ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 4–6 … Plan/มัธยมศึกษา/04 Social... · ๓ คํานํา คู่มือครูแผนการจดการเรั

๑

คมอคร แผนการจดการเรยนร

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

พระพทธศาสนา 3

ชนมธยมศกษาปท 4–6

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

� ออกแบบการเรยนรโดยใชมาตรฐานการเรยนร และตวชวดชวงชนเปนเปาหมาย � ออกแบบการจดการเรยนรโดยเนนผ เรยนเปนศนยกลาง � ใชแนวคด Backward Design ผสมผสานกบแนวคดทฤษฎการเรยนรตาง ๆ อยางหลากหลาย � ออกแบบการเรยนรเพอพฒนาสมรรถนะสาคญของนกเรยนในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชทกษะชวต และการใชเทคโนโลย � แบงแผนการจดการเรยนรเปนรายชวโมง สะดวกในการใช � มองคประกอบครบถวนตามแนวทางการจดทาแผนการจดการเรยนรของสถานศกษา � นาไปพฒนาเปนผลงานทางวชาการเพอเลอนวทยฐานะได

๒

คมอคร แผนการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

พระพทธศาสนา 3

ชนมธยมศกษาปท 4–6 ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 สงวนลขสทธตามกฎหมาย หามละเมด ทาซา ดดแปลง และเผยแพร สวนใดสวนหนง เวนแตจะไดรบอนญาต

ผเรยบเรยง สมพร ออนนอม พธ.บ. (เกยรตนยม), นศ.บ. ประจวบ ตรภกด พธ.บ., สส.ม. บรรณาธการ สระ ดามาพงษ กศ.บ., กศ.ม.

ISBN 978-974-18-6391-4 พมพท บรษท โรงพมพวฒนาพานช จากด นายเรงชย จงพพฒนสข กรรมการผจดการ สอการเรยนร ระดบ ม. ตน–ม. ปลาย กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 หนงสอเรยน (ศธ. อนญาต) หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม แบบฝกทกษะ แผนฯ (CD) คมอการสอน PowerPoint

ระดบมธยมศกษาตอนตน หนงสอเรยน • แบบฝกทกษะ • แผนฯ (CD) • คมอการสอน • PowerPoint พระพทธศาสนา ม. 1–3 ……………………....……… รศ. ดร.จรส พยคฆราชศกด และคณะ หนงสอเรยน • แบบฝกทกษะ • แผนฯ (CD) • คมอการสอน • PowerPoint หนาทพลเมองฯ ม. 1–3 …...………………………….…….…. รศ.ธวช ทนโตภาส และคณะ หนงสอเรยน • แบบฝกทกษะ • แผนฯ (CD) • คมอการสอน • PowerPoint เศรษฐศาสตร ม. 1–3 ….………....……………………....…… ดร.ขวญนภา สขคร และคณะ หนงสอเรยน • แบบฝกทกษะ • แผนฯ (CD) • คมอการสอน • PowerPoint ประวตศาสตร ม. 1–3 ……………………………...….…… รศ. ดร.ไพฑรย มกศล และคณะ หนงสอเรยน • แบบฝกทกษะ • แผนฯ (CD) • คมอการสอน • PowerPoint ภมศาสตร ม. 1–3 ……………………………….……..…....… ผศ.สมมต สมบรณ และคณะ หนงสอเรยน • PowerPoint สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ม. 1–3 …..…........................................………………………………....…รศ.ธวช ทนโตภาส และคณะ หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม • แผนฯ (CD) • คมอการสอน กฎหมายนาร ม. 1–3 ......................................................................................... ปรางคสวรรณ ศกดโสภณกล หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม • แผนฯ (CD) • คมอการสอน เศรษฐกจพอเพยง ม. 1–3 ........................................................................................... ดร.พษณ และกสมาวด หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม • แผนฯ (CD) โลกศกษา ม. 1–3 ................................................................................................................... รศ. ดร.ไพฑรย มกศล และคณะ หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม • แบบฝกทกษะ • แผนฯ (CD) อาเซยนศกษา ม. 1–3.................................................................................. ดร.พษณ เพชรพชรกล และคณะ หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม • แผนฯ (CD) • PowerPoint หนาทพลเมอง ๑–๖ ม. ๑–๓ ................................................................................. รศ.ธวช ทนโตภาส และคณะ

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย หนงสอเรยน • แบบฝกทกษะ • แผนฯ (CD) • คมอการสอน • PowerPoint พระพทธศาสนา 1 …………..……………………..… รศ. ดร.จรส พยคฆราชศกด และคณะ หนงสอเรยน • แบบฝกทกษะ • แผนฯ (CD) • คมอการสอน • PowerPoint พระพทธศาสนา 2 ม. ………………………….……... รศ. ดร.จรส พยคฆราชศกด และคณะ หนงสอเรยน • แบบฝกทกษะ • แผนฯ (CD) • คมอการสอน • PowerPoint พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6...………………………....... รศ. ดร.จรส พยคฆราชศกด และคณะ หนงสอเรยน • PowerPoint พระพทธศาสนา ม. 4–6 …………………….…………………….…………………………………........ ผศ. ดร.ธระพงษ มไธสง และคณะ หนงสอเรยน • แบบฝกทกษะ • แผนฯ (CD) • คมอการสอน • PowerPoint หนาทพลเมองฯ ม. 4–6 เลม 1 .……………………………..…. รศ.ธวช ทนโตภาส และคณะ หนงสอเรยน • แบบฝกทกษะ • แผนฯ (CD) • คมอการสอน • PowerPoint หนาทพลเมองฯ ม. 4–6 เลม 2 ………………………………… รศ.ธวช ทนโตภาส และคณะ หนงสอเรยน • คมอการสอน หนาทพลเมองฯ ม. 4–6 ……........................................................................................................................… รศ.ธวช ทนโตภาส และคณะ หนงสอเรยน • แบบฝกทกษะ • แผนฯ (CD) • คมอการสอน • PowerPoint เศรษฐศาสตร ม. 4–6 ……….…..……….……………………. ดร.ขวญนภา สขคร และคณะ หนงสอเรยน • แบบฝกทกษะ • แผนฯ (CD) • คมอการสอน • PowerPoint ประวตศาสตรไทย ม. 4–6 ……………..………...……....… รศ. ดร.ไพฑรย มกศล และคณะ หนงสอเรยน • แบบฝกทกษะ • แผนฯ (CD) • คมอการสอน • PowerPoint ประวตศาสตรสากล ม. 4–6 ……………...…...……..…..… รศ. ดร.ไพฑรย มกศล และคณะ หนงสอเรยน • แบบฝกทกษะ • แผนฯ (CD) • คมอการสอน • PowerPoint ภมศาสตร ม. 4–6 ………..……………………………….....… ผศ.สมมต สมบรณ และคณะ หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม • แผนฯ (CD) • คมอการสอน กฎหมายทประชาชนควรร ม. 4–6 ................................................................... ปรางคสวรรณ ศกดโสภณกล หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม • แผนฯ (CD) • คมอการสอน เศรษฐกจพอเพยง ม. 4–6 ........................................................................................... ดร.พษณ และกสมาวด หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม • แผนฯ (CD) โลกศกษา ม. 4–6 ................................................................................................................... รศ. ดร.ไพฑรย มกศล และคณะ หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม • แบบฝกทกษะ • แผนฯ (CD) อาเซยนศกษา ม. 4–6.................................................................................. ดร.พษณ เพชรพชรกล และคณะ หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม • แผนฯ (CD) PowerPoint หนาทพลเมอง ๑–๔ ม. ๔–๖ ................................................................................... รศ.ธวช ทนโตภาส และคณะ

๓

คานา คมอคร แผนการจดการเรยนร พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 เลมนเปนสอการเรยนรทจดทาขนเพอใชเปนแนวทางในการจดการเรยนรโดยยดหลกการออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคด Backward Design ทเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Child-centered) ตามหลกการเนนผเรยนเปนสาคญ ใหนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมและกระบวนการเรยนร สามารถสรางองคความรไดดวยตนเอง ทงเปนรายบคคลและเปนกลม บทบาทของครมหนาท เอออานวยความสะดวกใหนกเรยนประสบผลสาเรจ โดยสรางสถานการณการเรยนรทงในหองเรยนและนอกหองเรยน ทาใหนกเรยนสามารถเชอมโยงความรในกลมสาระการเรยนรอน ๆ ไดในเชงบรณาการดวยวธการทหลากหลาย เนนกระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห และสรปความรดวยตนเอง ทาใหนกเรยนไดรบการพฒนาท งดานความร ดานทกษะ/กระบวนการ และดานคณธรรม จรยธรรม และคานยมทด นาไปสการอยรวมกนในสงคมอยางสนตสข การจดทาคมอคร แผนการจดการเรยนร พระพทธศาสนาเลมนไดจดทาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงครอบคลมสาระศาสนา ศลธรรม จรยธรรม ภายในเลมไดนาเสนอแผนการจดการเรยนรเปนรายชวโมงตามหนวยการเรยนร เพอใหครนาไปใชในการจดการเรยนรไดสะดวกยงขน นอกจากนแตละหนวยการเรยนรยงมการวดและประเมนผลการเรยนรทง 3 ดาน ไดแก ดานความร ดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม และดานทกษะ/กระบวนการ ทาใหทราบผลการเรยนรแตละหนวยการเรยนรของนกเรยนไดทนท คมอคร แผนการจดการเรยนร พระพทธศาสนา เลมนนาเสนอเนอหาแบงเปน 3 ตอน คอ ตอนท 1 คาชแจงการจดแผนการจดการเรยนร ประกอบดวยแนวทางการใชแผนการจดการเรยนร สญลกษณลกษณะกจกรรมการเรยนร การออกแบบการเรยนรตามแนวคด Backward Design เทคนคและวธการจดการเรยนร–การวดและประเมนผลการเรยนร พระพทธศาสนา ตารางวเคราะหมาตรฐานการเรยนรและตวชวดชวงชนกบสาระการเรยนรในหนวยการเรยนร ตอนท 2 แผนการจดการเรยนร ไดเสนอแนะแนวทางการจดการเรยนรแตละหนวยการเรยนรในหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน แบงเปนแผนยอยรายชวโมง ซงแผนการจดการเรยนรแตละแผน มองคประกอบครบถวนตามแนวทางการจดทาแผนการจดการเรยนรของสถานศกษา ตอนท 3 เอกสาร/ความรเสรมสาหรบคร ประกอบดวยแบบทดสอบตาง ๆ และความรเสรมสาหรบคร ซงบนทกลงในแผนซด (CD) เพออานวยความสะดวกใหครใชในการจดกจกรรมการเรยนร คมอคร แผนการจดการเรยนร พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 เลมนไดออกแบบการจดการเรยนรดวยเทคนคและวธการสอนอยางหลากหลาย หวงวาจะเปนประโยชนตอการนาไปประยกตใชในการจดการเรยนรใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมของนกเรยนตอไป คณะผจดทา

๔

สารบญ ตอนท 1 คาชแจงการจดแผนการจดการเรยนร .......................................................................................... 1 1. แนวทางการใชแผนการจดการเรยนร........................................................................................... 2 2. สญลกษณลกษณะกจกรรมการเรยนร…...................................................................................... 5 3. การออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคด Backward Design..................................................... 6 4. เทคนคและวธการจดการเรยนร–การวดและประเมนผลการเรยนร............................................ 20 5. ตารางวเคราะหมาตรฐานการเรยนรและตวชวดชวงชนกบสาระการเรยนรในหนวยการเรยนร........ 26 6. คาอธบายรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 1 ม. 4–6 ................................................................ 28 7. โครงสรางรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 1 ม. 4–6 .............................................................. 30 8. โครงสรางเวลาเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 1 ม. 4–6 .............................................. 31

ตอนท 2 แผนการจดการเรยนร ............................................................................................................................ 38 แผนปฐมนเทศ ปฐมนเทศและขอตกลงในการเรยนรายวชาพนฐานพระพทธศาสนา 3 ม. 4–6........................... 39 หนวยการเรยนรท 1 พระพทธ ............................................................................................................................. 45 ผงมโนทศนเปาหมายการเรยนรและขอบขายภาระงาน/ชนงาน ............................................................... 45 ผงการออกแบบการจดการเรยนร หนวยการเรยนรท 1 พระพทธ ............................................................ 46 แผนการจดการเรยนรท 1 ความสาคญของพระพทธศาสนา ................................................................... 50 แผนการจดการเรยนรท 2 พทธประวต .................................................................................................... 57 แผนการจดการเรยนรท 3 ชาดก ............................................................................................................... 62

หนวยการเรยนรท 2 พระธรรม ............................................................................................................................ 66 ผงมโนทศนเปาหมายการเรยนรและขอบขายภาระงาน/ชนงาน ............................................................... 66 ผงการออกแบบการจดการเรยนร หนวยการเรยนรท 2 พระธรรม ........................................................... 67 แผนการจดการเรยนรท 4 พระรตนตรย ................................................................................................... 71 แผนการจดการเรยนรท 5 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา ....................................................................... 76 แผนการจดการเรยนรท 6 พทธศาสนสภาษต ......................................................................................... 85 แผนการจดการเรยนรท 7 คณคาและความสาคญของพระไตรปฎก ........................................................ 90 การทดสอบกลางภาค .................................................................................................................... 96

หนวยการเรยนรท 3 พระสงฆ ............................................................................................................................. 97 ผงมโนทศนเปาหมายการเรยนรและขอบขายภาระงาน/ชนงาน ............................................................... 97 ผงการออกแบบการจดการเรยนร หนวยการเรยนรท 3 พระสงฆ ............................................................. 98 แผนการจดการเรยนรท 8 พทธสาวกและพทธสาวกา ............................................................................ 101 แผนการจดการเรยนรท 9 ชาวพทธตวอยาง ........................................................................................... 107

๕

หนวยการเรยนรท 4 การปฏบตตนเปนชาวพทธทด .......................................................................................... 113 ผงมโนทศนเปาหมายการเรยนรและขอบขายภาระงาน/ชนงาน ............................................................. 113 ผงการออกแบบการจดการเรยนร หนวยการเรยนรท 4 การปฏบตตนเปนชาวพทธทด .......................... 114 แผนการจดการเรยนรท 10 หนาทชาวพทธ ............................................................................................ 120 แผนการจดการเรยนรท 11 มารยาทชาวพทธ ......................................................................................... 126 แผนการจดการเรยนรท 12 ศาสนพธ ..................................................................................................... 131 แผนการจดการเรยนรท 13 วนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมะสวนะ และเทศกาลสาคญ............ 136 แผนการจดการเรยนรท 14 การบรหารจตและการเจรญปญญา ............................................................ 142 แผนการจดการเรยนรท 15 การพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ .................................. 148 แผนการจดการเรยนรท 16 สมมนาพระพทธศาสนา ............................................................................. 153 การทดสอบปลายภาค .................................................................................................................. 158

ตอนท 3 เอกสาร/ความรเสรมสาหรบคร ................................................................................................ 159 ตอนท 3.1 มาตรฐานการเรยนร ตวชวดชวงชน และสาระการเรยนร .......................................... 160 ตอนท 3.2 โครงงานและแฟมสะสมผลงาน ................................................................................ 164 ตอนท 3.3 ผงการออกแบบการจดการเรยนรและรปแบบแผนการจดการเรยนรรายชวโมง ........ 169 ตอนท 3.4 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ประจาหนวยการเรยนร.................................... 171 ตอนท 3.5 แบบทดสอบกลางภาค ............................................................................................... 189 ตอนท 3.6 แบบทดสอบปลายภาค ............................................................................................... 197

ตอนท 3.7 ใบงาน แบบบนทก และแบบประเมน ....................................................................... 209

คมอคร แผนการจดการเรยนร พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6

1

ตอนท 1 คาชแจงการจดแผนการจดการเรยนร สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

(พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6) กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม


2

1. แนวทางการใชแผนการจดการเรยนร คมอคร แผนการจดการเรยนร พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 เลมนจดทาขนเพอเปนแนวทางใหครใชประกอบการจดการเรยนรพระพทธศาสนา ระดบมธยมศกษาปท 4–6 ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงการแบงหนวยการเรยนรสาหรบจดทาแผนการจดการเรยนรรายชวโมงในคมอคร แผนการจดการเรยนรเลมนแบงเนอหาเปน 4 หนวย สามารถใชควบคกบหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 และแบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ประกอบดวยหนวยการเรยนร ดงน หนวยการเรยนรท 1 พระพทธ หนวยการเรยนรท 2 พระธรรม หนวยการเรยนรท 3 พระสงฆ หนวยการเรยนรท 4 การปฏบตตนเปนชาวพทธทด คมอคร แผนการจดการเรยนรเลมนไดนาเสนอรายละเอยดไวครบถวนตามแนวทางการจดทาแผนการจดการเรยนร นอกจากนยงไดออกแบบกจกรรมการเรยนรใหนกเรยนไดพฒนาองคความร สมรรถนะสาคญ และคณลกษณะอนพงประสงคไวอยางครบถวนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ครควรศกษาคมอคร แผนการจดการเรยนรเลมนใหละเอยดเพอปรบใชใหสอดคลองกบสภาพแวดลอม สถานการณ และสภาพของนกเรยน ในแตละหนวยการเรยนรจะแบงแผนการจดการเรยนรออกเปนรายชวโมง ซงมจานวนมากนอยไมเทากนขนอยกบความยาวของเนอหาสาระ และในแตละหนวยการเรยนรมองคประกอบดงน 1. ผงมโนทศนเปาหมายการเรยนรและขอบขายภาระงาน/ชนงาน แสดงขอบขายเนอหาการจด การเรยนรทครอบคลมความร คณธรรม จรยธรรม คานยม ทกษะ/กระบวนการ และภาระงาน/ชนงาน 2. ผงการออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคด Backward Design (Backward Design Template) เปนกรอบแนวคดในการจดการเรยนรของแตละหนวยการเรยนร แบงเปน 3 ขน ไดแก ขนท 1 ผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยน ขนท 2 ภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผลการเรยนรตามทกาหนดไวอยางแทจรง ขนท 3 แผนการจดการเรยนร จะระบวาในหนวยการเรยนรนแบงเปนแผนการจดการเรยนรกแผน และแตละแผนใชเวลาในการจดกจกรรมกชวโมง 3. แผนการจดการเรยนรรายชวโมง เปนแผนการจดการเรยนรตามกรอบแนวคดการออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคด Backward Design ประกอบดวย 3.1 ชอแผนการจดการเรยนร ประกอบดวยลาดบทของแผน ชอแผน และเวลาเรยน เชน แผนการจดการเรยนรท 1 ความสาคญของพระพทธศาสนา เวลา 5 ชวโมง


3

3.2 สาระสาคญ เปนความคดรวบยอดของเนอหาทนามาจดการเรยนรในแตละแผนการจดการเรยนร 3.3 ตวชวดชวงชน เปนตวชวดทใชตรวจสอบนกเรยนหลงจากเรยนจบเนอหาทนาเสนอในแตละแผนการจดการเรยนรนน ๆ ซงสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรของหลกสตร 3.4 จดประสงคการเรยนร เปนสวนทบอกจดมงหมายทตองการใหเกดขนกบนกเรยนภายหลง จากเรยนจบในแตละแผน ทงในดานความร (K) ดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม (A) และดานทกษะ/กระบวนการ (P) ซงสอดคลองสมพนธกบตวชวดชวงชนและเนอหาในแผนการจดการเรยนรนน ๆ 3.5 การวดและประเมนผลการเรยนร เปนการตรวจสอบผลการจดการเรยนรวา หลงจากจดการเรยนรในแตละแผนการจดการเรยนรแลว นกเรยนมพฒนาการ มผลสมฤทธทางการเรยนตามเปาหมายทคาดหวงไวหรอไม และมสงทจะตองไดรบการพฒนาปรบปรงสงเสรมในดานใดบาง ดงนน ในแตละแผนการจดการเรยนรจงไดออกแบบวธการและเครองมอในการวดและประเมนผลการเรยนรดานตาง ๆ ของนกเรยนไวอยางหลากหลาย เชน การทาแบบทดสอบ การตอบคาถามสน ๆ การตรวจผลงาน การสงเกตพฤตกรรมท งทเปนรายบคคลและกลม โดยเนนการปฏบตใหสอดคลองและเหมาะสมกบตวชวดและมาตรฐานการเรยนร วธการและเครองมอในการวดและประเมนผลการเรยนรเหลานครสามารถนาไปใชประเมนนกเรยนได ทงในระหวางการจดการเรยนรและการทากจกรรมตาง ๆ ตลอดจนการนาความรไปใชในชวตประจาวน 3.6 สาระการเรยนร เปนหวขอยอยทนามาจดการเรยนรในแตละแผนการจดการเรยนร ซงสอดคลองกบสาระการเรยนรแกนกลาง 3.7 แนวทางบรณาการ เปนการเสนอแนะแนวทางการจดกจกรรมการเรยนรในเรองทเรยนรของแตละแผนใหเชอมโยงสมพนธกบสาระการเรยนรอน ๆ ไดแก ภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร สขศกษาและพลศกษา ศลปะ การงานอาชพและเทคโนโลย และภาษาตางประเทศ เพอใหการเรยนรสอดคลองและครอบคลมสถานการณจรง 3.8 กระบวนการจดการเรยนร เปนการเสนอแนวทางการจดกจกรรมการเรยนรเนอหาในแต ละเรอง โดยใชแนวคดและทฤษฎการเรยนรตาง ๆ ตามความเหมาะสม ทงนเพอใหครนาไปใชประโยชนในการวางแผนการจดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ ซงกระบวนการจดการเรยนรประกอบดวย 5 ขน ไดแก ขนท 1 นาเขาสบทเรยน ขนท 2 กจกรรมการเรยนร ขนท 3 ฝกฝนผเรยน ขนท 4 นาไปใช


4

ขนท 5 สรป 3.9 กจกรรมเสนอแนะ เปนกจกรรมเสนอแนะสาหรบใหนกเรยนไดพฒนาเพมเตมในดานตาง ๆ นอกเหนอจากทไดจดการเรยนรมาแลวในชวโมงเรยน กจกรรมเสนอแนะม 2 ลกษณะ คอ กจกรรมสาหรบผทมความสามารถพเศษและตองการศกษาคนควาเนอหานน ๆ ใหลกซงกวางขวางยงขน และกจกรรมสาหรบการเรยนรใหครบตามเปาหมาย ซงมลกษณะเปนการซอมเสรม 3.10 สอ/แหลงการเรยนร เปนรายชอสอการเรยนรทกประเภททใชในการจดการเรยนร ซงมทงสอธรรมชาต สอสงพมพ สอเทคโนโลย และสอบคคล เชน หนงสอ เอกสารความร รปภาพ เครอขายอนเทอรเนต วดทศน ปราชญชาวบาน 3.11 บนทกหลงการจดการเรยนร เปนสวนทใหครบนทกผลการจดการเรยนรวาประสบความสาเรจหรอไม มปญหาหรออปสรรคอะไรเกดขนบาง ไดแกไขปญหาและอปสรรคนนอยางไร สงทไมไดปฏบตตามแผนมอะไรบาง และขอเสนอแนะสาหรบการปรบปรงแผนการจดการเรยนรครงตอไป นอกจากนยงอานวยความสะดวกใหคร โดยจดทาเอกสารและความรเสรมสาหรบครบนทกลงในแผนซด (CD) ประกอบดวย

1. มาตรฐานการเรยนร ตวชวดชวงชน และสาระการเรยนร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม (พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6)

2. โครงงาน (Project Work) และแฟมสะสมผลงาน (Portfolio) 3. ผงการออกแบบการจดการเรยนรและรปแบบแผนการจดการเรยนรรายชวโมง ซงออกแบบตาม

แนวคด Backward Design 4. แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ประจาหนวยการเรยนร เปนแบบทดสอบเพอใชวดและ

ประเมนผลนกเรยนกอนการจดการเรยนรและหลงการจดการเรยนร 5. แบบทดสอบปลายภาค เปนแบบทดสอบเพอใชวดและประเมนผลการเรยนรปลายภาค 3 ดาน

ไดแก 5.1 ดานความร มแบบทดสอบทงทเปนแบบปรนยและแบบอตนย 5.2 ดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม เปนตารางการประเมน 5.3 ดานทกษะ/กระบวนการ เปนตารางการประเมน

6. แบบทดสอบปลายภาค เปนแบบทดสอบเพอใชวดและประเมนผลการเรยนรปลายภาค 3 ดาน ไดแก

6.1 ดานความร มแบบทดสอบทงทเปนแบบปรนยและแบบอตนย 6.2 ดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม เปนตารางการประเมน 6.3 ดานทกษะ/กระบวนการ เปนตารางการประเมน

7. ใบความร ใบงาน แบบบนทก และแบบประเมน ครควรศกษาแผนการจดการเรยนรเพอเตรยมการสอนอยางมประสทธภาพ จดกจกรรมใหนกเรยนไดพฒนาครบทกสมรรถนะสาคญทกาหนดไวในหลกสตร ไดแก สมรรถนะในการสอสาร การคด การ


5

แกปญหา การใชทกษะชวต และการใชเทคโนโลย รวมถงคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตร ไดแก รกชาต ศาสน กษตรย ซอสตยสจรต มวนย ใฝเรยนร อยอยางพอเพยง มงมนในการทางาน รกความเปนไทย มจตสาธารณะ และกจกรรมเสนอแนะเพอการเรยนรเพมเตมใหเตมตามศกยภาพของนกเรยนแตละคน ซงไดกาหนดไวในแผนการจดการเรยนรนแลว นอกจากนครสามารถปรบปรงแผนการจดการเรยนรใหสอดคลองกบสภาพความพรอมของนกเรยนและสถานการณเฉพาะหนาได ซงจะใชเปนผลงานเพอเลอนวทยฐานะได แผนการจดการเรยนรนไดอานวยความสะดวกใหคร โดยไดพมพโครงสรางแผนการจดการเรยนรทออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคด Backward Design ใหครเพมเตมเฉพาะสวนทครปรบปรงเองไวดวยแลว

2. สญลกษณลกษณะกจกรรมการเรยนร คมอคร แผนการจดการเรยนร พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 เลมนสามารถใชคกบแบบฝกทกษะ พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ซงไดกาหนดสญลกษณกากบกจกรรมการเรยนรไวทกกจกรรมเพอชวยใหครและนกเรยนทราบลกษณะของกจกรรมนน ๆ เพอการจดกจกรรมใหบรรลเปาหมาย สญลกษณลกษณะกจกรรมการเรยนรมดงน

โครงงาน เปนกจกรรมทมงพฒนาการคด การวางแผน และการแกปญหา การพฒนากระบวนการคด เปนกจกรรมใหนกเรยนทาเพอพฒนากระบวนการคดดานตาง ๆ

การประยกตใชในชวตประจาวน เปนกจกรรมใหนกเรยนนาความรและทกษะไปประยกตใชในชวตประจาวนใหเกดประโยชนสงสด การทาประโยชนใหสงคม เปนกจกรรมใหนกเรยนปฏบตในการทาประโยชนเพอสงคม เพอการอยรวมกนในสงคมอยางมความสข การปฏบตจรง/ฝกทกษะ เปนกจกรรมใหนกเรยนไดปฏบตจรงหรอฝกปฏบตเพอใหเกดทกษะ อนจะชวยใหการเรยนรเปนไปตามเปาหมายอยางสมบรณและเกดความเขาใจทคงทน

การศกษาคนควา/สบคน เปนกจกรรมใหนกเรยนศกษาคนควาหรอสบคนขอมลจากแหลงการเรยนรตาง ๆ เพอสรางองคความรดวยตนเองจนเกดเปนนสย การสารวจ เปนกจกรรมใหนกเรยนสารวจ รวบรวมขอมลเพอนามาศกษาวเคราะห หาเหต หาผล ฝกความเปนผรอบคอบ ทกษะการพด เปนกจกรรมใหนกเรยนไดพฒนาทกษะการพดประเภทตาง ๆ


6

ทกษะการเขยน เปนกจกรรมใหนกเรยนไดพฒนาทกษะการเขยนประเภทตาง ๆ กจกรรมสาหรบกลมพเศษ เปนกจกรรมสาหรบใหนกเรยนใชพฒนาการเรยนรเพมเตม เพอการพฒนาใหเตมตามศกยภาพ กจกรรมสาหรบซอมเสรม เปนกจกรรมสาหรบใหนกเรยนใชเรยนซอมเสรมเพอใหเกดการเรยนรตามตวชวด

3. การออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคด Backward Design การจดการเรยนรหรอการสอนเปนงานทครทกคนตองใชกลวธตาง ๆ มากมายเพอใหนกเรยนสนใจทจะเรยนรและเกดผลตามทครคาดหวง การจดการเรยนรจดเปนศาสตรทตองใชความรความสามารถตลอดจนประสบการณอยางมาก ครบางคนอาจจะละเลยเรองของการออกแบบการจดการเรยนรหรอการออกแบบการสอน ซงเปนงานทครจะตองทากอนการเขยนแผนการจดการเรยนร การออกแบบการจดการเรยนรทาอยางไร ทาไมจงตองออกแบบการจดการเรยนร ครทกคนผานการศกษาและไดเรยนรเกยวกบการออกแบบการจดการเรยนรมาแลว ในอดตการออกแบบการจดการเรยนรจะเรมตนจากการกาหนดจดประสงคการเรยนร การวางแผนการจดการเรยนร การดาเนนการจดการเรยนร และการวดและประเมนผลการเรยนร ปจจบนการเรยนรไดมการเปลยนแปลงไปตามสภาพแวดลอม เศรษฐกจ และสงคม รวมทงการเปลยนแปลงดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทเขามามบทบาทตอการเรยนรของนกเรยน ซงนกเรยนสามารถเรยนรไดจากสอและแหลงการเรยนรตาง ๆ ทมอยรอบตว ดงนน การออกแบบการจดการเรยนรจงเปนกระบวนการสาคญทครจาเปนตองดาเนนการใหเหมาะสมกบศกยภาพของนกเรยนแตละคน แกรนต วกกนส (Grant Wiggins) และเจย แมกไท (Jay McTighe) นกการศกษาชาวอเมรกนไดเสนอแนวคดเกยวกบการออกแบบการจดการเรยนร ซงเรยกวา Backward Design อนเปนการออกแบบการจดการเรยนรทครจะตองกาหนดผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยนกอน โดยทงสองใหชอวา ความเขาใจทคงทน (Enduring Understanding) เมอกาหนดความเขาใจทคงทนไดแลว ครจะตองบอกใหไดวาความเขาใจทคงทนของนกเรยนนเกดจากอะไร นกเรยนจะตองมหรอแสดงพฤตกรรมอะไรบาง ครมหรอใชวธการวดอะไรบางทจะบอกวานกเรยนมหรอแสดงพฤตกรรมเหลานนแลว จากนนครจงนกถงวธการจดการเรยนรทจะทาใหนกเรยนเกดความเขาใจทคงทนตอไป

แนวคด แนวคด BBaacckkwwaarrdd DDeessiiggnn Backward Design เปนการออกแบบการจดการเรยนรทใชผลลพธปลายทางเปนหลก ซงผลลพธปลายทางนจะเกดขนกบนกเรยนกตอเมอจบหนวยการเรยนร ทงน ครจะตองออกแบบการจดการเรยนร โดยใชกรอบแนวคดทเปนเหตเปนผลและมความสมพนธกน จากนนจงจะลงมอเขยนแผนการจดการเรยนร ขยายรายละเอยดเพมเตมใหมคณภาพและประสทธภาพตอไป กรอบแนวคดหลกของการออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคด Backward Design มขนตอนหลก


7

ทสาคญ 3 ขนตอน คอ ขนท 1 กาหนดผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยน ขนท 2 กาหนดภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยน มผลการเรยนรตามทกาหนดไวอยางแทจรง ขนท 3 วางแผนการจดการเรยนร ขนท ขนท 11 กาหนดผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยนกาหนดผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยน กอนทจะกาหนดผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยนนน ครควรตอบคาถามสาคญตอไปน 1. นกเรยนควรจะมความร ความเขาใจ และสามารถทาสงใดไดบาง 2. เนอหาสาระใดบางทมความสาคญตอการสรางความเขาใจของนกเรยนและความเขาใจทคงทน (Enduring Understanding) ทครตองการจดการเรยนรใหแกนกเรยนมอะไรบาง เมอจะตอบคาถามสาคญดงกลาวขางตน ใหครนกถงเปาหมายของการศกษา มาตรฐานการเรยนรดานเนอหาระดบชาตทปรากฏอยในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 รวมทงมาตรฐานการเรยนรระดบเขตพนทการศกษาหรอทองถน การทบทวนความคาดหวงของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน เนองจากมาตรฐานแตละระดบจะมความสมพนธกบเนอหาสาระตาง ๆ ซงมความแตกตางลดหลนกนไป ดวยเหตนขนท 1 ของ Backward Design ครจงตองจดลาดบความสาคญและเลอกผลลพธปลายทางของนกเรยน ซงเปนผลการเรยนรทเกดจากความเขาใจทคงทนตอไป ความเขาใจทคงทนของนกเรยนความเขาใจทคงทนของนกเรยน ความเขาใจทคงทนคออะไร ความเขาใจทคงทนเปนความรทลกซง ไดแก ความคดรวบยอด ความสมพนธ และหลกการของเนอหาและวชาทนกเรยนเรยนร หรอกลาวอกนยหนง คอ เปนความรทองเนอหา ความรนเกดจากการสะสมขอมลตาง ๆ ของนกเรยนและเปนองคความรทนกเรยนสรางขนดวยตนเอง การเขยนความเขาใจทคงทนในการออกแบบการจดการเรยนร ถาความเขาใจทคงทนหมายถงสาระสาคญของสงทจะเรยนรแลว ครควรจะรวาสาระสาคญหมายถงอะไร คาวา สาระสาคญ มาจากคาวา Concept ซงนกการศกษาของไทยแปลเปนภาษาไทยวา สาระสาคญ ความคดรวบยอด มโนทศน มโนมต และสงกป ซงการเขยนแผนการจดการเรยนรนยมใชค าวา สาระสาคญ สาระสาคญเปนขอความทแสดงแกนหรอเปาหมายเกยวกบเรองใดเรองหนง เพอใหไดขอสรปรวมและขอแตกตางเกยวกบเรองใดเรองหนง โดยอาจครอบคลมขอเทจจรง กฎ ทฤษฎ ประเดน และการสรปสาระสาคญและขอความทมลกษณะรวบยอดอยางอน ประเภทของสาระสาคญ 1. ระดบกวาง (Broad Concept) 2. ระดบการนาไปใช (Operative Concept หรอ Functional Concept)


8

ตวอยางสาระสาคญระดบกวาง – การบรหารจตและการเจรญปญญามประโยชนตอผปฏบตหลายประการ ตวอยางสาระสาคญระดบการนาไปใช – การบรหารจตและการเจรญปญญามประโยชนตอผ ปฏบต 3 ดาน ไดแก ดานการดาเนนชวตประจาวน ดานการพฒนาบคลกภาพ และดานประโยชนสงสดตามหลกพระพทธศาสนา แนวทางการเขยนสาระสาคญ 1. ใหเขยนสาระสาคญของทกเรอง โดยแยกเปนขอ ๆ (จานวนขอของสาระสาคญจะเทากบจานวนเรอง) 2. การเขยนสาระสาคญทดควรเปนสาระสาคญระดบการนาไปใช 3. สาระสาคญตองครอบคลมประเดนสาคญครบถวน เพราะหากขาดสวนใดไปแลวจะทาใหนกเรยนรบสาระสาคญทผดไปทนท 4. การเขยนสาระสาคญทจะใหครอบคลมประเดนสาคญ วธการหนง คอ การเขยนแผนผงสาระสาคญ

ตวอยางการเขยนแผนผงสาระสาคญ

สาระสาคญของประโยชนของการบรหารจตและการเจรญปญญา: การบรหารจตและการเจรญปญญามประโยชนตอผปฏบต 3 ดาน ไดแก ดานการดาเนนชวตประจาวน ดานการพฒนาบคลกภาพ และดานประโยชนสงสดตามหลกพระพทธศาสนา

มจตใจสงบ

ญา

ดานการดาเนนชวตประจาวน

ดานประโยชนสงสดตามหลกพระพทธศาสนา

ดานการพฒนาบคลกภาพ

มความจาดขน

ทาสงตาง ๆ ไมผดพลาด

ทาใหมสขภาพด

สภาพออนโยน

ยมแยมแจมใส

ควบคมอารมณได

บรรลมรรค ผล และนพพาน

ประโยชนของ การบรหารจตและการ

เจรญปญญา

หนกแนนมนคง


9

5. การเขยนสาระสาคญเกยวกบเรองใดควรเขยนลกษณะเดนทมองเหนไดหรอนกไดออกมาเปน ขอ ๆ แลวจาแนกลกษณะเหลานนเปนลกษณะจาเพาะและลกษณะประกอบ 6. การเขยนขอความทเปนสาระสาคญควรใชภาษาทมการขดเกลาอยางด เลยงคาทมความหมายกากวมหรอฟมเฟอย ตวอยางการเขยนสาระสาคญ เรอง พทธสาวก

พทธสาวก ลกษณะจาเพาะ ลกษณะประกอบ นบถอพระพทธศาสนา มชวตอยในสมยทพระพทธเจายงทรง มพระชนมอย

บรรลธรรมขนใดขนหนง – มคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยาง – เปนผชาย – เปนพระสงฆ – เปนคฤหสถ –

สาระสาคญของพทธสาวก: พทธสาวก คอ สาวกของพระพทธเจาทเปนผชาย ซงมชวตอยในสมยทพระพทธเจายงทรงมพระชนมอย และบรรลธรรมขนใดขนหนง จะเปนพระสงฆหรอคฤหสถกได แตมคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยาง และนบถอพระพทธศาสนา ขนท ขนท 22 กาหนดภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแกาหนดภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนสดงวานกเรยนมผลการมผลการเรยนรตามทกาหนดไวอยางแทจรง เรยนรตามทกาหนดไวอยางแทจรง เมอครกาหนดผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยนแลว กอนทจะดาเนนการขนตอไปขอใหครตอบคาถามสาคญตอไปน – นกเรยนมพฤตกรรมหรอแสดงออกในลกษณะใดจงทาใหครทราบวา นกเรยนบรรลผลลพธปลายทางตามทกาหนดไวแลว – ครมหลกฐานหรอใชวธการใดทสามารถระบไดวา นกเรยนมพฤตกรรมหรอแสดงออกตามผลลพธปลายทางทกาหนดไว การออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคด Backward Design เนนใหครรวบรวมหลกฐานการวดและประเมนผลการเรยนรทจาเปนและมหลกฐานเพยงพอทจะกลาวไดวา การจดการเรยนรทาใหนกเรยนเกดผลสมฤทธแลว ไมใชเรยนแคใหจบตามหลกสตรหรอเรยนตามชดของกจกรรมการเรยนรทครกาหนดไวเทาน น วธการของ Backward Design ตองการกระตนใหครคดลวงหนาวา ครควรจะกาหนดและรวบรวมหลกฐานเชงประจกษอะไรบางกอนทจะออกแบบหนวยการเรยนร โดยเฉพาะอยางยงหลกฐานดงกลาวควรจะเปนหลกฐานทสามารถใชเปนขอมลยอนกลบทมประโยชนสาหรบนกเรยนและครไดเปน


10

อยางด นอกจากน ครควรใชวธการวดและประเมนผลการเรยนรแบบตอเนองอยางไมเปนทางการและเปนทางการตลอดระยะเวลาทครจดกจกรรมการเรยนรใหแกนกเรยน ซงสอดคลองกบแนวคดทตองการใหครทาการวดและประเมนผลการเรยนรระหวางการจดกจกรรมการเรยนรทเรยกวา สอนไปวดผลไป จงกลาวไดวา ขนนครควรนกถงพฤตกรรมหรอการแสดงออกของนกเรยน โดยพจารณาจากผลงานหรอชนงานทเปนหลกฐานเชงประจกษ ซงแสดงใหเหนวานกเรยนเกดผลลพธปลายทางตามเกณฑทกาหนดไวแลว และเกณฑทใชประเมนควรเปนเกณฑคณภาพในรปของมตคณภาพ (Rubrics) อยางไรกตาม ครอาจจะมหลกฐานหรอใชวธการอน ๆ เชน การทดสอบกอนและหลงเรยน การสมภาษณ การศกษาคนควา การฝกปฏบตขณะเรยนรประกอบดวยกได หลงจากทครไดกาหนดผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยนแลว ครควรกาหนดภาระงานและวธการประเมนผลการเรยนร ซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผลการเรยนรตามผลลพธปลายทางทกาหนดไวแลว ภาระงาน หมายถง งานหรอกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนปฏบต เพอใหบรรลตามจดประสงคการเรยนร/ตวชวด ชวงชน/มาตรฐานการเรยนรทกาหนดไว ลกษณะสาคญของงานจะตองเปนงานทสอดคลองกบชวตจรงในชวตประจาวน เปนเหตการณจรงมากกวากจกรรมทจาลองขนเพอใชในการทดสอบ ซงเรยกวา งานทปฏบตเปนงานทมความหมายตอนกเรยน (Meaningful Task) นอกจากนงานและกจกรรมจะตองมขอบเขตทชดเจน สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร/ตวชวดชวงชน/มาตรฐานการเรยนรทตองการใหเกดขนกบนกเรยน ทงนเมอไดภาระงานครบถวนตามทตองการแลว ครจะตองนกถงวธการและเครองมอทจะใชวดและประเมนผลการเรยนรของนกเรยนซงมอยมากมายหลายประเภท ครจะตองเลอกใหเหมาะสมกบภาระงานทนกเรยนปฏบต ตวอยางภาระงานเรอง ความสาคญของพระพทธศาสนา รวมท งการกาหนดวธการวดและประเมนผลการเรยนรของนกเรยนดงตาราง


11

ตวอยาง ภาระงาน/ชนงาน แผนการจดการเรยนรท 1 ความสาคญของพระพทธศาสนา สาระท 1: ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม มาตรฐาน ส 1.1 รและเขาใจประวต ความสาคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบต ตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข จดประสงคการ

เรยนร สาระการเรยนร ภาระงาน/ชนงาน

การวดและประเมนผล กจกรรมการเรยนร สอการเรยนร

วธการ เครองมอ เกณฑ 1. อธบาย ความสาคญของ พระพทธศาสนา ในฐานะตาง ๆ ได ถกตอง 2. เหนความสาคญ ของของ พระพทธศาสนา ในฐานะตาง ๆ 3. สบคนขอมล เผยแผความร และ ปฏบตตนได ถกตองเหมาะสม ตอความสาคญ ของพระพทธ- ศาสนาในฐานะ ตาง ๆ

พระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน

1. การอภปรายกลม 2. การนาเสนอ ผลงาน

1. ซกถาม ความร 2. ตรวจ ผลงาน 3. ประเมน พฤตกรรม การทางาน เปนราย บคคลและ เปนกลม

1. แบบซกถาม ความร 2. แบบตรวจสอบ ผลงาน 3. แบบประเมน พฤตกรรม การทางาน เปนราย บคคลและ เปนกลม

1. เกณฑคณภาพ 4 ระดบ 2. เกณฑคณภาพ 4 ระดบ 3. เกณฑคณภาพ 4 ระดบ

ซกถามความร อภปรายกลมยอย และนาเสนอผลการอภปรายหนาชนเรยน

1. แบบทดสอบกอนเรยน และหลงเรยน 2. ใบงาน 3. ประเดนการ อภปราย 4. แบบประเมนพฤตกรรม ในการทางานเปน รายบคคลและเปนกลม 5. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 6. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 7. คมอการสอน


12

พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 9. สอการเรยนร PowerPoint รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6

ค


13

การสรางความเขาใจทคงทน ความเขาใจทคงทนจะเกดขนได นกเรยนจะตองมความสามารถ 6 ประการ ไดแก 1. การอธบาย ชแจง เปนความสามารถทนกเรยนแสดงออกโดยการอธบายหรอชแจงในสงทเรยนรไดอยางถกตอง สอดคลอง มเหตมผล และเปนระบบ 2. การแปลความและตความ เปนความสามารถทนกเรยนแสดงออกโดยการแปลความและตความไดอยางมความหมาย ตรงประเดน กระจางชด และทะลปรโปรง 3. การประยกต ดดแปลง และนาไปใช เปนความสามารถทนกเรยนแสดงออกโดยการนาสงทไดเรยนรไปสการปฏบตไดอยางมประสทธผล มประสทธภาพ และคลองแคลว 4. การมมมมองทหลากหลาย เปนความสามารถทนกเรยนแสดงออกโดยการมมมมองทนาเชอถอ เปนไปได มความลกซง แจมชด และแปลกใหม 5. การใหความสาคญและใสใจในความรสกของผอน เปนความสามารถทนกเรยนแสดงออกโดยการมความละเอยดรอบคอบ เปดเผย รบฟงความคดเหนของผอน ระมดระวงทจะไมใหเกดความกระทบกระเทอนตอผอน 6. การรจกตนเอง เปนความสามารถทนกเรยนแสดงออกโดยการมความตระหนกร สามารถประมวลผลขอมลจากแหลงขอมลทหลากหลาย ปรบตวได รจกใครครวญ และมความเฉลยวฉลาด นอกจากน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดกาหนดสมรรถนะสาคญของนกเรยนหลงจากสาเรจการศกษาตามหลกสตรไว 5 ประการ ดงน 1. ความสามารถในการสอสาร เปนความสามารถในการรบและสงสาร มวฒนธรรมในการใชภาษาถายทอดความคด ความร ความเขาใจ ความรสก และทศนะของตนเอง เพอแลกเปลยนขอมลขาวสารและประสบการณ อนจะเปนประโยชนตอการพฒนาตนเองและสงคม รวมทงการเจรจาตอรองเพอขจดและลดปญหาความขดแยงตาง ๆ การเลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผลและความถกตอง ตลอดจนการเลอกใชวธการสอสารทมประสทธภาพ โดยคานงถงผลกระทบทมตอตนเองและสงคม 2. ความสามารถในการคด เปนความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดอยางเปนระบบ เพอนาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศเพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม 3. ความสามารถในการแกปญหา เปนความสามารถในการแกปญหาและอปสรรคตาง ๆ ทเผชญไดอยางถกตองเหมาะสมบนพนฐานของหลกเหตผล คณธรรม และขอมลสารสนเทศ เขาใจความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ ในสงคม แสวงหาความร ประยกตความรมาใชในการปองกนและแกไขปญหา และมการตดสนใจทมประสทธภาพโดยคานงถงผลกระทบทเกดขนตอตนเอง สงคม และสงแวดลอม

ค


14

4. ความสามารถในการใชทกษะชวต เปนความสามารถในการนากระบวนการตาง ๆ ไปใชในการดาเนนชวตประจาวน การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรอยางตอเนอง การทางาน และการอยรวมกนในสงคม ดวยการสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคล การจดการปญหาและความขดแยงตาง ๆ อยางเหมาะสม การปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม และการรจกหลกเลยงพฤตกรรมทไมพงประสงคซงจะสงผลกระทบตอตนเองและผอน 5. ความสามารถในการใชเทคโนโลย เปนความสามารถในการเลอกและใชเทคโนโลยดานตาง ๆ มทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย เพอการพฒนาตนเองและสงคมในดานการเรยนร การสอสาร การทางาน การแกปญหาอยางสรางสรรค ถกตอง เหมาะสม และมคณธรรม นอกจากสมรรถนะสาคญของนกเรยนหลงจากสาเรจการศกษาตามหลกสตรทกลาวแลวขางตน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดกาหนดคณลกษณะอนพงประสงคเพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสขในฐานะเปนพลเมองไทยและพลโลก ดงน 1. รกชาต ศาสน กษตรย เปนคณลกษณะทแสดงออกถงการเปนพลเมองดของชาต ธารงไวซงความเปนชาตไทย ศรทธา ยดมนในศาสนา และเคารพเทดทนสถาบนพระมหากษตรย ผทรกชาต ศาสน กษตรยจะแสดงออกถงการเปนพลเมองดของชาต มความสามคคปรองดอง ภมใจ เชดชความเปนชาตไทย ปฏบตตนตามหลกศาสนาทตนนบถอ และแสดงความจงรกภกดตอสถาบนพระมหากษตรย 2. ซอสตยสจรต เปนคณลกษณะทแสดงออกถงการยดมนในความถกตอง ประพฤตตรงตามความเปนจรงตอตนเองและผอนทงทางกาย วาจา และใจ ผทมความซอสตยสจรต จะประพฤตตรงตามความเปนจรงทงทางกาย วาจา ใจ และยดหลกความจรง ความถกตองในการดาเนนชวต มความละอายและเกรงกลวตอการกระทาผด 3. มวนย เปนคณลกษณะทแสดงออกถงการยดมนในขอตกลง กฎเกณฑ และระเบยบขอบงคบของครอบครว โรงเรยน และสงคม ผทมวนยจะปฏบตตนตามขอตกลง กฎเกณฑ และระเบยบขอบงคบของครอบครว โรงเรยน และสงคมเปนปกตวสย ไมละเมดสทธของผอน 4. ใฝเรยนร เปนคณลกษณะทแสดงออกถงความตงใจ เพยรพยายามในการเรยน แสวงหาความรจากแหลงการเรยนรทงภายในและภายนอกโรงเรยน ผทใฝเรยนรจะแสดงออกถงความตงใจ เพยรพยายามในการเรยนและเขารวมกจกรรมการเรยนร แสวงหาความรจากแหลงการเรยนรทงภายในและภายนอกโรงเรยนอยางสมาเสมอ ดวยการเลอกใชสออยางเหมาะสม บนทกความร วเคราะห สรปเปนองคความร แลกเปลยนเรยนร ถายทอด เผยแพร และนาไปใชในชวตประจาวนได 5. อยอยางพอเพยง เปนคณลกษณะทแสดงออกถงการดาเนนชวตอยางพอประมาณ มเหตผล รอบคอบ มคณธรรม มภมคมกนในตวทด และปรบตวเพออยในสงคมไดอยางมความสข ผทอยอยางพอเพยงจะดาเนนชวตอยางประมาณตน มเหตผล รอบคอบ ระมดระวง อยรวมกบผอนดวยความ

ค


15

รบผดชอบ ไมเบยดเบยนผอน เหนคณคาของทรพยากรตาง ๆ มการวางแผนปองกนความเสยงและพรอมรบการเปลยนแปลง 6. มงมนในการทางาน เปนคณลกษณะทแสดงออกถงความตงใจและรบผดชอบในการทาหนาทการงานดวยความเพยรพยายาม อดทน เพอใหงานสาเรจตามเปาหมาย ผทมงมนในการทางานจะแสดงออกถงความตงใจปฏบตหนาททไดรบมอบหมายดวยความเพยรพยายาม ทมเทกาลงกาย กาลงใจ ในการปฏบตกจกรรมตาง ๆ ใหสาเรจลลวงตามเปาหมายทกาหนดดวยความรบผดชอบ และมความภาคภมใจในผลงาน 7. รกความเปนไทย เปนคณลกษณะทแสดงออกถงความภาคภมใจ เหนคณคา รวมอนรกษ สบทอดภมปญญาไทย ขนบธรรมเนยมประเพณ ศลปะและวฒนธรรม ใชภาษาไทยในการสอสารไดอยางถกตองและเหมาะสม ผทรกความเปนไทยจะมความภาคภมใจ เหนคณคา ชนชม มสวนรวมในการอนรกษ สบทอด เผยแพรภมปญญาไทย ขนบธรรมเนยมประเพณ ศลปะและวฒนธรรมไทย มความกตญญกตเวท ใชภาษาไทยในการสอสารไดอยางถกตองและเหมาะสม 8. มจตสาธารณะ เปนคณลกษณะทแสดงออกถงการมสวนรวมในกจกรรมหรอสถานการณทกอใหเกดประโยชนแกผอน ชมชน และสงคม ดวยความเตมใจ กระตอรอรน โดยไมหวงผลตอบแทน ผทมจตสาธารณะจะเปนผใหและชวยเหลอผอน แบงปนความสขสวนตนเพอทาประโยชนแกสวนรวม เขาใจ เหนใจผทมความเดอดรอน อาสาชวยเหลอสงคม อนรกษสงแวดลอมดวยแรงกาย สตปญญา ลงมอปฏบตเพอแกปญหา หรอรวมสรางสรรคสงทดงามใหเกดในชมชน โดยไมหวงสงตอบแทน ดงนนการกาหนดภาระงานใหนกเรยนปฏบต รวมทงการเลอกวธการและเครองมอประเมนผลการเรยนรนน ครควรคานงถงความสามารถของนกเรยน 6 ประการตามแนวคด Backward Design สมรรถนะสาคญ และคณลกษณะอนพงประสงคของนกเรยนหลงจากสาเรจการศกษาตามหลกสตรทไดกลาวไวขางตน เพอใหภาระงาน วธการ และเครองมอวดและประเมนผลการเรยนรครอบคลมสงทสะทอนผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยนอยางแทจรง นอกจากน การออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคด Backward Design ในขนท 2 น ครจะตองคานงถงภาระงาน วธการ เครองมอวดและประเมนผลการเรยนรทมความเทยงตรง เชอถอได มประสทธภาพ ตรงกบสภาพจรง มความยดหยน และสรางความสบายใจแกนกเรยนเปนสาคญ ขนท ขนท 33 วางแผนการจดการเรยนรวางแผนการจดการเรยนร เมอครมความรความเขาใจทชดเจนเกยวกบการกาหนดผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยน รวมทงกาหนดภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนเกดการเรยนรตามทกาหนดไวอยางแทจรงแลว ขนตอไปครควรนกถงกจกรรมการเรยนรตาง ๆ ทจะจดใหแกนกเรยน การทครจะนกถงกจกรรมตาง ๆ ทจะจดใหนกเรยนไดนน ครควรตอบคาถามสาคญตอไปน – ถาครตองการจะจดการเรยนรใหนกเรยนเกดความรเกยวกบขอเทจจรง ความคดรวบยอด

ค


16

หลกการ และทกษะกระบวนการตาง ๆ ทจาเปนสาหรบนกเรยน ซงจะทาใหนกเรยนเกดผลลพธปลายทางตามทกาหนดไว รวมทงเกดเปนความเขาใจทคงทนตอไปนน ครสามารถใชวธการงาย ๆ อะไรบาง – กจกรรมการเรยนรทจะชวยเปนสอนาใหนกเรยนเกดความรและทกษะทจาเปนมอะไรบาง – สอและแหลงการเรยนรทเหมาะสมและดทสดซงจะทาใหนกเรยนบรรลตามมาตรฐานของหลกสตรมอะไรบาง – กจกรรมการเรยนรตาง ๆ ทกาหนดไวควรจดกจกรรมใดกอนและควรจดกจกรรมใดหลง – กจกรรมตาง ๆ ออกแบบไวเพอตอบสนองความแตกตางระหวางบคคลของนกเรยนหรอไม เพราะเหตใด การจดกจกรรมการเรยนรตาง ๆ เพอใหนกเรยนเกดผลลพธปลายทางตามแนวคด Backward Design นน วกกนสและแมกไทไดเสนอแนะใหครเขยนแผนการจดการเรยนรโดยใชแนวคดของ WHERETO (ไปทไหน) ซงมรายละเอยดดงน W แทน กจกรรมการเรยนรทจดใหนนจะตองชวยใหนกเรยนรวาหนวยการเรยนรนจะดาเนนไปในทศทางใด (Where) และสงทคาดหวงคออะไร (What) มอะไรบางทชวยใหครทราบวานกเรยนมความรพนฐานและความสนใจอะไรบาง H แทน กจกรรมการเรยนรควรดงดดความสนใจของนกเรยนทกคน (Hook) ทาใหนกเรยนเกดความสนใจในสงทจะเรยนร (Hold) และใชสงทนกเรยนสนใจเปนแนวทางในการจดการเรยนร E แทน กจกรรมการเรยนรควรสงเสรมและจดให (Equip) นกเรยนไดมประสบการณ (Experience) ในแนวคดหลก/ความคดรวบยอด และสารวจ รวมทงวนจฉย (Explore) ในประเดนตาง ๆ ทนาสนใจ R แทน กจกรรมการเรยนรควรเปดโอกาสใหนกเรยนไดคดทบทวน (Rethink) ปรบ (Revise) ความเขาใจในความรและงานทปฏบต E แทน กจกรรมการเรยนรควรเปดโอกาสใหนกเรยนไดประเมน (Evaluate) ผลงานและสงทเกยวของกบการเรยนร T แทน กจกรรมการเรยนรควรออกแบบ (Tailored) สาหรบนกเรยนเปนรายบคคลเพอใหสอดคลองกบความตองการ ความสนใจ และความสามารถทแตกตางกนของนกเรยน O แทน การจดกจกรรมการเรยนรตาง ๆ ใหเปนระบบ (Organized) ตามลาดบการเรยนรของนกเรยน และกระตนใหนกเรยนมสวนรวมในการสรางองคความรตงแตเรมแรกและตลอดไป ทงนเพอการเรยนรทมประสทธผล อยางไรกตาม มขอสงเกตวา การวางแผนการจดการเรยนรทมการกาหนดวธการจดการเรยนร การลาดบบทเรยน รวมทงสอและแหลงการเรยนรทเฉพาะเจาะจงนนจะประสบผลสาเรจไดกตอเมอครไดมการกาหนดผลลพธปลายทาง หลกฐาน และวธการวดและประเมนผลทแสดงวานกเรยนมผลการเรยนรตามทกาหนดไวอยางแทจรงแลว การจดกจกรรมการเรยนรเปนเพยงสอทจะนาไปสเปาหมายความสาเรจ

ค


17

ทตองการเทานน ดวยเหตนถาครมเปาหมายทชดเจนกจะชวยทาใหการวางแผนการจดการเรยนรและการจดกจกรรมการเรยนรสามารถทาใหนกเรยนเกดผลสมฤทธตามทกาหนดไวได โดยสรปจงกลาวไดวา ขนนเปนการคนหาสอการเรยนร แหลงการเรยนร และกจกรรมการเรยนรทสอดคลองเหมาะสมกบนกเรยน กจกรรมทกาหนดขนควรเปนกจกรรมทจะสงเสรมใหนกเรยนสามารถสรางและสรปเปนความคดรวบยอดและหลกการทสาคญของสาระทเรยนร กอใหเกดความเขาใจทคงทน รวมทงความรสกและคานยมทดไปพรอม ๆ กบทกษะความชานาญ

ค


18

ผงการออกแบบการจดการเรยนร (Backward Design Template)

หนวยการเรยนรท

ขนท 1 ผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยน

ตวชวดชวงชน

ความเขาใจทคงทนของนกเรยน นกเรยนจะเขาใจวา… 1. 2.

