บทความพเศษ

ผานไปอก ๑ ป ๒

เพราะรายจงกลายเปนด ๔

บทความดเดน

ชวตคอการคนหา ๖

เพราะหวใจ...อยใกลวด ๙

การปลกฝงคณธรรมของประเทศไตหวน ๑๒

ชวตนคงไมมใครอยากเปน ๑๗

เจดยทราย ๒๑

วถพทธ : ร ตน และเบกบาน ๒๔

ประสทธ คงศลป... ลกผชายหวใจไมแพ ๒๖

เกยรตภม หรอ สมรภม… คนสรางคน ๒๙

บทความภาคกลาง-ตะวนออก

โขนสดอดมศลวทยา ศลปะลำคา ปลกฝงคณธรรม ๓๒

เตมความสขลงไปในงาน ๓๔

เกดมาเพอเปน... คร ๓๘

สรางความดไว ตายแลวไมมโอกาสไดทำ ๔๑

การเปลยนแปลงทประทบใจ ๔๔

ตของคร ๔๖

เบอตองทนทำปลา มาเกบขหมาดกวา ๔๘

จต (ใจ) อาสา กบมหาอทกภยประเทศไทย ๕๐

คายการสรางคนดเขาสสงคม ๕๓

สรางคนดวยการคด... สชวตทสดใส ๕๕

การพฒนา “คน” บนพนฐาน “จรยธรรม” ๕๗

การพฒนาคณธรรมจรยธรรมสศกยภาพในตวนกเรยน ๖๒

กวาจะมาเปน... กระบวนการปลกฝงคณธรรมจรยธรรม ๖๕

วถพทธเชงลก

สองมอนอยทอมโลก ๖๘

ยงใหยงได ๗๑

การจดการสภาพแวดลอมอยางเหมาะสมในโรงเรยน ๗๓

ด เกง มความสข ๗๖

ปท ๒ ฉบบท ๓ ประจำเดอน มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๕๖

ทปรกษา ดร.บรรเจอดพร สแสนสข ทปรกษาบรรณาธการ รศ.ประภาภทร นยม กองบรรณาธการ ณภทร ชยชนะศร เขมเพชร ระหวางงาน สวรรณา มวงสวย โชตกา นตยนนภ

ศภสร จนทรศรสรยะวงษ พรภรณ รงทวลาภ ผสนบสนน สำนกงานคระกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ขอขอบคณ หนงสอ ทกษะแหงอนาคตใหม : การศกษาเพอ

ศตวรรษท ๒๑ สำนกพมพ openworlds, หนงสอ เตา : มรรควถทไรเสนทาง สำนกพมพ ใยไหม จำกด จดทำโดย สถาบนอาศรมศลป

ภาคกลาง-ตะวนออก

สารบญ สวสดปใหม เปนอะไรดๆ อกครงทเราไดมาทกทายกนอก

ในป ๒๕๕๕ น ทามกลางอากาศหนาวท เปลยนแปลงไปมา

บางพนทมความสข บางพนทกกำลงลำบากกบภยหนาว ตงแตปทแลว

ทธรรมชาตสอนใหเราเรยนรถงความไมแนนอน สอนใหเรารจกการ

ปรบตว ทกคนรดวาการปรบตวสำคญแคไหน แตคงไมลมวาการ

ปรบตวโดยคดถงแคตวเองนนไมมประโยชน เหมอนเมอครงทนำทวม

จะเหนวาแมบานตวเองไมทวมแตความเดอนรอนกตองกระทบมา

ถงเราไมทางใดกทางหนง ความปกตสขจะเกดไดอยางไร เมอสง

รอบขางไมไดปกตสข ทกคนอยากมความสข แตมกลมนกถงความ

จรงน เมอผมไดยอนมองตวเองกเหนวาแตละวนททำงาน มบอยครงท

พยายามทำตวปกตทงทคนรอบขางกำลงวนวาย ซงสดทายกเปนไป

ไมได ตองเขาไปเกยวของ แกไข ถาอยากอยอยางปกตสข และเมอ

มองกลบไปทเหตการณนำทวม กชดเจนวาธรรมชาตกำลงเดอดรอน

แลวเราจะอยสบายไดอยางไร หลายคนมกเผลอคดวาไมเหนจะเกยว

กนในเมอคนทเดอดรอนกไมไดอยตรงหนาฉนซะหนอย ฉนยงม

ความสขอยได นนเปนความเขาใจผดอยางมาก เพราะเขาลมความ

จรงขอน ไมมทางทคณจะมความสข ถารอบตวคณมแตความทกข

เหมอนไปกอทรายอยกลางนำ สกวนคลนกตองพงมนลง เชนกน วน

นสงคมไทยหรอแมแตโลกกำลงวนวายอยกบความเปลยนแปลงท

รายกาจ ซงเราทกคนมสวนรวม แลวจะรอหรอหลบหหลบตาไปได

นานแคไหน ถาเราอยากอยอยางมความสข อยากอยในสงแวดลอมทด

เรากควรทำใหผอนมความสข ทำใหสงรอบตวเราปกตสข แลวเราก

จะไดอยทามกลางความสข

ปใหมน วารสารวถพทธยงคงมบทความดๆ มากมายใน

เลมจะชวยสรางแรงใจ ความคดดๆ ทจะชวยใหเราลกขนมาหาวธ

ทำใหผอนมความสข สมชอ “ร ตน และเบกบาน”

ขอขอบคณ กองบรรณาธการสถาบนอาศรมศลป

๒

ใครๆ กชอบพดวาเวลาเดนทางรวดเรว

เหลอเกน การทำงานเพอสรางคนด สรางคนให

รคด รทนกเลสของตน รตว พรอมทจะแกไข

พรอมปรบเปลยนสการคดชอบ เหนชอบ นำไปส

การพดชอบ กระทำชอบ เปนเรองททาทายกบ

เหตการณทผานมาในชวตคร นกเรยนในโรงเรยน

วถพทธหรอทกโรงเรยน ทกคน ทกวนจะเจอะเจอ

แบบฝกทจะผานไปไดอยางดหรอไม ทกวนหาก

คณครโรงเรยนวถพทธเหนพองกนและไดพยายาม

เพาะบมนกเรยนผานประสบการณประจำวน

ชทางบรรเทาทกขทงทกขเลกๆ ทกขใหญๆ ของ

นกเรยน เรยนรหลกธรรมในพระพทธศาสนานำ

มาสการใชชวตประจำวน เวลาทผานมา ๙ ป

(พ.ศ. ๒๕๔๕ - ๒๕๕๔) ของโรงเรยนวถพทธ คง

สรางคนเตมคนไดอยางดทเดยว

จากการพดคย หรอไปเยยมโรงเรยนก

มกพบบอยๆ วาโรงเรยนใหความสำคญกบการ

สวดมนต ทำสมาธ และพธกรรมในทองถนเพยง

อยางเดยว ซงเปนแคเพยงเสยวเดยวของพระพทธ

ศาสนาเทานน ขอยำวาหากสวดมนต ทำสมาธ

และพธกรรมเปนเพยงเสยวเดยว อยาตความวา

“ไมควรทำ” แตควรทำตอไปและทำเพมในดาน

อนๆ ในสวนตวเหนวาการมชวโมง Homeroom

เปนเรองสำคญ จำเปนทตองมอยางยง เพราะ

เปนชวงเวลาทเมอเกดขนทกวน เปนโอกาสทคร

จะสอดแทรกการดำเนนชวตไดอยางด ครควร

เลอกประเดนมาคยกบนกเรยน ชแนะการเผชญ

กบปญหาตางๆ ของชวต ดวยเทคนควธของศาสตร

การสอนอนเปนวชาชพทครเรยนมา

ครเลอกหยบเรองราวมาเลาทเหมาะกบวย

และความสนใจในเวลานน เชนสอนนกเรยนประถม

ศกษา อาจหยบเรองเพอนคยกนเสยงดง หนไม

ชอบ ถาสอนมธยมศกษา อาจเลอกคยเรองเมอ

เสก...ทะเลาะกบภรรยาผานโลกออนไลน เปนตน

ครควรเลอกตงคำถามใหไดคดตอ สอดแทรกวธ

คดบวก เลอกใชคำชแนะ ทมภาษาบาลประกอบ

แตไมหนก เนนการอธบายความมากกวา นกเรยน

จะสรางมมมองใหมในชวตจากการไดคยกนใน

ชวโมง Homeroom ใหนกเรยนไดพยายามจบความ

รสกของตนเองออกมา โดยเฉพาะความรสกตอ

การกระทำด ท เปนปต แมเรองเลกนอยเพอ

แลกเปลยน ถายทอดความรสกดนนสเพอนๆ ใน

หอง เขาวากนวา ถามทกข เมอไดเลาออกไป

ความทกขจะหายไปครงหนง แตถามความสข

เมอไดเลาออกไป ความสขจะเพมกวาสองเทา

อกวาระหนงทนบเปนโอกาสสำคญของ

การสอนคณธรรม โดยเฉพาะ โลกธรรม ๘ คอ

วาระการประกวดแขงขน ทงดานวชาการ ดนตร

กฬา สารพดอยางทงทจดโดย สพฐ. เขตพนท

โรงเรยน หรอองคกรภายนอก เพราะการมแพ ชนะได

ดใจ เสยใจเกดชดเจน เราควรชแนะนกเรยนให

คดเหนอยางไรตอผลการประกวดนน ไมใชประชด

ประชน ไมใชยอมพายแพแบบไรทางเยยวยา ไมใช

หลงระเรงเหอเหมกบชยชนะ เราคงเคยไดยน

และไดเหนมากบตาเรองการแขงขนทครหาหนทาง

แบบใดกไดเพอใหนกเรยนชนะการประกวด แลว

ถาเราเปนฝายแพทผชนะไมซอนน เราจะทำอยางไร

นกเรยนของเราจะยงรสกดกบการประกวด พรอม

ทงปรบปรงตนเองเพอการประกวดรอบตอไปได

อยางไร สวนครทเคยทำแบบนนมา ทำทกวธให

นกเรยนของเราชนะ ไมสนใจกฎ กตกา ถงเวลาแลว

ทจะยอนสความรสก ความสำนกรบผดชอบตอ

นกเรยน วาเรากำลงเพาะบมนสยแบบใดใหเขา

แลวเรายงภมใจใหคนเรยกวา “คร” อกหรอ

พระมหาพงศนรนทร ฐตวโส พระอาจารย

โครงงานคณธรรม เยาวชนไทยทำด ถวายในหลวง

ผานไปอก ๑ ป

ดร.บรรเจอดพร สแสนสข รองผอำนวยการสำนกพฒนานวตกรรมการจด การศกษา

ไดใหขอคดเรองการประกวด การแขงขนไววา

“โครงงานคณธรรม เปนกระบวนการ

เรยนรคณธรรมอยางเปนระบบอยางเปนวทยาศาสตร

เปนการคดจรง ทำจรง เรยนรจรงของเยาวชน

ดวยตวเยาวชนเอง อนนเปนขอดและเปนหวใจ

สำคญของโครงงานคณธรรม แตมนกม “จด

ไคลแมกซ” ตรงทการเรยนรกเลสของคนทำโครง

งานคณธรรม กเลสของคนทำโครงงานกอยตรง

เรองการวางใจตอการประกวดนแหละนะ วาจะ

ทำใหเราถอดใจกบการทำความด หลงประเดน

ระหวางความดททำกบการประเมนโครงงานหรอไม

จะตดกบดกกเลสจากการแขงขนแคไหน มนจง

ไมงาย และทเราควบคมไมไดคอ ไมรวาเราจะ

ตองเจอกรรมการแบบไหน เจอแบบโหด เจอแบบ

วชาการสดๆ เจอแบบเออออ เจอแบบเอาใจ เจอ

แบบใหกำลงใจ...ฯลฯ แตทงหมดนน มนชวย

เตมเตมใหกบการทำความดของเรา เพราะมนจะ

เปนกระจกสะทอนในวธการคดวธการทำความด

ของเรา ถาเราเรยนรไดแทจรงไปเรอยๆ ถงจด

หนงเราจะแยกไดวา ททำความด “ทกความด ด

เสมอ” ความดไมควรเอามาแขงขนกน ความด

ประกวดไมได แตโครงงานคณธรรมประกวดได

ประเมนได เพอเปนการยกระดบการเรยนรไปอก

ขนหนง ไมใชแคคดและลงมอทำ แตมการประเมน

คณภาพดวย เปนการประเมนทงในมมของตนเอง

และคนอน ถาเราเรยนรธรรมะไปดวยกจะเขาใจ

วาทำไมพระอาจารยถงบอกวา การประกวดโครงงาน

คณธรรมนน ตองเขาใจวา “การประกวดไมใชการ

แขงขน แตการประกวดคอการปฏบตธรรม” อยาได

ถอดใจจากความด กขอเปนกำลงใจใหเสมอนะ”

อกเรองททอยากเลาใหฟง คณครใน

จงหวดนครราชสมาไดเลาความหลงใหฟงวา ในป

๒๕๕๓ พานกเรยนมารวมคายโครงงานคณธรรม

กบ สพฐ. แตเมอจบคาย ไมมใบประกาศฯ ให รสก

ผดหวง เพราะ สมศ. จะมาตรวจ นาจะมใบประกาศ

ไวแสดง จงไดตอวาคนของ สพฐ. ดวยถอยคำรนแรง

กลบไปดวยความโกรธและคดไวเลยวาปหนาจะ

เลกทำโครงงานคณธรรม และแลวเวลาผานไป

วนหนงมคนรจกเสยชวตจงตองไปรดนำศพ ซง

นอยครงนกทตนเองจะไปรดนำศพ ในระหวาง

รดนำศพกมองไปทมอของศพ คดไดทนทวา ไม

เหนหยบใบประกาศฯ อะไรไปไดสกใบ จงมาตงใจ

ใหมวาตอไปนจะทำงานแบบไมอยากไดใบ

ประกาศฯ อกแลว จะไมเรยกรอง เพราะในทสด

กเอาอะไรไปไมได ครคนนนพยายามหลายวธท

จะกลาวคำขอโทษคนของ สพฐ. ผานไปอกหลาย

เดอนจงขอโทษสำเรจ ดฉนจงขอเสนอวา ทำบญ

แบบทใหเดกทำโครงงานคณธรรมนนแหละคะ ใบ

ประกาศฯ เอาไปไมไดแตเอาบญนตดตวไปได

วารสาร ร ตน และเบกบาน คงเปนแหลง

เรองเลาทจรรโลงใจทกทานไดบาง ผานไปอก ๑ ป

ของการดำเนนชวต ลองถามกลบตวเองดวยวา

เราไดใชเวลาทผานไปเพอเปนตวอยางทดกบเดกๆ

ใหความคดดๆ กบเดกไปมากเทาไร สะสมบญ

ใหไดอมอกอมใจไปมากเทาใด ชนใจกบความ

เปนครมากแคไหน สะสมบญไวมากหรอยง ดฉน

เชอเหลอเกนวาทานทอานมาจนถงบรรทดนไดรบ

ความสขใจกนไปแลว ขออนโมทนากบบญทคณคร

ไดทำ ดวยใจจรง

ถามทกข เมอไดเลาออกไป ความทกขจะหายไป

ครงหนง แตถามความสข เมอไดเลาออกไป

ความสขจะเพมกวาสองเทา

๓

บนทางสายกลาง หากมรากฐานจตใจอสระ

ยอมมองเหนทกสงทกอยางไดสองดาน อกทงรวา

ดานไหนคอพนฐานของอกดานหนง หากใครปฏบต

ไดยอมเปนผลดแกตนเองโดยแท เมอดแกตนเอง

กยอมดแกสงคมทเรามสวนรวมอยางเปนธรรมชาต

บดน ฉนรำลกถงพระมหากรณาธคณ

ขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวซงทรงตรส

ไวแกประชาชนชาวไทยเอาไววา “ขอใหรจกเรยง

ลำดบความสำคญของทกสงทกอยางใหถกตอง”

อนง เมอไมนานมานฉนไดเขยนบทความ

เรองหนง โดยใหชอวา “โปรดอยาเหนแกตวมาก

จนเกนไป เพราะสงคมไทยจะไปไมรอด”

อนง เหตการณนำทวมครงนยอมชวยให

เราสามารถมองเหนคนดไดอยางเปนธรรมชาต

ดงทพทธธรรมไดชไววา “ถาไมมเหตนกยอมไมม

เหตนน” ประเดนนเรมตนจากการทฉนเรมคนหา

ขาวขนนำ แทจรงแลวพนธขาวกลมนเรากมมา

นานแลว แตไมมใครสนใจเทาไหรนก จงขาดการ

ประชาสมพนธทด

โปรดอยาดถกของเลก เพราะของเลก

เปนจดเรมตนนำเราไปสมมกวาง ครนนำมามากขน

ทำใหคนทองถน โดยเฉพาะชาวนาชาวไรจำตอง

เดอดรอนหนก เรากเรมมองเหนความสำคญของ

ชวตคนทดอยโอกาส ไมเชนนนแลวคนระดบบนก

คงเอาแตหลงอยกบความสบายดานเดยว

ในกระบวนการจดการศกษากเชนกน

ชวงหลงๆ เรามกบนกนวา ครอาจารยรวมทงนสต

นกศกษาหลายแหง เมอมปญหาสงคมกมกไมออก

มาแสดงตวเพอชวยเหลอกนเชนแตกอน ในเรองน

ฉนขอชมเชยบรรดาครอาจารยและนกศกษา

มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทเปดพนทใหคนตาง

จงหวดซงสวนใหญเปนชาวนาชาวไรไดเขามาพกพง

อาศยรมไมชายคา รวมทงตวเองมองเหนโอกาส

ในการเรยนรความทกขยากของเพอนมนษย

ฉนนกถงในชวงสงครามโลกครงท ๒ ทม

เครองบนขาศกบนมาทงระเบดในกรงเทพฯ เวลา

กลางคน ระหวางฉนเปนผบรหาร เราไดเปดโอกาส

ใหประชาชนไปกางเตนทนอนหลบภยสงคราม

จากลกระเบดกนอยางกวางขวาง และมครอาจารย

รวมทงนสตชวยกนดแลใหความสะดวกอยางใกลชด

โดยทถอวานคอหนาทของมหาวทยาลยทจะมโอกาส

ตอบแทนบญคณแกประชาชนผเสยภาษ

เพราะรายจงกลายเปนด

บทความพเศษ ศ.ระพ สาครก ๑๒ ตลาคม ๒๕๕๔

ภาพ : Creativecommons.com

๔

สำหรบสอมวลชนนน ความจรงฉนม

ความสมพนธกบคนกลมนมานานแลว โดยทถอวา

พวกเขาคอลกหลานของฉนทกคน ฉนขอชมเชย

สถานโทรทศน ไทยพบเอส ทอตสาหปดรายการ

ประจำวน เพอเปลยนมาใชเปนบรการรายงานผล

จากปญหาของประชาชนซงกำลงตกทกขไดยาก

อาจมรายอนๆ แมจะเปนรายเลกรายนอย แตฉน

กกลาวยำอยเสมอวา “รายเลกไมใชเรองทจะตอง

ไดรบการดถกวาไมสำคญ”

นแหละ ถาไมเกดปญหานำทวมเราก

มองไมเหนคนดทมความกระตอรอรน ซงเรองน

มนอยบนฐานหลกธรรมทงนน ฉนจงกลาวยำอย

เสมอวา “ธรรมะสามารถเรยนรไดจากทกเรองใน

ชวตประจำวนของตวเราเอง”

มอกเรองหนงซงฉนขอฝากไวใหทกคนคด

เธอจำไดหรอเปลาวา ฉนเคยบนอยเสมอวา แผนดน

ถนเกดของไทยทกำลงตกไปอยในมอคนตางชาต

นนมนมมากยงขนทกท แตคนไทยเองกใชชวตอย

อยางประมาท จนไมสนใจวามนจะหมดไปเทาไหรก

ไมทกขรอน คงมแตเอาตวเลขบนแผนกระดาษมา

พดกนแลวกขยำมนทงไป

อนง ฉนเคยพดมานานแลววา สำนกงาน

สงเสรมการลงทนนนมขาทงสองขางยนอยกบคน

ตางชาต ถงขนาดมนโยบายทวา “ถาสงไหนคน

ไทยยงทำไมไดกจะนำไปมอบใหคนตางชาตมา

ทำ” จนกระทงอตสาหกรรมซงมนายทนตางชาต

เปนเจาของ ไดเขามาขยายอทธพลเบยดเบยน

การเกษตรของไทยเตมไปหมด

เพราะความคดแบบนจงทำใหแผนดน

ไทยซงเราพดกนอยเสมอวา “เปนแผนดนเพอ

การเกษตร” แตเรากนำเอาอตสาหกรรมตางชาต

เขามาทบหว จนกระทงการเกษตรของไทยขาด

อสรภาพเพมมากยงขน ฉนพดถงขนาดวา ซกวน

หนงเราคงจะเหนผบรหารระดบสงเปนชาวตางชาต

กได ครงททำรายการศาลารมสวนฉนไดไปถาย

ทำถงออสเตรเลย และเทปมวนนนมนกยงอยใน

มอฉนมาตลอด แตเทปมวนสำคญทสดมนไมได

อยแคในมอเทานน หากอยในหวใจของฉนอยาง

ลกซง นำทวมครงนเราคงยงมความหวงมาบางวา

ธรรมชาตมนจะคนแผนดนผนนใหแกคนไทยได

ใชทำการเกษตรตอไปในอนาคต เพราะกระแสนำ

ทพดมาจากทางเหนอไดชะลางเอาปยธรรมชาต

บนผวดนลงมาดวย ดงนนเมอนำทวมเรากไดปย

อนทรย โดยแทบไมตองไปซอปยเคมใหเปนทาส

คนตางชาตตอไปอก

ตวฉนเองเคยพดไวแลววา “จะทำงาน

จนตายคาแผนดน” แมนำทวมจนฉนทำอะไรไมได

แตขอใหแผนดนไทยกลบคนมาสมอคนไทยเพอ

จะไดใชทำมาหากนไดในอนาคต เทานนกนบวา

พอเพยงแลวสำหรบชวตน ฉนขอฝากไวแคนกอน

แมมนจะเปนเรองสนแตจตวญญาณมนกมรากฐานท

ลกซง นแหละคอหลกธรรมอกบทหนงทพงสงวร

เอาไว เพอกชาตบานเมองอนเปนทรกของเรา

สดทายท ไมสดทายน ฉนขอฝากอก

สงหนงซงมนควรจะมอยในสวนลกของหวใจ ถา

เรายงรสกไดวาตวเองเปนมนษย สงนนกคอ “โปรด

อยาเปนคนมนสยลมงาย” แมหวนกลบไปนกถงป

พ.ศ. ๒๔๘๕ ซงฉนมอายแค ๒๐ ขวบ ตวเองกยง

จำไดดวาในชวงนน “กรงเทพฯ กลายเปนทะเล

แทบจะสดลกหลกตา” ดงนน ขอใหนกถงคำสอน

ของคนโบราณทกลาวฝากไววา “เจบแลวตองจำ”

