Ayteni Yaşar Uslunun Hayatı

Prof.Dr. İbrahim USLU

Ayteni Yaşar USLU’nun Ayteni Yaşar USLU’nun HayatıHayatı

Çocuklarına adanmış bir ömürÇocuklarına adanmış bir ömür


Ayteni Yaşar Uslu’nun BabasıAyteni Yaşar Uslu’nun Babası• Ayteni Yaşar Uslu 1928 yılında Bodrum’da doğdu. • Babası Pervolo İbrahim Çınar Girit adasında yaşarken bir

cinayete şahit olur ve olayı gördüğünden dolayı bir tehdit alır ve öldürülmekten korktuğu için yaşadığı Girit adasından önce Mısır’a kaçar, sonrada kızkardeşinin yaşamakta olduğu Bodrum’ gelir.


Ayteni Yaşar Uslu’nun AnnesiAyteni Yaşar Uslu’nun Annesi

• Ayteni Yaşar’ın annesi Gülizar Çınar ise annesini genç yaşta kaybetmişti.

• Üvey annesi onu bayağı üzüyordu.

• İbrahim Çınar’ın kızkardeşinin güzelliği ile dikkatini çekmişti ve onu İbrahime gösterince İbrahim hemen aşık oldu.

• Evlenmelerine üvey anneyi çok dinleyen babası (vraka yera lakaplı) karşı geldiğinden bir gece Gülizar hanım evden kaçtı.

• İbrahim’le evlendi.• Çocukları hep çoğu zaman doğumdan sonra

ölüyordu.


Ayteni Yaşar Uslu’nun doğumuAyteni Yaşar Uslu’nun doğumu

• Kaçıncı çocuktur bilinmez ama hem ölen çocukları nedeniyle Gülizar hanım, eşine “bu kez de hamile kalıyorum eğer bu da ölürse benden bir şey bekleme” dedi.

• Aman Tanrım gül yüzlü bir kızları olmuştu.

• Pervolo İbrahim hemen nüfus memuruna gitti ve kızının göbek adını yaşasın diye Yaşar koydu.

• Adını da Ayten koymak istiyordu.• Ama Giritliler sevdikleri şeylerin sonu “n”

ile biterse, söylerken onu biraz uzatırlar ve hatta sonuna kısaca birde “i” uzutması koyarlar.


IrvasaIrvasa• "Irvasa" olarakta adlandırılan inanca göre çocukları devamlı ölen aileler

çocukları ölmesin diye satarlarmış. (aslında bu gerçek bir satma değilmiş, örneğin bir kuruş gibi para alınır, ancak çocuk "GÜYA" satıldı diye anne baba çocuğu 7 yaşına kadar seyrek görür, ona asla elbise, ayakkabı yiyecek almazmış.

• Ama aileye devamlı hediyelerle satılan ailenin çocukları için harcadıkları paranın kat kat üstünde yardım yaparlarmış.

• Ayteni de ölmemesi için Derviş ve Yusuf Bey‘lerin anneleri Fevziye Hanıma Satılmış. (resimde eli bastonlu kişi Yusuf Bey)


IrvasaIrvasa• Adete göre aile reisi Mehmet olan ailelerin evlerinden (toplam 7 aile) elbise

parçası alınır ve onlardan yapılan bir elbise çocuğa giydirilirmiş. Ayrıca çocuğa yaşasın diye "Yaşar" göbek adının verilirmiş.

• Okan Bayülgen Derviş Bey'in oğlunun eşinin önceki evliliğinden olup, Kızının adı Feyhan'dır. Feyhan hanım Prof.Dr. Baskın Oran ile evlidir. Annem bir anlamda Derviş ve Yusuf Görgün ile irvasa nedeniyle kardeştir.

• Resimde Yusuf Görgün kızları ile Ayteni (Halaları) görülmekte.


AyteniAyteni• Pervolo ibrahim kızının adını koyarken biraz sonunu uzatınca,

“Ayten” oldu “Ayteni” ve memur onun adını Ayten yerine yanlışlıkla Ayteni olarak kaydetti.

• Ayteni adı Türkiye’de başka var mıdır, bilinmez ama Ayteni adını çok sevdiğini her fırsatta dile getirir.

