บทท 3 หลกการการอนรกษ/ การใชทรพยากรธรรมชาต

ทรพยากรธรรมชาต หมายถง สงแวดลอมชนดตางๆทเกดขนตาม ธรรมชาตทงทมชวตและสงทไมมชวต ประเภททรพยากรธรรมชาต ม 3 ประเภท คอ 1. ทรพยากรธรรมชาตประเภทใชไมหมด เชน แสงอาทตย อากาศ นา 2. ทรพยากรธรรมชาตประเภทสามารถบารงรกษาใหมได เชน

ดน ปาไม สตวปา 3. ทรพยากรธรรมชาตประเภทใชแลวหมดหรอสนเปลอง เชน

แรธาต พลงงาน ทศนยภาพ

ค าถาม 1. ท าไมมนษยตองอนรกษทรพยากรธรรมชาตหรอ สงแวดลอมทเกดขนโดยธรรมชาตทงทมชวตและไมมชวต???

2. เหตผลทตองศกษาทรพยากรธรรมชาตและหลกการการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

ความสาคญทรพยากรธรรมชาต

ทรพยากรธรรมชาตมความสาคญตอมนษยเปนอยางมาก ดงน 1.มนษยใชทรพยากรธรรมชาตเปนปจจยส-ปจจยหาใน

การดารงชวตของมนษย มนษยไมสามารถขาดทรพยากรเหลา นได ด งน นมนษยจงจา เ ปนตองร จกวธการใชท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต อ ย า ง ถ ก ว ธ ห ร อ ก า ร อ น ร ก ษทรพยากรธรรมชาต เพอพฒนาคณภาพชวตมนษยใหดขนตลอดไป แตปจจบนพบวาการใชทรพยากรธรรมชาตของมนษยไมถกตอง สงผลใหทรพยากรธรรมชาตถกทาลาย มนษยขาดปจจยส –ปจจยหา

2. มนษยกบทรพยากรธรรมชาตมความสมพนธกนแบบพงพากนไมสามารถแยกกนได (Symbiosis) สงผลใหมนษยมคณภาพชวตทดทงทางรางกาย อารมณและจตใจด

สาเหตทตองอนรกษ

2. ทรพยากรธรรมชาตบางชนดทใชแลวสนเปลอง หรอเปลยนสภาพไปจากเดม ทาใหไมสามารถนาทรพยากรมาใชไดอก ประกอบ

กบมนษยมความความจาเ ป น ท ต อ ง ก า ร ใ ชทรพยากรธรรมชาตเพมขน ตามอตราการเพมของมนษย และความเจรญทางเทคโนโลย แตมนษยขาดค ว า ม ร ค ว า ม เ ข า ใ จ เ ก ย ว ก บความสาคญของทรพยากรธรรมชาต และ

ผลกระทบทอาจจะเกดจากการใชทรพยากรไมถกวธ ประกอบกบการขาดการประชาสมพนธ

ของหนวยงานตางๆทงของรฐบาลและเอกชนอยางจรงจง

3. ทรพยากรธรรมชาตสงเสรมใหเกดการพฒนาทางดานเศรษฐกจ ห า ก ป ร ะ เ ท ศ ใ ด มทรพยากรธรรมชาตมาก กสงผลใหเศรษฐกจประเทศนนดตามไปดวย ดงนนประเทศมหาอานาจตางๆพยายามทจะหาทรพยากรจาก ประเทศทดอยพฒนา เพอนาทรพยากรธรรมชาตไปพฒนาประเทศของตนใหสามารถอยไดดวยตนเอง ดงนนจงมการลาอ า ณ า น ค ม ข อ ง ป ร ะ เ ท ศมหาอานาจเกดขน หรอ

ใชเทคนคตางๆมากมายเพอยดทรพยากรทตนเองตองการ

4. ทรพยากรธรรมชาตแสดงออกถงความเจรญทางวฒนธรรม หากประเทศใดมการใชทรพยากรอยางถกหลกการอนรกษแลว แสดงวาประเทศนนมวฒนธรรมด ทาใหทรพยากรตางๆสามารถใชเปนปจจยส-ปจจยหาไดตลอดไปหรอใชไดแบบยงยน

ผลกระทบทเกดขนเนองจาก การใชทรพยากรธรรมชาตไมถก หลกนเวศวทยาและหลกอนรกษวทยา หากมนษยมการใชทรพยากรธรรมชาตไมถกหลกการแลว ยอมสงผล

กระทบ ดงน 1.ทรพยากรธรรมชาตชนดตางๆ (สงแวดลอม) รวมทงมนษยกจะไดรบ

ผลกระทบดวยแบบทวคณ สงผลใหระบบนเวศชวมณฑลไมสามารถทางานไดอยางปกต ยากทจะปรบปรง แกไขใหกลบคนส สภาพสมดลธรรมชาตดงเดม

ตวอยางเชน การใชทรพยากรปาไมไมถกวธ ยอมสงผลกระทบตอสงแวดลอมอนๆ ไดแก

*สตวปาไมมทอยอาศย *ทรพยากรนาเกดปรากฏการนาทวม *ทรพยากรอากาศมอณหภมโลกสงขน *ทรพยากรดนขาดความอดมสมบรณ ไมเหมาะสมตอการเจรญเตบโต

ของพชตางๆ *มนษยมปจจยสไมเพยงพอ

ดงนนเราตองศกษาหลกการการอนรกษ และนาไปปฏบตในชวตประจาวนตอไป

แตการอนรกษทรพยากรธรรมชาตจะประสบความสาเรจไดนน ตองอาศยความรวมมอกนของบคคลหลายๆฝาย คอ ภาครฐบาล เอกชน และทสาคญตวประชาชนเองตองใหความรวมมอเปนอยางด

โดยทกองคกรรวมมอกนดาเนนการ ดงน

1. การจดตงชมรมหรอสมาคมเพออนรกษทรพยากรธรรมชาต 2. การออกกฎหมายควบคม โดยรฐบาล 3. การใหการศกษาแกประชาชน เพอใหเขาใจถงความสาคญ ผลกระทบและแนวทางการใชทรพยากรธรรมชาตอยางถกวธ 4. การจดตงหนวยงานขนรบผดชอบเกยวกบทรพยากรธรรมชาต เชน กรมปาไม กรมประมง เพอรบผดชอบทรพยากรปาไม สตว

นา

หลกการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

แบบยงยน 1. การถนอม เชน การเกบรกษาดนในรปของการปลกคลมดน

การกาหนดเขตพนทปาไม 2. การบรณะฟนฟ(ปรบปรง) เชน ซอมแซมอปกรณภายในบานใหม สภาพเดม โดยยดหลกนเวศวทยา สาหรบการจดการสงแวดลม แบบบรณาการ 3. การนามาใชใหม เชน การนาแกวไปหลอมใหมเพอนากลบมาใชอก 4. การเพมประสทธภาพในการใชงาน เชน ทาสเหลกทนามาสรางบานเพอ ปองกนสนม 5. การนาสงอนมาใชทดแทน เชน การใชไฟเบอรแทนเหลกในการ ประกอบรถยนต 6. การสารวจแหลงทรพยากรธรรมชาตเพมขน เชน การคนหาแหลง พลงงานจากดวงอาทตยแทนพลงงานจากนามน 7. การประดษฐของเทยมขนใช เชน การใชอญมณปลอมทดแทนเพชร 8. ประหยด เชน การใชนาเทาทจาเปน

ความสมพนธมนษยกบทรพยากรธรรมชาต (สงแวดลอม) แบบบรณาการ

การใชและการปองกน (แนวทางการพฒนาทางวทยาศาสตรสงแวดลอม) มนษย ทรพยากรธรรมชาต ปจจยส คณภาพชวตทด

(มลพษสงแวดลอม) ผลกระทบ ของเสยหรอสารปนเปอน

จากเหตผลขางตน มนษยจงตองเรยนรวธการใชและการปองกนหรอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตใหเขาใจอยางแทจรงเพอมนษยจะไดมปจจยสใชตลอดไป หากมนษยไมเรยนรวธการใชทรพยากรธรรมชาตทถกตองแลวจะทาใหทรพยากรธรรมชาตมคณสมบตทเปลยนแปลงไป ดงน

1.ทรพยากรธรรมชาตจะมของเสยหรอสารปนเปอนตางๆปนอยในทรพยากรธรรมชาต ทาใหทรพยากรธรรมชาตนนๆเกดเปนมลพษสงแวดลอมขน สงผลกระทบตอมนษย

2.มนษยจะไดมทรพยากรธรรมชาตใชเปนปจจยสและปจจยทหา สงผลใหมนษยมคณภาพชวตทดไมตองอาศยอยในระบบนเวศทเปนมลพษสงแวดลอม(สถานภาพวกฤต)

ความหมาย

การอนรกษทรพยากรธรรมชาต หมายถง การเกบ การรกษา การบรณะฟนฟและการใชทรพยากรธรรมชาตใหถกตองตามหลกการอนรกษเพอมนษยจะไดมทรพยากรธรรมชาตใชไดตลอดไป โดยทไมสงผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอมอนๆ หรอสงผลกระทบแบบทวคณตอมนษยและสงแวดลอม

งาน 1. ใหนกศกษาน าเสนอ Power Point เพอชถงความส าคญของ

ทรพยากรธรรมชาต

2. แนวทางการใชและการอนรกษทรพยากรธรรมชาต เชน น า ดน ปาไม

สตวปา ชายฝงทะเลและแนวปะการง แรธาตและพลงงาน ปาชายเลน

ใหสอดคลองกบหลกการอนรกษวทยา

3. น าเสนอ Power Point พรอมยกตวอยางประกอบจากเหตการณปจจบน เพอ

แสดงถงผลกระทบทเกดจากการใช/ รกษาทรพยากรธรรมชาตทไมสอดคลอง

กบหลกการอนรกษวทยา กลมละ 10 นาท

ทรพยากรนา

ความสาคญของนา นามความสาคญตอมนษยทงทางตรงและออม ดงน

1. เพอการอปโภคบรโภคของมนษยและสงมชวตตางๆทเปนองคประกอบในระบบนเวศ ไดแก พช สตวตางๆ โดยมนษยจะเกบนาไวในรปเขอน ฝาย หรอคลองระบายนาเพอ ใชสาหรบการเกษตร อตสาหกรรม ผลตกระแสไฟฟา การคมนาคมขนสง เปนแหลงเพาะพนธสตวนาและนนทนาการ

2.การลาเลยงอาหารของกลมสงมชวตในระบบนเวศ โดยนาจะเปนตวกลางทจะนาอาหารจากแหลงผลตไปเลยงสวนตางๆในรางกาย

3.ควบคมอณหภมของโลก ไมใหมอณหภมของโลกทสงจนเกนไป เพอวากลมสงมชวตจะสามารถอาศยอยในระบบนเวศของโลกไดอยางปกต

สาเหตทท าใหทรพยากรน าเกดปญหาและผลกระทบ 1.การขาดแคลนน า มสาเหตจากมนษยท าลายทรพยากรปาไม

1.1 ท าใหวฏจกรการหมนเวยนธาตคารบอนและ

ไฮโดรเจนมการหมนเวยนแบบไมเปนวฎจกร ฝนทงชวงเปน

เวลานาน

1.2 มนษยขาดการวางแผนการใชน าระยะสนและระยะยาว

1.3 ปาไมถกท าลายในอตราทสงขนเรอยๆสงผลกระทบ

ผลกระทบ ปญหาการขาดแคลนน าจด เปนปญหาทพบได

ทวไปทงในเมองและชนบท เปนปญหาทแพรกระจายเปนวง

กวาง และถงขนเรยกวา “ภยแลง” ปญหานในอนาคตจะ

กลายเปนปญหาทนาเปนหวงมากขน แมปจจบนเรามน าจาก

ธรรมชาตอย มาก กยงเกดปญหาสภาพการขาดแคลนน า

รนแรงในหลายพนท โดยเฉพาะชวงฤดแลง

ผลกระทบการขาดแคลนน า

1. ท าใหปรมาณน าเพอการอปโภค บรโภคในระบบ

2. นเวศลดนอยลงไมเพยงพอกบความตองการของกลมสงมชวตท

เปนองคประกอบในระบบนเวศในอก 5 ปขางหนา (2555)

3. สตวน าไมมทอยอาศย

4. ดนขาดความชมชน 5. อากาศแปรปรวน พายโซนรอน โลกรอน

6. การคมนาคมไมสะดวก

ปญหาและผลกระทบ

2. การเกดน าทวม มสาเหตจากการทฝนตกหนกตดตอกนเปนเวลานาน เขอน ถกท าลาย ระบบนเวศมปรากฏการเกดภาวะเรอนกระจก

การเกดน าทวม

อาจเกดจากสาเหตหนงหรอหลายสาเหตรวมกนดงตอไปน

น าทะเลหนนสงกวาปกต ท าใหน าจากแผนดนระบายลงส

ทะเลไมได

แหลงเกบกกน าตนเขนหรอไดรบความเสยหาย จงเกบ

น านอยลง ปาไมถกท าลายมาก ท าใหไมมสงใดจะชวยดดซบน า

ไว

ภมประเทศเปนทล มและการระบายน าไมด

ฝนตกหนกตดตอกนนานๆ

ผลกระทบ

1. กลมสงมชวตทเปนโครงสรางในระบบนเวศ ไดแก พช สตว

และจลนทรยไดรบความเสยหาย

2. ทรพยากรน าเกดมลพษน าสงขน

3. นอกจากนสงผลใหมอตราการเกดโรคระบาดสง

4. ดนเกดกษยการอยางรนแรง

3. น าขาดคณภาพ มสาเหตมาจาก

น ามแรธาต อนทรยสารแขวนลอยในน าในอตราทสง

สงผลกระทบท าใหน ามส กลน รส น ากระดางไมเหมาะตอการอปโภคและบรโภค

คณภาพของน าไมเหมาะสม มสาเหต

1) การทงสงของและการระบายน าทงลงส แหลงน า ท าใหแหลงน าสกปรกและเนาเหมนจนไมสามารถใชประโยชนได มกเกดตามชมชนใหญๆ ท

อย ใกลแหลงน า หรอทองถนทมโรงงานอตสาหกรรม 2) สงทปกคลมผวดนถกชะลางและไหลลงส แหลงน ามากกวาปกต มทงสารอนทรย สารอนนทรย และสารเคมตางๆ ทใชในกจการตางๆ

ซงท าใหน าข นไดงายโดยเฉพาะในฤดฝน 3) มแรธาตเจอปนอย มากจนไมเหมาะแกการใชประโยชน น าทมแรธาต ปนอย เกนกวา 50 พพเอมนน เมอน ามาดมจะท าใหเกดโรคนวและโรคอนได 4) การใชสารเคมทมพษตกคาง เชน สารทใชปองกนหรอก าจดศตรพชหรอสตว ซงเมอถกฝนชะลางลงส แหลงน าจะกอใหเกด

อนตรายตอสงมชวต

5. ปญหาการใชทรพยากรน าอยางไมเหมาะสม เชน ใชมากเกนความ

จ าเปนโดยเฉพาะเมอเกดภาวะขาดแคลนน า หรอการสบน าใตดนขนมา

ใชมากจนดนทรด เปนตน

6. ปญหาความเปลยนแปลงของฟาอากาศ เนองจากปรากฏการณเอล น

โน (El Nino) และลา นนา (La Nina) โดยปรากฏการณเอลนโนเปน

ปรากฏการณทผดธรรมชาตจะเกดขนประมาณ 5 ปตอครง นานครงละ 8 - 10 เดอน โดยกระแสน าอ นในมหาสมทรแปซฟกตะวนตกบรเวณเสน

ศนยสตรไหลยอนกลบไปแทนทกระแสน าเยนในมหาสมทร แปซฟก

ตะวนออกลงไปถงชายฝงตะวนตกเฉยงเหนอของทวปอเมรกาใต

(ประเทศเปร เอกวาดอร และชลตอนเหนอ) ท าใหผวน าทเคยเยนกลบ

อ นขนและทเคยอ นกลบเยนลง

แนวทางอนรกษนาแบบยงยน 1. ถนอม โดยการจดหานาทมคณภาพใหเพยงพอกบการอปโภคบรโภค

อตสาหกรรม คมนาคม เปนตน โดยการสรางเขอน อางเกบนา บอ สระ เพอเกบถนอมทรพยากรนาไวใชไดนานๆ

2. การปรบปรง โดยการปองกนการเกดมลพษนา ดวยการออกกฎหมายลงโทษผทกระทาความผด ฝาฝนอยางรนแรง หรอตองทาการบาบดนาทกครงทมการใชนากอนทจะปลอยนาลงสแหลงนาตามธรรมชาต เพอใหสอดคลองกบหลกการปองกนแบบบรณาการและสอดคลองกบหลกนเวศวทยา

สวนปญหาการเกดนาทวม มแนวทางอนรกษแบบยงยน โดยการปลกปาไมเพมขนเพอเกบกกนาไวในพนดนหรอโดยการ สรางเขอน