กราบทกคนมาดวยความเคารพอยางยง

สำหรบการเสยสละทกสงทกอยางของเธอทงหลาย

เพอหวงใหแผนดนผนนมนอยตอไปไดในภายภาค

หนาไดสำเรจ รวมทงลกหลานของเราทกคนทควร

อยอยางภาคภมใจ

๕

นำทวมครงนเราคงยงมความหวงมาบางวา

ธรรมชาตมนจะคนแผนดนผนน ใหแกคนไทย

ไดใชทำการเกษตรตอไปในอนาคต

บท

ความ

ดเด

น

ภาคเหนอตอนบน พะเยา เขต ๒

ชวตคอการคนหา

เรอง

อภรด ลนฟาคนด

โรงเรยน

ราชานเคราะห

ต.ผาชางนอย อ.ปง

จ.พะเยา

ในโลกนมนษยทกคนท เกดมาบนโลก

ยอมมปญหาและอปสรรคมากมายหลายอยาง

จนบางครงขาพเจานงคดเกยวกบชวตของตว

ขาพเจาแลวขาพเจากสามารถสรปไดวา ถงแมจะ

มปญหาและอปสรรคตางๆ เกดขนกบทกคนไมวา

จะเปนตวขาพเจาเองหรอคนรอบขาง ขาพเจากคด

ไดวาชวตนคอการคนหา คนหาอปสรรค คนหา

สงทอยากรและคนหาสงตางๆ อยามวแตตง

คำาถามใหกบชวตของตนเองวาเรามาจากไหน

เรามาทำาอะไรในโลกนและปญหาเหลานเกดขน

กบตวเราไดอยางไร แมแตคณธรรมความดยงตง

คำาถามเลย และบางครงตวขาพเจากเคยผดหวง

เหมอนชวตนไมมอะไรอนอกเลยนอกจากภาระ

หนาทปญหาและอปสรรคตางๆ จนมาใชคำาวา

“ชวตคอการคนหา” ใหเปนประโยชนและทกคน

จะรวาชวตของเราคอการคนหาอยางไร จงใชชวต

ใหคมคาสมกบทไดเกดมาเปนมนษย และจงคนหา

ใหเจอ ถงจะมความสข

ขาพเจาเปนเดกคนหนงทมปญหาและ

อปสรรคมาตงแตเดกๆ ขาพเจาเคยมความรสก

ผดหวงและนอยใจในตนเองมาตงแตเดกๆ แลว

เพราะตวข าพเจ าเองกำาพร าแม ผ ให กำาเนด

มาต งแต เดกๆ ในตอนนนข าพเจ าอายได

ประมาณ ๒-๓ ขวบ คณแมกเสย หลงจากนน

คณพอกไปทำางานตางจงหวดดวย ในตอนนน

ตวขาพเจาและนองจงอาศยอยกบคณปและคณยา

แต การอย กบคณป และคณย าสมยนนจะไป

ไหนมาไหนกตองเดนอยางเดยว ตวขาพเจาเอง

กตองเดนถงแมไกลแคไหนตวขาพเจากตอง

พยายามเดนไป ไมวาจะเดนไปทำาไรหรอเดนไป

ทตางๆ กตาม หลงจากทคณพอไปทำางานได

ประมาณ ๒ ป คณพอกกลบมาบานและคณพอ

กไดแตงงานใหมและไดพามาอยบาน ตวขาพเจา

จงกลบไปอย กบคณพอและแมใหม ตอนนน

ขาพเจาอายไดประมาณ ๕-๖ ป และหลงจากนน

พอเปดเทอมขาพเจากไดเขาโรงเรยนในชนอนบาล

ขาพเจาไดไปโรงเรยนและหลงจากโรงเรยนเลกแลว

ขาพเจากไดเรมชวยคณพอคณแมทำางานบาน เชน

ชวยคณพอคณแมลางจาน ชวยคณพอคณแม

หงขาว และชวยคณพอคณแมตกนำา ซงในตอนนน

เราเปนเดกเรากอยากจะไปเลนเหมอนคนอน

เขาบาง แตเนองจากขาพเจามงานทบานจงไมได

๖

การคนหาคอการคนหาทกสงทกอยาง คนหาตวเองให เจอ

คนหาตนตอของปญหาอปสรรคใหพบ คนหาสงทเราอยากรจก

ให ได แตการคนหานนเราตองมสตอยเสมอ

๗

เลนเหมอนคนอนเขา ถงแมจะมงานเยอะแคไหน

ขาพเจากไมเคยบนเลย และบางครงกตงใจทำามาก

จะทำาใหดทสดแตกมขอผดพลาดบาง จงทำาให

ขาพเจาโดนคณพอคณแมดดาตอวาบาง ขาพเจา

กน อยใจและแอบไปรองไหบ าง ในตอนนน

คดนอยใจมากไดแตตงคำาถามใหแกชวตมากมาย

วาทำาไมเราถงไมมแมแทๆ เหมอนคนอนเขา

ถาขาพเจามแมแทๆ ขาพเจาอาจไมโดนดดาตอวา

ขนาดน และคำาถามอนๆ อกมากมาย พอขาพเจา

อายไดประมาณ ๙ ป พของขาพเจากเรยนจบ

ชนประถมศกษาปท ๖ และในตอนนนไมกลาทจะ

อยบานเลยทำาใหขาพเจาไดเสยโอกาสทจะเรยน

เปนเวลา ๒ ป และหลงจาก ๒ ปขาพเจากโตขน

และกเกดความคดอยากจะเรยนหนงสอขนมา

ทำาให ข าพเจ าตดสนใจมาเรยนใหม อกคร ง

เพราะคดวามาเรยนใหมยงไมสายทจะเรยน

การเรมตนมาเรยนใหมในโรงเรยนทำาให

ขาพเจาไดกำาลงใจจากคณครในโรงเรยนและ

ขาพเจาไดอานหนงสอมากมายจนมาเจอหนงสอ

เลมหนงคอ ปดเขาแลวลกขนส ทำาใหขาพเจา

คนหาตวของขาพเจาและมกำาลงใจมากขนคอขจด

อปสรรคและปญหาตางๆ ททำาใหตวขาพเจา

เดนไปขางหนาชาลง ขาพเจารวาไมใชวาเรา

คนเดยวทมปญหาและอปสรรคเทานน แตเราทกคน

ไมสามารถแบกปญหาและอปสรรคไวได เราตองตด

และทงบางเรองทเคยชนไป เชน เราอาจหาขอแกตว

เมอตวเองทำาผดเสมอหรอบางครงเราตองเปลยน

นสยบาง การตดปญหาและอปสรรคออกไปทำาให

เราเรมตนวนใหมไดงายขน ในปจจบนนขาพเจา

กำาลงศกษาอยชนมธยมศกษาปท ๓ และทผานมา

ขาพเจาไดเรยนรและเขาใจ ขาพเจามาถงจดนได

กเพราะวาตวขาพเจามความพยายาม มความ

อดทนมาตงแตเดกแลว จนมาถงจดนขาพเจา

ภมใจมากคะ ขาพเจาไดเรยนรวาชวตคอการคนหา

การคนหามความหมายมากเกนกรอบทเราวางไว

การคนหาคอการคนหาทกสงทกอยาง คนหา

ตวเองใหเจอ คนหาตนตอของปญหาอปสรรคใหพบ

คนหาสงทเราอยากรจกใหได แตการคนหานนเรา

ตองมสตอยเสมอ จงทำาใหตวขาพเจาไดเรยนร

วาเมอไหรทขาดสตเมอนนเรองงายจะกลายเปน

เรองยาก เรองเลกกจะกลายปนเรองใหญ แตถา

เราตงสตไดเรองเลกกคอเรองเลก เรองใหญกจะ

กลายเปนเรองเลก เรองยากกจะไมยากอกตอไป

และถาเรามสตแลวทกนาททเราหายใจอยกคอ

การคนหา บางครงกคนพบ บางครงกคนไมพบ

บางวนปวดหวไปกบปญหาและอปสรรคบาง แตก

มความสข บางครงกำาลงหวเราะอย แตกไมม

เปาหมายอะไรเลย ชวตของขาพเจาขาพเจาคนหา

เจอแลว ขาพเจาจะไมทำารายหรอทำาลายใครอก

โดยเฉพาะตนเอง และสงตางๆ นนทำาใหตวขาพเจา

ไดรวาวธเดยวทจะวงไปถงเสนชยไดคอตองลกขน

ใหมทกครงทลม เหมอนกบวาเวลาเราทำาอะไร

ผดพลาดเรามาเรมแกไขใหม ตองทำาใหดกวาเดม

หรอเวลาเราไปไหนแลวเราไมระวงเราเกดหกลม

ขนมาเรากตองลกขนและกลบมาเดนตอไป ถาเรา

ไมสกบปญหาตางๆ กเหมอนกบวาเราลมแลว

เราไมยอมลก ชวตของเราถาเราไมกลาทจะเผชญ

กบปญหา ปญหาเหลานนกไมจบเลย ดงคำาสอน

ทวา ไมกลา ไมเดนหนา ขาพเจาตองกลาเผชญ

ปญหาและอปสรรค ชวตของขาพเจาจงจะเดน

หนาได

ดงนน ปญหาและอปสรรคตางๆ ทเกดขนมา

ยอมมทางออกเสมอ ไมวาจะเปนความอดทนหรอ

การทำางาน ไมเคยทอ และเราจงคนหาสงทไดจาก

ความผดพลาดทผานมาเพราะสงทผานมาหรอสงท

ผดพลาดเหลานนกแฝงไปดวยบทเรยนอนมคา

เพราะความสำาเรจเหลานนยอมซอนอยหลง

ความลมเหลวเสมอ สวนอกอยางหนงททำาให

ขาพเจาภมใจมากกคอการทตวขาพเจาไดรวา

ความสำาเรจเหลานนยอมซอนอยหลงความลมเหลว

เสมอ เพราะทกคนทประสบความสำาเรจในชวต

ยอมมลม เหลวมากมายแตเขากไมทอถอย

เขาคนหาชวตของเขา เขาตอสกบชวตของเขา

เขาจงจะมความสำาเรจได สวนคำาวาชวตคอการ

คนหาของขาพเจานนกคอการคนหาอปสรรคและ

ปญหาตางๆ ทเขามาในชวตและพอเจอแลวก

ลงมอแกไข สวนการคนหาตนเองคอการคนหา

ทกสงทกอยางทตนเองมอยในตว และถงแม

การคนหาเหลานนจะเจอหรอไมเจอ การคนหา

ต งแตลมตาด โลกกมความโศกเศรารองไห

แตเราจะคนหาอยางไรกคอถาเปนปญหากตอง

คนหาตนเหตกอนและลงมอแกไข ถาคนหา

ตนเองกคนหาดวยการเดนหนาตอไป ถงแม

การคนหานนจะมลมเหลวบาง แตกอยาลมปดเขา

แลวลกขนสนะคะและคนหาอยางมสตดวย ทก

นาททมลมหายใจนนคอการหาและสงเหลาน

กทำาใหตวขาพเจาภมใจเปนอยางมากคะ ขาพเจา

ขอฝากทกคนวา ชวตของทกคนมคามากกวาท

เราคดไว มากกวาทเรากำาหนดไว ถาเราคนหาชวต

ของเราเจอ และอกอยางหนงคอ อยามวตงคำาถาม

ใหกบชวต จงมาคนหาชวตของเราจะดกวาการมว

มานงตงคำาถามใหกบชวต เพราะในโลกทกคนยอม

มการลมเหลว ไมมใครไมเคยลมเหลว ไมมใคร

ไมเคยผดพลาด ขนอยกบวาเขาจะจดการกบ

ความผดพลาดและความลมเหลวของเขาอยางไร

จะอยกบมนไปตลอดชวตหรอจะเรยนรสงทผดพลาด

และลกขนสใหมอกครง

สงทขาพเจาเฝาบอกกบตวเองทกวนนน

กคอ...ขนแรก ฉนตองไมเศราไปกบอปสรรค

และปญหาทเกดขนและเรยนรไวเปนบทเรยน

ครงตอไป ขนตอไปคอ ฉนตองลงมอแกปญหา

และตวฉนตองมความเชอมนอยเสมอวาทกสง

ทกอยางทตวฉนแกไขนนจะตองดขน ดขน และ

ดขน ดขนคะ

บท

ความ

ดเด

น

๘

เพราะหวใจ...อยใกลวด

เรอง

รนทรดา นนตา

โรงเรยน

ทงนอยพฒนา

ต.คลองสมบรณ

อ.คลองขลง

จ.กำาแพงเพชร

ภาคเหนอตอนลาง กำาแพงเพชร เขต ๒

เสยงระฆงดงเปนสญญาณบอกใหนกเรยน

ทกคนมารวมตวกน ถาเปนวนปกตกจะหมายถง

การเขาแถวหนาเสาธงเพอรองเพลงชาต สวดมนต

ไหวพระ และทำากจกรรมตางๆ ทโรงเรยนไดจดขน

หากแตวนนตางจากทกๆ วน เพราะเปนวนพระ

และทสำาคญเปนวนพระแรกทขาพเจาจะนำานกเรยน

และคณะครไปรวมทำาบญวนพระทวดหวทงนอย

ซงเปนวดของหมบานทโรงเรยนตงอย

เสยงนกเรยนดงพรอมกบความวนวาย

ในการจดแถว การหาปนโต และของทำาบญเรมจะ

สงบลง เหนภาพนกเรยนเขาแถวเรยงเปนแถวตอนลก

จำานวนสองแถว โดยมเสยงครคอยบอกและกำากบ

“เรยบรอยแลวคะ ผอ.” ครสภาพรบอก ขาพเจา

รบคำา “งนเราไปกนเถอะคะ เดยวจะสาย” พรอม

เดนนำาหนาขบวนนกเรยนตวเลกตวนอย ทเกอบ

ทกคนรวมทงขาพเจามมอขางหนงถอปนโต

เดนเขาสวดหวทงนอยซงตงอยตดกบโรงเรยน

โรงเรยนทงนอยพฒนา เปนโรงเรยนขนาดเลก

ทตงอยในเขตพนทชนบท ในตำาบลคลองสมบรณ

อำาเภอคลองขลง จงหวดกำาแพงเพชร นกเรยน

สวนใหญมฐานะยากจน ขาดแคลนทงความรก

ความเอาใจใสจากครอบครว เนองจากพอแม

เลกรากน บางกถกทอดทงใหอยกบป ยา ตา ยาย

ทแกชรา บางผปกครองตองหาเชากนคำา ทำาให

ในวนพระนกเรยนทำาไดเพยงนำาขาวและอาหาร

ทตนเองพอจะมหรอหามาไดอยางดทสดมาเพอ

ถวายพระ เพราะพวกเขามความหวงวาการทำาบญ

จะทำาใหชวตในวนขางหนาของพวกเขาดขน

พวกเราเดนมาถงวดในระยะเวลาไมถง

อดใจ นกเรยนถอดรองเทาวางเรยงระเกะระกะ

จนขาพเจาตองบอกใหนกเรยนชวยกนเรยงรองเทา

ใหมใหเรยบรอย นกเรยนทกคนจงชวยกนเรยง

รองเทาใหมจนเรยบรอยขน และเรมทยอยเดน

เขาไปในศาลาวด ขาพเจาเหนผใหญบานพรอมกบ

สมาชกองคการบรหารสวนตำาบลซงเปนคณะ

กรรมการสถานศกษาขนพนฐานของโรงเรยนและ

ชาวบานจำานวนหนงนงอยในศาลาวดอยกอนแลว

ขาพเจานำาอาหารจากปนโตมาเปลยนถายใส

ภาชนะของวด ระหวางนนขาพเจานกถงวนท

รวมประชมกบคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน

ของโรงเรยนเมอสองอาทตยกอนหลงจากทขาพเจา

ไดเขามาดำารงตำาแหนงผอำานวยการโรงเรยน

ทงนอยพฒนาแหงน

หลายคนทแวะเวยนเขามาในโรงเรยนของเรา

มกจะชมเสมอวาโรงเรยนของเรามการวางผง

ตวอาคารและสนามหญาทด มการจดภมทศน

ไดสวยงามมาก อกทงยงตงอยใกลกบวดงายตอ

การเดนทางไปปฏบตศาสนกจ แตสงทขาพเจา

มกเหนเสมอคอ บรเวณโรงเรยนมขยะมาก อาคาร

เรยนไมคอยสะอาดเนองจากนกเรยนไมคอย

๙

ชวยกนทำาเวร และทสำาคญ ถงแมโรงเรยนจะอย

ตดกบวดแตนกเรยนไมเคยไปทำาบญวนพระเลย

นอกจากการไปรวมงานแหเทยนจำานำาพรรรษา

เทานน ขาพเจาจงนำาเรองการทำาบญวนพระ ในชอ

“กจกรรม ๑ เดอน ๑ วนพระ” เสนอในทประชม

คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน เนองจาก

อยากเหนนกเรยนเกดความคนเคยในการเขาวด

ประกอบศาสนกจ บำาเพญสาธารณประโยชน

ศกษาธรรมะ อยางนอยเดอนละ ๑ วนพระ

รวมทงยงไดทำาบญรวมกบผปกครองและคน

ในชมชนดวย เพราะขาพเจาเชอวานกเรยน

จะสามารถซมซบความเปนผมคณธรรม จรยธรรม

เขาไปในจตใจของพวกเขาได เพราะทผานมามคน

หลายคนเสยโอกาสทจะนำาตนเองเขาไปสพระพทธ

ศาสนาโดยการไมเรมไปทำาบญตงแตเดกทำาใหเกด

ความเคอะเขนเมอจะไปทำาบญ และคงคดวา “เอา

ไวแกกอนแลวคอยไป” แตบางคนยงไมทนแก

แตกอาจไดไปกอนกม นนคอ “ไปวดเมอหมดลม

หายใจ” เมอหางวด หางพระ หางพทธธรรมคำาสอน

กทำาใหคนมจตใจทหางไกลจากความเปนคน สงคม

ในทกวนนจงมแตเรองวนวาย นาหดหใจ ไมวา

จะเปนการลกขโมย การคดโกง การขมขน การ

ทำารายรางกายกน หรอแมกระทงการฆาผอน

ยงการทจะรจกการใหอภย การเออเฟอเผอแผ ม

จตใจทเมตตา กรณาตอกนยงเปนเรองยาก เพราะ

หากไมปลกฝงคณธรรม จรยธรรม ตลอดจน

คานยมทพงประสงคใหกบเดกตงแตตอนทเขา

ยงเลก กคงจะเปนเรองทยากเกนไปทเขาจะ

สามารถคดไดเอง หรอทำาไดเองในตอนทเขา

เตบใหญ ซงคนกคงเหมอนไม ทโบราณกลาววา

“ไมออนดดงาย ไมแกดดยาก” ขาพเจาจงอยากให

พวกเขาคดวาการทำาความด และการเปนคนด

ไมใชการฝนทำาเพยงชวระยะเวลาใดเวลาหนง

แตเปนการทำาทเปนไปโดยเนอแทของจตใจของเขา

ทเปนและเปนไปอยางยงยนฝงรากลก ไมวาวน

เวลาจะผนผานไปนานซกเทาไร หรอสภาพสงคม

จะเปลยนไปเลวรายเชนไร พวกเขากยงคงเปน

เพชรทเปลงประกายแสงแหงความดอยได

“ผอ.คะ ไปตกบาตรกนเถอะคะ” เสยงเดก

หญงเปรยวเรยก ทำาใหขาพเจาตนจากภวงค ขาพเจา

จงลกขนและตกบาตรพรอมกบเดกๆ เสรจแลวจง

มานงลง เหนนกเรยนตกบาตรและทยอยมานงรอ

บางกพดคยกนเสยงดง บางกหยอกลอเลนกน ด

วนวาย เพยงชวคร ทานเจาอาวาสพรอมกบพระ

ลกวดกนงลงและเรมพธสงฆ เดกชายกลวยและ

เดกชายแกะสองมคนายกนอยทำาหนาทของตนเอง

ครงแรก ผดบางถกบาง นำาเสยงไมมนใจเนองจาก

ความตนเตน และแลวพธสงฆกผานไปดวยความ

ทลกทเล หลงจากนนนกเรยนกแยงกนไปเลอก

อาหารคาวหวานทตนเองชอบและนำาไปวางไว

ในวงของตนเองทรออย ทำาใหวงทไปแยงไมทน

มอาหารนอยกวา จนครตองบอกใหนกเรยนแบง

ใหคนอนบางและตองจดระเบยบนกเรยนใหม

กจกรรมสดทายของการทำาบญวนนคอ การบำาเพญ

สาธารณประโยชน โดยการแบงใหนกเรยนแตละ

คณะสรบผดชอบลางจาน ทำาความสะอาดศาลาวด

และเกบกวาดใบไม ขยะ บรเวณวด ซงทำาให

ขาพเจาตองสายหนาอกครงกบการทประธาน

แตละคณะสฟองวาคนนนคนนไมชวยกนทำางาน

ทรบผดชอบ การทำาความสะอาดบรเวณตางๆ

กไมเรยบรอย ซงตองใหครแตละคณะสคอย

ควบคมดแลอยตลอดเวลา เหตการณในวนนทำาให

ขาพเจาคดวาคนเราแมตวจะอย ใกลวดแตถา

ไมเคยไปสมผสกบสงดๆ ทมอยในวดเลยกยอม

ทำาใหจตใจหางไกลจากวดได

เสยงระฆงดงเปนสญญาณขนอกครง บอก

ใหนกเรยนทกคนมารวมตวกน ในวนนเปนวนปกต

เหมอนเชนทกวนทนกเรยนจะตองมาเขาแถวหนา

เสาธงเพอรองเพลงชาต สวดมนตไหวพระ และทำา

กจกรรมตางๆ ทโรงเรยนไดจดขน เชน การเลาขาว

การพดภาษาองกฤษวนละคำา และการทำากจกรรม

นองไหวพ ขาพเจาไปดกจกรรมและพดกบนกเรยน

บท

ความ

ดเด

น

๑๐

คนเราแมตวจะอย ใกลวดแตถาไมเคยไปสมผส

กบสงดๆ ทมอย ในวดเลยกยอมทำาใหจตใจหาง

ไกลจากวดได

หนาเสาธงเหมอนเชนทกครง ระหวางทเหนนกเรยน

ทำากจกรรมนองไหวพอยางเรยบรอย สวยงาม

อยนน กทำาใหขาพเจานกถงการทำาบญวนพระ

ทผานมาซงเปนวนพระท ๘ แลวทพวกเราไดไป

รวมทำาบญกบชาวบาน การทำาบญททำาใหขาพเจา

ร สกอมเอบใจในการทำาให นกเรยนเกดการ

เปลยนแปลงในตวเอง เรมตงแตการเขาแถวท

โรงเรยนเพอเดนไปทำาบญทวด ความเปนระเบยบ

ของรองเทานกเรยนทวางกอนขนศาลาวด ความ

เรยบรอยของนกเรยนทตกบาตรและนงในขณะทำา

พธกรรมทางศาสนา การรจกแบงปนของใหกบผอน

เมอจะรบประทานอาหารรวมกนทไม ว นวาย

ไมแยงชง แตรจกการรอคอย รจกการชวยเหลอ

สงคมและรจกหนาทของตนเองในการทำางานรวม

กบผอน ไมเพยงแตจะเกดการเปลยนแปลงเฉพาะ

การทำาบญวนพระเทานน บรเวณสนามและหนา

อาคารเรยนยงสะอาดเรยบรอยกวาทผานมาเปน

อยางมาก ดวยความรจกหนาท ความสามคคและ

การเรยนรการอยรวมกนของนกเรยน อกทงการแสดง

ความมนำาใจในทกครงทข าพเจาขบรถมาถง

โรงเรยนทจะมนกเรยนมาคอยชวยถอกระเปา และ

มาดวามอะไรทพวกเขาพอจะชวยไดบาง การม

มตรไมตรจตทด เคารพนบนอบผทอาวโสกวา

โดยเหนจากตลอดเสนทางทขาพเจาขบรถเขามา

ในโรงเรยน มนกเรยนทงสองขางทางสงเสยงพรอม

ยกมอไหวสวสดครบ/สวสดคะ แมกระทงเดนลง

จากรถจนถงโตะทำางาน

ความภมใจของคนทชอวาเปนครกคงจะ

เปนการท เหนศษยของตนเปล ยนแปลงไป

ในทศทางทดขน ถงแมวาการใช “กจกรรม ๑

เดอน ๑ วนพระ” ในการปรบปรงพฤตกรรม

ของนกเรยนในระยะเวลาไมถงป จะเปนระยะเวลา

อนสนแตหากกอให เกดผลด เกนคาดหมาย

ซงขาพเจาเชอวาหากพวกเราไดดำาเนนกจกรรมน

ตอไป รวมทงมการสอดแทรกกจกรรมคณธรรม

อนๆ ใหแกนกเรยนในระยะทยาวนานกวาน

เหมอนกบการบมเพาะกลาไม ทตองใชระยะเวลา

หากตองการใหกลาไมนนเปนกลาไมทเตบโต

ไปเปนไมใหญทแขงแรงและสมบรณ สามารถให

รมเงาและใหประโยชนกบผอนไดฉนใด เดกนกเรยน

ทครใชเวลาในการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมและ

คานยมทพงประสงคกจะเตบใหญไปเปนผทเปน

คนด มคณธรรม สามารถชวยเหลอผอนและเปน

ทพงของสงคมไดฉนนน ซงหากไดปลกฝงให

นกเรยนได เปนคนทมหวใจทอย ใกลวดแลว

ขาพเจาเชอวาแมรางกายของพวกเขาจะอย ณ แหง

หนใด จะหางไกลวดซกเทาไร กไมสามารถ

จะทำาใหจตใจของพวกเขาเหลานนหางไกลจาก

คณธรรมนนได

๑๑

บท

ความ

ดเด

น

การปลกฝงคณธรรม

ของประเทศไตหวน

อสานตอนบน ขอนแกน เขต ๒

จากการทผเขยนไดรบมอบหมายใหดแล

รบผดชอบกลยทธท ๒ อนเปนกลยทธเกยวกบ

การขบเคลอนนโยบายสงเสรมคณธรรมจรยธรรม

เศรษฐกจพอเพยงและสรางสำานกความเปนไทย

ภารกจสำาคญกคอการสนบสนนสงเสรมใหโรงเรยน

ในสงกดไดพฒนากจกรรมการเรยนการสอน เปน

บทบาทหนาททตองวางแผนพรอมกบปฏบตงาน

ภาคสนามรวมกบผอำานวยการสำานกงานเขตพนท

การศกษา ศกษานเทศก ผอำานวยการโรงเรยนและ

คณครคณธรรม ขณะปฏบตหนาทกตองตดตอ

ประสานงานกบหนวยงานบงคบบญชาและ

หนวยงานขางเคยงตลอดจนภาคเอกชนดวย เพอ

ทจะระดมทรพยากรมาสงเสรมกลยทธนใหเหนผล

ในระดบโรงเรยน วตถประสงคหลกคอรวมกนเพาะ

เมลดพนธแหงความดใหเกดในตวเดกใหได นบวา

เปนงานของผใหญใจดทตองรวมแรงรวมใจกน

ปฏบตหนาทเพอเดกททาทายพอสมควร ทผานมา

กลมผใหญใจดดงกลาว ไดรวมกนวเคราะห

ขอบเขตบทบาทหนาทของผมสวนรวมในโครงการ

ตางๆ พรอมกบแสวงหาแหลงเรยนรเพอจะได

เกบเกยวความรและประสบการณทางคณธรรม

จรยธรรมเพมเตมแลวนำามาแลกเปลยนเรยนร

ตามแนวทางการจดการความรทกระยะ การศกษา

ดงานทงในและตางประเทศเปนวธการททกคน

สนใจเพราะการศกษาดงานสามารถสนอง

ความกระหายใครรดวยประสบการณตรงไดใน

เวลาอนรวดเรวและตรงประเดนแมบางโครงการ

เรอง

สรเดช พนธวเศษ

สำานกงานเขตพนทการ

ศกษาประถมศกษา

ขอนแกน

อ.บานไผ จ.ขอนแกน

ตองใชงบประมาณคอนขางมากแตกไดผลคมคา

บทความนมงบอกกลาวเชงสรปสาระสำาคญการ

ศกษาดงานของผเขยนและคณะซงประกอบดวย

ศกษานเทศก คณครคณธรรมและผอำานวยการ

โรงเรยนทไดพบเหนกระบวนการปลกฝงคณธรรม

จรยธรรมผานสถาบนการศกษาขององคกรเอกชน

ในรปมลนธในประเทศสาธารณรฐจน (ไตหวน)

ดนแดนแหงภเขาสงชนและมพนทปามากถง

รอยละเจดสบหาโดยมเปาหมายการศกษาดงาน

ทมลนธพทธฉอจ มลนธทโดดเดนในเรองจตอาสา

มสาขาอยทวโลก ระหวางการศกษาดงานผเขยน

และคณะไดรบความสะดวกสบายทกประการ

เพราะ สพฐ.และศนยคณธรรมใหการสนบสนน

ทกดานทกคนจงมสมาธทจะเตมเตมเรองราวของ

คณธรรมอยางเตมท

มลนธพทธฉอจ กอตงขนดวยหลกการ

“สอนคนรวย ชวยคนจน” เพราะผยากไรขาดวตถ

ปจจยในการครองชพ สวนผมงมขาดอาหาร

ทางใจ ธรรมาจารยเจงเหยยน ผนำาหญงรางเลก

ของมลนธเหนวา ปญหาสงคมสวนใหญเกดจาก

คนรวยดงนนจงตองสอนคนรวยกอนและสอน

ควบคไปกบการชวยคนจน มลนธดำาเนนภารกจ

แปดประการขององคกรไปพรอมๆ กนเรยกวา

“หนงยางกาวเกดรอยเทาทงแปด” รอยเทาทงแปด

หมายถง ภารกจแปดประการของมลนธทสามารถ

เชอมประสานคนรนเกากบคนรนใหมและเชอม

ประสานคนรวยกบคนจนใหเขากนไดอยางด

๑๒

ภารกจ ๘ ประการประกอบดวย

๑. ภารกจการกศล ใหการดแลผยากไรระยะ

ยาว ใหการชวยเหลอฉกเฉนและออกเยยมเยอน

ผยากไรถงบาน

๒. ภารกจรกษาพยาบาล มโรงพยาบาล ม

ฟรคลนก เครอขายทางการแพทยและกลมอาสา

สมครทางการแพทยทไปตรวจเยยมผคน ทอยหาง

ไกลจากโรงพยาบาล

๓. ภารกจการศกษา สรางมหาวทยาลยฉอจ

ทเปดสอนทงสาขาแพทยและสาขาสงคมศาสตร

มวทยาลยเทคโนโลย มโรงเรยนมธยม ประถมและ

อนบาลทเนนความรกและการเคารพตอชวต ซงจะ

ไดกลาวถงการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมผาน

สถานศกษาเปนลำาดบไป

๔. ภารกจดานมนษยธรรม ผลตสอดาน

ตางๆ เพอเผยแพรภารกจของมลนธและหลก

คำาสอนของฉอจ เปนสอกลางระหวางสมาชกทวโลก

ผานสอสงพมพ วทยของมลนธและ Website

ของมลนธ ปจจบนมสอโทรทศนเปนของตนเอง

ชอสถานโทรทศนตาอาย ซงมความหมายวา

ความรกทยงใหญ ผลตรายการเกยวกบการ

สงเสรมคณภาพชวต ออกอากาศตลอด ๒๔ ชวโมง

ไมมโฆษณา

๕. ภารกจบรรเทาทกขระหวางประเทศ ให

ความชวยเหลอแกผประสบภยธรรมชาต ชวยทก

ประเทศทวโลกไมเลอกเชอชาตศาสนา

๖. ภารกจดานบรจาคไขกระดก มศนย

ขอมลไขกระดกขนาดใหญทสดในเอเชย ภารกจ

ดานนพฒนามาจากภารกจดานรกษาพยาบาล

๗. ภารกจอนรกษสงแวงลอม มงกระตน

จตสำานกของผคนในสงคมทนนยม ใหยดอายวตถ

สงของเครองใชใหนานทสด เกดประโยชนสงสด

ปจจบนโครงการรไซเคลขยะใหมคา มชอเสยงมาก

มโรงแยกขยะกระจายอยตามเมองตางๆ ๕,๐๐๐ แหง

การดำาเนนการของสถานโทรทศนตาอายกใช

งบประมาณจากรายไดรไซเคลขยะเหลานหนงใน

สามสวนของคาใชจายทงหมดของสถาน

๘. ภารกจดานอาสาสมครชมชน มศนย

๑๓

ปญหาสงคมสวนใหญเกดจากคนรวย ดงนนจง

ตองสอนคนรวยกอนและสอนควบคไปกบการ

ชวยคนจน

ปฏบตภารกจเปนศนยยอยตามความพรอมของ

ชมชน ภารกจนทำาใหผคนมความใกลชดกนยงขน

รวมกจกรรมสาธารณะกนงายขน

การปลกฝงคณธรรมจรยธรรมผานสถานศกษา

ระบบการศกษาของไตหวนเหมอนกบของ

ไทย กลาวคอ ในระดบประถมศกษาใชเวลา ๖ ป

ระดบมธยมตน ๓ ป มธยมปลาย ๓ ป และ

อดมศกษา ๔ ป หลกสตรของโรงเรยนพทธฉอจ

ซงเปนภาคเอกชนกเปนหลกสตรเดยวกบระบบ

การศกษาทใชทวไปแตเพมเตมการสอนใหเปนคนด

ไมเนนเฉพาะความเกงดานเดยว สถานศกษา

ของมลนธนจะใหความสำาคญทงทางมนษยศาสตร

และวทยาศาสตร ผบรหารโรงเรยนมลนธพทธฉอจ

บอกวาโรงเรยนทานจดอยในประเภท Alternative

Learning School (โรงเรยนทเปนทางเลอกหนง

ของวธการเรยนร) ครตองมพฤตกรรมทเปน

แบบอยางจนเปนวถชวตมจตใจออนโยนสามารถ

สอดแทรกวาทธรรมและเชอมโยงลงสการปฏบต

ไดจรงจนเปนนสย นกเรยนจะถกฝกใหชวยเหลอ

กนและกน และชวยเหลอสงคม กจกรรมทนา

ประทบใจกจกรรมหนงคอ Cleaning Time Our

School เพราะโรงเรยนไมมภารโรง และอกกจกรรม

หนงคอกจกรรมกวาดถนนนอกโรงเรยน สวนเดก

ทมปญหาซงมอยนอยมาก เพราะทางโรงเรยนรบ

เฉพาะเดกทอยรวมกบพอแมเทานน กระบวนการ

รบเขากใชวธสมภาษณเพยงอยางเดยว โรงเรยน

แกปญหาเดกมปญหาเหลานตามแนวทางปลกฝง

คณความด ใหความรกความอบอนและดแลอยาง

ใกลชด ใชวาทธรรมของธรรมาจารยเจงเหยยน

ผนำาของมลนธ ทใหขอคดขอปฏบตวา “เธอด ฉน

ด สงคมด โลกด” มาเปนแนวทางในการแกปญหา

กจกรรมการเรยนการสอนมงเนนใหนกเรยน

เรยนรจากการปฏบตแลวนำาสวถชวตดวยการฝก

ปฏบตหลายลกษณะ เชน การฝกสมาธและปญญา

ดวยจรยศลปการชงชา จรยศลปการจดดอกไมและ

จรยศลปการเขยนพกนจน มารยาทและวฒนธรรม

ฉอจกเปนเรองสำาคญทตองสอนเพอใหนกเรยน

นกศกษามความพรอมทงการศกษาชวต การเสรม

สรางบคลกภาพ การศกษาวฒนธรรมและการ

ศกษาความรกในเพอนมนษย ทธรรมาจารยบอกวา

เปนความรกยงใหญโดยเฉพาะในประเดนทกลาว

ถงในปาฐกถาธรรมทวา “ในโลกนไมมใครทฉน

ไมรก ไมเชอใจ ไมใหอภย และไมมใครทฉนให

ทงสามสงนไมได และนาสงสารคนทรกใครไมเปน

และคนทไมมใครรก” นบวาเปนถอยคำาทแสดงถง

จตใจทงดงามและแนวแนของผนำาทางคณธรรม

ทเปน นกปฏบตทานนทสอความหมายไดอยาง

สมบรณ

กจกรรมชงชาเปนการฝกสมาธทไดผลด

มากเพราะเปรยบไดกบเดกทแตกตางกน ครตอง

ใจเยนระมดระวง อยาเรงเกนไป การชงชาทำาให

จตใจแนวแน มใจบรสทธ ละเอยดออน แตละขน

ตอนของการชงชาลวนมความหมายและสงผลถง

การปลกฝงคณธรรมไปในตว การชงชาจะทำาให

เกดสต เพราะมความตงใจมนจนเกดปรากฏการณ

บท

ความ

ดเด

น

๑๔

ทเรยกวา “มอถง ตาถง ใจสมผส” การรนชาทไมรน

เตมถวยกสอความหมายถงการเหลอทวางไว

สำาหรบคนอน เหลอสำาหรบรบฟงความคดเหนคนอน

แมขณะจบชากมความหมายเชงคณธรรมจรยธรรม

ทำานองเดยวกน ไดแก จบท ๑ หมายถง การคดด

จบท ๒ หมายถง พดด และจบท ๓ หมายถงการ

ทำาด รวมความวา จะคด จะพด จะทำาสงใด ตอง

มสตระลกไดตลอดเวลา สวนกจกรรมจดดอกไม

เปนกจกรรมทตองทำารวมกบผอน เนนใหชวยกน

คดวางแผน เปนการฝกสมาธ หลอมรวมความคด

ขดเกลาจตใจใหรกในความเปนระเบยบวนย

ตระหนกและเอาใจใสอยางลกซงจนเกดผลสำาเรจ

ในชนงาน มลนธพทธฉอจซงมสถานศกษาทงระดบ

อนบาล ประถมศกษา มธยมศกษา อาชวศกษา

และอดมศกษาเปนของตนเอง เชอวา จรยศลป

การจดดอกไม กจกรรมกลมทตองทำาตงแตเดก

อนบาลจนถงนกศกษาแพทยจะชวยใหผเรยน

มความคดเปนอสระและสามารถนำาความคดอสระ

ไปสานตอกบผอนได ประสานความรวมมอรวมใจ

กบผอนในชวตจรงได เปนการปลกฝงผเรยนใหม

จตใจทดงาม ดำารงตนในสงคมไดอยางเปนสข

เปนการสอนผานกระบวนการกจกรรมทเชอมโยง

กบชวตจรงและสงรอบขาง นำาไปสการคดวเคราะห

หาเหตผลไดอยางด

การศกษาระดบอดมศกษากเปนเอกลกษณ

ชดเจน นกศกษาแพทยมหาวทยาลยฉอจไมใช

นกเรยนมธยมทมผลการเรยนระดบหวกะทเสมอไป

ระดบปานกลางกมมาก แตหลงจากเรยนจบและ

สอบรบใบอนญาตกลบสอบไดลำาดบตนๆ เปนสวน

ใหญ อาจเปนเพราะขณะศกษาในมหาวทยาลย

นกศกษาแพทยไดศกษาวชาชวตควบคไปดวยใน

หลกสตร มหาวทยาลยพานกศกษาแพทยออกภาค

สนามเพอชวยเหลอคนจน เพราะถอวาแพทย

มหนาทรกษาโรครกษาแผนดน และแมเปน

นกศกษาแพทยแลวกยงคงศกษาการจดดอกไม

และตองจดร วมกบผ อ นด งไดกลาวมาแลว

การเคารพตอผอทศรางกายใหนกศกษาแพทย

ศกษาสรระเมอวายชนมมหาวทยาลยจะให

ความสำาคญมาก นกศกษาเรยกบคคลทเปยมดวย

คณธรรมเหลานวา “บรมครผไรเสยง” ญาตมตร

ของบรมครผไรเสยงไรวญญาณเหลานจะไดรบเชญ

มารวมพธกรรมทางศาสนาอยางสมเกยรตหลงจาก

น กศ กษาแพทย ได ใ ช ร า งกายของบรมคร

เพอประโยชนทางการศกษาแลว ซงในปจจบนม

ผแจงความจำานงบรจาครางใหเปนจำานวนมาก

กระบวนการนถกออกแบบใหสอดคลองกบลกษณะ

เดนของชาวเอเชยทมคณลกษณะเดนในดาน

ความกตญญ รกชาต ออนนอมถอมตน เปนอทธพล

ทางศาสนาพทธนกายมหายานและขงจอในไตหวน

๑๕

ทมคำาสอนชดเจนในเรองความซอสตย ความ

อาวโส การจดระเบยบสงคม และการเคารพสมาชก

ในครอบครว

ตลอดระยะเวลาการศกษาดงานทง ๕ วน

หลงจากอาหารคำาทกคนจะรวมกจกรรม AAR

(After Action Review) เพอตรวจสอบทบทวนวา

แตละวนเราไดพบเหนทงความสำาเรจและปญหา

ไมควรใหความสำาคญตอความสำาเรจแตเพยง

ดานเดยว ควรใหความสำาคญกบปญหาทพบดวย

เพราะปญหาจะชวยในการพฒนาคน และการ

พฒนาคนกคอการพฒนางานพฒนาคณธรรม

จรยธรรมนนเอง นอกจากนกจกรรม AAR ยงเปน

การฝกรบฟงความคดเหนของคนอนและฝกการ

ทำางานเปนทมไดอยางดอกดวย ศกษานเทศก

ผอำานวยการโรงเรยนและคณครคณธรรมหลาย

ทานทรวมคณะศกษาดงานยดหลกการและขนตอน

AAR พรอมกบปฏบตจรงในตางแดนอยางเปน

รปธรรมนาชมเชยโดยเฉพาะอยางยงในสาระสำาคญ

ทตองถามตนเองวา สงทควรไดพบสมผสคออะไร

ทไดพบไดสมผสจรงคออะไร แตกตางกนหรอไม

ดวยเหตผลใด ทกครงทเปดวงสมมนาอยางเปน

ทางการหรอเสวนากล มยอย ไมว าจะบนรถ

ทโรงแรม ทโตะอาหาร วงสนทนาจะออกรสและได

สาระทกครงจนสามารถหลอมรวมความคดของ

คณะศกษาดงานวา ทกคนมสญญาใจทจะทำา

ความดยงๆ ขนไป และเมอโฟกสมายงแนวทาง

การทำางานในภาพรวมแลว แตละคนลงความเหน

ไปในทศทางเดยวกนวา เมอศนยคณธรรมและสพฐ.

ใหขอมลการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของตาง

ประเทศพรอมกบเปดโอกาสใหไปดของจรงถงท

แลวสำานกงานเขตพนทการศกษาและโรงเรยน

คณธรรมชนนำาจะขบเคลอนกจกรรมและขยายผล

สโรงเรยนเครอขายอยางถวนทวและยงยนอยางไร

เปนโจทยขอใหญสำาหรบทกคน

บท

ความ

ดเด

น

๑๖

ชวตน

คงไมมใครอยากเปน

ภาคอสานตอนลาง อบลราชธาน เขต ๕

เมอเปนไปแลว...เราจะทำาอยางไร...?

“คร... คร... ครครบ เดกชายโนตฟาด

บมหวเดกชายตอกแลวครบ” ยงไมทนขาดเสยง

นกเรยนชายคนหนงทร องตะโกนบอกกล มคร

ทกำาลงรบประทานอาหารกลางวน ณ โตะมาหนออน

ใตอาคารเรยนทครๆ ทกทานอปโลกนใหเปน

โตะอาหารประจำาโรงเรยน ครกชมลรบวางชอน

ทกำาลงตกขนมาเพอรบประทาน แลวรบวงไป

เรอง

กชมล อยสข

โรงเรยน

บานเตย

ต.เตย อ.มวงสามสบ

จ.อบลราชธาน

ทกลมนกเรยนทกำาลงมงด กลมนกเรยนทดวนวาย

เสยเหลอเกน “ต เปนอะไรหรอลก” ครกชมลถาม

พรอมกบคอยๆ พยงเดกชายตขนจากกองฝน

ละอองทลมลงไป เดกชายตคลกฝน มอ เทา เขา

เปอนฝน และปรากฏเปนรอยเลอดไหลออกมา

ซบๆ หลายแหงเพราะแรงทโดนฟาดหรอทำาใหลม

ลงไปคลกฝน คราบนำาตาปนคราบฝนไหลหนวง

ยอยลงมาทขางแกมเดกชายต สหนาบงบอกวา

๑๗

เจบปวดอยไมใชนอย มเสยงรองเบาๆ เหมอน

เกรงกลวอะไรสกอยางหนง ครกชมลอมเดกต

มาใตถนอาคาร แลวใชนำาลางฝนและเลอดออกบางๆ

จากนนใหคณครอนบาลหายามาใสตามแผลนน

แตครกชมลลมอะไรไปบางอยางและไมทน

ไดฟงหรอจตใจทเฝาพะวงอยแตเหตการณทเกดขน

เพยงเหตการณเดยว แตไมทนไดยนหรอฟงอก

เหตการณหนงทเปนเหตการณซอนเขามา นนคอ

เสยงครสภาพสตรทานหนงรองเสยงหลงดวยคำาพด

วา “ผอ.อยาเขาไปใกลเดกชายต ผอ.อยาจบเลอด

เดก อยาถกตวเดก มานใหเดกเขาชวยเหลอตนเอง

ผอ.มาน” เสยงครสตรทรองเสยงหลงมานน

ครกชมลไมเขาใจ และยงไมมสตทจะรบรใดๆ

ในเหตการณทผานมา ตอเมอเสรจภารกจตอเดกๆ

แลวเพราะสงตอใหครอนบาลพานกเรยนไป

พกผอน ครสภาพสตรพดตอวา“เดกชายตมพอเปน

โรคเอดส” ครกชมลตอบวา “ไมกลวหรอกเพราะ

มอไมเปนแผล” แตสงทครกชมลงนงงและสงสย

เปนไกตาแตกเพราะอยมาเปนปแลวแตไมเคย

ทราบเรองนมากอนเลย ครบางคนยงงนงงกบเรอง

ทเกด เพราะไมเคยมใครทราบเรองนมากอน

หรอทราบแลวแตเงยบๆ ไป หรอประการใดหนอ...?

นละเปนการจดไฟชนวนใหครกชมลซกถาม

ครทกทานซกถามนกการภารโรง ครอนบาล ครท

อาศยอยใกลเคยงกบบานเดกชายต “ผอ. เดกชาย

ตมพอมแมแตพอแมแยกทางกน มพสาวหนงคน

ไปอยกบแมทกรงเทพมหานคร มอาชพรบจาง

แตจ�าไมไดวารบจางท�าอะไร” นกการภารโรงคนขยน

ตอบและอยากเลาใหฟงตอไปอก “เคยไปรบจาง

ท�านากบพวกของกระผม กระผมเรยกใหรบ

ประทานอาหารดวยแตเดนหนไป ไมมารบ

ประทานกบพวกกระผม” และยงอธบายตออกวา

“นายนพพลสกตามตวและตดโรคเอดสมาครบ”

ผซกถามถามตออกอยางสนใจวา “เดกชายตตด

มาดวยไหม” ไมมคำาตอบ สายตานกการคนซอ

กมลงตำา หลบสายตา ผอ. แลวไมพดตอ แลวเดน

ไปทำางานของตนเองตามเดม

ยงไมไดใจคนถามซกท...

ผสงสยหรอผซกถามเรมหงดหงดอกเปน

กำาลง เดนตามหาครอนบาลซงกำาลงนำานกเรยน

อนบาลไปแปรงฟน และเตรยมทนอนใหเดกนอน

ตอนบายโมง คณครรอะไรมาบาง “หนกไมคอย

ทราบอะไรมาก ผวเมยคน เคยไปท�างานอย

กรงเทพมหานคร มบตร ๒ คน คนโตอยกรงเทพฯ

เดกชายตอยกบเรา เดกชายตมนสยงอแง ออนแอ

มกโดนเพอนทบต รงแกยบอยๆ” “แลวเดกชายต

มอาการเหมอนคนเปนเอดสไหม” ครอนบาลตอบ

แบบใครครวญและพจารณากอนตอบ “ไมพบวาม

อาการใดๆ หนสอนมาแตอนบาลจนถงระดบชน

ประถมปท ๑ กไมพบวาเขาเปนอะไร” เฮอ...คอย

โลงใจหนอย... ไมรวามใครเหนหรอไมทผถามม

อาการโลงใจแบบเหมอนยกภเขาออกจากอก

จากนนไดเดนไปทหองสอนของระดบชน

ประถมศกษาปท ๑ ทเดกชายตกำาลงเรยนหนงสอ

อยกบคณครหนาหวาน นางสาวปรศนา ผเอออาร

กบทกคน “พจา...ขอโทษทมารบกวน” คณคร

กำาลงสอนใหนกเรยนอานภาษาไทยดวยเสยง

ทคอนขางดง เดกหองนอานไดทกคน เดกชายต

บท

ความ

ดเด

น

๑๘

กำาลงเดนวนเวยนไปมาในหอง อานหนงสอไหมหนอ

ผสงสยกำาลงสงสยเปนกำาลง พฤตกรรมเดกชายต

จะไมนง ชางเลน ชางซนซน ราเรง อารมณด

หยอกลอเพอนบาง เบาบาง หนกบาง จนไมร

จะเอาอะไรมาชงนำาหนก เดกชายตมกรยาทผด

เพอนอยบาง สนนษฐานวา สมาธสน “พจาขอโทษ

ทเถอะ เดกชายตอานหนงสอออกไหม” ผถามรสก

อดอดและเหมอนรคำาตอบแตกเพอใหแนใจยงขน

“อานไมออกหรอก ผอ.” ผตอบตอบแบบเกรงใจ

เพราะคงกลวผถามจะตำาหนทเดกอานหนงสอไม

ออก “ไมเปนไรหรอกพ หนเขาใจแลว” “แลวพเคย

รบางไหมวาเขาเปนหรอไมเปน...” ผถามและผ

ตอบมองตากน ...นงไมมคำาตอบ “พกเพงรนะ...”

เงยบกรบ ผถามเดนออกไปพรอมคำาขอบคณและ

ขอโทษทมารบกวนเวลาสอนของคณครสาว

“หนไปเรยกเดกชายตมาขนรถ ผอ.ซ

ขอบใจมากจะ” ครกชมลไดใหนกเรยนชายไปตาม

เดกชายตมาขนรถ เดกชายตรบมาทรถผอ.

พๆ ชวยกนเปดประตรถให เดกชายตนงตอนหลง

“ต วนนครใหเธอเปนเจานายเลยนะเนย” ครกชมล

พดพรอมกบรอยยมทเมตตานกเรยนอยางเปยมลน

“ต เอย บอกทางไปบานใหครนะ” “ครบ” เดกชาย

ตราเรง สดใส บรสทธอะไรเชนน รถยนตคนเกา

สมอๆ มรอยบบและชนมานบครงไมถวนคอยๆ

เคลอนออกจากโรงเรยน โดยมนกเรยนนำาทางไป

จนถงบาน ระหวางทางทกทายผปกครองเปนระยะๆ

“ผอ.ไปไหน” ผปกครองถามและรบไหวตอบ

“สงตจะ” เมอรถเคลอนไปอยางชาๆ มรอยยม

ผปกครองและมองตามรถมาแตไมไดยนวาพดวาอะไร

แตทานชางยมอยางละมนละไมเสยเหลอเกน...

เมอมาถงบ านเดกชายต พบคณยาย

ทชราภาพมาก รปรางผอมโซ ผวดำา มรอยเหยวยน

ทวใบหนา เสอผาเกาๆ ยมและยกมอไหว อธยาศย

ใจคอทานชางอาร แตแววตาทานดทกขปนเศรา

เสยเหลอเกน ผมาเยอนโอบไหลหญงชราทชอ แชม

เบาๆ และเมอมองเขาไปในบานทเหมอนจะเปน

กระตอบปนไมโทรมๆ หลงหนง หลงบานมยงขาว

หลงเลกๆ พบชายอายประมาณ ๓๕ ป แตงกาย

ดวยชดสดำาๆ เสอสดำา กางเกงขาสนสดำา หนาตา

โทรม เศราๆ ไมมรอยยมบนใบหนา แตยกมอไหว

ผมาเยอน และไมพดอะไร แมจะอยากพดดวย ชาย

คนนนกมาควาแขนลกไปหลงบานทนท ไมพด

อะไร สกพกกไดยนเสยงเดกชายตรองเสยงเบาๆ

อยกบชายคนนน “...ยายจะ สบายดหรอ ท�านา

แลวหรอยง” “ซ�าบายดจะ นากไมไดท�าดอก

ไดแตรบจางท�านาไปวนๆ” ยายตอบพรอมกบ

นงลงทขอนไม แลวเคาจะกนอะไรหนอ...? แลว

เลยงลกกบหลานอยางไร...? ชวตของเราเจอแต

เรองแบบนตลอดของการรบราชการมา “พอของต

กนยา ใชเขมฉดยาทมทแขน เมอตอนอยกรงเทพฯ

แลวกไมรสกอะไรมาบางๆ ยายกไมคอยอยาก

เซาซ คาดคนเอาค�าตอบจากเขาเทาไหรหรอก

...แมตกอมพมนไปอยกรงเทพฯ นานแลวละ...”

เหมอนคำาพดเหลานนจะพรงพรออกมาอยางไมยง

คนฟงเขาใจดวยสามญสำานก ผ เปนแมไมวา

จะเลยงลกจนโตแลวเพยงไร จนมหลานเตมบาน

นาจะเปนวยทเบกบานไดชนชมความสำาเรจของลก

ความนารกของหลาน เปนวยทนาจะไดพกผอน

๑๙

บาง แตดจากสภาพแลว คณยายตองเปนหวเรยว

หวแรงใหญในการทำามาหาเลยงชพใหทง ๓ ชวต

ในครอบครว ตราบใดเมอหวอกของคนเปนแม

หวอกของคนเปนยายงมนคงเทยงแทเปรยบ

เหมอนเสาหน เปรยบเหมอตนโพธทยงคงเปน

เสาหลกของครอบครว ยงคงเปนรมโพธรมไทรของ

ลกหลาน

“ยาย... ไมตองหวงหรอกงวลใดๆ วาหน

จะท�าความเดอดรอนใดๆ มาใหหรอก ไมตองกลว

ใดๆ ทงสน ท�าบญภาวนาวาคงตองมสกวนหรอก

ทเราจะสบายกบเขาไดบาง หนจะพยายามชวย

คณยาย ยายท�าใจใหสบายนะ หนขออนญาต

เลาเรองนออกสสายตาผอานหรอผฟงบางนะ...”

“ยายไมวาอะไรหรอก ชาวบานเคาพดกนวา

ผอ.นนแสนด” “ยายเลยงดลกหลานใหดนะ หน

เชอสวรรคมตานะยาย” ยายมนำาใสๆ ไหลออกมา

ทขอบตา เดนมาสงผมาเยอนทรถ ยกมอไหว

ปดประตบาน ผมาเยอนเรมสงเกตวาประตบาน

สวนใหญถายงไมมดคำาจะคงยงไมปดประตบาน

แตบานนปดประตบานตงแต ๔ โมงเยน

ภาพทกภาพยงคงฝงแนนในจตใตสำานก

เสยงทกเสยงย งคงก องอย ในโสตประสาท

เหตการณทเกดขนเหมอนฝนทตนขนมาแลวหายไป

อยากใหเปนเชนนนเสยเหลอเกน แตฝนของเดก

ชายตเปนจรง จะหยดฝนนนไดหรอ ในเมอเรอง

ทงหมดทกลนออกมาจากภาพทไดไปพบเหน

มนเปนเรองจรงทงหมด รายละเอยดชวตพอ

ของเดกชายต... ทานอยากทราบไหม...? แลวแม

ของเดกชายต จะเปนอยางไร...? คณยายลละ

จะเผชญชวตอยางไรหนอ...? มเพยงทานเทา

นนแหละทจะชวยพวกเขาไดในเวลาน จะถาม

ยอนถงอดตกคงไมมความหมาย แตควรจะถามถง

อนาคตมากกวา... อกหลายชวตทเปรยบเหมอน

โรงละคร ยงคงดำาเนนไปเรอยๆ บนความยากแคน

แสนเขญ แตเผอญมาพบเหนเขาแลว ...ละซ...

ชวตนคงไมมใครอยากเปน...แต...เมอเปนไปแลว...

เราจะทำาอยางไร...? คำาตอบอยททานผอานทกคน

วาจะตองทำาอยางไรกบชวตของพวกเขา...?

บท

ความ

ดเด

น

๒๐

ประตอสาน นครราชสมา เขต ๕

“คณแมขาท�าไมเราตองขนทรายเขาวดดวย

ละคะ” เดกหญงทราย ลกสาวตวนอยถามแม

เมอไดยนเสยงระฆงดงขนซงเปนสญญาณใน

การไปขนทรายเขาวด

“การขนทรายเขาวดเพอกอเจดยทราย

เปนพทธบชาแดองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา

ซงจะท�ากนในวนตรษไทยตรงกบวนแรม ๑๕ ค�า

เดอน ๔ ซงเปนวนสนปของไทยเรา พอเดอน ๕

กนบเปนปนกษตรใหมจะ”

กอนถงวนตรษประมาณ ๔-๕ วน ชาวบาน

ทงเดก ผใหญ ผเฒาผแก กจะชวยกนขนทรายมา

กองรวมกนไวทลานวดตามทพระทานไดปกหลกไว

เจดยทราย

เรอง

บวกาน เลาสงเนน

โรงเรยน

บานขามทะเลสอ

อ.ขามทะเลสอ

จ.นครราชสมา

ใหเปนแถวๆ หลกละกอง ทกปจะมกองทราย

หลายกอง การทำาเจดยทรายน จงเปนเวลาทหนม

สาวไดทำางานรวมกนซงอยในสายตาของผเฒาผแก

และจะสงเกตเหนไดวาลกสาว ลกชายของบานใด

ชอบพอกน พอถงวนสงกรานตกจะมประเพณ

รดนำาดำาหวผใหญ มการรำาวง ซงเปนโอกาสทหนม

สาวไดใกลชดสนทสนมกนอกวาระหนง สวนเดกๆ

นนไมตองหวงสนกสนานกนเตมทตงแตขนทราย

เลยทเดยว เพราะเปนสงทเดกๆ ชอบมาก

“แลวลกอยากรไหมวาการกอเจดยทรายน

เขาท�ากนมาตงแตเมอไร ถาหนอยากรแมจะเลาใหฟง”

“อยากรซคะ คณแมขาเลามาเรวๆ คะ”

๒๑

ลกสาวตวนอยเรงคณแม

“การกอเจดย ทรายน มมาตงแตสมย

พทธกาล จากพระไตรปฎกกลาวถงการกอเจดย

ทรายไววา วนหนงพระเจาปสเสนทโกศล ทรง

พกผอน ณ หาดทรายรมฝงแมน�า ทอดพระเนตร

เหนทรายขาวสะอาดราบเรยบ ทรงมพระด�ารวา

ควรท�าเปนรปเจดยขนเพอบชาพระรตนตรย ดกวา

ทจะมาเดนเลนโดยเปลาประโยชน เมอทรงด�าร

เชนนนแลวกลงมอกอทรายเปนรปเจดยดวย

พระองคเอง เหลาบรวารทงหลายทตามเสดจ

กลงมอกอเจดยทรายตามไปดวย เมอส�าเรจแลว

มองดเปนทวแถวสวยงามเกดความสงบ ปตยนด

เปนทยง เมอนบแลวปรากฏวามเจดยทรายถง

๘๔,๐๐๐ องค”

แมสงเกตเหนวาลกสาวตวนอยตงใจฟง จง

เลาตอไปวา

“จากนน พระเจาปสเสนทโกศลทรงโสมนส

ยงนก เสดจกลบบพผารามมหาวหารในนครสาวตถ

ถวายอภวาทแลวทรงนงขางองคสมเดจพระสมมา

สมพทธเจา แลวกราบทลถามถงอานสงสของการ

กอพระเจดยทรายบชาพระรตนตรยทพระองค

ทรงกระท�ามาแลวโดยตลอด พระพทธองคทรง

โปรดประทานพระธรรมเทศนาวา”

“ชนเหลาใดมศรทธาเลอมใสอตสาห

พากเพยรท�าการกอสรางเจดยทรายใหญนอยกด

ดวยศรทธาอนแรงกลากจะไมไปสอบายภมตลอด

รอยชาต ถาเปนมนษยกจะเปนผมงคงดวยทรพย

สมบต มบรวารเปนจ�านวนมาก ครนตายไปจะได

เกดในสวรรค แมนพระตถาคตเองกเคยไดกระท�า

มาแลวในครงเปนพระโพธสตว”

“คณแมขาอยางนหมบานเรากไดท�าบญ

ทยงใหญมาโดยตลอดทกปใชไหมคะ ตงแตลก

จ�าความไดลกกไดขนทรายและกอเจยทรายทกป

ซงบางหมบานเขากไมท�ากนแลว”

“ใชจะ ตงแตเมอครงทแมยงเปนเดกอย

คณตาคณยายทานกพาท�ามาทกปเชนกน การขน

ทรายเขาวดยงเปนประเพณสบทอดความสามคค

ของคนในหมบาน และเปนการช�าระหนสงฆทพวก

บท

ความ

ดเด

น

๒๒

เราไดเหยยบย�าใหดนตดเทาออกจากวด บางครง

ผเฒาผแกถอตะกราอาหารมาวด ทานกยงเอา

กอนดนใสมาดวย ทใดเปนหลมเปนบอกเอาดนทง

ลงไปใหราบเรยบ ผคนสญจรไปมาจะไดไมเปน

อปสรรค อกทงทรายทเราชวยกนขนมานพระทาน

ยงน�าไปใชในงานกอสราง ซอมบ�ารงเสนาสนะได

อกมากมายเปนการช�าระหนสงฆโดยไมตองลงทน

เพยงแตลงแรง เราตองรกษาประเพณนไวเพราะ

ทกวนนยงเหลอประเพณขนทรายเขาวดอย ใน

ประเทศไทยและประเทศลาวเทานน” ลกสาว

ตวนอยดใจและตนเตนทจะไดกอเจดยทรายในอก

๒ วนขางหนา ทกคน ทกบานจงไดจดหาดอกไม

และสงทจะนำาไปปกบนยอดเจดยเพอตกแตงเจดย

ทรายใหสวยงาม

“คณแมขา นกจะหาโมงเยนแลวพระทาน

ท�าไมยงไมตระฆงสกทละคะ”

“ใจเยนๆ ซจะ นเราเตรยมทกอยางพรอม

แลว พอสญญาณระฆงดงขนเรากไปกนไดเลยจะ”

กอนวนตรษไทย ทกคนในหมบานจะมา

รวมตวกนทวดเพอทำาการกอเจดยทราย แตละคน

แตละครอบครวจะนำาดอกไม พวงมาลยมาดวยเพอ

ตกแตงเจดยใหสวยงาม รงเชาของวนตรษไทย

ทกคนแตงตวสวยงามมาทำาบญพรอมกนทวด

พรอมนำาหอมนำาปรงมาประพรมเจดยทกองค

ดอกไมธปเทยนนำามาบชา ขนนำามาทำานำามนตและ

ธงกระดาษประกาศสวนบญสวนกศลใหบรรพชน

มารวมอนโมทนาบญ ปกไวทกองทราย มความ

วา... “ ธงผนนท�าไปถงพระอนทร พระพรหม พระ

ยม พระกาฬ ทาวจตโลกบาลทงส โปรดน�าขาวบญ

กศลนไปถงญาตทงหลาย ผลวงลบไปใหไดทราบ

ในกองบญ กองกศลทลกหลานไดกอเจดยทราย

ถวายเปนพทธบชาแกพระรตนตรย พรอมทงถวาย

หนเกา หนใหมทเราทานทงหลายไดลวงเกน

พระพทธ พระธรรม พระสงฆ ขอใหเปนอโหสกรรม

อยาไดมเวรหนกรรมตดภพตดชาตอกเลย สาธ

สาธ สาธ”

๒๓

บท

ความ

ดเด

น

ภาคกลางตะวนออก นครปฐม

คณลกษณะสำาคญของพระพทธเจากด

พระอรยสาวกกด จะมจดเดนทสามารถพดแบบ

รวบรดใหกระชบไดวา เปนผร ตน และเบกบาน

คณลกษณะนควรจะมปรากฏในพทธศาสนกชนทก

คนดวย เพราะเปนการบงบอกถงเอกลกษณพเศษ

ทแยกไดวาเปนชาวพทธทแทจรง ซงไมใชเปนคน

ทไรปญญา คนหลง คนมวเมา และคนทมความทกข

มความคบแคน เดอดรอนใจ จตใจหดห เหงาหงอย

เศราสรอย เสยใจ อะไรประเภทน ตองเปนคน

แกลวกลา อาจหาญ มนใจ สงาผาเผย มใบหนา

ทยมแยมแจมใส ราเรง เปนผไกลจากกเลส จะอย

ทไหนกยอมจะทำาใหทนนเปนสถานทอนรนรมย

วถพทธ :

ร ตน และเบกบาน

เรอง

พระครปลดสวฒพรหมคณ

วดญาณเวศกวน

ต.บางระทก

อ.สามพราน

จ.นครปฐม

นาอยนาอาศย ตลอดจนมมนษยสมพนธทด

คำาวา ร หมายถง การรแจง การเขาใจ

ทราบถงวธการหรอขนตอนของการทจะนำาพา

บคคลหรอสงคมไปสจดหมายทดงามอยางกระจาง

แจง มปญญา

คำาวา ตน หมายถง ฟนจากหลบ ไมหลบ

รสงทงหลายตามความเปนจรง รเทาทน รตวขน

มสต โดยเฉพาะการตนตว ไมมวตามตอบสนอง

กเลสตณหาใหมวเสยเวลา

คำาวา เบกบาน หมายถง มความผองใส

ของจตใจ ราเรง แจมใส ไมขนมว มความสข

คนเราทไมสามารถจะเขาถงหลกการทง

๒๔

ภาพ : creativecommons.com

สามน คอ ร ตน และเบกบาน ไดนน กเพราะวา

เรายงมดมวดวยกเลสตณหา ยงตดในกามคณ

หรอกามสขนนเอง

การทคนเรามกจะมวเมากบสงทมาตอบสนอง

ทางตา ห จมก ลน กาย ทเรยกวากามคณ ๕ นน

มเรองปรากฏในพระไตรปฎก เลม ๒๘ สฏฐนบาต

เรอง โสณกชาดก ซงมใจความโดยยอวา เมอครง

ทพระโพธสตวเสวยพระชาตเปนพระราชกมาร

พระนามวา อรนทมราชกมาร และมพระสหายชอ

วา โสณกกมาร เมอทง ๒ เจรญวยแลวไดเดนทาง

ไปศกษาศลปศาสตรท เมองตกสลาดวยกน

หลงจากจบการศกษาแลว ไดหาประสบการณเพม

เตมดวยการตระเวนไปตามเมองตางๆ ตอมา

อรนทมราชกมารไดรบการอภเษกเปนกษตรยครอง

ราชสมบต ณ กรงพาราณส

สวนโสณกกมารไดออกบวชบำาเพญสมณ

ธรรมจนไดบรรลเปนพระปจเจกพทธเจา ภายหลง

ไดแสดงธรรมโปรดพระเจาอรนทมะ โดยการ

เปรยบเทยบคนทบรโภคกามวา เปนเหมอนอกา

ทบรโภคซากชางทลอยไปตามกระแสนำาในแมนำา

คงคา มความพงพอใจทมอาหารใหกน มนำาใหดม

จบอย บนซากชางนนไมหนไปไหน ถงแมจะม

ตนไมใหญทรมรนตามตลงทซากชางไหลผานปา

นนไป กไมสนใจทจะบนขนไปจบ ไมนานซากชาง

นนกลอยออกทะเลเวงวาง กวางไกล เมอจกกนเนอ

ชางแลว จะดมนำา แตนำากลบกลายเปนนำาเคมเสย

แลว เหนวาไมเกอกลตอการดำารงชวตอกตอไป

จงไดทะยานบนขนไปเพอจะเขาหาฝง แตซากชาง

นนอยหางไกลจากฝงมากแลว จงตองบนอยนาน

มากจนหมดแรง กตกลงในทะเล และเปนอาหาร

ของปลาในทะเลนนไป พระเจาอรนทมะทรงสดบ

เรองนแลว ทรงเกดความร ความเขาใจ มความ

เบอหนายในการอย ครองราชสมบตอกตอไป

จงไดสละราชสมบต และออกผนวชในทสด

จากเรองนจะเหนไดวา อกาไมร ไมเขาใจ

มวเมา หมกมนแตซากชางนน จงนำาภยมาให

ถงตนไดในทสด พระเจาอรนทมะทรงทราบเรองน

ทรงตนจากความมวเมาในลาภ ยศ จงทรงดำาร

ออกผนวช เพอจะทำาชวตทเหลออยนอยนดนให

เขาถงหลกสจธรรมความจรง สวนพระปจเจกพทธเจา

เปนผทร ตน และเบกบานดวยธรรม มความสข

ทเตมเปยม จากการไดทำาลายกเลสใหหมดสนแลวนน

การร ตน และเบกบาน จงเปนวถของพทธ

โดยแท ชาวพทธคนใดทยงหาแนวทางดำาเนนชวต

ไมพบ จงเปนโอกาสอนดทจะไดศกษาตวอยาง

วธปฏบต และแนวทางการดำาเนนชวตของบคลากร

ในโรงเรยนวถพทธ ดงไดนำามาจดพมพในวารสาร

ฉบบน ขอใหชาวพทธจงเปนผร ตน และเบกบาน

ถวนหนากน เทอญ

๒๕

บท

ความ

ดเด

น

ประสทธ คงศลป ....

ลกผชายหวใจไมแพ

เรอง

อำาไพ สงขสข

โรงเรยน

วชรธรรมโศภต

ต.บางครก อ.บานแหลม

จ.เพชรบร

บางครงเมอครนคดเกยวกบชวต ขาพเจา

ไดขอสรปวา ชวตเปนสงลกลบ มคำาถามมากมาย

ทเราไมอาจตอบ เรามาจากไหน เราเกดมาทำาไม

เหตใดเราจงมาสโลกน ทงๆ ทเราไมไดเลอก

รวมทงคำาถามอนๆ แมแตเรองคณธรรมความด

และความเปนธรรมในสงคม หลายครงทขาพเจา

เคยผดหวงทำาใหรสกเหนอยลาเหมอนชวตไมใช

อะไรอนนอกจากภาระทหนกอง แตแลวในทสด

ขาพเจากไดเรยนรจากเดกหนมคนหนงวา อยามว

แตตงคำาถามอยเลย จงใชชวตใหมคณคาสมกบ

ทไดเกดมาเปนมนษยเถด...เดกหน มผ นทำาให

ขาพเจาเชอวาชวตเปนสงสวยงามและศกดสทธ...

ขาพเจากำาลงพดถงประสทธ คงศลป เดก

หนมวย ๑๖ ป เขาเรยนภาษาองกฤษกบขาพเจาท

โรงเรยนวชรธรรมโศภต เมอเขาเขามาเรยนชน ม.๑

ทกๆ เชาขาพเจาพบเขาชวยนกการกวาดโรงเรยน

อยอยางแขงขน เขาจะไดเงน ๑๐ บาททกวน

จากงานนน ในชวงพกเทยงขาพเจาชนกบภาพทเขา

หวถงนำาไปใสโองมงกรในหองศนยศลปวฒนธรรม

เพอใหเพอนๆ ใชนำารดบรรดาตนไมบนตกชนสาม

นำาในโองนนพรองอยเนองนตย ประสทธจงตอง

คอยตกมาเตมใหเตมทกวน งานนทำาใหเขาตองรบ

กนขาวกลางวน เขาไมถอวานนเปนคาจาง แตเขา

ยนดทำาเพราะไมตองการรบความชวยเหลอใครโดย

ไมไดทำาสงใดตอบแทน

ไมนานขาพเจากไดรบรเรองราวทงหมดใน

ชวตของเขาวา ประสทธยายจากรงเทพฯ มาอยท

หม บานบางลำาภ พอของเขาตองออกจากงาน

เน อ งจากป วยด วยโรคเส น เล อดห ว ใจตบ

ความเครยดยงทำาใหพอเปนโรคเบาหวาน และ

ภาคใตตอนบน เพชรบร เขต ๑

๒๖

ภาพ : creativecommons.com

๒๗

ความดนโลหตสงอกดวย พวกเขาไมมบานของ

ตนเองจงตองอาศยอยกบญาต เลากนวา เขา

ถกเพอนใหมทาทายและรงแกเสมอซงประสทธ

จะตอบโตอยางรนแรงทกครง วนหนงทานพระคร

โศภตวชรกจ เจาอาวาสวดบางลำาภพบเหนการ

ตอยตของพวกเดกๆ จงไดสอบถามถงสาเหตและ

ไดเมตตาสอนประสทธวา ถาหากเขายงเลอก

เอาการโตตอบเปนทางออกเรองราวกจะบานปลาย

เรอยไป แตถาหากเขาใชความอดทนอดกลน

เรองราวกจะยตไดโดยงาย ประสทธเชอฟงคำาสง

สอนนนและทานพระครกไดเมตตาใหแมของ

ประสทธมาทำางานเปนแมครวทวด คราวนแมจะ

ถกล อเลยนว าต องกนข าววดเหมอนหมาวด

ประสทธกไมโกรธเพอนๆ อก เขายมรบคำาดถก

ดวยความอดทน ในวนหยดเขาไปรบจางเปนคนงาน

กอสราง บางคราวเขารบจางเปนคนงานในสวนให

คณครทโรงเรยน เขาทำาทกอยางทเปนงานสจรต

ดวยความตงใจ เขาเรยนดมนำาใจกบทกคน

ไมนานเขากเปนทรกของเพอนๆ และไมโดดเดยว

อกตอไป

บางครงชวโมงภาษาองกฤษทขาพเจาสอน

จะเปนชวงบาย ขาพเจาแปลกใจทประสทธ

มกงวงงน เขาจะขออนญาตไปลางหนาเพอปลกให

ตนเองตาสวางกอนจะกลบมาเรยนอยางตงใจ

ตอไป และตอมาขาพเจาจงรวาเขาไปทำางานแซะ

เกลอในนาเกลอ ซงอยตดทะเลดานตะวนออกของ

อำาเภอบานแหลม งานนาเกลอจะเรมทำาเมอสน

ฤดฝน ประสทธไปทำางานแซะเกลอดวยความหวง

ทจะหาเงนมาใหแม งานแซะเกลอตองทำาตอน

กลางคน ทำาเรอยไปซงในบางครงงานจะเสรจ

ในตอนเทยงของวนตอมา ชวงเปดเทอมเขาทำางาน

เฉพาะชวงเทยงคนจนถงหกโมงเชาจงกลบมา

แตงตวไปโรงเรยน งานแซะเกลอทำาใหเขาตองตน

ตงแตหาทมครง เตรยมตวไปพรอมกนทบาน

หวหนางานกอนเทยงคนแลวจงอาศยซอนมอเตอรไซค

ใครซกคนแลนฝาความมดไปทนาเกลอ

งานแซะเกลอเปนงานเหมาในชวงปดเทอม

ประสทธจะไดรบสวนแบงในราวเกอบสองรอยบาท

ตอวน แตในชวงปดเทอมเขาจะทำางานเตมเวลา

คอเรมงานตงแตเทยงคน กลบถงบานกพอดพระ

ฉนเพลเสรจ เขาอาศยกนขาวกนบาตรพระแลวก

จะนอนพกไปจนกวาแมจะมาปลก ใหชวยปดประต

ครวประตวด เขาตองนอนแยกกบพอทเขาเปนหวง

อยางยงเพราะเขาจำาเปนตองพงนาฬกาปลกเสยง

ดงสนนเพอตนใหทนคนงานแซะเกลอคนอนๆ เขา

ภมใจทไมเคยไปสายเลย แตเขากลบจากบานดวย

หวใจทเปนหวงพอทกครง...