• Aşağıdaki resimde Ayteni ilk okul birinci sınıfta. Sağdaki şişmanca adam okul müdürü.


Ayteni İlkokuldaAyteni İlkokulda• Okul Müdürü dedemi çok severmiş Karaada’da mağarada

sıcak suda eğlenirlermiş.


Ayteni İlkokuldaAyteni İlkokulda

• Ayteni ilkokulda çok çalışkanmış. Annesi zaten hem latince hem de arapça bildiğinden kızıyla özel ilgileniyormuş. İstanköyde lise ayarında bir okulu bitirmiş annesi Gülizar Hanım.


İlk 4. Sınıfta okuldan alınmışİlk 4. Sınıfta okuldan alınmış

• Ayteni Yaşar o kadar güzelmiş ki babası bir gün kızını kaçıracaklar diye endişeye kapılmış ve onu ilk okul 4. sınıfta okuldan almış.

• Annem çok üzülmüş ama nafile.


Ayteni Hanım ve evlilik teklifleriAyteni Hanım ve evlilik teklifleri

• Ayten Hanım büyüdükçe beğenenlerin sayısı artıyor, onunla evlenmek için Bodrum’un yakışıklı gençleri yarışıyorlarmış.


Tüccarın işi her zaman iyi gitmeyebilir.Tüccarın işi her zaman iyi gitmeyebilir.

• Pervolo İbrahim onca aday arasından kimseyi beğenmemiş.

• Adayların tüccar, terzi, inşaatcı velhasıl işadamı imiş. Pervolo ise kızını sabit gelirli bir memur ile evlendirmek istiyormuş.

• Tüccar bugün zengin, yarın fakir olabilir ama memur, her zaman belirli bir maaş alır ve kızı da rahat eder diye düşünmüş.

• Kendisi de tüccar.


Kızını memurla evlendirmek istemiş Kızını memurla evlendirmek istemiş Pervolo.Pervolo.

• “Lenine panda etsa” dermiş Pervolo. Bu söz hala söylenir Bodrumda.

• Yani bu gün işin iyi gidebilir ama bu “her zaman böyle olmaz”.

• O yüzden bir gün kendisine yeni öğretmen olmuş birisini göstermişler (Yusuf Türkoğlu) ve kızını içki içmeyen, doğru sözlü, vatansever, akıllı, efendi, namuslu, kumarı olmayan, sigara içmeyen bu gençle evlendirmesi için ona yalvarmışlar.

• Aman Tanrım o hiç belli etmemi ama aslında tam da böyle bir gençle kızını evlendirmek istiyormuş.


Pervolo sıkı takiptePervolo sıkı takipte

• Bu genci pervolo sıkı takip etmeye başlamış.

• Zavallı genç biraz dikkat etse, hep arkasında onu görecekmiş.

• Lokantada hemen arkasında, otobüsle Kızılağaca giderken hemen arkasında hep pervolo varmış.

• Gerçekten de bu genç, yakışıklı, sigara içmeyen, güler yüzlü, saygılı, efendi genç öğretmen tamda istediği bir kişiymiş.


Kırılan tabak geri gelmez, verilen sözde Kırılan tabak geri gelmez, verilen sözde tutulurtutulur

• Aslında o gençte bir kere gördüğü Ayteni Yaşar’a aşık olmuş ve hep allahına onunla evlenebilmek için yalvarırmış.

• Pervolo o çocuğu Gülizar Hanıma gösterince Gülizar “ben köylü biriyle kızımı evlendirip, köylerde süründürmem” deyince Pervolo almış mutfaktan bir tabak hızla yere çarpmış ve “bak Gülizar ben söz verdim kızımı bu çocukla nişanlayacağım. Nasıl bu kırılan tabak artık geri gelmezse, verilen söz de ağızdan çıkar, geri dönüşü olmaz” demiş.


Mehmet Uslu ile evlilik öncesiMehmet Uslu ile evlilik öncesi• Pervolo, olayı korkuyla izleyen kızına, kızım seni bu adamla

evlendireceğim ama, söz tam bir sene sonra geri geleceğim evine ve eğer bu adamı istemezsen seni alıp evime geri getireceğim, boşayacağım.

• Sana söz veriyorum demiş.