3. การนานามาใชใหเกดประโยชนสงสด เปนการใชนาเพอประโยชนหลายๆ

อยาง เชนนาทเชดบานสามารถนาไปรดนาตนไม

ทรพยากรดน

ความส าคญของทรพยากรดนทม

ตอมนษยและสงแวดลอม 1. เปนแหลงทใหปจจยส เชนอาหาร ยารกษา

โรค เครองนงหม ทอยอาศยแกมนษยและสงมชวตตางๆ

2. เ ปนแหลงค ายนใหแกพช เพอ วาพชจะสามารถดดสารอาหารพวกอนนทรยสารหรอปยตางๆน าไปใชในการเจรญเตบโตได

3. เปนแหลงนนทนาการแกมนษย เชน แพะเมองผท จ งหวดแพร เพอ ใ ช เ ปนแหลงพกผอน ท าใหรางกาย อารมณและจตใจของมนษยดขน

สาเหตดนถกทาลายและผลกระทบตอ

มนษยและสงแวดลอม 1.มนษย โดยทมนษยทาการปลกพชแบบ

ซาซาก ทาไรเลอนลอย ใสปยเคมมากเกนไป ไมมการปรบปรงดนในขณะทใชดน สงผลใหคณภาพดนขาดความอดมสมบรณไมเหมาะสม ตอการเพาะปลกพชตอไป ซงสาเหตนมปรมาณมากถง 80 เปอรเซนตดวยกน ทาใหมนษยมปจจย สไมเพยงพอ นอกจากนดนมสารตกคางไดแก ปรอท ตะกว แคลเมยล ในระบบนเวศสงทาใหมนษยเปนโรคมนามาตะ โรคอไต- อไต โรคไขดามากขนเรอยๆ

2. ธรรมชาต ดนท เ ส อมสภาพโดยธรรมชาต เชน ดนกรด ดนดาง ดนทราย ดนพร เปนตน ซงมเพยง 20 เปอรเซนตเทานน สงผลใหประเทศตองสญเสยทรพยากรทจะใ ช เ ป น ป จ จ ย ส ม า ก ข น ห ร อ ใ ชทรพยากรไมเตมทนนเอง

– ดงนนเราควรปรบปรงดนทมปญหาดงกลาวใหสามารถใหผลผลตแกมนษย โดยใชหลกการจดการระบบนเวศใหสอดคลองกบหลกนเวศวทยา เพอทาใหองคประกอบของระบบนเวศทงทมชวตและไมมชวตสามารถแสดงบ ท บ า ท ห น า ท ต า ง ๆ ข อ ง ร ะ บ บส ง แ ว ด ล อ ม เ ช น บ ท บ า ท ผ ผ ลต ผบรโภคและผยอยสลาย ไดอยางม ประสทธภาพ นอกจากนมนษยตองปรบปจจยทางกายภาพ (องคประกอบทไมมชวต)ใ ห เหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพชนนๆดวย

แนวทางการอนรกษทรพยากรดนแบบยงยน โดยยดหลกการอนรกษวทยา

1. ปรบปรง โดยการปรบปรงดนทมปญหาตามธรรมชาตและมนษยเปนสาเหตใหเกดปญหา เชน ดนเคม ดนเปรยว ดนพร และดนทมสารพษโลหะหนกปนเปอน ใหเหมาะสมตอการเพาะปลกส าหรบเปนแหลงอาหารส าหรบการหมนเวยนในระบบนเวศ โดยมแนวทางอนรกษแบบยงยน ดงน

1.1. ดนเคม โดยการใสกรดก ามะถนลงไปในดนเคม(pH มากกวา 7) เพอปรบ pH ดนใหเปนกลาง เหมาะสมตอการเพาะปลกพช 1.2 ดนเปรยว โดยการใสปนขาวหรอปนมารล ลงไปในดนทเปนกรด (pH นอยกวา 7) 1.3 ดนพร โดยการใสปนขาวพรอมทงระบายน าตลอดเวลาส าหรบดนทเปนดนพร (pH มากกวา 7) 1.4 ดนทมสารพษโลหะหนกปนเปอน หมายถง ดนทมสารปรอท ตะกวปนเปอนในดนมการ ปรบปรงดนกอนท าการเพาะปลกโดยการใสปนขาวลงไปเพอปรบ pH ใหเปนดางออนๆ ส าหรบยบยง การดดซมปรอท ตะกวสะสมในเนอเยอพชทใชเปนปจจยสของมนษย 2. ถนอม โดยการปลกพชคลมดน ปลกพชแบบขนบนได ปลกพชสลบแถว ปลกพชหมนเวยน เพอ

รกษาธาตอาหารในดนไมใหถกกดเซาะโดยกระแสน าหรอ กระแสลม 3. ทดแทน โดยการใชดนเทยมส าหรบปลกพชในบรเวณทมพนทดนจ ากด เชน การใชดนเทยม

ส า ห ร บ ป ล ก ต น ไ ม ใ น เ ข ต ก ร ง เ ท พ ม ห า น ค ร เ พ อ ฟ อ ก อ า ก า ศ เ ส ย ใ ห ม น ษ ย .

ค าถาม

1. การปลกพชคลมดน การปลกพชแบบขนบนได

การปลกพชสลบแถว และการปลกพชหมนเวยน

ชวยในการอนรกษดนไดอยางไร

2. การปลกพชสลบแถวกบการปลกพชหมนเวยนม

ความแตกตางกนอยางไร

เฉลย

1. การปลกพชคลมดน การปลกพชแบบขนบนได การปลกพชสลบแถว และการปลกพชหมนเวยน ชวยในการอนรกษดน โดยพชทปลกแบบตางๆ จะชวยปองกนไมใหธาตอาหารบนดน (nutrients) ถกพดพาโดยธรรมชาต ไดแก กระแสลม กระแสน า ท าใหผผลต(ตนไม)ชนดตางๆสามารถเจรญเตบโตได ระบบนเวศสามารถใหปจจยสและปจจยหาแกกลมสงมชวต ไดแก ผผลต ผบรโภคและผยอยสลาย ซงเปนโครงสรางในระบบนเวศไดอยางเพยงพอกบความตองการ

2. ปลกพชสลบแถวเปนการปลกพชมากกวาหนงชนดในพนทและเวลาเดยวกน สวนปลกพชหมนเวยนเปนการปลกพชเพยงชนดเดยวในพนทเดยว แตกนละเวลากน

ทรพยากรปาไม ประเภทปาไมของประเทศไทยม 2

ประเภท คอ 1. ปาไมผลดใบ เชน ปาดบเขา ปาสน

ปาดบแลง ปาดงดบชน ปาพร ปาชายหาด ปาชายเลน

2. ปาผลดใบ เชน ปาเบญจพรรณ ปาเตงรง

ซงปาไมทงสองประเภทมเอกลกษณของกลมสงมชวตกลมพช สตวและผยอยสลายและกลมสงไมมชวตทเปนองคประกอบของระบบนเวศแตกตางกน ดงน

ชนดของปาในประเทศไทย ปาไมในประเทศไทยเปนปาในเขตรอน ( Tropical Forest ) มพชพนธมากมายหลายชนด ซงหากแบงเปนประเภทใหญๆแลว จะแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ 1. ปาประเภทผลดใบ ( Deciduous Forest ) ปาประเภทน ประกอบดวยพนธไมทมกจะผลดใบพรอมๆกนในฤดแลง ใบไมทรวงหลน และไมทลมลกทคลมอยบนพนดนมกจะกลายเปนเชอเพลง กอใหเกดไฟไหมลกลามเปนไฟปาอยางกวางขวางในปาประเภทนเสมอ แตเมอยางเขาฤดฝน ตนไมตางๆกจะออกดอก ออกใบ และไมพนลางกจะเจรญเตบโตอยางรวดเรว

มลกษณะเปนปาโปรง ประกอบดวยตนไมขนาดใหญและขนาดกลาง

หลายชนดบางแหงมไมไผชนดตางๆขนอยกระจดกระจายทวไป พนดนมกเปนดนรวนปนทรายในฤดแลงตนไมสวนมากจะผลดใบและมกจะเกดไฟปาขนลกลามแทบทกป เมอเขาฤดฝนตนไมจงผลใบและกลบเขยวชอมเหมอนเดมปาเบญจพรรณในภาคเหนอมกจะมไมสกขนปะปนอยท ว ไป ไ ม ส กท ข น อ ย ต ามธรรมชาต ใน ป า เบญจพรรณน จ ะ ม ครอบคลมอาณาเขตลงมาถงจงหวดกาญจนบรในภาคกลางในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคตะวนออกมปาเบญจพรรณอยนอยและไมมไมสกขนอย ในภาคใตมปาเบญจพรรณขนอยนอยมากและกระจดกระจาย เชน ระนอง สตล และนครศรธรรมราชพนธไมชนดทส าคญไดแก สก ประด แดง มะคาโมง ตะแบก เสลา ออยชาง ยมหอม ยมหน มะเกลอ สมพง เกดด า ฯลฯ นอกจากนยงมไมไผทส าคญอกหลายชนดเ ช น ไ ผ ป า ไ ผ ร ว ก ไ ผ ไ ร เ ป น ต น

ลกษณะทวไปเปนปาโปรง มตนไมขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดเลก ขนอยปะปน และหญาเพก ซงเปนไมไผขนาดเลกขนอยทวไป พนทแหงแลง ดนรวนปนทรายหรอกรวดลกรง ความอดมสมบรณนอย ตนไมแทบทงหมดผลดใบและมกเกดไฟไหมปาลกลามทกปปาเตงรงมอยทวไป ทงในทราบและทภเขาในภาคเหนอมกเกดขนในทเขาซงมดนตนและแหงแลงมากตนไมทขนอยจงไมคอยเตบโตและมขนาดเลกแคระแกรน ปาจงมกจะมลกษณะโปรงมาก ถาหากดนดจะมความชมชนอยบาง ตนไมกมขนาดใหญ ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอมปาแดงอยมากทสด และมกขนอยบนเนนเขาหรอทราบดนทราย ลกษณะปาจงแนนทบและสมบรณกวาปาแดงในภาคตะวนออกเฉยงเหนอบางแหงมลกษณะคอนไปทางปาเบญจพรรณมากชนดพนธไมทส าคญในปาเตงรง ไดแก เตง รง เหยง พลวง กราด ตว พะยอม แตว มะคาแต ประด แดง สมอไทย ตะแบกเลอด แสลงใจ รกฟา ฯลฯ สวนไมพนลางทพบมากไดแก มะพราวเตา ปมเปง หญาเพก และหญาชนดอนๆ

ปาผลดใบแบบปาเตงรงหรอปาโคก

1.องคประกอบทมชวต(Biotic components) 1.1 ผผลต (Producer) ไดแก เตง รง พลวง เหยง(ตนไผ ตนคณ ตนประด ตนสก)

1.2 ผบรโภค(Consumer) ไดแก กวาง เกง เมน ตน นกกระทง 1.3 ผยอยสลาย(Decomposer) ไดแก เชอจลนทรยจ าพวกเชอรา แบคทเรย จ านวนปานกลาง 2. องคประกอบทไมมชวต(Abiotic components) ไดแก * อณหภมสงกวาระหวาง 65-95 . F *ปรมาณน าฝน(precipitation)เฉลยประมาณ 30 นวตอป *ความชนต า(แสงสองถงพนดนมาก) *ดนมธาตอาหารต า(สแดง)

ตะเคยนหนและมะคาโมง

ตนเตง

นกกระทง

ปาหญาทอยทกภาคบรเวณปาท ถกแผวถางท าลายบรเวณพนดนทขาดความสมบรณและถกทอดทง หญาชนดตาง ๆ จงเกดขนทดแทนและพอถงหนาแลงกเกดไฟไหมท าใหตนไมบรเวณขางเคยงลมตาย พนทปาหญาจงขยายมากขนทกป พชทพบมากทสดในปาหญากคอ หญาคา หญาขนตาชาง หญาโขมง หญาเพกและปมแปง บรเวณทพอจะมความชนอยบาง และการระบายน าไดดกม กจะพบพงและแขมขนอ ย และอาจพบตนไ มทนไฟขนอย เชน ตบเตา รกฟาตานเหลอง ตวและแตว

โครงสรางระบบนเวศทงหญาเขตรอน

สามารถสรปได ดงน

1. กลมสงมชวต จ าแนกตามบทบาทและหนาท สามารถจ าแนกได 3 กลมคอ 1.1 กลมผผลต ไดแก ไมลมลก ไมพมและไมยนตน เปนตน 1.2 กลมผบรโภค เมอจ าแนกตามอาหารทบรโภค สามารถจ าแนกได 4 ประเภท

- ผบรโภคพช เชน แรด จงโจ ควายปา เปนตน - ผบรโภคสตว เชน สงโต สนขปา หมอขาวหมอแกงลง เปนตน - ผบรโภคพชและสตว เชน นกกระจอกเทศ เปนตน - ผบรโภคซาก เชน ไฮยนา เปนตน

1.3 กลมผยอยสลาย เชน เชอราดน แบคทเรย จลนทรย

2. กลมสงไมมชวต เชน ดน แสง น าฝน เปนตน

ปาประเภทนไดแก ปาซงปรากฏเหนเขยวชอมตลอดป แมพนธไมชนดตางๆทขนอยจะมการทงใบตามธรรมชาต แตกเปนการทยอยลวงหลน และเกดใหมทดแทนอยตลอดเวลา ไมเหนความแตกตางเหมอนในปาประเภทผลดใบ ปาประเภทนมอยทวไปในประเทศไทยซงอาจจะแยกไดตามลกษณะเดนของปาไดเปน 4 ชนด คอ

ปาดงดบมอยทวไปในทกภาคของประเทศ แตทมมากทสดไดแก ภาคใต และภาคตะวนออกในบรเวณจงหวดระยอง จนทบร และตราดเพราะบรเวณนฝนตกชกและมความชมชนมากในทองทภาคอนปาดงดบมกกระจายตามบรเวณทมดนฟาอากาศชมชนมาๆ เชน ตามหบเขารมแมน า ล าธาร หวย แหลงน า และบนภเขาลกษณะของปาดงดบโดยทวไป มกเปนปารกทบ มองดเขยวชอมตลอดป มพนธไมหลายรอยชนดขนเบยดเสยดกนอย ทงขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดเลก ซงลวนแตเปนชนดทไมผลดใบแทบทงสน ปาดงดบในพนทบางแหง เชน ในภาคเหนอ และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มความชมชนนอยกวาทอนชนดพนธไมทขนอยจงแตกตางไปบางเลกนอย และปามลกษณะโปรงขน เรยกกนวา ปาดบแลงชนดพนธไมทส าคญและมคณคาทางเศรษฐกจในปาดงดบมมากมาย เชน ยาง ตะเคยน กระบาก เคยม จ าปาปา หลมพอ มะหาด มะมวงปา มะยมปา ตาเสอ ฯลฯนอกจากนมพนธไมขนาดเลกชนดอนขนปะปนอย ซงเ รยกวาไมพน ลาง ไ ดแ ก ไ ผบงไผหก ระก า กระวาน หวาย และเถาวล ยชนดตางๆ อกมากมาย ซ งสามารถแยกออกเ ปนปาดงดบชนดตาง ๆ ดง น

เปนปารกทบมองดเขยวชอมตลอดปมพนธไมหลายรอยชนดขนเบยดเสยดกนอยมกจะพบกระจดกระจายตงแตความสง 600 เมตร จากระดบน าทะเล ไมทส าคญกคอ ไมตระกลยางตาง ๆ เชน ยางนา ยางเสยน สวนไมชนรอง คอ พวกไมกอ เชน กอน า กอเดอย

เปนปาทอยในพนทคอนขางราบมความชมชนนอย เชน ในแถบภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอมกอยสงจากระดบน าทะเลประมาณ 300-600 เมตร ไมทส าคญไดแก มะคาโมง ยางนา พยอม ตะเคยนแดง กระเบากลก และตาเสอ

ปาชนดนเกดขนในพนทสง ๆ หรอบนภเขาตงแต 1,000-1,200 เมตร ขนไปจากระดบน าทะเล ไมสวนมากเปนพวก Gymonosperm ไดแก พวกไมขนและสนสามพนป นอกจากนยงมไมตระกลกอขนอย พวกไมชนทสองรองลงมาไดแก เปง สะเดาชาง และขมน

