน และเปนประโยชนส�าหรบ นกทองเทยวในการวางแผนมาทองเทยวทวดตามชวงเวลาทม ๕. ด านการประชาสมพนธ ของวด ถอเป นหวใจส�าคญของ การสงเสรมการทองเทยวซงวดไดมการประชาสมพนธในรปแบบตางๆ ✤ จดตงศนยบรการนกทองเทยวของวด มพระสงฆหรอบคลากรภายในวดอยประจ�า ๑-๒ รป/คน เพอท�าหนาทเปนโฆษกพดประชาสมพนธ เกยวกบกจกรรมของวดและโครงการทองเทยวเสนทางแสวงบญของกรมการศาสนา ทรวมกบวด ตลอดจนคอยใหค�าแนะน�าแกนกทองเทยวถงโปรแกรมปฏทนการทองเทยวทวดไดจดเตรยมไว ✤ มการประชาสมพนธเสยงตามสาย เชญชวนชาวบานในพนท

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗11ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจ

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

ผมจตส�านกรกบานเกด ใหมารวมเปนเจาภาพตอนรบนกทองเทยวดวยการ พรอมใจกนแตงกายดวยสขาวทงชมชนมาคอยชวยวดจดกจกรรมอยางยมแยมแจมใสในวนส�าคญทางพระพทธศาสนา ✤ จดท�าแผนพบแนะน�ากจกรรมหรอสถานททองเทยวภายใน วดแบบงายๆ ✤ มปายประชาสมพนธทหนาวด ✤ มปายไวนลปฏทนการจดกจกรรมทางพระพทธศาสนาของวด ตลอดป ✤ มปายไวนลแผนผง/แผนทเสนทางทองเทยวภายในวดทนาสนใจ ทนกทองเทยวหรอผแสวงบญไมควรพลาดชม ✤ มปายบอกทางภายในวดใหชดเจนหรอปายแนะน�าวด

การเตรยมตวสเสนทางแสวงบญ

เพอใหผแสวงบญหรอนกทองเทยว ไดรบอานสงสจากการไปท�าบญการปฏบตบชาและอามสบชาอยางสมบรณ ดวยจตใจทสดใสและเปยมดวย ความเมตตาและกรณาตอกนดงน ✤ กอนออกจากบานไปทองเทยวตามเสนทางแสวงบญ ใหอาบน�าช�าระรางกายใหสะอาด ท�าจตใจใหบรสทธผองใส ตดความวตกกงวล ตงใจ ไมยงเกยวกบอบายมขทงปวงอนหมายถงการละชวตงใจทจะท�าแตคณงามความด ✤ แตงกายดวยเสอผาสขาวเรยบรอยหรอสทไมฉดฉาด ✤ จดเตรยมเครองสกการะเชนดอกไมธปเทยน ✤ จดเตรยมยารกษาโรคและของใชจ�าเปนส�าหรบตนเอง ✤ เชญชวนครอบครวเพอนบานไปรวมทองเทยวแสวงบญสรางเสรม ประสบการณชวตจากการเรยนร ศาสนธรรม ผานศาสนบคคล ศาสนวตถ และศาสนสถาน ✤ เมอเดนทางไปถงวดแลวควรอยในอาการส�ารวมตงจตใหแนวแนทจะปฏบตบชาเพอถวายเปนพทธบชา

12 ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

เสนทางแสวงบญกรงรตนโกสนทร

กรมการศาสนาตระหนกวา เมองไทยเปนเมองพทธทมความเชอ

และศรทธาในการท�าคณงามความด คอ การนอมร�าลกถง

คณพระรตนตรยคอพระพทธพระธรรมพระสงฆการไปวดไหวพระ

กเปนอกกจกรรมทเปนทนยมของชาวพทธ ซงเปนกจกรรมท

เปนนโยบายของกรมการศาสนาทจะสงเสรมใหทกภาคสวน

ของสงคมทงภาครฐและเอกชนเหนความส�าคญและเปนสวนหนง

ในการจดกจกรรมนใหมากขน โดยมงหวงใหเกดกระบวนการ

พฒนาและจดระบบการทองเทยวภายในวดหรอศาสนสถาน

ใหไดมาตรฐานสากลและมการใหบรการทมประสทธภาพสามารถ

สรางความเลอมใสศรทธาใหแกนกทองเทยวทงชาวไทยและ

ตางประเทศ ในฐานะทวดเปนทนทางสงคมทเปนแหลงทองเทยว

และเปนแหลงเรยนรทส�าคญของประเทศ

แนะนำ�เสนท�งทองเทยวแสวงบญ

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗13ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจ

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

กรมการศาสนา กระทรวงวฒนธรรม รวมกบ กระทรวงคมนาคม (ขสมก.)กรมเจาทาวทยาลยเทคโนโลยพงษสวสดและวทยาลยเทคโนโลยสยามบรหารธรกจ ไดจดท�าเสนทางแสวงบญตวอยาง เหมาะส�าหรบคนทมเวลานอยและเดนทางไมไกลมากภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนาปงบประมาณ๒๕๕๗ซงเปนโครงการน�ารองเปนปแรกทเนนการสงเสรมการทองเทยวในมตศาสนาควบคไปกบการสนบสนนใหมการพฒนาจตใจโดยการส�ารวจเสนทางทงทางบกและทางน�าตดตอประสานงานกบวดตางๆในกรงเทพมหานครจดโปรแกรมการไหวพระ๙ วดทางรถและทางเรอในเทศกาลมาฆบชาประจ�าป๒๕๕๗ระหวางวนท๑๐-๑๔กมภาพนธ๒๕๕๗เพออ�านวย ความสะดวกและใหการตอนรบพทธศาสนกชนทจะไปแสวงบญอนเปนการสงเสรม ใหมการพฒนาจตใจใหผองใสสงบสขดวยการปฏบตบชา

๑.เสนทำงไหวพระ๙วดสรำงบญ...สขใจ

หนงในกจกรรมทกรมการศาสนา ไดจดขนในงานสปดาหสงเสรมพระพทธศาสนา เนองในเทศกาลมาฆบชาประจ�าป๒๕๕๗ระหวางวนท ๑๐-๑๔กมภาพนธ๒๕๕๗ณมณฑลพธทองสนามหลวงโดยจดโปรแกรมทองเทยว แสวงบญ ๑ วน ๙ วด จดรถบส ๒ คน และรถ ขสมก. อกจ�านวน ๔๐ คน วงหมนเวยนทงวนซงเปนแบบอยางใหกบทกภาคสวนน�าไปด�าเนนการในเทศกาล ตางๆเพอเปนสรมงคลส�าหรบชวต

เสนทางไหวพระ ๙ วด สกการะขอพร...สขใจทวหนา ๑. วดราชบพธสถตมหาสมาราม ๒. วดสทศนเทพวราราม ๓. วดราชนดดาราม ๔. วดสระเกศ ๕. วดบวรนเวศวหาร ๖. วดชนะสงคราม

14 ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

๗. วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ๘. วดพระศรรตนศาสดาราม ๙. วดมหาธาตยวราชรงสฤษฎ

โปรแกรมเรอทองเทยวแสวงบญ ๑ วน ๙ วด เชาเรมเวลา๐๗.๐๐น.เปดรบลงทะเบยนณมณฑลทองสนามหลวง มรถบส๒คนใหบรการผแสวงบญไปตามเสนทางแสวงบญดงนไปวดราชบพธสถต มหาสมาราม สมผสพระอารามหลวงทมความงดงามและเปนตงของสสานหลวง ตอจากนนไปวดสทศนเทพวราราม วดเกาแกทมความงดงามทางดานศลปวฒนธรรม เปนวดกลางใจเมองกรงเทพฯ มพระอโบสถทมขนาดใหญทสดในประเทศไทย วดราชนดดาราม ชมโลหะปราสาท ซงสรางโดยพระราชด�ารในพระบาทสมเดจ พระนงเกลาเจาอยหว เพอเปนเกยรตแกพระนครแทนการสรางพระเจดยเชน พระอารามอน นบเปนโลหะปราสาทแหงท ๓ ของโลก จากนนไปวดสระเกศ ชมพระบรมบรรพต หรอภเขาทอง ปชนยสถานทส�าคญ ไปวดบวรนเวศวหาร ชมศลปกรรมโบราณวตถและศลปวตถมากมายภายในพระอโบสถมภาพจตรกรรม ฝาผนงทงดงามฝมอของขรวอนโขงทเลองลอและพกรบประทานอาหารกลางวน ทวดบวรนเวศวหาร บายเดนทางไปวดชนะสงคราม ชมพระอโบสถทงดงาม จากนน ไปวดพระเชตพนวมลมงคลารามแหลงรวมสรรพศลปสรรพศาสตร เปรยบเปน มหาวทยาลยแหงสรรพวชาไทย(มหาวทยาลยเปดแหงแรก)ทรวมภมปญญาไทย ไวเปนมรดกใหลกหลานไทยไดเรยนรอยางไมรจบสน จากนนไปวดพระศรรตน- ศาสดารามเปนวดส�าคญคบานคเมองกรงรตนโกสนทรทเชดหนาชตาของประเทศจากนนไปวดมหาธาตยวราชรงสฤษฎกราบพระประธานในพระอโบสถและชมวด ซงเปนทตงของสถาบนการศกษาชนสงของคณะสงฆไทยทด�าเนนการศกษา ในรปของมหาวทยาลย จนถงเวลา ๑๖.๐๐ น. ผ แสวงบญรบเกยรตบตร เมอเดนทางครบ๙วดณมณฑลพธทองสนามหลวง

