บทท2

เอกสารทเกยวของกบการศกษาคนควา

ในการศกษาวจยครงน ผวจยไดศกษาแนวคด ทฤษฏและเอกสารงานวจยทเกยวของและไดน าเสนอ

ตามล าดบ ดงน

1.ค าจ ากดความ (TERMINOLOGY)

2.ทศนธาตของการจดตวอกษร ( TYPOGRAPHIC ELEMENTS )

3.ความหมายของโปรเตอร

4.ความหมายของสภาวะโลกรอน (Global Warming)

1.ค าจ ากดความ (TERMINOLOGY)

(TYPOGRAPHY) เปนวชาทวาดวยการเรยงพมพ และการจดวางตวอกษร มความส าคญในการออกแบบ

เลขนศลปแทบทกประเภท

ในปจจบนนนอกจากจะเปนการออกแบบตวอกษรขนมาใชกนในรปแบบตางๆ แลวววฒนาการ

ของ TYPOGRAPHY ไดเปลยนแปลงและมการพฒนาขน จนสามารถน าตวอษรมาใชในงานออกแบบ ใน

รปแบบของ GRAPHIC ได จงถอเปนการแสดงออกทาง GRAPHIC อยางหนง

รปตวอกษร ( TYPE ) ค าวา TYPE มรากศพทมาจากค าในภาษากรกวา TYPE ซงแปลวารป

ตวอกษร (LETTERFORM) ในปจจบนนมความหมายรวมถงทงตวอกษรหรอสงอนใดซงใชสรางค า หรอ

ประโยค

สวนตางๆของรปตวอกษร

- BASELINE หรอเสนฐาน หมายถงเสนซงตวอกษรทงหมดวางอย

- X-HEIGHT หมายถงความสงของตวอกษรโดยสวนใหญ

- ASCENDER หมายถงสวนของตวอกษร ซงอยสงเลย X-HELGHT ขนไป

- DESCENDER หมายถงสวนของตวอกษร ซงอยต าจาก X-HELGHT ลงมา

- COUNTER หมายถงสวนทปดในตวอกษร

- SERIT หมายถงตวอกษรโรมนแบบทมเสนขวางตดทปลายตวอกษร

- SAN SERIF หมายถงตวอกษรโรมน แบบทไมมเสนขวางตดทปลายของตวอกษร

- UPPERCASE LETTER หมายถงตวอกษรตวใหญ ซงในการเรยงพมพระบบ LETTER PRESS

ตวใหญจะวางอยสวนบนของ CASE เสมอ จงเรยกวาตว UPPERCASE LETTER

- LOWERCASE LETTER หมายถงตวอกษรตวเลก ซงมกวางอยสวนลางของ CASE

เสมอ

แบบของตวอกษร ( TYPEFACE ) หมายถงตวอกษรซงออกแบบมาเปนลกษณะเฉพาะ ซงม

ดวยกนหลายแบบ

ความแตกตางของตวอกษรแตละแบบอาจมเพยงเลกนอย เทานน เชน ความหนาของเสน ความยาวของ

ASCENDERและ DESENDER หรอ ขนาดของ X-HEIGHT แตไมวาความแตกตางจะมมากนอยเพยงใด

หรอขนาดของตวอกษรจะเลกเพยงใด กอาจมผลตอลกษณะงานทจะออกแบบ

อยางไรกด การเลอกแบบตวอกษรจากจ านวนมากนน ตองพจารณาจากเหตผลตาง ๆ อกหลาย

ประการดวยกน

การเลอกแบบของตวอกษร

เนองจากแบบของตวอกษรโรมนมมาก จงเปนการยากทจะเลอกแบบท “ด” เพอใหแนวทางการ

เลอกสรรงายขน โดยพจารณาจากเหตผลตอไปน

1) ความสวยงาม ( ESTHETICS ) พจารณาจากจ านวนมากแบบ และเลอกแบบทเปนทพอใจ

