โดย ครู�นวรูตน� ว�บู�ลย�พันธุ์��

การูควบูค�มสิ�นค�า

การูควบูค�มภายในเก��ยวกบูสิ�นค�า1. ม�ผู้��รูบูผู้�ดชอบูใบูคลงสิ�นค�าแต!ละแห่!งอย!าง

ชดเจน และม�การูอน�มต�เบู�กจ!าย รูบูค&นห่รู&อสิ!งค&น2.ม�รูะบูบูการูรูกษาความปลอดภยอย!างด�พัอ3.ม�ทะเบู�ยนห่รู&อบูตรูบูนท*กการูรูบูจ!ายสิ�นค�า ใบูเบู�ก

สิ�นค�า ใบูรูบูสิ�นค�า ใบูค&น ใบูย&มสิ�นค�า4.การูตรูวจนบูสิ�นค�าคงเห่ล&อย!างน�อยป+ละ 2 ครู,ง5.การูบูนท*กและจดท-ารูายงานสิ�นค�าช-ารู�ดเสิ�ยห่าย

เสิ&�อมสิภาพัห่รู&อล�าสิมย

การูควบูค�มภายในเก��ยวกบูสิ�นค�า6.การูสิ!งสิ�นค�าไปฝากขายให่�จดท-ารูายงานแยก

ต!างห่ากเพั&�อควบูค�มสิ�นค�าท��สิ!งไปฝากขาย7.ตดสิต1อกสิ�นค�า8.แยกห่น�าท��ของผู้��ตรูวจนบูสิ�นค�ากบูผู้��จดท-า

เอกสิารูเบู�กจ!ายเป2นคนละคน9.การูตรูวจนบู

การูควบูค�มในการูด-าเน�นงาน• การูควบูค�มในการูด-าเน�นงาน (Operation

Control)1. การูขออน�มต�ซื้&,อ2. การูสิ�งซื้&,อ3. การูรูบูสิ�นค�า4. การูเก4บูรูกษา5. การูเบู�กจ!าย

การูขออน�มต�ซื้&,อการูขออน�มต�ซื้&,อ จะเรู��มจากพันกงานผู้��รูบูผู้�ดชอบูในการู

ควบูค�มแจ�งให่�เจ�าห่น�าท��ฝ5ายจดซื้&,ออ�างถึ*งปรู�มาณสิ�นค�าคงเห่ล&อ และความ

ต�องการูในการูสิ�งซื้&,อเพั��ม โดยจะต�องจดท-าใบูขอซื้&,อ (Purchase

Requisition)แบูบูฟอรู�มใบูขอซื้&,อ ควรูจดท-า 3 ฉบูบูฉบูบูท�� 1 สิ!งให่�แผู้นกซื้&,อ เพั&�อด-าเน�นการูฉบูบูท�� 2 สิ!งให่�แผู้นกบูญช�ฉบูบูท�� 3 ผู้��ขอซื้&,อเก4บูไว�เป2นห่ลกฐาน

การูสิ�งซื้&,อการูสิ�งซื้&,อ เม&�อได�รูบูการูอน�มต�แล�ว ฝ5ายจดซื้&,อจะ

ท-าการูสิอบูถึามรูาคาจากผู้��ขายห่ลาย ๆ รูาย เพั&�อน-ารูาคามาเปรู�ยบูเท�ยบู

รูาคาท��เห่มาะสิม เล&อกผู้��ขายแล�วจ*งจดท-าใบูสิ�งซื้&,อ (Purchase

Order)แบูบูฟอรู�มใบูสิ�งซื้&,อ จดท-า 5 ฉบูบูฉบูบูท�� 1 สิ!งไปให่�ผู้��ขายฉบูบูท�� 2 เก4บูไว�ท��แผู้นกจดซื้&,อ

การูสิ�งซื้&,อ ฉบูบูท�� 3 สิ!งให่�แผู้นกรูบูสิ�นค�า เพั&�อตรูวจ

สิอบูกบูจ-านวนของท�� ผู้��ขายสิ!งมา ฉบูบูท�� 4 สิ!งไปให่�แผู้นกขอจดซื้&,อ ฉบูบูท�� 5 สิ!งแผู้นกบูญช� เพั&�อตรูวจสิอบูกบูใบู