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗15ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจ

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

ควำมส�ำคญของวด

๑. วดราชบพธสถตมหาสมาราม : ธรกจมนคง เปนพระอารามหลวงชนเอกชนดราชวรวหาร สรางขนในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว เปนวดทมมหาสมาตงอยทก�าแพง ทง๘ทศท�าใหการท�าสงฆกรรมไมจ�ากดเฉพาะในพระอโบสถแตสามารถท�าไดทกแหงในขอบเขตของมหาสมา ภายในวดมโบราณสถานและโบราณวตถททรงคณคา เชน พระพทธองครส หลอดวยทองทงองค พระนรนตราย และเปนตงของสสานหลวง ๒. วดสทศนเทพวราราม : วสยทศนกวางไกล มเสนหแกคนทวไป เปนพระอารามหลวงชนเอกชนดราชวรมหาวหารพระบาทสมเดจ พระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสถาปนาขน ในป พ.ศ. ๒๓๕๐ และทรงโปรดเกลาฯใหสรางพระวหาร ประดษฐาน พระศรศากยมน (พระโต) ซงอญเชญมาจากวดมหาธาต จงหวดสโขทยและ ในรชสมยรชกาลท ๔ พระราชทานนามพระประธานในพระวหาร พระอโบสถและศาลาการเปรยญใหคลองกนวา“พระศรศากยมน”“พระพทธตรโลกเชษฐ”“พระพทธเสฏฐมน”และมพระอโบสถทยาวทสดในประเทศไทย ๓. วดราชนดดาราม : สขกายสขใจ เปนพระอารามชนตรชนดวรวหาร พระบาทสมเดจพระนงเกลา เจาอย หว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางขนเพอเฉลมพระเกยรตแก พระเจาหลานเธอพระองคเจาหญงโสมนสวฒนาวด มโบราณสถานทล�าคา คอโลหะปราสาทองคแรกและองคเดยวของไทย และถอเปนองคท ๓ ของโลกทสวยงามมากยอดปราสาทประดษฐานพระบรมสารรกธาต ๔. วดสระเกศ : เสรมสรางความคดอนเปนสรมงคล เปนพระอารามหลวงชนโทชนดราชวรมหาวหารสรางในสมยกรงศรอยธยาเปนวดส�าคญเกยวกบประวตศาสตรของชาตไทยและพระบรมราชจกรวงศนบตงแตรชสมยรชกาลท๑สบมาไดทรงบรจาคพระราชทรพยจ�านวนมากปฏสงขรณกอสรางถาวรวตถและเสนาสนะสงฆมพระบรมบรรพตหรอภเขาทอง