2) ความเหมาะสม ( APPROPRIATENESS ) แบบตวอกษรทเราเลอก แบบตวอกษรทเราเลอกนน

จะขนอยกบประโยชนใชสอย หรอจดประสงคของงานทจะออกแบบ ตวอกษรแตละแบบจะม

บคลกของมนเอง และแบบทเราเลอกกควรจะเปนแบบทเหมาะสม เพราะจะเปนสวนชวยใชให

งานดขน และทส าคญคอตองเปนแบบทผอานยอมรบ

3) ความชดเจนในการอาน ( LEGIBILITI ) ตวอกษรทเลอกควรจะเปนลกษณะทอานงาย

นอกเหนอไปจากความสวยงาม

แนวความคดในการออกแบบ

เนองจากตวอกษรภาษาไทยทออกแบบใหใชไดกบตวโรมน ซงใชอยในปจจบนน ยงขาด

มาตรฐาน เนอจากสาเหตหลายประการ อนไดแก

1) เลอกตนแบบไมดมาประยกต

2) ความเปนเอกลกษณของอกษรแตละตวยงท าไมชดเจน เชนตว “ร” ซงน ารปแบบของตว s มาใช

แทนทจะจบความรสกและลกษณะของตวตนแบบมาดดแปลง ใหเขากบอกษรโครงสรางของพยญชนะไทย

3) โครงสรางของตวอกษรยงไมดพอ เนองจากขนาดหลงการทสมเหตสมผลในการออกแบบ ผออกแบบใช

ความรสกสวนตวเกยวกบโครงสรางตวอกษรมาเปนหลกและไมมความเขาใจถงสดสวนความงามในศลป

และเรองผลทางสายตา จงท าใหเกดขอบกพรองในการออกแบบ

4) ตวอกษรแตละตวควรมรปแบบทแตกตางกนอยางเดดขาด เชน “ก” “ถ” “ภ” ควรออกแบบใหเหนไดชด

วาตวอะไรเปนตวอะไร “ก” “ถ” “ภ”

5) การออกแบบตวอกษรภาษาไทยจากตวตนแบบโรมนทท ากนอย เปนลกษณะการออกแบบในลกษณะท

จบเอาสวนตางๆมาประกอบกนเปนตวโดยอาศยการแตงเตมอกเพยงเลกนอย ท าใหผดสวนทแทจรง

6)ตวอกษรภาษาไทยทท าการออกแบบไมมการแกปญหาเทาทควรเรองสดสวนไมไดค านงถงโครงสรางของ

ตวอกษร เชน “ธ” ควรมความกวางกวา “น” แตควรจะกวางกวา “ข” เปนตน

7) การออกแบบตวอกษรไทย โดยใชตวภาษาองกฤษเปนตนแบบ กเพอจด ประสงคจะใชงานรวมกน แต

การออกแบบในปจจบนไมมการศกษาถงน าหนกตวใหใกลเคยงหรอเทากนกบตวอกษรทจะใชคกน

8) ตวอกษรขนาด MEDIUM ของภาษาองกฤษ ควรเปนตวบางของตวอกษรไทย เพราะตวอกษรไทยม

เสนดงมาก ถาใชเสนทมความบางเกนไป จะท าใหอานยาก

ตระกลของตวอกษร ( FAMILY OF TYPE )

การเลอกตวอกษรในตระกลเดยวกน จะท าใหงานออกแบบทไดดเปนอนหนงอนเดยวกน

ทงนเพราะรปแบบ ( TYPESTYLE ) ของตวอกษรทกๆรปแบบ จะมความคลายคลงกนในตระกลของมน

เอง เชนม X-HEIGHT เทากน หรอมความยาวของ ASCENDER และ DESCENDER คลายคลงกน

ตวอกษรโรมนทใชอยในปจจบน สวนมากจะมการออกแบบอกษรแตละแบบใหครบใน

ตระกลของมน กลาวคอในตระกลของแบบตวอกษรชดหนง จะมลกษณะตวอกษรทงบาง หนาและ

ธรรมดา หรอแมแตตวเอน (ITALIC)

