Ο Ρόλος της

Τουρκίας στην

Κεντρική Ασία

Στον παρακάτω χάρτη της Wikipedia, από το άρθρο της “List of Turkic

dynasties and countries”, βλέπετε τις χώρες που αποκαλούμε Turkic

Countries, που είναι οι χώρες που είτε οι γλώσσες τους κατάγονται από την

τουρκική, είτε οι πληθυσμοί τους είναι σε μεγάλο βαθμό τουρκογενείς.

Εικόνα 1

Οι χώρες αυτές είναι η Τουρκία, το Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν, το

Ουζμπεκιστάν, το Τουρκμενιστάν και το Κιργιστάν. Το Τατζικιστάν έχει

πολλές ομοιότητες με την Περσία (Ιράν), και γι’αυτό και δεν εμφανίζεται με

κόκκινο χρώμα στον χάρτη. Όπως μάλιστα θα διαβάσετε στο παρακάτω

άρθρο της Wikipedia, με τίτλο “Turkic Council”, το 2009, η Τουρκία, το

Καζακστάν, το Αζερμπαϊτζάν και το Κιργιστάν, σχημάτισαν το Turkic

Council, που συνεδριάζει στην Κωνσταντινούπολη. Το Ουζμπεκιστάν και το

Τουρκμενιστάν έχουν κρατήσει μία ουδέτερη στάση, αλλά μπορούν αν το

επιθυμούν να γίνουν μέλη στο μέλλον.

Έχω αναφερθεί πολλές φορές στην τεράστια σημασία της Κεντρικής Ασίας,

αφού οι δύο από τις πέντε χώρες της είναι πολύ πλούσιες σε πετρέλαιο

(Καζακστάν) και φυσικό αέριο (Τουρκμενιστάν). Έχω επίσης αναφερθεί

πολλές φορές στην προσπάθεια της Τουρκίας να στείλει το φυσικό αέριο

του Τουρκμενιστάν και το πετρέλαιο του Καζακστάν στην Ευρώπη, και για

να κρατήσει ένα μέρος τους, και για να εισπράξει μεγάλα transit fees. Μου

είχε διαφύγει όμως ότι η Τουρκία φιλοδοξεί να διαδραματίσει

πρωταγωνιστικό ρόλο στην Κεντρική Ασία, και όχι απλά να κλείσει κάποια

ενεργειακά deals.

Βλέπετε στον παρακάτω χάρτη ότι οι χώρες της Κεντρικής Ασίας, που ήταν

πρώην μέλη της Σοβιετικής Ένωσης, είναι αδύναμες χώρες, περικυκλωμένες

από την Ρωσία, την Κίνα, την Τουρκία και το Ιράν, και βρίσκονται στο

επίκεντρο της ενεργειακής πολιτικής και των τεσσάρων αυτών χωρών.

Εικόνα 2

Η Τουρκία θέλει να στείλει το πετρέλαιο και το φυσικό τους αέριο στην

Ευρώπη, και για να απεξαρτηθεί ενεργειακά από την μεγάλη αντίπαλο της,

την Ρωσία, και για να αποκομίσει μεγάλες προμήθειες, και για να

αναβαθμιστεί γεωπολιτικά. Και ποντάρει εκτός από το οικονομικό

συμφέρον και στην πολιτισμική της συγγένεια με τις χώρες αυτές.

Η Κίνα θέλει να ρουφήξει το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αυτών των

χωρών, που βρίσκονται πολύ κοντά της, και γιατί αποφεύγει την θάλασσα,

στην οποία κυριαρχεί το αμερικανικό ναυτικό, αλλά και γιατί είναι μία

οικονομική πηγή ενέργειας, αφού βρίσκεται πολύ κοντά στην Κίνα

γεωγραφικά.

Η Ρωσία θέλει να εμποδίσει την αποστολή του πετρελαίου και του φυσικού

αερίου στην Ευρώπη, κάτι που θέλουν οι ΗΠΑ, η ΕΕ και η Τουρκία, αλλά

την ενοχλεί και η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στην Κεντρική Ασία, αφού

η Κεντρική Ασία ήταν υπό ρωσικό έλεγχο κατά την διάρκεια του 20ου

αιώνα. Αλλά και γιατί η Κεντρική Ασία βρίσκεται κάτω από την Δυτική

Σιβηρία, από την οποία προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος της ρωσικής

παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου, όπως βλέπετε στον χάρτη.