พอของเขาอาการทรดลงเรอยๆ ขณะท

ขาพเจาเขยนเรองนพอของประสทธมอาการทอง

บวมเปงโดยไมรสาเหต แมเปนคนพาพอไปหาหมอ

ทโรงพยาบาล ยาทไดมามกเปนยาแกปวดและ

พอของประสทธกจะกนยานนเพอใหตนเองหลบไป

เพอหลกหนความทรมาน ประสทธเปนหวงพอ

จนกลายเปนคนเงยบขรม มคนแนะนำาวาพอ

เขาควรไดรบการผาตดเพอรกษาโรคหวใจ

ประสทธรวามนจำาเปนจะตองใชเงนจำานวนมาก

รฐอาจจะชวยเหลอเขาบาง แตเขาจะตองมเงน

สกกอนใหไดอยด วนแลววนเลาผานไปประสทธ

กไมเคยเกบเงนไดเปนกอบเปนกำาเลย เขาใหเงน

ทกบาททกสตางคทหามาไดกบแม แตมนมรายจาย

อนๆ ในครอบครวอยเสมอ ทงเรองการเรยนของเขา

กบนองสาว อาหารบำารงรางกายของพอกมราคา

แพง ประสทธเตมใจทจะซอหามาใหพอ เพราะพอ

เขากนอาหารไดนอยมาก เหนอยงานมากขน สงท

เขาทนไมไดกคอการทพอเรมสนหวงกบตนเอง

โทษตวเองวาพอเปนภาระของลก ประสทธ

พยายามใหพอเขาใจวาเขายอมแลกชวตของเขา

เพอพอได กำาลงใจจากลกชายคนเดยวทำาให

ชายกลางคนทลมปวยมานานพยายามทจะยนหยด

ตอสกบโรคภยตอไป พอบอกประสทธเสมอวาพอ

ภมใจในตวเขา พอจะมชวตอยเพอรอดความสำาเรจ

ของเขา ประสทธใชประโยคนเปนแรงบนดาลใจ

ทจะสกบงานหนกตอไป

การทอย ในวยกำาลงกนกำาลงนอนทำาให

ประสทธงวงเสมอเมอตองทำางานดกดน เขาอาศย

เรองเลาของพวกผใหญทเลาส กนฟงเปนความ

บนเทงแกงวง เขาชอบฟงเรองราวเกยวกบชวตของ

ผคนทตางดนรนตอส มมมมองตอชวตแตกตาง

กนไป มนเปนการเรยนรทไมมในหองเรยน แต

บางคราวเมอทกคนนงเงยบประสทธพยายามทจะ

ไมงวง เขาจงจนตนาการวานาเกลอขาวกระจางอย

ในความมดนนคอหมะและเขากำาลงเลนโกยหมะ

ใหเปนรปพระมด เขาภมใจกบกองเกลอสขาว

ทเรยงรายเปนแถวเปนระเบยบ ครนใกลรงสาง

ประสทธจะดใจทเวลาเชามาถง เขาชอบดาว

ประกายพรกทเจดจาอยบนฟาทางทศตะวนออก

มนใหกำาลงใจกบเขาเสมอ แตเมอแดดแรงขน

เมดเกลอจะพากนสองแสงจาบาดตา นาเกลอตอน

กลางวนกเหมอนทะเลทรายดๆ นเอง...เมอฝน

ตกงานทหนกอยแลวจะหนกยงขนไปอก คนงาน

แซะเกลอตองพยายามไมใหเกลอมโคลนปนเขาไป

ดวยการโกย การคราดจงตองทำาดวยความระมด

ระวงในความเหนดเหนอย ประสทธเลาวาเขา

จนตนาการใหเมดเกลอนนเป นเพชรซงส อง

ประกายเจดจาและเขากำาลงเลนอย กบอญมณ

สงคาดวยความระมดระวง พวกผใหญตางชนชม

ทเขาไมพรำาบนและยงโตขนมากเทาไหรประสทธ

กกลายเปนหวเรยวหวแรงทสำาคญในการทำางาน

มากขนเทานน

ในชวงตนเดอนมนาคม ขณะทขาพเจา

ตรวจขอสอบ ประสทธแวะมาดผลการเรยนของ

เขา ขาพเจาพบวาเขาสงขนมาก แตผอมลง และ

ผวคลำากรำาแดด ตาโตมรอยเศราบวมชำาจากการ

อดนอน แตเขากยมแยมแจมใส เพราะในบรรดา

นกเรยนชายชน ม.๓ เขาไดเกรดสงสดคอ ๓.๘๘

สงนนทำาใหพอเขาภาคภมใจ เขายงไดรบการโหวต

จากคณะครทงโรงเรยนในวนปจฉมนเทศใหเปน

นกเรยนขวญใจคณครอกดวย...แตทงหมดนคงไม

เทากบการทเขาไดรบการคดเลอกใหเปนเยาวชน

ดเดนดานคณธรรมจรยธรรมของจงหวดเพชรบร

เขามโอกาสไดเขาพบและรบโลจากนายกรฐมนตร

เมอวนเดก ป ๒๕๕๓ ... ประสทธบอกวาเปนวนท

พอเขายมอยางสดใสทสด กนขาวไดมากทสด และ

หลบสบายตลอดทงคน

สงเหลานทำาใหเขารวาพอมความสขทเขา

เปนคนด มนสำาคญเสยยงกวาสงอนใดทงหมด

ดงนนเขาจะทำาสงทดตอไปเพอใหพอมรอยยม

มกำาลงใจทจะตอสกบโรคภย ขอเพยงพอมความสข

ประสทธกพรอมทจะกาวตอไปสจดหมาย...เขายง

พดดวยรอยยมม งมนใหขาพเจาฟงซำาเหมอน

ทกครงวา เขาจะหาเงนใหมากพอทพอจะผาตด

หวใจโดยเรว

เมอเดนกลบบานพกหลงโรงเรยนเลก แดด

ยามบายยงรอนจด ขาพเจาเหนดอกกระดมเงน

กระดมทองปาบานอยรมทางเดน อากาศทแหงแลง

ทำาใหดอกของมนเลกกระจรดแตมนกเบกบาน

อยางสงางามเลยทเดยว เมอมองดดอกไมเลกๆ

นน ขาพเจาไมไดคดถงสงใดเลยนอกจากหวใจ

ทยงใหญของประสทธ คงศลป..

เขายอมแลกชวตของเขาเพอพอได กำาลงใจจาก

ลกชายคนเดยวทำาใหชายกลางคนทลมปวยมา

นานพยายามทจะยนหยดตอสกบโรคภยตอไป

บท

ความ

ดเด

น

๒๘

...ขาราชการตองยดมน และรกษาไวซง

เกยรตภม ยงถาเปนขาราชการคร ตองรกษาไวซง

คณธรรม คอ ความดงามในจตใจ ทนอมนำาใหทำา

แตสงทด มจรรยาบรรณวชาชพ หรอกฎเกณฑ

ความประพฤตหรอมารยาทในการประกอบอาชพ

เปนแบบอยาง เปนพอพมพ และแมพมพทด

มความเมตตา กรณาตอศษย ตองเขาใจจรยธรรม

ซงกคอหลกในการดำาเนนชวต...

เกยรตภม หรอ สมรภม

... คนสรางคนเรอง

อญญาณ รองสวสด

โรงเรยน

บานตอหลง

อ.ตากใบ จ.นราธวาส

...ทามกลางโลกทกวางใหญไพศาล โลกท

เจรญดานการสอสาร โลกแหงโลกาภวตน

วนเปลยน เวลาเปลยน และจตใจคนกเปลยนแปลง

ตามโลก ตามสงคมไป...แตจรรณยาบรรณวชาชพ

ทบนทกไวเพอสงสอน บคลากรผจะมาทำาหนาท

เปน “คร” มเคยเปลยน ...คำาวา “คร” ซงมาจาก

คำาบาลสนสกฤตทแปลวา “หนกแนน และผชทาง

สวาง” หรอครทไดชอวาผสรางคน คนสรางคน

ภาคใตตอนลาง นราธวาส เขต ๒

๒๙

หรอคนสรางโลก กไมเคยเปลยนเชนกน...

...เปนภาพหรอเรองราวปกตของทกๆ วน

ในวนทำาการของขาราชการครในจงหวดนราธวาส

โดยเฉพาะอำาเภอตากใบ ทซงดฉนเกด อาศยอย

และมอาชพเปนขาราชการครในปจจบน คอภาพของ

รถทหารนำาหนาขบวน อาวธครบมอ ไมวาจะทง

รถจกรยายนต รถกระบะ รถหมเกราะ ฯลฯ ยกเวน

กคงเปนรถถงทไมคอยไดเหน และพบเจอในการ

ปฏบตงานของทหารชดคมครองคร กลางขบวน

เปนคร และปดทายตามหลงดวยทหารชดคมครอง

ครอกเชนกน ...โอแมเจา... มนชางยงใหญอลงการ

งานสรางอะไรเชนน ...คณๆ รไหมวาครกมอาวธ

นะ... กคอ “ชอลก” ไง ...บวกกบวชาความร ความ

ชำานาญของแตละทานทรำาเรยนมา เพอมอบใหกบ

ผองศษยทงหลาย เพอใหพนจากวงจรอนปราศจาก

มงคลทไมเจรญ กคอ ความโง ความจน และความ

เจบ เพอใหศษยไดนำาไปปฏบต และใชในการดำารง

ชวต แตทำาไมทกวนนครผสอนจงตองเจบ (กาย

และใจ) และเสยชวตดวย เนองดวยเหตทวาทำาไม

ครจงตองเขามาพวพนในวงจร ทงๆ ทครเปนผนำา

ทางเพอใหออกจากหนทางในวงจรน... ทงหมดมน

เรมตงแตวนท ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๗ จนกระทง

ถงปจจบน ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๔... วนทดฉน

ไดเขยนแลวถายทอดบทความน คณครแหง

ชายแดนใตเสยชวตไปแลวกวา ๑๔๐ คน และบาด

เจบกอกกวา ๑๐๐ คน...?

...ในวนท ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘

โรงเรยนบานตอหลง อำาเภอตากใบ จงหวด

นราธวาส... พเอยดเปนครคนหนงของโรงเรยน

แกเปนครทเกาเกา (แก) ไดรบราชการมาตงแต

พ.ศ. ๒๕๑๖ สดทายกไดยายมาลงปฏบตงานท

โรงเรยนบานตอหลง ใน พ.ศ. ๒๕๒๓ (ในฐานะ

ครใหม) สาเหตทแกเลอกลงปฏบตงานทนเพราะ

เปนบานเกดของแกนนเอง แมวาหลงจากแตงงาน

แกจะยายออกไป แกเปนครมา ๓๐ กวาปจนม

มอเตอรไซคคชพประจำาตำาแหนง อายของมน

กรนนองๆ แกนนแหละ และแกกมอะไรๆ หนกใจ

แบบทเพอนๆ ครทกคนตางมเชนกน

...พเอยดเปนคนอารมณด คยสนก เขาได

กบทกๆ คน ใครโสดไมมค แกกจดหาใหหมด โดย

เฉพาะกบครสาวๆ พดใหครกครนไดเสมอ ดวย

สำานวนทวา “สองแง สามงาม” จนทกวนทำาการ

พวกครเรารอลนวาพเอยดแกมมกอะไรมาหยอก

ลอพวกเราอก... พเอยดเปนคนรกครอบครวโดย

เฉพาะ “แม” (ภรรยาทชอพพรอม) และลกๆ

อก ๓ คนของแก แกทงเคารพ ใหเกยรต และรก

สมาชกในครอบครบทกคนตามลำาดบ มากๆ ถง

มากทสด...

...วนนเปนวนทพเอยดสวม “เสอบาตก

สขาว” ทมลวดลายของบรรยากาศใตทองทะเลอน

สดชนและแจมใส...และแกกบรรยายประกอบวา

“ลกสาวพซอมาฝากจากภเกต” (ขณะนนเรยน

อยทมหาวทยาลยราชภฏภเกต ปท ๒)... พดตงแต

เชาจนพกเทยงรบประทานอาหารกลางวนทหองพก

คร กยงคยแตเรองเสอของแก ครหลายคนพยก

หนารบร และพรอมกบอมยมไปดวย ดพแกภมใจ

มาก... แลวจงพดขนมาวา “พนะเปนหวงนองๆ

ทมาไกล” แกคงหมายถงครสาว ๓ คนทมาจาก

ภาคเหนอและภาคอสานนนเอง และพดตอวา

“เหตการณไมปกต ถาไมจ�าเปนกไมตองออกไป

ไหนนะนองๆ” ทกคนพยกหนารบ “แลวพเอยด

ละ?” ดฉนพดสวนไป “มากไกล ขบรถกชา หมวก

กนนอกกไมใส ขนาดเดกๆ วงเลนออกก�าลงกาย

ยงวงแซงรถพเลย” พเอยดและทกคนหวเราะ

แลวพเอยดกพดตออยางอารมณดวา “กบพคงไมม

ใครท�าอะไรหรอก ทางจากบานมาโรงเรยนตลอด

ทางกลกศษย เพอนๆ ดๆ กนทงนน รจกทกคน

ไมตองหวง” พเอยดตอบ... วนนนหลงจากปลอย

นกเรยนเลกแถวกลบบาน ในเวลาประมาณ ๑๕.๓๐ น.

ดฉนไดทกทายพเอยด “กลบแลวหรอพ?” พเอยด

ตอบกลบมาวา “ไมหรอก กะวาจะเขาไปธระททาน

กอน” (ทาน คอ เจาอาวาสวดทามะปราง) แลวพ

เอยดกบดฉนกแยกทางกนกลบบาน...

...๒๕ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘ ภายในวดทา

มะปราง หมท ๓ ตำาบลไพรวน อำาเภอตากใบ

จงหวดนราธวาส เนองแนนไปดวยผคน โดยเฉพาะ

๓๐

บท

ความ

ดเด

น

๓๑

พรงนคงไมเจอพเอยดทโรงเรยนบานตอหลง

อกแลว และคงตลอดไป... นหรอชวตของ

ขาราชการครชายแดนใต

ผรวมวชาชพคร ญาตพนอง ลกศษยลกหา รวมทง

บคคลทรกและเคารพ แมกระทงคนทไมรจก (นก

ขาวจากหลายๆ สำานกขาว) กมาอยกนอยางอกทก

ในบรเวณวด ...เสยงเพลงมอญรองไห พญาโศก

หรอธรณกนแสง กดงเออยๆ เรอยๆ เปนระยะๆ...

...ใช...วนนเปนวนพระราชทานเพลงศพ

พเอยด โดยมรองผวาราชการจงหวดนราธวาส

เปนประธานในพธ ...ใช...มนจบแลว...สนแลว...

สำาหรบครอบครว เพอนๆ พๆ นองๆ และผอง

ศษย ...การจากไปเพยงหนงชวตของพเอยดบนโลก

ใบน แตทกคนจะรไหมวาพแกคอโลกทงใบของ

ภรรยา ทมอาชพเปนแมบานมาตลอดชวต และลก

อก ๓ คน ...พเอยด คอเสาหลก ...คอความหวง

...คออนาคต... นหรอคอประเทศไทย มนเกดอะไร

ขน? ...ดฉนไมรจรงๆ วาจะเขยนบทความนตอไป

ไดอยางไร? มนจกและแนนทอกอยางพดไมออก...

พเอยดเสยชวตแลว หรอเรยกวาตายจะดกวา

...ระหวางรบในสงครามหรอ? ไม...ไมเลย...

พเอยดเปนแคครแกๆ นสยด ทฐานะธรรมดาๆ

คนหนง ซงไมเคยมพษมภยกบใคร และไดแคสราง

คณประโยชนนานปการ ในชวงเวลาของการไดชอ

วาเปน “คร” แตสงทไดตอบแทนคอ ...ความตาย

เทานนเหรอ...? หลงจากเสรจพธทางศาสนาทวด

ทามะปราง ภรรยา ลกๆ ญาตๆ และทกคนก

เคลอนรางอนไรวญญาณของพเอยดไปวดทรายขาว

(เนองจากวดทามะปรางไมมเมรเผาศพ) ซงวดอย

ไมหางไกลกนนก...

...วนนแดดจา ทองฟาเปด ลมสงบเงยบ

เหมอนจะรอรบอะไรสกอยางดวยใจทจดจอ...

ในเวลา ๑๔.๐๐ น. ประธานในพธไดอญเชญเพลง

พระราชทาน เพอพระราชทานเพลงศพ และจดไฟ

พระราชทาน... สกพกควนสดำา สสลบลายคลง

ทะมน คอยๆ พวยพงออกจากยอดเมรเปนระยะๆ

สงขนๆ แลวจางหายไป ในทามกลางแสงสวาง

ของดวงอาทตย... พรงนคงไมเจอพเอยดทโรงเรยน

บานตอหลงอกแลว และคงตลอดไป... นหรอชวต

ของขาราชการครชายแดนใต... ดฉนสบสน และ

ไมเขาใจถงหลกการ กบหลกความเปนจรง ในเรอง

เกยรตภม รเพยงวา...วนน...ชวโมงน...ทน...ไม

ตางอะไรกบสมรภมในสงคราม ซงยงรวาขาศกคอ

ใคร แตครไมรเลยวากำาลงทำาศกอยกบใคร...?

...สดทาย นองคนนไมมอะไรจะบอกพเอยด

มากไปกวาน ขอใหดวงวญญาณพจงไปสความสงบ

สข หากเกดชาตหนาฉนใดกอยาใหเจอเหตการณ

เฉกเชนนอก ใหจรรยาบรรณวชาชพครของพ ทได

มอบคณความดใหตระหนกไวเปนสงสดทายแกคน

เบองหลง และขอใหจตวญญาณของพทเปนผ

“หนกแนน และผชทางสวาง” ไดสองแสงชทางใน

ความมดมนบนโลกใบน ใหสวางไสวตลอดกาล...

เกยรตภม...สรางคน...คนสรางโลก

วปโยค...เกดกบคร...ใครกเหน

แมนหนทาง...ขางหนา...จะล�าเคญ

ตายหรอเปน...กจะส...เพอครไทย

หลบใหสบายนะพเอยด

รกและเคารพ

...ระลกถงคณครเชดชาย ดาแกว (พเอยด)

เหตการณเกดเมอวนท ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘

บรเวณบานกาแนะ หมท ๓ ตำาบลกะลวอเหนอ

อำาเภอเมอง จงหวดนราธวาส ถกคนรายใชอาวธ

ปน ยงบรเวณลำาตวหลายนด เสยชวตในทเกดเหต

ทนท...

พระนครศรอยธยา เขต ๓

๓๒

ผมชอ นายวชยตธ เจาจาฤก อาย ๑๕ ป

อยชนมธยมศกษาปท ๔ โรงเรยนอดมศลวทยา

ต.ตลาดเกรยบ อ.บางปะอน จ.พระนครศรอยธยา

เมอผมไดเขามาเรยน ณ โรงเรยนแหงน สงทผม

อยากจะเลาความคอประทบใจทมตอโขนสด

โขนเปนศลปะการแสดงชนสงของคนไทย

ซงมมาแตสมยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟา

จฬาโลกมหาราช (รชกาลท ๑) และสบทอดกนมา

ถงปจจบน การแสดงโขนไดลดลงเพราะบคคล

หรอเยาวชนไมคอยใหความสนใจมากนก

เรอง

วชยตธ เจาจาฤก

โรงเรยน

อดมศลวทยา

ต.ตลาดเกรยบ

อ.บางปะอน

จ.พระนครศรอยธยา

โขนสดอดมศลวทยา ศลปะล�ำคำ ปลกฝงคณธรรม

โรงเรยนอดมศลวทยาไดอนรกษการเลนโขน

ทพฒนามาจากโขนพากยซงเปนโขนสด จะใหผแสดง

ทงรอง พด และทำาทาทางเองทงหมด แตในโขนพากย

จะใหผแสดงทำาทาทางประกอบเพยงอยางเดยว

ซงการแสดงโขนสดทำาใหตวผมหรอนกแสดงคนอนๆ

ฝกไหวพรบในการแสดง รจกหนาทรบผดชอบ

ฝกความอดทน เพราะเวลาแสดงบนเวทนกแสดง

จะตองฝกซอมใหแมนยำาและจะตองรบบทบาท

หนาทตวละครทตนตองแสดง เมออยบนเวทจะ

ตองพดจาใหฉะฉาน คลองแคลวและมไหวพรบ

๓๓

ทจะตองพดหรอจะแสดงออกนอกจากน ยงทำาให

ผมมความกลาแสดงออก ใชเวลาวางใหเปน

ประโยชน ไมยงเกยวกบสงเสพตด มความสามคค

ในกลม รจกการเออเฟอเผอแผ ใหรจกการออม

หารายไดชวยเหลอครอบครว

ผมมความภาคภม ใจท เปนส วนหน ง

ทไดอนรกษศลปะการแสดงโขนสด ไดสรางชอเสยง

ใหกบโรงเรยนอดมศลวทยา ซงไปประกวดระดบเขต

และประเทศจนไดรางวลใหแกโรงเรยนมากมาย

และยงเปนการแสดงถงภมปญญาของตำาบลตลาด

เกรยบใหตำาบลหรอชมชนอนไดร

คณธรรมทผมไดรบจากการแสดงโขนสด

คอ ๑.ความอดทน เพราะตองอดทนกบทาทาง

ทตองฝกซอมซงมความยาก ๒.ความรบผดชอบ

เราตองรบผดชอบกบตวทเราแสดง ๓.ความสามคค

ตองมความสามคคในหมคณะ ๔.การเออเฟอเผอแผ

กนและกน ๕.ความซอสตย

ในดานความสมพนธกบชมชน การแสดง

โขนสดจะตองไดรบความรวมมอจากชมชน โดยท

ชมชนมภมปญญาทองถนคอ ลงแหลม ปองไม

ไดมาสอนการแสดงโขนสดใหกบนกเรยน ซงทาน

กไดสอนทงทาเตน การรอง การพด จนผมม

ความชำานาญ ทานมอายมากแลวแตทานกอยากสอน

ใหคนรนหลงไดสบตอไป และทางองคการบรหาร

สวนตำาบลตลาดเกรยบ กไดสนบสนนเรองของ

เครองแตงกายในการแสดงโขนสด เชน หวโขน

ชดทตองใสแสดง และเรายงไดไปแสดงในชมชน

อนๆ เชน งานศพ งานวนเดก งานวนภาษาไทย

เปนตน ซงทางชมชนใหการสนบสนนเปนอยางด

และเปนทยอมรบของคนในชมชนหรอตำาบล

ใกลเคยงดวย

ผมขอสญญาว าผมจะต ง ใจฝ กซ อม

เพอพฒนาฝมอในการแสดงโขนใหเกงยงขน

เพอจะไดอนรกษศลปะการแสดงโขนสดใหอยค

กบตำาบลตลาดเกรยบและประเทศตอไป และผม

ขอขอบคณทางโรงเรยนและชมชนท ใหการ

สนบสนนในดานตางๆ และขอบคณ คณลงแหลม

ปองไม ทงสอนการแสดงโขนสดใหผมจนผม

สามารถสอนแกรนนองตอไปได

ไปพบและใหกำาลงใจผมไดกบการแสดง

โขนสดทโรงเรยนอดมศลวทยาครบ

พระนครศรอยธยา เขต ๓

เรอง

พรรณราย เทยมพยหา

โรงเรยน

บางปะอน

อ.บางปะอน

จ.พระนครศรอยธยา เตมความสขลงไปในงำน

๓๔

เราตนขนมาในแตละวน มกจกรรม

มากมายทตองทำา ทงทอยากทำา และไมอยากทำา

หรอทำากได ไมทำากได แตสวนใหญมกจะเปนการทำา

เพราะความจำาเปนจะตองทำามากกวา จะมกครงท

เราไดทำาในสงทอยากทำา ในแตละวนเหลานจะม

ความวนวาย ความตงเครยด มงานหนก มปญหา

เกดความทอถอย สงทจะชวยใหพนจากปญหาได

คอพลงใจ การสรางพลงใจใหเขมแขง การสราง

ความสขใจ คอการเตมความสขลงในชวตทกวน

เราพยายามเตมความสขใหกบตนเองอยตลอดเวลา

และทกโอกาสทจะเปนไปไดกนอยแลว เชน การเลอก

รบประทานอาหารทอรอย การดทวรายการทชอบ

หรอเลอกฟงเพลงโปรด ซงเปนการเตมความสขลง

ในชวตทคนเคยกนด

ในเมอชวตประจำาวนของเรามสงจำาเปนตอง

ทำา มภาระงานทวนวายกอใหเกดความตงเครยด

และเปนทกข ถาเราใชวกฤตใหเปนโอกาสดวย

การเตมความสขลงไปในงานทตงเครยดและเปน

ทกขนน จะเกดอะไรขน ถาไมใชการทำางานอยางม

ความสข หรอเบกบานในการทำางาน อาจเรยกไดวา

ร - ตน - เบกบาน ซงหมายถง จตทรแจงเหนจรง

ในชวตและโลก เมอรแลวกตนจากความไมร และ

เมอตนแลวกเบกบานสดชนหรอไมมทกข

การทเรามสตอยกบตว เราร เราเหน เรา

จะมองเหนถงความเปนไปของโลกทมนผนแปรไป

ไมคงทน ไมยงยน มองเหนวางานทกำาลงทำาอย

มนหนก มปญหา ทำาใหเกดความตงเครยด

ทอถอยและเปนทกข แสดงวาเรา รตน คอ

การมสต พรอมทจะกอใหเกดการเรยนร นำาไปส

ชวตทเบกบาน หรอ มสตรทนปญหา รทนความทกข

ในงานทกำาลงทำาอย แลวปรบเปลยนใหเปน

๓๕

ความสข ความสนกสนาน เพลดเพลน ทำาใหได

ทงผลงานและไดทงความสขไปพรอมๆ กน

ผเขยนไดรบประสบการณนจากการรวม

ทำางานหตถกรรมกระดาษอด เปเปอรมาเชกบ

นกเรยน หลกการของงานเปเปอรมาเชคอ การฉก

กระดาษเปนชนเลกๆ ทากาวแปะตดบนแบบ

หลายๆ ชน จนไดรปทรงทตองการ แตงผวใหเรยบ

ตกแตงสและเคลอบเงา การทำางานเนนถง

การรไซเคลเศษกระดาษเหลอใชให เปนงาน

หตถกรรมกระดาษอดและงานฉกแปะกระดาษ

เปนรปทรงตางๆ ใชประโยชนเปนของใชของ

ประดบตกแตง และของทระลกไดอยางกวางขวาง

ซงนอกจากจะไดชนงานทมประโยชนดงกลาวแลว

ยงสงเสรมใหผเรยนเหนความสำาคญของการรกษา

สงแวดลอม มความคดสรางสรรค มคณธรรม ใน

เรองความประหยด ขยน อดทนมานะพยายาม

เรยนรการทำางานรวมกน ฝกฝนให เปนผม

ความร บผ ดชอบ ม ร ะ เบ ยบว น ย ร กษา

ความสะอาด ซอสตยสจรต และการหารายได

ระหวางเรยน ผลงานนกเรยนมความสวยงาม

มประโยชน ไดรบการยกยอง สรางชอเสยง

แกโรงเรยนอยางภาคภม กลาวไดวาผลงาน

มความนาสนใจในคณคาทเกดจากความไรคารวม

กบความมานะพยายาม

ลกษณะงานเปเปอรมาเช มความเปรอะ

เปอน ใชระยะเวลานาน นาเบอ แตความสำาเรจ

และความภาคภมใจจะเกดขนไมไดถาไม “รตน

และเบกบาน” ดวยการเตมความสขลงในงาน

ผเขยนและนกเรยนทรวมงานทกคนไดสรางพลงใจ

ใหเขมแขง สรางความสขใจในการทำางานเปเปอร

มาเชดวยการทำางานอยางมความสข สนกสนาน

เพลดเพลน ทำางานดวยความรก สามคค โดยคำานง

ถงคณคาของงานและความสำาเรจทจะบงเกดขน

เพราะการงานทกอยางมเรองทาทายอยในตวของ

มนเองถาเราสนกกบการทดลองปรบปรงคณภาพ

ของงานใหมคณภาพดขน เชน ทำาอยางไรจงจะ

ประหยดทรพยากร ประหยดเวลา หรอทำาอยางไร

ผลผลตจ งจะเพมมากขน หรอทำาอยางไร

การทำางานจงจะงายขน ฯลฯ การงานกจะไมนาเบอ

หากเราทำางานทมคาและทำางานดวยการเหนคณคา

ของงานจะสงผลใหทำ างานอยางมความสข

และผลตผลทไดจากการทำางานนนจะเกดตามมา

มากมาย

ส งประกอบสำาคญททำาใหการทำางาน

มความสข ไดแก แรงจงใจในการทำางานทเปน

สวนผลกดนใหงานสำาเรจ บรรยากาศในการทำางาน

สงอำานวยความสะดวกในการทำางาน และเพอน

รวมงานทด

๓๖

เคลดลบว ธ ก ารทำ าง านอย างมความส ข

คอการมองใหเหนถงคณคาของงาน ทจะ

เปนพลงใจ ทำาใหตอสกบงานทยากลำาบาก

และนาเบอหนายได

เคลดลบวธการทำางานอยางมความสข คอ

การมองใหเหนถงคณคาของงาน ทจะเปนพลงใจ

ทำาใหตอสกบงานทยากลำาบากและนาเบอหนายได

การมความกระตอรอรนในการทำางานจะทำาให

การทำางานสนกสนานและมชวตชวาขน การฝก

สมาธในขณะทำางาน โดยการใชความคดมา

กำาหนดร กำาหนดการเคลอนไหว มสตตดตามทน

ในทกอรยาบถของการเคลอนไหวรางกาย เพอให

จตเกดเปนสมาธ เกดความปตสขในขณะทำางาน

จะทำาใหไดทงความสงบใจ และไดทงผลงาน

การทำางานใหมความสข ตามหลกธรรม

คำาสอนทางพทธศาสนา ทสอนใหคนทำางานได

สำาเรจ ทเรยกวา “อทธบาทส” มสาระสำาคญ คอ

๑. ฉนทะ หมายถง ความพอใจ รกใคร

มใจรกในงานททำา

๒. วรยะ หมายถง ความขยนหมนเพยร

มความพยายามทจะทำางานใหสำาเรจ

๓. จตตะ หมายถง การมจตใจฝกใฝ

มงมนทจะทำางานใหสำาเรจ

๔. วมงสา หมายถง การตรวจสอบ ไตรตรอง

โดยใชปญญา

และฆราวาสธรรม ๔ ทควรถอปฏบต ชวต

กจะเจรญกาวหนาไปไดอยางรวดเรว คอ

๑. สจจะ คอ ความซอสตย

๒. ทมะ คอ การฝกตน

๓. ขนต คอ ความอดทน

๔. จาคะ คอ ความเสยสละ

การเตมความสขลงไปในงาน จงเปนการเตม

ความสขลงไปในชวต การประพฤตตนใหถกตอง

ทางกาย วาจา และใจ โดยการไมทำาใหผอนเปนทกข

เดอดรอน และทำาทกอยางอยางมสต เตมเตมชวต

ดวยธรรมะ รตนและเบกบาน เปนชวตทสามารถ

สรางสรรคสงทมประโยชนอยางสงสดได

๓๗

“งานของครเปนงานพเศษ ผดแปลก

กวางานอนๆ กลาวในแงหนงทส�าคญกคอวา

ครจะหวงผลตอบแทนเปนยศศกด ความร�ารวย

หรอประโยชนทางวตถเปนทตงไมได ผลไดสวน

ส�าคญจะเปนผลทางใจ ซงผ เปนครแทกพงใจ

และภมใจอยแลว ดเหมอนจะภมใจยงกวาขาวของ

เงนทองและยศศกดเสยอก ถงแมผ ใดกตาม

เมอมองใหลกซงแลวกยอมเหนวาเปนความจรง

อยางนน” จากกระแสพระราชดำารสของพระบาท

สมเดจพระเจาอยหว ผทไดชอวาเปน คร จงควร

ตระหนกถงความสำาคญของตนเองใหมาก อาชพ

ครจงมใชอาชพทใครๆ กเปนได หรอไมรจะทำา

อาชพอะไรกมาเปนคร

ขาพเจาเปนคนหนงทมอาชพคร และเปน

มานานกวา ๒๐ ป ถาถามวาอยากเปนครหรอเปลา

ตอบจรงๆ วาไมทราบใจตวเองเลยในเวลานน รแต

เพยงวาเหมอนถกกำาหนดมาเพอใหเปนคร เพราะ

ตงแตขาพเจาเขาเกณฑเรยนชน ป.๑ เมอป ๒๕๑๖

กแทบจะไมไดออกจากรวโรงเรยนเลย เมอครงท

ขาพเจาเปนนกเรยนชนมธยมตน ไดมโอกาส

รายงานหนาชนเรยนจำาไดวาเปนวชาสงคมศกษา

โดยมนสตฝกสอนจากจฬาลงกรณมหาวทยาลย

เปนครผสอน และวนทขาพเจาออกไปรายงาน

หนาชนอาจารยจากจฬาลงกรณมหาวทยาลยกมา

สอบสอนครของขาพเจาพอด เมอขาพเจารายงาน

เสรจ และหมดชวโมงเรยนแลวไดถกตามตวไปพบ

อาจารยจากจฬาฯ ทานนน ขาพเจาจำาไดแมนทาน

บอกวา ถามโอกาสใหเรยนเปนครนะเพราะหนม

แววของคร . . . วนเวลาผานไปขาพเจากลม

ตามประสาเดก ประกอบกบขาพเจาไมมเงนเรยน

ตอในชนมธยมศกษาตอนปลาย จงไดออกมา

ตงหลก ๑ ป โดยรบจางปกเสอกนหนาวเพอเกบเงน

ไวเรยนตอ และขณะเดยวกนเพอนบานไดขอให

ขาพเจาสอนพเศษลกสาวซงกำาลงเรยนชน ม.๑

โดยเนนวชาคณตศาสตร และภาษาองกฤษ

จากคนทไมชอบคณตศาสตรเลยกลบตองศกษา

และคนควาหาวธการสอนนอง ทงๆ ทเปนการสอน

แบบไมมคาตอบแทน นเปนจดเรมตนทรสกทาทาย

และในเวลาหลายปตอมาขาพเจากลบรสกขอบคณ

วนเวลาทรสกรนทด ทอแททตองเหนดเหนอย

ในการสอนนอง ทำาใหขาพเจาเจรญกาวหนาในอาชพ

ครเปนอยางมาก

ขาพเจาไดเขาสระบบโรงเรยนอกครงโดย

สอบเขาเรยนแผนกศลปภาษา (องกฤษ - ฝรงเศส)

