/ /

?

. , . 50 , ?

, . , . , "" . , . , , . , , . " " , , 16 , .

(Trajan Decius)249 251

( ) ( ). . , . . .

(Gaius Valens Hostilianus Messius Quintus Augustus)251

( 251. ), . , 230. .

251. , . . .

II (Claudius II Gothicus) 268 270

II . 14. 269. , . . , . 30. , .

II 270. .

(Aurelian) 270 275

214. , , . 275. .

(Probus) 276 282

. , , . . 276 282 .

(Maximianus Herculius) 285 305, 310

. , 20. . 305., x .

(Constantius Chlorus) 293 306

. 363. . . . , . III-II . .

(Galerius) 293 311

. . . , ( ). , , . , .

(Maximinus Daia) 305 313

( 270., 313. ) , , . ( ), .

, . 4 . 313. .

(Flavius Severus) 305 307

( 307. ) . .

, . 305. .

306. , .

(Constantine I the Great) 306 337

, ( ). ( ) .

, , .

. , , ,

. . . 64. . 326. .

(Licinus) 307 324

307 324. . . , .

II (Constantius II) 337 361

, II, ( 7., 317. , 361. ) 337. 361. . . . 337. , II , .

, . , 353, , . , , , 355. , . , , . , 3. 361. .

(Vetranio) 350

350. . .

. . . , .

(Jovian) 363 -364

( ), , 26. 363. 17. 364. . II, (). .

(Flavius Gratianus) 375 383

( 8. 359. 25. 383.), , 375. 383. . I , .

(/) . , .

III (Constantius III) 421

III . , . III .

(. Gaius Messius Quintus TraianusDecius; 201. - , 1. 251) . . . .

, . , ( ), , . , . , , . 234 - 238. . 245., . 248. . 249. . . , . , .

, . 250. 251. . , , . , . . . . . , 1. 251. , , , . . . , .

, , 250. , . , .

(), . 12. , , , , 16. , , , , , , .

( ) , , . , ,: " , , . , ". : " ". , , .

, (249-251), ,

( 251. ), . , 230. . , . . .

, (Caesar), , . 251. , , princeps iuventutis, .

, , . , . , . , . , princeps iuventutis,

251. , . . . .

Securitas, .

II ( 10. 213. 214. - 270. ), II,

( 268. 270.), .

, . , , . 268. . . . , . , .

, ,.

. , ,, , . , .

, , , . , 268. , . . . II III,

, . 269. , , , 270. . , , .

.

.

II , . 14. , 269. .

Historia Augusta .

II

(. Lucius Domitius Aurelianus; 214. , , , 275. 270. 275.

, . .

268. . .

268. . , , . II , .

II , . . .

, II. , . . ., . , .

. , . : 7000 .

, : , .

, . 271. .

271. , . ,, . ,

: 272. , , , . , .

, . . , , : , , , . , . , . , : . .

. . I , , , . 274. , . , III .

. , , III .

, . , , . .

, : , . .

, , ORIENSAVG, .

274. , , . , , .

.

(. Marcus Aurelius Probus; * 19. 232. , 282. , 276. 282. .

, , , . . , . . . , , . 276. , . . , . 277. 282. . , , 277. . 278. . 279. , . . 280. , , . , , , , .

. .

, 282. . , , : " , ."

.

, , . , , [1].

, , . , .

(. Marcus Aurelius ValeriusMaximianus Herculius; 250. , 310. ) , 1. 286. 305. .

, , . 285. , , , . , , 293. , .

, , , ., , .

1. 305. . . , II . , , . , , .

, 308. , , . 310. , , .

, , . , , , . .

, . :

, , 1. 305, 306, . , .

, (307) , , .

, , , .

, , , , . , .

, .

, , (308).

, , , , , 310.

, , , . , . , . , ,

, ,, .

, , , , . , , .

Zosim. ii 7, 8, 10, 11. Zonar. xii. 31, 32, 33. Auct. de Mort. Persec. 8, 29, 30. Paneg. Vet. ii passim, iii 3, 10, 14, vi 9, vii. 14&c. Vict, de Caes. Epit. 39. 40. Eutrop. ix 14, 16, x. 1. 2. Oros. vii. 25, 28.

I

I (31. 250 25. 306) , - 293. 306. . , , . , . 293, . , ; . 305. , . , . , ., . , 306. .

,[7] ,[8] ,[9] [10] - .[11] , , . (. OttoSeeck), .[12] .[13][b] 31. ,[15] , , .

, .

.

(. Flavius Valerius Constantius),[2][a] ( ) . () , (. Herculius).[3] (. Gaius),[4] (. Marcus).[5] (. , , ) , . .[6]

.

, , : , , . . , , , , , , . , , .[9]

: , , , , , , , , , . , , ,, , . , . , , ,, , , , ,, , , , .[16]

,[c] , , : [.] , , . , . , . . , , . . . . . , : . . , : . , [. ] , , [. ], , , .[18]

, 4. .

, . , : [. ], , , , , . , . , , , .[19] : , . , , , , . , , .[20] . , . , , , . , , 286. . : (. Iovius ), (. Herculius ), , , , ., , . . , . , . 1. 293. . . , , (); , (); () , ; , , , ().

294, 296, 300, 302, 305. 306. ;[21] , . , . , . (), , , . . .[22] .[23] 296. .[24]

,[25] : , (). , , : , [] , ? , , : ? ? , , . , . ? ![26]

(), , . . , ; , , () .[27]

, , , , !