PervoloPervolo• kayınbabası Pervollo İbrahim' anlatıyor:

- Eşim Ayteni Yaşar Çınar (Uslu)'ın babası Pervolo (Bahçıvan) İbrahim Çınar Girit'ten gelmiş bir kişi idi. Ona, İbram Ağa da derlerdi. O, Yunanca'yı çok iyi konuşur ve hatta Yunanca şarkılar da söylerdi. Onun şarkılarından biri İzmir Kordon Zeybeği'dir. İzmir Kordon Zeybeği'nin Türkçe sözleri yoktur. Yunanca sözleri vardır:“İkosa pospezis zarya çi seçe haşislis.Çise mangas çelevendis nihta perpa tihtis”.


ve evlilikve evlilik

• Mehmet Uslu ile evlenen Ayteni Yaşar hanım, Kızılağaç köyündeki ilk okulun Lojmanına taşınmış.


Kızıl Ağaçta ÖğretmenlıkKızıl Ağaçta Öğretmenlık• Ahır gibi bir lojmanda oturan kızını bir sene sonra tekrar

ziyaretine gelen babası Pervolo kızına sormuş, “sana söz vermiştim bir sene sonra geleceğim diye. Bu adamı ve koşulları beğeniyormusun diye sana sormayacağım bile haydi, toparlan gidiyoruz” demiş. Ayteni ise “kocamı bırakıp bir yere gitmem demiş ve hep birlikte ağlamışlar.”


Ender’in doğmasıEnder’in doğması• O sırada bir çocukları olmuş, Mehmet

uslu, erkek çocuklarına babasının adı Ali adını, Ayteni de babasının adı İbrahim’i koymak istemiş. Baktılar bu işin sonu kavga, Ayteni “o halde bu çocuğun adı Ender olsun” demiş ve anlaşmışlar.


Ender ilk çocuk, her istediği oluyormuş. Ender ilk çocuk, her istediği oluyormuş.

• Pervolo İbrahim, Enderi yanından eksik etmez, ona her istediğini alırmış.

• O zamanlar Pervolonun işleri yolundaymış ama bir gün Pervolo hastalanmış ve çalışamaz olmuş.

• Dükkanını başkaları açıyor, artık pek de para yüzü görmüyorlarmış.

• 1954 yıllarında sıkıntılı günler başlamış mali açıdan.


Parasız günlerParasız günler• 14.04.1954 de Pervolo, Ayteninin “Annemden daha çok

severdim” dediği babası ölmüş.• O da yetmezmiş gibi birde kocası Hamile olan Ayteni’yi

annesinin yanında bırakarak önce Ankara’da 4 aylık askerlik eğitimine gitmiş.

• Artık eve hiç para girmez olmuş.


İbrahim’in Doğumuİbrahim’in Doğumu

• Ayteni hiç parası yok, ebeye gitmiş, beni şimdi doğurtacaksın ama çok az param var, ne yap bu çocuğu doğurt ama sakin Alim Bey’i çağırma, doktora verecek hiç param yok demiş.

• Doğum öncesi öğretmen Osman Nuri Bilgin, “Ayteni kocan asker, durumun çok kötü, yüzün sapsarı. Senin paran yok lütfen beni kırma sana biraz borç vereyim” demiş ama Ayteni, “paramız var, istemiyorum, çok teşekkür ederim” diyerek bu güzel insanın teklifini beş parasız olmasına rağmen reddetmiş.


Mehmet Uslu “Mehmet Uslu “Yedek Subay”Yedek Subay”

• Dört aylık temel eğitimden sonra Mehmet Uslu yedek subay olarak İstanbul’a tayin olmuş ve karısını yanına aldırtmış.

• Artık azda olsa tekrar aylığa kavuşmuşlar.

• Askerlik bitince de Bodrum’a tekrar geri gelmişler.

• Mehmet Uslu’da Bodrum Atatürk İlkokuluna tayin olmuş.


Mehmet Uslu Atatürk İlk OkulundaMehmet Uslu Atatürk İlk Okulunda• Mehmet Uslu Atatürk İlk okulunda Müdür Halil Arkun

(Ortada) ve Öğretmenler Nazlı Vural ve Didar Bilgin ile çalışmaya başlamış.


