Divan-ı Hikmet

Divan-ı HikmetPERFORMANS ÖDEVİ SUNUSU

Divan-ı Hikmet

• Divan-ı Hikmet, Hoca Ahmed Yesevî 'nin söylediği "hikmet" adlı şiirleri biraraya getiren Türk tasavvuf edebiyatının bilinen en eski örneklerini içeren kitap.• Türk edebiyatı tarihinde "Divan-ı Hikmet"in önemi

İslamiyet'ten sonraki Türk edebiyatının daha önce yazılan Kutadgu Bilig’den sonraki bilinen en eski örneklerinden biri ve tasavvufi Türk edebiyatının ilk eseri oluşundandır.

Eserin Genel Özellikleri

• Genel olarak dervişlik hakkında övgülerden, bu dünyadan şikâyetten, cennet ve cehennem tasvirlerinden, peygamberin hayatından ve mucizelerinden bahsedilir. Dinî ve ahlaki öğütler veren şiirlere de yer vermiştir.Bu yapıtın ortaya çıkmasından bir süre sonra; İslamiyet göçebe Türk toplulukları arasında yayılmaya başlamıştır. Ahmet Yesevi'nin görüşleri Anadolu gizemciliğinin (tasavvuf) temelini oluşturur. Tasavvuf kültürünün temeli bu yapıttadır. Yunus Emre'nin, Hacı Bektaş Veli, Hacı Bayram Veli gibi mutasavvıfların düşüncelerinin kaynağı bu yapıttır.

Eserin Genel Özellikleri

• Kitapta Allah aşkı Peygamber sevgisi işlenmiştir.• Hikmet: Hoş, hayırlı anlamlarına gelir.• Sade ve yalın bir dil kullanılmıştır.• Aruz ve hece ölçüsü bir arada kullanılmıştır.• Dörtlük ve beyitle yazılmıştır.• 144 hikmet ve 1 münacaattan oluşur. (2009 yılında bulunan

yeni hikmetlerle bilinen hikmet sayısı 217 olmuştur.)

Eserin Genel Özellikleri

• Eser Karahanlı Türkçesinin Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır.• İstifham (soru sorma) ve Tecahül-i Arif (bilip de bilmezlikten

gelme) sanatları kullanılmıştır.• Ahmet Yesevi'nin hikmetlerinin birleşmesiyle oluşmuştur.• Ahmet Yesevi hikmetleri Karahanlı Türkçesiyle söylemiştir.• Allah'a yakın olma isteği vardır.• Didaktik ve manzum bir eserdir.

Eserin Genel Özellikleri

• Şiirlerde ulusal ögeler (ölçü, nazım biçimi, yarım uyak) ile İslamlıktan gelme yabancı ögeler (din ve tasavvuf konuları, yabancı sözcükler) bir arada kullanılmıştır.• Eserin uyaklanışı abcd dddb eeeb şeklindedir. Dördüncü dizelerin

birbiriyle uyaklı oluşu hatta zaman zaman aynen tekrarlanışı bu şiirlerin musiki ile okunmak için söylendiğini gösterir.• Eser 12. yy'a aittir.• Divan-ı Hikmet'i Ahmet Yesevi yazmamıştır. Ahmet Yesevi'nin

kurduğu tarikattaki Şaban Durmuş, Ahmet Yesevi'nin görüşlerini ve düşüncelerini kitap haline getirmiştir.

Eserin Genel Özellikleri

• Ahmet Yesevî 61 yaşından sonra bir yere kendini kapatmıştır ve Muhammed gibi 61 yaşında ölmek istemiştir ama 73 yaşında hayata veda etmiştir.• Türk edebiyatı tarihinde "Divan-ı Hikmet"in önemi

İslamiyet'ten sonraki Türk edebiyatının daha önce yazılan Kutadgu Bilig'den sonraki bilinen en eski örneklerinden biri ve tasavvuf Türk edebiyatının ilk eseri oluşudur.• Lirik ve didaktik özellik gösterir.• Hece ölçüsü olarak 4+3 ve 4+4+4 kullanılmıştır.

Eserden Örnek

• Bismillah deyip beyan ederek hikmet söyleyip• Taleb edenlere inci, cevher saçtım ben işte.• Riyazeti sıkı çekip, kanlar yutup• "İkinci defter" sözlerini açtım ben işte.