ตวทเปนเสนรอบนอก (OUTLINE) ตวอกษรทงหมดทกลาวมาจะตองมโครงสรางเหมอนกนทงชด

วตถประสงคเพอน าไปใชในกรณทตองการเนนน าหนกแตกตางกนไป ถาตวหนามากจะใชเปน

HEADLINE ตวบางจะใช SET เปน TEXT ตวเอนจะใชเนนขอความใน TEXT เปนตน

ในการท างานออกแบบเมอมความจ าเปนจะตองใชตวอกษรหลายขนาด ทงตวบางและ

ตวหนา ถาเราน าตวอกษรในตระกลเดยวกนมาใชจะท าใหงานดกลมกลน เรยบรอย ท าใหเกดมเอกภาพ

ปราศจากความขดแยงในงาน

และในบางครงเรามความจ าเปนจะตองใชตวอกษรโรมนและอกษรภาษไทยรวมกนใน

งานเพอใหไดคณภาพของงานตวอกษรทง 2 แบบกควรจะเขากนได หรอมความคลายคลงกลมกลนกน ม

ตวอกษรลอกบางแบบทใชตวอกษรโรมนเปนตนแบบ แลวออกแบบตวอกษรภาษาไทยใหคลายคลงกน

เพอผลดงกลาวมาขางตน เชน มานพตกา 4 กบ HELVETICA หรอมานพ 17 , 18 กบ SOUVENIR

คณภาพของขนาดของตวอกษร

ตวอกษรทท าการออกแบบในขนาดใหญ ตางจากตวอกษรตวเลกซงน ามาขยายการท างาน

ออกแบบตวอกษรโดยใชตนแบบจากตวอกษรโรมน กอนอนตองศกษาลกษณะของตวอกษรในชดนนๆ

น ามาเปรยบเทยบกบตวอกษรไทย หาความเหมอนกนตางกนลกษณะเฉพาะตวหรอลกษณะพเศษ โดยท า

การออกแบบในสดสวนทเหมาะสม มการปรบสวนตางๆ ของตวอกษรอยางละเอยดลออ โดยใชตว

ตนแบบเปนหลกท า DRAWIND ส าหรบตวอกษรทกตว โดยพจารณาจากสวนทเหมอนกน ทงนตอง

ค านงถงลกษณะเฉพาะตวของตวอกษรเปนหลก ดวยวธนจะสามารถแนใจไดวา แบบตวอกษรทออกแบบ

นน มความเปนเอกภาพเดยวกน

ปญหาทเกดขนเฉพาะกบตวอกษรขนาดใหญคอ ชองไฟระหวางตวอกษรกวางเกนไป และใน

ท านองเดยวกนปญหาส าหรบตวอกษรเลกคอ ชองไฟชดกนเกนไป

ดงนนการจะทกสอบเรองสดสวนหรอชองไฟของตวอกษร กโดยการน าไปยอขยายในขนาด

ตางกน เพอแกไขขอบกพรองของแตละตวอกษร

ชองไฟระหวางตวอกษรนน ขนอยกบแบบตวอกษรมากเชนกน วอฃกษรตวแคบสามารถจด

ชองไฟใหชดกนมากกวาตวธรรมดาหรอตวกวาง การจะตดสนเรองชองไฟนนอาจท าการทดสอบไดโดย

การทดลองจดชองไฟของค าทตองการใชเปนตวอยางกอนท างานจรง วธนจะชวยตดสนไดวาควรเพมหรอ

ลดชองไฟ ชองไฟระหวางตวอกษรจะค านงถงหลกการออกแบบเพยงอยางเดยวไมได เพราะตวอกษรมไว

ส าหรบอาน ดงนน การปรบชองไฟระหวางตวอกษรควรกระท าเพอใหอานชดเจนขน

ชองไฟ (SPACING)

ชองไฟในตวของมนเอง ตวอกษรทกตวในชดเดยวกน คสรมขนาดตวทเทากนในกลมเดยวกน

ขนาดเทากนของตวอกษรในทน ไมไดหมายความถงวาความกวางเทากนเทานน แตหมายถง MEGATIVE

SPACE และ POSITIVE SPACE ของตวอกษรทกตวดวย ในอกษรตวหนงๆ ควรมสดสวนของ

MEGATIVE SPACE และ POSITIVE SPACE ทสมดลหรอใกลเคยงกน เมอไดสดสวนของอกษรแตละตว

แลว จงน ามาเปรยบเทยบกนในกลมของขนาดตวเดยวกน เพอพจารณาแกไขชองไฟชองทกตวอกครงหนง

ชองไฟระหวางตวอกษร ( LETTER SPACING )