Zeynep Figen’in doğuşuZeynep Figen’in doğuşu• Bu arada çok güzel bir kızları olmuş ve Mehmet Uslu hemen

öne atılmış ve “ikinci çocuğumuza vefat etmesi nedeniyle senin babanın adı İbrahim ismini koyduk, kızımızın adı da benim annemin adı Zeynep olacak” demiş. Ayteni de öneriyi kabul etmiş ama bir şartla, yanına bir de “Figen” adı koyulmuş ve genelde kızları hep “Figen” diye anılmış.


İbrahim İlkokula başlamışİbrahim İlkokula başlamış

• Bu arada İbrahim ilkokula başlamış.


Zeynep FigenZeynep Figen• Ayteni’nin eşi Mehmet uslu, Zeynep Figen’in hem kızı hem

de öğretmenidir.

• Figen okulda öğretmenim evde baba dediği kişiden çok korkar daha ziyade annesine her derdini söylermiş.


Ender’in mezuniyetiEnder’in mezuniyeti• Ayni günlerde, Ender, Turgutreis İlk okulundan1962 yılında

İlkokuldan mezun olmuş.


Ender öğretmen olacakEnder öğretmen olacak• Bu arada Ender Uslu okulunu bitirmiş ve Nazilli İlk Öğretmen

Okulununun sınavlarını kazanmış ve devlet parasız yatılı okumaya başlamıştı.


Yeni bir evYeni bir ev• Tam da o yıllarda her kış kabüs gibi

geçmeye başlamış. Yağmur yağdığında “geren” denilen killi toprakla örtülü çatı her yerinden akmaya başlarmış.

• Her kış yaşanan bu kabus çekilmez artık olmuş. Her yer akıyor, akan yerlere leğen ve kova yetiştirilemez oluyormuş.

• Bir gün Mehmet Uslu okuldan döndüğünde, oturdukları evin içinde yapıcıyı (Sadri Usta) görmüş, elinde malaları, şaşırmış.

• Meğer Ayteni kocasına bile söylemeden, gidip tüm altın bilezikleri ve hatta alyansını bile satarak, kendilerine yeni güzel bir ev yaptırmaya karar vermiş


Yeni evYeni ev

• Yeni ev bitmiş ve Ayteni’nin de yüzü gülmeye başlamış.


Yeni evin borçlarıYeni evin borçları

• Ama yeni evin borçları ve öğretmen maaşlarındaki ciddi azalma ve 1960 ihtilali sonrası bozulan Türkiyenin ekonomisi, siyası çalkantı sonrası grevler, zamlar sonunda Mehmet Uslu mandolin kursu vermeye başlamış, çok az bir gelir elde etmiş . Ek ders vererek ortaokulda müzik derslerine girmiş ama olmamış. Ek ders ücretleri çok düşük. Kendi kendine ingilizce öğrenerek, ingilizce dersleri vermeye başlamış çocuklara, oradan da çok az gelir elde etmiş.

• Çocuklar büyüyor, borçları ödemek bir yana, kendileri kıtı kıtına geçiniyorlarmış.

• Evlerini Pansiyon yapmaya karar vermişler.


Evlerini Pansiyon yapmaya karar Evlerini Pansiyon yapmaya karar vermişlervermişler

• İbrahim Uslu o günleri şöyle anlatıyor. “Evimizi geçinebilmemiz için pansiyon yaptık.

• Babamın öğretmen maaşı ile geçinmek çok zordu. Ayrıca evimizin inşası yeni bitmiş ve epeyce borçlanmıştık.

• Anneme odaların temizliğinde yardım ederdim. Daha sonra izmirden gelen otobüslere gider oradan pansiyonumuza müşteri bulmak için “pansiyon var” diye bağırırdim.

• Babam ayni zamanda Bodrum Turizm Derneği Başkanı idi ve pansiyonumuzu annem çekip çevirirdi.

• Kızkardeşim de bizlere çok yardım ederdi”.


Bodrumun İlk PansiyonuBodrumun İlk Pansiyonu

• İlk müşteriyi yatırdıklarında ertesi akşam aile ayrılmış ve babama bir gecenin ücretini ödemiş, daha sonra insanlar ayrılınca babam, “Ayten bu pansiyon senin ve bu parada senin” demiş.