Pan. Lat. V 17.

. Fl(avius) Val(erius) Constantius Nobil(is) Caes(ar), (redditor lucis aeternae). .[28]

; , , . , . , . , ; 60.000 . , ; , , .[29] 298305.

, 1993. .

, 1. 305.[30] . . : [] , . , , . ; , , [ ]. , , ?[31]

. .[32]

[. ] , , , . , , , , , . A , . . , , , , .[d] , ; , .[e] , , .[f] , , , ... , ; , , , . , ; , , .[33]

.[34] . :, , ( ), , . , , ., , . . , , , .[35] , (. Charles MatsonOdahl), , , .[36]

.

. . , , , : , , . , () , , . [. ], , . , . , , () . . . . . . , , , .[37]- : . , . , , , . , , , .[38]

. , ,[39] () 25. 306.[40] , ( ) .[41]

[42] ,[43] [44] . [45] , 289;[46] : , , , .[47] . ;

( 292); . () .

324. . Securitas rei publicae.

, , : ,

, [. . .], ( ) ,

. , , , .

, , ,

, ,[g] ,

.[49]

, (or. I 7. D) . . , .[50]

(326) . Salus

II II .

(307) : , , , , [. . .].[51][h], , (312) : . . , . , ? ? ? ? , . , , . , : , . ,

. , , , . , . . , , .[53][i]

[j]

, ,[55] . , . , , , .[56] . , .[57] : , , , , : , . A , , . , , , , . , .[58] (requies optimorum meritorum).[59]

1. Dessau 650a (. Gaius FabiusConstantius), .

2. ,. , , , ,[14] .

3. (CIL III pp. 1623 no. 9860) :

IVOEX ///// AIVSAILA}-VIOVAIFPIOCONSIAVIIO ///// PPDELMFIVISIVIEPSALVIAIASEISIPIDOVEVSESOEIEPMIVAVII

: Judex datus a Flavio Valerio Constantio (viroclarissimo?) P(residi) P(rovinciae) Delm(atie) finis inter Salviatas et Stridonensesdeterminavit, : , . , . , 19. .[17]

4. : decuriones ( ); primores ( ); egregii perfectissimi viri ( )

5. .

6. () . (res privata); .

7. 1955. (. 153-154).[48]

8. ( ) . (. Sabine MacCormack), () , , ( , ). ,

9. , , .[52]

10. . iam divus ( ) , () .[54]

11. . . .

1. . , . , 2010, .80.

2. Dessau 630. 637. 639. 640643. 648652.}- .3. Dessau 634. H. Cohen, Mdailles Impriales VII, Paris 1888, pp. 88, 306. . -

{Pan. Lat. VI 2.4. Dessau 649. 650a.5. Dessau 637.6. Pan. Lat. V 19.7. Pan. Lat. VII 2.8. Pan. Lat. VIII 2. 4. Euseb. hist. eccl. X 8, 4; Vit. Const. I 50. Iulian. or. I 6. D. II 51

C; Caes. 313 D. Hist. Aug. Elag. 2, 4. 35, 2; Gall. 7, 1. 14, 3; Tyrann. 31, 6;Claud. 1ff.; Aurel. 44, 4.

9. Anon. Vales. 1, 1.10.Eutrop. XII 22. Zonar. XII 31 pp. 640 D.11.Hist. Aug. Claud. 13, 2.12.O. Seeck, Constantius I, in: Paulys Realencyclopdie der classischen

Altertumswissenschaft, Band IV/1, Stuttgart 1900, S. 1040-1043.13.Vict. Caes. 39, 26.14.H. Graanin, Illyricum of the 2nd and 3rd Centuries AD in the Works of Latin

and Greek Historians, u: Illyrica antiqua. Ob honorem Duje Rendi-Mioevi,Zagreb 2005, pp. 289.

15. CIL I pp. 301.16.Hist. Aug. Prob. 22, 3.17. -{S. Mesihovi, Antiqvi Homines Bosnae, Sarajevo 2011, pp. 478.18. Hist. Aug. Car. 17, 6.19. Hist. Aug. Car. 18, 12.20.Aur. Vict. Caes. 39, 11.21. Iulian. or. II 51 D.22.Pan. Lat. V 6. 7. VII 5.23.Pan. Lat. V 79. 21. VII 5.24.Eutrop. IX 22, 2.25. Pan. Lat. V 13.26.Pan. Lat. V 14.27.Pan. Lat. V 1320. VII 5. IX 25. Vict. Caes. 39, 42. Eutrop. IX 22, 2. Zonar. XII

31 pp. 641 A.28. Pan. Lat. V 21.29. Pan. Lat. VII 6. Eutrop. IX 23.30. O. Seeck, Eine Denkmnze auf die Abdankung Maximians, Zeitschrift fr

Numismatik12 (1885), S. 125.31. Lact. de mort. pers. 20, 1-2.32. Lact. de mort. pers. 18, 8. Anon. Vales. 4, 9.33.Lact. de mort. pers. 21, 16.34.Lact. de mort. pers. 24, 3. Vict. Caes. 40, 2. Epit. de Caes 41, 2. Anon. Vales. 2,

2. Zonar. XII 33 pp. 654 A. Zosim. II 8, 3. Euseb. vit. Const. I 19.35.Anon. Val. Origo 2, 136. Ch. M. Odahl, Constantine and the Constantine and the Christian Empire,

London-New York 2004, pp. 66.37.Lact. de mort. pers. 24, 58.38.Anon. Val. Origo 2, 439. Lact. de mort. pers. 20, 1.40. Pan. Lat. VII 7. Anon. Vales. 2, 4. Eutrop. X 1, 3. 2, 2. Vict. Caes. 40, 4. Zonar.