คอระยะหางระหวางตวอกษร ชองไฟมแตกตางกนออกไป และสามารถจะปรบไดเพอให

สอดคลองกบความตองการ และรสนยมของนกออกแบบ

ชองไฟระหวางค า ( WORD SPACING)

มแตกตางกนออกไป ส าหรบชองไฟระหวางค าสามารถปรบไดเชนเดยวกบชองไฟ

ระหวางตวอกษร ทงนขนอยกบแบบของตวอกษร และรสนยมของนกออกแบบ

วธก าหนดชองไฟของตวอกษร บางครงกฏเกณฑตางๆ กไมสามารถน ามาใชไดดเทากบ

ใชหลกการมองดวยสายตา ( OPTICAL )

ชองไฟระหวางบรรทด

NORMAL SPACE หมายถงชองไฟระหวางบรรทดทก าลงสวย เมอใสสระ หรอ

วรรณยกตแลว ไมท าใหชองไฟระหวางบรรทดเสย แตจะมองดเหมาะสมและสวย

ขนตอนการออกแบบ

1) ศกษาธรรมชาตของตวอกษร

กอนทเราจะหนดโครงสรางหรอรปแบบของตวอกษรขนาใหม ควรจะไดศกษาธรรมชาต

ของตวอกษรเสยกอน ตวอกษรภาษาไทยนน มลกษณะแตกตางจากตวอกษรของชาตอนๆ เชนโรมน

เพราะตวอกษรไทยจะตองเปนตวทมหว ยกเวนตว “ ก” ” ธ ” หวของตวอกษรไทยเปนเครองบงบอกวา

ตวอกษรตวนนเปนตวอะไร หวอยางเชนถาเราจะเขยนตว “ ก ” , “ ถ ” และ “ ภ ” ซงมลกษณะใกลเคยงกน

เราจะเหนวาหวของตว “ ถ ” หนเขาขางในตว แตถาเราไมใสหวเลย ตวอกษรทง 3 ตวจะกลายเปนตว

เดยวกนหมด คอตว “ ก ”

การทผออกแบบบางคน ไมไดค านงถงความส าคญของหวตวอกษรไทย จะท าใหมผลใช

ไมสมบรณ เพราะเมอน าไปใชแลวผทอานจะอานผด นอกจากนจะท าใหตวอกษรแบบนนมอายการใชงาน

สน นอกจากหวของตวอกษรจะส าคญทสดแลว หางของตวอกษร และขนาดความกวางกมความส าคญ

รองลงมาดวย

ตวอกษรทท าการออกแบบขนมา ใหค านงถงเรองหวของตวอกษรเปนสงส าคญ แตทงนก

ตองพจารณาควบคไปกบตนแบบอกษรโรมนทน ามาใชดวย ลกษณะของหวตวอกษรทท ากาออกแบบจงไม

ปรากฏเปนลกษณะหวทเดนชด (หวกลม) แตจะมลกษณะทสามารถบอกทศทางของหว และแยกแยะไดวา

เปนอกษรตวใด โดยการออบแบบตวอกษรตวใกลเคยงกนใหแตกตางจากกนอยางเหนไดชด เชน “ ก ” , “

ถ ” และ “ ภ ”