Βλέπετε στον χάρτη ότι η Δυτική Σιβηρία βρίσκεται πάνω από το

Καζακστάν, και βρίσκεται μετά τα Ουράλια Όρη, που είναι η ασπίδα της

Ρωσίας στο ανατολικό της τμήμα.

Εικόνα 3

Επομένως η Κεντρική Ασία λειτουργούσε για την Ρωσία και ως μαξιλάρι

προστασίας για την Δυτική Σιβηρία. Ενώ τώρα, οι στενές οικονομικές

σχέσεις των χωρών της Κεντρικής Ασίας με την Κίνα, κάποια στιγμή θα

οδηγήσουν και στην στρατιωτική συνεργασία της Κίνας με τις χώρες αυτές,

και θα φέρουν την Κίνα κάτω από την Δυτική Σιβηρία. Και μπορεί σήμερα

η Κίνα και η Ρωσία είναι σύμμαχοι, αλλά κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι

θα συμβεί στις επόμενες δεκαετίες.

Κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα οι χώρες της Κεντρικής Ασίας ήταν μέλη

της Σοβιετικής Ένωσης, και κατά κάποιο τρόπο ήταν αποικίες της Ρωσίας.

Αυτές οι χώρες, και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων,

ήταν για την Ρωσία αφού που ήταν για τους Ευρωπαίους οι χώρες της

Αφρικής. Με την κατάρρευση όμως της Σοβιετικής Ένωσης η κατάσταση

άλλαξε, και οι υπόλοιποι τρεις παίκτες άρχισαν να διεκδικούν αυξανόμενη

επιρροή στην Κεντρική Ασία. Κάθε παίκτης έχει τα πλεονεκτήματα του. Η

Ρωσία έχει παραδοσιακούς δεσμούς, και το Ρωσικό στρατιωτικό στοιχείο

είναι ακόμη έντονο στην περιοχή. Εξάλλου οι περισσότερες από αυτές τις

χώρες διοικούνται από κομμουνιστές δικτάτορες που ήταν πρώην μέλη του

κομμουνιστικού κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης.

Οι δεσμοί του παρελθόντος βέβαια δεν είναι το ίδιο ισχυροί με το

οικονομικό συμφέρον, και γι’αυτό το 2014 ο Πούτιν δήλωσε ότι δεν υπήρξε

ποτέ κράτος που να λέγεται Καζακστάν, και ότι η περιοχή που λέγεται

Καζακστάν ήταν πάντα δεμένη με την Ρωσία, και έτσι θα πρέπει να μείνουν

τα πράγματα και στο μέλλον, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο άρθρο της

Guardian με τίτλο “Kazakhstan is latest Russian neighbour to feel Putin's

chilly nationalist rhetoric”, του Σεπτεμβρίου 2014. Ο Πούτιν το έκανε αυτό

για να θυμίσει στο Καζακστάν ότι θα πρέπει να είναι προσεκτικό στις

σχέσεις του με το ΝΑΤΟ και την Δύση. Χρησιμοποιεί καρότο και μαστίγιο

ο Πούτιν.

Η Κίνα από την άλλη πλευρά έχει κάνει τις μεγάλες επενδύσεις σε αγωγούς

φυσικού αερίου και πετρελαίου, και είναι η χώρα με την μεγαλύτερη

οικονομική επιρροή στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας. Η Ρωσία, όπως ήδη

είπα, ανέχεται με δυσφορία την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στην

Κεντρική Ασία, προκειμένου να μην καταλήξει το πετρέλαιο και το φυσικό

αέριο της περιοχής στην Ευρώπη, όπου κυριαρχεί η Ρωσία.

Το Ιράν από την άλλη μπορεί να βγάλει το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο

του Τουρκμενιστάν και το πετρέλαιο του Καζακστάν προς την Ευρώπη και

την Ασία μέσα από το έδαφος του. Το Ιράν είναι φυσικός αντίπαλος του

Καζακστάν και του Τουρκμενιστάν, αλλά για το Ιράν θα ήταν πολύ

καλύτερα να περνάει το πετρέλαιο και το φυσικό τους αέριο μέσα από το

Ιράν, ώστε να πάψουν αυτές οι χώρες να πιέζουν για λύσεις όπως ο

υποθαλάσσιος αγωγός Trans-Caspian και ο TAPI (Turkmenistan-

Afghanistan-Pakistan-India).