เหมอนคนเกบกดทอยากเรยนแลวไมไดเรยนมา ๑ ป

จงทำาใหขยนและตงใจเรยนเปนอยางมาก และได

มโอกาสแสดงบทบาทครจำาเปนอกครงหนง เมอ

อาจารยสอนภาษาไทยลาคลอด และจะกลบมา

สอนอกครงในชวงจะสอบปลายภาคเรยนท ๒

ขาพเจาจงไดชวยตว เรองมหาตมคานธ หนงสอ

นอกเวลาทมเลมหนาและไมนาอานสำาหรบคนท

ไมชอบภาษาไทย และไมชอบการอานหนงสอ

แตดวยนสยทขาพเจาชอบอานมากกวาฟงบรรยาย

จงสามารถเลาและสรปเรองราวใหเพอนๆ ฟงได

เขาใจ จงมเพอนมาสมครเปนลกศษยในชวงหลง

เลกเรยน นสยรกการอานนตองขอขอบพระคณ

คณพอ (ลวงลบไปแลว) ทมกมเรองมาเลาใหฟงเส

มอๆ พอลกๆ ตงใจฟงคณพอกจะเลกเลาในตอน

ทายๆ แลวบอกวามาจากหนงสอเลมไหน เพอให

ลกๆ ไปตดตามอานตอนจบดวยตวเอง ซงขาพเจา

ออกจะงอนคณพอมากๆ ในตอนนน แตในวนน

เมอขาพเจาเปนครกใชวธนเชนกน และไดผล

เสยดวย… การจดการเรยนการสอนคณครไมควร

บอกเดกทงหมด จงเปดโอกาสใหเดกไดคนพบดวย

ตนเอง เขาจะภาคภมใจและความรทไดจะเปน

ความรทถกฝงจำาอยางยาวนานทเดยว!!!

เกดมำเพอเปน...คร

ระยอง เขต ๒

เรอง

พนตนาฏ ลายสงข

โรงเรยน

บานยางเอน อ.เขาชะเมา

จ.ระยอง

๓๘

ขาพเจาจบชนมธยมศกษาปท ๖ (ม.๖)

พรอมกบความเจบปวดอกครงทไมมเงนเรยน

จงตองเขยนจดหมายสมครงานไปตามโรงเรยน

ตางๆ เพอเปนคร ไมทราบวาเพราะอะไรตองเขยน

สมครงานเปนครเพยงอยางเดยว ณ เวลานกตอบ

ไมได แตทแนๆ กไดเปนครพเลยงอนบาลอย ๕ ป

เปนเวลาทดจรงๆ ทไดเรยนร โลกอกดานหนง

โลกของผใหญททำาอะไรตองระมดระวงใหมาก

โลกทสขาวไมใชสขาวเสมอไปเหมอนสมยเราเปน

นกเรยน คำาวาอภยใหเดกไมมอกแลว จะมแตผด

คอบทเรยน ชวตคอการเรยนร เรยนรคน เรยนรงาน

และเรยนรทจะตองอยใหได ดวยอายเพยง ๑๗-๑๘

ป การถกดจงเปนเรองปกต บางวนตองรองไหไป

และทำางานไปดวย เพราะลาออกไมได ถาลาออก

ฝนทจะไดเรยนตอตองจบลงอยางแนนอน หนาท

ความอดทน ขยน ซอสตย และความหวง คอเพอน

ทดทสด และเพอนคนนไมเคยลมหายตายจาก

ขาพเจาไปเลยถงแมในขณะนกตาม… การทำางาน

อยางทมเท เพอใหไดคาจางเตมทงเดอนโดยไมยอม

หยดวนเสาร-อาทตย ทำาใหขาพเจาไมไดไปเรยน

แตกภมใจทกครงทกำาเงนไปใหแมเตมๆ ขาพเจา

ยงจำารอยยมทงนำาตาของแมทไดเหนเงนเดอนครง

แรกของขาพเจา ซงวางลงบนมอของแม ๖๓๐ บาท

(๑๐ วนครง) แมคนใสมอกลบมา แลวบอกวาให

เกบไวใช ขาพเจาหยบมาเพยง ๑๐๐ บาทเทานน

ขาพเจายายไปสอนโรงเรยนแหงใหม เพราะไมม

เวลาไปสอบถงแมจะเลอกเรยนมหาวทยาลยเปด

เพราะในชวงหลงๆ จะมบางรายวชาทตองสอบ

ในวนธรรมดาทไมใชเสาร-อาทตย แตโรงเรยน

ทยายมาใหมนผ บรหารจะสนบสนนใหครเรยน

จนขาพเจาเกรงใจและอยากทำางานใหมากเพอ

ตอบแทน โอกาสททานหยบยนใหกบครทกทาน

๓๙

คนจะเปนคนททรงคณคาแหงความเปนคน

ตองรจกทจะใหผอน และขณะเดยวกน เมอเปน

ผรบตองไมเหนแกตว และเหนแกไดบนความใจด

ของผอนอยางเทาเทยมกน ใครไมเรยนตอ ทานกพยายาม

กวดขนใหเรยน ในทสดขาพเจากเรยนจบจาก

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

การเปลยนแปลงครงยงใหญจากครในเมอง

หลวงทมคาสอนพเศษและเงนเดอนหลกหมน

เมอ ๑๒ ปทแลว มาเปนครโรงเรยนกนดารหางไกล

ความเจรญ ไมมรถประจำาทาง ถนนลกรงฝนแดง

จนจบศรษะ วถชวตและการกนอยทตองปรบตวเอง

กบรายไดเพยง ๖,๓๖๐ บาท ไมมคาครองชพ หรอ

เงนชวยเหลอใดๆ ทงสน ความศรทธาทจะตอบแทน

คณแผนดนเพอถวายแดพระบาทสมเดจพระเจา

อยหว เพยงอยางเดยวททำาใหสามารถยนหยด

อยไดทกวนน หลายครงททอแท การทำางานทเตม

ไปดวยอปสรรค และความยากลำาบากในการยนหยด

ทามกลางความคดทแตกตาง และตองพยายาม

ไมใหแตกแยก ตองถามตวเองวาทงบานเกด และ

ความสะดวกสบายมาทำาไม คำาตอบกคอ เสยงของ

คณพอ และเสยงของหวใจตวเองทวา ตองคนให

แผนดน คนจะเปนคนททรงคณคาแหงความเปนคน

ตองรจกทจะใหผอน และขณะเดยวกน เมอเปนผรบ

ตองไมเหนแกตว และเหนแกไดบนความใจด

ของผอน การเปนครทน ขาพเจาไดเหนแงมมชวต

ของนกเรยนทขาดแคลนทงทางดานการเงน ความ

รกความอบอน และทสำาคญขาดโอกาส คนทขาด

โอกาสจะไมสามารถสรางสรรคสงใดๆ ไดเลย

นบวาเปนเรองทนาเสยใจทสด ดงนน ครจงตอง

จดการเรยนการสอนใหเตมท เตมใจ เตมความสามารถ

และสรางโอกาสใหกบผเรยน เมอขาพเจามาอยทน

ใหมๆ รสกไดถงความยากลำาบากของเดกนกเรยน

แตการใหอยางไรขอบเขตกไมใชสงทดนก เพราะ

เดกจะพงใจแตจะเปนผรบตลอดกาลจนไมรจก

คำาวา การเปนผให จะกลายเปนการบมเพาะนสย

การเหนแกตวไปในทสด ครจงตองฝกใหเดก

พงตนเองใหได เหมอนกบคำากลาวทวา อยาใหปลา

แกเขา แตจงสอนใหเขาเลยงปลาใหเปน เพอทเขา

จะไดพงตนเองได

ทกวนนขาพเจายงจำาวนทสอบบรรจได แม

ของขาพเจากคงเหมอนแมทานอนๆ ทอยากใหลก

รบราชการ แตไมอยากใหลกอยไกลตว และอยในท

ททรกนดาร แตคำาของคณพอกลบบอกวา เราจะยก

ลกใหแผนดน จงไปเปนขาราชการทดของพระบาท

สมเดจพระเจาอยหว และอยาถามวาเปนคร

ตองไดอะไร แตใหถามตวเองวาจะใหอะไรตอบแทน

แผนดน นจงเปนจดเรมตนของคนทเกดมาเพอ…

เปนคร มาถงตรงนทำาใหคดถงบทประพนธ ครสาย

พนธใหม ของทานเสถยรพงษ วรรณปก ทวา

ครจะตองเปนครทกขณะจต

ตองรโลกรชวตอยางแจมแจง

ตองมปฏภาณโวหารแสดง

ตองเปนแหลงกาวหนาวชาการ

ตองสอนคนมากกวาสอนหนงสอ

ไมเพยงถอชอลกปากกาพาเขยนอาน

หวงอทศชวตจตวญญาณ

ใหแกงานปลกฝงในทางด

ครตองเปนทรกเคารพและยกยอง

ครจะตองตระหนกในศกดศร

มหลกการเหตผลกลวธ

ครตองมความอดทนสรางผลงาน

ครตองมความดและความเกง

ครตองเครงจรยะมาตรฐาน

เปนประทปเจดจรสชชวาล

เปนผสงน�าวญญาณของปวงชน

๔๐

พระพรหมมงคลาจารย (ปญญานนทภกข)

ไดกลาวตอบญาตโยมทงหลายทเหนหลวงพอ

สรางความด ในแตละวนหลวงพอมนดเทศนสงสอน

ใหขอคดไมยดตดในรปสงขารวนละหลายแหง

ตงแตเชายนคำามด กลางคนกอดเทปบนทกเสยง

ไวเปดกระจายเสยงทวๆ ไปอก แมวยจะลวงเลย

ถง ๘๐ ปแลวกยงไมยอมหยด เดนไมไหวกนงรถเขน

ไป ขนบนไดไมไดกใหคนยกหามหลวงพอไป

เทศนสงสอนใหขอคดกลาวตอบญาตโยมทถาม

หลวงพอวา หลวงพออายเยอะแลวทำาไมจงไม

อยากหยดพกผอน หลวงพอตอบวา “เวลาเหลอ

นอยแลวนะ เรงสรางความดไว ตายแลวไมม

โอกาสไดท�า” ทำาใหทกคนไดหยดคดทามกลาง

สงคมทเตมไปดวยความวนวาย แกงแยงชงดชงเดน

ลกขโมย ปลนฆา ขมขน ตดยา ตดเกม ดมสรา

คายาเสพตด ยดตดกาม หลงในลาภยศ พดปด

เนองนตย ฯลฯ แมแตศล ๕ ขอยงรกษากนไวไมได

ขาพเจาครยงยทธ นชบว เกดท อ.พชย

จ.อตรดตถ ไดฟงเทศนจากรายโทรทศนไดยน

หลวงพอเทศนประโยคทกนใจใหขอคด ประกอบ

กบการปฏบตตนของหลวงพอปญญานนทภกข

ทำาใหเลอมใสในคำาสอนของหลวงพอและคดวา

ตอไปนเราตองเรงสรางความด เพราะคนเราเกด

มามอวยวะครบ ๓๒ ประการ ไมหหนวก ตาบอด

สรางความดไว ตำยแลวไมมโอกำสไดท�ำ

เรอง

ยงยทธ นชบว

โรงเรยน

วดพชนมต

ต.คลองหนง

อ.คลองหลวง

จ.ปทมธาน

ปทมธาน เขต ๑

หรอเปนใบ ปญญาออน งอยเปลยเสยขา พการ

ตางๆ กนบวาตองใชบญกศลเกาไปมากมายแลว

แมชวตตองตกระกำาลำาบากในวยเยาวเกดเปนลก

ชาวนา พอแมมบานเพยงเสาไมไผ พนปดวยฟาก

หลงคามงดวยหญาคา จบเพยงชนประถมศกษา

ปท ๔ ไมมโอกาสไดเรยนตอเพราะตองออกมา

ชวยพอแมทำานา ทำาไรถว ไรพรก ไรขาวโพด ฯลฯ

ตงแตอาย ๑๐ ป แตกมนสยใจบญกศลตดตามแม

และยายไปวดบอยๆ ไมเกเร ชวยขนทรายจาก

แมนำานานมากอสรางหอสวดมนต หอระฆง โบสถ

เปนตน แลวกอธษฐานวาชาตหนาขอใหตนไดม

โอกาสเรยนหนงสอสงๆ และกขอใหไดเปนคร และ

๔๑

แลวบญกศลทเปนคนด มความกตญญกดลบนดาล

ใหญาตผใหญรบไปอยท อ.ลบแล จ.อตรดตถ เมอ

อาย ๑๔ ป กลางวนกชวยขายของบาง ทำางาน

กอสรางบาง กลางคนกไปเรยนศกษาผใหญ มมานะ

เรยนหนงสอจนจบมธยมศกษาปท ๕ กมโอกาสได

เรยนวทยาลยคร มโอกาสไดบรจาคโลหตครงแรก

ในชวตเมออาย ๒๐ ป ขณะนนตองอาศยอยในวด

ชวยพระบณฑบาต ชวยพระดแลความสะอาด

ภายในวด และชวยดแลสงของตางๆ ออกรบจาง

ยามเสาร-อาทตย หาเงนเรยนจนจบและสอบ

บรรจไดท อ.อทมพรพสย จ.ศรสะเกษ เปนจงหวด

ทเปนทสด ๓ ประการคอ มผไมรหนงสอมากทสด

ประชากรมรายไดเฉลยตำาสด มประชากรในวยเดก

เปนโรคขาดสารอาหารมากทสด ขาพเจากตงใจ

สอนหนงสออยางเตมความร เตมความสามารถ

หาเสอผาจากผทมฐานะนำาไปแจกใหกบนกเรยน

และไดทำาบญตกบาตรพระทกวน

ป พ.ศ. ๒๕๓๑ ไดยายมา อ.คลองหลวง

จ.ปทมธาน ไดตงใจเปนครทด และประสบผล

สำาเรจ เปนครดเดนอนดบ ๒ ของ จ.ปทมธาน

ในวชาสรางเสรมประสบการณชวต และไดเปนคร

ดเดนอนดบ ๓ ของจงหวดปทมธานในวชาการงาน

อาชพ ไดเลอนระดบเปนครวทยฐานะชำานาญการ

พเศษเมอปพ.ศ. ๒๕๕๑ และไดรบรางวลครด

ในดวงใจ จากสำานกงานเขตพนทการศกษา

ปทมธาน เขต ๑ เมอป พ.ศ. ๒๕๕๒ ตลอดระยะ

เวลาทผานมาไดเปนเจาภาพเดนสายไฟใหกบ

โรงเรยนชมชนวดบางขนเนองจากอาคารเรยนถก

ไฟไหม ๑๕,๐๐๐ บาท สรางหองสมดใหกบโรงเรยน

วดพชนมตร ๕๐,๐๐๐บาท เปนเจาภาพสรางชอฟา

หนาบนศาลาการเปรยญวดขวางชยภม จ.อตรดตถ

๑๖๐,๐๐๐ บาท เปนเจาภาพทอดกฐนเชญชวนให

๔๒

“เวลาเหลอนอยแลวนะเรงสราง

ความดไว ตายแลวไมมโอกาส

ไดทำา”

คนไปทำาบญวดขวางชยภม จ.อตรดตถ รวม

๖๔๐,๐๐๐ บาท เปนเจาภาพชอฟา หนาบนศาลา

การเปรยญ วดพชนมตร ๒๐๐,๐๐๐ บาท สราง

พระแกวมรกตหนาตก ๔๙ นว ๑๒๐,๐๐๐ บาท

เปนเจาภาพตดหวายลกนมตอก ๔ วด เปน

เจาภาพนำาผาปาไปทอดตามวดตางๆ สรางสถาน

วทยเพอพทธศาสนา คลน FM ๘๙.๒๕ ถวายวด

ขวางชยภม จ.อตรดตถ ๒๐๐,๐๐๐ บาทดวยเงน

สวนตว

ชวตครกตนแตเช าหกโมงกวาๆ กถง

โรงเรยน สรางความอบอนใจใหกบผปกครองเมอ

เหนลกปลอดภยเพราะมครมาแตเชาคอยดแล

ตดตอประสานงานกบบรษทตางๆ ๑๐๐ กวาบรษท

ในนคมอตสาหกรรมนวนคร จดหาของขวญวนเดก

ใหกบเดกนกเรยนทกป ขอบรจาคสงฆทานจากวด

ปากนำาเขตภาษเจรญมาใชในโครงการอาหารกลาง

วน และจำาหนายนำาเงนมาพฒนาโรงเรยนไมตำา

กว าป ละ ๓๐,๐๐๐ บาท ตดต อขอบรจาค

คอมพวเตอรทผานการใชแลวแตยงสามารถใชงาน

ไดอย จากธนาคารและบรษทตางๆ มาใหกบ

นกเรยนใชเรยน ๑๒ เครอง เปนเจาของโครงการ

จดกจกรรมทำาบญตกบาตรฟงเทศน เวยนเทยน

เปนประจำาทกป เปนเจาของโครงการวนพอ วนแม

วนวทยาศาสตร วนสถาปนาคณะลกเสอแหงชาต

จดทำาโครงการอบรมการปองกนอคคภย อบรม

ผนำานกเรยนฝายสงเสรมสขภาพ คายพทธบตร

โครงการฟนฟศลธรรมโลก จดทำาโครงงานจนได

รบรางวลตางๆ เชน โครงงานคณธรรม ไดเหรยญ

ทอง โครงงานสงแวดลอม ไดเหรยญทอง เลา

นทานคณธรรม ไดเหรยญเงน จากสำานกงานเขต

พนทการศกษาปทมธาน เขต ๑ นอกจากนยงฝก

ซอมนกกรฑาไปแขงขนกฬา อบจ.ปทมธาน จนได

รบรางวลหลายรายการ เปนผสบสานวฒนธรรม

ประเพณไทยอนดงาม เชน ตกแตงรถแหเทยน

พรรษาแหเชญชวนใหชาวพทธไดทำาบญและรวม

สบสานประเพณแหเทยนพรรษาในชมชนตางๆ ๗

ชมชน สบสานประเพณลอยกระทง จดหาใบตอง

ตนกลวยมาใหนกเรยนทำากระทง แตงชดไทยแห

ไปลอยในคลองหนาโรงเรยนครบทกคน และนำา

กลองยาวแหนำาขบวนกฐน ผาปาสามคคของวดพช

นมตรเปนประจำาทกป

การดำารงชวตประพฤตปฏบตตนตาม

คำาหลวงพอทวา “เวลาเหลอนอยแลวนะ เรงสราง

ความดไว ตายแลวไมมโอกาสไดท�า” บรจาคโลหต

เพอชวยชวตเพอนมนษยตลอดระยะเวลาตงอาย

๒๐ ป จนถงปจจบนได ๑๐๔ ครง สรางเยาวชน

ใหเปนคนด คอยอบรม สงสอน ประพฤตตน

เปนแบบอยาง ถอคต “ตวอยางทด มคากวาค�าสอน”