คาถามสาคญททาใหเกดความเขาใจทคงทน 1. 2.

ความรของนกเรยนทนาไปสความเขาใจทคงทน นกเรยนจะรวา… 1. 2.

ทกษะ/ความสามารถของนกเรยนทจะนาไปสความเขาใจ ทคงทน นกเรยนจะสามารถ... 1. 2.

ขนท 2 ภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผลการเรยนรตามทกาหนดไว อยางแทจรง

1. ภาระงานทนกเรยนตองปฏบต 1.1 1.2

2. วธการและเครองมอประเมนผลการเรยนร 2.1 วธการประเมนผลการเรยนร

2.2 เครองมอประเมนผลการเรยนร

1) 2)

1) 2)

3. สงทมงประเมน

3.1 3.2 3.3

ค


19

ขนท 3 แผนการจดการเรยนร

รปแบบแผนการจดการเรยนรรายชวโมง รปแบบแผนการจดการเรยนรรายชวโมงจากการออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคด Backward Design เขยนโดยใชรปแบบของแผนการจดการเรยนรแบบเรยงหวขอ ซงมรายละเอยดดงน ชอแผน... (ระบชอและลาดบทของแผนการจดการเรยนร) ชอเรอง... (ระบชอเรองทจะทาการจดการเรยนร) เวลา... (ระบระยะเวลาทใชในการจดการเรยนรตอ 1 แผน) สาระท... (ระบสาระทใชจดการเรยนร) ชน... (ระบชนทจดการเรยนร) หนวยการเรยนรท... (ระบลาดบทและชอของหนวยการเรยนร) สาระสาคญ... (เขยนความคดรวบยอดหรอมโนทศนของหวเรองทจะจดการเรยนร) ตวชวดชวงชน... (ระบตวชวดชวงชนทใชเปนเปาหมายของแผนการจดการเรยนร) จดประสงคการเรยนร... (กาหนดใหสอดคลองกบสมรรถนะสาคญและคณลกษณะอนพง ประสงคของนกเรยนหลงจากสาเรจการศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงประกอบดวยดานความรความคด (Knowledge: K) ดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม(Affective: A) และดานทกษะ/กระบวนการ (Performance: P)) การวดและประเมนผลการเรยนร... (ระบวธการและเครองมอวดและประเมนผลทสอดคลอง กบจดประสงคการเรยนรทง 3 ดาน) สาระการเรยนร... (ระบสาระและเนอหาทใชจดการเรยนร อาจเขยนเฉพาะหวเรองกได) แนวทางบรณาการ... (เสนอแนะและระบกจกรรมของกลมสาระการเรยนรอนทบรณาการรวมกน) กระบวนการจดการเรยนร... (กาหนดใหสอดคลองกบธรรมชาตของกลมสาระการเรยนรและการ บรณาการขามสาระการเรยนร) กจกรรมเสนอแนะ... (ระบรายละเอยดของกจกรรมทนกเรยนควรปฏบตเพมเตม) สอ/แหลงการเรยนร... (ระบสอ อปกรณ และแหลงเรยนรทใชในการจดการเรยนร) บนทกหลงการจดการเรยนร... (ระบรายละเอยดของผลการจดการเรยนรตามแผนทกาหนดไว อาจนาเสนอขอเดนและขอดอยใหเปนขอมลทสามารถใชเปนสวนหนงของการทาวจยในชนเรยนได) ในสวนของการเขยนการจดกจกรรมการเรยนรนน ใหครทเขยนแผนการจดการเรยนรนาขนตอน

ค


20

หลกของเทคนคและวธการของการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ เชน การเรยนแบบแกปญหา การศกษาเปนรายบคคล การอภปรายกลมยอย/กลมใหญ การฝกปฏบตการ การสบคนขอมล ฯลฯ มาเขยนในขนสอน โดยใหคานงถงธรรมชาตของกลมสาระการเรยนร การใชแนวคดของการออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคด Backward Design จะชวยใหครมความมนใจในการจดการเรยนรและใชแผนการจดการเรยนรของ ในการจดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพตอไป

4. เทคนคและวธการจดการเรยนร–การวดและประเมนผลการเรยนร พระพทธศาสนา พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545มาตรา 24 (2) และ (3) ไดระบแนวทางการจดการเรยนร โดยเนนการฝกทกษะกระบวนการคด การฝกทกษะการแสวงหาความรดวยตนเองจากแหลงเรยนรทหลากหลาย การฝกปฏบตจรง และการประยกตใชความรเพอการปองกนและแกปญหา ดงนน เพอใหการจดการเรยนรสอดคลองกบนโยบายดงกลาวน การจดทาแผนการจดการเรยนรในคมอคร แผนการจดการเรยนร พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 เลมนจงยดแนวทางการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Child-centered) เนนการเรยนรจากการปฏบตจรง และเนนการเรยนรแบบบรณาการทผสมผสานเชอมโยงสาระการเรยนรตาง ๆ กบหวขอเรองหรอประเดน ทสอดคลองกบชวตจรง เพอใหนกเรยนเกดการพฒนาในองครวม เปนธรรมชาตสอดคลองกบสภาพ และปญหาทเกดในวถชวตของนกเรยน แนวทางการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ ไดเปลยนแปลงบทบาทของครจากการเปนผชนาหรอถายทอดความรไปเปนผชวยเหลอ อานวยความสะดวก และสงเสรมสนบสนนนกเรยนโดยใชวธการตาง ๆ อยางหลากหลายรปแบบ เพอใหนกเรยนเกดการสรางสรรคความรและนาความรไปใชอยางมประสทธภาพ คมอคร แผนการจดการเรยนร พระพทธศาสนา เลมนจงไดนาเสนอแนวการสอนพทธวธ มาเปนแนวทางในการจดการเรยนร ดงน 1. วธสอนแบบอปมาอปไมย เปนวธการจดการเรยนรโดยการบรรยายเนอหาเปรยบเทยบกบคน สตว หรอสงของ เพอใหนกเรยนเขาใจและมองเหนภาพ เกดมโนทศนงาย ชดเจน และสมจรง วธการนใชสาหรบเนอหาทเปนนามธรรมหรอเรองทเขาใจยาก เปรยบเทยบกบสงทนกเรยนจะเขาใจและมองเหนเปนรปธรรมได 2. วธสอนแบบปจฉาวสชนา เปนวธการจดการเรยนรทใชการถาม–ตอบระหวางครกบนกเรยน หรอนกเรยนกบนกเรยน ในการถาม–ตอบน ครจะไมตอบคาถามเอง แตจะกระตนเราหรอสงเสรม ใหนกเรยนชวยกนตอบ ซงจะทาใหนกเรยนคดเปน ทาเปน แกปญหาเปน 3. วธสอนแบบธรรมสากจฉา เปนวธการจดการเรยนรทครเสนอสถานการณทเปนปญหาของ การปฏบตศล หรอการขาดหลกธรรม ใหนกเรยนสนทนากนจนไดขอสรปความรทางธรรม วธสอนแบบ

ค


21

นเหมาะกบนกเรยนทมพนฐานความรในเนอหาพอสมควร และตองการทจะหาความกระจางในเนอหาเพมขน วธการนใชไดดกบนกเรยนจานวนนอย และมความสามารถในการใชภาษาในการซกถาม โตตอบ แสดงความคดเหน อภปราย และอธบายไดดพอสมควร 4. วธสอนแบบอรยสจ เปนวธการจดการเรยนรทมขนตอนการจดกจกรรมการเรยนการสอน 4 ขนตอน ไดแก 4.1 ขนกาหนดปญหาหรอขนทกข โดยใหนกเรยนศกษาปญหาทเกดขน และพยายามกาหนดขอบเขตของปญหา ซงจะตองคดแกไขใหได 4.2 ขนตงสมมตฐานหรอขนสมทย โดยใหนกเรยนพจารณาวาปญหาทเกดขนมสาเหตมาจากอะไร และในการแกไขสาเหตนน ๆ จะตองทาอะไรบาง ใหกาหนดเปนขอ ๆ 4.3 ขนการทดลองและเกบขอมลหรอขนนโรธ โดยใหนกเรยนไดกระทาหรอทาการทดลองดวยตนเองตามหวขอตาง ๆ ทกาหนดไวในขอ 4.2 พรอมบนทกผลไว 4.4 ขนวเคราะหขอมลและสรปผลหรอขนมรรค โดยใหนกเรยนสรปการกระทาทไดผลไวเปนขอ ๆ เปนแบบหรอเปนแนวทางปฏบต และใหลงมอปฏบตอยางเตมทตามแนวทางนน 5. วธสอนแบบสบสวนสอบสวนตามแนวพทธศาสตร เปนกระบวนการหาความจรงและวธการแกปญหาดวยการตงคาถามในแนวกระบวนการวทยาศาสตรทงทางโลกและทางธรรม โดยมขนตอนการจดการเรยนการสอนดงน 5.1 การเหนปญหาและการวเคราะหปญหา 5.2 การเสนอเหตแหงปญหาในรปของการตงสมมตฐาน 5.3 การเกบรวบรวมขอมล 5.4 การทดสอบสมมตฐานดวยขอมล 5.5 การสรปผล 6. วธสอนแบบไตรสกขา เปนวธการจดการเรยนรทประกอบดวยขนตอนในการศกษา 3 ขนตอน ดงน 6.1 ขนศล คอ การควบคมใหนกเรยนอยในระเบยบวนยทงทางกายและวาจาใหอยในสภาพเรยบรอยเปนปกต พรอมทจะเรยน 6.2 ขนสมาธ คอ การฝกสมาธขนตนในการควบคมสต ใหนกเรยนรวมจตใจและความคดแนวแนเปนจดเดยว นกเรยนตดสงรบกวนอน ๆ ออกจากความคดและจตใจ 6.3 ขนปญญา คอ ขนนกเรยนใชสมาธ ความมจตใจแนวแน ทาความเขาใจในปญหา การหาเหตของปญหาเพอการแกไขพจารณาผลทเกดขนจนเกดความรแจง เขาใจ และแกปญหาได เกดการเรยนร เกดปญญาขนในตนเอง มมโนทศนในเรองนนไดถกตองตามความเปนจรง 7. วธสอนโดยการสรางศรทธาและโยนโสมนสการ เปนวธการจดการเรยนรทประกอบดวย 3

ค


22

ขนตอน ดงน 7.1 ขนนา การสรางเจตคตทดตอวธการเรยนและบทเรยน 1) การจดบรรยากาศในชนเรยนใหเหมาะสม 2) บคลกภาพของครและการสรางความสมพนธทดระหวางครกบนกเรยน 3) การเสนอสงเราและแรงจงใจ 7.2 ขนสอน มขนตอนดงน 1) ครเสนอปญหาทเปนสาระสาคญของบทเรยนหรอเสนอหวขอเรอง ประเดนสาคญของบทเรยนดวยวธการตาง ๆ 2) ครแนะแหลงวทยาการและแหลงขอมล 3) นกเรยนฝกการรวบรวมขอมล ขอเทจจรง ความร และหลกการ โดยใชทกษะทเปนเครองมอของการเรยนร ทกษะทางวทยาศาสตร และทกษะทางสงคม 4) จดกจกรรมทเราใหเกดการคดวธตาง ๆ เชน คดสบคนตนเคา คดสบสาวตลอดสาย คดสบคนตนปลาย คดโยงสายความสมพนธ 5) ฝกการสรปประเดนของขอมล ความร และเปรยบเทยบ ประเมนคาโดยวธการแลกเปลยนความคดเหน ทดลอง ทดสอบ จดเปนทางเลอกและทางออกของการแกปญหา 6) ดาเนนการเลอกและตดสนใจ 7) กจกรรมฝกปฏบต เพอพสจนผลการเลอกและการตดสนใจใหประจกษจรง 7.3 ขนสรป 1) ครและนกเรยนสงเกตวธการปฏบต ตรวจสอบ และปรบปรงแกไขใหปฏบตถกตอง 2) อภปรายและสอบถามขอสงสย 3) สรปบทเรยน 4) วดและประเมนผล 8. วธสอนตามหลกพหสต เปนวธการจดการเรยนรทประกอบดวย 3 ขนตอน ดงน 8.1 ขนสรางศรทธา 1) การจดบรรยากาศของชนเรยนใหเหมาะสม 2) บคลกภาพของครและการสรางความสมพนธทดระหวางครกบนกเรยน 3) การเสนอสงเราและสรางแรงจงใจใฝร 8.2 ขนฝกทกษะภาษาตามหลกพหสต 1) การฝกหดฟง พด อาน เขยน 2) การฝกปรอ เพอจบประเดนสาระและจดจา

ค


23

3) การฝกฝน ฝกการใชภาษาใหแคลวคลองจดเจน 4) การฝกคดพจารณาจนเขาใจแจมแจง โดยมวธคด ไดแก คดจาแนกแยกแยะ คดเชอมโยงสมพนธ คดสรปหลกการ 5) การฝกสรปรวมสาระความรเปนหลกการดวยความเขาใจแจมแจง และนาไปใชไดจรง 8.3 ขนมองตนและการประเมนของกลยาณมตร โดย 1) การวดและประเมนตนเอง 2) การวดและประเมนโดยเพอนนกเรยน 3) การวดและประเมนโดยคร 4) การซอมเสรมและชวยเหลอกนฉนกลยาณมตร อยางไรกตาม การเรยนการสอนพระพทธศาสนา ครสามารถจดการเรยนรไดหลากหลายวธ ทงนขนอยกบเนอหา สอและแหลงการเรยนร ครควรเลอกใชใหเหมาะสม ดงน นบทบาทของครจงมความสาคญมาก นอกจากนยงนาเสนอทฤษฎและเทคนควธการเรยนการสอนอน ๆ มาเปนแนวทางในการจด การเรยนรอก เชน 1. การจดการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (Brain-Based Learning–BBL) เปนวธการจดการเรยนรทองผลการวจยทางประสาทวทยา ซงไดเสนอแนะไววา ตามธรรมชาตนนสมองเรยนรไดอยางไร โดยไดกลาวถงโครงสรางทแทจรงของสมองและการทางานของสมองมนษยทมการแปรเปลยนไปตามขนของการพฒนา ซงสามารถนามาใชเปนกรอบแนวคดของการสรางสรรคการจดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ 2. การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning–PBL) เปนวธการจดการเรยนรทใชปญหาทเกดขนเปนจดเรมตนและเปนตวกระตนใหเกดกระบวนการเรยนร โดยใหนกเรยนรวมกนแกปญหาภายใตการแนะนาของผสอน ใหนกเรยนชวยกนตงคาถามและชวยกนคนหาคาตอบ โดยอาจใชความรเดมมาแกปญหา หรอศกษาคนควาเพมเตมสาหรบการแกปญหา นาขอมลทไดจากการคนความาสรปเปนขอมลในการแกปญหา แลวชวยกนประเมนการแกปญหาเพอใชในการแกปญหา ครงตอไป 3. การจดการเรยนรแบบพหปญญา (Multiple Intelligences) เปนวธการจดการเรยนรทมงพฒนาองครวมของนกเรยนท งสมองดานซายและสมองดานขวาบนพนฐานความสามารถและสตปญญาทแตกตางกนของแตละบคคล มงหมายจะใหผเรยนสามารถแกปญหาหรอสรางสรรคสงตาง ๆ ภายใตความหลากหลายของวฒนธรรมหรอสภาพแวดลอม

ค


24

4. การจดการเรยน รแบบรวมมอ (Cooperative Learning) เปนว ธการจดการเรยน ร ทจดสถานการณและบรรยากาศใหนกเรยนเกดการเรยนรรวมกน ฝกใหนกเรยนทมลกษณะแตกตางกน ทงสตปญญาและความถนดรวมกนทางานเปนกลม รวมกนศกษาคนควา 5. การจดการเรยนรแบบใชหมวกความคด 6 ใบ (Six Thinking Hats) เปนวธการจดการเรยนรทให นกเรยนฝกตงคาถามและตอบคาถามทใชความคดในลกษณะตาง ๆ โดยสามารถอธบายเหตผลประกอบหรอวเคราะหวจารณได 6. การจดการเรยนรแบบสบสวนสอบสวน (Inquiry Process) เปนวธการจดการเรยนรทฝกใหนกเรยนคนหาความรดวยตนเอง เพออธบายสงตาง ๆ อยางเปนระบบ มหลกเกณฑ โดยนกเรยนจะตองใชความสามารถของตนเองคดคน สบเสาะ แกปญหา หรอคดประดษฐสงใหมดวยตนเอง 7. การจดการเรยนรแบบกระบวนการแกปญหา (Problem Solving) เปนวธการจดการเรยนรทมงฝกใหนกเรยนเรยนรจากการแกปญหาทเกดขน โดยการทาความเขาใจปญหา วางแผนแกปญหา ดาเนนการแกปญหา และตรวจสอบหรอมองยอนกลบ 8. การจดการเรยนรแบบโครงงาน (Project Work) เปนวธการจดการเรยนรรปแบบหนงทสงเสรมใหนกเรยนเรยนรดวยตนเองจากการลงมอปฏบต โดยใชกระบวนการแสวงหาความรหรอคนควาหาคาตอบในสงทนกเรยนอยากรหรอสงสยดวยวธการตาง ๆ อยางหลากหลาย 9. การจดการเรยนรทเนนการปฏบต (Active Learning) เปนวธการจดการเรยนรทใหนกเรยนไดทดลองทาดวยตนเอง เพอจะไดเรยนรขนตอนของงาน รจกวธแกปญหาในการทางาน 10. การจดการเรยนรแบบสรางผงความคด (Concept Mapping) เปนวธการจดการเรยนรดวยการจดกลมความคดรวบยอด เพอใหเหนความสมพนธกนระหวางความคดหลกและความคดรองลงไป โดยนาเสนอเปนภาพหรอเปนผง 11. การจดการเรยนรจากประสบการณ (Experience Learning) เปนวธการจดการเรยนรทจดกจกรรมหรอจดประสบการณใหนกเรยนเกดการเรยนรจากการปฏบต แลวกระตนใหนกเรยนพฒนาทกษะใหม ๆ เจตคตใหม ๆ หรอวธการคดใหม ๆ 12. การจดการเรยนรโดยการแสดงบทบาทสมมต (Role Playing) เปนวธการจดการเรยนรทใหนกเรยนไดแสดงบทบาทในสถานการณทสมมตขน โดยอาจกาหนดใหแสดงบทบาทสมมตทเปนพฤตกรรมของบคคลอน หรอแสดงพฤตกรรมในบทบาทของตนเองในสถานการณตาง ๆ 13. การจดการเรยนรจากเกมจาลองสถานการณ (Simulation Gaming) เปนวธการจดการเรยนรทคลายกบการแสดงบทบาทสมมต แตเปนการใหเลนเกมจาลองสถานการณ โดยครนาสถานการณจรงมาจาลองไวในหองเรยน โดยการกาหนดกฎ กตกา เงอนไขสาหรบเกมนน ๆ แลวใหผเรยนไปเลนเกมหรอกจกรรมในสถานการณจาลองนน การจดการเรยนรตองจดควบคกบการวดและประเมนผลตามภาระงาน/ชนงานทสอดคลองกบ

ค


25

ตวชวด แผนการจดการเรยนรนไดเสนอการวดและประเมนผลครบท ง 3 ดาน คอ ดานความร ดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม และดานทกษะ/กระบวนการ เนนวธการวดทหลากหลายตามสถานการณจรง การดรองรอยตาง ๆ ควบคไปกบการดกระบวนการทางาน และผลผลตของงาน โดยออกแบบการประเมนกอนเรยน ระหวางเรยน หลงเรยน และแบบทดสอบประจาหนวยการเรยนร พรอมแบบฟอรมและเกณฑการประเมน เพออานวยความสะดวกใหครไวพรอม ทงน ครอาจเพมเตมโดยการออกแบบการวด และประเมนดวยมตคณภาพ (Rubrics)

คมอคร แผนการจดการเรยนร พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 26

5. ตารางวเคราะหมาตรฐานการเรยนรและตวชวดชวงชนกบสาระการเรยนรในหนวยการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร/ ตวชวดชวงชน

หนวยการเรยนร

มฐ. ส 1.1 มฐ. ส 1.2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 1 2 3 4 5

หนวยการเรยนรท 1 พระพทธ 1. ความสาคญของพระพทธศาสนา 2. พทธประวต 3. ชาดก หนวยการเรยนรท 2 พระธรรม 1. หลกธรรมทางพระพทธศาสนา 2. พทธศาสนสภาษต 3. พระไตรปฎก หนวยการเรยนรท 3 พระสงฆ 1. พทธสาวกและพทธสาวกา 2. ชาวพทธตวอยาง หนวยการเรยนรท 4 การปฏบตตนเปนชาวพทธทด 1. หนาทชาวพทธ 2. มารยาทชาวพทธ 3. ศาสนพธ


มาตรฐานการเรยนร/ ตวชวดชวงชน

หนวยการเรยนร

มฐ. ส 1.1 มฐ. ส 1.2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 1 2 3 4 5

4. วนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญ

5. การบรหารจตและการเจรญปญญา 6. การพฒนาการเรยนรดวยวธคด แบบโยนโสมนสการ

7. สมมนาพระพทธศาสนา


28

6. คาอธบายรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 คาอธบายรายวชา

ศกษา วเคราะหพระพทธเกยวกบความสาคญของพระพทธศาสนาในฐานะเปนศาสตรแหงการศกษา เนนความสมพนธของเหตปจจยและวธการแกปญหา ฝกตนไมใหประมาท มคาสอนมงประโยชนสขและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก พระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน พทธประวตของพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสดในการตรสร การบรหารและการธารงรกษาพระพทธศาสนา รวมทงขอคดและแบบอยางการดาเนนชวตจากชาดกเรองมหาชนกชาดก ศกษาวเคราะหพระธรรมเกยวกบพระรตนตรยเรองความหมายและคณคาของสงฆะ หลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 ทกข (ธรรมทควรร): ขนธ 5 จต, เจตสก สมทย (ธรรมทควรละ): หลกกรรม ธรรมนยาม(ปฏจจสมปบาท) นวรณ 5 อปาทาน 4 นโรธ (ธรรมทควรบรรล): นพพาน มรรค (ธรรมทควรเจรญ): อธปไตย 3 สาราณยธรรม 6 ทศพธราชธรรม 10 วปสสนาญาณ 9 มงคล 38ในเรองความเพยรเผากเลส การประพฤตพรหมจรรย การเหนอรยสจ การบรรลนพพาน พทธศาสนสภาษตบทวา อณาทาน ทกข โลเก การเปนหนเปนทกขในโลก ราชา มข มนสสาน พระราชาเปนประมขของประชาชน สต โลกสม ชาคโร สตเปนเครองตนในโลก นตถ สนตปร สข สขอนยงกวาความสงบไมม นพพาน ปรม สข นพพานเปนสข อยางยง ความสาคญและคณคาของพระไตรปฏก ตวอยางผลทเกดจากการทาความดความชว ศกษา วเคราะหพระสงฆเกยวกบขอคดและแบบอยางการดาเนนชวตจากประวตของพทธสาวก พทธสาวกา ไดแก พระอานนทพระปฏาจาราเถร จฬสภททา สมนมาลาการ ศาสนกชนตวอยาง ไดแก พระบาท สมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระโพธญาณเถร (ชา สภทโท) สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) อนาคารก ธรรมปาละ ศกษา วเคราะหการปฏบตตนเปนชาวพทธทดเกยวกบหนาทชาวพทธในเรอง การเขาใจในหนาทและบทบาทของพระภกษในฐานะพระนกเทศน พระธรรมทต พระธรรมจารก พระวทยากร พระวปสสนาจารย และพระนกพฒนา การปกปองคมครองพระพทธศาสนาของพทธบรษทในสงคมไทย หนาทและบทบาทของอบาสกอบาสกาทมตอสงคมไทยในปจจบน การปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครว ตามหลกทศเบองหลงในทศ 6 การบาเพญตนใหเปนประโยชนตอครอบครว ชมชน ประเทศชาตและโลก ศาสนพธในเรองประเภท คณคา และประโยชนของศาสนพธในพระพทธศาสนา ไดแก บญพธ ทานพธ กศลพธ

ส 33101 พระพทธศาสนา 3รายวชาพนฐาน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 4–6 จานวน 1 หนวยกต (40 ชวโมง)


29

วนสาคญทางพทธศาสนาเรองหลกธรรม/คตธรรม และการปฏบตตนทถกตองในวนสาคญและเทศกาลทสาคญในพระพทธศาสนา ศกษา วเคราะหการบรหารจตและการเจรญปญญา ไดแก การสวดมนตแปลและแผเมตตา วธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและเจรญปญญา การฝกการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฎฐาน การพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ 10 วธ สมมนาพระพทธศาสนาเกยวกบการปกปอง คมครอง ธารงรกษาพระพทธศาสนาของพทธบรษทในสงคมไทย โดยใชกระบวนการคดวเคราะห กระบวนการสบคนขอมล กระบวนการสรางความตระหนก กระบวนการกลม เพอใหเกดความร ความเขาใจ เหนคณคา ศรทธา ยดมนในพระรตนตรยหรอศาสนาทตนนบถอ ปฏบตตนเปนศาสนกชนทด มคณธรรม จรยธรรม และคานยมทเหมาะสมดงาม สามารถดาเนนชวตอยรวมกนในสงคมไทยและสงคมโลกอยางสนตสข มาตรฐานการเรยนรและตวชวดชวงชน มฐ. ส 1.1 ม. 4–6/2, 4–6/3, 4–6/9, 4–6/10, 4–6/11, 4–6/13, 4–6/14, 4–6/15, 4–6/15, 4–6/19, 4–6/20 มฐ. ส 1.2 ม. 4–6/1, 4–6/2, 4–6/4, 4–6/5

รวมทงหมด 15 ตวชวด


30

7. โครงสรางรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 โครงสรางรายวชา

หนวย การเรยนรท

ชอหนวยการเรยนร มฐ./ตวชวด

เวลา (ชวโมง)

นาหนกคะแนน (100)

1 พระพทธ ส 1.1 ม. 4–6/2, 4–6/3, 4–6/9, 4–6/10, 4–6/11, 4–6/14

9 25

2 พระธรรม ส 1.1 ม. 4–6/13, 4–6/15 4–6/16

9 25

3 พระสงฆ ส 1.1 ม. 4–6/14 5 15

4 การปฏบตตนเปนชาวพทธทด ส 1.1 ม. 4–6/19, 4–6/20, ส 1.2 ม. 4–6/1, 4–6/2,

4–6/4, 4–6/5

14

35

หมายเหต ส 33101 พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 จดเวลาเรยนใหนกเรยนตลอดภาคเรยนเทากบ 40 ชวโมง การจดทา

โครงสรางเวลาเรยนไดกาหนดเวลาเรยนไว 37 ชวโมง เวลาปฐมนเทศ 1 ชวโมง เวลาในการทดสอบกลางภาค 1 ชวโมง และเวลาในการทดสอบปลายภาค 1 ชวโมง

ส 33101 พระพทธศาสนา 3 รายวชาพนฐาน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนมธยมศกษาปท 4–6 จานวน 1 หนวยกต (40 ชวโมง)


31

8. โครงสรางเวลาเรยน รายาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6

หนวยการเรยนรท แผนการจดการเรยนรท ชวโมงท หมายเหต แผนปฐมนเทศ ชวโมงท 1 ปฐมนเทศและขอตกลงในการเรยน หนวยท 1 พระพทธ (3 แผน)

แผนท 1 ความสาคญของพระพทธศาสนา (5 ชวโมง)

ชวโมงท 2 พระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา 1. ความสาคญของพระพทธศาสนา 1.1 พระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา ชวโมงท 3 พระพทธศาสนาเนนความสมพนธของเหตปจจย และวธการแกปญหา 1.2 พระพทธศาสนาเนนความสมพนธของเหตปจจยและ วธการแกปญหา ชวโมงท 4 พระพทธศาสนาฝกคนไมใหประมาท 1.3 พระพทธศาสนาฝกคนไมใหประมาท ชวโมงท 5 พระพทธศาสนามงประโยชนและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก 1.4 พระพทธศาสนามงประโยชนและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก ชวโมงท 6 พระพทธศาสนากบเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน 1.5 พระพทธศาสนากบเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน

แผนท 2 พทธประวต (2 ชวโมง)

ชวโมงท 7 สรปและวเคราะหพทธประวต 2. พทธประวต 2.1 สรปและวเคราะหพทธประวต


32

หนวยการเรยนรท แผนการจดการเรยนรท ชวโมงท หมายเหตชวโมงท 8 พทธประวตดานการบรหารและการธารงรกษาพระพทธศาสนา ของพระพทธเจา 2.2 พทธประวตดานการบรหารและการธารงรกษาพระพทธศาสนา ของพระพทธเจา

แผนท 3 ชาดก (2 ชวโมง)

ชวโมงท 9–10 มหาชนกชาดก 3. ชาดก มหาชนกชาดก

หนวยท 2 พระธรรม (4 แผน)

แผนท 4 พระรตนตรย (1 ชวโมง)

ชวโมงท 11 พระรตนตรย 1. พระรตนตรย ความหมายและคณคาของสงฆะ

แผนท 5 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (6 ชวโมง)

ชวโมงท 12 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา 2. หลกธรรมทางพระพทธศาสนา อรยสจ 4 ชวโมงท 13 ทกข: ธรรมทควรร ทกข: ธรรมทควรร (จต–เจตสก) ชวโมงท 14 สมทย: ธรรมทควรละ สมทย: ธรรมทควรละ (ธรรมนยาม, อปาทาน 4, นวรณ 5) ชวโมงท 15 นโรธ: ธรรมทควรบรรล นโรธ: ธรรมทควรบรรล (นพพาน) ชวโมงท 16 มรรค: ธรรมทควรเจรญ มรรค: ธรรมทควรเจรญ (อธปไตย 3, สาราณยธรรม 6, วปสสนา


33

หนวยการเรยนรท แผนการจดการเรยนรท ชวโมงท หมายเหต

ณาณ 9) ชวโมงท 17 มรรค: ธรรมทควรเจรญ (ตอ) มรรค: ธรรมทควรเจรญ (ทศพธราชธรรม 10, มงคล 38)

แผนท 6 พทธศาสนสภาษต (1 ชวโมง)

ชวโมงท 18 พทธศาสนสภาษต 3. พทธศาสนสภาษต 3.1 ราชา มข มนสสาน: พระราชาเปนประมขของประชาชน 3.2 สต โลกสม ชาคโร: สตเปนเครองตนในโลก 3.3 นตถ สนตปร สข: สขอนยงกวาความสงบไมม 3.4 นพพาน ปรม สข: นพพานเปนสขอยางยง

แผนท 7 การสงคายนาและการเผยแผพระไตรปฎก (1 ชวโมง)

ชวโมงท 19 คณคาและความสาคญของพระไตรปฎก 4. พระไตรปฎก 4.1 ความหมายและประเภทของพระไตรปฎก 4.2 คณคาและความสาคญของพระไตรปฎก

ชวโมงท 20 การทดสอบกลางภาค ปรบเปลยนชวโมงทดสอบตามความเหมาะสม

หนวยท 3 พระสงฆ (2 แผน)

แผนท 8 พทธสาวกและพทธสาวกา (3 ชวโมง)

ชวโมงท 21 พทธสาวก 1. พทธสาวก 1.1 พระอานนท


34


ชวโมงท 22 พทธสาวก (ตอ) 1.2 สมนมาลาการ ชวโมงท 23 พทธสาวกา 2. พทธสาวกา 2.1 พระปฏาจาราเถร 2.2 จฬสภททา

แผนท 9 ชาวพทธตวอยาง (2 ชวโมง)

ชวโมงท 24 ชาวพทธตวอยาง 3. ชาพทธตวอยาง 3.1 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว 3.2 พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) ชวโมงท 25 ชาวพทธตวอยาง (ตอ) 3.3 สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) 3.4 อนาคารก ธรรมปาละ

หนวยท 4 การปฏบตตนเปนชาวพทธทด (7 แผน)

แผนท 10 หนาทชาวพทธ (2 ชวโมง)

ชวโมงท 26 หนาทชาวพทธ 1. หนาทชาวพทธ 1.1 บทบาทและหนาทของพระสงฆในฐานะตาง ๆ 1.2 บทบาทและหนาทของพทธบรษทในสงคมไทยเกยวกบการปกปองคมครองพระพทธศาสนา 1.3 บทบาทและหนาทของอบาสกอบาสกาทมตอสงคมไทยในปจจบน


35


ชวโมงท 27 หนาทชาวพทธ 1.4 การปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวตามหลกทศเบองหลงในทศ 6 1.5 การบาเพญตนใหเปนประโยชนตอครอบครว ชมชน ประเทศชาต และโลก

แผนท 11 มารยาทชาวพทธ (2 ชวโมง)

ชวโมงท 28 มารยาทชาวพทธ 2. มารยาทชาวพทธ การปฏบตตนตอพระสงฆทางกาย ชวโมงท 29 มารยาทชาวพทธ (ตอ) การปฏบตตนตอพระสงฆทางวาจาและทางใจ

แผนท 12 ศาสนพธ (1 ชวโมง)

ชวโมงท 30 ศาสนพธ 3. ศาสนพธ 3.1 ประเภทของศาสนพธ 3.2 คณคาและประโยชนของศาสนพธ

แผนท 13 วนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมะสวนะ และเทศกาลสาคญ (2 ชวโมง)

ชวโมงท 31 วนสาคญทางพระพทธศาสนา 4. วนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมะสวนะ และเทศกาลสาคญ 4.1 หลกธรรมหรอคตธรรมทเกยวเนองกบวนสาคญทางพระพทธศาสนา ชวโมงท 32 วนธรรมะสวนและเทศกาลสาคญ 4.2 หลกธรรมหรอคตธรรมทเกยวเนองกบวนธรรมสวนะและเทศกาลสาคญ


36

หนวยการเรยนรท แผนการจดการเรยนรท ชวโมงท หมายเหตแผนท 14 การบรหารจตและการเจรญปญญา (4 ชวโมง)

ชวโมงท 33 การบรหารจตและการเจรญปญญา 5. การบรหารจตและการเจรญปญญา 5.1 การสวดมนตแปลและแผเมตตา ชวโมงท 34–35 การบรหารจตและการเจรญปญญา (ตอ) 5.2 วธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและการเจรญปญญาตามหลกสตปฏฐาน 4 วธปฏบตของการบรหารจตตามหลกสตปฏฐาน 4 ประโยชนของการบรหารจตตามหลกสตปฏฐาน 4 ชวโมงท 36 การบรหารจตและการเจรญปญญา (ตอ) วธปฏบตของการเจรญปญญา

ประโยชนของการเจรญปญญา

แผนท 15 การพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ (2 ชวโมง)

ชวโมงท 37 การพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ 6. การพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ โยนโสมนสการ 10 วธ 1. วธคดแบบสบสาวหาปจจย 2. วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ 3. วธคดแบบสามญลกษณะ 4. วธคดแบบอรยสจ 4 5. วธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ ชวโมงท 38 การพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ (ตอ)

6. วธคดแบบคณ–โทษและทางออก


37

หนวยการเรยนรท แผนการจดการเรยนรท ชวโมงท หมายเหต7. วธคดแบบคณคาแท–คณคาเทยม

8. วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม 9. วธคดแบบเปนอยในขณะปจจบน 10. วธคดแบบวภชชวาท

แผนท 16 สมมนาพระพทธศาสนา (1 ชวโมง)

ชวโมงท 39 สมมนาพระพทธศาสนา 7. สมมนาพระพทธศาสนา การปกปอง คมครอง และธารงรกษาพระพทธศาสนาของพทธบรษทในสงคมไทย

ชวโมงท 40 ทดสอบปลายภาค


ตอนท 2

แผนการจดการเรยน ร สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม และวฒนธรรม

(พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6) กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และ วฒนธรรม


แผนปฐมนเทศ ปฐมนเทศและขอตกลงในการเรยนรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6

เวลา 1 ชวโมง

1. มาตรฐานการเรยนร มาตรฐาน ส 1.1 รและเขาใจประวต ความสาคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข มาตรฐาน ส 1.2 เขาใจ ตระหนกและปฏบตตนเปนศาสนกชนทด และธารงรกษาพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอ 2. ตวชวดชวงชน 1. วเคราะหพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยทฝกตนไดอยางสงสดในการตรสร การกอตง วธการสอนและการเผยแผพระพทธศาสนา หรอวเคราะหประวตศาสดาทตนนบถอตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/2) 2. วเคราะหพทธประวตในดานการบรหารและการธารงรกษาศาสนา หรอวเคราะหศาสดาทตนนบถอตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/3) 3. วเคราะหพระพทธศาสนาวาเปนศาสตรแหงการศกษา ซงเนนความสมพนธของเหตปจจยกบวธการแกปญหาหรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/9) 4. วเคราะหพระพทธศาสนาในการฝกตนไมใหประมาท มงประโยชนและสนตภาพบคคล สงคม และโลก หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/10) 5. วเคราะหพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาประเทศแบบยงยน หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/11) 6. วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกคาสอนของศาสนาทตนนบถอ (ส 1.1 ม. 4–6/13) 7. วเคราะหขอคดและแบบอยางการดาเนนชวตจากประวตสาวก ชาดก เรองเลา และศาสนกชนตวอยางตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/14) 8. วเคราะหคณคาและความสาคญของการสงคายนาพระไตรปฎก หรอคมภรของศาสนาทตนนบถอและการเผยแผ (ส 1.1 ม. 4–6/15)

สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม พระพทธศาสนา 3ปฐมนเทศและขอตกลงในการเรยน ชนมธยมศกษาปท 4–6


40

9. เชอมนตอผลการทาความด ความชว และสามารถวเคราะหสถานการณทตองเผชญ และตดสนใจเลอกดาเนนการหรอปฏบตตนไดอยางมเหตผลถกตองตามหลกธรรม จรยธรรม และกาหนดเปาหมาย บทบาทการดาเนนชวต เพอการอยรวมกนอยางสนตสขและอยรวมกนเปนชาตอยางสมานฉนท (ส 1.1 ม. 4–6/16) 10. เหนคณคา เชอมน และมงมนพฒนาชวตดวยการพฒนาจตและพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการหรอการพฒนาจตตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอ (ส 1.1 ม. 4–6/19) 11. สวดมนต แผเมตตา และบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฏฐานหรอตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอ (ส 1.1 ม. 4–6/20) 12. ปฏบตตนเปนศาสนกชนทดตอสาวก สมาชกในครอบครว และคนรอบขาง (ส 1.2 ม. 4–6/1) 13. ปฏบตตนถกตองตามศาสนพธ พธกรรมตามหลกศาสนาทตนนบถอ (ส 1.2 ม. 4–6/2) 14. วเคราะหหลกธรรม คตธรรมทเกยวเนองกบวนสาคญทางศาสนาและเทศกาลทสาคญของศาสนาทตนนบถอและปฏบตตนไดถกตอง (ส 1.2 ม. 4–6/4) 15. สมมนาและเสนอแนะแนวในการธารงรกษาศาสนาทตนนบถออนสงผลถงการพฒนาตน พฒนาชาตและโลก (ส 1.1 ม. 4–6/5) 3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด การจดการเรยนรรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 เปนไปตามนโยบายของสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ทไดใหสถานศกษาจดการเรยนรอกรายวชาหนงในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม โดยไดกาหนดสาระและมาตรฐานการเรยนรของรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 เปน 2 มาตรฐาน และยงไดกาหนดตวชวดชวงชนและสาระการเรยนรทสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนร รวมทงยงไดจดทาคาอธบายรายวชา เพอใหสถานศกษานาไปกาหนดเปนหลกสตรสถานศกษาของตนใหเปนไปในทศทางเดยวกน

4. สาระการเรยนร 1. เทคนคและวธการจดการเรยนร รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม.4–6 2. แนวทางการวดและประเมนผลการเรยนรรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3. ตารางวเคราะห มาตรฐานการเรยนรและตวชวดชวงชนกบสาระการเรยนรในหนวยการเรยนร รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 4. คาอธบายรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 5. โครงสรางรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 6. โครงสรางเวลาเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 5. สมรรถนะของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร


41

2. ความสามารถในการคด 3. ความสามารถในการแกปญหา 4. ความสามารถในการใชทกษะชวต 5. ความสามารถในการใชเทคโนโลย 6. คณลกษณะอนพงประสงค 1. รกชาต ศาสน กษตรย 2. ซอสตยสจรต 3. มวนย 4. ใฝเรยนร 5. อยอยางพอเพยง 6. มงมนในการทางาน 7. รกความเปนไทย 8. มจตสาธารณะ 7. ชนงาน/ภาระงาน ภาระงานรวบยอด – การตอบคาถามเกยวกบการจดการเรยนรรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา – การอภปรายแสดงความคดเหนเกยวกบการจดการเรยนรรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 8. การวดและประเมนผลการเรยนร

ดานความร (K) ดานคณธรรม จรยธรรมและคานยม (A) ดานทกษะ/กระบวนการ (P)

1. ซกถามความรเรอง ปฐมนเทศ และขอตกลงในการเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 2. ตรวจผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลและเปนกลม

ประเมนพฤตกรรมในการ ทางานเปนรายบคคลใน ดานความซอสตยสจรต ความมวนย ความใฝเรยนร ความมเหตผล ฯลฯ

ประเมนพฤตกรรมในการ ทางานเปนรายบคคลหรอ เปนกลมในดานการสอสาร การคด การแกปญหา ฯลฯ


42

9. กระบวนการจดการเรยนร ขนท 1 นาเขาสบทเรยน

ชวโมงท 1 1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรทเหมาะสมเพอกระตนใหนกเรยนอยากเรยนร เชน จดนงเรยนแบบรปตว U นงเรยนเปนกลม นานกเรยนไปเรยนทหองเรยน เชน หองประชม หองโสตทศน-ศกษา สนามหญาใตรมไม ทวด กอนเรยนใหนกเรยนสวดมนตไหวพระ นงสมาธ และแผเมตตา 2. ครแนะนาตนเอง แลวใหนกเรยนแนะนาตนเองตามลาดบตวอกษร หรอตามลาดบหมายเลขประจาตว หรอตามแถวทนง ตามความเหมาะสม 3. ครใหความรทว ๆ ไปเกยวกบการจดการเรยนร รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 พรอมซกถามนกเรยนในประเดนตาง ๆ เชน 1) ทาไมเราจงตองเรยนพระพทธศาสนา 2) รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนามความสาคญและจาเปนตอเราหรอไม เพราะอะไร 4. ครสรปความรแลวเชอมโยงไปสเนอหาทจะเรยน ขนท 2 กจกรรมการเรยนร 5. ครระบสงทตองเรยนในรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 โดยใชขอมลจากหนาสารบญในหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด จากนนอธบายเพอทาความเขาใจกบนกเรยนในเรองตอไปน (โดยใชขอมลจากตอนท 1) 1) คาอธบายรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 2) โครงสรางรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 3) โครงสรางเวลาเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 6. ครบอกเทคนคและวธการจดการเรยนรรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 โดยสรปวามเทคนคและวธการเรยนรอะไรบาง (โดยใชขอมลจากตอนท 1) 7. ครสนทนาและซกถามนกเรยนเพอทาความเขาใจถงแนวทางการวดและประเมนผลการเรยนรรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 (โดยใชขอมลจากตอนท 1) รวมทงเกณฑตดสนผลการเรยนร ในประเดนตาง ๆ เชน 1) รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 มเวลาเรยนเทาไร 2) รายวชานจะสอบและเกบคะแนนอยางไร และเทาไร 3) รายวชานจะตดสนผลการเรยนอยางไร 8 . ครแนะนาสอการเรยนรและแหลงการเรยน รทจะใชประกอบการเรยนรรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 โดยใชขอมลจากหนาบรรณานกรมในหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธ-ศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด นอกจากนครควรแนะนาแหลงสบคนความรขอมลเพมเตมเกยวกบเรองตาง ๆ ทไดระบไวในแตละหนวยการเรยนรในหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน


43

พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด เพอทาความเขาใจถงแหลงสบคนความรแตละอยาง 9. ครสนทนากบนกเรยนและรวมกนทาขอตกลงในการเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ในประเดนตาง ๆ ดงน 1) เวลาเรยน ตองเขาเรยนไมนอยกวารอยละ 80 ของเวลาเรยนในรายวชาน หรอไมขาดเรยนเกน 3 ครง กรณปวยตองสงใบลาโดยผปกครองลงชอรบรองการลา 2) ควรเขาหองเรยนตรงเวลาและรกษามารยาทในการเรยน 3) เมอเรมเรยนแตละหนวยการเรยนรจะมการทดสอบกอนเรยน และหลงจากเรยนจบแตละหนวยการเรยนรแลวจะมการทดสอบหลงเรยน 4) ในชวโมงทมการฝกปฏบตงาน ควรเตรยมวสด อปกรณ และเครองมอใหพรอม โดยจดหาไวลวงหนา 5) รบผดชอบการเรยน การสรางชนงาน และการสงงานตามเวลาทกาหนด 6) รกษาความสะอาดบรเวณทปฏบตกจกรรม วสด อปกรณ และเครองมอทใชทางานทกครง ขนท 3 ฝกฝนผเรยน 10. ครใหนกเรยนรวมกนอภปรายแสดงความคดเหนเกยวกบแหลงการเรยนรและแหลงสบคนความรอน ๆ ทจะนามาใชในการจดการเรยนรรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 จากนนครและนกเรยนรวมกนสรปและบนทกผล ขนท 4 นาไปใช 11. ครใหนกเรยนพจารณาวา จากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรมมเรองอะไรบางทยงไมเขาใจหรอมขอสงสย ถามครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ 12. นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดมการแกไขอยางไรบาง 13. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการเรยนหวขอนและการปฏบตกจกรรม 14. ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน 1) รายวชานมเกณฑตดสนผลการเรยนรอยางไร 2) ขอตกลงในการเรยนมอะไรบาง 15. ครใหนกเรยนนาประโยชนจากการเรยนรเรอง ปฐมนเทศและขอตกลงในการเรยนรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ไปประพฤตปฏบตใหถกตองเหมาะสมและสอดคลองกบการจดการเรยนร ขนท 5 สรป 16. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง ปฐมนเทศและขอตกลงในการเรยนรายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 โดยใหนกเรยนบนทกขอสรปลงในแบบบนทกความร หรอสรปเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศนลงในสมด พรอมทงตกแตงใหสวยงาม


44

17. ครใหนกเรยนอานเนอหาเรอง ความรทวไปเกยวกบศาสนา เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป 10. สอการเรยนรและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด

2. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 3. คมอการสอน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด

4. สอการเรยนร PowerPoint รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด

11. บนทกหลงการจดการเรยนร

1. ความสาเรจในการจดการเรยนร แนวทางการพฒนา 2. ปญหา/อปสรรคในการจดการเรยนร แนวทางแกไข 3. สงทไมไดปฏบตตามแผน เหตผล 4. การปรบปรงแผนการจดการเรยนร ลงชอ ผสอน / /


45

หนวยการเรยนรท 1 พระพทธ เวลา 9 ชวโมง

ผงมโนทศนเปาหมายการเรยนรและขอบขายภาระงาน/ชนงาน

พระพทธ

ความร1. ความสาคญของพระพทธศาสนา 2. พทธประวต 3. ชาดก

คณธรรม จรยธรรม และคานยม

1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. ซอสตยสจรต 4. มงมนในการทางาน 5. มความรบผดชอบ

ภาระงาน/ชนงาน1. การทาแบบทดสอบ 2. การการอภปรายเกยวกบความสาคญของพระพทธศาสนาในฐานะทเปนศาสตร แหงการศกษาเนนความสมพนธของเหตปจจยและวธการแกปญหา ฝกคนไมให ประมาท มงประโยชนและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก และพระพทธ- ศาสนากบเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน 3. การสบคนขอมล วเคราะห และนาเสนอพทธประวตดานการบรหารและการธารง รกษาพระพทธศาสนาของพระพทธเจา และในฐานะทเปนมนษยผฝกตนไดอยาง สงสด 4. การวเคราะหขอคดหรอคณธรรมจากมหาชนกชาดก 5. การนาเสนอผลงาน

ทกษะ/กระบวนการ 1. การสอสาร 2. การใชเทคโนโลย 3. การคด 4. การแกปญหา 5. กระบวนการกลม


46

ผงการออกแบบการจดการเรยนร หนวยการเรยนรท 1 พระพทธ

ขนท 1 ผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยน

ตวชวดชวงชน 1. วเคราะหพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยทฝกตนไดอยางสงสดในการตรสร การกอตง วธการสอน และการเผยแผพระพทธศาสนา หรอวเคราะหประวตศาสดาทตนนบถอตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/2) 2. วเคราะหพทธประวตในดานการบรหารและการธารงรกษาศาสนา หรอวเคราะหศาสดาทตนนบถอ ตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/3) 3. วเคราะหพระพทธศาสนาวาเปนศาสตรแหงการศกษา ซงเนนความสมพนธของเหตปจจยกบวธการ

แกปญหาหรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/9) 4. วเคราะหพระพทธศาสนาในการฝกตนไมใหประมาท มงประโยชนและสนตภาพบคคล สงคม และโลก หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/10) 5. วเคราะหพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาประเทศแบบยงยน หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/11) 6. วเคราะหขอคดและแบบอยางการดาเนนชวตจากประวตสาวก ชาดก เรองเลา และศาสนกชนตวอยาง ตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/14) ความเขาใจทคงทนของนกเรยน นกเรยนจะเขาใจวา... 1. พระพทธศาสนาไมเพยงแตมความสาคญตอ ชาวพทธดานจตใจเทานน แตยงมความสาคญ ในฐานะทเปนศาสตรแหงการศกษา เนนความ สมพนธของเหตปจจยและวธการแกปญหา ฝกคนไมใหประมาท มงประโยชนและสนตภาพ แกบคคล สงคม และโลก นอกจากนยงม ความสาคญตอการดาเนนชวตตามแนวปรชญา เศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน อกดวย 2. การศกษา สรป และวเคราะหพทธประวตดาน การบรหารและการธารงรกษาพระพทธศาสนา เปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสด ทาใหรและ เขาใจประวตของพระพทธเจา ศาสดาของ พระพทธศาสนา และไดแบบอยางการดาเนน ชวตในทางทถกตอง

คาถามสาคญททาใหเกดความเขาใจทคงทน 1. พระพทธศาสนามความสาคญอยางไรบาง 2. เราไดอะไรบางจากการศกษาพทธประวตในดาน การบรหารและการธารงรกษาพระพทธศาสนา และดานการเปนมนษยทฝกตนไดอยางสงสด 3. การศกษาชาดกมประโยชนอยางไร


47

3. การศกษามหาชนกชาดกทาใหไดขอคดหรอ คณธรรมเกยวกบความเพยรพยายามทสามารถ นาไปประยกตใชและเปนแบบอยางในการ ดาเนนชวตได ความรของนกเรยนทนาไปสความเขาใจทคงทน

นกเรยนจะรวา... 1. คาสาคญ ไดแก คณธรรม ศลธรรม จรยธรรม นวรณ 5 ปฏจจสมปบาท อรยสจ 4 มชฌมาปฏปทา ดบขนธปรนพพาน นพพาน อบาสก อบาสกา สจรต ฌาน พระอรหนตสาวก ภททวคคย พทธกาล พทธบรษท 4 พระวนย สงเวชนยสถาน พระโพธสตว 2. พระพทธศาสนาเปนศาสนาแหงการศกษา โดย หลกการศกษาตามแนวทางพระพทธศาสนา ม 3 ขนตอน เรยกวา ไตรสกขา ไดแก สลสกขา จตตสกขา และปญญาสกขา 3. พระพทธศาสนาเนนความสมพนธของเหตปจจย และวธการแกปญหา หลกคาสอนทเนนเรอง ดงกลาว ไดแก ปฏจจสมปบาทและอรยสจ 4 4. พระพทธศาสนาสอนใหฝกตนไมใหประมาท โดยสอนใหเรามสตไมประมาททงในระดบ พนฐานและระดบสง ผทไมประมาทยอม ไมตาย สวนผทประมาทเหมอนคนทตายแลว 5. พระพทธศาสนามงประโยชนและสนตภาพแก บคคล สงคม และโลก หลกคาสอนทสอนใน เรองน ไดแก ทฏฐธมมกตถะ 4 สมปรายกตถะ 4 สงคหวตถ 4 พรหมวหาร 4 6. พระพทธศาสนามงสอนใหเรารจกดาเนนชวต แบบเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน โดยสอนใหเรามหลกโภคอาทยะ 5 ในการใช จายทรพย ขยนหมนเพยร ประกอบอาชพสจรต และใชทรพยากรอยางประหยด 7. พทธประวต คอ ประวตของพระพทธเจา ศาสดา ของพระพทธศาสนา การศกษา สรป และวเคราะห

ทกษะ/ความสามารถของนกเรยนทจะนาไปสความเขาใจทคงทน นกเรยนจะสามารถ... 1. อภปรายความสาคญของพระพทธศาสนาในฐานะ ทเปนศาสตรแหงการศกษา เนนความสมพนธ ของเหตปจจยและวธการแกปญหา ฝกคนไมให ประมาท มงประโยชนและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก และพระพทธศาสนากบเศรษฐกจ พอเพยงและการพฒนาแบบยงยน 2. สบคนและวเคราะหพทธประวตดานการบรหาร และการธารงรกษาพระพทธศาสนาของพระพทธเจา และดานการเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสด 3. เลาเรองและวเคราะหขอคดจากมหาชนกชาดก แลวนาไปประพฤตปฏบตในชวตประจาวน


48

พทธประวตดานการบรหารและการธารงรกษา พระพทธศาสนาของพระพทธเจา และในฐานะเปน มนษยผฝกตนไดอยางสงสด ทาใหเรามความร ความเขาใจเรองราวของพระพทธเจา และยด เปนแบบอยางในการดาเนนชวตในทางทถกตอง 8. ชาดก คอ เรองราวในอดตของพระพทธเจา กอนทจะประสตและตรสรเปนพระพทธเจา ในชาตสดทาย มหาชนกชาดกใหขอคด เกยวกบความเพยรพยายาม เราควรนาขอคดท ไดจากการศกษาชาดกมาประพฤตปฏบตในชวต ประจาวนในทางทถกตอง ขนท 2 ภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผลการเรยนร

ตามทกาหนดไวอยางแทจรง 1. ภาระงานทนกเรยนตองปฏบต 1.1 อภปรายเกยวกบความสาคญของพระพทธศาสนาในฐานะทเปนศาสตรแหงการศกษาเนนความสมพนธ ของเหตปจจยและวธการแกปญหา ฝกคนไมใหประมาท มงประโยชนและสนตภาพ บคคล สงคม และโลก และพระพทธศาสนากบการดาเนนชวตตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และการพฒนา แบบยงยน 1.2 สบคนขอมล วเคราะห และนาเสนอพทธประวตดานการบรหารและการธารงรกษาพระพทธศาสนา ของพระพทธเจา และในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสด 1.3 วเคราะหขอคดหรอคณธรรมจากมหาชนกชาดก 2. วธการและเครองมอประเมนผลการเรยนร

2.1 วธการประเมนผลการเรยนร

1) การทดสอบ

2) การประเมนผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม 3) การประเมนดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม

4) การประเมนดานทกษะ/กระบวนการ

2.2 เครองมอประเมนผลการเรยนร

1) แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

2) แบบประเมนผลงาน/กจกรรม

เปนรายบคคลหรอเปนกลม

3) แบบประเมนดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม

4) แบบประเมนดานทกษะ/กระบวนการ

3. สงทมงประเมน 3.1 ความเขาใจ 6 ดาน ไดแก การอธบาย ชแจง การแปลความและตความ การประยกต ดดแปลง และนาไปใช การมมมมองทหลากหลาย การใหความสาคญและใสใจในความรสกของผอน และการรจกตนเอง 3.2 สมรรถนะสาคญ ไดแก ความสามารถในการสอสาร ความสามารถในการคด ความสามารถใน


49

การแกปญหา ความสามารถในการใชทกษะชวต และความสามารถในการใชเทคโนโลย 3.3 คณลกษณะอนพงประสงค ไดแก รกชาต ศาสน กษตรย ซอสตยสจรต มวนย ใฝเรยนร อยอยาง พอเพยง มงมนในการทางาน รกความเปนไทย และมจตสาธารณะ ขนท 3 แผนการจดการเรยนร

แผนการจดการเรยนรท 1 ความสาคญของพระพทธศาสนา เวลา 5 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 2 พทธประวต เวลา 2 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 3 ชาดก เวลา 2 ชวโมง


แผนการจดการเรยนรท 1 ความสาคญของพระพทธศาสนา

1. สาระสาคญ พระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา โดยหลกการศกษาตามแนวทางพระพทธศาสนาม 3 ขนตอน เรยกวา ไตรสกขา ไดแก สลสกขา จตตสกขา และปญญาสกขา พระพทธศาสนาเนนความสมพนธของเหตปจจยและวธการแกปญหา หลกคาสอนทเนนในเรองดงกลาว ไดแก ปฏจจสมปบาทและอรยสจ 4 พระพทธศาสนาฝกคนไมใหประมาท โดยสอนใหเรามสตไมประมาททงในระดบพนฐานและระดบสง ผทไมประมาทยอมไมตาย สวนผทประมาทเหมอนคนทตายแลว พระพทธศาสนามงประโยชนและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก หลกคาสอนทสอนในเรองน ไดแก ทฏฐธมมกตถะ 4 สมปรายกกตถะ 4 สงคหวตถ 4 พรหมวหาร 4 พระพทธศาสนามงสอนใหเรารจกดาเนนชวตแบบเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน โดยสอนใหเรามหลกโภคอาทยะ 5 ในการใชจายทรพย ขยนหมนเพยร ประกอบอาชพสจรต ใชทรพยากรอยางประหยด

