บทความพเศษ

ผานไปอก ๑ ป ๒

เพราะรายจงกลายเปนด ๔

บทความดเดน

ชวตคอการคนหา ๖

เพราะหวใจ...อยใกลวด ๙

การปลกฝงคณธรรมของประเทศไตหวน ๑๒

ชวตนคงไมมใครอยากเปน ๑๗

เจดยทราย ๒๑

วถพทธ : ร ตน และเบกบาน ๒๔

ประสทธ คงศลป... ลกผชายหวใจไมแพ ๒๖

เกยรตภม หรอ สมรภม… คนสรางคน ๒๙

บทความภาคประตอสาน

ฮวาเหลยนถง เสถยรธรรมสถาน ๓๒

“ใครลขต...” ๓๔

แนวทางการปลกฝงคณธรรมพนฐานสำหรบโรงเรยนวถพทธ ๓๘

คนตนแบบ ๔๒

เรองของประธานเกม...กบเดกๆ วดปา ๔๕

ครผเสยสละ ๔๙

สตรเพอนแทหนาใสแคลมหายใจกไดบญ ๕๑

๑๖ ปแหงความหลง ๕๔

การฝกสมาธเบองตนและผลทไดรบจากการฝกสมาธ ๕๗

คณธรรมนำความรสความสำเรจ ๖๐

เบญจศลขอท ๕ การไมดมสราและเสพสงเสพตดใหโทษ ๖๕

ความฉลาดและปญญา ๖๘

เบญจธรรมขอท ๕

ความมสตสมปชญญะ ๗๐

คณคาของตน ๗๓

ยายของฉน ๗๖

บทความพเศษ : วาทศลปแหงปญญาของในหลวง ๗๗

“โลกเปนอนหนงอนเดยวกน”

๖ประจำเดอน มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๕วารสารการศกษาวถพทธเพอการตนรและเบกบาน

ทปรกษา ดร.บรรเจอดพร สแสนสข ทปรกษาบรรณาธการ รศ.ประภาภทร นยม กองบรรณาธการ ณภทร ชยชนะศร เขมเพชร ระหวางงาน สวรรณา มวงสวย โชตกา นตยนนภ

ศภสร จนทรศรสรยะวงษ พรภรณ รงทวลาภ ผสนบสนน สำนกงานคระกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ขอขอบคณ หนงสอ ทกษะแหงอนาคตใหม : การศกษาเพอ

ศตวรรษท ๒๑ สำนกพมพ openworlds, หนงสอ เตา : มรรควถทไรเสนทาง สำนกพมพ ใยไหม จำกด จดทำโดย สถาบนอาศรมศลป

ภาคประตอสาน

สารบญ สวสดปใหม เปนอะไรดๆ อกครงทเราไดมาทกทายกนอก

ในป ๒๕๕๕ น ทามกลางอากาศหนาวท เปลยนแปลงไปมา

บางพนทมความสข บางพนทกกำลงลำบากกบภยหนาว ตงแตปทแลว

ทธรรมชาตสอนใหเราเรยนรถงความไมแนนอน สอนใหเรารจกการ

ปรบตว ทกคนรดวาการปรบตวสำคญแคไหน แตคงไมลมวาการ

ปรบตวโดยคดถงแคตวเองนนไมมประโยชน เหมอนเมอครงทนำทวม

จะเหนวาแมบานตวเองไมทวมแตความเดอนรอนกตองกระทบมา

ถงเราไมทางใดกทางหนง ความปกตสขจะเกดไดอยางไร เมอสง

รอบขางไมไดปกตสข ทกคนอยากมความสข แตมกลมนกถงความ

จรงน เมอผมไดยอนมองตวเองกเหนวาแตละวนททำงาน มบอยครงท

พยายามทำตวปกตทงทคนรอบขางกำลงวนวาย ซงสดทายกเปนไป

ไมได ตองเขาไปเกยวของ แกไข ถาอยากอยอยางปกตสข และเมอ

มองกลบไปทเหตการณนำทวม กชดเจนวาธรรมชาตกำลงเดอดรอน

แลวเราจะอยสบายไดอยางไร หลายคนมกเผลอคดวาไมเหนจะเกยว

กนในเมอคนทเดอดรอนกไมไดอยตรงหนาฉนซะหนอย ฉนยงม

ความสขอยได นนเปนความเขาใจผดอยางมาก เพราะเขาลมความ

จรงขอน ไมมทางทคณจะมความสข ถารอบตวคณมแตความทกข

เหมอนไปกอทรายอยกลางนำ สกวนคลนกตองพงมนลง เชนกน วน

นสงคมไทยหรอแมแตโลกกำลงวนวายอยกบความเปลยนแปลงท

รายกาจ ซงเราทกคนมสวนรวม แลวจะรอหรอหลบหหลบตาไปได

นานแคไหน ถาเราอยากอยอยางมความสข อยากอยในสงแวดลอมทด

เรากควรทำใหผอนมความสข ทำใหสงรอบตวเราปกตสข แลวเราก

จะไดอยทามกลางความสข

ปใหมน วารสารวถพทธยงคงมบทความดๆ มากมายใน

เลมจะชวยสรางแรงใจ ความคดดๆ ทจะชวยใหเราลกขนมาหาวธ

ทำใหผอนมความสข สมชอ “ร ตน และเบกบาน”

ขอขอบคณ กองบรรณาธการสถาบนอาศรมศลป

๒

ใครๆ กชอบพดวาเวลาเดนทางรวดเรว

เหลอเกน การทำงานเพอสรางคนด สรางคนให

รคด รทนกเลสของตน รตว พรอมทจะแกไข

พรอมปรบเปลยนสการคดชอบ เหนชอบ นำไปส

การพดชอบ กระทำชอบ เปนเรองททาทายกบ

เหตการณทผานมาในชวตคร นกเรยนในโรงเรยน

วถพทธหรอทกโรงเรยน ทกคน ทกวนจะเจอะเจอ

แบบฝกทจะผานไปไดอยางดหรอไม ทกวนหาก

คณครโรงเรยนวถพทธเหนพองกนและไดพยายาม

เพาะบมนกเรยนผานประสบการณประจำวน

ชทางบรรเทาทกขทงทกขเลกๆ ทกขใหญๆ ของ

นกเรยน เรยนรหลกธรรมในพระพทธศาสนานำ

มาสการใชชวตประจำวน เวลาทผานมา ๙ ป

(พ.ศ. ๒๕๔๕ - ๒๕๕๔) ของโรงเรยนวถพทธ คง

สรางคนเตมคนไดอยางดทเดยว

จากการพดคย หรอไปเยยมโรงเรยนก

มกพบบอยๆ วาโรงเรยนใหความสำคญกบการ

สวดมนต ทำสมาธ และพธกรรมในทองถนเพยง

อยางเดยว ซงเปนแคเพยงเสยวเดยวของพระพทธ

ศาสนาเทานน ขอยำวาหากสวดมนต ทำสมาธ

และพธกรรมเปนเพยงเสยวเดยว อยาตความวา

“ไมควรทำ” แตควรทำตอไปและทำเพมในดาน

อนๆ ในสวนตวเหนวาการมชวโมง Homeroom

เปนเรองสำคญ จำเปนทตองมอยางยง เพราะ

เปนชวงเวลาทเมอเกดขนทกวน เปนโอกาสทคร

จะสอดแทรกการดำเนนชวตไดอยางด ครควร

เลอกประเดนมาคยกบนกเรยน ชแนะการเผชญ

กบปญหาตางๆ ของชวต ดวยเทคนควธของศาสตร

การสอนอนเปนวชาชพทครเรยนมา

ครเลอกหยบเรองราวมาเลาทเหมาะกบวย

และความสนใจในเวลานน เชนสอนนกเรยนประถม

ศกษา อาจหยบเรองเพอนคยกนเสยงดง หนไม

ชอบ ถาสอนมธยมศกษา อาจเลอกคยเรองเมอ

เสก...ทะเลาะกบภรรยาผานโลกออนไลน เปนตน

ครควรเลอกตงคำถามใหไดคดตอ สอดแทรกวธ

คดบวก เลอกใชคำชแนะ ทมภาษาบาลประกอบ

แตไมหนก เนนการอธบายความมากกวา นกเรยน

จะสรางมมมองใหมในชวตจากการไดคยกนใน

ชวโมง Homeroom ใหนกเรยนไดพยายามจบความ

รสกของตนเองออกมา โดยเฉพาะความรสกตอ

การกระทำด ท เปนปต แมเรองเลกนอยเพอ

แลกเปลยน ถายทอดความรสกดนนสเพอนๆ ใน

หอง เขาวากนวา ถามทกข เมอไดเลาออกไป

ความทกขจะหายไปครงหนง แตถามความสข

เมอไดเลาออกไป ความสขจะเพมกวาสองเทา

อกวาระหนงทนบเปนโอกาสสำคญของ

การสอนคณธรรม โดยเฉพาะ โลกธรรม ๘ คอ

วาระการประกวดแขงขน ทงดานวชาการ ดนตร

กฬา สารพดอยางทงทจดโดย สพฐ. เขตพนท

โรงเรยน หรอองคกรภายนอก เพราะการมแพ ชนะได

ดใจ เสยใจเกดชดเจน เราควรชแนะนกเรยนให

คดเหนอยางไรตอผลการประกวดนน ไมใชประชด

ประชน ไมใชยอมพายแพแบบไรทางเยยวยา ไมใช

หลงระเรงเหอเหมกบชยชนะ เราคงเคยไดยน

และไดเหนมากบตาเรองการแขงขนทครหาหนทาง

แบบใดกไดเพอใหนกเรยนชนะการประกวด แลว

ถาเราเปนฝายแพทผชนะไมซอนน เราจะทำอยางไร

นกเรยนของเราจะยงรสกดกบการประกวด พรอม

ทงปรบปรงตนเองเพอการประกวดรอบตอไปได

อยางไร สวนครทเคยทำแบบนนมา ทำทกวธให

นกเรยนของเราชนะ ไมสนใจกฎ กตกา ถงเวลาแลว

ทจะยอนสความรสก ความสำนกรบผดชอบตอ

นกเรยน วาเรากำลงเพาะบมนสยแบบใดใหเขา

แลวเรายงภมใจใหคนเรยกวา “คร” อกหรอ

พระมหาพงศนรนทร ฐตวโส พระอาจารย

โครงงานคณธรรม เยาวชนไทยทำด ถวายในหลวง

ผานไปอก ๑ ป

ดร.บรรเจอดพร สแสนสข รองผอำนวยการสำนกพฒนานวตกรรมการจด การศกษา

ไดใหขอคดเรองการประกวด การแขงขนไววา

“โครงงานคณธรรม เปนกระบวนการ

เรยนรคณธรรมอยางเปนระบบอยางเปนวทยาศาสตร

เปนการคดจรง ทำจรง เรยนรจรงของเยาวชน

ดวยตวเยาวชนเอง อนนเปนขอดและเปนหวใจ

สำคญของโครงงานคณธรรม แตมนกม “จด

ไคลแมกซ” ตรงทการเรยนรกเลสของคนทำโครง

งานคณธรรม กเลสของคนทำโครงงานกอยตรง

เรองการวางใจตอการประกวดนแหละนะ วาจะ

ทำใหเราถอดใจกบการทำความด หลงประเดน

ระหวางความดททำกบการประเมนโครงงานหรอไม

จะตดกบดกกเลสจากการแขงขนแคไหน มนจง

ไมงาย และทเราควบคมไมไดคอ ไมรวาเราจะ

ตองเจอกรรมการแบบไหน เจอแบบโหด เจอแบบ

วชาการสดๆ เจอแบบเออออ เจอแบบเอาใจ เจอ

แบบใหกำลงใจ...ฯลฯ แตทงหมดนน มนชวย

เตมเตมใหกบการทำความดของเรา เพราะมนจะ

เปนกระจกสะทอนในวธการคดวธการทำความด

ของเรา ถาเราเรยนรไดแทจรงไปเรอยๆ ถงจด

หนงเราจะแยกไดวา ททำความด “ทกความด ด

เสมอ” ความดไมควรเอามาแขงขนกน ความด

ประกวดไมได แตโครงงานคณธรรมประกวดได

ประเมนได เพอเปนการยกระดบการเรยนรไปอก

ขนหนง ไมใชแคคดและลงมอทำ แตมการประเมน

คณภาพดวย เปนการประเมนทงในมมของตนเอง

และคนอน ถาเราเรยนรธรรมะไปดวยกจะเขาใจ

วาทำไมพระอาจารยถงบอกวา การประกวดโครงงาน

คณธรรมนน ตองเขาใจวา “การประกวดไมใชการ

แขงขน แตการประกวดคอการปฏบตธรรม” อยาได

ถอดใจจากความด กขอเปนกำลงใจใหเสมอนะ”

อกเรองททอยากเลาใหฟง คณครใน

จงหวดนครราชสมาไดเลาความหลงใหฟงวา ในป

๒๕๕๓ พานกเรยนมารวมคายโครงงานคณธรรม

กบ สพฐ. แตเมอจบคาย ไมมใบประกาศฯ ให รสก

ผดหวง เพราะ สมศ. จะมาตรวจ นาจะมใบประกาศ

ไวแสดง จงไดตอวาคนของ สพฐ. ดวยถอยคำรนแรง

กลบไปดวยความโกรธและคดไวเลยวาปหนาจะ

เลกทำโครงงานคณธรรม และแลวเวลาผานไป

วนหนงมคนรจกเสยชวตจงตองไปรดนำศพ ซง

นอยครงนกทตนเองจะไปรดนำศพ ในระหวาง

รดนำศพกมองไปทมอของศพ คดไดทนทวา ไม

เหนหยบใบประกาศฯ อะไรไปไดสกใบ จงมาตงใจ

ใหมวาตอไปนจะทำงานแบบไมอยากไดใบ

ประกาศฯ อกแลว จะไมเรยกรอง เพราะในทสด

กเอาอะไรไปไมได ครคนนนพยายามหลายวธท

จะกลาวคำขอโทษคนของ สพฐ. ผานไปอกหลาย

เดอนจงขอโทษสำเรจ ดฉนจงขอเสนอวา ทำบญ

แบบทใหเดกทำโครงงานคณธรรมนนแหละคะ ใบ

ประกาศฯ เอาไปไมไดแตเอาบญนตดตวไปได

วารสาร ร ตน และเบกบาน คงเปนแหลง

เรองเลาทจรรโลงใจทกทานไดบาง ผานไปอก ๑ ป

ของการดำเนนชวต ลองถามกลบตวเองดวยวา

เราไดใชเวลาทผานไปเพอเปนตวอยางทดกบเดกๆ

ใหความคดดๆ กบเดกไปมากเทาไร สะสมบญ

ใหไดอมอกอมใจไปมากเทาใด ชนใจกบความ

เปนครมากแคไหน สะสมบญไวมากหรอยง ดฉน

เชอเหลอเกนวาทานทอานมาจนถงบรรทดนไดรบ

ความสขใจกนไปแลว ขออนโมทนากบบญทคณคร

ไดทำ ดวยใจจรง

ถามทกข เมอไดเลาออกไป ความทกขจะหายไป

ครงหนง แตถามความสข เมอไดเลาออกไป

ความสขจะเพมกวาสองเทา

๓

บนทางสายกลาง หากมรากฐานจตใจอสระ

ยอมมองเหนทกสงทกอยางไดสองดาน อกทงรวา

ดานไหนคอพนฐานของอกดานหนง หากใครปฏบต

ไดยอมเปนผลดแกตนเองโดยแท เมอดแกตนเอง

กยอมดแกสงคมทเรามสวนรวมอยางเปนธรรมชาต

บดน ฉนรำลกถงพระมหากรณาธคณ

ขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวซงทรงตรส

ไวแกประชาชนชาวไทยเอาไววา “ขอใหรจกเรยง

ลำดบความสำคญของทกสงทกอยางใหถกตอง”

อนง เมอไมนานมานฉนไดเขยนบทความ

เรองหนง โดยใหชอวา “โปรดอยาเหนแกตวมาก

จนเกนไป เพราะสงคมไทยจะไปไมรอด”

อนง เหตการณนำทวมครงนยอมชวยให

เราสามารถมองเหนคนดไดอยางเปนธรรมชาต

ดงทพทธธรรมไดชไววา “ถาไมมเหตนกยอมไมม

เหตนน” ประเดนนเรมตนจากการทฉนเรมคนหา

ขาวขนนำ แทจรงแลวพนธขาวกลมนเรากมมา

นานแลว แตไมมใครสนใจเทาไหรนก จงขาดการ

ประชาสมพนธทด

โปรดอยาดถกของเลก เพราะของเลก

เปนจดเรมตนนำเราไปสมมกวาง ครนนำมามากขน

ทำใหคนทองถน โดยเฉพาะชาวนาชาวไรจำตอง

เดอดรอนหนก เรากเรมมองเหนความสำคญของ

ชวตคนทดอยโอกาส ไมเชนนนแลวคนระดบบนก

คงเอาแตหลงอยกบความสบายดานเดยว

ในกระบวนการจดการศกษากเชนกน

ชวงหลงๆ เรามกบนกนวา ครอาจารยรวมทงนสต

นกศกษาหลายแหง เมอมปญหาสงคมกมกไมออก

มาแสดงตวเพอชวยเหลอกนเชนแตกอน ในเรองน

ฉนขอชมเชยบรรดาครอาจารยและนกศกษา

มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทเปดพนทใหคนตาง

จงหวดซงสวนใหญเปนชาวนาชาวไรไดเขามาพกพง

อาศยรมไมชายคา รวมทงตวเองมองเหนโอกาส

ในการเรยนรความทกขยากของเพอนมนษย

ฉนนกถงในชวงสงครามโลกครงท ๒ ทม

เครองบนขาศกบนมาทงระเบดในกรงเทพฯ เวลา

กลางคน ระหวางฉนเปนผบรหาร เราไดเปดโอกาส

ใหประชาชนไปกางเตนทนอนหลบภยสงคราม

จากลกระเบดกนอยางกวางขวาง และมครอาจารย

รวมทงนสตชวยกนดแลใหความสะดวกอยางใกลชด

โดยทถอวานคอหนาทของมหาวทยาลยทจะมโอกาส

ตอบแทนบญคณแกประชาชนผเสยภาษ

เพราะรายจงกลายเปนด

บทความพเศษ ศ. ระพ สาครก ๑๒ ตลาคม ๒๕๕๔

ภาพ : Creativecommons.com

๔

สำหรบสอมวลชนนน ความจรงฉนม

ความสมพนธกบคนกลมนมานานแลว โดยทถอวา

พวกเขาคอลกหลานของฉนทกคน ฉนขอชมเชย

สถานโทรทศน ไทยพบเอส ทอตสาหปดรายการ

ประจำวน เพอเปลยนมาใชเปนบรการรายงานผล

จากปญหาของประชาชนซงกำลงตกทกขไดยาก

อาจมรายอนๆ แมจะเปนรายเลกรายนอย แตฉน

กกลาวยำอยเสมอวา “รายเลกไมใชเรองทจะตอง

ไดรบการดถกวาไมสำคญ”

นแหละ ถาไมเกดปญหานำทวมเราก

มองไมเหนคนดทมความกระตอรอรน ซงเรองน

มนอยบนฐานหลกธรรมทงนน ฉนจงกลาวยำอย

เสมอวา “ธรรมะสามารถเรยนรไดจากทกเรองใน

ชวตประจำวนของตวเราเอง”

มอกเรองหนงซงฉนขอฝากไวใหทกคนคด

เธอจำไดหรอเปลาวา ฉนเคยบนอยเสมอวา แผนดน

ถนเกดของไทยทกำลงตกไปอยในมอคนตางชาต

นนมนมมากยงขนทกท แตคนไทยเองกใชชวตอย

อยางประมาท จนไมสนใจวามนจะหมดไปเทาไหรก

ไมทกขรอน คงมแตเอาตวเลขบนแผนกระดาษมา

พดกนแลวกขยำมนทงไป

อนง ฉนเคยพดมานานแลววา สำนกงาน

สงเสรมการลงทนนนมขาทงสองขางยนอยกบคน

ตางชาต ถงขนาดมนโยบายทวา “ถาสงไหนคน

ไทยยงทำไมไดกจะนำไปมอบใหคนตางชาตมา

ทำ” จนกระทงอตสาหกรรมซงมนายทนตางชาต

เปนเจาของ ไดเขามาขยายอทธพลเบยดเบยน

การเกษตรของไทยเตมไปหมด

เพราะความคดแบบนจงทำใหแผนดน

ไทยซงเราพดกนอยเสมอวา “เปนแผนดนเพอ

การเกษตร” แตเรากนำเอาอตสาหกรรมตางชาต

เขามาทบหว จนกระทงการเกษตรของไทยขาด

อสรภาพเพมมากยงขน ฉนพดถงขนาดวา ซกวน

หนงเราคงจะเหนผบรหารระดบสงเปนชาวตางชาต

กได ครงททำรายการศาลารมสวนฉนไดไปถาย

ทำถงออสเตรเลย และเทปมวนนนมนกยงอยใน

มอฉนมาตลอด แตเทปมวนสำคญทสดมนไมได

อยแคในมอเทานน หากอยในหวใจของฉนอยาง

ลกซง นำทวมครงนเราคงยงมความหวงมาบางวา

ธรรมชาตมนจะคนแผนดนผนนใหแกคนไทยได

ใชทำการเกษตรตอไปในอนาคต เพราะกระแสนำ

ทพดมาจากทางเหนอไดชะลางเอาปยธรรมชาต

บนผวดนลงมาดวย ดงนนเมอนำทวมเรากไดปย

อนทรย โดยแทบไมตองไปซอปยเคมใหเปนทาส

คนตางชาตตอไปอก

ตวฉนเองเคยพดไวแลววา “จะทำงาน

จนตายคาแผนดน” แมนำทวมจนฉนทำอะไรไมได

แตขอใหแผนดนไทยกลบคนมาสมอคนไทยเพอ

จะไดใชทำมาหากนไดในอนาคต เทานนกนบวา

พอเพยงแลวสำหรบชวตน ฉนขอฝากไวแคนกอน

แมมนจะเปนเรองสนแตจตวญญาณมนกมรากฐานท

ลกซง นแหละคอหลกธรรมอกบทหนงทพงสงวร

เอาไว เพอกชาตบานเมองอนเปนทรกของเรา

สดทายท ไมสดทายน ฉนขอฝากอก

สงหนงซงมนควรจะมอยในสวนลกของหวใจ ถา

เรายงรสกไดวาตวเองเปนมนษย สงนนกคอ “โปรด

อยาเปนคนมนสยลมงาย” แมหวนกลบไปนกถงป

พ.ศ. ๒๔๘๕ ซงฉนมอายแค ๒๐ ขวบ ตวเองกยง

จำไดดวาในชวงนน “กรงเทพฯ กลายเปนทะเล

แทบจะสดลกหลกตา” ดงนน ขอใหนกถงคำสอน

ของคนโบราณทกลาวฝากไววา “เจบแลวตองจำ”