XII 33 pp. 644 D. Euseb. hist. eccl. VIII 13, 12.41. Iulian. epist. ad Athen. 287 A.42.Zosim. III 8, 2. 9, 1. Zonar. XIII 1 pp. 1 A. Hieron. chron. 2322.

43. Ambros. de obit. Theod. 42 = Migne L. 16, 1399. Anon. Vales. 2, 2. Zosim III 8,2. 9, 2.

44.Firm. Mat. math. I 10, 16. Anon. Vales. 2, 2. Steph. Byz. s. 45.Cohen, Mdailles impriales VII, pp. 98.46. Pan. Lat. VI 7. 14. Anon. Vales. 1, 1. Eutrop. IX 22. Vict. Caes. 39, 24. Epit. de

Caes. 39, 2. Zonar. XII 31. XIII 1 pp. 640 D. 1 A.47. Eutrop. IX 22. Pan. Lat. VI 7, 2. 14, 4-6. Anon. Vales. 2, 2. Hier. chron. 291 s.a.

291. Zonar. XII 1. XIII 1.48.J. den Boeft, J. W. Drijvers, D. den Hengst, H. C. Teitler, Philological and

Historical Commentary on Ammianus Marcellinus XXVII, Leiden 2009, pp. 245.49.Pan. Lat. VII 6.50. C. E. V. Nixon, B. S. Rodgers, In Praise of Later Roman Emperors. The

Panegyrici latini, Berkeley, CA, 1994, pp. 198. n. 18.51.Pan. Lat VII (VI) 14.52.Nixon & Rodgers 1994, pp. 209. n. 50.53. Pan. Lat. IV (X) 14.54. Nixon & Rodgers 1994, pp. 359. n. 63.55.Euseb. vit. Const. II 49.56.Lact. de mort. pers. 15, 7. Euseb. hist. eccl. VIII 13, 13; append. 4; vit. Const. I

13.57. Euseb. vit. Const. i 13ff. Liban. epit. Iul. I 524; de Const. et Const. III 277.

Eutrop. X 1, 2.58. Eutrop. X 1, 2.59. P. M. Bruun, The Roman Imperial Coinage VII, London 1966, pp. 180, 252, 310,

394, 429, 502.

1955. 1955.

1955.

1955. 1955. 1955.

1955. 1955. 1955.

(. Galerius; * 250. , 311. ) (. Gaius Galerius ValeriusMaximianus) 305. , 311. ., .

. 250. , , . .

1. 293. , , , , . , . 294. 295. . 297-298. , . ,305. , . . , . , II, . , , .

307. , . , . . , , , , .

, , . , , , . , 303.

. 30. 311. . , , . . , .

, 1993. .

II

Gaius Valerius Galerius Maximinus Daia Augustus20. 270 / 313

, . , . .

, .

II

( 307. ) .

, . 305. .

306. , . , , , . , . . 307. , .

, . , . , , , , , . , , , , 1. 305. . , . 306, . . , , , . , ,

(. Tres Tavernae) , , , . 307.

Panegr. Vet. i. v. Auct. De Mart. Persec. 18, 19, 20, 25, 26 Victor, de Caes. 40 Epit. 40 Eutrop. x. 2 Excerpta Valesian. 510 Zosim. ii. 8, 10

(Flavius Galerius ValeriusLicinianus Licinius) ( 250. , 325. ) 308. 324. .

. . , . II, , 11. 308. . , .

, 311. , . .

313. , . , . , , . , , , , .

316. . , , , ( ), 8. 316.. , . , , . . 1. 317. ( ). .

324. 320. . . , , 18. 324. . ., , II, .

II

, II, ( 7., 317. , 361. ) 337. 361.. . . 337. , II

, . , II, II, . , . II , , , , .

II 340. , , . 350. , - . , , , .

, . , 353, , . , , , 355. , . , , . , 3. 361. . .

. , 359. .

, .

( ) , ( ), .[1] (. Fasti Philocali) 7. , 317. : [...] ... (10.15.2: obiit ... anno imperii octavoet tricesimo, aetatis quinto et quadragesimo).[2][3] , , 45 . , , (. Epitome deCaesaribus) (42.17: interiit anno aevi quarto etquadragesimo, imperii nono atque tricesimo), 44 .

.[4] , , [] , [] .[a] , , , . ,

. : .[1] , : II, II I.[5] , , . , , .[6]

, . : , , , , , .[7] : , .[8] , I II, II .[9][10]

- . , II (340) II , II. . , 337, 326. . , .[10]

, . . , .[11] , , ,

.[12] , . , .[13]

, . , 337. II I , . . , , . , . .[14]

337.

. 1. 321. , II I . , . , , . , :[15] , , , , , ( II ) ( ), , .[b] , . 8. 324. .[17] ., II . . .[18]

326, 339, 346, 352, 353, 354, 356, 357. 360. (. quinquennalia) (328), (. triennalia) 29. (353), , , , (. a. d. VI id. Oct.) (. a. d. VI id. Nov.).

332. II . . 335 . , (. Sarmaticus).

336. , , . . , . , 22. 337.

II (. folis) (325).

336.