ปาสนเขาหรอปาสนในประเทศไทยมกปรากฏอยตามภเขาสงจาก

ระดบน าทะเลตงแต 700 ขนไปปานดนจงมมากทางภาคเหนอ ในภาคกลาง และภาคตะวนออกเฉยงเหนอมอยบางไมมากนก และบางทอาจปรากฏในทซงมระดบ ความสงจากระดบน าทะเลเพยง 200-300 เมตรเทานนในภาคตะวนออกและภาคใต ตงแตจงหวดชมพรลงไป ยงไมปรากฏวาพบปาชนดนขนอยตามธรรมชาตปาสนโดยทวไปมกจะขนอยในททดนไมคอยจะอดมสมบรณนกมความเปนกรดสง ลกษณะเปนปาโปรงไมผลดใบ ตนสนบางทจะขนอยเปนหมลวนๆ โดยไมมตนไมชนดอนขนอยปะปน แตบางครงอาจขนกระจายเปนหยอมๆ หรอขนอยปะปนกบชนดพนธไมของปาดงดบเขา หรอปาเตงรงชนดพนธไมทส าคญของปาชนดน คอ สนสองใบ และสนสามใบ สวนตนไมชนดอนๆทขนอยดวยกน ไดแก จ าพวกพนธไมปาดงดบเขา เชน กอชนดตางๆ หรอพนธไมปาเตงรงบางชนด คอ เตง รง เหยง พลวง เปนตน

โครงสรางระบบนเวศปาสน

โครงสรางของระบบนเวศปาสน

(Coniferous Forest Ecosystem)

ม 2 สวน คอ

1. กลมสงมชวต ซงจ าแนกตามบทบาทและหนาทสามารถจ าแนกได 3 กลม คอ

1.1 ผผลต (Producer) ไดแก

1. ไมสนสองใบ 2.สนสามใบ

1.2 ผบรโภค (Consumer) ซงเมอจ าแนกตามอาหารทบรโภคสามารถ จ าแนกได 4 ประเภท คอ

1.2.1 ผบรโภคพช (Herbivore) ไดแก 1.กระตายปา 2.กระรอก 3.Caribou 1.2.2 ผบรโภคสตว(Carnivore) ไดแก 1. แมวปา 2.สนขปา 3.หม 1.2.3 ผบรโภคทงพชและสตว

(Omnivore)ไดแก1.นก 1.2.4 ผบรโภคซาก(Scavenger) ไดแก 1. หนอน 1.3 ผยอยสลาย (Decomposer) ไดแก 1.แบคทเรย 2. กลมสงทไมมชวต ไดแก1. น า 2. ดน 3.อากาศ

ปาชนดนมกปรากฏในบรเวณทมน าจดทวมมาก ๆ ดนระบายน าไมดปาพรในภาคกลาง มลกษณะโปรงและมตนไมขนอยหาง ๆ เชน ครอเทยน สนน จก โมกบาน หวายน า หวายโปรง ระก า ออ และแขม ในภาคใตปาพรมขนอยตามบรเวณทมน าขงตลอดปดนปาพรทมเนอทมากทสดอยในบรเวณจงหวดนราธวาสดนเปนพท ซงเปนซากพชผสลายทบถมกน เปนเวลานานปาพรแบงออกได 2 ลกษณะ คอ ตามบรเวณซงเปนพรน ากรอยใกลชายทะเลตนเสมดจะขนอยหนาแนนพนทมตนกกชนดตาง ๆ เรยก "ปาพรเสมด หรอ ปาเสมด" อกลกษณะเปนปาทมพนธไมตาง ๆ มากชนดขนปะปนกน

ชนดพนธไมทส าคญของปาพร ไดแก อนทนล น าหวา จก โสกน า กระทมน า

ภนเกรา โงงงนกะทงหน ไมพนลางประกอบดวย หวาย ตะคาทอง หมากแดง แ ล ะ ห ม า ก ช น ด อ น ๆ

เปนปาโปรงไมผลดใบขนอยตามบรเวณหาดชายทะเล น าไมทวมตามฝงดนและชายเขารมทะเล ตนไมส าคญทขนอยตามหาดชายทะเล ตองเปนพชทนเคม และมกมลกษณะไมเปนพมลกษณะตนคดงอ ใบหนาแขง ไดแก สนทะเล หกวาง โพธทะเล กระทง ตนเปดทะเล หยน า มกมตนเตยและหญาตาง ๆ ขนอยเปนไมพนลาง ตามฝงดนและชายเขา มกพบไมเกตล าบด มะคาแต กระบองเพชร เสมา และไมหนามชนดตาง ๆ เชน ซงซ หนามหน ก าจาย มะดนขอ เปนตน

ปาชายเลนบางทเรยกวา ปาเลนน าเคม หรอปาเลน หรอปาโกงกาง ลกษณะเปนปาไมผลดใบ มตนไมขนหนาแนน แตละชนดมรากค ายนและรากหายใจแตกตางกนไป ปาชนดนปรากฏอยตามทดนเลนรมทะเล หรอบรเวณปากแมน าใหญๆ ซงมน าเคมทวมถง ตามชายทะเลภาคตะวนออก มอยทกจงหวด แตทมมากทสด คอ บรเวณปากแมน าเวฬ อ าเภอลง จงหวดจนทบร ในภาคใตมอยตามชายฝงทะเลทงสองดาน ทงชายฝงดานตะวนออกมชายทะเลขนอยเปนแหงๆ ตงแตจงหวดประจวบครขนธลงไปจนถง จงหวดปตตาน สวนชายฝงดานตะวนตกมปาชายเลนขนอยอยางหนาแนน ตงแตจงหวดระนอง ถงจงหวดสตลพนธไมทขนอยตาม ปาชายเลน สวนมากเปนพนธไมขนาดเลก ใชประโยชนส าหรบเผาถาน และท าฟน พนธไมชนดทส าคญไดแก โกงกาง ประสก ถวขาว ถวด า โปรง ตะบน แสมทะเล ล าพน และล าแพน ฯลฯสวนไมพนลางมกเปนพวก ปรงทะเล เหงอกปลาหมอ ปอทะเล และเปง เปนตน

1.เปนสวนทส าคญมากสวนหนงของวฏจกร น า ออกซเจน คารบอน

และไนโตรเจนในระบบนเวศ ท าใหเกดความสมดลแหงระบบดวยการหมนเวยนเปลยนแปลงแรธาตและสสารในระบบนเวศ

2. ปาชวยในการอนรกษดนและน า เมอฝนตกน าฝนบางสวนจะถกตนไมในปาดดซบไว แลวคอยๆ ปลดปลอยใหไหลลงสผวดน อกสวนหนงจะซมลงสดนชนลาง สามารถลดการพงทลายของดนได ลดการกดเซาะหนาดนทอดมสมบรณ ปองกนการเกดน าทวมฉบพลนและสามารถลดความรนแรงของการเกดภาวะน าทวม เนองจากตนไมชวยชะลอการไหลของน าบนผวหนาดน และการมปาไมปกคลมดนจะชวยปองกนการกดเซาะไดดกวาปลกพชชนดอน

3. ชวยปรบสภาพบรรยากาศ เนองจากปาไมชวยเกบรกษาความชมชนในดนไว รมเงาของปาชวยปองกนไมใหความรอนจากดวงอาทตยตกกระทบผวดนโดยตรง บรเวณปาไมจะมน าทเกดจากการระเหยจากใบและล าตน กลายเปนไอน าในอากาศจ านวนมาก อากาศเหนอปาไมจงมความชนมาก เมออณหภมอากาศลดลง ไอน าจะกลนตวเปนหยดน าเกดเปนเมฆจ านวนมาก สดทายกอใหเกดฝนตกลงมาในปาทมตนไมหนาแนนและสงผลใหพนทใกลเคยงไดรบน าฝน และท าใหสภาพอากาศทชมชนแมกระทงในฤดรอน ดงนนพนททมปาไมมาก เชน เขาใหญ ดอนอนทนนท ภกระดง เขาหลวง จะเหนวามเมฆปกคลมอยบนภเขาและจะมฝนตกมากกวาบรเวณขางลาง

4. ปาไมเปนแหลงตนน าล าธาร ในบรเวณทปาไมมความสมบรณตนไมมรากลกและชอนไชอยในดน อนทรยวตถจากตนไมและสตวปาจะชวยปรบโครงสรางของดนใหมรพรนทสามารถเกบกกน าไดด น าฝนทผานตนไมจะลงสดนในแนวดงแลวคอยๆ ไหลซมกระจายไปตามรากทแตกแขนงออกไปตามอนภาคดน รพรนทอยในดนเฉพาะรพรนขนาดเลกในเมดดนนนสามารถกกเกบน าไดมากกวา น าหนกของเมดดนแหงถง 3-10 เทา และน าทกกเกบไวนน จะคอยๆ ปลดปลอยสชนน าใตดนเพอลงสแหลงน าล าธาร ปาจงเปรยบได กบฟองน าขนาดใหญทท าหนาท เปนแหลงกกเกบน าตามธรรมชาต ถาปาเกดในทสง น าทกกเกบไวจะคอยๆ ซมลงมารวมกนตามหบเขา เกดธารน าเลกๆ มากมาย และก าเนดแมน าล าธารทสามารถมน าใชได ทกฤดกาล เปนตน

5. ปาไมเปนแหลงปจจยส ปาไมเปนแหลงผลต/ผผลต ปจจยพนฐานตอการด ารงชพของมนษย เมอง/ชมชนเกษตรกรรม และอตสาหกรรมทส าคญและหาสงอนมาทดแทนมได ปาไมมความผกพนตอความเปนอยจากอดตจนถงปจจบน ไดแก การน าไมมาใชใน การกอสรางบานเรอน ทอยอาศย เปนเครองตกแตงบาน ใชเปนเชอเพลงในการหงตมอาหาร ซงในเรองอาหารมนษย ไดรบจากปาโดยตรง เชน ไดสวนของผล เมลด ใบ ดอก ล าตนเปนอาหาร และไดรบน าผง หรอเนอสตวปาโดยทางออม สมนไพรหรอยาแผนโบราณทใชรกษาโรค สวนใหญไดมาจากผลตภณฑของปาไม ไดมการน าสมนไพรจากปามาดดแปลง สกดเอาสวนทส าคญ จากเปลอก ดอก ผล เมลด ราก น ามาใชในการผลตยารกษาโรคทออกมาในรปของยาเมด ยาน า หรอแคปซล

6.เปนทอยอาศยของสตวปา ปาไมจดวาเปนแหลงทอยอาศยและหลบภยท

ส าคญทสดของสตวปา ซงสตวเหลานมความส าคญตอมนษย เชน เปนอาหาร ยารกษาโรค ชวยขจดแมลงและประดบปาไมใหเกดความงดงาม การท าลายพนทปาจงเสมอนท าลายสตวปาดวย

7. เปนแนวปองกนลมพาย เมอลมพายพดมาปะทะพนทปาไมซงเปนสงกดขวางความเรวและลมพายจะลดลง ดงนน ลมพายทพดผานแนวปาไมจะมความเรวนอยกวาพดผานทโลงแจง ชวยลดความเสยหายของสงกอสราง ปาไมจงเปนก าแพงธรรมชาตทชวยปองกนความรนแรงของลมพายได

8. ดานการพกผอนหยอนใจ ธรรมชาตของปาไมจะเตมไปดวยสสน ความเขยวชอม

รมเยน กอใหเกดความสบายตาเมอพบเหน ความสดสวยงดงามของดอกไม ความชมชน น าในล าธารทใสสะอาด ความเงยบสงบจากเสยงรบกวนของชมชน ความนาชมและนารกของสตวปา ท าใหเขตปาไมเปนแหลงพกผอนหยอนใจทส าคญอยางหนงของมนษย ในชวงวนหยดตางๆ จะพบเหนประชาชนทงในทองถนและในเมองจ านวนมากเดนทางไปเทยวหรอพกผอนหยอนใจในเขตอทยานแหงชาต วนอทยาน สวนพฤกษศาสตร สวนปา และเขตรกษาพนธสตวปา เปนตน ปาไมจงเปนแหลงทองเทยวทส าคญอยางหนงไปดวย

9. ชวยลดมลพษทางอากาศ เนองจากปาไมเปนตวชวยดดซบคารบอนไดออกไซดเพอน าไปใชในการสงเคราะหอาหาร แลวปลดปลอยกาซออกซเจนมาใหกบสงมชวตอนๆ บนโลก สมดลระหวางคารบอนไดออกไซดและออกซเจนในอากาศจงเกดขน และเปนททราบกนดอยแลววา พชในตระกลสงสามารถดดกลนกาซคารบอนมอนอกไซด แลวเปลยนแปลงใหเปนกาซคารบอนไดออกไซดปลอยออกสบรรยากาศแลวจงดงกลบมาใชในการสงเคราะหอาหารในเวลากลางวน ดงนนจะเหนไดวาตนไมมประโยชนมากในการชวยก าจดคารบอนมอนอกไซดและคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศ ในเมองใหญๆ ซงมแตปาคอนกรตและไมคอยมตนไม อากาศในเมองจงมปรมาณคารบอนไดออกไซดสง การปลกตนไมมากๆ จะชวยลดปรมาณกาซทงสองชนดนลงได

**เนองจากปาไมสามารถเอออ านวยประโยชนตอประชาชนไดทงทางตรงและทางออมดงทกลาวมาแลว การท าลายปาถอวาเปนการท าลายผลประโยชนสวนรวมของประชาชน ปาไมเมอถกท าลายลงแลวยากทจะฟนฟใหกลบสสภาพเดมได ดงนนเพอประโยชนของเราเองและตอประเทศชาตโดยสวนรวม โปรดชวยดแลรกษาปาเพอใหปานนๆ มอยและเอออ านวยประโยชนตลอดไป

สรปความสาคญทรพยากรปาไม

ทมตอมนษยและสงแวดลอม 1. ใหปจจยส ทาใหมนษยมอาหาร ยารกษาโรค

เครองนงหม ทอยอาศยแกมนษยและสงมชวตตางๆ 2. ชวยควบคมอณหภมโลกไมใหสงเกนไป จนกอใหเกดมลพษ

ความรอน ภาวะเรอนกระจก(green house effect) โดยปาไมจะเปลยนกาซคารบอนไดออกไซดใหเปนแปงและนาตาล โดยผานกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ทาใหรงสความรอนจากดวงอาทตย ไดแก รงสUV บและซ สามารถแผกลบคนสบรรยากาศได สงผลใหอณหภมของโลกไมเพมขน

3. รกษาความอดมสมบรณของทรพยากรดนใหมแรธาตทสาคญตอการเจรญเตบโตของพช เนองจากรากของตนไมในปาชวยกกเกบแรธาตไวไมใหถกกระแสนาและลมพดพาไปสพนทตากวา

4 . เ ป น แ ห ล ง ท อ ย อ า ศ ย ข อ ง ส ต ว ป า น า น า ช น ด เพอเปนแหลงขยายพนธสตวใหมชนด ปรมาณและสดสวนในระบบนเวศทเหมาะสม สงผลใหประสทธภาพการถายทอดสารอาหารและพลงงานสามารถถายทอดเปนไปตามกฎ 10 เปอรเซนต

5. เปนแหลงเกบรกษานาไว ทาใหไมเกดปรากฏการณนาทวม เนองจากตนไมในพนทปาไมจะสามารถเกบนาไวในลาตน สาหรบนาใชในการลาเลยงอาหารไดในปรมาณทมากเทยบเทากบแหลงนาขนาดใหญ

1.การท าไม ความตองการไมเพอกจการตางๆ เชน เพอท าอตสาหกรรมโรงเลอย โรงงานกระดาษสรางทอยอาศยหรอการคา ท าใหตนไมถกลอบตดและตดถกตองตามกฎหมาย ทงอนญาตผกขาดทงสมปทานระยะยาว ขาดระบบการควบคมทด ผทเกยวของทกฝายมงแตตวเลขปรมาตรทจะท าออก โดยไมระวงดแลพนทปา ไมตดตามผลการปลกปาทดแทนตามเงอนไขสมปทานวา ไดดแลรกษาตนไมใหเจรญเตบโตอยางปลอดภยหรอไม

2. การเพมจ านวนประชากรของประเทศ ท าใหความตองการจากภาคเกษตรกรรมมากขน ความจ าเปนทตองการขยายพนทเพาะปลกเพมขน พนทปาไมในเขตภเขาจงเปนเปาหมายของการขยายพนทเพอการเพาะปลก การบกรกพนทปาอาจกระท าโดยราษฏรสามารถบกรกเขาครอบครองพนทหลงการท าไมไดอยางงายดาย จากการ เพกเฉยของเจาหนาททเกยวของ หรอเกษตรกรเหลานท าการเกษตรโดยขาดการวางแผนการใชทดนอยางม ประสทธภาพเปนเหตใหมหนสนเพมขน ตองขายทดนแลวอพยพเขาปาลกไปเรอยๆ หรอการขายทดนผนใหญ ในราคาสงขนผดปกตใหแกนกลงทนทสนองนโยบายการทองเทยวดวยการสรางรสอรท สนามกอลฟ ยงเปนเหต ซ าเตมใหพนทปาไมถกบกรกมากขน

3. การสงเสรมการปลกพชหรอเลยงสตวเศรษฐกจเพอการสงออก เชน มนส าปะหลง ปอ ฯลฯ โดยไมสงเสรมการใชทดนอยางเตมประสทธภาพท งๆ ทพนทปาบางแหงไมเหมาะทจะน ามาใชในการเกษตรกรรมเพาะปลก เนองจาก (1) พนทขรขระไมสะดวกในการขดไถพรวน (2) พนทลาดเอยง และดนงายตอการเกดกษยการ (3) ชนดนบาง หลงจากการเพาะปลกไดไมนาน พนดนทถกปลอยทงไวใหเปนทงหญาไมสามารถปลกพชไดอก ท าใหมการขยายพนทเพาะปลกดวยการบกรกปาเพมมากขนอก กรณของการสงเสรมการเลยงกงกลาด ากเชนกน ท าใหพนทปาชายเลนถกบกรกและท าลายลงกวาครงในรอบ 30 ปทผานมา

4. การก าหนดแนวเขตพนทปา กระท าไมชดเจนหรอไมกระท าเลยในหลายๆ ปา ท าใหราษฏรเกดความสบสนทงโดยเจตนาและไมเจตนา บางแหงเจาหนาทในพนทเองยงไมสามารถชแนวเขตไดถกตอง ท าใหเกดการพพาทในเรองทดนท ากนและทดนปาไมอยตลอดเวลา และมกเกดการรองเรยนตอตานในเรองกรรมสทธทดน ซงชวงระยะนเองการบกรกพนทปากด าเนนไปเรอยๆ กวาจะรแพรชนะปากหมดสภาพไปแลว

สาเหตและผลกระทบทเกดจากการใชทรพยากรปาไม

1. มนษย ทาการลกลอบตดไมทาลายปามากขนเพอนาพนดนไปทาการเกษตร อตสาหกรรม ชมชน สรางเขอนการทาเหมองแรและใชทดนไมถกวธ เชนทาไรเลอนลอย สงผลใหพนทปาไมลดลงไมถง25 เปอรเซนตของพนทประเทศ ทาใหประเทศนนเกดปญหานาทวม อณหภมสงขน ดนขาดความสมบรณ สตวปาสญพนธมากขน สงผลใหมนษยเกดโรคระบาดทองรวง โรคเครยด

2. ธรรมชาต พบวาพนทปาไมถกทาลายโดยธรรมชาตเพยง20 เปอรเซนตเทานน อนเนองจากการเสยดสของวตถในปาทาใหเกดไฟปาเกดขน สงผลใหสตวปาไมมทอยอาศยสาหรบการสบพนธและเจรญเตบโต ปจจยสและปจจยหาทมนษยจะไดรบจากสตวปาลดลงไมเพยงพอกบความตองการของมนษยทเพมขน นอกจากนทาใหการทางานของโครงสรางในระบบนเวศมการทางานทผดปกตไปจากเดมได

ปาไมมความจ าเปนอยางยงตอการด ารงชพของมนษยและการคงอยของสงแวดลอมตางๆ จากการสญเสยทรพยากรปาไมในทกสวนของโลกหรอของประเทศไทย ท าใหทกฝายตระหนกถงการสญเสยและผลทไดรบจากการกระท าอนน การด าเนนงานอนรกษปาไมจงไดรบความสนใจจากภาครฐบาลและเอกชน และประชาชนทวไปอยางกวางขวาง การอนรกษปาไมเปนแนวทางการแกไขปญหาดงกลาวกระท าได ดงน

1.การก าหนดนโยบายปาไมแหงชาต ก าหนดใหมพนทปาไมทวประเทศอยางนอยใน

อตรารอยละ 40 ของพนทประเทศ เปนการก าหนดแนวทางการจดการและการพฒนาปาไมในระยะยาวเพอประโยชน 2 ประการ ดงน

1.1 ปาเพอการอนรกษ ก าหนดไวเพออนรกษสงแวดลอม ดน น า พนธพช พนธสตวทหายาก และปองกนภยธรรมชาตอนเกดจากน าทวมและการพงทลายของดน ตลอดทงเพอประโยชนในการศกษา การวจย และนนทนาการของประชาชนในอตรารอยละ 15 ของพนทประเทศ หรอประมาณ 48 ลานไร

1.2 ปาเพอเศรษฐกจ ก าหนดไวเพอการผลตไมและของปา เพอประโยชนในทาง

เศรษฐกจ ในอตรารอยละ 25 ของพนทประเทศ หรอประมาณ 80 ลานไร ปาอนรกษ หมายถง พนทไดรบการคมครองทถกตองตามกฎหมาย โดยทวไปอยในการดแลของกรมปาไม ซงพนทเหลานอาจเปนพนทปาไมชายฝงทะเล หรอลกษณะอนๆ ทมระบบ นเวศดงเดม หรออาจมการเปลยนแปลงเลกนอย เพอใชประโยชนในการอนรกษ เชน การทองเทยว นนทนาการ การศกษาวจย ปาอนรกษในระดบสากล (IUCN)

แนวทางการอนรกษทรพยากรปาไมแบบยงยน

1. ถนอม โดยการกาหนดพนทปาไมเปนเขตปาสงวนแหงชาต เขตปาอนรกษ เขตอทยาน เขตรกษาพนธสตวปา การปลกปา กาหนดนโยบายปาไมแหงชาต เพอรกษาพนทปาไมหรอถนอมทรพยากรปาไมไว เพอมนษยและสงแวดลอมสามารถทางานไดดและมประสทธภาพ

2. ปรบปรง โดยการฟนฟพนทปาไมทเสอมโทรมใหกลบคนสสภาพเดม เชนปรบปรงพนทเหมองแรเกา นากง นาเกลอ ปาชายเลนเสอมโทรม ใหเปนปาทสมบรณอกครงโดยใชความรหลกพนฐานนเวศวทยาวางแผนเพอจดการหรอพฒนาทางวทยาศาสตรสงแวดลอมใหพนทเสอมโทรมกลบคนสระบบนเวศทสมดลธรรมชาตและอยในภาพพจนทพงปรารถนาของมนษยตลอดไป

3. ประหยด โดยการใชไมเทาทจาเปนในการครองชพเทานน 4. ทดแทน โดยการใชเหลกหรอปนซเมนตทดแทนการใชไมใน

การสรางบานเรอนของมนษย

อานเพมเตม

เขตปาสงวนแหงชาต เขตปาอนรกษแหงชาต เขตอทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปาแหงชาต และ การปลกปา มลกษณะทแตกตางกนอยางไรและชวยในการ

อนรกษปาไมไดอยางไร *ขนาดพนท ลกษณะพเศษของแตละเขต

ทรพยากรสตวปา

สตวปา คอ สตวทกชนดไมวา สตวบก สตวน า สตวปก แมลง หรอแมง ซง

โดยภาพธรรมชาตยอมเกดและด ารงชวตอยในปาหรอในน าและใหหมายความ

รวมถงไขของสตวปาเหลาน นทกชนดดวย แตไมหมายความรวมถงสตวพาหนะท

ไดจดทะเบยนท าต วรปพรรณตามกฎหมาย วาดวยสตวพาหนะแลว และสตว

พาหนะทไดมาจากการสบพนธของสตวพาหนะ

ดงกลาว ต งแตอดตจนถงปจจบน ปาไม อนเปนแหลงทอยอาศยของสตว

ปาไดถกท าลายลงไปมาก ตลอดจนการไลลาของมนษยจงท าใหปรมาณสตวปาม

จ านวนลดนอยลงทกปจนบางชนดสญพนธบางชนดกใกลจะสญพนธเพอรกษา

ความสมดลทางธรรมชาตจงจ าเปนทเราจะตองชวยกนอนรกษสตวปาไวโดยเรงดวน

ความหมายทรพยากรสตวปา

ประเภทของสตวปา เพอเปนการปกปองรกษาสตวปาใหมชวตสบตอไปถงอนชนรนหลงจงมการออก

พระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2535 ภมพลอดลเดช ป.ร. ใหไว ณ วนท 19 กมภาพนธ 2535 เปนปท 47 ในรชกาลปจจบนแบงสตวปาออกเปน 3 ประเภท คอ

1. สตวปาสงวน เปนสตวปาทหายากและปจจบนมจ านวนนอยมากบางชนดสญพนธ

ไปแลวมอย 15 ชนด คอ นกเจาฟาหญงสรนธร แรด กระซ กปรหรอโคไพร ควายปา ละองหรอละม ง สมนหรอ เนอสมน เลยงผา นกแตวแลวทองด า

นกกระเรยน แมวลายหนออน สมเสรจ เกงหมอและพะยนหรอหมน า

สตวปาสงวน

กระซ ชอสามญ

Sumatran Rhino ชอวทยาศาสตร

Didermocerus sumatraensis ลกษณะ

จดเปนแรดทพนธเลกทสด ความสงทไหล 1 - 1.4 เมตร น าหนก 900 - 1,000 ก.ก. ม 2 นอ ปนเขาไดเกง มประสาทในการรบกลนดมาก เมอพบสงกดขวางจะไมขาม และมกใชหวดนใหพนทางเดน ชอบกนกงไม ใบไมและผลไม ออกลกครงละ 1 ตว ตงทองนาน 7 - 8 เดอน

กวางผา ชอสามญ

Goral ชอวทยาศาสตร

Naemorhedus griseus ลกษณะ

มลกษณะคลายแพะ ความสงทไหล 50 - 70 ซ.ม. หนกประมาณ

22 - 32 ก.ก. มขาทแขงแรง สามารถกระโดดตามชะงอนผาไดอยางวองไว พบตามยอดเขาสงชนจากระดบน าทะเลมากกวา 1,000 เมตร ซงมอากาศหนาวเยนเกอบตลอดป อาหารไดแก พชตามสนเขาและหนาผาหน ออกลกครงละ 1 ตว ตงทองนาน 6 - 8 เดอน มอาย

ประมาณ 8 - 10 ป

กปร ชอสามญ

Kouprey ชอวทยาศาสตร

Bos sauveli ลกษณะ

เปนสตวปาตระกลเดยวกบกระทงและววแดง ความสงทไหล 1.7 - 1.9 เมตร หนกประมาณ 700 - 900 ก.ก. อยรวมกนเปนฝง 2 - 20 ตว มนสยปราดเปรยว ตวเมยจะเปนตวน าฝงหากนและหลบหนศตร ตวผตวใหญทสดจะเปนจาฝง ชอบกนหญา ใบไม และดนโป งเปน ครงคราว ออกลกครงละ 1 ตว ตงทองนาน 9 - 10 เดอน

เกงหมอ ชอสามญ

Fea's Barking Deer ชอวทยาศาสตร

Muntiacus feai ลกษณะ

ลกษณะคลายเกงธรรมดา แตสล าตวคล ากวา หางสน ดานบนสด าตดกบสขาวดานลางชดเจน ชอบอาศยอยเดยวในปาดงดบตามลาดเขา จะอยเปนคเฉพาะในฤดผสมพนธเทานน ชอบกนใบไม ใบหญาและผลไม ออกลกครงละ 1 ตว ตงทองนาน 6 เดอน

ควายปา ชอสามญ

Wild Water Buffalo ชอวทยาศาสตร

Bubalus bubalis ลกษณะ

รปรางปราดเปรยวและขนาดล าตวใหญกวาควายบาน ความสงทไหล 1.6 - 1.9 เมตร หนกประมาณ 800 - 1,200 ก.ก. ชอบนอนแชปลกใหดนโคลนพอกล าตว เพอปองกนแมลงรบกวน มนสยชอบอยเปนฝง จะดรายมากถาบาดเจบ กนใบไม หญา และหนอไม ออกลกครงละ 1 ตว ตงทองประมาณ 10 เดอน

นกกระเรยน ชอสามญ

Sarus Crane ชอวทยาศาสตร

Grus antigone ลกษณะ

เปนนกขนาดใหญทเคยพบตามทองทงทชนแฉะ และหนอง บง เมอยนมความสงราว 150 ซ.ม. ออกหากนเปนคและกลมครอบครว และจะจบคอยดวยกนตลอดชวต มความผกพนกบคสงมาก ชอบกนแมลง สตวเลอยคลาน สตวน า เมลดขาว และหญาออน วางไข ครงละ 2 ฟอง

นกเจาฟาหญงสรนธร ชอสามญ

White-eyed River-Martin ชอวทยาศาสตร

Pseudochelidon sirintarae ลกษณะ

นกนางแอนชนดล าตวยาว 15 ซ.ม. พบครงแรกในประเทศไทย ป 2511 ในบรเวณ บงบอระเพด จงหวดนครสวรรค จะเกาะนอนอยในฝงนกนางแอนชนดอน ๆ ตามใบออ และ ใบสนน โฉบจบแมลงเปนอาหาร

นกแตวแลวทองด า ชอสามญ

Gurney's Pitta ชอวทยาศาสตร

Pitta gurneyi ลกษณะ

ขนาดล าตวยาว 21 ซ.ม. ชอบท ารงบนกอระก าและกอหวาย ซงมหนามแหลม ใกลล าธารเลก ๆ เพอสะดวกตอการหาอาหาร กนไสเดอน ตวออนดวง ปลวก จงหรด ตกแตน หอยทาก และกบ เมอตกใจหรอมอนตรายจะรอง "แตว...แตว..." เพอเปนสญญาณเตอนนก ตวอน วางไขคราวละ 3 - 4 ฟอง

พะยน ชอสามญ

Dugong ชอวทยาศาสตร

Dugong dugon ลกษณะ

ไมใชปลาแตเปนสตวเลยงลกดวยนมชนดหนง ทอาศยอยตามทองทะเลชายฝง ไมมครบหลง น าหนกประมาณ 300 ก.ก. อยรวมกนเปนครอบครว หลายครอบครวจะมาหากนรวมกนเปนฝงใหญ กนพชจ าพวกหญาทะเลตามชายฝง ออกลกครงละ 1 ตว ใชเวลาตงทองป ระมาณ 1 ป

แมวลายหนออน ชอสามญ

Marble Cat ชอวทยาศาสตร

Pardofelis marmorata ลกษณะ

เปนแมวปาขนาดกลาง น าหนกประมาณ 4 - 5 ก.ก. อาศยอยในปาดงดบและปาดบชน สวนใหญมกอยบนตนไม ชอบออกหากนในเวลากลางคน อาหารไดแก แมลง ง นก หน และลงขนาดเลก

แรด ชอสามญ

Javan Rhino ชอวทยาศาสตร

Rhinoceros sondaicus ลกษณะ

เปนสตวเลยงลกดวยนม ความสงทไหล 1.60 - 1.75 เมตร น าหนก 1,500 - 2,000 ก.ก. ชอบนอนในปลกโคลนตมหนองน า เพอไมใหหนงแตกและถกแมลงรบกวน มสายตาไมคอยดนก แตมประสาทสมผสในการรบกลนดมาก ชอบกนยอดไม ใบไม และผลไม ออกลกครงล ะ 1 ตว ตงทองนานประมาณ 16 เดอน มอายยนประมาณ 50 ป

ละองหรอละมง ชอสามญ

Eld's Deer ชอวทยาศาสตร

Cervus eldi ลกษณะ

ความสงทไหล 1.2 - 1.3 เมตร หนกประมาณ 95 - 150 ก.ก. ชอบอยรวมกนเปนฝง เลก ๆ ออกหากนทงในเวลากลางวนและกลางคน กนใบหญาใบไมและผลไมเปนอาหาร ออกลกครงละ 1 ตว ตงทองนานประมาณ 7 - 8 เดอน

เลยงผา ชอสามญ

Serow ชอวทยาศาสตร

Capricornis sumatraensis ลกษณะ

เปนสตวกบคมเขาจ าพวกแพะ ความสงทไหล 85 - 94 ซ.ม. หนกประมาณ 85 - 140 ก.ก. อาศยอยตามภเขาทมหนาผา หรอถ าตน วองไวและปราดเปรยวมาก สามารถวายน าขามระหวางเกาะ และแผนดนได มประสาทตา ห และรบกลนไดดมาก ชอบกนพชตางๆ ออ กลกครงละ 1 ตว ตงทองนาน 7 - 8 เดอน

สมเสรจ ชอสามญ

Malayan Tapir ชอวทยาศาสตร

Tapirus indicus ลกษณะ

มประสาทสมผสทางกลนและเสยงดมาก ชอบออกหากนในเวลากลางคน มกมดหากนตามทรกทบ ออกลกครงละ 1 ตว ตงทองนาน 13 เดอน

สมน ชอสามญ

Schomburgk's Deer ชอวทยาศาสตร

Cervus schomburgki ลกษณะ

เปนกวางขนาดกลาง และไดชอวามเขาสวยงามทสด ความสงทไหล 1 เมตร การแตกแขนงของเขา แขนงทง 2 จะท ามมแยกออกไปเทากบล ากงเดม คลายสม ชาวบานจงเรยกวา "กวางเขาสม" ชอบอยรวมกนเปนฝงเลก ๆ และอยเฉพาะในทงโลง ไมอยตามปาทบ เพราะเขาจะเกยวพนเถาวลยไดงาย ชอบกนยอดหญาออน ผลไมและใบไม

2. สตวปาคมครอง เปนสตวทงทปกตไมนยมใชเปนอาหารและใชเปนอาหารทงทไมใชลาเพอการกฬาและลาเพอการกฬา ตามทกฎกระทรวงเกษตรและสหกรณก าหนดไว มากกวา 200 ชนด เชน คาง ชะน อเหน ไกฟา เหยยว ชางปา แรง กระทง กวาง หมควาย อเกง นกเปดน า เปนตน บทลงโทษ ทงสตวปาสงวนสตวปาคมครองและซากของสตวปาสงวนหรอซากของสตวปาคมครอง หามมใหผใดท าการลามไวในครอบครอง คาขายและน าเขาหรอสงออก หากผใดฝาฝนตองระวางโทษจ าคกไมเกนสป หรอปรบไมเกนสหมนบาทหรอทงจ าทงปรบ

3. สตวปาไมสงวนและไมคมครอง ไดแก งหลาม ตะกรวด(ตวเงนตวทอง)

ลมหรอนม (Manis javanica) เปนสตวเลยงลกดวยนมทคลายคลงกบสตวเลอยคลาน ล าตวปกคลมดวยเกรดแขงคลายปลา ปากเปนชองเลกๆ มลนเปนเสนยาว อาศยอยตามปาโปรง ออกหากนตามพนดนในเวลากลางคน และจะหลบในโพรงดน เวลานอนจะขดมวนตวกลม อาหารทชอบไดแก มด และปลวก พบเหนไดในทกภาคของประเทศไทย

หมควายหรอหมด า (Selenarctos thibetanus ) เปนหมขนาดใหญของไทย ล าตวมขนหยาบสด า ใตคอมขนสขาวรปตวว ปลายจมกคอนขางด า ปากยาว หางสน และหใหญ ออกหากนตอนกลางคน กนทงพชและสตวเปนอาหาร เชน แมลง ใบไม และลกไมตางๆ มหควายมนสยดรายและชอบการตอส ปกตจะอยตามล าพงหรออยกนเพยง 2-3 ตวเทานน

เสอโครง (Panthera tigers) เปนเสอขนาดใหญทสดในสตวจ าพวกแมว ตวสเหลองสม ลายพาดเปนรวสด า หางลายด าเปนปลอง สามารถขนตนไมและลงวายน าไดอยางคลองแคลว ออกหากนล าพงในเวลาพลบค าและกลางคน ถนอาศยของเสอโครง พบในไซบเรย จนถงทะเลสาบแคสเปยน อนเดย จน มาเลเซย ฯลฯ และพบในทกภาคของประเทศไทย

คางแวน (Presbytis phayrei) ล าตวของคางแวนดานหลงมสน าตาลหรอเทา หนามสด าหรอเทา ทขอบตาจะมสเขยวอมฟาขาว ขาหลงและหางมสเดยวกบแผนหลง คางแวนอาศยอยบนตนไมสงตามถเขาและปาไม คางแวนมกจะอยบนตนไมมากกวาลงมายงพนดน คางแวนพบมากในเอเชย ไดแก จน พมา อนโดนเซย และประเทศไทย

เสอดาว (Panthera pardus) เปนสตวทมประสาทห ตา วองไว และซอนตวเกง หนงเสอดาวจะมสเหลองปนน าตาล มลายจดสด าเตมตว เปนลอยขยมตนหมา เสอดาวอาศยอยในปาลก ตามโพรงไมหนาบนภเขาหน หรอททมนสามรถหลบซอนได เสอดาวเปนสตวทปนตนไมไดเหมอนแมว มนจะออกลกครงละ 2-3 ตว หรออาจมากกวาถง 5 ตว

เนอทราย (Cervus porcinus) เปนกวางขนาดเลกเทาอเกง เขาของมนคลายกบเขากวางปาแตเลกกวา เนอทรายชอบอยเปนฝงเลกๆ ตามทงหญารมหนอง บง ออกหากนในตอนเชาและค า ในประเทศไทยไดสญพนธไปแลว สวนทพบเหนในสวนสตวจะมาจากพมา ปจจบนเนอทรายถกพบทประเทศอนโดนเซย ศรลงกา จนตอนใต พมา ลาว ฯลฯ

ลงลมหรอนางอาย (Nycticebus coucang ) เปนลงทมขนาดเลก ขนนม สนและหนาเปนปยสขาวนวล และมสน าตาลเขม คาดจากหวไปตลอดแนวสนหลง หนาสน ตากลมโต ใบหเลก ออกหากนในเวลากลางคน อาหารของลงลมไดแก แมลงเลกๆ ไขนก ผลไม มถนก าเนดอยบรเวณเขาหมาลย พมา และในประเทศไทย พบทกภาคของประเทศ

หมหมา (Helarctor malaynus ) มถนก าเนดในทวปเอเซย จดเปนหมขนาดเลกทสดในโลก ขนตามล าตวเปนสด า ใตคอมแถบสเหลองรปตวย เมอโตขนจะเปลยนเปนสขาว บรเวณหนาตงแตตาจนถงปลายจมกสคอนขางขาว ชอบอยเปนค และออกหากนในเวลากลางคน อาหารของหมหมาคอ น าผง และแมลงตางๆ ใบไม และเนอออนของคอมะพราว

ววแดง (Bos javanicus ) มรปรางและสสนคลายววบาน แตจะสงใหญกวา ววแดงเปนสตวทชอบอยรวมกนเปนฝง ฝงหนงมราว 20-35 ตว อาศยอยในปาดงดบ ออกหากนในเวลากลางคนและเชาตร ชอบกนหญาออนหรอหญาระบดเปนอาาหร ววแดงอาศยอยในประเทศไทย อนโดนเซย และพมา

ชางปาหรอชางเอเซย (Elephas maximus ) มถนก าเนดอยในเอเซย เชน ไทย อนเดย มาเลเซย ขนาดล าตวสงประมาณ 2.8 เมตร หมขนาดเลกเพยง 1 สวน 3 ของชางแอฟรกา อาศยอยในปาทบทมอากาศเยน มน าอดมสมบรณ ชางผสมพนธไดเมออายราว 8-12 ป ตกลกครงละ 1 ตว และมอายยนใกลเคยงกบคนคอราว 70 ป

หมขอหรอบนตรง (Arctictis binturong ) มลกษณะคลายหม แตตางจากหมคอ มหางยาวใชเกาะกงไมแทนการใชแขน หมขอเปนสตวจ าพวกชะมดและอเหนขนาดใหญ ขนตามล าตวมสด า หนวดสขาว ออกหากนในเวลากลางคน กนทงสตว พชและผลไมเปนอาหาร เชน หน นก ผลไมปาตางๆ แหลงอาศยอยในทวปเอเซย ในประเทศไทยพบตามปาดงดบทางภาคใต

กระทง (Bos gaurus ) มขนตามล าตวสนๆ สด า ขาสขาวนวลคลายสวมถงเทา โคนเขาสเหลอง ปลายเขาด า อาศยอยตามปาดงดบทอยหางไกล กนดนโปรง หญา หนอไม ฯลฯ พบในทวปเอเซย ในประเทศไทยม 2 พนธ คอพนธพมา พบทางภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ กบพนธมลาย พบทางภาคใตของประเทศไทย

อเกงหรอฟาง (Muntiacus muntjak ) เกงเปนกวางขนาดเลก ตวผมเขาสน ล าตวสน าตาลแดง ตวผมเขยวยนออกมานอกรมปาก ใชเปนอาวธในการตอสและปองกนตว ชอบอยล าพง และอยเปนคในฤดผสมพนธ คอ ชวงหนาหนาว เกงชอบกนใบไม หญา ลกไมปา เกงมถนก าเนดอยในทวปเอเชย และพบอยทกภาคของประเทศไทย

แมวดาว (Felis bengalensis)

เปนสตวกนเนอทมลกษณะคลายแมวบาน แตมรปราง

ปราดเปรยวกวา ล าตวสน าตาลแกมเหลอง หคอนขางยาว มนจะออกหากนในเวลากลางคน อาหารของแมวดาว ไดแก นก หน กระรอก เปด ไก พบมากตงแตภาคตะวนออกเฉยงใตของสหภาพโซเวยต จน

อนโดนเซย และอนเดย และ

ทกภาคของประเทศไทย

พ.ร.บ สงวนและคมครองสตวปาแหงชาต พ.ศ 2503

จ าแนกสตวปา 2 ประเภท คอ 1. สตวปาสงวน ตาม พ.ร.บ สงวนและรกษาพนธสตวปา

แหงชาต พ.ศ. 2503 ม 9 ชนด คอ สมน ละอง (เนอทราย) แรด กระซ ควายปา เลยงผา กวางผา กปร 2. สตวปาคมครอง จาแนก 2 ประเภท คอ

2.1 คมครองประเภท 1 หมายถง สตวทหามลาและกนเนอ ไมได เชน ชาง ชะมด กระรอก ลง ชะน 2.2 คมครองประเภท 2 หมายถง สตวทหามลา แตเนอสามารถ กนได เชน กวาง หมปา

ค าถาม

• จงเปรยบเทยบความแตกตางของ พ.ร.บ สงวนและคมครองสตวปาแหงชาต 2503 กบ พ.ร.บ สงวนและคมครองสตวปาแหงชาต 2535 *ชนด *ประเภท *จ านวน

ความส าคญและประโยชนของสตวปา สตวปาอ านวยประโยชนนานาประการใหแกมนษยและทรพยากรธรรมชาตอน ๆ

มากมาย อยางไรกตามประโยชน สวนใหญเปนไปในทางออมมากกวาทางตรงจงท าให

มองไมคอยเหนคณคาของสตวปาเทาทควร เมอเทยบกบทรพยากรธรรมชาตอน ๆ

เชน ปาไม น า และแรธาต เปนตน ตวอยางคณคาของสตวปา เปนตน

1. ดานเศรษฐกจ ประโยชนดานเศรษฐกจทมนษยไดจากสตวปากไดแกการคาสตวปา หรอซากของสตวปาโดยเฉพาะหนงสอปาในปหนง ๆ ท ารายไดใหกบประเทศและมเงน

หมนเวยนภายในประเทศจ านวนไมนอย คณคาทางดานเศรษฐกจจะรวมถงรายไดตาง

ๆ จากการทองเทยวในการชมสตวดวย

2. การเปนอาหาร มนษยไดใชเนอของสตวปาเปนอาหารเปนเวลาชานานแลว ซงสตวปาหลายชนดกไดพฒนาจนกระท งกลายเปนเลยงไป สตวปาหลายชนดตาม

ธรรมชาตคนกยงนยมใชเนอเปนอาหารอย เชน หมปา เกง กวาง กระจง กระทง

นกเขาเปลา นกเปดน า ตะกวด แย เปนตน อวยวะของสตวปาบางอยาง เชน นอแรด

กระโหลก เลยงผา เขากวางออน เลอดและกระเพาะคาง ดของหม ดงเหา กยงมผนยม

ดดแปลงเปนอาหาร หรอใชเปนเครองยาสมนไพรอกดวย

3. เครองใชเครองประดบ นอกจากเนอของสตวปาและสวนตาง ๆ ของสตวปาจะใชเปนอาหารและยาแลว อวยวะบางอยางของสตวปากยงใชประโยชนตาง ๆ ไดอกมากมาย เชน

หนงใชท ากระเปา รองเทา เครองนงหม งาชางใชเปนเครองประดบ กระดก เขาสตวใชท า

ดามมดดามเครองมอ หรอแกะสลกตาง ๆ เปนตน

4. การนนทนาการและดานจตใจ นบเปนคณคาอนยงใหญของสตวปา แตไมสามารถประเมนเปนตวเงนไดโดยงาย การทองเทยวชมสตวปาในสวนสตว อทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปาและแหลงสตวปาอน ๆ นบเปนเรองนนทนาการทงสนเชนเดยวกบการสงสารสตวปาทถกทรมาน กกขง หรออนใดกตามท สตวอยอยางไมผาสกกเปนเรองจตใจ รวมตลอดทงการทองเทยวปาเหนสตวปาหรอไมเหนสตวปา ซงควรประดบความงามตามธรรมชาตเปนทงนนทนาการและดานจตใจ

ทงสน 5. ดานวทยาศาสตร การศกษา และการแพทย สตวปานบมคณคาใหญหลวงทท าให นกวทยาศาสตร นกการศกษาและแพทย ประสบผลส าเรจในดานการคนควาทดลองตาง

ๆ โดยข นแรกเขาทดลองกบสตวปาเสยกอน เชน ทดลองกบหน กระแต ลง จากน นจง

น าไปใชกบคนการคนควา ทดลองเหลานหากไมมสตวปาเปนเครองทดลองกอนแลว ก

อาจจะมผลสะทอนถงคนอยางมาก

6. เปนตวควบคมสงมชวตอน ๆ สตวปานบไดวาเปนตวควบคมสงมชวต อน ๆ โดยเฉพาะอยางยงสตวดวยกนเอง (Biological control) ท าใหผลกระทบตอคนบรรเทาเบาบางลงไปไมมากกนอย เชน คางคาวกนแมลง นกฮกและงสงกนหนตาง ๆ นกกนตวหนอนทท าลายพชเศรษฐกจ เปนตน ซงหากไมมสตวปา

ตาง ๆ ดงกลาวแลวคนอาจจะตองเสยเงนทองจ านวนมากกวาเปนอยในปจจบนท

จะตองก าจดศตรท งทางตรงและทางออมเหลาน

7. คณคาของสตวปาตอทรพยากรธรรมชาตอน ๆ คนสวนใหญมองเหนความสมพนธระหวางทรพยากรธรรมชาตตาง ๆ อยางชดเจน โดยเฉพาะทรพยากรปาไม

เปนตนวา ปาไมท าใหสตวปามทอยอาศย เปนอาหาร และเปนทหลบภย ปาไมท าใหดน

อดมสมบรณ ปองกนการกดเซาะของน า ลม ปาไมชวยท าใหมน าไหลตลอดป น าใส

สะอาดปราศจากตะกอน ปาไมชวยท าใหฝนตก บรรเทากระแสลมพาย ปาไมท าใหอากาศ

ไมรอนไมหนาว ปาไมเปนแหลงสะสมแรธาตและปาไมท าใหมนษยไดใชสอย ขาดปาไม

ทรพยากรธรรมชาตอน ๆ กอยไมได

ท านองเดยวกนกบทรพยากรธรรมชาตอน ๆ ทคนจะมองเหนความสมพนธซง

กนและกน ท งนยกเวนสตวปามกจะมองเหนเฉพาะตองอาศยทรพยากรธรรมชาตอน ๆ

เทาน น แตในขอเทจจรงแลว สตวปากมผลตอทรพยากรธรรมชาตอน ๆ ไมนอย

เชนเดยวกน อยางเชนทรพยากรปาไม สตวปา กมสวนชวยหลายอยาง เชน

7.1 สตวปาชวยท าลายศตรปาไม ตนไมในปาจะมศตรตามธรรมชาตเสมอ ๆ เชน โรคและแมลง เปนตน แตศตรเหลานจะไมระบาด โดยเฉพาะแมลงหากมตว

ท าลายสตวปาหลายชนดเปนตวก าจดแมลงนอกจากทกลาวไปแลวกม เชน นก

หวขวาน นกไตไม จะกนแมลงและตวหนอน ตามล าตน นกกนแมลง นกจบแมลง จะ

กนแมลงทมาท าลายใบ ดอก และผล ตน หนผ จะกนหนอนทมากนรากและล าตนใต

ดน หากปราศจากสตวเหลานแลวตนไมจะไดรบความเสยหายและอาจจะตายในทสด

7.2 สตวปาชวยผสมเกสรดอกไม ตนไมผสมเกสรไดน นอาศยปจจยหลายอยางชวย เชน ลม และแมลงส าหรบสตวปาบางชนดกเปนตวทชวยผสมเกสรดวย เชน นก

กนปล นกปลกลวย และคางคาวกนน าหวานดอกไม เปนตน สตวปาเหลานจะชวย

ผสมเกสรดอกไมในขณะทกนน าหวานดอกไมจากดอกหนงไปยงอกดอกหนงหรอจาก

ตนหนงไปยงอกตนหนงท านองเดยวกบลมและแมลงดงกลาวแลว

7.3 สตวปาชวยในการกระจายเมลดพนธไม สตวปาบางชนด เชน นกขนทอง นกเงอก คางคาวบางชนด ลง คาง ชะนกวาง เกง กระทง ววแดง เปนตน จะกนผลไมเปนอาหาร

แลวคายหรอถายเมลดออกมาตามทตาง ๆ เมลดไมบางชนดไมไดรบความเสยหายใด ๆ

ในการผานกระเพาะของสตวเหลานกเทากบสตวปาชวยในการกระจายเมลดพนธไมไปในท

ตาง ๆ ทสตวทองเทยวไปแลวคายหรอถายเมลดไมออกมา 7.4 สตวปาชวยท าใหดนอดมสมบรณยงขน มลของสตวเกอบทกชนดใชเปนปยไดอยางด เทากบเพมความอดมสมบรณใหกบดน ในขณะเดยวกนเมอสตวปาตายลง ซากของสตวปา

กจะกลายเปนป ยไดเชนเดยวกน ทกวนน เกดปญหาการดดแปลงมลของสตวปาบางชนด

เชน มลของคางคาว ซงมอยมากมายตามถ าตาง ๆ ใหใชอยางถกตอง กจะท าใหแกปญหา

ตาง ๆ ได ทกวนนแมวาจะใชมลคางคาวเปนป ยอยบาง กอยเฉพาะในวงจ ากด ในปจจบน

วงการปาไมเองกตองใชปยในสวนปาเหมอนกนท งน เนองจากการท างานสตวปาออกไป

เกอบหมดปาน นเอง

ปญหาทรพยากรสตวปา ในปจจบนสตวปามจ านวนลดนอยลงมาก ชนดทสมยกอนมอยชกชมกไม

คอยไดพบเหนอกบางชนดกถงกบสญพนธไปเลย ปญหานสาเหตมาจาก 1. ถกท าลายโดยการลาโดยตรงไมวาจะลาเพออาหารหรอเพอการกฬาหรอเพออาชพ 2. การสญพนธหรอลดนอยลงไปตามธรรมชาตของสตวปาเอง ถาหากไมสามารถ

ปรบตวใหเขากบความเปลยนของสภาพแวดลอมได หรอจากสาเหตภยธรรมชาตตาง ๆ เชน น าทวม ไฟปา

3. การน าสตวปาตางถน (Exotic animal) เขาไปในระบบนเวศสตวปาประจ าถน ท าใหเกดผลกระทบตอระบบนเวศ ความสมดลของสตวปาประจ าถนจนอาจเกดการสญพนธ

4. การท าลายถนทอยอาศยของสตวปา ซงกไดแกการทปาไมถกท าลายดวยวธการตาง ๆ ไมวาจะโดยถากถางและเผาเพอท าการเกษตรกจกรรมการพฒนา เชน การตดถนนผานเขตปา การสรางเขอน ฯลฯ ท าใหสตวปาบางสวนตองอพยพไปอยทอนหรอไมกเสยชวตขณะทถนทอยอาศยถกท าลาย

5. การสญเสยเนองจากสารพษตกคาง เมอเกษตรกรใชสารเคมในการเพาะปลก เชน ยาปราบศตรพชจะท าใหเกดการสะสมพษในรางกายท าใหบางชนดถงกบสญพนธได

การอนรกษสตวปา สตวปามประโยชนตอสงแวดลอมซงรวมถงคนเราดวยทงโดยทางตรงและทางออม จงตองม

วธการปองกนและแกไขไมใหสตวปาลดจ านวนหรอสญพนธดวยการอนรกษสตวปา ดงน 1. ก าหนดกฎหมายและวธการปฏบตอยางเครงครด เพอใหปาเปนแหลงอาหารทอยอาศยของสตวปา อาท เขตรกษาพนธสตวปา เขตหามลาสตวปา เขตเพาะพนธสตวปา ฯลฯ ใหมมาก

เพยงพอ 2. การรณรงคเผยแพรประชาสมพนธ ใหเหนความส าคญในการอนรกษสตวปาอยางจรงจง 3. การไมลาสตวปา ไมควรมการลาสตวปาทกชนด ท งสตวปาสงวนสตวปาคมครองเพราะปจจบนสตวปาทกชนดไดลดจ านวนลงอยางมากท าใหขาดความสมดลทางธรรมชาต 4. การปองกนไฟปา ไฟปานอกจากจะท าใหปาไมถกท าลายแลวยงเปนการท าลายแหลงอาหารและทอยอาศยของสตวปาดวย 5. การปลกฝงการใหความรก และเมตตาตอสตวอยางถกวธสตวปาทกชนดมความรกชวตเหมอนกบมนษย การฆาสตวปา การน าสตวปามาเลยงไวในบานเปนการทรมานสตวปา ซงมก

ไมมชวตรอด 6. การเพาะพนธเพมสตวปาทก าลงจะสญพนธหรอมจ านวนนอยลง ควรมการเพาะพนธขยายพนธใหมจ านวนเพมขน เพอเปนการทดแทนและเรงใหมสตวปาเพมมากขน

1.หลกการถนอม โดยมการเพาะพนธสตวปาทจะใกลสญพนธเพอเพมจ านวน

สตวปาใหมากขน และมการประชาสมพนธใหประชาชนเหนถงความส าคญ

ผลกระทบ และวธการใชทรพยากรสตวปาทถกตองและเกดประโยชนสงสด

เชน การตงกลมอนรกษสตวปาทงใหญนเรศวร

1. ฟนฟระชากรสตวปา

2.เสรมสรางบทบาทของชมชน

3.ลดการลาสตวเพอขาย

4.สรางองคความรดานนเวศวทยาสตวปา

โครงการอนรกษสตวปาทงใหญนเรศวรเปนโครงการทเหมาะสมอยางยง ส าหรบการอนรกษสตวปา เนองจากเปาหมายของโครงการน คอ

1. ฟนฟประชากรสตวปาโดยมการดแล ปกปอง และขยายพนธสตวปาในบรเวณ ทงใหญนเรศวรไมใหสญพนธ 2. มการสงเสรมบทบาทของชมชนใหชมชนไดมสวนรวมในการอนรกษสตวปา โดยรวมสอดสองดแลไมใหมการลกลอบลาสตวปาหรอแจงเบาะแสผทเขามา ลกลอบลาสตวปาใหกบเจาหนาททราบ

3.ลดการลาสตวเพอขายไมใหประชาชนไมเหนแกประโยชนสวนตน โดยมการลกลอบลาสตว ปาเพอบรโภคภายในชมชนหรอลาเพอน าไปขายแกผทสงซอในเมอง ซงอาจน าไปประดบบานหรอน าไปท ายารกษาโรค จงมบทลงโทษอยางจรงจงแกผทลกลอบลาสตวปา

4.สรางองคความรดานนเวศวทยาสตวปา โดยใหความรดานระบบนเวศวทยาแกชมชนเพอใหตระหนกถงความส าคญของการมระบบนเวศทสมบรณ ดงนนโครงการของทงใหญนเรศวรนมผลดตอการอนรกษทรพยากรสตวปามความสอดคลองกบหลกการอนรกษนเวศวทยา ท าใหมทรพยากรสตวปาหมนเวยนในระบบนเวศตลอดไป จงเปนโครงการทเหมาะอยางยงส าหรบการอนรกษวทยา ควรทจะมการเผยแพร ใหเปนโครงการตวอยางและควรชวยกนพฒนาใหโครงการนมประสทธภาพทดยงๆขนไป

2. หลกการบรณะฟนฟ(ปรบปรง) โดยการมการคดคนหาวธเพอปรบปรงสตวปา ทมอยใหมความทนทานตอสภาพแวดลอมทอาศยอยและเปลยนแปลงตลอดเวลา

3.หลกการทดแทน โดยมการปรบปรงหาสายพนธของสตวใหมๆมาพฒนาเพอทดแทนสายพนธเกาทสญพนธ

สรปความสาคญตอทรพยากรสตวปาทมตอ

มนษยและสงแวดลอม 1. เปนแหลงใหปจจยส เชน มนษยนาเอานอของแรดมา

รกษาโรค เนอหมปาเปนอาหาร 2. ชวยในการกาจดสารพษบางชนดใหกบมนษย โดย

ผานตามหวงโซอาหารและสายใยอาหาร เนองจากสารพษบางชนดสตวปาสามารถกาจดได ทาใหมนษยนาไปใชประโยชนไดอกครงห นง หรอชวยในการหมนเวยนสารอาหารในระบบนเวศใหเปนวฎจกร

3. นนทนาการ เพอทาใหมนษยไดผอนคลายทางดานรางกาย อารมณและจตใจ สงผลใหมนษยม คณภาพชวตทด ประชาชนไมเกดความเครยด

4. ชวยควบคมจานวนสงมชวตบางชนดไมใหมากเกนไป ทาใหผลกระทบทมตอมนษยลดลง เชน นกเคาแมวชวยควบคมไมใหจานวนหนนามากขน และชวยในการกระจายพนธพช พนทปามความอดมสมบรณขน

สรปสาเหตและผลกระทบเนองจาก

ทรพยากรสตวปา 1. มนษย ทาการลาสตวปา และทาลายพนทอยอาศย ดวยเครองมอสมยใหม ทาใหสตวปาไมมทอย

อาศย หลบภย สบพนธ และบางครงมนษยใสสารพษตางๆผานทางสายใยอาหารทาใหสตวปาเปนโรคและสญพนธไป สงผลกระทบทาใหสารพษตกคางในระบบมากมาย สดทายสารพษเหลานนกจะคนสมนษย ทาใหมนษยเปนโรคตามมา สารอาหารมการหมนเวยนไมเปนวฎจกร มนษยขาดแหลงทพกผอนหยอนใจ ตวอยางเชน การทมนษยทาลายตวนากใหเกดการสญพนธ ไป จะสงผลใหแบคทเรยมการแพรระบาดในปลา และเมอมนษยนาปลาเหลานนมาบรโภคกจะทาใหมนษยเกดเปนโรคเนองจากแบคทเรยทสะสมในตวปลา

2. ธรรมชาต เกดปรากฏการนาทวม ไฟปา ทาใหสตวปาตองมการอพยพหาแหลงใหม

แนวทางอนรกษทรพยากรสตวปาแบบ

ยงยน

1. ถนอม โดยการศกษาการเพาะพนธสตวปาทใกลสญพนธมากขน ประกาศเปนเขตรกษาพนธสตวปา หรอประชาสมพนธใหประชาชนเขาถงความสาคญ ผลกระทบ และวธการใชทรพยากรสตวปาทถกตอง

2. ปรบปรง โดยการปรบปรงพนธสตวปาชนดใหมทมความทนทานตอสภาพแวดลอมของประเทศเรา เพอใหสตวปาสามารถมชวตรอดอยได

3. ทดแทน โดยการเพาะเลยงสตวปาทมนษยชอบลาเพอใชเปนแหลงอาหารมากขน เพอชวยลดอตราการลาสตวปาจากธรรมชาตใหนอยลง เชน การเพาะเลยงหมปา ใหมรสชาตใกลเคยงกบหมปาพนธดงเดม

ทรพยากรแรธาตและพลงงาน ประเภทแรธาตม 6 ประเภท คอ 1. แรโลหะ เชน แรเหลก แมงกานส นเกล ทงสแตน ดบก แรโลหะสามารถนา

ไฟฟาได มความเหนยว และมความมนวาว

2. แรอโลหะ เชน ยางมอตอย ปนขาว ฟอสเฟต ซลกา ทบทม ไมสามารถนาไฟฟาไดเปราะไมมความเหนยว และไมมความมนวาว

3. แรเชอเพลง เชน ถานหน หนนามน ปโตรเลยม เปนแรทมนษยใชเปนเชอเพลงในปจจบน และเปนสาเหตใหเกดมลพษทางอากาศ เนองจากเชอเพลงเหลาน เมอเกดการเผาไหมจะปลอยกาซคารบอนไดออกไซด และไขเนาสง ทาใหระบบนเวศเกดภาวะเรอนกระจกและฝนกรดซลฟรก

ประเภทถานหน ม 4 ประเภท คอ

3.1 แอนทราไซด เปนแรเชอเพลงท ม ค า ร บ อ น (C) เ ป น ส ว น ป ร ะ ก อ บ ป ร ะ ม า ณ 8 0 เปอรเซนต

3.2 บททบนส เปนแรเชอเพลงทมค ารบอ น (C)เ ป น ส วนป ระ กอ บประมาณ 70 เปอรเซนต

3.3 ลกไนต เปนแรเชอเพลงทมคารบอน(C)เปนสวนประกอบ ประมาณ 60 เปอรเซนต

3.4 พท เ ป น แ ร เ ช อ เ พ ล ง ท มคารบอน(C)เปน สวนประกอบประมาณ50 เปอรเซนต

4. แรกมมนตภาพรงส เชน ยเรเนยม ทอเลยม ลเทยม เรเดยม เปนแรทมนษยคดคน เพอใชทดแทนแรเชอเพลงทกอใหเกดมลพษทางอากาศ เชน ภาวะเรอนกระจก และ ฝนกรดซลฟรก

5. แรประกอบหน เชน เฟลสปาร ไบโอไทต ออไกด 6. แรรตนชาต เชน หยก มรกต หนส

1. ประโยชนทางดานความมนคง และมงคงของประเทศ ประเทศทมแรธาตตาง ๆ มากมายและสามารถน าไปใชแปรรปเปนผลผลตตาง ๆ ทท าประโยชนตอมนษย เชน ดานอาวธ ดานอตสาหกรรม

2. ประโยชนดานความเปนอยของมนษยน าแรธาตตาง ๆ มาสรางขนเปนภาชนะใชสอยพาหนะทชวยในการคมนาคม อาคารบานเรอน กาซหงตม พลงงานไฟฟา

3. ประโยชนดานการสรางงานแกประชาชน ท าใหประชาชนมรายไดจากการขดแร ไปจนถงแปรรปเปนผลตภณฑไปสผบรโภค

นอกจากน แรธาตชนดตาง ๆ มคณสมบตลกษณะตางกน จงมประโยชนแตกตางกน เชน แรวลแฟรม น ามาท าไสหลอดไฟฟา ใชในอตสาหกรรมเครองแกว แรพลวงน ามาใชท าตวพมพหนงสอ ท าส แบตเตอร รตนชาต เปนแรทมลกษณะสสนสวยงาม น ามาใชท าเครองประดบตาง ๆ มากมาย

ปญหาทรพยากรแรธาตในประเทศไทย

1. ปญหาสงแวดลอมบรเวณทท าเหมองแรแลวท าใหสภาพดนไมอดมสมบรณ สกปรก พนทขรขระมหลมบอมากมายจงถกปลอยทงใชประโยชนไมเตมท

2. ปญหาการใชแรธาตบางประเภทเปนจ านวนมาก เชน แรเหลกถกน ามาใชมากและ แพรหลายทสด ถานหน น ามนปโตรเลยม ดบก ฯลฯ 3. ปญหาการใชแรไมคมคา ไดแก พวกแรทใชแลวยงเหลออย ยงสามารถน ากลบไปใช

อก เชน เหลก สวนแรทน าไปใชแลวหมดไป เชน ถานหน น ามน ปโตรเลยม กาซธรรมชาต เราจงตองใชอยางคมคา และประหยด

1.น าแรทใชแลวกลบมาใชอก เพอการใชประโยชนอยางเตมทควรมการน าแรทใชแลวกลบมาใชอก อาท ภาชนะเครองใชทเปนอลมเนยมบางอยางทหมดสภาพการใชแลวสามารถน ากลบมาหลอมใชใหมไดอก

ผลกระทบ จากปญหาทรพยากรแรธาต

ผลกระทบตอสงแวดลอมและมนษยจากการท าเหมองแร

• โดยวธหนงยอมจะสงผลกระทบตอสภาพแวดลอมอยางหลกเลยงไมได ระดบของผลกระทบสงแวดลอมทจะเกดขนกจะขนอยกบองคประกอบหลายประการ โดยเฉพาะอยางยง ถาหากการท าเหมองแรมไดมแผนการควบคมปองกนผลกระทบสงแวดลอมอยางรอบคอบองคประกอบทส าคญไดแก สภาพภมประเทศและลกษณะของการท าเหมองโดยทวไปผลกระทบสงแวดลอมทจะเกดจากโครงการเหมองแรสามารถจ าแนกสาเหตออกไดสองประการคอ

• 1) ผลกระทบทเกดจากตวแร (Indigenous effects) • 2) ผลกระทบทเกดจากการด าเนนการ (Operation effects)

1) ผลกระทบทเกดจากตวแร(Indigenous effects) แรบางประเภทจะเปนแรทกอใหเกดปญหาตอสงแวดลอม และจะกอใหเกดความเสยหายตอสขอนามยของราษฎรทอยใกลเคยง แรประเภทนมการเปดด าเนนการในประเทศไทย ไดแก แรตะกว สงกะส มงกานส โครเมยม เปนตน แรดงกลาวหากอยในน ากจะกอใหเกดความเสยหายตอคณภาพน าหากปะปนอยในดน กจะท าใหพชทเจรญเตบโต โดยอาศยดนเหลานนมการสะสมตวของธาตตาง ๆ หากมการบรโภคพชเหลานนแลวจะท าใหรางกาย ของคนเราเกดมการสะสมของธาตตาง ๆ เกนเกณฑมาตรฐาน จะมผลตอสขภาพอนามย ของราษฎรทมไดมสวนเกยวของกบโครงการเลยนอกจากนนแลวยงมแรอกหลาย ๆ ประเภททเกดผลหรอเกดรวมกบแรทไมเปนพษ เชนสารหน ทเกดรวมกบสายแรดบกเปนตน การท าเหมองแรทจดวาเปนพษนน แมจะมวธการ ควบคมทเขมงวดแลวกตาม อาจจะมบางสวนหลดพนออกจากพนทโครงการไปสภายนอกไดทงน เนองจากขบวนการแตงแรแยกแรมสามารถจะท าไดครบถวนรอยเปอรเซนต

2) ผลกระทบทเกดจากการด าเนนการ (Operation effects) เหมองแรทกชนดทกประเภทจะกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมอนมสาเหตจากการด าเนนการ เชน การเปดหนาดนกอใหเกดการชะลางและพงทลาย น าขนขนในทะเลบรเวณใกลเคยงกบการขดแรในทะเลดนในบรเวณรอบ ๆ การท าเหมองแรเกลอนนจะปลอยน าเคมออกมาสะสมบนพนดนจนไมสามารถปลกพชได ชายหาดไดรบความเสยหายจากการท าเหมองแรในบรเวณทอยใกลเคยงเนองจากการพงทลายลกษณะภมทศนถกท าลายลงเพราะการเปดเหมอง ในการท าเหมองแรทกชนดจะสงผลกระทบตอสงแวดลอมไมวาจะเปนทรพยากรดนทจะตองเกดการพงทลาย หรอทรพยากรน าทจะตองเกดการปนเปอนและกอใหเกดมลพษในอากาศ เหลานลวนเปนตวอยางมาจากการท าเหมองแรทงสน

• ทรพยากรดน การท าเหมองแรจ าเปนตองมการขด ระเบด หรอฉดน าเพอแยกแรออกจากดนซงกอใหเกดการพงทลายของหนาดน และเมอถกน าชะลางกจะท าใหแรธาตในดนถกชะลางและไหลไปยงแหลงน าสงผลใหดนขาดความอดมสมบรณและสภาพพนทยงเปนหลม บอ ไมเหมาะแกการใชประโยชนเนองจากตองเสยคาใชจายสงในการปรบสภาพพนท • ทรพยากรน าและสตวน า เนองจากตะกอนดนทมากบการลางและฉดแร ดงกลาวขางตนจะสงผลตอระบบนเวศในน า เนองจากน าจะขนและไปบงแสงอาทตยท าใหพชน าและแพลงคตอนไมสามารถสงเคราะหแสงไดสงผลใหสงมชวตอนขาดอาหารทใชในการบรโภค นอกจากนยงกอใหเกดการตนเขนของล าน าซงจะสงผลตอการระบายน าเปนปญหาน าทวมตดตามมา • ทรพยากรปาไมและสตวปา ในการเปดหนาดนหรอระเบดหนเพอหาแรจะตองมการถางปาไม เพอกอใหเกดความสะดวกในการด าเนนงาน ผลทเกดขนกคอปาไมจะถกท าลายอยางถาวรเนองจากขาดการปรบหนาดนและปลกปาอยางจรงจง สงผลใหสตวปาขาดทอยอาศยและแหลงอาหารดวย นอกจากนในการขนสงแรยงมการท าถนนผานเขาไปยงเขตปาสงวน ซงกอใหเกดการลกลอบตดไมและลาสตวตดตามมาเนองจากขาดการดแลอยางจรงจง • ทรพยากรอากาศ การท าเหมองแรโดยเฉพาะเหมองบนบกจะกอใหเกดปญหาฝ นละอองสงมาก โดยเฉพาะขนตอนในการยอยและการล าเลยง เชน กรณของเหมองหนทสงผลใหเกดฝ นละออองเปนจ านวนมาก และกอใหเกดอนตรายหากมการสะสมและกอใหเกดวสยทศไมดซงเปนสาเหตของอบตเหตได ดงปรากฏในจงหวดสระบร เปนตน ซงในปจจบนรฐบาลโดยมตคณะรฐมนตรเมอวนท 13 มถนายน 2538 ไดก าหนดใหโรงโม บดและยอยหนเปลยนเทคโนโลยจากการระเบดและยอยหนไปเปนเทคโนโลยการท าเหมองหน ซงผท าเหมองจะมกฏระเบยบและตองท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมดวย และควบคมฝ นละอองทเกดจากกระบวนการผลตดวย

ผลกระทบตอสงแวดลอมและมนษย ทเกดจากการพฒนาทรพยากรแรธาต

1. คณภาพน าในแหลงน าบรเวณทมการท าคณภาพน าเสอมโทรมในดานความ ขนจากตะกอนทเกดจากการชะลางพดพาตะกอนดนจากการท าเหมองและแตงแรลงสทางน าและแหลงน า อาจกอใหเกดการปนเปอนของสารพษและโลหะหนกชนดตางๆ ไดดวย เชน แมน าตาป-พมดวง ทมการผลตแรดบก วลแฟรม ยบซม พลวง ดนขาวและบอลลเคลย แหลงแรถานหนในจงหวดล าพนและเชยงใหม แหลงแรยบซมในเขตจงหวดสราษฎรธานและนครสวรรค เปนตน

2. การแพรกระจายของสารตะกวในบรเวณรองอางเกบน าเขอนศรนครนทร เนองจากการแตงแรตะกวของเหมองแรในพนทเหนออางเกบน า มการทงน าทมการปนเปอนลงสแหลงน าโดยไมมการบ าบด เมอแพรกระจายออกสภายนอกยอมกอใหเกดปญหาผลกระทบตอคณภาพชวตและ iะบบนเวศ ในระยะยาว

3. สถานการณการท าเกลอในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ การผลตเกลอจากการน าน าเกลอในภมภาคนกอใหเกดผลกระทบจากการแพรกระขายการชะลาง ความเคมจากแหลงท านาเกลอราง ทแพรกระจายความเคมลงสแหลงน าขางเคยงและมผลกระทบรนแรงตอพนทท าการเกษตรกรรม

4. การแพรกระจายของสารหนทอ าเภอรอนพบลย จงหวดนครศรธรรมราช พบการกระจายของสารหน อนเนองมาจากการสลายตวของกองแร จากเหมองแรดบกรางบนเขารอนนาและสรวงจนทร ซงมแรอารเซโนไพไรตกระจดกระจายอยท วไปบรเวณยอดเขา และทราบต ารวมถงการรอนและขดหา แรรายยอยของราษฎร

5. การท าเหมองแรในทะเลและปาชายเลน กอใหเกดผลกระทบตอบรเวณแหลงทองเทยว แหลงปะการง ผลทเกดขนเปนพวกตะกอนขน ซงกระทบตอการด ารงชพของสตวน าในทะเล และปะการง เชน ทอาวบางเทา จงหวดหวดภเกต ซงเปนแหลงแรดบกในทะเลทส าคญของประเทศ

การจดการทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมแนวความคดอยางไร

การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มแนวความคด หลกในการด าเนนงาน ดงนคอ ๑. มงหวงใหทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทประกอบกนอยใน ระบบธรรมชาต มศกยภาพทสามารถใหผลตผลไดอยางย งยนถาวรและมนคง คอ มงหวงใหเกดความเพมพนภายในระบบทจะน ามาใชได โดยไมม ผลกระทบกระเทอนตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมนน ๆ ๒. ตองมการจดองคประกอบภายในระบบธรรมชาตหรอสงแวดลอมหรอ ระบบนเวศใหม ชนด ปรมาณ และสดสวนของทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอมแตละชนดเปนไปตามเกณฑมาตรฐานตามธรรมชาต เพอใหอย ในภาวะสมดลของธรรมชาต ๓. ตองยดหลกการของอนรกษวทยาเปนพนฐาน โดยจะตองมการรกษา สงวน ปรบปรง ซอมแซม และพฒนาทรพยากรธรรมชาต ในทกสภาพทงในสภาพทดตามธรรมชาต ในสภาพทก าลงมการใชและในสภาพททรดโทรมรอยหรอ ๔. ก าหนดแนวทางปฏบตทชดเจนในการควบคมและก าจดของเสยมใหเกดขนภายในระบบธรรมชาต รวมไปถงการน าของเสยนน ๆ กลบมาใชใหเกดประโยชนอยางตอเนอง ๕. ตองก าหนดแนวทางในการจดการเพอใหคณภาพชวตของมนษยดขน โดยพจารณาถงความเหมาะสมในแตละสถานทและแตละสถานการณ

การจดการทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมแนวทางการจดการอยางไร

จากแนวคดดงกลาว เนองจากทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมนนมหลายชนดและแตละชนดก

มคณสมบตและเอกลกษณทเฉพาะตว ดงนน เพอใหการจดการสามารถบรรลเปาหมายของ แนวคด จงควรก าหนดหลกการจดการหรอแนว ทางการจดการใหสอดคลองกบชนด คณสมบต และเอกลกษณของทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมนน ๆ ซงทรพยากรแรธาตเปนทรพยากรธรรมชาตทใชแลวจะหมดไป ไมสามารถเกดขนมาทดแทนได หรอถาจะเกดขนมาทดแทนไดกตองใชเวลานานมาก และมกเปนทรพยากรทมความส าคญทางดานเศรษฐกจ ซงไดแก น ามนปโตรเลยม กาซธรรมชาต และสนแร

การจดการทรพยากรประเภทน จะตองเนนการประหยดและพยายามไมใหเกดการสญเสยตองใชตามความจ าเปนหรอถาสามารถใชวสดอนแทนไดกควรน ามาใชแทนรวมทงตองน าสวนทเสยแลวกลบมาใชประโยชนใหคมคาตอไป

การอนรกษแรธาต

ทรพยากรแรธาตในปจจบนซงก าลงประสบปญหาหากไมมการปองกนแกไข ดงนนการ อนรกษแรธาตจงเปนมาตรการส าคญทจะชวยไดดงน 1. การใชแรธาตอยางประหยดในการท าเหมองแรบางอยางนนบางททรพยากรแรธาตท

ไดมา อาจมหลายชนด ดงนนจงควรจะพยายามใชใหคมคาทกชนดอยางประหยดและลดการสญเปลา 2. การส ารวจแหลงแร ควรมการเรงรดการส ารวจทรพยากรแรธาตใหครอบคลมทว ประเทศเพอประโยชนในการวางแผนการใชประโยชนอยางคมคา

3. การใชแรชนดอนทดแทน พยายามหาแรธาตอน ๆ มาใชทดแทนแรทใชกนมาก อาทการใชอลมเนยมแทนเหลก 4. น าแรทใชแลวกลบมาใชอก เพอการใชประโยชนอยางเตมทควรมการน าแรทใชแลวกลบมาใชอก อาท ภาชนะเครองใชทเปนอลมเนยมบางอยางทหมดสภาพการใช

ความสาคญแรธาต 1. การแพทย ทรพยากรแรธาตสามารถใชรกษาโรคทเกด

ขนกบมนษย เชน แรโคบอล 60 แรทองคาขาว ใชรกษาโรคมะเรง

2. อตสาหกรรม ทรพยากรแรธาตสามารถใชวตถดบในการผลตกระแสไฟฟา เพอ เพมความสะดวกสบายในการดารงชพของมนษย เชน แรเชอเพลงจาพวกถานหน นามน หรอแรกมมนตภาพรงสเปนเชอเพลง

3. คณภาพของมนษย ทรพยากรแรธาตสามารถใชควบคมการทางานของรางกายมนษยและสงมชวต เชนแรฟอสฟอรส แคลเซยมชวยทาใหรางกายมโครงสรางทแขงแรง

ความสาคญทรพยากรพลงงาน

มความสาคญดงน 1. ปจจยส โดยมนษยใชพลงงานแสงอาทตยสาหรบการหงตมอาหาร หรอมนษยใชรงสอลตราไวโอเลต A เพอกระตนใหเซลใต

ผวหนง สรางวตามนด หรอมนษยไดรบประโยชนจากพลงงานลม

โดย พลงงานลมชวยระบายความรอนในระบบนเวศ 2. ปจจยหา โดยมนษยใชพลงงานจากปโตรเลยมสาหรบ เปลยนเปนพลงงานแสง เสยง พลงงานกล

เพอใหมนษยมความเปนอยทดขน สะดวกสบาย 3. คณภาพชวตทด เนองจากทรพยากรพลงงาน เชน ปโตรเลยม นามน ถานหน

จดเปนทรพยากรทสามารถนามาขายได เพอเพมรายไดใหกบประเทศทเปนเจาของทรพยากรไดอยางมากมายมหาศาล ซงเงนทไดจากการขายทรพยากรพลงงานนทาใหเศรษฐกจของชาตด ซงสงผลดตอคณภาพชวตของมนษย

สาเหตและผลกระทบทเกดจากการใชทรพยากรแรธาตและพลงงาน

1. มนษยมการใชทรพยากรแรธาตไมสอดคลองกบหลกอนรกษวทยา ท าใหแรธาตถกน ามาใชหมดไปในระยะเวลาสน ประกอบกบมนษยมกรรมวธในการท าเหมองแรทไมถกตอง ท าใหมฝ นละอองมากในอากาศ สงผลใหมนษยเกดเปนโรคทางเดนหายใจ ปอดไมส า ม า ร ถ แ ล ก เ ป ล ย น ก า ซ ไ ด lส ง นอกจาก นการท า เห มองแ ร ส งผลกระทบตอทรพยากรดน น า อากาศjในระบบนเวศ ท าใหเกดมลพษสงแวดลอม มากมาย องคประกอบในระบบนเวศไมสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพไมเปนไปตามหลกนเวศวทยา

2. ธรรมชาต แรกมมนตภาพรงสเชน ยเรเนยม เมอทงไวในธรรม ชาตจะเกดการสลายตว ปลอยรงสแกรมมา เบตาและแอลฟาเขาสระบบนเวศท าใหสงมชวตเกดการกลายพนธและถงแกชวตได

ผลกระทบทเกดขนจาการใชทรพยากรแรธาตและพลงงานไมสอดคลองกบหลกการอนรกษวทยา

1.สงแวดลอม ปจจบนมนษยนาทรพยากรพลงงาน เชน ปโตรเลยม นามนไปใชในการเผาไหมสงทาใหระบบนเวศมกาซซลเฟอรไดออกไซดหรอไขเนาในบรรยากาศสง สงผลใหระบบนเวศมฝนกรดเพมขน เนองจากกาซซลเฟอรไดออกไซดทาปฎกรยากบไอนาในบรรยากาศกลายเปนกรดซลฟรก ซงกรดนสามารถทาลายทรพยสนของชาตทเปนพวกหนปน หนออนใหเกดความเสยหายได

2. มนษย เกดเปนโรคระบบทางเดนอาหาร ระบบประสาททางานผดปกตในอตราทสงขน สงผลใหมนษยมคณภาพชวตทไมด

แนวทางการอนรกษทรพยากรแรธาตและพลงงาน มนษยตองมการใชทรพยากรแรธาตสอดคลองตามหลกการ

อนรกษวทยา ดงน 1. ปรบปรง เชน คดคนการกลนนามนดวยอณหภมตากวา 340 . C เพอลด

ปญหามลพษความรอนทจะเกดขนจากกระบวนการกลนนามน 2. ทดแทน เชน คนหาแหลงพลงงานอนทดแทนแหลงพลงงานจากแร

เชอเพลงทกอใหเกดมลพษทางอากาศในระบบนเวศ ซงปจจบนนมนษยคดคนหาแหลงพลงงานทดแทนแรเชอเพลงหลายชนด ไดแก แหลงพลงงานจากแสงอาทตย พลงงานลม พลงงานนา พลงงานจากกาซธรรมชาต พลงงานความรอนใตพภพ และพลงงานจากแรกมมนตภาพรงสเปนตน

3. ถนอม เชน มนษยออกกฎหมาย มาตรการสาหรบใชในการบงคบใหประชาชนเหนถงความสาคญของทรพยากรแรธาต และใชทรพยากรแรธาตไดสอดคลองกบหลกการอนรกษวทยา

4. ประหยด เชน ไมเปดไฟทงไวในขณะทไมใชงาน

ทรพยากรชายฝงทะเลและ แนวปะการง

ทรพยากรชายฝงทะเล หมายถง ทรพยากรชายฝงทะเลเปนแหลงทอยอาศย หรอเรยกเปนภาษาองกฤษวา Coastal Habitat เชน ทรพยากรปาชายเลน ปาชายหาด ปากแมน า โขดหนและแนวปะการง

ปะการง เปนสตวทไมมกระดกสนหลงทอาศยตามพนชายทะเล

สวนใหญสบพนธดวยการแตกหนอ กนสาหรายเซลเดยวเปนอาหาร(herbivore) อาศยอยรวมกนเปนกลม เรยกวา แนวปะการง

ปะการง

ปะการง เปนสงมชวตขนาดเลกประเภทหนงทแตกตางจากสงมชวตอนๆ ใตทองทะเล มโครงสรางเปนหนปนหอหมตวอนออนนมของปะการงไวเปนช นนอก ซงโครงสรางหนปนนเกดจากชวตเลกๆ ของปะการงไดสราง

ขนเปนรปทรงตางๆ เปนแผน เปนกอนหรอมกงกาน และแผขยายไปเรอยๆ จนกลายเปนแนวปะการงอยใตทองทะเล ปะการงจะเตบโตไดดเฉพาะบรเวณทน าทะเลมอณหภมตงแต 8-27 องศาเซลเซยส มแสงแดดพอประมาณน าไมขน และมความลกของน าไมเกนกวา 50 เมตร

ปะการงมรปรางเปนทรงกระบอกทมขนาดเพยง 1 มลลเมตร ถง 1 เซนตเมตรและมสวนประกอบทส าคญอย 3 สวนคอสวนทเปนฐานซงอยตดกบโครงสรางหนปนสวนบนทเปนปากมหนวดลอมอยโดยรอบ ซงบรเวณหนวดมเขมพษทมฤทธท าใหเหยอสลบหรอตายและสวนกลางของล าตวมรปรางเปนทรงกระบอก ในตอนกลางวน

ปะการงจะเกบตวอยในโครงสรางแขงอยตลอดเวลาพอกลางคนปะการงกจะแผขยายหนวดออกควานหาเหยอเลกๆ

ทลองลอยมากบกระแสน า

ปะการงมการสบพนธสองแบบคอ แบบอาศยเพศ ซงตวออนจากไขทถกผสมแลว จะลอยไปในน าเพอลง

เกาะในทแหงใหม แบบไมอาศยเพศ โดยวธการแตกหนอจากตวเดม ท าใหกอนปะการงมขนาดใหญขน ปะการงท

เกาะทบถมกนนานนบรอย ๆ ปเปนแนวหนปนใตน า เรยกวา "แนวปะการง"

ประเภทของปะการง

1. แนวปะการงรมฝง (Fringing reef )

- ปะการงบรเวณแนวราบ - ปะการงบรเวณแนวสน - บรเวณแนวลาดชน

2. กลมปะการงบนพนทราย (Patch reef )

3. กลมปะการงบนโขดหน (Coral community on rocky coast )

4. แหลงกลปงหา และปะการงออน (Sea fan and soft coral community )

สงมชวตทอาศยอยในแนวปะการง

1. สาหรายเซลเดยว 2. หญาทะเล 3. ฟองน า 4. ปะการงออน 5. กลปงหา 6. ดอกไมทะเล 7. หนอนทะเล 8. สตวอนๆ ทอาศยในแนวปะการง

- หอย

- หมกทะเล

- กงและป

- ปลาตางๆ

- สตวทมผวหนงเปนปม

ชนดของปะการงทพบในประเทศไทย

ปะการงดอกกะหล า

Cauliflower (Pocillopora spp. )

ชนดของปะการงทพบในประเทศไทย

ปะการงเขากวาง Staghorn coral, Table coral ( Acropora spp. )

ชนดของปะการงทพบในประเทศไทย

ปะการงดอกไมทะเล Anemone-like coral ( Goniopora spp. )

ชนดของปะการงทพบในประเทศไทย

ปะการงถวยสสม Orange cup coral ( Tubastraea coccinea )

ชนดของปะการงทพบในประเทศไทย

ปะการงออนรปกงไม

( Bushy Softcoral )

ชนดของปะการงทพบในประเทศไทย

ปะการงออนหนาม

( Spinous Softcoral )

ชนดของปะการงทพบในประเทศไทย

ปะการงโขด หรอปะการงนวมอ Mountain coral, Finger coral ( Porites spp. )

ชนดของปะการงทพบในประเทศไทย

ปะการงรงผง Honey comb coral ( Coeloseris mayeri )

ชนดของปะการงทพบในประเทศไทย

ปะการงสมอง Brain coral ( Oulophyllia crispa )

ชนดของปะการงทพบในประเทศไทย

ปะการงหนวดถว หรอ หนวดสมอ Bean coral ( Euphyllia ancora )

ประโยชนของแนวปะการง

1. แนวปะการงบรเวณชายฝงและแนวปะการงแบบก าแพง ชวยปองกนชายฝงจากการกดเซาะของคลนและกระแสน าโดยตรง

2. แนวปะการงเปนแหลงก าเนดทรายใหกบชายหาด 3. แนวปะการงเปนแหลงอาหารของมนษยและยงเปนทอยอาศยของสตวและพชนานาชนด 4. แนวปะการงเปนแหลงทมาของวสดทใชในการกอสราง 5. สงมชวตบางชนดในแนวปะการง เชน Sea hare ผลตสารพษเพอปองกนตวเองนน สามารถน ามาสกด

ใชท ายา

6. แนวปะการงเปนเสมอนหองทดลองทางนเวศวทยา 7. แนวปะการงจดเปนแหลงทองเทยวใตทะเลทมความสวยงาม 8. ปะการงเปนสนคา 9. สามารถน าสารสกดเปนยา เชน ยาตอตานมะเรงและจลชพ

ความเสอมโทรมของแนวปะการงจากสาเหตทางธรรมชาต

1. ถกท าลายโดยลมพาย เกดคลนรนแรงท าใหกงกานของปะการงแตกหกท าลายลง

2. ถกสตวทะเลบางชนดกดกนเปนอาหาร

3. สตวทะเลบางชนดกดกนเนอเยอของปะการง

ความเสอมโทรมของปะการง

ทมสาเหตจากการกระท าของมนษย

1. การเกบปะการงเปนของทระลก

2. การทงสมอเรอและการถอนสมอในแนวปะการง

3. การปลอยน าเสยจากโรงงานอตสาหกรรมและน าทงจากชมชนลงทะเล

4. การกอสรางบรเวณชายหาด

5. การระเบดปลา

6. การทงขยะลงสทองทะเลโดยไมระมดระวง

แนวทางการอนรกษปะการง

1. ผกจอดเรอกบทนผกเรอ และไมทงสมอเรอในแนวปะการง 2. ท าเครองหมายแสดงแนวปะการง เพอมใหเรอเขามาในแนวนน 3. กวดขน สอดสองมใหมการระเบดปลาโดยเดดขาด 4. หามการประมงอวนลาก อวนรน เขามาจบปลาบรเวณชายฝงทมแนวปะการง 5. ชวยกนสงเสรมใหเหนคณคาของการรกษาธรรมชาตของปะการง 6. ในฐานะประชาชนในทองถนจะตองไมเกบหาปะการงขนมาขาย 7. นกทองเทยวและประชาชนทวไปตองไมทงขยะและเศษสงของลงทองทะเล

ประเภทแนวปะการงของโลก ม 3 แบบ คอ

1. อะทอล รฟ คอ แนวปะการงรปเกอกมาทมทะเลสาบอยตรงกลาง เชนแนวปะการงบรเวณหมเกาะแปซฟกตอนใต

2. แบรรเออร รฟ คอ แนวปะการงแบบกาแพงตามไหลทวป ทระหวางแนวปะการงเปนรองนาลก เชนแนวปะการงบรเวณทวปออสเตรเลย

3. ฟรงจง รฟ คอ แนวปะการงทอยใกลชายฝ ง เกาะ ระหวางแนวปะการงเปนรองนาตนๆ เชน แ น ว ป ะ ก า รง บ ร เ ว ณ ต า ง ๆ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย อนโดนเซย ฟลปปน

สรปความสาคญ ทรพยากรธรรมชาตชายฝงทะเลและ

แนวปะการง

1.ปจจยส ระบบนเวศชายฝงทะเล เชน ปาชายเลน ชายหาด โขดหน แนวปะการงทมสถานภาพท สมดลธรรมชาต นนคอมโครงสรางของระบบนเวศทงทมชวตและไมมชวตทไดชนดปรมาณและ สดสวนทสามารถท างานรวมกนไดเปนปกต พบวาระบบนเวศเหลานเปนทเหมาะสมตอการวางไข เพาะพนธสตวน านานาชนด ทมนษยใชส าหรบเปนปจจยส คอ ใชเปนแหลงอาหารจ าพวกโปรตน เชน กงกลาด า กงแชบวย ปทะเล 2. ปจจยหา ทรพยากรชายฝงทะเลชวยปองกนไมใหชายฝงถกท าลาย ก าจดสารพษตางๆทเกดจาก ชมชน สภาพของทรพยากรดน น า อากาศ บรเวณชายฝงทะเลอยในสถานภาพทสมดลธรรมชาต ซงชวยในการกลมสงมชวตของโครงสรางระบบนเวศชายฝงสามารถท างานปกต 3. คณภาพชวตทด มนษยสามารถใชชายฝงทะเลเปนแหลงทองเทยว ท าใหมนษยมความสขทาง รางกายอารมณและจตใจ เนองจากบรเวณชายฝงทะเลมสภาพแวดลอม อากาศ น าทดหรอสมดล ธรรมชาตนนเอง

สาเหตและผลกระทบทเกดจากทรพยากรชายฝงทะเล

1. มนษย โดยมนษยนาพนทบรเวณชายฝงทะเล บรเวณปาชายเลน ปากแมนาไปทาเปนนากง นาเกลอ ชมชน ทาเทยบเรอ โรงงานผลตกระแสไฟฟา สงผลใหระบบนเวศบรเวณชายฝงทะเลอยในสถานภาพทไมสมดลธรรมชาตหรอวกฤตหรอภาวะมลพษสงแวดลอม สงผลกระทบใหองคประกอบของระบบนเวศทงสงทมชวตและสงไมมชวตไมสามารถทางานรวมกนไดอยางมมประสทธภาพ การถายทอดสารอาหารและพลงงานการหมนเวยนธาตอาหารในระบบไมเปนไปตามกฎ 10 เปอรเซนตหรอไมเปนวฎจกร เนองจากในระบบนเวศบรเวณชายฝงมมลสาร สารปนเปอนเปนจานวนมากปนเปอนอยในระบบนเวศบรเวณชายฝงนนเอง นอกจากน สงผลใหมนษยไดรบปจจยสทไมเพยงพอกบความตองการของมนษยทเพมขน โอกาสเกดปญหาทางสงคม เศรษฐกจมมากขน ทรพยากรธรรมชาตเกดมลพษตอทรพยากรดน นา อากาศ

2. ธรรมชาต หากระบบนเวศบรเวณชายฝงไดรบผลกระทบจากปรากฏการธรรมชาต เชน พายคลนยกษ การเกดแผนดนไหว นาทวม ยอมทาใหสงมชวตและสงไมมชวตทเปนองคประกอบในระบบนเวศถกทาลายเปนจานวนมาก สงผลใหองคประกอบของระบบนเวศทมอยไมสามารถทางานรวมกนไดเหมอนเดม

แนวทางอนรกษทรพยากรชายฝงทะเลและแนวปะการงแบบยงยน

1. ถนอม โดยรฐบาลตองกาหนดพนทบรเวณชายฝงทะเลใหเปนเขตพนทสงวน เขตพนทอนรกษ เขตพนทสาหรบการพฒนา เพอถนอม เกบรกษาพนทชายฝงทะเลใหมนษยสามารถใชประโยชนไดตลอดไป

2. ปรบปรง โดยการปรบปรงฟนฟพนทปาชายเลนใหคนสสภาพเดม(สมดลธรรมชาต) หลงจากมการใชทรพยากรจากบรเวณชายฝงทะเล โดยการกาจดมลสาร สารปนเปอนดวยกระบวนการทางกายภาพ เคม หรอชววทยาแบบบรณาการ

3. เพมประสทธภาพ โดยการประชาสมพนธใหประชาชนทราบและเขาใจถงแนวทางในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตบรเวณชายฝงทะเล และมนษยสามารถนาไปปฏบตใหถกตองและสอดคลองกบหลกการอนรกษวทยา

อานเพมเตม

• เขตพนทสงวน เขตพนทอนรกษ และเขตพนทสาหรบการพฒนามลกษณะแตกตางกนอยางไรบาง และชวยในการอนรกษทรพยากรชายฝงทะเลและแนวปะการงอยางไรบาง

ค าถามหนวยท 3 1. นกศกษามแนวทางในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตทสอดคลองกบหลกการ

อนรกษวทยาของทรพยากรธรรมชาตตอไปน อยางไร? 1. น า 2. ดน 3. ปาไม 4.สตวปา 5.ทรพยากรชายฝงทะเล 6.ทรพยากรแรธาตและพลงงาน 2. นกศกษาคดวาการอนรกษทรพยากรแรธาตและพลงงานมความจ าเปนหรอไม

เพราะเหตใด? 3. จงบอกสาเหตและผลกระทบทเกดขนเนองจากการใชทรพยากรธรรมชาตปาไมไม สอดคลองกบหลกการอนรกษวทยา? 4. จงบอกความส าคญของทรพยากรสตวปาทมตอระบบนเวศของโลก(ชวมณฑล)?

ค าถามเพมเตม

เหตใดนกศกษาตองศกษาหลกการอนรกษวทยาทรพยากรธรรมชาตทเปนโครงสรางของระบบนเวศทงสวนทมชวตและสวนทไมมชวตแบบยงยน

*ความส าคญและประโยชนทรพยากรธรรมชาต

*ผลกระทบตอโครงสรางของระบบนเวศทงสวนทมชวตและสวน ทไมมชวต

*หลกการอนรกษวทยาแบบยงยน

ค าถามเพมเตม

ปญหาทมกเกดขนหลงจากการใชและการอนรกษทรพยากรธรรมชาตในประเทศไทย มปญหาใดบาง

ค าถาม

จงอธบาย

ความส าคญทรพยากรธรรมชาต

สาเหต

ผลกระทบ

และแนวทางในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตแบบบรณาการของระบบนเวศชวมณฑล ?

ความส าคญ

ทรพยากรธรรมชาตมความสาคญตอมนษยเปนอยางมาก เนองจากมนษยใชทรพยากรธรรมชาตเปน

1. ปจจยส-ปจจยหาในการดารงชวตของมนษย มนษยไมสามารถขาดทรพยากรเหลานได ดงนนมนษยจงจาเปนตองรจกวธการใชทรพยากรธรรมชาตอยางถกวธหรอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตแบบยยน

2. เพอพฒนาคณภาพชวตมนษยใหดขนตลอดไป แตปจจบนพบวาการใชทรพยากรธรรมชาตของมนษยไม

ถกตอง สงผลใหทรพยากรธรรมชาตถกทาลาย มนษยขาดปจจยส –ปจจยหาและคณภาพชวตมนษยดอยลงกวาในอดตทผานมา เนองจาก

สาเหต

• มนษย 1. มนษย มการใชทรพยากรธรรมชาตบางชนดอยางสนเปลองท าให

ทรพยากรธรรมชาตเปลยนสภาพไปจากเดม สงผลใหมนษยไมสามารถน าทรพยากรมาใชไดอก(recycle)

2. มนษยไมมความรความเขาใจเกยวกบความสมพนธกนระหวางทรพยากรธรรมชาตกบมนษยตองมความสมพนธกนแบบพงพากนไมสามารถแยกกนได (muatualism)

3. มนษยไมมความรความเขาใจเกยวกบประโยชนของทรพยากรธรรมชาตทใชเปนปจจยส- ปจจยหาในการด ารงชพของมนษย อนจะสงผลใหมนษยมคณภาพชวตทดทงทางรางกาย อารมณและจตใจด ตลอดไป

ผลกระทบ หากมนษยมการใชทรพยากรธรรมชาตไมถกวธตามหลกการอนรกษวทยาแลว

ยอมสงผลกระทบตอ 1. ทรพยากรธรรมชาตชนดตางๆ (สงแวดลอม) 2. มนษย เนองจาก ระบบนเวศชวมณฑลตองถกทาลายและระบบนเวศไมสามารถ

ทางานไดอยางปกต ระบบนเวศไมอยในสถานภาพสมดลธรรมชาตทจะใหประโยชน 3 ประการหลกๆ ไดแก ปจจยส ปจจยหา และคณภาพชวตทด

ตวอยางเชน การใชทรพยากรปาไมไมถกวธ ยอมสงผลกระทบตอ สงแวดลอม ไดแก สตวปาไมมทอยอาศย ทรพยากรนาเกดปรากฏการนาทวม ทรพยากรอากาศมอณหภมโลกสงขน ทรพยากรดนขาดความอดมสมบรณ ไมเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพช มนษย มนษยมปจจยสไมเพยงพอและระบบนเวศมโอกาสเสยงตอการปรากฏของโรค

ชนดใหมๆ ทยงไมมตวยาในการรกษาโรค

แนวทางการอนรกษทรพยากรธรรมชาตแบบยงยน

1. การถนอม(การเกบรกษา) เชน การเกบรกษาดนในรปของการปลกคลมดน การกาหนดเขตพนทปาไม

2. การบรณะฟนฟ(ปรบปรง) เชน ซอมแซมอปกรณภายในบานใหมสภาพเดม 3. การนามาใชใหม เชน การนาแกวไปหลอมใหมเพอนากลบมาใชอก 4. การเพมประสทธภาพในการใชงาน เชน ทาสเหลกทนามาสรางบานเพอ

ปองกนสนม 5. การนาสงอนมาใชทดแทน เชน การใชไฟเบอรแทนเหลกในการประกอบ

รถยนต 6. การสารวจแหลงทรพยากรธรรมชาตเพมขน เชน การคนหาแหลงพลงงาน

จากดวงอาทตยแทนพลงงานจากนามน 7. การประดษฐของเทยมขนใช เชน การใชอญมณปลอมทดแทนอญมณ

เพชร 8. ประหยด เชน การใชนาเทาทจาเปน

แบบฝกหดตามวตถประสงค

Click