ไมสบบหร ไมดมสรา ไมเลนการพนนทกชนด

ไมเสพสงเสพตดเลย ทำาบญตกบาตรทกวนพระ

เปนพธกรงานศพประจำาวดพชนมตร เปนวทยากร

ลกเสอใหทกโรงเรยนทสงหนงสอเชญโดยใช

นอกเวลาราชการโดยไมรบสงตอบแทนไปจนกวา

ชวตจะหมดลมหายใจ และเมอขาพเจาเสยชวต

แลวไดอทศรางอนไรวญญาณเปนอาจารยใหญ

ใหนกศกษาคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลย

ธรรมศาสตรศนยรงสตไดศกษา จากนนใหลก

หลานแสดงความกตญญนำาไปฌาปนกจ เหลอ

เพยงกระดกและเถาถานใหนำาไปฝงในดนเพอทำา

ปยเปนประโยชนกบผนแผนดนตอไป

๔๓

ขาพเจานางสาวแฉลม รอดสา ตำาแหนงคร

โรงเรยนปากคลองบางขนาก อำาเภอบางนำาเปรยว

สพป.ฉช.เขต ๑ ปจจบนสอนนกเรยนชนมธยมศกษา

ปท ๑-๓ ในกล มสาระการเรยนร ภาษาไทย

ซงไมตรงกบเอกทเรยนมา แตมความตงใจทจะทำา

ใหดทสดเทาทจะทำาได

จากประสบการณการสอนของขาพเจา

ขาพเจาสอนทกระดบชนตงแตอนบาล ประถมศกษา

และมธยมศกษา ผานเดกแตละชวงชนมาแลว

ขาพเจาพบสงทประทบใจและปญหาหลายอยาง

ดวยกน ขาพเจาขอเลาประสบการณทใกลตว

ขาพเจามากทสด เพราะคณครแตละทานจะเลาแต

ลกศษยของตวเองทเคยสอนมา สวนตวขาพเจาจะ

เลาถงศษยเกาทเคยเรยนอยทโรงเรยนน มนกเรยน

ไดขอยายออกเพอไปเรยนในเมองซงเปนโรงเรยน

มชอแหงหนงขณะนนกำาลงเรยนชนประถมศกษา

ปท ๔ ขาพเจามความวตกกงวลมากวาเขาจะ

เรยนทนเพอนไหม บอกตรงๆ ในความรสกของ

ขาพเจาในครงนน นกเรยนคนนมพนฐานบางวชา

ตามเพอนไมทนแน แตไมทราบจะทำาอยางไรเลย

ตดสนใจใหเรยนพเศษในชวงหลงโรงเรยนเลก

เรยนในตอนเยนเพอจะชวยไดบาง แตกไดเพยง

เลกนอย อาจจะมหลายสาเหตดวยกน แตขาพเจา

ไมไดตำาหนทางโรงเรยน อาจจะเปนทตวนกเรยน

ดวยเหมอนกน จากผลการเรยนเมอจบชนประถม

ศกษาปท ๖ อย ระดบทายๆ ของนกเรยนใน

ชนเรยนประมาณ ๓๐-๔๐ คน แตเขาจะม

ความสามารถทางดนตร-นาฏศลป ไดเขารวม

กจกรรมของทางโรงเรยนดานการแสดงเปนประจำา

การเปลยนแปลง

ทประทบใจ

เรอง

แฉลม รอดสา

โรงเรยน

ปากคลองบางขนาก

ต.บางขนาก

อ.บางนำาเปรยว

จ.ฉะเชงเทรา

ฉะเชงเทรา เขต ๑

และเปนตวแทนของหองในการประกวดรองเพลง

ไดรบรางวลชนะเลศ ถามการประกวดรองเพลง

ตามงานกจะไดรบรางวลเปนทนาพอใจทกครง

หลงจากจบชนประถมศกษาปท ๖ แลว ขาพเจา

ใหเขาตดสนใจเลอกเรยน วาจะเรยนอะไร เขาตอบ

ขาพเจาวาหนเรยนไมเกง หนขอไปเรยนนาฏศลป

ไดไหม ขาพเจาบอกวาถาหนจะเรยนกตองตงใจ

เรยนนะ เพราะหนเปนคนเลอกเอง หลงจากนน

ขาพเจาใหเลอกสถานทเรยนวาจะเรยนทไหน

ระหวางวทยาลยนาฏศลปจนทบรกบวทยาลย

นาฏศลปสพรรณบรใหเลอกเอง เขากบอกวาหน

ขอเรยนทวทยาลยนาฏศลปสพรรณบร เปนอนวา

ตกลงทจะไปสอบทนน พอถงเวลาทจะไปสอบ

ปรากฏวาสอบได โดยสอบภาคทฤษฎและภาค

ปฏบตดวย ทางวทยาลยรบนกเรยนเขาเรยน

ในชนมธยมศกษาปท ๑ จำานวน ๓ หองเรยน เขา

ไดหองเรยนท ๒ โดยคดจากการสอบวชาพนฐาน

เมอเขาไปเรยนในชนมธยมศกษาปท ๑ ของทาง

วทยาลยตองอย ทหอของวทยาลยเพราะเขา

บานไกลกตองเขาไปอยในหอของทางวทยาลย

ชวตเรมอย กบเพอนใหมทหอ ตองดแลตนเอง

ทกอยาง เชน เรองเรยน การใชชวตกบเพอน การ

ใชจายทกสงทกอยางตองจดการเองหมด จนกระทง

สนปผลการสอบปรากฏวาสอบไดเกรดเฉลยเปน

อนดบ ๑ ของหอง เปนเรองไมนาจะเปนไปไดซง

จากการเรยนในชนประถมศกษาอยในลำาดบทายๆ

ของหอง ซงเปนผลจากการทเขามความพยายาม

สนใจและตงใจเรยนอยางเตมความสามารถ

เพราะเปนสงทเขาชอบ จนกระทงเขาไดประสบ

๔๔

ในฐานะทเราเปนผปกครอง เราอยาไปบงคบให

เขาเรยนในสงทเขาไมชอบ เราอาจจะตองผดหวง

หรอเสยใจกได

ความสำาเรจจากการเรยนเรมตนของเขา ถาม

วาเขาดใจไหม ตอบแทนไดเลยวาเขาดใจมาก

ทเขาทำาได ในฐานะทเราเปนผปกครอง เราอยา

ไปบงคบใหเขาเรยนในสงทเขาไมชอบ เราอาจจะ

ตองผดหวงหรอเสยใจกได เราขอแคเปนผแนะนำา

ใหกบเขาจะดกวาทจะไปบงคบใหเขาทำาตามทเรา

ตองการ

สดทายนสงทขาพเจาเขยนขนมาอาจจะ

เปนประโยชนกบผปกครองทานอนๆ กอนทจะ

ตดสนใจใหบตรหลานหรอลกศษยเลอกเรยนในสง

ทเขาตองการ เราอยางเพงตดสนใจแทน ขอใหฟง

กอน เราขอเปนผแนะนำาจะดกวาทจะไปบงคบ

๔๕

ฉะเชงเทรา เขต ๑

เมอขาพเจาสอนเดกนกเรยนในชนประถม

ปท ๕ ซงขาพเจาเปนครประจำาชนอย โรงเรยน

เปนโรงเรยนขนาดเลก มครไมครบชน ขาพเจา

จงจำาเปนตองเปนครประจำาชน ๒ ชน ในหองเรยน

ดวยกน

เดกชายตไดขนจากชน ป.๔ มาชน ป.๕

ทขาพเจารบผดชอบอย ขาพเจาไดสงเกตวา เขา

จะไมสนใจใคร ไมยอมเลนกบเพอนในชนเดยวกน

ชอบไปเลนกบนองทชนเลกกวามาก เชน นองชน

อนบาล ไมสนใจในการทำางานประจำาทตองรบผดชอบ

เชน การทำาเวรประจำาวน เพอนครทสอนเดกชาย

ตของคร

เรอง

อำาไพ เทพศร

โรงเรยน

ปากคลองบางขนาก

ต.บางขนาก

อ.บางนำาเปรยว

จ.ฉะเชงเทรา

ตจะมาคยใหฟงเสมอวาเดกชายตไมชอบมาโรงเรยน

ไมเคยมาเรยนครบสปดาหเลย ครใหงานทำาใน

หองเรยน หรอใหการบานไป สวนใหญกไมทำามาสง

หรอทำามาเลกนอย เมอไปเยยมทบานกพบยา

ทเปนผปกครองและไดนำาของทเดกชายตนำามาจาก

โรงเรยนใหครดและคนของให เชน ไมบรรทดเปน

จำานวนมาก กระดาษ A4 เปนรมๆ คณครกไมร

วาเอาไปตอนไหน ยาจะบอกใหเขาเอาไปคน

ทโรงเรยน เขาไมอยากมาโรงเรยน พอตอนเชา

เขาจะรองไห ปวดหวบาง ปวดทองบาง ไมอยาก

มาโรงเรยน ผปกครองดกจะรองไห ผปกครอง

๔๖

พามาสงทโรงเรยนในตอนเชา พอผปกครองกลบ

เขากจะหนกลบบานทนท บางครงผปกครองตอง

มานงเฝา

เมอขน ป.๕ ไมมเพอนทจะยอมเลนดวย

เขาจะนงอยคนเดยว เมอขาพเจาเหนกจะเขาไป

คยและกอดคอเขา และใหทำางานเลกๆ นอยๆ

เชน ทำาความสะอาดโตะคร โดยครอยและใหคำาชม

เมอทำางานเรยบรอย และบอกวา เธอตองชวยเหลอ

เพอนทำางานดวยนะ เชน เวรในการทำาความสะอาด

หองเรยน พอเขาทำางานเสรจจะมาบอก ขาพเจาก

ยมตอบ เรมพดคย ขาพเจาจะกอดและใหกำาลงใจ

เขาเปนประจำา และหมนคยกบผปกครอง จงได

รจกกบผปกครองของเขา ซงอยกบปยา พอแม

และครอบครวของอา ซงมลกสาวอายนอยกวา ต

กำาลงเรยนอยชน ป.๓ แตนองสาวคนนชอบมา

โรงเรยน ขยนเรยน พอแมไมตามใจ พอแมของต

และพอแมของนองทำางานทเดยวกน ตองไปทำางาน

ตงแตเชา ลกยงไมตน เมอเลกงานกลบบานกเปน

เวลาดก ลกเขานอนแลว จะพบพอแมในวนอาทตย

ทเปนวนหยดเทานน พอแมของตจะรกและตามใจ

จะซอของเลนทมราคาแพงๆ ใหลกเลนเมอลก

ตองการ ถาซอของไมถกใจกจะรองไห ปาของทง

พอกจะโมโหและตต ยาซงเปนผดแลตและคอย

มารบสงทโรงเรยนกเตอนไมได ไมเชอฟง ขาพเจา

พดคยกบเขาทกครงและคอยถามถงคนในครอบครว

เสมอ ตกเรมเลาเรองราวตางๆใหฟง เมอขาพเจา

สอนงานทำาความสะอาดให เขากคอยชวย เชน

ลางของเลกๆ นอยๆ ขาพเจาคอยสงเกตพฤตกรรม

และคอยสอบถามจากทางผปกครองดวย ตคอยๆ

เปลยนพฤตกรรมไปในทางทดขน ตไมขาดเรยน

มเรองราวตางๆ กจะมาคยใหฟงเสมอ ซงขาพเจา

จะคอยรบฟงและใหคำาแนะนำา ผปกครองกรบร

ความรสกของตทเปลยนไปในทางทด มเพอนเลน

ในวยเดยวกน สามารถทำางานเปนกลม และเพอน

ใหการยอมรบซงกนและกน ทจรงแลวตเปนคน

มจตใจออนไหว ทมนสยเอาแตใจ เพราะมคน

ตามใจ เอาใจ ไมขดใจ แตยงขาดความอบอนและ

ความใกลชด เมอไดรบความรกความอบอนและ

การเอาใจใส เขากจะรสกมความมนใจทจะใชชวต

ตอไป รวามคนรบทราบรบรความรสกของเขา

เขากจะปรบตวเขากบเพอนๆ และบคคลอนๆ ได

ดงนนความรก ความอบอน ความเขาใจ

การยอมรบฟงเหตผล แมเพยงเลกนอยกทำาใหชวต

ของลกศษยของคร ปรบเปลยนพฤตกรรมในทางทด

ขนได ครหวงวาตจะเปนคนดของสงคมตลอดไป

๔๗

กรงเทพมหานคร

เสยงหญงชายทะเลาะกนในกลางดก

คนหนง ทำาใหเดกหญงวย ๙ ขวบและนองๆ ตน

ขนมา และตกใจกบภาพชายกำาลงทำารายรางกาย

ผหญงซงกรดรองดวยความเจบปวด ทำาใหเดกๆ

ทตนขนมาเหนภาพนน รองไหกนระงมไปหมด

ดวยความตกใจ หญงคนนนดนรนหนจากการถกทำาราย

และวงหนออกจากบานไป ฝายชายทกำาลงบนดาล

โทสะอยางมากเกนกวาจะควบคมสตได ไดควา

แกลลอนนำามนกาดทวางอยขางเสาบาน แลวราด

ไปตามพนบานทวๆ จากนนกจดไฟเพอเผาบาน

ไดยนเสยงเขาพดวา “กท�าดวยมอของกเอง กกจะ

ท�าลายดวยมอของกเอง” แลวกควาเสอมาใสและ

เดนออกจากบานไปเชนเดยวกน

ดวยความตกใจจนชอกสดขดของเดก

ผหญงเลกๆ ทเหนคนเผาบานตอหนาตอตา สต

บอกใหตะโกนขอความชวยเหลอ คนขางบานจงมา

ชวยกนดบไฟจนสำาเรจกอนทรถดบเพลงจะมาถง

โชคดทไฟไหมไปไดแคสวนของหองครวเทานน

เหตการณทเกดขน คอ ครอบครวแพแตก

ของฉนเอง ภาพทเกดขนยงฝงอยในใจของฉนมา

จนถงบดน เกอบ ๔๐ ปแลว บาดแผลนไมเคยเลอน

หายไปจากใจเลย สดทายพอกบแมกแยกทางกน

ฉนและนองๆ ถกสงไปอยกบปทจงหวดสพรรณบร

โดยมปาทปลกบานอยใกลๆ คอยดแลฉนและ

นองๆ เพมขนจากภาระทปากมลกหลายคนอยแลว

เดกหญงวย ๙ ขวบ และนองๆ ทยงเลก ขาดความ

เบอตองทนท�าปลา

มาเกบขหมาดกวา

อบอนจากพอแมอยางถาวร สำาหรบพอกยงคงมา

เยยมเปนระยะๆ ตอมาไมนานทราบขาววาแม

ไดเสยชวตแลว โลกทงโลกเหมอนมนมดมดไปหมด

ความหวงทจะไดพบแมสกครง อยากกอดแม

อยากบอกแมวา “หนคดถงแม” กลบกลายเปน

ความวางเปลา ความวาเหวทไดรบอย มนยงเกาะกม

หวใจใหวงเวงอยางทไมสามารถจะบรรยายออกมาได

ฉนอยากจะบอกคนเปนพอ-แมทงหลายวา

หากทานรกลกของทาน กอนจะตดสนใจทำาอะไร

ลงไปโปรดคดถงเขาใหมากๆ เพราะแผลในใจ

ทขมขนของเดกนน มนลบเลอนไมไดเลยตลอด

ชวตของเขา

เมอชวตตองดำาเนนตอไปกตองเขมแขง

อดทน เพราะมนองๆ ตองดแลอก ๓ ชวต ทกคน

ไดเรยนหนงสอทจงหวดสพรรณบร เราตองดแลจด

สำารบอาหารเชาใหป ไปถวายพระทวดทกวน

โดยหาบจงหนไปสงปทวดแลวจงไปเรยนหนงสอ

ถาเปนวนเสาร-อาทตย ปจะใหฟงธรรมะจาก

พระคณเจาดวยกนบอยๆ เขาฉนกเรมคนชนกบ

การเขาวด ฟงธรรมะจากพระ รจกวาศล ๕ มอะไร

บาง รจกความกตญญรคณคน รจกการอดทน

อดกลน และไดเหนตวอยางจากป ผเฒา ผแกทวด

สวนปามอาชพทำานา ฉนจงมโอกาสได

ดำานา เกยวขาว ไดรบรถงความเหนอยยากของ

ชาวนา พอตกเยนปากจะใหฉนทำาปลา หรอฆาปลา

เพอมาเปนอาหาร แตใหตายเถอะ ดซ ปลามนสง

เรอง

โชตกา นตยนนท

สถาบนอาศรมศลป

แขวงทาขาม

เขตบางขนเทยน

จ.กรงเทพมหานคร

๔๘

สายตาวงวอนนาสงสาร ฉนทำาไมไดกเลยเอาไปปลอย

กเลยโดนปาตซะขาลาย เพราะนนคออาหาร ๑ มอ

ของทกคน แตปากใหเราทำาอกในมอตอไป เราก

เอาปลาไปปลอยอก กโดนตอก จนปาไมรจะทำา

อยางไรกบเราด ปสงสารทเราถกต และกบอกเราวา

ปลาเกดมาเปนอาหารของคน แตเรากทำาใจไมได

อยด และแลวโอกาสดของฉนกมาถงเมอฉนตองไป

เรยนตอในตวจงหวด กไดไปอยบานปเลก ทนฉน

ไมตองฆาปลา แตฉนตองเกบขหมาทกวนตอนเชา

กอนไปโรงเรยน เพราะปเลกเลยงหมาดไว ๒ ตว

ทจะปลอยเปนอสระในเวลากลางคน หมากจะมาข

ไวบรเวณสนามหญาหนาบาน ทกเชาเปนหนาท

ของฉนตองทำาความสะอาด นแหละเบอตองทน

ทำาปลา มาเกบขหมาดกวา

เดกๆ หากมโอกาสเขาวดกจะเปนการดมากๆ

ทจะไดคนชนกบวถชวตชาวพทธ และจะไดเหน

ตวอยางดๆ จากพระคณเจา

ฉนไดเรยนรและซมซบความดทงหลายจาก

พระคณเจา จากป และผเฒา ผแก ทวด เดกๆ

หากมโอกาสเขาวดกจะเปนการดมากๆ ทจะได

คนชนกบวถชวตชาวพทธ และจะไดเหนตวอยาง

ดๆ จากพระคณเจา และจากผใหญทผานโลกมา

มากกวาเรายาวนาน

๔๙

กรงเทพมหานคร

จต (ใจ) อาสา

กบมหำอทกภยประเทศไทย

เรอง

นกเรยนโรงเรยน

ศรอยธยาในพระอปถมภฯ

โรงเรยน

ศรอยธยาในพระอปถมภฯ

แขวงพญาไท เขตราชเทว

จ.กรงเทพมหานคร

๕๐

ณ ปจจบนน ทวโลกและประเทศไทยไดเกด

ภยธรรมชาตขนมากมาย และมความรนแรงเพมขน

เรอยๆ ดงเชน มหาอทกภยในประเทศไทยในชวง

ตลาคมและยงสงผลถงปจจบน ทำาใหเกดกลมจต

อาสาตางๆ ขน ซงเปนกลมคนทมารวมตวกน

โดยอสรเสร คำาวา “จตอาสา” จต มาจากจตใจ

หรอจตวญญาณ อาสาคอ การเสนอตวพรอม

ชวยเหลอ จตอาสาจงหมายถง การทมจตใจและ

ความคดพรอมทจะชวยเหลอคนอนโดยไมหวง

สงตอบแทน อาจดเหมอนเปนการลงทนทไรคา

แตสงทไดมากลบเปนคณคาทางจตใจ ทคนอน

ไมสามารถหาซอไดดวยเงน หากไมลงมอกระทำา

ดวยตนเองกจะไมไดมา ซงพวกเรากไดรวมกลมกน

เปนจตอาสาชวยเหลอผประสบภยนำาทวมในครงน

พวกเราเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๖

จากโรงเรยนศรอยธยา ในพระอปถมภฯ ไดม

โอกาสเปนจตอาสาขายเสอยดและกางเกงยนส

เพอระดมเงนทนไปชวยเหลอผประสบอทกภย

โดยแรกเรมพวกเรามารวมตวกนอานหนงสอ

เพอเตรยมสอบเขามหาวทยาลยทหองสมดเพอ

การเรยนรซอยพระนาง ซงหองสมดมรานกาแฟ

ชอวา Cafe De La Paix เปนรานทพวกเรามากน

เปนประจำา จงเปนโอกาสไดพบพยย (เปนเจาหนาท

ประสานงาน) และพหน (เปนเลขากรรมการ

The Network) โดยพๆ ทงสองอยทรานกาแฟ

จงไดชกชวนใหเรามาทำากจกรรมจตอาสา

เรานำาเสอยดไปขายในวนท ๕ และ ๖

พฤศจกายน ๒๕๕๔ บรเวณหนาหางสรรพสนคา

Center One การทเราไดไปขายเสอยดและ

กางเกงยนสทำาใหพวกเราตนเตนมาก เพราะ

เปนการขายของครงแรกของพวกเรา โดยเรมขาย

เวลาประมาณ ๑๑ โมง โดยขายเสอยด “คนไทย”

รวมทกข รวมสข และขายกางเกงยนสจากโครงการ

เกาแรกใหมของ Levi’s ซงสนคาไดรบความสนใจ

จากคนแถวนนเปนอยางมาก ทำาใหเสอยดขายหมด

ในเวลาอนรวดเรว พวกเราภมใจและดใจเปน

อยางมาก ทำาใหพวกเราลมความเหนดเหนอยใน

การขายของไปเลย ในวนทสองของการขายไดนำา

เสอยดอกลอตมาขาย ทงสองวนนทำาใหพวกเรา

๕๑

ไดรบประสบการณแปลกใหมจากการขายของ

ซงประสบการณในครงนไดสอนใหพวกเราได

ความกลาแสดงออกในการเรยกลกคา และการ

ชวยหาสนคาให

เรานำาเงนทไดจากการระดมทนทงหมด

ประมาณ ๑๕๐,๐๐๐ บาท โดยรายไดทไดจากการ

ระดมทนจะไมหกคาใชจายใดๆ ทงสน ไดนำาไป

ซอเครองกรองนำา และนำาไปชวยเหลอผประสบ

อทกภยในวนจนทรท ๑๔ พฤศจกายน พวกเรา

ไดมโอกาสลงพนทไปชวยเหลอผประสบภยนำาทวม

ทจงหวดพระนครศรอยธยา อำาเภอเสนา ทำาใหเรา

มโอกาสพบเหนสภาพความเสยหายทเกดขน ทง

บานเรอน และพนททางการเกษตร ซงไดรบ

ความเสยหายเปนอยางมาก ในการเดนทางเขาไป

ชวยเหลอผประสบภยทำาใหเราไดพบประสบการณ

แปลกใหม เชนในการนง CAB หลงของรถกระบะ

ซงตองขบผานพนททถกนำาทวม การเดนทาง

เตมไปดวยความทลกทเลเพราะทางขรขระ และ

การนงเรอสองตอนผานพนททางการเกษตรทจมนำา

การนงเรอแบบนเปนครงแรกของพวกเรา ทำาให

พวกเราหวาดเสยวจนหวใจเตนไมเปนจงหวะ แม

การเดนทางจะยากลำาบากและหวาดเสยว แตก

สนกมากๆ นอกจากนยงไดพบกบความมนำาใจ

ของชาวบานทมอบใหกบพวกเรา โดยการทำา

กวยเตยวใหพวกเราไดทาน กวยเตยวมรสชาต

อรอยมาก

การทไดมารวมทำากจกรรมในครงน ทำาให

เราไดเหนความมนำาใจของคนไทย เหนรอยยม

ของคนไทยตลอดเวลา แมวาจะประสบภยแตผคน

กยงยมได นอกจากนยงไดชวยเหลอคนไทยดวย

กนเองอกดวย ซงแสดงใหเหนวาคนไทยไมทงกน

ถงแมมหาอทกภยครงจะนำามาซงความสญเสยครง

ยงใหญ แตยงแฝงไปดวยพลงแหงความสามคค

ททำาใหคนไทยพรอมทจะลกขนสและเดนตอไป

ดวยกน พวกเราเปนนกเรยนทกำาลงจะกาวไปเปน

ผใหญในวนขางหนา อยากเปนตวแทนเพอเลา

ประสบการณทนาประทบใจ และทรงคณคาสง

ตอใหวยรนไทย หรอบคคลทวไปในการรวมเปน

“จตอาสา” หรอ การเปน “ผใหมากกวาผรบ” ได

แทนคณแกแผนดนไทย ซงเปนแผนดนเกดของชาว

ไทยทกคน

๕๒

คายการสรางเดกด

เขำสสงคม

เรอง

กตตพงศ สนทร

คมสนต แสงแดงชาต

พชร สภาพจน

วรชย สขลาภกจ

โรงเรยน

เสนาประสทธ

ต.เสนา อ.เสนา

จ.พระนครศรอยธยา

พระนครศรอยธยา เขต ๒

๕๓

ผมในฐานะรนพทไดเขารบการฝกอบรมใน

โครงการ “คายการสรางเดกดเขาสสงคม” โดยใน

โครงการนมกจกรรมหลายอยาง ซงเปนกจกรรม

ทมนนทนาการและควบคไปกบสาระและเนอหา

จะทำาใหผทเขารบการฝกเกดจตสำานกทดเปนจต

สาธารณะในการชวยเหลอผอนและบำาเพญ

ประโยชนเพอสงคม ตามศกยภาพทพอจะทำาได

โดยไมเบยดเบยนตวเอง มการใชเทคโนโลยเปนสอ

การสอนเพอใหเยาวชนไดเหนถงความสำาเรจ

ของโครงการจตสาธารณะทไดมผกระทำาแลว

ประสบความสำาเรจแลว เปนการเสรมแรงเสรม

กำาลงใจในการทจะทำาความด อกทงยงมกจกรรม

นอกสถานท ซงจะมการไปเยยมเยอนคนไข

แกนทจะเปนประโยชนตอเยาวชนผท ไดรบการอบรมกคอ ประสบการณ

ซงเปนความรท ไมสามารถซอไดดวยเงน แตไดมาจากการ ไดเหน ไดร

ไดสมผสถงความรสกกบสถานทจรง และไดลงมอปฏบต

ทโรงพยาบาลตลอดจนบานผดอยโอกาส เปน

การลงพนททจะทำาใหเยาวชนผไดรบการอบรม

มความคดทอยากจะชวยเหลอสงคม มการวางแผน

ระดมความคดจากคนในกลมเพอออกมารายงาน

เปนการเสรมสรางความสามคค และมการจดทำา

กฎของกลม เปนขอตกลงทกลมจะกระทำารวมกน

ตลอดจนมการเลอกประธานกลม จากสองกจกรรม

นเปนการเสรมสรางใหเยาวชนรจก “ประชาธปไตย”

ในการแสดงความคดเหนและการเลอกผนำา

ของพวกเขา

โครงการนเปนโครงการทดใชในการอบรม

ปลกฝงเดกซงจะเตบโตมาเปนเยาวชนของชาต

ใหคดด ทำาด และแกนทจะเปนประโยชนตอเยาวชน

ผทไดรบการอบรมกคอ ประสบการณ ซงเปน

ความรทไมสามารถซอไดดวยเงน แตไดมาจากการ

ไดเหน ไดร ไดสมผสถงความรสกกบสถานทจรง

และไดลงมอปฏบตในการชวยเหลอสงคม โครงการน

เปนโครงการทคำานงถงอนาคตจรงๆ ครบ

๕๔

ฉะเชงเทรา เขต ๑

สรางคนดวยการคด...

สชวตทสดใส

เรอง

โรงเรยนการทำามหากน

วดโพธเฉลมรกษ

โรงเรยน

การทำามหากนวดโพธ

เฉลมรกษ

ต.ดอนเกาะกา

อ.บางนำาเปรยว

จ.ฉะเชงเทรา

การศกษาเปนรากฐานสำาคญของการพฒนา

“คน” อนจะนำาชาตใหเจรญกาวหนา และหากเอย

นาม ดร.โกวท วรพพฒน แลว เปนทนาเชอวา

คงไมมใครไมรจกทานผน โดยเฉพาะบคคล

ในวงการศกษา เนองจาก ดร.โกวท วรพพฒน

เปน “คร” เปน “นกการศกษา” ทสราง

คณประโยชนตอวงการศกษาไทยอยางอเนกอนนต

ดร.โกวท วรพพฒน เกดเมอวนศกรท ๑๗

พฤศจกายน ๒๔๗๖ สถานทเกดตำาบลสาวชะโงก

อำาเภอบางคลา จงหวดฉะเชงเทรา ถงแกอนจกรรม

เมอวนท ๒๕ ธนวาคม ๒๕๔๓ สรรวมอายได ๖๗ ป

ดร.โกวท วรพพตน เปนผทใฝรใฝเรยน

ชอบอานหนงสอมาตงแตเดก ดงทนายบญธรรม

ตนกก ผเปนนา ไดเลาวา “เขาเปนคนชอบอาน

หนงสอ จะมหนงสอตดมออยเสมอไมวาจะไปไหน

ขนาดนงตกปลามวอานหนงสอ ปลากนเบดแลว

ยงไมรตวเลยกม” นสยรกการอานของ ดร.โกวท

วรพพฒน ทสงสมมาแตวยเดกมสวนสำาคญยง

๕๕

ตอความสำาเรจในการศกษาและการทำางาน

โรงเรยนการทำามาหากนวดโพธเฉลมรกษ

(อนสรณวนเดกแหงชาต ป ๒๕๓๗) เปนโรงเรยน

รปแบบใหมในวงการศกษาไทยตามแนวคดของ

ดร.โกวท วรพพฒน เมอครงตำาแหนงอธบดกรม

สามญศกษา

สำาหรบแนวคดและนโยบายของ ดร.โกวท

วรพพตน ในการจดตงโรงเรยนการทำามาหากน

ซงเปนแหงแรกของประเทศและแหงแรกของโลกนน

มลกษณะพเศษ ดงน มงเนนในการนำาวชาความร

มาใชจรงในกจกรรมภาคปฏบต ใหนกเรยนไดรบ

การจดสรรทดนทำากน และเงนทนจำานวนหนงใน

การประกอบอาชพตามทถนด และมความสนใจ

ฝกใหนกเรยนทำางานเปนกลม ฝกใหนกเรยน

แกปญหา มความรบผดชอบตอหนาท อกทง

สงเสรมใหนกเรยนไดชวยเหลอตนเอง ไดรจก

การทำามาหากน มความอดทน สามารถกลอมเกลา

จตใจเยาวชนใหเขาใจชวต และสามารถปรบตว

ใหเขากบสงคมทกำาลงเปลยนแปลงไดตลอดเวลาได

จากแนวคดสการปฏบต ทำาใหพวกเรา

มโอกาสทำางานรวมกนเปนกลม โดยการจดตง

บรษทจำาลองในโรงเรยน ซงเปนกจกรรมการเรยนร

ในชมนมยวเกษตรกร แตละกลมจะมพนทเปนของ

ตนเอง มจำานวนสมาชก ๘-๑๐ คน และมคร

ประจำากลมคอยดแลใหคำาแนะนำานกเรยน กลมละ

๑ ทาน แตละกลมจะปลกผกชนดตางๆ เชน

ผกบง ผกคะนา ผกกาดขาว ฯลฯ ทเราเรยกวา

ผกโรงเรยน หมายถง ผกปลอดสารพษ ทไมใช

สารเคมฆาแมลง นอกจากนพวกเรายงปลกพชไร

และพชผลชนดอนๆ อกมากมาย การชวยกน

ทำางานทำาใหพวกเรารจกความอดทน ขยนไมยอทอ

ตอความยากลำาบาก รจกแกปญหาตางๆ ปรบปรง

ตนเองและงานใหประสบความสำาเรจ เปนการ

พฒนาคณลกษณะการอยรวมกนในสงคม และ

ไดผลกำาไรเปนของกลมเอง การเชอมโยงความร

จากหองเรยนสการปฏบตสอดคลองสมพนธกบ

ชวต และความตองการของผเรยน โดยใหนกเรยน

เกดคณลกษณะตามทกำาหนดไวในหลกสตร โดย

ใหคดเปน ทำาเปน แกปญหาเปน และรจก

ชวยเหลอตนเอง นอกจากนยงมกจกรรมทชวย

สงเสรมคณธรรม จรยธรรม อนๆ อก เชน การนง

สมาธกอนเรยนในแตละวชาเปนเวลา ๕ นาท

และทกวนศกรนกเรยนจะทำากจกรรมสวดมนต

นงสมาธเปนประจำา

สดทายขอยก คำาคม ขอคด ของ ดร.โกวท

วรพพตน ส สานฝน ดร.โกวท ยอนแนวคด…

ทำามาหากน กลาวไววา…

“…ศกษาทด ตองฝงคณธรรมเขาไปใน

ตวเดกใหได สามารถปลกฝงได โดยการใหผเรยน

ไดลงมอปฏบตจรงเทานน…

…ควรมการประเมนผลดานคณธรรม

จรยธรรม ควบคไปกบการประเมนผลดานความ

ความสามารถของผเรยน

…ทงน เพอใหผทเกยวของไดทราบเกยว

กบคณลกษณะของผเรยนไปพรอมกบความร

ความสามารถทมอยดวย…

๕๖

จากสภาพของสงคมไทยในปจจบนทปญหา

แตละดานตางทวความรนแรงมากยงขน สงผลให

เกดความกระทบตอวถการดำาเนนชวตของประชาชน

ในประเทศเปนอยางมาก การดนรนเพอหาทางออก

รวมกนในการแกไขปญหายงเปนแบบเลอนลอย

ไมเปนรปธรรมทชดเจน สภาพจตใจของผคน

ภายในชาตไรซงความสข ความเสอมโทรมทางดาน

ศลธรรม และการหนหลงใหกบคำาสอนในศาสนา

นนทบร

เรอง

สทธพงษ วงษาซาย

โรงเรยน

เทพศรนทรนนทบร

ต.บางคเวยง อ.บางกรวย

จ.นนทบร

กำรพฒนำ “คน”

บนพนฐาน “จรยธรรม”