กราบทกคนมาดวยความเคารพอยางยง

สำหรบการเสยสละทกสงทกอยางของเธอทงหลาย

เพอหวงใหแผนดนผนนมนอยตอไปไดในภายภาค

หนาไดสำเรจ รวมทงลกหลานของเราทกคนทควร

อยอยางภาคภมใจ

๕

นำทวมครงนเราคงยงมความหวงมาบางวา

ธรรมชาตมนจะคนแผนดนผนน ใหแกคนไทย

ไดใชทำการเกษตรตอไปในอนาคต

บท

ความ

ดเด

น

ภาคเหนอตอนบน พะเยา เขต ๒

ชวตคอการคนหา

เรอง

อภรด ลนฟาคนด

โรงเรยน

ราชานเคราะห

ต.ผาชางนอย อ.ปง

จ.พะเยา

ในโลกนมนษยทกคนท เกดมาบนโลก

ยอมมปญหาและอปสรรคมากมายหลายอยาง

จนบางครงขาพเจานงคดเกยวกบชวตของตว

ขาพเจาแลวขาพเจากสามารถสรปไดวา ถงแมจะ

มปญหาและอปสรรคตางๆ เกดขนกบทกคนไมวา

จะเปนตวขาพเจาเองหรอคนรอบขาง ขาพเจากคด

ไดวาชวตนคอการคนหา คนหาอปสรรค คนหา

สงทอยากรและคนหาสงตางๆ อยามวแตตง

คำาถามใหกบชวตของตนเองวาเรามาจากไหน

เรามาทำาอะไรในโลกนและปญหาเหลานเกดขน

กบตวเราไดอยางไร แมแตคณธรรมความดยงตง

คำาถามเลย และบางครงตวขาพเจากเคยผดหวง

เหมอนชวตนไมมอะไรอนอกเลยนอกจากภาระ

หนาทปญหาและอปสรรคตางๆ จนมาใชคำาวา

“ชวตคอการคนหา” ใหเปนประโยชนและทกคน

จะรวาชวตของเราคอการคนหาอยางไร จงใชชวต

ใหคมคาสมกบทไดเกดมาเปนมนษย และจงคนหา

ใหเจอ ถงจะมความสข

ขาพเจาเปนเดกคนหนงทมปญหาและ

อปสรรคมาตงแตเดกๆ ขาพเจาเคยมความรสก

ผดหวงและนอยใจในตนเองมาตงแตเดกๆ แลว

เพราะตวข าพเจ าเองกำาพร าแม ผ ให กำาเนด

มาต งแต เดกๆ ในตอนนนข าพเจ าอายได

ประมาณ ๒-๓ ขวบ คณแมกเสย หลงจากนน

คณพอกไปทำางานตางจงหวดดวย ในตอนนน

ตวขาพเจาและนองจงอาศยอยกบคณปและคณยา

แต การอย กบคณป และคณย าสมยนนจะไป

ไหนมาไหนกตองเดนอยางเดยว ตวขาพเจาเอง

กตองเดนถงแมไกลแคไหนตวขาพเจากตอง

พยายามเดนไป ไมวาจะเดนไปทำาไรหรอเดนไป

ทตางๆ กตาม หลงจากทคณพอไปทำางานได

ประมาณ ๒ ป คณพอกกลบมาบานและคณพอ

กไดแตงงานใหมและไดพามาอยบาน ตวขาพเจา

จงกลบไปอย กบคณพอและแมใหม ตอนนน

ขาพเจาอายไดประมาณ ๕-๖ ป และหลงจากนน

พอเปดเทอมขาพเจากไดเขาโรงเรยนในชนอนบาล

ขาพเจาไดไปโรงเรยนและหลงจากโรงเรยนเลกแลว

ขาพเจากไดเรมชวยคณพอคณแมทำางานบาน เชน

ชวยคณพอคณแมลางจาน ชวยคณพอคณแม

หงขาว และชวยคณพอคณแมตกนำา ซงในตอนนน

เราเปนเดกเรากอยากจะไปเลนเหมอนคนอน

เขาบาง แตเนองจากขาพเจามงานทบานจงไมได

๖

การคนหาคอการคนหาทกสงทกอยาง คนหาตวเองให เจอ

คนหาตนตอของปญหาอปสรรคใหพบ คนหาสงทเราอยากรจก

ให ได แตการคนหานนเราตองมสตอยเสมอ

๗

เลนเหมอนคนอนเขา ถงแมจะมงานเยอะแคไหน

ขาพเจากไมเคยบนเลย และบางครงกตงใจทำามาก

จะทำาใหดทสดแตกมขอผดพลาดบาง จงทำาให

ขาพเจาโดนคณพอคณแมดดาตอวาบาง ขาพเจา

กน อยใจและแอบไปรองไหบ าง ในตอนนน

คดนอยใจมากไดแตตงคำาถามใหแกชวตมากมาย

วาทำาไมเราถงไมมแมแทๆ เหมอนคนอนเขา

ถาขาพเจามแมแทๆ ขาพเจาอาจไมโดนดดาตอวา

ขนาดน และคำาถามอนๆ อกมากมาย พอขาพเจา

อายไดประมาณ ๙ ป พของขาพเจากเรยนจบ

ชนประถมศกษาปท ๖ และในตอนนนไมกลาทจะ

อยบานเลยทำาใหขาพเจาไดเสยโอกาสทจะเรยน

เปนเวลา ๒ ป และหลงจาก ๒ ปขาพเจากโตขน

และกเกดความคดอยากจะเรยนหนงสอขนมา

ทำาให ข าพเจ าตดสนใจมาเรยนใหม อกคร ง

เพราะคดวามาเรยนใหมยงไมสายทจะเรยน

การเรมตนมาเรยนใหมในโรงเรยนทำาให

ขาพเจาไดกำาลงใจจากคณครในโรงเรยนและ

ขาพเจาไดอานหนงสอมากมายจนมาเจอหนงสอ

เลมหนงคอ ปดเขาแลวลกขนส ทำาใหขาพเจา

คนหาตวของขาพเจาและมกำาลงใจมากขนคอขจด

อปสรรคและปญหาตางๆ ททำาใหตวขาพเจา

เดนไปขางหนาชาลง ขาพเจารวาไมใชวาเรา

คนเดยวทมปญหาและอปสรรคเทานน แตเราทกคน

ไมสามารถแบกปญหาและอปสรรคไวได เราตองตด

และทงบางเรองทเคยชนไป เชน เราอาจหาขอแกตว

เมอตวเองทำาผดเสมอหรอบางครงเราตองเปลยน

นสยบาง การตดปญหาและอปสรรคออกไปทำาให

เราเรมตนวนใหมไดงายขน ในปจจบนนขาพเจา

กำาลงศกษาอยชนมธยมศกษาปท ๓ และทผานมา

ขาพเจาไดเรยนรและเขาใจ ขาพเจามาถงจดนได

กเพราะวาตวขาพเจามความพยายาม มความ

อดทนมาตงแตเดกแลว จนมาถงจดนขาพเจา

ภมใจมากคะ ขาพเจาไดเรยนรวาชวตคอการคนหา

การคนหามความหมายมากเกนกรอบทเราวางไว

การคนหาคอการคนหาทกสงทกอยาง คนหา

ตวเองใหเจอ คนหาตนตอของปญหาอปสรรคใหพบ

คนหาสงทเราอยากรจกใหได แตการคนหานนเรา

ตองมสตอยเสมอ จงทำาใหตวขาพเจาไดเรยนร

วาเมอไหรทขาดสตเมอนนเรองงายจะกลายเปน

เรองยาก เรองเลกกจะกลายปนเรองใหญ แตถา

เราตงสตไดเรองเลกกคอเรองเลก เรองใหญกจะ

กลายเปนเรองเลก เรองยากกจะไมยากอกตอไป

และถาเรามสตแลวทกนาททเราหายใจอยกคอ

การคนหา บางครงกคนพบ บางครงกคนไมพบ

บางวนปวดหวไปกบปญหาและอปสรรคบาง แตก

มความสข บางครงกำาลงหวเราะอย แตกไมม

เปาหมายอะไรเลย ชวตของขาพเจาขาพเจาคนหา

เจอแลว ขาพเจาจะไมทำารายหรอทำาลายใครอก

โดยเฉพาะตนเอง และสงตางๆ นนทำาใหตวขาพเจา

ไดรวาวธเดยวทจะวงไปถงเสนชยไดคอตองลกขน

ใหมทกครงทลม เหมอนกบวาเวลาเราทำาอะไร

ผดพลาดเรามาเรมแกไขใหม ตองทำาใหดกวาเดม

หรอเวลาเราไปไหนแลวเราไมระวงเราเกดหกลม

ขนมาเรากตองลกขนและกลบมาเดนตอไป ถาเรา

ไมสกบปญหาตางๆ กเหมอนกบวาเราลมแลว

เราไมยอมลก ชวตของเราถาเราไมกลาทจะเผชญ

กบปญหา ปญหาเหลานนกไมจบเลย ดงคำาสอน

ทวา ไมกลา ไมเดนหนา ขาพเจาตองกลาเผชญ

ปญหาและอปสรรค ชวตของขาพเจาจงจะเดน

หนาได

ดงนน ปญหาและอปสรรคตางๆ ทเกดขนมา

ยอมมทางออกเสมอ ไมวาจะเปนความอดทนหรอ

การทำางาน ไมเคยทอ และเราจงคนหาสงทไดจาก

ความผดพลาดทผานมาเพราะสงทผานมาหรอสงท

ผดพลาดเหลานนกแฝงไปดวยบทเรยนอนมคา

เพราะความสำาเรจเหลานนยอมซอนอยหลง

ความลมเหลวเสมอ สวนอกอยางหนงททำาให

ขาพเจาภมใจมากกคอการทตวขาพเจาไดรวา

ความสำาเรจเหลานนยอมซอนอยหลงความลมเหลว

เสมอ เพราะทกคนทประสบความสำาเรจในชวต

ยอมมลม เหลวมากมายแตเขากไมทอถอย

เขาคนหาชวตของเขา เขาตอสกบชวตของเขา

เขาจงจะมความสำาเรจได สวนคำาวาชวตคอการ

คนหาของขาพเจานนกคอการคนหาอปสรรคและ

ปญหาตางๆ ทเขามาในชวตและพอเจอแลวก

ลงมอแกไข สวนการคนหาตนเองคอการคนหา

ทกสงทกอยางทตนเองมอยในตว และถงแม

การคนหาเหลานนจะเจอหรอไมเจอ การคนหา

ต งแตลมตาด โลกกมความโศกเศรารองไห

แตเราจะคนหาอยางไรกคอถาเปนปญหากตอง

คนหาตนเหตกอนและลงมอแกไข ถาคนหา

ตนเองกคนหาดวยการเดนหนาตอไป ถงแม

การคนหานนจะมลมเหลวบาง แตกอยาลมปดเขา

แลวลกขนสนะคะและคนหาอยางมสตดวย ทก

นาททมลมหายใจนนคอการหาและสงเหลาน

กทำาใหตวขาพเจาภมใจเปนอยางมากคะ ขาพเจา

ขอฝากทกคนวา ชวตของทกคนมคามากกวาท

เราคดไว มากกวาทเรากำาหนดไว ถาเราคนหาชวต

ของเราเจอ และอกอยางหนงคอ อยามวตงคำาถาม

ใหกบชวต จงมาคนหาชวตของเราจะดกวาการมว

มานงตงคำาถามใหกบชวต เพราะในโลกทกคนยอม

มการลมเหลว ไมมใครไมเคยลมเหลว ไมมใคร

ไมเคยผดพลาด ขนอยกบวาเขาจะจดการกบ

ความผดพลาดและความลมเหลวของเขาอยางไร

จะอยกบมนไปตลอดชวตหรอจะเรยนรสงทผดพลาด

และลกขนสใหมอกครง

สงทขาพเจาเฝาบอกกบตวเองทกวนนน

กคอ...ขนแรก ฉนตองไมเศราไปกบอปสรรค

และปญหาทเกดขนและเรยนรไวเปนบทเรยน

ครงตอไป ขนตอไปคอ ฉนตองลงมอแกปญหา

และตวฉนตองมความเชอมนอยเสมอวาทกสง

ทกอยางทตวฉนแกไขนนจะตองดขน ดขน และ

ดขน ดขนคะ

บท

ความ

ดเด

น

๘

เพราะหวใจ...อยใกลวด

เรอง

รนทรดา นนตา

โรงเรยน

ทงนอยพฒนา

ต.คลองสมบรณ

อ.คลองขลง

จ.กำาแพงเพชร

ภาคเหนอตอนลาง กำาแพงเพชร เขต ๒

เสยงระฆงดงเปนสญญาณบอกใหนกเรยน

ทกคนมารวมตวกน ถาเปนวนปกตกจะหมายถง

การเขาแถวหนาเสาธงเพอรองเพลงชาต สวดมนต

ไหวพระ และทำากจกรรมตางๆ ทโรงเรยนไดจดขน

หากแตวนนตางจากทกๆ วน เพราะเปนวนพระ

และทสำาคญเปนวนพระแรกทขาพเจาจะนำานกเรยน

และคณะครไปรวมทำาบญวนพระทวดหวทงนอย

ซงเปนวดของหมบานทโรงเรยนตงอย

เสยงนกเรยนดงพรอมกบความวนวาย

ในการจดแถว การหาปนโต และของทำาบญเรมจะ

สงบลง เหนภาพนกเรยนเขาแถวเรยงเปนแถวตอนลก

จำานวนสองแถว โดยมเสยงครคอยบอกและกำากบ

“เรยบรอยแลวคะ ผอ.” ครสภาพรบอก ขาพเจา

รบคำา “งนเราไปกนเถอะคะ เดยวจะสาย” พรอม

เดนนำาหนาขบวนนกเรยนตวเลกตวนอย ทเกอบ

ทกคนรวมทงขาพเจามมอขางหนงถอปนโต

เดนเขาสวดหวทงนอยซงตงอยตดกบโรงเรยน

โรงเรยนทงนอยพฒนา เปนโรงเรยนขนาดเลก

ทตงอยในเขตพนทชนบท ในตำาบลคลองสมบรณ

อำาเภอคลองขลง จงหวดกำาแพงเพชร นกเรยน

สวนใหญมฐานะยากจน ขาดแคลนทงความรก

ความเอาใจใสจากครอบครว เนองจากพอแม

เลกรากน บางกถกทอดทงใหอยกบป ยา ตา ยาย

ทแกชรา บางผปกครองตองหาเชากนคำา ทำาให

ในวนพระนกเรยนทำาไดเพยงนำาขาวและอาหาร

ทตนเองพอจะมหรอหามาไดอยางดทสดมาเพอ

ถวายพระ เพราะพวกเขามความหวงวาการทำาบญ

จะทำาใหชวตในวนขางหนาของพวกเขาดขน

พวกเราเดนมาถงวดในระยะเวลาไมถง

อดใจ นกเรยนถอดรองเทาวางเรยงระเกะระกะ

จนขาพเจาตองบอกใหนกเรยนชวยกนเรยงรองเทา

ใหมใหเรยบรอย นกเรยนทกคนจงชวยกนเรยง

รองเทาใหมจนเรยบรอยขน และเรมทยอยเดน

เขาไปในศาลาวด ขาพเจาเหนผใหญบานพรอมกบ

สมาชกองคการบรหารสวนตำาบลซงเปนคณะ

กรรมการสถานศกษาขนพนฐานของโรงเรยนและ

ชาวบานจำานวนหนงนงอยในศาลาวดอยกอนแลว

ขาพเจานำาอาหารจากปนโตมาเปลยนถายใส

ภาชนะของวด ระหวางนนขาพเจานกถงวนท

รวมประชมกบคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน

ของโรงเรยนเมอสองอาทตยกอนหลงจากทขาพเจา

ไดเขามาดำารงตำาแหนงผอำานวยการโรงเรยน

ทงนอยพฒนาแหงน

หลายคนทแวะเวยนเขามาในโรงเรยนของเรา

มกจะชมเสมอวาโรงเรยนของเรามการวางผง

ตวอาคารและสนามหญาทด มการจดภมทศน

ไดสวยงามมาก อกทงยงตงอยใกลกบวดงายตอ

การเดนทางไปปฏบตศาสนกจ แตสงทขาพเจา

มกเหนเสมอคอ บรเวณโรงเรยนมขยะมาก อาคาร

เรยนไมคอยสะอาดเนองจากนกเรยนไมคอย

๙

ชวยกนทำาเวร และทสำาคญ ถงแมโรงเรยนจะอย

ตดกบวดแตนกเรยนไมเคยไปทำาบญวนพระเลย

นอกจากการไปรวมงานแหเทยนจำานำาพรรรษา

เทานน ขาพเจาจงนำาเรองการทำาบญวนพระ ในชอ

“กจกรรม ๑ เดอน ๑ วนพระ” เสนอในทประชม

คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน เนองจาก

อยากเหนนกเรยนเกดความคนเคยในการเขาวด

ประกอบศาสนกจ บำาเพญสาธารณประโยชน

ศกษาธรรมะ อยางนอยเดอนละ ๑ วนพระ

รวมทงยงไดทำาบญรวมกบผปกครองและคน

ในชมชนดวย เพราะขาพเจาเชอวานกเรยน

จะสามารถซมซบความเปนผมคณธรรม จรยธรรม

เขาไปในจตใจของพวกเขาได เพราะทผานมามคน

หลายคนเสยโอกาสทจะนำาตนเองเขาไปสพระพทธ

ศาสนาโดยการไมเรมไปทำาบญตงแตเดกทำาใหเกด

ความเคอะเขนเมอจะไปทำาบญ และคงคดวา “เอา

ไวแกกอนแลวคอยไป” แตบางคนยงไมทนแก

แตกอาจไดไปกอนกม นนคอ “ไปวดเมอหมดลม

หายใจ” เมอหางวด หางพระ หางพทธธรรมคำาสอน

กทำาใหคนมจตใจทหางไกลจากความเปนคน สงคม

ในทกวนนจงมแตเรองวนวาย นาหดหใจ ไมวา

จะเปนการลกขโมย การคดโกง การขมขน การ

ทำารายรางกายกน หรอแมกระทงการฆาผอน

ยงการทจะรจกการใหอภย การเออเฟอเผอแผ ม

จตใจทเมตตา กรณาตอกนยงเปนเรองยาก เพราะ

หากไมปลกฝงคณธรรม จรยธรรม ตลอดจน

คานยมทพงประสงคใหกบเดกตงแตตอนทเขา

ยงเลก กคงจะเปนเรองทยากเกนไปทเขาจะ

สามารถคดไดเอง หรอทำาไดเองในตอนทเขา

เตบใหญ ซงคนกคงเหมอนไม ทโบราณกลาววา

“ไมออนดดงาย ไมแกดดยาก” ขาพเจาจงอยากให

พวกเขาคดวาการทำาความด และการเปนคนด

ไมใชการฝนทำาเพยงชวระยะเวลาใดเวลาหนง

แตเปนการทำาทเปนไปโดยเนอแทของจตใจของเขา

ทเปนและเปนไปอยางยงยนฝงรากลก ไมวาวน

เวลาจะผนผานไปนานซกเทาไร หรอสภาพสงคม

จะเปลยนไปเลวรายเชนไร พวกเขากยงคงเปน

เพชรทเปลงประกายแสงแหงความดอยได

“ผอ.คะ ไปตกบาตรกนเถอะคะ” เสยงเดก

หญงเปรยวเรยก ทำาใหขาพเจาตนจากภวงค ขาพเจา

จงลกขนและตกบาตรพรอมกบเดกๆ เสรจแลวจง

มานงลง เหนนกเรยนตกบาตรและทยอยมานงรอ

บางกพดคยกนเสยงดง บางกหยอกลอเลนกน ด

วนวาย เพยงชวคร ทานเจาอาวาสพรอมกบพระ

ลกวดกนงลงและเรมพธสงฆ เดกชายกลวยและ

เดกชายแกะสองมคนายกนอยทำาหนาทของตนเอง

ครงแรก ผดบางถกบาง นำาเสยงไมมนใจเนองจาก

ความตนเตน และแลวพธสงฆกผานไปดวยความ

ทลกทเล หลงจากนนนกเรยนกแยงกนไปเลอก

อาหารคาวหวานทตนเองชอบและนำาไปวางไว

ในวงของตนเองทรออย ทำาใหวงทไปแยงไมทน

มอาหารนอยกวา จนครตองบอกใหนกเรยนแบง

ใหคนอนบางและตองจดระเบยบนกเรยนใหม

กจกรรมสดทายของการทำาบญวนนคอ การบำาเพญ

สาธารณประโยชน โดยการแบงใหนกเรยนแตละ

คณะสรบผดชอบลางจาน ทำาความสะอาดศาลาวด

และเกบกวาดใบไม ขยะ บรเวณวด ซงทำาให

ขาพเจาตองสายหนาอกครงกบการทประธาน

แตละคณะสฟองวาคนนนคนนไมชวยกนทำางาน

ทรบผดชอบ การทำาความสะอาดบรเวณตางๆ

กไมเรยบรอย ซงตองใหครแตละคณะสคอย

ควบคมดแลอยตลอดเวลา เหตการณในวนนทำาให

ขาพเจาคดวาคนเราแมตวจะอย ใกลวดแตถา

ไมเคยไปสมผสกบสงดๆ ทมอยในวดเลยกยอม

ทำาใหจตใจหางไกลจากวดได

เสยงระฆงดงเปนสญญาณขนอกครง บอก

ใหนกเรยนทกคนมารวมตวกน ในวนนเปนวนปกต

เหมอนเชนทกวนทนกเรยนจะตองมาเขาแถวหนา

เสาธงเพอรองเพลงชาต สวดมนตไหวพระ และทำา

กจกรรมตางๆ ทโรงเรยนไดจดขน เชน การเลาขาว

การพดภาษาองกฤษวนละคำา และการทำากจกรรม

นองไหวพ ขาพเจาไปดกจกรรมและพดกบนกเรยน

บท

ความ

ดเด

น

๑๐

คนเราแมตวจะอย ใกลวดแตถาไมเคยไปสมผส

กบสงดๆ ทมอย ในวดเลยกยอมทำาใหจตใจหาง

ไกลจากวดได

หนาเสาธงเหมอนเชนทกครง ระหวางทเหนนกเรยน

ทำากจกรรมนองไหวพอยางเรยบรอย สวยงาม

อยนน กทำาใหขาพเจานกถงการทำาบญวนพระ

ทผานมาซงเปนวนพระท ๘ แลวทพวกเราไดไป

รวมทำาบญกบชาวบาน การทำาบญททำาใหขาพเจา

ร สกอมเอบใจในการทำาให นกเรยนเกดการ

เปลยนแปลงในตวเอง เรมตงแตการเขาแถวท

โรงเรยนเพอเดนไปทำาบญทวด ความเปนระเบยบ

ของรองเทานกเรยนทวางกอนขนศาลาวด ความ

เรยบรอยของนกเรยนทตกบาตรและนงในขณะทำา

พธกรรมทางศาสนา การรจกแบงปนของใหกบผอน

เมอจะรบประทานอาหารรวมกนทไม ว นวาย

ไมแยงชง แตรจกการรอคอย รจกการชวยเหลอ

สงคมและรจกหนาทของตนเองในการทำางานรวม

กบผอน ไมเพยงแตจะเกดการเปลยนแปลงเฉพาะ

การทำาบญวนพระเทานน บรเวณสนามและหนา

อาคารเรยนยงสะอาดเรยบรอยกวาทผานมาเปน

อยางมาก ดวยความรจกหนาท ความสามคคและ

การเรยนรการอยรวมกนของนกเรยน อกทงการแสดง

ความมนำาใจในทกครงทข าพเจาขบรถมาถง

โรงเรยนทจะมนกเรยนมาคอยชวยถอกระเปา และ

มาดวามอะไรทพวกเขาพอจะชวยไดบาง การม

มตรไมตรจตทด เคารพนบนอบผทอาวโสกวา

โดยเหนจากตลอดเสนทางทขาพเจาขบรถเขามา

ในโรงเรยน มนกเรยนทงสองขางทางสงเสยงพรอม

ยกมอไหวสวสดครบ/สวสดคะ แมกระทงเดนลง

จากรถจนถงโตะทำางาน

ความภมใจของคนทชอวาเปนครกคงจะ

เปนการท เหนศษยของตนเปล ยนแปลงไป

ในทศทางทดขน ถงแมวาการใช “กจกรรม ๑

เดอน ๑ วนพระ” ในการปรบปรงพฤตกรรม

ของนกเรยนในระยะเวลาไมถงป จะเปนระยะเวลา

อนสนแตหากกอให เกดผลด เกนคาดหมาย

ซงขาพเจาเชอวาหากพวกเราไดดำาเนนกจกรรมน

ตอไป รวมทงมการสอดแทรกกจกรรมคณธรรม

อนๆ ใหแกนกเรยนในระยะทยาวนานกวาน

เหมอนกบการบมเพาะกลาไม ทตองใชระยะเวลา

หากตองการใหกลาไมนนเปนกลาไมทเตบโต

ไปเปนไมใหญทแขงแรงและสมบรณ สามารถให

รมเงาและใหประโยชนกบผอนไดฉนใด เดกนกเรยน

ทครใชเวลาในการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมและ

คานยมทพงประสงคกจะเตบใหญไปเปนผทเปน

คนด มคณธรรม สามารถชวยเหลอผอนและเปน

ทพงของสงคมไดฉนนน ซงหากไดปลกฝงให

นกเรยนได เปนคนทมหวใจทอย ใกลวดแลว

ขาพเจาเชอวาแมรางกายของพวกเขาจะอย ณ แหง

หนใด จะหางไกลวดซกเทาไร กไมสามารถ

จะทำาใหจตใจของพวกเขาเหลานนหางไกลจาก

คณธรรมนนได

๑๑

บท

ความ

ดเด

น

การปลกฝงคณธรรม

ของประเทศไตหวน

อสานตอนบน ขอนแกน เขต ๒

จากการทผเขยนไดรบมอบหมายใหดแล

รบผดชอบกลยทธท ๒ อนเปนกลยทธเกยวกบ

การขบเคลอนนโยบายสงเสรมคณธรรมจรยธรรม

เศรษฐกจพอเพยงและสรางสำานกความเปนไทย

ภารกจสำาคญกคอการสนบสนนสงเสรมใหโรงเรยน

ในสงกดไดพฒนากจกรรมการเรยนการสอน เปน

บทบาทหนาททตองวางแผนพรอมกบปฏบตงาน

ภาคสนามรวมกบผอำานวยการสำานกงานเขตพนท

การศกษา ศกษานเทศก ผอำานวยการโรงเรยนและ

คณครคณธรรม ขณะปฏบตหนาทกตองตดตอ

ประสานงานกบหนวยงานบงคบบญชาและ

หนวยงานขางเคยงตลอดจนภาคเอกชนดวย เพอ

ทจะระดมทรพยากรมาสงเสรมกลยทธนใหเหนผล

ในระดบโรงเรยน วตถประสงคหลกคอรวมกนเพาะ

เมลดพนธแหงความดใหเกดในตวเดกใหได นบวา

เปนงานของผใหญใจดทตองรวมแรงรวมใจกน

ปฏบตหนาทเพอเดกททาทายพอสมควร ทผานมา

กลมผใหญใจดดงกลาว ไดรวมกนวเคราะห

ขอบเขตบทบาทหนาทของผมสวนรวมในโครงการ

ตางๆ พรอมกบแสวงหาแหลงเรยนรเพอจะได

เกบเกยวความรและประสบการณทางคณธรรม

จรยธรรมเพมเตมแลวนำามาแลกเปลยนเรยนร

ตามแนวทางการจดการความรทกระยะ การศกษา

ดงานทงในและตางประเทศเปนวธการททกคน

สนใจเพราะการศกษาดงานสามารถสนอง

ความกระหายใครรดวยประสบการณตรงไดใน

เวลาอนรวดเรวและตรงประเดนแมบางโครงการ

เรอง

สรเดช พนธวเศษ

สำานกงานเขตพนทการ

ศกษาประถมศกษา

ขอนแกน

อ.บานไผ จ.ขอนแกน

ตองใชงบประมาณคอนขางมากแตกไดผลคมคา

บทความนมงบอกกลาวเชงสรปสาระสำาคญการ

ศกษาดงานของผเขยนและคณะซงประกอบดวย

ศกษานเทศก คณครคณธรรมและผอำานวยการ

โรงเรยนทไดพบเหนกระบวนการปลกฝงคณธรรม

จรยธรรมผานสถาบนการศกษาขององคกรเอกชน

ในรปมลนธในประเทศสาธารณรฐจน (ไตหวน)

ดนแดนแหงภเขาสงชนและมพนทปามากถง

รอยละเจดสบหาโดยมเปาหมายการศกษาดงาน

ทมลนธพทธฉอจ มลนธทโดดเดนในเรองจตอาสา

มสาขาอยทวโลก ระหวางการศกษาดงานผเขยน

และคณะไดรบความสะดวกสบายทกประการ

เพราะ สพฐ.และศนยคณธรรมใหการสนบสนน

ทกดานทกคนจงมสมาธทจะเตมเตมเรองราวของ

คณธรรมอยางเตมท

มลนธพทธฉอจ กอตงขนดวยหลกการ

“สอนคนรวย ชวยคนจน” เพราะผยากไรขาดวตถ

ปจจยในการครองชพ สวนผมงมขาดอาหาร

ทางใจ ธรรมาจารยเจงเหยยน ผนำาหญงรางเลก

ของมลนธเหนวา ปญหาสงคมสวนใหญเกดจาก

คนรวยดงนนจงตองสอนคนรวยกอนและสอน

ควบคไปกบการชวยคนจน มลนธดำาเนนภารกจ

แปดประการขององคกรไปพรอมๆ กนเรยกวา

“หนงยางกาวเกดรอยเทาทงแปด” รอยเทาทงแปด

หมายถง ภารกจแปดประการของมลนธทสามารถ

เชอมประสานคนรนเกากบคนรนใหมและเชอม

ประสานคนรวยกบคนจนใหเขากนไดอยางด

๑๒

ภารกจ ๘ ประการประกอบดวย

๑. ภารกจการกศล ใหการดแลผยากไรระยะ

ยาว ใหการชวยเหลอฉกเฉนและออกเยยมเยอน

ผยากไรถงบาน

๒. ภารกจรกษาพยาบาล มโรงพยาบาล ม

ฟรคลนก เครอขายทางการแพทยและกลมอาสา

สมครทางการแพทยทไปตรวจเยยมผคน ทอยหาง

ไกลจากโรงพยาบาล

๓. ภารกจการศกษา สรางมหาวทยาลยฉอจ

ทเปดสอนทงสาขาแพทยและสาขาสงคมศาสตร

มวทยาลยเทคโนโลย มโรงเรยนมธยม ประถมและ

อนบาลทเนนความรกและการเคารพตอชวต ซงจะ

ไดกลาวถงการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมผาน

สถานศกษาเปนลำาดบไป

๔. ภารกจดานมนษยธรรม ผลตสอดาน

ตางๆ เพอเผยแพรภารกจของมลนธและหลก

คำาสอนของฉอจ เปนสอกลางระหวางสมาชกทวโลก

ผานสอสงพมพ วทยของมลนธและ Website

ของมลนธ ปจจบนมสอโทรทศนเปนของตนเอง

ชอสถานโทรทศนตาอาย ซงมความหมายวา

ความรกทยงใหญ ผลตรายการเกยวกบการ

สงเสรมคณภาพชวต ออกอากาศตลอด ๒๔ ชวโมง

ไมมโฆษณา

๕. ภารกจบรรเทาทกขระหวางประเทศ ให

ความชวยเหลอแกผประสบภยธรรมชาต ชวยทก

ประเทศทวโลกไมเลอกเชอชาตศาสนา

๖. ภารกจดานบรจาคไขกระดก มศนย

ขอมลไขกระดกขนาดใหญทสดในเอเชย ภารกจ

ดานนพฒนามาจากภารกจดานรกษาพยาบาล

๗. ภารกจอนรกษสงแวงลอม มงกระตน

จตสำานกของผคนในสงคมทนนยม ใหยดอายวตถ

สงของเครองใชใหนานทสด เกดประโยชนสงสด

ปจจบนโครงการรไซเคลขยะใหมคา มชอเสยงมาก

มโรงแยกขยะกระจายอยตามเมองตางๆ ๕,๐๐๐ แหง

การดำาเนนการของสถานโทรทศนตาอายกใช

งบประมาณจากรายไดรไซเคลขยะเหลานหนงใน

สามสวนของคาใชจายทงหมดของสถาน

๘. ภารกจดานอาสาสมครชมชน มศนย

๑๓

ปญหาสงคมสวนใหญเกดจากคนรวย ดงนนจง

ตองสอนคนรวยกอนและสอนควบคไปกบการ

ชวยคนจน

ปฏบตภารกจเปนศนยยอยตามความพรอมของ

ชมชน ภารกจนทำาใหผคนมความใกลชดกนยงขน

รวมกจกรรมสาธารณะกนงายขน

การปลกฝงคณธรรมจรยธรรมผานสถานศกษา

ระบบการศกษาของไตหวนเหมอนกบของ

ไทย กลาวคอ ในระดบประถมศกษาใชเวลา ๖ ป

ระดบมธยมตน ๓ ป มธยมปลาย ๓ ป และ

อดมศกษา ๔ ป หลกสตรของโรงเรยนพทธฉอจ

ซงเปนภาคเอกชนกเปนหลกสตรเดยวกบระบบ

การศกษาทใชทวไปแตเพมเตมการสอนใหเปนคนด

ไมเนนเฉพาะความเกงดานเดยว สถานศกษา

ของมลนธนจะใหความสำาคญทงทางมนษยศาสตร

และวทยาศาสตร ผบรหารโรงเรยนมลนธพทธฉอจ

บอกวาโรงเรยนทานจดอยในประเภท Alternative

Learning School (โรงเรยนทเปนทางเลอกหนง

ของวธการเรยนร) ครตองมพฤตกรรมทเปน

แบบอยางจนเปนวถชวตมจตใจออนโยนสามารถ

สอดแทรกวาทธรรมและเชอมโยงลงสการปฏบต

ไดจรงจนเปนนสย นกเรยนจะถกฝกใหชวยเหลอ

กนและกน และชวยเหลอสงคม กจกรรมทนา

ประทบใจกจกรรมหนงคอ Cleaning Time Our

School เพราะโรงเรยนไมมภารโรง และอกกจกรรม

หนงคอกจกรรมกวาดถนนนอกโรงเรยน สวนเดก

ทมปญหาซงมอยนอยมาก เพราะทางโรงเรยนรบ

เฉพาะเดกทอยรวมกบพอแมเทานน กระบวนการ

รบเขากใชวธสมภาษณเพยงอยางเดยว โรงเรยน

แกปญหาเดกมปญหาเหลานตามแนวทางปลกฝง

คณความด ใหความรกความอบอนและดแลอยาง

ใกลชด ใชวาทธรรมของธรรมาจารยเจงเหยยน

ผนำาของมลนธ ทใหขอคดขอปฏบตวา “เธอด ฉน

ด สงคมด โลกด” มาเปนแนวทางในการแกปญหา

กจกรรมการเรยนการสอนมงเนนใหนกเรยน

เรยนรจากการปฏบตแลวนำาสวถชวตดวยการฝก

ปฏบตหลายลกษณะ เชน การฝกสมาธและปญญา

ดวยจรยศลปการชงชา จรยศลปการจดดอกไมและ

จรยศลปการเขยนพกนจน มารยาทและวฒนธรรม

ฉอจกเปนเรองสำาคญทตองสอนเพอใหนกเรยน

นกศกษามความพรอมทงการศกษาชวต การเสรม

สรางบคลกภาพ การศกษาวฒนธรรมและการ

ศกษาความรกในเพอนมนษย ทธรรมาจารยบอกวา

เปนความรกยงใหญโดยเฉพาะในประเดนทกลาว

ถงในปาฐกถาธรรมทวา “ในโลกนไมมใครทฉน

ไมรก ไมเชอใจ ไมใหอภย และไมมใครทฉนให

ทงสามสงนไมได และนาสงสารคนทรกใครไมเปน

และคนทไมมใครรก” นบวาเปนถอยคำาทแสดงถง

จตใจทงดงามและแนวแนของผนำาทางคณธรรม

ทเปน นกปฏบตทานนทสอความหมายไดอยาง

สมบรณ

กจกรรมชงชาเปนการฝกสมาธทไดผลด

มากเพราะเปรยบไดกบเดกทแตกตางกน ครตอง

ใจเยนระมดระวง อยาเรงเกนไป การชงชาทำาให

จตใจแนวแน มใจบรสทธ ละเอยดออน แตละขน

ตอนของการชงชาลวนมความหมายและสงผลถง

การปลกฝงคณธรรมไปในตว การชงชาจะทำาให

เกดสต เพราะมความตงใจมนจนเกดปรากฏการณ

บท

ความ

ดเด

น

๑๔

ทเรยกวา “มอถง ตาถง ใจสมผส” การรนชาทไมรน

เตมถวยกสอความหมายถงการเหลอทวางไว

สำาหรบคนอน เหลอสำาหรบรบฟงความคดเหนคนอน

แมขณะจบชากมความหมายเชงคณธรรมจรยธรรม

ทำานองเดยวกน ไดแก จบท ๑ หมายถง การคดด

จบท ๒ หมายถง พดด และจบท ๓ หมายถงการ

ทำาด รวมความวา จะคด จะพด จะทำาสงใด ตอง

มสตระลกไดตลอดเวลา สวนกจกรรมจดดอกไม

เปนกจกรรมทตองทำารวมกบผอน เนนใหชวยกน

คดวางแผน เปนการฝกสมาธ หลอมรวมความคด

ขดเกลาจตใจใหรกในความเปนระเบยบวนย

ตระหนกและเอาใจใสอยางลกซงจนเกดผลสำาเรจ

ในชนงาน มลนธพทธฉอจซงมสถานศกษาทงระดบ

อนบาล ประถมศกษา มธยมศกษา อาชวศกษา

และอดมศกษาเปนของตนเอง เชอวา จรยศลป

การจดดอกไม กจกรรมกลมทตองทำาตงแตเดก

อนบาลจนถงนกศกษาแพทยจะชวยใหผเรยน

มความคดเปนอสระและสามารถนำาความคดอสระ

ไปสานตอกบผอนได ประสานความรวมมอรวมใจ

กบผอนในชวตจรงได เปนการปลกฝงผเรยนใหม

จตใจทดงาม ดำารงตนในสงคมไดอยางเปนสข

เปนการสอนผานกระบวนการกจกรรมทเชอมโยง

กบชวตจรงและสงรอบขาง นำาไปสการคดวเคราะห

หาเหตผลไดอยางด

การศกษาระดบอดมศกษากเปนเอกลกษณ

ชดเจน นกศกษาแพทยมหาวทยาลยฉอจไมใช

นกเรยนมธยมทมผลการเรยนระดบหวกะทเสมอไป

ระดบปานกลางกมมาก แตหลงจากเรยนจบและ

สอบรบใบอนญาตกลบสอบไดลำาดบตนๆ เปนสวน

ใหญ อาจเปนเพราะขณะศกษาในมหาวทยาลย

นกศกษาแพทยไดศกษาวชาชวตควบคไปดวยใน

หลกสตร มหาวทยาลยพานกศกษาแพทยออกภาค

สนามเพอชวยเหลอคนจน เพราะถอวาแพทย

มหนาทรกษาโรครกษาแผนดน และแมเปน

นกศกษาแพทยแลวกยงคงศกษาการจดดอกไม

และตองจดร วมกบผ อ นด งไดกลาวมาแลว

การเคารพตอผอทศรางกายใหนกศกษาแพทย

ศกษาสรระเมอวายชนมมหาวทยาลยจะให

ความสำาคญมาก นกศกษาเรยกบคคลทเปยมดวย

คณธรรมเหลานวา “บรมครผไรเสยง” ญาตมตร

ของบรมครผไรเสยงไรวญญาณเหลานจะไดรบเชญ

มารวมพธกรรมทางศาสนาอยางสมเกยรตหลงจาก

น กศ กษาแพทย ได ใ ช ร า งกายของบรมคร

เพอประโยชนทางการศกษาแลว ซงในปจจบนม

ผแจงความจำานงบรจาครางใหเปนจำานวนมาก

กระบวนการนถกออกแบบใหสอดคลองกบลกษณะ

เดนของชาวเอเชยทมคณลกษณะเดนในดาน

ความกตญญ รกชาต ออนนอมถอมตน เปนอทธพล

ทางศาสนาพทธนกายมหายานและขงจอในไตหวน

๑๕

ทมคำาสอนชดเจนในเรองความซอสตย ความ

อาวโส การจดระเบยบสงคม และการเคารพสมาชก

ในครอบครว

ตลอดระยะเวลาการศกษาดงานทง ๕ วน

หลงจากอาหารคำาทกคนจะรวมกจกรรม AAR

(After Action Review) เพอตรวจสอบทบทวนวา

แตละวนเราไดพบเหนทงความสำาเรจและปญหา

ไมควรใหความสำาคญตอความสำาเรจแตเพยง

ดานเดยว ควรใหความสำาคญกบปญหาทพบดวย

เพราะปญหาจะชวยในการพฒนาคน และการ

พฒนาคนกคอการพฒนางานพฒนาคณธรรม

จรยธรรมนนเอง นอกจากนกจกรรม AAR ยงเปน

การฝกรบฟงความคดเหนของคนอนและฝกการ

ทำางานเปนทมไดอยางดอกดวย ศกษานเทศก

ผอำานวยการโรงเรยนและคณครคณธรรมหลาย

ทานทรวมคณะศกษาดงานยดหลกการและขนตอน

AAR พรอมกบปฏบตจรงในตางแดนอยางเปน

รปธรรมนาชมเชยโดยเฉพาะอยางยงในสาระสำาคญ

ทตองถามตนเองวา สงทควรไดพบสมผสคออะไร

ทไดพบไดสมผสจรงคออะไร แตกตางกนหรอไม

ดวยเหตผลใด ทกครงทเปดวงสมมนาอยางเปน

ทางการหรอเสวนากล มยอย ไมว าจะบนรถ

ทโรงแรม ทโตะอาหาร วงสนทนาจะออกรสและได

สาระทกครงจนสามารถหลอมรวมความคดของ

คณะศกษาดงานวา ทกคนมสญญาใจทจะทำา

ความดยงๆ ขนไป และเมอโฟกสมายงแนวทาง

การทำางานในภาพรวมแลว แตละคนลงความเหน

ไปในทศทางเดยวกนวา เมอศนยคณธรรมและสพฐ.

ใหขอมลการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของตาง

ประเทศพรอมกบเปดโอกาสใหไปดของจรงถงท

แลวสำานกงานเขตพนทการศกษาและโรงเรยน

คณธรรมชนนำาจะขบเคลอนกจกรรมและขยายผล

สโรงเรยนเครอขายอยางถวนทวและยงยนอยางไร

เปนโจทยขอใหญสำาหรบทกคน

บท

ความ

ดเด

น

๑๖

ชวตน

คงไมมใครอยากเปน

ภาคอสานตอนลาง อบลราชธาน เขต ๕

เมอเปนไปแลว...เราจะทำาอยางไร...?