ก-ากบูสิ�นค�าท��ผู้��ขาย สิ!งมา

การูรูบูสิ�นค�าการูรูบูสิ�นค�า เม&�อผู้��ขายได�จดสิ!งสิ�นค�ามาให่�ตาม

ใบูสิ�งซื้&,อ เจ�าห่น�าท��แผู้นกรูบูสิ�นค�าจะตรูวจสิอบูปรู�มาณและค�ณภาพั

ตรูงตามใบูสิ�งซื้&,อห่รู&อไม!เม&�อแผู้นกรูบูสิ�นค�าตรูวจนบูเรู�ยบูรู�อยแล�ว ก4จะจด

ท-าใบูรูบูของ (Receiving Report)

แบูบูฟอรู�มใบูรูบูสิ�นค�าควรูจดท-า 5 ฉบูบู

การูรูบูสิ�นค�า

ฉบูบูท�� 1 สิ!งไปให่�แผู้นกจดซื้&,อ เพั&�อตรูวจสิอบูกบูใบูสิ�งซื้&,อฉบูบูท�� 2 สิ!งไปให่�แผู้นกคลงสิ�นค�าพัรู�อมกบูปรู�มาณสิ�นค�าท��ได�รูบูฉบูบูท�� 3 เก4บูไว�แผู้นกรูบูสิ�นค�าฉบูบูท�� 4 สิ!งแผู้นกบูญช�เจ�าห่น�, เพั&�อตรูวจสิอบูกบูใบูสิ�งซื้&,อและ ใบูก-ากบูสิ�นค�าฉบูบูท�� 5 สิ!งแผู้นกบูญช�สิ�นค�า เพั&�อบูนท*กบูญช�

การูเก4บูรูกษาสิ�นค�า

การูเก4บูรูกษาสิ�นค�า เม&�อแผู้นกรูบูสิ�นค�าได�ตรูวจสิอบูเรู�ยบูรู�อยแล�วก4จะสิ!ง

มอบูสิ�นค�าให่�แก!แผู้นกคลงสิ�นค�า (Stores Keeper) เป2นผู้��รูบูผู้�ดชอบูใน

การูด�แลสิ�นค�าและอ-านวยความสิะดวกแก!ผู้��เบู�กจ!าย โดยปกต�แผู้นก

คลงสิ�นค�าจะท-าบูตรูปรูะจ-าสิ�นค�า (Bin Card ห่รู&อ Stock Card)

เพั&�อบูนท*กรูายละเอ�ยดเก��ยวกบูสิ�นค�า บูตรูปรูะจ-าสิ�นค�า 1ใบูต!อ

สิ�นค�า 1 ชน�ด

การูเบู�กจ!ายสิ�นค�า

การูเบู�กจ!าย เม&�อแผู้นกใดต�องการูเบู�กสิ�นค�าจะต�องจดท-าใบูเบู�กสิ�นค�าข*,นมา

แผู้นกคลงสิ�นค�าก4จะควบูค�มอย!างรูดก�ม โดยให่�แผู้นกท��ต�องการูสิ�นค�าต�อง

ท-าใบูเบู�กสิ�นค�าอย!างน�อย 4 ฉบูบูและควรูจะเป2น สิ�ท��แตกต!างกน

โดยจดสิ!งให่�แผู้นกต!าง ๆ ดงน�,

การูเบู�กจ!ายสิ�นค�า

ฉบูบูท�� 1 แผู้นกคลงสิ�นค�าจดเก4บูไว� เพั&�อบูนท*กลงในบูตรูปรูะจ-าสิ�นค�าฉบูบูท�� 2 สิ!งให่�แผู้นกบูญช�สิ�นค�า เพั&�อบูนท*กในทะเบู�ยนสิ�นค�าฉบูบูท�� 3 แผู้นกคลงสิ�นค�าค&นให่�แผู้นกท��ขอเบู�กห่ลงจากรูบูสิ�นค�าแล�วฉบูบูท�� 4 แผู้นกท��ขอเบู�กเก4บูไว�เป2นห่ลกฐาน