II , . , , . II .[19]

, . . . II , , II , , , , . , . , , .[20]

, . ( ) , . . , , , , . (. praefectus praetorio Orientis) , , . . . , , , . , , ., . , . , , , , , . .[21]

337.

9. 337. II, II I .[22]

338.

II , , 338. , . II, II I , , , II . , , . , , . , , (, ) . II . . , , . , II , , II ., , . . 11. . . .[23]

. . , . , 63 . , .[24]

. , , ,

, . , , . , .[24]

, . , . . , , . ., , . . , , ( , , , ). . . II , . . , , , II . 337, , 338. II . , . , , . , , , . II . , . , . ,

. , , . , . , . , . , , 97 . 338. ( ).

. , . . , , , . , , . (23. 338). , . , . , , . , . , . , , II. , , , . , , , . . , . . 338, .

339

, . , . . . , . . , , . , . . , , .

. , . , , . , , . , . . . , . , , . , , .

, , . , , ,

. . , . , . , 19. 339. . . .

, . , . . , , . II . , . , . .

. , . , ., . , (. ordo decurionum), , (. senatus). , (. senatus secundi ordinis), (. virclarissimus), (. vir clarus). ., (. praefectus urbi), (. proconsulus). II . 359. .

, 339. . [c], ( ) . . , .

. , . , , , . , , ., 339, .

339. , , , 23. , . , , . , , , .

. , . , , . . , , . , . , . , . , . . , . , . , , , . , , . , .

, (. ludi Persici), 13. 17. .

340.

, , , , , . : , . . , . . . 340. 50 .

, . . , , , , . . , , , .

, 12. . , 9. , .

341.

, , . (. oo) . , , .

. , . , , . (. ooo) . 25 , . . , 21. , , , . , , , . 341. . .

, , . , , . , . , . .

342.

, . , . . , , , , . . ,

(80.000 ). , . . 31. . 11. .

343.

18. , 27. 4. , . , .

, , , .

344, (15. ).

344.

, , , , . , , , , . 170 , 90 ( ) , . , 80 , , ; . , . , , , . , , .

, , . , , . . , , , . , . , , , , . .

. , 15. . , . , , , , . . , . , , , 3.150. , . , .

, . , , ( 344). , . , . 344, . , , , . ,

.

, , , , (), ; , ooo , .

.

345.

, .

, .

7.. . , , , . ; , , 21. ., . , , , .

346.

: Constantio IVet Constante III AA. conss., : post consulatum Amantii et Albini.

, , . , . , , . , .

. , . , , , . .

347.

11. . , , , . , .

, . , 340. 350. , ; , , , , . , , . . . 1) 2) ; . . , . ; - , . , , , . . , , .

, , , , , , . . .

. , , . : , . : , , , , (351).

, . , , , (28. 351) , . , . , , , , . , , , , (353). . . .

. , , : , ,

.. , . , , . , , , , , , , , . , , , . , . () (354). , , , , , 355. , , , . 355.

, , . , V . . 357. . , . 359. , , , . , , , , . , , , .

, . , , .

, , . , V . .

, . , , , (360). ; , . . 3. 361. . .

1. ILS 732 = CIL III 3705: divi Constantini optimi maximique principis (filius)divorum Maximiani et Constanti nepos, divi Claudi pronepos.

2. 4 (), 36, 1: Tantorum Roma compos bonorum, quaequidem ei sunt cum toto orbe communia, haurit insuper ingentis spei fructum,quam propositam sibi ex Caesaribus nobilissimis habet eorumque fratribus.Quorum iam nomina ipsa veneramur, etsi vota nostra interim proferuntur[16]

3. Festmnzen

1. Blum (1969), . 390.2. Mommsen (1893), . 270.3. Blum (1969), . 389.4. Guthrie (1966), . 331.5. Guthrie (1966), . 330.6. Wilson (1977), . 22.7. Ausonius (1919), . 122.8. Ausonius (1919), . 124.9. Booth (1978), . 245.10. Wilson (1977), . 44.

11.Lieu & Montserrat (1996), . 172.12.Lieu & Montserrat (1996), . 173.13. Lieu & Montserrat (1996), . 173-74.14. Wilson (1977), . 44-45.15. Wilson (1977), . 15.16. Nixon & Rodgers (1994), . 626.17. Wilson (1977), . 21.18. Blum (1969), . 390-91.19. Seeck (1900), . 1045.20. Seeck (1900), . 1045-1046.21. Seeck (1900), . 1046.22. Seeck (1900), . 1046-1047.23. Seeck (1900), . 1047.24. Seeck (1900), . 1048.

Mommsen, Theodor (1893). Inscriptiones Latinae Antiquissimae. Berlin. Nixon, C. E. V.; Rodgers, B. S. (1994). In Praise of Later Roman Emperors: The

Panegyrici Latini. Berkeley: University of California Press. Ausonius, Decimus Magnus (1919). Ausonius, with an English Translation. I. trans.

Hugh G. Evelyn White. Cambridge, MA and London. Lieu, Samuel N. C.; Montserrat, Dominic (1996). From Constantine to Julian: Pagan

and Byzantine Views: A Source History. London and New York.

Bleckmann, Bruno (1997). Constantius II. Der Neue Pauly. 3. Stuttgart. pp. 145146.

Wilson, Edward George (1977). Studies in the lives of the sons ofConstantine (Ph.D. thesis). University of British Columbia.

, (2008). I 4.. 45: 27-36.

Blum, W (1969). Die Jugend des Constantius II. bis zu seinem Regierungsantritt.Eine chronologische Unteruchung. Classica et Medievalia 30: 389-402.