2) ศกษารปรางลกษณะของตวอกษร

การจะท าการออกแบบตวอกษรใดกตาม ควรจะมการศกษาคนควาหาวธการทจะท างาน

ไดงายขน กอนอนควรจะแบงตวอกษรออกเปนหมวดหม เพอใหไดลกษณะทเหมอนกนหรอตางกน เพอ

ความรวดเรว และไดผลทสมบรณ

-ตวอกษรแบงตามขนาดความกวาง

1. ขนาดธรรมดา ก ค ฆ ฉ ฎ ฏ ฑ ด ต ถ ท น บ ป ภ ม ย ล ศ ส ห อ ฮ

2. ขนาดแคบ ข ง จ ช ซ ฐ ธ ร ว

3. ขนาดกวาง ผ ฝ พ ฟ ฬ

-ตวอกษรแบงจากลกษณะหวทเหมอนกน

1. ค ศ ด ต ฒ ผ ฝ ย ง

2. ข ช ห ท ม น ษ บ ป พ ฟ ฬ

3. ถ ฌ ณ ญ ส ล

4. ภ ฏ ฎ ร ว

5. ช ฆ ฑ

6. อ ฮ

7. จ ฉ ฐ

-ตวอกษรแบงตามลกษณะรปรางทเหมอนกน

1. ก ถ ญ ณ ฌ ภ ฏ ฎ

2. ค ศ ด ต ฒ

3. ม น ท ฑ ฆ

4. จ ฉ ฐ ร ธ

5. ว ง ย ห

6. ผ ฝ

7. ล ส

8. อ ฮ

9. ษ บ ป

10. ข ช ซ

11. พ ฟ ฬ

3)ศกษาคณสมบตของการอาน

ตวอกษรนบวาเปนเลขนศลปทางสงแวดลอมอยางหนง เพราะตวอกษรน ามาใชเปนสอ

แทนค าพดไดท าใหผอานหรอผมองเขาใจความหมายทมนษยแสดงออกแทนค าพด ตวอกษรสามารถ

บรรยายเรองราวได ดงนนการออกแบบตวอกษรจงจ าเปนอยางยงทจะตองใหผใชดแลวเขาใจไดไมวาจะ

เปนตวอกษรลกษณะใด

ความงายในการอาน หรอความชดเจนในการอาน ( LEGIBILITY )

ความงายและความชดเจนในการอานน เปนเรองสวนบคคลเปนอยางมาก จากการทได

ศกษาพบวา แบบตวอกษรทคนทวไปเหนวาอานงายกคอ แบบทคนเคยมากทสดซงกหมายถงลกษณะท

ถกตอง ดงนนตวอกษรทออกแบบนอกจากจะน าเอาลกษณะของตวตนแบบมาประยกตแลว ยงจ าเปนตอง

ยดถอรปแบบและลกษณะเฉพาะตว ของตวอกษรภาษาไทยทใชกนอย

4)ศกษาโครงสรางของตวอกษร

การออกแบบอกษรไทยนนควรจะใชตารางแมแบบเขามาชวยในการก าหนดขนาดของ

ตวอกษรไดคงท และท าใหงานออกแบบงายขน สดสวนทเปนมาตรฐาน ดสวยงามอานสบายตา มกจะม

สดสวนความสงมากกวาความกวาง คอมความสงประมาณ 4 สวน ความกวาง 3 สวน ทงนในกรณทน า

ตนแบบอกษรโรมนมาใช กควรจะค านงถงทงสดสวนทเปนมาตรฐาน และสดสวนของตวตนแบบดวย

5) ศกษาเรองขนาดของตวอกษรทใชในโอกาสตางๆ

ตวอกษรทออกแบบ ไมวาเพอใชเปนโฆษณาบนอาคาร เปนตวพมพ หรอเปนตว

HEADLINE จะตองค านงถงขนาดของตวอกษรดวย ขนาดของตวอกษรในทนหมายถงขนาดของทกสวนท

รวมกอขนมาเปนตวอกษร ไมไดหมายถงสวนกวางหรอสงเพยงอยางเดยว จะตองค านงถงการน าตวอกษร

ทท าการออกแบบไปยอขยายดวย การทเราออกแบบตวอกษรขนาดใหญออกมา แตขนาดของตวเลกมาก

หรอชองไฟระหวางรอยหยกของตวอกษรแคบมาก เมอน าไปยอ สวนทแคบเหลานนอาจจะตดกนเปนพด

ไปหมด หรอถาเราจะออกแบบตวอกษรเปนปายโฆษณาบนอาคาร แตท าตวเลกมากท าใหผมองอานไมชด

ดงนนจงตองค านงถงขนาดของตวอกษรทจะใชในโอกาสตางๆ ดวย

6)ศกษาถงความเหมาะสมในการใชตวอกษร

กอนทเราจะออกแบบตวอกษรขนมา จ าเปนอยางยงทจะตองตงจดประสงคหรอ

จดมงหมายเสยกอนวา เราจะออกแบบมาเพอใชกบงานอะไร เปนตวเรยงพมพหรอตว DISPLAY เพอให

ใชงานไดอยางเหมาะสม