“คร... คร... ครครบ เดกชายโนตฟาด

บมหวเดกชายตอกแลวครบ” ยงไมทนขาดเสยง

นกเรยนชายคนหนงทร องตะโกนบอกกล มคร

ทกำาลงรบประทานอาหารกลางวน ณ โตะมาหนออน

ใตอาคารเรยนทครๆ ทกทานอปโลกนใหเปน

โตะอาหารประจำาโรงเรยน ครกชมลรบวางชอน

ทกำาลงตกขนมาเพอรบประทาน แลวรบวงไป

เรอง

กชมล อยสข

โรงเรยน

บานเตย

ต.เตย อ.มวงสามสบ

จ.อบลราชธาน

ทกลมนกเรยนทกำาลงมงด กลมนกเรยนทดวนวาย

เสยเหลอเกน “ต เปนอะไรหรอลก” ครกชมลถาม

พรอมกบคอยๆ พยงเดกชายตขนจากกองฝน

ละอองทลมลงไป เดกชายตคลกฝน มอ เทา เขา

เปอนฝน และปรากฏเปนรอยเลอดไหลออกมา

ซบๆ หลายแหงเพราะแรงทโดนฟาดหรอทำาใหลม

ลงไปคลกฝน คราบนำาตาปนคราบฝนไหลหนวง

ยอยลงมาทขางแกมเดกชายต สหนาบงบอกวา

๑๗

เจบปวดอยไมใชนอย มเสยงรองเบาๆ เหมอน

เกรงกลวอะไรสกอยางหนง ครกชมลอมเดกต

มาใตถนอาคาร แลวใชนำาลางฝนและเลอดออกบางๆ

จากนนใหคณครอนบาลหายามาใสตามแผลนน

แตครกชมลลมอะไรไปบางอยางและไมทน

ไดฟงหรอจตใจทเฝาพะวงอยแตเหตการณทเกดขน

เพยงเหตการณเดยว แตไมทนไดยนหรอฟงอก

เหตการณหนงทเปนเหตการณซอนเขามา นนคอ

เสยงครสภาพสตรทานหนงรองเสยงหลงดวยคำาพด

วา “ผอ.อยาเขาไปใกลเดกชายต ผอ.อยาจบเลอด

เดก อยาถกตวเดก มานใหเดกเขาชวยเหลอตนเอง

ผอ.มาน” เสยงครสตรทรองเสยงหลงมานน

ครกชมลไมเขาใจ และยงไมมสตทจะรบรใดๆ

ในเหตการณทผานมา ตอเมอเสรจภารกจตอเดกๆ

แลวเพราะสงตอใหครอนบาลพานกเรยนไป

พกผอน ครสภาพสตรพดตอวา“เดกชายตมพอเปน

โรคเอดส” ครกชมลตอบวา “ไมกลวหรอกเพราะ

มอไมเปนแผล” แตสงทครกชมลงนงงและสงสย

เปนไกตาแตกเพราะอยมาเปนปแลวแตไมเคย

ทราบเรองนมากอนเลย ครบางคนยงงนงงกบเรอง

ทเกด เพราะไมเคยมใครทราบเรองนมากอน

หรอทราบแลวแตเงยบๆ ไป หรอประการใดหนอ...?

นละเปนการจดไฟชนวนใหครกชมลซกถาม

ครทกทานซกถามนกการภารโรง ครอนบาล ครท

อาศยอยใกลเคยงกบบานเดกชายต “ผอ. เดกชาย

ตมพอมแมแตพอแมแยกทางกน มพสาวหนงคน

ไปอยกบแมทกรงเทพมหานคร มอาชพรบจาง

แตจ�าไมไดวารบจางท�าอะไร” นกการภารโรงคนขยน

ตอบและอยากเลาใหฟงตอไปอก “เคยไปรบจาง

ท�านากบพวกของกระผม กระผมเรยกใหรบ

ประทานอาหารดวยแตเดนหนไป ไมมารบ

ประทานกบพวกกระผม” และยงอธบายตออกวา

“นายนพพลสกตามตวและตดโรคเอดสมาครบ”

ผซกถามถามตออกอยางสนใจวา “เดกชายตตด

มาดวยไหม” ไมมคำาตอบ สายตานกการคนซอ

กมลงตำา หลบสายตา ผอ. แลวไมพดตอ แลวเดน

ไปทำางานของตนเองตามเดม

ยงไมไดใจคนถามซกท...

ผสงสยหรอผซกถามเรมหงดหงดอกเปน

กำาลง เดนตามหาครอนบาลซงกำาลงนำานกเรยน

อนบาลไปแปรงฟน และเตรยมทนอนใหเดกนอน

ตอนบายโมง คณครรอะไรมาบาง “หนกไมคอย

ทราบอะไรมาก ผวเมยคน เคยไปท�างานอย

กรงเทพมหานคร มบตร ๒ คน คนโตอยกรงเทพฯ

เดกชายตอยกบเรา เดกชายตมนสยงอแง ออนแอ

มกโดนเพอนทบต รงแกยบอยๆ” “แลวเดกชายต

มอาการเหมอนคนเปนเอดสไหม” ครอนบาลตอบ

แบบใครครวญและพจารณากอนตอบ “ไมพบวาม

อาการใดๆ หนสอนมาแตอนบาลจนถงระดบชน

ประถมปท ๑ กไมพบวาเขาเปนอะไร” เฮอ...คอย

โลงใจหนอย... ไมรวามใครเหนหรอไมทผถามม

อาการโลงใจแบบเหมอนยกภเขาออกจากอก

จากนนไดเดนไปทหองสอนของระดบชน

ประถมศกษาปท ๑ ทเดกชายตกำาลงเรยนหนงสอ

อยกบคณครหนาหวาน นางสาวปรศนา ผเอออาร

กบทกคน “พจา...ขอโทษทมารบกวน” คณคร

กำาลงสอนใหนกเรยนอานภาษาไทยดวยเสยง

ทคอนขางดง เดกหองนอานไดทกคน เดกชายต

บท

ความ

ดเด

น

๑๘

กำาลงเดนวนเวยนไปมาในหอง อานหนงสอไหมหนอ

ผสงสยกำาลงสงสยเปนกำาลง พฤตกรรมเดกชายต

จะไมนง ชางเลน ชางซนซน ราเรง อารมณด

หยอกลอเพอนบาง เบาบาง หนกบาง จนไมร

จะเอาอะไรมาชงนำาหนก เดกชายตมกรยาทผด

เพอนอยบาง สนนษฐานวา สมาธสน “พจาขอโทษ

ทเถอะ เดกชายตอานหนงสอออกไหม” ผถามรสก

อดอดและเหมอนรคำาตอบแตกเพอใหแนใจยงขน

“อานไมออกหรอก ผอ.” ผตอบตอบแบบเกรงใจ

เพราะคงกลวผถามจะตำาหนทเดกอานหนงสอไม

ออก “ไมเปนไรหรอกพ หนเขาใจแลว” “แลวพเคย

รบางไหมวาเขาเปนหรอไมเปน...” ผถามและผ

ตอบมองตากน ...นงไมมคำาตอบ “พกเพงรนะ...”

เงยบกรบ ผถามเดนออกไปพรอมคำาขอบคณและ

ขอโทษทมารบกวนเวลาสอนของคณครสาว

“หนไปเรยกเดกชายตมาขนรถ ผอ.ซ

ขอบใจมากจะ” ครกชมลไดใหนกเรยนชายไปตาม

เดกชายตมาขนรถ เดกชายตรบมาทรถผอ.

พๆ ชวยกนเปดประตรถให เดกชายตนงตอนหลง

“ต วนนครใหเธอเปนเจานายเลยนะเนย” ครกชมล

พดพรอมกบรอยยมทเมตตานกเรยนอยางเปยมลน

“ต เอย บอกทางไปบานใหครนะ” “ครบ” เดกชาย

ตราเรง สดใส บรสทธอะไรเชนน รถยนตคนเกา

สมอๆ มรอยบบและชนมานบครงไมถวนคอยๆ

เคลอนออกจากโรงเรยน โดยมนกเรยนนำาทางไป

จนถงบาน ระหวางทางทกทายผปกครองเปนระยะๆ

“ผอ.ไปไหน” ผปกครองถามและรบไหวตอบ

“สงตจะ” เมอรถเคลอนไปอยางชาๆ มรอยยม

ผปกครองและมองตามรถมาแตไมไดยนวาพดวาอะไร

แตทานชางยมอยางละมนละไมเสยเหลอเกน...

เมอมาถงบ านเดกชายต พบคณยาย

ทชราภาพมาก รปรางผอมโซ ผวดำา มรอยเหยวยน

ทวใบหนา เสอผาเกาๆ ยมและยกมอไหว อธยาศย

ใจคอทานชางอาร แตแววตาทานดทกขปนเศรา

เสยเหลอเกน ผมาเยอนโอบไหลหญงชราทชอ แชม

เบาๆ และเมอมองเขาไปในบานทเหมอนจะเปน

กระตอบปนไมโทรมๆ หลงหนง หลงบานมยงขาว

หลงเลกๆ พบชายอายประมาณ ๓๕ ป แตงกาย

ดวยชดสดำาๆ เสอสดำา กางเกงขาสนสดำา หนาตา

โทรม เศราๆ ไมมรอยยมบนใบหนา แตยกมอไหว

ผมาเยอน และไมพดอะไร แมจะอยากพดดวย ชาย

คนนนกมาควาแขนลกไปหลงบานทนท ไมพด

อะไร สกพกกไดยนเสยงเดกชายตรองเสยงเบาๆ

อยกบชายคนนน “...ยายจะ สบายดหรอ ท�านา

แลวหรอยง” “ซ�าบายดจะ นากไมไดท�าดอก

ไดแตรบจางท�านาไปวนๆ” ยายตอบพรอมกบ

นงลงทขอนไม แลวเคาจะกนอะไรหนอ...? แลว

เลยงลกกบหลานอยางไร...? ชวตของเราเจอแต

เรองแบบนตลอดของการรบราชการมา “พอของต

กนยา ใชเขมฉดยาทมทแขน เมอตอนอยกรงเทพฯ

แลวกไมรสกอะไรมาบางๆ ยายกไมคอยอยาก

เซาซ คาดคนเอาค�าตอบจากเขาเทาไหรหรอก

...แมตกอมพมนไปอยกรงเทพฯ นานแลวละ...”

เหมอนคำาพดเหลานนจะพรงพรออกมาอยางไมยง

คนฟงเขาใจดวยสามญสำานก ผ เปนแมไมวา

จะเลยงลกจนโตแลวเพยงไร จนมหลานเตมบาน

นาจะเปนวยทเบกบานไดชนชมความสำาเรจของลก

ความนารกของหลาน เปนวยทนาจะไดพกผอน

๑๙

บาง แตดจากสภาพแลว คณยายตองเปนหวเรยว

หวแรงใหญในการทำามาหาเลยงชพใหทง ๓ ชวต

ในครอบครว ตราบใดเมอหวอกของคนเปนแม

หวอกของคนเปนยายงมนคงเทยงแทเปรยบ

เหมอนเสาหน เปรยบเหมอตนโพธทยงคงเปน

เสาหลกของครอบครว ยงคงเปนรมโพธรมไทรของ

ลกหลาน

“ยาย... ไมตองหวงหรอกงวลใดๆ วาหน

จะท�าความเดอดรอนใดๆ มาใหหรอก ไมตองกลว

ใดๆ ทงสน ท�าบญภาวนาวาคงตองมสกวนหรอก

ทเราจะสบายกบเขาไดบาง หนจะพยายามชวย

คณยาย ยายท�าใจใหสบายนะ หนขออนญาต

เลาเรองนออกสสายตาผอานหรอผฟงบางนะ...”

“ยายไมวาอะไรหรอก ชาวบานเคาพดกนวา

ผอ.นนแสนด” “ยายเลยงดลกหลานใหดนะ หน

เชอสวรรคมตานะยาย” ยายมนำาใสๆ ไหลออกมา

ทขอบตา เดนมาสงผมาเยอนทรถ ยกมอไหว

ปดประตบาน ผมาเยอนเรมสงเกตวาประตบาน

สวนใหญถายงไมมดคำาจะคงยงไมปดประตบาน

แตบานนปดประตบานตงแต ๔ โมงเยน

ภาพทกภาพยงคงฝงแนนในจตใตสำานก

เสยงทกเสยงย งคงก องอย ในโสตประสาท

เหตการณทเกดขนเหมอนฝนทตนขนมาแลวหายไป

อยากใหเปนเชนนนเสยเหลอเกน แตฝนของเดก

ชายตเปนจรง จะหยดฝนนนไดหรอ ในเมอเรอง

ทงหมดทกลนออกมาจากภาพทไดไปพบเหน

มนเปนเรองจรงทงหมด รายละเอยดชวตพอ

ของเดกชายต... ทานอยากทราบไหม...? แลวแม

ของเดกชายต จะเปนอยางไร...? คณยายลละ

จะเผชญชวตอยางไรหนอ...? มเพยงทานเทา

นนแหละทจะชวยพวกเขาไดในเวลาน จะถาม

ยอนถงอดตกคงไมมความหมาย แตควรจะถามถง

อนาคตมากกวา... อกหลายชวตทเปรยบเหมอน

โรงละคร ยงคงดำาเนนไปเรอยๆ บนความยากแคน

แสนเขญ แตเผอญมาพบเหนเขาแลว ...ละซ...

ชวตนคงไมมใครอยากเปน...แต...เมอเปนไปแลว...

เราจะทำาอยางไร...? คำาตอบอยททานผอานทกคน

วาจะตองทำาอยางไรกบชวตของพวกเขา...?

บท

ความ

ดเด

น

๒๐

ประตอสาน นครราชสมา เขต ๕

“คณแมขาท�าไมเราตองขนทรายเขาวดดวย

ละคะ” เดกหญงทราย ลกสาวตวนอยถามแม

เมอไดยนเสยงระฆงดงขนซงเปนสญญาณใน

การไปขนทรายเขาวด

“การขนทรายเขาวดเพอกอเจดยทราย

เปนพทธบชาแดองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา

ซงจะท�ากนในวนตรษไทยตรงกบวนแรม ๑๕ ค�า

เดอน ๔ ซงเปนวนสนปของไทยเรา พอเดอน ๕

กนบเปนปนกษตรใหมจะ”

กอนถงวนตรษประมาณ ๔-๕ วน ชาวบาน

ทงเดก ผใหญ ผเฒาผแก กจะชวยกนขนทรายมา

กองรวมกนไวทลานวดตามทพระทานไดปกหลกไว

เจดยทราย

เรอง

บวกาน เลาสงเนน

โรงเรยน

บานขามทะเลสอ

อ.ขามทะเลสอ

จ.นครราชสมา

ใหเปนแถวๆ หลกละกอง ทกปจะมกองทราย

หลายกอง การทำาเจดยทรายน จงเปนเวลาทหนม

สาวไดทำางานรวมกนซงอยในสายตาของผเฒาผแก

และจะสงเกตเหนไดวาลกสาว ลกชายของบานใด

ชอบพอกน พอถงวนสงกรานตกจะมประเพณ

รดนำาดำาหวผใหญ มการรำาวง ซงเปนโอกาสทหนม

สาวไดใกลชดสนทสนมกนอกวาระหนง สวนเดกๆ

นนไมตองหวงสนกสนานกนเตมทตงแตขนทราย

เลยทเดยว เพราะเปนสงทเดกๆ ชอบมาก

“แลวลกอยากรไหมวาการกอเจดยทรายน

เขาท�ากนมาตงแตเมอไร ถาหนอยากรแมจะเลาใหฟง”

“อยากรซคะ คณแมขาเลามาเรวๆ คะ”

๒๑

ลกสาวตวนอยเรงคณแม

“การกอเจดย ทรายน มมาตงแตสมย

พทธกาล จากพระไตรปฎกกลาวถงการกอเจดย

ทรายไววา วนหนงพระเจาปสเสนทโกศล ทรง

พกผอน ณ หาดทรายรมฝงแมน�า ทอดพระเนตร

เหนทรายขาวสะอาดราบเรยบ ทรงมพระด�ารวา

ควรท�าเปนรปเจดยขนเพอบชาพระรตนตรย ดกวา

ทจะมาเดนเลนโดยเปลาประโยชน เมอทรงด�าร

เชนนนแลวกลงมอกอทรายเปนรปเจดยดวย

พระองคเอง เหลาบรวารทงหลายทตามเสดจ

กลงมอกอเจดยทรายตามไปดวย เมอส�าเรจแลว

มองดเปนทวแถวสวยงามเกดความสงบ ปตยนด

เปนทยง เมอนบแลวปรากฏวามเจดยทรายถง

๘๔,๐๐๐ องค”

แมสงเกตเหนวาลกสาวตวนอยตงใจฟง จง

เลาตอไปวา

“จากนน พระเจาปสเสนทโกศลทรงโสมนส

ยงนก เสดจกลบบพผารามมหาวหารในนครสาวตถ

ถวายอภวาทแลวทรงนงขางองคสมเดจพระสมมา

สมพทธเจา แลวกราบทลถามถงอานสงสของการ

กอพระเจดยทรายบชาพระรตนตรยทพระองค

ทรงกระท�ามาแลวโดยตลอด พระพทธองคทรง

โปรดประทานพระธรรมเทศนาวา”

“ชนเหลาใดมศรทธาเลอมใสอตสาห

พากเพยรท�าการกอสรางเจดยทรายใหญนอยกด

ดวยศรทธาอนแรงกลากจะไมไปสอบายภมตลอด

รอยชาต ถาเปนมนษยกจะเปนผมงคงดวยทรพย

สมบต มบรวารเปนจ�านวนมาก ครนตายไปจะได

เกดในสวรรค แมนพระตถาคตเองกเคยไดกระท�า

มาแลวในครงเปนพระโพธสตว”

“คณแมขาอยางนหมบานเรากไดท�าบญ

ทยงใหญมาโดยตลอดทกปใชไหมคะ ตงแตลก

จ�าความไดลกกไดขนทรายและกอเจยทรายทกป

ซงบางหมบานเขากไมท�ากนแลว”

“ใชจะ ตงแตเมอครงทแมยงเปนเดกอย

คณตาคณยายทานกพาท�ามาทกปเชนกน การขน

ทรายเขาวดยงเปนประเพณสบทอดความสามคค

ของคนในหมบาน และเปนการช�าระหนสงฆทพวก

บท

ความ

ดเด

น

๒๒

เราไดเหยยบย�าใหดนตดเทาออกจากวด บางครง

ผเฒาผแกถอตะกราอาหารมาวด ทานกยงเอา

กอนดนใสมาดวย ทใดเปนหลมเปนบอกเอาดนทง

ลงไปใหราบเรยบ ผคนสญจรไปมาจะไดไมเปน

อปสรรค อกทงทรายทเราชวยกนขนมานพระทาน

ยงน�าไปใชในงานกอสราง ซอมบ�ารงเสนาสนะได

อกมากมายเปนการช�าระหนสงฆโดยไมตองลงทน

เพยงแตลงแรง เราตองรกษาประเพณนไวเพราะ

ทกวนนยงเหลอประเพณขนทรายเขาวดอย ใน

ประเทศไทยและประเทศลาวเทานน” ลกสาว

ตวนอยดใจและตนเตนทจะไดกอเจดยทรายในอก

๒ วนขางหนา ทกคน ทกบานจงไดจดหาดอกไม

และสงทจะนำาไปปกบนยอดเจดยเพอตกแตงเจดย

ทรายใหสวยงาม

“คณแมขา นกจะหาโมงเยนแลวพระทาน

ท�าไมยงไมตระฆงสกทละคะ”

“ใจเยนๆ ซจะ นเราเตรยมทกอยางพรอม

แลว พอสญญาณระฆงดงขนเรากไปกนไดเลยจะ”

กอนวนตรษไทย ทกคนในหมบานจะมา

รวมตวกนทวดเพอทำาการกอเจดยทราย แตละคน

แตละครอบครวจะนำาดอกไม พวงมาลยมาดวยเพอ

ตกแตงเจดยใหสวยงาม รงเชาของวนตรษไทย

ทกคนแตงตวสวยงามมาทำาบญพรอมกนทวด

พรอมนำาหอมนำาปรงมาประพรมเจดยทกองค

ดอกไมธปเทยนนำามาบชา ขนนำามาทำานำามนตและ

ธงกระดาษประกาศสวนบญสวนกศลใหบรรพชน

มารวมอนโมทนาบญ ปกไวทกองทราย มความ

วา... “ ธงผนนท�าไปถงพระอนทร พระพรหม พระ

ยม พระกาฬ ทาวจตโลกบาลทงส โปรดน�าขาวบญ

กศลนไปถงญาตทงหลาย ผลวงลบไปใหไดทราบ

ในกองบญ กองกศลทลกหลานไดกอเจดยทราย

ถวายเปนพทธบชาแกพระรตนตรย พรอมทงถวาย

หนเกา หนใหมทเราทานทงหลายไดลวงเกน

พระพทธ พระธรรม พระสงฆ ขอใหเปนอโหสกรรม

อยาไดมเวรหนกรรมตดภพตดชาตอกเลย สาธ

สาธ สาธ”

๒๓

บท

ความ

ดเด

น

ภาคกลางตะวนออก นครปฐม

คณลกษณะสำาคญของพระพทธเจากด

พระอรยสาวกกด จะมจดเดนทสามารถพดแบบ

รวบรดใหกระชบไดวา เปนผร ตน และเบกบาน

คณลกษณะนควรจะมปรากฏในพทธศาสนกชนทก

คนดวย เพราะเปนการบงบอกถงเอกลกษณพเศษ

ทแยกไดวาเปนชาวพทธทแทจรง ซงไมใชเปนคน

ทไรปญญา คนหลง คนมวเมา และคนทมความทกข

มความคบแคน เดอดรอนใจ จตใจหดห เหงาหงอย

เศราสรอย เสยใจ อะไรประเภทน ตองเปนคน

แกลวกลา อาจหาญ มนใจ สงาผาเผย มใบหนา

ทยมแยมแจมใส ราเรง เปนผไกลจากกเลส จะอย

ทไหนกยอมจะทำาใหทนนเปนสถานทอนรนรมย

วถพทธ :

ร ตน และเบกบาน

เรอง

พระครปลดสวฒพรหมคณ

วดญาณเวศกวน

ต.บางระทก

อ.สามพราน

จ.นครปฐม

นาอยนาอาศย ตลอดจนมมนษยสมพนธทด

คำาวา ร หมายถง การรแจง การเขาใจ

ทราบถงวธการหรอขนตอนของการทจะนำาพา

บคคลหรอสงคมไปสจดหมายทดงามอยางกระจาง

แจง มปญญา

คำาวา ตน หมายถง ฟนจากหลบ ไมหลบ

รสงทงหลายตามความเปนจรง รเทาทน รตวขน

มสต โดยเฉพาะการตนตว ไมมวตามตอบสนอง

กเลสตณหาใหมวเสยเวลา

คำาวา เบกบาน หมายถง มความผองใส

ของจตใจ ราเรง แจมใส ไมขนมว มความสข

คนเราทไมสามารถจะเขาถงหลกการทง

๒๔

ภาพ : creativecommons.com

สามน คอ ร ตน และเบกบาน ไดนน กเพราะวา

เรายงมดมวดวยกเลสตณหา ยงตดในกามคณ

หรอกามสขนนเอง

การทคนเรามกจะมวเมากบสงทมาตอบสนอง

ทางตา ห จมก ลน กาย ทเรยกวากามคณ ๕ นน

มเรองปรากฏในพระไตรปฎก เลม ๒๘ สฏฐนบาต

เรอง โสณกชาดก ซงมใจความโดยยอวา เมอครง

ทพระโพธสตวเสวยพระชาตเปนพระราชกมาร

พระนามวา อรนทมราชกมาร และมพระสหายชอ

วา โสณกกมาร เมอทง ๒ เจรญวยแลวไดเดนทาง

ไปศกษาศลปศาสตรท เมองตกสลาดวยกน

หลงจากจบการศกษาแลว ไดหาประสบการณเพม

เตมดวยการตระเวนไปตามเมองตางๆ ตอมา

อรนทมราชกมารไดรบการอภเษกเปนกษตรยครอง

ราชสมบต ณ กรงพาราณส

สวนโสณกกมารไดออกบวชบำาเพญสมณ

ธรรมจนไดบรรลเปนพระปจเจกพทธเจา ภายหลง

ไดแสดงธรรมโปรดพระเจาอรนทมะ โดยการ

เปรยบเทยบคนทบรโภคกามวา เปนเหมอนอกา

ทบรโภคซากชางทลอยไปตามกระแสนำาในแมนำา

คงคา มความพงพอใจทมอาหารใหกน มนำาใหดม

จบอย บนซากชางนนไมหนไปไหน ถงแมจะม

ตนไมใหญทรมรนตามตลงทซากชางไหลผานปา

นนไป กไมสนใจทจะบนขนไปจบ ไมนานซากชาง

นนกลอยออกทะเลเวงวาง กวางไกล เมอจกกนเนอ

ชางแลว จะดมนำา แตนำากลบกลายเปนนำาเคมเสย

แลว เหนวาไมเกอกลตอการดำารงชวตอกตอไป

จงไดทะยานบนขนไปเพอจะเขาหาฝง แตซากชาง

นนอยหางไกลจากฝงมากแลว จงตองบนอยนาน

มากจนหมดแรง กตกลงในทะเล และเปนอาหาร

ของปลาในทะเลนนไป พระเจาอรนทมะทรงสดบ

เรองนแลว ทรงเกดความร ความเขาใจ มความ

เบอหนายในการอย ครองราชสมบตอกตอไป

จงไดสละราชสมบต และออกผนวชในทสด

จากเรองนจะเหนไดวา อกาไมร ไมเขาใจ

มวเมา หมกมนแตซากชางนน จงนำาภยมาให

ถงตนไดในทสด พระเจาอรนทมะทรงทราบเรองน

ทรงตนจากความมวเมาในลาภ ยศ จงทรงดำาร

ออกผนวช เพอจะทำาชวตทเหลออยนอยนดนให

เขาถงหลกสจธรรมความจรง สวนพระปจเจกพทธเจา

เปนผทร ตน และเบกบานดวยธรรม มความสข

ทเตมเปยม จากการไดทำาลายกเลสใหหมดสนแลวนน

การร ตน และเบกบาน จงเปนวถของพทธ

โดยแท ชาวพทธคนใดทยงหาแนวทางดำาเนนชวต

ไมพบ จงเปนโอกาสอนดทจะไดศกษาตวอยาง

วธปฏบต และแนวทางการดำาเนนชวตของบคลากร

ในโรงเรยนวถพทธ ดงไดนำามาจดพมพในวารสาร

ฉบบน ขอใหชาวพทธจงเปนผร ตน และเบกบาน

ถวนหนากน เทอญ

๒๕

บท

ความ

ดเด

น

ประสทธ คงศลป ....

ลกผชายหวใจไมแพ

เรอง

อำาไพ สงขสข

โรงเรยน

วชรธรรมโศภต

ต.บางครก อ.บานแหลม

จ.เพชรบร

บางครงเมอครนคดเกยวกบชวต ขาพเจา

ไดขอสรปวา ชวตเปนสงลกลบ มคำาถามมากมาย

ทเราไมอาจตอบ เรามาจากไหน เราเกดมาทำาไม

เหตใดเราจงมาสโลกน ทงๆ ทเราไมไดเลอก

รวมทงคำาถามอนๆ แมแตเรองคณธรรมความด

และความเปนธรรมในสงคม หลายครงทขาพเจา

เคยผดหวงทำาใหรสกเหนอยลาเหมอนชวตไมใช

อะไรอนนอกจากภาระทหนกอง แตแลวในทสด

ขาพเจากไดเรยนรจากเดกหนมคนหนงวา อยามว

แตตงคำาถามอยเลย จงใชชวตใหมคณคาสมกบ

ทไดเกดมาเปนมนษยเถด...เดกหน มผ นทำาให

ขาพเจาเชอวาชวตเปนสงสวยงามและศกดสทธ...

ขาพเจากำาลงพดถงประสทธ คงศลป เดก

หนมวย ๑๖ ป เขาเรยนภาษาองกฤษกบขาพเจาท

โรงเรยนวชรธรรมโศภต เมอเขาเขามาเรยนชน ม.๑

ทกๆ เชาขาพเจาพบเขาชวยนกการกวาดโรงเรยน

อยอยางแขงขน เขาจะไดเงน ๑๐ บาททกวน

จากงานนน ในชวงพกเทยงขาพเจาชนกบภาพทเขา

หวถงนำาไปใสโองมงกรในหองศนยศลปวฒนธรรม

เพอใหเพอนๆ ใชนำารดบรรดาตนไมบนตกชนสาม

นำาในโองนนพรองอยเนองนตย ประสทธจงตอง

คอยตกมาเตมใหเตมทกวน งานนทำาใหเขาตองรบ

กนขาวกลางวน เขาไมถอวานนเปนคาจาง แตเขา

ยนดทำาเพราะไมตองการรบความชวยเหลอใครโดย

ไมไดทำาสงใดตอบแทน

ไมนานขาพเจากไดรบรเรองราวทงหมดใน

ชวตของเขาวา ประสทธยายจากรงเทพฯ มาอยท

หม บานบางลำาภ พอของเขาตองออกจากงาน

เน อ งจากป วยด วยโรคเส น เล อดห ว ใจตบ

ความเครยดยงทำาใหพอเปนโรคเบาหวาน และ

ภาคใตตอนบน เพชรบร เขต ๑

๒๖

ภาพ : creativecommons.com

๒๗

ความดนโลหตสงอกดวย พวกเขาไมมบานของ

ตนเองจงตองอาศยอยกบญาต เลากนวา เขา

ถกเพอนใหมทาทายและรงแกเสมอซงประสทธ

จะตอบโตอยางรนแรงทกครง วนหนงทานพระคร

โศภตวชรกจ เจาอาวาสวดบางลำาภพบเหนการ

ตอยตของพวกเดกๆ จงไดสอบถามถงสาเหตและ

ไดเมตตาสอนประสทธวา ถาหากเขายงเลอก

เอาการโตตอบเปนทางออกเรองราวกจะบานปลาย

เรอยไป แตถาหากเขาใชความอดทนอดกลน

เรองราวกจะยตไดโดยงาย ประสทธเชอฟงคำาสง

สอนนนและทานพระครกไดเมตตาใหแมของ

ประสทธมาทำางานเปนแมครวทวด คราวนแมจะ

ถกล อเลยนว าต องกนข าววดเหมอนหมาวด

ประสทธกไมโกรธเพอนๆ อก เขายมรบคำาดถก

ดวยความอดทน ในวนหยดเขาไปรบจางเปนคนงาน

กอสราง บางคราวเขารบจางเปนคนงานในสวนให

คณครทโรงเรยน เขาทำาทกอยางทเปนงานสจรต

ดวยความตงใจ เขาเรยนดมนำาใจกบทกคน

ไมนานเขากเปนทรกของเพอนๆ และไมโดดเดยว

อกตอไป

บางครงชวโมงภาษาองกฤษทขาพเจาสอน

จะเปนชวงบาย ขาพเจาแปลกใจทประสทธ

มกงวงงน เขาจะขออนญาตไปลางหนาเพอปลกให

ตนเองตาสวางกอนจะกลบมาเรยนอยางตงใจ

ตอไป และตอมาขาพเจาจงรวาเขาไปทำางานแซะ

เกลอในนาเกลอ ซงอยตดทะเลดานตะวนออกของ

อำาเภอบานแหลม งานนาเกลอจะเรมทำาเมอสน

ฤดฝน ประสทธไปทำางานแซะเกลอดวยความหวง

ทจะหาเงนมาใหแม งานแซะเกลอตองทำาตอน

กลางคน ทำาเรอยไปซงในบางครงงานจะเสรจ

ในตอนเทยงของวนตอมา ชวงเปดเทอมเขาทำางาน

เฉพาะชวงเทยงคนจนถงหกโมงเชาจงกลบมา

แตงตวไปโรงเรยน งานแซะเกลอทำาใหเขาตองตน

ตงแตหาทมครง เตรยมตวไปพรอมกนทบาน

หวหนางานกอนเทยงคนแลวจงอาศยซอนมอเตอรไซค

ใครซกคนแลนฝาความมดไปทนาเกลอ

งานแซะเกลอเปนงานเหมาในชวงปดเทอม

ประสทธจะไดรบสวนแบงในราวเกอบสองรอยบาท

ตอวน แตในชวงปดเทอมเขาจะทำางานเตมเวลา

คอเรมงานตงแตเทยงคน กลบถงบานกพอดพระ

ฉนเพลเสรจ เขาอาศยกนขาวกนบาตรพระแลวก

จะนอนพกไปจนกวาแมจะมาปลก ใหชวยปดประต

ครวประตวด เขาตองนอนแยกกบพอทเขาเปนหวง

อยางยงเพราะเขาจำาเปนตองพงนาฬกาปลกเสยง

ดงสนนเพอตนใหทนคนงานแซะเกลอคนอนๆ เขา

ภมใจทไมเคยไปสายเลย แตเขากลบจากบานดวย

หวใจทเปนหวงพอทกครง...