2. ตวชวดชวงชน 1. วเคราะหพระพทธศาสนาวาเปนศาสตรแหงการศกษาซงเนนความสมพนธของเหตปจจยกบ

วธการแกปญหาหรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/9) 2. วเคราะหพระพทธศาสนาในการฝกตนไมใหประมาท มงประโยชนและสนตภาพบคคล สงคม

และโลก หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/10) 3. วเคราะหพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาประเทศแบบยงยน

หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/11)

3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความสาคญของพระพทธศาสนาในฐานะตาง ๆ ไดถกตอง (K) 2. เหนความสาคญของของพระพทธศาสนาในฐานะตาง ๆ (A) 3. สบคนขอมล เผยแผความร และปฏบตตนไดถกตองเหมาะสมตอความสาคญของพระพทธศาสนา

ในฐานะตาง ๆ (P)


สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม พระพทธศาสนา 3 หนวยการเรยนรท 1 พระพทธ ชนมธยมศกษาปท 4–6


5. การวดและประเมนผลการเรยนร

ดานความร (K) ดานคณธรรม จรยธรรม

และคานยม (A)

ดานทกษะ/กระบวนการ (P)

1. ทดสอบกอนเรยน 2. ซกถามความรเรอง ความ สาคญของพระพทธศาสนา

3. ตรวจผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม

ประเมนพฤตกรรม ในการทางานเปนรายบคคล ในดานความซอสตยสจรต ความมวนย ความใฝเรยนร ความมเหตผล มความ รบผดชอบ ฯลฯ

ประเมนพฤตกรรม ในการทางานเปนรายบคคล หรอเปนกลมในดานการสอสาร การคด การแกปญหา ฯลฯ

5. สาระการเรยนร ความสาคญของพระพทธศาสนา 1. พระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา

2. พระพทธศาสนาเนนความสมพนธของเหตปจจยและวธการแกปญหา 3. พระพทธศาสนาฝกคนไมใหประมาท 4. พระพทธศาสนามงประโยชนและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก 5. พระพทธศาสนากบเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน

6. แนวทางบรณาการ ภาษาไทย ฟง พด อาน และเขยนขอมลเกยวกบความสาคญของพระพทธศาสนา ในฐานะตาง ๆ การงานอาชพฯ ออกแบบแผนพบเพอเผยแพรความรเกยวกบความสาคญของ พระพทธศาสนาในฐานะตาง ๆ ภาษาตางประเทศ คนหา ฝกฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาองกฤษเกยวกบ ความสาคญของพระพทธศาสนาในฐานะตาง ๆ

7. กระบวนการจดการเรยนร ขนท 1 นาเขาสบทเรยน ชวโมงท 2

1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดความศรทธาเลอมใสในพระรตนตรยทเหมาะสม เชน นานกเรยนไปเรยนทหองประชม หองจรยธรรม สนามหญาใตรมไม ทวด กอนเรยนใหนกเรยนสวดมนตไหวพระ นงสมาธ 3–5 นาท และแผเมตตา

2. ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยน 3. ครแจงตวชวดชวงชนและจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ


4. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม จากน นทบทวนความรหรอประสบการณเดมของนกเรยนเกยวกบความสาคญของพระพทธศาสนา เชน 1) พระพทธศาสนามความสาคญตอชาวพทธอยางไร 2) นอกจากชาวพทธแลวพระพทธศาสนายงมความสาคญตอใครอกบางและสาคญอยางไร ใหนกเรยนชวยกนตอบและแสดงความคดเหน จากนนครสรปใหนกเรยนฟงในเรองดงกลาว ขนท 2 กจกรรมการเรยนร

5. ครสนทนากบนกเรยนในภาพรวมเกยวกบความสาคญของพระพทธศาสนาในฐานะทเปนศาสตรแหงการศกษา ซงเนนความสมพนธของเหตปจจยและวธการแกปญหา การฝกคนไมใหประมาท การมงประโยชนและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก และพระพทธศาสนากบเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน

6. ครจดการเรยนรเรอง ความสาคญของพระพทธศาสนา โดยใชวธการสอนแบบอภปรายกลมยอย (Small Group Discussion)

7. ครแบงนกเรยนออกเปน 5 กลม โดยใชวธนบหมายเลข 1–5 ผทนบหมายเลข 1 อยกลมท 1 หมายเลข 2 อยกลมท 2 หมายเลข 3 อยกลมท 3 หมายเลข 4 อยกลมท 4 หมายเลข 5 อยกลมท 5 หรออาจใชวธการอานทเหมาะสม ใหแตละกลมเลอกประธาน เลขานการกลม และผอภปราย จากนนครชแจงบทบาทหนาทของสมาชกในกลม พรอมทงแจงหวขออภปรายใหแตละกลมทราบดงน

กลมท 1 อภปรายในหวขอพระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา

กลมท 2 อภปรายในหวขอพระพทธศาสนาเนนความสมพนธของเหตปจจยและวธการแกปญหา

กลมท 3 อภปรายในหวขอพระพทธศาสนาฝกคนไมใหประมาท กลมท 4 อภปรายในหวขอพระพทธศาสนามงประโยชนและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก

กลมท 5 อภปรายในหวขอพระพทธศาสนากบเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน

8. ครแนะนาสอการเรยนรและแหลงการเรยนรเพอใหนกเรยนใชเปนแหลงคนควาขอมลหรอรายละเอยดของหวขออภปราย

9. ครใหนกเรยนแตละกลมไปศกษาคนควาขอมลหรอรายละเอยดของหวขอการอภปรายทกลมไดรบมอบหมาย นาขอมลหรอรายละเอยดทไดมาอภปรายรวมกนในกลม สรป บนทกผล และเตรยมนาเสนอผลการอภปรายหนาชนเรยน

10. กอนการนาเสนอผลการอภปราย ครทบทวนประเดนหรอหวขอการอภปราย วตถประสงคและรปแบบของการอภปราย พรอมท งชแจงกฎกตกาหรอหลกเกณฑการอภปราย เชน เวลาทใชในการอภปราย (กลมละ 20 นาท) บทบาทหนาทของสมาชกในกลม

11. ครใหนกเรยนกลมท 1 นาเสนอผลการอภปราย 12. หลงจากกลมท 1 นาเสนอผลผลการอภปรายแลว เปดโอกาสใหนกเรยนกลมอน ๆ ไดซกถาม

ขอสงสย โดยผอภปรายเปนผตอบ จากนนครสรปสาระสาคญของเรองทอภปราย ใหนกเรยนบนทกขอสรปลงในสมดหรอแบบบนทกความร


13. ครมอบหมายใหนกเรยนสรปสาระสาคญเรอง พระพทธศาสนาเนนความสมพนธของเหตปจจยและวธการแกปญหา เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป

ชวโมงท 3 14. ครตรวจผลงานของนกเรยน โดยสมเลอกนกเรยนเจาของผลงานใหออกมานาเสนอเรองทไดรบ

มอบหมายใหไปสรปมาใหเพอน ๆ ฟง โดยครคอยแนะนาและเสรมความร 15. ครทบทวนความรเรองทไดเรยนมาในชวโมงทแลว จากน นมอบหมายใหนกเรยนกลมท 2

นาเสนอผลการอภปราย 16. กอนการนาเสนอผลการอภปราย ครทบทวนประเดนหรอหวขอการอภปราย วตถประสงคและ

รปแบบของการอภปราย พรอมท งชแจงกฎกตกาหรอหลกเกณฑการอภปราย เชน เวลาทใชในการอภปราย (กลมละ 20 นาท) บทบาทหนาทของสมาชกในกลม

17. หลงจากกลมท 2 นาเสนอผลผลการอภปรายแลว เปดโอกาสใหนกเรยนกลมอน ๆ ไดซกถามขอสงสย โดยผอภปรายเปนผตอบ จากนนครสรปสาระสาคญของเรองทอภปราย ใหนกเรยนบนทกขอสรปลงในสมดหรอแบบบนทกความร

18. ครมอบหมายใหนกเรยนอานและสบคนขอมลเพมเตมเรอง พระพทธศาสนาฝกคนไมใหประมาท จากนนรวบรวมขอมลดวยวธการตาง ๆ เชน จดบนทก ทาเปนแผนพบ เขยนแผนทความคด เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป


มอบหมายใหไปอานและสบคนขอมลมาใหเพอน ๆ ฟง โดยครคอยแนะนาและเสรมความร 20. ครทบทวนความรเรองทไดเรยนมาในชวโมงทแลว จากน นมอบหมายใหนกเรยนกลมท 3




23. ครมอบหมายใหนกเรยนอานเนอหาเรอง พระพทธศาสนามงประโยชนและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก แลวสรปสาระสาคญเปนผงมโนทศน เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป


มอบหมายใหไปอานและสรปมาใหเพอน ๆ ฟง โดยครคอยแนะนาและเสรมความร 25. ครทบทวนความรเรองทไดเรยนมาในชวโมงทแลว จากน นมอบหมายใหนกเรยนกลมท 4

นาเสนอผลการอภปราย


26. กอนการนาเสนอผลการอภปราย ครทบทวนประเดนหรอหวขอการอภปราย วตถประสงคและรปแบบของการอภปราย พรอมท งชแจงกฎกตกาหรอหลกเกณฑการอภปราย เชน เวลาทใชในการอภปราย (กลมละ 20 นาท) บทบาทหนาทของสมาชกในกลม


28. ครมอบหมายใหนกเรยนอานและสบคนขอมลเพมเตมเรอง พระพทธศาสนากบเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาทย งยน แลวจดทาเปนแผนพบ เพอสรปสาระสาคญ เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป


มอบหมายใหไปอานและสบคนมาใหเพอน ๆ ฟง โดยครคอยแนะนาและเสรมความร 30. ครทบทวนความรเรองทไดเรยนมาในชวโมงทแลว จากน นมอบหมายใหนกเรยนกลมท 5



32. หลงจากกลมท 5 นาเสนอผลผลการอภปรายแลว เปดโอกาสใหนกเรยนกลมอน ๆ ไดซกถามขอสงสย โดยผอภปรายเปนผตอบ

33. ครใหนกเรยนสบคนขอมลวา ประเทศสมาชกอาเซยนประเทศใดบางทนบถอพระพทธศาสนาเปนศาสนาประจาชาตเชนเดยวกบไทย และประเทศนนไดนาหลกคาสอนของพระพทธศาสนามาเปนหลกในการพฒนาคนหรอไม อยางไร บนทกผล แลวผลดกนนาเสนอหนาชนเรยน

34. ครใหความรแกนกเรยนวา ประชาชนในกลมประเทศสมาชกอาเซยนนบถอศาสนาหลากหลาย ในประเทศหนง ๆ กจะมผคนหลายศาสนาอยรวมกน ทงพระพทธศาสนา ครสตศาสนา และศาสนาอสลาม ศาสนาประจาชาตของแตละประเทศจะกาหนดขนโดยยดจากจานวนผนบถอทมมากทสดในประเทศนน ๆ จะมกเพยงเวยดนามและสงคโปรเทานนทไมถอวามศาสนาใดเปนศาสนาประจาชาต ซงไดแก

1) ประเทศทมพระพทธศาสนาเปนศาสนาประจาชาต ไดแก กมพชา ลาว เมยนมา และไทย 2) ประเทศทมศาสนาอสลามเปนศาสนาประจาชาต ไดแก บรไนดารสซาลาม อนโดนเซย และ

มาเลเซย 3) ประเทศทมครสตศาสนาเปนศาสนาประจาชาต ไดแก ฟลปปนส

35. ครอธบายเพมเตมหรอเสรมความรวา ประวตศาสตรชาตไทยมความเกยวเนองผกพนกบพระพทธศาสนามาโดยตลอด คนไทยไดนาหลกธรรมคาสงสอนในพระพทธศาสนามาประพฤตปฏบตในชวตประจาวนทมงเนนความสมพนธของเหตปจจยและวธการแกปญหา ในดานตาง ๆ


36. ในขณะปฏบตกจกรรมของนกเรยน ใหครสงเกตพฤตกรรมในการทางานและการนาเสนอผลงานของนกเรยนตามแบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลหรอเปนกลม

ขนท 3 ฝกฝนผเรยน 37. ครใหนกเรยนทากจกรรมทเกยวกบความสาคญของพระพทธศาสนาในเรอง พระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา พระพทธศาสนาเนนความสมพนธของเหตปจจยและวธการแกปญหา พระพทธศาสนาฝกคนไมใหประมาท พระพทธศาสนามงประโยชนและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก พระพทธศาสนากบเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน แลวชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง

38. ครใหนกเรยนศกษาคนควาเพมเตมเกยวกบความสาคญของพระพทธศาสนาในฐานะตาง ๆ จากสอหรอแหลงการเรยนรตาง ๆ เชน หองสมด อนเทอรเนต แลวนามาสนทนาแลกเปลยนความรกนใน ชนเรยน

39. ครใหนกเรยนคนหาคาศพทภาษาองกฤษเกยวกบความสาคญของพระพทธศาสนาในฐานะตาง ๆ แลวนามาฝกฟง พด อาน และเขยน

40. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในประเดนทวา ถาตองการใหคนอนยกยองสรรเสรญเราวา เปนคนด มน าใจ มความเออเฟอเผอแผตอผอน เราควรปฏบตตนตามหลกธรรมขอใด และปฏบตอยางไร

ขนท 4 นาไปใช 41. ครใหนกเรยนออกแบบแผนพบเพอเผยแพรความรเกยวกบความสาคญของพระพทธศาสนาใน

ฐานะทเปนศาสตรแหงการศกษา เนนความสมพนธของเหตปจจยและวธการแกปญหา ฝกคนไมใหประมาท มงประโยชนและสนตภาพบคคล สงคม และโลก และพระพทธศาสนากบการดาเนนชวตตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยนใหกบผทสนใจ

42. ครแนะนาใหนกเรยนนาความรทไดจากการเรยนรเรอง ความสาคญของพระพทธศาสนา ไปประยกตใชในชวตประจาวน

ขนท 5 สรป 43. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง ความสาคญของพระพทธศาสนา โดยใหนกเรยนสรป

ลงในแบบบนทกความร หรออาจสรปเปนแบบความเรยง แผนทความคด หรอผงมโนทศนกได 44. ครมอบหมายใหนกเรยนอานเนอหาเกยวกบพทธประวตเรอง สรปและวเคราะหพทธ

ประวต แลวสรปสาระสาคญเปนไทมไลน (timeline) เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป

8. กจกรรมเสนอแนะ 1. ครนมนตพระสงฆหรอเชญผทรงคณวฒมาใหความรแกนกเรยนเกยวกบความสาคญของ

พระพทธศาสนาในฐานะทเปนศาสตรแหงการศกษา เนนความสมพนธของเหตปจจยและวธการแกปญหา


ฝกคนไมใหประมาท มงประโยชนและสนตภาพบคคล สงคม และโลก และพระพทธศาสนากบเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาแบบยงยน แลวเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามปญหาหรอขอสรปตาง ๆ

2. ครใหนกเรยนศกษาคนควาความรเกยวกบความสาคญของพระพทธศาสนาเพมเตมจากแหลงการเรยนรตาง ๆ เชน เอกสาร ใบความร หองสมด อนเทอรเนต แลวนาความรทไดมารวมกนจดปายนเทศหนาชนเรยน

9. สอ/แหลงการเรยนร 1. แบบทดสอบกอนเรยน 2. แบบบนทกความร 3. แบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 4. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 5. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 6. คมอการสอน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด

7. สอการเรยนร PowerPoint รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 10. บนทกหลงการจดการเรยนร



แผนการจดการเรยนรท 2 พทธประวต

1. สาระสาคญ พทธประวต คอ ประวตของพระพทธเจา ศาสดาของพระพทธศาสนา การศกษา สรป และวเคราะหพทธประวตดานการบรหารและการธารงรกษาพระพทธศาสนาของพระพทธเจา และในฐานะเปนมนษย ผฝกตนไดอยางสงสด ทาใหผเรามความรความเขาใจเรองราวของพระพทธเจา และยดเปนแบบอยางในการดาเนนชวตในทางทถกตอง

2. ตวชวดชวงชน 1. วเคราะหพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยทฝกตนไดอยางสงสดในการตรสร การกอตง วธการสอน

และการเผยแผพระพทธศาสนา หรอวเคราะหประวตศาสดาทตนนบถอตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/2) 2. วเคราะหพทธประวตในดานการบรหารและการธารงรกษาศาสนา หรอวเคราะหศาสดาทตนนบถอ

ตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/3)

3. จดประสงคการเรยนร 1. สรปและวเคราะหพทธประวตไดถกตอง (K)

2. เลาพทธประวตดานการบรหารและการธารงรกษาพระพทธศาสนาของพระพทธเจา และพระพทธเจา ในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสดไดอยางถกตอง (K)

3. มความสนใจอยากศกษาพทธประวต (A) 4. สบคนขอมลเกยวกบพทธประวตและนาไปเผยแพรไดอยางถกตอง (P)





1. ซกถามความรเรอง พทธประวต 2. ตรวจผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม

ประเมนพฤตกรรม ในการทางานเปนรายบคคล ในดานความซอสตยสจรต ความมวนย ความใฝเรยนร ความมเหตผล มความ





รบผดชอบ ฯลฯ 5. สาระการเรยนร

พทธประวต

1. สรปและวเคราะหพทธประวต

2. พทธประวตดานการบรหารและการธารงรกษาพระพทธศาสนาของพระพทธเจา 3. พระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสด

6. แนวทางบรณาการ ภาษาไทย ฟง พด อาน และเขยนขอมลเกยวกบพทธประวต

การงานอาชพฯ ออกแบบแผนพบเพอเผยแพรความรเกยวกบพทธประวต

ภาษาตางประเทศ คนหา ฝกฟง พด อาน และเขยนเกยวกบคาศพทภาษาองกฤษท เกยวกบพทธประวต


1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดความศรทธาเลอมใสในพระรตนตรยทเหมาะสม เชน จดทนงเรยนแบบรปตว U นานกเรยนศกษานอกหองเรยน เชน หองประชม หองจรยธรรม สนามหญาใตรมไม ทวด กอนเรยนใหนกเรยนสวดมนตไหวพระ นงสมาธ และแผเมตตา

2. ครแจงตวชวดชวงชนและจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ

3. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรปสาระสาคญมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม จากนนใหนกเรยนจบคทาใบงาน เรอง สรปพทธ-ประวต โดยใหเวลา 10 นาท

4. เมอหมดเวลาทกาหนด ใหนกเรยนแลกเปลยนใบงานกบคอนเพอตรวจคาตอบ โดยครและนกเรยนชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง

5. ครกลาวชมเชยนกเรยนคททาใบงานไดคะแนนสงสด จากนนเชอมโยงไปสเนอหาทจะเรยน

ขนท 2 กจกรรมการเรยนร 6. ครซกถามนกเรยนเกยวกบพทธประวตในประเดนตอไปน

1) พทธประวตคออะไร

2) เราไดอะไรจากการศกษาพทธประวตบาง


7. ครจดการเรยนรเรอง พทธประวตดานการบรหารและการธารงรกษาพระพทธศาสนาของพระพทธ-เจา และพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสด โดยใชวธการสอนแบบบรรยาย (Lecture Method) ตามขนตอนดงน 1) ครบอกขอบขายของเนอหาสาระทจะบรรยายใหนกเรยนทราบ 2) ครอธบายหรอบรรยายเนอหาสาระไปตามลาดบ เมอบรรยายถงเรองขนตอนการบญญต พระวนยสาหรบพระภกษสงฆ ครจดใหมการอภปรายกลมยอย โดยใหผเรยนแบงออกเปนกลม กลมละ 4–6 คน อภปรายในประเดนวา การบญญตพระวนยของพระพทธเจากบการตรากฎหมายขนใชของบานเมองแตกตางกนหรอไม 3) ครใหนกเรยนนงแยกเปนกลม อภปรายในประเดนดงกลาวภายในเวลา 10 นาท 4) ใหแตละกลมบนทกผลการอภปราย และสงตวแทนนาเสนอผลการอภปรายหนาชนเรยน กลมละ 3–5 นาท 5) เมอนาเสนอครบทกกลมแลว ครสรปผลการอภปราย พรอมกลาวชนชมนกเรยนแตละกลม และบรรยายตอเกยวกบเรอง การมอบอธปไตยหรอความเปนใหญใหแกสงฆ ซงแสดงใหเหนถงลกษณะความเปนประชาธปไตยของพระพทธศาสนา 6) ครสนทนาซกถามนกเรยนวา ลกษณะความเปนประชาธปไตยในพระพทธศาสนานอกจากการบญญตพระวนยแลวยงมอะไรอกบาง ใหนกเรยนชวยกนตอบ โดยครกระตนนกเรยนใหคดหาคาตอบ โดยใชคาถามนาเพอใหไดคาตอบทสามารถโยงไปสเนอหาเรอง ระบบการบรหารการปกครองคณะสงฆในสมยพทธกาล 7) ครบรรยายใหความรเรอง ระบบการบรหารการปกครองคณะสงฆสมยพทธกาล และใหความรเพมเตมเกยวกบการปกครองคณะสงฆในปจจบน 8. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเกยวกบพทธประวต โดยใหนกเรยนบนทกขอสรปลงในสมดหรอแบบบนทกความร ชวโมงท 8 9. ครทบทวนความรเรองทไดเรยนรมาในชวโมงทแลว จากน นบรรยายใหความรแกนกเรยนเกยวกบพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสดเรอง พระพทธเจาในฐานะเปนบคคลในประวตศาสตรและพระพทธเจาในฐานะเปนศาสดาเอกของโลก พรอมเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามปญหาไดอยางเตมท 10. ครใหนกเรยนรวมกนยกตวอยางสงทแสดงใหเหนวา พระพทธเจาในฐานะเปนบคคลในประวตศาสตรและพระพทธเจาในฐานะเปนศาสดาเอกของโลก 11. ครกลาวชมเชยนกเรยน แลวเสรมความรในสงทนกเรยนขาดหรอยงไมเขาใจ ขนท 3 ฝกฝนผเรยน 12. ครใหนกเรยนรวมกนศกษาคนควาประวตศาสดาของศาสนาอน ๆ ทนบถอกนในประเทศสมาชกอาเซยนในดานการบรหารและการธารงรกษาพระศาสนาของพระศาสดา สรปและบนทกขอมล แลวนามาเรยนรรวมกนในชนเรยน


60

13. ครใหนกเรยนทากจกรรมเกยวกบพทธประวตดานการบรหารและการธารงรกษาพระพทธศาสนาของพระพทธเจา และ พระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสด แลวชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง

14. ครใหนกเรยนคนควาขอมลเกยวกบพทธประวตเพมเตมจากแหลงการเรยนรตาง ๆ เชน หองสมด สอบถามพระสงฆหรอผร แลวบนทกสรปลงในแบบบนทกความร

15. ครมอบหมายใหนกเรยนเขยนเรยงความ เรอง พระพทธศาสนากบการพฒนาทย งยน ความยาว 1–2 หนากระดาษ A4 จากนนรวมกนคดเลอกผลงานเรยงความ 3 อนดบจดปายนเทศ

16. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในประเดนตอไปน 1) อปชฌายกบอปปชฌายาจารยมหนาทเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร

2) ถาตองการตดตอขอใชสถานทภายในวด เพอจดกจกรรมทเปนประโยชนตอชมชนหรอสงคม เราควรตดตอบคคลใดเปนอนดบแรก

3) กอนเสดจปรนพพานพระพทธเจาทรงมอบใหบคคลหรอสงใดเปนศาสดาแทนพระองค

17. ครใหนกเรยนคนหาคาศพทภาษาองกฤษเกยวกบพทธประวต จากนนใหนกเรยนฝกฟง พด อาน และเขยนคาศพทดงกลาวรวมกนในชนเรยน

ขนท 4 นาไปใช 18. ครแนะนาใหนกเรยนนาขอคด คณธรรม และแบบอยางการดาเนนชวตทไดจากการเรยนเรอง

พทธประวต ไปปฏบตหรอประยกตใชในชวตประจาวน

ขนท 5 สรป 19. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง พทธประวต โดยใหนกเรยนบนทกขอสรปลงในแบบบนทกความร ซงอาจสรปเปนแบบความเรยง แผนทความคด หรอผงมโนทศนกได 20. ครมอบหมายใหนกเรยนอานเนอหาเกยวกบชาดกเรอง มหาชนกชาดก แลวสรปสน ๆ เกยวกบชาดกเรองน เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป

8. กจกรรมเสนอแนะ 1. ครใหนกเรยนรวบรวมภาพเกยวกบพทธประวตทตนสนใจหรอชนชอบ จากนนรวมกนคดเลอก

ภาพ แลวจดปายนเทศหนาชนเรยน

2. ครใหนกเรยนทาแผนพบเพอเผยแพรความรเกยวกบพทธประวต 3. ครใหนกเรยนรวมกนสบคนขอมล วเคราะห และนาเสนอพทธประวตดานการบรหารและการธารง

รกษาพระพทธศาสนาของพระพทธเจา และพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสด

9. สอ/แหลงการเรยนร 1. แบบบนทกความร 2. ใบงานเรอง พทธประวต

3. แบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม


61

4. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 5. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด

6. คมอการสอน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 7. สอการเรยนร PowerPoint รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด




62

แผนการจดการเรยนรท 3 ชาดก

1. สาระสาคญ ชาดก คอ เรองราวในอดตของพระพทธเจา กอนทจะประสตและตรสรเปนพระพทธเจาในชาตสดทาย

มหาชนกชาดกใหขอคดเกยวกบความเพยรพยายาม เราควรนาขอคดทไดจากการศกษาชาดกมาประพฤตปฏบตในชวตประจาวนในทางทถกตอง

2. ตวชวดชวงชน

วเคราะหขอคดและแบบอยางการดาเนนชวตจากประวตสาวก ชาดก เรองเลา และศาสนกชนตวอยางตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/14)

3. จดประสงคการเรยนร

1. อธบายเรองราวเกยวกบมหาชนกชาดกได (K)

2. เหนคณคาและความสาคญของมหาชนกชาดก (A) 3. วเคราะหขอคดและคณธรรมจากมหาชนกชาดก และนาขอคดและคณธรรมดงกลาวไปประยกตใช

ในชวตประจาวน (P)





1. ทดสอบหลงเรยน 2. ซกถามความรเรอง มหาชนกชาดก 3. ตรวจผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม

ประเมนพฤตกรรม ในการทางานเปนรายบคคล ในดานความซอสตยสจรต ความมวนย ความใฝเรยนร ความมเหตผล ฯลฯ


5. สาระการเรยนร ชาดก




63

– มหาชนกชาดก 6. แนวทางบรณาการ

ภาษาไทย ฟง พด อาน และเขยนขอมลเกยวกบมหาชนกชาดก ศลปะ จดปายนเทศเกยวกบมหาชนกชาดก

7. กระบวนการจดการเรยนร ขนท 1 นาเขาสบทเรยน ชวโมงท 9–10

1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดความศรทธาเลอมใสใน พระรตนตรยทเหมาะสม เชน นานกเรยนไปเรยนทหองประชม หองจรยธรรม สนามหญาใตรมไม ทวด กอนเรยนใหนกเรยนสวดมนตไหวพระ นงสมาธ และแผเมตตา

2. ครแจงตวชวดชวงชนและจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ 3. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรป

สาระสาคญมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม จากนนซกถามนกเรยนวาเคยฟงเกยวกบอดตชาตของพระพทธเจาบางหรอไม ใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนและเลาเรองทตนเคยไดฟงมา

4. ครสนทนากบนกเรยนเพอใหไดขอสรปวา พระพทธเจากวาจะตรสรเปนพระพทธเจา พระองคตองบาเพญเพยรหลายรอยชาต เราเรยกเรองราวการบาเพญเพยรของพระพทธเจาในชาตตาง ๆ วา ชาดก ชาดกมหลายเรอง เทาทปรากฏอยในพระไตรปฎกมมากกวา 500 เรอง สาหรบในชนนกาหนดใหศกษาเรอง มหาชนกชาดก

ขนท 2 กจกรรมการเรยนร 5. ครจดการเรยนรเรอง มหาชนกชาดก โดยใชวธการสอนแบบรวมมอ เทคนคเลาเรองรอบวง

(Round Robin) ตามขนตอนดงน 1) ครแบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 4 คน โดยสมาชกแตละคนมหมายเลขประจาตว เปน 1, 2, 3 และ 4 (ในกรณมสมาชกไมครบจานวนในการแบงกลม ใหแยกสมาชกเขากลมเพมเตม กลมละไมเกน 1 คน โดยใชหมายเลข 1, 2, 3 หรอ 4 หมายเลขใดหมายเลขหนงได) 2) ครแจงประเดนทจะศกษาใหแตละกลมทราบ ไดแก (1) พระพทธเจาตรสเลามหาชนกชาดก โดยทรงปรารภเรองใด (2) ตวละครทสาคญในมหาชนกชาดกมใครบาง และมความสาคญอยางไร (3) ตวละครใดบางมพฤตกรรมควรเอาเปนแบบอยางและไมควรเอาเปนแบบอยาง เพราะเหตใด (4) การศกษามหาชนกชาดกไดขอคดอะไรบางทสามารถนาไปประยกตใชในชวตประจาวนได


64

(5) ศาสนาอน ๆ ทประชาชนในกลมประเทศสมาชกอาเซยนสวนใหญนบถอ เชน ศาสนาอสลาม ครสตศาสนา มเรองราวเกยวกบอดตชาตกอนทจะมาเกดเปนศาสดาของศาสนานน ๆ หรอไม อยางไร 3) ครใหสมาชกภายในกลมจบคกนเลาเรองราวในมหาชนกชาดกโดยใชเวลาเทา ๆ กนตามลาดบขนตอนดงน ขนท 1 สมาชกหมายเลข 1 จบคกบหมายเลข 2 และหมายเลข 3 จบคกบหมายเลข 4 โดยหมายเลข 1 และ 3 เปนผเลา สวนหมายเลข 2 และ 4 เปนผฟง ขนท 2 เปลยนผเลาและผฟง โดยหมายเลข 2 และ 4 เปนผเลา สวนหมายเลข 1 และ 3 เปนผฟง ขนท 3 ใหแตละคนผลดกนเลาใหสมาชกภายในกลมฟง โดยเรมจากหมายเลข 1, 2, 3 และ 4 ตามลาดบ 4) ครซกถามนกเรยนตามประเดนทศกษา โดยสมหมายเลขประจาตวสมาชกในกลมใหเปนผตอบปญหา

5) ผสอนประเมนผลผเรยนแตละกลม และใหกาลงใจดวยการชมเชยผเรยนทตอบปญหาไดถกตอง

6. ในขณะปฏบตกจกรรมของนกเรยน ใหครสงเกตพฤตกรรมในการทางานและการนาเสนอผลงานของนกเรยนตามแบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม

ขนท 3 ฝกฝนผเรยน 7. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนวา การปฏบตตนในความเพยรของพระมหาชนกสอดคลองกบคณลกษณะปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง หรอไม อยางไร ถาเรานาความเพยรตามแนวทางของพระมหาชนกมาปฏบตตนจะมผลดตอตนเอง ผอน และสงคมอยางไร

8. ครใหนกเรยนทากจกรรมเกยวกบมหาชนกชาดก แลวชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง 9. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในประเดนทวา ถาในสงคมใดผนาหรอผปกครองขาด

ทศพธราชธรรมในการปกครองจะเกดผลดอยางไร ขนท 4 นาไปใช

10. ครแนะนาใหนกเรยนนาขอคดหรอคณธรรมทไดจากการเรยนรเรอง มหาชนกชาดก ไปปฏบตหรอประยกตใชในชวตประจาวน พรอมทงสงเกตและบนทกผลการปฏบต แลวนาผลการปฏบตมารายงานในชนเรยนเปนระยะ ๆ

11. นกเรยนนาขอคดหรอคณธรรมทไดจากการเรยนชาดกและจากการปฏบตตนไปแนะนาผอนใหเขาใจและปฏบตตามในทางทถกตอง

ขนท 5 สรป 12. ครและนกเรยนชวยกนสรปสาระสาคญและขอคดหรอคณธรรมทไดจากการศกษาเรอง มหา

ชนกชาดก โดยใหนกเรยนสรปลงในแบบบนทกความร

13. ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบการวดและประเมนผลการเรยนรประจาหนวยการเรยนรท 1


65

ในแบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด เพอประเมนผลการเรยนรดานความร ดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม และดานทกษะ /กระบวนการของนกเรยน

14. ครมอบหมายใหนกเรยนอานเนอหาในหนวยการเรยนรท 2 พระธรรม เรอง หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (พระรตนตรย) แลวสรปสาระสาคญเปนแผนทความคด เปนการบานเพอเตรยมจด การเรยนรในครงตอไป

8. กจกรรมเสนอแนะ 1. ครและนกเรยนรวมกนจดนทรรศการเกยวกบมหาชนกชาดก เพอเผยแพรความร ขอคด และ

คณธรรมจากมหาชนกชาดกใหคนอนไดรและนาไปปฏบต

2. ครใหนกเรยนเขยนคาขวญใหสอดคลองกบขอคด และคณธรรมจากมหาชนกชาดก คนละ 1 คาขวญ จากนนรวมกนคดเลอก 3 อนดบ แลวนามาจดปายนเทศหนาชนเรยน

9. สอ/แหลงการเรยนร

1. แบบทดสอบหลงเรยน 2. แบบบนทกความร 3. แบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 4. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 5. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 6. คมอการสอน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด





66

หนวยการเรยนรท 2 พระธรรม เวลา 9 ชวโมง


พระธรรม

ความร1. หลกธรรมทางพระพทธศาสนา 2. พทธศาสนสภาษต 3. พระไตรปฎก



ภาระงาน/ชนงาน1. การทาแบบทดสอบ 2. การอภปรายเรอง สงฆคณ 9

3. การวเคราะหคณคาของหลกธรรมทางพระพทธศาสนาในกรอบของ หลกอรยสจ 4 4. การวเคราะหขอคดหรอคตสอนใจจากพทธศาสนสภาษตทศกษา 5. การอภปรายคณคาและความสาคญของพระไตรปฎก 6. การนาเสนอผลงาน



67

ผงการออกแบบการจดการเรยนร หนวยการเรยนรท 2 พระธรรม

ขนท 1 ผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยนตวชวดชวงชน 1. วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกคาสอนของศาสนาทตนนบถอ (ส 1.1 ม. 4–6/13) 2. วเคราะหคณคาและความสาคญของการสงคายนาพระไตรปฎก หรอคมภรของศาสนาทตนนบถอ และการเผยแผ (ส 1.1 ม. 4–6/15) 3. เชอมนตอผลการทาความด ความชว และสามารถวเคราะหสถานการณทตองเผชญ และตดสนใจ เลอกดาเนนการหรอปฏบตตนไดอยางมเหตผลถกตองตามหลกธรรม จรยธรรม และกาหนด เปาหมาย บทบาทการดาเนนชวต เพอการอยรวมกนอยางสนตสขและอยรวมกนเปนชาตอยาง สมานฉนท (ส 1.1 ม. 4–6/16) ความเขาใจทคงทนของนกเรยน นกเรยนจะเขาใจวา... 1. การศกษาพระรตนตรยในเรองของความหมาย และคณคาของสงฆคณใหมความรความเขาใจ และนาไปเปนแบบอยางในการประพฤตปฏบต ตนมผลดตอตนเอง ครอบครว ชมชน และ สงคม 2. หลกธรรมในพระพทธศาสนามจานวนมาก แต ทงหมดสามารถศกษาไดในกรอบของอรยสจ 4 การศกษาหลกธรรมในพระพทธศาสนาม ประโยชนตอการดาเนนชวตประจาวน สามารถนาไปพฒนาตนเองเพอการอยรวมกน อยางสนตสขและอยรวมกนเปนชาตอยาง สมานฉนท 3. พทธศาสนสภาษตเปนสภาษตทางพระพทธ- ศาสนา การศกษาพทธศาสนสภาษตทาใหได ขอคดคตสอนใจทสามารถนาไปประยกตใชให เกดผลดตอการดาเนนชวตได 4. พระไตรปฎกเปนคมภรทสาคญของพระพทธ- ศาสนา การศกษาพระไตรปฎกจงมคณคาและ ประโยชนตอเรา

คาถามสาคญททาใหเกดความเขาใจทคงทน 1. การศกษาสงฆคณมผลดตอเรา ครอบครว ชมชน และสงคมอยางไร 2. การศกษาและนาหลกธรรมในพระพทธศาสนา มาประพฤตปฏบตมผลดตอตนเอง สงคม และ ประเทศชาตอยางไร 3. การศกษาพทธศาสนสภาษตมคณคาและ ความสาคญตอการดาเนนชวตอยางไร 4. การศกษาเรองพระไตรปฎกมประโยชน อยางไร


68

ความรของนกเรยนทนาไปสความเขาใจทคงทนนกเรยนจะรวา... 1. คาสาคญ ไดแก พระธรรมวนย กเลส กรรม วบาก พรหมจรรย อรยมรรค พระไตรปฎก พระสตร พระอภธรรม

2. สงฆะ หมายถง พระสงฆ ซงมคณความดท เรยกวา สงฆคณ 9 ประการ ไดแก เปนผปฏบต ด เปนผปฏบตตรง เปนผปฏบตถกทาง เปนผ ปฏบตสมควร เปนผควรแกการสกการบชา เปนผควรแกการตอนรบ เปนผควรรบของท เขานามาทาบญ เปนผควรแกการกราบไหว เปนเนอนาบญของชาวโลก การศกษาสงฆคณ 9 ใหมความรความเขาใจและนาไปเปน แบบอยางในการประพฤตปฏบตตนมผลดตอ ตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคม 3. อรยสจเปนหลกความจรงอนประเสรฐ เปน หลกแหงเหตและผล ม 4 ประการ ไดแก ทกข สมทย นโรธ และมรรค อรยสจจงเปนหลกคา สอนทเปนหวใจของพระพทธศาสนา หลกธรรมคาสอนทงหมดไมวาจะเปนจต– เจตสก ธรรมนยาม อปาทาน 4 นวรณ 5

นพพานอธปไตย 3 สาราณยธรรม 6 วปสสนาญาณ 9 ทศพธราชธรรม 10 และมงคล 38 ลวนอธบายได หรอสรปลงในอรยสจ 4 การศกษาหลกธรรมทางพระพทธศาสนาใหม ความรความเขาใจมประโยชนตอการดาเนน ชวตประจาวน สามารถนาไปพฒนาตนเองเพอ การอยรวมกนอยางสนตสข และอยรวมกน เปนชาตอยางสมานฉนท

4. พทธศาสนสภาษตเปนคาสภาษตทางพระพทธ- ศาสนา เปนคาสอนทมลกษณะเปนขอความ สน ๆ แตมความหมายลกซง แฝงไปดวยขอคด หรอคตสอนใจใหปฏบตตาม ไดแก ราชา มข มนสสาน: พระราชาเปนประมขของประชาชน

ทกษะ/ความสามารถของนกเรยนทจะนาไปส ความเขาใจทคงทน นกเรยนจะสามารถ... 1. อภปรายความหมาย ประเภท และคณคา ของสงฆะ 2. วเคราะหกรณตวอยางโดยใชหลกอรยสจ 4 3. อภปรายหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 และ นาไปประยกตใชหรอประพฤตปฏบตใน ชวตประจาวน 4. วเคราะหขอคดหรอคตสอนใจจากพทธศาสน- สภาษตทศกษา 5. เขยนเรยงความเกยวกบพทธศาสนสภาษต 6. ศกษา สบคน และอภปรายเกยวกบฃ พระไตรปฎก


69

สต โลกสม ชาคโร: สตเปนเครองตนในโลก นตถ สนตปร สข: สขอนยงกวาความสงบไมม นพพาน ปรม สข: นพพานเปนสขอยางยง การศกษาพทธศาสนสภาษตทาใหไดขอคด คตสอนใจทสามารถนาไปประยกตใชให เกดผลดตอการดาเนนชวตได 5. พระไตรปฎกเปนคมภรทสาคญของพระพทธ- ศาสนา พระไตรปฎกจงมคณคาและ ความสาคญตอชาวพทธ โดยเฉพาะผทศกษา แลวนาไปประพฤตปฏบต

ขนท 2 ภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผลการเรยนร ตามทกาหนดไวอยางแทจรง 1. ภาระงานทนกเรยนตองปฏบต 1.1 อภปรายเรอง สงฆคณ 9

1.2 วเคราะหคณคาของหลกธรรมทางพระพทธศาสนาในกรอบของหลกอรยสจ 4 1.3 วเคราะหขอคดหรอคตสอนใจจากพทธศาสนสภาษตทศกษา

1.4 อภปรายคณคาและความสาคญของพระไตรปฎก 2. วธการและเครองมอประเมนผลการเรยนร 2.1 วธการประเมนผลการเรยนร 1) การทดสอบ 2) การประเมนผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม 3) การประเมนดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม 4) การประเมนดานทกษะ/กระบวนการ

2.2 เครองมอประเมนผลการเรยนร 1) แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน 2) แบบประเมนผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม 3) แบบประเมนดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม 4) แบบประเมนดานทกษะ/กระบวนการ

3. สงทมงประเมน 3.1 ความเขาใจ 6 ดาน ไดแก การอธบาย ชแจง การแปลความและตความ การประยกต ดดแปลง และนาไปใช การมมมมองทหลากหลาย การใหความสาคญและใสใจในความรสกของผอน และการรจกตนเอง 3.2 สมรรถนะสาคญ ไดแก ความสามารถในการสอสาร ความสามารถในการคด ความสามารถใน การแกปญหา ความสามารถในการใชทกษะชวต และความสามารถในการใชเทคโนโลย 3.3 คณลกษณะอนพงประสงค ไดแก รกชาต ศาสน กษตรย ซอสตยสจรต มวนย ใฝเรยนร อยอยาง พอเพยง มงมนในการทางาน รกความเปนไทย และมจตสาธารณะ


70

ขนท 3 แผนการจดการเรยนร แผนการจดการเรยนรท 4 พระรตนตรย เวลา 1 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 5 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา เวลา 6 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 6 พทธศาสนสภาษต เวลา 1 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 7 คณคาและความสาคญของพระไตรปฎก เวลา 1 ชวโมง


71

แผนการจดการเรยนรท 4 พระรตนตรย

1. สาระสาคญ สงฆะ หมายถง พระสงฆ มคณความดทเรยกวา สงฆคณ 9 ประการ ไดแก เปนผปฏบตด เปนผ ปฏบตตรง เปนผปฏบตถกทาง เปนผปฏบตสมควร เปนผควรแกการสกการบชา เปนผควรแกการตอนรบ เปนผควรรบของทเขานามาทาบญ เปนผควรแกการกราบไหว และเปนเนอนาบญของชาวโลก การศกษาสงฆคณใหมความรความเขาใจและนาไปเปนแบบอยางในการประพฤตปฏบตตนมผลดตอตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคม 2. ตวชวดชวงชน วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกคาสอนของศาสนาทตนนบถอ (ส 1.1 ม. 4–6/13) 3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมายและประเภทของสงฆะได (K) 2. วเคราะหคณคาของสงฆะหรอสงฆคณ 9 ไดอยางมเหตผล (A, P) 3. นาขอคดจากสงฆคณ 9 ไปเปนแบบอยางในการประพฤตปฏบตตนใหเกดผลดตอตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคมได (A, P) 4. การวดและประเมนผลการเรยนร

ดานความร (K) ดานคณธรรม จรยธรรมและคานยม (A)

ดานทกษะ/กระบวนการ ( P)

1. ทดสอบกอนเรยน 2. ซกถามความรเรอง ความหมายและคณคา ของสงฆะ 3. ตรวจผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม




สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม พระพทธศาสนา 3หนวยการเรยนรท 2 พระธรรม ชนมธยมศกษาปท 4–6


72

5. สาระการเรยนร • พระรตนตรย

– ความหมายและคณคาของสงฆะ 6. แนวทางบรณาการ ภาษาไทย ฟง พด อาน และเขยนขอมลเกยวกบความหมายและคณคาของสงฆะ การงานอาชพฯ ออกแบบการนาเสนอผลการอภปรายในรปแบบตาง ๆ เชน แผนใส PowerPoint ศลปะ ตกแตงรปแบบการนาเสนอผลการอภปรายในรปแบบตาง ๆ เชน แผนใส PowerPoint ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาองกฤษทเกยวกบสงฆคณ เชน The community of noble disciples (พระสงฆ) virtue or attribute (คณคา) conduct (การปฏบต)


1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดความศรทธาเลอมใสในพระรตนตรยทเหมาะสม เชน นานกเรยนไปทหองประชม หองจรยธรรม สนามหญาใตรมไม ทวด กอนเรยนใหนกเรยนสวดมนตไหวพระ นงสมาธ และแผเมตตา

2. ครแจงตวชวดชวงชนและจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ 3. ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยน 4. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรป

สาระสาคญมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม จากนนใหนกเรยนดภาพพระพทธ พระธรรม และพระสงฆ แลวนาสนทนาเกยวภาพทงสามใหสอดคลองกบคาวา พระรตนตรย จากนนใหนกเรยนรวมกนอภปรายในประเดนตอไปน

1) เมอนกเรยนเขาไปไหวพระในโบสถหรอพระอโบสถ นกเรยนตองแสดงความเคารพอะไรบาง หลงจากทาแลวนกเรยนรสกอยางไร

2) เมอนกเรยนกลาวคาบชาวา “อะระหง สมมาสมพทโธ ภะคะวา... สวากขาโต ภะคะวะตา ธมโม... สปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวกะสงโฆ...” นกเรยนไดระลกนกถงอะไร และรสกอยางไร

3) ทาไมในการประกอบพธกรรมตาง ๆ ทางศาสนา เชน ทาบญขนบานใหม ถวายสงฆทาน ชาวพทธจงตองกลาวคาบชาพระรตนตรย

5. ครกลาวชมเชยนกเรยน จากนนสรปประเดนการอภปรายวา เมอเราเขาไปในโบสถหรอพระอโบสถ


73

เราตองแสดงความเคารพพระรตนตรย ไดแก พระพทธ ผเปนศาสดาของพระพทธศาสนา พระธรรม ซงเปนหลกคาสงสอนของพระพทธเจา และพระสงฆ ซงเปนพระสาวกของพระพทธเจา และเมอเรากลาวคาบชา เราควรระลกถงพระพทธ พระธรรม และพระสงฆ การแสดงความเคารพและการกลาวคาบชาพระรตนตรย ทาใหเรารสกสบายใจและมความสข เราเปนชาวพทธจงตองมศรทธาระลกถงคณของพระรตนตรยอยางสมาเสมอ จะเหนไดวา เวลามการประกอบพธกรรมตาง ๆ ทางศาสนา ชาวพทธจะตองกลาวคาบชา พระรตนตรยกอนเสมอ เพอแสดงออกถงความมศรทธาตอพระรตนตรยของชาวพทธนนเอง ขนท 2 กจกรรมการเรยนร

6. ครใหนกเรยนแบงกลม กลมละ 6–8 คน โดยวธนบหมายเลข เลอกเฉพาะเจาะจง หรอจบฉลาก แลวแตความเหมาะสม ใหแตละกลมศกษาใบความรเรอง สงฆคณ 9 จากนนรวมอภปรายในประเดนตอไปน

1) สงฆะคออะไร 2) สงฆคณ 9 คออะไร 3) สงฆคณทเปนเหตมอะไรบาง และสงฆคณทเปนผลมอะไรบาง 4) การศกษาสงฆคณ 9 มคณคาหรอประโยชนอยางไร 7. ครใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควาและสบคนขอมลเพมเตมเกยวกบประเดนการอภปรายจากสอ

และแหลงการเรยนรตาง ๆ เชน เอกสารความรในหองสมด อนเทอรเนต 8. หลงจากไดขอมลเพยงพอแลว ครใหแตละกลมอภปราย และสรปความรลงในใบงานท 1 เรอง

พระรตนตรย: ความหมายและคณคาของสงฆะ 9. ครใหนกเรยนแตละกลมรวมกนคดวเคราะหวา “การศกษาความหมายและคณคาของสงฆะได

ขอคดและแบบอยางในการดาเนนชวตอะไรบาง” สรปผลการวเคราะห บนทกขอมลลงในแบบบนทกความร พรอมท งเตรยมตวนาเสนอผลการอภปรายและผลการวเคราะหในรปแบบทหลากหลาย เชน ภาพประกอบ แผนใส วดทศน PowerPoint

10. ครใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนนาเสนอผลงานหนาชนเรยน กลมละ 5 นาท พรอมเปดโอกาสใหเพอนนกเรยนกลมอนซกถามและวจารณผลงาน โดยครคอยเสรมความร ใหคาแนะนา คาต–ชมแกนกเรยนแตละกลม

11. ในขณะปฏบตกจกรรมของนกเรยน ครสงเกตพฤตกรรมการทางานและการนาเสนอผลการอภปรายของนกเรยนตามแบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม

12. เมอนาเสนอผลการอภปรายครบทกกลมแลว ครและนกเรยนรวมกนสรปความรทไดรบจากการอภปรายและการวเคราะห

ขนท 3 ฝกฝนผเรยน 13. ครใหนกเรยนทากจกรรมทเกยวกบพระรตนตรย: ความหมายและคณคาของสงฆะ แลวชวยกน

เฉลยคาตอบทถกตอง 14. ครใหนกเรยนคนหาคาศพทภาษาองกฤษทเกยวกบสงฆคณ: virtues or attributes community of

noble disciples (คณของพระสงฆ) conduct (การปฏบต) แลวนามาฝกฟง พด อาน และเขยน


74

15. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในในประเดนตอไปน 1) เมอประสบเหตการณทไมคาดคด เชน ตองสญเสยคน หรอสงของอนเปนทรก นกเรยนจะนา

พระรตนตรย มาใชใหเกดประโยชนกบตนเองอยางไร 2) การถวายทานแดพระสงฆมอานสงสอยางไร ขนท 4 นาไปใช 16. ครแนะนาใหนกเรยนนาความรเรอง ความหมายและคณคาของสงฆะ ไปเปนแบบอยางในการ

ประพฤตปฏบตตนใหเหมาะสมและสอดคลองกบสถานการณในชวตประจาวน ขนท 5 สรป 17. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง พระรตนตรย: ความหมายและคณคาของสงฆะ โดยให

นกเรยนสรปลงในแบบบนทกความร ซงอาจสรปเปนความเรยง แผนทความคด หรอผงมโนทศนกได 18. ครบอกกบนกเรยนวา อรยสจ 4 คอความจรงอนประเสรฐ หลกธรรมทพระพทธเจาตรสรชอบได

โดยพระองคเอง เปนหลกความจรงอนประเสรฐทนาไปสความดบทกข แลวมอบหมายใหนกเรยนอานและสรปเนอหาเกยวกบหลกธรรมทางพระพทธศาสนาเรอง อรยสจ 4 เปฯการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป

8. กจกรรมเสนอแนะ 1. ครแนะนาใหนกเรยนสวดมนตไหวพระและกลาวบชาพระรตนตรยกอนนอนอยางสมาเสมอ เพอราลกถงพระพทธ พระธรรม และพระสงฆ อนจะทาใหเกดความศรทธาในพระรตนตรย 2. ครใหนกเรยนเขยนเรยงความสน ๆ เรอง “พระรตนตรยนาชวตสความสข”

9. สอ/แหลงการเรยนร 1. แบบทดสอบกอนเรยน 2. ภาพพระพทธ พระธรรม และพระสงฆ 3. สลากหมายเลข 4. แบบบนทกผลการอภปราย 5. แบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 6. แบบบนทกความร 7. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 8. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด



75




76

แผนการจดการเรยนรท 5 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา

1. สาระสาคญ อรยสจเปนหลกความจรงอนประเสรฐ เปนหลกแหงเหตและผล ม 4 ประการ ไดแก ทกข สมทย นโรธ และมรรค อรยสจจงเปนหลกคาสอนทเปนหวใจของพระพทธศาสนา หลกธรรมคาสอนทงหมดไมวาจะเปนจต–เจตสก ธรรมนยาม อปาทาน 4 นวรณ 5 นพพาน อธปไตย 3 สาราณยธรรม 6 วปสสนาญาณ 9 ทศพธราชธรรม 10 และมงคล 38 ลวนอธบายไดหรอสรปลงในอรยสจ 4 การศกษาหลกธรรมในพระพทธศาสนาใหมความรความเขาใจมประโยชนตอการดาเนนชวตประจาวน สามารถนาไปพฒนาตนเองเพอการอยรวมกนอยางสนตสขและอยรวมกนเปนชาตอยางสมานฉนท

2. ตวชวดชวงชน 1. วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกคาสอนของศาสนาทตนนบถอ (ส 1.1 ม. 4–6/13) 2. เชอมนตอผลการทาความด ความชว และสามารถวเคราะหสถานการณทตองเผชญ และตดสนใจเลอกดาเนนการหรอปฏบตตนไดอยางมเหตผลถกตองตามหลกธรรม จรยธรรม และกาหนดเปาหมาย บทบาทการดาเนนชวต เพอการอยรวมกนอยางสนตสขและอยรวมกนเปนชาตอยางสมานฉนท (ส 1.1 ม. 4–6/16)

3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมายและประเภทของหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 ได (K) 2. วเคราะหคณคาของหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 ไดอยางมเหตผล (A, P) 3. นาหลกธรรมไปประยกตใชหรอประพฤตปฏบตตนในชวตประจาวนเพอแกปญหา พฒนาตนเอง ชมชน และสงคมได (A, P)




1. ซกถามความรเรอง อรยสจ 4 2. ตรวจผลงาน/กจกรรม

ประเมนพฤตกรรม ในการทางานเปนรายบคคล

ประเมนพฤตกรรม ในการทางานเปนรายบคคล




77

เปนรายบคคลหรอเปนกลม ในดานความซอสตยสจรต ความมวนย ความใฝเรยนร ความมเหตผล ฯลฯ

หรอเปนกลมในดานการสอสาร การคด การแกปญหา ฯลฯ

5. สาระการเรยนร อรยสจ 4 1) ทกข: ธรรมทควรร ไดแก จต–เจตสก 2) สมทย: ธรรมทควรละ ไดแก ธรรมนยาม อปาทาน 4 นวรณ 5 3) นโรธ: ธรรมทควรบรรล ไดแก นพพาน 4) มรรค: ธรรมทควรเจรญ ไดแก อธปไตย 3 สาราณยธรรม 6 วปสสนาญาณ 9 ทศพธราชธรรม 10 และมงคล 38 (ความเพยรเผากเลส การประพฤตพรหมจรรย การเหนอรยสจ การบรรลธรรม และจตไมหวนไหวเพราะโลกธรรม)

6. แนวทางบรณาการ ภาษาไทย ฟง พด อาน และเขยนขอมลเกยวกบเกยวกบอรยสจ 4 การงานอาชพฯ ออกแบบการนาเสนอผลการอภปรายในรปแบบตาง ๆ เชน แผนใส PowerPoint ศลปะ ออกแบบและตกแตงแผนทความคดเกยวกบผลและวธปองกนแกไข อปาทาน 4 และนวรณ 5 ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาองกฤษเกยวกบอรยสจ 4 เชน The Four Noble truths /suffering /origin of suffering /extinction of suffering /path leading to extinction of suffering

7. กระบวนการจดการเรยนร ขนท 1 นาเขาสบทเรยน ชวโมงท 12 1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดความศรทธาเลอมใสใน พระรตนตรยทเหมาะสม เชน นานกเรยนไปทหองประชม หองจรยธรรม สนามหญาใตรมไม ทวด กอนเรยนใหนกเรยนสวดมนตไหวพระนงสมาธ และแผเมตตา 2. ครแจงตวชวดชวงชนและจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ 3. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรปมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม จากนนนาหวขอขาวจากหนงสอพมพ วทย หรอโทรทศนเกยวกบการกระทาของบคคลในลกษณะตาง ๆ มาเลาใหนกเรยนฟง เชน 1) ขาวคนฆาตวตายเพราะความเครยด