การูควบูค�มทางบูญช�

การูควบูค�มทางบูญช� (Accounting Control) โดยการูจดท-าบูญช�สิ�นค�า

ซื้*�งเป2นบูญช�อ�กช�ดห่น*�งแยกจากบูญช�การูเง�น ปรูะกอบูด�วย

1. ทะเบู�ยนรูบูสิ�นค�า2 . ทะเบู�ยนจ!ายสิ�นค�า3 . บูญช�แยกปรูะเภทสิ�นค�า

ทะเบู�ยนรูบูสิ�นค�า

ทะเบู�ยนรูบูสิ�นค�าใช�สิ-าห่รูบูลงรูายการูรูบูสิ�นค�า ห่รู&อซื้&,อสิ�นค�าเข�ามา

จดบูนท*กเรู�ยงตามล-าดบูวนท�� ห่ลกฐานท��น-ามาลง ทะเบู�ยนรูบูสิ�นค�า

ค&อ ใบูรูบูของและใบูค&นของรูวมยอดสิ�นค�าท��รูบูในวนสิ�,นเด&อน

เพั&�อน-ายอดรูวมไปตรูวจสิอบูความถึ�กต�องกบูบูญช�การูเง�น

ทะเบู�ยนจ!ายสิ�นค�า

ทะเบู�ยนจ!ายสิ�นค�า ใช�ลงรูายการูจ!ายสิ�นค�าห่รู&อเบู�กสิ�นค�า การูลงรูายการู

เรู�ยงตามล-าดบูวนท��การูเบู�กจ!ายของใช�ว�ธุ์�ซื้&,อก!อน – ขายก!อน การูจดท-า

ทะเบู�ยนจ!ายสิ�นค�าแบูบูฟอรู�มจะม�ลกษณะคล�ายทะเบู�ยนรูบูสิ�นค�า

บูญช�แยกปรูะเภทสิ�นค�า

บูญช�แยกปรูะเภทสิ�นค�า เม&�อได�ม�การูบูนท*กใบูทะเบู�ยนรูบู – จ!ายสิ�นค�า

จะผู้!านรูายการูจากทะเบู�ยนรูบูสิ�นค�าและทะเบู�ยนจ!ายสิ�นค�าไปยงบูญช�

แยกปรูะเภทสิ�นค�า สิม�ดบูญช�เล!มน�,ใช�สิ-าห่รูบูค�มยอดสิ�นค�าแต!ละชน�ด

แต!ละปรูะเภทและจะแสิดงยอดคงเห่ล&อเพั&�อให่�ทรูาบูว!าม�สิ�นค�าคงเห่ล&อ

จ-านวนเท!าใด

การูจดท-าบูญช�สิ�นค�า

แผู้นกบูญช�สิ�นค�าจะบูนท*กบูญช�สิ�นค�าและจดท-าทะเบู�ยนสิ�นค�า จ*งต�อง

จดท-าแบูบูฟอรู�มเพั&�อใช�ในการูบูนท*กเก��ยวกบูการูรูบู – จ!ายสิ�นค�า

โดยจะต�องจดท-าแบูบูฟอรู�มให่�เป2นไปตามปรูะกาศกรูมทะเบู�ยนการูค�า

พั.ศ .2 5 4 4 สิ�นค�ารูบู และการูลงรูายการูในบูญช�สิ�นค�า ลงรูายการูให่�

เสิรู4จภายใน 15 วน นบูแต!วนสิ�,นเด&อน

การูก-าห่นดจ-านวนอย!างสิ�ง (Maximum Limit) ซื้*�งก�จการูก-าห่นดจาก

ความต�องการูของล�กค�าโดยก-าห่นดจากยอดขายน,นเองก�จการูไม!ควรูต,ง

จ-านวนสิ�งไว�มากเก�นไป เพัรูาะนอกจากจะท-าให่�เก�ดท�นจมแล�วอาจสิ!งผู้ล

ต!อสิ�นค�าเสิ&�อมค�ณภาพั ล�าสิมย และเสิ�ยค!าใช�จ!ายในการูเก4บูรูกษาจ-านวน

สิ�นค�าอย!างสิ�ง = จ-านวนสิ�นค�าอย!างต-�า + ปรู�มาณการูสิ�งซื้&,อ

การูจดท-าบูญช�สิ�นค�า

ว�ธุ์�การูควบูค�มปรู�มาณสิ�นค�า

การูก-าห่นดจ-านวนอย!างต-�า (Minimum Limit) ก�จการูก-าห่นดปรู�มาณสิ�นค�า

จะต�องม�ไว�ในคลงสิ�นค�า เพั&�อป>องกนไม!ให่�สิ�นค�าขาดม&อห่รู&อม�ไม!พัอขาย

ซื้*�งจะท-าให่�การูด-าเน�นงานของก�จการูห่ย�ดชะงกและสิ�ญเสิ�ยล�กค�าได�

จ-านวนสิ�นค�าท��ก�จการูต�องม�ไว�อย!างต-�า (Safety Stock) ค&อ ปรู�มาณสิ�นค�า

จ-านวนอย!างต-�าท��ก�จการูม�ไว�เพั&�อป>องกนสิ�นค�าขาดม&อห่รู&อม�ไม!พัอขาย

ก�จการูต�องปรูะเม�นความต�องการูซื้&,อสิ�นค�าของล�กค�าและรูะยะเวลาสิ�งซื้&,อ

จ-านวนสิ�นค�าข,นต-�าม�ไว�เพั&�อความปลอดภย = อตรูาการูขายต!อวน ×รูะยะเวลาท�� ต�องการูสิ-ารูองสิ�นค�า