เรมมมากขน ดงนนการพฒนาคณธรรมจรยธรรม

จงเปนสงจำาเปนอยางยงในปจจบน เพราะสภาพ

สงคมไทยในปจจบนเหนหางศาสนาโดยเฉพาะ

พระพทธศาสนา คนไทยเขาวดฟงธรรมกนนอยลง

พอแมทเคยอาศยแนวทางพระพทธศาสนาเปน

เครองมอในการสงสอนอบรมลกหลานอยางสมยกอน

กลดนอยลง เพราะตนเองกเหนหางพระศาสนา

อยดวย เมอคนหางพระศาสนา ความเสอม

๕๗

ทางจรยธรรมกแพรหลายมากขน ประเทศชาต

ตองเผชญกบปญหาทางศลธรรมเพมมากขน เชน

ปญหายาเสพตด ปญหาการฉอราษฎรบงหลวง

ปญหาวยรน ปญหาความกาวราวรนแรง เปนตน

ปจจบนนโลกวปรต ทวาโลกวปรตนนเกด

มาจากจตของคนทวปลาสกม เกดจากธรรมชาต

บนดาลกม เหมอนบทกลอนทโบราณบณฑตทาน

ไดคดและแตงเอาไววา

ฝงหงสจะลงหนอง หงสทองจะเปนกา

เสอเผนจะเปนหมา พยคฆาจะทงไพร

พระฤาษจะหนถำา อนหนองนำาจะแหงไป

ปฐพจะเปนไฟ ชลาศยจะไรปลา

อคคไมมแสง พระพายแรงไมพดพา

สกณเปนสกณา กมาราเปนกมาร

ทวามานเปนเรองทนาคด เพราะมนเปน

ปรศนา เมอคอยๆ คด คอยๆ คน คอยๆ ควา

กทราบจนไดวามนเปนเรองจรง บทกลอนทสอนใจ

ในขางตนทานผรแตงไวมานานแลว เพราะทานเอง

กมองเหนอนาคตจงไดแตงกลอนบทน เอาไว

ลองมาดกนวาเนอในบทกลอนทแทจรงแลวนน

มปรศนาอะไรแฝงอย ทวา…

ฝงหงสจะลงหนอง คอ แตกอนคนสวนมาก

มกจะเขากรง แต เดยวนกลบมงสบานนอก

เปนสวนใหญ เพราะคงจะทนกบแรงเสยดทาน

ของการแกงแยงชงดชงเดนกนไมหวาดไมไหว

หงสทองจะเปนกา คอ ประเทศใหญๆ

ทเปนประเทศมหาอำานาจ กลบกลายเปนไมม

อำานาจจนหมดสน

เสอเผนจะเปนหมา คอ ไมวาจะเปนเจาพอ

หรอนกเลงโตตางกถกจกโกยงตายกนหมด

พยคฆาจะทงไพร คอ ชาวปา ชาวนา ชาวไร

จะขายทขายทางมงหนาเขาสเมองกนหมด ผลทสด

ตางกสนเนอประดาตว มการซอรถมาแขงขนกน

มาอวดกน ผลทสดสนเนอประดาตวกนหมดสน

๕๘

พระฤาษจะหนถำา คอ พระเณรจะสกกนหมด

ถาถามวาเพราะอะไร กคงเปนเพราะไมมกำาลงใจ

ในการอย เพราะถกขมข เพราะถกดาทอ และ

เพราะมกามารมณมาลอตลอดเวลา อนนเหนท

จะจรงทเกดขนในสงคมบานเรา พระเณรดๆ มก

ถกจบจองทำารายและทำาลาย

อนหนองนำาจะแหงไป คอ หนองนำาในทองนา

จะแหงไป รวมทงหนองนำาใจของคนกจะเหอดแหง

ลงเพราะสงคมปจจบนนคนไมคอยมนำาใจ

ปฐพจะเปนไฟ คอ เกดสงครามทวไป

แมแตประเทศเดยวกนกยงขมข ยงฆากนเลย เชน

ประเทศไทย หรอแมแตในโลกอาหรบทกอ

การประทวงจนนำาไปสความรนแรง

ชลาศยจะไรปลา คอ ในนำาจะไมมปลา

การเปนอยเรมฝดเคอง ของจะแพงมากขน

อคคไมมแสงคอ คนดๆ หาไดยากมากๆ

เพราะคนดๆ มกถกทำาลายหมด

พระพายแรงไมพดพา คอ คนเดยวนพดกนดๆ

ไมเปนแลว มแตคำาดาทอ มแตคำาตอวา ใหราย

ปายส โจมตกนไปมาอยางนาหวาดหวน

สกณเปนสกณา กมาราเปนกมาร คอ เดก

ผชายกลายเปนเดกผหญง เดกผหญงกลายเปน

เดกผชาย แมแตสตวเดรจฉานกยงผดเพศ เพราะ

มนอาเพศ

สงทกลาวมาทงหมดนเปนเครองยนยนไดวา

คนสวนมากไมประพฤตปฏบตธรรมกนจงทำาให

สงคมมปญหา ประเทศชาตขาดการพฒนาทตอเนอง

อยาลมวาถาธรรมะไมกลบมา โลกาตองพนาศ

เมอกลววาโลกจะพนาศ กควรจะรกษาโลกนไว

ไมใหวปรต ตองเอาธรรมะกลบมาประพฤตปฏบต

ในทกชนชน เรมตนตงแตเดกและเยาวชนเปนกลม

แรกทควรไดรบการฝกอบรมและพฒนา

โรงเรยนเทพศรนทร นนทบร เปนโรงเรยน

วถพทธ ทใชคณธรรมนำาความร ดงจะเหนไดจาก

นโยบายของโรง เร ยนท ว า “ส ง เสรมวน ย

จตสาธารณะ และคณธรรม น�าวชาการสมาตรฐาน

สากล ชมชนมสวนรวมจดการศกษา พฒนา

เทคโนโลยและสงแวดลอม พรอมการบรหารงาน

ระบบคณภาพ” มความตระหนกในประเดนปญหา

ดงกลาวมาโดยตลอด จงไดเปดใหมโครงการ

ปฐมนเทศและเขาคายอบรมคณธรรมจรยธรรม

สำาหรบนกเรยนในทกปการศกษา นบวาเปน

การมองเหนปญหาทจะเกดขนในอนาคตไดอยาง

ชดเจน และกเปนเชนนนจรงๆ โครงการดๆ เชนน

เปนเพยงสวนหนงทโรงเรยนแหงนไดจดใหมขน

ยงมอกหลายโครงการทโรงเรยนแหงนไดจดทำา

และประสบกบความสำาเรจมาแลว

โครงการปฐมนเทศและเขาคายอบรม

คณธรรมจรยธรรม เปนอกโครงการหนงทจะชวย

ดงเดกและเยาวชนใหเขามาสรมเงาแหงพระพทธ

ศาสนา มาปลกฝงศรทธาในคณธรรมจรยธรรม

อนดงาม โดยมกจกรรมททางโรงเรยนไดจดขนเพอ

ทจะใหเดกๆ และเยาวชนไดพฒนาตนเอง ใหรจก

๕๙

ลด ละ เลกในสงไมด อนเปนการพฒนาคณธรรม

จรยธรรมทดงามเพอใหมชวตอยอยางเปนสข และ

ชวยสรางสรรคสงคมประเทศชาตใหนาอยไดตอไป

การจดกระบวนการเรยนรภายในโรงเรยน

ผานกจกรรมวถพทธทหลากหลาย เชน การทำาบญ

ตกบาตร การสนทนาธรรมกบพระภกษ การสวดมนต

หมทำานองสรภญญะ การบำาเพญจตตภาวนา และ

การฟงพระธรรมเทศนา เปนตน ซงกจกรรมทจด

ใหมขนนนเนนการอบรมปลกฝงพฒนาเดกใน ๒

เรอง คอ สอนใหฟง และสอนใหฝกเปนหลกสำาคญ

หมายความวาสอนใหฟงกคอ สอนใหเดกไดร

ไดเขาใจในสาระทเปนประโยชน ทเปนโทษตอชวต

สวนทสอนใหฝกนนคอ สอนเพอฝกใหเดกไดใช

ธรรมะใหเปน ใหนำาไปปฏบตในชวตประจำาวนได

และใหเนนการไหวพระ สวดมนต บำาเพญ

จตตภาวนาเขามาเปนพนฐานในพฒนาจตใจ

พรอมกบเสรมกจกรรมบำาเพญประโยชนในรปแบบ

ตางๆ เขามา เพอเปนสวนหนงในการพฒนา และ

เพอใหเดกไดเหนความสำาคญวาชวตนกวาจะไดสง

ใดมานนไมใชเรองงายๆ เชน กจกรรมการ

ทำาความสะอาด กจกรรมจตสาธารณะ ซงสอนให

เดกไดเอาเมดเหงอมาละลายความเหนแกตว จะ

ไดทำาอะไรเพอสงคมสวนรวมไดบาง

การพฒนาดงกลาวมาขางตนนน เปนการ

เรมตนทถกทาง และถกตองทสด เพราะการทเรา

จะพฒนาอะไรนน อนดบแรกตองพฒนาทตวคน

กอน เพราะคนคอกลไกสำาคญในการขบเคลอน

ระบบตางๆ ใหไปสจดมงหมายปลายทางทตงเอาไว

และการพฒนาคนนนจะตองพฒนาใหเขาเปนคนด

มคณธรรมจรยธรรมทเตมเปยม ทงนเพอใหเขา

นำาความรความสามารถทเขามซงอยบนพนฐาน

ของความถกตองดงามออกไปชวยเหลอสงคมได

แมแตในแงของเศรษฐศาสตร กยงแสดง

ใหเหนถงความสำาคญของคนวา ในองคกรแตละ

องคกร ไมวาจะมขนาดเลกหรอใหญกตาม จะตอง

ประกอบดวยทรพยากรหรอสอกลางทเปนเครองมอ

อนจะทำาใหการดำาเนนการดานตางๆ ขององคกร

บรรลจดมงหมายได ซงทรพยากรทวานประกอบ

ไปดวย คน เงน วสด และการจดการ จะเหนวา

คน จดอยในอนดบตนๆ ของทรพยากรทม

ความจำาเปนตองใช เพราะเปนผดำาเนนกจกรรม

หรอดำาเนนงานตามภารกจขององคการใหประสบ

ความสำาเรจ

หลายคนอาจมขอสงสยวา ทำาไมจงบอกวา

ทรพยากรคนสำาคญทสด ทงๆ ทเงน วสดอปกรณ

ตางๆ และการจดการกสำาคญไมแพกนเลย ใชครบ

กถกเหมอนกน แตถกไมหมด ทถกไมหมดเพราะ

อะไร ลองอานขอความตอไปนใหดๆ อานชาๆ

อานซำาๆ แลวคดและวเคราะหใหชดๆ กจะเขาใจ

ไดเอง…

…ทบอกวาทรพยากรคนสำาคญทสด เพราะ

๖๐

๑. คนเปนตวเชอมในการบรหารทรพยากร

อนๆ คอ เงน วสด อปกรณ ขอมล และเวลา

เปนตน

๒. คนมชวต มจตใจ มอารมณ มความรสก

คาดหวง มความตองการ จงสำาคญกวาทรพยากร

อนๆ

๓. อายในการใชงานของทรพยากรคนนาน

กวาทรพยากรอนๆ คอ ยงใชยงเกง ยงใชยงแกรง

แตทรพยากรอยางอน ยงใชยงพง ยงใชยงเสอม

๔. คนเปนทรพยากรชนดเดยวทสามารถ

พฒนาใหดกวาเดมได…

ดงนน คณคาของทรพยากรคนจงไมไดอย

ทเงนเดอนหรอคาจาง แตอยทสวนประกอบสำาคญ

๓ สวน คอ ฝมอ สมอง และจตใจ การพฒนาคน

ถอวาเปนเรองทยาก ตองทำาการบรหารอยางตอเนอง

และยาวนาน เปนระบบ และมระเบยบแบบแผน

ดงนน การทโรงเรยนเทพศรนทร นนทบร

ไดจดใหมโครงการปฐมนเทศและเขาคายอบรม

คณธรรมจรยธรรม กเพอมงหวงทจะใหนกเรยน

เปนเยาวชนคนดของประเทศชาต ออกไปเปน

บคลากรทมคณภาพ นบวาเปนการชวยชาตผลต

ทรพยากรคนอกทางหนง แมจะเปนเพยงระยะเวลา

สนๆ ของการจดกจกรรม แตกเตมไปดวยคณภาพ

ทสรางจตสำานกใหกบนกเรยนไดตระหนกและเรยน

รรวมกนจากประสบการณจรง เกดประโยชนมากมาย

ตอชวต

๖๑

พระนครศรอยธยา เขต ๑

การพฒนา

คณธรรมจรยธรรม

สศกยภำพในตวนกเรยน

เรอง

สรรตน จนทรลอย

โรงเรยน

วดปากกราน

ต.ปากกราน

อ.พระนครศรอยธยา

จ.พระนครศรอยธยา

๖๒

ความจรง คำาวา “คณธรรม จรยธรรม” นน

เราทานตางคนเคยและไดสมผสกนดมานานแลว

ตงแตเราทานยงเปนวยเยาว จากโรงเรยนทคณคร

ได พรำ าสอนท งวชาความร และผสมผสาน

กบคณลกษณะทควรจะแฝงอย ในตวผ เรยน

จนตกผลกเปนตะกอนตดตวเรามาจนโต ดงเชน

แบบเรยนสำาหรบเดกประโยคประถม เรอง “นก

กางเขน” เปนตน ซงจะสอดแทรกทงวชาความร

และศลธรรมสำาหรบเดกทควรร และควรปฏบต

ตามไวในรปเชงนทาน

คำาวาคณธรรม จรยธรรม หมายถง ความด

ความงาม ทคนทกคนควรมตดตวเปนคณสมบต

อนพงประสงค ในยคปฏรปการศกษา และยงใน

ยคโลกเปลยนแปลง สงคมแบบโลกาภวตน

นำาความเจรญมาส แตนาใจหายวา คณธรรม

ในตวคนเรมเสอมลง โดยเฉพาะ “ตนกลา” ทกำาลง

ศกษาอยในโรงเรยน จงเปนความจำาเปนอยาง

ยงยวดทควรรบแกไข บมเพาะและปลกฝงให

ทนทวงท ดงบทกลอนทวา

...เดกเอยท�าผด ดวยคดไมถง

สงคมเอดอง สงซงเจาท�า

ควรรบแกไข เรมใหมวนน

อยาไดรอร พรงนสายไป...

การพฒนาคณธรรมจรยธรรม สศกยภาพ

พฒนาผเรยน จงเปนหวขอสำาคญสำาหรบทจะนำาไป

สการเขยนบทความของดฉน ในฐานะผบรหาร

โรงเรยนวดปากกราน ในวนน โรงเรยนวดปากกราน

เปนโรงเรยนขนาดเลก มนกเรยนรวมกนประมาณ

๗๐ คน ตงแตดฉนมารบตำาแหนงทนสงเกตเหนวา

นกเรยนไมดอรนอะไร ฉะนนทำาอยางไรจงจะ

ชวยเสรมและพฒนาศกยภาพของพวกเขา

ใหเพมพนยงขน จงมาไดแนวคดจากสงคมในยค

โลกาภวตนวา “โรงเรยนวถพทธ” นน นาจะเปน

คำาตอบและเปนเครองมอทด ในการพฒนาคน

ควบคกนไปกบวชาการ “วถพทธ” มใชเพยง

การสวดมนตหรอยกมอไหวกนเทานน หากแต

วถพทธยงมกจกรรมและความดสอดแทรกอย

มากมาย หวขอหนงของวถพทธกคอ “ความดใน

การท�างานรวมกบผอนได” อยางมความสข ดง

พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ซงทรงพระราชทานตพมพในหนงสอวนเดก

ประจำาป ๒๕๓๐ ความวา…

“เดกๆ นอกจากจะตองเรยนความรแลวยง

ตองหดท�าการงานและท�าความดดวย เพราะ

การท�างานจะชวยใหมความสามารถ มความขยน

อดทนพงตนเองได และการท�าความดนนจะชวย

ใหมความสขความเจรญทงปองกนตนไวไมให

ตกต�า”

จะเหนไดวาพระองคทรงมวสยทศนอน

ยาวไกลทจะปลกฝงเรองการทำางาน ใหกบเดกๆ

และเยาวชนของชาตตงแตยงเลก ตนกลาของ

โรงเรยนวดปากกรานกเหมอนกน ในทกๆ วนหลง

จากรบประทานอาหารกลางวนแลว นกเรยนทกคน

วถพทธยงมกจกรรมและความดสอดแทรกอย

มากมาย หวขอหนงของวถพทธกคอ “ความด

ในการทำางานรวมกบผอนได”

๖๓

ตองรจกทำางาน รกโรงเรยนเหมอนบาน พฒนา

บานใหนาอยเปนทเจรญห เจรญตาแกผพบเหน

และแกตวของผอาศยเอง แรกๆ นนมผไมเหนดวย

ทจะเอาลกของเขามาทำางาน แตดฉนวาไมนะ

มนเปนการรกลกใหถกทางมากกวา เดกๆ ตอง

เตบโตเปนผใหญตอไป เขาจะเปนคนมระเบยบ

และรจกจดระเบยบใหกบชวตของเขาไดควบค

ไปกบการเรยนวชาการ เพราะถงจะมวชาการด

เพยงใดกไมสามารถจะทำางานใหสำา เรจได

หากไมมการจดระเบยบและวธคดในการทำางาน

ตงแตยงเปนผเยาว

หลกการงายๆ ทดฉนนำาคณธรรมขอหนง

ของวถพทธมาใชกคอ ใหรจกเคารพตนเอง

สรางเจตคตทางบวก คนหาศกยภาพของแตละคน

สรางสถานการณการมสวนรวม และสดทาย

ลงมอปฏบตจรง ปจจบนนกเรยนของเราทกคน

และทกรนทจบการศกษาไป รกและภมใจใน

ศกยภาพของตนเองสามารถอยรวมกบผอนได

มคณลกษณะทพงประสงคผสมผสานกบวชาความร

และสามารถปฏบตจรงในชวตประจำาวน การนำา

แนววถพทธมาใชน เปรยบเสมอนการยงปนนด

เดยวแตไดนกหลายตว คอ ฝกหดใหเปนคนทำางาน

รวมกบผอนได, ฝกหดใหเปนคนมระเบยบวนย

ในตนเอง, รกและภมใจในผลงานทออกมา,

เปนการฝกสมาธในตนเอง, มความสามารถในการ

เรยนและวนยในการทำางานและอนๆ อกมากมาย

นคงเปนอานสงสแหงการปฏบตวถพทธ

ในโรงเรยน เพราะวถพทธเปนคณธรรมทเรยบงาย

พออย พอกน ภมใจในวถทมอย รกและหวงแหน

ในความเปนไทยอยางแทจรง จงกลาวไดวา เรา

ทานตางสมผสคณธรรมขอนมานานแลว ตงแต

ผเขยนยงเปนนกเรยนประโยคประถมอย จงไมใช

เรองโบราณและลาสมยเลย ทเราจะยงนำาวถพทธ

ขอนมาใชกบตนกลายคใหม ใหปฏบตตาม

๖๔

“เขาพรรษาปน ผมคดวาพวกเรานาจะน�า

นกเรยนไปท�าบญวนพระทวดโพธประสทธกนดไหม”

เปนเสยงของประธานทประชม ผอำานวยการมานะ

เรงมตร กลาวกบคณะครในการประชมประจำา

สปดาหของโรงเรยน คณะครทเขาประชมตางพากน

มองหนาและสบสายตากน โดยไมมใครพดหรอ

แสดงความคดเหนใดๆ การประชมดำาเนนตอไป

จนถงวาระอนๆ และประธานกลาวปดการประชม

เรอง

สมพร เจรญสกล

โรงเรยน

หงสประภาสประสทธ

ต.สงหนาท

อ.ลาดบวหลวง

จ.พระนครศรอยธยา

กวาจะมาเปน...

กระบวนกำรปลกฝงคณธรรมจรยธรรมวถพทธเชงลก

“เฮอ! ไมรวาเมอวานน ผอ. เขาคดยงไง

อยๆ กจะใหเราพานกเรยนไปท�าบญทวด” เสยง

คณครสภาพสตรคนหนงมาเซนชอลงเวลาใน

หองพกครพดขนมากบเพอนครทเดนมาดวยกน

“นนซ...อยดๆ กจะมาบงคบใหครไปท�าบญ ล�าพง

ตวเองขาวเชายงไมมเวลากนเลย แลวจะใหเรา

ไปท�าบญ” เพอนครอกคนเหนดวยทนท “ เออใช...

ทจรงแลวศาสนาพทธนเขาจะไมมการบงคบกนหรอก

พระนครศรอยธยา เขต ๒

๖๕

ใครอยากท�ากท�าไมควรมาบงคบกนอยางน เธอวา

ไหม! เราวา ผอ.ไมควรมาบงคบกนในเรองนเลยนะ”

ครอกคนพดเสรมเพอนครทงสองคน “แตมนเปน

นโยบายเรากคงตองท�าตามนโยบายนนแหละ”

ตงแตบดนนเปนตนมาการทำาบญวนพระ

ชวงเขาพรรษาของคณะครและนกเรยนโรงเรยน

หงสประภาสประสทธ กเรมมขนและเปนไป

อยางตอเนองทกปจนถงปจจบน

เชาวนหนง ขณะท ผอ. และรอง ผอ. ยน

สำารวจบรเวณโรงเรยนและดนกเรยนกำาลงเดนเขา

ประตโรงเรยนมา “เออ…รอง ผมคดวาจะปรบปรง

บรเวณรอบๆ ฐานพระพทธรปประจำาโรงเรยน

ของเราใหกวางขวางขน แลวปกระเบองใหสวยงาม

จะดไหม? ผอ. คยกบ รอง ผอ. “กดเหมอนกนครบ

การดแลรกษาและท�าความสะอาดง ายด ”

รองผอ.สมชาต วรดเรก กลาวเหนดวยกบความคด

ของ ผอ. “ ผมวาตอนเชาแทนทนกเรยนจะยกมอ

ไหวพระอยางเดยวน เรานาจะใหนกเรยนมากราบ

พระ แลวกลาวค�าอาราธนาพระรตนตรยใหวา

อะระหงสมมา สมพทโธ ภะคะวา ฯ ใหเปลงเสยง

ออกมาดงๆ ใหไดยนกนเลย ถอเปนการเตรยมใจ

ท�าสมาธกอนเรยน ผชายกใหนงทาเทพบตร ผหญง

กใหนงทาเทพธดา ถอเปนการฝกไปในตว”

ผอ.กลาวตอ “ถาอยางนนคงตองใหอนนตมาท�า

ความสะอาดในตอนเชากอนนกเรยนมาถงโรงเรยน

บางทกลางคนฝนตกหรอน�าคางลงหนกๆ พน

จะเปยก เดกจะนงไมได” รอง ผอ. กลาว

“เมอเชาน ผมกบรองไปยนดนกเรยน

มาโรงเรยน และส�ารวจบรเวณหนาโรงเรยนม

ความคดเหนเหมอนกนวา เรานาจะขยายบรเวณ

รอบๆ ฐานพระออกไป แลวปกระเบองใหดสวยงาม

ใหนกเรยนนงกราบบชาพระรตนตรย มา ๒ คน

กกราบ ๒ คน มา ๕ คน กกราบ ๕ คน มาหลาย

คนกนงรอบๆ องคพระไป ตอนเชาใหอนนต

ไปท�าความสะอาดรอบองคพระกอนนะ” ผอ.กลาว

ในทประชมคร “ไดครบ ตอนตหาผมจะท�า

ความสะอาดรอบองคพระกอน จะไดทนนกเรยน

คนแรกทมาถงโรงเรยน” อนนตรบคำา

ตงแตบดนนเปนตนมา การกราบพระ

และกลาวคำาอาราธนาโดยเปลงเสยงออกมาใหได

ยนทวกนของนกเรยนโรงเรยนหงสประภาสประสทธ

๖๖

กเรมมขน และเปนไปอยางตอเนองทกวนจนถง

ปจจบน

“ปดเทอมน.... เรานาจะหากจกรรมทชวยเหลอ

ผปกครองในการดแลนกเรยน จะเปนไปไดไหม ถา

เราจะใหนกเรยนชายชนมธยมบวชเณรชวงปดเทอม

ตนน” ผอ.กลาวขนในทประชมคร “จะไหวหรอคะ

ผอ. ชาวบานเขาจะยอมใหลกเขาบวชหรอเปลาเรา

กไมร” คณครทเขาประชมตง “ผมจะลองไป

ปรกษากรรมการสถานศกษาและพระดวาจะท�า

ไดไหม” ผอ.แบงรบแบงส และนำาไปปรกษา

คณะกรรมการสถานศกษาฯและพระอาจารยทมา

สอนธรรมใหนกเรยน ทกฝายเหนดวยและรวมกน

วางแผนจดการบรรพชาสามเณรภาคฤดฝน

โดยกำาหนดเปนคณลกษณะของการจบการศกษา

ชนมธยมศกษาปท ๓ ไววา “นกเรยนชนมธยม

ศกษาปท ๓ ทกคนตองบรรพชาสามเณรชวง

ปดภาคเรยนท ๑ อยางนอย ๗ วน ระหวางนนม

การศกษาเกยวกบธรรมะและทกษะชวตทควรร”

ตงแตบดนนเปนตนมา การบรรพชา

สามเณรภาคฤดฝนของนก เ ร ยน โรง เ ร ยน

หงสประภาสประสทธ กเรมมขน และเปนไปอยาง

ตอเนองทกปการศกษาจนถงปจจบน

การปลกฝ งคณธรรมจรยธรรมให กบ

นกเรยนท ได ผลดควรเกดจากความร วมมอ

ของทกฝาย ทำาอยางสมำาเสมอและตอเนองจนเปน

วถปฏบตในชวตประจำาวนจงจะประสบความ

สำาเรจ เปรยบเสมอนชาวนากอนจะทำานาใหไดขาว

มานนต องมการเพาะตนกลาเสยก อนฉนใด

การสงเสรมคณธรรมและจรยธรรมใหกบเยาวชน

กเปนไปฉนนน โรงเรยนหงสประภาสประสทธ

ตระหนกถงความสำาคญดงกลาว จงเรมตงแต

ระดบปฐมวย ซงเปน “ตนกลาคณธรรม” บมเพาะ

ใหงอกงามเจรญเตบโตถงชนมธยมศกษาปท ๓

สร างภมค มกนให นกเรยนทกคนมคณธรรม

จรยธรรมตามแนววถพทธ สามารถนำาไปใช

ในชวตประจำาวนได อย างสอดคลองกบหลก

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ตลอดจนสบสาน

วฒนธรรมประเพณอนดงามของพทธศาสนกชน

โดยมนกเรยนเปนสอกลางระหวางบาน วด

และโรงเรยน (บวร) ตราบจนกระทงมาเปน

“กระบวนการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมวถพทธ

เชงลก”

๖๗

เรอง

ญานภร นนทพานช

สพม. ๖

ต.หนาเมอง อ.เมอง

จ.ฉะเชงเทรา

สองมอนอยทอมโลก

ฉะเชงเทรา เขต ๖

๖๘

โรงเรยนเบญจมราชรงสฤษฎ เปนโรงเรยน

ทเปดสอนในระดบมธยมศกษา จดการศกษาตงแต

ระดบชนมธยมศกษาปท ๑ - มธยมศกษาปท ๕

ใชรปแบบการบรณาการในบางรายวชาทสามารถ

จดการเรยนร วมกนได และใช แหล งเรยนร

จากสภาพจรงทอยในสงแวดลอมใกลตว จดสราง

บรรยากาศในโรงเรยนใหมความรมรน นกเรยน

เปนผ มคณธรรมและสามารถใชกระบวนการ

ทำางานทางวทยาศาสตรมาคดวเคราะห เชอมโยง

ปญหาและสาเหต อกทงไดนอมนำาพระราชดำารส

ของในหลวงและหลกธรรมมาแกป ญหาเปน

การหลอมจตใจของผเรยนใหออนโยน ใชหลกของ

ชาวพทธเกดคณลกษณะการกน อย ด ฟงเปน

มภมคมกนทจะดำารงชวตอยในสงคมไดอยางสงบสข

ซงตองไดรบความรวมมอจากทกฝาย เนองจาก

คณธรรมในปจจบนนไดมกระแสการตนตวในเรอง

ของจตอาสา ความเปนผมจตสำานกดตอทงตนเอง

และผอน ดงนนจงไดมการจดประกายความคดให

นกเรยนวา เราจะทำาอะไรกนด เพอสงคมของโลก

ใบน เดกๆ จงตางลงความเหนและไดขอสรปวา

อยากลดสภาวะโลกรอน เพราะทกวนนโลกเราม

การเปลยนแปลงอยางรวดเรว เพราะเกดจากกาซ

ททำาใหเกดปรากฏการณจากเรอนกระจกเพม

ปรมาณมากขน จากการกระทำากจกรรมตางๆ

ของมนษยสงผลใหกาซททำาใหเกดปรากฏการณ

เรอนกระจกเหลานลอยขนไปรวมตวกนอย บน

ชนบรรยากาศของโลก ทำาใหรงสของดวงอาทตยท

ควรจะสะทอนกลบออกไปในปรมาณทเหมาะสม

กลบถกกาซททำาใหเกดปรากฏการณเรอนกระจก

เหลานกกเกบไว กอเกดอณหภมของโลกคอยๆ

๖๙

สงขนจากเดมและเกดผลกระทบทตามมาคอภย

ทางธรรมชาตทรนแรง นำาทวม แผนดนไหว พาย

ทรนแรง อากาศทรอนผดปกต จนมคนเสยชวต

รวมถงโรคระบาดชนดใหมๆ หรอโรคระบาดทเคย

หายไปจากโลกนไดกลบมาใหเราเหนใหม ดงนน

เรานกเรยนทกคนของโรงเรยนเบญจมราชรงสฤษฎ

จงพรอมใจกนปลกกลวยรอบโรงเรยนดวยสองมอ

นอยทอมโลก

ถาเราทกคนใหความสำาคญและหนมาปลก

ตนไมกนมากขน เรากจะไดเครองฟอกบรรยากาศ

ใหกบโลกเพมขน เพราะตนไมจะหายใจเอากาซ

คารบอนไดออกไซดเขาไป และหายใจออกมาเปน

กาซออกซเจน จงเปรยบเสมอนเปนเครองฟอก

อากาศใหกบโลกโดยแท อกทงใบกลวยนำาไปใช

หอขนม ทำากระทง เปนการลดขยะจากโฟมหรอ

พลาสตกและยงใหรมเงา เพมรายไดใหครอบครว

ลดคาใชจายในครวเรอนและนำากานใบมาประดษฐ

เปนมากานกลวยใหเดกเลนอยางสนกสนาน

โดยไมตองเสยเงนซอมา อกทงนกเรยนทกคนกได

รบประทานกลวยกนทวหนา

โรงเรยนเบญจมราชรงสฤษฎ เหนคณคา

ของการปลกฝงคณธรรม จรยธรรม และคานยม

ทพงประสงค เพอพฒนาเยาวชนใหปฏบตตาม

หลกของพระพทธศาสนา ปจจบนโรงเรยนไดจด

กจกรรมตางๆ ท เนนใหนก เรยนเปนคนด

มคณธรรม อนเปนรากฐานในการดำาเนนชวต

โดยมผบรหารและคณะครเปนกลยาณมตร ตอน

เชากอนเขาโรงเรยนเราจะไหวพระพทธรป

ทำาความสะอาดบรเวณโรงเรยน ตามหนาททได

รบมอบหมาย โดยใชสมาธในการทำางาน และม

กจกรรมนงสมาธหลงจากสวดมนตประมาณ ๑๐ นาท

กอนเขาชนเรยน เพอใหรางกายมสต ไดเตรยม

พรอมทจะเรยนร รบองคความรใหม ทไดรบจาก

หองเรยนและนอกหองเรยน

กจกรรมธรรมะศกษา เพอสอบธรรมะ

ทางกาวหนา กจกรรมการเขาคายพทธบตร เพอ

เปนการปลกฝงคณธรรมจรยธรรม นำาไปปฏบต

ใหสงคมอยางมความสข จะมการจดคายพกแรม

โดยพานกเรยน คร มาเขาคายทำากจกรรมในฐาน

ตางๆ ทฝกทงดานความสามคคของการทำางาน

เปนทม ความซ อสตย การ เอ อ เฟ อ เผ อแผ

การกตญญตอผมพระคณ และการฝกจตใหเกด

ความอดทน อดกลน เขมแขง

ซงทงหมดนเปนภาพทนารกของนกเรยน

โรงเรยนเบญจมราชรงสฤษฎทรจกรบผดชอบ

ตอหนาทของตนเอง มระเบยบวนย และดำาเนน

ชวตในระบบวถประชาจนใครๆ มอาจมองขามได

กจกรรมดๆ เหลานเกดขนไดเพราะมผบรหาร

นายอำานาจ เดชสภา ทเขาใจในหลกของพทธรรม

และคณครทมใจเกอหนนศาสนาไดรวมกนจด

กจกรรมทดๆ ขนมา เพอเพาะบมพนธตนกลา

ใหออกดอกผลทสวยงาม เปนทชนตาชนใจ

แกผพบเหน

สองมอเลกๆ…ทไดโอบอมโลกใบนอยไว

ในกำามอ เปนเรองททาทายความสามารถและ

สตปญญาของเยาวชนอยางพวกเรา ทจะนำาพาโลก

ใบนกลบสความรมเยนอกครงหนง

สองมอนอยโอบอมพชตโลก

ทกคนโปรดรกเมตตาดงสายฝน

สรางโลกนใหรมรนชนกมล

พายพนภยพบตหายมลายเทอญ

๗๐

“อนการงาน คอคณคา ของมนษย

ของมเกยรต สงสด อยาสงสย

ถาสนก ดวยการงาน เบกบานใจ

ไมเทาไร ไดรธรรม ฉ�าซงจรง”

คำาสอนของทานพทธทาส

“การท�างานตามหนาท เปนเรองส�าคญ

ส�าหรบชวต เพราะงานคอชวต ชวตคองาน งาน

ท�าใหคนเปนคนอยางแทจรง คนจกมราคากเพราะ

การท�างาน”

คำาสอนของทานปญญานนทภกข

ยงใหยงได

เรอง

พชรา อเทนสต

โรงเรยน

ศรบณยานนท

ต.สวนใหญ อ.เมอง

จ.นนทบร

คำาสอนของสองศรพระศาสนาทยกขนมา

กลาวนถอเปนมรดกสำาคญทชาวพทธควรยดไวเปน

แนวปฏบต โดยเนนใหทกคนรจกทำาหนาทการงาน

อนเปนประโยชนตอสวนรวมการทำาหนาทจด

เปนการปฏบตธรรมอยางหนง และจากการทำางาน

ดงกลาวจะสงผลดกลบมาสตวเราเองในทสด

ดงคำากลาวทวา “ยงใหยงได” เพราะการงาน

เปนตวการประพฤตธรรม โรงเรยนศรบณยานนท

ไดสงเสรมใหนกเรยนทำากจกรรมทเปนประโยชน

ตอสวนรวมโดยใหนกเรยนไดเปนผคดสรางสรรค

นนทบร

๗๑

งานขนมาดวยกลมของเขาเองดงเชนกจกรรมรกษ

สงแวดลอม โดยใชหลกธรรมาภบาล

ความเปนมาของการจดกจกรรมนเนอง

มาจากนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๕/๗ กลมหนง

มความสนใจทจะนำาเอาหลกธรรมาภบาลมาใช

ในการรวมรกษาสภาพแวดลอมในโรงเรยน โดยเฉพาะ

บรเวณโรงอาหารของนกเรยนมขนาดไมพอเพยง

กบจำานวนนกเรยน ๒,๕๐๐ กวาคน จงตองมการ

แบงพกรบประทานอาหารกลางวนเปน ๒ เวลา

ดวยจำานวนนกเรยนทมมากนเองทำาใหเกดปญหา

ดานการใหความรวมมอของนกเรยนในการดแล

โรงอาหารใหมความสะอาดอยเสมอ จากการมองเหน

ปญหาดงกลาวนกเรยนกลมนซงมผนำาทกลาคด

กลาทำา และมใจรกในการทำางานไดแก นายทศนพล

สดโต ไดนำาหลกธรรมาภบาลทเรยนรในหองเรยน

และจากการเขารวมอบรมกบมหาวทยาลยสโขทย

ธรรมาธราช มาใชปฏบตจรงโดยประสานงานกบ

คณะกรรมการทำางานดานสงแวดลอมในโรงเรยน

มขอปฏบตทยดตามแนวหลกธรรมาภบาล ๖

ประการ ไดแก หลกนตธรรม หลกคณธรรม หลก

ความโปรงใส หลกความมสวนรวม หลกความ

รบผดชอบ หลกความคมคา นายทศนพล สดโต

ไดจดกจกรรมหลากหลายเพอประชาสมพนธ

ใหนกเรยนทกคนไดมความรและเขาใจหลกการ

ทำางานของธรรมาภบาล ดงเชนขนบนเวทพดแบบ

ปราศรยหาเสยงของผแทน เรยกความเฮฮาใหแก

ผฟง การจดรายการเสยงตามสายของโรงเรยน

การตดแผนปายในบรเวณโรงอาหาร และเปน

วทยากรจดกจกรรมอบรมสมมนาใหแกคณะ

กรรมการนกเรยนทรบผดชอบดานสงแวดลอม

เพอใหทกคนเกดความตระหนกในการรวมกน

รกษาความสะอาดในโรงอาหารและบร เวณ

โรงเรยนโดยใชหลกธรรมาภบาล ดวยความเปน

ผมอธยาศยดสนกกบการทำางาน จงไดรบความรวม

มอกบนองๆ พๆ เปนอยางด จากกจกรรมดๆ

เชนนเขาไดรบหนาทใหเปนผนำาเสนอกจกรรมน

สสาธารณชน จากมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

และเปนกจกรรมทไดรบการตดสนใหเขารบโล

รางวลโครงงานดานธรรมาภบาลจากสถาบนดงกลาว

เมอวนท ๒๐ มนาคม ๒๕๕๔

ในขณะททศนพลนำาเสนอกจกรรมนตอน

หนง เขาไดบรรยายความรสกตอคณะกรรมการ

ตดสนวา มความภมใจทไดนำาความรเรองหลก

ธรรมาภบาลมาเผยแพรความรดวยการจดกจกรรม

ตางๆ ใหทกคนไดทราบแลวนำามาประยกตใช

ก บ ง า นส ง แ ว ดล อ มขอ ง โ ร ง เ ร ย น ใ ห เ ก ด

ประสทธภาพยงขน

จากการนำาเสนอเรองราวกจกรรมรกษ

สงแวดลอมโดยใชหลกธรรมาภบาล เปนการ

แสดงออกของนกเรยนคนหนงทมใจรกการทำางาน

มความสนกกบงาน และคดทำาสงทเปนประโยชน

ตอสวนรวมโดยไมไดหวงผลตอบแทน และสงทเขา

ไดรบกลบคนมาคอกำาไรชวต ประสบการณใน

การทำางาน และตอมาเขาไดรบเกยรตบตรรางวล

ของการเปนคนดจากพทธสมาคมวาเขาเปนเดกด

นเปนเครองหมายการนตทไดจากสงคมไทยทเดก

คนนไดรบจากการทำางานดงคำากลาวทวา “ยงให

ยงได” ใชไหมเอย ?

๗๒

กำรจดสภำพแวดลอม

อยางเหมาะสมในโรงเรยน

เรอง

นนทนจ เทยงพนโภค

โรงเรยน

วดเปรมประชากร

ต.บางพน

อ.เมองปทมธาน

จ.ปทมธาน

ปทมธาน เขต ๑

๗๓

สภาพส งคมไทยในป จจ บ นม ความ

เปลยนแปลง ทงภาวะทางเศรษฐกจ สงคม

การเมอง หรอวทยาศาสตรและเทคโนโลย

โ ค ร ง ส ร า ง ท า ง ส ง ค ม แ ล ะ ค ว า ม เ ป น อ ย

ของประชาชน รวมถงลกษณะการดำารงชวต

เปลยนแปลงไปมาก สงผลกระทบตอปญหา

สขภาพทางกายและสภาวะสขภาพจต โดยเฉพาะ

ในเดกนนนบวาเปนผมความสำาคญทสด เพราะ

เดกจะเปนตวแทนของผใหญในสงคมในอนาคต

ถาเดกไมไดรบการพฒนาอยางถกตอง สงคม

ในอนาคตจะเปนอยางไร เดกเปนจดเรมตนบคคล

และคน เป นองค ป ระกอบท สำ าคญท ส ด ใน

การพฒนาสงคม เพราะคนเปนผทำาผใชทรพยากร

ทกรปแบบ ถาสงคมปราศจากเดกทมคณภาพ

สงคมกจะมคณภาพทดไมได

โรงเรยนวดเปรมประชากร เปนโรงเรยน

ทจดการศกษาตงแตระดบอนบาลถงระดบประถม

ศกษาและมนกเรยนเกอบพนคน จงไดใหความ

สำาคญกบการจดสภาพแวดลอมมาก ดวยตระหนก

ดวานกเรยนตองใชชวตอยในโรงเรยนอยางนอย

วนละ ๗-๘ ชวโมง เปนระยะเวลา ๖-๘ ป

ซงตลอดเวลาทอย ในโรงเรยนบรรยากาศและ

สภาพแวดลอมตางๆ ของโรงเรยน ยอมสงผล

ตอสขภาพทงทางกายและจตใจของนกเรยน

รวมทงอทธพลตอการเรยนร ดวย ประกอบกบ

ผปกครองสวนใหญประกอบอาชพรบจางหาเชา

กนคำา ไมมเวลาอบรมดแลบตรหลานหรอดแล

เสรมสรางพฒนาการเดกเทาทควร จงฝากความหวง

ทงมวลไวทโรงเรยน

โรงเรยนจงไดจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน

ใหมสภาพทดเหมาะสมเพอเสรมสรางใหเดก

มคณภาพชวตทด มความรสกอบอน มนคง

ปลอดภย และสามารถปรบตวใหอยในสงคม

ทสบสนวนวายและมปญหาไดอยางมความสข

การดำาเนนงานการจดสภาพแวดลอม

ทเหมาะสมของโรงเรยนวดเปรมประชากรทสงผล

ตอสขภาพจตของนกเรยน โรงเรยนไดดำาเนนการ

ตางๆ อยางสอดคลองดงน

๑. จดสงแวดลอมในโรงเรยน ทงทาง

กายภาพและทางสงคม วฒนธรรมใหมบรรยากาศ

นาสมผส ปราศจากมลพษ การจดสงแวดลอม

ทางกายภาพนนไดจดใหมการปรบปรง ตกแตง

อาคารเรยน อาคารประกอบ รวรอบโรงเรยน

หองเรยน หองพเศษ เชน หองจรยศกษา หองดนตร

นาฏศลป หองพลศกษา หองการงานอาชพ หอง

คอมพวเตอร หองคณตศาสตร หองสงคมฯ หอง

สมด หองปฏบตการวทยาศาสตร หองปฏบตการ

ทางภาษา หองนำาหองสวม โดยหองหรอบรเวณ

อาคารตางๆ จดใหเปนระเบยบเรยบรอย สะอาด

อยในสภาพดเหมาะสมใชการไดอยเสมอ นอก

จากน ยงจดแหลงเรยนรภายในบรเวณโรงเรยนไว

อยางหลากหลาย โดยจดไวในรปของศนยการเรยนร

และยงจดบรรยากาศโดยทวๆ ไป เปนบรรยากาศ

ทางวชาการ จดสนาม จดลานกฬา จดสวนหยอม

จดทนงพกผอนอยางเหมาะสม ดานสงแวดลอม

ทางสงคมและวฒนธรรมนน มงเนนการดำาเนน

ชวตทเรยบงาย พอเหมาะพอควร รจกใชพลงงาน

อยางประหยดและเกดประโยชนสงสด

๒. พฒนาครและบคลากรใหมความร

ความเขาใจ มจตสำานกในการอนรกษและพฒนา

สงแวดลอมเพอการเปนแบบอยางทด ซงบคลากร

๗๔

ทกคน ทงคร นกเรยน นกการภารโรง แมครว จะรวม

มอกนในการใชทรพยากรตางๆ อยางเหมาะสม

รจกแกไขปรบปรงบำารงรกษาใหคงสภาพเดมไว

และหาวธในการพฒนาใหดขน ซงนอกจากจะเปน

ประโยชนตอโรงเรยนแลว ยงเปนแบบอยางทด

แกนกเรยน ผปกครอง และชมชน จะไดนำาไปใช

ในการจดสงแวดลอมในบานเรอนและชมชน

๓. สงเสรมสนบสนนใหนกเรยนไดเรยนร

จากแหลงเรยนร จากเหตการณและสงแวดลอม

ในโรงเรยนไดอยางสรางสรรค โดยโรงเรยนไดจด

สภาพแวดลอมใหเปนศนยศกษา เชน ศนยศกษา

พนธกลวย ศนยศกษาตนไมประจำาจงหวด ศนย

ศกษาพรรณไมในวรรณคด ศนยศกษาพชสมนไพร

ศนยศกษาการเพาะชำากลาไม ศนยศกษาไมดอก

ไมประดบ ศนยศกษาการเพาะปลกพชผกสวนครว

ศนยศกษาพทธศาสนสภาษต สวนคณตศาสตร

ศนยศกษาสวนสตวหรรษา ศนยศกษาขยะรไซเคล

ศนยศกษาสวมสขสนต ฯลฯ จดสถานทและ

บรรยากาศใหเออตอการเรยนร เพอประโยชน

ในการทเดกจะไดพฒนาใหเตมตามศกยภาพ

๔. สงเสรมนกเรยนใหมบทบาทตอการจด

สภาพแวดลอมในโรงเรยนใหมากทสด จะทำาให

นกเรยนเกดความตระหนก มความเขาใจ มทกษะ

คานยมและมสวนรวมในการตดสนใจตอสภาพแวดลอม

มสวนรวมในการอนรกษและพฒนาสภาพแวดลอม

สงเสรมการจดกจกรรมใหนกเรยนไดฝกปฏบต

ฝกฝนประสบการณ เพอประยกตความรมาใช

ในการแกปญหาทเกดขนในชวตประจำาวน ตลอดจน

การเรยนรและปฏบตในการอยรวมกนไดอยาง

มความสข

๕. จดกจกรรมสรางการมสำานกทดตอ

สวนรวม เปนกจกรรมพฒนานกเรยนอยางจรงจง

และตอเนอง โดยรเรมดวยกจกรรมทเรยบงาย

ทมงปลกฝงใหนกเรยนไดแสดงออกดวยการกระทำา

ผานกจกรรมการเรยนรและประสบการณใหชวต

ประจำาวนของนกเรยนเกดซมซบสงททำาทกวน

จนเกดเปนนสย เชน กจกรรมสวมสขสนต

เปนกจกรรมทปลกฝงใหนกเรยนตระหนกเหน

ความสำาคญและรวมกนดแลสวมใหสะอาด เพอ

สขอนามยทดของทกๆ คน กจกรรมรณรงค

ตอตานยาเสพตด มงเสรมสรางความเขมแขง

รเทาทนและเปนผหางไกลจากสงเสพตดทงปวง

กจกรรมเรยนร ปฏบตการเปนผมความประหยด

มธยสถและอดออม มงสงเสรมการดำาเนนชวต

ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง กจกรรม

การสงเสรมนสยรกการอาน มงสงเสรมการเปน

ผใฝเรยนร รจกแสวงหาความรดวยตนเอง ม

ความรความสามารถเหมาะสมตามวย เปนตน

การจดสภาพแวดลอมอยางเหมาะสม

ในโรงเรยนวดเปรมประชากร นนกอใหเกด

วฒนธรรมการมสำานกดตอโรงเรยน ชมชนหรอ

ผเกยวของทไดพบเหนมความพงพอใจ นกเรยน

มความสขกบการมาอยในโรงเรยน มสขภาพกาย

สขภาพจตด บคลากรมความเปนอนหน ง

อนเดยวกน รวมกนรกษาพฒนาสภาพแวดลอม

ใหดอยเสมอๆ การจดการเรยนรในโรงเรยนจงเปน

ไปในทางสรางสรรคตลอดเวลา โรงเรยนไดรบ

การคดเลอกจากเขตพนท ใหเปนโรงเรยนแกนนำา

การขบเคลอนจดเนนการพฒนาผเรยนสการปฏบต

ตามนโยบายการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง

ตงแตปการศกษา ๒๕๕๓ เปนตนมา

๗๕

ด เกง มความสข

เรอง

ลำายอง บญเผอก

โรงเรยน

ปากคลองบางขนาก

ต.บางขนาก

อ.บางนำาเปรยว

จ.ฉะเชงเทรา

ขาพเจาสอนอยโรงเรยนวดประจำารง ตำาบล

บางขนาก อำาเภอบางนำาเปรยว จงหวดฉะเชงเทรา

ซงเปดสอนตงแตอนบาล ๑ จนถงชนประถมศกษา

ปท ๖ ดวยการปลกฝงลกษณะนสยนกเรยน

ทงโรงเรยน ในดานคณธรรม จรยธรรม และ

วฒนธรรม ใหกบนกเรยนทกคนในโรงเรยนใหเปน

คนด และอยในสงคมปจจบนอยางมความสข

ถงแมวาจะเปนสวนนอยแตขาพเจากทำาดวยใจ

และมความสข เรมตนดวยการสอนใหเปนคนด

เรมตงแตชนอนบาลดวยการให คอใหความรก

ความอบอน ความเมตตา ดวยรอยยม ทกทาย

โอบกอด ชวยเหลอ แกปญหา ดแล เวลาเชาท พอ

แม ผปกครอง มาสงนกเรยน จะตอนรบดวยทาทาง

ยมแยมแจมใส สอนใหนกเรยนไหวครเมอพบกน

แลวไหวผปกครอง เมอผปกครองกลบ ความถกตอง

ตามมารยาทไทย ไมใชใหนกเรยนโบกมอบายบาย

ฉะเชงเทรา เขต ๑

๗๖

หรอจ บ ซงเปนอารยธรรมตะวนตก หลงจาก

ทกทายกนเรยบรอยแลวกจะดแลใหนกเรยน

ไดทำางานตามทตนเองไดรบผดชอบ เมอมาถง

โรงเรยน เชน ทำาความสะอาดหองเรยน เกบขยะ

บรเวณโรงเรยน ลางหองนำา รดนำาตนไม เปนตน

เพอเปนการฝกใหนกเรยนทำางานเปน และม

ความรบผดชอบตอหนาท เมอถงเวลาสญญาณ

ดงขน ทกคนจะเขาแถวเคารพธงชาต สวดมนต

ไหวพระ โดยมนกเรยนเปนผผลดกนเปนผนำา และ

รบฟงขอมลขาวสารจากคร เพอนทเปนแกนนำา

นกเรยนเลาใหฟง ตอจากนนเพอใหนกเรยนได

ออกกำาลงกายทกคน ตงแตชนอนบาลจนถงชน

ประถมศกษาปท ๖ โดยมผนำาและผตามไปดวยกน

อยางพรอมเพรยง เปนการฝกใหรจกการฟงจงหวะ

และฝกสมองไดทำางาน ใหทำาทาไดอยางถกตอง

สวยงาม นอกจากนทำาใหเลอดสบฉดไดด ปองกน

ไมใหเกดโรคงาย ผวพรรณด สขภาพด สมอง

ผองใส สามารถเรยนรไดด นกเรยนจะไมบนรอน

ไมเมอย แสดงวาเขามความอดทน อดกลน

เพยรพยายาม ทำาใหขาพเจามความภาคภมใจ

และประทบใจ ทสำาคญสามารถฝกนกเรยนใหเปน

ผนำาและผตาม หลงจากนนเขาหองเรยนตามปกต

เมอถงเวลาพกกลางวน จะไดรบประทานอาหาร

กลางวนฟรทกคน กจะปลกฝงในเรองการรบประทาน

อาหารกลางวน หลงจากนนนกเรยนแปรงฟน

หลงอาหารกลางวนกอนเขาเรยนภาคบายประมาณ

๑๕ นาท ทำาใหสขภาพในชองปากด ทกครงทม

กจกรรมจะแบงกลมหวหนากลมทมความรบผดชอบ

ดานระเบยบวนยเปนการชวยครและฝกการม

ระเบยบวนยไปในตว นกเรยนเขาหองเรยนนงกบพน

ใหนกเรยนฝกการนง การกราบแบบมารยาทไทย

ไหวพระสวดมนตสมาทานศล ๕ นงสมาธดวย

ทาทางสงบนงทกคนทกหองเรยน กเปนปจจยอก

ปจจยหนงทสงเสรมใหนกเรยนมสมาธในการเรยน

มากขน โดยนกเรยนไดรบการฝกดแลวเปนผนำา

สวนครมหนาทควบคมดแล เมอถงเวลาเลกเรยน

กอนกลบบาน นกเรยนจะเขาแถวสวดมนตไหวพระ

และเคารพธงชาต เพอปลกฝงใหนกเรยนรกชาต

ศาสนา พระมหากษตรย ทงหมดนเปนกจวตร

ประจำาวนทโรงเรยนวดประจำารงปฏบตทกคน

นอกจากนขาพเจายงแนะนำาใหนกเรยน

กลบไปปฏบตทบาน การทำางานบาน การสวดมนต

ไหวพระ กราบพอแมผปกครองกอนเขานอนทกวน

จากการเย ยมบ านจะไปตดตามสมภาษณ

ผปกครอง นกเรยนสวนมากจะปฏบตได

ผลจากการทปลกฝงคณธรรม จรยธรรม

ในโรงเรยน ทำาใหชมชนทอยบรเวณรอบโรงเรยน

มความเปนอยทสงบสข และมลกศษยทขาพเจา

ประทบใจในการฝกปฏบตปลกฝงคอ นางสาวชฎาพร

นกด บตรสาวของนายสายชล นางวภา นกด ใน

จำานวนพนอง ๓ คน มพชาย ๑ คน นองชาย

๑ คน บดามารดามอาชพรบจาง เมอนองชายอาย

ประมาณ ๑ ขวบ ชฎาพรจะอยชนประถมศกษา

ปท ๓ บดามารดาชอบดมเหลา ออกรบจาง ปลอย

ใหชฎาพรหงขาวเลยงนอง พานองไปโรงเรยนดวย

โดยครจะดแลชวยเหลอ แนะนำา ชฎาพรจะไดไม

ยอทอ ระหวางเดนทางมาโรงเรยนเขาจะเกบขวดนำา

กระปอง และของทพอจะขายไดไปขาย ถงวนหยด

จะเกบผกขายเพอนำาเงนมาเปนคาขนมของตนเอง

และนอง เขาเปนเดกเรยบรอย ตงใจเรยน ขยน

ทำาการบาน ตอมาบดาเสยชวต ชฎาพรตองทำางาน

หนกขน เขารบจางทำางานหาเงนเรยนเอง ใหนอง

ใหแมบาง กระทงเรยนจบชนมธยมศกษาปท ๓

ตอจากนนเขาไดใหพชายทำางานโรงงาน ดแลแม

และนอง สวนตวเขาไปขายของอยกบปาในโรงเรยน

แหงหนงในกรงเทพฯ เพอหาเงนเรยนตอ และ

สงเงนใหแมบาง ชใหเหนวา การปลกฝงคณธรรม

จรยธรรม มความเพยรพยายาม รบผดชอบ อดทน

อดกลน มความกตญญ ทำาใหประสบความสำาเรจ

ในชวต ไมเกดปญหาในสงคม

๗๗

๗๘

ยอนรอย

งานเขยน

ภาคเหนอลาง l เพราะหวใจอยใกลวด

ครรนทรดา นนตา

ทำไมถงเขยนเรองน

โรงเรยนอยตดกบวด แตแปลกใจวาอยใกลวดแลวทำไม

ไมไปทำบญทวดกเลยมความคดวาเรามความไดเปรยบทโรงเรยน

เราอยใกลวด แตเรากลบมองไมเหนประโยชนทเราจะไปปลก

จตสำนกเดก เพราะวาเราเปนจดเรมตนและสนสดหลายๆ

อยางกเลยคดกจกรรม๑เดอน๑วนพระขนมาเพอใหเดกได

เรมไปวด สำหรบตวเองกเหมอนกนอยใกลวดแตกไมคอยไดไป

กไมอยากใหเดกเหมอนตวเรา เรากตองปลกฝงเขาพาไปตงแต

อนบาลเพอใหเขาเกดความอยากไปทำบญ

คณครมวธการเลาเรองยงไงบางคะทไมนาเบอ

เขยนตามความรสกเองตวเองคะ อาจจะเปนคนชอบ

อานนยายดวย เลยเพมเขาไป เปนคนทชอบอานหนงสอ แลวก

ชอบสงเกต ชอบดวาตวของเรามความโชคดในเรองอะไรบาง

แลวเราไดใชความโชคดตรงนนไปทำอะไรไดบาง เชน โรงเรยน

เราโชคดทอยตดวดแลวเราไดใชอะไรจากตรงนนบางสวนใหญ

จะคดบวกอยทกเรองคะเพราะจะทำใหเราเกดความสบายใจ

ภาคอสานตอนบน l การปลกฝงคณธรรมของ

ไตหวน

ครสรเดช พนธวเศษ

มเทคนคในการจดจำเรองราวอยางไรบาง งานเขยนถงไดละเอยด

และเปนขนตอน

จดบนทกครบแตจดตามความเขาใจของตนเองเพอกน

ลมสนๆครบ

กอนการเขยนบทความไดมการเตรยมตวมากอนหรอไม

มครบเพราะผมกรอยเรยงระมดระวงเรองภาษาแลวก

พยายามเชอมใหเหนถงความเปนเหตเปนผลกน โดยเนนเรอง

คร เรองโรงเรยน เรองการบรหารโรงเรยน เรองนกเรยนตาม

แนววชาชพทตนถนด

คาดวาผอานจะไดรบอะไรจากบทความนบางคะ

คดวาจะไดรบประโยชน ในกลมผอานทอยในวยพอแมผ

ปกครองกจะไดหนมาใสใจเกยวกบเรองคณธรรมในตวเดกมาก

ขนครบ สวนในกลมผอานทเปนครบาอาจารยในกลมผบรหาร

โรงเรยน กเปนการกระตนใหนำเรองคณธรรมจรยธรรมไปแทรก

อยในการเรยนการสอนหรอทกกจกรรมทเกดในโรงเรยน

ภาคอสานตอนลาง l ชวตนคงไมมใครอยากเปน

ครกชมล อยสข

ความรสกตองานเขยนจากประสบการณจรง

คอจะเกดจากความเปนจรง จากชวตจรงๆ ของเดก

ซงบางคนอาจจะไมคดวามจรงอยในโลกน แตถาเรารสก

สะทอนในอก หรอรสกสงสาร มนสามารถกลนกรองออกมา

เปนตวอกษรไดอยางสละสลวยและไพเราะ โดยทเราคาดไมถง

เพราะเกดจากความรสกจรงๆ ของเรา พรงพรภายในหนงคน

จบอยางนเลยเปนความรสกทอยากจะบรรยาย

เทคนคการเขยนใหเหนภาพชดเจน

ใสคำบรรยายใหเกดภาพพจน ใหเกดความเปนจรง

สมจรง ใสความรสกลงไป หรอสาทก(ยกตวอยาง) ขนมาให

คนอานเหนภาพตาม เหมอนอยในเหตการณ และการใชภาษา

หรอคำทอานแลวตองรเรองทนท

การเขยนอยางไรใหชวนตดตาม

การสรปแนวคดทงหมดของเรอง จากททงปญหาไวใน

ตอนตน แลวมาคลายปมในตอนสดทาย เปนหวใจของเรอง

เพอใหผอานยงอยากอานอยากตดตามตอ

ภาคประตอสาน l เจดยทราย

ครบวกาน เลาสงเนน

ความเปนมาของงานเขยนชนน

สมยเปนเดก จะอยกบกจกรรมตรงนมาตลอด จะได

สรางเจดยทรายเปนประจำ ทำทกป กคอเรากสนก แลวก

๗๙

ประทบใจ การขนทรายแตกอนกลำบากนะ กเลยมความประทบใจ

คดถงตรงนขนมาคะ

ทำไมถงเลอกสอสารกบผอานโดยการเลาเรองผานตวละคร

ถาเดกเขาอานแลวถาแมคยกบลกเดกเขาจะรสกวามน

ใกลตวเขาดวย กเลยนำการคยกนระหวางแมกบลกตรงนใส

เขาไปมนจะซงกวากนนะคะ

กอนเขยนมการเตรยมตวอยางไรบาง

กอนเขยนกจะทบทวนในเรองของวนเวลาตรงกบวนอะไร

เพอไมใหผดพลาดในเรองของขอมล กเลยมการศกษาเทาความ

นดหนอยสวนเรองของกจกรรมเราจะรเพราะวาเราทำดวยตว

เอง สมยนเดกเขาไมคอยมกจกรรมตรงนกเลยคดวา เรองอดต

บางเรองกลวมนจะหายไปกเลยเอามาเลาใหเดกฟง เพราะวา

ปจจบนนทบานเองกไมมทรายใหขนเหมอนเมอกอนแลว

ภาคกลาง-ตะวนออก l

วถพทธ ร ตน และเบกบาน

พระครปลดสวฒนพรมคณ

พระครเขยนเรองพระธรรมใหเขาใจงายไดอยางไร

เวลาจะเขยนกตงเปาหมาย ตองการใหผอานทราบถง

เปาหมายอะไร กเขยนตามทตงเปาไว อธบายโนมนาวใหผอาน

ไดรบประโยชน ใหแงคด มมมมองหลากหลาย ทำอยางไรใหผ

อานนำไปใชประโยชนไดจรง เรองทยกตวอยางกมาจากคมภร

พระไตรปฎกเปนชาดกเรองเลาประกอบกบไดอานหนงสอของ

พระพรหมคณาภรณ อานหนงสอทาน กทำใหเหนแนวทางการ

เขยนของทานและนำมาประยกตใช

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน l ประสทธ คงศลป

ลกผชายหวใจไมแพ

ครอำไพ สงขสข

มเคลดลบอยางไร ใหงานเขยนมความละเอยดในการบรรยาย

เรองราวประวตชวตคน

เขยนตามสภาพความเปนจรง เปนสภาพความเปนจรง

ของเดกทเราตองเจอตองเหนเขาตลอดเวลาทโรงเรยนเดกสวนใหญ

มฐานะยากจน แตประสทธเขาลำบาก ครอบครวมปญหามาก

อารมณรนแรงนองคอนขางเกเรไปเรยนไหนกโดนไลออกสวน

พอกเสยชวตไปแลว นองจงตองแกปญหาคนเดยวตลอด เขา

เปนคนตาเศราชอบเกบตวไมสงสงกบใครเขากบคนอนไมคอย

ได อารมณรอน แตพอไดเปนประธานนกเรยน เขากเปลยนไป

แขงแกรง หนกแนน อยากใหดเขาเปนตวอยาง พอ-แม กเปน

ทพงไมไดแตเขากประคบประคองชวตใหดได

สวนตวสอนอยประจำ(วชาภาษาองกฤษ) ประสทธจะ

ชอบงวงและขออนญาตออกไปลางหนาลางตาบอยๆพอสงเกต

เหนกเลยสงสยไดสอบถามพดคยเขากเลาวาเขาตองไปทำงาน

หนกหลงเลกเรยน กวาจะเลกงานกดก ทกวน เคยตามเขาไป

ดเขาทำงานทนาเกลอ เหนอยประจำตรงขางทางบานแหลม

จากโรงเรยนตดถนนพระราม๒ทนสวนใหญกทำนาเกลอ โกย

เกลอเปนกองใหญๆบางกทำประมงจบปลา

ปนไดเปนครประจำชนของเขาทกคนรวมทงเพอนๆก

เลยพยายามชวยกน เขากไดเกรดดขน อยากฝากไววา คนเปน

ครนอกจากอยากใหศษยมความรกอยากใหเขามความสข เจรญ

เตบโตไปอยางสดใสอยางไมตองลำบาก อยากใหรฐบาลไดมา

สนบสนนดแลชวยเหลอตรงน

ภาคใตตอนลาง l เกรยตภม หรอสมรภม

ครอญญาน รองสวสด

ความประทบใจในงานเขยนชนน

เปนประสบการณตรงคะ ประทบใจพเอยดมากเลยคะ

เพราะวาแกเปนคนอธยาศยด และชอบชวยเหลอเพอน ตวแกเอง

แกไมหวงแตหวงคนอน ลกศษยแถวน ไมวาจะเปนเดกมสลม

หรอแขก แกสอนมาตงแตรนตายาย เพราะวาเดกอสลามเขาจะ

มลกตงแตอายยงนอยคะกเปนทงพ เปนทงญาต เปนทงครแลวก

มแรงบนดาลใจวาทานสน. ทเขต ๒ แกบอกวาใหทำสงภายใน

วนท ๑๙ คะ และวนท ๑๙ สงหาคม ตรงกบวนทแกเสยชวต

พอด

ชวยแนะนำวธการเขยนเรองราวใหด

อนดบแรกเราตองมขอมล และหาภาพทเขากบเรอง

ภาพหามาเอง และภาพจรงกยงมอย อกสวนกเอามาจากงานท

ระลกในงานศพของแกคะ แลวครกหาขอมลทางอนเทอรเนต

ดวยคะวาคนทตายไปแลวนนกคนแลว

บทความดเดน

ภาคเหนอตอนบน

โรงเรยนราชานเคราะห พะเยา เขต ๒

ภาคเหนอตอนลาง

โรงเรยนทงนอยพฒนา กำแพงเพชร เขต ๒

ภาคอสานตอนบน

สพป.ขอนแกน เขต 2

ภาคอสานตอนลาง

โรงเรยนบานเตย อบลราชธาน เขต ๕

ภาคประตอสาน

โรงเรยนบานขามทะเลสอ นครราชสมา เขต ๕

ภาคกลาง-ตะวนออก

วดญาณเวศกวน (หลงพทธมณฑล) นครปฐม

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน

โรงเรยนวชรธรรมโศภต เพชรบร เขต ๑

ภาคใตตอนลาง

โรงเรยนบานตอหลง นราธวาส เขต ๒

ภาคเหนอตอนบน

สพป.เชยงรายเขต๔

โรงเรยนบานหวยไซลำพนเขต๑

โรงเรยนบานถำผาลาดพะเยาเขต๒

โรงเรยนชมชนบานหนองเลาพะเยาเขต๒

โรงเรยนบานทงโหงเชยงรายเขต๔

โรงเรยนราชานเคราะหพะเยาเขต๒

โรงเรยนบานนาตม(ครราษฎรวทยานสรณ)แพรเขต๒

โรงเรยนบานแปะเชยงใหมเขต๖

โรงเรยนบานหวยสงหแมฮองสอนเขต๒

โรงเรยนบานแมจองเชยงใหมเขต๑

โรงเรยนอนบาลแมสะเรยง(บานโปง)

แมฮองสอนเขต๒

โรงเรยนบานปาตาลลำปางเขต๒

โรงเรยนบานดอนแกวพะเยาเขต๒

โรงเรยนบานหนองบวตำบลงมพะเยาเขต๒

ภาคเหนอตอนลาง

โรงเรยนวดทาขอยพจตรเขต๑

โรงเรยนบานวงออพจตรเขต๑

โรงเรยนบานหนองขาวพจตรเขต๑

โรงเรยนบานหนองรมตากเขต๑

โรงเรยนวดคยางกำแพงเพชรเขต๑

โรงเรยนบานไดลกพจตรเขต๒

โรงเรยนวดหวยเรยงใตพจตรเขต๒

โรงเรยนบานวงทบยาพจตรเขต๑

โรงเรยนชมชนวดคลองคะเชนทรพจตรเขต๑

โรงเรยนบานนำดวนตากเขต๑

โรงเรยนชมชนบานกำแพงดนพจตรเขต๑

โรงเรยนชมชนท๑๑วดสวรรณประดษฐพษณโลก

เขต๑

รายชอโรงเรยนในวารสารวถพทธฉบบท ๖

๘๐

โรงเรยนบานแกงซองพษณโลกเขต๒

โรงเรยนบานหนองรมตาก๑

โรงเรยนบานเขาพรกอนสรณกำแพงเชรเขต๒

ภาคอสานตอนบน

โรงเรยนบานนอยกลางคำแคนเหนอขอนแกนเขต๒

โรงเรยนบานหนองเอยนดง(ราษฎรสงเคราะห)มกดาหาร

โรงเรยนบานโพนสวางวงเยนเลยเขต๑

โรงเรยนบานแดงใหญขอนแกนเขต๑

โรงเรยนบานดอนมะจางนครพนมเขต๒

โรงเรยนเทศบาลสวนสนกขอนแกนเขต๑

โรงเรยนบานเหลาพฒนานครพนมเขต๒

สพป.ขอนแกนเขต๒

โรงเรยนนาหนองทมวทยาคมขอนแกนเขต๕

โรงเรยนบานนาโคกเลยเขต๑

โรงเรยนพลงราษฎรพทยาสรรพมกดาหาร

โรงเรยนบานเหลาพฒนานครพนมเขต๒

โรงเรยนบานดอนกลางนครพนมเขต๒

กลมโรงเรยนเทศบาลนครและสพท.ขอนแกนเขต๑

ภาคอสานตอนลาง

โรงเรยนบานหวนารอยเอดเขต๒

โรงเรยนบานคลอมตรภาพศรสะเกษเขต๑

สพป.ยโสธรเขต๒

โรงเรยนเออดใหญพทยาอบลราชธานเขต๓

โรงเรยนบานทบนอยสรนทรเขต๒

โรงเรยนกระเทยมวทยาสรนทรเขต๓

โรงเรยนบานนาเรองอบลราชธานเขต๔

โรงเรยนบานนาแมดอบลราชธานเขต๒

โรงเรยนบานคมยโสธรเขต๑

โรงเรยนบานโนนเลยงอบลราชธานเขต๕

โรงเรยนบานนาถมยโสธรเขต๑

โรงเรยนบานบอนวทยาศรสะเกษเขต๑

เพมเตมจากภมภาคอน

โรงเรยนบานดอนกลางนครพนมเขต๒

โรงเรยนบานดอนศาลานครพนมเขต๒

โรงเรยนบานหนองใหญพฒนานครราชสมาเขต๓

โรงเรยนบานชงโคระยองเขต๒

โรงเรยนปากคลองบางขนากฉะเชงเทราเขต๑

ภาคประตอสาน

โรงเรยนบานทาขเหลกนครราชสมาเขต๕

โรงเรยนบานซบเจรญสขชยภมเขต๓

สพป.นครราชสมาเขต๗

โรงเรยนนคมสรางตนเองจงหวดสระบร(พบลสงเคราะห๒)

สระบรเขต๑

โรงเรยนบานโคกสวางบรรมยเขต๓

โรงเรยนบรรหารแจมใสวทยาปราจนบรเขต๒

โรงเรยนบานหนองใหญพฒนานครราชสมาเขต๓

โรงเรยนดอนนำใสวทยานครราชสมาเขต๕

ภาคกลาง-ตะวนออก

โรงเรยนอดมศลวทยาพระนครศรอยธยาเขต๓

โรงเรยนบางปะอนพระนครศรอยธยาเขต๓

โรงเรยนบานยางเอนระยองเขต๒

โรงรยนวดพชนมตรปทมธานเขต๑

โรงเรยนปากคลองบางขนากฉะเชงเทราเขต๑

สถาบนอาศรมศลปกรงเทพมหานคร

โรงเรยนศรอยธยาในพระอปถมภฯกรงเทพมหานคร

โรงเรยนเสนา(เสนาประสทธ)พระนครศรอยธยาเขต๒

โรงเรยนการทำมาหากนวดโพธเฉลมรกษ

ฉะเชงเทราเขต๑

โรงเรยนเทพศรนทรนนทบร

โรงเรยนวดปากกรานพระนครศรอยธยาเขต๑

โรงเรยนหงสประภาสประสทธพระนครศรอยธยาเขต๒

โรงเรยนศรบณยานนทนนทบร

โรงเรยนวดเปรมประชากรปทมธานเขต๑

ภาคตะวนตก-ใตตอนบน

สพป.สพรรณบรเขต๓

โรงเรยนบางจานวทยาเพชรบรเขต๑

โรงเรยนบวปากทาวทยานครปฐมเขต๒

โรงเรยนวดดอนไกเตยเพชรบรเขต๑

โรงเรยนบานสามแพรกเพชรบรเขต๑

โรงเรยนคงคารามเพชรบรเขต๑

โรงเรยนอนบาลวดไชยชมพลชนะสงครามกาญจนบร

เขต๑

โรงเรยนเขายอยวทยาเพชรบรเขต๑

โรงเรยนวดวมลมรรคารามราชบรเขต๑

โรงเรยนบานพมวงราษฎรบำรงราชบรเขต๑

โรงเรยนอนบาลพระบรมราชานสรณดอนเจดย

สพรรณบรเขต๒

โรงเรยนบานไผตาโมสพรรณบรเขต๒

โรงเรยนบานทรายทองประจวบครขนธเขต๑

โรงเรยนวดแกนจนทนสมทรสงคราม

โรงเรยนวดตะครำเอนกาญจนบรเขต๒

ภาคใตตอนลาง

โรงเรยนบานกะทงสงขลาเขต๓

โรงเรยนทองอยนตกลสงขลาเขต๓

โรงเรยนแมลานวทยาปตตานเขต๒

โรงเรยนเมองพงงาพงงา

โรงเรยนบานสไหงโก-ลกนราธวาสเขต๒

โรงเรยนบานปลายรานครศรธรรมราชเขต๒

โรงเรยนตนบากราษฎรบำรงตรงเขต๑

โรงเรยนไทยรฐวทยาสงขลาเขต๓

โรงเรยนวดโงกนำพทลงเขต๑

โรงเรยนชมชนวดอมพวนารามปตตานเขต๒

โรงเรยนอนบาลสราษฎรธานสราษฎรธาน

โรงเรยนวดประดหอม(สขประชาสรรค)พทลงเขต๑