78

2) ขาวเจาหนาทตารวจจบกมโจรปลนรานทอง 3) ขาวการทะเลาะววาทกนเพราะมความคดเหนไมตรงกน 4) ขาวการนาสงของเครองใชไปบรจาคใหแกผประสบภยตาง ๆ เชน อทกภย ภยหนาว 5) ขาวนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรไปเยยมชาวบาน 4. ครตงประเดนคาถามใหนกเรยนชวยกนแสดงความคดเหน เชน 1) เมอฟงขาวแตละขาวแลว นกเรยนรสกอยางไร 2) การกระทาในขาวใดเปนการกระทาความด และการกระทาดงกลาวกอใหเกดผลดตอตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคมอยางไร 3) การกระทาในขาวใดเปนการกระทาความชว และการกระทาดงกลาวกอใหเกดผลเสยตอตนเองครอบครว ชมชน และสงคมอยางไร 4) ถาเปนนกเรยน จะกระทาแบบในขาวหรอไม อยางไร 5. ครกลาวชมเชยนกเรยนทไดชวยกนแสดงความคดเหน จากนนสรปประเดนการแสดงความคดเหนวา การกระทาดงกลาวขางตนมทงการกระทาความดทนาชนชมและควรยดเปนแบบอยาง เพราะการกระทาความดจะทาใหชวตมความสข ครอบครว ชมชน และสงคมเกดความสงบเรยบรอย สวนการกระทาความชวเปนการกระทาทนาตาหนตเตยน ไมควรยดเปนแบบอยาง เพราะการกระทาความชว ชวตจะมแตความทกขและความเดอดรอน ครอบครว ชมชน และสงคมไมสงบ ขาดความเปนระเบยบเรยบรอย ดงนน เราจงควรเลอกกระทาความดและหลกหนความชว ขนท 2 กจกรรมการเรยนร 6. ครเขยนคาศพทภาษาองกฤษของคาวา อรยสจ 4 (The Four Noble Truths) ทกข (suffering) สมทย (origin of suffering) นโรธ (extinction of suffering) และมรรค (the path leading of the extinction of suffering) บนกระดาน อานใหนกเรยนฟง ใหนกเรยนอานตามและจดบนทกไว นอกจากนครควรมอบหมายใหนกเรยนคนหาคาศพทภาษาองกฤษเกยวกบอรยสจ 4 เพมเตม แลวนามาแลกเปลยนเรยนรกนในชนเรยน 7. ครใหความรแกนกเรยนเกยวกบอรยสจ 4 ในหวขอตอไปน 1) ความหมายและประเภทของอรยสจ 4 2) คณคาของอรยสจ 4 3) หลกธรรมทอธบายหรอสรปลงในอรยสจ 4 ไดแก (1) ทกข: ธรรมทควรร ไดแก จต–เจตสก (2) สมทย: ธรรมทควรละ ไดแก ธรรมนยาม อปาทาน 4 นวรณ 5 (3) นโรธ: ธรรมทควรบรรล ไดแก นพพาน (4) มรรค : ธรรมทควรเจรญ ไดแก อธปไตย 3 สาราณ ยธรรม 6 ว ปสสนาญาณ 9 ทศพธราชธรรม 10 และมงคล 38 (ความเพยรเผากเลส การประพฤตพรหมจรรย การเหนอรยสจ การบรรลธรรม และจตไมหวนไหวเพราะโลกธรรม) 8. ครใหนกเรยนแตละคนบนทกสรปสาระสาคญลงในสมดบนทกหรอในแบบบนทกความร


79

9. ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบความหมาย ประเภท และคณคาของอรยสจ 4 รวมทงหลกธรรมทสามารถอธบายหรอสรปลงในอรยสจ 4 โดยใหนกเรยนดแผนผงแสดงหลกธรรมทสามารถอธบายหรอสรปลงไดในอรยสจ 4

10. ครใหนกเรยนแบงออกเปน 5 กลม โดยวธนบหมายเลข เลอกเฉพาะเจาะจง หรอจบฉลาก แลวแตความเหมาะสม ใหแตละกลมเลอกประธานและเลขานการกลม 11. ครใหนกเรยนแตละกลมศกษา สบคนขอมลเกยวกบหลกธรรม ตามหวขอทกาหนดให กลมท 1 หลกธรรมทสรปลงในหวขอทกข: ธรรมทควรร ไดแก จต–เจตสก

กลมท 2 หลกธรรมทสรปลงในหวขอสมทย: ธรรมทควรละ ไดแก ธรรมนยาม อปาทาน 4 นวรณ 5

กลมท 3 หลกธรรมทสรปลงในหวขอนโรธ: ธรรมทควรบรรล ไดแก นพพาน กลมท 4 หลกธรรมทสรปลงในหวขอมรรค: ธรรมทควรเจรญ ไดแก อธปไตย 3 สาราณยธรรม 6 วปสสนาญาณ 9 กลมท 5 หลกธรรมทสรปลงในหวขอมรรค: ธรรมทควรเจรญ ไดแก ทศพธราชธรรม 10 มงคล 38 ในหวขอ ความเพยรเผากเลส การประพฤตพรหมจรรย การเหนอรยสจ และการบรรลธรรม 12. ครใหนกเรยนแตละกลมรวมกนสรปความรทไดจากการศกษาคนควาลงในแบบบนทกความรของกลม 13. ครใหนกเรยนแตละกลมนาความรทไดมาแลกเปลยนเรยนรกน โดยอภปรายรวมกนเกยวกบหลกธรรมทางพระพทธศาสนาในกรอบของอรยสจ 4 และวางแผนในการนาไปประพฤตปฏบตใน

หลกธรรมทศกษา อรยสจ 4

จต–เจตสก ทกข: ธรรมทควรร

ธรรมนยาม (ปฏจจสมปบาท), อปาทาน 4, นวรณ 4

สมทย: ธรรมทควรรละ

นพพาน นโรธ: ธรรมทควรบรรล

อธปไตย 3, สาราณยธรรม 6, วปสสนาญาณ 9, ทศพธราชธรรม 10,

มงคล 38 มรรค: ธรรมทควรเจรญ


80

ชวตประจาวน 14. ครตงประเดนคาถามเกยวกบหลกธรรมทางพระพทธศาสนาในกรอบของอรยสจ 4 ใหนกเรยนชวยกนแสดงความคดเหนและคนหาคาตอบ แนวคาถาม เชน 1) จตและเจตสกเกยวของกนอยางไร 2) ทกลาววา “ปญหาสวนใหญในชวตของคนเราเกดมาจากจต” นกเรยนเหนดวยหรอไม 3) กเลส กรรม และวบากตามหลกพระพทธศาสนามความสมพนธกนอยางไร 4) การเรยนรเรองปฏจจสมปบาทมประโยชนอยางไร 5) ทาไมอปาทาน 4 และนวรณ 5 จงเปนสงทเราควรกาจดหรอละ 6) ในการดาเนนชวตประจาวนของเราสามารถเขาถงนพพานไดหรอไม 7) อตตาธปไตย โลกาธปไตย และธรรมาธปไตย อยางไหนมความสาคญตอการดาเนนชวตมากกวากน 8) ในการอยรวมกนถาเรามสาราณยธรรม 6 ตอกน จะเกดผลดอยางไร 9) วปสสนาญาณ 9 สาคญตอการเขาถงหรอบรรลนพพานอยางไร 10) ผนาทดตองมคณธรรมขอใดบาง 11) ถาเราตองการความสข ความเจรญ และความเปนสรมงคลในชวต เราควรประพฤตปฏบตตนอยางไร คาถามเกยวของกบหลกธรรมทกลมใดศกษาใหกลมนนอธบายใหเพอนฟง กลมอนชวยกนซกถามขอสงสยเพอใหไดคาตอบทถกตอง โดยมครคอยตรวจสอบและเสรมความถกตองของคาตอบ 15. นกเรยนแตละกลมรวมกนคดวเคราะหวา การศกษาหลกธรรมทางพระพทธศาสนามคณคาและประโยชนอยางไร สรปผลการคดวเคราะห บนทกผล และเตรยมตวนาเสนอผลการคดวเคราะหในรปแบบทหลากหลาย เชน ภาพประกอบ แผนใส วดทศน PowerPoint 16. ครบอกกบนกเรยนวา หลกธรรมทเกยวของกบทกข: ธรรมทควรร ของอรยสจ 4 มหลายหวขอ แลวมอบหมายใหนกเรยนอานและสรปเนอหาเกยวกบทกข: ธรรมทควรร และหลกธรรมทเกยวของ เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป ชวโมงท 13 17. ครทบทวนความรเรองทไดเรยนมาในชวโมงทแลว จากนนเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรปมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม 18. ครใหนกเรยนกลมท 1 สงตวแทนนาเสนอผลการคดวเคราะห 20 นาท พรอมเปดโอกาสใหเพอนนกเรยนกลมอน ๆ ซกถามและวจารณผลงาน โดยครคอยตรวจสอบความถกตอง พรอมเสนอความคดเหนเพมเตม 19. ครกลาวชมเชยนกเรยนกลมทนาเสนอผลการคดวเคราะห พรอมทงสรป และเสรมความรในสวนทนกเรยนขาดหรอยงไมเขาใจใหกบนกเรยน โดยใหนกเรยนบนทกลงในสมดหรอแบบบนทกความร 20. ครบอกกบนกเรยนวา หลกธรรมทเกยวของกบสมทย: ธรรมทควรละ ของอรยสจ 4 มหลายหวขอ แลวมอบหมายใหนกเรยนอานและสรปเนอหาเกยวกบสมทย: ธรรมทควรละ และหลกธรรมท


81

เกยวของ เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป ชวโมงท 14 21. ครทบทวนความรเรองทไดเรยนมาในชวโมงทแลว จากนนเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรปมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม 22. ครใหนกเรยนกลมท 2 สงตวแทนนาเสนอผลการคดวเคราะห 20 นาท พรอมเปดโอกาสใหเพอนนกเรยนกลมอน ๆ ซกถามและวจารณผลงาน โดยครคอยตรวจสอบความถกตอง พรอมเสนอความคดเหนเพมเตม 23. ครกลาวชมเชยนกเรยนกลมทนาเสนอผลการคดวเคราะห พรอมทงสรป และเสรมความรในสวนทนกเรยนขาดหรอยงไมเขาใจใหกบนกเรยน โดยใหนกเรยนบนทกลงในสมดหรอแบบบนทกความร 24. ครบอกกบนกเรยนวา หลกธรรมทเกยวของกบนโรธ: ธรรมทควรบรรล ของอรยสจ 4 มหลายหวขอ แลวมอบหมายใหนกเรยนอานและสรปเนอหาเกยวกบนโรธ: ธรรมทควรบรรล และหลกธรรมทเกยวของ เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป ชวโมงท 15 25. ครทบทวนความรเรองทไดเรยนมาในชวโมงทแลว จากนนเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรปมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม 26. ครใหนกเรยนกลมท 4 สงตวแทนนาเสนอผลการคดวเคราะห 20 นาท พรอมเปดโอกาสใหเพอนนกเรยนกลมอน ๆ ซกถามและวจารณผลงาน โดยครคอยตรวจสอบความถกตอง พรอมเสนอความคดเหนเพมเตม 27. ครกลาวชมเชยนกเรยนกลมทนาเสนอผลการคดวเคราะห พรอมทงสรป และเสรมความรในสวนทนกเรยนขาดหรอยงไมเขาใจใหกบนกเรยน โดยใหนกเรยนบนทกลงในสมดหรอแบบบนทกความร 28. ครบอกกบนกเรยนวา หลกธรรมทเกยวของกบมรรค: ธรรมทควรเจรญ ของอรยสจ 4 มหลายหวขอ แลวมอบหมายใหนกเรยนอานและสรปเนอหาเกยวกบมรรค: ธรรมทควรเจรญ และหลกธรรมทเกยวของ เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป ชวโมงท 16 29. ครทบทวนความรเรองทไดเรยนมาในชวโมงทแลว จากนนเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรปมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม 30. ครใหนกเรยนกลมท 4 สงตวแทนนาเสนอผลการคดวเคราะห 20 นาท พรอมเปดโอกาสใหเพอนนกเรยนกลมอน ๆ ซกถามและวจารณผลงาน โดยครคอยตรวจสอบความถกตอง พรอมเสนอความคดเหนเพมเตม 31. ครกลาวชมเชยนกเรยนกลมทนาเสนอผลการคดวเคราะห พรอมทงสรป และเสรมความรในสวนทนกเรยนขาดหรอยงไมเขาใจใหกบนกเรยน โดยใหนกเรยนบนทกลงในสมดหรอแบบบนทกความร ชวโมงท 17 32. ครทบทวนความรเรองทไดเรยนมาในชวโมงทแลว 33. ครใหนกเรยนกลมท 5 สงตวแทนนาเสนอผลการคดวเคราะห 20 นาท พรอมเปดโอกาสให


82

เพอนนกเรยนกลมอน ๆ ซกถามและวจารณผลงาน โดยครคอยตรวจสอบความถกตอง พรอมเสนอความคดเหนเพมเตม 34. ครกลาวชมเชยนกเรยนกลมทนาเสนอผลการคดวเคราะห พรอมทงสรป และเสรมความรในสวนทนกเรยนขาดหรอยงไมเขาใจใหกบนกเรยน โดยใหนกเรยนบนทกลงในสมดหรอแบบบนทกความร 35. ในขณะปฏบตกจกรรมของนกเรยน ใหครสงเกตพฤตกรรมในการทางานและการนาเสนอผลงานของนกเรยนตามแบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลหรอเปนกลม 36. เมอนาเสนอผลการคดวเคราะหครบทกกลมแลว ครใหนกเรยนดผงแสดงหลกธรรมทสามารถอธบายหรอสรปลงไดในอรยสจ 4 อกครง และชแจงใหนกเรยนทราบวา อรยสจ 4 ถอเปนหวใจของหลกคาสอนของพระพทธศาสนา เปนความรทสมบรณดวยหลกการ ภาคทฤษฎ ภาคปฏบต และการวเคราะหผลของการปฏบต ดงนนไมวาเราจะพจารณาสาระของหลกธรรมคาสอนในเรองใดหรอแงมมใด สามารถอธบายหรอสรปลงในอรยสจ 4 ไดท งสน จากนนใหความรเสรมแกนกเรยนวา หลกธรรมทางพระพทธศาสนา นอกจากเปนหลกปฏบตตนเพอการอยรวมกนในสงคมแลว ยงเปนหลกปฏบตทเนนความพอเพยงทประสานกลมกลนกบวถชวตของประชาชนในทกระดบ เปนการสอนใหปฏบตตนในทางสายกลางหลกมชฌมาปฏปทา คอ สอนใหรจกพอประมาณในการใชสอยทรพยากรธรรมชาต และใชชวตแบบฟมเฟอย ฟงเฟอ และสอนเนนการลด ละ เลก อบายมข ดวยการประพฤตปฏบตตามหลกธรรมกศลกรรมตาง ๆ 37. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนวา ถานกเรยนนาหลกอรยสจ 4 และหลกธรรมทเกยวของกบหลกอรยสจ 4 ของพระพทธศาสนาไปประพฤตปฏบตจะเปนผลดตอการอยรวมกนเปนประชาคมอาเซยนอยางไร ครเขยนสรปเปนขอ ๆ บนกระดานดา และใหนกเรยนบนทกลงในสมดบนทก ขนท 3 ฝกฝนผเรยน 38. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนวา นกเรยนจะปฏบตตนตามหลกธรรมขอใดจงจะสอดคลองกบคณลกษณะปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และเมอปฏบตแลวจะมผลดตอตนเอง ผอน และสงคมอยางไร 39. ครใหนกเรยนทากจกรรมทเกยวกบอรยสจ 4 แลวชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง 40. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในประเดนตอไปน 1) การปฏบตตนตามมรรคมองค 8 มผลดตอผปฏบตอยางไร 2) การถอธรรมเปนใหญ คอไมยดถอตนหรอเปนไปตามกระแสคนสวนใหญมผลดอยางไร 3) ถาจาเปนตองเลอกอยางใดอยางหนงระหวางอตตาธปไตย โลกาธปไตย และธรรมาธปไตย นกเรยนจะตดสนใจเลอกขอใด เพราะอะไร 4) สาราณยธรรม 6 เมอนามาประพฤตปฏบตแลว นอกจากจะทาใหเกดความรกและระลกถงกนแลว ยงทาใหเกดผลเปนอยางไรอก 5) นอกจากสาราณยธรรม 6 แลว ยงมหลกธรรมใดอกหรอไมทเมอนามาประพฤตปฏบตแลว ทาใหเกดความรกและระลกถงกน


83

6) เราไมใชนกปกครองจะนาหลกทศพธราชธรรม 10 มาประพฤตปฏบตไดหรอไมอยางไร 7) ตโปนอกจากจะหมายถงความเพยรเผากเลสแลว ยงหมายถงอะไรไดอกหรอไม 8) คนทมความเพยรพยายามมลกษณะการคด การพด และการกระทาเปนอยางไร 9) นอกจากโลกธรรม 8 แลว ยงมสงใดอกหรอไมททาใหจตของเราหวนไหวไป 10) การทจตไมหวนไหวในโลกธรรม 8 เกดผลดรอยางไร ขนท 4 นาไปใช 41. ครใหนกเรยนนาหลกธรรมทไดศกษามาไปประพฤตปฏบตและบนทกผลการปฏบตลงในแบบบนทกผลการปฏบตตนตามหลกธรรม และรายงานผลการปฏบตตอครเปนระยะ ๆ ขนท 5 สรป 42. ครและนกเรยนชวยกนสรปความรเรอง อรยสจ 4 โดยใหนกเรยนสรปลงในแบบบนทกความร ซงอาจสรปเปนความเรยง แผนทความคด หรอผงมโนทศนกได 43. ครบอกกบนกเรยนวาพทธศาสนสภาษต เปนคาสอนทมลกษณะเปนขอความส น ๆ แตมความหมายทแฝงไปดวยคตสอนใจใหปฏบตตาม แลวมอบหมายใหนกเรยนอานและสรปเนอหาเกยวกบพทธศาสนสภาษต เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป

8. กจกรรมเสนอแนะ 1. ครใหนกเรยนฝกนาภาพขาวหรอเหตการณทไดพบเหนเกยวกบพฤตกรรมหรอการกระทาของบคคลทเกดจากการปฏบตตามและการไมปฏบตตามหลกธรรมมาวเคราะหโดยอภปรายรวมกบเพอน ๆ ในชนเรยนวา หากตองการใหเกดเหตการณนนขนจะตองทาอยางไร และหากไมตองการใหเกดเหตการณนนขนจะตองทาอยางไร 2 . นก เรยนควรหาโอกาสไปสนทนากบพระสงฆห รอท านผ ร เก ยวกบหลกธรรมทางพระพทธศาสนา เพอความเขาใจทชดเจนมากยงขน

9. สอ/แหลงการเรยนร 1. ขาวจากหนงสอพมพ วทย หรอโทรทศนเกยวกบการกระทาของบคคลในลกษณะตาง ๆ เชน ขาวคนฆาตวตายเพราะความเครยด ขาวเจาหนาทตารวจจบกมโจรปลนรานทอง ขาวนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรไปเยยมชาวบาน

2. แผนภมแสดงหลกธรรมทสามารถอธบายหรอสรปลงไดในอรยสจ 4 3. สลากหมายเลข 4. แบบบนทกความร 5. แบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 6. แบบบนทกผลการปฏบตตนตามหลกธรรม 7. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 8. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด


84





85

แผนการจดการเรยนรท 6 พทธศาสนสภาษต

1. สาระสาคญ พทธศาสนสภาษตเปนคาสภาษตทางพระพทธศาสนา เปนคาสอนทมลกษณะเปนขอความสน ๆ แตมความหมายลกซง แฝงไปดวยขอคดหรอคตสอนใจใหปฏบตตาม ไดแก ราชา มข มนสสาน: พระราชาเปนประมขของประชาชน สต โลกสม ชาคโร: สตเปนเครองตนในโลก นตถ สนตปร สข: สขอนยงกวาความสงบไมม นพพาน ปรม สข: นพพานเปนสขอยางยง การศกษาพทธศาสนสภาษตทาใหไดขอคดหรอ คตสอนใจทสามารถนาไปประยกตใชใหเกดผลดตอการดาเนนชวตได

2. ตวชวดชวงชน • วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกคาสอนของศาสนาทตนนบถอ (ส 1.1 ม. 4–6/13) 3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมายและจดมงหมายของพทธศาสนสภาษตตามทกาหนดได (K) 2. วเคราะหขอคดหรอคตสอนใจจากพทธศาสนสภาษตไดอยางมเหตผล (A, P) 3. นาขอคดหรอคตสอนใจจากพทธศาสนสภาษตไปประพฤตปฏบตตนในชวตประจาวนได (A, P)




1. ซกถามความรเรอง พทธศาสนสภาษต 2. ตรวจผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม

• ประเมนพฤตกรรม

ในการทางานเปนรายบคคล ในดานความซอสตยสจรต ความมวนย ความใฝเรยนร ความมเหตผล มความ รบผดชอบ ฯลฯ

• ประเมนพฤตกรรม

ในการทางานเปนรายบคคล หรอเปนกลมในดานการสอสาร การคด การแกปญหา ฯลฯ




86

5. สาระการเรยนร • พทธศาสนศาสนสภาษต

1. ราชา มข มนสสาน: พระราชาเปนประมขของประชาชน 2. สต โลกสม ชาคโร: สตเปนเครองตนในโลก 3. นตถ สนตปร สข: สขอนยงกวาความสงบไมม 4. นพพาน ปรม สข: นพพานเปนสขอยางยง

6. แนวทางบรณาการ ภาษาไทย ฟง พด อาน และเขยนขอมลเกยวกบพทธศาสนสภาษต ศลปะ จดปายนเทศเพอเผยแพรเรยงความหรอคาขวญเกยวกบพทธศาสน- สภาษต ภาษาตางประเทศ คนหาคาศพทภาษาองกฤษคาวา พทธศาสนสภาษต

7. กระบวนการจดการเรยนร ขนท 1 นาเขาสบทเรยน ชวโมงท 18 1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดความศรทธาเลอมใสในพระรตนตรยทเหมาะสม เชน นานกเรยนไปศกษาทหองประชม หองจรยธรรม สนามหญาใตรมไม ทวด กอนเรยนใหนกเรยนไหวพระสวดมนต นงสมาธ และแผเมตตา 2. ครแจงตวชวดชวงชนและจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ 3. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรปมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม จากน นสนทนาพดคยกบนกเรยนพทธศาสนสภาษตประจาโรงเรยนหรอหนวยงานใดหนวยงานหนงในประเดนตาง ๆ เชน 1) พทธศาสนสภาษตบทนนมความหมายวาอยางไร 2) มจดมงหมายใหโรงเรยนและนกเรยนหรอคนในหนวยงานทาความดดานใด 3) ถานาไปเปนแนวทางในการประพฤตปฏบตจะเกดประโยชนหรอผลดอยางไร 4. ครสรปแนวคด คณคา และความสาคญของพทธศาสนสภาษตประจาโรงเรยนหรอหนวยงาน จากนนใหนกเรยนชวยกนยกตวอยางพทธศาสนสภาษตอน ๆ ทนกเรยนไดพบเหนตามสถานทตาง ๆ แลวชแจงใหนกเรยนทราบวา พทธศาสนสภาษตเปนคาสภาษตทางพระพทธศาสนาทมความหมายลกซง แฝงไปดวยขอคดหรอคตสอนใจใหปฏบตตาม ปจจบนไดมสถานศกษาและหนวยงานหลายหนวยงานท งภาครฐและภาคเอกชนไดนาพทธศาสนสภาษตไปเปนปรชญาโดยระบไวในสญลกษณของสถาบนหรอหนวยงานนน ๆ 5. ครใหนกเรยนชวยกนคนหาคาศพทภาษาองกฤษของคาวา พทธศาสนสภาษต ฝกฟง พด อาน และ


87

เขยน จากนนสรปความหมาย แหลงทมา และคณคาของพทธศาสนสภาษตเพอเชอมโยงไปสเนอหาทจะเรยน ขนท 2 กจกรรมการเรยนร 6. ครใหนกเรยนดภาพและขาวเกยวกบอบตเหตทางรถยนตทเกดจากความประมาทหรอความมนเมาขณะขบขซงทาใหคนขบและคนโดยสารทนงมาดวยเสยชวต รวมทงทาใหทรพยสนของผอนเสยหายใหนกเรยนฟง (ขนรป/ขนกาหนดและเสนอสงเรา) 7. ครเลาขาวอยางรายละเอยด พรอมใหดภาพประกอบ (ขนเวทนา/ขนรบร) จากนนซกถามนกเรยนในประเดนตอไปน เชน 1) นกเรยนฟงขาวและดภาพประกอบแลวรสกอยางไร 2) เหตการณในแตละขาวเกดขนทไหน เมอไร และผลเปนอยางไร 3) มใครไดรบผลกระทบจากเหตการณในขาวนบาง 8. ครใชคาถามกระตนใหนกเรยนคดวเคราะหและสงเคราะหถงเหตผลของเหตการณในขาว (ขนสญญา/ขนวเคราะหและสงเคราะหการรบร) โดยถามนกเรยนตอเนองจากขนเวทนาวา 1) อะไรเปนสาเหตททาใหเกดเหตการณเชนนขน (อาจไดคาตอบวา เพราะประมาท ขาดสต) 2) ถาไมตองการใหเกดเหตการณเหมอนขาว ควรทาเชนไร (อาจไดคาตอบวา ตองไมประมาท มสต หลกเลยงจากการดมสราและของมนเมาตาง ๆ รวมทงงวงไมขบ) 9. ครใชคาถามยวยเพอใหนกเรยนวจารณ (ขนสงขาร/ขนตดสนความดงาม) โดยถามตอไปวา 1) เหตการณในขาวเกดผลเสยแกใครบาง เพราะอะไร 2) การกระทาของบคคลในขาวควรตาหนหรอควรยกยอง เพราะอะไร 10. ครใชคาถามเพอโนมนาเอาความถกตอง ความดงาม ความรสกทด หรอคณธรรมเขามาไวในจตใจของนกเรยน (ขนวญญาณ/ขนกอเกดอปนสย) โดยใชคาถามทคานงถงความรสกและจตใจของตนเองเปนทตง เชน ถาเปนนกเรยนจะทาเชนนนหรอไม เพราะอะไร 11. ครใหนกเรยนชวยกนตอบ (ถานกเรยนตอบวา จะไมทาเชนนนเดดขาด แปลวาความรสกในใจของนกเรยนเกดการยอมรบในคณคาของความไมประมาทและมองเหนโทษของความประมาท) เมอไดคาตอบจากนกเรยนแลว ครสรปสาระสาคญโดยเชอมโยงกบพทธศาสนสภาษตบททวา สต โลกสม ชาคโร: สตเปนเครองตนในโลก 12. ครใหนกเรยนศกษาและบนทกสาระสาคญของพทธศาสนสภาษต 4 บทลงในแบบบนทกความร ไดแก 1) ราชา มข มนสสาน: พระราชาเปนประมขของประชาชน 2) สต โลกสม ชาคโร: สตเปนเครองตนในโลก 3) นตถ สนตปร สข: สขอนยงกวาความสงบไมม 4) นพพาน ปรม สข: นพพานเปนสขอยางยง 13. ครใหนกเรยนเลอกพทธศาสนสภาษตดงกลาว 1 บท เขยนเรยงความหรอคาขวญ เพอกระตนหรอรณรงคใหชาวพทธเหนคณคาของขอคดหรอคตเตอนใจทไดจากพทธศาสนสภาษตน น แลวใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนวา พทธศาสนสภาษตทง 4 บทน มพทธศาสนสภาษตบทใดบางทตรง


88

หรอสอดคลองกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงบนพนฐานของเงอนไขคณธรรม และสอดคลองอยางไร สรป และบนทกผล 14. ครและนกเรยนรวมกนคดเลอกเรยงความหรอคาขวญ 5 อนดบจดปายนเทศ หรอเผยแพรไปตามเวบไซตตาง ๆ 15. ครใหนกเรยนสบคนพทธศาสนสภาษตทเกยวกบการปฏบตตน ซงสามารถนามาปฏบตเพอการอยรวมกนเปนประชาคมอาเซยนได จากนนคดเลอกพทธศาสนสภาษตทตนชนชอบ 1 บทไปปฏบต บนทกผลดทเกดจากการปฏบต แลวนามาเลาสกนฟงในชนเรยน 16. ในขณะปฏบตกจกรรม ครสงเกตพฤตกรรมการทางานของนกเรยนตามแบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคล ขนท 3 ฝกฝนผเรยน 17. ครใหนกเรยนทากจกรรมทเกยวกบพทธศาสนสภาษต แลวชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง 18. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในประเดนตอไปน 1) พทธศาสนสภาษตบทนสอนหรอใหขอคดเกยวกบเรองใด 2) การมสตในขณะทคด ในขณะทพด และในขณะทกาลงทา เกดผลดอยางไร 3) พทธศาสนสภาษตบทนสอนหรอใหขอคดเกยวกบเรองอะไร 4) ในขณะทเราทากจกรรมตาง ๆ เชน อานหนงสอ ถามความสงบเปนผลดอยางไร 5) พทธศาสนสภาษตบทวา นตถ สนตปร สข: สขอนยงกวาความสงบไมม สอนหรอใหขอคดเกยวกบเรองอะไร 6) ทาไมนพพานจงเปนจดมงหมายสงสดทางพระพทธศาสนา 7) การศกษาพระไตรปฎกกอใหเกดประโยชนอยางไร 8) การมความรความเขาใจทถกตองเกยวกบพระไตรปฎกมผลดอยางไร 9) “การนาความรในพระไตรปฎกไปเผยแผแกผอน รวมทงการปฏบตตามคาสงสอนทปรากฏในพระไตรปฎก จะเปนผลใหพระพทธศาสนาเผยแผย งยนตอไป” นกเรยนเหนดวยกบคากลาวนหรอไม อยางไร ขนท 4 นาไปใช 19. ครแนะนาใหนกเรยนนาขอคดหรอคตสอนใจจากพทธศาสนสภาษตไปประพฤตปฏบตใหเหมาะสมและสอดคลองกบสถานการณในชวตประจาวน ขนท 5 สรป 20. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง พทธศาสนสภาษต โดยใหนกเรยนสรปลงในแบบบนทกความร ซงอาจสรปเปนความเรยง แผนทความคด หรอผงมโนทศนกได 8. กจกรรมเสนอแนะ ครใหนกเรยนศกษาและสบคนพทธศาสนสภาษตทเกยวกบปญญา การฝกตน และการประพฤต


89

ปฏบตธรรม จากหนงสอพทธศาสนสภาษต แลวสรปวาพทธศาสนสภาษตนนใหขอคดหรอคตสอนใจอะไรบาง และนกเรยนสามารถนาไปปฏบตไดหรอไม เพราะอะไร 9. สอ/แหลงการเรยนร 1. ภาพสญลกษณหรอคาขวญทเปนพทธศาสนสภาษตประจาโรงเรยนหรอหนวยงาน 2. ขาวเกยวกบอบตเหตทเกดจากความประมาทหรอความมนเมาขณะขบขรถยนตซงทาใหคนขบและคนโดยสารทนงมาดวยเสยชวต รวมทงทาใหทรพยสนของผอนเสยหาย 5. แบบบนทกความร 6. แบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 7. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 8. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด





90

แผนการจดการเรยนรท 7 คณคาและความสาคญของพระไตรปฎก

1. สาระสาคญ พระไตรปฎกเปนคมภรทสาคญของพระพทธศาสนา พระไตรปฎกจงมคณคาและความสาคญตอ ชาวพทธ โดยเฉพาะผทศกษาแลวนาไปประพฤตปฏบต 2. ตวชวดชวงชน • วเคราะหคณคาและความสาคญของการสงคายนาพระไตรปฎก หรอคมภรของศาสนาทตนนบถอและการเผยแผ (ส 1.1 ม. 4–6/15) 3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมายและประเภทของพระไตรปฎกไดถกตอง (K) 2. เหนคณคาและความสาคญของเรองนารจากพระไตรปฎก (A) 3. นาความรทไดจากการศกษาพระไตรปฎกไปประพฤตปฏบตและเผยแพรไดอยางถกตองเหมาะสม (P)




1. ทดสอบหลงเรยน 2. ซกถามความรเรอง พระไตรปฎก 3. ตรวจผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม

• ประเมนพฤตกรรม ในการทางานเปนรายบคคล ในดานความซอสตยสจรต ความมวนย ความใฝเรยนร ความมเหตผล มความ รบผดชอบ ฯลฯ

• ประเมนพฤตกรรม ในการทางานเปนรายบคคล หรอเปนกลมในดานการสอสาร การคด การแกปญหา ฯลฯ




91

5. สาระการเรยนร • พระไตรปฎก 1. ความหมายและประเภทของพระไตรปฎก 2. คณคาและความสาคญของพระไตรปฎก

6. แนวทางบรณาการ ภาษาไทย ฟง พด อาน และเขยนขอมลเกยวกบพระไตรปฎก คณตศาสตร จดกลมและจานวนเลมของพระไตรปฎก การงานอาชพฯ ออกแบบการนาเสนอผลการอภปรายในรปแบบตาง ๆ เชน แผนใส PowerPoint ศลปะ ตกแตงรปแบบการนาเสนอผลการอภปรายในรปแบบตาง ๆ เชน แผนใส PowerPoint ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาองกฤษเกยวกบพระไตรปฎก

7. กระบวนการจดการเรยนร

ขนท 1 นาเขาสบทเรยน ชวโมงท 19 1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดความศรทธาเลอมใสในพระ-รตนตรยทเหมาะสม เชน นานกเรยนไปศกษานอกหอง เชน หองประชม หองจรยธรรม สนามหญาใตรมไม ทวด กอนเรยนใหนกเรยนสวดมนตไหวพระ นงสมาธ และแผเมตตา 2. ครแจงตวชวดชวงชนและจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ 3. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรปมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม จากนนนาภาพพระไตรปฎกในรปแบบตาง ๆ เชน ภาพหนงสอพระไตรปฎก ภาพ CD ทบนทกขอมลพระไตรปฎก ภาพตพระไตรปฎก มาใหนกเรยนด แลวสนทนาถงพระไตรปฎกรปแบบตาง ๆ จากนนซกถามนกเรยนเพอทบทวนความรพนฐานเกยวกบพระไตรปฎกในประเดนตาง ๆ เชน 1) พระไตรปฎกคออะไร 2) นกเรยนเคยอานพระไตรปฎกหรอไม ถาเคยอาน อานเกยวกบเรองอะไร และรสกอยางไร 3) พระไตรปฎกทนกเรยนอานเปนหนงสอหรอเปน CD 4) พระไตรปฎกทพมพเปนหนงสอมจานวนกเลม 5) พระไตรปฎกแบงออกเปนกหมวดหม มอะไรบาง แตละหมวดหมมเนอหาสาระแตกตางกนหรอไม อยางไร 6) ทาไมเราจงตองเรยนเรองพระไตรปฎก


92

4. ครกลาวชมเชยนกเรยนทชวยกนตอบคาถาม จากนนสรปความรเกยวกบความหมายและประเภทของพระไตรปฎก โดยใหนกเรยนดแผนภมแสดงจานวนเลมและผงมโนทศนโครงสรางของพระไตรปฎก

ขนท 2 กจกรรมการเรยนร 5. ครอธบายใหนกเรยนฟงวา แมพระไตรปฎกจะแบงเปน 3 ปฎกหรอ 3 หมวดหมดงกลาวแลว แตพระวนยปฎกสวนใหญเปนเรองเกยวกบพระวนยของภกษและภกษณ สวนพระอภธรรมปฎกกเปนเรองเกยวกบสภาวธรรมลวน ๆ ซงเปนธรรมะช นสง ปฎกท งสองนมการนามาเผยแผนอย คงมแต พระสตตนตปฎกเทานนทมการนามาเผยแผอยางแพรหลาย เพราะเปนเรองเกยวกบพระธรรมเทศนาทพระพทธเจาทรงแสดงไวเปนบคลาธษฐาน คอ ยกบคคล เหตการณ สถานท สตว และสงของเขามา

พระไตรปฎก

พระวนยปฎก

พระสตตนตปฎก

พระอภธรรมปฎก

เรยกชอยอ ๆ วา พระวนย

กลาวถงกฎระเบยบและขอบงคบตาง ๆ ของพระภกษและภกษณ

ม 21,000 พระธรรมขนธ

เรยกชอยอ ๆ วา พระสตร

กลาวถงพระธรรมเทศนาททรงแสดงไวในทตาง ๆ


เรยกชอยอ ๆ วา พระอภธรรม

กลาวถงหลกคาสอนทเปนหลกวชา


พระไตรปฎก

พระวนยปฎก พระสตตนตปฎก พระอภธรรมปฎก

พระวนยปฎก เลมท 1–8




93

เกยวของใหเปนเรองราว มเนอหาเกยวของกบชวตประจาวนของบคคลมากทสด ทาใหเปนแหลงรวมเรองนารตาง ๆ ทนาสนใจและนาศกษา เราเปนชาวพทธจงควรหาโอกาสศกษาพระไตรปฎก เพอจะไดเขาใจพระพทธศาสนาไดดยงขน รวมทงมหลกการและแนวทางในการดาเนนชวตทด 6. ครใหนกเรยนแบงกลม กลมละ 6–8 คน โดยวธนบหมายเลข เลอกเฉพาะเจาะจง หรอจบสลาก แลวแตความเหมาะสม ใหแตละกลมศกษาและสบคนขอมลเรองคณคาและความสาคญของพระไตรปฎกเพมเตมจาก หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด หรอจากสอและแหลงการเรยนรตาง ๆ เชน เอกสารความร อนเทอรเนต สอบถามผร 7. แตละกลมอภปรายและบนทกผลการอภปราย พรอมทงเตรยมตวนาเสนอผลการอภปรายในรปแบบทหลากหลาย เชน ภาพประกอบ แผนทความคด แผนใส วดทศน PowerPoint ในชวโมงตอไป 8. ครแจงวตถประสงคการอภปราย กฎกตกา และเวลาในการอภปราย จากน นใหแตละกลมดาเนน การอภปรายตามหวขอและตามเวลาทกาหนด (กลมละ 5 นาท) โดยครคอยเปนผดแลและใหคาแนะนาในการอภปรายใหดาเนนไปดวยความเรยบรอย 9. เมอแตละกลมอภปรายจบ เปดโอกาสใหเพอนนกเรยนกลมอนซกถามและวจารณผลงาน 10. ในขณะปฏบตกจกรรม ครคอยใหคาแนะนา คาตชม และสงเกตพฤตกรรมการทางานและการนาเสนอผลงานของนกเรยนตามแบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 11. เมอนาเสนอผลงานครบทกกลมแลว ครและนกเรยนรวมกนสรปความรทไดรบจากการอภปรายเรองคณคาและความสาคญของพระไตรปฎก ขนท 3 ฝกฝนผเรยน 12. ครใหนกเรยนคนหาคาศพทภาษาองกฤษเกยวกบพระไตรปฎก เชน Three Baskets/the Pali Canon มาฝกพด ฟง อาน และเขยน 13. ครใหนกเรยนทากจกรรมทเกยวกบพระไตรปฎก และแบบทดสอบการวดและประเมนผลการเรยนร ประจาหนวยการเรยนร ในแบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด แลวชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง 14. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในประเดนตอไปน 1) การศกษาพระไตรปฎกกอใหเกดประโยชนอยางไร 2) การมความรความเขาใจทถกตองเกยวกบพระไตรปฎกมผลดอยางไร 3) “การนาความรในพระไตรปฎกไปเผยแผแกผอน รวมทงการปฏบตตามคาสงสอนทปรากฏในพระไตรปฎก จะเปนผลใหพระพทธศาสนาเผยแผย งยนตอไป” นกเรยนเหนดวยกบคากลาวนหรอไม อยางไร ขนท 4 นาไปใช 15. ครแนะนาใหนกเรยนนาความรทไดจากเรองคณคาและความสาคญของพระไตรปฎกไปประพฤตปฏบตและเผยแพรใหบคคลอน ๆ เชน บคคลในครอบครว เพอนบาน คนในชมชน ไดรและเขาใจพรอมทงนาไปประพฤตปฏบต


94

ขนท 5 สรป 16. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง คณคาและความสาคญของพระไตรปฎก โดยใหนกเรยนสรปลงในแบบบนทกความร ซงอาจสรปเปนความเรยง แผนทความคด หรอผงมโนทศนกได 17. ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยนและชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง 18. ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบการวดและประเมนผลการเรยนรประจาหนวยการเรยนรท 3 ในแบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด เพอประเมนผลการเรยนรดานความร ดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม และดานทกษะ /กระบวนการของนกเรยน 19. ครมอบหมายใหนกเรยนอานเนอหาในหนวยการเรยนรท 1 พระพทธ และหนวยการเรยนรท 2 พระธรรม เปนการบานเพอเตรยมทดสอบกลางภาคในครงตอไป

8. กจกรรมเสนอแนะ 1. ครนานกเรยนไปวดในโอกาสตาง ๆ เพอใหนกเรยนไดเรยนรพระไตรปฎกกบพระสงฆในสถานการณจรง 2. ครใหนกเรยนเขยนเรยงความสน ๆ เรอง หนาทของชาวพทธกบการศกษาพระไตรปฎก จากนนรวมกนคดเลอกเรยงความ 3 อนดบจดปายนเทศหนาชนเรยน

9. สอ/แหลงการเรยนร 1. แบบทดสอบหลงเรยน 2. ภาพพระไตรปฎกในรปแบบตาง ๆ เชน ภาพหนงสอพระไตรปฎก ภาพ CD ทบนทกขอมลพระไตรปฎก ภาพตพระไตรปฎก 3. ผงมโนทศนโครงสรางและสาระสงเขปของพระไตรปฎก 4. แผนภมแสดงจานวนเลมของพระไตรปฎก 5. แบบบนทกความร 6. แบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 7. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 8. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด



95




96

การทดสอบกลางภาค

ชวโมงท 20 1. ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบกลางภาค 2. ครมอบหมายใหนกเรยนอานเนอหาในหนวยการเรยนรท 3 พระสงฆ เรอง พทธสาวกและพทธ-สาวกา เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป

สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม พระพทธศาสนา 3ทดสอบกลางภาค ชนมธยมศกษาปท 4–6



97

หนวยการเรยนรท 3 พระสงฆ เวลา 5 ชวโมง


พระสงฆ

ความร1. พทธสาวกและพทธสาวกา 1.1 พระอานนท 1.2 พระปฏาจาราเถร 1.3 จฬสภททา 1.4 สมนมาลาการ 2. ชาวพทธตวอยาง 2.1 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว 2.2 พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) 2.3 สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) 2.4 อนาคารก ธรรมปาละ



ภาระงาน/ชนงาน1. การทาแบบทดสอบ 2. การเลาเรองและวเคราะหขอคดและคณธรรมของพทธสาวกและพทธสาวกา 3. การศกษา อภปราย และวเคราะหคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยางของชาว พทธตวอยาง 4. การนาเสนอผลงาน



98

ผงการออกแบบการจดการเรยนร

หนวยการเรยนรท 3 พระสงฆ ขนท 1 ผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยนตวชวดชวงชน วเคราะหขอคดและแบบอยางการดาเนนชวตจากประวตสาวก ชาดก เรองเลา และศาสนกชนตวอยาง ตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/14) ความเขาใจทคงทนของนกเรยน นกเรยนจะเขาใจวา... การศกษาประวตของพระอานนท พระปฏาจา-ราเถร จฬสภททา สมนมาลาการ พระบาทสมเดจพระจลจอม เกลาเจาอยหว พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละ ทาใหไดขอคด คณธรรม และแบบอยางในการดาเนนชวต

คาถามสาคญททาใหเกดความเขาใจทคงทน อะไรคอผลดทไดจากการศกษาประวตของ พระอานนท พระปฏาจาราเถร จฬสภททา สมนมา-ลาการ พระบาทสมเดจพระจลจอมกลาเจาอยหว พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) สมเดจพระพทธ โฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละ

ความรของนกเรยนทนาไปสความเขาใจทคงทน นกเรยนจะรวา... 1. คาสาคญ ไดแก พทธอปฏฐาก พหสต ไฟใน ไฟนอก พทธคณ พระปรยตธรรม สมณศกด นาคหลวง 2. พระอานนทเปนพทธสาวกทไดรบการยกยอง จากพระพทธเจาวา เปนเลศกวาพทธสาวกองค อน ๆ ในหลายดานคอ เปนพหสต (ไดยนไดฟง มาก) เปนผมสต (มความระลกไดและความจาด) เปนผมคต (รจกหลกการและวธการ) เปนผมธต (มปญญาจดจาพระพทธพจนไดแมนยา) และเปน ยอดพทธอปฏฐาก (คอย รบใชชวยเหลอพระพทธ- เจาอยางด) 3. พระปฏาจาราเถรเปนพทธสาวกาทไดรบยกยอง จากพระพทธเจาวา เปนเลศกวาภกษณทงหลาย ในดานทรงจาพระวนย 4. จฬสภททาเปนพทธสาวกาทมความมนคงใน พระพทธศาสนา เปนผทมบทบาทสาคญในการ ชวยเผยแผพระพทธศาสนา จนพระพทธศาสนา

ทกษะ/ความสามารถของนกเรยนทจะนาไปส ความเขาใจทคงทน นกเรยนจะสามารถ... 1. เลาประวตโดยยอของพระอานนท พระปฏาจารา เถร จฬสภททา สมนมาลาการ พระบาทสมเดจ พระจลจอมเกลาเจาอยหว พระโพธญาณเถระ

(ชา สภทโท) สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละได 2. วเคราะหขอคดและคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยาง จากประวตของพระอานนท พระปฏาจาราเถร จฬสภททาสมนมาลาการ พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละได 3. ฝกประพฤตปฏบตตามคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยางของพระอานนท พระปฏาจาราเถร จฬสภททา สมนมาลาการ พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ


99

ประดษฐานมนคงทอคคนคร 5. สมนมาลาการเปนพทธสาวกทมความกลาหาญ คอ ยอมสละชวตเพอทาความด และเปนผทม สตปญญา คอ รจกเลอกวาสงใดควรทา สงใดไม ควรทา แลวเลอกทาสงทดทสดแกชวต 6. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงเปนชาวพทธตวอยางทศรทธามนคงใน พระพทธศาสนา ทรงสถาปนาการศกษาของ คณะสงฆขนเปนมหาวทยาลย ไดแก มหามกฏ- ราชวทยาลย ตงอยทวดบวรนเวศวหาร กรงเทพมหานคร และมหาจฬาลงกรณราช- วทยาลย ตงอยทวดมหาธาตยวราชรงสฤษฎ ทาพระจนทร กรงเทพมหานคร 7. พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) เปนชาวพทธ ตวอยางทมจตใจฝกใฝธรรมะโดยเฉพาะการ ปฏบตวปสสนากรรมฐาน มศรทธามนคงใน พระพทธศาสนา และทาหนาทเผยแผพระพทธ- ศาสนาอยางจรงจงจนพระพทธศาสนาแผขยาย ออกไปอยางกวางขวางทงในประเทศและ ตางประเทศ 8. สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) เปนชาวพทธตวอยางททาคณประโยชนใหแกพระพทธศาสนา จนไดรบรางวลตาง ๆ มากมาย เชน รางวลกตตคณสมพนธ สงขเงน สาขาเผยแผ

พระพทธศาสนา รางวลการศกษาเพอสนตภาพ จากองคการยเนสโก ซงเปนคนไทยคนแรกท ไดรบรางวลน รางวล TTF Award สาหรบผม ผลงานทางวชาการดเดน 9. อนาคารก ธรรมปาละ เปนชาวพทธตวอยางทม ศรทธามนคงในพระพทธศาสนา เปนผตอส เรยกรองสทธอนชอบธรรมของชาวพทธในการ เปนผดแลพทธสถานทสาคญ ๆ ทชาวฮนดยดไป และเปนผกอตงสมาคมมหาโพธขน เพอรวมกน ดแลรกษาและเผยแผพระพทธศาสนาใหดารงอย

ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละ


100

ตอไป ขนท 2 ภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผลการเรยนร ตามทกาหนดไวอยางแทจรง 1. ภาระงานทนกเรยนตองปฏบต 1.1 เลาเรองและวเคราะหขอคดและคณธรรมของพทธสาวกและพทธสาวกา 1.2 ศกษา อภปราย และวเคราะหคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยางของชาวพทธตวอยาง 2. วธการและเครองมอประเมนผลการเรยนร 2.1 วธการประเมนผลการเรยนร 1) การทดสอบ 2) การประเมนผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม 3) การประเมนดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม 4) การประเมนดานทกษะ/กระบวนการ


3. สงทมงประเมน 3.1 ความเขาใจ 6 ดาน ไดแก การอธบาย ชแจง การแปลความและตความ การประยกต ดดแปลง และนาไปใช การมมมมองทหลากหลาย การใหความสาคญและใสใจในความรสกของผอน และการรจกตนเอง 3.2 สมรรถนะสาคญ ไดแก ความสามารถในการสอสาร ความสามารถในการคด ความสามารถใน การแกปญหา ความสามารถในการใชทกษะชวต และความสามารถในการใชเทคโนโลย 3.3 คณลกษณะอนพงประสงค ไดแก รกชาต ศาสน กษตรย ซอสตยสจรต มวนย ใฝเรยนร อยอยาง พอเพยง มงมนในการทางาน รกความเปนไทย และมจตสาธารณะ ขนท 3 แผนการจดการเรยนร แผนการจดการเรยนรท 8 พทธสาวกและพทธสาวกา เวลา 3 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 9 ชาวพทธตวอยาง เวลา 2 ชวโมง


101

แผนการจดการเรยนรท 8 พทธสาวกและพทธสาวกา

1. สาระสาคญ พระอานนทเปนพทธสาวกทไดรบการยกยองจากพระพทธเจาวา เปนเลศกวาพทธสาวกองคอน ๆ

ในหลายดาน คอ เปนพหสต (ไดยนไดฟงมาก) เปนผมสต (มความระลกไดและความจาด) เปนผมคต (รจกหลกการและวธการ) เปนผมธต (มปญญาจดจาพระพทธพจนไดแมนยา) และเปนยอดพทธอปฏฐาก (คอยรบใชชวยเหลอพระพทธเจาอยางด) พระปฏาจาราเถรเปนพทธสาวกาทไดรบยกยองจากพระพทธเจาวา เปนเลศกวาภกษณทงหลายในดานทรงจาพระวนย จฬสภททาเปนพทธสาวกาทมความมนคงในพระพทธศาสนา เปนผทมบทบาทสาคญในการชวยเผยแผพระพทธศาสนาจนพระพทธศาสนาประดษฐานมนคงทอคคนคร และสมนมาลาการเปนพทธสาวกทมความกลาหาญ คอ ยอมสละชวตเพอทาความด และเปนผทมสตปญญา คอ รจกเลอกวาสงใดควรทา สงใดไมควรทา แลวเลอกทาสงทดทสดแกชวต

2. ตวชวดชวงชน วเคราะหขอคดและแบบอยางการดาเนนชวตจากประวตสาวก ชาดก เรองเลา และศาสนกชน

ตวอยางตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/14)

3. จดประสงคการเรยนร 1. เลาประวตและผลงานของพระอานนท พระปฏาจาราเถร จฬสภททา และสมนมาลาการได (K) 2. วเคราะหขอคดและคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยางของพระอานนท พระปฏาจาราเถร

จฬสภททา และสมนมาลาการได (K, P)

3. ชนชม นาขอคดและคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยางของพระอานนท พระปฏาจาราเถร จฬสภททา และสมนมาลาการมาประพฤตปฏบตในชวตประจาวน (A, P)

เวลา 3 ชวโมงสาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม พระพทธศาสนา 3 หนวยการเรยนรท 3 พระสงฆ ชนมธยมศกษาปท 4–6


102





1. ทดสอบกอนเรยน 2. ซกถามความรเรอง พทธสาวกและพทธสาวกา

3. ตรวจผลงาน/กจกรรม

เปนรายบคคลหรอเปนกลม

ประเมนพฤตกรรม ในการทางานเปนรายบคคล ในดานความซอสตยสจรต ความมวนย ความใฝเรยนร ความมเหตผล มความ รบผดชอบ ฯลฯ


5. สาระการเรยนร

พทธสาวกและพทธสาวกา

1. พระอานนท

2. พระปฎาจาราเถร 3. จฬสภททา 4. สมนมาลาการ

6. แนวทางบรณาการ ภาษาไทย ฟง พด อาน และเขยนขอมลเกยวกบประวตของพระอานนท สมนมาลาการ พระปฏาจาราเถร และจฬสภททา ศลปะ ออกแบบและตกแตงแผนทความคดเกยวกบประวตของพระอานนท พระปฏาจาราเถร จฬสภททา และสมนมาลาการ

7. กระบวนการจดการเรยนร ขนท 1 นาเขาสบทเรยน

ชวโมงท 21–22 1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดความศรทธาเลอมใสใน

พระรตนตรยทเหมาะสม เชน จดทนงเรยนแบบรปตว U นานกเรยนไปเรยนทหองประชม หองจรยธรรม สนามหญาใตรมไม ทวด กอนเรยนใหนกเรยนไหวพระสวดมนต นงสมาธ และแผเมตตา


3. ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยน


103

4. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม จากนนสนทนาซกถามนกเรยนเกยวกบพทธสาวกในประเดนตาง ๆ เชน

1) พทธสาวกและพทธสาวกาตางกนหรอเหมอนกนอยางไร

2) นกเรยนรจกพทธสาวกและพทธสาวกาทานใดบาง

3) นกเรยนชนชอบพทธสาวกและพทธสาวกาทานใดบาง เพราะเหตใด

5. หลงจากสนทนาซกถามแลว ครสรปความหมายของพทธสาวกและบอกใหนกเรยนทราบถงพทธ-สาวกทจะศกษาในชนน ไดแก พระอานนท สมนมาลาการ พระปฏาจาราเถร และจฬสภททา ขนท 2 กจกรรมการเรยนร

6. ครจดการเรยนรเรอง พทธสาวก โดยใชวธการสอนแบบรวมมอ (Cooperative Learning) เทคนคเลาเรองรอบวง (Round Robin) ตามขนตอนดงน 1) ครใหนกเรยนแบงกลม กลมละ 4 คน คละความสามารถและเพศ แลวกาหนดหมายเลขประจาตวของนกเรยนแตละคนเปน 1, 2, 3 และ 4 2) ครใหแตละกลมสงตวแทนกลม 1 คน ออกมาจบสลากเลอกชอพทธสาวก คอ พระอานนทและสมนมาลาการ กลมละ 1 ชอ 3) ครแจงประเดนทจะศกษาใหนกเรยนแตละกลมทราบตามชอพทธสาวก พรอมทงแนะนาสอการเรยนรและสารสนเทศทเกยวของกบเรองดงกลาวใหนกเรยนไปศกษาคนควาขอมลเพมเตม 4) ครใหสมาชกภายในกลมจบคเลาเรองราวของพทธสาวกทกลมจบสลากได โดยใชเวลาเทา ๆ กน และปฏบตตามขนตอนดงน ขนท 1 สมาชกหมายเลข 1 จบคกบหมายเลข 2 และหมายเลข 3 จบคกบหมายเลข 4 ใหหมายเลข 1, 3 เปนผเลา และหมายเลข 2, 4 เปนผฟง ขนท 2 ใหเปลยนผเลาและผฟง โดยใหสมาชกหมายเลข 2, 4 เปนผเลาและหมายเลข 1, 3 เปนผฟง ขนท 3 รวมกลมกน ใหแตละคนผลดกนเลาใหสมาชกในกลมฟง โดยเรมจากหมายเลข 1, 2, 3 และ 4 ตามลาดบ 5) ครใหนกเรยนรวมกลมกน โดยกลมทเลาเรองเดยวกน และกาหนดหมายเลขประจาตวของผเรยนในแตละกลมใหม 6) ครซกถามปญหาเกยวกบประเดนทศกษา โดยสมหมายเลขประจาตวสมาชกในกลมเปนผตอบปญหา

7. หลงจากตอบปญหาครบทกกลมแลว ครและนกเรยนชวยกนสรปสาระสาคญของเนอหาเกยวกบประวต ผลงาน และคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยางของพทธสาวกทศกษา

8. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเกยวกบพทธสาวก โดยใหนกเรยนลนทกลงในสมดหรอในใบบนทกความร

9. ครบอกกบนกเรยนวา พทธสาวกา คอ ศษยฝายหญงของพระพทธเจา สวนใหญเปนอรยบคคล ในสมยพทธกาลมพทธสาวกาหลายทานทไดรบยกยองหรอแตงตงในตาแหนงเอตทคคะจากพระพทธเจา


104

แลวมอบหมายใหนกเรยนอานและสรปเนอหาเกยวกบประวตของพระปฏาจาราเถรและจฬสภททา เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป

ชวโมงท 23 10. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานมา โดยคร

ตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม 11. ครจดการเรยนร เรอง พทธสาวกา โดยใชวธการสอนแบบรวมมอ (Cooperative Learning)

เทคนคเลาเรองรอบวง (Round Robin) ตามขนตอนดงน 1) ครใหนกเรยนกลมเดมสงตวแทนกลม 1 คน ออกมาจบสลากเลอกชอพทธสาวกา คอ พระปฏาจาราเถรและจฬสภททา กลมละ 1 ชอ 2) ครแจงประเดนทจะศกษาใหนกเรยนแตละกลมทราบตามชอพทธสาวกา พรอมทงแนะนาสอการเรยนรและสารสนเทศทเกยวของกบเรองดงกลาวใหนกเรยนไปศกษาคนควาขอมลเพมเตม 3) ครใหสมาชกภายในกลมจบคเลาเรองราวของพทธสาวกาทกลมจบสลากได โดยใชเวลาเทา ๆ กน และปฏบตตามขนตอนดงน ขนท 1 สมาชกหมายเลข 1 จบคกบหมายเลข 2 และหมายเลข 3 จบคกบหมายเลข 4 ใหหมายเลข 1, 3 เปนผเลา และหมายเลข 2, 4 เปนผฟง ขนท 2 ใหเปลยนผเลาและผฟง โดยใหสมาชกหมายเลข 2, 4 เปนผเลาและหมายเลข 1, 3 เปนผฟง ขนท 3 รวมกลมกน ใหแตละคนผลดกนเลาใหสมาชกในกลมฟง โดยเรมจากหมายเลข 1, 2, 3 และ 4 ตามลาดบ 4) ครใหนกเรยนรวมกลมกน โดยกลมทเลาเรองเดยวกน และกาหนดหมายเลขประจาตวของผเรยนในแตละกลมใหม 5) ครซกถามปญหาเกยวกบประเดนทศกษา โดยสมหมายเลขประจาตวสมาชกในกลมเปนผตอบปญหา

12. หลงจากตอบปญหาครบทกกลมแลว ครและนกเรยนชวยกนสรปสาระสาคญของเนอหาเกยวกบประวต ผลงาน และคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยางของพทธสาวกาทศกษา

13. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเกยวกบพทธสาวก โดยใหนกเรยนลนทกลงในสมดหรอในใบบนทกความร

14. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนวาศาสนาอน ๆ ทนบถอกนในกลมประเทศสมาชกอาเซยนมสาวกหรอสาวกาหรอไม สาวกหรอสาวกาเหลานนมบทบาทสาคญตอศาสนาอยางไร สรป และบนทกผลลงในกระดาษเปนความเรยงหรอแผนทความคด สงคร ครคดเลอกผลงานทดทสด ใหเจาของผลงานออกมานาเสนอหนาชนเรยน



105

ขนท 3 ฝกฝนผเรยน

16. ครใหนกเรยนทากจกรรมทเกยวกบพทธสาวกและพทธสาวกา แลวชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง 17. ครใหนกเรยนคนควาขอมลเกยวกบพทธสาวกและพทธสาวกาเพมเตมจากแหลงการเรยนรตาง ๆ

เชน หองสมด สอบถามพระสงฆหรอผร แลวบนทกสรปลงในใบบนทกความร 18. ครใหนกเรยนวเคราะหขอคดและคณธรรมของพทธสาวกและพทธสาวกาเพมเตม

ขนท 4 นาไปใช

19. ครแนะนาใหนกเรยนนาขอคดและคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยางของพระอานนท สมนมาลาการพระปฏาจาราเถร และจฬสภททา ไปประพฤตปฏบตในชวตประจาวน บนทกผล แลวนาผลการปฏบตมารายงานในชนเรยนเปนระยะ ๆ

ขนท 5 สรป

20. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง พทธสาวกและพทธสาวกา โดยใหนกเรยนสรปลงในแบบบนทกความร ซงอาจสรปเปนความเรยง แผนทความคด หรอผงมโนทศนกได

21. ครบอกกบนกเรยนวา ชาวพทธตวอยาง คอ บคคลรนหลงทเกดไมทนไดเหนพระพทธเจา แตทานเหลานมประวต ผลงาน และคณธรรม ตลอดจนวธการดาเนนชวตทเปนแบบอยางของชาวพทธในรนหลง ๆ ไดเปนอยางด ซงมอยเปนจานวนมาก แลวมอบหมายใหนกเรยนอานและสรปเนอหาเกยวกบประวตของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวและพระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป

8. กจกรรมเสนอแนะ 1. ครใหนกเรยนศกษาคนควาเพมเตมเกยวกบประวตและผลงานของพระอานนท สมนมาลาการ

พระปฏาจาราเถร และจฬสภททา บนทกความรทไดรบและผลดกนนาเสนอในชนเรยน

2. ครใหนกเรยนเขยนเรยงความ 1 เรอง เกยวกบพทธสาวกและพทธสาวกาทตนเองชนชอบ โดยระบเหตผลใหชดเจนวาชนชอบเพราะอะไร และจะนาขอคดและคณธรรมทไดจากพทธสาวกทานนนไปประยกตใชในชวตประจาวนอยางไร

9. สอ/แหลงการเรยนร 1. แบบทดสอบกอนเรยน

2. แบบบนทกความร


4. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด



106





107

แผนการจดการเรยนรท 9 ชาวพทธตวอยาง

1. สาระสาคญ พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว เปนชาวพทธตวอยางทศรทธามนคงในพระพทธศาสนา ทรง

สถาปนาการศกษาของคณะสงฆขนเปนมหาวทยาลย ไดแก มหามกฏราชวทยาลย ตงอยทวดบวรนเวศวหารกรงเทพหานคร และมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ตงอยทวดมหาธาตยวราชรงสฤษฎ ทาพระจนทร กรงเทพ-มหานคร พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) เปนชาวพทธตวอยางทมจตใจฝกใฝธรรมะโดยเฉพาะการปฏบตวปสสนากรรมฐาน มศรทธามนคงในพระพทธศาสนา และทาหนาทเผยแผพระพทธศาสนาอยางจรงจงจนพระพทธศาสนาแผขยายออกไปอยางกวางขวางท งในประเทศและตางประเทศ สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) เปนชาวพทธตวอยางททาคณประโยชนใหแกพระพทธศาสนา จนไดรบรางวล ตาง ๆ มากมาย เชน รางวลกตตคณสมพนธ สงขเงน สาขาเผยแผพระพทธศาสนา รางวลการศกษาเพอสนตภาพ จากองคการยเนสโก ซงเปนคนไทยคนแรกทไดรบรางวลน รางวล TTF Award สาหรบผมผลงานทางวชาการดเดน และอนาคารก ธรรมปาละ เปนชาวพทธตวอยางทมศรทธามนคงในพระพทธศาสนา เปนผตอสเรยกรองสทธอนชอบธรรมของชาวพทธในการเปนผดแลพทธสถานทสาคญ ๆ ทชาวฮนดยดไป และเปนผกอตงสมาคมมหาโพธขน เพอรวมกนดแลรกษาและเผยแผพระพทธศาสนาใหดารงอยตอไป

2. ตวชวดชวงชน วเคราะหขอคดและแบบอยางการดาเนนชวตจากประวตสาวก ชาดก เรองเลา และศาสนกชน

ตวอยางตามทกาหนด (ส 1.1 ม. 4–6/14)

3. จดประสงคการเรยนร 1. เลาประวตและผลงานของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระโพธญาณเถระ (ชา

สภทโท) สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละได (K)

2. วเคราะหขอคดและคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยางของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละได (K, P)

3. ชนชม นาขอคดและคณธรรมของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละมาประพฤตปฏบตในชวต ประจาวน (A, P)

เวลา 2 ชวโมงสาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม พระพทธศาสนา 3 หนวยการเรยนรท 3 พระสงฆ ชนมธยมศกษาปท 4–6


108





1. ทดสอบหลงเรยน

2. ซกถามความรเรอง ชาวพทธตวอยาง

3. ตรวจผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม



5. สาระการเรยนร

ชาวพทธตวอยาง 1. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว 2. พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท)

3. สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) 4. อนาคารก ธรรมปาละ 6. แนวทางบรณาการ ภาษาไทย ฟง พด อาน และเขยนขอมลเกยวกบประวตและผลงานของพระบาทสมเดจ

พระจลจอมเกลาเจาอยหว พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละ

ศลปะ ออกแบบ และตกแตงแผนทความคดเกยวกบประวตและผลงานของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละ

7. กระบวนการจดการการเรยนร ขนท 1 นาเขาสบทเรยน

ชวโมงท 24 1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดความศรทธาเลอมใสใน

พระรตนตรยทเหมาะสม เชน จดทนงเรยนแบบรปตว U นานกเรยนศกษานอกหองเรยน เชน หองประชม หองจรยธรรม สนามหญาใตรมไม ทวด กอนเรยนใหนกเรยนสวดมนตไหวพระ นงสมาธ และแผเมตตา



109

3. ครสมเลอกนกเรยน 2 คน ใหออกมาแสดงความคดเหนหรอนาเสนอเกยวกบเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรปสาระสาคญมาใหเพอน ๆ ฟง โดยครสรปความคดเหนของนกเรยนและใหคาแนะนาหรอความรเพมเตม จากนนสนทนาซกถามนกเรยนเกยวกบชาวพทธตวอยางในประเดนตาง ๆ เชน

1) ชาวพทธตวอยางตางจากพทธสาวกและพทธสาวกาอยางไร

2) จากทนกเรยนไดเคยศกษาเรอง ชาวพทธตวอยางมา นกเรยนประทบใจชาวพทธตวอยางทานใดบาง เพราะเหตใด

3) นกเรยนไดนาขอคดและคณธรรมจากการศกษาประวตชาวพทธตวอยางไปประยกตใชในชวตประจาวนอยางไรบาง

4. หลงจากสนทนาซกถามนกเรยนเกยวกบชาวพทธตวอยางในประเดนตาง ๆ แลว ครสรปวา ชาวพทธ-ตวอยาง หมายถง บคคลรนหลงทเกดไมทนไดเหนพระพทธเจา ซงอาจจะไมเปนพระอรยบคคลกได แตชวตของทานเหลาน นเปนแบบอยางของการปฏบตหนาทชาวพทธ และบอกใหนกเรยนทราบถงชาวพทธตวอยางทจะศกษาในชนน ไดแก พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละ

ขนท 2 กจกรรมการเรยนร 5. ครจดการเรยนรเรอง ชาวพทธตวอยาง โดยใชวธการสอนแบบไตรสกขาตามขนตอน ดงน

1) ขนศล ครสนทนากบนกเรยนเรอง การเปนชาวพทธ จากนนใหนกเรยนแตละคนเขยนบรรยายวา ตนเองเปนชาวพทธไดอยางไร ลงในกระดาษทครแจกให ภายในเวลา 5 นาท 2) ขนสมาธ ครใหนกเรยนคดพจารณาไตรตรองวา เมอไดชอวาเปนชาวพทธแลว ควรปฏบตตนอยางไร จงจะไดชอวาชาวพทธทดหรอชาวพทธตวอยาง จากนนรวมอภปรายกบคร และจดบนทกขอมลลงในสมดบนทก 3) ขนปญญา ครใหความรแกนกเรยนเรอง ชาวพทธตวอยาง ซงไดแก พระบาทสมเดจพระ จลจอมเกลาเจาอยหว พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) ในหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 และสอการเรยนรอน ๆ จากนนเขยนสรปประวตและผลงานของชาวพทธตวอยางลงในสมดบนทก

6. ครใหนกเรยนแบงกลม กลมละ 4 คน แตละกลมสงตวแทนออกมาจบสลากเลอกชอชาวพทธตวอยาง กลมละ 1 ทาน คอ พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) เพอรวมกนอภปรายและวเคราะหเกยวกบคณธรรม

7. ครใหนกเรยนแตละกลมชวยกนอภปรายและวเคราะหคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยางของชาวพทธตวอยางทกลมจบสลากไดวามคณธรรมอะไรบาง และจะนาคณธรรมเหลานนไปปฏบตหรอประยกต ใชในชวตประจาวนไดอยางไร (ครกระตนใหนกเรยนแตละกลมวเคราะหคณธรรมของชาวพทธตวอยางใหไดมากกวาในหนงสอเรยน)

8. ครใหนกเรยนรวมกลมกนเปนกลมใหญ แลวรวมกนอภปรายและวเคราะหคณธรรมอกครง จากนนสรปและบนทกผลลงในแบบบนทกความร


110

9. ครใหแตละกลมสงตวแทนนาเสนอผลงานในรปแบบทหลากหลาย เชน แผนใส แผนพบ ภาพประกอบ แสดงบทบาทสมมต พรอมทงเปดโอกาสใหมการซกถามและวพากษวจารณผลงาน

10. เมอนาเสนอผลงานครบทกกลมแลวครและนกเรยนชวยกนสรปคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยาง พรอมทงประวตและผลงานของชาวพทธตวอยางทศกษา

11. ครบอกกบนกเรยนวา ชาวพทธตวอยาง คอ บคคลรนหลงทเกดไมทนไดเหนพระพทธเจา แตทานเหลานมประวต ผลงาน และคณธรรม ตลอดจนวธการดาเนนชวตทเปนแบบอยางของชาวพทธในรนหลง ๆ ไดเปนอยางด ซงมอยเปนจานวนมาก แลวมอบหมายใหนกเรยนอานและสรปเนอหาเกยวกบประวตของสมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละ เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป

ชวโมงท 25 12. ครสมเลอกนกเรยน 2 คน ใหออกมาแสดงความคดเหนหรอนาเสนอเกยวกบเรองทไดรบ

มอบหมายใหไปอานและสรปสาระสาคญมาใหเพอน ๆ ฟง โดยครสรปความคดเหนของนกเรยนและใหคาแนะนาหรอความรเพมเตม 13. ครใหความรแกนกเรยนเกยวกบประวตของสมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละ ในหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 และสอการเรยนรอน ๆ จากนนเขยนสรปประวตและผลงานของชาวพทธตวอยางลงในสมดบนทก

14. ครใหนกเรยนแบงกลม กลมละ 4 คน แตละกลมสงตวแทนออกมาจบสลากเลอกชอชาวพทธตวอยาง กลมละ 1 ทาน คอ สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละ เพอรวมกนอภปรายและวเคราะหเกยวกบคณธรรม

15. ครใหนกเรยนแตละกลมชวยกนอภปรายและวเคราะหคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยางของชาวพทธตวอยางทกลมจบสลากไดวามคณธรรมอะไรบาง และจะนาคณธรรมเหลานนไปปฏบตหรอประยกต ใชในชวตประจาวนไดอยางไร (ครกระตนใหนกเรยนแตละกลมวเคราะหคณธรรมของชาวพทธตวอยางใหไดมากกวาในหนงสอเรยน)

16. ครใหนกเรยนรวมกลมกนเปนกลมใหญ แลวรวมกนอภปรายและวเคราะหคณธรรมอกครง จากนนสรปและบนทกผลลงในแบบบนทกความร

17. ครใหแตละกลมสงตวแทนนาเสนอผลงานในรปแบบทหลากหลาย เชน แผนใส แผนพบ ภาพประกอบ แสดงบทบาทสมมต พรอมทงเปดโอกาสใหมการซกถามและวพากษวจารณผลงาน

18. เมอนาเสนอผลงานครบทกกลมแลวครและนกเรยนชวยกนสรปคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยาง พรอมทงประวตและผลงานของชาวพทธตวอยางทศกษา 19. ครใหนกเรยนเลอกศกษาประวตชาวพทธตวอยางหรอบคคลตวอยางของศาสนาอน ๆ ทนบถอกนในประเทศสมาชกอาเซยน บนทกผล แลวนามาแลกเปลยนเรยนรกนในชนเรยน 20. ครใหนกเรยนศกษาและสบคนคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยางของพทธตวอยางหรอบคคลทนบถอศาสนาอน ๆ ในประเทศสมาชกอาเซยน เชน ศาสนาอสลาม ครสตศาสนา สรปและบนทกผลลงในสมด


111


ขนท 3 ฝกฝนผเรยน

22. ครใหนกเรยนทากจกรรมทเกยวกบชาวพทธตวอยาง คอ พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจา อยหว พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละ และแบบทดสอบการวดและประเมนผลการเรยนร ประจาหนวยการเรยนร ในแบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด แลวชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง

23. ครใหนกเรยนศกษา อภปราย และวเคราะหคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยางของชาวพทธตวอยาง

24. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในประเดนตอไปน 1) ผลงานดานพระพทธศาสนาทสาคญของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว มอะไรบาง 2) จากการศกษาผลงานพองพระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) นกเรยนไดรบประโยชนอะไรบาง ขนท 4 นาไปใช

25. ครแนะนาใหนกเรยนนาขอคดและคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยางของพระบาทสมเดจพระจล จอมเกลาเจาอยหว พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละไปประพฤตปฏบตในชวตประจาวน บนทกผล แลวนาผลการปฏบตมารายงานหนาชนเรยนเปนระยะ ๆ

ขนท 5 สรป

26. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง ชาวพทธตวอยาง โดยใหนกเรยนสรปลงในแบบบนทกความร ซงอาจสรปเปนความเรยง แผนทความคด หรอผงมโนทศนกได

27. ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยนและชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง 28. ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบการวดและประเมนผลการเรยนรประจาหนวยการเรยนรท 3 ในแบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด เพอประเมนผลการเรยนรดานความร ดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม และดานทกษะ /กระบวนการของนกเรยน

29. ครมอบหมายใหนกเรยนอานเนอหาในหนวยการเรยนรท 4 การปฏบตตนเปนชาวพทธทด เรอง หนาทชาวพทธ เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป

8. กจกรรมเสนอแนะ 1. ครใหนกเรยนจดปายนเทศเกยวกบประวตและผลงานของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลา

เจาอยหว พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) และอนาคารก ธรรมปาละ จากสอการเรยนรตาง ๆ เชน อนเทอรเนต หองสมด


112

2. ครใหนกเรยนทาแผนพบเกยวกบประวตและคณธรรมของชาวพทธตวอยางเพอเผยแพรความร

9. สอ/แหลงการเรยนร 1. แบบทดสอบหลงเรยน

2. แบบบนทกความร


4. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด


7. สอการเรยนร PowerPoint รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 10. บนทกหลงการจดการเรยนร



หนวยการเรยนรท 4 การปฏบตตนเปนชาวพทธทด

เวลา 15 ชวโมง ผงมโนทศนเปาหมายการเรยนรและขอบขายภาระงาน/ชนงาน

การปฏบตตนเปนชาวพทธทด

ความร1. หนาทชาวพทธ 5. การบรหารจตและการเจรญปญญา 2. มารยาทชาวพทธ 6. การพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ 3. ศาสนพธ 7. สมมนาพระพทธศาสนา 4. วนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญ


1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. อยอยางพอเพยง 4. มจตสาธารณะ 5. มความรบผดชอบ

ภาระงาน/ชนงาน1. การทาแบบทดสอบ 2. การอภปรายหนาทของชาวพทธ 3. การฝกปฏบตตนตอพระสงฆ 4. การวเคราะหคณคาและประโยชนของศาสนพธ 5. การศกษาและอภปรายเกยวกบหลกธรรมทเกยวเนองในวนสาคญทางพระพทธศาสนา 6. การศกษาและอภปรายเกยวกบหลกธรรมทเกยวเนองในวนธรรมสวนะและเทศกาลสาคญ 7. การฝกบรหารจตดวยวธการตาง ๆ ตามหลกสตปฏฐาน4 เนนอานาปานสต 8. การสบคนขอมลและยกตวอยางกจกรรมในชวตประจาวนทตองใชวธคดแบบโยนโสมนสการ 9. การสมมนาพระพทธศาสนาเรอง การปกปอง คมครอง และธารงรกษาพระพทธศาสนาของพทธบรษท ในสงคมไทย 10. การนาเสนอผลงาน



ผงการออกแบบการจดการเรยนร หนวยการเรยนรท 4 การปฏบตตนเปนชาวพทธทด

ขนท 1 ผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยนตวชวดชวงชน 1. เหนคณคา เชอมน และมงมนพฒนาชวตดวยการพฒนาจตและพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโส- มนสการหรอการพฒนาจตตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอ (ส 1.1 ม. 4–6/19) 2. สวดมนต แผเมตตา และบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฏฐานหรอตามแนวทางของศาสนาทตน นบถอ(ส 1.1 ม. 4–6/20) 3. ปฏบตตนเปนศาสนกชนทดตอสาวก สมาชกในครอบครว และคนรอบขาง (ส 1.2 ม. 4–6/1) 4. ปฏบตตนถกตองตามศาสนพธ พธกรรมตามหลกศาสนาทตนนบถอ (ส 1.2 ม. 4–6/2) 5. วเคราะหหลกธรรม คตธรรมทเกยวเนองกบวนสาคญทางศาสนาและเทศกาลทสาคญของศาสนาทตน นบถอ และปฏบตตนไดถกตอง (ส 1.2 ม. 4–6/4) 6. สมมนาและเสนอแนะแนวในการธารงรกษาศาสนาทตนนบถออนสงผลถงการพฒนาตน พฒนาชาต และโลก (ส 1.1 ม. 4–6/5)

ความเขาใจทคงทนของนกเรยน นกเรยนจะเขาใจวา... 1. ชาวพทธมหนาททตองปฏบตตอพระพทธ- ศาสนาหลายประการ คอ เรยนรหนาทและ บทบาทของพระสงฆในฐานะตาง ๆ ปกปอง คมครองพระพทธศาสนา ปฏบตตนเปนสมาชก ทดของครอบครวตามหลกทศเบองหลงในทศ 6 บาเพญตนใหเปนประโยชนตอครอบครว ชมชน ประเทศชาต และโลก 2. เราเปนชาวพทธควรปฏบตตนใหถกตอง เหมาะสมตอพระสงฆ ทงทางกาย ทางวาจา ทางใจ ทงนกเพอใหเปนแบบอยางทด และเพอ เปนการสบทอดเอกลกษณและวฒนธรรมทดงาม เอาไวได 3. การปฏบตศาสนพธไดถกตองเหมาะสมกอให เกดประโยชนทางจตใจ ชวยรกษาเอกลกษณของ ชาต และชวยธารงรกษาพระพทธศาสนา 4. วนสาคญทางพระพทธศาสนาเปนวนทเกด เหตการณครงสาคญทเกยวของกบพระพทธเจา

คาถามสาคญททาใหเกดความเขาใจทคงทน 1. เราเปนชาวพทธควรปฏบตตนอยางไรตอพระ- พทธศาสนาจงจะไดชอวาเปนอบาสกอบาสกาทด 2. การปฏบตตนไดถกตองเหมาะสมตอพระสงฆทง ทางกาย ทางวาจา ทางใจ มผลดอยางไร 3. การปฏบตศาสนพธไดถกตองเหมาะสมม ประโยชนอยางไรบาง 4. เมอถงวนสาคญทางพระพทธศาสนา ในฐานะทเปน ชาวพทธเราควรประพฤตปฏบตตนอยางไร 5. เมอถงวนธรรมสวนะและเทศกาลสาคญเราควร ปฏบตตนอยางไร 6. จะทาอยางไรใหมจตสงบ มนคง เขมแขง และเกด ความร ความเขาใจสงตาง ๆ ตามสภาพทเปนจรง 7. การนาวธคดแบบโยนโสมนสการมาใชในการ ดาเนนชวตมผลดอยางไร 8. การสมมนาพระพทธศาสนามผลดตอพระพทธ- ศาสนาและพทธศาสนกชนอยางไร


ซงชาวพทธไดรวมกนประกอบพธกรรม มการ บชา เพอระลกถงคณพระรตนตรยและนา หลกธรรมทเกยวเนองมาประพฤตปฏบตเปนกรณ พเศษ 5. วนธรรมสวนะและเทศกาลสาคญ เปนวนฟง ธรรม และวนทาความด ในฐานะทเปนชาวพทธ เมอถงวนดงกลาวนเราควรปฏบตตนใหถกตอง เหมาะสม 6. เราควรหมนฝกบรหารจตและเจรญปญญาอยาง สมาเสมอ เพราะจะทาใหเรามจตทสงบ มนคง เขมแขงและเกดความรความเขาใจสงตาง ๆ ตามสภาพทเปนจรง 7. การดาเนนชวตโดยใชวธคดแบบโยนโส- มนสการ ทาใหเราดาเนนชวตถกทาง สามารถ พฒนาตนเองใหเจรญกาวหนา และสรางสรรค สงคมใหเกดความสงบสข 8. สมมนาพระพทธศาสนาเปนการประชมพดคย เพอแลกเปลยนความร ความคดเหน และให ขอเสนอแนะในเรองใดเรองหนงตอปญหา ขอ สงสย หรอแนวปฏบตทสบสน โดยใชหลกการ วธการ หรอกระบวนการทางพระพทธศาสนา

ความรของนกเรยนทนาไปสความเขาใจทคงทนนกเรยนจะรวา... 1. คาสาคญ ไดแก องคกรชาวพทธ ทศ 6 วนวสาขบชาโลก หมรบ สตปฏฐาน โยนโส- มนสการ 2. ชาวพทธทดมหนาททควรปฏบตตอพระพทธ- ศาสนาหลายประการ ทสาคญ ไดแก การเรยนร หนาทและบทบาทของพระสงฆในฐานะตาง ๆ การปกปองและคมครองพระพทธศาสนา การปฏบตหนาทในฐานะทเปนอบาสกอบาสกา ทด การปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครว ตามหลกทศเบองหลกในทศ 6 และการบาเพญ ตนใหเปนประโยชนตอครอบครว ชมชน

ทกษะ/ความสามารถของนกเรยนทจะนาไปสความเขาใจทคงทน นกเรยนจะสามารถ... 1. สบคนและอภปรายหาแนวทางการปฏบตหนาท ชาวพทธ 2. อภปรายและฝกปฏบตตนใหถกตองเหมาะสมตอ พระสงฆทางกาย ทางวาจา และทางใจ 3. สบคน อภปราย และวเคราะหคณคาและประโยชน ของศาสนพธ 4. เลาประวต ความสาคญ และการปฏบตตนท ถกตองเหมาะสมในวนสาคญทางพระพทธศาสนา รวมทงระบหลกธรรมทเกยวเนองในวนสาคญ ดงกลาว 5. สารวจกจกรรมทชาวพทธปฏบตในวนธรรมสวนะ


ประเทศชาต และโลก 3. พระสงฆเปนผปฏบตด ปฏบตชอบ ปฏบต ถกตองตามพระธรรมวนย และเปนศาสนทายาท ผสบทอดพระพทธศาสนา เราเปนชาวพทธจง ควรปฏบตตอทานใหถกตองเหมาะสมทงทาง กาย ทางวาจา และทางใจ ทงในเรองการไปพบ การลกขนตอนรบ การใหทนง การตามสง การหลกทางให การสนทนา และการคดทจะ สนบสนนทานดวยปจจย 4 ตามสมควร 4. ศาสนพธ หมายถง แบบอยางหรอระเบยบปฏบต ในพธกรรมตาง ๆ ทางศาสนา ศาสนพธของ พระพทธศาสนามมากมาย สรปไดเปน 4 หมวด ใหญ ๆ ไดแก กศลพธ บญพธ ทานพธ และปกณกพธ แตถาแบงอยางยอ ๆ จะแบงได 2 ประเภทใหญ ๆ คอ ศาสนพธทเนองดวยพทธ- บญญต และศาสนพธทนาพระพทธศาสนาเขาไป เกยวของ ศาสนพธชวยใหผประกอบพธและผ รวมพธเกดความมนใจ เชอใจในคตความเชอ นน ๆ มากยงขนกวาการปฏบตโดยไมมขนตอน พธใด ๆ นอกจากนยงมคณคาและประโยชน ทางดานอน ๆ อก เชน ชวยรกษาเอกลกษณของ ชาต ชวยธารงรกษาพระพทธศาสนา 5. วนสาคญทางพระพทธศาสนาเปนวนทเกด เหตการณครงสาคญทเกยวของกบพระพทธเจา ม 4 วน ไดแก วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชา และวนอาสาฬหบชา ซงชาวพทธได รวมกนประกอบพธกรรมมการบชาและปฏบตธรรม เพอระลกถงคณพระรตนตรยเปนกรณพเศษ นอกเหนอจากวนสาคญทางพระพทธศาสนา 4 วนนแลว ยงมวนสาคญทางพระพทธศาสนา อกกลมหนง ซงบางวนกเกยวกบพระพทธเจา บางวนกเกยวของกบพระสงฆตามขอบญญตทาง พระวนย วนสาคญเหลาน ไดแก วนธรรมสวนะ วนเขาพรรษา วนออกพรรษา และวนเทโว-

และเทศกาลสาคญทางพระพทธศาสนา 6. ฝกบรหารจตดวยอรยาบถตาง ๆ ตามหลกสตปฏ- ฐาน 4 เนนอานาปานสต 7. วเคราะหกรณตวอยางโดยใชวธคดสบสาวเหต ปจจยและวธคดแบบอรยสจ 8. สมมนาพระพทธศาสนาเรอง การปกปอง คมครอง และธารงรกษาพระพทธศาสนาของพทธบรษทใน สงคมไทย


โรหณะ วนสาคญเหลานบางวนกลายเปน เทศกาลสาคญทมการประกอบพธกรรมหรอทา กจกรรมตาง ๆ สบตอเนองกนมาจนกลายเปน ประเพณ 6. การบรหารจตและการเจรญปญญาเปนวธการทา จตใหสงบ มนคง เขมแขง และเกดความรความ เขาใจในสงตาง ๆ ตามสภาพทเปนจรง เราจงควร หมนฝกบรหารจตและเจรญปญญาอยาง สมาเสมอตามหลกสตปฏฐาน 4 เนนอานาปาน- สต มขนตอนการฝกปฏบต ไดแก เลอกสถานท กาหนดเวลา สมาทานศลและรบศล บชาพระ- รตนตรย ตดความกงวล ฝกปฏบต และแผเมตตา 7. โยนโสมนสการเปนกระบวนการคดวธหนงททา ใหเกดปญญา ม 10 วธ วธคดแบบสบสาวเหต ปจจย วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ วธคดแบบ สามญลกษณะวธคดแบบอรยสจหรอวธคดแบบ แกปญหา วธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ วธคด แบบเหนคณ–โทษและทางออก วธคดแบบ คณคาแท–คณคาเทยม วธคดแบบอบายปลกเรา คณธรรม วธคดแบบเปนอยในขณะปจจบน และ วธคดแบบวภชชวาท 8. สมมนาพระพทธศาสนาเปนการประชมพดคย เพอแลกเปลยนความร ความคดเหน และให ขอเสนอแนะในเรองใดเรองหนงตอปญหา ขอสงสย หรอแนวปฏบตทสบสน โดยใชหลกการ วธการ หรอกระบวนการทางพระพทธศาสนา การสมมนาพระพทธศาสนาม 3 แบบ คอ การ สมมนาเกยวกบปญหาทเปนประเดนนาสนใจ การสมมนาเกยวกบหวขอตามสาระการเรยนร และการสมมนาเพอพฒนาศกยภาพของคร ผสอน หรอบคลากรทางพระพทธศาสนา การปกปองคมครอง และธารงรกษาพระพทธ- ศาสนาของพทธบรษทในสงคมไทย จดเปน การสมมนาเกยวกบหวขอตามสาระการเรยนร


ขนท 2 ภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผลการเรยนร ตามทกาหนดไวอยางแทจรง 1. ภาระงานทนกเรยนตองปฏบต 1.1 อภปรายหนาทของชาวพทธ 1.2 ฝกปฏบตตนตอพระสงฆ 1.3 วเคราะหคณคาและประโยชนของศาสนพธ 1.4 ศกษาและอภปรายเกยวกบหลกธรรมทเกยวเนองในวนสาคญทางพระพทธศาสนา 1.5 ศกษาและอภปรายเกยวกบหลกธรรมทเกยวเนองในวนธรรมสวนะและเทศกาลสาคญ 1.6 ฝกบรหารจตดวยวธการตาง ๆ ตามหลกสตปฏฐาน 4 เนนอานาปานสต 1.7 สบคนขอมลและยกตวอยางกจกรรมในชวตประจาวนทตองใชวธคดแบบโยนโสมนสการ 1.8 สมมนาพระพทธศาสนาเรอง การปกปอง คมครอง และธารงรกษาพระพทธศาสนาของพทธบรษท ในสงคมไทย

2. วธการและเครองมอประเมนผลการเรยนร 2.1 วธการประเมนผลการเรยนร 1) การทดสอบ 2) การประเมนผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม 3) การประเมนดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม 4) การประเมนดานทกษะ/กระบวนการ


3. สงทมงประเมน 3.1 ความเขาใจ 6 ดาน ไดแก การอธบาย ชแจง การแปลความและตความ การประยกต ดดแปลง และนาไปใช การมมมมองทหลากหลาย การใหความสาคญและใสใจในความรสกของผอน และการรจกตนเอง 3.2 สมรรถนะสาคญ ไดแก ความสามารถในการสอสาร ความสามารถในการคด ความสามารถใน การแกปญหา ความสามารถในการใชทกษะชวต และความสามารถในการใชเทคโนโลย 3.3 คณลกษณะอนพงประสงค ไดแก รกชาต ศาสน กษตรย ซอสตยสจรต มวนย ใฝเรยนร อยอยาง พอเพยง มงมนในการทางาน รกความเปนไทย และมจตสาธารณะ

ขนท 3 แผนการจดการเรยนร แผนการจดการเรยนรท 10 หนาทชาวพทธ เวลา 2 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 11 มารยาทชาวพทธ เวลา 2 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 12 ศาสนพธ เวลา 1 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 13 วนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญ เวลา 2 ชวโมง


แผนการจดการเรยนรท 14 การบรหารจตและการเจรญปญญา เวลา 4 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 15 การพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ เวลา 2 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 16 สมมนาพระพทธศาสนา เวลา 1 ชวโมง


แผนการจดการเรยนรท 10 หนาทชาวพทธ

1. สาระสาคญ ชาวพทธทดมหนาททควรปฏบตตอพระพทธศาสนาหลายประการ ทสาคญ ไดแก การเรยนรบทบาทและหนาทของพระสงฆในฐานะตาง ๆ การปกปองและคมครองพระพทธศาสนา การปฏบตหนาทในฐานะทเปนอบาสกอบาสกาทด การปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวตามหลกทศเบองหลกในทศ 6 และการบาเพญตนใหเปนประโยชนตอครอบครว ชมชน ประเทศชาต และโลก

2. ตวชวดชวงชน • ปฏบตตนเปนศาสนกชนทดตอสาวก สมาชกในครอบครว และคนรอบขาง (ส 1.2 ม. 4–6/1) 3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายแนวทางการปฏบตตนตามหนาทชาวพทธไดอยางถกตอง (K)

2. เหนคณคาของหนาทชาวพทธ (A) 3. ปฏบตตนตามหนาทชาวพทธทดไดอยางถกตองและเหมาะสม (P)




1. ทดสอบกอนเรยน 2. ซกถามความรเรอง หนาทชาวพทธ 3. ตรวจผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม

• ประเมนพฤตกรรม ในการทางานเปนรายบคคล ในดานความซอสตยสจรต ความมวนย ความใฝเรยนร ความมเหตผล มความรบ ผดชอบ ฯลฯ



สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม พระพทธศาสนา 3หนวยการเรยนรท 4 การปฏบตตนเปนชาวพทธทด ชนมธยมศกษาปท 4–6


5. สาระการเรยนร • หนาทชาวพทธ 1. หนาทและบทบาทของพระสงฆในฐานะตาง ๆ 2. หนาทและบทบาทของพทธบรษทในสงคมไทยเกยวกบการปกปองคมครองพระพทธศาสนา 3. หนาทและบทบาทของอบาสกอบาสกาทมตอสงคมไทยในปจจบน 4. การปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวตามหลกทศเบองหลงในทศ 6 5. การบาเพญตนใหเปนประโยชนตอครอบครว ชมชน ประเทศชาต และโลก

6. แนวทางบรณาการ ภาษาไทย ฟง พด อาน และเขยนเกยวกบหนาทชาวพทธ การงานอาชพฯ ออกแบบการนาเสนอผลการอภปรายในรปแบบตาง ๆ เชน แผนใส PowerPoint ศลปะ ตกแตงรปแบบการนาเสนอผลการอภปรายในรปแบบตาง ๆ เชน แผนใส PowerPoint ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาองกฤษทเกยวของกบหนาท ชาวพทธ

7. กระบวนการจดการเรยนร ขนท 1 นาเขาสบทเรยน ชวโมงท 26 1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดความศรทธาเลอมใสในพระรตนตรยทเหมาะสม เชน นานกเรยนไปศกษานอกหองเรยน เชน หองประชม หองจรยธรรม สนามหญาใตรมไม ทวด กอนเรยนใหนกเรยนสวดมนตไหวพระ นงสมาธ และแผเมตตา 2. ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยน 3. ครแจงตวชวดชวงชนและจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ 4. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม จากนนสนทนาซกถามนกเรยนเกยวกบหนาทชาวพทธในประเดนตาง ๆ เชน 1) ชาวพทธคอใคร 2) ชาวพทธมหนาทตองทาอะไรบาง (ครใหนกเรยนลองจนตนาการวาตนเองเปนชาวพทธทดและเขารวมปฏบตกจกรรมตาง ๆ กบชาวพทธคนอน ๆ จากนนจบกลม กลมละ 4 คน ตามความสมครใจหรอครจดให แตละคนผลดกนเลาจนตนาการของตนวาชาวพทธทดตองปฏบตกจกรรมอะไรบาง และเพราะอะไรจงปฏบตเชนนน)


5. ครใหสมตวอยางนกเรยน 2–3 คน ใหออกมาเลาจนตนาการของตนเองวาชาวพทธทดตองปฏบตกจกรรมอะไรบาง และเพราะอะไรจงปฏบตเชนนน) 6. ครกลาวชมเชยนกเรยน จากนนนาภาพหรอเกยวกบการปฏบตหนาทชาวพทธในดานตาง ๆ มาใหนกเรยนด เชน ภาพชาวพทธกาลงฟงพระแสดงธรรมเทศนา (หนาทดานการศกษาหาความรเกยวกบหลกธรรมและพธกรรมทางพระพทธศาสนา) ภาพชาวพทธกาลงนงสมาธ (หนาทดานการปฏบตตามหลกธรรมและพธกรรมทางศาสนา) ภาพชาวพทธกาลงพดอภปรายธรรม (หนาทดานการเผยแผพระพทธศาสนา) ภาพชาวพทธยนหนงสอประทวงกรณมผดหมนพระพทธศาสนา (หนาทดานการปกปองและคมครองพระพทธศาสนา) แลวสนทนาซกถามนกเรยนถงหนาทของชาวพทธในภาพวา ชาวพทธกาลงทาอะไร และเปนการทาหนาทดานใดของชาวพทธ 7. ครสรปความหมายของชาวพทธและหนาทหลก ๆ ของชาวพทธ 4 ประการ ไดแก หนาทดานการศกษาหาความรเกยวกบหลกธรรมและพธกรรมทางพระพทธศาสนา หนาทดานการปฏบตตามหลกธรรมและพธกรรมทางศาสนา หนาทดานการเผยแผพระพทธศาสนา และหนาทปกปองและคมครองพระพทธศาสนา และชแจงใหนกเรยนทราบวา นอกจากหนาทหลก ๆ ดงกลาวนแลว ชาวพทธยงมหนาทยอย ๆ อนอกทควรศกษาใหเขาใจและปฏบตตนใหถกตอง เชน หนาทและบทบาทของพระสงฆในฐานะตาง ๆ หนาทและบทบาทของพทธบรษทในสงคมไทยเกยวกบการปกปองคมครองพระพทธศาสนา บทบาทและหนาทของอบาสกอบาสกาทมตอสงคมไทยในปจจบน การปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวตามหลกทศเบองหลงในทศ 6 การบาเพญตนให เปนประโยชนตอครอบครว ชมชน ประเทศชาต และโลก ขนท 2 กจกรรมการเรยนร (ครจดการเรยนรโดยใชวธการจดการเรยนรแบบอภปรายกลม) 8. ครใหนกเรยนแบงออกเปน 2 กลม โดยวธนบหมายเลข (1–2) เลอกเฉพาะเจาะจง หรอจบสลาก แลวแตความเหมาะสม ใหแตละกลมสงตวแทนออกมาจบสลากเลอกหวขอการอภปรายทครไดกาหนดไว ไดแก กลมท 1 บทบาทและหนาทของพระสงฆในฐานะตาง ๆ กลมท 2 บทบาทและหนาทของพทธบรษทในสงคมไทยเกยวกบการปกปองคมครองพระพทธศาสนา 9. ครใหนกเรยนแตละกลมเลอกประธาน เลขานการจดบนทก และผนาการอภปราย จากนนใหแตละกลมศกษาคนควาหาขอมลเพมเตมเกยวกบหวขอการอภปรายทกลมจบสลากไดจากหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานชจากสอและแหลงการเรยนรตาง ๆ เชน เอกสารความร อนเทอรเนต สอบถามผร 10. หลงจากไดขอมลเพยงพอแลว ครใหนกเรยนมารวมกลมกนทหองประชมหรอสนามหญาใตตนไม นงแยกเปนกลมครงวงกลม แตละกลมนงหางกนพอสมควร 11. ครแจงวตถประสงคการอภปราย กฎ กตกา และเวลาในการอภปราย จากน นใหแตละกลมดาเนนการอภปรายตามหวขอและตามเวลาทกาหนด โดยครคอยเปนผดแลและใหคาแนะนาในการอภปรายใหดาเนนไปดวยความเรยบรอย


12. แตละกลมสรปและบนทกผลการอภปราย พรอมทงเตรยมตวนาเสนอผลการอภปรายในรปแบบทหลากหลาย เชน การบรรยายประกอบภาพ แผนทความคด แผนใส วดทศน PowerPoint บทละคร บทบาทสมมต ในชวโมงตอไป 13. แตละกลมสงตวแทนนาเสนอผลการอภปราย กลมละ 5–10 นาท พรอมเปดโอกาสใหเพอนนกเรยนกลมอน ๆ ซกถามและวจารณผลงาน โดยปฏบตดงน กลมท 1 นาเสนอ กลมท 2 วจารณผลงาน กลมท 2 นาเสนอ กลมท 1 วจารณผลงาน 14. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง บทบาทและหนาทของพระสงฆในฐานะตาง ๆ และบทบาทและหนาทของพทธบรษทในสงคมไทยเกยวกบการปกปองคมครองพระพทธศาสนา โดยใหนกเรยนบนทกขอสรปลงในสมดหรอในแบบบนทกความร ชวโมงท 27 15. ครทบทวนความรทไดเรยนมาในชวโมงทแลว จากนนใหนกเรยนแบงออกเปน 3 กลม โดยวธนบหมายเลข (1–3) เลอกเฉพาะเจาะจง หรอจบสลาก แลวแตความเหมาะสม ใหแตละกลมสงตวแทนออกมาจบสลากเลอกหวขอการอภปรายทครไดกาหนดไว ไดแก กลมท 1 บทบาทและหนาทของอบาสกอบาสกาทมตอสงคมไทยในปจจบน กลมท 2 การปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวตามหลกทศเบองหลงในทศ 6 กลมท 3 การบาเพญตนใหเปนประโยชนตอครอบครว ชมชน ประเทศชาต และโลก 16. ครใหนกเรยนแตละกลมเลอกประธาน เลขานการจดบนทก และผนาการอภปราย จากนนใหแตละกลมศกษาคนควาหาขอมลเพมเตมเกยวกบหวขอการอภปรายทกลมจบสลากไดจากหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานชจากสอและแหลงการเรยนรตาง ๆ เชน เอกสารความร อนเทอรเนต สอบถามผร 17. หลงจากไดขอมลเพยงพอแลว ครใหนกเรยนมารวมกลมกนทหองประชมหรอสนามหญาใตตนไม นงแยกเปนกลมครงวงกลม แตละกลมนงหางกนพอสมควร 18. ครแจงวตถประสงคการอภปราย กฎ กตกา และเวลาในการอภปราย จากน นใหแตละกลมดาเนนการอภปรายตามหวขอและตามเวลาทกาหนด โดยครคอยเปนผดแลและใหคาแนะนาในการอภปรายใหดาเนนไปดวยความเรยบรอย 19. แตละกลมสรปและบนทกผลการอภปราย พรอมทงเตรยมตวนาเสนอผลการอภปรายในรปแบบทหลากหลาย เชน การบรรยายประกอบภาพ แผนทความคด แผนใส วดทศน PowerPoint บทละคร บทบาทสมมต ในชวโมงตอไป 20. แตละกลมสงตวแทนนาเสนอผลการอภปราย กลมละ 5–10 นาท พรอมเปดโอกาสใหเพอนนกเรยนกลม อน ๆ ซกถามและวจารณผลงาน โดยปฏบตดงน กลมท 1 นาเสนอ กลมท 2 วจารณผลงาน กลมท 2 นาเสนอ กลมท 3 วจารณผลงาน กลมท 3 นาเสนอ กลมท 1 วจารณผลงาน


21. ในขณะปฏบตกจกรรมของนกเรยน ครคอยใหคาแนะนา คาตชม และสงเกตพฤตกรรมการทางานและการนาเสนอผลงานของนกเรยนตามแบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 22. เมอนาเสนอผลงานครบทกกลมแลว ครใหนกเรยนดวดทศนเกยวกบหนาทของชาวพทธ จากนนรวมกนสรปความรทไดรบจากการอภปรายเกยวกบการเปนชาวพทธทด และจาการดวดทศนเกยวกบการปฏบตตนตามหนาทของชาวพทธ ขนท 3 ฝกฝนผเรยน 23. ครใหนกเรยนแบงกลมออกเปน 9 กลม จากนนใหแตละกลมสบคนขอมลบทบาทและหนาทของศาสนกชนเกยวกบการปกปองคมครองศาสนาและการบาเพญตนใหเปนประโยชนตอครอบครว ชมชน ประเทศชาต และโลกของศาสนาอน ๆ ทนบถอกนในประเทศสมาชกอาเซยน กลมละ 1 ประเทศ สรป แลวสงตวแทนนาเสนอผลงานหนาชนเรยน 24. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนวา ถาตองการใหประชาคมอาเซยนมความยงยน ไมขดแยงกนเรองศาสนา เราควรปฏบตตนในบทบาทและหนาทของศาสนกชนตอสงคมและตอศาสนาอน ๆ อยางไร สรป และบนทกผลลงในสมด 25. ครใหนกเรยนทากจกรรมทเกยวกบหนาทชาวพทธ แลวชวยกนเฉลยคาตอบทถกตองถกตอง 26. ครมอบหมายใหนกเรยนคนหาคาศพทภาษาองกฤษทเกยวกบหนาทชาวพทธมาคนละ 5 คา แลวนามาฝกฟง พด อาน และเขยนกบเพอน ๆ ในชนเรยน ขนท 4 นาไปใช 27. ครแนะนาใหนกเรยนนาความรเรอง หนาทชาวพทธ ไปปฏบตในชวตประจาวนใหเหมาะสมและสอดคลองกบสถานการณ โดยรวมกนวางแผนกาหนดพฤตกรรมใหไปปฏบตจรงในระยะเวลาตามความเหมาะสม พรอมรายงานผลตอคร รวมทงชวยกนสรปถงความสาคญของการปฏบตตนเปนชาวพทธทด ขนท 5 สรป 28. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง หนาทชาวพทธ โดยใหนกเรยนสรปลงในแบบบนทกหรอสรปเปนแผนทความคด และมอบหมายลวงหนาใหนกเรยนไปศกษาคนควาความรและฝกปฏบตมารยาทชาวพทธในเรอง การปฏบตตนตอพระสงฆทางกาย ทางวาจา และทางใจทประกอบดวยเมตตา 29. ครบอกกบนกเรยนวา ชาวพทธทดควรศกษามารยาทชาวพทธในเรองตาง ๆ ใหรละเขาใจทถกตอง รวมทงนาไปฝกปฏบตใหเกดความเคยชนจนเปนนสย แลวมอบหมายใหนกเรยนอานเนอหาและฝกปฏบตมารยาทชาวพทธเรอง การปฏบตตนตอพระสงฆทางกาย ทางวาจา และทางใจทประกอบดวยเมตตา เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป

8. กจกรรมเสนอแนะ 1. ครใหนกเรยนเขยนเรยงความส น ๆ เรอง บทบาทหนาทชาวพทธในสงคมไทยปจจบน แลวรวมกนคดเลอกเรยงความทดทสด 3 อนดบจดปายนเทศ


2. ครใหนกเรยนศกษาคนควาเพมเตมหรอสอบถามผรเรอง หนาทชาวพทธ สรปสาระสาคญแลวนามาแลกเปลยนเรยนรกนในชนเรยน

9. สอ/แหลงการเรยนร 1. แบบทดสอบกอนเรยน 2. ภาพชาวพทธกาลงฟงพระแสดงธรรมเทศนา ภาพชาวพทธกาลงนงสมาธ ภาพชาวพทธกาลงพดอภปรายธรรม ภาพชาวพทธยนหนงสอประทวงกรณมผดหมนพระพทธศาสนา 3. สลากหวขอการอภปราย 4. วดทศนเกยวกบหนาทชาวพทธ 5. แบบบนทกความร 6. แบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 7. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 8. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 9. คมอการสอน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 10. สอการเรยนร PowerPoint รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด




แผนการจดการเรยนรท 11 มารยาทชาวพทธ

1. สาระสาคญ พระสงฆเปนผปฏบตด ปฏบตชอบ ปฏบตถกตองตามพระธรรมวนย และเปนศาสนทายาทผสบทอดพระพทธศาสนา เราเปนชาวพทธจงควรปฏบตตอทานใหถกตองเหมาะสมทงทางกาย ทางวาจา และทางใจ ทงในเรองการไปพบ การลกขนตอนรบ การใหทนง การตามสง การหลกทางให การสนทนา และการคดทจะสนบสนนทานดวยปจจย 4 ตามสมควร

2. ตวชวดชวงชน • ปฏบตตนเปนศาสนกชนทดตอสาวก สมาชกในครอบครว และคนรอบขาง (ส 1.2 ม. 4–6/1) 3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายวธปฏบตตนและปฏบตตนไดอยางถกตองเหมาะสมตอพระสงฆทงทางกาย ทางวาจา และทางใจ (K, P) 2. เหนคณคาของมารยาทชาวพทธและนาไปปฏบตในชวตประจาวนไดอยางเหมาะสมในสถานการณตาง ๆ (A, P)





1. ซกถามความรเรอง มารยาทชาวพทธ 2. ตรวจผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม




สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม พระพทธศาสนา 3 หนวยการเรยนรท 4 การปฏบตตนเปนชาวพทธทด ชนมธยมศกษาปท 4–6


5. สาระการเรยนร • มารยาทชาวพทธ – การปฏบตตนตอพระสงฆทางกาย ทางวาจา และทางใจทประกอบดวยเมตตา 6. แนวทางบรณาการ ภาษาไทย ฟง พด อาน และเขยนขอมลเกยวกบมารยาทชาวพทธ ศลปะ ออกแบบและตกแตงแผนทความคดเกยวกบมารยาทชาวพทธ ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาองกฤษทเกยวกบหนาท ชาวพทธ

7. กระบวนการจดการเรยนร ขนท 1 นาเขาสบทเรยน ชวโมงท 28–29 1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดความศรทธาเลอมใสใน พระรตนตรยทเหมาะสม เชน จดนกเรยนนงแยกเปนกลม จดนงเรยนเปนรปตว U นานกเรยนไปเรยนทหองประชมหรอหองโสตทศนปกรณ กอนเรยนใหนกเรยนสวดมนตไหวพระ นงสมาธ และแผเมตตา 2. ครแจงตวชวดชวงชนและจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ 3. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและฝกปฏบตมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม จากนนใหนกเรยนดวดทศนเกยวกบมารยาทชาวพทธ แลวสนทนาซกถามนกเรยนในประเดนตาง ๆ เชน 1) วดทศนทดเปนเรองเกยวกบอะไร 2) นกเรยนดแลวรสกอยางไร 3) นกเรยนไดความรอะไรบาง 4) ความรทไดสามารถนาไปใชในชวตประจาวนไดหรอไม เพราะอะไร 4. ครกลาวชมเชยนกเรยนทชวยกนตอบคาถาม จากนนสรปการสนทนาและเชอมโยงขอสรปไปสเนอหาทจะเรยน ซงไดใหนกเรยนไปศกษาคนควาความรและฝกปฏบตมาลวงหนาแลว ขนท 2 กจกรรมการเรยนร 5. ครใหนกเรยนทาใบงานเรอง มารยาทชาวพทธทควรร เพอตรวจสอบความรของนกเรยน 6. ครแจงเนอหาทจะบรรยายใหนกเรยนทราบ ไดแก การปฏบตตนตอพระสงฆทางกาย ทางวาจา และทางใจทประกอบดวยเมตตา 7. ครอธบายรายละเอยดของเนอหาในหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด โดยอาจใชวดทศนเกยวกบการประกอบพธกรรมพธใดพธหนงของชาวพทธทใหนกเรยนดประกอบการบรรยาย พรอมสนทนาและซกถามนกเรยนเปนระยะ ๆ ประเดน


คาถาม เชน 1) การไปหาพระสงฆควรปฏบตตนอยางไร และไมควรปฏบตตนอยางไร 2) การลกขนตอนรบพระสงฆใชในกรณใดบาง 3) ถานมนตพระสงฆมารวมพธ ไมไดนมนตมาประกอบพธ เราควรจดทนงใหทานอยางไร 4) การตามสงพระสงฆเปนหนาทของใคร 5) ถารวาพระสงฆเดนตามหลง หากเราไมหลกทางใหทานเดนผานไปกอน เปนการกระทาทเหมาะสมหรอไม เพราะอะไร 6) เพราะอะไรเราจงไมควรพดทกทายกบผอนในขณะทเดนตามหลงพระสงฆ 7) ถาเราใชคาพดไมถกตองเวลาพดกบพระสงฆจะเกดอะไรขน 8) เวลาพดกบพระสงฆทาไมจงตองใชคาสรรพนามตางกน 9) “เมอเหนพระสงฆเราควรคดถงทานดวยจตใจทบรสทธ” นกเรยนเหนดวยหรอไม และจะคดถงทานอยางไร ในขณะอธบายนอกจากใหนกเรยนดวดทศนแลว ครควรใหนกเรยนดภาพประกอบอน ๆ เชน ภาพการนงสนทนากบพระสงฆ ภาพถวายเครองไทยธรรมแดพระสงฆ เพอใหนกเรยนเหนถงการปฏบตตนทถกตองเหมาะสมตอพระสงฆ 8. เมออธบายครบทกเนอหาแลว ครและนกเรยนรวมกนสรปสาระสาคญของเนอหาอกครง พรอมเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ 9. ครใหนกเรยนศกษาคนควาเกยวกบมารยาทหรอวธการปฏบตตนตอศาสนบคคลทางกาย ทางวาจา และทางใจทประกอบดวยเมตตาตอผทนบถอศาสนาอน ๆ ในประเทศสมาชกอาเซยน เชน ศาสนาอสลาม ครสตศาสนา บนทกผล แลวนามาฝกปฏบตรวมกนในชนเรยน 10. ในขณะปฏบตกจกรรมของนกเรยน ครคอยสงเกตพฤตกรรมการทางานของนกเรยนตามแบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม ขนท 3 ฝกฝนผเรยน 11. ครใหนกเรยนทากจกรรมเกยวกบมารยาทชาวพทธเรอง การปฏบตตนตอพระสงฆทางกาย ทางวาจา และทางใจทประกอบดวยเมตตา แลวชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง 13. ครมอบหมายใหนกเรยนคนหาคาศพทภาษาองกฤษทเกยวกบมารยาทชาวพทธมา คนละ 3–5 คา แลวนามาฝกฟง พด อาน และเขยนกบเพอน ๆ ในชนเรยน 14. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในประเดนทวา เมอพระสงฆเดนทางมาถงบรเวณทประกอบพธ ขณะทเรานงเกาอ เราไดลกขนตอนรบทานดวยการนอมตวลงยกมอไหว แสดงใหเหนถงอะไรในตวเรา ขนท 4 นาไปใช 15. ครแนะนาใหนกเรยนนาความรเกยวกบมารยาทชาวพทธเรอง การปฏบตตนตอพระสงฆทางกาย ทางวาจา และทางใจทประกอบดวยเมตตา ไปประพฤตปฏบตในชวตประจาวนใหเกดความเคยชนจนเปนนสย สามารถนามาใชในสถานการณตาง ๆ ไดอยางถกตองเหมาะสม


ขนท 5 สรป 16. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเกยวกบมารยาทชาวพทธเรอง การปฏบตตนตอพระสงฆทางกาย ทางวาจา และทางใจทประกอบดวยเมตตา โดยใหนกเรยนสรปลงในแบบบนทกความร หรอสรปเปนแผนทความคด พรอมตกแตงใหสวยงาม 17. ครบอกกบนกเรยนวา ศาสนพธเปนองคประกอบทสาคญประการหนงของศาสนาทเราควรศกษาเรยนรใหเขาใจอยางถกตอง รวมทงนาไปปฏบตใหเหมาะสมในโอกาสตาง ๆ แลวมอบหมายใหนกเรยนอานเนอหาและสรปสาระสาคญเกยวกบศาสนพธเรอง ประเภท คณคา และประโยชนของศาสนพธ เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป

8. กจกรรมเสนอแนะ 1. ครนานกเรยนไปวดหรอไปรวมงานศาสนพธในโอกาสตาง ๆ เพอใหนกเรยนไดฝกปฏบตมารยาทชาวพทธเรอง ในสถานการณจรง 2. ครใหนกเรยนเขยนเรยงความสน ๆ ในหวขอ “การปฏบตตนของชาวพทธตอพระสงฆ” 3. ครใหนกเรยนฝกปฏบตมารยาทชาวพทธเรอง การปฏบตตนตอพระสงฆทางกาย ทางวาจา และทางใจทประกอบดวยเมตตา บนทกผลการฝกปฏบต แลวนามาประเมนผลการฝกปฏบตรวมกนในชนเรยนอกครงหนง

9. สอ/แหลงการเรยนร 1. วดทศนเกยวกบมารยาทชาวพทธ 2. วดทศนเกยวกบการประกอบพธกรรมพธใดพธหนงของชาวพทธ 3. ภาพประกอบการบรรยาย เชน ภาพการนงสนทนากบพระสงฆ ภาพถวายเครองไทยธรรมแดพระสงฆ 4. ใบงานเรอง มารยาทชาวพทธทควรร 5. แบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 6. แบบบนทกความร 7. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 8. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 9. คมอการสอน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 10. สอการเรยนร PowerPoint รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 11. คมอการสอน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 12. สอการเรยนร PowerPoint รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด





แผนการจดการเรยนรท 12 ศาสนพธ

1. สาระสาคญ ศาสนพธ หมายถง แบบอยางหรอระเบยบปฏบตในพธกรรมตาง ๆ ทางศาสนา ศาสนพธของพระพทธศาสนามมากมาย สรปไดเปน 4 หมวดใหญ ๆ ไดแก กศลพธ บญพธ ทานพธ และปกณกพธ แตถาแบงอยางยอ ๆ จะแบงได 2 ประเภทใหญ ๆ คอ ศาสนพธทเนองดวยพทธบญญต และศาสนพธทนาพระพทธศาสนาเขาไปเกยวของ ศาสนพธชวยใหผประกอบพธและผรวมพธเกดความมนใจ เชอใจในคตความเชอนน ๆ มากยงขนกวาการปฏบตโดยไมมขนตอนพธใด ๆ นอกจากนยงมคณคาและประโยชนทางดานอน ๆ อก เชน ชวยรกษาเอกลกษณของชาต ชวยธารงรกษาพระพทธศาสนา

2. ตวชวดชวงชน • ปฏบตตนถกตองตามศาสนพธ พธกรรมตามหลกศาสนาทตนนบถอ (ส 1.2 ม. 4–6/2)

3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมาย ประเภท คณคา และประโยชนของศาสนพธไดถกตอง (K)

2. เหนคณคาและปฏบตตนไดถกตองเหมาะสมเมอเขารวมศาสนพธตาง ๆ (A, P)