• Sözü söyledim, her kim olsa cemale talip• Canı cana bağlayıp, damarı ekleyip,• Garip, yetim, fakirlerin gönlünû okşayıp• Gönlü kırık olmayan kişilerden kaçtım ben işte.

Eserden Örnek

• Nerde görsen gönlü kırık, merhem ol• Öyle mazlum yolda kalsa, yoldaşı ol• Mahşer günü dergahına yakın ol• Ben-benlik güden kişilerden kaçtım ben işte.

• Garip, fakir, yetimleri Rasul sordu• O gece Mirac'a çıkıp Hakk cemalini gördü• Geri gelip indiğinde fakirlerin halini sordu• Gariplerin izini arayıp indim ben işte.

Eserden Örnek

• Ümmet olsan, gariplere uyar ol• Ayet ve hadisi her kim dese, duyar ol• Rızk, nasip her ne verse, tok gözlü ol• Tok gözlü olup şevk şarabını içtim ben işte.

• Medine’ye Rasűl varıp oldu garip• Gariplikte sıkıntı çekip oldu sevgili• Cefa çekip Yaradan'a oldu yakın• Garip olup menzillerden geçtim ben işte. …

Yazar Hakkında BilgiPERFORMANS ÖDEVİ SUNUSU

Hoca Ahmed Yesevi Kimdir?

Ahmet Yesevi (1093 Sayram -1166,Türkistan) , Türk mutasavvıf ve şair. Tarihte bilinen ilk büyük Türk mutasavvıfı ünvanını taşır. Tam adı: Ahmed bin İbrâhim bin İlyâs Yesevî idi. Yesevîlik adı verilen tasavvufî akımının mimârı olan "Hazret-i Türkistan" nâmıyla da meşhur "Hâce Ahmed Yesevî" mürşîdi Hâce Yûsuf el-Hemedânî gibi Hanefî bir âlimdir. Ortaya koyduğu öğreti yöntemleriyle Sünnî-Nakşîbendî ile Alevî-Bektâşî Tarikâtı'nı da bir hâyli derinden etkilemiş olan bir şâhsiyettir.

Hoca Ahmed Yesevi’nin Hayatı

Ahmet Yesevi’nin hayatı hakkında bilinenler menkıbelere dayanmaktadır. Eldeki bilgilere göre, Çimkent şehrine bağlı Sayram kasabasında, bazı kaynaklara göre ise bugünkü adı Türkistan olan Yesi’de doğmuştur.  Doğum tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, 1093 yılında doğduğu, 73 yıl yaşadığı ve 1166 yılında vefat ettiği kabul edilmektedir.Babası Sayram’ın meşhur mutasavvıflarından olan İbrahim Ata (İbrahim Şeyh), annesi ise Sayramlı Musa Şeyhin kızı Ayşe Hatun’dur. Yedi yaşındayken annesini, ardından babasını kaybetmiş ve ablası Gevher fiehnaz tarafından büyütülmüştür. 

Hoca Ahmed Yesevi’nin Hayatı

İlk eğitimini babasından alan Yesili Ahmet, manevî eğitimini Yesi’de devrin meşhur mutasavvıfı Arslan Baba’dan almıştır. Daha sonra Buhara’ya giderek Yusuf Hemedani’nin yanında manevi eğitimini tamamlamış ve onun ölümü üzerine 1160’da halife olmuştur.  Bir süre sonra da Yesi’ye dönerek, hayatının kalan kısmını insanları irşatla geçirmiştir. Altmış üç yaşına geldiğinde tekkesinin avlusuna yaptırdığı çilehaneye girmiş ve ömrünü burada tamamlamıştır. Türbesi, Türkistan şehrindedir.

Eserleri

• Divan-ı Hikmet şiirleri, Türk tasavvuf edebiyatının çok önemli ve bilinen en eski örneklerini içeren kitaptır.• Akaid, İslamın esaslarının yer aldığı temel eseridir.• Fakrname öğrencileri tarafından yazılmış ve kendisine mal

edilmiştir.

Hoca Ahmed Yesevi’nin Türbesi

Kaynakça

• http://tr.wikipedia.org/wiki/Divan-%C4%B1_Hikmet• http://

www.yesevi.edu.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=336• http://tr.wikipedia.org/wiki/Ahmed_Yesevi• http://

tr.wikipedia.org/wiki/Hoca_Ahmed_Yesevi_T%C3%BCrbesi• http://divanihikmet.net/hikmet1.html

Hazırlayan