ว�ธุ์�การูควบูค�มปรู�มาณสิ�นค�า

รูะยะเวลาในการูสิ�งซื้&,อ

รูะยะเวลาในการูสิ�งซื้&,อ (Lead Time) ค&อ รูะยะเวลานบูต,งแต!ก�จการูซื้&,อ

จนกรูะท�งรูบูสิ�นค�าเข�าคลงสิ�นค�า รูะยะเวลาในการูสิ�งซื้&,อจะม�ผู้ลต!อ

ปรู�มาณสิ�นค�าคงเห่ล&อ ถึ�าก�จการูใช�รูะยะเวลาในการูสิ�งซื้&,อห่ลายวน

ก�จการูจ-าเป2นต�องรูกษาสิ�นค�าข,นต-�าไว�มากกว!าการูใช�รูะยะเวลาในการู

สิ�งซื้&,อน�อยวน

จ�ดสิ�งซื้&,อ

จ�ดสิ�งซื้&,อ (Reorder Point) ค&อ จ�ดท��ก�จการูเรู��มสิ�งซื้&,อสิ�นค�าเข�ามาให่ม!

สิ!วนท��ปรู�มาณจะเห่ล&อเท!ากบูจ-านวนอย!างต-�า

จ�ดสิ�งซื้&,อ = จ-านวนสิ�นค�าอย!างต-�า + จ-านวนสิ�นค�าท��ใช�รูะห่ว!างรูอ

การูสิ�งซื้&,อและรูบูของ

ปรู�มาณการูสิ�งซื้&,อท��ปรูะห่ยด

ปรู�มาณการูสิ�งซื้&,อท��ปรูะห่ยด (Economic Ordering Quantity) ค&อ

ปรู�มาณสิ�นค�าคงเห่ล&อท��ก�จการูควรูจะม�ไว�ในรูะดบูใดจ*งปรูะห่ยดท��สิ�ด โดย

ต�องค-าน*งถึ*งค!าใช�จ!ายในการูสิ�งซื้&,อและค!าใช�จ!ายในการูเก4บูรูกษา

ปรู�มาณการูสิ�งซื้&,อท��ปรูะห่ยด

E O Q =

S = จ-านวนสิ�นค�าท��ขายตลอดงวด

O = ค!าใช�จ!ายในการูสิ�งซื้&,อต!อครู,ง

C = ค!าใช�จ!ายในการูเก4บูรูกษาต!อห่น!วย

C2SO

ปรู�มาณการูสิ�งซื้&,อท��ปรูะห่ยด

ตวอย!างก�จการูใช�รูะบูบูการูควบูค�มการูสิ�งซื้&,อท�� ปรูะห่ยด คาดว!าจะขาย

สิ�นค�าได� 3,000 ห่น!วย ค!าใช�จ!ายในการูสิ�งซื้&,อ ต!อครู,ง 500 บูาท

ค!าใช�จ!ายสินการูเก4บูรูกษา 12 บูาท ต!อห่น!วยจงค-านวณปรู�มาณการูสิ�งซื้&,อท��ปรูะห่ยด

ปรู�มาณการูสิ�งซื้&,อท��ปรูะห่ยด

E O Q =

=

= 500 หน่�วย

125003,0002

123,000,000

ปรู�มาณการูสิ�งซื้&,อท��ปรูะห่ยด

จ-านวนครู,งของการูสิ�งซื้&,อ = ปรู�มาณซื้&,อ

ปรู�มาณขาย= 3,000 5= 6

จ-านวนครู,งของการูสิ�งซื้&,อ 6 ครู,ง ต!อป+

ปรู�มาณการูสิ�งซื้&,อท��ปรูะห่ยด

รูะยะเวลาการูสิ�งซื้&,อ = จ-านวนวนใน 1 ป+ จ-านวนครู,งท��สิ�งซื้&,อ= 365 6= 60.83 วน