Guthrie, Patrick (1966). The Execution of Crispus. Phoenix 20: 325-331. Booth, A. D. (1978). Notes on Ausonius' Professores. Phoenix 32: 235-249. Seeck, Otto (1900). Constantius 4. Paulys Realencyclopdie der classischen

Altertumswissenschaft. IV/1. Stuttgart. pp. 10441094.

(. Vetranio; Vetriano) . magister militum. . , . II, ( ), . , 1. 350. . , , .

, ( ), , 350. , . , . 360. . . .

.

(. Flavius Iovianus), , 26. a363. 17. 364. . II, ( ).

331. . "incola agri Singidonensis" (Iovianii- Iovius) (comes domesticorum).

, . II . 361., . 363.. , 26. 363. , .

363. . . , . ;

, , . , . , , . , . !" , . , . , , .

, , , . , , II . , , . , , . . , , , , . : , 299., : . , . 30, . . , . , , .

, , .

. , . , . ,, , . , . . .

, , . () . , . ( )1. 364. , , , . , . , , . , , . , . . , , 17. 364. . . . . 236 .

, 5. , . , . (, , ...) . , . , II ,, (364378). 27. 363. . , . , , , . I 25. 364. . , 4. ., , , , .

. , . 28. 365. , . . : , , . , ,

. .

(Flavius Gratianus, * 8. 359. - 25. 383. ), , 375. 383. . , .

4. 367. . , 17. 375. , , II . ; , , . , . . 378. , .

, , , 19. 379. . 382. .

, , . , , .

. . . . , . . , 25. , 383..

Flavius Gratianus Augustus8. /23. 359 25. 383

"" (/) . , . (pontifex maximus) ( ), .

, , , , .

III

(? 2. 421), III . , 421. , .

. , . , . , , 2. . : III . , . , ( ), ( ).

, . . magister militum , . . . 417. - , 8. 421. .- II .

Flavius Constantius III

Flavius Constantius III

(. Constantinus Magnus; 27. 272,[a] 22. 337, ), (324337) . , , , ( ); , 5. .[1] , , , , . . , : , , , , , . , .[1]

, ( 312. ) , ( 312. ) , ( 312. )

, .[2] .[3] , ,[4] .[5] .[5] .[6] (. ) , .[7] 335. 339,[8] .[9] , ,[10] .[11] (. Origo Constantini imperatoris) .[12] , ,[13] , .[14]

, , (. De mortibus persecutorum) .[15] , , .[16] II (40850), , , .[17] , .[18]

5. . . , , .

, . , , . ( 431. 6. ) . , (498), , . , . , , , . , .[19]

(. De Caesaribus), (. Breviarium), (. Breviarium) (. Epitome deCaesaribus) . , , . [20] 3. 4. (. Panegyrici Latini) . [21] , ,[22] .[23]

, , ( ). (. ConstantinusMagnus non fuit Britannus) (. Commentationes historicae et criticae).

. , , , . , , , ; ,

313.

. , , , , . . , , ; , , . , . ,

( ). , , , : , , ... , ... , , , , , , : , (Pater tuus liberavit Britannias servitute, tu etiam nobiles illic oriendo fecisti). , , , , , . , , , : , ... , , 7. , , . , , , (creatum in Britannia) ... , . , , , . , . , ,, , , , . , (stabularia), , (vilissima), .

27. , . .[b] 270. 288.

. .[24][25][26] .[27][28] .[29] . 284. 285. .[24][25][26] .

, .[30] (. stabularia). , , . . , . .[c][31] , .[24][32][33][34][35][36]

285. , , . , , .[37][38][39][40] , , . : ,[41][42][43] .[42][43] 288. , . 288. 289.[24][44][34][45][36]

293, (). ( ), . . , . , , . (), , .[48][28] 1. .[49][50][44][51][52][53] , ,[54][55]

, ,[d] . ,

41

. , .[24][25][56]

, , .[57] , , . .[58] (, ) je , . , : , ; 296, (297) , (298299) (, , 16.2) [59] 305. (. tribunus ordinis primi).[60] 303. , , (, , 25).[61]

. , . . , . , ,, .

.

, . , , . , . , . ,

, . . . , ? . , , . , . , (, 12.31) .(, 9.56) .[62]

[] , . , , , , , . . [] , , , , . . , , , , . ,, , , , [e] , . , , 299. . , .[64] 302. (, 10.611)[65] (, 2.4952).[66]

, 2012.

1.700 .

, 4.27

. .

, 303. , . , , .[67] () . . , , , , , (, 15.7).

.[68] (, , 25)[69] .[70] , .[71]

304/5, 1. 305. .[72] , . . , , (, 19.26).[73] , , . , . .[74]

, ,

. . . . : , ; , ( 4; 24.39; () 1.2; , 41.2; 2.8.3; , 1.21).[75] .[76]

, . . .[77] 305. , . , . , . , .[78][79][76][80][81][82][83][84] , .[80] ( ) 305.[78][79][76][81][82][83][84]

. . , , , .

,

2.1

, 306.

, , . , ( ).[85][86][87][82] , , .[88][89] , 25. 306. . ,

. , , , . ,[90][91][92][93] , , .[91]

. , .[94][95][96] .[91][97] , , .[98] ; . , .[94][95][96][99] : , .[100][101][91][97][96] , .[96] , .[100]

, . , , .[102] , . .[103] , .[104] , 306/7. .[97][105] , , (. adventus).[100][101][106][107][108]

.