1. ซกถามความรเรอง ศาสนพธ 2. ตรวจผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม






5. สาระการเรยนร • ศาสนพธ 1. ประเภทของศาสนพธ 2. คณคาและประโยชนของศาสนพธ

6. แนวทางบรณาการ ภาษาไทย ฟง พด อาน และเขยนขอมลเกยวกบศาสนพธ ศลปะ ออกแบบและตกแตงแผนทความคดเกยวกบศาสนพธ ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาองกฤษเกยวกบศาสนพธ

7. กระบวนการจดการเรยนร ขนท 1 นาเขาสบทเรยน ชวโมงท 30 1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดศรทธาเลอมใสใน พระรตนตรยทเหมาะสม เชน จดนกเรยนนงแยกเปนกลม จดนงเรยนเปนรปตว U นานกเรยนไปเรยนทหองประชมหรอหองจรยธรรม กอนเรยนใหนกเรยนสวดมนตไหวพระ นงสมาธ 3–5 นาท และแผเมตตา 2. ครแจงตวชวดชวงชนและจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ 3. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรปสาระสาคญมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม จากนนใหนกเรยนดแผนผงแสดงประเภทของ ศาสนพธ ดงน

1. กศลพธ คอ พธเกยวกบการอบรมความด งามเฉพาะตวบคคล เชน พธแสดงตน เปนพทธมามกะ พธรกษาอโบสถศล พธสวดมนตไหวพระ พธเวยนเทยน

2. บญพธ หมายถง พธทาบญทเกยวของกบ ประเพณในครอบครว ซงเปนประเพณท เกยวกบการดาเนนชวตของคนทวไป เชน พธทาบญวนเกด พธแตงงาน พธทาบญอฐ

3. ทานพธ ไดแก พธถวายทานแดพระสงฆ เชน พธถวายสงฆทาน พธถวายสลากภต

พธทอดกฐน พธทอดผาปา

4. ปกณกพธ ไดแก พธเบดเตลดทวไป เชน พธแสดงความเคารพพระ พธประเคน ของพระ พธอาราธนาตาง ๆ วธกรวดนา

ประเภทของศาสนพธ


4. ครสนทนาซกถามนกเรยนในประเดนตอไปน 1) แผนผงทดคอแผนผงอะไร 2) พธนอกเหนอจากตวอยางในแผนผงนมอะไรอกบาง (ใหนกเรยนชวยกนยกตวอยาง) 5. ครกลาวชมเชยนกเรยนทชวยกนตอบคาถามและยกตวอยาง จากนนสรปการสนทนาเกยวกบประเภทของศาสนพธแลวเชอมโยงขอสรปไปสเนอหาทจะเรยน คอ คณคาและประโยชนของศาสนพธ ขนท 2 กจกรรมการเรยนร 6. ครใหความรแกนกเรยนเกยวกบศาสนพธในหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด จากนนครใหนกเรยนดวดทศนเกยวกบการประกอบศาสนพธพธใดพธหนง เชน พธทาบญขนบานใหม พธทาบญวนเกด แลวสนทนาซกถามนกเรยนในประเดนตาง ๆ เชน 1) วดทศนทดเปนศาสนพธอะไร 2) ศาสนพธนนจดอยในศาสนพธประเภทใด เพราะอะไร 3) ศาสนพธนนทากนเนองในโอกาสใด 4) ศาสนพธนนมกจกรรมและขนตอนทสาคญอะไรบาง 5) นกเรยนเคยเขารวมศาสนพธนนหรอไม อยางไร 6) นกเรยนคดวาการเขารวมศาสนพธมคณคาและประโยชนตอเราอยางไร 7. ครสมตวอยางนกเรยน 3 ค ใหนาผลการวเคราะหและแสดงความคดเหนเกยวกบคณคาและประโยชนของศาสนพธมาเสนอหนาชนเรยน 8. ในขณะปฏบตกจกรรมของนกเรยน ครคอยสงเกตพฤตกรรมการทางานของนกเรยนตามแบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 9. เมอนกเรยนนาเสนอผลการวเคราะหและแสดงความคดเหนเกยวกบคณคาและประโยชนของ ศาสนพธเสรจแลว ครกลาวชมเชยนกเรยน และรวมกนสรปประเดนการอภปรายใหสมบรณ ขนท 3 ฝกฝนผเรยน 10. ครใหนกเรยนสบคนขอมลเกยวกบศาสนพธ ประเภทของศาสนพธ คณคาและประโยชนของ ศาสนพธของศาสนาอน ๆ ทนบถอกนในประเทศสมาชกอาเซยน เชน ศาสนาอสลาม ครสตศาสนา สรปและบนทกผล แลวนามาเรยนรรวมกนในชนเรยน 11. ครใหนกเรยนรวมกนอภปรายวา เราจะนาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบการปฏบตศาสนพธของพระพทธศาสนา ศาสนาอสลาม ครสตศาสนา และศาสนาพราหมณ-ฮนดไดอยางไร หลงจากทนกเรยนอภปรายจบแลว ครสรปและอธบายเพมเตม โดยใหนกเรยนบนทกขอมลลงในสมด 12. ครใหนกเรยนคนหาคาศพทภาษาองกฤษเกยวกบศาสนพธมาคนละ 3–5 คา แลวนามาฝกฟง พด อาน และเขยนกบเพอน ๆ ในชนเรยน 13. ครใหนกเรยนเขยนเรยงความหรอบทความเรอง คณคาและประโยชนของศาสนพธ แลวรวมกนคดเลอกเรยงความหรอบทความทด 3 อนดบนามาจดปายนเทศหนาชนเรยน 14. ครใหนกเรยนทากจกรรมทเกยวกบศาสนพธ แลวชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง


ขนท 4 นาไปใช 15. ครแนะนาใหนกเรยนเขารวมศาสนพธทเกยวกบพธทาบญงานมงคลหรอพธทาบญงานอวมงคลพธใดพธหนง แลวนาประสบการณหรอความรมาเลาใหเพอนฟงวา ไดประโยชนอะไรบาง

ขนท 5 สรป 16. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง ศาสนพธ โดยใหนกเรยนสรปลงในแบบบนทกความร หรอสรปเปนแผนผงความคด พรอมตกแตงใหสวยงาม 17. ครบอกกบนกเรยนวา วนสาคญทางพระพทธศาสนามหลายวนและเหตการณทเกดขนในวนสาคญนนบางเหตการณกกอใหเกดเทศกาลสาคญทางพระพทธศาสนา เราควรจะไดเรยนรวนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญเหลานน แลวมอบหมายใหนกเรยนอานเนอหาและสรปสาระสาคญเกยวกบหลกธรรมและคตธรรมทเกยวเนองกบวนสาคญทางพระพทธศาสนา เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป

8. กจกรรมเสนอแนะ 1. ครนานกเรยนไปวดในโอกาสตาง ๆ เพอใหนกเรยนไดฝกปฏบตเกยวกบศาสนพธในสถานการณจรง 2. ครใหนกเรยนทารายงานเรอง ศกษาเอกลกษณทางวฒนธรรมทางศาสนพธในพระพทธศาสนา 3. ครใหนกเรยนเขารวมปฏบตศาสนพธของศาสนาทตนนบถอ บนทกผลการเขารวมปฏบต แลวเลาใหเพอนๆ ฟงในชนเรยน

9. สอ/แหลงการเรยนร 1. แผนผงแสดงประเภทของศาสนพธ 2. วดทศนเกยวกบการประกอบศาสนพธพธใดพธหนง เชน พธทาบญขนบานใหม พธทาบญวนเกด 3. แบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 4. แบบบนทกความร 5. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 6. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 7. คมอการสอน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 8. สอการเรยนร PowerPoint รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด





แผนการจดการเรยนรท 13 วนสาคญทางพระพทธศาสนา

วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญ

1. สาระสาคญ วนสาคญทางพระพทธศาสนาเปนวนทเกดเหตการณครงสาคญทเกยวของกบพระพทธเจา ม 4 วน ไดแก วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชา และวนอาสาฬหบชา ซงชาวพทธไดรวมกนประกอบพธกรรม มการบชาและปฏบตธรรมเพอระลกถงคณพระรตนตรยเปนกรณพเศษ เมอถงวนเหลานชาวพทธควรทากจกรรมและปฏบตตน เชน ทาบญตกบาตร รกษาศล ฟงธรรม เวยนเทยน นอกเหนอจากวนสาคญทางพระพทธศาสนา 4 วนนแลว ยงมวนสาคญทางพระพทธศาสนาอกกลมหนง ซงบางวนกเกยวกบพระพทธเจา บางวนกเกยวของกบพระสงฆตามขอบญญตทางพระวนย วนสาคญเหลาน ไดแก วนธรรมสวนะ วนเขาพรรษา วนออกพรรษา และวนเทโวโรหณะ วนสาคญเหลานบางวนกลายเปนเทศกาลสาคญทมการประกอบพธกรรมหรอทากจกรรมตาง ๆ สบตอเนองกนมาจนกลายเปนประเพณ

2. ตวชวดชวงชน • วเคราะหหลกธรรม คตธรรมทเกยวเนองกบวนสาคญทางศาสนาและเทศกาลทสาคญของศาสนาทตนนบถอ และปฏบตตนไดถกตอง (ส 1.2 ม. 4–6/4)

3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความสาคญและวธปฏบตตนในวนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญไดถกตอง (K) 2. วเคราะหหลกธรรมหรอคตธรรมทเกยวเนองในวนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญไดถกตอง (K, P) 3. เหนคณคาและปฏบตตนไดถกตองเหมาะสมเมอถงวนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญ (A, P)

เวลา 2 ชวโมงสาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม พระพทธศาสนา 3 หนวยการเรยนรท 4 การปฏบตตนเปนชาวพทธทด ชนมธยมศกษาปท 4–6





1. ซกถามความรเรอง วนสาคญ ทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาล สาคญ 2. ตรวจผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม



5. สาระการเรยนร • วนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญ 1. หลกธรรมหรอคตธรรมทเกยวเนองในวนสาคญทางพระพทธศาสนา 2. หลกธรรมหรอคตธรรมทเกยวเนองในวนธรรมสวนะและเทศกาลสาคญ

6. แนวทางบรณาการ ภาษาไทย ฟง พด อาน และเขยนขอมลเกยวกบวนสาคญทางพระพทธศาสนา ศลปะ ออกแบบและตกแตงแผนทความคดเกยวกบวนสาคญทาง พระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญ ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาองกฤษเกยวกบวนสาคญทาง พระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญ

7. กระบวนการจดการเรยนร ขนท 1 นาเขาสบทเรยน ชวโมงท 31 1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดความศรทธาเลอมใสในพระรตนตรยทเหมาะสม เชน จดนกเรยนนงแยกเปนกลม นานกเรยนไปเรยนทหองประชมหรอหองจรยธรรม กอนเรยนใหนกเรยนสวดมนตไหวพระ นงสมาธ และแผเมตตา 2. ครแจงตวชวดชวงชนและจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ 3. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรปสาระสาคญมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม จากนนใหนกเรยนแบงกลม กลมละ 4–6 คน ใหแตละกลมทาใบงานท 4 เรอง วเคราะหและปฏบตตนตามหลกธรรมทเกยวเนองในวนสาคญทางพระพทธศาสนา (1) ตามเวลาทกาหนด เมอครบกาหนดเวลา ใหนกเรยนสงใบงาน จากนนครและนกเรยน


ชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง 4. ครสรปความรจากใบงานเพอเชอมโยงไปสเนอหาทจะเรยน ขนท 2 กจกรรมการเรยนร 5. ครสนทนาซกถามนกเรยนเกยวกบวนสาคญทางพระพทธศาสนาในประเดนตาง ๆ เชน 1) นอกจากวนสาคญทางพระพทธศาสนาทไดด ใน วดทศนแลวย งมว นสาคญทางพระพทธศาสนาอะไรอกบาง แตละวนมความสาคญอยางไร 2) นกเรยนเคยไปรวมพธกรรมหรอกจกรรมในวนสาคญทางพระพทธศาสนาวนใดบาง ทไหน และเมอใด 3) การเขารวมพธกรรมหรอกจกรรมดงกลาวมผลดตอจตใจของนกเรยนอยางไร 4) การทชาวพทธรวมกนทาพธกรรมหรอกจกรรมในวนสาคญทางพระพทธศาสนามผลดตอพระพทธ-ศาสนา สงคม และประเทศชาตอยางไร 5) ถาชาวพทธไมรวมกนทาพธกรรมหรอกจกรรมในวนสาคญทางพระพทธศาสนาจะมผลเสยหรอไม อยางไร 6. ครใหนกเรยนดวดทศนเกยวกบการทากจกรรมของชาวพทธในวนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญ จากนนอธบายใหนกเรยนเขาใจวา วนสาคญทางพระพทธศาสนาเปนวนทชาวพทธรวมกนประกอบพธกรรมเพอระลกนกถงเหตการณสาคญในสมยพทธกาลทเกยวของกบพระพทธเจา พระธรรม และพระสงฆ รวมทงหลกธรรมทเกยวเนองในวนสาคญนน ๆ 7. ครใหนกเรยนแบงออก 4 กลมตามความสมครใจ และใหแตละกลมสงตวแทนออกมาจบสลากเลอกหวขอเพอศกษาและอภปรายดงน กลมท 1 วนมาฆบชา กลมท 2 วนวสาขบชา กลมท 3 วนอฏฐมบชา กลมท 4 วนอาสาฬหบชา 8. ครใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควาเนอหาในหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด หรอจากสอการเรยนรอน ๆ เชน อนเทอรเนต เอกสารในหองสมด จากนนนาความรทไดมาสนทนาและอภปรายรวมกนตามหวขอตอไปน 1) ความสาคญ 2) การปฏบตตน 3) ประโยชนของการเขารวมพธกรรมหรอกจกรรม 4) หลกธรรมหรอคตธรรมทเกยวเนอง 9. นกเรยนแตละกลมเตรยมนาเสนอผลงานในรปแบบทหลากหลาย เชน การแสดงบทบาทสมมต การแสดงละคร การโตวาท จากนนใหแตละกลมนาเสนอผลงานตามเวลาทกาหนด โดยเปดโอกาสใหเพอนกลมอนซกถามขอสงสย ตวแทนกลมตอบขอสงสย โดยครคอยใหคาแนะนาเพมเตมในสาระสาคญและใหกาลงใจแกกลมทนาเสนอผลงาน


10. เมอนาเสนอผลการอภปรายครบทกกลมแลว ครและนกเรยนรวมกนสรปสาระสาคญของวนสาคญทางพระพทธศาสนา 11. ครบอกกบนกเรยนวา วนธรรมสวนะ วนเขาพรรษา วนออกพรรษา และวนเทโวโรหณะ เปนวนสาคญทางพระพทธศาสนาอกกลมหนง ซงบางวนทาใหเกดเทศกาลสาคญทชาวพทธถอปฏบตกนมาจนกรายเปนประเพณ แลวมอบหมายใหนกเรยนอานเนอหาและสรปสาระสาคญเกยวกบหลกธรรมหรอคตธรรมทเกยวเนองกบวนธรรมสวนะและเทศกาลสาคญ เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป 12. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรปสาระสาคญมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม จากนนใหนกเรยนแบงออก 5 กลมตามความสมครใจ และใหแตละกลมสงตวแทนออกมาจบสลากเลอกหวขอเพอศกษาและอภปรายดงน กลมท 1 วนธรรมสวนะ กลมท 2 เทศกาลเขาพรรษา กลมท 3 เทศกาลวนสารท กลมท 4 เทศกาลออกพรรษา กลมท 5 เทศกาลลอยกระทง 13. ครใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควาเนอหาในหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด หรอจากสอการเรยนรอน ๆ เชน อนเทอรเนต เอกสารในหองสมด จากนนนาความรทไดมาสนทนาและอภปรายรวมกนตามหวขอตอไปน 1) ความสาคญ 2) การปฏบตตน 3) ประโยชนของการเขารวมพธกรรมหรอกจกรรม 4) หลกธรรมหรอคตธรรมทเกยวเนอง 14. นกเรยนแตละกลมเตรยมนาเสนอผลงานในรปแบบทหลากหลาย เชน การแสดงบทบาทสมมต การแสดงละคร การโตวาท จากนนใหแตละกลมนาเสนอผลงานตามเวลาทกาหนด โดยเปดโอกาสใหเพอนกลมอนซกถามขอสงสย ตวแทนกลมตอบขอสงสย โดยครคอยใหคาแนะนาเพมเตมในสาระสาคญและใหกาลงใจแกกลมทนาเสนอผลงาน 15. เมอนาเสนอผลการอภปรายครบทกกลมแลว ครและนกเรยนรวมกนสรปสาระสาคญของวนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญ 16. ในขณะปฏบตกจกรรมของนกเรยน ครคอยสงเกตพฤตกรรมการทางานของนกเรยนตามแบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม ขนท 3 ฝกฝนผเรยน 17. ครใหนกเรยนศกษาคนควาขอมลเกยวกบวนสาคญทางศาสนาของศาสนาอน ๆ ทนบถอกนในประเทศสมาชกอาเซยน เชน ศาสนาอสลาม ครสตศาสนา สรปและบนทกผล แลวนามาเรยนร


รวมกนในชนเรยน 18. ครใหนกเรยนทากจกรรมเกยวกบวนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญ ในแบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด แลวชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง 19. ครใหนกเรยนคนหาคาศพทภาษาองกฤษเกยวกบวนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะและเทศกาลสาคญมาคนละ 3–5 คา แลวนามาฝกฟง พด อาน และเขยนกบเพอน ๆ ในชนเรยน 20. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในประเดนทวา นกเรยนคดวา นอกเหนอจากหลกธรรมหรอคตธรรมดงกลาวนแลวเราควรนาหลกธรรมหรอคตธรรมขอใดอกบางมาประพฤตปฏบตใหสอดคลองกบวนเทโวโรหณะ 21. ครใหนกเรยนปฏบตกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา (STEM Education) จากสถานการณเรอง แบบจาลองทระทง จากคมอการสอน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด ขนท 4 นาไปใช 22. ครใหนกเรยนจดปายนเทศนาเสนอความรเกยวกบวนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญ และนาความรทไดจากการเรยนรเรอง วนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญ ไปประพฤตปฏบตใหถกตองเหมาะสมตามโอกาสเมอถงวนสาคญนน ๆ ขนท 5 สรป 23. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง วนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญ โดยใหนกเรยนสรปลงในแบบบนทกความร หรอสรปเปนแผนทความคด พรอมตกแตงใหสวยงาม 24. ครบอกนกเรยนวา สภาพสงคมในปจจบนมความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลย และมการแขงขนทางเศรษฐกจเพอความอยรอด รวมทงเกดปญหาสงแวดลอมทมผลกระทบตอสภาพจตใจของคนในสงคมอยางหลกเลยงไมได ดงนนเพอเตรยมความพรอมในการทจะเผชญกบปญหาทเขามากระทบจตใจ เราตองรจกบรหารจตและเจรญปญญา แลวมอบหมายใหนกเรยนอานเนอหา สรปสาระสาคญ และฝกบรหารจตและเจรญปญญา เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป

8. กจกรรมเสนอแนะ 1. ครใหนกเรยนศกษาหรอสบคนขอมลเรอง วนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญเพมเตมจากทเรยนมา 2. ครใหนกเรยนเขยนเรยงความสน ๆ ในหวขอ “เมอถงวนสาคญทางพระพทธศาสนา ฉนไดทาความดอะไรบาง”


9. สอ/แหลงการเรยนร 1. วดทศนเกยวกบการทากจกรรมของชาวพทธในวนสาคญทางพระพทธศาสนา วนธรรมสวนะ และเทศกาลสาคญ 2. สลากเลอกหวขอเพอศกษาและอภปรายเกยวกบวนสาคญทางพระพทธศาสนา 3. ใบงานท 4 เรอง วเคราะหและปฏบตตนตามหลกธรรมทเกยวเนองในวนสาคญทางพระพทธศาสนา 4. ใบงานท 5 เรอง วเคราะหและปฏบตตนตามหลกธรรมทเกยวเนองในวนธรรมสวนะและเทศกาลสาคญ 5. แบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 6. แบบบนทกความร 7. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 8. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 9. คมอการสอน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 10. สอการเรยนร PowerPoint รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 10. บนทกหลงการจดการเรยนร



แผนการจดการเรยนรท 14 การบรหารจตและการเจรญปญญา

1. สาระสาคญ การบรหารจตและการเจรญปญญาเปนวธการทาจตใหสงบ มนคง เขมแขง และเกดความรความเขาใจในสงตาง ๆ ตามสภาพทเปนจรง เราจงควรหมนฝกบรหารจตและเจรญปญญาอยางสมาเสมอตามหลกสตปฏฐานเนน อานาปานสต ซงมขนตอนการฝกปฏบต ไดแก เลอกสถานท กาหนดเวลา สมาทานศลและรบศล บชาพระรตนตรย ตดความกงวล ฝกปฏบต และแผเมตตา 2. ตวชวดชวงชน • สวดมนต แผเมตตา และบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฏฐานหรอตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอ (ส 1.1 ม. 4–6/20)

3. จดประสงคการเรยนร 1. สวดมนตแปลและแผเมตตาได (P) 2. อธบายความหมายของสตปฏฐานและอานาปานสตไดถกตอง (K) 3. ระบวธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและฝกบรหารจตตามหลกสตปฏฐานเนนอานาปานสตได (A, P) 4. อธบายความหมาย แหลงเกด วธการสรางปญญา และประโยชนของการเจรญปญญาได (K) 5. เหนคณคาและความสาคญของการบรหารจตและการเจรญปญญา (A) 4. การวดและประเมนผลการเรยนร



1. ซกถามความรเรอง การบรหาร จตและการเจรญปญญา 2. ตรวจผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม

• ประเมนพฤตกรรม ในการทางานเปนรายบคคล ในดานความซอสตยสจรต ความมวนย ความใฝเรยนร ความมเหตผล มความ


เวลา 4 ชวโมงสาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม พระพทธศาสนา 3 หนวยการเรยนรท 4 การปฏบตตนเปนชาวพทธทด ชนมธยมศกษาปท 4–6


รบผดชอบฯลฯ 5. สาระการเรยนร • การบรหารจตและการเจรญปญญา 1. การสวดมนตแปลและเมตตา 2. วธปฏบตและประโยชนของการฝกบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฏฐาน 4

6. แนวทางบรณาการ ภาษาไทย ฟง พด อาน และเขยนขอมลเกยวกบการบรหารจตและการเจรญปญญา ศลปะ ออกแบบและตกแตงแผนทความคดเกยวกบวธการสรางปญญาประเภท ตาง ๆ ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาองกฤษเกยวกบการบรหารจตและ การเจรญปญญา

7. กระบวนการจดการเรยนร ขนท 1 นาเขาสบทเรยน ชวโมงท 33 1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดความศรทธาเลอมใสในพระรตนตรยทเหมาะสม เชน นานกเรยนไปเรยนทหองประชมหรอหองจรยธรรม กอนเรยนใหนกเรยนสวดมนตไหวพระ นงสมาธ และแผเมตตา 2. ครแจงตวชวดชวงชนและจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ 3. ครปลอยใหนกเรยนคยกน แลวครพดคยกบนกเรยนทนงแถวหนา 2–3 คน เกยวกบเรองการนงสมาธหรอเรองอะไรกได จากนนสอบถามนกเรยนทนงแถวหลงวา ไดยนเรองทครพดกบเพอนไหม ซงจะไดคาตอบจากนกเรยนมท งไดยนและไมไดยน ครถามนกเรยนทไมไดยนวาเพราะอะไร ซงจะไดคาตอบแตกตางกนแตสาเหตหนงมาจากเสยงดงจากการพดคยของเพอน ๆ ทาใหไมมสมาธ 4. ครสรปใหนกเรยนฟงวา สมาธเปนสงจาเปนสาหรบการทากจกรรมตาง ๆ ในชวตประจาวน เชน การเรยนหนงสอ การทางาน แตสมาธจะเกดไดดและมประสทธภาพนน เราตองมศลสารวมกาย วาจา และใจ เมอเรามศลและสมาธแลว ปญญาคอความรความเขาใจกจะเกดขน ศล สมาธ และปญญานรวมเรยกวา ไตรสกขา 5. ครเชอมโยงขอสรปเรองไตรสกขาไปสเนอหาทจะเรยน คอเรอง การบรหารจตและการเจรญปญญา ขนท 2 กจกรรมการเรยนร 6. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรป


สาระสาคญมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม 7. ครสนทนากบนกเรยนถงการสวดมนตแปลและแผเมตตาวาเปนขนตอนหนงของการบรหารจตและการเจรญปญญา จากนนใหนกเรยนสวดมนตแปลและแผเมตตารวมกน 8. ครสงเกตและประเมนผลการสวดมนตแปลและแผเมตตาของนกเรยน จากนนมอบหมายใหนกเรยนเขยนเรยงความเรอง “ไดอะไรจากการสวดมนตแปลและแผเมตตา” ครและนกเรยนรวมกนคดเลอกเรยงความ 3 อนดบ เพอนามาจดปายนเทศหนาชนเรยน 9. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง การสวดมนตแปลและแผเมตตา โดยใหนกเรยนบนทกขอสรปลงในสมด 10. ครมอบหมายใหนกเรยนอานเนอหาและสรปสาระสาคญเกยวกบวธปฏบตและประโยชนของการบรหารจตและการเจรญปญญา เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป ชวโมงท 34–35 11. ครทบทวนความรทไดเรยนมาในชวโมงทแลว จากนนเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรปสาระสาคญมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม 12. ครใหนกเรยนแบงกลม กลมละ 4–6 คน แตละกลมชวยกนตอบคาถามในประเดนตอไปน 1) สตปฏฐานคออะไร มกประเภท 2) สตปฏฐานตางจากอานาปานสตอยางไร 13. ครใหนกเรยนแตละกลมสรปและบนทกคาตอบ แลวสงตวแทนนาเสนอคาตอบหนาชนเรยน จากนนทงชนอภปรายรวมกนถงเรอง สตปฏฐาน 4 14. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายถงวธปฏบตของการบรหารจตตามหลกสตปฏฐาน 4 และประโยชนของการบรหารจตตามหลกสตปฏฐาน 4 จากนนใหนกเรยนดวดทศนเรอง การบรหารจตตามหลกสตปฏฐาน 4 หรออาจใหนกเรยนดวดทศนเกยวกบการฝกสมาธของสานกวปสสนากรรมฐาน หรอการฝกสมาธของนกเรยนทเขาคายพทธบตร 15. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายถงความรทไดรบจากการดวดทศน 16. ครใหนกเรยนฝกบรหารจตตามหลกสตปฏฐาน 4 วธใดวธหนงทตนเองถนด เชน การตงสตกาหนดอรยาบถยน การต งสตกาหนดอรยาบถเดน การต งสตกาหนดอรยาบถนง การต งสตกาหนดอรยาบถนอน โดยปฏบตตามขนตอนของวธนน ๆ เปนเวลา 15 นาท 17. ครใหนกเรยนชวยกนสรปความรในประเดนตอไปน และบนทกผล 1) การบรหารจตมขนตอนการฝกปฏบตอยางไรบาง 2) สภาพจตของนกเรยนกอนและหลงจากฝกการบรหารจตตางกนอยางไร 3) ในขณะฝกบรหารจตมปญหาหรออปสรรคอะไรเกดขนบาง และนกเรยนไดแกปญหาหรออปสรรคทเกดขนนนอยางไร 4) นอกจากการตงสตกาหนดอรยาบถยน การต งสตกาหนดอรยาบถเดน การตงสตกาหนดอรยาบถนง การตงสตกาหนดอรยาบถนอนแลว การบรหารจตยงสามารถทาไดดวยวธใดอกบาง


18. ครบอกกบนกเรยนวา นอกจากบรหารจตดวยวธการฝกสตกาหนดอรยาบถตาง ๆ แลว เราตองรจกวธการเจรญปญญาดวย แลวมอบหมายใหนกเรยนอานเนอหาและสรปสาระสาคญเกยวกบวธปฏบตของการเจรญปญญา เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป ชวโมงท 36 19. ครทบทวนความรทไดเรยนมาในชวโมงทแลว จากนนเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรปสาระสาคญมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม 20. ครนากรณตวอยางบคคลทประสบความสาเรจในดานตาง ๆ มาเลาใหนกเรยนฟง เชน นกเรยนทไดรบรางวลเหรยญทองเคมหรอคณตศาสตรโอลมปก ดารา นกรอง นกแสดงทมชอเสยงโดงดง นกเขยนรางวลซไรต แลวชใหเหนวาบคคลเหลานประสบความสาเรจได สวนหนงมาจากการพฒนาตนเองตามหลกการพฒนาปญญา 3 ประการ คอ 1) สตมยปญญา คอ ปญญาทเกดจากการฟง 2) จนตามยปญญา คอ ปญญาทเกดจากการคดพจารณา 3) ภาวนามยปญญา คอ ปญญาทเกดจากการลงมอปฏบต 21. ครใหนกเรยนเขยนแผนทความคดเกยวกบวธการสรางและประโยชนของการเจรญปญญา แลวนาผลงานมาแลกเปลยนเรยนรกนในชนเรยน 22. ครใหนกเรยนศกษาคนควาเกยวกบการบรหารจตและการเจรญปญญาตามหลกของศาสนาอน ๆ ทนบถอกนในประเทศสมาชกอาเซยน แลวนามาฝกปฏบตรวมกนในชนเรยน 23. ในขณะปฏบตกจกรรมของนกเรยน ครคอยสงเกตพฤตกรรมการทางานของนกเรยนตามแบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม ขนท 3 ฝกฝนผเรยน 24. ครใหนกเรยนฝกบรหารจตและเจรญปญญาดวยวธการตาง ๆ ตามขนตอนทเรยนมา ตามความเหมาะสม บนทกผล แลวนาผลมารายงานครเปนระยะ ๆ เพอปรบปรงแกไขและพฒนาตนเองตอไป 25. ครใหนกเรยนทากจกรรมทเกยวกบการบรหารจตและการเจรญปญญา แลวชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง 26. ครใหนกเรยนคนหาคาศพทภาษาองกฤษเกยวกบการบรหารจตและเจรญปญญามาคนละ 3–5 คา แลวนามาฝกฟง พด อาน และเขยนกบเพอน ๆ ในชนเรยน 27. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในประเดนทวา เพราะอะไรเราจงไมควรฝกบรหารจตหลงรบประธานอาหารเสรจใหม ๆ ขนท 4 นาไปใช 28. ครแนะนาใหนกเรยนหมนฝกบรหารจตและเจรญปญญาดวยวธการตาง ๆ อยางสมาเสมอ และควรหาโอกาสนงสมาธหรอเดนจงกรมในทตาง ๆ เชน หองนอน หองพระ บรเวณวดหรอในโบสถ ใตตนไม แลวเปรยบเทยบวา จตของนกเรยนเปนสมาธไดงายในสถานทใด เพราะเหตใด บนทกผล แลวนาผลมารายงานครเปนระยะ ๆ เพอปรบปรงแกไขและพฒนาตนเองตอไป


ขนท 5 สรป 29. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง การบรหารจตและการเจรญปญญา โดยใหนกเรยนสรปลงในแบบบนทกความร 30. ครบอกนกเรยนวา ในพระพทธศาสนาไดเสนอวธคดเพอพฒนาการเรยนร คณภาพชวตและสงคม และเพอการคดเปนไว 10 วธ ทเรยกวา โยนโสมนสการ แลวมอบหมายใหนกเรยนอานเนอหาและสรปสาระสาคญเกยวกบโยนโสมนสการ 10 วธ เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป

8. กจกรรมเสนอแนะ 1. ครใหนกเรยนฝกสมาธกอนนอนหรอตามโอกาสทเหมาะสมดวยวธการทเรยนมาประมาณวนละ 5 นาท บนทกผล และนามาแลกเปลยนเรยนรกนในชนเรยน 2. ครนานกเรยนฝกสมาธกบพระสงฆทวดใกลโรงเรยนในโอกาสตาง ๆ เชน วนพระหรอวนธรรมสวนะ

9. สอ/แหลงการเรยนร 1. วดทศนเรอง การบรหารจตตามหลกสตปฏฐาน 4 เนนอานาปานสต หรอวดทศนเกยวกบการฝกสมาธของสานกวปสสนากรรมฐาน หรอการฝกสมาธของนกเรยนทเขาคายพทธบตร 2. กรณตวอยางบคคลทประสบความสาเรจในดานตาง ๆ เชน นกเรยนทไดรบรางวลเหรยญทองเคมหรอคณตศาสตรโอลมปก ดารา นกรอง นกแสดงทมชอเสยงโดงดง นกเขยนรางวลซไรต 3. แบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 4. แบบบนทกความร 5. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 6. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 7. คมอการสอน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 8. สอการเรยนร PowerPoint รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด





แผนการจดการเรยนรท 15 การพฒนาการเรยนรดวยวธคด

แบบโยนโสมนสการ

1. สาระสาคญ โยนโสมนสการเปนกระบวนการคดวธหนงททาใหเกดปญญา ม 10 วธ ไดแก วธคดแบบสบสาวเหตปจจยวธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ วธคดแบบสามญลกษณะ วธคดแบบอรยสจหรอวธคดแบบแกปญหา วธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ วธคดแบบเหนคณ–โทษและทางออก วธคดแบบคณคาแท–คณคาเทยม วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม วธคดแบบเปนอยในขณะปจจบน และวธคดแบบวภชชวาท

2. ตวชวดชวงชน • เหนคณคา เชอมน และมงมนพฒนาชวตดวยการพฒนาจตและพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ หรอการพฒนาจตตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอ (ส 1.1 ม. 4–6/19)

3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมายและประเภทของวธคดแบบโยนโสมนสการไดถกตอง (K) 2. วเคราะหกรณตวอยางโดยใชวธคดแบบโยนโสมนสการวธใดวธหนงได (P) 3. นาวธคดแบบโยนโสมนสการไปใชในชวตประจาวนไดอยางเหมาะสมกบสถานการณ (A, P)




1. ซกถามความรเรอง การพฒนา การเรยนรดวยวธคดแบบ โยนโสมนสการ 2. ตรวจผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม

• ประเมนพฤตกรรมในการ ทางานเปนรายบคคลในดาน ความซอสตยสจรต ความมวนย ความใฝเรยนร ความมเหตผล มความรบผดชอบ ฯลฯ

• ประเมนพฤตกรรมในการ ทางานเปนรายบคคลและ เปนกลมในดานการสอสาร การคด การแกปญหา ฯลฯ

เวลา 2 ชวโมงสาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม พระพทธศาสนา 3หนวยการเรยนรท 4 การปฏบตตนเปนชาวพทธทด ชนมธยมศกษาปท 4–6


5. สาระการเรยนร • การพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ 1. วธคดแบบสบสาวเหตปจจย 2. วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ 3. วธคดแบบสามญลกษณะ 4. วธคดแบบอรยสจ หรอวธคดแบบแกปญหา 5. วธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ 6. วธคดแบบเหนคณ–โทษและทางออก 7. วธคดแบบคณคาแท–คณคาเทยม 8. วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม 9. วธคดแบบเปนอยในขณะปจจบน 10. วธคดแบบวภชชวาท

6. แนวทางบรณาการ ภาษาไทย ฟง พด อาน และเขยนขอมลเกยวกบการพฒนาการเรยนรดวยวธคด แบบโยนโสมนสการ การงานอาชพฯ สบคนขอมลเกยวกบการพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโส- มนสการ โดยใชเครอขายอนเทอรเนต ภาษาตางประเทศ ฝกฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาองกฤษทเกยวกบวธคดแบบ โยนโสมนสการ

7. กระบวนการจดการเรยนร ขนท 1 นาเขาสบทเรยน ชวโมงท 37 1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดความศรทธาเลอมใสในพระรตนตรยทเหมาะสม เชน นานกเรยนไปเรยนทหองประชมหรอหองจรยธรรม กอนเรยนใหนกเรยนสวดมนตไหวพระ นงสมาธ และแผเมตตา 2. ครแจงตวชวดชวงชนและจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ 3. ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ จากเรองทไดรบมอบหมายใหไปอานและสรปสาระสาคญมา โดยครตอบขอสงสยและอธบายเพมเตม จากนนใหนกเรยนดแผนผงวธคดแบบโยนโสมนสการ 10 วธ แลวสนทนาซกถามกบนกเรยนในประเดน ตาง ๆ เชน 1) โยนโสมนสการคออะไร 2) ในการดาเนนชวตประจาวน เราไดใชวธคดแบบโยนโสมนสการหรอไม อยางไร


3) การนาวธคดแบบโยนโสมนสการมาใชทาใหเกดผลอยางไร 4. ครกลาวชมเชยนกเรยนทชวยกบตอบคาถาม จากนนสรปประเดนการสนทนาวา วธคดแบบโยนโสมนสการมประโยชนตอการดาเนนชวตประจาวนของเรา เพราะเปนวธคดทมระบบระเบยบ มเหตมผล แตจะใชวธคดแบบใดนนขนอยกบสถานการณ แลวเชอมโยงไปสเนอหาทจะเรยน ขนท 2 กจกรรมการเรยนร 5. ครใหความรแกนกเรยนเรอง วธคดแบบโยนโสมนสการ โดยใชขอมลจากหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด จากนนรวมกนอภปรายถงสาระสาคญของวธคดดงกลาว 6. ครใหนกเรยนชวยกนบอกกจกรรมททาในชวตประจาวนซงตองใชวธคดแบบโยนโสมนสการ โดยครพยายามกระตนใหนกเรยนบอกใหไดมากทสด 7. ครใหนกเรยนแบงกลมออกเปน 5 กลม ตามความสมครใจ และใหแตละกลมสงตวแทนออกมาจบสลากเลอกหวขอเพอสบคนขอมลและอภปรายดงน กลมท 1 วธคดแบบสบสาวเหตปจจย กลมท 2 วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ กลมท 3 วธคดแบบสามญลกษณะ กลมท 4 วธคดแบบอรยสจ หรอวธคดแบบแกปญหา กลมท 5 วธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ 8. ครใหนกเรยนแตละกลมสบคนขอมลและนาความรทไดมาอภปรายรวมกนตามหวขอตอไปน 1) ความหมายและความสาคญ 2) สถานการณหรอกจกรรมทตองใช 3) ประโยชนของวธคด 9. ครใหนกเรยนแตละกลมเตรยมนาเสนอผลงานในรปแบบทหลากหลาย เชน การบรรยายประกอบการแสดงบทบาทสมมต วดทศน การโตวาท จากนนใหแตละกลมนาเสนอผลงานตามเวลาทกาหนด โดยเปดโอกาสใหเพอนกลมอน ๆ ซกถามขอสงสย ตวแทนกลมตอบขอสงสย โดยครคอยใหคาแนะนาเพมเตมในสาระสาคญและใหกาลงใจแกกลมทนาเสนอผลงาน 10. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง วธคดแบบโยนโสมนสการ โดยใหนกเรยนบนทกลงในสมด ชวโมงท 38 11. ครทบทวนความรเรองทไดเรยนมาในชวโมงทแลว จากนนใหนกเรยนกลมเดมสงตวแทนออกมาจบสลากเลอกหวขอเพอสบคนขอมลและอภปรายดงน กลมท 1 วธคดแบบเหนคณ–โทษและทางออก กลมท 2 วธคดแบบคณคาแท–คณคาเทยม กลมท 3 วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม กลมท 2 วธคดแบบเปนอยในขณะปจจบน


กลมท 5 วธคดแบบวภชชวาท 12. ครใหนกเรยนแตละกลมสบคนขอมลและนาความรทไดมาอภปรายรวมกนตามหวขอตอไปน 1) ความหมายและความสาคญ 2) สถานการณหรอกจกรรมทตองใช 3) ประโยชนของวธคด 13. ครใหนกเรยนแตละกลมเตรยมนาเสนอผลงานในรปแบบทหลากหลาย เชน การบรรยายประกอบการแสดงบทบาทสมมต วดทศน การโตวาท จากนนใหแตละกลมนาเสนอผลงานตามเวลาทกาหนด โดยเปดโอกาสใหเพอนกลมอน ๆ ซกถามขอสงสย ตวแทนกลมตอบขอสงสย โดยครคอยใหคาแนะนาเพมเตมในสาระสาคญและใหกาลงใจแกกลมทนาเสนอผลงาน

14. เมอนาเสนอครบทกกลมแลว ครและนกเรยนรวมกนสรปความรในประเดนตาง ๆ

15. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนวา นกเรยนสามารถนาคณลกษณะขอใดของหลกเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบวธคดแบบโยนโสมนสการในเรองตาง ๆ เชน วธคดแบบคณ–โทษและทางออก วธคดแบบปลกเราคณธรรม วธคดแบบเปนอยในขณะปจจบน มาประยกตใชไดบาง และจะประยกตใชอยางไร 16. ในขณะปฏบตกจกรรมของนกเรยน ครคอยสงเกตพฤตกรรมการทางานของนกเรยนตามแบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม ขนท 3 ฝกฝนผเรยน 17. ครใหนกเรยนคนหาคาศพทภาษาองกฤษทเกยวกบวธคดแบบโยนโสมนสการ แลวนาฝกฟง พด อาน และเขยนกบเพอน ๆ ในชนเรยน 18. ครใหนกเรยนทากจกรรมเกยวกบการพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ แลวชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง 19. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในประเดนตอไปน 1) นกเรยนคดวาในโลกนมอะไรบางทไมตกอยภายใตกฎของสามญลกษณะ 2) นกเรยนคดวาคนทไมเขาใจสามญลกษณะจะเปนคนอยางไร ขนท 4 นาไปใช 20. ครแนะนาใหนกเรยนนาความรเรอง วธคดแบบโยนโสมนสการ ไปประยกตใชในชวตประจาวน ขนท 5 สรป 21. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง การพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ โดยใหนกเรยนสรปลงในแบบบนทกความร หรอสรปเปนแผนทความคดพรอมตกแตงใหสวยงาม 22. ครมอบหมายใหนกเรยนสบคนขอมลเกยวกบสมมนาพระพทธศาสนาเรอง ปกปอง คมครอง และธารงรกษาพระพทธศาสนา เปนการบานเพอเตรยมจดการเรยนรในครงตอไป


8. กจกรรมเสนอแนะ ครใหนกเรยนชวยกนจดปายนเทศเกยวกบวธคดแบบโยนโสมนสการหนาชนเรยน

9. สอ/แหลงการเรยนร 1. แผนผงวธคดแบบโยนโสมนสการ 10 วธ 2. แบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 3. แบบบนทกความร 4. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 5. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 6. คมอการสอน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 7. สอการเรยนร PowerPoint รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด




แผนการจดการเรยนรท 16 สมมนาพระพทธศาสนา

1. สาระสาคญ สมมนาพระพทธศาสนาเปนการประชมพดคยเพอแลกเปลยนความร ความคดเหน และใหขอเสนอแนะในเรองใดเรองหนงตอปญหา ขอสงสย หรอแนวปฏบตทสบสน โดยใชหลกการ วธการ หรอกระบวนการทางพระพทธศาสนา การสมมนาพระพทธศาสนาม 3 แบบ คอ การสมมนาเกยวกบปญหาทเปนประเดนนาสนใจการสมมนาเกยวกบหวขอตามสาระการเรยนร และการสมมนาเพอพฒนาศกยภาพของคร ผสอน หรอบคลากรทางพระพทธศาสนา สาหรบการสมมนาพระพทธศาสนาเรอง การปกปอง คมครอง และธารงรกษาพระพทธศาสนาของพทธบรษทในสงคมไทย จดเปนการสมมนาเกยวกบหวขอตามสาระการเรยนร

2. ตวชวดชวงชน • สมมนาและเสนอแนะแนวในการธารงรกษาศาสนาทตนนบถออนสงผลถงการพฒนาตน พฒนาชาตและโลก (ส 1.1 ม. 4–6/5) 3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายแนวทางการสมมนาพระพทธศาสนาไดอยางถกตอง (K) 2. เหนคณคาของการสมมนาพระพทธศาสนา (A) 3. ปฏบตตนในการสมมนาพระพทธศาสนาไดถกตอง (P)




1. ทดสอบหลงเรยน 2. ซกถามความรเรอง สมมนาพระพทธศาสนา 3. ตรวจผลงาน/กจกรรม เปนรายบคคลหรอเปนกลม

• ประเมนพฤตกรรมในการ ทางานเปนรายบคคลในดาน ความซอสตยสจรต ความมวนย ความใฝเรยนร ความมเหตผล มความรบผดชอบ ฯลฯ

• ประเมนพฤตกรรมในการ ทางานเปนรายบคคลและเปน กลมในดานการสอสาร การคด การแกปญหา ฯลฯ




5. สาระการเรยนร • สมมนาพระพทธศาสนา − การปกปอง คมครอง และธารงรกษาพระพทธศาสนาของพทธบรษทในสงคมไทย

6. แนวทางบรณาการ ภาษาไทย ฟง พด อาน และเขยนเกยวกบสมมนาพระพทธศาสนา การงานอาชพฯ สบคนขอมลเกยวกบสมมนาพระพทธศาสนาโดยใชเครอขายอนเทอรเนต

7. กระบวนการจดการเรยนร ขนท 1 นาเขาสบทเรยน ชวโมงท 39 1. ครสรางบรรยากาศและสงแวดลอมในการเรยนรเพอใหนกเรยนเกดความศรทธาเลอมใสในพระรตนตรยทเหมาะสม เชน นานกเรยนไปเรยนทหองประชมหรอหองจรยธรรม กอนเรยนใหนกเรยนสวดมนตไหวพระ นงสมาธ และแผเมตตา 2. ครแจงตวชวดชวงชนและจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ 3. ครสมเลอกนกเรยน 2 คน ใหออกมาแสดงความคดเหนเกยวกบเรองทไดรบมอบหมายใหไปสบคนมา ใหเพอน ๆ ฟง โดยครสรปความคดเหนของนกเรยนและใหคาแนะนาหรอความรเพมเตมจากนนสนทนากบนกเรยนเกยวกบสมมนาพระพทธศาสนาโดยใชแผนภมแสดงขนตอนของสมมนาพระพทธศาสนาประกอบการสนทนา และชใหนกเรยนเหนวา การสมมนานมประโยชนตอการดาเนนชวตประจาวนของเรา 4. ครสรปการสนทนาแลวเชอมโยงไปสเนอหาทจะเรยน ขนท 2 กจกรรมการเรยนร 5. ครใหความรแกนกเรยนเกยวกบสมมนาพระพทธศาสนา จากนนรวมกนจดสมมนาพระพทธ-ศาสนาในหวขอเรอง การปกปอง คมครอง และธารงรกษาพระพทธศาสนาของพทธบรษทในสงคมไทย โดยปฏบตตามขนตอนดงน ขนท 1 เตรยมการ 1) รวมกนกาหนดหวขอหรอประเดนปญหาและวตถประสงคในการสมมนาพระพทธศาสนาใหสอดคลองกบหวขอดงกลาวขางตน 2) มการจดเตรยมสอการเรยนรเพอใชในการสมมนาครงน เชน ภาพประกอบ วดทศน แผนใส PowerPoint 3) แตละกลมรวมกนจดเตรยมสถานทสาหรบสมมนาใหพรอม ขนท 2 ขนดาเนนการดาเนนการ 1) ครใหนกเรยนแบงกลมยอย กลมละ 6–8 คน


2) ใหแตละกลมบอกหลกเกณฑในการสมมนา 3) ใหแตละกลมดาเนนการสมมนาพระพทธศาสนาตามทไดเตรยมการไว ขนท 3 ขนสรป 1) เมอแตละกลมยอยดาเนนการสมมนาพระพทธศาสนาจบแลว แตละกลมสรปผลการสมมนาและบนทกผล 2) สมาชกทกคนในกลมชวยกนออกแบบวางแผนการนาเสนอผลการอภปรายของกลมตอทประชมหรอกลมใหญในรปแบบทหลากหลาย เชน การอภปราย การสนทนา การจดนทรรศการ การแสดงละคร เปนตน 3) เมอแตละกลมอภปรายจบแลวเพอน กลมอนรวมกนแสดงความคดเหนและชวยกนตรวจสอบขอมล 4) ครและนกเรยนรวมกนสรปสาระสาคญและแนวคดทไดจากการสมมนาพระพทธศาสนาในครงน ขนท 4 ขนวดและประเมนผลการสมมนา 1) ใหนกเรยนแตละคนประเมนตนเอง 2) ใหแตละคนประเมนเพอน 3) ครประเมนผลการดาเนนการอภปรายนกเรยนแตละคน 6. ในขณะปฏบตกจกรรม ใหครสงเกตพฤตกรรมในการทางานและการนาเสนอผลงานของนกเรยนตามแบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 7. เมอสมมนาจบแลวใหแตละกลมชวยกนตอบคาถามในประเดนตอไปน 1) เพราะเหตใดจงตองมการสมมนาพระพทธศาสนา 2) การสมมนามขนตอนอยางไรบาง 3) การสมมนามผลดตอการดาเนนชวตของเราและตอสงคมอยางไร 8. ครใหนกเรยนแตละกลมนาเสนอคาตอบหนาชนเรยน เมอนาเสนอครบทกกลมแลว ครกลาวชมเชยและใหกาลงใจนกเรยน พรอมสรปความรในประเดนตาง ๆ ขนท 3 ฝกฝนผเรยน 9. ครใหนกเรยนจดสมมนาเกยวกบการปกปอง คมครอง และธารงรกษาศาสนาของศาสนกชนทนบถอศาสนาอน ๆ ในกลมประเทศสมาชกอาเซยน เชน ศาสนาอสลาม ครสตศาสนา 10. ครใหนกเรยนทากจกรรมทเกยวของกบการสมมนา แลวชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง 11. ครใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในประเดนทวา การทเราเรยนรหลกธรรมคาสอนของพระพทธเจาแลว จาเปนหรอไมทเราจะตองนาไปประพฤตปฏบตดวย ขนท 4 นาไปใช 12. ครแนะนาใหนกเรยนนาความรทไดจากการสมมนาพระพทธศาสนา ไปประยกตใชในชวตประจาวน


ขนท 5 สรป 13. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเรอง สมมนาพระพทธศาสนา โดยใหนกเรยนสรปลงในแบบบนทกความรหรอสรปเปนแผนทความคด พรอมตกแตงใหสวยงาม 14. ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยนและชวยกนเฉลยคาตอบทถกตอง

15. ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบการวดและประเมนผลการเรยนรประจาหนวยการเรยนรท 4 ในแบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 ของบรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด เพอประเมนผลการเรยนรดานความร ดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม และดานทกษะ /กระบวนการองนกเรยนข 16. ครมอบหมายใหนกเรยนอานเนอหาในหนวยการเรยนรท 3 พระสงฆ และหนวยการเรยนรท 4

การปฏบตตนเปนชาวพทธทด เปนการบานเพอเตรยมทดสอบปลายภาคในครงตอไป

8. กจกรรมเสนอแนะ ครใหนกเรยนสบคนขอมลเกยวกบสมมนาพระพทธศาสนาเพมเตมจากทเรยน บนทกผล และนามาแลกเปลยนเรยนรกนในชนเรยน

9. สอ/แหลงการเรยนร 1. แผนผงแสดงขนตอนของการสมมนาพระพทธศาสนา 2. แบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคลและเปนกลม 3. แบบบนทกความร 4. แบบทดสอบหลงเรยน 5. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 6. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐานพระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 7. คมอการสอน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 8. สอการเรยนร PowerPoint รายวชาพนฐาน พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด





การทดสอบปลายภาค เวลา 1 ชวโมง

ชวโมงท 40 ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบปลายภาค

สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม พระพทธศาสนา 3 การทดสอบปลายภาค ชนมธยมศกษาปท 4–6


ตอนท 3

เอกสาร/ความรเสรมสาหรบคร สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

(พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6) กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม


ตอนท 3.1 มาตรฐานการเรยนร ตวชวดชวงชน และสาระการเรยนร

สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม (พระพทธศาสนา 3 ม. 4–6)

มาตรฐาน ส 1.1 รและเขาใจประวต ความสาคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตน นบถอและศาสนาอนมศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกน อยางสนตสข

ตวชวดชวงชน สาระการเรยนรแกนกลาง 1. วเคราะหพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตน ไดอยางสงในการตรสร การกอตง วธการสอน และการเผยแผพระพทธศาสนา หรอวเคราะห ประวตศาสดาทตนนบถอตามทกาหนด

พระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยาง สงสด (การตรสร)

2. วเคราะหพทธประวตดานการบรหารและการธารง รกษาศาสนา หรอวเคราะหประวตศาสดาทตน นบถอตามทกาหนด

พทธประวตดานการบรหารและการธารงรกษา พระพทธศาสนา

3. วเคราะหพทธศาสนาวาเปนศาสตรแหงการศกษา ซงเนนความสมพนธของเหตปจจยกบวธการ แกปญหาหรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทกาหนด

1. พระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา 2. พระพทธศาสนาเนนความสมพนธของเหตปจจย และวธการแกปญหา

4. วเคราะหพระพทธศาสนาในการฝกตนไมให ประมาท มงประโยชนและสนตภาพบคคล สงคม และโลก หรอแนวคดของศาสนาทตน นบถอตามทกาหนด

1. พระพทธศาสนาฝกตนไมใหประมาท 2. พระพทธศาสนามงประโยชนสขและสนตภาพ แกบคคล สงคม และโลก

5. วเคราะหพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจ พอเพยงและการพฒนาประเทศแบบยงยน หรอ แนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทกาหนด

พระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และการพฒนาแบบยงยน

6. วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรสจ 4 หรอหลก คาสอนของพระพทธศาสนาทตนนบถอ

1. พระรตนตรย วเคราะหความหมายและคณคาของพทธะ ธรรมะ สงฆะ 2. อรยสจ 4 1) ทกข (ธรรมทควรร) ขนธ 5


- จต เจตสก 2) สมทย (ธรรมทควรละ) (1) ธรรมนยาม - ปฏจจสมปบาท (2) อปาทาน 4 (3) นวรณ 5 3) นโรธ (ธรรมทควรบรรล) นพพาน 4) มรรค (ธรรมทควรเจรญ) (1) อธปไตย 3 (2) สาราณยธรรม 6 (3) วปสสนาญาณ 9 (4) ทศพศราชธรรม 10 (5) มงคล 38 (ความเพยรเผากเลส การ ประพฤตพรหมจรรย การเหนอรยสจ การบรรลนพพาน จตไมหวนไหวเพราะ) 3. พทธศาสนสภาษต 1) ราชา มข มนสสาน: พระราชาเปนประมขของ ประชาชน 2) สต โลกสม ชาคโร: สตเปนเครองตนในโลก 3) นตถ สนตปร สข: สขอนยงกวาความสงบ ไมม 4) นพพาน ปรม สข: นพพานเปนสขอยางยง

7. วเคราะหขอคดและแบบอยางการดาเนนชวต จากประวตสาวก ชาดก เรองเลา และศาสนกชน ตวอยางตามทกาหนด

1. พทธสาวกและพทธสาวกา 1) พระอานนท 2) พระปฏาจาราเถร 3) จฬสภททา 4) สมนมาลาการ 2. ชาดก มหาชนกชาดก 3. ศาสนกชนตวอยาง 1) พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว 2) พระโพธญาณเถร (ชา สภทโท) 3) สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต)


4) อนาคารก ธรรมปาละ 8. วเคราะหคณคาและความสาคญของการสงคายนา พระไตรปฎก หรอคมภรของศาสนาทตนนบถอ และการเผยแผ

ความสาคญและคณคาของพระไตรปฎก

9. เชอมนตอผลของการทาความด ความชว สามารถ วเคราะหสถานการณทตองเผชญ และตดสนใจ เลอกดาเนนการหรอปฏบตตนไดอยางมเหตผล ถกตองตามหลกธรรม จรยธรรม และกาหนด เปาหมายบทบาทการดาเดนชวตเพอการอย รวมกนเปนชาตอยางสมานฉนท

1. ตวอยางทเกดจากการทาความด ความชว 2. โยนโสมนสการดวยวธคดแบบอรยสจ 4 3. หลกธรรมตามตวชวดชวงชนขอท 6

10. เหนคณคา เชอมน และมงมนพฒนาชวตดวย การพฒนาจต และพฒนาการเรยนรดวยวธคด แบบโยนโสมนสการ หรอการพฒนาจตตาม แนวทางของศาสนาทตนนบถอ

พฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ 10 วธ 1) วธคดแบบสบสาวเหตปจจย 2) วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ 3) วธคดแบบสามญลกษณะ 4) วธคดแบบอรยสจหรอวธคดแบบแกปญหา 5) วธคดแบบอรรถธรรมสมพนธ 6) วธคดแบบคณ–โทษ และทางออก 7) วธคดแบบคณคาแท–คณคาเทยม 8) วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม 9) วธคดแบบเปนอยในขณะปจจบน 10) วธคดแบบวภชชวาท

11. สวดมนต แผเมตตา บรหารจตและเจรญปญญา ดวยอาณาปานสตหรอตามแนวทางของศาสนา ทตนนบถอ

สวดมนตแปลและแผเมตตา 1) รและเขาใจวธปฏบตและประโยชนของการ บรหารจตและการเจรญปญญา 2) ฝกการบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสต ปฏฐานเนนอานาปานสต 3) นาวธการบรหารจตและเจรญปญญาไปใช ในชวตประจาวน


มาตรฐาน ส 1.2 เขาใจ ตระหนก และปฏบตตนเปนศาสนกชนทด และธารงรกษาพระพทธศาสนาหรอ ศาสนาทตนนบถอ

ตวชวดชวงชน สาระการเรยนรแกนกลาง 1. ปฏบตตนเปนศาสนกชนทดตอสาวกสมาชกใน ครอบครวและคนรอบขาง