Η Τουρκία όπως είπα έχει με τις χώρες της Κεντρικής Ασίας την

πολιτισμική συγγένεια, κάτι που δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει όσο οι

χώρες αυτές βρίσκονταν υπό ρωσικό έλεγχο, αφού επί Σοβιετικής Ένωσης η

Ρωσία είχε σχεδόν απαγορεύσει τις θρησκείες, και προωθούσε την

ρωσοποίηση των πληθυσμών που ζούσαν στις αποικίες της στην Ευρώπη

και στην Ασία. Αυτό όμως δεν ισχύει πλέον, και η Τουρκία μπορεί μάλιστα

να χρησιμοποιεί στην Κεντρική Ασία ισλαμιστές μαχητές.

Όπως μπορείτε μάλιστα να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο του Foreign

Policy, με τίτλο “IMU Members Pledge Support to ISIS”, του Μαρτίου

2015, οι Σουνίτες Ισλαμιστές του Islamic Movement of Uzbekistan,

δήλωσαν ότι ευθυγραμμίζονται με τον ISIS, στον οποίο έχει μεγάλη επιρροή

η Τουρκία. Το Islamic Movement of Uzbekistan προσπαθεί να ανατρέψει

τον δικτάτορα κομμουνιστή Islam Karimov, ο οποίος είναι πρώην μέλος του

Σοβιετικού Κομμουνιστικού Κόμματος, και είναι πρόεδρος του

Ουζμπεκιστάν από το 1991.

Κάθε μία λοιπόν από τις δυνάμεις που περικυκλώνουν τις χώρες της

Κεντρικής Ασίας έχει κάποιον άσσο στο μανίκι της. Επειδή όμως γράφω για

την Τουρκία, θέλω να δείτε τον χάρτη της Κεντρικής Ασίας. Θα δείτε οι

χώρες που έχουν συμφέρον από την συνεργασία τους με την Τουρκία είναι

το Καζακστάν και το Τουρκμενιστάν, προκειμένου να αποφύγουν τους

αντιπάλους τους Ρωσία και Ιράν, αλλά και για να μην βασίζονται σε έναν

μόνο αγοραστή, όπως συμβαίνει τώρα με την Κίνα. Αντιθέτως, το

Ουζμπεκιστάν που είναι φτωχό σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, θέλει το

πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της περιοχής να κατευθύνεται ανατολικά,

ώστε να περνάει μέσα από το έδαφος του, προκειμένου να κερδίζει η χώρα

προμήθειες.

Γι’αυτό και οι σχέσεις του Ουζμπεκιστάν με την Τουρκία ήταν δύσκολες

μέχρι σήμερα, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο της

Χουριέτ, με τίτλο “Turkish FM in Uzbekistan to reignite relations”, του

Ιουλίου 2014. Αντιθέτως οι σχέσεις της Τουρκίας με το Καζακστάν και το

Τουρκμενιστάν ήταν πάντα εξαιρετικές, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο

παρακάτω άρθρο της Daily Sabah, με τίτλο “Turkey and Kazakhstan: A

relationship to cherish”, του Απριλίου 2015, και στο άρθρο της Today

Zaman, με τίτλο “Turkey, Turkmenistan seal new energy deals”, του

Μαρτίου 2015. H Daily Sabah και η Today’s Zaman είναι οι αγγλικές

εκδόσεις των τουρκικών Sabah και Zaman, που είναι δύο από τις

μεγαλύτερες τουρκικές εφημερίδες.