. , . . , .[109][110]

, , . , ,[111][112][113] , .[114] .[115]

() .

. , . . , .[109][110]

, , . , ,[111][112][113] ,.[114] .[115]

, , : .[116] .[117] , .

, . . :

, , , . , ?... , ! , : , ! 6(7).10.

, : , (. ira) (.odium) ., -, , .[118]

, . ,

. , . 28. 306. . , ,

. , , .

. , , ( 307).

,

. ( 307). : [.

], , , , . , , ,

. ,

, , , , ,

. 7.6

.

1955. (. 153-154).

1955. (. 153-154).

1955. (. 153-154).

, ., . 307, ; , . 308. . 310. . , . , . 307/8, . 308. , .

11. 308. . , , . , . , , . : , . , , . , . 310. .

310. , . . , , . , .

. . , . , . . , , 310, .

, , , , . , . . , 311. . , , . , . , . , (. damnatio memoriae), . . : . 25. 310, II, 3. . , , . , . , , . ( ). , , . .[119] ? , , , , ,[120][121] .

Ultima Cumaei venit iam carminis aetas; ;

Magnus ab integro saeclorum nascitur ordo. (= ),

iam redit et Virgo, redeunt Saturnia regna, , ,

iam nova progenies caelo demittitur alto. ,

tu modo nascenti puero, quo ferrea primum, ,

desinet ac toto surget gens aurea mundo, ,

casta fave Lucina; tuus iam regnat Apollo , ! .

, , [121] . , , , .[122]

, . . 310. , . , .

( terminus ante quem 311) . . , : ... . , , , .[123] , () (30. 311)., , . . .[124][125] . , , .

.

310. . . , . , .

; , . 312, , . 311. , . , . , 311/312 . . , , . , , . .

.

; ,

. , . 312, 1/4 , 40.000 . . . . . .

, , , , : . . , , : , ! ! .[f] [], , ... : , , .

4(10).2223

, , , . , , ; , : [] ... , .[g] , . , . ., , , , : . , . ,[h] . , , , . . , . . , , , , ,

, . , , , , , .

4(10).24

, , , . , . . , . , 312. .

, , . , , . , . , . . . . , , . , , . .

. , . , , ; . , . : 27. , . , . , 28. 312, .

. .

, . (transversa X littera, summo capite circumflexo, Christumin scutis notat).

, 20. 3. () ( ) .[127][128][129] , .

( ), = () = (),

( ), .[127][130] (), (), (). .[128]

, , , .[127] , .[131] . . , .[132]

, . , , , ( ).

.

XIV-XV ( 75).

, (. labarum) . , . , . 312, .

.

XIV-XV ( 75).

, (. labarum) . , . , . 312, .

.

XIV-XV ( 75).

, (. labarum) . , . , . 312, .

, . , . , . 4. , , .

II

() (), -.

, , , 312. .[133] , , : (321) , .[134][135] . , . . . , , , , , .[136] , , .[134]

. . , . , , , , ? , . , , . , : , . , , . , , , . , , , .

4(10).14

, , . , , .[133] , , ( )

, , , 312. .[133] , , : (321) , .[134][135] . , . . . , , , , , .[136] , , .[134]

. . , . , , , , ? , . , , . , : , . , , . , , , . , , , .

4(10).14

, , . , , .[133] , , ( )

, , , 312. .[133] , , : (321) , .[134][135] . , . . . , , , , , .[136] , , .[134]

. . , . , , , , ? , . , , . , : , . , , . , , , . , , , .

4(10).14

, , . , , .[133] , , ( )

(, , ): Inore denique est omnium Galliarum exercitus visos, qui se divinatus missos prae seferebant (14.1). .[136]

. (. Geldmuseum) . , , ( 300) , .[133]

312. . , .

, (14991546), .

., , . . , . .

(28.), . ? , .

, . . . .

.

, , , ( ). . () ( ). .[137]

. . . . , , . . , . . , , . . , . . , . .

. , . , . . : , , , , , 9 ; , , , [ ] . : () . , . . . . , .[138] , . , , . . ., . , .

, : ? , : , .

29. . (. adventus) . . .

, . .

. .

, , . , .[139][140] , . . , . , , . , . , .

, . , , . . , .

. , . . , : Hoc salutari signo ... senatui populoque Romano et urbi Romae iugotyrannicae dominationis ereptae pristinam libertatem splendoremque reddidi, . ... , .[141]

, . . , - . , . (excultus mirifice). . (. , ). , , () (sublimisportico), .[142][143]

(. equites singulares) . . 9. 312, , . , .

Edictum Mediolanense ? 313. , . . . , . , , .

, . , , . , , : , , [i] , [j] .

, 48

. 30. 313. , ,, . . , . : , . . . ( ) . , 33 1. 314. .

, (Epistula Constantiniad Episcopos Catholicos). (famulus) , , , . . 316, , . 321. .

337. . ,

, , ,

324. .

, , . Bellum Cibalense. ( ) 8. 316. . 1. 317. II . 321. . , . 323. . . , 325. .

3. 324., 18. . . , 325. .

324.

.

.

, , . . . , , . 25. 325. , 327. . , , 335. .

. , , (. ). ,

, .

, , (), 11.a 330. . , , - . , II.

(: ,: Knstantinoupolis, : Constantinopolis) . , ( ), "" (: ,: h Polis, : , i Poli).

, .

, 1453. . ( ) , ( ), . , .