1. หนาทและบทบาทของพระภกษในฐานะ พระนกเทศน พระธรรมทต พระธรรมจารก พระวทยากร พระวปสสนาจารย และพระ- นกพฒนา 2. การปกปองคมครองพระพทธศาสนาของพทธ- บรษทในสงคมไทย 3. การปฏบตตนตอพระภกษทางกาย วาจา และใจ ทประกอบดวยเมตตา 4. หนาทและบทบาทของอบาสกอบาสกาทมตอ สงคมไทยในปจจบน 5. การปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวตาม หลกทศเบองหลงในทศ 6 6. การบาเพญตนใหเปนประโยชนตอครอบครว ชมชนประเทศ และโลก

2. ปฏบตตนถกตองตามศาสนพธ พธกรรมตามหลก ศาสนาทตนนบถอ

1. ประเภทของศาสนพธในพระพทธศาสนา 2. บญพธ ทานพธ กศลพธ 3. คณคาและประโยชนของศาสนพธ

3. วเคราะหหลกธรรม คตธรรมทเกยวเนองกบวน สาคญทางศาสนาและเทศกาลทสาคญของ ศาสนาทตนนบถอ และปฏบตตนไดถกตอง

1. หลกธรรม คตธรรมทเกยวเนองกบวนสาคญ และ เทศกาลทสาคญในพระพทธศาสนาหรอศาสนาอน 2. การปฏบตตนทถกตองในวนสาคญและเทศกาล ทสาคญในพระพทธศาสนาหรอศาสนาอน

4. สมมนาและเสนอแนะแนวทางในการธารง รกษาศาสนาทตนนบถออนสงผลถงการพฒนา ตน พฒนาชาต และโลก

การปกปอง คมครอง ธารงรกษาพระพทธศาสนาของ พทธบรษทในสงคมไทย


164

ตอนท 3.2 โครงงานและแฟมสะสมผลงาน

1. โครงงาน (Project Work) โครงงานเปนการจดการเรยนรทสงเสรมใหนกเรยนไดลงมอปฏบตและศกษาคนควาดวยตนเอง ตามแผนการดาเนนงานทนกเรยนไดจดขน โดยครชวยใหคาแนะนาปรกษา กระตนใหคด และตดตามการปฏบตงานจนบรรลเปาหมาย โครงงานแบงออกเปน 4 ประเภท คอ 1. โครงงานประเภทสารวจ รวบรวมขอมล 2. โครงงานประเภททดลอง คนควา 3. โครงงานทเปนการศกษาความร ทฤษฎ หลกการหรอแนวคดใหม 4. โครงงานประเภทสงประดษฐ การเรยนรดวยโครงงานมขนตอนดงน 1. กาหนดหวขอทจะศกษา นกเรยนคดหวขอโครงงาน ซงอาจไดมาจากความอยากรอยากเหนของนกเรยนเอง หรอไดจากการอานหนงสอ บทความ การไปทศนศกษาดงาน เปนตน โดยนกเรยนตองตงคาถามวา “จะศกษาอะไร” “ทาไมตองศกษาเรองดงกลาว” 2. ศกษาเอกสารทเกยวของ นกเรยนศกษาทบทวนเอกสารทเกยวของ และปรกษาครหรอผทมความรความเชยวชาญในสาขานน ๆ 3. เขยนเคาโครงของโครงงานหรอสรางแผนผงความคด โดยทวไปเคาโครงของโครงงานจะประกอบดวยหวขอ ตาง ๆ ดงน 1) ชอโครงงาน 2) ชอผทาโครงงาน 3) ชอทปรกษาโครงงาน 4) ระยะเวลาดาเนนการ 5) หลกการและเหตผล 6) วตถประสงค 7) สมมตฐานของการศกษา (ในกรณทเปนโครงงานทดลอง) 8) ขนตอนการดาเนนงาน 9) ปฏบตโครงงาน 10) ผลทคาดวาจะไดรบ 11) เอกสารอางอง/บรรณานกรม


165

4. ปฏบตโครงงาน ลงมอปฏบตงานตามแผนงานทกาหนดไว ในระหวางปฏบตงานควรมการจดบนทกขอมลตาง ๆ ไวอยางละเอยดวาทาอยางไร ไดผลอยางไร มปญหาหรออปสรรคอะไร และมแนวทางแกไขอยางไร 5. เขยนรายงาน เปนการรายงานสรปผลการดาเนนงาน เพอใหผอนไดทราบแนวคด วธดาเนนงาน ผลทไดรบ และขอเสนอแนะตาง ๆ เกยวกบโครงงาน ซงการเขยนรายงานนควรใชภาษาทกระชบ เขาใจงาย ชดเจน และครอบคลมประเดนทศกษา 6. แสดงผลงาน เปนการนาผลของการดาเนนงานมาเสนอ อาจจดไดหลายรปแบบ เชน การจดนทรรศการ การทาเปนสอสงพมพ สอมลตมเดย หรออาจนาเสนอในรปของการแสดงผลงาน การนาเสนอดวยวาจา บรรยาย อภปรายกลม สาธต 2. แฟมสะสมผลงาน (Portfolio) แฟมสะสมผลงาน หมายถง แหลงรวบรวมเอกสาร ผลงาน หรอหลกฐาน เพอใชสะทอนถงผลสมฤทธ ความสามารถ ทกษะ และพฒนาการของนกเรยน มการจดเรยบเรยงผลงานไวอยางมระบบ โดยนาความร ความคด และการนาเสนอมาผสมผสานกน ซงนกเรยนเปนผคดเลอกผลงานและมสวนรวมในการประเมน แฟมสะสมผลงานจงเปนหลกฐานสาคญทจะทาใหนกเรยนสามารถมองเหนพฒนาการของตนเองไดตามสภาพจรง รวมทงเหนขอบกพรอง และแนวทางในการปรบปรงแกไขใหดขนตอไป ลกษณะสาคญของการประเมนผลโดยใชแฟมสะสมผลงาน 1. ครสามารถใชเปนเครองมอในการตดตามความกาวหนาของนกเรยนเปนรายบคคลไดเปนอยางด เนองจากมผลงานสะสมไว ครจะทราบจดเดน จดดอยของนกเรยนแตละคนจากแฟมสะสมงาน และสามารถตดตามพฒนาการไดอยางตอเนอง 2. มงวดศกยภาพของนกเรยนในการผลตหรอสรางผลงานมากกวาการวดความจาจากการทาแบบทดสอบ 3. วดและประเมนโดยเนนผเรยนเปนศนยกลาง คอ นกเรยนเปนผวางแผน ลงมอปฏบตงาน รวมทงประเมนและปรบปรงตนเอง ซงมครเปนผชแนะ เนนการประเมนผลยอยมากกวาการประเมนผลรวม 4. ฝกใหนกเรยนรจกการประเมนตนเองและหาแนวทางปรบปรงพฒนาตนเอง 5. ชวยใหนกเรยนเกดความมนใจและภาคภมใจในผลงานของตนเอง รวาตนเองมจดเดนในเรองใด 6. ชวยในการสอความหมายเกยวกบความร ความสามารถ ตลอดจนพฒนาการของนกเรยนใหผทเกยวของทราบ เชน ผปกครอง ฝายแนะแนว ตลอดจนผบรหารของโรงเรยน ขนตอนการประเมนผลโดยใชแฟมสะสมผลงาน การจดทาแฟมสะสมผลงานม 10 ขนตอน ซงแตละขนตอนมรายละเอยด ดงน 1. การวางแผนจดทาแฟมสะสมผลงาน การจดทาแฟมสะสมผลงานตองมสวนรวมระหวางคร นกเรยน และผปกครอง


166

คร การเตรยมตวของครตองเรมจากการศกษาและวเคราะหหลกสตร คมอคร คาอธบายรายวชา วธการวดและประเมนผลในหลกสตร รวมทงครตองมความรและเขาใจเกยวกบการประเมนโดยใชแฟมสะสมผลงาน จงสามารถวางแผนกาหนดชนงานได นกเรยน ตองมความเขาใจเกยวกบจดประสงคการเรยนร เนอหาสาระ การประเมนผลโดยใชแฟมสะสมผลงาน การมสวนรวมในกจกรรมการเรยนร การกาหนดชนงาน และบทบาทในการทางานกลม โดยครตองแจงใหนกเรยนทราบลวงหนา ผปกครอง ตองเขามามสวนรวมในการคดเลอกผลงาน การแสดงความคดเหน และรบรพฒนาการของนกเรยนอยางตอเนอง ดงนนกอนทาแฟมสะสมผลงาน ครตองแจงใหผปกครองทราบหรอขอความรวมมอ รวมทงใหความรในเรองการประเมนผลโดยใชแฟมสะสมผลงานแกผปกครองเมอมโอกาส 2. การรวบรวมผลงานและจดระบบแฟม ในการรวบรวมผลงานตองออกแบบการจดเกบหรอแยกหมวดหมของผลงานใหด เพอสะดวกและงายตอการนาขอมลออกมาใช แนวทางการจดหมวดหมของผลงาน เชน 1) จดแยกตามลาดบวนและเวลาทสรางผลงานขนมา 2) จดแยกตามความซบซอนของผลงาน เปนการแสดงถงทกษะหรอพฒนาการของนกเรยนทมากขน 3) จดแยกตามวตถประสงค เนอหา หรอประเภทของผลงาน ผลงานทอยในแฟมสะสมผลงานอาจมหลายเรอง หลายวชา ดงนนนกเรยนจะตองทาเครองมอในการชวยคนหา เชน สารบญ ดชนเรอง จดส แถบสตดไวทผลงานโดยมรหสทแตกตางกน 3. การคดเลอกผลงาน ในการคดเลอกผลงานน นควรใหสอดคลองกบเกณฑหรอมาตรฐานทโรงเรยน คร หรอนกเรยนรวมกนกาหนดขนมา และผคดเลอกผลงานควรเปนนกเรยนเจาของแฟมสะสมผลงาน หรอมสวนรวมกบคร เพอน และผปกครอง ผลงานทเลอกเขาแฟมสะสมผลงานควรมลกษณะดงน 1) สอดคลองกบเนอหาและวตถประสงคของการเรยนร 2) เปนผลงานชนทดทสด มความหมายตอนกเรยนมากทสด 3) สะทอนใหเหนถงพฒนาการของนกเรยนในทกดาน 4) เปนสอทจะชวยใหนกเรยนมโอกาสแลกเปลยนความคดเหนกบคร ผปกครอง และเพอน ๆ สวนจานวนชนงานนนใหกาหนดตามความเหมาะสม ไมควรมมากเกนไป เพราะอาจจะทาใหผลงานบางชนไมมความหมาย แตถามนอยเกนไปจะทาใหการประเมนไมมประสทธภาพ 4. การสรางสรรคแฟมสะสมผลงานใหมเอกลกษณของตนเอง โครงสรางหลกของแฟมสะสมผลงานอาจเหมอนกน แตนกเรยนสามารถตกแตงรายละเอยดยอยใหแตกตางกน ตามความคดสรางสรรคของแตละบคคล โดยอาจใชภาพ ส สตกเกอร ตกแตงใหสวยงามเนนเอกลกษณของเจาของแฟมสะสมผลงาน


167

5. การแสดงความคดเหนหรอความรสกตอผลงาน ในข นตอนนนกเรยนจะไดรจกการวพากษวจารณ หรอสะทอนความคดเกยวกบผลงานของตนเอง ตวอยางขอความทใชแสดงความรสกตอผลงาน เชน 1) ไดแนวคดจากการทาผลงานชนนมาจากไหน 2) เหตผลทเลอกผลงานชนนคออะไร 3) จดเดนและจดดอยของผลงานชนนคออะไร 4) รสกพอใจกบผลงานชนนมากนอยเพยงใด 5) ไดขอคดอะไรจากการทาผลงานชนน 6. การตรวจสอบความสามารถของตนเอง เปนการเปดโอกาสใหนกเรยนไดประเมนความสามารถของตนเอง โดยพจารณาตามเกณฑยอย ๆ ทครและนกเรยนชวยกนกาหนดขน เชน นสยการทางาน ทกษะทางสงคม การทางานเสรจตามระยะเวลาทกาหนด การขอความชวยเหลอเมอมความจาเปน เปนตน นอกจากนการตรวจสอบความสามารถตนเองอกวธหนง คอ การใหนกเรยนเขยนวเคราะหจดเดน จดดอย ของตนเอง และสงทตองปรบปรงแกไข 7. การประเมนผลงาน เปนข นตอนทสาคญ เนองจากเปนการสรปคณภาพของงานและความสามารถหรอพฒนาการของนกเรยน การประเมนแบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ การประเมนโดยไมใหระดบคะแนน และการประเมนโดยใหระดบคะแนน 1) การประเมนโดยไมใหระดบคะแนน ครกลมนมความเชอวา แฟมสะสมผลงานมไวเพอศกษากระบวนการทางาน ศกษาความคดเหนและความรสกของนกเรยนทมตอผลงานของตนเอง ตลอดจนดพฒนาการหรอความกาวหนาของนกเรยนอยางไมเปนทางการ คร ผปกครอง และเพอนสามารถใหคาชแนะแกนกเรยนได ซงวธการนจะทาใหนกเรยนไดเรยนรและปฏบตงานอยางเตมท โดยไมตองกงวลวาจะไดคะแนนมากนอยเทาไร 2) การประเมนโดยใหระดบคะแนน มทงการประเมนตามจดประสงคการเรยนร การประเมนระหวางภาคเรยน และการประเมนปลายภาคเรยน ซงจะชวยในวตถประสงคดานการปฏบตเปนหลก การประเมนแฟมสะสมผลงานตองกาหนดมตการใหคะแนน (Scoring Rubrics) ตามเกณฑทครและนกเรยนรวมกนกาหนดขน การใหระดบคะแนนมทงการใหคะแนนเปนรายชนกอนเกบเขาแฟมสะสมผลงาน และการใหคะแนนแฟมสะสมผลงานทงแฟม ซงมาตรฐานคะแนนนนตองสอดคลองกบวตถประสงคการจดทาแฟมสะสมผลงาน และมงเนนพฒนาการของนกเรยนแตละคนมากกวาการนาไปเปรยบเทยบกบบคคลอน 8. การแลกเปลยนประสบการณกบผอน มวตถประสงคเพอเปดโอกาสใหนกเรยนไดรบฟงความคดเหนจากผทมสวนเกยวของ ไดแก เพอน คร และผปกครอง อาจทาไดหลายรปแบบ เชน การจดประชมในโรงเรยนโดยเชญผทมสวนเกยวของมารวมกนพจารณาผลงาน การสนทนาแลกเปลยนระหวางนกเรยนกบเพอน การสงแฟมสะสมผลงานไปใหผทมสวนเกยวของชวยใหขอเสนอแนะหรอคาแนะนา ในการแลกเปลยนประสบการณนนนกเรยนจะตองเตรยมคาถามเพอถามผทมสวนเกยวของ ซงจะเปนประโยชนในการปรบปรงงานของตนเอง ตวอยางคาถาม เชน


168

1) ทานคดอยางไรกบผลงานชนน 2) ทานคดวาควรปรบปรงแกไขสวนใดอกบาง 3) ผลงานชนใดททานชอบมากทสด เพราะอะไร 9. การปรบเปลยนผลงาน หลงจากทนกเรยนไดแลกเปลยนความคดเหน และไดรบคาแนะนาจากผ ทมสวนเกยวของแลว จะนามาปรบปรงผลงานใหดขน นกเรยนสามารถนาผลงานทดกวาเกบเขาแฟมสะสมผลงานแทนผลงานเดม ทาใหแฟมสะสมผลงานมผลงานทด ทนสมย และตรงตามจดประสงคในการประเมน 10. การประชาสมพนธผลงานของนกเรยน เปนการแสดงนทรรศการผลงานของนกเรยน โดยนาแฟมสะสมผลงานของนกเรยนทกคนมาจดแสดงรวมกน และเปดโอกาสใหผปกครอง คร และนกเรยนทวไปไดเขาชมผลงาน ทาใหนกเรยนเกดความภาคภมใจในผลงานของตนเอง ผทเรมตนทาแฟมสะสมผลงานอาจไมตองดาเนนการท ง 10 ขนตอนน อาจใชขนตอนหลก ๆ คอ การรวบรวมผลงานและการจดระบบแฟม การคดเลอกผลงาน และการแสดงความคดเหนหรอความรสกตอผลงาน

องคประกอบสาคญของแฟมสะสมผลงาน มดงน

1. สวนนา ประกอบดวย – ปก – คานา – สารบญ – ประวตสวนตว – จดมงหมายของการทา แฟมสะสมผลงาน

2. สวนเนอหาแฟม ประกอบดวย – ผลงาน – ความคดเหนทมตอผลงาน – Rubrics ประเมนผลงาน

3. สวนขอมลเพมเตม ประกอบดวย – ผลการประเมนการเรยนร – การรายงานความกาวหนาโดยคร – ความคดเหนของผทมสวน เกยวของ เชน เพอน ผปกครอง


ตอนท 3.3 ผงการออกแบบการจดการเรยนร

และรปแบบแผนการจดการเรยนรรายชวโมง 1. ผงการออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคด Backward Design

ผงการออกแบบการจดการเรยนร หนวยการเรยนรท

ขนท 1 ผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยนตวชวดชวงชน ความเขาใจทคงทนของนกเรยน นกเรยนจะเขาใจวา… 1. 2.

คาถามสาคญททาใหเกดความเขาใจทคงทน 1. 2.

ความรของนกเรยนทนาไปสความเขาใจทคงทนนกเรยนจะรวา… 1. 2. 3.

ทกษะ/ความสามารถของนกเรยนทจะนาไปสความเขาใจทคงทนนกเรยนจะสามารถ... 1. 2. 3.

ขนท 2 ภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผลการเรยนรตามทกาหนดไว อยางแทจรง

1. ภาระงานทนกเรยนตองปฏบต 1.1 1.2 2. วธการและเครองมอประเมนผลการเรยนร 2.1 วธการประเมนผลการเรยนร 2.2 เครองมอประเมนผลการเรยนร 1) 2)

1) 2)

3. สงทมงประเมน 3.1


3.2 3.3

ขนท 3 แผนการจดการเรยนร

2. รปแบบแผนการจดการเรยนรรายชวโมง เมอครออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคดของ Backward Design แลว ครสามารถเขยนแผนการจดการเรยนรรายชวโมงโดยใชรปแบบของแผนการจดการเรยนรแบบเรยงหวขอ ซงมรายละเอยดดงน ชอแผน...(ระบชอและลาดบทของแผนการจดการเรยนร) ชอเรอง...(ระบชอเรองทจะทาการจดการเรยนร) สาระท...(ระบสาระทใชจดการเรยนร) เวลา...(ระบระยะเวลาทใชในการจดการเรยนรตอ 1 แผน) ชน...(ระบชนทจดการเรยนร) หนวยการเรยนรท...(ระบลาดบทและชอของหนวยการเรยนร) สาระสาคญ...(เขยนความคดรวบยอดหรอมโนทศนของหวเรองทจะจดการเรยนร) ตวชวดชวงชน...(ระบตวชวดชวงชนทใชเปนเปาหมายของแผนการจดการเรยนร) จดประสงคการเรยนร...(กาหนดใหสอดคลองกบสมรรถนะสาคญและคณลกษณะอนพงประสงคของนกเรยนหลงจากสาเรจการศกษา ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงประกอบดวยดานความร (Knowledge: K) ดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม (Affective: A) และดานทกษะ/กระบวนการ (Performance: P)) การวดและประเมนผลการเรยนร...(ระบวธการและเครองวดและประเมนผลทสอดคลองกบจดประสงคการเรยนรทง 3 ดาน) สาระการเรยนร...(ระบสาระและเนอหาทใชจดการเรยนร อาจเขยนเฉพาะหวเรองกได) แนวทางบรณาการ...(เสนอแนะและระบกจกรรมของกลมสาระการเรยนรอนทบรณาการรวมกน) กระบวนการจดการเรยนร...(กาหนดใหสอดคลองกบธรรมชาตของกลมสาระการเรยนรและการบรณาการขามกลมสาระการเรยนร) กจกรรมเสนอแนะ...(ระบรายละเอยดของกจกรรมทนกเรยนควรปฏบตเพมเตม) สอ/แหลงการเรยนร...(ระบสอ อปกรณ และแหลงการเรยนรทใชในการจดการเรยนร) บนทกหลงการจดการเรยนร...(ระบรายละเอยดของผลการจดการเรยนรตามแผนทกาหนดไว อาจนาเสนอขอเดนและขอดอยใหเปนขอมลทสามารถใชเปนสวนหนงของการทาวจยในชนเรยนได)


ตอนท 3.4 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนประจาหนวยการเรยนร

คาชแจง เลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงคาตอบเดยว 1. ผทเปนตนเหตใหพระพทธเจาทรงบญญตพระวนยเรยกวาอะไร

ก สกขาบท ข ปฐมสาวก ค อนบญญต ง อาทกมมกะ

2. หลงจากพระพทธเจาเสดจปรนพพานไปแลวพระองคทรงมอบใหใครหรออะไรเปนศาสดาแทนพระองค ก คณะสงฆ ข พระอปชฌาย ค พระธรรมวนย ง สมเดจพระสงฆราช

3. บคคลหรอคณะบคคลกลมแรกทพระพทธเจาทรงมอบอานาจใหปกครองดแลพระภกษสามเณร คอใคร ก พระสงฆ ข อปชฌาย ค เจาอาวาส ง คณาจารย

4. อบตเหตบนทองถนนททาใหคนบาดเจบและเสยชวต สวนใหญมาจากพฤตกรรมใดของคนขบรถ ก เสพยาบา ข ดมสราจนเมา ค ตดสนใจไมแนนอน ง ประมาทเลนเลอและคกคะนอง

แบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 1 พระพทธ


5. คนทคดโลภอยากไดของผอนจดวามความประมาทในทางใด ก ทจรต ข วจทจรต ค กายทจรต ง มโนทจรต

6. ขอใดมความหมายตรงกนขามกบคาวา อารกขสมปทา ก กระดกขดมน ข กระเชอกนรว ค กดกอนเกลอกน ง เกบเบยใตถนราน

7. ปจฉมโอวาทของพระพทธเจาทวา “ทานทงหลายจงยงกจของตน และผ อนใหถงพรอมดวยความไมประมาทเถด” สอดคลองกบมรรค ๘ ขอใด ก สมมาสต ข สมมาทฏฐ ค สมมาวายามะ ง สมมาสงกปปะ

8. พระพทธเจาทรงปรารภการบาเพญบารมขอใดของพระองคจงตรสมหาชนกชาดก ก วรยบารม ข ทานบารม ค เมตตาบารม ง ปญญาบารม

9. “สมบตทแทจรงของเราคอความสงบสขจากการบรรพชา สมบตนนยงคงอยกบเรา ไมมผใดทาลายได” ขอความนกลาวไวกบใคร ก ทฆาวกมาร ข พระนางสวล ค นางมณเมขลา ง อาจารยทศาปาโมกข 10. พระมหาชนกถามปโรหตเมองมถลาวา “พระเจาแผนดนไปไหนเสย” พระมหาชนกหมายถงใคร

ก พระเจาโปลชนก ข พระเจาพรหมทต ค พระเจาอรฏฐชนก ง พระเจาทฆาวกมาร


คาชแจง เลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงคาตอบเดยว 1. การสบทอดพระพทธศาสนาเปนหนาทโดยตรงของใคร ก ภกษณ ข อบาสก ค อบาสกา ง พระภกษ 2. กลมพทธบรษทใดจาเปนตองมการบรหารการปกครองเพอการดารงอยอยางมนคงของพระพทธศาสนา ก ภกษบรษท ข ภกษณบรษท ค อบาสกบรษท ง อบาสกาบรษท 3. ความสมฤทธผลทางการศกษาระดบสงสดตามหลกการศกษาของพระพทธศาสนาคอขอใด ก การไดรบปรญญา ข การมงานทาทมนคง ค การพนจากความทกข ง การมฐานะในเศรษฐกจดขน 4. ขอใดสอดคลองกบสมทยในอรยสจ ๔

ก ความทรมานจากโรคมะเรง ข ความเกยจครานทาใหยากจน ค ความผดหวงทสอบคดเลอกไมได ง ความไมพอใจทเพอนสอบไดคะแนนดกวา

5. หลกธรรมในขอใดสามารถควบคมจตใจใหตงอยในความไมประมาท ก หร–โอตตปปะ ข ขนต–โสรจจะ ค สมาธ–ปญญา ง สต–สมปชญญะ

แบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท 1 พระพทธ


6. หลกธรรมในขอใดทมงสรางความมนคงทางเศรษฐกจและทาใหมความสขในปจจบนน ก สงคหวตถ 4 ข ฆราวาสธรรม 4 ค สมปรายกตถะ 4 ง ทฏฐธมมกตถะ 4 7. พระมหาชนกเปนพระโอรสของใคร ก พระเจาโปลชนก ข พระเจาอรฏฐชนก ค เจาเมองกาลจมปากะ ง พราหมณทศาปาโมกข 8. พระมหาชนกไดเปรยบเทยบราชสมบตเหมอนกบอะไร ก ชนเนอ ข ราชรถ ค กาไลขอมอ ง ตนไมมผล 9. เมอพระมหาชนกเสดจออกจากพระนครมถลา พระนางสวลไดออกอบายทาสงใด เพอใหพระมหาชนกเสดจกลบมา ก เผาพระนคร ข เผาโรงเรอน ค เผาศาลาเกา ง เผาพระราชอทยาน 10. หลกคดในขอใดทเปนอนตรายตอการพฒนาแบบยงยน ก หลกเสรภาพ ข หลกการสรางจตสานก ค หลกความเชอในความสามารถของมนษย ง หลกการแกปญหาดวยสตปญญาของมนษย


คาชแจง เลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงคาตอบเดยว 1. อรยสงฆหมายถงขอใด ก พระภกษทเปนพระโสดาบน ข พระภกษทปฏบตดปฏบตชอบ ค พระภกษทบวชในพระพทธศาสนา ง พระภกษทเปนสมเดจพระสงฆราช 2. ขอใดกลาวถงอรยสจ 4 ไมถกตอง ก เปนหลกความจรงทประเสรฐ ข ไดแก ทกข สมทย นโรธ และมรรค ค เปนสภาวธรรมทตองกาจดใหหมดไป ง เปนหลกแหงเหตผลทใชแกปญหาชวต 3. สวนสาคญของชวตททาหนาทรบ จา ร และคด คออะไร ก จต ข สญญา ค สงขาร ง เจตสก 4. “อปาทาน” จดอยในอรยสจ 4 ขอใด เพราะอะไร ก จดอยในนโรธ เพราะเปนสงททกคนตองการบรรล ข จดอยในทกข เพราะเปนสงทตองกาหนดรใหไดวาเปนอะไร ค จดอยในมรรค เพราะเปนแนวทางปฏบตทจะนาไปสความสงบ ง จดอยในสมทย เพราะเปนสงทตองกาจดใหหมดไปเนองจากกอใหเกดทกข 5. การกระทาในขอใดสอดคลองกบนวรณ ๕ ก สมพรขโมยเงนของสมพงษ ข สมชายเปนคนมนใจในตนเองสง ค สมศกดเปนคนเชองายไมคอยมเหตผล ง สมปองอยากไดโทรศพทรนใหมมาอวดเพอน

แบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 2 พระธรรม


6. ในพระพทธศาสนาถอวาอะไรเปนเปาหมายสงสดของชวต ก การบรรลนพพาน ข การไดไปอยรวมกบพระพทธเจา ค การมพระพทธเจาเปนทพงทระลก ง การไดปฏบตตามคาสอนของพระพทธเจา 7. คนทม “สาธารณโภค” ซงเปนหลกปฏบตขอหนง ในสาราณยธรรม 6 จะเปนคนอยางไร ก ไมเหนแกตว ข มระเบยบวนย ค สภาพเรยบรอย ง เคารพความคดเหนของผอน 8. ผทเปนผนาหรอผปกครองประเทศทมเลหเหลยมและทจรตคอรรปชน แสดงวาขาดทศพธราชธรรมขอใด ก ทาน ข มททวะ ค อาชชวะ ง อกโกธะ 9. การบาเพญสมณธรรมในขอใดจดเปนมรณสสต ก นงนกถงความตายวาเปนเรองธรรมดา ข พจารณารางกายวาเปนของไมสะอาด นารงเกยจ ค พจารณาถงชวตมนษยวาไมเทยง เปนทกข ไมใชตวตน ง แผเมตตาสงความรกและความปรารถนาดไปใหสรรพสตว 10. อบตเหตเกดขนไดเสมอ แตกสามารถปองกนได ถาเรานาขอคดจากพทธศาสนสภาษต ในขอใดมาประพฤตปฏบต

ก นพพาน ปรม สข ข สต โลกสม ชาคโร

ค นตถ สนตปร สข ง ปมาโท มจจโน ปท


คาชแจง เลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงคาตอบเดยว 1. ถาขนธ 5 อธบายไดดวยทกข อธปไตย 3 อธบายไดดวยอะไร

ก ทกข ข นโรธ ค มรรค ง สมทย 2. คาวา “เจตสก” ในขนธ 5 หมายถงอะไร ก ธรรมชาตทรอารมณ ข ความรแจงทางประสาทสมผสตาง ๆ ค อาการและคณสมบตตาง ๆ ของจต ง แรงจงใจทผลกดนใหเกดการกระทาอยางใดอยางหนง 3. นยามขอใดเปนกฎใหญทครอบคลมกฎธรรมชาตตาง ๆ ก อตนยาม ข จตตนยาม ค กรรมนยาม ง ธรรมนยาม 4. ในพระพทธศาสนาถอวาอะไรเปนมลเหตของการเวยนวายตายเกด ก ชาต ข อวชชา ค สงขาร ง วญญาณ 5. คนทม “อปทาน” จะมลกษณะนสยตอไปน ยกเวนขอใด ก เจาระเบยบ ข เชอมนในตนเอง ค งมงาย ขาดเหตผล ง ยอมรบความคดเหนของผอน

แบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท 2 พระธรรม


6. “พวกมาก ลากไป” ขอความนสะทอนใหเหนถงอธปไตยขอใด ก โลกาธปไตย ข อตตาธปไตย ค ธรรมาธปไตย ง ประชาธปไตย 7. หลกปฏบตขอใดเปนแนวทางทจะนาผปฏบตไปสเปาหมายสงสดของชวตได ก อทธบาท ๔ ข สปปรสธรรม ๗ ค สาราณยธรรม ๖ ง วปสสนาญาณ ๙ 8. “อยใหเขารก จากไปใหเขาคดถง” ขอความนนาจะสอดคลองกบการมหลกธรรมขอใด ก อธปไตย 3 ข สาราณยธรรม 6 ค วปสสนาญาณ 9 ง ทศพธราชธรรม 10 9. การประพฤตพรหมจรรยขอใดชวยลดปญหา “ชงสกกอนหาม ชงงามกอนแตง” ก เมถนวรต ข อปปมญญา ค เวยยาวจจะ ง สทารสนโดษ 10. ถาเราตองการลดความเหนแกตวและการมใจแคบ เราควรปฏบตตนอยางไร ก ใหทาน ข รกษาศล ค ฝกสมาธ ง แผเมตตา


คาชแจง เลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงคาตอบเดยว 1. ใครทาหนาทเปนพระพทธอปฏฐาก

ก พระอานนท ข พระสารบตร ค พระมหากสสปะ ง พระโมคลลานะ 2. พทธสาวกทานใดไดชอวาเปนยอดพทธอปฏฐาก ก พระอานนท ข พระอนรทธะ ค พระสารบตร ง พระมหากสสปะ 3. “ชวตของตนเหมอนนาลางรองเทา” เปนคาเปรยบเทยบของใคร

ก พระอานนท ข สมนมาลาการ ค นางจฬสภททา ง พระปฏาจาราเถร 4. คณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยางของนางจฬสภททาคอขอใด ก ความมเหตผล ข ความมวาทศลป ค ความรบผดชอบ ง ถกทกขอ 5. นายสมนมาลาการบชาพระพทธเจาดวยสงใด ก ถวายชวต ข เงน 8 กหาปณะ ค ซมพกรอน 8 แหง ง ดอกมะล 8 ทะนาน

แบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 3 พระสงฆ


6. พระพทธเจาทรงแตงตงพระปฏาจาราเถรในตาแหนงใด ก พระธรรมกถก ข ผทรงจาพระวนย ค ผมสตปญญาเปนเลศ ง ผมทพพจกข (ตาทพย) 7. ขอใดไมใชคณธรรมทโดดเดนของอนาคารก ธรรมปาละ ก มความรอบร ข มความตงใจจรง ค มความคดรเรมสรางสรรค ง มระเบยบวนย ขยน และประหยด 8. หนงสอของสมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) ทไดรบการยกยองวาเปนมรดกธรรม

อนลาคาแหงยค คอเลมใด ก พทธธรรม ข ธรรมนญชวต ค เศรษฐศาสตรเชงพทธ ง พจนานกรมพทธศาสตร 9. นอกจากมความอดทนและมสตปญญาแลวพระปฏาราจาเถรยงมคณธรรมอะไรอก ก มความกลาหาญ ข มความจงรกภกด ค มความใฝเรยนใฝร ง มความกตญญกตเวท 10. มหาวทยาลยใดทพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงสถาปนาขนเพอให การศกษาแกพระสงฆ ก จฬาลงกรณมหาวทยาลย ข มหาวทยาลยธรรมศาสตร ค มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ง มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช


คาชแจง เลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงคาตอบเดยว 1. ศษยผเปนพระอรยบคคลฝายชายททนเหนพระพทธเจามชอเรยกวาอะไร ก พทธสาวก ข พทธสาวกา ค พทธบรษท ง พทธมามกะ 2. “มศกดเปนพระอนชา (นองชาย) ของเจาชายสทธตถะ” ขอความนกลาวถงใคร ก พระอานนท ข พระสารบตร ค พระมหากสสปะ ง พระโมคคลลานะ 3. พระอานนทบรรลเปนพระอรหนตในทาใด ก นงสมาธ ข ยนสมาธ ค เดนจงกรม ง เอนตวลงนอน 4. ขอใดไมใชคณธรรมทโดดเดนของพระอานนท ก เปนผมวาทศลป ข เปนผรจกกาลเทศะ ค เปนผมความจงรกภกด ง เปนผมความเมตากรณา 5. อะไรเปนสาเหตสาคญททาใหนางปฏาจาราเสยสต ก การสญเสยสมบต ข การสญเสยญาตพนอง ค การสญเสยสมบตทตนชอบ ง การสญเสยบคคลอนเปนทรก

แบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท 3 พระสงฆ


6. ขอใดแสดงใหวาสมนมาลาการเปนผมสตปญญา ก ยอมสละชวตเพอทาความด ข ทาเฉพาะสงทตนเองอยากจะทา ค รกษาความดไวแมชวตจะหาไมกตาม ง รจกเลอกวาสงใดควรทา สงใดไมควรทา 7. วดประจาพระองคของรชกาลท 5 คอวดใด ก วดสทศนเทพวราราม ข วดมหาธาตยวราชรงสฤษฎ ค วดราชบพธสถตมหาสมาราม ง วดเบญจมบพตรดสตวนาราม 8. ขอใดกลาวถงนางปฏาจาราไดถกตอง ก แมจะสญเสยคนอนเปนทรก แตกสามารถทาใจได ข แมจะประสบทกขแสนสาหส แตกสามารถกลบตวได ค แมจะมลกถงสองคน แตกสามารถเลยงดไดเปนอยางด ง แมจะหนออกจากบาน แตกสามารถหาเลยงชพไดดวยตนเอง 9. “...หญงบา! หญงบา! เปลอยกายเดนกระเซอะกระเซง” ขอความนกลาวถงพทธสาวกาทานใด ก นางเขมา ข นางวสาขา ค นางสชาดา ง นางปฏาจารา 10. ขอใดไมใชผลงานสาคญทางพระพทธศาสนาของอนาคารก ธรรมปาละ ก กอตงสมาคมมหาโพธ ข ออกวารสารชาวพทธองกฤษ ค เขยนหนงสอเรองประทปแหงเอเชย ง สรางศนยชาวพทธเพอใหปฏบตงานรวมกบพทธสมาคมแหงกรงลอนดอน


คาชแจง เลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงคาตอบเดยว 1. เกณฑพนฐานสาหรบวดบคคลวาเปนชาวพทธหรอไม ดจากอะไร ก การศกษาพระไตรปฎกจนเขาใจ ข การยดถอพระรตนตรยเปนสรณะ ค การเขาวดฟงธรรมอยางสมาเสมอ ง การเขารวมกจกรรมในวนสาคญทางพระพทธศาสนา 2. ขอใดกลาวถงพระนกเทศนถกตอง ก พระภกษทเปนพระธรรมกถก ข พระภกษทสอนหนงสอในโรงเรยน ค พระภกษทมความรเกยวกบกรรมฐาน ง พระภกษทอยตามชนบทมบทบาทในการพฒนาสงคม 3. ถามการกระทายายพระพทธศาสนาจากศาสนกชนของศาสนาอน ชาวพทธควรปฏบตอยางไร จงจะเกดพลงและมผลในทางปฏบต ก เขยนตาหนลงในเวบไซต ข แจงเจาหนาทตารวจใหไปจบกม ค บอกเจาหนาททเกยวของใหดาเนนการ ง รวมมอกนเปนองคกรแลวทาหนงสอชแจงเหตผลทถกตอง 4. การทาบญตามหลกและวธการของพระพทธศาสนาหมายถงการกระทาตอไปนยกเวนขอใด ก การบรจาคโลหต ข การไถชวตโคและกระบอ ง การทาบญสะเดาะเคราะห ค การตกบาตรดอกไมธปเทยน 5. หนาทของบตรทควรปฏบตตอบดามารดาขอใดสาคญทสด ก ชวยรกษาชอเสยงวงศตระกล ข ชวยแบงเบาภาระงานของทาน ค ทาบญอทศไปใหเมอทานลวงลบไปแลว ง ปฏบตตนเปนคนดเหมาะแกการเปนทายาท

แบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 4 การปฏบตตนด


6. เมอทางานไดเงนมาบอลจะมอบใหภรรยาไวใชจายภายในบาน ในกรณนภรรยาทด ควรปฏบตอยางไร จงจะถกตองเหมาะสมตามหลกทศ ๖ ก ขยนทางานบาน ข จดการงานในบานใหด ค สงเคราะหชวยเหลอญาตของสาม ง เกบรกษาและใชจายทรพยทหามาไดอยางเหมะสม 7. ใครบาเพญตนใหเปนประโยชนตอครอบครว ก ปอมชวยพอแมทางานบาน ข แกวและพอแมเขารวมโครงการรกษาสงแวดลอม ค จนทรกบครอบครวไปเลยงอาหารเดกทบานเมตตา ง โชตกบพอแมไปบรจาคสงของชวยเหลอผประสบภยนาทวม 8. สายพณไปหาพระภกษสมบรณ ซงขณะนนทานกาลงอยในกฏ ขอใดตอไปนทสายพณไมควรกระทา ก เขาไปหาทานภายในกฏ ข แจงความจานงขอพบทาน ค นงรอจนกวาทานจะออกมา ง ใหศษยวดบอกทานวามโยมมาหา 9. วนสาคญทางพระพทธศาสนาวนใดทเกยวของกบหลกการของพระพทธศาสนา ก วนมาฆบชา ข วนวสาขบชา ค วนอฏฐมบชา ง วนอาสาฬหบชา 10. “ศาสนพธชวยใหเกดคณธรรมในตวผปฏบต” คาวา “คณธรรม” ในขอความนไมไดหมายถงขอใด ก ความฉลาด ข ความสามคค ค ความเหนแกตว ง ความมระเบยบวนย


คาชแจง เลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงคาตอบเดยว 1. พระภกษทไดรบการแตงตงจากคณะสงฆใหทาหนาทเผยแผพระพทธศาสนาในตางประเทศ เรยกวาอะไร ก พระวทยากร ข พระนกเทศน ค พระธรรมทต ง พระธรรมมาจารก 2. “ผหญงชาวตางชาตยนถายภาพกบพระพทธรปในทาทางทไมเหมาะสม จลพงษไดเขาไปชแจงให

ชาวตางชาตคนนนเขาใจ” การกระทาของจลพงษเปนการปกปองอะไร ก พระพทธ ข พระธรรม ค พระสงฆ ง พระรตนตรย 3. สามและภรรยาจะมชวตคทมนคงและยนยาวจะตองยดหลกธรรมขอใดเปนแนวทางปฏบต ก สงคหวตถ ๔ ข พรหมวหาร ๔ ค ฆราวาสธรรม ๔ ง ทฎฐธมมกตถะ ๔ 4. ผทประพฤตตนใหเปนประโยชนตอสงคมมลกษณะพฤตกรรมสอดคลองกบขอใด ก รวมหอลงโรง ข ฝากเนอฝากตว ค คนละไมคนละมอ ง นาพงเรอเสอพงปา 5. อรยสจ ๔ เกยวของกบวนสาคญทางพระพทธศาสนาวนใดมากทสด ก วนมาฆบชา ข วนวสาขบชา ค วนอฏฐมบชา ง วนอาสาฬหบชา

แบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท 4 การปฏบตตนเปนชาวพทธทด


6. อะไรคอคณคาทสาคญทสดของศาสนพธ ก ชวยใหเกดความฉลาด ข กอใหเกดความสามคค ค รกษาเอกลกษณของชาต ง ชวยธารงรกษาพระพทธศาสนา 7. ในการบรหารจตอะไรควรทาหลงสด ก การสมาทานศล ข การสวดมนตแปล ค การบชาพระรตนตรย ง การแผเมตตาและอทศสวนกศล 8. “ในชวงเวลา ๓ เดอนน เราไปเขารวมโครงการงดเหลา............กนดกวานะ” คาทควรเตมลงในชองวางคอขอใด ก สารท ข สงกรานต ค เขาพรรษา ง ออกพรรษา 9. “วนเพญ เดอน ๑๒” สาคญอยางไร ก เปนวนสารท ข เปนวนสงกรานต ค เปนวนลอยกระทง ง เปนวนตกบาตรเทโว 10. สปดาหหนาจะมวนสาคญทางพระพทธศาสนา ๑ วน ใหเราไปทารายงานเรอง โอวาทปาตโมกข มาสงคร วนสาคญทครพดถงคอวนอะไร ก วนมาฆบชา ข วนวสาขบชา ค วนอฏฐมบชา ง วนอาสาฬหบชา


ตอนท 3.5 แบบทดสอบกลางภาค

ดานความร 1. หลกธรรมในขอใดทยนยนไดวาพระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา ก ไตรสกขา

ข อรยสจ ๔ ค มรรคมองค ๘ ง สาราณยธรรม ๖

2. ลาดบขนตอนการศกษาทถกตองตามหลกพทธปรชญาเพอการพฒนาบคคลคอขอใด ก ไตรสกขา ข อทธบาท ๔ ค ปฏจจสมปบาท ง โยนโสมนสการ 3. หลกธรรมในขอใดทสอดคลองกบคากลาว “พระพทธศาสนาเปนศาสนาแหง เหตผล”

ก ไตรสกขา ข สามญลกษณะ ค อธปไตย ๓ ง ปฏจจสมปบาท

4. พระพทธเจาทรงสอนใหปฏบตอยางไรกบสมทย ก ใหกาจด ข ใหรทนตามจรง ค ใหนามาใชแกปญหา ง ใหเขาใจอยางถองแท

5. หลกธรรมในขอใดทมงสรางความมนคงทางเศรษฐกจ และทาใหมความสขในปจจบนน ก สงคหวตถ ๔ ข ฆราวาสธรรม ๔ ค สมปรายกตถะ ๔ ง ทฏฐธมมกตถะ ๔


6. สรตนมเพอนมากมาย เพราะเขาเปนคนมนาใจ ชอบชวยเหลอเพอน พดจาไพเราะ และวางตนไดเหมาะสม แสดงวาผลดทสรตนไดรบ สวนหนงเกดจากการปฏบตตนตามหลกธรรมของพระพทธศาสนาขอใด

ก สงคหวตถ ๔ ข ฆราวาสธรรม ๔ ค สมปรายกตถะ ๔ ง ทฏฐธมมกตถะ ๔ 7. จดมงหมายสงสดของการปฏบตตามหลกธรรมทางพระพทธศาสนาคอขอใด ก เกดโลกยสข ข มชวตทย งยน ค พนจากความทกข ง สรางสนตภาพในโลก 8. การดาเนนชวตแบบเศรษฐกจพอเพยงตองยดแนวปฏบตตนดงตอไปนยกเวนขอใด ก ยดทางสายกลาง ข เสรมสรางคณภาพคน ค รกความสะดวกสบาย ง เสรมภมคมกนและรเทาทนโลก 9. สงทเจาชายสทธตถะทรงเหนจนเปนเหตใหตดสนพระทยออกผนวชคออะไร ก มาร ข เทวทต ๔ ค ความทกข ง สงเวชนยสถาน

10. พระพทธเจาทรงปรารภการบาเพญบารมขอใดจงตรสมหาชนกชาดก ก วรยบารม ข ทานบารม ค เมตตาบารม ง ปญญาบารม


11. “ความเพยรพยายามยอมมประโยชน แมจะมองไมเหนฝง เรากจะวายไปจนกวาจะถงฝงเขาสกวนหนง” นกเรยนคดวาผทกลาวขอความนเปนคนเชนไร

ก มงมน ข ดอรน ค ไมมเหตผล ง หนกเอาเบาส 12. การบวชพระภกษในปจจบนใชวธการใด ก เอหภกขอปสมปทา ข ตสรณคมนปสมปทา ค ญตตจตตถกมมอปสมปทา ง โอวาทปฏคคหณปสมปทา 13. “รฐบาลทมาจากหลายพรรคมปญหาในการแตงตงรฐมนตรแน” นกเรยนคดวาในสถานการณเชนน

ควรใชหลกการจากหลกธรรมขอใดมาชวยแกปญหาทเกดขนได ก อธปไตย ๓ ข อทธบาท ๔ ค สงคหวตถ ๔

ง สาราณยธรรม ๖ 14. “ทาดไดด ทาชวไดชว ทาอยางใดไว จะไดรบผลอยางนน” ขอความนเปนกฎของขอใด ก พชนยาม ข จตตนยาม ค ธรรมนยาม ง กรรมนยาม 15. สงทปดกนจตใจของคนเราไมใหกาวหนาในคณธรรมตามหลกพระพทธศาสนาเรยกวาอะไร ก นวรณ ข อปาทาน ค กามฉนทะ ง อทปปจจยตา 16. ทพยเปนอาสาสมครคนหนงทไดไปชวยเหลอผประสบมหาอทกภย แตถกกลาวหาวาไปทางานเพอเอา

หนา ทพยกไมโกรธ เพราะรดวาตวเองทาอะไรอย การกระทาของทพยจดเปนอธปไตยขอใด ก โลกาธปไตย ข อตตาธปไตย ค ธรรมาธปไตย ง ประชาธปไตย


17. การทคนในสงคมมทศนคตหรอความคดเหนตรงกนแสดงวาไดปฏบตตนตามหลกสาราณยธรรม ๖

ขอใด ก สลสามญญตา ข ทฏฐสามญญตา ค เมตตากายกรรม ง เมตตามโนกรรม 18. “ผนาชมชนฟวสขาด เกรยวกราดกบทกคนทไมเหนดวยกบโครงการของตน” พฤตกรรมนเปน

พฤตกรรมของคนทขาดทศพธราชธรรมขอใด ก ทาน ข ขนต ค มททวะ ง อกโกธะ 19. พทธศาสนสภาษตบทใดสอนใหเราละความโลภ ความโกรธ และความหลงออกจากจตใจ ก นพพาน ปรม สข ข นตถ สนตปร สข ค สต โลกสม ชาคโร ง ราชา มข มนสสาน 20. เพราะเหตใดชาวพทธจงควรศกษาพระไตรปฎก ก เพอใหมศลบรสทธ ข เพอเปนพทธศาสนกชนทด ค เพอใหมความรความเขาใจทถกตอง ง เพอเปนแนวทางสรางบญกศลเพมขน 21. พระราชบดาของพระมหาชนกคอใคร ก พระเจาโปลชนก

ข พระเจาอรฏฐชนก ค เจาเมองกาลจมปากะ ง พราหมณทศาปาโมกข


22. “ความเพยรพยายามยอมมประโยชน แมจะมองไมเหนฝง เรากจะวายไปจนกวาจะถงฝงเขาสกวน หนง” นกเรยนคดวาผทกลาวขอความนเปนคนเชนไร ก มงมน ข ดอรน ค ไมมเหตผล ง หนกเอาเบาส 23. เมอพระมหาชนกทรงทราบวาพระเจาแผนดนเมองมถลาสวรรคตแลว พระองคทาเชนไร ก ยดเมองมถลา ข ทรงรบเปนกษตรยเมองมถลา ค อภเษกสมรสกบเจาหญงเมองมถลา ง ทรงเชญพระราชมารดามาอยเมองมถลา 24. จากการศกษามหาชนกชาดก นอกจากไดเหนความเพยรพยายามแลว เรายงไดเหนอะไรในตวของพระมหาชนกอก ก ความมงมน ข ความกลาหาญ ค ความรบผดชอบ ง ความกตญญกตเวท 25. การบวชพระภกษในปจจบนใชวธการใด ก ไตรสรณคมน ข เอหภกขอปสมปทา ค ตสรณคมนปสมปทา ง ญตตจตตถกมมอปสมปทา 26. “รฐบาลทมาจากหลายพรรคมปญหาในการแตงตงรฐมนตรแน” นกเรยนคดวาในสถานการณเชนน ควรใชหลกการจากหลกธรรมขอใดมาชวยแกปญหาทเกดขนได ก อธปไตย 3 ข สาราณยธรรม 6 ค วปสสนาญาณ 9 ง ทศพธราชธรรม 10 27. พระพทธเจาทรงยอมรบอธปไตยขอใดมากทสด ก โลกาธปไตย ข อตตาธปไตย ค ธมมาธปไตย ง ประชาธปไตย


28. “ทาดไดด ทาชวไดชว ทาอยางใดไว จะไดรบผลอยางนน” ขอความนเปนกฎของขอใด ก พชนยาม ข จตตนยาม ค ธรรมนยาม ง กรรมนยาม 29. “ผใดเหนธรรม ผ นนเหนเรา” คาวา “ธรรม” ในความหมายนหมายถงขอใด ก วฏฏะ 3 ข อรยสจ 4 ค มรรคมองค 8 ง ปฏจจสมปบาท 12 30. สงทปดกนจตใจของคนเราไมใหกาวหนาในคณธรรม ตามหลกพระพทธศาสนาเรยกวาอะไร ก นวรณ ข อปาทาน ค กามฉนทะ ง อทปปจจยตา 31. ทพยเปนอาสาสมครคนหนงทไดไปชวยเหลอผประสบมหาอทกภย แตถกกลาวหาวาไปทางานเพอ เอาหนา ทพยกไมโกรธ เพราะรดวาตวเองทาอะไรอย การกระทาของทพยจดเปนอธปไตยขอใด ก โลกาธปไตย ข อตตาธปไตย ค ธมมาธปไตย ง ประชาธปไตย 32. สานวนทวา “อยใหเขารก จากไปใหเขาคดถง” นาจะสอดคลองกบความหมายของหลกธรรมขอใด ก มงคล ข สาราณยธรรม ค วปสสนาญาณ ง ทศพธราชธรรม 33. “เขาประชมครงใด สรชยไมเคยฟงขอเสนอของผเขารวมประชม เพราะเขาถอวาบรษทนเปนของเขา” พฤตกรรมของสรชยเหมาะสมหรอไม เพราะเหตใด ก เหมาะสม เพราะเขาเปนเจาของบรษท ข เหมาะสม เพราะเขาเปนคนเรยกเขาประชม ค ไมเหมาะสม เพราะเขาไมมความเกรงใจผเขารวมประชม ง ไมเหมาะสม เพราะเขาไมมความเคารพในเหตผลของผเขารวมประชม


34. “ผนาชมชนฟวสขาด เกรยวกราดกบทกคนทไมเหนดวยกบโครงการของตน” พฤตกรรมน เปนพฤตกรรมของคนทขาดทศพธราชธรรมขอใด ก ตปะ ข ขนต ค มททวะ ง อกโกธะ 35. สมรรถภาพจตทเกดจากการบรหารจตคอขอใด ก มความจาดขน ข หลบงายและสนท ค เบกบาน สดชน ง ไมเครยดและวตก 36. “เราไปกนอาหารรานนกนเถอะ ดด มระดบ” ถารงทวามเงน 200 บาท จะใชวธคดแบบใด ตนจงจะไมเดอดรอน ก แบบแกปญหา ข แบบเปนอยในขณะปจจบน ค แบบคณคาแท–คณคาเทยม ง แบบเหนคณ–โทษและทางออก 37. เพราะเหตใดชาวพทธจงควรศกษาพระไตรปฎก ก เพอใหมศลบรสทธ ข เพอเปนพทธศาสนกชนทด ค เพอใหมความรความเขาใจทถกตอง ง เพอเปนแนวทางสรางบญกศลเพมขน 38. “ผบรหารองคกรตองไมลมตว ควรยอมรบ เหตผลหรอคาทวงจากฝายอนดวย” จากขอความนแสดงวาผบรหารองคกรควรมทศพธราชธรรมขอใด ก มงคล ข สาราณยธรรม ค วปสสนาญาณ ง ทศพธราชธรรม 39. ขอใดกลาวถงพระไตรปฎกถกตอง ก เปนคมภรศกดสทธ ข เปนหลกฐานชนตน ค ม 3 หมวด 7 คมภร ง ชาวพทธเทานนศกษาและปฏบตได


40. โครงการใดตอไปนตองการรณรงคใหเราไมประมาท ก เทเหลา เผาบหร ข ตงสตกอนสตารท ค วยมนส รทนแอลกอฮอล ง รกแท แกปญหาสงคม ลดอบตเหต ตอนท 2 ตอบคาถาม 1. นกเรยนจะปฏบตตนอยางไรจงจะไดชอวาเปนผไมประมาท และมหลกธรรมใดบางทเปนเครองยด เหนยวใจไมใหเกดความประมาท

แนวคาตอบ การปฏบตตนไมใหประมาทตองมการควบคมใจ ซงตองปฏบตทงในเวลาปกต และในเวลาปฏบต สมาธไมใหตกอยในอานาจของกเลส คอ ราคะ โทสะ และโมหะ หลกธรรมทเปนเครองยดเหนยวใจ ไมใหประมาทกคอ สตสมปชญญะ ถาระมดระวงควบคมใจไวดวยสตสมปชญญะ ใจกคงทไมวอกแวก ไปตามกเลส ไมตกอยในความประมาท 2. พทธศาสนสภาษตบทวา “สต โลกสม ชาคโร: สตเปนเครองตนในโลก” มจดมงหมายตองการสอน เราในเรองอะไร แนวคาตอบ ตองการสอนใหเราเหนคณคาของการมสตและโทษของการขาดสต ขณะเดยวกนกใหขอคด เกยวกบการดาเนนชวต ถาเราอยากมความสขในการ ดาเนนชวต เราตองไมประมาท เพราะพระพทธเจา ตรสวา ผ ทตงอยในความไมประมาท ยอมชอวาเปนผ ประเสรฐ และจะประสบแตความสขและความ เจรญเสมอ ลงชอ ผประเมน

สรปผล การประเมน

คะแนน เตม ได

ตอนท 1 ตอนท 2 รวม


ดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม สาหรบครประเมนนกเรยน คาชแจง สงเกตพฤตกรรมของนกเรยนแลวใสคะแนนลงในชองใหตรงกบความเปนจรง

รายการประเมน พฤตกรรมทแสดงออก คะแนน หมายเหต

3 2 1 1. มวนย 1. มการวางแผนการทางานและจดระบบการทางาน 3 หมายถง

นกเรยนแสดง

พฤตกรรมนน

อยางสมาเสมอ

2 หมายถง



เปนครงคราว




นอยครง

2. ทางานตามขนตอนตาง ๆ ทไดวางแผนไว 3. ตรวจสอบความถกตอง ความเรยบรอย หรอคณภาพของงาน

2. ใฝเรยนร 4. มความกระตอรอรนและสนใจทจะแสวงหาความร 5. ชอบสนทนา ซกถาม ฟง หรออานเพอใหไดความรเพมขน 6. มความสขทไดเรยนรในสงทตนเองตองการเรยนร

3. อยอยางพอเพยง 7. ใชจายทรพยสนของตนเอง เชน เงน เสอผา สงของ อยางประหยด 8. ใชนา ไฟฟา และทรพยากรธรรมชาตอน ๆ อยางประหยดและคมคา 9. มสวนรวมในการดแลและรกษาทรพยสนของสวนรวม

4. รกความเปนไทย 10. ใชภาษาไทยไดอยางถกตอง 11. รจกออนนอมถอมตนและมสมมาคารวะ 12. รวมกจกรรมทสาคญเกยวกบชาต ศาสนา พระมหากษตรย

5. รกชาต ศาสน กษตรย

13. มสวนรวมในการเผยแพรและอนรกษวฒนธรรมและขนบธรรมเนยม

ประเพณไทย

6. มจตสาธารณะ 14. เสยสละ มน าใจ รจกเออเฟอเผอแผตอผอน 15. เหนแกประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน

7. มความรบผดชอบ 16. ยอมรบผลการกระทาของตนเองทงทเปนผลดและผลเสย 17. ทางานทไดรบมอบหมายใหสมบรณตามกาหนดและตรงตอเวลา

8. ซอสตยสจรต 18. บนทกขอมลตามความเปนจรงและไมใชความคดเหนของตนเอง

ไปเกยวของ

19. ไมแอบอางผลงานของผอนวาเปนของตน 20. เคารพหรอปฏบตตามขอตกลง กฎ กตกา หรอระเบยบของกลม

ทกาหนดไว

คะแนนรวม คะแนนเฉลย

เกณฑการตดสนคณภาพ ชวงคะแนนเฉลย 2.34–3.00 1.67–2.33 1.00–1.66ระดบคณภาพ 3 = ดมาก, ด 2 = พอใช 1 = ควรปรบปรง