16 ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

หลวงพอดสตซมพทธสมารายรอบ๘ทศซงวจตรสวยงามมากสมเดจพระมหา-สมณเจากรมพระยาวชรญาณวโรรสทรงสรรเสรญวาควรถอเปนแบบอยางได ๕. วดบวรนเวศวหาร : พบแตสงทดงามในชวต สขภาพแขงแรง เปนพระอารามหลวงชนเอก ชนดราชวรวหาร สรางขนในสมย รชกาลท ๓ โดยสมเดจพระบวรราชเจา กรมพระราชวงบวรมหาศกดพลเสพ ดวยศลปะไทยผสมจน ทมความส�าคญทงในทางคณะสงฆและทางบานเมอง เป นจดก�าเนดของคณะสงฆธรรมยตกนกายและมหามกฏราชวทยาลย เปนทประดษฐานพระพทธชนสหพระศรศาสดาสรางโดยพระมหาธรรมราชาลไทย สมยสโขทยเปนทประทบของพระมหากษตรยทเสดจออกทรงผนวช๕พระองค เคยเปนทตงกองบญชาการศกษาหวเมองอนเปนการวางรากฐานการประถมศกษา ของไทย และเคยเปนทประทบของสมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก ๖. วดชนะสงคราม : มชยชนะตออปสรรคทงปวง เปนพระอารามหลวงชนโทชนดราชวรมหาวหารสรางในสมยกรงศรอยธยาเดมเรยกวาวดกลางนาเมอพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก มหาราชเสดจขนครองราชสมบตทรงปฏสงขรณและทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหเปลยนชอเปนวดตองปและเปนวดชนะสงครามเพอเทดเกยรตทหารชาวรามญ ในกองทพสมเดจพระบวรราชเจามหาสรสงหนาททมชยชนะในการรบถง ๓ครงมพระพทธนรสหตรโลกเชฏฐฯพระประธานในพระอโบสถทสวยงาม ๗. วดพระเชตพนวมลมงคลาราม : รมเยนเปนสข ส�าเรจสมหวง เปนพระอารามหลวงชนเอก ชนดราชวรมหาวหาร สรางสมย กรงศรอยธยา เดมเรยกวา “วดโพธาราม” หรอ “วดโพธ” ยกฐานะเปน พระอารามหลวงในสมยกรงธนบร ครนถงรชสมยรชกาลท ๑ ทรงพระกรณา โปรดเกลาฯใหสถาปนาวดใหมและทรงสรางพระอโบสถพระระเบยงพระวหาร ตลอดจนบรณะและพระราชทานนามวา “วดพระเชตพนวมลมงคลาวาส” เปนวดประจ�ารชกาลท๑ มพระวหารพระพทธไสยาสน สรางในรชสมยรชกาล

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗17ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจ

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

ท ๓ เปนทประดษฐานพระพทธไสยาสนทงดงามมาก เปนวดทมพระเจดย มากทสดในประเทศไทย พระเจดย ทส�าคญคอ พระมหาเจดย สรชกาล มตกตาหนจน มยกษวดโพธคลายยกษในเรองรามเกยรต และยงเปนเสมอน มหาวทยาลยแหงแรกของประเทศทรวมจารกสรรพวชาหลายแขนงททางยเนสโก ไดขนทะเบยนนานาชาตเปนมรดกความทรงจ�าโลก ๘. วดพระศรรตนศาสดาราม : จตใจสะอาดดจพระรตนตรย เปนวดทไมมพระสงฆจ�าพรรษามแตเขตพทธาวาสไมมเขตสงฆาวาส เปนวดทรชกาลท ๑ ทรงพระกรณา โปรดเกลาฯใหสรางขนใน พ.ศ. ๒๓๒๕ เปนวดในพระบรมมหาราชวง เชนเดยวกบวดพระศรสรรเพชญ ซงเปนวด ในพระราชวงหลวงในสมยกรงศรอยธยา และทรงมพระราชประสงคใหเปนทประดษฐานพระพทธมหามณรตนปฏมากร หรอพระแกวมรกต พระพทธรป คบานคเมองแหงกรงรตนโกสนทร เปนพระพทธรปศลปะเชยงแสนตอนตนทงดงามมาก ท�าจากหนหยกสเขยวเขมทบแสง ปางสมาธ อญเชญมาจาก กรงเวยงจนทนเปนทเคารพสกการะส�าหรบประชาชนคนไทย ๙. วดมหาธาตยวราชรงสฤษฎ : มสตปญญาด เปนพระอารามหลวงชนเอก ชนดราชวรมหาวหาร สรางใน สมยกรงศรอยธยาเดมเรยกวาวดสลกในรชสมยรชกาลท๑ทรงบรณปฏสงขรณ ตอมาในรชสมยรชกาลท ๕ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหใชพนทของวดเปนทสรางเมรพระราชทานเพลงพระศพพระราชวงศชนสงและทรงโปรดเกลาฯ ใหจดตงบาลวทยาลยเรยกวามหาธาตวทยาลยและยายการบอกพระปรยตธรรม มาจากวดพระศรรตนศาสดารามตอมาทรงโปรดเกลาฯใหสราง“สงฆกเสนาสน ราชวทยาลย”เพอใชในงานพระศพสมเดจพระบรมโอรสาธราชเจาฟามหาวชรณหศ สยามมกฎราชกมาร จากนน ทรงอทศถวาย เพอเปนทเรยนพระปรยตธรรม ชนสงพระราชทานนามวา“มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย”แตอาคารหลงนสรางเสรจในสมยรชกาลท๖และงานพระศพฯทรงยายไปจดทวดบวรสถานสทธาวาสโปรดฯพระราชทานพระราชทรพยสวนพระองคของสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ

18 ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

สยามมกฎราชกมาร ในการบรณะและพระราชทานนามวา “วดมหาธาต ยวราชรงสฤษฎ” มพระศรสรรเพชญเปนพระประธานในพระอโบสถ เปนศนยปฏบตวปสสนากรรมฐานนานาชาตและเปนทตงของมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ ราชวทยาลย(มจร.)มหาวทยาลยของคณะสงฆไทย

๒.เสนทำงลองเรอไหวพระ๙วดไดบญ...เปนมงคลชวต

กรมการศาสนากระทรวงวฒนธรรมเชญชวนประชาชนใหมาลองเรอท�าบญไหวพระ๙วดในกรงเทพฯในบรรยากาศใหมๆ กบการลองเรอไปตามแมน�าเจาพระยาแวะไหวพระตามวดตางๆ รมแมน�าเจาพระยาซงจะไดสมผสกบวถพทธวถไทยโบราณยอนรอยอดตกบวถชวตของชาวบานรมฝงแมน�าเจาพระยาไดชมทศนยภาพทสวยงามพรอมสกการะสงศกดสทธณวดเกาแกทางประวตศาสตรเรยนรความส�าคญของวดตางๆ เพอความเปนสรมงคลอมบญอมใจเปนการเตมสข ใหกบชวตทดงาม

เสนทางลองเรอไหวพระ ๙ วด ไดบญเปนมงคลชวต ๑. วดบคคโล ๒. วดราชสงขร ๓. วดยานนาวา ๔. วดกลยาณมตร ๕. วดอรณราชวราราม ๖. วดระฆงโฆสตาราม ๗. วดอมรนทราราม ๘. วดราชาธวาสวหาร ๙. วดเทวราชกญชร

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗19ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจ

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

โปรแกรมลองเรอทองเทยวแสวงบญ ๑ วน ๙ วด เชาเรม๐๗.๐๐น.เปดรบลงทะเบยนณมณฑลพธทองสนามหลวง มเรอ๒ล�าใหบรการผแสวงบญไปตามเสนทางแสวงบญดงนไปวดบคคโลเปนวด เกาแกมคณคาทางพระพทธศาสนาอายกวา๒๓๗ปสรางในสมยกรงศรอยธยา กราบสกการะหลวงพอแพจากนนไปวดราชสงขรกราบนมสการ“หลวงพอแดง” ทอญเชญมาจากกรงศรอยธยาทางน�าทศกดสทธ ไปวดยานนาวากราบสกการะ พระบรมสารรกธาตจาก๘ประเทศพระเขยวแกวอญเชญมาจากวดพระธาตเขยวแกว เมองเคนดประเทศศรลงกา รอยพระพทธบาทจ�าลองและพระโพธสตวกวนอม หยกขาว ๓ ปาง ในองคเดยวกนหนงเดยวในโลก ตอจากนนไปวดกลยาณมตรกราบสกการะหลวงพอโตหรอพระพทธไตรรตนนายก หรอทเรยกวา ซ�าปอกง ซงเปนพระพทธรปทมผนบถอวาศกดสทธ เดนทางตอไปยงวดอรณราชวรารามและพกรบประทานอาหารกลางวนจากนนจงไปกราบสกการะพระพทธธรรมศราชโลกธาตดลกและเยยมชมพระปรางควดอรณและมณฑปพระพทธบาททงดงาม บายเดนทางไปวดระฆงโฆสตารามกราบสกการะหลวงพอยมรบฟา สมเดจพระพฒาจารย(หลวงปโตพรหมรงส)ชมหอพระไตรปฎกซงเปนสถาปตยกรรม ทสวยงามมาก จากนนไปวดอมรนทรารามกราบสกการะ หลวงพอโบสถนอย พระพทธรปศกดสทธ ไปวดราชาธวาสวหาร กราบสกการะพระประธานใน พระอโบสถทงดงามเปนทรงขอมคลายนครวด เยยมชมศาลาการเปรยญทสราง ดวยไมสกทองทงหลง เปนศาลาการเปรยญทใหญทสดในประเทศไทย และธรรมาสนทสวยงามมากจากนนเดนทางไปทวดเทวราชกญชรวดท๙กราบสกการะ “พระพทธเทวราชปฏมากร” และบชาดวย “ผาไตร” แทนดอกไมธปเทยน นบเปนวดแรกในประเทศไทยทน�าผาไตรมาเปนเครองสกการะซงเปนทนยม ศรทธามาก จากนนเดนทางกลบมณฑลพธทองสนามหลวง เวลา ๑๖.๐๐ น. และรบเกยรตบตรเมอเดนทางครบ๙วด

20 ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

ควำมส�ำคญของวด

๑. วดบคคโล : ท�ามาคาขายมความเจรญรงเรอง เปนวดเกาแกมคณคาทางพระพทธศาสนาอายกวา๒๓๗ปสราง ในสมยกรงศรอยธยา ป พ.ศ. ๒๓๑๐ และไดรบการบรณปฏสงขรณครงใหญ ในรชสมยรชกาลท๔โดยเจาฟาหญงอบลวรรณาจงไดเปลยนชอวาวดอบลวนแตชาวบานยงเรยกตดปากวาวดบคคโลเปนทประดษฐานพระพทธรปศกดสทธ ทมประวตส�าคญเปนทเคารพสกการบชาของสาธชนอาทหลวงพอแพพระพทธรป ทลอยมากบแพ วนอย หนาวดหลายวน ชาวบานไดอญเชญมาประดษฐาน และนยมมากราบไหวขอพรใหท�ามาคาขายเจรญรงเรองสมปรารถนามพระพทธประทานพร พระพทธชนราช หลวงพอพทธโสธร หลวงพอวดไรขง พระสวล มหาลาภพระสงกจจายนะมวงมจฉามปลาอาศยอยนบลานๆตวเหมาะทจะพาลกหลานไปพกผอนหยอนใจและสรางเสรมจตใจใหออนโยน ๒. วดราชสงขร : สกการะขอพรสมปรารถนา เปนพระอารามหลวงชนตร ชนดสามญ สรางสมยกรงศรอยธยา ในสมยพระเจาอยหวบรมโกศ (พทธศกราช๒๒๗๕-๒๓๐๑) ในสมยรชกาลท ๑ สมเดจกรมพระราชวงบวรมหาสรสงหนาท ทรงโปรดใหชางหลวงวงหนาสราง พระอโบสถ ม “หลวงพอแดง” พระพทธรปเนอส�ารดทองค�า ปางมารวชย ศลปะแบบอยธยาและสโขทยทเปนทเคารพกนมากอญเชญมาจากกรงศรอยธยา ทางแมน�าเจาพระยา กอนทจะเสยกรงขณะใกลถงวดกระแสน�าไหลเชยวท�าให แพแตก หลวงพอแดงจมลงในน�า ณ ฝ งตรงขามกบวดราชสงขร ยงเปนทประดษฐานหลวงพอจตคาม และพระบรมสารรกธาต มผคนมากราบไหวบชา รวมทงยงขนชอในเรองการอบรมปฏบตธรรมอบาสกาแกว ๓. วดยานนาวา : การคาขาย การทต เจรญรงเรอง เปนพระอารามหลวงชนตร ชนดสามญ สรางสมยกรงศรอยธยา เดมชอ วดคอกควาย ในสมยกรงธนบรไดรบการยกฐานะเปนพระอารามหลวงเรยกชอใหมวาวดคอกกระบอตอมารชกาลท๑ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯให

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗21ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจ

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

สรางพระอโบสถใหมในสมยรชกาลท๓ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหปฏสงขรณและสรางส�าเภาเจดยแทนพระสถปเจดยทวไปมความงามและเปนเอกลกษณเพอใหคนรนหลงไดเหนรปแบบเรอส�าเภาซงก�าลงจะสญไปจากเมองไทย และทรงร�าลกในพระธรรมเวสสนดรชาดกใหวดมพาหนะดจส�าเภาในการทจะน�าพาเวไนยสตวใหขามพนโอฆสงสารตอมาเปลยนชอเปนวดยานนาวามพระแทนทประทบ รชกาลท ๓ มรอยพระพทธบาทจ�าลอง มพระบรมสารรกธาตจาก ๘ ประเทศ มพระเขยวแกวอญเชญมาจากวดพระธาตเขยวแกว เมองเคนดประเทศศรลงกา มพระโพธสตวกวนอมหยกขาว ๓ ปาง ในองคเดยวกน ไดแก ปางปญญา ปางเมตตา และปางสนต แกะสลกโดยชางกรมศลปากรของจน จากหยกขาว ทงองคและเปนองคแรกของโลกทม๓ปางในองคเดยวกน ๔. วดกลยาณมตร : เดนทางปลอดภยด มมตรไมตรทด การคาขายรงเรอง เปนพระอารามหลวงชนโท ชนดวรมหาวหาร เจาพระยานกรบดนทร (โต กลยาณมตร) ไดอทศบานและทดนขางเคยง สรางขนเมอพ.ศ. ๒๓๖๘ แลวนอมเกลาฯ ถวายพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอย หว พระราชทานนามวา วดกลยาณมตร และทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสราง พระวหารหลวงและพระประธาน คอ หลวงพอโตหรอพระพทธไตรรตนนายก ซงเปนทเคารพสกการะอยางสงในหมชาวจนเรยกชอแบบจนวาซ�าปอฮดกงหรอซ�าปอกงภายในพระอโบสถมจตรกรรมฝาผนงทมคณคาทางวฒนธรรมและทางประวตศาสตร มหอพระธรรมมณเฑยรเถลงพระเกยรต เปนทเกบพระไตรปฎกสมยรชกาลท๔ ๕. วดอรณราชวราราม : ชวตราบรน รมเยน รงโรจนทกคนวน เปนพระอารามหลวงชนเอก ชนดราชวรมหาวหาร นยมเรยกวา วดแจง สรางในสมยกรงศรอยธยา เดมเรยกวา วดมะกอก และกลายเปนวดมะกอกนอก เพราะไดมการสราง วดมะกอกใน (วดนวลนรดศ) เปนวดคบานคเมองและเปนทประดษฐานพระแกวมรกตทอญเชญมาจากเวยงจนทน