, .

317. . , . 317., II, .

,

: II ( 324) I(333)., : 326. , , .

, . II , , II , I , , ( 335) . 22. 337. . , , , , . . . 12 . , , . 9. 337. . 21. , 3. .

(), . , : 306308 , 313314. , 332. 334. . 336. , , , 271. .[146]

, . , . , .

. , XI (, . , )

, . , . , , . . . , . 11. 12. . ( ), ( ). : [k] , , ,[l] .[147] .

. , . , 361, , , , , . , : , , , , . , , .[148] , , .[149][150] . , ,

I . , 1622

1576, , . , , . (1588) . , (. The History of the Decline and Fall of theRoman Empire) . , .

. , . 20. , . , . . -. (. Geschichte desUntergangs der antiken Welt) (. L'empereur Constantin) . , . , . . . . , .

. (. Constantine the Great and the Christian Church) . (. Conversion of Constantine and Pagan Rome) , . (. Constantineand Eusebius) . . .

, . . . . , . (. TheChristianity of Constantine the Great) . . , . (. Quand notre monde est devenuchrtien) , , ., , , , . , , , .[1]

, . . , . 8. , II (752757), . , , (314335) . , , III . , , 15. , 4. , .

, . 12. (. Historia Anglorum) , . (. Historia Regum Britanniae), . - . , , , . , . , , , . , . , . . , , . . .

I

II II

. , . .[151] , .

(. ) ( ) , . ... , , , , ... , . , . , , , , ... , 4 , : , , , ...

1. , 272.

2. , 41.15: 62 ; 41.15: 63 ; , 4.53: 64 ; , 13.4: 65; , : 66

3. . 10:34.4. ( ) 41: divini muneris. .

munus , . , .[46][47] .

5. , 4.27: expugnarent Dei templum ( ). .[63]

6. . clibanus, .7. 4 (), 23, 3: Hostem, quem vinci deceret.

. decet (, , ) , . , , . decet , : , [] : nos decet facere, , : nobis decet.

8. 4 (), 24, 2: Diducta acie inrevocabilem impetum hostiseffundis, dein quos ludificandos receperas reductis agminibus includis ludificando . s , , , . , , . quos ludificandos receperas ( :

) quos ludificaturus receperas. receperas.[126]

9. , 48.2: Cum... apud Mediolanum cinvenissemus. (=in .) . . apudaedes, apud portam, apud portum, apud puteum; apud forum in foro ( ), ; apud villam, , , , , . apud apud principia, apudsigna, apud arma, (ultima pugna apud Margum)., apud . , , , , , , . . , 4. , apud in (error consuetudinis apud pro inutitur), . , . , . . 1.34: apud Germanias; I47: apud Pannoniam . , , . , , , (rerum Romanarum florentissimus auctor). apud . : apud legiones venit. . , 2.24: qui apud Romanos de societate functus est legatione. , apud (=ad) ,

(. de solecismo): apud amicum eo pro ad amicum. apud , , : apud in , , . apud ? . , , , .[144][145]

10. , 48.2: liberampotestatem sequendi religionem: , , , , , (. libera potestas, . ) , . .

11. . .12. .

1. Bardill (2012), . 1.2. Barnes (1981), . 272.3. Bleckmann 2006, p. 14; Cameron 2005, pp. 90-91; Lenski 2006a, pp. 2-3.4. Bleckmann 2006, p. 23-25; Cameron 2005; Southern 2001, p. 169.5. Cameron 2005, p. 90; Southern 2001, p. 169.6. Bleckmann 2006, p. 23-25; Corcoran 1996, p. 1; Lenski 2006a, p. 2-3.7. Barnes (1981), . 26568.8. Drake (1988), . 21.9. Odahl (2004), . 3.10. Lenski 2006b, p. 2-3; Storch 1971, p. 145-55.11. Barnes 1981, p. 265-71; Cameron 2005, pp. 90-92; Cameron & Hall 1999,

pp. 4-6; Elliot 1991, pp. 162-71.

12.Lieu & Montserrat 1996, p. 39; Odahl 2004, p. 3.13.Bleckmann 2006, p. 26; Lieu 1996, p. 40; Odahl 2004, p. 3.14.Lieu & Montserrat 1996, p. 40; Odahl 2004, p. 3.15. Barnes 1981, p. 12-14; Bleckmann 2006, p. 24; Mackay 1999, p. 207; Odahl

2004, pp. 9-10.16.Barnes 1981, p. 225; Bleckmann 2006, pp. 28-29; Odahl 2004, pp. 4-6.17.Barnes 1981, p. 225; Bleckmann 2006, pp. 26-29; Odahl 2004, pp. 5-6.18. Odahl (2004), . 6, 10.19.Dam (2011), . 4142.20.Warmington 1999, pp. 166-67; Lieu & Montserrat 1996, pp. 2-6; Odahl 2004,

pp. 6-7.21. Bleckmann 2006, p. 24; Odahl 2004, p. 8.22. Bleckmann 2006, pp. 20-21; Johnson 2006, pp. 288-91; Odahl 2004, pp. 11-12.23. Bleckmann 2006, pp. 17-21; Odahl 2004, pp. 11-14.24. Barnes (1981), . 3.25. Lenski (2006b), . 5960.26. Odahl (2004), . 1617.27. 8(5), 9(4); ,

8.7; , 1.13.328. Barnes (1981), . 13, 290.29. MacMullen (1969), . 21.30. Drijvers (1991), . 9, 1517.31. , 4232. Barnes (1982), . 3940.33. Elliott (1996), . 17.34. Lenski (2006b), . 59, 83.35. Odahl (2004), . 16.36.Pohlsander (2004), . 14.37. Barnes (1981), . 814.38.Corcoran (2006), . 4154.39. Odahl (2004), . 4650.40.Treadgold (1997), . 1415.41.Bowman (2005), . 70.42. Potter (2005), . 283.