Αυτός είναι και ο λόγος που η Τουρκία κοντράρεται με την Κίνα για το

θέμα των μουσουλμάνων Ουιγούρων στην ανατολική επαρχία της Κίνας

Xinjiang, και αποτελούν μάλιστα και την πλειοψηφία του πληθυσμού. Στην

Xinjiang δρα η τρομοκρατική οργάνωση των Ισλαμιστών του East

Turkestan Islamic Movement. Οι εθνικιστές Τούρκοι αποκαλούν την

περιοχή της Xinjiang East Turkestan. Η Τουρκία θεωρεί ότι πρέπει να έχει

πρωταγωνιστικό ρόλο στην ζώνη της Κεντρικής Ασίας, αφού το

μουσουλμανικό στοιχείο είναι τόσο έντονο. Βλέπε επίσης Τουρκία-Κίνα

http :// iakovosal . blogspot . gr /2015/07/ blog - post _83. html

Να προσθέσω σε αυτό το γεωπολιτικό τοπίο την επιθυμία των ΗΠΑ να

υποστηρίξουν μαζί με την Ινδία τον αγωγό TAPI, που θα βγάλει το φυσικό

αέριο της περιοχής στον Ινδικό Ωκεανό, και αργότερα γιατί όχι και το

πετρέλαιο, ώστε να μην βασίζονται οι χώρες της Κεντρικής Ασίας στην

Κίνα και την Ρωσία, κάτι που επιθυμούν και το Καζακστάν και το

Τουρκμενιστάν, παρόλο που οι δύο χώρες είναι προσεκτικές επειδή

φοβούνται αντίποινα της Ρωσίας. Με τον TAPI η Ινδία δεν θα βασίζεται στο

Ιράν, αλλά με αυτό τον αγωγό θα φτάσει πετρέλαιο και φυσικό αέριο της

Κεντρικής Ασίας στην Ινδικό Ωκεανό, αποτελώντας μία εναλλακτική στο

πετρέλαιο και το φυσικό αέριο του Περσικού Κόλπου.

Ο TAPI, παρόλο που δεν ενοχλεί τους Ρώσους, ενοχλεί τους Άραβες και

τους Πέρσες, οι οποίοι βασίζονται για τις πωλήσεις τους στην Ασία, και

γι’αυτό προσπαθούν να μπλοκάρουν τον αγωγό στο Αφγανιστάν. Βλέπε

επίσης “Πακιστάν VS Ταλιμπάν”

http :// iakovosal . blogspot . gr /2015/07/ vs _23. html

Να προσθέσω επίσης ότι την Ελλάδα, που είναι καταναλώτρια πετρελαίου

και φυσικού αερίου, την συμφέρει το φυσικό αέριο και πετρέλαιο της

Κεντρικής Ασίας να καταλήξει στην Ελλάδα και την Ευρώπη μέσω

Τουρκίας. Ή για την ακρίβεια να φτάνει και στην Ευρώπη, παρά να

καταλήγει μόνο στην Κίνα. Δυστυχώς αυτά τα απλά πράγματα είναι

δύσκολο να τα αντιληφθεί ο ψεκασμένος Έλληνας ψηφοφόρος που

υφίσταται την άγρια προπαγάνδα των αριστερών δημοσιογράφων που

κυριαρχούν σε όλα τα ΜΜΕ. Ω ψεκασμένε φίλε, ας μην ήσουν τόσο

εχθρικός προς τον ορθολογισμό. Ω ψεκασμένε φίλε, δεν μου στερείς την

απόλαυση του γραψίματος, αλλά τα κάνεις να μοιάζουν όλα τόσο μάταια....

Βλέπε επίσης χάρτη από Columbia University για κοιτάσματα πετρελαίου

(μαύρο) και φυσικού αερίου (κόκκινο) στην περιοχή.

Εικόνα 4

Αρθρογραφία

Για πρώτο άρθρο της Wikipedia βλέπε

“List of Turkic dynasties and countries”

https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Turkic_dynasties_and_countries

“Turkic Council”

https://en.wikipedia.org/wiki/Turkic_Council

Για το άρθρο της Guardian βλέπε

“Kazakhstan is latest Russian neighbour to feel Putin's chilly nationalist

rhetoric”, του Σεπτεμβρίου 2014

6η, 7η, 8η , 9η Παράγραφος

But it is in the south, not in the north-west, that the chilly blast of Putin's rhetoric is being

felt, far away from Europe and from Nato.

In little-noticed remarks last week, he called into question the legitimacy of the post-

Soviet state of Kazakhstanwhile ordering the Kazakhs to be on their best behaviour when

it came to serving Russian interests.

The remarks, to an audience of young people in Russia on Friday, sent shocke waves

through the central Asian republic, which also hosts a large ethnic Russian minority

centred in the north on the Russian border.