สรปผลการประเมน (เขยนเครองหมาย ลงใน )

ระดบคณภาพทได 3 2 1

หมายเหต การหาคะแนนเฉลยหาไดจากการนาเอาคะแนนรวมในแตละชองมาบวกกน แลวหารดวยจานวนขอ จากนนนาคะแนนเฉลยทไดมาเทยบกบเกณฑการตดสนคณภาพและสรปผลการประเมน


ดานทกษะ/กระบวนการ สาหรบครประเมนนกเรยน

คาชแจง สงเกตพฤตกรรมของนกเรยนแลวใสคะแนนลงในชองใหตรงกบความเปนจรง รายการประเมน

พฤตกรรมทแสดงออก คะแนน

หมายเหต 3 2 1

1. การสอสาร 1. ใชวธการสอสารในการนาเสนอขอมลความรไดอยางเหมาะสม 3 หมายถง











นอยครง

2. เลอกรบขอมลความรดวยหลกเหตผลและความถกตอง 2. การใชเทคโนโลย 3. ศกษาคนควาขอมลความรจากสอและแหลงการเรยนรตาง ๆ ไดดวยตนเอง

4. เลอกใชเทคโนโลยในการศกษาคนควาขอมลความรไดอยางถกตอง เหมาะสมและมคณธรรม

3. การคด 5. สรปความคดรวบยอดหรอสาระสาคญของเรองทศกษา

6. แปลความ ตความ หรอขยายความของคา ขอความ ภาพ และสญลกษณ ในเรองทศกษา

7. วเคราะหหลกการและนาหลกการไปใชไดอยางสมเหตสมผล

4. การแกปญหา 8. ตงคาถามหรอตงสมมตฐานตอเรองทศกษาอยางมระบบ 9. รวบรวมขอมลความรทเกยวของกบเรองทศกษาจากสอและแหลงการเรยนร ตาง ๆ

10. ตรวจสอบและประเมนความถกตองครบถวนของขอมลความรทไดจาก การเกบรวบรวม

11. นาขอมลความรทไดจากการตรวจสอบและประเมนมาวเคราะหหรแยกแยะ

เพอความสะดวกในการทดสอบสมมตฐาน

12. ทดสอบสมมตฐานและสรปเปนหลกการดวยภาษาของตนเองทเขาใจงาย 13. นาขอมลความรทไดไปใชแกปญหาตาง ๆ ทเกดขนในชวตประจาวน

5. กระบวนการกลม 14. มสวนรวมในการกาหนดเปาหมายการทางานของกลม

15. รวมกนวางแผนและแบงหนาทการทางานกบสมาชกในกลม 16. เปนทงผนาและผตามในการทางานกลม 17. ปฏบตหนาทตามทไดรบมอบหมายดวยความรบผดชอบ 18. ชวยลดขอขดแยงและแกปญหาของกลมไดอยางมประสทธภาพ 19. สรางสรรคผลงานเสรจทนเวลาและมคณภาพ 20. ภมใจและพงพอใจในผลงานและการทางานกลม





หมายเหต การหาคะแนนเฉลยหาไดจากการนาเอาคะแนนรวม

ในแตละชองมาบวกกน แลวหารดวยจานวนขอ จากนนนาคะแนนเฉลยทไดมาเทยบกบ เกณฑการตดสนคณภาพและสรปผล การประเมน


ตอนท 3.6 แบบทดสอบปลายภาค

ดานความร 1. “พระอานนทเปนพทธสาวกทมปญญา สามารถจาพระพทธพจนไดทงหมด” แสดงวาพระอานนทม คณธรรมในขอใด ก เปนผมธต ข เปนผมคต ค เปนผมสต ง เปนยอดพทธอปฏฐาก 2. ชาวพทธตวอยางทานใดไดรบรางวลการศกษาเพอสนตภาพจากองคการยเนสโก ก อนาคารก ธรรมปาละ ข พระโพธญาณเถระ (ชา สภทโท) ค พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ง สมเดจพระพทธโฆษาจารย (ประยทธ ปยตโต) 3. “พระภกษทาหนาทใหความรเกยวกบกรรมฐาน” ขอความนกลาวถงบทบาทและหนาทของพระสงฆใน

ฐานะใด ก พระนกเทศน ข พระวทยากร ค พระธรรมทต ง พระวปสสนาจารย 4. “กลมพทธบรษททเปนคฤหสถ” ขอความนหมายถงขอใด ก บรรพชต ข พทธมามกะ ค พทธบรษท ๔ ง อบาสกอบาสกา 5. ถาพอแมเปนทศเบองหนา บตรธดาเปนทศใด ก เบองหลง ข เบองขวา ค เบองซาย ง เบองลาง


6. “เราไมควรนงบนพรมหรอเสอผนเดยวกบพระสงฆ” คากลาวนเปนการปฏบตมารยาทชาวพทธตอพระสงฆ ในเรองใด

ก การไปพบพระสงฆ ข การตามสงพระสงฆ ค การหลกทางใหพระสงฆ ง การลกขนตอนรบพระสงฆ 7. ขอใดเปนกศลพธ ก พธแตงงาน ข พธกรวดน า ค พธเวยนเทยน ง พธถวายสงฆทาน 8. ขอใดไมใชศาสนพธ ก การถวายทาน ข การเวยนเทยน ค การทาบญสะเดาะเคราะห ง การกรวดนาอทศสวนกศล 9. โอวาท ๓ เกยวของกบวนสาคญทางพระพทธศาสนาวนใดมากทสด ก วนมาฆบชา ข วนวสาขบชา ค วนอฏฐมบชา ง วนอาสาฬหบชา 10. วนสาคญทางพระพทธศาสนาทเปนวนสาคญสากลของโลก คอวนอะไร ก วนมาฆบชา ข วนวสาขบชา ค วนอฏฐมบชา ง วนอาสาฬหบชา 11. หลกธรรมสาคญทเกยวเนองกบวนมาฆบชาคอวนใด ก สจรต ๓

ข อรยสจ ๔ ค โอวาทปาตโมกข ง ธมมจกกปปวตตนสตร


12. “วนพระเจาเปดโลก” เกยวของกบเทศกาลหรอวนสาคญทางพระพทธศาสนาวนใด ก วนวสาขบชา ข วนเขาพรรษา ค วนออกพรรษา ง วนเทโวโรหณะ 13. เมอถงเทศกาลสาคญทางพระพทธศาสนาชาวบานมาทาบญกนทวดเปนจานวนมาก แสดงวาเทศกาล

สาคญกอใหเกดคณธรรมขอใด ก ความอดทน ข ความสามคค ค ความกตญญกตเวท ง ความขยนหมนเพยร 14. ขณะนงสมาธ เกดอาการเหนบชา สมศรจงกาหนดวา ชาหนอ ชาหนอ... แสดงวาสมศรกาลงใชสต

กาหนดสงใด ก จต ข กาย ค ธรรม ง เวทนา 15. การตงสตกาหนดพจารณาจตเรยกวาอะไร ก กายานปสสนาสตปฏฐาน ข จตตานปสสนาสตปฏฐาน ค ธมมานปสสนาสตปฏฐาน ง เวทนานปสสนาสตปฏฐาน 16. ขอใดไมใช ประโยชนของการบรหารจตทชวยพฒนาบคลกภาพ ก ดมสงาราศ ข ชะลอความแก ค ยมแยมแจมใส ง มความหนกแนนมนคง 17. วธคดแบบรเทาทนสงตาง ๆ ตามความเปนจรงหมายถงวธคดแบบใด ก แบบอรยสจ ข แบบสามญลกษณะ ค แบบสบสาวเหตปจจย ง แบบอบายปลกเราคณธรรม


18. การปกปอง คมครอง และธารงรกษาพระพทธศาสนาเปนหนาทของใคร ก พระสงฆ ข องคกรชาวพทธ ค อบาสกอบาสกา ง ชาวพทธทกคน 19. วธการธารงรกษาพระพทธศาสนาทดทสดคอขอใด ก การศกษาหลกคาสงสอนใหเขาใจ ข การเผยแผหลกคาสงสอนทถกตอง ค การปฏบตตนถกตองตามหลกคาสงสอน ง การเฝาระวงมใหผใดมาทาลายหรอบดเบอนหลกคาสงสอน 20. “เราไปกนอาหารรานนกนเถอะ ดด มระดบ” ถารงทวามเงน ๒๐๐ บาท จะใชวธคดแบบใดจงจะไม

เดอดรอน ก แบบสามญลกษณะ ข แบบอรรถธรรมสมพนธ ค แบบคณคาแท–คณคาเทยม ง แบบอบายปลกเราคณธรรม 21. วนสาคญทางพระพทธศาสนาทเปนวนสาคญสากลของโลก คอวนอะไร ก วนมาฆบชา ข วนวสาขบชา ค วนอฏฐมบชา ง วนอาสาฬหบชา 22. วนอาสาฬหบชามความสาคญอยางไร ก เปนวนทมการถวายพระเพลงพระพทธสรระ ข เปนวนทพระพทธเจาประสต ตรสร และปรนพพาน ค เปนวนทพระพทธเจาทรงแสดงธรรมเปนครงแรกเรยกวา ปฐมเทศนา ง เปนวนทพระพทธเจาทรงประกาศหลกคาสอนอนเปนหวใจพระพทธศาสนา

23. วนสาคญทางพระพทธศาสนาวนใดมการจดพธบชาเฉพาะในบางทองถนและไมมพธเวยนเทยน ก วนมาฆบชา ข วนวสาขบชา ค วนอฏฐมบชา ง วนอาสาฬหบชา


24. หลกธรรมสาคญทเกยวเนองกบวนมาฆบชาคอวนใด ก อรยสจ 4 ข มรรคมองค 8 ค โอวาทปาตโมกข

ง เบญจศล–เบญจธรรม 25. “ครถามนกเรยนวา เหนกงจกรเปนดอกบวหมายความวาอะไร รไหมวาความหมายของสานวนน ตรงกบมรรค 8 ขอใด” จากขอความนนกเรยนคดวา ครกาลงสอนหลกธรรมทเกยวเนองกบวนสาคญ ทางพระพทธศาสนาวนใด ก วนมาฆบชา ข วนวสาขบชา ค วนอฏฐมบชา ง วนอาสาฬหบชา 26. การจดพธบชาในวนอฏฐมบชา นอกจากจะสะทอนใหเหนความสามคคและความเสยสละแลว ยงสะทอนใหเหนคณธรรมขอใดอก ก ความประหยด ข ความมานะอดทน ค ความกตญญกตเวท ง ความขยนหมนเพยร

27. นกเรยนคดวา ควรกระทาอะไรมากทสดในวนสาคญทางพระพทธศาสนา ก ฟงเทศนทวด ข ทาบญตกบาตร ค เวยนเทยนทวด ง รกษาศล 5 อยางเครงครด 28. เมอถงวนธรรมสวนะ ชาวพทธเลอกฟงหลกธรรมขอใดจงเหมาะสมทสด ก นวรณ 5 ข บญกรยาวตถ 3 ค ทศพธราชธรรม 10 ง ปฏจจสมปบาท 12 29. กจกรรมใดไมเกยวกบเทศกาลเขาพรรษา ก ถอศลกนเจ ข ตกบาตรดอกไม ค แหเทยนพรรษา ง ถวายผาอาบน าฝน


30. หลงออกพรรษา 1 วน ชาวไทยทากจกรรมใดจนกลายเปนประเพณ ก ตกบาตรเทโว ข ตกบาตรน าผง ค ตกบาตรดอกไม ง ตกบาตรขาวสาร 31. เทศกาลใดจดขนหลงจากออกพรรษาไปแลว 1 เดอน ก วนสารท ข ลอยกระทง ค ถอศลกนเจ ง ตรษสงกรานต 32. เมอถงเทศกาลสาคญทางพระพทธศาสนาชาวบานจะมาทาบญกนทวดเปนจานวนมาก แสดงวาเทศกาลสาคญกอใหเกดคณธรรมขอใด ก ความอดทน ข ความเสยสละ ค ความสามคค ง ความกตญญกตเวท 33. การบรหารจตหมายถงขอใด ก การฝกจตใจใหเกดปญญา ข การควบคมจตไมใหฟ งซาน ค การอบรมจตโดยการนบลมหายใจ ง การพฒนาจตใหไดรบความสามารถพเศษ 34. ขอใดเปนความหมายของสตปฏฐาน ก การรเทาทนสงตาง ๆ ข การดาเนนชวตอยางมสต ค การตงสตกาหนดรสงตาง ๆ ตามทเปนจรง ง การตงสตกาหนดรเทาทนอรยาบถยน เดน นง และนอน 35. การเดนจงกรม จดเปนสตปฏฐานขอใด ก กายานปสสนา ข จตตานปสสนา ค ธมมานปสสนา ง เวทนานปสสนา


36. เพราะเหตใดอรยาบถนอน จงไมนยมนามาใชในการฝกบรหารจต ก เกดสมาธชา ข หาทฝกลาบาก ค ทาใหหลบไดงาย ง เกดอาการปวดเมอยไดงาย 37. ขณะนงสมาธ เกดอาการเหนบชา สมศรจงกาหนดวา ชาหนอ ชาหนอ... แสดงวา สมศรกาลงใชสตกาหนดสงใด ก จต ข กาย ค ธรรม ง เวทนา 38. เมอนงสมาธจนเกดความเมอยลา ควรใชการบรหารจตวธใดแก ก ยนสมาธ ข นอนสมาธ ค เดนจงกรม ง จะเลอกวธใดขนอยกบสถานทฝก 39. “นกชวนจลไปรบประทานอาหารอตาเลยนแถว ๆ สลม แตจลไมไป เพราะเหนวาอาหารอตาเลยนม ราคาแพง สอาหารไทยรานขางบานกไมได ราคาถกและอรอยดวย” จากกรณตวอยางนนกเรยน คดวาจลใชวธคดแบบใด ก แบบอรรถธรรมสมพนธ ข แบบแยกแยะสวนประกอบ ค แบบคณคาแท–คณคาเทยม ง แบบเหนคณ–โทษและทางออก 40. ขอใดไมใช ประโยชนของการบรหารจตทชวยพฒนาบคลกภาพ ก ดมสงาราศ ข ชะลอความแก ค ยมแยมแจมใส ง มความหนกแนนมนคง 41. โบรตวเองดวา เปนคนชอบบรการชวยเหลอผอน จงสมครสอบเขาศกษาคณะพยาบาลศาสตร เมอสอบไดกตงใจศกษาจนสาเรจ เปนพยาบาลสาวตามทตองการ ความสาเรจครงนของโบ เกดขนเพราะเธอมวธคดแบบใด ก แบบแกปญหา ข แบบอรรถธรรมสมพนธ


ค แบบแยกแยะสวนประกอบ ง แบบอบายปลกเราคณธรรม 42. สถานการณใดตอไปน ควรใชวธคดแบบเปนอยในขณะปจจบน ก เลอกซอเสอผา ข กาลงทาขอสอบ ค มองหารานอาหาร ง ขณะเลนอนเทอรเนต 43. กอยสอบเอนทรานซไมได แตเธอกไมเสยใจเพราะเธอรวาผลการสอบม 2 อยาง คอ สอบไดกบสอบ ไมได เมอสอบไมไดกปรบปรงตวเอง การทาใจไดของกอยจดเปนการคดแบบใด ก แบบรเทาทน ข แบบแกปญหา ค แบบเปนอยในขณะปจจบน ง แบบคดตามหลกการและจดมงหมาย อานเรองตอไปนแลวตอบคาถามขอ 44–45 เมยมาจากครอบครวทมปญหา พอกบแมแยกทางกนตงแตเมยยงเปนเดก เมยอยกบแมซงไมมอาชพอะไรเปนแกนสาร ตอมาไมนานแมไดไปอยกนกบสามใหม เมยถกสงไปอยกบยาย ซงยายกมหลานหลายคนทตองเลยงด เมยเรมเปนเดกมปญหา เกบกด ไมคอยสงสงกบใคร ตอมาแมเลกกบสามใหมและกลบมาอยกบเมย สกพกพอเงนหมดแมกหาสามใหม เมยรสกอายเพอนจงหาทางออกโดยการคบเพอนไมด หนเรยนบอย ในทสดกมวสมกนลองยาบา เพราะเพอนบอกวาจะทาใหลมปญหาตาง ๆ ได การเรยนของเมยเรมแยลง ขาดเรยนบอยครง จนถกทางโรงเรยนเชญผปกครองมาพบ แตแมยนยนวา เมยมาโรงเรยนทกวน

44. กรณตวอยางนกลาวถงเรองอะไร ก ปญหาชวตของเมย ข ปญหาการเรยนของเมย ค ปญหาครอบครวของเมย ง ปญหาการคบเพอนของเมย 45. ถานกเรยนเปนเมยจะใชวธคดแบบโยนโสมนสการขอใดแกปญหาทเกดขนไดดทสด ก แบบอรยสจ ข แบบอรรถธรรมสมพนธ ค แบบคณ–โทษและทางออก ง แบบคณคาแท–คณคาเทยม


อานเรองตอไปนแลวตอบคาถามขอ 46–47 สงหถกใหออกจากโรงเรยนมชอแหงหนงในจงหวดบานเกดของตน เพราะมพฤตกรรมเปนนกเรยนนกเลง และเมอยายมาอยโรงเรยนใหมได 2 สปดาห กเรมแสดงพฤตกรรมดงกลาวทงในและนอกหองเรยน เชน กลนแกลงเพอน ไมเคารพยาเกรงครอาจารย ไมสนใจในการเรยน หนเรยนบอย ๆ เมออยนอกโรงเรยนชอบกอการววาทชกตอยกบนกเรยนโรงเรยนอน ๆ นอกจากนยงมพฤตกรรมเขาไปเกยวของกบสงเสพตดทงบหรและเหลา

46. พฤตกรรมของสงหไมควรถอเปนแบบอยางมากทสด เพราะอะไร ก กลนแกลงเพอน ข สบบหรกนเหลา ค เปนนกเรยนนกเลง ง ชอบกอการววาทชกตอย 47. การจะคดแกปญหาของสงหควรใชวธคดแบบสบสาวเหตปจจยไดหรอไม เพราะอะไร ก ได เพราะวธคดนทาใหสามารถรเทาทนเหตปจจยททาใหเกดปญหาขน ข ได เพราะวธคดนทาใหสามารถแกปญหาไดตรงจดเนองจากรสาเหตทแทจรง ค ไมได เพราะวธคดนมงสอบสวนหรอตงคาถามตอเหตการณทเกดมากกวาแกปญหา ง ไมได เพราะวธคดแบบนเนนการยอมรบความจรงตอปญหาทเกดขนมากกวาจะหาสาเหตทแทจรง

48. วธคดแบบรเทาทนสงตาง ๆ ตามความเปนจรง หมายถงวธคดแบบใด ก แบบอรยสจ ข แบบอทปปจจยตา ค แบบสามญลกษณะ

ง แบบอบายปลกเราคณธรรม 49. การปกปอง คมครอง และธารงรกษาพระพทธศาสนาเปนหนาทของใคร ก พระสงฆ ข องคกรชาวพทธ ค อบาสกอบาสกา ง ชาวพทธทกคน 50. วธการธารงรกษาพระพทธศาสนาทดทสดคอขอใด ก การศกษาหลกคาสอนใหเขาใจ ข การเผยแผหลกคาสอนทถกตอง ค การปฏบตตนถกตองตามหลกคาสอน ง การเฝาระวงมใหผใดมาทาลายหรอบดเบอนหลกคาสอน


ตอนท 2 ตอบคาถาม 1. จากประวตของสมนมาลาการถอเปนแบบอยางในการทาความดไดหรอไม เพราะเหตใด

แนวคาตอบ เปนแบบอยางในการทาความดได เพราะรจกเลอกวาสงใดควรทา สงใดไมควรทา และเลอกทาสง ทดทสดแกชวต ดงเชนเลอกการบชาพระพทธเจาดวยดอกไมทจะนาไปถวายพระราชา ดวยเหนวา เมอ

นาดอกไมไปถวายพระราชาแลว กจะไดรบทรพยเพยงพอแกการเลยงชพเทานน แตถานาไปบชา พระพทธเจาจะไดรบประโยชนเกอกลและความสขอยางหาประมาณมได 2. การปฏบตตนทถกตองและเหมาะสมตอพระสงฆควรทาอยางไรบาง แนวคาตอบ การปฏบตตนทถกตองและเหมาะสมตอพระสงฆมดงน 1) การปฏบตตนทางกาย เชน แสดงความเคารพอยางมสมมาคารวะดวยการกราบและการไหวตาม ความเหมาะสมของโอกาสและสถานท 2) การปฏบตตนทางวาจา เชน ใชคาพดทถกตอง เหมาะสมพดกบพระสงฆ ไมควรนาเรองตลกโปกฮามา พดกบทานเฉพาะผหญงไมควรสนทนากบทานสองตอ สองในทลบหและลบตา 3) การปฏบตตนทางใจ เชน คดถงทานดวยเมตตา จต คดสนบสนนและอปถมภบารงทาน ดวยปจจย 4 สมควร ลงชอ ผประเมน

สรปผล การประเมน

คะแนน เตม ได

ตอนท 1 ตอนท 2 รวม


ดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม สาหรบครประเมนนกเรยน คาชแจง สงเกตพฤตกรรมของนกเรยนแลวใสคะแนนลงในชองใหตรงกบความเปนจรง

รายการประเมน พฤตกรรมทแสดงออก คะแนน หมายเหต

3 2 1 1. มวนย 1. มการวางแผนการทางานและจดระบบการทางาน 3 หมายถง











นอยครง

2. ทางานตามขนตอนตาง ๆ ทไดวางแผนไว 3. ตรวจสอบความถกตอง ความเรยบรอย หรอคณภาพของงาน

2. ใฝเรยนร 4. มความกระตอรอรนและสนใจทจะแสวงหาความร 5. ชอบสนทนา ซกถาม ฟง หรออานเพอใหไดความรเพมขน 6. มความสขทไดเรยนรในสงทตนเองตองการเรยนร

3. อยอยางพอเพยง 7. ใชจายทรพยสนของตนเอง เชน เงน เสอผา สงของ อยางประหยด 8. ใชนา ไฟฟา และทรพยากรธรรมชาตอน ๆ อยางประหยดและคมคา 9. มสวนรวมในการดแลและรกษาทรพยสนของสวนรวม

4. รกความเปนไทย 10. ใชภาษาไทยไดอยางถกตอง 11. รจกออนนอมถอมตนและมสมมาคารวะ

12. รวมกจกรรมทสาคญเกยวกบชาต ศาสนา พระมหากษตรย 5. รกชาต ศาสน กษตรย

13. มสวนรวมในการเผยแพรและอนรกษวฒนธรรมและขนบธรรมเนยม

ประเพณไทย

6. มจตสาธารณะ 14. เสยสละ มน าใจ รจกเออเฟอเผอแผตอผอน 15. เหนแกประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน

7. มความรบผดชอบ 16. ยอมรบผลการกระทาของตนเองทงทเปนผลดและผลเสย 17. ทางานทไดรบมอบหมายใหสมบรณตามกาหนดและตรงตอเวลา

8. ซอสตยสจรต 18. บนทกขอมลตามความเปนจรงและไมใชความคดเหนของตนเอง

ไปเกยวของ

19. ไมแอบอางผลงานของผอนวาเปนของตน 20. เคารพหรอปฏบตตามขอตกลง กฎ กตกา หรอระเบยบของกลม

ทกาหนดไว





หมายเหต การหาคะแนนเฉลยหาไดจากการนาเอาคะแนนรวมในแตละชองมาบวกกน แลวหารดวยจานวนขอ จากนนนาคะแนนเฉลยทไดมาเทยบกบ เกณฑการตดสนคณภาพและสรปผลการประเมน


ดานทกษะ/กระบวนการ สาหรบครประเมนนกเรยน

คาชแจง สงเกตพฤตกรรมของนกเรยนแลวใสคะแนนลงในชองใหตรงกบความเปนจรง รายการประเมน

พฤตกรรมทแสดงออก คะแนน

หมายเหต 3 2 1

1. การสอสาร 1. ใชวธการสอสารในการนาเสนอขอมลความรไดอยางเหมาะสม 3 หมายถง











นอยครง

2. เลอกรบขอมลความรดวยหลกเหตผลและความถกตอง 2. การใชเทคโนโลย 3. ศกษาคนควาขอมลความรจากสอและแหลงการเรยนรตาง ๆ ไดดวยตนเอง

4. เลอกใชเทคโนโลยในการศกษาคนควาขอมลความรไดอยางถกตอง เหมาะสมและมคณธรรม

3. การคด 5. สรปความคดรวบยอดหรอสาระสาคญของเรองทศกษา

6. แปลความ ตความ หรอขยายความของคา ขอความ ภาพ และสญลกษณ ในเรองทศกษา

7. วเคราะหหลกการและนาหลกการไปใชไดอยางสมเหตสมผล

4. การแกปญหา 8. ตงคาถามหรอตงสมมตฐานตอเรองทศกษาอยางมระบบ 9. รวบรวมขอมลความรทเกยวของกบเรองทศกษาจากสอและแหลงการเรยนร ตาง ๆ

10. ตรวจสอบและประเมนความถกตองครบถวนของขอมลความรทไดจาก การเกบรวบรวม

11. นาขอมลความรทไดจากการตรวจสอบและประเมนมาวเคราะหหรแยกแยะ

เพอความสะดวกในการทดสอบสมมตฐาน

12. ทดสอบสมมตฐานและสรปเปนหลกการดวยภาษาของตนเองทเขาใจงาย 13. นาขอมลความรทไดไปใชแกปญหาตาง ๆ ทเกดขนในชวตประจาวน

5. กระบวนการกลม 14. มสวนรวมในการกาหนดเปาหมายการทางานของกลม

15. รวมกนวางแผนและแบงหนาทการทางานกบสมาชกในกลม 16. เปนทงผนาและผตามในการทางานกลม 17. ปฏบตหนาทตามทไดรบมอบหมายดวยความรบผดชอบ 18. ชวยลดขอขดแยงและแกปญหาของกลมไดอยางมประสทธภาพ 19. สรางสรรคผลงานเสรจทนเวลาและมคณภาพ 20. ภมใจและพงพอใจในผลงานและการทางานกลม





หมายเหต การหาคะแนนเฉลยหาไดจากการนาเอาคะแนนรวมในแตละชองมาบวกกน แลวหารดวยจานวนขอ จากนนนาคะแนนเฉลยทไดมาเทยบกบ เกณฑการตดสนคณภาพและสรปผลการประเมน


ตอนท 3.7ใบงาน แบบบนทก และแบบประเมน

เรอง มารยาทชาวพทธทควรร แผนการจดการเรยนรท 11 มารยาทชาวพทธ ตวชวดชวงชน ปฏบตตนเปนศาสนกชนทดตอสาวก สมาชกในครอบครว และคนรอบขาง (ส 1.2 ม. 4–6/2) คาชแจง ตอบคาถามใหถกตอง 1. พระสงฆอยในฐานะอะไรทชาวพทธควรใหความเคารพบชาดวยความเลอมใสศรทธา เปนปชนยบคคล 2. กอนเขาพบพระสงฆ เราควรปฏบตตนอยางไร ไตถามพระภกษสามเณรหรอศษยวดกอน หรอแจงความจานงขออนญาตเขาพบ เมอไดรบอนญาต แลวจงเขาพบได 3. การลกขนตอนรบพระสงฆใชในกรณใด เรานงเกาอในงานพธ 4. ขณะทเรากาลงเดนอย หากรวามพระสงฆเดนตามหลงมา เราควรปฏบตอยางไรกอนจะยกมอไหวทาน ควรหลกเขาทางดานซายมอของทาน ยนตรง มอทง 2 ขางกมประสานกนไวขางหนา หนหนามา ทางทาน เมอทานเดนมาถงใหนอมตวลงยกมอไหว 5. ผชายถาจาเปนตองนงเกาอแถวเดยวกบพระสงฆ ตามมารยาทชาวพทธแลว ควรนงเกาอดานใดของพระสงฆ ดานซายของพระสงฆ 6. การเดนตามหลงพระสงฆ โดยใหเยองไปทางดานซายมอของพระสงฆ เวนระยะหางประมาณเทาใด 2–3 กาว 7. การกราบพระสงฆควรกราบแบบใด กราบแบบเบญจางคประดษฐ 8. ถาพระสงฆทสนทนากบเราเปนพระเถระผใหญ เชน พระราชาคณะ สมเดจพระราชาคณะ เราควร ปฏบตตนอยางไรขณะสนทนากบทาน ควรประนมมอพดกบทานและรบคาพดของทาน 9. คาตอไปนเมอใชกบพระสงฆใชวาอยางไร เชญ กน อาบน า ไมสบาย นอน ใชวา นมนต ฉน สรงนา อาพาธ จาวด

10. การคดถงพระสงฆดวยจตทบรสทธ ไมมอคตใด ๆ ตอทาน คดทจะสนบสนนสงเสรมทานดวยปจจย 4 ตามสมควร เปนการแสดงความเคารพพระสงฆทางใด ทางใจ

ใบงาน

แบบบนทกความร ชอ นามสกล เลขท ชน โรงเรยน


แผนการจดการเรยนรท เรอง

1. สรปความรทได 2. สรปแนวคดใหมทได 3. การนาไปใชประโยชน

ชอ นามสกล เลขท ชน โรงเรยน


แผนการจดการเรยนรท แผนการจดการเรยนรท เรอง ชอผบนทก การแสดงละครเรอง

เนอเรองยอ ประเดนปญหาขดแยง ขอมลทไดจากการสงเกต

บทบาทของตวละครทประทบใจ ชอตวละคร เหตผล

ความคดเหนสวนตวปญหา/อปสรรค แนวทางการแกปญหาทเกดขน

แบบบนทกการสงเกตการแสดงละคร

ชอ นามสกล เลขท ชน โรงเรยน


หนวยการเรยนรท แผนการจดการเรยนรท เรอง

กลมท สมาชกกลม 1. 4. 2. 5. 3. 6.

แบบบนทกผลการอภปราย

ขอมลหรอความรทไดจากการอภปราย คอ


แผนการจดการเรยนรท 5 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา ตวชวดชวงชน เชอมนตอผลการทาความด ความชว และสามารถวเคราะหสถานการณทตองเผชญ และ ตดสนใจเลอกดาเนนการหรอปฏบตตนไดอยางมเหตผลถกตองตามหลกธรรม จรยธรรม และกาหนดเปาหมาย บทบาทการดาเนนชวต เพอการอยรวมกนอยางสนตสขและอย รวมกนเปนชาตอยางสมานฉนท (ส 1.1 ม. 4−6/16)

หลกธรรม ทปฏบต

วธการ ปฏบต

ผลของการปฏบต

ปญหา/อปสรรคในขณะปฏบต

วธการ ปรบปรงแกไข

ลงชอ ผบนทก / /

แบบบนทกการปฏบตตนตามหลกธรรม


ขนตอนการสมมนาพระพทธศาสนา รวมกนกาหนดหวขอหรอประเดนปญหาและวตถประสงค จดเตรยมสอการเรยนรทจาเปนสาหรบการสมมนา จดเตรยมสถานทสาหรบสมมนา แบงกลมยอย บอกหลกเกณฑในการสมมนา ดาเนนการสมมนา แตละกลมสรปผลการสมมนาและบนทกผล นาเสนอผลการสมมนาตอทประชมหรอกลมใหญ (ในรปแบบทหลากหลาย) รวมกนแสดงความคดเหนและนาเสนอขอมล สรปสาระสาคญและแงคดทไดจากการสมมนา ประเมนดวยตนเอง ประเมนโดยเพอน ประเมนโดยครผสอน

แผนภมแสดงขนตอนการสมมนาพระพทธศาสนา

1. ขนเตรยมการ

2. ขนดาเนนการ

3. ขนสรป

4. ขนวดและประเมนผลการสมมนา


เรอง

หนวยการเรยนรท แผนการจดการเรยนรท ชน วนท เดอน พ.ศ.

เลขท ชอ–สกล

รายการประเมน

รวมคะ

แนน (

30 คะแน

น)

สรปผลการเน

นประโยคแ

รก (5

คะแน

น)

ประโยคหล

กใหแ

นวคด

หลกท

สาคญ

ตอยอหน

า (5 ค

ะแนน

)

เขยนป

ระโยคท

สมบร

ณ (5

คะแน

น)

คาสะ

กดผด

พลาดไม

เกน 5 คา

(5 คะ

แนน)

สรปอ

ยางมเห

ตผล

(6 คะ

แนน)

ลายม

ออาน

ออก

(4 คะ

แนน)

ผาน ไมผาน

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

เกณฑการประเมน ไดคะแนนรอยละ 50 ขนไปถอวาผาน

ตวอยางแบบประเมนทกษะการเขยนเรยงความ


เรอง หนวยการเรยนรท แผนการจดการเรยนรท ชน วนท เดอน พ.ศ.

เลขท

ชอ–สกล


รวมคะ

แนน (

30 คะแน

น)

สรปผล

การป

รากฏต

ว (3 ค

ะแนน

)

การเร

มเรอง

(3 คะ

แนน)

การออก

เสยงและ

จงหว

ะ (4 ค

ะแนน

)

การลาดบเน

อหา (5

คะแน

น)

บคลก

ทาทาง (2 ค

ะแนน

)

การใช

ถอยคาเห

มาะส

ม (3 ค

ะแนน

)

ความเรา

ใจ (2 คะ

แนน)

ความสน

ใจของผฟ

ง (2 ค

ะแนน

)

คณคาขอ

งเรองทพ

ด (3 ค

ะแนน

)

การส

รปทเห

มาะส

ม (3 ค

ะแนน

)


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

เกณฑการประเมน ไดคะแนนรอยละ 50 ขนไปถอวาผาน

ตวอยางแบบประเมนทกษะการพด


ผลงาน/กจกรรมท เรอง แผนการจดการเรยนรท หนวยการเรยนรท ชน วนท เดอน พ.ศ.



รวมคะ

แนน (

20 คะแน

น)

ระดบคณภาพ

ความถก

ตองของผล

งาน/

กจกรรม

(6 คะ

แนน)

จดเดน

ของผลงาน

/กจ

กรรม

(4 คะ

แนน)

ความคด

รเรมส

รางสร

รค

(4 คะ

แนน)

รปแบ

บการน

าเสนอ

ผลงาน

(3 คะ

แนน)

การน

าไปใชปร

ะโยชน

(3 คะ

แนน)

4

3

2

1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

เกณฑการประเมน (ตวอยาง) การสรปผลการประเมนใหเปนระดบคณภาพ 4, 3, 2, 1 กาหนดเกณฑไดตามความเหมาะสม หรออาจใชเกณฑดงน 18–20 คะแนน = 4 (ดมาก) 14–17 คะแนน = 3 (ด) 10–13 คะแนน = 2 (พอใช) 0–9 คะแนน = 1 (ควรปรบปรง)

ตวอยางแบบประเมนผลงาน/กจกรรมเปนรายบคคล


ผลงาน/กจกรรมท เรอง แผนการจดการเรยนรท หนวยการเรยนรท ชน วนท เดอน พ.ศ.

คาชแจง สงเกตพฤตกรรมในการปฏบตกจกรรมของนกเรยน แลวเขยนเครองหมาย ลงในชองรายการประเมนพฤตกรรมทนกเรยนแสดงออก

เลขท

ชอ–สกล


รวมคะ

แนน


สนใจใ

นการท

างาน

ไมเอา

เปรยบ

เพอนใ

นการท

างาน

เสนอค

วามคด

เหน

รบฟง

ความคด

เหนขอ

งผอน

ใหคว

ามชว

ยเหลอ

ผอน

มงมน

ทางาน

ใหสาเรจ

ประเม

นและปร

บปรงง

านดวยความ

เตมใ เคา

รพขอ

ตกลงขอ

งกลม

ทาตามห

นาทท

ไดรบ

มอบห

มาย

พอใจก

บความ

สาเรจ

ของงา

น

4 3 2 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

เกณฑการประเมน 1. การใหคะแนน ให 1 คะแนน 2. การสรปผลการประเมนใหเปนระดบคณภาพ 4, 3, 2, 1 กาหนดเกณฑไดตามความเหมาะสม หรออาจใชเกณฑดงน 9–10 คะแนน = 4 (ดมาก) 7–8 คะแนน = 3 (ด) 5–6 คะแนน = 2 (พอใช) 0–4 คะแนน = 1 (ควรปรบปรง)

ตวอยางแบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนรายบคคล


เรอง แผนการจดการเรยนรท หนวยการเรยนรท ชน วนท เดอน พ.ศ.

กลมท คาชแจง สงเกตพฤตกรรมในการปฏบตกจกรรมของนกเรยน แลวเขยนเครองหมาย ลงในชองรายการ ประเมนพฤตกรรมทนกเรยนแสดงออก

เลขท

ชอ–สกล


รวมคะ

แนน


แบงงา

นกนร

บผดช

อบ

มกระบว

นการท

างานเป

นข นต

อน

ทาตามห

นาทท

ไดรบ

มอบห

มาย

รวมก

นแสด

งความ

คดเหน

รบฟง

ความคด

เหนขอ

งสมาชก

กล ม

นามต

/ขอตก

ลงขอ

งกล ม

ไปปฏ

บต

รวมก

นปรบ

ปรงผลงาน

ดวยความ

เตมใจ

มงมน

ทางาน

ใหสาเรจ

พอใจก

บความ

สาเรจ

ของงา

น

บรรยากาศใ

นการท

างาน

4 3 2 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

เกณฑการประเมน 1. การใหคะแนน ให 1 คะแนน 2. การสรปผลการประเมนใหเปนระดบคณภาพ 4, 3, 2, 1 กาหนดเกณฑไดตามความเหมาะสม หรออาจใชเกณฑดงน 9–10 คะแนน = 4 (ดมาก) 5–6 คะแนน = 2 (พอใช) 7–8 คะแนน = 3 (ด) 0–4 คะแนน = 1 (ควรปรบปรง)

ตวอยางแบบประเมนพฤตกรรมในการทางานเปนกลม


ผลงาน/กจกรรมท เรอง หนวยการเรยนรท แผนการจดการเรยนรท

ชน วนท เดอน พ.ศ.

ท รายการประเมน ระดบคณภาพ

หมายเหต 4 3 2 1 1 การวางแผนการศกษาคนควา 2 การเรยนรตามทวางแผนไว 3 การนาเสนอขอคนพบ 4 การวเคราะหและอภปราย 5 การสรปองคความร

เกณฑการประเมน แยกตามองคประกอบยอย 5 ดาน รายการท 1 การวางแผนการศกษาคนควา 4 หมายถง กาหนดจดประสงค ประเดนการเรยนร วธการ อปกรณ ดวยตนเองอยาง เหมาะสมและครบถวนทกประเดน 3 หมายถง กาหนดจดประสงค ประเดนการเรยนร วธการ อปกรณ ดวยตนเองอยาง เหมาะสม แตยงไมครบถวน 2 หมายถง กาหนดจดประสงค ประเดนการเรยนร วธการ อปกรณ ยงไมสอดคลองกน 1 หมายถง ตองไดรบคาแนะนาเพมเตมในการกาหนดจดประสงคและประเดนการเรยนร จง สามารถกาหนดวธการและเลอกอปกรณได รายการท 2 การเรยนรตามทวางแผนไว 4 หมายถง ศกษาคนควาไดตรงตามแผนทวางไว บนทกขอมลไดตรงประเดน ผลงานครบสมบรณด 3 หมายถง ศกษาคนควาไดตรงตามแผนทวางไว บนทกขอมลไดบางประเดน ผลงานด 2 หมายถง ศกษาคนควาไดตรงตามแผนทวางไว บนทกขอมลยงไมตรงประเดน ผลงานแกไข เลกนอย 1 หมายถง ศกษาคนควายงไมตรงตามแผนทวางไว ผลงานตองปรบปรง รายการท 3 การนาเสนอขอคนพบ 4 หมายถง นาเสนอขอคนพบตรงประเดน ชดเจน เขาใจงาย ครบถวนสมบรณด 3 หมายถง นาเสนอขอคนพบไดบางประเดน ตองเกบรายละเอยดขอมลอกเลกนอย จงจะครบถวน สมบรณ

ตวอยางแบบประเมนกระบวนการแสวงหาความร


2 หมายถง การนาเสนอขอคนพบยงไมชดเจน สอความหมายไดเขาใจพอสมควร 1 หมายถง การนาเสนอขอคนพบไมชดเจน ตองปรบปรง รายการท 4 การวเคราะหและอภปราย 4 หมายถง วเคราะหขอคนพบไดอยางละเอยดและสามารถอภปรายไดชดเจนด 3 หมายถง วเคราะหขอคนพบและสามารถอภปรายไดชดเจนด 2 หมายถง วเคราะหขอคนพบและสามารถอภปรายไดเปนบางประเดน 1 หมายถง วเคราะหขอคนพบยงไมคอยตรงประเดน ตองปรบปรง รายการท 5 การสรปองคความร 4 หมายถง สรปองคความรทเปนความคดรวบยอดไดสอดคลองกบจดประสงคของงานไดด 3 หมายถง สรปองคความรทเปนความคดรวบยอดไดสอดคลองกบจดประสงคของงานเปน บางประเดน 2 หมายถง สรปองคความรทเปนความคดรวบยอดได แตบางสวนยงไมสอดคลองกบ จดประสงค แกไขเลกนอย 1 หมายถง ยงสรปองคความรทเปนความคดรวบยอดไดไมชดเจนและยงไมสอดคลองกบ

จดประสงคเทาใดนก ตองแกไข เกณฑตดสนผลการเรยน นกเรยนตองมพฤตกรรมทพงประสงคในแตละองคประกอบอยางนอยระดบ 2 ขนไป จานวน 3 ใน 5 รายการ ถอวาผาน

ลงชอ ผประเมน ( ) / /


เรอง กลมท ภาคเรยนท ชน



รวมจาน

วนราย

การทผ

านเกณ

ฑขนต

า สรปผล

เนอหา

สาระครบถ

วนตรงตามปร

ะเดน

ความถก

ตองของเนอ

หาสาระ

ภาษาถก

ตองเห

มาะส

ม

คนคว

าจากแ

หลงการเ

รยนร

ทหล

ากหล

าย

รปแบ

บการน

าเสนอ

นาสน

ใจ

ประเม

น ปรบ

ปรง แ

ละแส

ดงคว

ามรส

ก ตอ

ชนงาน


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

เกณฑการประเมน แยกตามองคประกอบยอย 6 ดาน รายการท 1 เนอหาสาระครบถวนตรงตามประเดน 4 หมายถง มเนอหาสาระครบถวนตามประเดนทกาหนดทงหมด 3 หมายถง มเนอหาสาระคอนขางครบถวนตามประเดนทกาหนดทงหมด 2 หมายถง มเนอหาสาระไมครบถวนตามประเดน แตภาพรวมของสาระทงหมดอยในเกณฑพอใช 1 หมายถง มเนอหาสาระไมครบถวน ภาพรวมของสาระทงหมดอยในเกณฑตองปรบปรง รายการท 2 ความถกตองของเนอหาสาระ 4 หมายถง เนอหาสาระทงหมดถกตองตามขอเทจจรงและหลกวชา 3 หมายถง เนอหาสาระเกอบทงหมดถกตองตามขอเทจจรงและหลกวชา

ตวอยางแบบประเมนรายงานการศกษาคนควา


2 หมายถง เนอหาสาระบางสวนถกตองตามขอเทจจรง แตหลกวชาตองแกไขบางสวน 1 หมายถง เนอหาสาระสวนใหญไมถกตองตามขอเทจจรง หลกวชาตองแกไขเปนสวนใหญ รายการท 3 ภาษาถกตองเหมาะสม 4 หมายถง สะกดการนตถกตอง ถอยคาสานวนเหมาะสมดมาก ลาดบความไดชดเจน เขาใจงาย 3 หมายถง สะกดการนตถกตองเปนสวนใหญ ถอยคาสานวนเหมาะสมด ลาดบความไดดพอใช 2 หมายถง สะกดการนตมผดอยบาง ถอยคาสานวนเหมาะสมพอใช ลาดบความพอเขาใจ 1 หมายถง สะกดการนตผดมาก ถอยคาสานวนไมเหมาะสม สาดบความไดไมชดเจน รายการท 4 คนควาจากแหลงเรยนการรทหลากหลาย 4 หมายถง คนควาจากแหลงการเรยนรทหลากหลายตงแต 4 แหลงขนไป 3 หมายถง คนควาจากแหลงการเรยนรทหลากหลายตงแต 3 แหลงขนไป 2 หมายถง คนควาจากแหลงการเรยนร 2 แหลง 1 หมายถง ใชความรเพยงแหลงการเรยนรเดยว รายการท 5 รปแบบการนาเสนอนาสนใจ 4 หมายถง รปแบบการนาเสนองานแปลกใหม นาสนใจด ลาดบเรองราวไดดมาก 3 หมายถง รปแบบการนาเสนองานนาสนใจ ลาดบเรองราวไดด 2 หมายถง รปแบบการนาเสนองานนาสนใจพอใช ลาดบเรองราวไดพอใช 1 หมายถง รปแบบการนาเสนอผลงานไมนาสนใจ ลาดบเรองราวไดไมด รายการท 6 ประเมน ปรบปรง และแสดงความรสกตอชนงาน 4 หมายถง วเคราะหขอเดน ขอดอยของงานไดชดเจน ปรบปรงพฒนางานไดเหมาะสม และ แสดงความรสกตองานทงกระบวนการทางานและผลงานไดอยางชดเจน 3 หมายถง วเคราะหขอเดน ขอดอยของงานไดบางสวน ปรบปรงพฒนางานไดบาง แสดง ความรสกตองานไดแตไมครบถวน 2 หมายถง วเคราะหขอเดน ขอดอยของงานไดเลกนอย ปรบปรงพฒนางานดวยตนเองไมได ตองไดรบคาแนะนาจากผอน แสดงความรสกตองานไดแตไมครบถวน 1 หมายถง วเคราะหขอเดน ขอดอยของงานไมได ไมปรบปรงพฒนางาน แสดงความรสก ตองานไดเลกนอยหรอไมแสดงความรสกตองาน เกณฑตดสนผลการเรยน นกเรยนตองมพฤตกรรมในแตละรายการอยางนอยระดบ 3 ขนไป จานวน 4 ใน 6 รายการ ถอวาผาน

ลงชอ ผประเมน

( ) / /


กาหนดเกณฑการประเมนผลการบนทกผลงานโดยใชมาตราสวนประเมนคา 4 ระดบ ดงน

รายการประเมน ระดบคณภาพ– บนทกผลงานไดถกตองตามจดประสงค เขยนบนทกไดชดเจน แนวคดหลก ถกตอง มประเดนสาคญครบถวน – ใชภาษาไดอยางเหมาะสม คาศพทถกตอง

4

– บนทกผลงานไดตรงตามจดประสงค เขยนบนทกทมบางสวนยงไมชดเจน แนวคดหลกถกตอง มประเดนสาคญครบถวน – ใชภาษาและคาศพทไมถกตองในบางสวน

3

– บนทกผลงานยดตามจดประสงค เขยนบนทกไมชดเจน แนวคดหลก บางสวนไมถกตอง สวนทเปนประเดนสาคญมไมครบถวน – ใชภาษาและคาศพทไมถกตองในบางสวน

2

– บนทกผลงานไมสอดคลองกบจดประสงค เขยนบนทกไมชดเจน และแนวคด หลกสวนใหญไมถกตอง – ใชภาษาและคาศพทไมถกตอง

1

มตคณภาพของการบนทกผลงาน


ชอโครงงาน กลมท ภาคเรยนท ชน



รวมจาน

วนราย

การทผ

านเกณ

ฑขนต

า สรปผล

กาหน

ดประเดน

ปญหาชด

เจน

วางแผ

นกาห

นดข น

ตอนก

ารแก

ปญหา

ไดเหม

าะสม

ลงมอ

ปฏบต

ตามแ

ผน

สามารถนาไป

ใชกบ

ปญหา

ในชว

ตประจาว

น

เขยนร

ายงานนาเสน

อ


1 2 3 4 5

เกณฑการประเมน แยกตามองคประกอบยอย 5 ดาน รายการท 1 กาหนดประเดนปญหาชดเจน 4 หมายถง กาหนดประเดนปญหาไดดวยตนเอง ปญหาทกาหนดมความเฉพาะเจาะจงชดเจนดมาก 3 หมายถง กาหนดประเดนปญหาไดดวยตนเอง ปญหาทกาหนดมความเฉพาะเจาะจงชดเจนด 2 หมายถง กาหนดประเดนปญหาไดดวยตนเองเปนบางสวน ปญหาทกาหนดมความ เฉพาะเจาะจงชดเจนพอใช 1 หมายถง กาหนดประเดนปญหาดวยตนเองไมได รายการท 2 วางแผนกาหนดขนตอนการแกปญหาไดเหมาะสม 4 หมายถง ออกแบบวธการ ขนตอนการแกปญหา ระบควบคมตวแปรไดถกตองเหมาะสม 3 หมายถง ออกแบบวธการ ขนตอนการแกปญหา ระบควบคมตวแปรไดคอนขางเหมาะสม 2 หมายถง ออกแบบวธการ ขนตอนการแกปญหา ระบควบคมตวแปรไดเหมาะสมพอใช 1 หมายถง ออกแบบวธการ ขนตอนการแกปญหา ระบควบคมตวแปรไดไมเหมาะสม รายการท 3 ลงมอปฏบตตามแผน 4 หมายถง ลงมอแกปญหาตามขนตอนทกาหนดไวอยางครบถวนจรงจง สามารถคนพบความร ขอคด แนวทางการปฏบตตามประเดนปญหาทตงไวดวยตนเองทงหมด

ตวอยางแบบประเมนโครงงาน (ทวไป)


3 หมายถง ลงมอแกปญหาตามขนตอนทกาหนดไวอยางครบถวนจรงจง สามารถคนพบความร ขอคด แนวทางการปฏบตตามประเดนปญหาทตงไวดวยตนเองเปนสวนใหญ 2 หมายถง ลงมอปฏบตตามขนตอนทกาหนดบาง แตไมครบถวน สามารถคนพบความร ขอคด แนวทางการปฏบตตามประเดนปญหาทตงไวดวยตนเองเปนบางสวน 1 หมายถง ลงมอปฏบตตามขนตอนทกาหนดไดนอยมาก ไมสามารถคนพบความร ขอคด แนวทางการปฏบตตามประเดนปญหาทตงไว รายการท 4 สามารถนาไปใชแกปญหาในชวตประจาวน 4 หมายถง นาขอคนพบ วธปฏบตไปใชแกปญหาในชวตประจาวนไดครบถวน ถกตองและตอเนอง 3 หมายถง นาขอคนพบ วธปฏบตไปใชแกปญหาในชวตประจาวนไดครบถวน ถกตองแตขาดความ ตอเนอง 2 หมายถง นาขอคนพบ วธปฏบตไปใชแกปญหาในชวตประจาวนไดเปนบางสวน และตองกระตน เตอนใหปฏบตอยางตอเนอง 1 หมายถง นาขอคนพบ วธปฏบตไปใชแกปญหาในชวตประจาวนไดนอยมาก หรอไมนาไปใชเลย รายการท 5 เขยนรายงานนาเสนอ 4 หมายถง บนทกผลการศกษาคนควาและนาเสนอขอมลไดถกตองชดเจน แสดงใหเหนถงขนตอน การวางแผน การลงมอแกปญหาและขอคนพบทไดครบถวน 3 หมายถง บนทกผลการศกษาคนควาและนาเสนอขอมลไดถกตองชดเจน แสดงใหเหนถงขนตอน การวางแผน การลงมอแกปญหา และขอคนพบทไดคอนขางครบถวน 2 หมายถง บนทกผลการศกษาคนควาและนาเสนอขอมลไดบาง แสดงใหเหนถงขนตอนการวางแผน การลงมอแกปญหา และขอคนพบทไดเพยงบางสวน 1 หมายถง บนทกผลการศกษาคนควาและนาเสนอขอมลไดนอยมาก เหนขนตอนการวางแผน การลงมอแกปญหา และขอคนพบทไดไมชดเจน เกณฑการตดสนผลการเรยน นกเรยนตองมพฤตกรรมในแตละรายการอยางนอยระดบ 3 ขนไป จานวน 3 ใน 5 รายการ ถอวาผาน

ลงชอ ผประเมน ( ) / /


แฟมสะสมผลงาน (Portfolio) เปนแหลงรวบรวมผลงานของนกเรยนอยางเปนระบบทนามาใชประเมนสมรรถภาพของนกเรยน เพอชวยใหนกเรยน คร ผปกครองหรอผทเกยวของเกดความเขาใจและมองเหนอยางเปนรปธรรมไดวา การปฏบตงานและผลงานของนกเรยนมคณภาพมาตรฐานอยในระดบใด

แฟมสะสมผลงานเปนเครองมอประเมนผลตามภาพจรงทใหโอกาสนกเรยนไดใชผลงานจากทไดปฏบตจรงสอสารใหผอนเขาใจถงความสามารถทแทจรงของตน ซงผลงานทเกบสะสมในแฟมสะสมผลงานมหลายลกษณะ เชน บทความ การเขยนรายงาน การศกษาคนควา การทาโครงงาน บนทกการบรรยาย บนทกการอภปราย บนทกประจาวน แบบทดสอบ ชอผลงาน วนท เดอน พ.ศ.

หนวยการเรยนรท เรอง

รายการประเมน บนทกความคดเหนของนกเรยน 1. เหตผลทเลอกผลงานชนนไวในแฟมสะสม ผลงาน

2. จดเดนและจดดอยของผลงานชนนมอะไรบาง

3. ถาจะปรบปรงผลงานชนนใหดขน ควรปรบปรง อยางไร

4. ผลงานชนนควรไดคะแนนเทาใด เพราะเหตใด (ถากาหนดใหคะแนนเตม 10 คะแนน)

ความเหนของครหรอทปรกษา

ผลการประเมนของเพอน

แบบบนทกความคดเหนเกยวกบการประเมนผลงานในแฟมสะสมผลงาน

ความเหนของผปกครอง


เรอง กลมท ภาคเรยนท ชน

รายการประเมน ระดบคณภาพ

1 2 3 41. โครงสรางและองคประกอบ 2. แนวความคดหลก 3. การประเมนผล 4. การนาเสนอ

เกณฑการประเมน แยกตามองคประกอบยอย 4 ดาน ระดบคณภาพ รายการประเมน1 โครงสรางและองคประกอบ

4 ผลงานมองคประกอบทสาคญครบถวนและจดเกบไดอยางเปนระบบ 3 ผลงานมองคประกอบทสาคญเกอบครบถวนและสวนใหญจดเกบอยางเปนระบบ 2 ผลงานมองคประกอบทสาคญเปนสวนนอย แตบางชนงานมการจดเกบทเปนระบบ 1 ผลงานขาดองคประกอบทสาคญและการจดเกบไมเปนระบบ

2 แนวความคดหลก 4 ผลงานสะทอนแนวความคดหลกของนกเรยนทไดความรทางพระพทธศาสนา มหลกฐานแสดงวาม

การนาความรไปใชประโยชนไดมาก 3 ผลงานสะทอนแนวความคดหลกของนกเรยนทไดความรทางพระพทธศาสนา มหลกฐานแสดงวา

สามารถนาความรไปใชในสถานการณตวอยางได 2 ผลงานสะทอนแนวความคดหลกของนกเรยนวาไดความรทางพระพทธศาสนาบาง มหลกฐานแสดง

ถงความพยายามทจะนาไปใชประโยชน 1 ผลงานจดไมเปนระบบ มหลกฐานแสดงวามความรทางพระพทธศาสนานอยมาก

3 การประเมนผล 4 มการประเมนความสามารถและประสทธภาพการปฏบตงานและผลงาน รวมทงมการเสนอแนะ

โครงการทเปนไปไดทจะจดทาตอไปไวอยางชดเจนหลายโครงการ 3 มการประเมนความสามารถและประสทธภาพการปฏบตงานและผลงาน รวมทงมการเสนอแนะ

โครงการทควรจดทาตอไป 2 มการประเมนความสามารถและประสทธภาพการปฏบตงานและผลงานบาง รวมทงมการเสนอแนะ

โครงการทจะทาตอไป แตไมชดเจน 1 มการประเมนประสทธภาพการปฏบตงานและผลงานนอยมากและไมมขอเสนอแนะใด ๆ

ตวอยางแบบประเมนแฟมสะสมผลงาน


4 การนาเสนอ 4 เขยนบทสรปและรายงานทมระบบด มขนตอน มขอมลครบถวน มการประเมนผลครบถวน แสดงออก

ถงความคดรเรมสรางสรรค 3 เขยนบทสรปและรายงานแสดงใหเหนวามขนตอนการจดเกบผลงาน มการประเมนผลเปนสวนมาก 2 เขยนบทสรปและรายงานแสดงใหเหนวามขนตอนการจดเกบผลงาน มการประเมนผลเปนบางสวน 1 เขยนบทสรปและรายงานแสดงใหเหนวามขนตอนการจดเกบผลงาน แตไมมการประเมนผล

เกณฑการประเมนโดยภาพรวม ระดบคณภาพ รายการประเมน

4 ผลงานมรายละเอยดมากเพยงพอ ไมมขอผดพลาดหรอแสดงถงความไมเขาใจ มความเขาใจในเรองทศกษาโดยมการบรณาการหรอเชอมโยงแนวความคดหลกตาง ๆ เขาดวยกน

3 ผลงานมรายละเอยดมากเพยงพอและไมมขอผดพลาดหรอแสดงถงความไมเขาใจ แตขอมลตาง ๆ เปนลกษณะของการนาเสนอทไมไดบรณาการระหวางขอมลกบแนวความคดหลกของเรองทศกษา

2 ผลงานมรายละเอยดทบนทกไว แตพบวาบางสวนมความผดพลาดหรอไมชดเจน หรอแสดงถงความไมเขาใจเรองทศกษา

1 ผลงานมขอมลนอย ไมมรายละเอยดบนทกไว

Documents

ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 4–6 … Plan/มัธยมศึกษา/04 Social... · ๓ คํานํา คู่มือครูแผนการจดการเรั