43.Williams (1997), . 49, 65.44.Elliott (1996), . 20.45. Odahl (2004), . 47, 299.46. (1852), . 375.47. Danii (1910), . 689.48. , 7.149. Barnes (1981), . 3, 8.50. Corcoran (2006), . 4041.51. Odahl (2004), . 4647.52. Pohlsander (2004), . 89, 14.53. Treadgold (1997), . 17.54. Barnes (1981), . 89.55. Corcoran (2006), . 4243, 54.56.Odahl (2004), . 567.57. Barnes 1981, pp. 73-74; Lenski 2006b, p. 60; Odahl 2004, pp. 72, 301.58. Barnes 1981, p. 47, 73-74; Fowden 1988, pp. 175-76.59.Elliot 1996, pp. 29-30; Lenski 2006b, p. 60; Odahl 2004, pp. 72-73.60. Elliott 1996, p. 29; Lenski 2006b, p. 61; Odahl 2004, pp. 72-74, 306; Pohlsander

2004, p. 15.61. Elliott 1996, p. 30; Odahl 2004, p. 73.62. Cameron (1993), . 45.63.Digester (2004), . 57.64. Barnes (1982), . 180.65. Potter 2005, p. 338; Elliot 1996, pp. 35-36; MacMullen 1969, p. 24; Odahl 2004,

p. 67.66. Barnes 1981, p. 21; Odahl 2004, pp. 67, 73, 304; Potter 2005, p. 338.67. Barnes 1981, pp. 22-25; MacMullen 1969, pp. 24-30; Odahl 2004, pp. 67-

69; Potter 2005, p. 337.68.MacMullen (1969), . 2430.69. Odahl (2004), . 73.70.Drake 2006, p. 126; Elliott 1987, pp. 425-26.71. Drake (2006), . 126.72. Barnes 1981, pp. 25-27; Lenski 2006b, p. 60; Pohlsander 2004, p. 15; Potter

2005.

73. Barnes 1981, p. 26; Potter 2005, p. 342.74. Lenski 2006b, pp. 60-61; Odahl 2004, pp. 72-74; Pohlsander 2004, p. 15.75.Lenski 2006b, p. 61; MacMullen 1969, p. 32; Odahl 2004, p. 73.76.Lenski (2006b), . 61.77. Odahl (2004), . 75-76.78. Barnes (1981), . 27.79. Elliott (1996), . 3940.80. MacMullen (1969), . 32.81. Odahl (2004), . 77.82.Pohlsander (2004), . 1516.83.Potter (2005), . 34445.84.Southern (2001), . 16970, 341.85. Barnes (1981), . 27, 298.86. Elliott (1996), . 39.87.Odahl (2004), . 77-78, 309.88. Mattingly (2007), . 23334.89.Southern (2001), . 170, 341.90. Barnes (1981), . 2728.91. Jones (1978), . 59.92. Lenski (2006b), . 6162.93. Odahl (2004), . 7879.94.Barnes (1981), . 2829.95.Lenski (2006b), . 62.96. Odahl (2004), . 7980.97. MacMullen (1969), . 39.98.Treadgold (1997), . 28.99. Rees (2002), . 160.100. Barnes (1981), . 29.101. Elliott (1996), . 41.102. Pohlsander (2004), . 1617.103. Odahl (2004), . 8081.104. Odahl (2004), . 81.105. Odahl (2004), . 8182.

106. Lenski (2006b), . 63.107. MacMullen (1969), . 3940.108. Odahl (2004), . 8183.109. Odahl (2004), . 8283.110. Gwatkin, Jr. (1933), . 312.111. , 24.9112. Barnes & 1981 (4346).113. Odahl (2004), . 85, 310-11.114. Odahl (2004), . 86.115. Barnes (1981), . 28.116. Rodgers (1989), . 236.117. Rodgers (1989), . 238.118. Mller-Rettig (1990), . 155.119. 6(7).21.5.120. Barnes (1981), . 36.121. Nixon & Rodgers (1994), . 250.122. Rodgers (1980), . 276.123. , 33.11124. , 3125. Christensen (1980), . 48.126. Maguinness (1935), . 45.127. Bremmer (2006), . 61.128. Bardill (2012), . 16263.129. Black (1970), . 320.130. Horsley & Waterhouse (1984), . 21415.131. Roug (1978), . 1921.132. Bardill (2012), . 161.133. Bardill (2012), . 170.134. Weber (2000), . 28685.135. Jump up Grnewald (1990), . 8586.136. Nixon & Rodgers (1994), . 34041.137. , 2.16138. , 44.9

139. Curran (1996), . 68.140. Curran (2002), . 16970.141. Alfoldi (1948), . 64.142. Humphrey (1986), . 129.143. Curran (1996), . 8385.144. Lfstedt (1911), . 25253.145. Wlfflin (1876), . 146.146. Pohlsander (2004), . 78.147. (1927), . 415.148. Barnes (1981), . 27273.149. Barnes (1981), . 273.150. Odahl (2004), . 281.151. (2005), . 74.

: