Òîøêåíò Àïðåë | 2020. 5-³èñì...Òîøêåíò 3 Àïðåë | 2020. 5-³èñì "¤ÇÁÅÊÈÑÒÎÍÄÀ ÈËÌÈÉ-ÀÌÀËÈÉ ÒÀÄ£È£ÎÒËÀÐ" ÌÀÂÇÓÑÈÄÀÃÈ

1 Àïðåë | 2020. 5-³èñìÒîøêåíò

"¤ÇÁÅÊÈÑÒÎÍÄÀ ÈËÌÈÉ-ÀÌÀËÈÉ ÒÀÄ£È£ÎÒËÀÐ" ÌÀÂÇÓÑÈÄÀÃÈ ÐÅÑÏÓÁËÈÊÀ15-Ê¤Ï ÒÀÐÌÎ£ËÈ ÈËÌÈÉ ÌÀÑÎÔÀÂÈÉ ÎÍËÀÉÍ ÊÎÍÔÅÐÅÍÖÈß ÌÀÒÅÐÈÀËËÀÐÈ

2


Àïðåë | 2020. 5-³èñì Òîøêåíò

TÎØÊÅÍÒ-2020

"¤ÇÁÅÊÈÑÒÎÍÄÀ ÈËÌÈÉ-ÀÌÀËÈÉ ÒÀÄ£È£ÎÒËÀÐ"ÌÀÂÇÓÑÈÄÀÃÈ ÐÅÑÏÓÁËÈÊÀ 15-Ê¤Ï ÒÀÐÌÎ£ËÈÈËÌÈÉ ÌÀÑÎÔÀÂÈÉ ÎÍËÀÉÍ ÊÎÍÔÅÐÅÍÖÈß

ÌÀÒÅÐÈÀËËÀÐÈ5-£ÈÑÌ

ÌÀÒÅÐÈÀËÛ ÐÅÑÏÓÁËÈÊÀÍÑÊÎÉ15-ÌÅÆÄÈÑÖÈÏËÈÍÀÐÍÎÉ ÄÈÑÒÀÍÖÈÎÍÍÎÉ ÎÍËÀÉÍ

ÊÎÍÔÅÐÅÍÖÈÈ ÍÀ ÒÅÌÓ "ÍÀÓ×ÍÎ-ÏÐÀÊÒÈ×ÅÑÊÈÅÈÑÑËÅÄÎÂÀÍÈß Â ÓÇÁÅÊÈÑÒÀÍÅ"

×ÀÑÒÜ-5

MATERIALS OF THE REPUBLICAN 15-MULTIDISCIPLINARYONLINE DISTANCE CONFERENCE ON "SCIENTIFIC AND

PRACTICAL RESEARCH IN UZBEKISTAN"PART-5



Ó¤Ê 323(575.1)(063)ÊÁÊ 66.3(5¤)ÿ43É-18

"¤çáåêèñòîíäà èëìèé-àìàëèé òàä³è³îòëàð" [Òîøêåíò; 2020]

"¤çáåêèñòîíäà èëìèé-àìàëèé òàä³è³îòëàð" ìàâçóñèäàãè ðåñïóáëèêà 15-ê´ï òàðìî³ëè èëìèéìàñîôàâèé îíëàéí êîíôåðåíöèÿ ìàòåðèàëëàðè ò´ïëàìè, 30 àïðåë 2020 éèë. - Òîøêåíò: Tadqiqot,2020. - 236 á.

Óøáó Ðåñïóáëèêà-èëìèé îíëàéí êîíôåðåíöèÿ 2017-2021 éèëëàðäà ¤çáåêèñòîíÐåñïóáëèêàñèíè ðèâîæëàíòèðèøíèíã áåøòà óñòóâîð é´íàëèøëàðè á´éè÷à ¥àðàêàòëàð ñòðàòåãèÿñèäàê´çäà òóòèëãàí âàçèôà - èëìèé èçëàíèø þòó³ëàðèíè àìàëè¸òãà æîðèé ýòèø é´ëè áèëàí ôàíñîµàëàðèíè ðèâîæëàíòèðèøãà áà²èøëàíãàí.

Óøáó Ðåñïóáëèêà èëìèé êîíôåðåíöèÿñè òàúëèì ñîµàñèäà ìåµíàò ³èëèá êåëà¸òãàí ïðîôåññîð- ́ ³èòóâ÷è âà òàëàáà-´³óâ÷èëàð òîìîíèäàí òàé¸ðëàíãàí èëìèé òåçèñëàð êèðèòèëãàí á´ëèá, óíäàòàúëèì òèçèìèäà èë²îð çàìîíàâèé þòó³ëàð, íàòèæàëàð, ìóàììîëàð, å÷èìèíè êóòà¸òãàí âàçèôàëàðâà èëì-ôàí òàðà³³è¸òèíèíã èñòè³áîëäàãè ðåæàëàðè òàµëèë ³èëèíãàí êîíôåðåíöèÿñè.

Ìàúñóë ìóµàððèð: Ôàéçèåâ Øîõðóä Ôàðìîíîâè÷, þ.ô.ä., äîöåíò.

1.¥ó³ó³èé òàä³è³îòëàð é´íàëèøèÞñóâàëèåâà Ðàõèìà Ïðîôåññîð â.á.,þ.ô.í. (Æàõîí è³òèñîäè¸òè âà äèïëîìàòèÿ óíèâåðñèòåòè)

2.Ôàëñàôà âà µà¸ò cîµàñèäàãè ³àðàøëàðÍîðìàòîâà Äèëäîðà Ýñîíàëèåâíà, äîöåíò (Ôàð²îíà äàâëàò óíèâåðñèòåòè)

3.Òàðèõ ñàµèôàëàðèäàãè èçëàíèøëàð×àðèåâ Òóðñóí Õóâàåâè÷ Äîöåíò (¤çáåêèñòîí äàâëàò êîíñåðâàòîðèÿñè)

4.Ñîöèîëîãèÿ âà ïîëèòîëîãèÿíèíã æàìèÿòèìèçäà òóòãàí ́ ðíèÄîöåíò Óðèíáîåâ Õîøèìæîí Áóíàòîâè÷ (Íàìàíãàí ìóõàíäèñëèê-³óðèëèø èíñòèòóòè)

5.È³òèñîäè¸òäà èííîâàöèÿëàðíèíã òóòãàí ́ ðíèÂîõèäîâà Ìåõðè Õàñàíîâà, Phd (Òîøêåíò äàâëàò øàð³øóíîñëèê èíñòèòóòè)

6.Ôèëîëîãèÿ ôàíëàðèíè ðèâîæëàíòèðèø é´ëèäàãè òàä³è³îòëàðÒóðñóííàçàðîâà Ýëüâèðà Òàõèðîâíà (Íàâîèé âèëîÿò õàë³ òàúëèìè õîäèìëàðèíè ³àéòà òàé¸ðëàøâà óëàðíèíã ìàëàêàñèíè îøèðèø µóäóäèé ìàðêàçè)

7.Ïåäàãîãèêà âà ïñèõîëîãèÿ ñîµàëàðèäàãè èííîâàöèÿëàðÀáäóìàæèäîâà Äèëäîðà Ðàõìàòóëëàåâíà, PhD (Òîøêåíò Ìîëèÿ èíñòèòóòè)

8.Ìàäàíèÿò âà ñàíúàò ñîµàëàðèíè ðèâîæëàíèøèÒîøòåìèðîâ Îòàáåê Àáèäîâè÷ (Ôàð²îíà ïîëèòåõíèêà èíñòèòóòè)

9.Àðõèòåêòóðà âà äèçàéí é´íàëèøè ðèâîæëàíèøèÁîáîõîíîâ Îëòèáîé Ðàõìîíîâè÷ (Ñóðõàíäàð¸ âèëîÿòè òåõíèêà ôèëèàëè)

10.Òåõíèêà âà òåõíîëîãèÿ ñîµàñèäàãè èííîâàöèÿëàð Íîðìèðçàåâ Àáäó³àþì Ðàµèìáåðäèåâè÷, äîöåíò (Íàìàíãàí ìóõàíäèñëèê-³óðèëèø èíñòèòóòè)

11.Ôèçèêà-ìàòåìàòèêà ôàíëàðè þòó³ëàðèÑîõàäàëèåâ Àáäóðàøèä Ìàìàäàëèåâè÷, äîöåíò (Íàìàíãàí ìóõàíäèñëèê-òåõíîëîãèÿ èíñòèòóòè)

Ìàúñóë ìóµàððèð: Ôàéçèåâ Øîõðóä Ôàðìîíîâè÷, þ.ô.ä., äîöåíò.

4



12.Áèîìåäèöèíà âà àìàëè¸ò ñîµàñèäàãè èëìèé èçëàíèøëàðÌàìàòîâà Íîäèðà Ìóõòàðîâíà Ò.ô.ä., äîöåíò (Òîøêåíò äàâëàò ñòîìàòîëîãèÿ èíñòèòóòè)

13.Êèì¸ ôàíëàðè þòó³ëàðèÐàõìîíîâà Äîíî £àõõîðîâíà (Íàâîèé âèëîÿòè òàáèèé ôàíëàð ìåòîäèñòè)

14.Áèîëîãèÿ âà ýêîëîãèÿ ñîµàñèäàãè èííîâàöèÿëàðÉ´ëäîøåâ Ëàçèç Òîëèáîâè÷ (Áóõîðî äàâëàò óíèâåðñèòåòè)

15.Àãðîïðîöåññèíã ðèâîæëàíèø é´íàëèøëàðèÑóâîíîâ Áîéìóðîä ¤ðàëîâè÷, äîöåíò(Òîøêåíò èððèãàöèÿ âà ³èøëî³ õ´æàëèãèíè ìåõàíèçàöèÿëàø ìóõàíäèñëàðè èíñòèòóòè)

16.Ãåîëîãèÿ-ìèíåðîëîãèÿ ñîµàñèäàãè èííîâàöèÿëàð£àµµîðîâ ¤êòàì Àáäóðàõèìîâè÷ Phd äîöåíò (Òîøêåíò èððèãàöèÿ âà ³èøëî³ õ´æàëèãèíèìåõàíèçàöèÿëàø ìóõàíäèñëàðè èíñòèòóòè)

17.Äàâëàò áîø³àðóâèÒîøáîåâà Áàðíîõîí Îäèëæîíîâíà (Àíäèæîí äàâëàò óíèâåðñèòåòè)

18.ÔàðìàöåâòèêàÀáäóíàçàðîâ Àõëèääèí - PhD, (Íàìàíãàí äàâëàò óíèâåðñèòåòè)

19.ÂåòåðèíàðèÿÐàõìîíîâà Äîíî £àõõîðîâíà (Íàâîèé âèëîÿòè òàáèèé ôàíëàð ìåòîäèñòè)

20.ÃåîãðàôèÿÉ´ëäîøåâ Ëàçèç Òîëèáîâè÷ (Áóõîðî äàâëàò óíèâåðñèòåòè)

21.Ìóñè³à âà µà¸òÑóëòàíîâà Çóõðà - (Íàìàíãàí äàâëàò óíèâåðñèòåòè)

22.Æèñìîíèé òàðáèÿ âà ñïîðòÌàäàìèíîâ Áàõîäèð - ï.ô.í, (Íàìàíãàí äàâëàò óíèâåðñèòåòè)

23.Òàñâèðèé ñàíúàò âà äèçàéíÆàááàðîâ Áîòèðøåð - äîöåíò, (Íàìàíãàí äàâëàò óíèâåðñèòåòè)

24.Àäàáè¸òÑóëàéìîíîâ Ì´ìèíæîí- ô.ô.í, äîöåíò, Íàìàíãàí äàâëàò óíèâåðñèòåòè

25.ÆóðíàëèñòèêàÊàðèìîâà Ôàðèäàõîí - ô.ô.í, äîöåíò, Íàìàíãàí äàâëàò óíèâåðñèòåòè

Ò´ïëàìãà êèðèòèëãàí òåçèñëàðäàãè ìàúëóìîòëàðíèíã õà³³îíèéëèãè âà è³òèáîñëàðíèíã ò´²ðèëèãèãàìóàëëèôëàð ìàñúóëäèð.

© Ìóàëëèôëàð æàìîàñè© Tadqiqot.uz

Page Maker\Âåðñòêà\Ñàµèôàëîâ÷è: Õóðøèä Ìèðçàõìåäîâ

Êîíòàêò ðåäàêöèé íàó÷íûõ æóðíàëîâ. tadqiqot.uzÎÎÎ Tadqiqot, ãîðîä Òàøêåíò,óëèöà Àìèðà Òåìóðà ïð.1, äîì-2.

Web: http://www.tadqiqot.uz/; Email: [email protected]Òåë: (+998-94) 404-0000

Editorial staff of the journals of tadqiqot.uzTadqiqot LLC The city of Tashkent,Amir Temur Street pr.1, House 2.

Web: http://www.tadqiqot.uz/; Email: [email protected]: (+998-94) 404-0000



ÌÓÍÄÀÐÈÆÀ \ ÑÎÄÅÐÆÀÍÈÅ \ CONTENT

ÏÅÄÀÃÎÃÈÊÀ ÂÀ ÏÑÈÕÎËÎÃÈß ÑÎ¥ÀËÀÐÈÄÀÃÈÈÍÍÎÂÀÖÈßËÀÐ

1. Ä.Ìóðîäîâà,ÁÎØËÀÍFÈ× ÑÈÍÔ ¤£ÓÂ×ÈËÀÐÈÄÀ ÌÓÑÒÀ£ÈË ¤£ÈØ Ê¤ÍÈÊÌÀÑÈÍÈÀÊÒ ¨ÐÄÀÌÈÄÀ ØÀÊËËÀÍÒÈÐÈØ.........................................................................................112.Í. ×îðèåâà,ÁÎØËÀÍFÈ× ÑÈÍÔ ¤£ÓÂ×ÈËÀÐÈÍÈÍÃ ¤ÇÈÍÈ ÍÀÇÎÐÀÒ £ÈËÈØÓÑÓËËÀÐÈÍÈ ÆÎÐÈÉ ÝÒÈØ ÌÅÕÀÍÈÇÌËÀÐÈ.....................................................................133.Rustamova Davlatxon Toyirjon qiziBOSHLANG'ICH SINFLARDA INTEGRATSION DARSLAR ORQALIO'QUVCHILAR DUNYOQARASHINI KENGAYTIRISH................................................................154. Boyjonova Laylo ErkinovnaBOSHLANG'ICH SINF ONA TILI DARSLARIDA O'QUVCHILARGA TILHODISALARINI O'RGATISHDA BADIIY ASAR MATNIDAN FOYDALANISH.................................175. Ìàòëóáà Ðàµèìîâà, Æóìàòîâà ØàðîôàòÌÀÚÍÀÂÈÉ ÅÒÓÊ ÎÈËÀ - ÌÀÚÍÀÂÈÉ ÞÊÑÀÊ ÆÀÌÈßÒ ÒÀßÍ×ÈÄÈÐ............................196. Saidova Mamura AbdullaevnaÒIBBIYOT OLIY TA'LIM TIZIMIDA INNOVATSION O'QITISH TEXNOLOGIYALARI..................207. Øàäèåâà Äèëðàáî Êóðáàíîâíà ÏÑÈÕÎËÎÃÈ×ÅÑÊÀß ÑÅÌÀÍÒÈÊÀ Â ÑÒÐÓÊÒÓÐÅ ÑËÎÂÀ È ÒÅÊÑÒÀ ÏÐÈ ÈÇÓ×ÅÍÈÈÐÓÑÑÊÎÃÎ ßÇÛÊÀ.........................................................................................................................228. SH.MaqulovFORMATION OF A HEALTHY LIFESTYLE THE PLACE AND IMPORTANCE OF THE PHYSICALCULTURE..........................................................................................................................................249.¥óñíèääèíîâ Ô.Ø.ÌÀÒÅÌÀÒÈÊ ÌÀßÒÍÈÊ ¨ÐÄÀÌÈÄÀ ÝÐÊÈÍ ÒÓØÈØ ÒÅÇËÀÍÈØÈÍÈ ÀÍÈ£ËÀØÄÀÂÈÇÓÀË ËÀÁÎÐÀÒÎÐÈßËÀÐÈÄÀÍ ÔÎÉÄÀËÀÍÈØÍÈÍÃ ¤ÐÍÈ..........................................2610.Àêàåâà Õóñíèÿ ÌóéäèíîâíàÌÀÊÒÀÁÄÀ ÊÈÌ¨ ÄÀÐÑÈÍÈ ¤ÒÈØÄÀ "ÁËÈÖ-Ñ¤ÐÎÂ" ÓÑÓËÈÄÀÍ ÔÎÉÄÀËÀÍÈØ..........2911. Íèøîíîâà Õèëîëà ÓñìîíàëèåâíàÁÎØËÀÍFÈ× ÑÈÍÔËÀÐÄÀ ÑÈÍÔÄÀÍ ÒÀØ£ÀÐÈ ¤£ÈØ ÆÀÐÀ¨ÍÈÄÀ ÌÓÀÌÌÎËÈÂÀÇÈßÒËÀÐÍÈ ßÐÀÒÈØ.............................................................................................................3012. Ñîòèáîëäèåâà Õèêîÿò ÊàìîëæîíîâíàÁÎØËÀÍFÈ× ÑÈÍÔËÀÐÄÀ "Ñ¤Ç ÒÓÐÊÓÌËÀÐÈ" ÌÀÂÇÓÑÈÄÀÃÈ ÄÀÐÑÍÈ ÈÍÒÅÐÔÀÎËÓÑÓËÄÀ ¤ÒÊÀÇÈØ...........................................................................................................................3113.Ñîáèðîâà Øàõíîçà ÀáäóìóòàëîâíàÐÅÍÅÑÑÀÍÑ ÄÀÂÐÈÄÀÃÈ ÒÀÐÈÕÈÉ ØÀÐÒ - ØÀÐÎÈÒËÀÐ...................................................3314.M.SharipovaTA'LIM TEXNOLOGIYALARI ASOSIDA MUHAMMAD YUSUF IJODINI O'RGANISH USULLARI...3415.Abdurahmonova Kamola Erkin qiziMAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARNING BARKAMOLLIGIDA FAYLASUFLARNINGMAKON VA ZAMON TO`G`RISIDAGI FARAZLARI VA HAQIQATLARI..........................................3716. Abdurasulova Muhayyoxon, Toshmatova Sevaraxon AbdukarimovnaBOLALARNI MAKTABGA TAYYORGARLIK MAZMUNI...............................................................3817. Amedova Saidaxon MurodiljonovnaYOSHLAR TA'LIM- TARBIYASI IBRAT NAMUNASI.......................................................................3918. Aralova Umida, G'aniyev YusubTA`LIMDAGI ISLOHOTLARGA BIR NAZAR.................................................................................4019. Aslonova Qizbibi AkramovnaBOSHLANG'ICH SINF MATEMATIKA DARSLARIDA INTERFAOL METODLARI VA ULARNINGTAVSIFI..............................................................................................................................................4120.Ataniyazova Gulbahar SagindikovnaFIZIKA FANINI O'QITISHDA ZAMONAVIY METODLARDAN FOYDALANISH............................42

6




21. Azizova MuqaddamO'QUVCHI YOSHLAR O'RTASIDA VATANPARVARLIK HISLATLARINISHAKLLANTIRISHDA AMIR TEMUR SHAXSINING O'RNI.............................................................4422.Bekimbetova Albina Adilxan qiziO'SPIRIN DAVRDAGI O'QUVCHILARNING QIZIQISHLARI VA QOBILIYATLARI......................4623.Áåðäèåâà Çóëôèÿ ÑàôàðîâíàÇÀÌÎÍÀÂÈÉ ÏÅÄÀÃÎÃÈÊ ÒÅÍÎËÎÃÈßËÀÐÄÀ £¤ËËÀÍÈËÀÄÈÃÀÍ ÂÎÑÈÒÀËÀÐ ÂÀÀÌÀËÈÉ ÄÀÐÑËÀÐÄÀ ÀÕÁÎÐÎÒ ÒÅÕÍÎËÎÃÈßËÀÐÈÍÈÍÃ À¥ÀÌÈßÒÈ.............................4824. Burketbayeva Amina RayimqulovnaMAKTABGACHA TA'LIM TASHKILOTLARIDA INGLIZ TILINI O'RGATISHDA SAMARALI USULLARNI QO'LLASH..............................................................................................5025. Jakparova Dilfuza UsmonaliyevnaMATEMATIKA DARSLARINI TASHKIL QILISHDA KO'RGAZMALILIK METODI............................5126.Djurayeva Rayhona G'anijonovnaONA TILI VA ADABIYOT FANLARINI O'QITISHDA MILLIY KINO, SPEKTAKL VA AUDIOMATNLARDAN FOYDALANISH.........................................................................................................5327.Ergasheva Dilnoza, Normatova NafisaO'QUVCHILARNING OG`ZAKI NUTQINI VA TAFAKKURINI RIVOJLANTIRISHDA MANTIQIYMASHQLARNING O'RNI................................................................................................................5528. Ergasheva Zilolaxon MurodillayevnaO`QUVCHILAR BILIMI VA XOTIRASINI KUCHAYTIRISHDA O`YINLI DARSLARNI TASHKILETISH..................................................................................................................................................5729. Erkinova Sitora Botirjon qiziBOSHLANG'ICH TA'LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISHDA INNOVATSIONTEXNOLOGIYALARNING O'RNI...................................................................................................5930.Ermatova Dildora Safarovna"ILK QADAM" DAVLAT O'QUV DASTURI ASOSIDAQURISH - YASASH VA MATEMATIKA MARKAZIDA SAMARALITA'LIM - TARBIYA OLIB BORISHNI TA'MINLASH..........................................................................6131.Habiba Haydarova JakbarovnaBOSHLANG'ICH SINF TA'LIMIDA TAYANCH KOMPETENTSIYALARNISHAKLLANTIRISH METODLARI......................................................................................................6332. Himoyeva Sarvarbegim JamilovnaO'QISH VA YOZISH BIR NECHA HARAKAT ELEMENTLARI..............................................................6533. Himoyeva Sarvarbegim JamilovnaO'QISH DARSLARINING TA'LIM-TARBIYAVIYAHAMIYATI VA VAZIFALARI............................................................................................................6734. Himoyeva Sarvarbegim JamilovnaILMIY-OMMABOP MAQOLALAR VA XALQ OG'ZAKI IJODINIO'QITISH USULIYOTI.......................................................................................................................6935.Hojiqurbonova Nafisa KomiljonovnaBOSHLANG'ICH SINFLARDA GAPNING BOSH BO'LAKLARINI O'RGATISH............................7036. Ibragimova Gulbahor RustamovnaMAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALAR TA'LIM-TARBIYASIDA AKT IMKONIYATLARIDANFOYDALANISHISHNING SAMARALI YONDASHUVI.....................................................................7237.Ibragimova Gulchehra RustamovnaJISMONIY TARBIYA MASHG'ULOTLARINI TASHKIL ETISH VA O'TKAZISHDA TA'LIMIYMETODLARNI QO'LLASH USULLARI.............................................................................................7438. Ikromova Mahliyo To'raxo'jayevna, Ikromova Qutlugnigor SaidmurodovnaMAKTAB TA'LIMI TAYYORGARLIGIGA TA'SIR ETUVCHI ASOSIY OMILLAR...............................7639. Ismoilova DiloromxonO'QUVCHILARGA TA'LIM BERISHDA AXBOROT TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISHNINGDOLZARB MUAMMOLARI VA YECHIMLARI......................................................................................7740.Jumaboyeva Dilnavozxon, Matmusayeva Maqsudaxon O'QUVCHILARNING NUTQ SAVODXONLIGINI RIVOJLANTIRISH..........................................79


"¤ÇÁÅÊÈÑÒÎÍÄÀ ÈËÌÈÉ-ÀÌÀËÈÉ ÒÀÄ£È£ÎÒËÀÐ" ÌÀÂÇÓÑÈÄÀÃÈ ÐÅÑÏÓÁËÈÊÀ15-Ê¤Ï ÒÀÐÌÎ£ËÈ ÈËÌÈÉ ÌÀÑÎÔÀÂÈÉ ÎÍËÀÉÍ ÊÎÍÔÅÐÅÍÖÈß ÌÀÒÅÐÈÀËËÀÐÈÌÓÍÄÀÐÈÆÀ \ ÑÎÄÅÐÆÀÍÈÅ \ CONTENT

41.Juraqulova Duriya AuelbekovnaTA'LIM QOZOQ TILIDA OLIB BORILADIGAN MAKTABLARNING BOSHLANG'ICH SINFO'QUVCHILARIDA OG'ZAKI NUTQNI RIVOJLANTIRISHNING SAMARALI USULLARI.............8042.Kenjayeva ShahnozaCREATIVE WAYS TO USE POPULAR MOVIES IN FUN ESL LESSONS............................................8243.Lobarxon Turaboyeva AnvarjanovnaFANLARNI O'QITISHDA INNOVATSION METODIKALAR..............................................................8444. Margùba ShamsiyevaBOSHLANGÌCH SINFLARDA O`ZLASHTIRISHI QIYIN BO`LGAN O`QUVCHILARDA O`QISHKO`NIKMASINI SHAKLLANTIRISH................................................................................................. 8545. Mahbuba Jalilova Mahrabovna5-SINF ONA TILI FANIDA FONETIKA BO'LIMINI O'QITISHNING AHAMIYATI..........................8746.Mamadaliyeva Shaxnoza, Nosirova ZarifaÎDOBNOMA DARSLARIDA OG`ZAKI VA YOZMA ILYUSTRATSIYALARDAN FOYDALANISH....8947. Mamatova Mohira YunusovnaAXBOROT TEXNOLOGIYALARI YORDAMIDA ONA TILINI O'QITISH SAMARADORLIGINIOSHIRIS...............................................................................................................................................9148. Masharipova Barno Erkin qiziPEDAGOGIK TEXNOLOGIYALARINI TA'LIM JARAYONLARIDA O'RNI.......................................9349.Matyaqubova Rohatjon OzodovnaBOSHLANG'ICH SINFLARDA ZAMONAVIY PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALARDANFOYDALAN.......................................................................................................................................9450. Mirzajonova Muattar BahodirovnaTOG'AY MURODNING MILLIY QAHRAMON YARATISH USULLARI.........................................9651. Mirzakulova FeruzaPEDAGOGIK TEXNOLOGIYALAR VA PEDAGOGIK MAHORAT UYGÙNLIGI.........................9852. Mirzakulova FeruzaMAKTABGACHA YOSHDAGI KO'RISHDA NUQSONI BO'LGANBOLALAR NUTQINING O`ZIGA XOSLIGI...................................................................................10053.NARGIZA MAMATQULOVA XOTAMJONOVNA"MASOFAVIY TA'LIM JARAYONINIG PEDAGOGLAR VAO'QUVCHILAR UCHUN FOYDALI TOMONLAR"............................................................................10354. Soliyeva Nargiza UsmonjonovnaONA TILI DARSLARIDA YOZMA SAVODXONLIKNI RIVOJLANTIRISHNING YANGICHAUSULLARI.......................................................................................................................................10555. Nasulloyeva NigoraGEOGRAFIYA DARSLARIDA GEOGRAFIK O`YINLARDAN FOYDALANISH.............................10856.Niyazova Nilufar FarxodovnaMAHSUS INTERNAT TARBIYALANUVCHILARINI FAOL SHAXS SIFATIDASHAKLLANTIRISHNING O'ZIGA XOS XUSUSIYATLARI.............................................................10957.Nurullayeva Zebo MaxamqulovnaART-PEDAGOGIKA ASOSIDA BOLANI ERKIN FAOLIYATINI TASHKIL ETISH ........................11158.Íóñðàòîâà Ìàâæóäà Ãàôôàðîâíà,ßÇÛÊ ÊÀÊ ÑÐÅÄÑÒÂÎ ÎÁÙÅÍÈß Â ÑÎÂÐÅÌÅÍÍÎÌ ÖÈÂÈËÈÇÎÂÀÍÍÎÌ ÌÈÐÅ..........11259. Ortiqova SumbulaYOSHLARGA OID DAVLAT SIYOSATINI AMALGA OSHIRISHDA TA'LIM PSIXOLOGIYASI......11460.Qambarova Guli MaxamqulovnaTARBIYACHI TA'LIM -TARBIYA JARAYONIDA PEDOGOGIK TEXNOLOGIYALARNI TO'G'RITASHKILASHTIRISHI.......................................................................................................................11561. Mamarasulova Muxtasarxon Tajimamatovna, Qodirova Xurshidaxon AbdulaxadovnaPEDAGOGIK TEXNOLOGIYANING TA'LIM SIFATINI OSHIRISHDAGI O'RNI VAAHAMIYATI.......................................................................................................................................11762.Radjabova Komila Bahodirovna,ONA TILI TA'LIMIDA "SAVODXONLIK CHO'QQISI"INNOVATSION USULINING AHAMIYATI.....................................................................................119

8




63. Rahmonberdiyeva Nafisa, Qahhorova MahbubaGLOBALLASHUV SHAROITIDA O'QUVCHILAR AQLIY-RUHIY QIYOFASINI SHAKLANTIRISHDAMULOQOT JARAYONI MASALALARI...............................................................................................12264.Rahmonova Hilola O'ktamovnaABDULLA AVLONIY IJODIDA INSON TARBIYASI........................................................................12365.Rajapova Dilnoza BozorboyevnaBARKAMOL AVLODNI TARBIYALASHDA AXBOROT-KOMMUNIKATSIYATEXNOLOGIYALARINING AHAMIYATI.........................................................................................12566.Yusupova Nafisa, Ramazonova Ko'hinur Bahodir qiziPROBLEMS AND SOLUTIONS, INTEGRATION IN MANUFACTURING EDUCATION ANDSUBJECT...........................................................................................................................................127 67. Rustamova Davlatxon Toyirjon qiziO'QUVCHILAR SAVODXONLIGINI OSHIRISHDA PISA XALQARO BAHOLASH DASTURININGAHAMIYATI....................................................................................................................................13068. Samadova MalikaTHE IMPORTANCE OF USING GRAMMAR GAMES....................................................................13369.Saparbayeva Vasila YangibayevnaBOSHLANG'ICH SINFLARDA DIDAKTIK O'YINLARDAN FOYDALANISHNING AHAMIYATI..13570. Sayyora Sulaymanova AbdulazizovnaO'QUVCHILARDA KITOBXONLIK MADANIYATINI SHAKLLANTIRISH YO'LLARI.....................13771. Shodmonova Kamola IsroilovnaINNOVATSION TEXNOLOGIYALAR YORDAMIDA DARS JARAYONINITAKOMILLASHTIRISH....................................................................................................................13972.Shomurodova Matluba XusanovnaRIVOJLANTIRUVCHI TA'LIM MARKAZLARIDAN QURISH - YASASH VA MATEMATIKAMARKAZIGA VARIATIV KO'RSATMA...............................................................................................14073.Soyibnazarov Abbosjon IkromjonovichPEDAGOGIKADA VIRTUAL TEXNOLOGIYALAR.......................................................................14274. Ã.Á. Àáäèåâà, Ì.Ì. ÒóðñóíáàåâàÁÀÄÈÈÉ ÈÆÎÄÊÎÐËÈÊÍÈÍÃ ÏÅÄÀÃÎÃÈÊ ÂÀ ÏÑÈÕÎËÎÃÈÊ ÕÓÑÓÑÈßÒËÀÐÈÄÀÈÍÍÎÂÀÖÈÎÍ ̈ ÍÄÎØÓÂËÀÐ.....................................................................................................14475. Akramjon Umarov, Nasibxon IsmoilovUMUMIY O'RTA TA'LIM MAKTABLARIDA TARIX DARSLARIDA ARXEOLOGIYA FANINIO'QITISH.........................................................................................................................................14676.Õóäîéáåðäèåâ Óìèä, ¥àçðàò³óëîâà Õóðøèäà ÆóðúàòîâíàÒÀÚËÈÌ ÂÀ ÈØËÀÁ ×È£ÀÐÈØ ÈÍÒÅÃÐÀÖÈßÑÈ ÈÑÒÈ£ÁÎËËÀÐÈ...............................14877.Maqsudaxon Yo'ldoshevaBOSHLANG'ICH SINF O'QUVCHILARI BILAN MULOQOT QILISHDA PEDAGOGNINGMUOMALA MADANIYATINI SHAKLLANTIRISH............................................................................15078.Yo'ldosheva Saodat DushonovnaMAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARNI TABIAT BILAN TANISHTIRISH ORQALI BOLALARNUTQINI RIVOJLANTIRISH............................................................................................................15179.Yuldasheva Manzura Umarovna, Abdatova Go'zal Ko'chimboyevnaBOSHLANG'ICH TA'LIM TIZIMIDA INNOVATSION TEXNOLOGIYALAR VA ULARDANFOYDALANISH.................................................................................................................................15280. Yunusova Dildora, Adhamova GulchehraKECHIKTIRILMAYDIGAN BOLA TARBIYASI VA UNDA O'QITUVCHI HAMDA OTA-ONAHAMKORLIGI.................................................................................................................................15481.Gullola Yusupova RustamboyevnaMUHAMMAD AL-XORAZMIY DUNYO TAN OLGAN BUYUK MATEMATIK................................15682.Shohida Yusupova, Rayxon YusupovaBOSHLANG'ICH TA'LIMDA FLESH-TEXNOLOGIYALARNI ISHLAB CHIQISH VAQO'LLASHNING DOLZARBLIGI.....................................................................................................15784. Axmadjonova SitoraO'SMIRLAR O'RTASIDAGI NIZOLAR VA ULARNI BARTARAF ETISHDA HAMKORLIKNINGO'RNI..............................................................................................................................................160


"¤ÇÁÅÊÈÑÒÎÍÄÀ ÈËÌÈÉ-ÀÌÀËÈÉ ÒÀÄ£È£ÎÒËÀÐ" ÌÀÂÇÓÑÈÄÀÃÈ ÐÅÑÏÓÁËÈÊÀ15-Ê¤Ï ÒÀÐÌÎ£ËÈ ÈËÌÈÉ ÌÀÑÎÔÀÂÈÉ ÎÍËÀÉÍ ÊÎÍÔÅÐÅÍÖÈß ÌÀÒÅÐÈÀËËÀÐÈÌÓÍÄÀÐÈÆÀ \ ÑÎÄÅÐÆÀÍÈÅ \ CONTENT

85.Áåðäèìóðàòîâà Àñèÿ Äóéñåíîâíà,ÃËÎÁÀËËÀØÓÂ ÆÀÐÀ¨ÍÈÄÀ ̈ ØËÀÐ ÒÀÐÁÈßÑÈÍÈÍÃ ÀÉÐÈÌ ÆÈ¥ÀÒËÀÐÈ..................16386.Áåðäèìóðàòîâà Ëàççàò Äyéñåíîâíà.ÇÀÌÀÍÀÓÈ ÒÅÕÍÎËÎÃÈßËÀÐÄÀÍ ÒÈIÌÄI ÏÀÉÄÀËÀÍÓ ÀÐ£ÛËÛ Î£ÓØÛËÀÐÄÛÍØÛFÀÐÌÀØÛËÛ£ £ÀÁIËÅÒIÍ ÄÀÌÛÒÓ ÆÎËÄÀÐÛ...........................................................16587. Áåðäèìóðàòîâà Ëèçà Äóéñåíîâíà£ÀÇÀ£ ÒIËI ÑÀÁÀFÛÍÄÀ ÎÉÛÍ ÒÅÕÍÎËÎÃÈßÑÛÍÀÍ ÏÀÉÄÀËÀÍÓÄÛH ÒÈIÌÄIÆÎËÄÀÐÛ.......................................................................................................................................16788.Gulsunoy Otaqulovna Kuzibayeva, Sharofat To`rayevna RahmonovaBOSHLANG`ICH SINFLARDA NAZORAT ISHLARINI TASHKIL ETISH VA O`TKAZISH...........16989. Êóðáàíîâà Ä.ÒÀÚËÈÌ ÏÎÐÒÀËËÀÐÈÍÈÍÃ ÒÀÚËÈÌ ÎËÈØ ÆÀÐÀ¨ÍÈÄÀÃÈ ÂÀÇÈÔÀËÀÐÈÕÓÑÓÑÈÄÀ........................................................................................................................................17290.£óðáîíîâà Äèëäîðõîí ÓñìîíîâíàÎÒÀ -ÎÍÀ ÒÎÌÎÍÈÄÀÍ ¤£ÓÂ×È -¨ØËÀÐÍÈ ÎÈËÀÄÀ ÊÓÍÄÀËÈÊ ÍÀÇÎÐÀÒÈ..................................................................................................................17491.Äàóêååâà Ãóëíàç Îðàëáàåâíà¤£ÈÒÓÂ×ÈËÀÐÄÀ ÏÐÎÔÅÑÑÈÎÍÀË £ÎÁÈËÈßÒÍÈÍÃ ÏÑÈÕÎËÎÃÈÊ ÒÀ¥ËÈËÈ........17692.È.Æàïïàðáåðãåíîâà, Ç.ØåðèìáåòîâàÐÀ¤ÀÆËÀÍÛ¤ÄÀÍ ÀÐ£ÀÄÀ £ÀËFÀÍ ÁÀËÀËÀÐ ÌÅÍÅÍ ÀËÛÏ ÁÀÐÛËÀÒÓFÛÍÆÓÌÛÑËÀÐÄÛÍ À¥ÌÈÉÅÒÈ.....................................................................................................17793. Àõìåäîâà Ôàðèäà, Èíàìîâ ÌóõàììàäÈÍÍÎÂÀÖÈÎÍÍÛÅ ÒÅÕÍÎËÎÃÈÈ Â ÎÁÓ×ÅÍÈÈ ÐÓÑÑÊÎÌÓ ßÇÛÊÓ................................17994.Èñìàéèëîâà Àáàäàí Ìûðçàáàåâíà, Ñàéèïîâà Çàìèðà ÑàïàðûìáåêîâíàÁÎØËÀÍFÈ× ÑÈÍÔËÀÐÄÀ ÌÀÒÅÌÀÒÈÊÀ ¤£ÈÒÈØ ÌÅÒÎÄÈÊÀÑÈÍÈÍÃÒÀÌÎÉÈËËÀÐÈ ÂÀ ÒÀ¥ËÈËÈ....................................................................................................18295.Kamalova Dilnoza ZaenidinovnaZAMONAVIY OLIY TA'LIM TIZIMIDA TALABALARNING O'QITISHGA IJOBIY QARASHLARINISHAKLLANTIRISH..............................................................................................................................18596.Êåíæàåâ Øàâêàòæîí Õóñàíîâè÷ÌÀÊÒÀÁÃÀ×À ÒÀÚËÈÌ ÌÓÀÑÑÀÑÀËÀÐÈ ÒÀÐÁÈßËÀÍÓÂ×ÈËÀÐÈÃÀ ÀÕËÎ£ÈÉ ÒÀÐÁÈßÁÅÐÈØ ÌÓÀÌÌÎËÀÐÈ...............................................................................................................18797. Ìàòëóáà Ðàµèìîâà, Ìàñòóðà ÌàäðàµèìîâàØÀÕÑ ØÀÊËËÀÍÈØÈÄÀ ÎÈËÀÍÈÍÃ ¤ÐÍÈ.........................................................................18998.S.Sh. MamatisaqovaTRAINING IN COOPERATION AS A BASIS FOR THE DEVELOPMENT OF FOREIGN LANGUAGECOMMUNICATIVE COMPETENCE...............................................................................................19099.Ìàòêðèìîâ Àêðàìæîí Ìóõòàðîâè÷ÒÀÚËÈÌ Á¤ÉÈ×À ÕÀË£ÀÐÎ ÑÎËÈØÒÈÐÌÀ ÒÀÄ£È£ÎÒËÀÐÍÈÍÃ ÐÈÂÎÆËÀÍÈØÁÎÑ£È×ËÀÐÈ..............................................................................................................................192100. Äèëñ´ç ÌÓÐÎÄÎÂÀ,ÁÎØËÀÍFÈ× ÑÈÍÔ ¤£ÓÂ×ÈËÀÐÈÄÀ ÌÓÑÒÀ£ÈË ¤£ÈØ Ê¤ÍÈÊÌÀÑÈÍÈ ÀÊÒ¨ÐÄÀÌÈÄÀ ØÀÊËËÀÍÒÈÐÈØ....................................................................................................194101.Ïàõðàòäèíîâà Àðóõàí ÊåðèìáåðäèåâíàÀ¨Ë ¥ÀÐÁÈÉ ÕÈÇÌÀÒ×ÈËÀÐÍÈ ÂÀÒÀÍÏÀÐÂÀÐËÈÊ ÐÓ¥ÈÄÀ ÒÀÐÁÈßËÀØÄÀ ÁÀÄÈÉÀÑÀÐËÀÐÍÈÍÃ ÂÀ ÎÌÌÀÂÈÉ ÀÕÁÎÐÎÒ ÂÀÑÈÒÀËÀÐÈÍÈÍÃ ¤ÐÍÈ......................................196102.Ñóþíîâ Øåðçîäáåê Æàìîëîâè÷¤£ÓÂ×È-¨ØËÀÐ ¤ÐÒÀÑÈÄÀ ¥Ó£Ó£ÁÓÇÀÐËÈÊ ÂÀ ÆÈÍÎßÒÃÀ ÌÎÉÈËËÈÊÍÈÍÃÎÈËÀÄÀ ØÀÊËËÀÍÈØÈ ÀÑÎÑËÀÐÈ......................................................................................198103.ÒÓÐÄÈ£ÓËÎÂÀ ÑÀÄÎ£ÀÒ ÔÀÐÕÎÄÎÂÍÀÏÅÄÀÃÎÃÍÈÍÃ ÊÎÌÏÅÒÅÍÖÈßÂÈÉ ÑÈÔÀÒËÀÐÈ-ÏÅÄÀÃÎÃËÀÐÍÈÍÃ ÌÀ¥ÎÐÀÒËÀÐÈÍÈÍÀÌÎ¨Í ÝÒÈØÍÈÍÃ ÇÀÌÎÍÀÂÈÉ Ê¤ÐÈÍÈØÈ ÑÈÔÀÒÈÄÀ.............................................200104.Ò´ðàåâà Î³èëà ÕàëèìîâíàÈÁÍ ÑÈÍÎ ÒÀÚËÈÌÎÒÈÄÀ ÏÅÄÀÃÎÃÈÊ ÌÀ¥ÎÐÀÒ ÑÈÐËÀÐÈ............................................202105.Óìàðîâà Çóõðà ÀáäóðàõìîíîâíàÁÎØËÀÍFÈ× ÌÀÊÒÀÁÄÀÃÈ ÇÈÄÄÈßÒËÈ ÂÀÇÈßÒËÀÐ...........................................................203

10




106.Urakova ShoxidaTA'LIM TARBIYA JARAYONIDA O'QUVCHINING SHAXSIY XUSUSIYATLARINI XISOBGAOLISH YO'LLARINING AHAMIYATI............................................................................................... 206107.Óñìàíîâà ÕóëêàðÏÎÇÍÀÂÀÒÅËÜÍÀß ÄÅßÒÅËÜÍÎÑÒÜ ÊÀÊ ÂÀÆÍÅÉØÀß ÎÑÍÎÂÀ ÎÁÐÀÇÎÂÀÒÅËÜÍÎÃÎÏÐÎÖÅÑÑÀ........................................................................................................................................208108.Óñìàíîâà Ð.Ì.ÁÎËÀËÀÐÄÀ ÌÈËËÈÉ ¤ÇËÈÊÍÈ ØÀÊËËÀÍÒÈÐÈØÄÀ ÕÀË£ ÎFÇÀÊÈ ÈÆÎÄÈÍÈÍÃ¤ÐÍÈ................................................................................................................................................211109. Õudoyberganova Yoqutxon Yo'ldashevna, Esonova Feruzaxon RafiqovnaOILADA KITOBXONLIK MADANIYATINI SHAKLLANTIRISH......................................................214110. Xudoynazarova Gulbahor Akiyevna, Berdiyev Sunnat QoyibberdiyevichKIMYO FANINI O'QITISHDA INNOVASION TA'LIM TEXNOLOGILYALARNING ROLI.............215111.Mahfuza ShamsiyevaTA'LIM TIZIMI AXBOROT-KUTUBXONA MUASSASALARIDA INTERFAOL USULLARDANFOYDALANISHNING O'ZIGA XOSLIGI..........................................................................................217112. Øóêóðîâà Íàñèáà Ðàøèòîâíà,ÈÍÒÅÃÐÀÖÈß ØÀÐÎÈÒÈÄÀ ¤ÇÁÅÊÈÑÒÎÍ ÈÆÒÈÌÎÈÉ-È£ÒÈÑÎÄÈÉ ÒÀÐÀ££È¨ÒÈÄÀÕÎÐÈÆÈÉ ÒÈËËÀÐÍÈÍÃ ÒÓÒÃÀÍ ¤ÐÍÈ.................................................................................219113.Êóðáàíîâ Ý.¨ØËÀÐ ÌÈËËÈÉ ÌÀÚÍÀÂÈßÒÈÍÈ ÐÈÂÎÆËÀÍÒÈÐÈØÍÈÍÃ ÓÑÒÓÂÎÐÂÀÇÈÔÀÑÈ......................................................................................................................................221114.Þëäàøåâà Íàðãèçà ÝãàìáåðäèåâíàÒÐÅÍÅÐ-¤£ÈÒÓÂ×ÈËÀÐÍÈÍÃ ÊÀÑÁÈÉ ÊÎÌÏÅÒÅÍÒËÈÃÈÍÈ ÐÈÂÎÆËÀÍÒÈÐÈØÄÀÓÇËÓÊÑÈÇ ÌÀËÀÊÀ ÎØÈÐÈØ ÆÀÐÀ¨ÍÈÍÈÍÃ¤ÐÍÈ...........................................................223115.Þñóïîâà Àéñóëû´ £îíèñáàåâíà£. É¤ËÄÀØÅÂÒÈH ÌÅÒÎÄÈÊÀËÛ£ ÌÈÉÍÅÒËÅÐÈÍ YÉÐÅÍÈ¤.........................................225116.Þñóïîâà Êîíûñáàé Àáûëîâè÷ÀÊÀÄÅÌÈßËÛ£ ËÈÖÅÉËÅÐÄÅ ÆÀÇÛ¤ØÛËÀÐ ÄOÐÅÒÈ¤ØÈËÈÃÈÍ YÉÐÅÍÈ¤..............228117. Þóñóïîâà Ãóëæàõîí ÎäèëæîíîâíàÎÍËÀÉÍ ÄÀÐÑ ÑÀÌÀÐÀÄÎÐËÈÃÈÄÀ ÈÇËÀÍÈØ ÂÀ ÒÀØÀÁÁÓÑ ÌÓ¥ÈÌ.........................231116.Djuraeva Movjuda, Tashmetova NodiraBOSHLANG'ICH SINF DARSLIKLARIDAGI SAVOL-TOPSHIRIQLAR MAZMUNINITAKOMILLASHTIRISH.....................................................................................................................233117.Îäèëæîíîâà Àçèçà Àáäóõàêèìîâíà¤£ÓÂ×ÈËÀÐÄÀ ÊÐÅÀÒÈÂËÈÊ ÕÓÑÓÑÈßÒËÀÐÈÍÈ ÄÈÀÃÍÎÑÒÈÊÀ £ÈËÈØÍÈÍÃÈÆÒÈÌÎÈÉ ÏÑÈÕÎËÎÃÈÊ ÎÌÈËËÀÐÈ...............................................................................235



ÏÅÄÀÃÎÃÈÊÀ ÂÀ ÏÑÈÕÎËÎÃÈß ÑÎ¥ÀËÀÐÈÄÀÃÈÈÍÍÎÂÀÖÈßËÀÐ

ÁÎØËÀÍFÈ× ÑÈÍÔ ¤£ÓÂ×ÈËÀÐÈÄÀ ÌÓÑÒÀ£ÈË ¤£ÈØÊ¤ÍÈÊÌÀÑÈÍÈ ÀÊÒ ¨ÐÄÀÌÈÄÀ ØÀÊËËÀÍÒÈÐÈØ

Ä.Ìóðîäîâà,£àø³àäàð¸ âèëîÿòè £àðøè øàµðèäàãè 20-ñîíëè óìóìèé ́ ðòàòàúëèì ìàêòàáèíèíã áîøëàí²è÷ ñèíô ́ ³èòóâ÷èñè. Òåëåôîí:+998912199912ýë. ìàíçèë ̧ çèëàäè

Àííîòàöèÿ: Óøáó ìà³îëàäà áîøëàí²è÷ ñèíô ´³èòóâ÷èëàðè îëäèäà òóðãàí âàçèôàëàð, ´³èòèøäàñàìàðàäîðëèêíè îøèðèø ó÷óí àõáîðîò êîììóíèêàöèÿ âîñèòàëàðèíèíã ́ ðíè, óëàðäàí ôîéäàëàíèø óñóëëàðèâà íàòèæàëàðè õóñóñèäà ìóëîµàçàëàð þðèòèëãàí.

Êàëèò ñ´çëàð: Áîøëàí²è÷ òàúëèìäà èííîâàöèîí ¸íäàøóâ, ´³èòèøäà àõáîðîò êîììóíèêàöèÿâîñèòàëàðè, ê´ðãàçìàëèëèê, ´³èòèøäà èë²îð ïåäàãîãèê òåõíîëîãèÿëàð, áîøëàí²è÷ òàúëèì-òàúëèìïîéäåâîðè.

Áîøëàí²è÷ ñèíô ́ ³èòóâ÷èñè Äàâëàò òàúëèì ñòàíäàðòè á´éè÷à áîëàëàðíèíã ìàíòè³èé òàôàêêóð³èëà îëèø ñàëîµèÿòèíè, à³ëèé ðèâîæëàíèøèíè, äóí¸³àðàøèíè, êîììóíèêàòèâ ñàâîäõîíëèãèíèâà ́ ç-´çèíè àíãëàø ñàëîµèÿòèíè øàêëëàíòèðèøãà, ýðêèí ôèêðëàé îëèø, ́ çãàëàð ôèêðèíè àíãëàø,´ç ôèêðèíè î²çàêè âà ̧ çìà ðàâèøäà ðàâîí áà¸í ³èëà îëèø ê´íèêìàëàðèíè ýãàëëàøëàðèãà ýðèøèøèëîçèì.

Øó áîèñäàí µàì áîøëàí²è÷ ñèíôëàð ́ ³óâ æàðà¸íèäàãè áèð õèëëèêãà áàðµàì áåðèø äàðñ æàðà¸íèíèòóðëè òóìàíëèãèíè, ðàíã áàðàíãëèãèíè òàúìèíëàø ìà³ñàäèäà èë²îð ïåäàãîãèê âà èííîâàöèîíòåõíîëîãèÿëàðèíè êåíã æîðèé ýòèøãà ì´ëæàëëàíãàí ́ ³óâ-ìåòîäèê ³´ëëàíìàëàðíè ÿðàòèø âà òàäáè³³èëèø äàâð òàëàáèäèð. Øó áèëàí áèðãà äàðñ æàðà¸íèäà ìàõñóñ òàé¸ðëàãàí ìóëüòèìåäèàëè èëîâàëàðäàí,âèäåîëàâµàëàðäàí, òóðëè àíèìàöèîí ìàòåðèàëëàðäàí ôîéäàëàíèá ́ ³óâ æàðà¸íè òàøêèë ³èëèíãàíäà,´³óâ÷èëàðíèíã àìàëèé òàôàêêóð âà òàñàââóðëàðèíè øàêëëàíòèðèøäà ìàâçóãà á´ëãàí ³èçè³èøëàðèíèîðòòèðàäè âà òåç òóøóíèá îëèøëàðèãà èìêîíèÿò ÿðàòàäè. Øóíèíãäåê, äàðñ äàâîìèäà ́ ³óâ÷èëàð÷àð÷àá ³îëìàñëèãè âà çåðèêìàñëèêëàðè ó÷óí ìóñè³àëè äàì îëèø äà³è³àëàðè µàì òàøêèë ýòèëèøèìà³ñàäãà ìóâîôè³äèð. Õóääè øóíäàé, áîøëàí²è÷ ñèíôëàðäà ìàòåìàòèêà äàðñëàðèäà äèäàêòèê ́ éèíâà áîø³îòèðìàëàðäàí ôîéäàëàíèø ´³óâ÷èëàðíèíã ìàíòè³èé ôèêðëàø âà µîçèðæàâîáëèê³îáèëèÿòëàðèíè ÿíàäà ðèâîæëàíòèðàäè. Óìóìèé ́ ðòà òàúëèì ìàêòàáëàðèíèíã áîøëàí²è÷ ñèíôëàðèäà´³óâ æàðà¸íèíè àõáîðîò êîììóíèêàöèÿ âîñèòàëàðèäàí ôîéäàëàíãàí µîëäà øàêëëàíòèðèø ́ ³èòóâ÷èäàí´³óâ÷èãà ´³èòóâ÷èíèíã èøòèðîêèñèç ìóñòà³èë òàðçäà àìàëãà îøèðèø ó÷óí çàðóð á´ëãàíýëåìåíòëàðíè, äèäàêòèê ìàòåðèàëëàðíè áåðèø óçëóêñèç òàðçäà êåòìà-êåò êå÷àäèãàí æàðà¸íäèð.

Áîøëàí²è÷ ñèíôëàðäà êîìïüþòåðëè ́ ³èòèø - ïðåäìåòëàð ìóµèòèíè ýëåìåíòëàðèíè ́ çãàðòèðóâ÷èâà áîéèòóâ÷è ñèôàòèäà ³àðàëàäè. Áîøëàí²è÷ ñèíô ́ ³óâ÷èëàðèäà àéíàí áóíäàé ̧ øäà áîëàíèíã à³ëèé³îáèëèÿòëàðèíè æàäàë ðèâîæëàíèø æàðà¸íè êå÷àäè, óíèíã èíòåëëåêòóàë ñàëîµèÿòèíè ðèâîæëàíèøèó÷óí ôóíäàìåíò ÿðàòèëàäè. ¤³óâ æàðà¸íèäà ïåäàãîãèê, èííîâàöèîí âà àõáîðîò òåõíîëîãèÿëàðèäàíôîéäàëàíèø áîøëàí²è÷ òàúëèìíèíã äîëçàðá ìàñàëàëàðèíè ñàìàðàëè å÷èø ó÷óí èìêîíèÿò ÿðàòàäè,æóìëàäàí: ́ ³óâ æàðà¸íèíè ³èçè³àðëè âà ìàµñóëäîð ³èëèø µèñîáèãà ́ ³óâ÷èäà ìàòåðèàëíè àíãëàáîëèø ìîòèâàöèÿñè îðòàäè; ìóñòà³èë èøëàø âà ́ çèíè-´çè íàçîðàò ³èëèø ê´íèêìàñè ðèâîæëàíàäè;äàðñíèíã ñàìàðàäîðëèãèíè âà µàð áèð ́ ³óâ÷èíèíã ́ çëàøòèðèøèíè òàúìèíëàéäè; µàð áèð ́ ³óâ÷èíèíãôèêðëàøèíè, áèëèø µèññè¸òèíè, ìà³ñàä ñàðè èíòèëèøëàðèíè, ìàúíàâèé òàñàââóðëàðèíèðèâîæëàíòèðèø µèñîáèãà óìóìèé ôàîë ðèâîæëàíèøãà ýðèøèëàäè; ñèíôäàãè áàð÷à áîëàëàðíèíãôàîë èøëàøè òàúìèíëàíàäè. Èííîâàöèîí âà àõáîðîò òåõíîëîãèÿëàðèíè òàúëèì æàðà¸íèãà òàäáè³³èëèøíè çàìîíàâèé àõáîðîò äóí¸ñèíè ðèâîæëàíèøèäàãè ìàíòè³èé âà çàðóðèé ³àäàì äåá õàðàêòåðëàøìóìêèí. Êîìïüþòåðëàðíèíã ´³óâ æàðà¸íèãà æàäàë êèðèá êåëèøè ïåäàãîãëàð µà¸òèäà ìèñëèê´ðèëìàãàí äàðàæàäà ́ ³èòèøíèíã ÿíãè òóðëàðèíè, øàêëëàðèíè êåëòèðèá ÷è³àðäè. Áîøëàí²è÷ òàúëèìäààõáîðîò òåõíîëîãèÿëàðèäàí ôîéäàëàíèø èêêèòà àñîñèé ìàñàëàíè å÷èø áèëàí áî²ëè³: áîëàëàðíèÿíãè òåõíèêàâèé âîñèòàëàðäàí ôîéäàëàíèøãà ́ ðãàòèø âà ́ ³óâ÷èëàðíèíã ́ ³èø âà ́ ³èøäàí òàø³àðèôàîëèÿòèäà ÿíãè èìêîíèÿòëàðèíè î÷èø âà òàêîìèëëàøòèðèø ìà³ñàäèäà êîìïüþòåð òåõíîëîãèÿëàðèäàíôîéäàëàíèø. Äàðñëàðäà àõáîðîò òåõíîëîãèÿëàðèäàí ôîéäàëàíèø ïåäàãîãëàð îëäèãà æóäà êàòòà

12



ìóàììîëàðíè êåëòèðèá ÷è³àðäè. ×óíîí÷è, çàìîíàâèé ïåäàãîã êîìïüþòåðäàí ôîéäàëàíèøíè áèëèøè,êîìïüþòåð ̧ ðäàìèäà ́ ³èòèø âîñèòàëàðèäàí ôîéäàëàíà îëèø âà óíè ́ ³óâ æàðà¸íèãà òàäáè³ ³èëèøê´íèêìàëàðèãà ýãà á´ëèøè, ́ ç áèëèìèíè êîìïüþòåðëè ́ ³èòèø á´éè÷à äîèìî òàêîìèëëàøòèðèááîðèøè âà µàêîçàëàð çàðóð. Àìàëè¸òäà øóíè òàêèäëàø æîéèçêè, ìàñàëàí, 3-ñèíô ìàòåìàòèêàäàðñëàðèäà, ´³óâ ìàòåðèàëèíè ´ðãàòèø êîìïüþòåðëè òåõíîëîãèÿ àñîñèäà òàøêèë ³èëèíãàíäà´çëàøòèðèø ñåçèëàðëè äàðàæàäà ÿõøèëàíäè, ́ ³óâ÷èëàðäà äàðñãà á´ëãàí ³èçè³èø îðòäè, ìóñòà³èëèøëàø ê´íèêìàñè ïàéäî á´ëäè, áèëèìíè ́ çëàøòèðèø á´éè÷à èìêîíèÿòëàðè ðèâîæëàíäè, èæîäèé¸íäàøóâëàð ïàéäî á´ëà áîøëàäè, ́ çèãà âà áèëèìèãà á´ëãàí èøîí÷ øàêëëàíà áîøëàäè. Àéíè³ñàáîøëàí²è÷ ìàêòàáäà àõáîðîò êîììóíèêàöèÿ òåõíîëîãèÿëàðèäàí ôîéäàëàíèá äàðñ æàðà¸íèíè òàøêèë³èëèø äîëçàðá µèñîáëàíàäè. ×óíêè 1-4 ñèíô ´³óâ÷èëàðèäà ê´ðãàçìàëè-îáðàçëè ôèêðëàøðèâîæëàíãàí, øó áîèñäàí µàì äàðñ æàðà¸íèíè êîìïüþòåð òåõíîëîãèÿëàðèäàí ôîéäàëàíèá òàøêèë³èëèø æóäà ìóµèì. Áóíèíã ó÷óí ñèôàòëè ê´ðãàçìàëè ìàòåðèàëëàðíè ìà³ñàäëè òàðçäà æóäà ê´ïòàé¸ðëàø âà óíäàí ôîéäàëàíèø çàðóð, áèëèìíè ³àáóë ³èëèø æàðà¸íèãà ÿíãè ê´ðèíèøëàðíè òàäáè³³èëèø, òîâóøëàð, ñëàéäëàð, àíèìàöèÿëàð áèëàí.

ÀÊÒ - áó ´³èòóâ÷è ³´ëèäàãè æóäà ³óââàòëè, ê´ï ³èððàëè, óíèâåðñàë èíñòðóìåíòàë âîñèòàµèñîáëàíàäè, áóíè ýãàëëàá îëèøè âà ́ çèíèíã ïðåäìåòè á´éè÷à äàðñëàðäà óíäàí ìà³ñàäëè ôîéäàëàíèøèçàðóð. Êîìïüþòåð áîøëàí²è÷ ìàêòàá òàúëèì òåõíîëîãèÿñèãà çàìîíàâèé òåõíîëîãèÿëàðäàí µèñîáëàíãàíëîéèõàëàø òåõíîëîãèÿñè ýëåìåíòëàðèíè îëèá êèðèøãà èìêîíèÿò ÿðàòäè. Ëîéèµàëàðíè ÿðàòèøáîøëàí²è÷ ñèíô ´³óâ÷èñèäà áèëèì îëèøãà á´ëãàí ³èçè³èøëàðèíè, èæîäèé âà èíòåëëåêòóàëñèôàòëàðèíè øàêëëàíèøèãà, ýñòåòèê æèµàòäàí òàðáèÿëàíèøèãà, ìóñòà³èë µàðàêàò ³èëèøèíèðèâîæëàíèøèãà îëèá êåëàäè.

Ôîéäàëàíèëãàí àäàáè¸òëàð: http://www.allbest.ru/Òåõíîëîãèÿ îáó÷åíèÿ ìëàäøèõ øêîëüíèêîâ ðåøåíèþ çàäà÷ Áèêáàåâà Í.Ó.Þñóïîâ, Ä. Ô. Áîøëàí²è÷ ñèíô ´³óâ÷èëàðèäà ìóñòà³èë ´³èø ê´íèêìàñèíè èííîâàöèîí

òåõíîëîãèÿëàð àñîñèäà øàêëëàíòèðèøÄèëñ´ç ÌÓÐÎÄÎÂÀ,£àðøè øàµðèäàãè 20-ìàêòàáíèíã áîøëàí²è÷ ñèíô ́ ³èòóâ÷èñè



ÁÎØËÀÍFÈ× ÑÈÍÔ ¤£ÓÂ×ÈËÀÐÈÍÈÍÃ ¤ÇÈÍÈ ÍÀÇÎÐÀÒ £ÈËÈØÓÑÓËËÀÐÈÍÈ ÆÎÐÈÉ ÝÒÈØ ÌÅÕÀÍÈÇÌËÀÐÈ

Í. ×îðèåâà,£àø³àäàð¸ âèëîÿòè £àðøè øàµðèäàãè 20-ñîíëè óìóìèé ́ ðòà òàúëèì ìàêòàáèíèíã áîøëàí²è÷ ñèíô ́ ³èòóâ÷èñè.

Àííîòàöèÿ: Óøáó ìà³îëàäà áîøëàí²è÷ ñèíô ́ ³èòóâ÷èëàðèíèíã òàúëèì áåðèøäàãè ÿíãè ïåäàãîãèêòåõíîëîãèÿëàðè, æóìëàäàí ìàòåìàòèêà ôàíèíè ́ ³èòèøäà èë²îð óñóëëàð, ́ ³óâ÷èëàð áèëèìèíè ìóíîñèáðà²áàòëàíòèðèø îð³àëè ôàíãà ³èçè³èøèíè îøèðèø ó÷óí àõáîðîò êîììóíèêàöèÿ âîñèòàëàðèäàíôîéäàëàíèø, íàòèæàëàð âà ñàìàðàäîðëèê õóñóñèäà ìóëîµàçàëàð þðèòèëãàí.

Êàëèò ñ´çëàð: Áîøëàí²è÷ òàúëèìäà ´³èòèøíèíã äîëçàðá ìóàììîëàðè, æóìëàäàí ìàòåìàòèêñàâîäõîíëèêíè îøèðèø é´ëëàðè, ÀÊÒäàí ôîéäàëàíèø, ê´ðãàçìàëè ³óðîëëàðäàí ìóëüòèìåäèÿ âîñèòàëàðè,ê´ðãàçìàëè, òàð³àòìàëè âîñèòàëàðíèíã ́ ðíè.

Òàøàááóñêîðëèê - áó ́ ³óâ÷èíèíã ́ ³óâ òîïøèðè³ëàðèíè áàæàðèø âà å÷èìèíè îõèðèãà÷à åòêàçèøá´éè÷à ìàúñóëèÿòíè ´ç çèììàñèãà îëãàí òàé¸ðãàðëèãèäèð. ¤³óâ÷èíèíã ´³óâ æàðà¸íèäàãèòàøàááóñêîðëèãèíè óíèíã êóíäàëèê ôàîëèÿòèäàãè íàòèæàëàðè áèëàí áàµîëàø ìóìêèí, ÷óíîí÷è,µèêîÿëàðè, ÷èçìàëàðè, å÷êàí ìèñîëëàðè, èøëàãàí ìàñàëàëàðè âà áîø³àëàðäà. Àéðèì ́ ³óâ÷èëàðèøëàãàí ìèñîëëàðèíè, ìàñàëàëàðèíè òóøóíòèðèá áåðàîëìàñà µàì ́ çèíèíã îëãíàí áèëèìëàðèíè¸çìà ðàâèøäà æóäà ÿõøè âà îñîí èôîäàëàéäèëàð.

Îëäèíäàí ê´ðà áèëèø - áó ´³óâ÷èíèíã ´³óâ ìàñàëàñèíèíã å÷èìèíè îëäèíäàí áåëãèëàíãàíìà³ñàäãà ýðèøèãà á´é ñóíäèðèø èìêîíèÿòèäèð. Ìàêòàá ´³óâ÷èñè òîïøèðè³ëàðíè áàæàðèøãàêèðèøãàí ïàéòäà ó òîïøèðè³íè å÷èìèíè ê´ðà áèëèø ³îáèëèÿòëàðèíè íàìî¸í ³èëèøãà µàðàêàò³èëàäè. ¤³óâ÷è òîïøèðè³íè ò´²ðè ̧ êè íîò´²ðè áàæàðèøè ìóìêèí, ̧ êè ìàñàëàíè øàðòèíè ́ çãàðòèðàäèâà áàëêè ³´éèëãàí ìàñàëàíè å÷èøãà ³óðáè åòìàéäè. ¤çèíè-´çè áàµîëîø - áó ́ ³óâ÷èíèíã ýíäèãèáàæàðàäèãàí ́ ³óâ èøèãà ìîñ êåëàäèãàí ìóíîñàáàòèíè, áàæàðèøãà òàé¸ðãàðëèãèíè âà èìêîíèÿòèäîèðàñèäàãè ³èéèí÷èëèêëàðè ò´²ðèñèäàãè îãîµëàíòèðèøëàðíè èôîäàëàéäè. ¤çèíè-´çè íàçîðàò ³èëèø- ́ ³óâ÷è ́ çèíèíã ôàîëèÿòèíè àíãëàá åòãàí µîëäà íàçîðàò ³èëèøãà á´ëãàí òàëàáëàðãà àñîñëàíàäè,ÿúíè ´³óâ÷è "Ìåí íèìà ³èëäèì"?, "Ìåí íèìàíè ´ðãàíäèì"? äåãàí ñàâîëëàðãà àñîñëè ðàâèøäàæàâîá èçëàéäè. Áèëèì îëèøäà èæîäèéëèêíèíã øàêëëàíèøè - áó ́ ³óâ÷èíèíã ́ ³óâ ìàñàëàëàðèíèðàñìèéëàøòèðèøäà ̧ êè óíè å÷èøíèíã ÿíãè óñóëëàðèíè èçëàøäà íàìî¸í á´ëàäè. ¤³óâ÷èëàðíèíããóðóµ á´ëèá ̧ êè æàìîàâèé øàêëäà èæîäèé òîïøèðè³ëàðíè áàæàðèøè ñàìàðàëè á´ëàäè.

¤³óâ æàðà¸íèãà àõáîðîò êîììóíèêàöèÿ òåõíîëîãèÿëàðèíè ³´ëëàø íàòèæàñèäà ìàòåìàòèêàäàðñëàðèäà ´³óâ÷èëàðäà æîíëàíèø, òàøàááóñêîðëèê, ôàîë áèëèì îëèø ê´íèêìàëàðè ÿíàäàðèâîæëàíäè, äàðñ æàðà¸íè ³èçè³àðëè âà ìàçìóíëè á´ëèøè òàúìèíëàíäè, òàúëèì ñàìàðàäîðëèãèìà³ñàäëè é´íàëòèðèëàäè. Øó áîèñäàí µàì 4-ñèíôäà ìàòåìàòèêà äàðñëàðèíè óíóìëè, ñàìàðàëè,ôàîë á´ëèøè âà ́ ³óâ÷èëàðíèíã µàì ôàîëëèãèíè îøèðèø ìà³ñàäèäà òóðëè µèëäàãè ïðåçåíòàöèÿëàðäàíôîéäàëàíìî³äàìèç. Õóääè øóíäàé ìàòåìàòèêà äàðñëàðèíè òàðèõ, ðóñ òèëè äàðñëàðè áèëàí ³´øìàäàðñ ê´ðèíèøèäà, èíòåãðàëëàøãàí äàðñ ê´ðèíèøèäà ´òèøíè òàøêèëëàøòèðãàíìèç. ×óíîí÷è,ìàòåìàòèêà äàðñèäà "Òåçëèê, âà³ò, ìàñîôà" ìàâçóñè á´éè÷à ÀÊÒ äàí ôîéäàëàíèø æóäà ìàðî³ëèá´ëàäè, áó äàðñ àìàëèé-òåõíèê äàðñ á´ëàäè. ¤³óâ÷èëàð ìóàììîëè ñàâîëëàðãà "Òåçëèêíè ³àíäàéîøèðèø ìóìêèí"?, "£àíäàé ³èëèá âà³òäàí þòèø ìóìêèí"? äåãàí ñàâîëëàðãà æàâîáëàð òîïèøàäè,î²çàêè òóøóíòèðóâ÷è, ò´ëäèðóâ÷è ÷è³èøëàð ³èëèøàäè. Ìàòåìàòèêà äàðñëàðèíèíã áàð÷àñè ³èçè³àðëè,ñàìàðàëè ́ òèøè ó÷óí òóðëè òóìàí ïðåçåíòàöèÿëàð èøëàá ÷è³èëãàí, õóääè øóíäàé ñàôäîø íîâàòîðïåäàãîãëàðíèíã òà³äèìîòëàð ê´ðèíèøèäà òàé¸ðëàãàí ìàòåðèàëëàðèäàí ôîéäàëàíàìèç. ¤³óâ÷èëàðäàðñäàí òàø³àðè ïàéòëàðäà òà³äèìîòëàðäàí ìóñòà³èë ôîéäàëàíàäèëàð âà èæîäêîð ´³óâ÷èëàðòîìîíèäàí ÿíãè òà³äèìîòëàð òàé¸ðëàíìî³äà. ÀÊÒ äàí ôîéäàëàíèø äàðñíè þ³îðè ñàâèÿäà, òóøóíàðëè,´çèìèç ́ éëàãàíäàé, çàìîíàâèé äàðñ ê´ðèíèøèäà á´ëèøèíè òàúìèíëàéäè. Áóíäàé µîëàò èêêè òîìîíëàìàðèâîæëàíèøãà îëèá êåëàäè, áèðèí÷èäàí ́ ³èòóâ÷èíèíã ôàîëëèãè îðòàäè, èëìèé-óñëóáèé ñàëîµèÿòèÿíãè ïî²îíàãà ê´òàðèëàäè, çàìîí òàëàáèäàãè åòóê ìóòàõàññèãà àéëàíàäè, èêêèí÷èäàí òàúëèì ñèôàòèîðòàêäè, áó ýñà òàúëèìíèíã àñîñèé ìàñàëàñèíè ñàìàðàëè áàæàðèëèøèãà îëèá êåëàäè. ¥îçèðãè ïàéòäàèíòåðíåò ìóµèòèäàãè òàúëèì ïîðòàëëàðèäàí óíóìëè âà ìà³ñàäëè ôîéäàëàíèø µàð ³àíäàé ïðåäìåòá´éè÷à äàðñëàðíèíã çàìîíàâèé òàðçäà á´ëèøèãà ìîíåëèê ³èëàäè. ×óíîí÷è, .uz òàëèì ïîðòàëëàðè:http://malaka.uquvmarkazi.uz/ - ¤³óâ ìàðêàçèíèíã ìàñîôàâèé òàúëèì ïîðòàëè; http://olx.uz/ - Òàúëèì:Ïåäàãîãëàð õèçìàòëàðè; http://itm.uz/editorial_me - "Çàìîíàâèé òàúëèì" æóðíàëè; http://www.if.uz/

14



nominations/ - Õàë³ òàúëèìè âàçèðëèãèíèíã www.eduportal.uz àõáîðîò-òàúëèì ïîðòàëè; http://soglom.uz/- Òàúëèì òèçèìèäà: þêñàê ñàìàðàäîðëèêå âà ñèôàò; http://www.fikr.uz/ - òàúëèì-òàðáèÿ; http://btr2014.zn.uz/oqituvchilarga- áîøëàí²è÷ òàúëèì êîíöåïöèÿñè; http://muloqot.uz/ - Çàìîíàâèé òàúëèìòåõíîëîãèÿëàðè; http://ziyonet.uz/ - òàúëèì ïîðòàëè âà áîø³àëàð; ...ru òàúëèì ïîðòàëëàðè: http://nsc.1september.ru; µàð ³àíäàé áàéðàìëàðãà ñèíôäàí òàø³àðè òàäáèðëàð - http://schoollessons.narod.ru/; áîøëàí²è÷ ìàêòàáäà ëîéèµàëàø ôàîëèÿòè - http://www.lotos.dtn.ru/mo_m_smir_03.html; ïîðòàëëàð"Ñåòü òâîð÷åñêèõ ó÷èòåëåé", "Ôåñòèâàëü îòêðûòûõ óðîêîâ"âà áîø³àëàð. Øóíäàé ³èëèá, àõáîðîòêîììóíèêàöèÿ òåõíîëîãèÿëàðèíè áîøëàí²è÷ òàúëèì æàðà¸íèãà òàäáè³ ³èëèø ́ ³óâ÷èëàðäà ìóñòà³èë´³óâ ôàîëèÿòèíèíã øàêëëàíèøèãà âà ðèâîæëàíèøèãà èæîáèé òàúñèð ê´ðñàòàäè. Äàðñëàðäàïðåçåíòàöèÿëàðäàí, àíèìàöèÿëàðäàí, òàð³àòìà ìàòåðèàëëàðäàí, àõáîðîò ³î²îçëàðèäàí ìà³ñàäëèôîéäàëàíèø, ìàâçóëàð á´éè÷à áóêëåòëàðíè ÿðàòèø, ́ ³óâ÷èëàðíèíã õàáàðëàðè, î²çàêè ÷è³èøëàðèâà áîø³à æèµàòëàðè ìóñòà³èë ́ ³óâ ôàîëèÿòè ê´íèêìàñèíè øàêëëàíòèðàäè. Áîøëàí²è÷ ìàêòàáäàòóðëè äàðñëàðäà ÀÊÒ äàí ôîéäàëàíèø òàæðèáàñèíè òàµëèëè ³óéèäàãèëàðäà øàêëëàíãàí äåéèøìóìêèí: ´³èòèøíèíã èæîáèé ìîòèâàöèÿñèíè òàúìèíëàéäè; ´³èòèøíè þ³îðè äàðàæàäàäèôôåðåíöèàöèÿ ³èëèøíè òàúìèíëàéäè; äàðñ æàðà¸íèäà áàæàðèëàäèãàí èø µàæìèíè 1.5 - 2 áàðàâàðãàîøèðèøãà èìêîíèÿò ÿðàòàäè; áèëèìíè íàçîðàò ³èëèøíè òàêîìèëëàøòèðàäè; ́ ³óâ æàðà¸íèíè ôàîëòàøêèë ³èëèøíè òàúìèíëàéäè, äàðñíèíã ñàìàðàäîðëèãè îðòàäè; ́ ³óâ÷èëàð ôàîëèÿòèäà èçëàíèøê´íèêìàëàðè øàêëëàíàäè âà áîø³àëàð.

Ôîéäàëàíèëãàí àäàáè¸òëàð:Ìàòåìàòèêà. 4. : Óìóìèé ́ ðòà òàúëèì ìàêòàáëàðèíèíã 4-ñèíôè ó÷óí äàðñëèê./Í.Ó.Áèêáàåâà,

Ý.ßíãèáàåâà, Ê.Ì.Ãèðôàíîâà. 2-íàøð.Ìÿêèøåâà, Í.Ì. Îñîáåííîñòè ïîçíàâàòåëüíîé äåÿòåëüíîñòè ìëàäøèõ øêîëüíèêîâ, èëè êàê

ñîâðåìåííîìó øêîëüíèêó ñîõðàíèòü ïîçíàâàòåëüíóþ ïîòðåáíîñòü / Í.Ì. Ìÿêèøåâà // Íà÷àëüíàÿøêîëà.

Þñóïîâ, Ä. Ô. Áîøëàí²è÷ ñèíô ´³óâ÷èëàðèäà ìóñòà³èë ´³èø ê´íèêìàñèíè èííîâàöèîíòåõíîëîãèÿëàð àñîñèäà øàêëëàíòèðèø / Ä. Ô. Þñóïîâ, Î. À. Æóìàíèÿçîâà. - Òåêñò : íåïîñðåäñòâåííûé,ýëåêòðîííûé // Ìîëîäîé ó÷åíûé. - 2016.



BOSHLANG'ICH SINFLARDA INTEGRATSION DARSLAR ORQALIO'QUVCHILAR DUNYOQARASHINI KENGAYTIRISH

Rustamova Davlatxon Toyirjon qiziFarg'ona davlat universiteti 1-kurs [email protected] +998 91 672 60 84

Ànnotatsiya. Ìàqolada boshlan'ich sinf darslarini integratsiyalash va integratsion darslar orqaliboshlang'ich sinf o'quvchilar dunyoqarashini kengaytirishning ahamiyati to'g'risida fikrlar bayon qilingan.

Kalit so'zlar: integratsiya, metod, tajriba, ko'nikma, model, pedagogik mahorat. Àííîòàöèÿ. Â ñòàòüå îáñóæäàåòñÿ âàæíîñòü èíòåãðàöèè óðîêîâ íà÷àëüíîé øêîëû è

ðàñøèðåíèÿ ìèðîâîççðåíèÿ ó÷àùèõñÿ íà÷àëüíîé øêîëû ñ ïîìîùüþ èíòåãðèðîâàííûõ óðîêîâþ. Êëþ÷åâûå ñëîâà: èíòåãðàöèÿ, ìåòîäà, ïðàêòèêå, ìîäåëü ,ïåäàãîãè÷åñêîå èñêóññòâî. Annotation. The article discusses the importance of integrating primary school lessons and

broadening the worlview of primary school students through integrated lessons. Keywords: integration, method, practice, practice, model, pedagogical skill.

O'quv jarayonida fanlararo aloqadorlikning amalga oshirilishi ta'lim sifatining oshirilishiga jiddiy ta'sirko'rsatib, ta'limni modernizatsiyalash, innovatsion o'qitish imkoniyatlarini kengaytiradi. Integratsiyajarayonini o'rganishda didaktik olim Yan Amos Komenskiy quidagi fikrlarni bildirgan: "Bir-biri bilan bog'liqbo'lgan hamma narsa, huddi shunday holda o'rganilishi kerak". Fanlararo bog'liqlik g'oyasiga keyinchalik judako'p pedagoglar yondashib, uni rivojlanishi va umumlashtirilishiga hissa qo'shdilar. D.Lokk g'oyasiga ko'ra:"Ta'lim mazmuning aniqlanishida bir fan boshqa fanlar elementlari va faktlari bilan to'ldirilishi kerak". Xuddishuningdek, I.V.Pestalossi o'zining didaktik maqolasida o'quv darsliklaridagi fanlararo bog'liqlik masalasigakeng to'xtalib o'tar ekan: "Bir-biri bilan bog'liq fanlarni ongingga keltir, ularni tabiatdagi uzviy bog'liqlikholatida ekanini angla" -deydi. Pestalossi bir fanning boshqa bir fandan uzoqlashuvi hatto havfliligini ta'kidlaydi.Fanlararo aloqa va integratsiyaning maktablarda o'qitish va tarbiyalashdagi ahamiyati juda ko'p pedagog olimlartomonidan ko'rib chiqilgan. Jumladan, I.D.Zvernov, M.A.Danilov, V.N.Maksimova, S.P.Baranov,N.M.Skatkin; ruhshunos olimlar Ye.N.Kabanova-Miller, N.M.Polizina, Yu.A.Samarin, G.I.Vergelis; metodistolimlar M.R.Lvov, V.G.Goreskiy, N.N.Svetlovskaya, Yu.M.Kolyagina, G.N.Pristupa va boshqalar. Birqator olimlar T.L.Ramzayev, G.N.Akvilev, N.YA.Vinelkin, G.V.Beltyukovlarning ilmiy ishlari boshlang'ichmaktablarda fanlararo va fanlar ichidagi bog'liqliklar muammosiga bag'ishlangan.

Hozirgi vaqtda ham integratsiya muammosiga alohida e'tibor qaratilmoqda. Integratsiyani uslubiy hodisasifatida e'tirof etgan I.Kalojvari va L.Pechnikovalar "Qanday qilib integrirlangan darsni tashkillash mumkin?"nomli maqolasida ta`kidlashlaricha: "Integratsiyaning kelajagi porloq. Bu usul natijasida o`quvchilar ongidaolamning faol va ko`p tomonli tasviri shakllanadi. O`quvchilar olgan bilimlarini amalda faol foydalanishgaboshlashadi. Chunki bilimlari osonroq amaliyotga xos xususiyatlarni aniqlaydi, yangicha fikrlay boshlaydi,fanni tez o`zlashtiradi, uning boshqa fanlarga bo`lgan munosabatini ravshanlashtiradi".

Boshlang'ich sinf o`quvchilarini o`qitishda dars samaradorligiga erishish uchun integrirlashga e`tiborberish shart. E.Smirnova "Bo`lmasdan egalik qil" maqolasida shunday deydi: "Birinchi sinfda quyidagi fanlarniintegrirlash mumkin: o`qish, yozuv, tasviriy sanàt va mehnat. Faqat o`qish va faqat yozish bolani judacharchatadi va unda salbiy tuyg'ularni uyg'otadi. 1-sinf o`quvchisida birinchi darslardayoq o`qishga bo`lganistak yo`q bo`lmasligi kerak. Uning ko`zlaridagi uchqun o`chmasligi kerak. Yuqorida aytib o`tilgan fanlarnitartiblashda o`quvchining o`rganish jarayonini, qiziqishini ushlab turish, faollashtirishga e`tibor beriladi". 2-sinfda o`qish, ona tili, tabiatshunoslik va tasviriy sanàt fanlarini integrirlash mumkin. 3-sinfda fanlarniintegrallash imkoni bor variantlaridan foydalanish mumkin. Ta`lim tizimida ilgaridan integrirlangan kurslarborligini unutmaslik kerak. Savodxonlik darslari o`qish va yozuv K.D.Ushinskiy davridanoq integrirlanibo`tiladi. Hozir 1-sinfda yarim yillikda o`qish va yozuvga o`rgatiladi. Sinfdan tashqari o`qish ham integrirlangan.Bunda bir butun jarayon: kitob-o`qish jihozi sifatida, darsda olgan o`qish ko`nikmalarini rivojlantirish,matn - so`z sanàti sifatida, nutqning rivojlanishi, kitob olami, suhbatdoshlar doirasi sifatida. Azaldantabiatshunoslik integrirlangan: tabiatshunoslik va geografiya. Matematika asli arifmetika, algebraning elementlari,geometriya, arifmetik materiallar yaxshiroq o`zlashtirishga ko`maklashadi. Shu bilan birga algebrani,geometriyani, mehnat ta`limi o`rganishga asos soladi. Yuqorida aytilgan integrar kurslarni o`qish - ona tili,o`qish - tabiatshunoslik, o`qish - tabiatshunoslik, o`qish - tasviriy sanàt, o`qish - tabiatshunoslik -

16



tasviriy sanàt, ona tili - o`qish -tasviriy sanàt, o`qish - tabiatshunoslik - mehnat, ona tili -tabiatshunoslik- tasviriy sanàt kabilarga birlashtirish mumkin.

Boshlang'ich sinflarda fanlarni integratsiyalash dars samaradorligini oshiradi, vaqtdan unumli foydalanishgaolib keladi, darsni chuqur o'zlashtirishga yordam beradi, bo'sh vaqt orttiriladi va to'garaklarga jalb etiladi.Boshlang'ich ta`limda ona tili, o'qish, tabiat, tasviriy sanàt darslarini integratsiyalash mumkin. Masalan,O'zbekiston mening Vatanim mavzusini o'tishi uchun mavzu tushuntiriladi, tabiiy boyliklari va ularni qadrigayetish ko'rib chiqiladi, mavzu asosida rasm ham chiziladi. Bu esa bolaning mavzuni yaxshi tushunib olishigayordam beradi, kengroq va chuqurroq tushunishiga imkon ortadi, uzoq vaqt yodda saqlab qolishiga yordamberadi. Bu esa dars samaradorligini oshiradi. Ona tili, o'qish, matematika, mehnat darslari integratsiya qilinsaham yaxshi natijaga erishiladi. Bunda ham o'quvchi darsni yaxshi tushunadi. Masalan, "Kuz" mavzusi o'tilsa,mavzu o'qiladi, tushuntiriladi, hosil yig'ib olishga doir masalalar yechiladi, mehnat darslarida mevalarniyasash mumkin. Shunda esa darsni mukammal o'zlashtirib olishlariga imkon yaratadi. Masalan; Bog'da o'quvchilarbirinchi kuni 35 kg, ikkkinchi kuni 45 kg olma terishdi. Hammasi bo'lib necha kg olma terishdi? 35+45=80javob: 80 kg. Bu masala asosida mevalar rasmini chizishlari mumkin. Bola bir darsning o'zida kuz haqidao'rgandi, mevalar haqida bildi va rasm chizadilar, kuz mevalari haqida masala yechadilar. Shunday qilib,o'quvchi birgina integratsiya darsida juda ko'p ma l̀umotlarga ega bo'ladi va uzoq vaqt esda saqlab qoladi. Matematika,jismoniy tarbiya, tabiat, musiqa darslari mujassamlashtirilsa foydadan holi bo'lmaydi. Musiqa eshitish, mavzuyuzasidan misol yechish, narsalar yasash - bularning hammasi dars samaradorligini oshirishga xizmatqiladi.

Fanlarni integratsiya qilib dars o'tilganda quyidagilarga e`tibor berish kerak.- har bir dars muayyan maqsadga yo'naltirilgan bo'lishi kerak;- fanlararo aloqalarga oid tanlangan qo'shimcha material o'tiladigan mavzu bilan bog'lanishi shart;- sinf o'quvchilari faolligini oshirish maqsadida ular bilan ishlash yo'llarini aniqlash mumkin.Dars faqat ta`limiy bo'lib qolmasdan, o'quvchilarni insonparvarlik jihatlarini tarbiyalashga qaratilgan

bo'lishi zarur. Mavzu mazmunidan kelib chiqqan holda, tabiat, jamiyat, inson tafakkuri, taraqiyoti haqidagibilimlar respublikamiz kelajagiga ishonch va e`tiqodni shakllantirishga qaratilgan bo'lishi kerak. Bu esao'quvchi dunyoqarashini kengaytiradi. Umuman olganda integratsiya darsi bir- biriga mos kelishi ( mavzujihatdan ) va puxta reja asosida tuzilgan bo'lishi kerak.

Boshlang'ich sinf o`qituvchisiga integrirlangan darslarga o`tish oson, chunki bir o`zi hamma fanlarnio`qitadi. O`quvchi qanchalar yosh bo`lsa, u shuncha kam biladi. Shuning uchun boshlang'ichda integratsiyaimkonlari chegaralangan. Boshlang'ich ta`limda amalda ichki va fanlararo aloqalardan foydalanish va rivojlantirishkerak. Boshlang'ich ta`limda integratsiya "oz -oz hamma narsadan" usuliga ega. Bolalar boshlang'ich ta`limdajuda ko`p hodisa, tushuncha, fanlar bilan tanishishadi, lekin ular to`g'risida elementar tushuncha olishadi.Keyingi yillarda mavjud bilimlarini to`ldirib va kengaytirib borishadi. Shuning uchun o`qituvchi bir xillikdanqochishi va rang-barang shakl va usullarda dars o`tishi talab etiladi. Integratsiyalangan darslar charchoqni vataranglikni o`quvchilardan oladi, faoliyatning bir turidan ikkinchisiga o`tishi hisobidan ziyraklik va hozirjavoblikkao`rgatadi. Lekin 1-2-sinflarda integratsion darslarga uncha berilmaslik tavsiya etiladi. Chunki bolaning bilimzapasi ko`p emas, grammatik, matematik va texnik ko`nikmalari shakllanib ulgurmagan. Chunki integratsiyamavjud mavzuni kengaytiradi, chuqur tahlil qilishni talab qiladi, hodisalarni umumlashtiradi, ularningbilim doirasi boshqa fanlar hisobiga kengayadi. O`quvchilar mustaqil tarzda shuncha ishni bajarishga kuchiyetmasligi mumkin. O`z navbatida o`qituvchiga juda ko`p talablar qo`yiladi. Integrirlangan dars o`qituvchidanqo`shimcha tayyorgarlik, katta bilimdonlik, yuqori kasb mahoratini talab qiladi.

Xulosa qilib aytishimiz mumkinki, boshlang'ich ta'lim jarayonida bir xillikdan qochish va ha bir ma'lumotnio'quvchilar uchun keng anglashga yordam berish nafaqat o'quvchilar dunyoqarashini kengaytiradi balkim,ularning fanga bo;lgan qiziqishini yana orttiradi. Ta'lim-tarbiya jarayoni har bir o'qituvchidan katta aql-zakovat, sabr-matonat, o'quvchilarga va o'z kasbiga yuksak mehr-muhabbatli bo'lishni talab etadi.O'qituvchining doimo izlanuvchan, bilim va tajribasini orttirib boruvchan bo'lishi, o'quvchilarnichuqur tushunish, ularning ichki dunyosini payqay olishi, o'sish va rivojlanish darajalarini nazoratqilib borishi va zarur paytda yordam bera olish qobiliyati ta'lim va tarbiya jarayonining muvaffaqiyatinita'minlovchi omillar hisoblanadi.

Foydalanilgan adabiyotlar1. Sayidaxmedov N.S. Oliy pedagogik ta`limda integral texnologiyalar. 2003 y.2. 0chilov M. Yangi pedagogik texnologiyalar. Qarshi, Nasaf, 2000 y.3. Yo'ldoshev J. Xorijda ta`lim. Integratsiyalashgan va maxsus kurslar. T, "Sharq" 1995.4. Asqarova O'., Egamberdieva G. Boshlang'ich ta`limda integratsiya. Namangan-2007 y5. Mavlonova R.A., Rahmonqulova N.H. Boshlang'ich ta`limning integratsiyalashgan pedagogikasi., T:

"ILM ZIYO" 2009 y.



BOSHLANG'ICH SINF ONA TILI DARSLARIDA O'QUVCHILARGA TILHODISALARINI O'RGATISHDA BADIIY ASAR MATNIDAN FOYDALANISH.

Boyjonova Laylo ErkinovnaToshkent viloyati Pskent tumani 7- umumiyo'rta ta'lim maktabi boshlangich sinfo'qituvchisitel 99-400-43-05

Annatatsiya: Mazkur maqola boshlang'ich sinf ona tili darslarida o'quvchilarga til hodisalarini o'rgatishdabadiiy asar matnidan foydalanish muammosiga bag'ishlangan. Unda 4-sinflarda ot, sifat so'z turkumlariningleksik-grammatik xususiyatlarini o'rganishda o'quvchilarni badiiy asar matnidan foydalanishga o'rgatishningo'ziga xos jihatlari tajribalar asosida yoritib berilgan.

Tayanch so'zlar: til hodisalari, morfologiya, so'z turkumlari, predmet, ot, sifat, bog'lanishli nutq, matn,sinonim, antonim.

"Kadrlar tayyorlash milliy dasturi"ning bosh g'oyasi har tomonlama shakllangan barkamol insonniva malakali kadrlarni tarbiyalab voyaga yetkazishdan iborat. Bu borada O'zbekiston Respublikasi PrezidentiI.A.Karimov: "Biz komil inson tarbiyasini davlat siyosatining ustuvor sohasi deb e'lon qilganmiz. Komilinson deganda biz, avvalo, ongi yuksak, mustaqil fikrlay oladigan, bilimli, ma'rifatli kishilarni tushunamiz","Buning uchun har qaysi ota-ona, ustoz va murabbiy har bir bola timsolida, avvalo, shaxsni ko'rishi zarur.Ana shunday oddiy talabdan kelib chiqqan holda, farzandlarimizni mustaqil va keng fikrlash qobiliyatiga egabo'lgan, ongli yashaydigan komil insonlar etib voyaga yetkazish - ta'lim-tarbiya sohasining asosiy maqsadi vavazifasi bo'lishi lozim, deb qabul qilishimiz kerak" ,-deb ta'kidlagan edi.

O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoevning "Kitob mahsulotlarini chop etish vatarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish hamda targ'ibot qilishbo'yicha komissiya tuzish to'g'risida"gi Farmoyishini minnatdorlik tuyg'usi bilan o'qib chiqdim. Bu hujjatxalqimiz, keng jamoatchilik vakillari, ziyolilar, shoir va yozuvchilar hamda yoshlarimizga katta mamnuniyatbaxsh etdi. Unda belgilab berilgan har bir vazifa - farzandlarimizning kitobga bo'lgan qiziqishini oshirish,ularning ta'lim va tarbiyasini sifat jihatidan yanada yuqori bosqichga ko'tarishga xizmat qiladi.

Haqiqatdan ham, xalqimiz tomonidan yaratilgani boy ilm-ma'rifatni, muayyan fan asoslarini,nazariyalarni o'zlashtirib unga o'z faoliyatiga amal qila oladigan avlodni tarbiyalab yetishtirish komillik,barkamollik sari intilishdir. Barkamol inson ilmiy bilimlar hamda har bir fanni puxta o'zlashtirishi lozim.Ularni o'zlashtirishda zamonaviy texnika va ilg'or pedagogik texnalogiyalardan foydalanish zarur.

Boshlang'ich ta'lim tizimini modernizatsiyalashda axborot texnologiyalari yutuqlarini keng joriy etishham muhim omil sanaladi. Axborot texnologiyalar yutuqlari ayni paytda o'quvchilarni zamonaviy madaniyatgaoshno etish vositasi bo'lib xizmat qiladi, axborotlashgan jamiyat sharoitida bu alohida dolzarblik kasb etadi.Ayniqsa, ona tili darslarida o'rganiladigan mavzularni o'rganishda axborot texnologiyalari juda qo'l keladi.

Darsning aniqligi va ichki mantiqiyligi, uning maqsadga yo'naltirilganligi juda muhim. Yangi materialo'rgatiladigan darsning mazmuni va mantiqi o'rganiladigan til hodisasi hamda uning lingvistik mohiyatiningbir-biriga ta'sir qilishiga ma'lum darajada sabab bo'ladi. O'qituvchi bu o'zaro bog'lanishni bilishi va uni o'quvchilarbilan birga topshiriqlarni bajarish davomida asta ocha borishi muhimdir.

Agar dars grammatik bilimlarni mustahkamlash, orfografik ko'nikmalarni shakllantirish maqsadini o'zoldiga qo'ysa, darsning mantiqiy shartlari asta murakkablashtirib borilgan mashqlar tizimini aks ettiradi.Bolalar biror imlo qoidasini yaxshilab bilib, o'rganib olishlari uchun bir-ikki mashq jamoaviy ravishdabajariladi. O'quvchilar mustaqilligi oshgach, mashqni mustaqil ishlaydilar. Darsda bajarilgan mashqlar o'rtasidagibog'lanishni shakllantiradigan ko'nikmaning xususiyati ham sabab bo'ladi. O'quv materialining mavzuga vadarsning maqsadiga mos bo'lishi uning maqsadga yo'naltirilishini ta'minlaydi. Darsda foydalaniladigan barchao'quv materiallari (shu jumladan, til dalillarini kuzatish, imlo va nutqqa oid mashqlarnn bajarish uchuntanlanadigai materiallar ham) darsning maqsadiga juda mos bo'lishi zarur.

Boshlang'ich sinf ona tili ta'limida so'z turkumlarini o'rganish katta va salmoqli o'rin egallaydi. So'zturkumlarini o'rganish jarayonida o'quvchilarning lug'ati boyitiladi. Ular adabiy-orfoepik talaffuz me'yorlariniegallaydi, imloviy savodxonlik shakllanadi. Og'zaki va yozma bog'lanishli nutqi o'sadi. O'zgalar fikrini anglayolish, o'qiganlarini o'zlashtirish, o'z fikrlarini boshqalarga, tinglovchiga erkin, tushunarli qilib yetkaza olishimkoniyatiga ega bo'ladi. Bunda boshlang'ich sinflarda so'z turkumlarini o'rgatishning amaliy ahamiyatininazarda tutadigan bo'lsak, uni o'rgatishning samarador metod va vositalarini ishlab chiqish zarurligini anglash

18



qiyin emas. Jumladan, ona tili darslarida o'quvchilarni mavzuni o'rganishga doir badiiy asar materiallaridanfoydalanishga o'rgatish ham o'zining samarali natijalarini beradi. Shuni hisobga olgan holda, biz 4-sinflardaot, sifat so'z turkumlarining murakkab grammatik xususiyatlarini o'rganishda ona tili darsi bilan o'qishdarslarini integratsiyalash bo'yicha o'z tajribalarimizni bayon qilmoqchimiz.