22 ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

ใน พ.ศ. ๒๓๒๒ กอนทจะยายมาประดษฐานทวดพระศรรตนศาสดารามในสมยรตนโกสนทร สมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟากรมหลวงอศรสนทร ทรงปฏสงขรณ และพระราชทานนามใหมวา “วดอรณราชธาราม” ในรชกาลท ๓ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหเสรมพระปรางคขน ในรชกาลท๔ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหบรณปฏสงขรณหลายรายการและทรงโปรดฯใหอญเชญพระบรมอฐของพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยมาบรรจไวทพระพทธอาสนของพระประธานในพระอโบสถพระราชทานนามวดใหมวา“วดอรณราชวราราม”จงถอวาเปนวดประจ�ารชกาลท๒มพระพทธธรรมศราชโลกธาตดลกพระประธานทรชกาลท๒ทรงปนพระพกตรดวยพระองคเองมพระปรางควดอรณและมณฑปพระพทธบาททงดงาม ๖. วดระฆงโฆสตาราม : ชอเสยงโดงดงดจเสยงระฆง คนนยมชมชอบ เปนพระอารามหลวงชนโทชนดวรมหาวหารเดมเรยกวาวดบางหวาใหญ สรางสมยกรงศรอยธยา คกบวดบางหวานอย คอ วดอมรนทรารามพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกฯไดทรงบรณปฏสงขรณครงใหญและไดขดพบระฆงโบราณทมเสยงไพเราะดงกงวานมากจงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหน�าเกบไวทวดพระศรรตนศาสดารามและทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหสรางหอระฆงและระฆงอก๔ลกและพระราชทานนามใหมวา“วดระฆงโฆสตาราม”มหลวงพอยมรบฟา พระประธานในพระอโบสถหอระฆง พระวหารสมเดจพระสงฆราชหอพระไตรปฎก(ต�าหนกแดง)เปนต�าหนก๓หลงแฝดทสวยงามมาก ๗. วดอมรนทราราม : พระอนทรประทานพรใหปลอดภยจากอนตรายทงปวง เปนพระอารามหลวงชนตรชนดวรวหาร สรางขนประมาณป พ.ศ.๒๒๐๐ตอมาในสมยรชกาลท๑กรมพระราชวงหลงไดทรงโปรดสถาปนาวด ขนใหมและทรงสรางพระอโบสถพระวหารก�าแพงแกวศาลารายหอระฆงและอน ๆ รชสมยรชกาลท ๑ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานนามใหมวา “วดอมรนทราราม”เชอกนวาการมาไหวพระทวดน“พระอนทรจะประทานพรใหปลอดภยจากอนตรายใดๆทงปวง”มหลวงพอโบสถนอยพระพทธรปศกดสทธ

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗23ทองวดทวไทย...บนเสนทางบญ...หนนธรรมสองใจ

ภายใตโครงการสงเสรมการทองเทยวเสนทางแสวงบญในมตทางศาสนา ป ๒๕๕๗

ตงแตครงสงครามมหาเอเชยบรพา เนองจากวดอยตดกบสถานรถไฟ ระเบดลงภายในวดนเสยหายพงพนาศหมด คงเหลอไวแตเพยงวหารหลวงพอโบสถนอยและมณฑปพระพทธบาทจ�าลองทรอดพนภยมาไดท�าใหมคนนยมมากราบสกการะขอพรจากหลวงพอจ�านวนมาก ๘. วดราชาธวาสวหาร : มลาภยศทยงใหญ ดจพระราชา เปนพระอารามหลวงชนโท ชนดราชวรวหาร เดมชอวดสมอรายเปนทประทบของพระบาทสมเดจพระจอมเกลาอยหวขณะทรงพระผนวชมพระอโบสถเปนทรงขอมคลายนครวดทงดงามออกแบบโดยสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟากรมพระยานรศรานวดตวงศ และทรงสรางศาลาการเปรยญสรางดวย ไมสกทองทงหลงถอเปนศาลาการเปรยญทใหญทสดในประเทศไทยและภายในมธรรมาสนทสวยงามมาก ๙. วดเทวราชกญชร : มงคลเทพเทวดา มหาอ�านาจทยงใหญและแขงแกรง การงานกาวหนา เปนพระอารามหลวงชนตรชนดวรวหารเดมเปนวดราษฎรสรางสมยกรงศรอยธยานามเดมวา“สมอแครง”ตอมาเจาฟากรมหลวงพทกษมนตร(ตนสกลมนตรกล)กรมพระพทกษเทเวศร(ตนสกลกญชรณอยธยา)พระราชโอรสของพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยทรงบรณปฏสงขรณ ตอมาใน สมยรชกาลท ๔ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานนามวา “วดเทวราชกญชร”มพระอโบสถขนาดใหญและสงมก�าแพงแกวรอบพระอโบสถมเจดยอย ทง ๔ มมพระประธานประจ�าพระอโบสถ เปนพระพทธรปโลหะหลอลงรกปดทอง ฝมอชางสมยทวารวด พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานนามวา“พระพทธเทวราชปฏมากร” พทธศาสนกชนนยมถวาย“ผาไตร”แทนดอกไมธปเทยน นบเปนวดแรกในประเทศไทยทน�าผาไตร มาเปนเครองสกการะและไดรบความศรทธาสงสด

มาจนทกวนน