Putin said there had never been a country called Kazakhstan, that the republic was

purely the product of the current president, Nursultan Nazarbayev.

http://www.theguardian.com/world/2014/sep/01/kazakhstan-russian-neighbour-putin-

chilly-nationalist-rhetoric

Για το άρθρο του Foreign Policy βλέπε

“IMU Members Pledge Support to ISIS”, του Μαρτίου 2015

http://foreignpolicy.com/2015/03/31/imu-members-pledge-support-to-isis-

pakistani-delegation-heads-to-saudi-arabia-gujarat-passes-contentious-anti-

terror-bill/

Για άρθρο της Χουριέτ βλέπε

“Turkish FM in Uzbekistan to reignite relations”, Ιούλιος 2014

3η, 4η, 5η και 6η Παράγραφος

Turkey was the first country to recognize Uzbekistan’s independence in 1991. But

relations with Uzbekistan began to deteriorate when Uzbek troops killed hundreds of

demonstrators in the town of Andijan on 13 May, 2005, provoking an international

outcry. 

Turkey backed a U.N. resolution condemning Uzbekistan over its human rights violations

in Andijan, provoking the ire of strongman Uzbek President Islam Karimov.

“We are all upset that relations have not been at the desired level in recent years. We

hope the current political environment will pave the way for us to enhance our

relationship,” Davutoğlu said. 

Prior to his visit, Davutoğlu referred to the halt in Turkish and Uzbek relations since

2006 as a “misunderstanding.”

http://www.hurriyetdailynews.com/turkish-fm-in-uzbekistan-to-reignite-

relations.aspx?pageID=238&nID=68947&NewsCatID=510

Για άρθρο της Daily Sabah βλέπε

“Turkey and Kazakhstan: A relationship to cherish”, του Απριλίου 2015

1η και 2η Παράγραφος

t year, Kazakhstan will celebrate the 25th year of its independence. With a population of

over 17 million and a large landmass, it is one of the pivotal states of Central Asia. It is

also strategically situated between two major powers: Russia and China. Kazakhstan has

extensive economic and political relations with Europe and the U.S. This makes

Kazakhstan a country of 'balance-politics,' where the Kazakh leadership seeks a foreign

policy based on regional cooperation and global engagement.

President Erdogan visited Kazakhstan on April 16-17 to hold the second meeting of the

High Level Strategic Council between the two countries. Turkey was the first country to

recognize Kazakhstan's independence in 1991. Nursultan Nazarbayev, Kazakhstan's

President, still recounts with gratitude how Turgut Ozal, President of Turkey at the time,

called him only two hours after Kazakhstan declared independence. Since then, the two

countries developed close relations at political, economic and cultural levels. Turkish

companies have completed projects worth $20 billion. The 2014 trade volume was over

$3 billion. The goal is to reach $10 billion over the next five years. 

6η Παράγραφος

Many elements unite Turkey and Kazakhstan. Economic relations, as mentioned before,

are gaining strength, although there is more work to be done to reach the $10 billion

trade goal. The two countries see each other as political allies, and they cooperate on

numerous regional and global issues from the group of Central Asian Turkish republics

to the U.N.

http://www.dailysabah.com/columns/ibrahim-kalin/2015/04/18/turkey-and-

kazakhstan-a-relationship-to-cherish

Για άρθρο της Today’s Zaman βλέπε

“Turkey, Turkmenistan seal new energy deals”, του Μαρτίου 2015

1η Παράγραφος

Following a meeting with Turkmen President Gurbanguli Berdimuhamedov in Ankara,

President Recep Tayyip Erdoğan has announced that Turkey, Turkmenistan and

Azerbaijan will establish a trilateral mechanism on energy issues, with the first leaders'

meeting to take place in Turkmenistan.

6η Παράγραφος

In November last year, Turkmenistan and Turkey came to a framework agreement

according to which Turkmenistan will supply gas for a new pipeline project -- called the

Trans-Anatolian Natural Gas Pipeline (TANAP) -- that could help Europe reduce its

dependence on Russian gas imports. When Erdoğan visited Ashgabat in November he

underscored that Turkey attaches great importance to the delivery of Turkmenistan's

natural gas to Europe via Turkey. “Europe's energy security is important for us,”

Erdoğan said at the time.

http://www.todayszaman.com/anasayfa_turkey-turkmenistan-seal-new-energy-

deals_374197.html