"Ot" mavzusini o'rganish jarayonida uning barcha xususiyatlarini qamrab oladigan matnlardan unumlifoydalanish lozim. Bunda soddadan murakkabga qarab borish tamoyiliga amal qilish talab etiladi. O'quvchilargaotning so'rog'i asosida asar matnidagi otlarni topish topshirig'i beriladi.

Bunda o'quvchilarga 4-sinf "O'qish kitobi"dagi Sh.Sa'dullaning "Laqma it" asari matnidan Kim?Nima? so'rog'iga javob bo'ladigan so'zlarni aniqlab jadvalga joylang kabi topshirig'i berilishi mumkin. Bundao'quvchilar topshiriqni quyidagi ko'rinishda bajarishlari lozim:

Boshlang'ich sinflarda "sifat" tushunchasini shakllantirish o'quvchilarning "predmet belgisi" deganumumlashtirilgan kategoriyani o'zlashtirish darajasiga bevosita bog'liq. Shu maqsadda rang, maza, shakl-hajm, xil-xususiyat bildiradigan so'zlar aniqlanadi va shu so'zlarning xususiyatlari umumlashtiriladi. Sifatninglug'aviy ma'nosi bilan birga uning xarakterli grammatik xususiyatlari ham qayd etiladi.

Sifatni o'rganishda og'zaki va yozma ijodiy ishlarga katta o'rin beriladi. Sifatning nutqimizdagi, fikrnianiq va tushunarli ifodalashdagi rolini puxta o'zlashtirishga erishish uchun sinonim va antonim sifatlar ustidaishlash, o'qish darslarida esa sifatning o'z va ko'chma ma'noda ishlatilishini kuzatish maqsadga muvofiq.

Ona tili darslarida bog'lanishli nutqni o'stirish o'quvchilarning fikrlash qobiliyatlarini o'stiradi, ularningtafakkurini kengaytiradi. Shuning uchun o'qituvchi boshlang'ich sinflardan boshlab o'tilgan mavzu asosidao'quvchilarning og'zaki va yozma nutqini o'stirishga alohida e'tibor berishi lozim. Bunda o'quvchilarga tilhodisalari haqidagi bilimlarni tarkib toptirishda integratsiyalashgan dars turidan foydalanish muhim ahamiyatkasb etadi. Boshlang'ich sinf ona tili darslarida o'quvchilarga til hodisalarini o'rgatishda badiiy asar matnidanfoydalanish, ularning matn haqida tushunchalarini kengaytiradi, bog'lanishli nutqining rivojlanishiga zuminyaratadi

Foydalanilgan adabiyotlar1. Karimov. I.A. ? "Yuksak ma'naviyat - yengilmas kuch". ? T.: Ma'naviyat. 2008.2. K.Qosimova va boshq. Ona tili o'qitish metodikasi.T.: Noshir. 2009.3. X. G'ulomova, Sh. Yo'ldosheva, U. Shermatova. 4-sinfda ona tili darslari. ? T.: O'qituvchi, 2003.4. R. Ikromova, X. G'ulomova, Sh. Yo'ldosheva, D. Shodmonqulova. Ona tili (4-sinf uchun darslik). - T.:

O'qituvchi, 2014.



ÌÀÚÍÀÂÈÉ ÅÒÓÊ ÎÈËÀ - ÌÀÚÍÀÂÈÉ ÞÊÑÀÊ ÆÀÌÈßÒ ÒÀßÍ×ÈÄÈÐ

£îðà³àëïî²èñòîí, Àìóäàð¸ òóìàíè ÕÒÁãà ³àðàøëè16-ÈÄÓÌ Áîøëàí²è÷ ñèíô ́ ³èòóâ÷èñèÌàòëóáà Ðàµèìîâà 16-ÈÄÓÌ Áîøëàí²è÷ ñèíô ́ ³èòóâ÷èñè,Æóìàòîâà ØàðîôàòÒåëåôîí:[email protected]

Àííîòàöèÿ: Óøáó òåçèñäà øàõñ øàêëëàíèøèäà îèëàíèíã òóòãàí óðíè õóñóñèäà ìóëîµàçàëàðþðèòèëãàí.

Êàëèò ñ´çëàð: Ìèëëèé ³àäðèÿòëàð, óðô-îäàòëàð, òàäáèðêîðëèê.

Ìàìëàêàòèìèçäà îëèá áîðèëà¸òãàí êåíã ³àìðîâëè ñè¸ñàò íàòèæàñèäà ³èøëî³ àµîëèñèãà, îèëàëàðãàìàèøèé âà ìàäàíèé òóðìóø øàðîèòèíè ÿðàòèø, ³èøëî³³à ñàíîàòíè, ìàèøèé õèçìàò øîõîá÷àëàðèíèîëèá êèðèø, çàìîíàâèé ìàêòàá, ïîëèêëèíèêàëàð áàðïî ýòèø àµîëèíèíã, øó æóìëàäàí, ³èøëî³àµîëèñèíèíã èøñèç ³àòëàìè ó÷óí ÿíãè èø ́ ðèíëàðè ÿðàòèø, óëàðíèíã ìåµíàò øàðîèòëàðèíè ÿõøèëàø- îèëà ôàðîâîíëèãè, óíèíã è³òèñîäèé ìàíôààòëàðèíè þêñàê ñàâèÿãà îëèá ÷è³àäè.

Ìàúíàâèé åòóê îèëà - ìàúíàâèé þêñàê æàìèÿò òàÿí÷èäèð. Îèëà óðô-îäàòëàðè, øàæàðàñè,àíúàíàëàðè, àµëî³èé-ìàúíàâèé ³àäðèÿòëàðèíè ôàðçàíäëàðè îíãèãà ñèíãäèðèø, µàð áèð ̧ øäà ìèëëèéêàñá-µóíàð ìàëàêàëàðèíè øàêëëàíòèðèø òàðáèÿíèíã àñîñèäèð. Íàìóíàëè îèëàëàðíè òàð²èá ýòóâ÷èêèíîôèëüìëàð, ìóëüòôèëìëàð, ñåðèàëëàð, ðèñîëà, áàäèèé àñàðëàð ̧ çèø âà óëàðíèíã µàð áèð îèëàãàêèðèá áîðèøèíè òàúìèíëàø ìàúíàâèÿòíè øàêëëàíòèðèøíèíã ìóµèì âîñèòàñèäèð.

Îèëàäà øàõñíè ìàúíàâèé-àµëî³èé øàêëëàíòèðèø áîëàíèíã òó²èëãàíèäàí áîøëàíàäè âà ó îèëàâèéìóíîñàáàòëàð, îòà-îíàëàðíèíã íàìóíàñè, óëàðäàãè óìóìòàúëèì äàðàæà, óìóìàäàíèé ñàâèÿ îèëàäàãèè÷êè ìóµèòäà æóäà ìóµèì ́ ðèí òóòàäè. Áóëàðíè µèñîáãà îëèø áîëàíè ìàúíàâèé-àµëî³èé òàðáèÿëàøäàìèëëèé àµëî³èé ³àäðèÿòëàðäàí ôîéäàëàíèøíèíã ìîµèÿòè ́ çèãà µîñëèãè âà àµàìèÿòèíè áèëèøãà¸ðäàì áåðàäè.

Îèëà - òàðáèÿ ́ ÷î²è. Îèëàäà ìàúíàâèé âà æèñìîíèé áàðêàìîë àâëîäíè òàðáèÿëàø ìàñàëàñèìóµèì âîñèòàäèð. "Êàäðëàð òàé¸ðëàø ìèëëèé äàñòóðè âà "Òàúëèì ò´²ðèñèäà"ãè ³îíóíè µàì îèëàèøòèðîêèñèç àìàëàãà îøèðèá á´ëìàéäè.

¤çáåê îèëàëàðèäà êåíã òàð³àëãàí µàëîëëèê, ò´²ðèëèê, áèðîâëàð µà³èãà õè¸íàò ³èëìàñëèê, õàéðè-ýµñîí, ñàõîâàò âà ìóðóââàò, òåæàìêîðëèê âà èñðîôãðà÷èëèêêà é´ë ³´éìàñëèê êàáè ôàçèëàòëàðìèëëèé âà äèíèé ³àäðèÿòëàð çàìèðèäà øàêëëàíãàí âà óëàð îèëàâèé òàðáèÿ íàòèæàñèäà îòà-îíàëàðèäàíáîëàëàðèãà ́ òèá óëàðíèíã ìàúíàâèé äóí¸ñèíè áîéèòãàí.

Áîëàäà èøáèëàðìîíëèê ê´íèêìàñèíè øàêëëàòèðà¸òãàíäà ìàúíàâèé-àµëî³èé òàðáèÿíè áèðãà îëèááîðèø æóäà ìóµèì. Áó íàðñà áîëàãà ̧ øëèãèäàíî³ ñèíäèðèá áîðèëñà, øàõñ ó÷óí µàì, æàìèÿòèìèçó÷óí µàì êóòèëãàí íàòèæàíè áåðàäè. Òàäáèðêîðëèê ðóµèäà òàðáèÿ òîïãàí ̧ øëàðãèíà ìàúðèôàòëèæàìèÿò ³óðèøãà ³îäèð.

Âàòàí îñòîíàäàí áîøëàíàäè. Äåìàê, Âàòàí îèëà îñòîíàñèäàí áîøëàíàäè. Âàòàíïàðâàðëèê, ìèëëèé²óðóð, ìèëëèé ´çëèêíè àíãëàø êàáè îëèé ³àäðèÿòëàð µàì àéíàí øó îèëàäà øàêëëàíòèðèëìî²èçàðóð. Îòà-îíàíèíã ôàðçàíä îëäèäàãè áóð÷è, ôàðçàíäíèíã îòà-îíà îëäèäàãè áóð÷è. ¥àð èêêàëàòîìîííèíã µàì Âàòàí îëäèäàãè áóð÷ëàðè âà âàçèôàëàðè àéíàí îèëàäà øàêëëàíàäè. Øó áèëàí áèðãàìàêòàá, îèëà, æàìîàò÷èëèê µàìêîðëèãè µàì ìóµèì ́ ðèí òóòàäè. Îèëàäà ̧ øëàðíè ìåµíàòñåâàðëèêêà,êàñá-êîð ìàëàêàëàðèíè øàêëëàíòèðèøãà, àæäîäëàð êàñáèíè äàâîì ýòòèðèø óëàðíèíã óìðáî³èéëèãèíèòàúìíëàø ðóµèäà òàðáèÿëàø - áóþê êåëàæàãèìèç ãàðîâèäèð. Îèëàëàðíèíã èæòèìîèé-è³òèñîäèé âàìàäàíèé ðèâîæëàíèøèäà áàð÷à ôó³àðîëàð ôàîëëèãèíè òàëàá ýòàäèãàí èøäèð.

20



ÒIBBIYOT OLIY TA'LIM TIZIMIDA INNOVATSION O'QITISHTEXNOLOGIYALARI

Saidova Mamura AbdullaevnaSamarqand Davlat tibbiyot institutining assistenti,Òåëåôîí: +998937272963E-mail: [email protected]

Annotatsiya. O'qitishning innovatsion usullari - bu interfaollik, moslashuvchanlik va har xil turdagima'lumotlarga moslashuvchanlik fazilatlari, shuningdek, o'quvchilarning individual xususiyatlarini hisobgaolish va ularning motivatsiyasini oshirishga yordam beradigan samarali ta'lim texnologiyasi. Ushbu ish oliytibbiyot muassasalarida talabalarni o'qitish sifatini oshirish uchun multimedia texnologiyalaridan foydalanishistiqbollariga bag'ishlangan.

Kalit so'zlar: oliy tibbiy ta'lim, axborotchanlik.

Ta'lim jarayonida hamma vaqt barcha o'qitish usullari mavjud, ammo ba'zida jamiyat ehtiyojlarini qondirishuchun u yoki bu narsaga ustunlik berildi.

Bugungi kunda taktika printsipi etakchi bo'lgan va intellektual va jismoniy ortiqcha yuklanishga olib keladigantakomillashtirishni talab qilmaydi, balki talabalar jamiyatning tartibini va ehtiyojlarini ta'minlaydigan o'quvva bilim faoliyatining yangi, yanada samarali usullarini izlash orqali zamonaviy ta'limning vazifasi tezkorreaktsiyaga ega, qo'shimcha bilim va mustaqil harakatlar uchun to'laqonli, rivojlangan ehtiyojlarga ega, yaxshiko'rsatkichli va amaliy ko'nikmalar va ijodiy qobiliyatlarga ega bo'lgan odamni shakllantirishdir.

O'quv jarayonini tashkil etish shaklini takomillashtirish muammosi, savolga javob topish: "O'quv jarayonidashaxsning rivojlanishi va o'zini o'zi anglashi uchun shart-sharoitlarni qanday yaratish kerak, tobora keskinlashibbormoqda. "Qanday qilib dastur doirasida qolib, o'quv jarayonining samaradorligini oshirishim, tibbiyotinstituti talabalarining yuqori intellektual rivojlanishiga erishishim va shaxsiy rivojlanish mahoratimnita'minlashim mumkin?" Bunga ko'p jihatdan zamonaviy innovatsion texnologiyalar yordamida e

Documents

Òîøêåíò Àïðåë | 2020. 5-³èñì...Òîøêåíò 3 Àïðåë | 2020. 5-³èñì "¤ÇÁÅÊÈÑÒÎÍÄÀ ÈËÌÈÉ-ÀÌÀËÈÉ ÒÀÄ£È£ÎÒËÀÐ" ÌÀÂÇÓÑÈÄÀÃÈ