• O zaman kadar biriken borçları nedeniyle zor günler geçiren Ayten, eline geçen, alınteri parayı alınca çok mutlu olmuş


Müşterilerinden para almak yerine onlara bazen para Müşterilerinden para almak yerine onlara bazen para veren, evlendiren Ayteni-Mehmet Usluveren, evlendiren Ayteni-Mehmet Uslu


İlk müşterilerinden Apoİlk müşterilerinden Apo• Birgün evlerine gelen bir çift almışlar. Ermeni asıllı bu çift birbirini çok

seviyormuş.• Kızın babası evlenmelerini istemiyormuş ve evden kaçmış kız sevdiğiyle hiç

kimsenin bilmediği bir yere, Bodrum’a.• Ama hiç paraları yokmuş. Ayteni müşterisinden para almak bir yana, kızın

düğün elbiselerini almış, onları evlendirmiş ve nikah şahitleri olmuşlar Mehmet Uslu ile birlikte.

• Bodrumda balayını da yapan çift İstanbula dönmüş.• Ama her yıl Uslu pansiyona gelmişler.


Apo ve Elmas ve Kızları NataliApo ve Elmas ve Kızları Natali


Cemal uslu’nun borçları ödenmişCemal uslu’nun borçları ödenmiş

• Ayteni’nin pansiyondan elde ettiği gelir yüzünü güldürmeye başlamıştı. Artık çocuklarını okutabiliyormuş.

• Cemal Uslu’ya olan bütün yapı borçlarını ödeyebilmiş. Çok mutluymuş.

• Bu arada büyük Oğlu ender Öğretmen olmuş. Akyarlar İlkokulunda çalışmaya başlamış.

• İbrahim de, Ender gibi Nazili Öğretmen okulunu kazanmış. • Kızı da bizzat öğretmeni ve babası Mehmet Uslu tarafından ilk okulda

okutulmaktaymış.


Bodrum’un İlk Pansiyon Bodrum’un İlk Pansiyon

• Bodrum’un ilk pansiyonunda kimler kalmamışki. İlhan Berk, Selim İleri, İnönünün torunları Nurperi, Gülsün.

• Uslu Pansiyonda onbinlerce kişi kalmıştır.

• Selim İleri romanlarında Uslu Pansiyondan bahseder.• İlhan Berk her yıl Uslu pansiyonda kalırdı sonra kendi evlerini

aldılar.


Ena parasiri, sado cennetEna parasiri, sado cennet

• Ayteni önceleri iki kat olarak inşaatı bitirebilmişti.

• Pansiyonculuktan elde ettiği gelirlerle evine yeni katlar yapmıştı.

• Yapıcıya “ena parasiri, sado cennet”, “öyle bir pencere yap ki cennet gibi olsun” derdi.

• Ama hiç kaykıla kaykıla bir odasına geçip de cennet gibi o pencereden etrafı izleyemedi.


Pansiyonculuğa devamPansiyonculuğa devam

• Ender , öğretmenlikten istifa etmiş, fotoğrafçılık, lokanta işletmeciliği, matbaacılık gibi faaliyetlerde bulunuyor, Handa saz çalıyordu.

• İbrahim ÖDTÜ’de okuyor, Figen’de Muğla Parasız yatılı öğretmen okulunda okuyordu.

• Pansiyonculuk’ta artık gelir azalmıştı.

• Herkes evini pansiyon yapmış fiyatlar iyice aşağıya düşmüştü.


Çocukları için adanmış bir ömürÇocukları için adanmış bir ömür

• Ayteni çocukları için çok çalışmıştır. Ayrıca onlar mutlu olsun diye parayı hiç esirgememiş, Az bir kazancını giymemiş, içmemiş ve hep onlara harcamıştır.


Macide Tengiz, en sevdiği arkadaşıMacide Tengiz, en sevdiği arkadaşı

• Herkesi severdi ama en çok kimi derseniz Macide Hanımı.

• Murat Tengiz’in eşi, Ali, Yüsüf ve Sündüz Tengiz’in anneleri Macide Hanım annemin en sevdiği arkadaşıydı. Bir saniye boş zamanında hemen onun yanına giderdi. Birlikte denize girerler, misafirliğe giderlerdi.

• Ama en yakın arkadaşı çok genç yaşta vefat etti.


Pansiyonculuğa devamPansiyonculuğa devam

• Bebek olarak pansiyonda kalanlar artık büyümüştü.