รูะยะเวลาการูสิ�งซื้&,อ 61 วน

การูค-านวณจ�ดสิ�งซื้&,อ

ตวอย!าง ก�จการูก-าห่นดจ-านวนอย!างสิ�งของสิ�นค�าไว� 500 ห่น!วย

จ-านวนอย!างต-�า 100 ห่น!วย ปรู�มาณสิ�นค�าท��ใช�รูะห่ว!างรูอการูสิ�งซื้&,อและ

รูบูของ 50 ห่น!วย ปรู�มาณการูสิ�งซื้&,อมาตรูฐานครู,งละ 400 ห่น!วย

จ�ดสิ�งซื้&,อ = 100 50+= 150 ห่น!วย

การูค-านวณจ�ดสิ�งซื้&,อ

ตวอย!าง ก�จการูใช�สิ�นค�าเด&อนละ 200 ห่น!วย รูะยะเวลาในการูสิ�งซื้&,อ 1 เด&อน ก-าห่นดจ-านวนอย!างต-�าของสิ�นค�าไว�

100 ห่น!วยจ�ดสิ�งซื้&,อ = จ-านวนสิ�นค�าอย!างต-�า +

(Lead Time × อตรูาการูใช� ต!อเด&อน)

= 100 1 200+ ( × ) = 300 ห่น!วย

รูห่สิแท!ง (Bar Code )

รูห่สิแท!ง (Bar Code )

ปรูะเภทของ บูารู�โค�ด   1. โค�ดภายใน (Internal Code) เป2นบูารู�โค�ด

ท��ท-าข*,นใช�เองในองค�กรูต!าง ๆ ไม!สิามารูถึน-าออกไปใช�ภายนอกได�

2. โค�ดมาตรูฐานสิากล (Standard Code) เป2นบูารู�โค�ดท��เป2นท��รู��จก และน�ยมใช�กนอย!างแพัรู!ห่ลายท�วโลก ม� 2 รูะบูบู ค&อ

รูห่สิแท!ง (Bar Code )

รูะบูบู EAN (European Article Numbering) เรู��มใช�เม&�อป+ พั.ศ . 2519

ม�ปรูะเทศต!าง ๆ ใช�มากกว!า 90 ปรูะเทศท�วโลก ในภาคพั&,นย�โรูป เอเช�ย

และแปซื้�ฟ?ก, ออสิเตรูเล�ย, ลาต�น อเมรู�กา รูวมท,งปรูะเทศไทย ท,งน�, EAN

ม�สิ-านกงานให่ญ!อย�!ท��กรู�งบูรูสิเซื้ล ปรูะเทศเบูลเย��ยม

รูห่สิแท!ง (Bar Code )

รูะบูบู UPC (Universal Product Code) เรู��มใช�เม&�อป+ พั.ศ . 2515 ซื้*�งก-าห่นด

มาตรูฐานโดย Uniform Code Council.Inc ใช�แพัรู!ห่ลายในปรูะเทศ

สิห่รูฐอเมรู�กา และ แคนาดา        

รูห่สิแท!ง (Bar Code )

สิ-าห่รูบูบูารู�โค�ดในปรูะเทศไทยเรู��มน-ามาใช�อย!างจรู�งจง โดยม�สิถึาบูน

สิญลกษณ�รูห่สิแท!งไทย (Thai Article Numbering Council) ห่รู&อ TANC

เป2นองค�กรูตวแทน EAN ภายใต�การูด�แลของสิภาอ�ตสิาห่กรูรูมกรูรูมแห่!ง

ปรูะเทศไทย ท,งน�, รูะบูบู EAN ท��ปรูะเทศไทยใช�น,นจะม�ลกษณะเป2นเลขช�ด

13 ห่ลก ซื้*�งม�ความห่มายดงน�,

รูห่สิแท!ง (Bar Code )

885 : ตวเลข 3 ห่ลกแรูก ค&อรูห่สิของปรูะเทศไทย         xxxx : ตวเลข 4 ตวถึดมา เป2นรูห่สิโรูงงานท��

ผู้ล�ต ห่รู&อรูห่สิสิมาช�ก         xxxxx : 5 ตวถึดมา เป2นรูห่สิสิ�นค�า

x : ตวเลขห่ลกสิ�ดท�ายเป2นตวเลขตรูวจสิอบู เลข 12 ข�างห่น�าว!าก-าห่นดถึ�กต�องห่รู&อไม! ถึ�าตวสิ�ดท�ายผู้�ด บูารู�โค�ดตวน,นจะอ!านไม!ออก สิ&�อความห่มายไม!ได�

แห่ล!งท��มา  htpp://www.learning. eduzones.com/ racchidlom/ 34667 : 2553