พอของเขาอาการทรดลงเรอยๆ ขณะท

ขาพเจาเขยนเรองนพอของประสทธมอาการทอง

บวมเปงโดยไมรสาเหต แมเปนคนพาพอไปหาหมอ

ทโรงพยาบาล ยาทไดมามกเปนยาแกปวดและ

พอของประสทธกจะกนยานนเพอใหตนเองหลบไป

เพอหลกหนความทรมาน ประสทธเปนหวงพอ

จนกลายเปนคนเงยบขรม มคนแนะนำาวาพอ

เขาควรไดรบการผาตดเพอรกษาโรคหวใจ

ประสทธรวามนจำาเปนจะตองใชเงนจำานวนมาก

รฐอาจจะชวยเหลอเขาบาง แตเขาจะตองมเงน

สกกอนใหไดอยด วนแลววนเลาผานไปประสทธ

กไมเคยเกบเงนไดเปนกอบเปนกำาเลย เขาใหเงน

ทกบาททกสตางคทหามาไดกบแม แตมนมรายจาย

อนๆ ในครอบครวอยเสมอ ทงเรองการเรยนของเขา

กบนองสาว อาหารบำารงรางกายของพอกมราคา

แพง ประสทธเตมใจทจะซอหามาใหพอ เพราะพอ

เขากนอาหารไดนอยมาก เหนอยงานมากขน สงท

เขาทนไมไดกคอการทพอเรมสนหวงกบตนเอง

โทษตวเองวาพอเปนภาระของลก ประสทธ

พยายามใหพอเขาใจวาเขายอมแลกชวตของเขา

เพอพอได กำาลงใจจากลกชายคนเดยวทำาให

ชายกลางคนทลมปวยมานานพยายามทจะยนหยด

ตอสกบโรคภยตอไป พอบอกประสทธเสมอวาพอ

ภมใจในตวเขา พอจะมชวตอยเพอรอดความสำาเรจ

ของเขา ประสทธใชประโยคนเปนแรงบนดาลใจ

ทจะสกบงานหนกตอไป

การทอย ในวยกำาลงกนกำาลงนอนทำาให

ประสทธงวงเสมอเมอตองทำางานดกดน เขาอาศย

เรองเลาของพวกผใหญทเลาส กนฟงเปนความ

บนเทงแกงวง เขาชอบฟงเรองราวเกยวกบชวตของ

ผคนทตางดนรนตอส มมมมองตอชวตแตกตาง

กนไป มนเปนการเรยนรทไมมในหองเรยน แต

บางคราวเมอทกคนนงเงยบประสทธพยายามทจะ

ไมงวง เขาจงจนตนาการวานาเกลอขาวกระจางอย

ในความมดนนคอหมะและเขากำาลงเลนโกยหมะ

ใหเปนรปพระมด เขาภมใจกบกองเกลอสขาว

ทเรยงรายเปนแถวเปนระเบยบ ครนใกลรงสาง

ประสทธจะดใจทเวลาเชามาถง เขาชอบดาว

ประกายพรกทเจดจาอยบนฟาทางทศตะวนออก

มนใหกำาลงใจกบเขาเสมอ แตเมอแดดแรงขน

เมดเกลอจะพากนสองแสงจาบาดตา นาเกลอตอน

กลางวนกเหมอนทะเลทรายดๆ นเอง...เมอฝน

ตกงานทหนกอยแลวจะหนกยงขนไปอก คนงาน

แซะเกลอตองพยายามไมใหเกลอมโคลนปนเขาไป

ดวยการโกย การคราดจงตองทำาดวยความระมด

ระวงในความเหนดเหนอย ประสทธเลาวาเขา

จนตนาการใหเมดเกลอนนเป นเพชรซงส อง

ประกายเจดจาและเขากำาลงเลนอย กบอญมณ

สงคาดวยความระมดระวง พวกผใหญตางชนชม

ทเขาไมพรำาบนและยงโตขนมากเทาไหรประสทธ

กกลายเปนหวเรยวหวแรงทสำาคญในการทำางาน

มากขนเทานน

ในชวงตนเดอนมนาคม ขณะทขาพเจา

ตรวจขอสอบ ประสทธแวะมาดผลการเรยนของ

เขา ขาพเจาพบวาเขาสงขนมาก แตผอมลง และ

ผวคลำากรำาแดด ตาโตมรอยเศราบวมชำาจากการ

อดนอน แตเขากยมแยมแจมใส เพราะในบรรดา

นกเรยนชายชน ม.๓ เขาไดเกรดสงสดคอ ๓.๘๘

สงนนทำาใหพอเขาภาคภมใจ เขายงไดรบการโหวต

จากคณะครทงโรงเรยนในวนปจฉมนเทศใหเปน

นกเรยนขวญใจคณครอกดวย...แตทงหมดนคงไม

เทากบการทเขาไดรบการคดเลอกใหเปนเยาวชน

ดเดนดานคณธรรมจรยธรรมของจงหวดเพชรบร

เขามโอกาสไดเขาพบและรบโลจากนายกรฐมนตร

เมอวนเดก ป ๒๕๕๓ ... ประสทธบอกวาเปนวนท

พอเขายมอยางสดใสทสด กนขาวไดมากทสด และ

หลบสบายตลอดทงคน

สงเหลานทำาใหเขารวาพอมความสขทเขา

เปนคนด มนสำาคญเสยยงกวาสงอนใดทงหมด

ดงนนเขาจะทำาสงทดตอไปเพอใหพอมรอยยม

มกำาลงใจทจะตอสกบโรคภย ขอเพยงพอมความสข

ประสทธกพรอมทจะกาวตอไปสจดหมาย...เขายง

พดดวยรอยยมม งมนใหขาพเจาฟงซำาเหมอน

ทกครงวา เขาจะหาเงนใหมากพอทพอจะผาตด

หวใจโดยเรว

เมอเดนกลบบานพกหลงโรงเรยนเลก แดด

ยามบายยงรอนจด ขาพเจาเหนดอกกระดมเงน

กระดมทองปาบานอยรมทางเดน อากาศทแหงแลง

ทำาใหดอกของมนเลกกระจรดแตมนกเบกบาน

อยางสงางามเลยทเดยว เมอมองดดอกไมเลกๆ

นน ขาพเจาไมไดคดถงสงใดเลยนอกจากหวใจ

ทยงใหญของประสทธ คงศลป..

เขายอมแลกชวตของเขาเพอพอได กำาลงใจจาก

ลกชายคนเดยวทำาใหชายกลางคนทลมปวยมา

นานพยายามทจะยนหยดตอสกบโรคภยตอไป

บท

ความ

ดเด

น

๒๘

...ขาราชการตองยดมน และรกษาไวซง

เกยรตภม ยงถาเปนขาราชการคร ตองรกษาไวซง

คณธรรม คอ ความดงามในจตใจ ทนอมนำาใหทำา

แตสงทด มจรรยาบรรณวชาชพ หรอกฎเกณฑ

ความประพฤตหรอมารยาทในการประกอบอาชพ

เปนแบบอยาง เปนพอพมพ และแมพมพทด

มความเมตตา กรณาตอศษย ตองเขาใจจรยธรรม

ซงกคอหลกในการดำาเนนชวต...

เกยรตภม หรอ สมรภม

... คนสรางคนเรอง

อญญาณ รองสวสด

โรงเรยน

บานตอหลง

อ.ตากใบ จ.นราธวาส

...ทามกลางโลกทกวางใหญไพศาล โลกท

เจรญดานการสอสาร โลกแหงโลกาภวตน

วนเปลยน เวลาเปลยน และจตใจคนกเปลยนแปลง

ตามโลก ตามสงคมไป...แตจรรณยาบรรณวชาชพ

ทบนทกไวเพอสงสอน บคลากรผจะมาทำาหนาท

เปน “คร” มเคยเปลยน ...คำาวา “คร” ซงมาจาก

คำาบาลสนสกฤตทแปลวา “หนกแนน และผชทาง

สวาง” หรอครทไดชอวาผสรางคน คนสรางคน

ภาคใตตอนลาง นราธวาส เขต ๒

๒๙

หรอคนสรางโลก กไมเคยเปลยนเชนกน...

...เปนภาพหรอเรองราวปกตของทกๆ วน

ในวนทำาการของขาราชการครในจงหวดนราธวาส

โดยเฉพาะอำาเภอตากใบ ทซงดฉนเกด อาศยอย

และมอาชพเปนขาราชการครในปจจบน คอภาพของ

รถทหารนำาหนาขบวน อาวธครบมอ ไมวาจะทง

รถจกรยายนต รถกระบะ รถหมเกราะ ฯลฯ ยกเวน

กคงเปนรถถงทไมคอยไดเหน และพบเจอในการ

ปฏบตงานของทหารชดคมครองคร กลางขบวน

เปนคร และปดทายตามหลงดวยทหารชดคมครอง

ครอกเชนกน ...โอแมเจา... มนชางยงใหญอลงการ

งานสรางอะไรเชนน ...คณๆ รไหมวาครกมอาวธ

นะ... กคอ “ชอลก” ไง ...บวกกบวชาความร ความ

ชำานาญของแตละทานทรำาเรยนมา เพอมอบใหกบ

ผองศษยทงหลาย เพอใหพนจากวงจรอนปราศจาก

มงคลทไมเจรญ กคอ ความโง ความจน และความ

เจบ เพอใหศษยไดนำาไปปฏบต และใชในการดำารง

ชวต แตทำาไมทกวนนครผสอนจงตองเจบ (กาย

และใจ) และเสยชวตดวย เนองดวยเหตทวาทำาไม

ครจงตองเขามาพวพนในวงจร ทงๆ ทครเปนผนำา

ทางเพอใหออกจากหนทางในวงจรน... ทงหมดมน

เรมตงแตวนท ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๗ จนกระทง

ถงปจจบน ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๔... วนทดฉน

ไดเขยนแลวถายทอดบทความน คณครแหง

ชายแดนใตเสยชวตไปแลวกวา ๑๔๐ คน และบาด

เจบกอกกวา ๑๐๐ คน...?

...ในวนท ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘

โรงเรยนบานตอหลง อำาเภอตากใบ จงหวด

นราธวาส... พเอยดเปนครคนหนงของโรงเรยน

แกเปนครทเกาเกา (แก) ไดรบราชการมาตงแต

พ.ศ. ๒๕๑๖ สดทายกไดยายมาลงปฏบตงานท

โรงเรยนบานตอหลง ใน พ.ศ. ๒๕๒๓ (ในฐานะ

ครใหม) สาเหตทแกเลอกลงปฏบตงานทนเพราะ

เปนบานเกดของแกนนเอง แมวาหลงจากแตงงาน

แกจะยายออกไป แกเปนครมา ๓๐ กวาปจนม

มอเตอรไซคคชพประจำาตำาแหนง อายของมน

กรนนองๆ แกนนแหละ และแกกมอะไรๆ หนกใจ

แบบทเพอนๆ ครทกคนตางมเชนกน

...พเอยดเปนคนอารมณด คยสนก เขาได

กบทกๆ คน ใครโสดไมมค แกกจดหาใหหมด โดย

เฉพาะกบครสาวๆ พดใหครกครนไดเสมอ ดวย

สำานวนทวา “สองแง สามงาม” จนทกวนทำาการ

พวกครเรารอลนวาพเอยดแกมมกอะไรมาหยอก

ลอพวกเราอก... พเอยดเปนคนรกครอบครวโดย

เฉพาะ “แม” (ภรรยาทชอพพรอม) และลกๆ

อก ๓ คนของแก แกทงเคารพ ใหเกยรต และรก

สมาชกในครอบครบทกคนตามลำาดบ มากๆ ถง

มากทสด...

...วนนเปนวนทพเอยดสวม “เสอบาตก

สขาว” ทมลวดลายของบรรยากาศใตทองทะเลอน

สดชนและแจมใส...และแกกบรรยายประกอบวา

“ลกสาวพซอมาฝากจากภเกต” (ขณะนนเรยน

อยทมหาวทยาลยราชภฏภเกต ปท ๒)... พดตงแต

เชาจนพกเทยงรบประทานอาหารกลางวนทหองพก

คร กยงคยแตเรองเสอของแก ครหลายคนพยก

หนารบร และพรอมกบอมยมไปดวย ดพแกภมใจ

มาก... แลวจงพดขนมาวา “พนะเปนหวงนองๆ

ทมาไกล” แกคงหมายถงครสาว ๓ คนทมาจาก

ภาคเหนอและภาคอสานนนเอง และพดตอวา

“เหตการณไมปกต ถาไมจ�าเปนกไมตองออกไป

ไหนนะนองๆ” ทกคนพยกหนารบ “แลวพเอยด

ละ?” ดฉนพดสวนไป “มากไกล ขบรถกชา หมวก

กนนอกกไมใส ขนาดเดกๆ วงเลนออกก�าลงกาย

ยงวงแซงรถพเลย” พเอยดและทกคนหวเราะ

แลวพเอยดกพดตออยางอารมณดวา “กบพคงไมม

ใครท�าอะไรหรอก ทางจากบานมาโรงเรยนตลอด

ทางกลกศษย เพอนๆ ดๆ กนทงนน รจกทกคน

ไมตองหวง” พเอยดตอบ... วนนนหลงจากปลอย

นกเรยนเลกแถวกลบบาน ในเวลาประมาณ ๑๕.๓๐ น.

ดฉนไดทกทายพเอยด “กลบแลวหรอพ?” พเอยด

ตอบกลบมาวา “ไมหรอก กะวาจะเขาไปธระททาน

กอน” (ทาน คอ เจาอาวาสวดทามะปราง) แลวพ

เอยดกบดฉนกแยกทางกนกลบบาน...

...๒๕ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘ ภายในวดทา

มะปราง หมท ๓ ตำาบลไพรวน อำาเภอตากใบ

จงหวดนราธวาส เนองแนนไปดวยผคน โดยเฉพาะ

๓๐

บท

ความ

ดเด

น

๓๑

พรงนคงไมเจอพเอยดทโรงเรยนบานตอหลง

อกแลว และคงตลอดไป... นหรอชวตของ

ขาราชการครชายแดนใต

ผรวมวชาชพคร ญาตพนอง ลกศษยลกหา รวมทง

บคคลทรกและเคารพ แมกระทงคนทไมรจก (นก

ขาวจากหลายๆ สำานกขาว) กมาอยกนอยางอกทก

ในบรเวณวด ...เสยงเพลงมอญรองไห พญาโศก

หรอธรณกนแสง กดงเออยๆ เรอยๆ เปนระยะๆ...

...ใช...วนนเปนวนพระราชทานเพลงศพ

พเอยด โดยมรองผวาราชการจงหวดนราธวาส

เปนประธานในพธ ...ใช...มนจบแลว...สนแลว...

สำาหรบครอบครว เพอนๆ พๆ นองๆ และผอง

ศษย ...การจากไปเพยงหนงชวตของพเอยดบนโลก

ใบน แตทกคนจะรไหมวาพแกคอโลกทงใบของ

ภรรยา ทมอาชพเปนแมบานมาตลอดชวต และลก

อก ๓ คน ...พเอยด คอเสาหลก ...คอความหวง

...คออนาคต... นหรอคอประเทศไทย มนเกดอะไร

ขน? ...ดฉนไมรจรงๆ วาจะเขยนบทความนตอไป

ไดอยางไร? มนจกและแนนทอกอยางพดไมออก...

พเอยดเสยชวตแลว หรอเรยกวาตายจะดกวา

...ระหวางรบในสงครามหรอ? ไม...ไมเลย...

พเอยดเปนแคครแกๆ นสยด ทฐานะธรรมดาๆ

คนหนง ซงไมเคยมพษมภยกบใคร และไดแคสราง

คณประโยชนนานปการ ในชวงเวลาของการไดชอ

วาเปน “คร” แตสงทไดตอบแทนคอ ...ความตาย

เทานนเหรอ...? หลงจากเสรจพธทางศาสนาทวด

ทามะปราง ภรรยา ลกๆ ญาตๆ และทกคนก

เคลอนรางอนไรวญญาณของพเอยดไปวดทรายขาว

(เนองจากวดทามะปรางไมมเมรเผาศพ) ซงวดอย

ไมหางไกลกนนก...

...วนนแดดจา ทองฟาเปด ลมสงบเงยบ

เหมอนจะรอรบอะไรสกอยางดวยใจทจดจอ...

ในเวลา ๑๔.๐๐ น. ประธานในพธไดอญเชญเพลง

พระราชทาน เพอพระราชทานเพลงศพ และจดไฟ

พระราชทาน... สกพกควนสดำา สสลบลายคลง

ทะมน คอยๆ พวยพงออกจากยอดเมรเปนระยะๆ

สงขนๆ แลวจางหายไป ในทามกลางแสงสวาง

ของดวงอาทตย... พรงนคงไมเจอพเอยดทโรงเรยน

บานตอหลงอกแลว และคงตลอดไป... นหรอชวต

ของขาราชการครชายแดนใต... ดฉนสบสน และ

ไมเขาใจถงหลกการ กบหลกความเปนจรง ในเรอง

เกยรตภม รเพยงวา...วนน...ชวโมงน...ทน...ไม

ตางอะไรกบสมรภมในสงคราม ซงยงรวาขาศกคอ

ใคร แตครไมรเลยวากำาลงทำาศกอยกบใคร...?

...สดทาย นองคนนไมมอะไรจะบอกพเอยด

มากไปกวาน ขอใหดวงวญญาณพจงไปสความสงบ

สข หากเกดชาตหนาฉนใดกอยาใหเจอเหตการณ

เฉกเชนนอก ใหจรรยาบรรณวชาชพครของพ ทได

มอบคณความดใหตระหนกไวเปนสงสดทายแกคน

เบองหลง และขอใหจตวญญาณของพทเปนผ

“หนกแนน และผชทางสวาง” ไดสองแสงชทางใน

ความมดมนบนโลกใบน ใหสวางไสวตลอดกาล...

เกยรตภม...สรางคน...คนสรางโลก

วปโยค...เกดกบคร...ใครกเหน

แมนหนทาง...ขางหนา...จะล�าเคญ

ตายหรอเปน...กจะส...เพอครไทย

หลบใหสบายนะพเอยด

รกและเคารพ

...ระลกถงคณครเชดชาย ดาแกว (พเอยด)

เหตการณเกดเมอวนท ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘

บรเวณบานกาแนะ หมท ๓ ตำาบลกะลวอเหนอ

อำาเภอเมอง จงหวดนราธวาส ถกคนรายใชอาวธ

ปน ยงบรเวณลำาตวหลายนด เสยชวตในทเกดเหต

ทนท...

๓๒

เรอง

สรางค เชอเจรญ

โรงเรยน

บานทาขเหลก

ต.หนตาด อ.ดานขนทด

จ.นครราชสมา

ฮวาเหลยน

นครราชสมา เขต ๕

ถง เสถยรธรรมสถาน

เหมอนของ ๒ ทาน คอ ทานเปนนกบวช สตรท

มความเสยสละอนยงใหญ มหวใจเตมเปยมเพอ

เพอนมนษยในดานการศกษา การรกษาพยาบาล

การเยยวยาหวใจของเพอนมนษยทตกทกขไดยาก

ทานทงสองตางกนทงภาษาพด การเปนอย แต

ทานมภารกจเพอมวลมนษยเหมอนกน ลกษณะ

ทยงใหญททานม คอ มความเปนคร มค�าสอน

ความดของสตรผ เสยสละในโลกมนษยท

สมผสได ณ ประเทศใตหวน วนท ๙ - ๑๓ มนาคม

พ.ศ.๒๕๕๒

ความจรงทมองเหน และสมผสดวยใจทปต

ยนดในความรมเยนแหงเมตตากรณาของสตร

๒ ทาน ในทวปเอเชย ทขาพเจาไดรจกทาน ในป ค.ศ.

๒๐๐๙ ในชวงเวลาหางกนเพยง ๘ เดอน ความ

๓๓

มากมายทเปนปรชญาค�าลกซงจากทานภกษณ

เจงเหยยน แหงเกาะไตหวน คอ ไมมนกเรยนทสอน

ไมได มแตครทยงหาวธสอนไมเจอ ค�าลกซงจาก

ทานแมชศนสนย เสถยรสต แหงเสถยรธรรม

สถาน จตใจทมความดทจะท�างานเพอผอน ความ

งามทจะท�าความดนนดวยความบรสทธใจ ความ

จรงทกอใหเกดการท�างานทเปนรปธรรมชดเจน

เนองเพราะคนทท�าความด ความงามความจรง

ใหปรากฏขนในสงคม ควรไดรบความกตญญ

และยกยองเชดช และอกค�าทลกซงกนใจ เปนค�า

ทตกผลกจากจตวญญาณของการบรหารจดการ

ทเกดจากการท�างานเพอผอน ทานแมชพดวา ท

เสถยรธรรมสถานมคน ๒ แบบ คอ คนท�างาน

กบทมงาน ค�าอธบายคนท�างาน คอ คนท�างาน

ตามค�าสง ทมงาน คอ คนท�างานโดยไมตองสง

แตงานเสรจสมบรณเพราะทมงาน เขาท�างานเพอ

ผอน ท�างานดวยใจ เขาท�างานดวยความสข จงเกด

ความประหยดสด ประโยชนสง นคอสดยอดของ

การบรหารจดการทไดทงคนและงาน แตกวาททาน

จะประสบผลส�าเรจเหลานได ทานพากเพยรพยายาม

มานานนบ ๓๐ ป ชวอายของคนคนหนงทเราเหน

และอก ๑๐๐ ปขางหนาทจะยงเกดตอไป ตาม

ทางททานแมชพดวา เมอธรรมะเดนทางสรางอรยชน

สสงคม พวกเราทกคนทจะรวมเดนทางกบทาน

อยางมสตและมความสขกบลมหายใจเขาออก

อยางสงบและออนโยน ถายงมลมหายใจอย เรากยง

มความสข เพราะเรามความสขกบลมหายใจเขา ลม

หายใจออกอยางสงบออนโยน และมความหมาย

เพอตนเองและผอน ยนบนขาของตนเองใหแขงแรง

จะไดเอยวตวและวงแขนไปโอบออมชวยคนอนได

ไมมนกเรยนทสอนไมได

มแตครทยงหาวธสอนไมเจอ

จะมสกกคนในโลกนทจะท�าเพอผอนโดยไมหวง

สงตอบแทน เมอไดพบทงสองทานผเลาเกบความ

ทรงจ�าทดงามเพออบรมสงสอนจตใจตนเองและ

ลกศษย ความเมตตาปราณของคณครทกคนใน

โลกนมเพอลกศษยตวนอยๆ การศกษาดงานตาง

ประเทศทไมเกดความสญเปลาดานงบประมาณ

ตองน�าความร มาออกแบบหลกสตรอรยะสวาง

ไดในโรงเรยนวถพทธ ทผเลาไดเขารบการอบรม

ไดถกถายทอดสลกศษยผานโครงงานคณธรรม

กจกรรมโรงเรยนวถพทธตงแตเชาจนโรงเรยนเลก

เพอเปนแบบอยางทดตอชมชนและทกคนทมองเหน

ความด ความงาม ความตงใจในการท�างานของคร

โรงเรยนวถพทธ

ชยภม เขต ๓

๓๔

“โครงการเยยมบาน” ถอเปนโครงการ

ทผไดชอวา “คณคร” ทกคนตองไดปฏบตกจกรรม

ตามโครงการอยางแนนอน เพราะโครงการนถอได

วาเปนการประกนคณภาพใหกบผเรยน ชวยใหผเรยน

ทกคนไดรบการดแลชวยเหลอตามระบบการดแล

ชวยเหลอนกเรยนในความรบผดชอบอยางทวถง

นนเอง

จากกรอบแนวคดระบบการดแลชวยเหลอ

นกเรยน ความส�าคญและความจ�าเปนของระบบ

การดแลชวยเหลอนกเรยน การพฒนานกเรยน

ใหนกเรยนเปนบคคลทมคณภาพทงดานรางกาย

จตใจ สตปญญา ความสามารถ มคณธรรม

จรยธรรม และมวถชวตทเปนสขตามทสงคมมงหวงไว

โดยผานกระบวนการทางการศกษานน นอกจาก

จะด�าเนนการดวยการสงเสรม สนบสนนนกเรยนแลว

การปองกนและการชวยเหลอแกปญหาตางๆ

ทเกดขนกบนกเรยน กเปนสงส�าคญประการหนง

ของการพฒนา เนองจากสภาพสงคมทเปลยนแปลง

ไปอยางมากทงดานการสอสาร เทคโนโลยตางๆ

ซงนอกจากจะสงผลกระทบตอผ คนในเชงบวก

แลว ในเชงลบกมปรากฏเชนกน เปนตนวา ปญหา

เศรษฐกจ ปญหาการระบาดของสารเสพตด ปญหา

การแขงขนในรปแบบตางๆ ปญหาครอบครวซงกอ

ใหเกดความทกข ความวตกกงวล ความเครยด

มการปรบตวทไมเหมาะสม หรออนๆ ทเปนผล

เสยตอสขภาพจตและสขภาพกายของทกคนท

เกยวของ ดงนนภาพความส�าเรจทเกดจากการ

พฒนานกเรยนใหเปนไปตามทมงหวงนน จงตอง

อาศยความรวมมอจากผเกยวของทกฝาย ทกคน

โดยเฉพาะบคลากร ครทกคนในโรงเรยน ซงมคร

ประจ�าชนหรอครทปรกษาเปนหลกส�าคญในการ

ด�าเนนการตาง ๆ เพอการดแลชวยเหลอนกเรยน

อยางใกลชดดวยความรกและเมตตาทมตอศษย

และภาคภมใจในบทบาททมสวนส�าคญตอการ

พฒนาคณภาพชวตของเยาวชนใหเตบโต งอกงาม

เปนบคคลทมคณคาของสงคมตอไป

บทบาทของครทกลาวมานนมใชเรองใหม

เพราะมการปฏบตกนอยางสม�าเสมอและไดด�าเนน

การมานานแลวนบตงแตอดตจนไดรบการยกยอง

ใหครเปนปชนยบคคล แตเพอใหทนตอความ

เปลยนแปลงของยคสมย โดยเฉพาะการท�างาน

อยางมระบบทมกระบวนการท�างาน มหลกฐานการ

ปฏบตงาน มเทคนค วธการหรอการใชเครองมอตางๆ

เพอการดแลชวยเหลอนกเรยนแลว ความส�าเรจ

ของงานยอมเกดขนอยางรวดเรวมประสทธภาพ

ผลดยอมเกดขนกบทกคนทงทางตรงและทางออม

ไมวาจะเปนคร นกเรยน ผปกครอง ชมชนหรอสงคม

นอกจากนพระราชบญญตการศกษาแหงชาต

พทธศกราช ๒๕๔๒ ไดก�าหนดความมงหมาย

และหลกการจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนา

เรอง

สปราณ สงคราม

โรงเรยน

บานซบเจรญสข

จ.ชยภม

“ใครลขต...”

๓๕

ตามความเหมาะสมของแตละระดบการศกษา ซง

เรองหนงทก�าหนดใหการด�าเนนการ คอเรองความร

และทกษะในการประกอบอาชพและการด�ารงชวต

อยางมความสข (มาตรา ๒๓ ขอ ๕) ทงน การ

จดกระบวนการการเรยนใหค�านงถงความแตกตาง

ระหวางบคคล ใหผเรยนรจกประยกตความรมาใช

เพอปองกน และแกไขปญหาใหรจกคดเปน ท�าเปน

รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงาม และ

คณลกษณะอนพงประสงคไว ในทกวชาอกทงม

คนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ

สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและ

วฒนธรรมในการด�ารงชวต สามารถอยรวมกบผอน

ไดอยางมความสข (มาตรา ๖) และแนวทาง

การจดการศกษายงไดใหความส�าคญแกผเรยน

มความส�าคญทสด ตองสงเสรมใหผเรยนพฒนา

ตามธรรมชาต และเตมตามศกยภาพ (มาตรา ๒๒)

ในการจดการศกษาตองเนนความส�าคญทงความร

คณธรรม กระบวน - การเรยนรและบรณาการ

๓๖

การประสานความรวมมอกบบดา มารดา ผปกครอง

และบคคลในชมชนทกฝาย เพอรวมกนพฒนา

ผเรยนตามศกยภาพ...ทกลาวมาขางตนเปนบทบาท

หนงของผทไดชอวาเปนครจะตองมบทบาทเขาไป

เกยวของเทานน ซงในทางปฏบตอาจมเรองราว

ท เกดขนเกยวของกบครอกมากมาย ดงเชน

เหตการณท เกดขนกบขาพเจาและตองการท

น�ามาเลาสทานผอานฟง พรอมกบตองการถามวา

หากเกดเหตการณเชนนกบทานบางทานมแนวทาง

แกไขอยางไร เผอวาขาพเจาจะไดรบขอชแนะจาก

ทานผร เพอน�าสการปฏบตตอไป

ในปการศกษา ๒๕๕๔ ขาพเจาไดรบมอบ

หมายใหเปนครประจ�าชน ชนประถมศกษาปท ๑

และประถมศกษาปท ๒ ซงเมอปการศกษาทแลว

คอ ปการศกษา ๒๕๕๓ ขาพเจารบผดชอบเปน

ครประจ�าชนในระดบชนประถมศกษาปท ๔ และ

ประถมศกษาปท ๕ ทตองรบผดชอบสอนรวมชน

สาเหตเพราะทงโรงเรยนมครผสอนจ�านวน ๕ คน

แตเปดสอนจ�านวน ๘ ชนเรยน ดงนนครบางคน

จงตองรบผดชอบสอน ๒ ชน และไมวาครผสอน

จะตองรบผดชอบสอนชนใดกตาม ประการแรกก

คอ การศกษาผเรยนรายบคคล โดยตองรวบรวม

ขอมลจากหลายๆ แหลงมาวเคราะหขอมลผเรยน

จากจ�านวนนกเรยนในระดบชนประถมศกษาปท ๒

จ�านวน ๑๐ คน สามารถแยกกลมนกเรยนเปนกลม

เกง กลาง และออนไดเรยบรอยด จะมปญหากคอ

นกเรยนในระดบชนประถมศกษาปท ๑ ซงม

นกเรยนจ�านวนเพยง ๘ คน เปนนกเรยนชาย

จ�านวน ๖ คนและเปนนกเรยนหญงจ�านวน ๒ คน

ในจ�านวน ๘ คนนแทนทจะแบงนกเรยนออกได

เปน ๓ กลมเหมอนพชนประถมศกษาปท ๒ แต

กลบสามารถแบงนกเรยนออกไดเปน ๔ กลมดวยกน

โดยกลมทเพมขนมากคอ กลมออนปวกเปยก ซง

ประกอบดวยสมาชกจ�านวน ๒ คนคอ นองเลง

และนองอาย นองเลงหรอเดกชายชาครต หวาง

ดอนไพร จะมลกษณะพเศษคอ ขยนมาโรงเรยน

ดมาก แตไมยอมใหความรวมมอใดๆ กบคณคร

เลย คอ ไมยอมอาน ไมยอมเขยน ไมยอมเขากลม

กบเพอนๆ คณครใหท�าอะไรกจะบอกแตวาท�าไม

ได ท�าไมเปน แตเวลาพดจาสอสารกบครสามารถ

ตอปากตอค�าไดเปนอยางดทเดยว ผดกบนองอาย

หรอเดกหญงนชนารถ เฉยกลาง ซงถาหากเรามอง

ดดวยตาเปลากสามารถวนจฉยไดเลยวา เปนเดก

ทมความบกพรองทางดานสตปญญา เมอคร

ประจ�าชนไดออกเยยมบาน ไดพดคยกบผปกครอง

ซงเปนปและยา ทราบวาพอและแมของนองอาย

แยกทางกน ตงแตนองอายยงไมลมตาดโลกดวยซ�า

และทราบตอไปอกวาการทนองอายเปนเชนนก

เพราะแมของนองอายไมรวาตนเองตงทองออนๆ

จงกนยาคมก�าเนดชนดทมฤทธยบยงการตงครรภ

๓๗

นครพนม เขต ๒

ชนดทดทสด แตยาคมก�าเนดชนดนกไมสามารถ

ยบยงการมชวตของทารกตวนอยในครรภได ใน

ทสดนองอายกลมตาดโลกดวยอาการของเดกทม

ความบกพรองทางดานสตปญญา พรอมกบปญหา

การหยารางของพอและแม นองอายจงตองอยใน

ความดแลของปและยาตงแตบดนนเปนตนมา จน

กระทงยางเขาสปท ๗

ดงนนขาพเจาจงไดแนะน�าใหปและยาของ

นองอายไดน�านองอายไปพบแพทยเพอท�าการรกษา

ซงปและยาตางกกลาวขอบคณในค�าชแนะและให

ความรวมมอเปนอยางดในการน�านองอายไปพบ

แพทยทโรงพยาบาลประจ�าจงหวด และมการสงตอ

เพอใหการดแลอยางตอเนองทศนยการศกษาพเศษ

ประจ�าจงหวดชยภม ทกสปดาหๆ ละ ๑ วน ในชวง

แรกๆ ปและยากพานองอายไปรบการรกษาและ

ฝกทกษะตามก�าหนด แตระยะหลงๆ ดวยปญหา

ของระยะทาง บานซบเจรญสขหางจากตวจงหวด

ชยภมระยะทางกวา ๖๐ กโลเมตร เดนทางไป - กลบ

ราว ๑๒๐ กโลเมตรใชเวลาเดนทางเทยวละกวา

๒ ชวโมง เพราะฉะนนปญหาตางๆ จงตามมา

อยางมากมาย ในทสดนองอายไดไปพบแพทย

ตามก�าหนดเพยงเดอนละครง ตอมากเปนเดอน

เวนเดอน ซงสดทายขาพเจาคดวา นองอายคงไม

ไดไปพบแพทยและคณครทศนยการศกษาพเศษ

อยางแนนอน

ดงนนในเบองตนของความรบผดชอบท

ขาพเจาจะท�าไดกคอ การดแลกนตามสภาพ ซง

กจกรรมทนองอายใหความสนใจเปนพเศษและ

ท�าไดดไดแก กจกรรมทหนงคอ การระบายส โดย

ครจะวาดภาพใหแลวใหนองอายไดระบายสตามใจ

ชอบ ซงนองอายกสามารถระบายสไดสวยงาม ไม

ออกนอกกรอบ สามารถบอกไดวาสไหนเปนสไหน

ดอกไมหรอใบไมควรมสอะไร และมผลงานการ

ระบายสทสวยกวาเดกปกตบางคนดวยซ�าไป สวน

กจกรรมทสองทนองอายชนชอบมากและกสามารถ

ท�าไดดอกอยางหนงกคอ การเตนประกอบเพลง ไม

วาจะเปนกจกรรมการเตนประกอบเพลงในหองเรยน

หรอในชวงเทยงหรรษาททางโรงเรยนจดใหนกเรยน

ในแตละระดบชนไดสบเปลยนหมนเวยนกนออกมา

แสดงออกดานหนาเวท กจะเปนทรกนทวโรงเรยน

วา จะตองมนองอายรวมกจกรรมเปนสสนดวยทก

ครงไป โดยไมมความจ�าเปนส�าหรบนองอายเลย

วาจะตองฝกซอมกอนขนแสดง เพราะนองอายแค

ใชหางตาช�าเลองดเพอนๆ พๆ กสามารถเตนตาม

ไดทกทา ทกเพลงเลยทเดยว และประการส�าคญ

คอ การแสดงออกของนองอายสามารถสรางรอยยม

ใหกบสมาชกทกคนของโรงเรยนบานซบเจรญสขได

เปนอยางด เพราะตางใหความเมตตาแกนองอาย

กนทกคน

คนเราแมจะเลอกเกดไมได แตกเลอกทจะ

เปนได นองอายไดชอวาเปน “เดกพเศษ” ซงขาพเจา

เชอแนวา เราคงไมสามารถหาค�าตอบไดวา “ใคร

ลขต...” หากนองอายสามารถเลอกได นองอายคง

อยากเปนเดกปกตเหมอนคนทวๆ ไปมากกวา แต

อยางไรกตามขาพเจาตองขอขอบใจนองอายทสอน

ใหขาพเจารวา คนเราเมอเกดมาแลวยอมมสทธท

จะคงความเปนมนษยไดเหมอนคนอน ๆ และสอน

บทเรยนของความ “เปนคร” ซงถอวา “เปนผให”

แกขาพเจาเปนอยางยงโดยเฉพาะ “การใหโอกาส”

กบเดกทกคนอยางเทาเทยมกน

การปลกฝงคณธรรมเปนงานส�าคญของ

ผบรหารโรงเรยนและทกคนในโรงเรยน ไมวาจะ

เปนคณธรรมระดบใด คณธรรมเปนสงททกคนควร

นอมเขามาใสตว เพราะธรรมะคอ สงทน�ามาซงคณ

ประโยชนแกบคคล คนทใฝธรรม หากใฝธรรมะมาก

ผลทตามมากมากเชนกน ทกทานคงนกถงบทสวด

ในการสวดมนตในวนสดสปดาหทสวดกน ธรรมะ

คอ คณากร (คณา + กร) ไมมใครปฏเสธธรรมะกน

เพยงแตไมเอาจรงจง ท�าเปนเรองของประเพณหรอ

เหนเปนเพยงหนาททจะตองปฏบตเพราะหลกไม

ได หาใชเกดแตความศรทธา เชนมงานเกยวกบการ

ปลกฝงคณธรรมหรอรวมงานดานวดวาพระศาสนา

แลว หากหลกไดกจะหลก อกอยางดวาคนทมาเปน

ประธานเปนใคร หากเปนผบงคบบญชาโดยตรงแลว

กจะคดอกอยาง กลาวคอ อาจจะขมใจมา มาเพอให

เหนวา มารวมงานแลว มารวมงานเพราะใหเกยรต

ประธาน อยางนเปนตน หากเกดสภาวะเชนนมากๆ

ในสงคมไทย คณากรจะไมเกดมในสงคมไทยและ

สงผลรายตอสงคมไทยโดยเฉพาะวงการศกษา ถง

๓๘

นครราชสมา เขต ๗

สำาหรบโรงเรยนวถพทธ

เวลาแลวททกฝายจะตองตระหนก เหนความส�าคญ

และเอาจรงเอาจงกอนทจะสาย โดยการเรมตนทการ

ปลกศรทธา ใหเกดมในพระรตนตรย มศรทธาอนตง

มนไมหวนไหว ขนชอวาอญมณในสากลโลกนทกคน

แสวงหา พวกเราชอวาเปนผแสนจะประเสรฐทไดเกด

มาเปนมนษย เกดมาแลวไดมโอกาสมชวตรอดมา

ถงวนนและประการส�าคญไดเกดมาในดนแดนทม

พระพทธศาสนา มรตนะใหประดบกายประดบใจโดย

ไมตองลงทนซอเพราะเรามพทธรตนะ ธรรมรตนะ

และสงฆะรตนะ อนสดแสนประเสรฐ แตวาเรากลบ

ไมสนใจมองผานไป เปนไกเหนเพชรเหนพลอยแลว

เขยทงไป วนแลววนเลา ทเปนเชนนเพราะอะไรเลา

ไมใชเพราะความไมมนคงแหงศรทธาหรอกหรอ

อกประการหนงทท�าใหเปนเชนนกลาวคอ ความ

ประมาท เพราะคดวาเรองเขาวด เรองธรรมะ หรอ

เรองเกยวกบพระศาสนาพวกน ยกใหเขาเอาไป

กอน พวกเรายงหนมอย เอาไวโอกาสตอไป ปหนากได

มากดวยเหตผลทจะยกมาเขาขางตวเอง ทเปนเชน

นเปนการประมาทในวยแลว ขนชอวาความประมาท

แนวทางการปลกฝงคณธรรมพนฐาน

เรอง

พสษฐ ชดกง

โรงเรยน

สพป.นครราชสมา

ต.ชมพวง อ.ชมพวง

จ.นครราชสมา

๓๙

สำาหรบโรงเรยนวถพทธ

เปนสงไมดแตหลายๆ คนกยงประมาทอย ถงวนเวลา

อนเปนมงคลฤกษแลวทพวกเราชาวไทยจะหนมาเรม

สรางบารมใหกบตน โดยเรมตนชวตใหม ดวยการ

กาวทละกาวอยางมสต ไมประมาท อยางนอยกเปน

ก�าไรใหกบตนเองและเปนแบบอยางทดใหกบลกศษย

ใหกบชมชน และเปนมหากศลใหกบตนเองอยางใหญ

หลวง หากเราตงใจท�าและท�าแลวถวายเปนพระราช

กศลแดองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว พอหลวง

ของปวงชนชาวไทย

ในฐานะทพวกเราท�าหนาทเปนผน�าทางการ

ศกษาเปนผบรหาร เปนคร หรอเปนใครไมส�าคญ

ทกคนทอยตรงนเปนบคคลส�าคญเพราะไดท�าหนาท

อนส�าคญกลาวคอ เปนผชน�าทางการศกษา เปนผ

ใหความหวง หวงทจะเหนเยาวชนของเราเปนคนด

มคณธรรม มคณธรรมจรง ๆ ไมใช (คณ นะ ท�า)

ซงในขณะน คณนะท�าค�านมกนเยอะมาก เมอเปน

ภาพ : สถาบนอาศศรมศลป

๔๐

เชนน ทกทานทกลาวมาทท�างานดานนจะตองมศรทธา

มความเขาใจทถกในเรองเบองตนงายๆ ตอไปน

ไตรสกขา (สงทจะตองศกษา ๓ ประการ)

๑. ศลสกขา ศกษาเรองศล ขอหาม กฎ

ระเบยบ ในการอยรวมกนในสงคม โดยการส�ารวม

ระวงกายวาจาของตนใหเรยบรอย ไมท�าให

ตนเองและผอนเดอดรอนนนเอง

๒. สมาธสกขา ศกษาเรองการท�าจตใหสงบ

ตงมน มนคง ไมหวนไหว ไมตามใจตนเอง

วธการ จงมหลายวธทจะปฏบต เลอกไดตาม

ความเหมาะสมกบตนเอง กลาวคอการก�าหนดในใจ

อยางจดจอ ตอเนองและมนคงนนเอง ปฏบตอยางน

เรอยไปจนกวาใจจะสงบเปนสมาธ

๓. ปญญาสกขา การศกษาเรองปญญา การ

ศกษาในขนนจะไมคอยล�าบากนก หากท�าการศกษา

ในสมาธสกขามาด เพราะขนนเปนการเดนทางมาถง

ขนสดทายแลว กลาวคอเกดปญญาแลวนนเอง ซง

สอดคลองกบทางทท�าใหเกดปญญาในทางพระพทธ

ศาสนา ๓ ประการคอ ปญญาเกดจากการฟง สตมย

ปญญา ปญญาเกดจากการคด จนตามยปญญา

และปญญาเกดจากการภาวนา ภาวนามยปญญา

(ภาวนา = การท�าใหม การท�าใหเปน)

ถงเวลาแลวทเราจะนบหนง สอง สาม ...

กน ส�าหรบทานทนบหนง สอง สาม ... ลานแลวก

ขออนโมทนาบญใสๆ ททานมนะ ทานนนแหละจะ

เปนเศรษฐ มหาเศรษฐ หากทานท�าแลวทานแบงให

คนอน โดยการแผเมตตานนเองนะ

สงตางๆ ทไดมาขางตนนนจะด�าเนนไป

ไดดวยดและบรรลเปาหมายทตงเอาไว สงนเปนสงท

ทกคนตองการมากพอๆ กบรตนอญมณซงประมาณ

คาไมไดในโลกนเลยทเดยว กลาวคอ พละ ๕

พละ ๕ หรออนทรย ๕ สงทเปนใหญในกาย

ทจะน�าผนนไปสเปาหมาย ๕ ประการคอ

๑. ศรทธาพละ พลงคอศรทธาหรอความเชอ

เชน เชอวาท�าดตองไดด ท�าชวตองไดชว

บาปมจรง บญมจรง ชาตน ชาตหนามจรง

นรก สวรรคมจรง หากมความเชอเชนนแลวกจะได

ไมเปนผประมาท แตอยาลมวาจะตองเชอดวยปญญา

เชออยางมเหตมผล และไมงมงาย

๒. วรยะพละ พลงคอความเพยร ความเพยร

เปนเครองจกรทจะน�าไปสความส�าเรจ ดงพทธภาษต

ทวา วรเยนะ ทกขมตเจต คนจะลวงพนทกขไดเพราะ

ความเพยร ฟงดแลวงายนะ แตในทางปฏบตนนยาก

ยากกตองอดตองทน ขนตเขาไว ทนเขาไว อยาทอ

หามทอ ผไมละความเพยรเสยกอนยอมประสบความ

ส�าเรจแนนอน หากทอใหนกถงพระมหาชนก พระ

โพธสตวผมความเพยรเปนเลศ

๓.สตพละ พลงคอสต ทานเปนผทโชคด

เพราะมสตบรบรณด ไมพกลพการเสยสต ผมสตเปน

ผมลาภทกเมอ แตหลายคนกไมมหรอกลาภ เพราะ

มากมดวยลาบและกอยและกงเปนของแถมมา เมอ

มลาบตวนจะใหดและอรอยกตองมวสกกนหนอย

และกเพมปรมาณกนไปเรอยๆ จบลงดวยกลบบาน

ไมถก กลบบานไมถงกน กลาวคอตกอยในวงเวยน

แหงความประมาทนนเอง ถงเวลาแลวทตองแสวงหา

ลาภใหตนเองในทางทถกทควรดวยการฝกสต

เพราะสตมา ปญญาเกด

๔. สมาธพละ พลงคอสมาธ การท�าจตใหตง

มน มนคง ไมหวนไหวเปนสมาธอยางแนวแนโดยการ

ฝกภาวนา การภาวนาในขนนเปนขนการกลนจตให

ผองใส เมอจตผองใสแลว ยอมเกดพลงคอปญญา

ดวยเหตนเองแสงสวางจงเสมอดวยปญญาไมม เปน

๔๑

สงทนกวทยาศาสตรจะตองพสจนดวยตวเอง อยาให

ใครบอก อยาเชอใคร หากยงไมพบดวยตนเอง

เรงความเพยรเขา อยาทอเปนอนขาด (ลกทอ

ไมเคยอรอย) ไมคอยอยากจะรบประทานหรอกแต

กเผลอทานทองกางทกท เปนเพราะเรามกรรมเปน

ของๆ ตน เรามกรรมเปนผใหผล เชนนนแล เรงความ

เพยรท�าความดเขาไว จะไดมทพงอนประเสรฐ

๕. ปญญาพละ พลงคอปญญา ค�าวาปญญา

คอ (ป + ญา) ปะ แปลวา ทว ขางหนา กอน อก

ญา แปลวา ร ปญญาจงแปลวา รทว รขางหนา ร

กอน รอก ชดไหม คกบ ปญญาเกดจากอะไรในทาง

พระพทธศาสนา พระพทธองคไดตรสไวแลว

ถงเวลาแลวทเราจะเอาจรงกบคณากรกน

สกท โดยเรมตนดวยการปลกศรทธาทมนคง แลว

กาวเดนเขาหาเครองประดบกายทไมตองลงทนซอ

ใหเปลองเงนทอง โดยการเขาถงพระรตนตรยและ

เรงสรางพลงใหกบตนเองเสยตงแตวนนและเดยวน

แลวโชคดจะเปนของเรา

การน�าหลกธรรมพละ ๕ มาใชพฒนา

คณภาพการศกษา

๑. นกเรยนจะตองมความเชอวานกเรยน

สามารถท�าไดทกอยาง หากนกเรยนมความขยน จาก

การใหนกเรยนท�ากจกรรมงายๆ นกเรยนทสมาธสน

จะท�างานไมเรยบรอย งานไมเสรจตามก�าหนดเพราะ

ขาดความขยน สตไมมา หากสตมา สตจะสงการวา

ตงใจท�างานนะ ขยนนะ งานตองเสรจตามก�าหนดนะ

งานตองออกมาดนะ งานชนนตองไดดมากนะ ตอง

เสรจกอนเพอนนะ ตองใหดกวาครงทแลวนะ ตอง...

สงทงหลายมาจากสต สตสงการ และท�าตามทสต

สง สงในทางทดและสรางสรรคไมใชสงในทางไมด

๒. เมอมความเชอทดแลว นกเรยนจะเรม

พฒนาตนเอง โดยการปลกความเพยร โดยน�าหลก

ธรรมของพระมหาชนกมาไวในดวงใจ คอความเพยร

ทบรสทธ มาควบคมสตในการพฒนาตน

๓. สตมากร มาก สตนอยร นอย สตมา

ปญญาม การเรยนรเกดขนทกทหากมสต ขนนใชสต

ใหมาก เพราะสตท�าใหเกดสมาธ สมาธท�าใหเกด

ปญญา ขนนถอไดวาเปนขนปฏบตและไมปฏบต

ธรรมดา กลาวคอ จดจอตอเนองมงมนและทมเท

หากมความจดจอตอเนองมงมนและทมเทในทางทด

รบรองงานทท�าตองออกมาดแนๆ และทส�าคญ

ตนเองและคนอนตองมความสขดวย

๔. ดงกลาวมาแลวในขอ ๓ วา สตท�าใหเกด

สมาธ สมาธเกดขนไดเพราะมสต เรารกษาสตไวได

ดวยการจดจอตอเนองมงมนและทมเท หากนกเรยน

จดจอตอเนองมงมนและทมเท นกเรยนเดนทางมา

ถงโคงสดทายแลว โอกาสทจะควาเหรยญทองหรอยง

กวาเหรยญทองอยแคเออม หากไมพยายามท�าตอ

ความพยายามทท�ามากไมมความหมาย ขนนมชอ

เรยกอกชอหนงวา learning by controlling

๕. สงททกคนมงหวง มาโรงเรยนท�าไม

นกเรยนไดพฒนาตนเองตามหลกแหงพละ ๕ หรอยง

พฒนาตนเองดวยความตงใจหรอไม สงทหวงจะเกด

หากนกเรยนปฏบตตามหลก learning by controlling

มาดวยดตลอด ความรอบร ร ชด ร แจงเปน

ผลพลอยไดจากการทมเทในสงทดทไดด�าเนนการ

มาตงแตตนจนถงขนสดทาย ดวยเหตนเองจงตองม

การฝกสต หรอฝกสมาธ

สงเคราะหการฟงบรรยายธรรมหลายๆ แหงผนวก

กบการบรรยายของ หลวงพอพระภาวนาวสทธ (ทตตะชโว)

รองเจาอาวาส วดพระธรรมกาย

๔๒

สระบร เขต ๑

ในรอบ ๑ ปทผานมา ผเขยนเฝาสงเกต

พฤตกรรมของผ เรยนในโรงเรยน ซงแต ละ

พฤตกรรมผ เขยนไดวเคราะหสภาพปญหาราย

บคคล เมอทราบปญหากศกษาวางแนวทางการ

แกปญหา ตวอยาง เดกชายกฤษฎา บงส (โจ)

นกเรยนชนประถมศกษาปท ๖ นกเรยนอยใน

ครอบครวทมปญหายากจน บดามารดาแยกกนอย

มารดาทงตงแตเดกๆ ปลอยใหโจอยกบพอและ

พชาย รวม ๓ คน พอประกอบอาชพรบจางทวไป

พชายเรยนอยชนมธยมศกษาปท ๑ พของโจไมสนใจ

การเรยน ไปบางไมไปบาง สวนใหญไมไปโรงเรยน

วนๆ กไปเทยวเดนเลนยงนกตกปลาตามประสา

คนตนแบบ

เรอง

ธนยพร คงดาน

โรงเรยน

นคมสรางตนเองจงหวด

สระบร

(พบลสงเคราะห ๒)

ต.ธารเกษม

อ.พระพทธบาท

จ.สระบร

๔๓

ขรถจกรยานเลนไปเรอยแกลงใหหมดวนไป และ

สดทายกไมไปโรงเรยนอกเลย เมอเลกเรยนกลบ

ถงบาน ตกตอนเยนของทกวน พอกลบจากท�างาน

กตองดมเหลาเมามาทกวน ถงบานกเรยกหาโจ พอ

พบกหาเรองดาวาจนดกทกวน บางครงกทบตจน

เจบปวด ท�าใหโจเกดความเบอหนายมาก พอรง

เชาท�าใหไมอยากไปโรงเรยนอก เพราะพชายก

ไมไป จงเอาพชายเปนตนแบบ เชาขนแตงตวแลว

ไมไปโรงเรยนทงพทงนอง พากนเทยวเดนเลนสนก

ไปวนๆ จนกระทงปลายปการศกษา ๒๕๕๓ โจ

กตองสอบตก ตองเรยนซ�าชนประถมศกษาปท ๖

อกหนงป สาเหตเพราะขาดเรยนเปนประจ�า ท�าให

เวลาเรยนไมพอ และขาดสอบปลายภาคเรยนท ๒

ระหวางสอบคณครประจ�าชนกไปเทยวตามหาแต

ไมพบ จงไมสามารถชวยเหลออะไรได ตองตดสน

ผลการเรยนตามความเปนจรง

พอปดภาคเรยนท ๒/๒๕๕๓ เปนเวลา

๔๕ วน ผเขยนจงไดคดสรางแบบการด�าเนนชวต

ใหแกโจใหม เพราะถาหากปลอยไว โจจะตองกลาย

เปนเดกเสยอนาคตอยางแนนอน ผเขยนไดเรยก

โจมาพบตามล�าพง ๒ คน แลวสอบถามเรองราว

ทเกดขนในบานทงหมด รวมทงเรองราวทโรงเรยน

ซงคณครประจ�าชนมกจะดและลงโทษโจเสมอ

สาเหตเนองมาจากการขาดเรยนบอยและไมท�า

การบาน เปนเพราะวาคณครตองการใหโจไดรบ

ความรเทาเทยมกบเพอนๆ โจเลาวาเวลาอยทบาน

กเบอบานเพราะพอดมเหลา พอเวลาอยโรงเรยนกถก

คณครท�าโทษบาง ดเอาบาง เพอนๆ กพากน

รงเกยจ หาวาเปนคนโงจงสอบตก สภาพของเดก

ชายคนหนงซงขาดคนดแล ใหความรก ความเอาใจใส

จงหาความสขไมได เมอผเขยนทราบขอมลทงหมด

จากปากของโจ จงไดกอดโจ โจรองไหมาก ผเขยนได

บอกกบโจถงความจ�าเปนททกคนตองเรยนหนงสอ

แมวาเราจะเรยนไมเกง แตเรากมความสามารถ

ทางดานอน ผเขยนเรมโนมนาวจตใจของโจทกวน

ขณะท�างานดวยกน ในแตละวนผเขยนจะพาโจเกบขยะ

กวาดใบไม รดน�าตนไม บรเวณหนาโรงเรยน

และในโรงเรยน บางวนกทาสตามกระถางตนไม

ลางหอง น�าหองสขา หรอตดแตงตนไม รวมทง

งานสงเสรมคณธรรม จรยธรรม พาไปวด ตกบาตร

ไปรวมกจกรรมงานบญ รวมกบวดตางๆ ทสามารถ

ฝกฝนใหแกโจได มอกลางวนกจะเลยงอาหารกลางวน

เมอเสรจงานในแตละวน ผเขยนจะจายคาขนมทกวน

อกทงยงใหค�าแนะน�าเรองการใชจายเงน การเกบออม

ส�าหรบอนาคต ตลอดเวลาในชวงปดภาคเรยนโจจะ

มารอผเขยนอยทโรงเรยนในตอนเชาเสมอ บางวน

ผเขยนไมสามารถอยดแลได กจะมอบหมายงาน

เอาไว โจกจะไปชวนเพอนมาชวยกนท�างานจนงาน

เสรจเรยบรอยทกครง และรายงานใหผเขยนทราบ

วาท�างานเรยบรอยแลวในวนรงขน

เปดเรยนภาคเรยน ๑ ปการศกษา ๒๕๕๔

โจจะมาโรงเรยนแตเชาทกวน เมอมาถงกจะดแล

เกบขยะ ใบไม เมอครประจ�าชนหรอผเขยนมาถง

กจะรบกลกจอ มาชวยขนสงของลงจากรถยนต

อยางเชนโนตบกบาง อปกรณการเรยน เอกสาร

ตางๆ ทคณครหรอผเขยนจดหามาในแตละวน

รวมทงตอนเยนหลงเลกเรยน กจะน�าสงของตางๆ

ไปสงคณครขนรถยนตจนเสรจเรยบรอย หากวน

ใดโจไมมาโรงเรยน ทกคนจะตองถามหา และ

สอบถามเรองการขาดเรยนในวนรงขน

ในปจจบนเดกชายกฤษฎา บงศร (โจ)

กลายเปน “คนตนแบบ” ซงไดรบการยกยองให

เปนบคคลตวอยางของผมจตสาธารณะ มความ

รบผดชอบตอสงคมสวนรวม มน�าใจ ยมแยม

แจมใส เปนทรกของคณคร เพอนๆ และนองๆ

โจเปนขวญใจของทกๆ คน เมอท�าความดตองได

๔๔

รบการยกยองสรรเสรญ โจกมความสข สงคมก

ยอมรบ เกดความภาคภมใจในตนเอง แมจะเปน

คนเรยนไมเกงกไมเปนไร แตเกงในดาน “คณธรรม

จรยธรรม” กสามารถอยในสงคมไดอยางมความ

สข โจเปนตวอยางทดในการประพฤต ปฏบตตน

ใหกบเพอนและนองๆในโรงเรยน ซงจะท�าใหใน

โรงเรยนม “คนตนแบบ” เพมมากขนทกป

จากเหตการณ ท เกดขนจะเหนได ว า

“คนต นแบบ” เปนสงส�าคญในการหลอหลอม

บคคลใหเป ยมดวยคณธรรมจรยธรรม ในเมอ

พฤตกรรมของมนษยซงเกดมาบนพนฐานของความ

ตองการเดยวกน คอความรกความอบอน การ

ยอมรบ การดแลเอาใจใส ถงแมโจจะไมมแม

อยดแล แตโจกมแมใหญคนน (ผเขยน) คอยดแล

ใหความรกความอบอน ใหก�าลงใจ เปนผหลอหลอม

จตใจ เปนตนแบบใหกบโจตลอดมา

นคอตวอยางแหงความภาคภมใจ หนงใน

อกหลายๆ เรอง เพราะการสรางทรพยากรมนษย

เปนสงละเอยดออน ตองอาศยเวลา ความอดทน

อยางมากตออปสรรคทงหลายทงปวง เมอสราง

แลวตองเกดความยงยน เปนมนษยทสมบรณทง

ทางรางกาย อารมณสงคมและสตปญญา ตองการ

เยาวชนอยางไรกใหสรางคนตนแบบเชนนน

เรองของประธานเกม...

๔๕

บรรมย เขต ๑

กบเดกๆ วดปา

เรอง

สมบรณ เทพศรทธา

โรงเรยน

บานโคกสวาง

ต.โคกสวาง อ.หนองก

จ.บรรมย

๔๖

ไมเรยนไหนเลาจะร

ไมดไหนเลาจะเหน

ไมท�าไหนเลาจะเปน

นงอยเชาเยน..สงทเหนไมเปนอะไรขนมา

อนลงคางกลางปาจบมาหด

สารพดฝกไดดงใจหมาย

เรานกเรยนครเพยรสอนแทบตาย

เกดเปนคนเอาดไมได...กอายลง

บทกลอนทผมน�ามากลาวขางตน จะไดยน

เวลาบายสามโมงเยนของวนศกรสดสปดาหทกครง

เมอมกจกรรมสวดมนต จ�าไมไดวาเขยนและทอง

มาจากไหน เพราะนานพอสมควร แตไดเขยนใน

สมดบนทกชวยจ�าสวนตว และพยายามทองจ�า

จนขนใจ เพอน�ามาสอนลกศษย และกไดใชจรงๆ

โดยใหนกเรยนทองเปนประจ�าในวนศกรสดสปดาห

ชวงเวลาสวดมนต รสกวาเดกๆ สนกกบบทกลอน

โดยเฉพาะเมอถงทอนสดทายไมรมอะไรมาดลใจ

เดกๆ ใหตองเปลงเสยงดงกวาทอนอนๆ อาจจะ

เปนเพราะมค�าวาลงอยดวยกระมง บอยครงทผม

พยายามหาค�ากลอนเพอมาสอนใจใหกบนกเรยน

กอนสวดมนตไหวพระและหลงสวดมนตเสรจสน

ลงของทกเยนวนศกร เปนกจกรรมทขาดไมได

ในฐานะโรงเรยนบานโคกสวางเป นโรงเรยน

คณธรรมชนน�า ผมตอกย�าความทรงจ�าเดกๆ

ดวยส�านกรบผดชอบอยเสมอวา ถาแผนดนไมไหว

ภเขาไฟไมระเบด และไมเกดคลนสนาม ขอให

กจกรรมการไหวพระสวดมนตประจ�าวนศกร

สดสปดาหอยาไดขาด (ถาไมมกจกรรมอะไร

เขามาแทรก)

การปลกและฝงทงดานความคดและการ

กระท�า โดยเฉพาะเรองศลธรรมใหกบเดกนกเรยน

ในปจจบน เปนภารกจและถอเปนหนาททครใน

สถานศกษาทกคนพงตระหนกและน�าไปปฏบตให

เกดผลกบนกเรยนอยางหลกเลยงไมได การนงเฉย

แบบปดหปดตาคงจะเปนการทรยศตอวชาชพทใคร

ตอใครยกยองวาเปนปชนยบคคลทเรยกวา “คร”

มาแตโบราณกาลปฏบตเปนประเพณอยางแนนอน

เฉกเชนเดยวกบกจกรรมการไหวพระสวดมนตทก

วนศกร ถงแมจะมเวลานอยนด แตนนกคอการ

ปลกฝงศลธรรมและความศรทธาในพระพทธศาสนา

ใหเกดขนกบตวเดก และบรรยากาศกเตมไปดวย

ความสขทางใจทวดคาออกมาเปนตวเลขไมได

โรงเรยนบานโคกสวาง เปนโรงเรยนขนาด

กลาง เปดสอนตงแตระดบอนบาลถงมธยมศกษาป

ท ๓ มเนอทประมาณ ๑๘๐ ไร สวนใหญเปนสวน

ปา พอถงฤดฝน นกเรยนและชาวบานกจะไปเกบ

เหดมาเปนอาหารเชาและเยน เหลอกแบงขาย

สรางรายไดเปนรายวน (ถาขยนหา) อาชพสวนมาก

ของชาวบาน คอ การท�านาและท�าไรออย ไรมน

ส�าปะหลง เปนรายไดหลกและรายไดเสรมอกทาง

หนงดวย บรรยากาศภายในโรงเรยนนาด นาอย

และนาเรยนทเดยว มเอกลกษณ คอ ตนฉ�าฉา

๓ ตน ยนโดดเดนเปนสงา แผกงกานอนแขงแกรง

ปกคลมอยทหนาประตทางเขาโรงเรยนอยางรมรน

รอคอยตอนรบการมาเยอนของผคนทงใกลและไกล

อยางเตมใจและมความสขทกเชาเยน

กจกรรมทโรงเรยนนอมน�าเอาหลกธรรม

๔๗

ทางพระพทธศาสนาไปใชปลกฝงใหนกเรยนได

ปฏบตตามหลก การกน อย ด ฟง เปนมงคลชวต

๓๘ ประการ ถกน�าเสนอดวยตวแทนนกเรยนเปน

ประจ�าทกเชาหลงเคารพธงชาตและไหวพระสวด

มนต ตามดวยส�านวนสภาษตไทย ผลดเปลยน

นกเรยนขนมาน�าเสนอ เปนการทมเท มงมนและ

เสยสละของนกเรยนกล มบรรณารกษนอยของ

คณครอมรรตน จนทะนนท จนน�าไปสภาระงาน

ในฐานะหองสมด ๓ ด สงตางๆ เหลานคงจะเกด

ขนไดยากหากขาดสงทเราเรยกวา “ใจ” และการ

ฝกวนยอยางตอเนองของตนเอง

พระพทธศาสนา มองมนษยวาเปนสตวท

ตองฝก ถามนษยไมฝกฝนพฒนาตนเองแลว กจะ

เปนสตวทต�าทรามทสด มนษยแพสตวเดรจฉาน

ในดานสญชาตญาณ สตวเดรจฉานทงหลายสวนมาก

พอเกดมากด�ารงชวตไดดวยสญชาตญาณ มนอย

กบพอแมนดเดยว กรจกเปนอย รจกหากนด�ารง

ชวตไดเลย

สวนมนษยไมไดเรอง ท�าไมไดสกอยาง

ถาปลอยกแทบจะตายทนท ตองเอาใจใสเลยงด

ฝกสอน จงอยรอดและเจรญเตบโตได นบวาตรง

กนขาม แตมนษยมศกยภาพทพฒนาตนได เมอ

พฒนาแลวกเปนสตวทประเสรฐทสด สตวอน

พฒนาไดอยางเกงแคเปนละครสตว หรอเอามาให

มนษยใชงาน เปนไดสองอยางเทานนเอง

เรองของประธานเกมกบเพอนๆ นบวาเปน

แบบอยางของการฝกฝนตนเองไดเปนอยางด ใน

หวงของสงคมทเตมไปดวยปญหานานปการ และ

ถกรมเราดวยตวอกษรฝรงสองค�า คอ I กบ T ซง

มาจากค�าวา Information Technology ซงเปน

ววฒนาการของเครองมอมนษยยคปจจบนและยค

อนาคตตอไปอยางไมหยดยงแนนอน แตมองกลบ

ดานกน มนษยกลบมจตใจทต�าลง ปญหานกเรยน

ตกนในสถานศกษามใหเหนกนบอยขน ยกเวน

นกเรยนกลมของประธานเกมกบเพอนๆ กลบใช

ชวงเวลานฝกฝนตนเอง ท�าความด ใหคขนานไป

กบปญหาของสงคมเมองและสงคมชนบท และ

ความเจรญดานเทคโนโลย ถอเปนแบบอยางทนา

ชนชมทามกลางการเปลยนแปลงทางกระแสของ

วตถนยม

เกมไดรบเลอกตงเปนประธานนกเรยน

ป ๒๕๕๔ เรยนอยในชน ม.๒ จากการทผมเองได

พดคย ซกถาม บวกกบการสงเกตพฤตกรรม เปน

เดกทค อนขางใฝไปในทางธรรมะพอสมควร

ถาเปรยบเทยบกบเพอนๆ ในรนเดยวกน และนอย

คนนกทจะตนมาใหทนใสบาตรพระในทกๆ เชา

ของทกวน ถาเชาวนไหนตนไมทนใสบาตร วนนน

เกมจะรสกไมสบายกลายเปนไขทางใจ เกมเลาให

ฟงวาวนนจะตองนอนกอนสทมเพราะพรงนตองตน

ใสบาตร เปนอยแบบนกลายเปนนสยของเกม

บทพทธคณ ธรรมคณ สงฆคณและพาหง

จะดงทกคนในชวงเวลากอนนอนของเกม บางครง

ยาวไปถงพระคาถาชนบญชร และตามดวยสมาธ

ภาวนาสนๆ ๑๐-๒๐ นาท ตามควรแกเวลา

ทมาจากใจของเกม กอนจะทงหวลงบนหมอน

๔๘

และนอนหลบอยางสบาย จตเปนนาย กายเปนบาว

ตามหลกทพระทานสอนใหมนษยอยางคนธรรมดา

ไดระลกและเตอนสตในการด�าเนนชวตตลอด

เวลา แตนนยงไมพอ การท�าความด ละเวนความชว

และการท�าจตใจใหผองใส ถอเปนหลกธรรมท

พทธศาสนกชนทงหลายพงปฏบตและหลกเลยง

ในชวงเวลาเลกเรยน เกมกชกชวนเพอนๆ เปน

กลมเลกๆ ท�าความดดวยจตอาสาพากนไปวดปาท

อยไมหางจากโรงเรยนมากนก ซงมหลวงลงและแม

ชจ�าวดอย เศษใบไมแหงใตตนไมถกเกบ และขยะท

พบเหนในบรเวณวดถกกวาด ถกเกบอยางเตมใจ

ใบหนากเตมไปดวยความสขแถมยงสนกกบสง

ทก�าลงท�าอย และรอคอยการแผกงกานนอยใหญ

ของตนไมทพวกเขารวมกนปลกและปกมนลงดน

และเอาใจใสรดน�าพรวนดนเปนประจ�า ไมกวาด

ถกหยบขนมากวาดฝนบนกฏหลงเลกๆ ในแบบ

ฉบบของวดปาทอยทามกลางความเงยบสงบ รมรน

เปนสงทดงดดเกมและเพอนๆ กลมนไดเปนอยาง

ด แถมยงมหลวงลงทใจด ชวยแนะน�าสงสอนทก

ครง นาเคารพศรทธา ในขอวตรปฏบตของพระสงฆ

อยางแทจรง

บอยครงทเกมและเพอนๆ ซงมทงซน, ฟลก,

การด (เคโงะ) ผมชอบเรยกอกชอหนง กลา, วาย

และจอบ ตบเทาเขาไปหาหลวงลงในวนหยดเสาร

อาทตย ถงแมจะเปนชวงเวลาสนๆ แตกมคณคา

ทางใจทหาซอไมไดจากทไหนเลย และไมยอม

ปลอยเวลาใหผานไปโดยไรคณคาแมแตนอย ดวย

ความมงมน ขยนและรจกวางตวใหเหมาะสมกบวย

สงผลใหเกม ซน ฟลก ไดทนการศกษาทมาจาก

การคดเลอกของครในโรงเรยน ซนเปนประธานคน

เกา ไดรางวลเหรยญทอง ล�าดบท ๓ ในการแขงขน

การสรางหนงสออเลกทรอนกส (E-book) ระดบ

มธยมศกษาปท ๑ - ๓ ระดบจงหวด ในโครงการ

พฒนาศกยภาพเยาวชนสความเปนเลศของจงหวด

บรรมย ป ๒๕๕๔ ซงน�าความภาคภมใจมาส

โรงเรยนอยางนาชนชมยงนก สวนการด ไดรางวล

เหรยญทอง ล�าดบท ๓ ในการแขงขน โปรแกรม

น�าเสนอ Presentation ระดบชน ป.๔ - ๖ ระดบเขต

พนทการศกษาประถมศกษาบรรมย เขต ๓ ป

๒๕๕๓ นแหละดนดแหงบานโคกสวางทสามารถ

ปนขนรปไดอยางงายดาย โดยไมตองมน�า ขอเพยง

แตมใจเปนตวประสาน กสามารถขนรปไดอยางใจ

ปรารถนา ทามกลางกระแสธารของวตถนยม และ

ภยคกคามทางใจทจะคอยดงใหมนษยต�าลงไปอยาง

ไมมทสนสด ตราบใดทมนษยไมพยายามละกเลส

ใหบรรเทาเบาบางลงไป และดงใจตวเองใหสงขน

สมกบทพระทานบอกวา มนษยเปนสตวประเสรฐ

กวาสตวอนๆ

วนน...เปนกอหญา

วนหนา...เปนกอไผ

หากมความตงใจ...ผมเชอวา...เดกกลมน

คงจะเปน...ตนไทรทแขงแรง

นแหละดนดแหงบานโคกสวางทสามารถปนขนรปไดอยางงายดาย โดย

ไมตองมน�า ขอเพยงแตม ใจเปนตวประสาน กสามารถขนรปไดอยาง

ใจปรารถนา

สระบร เขต ๑

๔๙

ในสภาวะเหตการณบานเมองในปจจบน

ประกอบไปดวยความวนวายสบสน มการแบงส

แบงฝาย ตางแยงชงอ�านาจความเปนใหญ ไมม

ค�าวา “รแพ รชนะ รอภย”

ใครดใครได ม งรายท�าลายกนอยางไร

คณธรรม จรยธรรม สงคมและวฒนธรรมตะวนตก

หลงไหลเขาครอบง�าจตใจ การปฏบตตนตามกรอบ

ประเพณวฒนธรรมไทยถดถอย แทบจะไมมเหลอ

โดยเฉพาะสตรมการเปลยนคครองเสมอนเกมกฬา

ใครเปลยนคไดมากกกลายเปนคนเกง เปนฮโร

ป ญหาทตามมาคอบตรท เกดจากความเสยง

ความไมตงใจ คนแลว คนเลา เอาไปทงไวกบคน

แกคนชรา ในชนบทบาง ในเมองบาง จงเกดภาระ

กบสงคมโดยเฉพาะดานการศกษา ตอมาในปน

เกดมหาอทกภยครงยงใหญ ยงเพมความวนวาย

มากขน ท�าใหเราคนพบสจธรรมแหงชวตคอใน

ทามกลางความวนวาย เราจะคนพบวามทงคนดท

เสยสละ และคนทเหนแกตว คละเคลากนไป ใคร

มจตสาธารณะเหนแกประโยชนสวนรวมกจะชวย

เหลอรวมมอกน เพอใหสงคมไดอยรวมกนอยาง

มความสข

เพอความมนคงของประเทศชาต คนเหนแกตว

ไดชองกอบโกย โกงกนสารพดไมค�านงถงบาป บญ

คณโทษ ตามหลกพระพทธศาสนา ทงทเปนคนไทย

และนบถอศาสนาพทธ

ถงแมวาเหตการณบานเมองจะวนวายยง

มบคคลอกกลมซงไดท�าหนาทของตนเปนอยางด

คนกลมนคอกลมครผเสยสละ มความมงมนในการ

พฒนาตน พฒนาคน และพฒนางาน ใหบรรลเปา

หมายตามเจตนารมณของการจดการศกษาของชาต

เพอท�าหนาทสรางคนใหเปนมนษยทสมบรณทงทาง

รางกาย อารมณ จตใจ สงคมและสตปญญา ใน

ชวงระยะเวลา ๒๔ ชวโมง กลมคนเหลาน จะฝกใฝ

แตในเรองความรบผดชอบในหนาททไดรบมอบ

หมาย ความเปนครมออาชพ จะคดถงความเปนอย

ของเดกแตละคน การเรยนของแตละคน การบาน

ครผเสยสละ

เรอง

ธนยพร คงดาน

โรงเรยน

นคมสรางตนเองจงหวด

สระบร

(พบลสงเคราะห ๒)

ต.ธารเกษม

อ.พระพทธบาท

จ.สระบร

สรางความเหนใหตรง

๕0

กจกรรมตางๆ ทจะจดใหแกเดกในแตวน ความ

ปลอดภยในการเดนทาง อาหาร สขภาพ ในบาง

ครงแทบจะไมมเวลาเปนตวของตวเอง เพราะมว

วนวายกบกจกรรมทจะตองด�าเนนการ แมจะเปน

ตอนเยนหลงเลกเรยนวนหยด ปดภาคเรยน เปน

ทงแมในยามทเดกขาดความอบอน โดยการโอบกอด

ปลอบใจในขณะทรองไห เปนหมอพยาบาลใน

ขณะเดกเจบปวย ตองคอยเชดเนอตวเมอตวรอน

บางครงกตองไปนงเฝาทโรงพยาบาลเมอปวยหนก

เพราะเดกสวนใหญอยกบคนชราหรอผปกครอง

ตองไปประกอบอาชพรบจางทวไป บางครงตอง

เปนต�ารวจตามจบผราย วงหนเขาปาขาวโพดบาง

ปาออยบาง เพราะไมอยากเรยนหนงสอ ครกตอง

ไลตามมาเรยนมาสอบกวาจะส�าเรจการศกษา

ท�าใหครเหนอยพอสมควร บางครงบงคบเดกเกน

ไป กโดนผปกครองเลนงานแคใหเรยนจบ ป. ๖

กพอ บางครงผปกครองปลอยปละละเลยไมเคย

ดแล เรยนเฉพาะทโรงเรยน ไมเคยเพมเตมหรอ

ท�าการบานทครเตรยมให ซงครผเสยสละเหลานก

ไมไดยอทอตอความยากล�าบาก พยายามสงเสรม

สนบสนน สรางขวญก�าลงใจ ฝกใหผเรยนมความ

มานะพยายาม ฝกฝนใหมความอดทนวนแลววน

เลา เดอนแลวเดอนเลา จนกระทงเขา ๑ ป

ผลท เกดจากความพยายามของครผ เสยสละ

สามารถประกาศชยชนะ เมอผลการสอบ O - net ป.๖

สงกวาระดบประเทศทกกลมสาระ และคะแนนรวม

ทกกลมสาระเปนอนดบท ๑ ของเขตพนทการศกษา

การประถมศกษา สระบรเขต ๑ ครกรสกภาคภมใจ

ในความส�าเรจของศษย

เมอปการศกษาใหม การท�าหนาทของครผ

เสยสละ จะประพฤตปฏบตตนตามระเบยบจรรยา

บรรณและวนยคร จะทมเททงกายและใจใหกบ

ความรบผดชอบในหนาทตลอดเวลา ฝกผเรยน

ใหมความพรอมอยเสมอ เมอถงเวลาตองคดเลอก

ตวแทนระดบกลมโรงเรยนงานศลปหตถกรรมครง

ท ๖๑ ครจะตองใชเวลาในการเตรยมความพรอม

ฝกฝนทกษะใหกบศษย ผลทไดรบคอในระดบชวง

ชนท ๑ เปนตวแทนระดบกลม ๔ กจกรรม ชวงชน

ท ๒ เปนตวแทน ๖ กจกรรม มนกเรยนเขาแขงขน

กจกรรมทงสน ๑๔ คน แมโรงเรยนของเราจะเปน

โรงเรยนขนาดเลก นกเรยน ๑๑๑ คน คร ๗ คน

แตครทกคนลวนแตเปนครผเสยสละ จงสามารถจด

กจกรรมไดประสบความส�าเรจ ในปน จงท�าใหครผ

เสยสละเหลานไดรบรางวลเกอบทกคน คอ รางวล

ครสอนด จ�านวน ๑ คน หนงแสนครด จ�านวน ๒ คน

ครดศรสระบร จ�านวน ๑ คน และครผท�าคณ

ประโยชนในการศกษาระดบเขตพนท ๑ คน

จะเหนไดวาความส�าคญและความจ�าเปนใน

การพฒนาผเรยน ครคอกลไกส�าคญในการพฒนา

เมอตองการพฒนาผเรยน จ�าเปนตองพฒนาทคร

กอน ตราบใดทครยงมอาชพคร มใชครมออาชพ

มใชครผเสยสละ การจดการศกษาในประเทศไทย

กจะเปนปญหาดงเชนในปจจบน

ตราบใดทครยงมอาชพคร มใชคร

มออาชพ ม ใชครผเสยสละ การ

จดการศกษาในประเทศไทยกจะเปน

ปญหาดงเชนในปจจบน

๕๑

งานวจยหลายเลม หลายเรองทพวกเราได

อานหรอศกษาเกยวกบการประสบความส�าเรจของ

บคคลหลากหลายอาชพ ผลงานสวนใหญของเขา

มกโดดเดน นาสนใจ ประทบใจผทไดชม ไดฟง

หรอไดพบเหน นอกจากทกษะเฉพาะตวหรอ

สตรเพอนแทหนาใส

แคลมหายใจกไดบญ

เรยกโดยทวไปวาพรสวรรคแลว ไมมใครปฏเสธได

วา บคคลเหลานนท�างานดวยจตทตงมนเปนสมาธ

งานวจยไดกลาวเกยวกบประโยชนในการ

จดระบบการหายใจไววา ผทหายใจเขา - ออกยาว

และสม�าเสมอ อยางมากไมเกนนาทละ ๖ ครง จะ

ปราจนบร เขต ๒

เรอง

พรรณมา ดวงบตร

โรงเรยน

บรรหารวทยา

ต.เมองเกา อ.กบนทรบร

จ.ปราจนบร

๕๒

มสขภาพด ใบหนาสดใส อารมณด สขมเยอกเยน

เปนคนมความรอบคอบ ผลตามมาทส�าคญคอ

เปนบญกศล ซงเปนเหตเปนผลตอกน คอ หาก

เราสขภาพด ไมมโรคหรอมโรคนอยเรากสบายใจ

และยงเราเปนคนอารมณด ควบคมอารมณไดด ไม

ใจรอน ไมโกรธงาย สขมเยอกเยน จตใจไมขนมว

กจะไมมศตร การงานทท�ากไมผดพลาด เรากจะ

ไมมความทกขใจ ไมรสกกงวลใจ เกดความสขกาย

สบายใจ ซงเปนความตองการสงสดของมนษยทก

คน เรยกวา “มบญ” และบญทท�าไดงายๆ คอ มจต

ระลกรทลมหายใจเขา - ออกอยเสมอ กไดบญแลว

การฝกสมาธใหกบเยาวชนในยคปจจบน

โดยเฉพาะวยร นตอนตนจงเปนเรองส�าคญซง

เยาวชนในยคโลกาภวตนตองสงสมใหเปนนสย

นกเรยนทอายก�าลงยางเขาสวยรน ซงเปนวยท

สนใจรปรางหนาตาของตนเอง แครความรสกของ

เพอน สนใจบคคลทอยในวยใกลเคยงกนมากกวา

คนในครอบครว หรอครอาจารย เทคนคทจะท�าให

นกเรยนวยนใหความสนใจ และท�ากจกรรมทครจด

ใหอยางตงใจ จงตองเปนเรองทสามารถท�าใหเขา

ดดในสายตาของกลมเพอน โดยเฉพาะเรองรปราง

หนาตา ถาสามารถท�าใหสวย หลอ เกง หรอโดด

เดนได ยงเปนสงทเขายนดทจะท�าอยางมงมนและ

ตงใจ การสงใหเขาท�าสมาธ นงนงหลบตาตามเวลา

ทครก�าหนดอยางไรจดมงหมาย จงเปนเรองนาเบอ

ส�าหรบเขา หากครใชเทคนคค�าพดโนมนาวใหเหน

ความส�าคญและประโยชนทเขาจะไดรบในเวลาอนใกล

และเปนผลประโยชนทเขาสนใจ

ทส�าคญตองเปนเรองจรง สามารถพสจน

ได จงจะไดรบการตอบรบจากเขาอยางจรงใจและ

เตมใจ ซงเรองการท�าสมาธแบบอานาปานสต เปน

หลกการท�าสมาธทไมขดแยงกบหลกค�าสอนของ

องคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา เปนสงทสามารถ

พสจนได

ดงนนการฝกใหนกเรยนทอย ในวยร นท�า

สมาธจงไมใชเรองงาย และกไมใชเรองยากส�าหรบ

ผทยอมเปดใจ ยอมเปนแกวเปลาพรอมทจะรบ ทง

ผใหเทคนคการฝก และผรบค�าแนะน�าในการฝก

เทคนคการใชค�าพดกบนกเรยนวยรนตอน

ตนใหมาสนใจในการท�าสมาธแบบอานาปานสต

๕๓

“เพอนเรามมากมายทงเพอนทเราคดวาเปนเพอน

แท คอกนไหนกนดวย นอนไหนนอนดวย” เวลา

ทกขใจ เพอนคอยปลอบโยนใหคลายกงวล เศรา

เหงา หากผโชครายกจะพบกบเพอนเทยม ทคอยจะ

หวงแตผลประโยชนจากเราฝายเดยว แตไมมใคร

ปฏเสธอกเชนกนวา เพอนทงสองของเรา เขาจะอย

กบเรา ในขณะทเรามความรสกตอบรบการสมผส

ทางกายหรอทางใจของเขาไดเทานน หากเราไมม

ความรสกเมอไร เชน หลบสนท หรอกอนจะลาโลก

นไปจะไมรบรเลยวาเขาท�าอยางไรกบเราบาง ใน

บรรดาเพอนทงหมดยอมมเพอนพยงคนเดยวทเรา

รกเขามากทสด นกเรยนมนใจไดไหมวาหากวนใด

เปนวนสดทายของเรา เขาจะอยเคยงขางเรา

เราไมมนใจเลยใชไหมวาเขาจะเปนเพอน

คนสดทายทจะอยกบเรา หากแตพวกเราลมไปวา

เรายงมเพอนอกคนหนงซงเปนผทอยเคยงขางเรา

เขาอยกบเราเปนเพอนเราเสมอไมวาเราจะสขหรอ

ทกข เขาจะคอยดแลเราตลอดเวลา จนกวารางกาย

ของเราจะไมยอมรบเขา เขาจะเปนสงสดทายท

จะจากเราไป และสงนนนแหละทเปนสงทมความ

ส�าคญทสามารถสงเราไปยงภพภมใหม และภพ

ภมใหมทเราจะไปจะเปนสถานทพวกปรารถนาหรอ

ไมนนขนอยกบการดแลเพอนคนน วาเราดแลเขา

มากนอยแคไหน

“ลมหายใจ” คอเพอนแท เพอนคนแรก

และคนสดทายของเรา เพอนทมแตความหวงด

เขาจะภมใจ ดใจและจะสรางสงดๆ ใหเกดกบ

เราเสมอ เชน ลองสงเกตด หากใครหมนดแล

เขาอยางสม�าเสมอ คนนนจะสขภาพดระบบอวยวะ

ภายในรางกาย เชน ปอด หวใจ ท�างานดขน ระบบ

ไหลเวยนของโลหตสะดวก ท�าใหสมองด อารมณ

แจมใส สขมรอบคอบ ผวพรรณจะสวย ใบหนา

จะใส ทกคนเปนเดกยคใหมคงไมเชอในสงทยง

ไมไดพสจน ลองพสจนดได กอนเรยนหรอกอน

ท�างานใหหยดระลกด และจดระบบลมหายใจของ

ตนเอง โดยหายใจเขา - ออก นบเปน ๑ ครง

ใน ๑ นาทไมใหเกน ๖ ครง กอนเรยนทกวชา

ควรนงสงบระลกร ตามดลมหายใจ สก ๓ นาท

พยายามใหร สกตวบอยๆ รวาลมหายใจของเรา

เปนระบบหรอยง ท�าตดตอกน ประมาณ ๒ สปดาห

จะเหนผล”

นเปนเทคนควธการอยางหนงทคณครใช

เพอชกชวนใหนกเรยนสนใจในการฝกสมาธ ซงเปน

ศาสตรทถกตอง เปนความจรง ไมใชการหลอกลวง

แตน�าความจรงมาบอกกลาวแสดงเหตและผลให

ทกคนเหนความส�าคญในการฝกสมาธอยางตอ

เนองใหกบเยาวชน หากเยาวชนใชสต และมสมาธ

ในการปฏบตกจกรรมตางๆ จะสามารถควบคม

ตนเองได มจตมงมนในการท�าหนาทของตน เปน

บคคลทมคณภาพ ผลทสวนรวมไดรบคอ ปญหา

ตางๆ ของวยรนในสงคมจะลดลง ประเทศชาต

จะพฒนาและมนคงในทสด

๕๔

โรงเรยนบานทาขเหลกมอายได ๖๙ ป หาก

เปนอายของคนกสรางสมความดไดมากมาย ถง

วนนไดกอเกดหนอเนอของพระพทธศาสนา คอ

พระครปราโมทยธรรมรส เจาอาวาสวดทาขเหลก

รองเจาคณะอ�าเภอดานขนทด พระครปราโมทย

ธรรมรส พรอมดวยผปกครอง ชมชนทสรางวด

บาน โรงเรยนใหเขมแขง ทกวนนคณความดของ

ผปกครอง ชมชน ผน�าชมชน คณะกรรมการสถาน

ศกษา ขนพนฐานชวยกนสรางโรงเรยน สรางความ

เปนปกแผน พรอมดวยตวอยางทดงามดานความร

คคณธรรม รวมกบคณะคร นกการภารโรงรวม ๑๓

คน ภายในเรอล�านทกคนมสวนรวมพายเรอแหง

การศกษาไปใหถงฝงดวยความส�าเรจ ทผานมานน

ในหลายโครงการสงผลใหโรงเรยนบานทาขเหลก

ไดรบคดเลอกเปนโรงเรยนวถพทธน�ารองเนนจต

อาสา ระดบส�านกงานคณะกรรมการสถานศกษาขน

พนฐาน

ครทกคนตงใจท�างานดวยความเสยสละ

รวมคด รวมสรางสงทดงามใหเกดกบนกเรยน

และชมชน ผ เลาในฐานะเปนหวหนาฝพายของ

เรอล�าน มความภาคภมใจและปตยนดทกครง

ในขาวคราวความดของความส�าเรจของลกศษยทก

คน ความส�าเรจของชมชนหมบานทาขเหลกเปน

ชมชนเขมแขง

การท�างานมระบบ ระเบยบ ใหความรวมมอ

กบงานสวนรวมทงบาน วด โรงเรยน เปนหมบานท

ไดรบรางวลชนะเลศระดบประเทศในการประกวด

หมบานของต�ารวจชมชนสมพนธ เกดจากความรวมมอ

กนทกฝาย การประเมนคณภาพสถานศกษาทกระดบ

คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานและชมชน

มสวนรวมในการชวยเหลอสนบสนนมาโดยตลอด

วนนหากใหเลาความดของทกคน ผเลาจะเลาได

แตความดงาม และความระลกถงบญคณของทก

คนทชวยเหลอโรงเรยนทกอยาง โดยเฉพาะคณะ

กรรมการสถานศกษาขนพนฐาน จ�านวน ๓๕ คน

ทไดชวยเหลอโรงเรยนมาตลอดเวลาไมมการหมด

วาระ ๑๖ ป ทผเลาเขามาอยในโรงเรยนบานทา

ขเหลก โรงเรยน ชมชน ไดสรางครด ครเกง นกเรยน

ด นกเรยนเกง และจะไมหยดสรางความดและ

การมจตอาสาเพอชวยเหลอสงคมความเปนมาท

นาเลาขาน

โรงเรยนบานทาขเหลก ตงอยทบานทาขเหลก

หมท ๒ ต�าบลหนดาด อ�าเภอดานขนทด จงหวด

นครราชสมา โรงเรยนบานทาขเหลกจดตงขน

เมอวนท ๑ ตลาคม ๒๔๘๔ โดยมนายอ�าเภอ

ดานขนทด เปนผด�าเนนการอ�านวยการจดตงรวม

กบราษฎร โดยตงชอโรงเรยนวา โรงเรยนบานทา

ขเหลก ในระยะเรมแรกตองอาศยกฏพระสงฆเปน

๑๖ ป

แหงความหลง

นครราชสมา เขต ๕

เรอง

สรางค เชอเจรญ

โรงเรยน

บานทาขเหลก

ต.หนตาด อ.ดานขนทด

จ.นครราชสมา

๕๕

๑๖ ป แหงความหลงผานไปแลว

และอกหลายปขางหนาจะท�าอะไร

ดๆไดอกหลายอยาง ถาพวกเรา

พรอมใจกนท�า

๕๖

สถานทท�าการเรยนการสอน ทางราชการแตงตงให

นายออง กลมขนทด เปนครใหญคนแรก และมคร

ผสอนเพยงคนเดยว เปดท�าการสอนครงแรกชนเตรยม

ประถมศกษา มนกเรยนทงสน ๒๑ คน เปนชาย

๑๒ คน หญง ๙ คน ในสวนของการจดกจกรรม

การเรยนการสอนเปนไปดวยความยากล�าบากเรอย

มา จนกระทงวนท ๒๐ กนยายน ๒๔๙๓ จงไดรบ

มอบอตราก�าลงครเพมเปน ๒ อตรา ในขณะทม

นกเรยนเพมขนเปน ๑๓๕ คน จดการเรยนการ

สอนแบงออกเปน ๔ หอง คอ ชนประถมศกษาป

๑ - ๔ ตอมาในป พ.ศ. ๒๕๐๐ คณะสงฆพรอมดวย

คณะคร และราษฎรในหมบานทาขเหลกไดรวมกน

เสยสละทงทนทรพย และวสดกอสราง รวมกนปลก

สรางศาลาการเปรยญหลงใหมขนและไดใชศาลา

การเปรยญหลงใหมนในการจดการเรยนการสอน

ตอมานายแกว แกมขนทด ซงเปนราษฎร

หมบานทาขเหลก ไดอทศมอบทดนใหเปนสมบต

ของโรงเรยน ๑ แปลง พนท ๒๘ ไร ๒ งาน เมอ

วนท ๑๖ พฤษภาคม ๒๕๑๒ คณะครพรอมดวย

คณะกรรมการการศกษาและชาวบานไดรวมกน

สรางอาคารเรยนขน ๑ หลง ตามแบบ ป.๑ฉ

ขนาดกวาง ๘.๕๐ เมตร ยาว ๓๖ เมตร จ�านวน

๔ หองเรยน บนทดนดงกลาว นายสงวน รกสจรต

นายอ�าเภอดานขนทดขณะนน ได อนมตงบ

ประมาณภาษบ�ารงทองทจ�านวน ๖๐,๐๐๐ บาท

ท�าการตอเตมอาคารเรยนทยงไมเสรจสมบรณ โดย

ท�าการตฝา และตดตงประตหนาตาง จนครบทง ๔

หองเรยน ในป พ.ศ. ๒๕๒๑ ทางราชการไดอนมต

ใหโรงเรยนขยายชนเรยนขน โดยใหเปดสอนถงชน

ประถมศกษาปท ๖ จนถงปจจบน

โรงเรยนบานทาขเหลก ตงอยในสภาพพนท

เปนเนนสงและมหนจ�านวนมาก ซงเปนปญหา

ตอการกกเกบน�า การรกษาน�าไวใชยากล�าบาก

ในสวนของการอปโภคบรโภคนน โรงเรยนไดรบ

จดสรรงบประมาณในการจดสรางถงบรรจน�าแต

กยงไมเพยงพอแกนกเรยนไดตลอดทงป โรงเรยน

ไดด�าเนนการขดสระเกบกกน�าไวใชในการเกษตร

และการเพาะปลกภายในโรงเรยน เพอเปนการ

แกปญหาการขาดแคลนน�าในโรงเรยนไดในระดบ

หนง ในสวนการคมนาคมและการสาธารณปโภค

โรงเรยนมการเดนทางโดยมถนนลาดยางทางหลวง

แผนดน มระบบไฟฟาและน�าประปาภายในโรงเรยน

ชวยใหบคลากรไดรบความสะดวกสบายพอควร

ลกษณะชมชน หมบานทาขเหลก ไดแบงออกเปน

๒ หม ไดแก หมท ๒ และหมท ๒๐ ตามแผนงาน

องคการบรหารสวนต�าบลหนดาด มจ�านวน

ประชากร ๑,๒๕๐ คน สวนใหญนบถอศาสนาพทธ

และประกอบอาชพเกษตรกรรม มรายไดของชมชน

ตอหวประมาณ ๒๐,๐๐๐ - ๓๐,๐๐๐ บาทตอป โดย

ชมชนมสวนสนบสนนโรงเรยนและมความสมพนธ

อนดมาก ตลอดจนชมชนยงมสวนรวมการบรหาร

จดการศกษาเปนอยางด

๑๖ ป แหงความหลงผานไปแลว และอก

หลายปขางหนา ถาพวกเราพรอมใจกนท�า

นครราชสมา เขต ๓

๕๗

กระบวนการพฒนาผเรยน คอ การจด

กจกรรมอยางหลากหลายและตอเนองเปนวถชวต

เพอใหผเรยนรจกคดมการฝกปฏบตอยเสมอ ทง

ดานความประพฤต (ศล) จตใจ (สมาธ) และปญญา

(ปญญา) เพอใหเกดการพฒนาทง ๓ ดานไป

พรอมๆ กน การเรยนรทงในดานความประพฤต

จตใจ และปญญา เพอเจรญงอกงามในทกขนตอน

ของชวต โดยเฉพาะอยางยง การกน อย ด และ

ฟง ในชวตประจ�าวนทมสตสมปชญญะคอย

ก�ากบ เพอใหผเรยนพฒนาตนจนเปนก�าลงส�าคญ

การฝกสมาธเบองตน

และผลทไดรบจากการฝกสมาธ

เรอง

อภชาต ฮาดภกด

โรงเรยน

หนองใหญพฒนา

ต.สระตะเคยน

อ.เสงสาง

จ.นครราชสมา

๕๘

ในการพฒนาสงคมและสงแวดลอมใหเจรญสบ

ตอไป เนองจากพทธศาสนามหลกการพฒนาวา

“มนษยทกคนมศกยภาพทจะฝกฝนและพฒนา

ได” ประกอบกบวเคราะหผเรยนวามสตปญญา

อปนสย ความพรอม และภมหลงทแตกตางกน

การพฒนาจงเนนทตวผเรยนแตละคนเปนส�าคญ

ทางโรงเรยนบานหนองใหญพฒนาจงยด

หลกทางพทธศาสนาวา มนษยทกคนมศกยภาพ

ทจะฝกฝนและพฒนาได ดงนนทางโรงเรยนจง

จดกจกรรมเพอพฒนาผเรยนขน และใหผเรยน

ไดเรยนร ไดปฏบตจรงทงทางดานความประพฤต

จตใจ และปญญา เชน กจกรรมบรหารจตเจรญ

ปญญา กจกรรมเดนแถวเขาหองเรยนอยางมสต

และมการทองคตธรรมค�าสอนของพระพทธเจา

กจกรรมการเดนอยางมสตกอนเขาโรงอาหาร

กจกรรมกลาวค�าพจารณาอาหารกอนการรบ

ประทานอาหาร กจกรรมรบประทานอาหารอยางมสต

กจกรรมนงสมาธ ๕ นาทกอนเขาเรยน กจกรรม

ท�าบญตกบาตร กจกรรมอบรมธรรมะหลงเลกเรยน

เพอใหกระบวนการพฒนาผ เรยนเจรญ

งอกงามทางโรงเรยนจงไดจดกจกรรมการฝกสมาธ

เบองตนขน

สมาธ แปลวา ความตงใจมน หมายความ

วา จตตรงดงแนวแนและอยในอารมณใดอารมณ

หนง จตจะตงมนเปนสมาธไดตองอาศยการฝกฝน

อบรม สมาธ ม ๒ อยาง คอ อปจารสมาธ สมาธ

เปนแตเพยงเฉยดๆ อปปณาสมาธ สมาธอนแนวแน

ทานสาธชนพทธบรษททงหลายผ มกศล

ฉนทะยงจตใจใหเกดสมาธ ทานทงหลายจะตอง

ปฏบตตามแนวแหงกมมฏฐาน ทานทงหลายอาจ

เกดความสงสยวา กมมฏฐานนนแปลวาอยางไร

ค�าวา กมมฏฐาน แปลวา ทตงแหงการวางและการ

วางในทนหมายถงการวางทางใจ กคอการฝกจตให

เปนสมาธนนเอง กมมฏฐาน ม ๒ อยาง คอ สมถะ

กมมฏฐาน กมมฏฐานเปนอบายสงบใจ วปสสนา

กมมฏฐาน กมมฏฐานเปนอบายเรองปญญา ดงนน

การฝกสมาธเบองตน คอ การปฏบตสมถะกมมฏ-

ฐานเพอเปนอบายยงจตใหสงบนนเอง

การเตรยมตวนงสมาธทกครงตองจดสถานท

ทจะนงใหสะอาดเรยบรอยกอนเพอไมใหเกด

ความกงวลใจ จากนนใหไหวพระสวดมนตแลว

แผเมตตาปรารถนาความดตอสรรพสตว ฆราวาส

ควรสมาทานศล ๕ ดวย เพราะศลเปนอบายวธท

จะรบรองความบรสทธเฉพาะตน ในปจจบนร�าลก

วาบดนเรามศลทบรสทธแมจะเคยท�าผดพลาดมา

แลวในอดต นนเปนเรองทลวงเลยมาแลว อยาไป

ค�านงถงใหเปนอารมณ สวนความดทเคยกระท�า

ไวในหนหลงใหส�านกถงอยบอยๆ เพอใหจตเกด

ความปตยนด

การนงสมาธ ผชายนงทาขดสมาธขาขวา

ทบขาซาย สวนผหญงจะนงเหมอนผชายกไดหรอ

จะนงพบเพยบกไดแลวแตความถนด ขอส�าคญให

นงทาทสบาย ท�าใหสบาย แลวประนมมอขนตง

สจจาธษฐานวา สาธ ขาพเจาจะนงสมาธภาวนา

เพอบชาคณพระพทธเจา พระธรรม พระอรยสงฆ

บชาคณบดามารดา คร อาจารย และทานผม

พระคณทงหลาย ขอใหขาพเจามใจอนสงบ รแจง

เหนจรงในสจธรรมทงหลายเทอญ

เสรจแลวเอามอวางบนตก เอามอขวาทบ

มอซาย ตงตวใหตรง ด�ารงสตใหมนทรงอยภายใน

๕๙

อยาสงใจออกไปรบอารมณภายนอก ใหกระท�าเอา

ไวในใจวา ขณะนเราอยทน เราก�าลงนงสมาธ

ภาวนา อารมณทงหลายภายนอกใหหยดคด เพอ

ท�าใจใหตงอยทาปจจบนในขณะน แลวภาวนาในใจวา

ใหตงใจโดยมสตก�าหนดสดลมหายใจเขา

นกวา พท

ใหตงใจโดยมสต ก�าหนดสดลมหายใจออก

นกวา โธ

ใหตงใจโดยมสต ก�าหนดสดลมหายใจเขา

นกวา ธม

ใหตงใจโดยมสต ก�าหนดสดลมหายใจออก

นกวา โม

ใหตงใจโดยมสต ก�าหนดสดลมหายใจเขา

นกวา สง

ใหตงใจโดยมสต ก�าหนดสดลมหายใจออก

นกวา โฆ

การก�าหนดแบบนเพอเปนอบายให พทโธ

ธมโม สงโฆ ไดมารวมอยทใจ การทเราก�าหนดแบบ

นเรยกวา ค�าบรกรรม ตอไปใหก�าหนดเพยงค�าวา

พทโธ ค�าเดยว และใหหายใจเปนปกตดวยระบบ

ลมหายใจเหมอนทเราหายใจทวๆ ไป และใหม

สตอยเสมอรเทาทนกบลมหายใจทกครง ตงอยใน

ทาเตรยมพรอมอยเสมออยาเผลอตว

ในขณะทเราไมไดตงใจสดลมหายใจเขาเอง

นกวา พท แตลมหายใจไดลวงเขาไปเสยกอน

ในขณะนนกใหเรารตวเองทนทวา ความตงใจของ

เราขาด สตรไมเทาทนหรอในขณะใดไมไดตงใจ

ปลอยลมหายใจออกมา ลมหายใจออกมาเอง ไม

พรอมกบค�าบรกรรม ในขณะนนเรากเผลอสตและ

ขาดความตงใจเชนเดยวกน ฉะนนจงใหเราตงใจ

สดลมหายใจเขาเอง และตงใจปลอยลมหายใจ

ออกเอง เมอเราขาดความตงใจเมอไร เรากขาดสต

ไมรเทา เอาไมทน จงตองก�าหนดใหม ตงสตกบ

ค�าบรกรรมใหด

สมาธเมอฝกฝนดแลว อบรมดแลว ยอมเปน

ไปเพอกอใหเกดประโยชนอนยงใหญ ดงพทธด�ารส

ทพระพทธเจาตรสไววา “สมาธ ภกขะเว ภาเวถะ

สมาหโต ยถาภตง ปะชานาต” “ดกรภกษทงหลาย

เธอทงหลายจงยงสมาธใหเกด เพราะจตทตงมน

เปนสมาธดแลว ยอมรเหนตามความเปนจรง”

สระบร เขต ๑

๖๐

ในป พ.ศ. ๒๕๒๖ ผเขยนเรมเขารบราชการ

ในต�าแหนงคร ๑ ระดบ ๑ ณ โรงเรยนในชนบท

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เปนโรงเรยนขนาดเลก

นกเรยน ๑๕๐ คน คร ๔ คน และไดรบมอบหมาย

ใหสอนชนประถมศกษาปท ๑ ผเรยนมทงสน ๔๕

คน กาวแรกทยางกาวเขาสบรเวณโรงเรยน กไดตง

ปณธานเอาไวในใจวาจะพฒนาผเรยนในโรงเรยน

แหงนใหเปนคนด มความพรอมทจะเปนประชาชน

ทดในอนาคต จะเปนครดตลอด ๒๔ ชวโมง จะมง

มน เสยสละ อทศเวลา ทงชวตนเพองานการสราง

คนใหเปนมนษยทสมบรณ

เมอไดตงปณธานเอาไวดงกลาว ผเขยน

คณธรรม

นำาความรสความสำาเรจ

เรอง

ธนยพร คงดาน

โรงเรยน

นคมสรางตนเองจงหวด

สระบร

(พบลสงเคราะห ๒)

ต.ธารเกษม

อ.พระพทธบาท

จ.สระบร

๖๑

เรมตนส�ารวจขอมลพนฐานของนกเรยนในชนของ

ตนเองเปนรายบคคล แยกประเภทของผเรยนออก

เปน ๔ กลมตามสภาพปญหา แตปญหาทส�าคญ

ส�าหรบทกคนคอ ผเรยนพดภาษาถน (ภาษาเขมร)

ไมพดภาษาไทย ซงเปนสงทผเขยนหนกใจมาก

เพราะการพฒนาผเรยนในทกดาน ตองคยกนร

เรอง นคยกนกยากมาก ผเขยนใชเวลาในการ

ศกษาภาษาถน ๑ เดอนเศษควบคไปกบการสอน

โดยใชภาษามอเปนสวนใหญ ใชวธการปฏบตตน

เปนตวอยาง เรมตงแตการท�าความเคารพ การไหว

การกราบ การพดค�าสภาพ การแตงกายทถกระเบยบ

มารยาทตางๆ การรกษาความสะอาดในทกเรอง

ตองเรมตนนบ ๑ ทงสน ไปถงโรงเรยนประมาณ

๐๗.๐๐ น. ทกวน และกลบออกจากโรงเรยนเวลา

ประมาณ ๑๗.๐๐ น. ของทกวน วนเสารอาทตย

จะเขาไปท�างานทโรงเรยนโดยการจดปรบปรง

หองเรยนสปดาหละ ๑ ครง เพอสรางบรรยากาศ

ใหนาอยนาเรยน ผเรยนจะมความสขมากในเชา

วนจนทรมาพบสงใหม และจะใชเวลาชวงกลาง

คนผลตสอและเตรยมการสอน โดยใชงบประมาณ

สวนตว จดซอวสดอปกรณทจ�าเปนแตทางโรงเรยน

ไมมให ตอนเชาเมอพบผเรยนจะทกทายดวยค�าวา

สวสดคะ สวสดครบ และยกมอไหว เปนตวอยาง

ตอนแรกผเรยนกจะเฉย นงๆ ผเขยนกจะตองเตอน

ใหเขาพดตาม และไหวตาม ท�าอยางนประมาณ

๑ ภาคเรยนผเรยนในชนเรมชน ตอไปกเปนหนาท

ครเวรประจ�าวนผเขยนน�าวธการเดมไปใชกบผเรยน

ในโรงเรยนทกคน โดยเทคนคการพดซ�า พดย�า

พดทวน และแนะน�าการไหวทถกตอง คอใหฝกไหว

ตามทกสปดาหทเปนครเวร ปฏบตอยอยางนเปน

เวลา ๑ ปเตม ผเรยนเรมดขนประมาณ ๘๐% พอ

ปการศกษา ๒๕๒๗ ทางโรงเรยนเปดชนเดกเลก

มอบใหผเขยนลงมาสอนชนเดกเลก ผเขยนไดเขา

รบการอบรมเทคนคการสอนชนเดกเปนเวลา ๗

วน พอเปดภาคเรยนกเรมตนพฒนาผเรยนดาน

คณธรรมจรยธรรม สรางขอตกลงในการอยรวมกนวา

๖๒

ผเรยนทกคนจะตองรกกน ไมทะเลาะกน ถาใคร

ทะเลาะกน จะตองท�าโทษทงหอง (เมอกอนใหตได)

จะโดนตทกคน แรกๆ มทะเลาะกนบาง ระยะไมม

การทะเลาะกน รจกแบงปนของเลนของใช มความ

รบผดชอบ พฒนาการทง ๔ ดานดมาก ผเรยน

ในโรงเรยนทกคนมคณธรรมจรยธรรม มความ

รบผดชอบ จนไดรบการชมเชยจากผมาเยยมชม

ศกษาดงานอยเสมอ รวมทงคณะกรรมการนเทศ

โรงเรยน ผลทเกดจากการปฏบตพฒนาผเรยน

เนนคณธรรม น�าความร ส ความส�าเรจ จนในป

พ.ศ. ๒๕๓๖ ผเขยนไดรบคดเลอกใหเปนครผสอน

เดกเลกดเดนระดบอ�าเภอ และรางวลชมเชยคร

ผสอนดเดนรบจงหวด ทางหนวยงานวทยาลยคร

บรรมยไดมาเชญใหผเขยนไปเปนวทยากรพเศษ

สอนนกศกษา กศบป. รวม ๑๒๐ คน สาขาการ

ศกษาปฐมวย รวมเวลาในการพฒนาผเรยน ๑๑ ป

กวาจะประสบผลส�าเรจ

ในปพ.ศ. ๒๕๓๗ ผเขยนไดรบค�าสงยาย

ไปปฏบตหนาทในโรงเรยนใหม ซงอยในจงหวด

ภาคกลาง แตกเปนโรงเรยนขนาดเลกอยในหบเขา

ประชากรนอย และไดรบผดชอบสอนชนอนบาล

ปท ๑ - ๒ สภาพปญหาคอผเรยนมฐานะยากจน

ผปกครองขาดการเอาใจใส ครสอนหนงสอไมได

สอนทกษะชวต ผเขยนไดน�าแนวคดเดม คอพฒนา

ผเรยนเนนคณธรรม น�าความรสความส�าเรจ ใชเวลา

พฒนาทงผเรยนในโรงเรยน พฒนาสภาพแวดลอม

จดหาสอวสดอปกรณ จดหาทนการศกษาชวยเหลอ

อยถง ๕ ป โรงเรยนจงไดรบการยอมรบจากบคคล

ภายนอก ไดรบรางวลตางๆ มากมาย มผมาศกษา

ดงานดานตางๆ เชน การจดประสบการณชนอนบาล

ดงานคณธรรมจรยธรรม การฝกความรบผดชอบ ฯลฯ

ในป พ.ศ. ๒๕๔๖ ผเขยนไดรบการแตงตง

ใหเปนผรกษาการในต�าแหนงครใหญ ขณะนนมคร

อย ๒ คน ผเรยนทงโรงเรยนเหลอเพยง ๔๕ คน

สอนอนบาล ๑ - ป.๖ ผเขยนทมเทก�าลงกาย ก�าลง

ทรพย ก�าลงปญญา และอทศเวลาในวนปกต

ท�าการสอน กลางคนท�างานธรการ และเตรยมการ

วนหยดเสารอาทตยและปดภาคเรยน ประสานงาน

๖๓

ขอความชวยเหลอ และระดมทรพยากร เพอใชใน

การพฒนาผเรยนและพฒนาโรงเรยนใหเทาเทยม

กบสถานศกษา จนพระทงไดรบการรบรองจาก

สถาบนรบรองคณภาพ (สมศ.รอบแรก) ทงระดบ

ปฐมวยและระดบประถมศกษา รวมเวลาในการ

พฒนาผเรยน รวม ๙ ป

ในป พ.ศ. ๒๕๔๘ มนโยบายจากส�านกงาน

เขตพนทการศกษาสระบรเขต ๒ ใหยบรวมโรงเรยน

เพอการพฒนาคณภาพการศกษาขณะนนทโรงเรยน

ของผเขยนมนกเรยนเหลออย ๑๙ คน สาเหตท

มเดกนอยเพราะในเขตบรการไมมเดก เพราะอย

ในหบเขาทดนเปนของนายทนทงหมด ผเขยนได

ปรกษาคณะกรรมการสถานศกษาเพอยบโรงเรยน

ท�าใหชวตผเขยนเปลยนสายงานจากการเปนคร

ผสอนมาสอบเปนผบรหาร ดวยแนวคดจากความ

เปนครสผบรหารคอ พฒนาผเรยน เนนคณธรรม

น�าความร สความส�าเรจ มวสยทศนวา“ผเรยนด

ครมคณภาพ ชมชนมสวนรวม” ผเขยนไดรบการ

แตงตงใหเปนผบรหารสถานศกษาในโรงเรยนขนาดเลก

จงหวดในภาคกลาง มคร ๒ คน นกเรยน ๔๗ คน

ผเขยนวเคราะหบรบทของโรงเรยน พบสภาพ

ปญหาทตองจดการเรงดวน เหมอนกบโรงเรยน

ทงสองแหงทเปนครผ สอน คอ ดานคณธรรม

จรยธรรม ครขาดการเอาใจใสในดานนเพราะม

ครนอย ภาระงานมาก ท�าใหผเรยนไมไดรบการ

พฒนาเทาทควร อกทงยงมปญหาผปกครองมฐานะ

ยากจน ปญหาครอบครวแตกแยก เดกขาดความ

อบอน ผเขยนจงตองใชแนวทางเดมคอการพฒนา

ผเรยนเนนคณธรรม น�าความรสความส�าเรจมาใช

ในสถานศกษาแหงนผเรยนมคณธรรมจรยธรรม ม

ความรบผดชอบ ไดรบรางวลตางๆ จากหนวยงาน

มากมายจนกระทงไดรบความไววางใจจากผปกครอง

ชมชน เขามารวมการพฒนาสถานศกษา สงบตร

หลานมาเขาเรยนเพมมากขน

ในป พ.ศ. ๒๕๔๙ ผเขยนไดรบค�าสงแตงตง

ใหไปปฏบตหนาทผบรหารโรงเรยนในจงหวดภาค

กลางแหงหนง เปนโรงเรยนขนาดเลก มคร ๔ คน

มนกเรยน ๔๙ คน สภาพปญหาไมแตกตางจาก

๖๔

โรงเรยนทผานมา คอผเรยนขาดการเอาใจใสดแล

ดานคณธรรมจรยธรรม สขอนามย อาคารสถานท

ขาดการดแลเอใจใส ผเขยนไดน�าโครงการเยาวชน

ไทยท�าดถวายในหลวง มการจดตงกลมเมลดพนธ

แหงความด เพอพฒนาผเรยนจนไดรบรางวลดาน

คณธรรมมากมาย

ในป พ.ศ. ๒๕๕๓ ผเขยนไดรบค�าสงแตง

ใหมาบรหารโรงเรยนนคมสรางตนเองจงหวด

สระบร (พบลสงเคราะห ๒) เปนโรงเรยนขนาด

เลกมผเรยน ๑๐๗ คน มคร ๕ คน สภาพปญหา

ทตองพฒนาเรงดวน โดยเรมจากโครงการสงเสรม

คณธรรม จรยธรรมนกเรยน วางแผนการพฒนา

ผเรยนทกระดบชน เรมตงแตชนปฐมวย กจกรรม

ส�าคญคอ การตกบาตรพระภกษ ๔๐๐ - ๕๐๐ รป

ซงมาปฏบตกจกรรมเข าวป สสนากรรมฐาน

ณ วนอทยานประชานาถ วดพระพทธบาทราช

วรมหาวหาร ซงผ เรยนสามารถฝกปฏบตตาม

วฒนธรรมชาวพทธครบขนตอน และสรางจตอาสา

ในชมชน สวนกจกรรมอนทางโรงเรยนไดพฒนาเดก

ตามแนวทางโรงเรยนวถพทธ เชน การสวดมนต

ไหวพระตอนเชา, สวดสรรเสรญคณพระรตนตรย

วนศกร, ประกาศคณความด พชวยนอง ออมทรพย

จตอาสาพฒนาสวมสขสนต ฯลฯ ถงแมผเขยนจะ

เปนผ บรหารกยงด�าเนนการพฒนาผ เรยนดาน

คณธรรมจรยธรรม โดยใชวธการในครงเปนคร

ผ สอนและปฏบตตนเปนแบบอยางในการแตงกาย

มารยาทการพด การไหว การท�าทาน รกษาศลและ

เจรญภาวนาทกวนอาราธนาศล ๕ ในวนธรรมสวนะ

อาราธนาศล ๘ เขาวดปฏบตธรรมตามโครงการ

ฟนฟศลธรรมโลก ปจจบนไดรบคดเลอกเปนรอง

ประธานชมรมครด ส�านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษาสระบรเขต ๑

จากประสบการณขางตนจนถงปจจบน

จะเหนไดวา ผเขยนไดใชความพยามยามในการ

พฒนาผเรยนใหมคณธรรมจรยธรรม คณลกษณะ

อนพงประสงคในสถานศกษาแตละแหงเปนเวลา

นานมาก บางหนาสถานศกษา ใชเวลาถง ๑๑ ป

ในผลแหงความพยายาม การทมเทและเสยสละ

ผเขยนมความภาคภมใจมากทมลกศษย

จากโรงเรยนแหงแรก ชอสรยา สทนรมย เขยน

จดหมายมาเชญใหไปรวมงานประดบยศท อ.สตหบ

ผเขยนไปรวมงาน เมอประดบยศ สรยาเดนมา

พบผเขยนนงลงบนพนหญาทงทสวมชดสขาวบน

บาประดบยศทหารเรอ กมลงกราบทเทาผเขยน

ผเขยนน�าตาไหลพรากดวยความภาคภมใจ กมลง

ไปกอดสรยา สรยากอดตอบแลวพดดงๆวา “คร

ครบถาไมใชคร ผมไมมวนน ผมขอบคณครมาก

ครบ” เราทงสองกอดกนรองไหดวยความตนตนใจ

แมเหตการณจะเกดขนตงแตวนท ๑๙ กรกฎาคม

๒๕๔๖ ปจจบนยงอยในความทรงจ�าไมลมเลอน

และสรยายงคงตดตอโทรศพทถามขาวดวยความ

หวงใย ในโอกาสส�าคญ เชน ปใหม วนแม วนเกด

ผเขยน และวนเกดสรยาเองกโทรมาขอพรจากผเขยน

แมจะปฏบตหนาทอย ณ ชายแดนนราธวาส ขอ

อ�านาจคณพระรตนตรย ปกปองคมครองใหศษย

รกปลอดภยจากอนตรายทงปวงเทอญ

๖๕

นครราชสมา เขต ๕

การไมดมสราและเสพสงเสพตดใหโทษ

เบญจศลขอท ๕

๖๖

อาการตางๆ ซงคนไมเมาท�าไมได แตคนเมา

ท�าไดไมละอาย เรยกวา หนาดาน และเปนเหตให

ท�าความชวอยางอน

เรอง

เทวญ ขอยจตรส

โรงเรยน

ดอนน�าใสวทยา

ต.บานวง อ.โพนไชย

จ.นครราชสมา

การดมสราและเสพสงเสพตดเปนโทษตอ

ตนเองและสงคม สราคอ น�าเมาทกลนแลว เรยก

กนทวไปวา เหลา เมรยคอ น�าเมาทยงไมไดกลน

เรยกวา น�าขาว หรอทชาวอสาน เรยกวาสาโท

สวนน�าเมาอนๆ เชน อ น�าตาลเมา เบยร ตลอด

จน ฝน กญชา เฮโรอน ยาบา กอนโลมเขากบสรา

เพราะท�าใหผดมหรอสบมนเมา

สงมนเมาเหลานเรยกวาสงเสพตด เพราะ

เมอเรมหรอสบครงแรกแลวจะอยากดมอยากสบ

เพมขนเรอยๆ คราวนจะเปลยนเรยกผดมหรอผ

สบนนวา ตดเหลา ตดบหร ตดกญชา ตดเฮโรอน

ตดยาบา

สงมนเมาเหลานเมอดม หรอสบแลว จะ

ท�าใหมนเมาขาดสต เปนทตงแหงความประมาท

ไมมความละอาย แสดงกรยา อาการตางๆ ซงคน

ไมเมาท�าไมได แตคนเมาท�าไดไมละอาย เรยกวา

หนาดาน และเปนเหตใหท�าความชวอยางอนได

อกหลายอยาง เชน ฆาสตว ลกทรพย ประพฤตผด

ในกาม พดเทจ พดค�าหยาบ

โทษทรายแรงตามมาคอ ท�าใหปญญาเสอม

เคยมความจ�าด ความคดเฉยบแหลมด พอเสพสง

เสพตดแลวความจ�าไมดความคดไมเฉยบแหลม เรยน

ส คนอนไมได ท�าลายสมรรถภาพทางรางกาย

ดวยโรครายตางๆ เชน โรคพษสราเรอรง มอเขยน

หนงสอไมได ใจสน ท�างานเหนอยงาย เปนมะเรงใน

กระเพาะอาหาร เพราะความรอนของสราเผาผลาญ

เปนมะเรงในตบ เปนโรคตบแขง นกดมสราจะ

มอายสนกวาคนไมดมสรา คนฉลาดจะงดเวนจาก

สงเสพตดเดดขาด เพราะไมตองการใหสงเสพตดมา

ท�าลายชวตทางออม คนโงเทานนทตดสงเสพตด

นทานคตธรรมเรอง ยาเสพตดเปนพษเปนภย

บตรเศรษฐคนหนงเกดในตระกลมสมบต

๘๐๐ ลาน ในกรงพาราณส มารดาและบดาของ

เขาคดวา “ในตระกลของเรามทรพยสมบตมาก

เราจะใหบตรของเราใชสอยอยางสบาย โดยไม

ตองท�างานสงใดเลย” จงไมใหบตรเรยนวชาอะไร

เลย ในนครนนมเศรษฐอกตระกลหนง มทรพย

๘๐๐ ลานเหมอนกน มธดาคนหนง มารดาบดา

ของเธอคดวา “เรามธดาคนเดยว ทรพยสมบตของ

เรามากมาย ธดาของเราจะใชสอยอยางสบายจน

ตลอดชวตกไมหมด” จงไมใหธดาของเขาเลาเรยน

หรอประกอบการงานอะไรเลย เมอทงสองเจรญวย

ขน แลวไดแตงงานกน ครนบดามารดาของเขาทง

สองถงแกกรรมแลว ทรพย ๑,๖๐๐ ลานกไดมารวม

อยในเรอนเดยวกนทงหมด และเขากไดรบต�าแหนง

เศรษฐแทนบดาตอไป เขาไดไปเฝาพระราชาวนละ

๖๗

๒ ครง ตามธรรมเนยม

ครงนนพวกนกเลงสราในพระนครพาราณส

คดกนวา “ถาเศรษฐคนนเปนนกเลงสราแลว ความ

ผาสกจะมแกพวกเราอยางยง เราจะพยายามใหเขา

เปนนกเลงสราใหได” นกเลงสราเหลานนจงไดถอ

เอาสราและกบแกลม ไปนงกนอยขางทางทเศรษฐ

นนจะมาจากราชสกล เมอเหนเศรษฐเดนเขามา

ใกล พวกเขาจงดมสราและกนกบแกลม พรอมกบ

กลาววา “ขอใหทานเศรษฐจงมอาย ๑๐๐ ปเถด

พวกผมอาศยทานแลวจะไดดมอยางเปนสข”

เศรษฐไดฟงค�าพดของนกเลงสรานนแลว จง

ถามคนใชทเดนตามมาวา “เขาดมอะไรกน”

คนใชตอบวา “เขาดมสรากนขอรบนาย”

เศรษฐถามวา “มนมรสอรอยไหม”

คนใชตอบวา “มนเปนน�าทมรสอรอยมาก

ทเดยว นาย”

เศรษฐกลาววา “เมอมนมรสอรอย เรากควร

ดมน�านนบาง”

เศรษฐจงใหคนใชน�าสรามาใหดมเลกนอย

ตอมาไมนาน เศรษฐกชอบดมสราเพมขนเรอยๆ

พวกนกเลงสราไดทราบวา เศรษฐชอบดมสราแลว

จงไดเขามาแวดลอมเปนบรวาร เศรษฐจะไปทาง

ไหน พวกนกเลงสรากจะตามไปดวย เศรษฐจง

ซอสราดวยเงน ๑๐๐ บาท หรอ ๒๐๐ บาท พรอม

กบแกลม ดมสราเปนประจ�า เมอเขาเขาไปสสถาน

ทฟอนร�า ขบรองดวยอาการมนเมา จงใหรางวลแก

คนฟอนร�าสวย ๒๐๐ บาท คนทขบรองเสยงไพเราะ

๑๐๐ บาท เขาใชเงนอยางสรยสรายอยางนนไมนาน

นก เงน ๘๐๐ ลานบาทของเขากหมดไป

เมอเหรญญกเรยนวา “ทานเศรษฐทรพย

ของทานหมดแลว” เขาจงพดวา “ทรพยของภรรยา

ของขาไมมหรอ” เหรญญกตอบวา “ยงมขอรบทาน

เศรษฐ” “ถาอยางนนจงเอาทรพยของภรรยาของขา

มาใชสอยตอไป“ เขาไดใชทรพยของภรรยาของเขา

ใหหมดไปเชนเดยวกน เมอเงนสดหมดแลวกขาย

นา ขายสวน ขายยานพาหนะ ในทสดแมแตของใช

ในบานกหมดไปตามล�าดบ

ครงตอมาเขาไดจ�าน�าเรอนของเขากบผ

อน เมอไมมเงนชดใชใหเขา เจาของเงนกไดไลเขา

ออกจากเรอนไป เขาไดพาภรรยาไปอาศยเรอนของ

คนอนอย ถอกระเบองเทยวไปขอทาน ปรารภทจะ

บรโภคอาหารทเปนเดนของผอน เพอประทงชวต

ของตนเองเรอยมา

๖๘

นทานคตธรรม เรอง สะใภเศรษฐ

มเศรษฐผหนง ร�ารวยมาก ภรรยาของเขา

ตายจากไปในขณะทเขาเองกชรามากแลว ใน

ประเทศอนเดย ภรรยาคอผทเปนเจาของทรพยสน

ทกอยางในครวเรอน ไมวาจะเปนเงนทอง เครอง

ประดบ เพชรพลอย ยงฉาง อาคารบานเรอนและ

ทดน ภรรยาของเศรษฐผนเปนผเกบรกษากญแจ

ทรพยสนทงหมดเอาไว เมอสนชวตลงเชนน เศรษฐ

จงคดวาจะใหใครดแลทรพยสนตอไป

เศรษฐมลกชาย ๔ คน และลกสะใภ ๔ คน

เศรษฐจงเรยกลกสะใภทง ๔ เขามาหา แลวบอก

วา เขาจะทดสอบนางทง ๔ และใครทไดคะแนน

สงสด จะไดเปนผถอกญแจทงหมด หรออกนยหนง

คอ เปนผ ดแลทรพยสนทงปวง เขามอบเมลด

ความฉลาด

นครราชสมา เขต ๕

เรอง

เสถยร หนทอง

โรงเรยน

ดอนน�าใสวทยา

ต.บานวง อ.โพนไชย

จ.นครราชสมา

และปญญา

๖๙

ขาวโพด ๕ เมลดใหแตละนาง และบอกใหเกบรกษา

เมลดขาวโพดนไวใหด เมอเขากลบมาหลงจาก ๔ ป

ผานไปแลว เขาตองการจะดวา ใครคอผรกษาเมลด

ขาวโพดเหลานไดดทสด เพราะผทสามารถรกษา

เมลดขาวโพดนไวไดดเทานน จงจะสามารถรกษา

ทรพยสมบตไวได แลวเศรษฐกจากไป

สะใภคนโตคดในใจวา “คณพอทาจะบาไป

แลว จะใหเรานงหวงเมลดขาวโพด ๕ เมลดนอย

ถง ๔ ป เหนทาจะไมไหว โยนทงไปดกวา เมอคณ

พอกลบมา เราจงคอยไปเอาทฉางมาให” แลวนาง

กโยนเมลดขาวโพดทง ๕ นนทงไป

สะใภคนทสองกคดเชนเดยวกนวา “จะม

ประโยชนอะไรทจะตองคอยกงวลถงเมลดขาวโพด

ธรรมดาๆ เชนนอย ถง ๔ ป แตถาจะโยนทงไป

กคงไมด เพราะคณพอผานชวตมามาก คงร

อะไรดๆ บางทขาวโพดทง ๕ เมลดน อาจจะเปน

ของศกดสทธกได ตอนหลงคณพออาจจะบอกให

เรากนมนเขาไป เพอจะไดโนนไดน ถาเชนนเรา

กควรจะกนมนเสยเดยวน เมอคณพอกลบมา เรา

กเอาเมลดขาวโพดจากทอนมาใหดแทนเสยกแลว

กน“ แลวนางกกนเมลดขาวโพดทง ๕ นน

สะใภคนทสามอยากจะไดเปนผดแลกญแจ

เหลานนมาก ตลอด ๔ ปนางเฝาดเมลดขาวโพด

ทง ๔ เปนอยางด

สะใภคนทส นางไดน�าเมลดขาวโพดทง ๕

ไปปลกทลานบาน ไมชาตนขาวโพด ๕ ตนกงอก

ขนมา และเมอถงเวลากออกฝก ขาวโพดแตละตน

ใหเมลดขาวโพดถง ๑๐๐ เมลด ในฤดตอมานางได

น�าเมลดขาวโพดทง ๕๐๐ เมลดนนไปปลกอก เกด

เปนตนขาวโพด ๕๐๐ ตน ฤดตอมานางกน�าเมลด

ขาวโพดทไดทงหมดไปปลกอก และฤดตอมากท�า

เชนเดยวกน เวลา ๔ ปผานไป นางสามารถเกบ

เกยวเมลดขาวโพดจ�านวนมากมายหลายตน

เมอเศรษฐกลบมา สะใภแตละคนกมเรองเลา

ตางๆ นานา เกยวกบเมลดขาวโพด แตเมอมาถง

สะใภคนทส นางบอกวาเมลดขาวโพดทง ๕ เมลด

บดนไดเจรญงอกงามเพมพนขนจนเตมโกดงแลว

เศรษฐไดฟงดงนนกรสกมความสขมาก และเหน

วา สะใภผนคอผทเหมาะสมจะรกษาทรพยสมบต

ของครอบครวตอไป

นครราชสมา เขต ๕

เบญจธรรมขอท ๕

ความมสตสมปชญญะ

๗๐

ความม สต ส มปชญญะท� า ให ตน เอง

ครอบครว และสงคมปลอดภย สต แปลวา ความ

ระลกได คอระลกไดกอนท�า กอนพด ระลกไดแลว

จงท�า จงพด เหมอนหวหนาพอคาระลกไดกอนวา

ผลไมนกนจะเปนอนตรายถงชวต เมอตรวจดอยาง

รอบคอบกรวา ผลไมตนไมตนนเปนตนไมมพษ

ไมใชมะมวงอยางทลกนองเขาใจ จงประกาศแก

ลกนองวาใครจะกนผลไมนไมได เพราะเปนผลไม

มพษ ลกนองกเชอฟง จงไมมใครเปนอนตรายเลย

สมปชญญะ แปลวา ความรตว คอ รตว

ขณะท�า ขณะพด เปนคณธรรมทมาคกบสตเสมอ

คนทมคณธรรม คอสตสมปชญญะควบคมอยเสมอ

ท�าอะไรยอมไมผดพลาด ท�าใหการงานประสบ

ความส�าเรจลลวงไปดวยด

๗๑

การดมสรา หรอสงทท�าใหเกดความมนเมา

ทกชนด จะท�าใหคนขาดสต เพราะสงมนเมาเขาไป

ยอมใจท�าใหเกดความประมาท ขบรถชนกน ขบรถ

ตกถนนเกดจากเมาสรา หรอกนยาบาเปนสวนมาก

จงมกฎหมายหามไมใหคนเมาขบรถ แตมบางคน

ฝาฝน จงมคนตายไปมากตอมาก ใหนกเรยน

สงเกตจากคนขางเคยงจะเหนโทษของสราอยาง

แทจรง เมองดการดมการสบหรอดมสงทท�าใหเกด

ความมนเมา สงยวยใหขาดสตกหมดไปประการหนง

ความมสตสมปชญญะตองระลกเสมอวา สง

ท�าใหเกดความมนเมาทกชนด ท�าใหขาดสต กอยา

ไดเกยวของกบสงมนเมาเหลานน เหมอนกบเหลา

อสรา ทไมยอมแตะตองสราอกเลย

นทานคตธรรมเรอง พอคาปลอดภยเพราะอาศยสต

หวหนาพอคาคนหนงไดจดสนคาบรรทก

เกวยน แลวน�าไปขายยงตางเมอง กอนออกเดนทาง

ทกครง เขาจะสงลกนองวา “สงใดทยงไมเคยกน

ถาอยากกนใหบอกเราเสยกอน” ลกนองของเขาทก

คนตางกเชอฟง และการเดนทางทกครงกปลอดภย

กลบมาทกคน

ครงหนง ขณะทเขาเดนทางไปคาขายตาง

เมอง เขากบลกนองไดเขาไปอยใตตนไมตนหนง

ใกลหมบานในระหวางทาง ตนไมตนนนมลกษณะ

เหมอนกบตนมะมวงทกอยาง และผลของมนก�าลง

สกเตมตน เหนแลวนากนอยางยง

บรรดาลกนองตางกถามขนทนทเมอถงตน

มะมวงนวา “ลกพ เราจะกนมะมวงตนนไดหรอไม”

เขาไมตอบในทนท เขาเดนตรวจรอบๆ บรเวณ

ตนไมนนสกคร เขารทนทวา ไมใชมะมวง จงสง

หามลกนองวา “ใครอยากนผลไมตนนนะ ถาใคร

กนจะตายเปลา” ลกนองยอนถามอยางเสยดายวา

“มนไมใชมะมวงหรอลกพ” เขาสนศรษะ “ไมใช

มะมวงดอก มนเปนตนอะไรกไมร แตมลกษณะ

คลายมะมวง” ลกนองทกคนเมอไดฟงดงนน ก

เชอฟงหวหนาโดยด ไมมใครกนมะมวงนนเลย ทก

คนกนแตอาหารทตนเตรยมมา แลวกพกผอนตาม

อธยาศย สกครกพากนหลบไป

รงเชา พวกชาวบานไดพากนออกมาด ดวย

ความมสตสมปชญญะตองระลกเสมอวา

สงท�าใหเกดความมนเมาทกชนด ท�าใหขาดสต

กอยาไดเกยวของกบสงมนเมาเหลานน

๗๒

เรอง

ส�าราญ กลมคางพล

โรงเรยน

ดอนน�าใสวทยา

ต.บานวง อ.โพนไชย

จ.นครราชสมา

ความเขาใจวา พวกพอคาตายเรยบรอยดวยกน

ผลไมตนนน เหมอนพวกพอคาทผานมา พวกเขา

คงไดขาวของ เงนทองมาแบงกนอก

ครนมาถง เหนพวกพอคาไมมใครเปนอะไร

เลย จงถามวา “ท�าไมพวกทานไมเกบมะมวงกน

เลา” หวหนาพอคาผมสตรอบคอบจงตอบวา “พวก

ทานยงไมกนเลย พวกเราจะกลากนไดอยางไร ถา

ขนกนกตายเปลาเทานน” พวกชาวบานแกลงยอน

ถามวา “มะมวงตนนมพษหรอ” เพอกลบเกลอน

ความรสกของตนเอง พอคาผมสตรอบคอบจงกลาว

วา “ถงเราไมตอบ ทานกรเตมอกแลววามนเปนไม

มพษ พวกพอคาทมาพกทนทกครง แลวกนผลของ

มนเขาไป กพากนตายระเนระนาด พวกทานกพา

กนขนขาวของ เงนทองไปอยางสบาย คราวนเรา

เสยใจดวยทพวกทานไมไดสงของ แตคราวหนา

ถามพอคาหนาโงมาอก และเหนแกปากทอง พวก

ทานคงจะไดสมประสงค วนนเราลากอนละนะ”

เขากพาลกนองเดนทางตอไป

๗๓

นครราชสมา เขต ๕

คณคาของตน

๗๔

คนทกคนทเกดมา ลวนแตมโอกาสทจะ

ท�าความดเพอเสรมสรางคณคาของตนเอง เพอ

ตนเองเปนสข โดยไมสรางความเดอดรอนใหคนอน

การเหนคณคาในตนเอง เปนสงจ�าเปน

มากในสงคมยคปจจบน เนองจากสภาพเศรษฐกจ

และความเปนอยทฝดเคองท�าใหทกคนตองดนรน

แขงขนกน ท�าใหผทออนแอ ผทไมมความร ผท

ไมมโอกาส ผทไมสามารถจะชวยเหลอตนเองได

ผทตกงาน หรอผทลมเหลวทางเศรษฐกจ ทอแท

หมดก�าลงใจเกดความรสกวาตนเองไมมประโยชน

ไมมคณคาทจะมชวตอยตอไป ท�าใหผคนเหลานฆา

ตวตายกนมากมาย หรอบางคนกประชดชวตโดย

การแกแคนสงคม ท�าใหสงคมเดอดรอน เชน ผท

ตดเชอเอดสบางคน พยายามทจะใหคนอนตดเชอ

ดวย เพอจะใหมคนทตายตกตามกนเยอะๆ ซงการ

กระท�าเชนนเปนสงทผดอยางยง

การเหนคณคาในตวเองนคนเราสามารถ

สรางไดโดยการใหก�าลงใจตนเอง พยายามท�างาน

ใหส�าเรจบอยๆ มองดคนทมความทกขหรอล�าบาก

กวาเรา ปลอบใจตนเองเสมอๆ วาปญหาทกอยาง

มทางแกไข เปนตน

การเหนคณคาในตนเองนหากเกดกบใคร

คนผนนจะเปนคนทสามารถด�ารงชวตอยในสงคม

ไดอยางมความสข จะไมมความทอแทตออปสรรค

ตางๆ และเปนผทยนดปฏบตตามกฎระเบยบของสงคม

นทานสอนใจ เรอง หนอนหนงสอ

นานมาแลวตงแตสตวตางๆ พดคยกนรเรอง

มหนอนตวเลกๆ ตวหนงอาศยอยในปารวมกบสตว

อนๆ เนองจากมนมขนาดเลกและไปไหนมาไหน

อยางเงยบๆ จงไมมใครสนใจมน ไมมใครพดคย

กบมนมากนก และตวมนเองกคดวาตวมนไมม

ประโยชนอะไรเลย ไมมคณคาควรทจะมชวตอยมน

จงหาทางทจะฆาตวตาย โดยการเดนไปใหนกกน

แตนกกไมกน เนองจากนกกนผลไมในปามาอม

แลว ยงท�าใหมนรสกวาตนเองไมมประโยชนยงขน

จงหาทางฆาตวตายใหมโดยการกระโดดลงจาก

ตนไม แตกไมตายเนองจากตกลงมาบนหนงสอเลม

หนง ยงท�าใหมนรสกตนเองไมมคณคาเสยจรงๆ

ท�าอะไรไมเคยส�าเรจ แมแตการฆาตวตาย

แตเมอมนเหนหนงสอ มนกมความคด

แผลงๆ ทจะท�าใหคนอนมานบถอมน โดยการ

ประกาศวามนเปนทายาทของหนอนหนงสอผรอบร

สามารถแกปญหาตางๆ ใหกบสตวทกตวทอยใน

ปานได เมอประกาศไปทวทงปาแลวมนกขนไปนง

และนอนบนหนงสอตลอดเวลา สตวตางๆ ในปา

กไมมใครเชอ และกยงไมมใครสนใจมนเชนเคย

มนจงพดวา “ขอใหมเหยอหลงเชอมนสกรายเถอะ

จะแกลงใหนาดเชยว” พอพดเสรจกมลงวงมาหา

เจาหนอนและบอกวา “ขาปวดฟนท�าอยางไรจงจะ

หาย” เจาหนอนนกในใจวาคราวนมนจะแกลงลงแลว

จงกบอกวา “ตองบดหตนเองแรงๆ ๕ ครง

แลวกระโดดลงจากตนไมสงๆ จากนนเอาหวโขก

ตนไมแรง ๆ แลวอาการปวดฟนจะหาย” เจาลงไดฟง

กงง แตกกลบไปท�าตาม อาการปวดฟนของเจาลงก

หายปานปลดทง จากเหตการณนนท�าใหสตวตางๆ

เรมพากนไปหาเจาหนอนมากขน แมไกทปวดทอง

เจาหนอนกใหวงรอบๆ ปา หมทขาหกเนองจาก

ตกตนไมเจาหนอนกใหเอากอนหนมาทบขาทหก

ซ�าแรงๆ สตวตางทมาใหเจาหนอนชวย ตางตอง

แปลกใจกบวธแนะน�าทแปลกๆ ของเจาหนอน

เปนอยางยง แตทกตวกลบไปท�าตามทเจาหนอน

บอก ปรากฎวาไดผลดเปนทนาอศจรรยใจยงนก

เรอง

สมชย ขนตะค

โรงเรยน

ดอนน�าใสวทยา

ต.บานวง อ.โพนไชย

จ.นครราชสมา

๗๕

ทกตวตางวงกลบมาหาเจาหนอน เจาหนอนเองก

รสกประหลาดใจเปนอยางยงมากกวาใครๆ ทง

ทมนตงใจทจะแกลงคนอนกลบเปนการท�าใหคน

อนไดด นบตงแตนนเจาหนอนกยงใหค�าแนะน�าท

หนกกวาเดม เชน ใครอยากสวยใหไปกระโดดลง

หนาผาสงๆ ใครปวยหนกๆ ใหจบโยนลงน�าแลว

จะหายปวย เปนตน และทกค�าแนะน�าจะไดผลด

ทกครง สตวตางๆ จงพากนนบถอสรรเสรญ

และมาหาเจาหนอนทกวนไมขาดสาย ทงกลางวน

กลางคน และตะโกนรองใหเจาหนอนจงเจรญๆ

ดงไปทงปาตลอดเวลา ท�าใหเจาหนอนไมมเวลาพกผอน

หรอกนอาหารทมสตวตางๆ หามาใหเลย เจาหนอน

ทงประหลาดใจ ทงโกรธทมนไมสามารถแกลง

คนอนได อกทงท�าใหมนเกดความล�าบากทจะตอง

อดทนตอการใหค�าแนะน�าทประหลาดๆ แตกลบ

เกดผลด เมอมนสดทนมนจงตะโกนไลสตวตางๆ

วา “ไป ไปใหพน ไปใหหมด ขาสดจะทนแลว ขา

ไมอยากเหนหนาพวกเจาอกแลว” แลวสตวตางๆ

กพากนหายไป เจาหนอนรสกดใจเปนอยางมาก

ทไมมใครมารบกวน มนจงนอนหลบอยางเปนสข

เมอมนตนขนมา มนกแปลกใจวาท�าไมปา

ทงปาจงเงยบผดปกต มนจงลงจากหนงสอ เดน

เขาไปในปาแลวกตองแปลกใจอยางยง ททงปาม

มนอยตวเดยว แมจะตะโกนเรยกใครกไมไดยน

เสยงขานรบ มนรสกเปนทกข เหงา หวาเหว และ

โดดเดยวขนมาทนท มนส�านกวาแมมนจะรสกวา

ตนเองไมมประโยชน แตมนกไมอยากอยผเดยว

เชนน มนกลบมาทหนงสอแลวคลานขนไปนงดวย

ความเศรา พรอมกบร�าพงกบตนเองวา “ขาอยากร

จงวาท�าไมมนเปนเชนน” ทนใดนน กมเสยงตอบวา

“เพราะทกอยางเปนไปตามทเจาตองการ” เจาหนอน

เหลยวหาทมาของเสยงแตไมพบจงตะโกนถามวา

“เจาเปนใคร” เสยงประหลาดกตอบวา “ขาเปน

หนงสอตองหามของแมมด” คราวนเอง เจาหนอน

ถงกบหงายหลงตกจากหนงสอ แลวพดวา “เจาใช

ไหม ทท�าใหสตวตางๆ หายไป” หนงสอกตอบวา

“ใช แตทกอยางเปนไปตามทเจาตองการ เพราะขา

มหนาททจะท�าใหคนทสมผสตวขาไดสมปรารถนา

ตามค�าขอทกอยาง” เจาหนอนจงรบบอกวา “ถาเชน

ขอใหสตวตางๆ กลบมาเหมอนเดม” หนงสอกพด

ขนวา “สงทขอไปแลวจะแกคนไมไดนอกจากจะ

มชวตมาสงเวย ๑ ชวตจงจะแกคนได เจายนดจะ

สงเวยชวตของตนเองเพอแลกกบสตวอนๆ ไหม

ละ” เจาหนอนกพดวา “ขายงยนยน ขาขอใหสตว

ตางๆ ทหายไปกลบมาเหมอนเดม แตชวตทจะ

แลกไมใชชวตขา แตเปนชวตของเจา เจาหนงสอ

ปศาจ” ทนใดนนกมแสงประหลาดเกดขน สตว

ตางๆ กปรากฏตวขน สวนหนงสอเลมนนไดหายไป

ตงแตนนเปนตนมาเจาหนอนรสกวาตนเอง

นนมคณคามากขนเนองจากไดท�าความด คอชวย

ชวตสตวทงปาไว และมนกเขาใจอกวา ทไมมใคร

สนใจมนนน ตวมนคดไปเอง ทไมมคนคยกบมน

เนองจากมนไมยอมพดคยกบคนอนเอง ตงแต

นนมาเจาหนอนกอยรวมกนกบสตวอนๆ อยางม

ความสข

การเหนคณคาในตนเองนหาก

เกดกบใคร คนผนนจะเปนคนท

สามารถด�ารงชวตอยในสงคมได

อยางมความสข

๗๖

จงท�าใหฉนมาโรงเรยนทกวน

ยายของฉน

นครราชสมา เขต ๕

เรองและภาพ

นกเรยน โรงเรยน

ดอนน�าใสวทยา

โรงเรยน

ดอนน�าใสวทยา

ต.บานวง อ.โพนไชย

จ.นครราชสมา

“โลกเปนอนหนง

อนเดยวกน”

ตงแตจ�าความไดยายของฉนเปนคนเลยง

ฉนมาตงแตเดกเพราะแมของฉนตองไปท�างานเพอ

หาเงนมาเลยงฉน

ตอนเขาอนบาลฉนไมชอบมาโรงเรยนยาย

ของฉนจงมาสงฉนมาโรงเรยนทกวน

ยายของฉนสอนฉนอานหนงสอและคดเลข

ทกวน

๗๗

เรอง

ธเนศ เวศรภาดาพระราชด�ารสและ พระบรมราโชวาทหลาย

องคมกแสดงใหเหนถงความตระหนกในคณคาของ

ความร คณคาของประวตศาสตร และทส�าคญ

เลงเหนความส�าคญของการบรณาการความรแบบ

องครวม

ดงพระราชปรารภในค�าสารานกรมไทยชด

เยาวชนททรงย�าถงองครวมของความร ซงจะตอง

เชอมโยงแขนงหรอสาขาวชาตางๆ เขาดวยกน ให

เปนอนหนงอนเดยวกนดงน

“สารานกรมนจดประสงคอนแรกส�าคญ

ทสดกคอ ใหผทใชสารานกรมนใหเกดความรสก

วาโลกนเปนอนหนงอนเดยวกน ตองอาศยซงกน

และกน”

ในเรองความรเรองโลกยงเชอมโยงสความ

คดเรองชาตบานเมองวา “แลวกในเวลาเดยวกน

กท�าใหเหนวาในชาตบานเมองหรอในเมองอนๆ

กตองอาศยซงกนและกน ถาไดความคดอนนอยาง

หนงกจะเกดความรสกวาชวตของตนจะตองอยใน

สวนรวม และจะตองพยายามปฏบตเพอสวนรวม

ศลปะดนตร กจะตองรวมกบวทยาศาสตร”

แมในพระราชด�ารสทแสดงเรองการท�างาน

ของกายกบจต ทรงแสดงวาสขภาพ และสขภาพ

การมความสมพนธกนดงน

“...ถาเรามาดตวเราเอง รางกายของเรา

เรามแขน มขา มหว มล�าตว มอวยวะตางๆทง

ภายนอกภายใน ถาสวนใดไมสอดคลองกนเราก

บอกวาไมสบาย ปวย แลวคนเรากบอกวาไมสบาย

ปวย แลวคนเรากจะมความสบายจรงๆกหาเวลา

นอยตองนกถงวาทกสวนของรางกายของเราจะ

ตองท�างานใหพรอมกน ใหมความสามคคกน ถา

ไมมความสามคคกน รางกายของเราตางคนตางท�า

หรอตางสวนตางท�างานของตว กไมสามารถทจะ

ท�างานได ถาดเฉพาะกาย แตวาอกสวนกมใจ คอ

จตใจของเรา ซงจะตองท�างานเหมอนกน เพอทจะ

ใหสอดคลองกบรางกาย....”

ทมา : หนงสอสรรสาระ (Reader’s Digest) ฉบบเดอน

ธนวาคม 2554

วาทศลปแหงปญญาของในหลวง

“โลกเปนอนหนง

อนเดยวกน”

๗๘

ยอนรอย

งานเขยน

ภาคเหนอลาง l เพราะหวใจอยใกลวด

ครรนทรดา นนตา

ทำไมถงเขยนเรองน

โรงเรยนอยตดกบวด แตแปลกใจวาอยใกลวดแลวทำไม

ไมไปทำบญทวดกเลยมความคดวาเรามความไดเปรยบทโรงเรยน

เราอยใกลวด แตเรากลบมองไมเหนประโยชนทเราจะไปปลก

จตสำนกเดก เพราะวาเราเปนจดเรมตนและสนสดหลายๆ

อยางกเลยคดกจกรรม๑เดอน๑วนพระขนมาเพอใหเดกได

เรมไปวด สำหรบตวเองกเหมอนกนอยใกลวดแตกไมคอยไดไป

กไมอยากใหเดกเหมอนตวเรา เรากตองปลกฝงเขาพาไปตงแต

อนบาลเพอใหเขาเกดความอยากไปทำบญ

คณครมวธการเลาเรองยงไงบางคะทไมนาเบอ

เขยนตามความรสกเองตวเองคะ อาจจะเปนคนชอบ

อานนยายดวย เลยเพมเขาไป เปนคนทชอบอานหนงสอ แลวก

ชอบสงเกต ชอบดวาตวของเรามความโชคดในเรองอะไรบาง

แลวเราไดใชความโชคดตรงนนไปทำอะไรไดบาง เชน โรงเรยน

เราโชคดทอยตดวดแลวเราไดใชอะไรจากตรงนนบางสวนใหญ

จะคดบวกอยทกเรองคะเพราะจะทำใหเราเกดความสบายใจ

ภาคอสานตอนบน l การปลกฝงคณธรรมของ

ไตหวน

ครสรเดช พนธวเศษ

มเทคนคในการจดจำเรองราวอยางไรบาง งานเขยนถงไดละเอยด

และเปนขนตอน

จดบนทกครบแตจดตามความเขาใจของตนเองเพอกน

ลมสนๆครบ

กอนการเขยนบทความไดมการเตรยมตวมากอนหรอไม

มครบเพราะผมกรอยเรยงระมดระวงเรองภาษาแลวก

พยายามเชอมใหเหนถงความเปนเหตเปนผลกน โดยเนนเรอง

คร เรองโรงเรยน เรองการบรหารโรงเรยน เรองนกเรยนตาม

แนววชาชพทตนถนด

คาดวาผอานจะไดรบอะไรจากบทความนบางคะ

คดวาจะไดรบประโยชน ในกลมผอานทอยในวยพอแมผ

ปกครองกจะไดหนมาใสใจเกยวกบเรองคณธรรมในตวเดกมาก

ขนครบ สวนในกลมผอานทเปนครบาอาจารยในกลมผบรหาร

โรงเรยน กเปนการกระตนใหนำเรองคณธรรมจรยธรรมไปแทรก

อยในการเรยนการสอนหรอทกกจกรรมทเกดในโรงเรยน

ภาคอสานตอนลาง l ชวตนคงไมมใครอยากเปน

ครกชมล อยสข

ความรสกตองานเขยนจากประสบการณจรง

คอจะเกดจากความเปนจรง จากชวตจรงๆ ของเดก

ซงบางคนอาจจะไมคดวามจรงอยในโลกน แตถาเรารสก

สะทอนในอก หรอรสกสงสาร มนสามารถกลนกรองออกมา

เปนตวอกษรไดอยางสละสลวยและไพเราะ โดยทเราคาดไมถง

เพราะเกดจากความรสกจรงๆ ของเรา พรงพรภายในหนงคน

จบอยางนเลยเปนความรสกทอยากจะบรรยาย

เทคนคการเขยนใหเหนภาพชดเจน

ใสคำบรรยายใหเกดภาพพจน ใหเกดความเปนจรง

สมจรง ใสความรสกลงไป หรอสาทก(ยกตวอยาง) ขนมาให

คนอานเหนภาพตาม เหมอนอยในเหตการณ และการใชภาษา

หรอคำทอานแลวตองรเรองทนท

การเขยนอยางไรใหชวนตดตาม

การสรปแนวคดทงหมดของเรอง จากททงปญหาไวใน

ตอนตน แลวมาคลายปมในตอนสดทาย เปนหวใจของเรอง

เพอใหผอานยงอยากอานอยากตดตามตอ

ภาคประตอสาน l เจดยทราย

ครบวกาน เลาสงเนน

ความเปนมาของงานเขยนชนน

สมยเปนเดก จะอยกบกจกรรมตรงนมาตลอด จะได

สรางเจดยทรายเปนประจำ ทำทกป กคอเรากสนก แลวก

๗๙

ประทบใจ การขนทรายแตกอนกลำบากนะ กเลยมความประทบใจ

คดถงตรงนขนมาคะ

ทำไมถงเลอกสอสารกบผอานโดยการเลาเรองผานตวละคร

ถาเดกเขาอานแลวถาแมคยกบลกเดกเขาจะรสกวามน

ใกลตวเขาดวย กเลยนำการคยกนระหวางแมกบลกตรงนใส

เขาไปมนจะซงกวากนนะคะ

กอนเขยนมการเตรยมตวอยางไรบาง

กอนเขยนกจะทบทวนในเรองของวนเวลาตรงกบวนอะไร

เพอไมใหผดพลาดในเรองของขอมล กเลยมการศกษาเทาความ

นดหนอยสวนเรองของกจกรรมเราจะรเพราะวาเราทำดวยตว

เอง สมยนเดกเขาไมคอยมกจกรรมตรงนกเลยคดวา เรองอดต

บางเรองกลวมนจะหายไปกเลยเอามาเลาใหเดกฟง เพราะวา

ปจจบนนทบานเองกไมมทรายใหขนเหมอนเมอกอนแลว

ภาคกลาง-ตะวนออก l

วถพทธ ร ตน และเบกบาน

พระครปลดสวฒนพรมคณ

พระครเขยนเรองพระธรรมใหเขาใจงายไดอยางไร

เวลาจะเขยนกตงเปาหมาย ตองการใหผอานทราบถง

เปาหมายอะไร กเขยนตามทตงเปาไว อธบายโนมนาวใหผอาน

ไดรบประโยชน ใหแงคด มมมมองหลากหลาย ทำอยางไรใหผ

อานนำไปใชประโยชนไดจรง เรองทยกตวอยางกมาจากคมภร

พระไตรปฎกเปนชาดกเรองเลาประกอบกบไดอานหนงสอของ

พระพรหมคณาภรณ อานหนงสอทาน กทำใหเหนแนวทางการ

เขยนของทานและนำมาประยกตใช

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน l ประสทธ คงศลป

ลกผชายหวใจไมแพ

ครอำไพ สงขสข

มเคลดลบอยางไร ใหงานเขยนมความละเอยดในการบรรยาย

เรองราวประวตชวตคน

เขยนตามสภาพความเปนจรง เปนสภาพความเปนจรง

ของเดกทเราตองเจอตองเหนเขาตลอดเวลาทโรงเรยนเดกสวนใหญ

มฐานะยากจน แตประสทธเขาลำบาก ครอบครวมปญหามาก

อารมณรนแรงนองคอนขางเกเรไปเรยนไหนกโดนไลออกสวน

พอกเสยชวตไปแลว นองจงตองแกปญหาคนเดยวตลอด เขา

เปนคนตาเศราชอบเกบตวไมสงสงกบใครเขากบคนอนไมคอย

ได อารมณรอน แตพอไดเปนประธานนกเรยน เขากเปลยนไป

แขงแกรง หนกแนน อยากใหดเขาเปนตวอยาง พอ-แม กเปน

ทพงไมไดแตเขากประคบประคองชวตใหดได

สวนตวสอนอยประจำ(วชาภาษาองกฤษ) ประสทธจะ

ชอบงวงและขออนญาตออกไปลางหนาลางตาบอยๆพอสงเกต

เหนกเลยสงสยไดสอบถามพดคยเขากเลาวาเขาตองไปทำงาน

หนกหลงเลกเรยน กวาจะเลกงานกดก ทกวน เคยตามเขาไป

ดเขาทำงานทนาเกลอ เหนอยประจำตรงขางทางบานแหลม

จากโรงเรยนตดถนนพระราม๒ทนสวนใหญกทำนาเกลอ โกย

เกลอเปนกองใหญๆบางกทำประมงจบปลา

ปนไดเปนครประจำชนของเขาทกคนรวมทงเพอนๆก

เลยพยายามชวยกน เขากไดเกรดดขน อยากฝากไววา คนเปน

ครนอกจากอยากใหศษยมความรกอยากใหเขามความสข เจรญ

เตบโตไปอยางสดใสอยางไมตองลำบาก อยากใหรฐบาลไดมา

สนบสนนดแลชวยเหลอตรงน

ภาคใตตอนลาง l เกรยตภม หรอสมรภม

ครอญญาน รองสวสด

ความประทบใจในงานเขยนชนน

เปนประสบการณตรงคะ ประทบใจพเอยดมากเลยคะ

เพราะวาแกเปนคนอธยาศยด และชอบชวยเหลอเพอน ตวแกเอง

แกไมหวงแตหวงคนอน ลกศษยแถวน ไมวาจะเปนเดกมสลม

หรอแขก แกสอนมาตงแตรนตายาย เพราะวาเดกอสลามเขาจะ

มลกตงแตอายยงนอยคะกเปนทงพ เปนทงญาต เปนทงครแลวก

มแรงบนดาลใจวาทานสน. ทเขต ๒ แกบอกวาใหทำสงภายใน

วนท ๑๙ คะ และวนท ๑๙ สงหาคม ตรงกบวนทแกเสยชวต

พอด

ชวยแนะนำวธการเขยนเรองราวใหด

อนดบแรกเราตองมขอมล และหาภาพทเขากบเรอง

ภาพหามาเอง และภาพจรงกยงมอย อกสวนกเอามาจากงานท

ระลกในงานศพของแกคะ แลวครกหาขอมลทางอนเทอรเนต

ดวยคะวาคนทตายไปแลวนนกคนแลว

บทความดเดน

ภาคเหนอตอนบน

โรงเรยนราชานเคราะห พะเยา เขต ๒

ภาคเหนอตอนลาง

โรงเรยนทงนอยพฒนา กำแพงเพชร เขต ๒

ภาคอสานตอนบน

สพป.ขอนแกน เขต 2

ภาคอสานตอนลาง

โรงเรยนบานเตย อบลราชธาน เขต ๕

ภาคประตอสาน

โรงเรยนบานขามทะเลสอ นครราชสมา เขต ๕

ภาคกลาง-ตะวนออก

วดญาณเวศกวน (หลงพทธมณฑล) นครปฐม

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน

โรงเรยนวชรธรรมโศภต เพชรบร เขต ๑

ภาคใตตอนลาง

โรงเรยนบานตอหลง นราธวาส เขต ๒

ภาคเหนอตอนบน

สพป.เชยงรายเขต๔

โรงเรยนบานหวยไซลำพนเขต๑

โรงเรยนบานถำผาลาดพะเยาเขต๒

โรงเรยนชมชนบานหนองเลาพะเยาเขต๒

โรงเรยนบานทงโหงเชยงรายเขต๔

โรงเรยนราชานเคราะหพะเยาเขต๒

โรงเรยนบานนาตม(ครราษฎรวทยานสรณ)แพรเขต๒

โรงเรยนบานแปะเชยงใหมเขต๖

โรงเรยนบานหวยสงหแมฮองสอนเขต๒

โรงเรยนบานแมจองเชยงใหมเขต๑

โรงเรยนอนบาลแมสะเรยง(บานโปง)

แมฮองสอนเขต๒

โรงเรยนบานปาตาลลำปางเขต๒

โรงเรยนบานดอนแกวพะเยาเขต๒

โรงเรยนบานหนองบวตำบลงมพะเยาเขต๒

ภาคเหนอตอนลาง

โรงเรยนวดทาขอยพจตรเขต๑

โรงเรยนบานวงออพจตรเขต๑

โรงเรยนบานหนองขาวพจตรเขต๑

โรงเรยนบานหนองรมตากเขต๑

โรงเรยนวดคยางกำแพงเพชรเขต๑

โรงเรยนบานไดลกพจตรเขต๒

โรงเรยนวดหวยเรยงใตพจตรเขต๒

โรงเรยนบานวงทบยาพจตรเขต๑

โรงเรยนชมชนวดคลองคะเชนทรพจตรเขต๑

โรงเรยนบานนำดวนตากเขต๑

โรงเรยนชมชนบานกำแพงดนพจตรเขต๑

โรงเรยนชมชนท๑๑วดสวรรณประดษฐพษณโลก

เขต๑

รายชอโรงเรยนในวารสารวถพทธฉบบท ๖

๘๐

โรงเรยนบานแกงซองพษณโลกเขต๒

โรงเรยนบานหนองรมตาก๑

โรงเรยนบานเขาพรกอนสรณกำแพงเชรเขต๒

ภาคอสานตอนบน

โรงเรยนบานนอยกลางคำแคนเหนอขอนแกนเขต๒

โรงเรยนบานหนองเอยนดง(ราษฎรสงเคราะห)มกดาหาร

โรงเรยนบานโพนสวางวงเยนเลยเขต๑

โรงเรยนบานแดงใหญขอนแกนเขต๑

โรงเรยนบานดอนมะจางนครพนมเขต๒

โรงเรยนเทศบาลสวนสนกขอนแกนเขต๑

โรงเรยนบานเหลาพฒนานครพนมเขต๒

สพป.ขอนแกนเขต๒

โรงเรยนนาหนองทมวทยาคมขอนแกนเขต๕

โรงเรยนบานนาโคกเลยเขต๑

โรงเรยนพลงราษฎรพทยาสรรพมกดาหาร

โรงเรยนบานเหลาพฒนานครพนมเขต๒

โรงเรยนบานดอนกลางนครพนมเขต๒

กลมโรงเรยนเทศบาลนครและสพท.ขอนแกนเขต๑

ภาคอสานตอนลาง

โรงเรยนบานหวนารอยเอดเขต๒

โรงเรยนบานคลอมตรภาพศรสะเกษเขต๑

สพป.ยโสธรเขต๒

โรงเรยนเออดใหญพทยาอบลราชธานเขต๓

โรงเรยนบานทบนอยสรนทรเขต๒

โรงเรยนกระเทยมวทยาสรนทรเขต๓

โรงเรยนบานนาเรองอบลราชธานเขต๔

โรงเรยนบานนาแมดอบลราชธานเขต๒

โรงเรยนบานคมยโสธรเขต๑

โรงเรยนบานโนนเลยงอบลราชธานเขต๕

โรงเรยนบานนาถมยโสธรเขต๑

โรงเรยนบานบอนวทยาศรสะเกษเขต๑

เพมเตมจากภมภาคอน

โรงเรยนบานดอนกลางนครพนมเขต๒

โรงเรยนบานดอนศาลานครพนมเขต๒

โรงเรยนบานหนองใหญพฒนานครราชสมาเขต๓

โรงเรยนบานชงโคระยองเขต๒

โรงเรยนปากคลองบางขนากฉะเชงเทราเขต๑

ภาคประตอสาน

โรงเรยนบานทาขเหลกนครราชสมาเขต๕

โรงเรยนบานซบเจรญสขชยภมเขต๓

สพป.นครราชสมาเขต๗

โรงเรยนนคมสรางตนเองจงหวดสระบร(พบลสงเคราะห๒)

สระบรเขต๑

โรงเรยนบานโคกสวางบรรมยเขต๓

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยาปราจนบรเขต๒

โรงเรยนบานหนองใหญพฒนานครราชสมาเขต๓

โรงเรยนดอนนำใสวทยานครราชสมาเขต๕

ภาคกลาง-ตะวนออก

โรงเรยนอดมศลวทยาพระนครศรอยธยาเขต๓

โรงเรยนบางปะอนพระนครศรอยธยาเขต๓

โรงเรยนบานยางเอนระยองเขต๒

โรงรยนวดพชนมตรปทมธานเขต๑

โรงเรยนปากคลองบางขนากฉะเชงเทราเขต๑

สถาบนอาศรมศลปกรงเทพมหานคร

โรงเรยนศรอยธยาในพระอปถมภฯกรงเทพมหานคร

โรงเรยนเสนา(เสนาประสทธ)พระนครศรอยธยาเขต๒

โรงเรยนการทำมาหากนวดโพธเฉลมรกษ

ฉะเชงเทราเขต๑

โรงเรยนเทพศรนทรนนทบร

โรงเรยนวดปากกรานพระนครศรอยธยาเขต๑

โรงเรยนหงสประภาสประสทธพระนครศรอยธยาเขต๒

โรงเรยนศรบณยานนทนนทบร

โรงเรยนวดเปรมประชากรปทมธานเขต๑

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน

สพป.สพรรณบรเขต๓

โรงเรยนบางจานวทยาเพชรบรเขต๑

โรงเรยนบวปากทาวทยานครปฐมเขต๒

โรงเรยนวดดอนไกเตยเพชรบรเขต๑

โรงเรยนบานสามแพรกเพชรบรเขต๑

โรงเรยนคงคารามเพชรบรเขต๑

โรงเรยนอนบาลวดไชยชมพลชนะสงครามกาญจนบร

เขต๑

โรงเรยนเขายอยวทยาเพชรบรเขต๑

โรงเรยนวดวมลมรรคารามราชบรเขต๑

โรงเรยนบานพมวงราษฎรบำรงราชบรเขต๑

โรงเรยนอนบาลพระบรมราชานสรณดอนเจดย

สพรรณบรเขต๒

โรงเรยนบานไผตาโมสพรรณบรเขต๒

โรงเรยนบานทรายทองประจวบครขนธเขต๑

โรงเรยนวดแกนจนทนสมทรสงคราม

โรงเรยนวดตะครำเอนกาญจนบรเขต๒

ภาคใตตอนลาง

โรงเรยนบานกะทงสงขลาเขต๓

โรงเรยนทองอยนตกลสงขลาเขต๓

โรงเรยนแมลานวทยาปตตานเขต๒

โรงเรยนเมองพงงาพงงา

โรงเรยนบานสไหงโก-ลกนราธวาสเขต๒

โรงเรยนบานปลายรานครศรธรรมราชเขต๒

โรงเรยนตนบากราษฎรบำรงตรงเขต๑

โรงเรยนไทยรฐวทยาสงขลาเขต๓

โรงเรยนวดโงกนำพทลงเขต๑

โรงเรยนชมชนวดอมพวนารามปตตานเขต๒

โรงเรยนอนบาลสราษฎรธานสราษฎรธาน

โรงเรยนวดประดหอม(สขประชาสรรค)พทลงเขต๑