• Başka bir yerde kalsalar bile her zaman onun yanına uğruyorlar, onunla fotoğraf çektirip anılarını tazeliyorlardı.

• O hep onların ayteni Teyzeleri olacaktı.


• Yanındaki lokantada çalışanlar işten atılınca onları ücretsiz pansiyonda yatırır, yemeğine ortak eder ve hatta onlara para vererek memleketlerine yolcu ederdi. O herkesin sevdiğiydı.

• Birgün arkadaşı Münevver ile ile Turgutreise çok sevdiği Saadet ablasına giderken Minibüs şöförüne ücretini ödemek istemiş ama şöför “senin paran burada geçmez” demiş. Ayteni “olur mu oğlum lütfen al” demiş. Şöför “Ayteni teyze, ben senin evinde günlerce yemeğini yedim, senin sayende burada varlığımı sürdürdüm ve evlendim. Bir minibüs aldım. Benim her şeyim senin sayende, sen beni unutmuşsun” demiş.

• O herkese iyilik etmek isteyen bir insan olarak yaşadı. Kimseyi kırmadı.


Gülizar ÇınarGülizar Çınar

• İyilik yapmayı babası Pervolo İbrahim’den ve annesi Gülizar Çınar’dan öğrenmişti.

• Gülizar, komşuların bayat ekmeklerini de toplar, Ali Güven’in dükkanının üstüne kuşlar yesin diye atardı.


• Karı koca örnek bir aile olarak Bodrum’un ilk pansiyonunu işlettiler. Birbirlerini hiç kırmadan büyük bir sevgiyle, tek gayeleri çocuklarını okutmak ve iş sahibi yapmak için çalıştılar.

• Bütün bir ömür.

•


USLU PANSİYONUSLU PANSİYON

• Kocası Mehmet’in şekeri iyice artmıştı ve 2004 yılında pansiyonculuğu bıraktılar.

• Yılların alışkanlığı, Ayteni ömrünün son nefesine kadar yıllarca önünde oturduğu “USLU PANSİYON”un önünde oturmaya devam edecek.


Mehmet USLU biricik eşiMehmet USLU biricik eşi

• Çok sevdiği kocasını kaybedince, kendine gelemeyen Ayteni ciddi sağlık sorunları yaşadı ama şimdi çoğundan kurtuldu ama çok sevdiği kocasını birgün bile dilinden eksik etmedi.

• Hala geceleri onun adını sayıklamakta.

• Bir insan eşini bu kadar mı sever.


• Uslu Pansiyonda kalanlar onu kapının önünde görünce kocasını sorduklarında, sanki dün kaybetmişcesine hemen ağlayıverir.

• Yıllarca önce genç kız olarak pansiyonda kalanlar hala Uslu Pansiyona uğramadan ve Ayteni’yi görmeden ona dokunmadan ve onu öpmeden Bodrum’dan ayrılmazlar.


Dünyada Hiçbir Yer Bodrum Kadar Dünyada Hiçbir Yer Bodrum Kadar Güzel OlamazGüzel Olamaz

• İbrahim şöyle anlatıyor onu “Ankara’nın çoğu zaman en lüks yerlerine gideriz. Eymir gölüne, Mogan göüne gideriz.

• Bıkmadan sorarım, anne bak burası ne kadar güzel değil mi diye ama o “Bodrum dünyanın en güzel yeridir benim için ve Dünyada hiçbir yer Bodrum kadar güzel olamaz”


• Kışları Ankara, hep Bodrum’u özler ve çok sevdiği Saadet Ablasını (Babasının kızkardeşinin kızı) aramadan edemez.


Bodrum’un eski düğünleriBodrum’un eski düğünleri

• Bodrum’un yıllarca önceki yazlık sinemalarında olan düğünlerini, insanların birbirlerine olan bağlılığını hep anlatır.


USLU Pansiyonun ÖnüUSLU Pansiyonun Önü

• Uslu Pansiyon’un önünde bir ömür geçmiştir, sevgili Eşi ile birlikte.


Anma TöreniAnma Töreni

• Hayatının en anlamlı günlerinden birisinin kocası için düzenlenen bir anma töreni olduğunu defalarca dile getirmiştir.

Career

Ayteni Yaşar Uslunun Hayatı